Latin translation of cpg 2451 from the Patrologia Graeca, logical reference systemtag:kalvesmaki.com,2014:tan-key:evagriusGeneral keywords associated with the TAN collection for Evagrius of Pontustag:kalvesmaki.com,2014:patrologia:text:cpg-2451:grc:1863:ref-logicalGreek text of cpg 2451 from the Patrologia Graeca, logical reference systemtag:kalvesmaki.com,2014:stylesheet:convert-pg-txt-to-tanStylesheet to create a TAN file.Stylesheet at: Began file
EJUSDEM TRACTATUS DE OCTO SPIRITIBUS MALITIAE
De gula, sive ingluvie.
Principium fructus afferendi est flos, et principium activae vitæ est
temperantia:
qui ventri dominatur, passiones minuit, qui autem ab eduliis vincitur,
auget voluptates.
Principatus gentium, Amalec, et passionum principatus gula.
Materies ignis, ligna; materies autem ventris, cibi.
Ligna multa magnam excitant flammam, et multitudo escarum nutrit
cupiditatem.
Flamma exstinguitur deficiente materia, et ciborum penuria emarcescere facit cupiditatem.
Qui maxillam obtinuit, alienigenas interfecit, facileque manuum suarum disrupit vincula.
Edulii cupiditas inobedientiam peperit, et suavis degustatio expulit e paradiso.
Ciborum sumptuositas delectat guttur, et insomnem nutrit intemperantiæ vermem.
Venter indigens præparat ad vigilandum in oratione. Porro hic repletus plurimum inducit somnum.
Sensus sobrius ac vigil in siccissimo consistit victu; at laxa mollisque vita in profundum demergit mentem.
Jejunantis oratio, pullus est aquilæ sursum volans, at quæ fit ab
illo, qui crapulatus est, graviter depressa præ satietate, deorsum trahitur.
Jejunantis mens, stella est in noctis serenitate splendescens, sed
mens cibo, vinoque se ingurgitantis ad crapulam, in tenebrosa, ac illune nocte
occultatur.
Nebula solares obtegit radios, et crassa escarum ministratio menti
caliginem offundit.
Speculum sordibus obsitum non exprimit distincte objectam formam, et
intellectus, saturitate obtusus, ac hebetatus, non suscipit Dei cognitionem.
Terra inculta parturit spinas, et mens gulæ dediti turpes germinat
cogitationes.
Non est possibile in cœno odoramenta invenire, nec in guloso
contemplationis bene olentem odorem.
Si teipsum cupiditati eduliorum tradideris, nihil sufficiet ad
explendam voluptatem: est quippe ignis escarum cupiditas, semper accipiens, et semper
inflammata.
Mensura sufficiens implevit vas; venter autem diruptus non dicit,
sufficit.
Manuum extensio vertit Amalec in fugam, et actiones elevatae (nempe
ad Deum) carnis subigunt passiones.
Extermina a te quodcunque vitia spirat, et carnis tuæ membra valide
mortifica. Quemadmodum enim bellator interfectus, tibi non incutiet metum, ita corpus
mortificatum, tuam non perturbabit animam.
Mortuum corpus ignis non novit dolorem, nec temperans voluptatem
persentit cupiditatis emortua.
Si percusseris Ægyptium, in arena ipsum abscondito, et ne in devicta
cupiditate pinguefacias corpus: sicut enim absconditum in terra, opima germinat, ita in
corpore impinguato repullulat passio.
Flamma exstincta relucet, si arida susceperit cremia; et voluptas
sopita, iterum accenditur in saturitate ciborum:
ne miserearis corporis conquerentis ob debilitatem, nec illud
impingues apparatu multorum ciborum. Nam, si convaluerit, impetum in te faciet,
movebitque adversum te bellum inexpiabile, usquequo animam tuam in servitutem redigat,
servumque te tradat impudicitiae passioni.
Equus bene frenatus est corpus egens alimente, neque dejiciet unquam
ascensorem; ille quippe cedit freno constrictus, et aurigae manui paret, corpus autem
fame domatur, et vigilia et non resilit ab inscendente cogitatione, nec adhinuit
commotum ab impetu passionibus implicito.
De luxuria.
Continentia temperantiam parit, ingluvies autem gule mater est
intemperantiæ.
Oleum nutrit lucernæ lampadem, et conversatio mulierum faculam
voluptatis accendit.
Fluctuum violentia non subburratam agitat navim, et cogitatio
luxuriæ, mentem incontinentem.
Impudicitia satietatem assumet in adjutorium, dimittet enim ipsam, et
stabit cum adversariis, et ad extremum una cum hostibus bellum sociabit.
Invulneratus permanet ab inimici jaculis, qui diligit quietem, at,
qui simul cum plebe miscetur, continua excipit vulnera.
Obtutus feminæ telum est veneno imbutum, sauciavit animam, et virus
infudit, et quo diutius perdurat, eo majorem causat putrefactionem.
Qui se custodit ab his telis, non ad frequentes populi conventus
progreditur, nec in diebus festis circumibit inhians: melius est enim commorantem domi
orationi vacare, quam, dum honorare se quis putat festas solemnitates, ad susceptum opus
inimicorum accedere.
Feminarum conversationem fuge, si continens esse velis, neque des
ipsis fiduciam sese tibi confidentes unquam demonstrandi. In principio namque
reverentiam, aut habent, aut simulant; at deinde audent omnia impudenter. Etenim in
prima conversatione vultum etiam demittunt, mansuete loquuntur; et cum compassione
lacrymantur, graviter honesteque componunt habitum, et amare suspirant, interrogant de
castitate, ac studiose audiunt: secundo vidisti, et jam paululum caput sursum
reflectunt: tertio, inverecunde etiam attendunt: leniter subrisisti tu; illæ biantes
effuse rident; dein exornantur, et tibi sese eleganter ostentant, obtutum efformant,
annuntiantes affectum supercilia erigunt, et circumagunt palpebras, denudant collum,
totoque corpore joculari quadam simulatione utuntur, sermones eloquuntur emollientes
affectum, et concinnant voces, ad auditum mulcendum, donec animam omnino expugnent. Hæc
tibi hami evadunt, decipientes ad mortem, pedicæque multiplices ad interitum trahentes;
ne te in errorem ducant alloquiis benigne utentes, in his enim malignum belluarum est
occultatum venenum.
Appropinqua potius igni ardenti, quam juniori feminæ, cum et ipse sis
adolescens; nam ad ignem quidem accedens, doloremque sentiens, celeriter resilies,
muliebribus autem verbis delinitus, haud ita facile recedes.
Floret herba propre aquam sita, et passio intemperantiæ in consortio
feminæ;
qui ventrem implet, simulque temperantem se gerere profitetur,
persimilis est asserenti, se frenare ignis effectum in stipula; nam sicut ignis
devergentiam in stipula cursitantem haud sistere possumus, sic impetum intemperantem in
satietate inflammatum retinere est impossibile.
Columna basi innititur, et luxuriæ passio in securitate conquiescit.
Navis tempestate afflicta, ad portum festino gradu contendit, et
anima pudici requirit solitudinem: fugit illa quidem maris undas, periculum comminantes;
ista vero feminarum formas exitium cum dolore parientes.
Forma exornata, decoreque exculta pejus quovis fluctu in profundum
demergit gurgitem; et hunc quidem contingit ut quis, præ desiderio vitæ, natando
pertranseat; species autem mulieris decipiendo, ipsam quoque vitam contemnere persuadet.
Solitarius rubus flammam ignis sine noxa effugit, et pudicus a
feminis separatus, non inflammatus est intemperantiæ passione; quemadmodum enim memoria
ignis intellectum non exurit, sic neque valet passio, cum materia non adsit.
Si miserearis bellatoris, erit tibi hostis, signe passioni
peperceris, adversum te insurget. Intemperantem ad voluptatem irritat aspectus feminæ,
pudicum vero excitat ad Deum glorificandum; si passio in conversationibus mulierum conquiescat, ne credas ipsi affectuum vacuitatem promittenti. Canis namque caudam movet adblandiens, eo quod populi multitudine sit inferior, foras vero procedens propriam demonstrat malitiam. Quando feminæ recordatio passionibus percita non erit, tunc puta, te ad pudicitiæ terminos pervenisse. Quando vero ipsius effigies te ad spectationen excitet, ejusque jacula tuam comprehendant animam tunc censeas, te esse extra virtutem. Verun neque sic hujuscemodi cogitationibus immoreris, nec diutus cum forma mulieris mente colloquaris;
est enim reverti solita passio, et prope habet periculum. Quemadmodum
namque moderata conflatura ignis argentum expurgat, quæ vero diutino tempore manserit,
facile quoque disperdit, ita pudicum habitum corrumpit insidens diutino tempore
imaginatio mulieris: nec diutius cum apparenti vultu converseris, ne in te flammam
accendat libidinis, animæque tuæ comburat aream; quia sicut scintilla immorans in paleis
flammam suscitat, sic mulieris permanens recordatio incendit cupiditatem.
De avaritia Avaritia, malorum omnium radix est, nutrit que tanquam
malignos ramos reliquas passiones,
neque exsiccari sinet, quæ floruerunt ex ipsa. Qui vult passiones exscindere, radicem exscindat; nam permanente avaritia si ramos amputet, nihil juvat, quamvis enim abscindantur, statim reflorescent. Monachus,
qui multa possidet, navigium est multis gravatum oneribus, et in undarum tempestate facile submergitur;
sicut enim navis, cujus exundat sentina, a quolibet perluitur fluctu,
sic qui multa possidet, sollicitudinibus submergitur. Monachus absque possessione, viator est expeditus, inque omni loco diversorium invenit. Monachus, qui nihil possidet, est aquila ad sublimia pervolans, qui tunc sese volatu ad alimentum demittit, quando necessitas coegerit. Hic talis omni est excelsior tentatione, deridet præsentia, et sublimis attollitur,
recedit a terrenis, et cum supernis, seu coelestibus conversatur, levem quippe gestat alam curisque minime prægravatam; tribulatio supervenit, cessit ipse loco absque moerore: mors adventavit; et æquo secedit animo, quia nulli terreno vinculo animam alligavit. Qui vero multa possidet, sollicitudinibus, quasi compedibus astrictus est, et velut canis devincitur catena, sique emigrare cogatur, possessionum memorias, grave onus inutilemque circumfert tristitiam; dolore pungitur inque mente vehementer angitur: opes dimisit, et flagellatur moerore. Sique mors supervenerit, miserabiliter dimittit præsentia,
reddit animam, et oculum non avertit a negotiis; invitus trahitur, ut fugitivum mancipium, dividitur a corpore, et a rebus non separatur; magis eum detinente passione, quam detinere soleant, qui attrahunt. Mare nequaquam impletur, fluminum suscipiens multitudinem,
et avari cupiditas pecuniis non expletur. Duplicavit divitias, easque reduplicare denuo concupiscit, nec a tali unquam cessat reduplicatione, donec mors inane ac vanum hoc desinere facial studium. Prudens monachus corporis necessitati attendet, et indigentiam ventris pane explebit et aqua, non adulabitur locupletibus ob ventris voluptatem;
neque multis dominis mentem liberam adiget servam; sufficientes enim sunt manus ad ministrandum corpori,
et naturalem necessitatem continuo adimplendam. Monachus, qui nihil possidet, pugil est,
qui per medium apprehendi nequit, levisque est cursor celeriter ad bravium supernæ vocationis perveniens.
Monachus, qui multa possidet, multis gaudet proventibus; qui vero nihil possidet,
coronis bene gestorum facinorum perlætatur. Avarus monachus valde
laborat, sed qui pauper est, orationibus vacat, et lectionibus. Monachus pecuniæ avidus,
auro replet penetralia: at pauper thesaurizat in cœlo. «Maledictus qui facit idolum, et
ponit in abscondito,» similiter et qui avaritiæ passione tenetur; ille quidem adorat non
bene expurgatum inutileque metallum, iste vero divitiarum imaginationem, quasi
simulacrum, circumfert.
De iracundia. Iracundia passio est furibunda, eosque, qui pollent scientia, facile mente alienat,
Ventas vehemens non commovebit turrim, et ira non corripiet animam mansuetam.
Aqua movetur a ventorom violentia, et iracundus turbatur a cogitationibus imprudentibus.
Monachus iracundus, aper est silvestris et solitarius; vidit aliquem, tunc dentes exacuit.
Nebulae diffusio crassiorem aerem reddit, et motus iræ mentem iracundi. Solem obfuscavit subiens nebula, et mentem cogitatio injuriarum memor. Leo, qui est in vivario continuo movet cardines ostiorum,
et iracundus in cella, iræ cogitationes. Visio est delectabilis, mare tranquillatum, sed non est delectabilior pacifico animi statu: Delphines etenim sereno enatant in mari, et in animi pacato statu cogitationes innatant Deo gratæ. Longanimus monachus, fons est quietus, et suavem omnibus præbens potum;
intellectus autem iracundi assidue perturbatus est neque porriget sitienti aquam,
sive dabit, illitam cœno, et inutilem proferet. Oculi iracundi turbidi sunt, et subcruenti, cordisque perturbati nuntii;
facies vero longanimi composita est; oculique benigni recta intuentes. Mansuetudo viri apud Deum est in memoria,
et anima ira carens templum fit Spiritus sancti. Christus reclinat caput in longanimi spiritu;
et intellectus pacatus sanctæ Trinitatis est mansio. Vulpes habitant in anima ultrice,
et bestiæ delitescunt in corde turbato. Vir honestus turpe diversorium effugit,
et Deus cor injuriæ reminiscens. Lapis illapsus aquam turbavit, et cor hominis malus sermo. Cogitationes iracundiæ ab anima tua expelle, nec ira tuo stabuletur in corde, et in tempore orationis minime turbaberis;
sicut namque fumus palearum offendit perturbans oculos, ita in orationis tempore mentem injuriarum memoria.
Cogitationes iracundi viperæ genimina sunt, corque,
quod ea parturit, exedunt. Furibundi oratio, suflimentum est detestandum; et psalmorum decantatio viri succensi animo,
sonus est insuavis. Donum injuriarum memoris, hostia est verrucis infestata,
et non appropinquabit altaribus, ubi lustralis aqua circumaspergitur,
iracundus somnia videt perturbata, et incursus imaginatur bestiarum. Vir longanimis
congressus sanctorum angelorum aspicit in visione: et vir injuriarum immemor spirituales
exercet sermones, et noctu mysteriorum capit solutiones.
De tristitia. Monachus tristitiæ deditus non novit spiritualem
voluptatem.
Tristitia vero est animae remissio, et constat e cogitationibus iracundiæ.
Est quippe ira, vindictae cupiditas, frustratio vero vindicte sumendæ,
tristitiam generat; porro tristitia est os leonis, facileque devorat contristatum; tristitia est vermis cordis, et parientem matrem exedit. Mater, quæ parit filium,
dolorem habet ; si peperit, a dolore liberatur. Tristitia vero, dum generatur, multum excitat dolorem,
postque cruciatus permanens non parvo torquet dolore. Monachus tristitiæ addictus lætitiam non novit spiritualem, eo prorsus modo,
quo nec mellis gustum, qui vehementi laborat febri, persentit. Monachus tristatus non movebit mentem ad contemplationem,
nec orationem effundit puram. Tristitia quippe obstaculum est omnis boni.
Vinculum pedum, cursus est impedimentum, et tristitia, meditationis obstaculum.
Captivus, a barbaris ligatur ferreis catenis, et tristitia captiva a passionibus abducta vincitur. Tristitia nullam vim habet, cum aliæ non adsint passiones, sicut neque vinculum, cum absint qui vinciant.
Qui ligatus est a tristitia, superatus est a passionibus, taleque circumfert vinculum,
suæ cladis argumentum. Tristitia namque constituitur, ex eo quod carnali quis frustratus fuerit cupiditate, cupiditas autem omni conjuncta est passioni. Qui vicit cupiditatem, passiones devicit, qui autem passiones evicit, non superabitur a tristitia. Temperans non contristabitur super defectu escarum, neque continens, quod impudicam nequeat assequi delectationem,
neque mansuetus, quod ab ultione exciderit, neque humilis, quod humano fuerit orbatus honore, neque qui longe ab aviditate est pecuniæ, si in detrimentum aliquod inciderit, multum enim evitarunt harum rerum cupiditatem, quia sicut thorace indutus nequaquam jaculum admittit,
sic qui passionum est expers, non vulneratur a tristitia.
Militi securitas est clypeus, et urbi murus : monacho vero passionum vacuitas, ambobus est securior; et enim sæpe quidem sagitta valido vibrata brachio permeat clypeum, et bellatorum multitudo murum effodit,
tristitia vero non prævalebit vacuitati passionum. Qui dominatur passionibus, dominatus est tristitiæ,
devictus autem a voluptate, illius non effugiet vincula: qui tristatur assidue, seque liberum a passionibus fictione profitetur,
similis est ægrotanti, qui simulat sanitatem ; sicut enim qui morbo laborat,
a colore manifestatur, ita qui passionibus subest, arguitur e tristitia. Qui diligit mundum valde tristis mœrebit,
sed qui despicit ea, quæ in ipso sunt,
semper gaudebit. Avarus, si damno fuerit affectus, amare contristabitur, at qui contemnit pecunias,
absque tristitia vivet. Qui avidus est gloria, superveniente infamia, incidet in tristitiam;
verum qui humiliter sapit, eam, veluti sodalem excipiet. Fornax conflatoria non probatum expurgat argentum,
et tristitia secundum Deum, cor, quod est in peccatis: continua
conflatura plumbum imminuit, et mundi tristitia diminuit intellectum. Aciem oculorum
perspicacem caligo obfuscat, et mentem addictam contemplationi hebetat tristitia. Aquæ
profunditatem non pervadit solis fulgor, et cor affectum tristitia contemplatio luminis
non illustrat: solis ortus, dulce quid hominibus est; at anima, quæ tristitia
affligitur, in eo quoque sibi displicet. Morbus arquatus sensum aufert gustus, et
tristitia tollit animæ sensum. At qui mundi voluptates contemnit, a cogitationibus
tristitiae non turbabitur.
De acedia, seu desidia. Acedia est animæ languor,
animæ vero infirmitas, cum non habeat, quod est secundum naturam, nec adversus tentationes generose persistit.
Quod enim in corpore bene valenti operatur alimentum, hoc idem tentatio in anima efficit generosa.
Boreas ventus nutrit germina, et tentationes, animæ constantiam firmant.
Nubes aqua carens a vento dispellitur, et mens, patientiam non habens, a spiritu desidiæ.
Ros vernus auget fructum agri, et sermo spiritualis statum animæ in sublime extollit. Fluctus desidiæ monachum expellit e domo sua,
qui vero tolerat habetque patientiam, quietam semper transigit vitam.
Infirmorum visitationes prætexit negligens, proprio vero genio, et scopo satisfacit. Monachus piger ad ministerium est velox,
putatque præceptum esse sui ipsius satisfactionem.
Bene alteque defixam arborem ventorum non concutit violentia, et desidia firmiter hærentem animam non inflectit. Circuitor monachus aridum virgultum est solitudinis; paululum conquiescit, rursusque fertur invitus. Planta translata fructum non affert,
et monachus circumforaneus fructum non dabit virtutis. Infirmo ac debili non unum satisfacit alimentum, et pro desidioso monacho non sat est unum opus. Voluptatis cupido una non sufficit femina, et monacho desidi non satis erit una cella. Oculus segnis assidue fenestris intente aspicit, ejusdemque intellectus visitantes imaginatur: janua stridorem edidit, exsiliit ille, vocem audiit, jamque per fenestram inclinatus respexit, nec inde discedit, usquequo sedens, obstupescat. Deses, legendo sæpe oscitat, et ad somnum facile devolvitur, confricat vultum, distenditque manus,
et avertens oculos a libro, in pariete ipsos defigit: iterum reversus parumper legit, replicansque verborum fines, laborat inaniter, folia enumerat, et quaterniones calculatur, scripturam et ornatum vituperat, ac demum complicans supponit capiti librum, edormitque somnum non valde profundum, fames enim deinceps ipsius excitat animam,
ac proprias gerit curas. Segnis monachus, piger est ad orationem,
et verba orationis non eloquetur unquam: quemadmodum enim, qui
aegrotat, grave non portat onus, ita et desidiosus, opus Dei nequaquam faciet accurate:
nam, destituitur quidem ille viribus corporis, iste vero animæ nervis ac laboribus est
dissolutus. Desidiam sanat patientia; omniaque cum multa et assidua facere attentione,
et Dei timore. In omni opere modum ordina tibi ipsi, neve prius desistas, quam illud
perfeceris, ac simul intelligenter, omnibusque viribus ora, tuncque a te spiritus
aufugiet pigritiæ.
De vana gloria. Vana gloria est passio irrationalis, facileque omni
virtutis operi implicatur. Linea in aqua efformata confunditur,
et in anima vanæ gloriæ cupida labor virtutis. Manus fit candida in sinu abscondita, et actio occultata luce clarius effulget.
Arborem hedera circumplectitur, et quando sursum pervenerit radicem exsiceat,
et vana gloria virtutibus adnascitur, easque non deserit, donec vires exciderit.
Botrus in humum attractus facile putrelit, et virtus deperit vanae gloriæ inhærens.
Monachus, qui vana gloria percellitur, operarius est absque mercede,
laborem subiit, et nullam accepit mercedem. Crumena perforata non conservat, quod immittitur,
et vana gloria virtutum mercedes disperdit. Continentia vanæ glorie cupidi,
et vana gloria percitus, eleemosynam. Jactus lapidis non pertingit cœlum, et oratio ejus, qui hominibus placere studet,
nou ascendet ad Deum. Vana gloria scopulus est sub aqua latens; si alliseris, onus perdidisti. Vir prudens abscondit thesaurum, et monachus sapiens, labores virtutis. In plateis orare vana gloria consulit;
at qui eam oppugnat, orat in suo penetrali. Vir insipiens suas publicat divitias,
multosque provocat, ut adversus se ipsum parent insidias. Tu vero tua occulta; in itinere namque latronum es, donec in urbem pacis perveneris, tuncque tuis rebus secure uteris. Virtus ejus, qui vana laborat gloria, obtritum est sacrificium, neque ad Dei offeretur altare. Desidia, vires, ac robur animæ exsolvit, et vana gloria mertem,
quæ a Deo excidit, eademque ægrotantem reddit sanum, et senem juvene
robustiorem, modo adsint multi testes earum, quæ fiunt, rerum; tunc autem vanum erit
jejunium, et vigilia, et oratio; laus quippe multorum promptam animi excitat
alacritatem. Ne humanis celebritatibus divendas labores, neque futuram prodas gloriam,
propter vilem laudis acclamationem: etenim humana gloria humi quiescit, ipsiusque laus
in terra exstinguitur, virtutis autem gloria manet in sæculum.
De superbia. Superbia tumor est animæ sanie plenus; si maturuerit, erumpet,
Superbi anima ad magnam ascendit altitudinem, indeque ipsum dejicit in profundum.
Superbia laborat, qui seipsum a Deo dissociat, propriisque viribus facinora recte patrata ascribit.
Quemadmodum autem, qui super araneam iuscendit, decidens, fertur deorsum,
ita concidit, qui propriæ confidit virtuti. Copiosus fructus arboris inflectit ramos, et virtutum copia sensum humiliat viri. Fructus putridus inutilis est agricolæ,
et virtus superbi Deo non est accepta. Palus, seu pedamentum, ramum sustentat onustum fructibus, et timor Dei animam virtute præditi. Sicuti fructus pondus ramum disrumpit, ita superbia virtute conspicuam demittit animam. Ne superbiæ tuum dedas animum, quia sic tetricis carebis imaginationibus: superbia etenim anima derelinquitur a Deo, fitque dæmonibus materia gaudii. Nocte, bestiarum invadentium imaginatur multitudinem, dieque a cogitationibus timoris turbatur. Si dormit, exsilit assidue, et si vigilet, ad umbram avis perterrefit. Folii rumor superbum exterruit,
et aquæ sonus ejus diffregit animam. Etenim qui paulo ante se ipsum Deo opponit, illiusque denegat auxilium, postremo a vilibus spectris perterretur. Superbia e cœlis projecit archangelum, fecitque,
ut ille quasi fulgur ad terram decideret. At humilitas hominem extollit ad cœlum, efficitque ut cum angelis tripudiet! O homo, quid in sublime tolleris, cum natura sis lutum et putredo? Ecquid et supra nubes attolleris? tuam inspice naturam, quod sis pulvis, et cinis, postque parum temporis m pulverem resolveris. Modo fastuosus, et post parum temporis vermis; quid cervicem attollis, quæ paulo post emarcescet? Homo, qui a Deo auxilium assequitur, est magnum quid; derelictus est, imbecillitatemque agnovit naturæ; nihil habes, quod a Deo non accepisti, quid igitur in alieno, tanquam in tuo hebetaris? quid gratia Dei, veluti propria re gloriaris? Agnosce largitorem, neve multum efferaris; creatura es Dei, ne Creatorem asperneris; a Deo adjuvaris, ne renuas benefactorem; ad sublimitatem instituti ascendisti, sed ille te deduxit; recta virtutis opera patrasti, verum ille operatus est; ipsum confitere, qui te exaltavit, ut firmus in altitudine permaneas; agnosce contribulem, quia ejusdem est naturæ, ne per jactantiam recuses cognationem. Humilis est ille, atque modice temperatus; at idem conditor utrumque creavit. Ne humilem contemnas, te namque securior est:
incedit ille super humum, et non cadit celeriter; qui autem excelsus est, si ceciderit,
conteretur. Superbus monachus arbor est absque radice, nec venti perferet impetum.
Mens absque tumore, civitas est moenibus cincta, et qui eam incolit,
Bulla fracta evanescet, et memoria superbi peribit. Humilis sermo ad emolliendam est animam,
at superbi verbum est arrogantia refertum. Oratio viri humilis Deum inflectit,
Deum vero exasperat superbi supplicatio. Corona domus est humilitas, tuteque custodit introeuntem. Cum ad apicem virtutum ascenderis, tunc multa opus est tibi tutela; nam, qui cadit e pavimento ocius surgit, qui autem ab alto concidit, ad mortem periclitatur.
Lapidem pretiosum muniri auro decet, et viri humilitas multis resplendet virtutibus.