Bắc Giang: Một số kết quả 5 năm thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông giai đoạn 2015-2020 trên địa bàn tỉnh

Đồng chí Trần Văn Lâm - Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh làm việc với UBND tỉnh về tình hình thực hiện Nghị quyết 88 trên địa bàn tỉnh ngày 22/7/2020.

Tích cực tham mưu, phối hợp, triển khai đúng lộ trình

Trong 5 năm qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo ngành Giáo dục tiếp tục thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT theo Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (Nghị quyết số 29), chuẩn bị tích cực đổi mới chương trình, SGK GDPT theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội. Sở GD&ĐT đã tham mưu UBND tỉnh đã ban hành 03 kế hoạch, 01 quyết định và nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện đổi mới chương trình, SGK GDPT, tạo hành lang pháp lý, cơ chế thuận lợi, huy động sự tham gia tích cực của toàn xã hội trong việc đầu tư phát triển GD&ĐT. Tiêu biểu như Kế hoạch số 105/KH-UBND ngày 23/5/2019 về việc thực hiện Chương trình GDPT theo Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 18/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ, Kế hoạch số 155/KH-UBND ngày 04/7/2019  Thực hiện Đề án bảo đảm cơ sở vật chất (CSVC) cho chương trình giáo dục mầm non (GDMN) và GDPT giai đoạn 2019-2025, Quyết định số 299/QĐ-UBND ngày 14/4/2020 Quy định tiêu chí chọn SGK trong cơ sở GDPT tỉnh Bắc Giang. Thực hiện chỉ đạo của tỉnh, Sở GD&ĐT xây dựng các kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện đổi mới chương trình, SGK GDPT trên địa bàn tỉnh đúng quy định; UBND các huyện, thành phố chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện kế hoạch của tỉnh, chuẩn bị CSVC, đội ngũ cho đổi mới chương trình, SGK GDPT trên địa bàn phù hợp với điều kiện từng địa phương.

Sở GD&ĐT phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông hướng dẫn các cơ quan báo chí trên địa bàn và Đài truyền thanh các huyện, thành phố đẩy mạnh việc tuyên truyền về việc thực hiện đổi mới giáo dục trên địa bàn tỉnh, về lộ trình đổi mới chương trình, SGK GDPT theo Nghị quyết 88, Nghị quyết 51 của Quốc hội, nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, địa phương, tổ chức chính trị- xã hội, cán bộ, đảng viên, nhân dân về việc cần thiết phải đổi mới giáo dục, đổi mới chương trình, SGK GDPT. Từ năm 2014-2020, có trên 300 tin, bài, ảnh và phóng sự về GD&ĐT tuyên truyền trên Báo Bắc Giang, Đài PT&TH tỉnh và hàng trăm tin, bài trên Đài Truyền thanh huyện về đổi mới chương trình SGK GDPT.

Ngành Giáo dục đã chủ động tổ chức cho cán bộ, GV, NV và HSSV trong toàn ngành học tập, nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết số 29, Nghị quyết số 88, Nghị quyết số 51, Thông tư 32 của Bộ GD&ĐT ban hành chương trình GDPT và các chương trình, đề án, kế hoạch của tỉnh triển khai đổi mới giáo dục, đổi mới chương trình, SGK GDPT trên địa bàn tỉnh, qua đó CBQL, GV nắm rõ lộ trình đổi mới giáo dục, đổi mới chương trình, SGK GDPT để chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện. Tổ chức cho CBQL, GV toàn ngành nghiên cứu, đóng góp ý kiến cho chương trình GDPT. 100% các đơn vị đã có văn bản góp ý cho dự thảo chương trình GDPT tổng thể. 100% các đơn vị góp ý cho dự thảo Chương trình môn học, hoạt động giáo dục trong chương trình GDPT mới. 100% các đơn vị phòng GD&ĐT các huyện, thành phố góp ý Dự thảo Thông tư hướng dẫn lựa chọn SGK trong cơ sở GDPT.

Sở GD&ĐT chủ trì, phối hợp với các ngành liên quan biên soạn tài liệu giáo dục địa phương theo các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT. Đến hết tháng 5/2020, cấp tiểu học đã ban hành xong Khung chương trình từ lớp 1 đến lớp 5; biên soạn xong tài liệu giáo dục địa phương lớp 1, tổ chức dạy thử nghiệm. Cấp trung học đã hoàn thiện dự thảo Khung chương trình giáo dục địa phương từ lớp 6 đến lớp 12. Hội đồng thẩm định Khung chương trình đã cho ý kiến đề xuất điều chỉnh; lộ trình thực hiện của các hội đồng biên soạn, thẩm định bộ tài liệu giáo dục địa phương đảm bảo đúng tiến độ biên soạn.

Hoàn thành lựa chọn SGK lớp 1 đúng tiến độ

Việc lựa chọn SGK, triển khai thực nghiệm, thí điểm chương trình và SGK được tổ chức thực hiện nghiêm túc, đúng quy trình và lộ trình. UBND tỉnh ban hành Quyết định số 299/QĐ-UBND ngày 14/4/2020 về Quy định tiêu chí chọn SGK trong cơ sở GDPT tỉnh Bắc Giang (Quyết định số 299); giao Sở GD&ĐT hướng dẫn các cơ sở giáo dục tổ chức lựa chọn SGK theo các tiêu chí đã ban hành. Kết quả, đến tháng 5/2020 các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh đã lựa chọn được 44/46 đầu SGK của 5 bộ sách; công bố công khai để học sinh (HS), phụ huynh biết và lựa chọn.

Bố trí đủ giáo viên lớp 1 để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày

Chuẩn bị đội ngũ nhà giáo để thực hiện chương trình, SGK mới cũng được ngành đặc biệt quan tâm, vì đội ngũ là yếu tố quyết định thành công của công cuộc đổi mới. Sở GD&ĐT phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu tổ chức tuyển dụng GV đáp ứng yêu cầu. Năm 2019 đã tuyển dụng được 628 chỉ tiêu (510 tiểu học, 70 THCS, 48 THPT). Năm 2020 sẽ tuyển 1.471 chỉ tiêu, trong đó 719 GV mầm non, 610 GV tiểu học (tăng 100 chỉ tiêu), 95 GV THCS, 33 GV THPT để bảo đảm đủ 100% trường tiểu học tổ chức dạy 2 buổi/ngày đối với lớp 1. Sở GD&ĐT phối hợp với UBND huyện, thành phố rà soát, sắp xếp, bố trí đội ngũ nhà giáo hợp lý, phù hợp với năng lực chuyên môn và vị trí việc làm, đảm bảo về số lượng, cơ cấu, phù hợp với quy hoạch mạng lưới trường, lớp của địa phương. Hiện tỷ lệ GV/lớp ở cấp tiểu học đạt 1,4; cấp THCS 2,0; cấp THPT đạt 2,23. Sở GD&ĐT xây dựng Kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ GV, cán bộ quản lý (CBQL) thực hiện chương trình GDPT giai đoạn 2019-2023; tổ chức tập huấn về nội dung và phương pháp dạy lớp 1 chương trình GDPT mới cho 100% CBQL, GV dạy lớp 1 năm học 2020-2021.

Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học được quan tâm, đầu tư

Việc chuẩn bị CSVC, trang thiết bị của các cơ sở GDPT để triển khai thực hiện chương trình, SGK mới được triển khai quyết liệt. Thực hiện Quyết định số 1436/QĐ-TTg ngày 29/10/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đảm bảo CSVC cho chương trình GDMN và GDPT giai đoạn 2017-2025, Sở  GD&ĐT đã tham mưu UBND tỉnh Bắc Giang ban hành Kế hoạch số 155/KH-UBND ngày 04/7/2019 thực hiện Đề án bảo đảm CSVC cho chương trình GDMN và GDPT giai đoạn 2019-2025 nhằm đảm bảo điều kiện CSVC, thiết bị dạy học để thực hiện có hiệu quả chương trình GDMN và GDPT mới. Trên cơ sở đó, 10/10 huyện, thành phố đã xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện tại địa phương. Đến nay, tỷ lệ phòng học kiên cố toàn tỉnh đạt 89,5%, tăng 2,1% so với cùng kỳ, trong đó mầm non đạt 82,4% (tăng 5,4%), tiểu học đạt 89,7% (tăng 01%), THCS đạt 95,3% (tăng 0,6%), THPT công lập đạt 97,6% (tăng 0,2%). Hiện toàn tỉnh có 681 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt 89,8% (tăng 0,5%).

Sở GD&ĐT phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu, trình phương án phân bổ kinh phí hỗ trợ 30 tỷ đồng vốn đầu tư hỗ trợ các địa phương năm 2019; UBND các cấp đầu tư kinh phí, bố trí lồng ghép các dự án hoặc xã hội hóa để có nguồn kinh phí cải tạo, sửa chữa, xây mới các công trình. Đến hết năm 2019 đã xây dựng, sửa chữa 789 công trình, trong đó xây mới 684 công trình, cải tạo, sửa chữa 105 công trình với tổng diện tích 20.198m2, tổng mức đầu tư 140,5 tỷ đồng, đạt 100,5% kế hoạch (789/785), trong đó ngân sách tỉnh 50.000 triệu đồng, vốn đối ứng ngân sách huyện 57.539 triệu đồng, ngân sách xã 20,624 triệu đồng, huy động các nguồn khác 1.142 triệu đồng.

Nhiều thuận lợi trong quá trình tổ chức thực hiện

Nhìn chung, việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện Nghị quyết số 88, Nghị quyết số 51 trên địa bàn tỉnh được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định, đúng lộ trình, bài bản, sẵn sàng cho thực hiện đổi mới chương trình, SGK GDPT từ năm học 2020-2021. Quá trình triển khai tại địa phương có nhiều thuận lợi như Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn chi tiết về khung chương trình và chuẩn kiến thức kĩ năng các môn học từ lớp 1 đến lớp 12; tổ chức các lớp tập huấn cho CBQL, GVCC các môn các cấp học về chương trình GDPT tổng thể. Mặt khác, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh rất quan tâm phát triển GD&ĐT, đã ban hành nhiều chương trình, đề án, kế hoạch phát triển GD&ĐT theo hướng thực chất và bền vững. Các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục và chuẩn bị đổi mới chương trình, SGK GDPT được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm, các ngành và nhân dân tích cực ủng hộ, đầu tư, tăng cường; đội ngũ nhà giáo và CBQL toàn ngành đa số có năng lực chuyên môn vững vàng, tâm huyết, trách nhiệm, sáng tạo, nỗ lực tìm kiếm giải pháp tháo gỡ khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Bởi vậy, việc chuẩn bị đổi mới chương trình, SGK GDPT được triển khai tích cực, đúng lộ trình kế hoạch.

Vẫn còn không ít khó khăn, bất cập phải vượt qua

Tuy vậy, quá trình triển khai tại địa phương cũng gặp không ít khó khăn, bất cập như hiện tỷ lệ GV tiểu học ở một số huyện còn thấp chưa đảm bảo cho 100% các trường tổ chức dạy học 2 buổi/ngày; cơ cấu và bố trí đội ngũ, phân công GV một số địa phương, đơn vị chưa hợp lý, còn tình trạng thừa, thiếu GV cục bộ ở một số trường trên cùng địa bàn; trình độ, kỹ năng khai thác, ứng dụng CNTT, tiếp cận công nghệ mới trong quản lý và dạy học ở một số CBQL, GV còn hạn chế; cán bộ phụ trách CNTT ở các phòng GD&ĐT còn thiếu, đa số kiêm nhiệm. Việc tích hợp các môn khoa học tự nhiên và môn Lịch sử và Địa lí (tích hợp 02 phân môn: Lịch sử, Địa lí) cấp THCS gây khó khăn cho các đơn vị trong việc bố trí GV giảng dạy; cơ cấu GV các môn tại một số nhà trường không đồng đều; việc phải tự chủ biên soạn tài liệu giáo dục địa phương gặp nhiều khó khăn do chưa có kinh nghiệm trong việc viết tài liệu...Ở một số địa phương, đơn vị, tiến độ tu sửa CSVC, cải tạo cảnh quan môi trường, xây dựng, sửa chữa công trình vệ sinh còn chậm muộn, còn hiện tượng thiếu phòng học; một số nơi thiếu công trình vệ sinh hoặc xuống cấp, thiết kế không hiệu quả, ý thức bảo quản, sử dụng của HS chưa tốt. Mặt khác, công tác tham mưu với Huyện ủy, Thành ủy, UBND các huyện, thành phố của một số phòng GD&ĐT trong xây dựng kế hoạch thực hiện các chương trình, kế hoạch chưa kịp thời.

Quyết tâm chuẩn bị các điều kiện bảo đảm thực hiện đúng lộ trình

Để khắc phục những bất cập, khó khăn, vướng mắc nêu trên, bảo đảm triển khai thực hiện việc đổi mới chương trình, SGK GDPT đúng lộ tình, trong thời gian tới, Sở GD&ĐT tiếp tục quán triệt thực hiện tốt các giải pháp sau:

Một là: Quán triệt trong toàn ngành ý thức quyết tâm, chủ động, sáng tạo triển khai thực hiện các giải pháp và có hiệu quả lộ trình đổi mới chương trình, SGK GDPT giai đoạn 2015-2020 trên địa bàn tỉnh.

Hai là: Tham mưu, phối hợp chuẩn bị đủ đội ngũ GV, CBQL để thực hiện chương trình, SGK mới. Căn cứ vào hệ thống môn học, hoạt động giáo dục và thời lượng giáo dục của mỗi cấp học trong chương trình GDPT, tiến hành rà soát đội ngũ GV hiện có ở từng cấp học, từng trường để dự kiến số lượng GV còn thiếu, số lượng GV dôi dư theo từng môn học, cấp học; đánh giá GV theo chuẩn nghề nghiệp để làm căn cứ xây dựng kế hoạch tuyển dụng, điều chuyển, bồi dưỡng, bố trí, sắp xếp GV hợp lý, không để tình trạng thiếu, mất cân đối cơ cấu GV khi triển khai thực hiện Chương trình GDPT. Lựa chọn đội ngũ GV cốt cán các môn học làm nòng cốt trong bồi dưỡng GV và triển khai chương trình GDPT để tham gia bồi dưỡng theo kế hoạch của Bộ GD&ĐT và tập huấn, bồi dưỡng đại trà tại địa phương (tập trung kết hợp với trực tuyến), đảm bảo 100% GV được phân công dạy chương trình GDPT hoàn thành chương trình bồi dưỡng trước thời điểm triển khai áp dụng ở từng cấp học theo lộ trình.

Bên cạnh đó, Sở GD&ĐT phối hợp Sở Nội vụ xây dựng kế hoạch tuyển bổ sung GV các cấp học đảm bảo đủ GV thực hiện dạy chương trình GDPT theo đúng lộ trình và định mức GV, ưu tiên bố trí GV cho các khối, lớp thực hiện chương trình GDPT với tỷ lệ GV đối với cấp tiểu học 1,5 GV/lớp (100% HS học theo Chương trình GDPT được học 2 buổi/ngày), THCS 1,9 GV/lớp và THPT 2,25 GV/lớp (đã tính đến nhu cầu GV cho các môn học mới, quy mô tăng lớp, thay thế số GV nghỉ hưu).

Xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch bồi dưỡng GV vừa đáp ứng yêu cầu đổi mới các cấp học theo lộ trình đảm bảo thực hiện chương trình hiện hành và chương trình GDPT. Tổ chức bồi dưỡng đại trà ở địa phương theo hình thức kết hợp ứng dụng CNTT (GV tự học các bài giảng và tài liệu đã được đưa lên mạng, có sự hỗ trợ của GV cốt cán) và hình thức trực tiếp; chủ động phối hợp và đặt hàng với các cơ sở đào tạo GV để bồi dưỡng GV và CBQL; phối hợp để đào tạo, bồi dưỡng GV dạy các môn học mới theo chương trình GDPT.

Ba là: Củng cố, xây dựng CSVC, thiết bị trường học đáp ứng yêu cầu đổi mới. Chỉ đạo các cơ sở giáo dục thực hiện rà soát, bảo quản, sử dụng có hiệu quả hệ thống CSVC, thiết bị dạy học hiện có; xây dựng kế hoạch đầu tư CSVC, phối hợp với các ngành, các địa phương tham mưu UBND các cấp đầu tư kinh phí, bố trí lồng ghép các dự án hoặc xã hội hóa để có nguồn kinh phí đầu tư xây dựng CSVC, xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia, cải tạo, sửa chữa, xây mới, bổ sung thiết bị dạy học phục vụ thực hiện Chương trình GDPT theo hướng hiện đại, thiết thực và hiệu quả. Thực hiện đúng lộ trình Kế hoạch số 155/KH-UBND của UBND tỉnh về việc đảm bảo CSVC thực hiện Chương trình GDMN và GDPT giai đoạn 2019-2025. Tăng cường ứng dụng CNTT trong dạy và học, đảm bảo hạ tầng CNTT phục vụ cho đào tạo, bồi dưỡng GV qua mạng. Nâng cao kỹ năng khai thác, ứng dụng CNTT, đổi mới PPDH của GV; thí điểm xây dựng trường học thông minh tại Trường THPT Lục Nam.

Bốn là: Tiếp tục thực hiện tốt công tác truyền thông. Phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, các cơ quan báo chí địa phương và Trung ương tích cực tuyên truyền nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, HS, cha mẹ HS và cộng đồng xã hội về lộ trình đổi mới chương trình, SGK GDPT, nhằm huy động tối đa các nguồn lực để thực hiện đổi mới giáo dục và tạo sự đồng thuận trong toàn xã hội.

                                                                                                                                                                                                             Trần Tuấn Nam, Giám đốc Sở GD&ĐT