Sa pagsugod sa Dios pagbuhat sa kalibotan ug sa tanang butang sa kalangitan, ang kalibotan haw-ang ug walay hitsura. Ang kadagatan gitabonan sa kangitngit ug ang Espiritu sa Dios naglihok ibabaw sa katubigan. Unya miingon ang Dios, “Motungha ang kahayag.” Ug mitungha ang kahayag. Nahimuot ang Dios sa kahayag nga iyang nakita ug gilain niya kini gikan sa kangitngit. Ginganlan niyag “Adlaw” ang kahayag ug ang kangitngit ginganlan niyag “Gabii.” Milabay ang kagabhion ug miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang unang adlaw. Unya miingon ang Dios, “Motungha ang usa ka wanang nga magbahin sa katubigan.” Ug nahimo kini. Pinaagi sa gibuhat niyang wanang, gilain sa Dios ang tubig nga didto sa ibabaw gikan sa tubig nga dinhi sa ubos ug nahimo kini. Ginganlan niyag “Langit” ang wanang. Milabay na usab ang kagabhion ug miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang ikaduhang adlaw. Unya miingon ang Dios, “Matingob sa usa lamang ka dapit ang tubig ubos sa langit aron motungha ang yutang mala.” Ug nahimo kini. Ginganlan sa Dios ug “Yuta” ang mala ug ang tubig nga nalain ginganlan niyag “Dagat.” Nakita sa Dios nga maayo ang iyang gibuhat. Unya miingon siya, “Moturok sa yuta ang nagkalainlaing mga tanom: kadtong may binhi ug kadtong mga kahoy nga mamunga.” Ug nahimo kini. Busa miturok sa yuta ang tanang matang sa tanom. Nakita sa Dios nga maayo ang iyang gibuhat. Milabay na usab ang kagabhion ug miabot ang kabuntagon. Kadto mao ang ikatulong adlaw. Unya miingon na usab ang Dios, “Motungha ang mga iwag diha sa langit nga maoy magbulag sa adlaw gikan sa gabii ug magpaila sa pagsugod sa mga adlaw ug sa mga tuig ug sa mahinungdanong mga panahon. Modan-ag kini sila sa kalangitan aron paghatag ug kahayag sa kalibotan.” Ug nahimo kini. Busa gibuhat sa Dios ang duha ka dagkong iwag: ang adlaw nga maoy maghatag ug kahayag sa panahon sa adlaw ug ang bulan sa panahon sa gabii. Gibuhat usab niya ang mga bituon. Gipahimutang sa Dios ang mga iwag diha sa langit aron magdan-ag sa kalibotan ug maghatag ug kahayag sa adlaw ug sa gabii ug maglain sa kahayag gikan sa kangitngit. Nakita sa Dios nga maayo ang iyang gibuhat. Unya milabay na usab ang kagabhion ug miabot ang kabuntagon. Kadto mao ang ikaupat nga adlaw. Miingon na usab ang Dios, “Mapuno ang katubigan sa nagkalainlaing mga buhing mananap ug mapuno usab sa mga langgam ang kahanginan.” Ug nahimo kini. Busa gibuhat sa Dios ang mga dagkong mananap sa kadagatan ug ang tanang matang sa mananap sa katubigan ug ang tanang matang sa langgam. Nakita sa Dios nga maayo ang iyang gibuhat. Unya gipanalanginan sa Dios ang mga mananap sa kadagatan ug giingnan, “Sanay kamo ug lukpa ninyo ang kadagatan!” Ngadto sa mga langgam miingon siya, “Sanay kamo!” Ug milabay ang kagabhion ug miabot ang kabuntagon. Kadto mao ang ikalimang adlaw. Unya miingon ang Dios, “Motungha sa kalibotan ang nagkalainlaing mga mananap: mga kahayopan ug tanang matang sa mga ihalas nga mananap.” Ug nahimo kini. Busa gibuhat niya ang tanang matang sa mga kahayopan ug mga ihalas nga mananap. Nakita sa Dios nga maayo ang iyang gibuhat ug nalipay siya. Unya miingon na usab ang Dios, “Buhaton nato ang tawo sama sa atong dagway. Sila maoy magbuot sa mga isda, sa mga langgam, sa mga kahayopan ug sa tanang ihalas nga mananap.” Busa gibuhat sa Dios ang tawo, lalaki ug babaye, sama sa iyang dagway. Ug gipanalanginan sila sa Dios nga nag-ingon, “Panganak kamog daghan ug lukpa ang kalibotan sa inyong mga liwat ug dumalaha ang kalibotan. Kamoy magbuot sa mga isda ug sa mga langgam ug sa tanang ihalas nga mananap.” Unya miingon ang Dios, “Gihatag ko kaninyo ang tanang matang sa tanom nga may binhi ug ang tanang bunga sa kahoy aron inyong kan-on. Gihatag ko usab sa tanang ihalas nga mananap ug sa kalanggaman ang mga tanom nga lunhaw aron ilang kan-on.” Ug nahimo kini. Nakita sa Dios nga maayo gayod ang tanan nga iyang gibuhat ug nalipay kaayo siya. Milabay na usab ang kagabhion ug miabot ang kabuntagon. Ug kadto mao ang ikaunom nga adlaw. Nahuman pagbuhat ang langit ug ang yuta ug ang tanang butang nga anaa niini. Sa ikapitong adlaw, nahuman sa Dios ang tanan niyang gibuhat ug mipahulay siya gikan sa tanan niyang gibuhat. Gipanalanginan sa Dios ang ikapitong adlaw ug gibalaan niya kini kay sa maong adlaw natapos niya ang iyang pagpamuhat ug mipahulay siya gikan sa tanan niyang gibuhat. Ingon niini ang pagbuhat sa kalibotan ug sa tanan nga anaa sa langit. Sa pagbuhat sa Ginoong Dios sa kalibotan ug sa tanang butang sa kalangitan, wala pay mga tanom nga mitubo ug mga binhi nga miturok sa yuta kay wala pa man niya kini paulani ug wala pa may tawo nga makauma niini. Apan bisag walay ulan, diha nay tubig nga mitungha gikan sa ilalom sa yuta ug mipatubig niini. Unya mikuha ang Ginoong Dios ug yuta ug nagbuhat siyag tawo gikan niini. Gihuypan niya ang buho sa ilong sa tawo sa gininhawa nga naghatag ug kinabuhi ug ang tawo nakabaton ug kinabuhi. Unya naghimo ang Ginoong Dios ug tanaman didto sa Eden, sa silangan ug gibutang niya didto ang tawo nga iyang gibuhat. Gipatubo sa Ginoong Dios ang tanang matang sa mga kahoy nga maanindot ug mamungag mga bunga nga maayong kan-on. Sa taliwala sa tanaman diha ang kahoy nga naghatag ug kinabuhi ug ang kahoy nga naghatag ug kahibalo unsay maayo ug unsay daotan. Gikan sa Eden midagayday ang usa ka suba nga maoy mipatubig sa tanaman, ug sa nasaylo na kini sa tanaman, ang suba nabahin sa upat. Ang unang suba ginganlag Pison ug midagayday kini libot sa kayutaan sa Habila. Makaplagan niining dapita ang lunsayng bulawan ingon man ang mga bato nga bedelyo ug sardonika nga pula. Ang ngalan sa ikaduhang suba Gihon ug midagayday kini libot sa kayutaan sa Cus. Ang ikatulong suba mao ang Tigris nga nagdagayday sa silangan sa Asiria. Ang ikaupat nga suba mao ang Eufrates. Unya gibutang sa Ginoong Dios ang tawo sa tanaman sa Eden aron maoy mag-atiman ug magbantay niini. Giingnan niya ang tawo, “Makahimo ka pagkaon sa mga bunga sa tanang kahoy sa tanaman gawas sa kahoy nga naghatag sa kahibalo unsay maayo ug unsay daotan. Kon mokaon ka niini, nianang adlawa mamatay ka gayod.” Unya miingon ang Ginoong Dios, “Dili maayo nga mag-inusara ang tawo. Himoan ko siyag kauban ug katabang nga angay kaniya.” Busa giumol niya gikan sa yuta ang tanang mananap ug langgam ug gidala niya sila ngadto sa tawo aron iyang nganlan. Bisag unsa ang ingalan sa tawo sa matag usa kanila mao na ang ngalan niini. Busa ginganlan sa tawo ang tanang kahayopan ug ang mga langgam ingon man ang ihalas nga mga mananap. Apan wala siyay nakit-an nga angayng ikauban ug katabang. Unya gipakatulog sa Ginoong Dios ang tawo ug samtang nahinanok siya, gikuhaan siya sa Ginoong Dios ug gusok ug gihulipan niya kinig unod. Ang maong gusok gihimo niya nga usa ka babaye, ug gidala niya ang babaye ngadto sa lalaki. Ug miingon ang lalaki, “Ania ra gayod ang sama kanako— bukog gikan sa akong bukog ug unod gikan sa akong unod. ‘Babaye’ ang ngalan niya kay gikuha man siya gikan sa lalaki.” Tungod niini ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug motipon sa iyang asawa ug mausa sila. Silang duha pulos hubo apan wala sila maulaw. Sa tanang mananap nga gibuhat sa Ginoong Dios, ang bitin mao ang labing limbongan. Gipangutana sa bitin ang babaye, “Gidid-an ba diay kamo sa Dios pagkaon sa bunga sa tanang kahoy sa tanaman?” Mitubag ang babaye, “Makakaon kami sa mga bunga sa tanang kahoy sa tanaman gawas sa kahoy nga anaa sa taliwala niini. Gidid-an kami sa Dios sa pagkaon ug bisan gani sa paghikap nianang kahoya. Kon supakon namo kini, mamatay kami.” Miingon ang bitin, “Dili tinuod nga mamatay kamo! Gisulti kini sa Dios kaninyo kay nasayod man gud siya nga kon mokaon kamo niini, maabli ang inyong salabotan ug mahisama kamo kaniya nga nasayod unsay maayo ug unsay daotan.” Sa pagkakita sa babaye nga ang maong kahoy maanindot kaayo ug laming kan-on ang bunga niini ug makapahimo kaniyang maalamon, mikuha siyag bunga ug gikaon niya kini. Unya gihatagan niya ang iyang bana ug mikaon usab siya. Pagkahuman gayod nilag kaon, naabli ang ilang salabotan ug nakita nila nga hubo diay sila. Busa naghimo silag mga tapis gikan sa mga dahon sa kahoyng igera aron itabon sa ilang lawas. Sa pagsalop na sa adlaw, nadungog nila ang Ginoong Dios nga naglakaw sa tanaman busa mitago sila sa kakahoyan. Apan ang lalaki gitawag sa Ginoong Dios, “Hain ka ba?” Ang lalaki mitubag, “Nadungog ko ang imong paglakaw sa tanaman ug giabot akog kahadlok ug mitago ako kay hubo man ako.” “Kinsay nagsulti kanimo nga hubo ka?” nangutana ang Dios. “Mikaon ka ba sa bunga sa kahoy nga gidili ko kanimo?” Ang lalaki mitubag, “Ang babaye nga gihatag mo kanako maoy naghatag kanako sa bunga sa maong kahoy ug mikaon ako niini.” Ang Ginoong Dios nangutana sa babaye, “Nganong gibuhat mo man kini?” Ang babaye mitubag, “Giilad ako sa bitin busa mikaon ako niini.” Ug ang Ginoong Dios miingon sa bitin, “Tungod niini silotan ka; ikaw lamang sa tanang mananap ang mahiagom niining tungloha: sukad karon magkamang ka na pinaagi sa imong tiyan ug magkaon ka nag abog sa tanang adlaw sa imong kinabuhi. Himoon kong magkaaway ikaw ug ang babaye; ug mahimong kaaway ang imong kaliwat ug ang iyang kaliwat. Dugmokon niya ang imong ulo ug paakon mo usab ang iyang tikod.” Ug miingon siya sa babaye, “Dugangan ko ang imong kalisdanan inigpanamkon mo ug ang kasakit nga imong bation inigpanganak nimo; apan bisan pa niini, mangandoy ka gihapon sa imong bana ug siya maoy magbuot kanimo.” Unya miingon siya sa lalaki, “Tungod kay nagpadani ka man sa imong asawa ug mikaon sa bunga sa kahoy nga gidili ko kanimo, mahimong tinunglo ang yuta tungod sa imong gibuhat. Maghago ka pag-ayo sa tibuok mong kinabuhi una pa kini mohatag ug igong abot alang kanimo. Moturok sa yuta ang mga sampinit ug mga sagbot alang kanimo ug magkaon ka sa mga bunga sa mga tanom sa kapatagan. Magpatulo ka sa imong singot ug maghago pag-ayo una pa mohatag kanimog abot ang yuta hangtod mobalik ka sa yuta nga imong gigikanan. Hinimo ka gikan sa yuta ug sa yuta ka mopauli.” Ginganlan sa lalaki ang iyang asawa ug Eva kay siya man ang inahan sa tanang mga tawo. Ug nagbuhat ang Ginoong Dios alang kang Adan ug kang Eva ug mga sapot nga panit sa mga mananap ug gibistihan niya sila. Unya miingon ang Ginoong Dios, “Karon ang tawo nahisama na kanato ug nahibalo na siya unsay maayo ug unsay daotan. Kinahanglan dili siya tugotan pagkaon sa bunga sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi aron dili siya magpabiling buhi hangtod sa kahangtoran.” Busa gihinginlan sa Ginoong Dios ang tawo gikan sa tanaman sa Eden ug gipaugmad sa yuta nga iyang gigikanan. Gipapahawa sa Dios ang tawo ug gibutangan niya ang silangan sa tanaman sa Eden ug mga kerubin ug usa ka espada nga nagdilaab ug nagtuyoktuyok aron walay makaduol sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi. Si Adan nakighilawas kang Eva nga iyang asawa ug nanamkon si Eva ug nanganak ug batang lalaki. Miingon si Eva, “Nakabaton akog anak tungod sa panabang sa Ginoo.” Busa ginganlan niyag Cain ang bata. Unya nanganak siyag laing batang lalaki nga ginganlan ug Abel. Si Abel magbalantay sa mga karnero ug si Cain mag-uuma. Usa ka adlaw niana, naghalad si Cain ngadto sa Ginoo ug mga abot sa iyang uma. Nagkuha usab si Abel ug pipila sa mga panganay sa iyang kahayopan ug giihaw niya kini ug gihalad ang labing maayong mga bahin ngadto sa Ginoo. Nahimuot ang Ginoo kang Abel ug sa iyang halad apan wala niya dawata si Cain ug ang iyang halad. Busa nasuko si Cain ug nagmug-ot. Ang Ginoo miingon kang Cain, “Nganong nasuko ug nagmug-ot ka man? Kon maayo pa ang imong gibuhat, dawaton ko unta ang imong halad. Apan kay daotan man, ang sala nag-atang kanimo sama sa ihalas nga mananap nga buot motukob kanimo busa kinahanglan buntogon mo kini.” Unya si Cain miingon kang Abel, “Mangadto ta sa uma.” Sa didto na sila sa kaumahan, giunay ni Cain pagpatay ang iyang igsoon. Unya ang Ginoo nangutana kang Cain, “Hain man si Abel nga imong igsoon?” Si Cain mitubag, “Ambot! Magbalantay ba gud ko sa akong igsoon?” Busa miingon ang Ginoo, “Nganong gihimo mo man kini? Nadungog ko ang dugo sa imong igsoon nga nagsangpit kanako gikan sa yuta. Karon tinunglo ka na ug isalikway ka sa yuta diin ang dugo sa imong igsoon nga imong gipatay miagas ug mituhop. Kon mag-uma ka, ang yuta dili na mohatag kanimog abot. Magtagotago ka ug maglatagaw nga walay pinuy-anan sa kalibotan.” Si Cain miingon sa Ginoo, “Bug-at ra kaayo kanako kining silota. Giabog mo ako gikan niining yutaa ug gikan sa imong atubangan. Maglatagaw ug magtagotago ako sa kalibotan ug patyon ako ni bisan kinsa nga makakita kanako.” Apan ang Ginoo mitubag kaniya, “Dili kana mahitabo! Ang mopatay kanimo panimaslan ug silotan ko ug pito ka pilo.” Busa gibutangan sa Ginoo ug patik si Cain aron dili siya patyon sa makakita kaniya. Ug si Cain mipahilayo sa Ginoo ug mipuyo sa yuta nga ginganlag Nod sa silangan sa Eden. Si Cain nakighilawas sa iyang asawa. Nanamkon ang iyang asawa ug nanganak ug batang lalaki nga ginganlan nilag Enoc. Unya nagtukod si Cain ug siyudad nga ginganlan niyag Enoc agig pasidungog sa iyang anak. Si Enoc may anak nga ginganlag Irad nga mao ang amahan ni Mehujael ug si Mehujael maoy amahan ni Metusael. Si Metusael maoy amahan ni Lamec. Duha ang asawa ni Lamec: si Ada ug si Zilla. Si Ada nanganak kang Jabal nga mao ang amahan sa mga nagbuhig kahayopan ug nagpuyo sa mga tolda. Ang ngalan sa iyang igsoon mao si Jubal nga mao ang amahan sa tanang musikero nga nagatugtog sa alpa ug sa plawta. Unya nanganak si Zilla kang Tubal-Cain nga mao ang ginikanan sa tanang tiggama ug mga butang gikan sa bronsi ug puthaw. Ang igsoong babaye ni Tubal-Cain mao si Naama. Si Lamec miingon sa iyang duha ka asawa, “Ada ug Zilla, paminawa ninyo ako. Nakapatay akog batan-ong lalaki tungod kay gisumbag niya ako. Kon ang panimalos alang kang Cain pito ka pilo, ang panimalos alang kanako kapitoan ug pito ka pilo.” Unya nakighilawas na usab si Adan sa iyang asawa ug si Eva nanganak ug batang lalaki. Si Eva miingon, “Gihatagan ako sa Dios ug anak ilis kang Abel nga gipatay ni Cain.” Busa ginganlan niya ang bata ug Set. Si Set may anak nga lalaki nga ginganlan niyag Enos. Nagsugod niadtong panahona ang mga tawo pagsangpit ug pagsimba sa ngalan ni Yahweh. Mao kini ang talaan sa mga kaliwat ni Adan. Ang tawo gibuhat sa Dios sama kaniya. Gibuhat niya sila nga lalaki ug babaye ug gipanalanginan niya sila ug ginganlan niyag “Tawo.” Sa nagpanuigon na si Adan ug 130, natawo ang iyang anak nga lalaki nga liwat kaayo niya ug ginganlan niyag Set. Human matawo si Set, nakaabot pa gayod si Adan ug laing 800 ka tuig ug nakaliwat siyag ubang mga anak; namatay siya sa panuigong 930. Sa nagpanuigon na si Set ug 105, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Enos ug nabuhi pa si Set ug laing 807 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak ug namatay siya sa panuigong 912. Sa 90 na ang panuigon ni Enos, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Kenan nabuhi pa si Enos ug laing 815 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak ug namatay siya sa panuigong 905. Sa 70 na ang panuigon ni Kenan, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Mahalalel ug nabuhi pa si Kenan ug laing 840 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak ug namatay siya sa panuigong 910. Sa 65 na ang panuigon ni Mahalalel natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Jared. Si Mahalalel nabuhi pag laing 830 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak ug unya namatay siya sa panuigong 895. Sa 162 na ang panuigon ni Jared, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Enoc ug nabuhi pa siyag laing 800 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak ug namatay siya sa panuigong 962. Sa 65 na ang panuigon ni Enoc, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Metusela. Human matawo si Metusela, si Enoc nagkinabuhi nga matinumanon sa Dios sulod sa laing 300 ka tuig ug nakaliwat siyag ubang mga anak. Miabot ang iyang panuigon ug 365. Nagmatinumanon siya sa Dios sa tibuok niyang kinabuhi. Unya wala na siya igkita kay gikuha man siya sa Dios. Sa 187 na ang panuigon ni Metusela, nakaliwat siyag lalaki nga si Lamec ug nabuhi pa siyag laing 782 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak ug namatay siya sa panuigong 969. Sa 182 na ang panuigon ni Lamec, nakaliwat siyag lalaki ug miingon siya, “Kining bataa maoy makahupay kanato sa kabudlay sa atong paghago tungod sa pagtunglo sa Ginoo sa yuta.” Busa ginganlan niyag Noe ang bata. Nabuhi pa si Lamec ug laing 595 ka tuig ug nakaliwat ug ubang mga anak ug unya namatay siya sa panuigong 777. Sa kapin na sa 500 ka tuig ang panuigon ni Noe, nakaliwat siyag tulo ka lalaki nga si Sem, si Ham ug si Japet. Unya ang Ginoo miingon, “Dili ko tugotan ang tawo nga mabuhi hangtod sa kahangtoran kay tawo lamang siya. Sukad karon kutob ra gayod sa 120 ka tuig ang ilang kinabuhi.” Niadtong mga adlawa ug bisan pa gani sa misunod nga panahon, dihay mga higante sa kalibotan. Sila mga anak sa mga babaye nga sama nato ug sa mga langitnong binuhat. Sila mao ang mga bayani ug mga bantogang tawo sa karaang panahon. Unya nakita sa Ginoo nga hilabihan kadaotan sa mga tawo sa kalibotan ug kanunay lamang ngil-ad ang ilang gihunahuna. Nagbasol siya nga gibuhat niya ang tawo diha sa kalibotan ug nakapasubo kini kaniya. Busa miingon siya, “Laglagon ko ang tanang tawo nga akong gibuhat. Laglagon ko usab ang tanang mananap ug mga langgam kay nagbasol ako nga gibuhat ko sila.” Apan gikahimut-an sa Ginoo si Noe. Mao kini ang sugilanon mahitungod ni Noe nga usa ka matarong nga tawo. Siya lamang ang gikahimut-an sa Dios niadtong panahona kay nagmatinumanon man siya sa Dios. Aduna siyay tulo ka anak: Si Sem, si Ham ug si Japet. Apan ang katawhan daotan atubangan sa Dios ug ang kalibotan napuno sa ilang pagkadaotan. Gitan-aw sa Dios ang kalibotan ug nakita niya nga ngil-ad kini kay daotan man kaayo ang binuhatan sa mga tawo. Unya ang Dios miingon kang Noe, “Nakahukom ako sa paglaglag sa tanang tawo. Puohon ko sila sa hingpit kay ila mang gipadagsang sa kalibotan ang ilang daotang mga buhat. Busa paghimog arka gikan sa kahoy nga goper. Buhati kinig mga lawak ug buliti ug aspalto ang sulod ug ang gawas niini. Ang gitas-on niini 133 ka metros, 22 ka metros ang gilapdon ug 13 ka metros ang kahabugon. Buhatig atop ang arka ug palabwa kini ug 44 ka sentimetros ibabaw sa mga bungbong niini. Himoa ang arka nga tulo ka andana ug buhatig pultahan sa kilid niini. Palunopan ko ang kalibotan aron pagpuo sa tanang binuhat. Ang tanan nga anaa ibabaw sa yuta mangamatay apan magbuhat akog kasabotan tali kanimo ug kanako. Sakay sa arka uban sa imong asawa ug mga anak ug sa ilang mga asawa. Pagdala usab sa tanang matang sa pagkaon ug tipigi kini aron inyong makaon ug makaon usab sa mga mananap.” Gituman ni Noe kining tanan sumala sa gisugo sa Dios kaniya. Ang Ginoo miingon kang Noe, “Sakay sa arka uban sa tibuok mong panimalay kay sa tanang mga tawo ikaw lamang ang nagbuhat ug matarong. Pagdala ug pito ka parisan nga laki ug baye sa tanang mananap nga giisip nga hinlo apan tagsa ka paris lamang ang dad-a sa mga mananap nga giisip nga hugaw. Pagdala usab ug pito ka parisan nga laki ug baye sa mga langgam aron dili sila mapuo. Kay human sa pito ka adlaw gikan karon, paulanon ko ug 40 ka adlaw ug 40 ka gabii aron pagpuo sa tanan kong binuhat nga may kinabuhi ibabaw sa yuta.” Ug gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa Ginoo kaniya. Si Noe nagpanuigon ug 600 sa dihang gilunopan ang kalibotan. Siya ug ang iyang asawa ingon man ang ilang mga anak uban sa ilang mga asawa nanakay sa arka aron dili sila mangamatay sa lunop. Ang tanang matang sa mananap nga hinlo ug dili hinlo ingon man sa mga langgam nanakay sa arka nga nagtinagurha, laki ug baye, kuyog kang Noe sumala sa gisugo sa Dios kaniya. Ug pagkatapos sa pito ka adlaw gilunopan ang yuta. Si Noe nagpanuigon nag 600 ug sa ika-17 nga adlaw sa ikaduhang bulan, mibuhagay ang tanang mga tubod sa tubig gikan sa kahiladman sa yuta ug nangaabli ang mga bintana sa langit ug nag-ulan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Niadto gayong adlawa, nanakay sa arka si Noe ug ang iyang asawa uban sa ilang tulo ka anak nga si Sem, si Ham ug si Japet ug ang ilang mga asawa. Nanakay usab uban kanila ang tanang matang sa mga mananap, mga ihalas ug binuhi, mga dagko ug gagmay ug ang tanang matang sa mga langgam. Laki ug baye sa matag matang sa tanang binuhat nanakay sa arka uban kang Noe sumala sa gisugo sa Dios. Unya gisirhan sa Ginoo ang pultahan sa arka. Mipadayon paglunop sulod sa 40 ka adlaw ug milalom pag-ayo ang tubig ug milutaw ang arka. Milalom pa gayod ug dugang ang tubig ug ang arka naglutawlutaw niini. Hilabihan gayod ang pagsaka sa tubig nga gilapawan niini ang tanang habog nga bukid sa kalibotan. Ang tubig milapaw ug mga pito ka metros sa tumoy sa kabukiran. Busa nangamatay ang tanang may kinabuhi: ang mga langgam, mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug ang tanang tawo. Ang tanang binuhat nga may gininhawa nga nagpuyo sa yuta nangamatay. Gipuo sa Ginoo ang tanang may kinabuhi sa ibabaw sa kalibotan: ang mga tawo, ang mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug mga langgam. Si Noe lamang ug ang iyang mga kauban didto sa arka ang wala mamatay. Ang lunop misugod paghubas human sa 150 ka adlaw. Wala hikalimti sa Dios si Noe ug ang tanang ihalas nga mga mananap ug ang mga kahayopan nga uban kaniya didto sa arka. Nagpahuros ang Dios ug hangin ug misugod paghubas ang tubig. Gitakpan ang mga tubod sa kahiladman sa yuta ingon man ang mga bintana sa langit. Busa miundang ang ulan ug mipadayon paghubas ang tubig. Misugod kini paghubas tapos sa 150 ka adlaw. Unya sa ika-17 nga adlaw sa ikapitong bulan, nahitungtong ang arka sa bukid sa Ararat. Nagpadayon paghubas ang tubig ug sa unang adlaw, sa ikanapulo nga bulan, nakita na ang mga tumoy sa kabukiran. Tapos sa 40 ka adlaw giablihan ni Noe ang bintana sa arka ug gibuhian niya ang usa ka uwak. Wala kini mobalik apan naglupadlupad kini hangtod nga mihubas ang tubig. Unya gibuhian ni Noe ang usa ka salampati aron pagsusi kon mihubas na ba ang tubig. Apan kay gisanapan pa man sa tubig ang yuta, walay hikaplagan nga katugdonan ang salampati ug mibalik kini sa arka. Busa gipagawas ni Noe ang iyang kamot sa arka ug gikuha ang salampati. Naghulat siyag laing pito ka adlaw ug gibuhian niya pag-usab ang salampati. Sa pagkakilomkilom na, mibalik kini kaniya nga nagtangag ug lunhawng dahon sa kahoyng olibo. Sa ingon niana, nasayran ni Noe nga mihubas na gayod ang tubig. Unya naghulat pa gayod si Noe ug laing pito ka adlaw ug gibuhian na usab niya ang salampati ug wala na kini mobalik. Sa 601 na ang panuigon ni Noe, sa unang adlaw, sa unang bulan, mihubas na gayod sa hingpit ang tubig. Human niya makuha ang tabon sa arka, milantaw si Noe ug nakita niya nga uga na ang yuta. Sa ika-27 nga adlaw, sa ikaduhang bulan, namala na gayod ang yuta. Unya ang Dios miingon kang Noe, “Kawas na sa arka uban sa imong asawa ug mga anak ug sa ilang mga asawa. Pagulaa usab ang tanang mananap—ang mga langgam, mga kahayopan ug ang tanang gagmayng mananap—aron mosanay sila sa tibuok kalibotan.” Busa mikawas si Noe uban sa iyang asawa ug mga anak ug sa ilang mga asawa. Sumala sa ilang matang ang tanang ihalas nga mga mananap, mga kahayopan, mga langgam ug gagmayng mga mananap nanggawas usab sa arka. Si Noe nagbuhat ug halaran alang sa Ginoo ug mikuha siyag usa sa matag matang sa hinlo nga mga mananap ug mga langgam ug gisunog niya kini ingon nga halad. Sa napanimahuan sa Ginoo ang kahumot niini, miingon siya sa iyang kaugalingon, “Dili ko na gayod tunglohon ang yuta tungod sa gibuhat sa tawo. Nasayod ako nga sukad pa sa iyang pagkabatan-on, daotan na ang iyang hunahuna. Dili ko na gayod laglagon ang tanang binuhat nga buhi sama sa akong gibuhat. Samtang ania pa ang kalibotan, dili gayod matapos ang panahon sa tingtanom ug ang panahon sa ting-ani, ang tingtugnaw ug ang ting-init, ang tinghulaw ug ang ting-ulan, ang adlaw ug ang gabii.” Gipanalanginan sa Dios si Noe ug ang iyang mga anak ug giingnan, “Panganak kamo aron ang inyong mga liwat mosanay sa kalibotan. Mangahadlok kaninyo ang tanang mananap lakip ang mga langgam, ang gagmayng mga mananap ug ang mga isda. Gitugyan sila ubos sa inyong pagbuot. Makakaon kamo sa tanang mananap ug sa lunhawng mga tanom kay gitugyan ko kining tanan kaninyo aron mahimong pagkaon ninyo. Usa lamang ka butang ang kinahanglan dili ninyo kan-on ug kini mao ang karne nga may dugo pa kay ang kinabuhi anaa man sa dugo. Kon usa ka tawo mopatay ug tawo, silotan siya. Silotan pinaagi sa kamatayon ang mananap o tawo nga mopatay ug tawo. Ang mopatay ug tawo patyon usab sa iyang isigkatawo; kay gibuhat man ang tawo sama sa Dios. “Panganak kamo aron modaghan kamo ug molukop sa tibuok kalibotan.” Unya ang Dios miingon kang Noe ug sa iyang mga anak, “Himoon ko na karon ang akong kasabotan tali kaninyo ug kanako ug sa inyong mga kaliwat, ingon man sa tanang binuhat nga buhi uban kaninyo—ang mga langgam, mga kahayopan ug mga ihalas nga mga mananap—tanan gayod nga nanggawas sa arka. Himoon ko ang akong kasabotan tali kaninyo ug kanako: isaad ko nga dili na gayod puohon pinaagi sa lunop ang tanang binuhat nga buhi. Dili na gayod laglagon ang kalibotan pinaagi sa lunop.” Ug ang Dios miingon, “Agig timaan sa walay kataposang kasabotan nga akong gihimo tali kanako ug kaninyo ingon man sa tanang buhing mananap, palutawon ko ang akong bangaw diha sa kapanganoran. Timaan kini sa kasabotan tali kanako ug sa kalibotan. Kon tigumon ko na gani ang mga panganod diha sa langit ug makita diha niini ang bangaw, hinumdoman ko ang akong gisaad kaninyo ug sa tanang mananap nga dili ko na gayod laglagon pinaagig lunop ang tanang binuhat. Sa dihang makita na ang bangaw diha sa mga panganod, tan-awon ko kini ug hinumdoman ko ang walay kataposang kasabotan tali kanako ug sa tanang binuhat nga anaa sa kalibotan.” Ang Dios miingon kang Noe, “Mao kini ang ilhanan sa saad nga akong gihimo sa tanang binuhat nga buhi dinhi sa kalibotan.” Ang mga anak ni Noe nga nangawas sa arka mao si Sem, si Ham ug si Japet. Si Ham mao ang amahan ni Canaan. Kining tulo ka anak ni Noe mao ang mga ginikanan sa tanang tawo sa kalibotan. Si Noe mag-uuma ug siya mao ang unang nananom ug paras. Sa nakainom na siyag ubay-ubayng bino, nahubog siya ug natulog nga hubo didto sa iyang tolda. Sa pagkakita ni Ham, ang amahan ni Canaan, nga hubo ang iyang amahan, migula siya ug gisuginlan ang duha niya ka igsoon. Unya nagkuhag kupo sila si Sem ug si Japet ug gibutang nila kini sa ilang abaga. Nagtalikod sila nga misulod sa tolda ug gitabonan nila ang ilang amahan. Samtang gibuhat nila kini, milingiw sila aron dili nila makita ang pagkahubo sa ilang amahan. Sa nahuwasan na si Noe ug sa nasayran niya ang gibuhat kaniya sa iyang kamanghorang anak, miingon siya, “Tinunglo si Canaan; mahimo siyang ulipon sa iyang mga igsoon.” Miingon usab siya, “Dalaygon ang Dios ni Sem. Mahimong ulipon ni Sem si Canaan. Pasanayon unta sa Dios si Japet ug motipon unta pagpuyo sa katawhan ni Sem ang iyang kaliwat. Mahimong ulipon ni Japet si Canaan.” Human sa lunop, nabuhi pa si Noe ug laing 350 ka tuig. Namatay siya sa panuigong 950. Mao kini ang mga kaliwat sa mga anak ni Noe nga sila si Sem, si Ham ug si Japet. Ang ilang mga anak nangatawo human sa lunop. Ang mga anak ni Japet mao sila si Gomer, Magog, Madai, Jaban, Tubal, Mesec ug Tiras. Ang mga anak ni Gomer mao sila si Askenas, Rifat ug Togarma. Ang mga anak ni Jaban mao sila si Elisa, Tarsis, Kitim ug Dodanim. Sila maoy mga ginikanan sa mga tawo nga nagpuyo sa kabaybayonan ug sa mga pulo sa dagat. Mao kini ang mga kaliwat ni Japet nga nagpuyo sa ilang nagkalainlaing kabanayan ug kanasoran. Ang matag usa nila ka pundok may kaugalingong pinulongan. Ang mga anak ni Ham mao sila si Cus, si Ehipto, si Put ug si Canaan. Ang mga anak ni Cus mao sila si Seba, si Habila, si Sabta, si Raama ug si Sabteca. Ang mga anak ni Raama mao sila si Sheba ug Dedan. May anak si Cus nga ginganlag Nimrod nga maoy unang bantogang tawo sa kalibotan. Pinaagi sa tabang sa Ginoo nahimo siyang labing maayong mangangayam sa tibuok kalibotan busa ang mga tawo moingon, “Himoon ka unta sa Ginoo nga sama ka maayong mangangayam ni Nimrod.” Ang unang gingharian nga iyang gimandoan naglakip sa Babel, Erac ug Acad. Nahimutang kini sila sa yuta sa Shinar. Gikan sa maong yuta mipanaw si Nimrod paingon sa Asiria ug gitukod niya ang mga siyudad sa Ninibe, Rehobot-Ir, Cala ug Resen nga diha sa tungatunga sa Ninibe ug sa dakong siyudad sa Cala. Si Ehipto maoy ginikanan sa katawhan sa Ludim, sa Anamim, sa Lahabim, sa Naftuhim, Petrusim, Caftorim ug Casluhim nga maoy gigikanan sa mga Filistihanon. Ang mga anak ni Canaan mao sila si Sidon, ang kamagulangan, ug si Het. Kaliwat usab ni Canaan ang mga Jebusihanon, ang mga Amorihanon, ang mga Girgasihanon, ang mga Hibihanon, ang mga Arkihanon, ang mga Sinaihanon, ang mga Arvadihanon, ang mga Semarihanon ug ang mga Hamatihanon. Unya, nagbulagbulag ang nagkalainlaing mga banay sa mga taga-Canaan hangtod nga ang ilang mga utlanan nagsukad sa Sidon padulong sa Gerar hangtod sa Gaza ug paingon sa Sodoma, Gomora, Adma ug Zeboim, hangtod sa Lasa. Mao kini ang mga kaliwat ni Ham nga nagpuyo sa nagkalainlaing mga kabanayan ug kanasoran. Ang matag usa ka pundok may kaugalingong pinulongan. Si Sem, ang magulang ni Japet, mao ang ginikanan sa tanang Hebreo. Ang mga lalaking anak ni Sem mao sila si Elam, si Asur, si Arfacsad, si Lud ug si Aram nga maoy mga ginikanan sa mga katawhan nga nagdala sa ilang mga ngalan. Ang mga anak ni Aram mao sila si Uz, si Hul, si Geter ug si Mas. Si Arfacsad mao ang amahan ni Sela ug si Shela mao ang amahan ni Eber. Duha ang anak ni Eber: ang usa ginganlag Peleg kay sa iyang panahon ang katawhan sa kalibotan nabahin man ug ang ngalan sa iyang igsoon mao si Joctan. Si Joctan mao ang amahan ni Almodad, Selap, Hasarmabet, Jera, Hadoram, Uzal, Dicla, Obal, Abimael, Sheba, Ofir, Habila ug ni Jobab. Silang tanan mga anak ni Joctan. Ang yuta nga ilang gipuy-an nagsukad sa Mesa paingon sa Separ sa kabukiran dapit sa silangan. Mao kini sila ang mga kaliwat ni Sem nga nagpuyo sa ilang nagkalainlaing mga kabanayan ug kanasoran. Ang matag usa ka pundok may kaugalingong pinulongan. Kining tanan mao ang mga banay sa mga kaliwat ni Noe sumala sa ilang tagsatagsa ka kaliwat ug nasod. Ang tanang kanasoran sa kalibotan naggikan niining mga anak ni Noe human sa lunop. Sa sinugdan may usa lamang ka pinulongan sa tibuok kalibotan. Sa pagpamalhin sa mga tawo gikan sa sidlakan, nahiabot sila sa usa ka patag sa Shinar ug mipuyo sila didto. Ug nag-ingnanay sila, “Dali! Maghimo kitag tisa ug ipaagi nato kinig kalayo aron mogahi.” Busa nakabaton silag tisa ug aspalto aron ipatapot niini. Unya miingon sila, “Karon magbuhat kitag siyudad nga may tore nga sangko sa langit. Himoon tang bantogan ang atong ngalan aron dili kita magkatibulaag sa tibuok kalibotan.” Unya nanaog ang Ginoo aron pagtan-aw sa siyudad ug sa tore nga gitukod sa mga tawo ug miingon ang Ginoo, “Karon usa na sila ka katawhan ug usa ra ang ilang pinulongan ug sinugdanan lamang kini sa ilang pagabuhaton. Dili madugay makahimo na sila sa tanan nga gusto nilang buhaton. Busa manganaog kita ug libogon ta ang ilang pinulongan aron dili sila magkasinabtanay.” Busa gipatibulaag sila sa Ginoo sa tibuok kalibotan ug mihunong sila pagtukod sa siyudad. Babel ang ngalan sa siyudad kay didto gilibog man sa Ginoo ang pinulongan sa tanang tawo ug gikan didto gipatibulaag niya sila sa tibuok kalibotan. Mao kini ang mga kaliwat ni Sem. Duha ka tuig human sa lunop, sa dihang 100 na ka tuig si Sem, nakaliwat siyag lalaki nga si Arfacsad. Unya nakaabot pa siya ug laing 500 ka tuig ug nakaliwat pa siyag ubang mga anak. Sa 35 na ang panuigon ni Arfacsad, nakaliwat siyag lalaki nga si Shela. Unya nakaabot pa siya ug laing 403 ka tuig ug may lain pa siyang mga anak. Sa 30 na ang panuigon ni Shela, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Eber. Human matawo si Eber, nakaabot pa si Shela ug laing 403 ka tuig ug may lain pa siyang mga anak. Sa 34 na ang panuigon ni Eber, may anak siyang lalaki nga si Peleg. Human matawo si Peleg, nakaabot si Eber ug laing 430 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak. Sa 30 na ang panuigon ni Peleg, nakaliwat siyag lalaki nga si Reu. Human matawo si Reu, nakaabot pa si Peleg ug laing 209 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak. Sa 32 na ang panuigon ni Reu, nakaliwat siyag lalaki nga si Serug. Human niini, nakaabot pa si Reu ug laing 207 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak. Sa 30 na ang panuigon ni Serug, nakaliwat siyag lalaki nga si Nahor. Human matawo si Nahor, nakaabot pa si Serug ug laing 200 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak. Sa 29 na ang panuigon ni Nahor, nakaliwat siyag lalaki nga si Tera. Human niini, nakaabot pa si Nahor ug laing 119 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak. Sa lapas na sa 70 ang panuigon ni Tera, nakaliwat siyag mga lalaki nga si Abram, si Nahor ug si Haran. Mao kini ang mga kaliwat ni Tera: si Abram, si Nahor ug si Haran. Si Haran maoy amahan ni Lot ug si Haran namatay didto sa iyang lungsod nga natawhan nga mao ang Ur sa Caldea samtang buhi pa ang iyang amahan. Nangasawa si Abram kang Sarai ug si Nahor nangasawa usab kang Milca, ang anak ni Haran nga amahan usab ni Isca. Walay anak si Sarai kay dili man siya makapanganak. Gidala ni Tera ang iyang anak nga si Abram, ang iyang apo nga si Lot nga anak ni Haran ug ang iyang umagad nga si Sarai, ang asawa ni Abram ug mibiya sila sa siyudad sa Ur sa Caldea ug mipadulong sa yuta sa Canaan. Nahiabot sila kutob sa Haran ug mipuyo sila didto ug namatay si Tera sa panuigong 205. Ang Ginoo miingon kang Abram, “Biyai ang imong nasod ug ang imong mga paryenti ug ang balay sa imong amahan ug lakaw ngadto sa usa ka nasod nga ipakita ko kanimo. Hatagan ko ikaw ug daghang kaliwat ug mahimo silang dakong nasod. Panalanginan ko ikaw ug himoon kong bantogan ang imong ngalan aron mahimo kang panalangin alang sa uban. Panalanginan ko kadtong magapanalangin kanimo, apan tunglohon ko kadtong magtunglo kanimo. Pinaagi kanimo, panalanginan ko ang tanan nga nasod sa kalibotan.” Sa nagpanuigon nag 75 si Abram, mibiya siya sa Haran sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo ug mikuyog si Lot kaniya. Gidala ni Abram si Sarai nga iyang asawa ug ang iyang pag-umangkon nga si Lot ingon man ang tanan nilang katigayonan ug mga ulipon nga ilang napanag-iya didto sa Haran ug migikan sila paingon sa yuta sa Canaan. Sa pag-abot nila sa Canaan, milatas si Abram sa maong yuta hangtod nga nahiabot sa sagradong kahoy sa Moreh, ang balaang dapit sa siyudad sa Siquem. Niadtong panahona ang mga Canaanhon nagpuyo pa sa maong yuta. Unya ang Ginoo mipakita kang Abram ug miingon kaniya, “Mao kining yutaa ang ihatag ko sa imong mga kaliwat.” Ug didto nagbuhat si Abram ug halaran alang sa Ginoo nga mipakita kaniya. Human niini, mipadayon siya paingon sa habagatan ngadto sa bukid sa silangan sa siyudad sa Betel ug nagkampo siya didto sa tungatunga sa Betel sa kasadpan ug sa Ai sa silangan. Nagbuhat usab siya didtog halaran ug gisimba niya ang Ginoo. Unya mipadayon siya latas sa nagkalainlaing dapit padulong sa habagatan paingon sa Negeb. Apan nahitabo nga dihay gutom didto sa Canaan. Tungod kay misamot man ang gutom, miadto si Abram sa Ehipto aron didto magpuyo sa makadiyot. Sa dayon na niyang latas sa utlanan sa Ehipto, giingnan niya ang iyang asawa nga si Sarai, “Maanyag ka nga babaye. Inigkakita sa mga Ehiptohanon kanimo, moingon gayod sila, ‘Asawa kini niya,’ ug patyon ako nila apan ikaw dili. Busa sultihi sila nga igsoon ko ikaw aron dili ako nila patyon kondili ayohon hinuon pagtagad tungod kanimo.” Sa dihang miabot na si Abram sa Ehipto, nakita tuod sa mga Ehiptohanon nga maanyag ang iyang asawa. Nakakita kaniya ang mga opisyal sa palasyo ug gisuginlan nila si Paraon nga matahom siya kaayo ug busa gidala si Sarai ngadto sa palasyo ni Paraon. Tungod kaniya gitagad pag-ayo ni Paraon si Abram ug gihatagan ug mga karnero ug kanding, mga baka, ug asno, mga ulipon nga lalaki ug babaye ug mga kamelyo. Apan tungod kay gikuha man ni Paraon si Sarai, gipahamtangan sa Ginoo ug makalilisang nga mga sakit si Paraon ingon man ang namuyo sa iyang palasyo. Busa gipatawag niya si Abram ug gipangutana, “Unsa ba kining imong gihimo kanako? Nganong wala mo man ako tug-ani nga imo diay siyang asawa? Nganong miingon ka man nga siya imong igsoon ug tungod niini gikuha ko siya aron mahimong akong asawa? Ania ang imong asawa; kuhaa siya ug panlakaw kamo!” Ug nagsugo si Paraon sa iyang mga tawo nga ubanan si Abram ug gidala nila siya ug gipagawas sa Ehipto uban sa iyang asawa ug sa tanan nga iyaha. Gikan sa Ehipto mipaingon si Abram sa amihanan ngadto sa Negeb uban sa iyang asawa ug sa tanan nga iyaha. Mikuyog usab kaniya si Lot. Dato na kaayo si Abram. May mga karnero siya, mga kanding, mga baka ug mga plata ug bulawan. Mipadayon si Abram gikan sa Negeb ngadto sa Betel, sa dapit nga iyang gitoldahan kaniadto, tungatunga sa Betel ug sa Ai. Mibalik siya sa dapit diin nagbuhat siya kaniadto ug halaran ug gisimba niya didto ang Ginoo. Si Lot nga mikuyog kang Abram may mga karnero usab, mga kanding ug mga baka ug may mga tawo nga uban kaniya sa iyang pagkampo. Ug tungod kay daghan na man kaayog kahayopan sila si Abram ug si Lot, dili na paigo ang sibsibanan alang sa ilang mga kahayopan kon magtipon sila pagpuyo. Busa nagkaaway ang mga magbalantay sa kahayopan ni Abram ug ang mga magbalantay sa kahayopan ni Lot. Niadtong panahona ang mga Canaanhon ug mga Perisihanon nagpuyo pa sa maong yuta. Unya miingon si Abram kang Lot, “Dili angay mag-away ang imong mga tawo ug ang akoa kay paryenti man kita. Busa magbulag kita. Pagpilig yuta nga buot mong puy-an ug biya kanako. Kon adto ka sa usa ka dapit, adto ako sa lain.” Busa gilukop ni Lot pagtan-aw ang palibot ug nakita niya nga ang tibuok Walog sa Jordan hangtod ngadto sa Zoar daghag tubig sama sa tanaman sa Ginoo o sama sa yuta sa Ehipto. Nahitabo kini sa wala pa laglaga sa Ginoo ang mga siyudad sa Sodoma ug Gomora. Gipili ni Lot ang tibuok Walog sa Jordan ug mipanaw siya padulong sa sidlakan. Sa ingon niining paagiha nagbulag sila si Abram. Si Abram didto magpuyo sa Canaan ug si Lot didto sa mga siyudad sa kapatagan. Nagkampo si Lot duol sa Sodoma. Daotan kaayo ang mga tawo didto ug nagpakasala sila batok sa Ginoo. Sa mibiya na si Lot, ang Ginoo miingon kang Abram, “Gikan sa imong nahimutangan, lantawa pag-ayo ang tanang dapit. Ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat ang tanang yuta nga imong makita ug maimo na kini sa dayon. Padaghanon ko ang imong mga kaliwat ug walay makaihap kanila. Mas sayon pa ang pag-ihap sa abog kay sa pag-ihap unya sa imong mga kaliwat. Busa pangandam ug suroya ang tibuok yuta kay ihatag ko kining tanan kanimo.” Mibalhin si Abram ug mipuyo siya duol sa sagradong mga kahoy ni Mamre didto sa Hebron ug nagbuhat siya didto ug halaran alang sa Ginoo. Si Amrafel nga hari sa Shinar, si Arioc nga hari sa Elasar, si Cadorlahomor nga hari sa Elam ug si Tidal nga hari sa Goyim nakiggubat sa lima ka hari nga sila si Bera sa Sodoma, si Birsa sa Gomora, si Sinab sa Adma, si Semeber sa Zeboim ug sa hari sa Bela o Zoar. Kining lima ka hari naghiusa sa ilang kusog didto sa Walog sa Sidim nga mao na ang Patayng Dagat. Giulipon sila ni Cadorlahomor sulod sa 12 ka tuig apan sa ika-13 ka tuig mialsa sila batok kaniya. Sa ika-14 nga tuig miabot si Cadorlahomor ug ang iyang mga kaubang hari uban sa ilang mga kasundalohan ug gibuntog nila ang mga Repaihanon didto sa Astarotcarnaim, ang mga Susihanon didto sa Ham, ang mga Emihanon didto sa kapatagan sa Kiriataim ug ang mga Horitihanon sa kabukiran sa Seir hangtod ngadto sa Elparan sa utlanan sa kamingawan. Unya mibalik sila sa Cades nga kaniadto nailhan nga Enmispat. Nailog nila ang tibuok yuta sa mga Amalekanhon ingon man ang mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hasason Tamar. Unya gitigom sa mga hari sa Sodoma, sa Gomora, sa Adma, sa Zeboim ug sa Bela ang ilang mga kasundalohan didto sa Walog sa Sidim ug nakiggubat sila batok kang Cadorlahomor sa Elam, kang Tidal sa Goyim, kang Amrafel sa Shinar ug kang Arioc sa Elasar—lima ka hari batok sa upat. Ang Walog sa Sidim daghan kaayog mina sa aspalto ug sa dihang misibog ang hari sa Sodoma ug ang hari sa Gomora gikan sa panggubatan, nangahulog sila sa mina sa aspalto. Ang uban nakaikyas ngadto sa bukid. Gikuha sa upat ka hari ang tanan didto sa Sodoma ug sa Gomora lakip ang mga pagkaon ug nanglakaw sila. Gidala usab nila si Lot nga pag-umangkon ni Abram ug ang tanan niyang kabtangan kay didto man siya magpuyo sa Sodoma. Apan dihay nakaikyas ug gisugilon niya kini kang Abram, ang Hebreo. Didto siya magpuyo duol sa sagradong mga kahoy ni Mamre, ang Amorihanon, igsoon ni Escol ug ni Aner nga mga kaabin ni Abram. Sa pagkasayod ni Abram nga gibihag ang iyang pag-umangkon, gitigom niya ang mga sinaligang tawo sa iyang pundok nga 318 ka buok ang tanan. Gigukod nila ang upat ka hari hangtod sa Dan. Didto gibahin niya ang iyang mga tawo sa nagkalainlaing pundok ug sa pagkagabii gisulong ug gibuntog nila ang mga hari. Gigukod nila ang ilang kaaway hangtod sa Hoba, amihanan sa Damasco ug nabawi nila ang tanang kabtangan. Nabawi usab ni Abram ang iyang pag-umangkon nga si Lot ug ang iyang mga kabtangan lakip ang mga babaye ug ang ubang mga tawo. Sa pagpauli na ni Abram human niya mabuntog si Cadorlahomor ug ang kaabin niyang mga hari, gitagbo siya sa hari sa Sodoma didto sa Walog sa Sabe nga gitawag usab nga Walog sa Hari. Si Melquisedec nga hari sa Salem ug pari usab sa Labing Halangdong Dios nagdalag pan ug bino ug gipanalanginan niya si Abram sa pag-ingon: “Panalanginan ka, Abram, sa Labing Halangdong Dios nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta. Dalaygon ang Labing Halangdong Dios nga naghatag kanimog kadaogan batok sa imong kaaway!” Ug gihatagan siya ni Abram sa ikapulo nga bahin sa tanan nga iyang nailog. Unya ang hari sa Sodoma miingon kang Abram, “Imo na ang tanang butang nga imong nailog apan iuli lamang kanako ang akong katawhan.” Apan si Abram mitubag, “Nanumpa ako sa Ginoo, ang Labing Halangdong Dios nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta, nga dili ako mokuha bisan unsa nga imoha, bisan usa lamang ka lugas sa tanod o liston sa sandalyas. Sa ingon, dili ka makaingon nga nadato ako tungod kanimo. Walay bisan unsa nga kuhaon ko alang sa akong kaugalingon. Mao ray dawaton ko ang nagamit sa akong mga tawo apan hatagi sa ilang bahin ang akong kaabin nga si Aner, si Escol ug si Mamre.” Human niini, nakakita si Abram ug panan-awon ug nadungog niya ang Ginoo nga miingon kaniya, “Ayaw kahadlok, Abram; ako ang imong panalipod. Hatagan ko ikawg dako kaayong ganti.” Apan si Abram miingon, “Ginoong Dios, wala akoy anak, busa unsaon ko man kanang ganti? Ang bugtong kong manununod mao si Eliezer nga taga-Damasco. Kay wala mo man ako hatagig anak, ang makapanunod sa akong kabtangan mao ang usa sa akong mga ulipon.” Unya nadungog niya ang Ginoo nga miingon kaniya pag-usab, “Kining ulipona dili maoy makapanunod sa imong kabtangan kondili ang imo gayong anak.” Ug gidala siya sa Ginoo ngadto sa gawas ug giingnan, “Tan-awa ang langit ug ipha ang mga bituon kon makaihap ka ba. Makabaton kag mga kaliwat nga sama kadaghan niana.” Mituo si Abram sa Ginoo ug tungod niini giisip siyang matarong sa Ginoo. Unya ang Ginoo miingon kaniya, “Ako, ang Ginoo, nagsugo kanimo pagbiya sa Ur sa Caldea aron ihatag ko kanimo kining yutaa.” Apan si Abram miingon, “Ginoong Dios, unsaon ko man pagkasayod nga akoa na kini?” Ang Ginoo mitubag, “Dad-i akog nating baka nga baye ug kanding nga baye ug karnerong laki nga tulo ka tuig ang kagulangon ang matag usa niini. Pagdala usab ug tukmo ug usa ka salampati.” Busa gidala ni Abram kining tanan ngadto sa Dios ug gipamikas niya ang mga mananap ug unya gibutang sa duha ka lumbay ang masigkapikas niini. Ang mga langgam lamang ang wala niya pikasa. Nanugpa sa mga pinikas nga mga mananap ang mga langgam nga manunukob ug giabog sila ni Abram. Sa pagsalop na sa adlaw, nahikatulog ug nahinanok si Abram ug nalisang siya pag-ayo. Ang Ginoo miingon kaniya, “Ang imong mga kaliwat mahimong mga langyaw sa laing nasod ug maulipon sila didto ug daugdaogon sulod sa 400 ka tuig. Apan silotan ko ang nasod nga maghimo niini kanila ug inigpamahawa nila sa maong yuta, magdala silag daghang bahandi. Moabot ka sa pagkatigulang, mamatay ka nga malinawon ug ilubong. Molabay una ang upat ka kaliwatan una pa makabalik ang imong mga kaliwat dinhi kay abugon ko lamang ang mga Amorihanon kon sila daotan na kaayo ug angay nang silotan.” Sa nakasalop na ang adlaw ug ngitngit na, mitungha pagkalit ang usa ka hudno nga nag-aso ug usa ka sulo nga nagsiga ug miagi kini sa taliwala sa pinikas nga mga mananap. Niadtong adlawa naghimog kasabotan ang Ginoo tali kaniya ug kang Abram. Miingon ang Ginoo, “Isaad ko nga ihatag ko kining tibuok yuta ngadto sa imong mga kaliwat gikan sa suba sa utlanan sa Ehipto hangtod sa dakong Suba sa Eufrates. Nahilakip niini ang yuta sa mga Kenihanon, sa mga Kenisihanon, sa mga Cadmonihanon, sa mga Hitihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Repaihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Canaanhon, sa mga Girgasihanon ug sa mga Jebusihanon.” Si Sarai nga asawa ni Abram wala manganak. Apan siya may babayeng ulipon nga Ehiptohanon nga ginganlag Hagar. Miingon si Sarai kang Abram, “Nakita mo nga ang Ginoo wala motugot nga manganak ako busa adtoa ang akong ulipon ug pakighilawas kaniya basin pag makabaton akog anak pinaagi kaniya.” Busa miuyon si Abram sa gisulti ni Sarai kaniya. Unya gihatag ni Sarai si Hagar kang Abram aron mahimong iyang asawa. Nahitabo kini sa nakapuyo na si Abram sa Canaan ug napulo ka tuig. Human si Abram makighilawas kang Hagar, nagmabdos si Hagar. Sa pagkasayod ni Hagar nga nagsabak siya, nagpagarbo siya ug gibiaybiay niya si Sarai. Unya miingon si Sarai kang Abram, “Ikaw ang angay basolon sa pagbiaybiay ni Hagar kanako. Gihatag ko siya kanimo apan sukad siya masayod nga nagsabak siya, gibiaybiay niya ako. Maghukom unta ang Ginoo kon kinsay sad-an kanato.” Si Abram mitubag, “Kon mao kana, imo siyang ulipon ug ilalom sa imong pagbuot; ikaw nay mag-igo kaniya.” Ug gidaugdaog pag-ayo ni Sarai si Hagar busa mikagiw si Hagar. Gitagbo si Hagar sa anghel sa Ginoo didto sa usa ka tubod sa kamingawan, sa dalan paingon sa yuta sa Shur. Ang anghel miingon, “Hagar, ulipon ni Sarai, diin ka man gikan ug asa ka man padulong?” Si Hagar mitubag, “Mikagiw ako aron mahilayo sa akong agalon nga si Sarai.” Ang anghel miingon, “Balik kaniya ug tumana ang iyang isugo kanimo.” Ug ang anghel mipadayon sa pag-ingon, “Padaghanon ko pag-ayo ang imong mga kaliwat ug dili na sila maihap. Sa dili madugay manganak kag batang lalaki nga imong nganlag Ismael kay gidungog man sa Ginoo ang imong pagpakitabang. Apan ang imong anak magpuyo sama sa usa ka ihalas nga asno; makigbatok siya sa tanan ug ang tanan makigbatok kaniya. Magpahilayo siya sa iyang mga paryenti.” Nakaingon si Hagar sa iyang kaugalingon, “Nakita ko ba gayod kaha dinhi ang Ginoo ug magpabiling buhi aron pagsugilon bahin niini?” Busa ginganlan niya ang Ginoo nga nakigsulti kaniya, “Usa ka Dios nga makakita.” Tungod niini, ang atabay nga nahimutang tungatunga sa Cades ug sa Bered gitawag sa mga tawo ug Beerla-hai-roi. Unya nanganak si Hagar ug batang lalaki ug ginganlan ni Abram ang iyang anak ug Ismael. Niadtong panahona 86 na ang panuigon ni Abram. Sa 99 na ang panuigon ni Abram, nagpakita kaniya ang Ginoo ug miingon, “Ako ang Dios nga Labing Gamhanan. Pagmasinugtanon kanako ug ayaw pagpakasala sa tibuok mong kinabuhi. Himoon ko ang akong kasabotan tali kanimo ug kanako ug pasanayon ko ang imong mga kaliwat.” Unya miluhod si Abram dinuko ang iyang nawong ngadto sa yuta ug miingon ang Dios, “Kini mao ang kasabotan nga himoon ko tali kanimo ug kanako: isaad ko nga mahimo kang amahan sa daghang mga nasod. Sukad karon ang imong ngalan dili na Abram kondili Abraham na kay gihimo ko man ikaw nga amahan sa daghang mga nasod. Pasanayon ko ang imong mga kaliwat ug ang uban kanila mahimong mga hari. Modaghan pag-ayo ang imong mga kaliwat ug mahimo silang mga nasod. “Tumanon ko ang akong saad kanimo ug sa umaabot mong mga kaliwat ingon nga walay kataposang kasabotan. Mahimo akong imong Dios ug sa imong mga kaliwat ug ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat kining yutaa diin usa ikaw karon ka langyaw. Ang tibuok yuta sa Canaan mainyo sa dayon ug mahimo ako nga inyong Dios.” Ang Dios miingon kang Abraham, “Kinahanglan usab nga tumanon mo ug sa umaabot mong mga kaliwat ang kasabotan tali kanimo ug kanako. Ang kalalakin-an ninyo ug sa umaabot ninyong kaliwatan kinahanglan nga magpatuli. Ang matag usa kinahanglan magpatuli agig timaan diha sa inyong lawas nga magpaila nga ang akong kasabotan tali kaninyo walay kataposan. Ang tanang lalaki nga dili magpatuli kinahanglan hinginlan kay wala man niya tumana ang kasabotan.” Unya ang Dios miingon kang Abraham, “Ayaw nag tawga ang imong asawa nga Sarai kondili Sara na. Panalanginan ko siya ug hatagan ko ikawg anak nga lalaki pinaagi kaniya. Panalanginan ko siya ug himoon ko siyang inahan sa kanasoran ug may mahimong mga hari sa iyang mga kaliwat.” Mihapa si Abraham sa yuta ug nahikatawa siya sa paghunahuna niya niini: “Makaliwat pa ba gud ang tawo nga 100 na ang panuigon? Manganak pa ba si Sara sa panuigong 90?” Unya nangutana siya sa Dios, “Ngano man nga si Ismael dili maoy himoon nga akong manununod?” Apan miingon ang Dios, “Dili. Ang imong asawa nga si Sara manganak ug batang lalaki ug nganlan mo siyag Isaac. Tumanon ko ang kasabotan tali kanako ug kaniya ingon man sa iyang mga kaliwat. Kasabotan kini nga walay kataposan. Nabati ko ang imong hangyo mahitungod ni Ismael busa panalanginan ko siya ug hatagan ug daghang mga anak ug mga kaliwat. Mahimo siyang amahan sa 12 ka prinsipe ug himoon kong usa ka dakong nasod ang iyang mga kaliwat. Apan tumanon ko ang kasabotan ngadto sa imong anak nga si Isaac nga matawo kang Sara sa ingon niarong panahona sa sunod tuig.” Sa pagkahuman ug pakigsulti sa Dios kang Abraham, mibiya ang Dios kaniya. Niadto gayong adlawa, gituli ni Abraham ang iyang anak nga si Ismael ingon man ang tanan niyang ulipon nga natawo diha sa iyang balay ug kadtong napalit niya, ang tanang lalaki gayod sa iyang balay, sumala sa gisugo kaniya sa Dios. Nagpanuigon na ug 99 si Abraham sa dihang gituli siya ug nagpanuigon nag 13 si Ismael sa pagtuli kaniya. Busa niadtong adlawa gituli si Abraham ug si Ismael uban sa tanan niyang mga ulipon. Ang Ginoo mipakita kang Abraham didto sa sagradong mga kahoy ni Mamre. Naglingkod si Abraham sa pultahan sa iyang tolda sa udtong tutok. Sa paglantaw niya sa unahan, nakita niya ang tulo ka tawo nga nagbarog. Busa midagan siya aron pagtagbo sa mga tawo ug mihapa siya sa yuta ug miingon, “Sir, andam ako sa pag-alagad kaninyo busa hapit intawon kamo sa akong balay. Tugoti nga magpakuha akog tubig aron makahimasa kamo ug makapahulay kamo dinhi ubos niining kahoy. Magkuha akog pagkaon aron mabaskog kamo ug makapadayon sa inyong panaw. Andam ako pag-alagad kaninyo kay mianhi man kamo sa akong balay.” Sila mitubag, “Kon mao kana, buhata ang imong giingon.” Midali si Abraham pagsulod sa tolda ug giingnan niya si Sara, “Pagkuhag usa ka sako sa imong labing maayong harina ug paglutog pan. Dalia kini paghimo.” Unya midagan si Abraham ngadto sa kahayopan ug nagpili siyag nating baka nga tambok ug humok pa ug gihatag niya kini sa iyang ulipon; gidali usab kini paghikay sa ulipon. Unya nagkuha si Abraham ug keso, lab-as nga gatas ug karne ug gidulot niya kini sa mga tawo. Samtang nagkaon sila, nagbarog siya duol kanila ubos sa kahoy. Unya nangutana sila kaniya, “Hain man ang imong asawa nga si Sara?” “Anaa sa sulod sa tolda,” mitubag siya. Ang usa kanila miingon, “Isaad ko kanimo nga mobalik ako sa sunod tuig. Nianang panahona, ang imong asawa si Sara manganak ug batang lalaki.” Si Sara diay namati didto sa pultahan sa tolda luyo kang Abraham. Si Abraham ug si Sara tigulang na kaayo ug si Sara wala na abti sa iyang binulan. Busa mikatawa si Sara sa iyang kaugalingon ug miingon, “Karon nga tigulang na ako ug tigulang na usab ang akong bana, unsaon man namo pagpanganak?” Unya nangutana ang Ginoo kang Abraham, “Nganong mikatawa man si Sara ug miingon, ‘Makabaton pa ba gud kog anak nga tigulang na man ako kaayo?’ Aduna ba goy dili mahimo sa Ginoo? Sa sunod tuig mobalik ako kaninyo ug si Sara manganak ug batang lalaki.” Gilimod kini ni Sara kay nahadlok man siya. Miingon siya, “Wala ako mokatawa, uy.” Apan ang Ginoo mitubag, “Mikatawa ka.” Unya mibiya ang mga tawo ug miadto sa usa ka dapit diin makita nila sa ubos ang Sodoma. Mikuyog si Abraham aron pagpagikan kanila. Ang Ginoo miingon, “Dili ko ikatago gikan kang Abraham ang akong buhaton. Ang iyang mga kaliwat mahimong dako ug gamhanang nasod ug pinaagi kaniya panalanginan ko ang tanan nga nasod sa kalibotan. Gipili ko siya aron sugoon niya ang iyang mga anak ug ang iyang umaabot nga panimalay sa pagtuman sa akong mga sugo pinaagi sa pagbuhat sa husto ug matarong. Kon buhaton nila kini, buhaton ko kaniya ang tanan nga akong gisaad.” Unya miingon kang Abraham ang Ginoo, “Hilabihan na ang mga mulo batok sa Sodoma ug sa Gomora ug ang ilang sala dako kaayo. Busa moadto ako aron susihon kon tinuod ba ang mga mulo nga akong nadungog.” Unya mibiya ang duha ka tawo ug mipadayon paingon sa Sodoma apan nagpabilin ang Ginoo uban kang Abraham. Giduol ni Abraham ang Ginoo ug gipangutana, “Laglagon mo ba gayod ang mga matarong uban sa mga makasasala? Pananglit adunay 50 ka tawo nga walay sala didto, laglagon mo ba ang tibuok siyudad? Dili mo ba kini pasayloon aron lamang pagluwas sa 50 ka tawo? Sa walay duhaduha dili mo gayod patyon ang mga walay sala uban sa mga makasasala. Dili mo kana mabuhat! Kay kon buhaton mo kini, ang mga walay sala mahiagom sa silot uban sa mga makasasala. Dili kana mahitabo! Ang Maghuhukom sa tibuok kalibotan kinahanglang magbuhat sa angay gayod.” Ang Ginoo miingon, “Kon makakaplag akog 50 ka tawo nga matarong didto sa Sodoma, dili ko silotan ang tibuok siyudad tungod lamang kanila.” Unya miingon na usab si Abraham, “ Ginoo, pasayloa nga mangahas ako pagpadayon sa pagpakigsulti kanimo. Tawo lamang ako ug walay katungod pagsulti bisan unsa. Apan tingalig aduna lamay 45 ka tawo nga matarong didto inay 50. Laglagon mo ba ang tibuok siyudad tungod lang kay kulang ug lima?” Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon ang siyudad kon makakaplag akog 45 ka tawo nga matarong.” Unya miingon na usab si Abraham, “Tingalig 40 ra ka tawo ang matarong.” Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon kini kon adunay 40 ka tawo nga matarong.” Si Abraham miingon, “Ayaw intawon kasuko, Ginoo, nga mopadayon ako sa pagsulti. Pananglit 30 lamang ka tawo sila?” Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon kini kon makakaplag akog 30 ka tawo.” Miingon si Abraham, “Pasayloa intawon ako, Ginoo, nga mangahas ako pagpadayon sa pagpakigsulti kanimo. Pananglit makakaplag ka lamag 20 ka tawo?” Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon ang siyudad kon makakaplag akog 20 ka tawo.” Si Abraham miingon, “Ayaw intawon kasuko, Ginoo, niining kataposan kong pagsulti. Pananglit aduna lamay napulo nga imong makaplagan, unsa may mahitabo?” Ang Ginoo mitubag, “Dili ko kini laglagon kon adunay napulo.” Human siya makigsulti kang Abraham, mibiya ang Ginoo ug mipauli si Abraham. Sa pag-abot sa duha ka anghel didto sa Sodoma nianang pagkagabii, naglingkod si Lot didto sa ganghaan sa siyudad. Sa pagkakita gayod niya sa duha ka tawo, mitindog siya ug misugat kanila. Mihapa siya sa ilang atubangan ug miingon, “Ania ako aron pag-alagad kaninyo. Kon mahimo hapit kamo sa akong balay. Makapanghimasa kamo didto ug adto matulog. Ugma sa buntag makapadayon ra kamo sa inyong panaw.” Apan mitubag sila, “Daghang salamat na lang. Anhi ra kami matulog dinhi.” Apan mipadayon gayod si Lot sa pagdapit kanila ug sa kataposan miuban sila kaniya ngadto sa iyang balay. Nagpaluto si Lot ug pan nga walay patubo ug naghikayg maayong pagkaon alang kanila ug nangaon sila. Sa wala pa manghigda ang mga bisita ni Lot, ang iyang balay gilibotan sa tanang mga lalaki sa Sodoma, batan-on ug tigulang. Gitawag nila si Lot ug gipangutana, “Hain ba ang mga lalaki nga anaa matulog sa imong balay? Dad-a sila sa gawas aron makighilawas kami kanila.” Si Lot migula ug gisirhan niya ang pultahan. Miingon siya kanila, “Mga higala, ayaw intawon ninyo himoa ang maong mangil-ad nga buhat! Kon gusto kamo aduna akoy duha ka anak nga dalaga. Dad-on ko sila nganha kaninyo ug kamo nay mahibalo kanila. Apan ayaw intawon ninyo hilabti kining mga tawhana kay mga bisita ko sila ug kinahanglan nga panalipdan ko sila.” Apan miingon sila, “Ayaw pagpanghilabot sa among pagabuhaton. Dili ka baya taga dinhi. Kinsa ka ba nga magbuot kon unsay among himoon? Ayaw kamig babagi aron dili ka mahiagom sa labi pang mangil-ad nga kadaot.” Unya gitulod nila si Lot ug misaka sila aron gub-on ang pultahan. Apan gibira si Lot sa duha ka tawo nga didto sa sulod ug gisirhan nila ang pultahan. Unya gibutaan nila ang tanang tawo didto sa gawas aron dili na sila makatultol sa pultahan. Si Lot gipangutana sa duha ka tawo, “Aduna ka bay kauban dinhi? Dad-a ang imong mga anak ug ang tanan mong mga sakop niining siyudad ug pamiya kamo dinhi kay laglagon namo kining dapita. Gidungog sa Ginoo ang makalilisang mga mulo batok sa katawhan niining siyudara ug gipadala kami niya aron paglaglag sa Sodoma.” Unya giadto ni Lot ang mga pamanhonon sa iyang mga anak ug giingnan sila, “Biya kamo dayon niining dapita kay laglagon kini sa Ginoo.” Apan nagtuo sila nga nagtiaw lamang siya. Sa pagkakaadlawon, giapura si Lot sa mga anghel pagbiya sa siyudad. Miingon sila, “Pagdali! Dad-a ang imong asawa ug ang duha mo ka anak nga dalaga ug biya kamo dinhi aron dili kamo maangin sa pagkalaglag sa siyudad.” Apan naglanganlangan gihapon si Lot. Busa siya ug ang iyang asawa ug duha ka anak nga dalaga gipugos pagdala sa duha ka tawo ngadto sa gawas sa siyudad. Gibuhat nila kini kay ang Ginoo naluoy man kang Lot. Sa pagbiya na sa mga anghel kanila didto sa gawas sa siyudad, miingon ang usa ka anghel, “Dagan kamo aron kamo maluwas! Ayaw kamo paglingi ug ayaw paghunong sa walog. Dagan ngadto sa kabungtoran aron dili kamo mangamatay.” Apan si Lot mitubag, “Kon mahimo dili kami moadto didto. Giila ko nga dako kag gikatabang kanako. Salamat kaayo sa pagluwas mo kanako. Apan layo kaayo ang kabungtoran ug hiapsan ako sa kadaot ug mamatay ako sa dili pa makaabot didto. Busa paadtoa ako nianang gamayng lungsod sa unahan aron maluwas ako.” Ang anghel mitubag, “Uyon ako sa imong hangyo. Dili ko iapil paglaglag kanang lungsora. Hala, dagan na! Wala akoy mahimo sa dili ka pa moabot didto.” Kadtong lungsora gitawag ug Zoar kay giingon man ni Lot nga gamay ra kini. Sa pagsubang na sa adlaw ug nakaabot na si Lot sa Zoar, gipaulanan sa Ginoo ug nagsigang asupre ang Sodoma ug ang Gomora. Gilaglag sa Ginoo kining mga siyudara ug ang tibuok walog lakip ang tanang mga tawo sa mga siyudad ug ang mga tanom niadtong dapita. Apan ang asawa ni Lot nga nagsunod kaniya milingi ug nahimo siyang haligi nga asin. Sayo sa pagkabuntag, midali pag-adto si Abraham sa dapit diin nagbarog siya uban sa Ginoo. Milantaw siya sa Sodoma ug sa Gomora ug sa tibuok walog ug nakita niya ang aso nga nag-utbo, sama sa aso nga gikan sa usa ka dako kaayong hudno. Apan sa paglaglag sa Dios sa mga siyudad sa walog wala niya hikalimti si Abraham ug gipaikyas niya si Lot sa kadaot. Tungod kay nahadlok man si Lot pagpuyo didto sa Zoar, siya ug ang duha niya ka anak nga dalaga mibalhin ngadto sa kabungtoran diin mipuyo sila sa usa ka langub. Unya ang magulang nga anak miingon sa iyang manghod, “Nagkatigulang na ang atong amahan ug wala nay lalaki nga nahibilin sa tibuok kalibotan sa pagpangasawa kanato aron makabaton kitag mga anak sa naandang paagi. Busa hubgon ta ang atong amahan aron makahimo kita pagpakighilawas kaniya ug makabaton ug mga anak pinaagi kaniya.” Niadtong gabhiona gidalitan nila siyag bino. Ug unya nakighilawas kaniya ang magulang niyang anak. Apan wala siya masayod niini kay hubog man siya kaayo. Pagkasunod adlaw, ang magulang niyang anak miingon na usab sa iyang manghod, “Nakighilawas ako sa atong amahan kagabii ug karong gabii hubgon na usab nato siya ug ikaw na usab ang makighilawas kaniya aron kitang duha makabaton ug mga anak pinaagi kaniya.” Busa niadtong gabhiona gihubog nila siya ug nakighilawas kaniya ang manghod nga anak. Apan wala gihapon siya masayod niini tungod sa iyang kahubog. Sa ingon niining paagiha nagsabak ang duha ka anak ni Lot pinaagi sa ilang amahan. Ang magulang nanganak ug batang lalaki nga iyang ginganlag Moab ug siya mao ang amahan sa mga Moabihanon. Ang manghod nanganak usab ug batang lalaki ug ginganlan niyag Ben-ami; siya mao ang amahan sa mga Amonihanon karon. Mibalhin si Abraham gikan sa Mamre ngadto sa Negeb ug mipuyo siya sa tungatunga sa Cades ug Shur. Samtang nagpuyo siya sa Gerar, nagpatuo siya kanila nga igsoon niya si Sara nga iyang asawa. Busa si Sara gipakuha ni Abimelec, ang hari sa Gerar. Usa ka gabii niana, mipakita ang Dios kang Abimelec pinaagi sa usa ka damgo ug miingon, “Mamatay ka kay minyo si Sara nga imong gikuha.” Apan wala pa makahilabot si Abimelec kang Sara ug miingon si Abimelec, “ Ginoo, patyon mo ba diay ako ug ang akong katawhan nga walay sala? Miingon man gud si Abraham nga si Sara iyang igsoon ug si Sara miingon usab nga si Abraham iyang igsoon, busa gihimo ko kini ubos sa pagtuo nga dili daotan ang gibuhat ko.” Mitubag ang Dios pinaagi gihapon sa damgo, “Tinuod, gibuhat mo kini nga walay daotang tuyo. Busa aron dili ka makasala kanako, wala ko ikaw tugoti sa paghilabot kaniya. Apan iuli karon ang babaye ngadto sa iyang bana kay ang iyang bana propeta ug iampo ka niya aron dili ka mamatay. Apan kon ang babaye dili mo iuli, pasidan-an ko ikaw nga mamatay ka gayod ug ang tanan mong katawhan.” Busa sayo sa buntag gipatawag ni Abimelec ang tanan niyang mga sulugoon. Gisuginlan niya sila mahitungod niining mga butanga ug nangahadlok sila pag-ayo. Unya gipaatubang ni Abimelec si Abraham ug gipangutana, “Nganong gibuhat mo man kini kanamo? Unsay daotan nga akong nahimo kanimo aron ako ug ang akong gingharian dad-an mog dakong kadaot nga dili gayod angay mong buhaton kanako? Nganong gibuhat mo man kini?” Si Abraham mitubag, “Nagtuo man gud ako nga dinhi wala gayoy nahadlok sa Dios ug nga ila akong patyon aron mailog nila ang akong asawa. Ang tinuod mao nga siya akong igsoon kay anak man siya sa akong amahan apan dili sa akong inahan ug gipangasawa ko siya. Busa sa pagpadala sa Dios kanako gikan sa balay sa akong amahan ngadto sa laing nasod, giingnan ko si Sara, ‘Bisag asa kita ingna nga igsoon mo ako ug pinaagi niini ikapakita mo ang imong pagkamaunongon kanako.’” Unya giuli ni Abimelec si Sara ngadto kang Abraham ug gihatagan usab siyag mga karnero, mga baka ug mga ulipon. Giingnan niya si Abraham, “Ania ang tibuok kong yuta, makapuyo ka dinhi bisag asa.” Giingnan niya si Sara, “Hatagan ko ang imong igsoon ug 1,000 ka salapi nga plata. Kini maoy ilhanan alang sa tanan mong kauban nga wala ko ikaw kahilabti ug masayran sa tanan nga wala kay nabuhat nga daotan.” Gipanalanginan sa Ginoo si Sara sumala sa iyang gisaad ug nagsabak siya ug nanganak ug batang lalaki sa dihang tigulang na si Abraham. Natawo ang bata sa adlaw nga gisaad sa Dios. Ginganlan ni Abraham ang iyang anak ug Isaac. Sa walo na ka adlaw ang bata, gituli siya ni Abraham sumala sa gisugo kaniya sa Dios. Usa ka gatos ka tuig ang edad ni Abraham sa pagkatawo ni Isaac. Miingon si Sara, “Gilipay ug gipakatawa ako sa Dios. Mangatawa ang tanan uban kanako inigkasayod nila niini.” Unya midugang siya sa pag-ingon, “Kay kinsay makasulti kang Abraham nga ako makapasuso pa? Apan ako nanganak ug batang lalaki bisag tigulang na si Abraham.” Nagtubo ang bata ug sa adlaw sa paglutas niya, nagkombirag dako si Abraham. Usa ka adlaw niana, si Ismael nga anak ni Abraham ug ni Hagar nga Ehiptohanon nagdula uban kang Isaac nga anak ni Sara. Sa pagkakita ni Sara niini, giingnan niya si Abraham, “Papahawaa kining ulipon nga babaye ug ang iyang anak. Kinahanglan dili mo bahinan sa imong katigayonan ang iyang anak kay ang akong anak nga si Isaac mao ray angay manunod niini.” Nakapaguol kini pag-ayo kang Abraham kay si Ismael iya man usab nga anak. Apan ang Dios miingon kang Abraham, “Ayaw kaguol sa bata ug sa imong ulipon nga si Hagar. Buhata ang giingon kanimo ni Sara kay pinaagi kang Isaac maimo ang mga kaliwat nga akong gisaad. Hatagan ko usab ug daghang anak ang anak sa ulipon aron mahimo silang nasod kay siya usab imo mang anak.” Sayo sa pagkabuntag gihatagan ni Abraham si Hagar ug kalan-on ug tubig nga gisulod sa panit nga sudlanan. Gipasung-ay niya ang bata kang Hagar ug iyang gipalakaw. Unya milakaw si Hagar ug naglatagaw sa kamingawan sa Berseba. Sa nahutdan na siyag tubig, gibiyaan niya ang bata ubos sa usa ka sampinit. Ug milingkod siya sa dapit nga may mga 100 ka metros ang gilay-on gikan sa bata. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Dili ako makaako pagsud-ong nga mamatay ang bata.” Unya samtang naglingkod siya didto, mihilak ang bata. Nadungog sa Dios ang hilak sa bata, ug gikan sa langit ang anghel sa Dios misulti kang Hagar, “Hagar, nganong naguol ka man? Ayaw kahadlok. Nabati sa Dios ang hilak sa bata. Tindog, lakaw, kugosa siya ug pahiloma. Himoon kong dakong nasod ang iyang mga kaliwat.” Unya gipakita sa Dios kang Hagar ang usa ka atabay. Miadto siya sa atabay ug gipuno niyag tubig ang sudlanan, ug gipainom niya ang bata. Nag-uban ang Dios sa bata hangtod nga midako siya. Nagpuyo siya sa kamingawan sa Paran ug nahimo siyang usa ka batid nga mangangayam. Nagpili ang iyang inahan ug usa ka Ehiptohanon nga iyang pangasaw-onon. Niadtong panahona si Abimelec uban ni Picol, ang heneral sa iyang mga kasundalohan, miadto kang Abraham. Ug miingon siya kang Abraham, “Ang Dios nagauban kanimo sa tanan nga imong gibuhat. Busa panumpa dinhi sa atubangan sa Dios nga ako o ang akong mga anak o ang akong mga kaliwat dili nimo limbongan. Nagmatinud-anon ako kanimo, busa ipanumpa nga ikaw magmatinud-anon usab kanako ug niining yuta nga imong gipuy-an.” Miingon si Abraham, “Ipanumpa ko.” Si Abraham misumbong kang Abimelec bahin sa usa ka atabay nga giilog sa mga sulugoon ni Abimelec. Si Abimelec miingon, “Wala ako mahibalo kon kinsay nagbuhat niini. Wala mo ako sultihi bahin niini. Karon pa ako makadungog niini.” Unya gihatagan ni Abraham si Abimelec ug mga karnero ug mga baka ug unya naghimo silag kasabotan. Mikuha si Abraham ug pito ka buok nating karnero nga baye gikan sa iyang panon. Unya nangutana kaniya si Abimelec, “Nganong gihimo mo man kini?” Si Abraham mitubag, “Dawata kining pito ka buok nating karnero nga baye. Sa pagdawat mo niini imong gipasabot nga ako ang nagkalot niining atabaya.” Ug busa gitawag ug Berseba ang maong dapit kay didto man sila magpanumpaay. Tapos mahimo nila ang kasabotan didto sa Berseba, si Abimelec ug si Picol namauli sa yuta sa mga Filistihanon. Unya nagtanom si Abraham ug kahoyng tamarisko didto sa Berseba ug iyang gisimba si Yahweh, ang walay kataposang Dios. Mipuyo si Abraham didto sa yuta sa mga Filistihanon sa dugayng panahon. Unya wala madugay gisulayan sa Dios si Abraham ug gitawag siya, “Abraham!” Ug si Abraham mitubag, “Ania ako.” Miingon ang Dios, “Dad-a si Isaac, ang bugtong mong anak nga imong gihigugma ug lakaw ngadto sa yuta sa Moria. Ihalad siya pinaagi sa pagsunog kaniya didto sa bukid nga itudlo ko kanimo.” Busa sayo sa pagkabuntag nangahoy si Abraham alang sa halad. Gisangonan niya ang iyang asno ug gipakuyog niya si Isaac ug ang duha niya ka ulipon. Mipadulong sila sa dapit nga gisulti kaniya sa Dios. Sa ikatulong adlaw sa layo pa si Abraham nakita niya ang dapit. Unya giingnan niya ang iyang mga ulipon, “Pabilin kamo dinhi uban sa asno. Kami si Isaac moadto didto aron pagsimba ug mobalik ra unya kami nganhi.” Si Isaac maoy gipadala ni Abraham sa sugnod alang sa halad ug siya maoy nagdala sa kutsilyo ug sa kalayo. Unya mipadayon silang duha. Wala madugay miingon si Isaac, “Tay!” Si Abraham mitubag, “Unsa man, anak?” Nangutana si Isaac, “Ania ang kalayo ug sugnod, apan hain man ang ihalad nga nating karnero?” Si Abraham mitubag, “Anak, ang Dios maoy mohatag kanato ug halad.” Ug mipadayon sila sa paglakaw. Sa pag-abot nila sa dapit nga gitudlo kaniya sa Dios, gipatindog ni Abraham ang usa ka halaran ug ibabaw niini gibutang niya ang sugnod. Gigapos niya ang iyang anak ug gipahiluna sa halaran ibabaw sa sugnod. Unya gikuha niya ang kutsilyo aron patyon na unta niya si Isaac. Apan mitawag kaniya gikan sa langit ang anghel sa Ginoo, “Abraham, Abraham!” Mitubag siya, “Ania ako.” “Ayaw unsaa ang bata,” miingon ang anghel. “Nasayod na ako nga andam ka gayod pagsugot sa Dios, kay wala mo man ihikaw kanako ang imong bugtong anak.” Mitan-aw si Abraham ug nakita niya ang usa ka laking karnero kansang sungay nasangit didto sa usa ka sampinit. Gikuha niya kini ug gihalad pinaagi sa pagsunog ilis sa iyang anak. Ginganlan ni Abraham kadtong dapita ug “Ang Ginoo maoy naghatag.” Hangtod karong mga adlawa nag-ingon ang mga tawo, “Didto sa bukid sa Ginoo, ang Ginoo naghatag.” Gikan sa langit ang anghel sa Ginoo mitawag pag-usab kang Abraham. Miingon siya, “Ang Ginoo nag-ingon, ‘Ipanumpa ko kanimo sa akong ngalan nga panalanginan ko ikaw pag-ayo kay gihimo mo man kini ug wala mo ihikaw kanako ang imong bugtong anak. Isaad ko usab kanimo nga hatagan ko ikawg mga kaliwat nga sama kadaghan sa bituon sa langit ug sa balas sa baybayon. Buntogon sa imong kaliwat ang ilang mga kaaway. Ug mohangyo kanako ang tanang mga nasod nga panalanginan sila ingon nga akong gipanalanginan ang imong mga kaliwat—kay imo mang gituman ang gisugo ko kanimo.’” Si Abraham mibalik sa iyang mga sulugoon ug nagkuyog sila pagpauli sa Berseba ug didto sila mopuyo. Unya wala madugay nakabalita si Abraham nga nanganak si Milca, ang asawa ni Nahor nga iyang igsoon. Si Uz ang panganay, si Buz igsoon niya, si Kemuel amahan ni Aram, si Cased, si Haso, si Pildas, si Jidlaf ug si Betuel. (Si Betuel maoy amahan ni Rebecca.) Kini silang walo mga anak ni Milca kang Nahor nga igsoon ni Abraham. Ang laing asawa ni Nahor nga si Reuma nanganak kang Teba, Gaham, Tahas ug kang Maaca. Namatay si Sara sa 127 na ang iyang panuigon. Didto siya mamatay sa Hebron sa yuta sa Canaan. Nagbangotan si Abraham sa pagkamatay ni Sara. Unya mibiya siya sa dapit diin gihaya ang iyang asawa ug giingnan niya ang mga Hitihanon, “Usa ako ka langyaw nga lumalabay dinhi. Baligyai akog yuta nga kalubngan ko sa akong asawa.” Mitubag sila kaniya, “Sir, giila ka namo nga pangulong gamhanan. Ilubong ang imong asawa sa among labing maayong lubnganan. Walay usa kanamo nga magdumili paghatag kanimo ug luna aron kalubngan mo kaniya.” Unya mitindog si Abraham, miyukbo kanila ug miingon, “Kon uyon kamo nga ilubong ko dinhi ang akong asawa, palihog hangyoa si Efron nga Hitihanon, anak ni Zohar nga ibaligya niya kanako ang Langub sa Macpela nga iyang gipanag-iya. Anaa kini sa daplin sa iyang uma. Sultihi siya sa pagbaligya niini kanako sa hustong presyo dinhi sa inyong atubangan aron maako ang yuta nga akong kalubngan.” Niadtong higayona naglingkod si Efron uban sa mga Hitihanon didto sa tigomanan sa ganghaan sa lungsod. Miingon siya atubangan sa tanan, “Sir, dili ko ihikaw kanimo ang tibuok uma ug ang langub nga anaa niini. Dinhi sa atubangan sa akong mga kadugo ihatag ko kini kanimo aron kalubngan sa imong asawa.” Apan si Abraham miyukbo sa mga tawo ug sa tingog nga nabati sa tanan, giingnan niya si Efron, “Kon mao kana, paliton ko ang tibuok uma. Dawata ang akong ibayad ug didto ilubong ko ang akong asawa.” Mitubag si Efron, “Sir, ang presyo niining yutaa 400 ka buok salapi nga plata apan dili kana maoy mahinungdanon. Ilubong lang didto ang imong asawa.” Miuyon si Abraham ug gitimbang niya ang kantidad nga gipangayo ni Efron atubangan sa mga Hitihanon—400 ka salapi nga plata sumala sa timbangan nga gigamit sa mga komersyante. Niining paagiha naiya ni Abraham ang yuta nga kaniadto iya ni Efron didto sa Macpela, silangan sa Mamre. Naglakip kini sa uma, sa langub ug sa kakahoyan sa uma hangtod sa iyang mga utlanan. Giila kini sa mga Hitihanon nga mitambong sa tigom didto nga iya na ni Abraham. Unya gilubong ni Abraham ang iyang asawa nga si Sara sa maong langub sa yuta sa Canaan. Busa napanag-iya ni Abraham ang uma ug ang langub niini nga kaniadto ila sa mga Hitihanon. Tigulang na kaayo si Abraham niining panahona ug gipanalanginan siya sa Ginoo sa tanan nga iyang gibuhat. Giingnan niya ang labing tigulang niyang sulugoon nga maoy iyang gipiyalan sa tanan niyang katigayonan, “Ibutang ang imong kamot sa tungatunga sa akong paa. Panumpa kanako sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa langit ug sa yuta nga dili ka mangitag asawa nga taga dinhi sa Canaan alang sa akong anak. Lakaw ngadto sa akong nasod ug pangitaig asawa ang akong anak nga si Isaac didto sa akong mga paryenti.” Apan nangutana ang sulugoon, “Kon ang babaye dili mouban kanako nganhi niining yutaa, paadtoon ko ba ang imong anak ngadto sa yuta nga imong gigikanan?” Mitubag si Abraham, “Ayaw gayod paadtoa didto ang akong anak. Ang Ginoo nga Dios sa langit nagdala kanako gikan sa balay sa akong amahan ug gikan sa yuta sa akong mga paryenti. Nanumpa siya kanako nga ihatag niya kining yutaa ngadto sa akong mga kaliwat. Magpadala siyag anghel nga mag-una kanimo aron didto makakita kag asawa alang sa akong anak. Apan kon ang babaye dili gustong mokuyog kanimo, makalingkawas ka na niining imong panumpa kanako. Bisag unsay mahitabo, ayaw paadtoa didto ang akong anak.” Busa gibutang sa sulugoon ang iyang kamot sa kinatawo ni Abraham nga iyang agalon ug nanumpa siya sa pagtuman sa iyang sugo. Mikuha ang sulugoon ug napulo ka kamelyo sa iyang agalon ug daghang bililhong mga gasa. Giandam niya ang mga dad-onon ug mipadulong siya sa siyudad sa Nahor sa Mesopotamia. Sa pag-abot niya, iyang gipaluhod ang mga kamelyo duol sa atabay nga didto gawas sa siyudad. Hapon kadto nga maoy ipangalos sa mga babaye ug tubig. Unya nag-ampo siya, “ Ginoo, Dios sa akong agalon nga si Abraham, molampos unta ako karon sa akong tuyo. Tumana ang imong gisaad sa akong agalon. Ania ako tupad sa atabay nga kalosanan ug tubig sa mga babaye sa siyudad. Ingnon ko ang usa sa mga dalaga, ‘Palihog, ipaubos ang imong tibod ug paimna ako.’ Kon moingon siya, ‘Sigi, inom ug paimnon ko usab ang imong mga kamelyo,’ siya unta ang imong gipili nga maasawa sa imong sulugoon nga si Isaac. Kon mahitabo kini, akong masayran nga gituman mo ang imong gipanumpa sa akong agalon.” Wala pa gani siya makahumag ampo, miabot si Rebecca nga nagpas-an ug tibod. Anak siya ni Betuel nga anak ni Milca, ang asawa ni Nahor nga igsoon ni Abraham. Ulay siya ug maanyag kaayo. Milugsong siya ngadto sa atabay ug gisudlan niyag tubig ang tibod ug mipauli siya. Midali pagsugat kaniya ang sulugoon ug miingon, “Paimna intawon akog tubig sa imong tibod.” Siya mitubag, “Sigi, inom, sir.” Ug gipaubos niya pagdali ang iyang tibod ug gikuptan niya kini samtang nag-inom siya. Sa pagkahuman niyag inom, miingon si Rebecca, “Paimnon ko usab ang imong mga kamelyo kutob sa ilang gikinahanglan.” Unya gidali niya pagbubo ang tubig sa iyang tibod ngadto sa pasungan sa mga mananap ug midagan siya ngadto sa atabay aron pagkalos pa ug tubig alang sa tanang kamelyo. Ang tawo naniid kaniya sa hilom aron masuta niya kon gipanalanginan ba sa Ginoo ang iyang panaw. Sa nakahuman na si Rebecca pagpainom sa mga kamelyo, ang tawo mikuhag singsing nga bulawan nga 5.7 ka gramo ug gibutang niya kini sa ilong ni Rebecca. Mikuha usab siyag duha ka pulseras nga bulawan ug iyang gisul-ob sa mga bukton ni Rebecca. Unya nangutana siya, “Kinsa may imong amahan? Palihog, tug-ani ako. May lawak ba sa balay sa imong amahan nga kapahulayan ko ug sa akong mga kauban karong gabii?” Mitubag siya, “Anak ako ni Betuel nga anak ni Nahor ug ni Milca. Daghang uhot ug kalan-on alang sa mga hayop didto sa among balay ug aduna kamoy kapahulayan.” Unya miyukbo ang tawo ug misimba sa Ginoo ug miingon, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham, kay gituman niya ang iyang gisaad ngadto sa akong agalon. Gidala ako sa Ginoo sa balay gayod sa kabanay sa akong agalon.” Midagan ang batan-ong babaye ngadto sa balay sa iyang inahan ug gisugilon niya ang tanan. Si Rebecca may igsoong lalaki nga si Laban. Midagan si Laban ngadto sa tawo nga didto sa atabay. Nakita niya ang singsing diha sa ilong ni Rebecca ug ang mga pulseras diha sa iyang mga bukton. Nadungog usab niya si Rebecca nga nagsugilon sa gisulti kaniya sa tawo busa miadto siya sa sulugoon ni Abraham nga nagbarog tupad sa iyang mga kamelyo duol sa atabay. Ug giingnan ni Laban ang sulugoon, “Adto ta sa among balay. Gipanalanginan ka sa Ginoo. Nganong anaa ka man lang sa gawas nga giandaman ko man ikaw ug dapit sa balay ug kabutangan sa imong kamelyo?” Busa midayon ang tawo ug gidiskarga ni Laban ang mga karga sa kamelyo ug gihatagan niyag uhot ug kalan-on. Unya gidad-an niyag tubig ang sulugoon ni Abraham ug ang iyang mga kauban aron makapanghimasa sila. Sa dihang gidulotan na silag pagkaon, ang sulugoon miingon, “Dili ko mokaon kon dili ko pa ikapadayag ang akong tuyo.” Si Laban miingon, “Hala, sulti na.” “Sulugoon ako ni Abraham,” miingon siya, “Gipanalanginan pag-ayo sa Ginoo ang akong agalon ug gihimo siyang bantogan. Gihatagan siyag mga panon sa karnero ug mga kanding, mga baka, mga salapi, mga bulawan, mga ulipong lalaki ug babaye, mga kamelyo ug mga asno. Sa dihang tigulang na si Sara, ang asawa sa akong agalon, nanganak siya ug batang lalaki. Gihatag sa akong agalon ang tanan niyang katigayonan ngadto sa maong anak. Gipapanumpa ako sa akong agalon sa pagtuman sa iyang gisugo nga dili ko minyoon ang iyang anak sa mga babaye sa Canaan diin siya magpuyo. Ug giingnan ako niya nga moadto sa katawhan sa iyang amahan ug sa iyang mga paryenti aron pagpangitag asawa alang sa iyang anak. Ug giingnan ko ang akong agalon, ‘Unsa may buhaton ko kon ang babaye dili mokuyog kanako?’ Siya mitubag, ‘Ang Ginoo nga gialagaran ko kanunay magpadala sa iyang anghel uban kanimo ug mopalampos kanimo sa imong tuyo. Pangitaig asawa ang akong anak didto sa mga kabanay sa akong amahan. Kon buhaton mo kini, makalingkawas ka sa imong panumpa ug kon moadto ka sa akong panimalay ug mobalibad sila kanimo, makalingkawas ka usab.’ “Sa pag-abot ko sa atabay karong adlawa, nag-ampo ako, ‘ Ginoo, Dios sa akong agalon nga si Abraham, palamposa intawon ang akong tuyo. Samtang nagbarog ako duol sa atabay, ang dalaga nga moanhi aron pagkalos ug tubig, ingnon ko nga paimnon akog tubig sa iyang tibod. Kon siya moingon nga hala inom ug paimnon ko usab ang imong mga kamelyo, siya na unta ang gipili sa Ginoo aron maasawa sa anak sa akong agalon.’ Wala pa gani ako makahuman sa hilom kong pag-ampo, miabot si Rebecca nga nagpas-ag tibod ug milugsong ngadto sa atabay aron pagkalos. Giingnan ko siya, ‘Paimna intawon ako.’ Gidali niya pagkuha ang tibod gikan sa iyang abaga ug giingnan ako, ‘Sigi inom. Paimnon ko usab ang imong mga kamelyo.’ Busa miinom ako ug gipainom niya ang mga kamelyo. Gipangutana ko siya, ‘Kinsa may imong amahan?’ Mitubag siya, ‘Anak ako ni Betuel nga anak ni Nahor ug ni Milca.’ Unya gitaod ko ang singsing sa iyang ilong ug gisul-oban kog mga pulseras ang iyang mga bukton. Miyukbo ako ug gisimba ko ug gidayeg ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham. Siya nagtultol kanako sa igsoon sa akong agalon aron ang iyang anak maasawa sa anak sa akong agalon. Karon sultihi ako kon dawaton ba ninyo ang hangyo sa akong agalon o dili ba kay ako nay mag-igo sa akong buhaton.” Si Laban ug si Betuel mitubag, “Kay kining butanga gikan man sa Ginoo, dili kami maoy maghukom niini. Ania si Rebecca. Dad-a siya ug lakat na. Himoa siyang asawa sa anak sa imong agalon, sumala sa gisulti sa Ginoo.” Sa pagkadungog sa sulugoon ni Abraham niini, mihapa siya sa yuta aron pagsimba sa Ginoo. Unya gihatagan niya si Rebecca ug mga alahas nga plata ug bulawan ug mga bisti. Gihatagan usab niyag mahalong mga gasa ang igsoong lalaki ug ang inahan ni Rebecca. Unya nangaon ug nag-inom ang sulugoon ug ang mga kauban niya ug nangatulog sila didto. Sa pagbangon nila sa pagkabuntag, miingon ang sulugoon, “Mopauli na ako sa akong agalon.” Apan ang inahan ug ang igsoon ni Rebecca miingon, “Papuy-a unag usa ka semana o napulo ka adlaw si Rebecca uban kanamo. Unya mahimo na siyang mobiya kanamo.” Apan miingon ang sulugoon ni Abraham, “Ayaw akog langana kay gipalampos sa Ginoo ang akong panaw. Tugoti nga mopauli na ako sa akong agalon.” Mitubag sila, “Tawgon ta una ang babaye ug pasultihon ta siya.” Busa gitawag nila si Rebecca ug gipangutana, “Buot ka bang mokuyog niining tawhana?” Siya mitubag, “Oo.” Busa gipakuyog nila sa sulugoon ni Abraham ug sa iyang mga kauban si Rebecca ug ang iyang yaya. Ug gipanalanginan nila si Rebecca nga nag-ingon, “Igsoon namo, hinaot unta nga mahimo kang inahan sa libo ka libong kaliwat, ug makabuntog sila sa mga siyudad sa ilang mga kaaway.” Unya si Rebecca ug ang iyang mga sulugoong babaye misakay sa mga kamelyo aron mokuyog sa sulugoon ni Abraham. Niining higayona, si Isaac nga didto magpuyo sa yuta sa Negeb nahiadto sa kamingawan sa Beerla-hai-roi. Usa niana ka hapon misuroy siya sa kaumahan ug nakakita siyag mga kamelyo nga nagpadulong kaniya. Unya nakita ni Rebecca si Isaac ug nanaog siya sa iyang kamelyo ug nangutana sa sulugoon, “Kinsa man kanang anaa sa uma nga nagpadulong kanato?” Ang sulugoon mitubag, “Siya ang agalon ko.” Busa gikuha ni Rebecca ang iyang kupo ug gitabonan niya ang iyang nawong. Si Isaac gisuginlan sa sulugoon sa tanan nga iyang nahimo. Unya gidala ni Isaac si Rebecca ngadto sa iyang tolda nga gipuy-an ni Sara nga iyang inahan ug si Rebecca gipangasawa niya. Nahigugma si Isaac kang Rebecca ug si Rebecca maoy nakalipay kaniya sa pagkamatay sa iyang inahan. Nangasawa si Abraham ug laing babaye nga ginganlag Ketura. Nanganak si Ketura kang Zimran, Jocsan, Medan, Midian, Isbac ug Shua. Si Jocsan maoy amahan ni Sheba ug ni Dedan ug ang mga anak ni Dedan mao sila si Asurim, Letusim ug si Leumim. Ang mga anak ni Midian mao sila si Epa, Eper, Hanoc, Abida ug si Eldaa. Kini silang tanan mga kaliwat ni Ketura. Si Isaac maoy gipasunod ni Abraham sa iyang kabtangan. Apan sa wala pa mamatay si Abraham gihatagan niyag mga gasa ang mga anak niya sa uban niyang mga puyopuyo ug gipaadto niya sila sa silangan aron mahilayo sa iyang anak nga si Isaac. Miabot si Abraham sa edad nga 175. Namatay siya nga tigulang na kaayo ug natipon ngadto sa iyang katawhan. Gilubong siya ni Isaac ug ni Ismael didto sa langub sa Macpela, sa uma ni Efron nga anak ni Zohar nga Hitihanon, sa silangan sa Mamre. Ang maong uma napalit ni Abraham gikan sa mga Hitihanon. Didto gilubong si Abraham sa gilubngan sa iyang asawa nga si Sara. Sa namatay na si Abraham, gipanalanginan sa Dios si Isaac nga didto magpuyo duol sa atabay sa Beerla-hai-roi. Mao kini ang mga kaliwat ni Ismael, ang anak ni Abraham kang Agar nga Ehiptohanon nga ulipon ni Sara. Ang mga ngalan nila gikan sa kamagulangan ngadto sa kamanghoran mao kining mosunod: Nebaiot, Kedar, Adbeel, Mibsam, Misma, Duma, Masa, Hadad, Tema, Jetur, Napis ug si Kedema. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Ismael ug ang ilang mga ngalan mao ang ngalan sa ilang mga balangay ug mga kampohanan—12 sila ka pangulo, usa sa matag tribo. Ang edad ni Ismael 137 dihang namatay siya ug gilubong siya tipon sa iyang katawhan. Nagpuyo ang mga kaliwat ni Ismael sa tungatunga sa Habila ug sa Shur, sa silangan sa Ehipto paingon sa Asiria. Milain sila pagpuyo sa tanan nilang kaparyentihan. Mao kini ang sugilanon mahitungod ni Isaac nga anak ni Abraham. Si Isaac nag-edad na ug 40 sa dihang nangasawa siya kang Rebecca nga anak ni Betuel nga taga-Aramea sa Mesopotamia. Si Rebecca igsoon ni Laban nga taga-Aramea usab. Wala manganak ang asawa ni Isaac. Busa nag-ampo siya sa Ginoo. Gidungog sa Ginoo ang iyang pag-ampo ug nagmabdos si Rebecca. Sa nagdinut-anay na ang kaluha sulod sa iyang tiyan, miingon si Rebecca, “Nganong ingon man niini ang nahitabo kanako?” Ug nag-ampo siya sa Ginoo aron pagpakisayod kon unsay angay niyang buhaton. Unya miingon ang Ginoo kaniya, “Duha ka nasod ang anaa sa imong tiyan. Manganak ka ug duha ka katawhan nga magkontrahay. Ang usa mahimong mas gamhanan kay sa usa, ang magulang mahimong sulugoon sa manghod.” Nanganak si Rebecca ug kaluhang lalaki. Ang unang gianak may pagkapula ug pamanit ug balhiboon busa ginganlan nila siyag Esau. Sa pagkatawo na sa iyang kaluha, nagkupot siya sa tikod ni Esau busa ginganlan siyag Jacob. Nag-edad na ug 60 si Isaac sa dihang nangatawo sila. Sa dagko na ang mga bata, nahimong batid nga mangangayam si Esau. Gusto siyang magsuroysuroy sa kapatagan samtang si Jacob hilomon ug gusto nga anha ra sa balay. Pinangga ni Isaac si Esau kay gusto man siyang mokaon sa mga inayaman ni Esau apan si Jacob maoy pinangga ni Rebecca. Usa niana ka adlaw, samtang naglata si Jacob ug mga liso, nahiuli si Esau gikan nga nangayam sa kapatagan. Gigutom siya ug miingon kang Jacob, “Pakan-a ako nianang imong sabawng pula kay gigutom ako.” (Tungod niini ginganlan siyag Edom.) Apan si Jacob mitubag, “Pakan-on ko ikaw niini kon ihatag mo kanako ang imong mga katungod sa pagkamagulang.” Miingon si Esau, “Oo, ihatag ko! Unsa may kapuslanan sa akong katungod sa pagkamagulang kon mamatay ako karon sa kagutom?” Si Jacob mitubag, “Panumpa una nga ihatag mo gayod kanako ang imong mga katungod.” Busa nanumpa si Esau ug iyang gibaligya kang Jacob ang iyang mga katungod sa pagkamagulang. Unya gihatagan siya ni Jacob ug pipila ka buok pan ug linat-ang mga liso. Ug gikaon niya kini unya miinom ug milakaw. Sa ingon niining paagiha gipakawalay bili niya ang iyang mga katungod sa pagkamagulang. May lain na usab nga gutom nga miabot niadtong dapita gawas niadtong gutom sa panahon ni Abraham. Miadto si Isaac kang Abimelec, ang hari sa mga Filistihanon didto sa Gerar. Unya ang Ginoo mipakita kang Isaac ug miingon, “Ayaw pag-adto sa Ehipto. Puyo sa dapit nga itudlo ko kanimo. Pabilin sa maong dapit kay ihatag ko kining yutaa kanimo ug sa imong mga kaliwat. Magauban ako kanimo ug panalanginan ko ikaw. Tumanon ko ang akong gisaad sa imong amahan nga si Abraham. Padaghanon ko ang imong mga kaliwat sama kadaghan sa mga bituon sa langit ug ihatag ko kanila kining yutaa. Mangaliyupo unya ang tanang kanasoran sa kalibotan nga panalanginan ko sila sama sa pagpanalangin ko sa imong mga kaliwat kay nagtuman man si Abraham sa tanan kong gisugo kaniya.” Busa mipuyo si Isaac sa Gerar. Unya sa dihang gipangutana siya sa mga lalaking molupyo sa maong dapit bahin sa iyang asawa, mitubag siya, “Igsoon ko siya.” Gihimo niya kini kay nahadlok man siya nga patyon tungod kang Rebecca kay guwapa man siya kaayo. Unya sa dugaydugay na si Isaac didto, nakita ni Abimelec gikan sa bintana sa iyang palasyo nga naggakosgakos si Isaac ug si Rebecca. Busa gipatawag ni Abimelec si Isaac ug giingnan, “Sa walay duhaduha asawa mo siya! Apan nganong miingon ka man nga igsoon mo siya?” Si Isaac mitubag, “Nahadlok ako nga patyon ako sa mga tawo kon motug-an ako nga siya akong asawa.” Miingon si Abimelec, “Nganong gibuhat mo man kini kanamo? Kon gihilabtan pa sa usa sa akong mga sakop ang imong asawa, makasala unta kami tungod kanimo!” Unya gimandoan ni Abimelec ang tanang tawo nga dili nila pasipad-an si Isaac ug si Rebecca. Patyon ang magpasipala kanila. Unya nag-uma si Isaac sa maong dapit ug niadtong tuiga usa ka gatos ka pilo ang iyang naani sa iyang pinugas kay gipanalanginan man siya sa Ginoo. Nagpadayon siya sa pag-uswag hangtod nadato siya pag-ayo. Gikasinahan siya sa mga Filistihanon tungod kay daghan man siyag mga karnero ug mga baka. Daghan usab siyag mga ulipon. Busa gitabonan nilag yuta ang mga atabay nga kinalot sa mga sulugoon sa iyang amahan nga si Abraham sa buhi pa siya. Unya miingon si Abimelec kang Isaac, “Pahawa dinhi kay mas gamhanan pa man kamo kay kanamo.” Busa mibiya si Isaac ug didto na magpuyo sa Walog sa Gerar. Gipakalot niya pag-usab ang mga atabay nga gikalot kaniadto sa mga sulugoon sa iyang amahan nga si Abraham apan gitabonan sa mga Filistihanon sa pagkamatay na ni Abraham. Ug ginganlan ni Isaac ang maong mga atabay sa mao gihapong mga ngalan nga gingalan ni Abraham niini. Nagkalot ug atabay ang mga sulugoon ni Isaac didto sa walog ug nakakita silag tubod. Unya giaway sa mga bakero nga taga-Gerar ang mga bakero ni Isaac kay ila man kuno ang tubod. Busa ginganlag Esek ni Isaac ang maong atabay kay giaway man siya sa taga-Gerar. Unya nagkalot na usab ug laing atabay ang mga sulugoon ni Isaac ug giaway na usab sila busa ginganlan ni Isaac ug Sitna ang maong atabay. Unya mibalhin siya sa laing dapit ug nagkalot didto ug laing atabay ug wala na siya samoka busa ginganlan niya kinig Rehobot. Miingon siya, “Karon, gihatagan na gayod kita sa Ginoo ug kagawasan dinhi niining yutaa ug magmauswagon gayod kita dinhi.” Unya mibalhin si Isaac ngadto sa Berseba. Ug niadtong gabhiona mipakita ang Ginoo kaniya ug miingon, “Ako ang Dios ni Abraham nga imong amahan. Ayaw kahadlok kay ako nag-uban kanimo. Panalanginan ko ikaw ug padaghanon ko ang imong kaliwat tungod sa akong sulugoon nga si Abraham.” Ug naghimo si Isaac ug halaran didto ug gisimba niya ang Ginoo. Didto nagkampo siya ug gipakalot niyag atabay ang iyang mga sulugoon. Unya gikan sa Gerar si Abimelec nakigkita kang Isaac. Kauban ni Abimelec ang iyang magtatambag nga si Ahuza ug ang heneral sa iyang kasundalohan nga si Picol. Nangutana si Isaac kanila, “Nganong nakigkita man kamo kanako nga kaniadto kaaway man ako ninyo ug gihinginlan man gani ako ninyo?” Ug mitubag sila, “Karon nasayod na kami nga nag-uban ang Dios kanimo. Busa nakahunahuna kami sa paghimog pinanumpaang kasabotan uban kanimo. Buot kami nga mosaad ka nga dili mo kami samukon ingon nga wala kami magsamok kanimo. Maayo kami kanimo ug wala ka namo hilabti sa pagbiya mo. Karon gipanalanginan ka sa Dios.” Unya naghimog kombira si Isaac alang kanila ug nangaon sila ug nanginom. Sayo sa buntag nagsinaaray sila inubanag panumpa. Unya gipagikan sila ni Isaac ug namauli sila nga may pakigdait. Niadtong adlawa miadto kaniya ang iyang mga sulugoon aron pagsugilon nga ang atabay nga ilang gikalot may tubig na. Ginganlan ni Isaac ang maong atabay ug Seba. Tungod niini ang siyudad ginganlan ug Berseba hangtod karon. Nag-edad ug 40 ka tuig si Esau sa dihang nangasawa siya kang Judit nga anak ni Beeri nga Hitihanon. Nangasawa usab siya kang Basimat nga anak ni Elon nga Hitihanon usab. Ang mga asawa ni Esau nakapasubo pag-ayo kang Isaac ug kang Rebecca. Tigulang na si Isaac ug dili na makakita. Gipatawag niya si Esau, ang magulang niyang anak, ug giingnan, “Anak!” Ug mitubag si Esau, “Unsa man, Tay?” Miingon si Isaac, “Tigulang na ako ug sa dili madugay mamatay na. Busa kuhaa ang imong mga hinagiban, ang imong pana ug udyong. Lakaw ug pangayam. Unya lutoi ako sa kinaham kong putahi ug dad-a nganhi kay akong kan-on. Ug panalanginan ko ikaw sa dili pa ako mamatay.” Nagpaminaw si Rebecca sa gisulti ni Isaac kang Esau. Busa sa nakalakaw na si Esau aron mangayam, giingnan ni Rebecca si Jacob, “Nakadungog ako sa imong amahan nga miingon kang Esau, ‘Pangayam ug lutoi akog lamiang sud-an kay kan-on ko kini ug unya panalanginan ko ikaw sa atubangan sa Ginoo sa dili pa ako mamatay.’ Busa, anak, buhata dayon kining isugo ko kanimo. Lakaw ngadto sa toril ug pagpilig duha ka nating kanding nga tambok aron magluto ako sa kinaham nga sud-an sa imong amahan. Unya idulot kini sa imong amahan aron panalanginan ka niya sa dili pa siya mamatay.” Apan si Jacob miingon sa iyang inahan, “Balhiboon man si Esau ug ako dili. Tingalig hikapon ako sa akong amahan ug masayran niya nga gitunto ko siya. Busa imbis panalanginan niya ako, tunglohon hinuon.” Ug mitubag ang iyang inahan, “Kon tunglohon ka, anak, akoy modawat sa tunglo. Buhata lamang ang gisugo ko kanimo.” Busa nagkuha si Jacob ug duha ka buok kanding ug gidala niya kini kang Rebecca, ug giluto ni Rebecca ang kinaham nga sud-an ni Isaac. Unya gikuha ni Rebecca ang labing maayong sapot ni Esau nga iyang gitipigan sa balay ug gisul-ob niya kini kang Jacob. Ug gibutangan niya sa panit sa kanding ang mga bukton ug ang hamis nga bahin sa liog ni Jacob. Unya gihatag niya kang Jacob ang lamiang sud-an ug pan nga iyang giluto. Unya miadto si Jacob sa iyang amahan ug miingon, “Ania na ako, Amahan ko.” Ug miingon si Isaac, “Kinsa ka man, anak?” Mitubag si Jacob, “Ako si Esau, ang imong kamagulangang anak. Natuman ko na ang gisugo mo kanako. Busa bangon na ug kaon niining dala kong sud-an aron unya panalanginan mo ako.” Si Isaac miingon, “Pagkadali ba nimong nakakuha, anak!” Ug mitubag si Jacob, “Mitabang man gud kanako ang Ginoo nga imong Dios.” Miingon si Isaac kang Jacob, “Duol ngari aron mahikap ko ikaw ug masiguro ko nga ikaw gayod si Esau.” Busa miduol si Jacob ug gihikap siya ni Isaac nga miingon, “Morag kang Jacob ang imong tingog apan ang imong mga bukton morag kang Esau.” Wala makaila si Isaac kang Jacob kay balhiboon man ang iyang bukton sama sa kang Esau. Iya na untang panalanginan si Jacob apan nangutana na usab siya, “Ikaw ba gayod ang akong anak nga si Esau?” “Oo,” mitubag si Jacob. Miingon si Isaac, “Hatagi ako sa linuto mong sud-an kay mokaon ako ug unya panalanginan ko ikaw.” Busa gidala ni Jacob sa iyang amahan ang pagkaon ingon man ang bino. Unya miingon si Isaac, “Duol pag-ayo kanako, anak, ug hagki ako.” Sa pagduol ni Jacob aron paghalok kaniya gisimhot ni Isaac ang sapot ni Jacob ug gipanalanginan niya si Jacob. Miingon siya, “Ang baho sa akong anak sama sa baho sa uma nga gipanalanginan sa Ginoo. Hatagan ka unta sa Dios ug yamog gikan sa langit ug himoon unta niyang tambok ang imong kaumahan. Hatagan ka unta niya ug daghang abot nga trigo ug bino. Mahimo untang sulugoon nimo ang mga kanasoran ug moyukbo unta kanimo ang mga katawhan. Mahimo ka untang agalon sa imong mga paryenti ug moyukbo usab unta kanimo ang mga kaliwat sa imong inahan. Tunglohon unta ang magtunglo kanimo ug panalanginan unta ang manalangin kanimo.” Human ihatag ni Isaac ang iyang panalangin, milakaw si Jacob ug mao usay pag-abot ni Esau gikan nga nangayam. Nagluto usab siyag lamian nga sud-an ug gidala niya kini ngadto sa iyang amahan. Miingon siya, “Tay, bangon ug kan-a kining sud-an nga giandam ko alang kanimo aron panalanginan mo ako.” Nangutana si Isaac kang Esau, “Kinsa ka man?” Si Esau mitubag, “Ako si Esau, ang imong anak nga magulang.” Nangurog ang tibuok lawas ni Isaac ug nangutana siya, “Kinsa man diay kadtong nangayam ug midalit kanakog sud-an ganiha? Bag-o pa lang akong nakakaon sa pag-abot mo. Gikahatag ko na kaniya ang akong panalangin ug dili na gayod kini mabakwi.” Pagkadungog ni Esau niini, mihilak siyag kusog ug midanguyngoy nga nag-ingon. “Tay, panalangini usab intawon ako!” Si Isaac mitubag, “Mianhi ang imong igsoon ug gilimbongan niya ako. Giilog niya ang imong panalangin.” Miingon si Esau, “Ikaduha na kining higayon nga gitikasan niya ako. Angay gayod diay siyang nganlag Jacob. Giilog niya ang mga katungod ko sa pagkamagulang ug karon iya na usab nga giilog kanako ang akong panalangin. Wala ka na ba diay panalangin nga nahibilin alang kanako?” Si Isaac mitubag kang Esau, “Gihimo ko na siya nga imong agalon ug gihimo ko usab ang tanan niyang paryenti nga iyang mga sulugoon. Gikahatag ko na kaniya ang trigo ug bino. Busa unsa pa may mahimo ko kanimo, anak?” Apan nagpakiluoy si Esau sa iyang amahan ug miingon, “Tay, mao ra ba kadtoy imong panalangin? Intawon panalangini usab ako.” Unya mihilak siyag kusog. Ug si Isaac miingon kaniya, “Dili gayod motambok ang imong yuta o makadawat ug ulan gikan sa langit ang imong kaumahan. Mabuhi ka pinaagi sa imong espada ug maulipon ka sa imong igsoon. Apan inigsukol nimo, makalingkawas ka sa iyang gahom.” Gikasilagan ni Esau si Jacob kay ang iyang panalangin gikahatag man sa ilang amahan ngadto kang Jacob. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Hapit na mamatay ang akong amahan. Inigkamatay niya patyon ko gayod si Jacob.” Apan nakabalita si Rebecca sa bahad ni Esau busa gipatawag niya si Jacob ug giingnan niya, “Nagplano ang imong igsoon nga manimalos kanimo ug patyon ka niya. Busa, anak, pangandam ug kagiw ngadto sa akong igsoon nga si Laban nga atua magpuyo sa Haran. Pabilin didto hangtod nga mohuwas ang kasuko sa imong igsoon ug malimtan na niya ang imong gibuhat kaniya. Ipakuha ko lang ikaw unya. Nganong magdungan man kamog pangawala kanako?” Miingon si Rebecca kang Isaac, “Gilaayan na ako ug dili na makaantos sa mga langyaw nga asawa ni Esau. Kon mangasawa usab si Jacob sa usa niining mga Hitihanon, maayo pa nga mamatay na lang ako.” Gipatawag ni Isaac si Jacob ug gipanalanginan niya ug giingnan, “Ayaw gayod pangasawag taga-Canaan. Pangandam ug lakaw ngadto sa Mesopotamia, sa pinuy-anan ni Betuel, ang amahan sa imong inahan. Didto pangasawa ug maoy pangasaw-a ang usa sa mga anak sa imong uyoan nga si Laban. Panalanginan unta sa Dios nga Labing Gamhanan ang inyong kaminyoon ug hatagan kag daghang mga anak aron mahimo kang amahan sa daghang kanasoran. Panalanginan ka unta niya ug ang imong mga kaliwat ingon nga gipanalanginan niya si Abraham. Maimo unta kining yutaa nga gipuy-an nimo nga gihatag sa Dios kang Abraham.” Unya gipalakaw ni Isaac si Jacob ngadto kang Laban didto sa Mesopotamia. Si Laban anak ni Betuel nga taga-Aramea. Igsoon ni Laban si Rebecca nga inahan ni Jacob ug ni Esau. Nakabalita si Esau nga gipanalanginan ni Isaac si Jacob ug gipaadto sa Mesopotamia aron mangasawa didto. Nakabalita usab siya nga sa pagpanalangin ni Isaac kang Jacob, gipasidan-an niya si Jacob nga dili gayod mangasawag taga-Canaan. Nasayran usab niya nga gituman ni Jacob ang giingon sa iyang amahan ug inahan busa mipaingon siya sa Mesopotamia. Nasabtan ni Esau nga ang iyang amahan dili gusto sa mga babaye nga taga-Canaan. Busa miadto siya kang Ismael nga anak ni Abraham ug gipangasawa niya, dugang sa iyang mga asawa, si Mahalat nga igsoon ni Nebaiot, anak ni Ismael. Mibiya si Jacob sa Berseba ug mipaingon sa Haran. Nahiabot siya sa usa ka dapit ug mipahulay siya didto kay gabii na man. Mihigda siya aron matulog ug bato ang iyang giunlan. Unya nagdamgo siya. Sa iyang damgo nakita niya ang usa ka hagdan nga misangko sa langit. Sa maong hagdan may mga anghel sa Dios nga nagsaka-kanaog. Nakita usab niya ang Ginoo nga nagbarog tupad kaniya ug miingon, “Ako ang Ginoo, ang Dios ni Abraham ug ni Isaac. Ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat kining yuta nga imong gihigdaan. Modaghan ang imong mga kaliwat sama kadaghan sa abog sa yuta. Mokaylap sila ngadto sa kasadpan ug sa silangan, sa amihanan ug sa habagatan. Ug ang tanang katawhan sa kalibotan mohangyo kanako nga panalanginan ko sila sama sa pagpanalangin ko kanimo ug sa imong mga kaliwat. Timan-i nga ako nag-uban kanimo. Panalipdan ko ikaw bisag asa ka paingon ug dad-on ko ikaw pagbalik niining yutaa. Dili ko ikaw biyaan hangtod nga matuman ang gisaad ko kanimo.” Unya nahigmata si Jacob ug miingon siya, “Wala ko hibaloi nga ania diay ang Ginoo niining dapita!” Nahadlok siya ug miingon, “Pagkabalaan diay niining dapita! Kini gayod ang gipuy-an sa Dios ug ang ganghaan sa langit.” Sa pagkabuntag, sayo nga mibangon si Jacob. Gikuha niya ang bato nga iyang giunlanan ug iya kining giugbok silbing handomanan. Unya gibuboan niya kinig lana. Ginganlan niyag Betel ang maong dapit. (Kaniadto Luz ang ngalan sa maong lungsod.) Unya naghimog panaad si Jacob ngadto sa Ginoo. Siya miingon, “Kon ubanan mo ako ug bantayan sa akong pagpanaw ug hatagan mo akog bisti ug pagkaon ug kon mahiuli ako sa balay sa akong amahan nga walay kadaot nga mahitabo kanako, ilhon ko ikaw nga akong Dios. Ug kining bato nga akong giugbok silbing handomanan mahimong imong balay ug ihatag ko kanimo ang ikapulo sa tanang ihatag mo kanako.” Mipadayon si Jacob sa iyang panaw ug mipaingon siya sa yuta sa katawhan sa silangan. Unya nakita niya ang usa ka atabay didto sa kaumahan ug duol sa maong atabay may tulo ka pundok sa mga karnero nga naglubog. Ang tubig nga gipainom sa mga karnero gikan sa maong atabay nga gitabonan ug dakong bato. Inigkapundok na sa tanang karnero didto, ligiron sa mga magbalantay sa karnero ang batong gitabon ug paimnon nila ang mga karnero. Unya ibalik nila pagtabon ang bato. Gipangutana ni Jacob ang mga magbalantay sa karnero kon taga diin sila ug mitubag sila, “Taga-Haran kami.” “Nakaila ba kamo kang Laban nga anak ni Nahor?” nangutana pag-usab si Jacob. “Oo,” mitubag sila. Ug nangutana pa gayod si Jacob kon maayo bag panglawas si Laban ug mitubag usab sila, “Maayo man. Tan-awa, ania paingon nganhi ang iyang anak nga babaye nga si Raquel uban sa mga karnero sa iyang amahan.” Miingon si Jacob, “Taas pa ang adlaw ug dili pa panahon nga tigumon ninyo dinhi ang mga hayop. Nganong dili man hinuon ninyo sila paimnon ug pasibsibon?” Mitubag sila, “Dili kami makahimo niana hangtod nga matigom na ang tanang karnero ug maligid na ang bato.” Samtang nakigsulti pa si Jacob kanila miabot si Raquel uban sa mga karnero sa iyang amahan kay siya may nag-atiman sa kahayopan sa iyang amahan. Sa pagkakita ni Jacob kang Raquel uban sa mga karnero ni Laban nga iyang uyoan, miadto siya sa atabay ug giligid niya ang batong gitabon niini ug gipainom niya ang mga karnero. Unya gihagkan niya si Raquel ug mihilak si Jacob sa kalipay. Miingon siya, “Anak ako ni Rebecca ug pag-umangkon sa imong amahan.” Midagan si Raquel pauli sa ila aron ibalita kini sa iyang amahan. Sa pagkadungog gayod ni Laban sa balita mahitungod sa iyang pag-umangkon nga si Jacob, midagan siya aron pagtagbo kang Jacob. Gigakos niya si Jacob ug gihagkan ug unya gidala niya ngadto sa ila. Unya gisugilon ni Jacob kang Laban ang tanang nahitabo. Si Laban miingon, “Tinuod gayod nga ikaw akong kadugo.” Mipuyo si Jacob didto ug usa ka bulan. Miingon si Laban kang Jacob, “Dili maayo nga moalagad ka kanako nga walay suholsuhol tungod lamang kay paryenti kita. Pila bay gusto mong suhol?” Si Laban may duha ka anak nga dalaga. Lea ang ngalan sa magulang ug ang manghod ginganlag Raquel. Nindot ug mga mata si Lea apan si Raquel nindot kaayog lawas ug guwapa pa gayod. Nahigugma si Jacob kang Raquel busa miingon siya, “Moalagad ako kanimo ug pito ka tuig alang sa imong anak nga manghod nga si Raquel.” Miingon si Laban, “Mas maayo pa nga ihatag ko siya kanimo kay sa laing tawo. Busa puyo dinhi tipon kanako.” Mialagad si Jacob ug pito ka tuig aron maiya si Raquel ug ang maong gidugayon daw pipila lamang ka adlaw alang kaniya kay gihigugma man niya si Raquel. Unya miingon si Jacob kang Laban, “Natapos na ang tagal. Busa ihatag na kanako si Raquel aron maasawa ko na siya.” Busa naghimog kombira si Laban ug gidapit niya ang tanang molupyo niadtong dapita. Apan nianang pagkagabii, si Lea maoy gidala ni Laban ngadto kang Jacob, dili si Raquel, ug gipadulog kaniya. Gihatag usab ni Laban ang iyang ulipong babaye nga si Zilfa ngadto kang Lea ingon nga iyang sulugoon. Sa pagkabuntag nakita ni Jacob nga si Lea diay ang midulog kaniya. Busa giingnan niya si Laban, “Nganong gibuhat mo man kini kanako? Dili ba nag-alagad man ako kanimo alang kang Raquel? Nganong gilimbongan mo man ako?” Si Laban mitubag, “Dili namo batasan nga ang manghod mouna pagminyo sa magulang. Hulata hangtod nga mahuman kining usa ka semanang pagsaulog sa kasal ug unya ihatag ko kanimo si Raquel kon moalagad ka kanakog laing pito ka tuig.” Miuyon si Jacob ug sa pagkatapos sa usa ka semana gihatag ni Laban si Raquel kang Jacob aron maasawa niya. Ug gihatag ni Laban kang Raquel ang iyang ulipong babaye nga si Bilha ingon nga iyang sulugoon. Nakigdulog usab si Jacob kang Raquel ug gihigugma niya si Raquel labaw kang Lea. Mialagad siya kang Laban ug laing pito ka tuig. Sa dihang nakita sa Ginoo nga wala higugmaa ni Jacob si Lea, gihimo niya nga makapanganak si Lea samtang si Raquel nagpabilin nga walay anak. Nagmabdos si Lea ug nanganak ug batang lalaki. Miingon siya, “Nakita sa Ginoo ang akong kaguol ug karon higugmaon na gayod ako sa akong bana.” Busa ginganlan niyag Ruben ang bata. Nagmabdos siya pag-usab ug nanganak gihapon siyag lalaki. Miingon siya, “Gihatagan gihapon ako sa Ginoo ug lalaking anak kay nasayod man siya nga wala ako higugmaa sa akong bana.” Busa ginganlan niyag Simeon ang bata. Nagmabdos na usab siya ug nanganak gihapog batang lalaki. Miingon siya, “Karon higugmaon na gayod ako sa akong bana kay tulo na man ang among anak nga pulos lalaki.” Busa ginganlan niyag Levi ang bata. Unya nagmabdos pa gayod siya pag-usab ug nanganak gihapog batang lalaki. Miingon siya, “Karon daygon ko ang Ginoo.” Busa Juda ang gingalan niya sa bata. Unya mihunong siya sa pagpanganak. Sa dihang wala gayod manganak si Raquel, nasina siya kang Lea ug giingnan niya si Jacob, “Hatagi akog anak kay kon dili, mamatay gayod ako.” Nasuko si Jacob kang Raquel ug miingon siya, “Dios ba gud ako? Siya maoy nagbuot nga dili ka manganak.” Miingon si Raquel, “Ania ang akong ulipon nga si Bilha. Pakigdulog kaniya aron manganak siya alang kanako ug niining paagiha mahimo akong inahan.” Busa gitugyan niya si Bilha ngadto sa iyang bana ug nakigdulog si Jacob kaniya. Unya nagmabdos si Bilha ug nanganak ug batang lalaki. Miingon si Raquel, “Naluoy kanako ang Dios. Gidungog niya ang akong pag-ampo ug gihatagan ako niyag anak.” Busa ginganlan niyag Dan ang bata. Nagmabdos pag-usab si Bilha ug lalaki gihapon ang iyang gianak. Miingon si Raquel, “Nakigbisog ako pag-ayo sa akong igsoon ug nakadaog ako.” Busa ginganlan niyag Neftali ang bata. Sa dihang mihunong na si Lea sa pagpanganak, iyang gihatag kang Jacob ang iyang ulipon nga si Zilfa silbing asawa ni Jacob. Unya nanganak si Zilfa ug batang lalaki. Ug miingon si Lea, “Palaran ako!” Busa ginganlan niyag Gad ang bata. Si Zilfa nanganak pag-usab ug batang lalaki ug miingon si Lea, “Pagkabulahan ko gayod! Karon ang mga kababayen-an motawag na kanakog bulahan.” Busa ginganlan niyag Aser ang bata. Unya sa ting-ani na sa trigo, miadto si Ruben sa kaumahan ug nakakaplag siyag mga mandragora ug gidala niya kini ngadto sa iyang inahan nga si Lea. Si Raquel miingon kang Lea, “Hatagi intawon akog pipila ka buok mandragora sa imong anak.” Si Lea mitubag kaniya, “Dili pa ba igo ang pag-ilog mo sa akong bana? Karon imo pa gayong kuhaon ang mga mandragora sa akong anak?” Si Raquel miingon, “Kon hatagan mo akog mandragora, mahimong padulgon ko kanimo si Jacob karong gabii.” Paghiuli ni Jacob gikan sa kaumahan nianang pagkagabii, gitagbo siya ni Lea ug giingnan, “Kinahanglan nga ari ka dulog kanako niining gabhiona kay gibayran ko ikaw sa mandragora.” Busa nakigdulog si Jacob kang Lea niadtong gabhiona. Ug gidungog sa Dios ang pag-ampo ni Lea. Nagmabdos siya ug nanganak sa ikalimang anak nila. Miingon si Lea, “Gigantihan ako sa Dios kay gihatag ko man sa akong bana ang akong ulipon.” Busa ginganlan niyag Isacar ang iyang anak. Unya nagmabdos si Lea pag-usab ug nanganak. Kini ang ikaunom nilang anak nga lalaki. Miingon si Lea, “Gihatagan akog anindot nga gasa sa Dios. Karon mahalon na gayod ako sa akong bana kay unom na man ang among anak nga pulos lalaki.” Busa ginganlan niyag Zabulon ang bata. Unya nanganak siyag babaye nga iyang ginganlag Dina. Unya nahinumdom ang Dios kang Raquel. Gitubag niya ang pag-ampo ni Raquel aron siya manganak. Ug nagmabdos siya ug nanganak ug batang lalaki. Miingon siya, “Gikuha sa Dios ang nakapaulaw kanako. Hatagan pa unta ako sa Ginoo ug laing anak nga lalaki.” Busa ginganlan niyag Jose ang bata. Human matawo si Jose, miingon si Jacob kang Laban, “Mopauli na ako sa amo. Ihatag kanako ang akong mga asawa nga akong gialagaran kanimo ug ang akong mga anak ug mopauli na ako. Nasayod ka kon giunsa ko ikaw pag-alagad.” Miingon si Laban kaniya, “Tugoti ako sa pagsulti niini: nasayran ko pinaagi sa akong mga pagpanagna nga gipanalanginan ako sa Ginoo tungod kanimo. Busa pangayo sa gusto mong suhol kay ihatag ko kini kanimo.” Si Jacob mitubag kaniya, “Nasayod ka nga naghago ako pag-ayo alang kanimo ug nga misanay pag-ayo ang imong kahayopan ubos sa akong pag-atiman. Kaniadto sa wala pa ako dinhi, diyutay ra sila. Apan karon daghan na kaayo sila. Gipanalanginan ka sa Ginoo tungod kanako. Karon angay nang atimanon ko na usab ang akong kaugalingon.” “Unsa may ibayad ko kanimo?” nangutana si Laban. Si Jacob mitubag, “Dili ko gustong suholan mo ako. Mopadayon ako pag-atiman sa imong kahayopan kon mouyon ka sa akong kondisyon. Karong adlawa lainon ko ang tanang nating karnero nga itom ug ang tanang nating kanding nga kabang ug puntikpuntikon. Kini sila mao ang suhol ko. Masayran mo ra unya kon gilimbongan ko ikaw. Kon hikaplagan mo nga may kanding ako nga dili kabang o karnero nga dili itom, isipa kana nga gikawat ko.” Mitubag si Laban, “Maayo. Uyon ako sa giingon mo.” Apan niana gayong adlawa gipanguha ni Laban ang mga laki ug bayeng kanding nga kabang ug puntikpuntikon ingon man ang mga karnerong itom. Ug iya kining gipabantayan sa iyang mga anak nga lalaki. Unya mipahilayo siya kang Jacob. Mipanaw siya dala ang maong mga kahayopan sa gilay-on nga balig tulo ka adlaw nga panaw. Si Jacob maoy nag-atiman sa ubang kahayopan ni Laban. Unya mikuha si Jacob ug buhing mga sanga sa alamo, sa almendras ug sa platano ug gilaphaklaphak niya pagkuha ang panit niini aron makita nga may mga laphak na nga puti kini. Gibutang niya kining mga sangaha atubangan sa imnanan sa mga hayop kay magtakmagay man didto ang mga hayop inig-inom nila. Busa ang mga kanding nga hitakmagan atubangan sa maong mga sanga nanganak ug kabang ug puntikpuntik. Gilain ni Jacob ang mga karnero ug gipaatubang niya sila sa mga kabang ug ang lubos itom nga mga hayop ni Laban. Niining paagiha misanay ang mga hayop ni Jacob ug wala kini niya itipon sa mga hayop ni Laban. Kon maghabal na ang tambok nga mga hayop, ibutang ni Jacob ang mga sanga sa ilang atubangan duol sa imnanan aron sila magmabdos duol sa mga sanga. Apan wala niya ibutang ang mga sanga sa atubangan sa niwang nga mga hayop. Busa ang mga niwang iya ni Laban, samtang ang mga tambok iya ni Jacob. Ug nadato siya pag-ayo ug daghan kaayo siyag mga kahayopan, mga ulipon, mga kamelyo ug mga asno. Nakabalita si Jacob nga ang mga lalaking anak ni Laban nag-ingon, “Ang tanang butang sa atong amahan gikuha ni Jacob. Nadato siya gumikan sa katigayonan sa atong amahan.” Nakamatikod usab siya nga ang tinagdan ni Laban kaniya lahi na kay sa una. Unya miingon ang Ginoo kaniya, “Pauli sa yuta sa imong mga ginikanan ug sa imong kaparyentihan ug ubanan ko ikaw.” Busa gipasugoan ni Jacob si Raquel ug si Lea nga makigkita kaniya didto sa sibsibanan sa iyang kahayopan. Giingnan niya sila, “Namatikdan ko nga ang inyong amahan lahi nag tinagdan kanako. Apan giubanan ako sa Dios sa akong amahan. Kamong duha nasayod nga gialagaran ko ang inyong amahan kutob sa akong mahimo. Apan gilimbongan niya ako ug kanapulo niya usab-usaba ang akong suhol. Apan wala motugot ang Dios nga pasipad-an niya ako. Sa dihang miingon ang inyong amahan nga ang mga kanding nga kabang maoy isuhol niya kanako, ang tanan nanganak ug kabang. Ug sa dihang miingon siya nga ang may mga badlisbadlis maoy isuhol niya kanako, ang tanan nanganak ug may badlisbadlis. Gikuhaan sa Dios ug daghang kahayopan ang inyong amahan ug gihatag kanako. “Sa panahon sa tingpangulag sa kahayopan, nagdamgo ako. Sa maong damgo, nakita ko nga ang mga laking kanding nga may mga badlisbadlis, mga kabang ug mga puntikpuntikon mihabal sa mga baye. Ug sa maong damgo miingon kanako ang anghel sa Dios, ‘Jacob’ ug mitubag ako, ‘Ginoo, unsa man?’ Mipadayon siya pag-ingon, ‘Ang tanang kanding nga mihabal may mga badlisbadlis, mga kabang ug mga puntikpuntikon. Gihimo ko kini kay nakita ko ang tanang gibuhat ni Laban kanimo. Ako ang Dios nga nagpakita kanimo didto sa Betel diin nagpahiluna ka ug bato silbing handomanan ug gibuboan mo kinig lana ug naghimo kag panaad. Karon, pangandam ug biyai kining yutaa ug pauli sa imong yutang natawhan.’” Mitubag si Raquel ug si Lea kang Jacob, “May masunod pa ba gud kami sa among amahan? Dili ba giisip man kami niya nga mga langyaw? Gibaligya kami niya ug nagasto na niya ang salapi. Ang tanang bahandi nga gikuha sa Dios gikan sa among amahan amoa ug sa among mga anak. Busa buhata ang giingon sa Dios kanimo.” Sa dihang milakaw si Laban aron pagpanupi sa mga karnero, gikawat ni Raquel ang mga diosdios sa iyang amahan. Gilingla ni Jacob si Laban nga Arameanhon. Wala siya magpahibalo kaniya nga mogikan siya. Gidala niya ang tanan niyang kabtangan ug mikagiw siya. Mitabok siya sa Suba sa Eufrates ug mipaingon sa Bukid sa Gilead. Human molabay ang tulo ka adlaw gisuginlan si Laban nga mikagiw si Jacob. Busa gidala niya ang iyang mga tawo ug giagpas nila si Jacob. Mipanaw silag pito ka adlaw hangtod nga naapsan nila si Jacob didto sa Bukid sa Gilead. Ug niadtong gabhiona ang Dios mipakita kang Laban nga Arameanhon pinaagi sa damgo ug miingon, “Ayaw gayod pasipad-i si Jacob.” Naapsan ni Laban si Jacob nga nagkampo didto sa kabungtoran. Nagkampo usab si Laban didto sa Bukid sa Gilead. Unya si Laban miingon kang Jacob, “Nganong gilimbongan mo man ako ug gidala mo ang akong mga anak nga morag mga binihag sa gubat? Nganong milakaw ka man nga wala mananghid kanako? Kon nananghid ka pa, pagikanon ko unta ikaw uban sa kalipay ug mga pag-awit, dinuyogan sa tamborin ug sa alpa. Wala mo gani ako pahagka sa akong mga apo ug mga anak agig panamilit. Pagkadakong binuang niining imong gibuhat! Mahimo nga pasipad-an ko ikaw apan kagabii, ang Dios sa imong amahan miingon kanako, ‘Ayaw baya pasipad-i si Jacob.’ Nasayod ako nga milayas ka kay gimingaw ka na sa inyo apan nganong gikawat mo man ang akong mga dios?” Si Jacob mitubag, “Nahadlok ako nga dili mo pakuyogon kanako ang imong mga anak nga babaye. Apan bahin sa imong mga dios, kon hikit-an mo gani kini sa usa kanamo, angay siyang patyon. Atubangan sa atong mga tawo pangitag bisan unsa nga imoha ug kuhaa kini.” Apan wala masayod si Jacob nga si Raquel maoy nagkawat sa mga diosdios. Busa misulod si Laban sa tolda ni Jacob ug gisusi niya kini. Misulod usab siya sa tolda ni Lea ug sa tolda sa duha ka ulipong babaye apan wala niya hikaplagi didto ang iyang mga diosdios. Unya miadto siya sa tolda ni Raquel. Apan didto tagoi ni Raquel ang mga diosdios sa ilalom sa muntora sa kamelyo ug iya kining gilingkoran. Gisusi ni Laban ang tibuok tolda apan wala niya kini hikaplagi. Miingon si Raquel sa iyang amahan, “Ayaw ug kasuko kanako nga dili ako makatindog sa imong atubangan kay giregla ako.” Mipadayon si Laban sa pagpangita apan wala gayod niya hikaplagi ang iyang mga diosdios. Unya si Jacob wala na makapugong sa iyang kaugalingon ug masuk-anon nga miingon kang Laban, “Unsa may akong sala kanimo nga imo man akong gigukod? Karon nga nasusi mo na ang tanan kong kabtangan, unsa may nakaplagan mo nga imoha? Kon aduna dad-a diri sa gawas aron nga ang imo ug akong mga tawo makakita ug silay mohukom kinsa kanato ang husto. Nitipon ako kanimo sa 20 ka tuig ug wala gayod mahitabo nga wala manganak ang imong mga kanding ug mga karnero apan wala gayod ako makakaon ug karne sa laking karnero nga imoha. Kon may karnero nga gitukob sa ihalas nga mga mananap, wala ko kini dad-a kanimo aron ipakita nga ang nahitabo dili akong sayop kondili giilisan ko ang karnero. Gipabayran mo kanako ang gikawat nga karnero panahon sa adlaw o sa gabii. Sa daghang higayon giantos ko ang kainit sa adlaw ug ang katugnaw sa gabii ug wala akoy maayong kinatulgan. Mao kini ang akong nahimo sulod sa 20 ka tuig sa akong pagpuyo tipon kanimo. Napulog-upat ka tuig ang pag-alagad ko kanimo alang sa duha mo ka anak nga babaye ug unom ka tuig alang sa imong mga kahayopan. Apan kanapulo mo usab-usaba ang akong suhol. Kon wala pa ako ubani sa Dios sa akong amahan nga mao ang Dios ni Abraham ug ang Dios nga gisimba ni Isaac, gipapahawa mo na unta ako nga walay dala. Apan nakita sa Dios ang akong kalisod ug ang akong nahimo kanimo ug kagabii gipahimangnoan ka niya.” Unya mitubag si Laban kang Jacob, “Kining mga babaye akong mga anak ug ang ilang mga anak akong mga apo. Ang mga kahayopan akoa. Akoa ang tanan nga nakita mo. Apan karon unsa pa may mahimo ko sa akong mga anak o sa akong mga apo? Busa maghimo kitag kasabotan ug magpundok kitag mga bato silbing handomanan nato bahin niini.” Unya nag-ugbok si Jacob ug bato agig handomanan ug gisugo niya ang iyang mga tawo sa pagkuhag mga bato ug ila kining gipatongpatong. Unya nangaon sila tupad sa batong tinapok. Ginganlan kini ni Laban ug Jegar-sahaduta, apan Galeed ang gingalan ni Jacob niini. Miingon si Laban, “Kining pinundok nga mga bato handomanan nato.” Busa ginganlag Galeed ang maong dapit. Ug miingon usab si Laban, “Bantayan unta kita ni Yahweh samtang magkalinay-anay kita.” Busa ginganlan usab ug Mispa ang maong dapit. Mipadayon si Laban sa pag-ingon, “Kon daugdaogon mo ang akong mga anak o mangasawa kag laing mga babaye bisan ako dili masayod niini, hinumdomi nga ang Dios nagtan-aw kanato.” Unya miingon si Laban kang Jacob, “Ania ang gipatongpatong ko nga mga bato tali kanato ug ania ang handomanan nga bato. Kining gipatongpatong nga mga bato ug kining giugbok nga bato maoy atong mga utlanan. Dili ako molatas niining gipundok nga mga bato aron sa pagpakig-away kanimo o ikaw molatas niini aron sa pagpakig-away kanako. Maoy atong pahukmon ang Dios ni Abraham ug ang Dios ni Nahor.” Unya nanumpa si Jacob sa ngalan sa Dios nga gisimba ni Isaac nga iyang amahan. Nag-ihaw siyag usa ka hayop ug iyang gihalad didto sa bukid ug gidapit niya ang iyang mga tawo sa pagpangaon. Human sila mangaon, didto sila mangatulog sa bukid niadtong gabhiona. Sayo sa buntag, gipanghagkan ni Laban ang iyang mga apo ug mga anak agig panamilit ug gipanalanginan niya sila. Unya mipauli siya sa ila. Mipadayon si Jacob sa iyang panaw ug gisugat siyag mga anghel sa Dios. Sa pagkakita ni Jacob kanila, miingon siya, “Mga sundalo kini sa Dios.” Busa ginganlan niyag Mahanaim ang maong dapit. Nagsugo si Jacob ug mga tawo sa pag-una kaniya ngadto sa iyang igsoon nga si Esau didto sa Seir sa nasod sa Edomea. Gisugo niya sila nga sultihan si Esau niini: “Si Jacob, ang imong sulugoon, didto mipuyo tipon kang Laban ug karon pa lamang mopauli. Aduna na siyay daghang baka, asno, karnero, kanding ug mga ulipon. Gipasugoan ka niya aron pagsugilon kanimo niini basin na lag mahimuot ka kaniya.” Sa nahibalik na ang mga sinugo ni Jacob, miingon sila, “Didto na kami sa imong igsoon nga si Esau ug nagpaingon na siya nganhi aron pagtagbo kanimo. May kuyog siyang 400 ka tawo.” Nahadlok ug nabalaka pag-ayo si Jacob. Busa gibahin niya sa duha ka panon ang iyang mga tawo ingon man ang iyang mga karnero, kanding, baka ug mga kamelyo. Naghunahuna siya nga kon ugaling atakihon ni Esau ang unang pundok, makahimo pag-ikyas ang ikaduha. Unya nag-ampo si Jacob, “Dios sa akong apohan nga si Abraham ug sa akong amahan nga si Isaac, pamatia intawon ako! Ginoo, ikaw nag-ingon kanako, ‘Pauli sa inyo ug sa imong kaparyentihan ug salig nga walay mahitabo kanimo.’ Dili ako takos sa tanan mong kaluoy ug kaayo kanako nga imong sulugoon. Mitabok ako sa Jordan nga walay dala gawas sa akong sungkod apan karon mibalik ako uban niining duha ka pundok. Busa luwasa intawon ako gikan sa mga kamot sa akong igsoon nga si Esau. Nahadlok ako nga siya mipaingon nganhi aron pamatyon kaming tanan lakip ang mga babaye ug kabataan. Hinumdomi ang imong saad nga walay daotang mahitabo kanako ug nga hatagan mo akog daghang kaliwat nga dili maihap sama kadaghan sa balas sa baybayon.” Human siya magpalabay sa gabii niadtong dapita, nagpili siyag gasa alang sa iyang igsoon nga si Esau. Matag panon gipadumala niya sa usa ka sulugoon ug giingnan niya, “Una kamo kanako ug kinahanglan nga dili magkadug-ol ang matag panon.” Gimandoan niya ang unang sulugoon, “Kon mangutana kaninyo ang akong igsoon nga si Esau kon kinsa ang inyong agalon, asa kamo paingon ug kinsay tag-iya niining kahayopan, ingna siya, ‘Kini iya ni Jacob nga imong sulugoon. Iya kining igasa kanimo ug nagsunod siya kanamo.’” Mao usab kini ang iyang gisugo sa ikaduha ug sa ikatulo ingon man sa tanan nga nagdumala sa nagsunod nga mga panon, “Ingna si Esau, ‘Ang imong sulugoon nga si Jacob nagsunod kanamo.’” Nagtuo si Jacob nga maluoy kaniya ang iyang igsoon tungod sa mga gasa nga iyang gipadala pag-una ug nga pasayloon siya ni Esau. Gipadala niya pag-una ang mga gasa ug mipahulay siya didto sa kampo niadtong gabhiona. Niadtong gabhiona, mibangon si Jacob ug gidala niya ang duha niya ka asawa, ang duha niya ka ulipong babaye ug ang 11 niya ka anak ug mitabok sila sa tabokanan sa Suba sa Jaboc. Human niya ikatabok sila, iya usab nga gipatabok ang tanan niyang kabtangan. Siya na lamang ang nagpabilin. Unya may tawong nakigdumog kaniya hangtod sa kaadlawon. Sa pagkamatikod sa tawo nga dili siya makadaog sa ilang panagdumog, giigo niya ang dapidapi ni Jacob ug naligas ang lutahan niini. Miingon ang tawo, “Buhii ako kay hayag na.” Apan si Jacob mitubag, “Dili ko ikaw buhian hangtod nga panalanginan mo ako.” Nangutana ang tawo, “Unsay imong ngalan?” Mitubag siya, “Jacob.” Ang tawo miingon, “Dili na Jacob ang imong ngalan kondili Israel kay nakigdumog ka sa Dios ug sa mga tawo ug midaog ka.” Si Jacob miingon, “Tug-ani lagi ako sa imong ngalan.” Apan mitubag ang tawo, “Nganong nangutana ka man sa akong ngalan?” Unya gipanalanginan niya si Jacob. Miingon si Jacob, “Nakakita na gayod ako sa nawong sa Dios ug buhi gihapon ako.” Busa ginganlan niyag Peniel ang maong dapit. Misubang na ang adlaw sa pagbiya ni Jacob sa Peniel ug nagkiang siya tungod sa nalisa niyang dapidapi. Busa, hangtod karon ang mga kaliwat ni Israel dili mokaon sa unod sa dapidapi sa mananap kay diha mang bahina sa lawas naigo si Jacob. Nakita ni Jacob si Esau uban sa 400 ka tawo nga nagpaingon kaniya busa gibahinbahin niya ang iyang mga anak kanila ni Lea, ni Raquel ug sa duha ka ulipon nga babaye. Maoy iyang gipauna ang mga ulipon ug ang ilang kabataan unya gipasunod si Lea ug ang iyang mga anak ug gipaulahi niya si Raquel ug si Jose. Unya miuna si Jacob kanila ug miyukbo sa makapito hangtod miabot siya duol kang Esau. Apan midagan si Esau aron pagtagbo kang Jacob ug migakos ug mihalok kaniya. Nanghilak silang duha. Ug sa pagkakita ni Esau sa mga babaye ug sa mga kabataan, nangutana siya, “Kinsa man kining mga kuyog nimo?” Mitubag si Jacob, “Kini sila mao ang mga anak nga gikaluoy sa Dios paghatag kanako.” Unya miduol ang mga ulipon nga mga babaye uban sa ilang mga anak ug miyukbo. Miduol usab si Lea ug ang iyang mga anak ug sa kataposan si Raquel ug si Jose nga miyukbo usab. Nangutana si Esau, “Unsa man diay kadtong laing panon nga akong gikatagbo? Unsa may buot ipasabot niadto?” Si Jacob mitubag, “Igasa ko kadto kanimo aron mahimuot ka kanako.” Apan miingon si Esau, “Igsoon, aduna akoy akoa nga igo na kanako. Busa ayaw na lamang akog hatagi.” Miingon si Jacob, “Dili mahimo. Kon tinuod nga gipasaylo mo na ako, dawata ang akong gasa kanimo. Alang kanako ang pagtan-aw sa imong nawong sama ra nga nagtan-aw ako sa nawong sa Dios karon nga gidawat mo ako. Busa dawata intawon kining akong gasa kanimo. Maayo kaayo kanako ang Dios ug gihatagan niya ako sa tanan kong gikinahanglan.” Namugos gayod si Jacob kang Esau busa gidawat na lamang ni Esau ang gasa. Miingon si Esau, “Tana! Manglakaw na kita ug akoy mag-una.” Mitubag si Jacob, “Nasayod ka nga luya ang mga bata ug anaa pay anakan nga mga karnero ug mga baka nga nagkinahanglan sa akong pag-atiman. Kon pugson sila sa paglakawg paspas bisag usa lang ka adlaw, mangamatay silang tanan. Busa una lang kanamo ug mohinayhinay ra akog sunod. Agdon lang nako ang gikusgon sa linaktan sa mga hayop ug sa mga kabataan hangtod maabtan ka namo sa Seir sa Edomea.” Si Esau miingon, “Kon mao kana, ibilin ko kanimo ang pipila sa akong mga tawo.” Apan si Jacob mitubag, “Pagkamaayo nimo kanako, apan ayaw na lang kana buhata.” Busa niadtong adlawa mibalik si Esau balik sa Seir. Apan si Jacob mipaingon sa Sucot ug didto nagbalay siya ug naghimog silonganan sa iyang mga hayop. Busa ginganlan ang maong dapit ug Sucot. Gikan sa Mesopotamia, miabot si Jacob sa siyudad sa Siquem sa yuta sa Canaan nga walay kadaot nga nahitabo. Nagkampo siya didto sa usa ka uma nga atbang sa siyudad. Gipalit niya ang maong uma gikan sa mga kaliwat ni Hamor nga amahan ni Siquem ug 100 ka salapi. Unya naghimo siya didtog halaran ug ginganlan niya kinig El, ang Dios sa Israel. Usa ka adlaw niana, si Dina, ang anak nga babaye ni Jacob ug ni Lea, namisita sa mga babaye sa maong dapit. Si Siquem nga anak ni Hamor, ang Hibihanon ug pangulo sa maong dapit, nakakita kang Dina ug gipugos niya kini pagdala ug gilugos. Apan nakagusto siya kang Dina ug nahigugma kaniya busa gialam-alaman niya si Dina. Busa giingnan ni Siquem ang iyang amahan, “Ipamalaye ako aron maasawa ko siya.” Nakabalita si Jacob nga gilugos ang iyang anak apan kay ang iyang mga lalaking anak didto pa man sa kaumahan uban sa iyang mga kahayopan, wala siyay gihimo ug gihulat niya nga mahiuli sila. Ang amahan ni Siquem nga si Hamor miadto kang Jacob aron pagpamalaye ug nahiatol kini sa paghiuli sa mga anak ni Jacob. Sa pagkadungog nila sa nahitabo, misilaob ang ilang kasuko ngadto kang Siquem tungod sa iyang pagpakaulaw sa katawhan sa Israel. Miingon si Hamor kanila, “Ang akong anak nga si Siquem nahigugma sa imong anak busa hangyoon ko ikaw nga ipaasawa siya ni Siquem. Mahiusa kita pinaagi sa kaminyoon. Ipaasawa namo sa among mga ulitawo ang inyong mga dalaga ug ang inyong mga ulitawo mahimo usab nga mangasawa sa among mga dalaga. Ug makahimo kamo sa pagpuyo dinhi sa among dapit tipon kanamo. Makapuyo kamo bisan asa, makapamatigayon ug makapanag-iyag mga kabtangan.” Unya miingon si Siquem kang Jacob ug sa mga lalaking igsoon ni Dina, “Tugoti ako sa pagpangasawa kang Dina ug ihatag ko bisan unsay pangayoon ninyo. Isulti lamang kon pila ang bugay ug mga gasa nga gusto ninyo ug ihatag ko kaninyo basta maasawa ko lang si Dina.” Ang mga lalaking anak ni Jacob malimbongon nga mitubag kang Siquem ug sa iyang amahan nga si Hamor kay gilugos man ni Siquem si Dina. Miingon sila, “Dili kami makatugot nga ang among igsoon maminyo sa dili tinuli kay makauulaw kana kanamo. Mosugot lamang kami kon magpatuli ang tanan ninyong lalaki sama kanamo. Unya makapangasawa na kamo sa among mga dalaga ug kami usab makapangasawa na sa inyong mga dalaga. Ug mopuyo kami tipon kaninyo ug maghiusa na kita. Apan kon dili kamo magpatuli, mamahawa kami ug dad-on namo si Dina.” Nakauyon si Hamor ug si Siquem niini busa wala maglangan si Siquem sa pagpatuli kay nahigugma man siya kang Dina. Si Siquem mao ang labing tinamod nga sakop sa iyang pamilya. Miadto si Hamor ug ang iyang anak nga si Siquem sa dapit tigomanan nga didto sa ganghaan sa lungsod ug giingnan nila ang ilang katagilungsod, “Mahigalaon kining mga tawhana busa tugotan ta sila sa pagpuyo dinhi sa atong dapit nga walay manghilabot kanila, total dako man kining atong yuta. Mangasawa kita sa ilang mga dalaga ug ato usab nga ipaasawa kanila ang atong mga dalaga. Apan kining mga tawhana mouyon lamang nga mopuyo tipon kanato ug makighiusa kanato kon kitang tanang mga lalaki magpatuli sama kanila. Sa ingon niini, maato na ang ilang mga kahayopan, mga kabtangan ug mga binuhi. Busa mouyon kita nga sila motipon kanato.” Ang tanang molupyo nga nagtigom didto sa ganghaan sa maong lungsod miuyon ug nagpatuli ang tanan nilang mga lalaki. Sa ikatulo nga adlaw, samtang ang tanang lalaki nag-antos pa sa kasakit sa ilang tuli, duha sa mga anak ni Jacob, si Simeon ug si Levi nga mga igsoon ni Dina, mikuha sa ilang mga espada. Misekreto sila pag-adto sa lungsod ug gipamatay nila ang tanang lalaki. Gipatay nila si Hamor ug ang iyang anak nga si Siquem ug gikuha nila si Dina sa balay ni Siquem ug nanglakaw sila. Ang uban usab nga mga anak ni Jacob miadto sa lungsod ug gitiwasan ang mga samdan ug gikuha nila ang tanang butang nga may bili tungod kay gipanamastamasan man ang ilang igsoon. Gidala usab nila ang mga karnero, mga baka, mga asno ug uban pang kabtangan nga didto sa maong lungsod ug sa mga kaumahan. Gidala nila ang tanang bahandi ug ang tanan nga didto sa kabalayan ug gipamihag nila ang tanang babaye lakip ang mga kabataan. Miingon si Jacob kang Simeon ug kang Levi, “Gihatagan gayod ninyo ako ug kasamok. Karon gidumtan na ako sa mga Canaanhon ug sa mga Perisihanon ug sa tanang molupyo niining dapita. Diyutay ra ang akong mga tawo. Kon maghiusa sila ug sulongon nila ako, mahurot ug kamatay ang tibuok kong pamilya lakip ako.” Apan mitubag sila, “Dili kami makatugot nga ang among igsoon ipakasama lamang sa usa ka daotang babaye.” Ang Dios miingon kang Jacob, “Pangandam sa pag-adto sa Betel ug adto didto puyo. Paghimog halaran didto alang sa Dios nga mipakita kanimo sa dihang mikagiw ka gikan kang Esau nga imong igsoon.” Busa giingnan ni Jacob ang iyang panimalay ug ang tanang kauban niya, “Isalikway ninyo ang inyong dala nga mga diosdios nga langyaw. Hinloi ninyo ang inyong kaugalingon ug pagsul-ob kamog limpyong mga bisti. Mamalhin kita ngadto sa Betel ug maghimo ako didtog halaran alang sa Dios nga mitabang kanako sa dihang nagkalisodlisod ako ug nag-uban kanako bisan diin ako.” Busa gihatag nila kang Jacob ang tanan nilang mga diosdios lakip ang ilang mga ariyos ug gilubong kini ni Jacob ilalom sa punoan sa usa ka kahoyng tugas duol sa Siquem. Sa dihang migikan si Jacob ug ang iyang mga anak, giabot ug dakong kahadlok ang mga molupyo sa mga silingang lungsod busa wala nila gukda sila si Jacob. Nahiabot si Jacob ug ang tanan niyang kauban sa Luz o Betel sa yuta sa Canaan. Ug didto nagbuhat siyag halaran ug iyang ginganlag El-Betel ang maong dapit kay didto mipakita man kaniya ang Dios sa pagkagiw niya gikan sa iyang igsoon. Unya namatay si Deborah nga yaya ni Rebecca ug gilubong siya ilalom sa tugas ubos sa Betel. Busa ginganlan ang maong dapit ug “Tugas sa Paghilak.” Sa paghiuli ni Jacob gikan sa Mesopotamia, ang Dios nagpakita kaniya pag-usab ug gipanalanginan niya si Jacob. Miingon ang Dios kaniya, “Jacob ang imong ngalan apan sukad karon tawgon ka nag Israel.” Busa ginganlan siyag Israel. Ug miingon ang Dios kaniya, “Ako ang Dios nga Labing Gamhanan. Panganak ug daghan. Makabaton kag daghang mga kaliwat ug ang uban kanila mahimong hari. Modaghan sila pag-ayo ug mahimo silang mga nasod. Ihatag ko kanimo ang yuta nga gihatag ko kang Abraham ug kang Isaac ug ihatag ko usab kini sa mga kaliwat mo kon patay ka na.” Unya mibiya ang Dios kang Jacob sa dapit diin siya nakigsulti kaniya. Nag-ugbok si Jacob ug handomanan nga bato didto ug gibuboan niya kinig bino ug lana ingon nga halad. Ginganlan niyag Betel ang maong dapit. Unya mibiya sila sa Betel ug sa layulayo pa sila sa Efrata, nagbati si Raquel ug naglisod sa iyang pagpanganak. Sa dihang naglisod na gyod pag-ayo si Raquel sa iyang pagpanganak, miingon kaniya ang mananabang, “Ayaw kahadlok! Lalaki gihapon ang imong anak.” Himatyon na si Raquel ug sa dayon nang kabugto sa iyang kinabuhi, ginganlan niyag Ben-oni ang bata apan Benjamin ang gingalan ni Jacob kaniya. Namatay si Raquel ug gilubong siya sa dapit paingon sa Efrata nga karon Betlehem na. Nag-ugbok si Jacob ug usa ka batong handomanan sa iyang lubong ug kini anaa pa hangtod karon. Unya mibalhin si Jacob ug nagkampo siya sa pikas nga bahin sa tore sa Eder. Samtang nagpuyo si Jacob sa maong dapit, nakighilawas si Ruben kang Bilha, usa sa mga puyopuyo sa iyang amahan. Nakabalita si Jacob niini. Kini ang 12 ka anak ni Jacob. Ang iyang mga anak kang Lea mao sila si Ruben, ang kamagulangan, Simeon, Levi, Juda, Isacar ug si Zabulon. Si Jose ug Benjamin mao ang mga anak ni Jacob kang Raquel. Ang iyang mga anak kang Bilha nga ulipon ni Raquel mao si Dan ug si Neftali. Ug sa kang Zilfa nga ulipon ni Lea mao si Gad ug si Aser. Kini ang mga anak ni Jacob sa didto pa siya sa Mesopotamia. Miadto si Jacob sa iyang amahan nga si Isaac didto sa Mamre duol sa Hebron, diin nagpuyo si Abraham ug si Isaac kaniadto. Si Isaac nag-edad na ug 180 ka tuig. Ug namatay siya nga tigulang na kaayo ug gilubong siya tipon sa iyang katawhan. Ang naglubong kaniya mao ang duha niya ka anak nga si Esau ug si Jacob. Mao kini ang mga kaliwat ni Esau (o Edom). Nangasawa si Esau ug mga taga-Canaan. Sila mao si Ada, ang anak ni Elon nga Hitihanon; si Oholibama, ang anak ni Ana nga lalaking anak ni Sibeon nga Hibihanon; ug si Basimat nga anak ni Ismael ug igsoon ni Nebaiot. Ang anak ni Esau kang Ada mao si Elifas; sa kang Basimat si Reuel; sa kang Oholibama sila si Jeus, si Jalam ug si Korah. Mao kini sila ang mga anak nga lalaki ni Esau didto sa Canaan. Unya gidala ni Esau ang iyang mga asawa, mga anak ug tanang sakop sa iyang panimalay lakip ang iyang kahayopan ug tanan niyang kabtangan nga napanag-iya niya didto sa Canaan. Ug mipahilayo siya sa iyang igsoon nga si Jacob ug miadto sa laing yuta. Nagpahilayo siya kay ang yuta nga gipuy-an niya ug ni Jacob dili na man paigo nga sibsiban sa ilang kahayopan tungod sa kadaghan niini. Dili na mahimo nga magtipon pa sila. Busa si Esau didto na nagpuyo sa kabungtoran sa Seir ug si Esau mao si Edom. Kini ang mga kaliwat ni Esau, ang amahan sa mga taga-Edomea sa kabungtoran sa Seir. Ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Esau mao si Elifas nga anak ni Ada ug si Reuel nga anak ni Basimat. Ang mga anak ni Elifas mao sila si Teman, Omar, Zefo, Gatam ug si Kenas. Si Timna nga usa sa mga asawa ni Elifas nanganak kang Amalek. Kini sila ang mga anak nga lalaki ni Ada nga asawa ni Esau. Ang asawa ni Esau nga si Basimat nanganak ug batang lalaki nga si Reuel ug si Reuel may upat ka anak nga lalaki nga mao sila si Nahat, Zera, Sama ug si Miza. Ang mga anak nga lalaki sa asawa ni Esau nga si Oholibama, anak ni Ana nga anak nga lalaki ni Sibeon, mao sila si Jeus, Jalam ug Korah. Mao kini ang mga kaliwat ni Esau nga nangahimong mga pangulo sa mga banay didto sa yuta sa Edomea: si Teman, Omar, Zefo, Kenas, Kora, Gatam ug si Amalek. Sila mga anak ni Elifas, ang kinamagulangang anak ni Esau. Kaliwat sila ni Ada nga asawa ni Esau. Ang mosunod mao ang mga anak ni Reuel nga anak ni Esau kang Basimat. Nangahimo usab silang mga pangulo: si Nahat, Zera, Sama ug si Miza. Nagpuyo usab sila sa Edomea. Ang mga anak ni Esau kang Oholibama nga nangahimong mga pangulo sa banay mao sila si Jeus, si Jalam ug si Kora. Si Oholibama anak ni Ana. Mao kini ang tanang mga kaliwat ni Esau (o Edom) nga nahimong mga pangulo. Ang mosunod mao ang mga kaliwat ni Seir nga Horitihanon: si Lotan, Sobal, Sibeon, Ana, Dison, Ezer ug si Disan. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga Horitihanon nga maoy unang namuyo sa yuta sa Edomea. Ang mga anak ni Lotan mao sila si Hori ug si Heman. Si Timna igsoong babaye ni Lotan. Ang mosunod mao ang mga anak nga lalaki ni Sobal: si Alvan, si Manahat, si Ebal, si Sefo ug si Onam. Ang mga anak nga lalaki ni Sibeon mao sila si Aia ug si Ana. Mao kini ang Ana nga maoy nakakita sa init nga mga tubod didto sa dapit nga awaaw samtang nagpasibsib siya sa mga asno sa iyang amahan nga si Sibeon. Ang mga anak ni Ana mao sila si Dison ug si Oholibama nga anak niyang babaye. Sila si Hemdan, Esban, Itran ug si Seran mao ang mga anak nga lalaki ni Dison. Ang mga anak nga lalaki ni Ezer mao sila si Bilhan, si Zaavan, ug si Acan. Ang mga anak ni Disan mao sila si Uz ug si Aran. Si Lotan, si Sobal, si Sibeon, si Ana, si Dison, si Ezer ug si Disan mao ang mga pangulo sa mga banay sa mga Horitihanon didto sa yuta sa Seir. Mao kini ang mga hari nga nagsunodsunod pagmando sa Edomea sa wala pay nahimong hari sa Israel. Ang matag hari gipulihan human sa iyang kamatayon: Si Bela nga anak ni Beor nga taga-Dinhaba Si Jobab nga anak ni Zera nga taga-Bozra Si Husam nga taga-Teman Si Hadad nga anak ni Bedad nga taga-Abit (Si Bedad maoy nakapildi sa mga Midianhon sa usa ka gubat sa nasod sa Moab) Si Samla nga taga-Masreca Si Shaul nga taga-Rehobot sa Eufrates Si Baal Hanan nga anak ni Acbor Si Hadad nga taga-Pau (ang iyang asawa mao si Mehetabel, anak nga babaye ni Matred nga apo ni Mesahab). Mao kini ang mga pangulo sa mga banay nga taga-Edomea nga kaliwat ni Esau: si Timna, si Alba, si Jetet, si Oholibama, si Ela, si Pinon, si Kenas, si Teman, si Mibzar, si Magdiel ug si Iram. Ang matag dapit nailhan sa ngalan sa banay nga nagpuyo niini. Nagpabilin pagpuyo si Jacob didto sa yuta sa Canaan nga gipuy-an kaniadto sa iyang amahan. Mao kini ang sugilanon sa banay ni Jacob. Si Jose nga niining higayona nagpanuigon nag 17 nag-atiman sa mga kahayopan uban sa iyang mga igsoong lalaki nga mga anak ni Bilha ug ni Zilfa nga mga asawa sa iyang amahan. Usa ka adlaw niana, gitaho ni Jose kang Jacob nga iyang amahan nga may daotang buhat ang iyang mga igsoon. Gipangga ni Jacob si Jose labaw sa tanan niyang mga anak kay natawo man si Jose sa tigulang na si Jacob. Gihimoan niya si Jose ug taas nga bisti nga binuktonan. Ug sa nakita sa iyang mga igsoon nga gipangga sa ilang amahan si Jose labaw kanila, naglagot sila kaniya ug masuk-anon kanunay ang ilang sinultihan kaniya. Usa niana ka higayon, nagdamgo si Jose ug gisugilon niya kini sa iyang mga igsoon ug misamot ang ilang kalagot kaniya. Miingon siya kanila, “Nagdamgo ako. Sa akong damgo, didto kita sa uma ug namugkos sa mga trigo. Unya mitindog ang akong binugkos ug gialirongan kini sa inyong mga binugkos ug miyukbo sila sa akong binugkos.” Ug miingon ang iyang mga igsoon kaniya, “Naghunahuna ka ba nga mahimo kang hari namo? Magmando ka ba diay kanamo?” Busa misamot ang ilang pagdumot kaniya tungod sa iyang damgo nga gisugilon niya kanila. Unya nagdamgo pag-usab si Jose ug gisugilon usab niya kini sa iyang mga igsoon. Miingon siya, “Nagdamgo na usab ako. Sa maong damgo, nakita ko ang adlaw, ang bulan ug 11 ka bituon nga miyukbo kanako.” Sa pagsugilon niya niini sa iyang amahan gikasab-an siya sa iyang amahan nga nag-ingon, “Unsa ba kanang damgoha? Buot ba nimong ipasabot nga ako lakip ang imong inahan ug mga igsoon moduol ug moyukbo kanimo?” Gikasinahan si Jose sa iyang mga igsoon apan gihinuktokan kining butanga sa iyang amahan. Usa ka adlaw niana, miadto sa Siquem ang mga igsoon ni Jose aron pagpasibsib sa kahayopan sa ilang amahan. Miingon si Jacob kang Jose, “Tua sa Siquem ang imong mga igsoon aron pagpasibsib sa atong kahayopan. Pangandam kay paapason ko ikaw kanila.” Si Jose mitubag, “Andam ako!” Miingon ang iyang amahan kaniya, “Apasa ug susiha ang imong mga igsoon kon wala bay nahitabo kanila ug sa kahayopan unya balik nganhi ug suginli ako.” Ug gipagikan sa iyang amahan si Jose didto sa Walog sa Hebron. Sa paghiabot ni Jose sa Siquem, may tawo nga nakakita kaniya samtang nagsuroysuroy siya sa kaumahan ug gipangutana siya sa tawo kon unsay iyang gipangita. Mitubag si Jose, “Nangita ako sa akong mga igsoon. Tug-ani intawon ako kon hain sila magpasibsib sa kahayopan.” Ang tawo miingon, “Wala na sila dinhi. Nadungog ko nga miingon sila nga moadto sila sa Dotan.” Busa miapas si Jose kanila ug nakaplagan niya sila didto sa Dotan. Layo pa gani siya, nakakita na kaniya ang iyang mga igsoon. Sa wala pa siya mahiabot kanila, naglaraw sila nga patyon siya. Miingon sila sa usag usa, “Ania na ang tigdamgo. Karon patyon ta siya ug itambog ta ang iyang lawas sa usa sa mga uga nga atabay ug ingnon nato nga gitukob siyag ihalas nga mananap. Tan-awon ta kon matuman ba ang iyang mga damgo.” Nakabati si Ruben sa ilang gipanagsultihan ug gipaningkamotan niya pagluwas si Jose. Miingon siya, “Dili nato siya patyon. Ihulog lang siya dinhi niining atabay sa awaaw apan ayaw ninyo siyag dagmali.” Gisulti kini ni Ruben kay naghunahuna man siya sa pagluwas kang Jose aron iyang dad-on balik sa ilang amahan. Sa pag-abot ni Jose sa iyang mga igsoon, gihukasan nila siya sa taas niyang bisti nga binuktonan. Unya gidala nila siya ngadto sa atabay nga walay tubig ug gihulog siya didto. Unya samtang nangaon sila, nakita nila ang usa ka panon sa mga Ismaelita gikan sa Gilead. Nagbaguod ang ilang mga kamelyo sa karga nga mga duga sa kahoy ug tanom ug mga pahumot nga ilang dad-on ngadto sa Ehipto. Miingon si Juda sa iyang mga igsoon, “Unsa may makuha nato kon patyon ta ang atong igsoon ug ililong ang iyang kamatayon? Maayo pag ibaligya ta siya sa mga Ismaelita. Sa ingon niini, dili kita makapasakit kaniya. Hinumdomi nga ato siyang igsoon, dugo sa atong dugo ug unod sa atong unod.” Miuyon niini ang iyang mga igsoon. Ug sa pag-agi sa mga negosyante nga taga-Midian, gikuha nila si Jose sa atabay ug gibaligya sa kantidad nga 20 ka buok salapi ngadto sa mga Ismaelita nga maoy nagdala kaniya ngadto sa Ehipto. Sa pagbalik na ni Ruben ngadto sa atabay, wala na didto si Jose. Busa gigisi niya ang iyang bisti tungod sa iyang kaguol. Mibalik siya ngadto sa iyang mga igsoon ug miingon, “Wala na man didto si Jose! Unsa may angay kong buhaton?” Unya nagpatay silag kanding ug ilang gitunlob sa dugo niini ang taas nga bisti ni Jose. Gidala nila ang bisti ngadto sa ilang amahan ug miingon sila, “Nakaplagan namo kini. Dili ba bisti man kini ni Jose?” Nakaila ang ilang amahan nga bisti kadto ni Jose ug miingon siya, “Oo, iyaha kini. Gitukob ug giwataswatas gayod siyag ihalas nga mananap!” Gigisi ni Jacob ang iyang sapot ug nagsul-ob siyag bisting sako aron pagpaila sa iyang kaguol. Nagbangotan siyag dugay tungod sa pagkamatay ni Jose. Ang tanan niyang anak nga lalaki ug babaye miadto aron paghupay sa iyang kaguol apan nagpadayon siya pagbangotan. Miingon siya, “Magbangotan ako tungod kang Jose hangtod nga motipon na ako kaniya didto sa Seol.” Busa nagpadayon siya pagbangotan tungod kang Jose. Sa laing bahin, didto sa Ehipto, si Jose gibaligya sa taga-Midian ngadto kang Potifar, usa ka opisyal sa Paraon ug kapitan sa mga guwardiya sa palasyo. Niadtong higayona, mibiya si Juda sa iyang mga igsoon ug mitipon pagpuyo kang Hira nga taga-Adulam. Didto gikakita ni Juda ang anak nga dalaga sa usa ka taga-Canaan nga si Shua. Gipangasawa niya ang maong babaye. Unya nagmabdos ang iyang asawa ug nanganak ug batang lalaki nga iyang ginganlag Er. Unya nagmabdos siya pag-usab ug nanganak gihapog lalaki ug iya kining ginganlag Onan. Ug nagmabdos pa gayod siya ug nanganak gihapog lalaki. Ginganlan niyag Shela ang bata. Didto si Juda sa Sesib sa dihang natawo si Sela. Unya si Er, ang kamagulangang anak ni Juda gipamalaye niya kang Tamar. Daotan ang kinabuhi ni Er ug wala siya kahimut-i sa Ginoo, busa gipatay siya sa Ginoo. Busa giingnan ni Juda si Onan, “Kinahanglan makigdulog ka kang Tamar. Tumana ang imong katungdanan kaniya ingon nga igsoon sa patay na niyang bana aron manganak kamo alang sa patay na nimong igsoon.” Apan nasayod si Onan nga ang batang matawo dili isipon nga iyaha. Busa sa dihang nakigdulog siya kang Tamar gipagawas niya ang iyang binhi aron dili siya makapaliwat alang sa iyang igsoon. Wala kahimut-i sa Ginoo kining gibuhat niya, busa gipatay usab siya sa Ginoo. Unya giingnan ni Juda si Tamar nga iyang umagad, “Didto ka lang una tipon pagpuyo sa balay sa imong amahan ug pabilin nga balo hangtod nga maulitawo na ang akong anak nga si Shela.” Gisulti kini ni Juda kay nahadlok man siya nga mamatay si Shela sama sa duha niya ka igsoon. Busa mipauli si Tamar sa balay sa iyang amahan. Wala madugay, namatay ang asawa ni Juda nga anak ni Shua. Sa pagkahuman ug bangotan ni Juda, siya ug ang iyang higala nga si Hira nga taga-Adulam miadto sa Timna sa mga manunupi sa iyang mga karnero. May nakasugilon kang Tamar nga ang iyang ugangan nga si Juda moadto sa Timna aron pagpanupi sa iyang mga karnero. Busa giilisan niya ang gisul-ob niyang bisti nga alang sa balo ug nagtaptap siya sa iyang nawong ug milingkod didto sa ganghaan sa Enaim, usa ka lungsod diha sa dalan paingon sa Timna. Nahibalo siya nga ulitawo na si Shela apan wala siya ipaasawa kang Shela. Sa pagkakita ni Juda kang Tamar, gipakaingon niya nga usa siya ka daotang babaye nga nagbaligya sa iyang dungog kay gitaptapan man ni Tamar ang iyang nawong. Giduol siya ni Juda didto sa daplin sa dalan ug giingnan, “Gusto akong makigdulog kanimo.” Wala masayod si Juda nga ang maong babaye mao diay ang iyang umagad nga si Tamar. Si Tamar mitubag, “Unsa may imong ibayad kanako?” Si Juda mitubag, “Padad-an ko ikawg nating kanding gikan sa akong kahayopan.” Si Tamar miingon, “Mahimo kana kon hatagan mo akog kalig-onan nga tumanon mo gayod ang imong saad.” “Unsa may gusto mong ihatag ko kanimo silbing kalig-onan?” nangutana si Juda. Mitubag si Tamar, “Ang imong timbri lakip ang higot niini ug kanang imong sungkod.” Busa gihatag kini ni Juda kang Tamar ug nakighilawas siya kang Tamar ug nagmabdos si Tamar. Unya milakaw si Tamar ug gikuha niya ang taptap sa iyang nawong ug gisul-ob niya pagbalik ang iyang sapot sa pagkabiyuda. Gisugo ni Juda ang iyang higala nga taga-Adulam sa pagdala sa kanding ngadto kang Tamar ug sa pagkuha sa mga butang nga gihatag ni Juda kaniya silbing kalig-onan apan wala na niya hikaplagi didto si Tamar. Ang gisugo ni Juda nagpakisayod sa katawhan sa maong dapit kon hain ang daotang babaye nga diha kaniadto sa dalan paingon sa Enaim. “Wala gayoy daotang babaye dinhi,” mitubag sila. Busa mibalik siya kang Juda ug miingon, “Wala ko hikit-i ang babaye ug nag-ingon kanako ang mga tawo didto nga wala gayoy daotang babaye sa ilang dapit.” Miingon si Juda, “Pasagdi na lang kadto aron dili kita kataw-an sa mga tawo. Total gipadad-an ko na man siya niining nating kanding apan wala mo siya hikaplagi.” Human molabay ang mga tulo ka bulan, gibalitaan si Juda nga ang iyang umagad nga si Tamar nagbaligya sa iyang dungog ug mabdos na. Busa miingon si Juda, “Kuhaa ninyo siya, dad-a sa gawas ug sunoga.” Apan sa dihang gidala na si Tamar aron sunogon, nagpadala siyag pahibalo ngadto sa iyang ugangan: “Ang nakapamabdos kanako mao ang tag-iya niining mga butanga. Ilha kon kinsay tag-iya niining timbri nga may higot ug niining sungkod.” Nailhan ni Juda nga siya ang tag-iya niini ug miingon siya, “Husto si Tamar sa iyang gibuhat. Ako ang sad-an kay wala ko man siya ipaasawa kang Shela nga akong anak.” Ug wala na gayod siya makighilawas kang Tamar. Sa miabot na ang panahon nga manganak na si Tamar, nasayran nga kaluha diay ang iyang gimabdos. Ug sa dihang nagbati na siya, migula ang kamot sa usa kanila ug gihigtan kini sa mananabang ug pulang tanod. Siya miingon, “Kini maoy unang natawo.” Apan gibitad sa bata ang iyang kamot ug ang iya hinuong kaluha maoy unang natawo. Ug miingon ang mananabang, “Miilog ka gayod paggula!” Busa ginganlan siyag Perez. Unya natawo ang ikaduha nga hinigtag pulang tanod ang kamot ug ginganlan siyag Zera. Gidala si Jose sa mga Ismaelita ngadto sa Ehipto ug gipalit siya ni Potifar, usa ka opisyal sa Paraon ug kapitan sa mga guwardiya sa palasyo. Apan ang Ginoo nag-uban kang Jose ug nagmauswagon siya. Didto siya magpuyo sa balay sa iyang agalon nga Ehiptohanon. Nakita ni Potifar nga nag-uban kang Jose ang Ginoo ug tungod niini nagmalampuson gayod si Jose sa tanan niyang gibuhat. Gikahimut-an ni Potifar si Jose ug ang iyang pag-alagad kaniya busa gihimo niyang piniyalan si Jose sa iyang balay ug sa tanan niyang kabtangan. Sukad niadto, gipanalanginan sa Ginoo ang panimalay ni Potifar tungod kang Jose. Gipanalanginan sa Ginoo ang tanan nga diha sa iyang balay ug sa iyang kaumahan. Gipiyal ni Potifar kang Jose ang tanan ug wala na siyay laing hunahunaon gawas sa iyang pagkaon. Si Jose maayog barog ug guwapo nga pagkatawo. Wala madugay, ang asawa ni Potifar giabot ug kaibog kang Jose ug miingon siya, “Magdulog kita.” Apan midumili si Jose ug miingon, “Samtang ania ako dinhi gipiyal kanako sa imong bana ang tanan nga ania niining balaya. Managsama kamig gahom niining balaya ug walay bisan unsa dinhi nga gihikaw niya kanako gawas kanimo nga iyang asawa. Busa dili ako makaako paghimo sa ingon kadaotang buhat ug sa pagpakasala batok sa Dios.” Ug bisag adlaw-adlaw gidani sa asawa ni Potifar si Jose aron makighilawas kaniya, wala gayod manumbaling si Jose. Apan usa ka adlaw niana misulod si Jose sa balay aron pag-atiman sa iyang buluhaton. Nahiatol kini nga walay laing tawo didto. Gigunitan sa asawa ni Potifar ang sapot ni Jose ug miingon, “Tana! Magdulog kita.” Apan miipsot ug midagan si Jose ngadto sa gawas ug nahabilin ang iyang kupo didto sa kamot sa babaye. Kay ang bisti ra man ni Jose ang iyang nagunitan ug nakadagan man si Jose, gitawag sa asawa ni Potifar ang iyang mga sulugoon ug giingnan, “Tan-awa ninyo kini! Gidala sa akong bana dinhi sa amo kining Hebreohanon ug karon buot niya kaming pakaulawan. Misulod siya sa akong kuwarto kay buot niya akong pahimuslan apan misinggit ako ug midagan siya ug nabiyaan niya kining iyang kupo.” Gitagoan niya ang bisti ni Jose hangtod sa pag-uli sa iyang bana. Unya gisuginlan niya ang iyang bana sa tinumotumo niyang istorya: “Kanang Hebreohanon nga imong gidala nganhi sa ato misulod sa akong kuwarto kay buot niya akong pahimuslan. Apan misinggit ako busa midagan siya ug nabiyaan niya kining iyang kupo.” Misinta sa kasuko ang agalon ni Jose sa pagkabati niya niini. Gipadakop niya si Jose ug gipabilanggo tipon sa mga binilanggo sa hari. Apan nag-uban kang Jose ang Ginoo ug gikaluy-an niya si Jose mao nga gitagad siya pag-ayo sa guwardiya sa bilanggoan. Gitugyan sa guwardiya kang Jose ang katungod sa pagdumala sa tanang gimbuhaton sulod sa bilanggoan ug wala nay kinahanglan nga mabalaka pa siya sa bisan unsa nga iyang gipiyal kang Jose kay nag-uban man kang Jose ang Ginoo ug naghatag ug kalamposan sa tanan niyang gibuhat. Unya nahitabo nga ang tigtagay sa bino ug ang pangulo sa mga panadero sa hari sa Ehipto nakasala sa ilang agalon. Nasuko ang Paraon niining duha niya ka opisyal busa gipabilanggo niya sila didto sa balay sa kapitan sa mga guwardiya diin bilanggoa si Jose. Gibutang sila sa kapitan ubos sa pagbantay ug pag-atiman ni Jose ug dugay silang nabilanggo didto. Usa niana ka gabii, nagdamgo ang tigtagay sa bino ug ang pangulong panadero sa hari sa Ehipto. Dili managsama ang ilang damgo ug lahi usab ang kahulogan niini. Sa pagduaw ni Jose kanila sa pagkabuntag, namatikdan niya nga may nakahasol kanila. Busa gipangutana niya sila kon nganong nagsubo sila. Ug mitubag sila nga silang duha may damgo ug walay makatug-an kanila sa kahulogan niini. Si Jose miingon kanila, “Ang katakos sa paghubad sa mga damgo gikan sa Dios. Kon mahimo suginli ako sa inyong mga damgo.” Busa ang tigtagay sa bino misugilon kang Jose sa iyang damgo. Miingon siya, “Sa akong damgo nakita ko sa akong atubangan ang usa ka tanom nga paras ug may tulo kini ka sanga. Sa pagpanahon gayod niini, namunga dayon kini ug nahinog ang mga bunga. Nagkupot ako sa kupa sa Paraon busa mipupo ako sa mga bunga ug gipuga ko kini sa kupa ug gihatag ko kang Paraon ang kupa.” Si Jose miingon, “Mao kini ang kahulogan sa imong damgo: ang tulo ka sanga nagkahulogan ug tulo ka adlaw. Sulod sa tulo ka adlaw ipatawag ka ni Paraon ug pasayloon ka niya. Unya ibalik ka niya sa imong buluhaton kaniadto. Apan hinumdomi unya ako kon maayo na ang imong pagkabutang ug palihog, sultihi si Paraon bahin kanako aron pabuhian niya ako. Gidagit ako gikan sa yuta sa mga Hebreo ug karon ania gibilanggo ako bisan wala akoy nabuhat nga angay kapasikaran sa ilang pagbilanggo kanako.” Sa pagkabati sa pangulo sa mga panadero nga maayo ang kahulogan sa damgo, miingon siya kang Jose, “May damgo usab ako: naglukdo akog tulo ka basket nga sudlanan ug pan. Ang kinaibabwan may sulod nga nagkalainlaing matang sa pan alang sa Paraon apan gipangaon kini sa mga langgam.” Si Jose mitubag, “Mao kini ang kahulogan: ang tulo ka bukag nagkahulogan ug tulo ka adlaw. Tapos sa tulo ka adlaw ipatawag ka sa Paraon ug palunggoan ka sa ulo. Unya iyang ipabitay ang imong lawas sa kahoy ug kan-on sa mga langgam ang imong unod.” Sa pagka-ikatulong adlaw nga maoy pagsaulog sa adlawng natawhan ni Paraon, nagbangkite siya alang sa tanan niyang opisyal. Gipatawag niya ang iyang tigtagay sa bino ug ang pangulo sa mga panadero ngadto sa atubangan sa iyang mga opisyal. Gipabalik niya ang tigtagay sa bino sa iyang katungdanan apan gipabitay niya ang pangulo sa mga panadero sumala gayod sa giingon ni Jose. Apan ang tigtagay sa bino nalimot kang Jose. Sa paglabay sa duha ka tuig, nagdamgo si Paraon nga nagtindog siya daplin sa Suba sa Nilo. May pito ka tambok ug nindot nga baka nga mitunga gikan sa suba ug nanibsib kini ug mga sagbot. Unya may laing pito ka baka nga daot ug niwang kaayo nga misunod pagtunga gikan sa suba ug mitupad pagtindog sa nahiunang mga baka didto sa daplin sa suba. Unya gikaon sa mga niwang nga mga baka ang pito nga pulos tambok. Ug nahigmata ang Paraon. Unya nakatulog pag-usab ang Paraon ug nagdamgo na usab siya. Sa iyang damgo nakita niya ang pito ka uhay nga himsog ug bus-ok nga mibuswak sa usa lang ka punoan. Unya mitungha ang laing pito ka daot nga mga uhay nga nanguyos tungod sa init nga hangin sa diserto gikan sa silangan ug gilamoy nila ang pito ka uhay nga himsog ug bus-ok. Unya nahigmata si Paraon ug nasayran niya nga damgo lang diay kadto. Sa pagkabuntag nahasol siya busa gipatawag niya ang tanang salamangkero ug mga tawong maalamon sa Ehipto. Gisugilon niya kanila ang iyang mga damgo apan walay usa kanila nga nakatug-an kaniya sa kahulogan niini. Unya ang tigtagay sa bino miingon kang Paraon, “Karong adlawa nahinumdoman nako ang nahimo kong sayop. Sa dihang nasuko ka sa imong mga sulugoon, gipabilanggo mo ako ug ang pangulo sa mga panadero didto sa balay sa kapitan sa mga guwardiya. Usa niana ka gabii ang usag-usa kanamo nagdamgo ug lainlain ang kahulogan sa among mga damgo. Didto sa bilanggoan may usa ka batan-ong Hebreo nga ulipon sa kapitan sa mga guwardiya nga gibilanggo tipon kanamo ug gisuginlan namo siya sa among damgo. Gitug-anan kami niya sa kahulogan sa among tagsatagsa ka damgo ug ang tanan natuman gayod sumala sa iyang giingon. Nahibalik ako sa akong katungdanan ug gibitay ang panadero.” Busa gipatawag ni Paraon si Jose ug gikuha dayon siya gikan sa bilanggoan. Human siya makapamarbas ug makailis sa iyang bisti, miatubang siya kang Paraon. Si Paraon miingon kang Jose, “May damgo ako ug walay makasaysay sa kahulogan niini. May nagsugilon kanako nga makahubad kag damgo.” Si Jose mitubag, “Dili ako! Ang Dios maoy mohatag kang Paraon sa tukma gayod nga tubag.” Si Paraon miingon, “Nagdamgo ako nga nagtindog ako sa daplin sa Suba sa Nilo. Unya may pito ka tambok ug nindot nga baka nga mitunga gikan sa suba ug nanibsib sa mga sagbot sa daplin sa suba. Unya mitunga usab gikan sa suba ang laing pito ka baka nga daot ug niwang kaayo. Sila ang labing niwang sa tanang baka nga akong nakita sa tibuok Ehipto. Gipangaon sa niwang nga mga baka ang mga tambok nga baka. Ug bisag nahurot na nilag kaon ang pito ka tambok nga baka, walay makaila nga sila may nakaon kay daot man gihapon silag mga hitsura. Unya nahigmata ako. Ug nagdamgo na usab ako: nakita ko ang usa ka punoan nga may pito ka uhay nga bus-ok ug himsog ug mga lugas. Unya may misunod pagtungha nga laing pito ka uhay nga kuyos tungod sa init nga hangin sa diserto gikan sa silangan. Gilamoy sa kuyos nga mga uhay ang maayong mga uhay. Gisuginlan ko niini ang mga salamangkero apan walay usa kanila nga nakasaysay sa kahulogan niini.” Si Jose miingon kang Paraon, “Ang duha mo ka damgo usa ray kahulogan. Gipadayag sa Dios kanimo ang iyang buhaton. Ang pito ka tambok nga baka ug pito ka bus-ok nga mga uhay nagkahulogan ug pito ka tuig. Ang pito ka niwang nga baka ug ang pito ka uhay nga kuyos tungod sa init nga hangin sa diserto mao ang pito ka tuig nga gutom. Mahitabo gayod kini sumala sa giingon ko kanimo: gipadayag sa Dios kanimo ang iyang buhaton. Mahitabo ang pito ka tuig nga hilabihan kaabunda ang abot sa mga kaumahan sa tibuok Ehipto. Unya mobanos ang pito usab ka tuig nga gutom ug tungod niini hikalimtan ang mga tuig nga abunda kaayo ang mga pagkaon sa tibuok Ehipto. Maalaot ang tibuok nasod tungod sa maong gutom. Wala nay mahinumdoman sa panahon sa kadagaya tungod sa hilabihan kamakalilisang nga gutom. Gipadamgo ka sa makaduha, Paraon, aron masayran mo nga ang Dios maoy nagbuot niini ug nga himoon gayod niya kini sa dili madugay. “Busa pagpilig tawo nga masinabuton ug maalamon ug himoa siyang tinugyanan mo sa tibuok Ehipto. Pagtudlo usab ug mga opisyal sa tibuok nasod aron mangulikta sa ikalimang bahin sa abot sa kaumahan sulod sa pito ka tuig nga abunda ang abot. Hatagi silag awtoridad sa pagtigom ug mga pagkaon diha sa mga siyudad ug sa pagbantay niini. Ang maong mga pagkaon itagana sa tibuok Ehipto alang sa pito ka tuig nga gutom aron dili mangamatay ang mga tawo.” Nakauyon si Paraon ug ang iyang mga opisyal sa maong plano. Ug miingon si Paraon kanila, “Asa man kita makakitag laing tawo nga sama kang Jose nga nagbaton sa espiritu sa Dios?” Busa miingon si Paraon kang Jose, “Kay gipadayag man sa Dios kanimo kining tanan, walay tawo nga labaw kanimog salabotan o mas maalam pa kay kanimo. Himoon ko ikawng gobernador sa akong nasod ug ang tanan kong katawhan motuman sa imong sugo. Ako ray labaw kanimo kay hari man ako. Busa gobernador ka na karon sa tibuok Ehipto.” Unya gihuslo ni Paraon ang iyang singsing nga igtitimbri ug gisul-ob niya kini sa tudlo ni Jose. Gipasul-ob niya si Jose sa bisting lino nga pino ug gikuwentasan ug bulawan. Gipagamit ni Paraon kang Jose ang ikaduhang karwahi nga harianon ug ang iyang mga piniling guwardiya gipauna niya kang Jose nga nagsinggit, “Yukbo kamo kaniya!” Ingon niini ang pagkahimong gobernador ni Jose sa tibuok Ehipto. Miingon si Paraon kaniya, “Ako ang hari! Maoy akong pagbuot nga walay tawo sa tibuok Ehipto nga makabuhat ug bisan unsa gawas kon may pagtugot gikan kanimo.” Ginganlan niya si Jose ug Sapenat-panea ug gipapangasawa niya si Jose kang Asenat nga anak ni Potifera, pari sa siyudad sa On. Unya gilibot ni Jose ang tibuok Ehipto. Nag-edad si Jose ug 30 sa dihang misugod siya pag-alagad kang Paraon nga hari sa Ehipto. Ug nalukop gayod niya pagsuroy ang yuta sa Ehipto. Sulod sa pito ka tuig nga kadagaya, daghan kaayo ang abot sa kaumahan. Gitigom ni Jose ang tanang abot sulod sa pito ka tuig nga kadagaya ug iya kining gitipigan sa mga siyudad. Gitigom niya sa matag siyudad ang mga abot sa kaumahan nga naglibot niini. Ug labihan kadaghan ang iyang natigom nga kini daw mga balas sa baybayon. Tungod sa kadaghan, giundangan niya ang pagtakos niini kay dili na man kini matakos. Sa wala pa moabot ang gutom, may duha na ka anak nga lalaki si Jose ug si Asenat. Si Jose miingon, “Ang Dios maoy nagbuot nga ako malimot sa akong mga pag-antos ug sa tibuok panimalay sa akong amahan.” Busa ginganlan niyag Manases ang una niyang anak. Ug miingon pa gayod siya, “Gihatagan ako sa Dios ug mga anak dinhi niining yutaa diin nagkalisodlisod ako.” Busa ginganlan niyag Efraim ang ikaduha niyang anak. Nahuman ang pito ka tuig nga kadagaya sa tibuok Ehipto. Unya mibanos ang pito ka tuig nga gutom sumala gayod sa giingon ni Jose. May gutom sa tanang nasod gawas sa Ehipto. Sa dihang giabot na sa gutom ang tibuok Ehipto, nangayog pagkaon ang katawhan kang Paraon. Ug giingnan ni Paraon ang tanang Ehiptohanon, “Pangadto kamo kang Jose ug sunda ang iyang isulti kaninyo.” Unya sa dihang mikaylap ug migrabe na ang gutom sa tibuok Ehipto, gipangablihan ni Jose ang mga tipiganan sa pagkaon ug gipamaligya kini ngadto sa mga Ehiptohanon. Nangadto sa Ehipto ang katawhan sa ubang kanasoran aron mamalit ug pagkaon kang Jose kay grabi na man ang gutom sa tibuok kalibotan. Sa dihang nakabalita si Jacob nga daghang pagkaon didto sa Ehipto, giingnan niya ang iyang mga anak, “Magtinan-away na ba lang kamo? Nakabalita ako nga daghan ug pagkaon sa Ehipto. Busa pangadto kamo ug pagpalit ug pagkaon aron dili kita mangamatay sa gutom.” Busa miadto sa Ehipto ang napulo ka igsoon ni Jose aron pagpalit ug pagkaon. Wala paubana ni Jacob si Benjamin, ang igsoon ni Jose sa inahan, kay nahadlok man siya nga may daotan unyang mahitabo kang Benjamin. Busa ang mga anak ni Jacob miadto sa Ehipto kuyog sa ubang mga tawo aron pagpalit ug pagkaon kay may gutom man sa Canaan. Ug ingon nga gobernador sa Ehipto, namaligya si Jose ug pagkaon ngadto sa tanang tawo sa ubang kanasoran. Miadto kang Jose ang iyang mga igsoon ug miyukbo kaniya. Nailhan ni Jose ang iyang mga igsoon sa pagkakita niya kanila apan nagpakaaron-ingnon siya nga wala makaila kanila. Masuk-anon siyang miingon kanila, “Taga diin man kamo?” Ug mitubag sila, “Taga-Canaan kami ug mianhi kami aron pagpalit ug pagkaon.” Nakaila si Jose kanila apan wala sila makaila kaniya. Nahinumdoman niya ang iyang mga damgo bahin kanila ug miingon siya, “Mga espiya kamo! Mianhi kamo pagsusi kon haing bahina huyang ang among nasod.” Mitubag sila, “Dili intawon! Ania kami nga imong mga sulugoon aron pagpalit ug pagkaon. Magsoon kami. Dili intawon kami mga espiya ug dili usab kami mga bakakon.” Si Jose miingon, “Namakak kamo! Mianhi kamo aron pagsusi kon haing bahina huyang ang among nasod.” Mitubag sila, “Kami nga imong mga sulugoon napulog-duha ka magsoon ug anak kami sa usa lamang ka amahan nga taga-Canaan. Ang among kamanghoran atua nahibilin uban sa among amahan ug ang usa namo ka igsoon patay na intawon.” Si Jose miingon, “Tinuod gayod diay nga mga espiya kamo. Masuta ko ra kana niining paagiha: ipanumpa ko sa ngalan ni Paraon nga dili gayod kamo makapauli kon dili moanhi ang inyong kamanghoran. Ipakuha siya sa usa kaninyo. Ang uban kaninyo magpabilin dinhi nga pagaguwardiyahan hangtod nga masuta ko nga tinuod ang inyong gisulti. Kon dili tinuod, ingon nga buhi si Paraon, mga espiya gayod kamo.” Unya gibanlod niya sila sa bilanggoan sulod sa tulo ka adlaw. Sa ikatulo nga adlaw miingon si Jose kanila, “Nagsimba ako sa Dios busa maluwas ang inyong kinabuhi kon buhaton ninyo kini: kon dili kamo mga bakakon, ang usa lamang kaninyo ang ibilin diha sa gibilanggoan. Makapauli ang uban aron dad-an ninyo ang gigutom ninyong mga pamilya sa napalit ninyong pagkaon. Kinahanglan nga dad-on ninyo kanako ang kamanghoran ninyong igsoon aron pagmatuod nga wala kamo magbakak kanako ug sa ingon dili ko kamo patyon.” Miuyon sila niini. Miingon sila sa usag usa, “Sad-an gayod kita tungod sa atong gibuhat sa atong igsoon. Nakita ta ang hilabihan niyang kaguol sa dihang nagpakiluoy siya kanato apan wala siya nato panumbalinga. Busa nagkalisodlisod na kita karon.” Si Ruben miingon, “Giingnan ko baya kamo nga dili ninyo hilabtan ang bata apan wala kamo mamati kanako! Ug karon mao na kini ang atong pagbayad sa iyang kamatayon.” Nakasabot si Jose sa ilang gisulti apan wala sila masayod niini kay nakigsulti man sila kaniya pinaagi sa usa ka tighubad. Unya mibiya si Jose kanila ug mihilak. Sa dihang makahimo na siya sa pagpakigsulti kanila, mibalik siya ug gikuha niya si Simeon ug iyang gigapos diha sa ilang atubangan. Misugo si Jose nga pun-on sa pagkaon ang ilang mga sudlanan ug ibutang pagbalik sa ilang tagsatagsa ka sako ang ilang kuwarta ug hatagan silag pagkaon alang sa ilang panaw. Ug gihimo kini. Gikargahan sa mga magsoon ang ilang mga asno sa mga pinalit nilang pagkaon ug nanggikan sila. Sa dapit diin sila mangatulog nianang pagkagabii, giablihan sa usa kanila ang iyang sako kay pakan-on niya ang iyang asno ug nakit-an niya ang iyang kuwarta sulod sa sako. Busa miingon siya sa iyang mga igsoon, “Giuli man ang akong kuwarta sa sulod sa akong sako.” Busa nangasubo sila ug nangahadlok pag-ayo ug miingon sila sa usag usa, “Unsa ba kining gibuhat sa Dios kanato?” Sa pag-abot nila sa ilang amahan nga si Jacob didto sa Canaan, gisugilon nila kaniya ang tanan nga nahitabo. Sila miingon, “Ang gobernador sa Ehipto masuk-anon kaayong nakigsulti kanamo ug gipasanginlan kami nga nangespiya sa nasod. Giingnan namo siya nga dili kami mga bakakon o mga espiya. Napulog-duha kami ka magsoon ug anak kami sa usa lamang ka amahan. Patay na ang usa kanamo ug ang among kamanghoran atua sa Canaan uban sa among amahan. Siya mitubag kanamo, ‘Masuta ko nga dili kamo bakakon kon usa kaninyo magpabilin dinhi kanako. Ang uban makapauli aron dad-an ninyog pagkaon ang gigutom ninyong mga pamilya. Dad-a nganhi kanako ang inyong kamanghoran ug sa ingon masuta ko nga dili kamo mga espiya o mga bakakon. Unya iuli ko kaninyo ang inyong igsoon ug makapamatigayon kamo dinhi sa Ehipto.’” Unya gihuwad nila ang ilang mga sako ug didto sa sulod ang ilang kuwarta. Sa pagkakita nila sa pinuntil nilang kuwarta, nangahadlok sila lakip ang ilang amahan. Ang ilang amahan nga si Jacob miingon kanila, “Inyo gayod akong kuhaan sa tanan kong anak. Wala na si Jose ug si Simeon ug karon inyo na usab nga kuhaon si Benjamin. Akoy nag-antos niining tanan!” Miingon si Ruben sa iyang amahan, “Mahimong patyon mo ang duha ko ka anak nga lalaki kon dili ko madala pagbalik si Benjamin. Isalig siya kanako ug dad-on ko siya balik kanimo.” Apan miingon si Jacob, “Dili makauban kanimo ang akong anak. Patay na ang iyang igsoon ug siya na lamang ang nahibilin. Kon adunay mahitabo kaniya sa inyong pagpanaw, kamoy magbanlod sa tigulang na niyang amahan ngadto sa Seol uban sa dakong kaguol.” Migrabe ang gutom sa Canaan. Ug sa dihang nahurot na sa pamilya ni Jacob ang pagkaon nga pinalit didto sa Ehipto, miingon si Jacob sa iyang mga anak, “Balik kamo sa Ehipto ug pagpalit kamog diyutayng pagkaon.” Miingon si Juda kaniya, “Gipasidan-an kami pag-ayo sa tawo nga dili kami makaatubang kaniya kon dili mahiuban kanamo ang among igsoon. Kon mosugot ka nga mouban kanamo ang among igsoon, moadto kami aron pagpalit ug pagkaon alang kanimo. Apan kon dili ka mosugot, dili kami moadto kay giingnan niya kami, ‘Dili kamo makaatubang kanako kon dili mahiuban kaninyo ang inyong igsoon.’” Miingon si Jacob, “Nganong gilisudlisod man gayod ako ninyo pinaagi sa pagtug-an sa tawo nga may lain pa kamong igsoon?” Mitubag sila, “Ang tawo nagpunay man gud ug pangutana kanamo bahin sa among pamilya kon buhi pa ba ang among amahan ug may lain pa ba kaming igsoon. Busa napugos kami pagtubag sa iyang mga pangutana. Wala namo damha nga iyang ipakuha kanamo ang among igsoon.” Miingon si Juda sa iyang amahan nga si Jacob, “Pakuyoga ang bata kanako ug mangandam kami sa paggikan aron kitang tanan dili mangamatay sa gutom. Igarantiya ko ang akong kinabuhi alang kang Benjamin. Akoy responsable kaniya. Kon dili ko siya madala pagbalik nganhi kanimo, akoy han-oki sa tanang pagbasol sa tibuok kong kinabuhi. Kon wala pa kami mag-agad kanimo, tingali kaduha na unta kami mahibalik didto.” Ang ilang amahan nga si Jacob, miingon kanila, “Kon mao ra gayod kanay paagi, sigi. Ug buhata kini: Pagdala kamo sa labing maayong abot nato aron igasa ninyo sa gobernador. Pagdala kamog diyutayng balsamo, diyutayng haplas, diyutayng dugos, mga lamas, bunga sa pistasio ug almendras. Dobleha ang kantidad sa kuwarta nga inyong dad-on kay kinahanglan dad-on ninyog balik ang kuwarta nga giuli pagbutang sa inyong mga sako. Tingalig nasaypan kadto pagbutang. Dad-a ninyo ang inyong igsoon ug balik kamo ngadto sa gobernador. Hinaot unta nga lukmayon siya sa Labing Gamhanang Dios aron maluoy siya kaninyo ug papaulion niya si Simeon ug si Benjamin kuyog kaninyo. Apan kon kawad-an gayod ako sa akong mga anak, unsa may akong mahimo?” Busa ang mga magsoon nagdalag mga gasa ug dobleng kantidad nga kuwarta. Gidala usab nila si Benjamin. Nanggikan sila paingon sa Ehipto ug miatubang kang Jose. Sa pagkakita ni Jose kang Benjamin uban kanila, miingon siya sa sulugoon nga piniyalan niya sa iyang balay, “Dad-a kining mga tawhana ngadto sa balay. Pag-ihaw ug paghikay kay ako silang papaniudtohon uban kanako.” Gituman sa sulugoon ang sugo ni Jose. Nangahadlok sila sa dihang gidala sila ngadto sa balay ni Jose ug nakaingon sila, “Gidala kita dinhi tungod sa kuwarta nga gibalik pagsulod sa atong mga sako sa una tang pag-anhi. Unya pakalitan kita nilag dakop ug himoong mga ulipon ug ilogon nila ang atong mga asno.” Busa miadto sila sa ulipon nga piniyalan ni Jose sa iyang balay. Ug didto sa pultahan sa balay miingon sila kaniya, “Among agalon, dinhi na kami kaniadto aron pagpalit ug pagkaon. Sa dihang giablihan namo ang among mga sako didto sa among gikampohan, nakita namo ang among kuwarta sa baba sa sako sa matag usa kanamo. Wala gayod kini makuhai bisag diyutay. Karon, amo kining gidala pagbalik. Nagdala usab kamig dugang pang kuwarta aron ipalit namog pagkaon. Wala kami masayod kinsay nag-uli sa among salapi sa sulod sa among mga sako.” Miingon ang sulugoon, “Ayaw kabalaka ug kahadlok. Ang inyong Dios, ang Dios sa inyong katigulangan, maoy nag-uli sa maong salapi diha sa inyong mga sako. Nadawat ko ang una ninyong gibayad.” Unya gidala niya si Simeon ngadto kanila. Ang mga magsoon gidala sa sulugoon ngadto sa balay ni Jose. Gihatagan niya silag tubig aron makapanghimasa sila ug gipakaon usab niya ang ilang mga asno. Unya giandam nila ang ilang mga gasa kay moabot man si Jose sa pagkaudto. Nakadungog man gud sila nga adto sila papaniudtoha didto. Sa pag-abot ni Jose, gihatag nila kaniya ang ilang gasa ug miyukbo sila sa iyang atubangan. Nangomusta siya kanila bahin sa ilang panglawas ug sa tigulang nilang amahan kon buhi pa ba siya ug maayo bag panglawas. Ug sila mitubag, “Ang among amahan nga imong ubos nga sulugoon buhi pa ug maayog lawas.” Unya nangluhod ug miyukbo sila kaniya. Sa pagkakita ni Jose kang Benjamin nga iyang igsoon sa inahan ug amahan miingon siya, “Mao ba kini siya ang giingon ninyo nga inyong kamanghoran? Anak, panalanginan ka unta sa Dios.” Unya midali pagbiya si Jose kay naluoy siya pag-ayo sa iyang igsoon. Hapit na siya makahilak busa miadto siya sa iyang kuwarto ug mihilak didto. Unya nanghilam-os siya ug migula nga pinugngan ang kaugalingon ug mimando siya nga idulot ang pagkaon. Gidulotan si Jose nga siya ra sa usa ka lamisa ug ang iyang mga igsoon didto duloti sa laing lamisa. Ang mga Ehiptohanon nga kauban ni Jose naglain usab pagpangaon kay giisip man nila nga makauulaw ang pagkaon tipon sa mga Hebreo. Gipalingkod ang mga magsoon sa atubangan ni Jose sumala sa ilang kagulangon, gikan sa kamagulangan ngadto sa kamanghoran. Ug sa nakita nila giunsa sila pagpalingkod, nagtinan-away sila nga nahibulong. Gidulotan silag pagkaon nga gikan sa lamisa ni Jose ug si Benjamin gidulotan ug lima ka pilo kay sa gidulot ngadto sa uban niyang mga igsoon. Nanginom sila ug naglipay kauban niya. Unya giingnan ni Jose ang sulugoon nga gipiyalan niya sa iyang balay, “Pun-ag pagkaon ang mga sako niining mga tawhana kutob sa ilang madaog ug ibutang ang ilang gibayad nga kuwarta sa baba sa ilang tagsatagsa ka sako. Isulod ang akong kupa nga plata sa sako sa kamanghoran uban sa gibayad niyang kuwarta.” Gituman kini sa sulugoon. Sayo sa buntag, gipagikan ang mga magsoon uban sa ilang mga asno. Apan sa wala pa gani sila makalakawg layo sa siyudad, giingnan ni Jose ang sulugoon nga piniyalan niya sa iyang balay, “Apasa pagdali ang mga tawo. Kon hiapsan mo na sila, ingna, ‘Nganong gibaslan man ninyog daotan ang maayo? Nganong gikawat man ninyo ang kupa nga plata sa akong agalon? Imnanan sa akong agalon ang maong kupa ug kini ang gamiton niya kon managna siya. Pagkadaotan sa inyong gibuhat!’” Sa dihang naapsan na sila sa sulugoon, iyang gisultihan sila sa giingon ni Jose. Sila mitubag, “Nganong nakaingon ka man niana? Dili kami makabuhat niana! Nasayod ka nga gidala gani namo pagbalik gikan sa Canaan ang kuwarta nga nakaplagan namo sulod sa among mga sako. Busa nganong mangawat man kamig plata o bulawan sa balay sa imong agalon? Makaplagan gani nimo nga ania sa usa kanamo ang kupa, patya siya ug kaming tanan mahimong ulipon nimo.” Miingon ang sulugoon, “Uyon ako niana. Kon makit-an ko gani sa usa kaninyo ang kupa, himoon ko siyang ulipon ug siya ra ang akong hukman nga sad-an.” Busa gidiskarga nila pagdali ang ilang mga sako ug giablihan nila ang ilang tagsatagsa ka sako. Gisusi pag-ayo sa sulugoon ang mga sako nila gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran ug didto hikaplagi ang kupa sa sako ni Benjamin. Gigisi sa mga magsoon ang ilang mga bisti tungod sa kaguol ug gibalik nila pagkarga sa mga asno ang mga sako ug namalik sila sa siyudad. Sa pag-abot ni Juda ug sa iyang mga igsoon sa balay ni Jose, diha pa siya. Mihapa sila sa atubangan niya ug miingon si Jose kanila, “Unsa man kining inyong gibuhat? Wala ba kamo masayod nga ang tawo nga sama kanako makatagna sa umaabot?” Si Juda miingon, “Unsa may among ikasulti kanimo? Unsaon man namo sa pagpangatarungan ug sa pagmatuod nga wala kami sala? Gipakita sa Dios nga sad-an kami. Busa kaming tanan imo nang mga ulipon ug dili kay siya ra nga maoy hikaplagan nga nagdala sa kupa.” Si Jose miingon, “Dili ko kana mahimo! Mao ray himoon kong ulipon ang nakaplagan nga nagdala sa kupa. Ang uban makapauli ngadto sa inyong amahan.” Miduol si Juda kang Jose ug miingon, “Tinahod nakong agalon, pasultiha intawon ako kanimo. Ayaw intawon kasuko kanako kay sama ka sa Paraon mismo. Gipangutana mo kami kon may amahan pa ba kami o may lain pa ba kaming igsoon. Gitubag ka namo, nga may amahan pa kami nga tigulang na ug usa ka manghod nga natawo sa tigulang na ang among amahan. Ang igsoon niining bataa patay na ug siya na lamang ang buhing anak sa iyang inahan. Pinangga kining bataa sa iyang amahan. Ug giingnan mo kami nga dad-on siya nganhi kay motan-aw ka kaniya. Gitubag ka namo nga dili siya makabiya sa iyang amahan kay kon mahimulag siya, mamatay gayod ang iyang amahan. Apan miingon ka nga dili na kami makaatubang kanimo kon dili namo madala ang among kamanghoran. “Sa paghiuli namo sa among amahan nga imong sulugoon, gisuginlan namo siya sa imong giingon. Unya miingon siya kanamo, ‘Balik kamo aron pagpalit ug diyutayng pagkaon.’ Gitubag namo siya nga dili kami moanhi kay dili kami dawaton sa tawo kon dili namo madala ang among kamanghoran. Moanhi lamang kami kon siya mahiuban kanamo. Miingon ang among amahan, ‘Nasayod kamo nga ang akong asawa nanganak ug duha ka lalaki. Mibiya na kanako ang usa kanila ug nagtuo ako nga giwataswatas siya sa mga mananap nga ihalas kay wala ko na man siya igkita. Busa kon kining anak nga nahibilin kanako karon inyong dad-on ug may daotan nga mahitabo kaniya, mamatay gayod ako sa kaguol kay tigulang na man ako.’” Gigarantiya ko sa akong amahan ang akong kinabuhi alang niining bataa. Giingnan ko siya nga kon ugaling dili ko madala pagbalik ang bata, akoy responsable kaniya sa tibuok kong kinabuhi. Busa, sir, akoy himoang ulipon puli sa bata. Papaulia intawon siya uban sa iyang mga igsoon. Dili ako makahimo pagpauli sa akong amahan kon dili ko madala ang bata. Dili ko makahimo pagsud-ong sa daotan nga mahitabo unya sa akong amahan.” Wala na gayod kapugngi ni Jose ang iyang kaugalingon sa atubangan sa tanan nga nag-alagad kaniya busa miingon siya, “Pahawa kamong tanan.” Wala nay laing tawo nga uban kaniya sa dihang gitug-anan niya ang iyang mga igsoon kon kinsa siya. Mihilak siyag kusog ug ang mga Ehiptohanon nakadungog niini ug gibalitaan ang hari bahin niini. Miingon si Jose sa iyang mga igsoon, “Ako si Jose! Buhi pa ba ang akong amahan?” Apan nalisang pag-ayo ang iyang mga igsoon ug wala sila makatubag. Unya miingon si Jose kanila, “Duol kamo kanako.” Ug miduol sila ug giingnan sila ni Jose, “Ako ang inyong igsoon nga gibaligya ninyo nganhi sa Ehipto. Apan ayaw ikaguol o pakasad-a ang inyong kaugalingon tungod sa inyong pagbaligya kanako. Kay ang Dios maoy nagpaanhi kanako una kaninyo aron maluwas ang kinabuhi sa katawhan. Ikaduhang tuig pa lamang kini sa gutom. May lima pa ka tuig nga dili mahimo ang pagdaro ug pag-ani. Gipauna ako sa Dios nganhi aron pagsiguro nga may mga kaliwat kamo nga mahibilin ug aron maluwas kamo. Busa dili kamo ang nagpadala kanako nganhi kondili ang Dios. Gihimo niya ako nga daw amahan ni Paraon ug gitugyan kanako ang katungod sa pagdumala sa tibuok nasod ug sa pagmando sa tibuok Ehipto. “Karon pagdali kamog pauli ngadto sa akong amahan ug suginli siya nga mao kini ang giingon sa iyang anak nga si Jose: ‘Gihimo ako sa Dios nga gobernador sa tibuok Ehipto busa ari diri sa walay langan. Makapuyo ka diri sa yuta sa Gosen aron mahiduol na ikaw kanako ingon man ang imong mga anak ug mga apo lakip ang imong mga karnero, mga kanding, mga baka ug ang tanan nga imoha. Kon ari ka puyo sa Gosen, maatiman ko ikaw. May lima pa ka tuig nga gutom ug dili ako buot nga magkalisodlisod ka ug ang imong pamilya ug ang tanan nga imoha.’ Nakakita kamong tanan ug ikaw usab, Benjamin, nga ako gayod ang nakigsulti kaninyo. Suginli ang akong amahan unsa ako kagamhanan dinhi sa Ehipto ug suginli siya sa tanan nga inyong nakita dinhi. Busa pagdali kamo ug dad-a siya nganhi.” Unya gigakos niya ang iyang igsoon nga si Benjamin ug mihilak siya. Mihilak usab si Benjamin samtang naggakos kaniya. Unya gitagsatagsa niya paghalok ang tanan niyang mga igsoon ug naghilak siya samtang naggakos kanila. Human niadto, ang iyang mga igsoon misugod sa pagpakigsulti kaniya. Sa dihang nahibaloan didto sa palasyo ni Paraon nga nahiabot ang mga igsoon ni Jose, gikalipay kini ni Paraon ug sa iyang mga opisyal. Giingnan ni Paraon si Jose, “Pakargahi sa imong mga igsoon ang ilang mga asno aron makapauli sila sa Canaan. Ipakuha nila ang ilang amahan ug ang ilang mga pamilya ug paanhia sila kanako kay ihatag ko kanila ang labing maayong yuta sa Ehipto ug makakaon sila sa labing maayong abot sa yuta. Padad-a usab silag mga sakyanan sa Ehipto aron maoy kargahan sa ilang mga asawa ug mga bata ug ipakuha ang ilang amahan. Dili sila angay nga mawili pagbiya sa ilang kabtangan kay ihatag ko kanila ang labing maayo nga yuta sa Ehipto.” Gituman kini sa mga anak ni Jacob. Gihatagan sila ni Jose ug mga sakyanan sumala sa sugo ni Paraon ug mga pagkaon alang sa ilang panaw. Gihatagan usab niya silag tagsa ka buok bisti nga ikapuli nilag sul-ob apan si Benjamin gihatagan niyag 300 ka salapi ug lima ka sinina. Gipadad-an niya ang iyang amahan ug napulo ka asno nga gikargahan sa labing maayong mga abot sa Ehipto ug laing napulo ka asno nga gikargahan ug bugas, pan ug uban pang mga pagkaon alang sa iyang amahan inigpaingon niya sa Ehipto. Unya gipagikan ni Jose ang iyang mga igsoon ug sa paglakaw na nila, giingnan niya sila, “Ayaw kamo pag-away samtang magpanaw kamo.” Mibiya sila sa Ehipto ug miabot sa Canaan ngadto sa ilang amahan nga si Jacob. Ug gisuginlan nila siya nga buhi pa si Jose ug nahimo pa gayong gobernador sa Ehipto. Nakugang pag-ayo si Jacob ug wala siya makatuo sa ilang gisulti. Apan sa dihang ilang gisugilon kaniya ang tanan nga gisulti ni Jose ug sa pagkakita niya sa mga sakyanan nga gipadala ni Jose aron sakyan niya paingon sa Ehipto, nahibalik ang iyang kadasig ug nalipay siya pag-ayo. Unya miingon siya, “Igo na! Buhi gayod diay ang akong anak nga si Jose! Kinahanglan nga moadto ako aron makita ko siya sa dili pa ako mamatay.” Mipanaw si Jacob dala ang tanan niyang kabtangan ug miabot siya sa Berseba ug didto naghalad siya ngadto sa Dios sa iyang amahan nga si Isaac. Unya sa pagkagabii, pinaagi sa mga panan-awon, giingnan sa Dios si Jacob, “Jacob!” Ug mitubag siya, “Ania ako.” Miingon ang Dios, “Ako ang Dios, ang Dios sa imong amahan. Ayaw kahadlok pag-adto sa Ehipto kay didto himoon ko ang imong mga kaliwat nga usa ka dakong nasod. Ubanan ko ikaw ngadto sa Ehipto ug dad-on ko pagbalik dinhi ang imong mga kaliwat. Ug inigkamatay nimo, anaa sa imong kiliran si Jose.” Unya mibiya si Jacob sa Berseba. Gipasakay sa mga anak ni Jacob ang ilang amahan ug ang ilang gagmayng kabataan ingon man ang ilang mga asawa sa mga sakyanan nga gipadala kanila ni Paraon. Gidala nila ang ilang mga kahayopan ug mga kabtangan nga napanag-iya nila didto sa Canaan. Busa miadto si Jacob sa Ehipto uban sa tanan niyang kaliwat: ang iyang mga anak ingon man ang iyang mga apo. Mao kini ang mga kaliwat ni Jacob nga miuban kaniya sa Ehipto: ang iyang kamagulangang anak nga si Ruben ug ang mga anak niya nga sila si Hanoc, si Pallu, si Hezron ug si Carmi; si Simeon ug ang iyang mga anak nga sila si Jemuel, si Jamin, si Ohad, si Jakin, si Zohar ug si Shaul nga anak sa babaye nga taga-Canaan; si Levi ug ang iyang mga anak nga si Gerson, si Kohat ug si Merari; si Juda ug ang iyang mga anak nga si Shela, si Perez ug si Zera (Ang mga anak ni Juda nga si Er ug si Onan namatay didto sa Canaan); ang mga anak ni Perez nga sila si Hezron ug si Hamul; Si Isacar ug ang iyang mga anak nga si Tola, si Puva, si Iob ug si Shimron; si Zabulon ug ang iyang mga anak nga si Sered, si Elon ug si Jaleel. Mao kini sila ang mga anak ni Jacob ug ni Lea didto sa Mesopotamia, wala pay labot kang Dina nga iyang babayeng anak. Mikabat ug 33 ang ilang mga liwat. Uban usab si Gad ug ang iyang mga anak nga si Sifeon, si Hagi, si Suni, si Esbon, si Eri, si Arodi ug si Areli; si Aser ug ang iyang mga anak nga si Imna, si Ishvah, si Ishvi, si Berias, ang igsoon nilang babaye nga si Sera ug ang mga anak ni Berias nga sila si Heber ug si Malkiel. Kini silang 16 mga kaliwat ni Jacob ug ni Zilfa, ang ulipon nga gihatag ni Laban kang Lea nga iyang anak. Ang mga anak ni Jacob ug ni Raquel mao sila si Jose ug si Benjamin. Si Manases ug si Efraim mga anak ni Jose ug ni Asenat nga anak ni Potifera, ang pari sa On. Didto sila matawo sa Ehipto. Ang mga anak ni Benjamin mao sila si Bela, si Beker, si Asbel, si Gera, si Naaman, si Ehi, si Ros, si Mupim, si Hupim ug si Ared. Kini silang 14 mga kaliwat ni Jacob ug ni Raquel. Uban usab si Dan ug ang iyang anak nga si Husim; si Neftali ug ang iyang mga anak nga si Jaseel, si Guni, si Jeser ug si Silim. Kini silang pito mao ang mga kaliwat ni Jacob ug ni Bilha, ang ulipon nga gihatag ni Laban kang Raquel nga iyang anak. Ang mga kaliwat ni Jacob nga nangadto sa Ehipto 66 ka buok walay labot sa mga asawa sa iyang mga anak. Lakip sa duha ka anak ni Jose nga natawo didto sa Ehipto, miabot ug 70 ang tanang kaliwat ni Jacob nga miadto sa Ehipto. Si Juda gipaadto pag-una ni Jacob kang Jose aron paghangyo kaniya nga tagboon niya si Jacob didto sa Gosen. Sa pag-abot nila sa Gosen, gipakuha ni Jose ang iyang karwahi ug miadto siya sa Gosen aron pagtagbo kang Jacob nga iyang amahan. Sa pagtagbo gayod nila, gigakos ni Jose ang iyang amahan ug mihilak siyag dugay. Miingon si Jacob kang Jose, “Andam na akong mamatay karon kay nakita ko na man ikaw ug nasayod na ako nga buhi ka pa diay.” Unya miingon si Jose sa iyang mga igsoon ug sa ubang sakop sa panimalay sa iyang amahan, “Adtoon ko si Paraon ug sultihan ko siya nga nahiabot na ang akong mga igsoon ug ang pamilya sa akong amahan gikan sa Canaan. Sultihan ko siya nga kamo magbalantay sa mga karnero ug mga baka ug gidala ninyo ang inyong kahayopan ug ang tanang kabtangan. Busa kon pangutan-on kamo ni Paraon kon unsay inyong panginabuhi, ingna gayod siya, ‘Mga magbalantay kami sa mga hayop sukad sa among pagkabatan-on sama sa among mga ginikanan.’ Sa ingon, anha kamo niya papuy-a sa Gosen.” Gisulti kini ni Jose kay dili man gusto ang mga Ehiptohanon ug mga bakero. Busa miadto si Jose ug miingon kang Paraon, “Nahiabot na ang akong amahan ug mga igsoon gikan sa Canaan. Dala nila ang tanan nilang kahayopan ug kabtangan. Atua na sila sa Gosen.” Unya gipaila niya kang Paraon ang lima niya ka igsoon nga iyang gipakuyog kaniya. Gipangutana sila ni Paraon, “Unsa may inyong pangita?” Mitubag sila, “Mahal nga Paraon, mga magbalantay kami sa mga hayop sama sa among mga ginikanan. Mianhi kami aron anhi na puyo kay grabi ang gutom sa yuta sa Canaan ug wala nay kasibsiban ang among kahayopan. Kon mahimo papuy-a kami sa Gosen.” Si Paraon miingon kang Jose, “Karon nga ania na ang imong amahan ug mga igsoon, papuy-a sila sa labing maayong dapit niining yutaa nga mao ang Gosen. Ang tibuok yuta sa Ehipto ubos sa imong pagbuot. Kon may nailhan ka kanila nga may katakos, sila maoy paatimana sa akong kahayopan.” Unya gidala ni Jose ang iyang amahan nga si Jacob ngadto kang Paraon ug gipanalanginan ni Jacob si Paraon. Nangutana si Paraon kang Jacob, “Pila na bay imong edad?” Si Jacob mitubag, “130 ka tuig ang akong paglangyaw-langyaw. Mubo ra ug lisod ang akong kinabuhi, lahi sa kinabuhi sa akong mga katigulangan sa ilang panahon.” Unya nanalangin si Jacob kang Paraon ug milakaw. Busa gipapuyo ni Jose ang iyang amahan ug mga igsoon sa Ehipto ug gihatagan sila sa labing maayong yuta sa Ehipto, sa yuta ni Rameses sumala sa sugo ni Paraon. Gihatagan ni Jose ug pagkaon ang iyang amahan ug ang iyang mga igsoon ingon man ang tanang sakop sa panimalay sa iyang amahan lakip ang ilang kabataan. Tungod sa kagrabi sa gutom, nakabsan ug pagkaon ang tanang dapit ug nangaluya ang katawhan sa Ehipto ug Canaan. Gitigom ni Jose ang tanang salapi nga gibayad sa katawhan sa Ehipto ug Canaan alang sa mga pagkaon ug gidala niya kini ngadto sa palasyo ni Paraon. Sa dihang nahutdan na sa salapi ang katawhan sa Ehipto ug Canaan, miadto ang tanang Ehiptohanon kang Jose ug miingon, “Hatagi kamig pagkaon! Ayaw intawon kami pasagding mamatay. Wala na kami salapi.” Mitubag si Jose, “Dad-a dinhi ang inyong mga kahayopan kay bayloan kog pagkaon kon wala na kamoy salaping ikabayad.” Busa gidala nila kang Jose ang ilang mga kahayopan ug gibayloan niyag pagkaon ang ilang mga kabayo, mga karnero, mga kanding, mga baka ug mga asno. Nianang tuiga gihatagan niya silag pagkaon baylo sa tanan nilang mga kahayopan. Sa pagkasunod tuig, miadto na usab sila kang Jose ug miingon, “Sir, dili namo ilimod kanimo nga nahutdan na gayod kamig salapi ug ang among kahayopan anaa na kanimo. Wala na gayod kami ikahatag kanimo, sir, gawas sa among lawas ug mga yuta. Ayaw intawon kami pasagdi aron dili kami mangamatay ug aron dili mahimong kamingawan ang among mga yuta. Bayloi kami ug ang among yuta ug pagkaon ug maulipon na kami ni Paraon ug maiya na ang among mga yuta. Hatagi kamig binhi nga among ipugas aron dili kami mangamatay ug dili kawad-ag tanom ang among yuta.” Gipamalit ni Jose ang tanang yuta sa Ehipto alang kang Paraon. Gipamaligya usab sa mga Ehiptohanon ang ilang kaumahan kay grabi na man kaayo ang gutom. Busa ang tibuok Ehipto napanag-iya ni Paraon ug gihimo ni Jose nga ulipon ang tanang katawhan sa Ehipto. Ang yuta lamang sa mga pari ang wala niya palita. Wala nila ikabaligya ang ilang mga yuta kay pagahatagan man sila ni Paraon ug salapi. Giingnan ni Jose ang katawhan, “Karong adlawa, gipalit ko kamo ug ang inyong mga yuta alang kang Paraon. Aniay binhi aron ipugas ninyo sa inyong mga uma. Inigkating-ani, kinahanglan nga ang ikalimang bahin sa abot ihatag ninyo kang Paraon. Inyo na ang mahibilin aron binhion ug kan-on ninyo ug sa inyong mga pamilya.” Mitubag sila, “Sir, giluwas mo ang among kinabuhi; maayo ka kanamo ug mga ulipon na kami ni Paraon.” Busa gihimong balaod ni Jose sa tibuok Ehipto nga ang ikalimang bahin sa mga abot adto kang Paraon. Hangtod karon nagpabilin pa kining balaora. Ang yuta sa mga pari mao ray wala mapanag-iya ni Paraon. Busa ang mga Israelita mipuyo didto sa Gosen sa yuta sa Ehipto ug didto naadunahan ug midaghan sila pag-ayo. Mipuyo si Jacob ug 17 ka tuig didto sa Ehipto hangtod nga miabot ug 147 ang iyang edad. Sa dihang hapit na siya mamatay, gipatawag niya ang iyang anak nga si Jose ug giingnan niya, “Kon gikahimut-an mo ako, ibutang ang imong kamot sa taliwala sa akong mga paa ug panumpa kanako nga magmatinud-anon ka gayod kanako ug dili mo ako ilubong dinhi sa Ehipto. Buot ko nga adto mo ako ilubong tipon sa akong mga katigulangan. Dad-a ako gawas sa Ehipto ug adto ako ilubong sa ilang lubnganan.” Mitubag si Jose, “Tumanon ko gayod ang imong gitugon.” Si Jacob miingon, “Panumpa kanako nga tumanon mo kini.” Busa nanumpa si Jose ug nagpasalamat si Jacob didto sa iyang higdaanan. Wala madugay, gibalitaan si Jose nga masakiton ang iyang amahan. Busa gidala niya ang duha niya ka anak nga si Manases ug si Efraim aron pagduaw kang Jacob. Sa dihang gisultihan si Jacob nga ang iyang anak nga si Jose miabot aron pagduaw kaniya, nanglimbasog siya pagbangon ug milingkod sa iyang higdaanan. Miingon si Jacob kang Jose, “Ang Labing Gamhanang Dios nagpakita kanako didto sa Luz sa yuta sa Canaan ug gipanalanginan niya ako. Giingnan niya ako, ‘Hatagan ko ikaw ug daghang kaliwat ug pasanayon ko sila hangtod nga mahimo silang daghan nga katawhan. Ihatag ko kanila kining yutaa ug maila na kini hangtod sa hangtod.’ Ang duha mo ka anak nga natawo dinhi sa Ehipto sa wala pa ako moanhi, akoa na. Si Efraim ug si Manases isipon ko nga kaugalingon kong mga anak sama kang Ruben ug kang Simeon. Apan ang imong mga anak nga matawo sunod kanila imo na gayod. Makadawat sila sa ilang bahin gikan sa mapanunod ni Efraim ug ni Manases. Gihimo ko kini kay sa akong pag-uli gikan sa Mesopotamia namatay si Raquel didto sa yuta sa Canaan sa layo pa kamig diyutay sa Efrata ug gikaguol ko kini. Gilubong ko siya didto sa dalan paingon sa Efrata (o Betlehem).” Sa pagkakita ni Jacob sa mga anak ni Jose, nangutana siya, “Kinsa man kining mga bataa?” Mitubag si Jose, “Kini ang mga anak nga gihatag sa Dios kanako dinhi sa Ehipto.” Miingon si Jacob, “Dad-a sila diri duol kanako kay panalanginan ko sila.” Nagkahalap na ang mga mata ni Jacob kay tigulang na man siya ug dili na kaayo siya makakita. Gidala ni Jose ang mga bata ngadto kaniya ug gigakos ug gihagkan niya sila. Miingon si Jacob kang Jose, “Wala ako magtuo nga makita ko pa ikaw apan gitugotan ako sa Dios nga makita ko ikaw lakip ang imong mga anak.” Unya gikuha ni Jose ang mga bata gikan sa mga tuhod ni Jacob ug mihapa siya sa atubangan sa iyang amahan. Gikuptan ni Jose ang duha ka bata, si Efraim sa tuong kamot aron adto siya dapit sa wala ni Jacob ug si Manases sa walang kamot aron adto siya dapit sa tuo ni Jacob ug iyang gidala sila ngadto kang Jacob. Apan gikuros ni Jacob ang iyang mga kamot; gitapion niya ang iyang tuong kamot sa ulo ni Efraim nga maoy manghod ug ang wala sa ulo ni Manases nga maoy magulang. Unya gipanalanginan niya si Jose nga nag-ingon: “Panalanginan unta kining mga bataa sa Dios nga gialagaran sa akong mga katigulangan nga si Abraham ug si Isaac. Panalanginan unta sila sa Dios nga naggiya kanako hangtod karon. Ang anghel nga nagluwas kanako sa tanang katalagman manalangin unta kanila. Ang akong ngalan ug ang ngalan sa akong mga katigulangan nga si Abraham ug si Isaac magpabilin untang buhi pinaagi kanila. Mosanay unta sila ug mahimong dakong nasod.” Sa pagtan-aw ni Jose nga ang tuong kamot sa iyang amahan didto itapion sa ulo ni Efraim, wala niya kini ikahimuot. Busa gibalhin niya ang kamot sa iyang amahan ngadto sa ulo ni Manases. Miingon siya sa iyang amahan, “Amahan ko, dili kana mao. Si Manases maoy magulang; itapion ang imong tuong kamot sa iyang ulo.” Apan midumili ang iyang amahan ug miingon, “Anak, nahibalo ako. Ang mga kaliwat ni Manases modaghan usab. Apan ang iyang manghod mahimong mas gamhanan kay kaniya ug mahimong gamhanan ang iyang mga kaliwat.” Busa niadtong adlawa gipanalanginan niya sila: “Ang mga Israelita maghangyo sa Dios nga panalanginan niya ang uban sama sa iyang pagpanalangin kaninyo. Moingon sila, ‘Panalanginan unta kamo sa Dios sama sa iyang pagpanalangin kang Efraim ug kang Manases.’” Niining paagiha gipalabi ni Jacob si Efraim kay kang Manases. Unya miingon si Jacob kang Jose, “Hapit na ako mamatay apan ubanan kamo sa Dios ug dad-on kamo niya balik sa yuta sa inyong katigulangan. Ihatag ko kanimo, dili sa imong mga igsoon, ang Siquem nga mao ang labing maayong yuta nga nailog ko sa mga Amorihanon pinaagi sa akong espada ug pana.” Gipatawag ni Jacob ang iyang mga anak ug giingnan, “Pagtigom kamo ug isulti ko ang mahitabo kaninyo sa umaabot nga panahon. “Ngari ug pamati kamo, mga anak ni Jacob; pamatia ninyo ang inyong amahan nga si Jacob. “Ruben, panganay kong anak, ikaw ang akong kusog ug una kong anak sa batan-on pa ako. Ikaw ang labing mapagarbohon ug labing kusgan sa akong mga anak. Sama ka sa mapintas nga baha apan dili ka mahimong labing gamhanan kay nakighilawas ka man sa usa sa mga asawa sa imong amahan. Gibulingan mo ang akong kaminyoon. “Si Simeon ug si Levi magsoon; gigamit nila ang ilang hinagiban sa pagpamatay. Dili ako moapil sa ilang sikretong mga sabotsabot o sa ilang mga tigom. Kay kon masuko gani sila, mopatay silag tawo ug pamiangan ang mga baka sa wala lay hinungdan. Mahimo untang tinunglo ang ilang kasuko tungod sa kapintas niini ug ang ilang kapungot tungod sa kabangis niini. Patibulaagon ko sila sa yuta ni Jacob ug taliwala sa mga Israelita. “Juda, daygon ka sa imong mga igsoon. Tuk-on mo ang imong mga kaaway. Sa imong atubangan moluhod ang imong mga igsoon. Si Juda sama sa itoy nga liyon; patyon niya ang iyang tukbonon ug unya mopauli sa iyang tagoanan. Si Juda sama sa liyon: manghuyatid ug unya mohigda ug walay makapangahas sa pagsamok kaniya. Nagkupot siya sa harianong sitro ug sipitan niya kini sa iyang mga tiil. Huptan niya ang iyang gahom hangtod moabot ang tinuod nga tag-iya niini aron maghari sa tanang katawhan. Ihigot niya ang iyang nating asno sa bagon sa paras, sa labing maayong bagon; labhan niya ang iyang bisti sa bino, bino nga sama ka pula sa dugo. Pula ang iyang mata tungod sa pagpunayg inom ug bino, puti ang iyang ngipon tungod sa pagpunayg inom ug gatas. “Si Zabulon magpuyo daplin sa dagat; ang iyang kabaybayonan mahimong dunggoanan sa mga barko ug sangko sa Sidon ang iyang kayutaan. “Si Isacar sama sa usa ka kusgang asno nga naglubog taliwala sa iyang mga karga. Sa nakita niya nga anindot ang pahulayan ug matahom ang yuta, gipugos niya pag-alsa ang iyang karga ug napugos siya pagtrabaho ingon nga ulipon. “Si Dan mahimong pangulo sa iyang katawhan, mahisama sila sa ubang banay sa Israel. Si Dan mahisama sa bitin diha sa daplin sa dalan, usa ka malalang bitin nga mopaak sa tikod sa kabayo aron mahulog ang nagkabayo niini. “Nagpaabot ako sa kaluwasan nga gikan kanimo, O Ginoo. “Si Gad sulongon sa mga tulisan apan moasdang siya ug mogukod kanila. “Ang yuta ni Aser mohatag ug maayong pagkaon; mag-andam siyag pagkaon nga angay sa mga harianon. “Si Neftali sama sa usa ka lagsaw nga makapatuyag dagan; ug anindot ang iyang mga anak. “Si Jose sama sa usa ka ihalas nga asno nga anaa duol sa tubod, ug sama sa ihalas nga nating kabayo diha sa bakilid. Sa walay kukaluoy, ang mga mangangayam molutos ug mopunting kaniya sa ilang mga pana. Apan wala siya matarog, ug malig-on ang iyang mga bukton tungod sa gahom sa gamhanang Dios ni Jacob ug sa gahom sa Magbalantay, ang dakong Bato sa Israel, tungod sa Dios sa inyong amahan nga nagtabang kaninyo, tungod sa Labing Gamhanang Dios nga nagapanalangin kaninyo. Gihatagan kamog ulan gikan sa langit ug tubig gikan sa ilalom sa yuta. Gipanalanginan usab niya ang inyong mga dughan ug mga tagoangkan. Gipanalanginan kamog mga pagkaon ug mga bulak ug karaang mga bukid, mga maanindot nga butang sa walay kataposang mga bungtod. Maanha unta sila sa ulo ni Jose, sa agtang niya nga gipili gikan sa iyang mga igsoon. “Si Benjamin sama sa manunukob nga lobo; buntag ug gabii siya mopatay ug motukob.” Mao kini ang 12 ka banay sa Israel. Ug mao kini ang giingon sa ilang amahan kanila sa dihang gipanalanginan niya sila sa panalangin nga angay sa matag usa kanila. Unya giingnan sila ni Jacob, “Hapit na ako mamatay. Ilubong ako tipon sa akong mga katigulangan didto sa langub nga tua sa uma ni Efron nga Hitihanon sa Macpela sa sidlakan sa Mamre sa yuta sa Canaan. Gipalit ni Abraham ang maong langub ug uma gikan ni Efron nga Hitihanon aron himoong lubnganan. Didto gilubong si Abraham ug si Sara nga iyang asawa ingon man si Isaac ug ang iyang asawa nga si Rebecca. Didto ko usab gilubong si Lea. Ang maong uma ug langub napalit gikan sa mga Hitihanon.” Human pahimangnoi ni Jacob ang iyang mga anak, mihigda siya ug namatay. Gigakos ni Jose ang iyang amahan ug mihilak siya ug gihagkan niya ang nawong sa iyang amahan. Unya gisugo ni Jose ang mga mananambal nga nag-alagad kaniya nga embalsamahon ang iyang amahan ug gituman nila kini. Miabot ug 40 ka adlaw ang ilang paghimo niini. Mao kini ang kasagaran nga gidugayon sa pag-embalsamar. Ang mga Ehiptohanon nagbangotan alang kaniya sulod sa 70 ka adlaw. Unya sa natapos na ang pagbangotan alang sa iyang amahan, miingon si Jose sa mga opisyales ni Paraon, “Kon mahimo, palihog ibalita kini kang Paraon: Sa dayon nang kamatay sa akong amahan, gipasaad niya ako sa paglubong kaniya didto sa lubnganan nga siya mismo ang nag-andam didto sa yuta sa Canaan. Busa tugoti ako sa pag-adto didto aron paglubong sa akong amahan unya mobalik ako dinhi.” Miingon si Paraon, “Lakaw ug ilubong ang imong amahan sumala sa gisaad mo kaniya.” Busa migikan si Jose aron paglubong sa iyang amahan. Ug ang tanang opisyales ni Paraon ug mga kadagkoan sa palasyo ug ang tanang dagkong tawo sa Ehipto mikuyog kang Jose. Miuban usab kaniya ang iyang pamilya, ingon man ang iyang mga igsoon ug ang pamilya sa iyang amahan. Ang nagpabilin sa Gosen mao lamang ang mga bata ug ang ilang mga baka, mga kanding ug mga karnero. Mikuyog kaniya ang mga tawo nga nagsakay sa mga karwahi ug sa mga kabayo. Dako kaayong panon sa katawhan ang mikuyog kang Jose. Sa pag-abot nila sa giukanan didto sa Atad, sa sidlakan sa Jordan, nagbangotan ug nanghilak sila sa hilabihan gayod sulod sa taas nga panahon. Si Jose naghimog seremonyas sa pagbangotan sulod sa pito ka adlaw. Sa pagkakita sa katawhan sa Canaan sa pagbangotan didto sa Atad, miingon sila, “Kini usa ka masulob-on nga seremonyas sa pagbangotan sa mga Ehiptohanon.” Busa kadtong dapita ginganlag Abel Misraim; nahimutang kini sa sidlakan sa Jordan. Gituman sa mga anak ni Jacob ang iyang tugon kanila. Gidala nila ang iyang lawas ngadto sa Canaan ug gilubong sa Langub sa Macpela sa sidlakan sa Mamre nga napalit ni Abraham lakip sa uma gikan kang Efron nga Hitihanon aron himoong lubnganan. Human ilubong ni Jose ang iyang amahan, mipauli siya sa Ehipto uban sa iyang mga igsoon ug sa tanan nga mikuyog kaniya sa paglubong. Human mamatay ang ilang amahan, miingon ang mga igsoon ni Jose, “Tingali bayag nagdumot gihapon kanato si Jose ug naglaraw sa pagpanimalos kanato tungod sa atong gibuhat kaniya.” Busa nagpadala silag mensahe kang Jose, “Sa dayon na niyang kamatay, ang imong amahan nagtugon kanamo niini: ‘Sultihi si Jose nga ako naghangyo kaniya nga pasayloon unta niya ang iyang mga igsoon sa sala nga ilang nabuhat kaniya.’ Busa pasayloa intawon kami sa sayop nga nahimo namo nga mga sulugoon sa Dios sa imong amahan.” Mihilak si Jose sa dihang gisulti nila kini kaniya. Unya miduol sila kaniya ug mihapa sa iyang atubangan, “Ania kami sa imong atubangan ingon nga imong mga ulipon.” Apan miingon si Jose kanila, “Ayaw kamo kahadlok kay dili ako Dios. Ang daotan ninyong laraw batok kanako gihimo sa Dios nga kaayohan aron maluwas ang kinabuhi sa daghang tawo sama sa nahitabo karon. Busa ayaw kamo kahadlok. Atimanon ko kamo ug ang inyong kabataan.” Niining paagiha gipasaligan niya sila sa mga pulong nga nakahupay sa ilang kasingkasing. Nagpuyo si Jose didto sa Ehipto uban sa banay sa iyang amahan. Miabot ug 110 ang iyang edad. Nakakita pa siya sa mga anak ug sa mga apo ni Efraim. Sa dihang natawo ang mga anak ni Makir, anak ni Manases, gidawat sila ni Jose ingon nga sakop sa iyang banay. Miingon si Jose sa iyang mga igsoon, “Hapit na ako mamatay apan dili kamo pasagdan sa Dios ug dad-on kamo niya ngadto sa yuta nga gisaad niya kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob.” Unya gipapanumpa ni Jose ang mga anak ni Jacob nga kon kaluy-an sila sa Dios, dad-on nila ang iyang mga bukog inigbiya nila sa Ehipto. Unya namatay si Jose didto sa Ehipto sa edad nga 110. Gi-embalsamar nila ang iyang lawas sa wala pa nila kini isulod sa lungon. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Jacob nga mikuyog kaniya uban ang ilang tagsatagsa ka banay sa pag-adto niya sa Ehipto: Si Ruben, si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, si Zabulon, si Benjamin, si Dan, si Neftali, si Gad ug si Aser. Ang tanang kaliwat ni Jacob miabot ug 70. Niadtong higayona didto na si Jose sa Ehipto. Unya namatay si Jose ug ang iyang mga igsoon ingon man ang tanan niadtong kaliwatana. Apan midaghan ug nahimong gamhanan ang mga Israelita ug nalukop ang Ehipto kanila. Unya may bag-ong hari sa Ehipto nga wala masayod bahin kang Jose. Miingon siya sa iyang katawhan, “Tan-awa ninyo, daghan na kaayo ang mga Israelita ug mas gamhanan na sila kay kanato. Busa mangita kitag paagi aron dili magkadugang ang ilang gidaghanon kay tingali unyag sa panahon sa gubat motipon sila sa atong mga kaaway ug makigbatok kanato ug unya mobiya sa nasod.” Busa gibutangan nilag mga kapatas ang mga Israelita aron pugson sila sa pagpatrabaho sa bug-at nga buluhaton. Gitukod sa mga Israelita alang sa hari sa Ehipto ang mga siyudad sa Pitom ug Rameses aron himoong tigomanan sa mga pagkaon. Apan sa diha nga mas gidaugdaog sila sa mga Ehiptohanon, misamot hinuog kadaghan ang mga Israelita ug nakatag pag-ayo sa nasod, maoy hinungdan nga nangahadlok ang mga Ehiptohanon. Busa giulipon sila sa mga Ehiptohanon ug gipaantos sa bug-at nga trabaho. Gilisudlisod sila pag-ayo sa ilang pagpuyo pinaagi sa paghimo kanila nga tighimog tisa ug gipatrabaho sila sa tanang matang sa lisod nga trabaho sa walay kukaluoy. Unya giingnan sa hari sa Ehipto si Sipra ug si Pua, ang mga mananabang nga Hebreo, “Inigpanabang ninyo sa mga babayeng Hebreo, patya ang bata kon lalaki apan kon babaye, tugoti nga mabuhi.” Apan nahadlok sa Dios ang mga mananabang busa wala nila tumana ang gisugo sa hari. Gitugotan hinuon nila nga mabuhi ang mga batang lalaki. Unya gipatawag sila sa hari ug gipangutana, “Nganong wala man ninyo patya ang mga batang lalaki?” Mitubag sila, “Ang mga babayeng Hebreo dili sama sa mga babayeng Ehiptohanon. Dali kaayo silang manganak ug mahimugso na ang bata sa dili pa kami moabot.” Unya gisugo sa hari sa Ehipto ang tanan niyang katawhan: “Itambog ngadto sa Suba sa Nilo ang tanang batang lalaki nga Hebreo nga bag-ong natawo apan ayaw iapil ang mga batang babaye.” Usa ka lalaki sa banay ni Levi naminyo sa usa ka babaye sa mao gihapong banay. Nagmabdos ang asawa ug nanganak ug batang lalaki. Sa dihang nakita niya nga guwapo ang bata, gitagoan niya kini sulod sa tulo ka bulan. Apan sa dihang dili na gayod mahimo ang pagtago kaniya, gikuha niya ang usa ka basket nga hinimo gikan sa mga bugang ug gibulit niya kinig aspalto. Gisulod niya sa basket ang bata ug gibutang kini sa kasagbotan daplin sa suba. Ang igsoong babaye sa bata nagtindog sa layulayo aron pagtan-aw unsay mahitabo sa bata. Niadtong higayona ang babayeng anak sa hari sa Ehipto miadto sa suba aron maligo samtang ang mga sulugoon niya naglakawlakaw daplin sa suba. Unya nakita sa prinsesa ang basket didto sa kasagbotan ug gisugo niya ang iyang ulipong babaye sa pagkuha niini. Sa dihang giablihan sa prinsesa ang basket, nakita niya ang bata nga naghilak. Naluoy siya sa bata ug miingon, “Usa gayod kini sa mga batang Hebreo.” Unya nangutana kaniya ang igsoong babaye sa bata, “Magkuha ba ako ug usa ka Hebreo nga inahan aron maoy mopasuso sa bata alang kanimo?” Ang prinsesa mitubag, “Lakaw, pagkuha.” Milakaw ang batang babaye ug gitawag niya ang inahan sa bata. Giingnan sa prinsesa ang inahan sa bata, “Dad-a kining bataa ug atimana siya ug suholan ko ikaw.” Busa gidala sa babaye ang bata ug gialimahan. Sa pagkadako na sa bata, gidala siya sa iyang inahan ngadto sa prinsesa. Giisip sa prinsesa ang bata nga iyang kaugalingong anak. Miingon siya, “Gikuha ko siya sa tubig,” busa ang bata ginganlan niyag Moises. Usa ka adlaw niana, sa dako na si Moises, miduaw siya sa iyang katawhan ug nakita niya nga gipugos sila sa pagpabuhat sa bug-at nga trabaho. Unya nakita niya ang usa ka Hebreo nga gikulata sa usa ka Ehiptohanon. Milingilingi si Moises sa palibot niya ug sa dihang wala siyay laing nakita, gipatay niya ang Ehiptohanon ug gilubong niya sa balas. Pagkasunod adlaw, mibalik siya ug nakita niya ang duha ka Hebreo nga nag-away. Giingnan niya kadtong sad-an, “Nganong imo mang gibunalan ang imong kadugo?” Ang tawo mitubag, “Unsay katungod mo sa pagmando ug paghusay kanamo? Patyon mo ba usab ako sama sa imong pagpatay sa Ehiptohanon?” Nahadlok si Moises ug miingon sa iyang kaugalingon, “Nasayod diay ang mga tawo sa akong nahimo.” Sa pagkasayod niini sa hari sa Ehipto, buot niyang patyon si Moises apan mikagiw si Moises ngadto sa yuta sa Midian ug mipuyo didto. Milingkod siya duol sa usa ka atabay. Ang pari sa Midian may pito ka anak nga babaye. Niadtong higayona miadto sila sa atabay aron pagkalos ug tubig. Gipuno nila ang mga paimnanan sa mga karnero ug sa mga kanding sa ilang amahan. Apan dihay miabot nga mga magbalantay sa karnero ug giabog sila apan gitabangan sila ni Moises ug gihatagag tubig ang ilang mga hayop. Sa pagbalik nila ngadto sa ilang amahan nga si Jetro, nangutana siya kanila, “Nganong sayo man kamo karon nga nahiuli?” Sila mitubag, “Usa ka Ehiptohanon ang nanalipod kanamo gikan sa mga magbalantay sa karnero. Siya pa gani ang mikalos ug tubig alang kanamo ug gipainom niya ang mga hayop!” Nangutana si Jetro sa iyang mga anak, “Hain man siya? Nganong gibiyaan man ninyo siya didto? Adtoa siya ug paanhia dinhi aron mokaon uban kanato.” Busa mihukom si Moises sa pagpuyo didto ug gipaasawa ni Jetro kaniya ang iyang anak nga si Sefora. Unya nanganak si Sefora ug batang lalaki ug ginganlan ni Moises ug Gersom ang iyang anak kay matod pa niya, “Ako usa ka langyaw niining dapita.” Human sa taas nga panahon, namatay ang hari sa Ehipto. Ang mga Israelita nag-agulo pa gihapon tungod sa kapait sa ilang pagkaulipon ug nagpakitabang sila. Miabot sa Dios ang ilang mga hangyo ug gidungog niya ang ilang mga agulo. Gihinumdoman niya ang iyang kasabotan tali kaniya ug kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob. Nakita niya ang mapait nga kahimtang sa mga Israelita ug nahingawa siya kanila. Si Moises maoy nag-atiman sa mga karnero ug mga kanding sa iyang ugangan nga si Jetro, ang pari sa Midian. Usa niana ka adlaw gidala niya ang mga hayop latas sa dapit nga awaaw ug miabot siya sa Sinai, ang balaang bukid. Didto mipakita kaniya ang anghel sa Ginoo ingon nga usa ka nagdilaab nga kalayo taliwala sa sampinit. Nakita ni Moises nga nagdilaab ang sampinit apan wala kini masunog. Miingon siya, “Nganong wala man masunog ang sampinit? Akong duolon ug susihon kining katingalahang butang.” Sa pagkakita sa Ginoo nga miduol siya, miingon ang Ginoo gikan sa taliwala sa kasampinitan, “Moises, Moises!” Mitubag siya, “Unsa man?” Ang Dios miingon, “Diha ka lang kutob. Ayaw na pagduol. Huboa ang imong sandalyas kay balaan ang dapit nga imong gitindogan. Ako ang Dios sa imong amahan. Ako ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob.” Busa gitabonan ni Moises ang iyang nawong kay nahadlok man siya nga motan-aw sa Dios. Unya miingon ang Ginoo, “Nakita ko ang kalisdanan sa akong katawhan didto sa Ehipto ug nadungog ko ang ilang pagpakitabang tungod sa pagdaugdaog kanila sa ilang mga agalon. Nasayod ako sa ilang mga pag-antos. Busa mikunsad ako aron pagluwas kanila gikan sa mga Ehiptohanon ug pagdala kanila ngadto sa usa ka maayo ug dakong yuta. Tabunok kining yutaa ug gipuy-an karon sa mga Canaanhon, mga Hitihanon, mga Amorihanon, mga Perisihanon, mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon. Nadungog ko ang mga hilak sa mga Israelita ug nakita ko kon giunsa sila pagdaugdaog sa mga Ehiptohanon. Karon ipadala ko ikaw ngadto sa hari sa Ehipto aron pagkuha sa akong katawhan gikan sa Ehipto.” Apan miingon si Moises, “Kinsa man ako nga imong paadtoon sa hari sa Ehipto aron pagkuha sa mga Israelita?” Ang Dios mitubag, “Ubanan ko ikaw ug inigdala mo na sa katawhan gawas sa Ehipto, simbahon ako ninyo dinhi niining bukira. Mao kini ang magmatuod nga gipadala ko ikaw.” Si Moises miingon sa Dios, “Kon adtoon ko ang mga Israelita ug ingnan sila, ‘Ang Dios sa inyong mga katigulangan nagpadala kanako nganhi kaninyo,’ ug mangutana sila kanako, ‘Unsa may iyang ngalan?’ Unsa may akong itubag kanila?” Ang Dios miingon kang Moises, “Ako mao Ako. Ingna ang mga Israelita: ‘Siya nga nagpaila sa iyang kaugalingon nga Ako Mao maoy nagpadala kanako nganhi kaninyo.’” Unya miingon usab ang Dios, “Kini ang isulti sa mga Israelita, ‘Si Yahweh, ang Dios sa inyong mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob nagpadala kanako nganhi kaninyo.’ Mao kini ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran. Kini ang ingalan kanako sa umaabot nga mga kaliwatan. Adtoa ug pundoka ang mga kadagkoan sa Israel ug sultihi sila nga ako, si Yahweh, ang Dios sa inyong katigulangan, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob, mipakita kanimo nga nag-ingon, ‘Nasayod ako ug nakita ko ang gibuhat sa mga Ehiptohanon kaninyo. Nakahukom ako pagkuha kaninyo gikan sa Ehipto diin gidaugdaog kamo aron dad-on ngadto sa maayo ug tabunok nga yuta sa mga Canaanhon, mga Hitihanon, mga Amorihanon, mga Perisihanon, mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon.’ “Ang akong katawhan mamati kanimo. Unya uban sa mga kadagkoan sa Israel pangadto kamo sa hari sa Ehipto ug ingna siya, ‘Si Yahweh, ang Dios sa mga Hebreo, nagpakita kanamo. Busa tugoti intawon kami pag-adto sa diserto sa gilay-on nga tulo ka adlaw nga pagbaktas kay maghalad kami ngadto sa Ginoo nga among Dios.’ Hinuon, nasayod ako nga dili gayod kamo tugotan sa hari sa Ehipto gawas kon pugson siya. Apan gamiton ko ang akong gahom ug silotan ko ang Ehipto pinaagi sa mga kahibulongang butang nga buhaton ko didto. Pagkatapos niana, tugotan kamo niya sa paggawas. “Himoon ko nga tahoron kamo sa mga Ehiptohanon aron inigbiya ninyo, dili kamo manglakaw nga walay dala. Ang matag babayeng Israelita mangayo ug mga bisti ug mga alahas nga bulawan ug plata gikan sa ilang silingang Ehiptohanon ug kang bisan kinsang babayeng Ehiptohanon nga nagpuyo sa maong balay. Isul-ob kini ninyo sa inyong mga anak ug niining paagiha makuha ninyo ang bahandi sa mga Ehiptohanon.” Si Moises mitubag, “Apan kon dili motuo kanako ang mga Israelita ug dili sila mamati sa akong isulti kanila ug moingon hinuon, ‘Ang Ginoo wala mopakita kanimo,’ unsa may akong buhaton?” Ang Ginoo miingon kaniya, “Unsa man kanang imong gikuptan?” “Sungkod,” mitubag si Moises. Ang Ginoo miingon, “Iitsa kana sa yuta.” Busa giitsa ni Moises ang sungkod ug kini nahimong bitin ug miatras si Moises. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Kupti ang ikog.” Busa gikuptan kini ni Moises ug nahimo na usab kining sungkod. Ang Ginoo miingon, “Buhata ang maong milagro aron motuo sila nga ang Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob, mipakita kanimo.” Unya miingon pag-usab ang Ginoo kang Moises, “Ibutang ang imong kamot ilalom sa imong kupo.” Gituman niya kini ug sa gipagawas na niya ang iyang kamot, gitaptan na kinig sakit ug nagputi-puti. Miingon ang Ginoo, “Ibutang pagbalik ang imong kamot sa ilalom sa kupo.” Gibuhat niya kini ug sa pagkuha niya niini maayo na usab kini. Ang Ginoo miingon, “Kon dili sila motuo kanimo o dili madani sa unang timailhan, motuo na sila sa ikaduha. Kon dili pa gayod sila motuo bisan pa niining duha ka mga timailhan ug dili magtagad sa imong isulti, pagkuhag tubig sa Suba sa Nilo ug ibubo kini sa yuta ug kanang tubiga mahimong dugo.” Si Moises miingon sa Ginoo, “Apan Ginoo, dili ako maayong mosulti sukad pa kaniadto. Yungit ako ug magkangakanga nga mosulti.” Ang Ginoo miingon kaniya, “Kinsa may naghatag ug baba sa tawo? Kinsay naghimo kaniyang bungol o amang? Kinsay naghatag kaniyag igtatan-aw o naghimo kaniyang buta? Dili ba ako, ang Ginoo? Busa lakaw kay tabangan ko ikaw pagsulti ug tudloan ko ikaw sa imong isulti.” Apan si Moises miingon, “Pasayloa ako, Ginoo, apan kon mahimo, lain lay sugoa.” Nasuko ang Ginoo kang Moises ug miingon, “Unsa may imong ikasulti bahin sa imong igsoon nga si Aaron, ang Levita? Nasayod ako nga maayo kaayo siyang mosulti. Nagpaingon na siya nganhi aron pagsugat kanimo. Malipay gayod siya pag-ayo inigkakita niya kanimo. Siya lay pasultiha sa buot mong isulti. Tabangan ko kamo sa pagsulti ug sultihan ko kamo unsay inyong buhaton. Gamita si Aaron nga imong tigpamaba kon makigsulti ka sa mga tawo. Mahisama ka sa Dios nga magtudlo kaniya unsay iyang isulti. Dad-a kining sungkod ug pinaagi niini paghimog mga milagro.” Unya mibalik si Moises ngadto kang Jetro nga iyang ugangan ug miingon kaniya, “Kon mahimo, mobalik ako sa akong mga kabanay didto sa Ehipto aron pagsusi kon buhi pa ba sila.” Ug nanamilit si Moises kang Jetro ug si Jetro miingon kaniya, “Lakaw ug pag-ayoayo.” Miingon ang Ginoo kang Moises didto sa Midian, “Balik sa Ehipto kay nangamatay na ang tanan nga buot mopatay kanimo.” Unya gikuha ni Moises ang iyang asawa ug mga anak nga lalaki ug gipasakay niya sa asno ug miadto sila sa Ehipto. Gidala niya ang sungkod nga gitugon sa Dios nga dad-on niya. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Karon nga mobalik ka na sa Ehipto, himoa gayod ang mga milagro atubangan sa hari pinaagi sa gahom nga gihatag ko kanimo. Apan pagahion ko ang iyang kasingkasing aron dili niya buhian ang mga Israelita. Unya ingna ang hari, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Si Israel mao ang kamagulangang anak nga lalaki. Gisultihan ko ikaw nga buhian mo ang akong anak aron simbahon niya ako apan nagdumili ka. Busa patyon ko ang imong kamagulangang anak nga lalaki.’” Sa ilang gipahulayan sa dalan, gitagbo sa Ginoo si Moises aron unta patyon. Unya mikuha si Sefora ug hait nga bato ug gituli niya ang iyang anak ug ang panit nga iyang naabis gipahid niya sa tiil ni Moises. Miingon si Sefora, “Ikaw ang akong bana sa dugo!” Busa wala patya sa Ginoo si Moises. Mao kining higayona nga miingon si Sefora “Ikaw ang bana sa dugo” tungod sa gihimo nga pagtuli. Unya ang Ginoo miingon kang Aaron, “Lakaw ngadto sa diserto ug sugata si Moises.” Busa miadto si Aaron aron pagsugat kang Moises didto sa balaang bukid. Ug sa nagkita na sila, gihagkan niya si Moises. Gisuginlan ni Moises si Aaron sa tanan nga gisulti kaniya sa Ginoo, ingon man sa tanang milagro nga ipabuhat kaniya sa Ginoo. Busa milakaw si Moises ug si Aaron ug gitigom nila ang tanang kadagkoan sa mga Israelita. Gisuginlan sila ni Aaron sa tanang gisulti sa Ginoo kang Moises ug gihimo ni Moises ang tanang milagro atubangan sa katawhan. Mituo ang katawhan ug sa nakabalita sila nga mianha kanila ang Ginoo ug nga nakita niya ang ilang pag-antos, miduko sila ug misimba kaniya. Unya si Moises ug si Aaron miadto sa hari sa Ehipto ug miingon, “Kini ang gisulti ni Yahweh, ang Dios sa Israel, ‘Tugoti ang akong katawhan sa pag-adto sa kamingawan aron paghimog kasaulogan pahinungod kanako.’” Ang hari mitubag, “Kinsa man kana si Yahweh? Nganong paminawon ko man siya ug palakton ko ang mga Israelita? Wala ako makaila kaniya ug dili ko gayod palakton ang mga Israelita.” Mitubag si Moises ug si Aaron, “Ang Dios sa mga Hebreo nagpakita kanamo. Paadtoa intawon kami sa kamingawan nga laktunog tulo ka adlaw aron maghalad kami ngadto sa Ginoo nga among Dios. Kon dili namo kini buhaton, patyon kami niya pinaagi sa sakit o sa gubat.” Ang hari mitubag, “Nganong gipahunong man ninyo ang mga tawo sa ilang trabaho? Balik kamo sa inyong mga trabaho! Ang inyong katawhan mas daghan pa kay sa mga Ehiptohanon ug buot ninyo silang paundangon sa ilang mga trabaho?” Niadto gihapong adlawa gisugo sa hari ang mga Ehiptohanon nga nagdumala sa mga ulipon ug ang mga kapatas nga mga Israelita: “Ayaw na ninyo hatagig dagami ang mga tawo nga magamit nila sa paghimog tisa. Sila mismo ang pakuhaa niana. Apan mao gihapong gidaghanon sa tisa ang ipahimo kanila ug ayaw kini kunhori. Mga tapolan sila busa naghangyo nga tugotan ko sila pag-adto sa kamingawan aron maghalad ngadto sa ilang Dios. Dugangi pa hinuon ang ilang trabaho aron magkapuliki sila sa ilang mga buluhaton ug dili na mamati sa mga bakak nga mga sulti.” Busa ang nagdumala sa mga ulipon ug ang mga kapatas migula ug miingon sa mga Israelita, “Nagsugo ang hari nga dili na kamo hatagag dagami. Kamo na ang magkuha niini bisan asa apan mao gihapong gidaghanon sa tisa ang inyong himoon.” Busa nalukop pagsuroy sa mga Israelita ang tibuok Ehipto aron pagkuhag dagami. Giapura sila sa mga nagdumala kanila sa paghimo ug mao gihapong gidaghanon sa tisa matag adlaw ingon sa ilang gihimo kaniadto. Gipanglatos sa mga nagdumala sa mga ulipon ang mga kapatas nga Israelita ug gipangutana, “Nganong wala man kamo makahimo karong adlawa sa samang gidaghanon sa tisa nga inyong gibuhat kaniadto?” Unya miadto sa hari ang mga kapatas nga Israelita aron pagpadayag sa ilang mulo, “Kamahalan, nganong gibuhat mo man kini kanamo? Wala nay dagami nga gihatag kanamo apan gipabuhat gihapon kamig tisa ug gilatigo pa gayod kami! Ang imong mga tawo ang sad-an.” Mitubag ang hari, “Labihan kamo katapolan busa mihangyo kamo nga palakton aron maghalad ngadto sa Ginoo. Balik kamo sa inyong mga trabaho! Walay dagami nga ihatag kaninyo apan kinahanglan nga maghimo kamo sa samang gidaghanon nga tisa.” Nakita sa mga kapatas nga Israelita nga nahimutang sila sa lisod nga kahimtang sa dihang gipahimo sila sa samang gidaghanon nga mga tisa matag adlaw. Sa pagbiya nila sa hari, gikasugat nila si Moises ug si Aaron nga naghulat kanila. Miingon ang mga kapatas nga Israelita, “Makita unta ni Yahweh ang inyong gibuhat ug silotan kamo niya kay tungod kaninyo ang hari ug ang iyang mga opisyal napungot pag-ayo kanamo. Daw gihatagan ninyo silag espada aron ila kaming patyon.” Unya midangop na usab si Moises sa Ginoo ug miingon, “Ginoo, nganong gipaantos mo man kining katawhan? Nganong gipadala mo man ako? Sukad gayod sa akong pagsulti sa imong ngalan ngadto sa hari misamot hinuon ang iyang pagdaugdaog sa imong katawhan ug wala kay gikatabang kanila!” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Karon makita mo ang buhaton ko sa hari sa Ehipto. Pugson ko siya sa pagpalakaw sa akong katawhan. Gani, mapugos gayod siya sa paghingilin kanila.” Ang Dios miingon kang Moises, “Ako ang Ginoo. Mipakita ako kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob ingon nga Labing Gamhanang Dios apan wala ko ipaila ang akong kaugalingon pinaagi sa akong ngalan nga mao si Yahweh. Gihimo ko usab ang kasabotan tali kanila nga ihatag ko kanila ang yuta sa Canaan nga ilang gipuy-an kaniadto ingon nga mga langyaw. Nabati ko ang mga agulo sa mga Israelita nga giulipon sa mga Ehiptohanon ug gihinumdoman ko ang kasabotan. Busa ingna ang mga Israelita, ‘Ako ang Ginoo. Palingkawason ko kamo sa malisod nga trabaho nga gipabuhat kaninyo sa mga Ehiptohanon. Luwason ko kamo sa inyong pagkaulipon pinaagi sa akong gahom ug pahamtangan ko sila sa makalilisang nga silot. Dawaton ko kamo ingon nga kaugalingon kong katawhan ug mahimo ako nga inyong Dios. Masayran unya ninyo nga ako ang Ginoo, ang inyong Dios nga nagluwas kaninyo sa mapait nga trabaho nga gisangon kaninyo sa mga Ehiptohanon. Dad-on ko kamo sa yuta nga gisaad ko nga akong ihatag kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob. Ihatag ko kini kaninyo aron mainyo na. Ako ang Ginoo.’” Gisulti kini ni Moises ngadto sa mga Israelita apan wala sila magtagad kaniya kay nawad-an na man silag paglaom tungod sa kapait sa ilang pagkaulipon. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Adtoa ug sultihi ang hari sa Ehipto nga kinahanglan pabiyaon niya ang mga Israelita sa iyang yuta.” Apan miingon si Moises sa Ginoo, “Kon ang mga Israelita wala magtagad kanako, ang hari pa kaha? Dugang pa, dili ako maayong mosulti.” Unya gisugo sa Ginoo si Moises ug si Aaron nga pasultihan ang mga Israelita ug ang hari sa Ehipto nga gisugo sila niya pagdala sa mga Israelita gawas sa Ehipto. Mao kini ang mga katigulangan nila ni Moises ug ni Aaron: si Ruben, ang kamagulangang anak ni Jacob nga may upat ka anak nga lalaki: si Hanoc, si Palu, si Hezron ug si Carmi. Si Simeon may unom ka anak nga lalaki: si Jemuel, si Jamin, si Ohad, si Jaquin, si Zohar ug si Shaul nga anak ug babayeng Canaanhon. Sila maoy mga kagikanan sa mga banay nga nagdala sa ilang mga ngalan. Si Levi may tulo ka anak nga lalaki: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Sila maoy mga kagikanan sa mga banay nga nagdala sa ilang mga ngalan. Ang edad ni Levi miabot ug 137. Si Gerson may duha ka anak nga lalaki: si Libni ug si Simei; daghan silag mga kaliwat. Si Kohat may upat ka anak nga lalaki: si Amram, si Izhar, si Hebron ug si Uziel. Ang edad ni Kohat miabot ug 133. Si Merari may duha ka anak nga lalaki: si Mali ug si Musi. Kini sila ang mga banay ni Levi. Gipangasawa ni Amram si Jocabed ang igsoon sa iyang amahan, ug si Jocabed nanganak kang Aaron ug kang Moises. Ang edad ni Amram miabot ug 137. Si Izhar may tulo ka anak nga lalaki: si Kora, si Nefeg ug si Secri. Si Uziel usab may tulo ka anak nga lalaki: si Misael, si Elsafan ug si Setri. Si Aaron naminyo kang Eliseba nga anak ni Aminadab ug igsoon ni Nason. Ang ilang mga anak nga lalaki mao sila si Nadab, Abihu, Eleazar ug Itamar. Si Korah may tulo ka anak nga lalaki: si Aser, si Elcana ug si Abiasaf. Sila maoy mga kagikanan sa mga laray sa banay ni Kora. Si Eleazar, ang anak nga lalaki ni Aaron, naminyo sa usa sa mga anak ni Putiel. Ang ilang anak mao si Pinehas. Kini sila ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga Levita sumala sa ilang kabanayan. Mao kini si Aaron ug si Moises nga giingnan sa Ginoo, “Pundoka ang mga Israelita sumala sa ilang banay ug pagawasa gikan sa Ehipto.” Sila si Moises ug si Aaron ang nagsulti sa hari nga palakton niya ang mga Israelita. Sa dihang nakigsulti ang Ginoo kang Moises didto sa Ehipto, miingon siya, “Ako ang Ginoo. Sultihi ang hari sa Ehipto sa tanan nga akong gisulti kanimo.” Apan si Moises miingon sa Ginoo, “Nasayod ka nga dili ako maayong mosulti busa dili gayod ako tagdon sa hari.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Himoon ko ikaw nga sama sa Dios sa atubangan sa hari sa Ehipto ug ang imong igsoon nga si Aaron maoy mosulti kaniya ingon nga imong propeta. Sultihi si Aaron sa tanan nga gisugo ko kanimo ug siyay mosulti sa hari nga tugotan niya ang mga Israelita pagbiya sa iyang nasod. Apan pagahion ko ang kasingkasing sa hari ug bisan pag maghimo akog daghang milagro ug mga kahibulongang butang, dili siya mamati kanimo. Unya pahamtangan kog bug-at nga silot ang Ehipto ug akoy mangulo sa akong kasundalohan, ang akong katawhan nga mga tribo sa Israel aron pagbiya sa Ehipto. Inigbakyaw ko sa akong kamot batok kanila, masayran sa mga Ehiptohanon nga ako ang Ginoo ug dad-on ko ang mga Israelita gawas sa ilang nasod.” Gituman ni Moises ug ni Aaron ang gisugo sa Ginoo kanila. Si Moises nagpanuigon nag 80 ug si Aaron 83 sa dihang nakigsulti sila sa hari sa Ehipto. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kon ang hari sa Ehipto moingon kaninyo, ‘Pamatud-i ninyo ang inyong kaugalingon pinaagig milagro,’ ingna si Aaron, ‘Iitsa ang imong sungkod sa atubangan sa hari ug mahimo kining bitin.’” Unya miadto sa hari si Moises ug si Aaron ug gituman nila ang gisugo sa Ginoo. Giitsa ni Aaron ang iyang sungkod sa atubangan sa hari ug sa iyang mga opisyal ug nahimo kining bitin. Unya gipatawag sa hari ang iyang mga tawong maalamon ug ang mga salamangkero ug pinaagi sa ilang mga salamangka gihimo usab nila ang gihimo ni Aaron. Giitsa nila sa yuta ang ilang mga sungkod ug nahimo usab kining mga bitin. Apan ang ilang mga sungkod gitukob sa sungkod ni Aaron. Apan nagmagahi gihapon ang hari ug wala gayod mamati kang Moises ug kang Aaron sumala sa gisulti sa Ginoo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Nagmagahi pag-ayo ang hari ug dili niya palakton ang mga tawo. Adtoa siya sa pagkabuntag inig-adto niya sa Suba sa Nilo ug paabota siya sa daplin sa suba. Dad-a ang sungkod nga nahimong bitin ug ingna siya, ‘Ang Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo, nagpadala kanako nganhi kanimo aron pagsulti kanimo nga palakton nimo ang iyang katawhan aron simbahon nila siya didto sa kamingawan. Apan hangtod karon wala ka mamati. Ang Ginoo nag-ingon nga pailhon ka niya nga siya mao ang Ginoo pinaagi sa iyang pagabuhaton. Pinaagi niining sungkod bunalan ko ang tubig sa suba ug mahimo kining dugo. Mangamatay ang mga isda ug mabaho ang suba ug ang mga Ehiptohanon dili na makainom sa maong tubig.’” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna si Aaron, ‘Iisa ang imong sungkod ibabaw sa mga tubig sa Ehipto, sa mga suba, sa mga kanal ug sa mga lim-aw. Ang tubig mahimong dugo ug malukop sa dugo ang tibuok Ehipto bisan pa ang mga sudlanan nga hinimog kahoy ug ang mga sudlanan nga hinimog bato.’” Gituman ni Moises ug ni Aaron ang gisugo sa Ginoo kanila. Sa atubangan sa hari ug sa iyang mga opisyal giisa niya ang sungkod ug gibunalan niya ang tubig sa Suba sa Nilo ug ang tubig niini nahimo kining dugo. Nangamatay ang mga isda ug nabaho pag-ayo ang suba ug ang mga Ehiptohanon dili na makainom sa tubig sa suba. Nalukop sa dugo ang tibuok Ehipto. Unya gihimo usab kini sa mga salamangkero sa Ehipto pinaagi sa ilang mga salamangka ug ang hari wala gayod matarog sa iyang baroganan. Wala siya mamati kang Moises ug kang Aaron sumala sa gipasidaan kanila sa Ginoo. Ang hari mibalik sa iyang palasyo sa walay pagpanumbaling sa nahitabo. Nagkalot ang tanang Ehiptohanon sa daplin sa suba aron makakuha silag tubig nga ilang mainom kay dili na man sila makainom sa tubig sa suba. Milabay ang pito ka adlaw human hampaka sa Ginoo ang suba. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang hari sa Ehipto ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Palakta ang akong katawhan aron mag-alagad sila kanako. Kon dili mo sila palakton, kastigohon ko ang imong nasod pinaagig mga baki. Ang Suba sa Nilo mapuno sa mga baki ug manulod sila sa imong palasyo ug sa imong lawak-higdaanan ug manungtong sa imong katre. Manulod sila sa mga balay sa imong mga opisyal ug katawhan ug bisan pa gani sa imong abohan ug sa imong lutoanan ug pan. Luksoan ka nila ingon man ang imong katawhan ug mga opisyal.’” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron, ‘Iisa ang imong sungkod ibabaw sa mga suba, mga kanal ug mga lim-aw ug patunghaa sa yuta sa Ehipto ang mga baki.’” Busa giisa ni Aaron ang iyang kamot ibabaw sa katubigan ug nanungha ang mga baki ug milukop sa yuta. Apan pinaagi sa mga salamangka, nagpatungha usab ang mga salamangkero ug mga baki. Unya gipatawag sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan, “Pag-ampo kamo sa Ginoo nga kuhaon niya ang mga baki ug palakton ko ang inyong katawhan aron maghalad sila ngadto sa Ginoo.” Miingon si Moises sa hari, “Sultihi lamang ako kon kanus-a mo ako paampoa alang kanimo ug sa mga opisyal ug sa imong katawhan aron kining mga baki mobiya kaninyo ug sa inyong mga balay ug adto lamang sila sa Suba sa Nilo.” Ang hari mitubag, “Ugma.” Si Moises miingon, “Mahimo kini sumala sa imong gisulti aron masayran mo nga walay laing dios nga sama sa Ginoo nga among Dios. Ang mga baki mobiya kanimo ug sa imong mga balay ingon man sa imong mga opisyal ug sa imong katawhan ug adto na lamang sila sa suba.” Unya mibiya si Moises ug si Aaron gikan sa hari. Unya nag-ampo si Moises sa Ginoo mahitungod sa mga baki nga iyang gipadala. Gihimo sa Ginoo ang gihangyo ni Moises ug nangamatay ang mga baki nga diha sa mga balay ug sa mga tugkaran niini ingon man kadtong didto sa kaumahan. Dagkong mga pundok sa mga patay nga baki ang nahipos sa mga Ehiptohanon ug nanimaho ang tibuok nasod. Sa pagkakita sa hari nga maarang-arang na ang ilang kahimtang, nagmagahi na usab siya ug wala na mamati kang Moises ug kang Aaron sama sa gipasidaan sa Ginoo. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna si Aaron nga hapakon niya sa iyang sungkod ang yuta ug ang tanang abog sa tibuok Ehipto mahimong tagnok.” Gihimo nila kini. Gigunitan ni Aaron ang iyang sungkod ug gihampak ang yuta ug ang tanan gayod nga abog sa Ehipto nahimong mga tagnok nga milukop sa katawhan ug mga mananap. Misulay usab paghimog mga tagnok ang mga salamangkero apan wala sila makahimo. May mga tagnok diha sa mga tawo ug mga mananap. Busa ang mga salamangkero miingon sa hari, “Buhat kini sa Dios.” Apan nagmagahi gihapon ang hari ug wala siya mamati kang Moises ug kang Aaron sumala sa gipasidaan kanila sa Ginoo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ugma sa sayo sa buntag sugata ang hari inig-adto niya sa suba ug sultihi siya, ‘Kini ang gisulti sa Ginoo: Palakta ang akong katawhan aron mag-alagad sila kanako. Kon dili mo sila palakton, pasidan-an ko ikaw nga magpadala ako ug mga langaw nganha kanimo ingon man ngadto sa imong mga opisyal, katawhan ug mga balay. Malukop sa mga langaw ang mga balay sa mga Ehiptohanon bisan gani ang yuta nga ilang gitindogan. Apan ilikay ko ang yuta sa Gosen nga gipuy-an sa akong katawhan aron ka masayod nga ako, ang Ginoo, maoy naghimo niining tanan. Lainon ko ang akong katawhan gikan sa imong katawhan. Kining milagroha mahitabo ugma.’” Gihimo kini sa Ginoo ug ang bagang panon sa mga langaw nanulod sa palasyo sa hari ug sa mga balay sa iyang mga opisyal. Mikatap kini sa tibuok yuta sa Ehipto ug nadaot ang nasod tungod sa mga langaw. Unya gipatawag sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan niya, “Sigi, paghalad kamo ngadto sa inyong Dios apan dinhi lamang sa sulod sa Ehipto.” Si Moises mitubag, “Dili matarong ang pagbuhat sa ingon kay ang among ihalad ngadto sa Ginoo nga among Dios mga mananap man nga hugaw alang sa mga Ehiptohanon. Kon maghalad kamig mga mananap nga giilang hugaw sa mga Ehiptohanon ug makakita sila sa among paghalad, batoon kami nila. Kinahanglan moadto kami sa kamingawan nga laktunog tulo ka adlaw aron maghalad kami ngadto sa Ginoo nga among Dios sumala sa iyang gisugo kanamo.” Ang hari miingon, “Paadtoon ko kamo sa kamingawan aron paghalad ngadto sa Ginoo nga inyong Dios kon dili kamo magpalayo pag-ayo. Iampo ako.” Si Moises miingon, “Iniglakaw nako, mag-ampo ako sa Ginoo nga ugma wad-on niya ang mga langaw gikan kanimo, sa imong mga opisyal ug sa imong katawhan. Apan ayaw kami limbongi pag-usab ug ayaw na pugngi ang mga tawo sa paglakaw aron maghalad ngadto sa Ginoo.” Mibiya si Moises sa hari ug nag-ampo siya sa Ginoo. Gihimo sa Ginoo ang gihangyo ni Moises ug nahanaw ang tanang langaw. Apan nagmagahi na usab ang hari ug wala niya palakta ang mga tawo. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang hari sa Ehipto ug ingna siya, ‘Kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo: Palakta ang akong katawhan aron mag-alagad sila kanako. Kon dili gihapon nimo sila palakton, silotan ko ikaw sa makalilisang nga sakit nga motakboy sa inyong mga kahayopan: sa mga kabayo, asno, kamelyo, baka, karnero ug kanding. Apan maghimo ako ug ilhanan tali sa kahayopan sa mga Israelita ug sa kahayopan sa mga Ehiptohanon: walay mamatay sa kahayopan sa mga Israelita. Ako, ang Ginoo, naghatag ug tagal kay ugma himoon ko kini!’” Sa pagkasunod nga adlaw gituman sa Ginoo ang giingon niya ug ang tanang kahayopan sa mga Ehiptohanon nangamatay apan walay namatay sa mga kahayopan sa mga Israelita. Nangutana ang hari kon unsay nahitabo ug nasayran niya nga wala gayoy namatay sa mga kahayopan sa mga Israelita. Apan nagmagahi gihapon ang hari ug wala gayod niya palakta ang katawhan. Unya ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Pagkuhag abo sa hudno ug ipasabwag ni Moises ang abo ngadto sa kahanginan atubangan sa hari. Makatag kini sa tibuok Ehipto sama sa abog ug ang mga tawo ug mga kahayopan hubagan tungod sa abog ug mahimo kining kabahong.” Busa nagkuha silag abo sa hudno ug mitindog sila atubangan sa hari. Gisabwag kini ni Moises ngadto sa kahanginan ug nahimong sinugdanan sa mga hubag diha sa mga tawo ug mga mananap ug nahimo kining kabahong. Ang mga salamangkero wala makaatubang kang Moises kay sama sa mga Ehiptohanon, nalukop usab sila sa hubag. Apan gipagahi gihapon sa Ginoo ang kasingkasing sa hari ug wala niya palakta ang katawhan sama sa gipasidaan na sa Ginoo kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sayo ugma sa buntag adtoa ang hari ug ingna siya, ‘Kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo: Palakta ang akong katawhan aron mag-alagad sila kanako. Niining higayona ipahamtang ko kanimo ang tanan kong silot ingon man sa imong mga opisyal ug sa imong katawhan aron masayran mo nga wala nay lain nga sama kanako sa tibuok kalibotan. Kay kon karon gigamit ko pa ang akong kamot aron pagkastigo kanimo ug sa imong katawhan pinaagi sa mga sakit, patay na unta kamo. Apan gilugwayan ko pa ang inyong kinabuhi aron makita ninyo ang akong gahom ug mailhan ang akong ngalan sa tibuok kalibotan. Apan nagmagahi ka gihapon sa akong katawhan ug wala mo sila palakta. Ugma, sa ingon niarong orasa, magpaulan akog yelo nga wala pa gayod mahitabo sa Ehipto sukad masukad. Busa pagsugo nga papasilungon ang tanang hayop ug ang tanan nga anaa sa kaumahan kay mag-ulan ug yelo ug kadtong mga tawo ug mga mananap nga atua sa gawas mangamatay gayod.’” Nangahadlok ang uban nga mga opisyal sa hari tungod sa gisulti sa Ginoo ug gipasulod nila sa balay ang ilang mga ulipon ug mga mananap. Apan ang uban wala manumbaling sa gisulti sa Ginoo. Gipasagdan lamang nila sa gawas ang ilang mga ulipon ug mga mananap. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Iisa ang imong kamot ngadto sa langit ug mag-ulan ug yelo sa tibuok Ehipto—diha sa mga tawo, sa mga mananap ug sa tanang tanom sa kaumahan.” Busa giisa ni Moises ang iyang sungkod ug gipadalugdog sa Ginoo ug gipaulan ug yelo ug ang kilat mihapak sa yuta. Gipadala ni Yahweh sa Ehipto ang kusog nga ulan nga yelo ug ang walay hunong nga pagpangilat. Wala pa gayoy nahitabo nga sama niadto sukad mahimong nasod ang Ehipto. Sa tibuok Ehipto, ang tanan nga wala makapasilong, lakip ang tanang katawhan ug tanang kahayopan nangaigo sa yelo. Unya nangatumba ang mga tanom sa kaumahan ug nangabali ang mga kahoy. Ang yuta sa Gosen nga gipuy-an sa mga Israelita mao ray dapit nga wala paulanig yelo. Unya gipatawag sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan, “Niining higayona nakasala ako. Husto ang Ginoo; ako ug ang akong katawhan maoy nasayop. Hangyoa ang Ginoo sa pagpahunong na sa dalugdog ug sa ulan nga yelo kay dili na kami makaantos niini. Isaad ko nga palakton ko kamo. Dili na kinahanglan nga magpabilin pa kamo dinhi.” Si Moises miingon kaniya, “Iniggula ko sa siyudad, ibayaw ko ang akong kamot ngadto sa Ginoo. Mohunong ang dalugdog ug ang ulan nga yelo aron masayran mo nga ang kalibotan iya sa Ginoo. Apan nasayod ako nga ikaw ug ang imong mga opisyal wala pa gayod mahadlok sa Ginoo nga Dios.” Nangadaot ang mga tanom nga kuhaag lino ug ang sebada kay ang sebada hinog na man ug namulak na ang tanom nga kuhaag lino. Apan wala madaot ang trigo kay ulahi man kining mahinog. Mibiya si Moises sa hari ug migula siya sa siyudad. Unya nag-ampo siya sa Ginoo binayaw ang iyang mga kamot ug mihunong ang dalugdog ug ang ulan nga yelo ug mihunong usab pagbundak ang ulan. Apan sa dihang nakita sa hari ang nahitabo, nagpakasala na usab siya ug ang iyang mga opisyal. Nagmagahi na usab siya ug wala niya palakta ang mga Israelita sumala sa gipasidaan sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang hari sa Ehipto. Gipagahi ko ang kasingkasing niya ug sa iyang mga opisyal aron akong ikapakita kanila kining akong mga milagro aron kasultihan ninyo ang inyong mga anak ug mga apo kon giunsa ko paghimong kataw-anan ang mga Ehiptohanon ug unsang mga milagro ang akong gibuhat kanila. Kamong tanan masayod unya nga ako mao ang Ginoo.” Busa si Moises ug si Aaron miadto sa hari ug miingon kaniya, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo, ‘Hangtod kanus-a ka magdumili sa pagtahod kanako? Palakta na ang akong katawhan aron mag-alagad sila kanako. Kon magpadayon ka pagdumili sa pagpalakat sa akong katawhan, ugma ipadala ko sa imong nasod ang mga dulon. Tungod sa kabaga nila, motabon sila sa yuta ug dili na kini makita. Kan-on nila ang tanan nga wala madaot sa ulan nga yelo lakip ang tanan ninyong kakahoyan. Mapuno nila ang imong mga palasyo ug ang mga balay sa imong mga opisyal ug ang mga balay sa tanan mong katawhan. Wala pay ingon niini ka makalilisang nga nakita sa inyong mga katigulangan sukad sila mahianhi niining yutaa.’” Unya mibiya si Moises sa hari. Ang mga opisyal sa hari miingon kaniya, “Hangtod kanus-a magsamok kining tawhana kanato? Palakta na ang mga Israelita aron mag-alagad sila sa Ginoo nga ilang Dios. Wala mo ba makita nga nalaglag na ang Ehipto?” Busa gidala pagbalik si Moises ug si Aaron ngadto sa hari ug siya miingon kanila, “Makalakaw na kamo aron pagsimba sa Ginoo nga inyong Dios. Apan kinsa may manglakaw?” Si Moises mitubag, “Kaming tanan maoy manglakaw lakip ang among kabataan ug mga tigulang, mga karnero ug mga kanding ug mga baka kay maghimo kamig kasaulogan alang sa Ginoo.” Ang hari miingon kanila, “Hinaot nga si Yahweh mag-uban kaninyo apan dili ko gayod ipadala kaninyo ang mga babaye ug mga kabataan. Klaro kaayo nga naglaraw kamog daotan. Dili kana mahimo! Ang mga lalaki lay makalakaw aron pag-alagad sa Ginoo kon mao man kana ang inyong gusto.” Ug gipapahawa sila sa atubangan sa hari. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Iisa ang imong kamot aron modagsang ang mga dulon ug kan-on nila ang tanan nga wala madaot sa yelo sa tibuok Ehipto.” Busa giisa ni Moises ang iyang sungkod ug gipahuros sa Ginoo ang hangin sa silangan sa yuta sa Ehipto nianang adlawa ug nianang gabhiona. Pagkabuntag gidala sa hangin ang mga dulon. Mihugpa sila sa tibuok nasod. Mao kadtoy labing dakong panon sa mga dulon nga ilang nakita sukad masukad ug wala nay sama niadto. Mitabon sila sa tibuok Ehipto hangtod nga naitom ang yuta. Gikaon sa mga dulon ang tanang mga tanom ug mga bunga sa kahoy nga wala madaot sa yelo. Wala gayoy nahibilin sa mga lunhaw nga dahon sa tibuok Ehipto. Unya gipatawag pagdali sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan niya, “Nakasala ako sa Ginoo nga inyong Dios ug kaninyo usab. Busa pasayloa intawon ako niining higayona ug pag-ampo kamo sa Ginoo nga inyong Dios nga kuhaon niya kanako kining makalilisang nga silot.” Unya si Moises mibiya sa hari ug nag-ampo siya sa Ginoo. Ug giilisan sa Ginoo ang hangin sa silangan ug kusog nga hangin gikan sa kasadpan ug gipadpad ang mga dulon ngadto sa Dagat nga Pula. Wala gayoy nahibilin bisag usa ka dulon sa tibuok Ehipto. Apan gipagahi gihapon sa Ginoo ang kasingkasing sa hari ug wala niya palakta ang mga Israelita. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Iisa ang imong kamot ngadto sa langit aron maputos sa kangitngit ang tibuok Ehipto, usa ka kangitngit nga daw mahikap tungod sa kabaga niini.” Busa giisa ni Moises ang iyang kamot ug naputos sa bagang kangitngit ang tibuok Ehipto sulod sa tulo ka adlaw. Wala magkinit-anay ang mga Ehiptohanon ug walay migula sa ilang mga balay sulod sa tulo ka adlaw. Apan hayag didto sa dapit nga gipuy-an sa mga Israelita. Gipatawag sa hari si Moises ug giingnan niya, “Makalakaw na kamo aron pag-alagad sa Ginoo. Makauban kaninyo ang mga babaye ug mga bata. Ang inyo lamang mga karnero, mga kanding ug mga baka maoy ibilin dinhi.” Si Moises mitubag, “Kon mao kana, kamoy maghatag kanamo sa mga mananap nga among ihalad sa Ginoo nga among Dios. Kinahanglan dad-on namo ang tanan namong mga hayop kay magpili kami sa among ihalad sa pagsimba namo sa Ginoo nga among Dios. Sa pagkakaron wala kami masayod unsay among ihalad. Masayod ra kami inig-abot namo didto.” Gipagahi gihapon sa Ginoo ang kasingkasing sa hari ug wala niya sila palakta. Giingnan niya si Moises, “Pahawa dinhi sa akong atubangan ug ayaw na gayod pakita kanako pag-usab kay kon makita ko ikaw pag-usab, ipapatay ko ikaw.” Si Moises mitubag, “Matuman ang imong pagbuot. Dili na gayod ako makigkita kanimo pag-usab.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ipahamtang ko sa hari sa Ehipto ug sa mga Ehiptohanon ang usa pa ka silot. Human niini, iya kamong palakton. Gani, abugon pa gayod niya kamong tanan sa hingpit. Sultihi ang mga Israelita sa pagpangayo ug mga alahas nga plata ug bulawan sa ilang mga silingan.” Gihimo sa Ginoo nga ang mga Israelita tahoron sa mga Ehiptohanon. Si Moises giila sa mga opisyal sa hari ug sa mga Ehiptohanon nga usa ka mahinungdanong tawo. Ug unya miingon si Moises sa hari, “Mao kini ang giingon ni Yahweh: ‘Sa mga tungang gabii mosuroy ako sa Ehipto ug mangamatay ang tanang kamagulangang anak dinhi sa Ehipto gikan sa kamagulangang anak sa hari nga maoy manununod sa trono ngadto sa kamagulangang anak sa babayeng ulipon nga naggaling ug trigo. Ang panganay sa tanang baka mamatay usab. May pagminatay sa tibuok Ehipto nga wala pa mahitabo sukad-masukad ug wala na gayoy mahitabo nga sama niini. Apan sa mga Israelita walay bisan iro nga mousig sa mga tawo o sa mga mananap. Pinaagi niini masayran mo nga pinasahi gayod ang pagtagad ni Yahweh sa mga Israelita kay sa mga Ehiptohanon.’ Ug kining tanan mong mga opisyal moduol kanako ug moyukbo sa akong atubangan nga mag-ingon, ‘Pahawa dinhi uban sa imong katawhan!’ Human niini, molakaw ako.” Unya masuk-anon kaayong mibiya si Moises sa hari. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Dili mamati kanimo ang hari aron himoon ko ang dugang nga mga milagro diha sa yuta sa Ehipto.” Gihimo ni Moises ug ni Aaron kining tanang milagro sa atubangan sa hari apan gipagahi gihapon ni Yahweh ang kasingkasing sa hari ug wala niya tugoti ang mga Israelita pagbiya sa iyang nasod. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron didto sa Ehipto, “Kining bulana mao ang unang bulan sa tuig alang kaninyo. Ipahibalo sa tibuok pundok sa Israel nga sa ikanapulong adlaw niining bulana, kinahanglan nga ang matag pangulo sa panimalay magpili ug nating karnero o nating kanding alang sa iyang pamilya; usa ka mananap matag panimalay. Kon gamay ra kaayo ang pamilya ug dili makahurot pagkaon sa usa ka mananap tabangan kini pagkaon sa duha ka panimalay nga managsilingan sumala sa gidaghanon sa namuyo sa matag panimalay. Bahinbahina ang mananap sumala sa makaon sa matag tawo. Makapili kamog karnero o kanding apan kinahanglan nga wala kini tatsa, laki kini ug usa ka tuig ang kagulangon. Andama kini hangtod sa ika-14 ka adlaw sa bulan nga maoy panahon nga ang tibuok Israel mag-ihawg mga mananap pagkagabii. Unya magkuha silag dugo ug ipahid diha sa duha ka haligi sa pultahan ug sa ibabaw sa pultahan sa mga balay diin kan-on ang mga mananap. Niadtong gabhiona aslon ang mananap ug kan-on uban sa pan nga walay patubo ug sa mga utanon nga pait. Ayaw pagkaon sa bisan unsa niini nga hilaw o sinabaw. Asla gayod ang tibuok mananap uban sa ulo, sa tiil ug sa mga sulod sa ginhawaan niini. Kan-a ninyo kini ug ayaw pabuntagi bisag diyutay niini. Kon may masalin, sunoga kini. Inigkaon ninyo niini kinahanglan nga magbakos kamo, magsul-ob sa inyong sandalyas ug magkupot sa inyong sungkod ug dalia ninyo pagkaon. Mao kini ang kasaulogan sa Pagsaylo sa Ginoo. “Nianang gabhiona suroyon ko ang Ehipto ug pamatyon ang tanang panganayng anak sa tawo ug sa mananap. Silotan ko ang tanang diosdios sa Ehipto. Ako ang Ginoo. Ang dugo maoy ilhanan sa mga balay nga inyong gipuy-an. Inigkakita ko sa dugo sayloan ko kamo ug walay kadaot nga moabot kaninyo inigkastigo ko sa Ehipto. Kining adlawa mahimong halandumon alang kaninyo. Sauloga ninyo kini ug sa tanan ninyong kaliwatan aron pagpasidungog sa Ginoo. Himoon kini ingon nga tulomanon sa tanang panahon. “Sulod sa pito ka adlaw pan nga walay patubo ang inyong kan-on. Sa unang adlaw kuhaa ninyo ang tanang patubo sa pan nga anaa sa inyong mga balay kay kon may mokaon ug pan nga may patubo sa bisan unsang adlawa gikan sa una hangtod sa ikapitong adlaw, dili na siya isipon nga sakop sa akong katawhan. Sa una ug sa ikapitong adlaw, pagtigom kamo aron pagsimba kanako. Dili kamo magtrabaho nianang mga adlawa apan makahimo kamo paghikay ug pagkaon alang sa tanan. Himoa ninyo kining Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo kay niining adlawa gipagawas ko kamo sa Ehipto. Sauloga ninyo ug sa tanan ninyong kaliwatan kining adlawa ingon nga tulomanon sa tanang panahon. Gikan sa gabii sa ika-14 ka adlaw sa unang bulan hangtod sa gabii sa ika-21 ka adlaw, kinahanglan pan nga walay patubo ang inyong kan-on. Kinahanglan nga walay patubo diha sa inyong mga balay sulod sa pito ka adlaw kay kon may mokaon sa pan nga may patubo, lumad man siya o langyaw, hinginlan siya gikan sa katawhan sa Israel. Ayaw gayod kamo pagkaon sa pan nga may patubo.” Gipatawag ni Moises ang tanang kadagkoan sa Israel ug giingnan niya, “Pangita kamog nating karnero o kanding alang sa inyong mga panimalay ug ihawa kini aron pagsaulog sa Pagsaylo. Pagkuhag sanga sa isopo ug ituslob kini sa dugo nga anaa sa planggana ug paghiri ang duha ka haligi sa pultahan ug ang babag ibabaw sa pultahan. Ayaw kamo panggawas sa inyong balay hangtod sa buntag kay mosuroy ang Ginoo aron pagpatay sa mga Ehiptohanon ug inigkakita niya sa dugo diha sa babag ug sa mga haligi sa pultahan, mosaylo lamang siya ug dili niya pasudlon ang Tiglaglag nga Anghel aron sa pagpatay kaninyo. Tumana ninyo kini ingon nga permanenteng sugo alang kaninyo ug sa inyong mga anak. Kinahanglan himoon ninyo kining maong seremonyas inigsulod ninyo sa yuta nga ihatag sa Ginoo kaninyo sumala sa iyang gisaad. Kon mangutana ang inyong mga anak sa kahulogan niining maong seremonyas, ingna sila nga mao kini ang halad-pahinungod sa Pagsaylo sa Ginoo kay gisayloan man niya ang mga balay sa mga Israelita didto sa Ehipto ug ang mga Ehiptohanon ra ang gipamatay niya.” Nangluhod ang mga Israelita ug misimba sila sa Ginoo. Unya nanglakaw sila ug gituman nila ang gisugo sa Ginoo kang Moises ug kang Aaron. Sa pagkatungang gabii, gipamatay sa Ginoo ang tanang kamagulangang anak nga lalaki didto sa Ehipto gikan sa anak sa hari nga maoy manununod sa trono, ngadto sa anak sa mga binilanggo. Gipatay usab niya ang unang anak sa mga mananap. Niadtong gabhiona, nahigmata ang hari ug ang tanan niyang opisyal ug ang tanang Ehiptohanon ug nabati nila ang mga tiyabaw kay walay balay nga wala kamatyig anak nga lalaki. Niadto gayong gabhiona gipatawag sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan niya, “Hala, panglakaw na kamo gikan sa akong nasod ug simbaha ang Ginoo sumala sa inyong gihangyo. Dad-a ang inyong mga karnero, mga kanding ug mga baka ug panglakaw kamo. Pag-ampo usab nga panalanginan ako.” Gipabiya pagdali sa mga Ehiptohanon ang mga Israelita gikan sa Ehipto. Miingon sila, “Mangamatay kaming tanan kon dili kamo mamahawa.” Busa gidala sa katawhan ang ilang minasang harina nga wala pay patubo ug gipas-an ang masahan nga giputos nila sa ilang bisti. Gibuhat sa mga Israelita ang giingon ni Moises kanila nga mangayo silag mga alahas nga plata ug bulawan ug mga bisti sa mga Ehiptohanon. Gihimo sa Ginoo nga motahod ang mga Ehiptohanon sa mga Israelita busa gihatag nila ang gipangayo sa mga Israelita. Sa maong paagi nakuha sa mga Israelita ang mga bahandi sa mga Ehiptohanon. Ang mga Israelita migikan sa Rameses paingon sa Sucot. Mga 600,000 ang mga lalaki. Wala ipha ang mga babaye ug mga bata. Nagbaktas sila. Mikuyog usab kanila ang dakong panon sa nagkalainlaing mga tawo ug daghang mga karnero, mga kanding ug mga baka. Nagluto silag pan nga walay patubo sa minasa nga harina nga dala nila gikan sa Ehipto. Wala kini kabutangig patubo kay giabog man sila sa mga Ehiptohanon ug wala na silay panahon sa pag-andam sa ilang pagkaon. Ang mga Israelita nagpuyo didto sa Ehipto sulod sa 430 ka tuig. Sa pagkatapos gayod sa 430 ka tuig, mipahawa sa Ehipto ang katawhan sa Ginoo. Kadto ang gabii nga nagtukaw ang Ginoo aron pagdala kanila gawas sa Ehipto. Busa ang maong gabii gihalad ngadto sa Ginoo. Ang tanang kaliwatan sa mga Israelita magtukaw gayod sa maong gabii. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Mao kini ang mga patakaran sa pagsaulog sa Pagsaylo: Dili makakaon niini ang mga langyaw apan makakaon niini ang tanang ulipon nga pinalit kon siya gituli na. Dili makakaon niini ang dumuduong ug ang mga sinuholan nga trabahador. Kan-on kini sa sulod sa balay diin kini lutoa. Ayaw pagdala niini sa gawas ug ayaw balia ang bisan unsang bukog. Kinahanglan nga saulogon kini sa tibuok katilingban sa Israel. Kon ang usa ka langyaw nga nagpuyo uban kaninyo buot mosaulog sa Pagsaylo pahinungod sa Ginoo, kinahanglan nga tulion una ninyo ang tanang mga lalaki sa iyang panimalay ug unya makaapil na siya sa kasaulogan kay isipon na man siya nga usa ka lumad nga Israelita. Apan ang dili tinuli dili gayod makakaon niini. Ang maong patakaran sundon sa lumad nga Israelita ingon man sa mga langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo.” Gituman sa tanang mga Israelita ang gisugo sa Ginoo kang Moises ug kang Aaron. Niadto gayong adlawa gidala sa Ginoo ang mga Israelita gawas sa Ehipto sumala sa ilang mga hut-ong. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ihalad kanako ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa mga Israelita ug ang tanang panganay sa kahayopan kay akoa sila.” Si Moises miingon sa katawhan, “Hinumdomi ninyo kining adlawa nga maoy inyong pagbiya sa Ehipto diin kamo giulipon kay gipagawas kamo sa Ginoo pinaagi sa iyang talagsaong gahom. Ayaw kamo pagkaon ug pan nga may patubo. Niining adlawa sa bulan sa Abib, mobiya kamo sa Ehipto. Busa kon madala na kamo sa Ginoo ngadto sa yuta nga tabunok kaayo nga gipuy-an sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon nga iyang gisaad sa inyong mga katigulangan nga ihatag kaninyo, sauloga ninyo niining bulana kining mosunod nga seremonyas: Sulod sa pito ka adlaw pan nga walay patubo ang inyong kan-on ug sa ikapitong adlaw himoa ang usa ka kasaulogan alang sa Ginoo. Pan nga walay patubo ang kan-on ninyo sulod sa pito ka adlaw ug kinahanglan nga wala gayoy patubo o pan nga may patubo bisan asa sa inyong dapit. Niadtong adlawa ipasabot ninyo sa inyong mga anak nga gihimo kining tanan aron paghandom sa gihimo sa Ginoo kaninyo sa pagbiya ninyo sa Ehipto. Kining maong seremonyas magsilbing usa ka timaan diha sa inyong kamot ug usa ka patik diha sa inyong agtang nga magpahinumdom kaninyo aron magpadayon kamo paghisgot sa Balaod sa Ginoo kay siya ang nagpagawas kaninyo sa Ehipto pinaagi sa iyang talagsaong gahom. Busa tumana kining seremonyas matag tuig sa gitakda nga panahon. “Sa dihang dad-on na kamo sa Ginoo ngadto sa yuta sa mga Canaanhon sumala sa gisaad niya kaninyo ug sa inyong katigulangan ug inighatag niya niini kaninyo, ihalad ninyo sa Ginoo ang tanang kamagulangan. Ang matag panganay nga laki sa inyong mga kahayopan iya sa Ginoo. Apan gikan kaniya lukata ug nating karnero ang panganay sa inyong mga asno. Kon dili ninyo kini lukaton, balia ninyo ang liog niini. Lukata ninyo ang inyong kamagulangang anak nga lalaki. Kon sa umaabot nga panahon mangutana ang inyong anak nga lalaki sa kahulogan niini, tubaga siya, ‘Ang Ginoo nagpagawas kanamo sa Ehipto diin kami giulipon. Giluwas kami niya pinaagi sa iyang talagsaong gahom. Sa dihang nagmagahi ang hari sa Ehipto ug nagdumili sa pagpalakaw kanamo, gipatay sa Ginoo ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa mga Ehiptohanon ug ang tanang panganayng laki sa mga kahayopan. Busa ihalad namo sa Ginoo ang tanang panganay nga laki apan lukaton namo ang among mga kamagulangang anak nga lalaki. Kining maong seremonyas mahimong usa ka tigpahinumdom, sama sa usa ka timaan diha sa among mga kamot o usa ka patik diha sa among mga agtang kay gipagawas man kami sa Ginoo gikan sa Ehipto pinaagi sa iyang talagsaong gahom.’” Sa dihang gipalakaw na sa hari sa Ehipto ang mga Israelita, wala sila dad-a sa Dios agi sa dalan sa yuta sa mga Filistihanon bisan pag kini mao ang labing laktod. Miingon ang Dios, “Dili ko gusto nga mausab ang hunahuna sa mga Israelita inigkakita nilag gubat kay tingalig mobalik sila sa Ehipto.” Busa gidala niya sila libot sa awaaw nga dapit paingon sa Dagat nga Pula. Armado ang mga Israelita nga migikan sa Ehipto. Gidala ni Moises ang mga bukog ni Jose sumala sa gipapanumpa ni Jose sa mga Israelita nga buhaton gayod nila kay si Jose miingon, “Motabang gayod kaninyo ang Dios; unya dad-a ninyo ang akong mga bukog.” Mibiya sila sa Sucot ug nagkampo didto sa Etam, sa daplin sa kamingawan. Sa adlaw, nag-una kanila ang Ginoo pinaagi sa panganod nga daw haligi aron paggiya kanila sa agianan. Sa gabii nag-una siya pinaagi sa kalayo aron paghatag kanila ug kahayag. Sa ingon makapanaw sila adlaw ug gabii. Ang panganod kanunayng diha sa ilang atubangan panahon sa adlaw ug ang kalayo panahon sa gabii. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pabalika ang mga Israelita ug pakampoha sila atbang sa Pihahirot, tungatunga sa Migdol ug sa Dagat nga Pula duol sa Baalsepon. Ingna sila, ‘Kinahanglan nga magkampo kamo daplin sa dagat duol sa Baalsepon.’ Ang hari sa Ehipto maghunahuna nga ang mga Israelita nasalaag ug dili makagula sa dapit nga awaaw. Pagahion ko ang kasingkasing sa hari ug gukdon niya sila ug sa ingon mapasidunggan ako sa akong kadaogan batok sa hari ug sa iyang kasundalohan. Unya mahibaloan sa mga Ehiptohanon nga ako ang Ginoo.” Ug gituman sa mga Israelita ang gisugo kanila. Sa dihang ang hari sa Ehipto gisuginlan nga nanglakaw na ang mga Israelita, nausab ang hunahuna niya ug sa iyang mga opisyal bahin sa mga Israelita. Miingon sila, “Nganong gibuhian ta man ang mga Israelita? Wala na hinuon kitay mga ulipon!” Busa giandam sa hari ang iyang karwahing iggugubat ug ang iyang mga sundalo. Gidala niya ang 600 sa labing maayong karwahi ug ang uban pang mga karwahi nga gidumala sa mga opisyal. Gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa hari ug gigukod niya ang mga Israelita nga maisugong namiya. Ang mga Ehiptohanong kasundalohan uban sa ilang mga karwahi migukod kanila ug hiapsan nila ang mga Israelita sa ilang gikampohan daplin sa Dagat nga Pula, duol sa Pihahirot ug sa Baalsepon. Sa dihang duol na ang hari ug ang iyang kasundalohan, nangahadlok pag-ayo ang mga Israelita ug nagpakitabang sila sa Ginoo. Miingon sila kang Moises, “Wala na bay kalubngan kanamo didto sa Ehipto nga gidala mo man kami dinhi sa dapit nga awaaw aron lamang mamatay? Tan-awag unsay among gidangatan tungod sa imong pagdala kanamo gawas sa Ehipto! Dili ba nagpasidaan man kami kanimo sa wala pa kita manglakaw nga mahitabo gayod kini? Giingnan ka namo, ‘Pasagdi lamang kami nga magpaulipon sa mga Ehiptohanon.’ Maayo pa nga magpabilin kami nga ulipon kay sa mamatay dinhi sa awaaw.” Miingon si Moises sa katawhan, “Ayaw kamo kahadlok! Pabilin sa inyong nahimutangan ug tan-awa ang buhaton sa Ginoo niining adlawa aron pagluwas kaninyo. Kanang mga Ehiptohanon dili na ninyo makita pag-usab. Paghilom lamang kamo kay ang Ginoo maoy makig-away alang kaninyo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Nganong nagpakitabang ka man kanako? Papadayona ang mga Israelita sa unahan. Iisa ang imong sungkod ug ipataas ang imong kamot ibabaw sa dagat aron mabahin kini ug ang mga Israelita makalakaw sa mala nga yuta. Pagahion ko ang kasingkasing sa mga Ehiptohanon aron gukdon nila ang mga Israelita. Sa ingon kapasidunggan ako sa akong kadaogan batok sa hari sa Ehipto, sa tanan niyang kasundalohan, sa mga magkakarwahi ug sa iyang mga magkakabayo. Sa dihang mabuntog ko na sila, mahibaloan sa mga Ehiptohanon nga ako ang Ginoo.” Unya ang anghel sa Dios nga nag-una sa kasundalohan sa Israel mibalhin sa likod ug ang panganod nga daw haligi mibalhin usab ngadto sa luyo nila. Nagpahimutang kini tungatunga sa kasundalohan sa mga Ehiptohanon ug sa mga Israelita. Busa didto ang panganod ug ang kangitngit. Milabay ang kagabhion ug ang kasundalohan sa Israel ug sa Ehipto wala magkaduol sa tibuok gabii. Unya giisa ni Moises ang iyang kamot ibabaw sa dagat ug gipasibog sa Ginoo ang dagat pinaagi sa kusog nga hangin gikan sa silangan nga mihuros sa tibuok gabii. Nabahin ang tubig ug nauga ang taliwala niini ug miagi niini ang mga Israelita. Sa isigkakilid nila nahimong daw duha ka paril ang tubig. Gigukod sila sa mga Ehiptohanon uban sa tanang mga kabayo sa hari, sa mga karwahi ug sa mga magkakabayo subay sa ilang giagian sa dagat. Sa pagkakaadlawon, midungaw ang Ginoo gikan sa haliging kalayo ug sa panganod ngadto sa mga kasundalohang Ehiptohanon ug gilisang niya sila. Gipagahi niya ang pagtuyok sa mga ligid sa mga karwahi busa naglisod sila pagpadagan ug miingon ang mga Ehiptohanon, “Mosibog kita kay ang Ginoo dapig kanila ug nakig-away kanato!” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Iisa ang imong kamot ibabaw sa dagat ug motikyop ang tubig ug matabonan ang mga Ehiptohanon uban sa ilang mga karwahi ug mga magkakabayo.” Busa giisa ni Moises ang iyang kamot ibabaw sa dagat ug sa pagkabuntag nahibalik ang dagat. Misulay ang mga Ehiptohanon sa pag-ikyas apan nasugat hinuon nila ang tubig. Mibalik pagtikyop ang tubig ug natabonan ang mga karwahi, ang mga magkakabayo niini ug ang tanang kasundalohan sa hari nga migukod kanila hangtod sa dagat. Wala gayoy usa nga nahibilin. Apan ang mga Israelita miagi sa mamalang yuta taliwala sa dagat ug sa isigkakilid nila nahimong daw duha ka paril ang tubig. Niadtong adlawa, giluwas sa Ginoo ang katawhan sa Israel ug nakita sa mga Israelita ang mga patayng lawas sa mga Ehiptohanon nga nagbuy-od sa baybayon. Nakita nila ang talagsaong gahom nga gigamit sa Ginoo batok sa mga Ehiptohanon busa nangahadlok sila sa Ginoo. Misalig sila sa Ginoo ug sa iyang sulugoon nga si Moises. Unya si Moises ug ang mga Israelita nag-awit niining mosunod pahinungod sa Ginoo: “Awitan ko ang Ginoo tungod sa mahimayaon niyang kadaogan: gipanglimbuwad niya sa dagat ang mga kabayo ug ang mga nagkabayo niini. Ang Ginoo mao ang lig-on kong tigpanalipod; siya maoy nagluwas kanako. Siya ang akong Dios ug daygon ko siya, ang Dios sa akong katigulangan, ug mag-awit ako mahitungod sa iyang pagkagamhanan. Manggugubat ang Ginoo; Yahweh ang iyang ngalan. “Gipanglimbuwad niya ngadto sa dagat ang mga karwahi ug mga sundalo sa hari sa Ehipto ug nangalumos sa Dagat nga Pula ang labing maayo niyang mga opisyal. Natabonan sila sa lalom nga dagat ug naunlod sa kahiladman sama sa bato. “Gamhanan, O Ginoo, ang tuo mong kamot; gidugmok niini ang mga kaaway. Sa imong harianong kadaogan, gipuo mo ang imong kaaway; ang imong kasuko nagdilaab ug misunog kanila sama sa dagami. Mihuyop ka ug napundok ang tubig, ug mibarog kini nga tul-id sama sa paril; nabantok ang kinahiladman sa dagat. Miingon ang kaaway, ‘Gukdon ko sila ug dakpon; bahinbahinon ko ang ilang kabtangan ug kuhaon ko ang tanan kong higustohan. Laniton ko ang akong espada ug kuhaon ko ang tanan nga anaa kanila.’ Apan sa usa mo ka paghuyop gitabonan sila sa dagat; naunlod sila sama sa tingga ngadto sa kahiladman sa tubig. “ Ginoo, kinsa sa mga diosdios ang sama kanimo? Kinsay sama kanimo nga kahibulongan ug balaan? Kinsay sama kanimo nga nagbuhat ug mga milagro ug gikahadlokan tungod sa imong gamhanang mga buhat? Giisa mo ang tuo mong kamot ug gilamoy sa yuta ang among kaaway. Tungod sa imong makanunayong gugma, gidala mo ang mga tawo nga imong giluwas; pinaagi sa kusog mo, gitultolan mo sila sa balaan mong puloy-anan. Nakabati ang kanasoran ug mikurog sila sa kahadlok; ang mga Filistihanon nangalisang. Ang mga kadagkoan sa Edomea nangalisang; ang gamhanang mga tawo sa Moab nangurog; mitalaw ang tanang nagpuyo sa Canaan. Naghari kanila ang kahadlok ug kalisang. Tungod sa imong pagkagamhanan, wala silay timik nga nagbarog sama sa usa ka bato, hangtod milabay ang katawhan mo, Ginoo, hangtod milabay ang imong kaugalingong katawhan nga imong gipagawas gikan sa kaulipnan. Dad-on mo sila, Ginoo, ug ipahimutang sa imong bukid, ang dapit nga gihimo mong puloy-anan, ang Templo nga ikaw mismo ang nagbuhat. Ang Ginoo maghari hangtod sa kahangtoran.” Sa dihang ang mga kabayo sa hari sa Ehipto uban sa mga karwahi ug sa mga nagdala niini milatas sa dagat, gipatikyop sa Ginoo ang dagat balik sa naandan ug mitabon kini kanila. Apan ang mga Israelita milatas agi sa namala nga dagat. Unya si Miriam, ang babayeng propeta nga igsoon ni Aaron mikuhag tamborin ug nanggula ang tanang mga babaye ug misunod kaniya. Gitugtog nila ang mga tamborin ug nanayaw sila. Si Miriam miawit alang kanila, “Awiti ang Ginoo kay mahimayaon ang iyang kadaogan; gilimbuwad niya sa dagat ang mga kabayo ug ang mga nagkabayo niini.” Gikan sa Dagat nga Pula gidala ni Moises ang mga Israelita ngadto sa kamingawan sa Shur. Sulod sa tulo ka adlaw wala silay nakit-ang tubig. Unya miabot sila sa Mara apan wala sila makainom sa tubig didto kay pait man kini kaayo, busa ginganlan kinig Mara. Nagmulo ang katawhan kang Moises ug nangutana, “Unsa may atong imnon?” Unya nag-ampo si Moises sa Ginoo ug gipakitaan siya sa Ginoo ug kahoy. Giitsa ni Moises ang kahoy ngadto sa tubig ug nawala ang kapait sa tubig. Didto gihatagan sila sa Ginoo ug kasugoan ug didto gisulayan usab niya sila. Miingon siya, “Kon maminaw gayod kamo kanako, ang Ginoo nga inyong Dios ug buhaton ninyo ang giisip ko nga matarong ug magtamod kamo sa akong mga sugo ug magtuman sa tanan kong ipabuhat kaninyo, dili ko kamo kastigohon sa bisan unsang sakit nga akong gipahamtang sa mga Ehiptohanon. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ayo kaninyo.” Unya miabot sila sa Elim diin may 12 ka tubod ug 70 ka kahoyng palmera. Nagkampo sila didto daplin sa tubig. Ang tanang mga Israelita mibiya sa Elim ug sa ika-15 nga adlaw sa ikaduhang bulan sukad sila mibiya sa Ehipto, miabot sila sa kamingawan dapit sa Sin nga nahimutang sa tungatunga sa Elim ug sa Sinai. Didto sa kamingawan nagbagulbol silang tanan kang Moises ug kang Aaron. Miingon sila, “Maayo pa hinuon kon gipamatay kami sa Ginoo didto sa Ehipto kay didto makakaon kamig karne ug ubang pagkaon kutob sa among gusto. Apan gidala ninyo kaming tanan nganhi sa kamingawan aron patyon sa gutom.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Magpaulan akog pagkaon alang kaninyong tanan. Adlaw-adlaw kinahanglan manggawas ang mga tawo aron pagpanigom ug igo lamang nianang adlawa. Niining paagiha kasulayan ko sila kon motuman ba sila sa kasugoan nga akong gihatag kanila. Sa ikaunom ka adlaw, kinahanglan doblehon nila ang naandang gidaghanon sa pagkaon nga ilang tigumon ug andamon kini.” Busa giingnan ni Moises ug ni Aaron ang tanang mga Israelita, “Niining gabhiona masayran ninyo nga ang Ginoo maoy nagdala kaninyo gawas sa Ehipto. Pagkabuntag makita ninyo ang himaya sa Ginoo kay nadungog niya ang inyong mga bagulbol batok kaniya. Oo, batok kaniya, kay nagtuman lamang kami sa iyang mga tugon.” Unya miingon si Moises, “Ang Ginoo maoy mohatag kaninyog karne sa gabii, sa buntag hatagan kamo niyag pan sumala sa inyong gikinahanglan kay nabati niya nga kamo nagbagulbol pag-ayo batok kaniya. Kay kinsa man kami nga inyong bagulbolan? Ang inyong gibagulbolan dili kami kondili ang Ginoo.” Si Moises miingon kang Aaron, “Ingna ang katawhan, ‘Dali kamo ug tindog atubangan sa Ginoo kay gidungog niya ang inyong mga mulo.’” Samtang nagsulti si Aaron sa katawhan, milantaw sila sa diserto ug sa kalit mipakita ang himaya sa Ginoo diha sa panganod. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Nabati ko ang mga mulo sa mga Israelita. Ingna sila nga inigkangitngit na, makadawat silag karne ug sa pagkabuntag madawat nila ang tanang pagkaon nga ilang gikinahanglan. Unya masayran nila nga ako, ang Ginoo, mao ang ilang Dios.” Nianang pagkagabii mitungha ang mga langgam nga buntog nga milukop sa tibuok kampo ug sa pagkabuntag ang kampo nalukop sa yamog. Sa pagkauga sa yamog, nakakita sila ug mga butang nga nipis ug puti, sama ka nipis sa yamog diha sa yuta. Wala sila masayod kon unsa kadto ug nagpangutan-anay sila, “Unsa man kini?” Miingon si Moises kanila, “Mao kini ang pagkaon nga gihatag sa Ginoo kaninyo aron inyong kan-on. Ang Ginoo nagsugo nga ang matag usa kaninyo magtigom sumala sa iyang gikinahanglan sa gidaghanon nga duha ka litro alang sa matag tawo. Ang matag usa magtigom sumala sa gikinahanglan sa tanan nga anaa sa iyang tolda.” Gihimo kini sa mga Israelita; ang uban daghag gikuha, ang uban diyutay ra. Sa pagtakos na nila niini, kadtong daghan ug gikuha wala makasobra ug kadtong diyutay rag gikuha, wala makulangi. Ang matag usa nakatigom ug igo ra gayod sa iyang gikinahanglan. Si Moises miingon kanila, “Ayaw kamo pagsalin alang sa sunod adlaw.” Apan ang uban wala mamati kang Moises ug nagsalin sila alang sa sunod adlaw. Sa pagkabuntag giulod kini ug nabaho. Busa nasuko si Moises kanila. Ang matag usa nagtigom niini kada buntag sumala sa iyang gikinahanglan. Apan kon moinit na pag-ayo ang adlaw kadtong nahibilin sa yuta molanay. Sa matag ikaunom ka adlaw, balig duha ka adlaw nga pagkaon ang ilang tigumon: upat ka litro sa matag usa. Unya ang tanang kadagkoan sa katawhan miadto kang Moises ug gisuginlan nila siya mahitungod niini. Ug si Moises miingon kanila, “Kini ang gisugo sa Ginoo: ‘Ugma maoy adlaw sa pahulay, adlaw nga balaan nga gigahin alang sa Ginoo. Lutoa ug lung-aga ang gusto ninyong lutoon ug lung-agon. Tagoi ang masalin alang sa sunod adlaw.’” Sumala sa gisugo ni Moises, ang salin gitagoan nila alang sa sunod adlaw apan wala kini madaot ug wala ulora. Si Moises miingon, “Kan-a kini karong adlawa kay karon adlaw sa pahulay nga gigahin alang sa Ginoo ug dili kamo makakita ug pagkaon didto sa gawas. Magtigom kamo niini sulod sa unom ka adlaw apan sa ikapito ka adlaw nga mao ang adlaw sa pahulay, wala kamoy makuha.” Sa pagka-ikapitong adlaw may pipila ka tawo nga migula aron pagpangitag makaon apan wala silay nakit-an. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Hangtod kanus-a kamo magpadayon pagsupak sa akong mga sugo ug mga balaod? Hinumdomi ninyo nga ako, ang Ginoo, ang naghatag kaninyo sa adlaw sa pahulay. Tungod niini, sa ikaunom nga adlaw hatagan ko kamog pagkaon nga igo sa duha ka adlaw. Sa ikapitong adlaw ang matag usa kaninyo kinahanglan nga magpabilin sa dapit nga iyang nahimutangan. Ayaw kamo pagbiya sa inyong balay.” Busa sa ikapitong adlaw wala motrabaho ang mga tawo. Ang pagkaon ginganlan sa mga Israelita ug mana. Sama kini sa gagmayng liso, puti ug ang lami sama sa tinapay nga sinagolag dugos. Si Moises miingon, “Nagsugo ang Ginoo nga magtipig kitag diyutay niining mana alang sa atong mga kaliwat aron makita nila ang pagkaon nga gihatag niya kanato sa kamingawan sa dihang gidala kita niya gawas sa Ehipto.” Si Moises miingon kang Aaron, “Pagkuhag tibod ug sudli kinig duha ka litro nga mana ug ibutang kini atubangan sa Ginoo aron tipigan alang sa atong mga kaliwat.” Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, gibutang kini ni Aaron atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan aron tagoan. Mana ang gikaon sa mga Israelita sulod sa 40 ka tuig hangtod nga miabot sila sa yuta sa Canaan ug mipuyo sila didto. ( Ang gigamit nga sukdanan mobalig duha ka litro.) Ang mga Israelita mibiya sa kamingawan sa Sin ug nagbalhinbalhin sila pagkampo sumala sa sugo sa Ginoo. Nagkampo sila didto sa Refidim apan didto walay tubig nga mainom ang mga tawo. Mireklamo sila kang Moises ug miingon, “Hatagi kamig tubig nga mainom.” Si Moises mitubag kanila, “Nganong mireklamo man kamo kanako? Nganong sulayan man gayod ninyo ang Ginoo?” Apan giuhaw pag-ayo ang mga tawo ug nagbagulbol sila kang Moises. Miingon sila, “Nganong gidala mo man kami gawas sa Ehipto? Aron ba nga mamatay kami sa kauhaw uban sa among mga anak ug mga kahayopan?” Unya nag-ampo si Moises sa Ginoo. Siya miingon, “Unsa may akong buhaton niining mga tawhana? Hapit na nila ako batoon.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Dad-a ang pipila ka mga kadagkoan sa Israel ug pag-una kamo sa katawhan. Dad-a ang imong sungkod nga gibunal mo sa suba sa Nilo ug lakaw. Motindog ako sa imong atubangan didto sa bato sa Sinai. Bunali ang bato ug mogula ang tubig nga mainom sa mga tawo.” Ug gibuhat kini ni Moises atubangan sa mga kadagkoan sa Israel. Kadtong dapita ginganlag “Pagsulay” ug “Paglalis” kay nakiglalis man ang mga Israelita ug gisulayan nila ang Ginoo sa ilang pagpangutana, “Nagauban ba kanato ang Ginoo o wala?” Unya nangabot ang mga Amalekanhon ug giataki nila ang mga Israelita didto sa Refidim. Si Moises miingon kang Josue, “Pagpilig pipila ka tawo ug pakig-away kamo sa mga Amalekanhon ugma. Magtindog ako sa tumoy sa bungtod nga maggunit sa sungkod nga gihatag sa Dios kanako.” Gituman ni Josue ang gisugo ni Moises kaniya ug nakig-away sila sa mga Amalekanhon samtang si Moises, si Aaron ug si Hur miadto sa tumoy sa bungtod. Samtang giisa pa ni Moises ang iyang mga bukton, nagpadayon ang pagdaog sa mga Israelita apan sa dihang gipaubos niya ang iyang mga bukton misugod pagdaog ang mga Amalekanhon. Sa dihang gikapuyan na ang mga bukton ni Moises, si Aaron ug si Hur mikuhag bato aron palingkoran kang Moises. Milingkod si Moises samtang si Aaron ug si Hur nagtindog sa isigkakilid niya ug naggunit sa iyang mga bukton aron kini magpabiling inisa. Gigunitan nila kini hangtod sa pagsalop sa adlaw ug gibuntog ni Josue sa hingpit ang mga Amalekanhon. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kining hitaboa diha sa usa ka libro aron mahinumdoman ug isulti kang Josue nga akong puohon sa hingpit ang mga Amalekanhon ug wala nay mahinumdom kanila.” Nagtukod si Moises ug usa ka halaran ug ginganlan niya kinig “Ang Ginoo mao ang akong Bandila.” Miingon siya, “Iisa ang bandila sa Ginoo! Ang Ginoo magpadayon sa pagpakig-away sa mga Amalekanhon hangtod sa hangtod!” Ang ugangan ni Moises nga si Jetro, ang pari sa Midian, nakabalita sa tanan nga nabuhat sa Dios alang kang Moises ug sa mga Israelita ug giunsa sila pagdala sa Ginoo gawas sa Ehipto. Busa miadto siya kang Moises dala ang asawa ni Moises nga si Sefora nga gibilin ni Moises kaniya. Gidala usab ni Jetro ang duha ka anak ni Sefora nga si Gersom ug si Eliezer. (Si Moises miingon, “Langyaw ako.” Busa ginganlan niyag Gersom ang usa niya ka anak nga lalaki. Miingon usab siya, “Ang Dios sa akong katigulangan mao ang akong katabang ug nagluwas kanako gikan sa espada sa hari sa Ehipto.” Busa ginganlan niyag Eliezer ang usa pa niya ka anak.) Si Jetro miabot uban sa asawa ug sa mga anak ni Moises didto sa kamingawan sa balaang bukid diin magkampo si Moises. Gipasugoan niya si Moises nga mangabot sila. Misugat si Moises kaniya ug miyukbo sa iyang atubangan ug mihalok kaniya. Nagpangomustahay sila ug unya nanulod sa tolda ni Moises. Gisuginlan siya ni Moises sa tanan nga gibuhat sa Dios ngadto sa hari sa Ehipto ug sa mga Ehiptohanon tungod ug alang sa mga Israelita. Gisugilon usab ni Moises kang Jetro ang mga kalisdanan nga ilang hiagian ug giunsa sila pagluwas sa Ginoo. Nalipay pag-ayo si Jetro tungod sa tanang kaayo sa Ginoo sa pagluwas kanila gikan sa mga Ehiptohanon. Miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo nga nagluwas kaninyo gikan sa mga Ehiptohanon ug gikan sa hari sa Ehipto. Karon nasayod ako nga ang Ginoo mas gamhanan kay sa tanang dios kay gihimo niya kini sa dihang gidaugdaog sa mga Ehiptohanon ang mga Israelita.” Unya si Jetro nagkuhag halad nga sunogon ug ubang mga halad alang sa Dios. Si Aaron ug ang tanang mga kadagkoan sa Israel mikuyog kaniya aron makigsalo sa pagkaon sa halad agig pagsimba sa Dios. Pagkasunod adlaw naghusay si Moises sa mga tawo nga nagkabingkil ug milungtad kini gikan sa buntag hangtod sa gabii. Sa pagkakita ni Jetro sa kadako sa buluhaton ni Moises nangutana siya, “Unsa man kining imong gibuhat alang sa katawhan? Nganong ikaw ra may naglingkod dinhi aron paghusay sa tanang mga tawo nga nagtindog sa imong atubangan gikan sa buntag hangtod sa gabii?” Si Moises mitubag, “Kinahanglan himoon ko kini kay ang mga tawo moari man kanako aron pagpakisayod sa buot ipabuhat sa Dios kanila. Kon may kasungian ang duha ka tawo, moanhi sila kanako ug akoy maghukom kinsa kanilay husto ug sultihan ko sila sa mga sugo ug mga balaod sa Dios.” Unya si Jetro miingon kaniya, “Dili husto ang imong gibuhat. Maugtas ka ug ang mga tawo kay bug-at ra kini kaayo alang kanimo. Paminaw kay tambagan ko ikaw ug ubanan ka unta sa Dios. Ikaw ang magrepresentar sa katawhan ngadto sa Dios ug dad-a ngadto kaniya ang ilang mga kasungian. Kinahanglan imo silang tudloan sa tanang mga balaod ug ipasabot kanila kon unsaon nila pagkinabuhi ug unsay angay nilang buhaton. Apan pagpilig mga tawo nga may katakos; kanang may kahadlok sa Dios, kasaligan ug dili kasubornohan. Unya himoa silang mga pangulo sa tag-1000, tag-100, tag-50 ug tag-10 ka mga tawo. Mag-alagad sila ingon nga permanenteng maghuhukom sa katawhan. Isang-at nila kanimo ang lisod nga mga problema apan sila ray maghusay sa gagmayng mga bingkilbingkil. Niining paagiha mahimong sayon ang imong mga buluhaton kay makatabang man sila kanimo. Kon buhaton mo kini sumala sa gisugo sa Dios, dili ka maugtas ug kining tanang katawhan makapauli sa ila nga nahusay na ang ilang mga kasungian.” Gituman ni Moises ang tambag ni Jetro. Nagpili siyag mga tawo nga may katakos ug gitudlo niya sila nga pangulo sa katawhan: sa 1000, sa 100, sa 50 ug 10 ka tawo. Nag-alagad sila ingon nga mga permanenteng maghuhukom sa katawhan. Gisang-at nila kang Moises ang lisod nga mga problema apan sila ray naghusay sa mga bingkilbingkil. Unya si Jetro nanamilit kang Moises ug mipauli sa iyang nasod. Sa unang adlaw sa ikatulong bulan sukad sa pagbiya sa mga Israelita sa Ehipto, miabot sila sa diserto sa Sinai. Mibiya sila sa Refidim ug miabot sa diserto sa Sinai ug nagkampo sila atubangan sa bukid. Si Moises mitungas sa bukid aron makigkita sa Dios. Gitawag siya sa Ginoo didto sa bukid ug giingnan, “Isulti kini sa mga kaliwat ni Jacob, ang mga Israelita, ‘Nasaksihan ninyo ang gibuhat ko sa mga Ehiptohanon ug kon giunsa ko kamo pagdala nganhi kanako sama sa pagdala sa agila sa iyang piso diha sa iyang mga pako. Kon magmasinugtanon kamo kanako ug magtuman sa akong sugo, mahimo kamo nga pinili kong katawhan. Ako ang tag-iya sa tibuok kalibotan ug kamo ang pinili kong katawhan. Mahimo kamong usa ka nasod nga mag-alagad kanako ingon nga mga pari, usa ka katawhan nga gigahin alang ra gayod kanako.’ Mao kini ang isulti mo sa mga Israelita.” Busa milugsong si Moises ug gitigom niya ang mga pangulo ug gisuginlan niya sila sa mga gisugo sa Ginoo kaniya. Unya ang katawhan nagdungan pagtubag, “Buhaton namo ang tanan nga gisugo sa Ginoo.” Ug gisuginlan ni Moises ang Ginoo sa tubag sa mga tawo. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Moanha ako kanimo pinaagi sa bagang panganod aron makadungog ang mga tawo kanako nga makigsulti kanimo ug motuo sila kanimo kanunay.” Ug gisuginlan ni Moises ang Ginoo sa tubag sa mga tawo. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang mga tawo ug ingna sila nga hinloan nila ang ilang kaugalingon karon ug ugma alang sa pagsimba. Kinahanglan labhan nila ang ilang bisti ug mangandam sila alang sa ikatulong adlaw. Nianang adlawa ako, ang Ginoo, mokunsad sa Bukid sa Sinai aron makita sa tanang mga tawo. Butangig utlanan libot sa bukid ug sultihi ang mga tawo nga dili sila patungason sa bukid o pahikapon sa tiilan niini. Patyon ang mohikap niini. Batoon siya o panaon ug wala gayoy pahikapon kaniya. Tawo man siya o mananap patyon gayod sila. Inigpatingog sa trumpeta, patungasa sa bukid ang mga tawo.” Busa milugsong si Moises sa bukid ug gipaandam niya ang mga tawo aron sa pagsimba. Gilabhan nila ang ilang mga bisti. Si Moises miingon kanila, “Pangandam kamo alang sa ikatulong adlaw; ayaw una kamo pagpakighilawas.” Sa pagkabuntag sa ikatulong adlaw nagdalugdog ug nagkilat. May bagang panganod sa bukid ug nadungog ang makusog nga lanog sa trumpeta. Nangurog sa kalisang ang tanang mga tawo didto sa kampo. Gidala ni Moises ang mga tawo gawas sa kampo aron pagsugat sa Dios ug mitindog sila sa tiilan sa bukid. Ang tibuok Bukid sa Sinai naputos sa aso kay ang Ginoo mikunsad man niini sa dagway sa kalayo. Misaka ang aso sama sa aso gikan sa usa ka hudno ug naglinog didto sa tibuok bukid. Ug sa nag-anam kakusog ang tingog sa trumpeta misulti si Moises ug gitubag siya sa Dios diha sa dalugdog. Nanaog ang Ginoo didto sa tumoy sa Bukid sa Sinai. Gipaadto niya si Moises sa tumoy sa bukid ug mitungas si Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Lugsong ug pasidan-i ang mga tawo sa dili paglatas sa utlanan aron pagtan-aw kanako kay kon himoon nila kini mangamatay ang kadaghanan kanila. Bisan gani ang mga pari nga moduol kanako kinahanglan maghinlo sa ilang kaugalingon kay kon dili, silotan ko usab sila.” Si Moises miingon sa Ginoo, “Dili motungas ang mga tawo kay imo man kaming gipasidan-an nga butangag utlanan ang bukid ug isipon kini nga balaan.” Miingon kaniya ang Ginoo, “Lugsong ug patungasa uban kanimo si Aaron. Apan ayaw palabnga ang mga pari ug ang katawhan aron dili ko sila silotan.” Busa milugsong si Moises ngadto sa katawhan ug gisultihan niya sila sa giingon sa Ginoo. Ang Dios misulti ug mao kini ang iyang giingon: “Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto diin kamo naulipon. “Ayaw pagsimba ug laing dios gawas kanako. “Ayaw pagbuhat ug diosdios o larawan sa bisan unsa didto sa langit o dinhi sa yuta o diha sa tubig nga anaa ilalom sa yuta. Ayaw pagyukbo sa bisan unsang diosdios o pagsimba niini kay ako ang Ginoo nga inyong Dios ug abubhoan ako. Silotan ko kadtong nagsalikway kanako lakip ang ilang mga kaliwat hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga kaliwatan. Apan ang nahigugma kanako ug nagtuman sa akong mga sugo, higugmaon ko hangtod sa linibo ka mga kaliwatan. “Ayaw pasipad-i paggamit ang akong ngalan. Ako si Yahweh nga inyong Dios. Silotan ko si bisan kinsa nga magpasipala sa akong ngalan. “Hinumdomi ang Adlaw nga Igpapahulay ug ilha kini nga balaan. Makatrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw apan ang ikapitong adlaw mao ang Adlawng Igpapahulay nga gigahin alang kanako. Ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa o ang inyong mga anak, mga ulipon, mga kahayopan ug ang mga langyaw nga nagpuyo sa inyong mga lungsod. Sulod sa unom ka adlaw gibuhat ko ang langit, ang yuta, ang kadagatan ug ang tanan nga anaa niini ug mipahulay ako sa ikapitong adlaw. Busa gipanalanginan ko ang Adlawng Igpapahulay ug gibalaan kini. “Tahora ang inyong amahan ug inahan aron motaas ang inyong kinabuhi diha sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pagpatay. “Ayaw kamo panapaw. “Ayaw kamo pangawat. “Ayaw kamo pagbutangbutang sa inyong isigkatawo. “Ayaw kamo kaibog sa balay sa laing tawo o sa iyang asawa o sa iyang mga ulipon o sa iyang mga baka, sa iyang mga asno o sa bisan unsa nga iyaha.” Sa dihang nadungog sa mga tawo ang dalugdog ug ang lanog sa trumpeta ug nakita nila ang kilat ug ang nag-aso nga bukid, nangurog sila sa kahadlok ug nagpaantaw sa layo. Miingon sila kang Moises, “Sulti kanamo ug mamati kami. Apan ayaw pasultiha ang Dios kanamo aron dili kami mangamatay.” Si Moises miingon sa katawhan, “Ayaw kamo kalisang kay mianhi ang Dios aron pagsulay kaninyo ug aron magpadayon kamo sa pagbaton ug kahadlok kaniya aron dili kamo magpakasala.” Apan ang katawhan nagpaantaw lang gihapon sa layo ug si Moises lamang ang miduol sa dagtom nga panganod diin didto ang Dios. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna ang mga Israelita: Nahibaloan ninyo nga ako nakigsulti kaninyo gikan sa langit. Ayaw kamo pagbuhat ug mga diosdios nga plata o bulawan aron inyong simbahon uban kanako. Paghimo kamog halaran nga yuta ug anha ihalad ang inyong halad-sunogon ug ang inyong halad sa pakigdait, ang inyong mga karnero ug mga baka. Simbaha ako sa dapit nga itudlo ko kaninyo ug moanha ako kaninyo ug panalanginan ko kamo. Kon maghimo kamog halaran nga bato alang kanako, ayaw gamita ang mga bato nga sinapsapan kay kon kadapatan kinig silsil, gihimo ninyo kini nga dili na angay kanako. Ayaw kamo pagtukod ug halaran alang kanako nga may mga hagdanan. Kon buhaton ninyo kini makita ang inyong pagkahubo inigsaka ninyo niini.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Mao kini ang mga lagda nga ipatuman mo sa akong katawhan: Kon mopalit kamog ulipon nga Hebreo, paalagara siyag unom ka tuig. Buhii siya sa ikapitong tuig ug ayaw pabayra. Kon ulitawo siya sa pagkahimo niyang ulipon, dili niya madala ang iyang naasawa inigbiya niya. Apan kon minyo siya sa pagkahimo niyang ulipon, mahimo nga dad-on niya ang iyang asawa. Kon ang iyang agalon mohatag kaniyag asawa ug manganak siya, ang agalon mao nay tag-iya sa iyang asawa ug sa iyang mga anak ug ang ulipon lamang maoy mobiya. Apan kon ang ulipon moingon, ‘Gihigugma ko ang akong agalon ug ang akong asawa ingon man ang akong mga anak ug dili ako buot mobiya dinhi,’ dad-on siya sa iyang agalon ngadto sa dapit diin gisimba ang Dios ug didto sa pultahan o sa haligi sa pultahan lungagan niya ang dalunggan sa ulipon ug maulipon siya sa iyang agalon sa tibuok niyang kinabuhi. “Kon ibaligya sa usa ka tawo ang iyang anak nga babaye aron mahimong ulipon, dili siya buhian sama sa mga ulipong lalaki. Kon dili siya makapahimuot sa iyang agalon nga nagtinguha sa pagpangasawa kaniya, kinahanglan nga ipalukat siya. Apan ang agalon walay katungod sa pagbaligya sa maong ulipon ngadto sa mga langyaw kay wala kini mahisubay sa kaangayan. Kon ang agalon naglaraw sa paghatag sa maong ulipon ngadto sa iyang anak, kinahanglan nga isipon niya siya sama sa iyang anak nga babaye. Kon maminyo siyag laing babaye, kinahanglan magpadayon siya sa paghatag sa una niyang asawa sa samang gidaghanon sa pagkaon ug bisti. Ang iyang mga katungod kaniadto isip asawa magpadayon nga mao gihapon. Kon dili niya tumanon kining maong mga katungdanan ngadto sa unang asawa, kinahanglan iyang hatagag kagawasan ang maong babaye ug dili niya pabayron bisag diyutay. “Ang makadagmal ug makapatayg tawo kinahanglan nga patyon usab. Apan kon makapatay siya nga dili tinuyo, makadangop siya sa usa ka dapit nga akong pilion alang kaninyo. Apan kon tuyoon niya pagpatay ang usa ka tawo pinaagi sa lipot, mahimo nga kuhaon ninyo siya ug patyon bisan pag midangop siya didto sa akong halaran. “Ang modagmal sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon. “Ang modagit ug tawo aron ibaligya o tagoan kinahanglang patyon. “Ang motunglo sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon. “Kon may mag-away ug ang usa kanila hampakon ug bato o sumbagon ba hinuon apan dili siya mamatay, ang naghampak o nagsumbag dili silotan. Apan kon naangol ang tawong nasumbagan, unya makatindog ug makasuroy na sa gawas bisag maggamit siyag sungkod, ang tawo nga nagdagmal kaniya kinahanglan nga mobayad sa iyang panahon nga nausik ug mag-atiman kaniya hangtod mamaayo siya. “Kon bunalan sa usa ka tawo ang iyang ulipon nga lalaki o babaye ug dihadiha mamatay ang maong ulipon, silotan siya. Apan kon nagpabilin pang buhi ang maong ulipon sa usa o duha ka adlaw, dili silotan ang iyang agalon kay ang ulipon katigayonan man sa agalon. “Kon may mag-away ug maangin ang usa ka mabdos ug makuhaan siya sa iyang gisabak apan walay kadaot nga miabot, ang nakaingon niini multahan sa kantidad nga pangayoon sa bana ug magbayad sumala sa hukom sa mga maghuhukom. Apan kon nahiagom sa kadaot ang babaye, ang silot mao nga ang kinabuhi bayrag kinabuhi; mata bayrag mata, ngipon bayrag ngipon, kamot bayrag kamot, tiil bayrag tiil, paso bayrag paso, samad bayrag samad, pangos bayrag pangos. “Kon ang usa ka tawo makasumbag sa iyang ulipong lalaki o babaye diha sa mata ug mabuta ang ulipon, kinahanglan nga buhian niya ang maong ulipon ingon nga bayad sa iyang mata. Kon makapangag siyag ulipon, kinahanglang buhian niya ang maong ulipon ingon nga bayad sa iyang ngipon. “Kon ang usa ka baka makasungag ug tawo ug mamatay ang tawo, batoon ang baka ug dili kan-on ang unod niini apan dili silotan ang tag-iya. Apan kon ang baka naanad na sa pagpanungag ug mga tawo ug gipahimangnoan na ang tag-iya niini apan wala niya kini ipasulod sa koral, kon makapatay kinig tawo batoon kini ug patyon usab ang tag-iya niini. Apan kon lukaton sa tag-iya ang iyang kinabuhi, bayran niya ang tibuok kantidad nga gipangayo tumbas sa iyang kinabuhi. Kon ang baka makapatay ug bata, lalaki man o babaye, sundon gihapon ang maong lagda. Kon ang baka makapatay ug ulipon, lalaki man o babaye, ang tag-iya sa baka magbayad ug 30 ka buok nga plata ngadto sa tag-iya sa ulipon ug batoon ang baka hangtod nga mamatay. “Kon ang usa ka tawo magkuha sa tabon sa usa ka lungag o kon maglungag siya ug dili niya kini tabonan ug mahulog niini ang usa ka baka o asno, bayran niya ang tag-iya sa maong mananap ug siya na ang tag-iya sa patayng mananap. Kon ang baka sa usa ka tawo makapatay ug baka sa laing tawo, ibaligya nila ang baka nga buhi ug bahinon nila ang halin. Bahinon usab nila ang karne sa patayng mananap. Apan kon masayran nga ang nakapatay nga mananap naanad na sa pagpanungag apan wala kini korala sa tag-iya, magbayad siya ug maghatag siyag buhing baka ilis sa namatay ug iyaha na ang patay nga baka. “Kon ang usa ka tawo mangawat ug baka o karnero ug patyon o ibaligya niya kini, kinahanglan nga ilisan niyag lima ka baka ang usa ka baka ug upat ka karnero ang iilis sa usa ka karnero. “Kon pasibsibon sa usa ka tawo ang iyang kahayopan diha sa usa ka uma o parasan ug kon makabuhi kini ug manibsib sa uma sa laing tawo, kinahanglan nga bayran sa tag-iya sa hayop ang nasibsib nga tanom sa labing maayo nga abot gikan sa iyang uma o parasan. “Kon ang usa ka tawo magdaob didto sa iyang uma ug mokuyanap kini sa kasagbotan ngadto sa uma sa laing tawo ug makasunog sa tanom nga nagtubo pa o sa mga gihabas ug gitapok na, ang nakaingon sa sunog hingpit nga magbayad sibo sa kadaot nga iyang nahimo. “Kon patipigan sa usa ka tawo ang iyang kuwarta o mahalon nga butang ngadto sa laing tawo ug kawaton kini gikan sa balay sa maong tawo, ang kawatan kon madakpan kinahanglan nga pabayrog doble. Apan kon dili madakpan ang kawatan, ang tag-iya sa balay dad-on sa atubangan sa halaran sa Dios ug didto kinahanglan manumpa siya nga wala siya mangawat sa kabtangan sa iyang isigkatawo. “Sa tanang panaglalis bahin sa kabtangan sama sa baka, asno, karnero, bisti o bisan unsang butanga nga nawala ug giangkon sa laing tawo, kinahanglan nga ang ilang panaglalis husayon sa atubangan sa halaran sa Dios. Ang tawo nga hukman sa Dios nga sad-an kinahanglan magbayad ug doble sa iyang gikalalis. “Kon ipiyal sa usa ka tawo ngadto sa laing tawo ang iyang asno, baka, karnero o bisan unsang hayop aron atimanon niya, unya mamatay kini, masamad o kawaton ug walay laing nakakita sa pagkahitabo niini, ang maong tawo kinahanglan moadto sa dapit nga alampoanan ug manumpa sa Ginoo nga wala siya mangawat sa maong hayop. Kon wala kini kawata, isipon kini sa tag-iya nga nawala ug ang tawo nga nakawala niini dili kinahanglan nga magbayad. Apan kon gikawat ang maong hayop gikan kaniya, kinahanglan nga magbayad siya sa tag-iya. Kon ang hayop gipatay sa ihalas nga mananap, kinahanglang dad-on niya ang patayng lawas ingon nga kamatuoran ug dili kinahanglan nga bayran niya kini. “Kon ang usa ka tawo mohulam ug hayop sa laing tawo, ug masamad o mamatay samtang wala diha ang tag-iya niini, kinahanglang bayran niya kini. Apan kon kuyog ang tag-iya sa pagkahitabo niini, ang tawo nga mihulam dili kinahanglang mobayad niini. Kon giabangan ang hayop, ang kadaot mataplan sa abang. “Kon tintalon sa usa ka lalaki ang usa ka dalagang ulay nga dili sinayoran ug makighilawas siya kaniya, bayran niya ang bayranan sa kasal ug pangasaw-on niya ang babaye. Apan kon ang amahan sa babaye dili mosugot nga pangasaw-on ang iyang anak, kinahanglan nga bayran sa lalaki ang kantidad nga tukma sa bili sa bugay sa kaminyoon sa usa ka ulay. “Patya ninyo ang babayeng diwatahan o barangan. “Kinahanglan patyon si bisan kinsa nga makighilawas ug mananap. “Ang maghalad ngadto sa laing dios gawas kanako, ang Ginoo, kinahanglan patyon. “Ayaw ninyo palabilabihi o daugdaoga ang usa ka langyaw kay kamo usab mga langyaw man kaniadto didto sa Ehipto. Ayaw ninyo daugdaoga ang mga biyuda o ang mga wala nay ginikanan. Kon daugdaogon ninyo sila, tabangan ko sila inigpakitabang nila kanako ug masuko ako pag-ayo ug pamatyon ko kamo pinaagi sa espada. Mabiyuda ang inyong mga asawa ug mawad-an ug amahan ang inyong mga anak. “Kon magpahulam kamog salapi sa akong katawhan nga mga kabos, ayaw kamo pagpangayog tubo sama sa gihimo sa tigpatanto. Kon kuhaon ninyo ang kupo sa usa ka tawo ingon nga garantiya nga mobayad siya kaninyo, kinahanglan nga iuli ninyo kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw kay mao ra kini ang iyang magamit aron mainitan siya inigkatulog niya. Tabangan ko siya inigpakitabang niya kanako kay ako maluluy-on man. “Ayaw kamo pagsultig daotan batok sa Dios ug ayaw ninyo tungloha ang usa ka pangulo sa inyong katawhan. “Ayaw ninyo ihikaw kanako ang paghalad sa inyong ani ug sa bino ug lana. “Ihatag kanako ang inyong kamagulangang anak nga lalaki. Ihatag usab kanako ang panganay sa inyong baka ug karnero. Magpabilin usa kini uban sa inahan sulod sa pito ka adlaw ug sa ikawalo ihalad ninyo kini kanako. “Kinahanglan nga ihalad ninyo kanako ang inyong kinabuhi. Busa ayaw kamo pagkaon sa karne sa bisan unsang mananap nga gipatay sa ihalas nga mananap. Ipakaon kini sa mga iro. “Ayaw kamo pagsulti ug tinumotumo nga taho. Ayaw pakig-abin sa tawong sad-an pinaagi sa pagsaksig bakak. Ayaw kamo pagpahiuyon sa kadaghanan sa pagbuhat ug daotan ug ayaw pagsaksi sukwahi sa hustisya aron lamang sa pagpahimuot sa kadaghanan. Ayaw kamo pagpakitag dili makatarunganong pagdapig sa kabos kon husayon siya. “Kon makit-an ninyo ang nakabuhi nga baka o asno sa inyong kaaway, dad-a kini balik kaniya. Kon ang asno sa nagdumot kanimo natumba tungod sa kabug-at sa karga niini, ayaw siyag pasagdi. Tabangi hinuon siya sa pagpatindog niini. “Ayaw hikawi ug hustisya ang mga kabos diha sa hukmanan. Likayi ang pagpamasangil. Ayaw patya ang tawo nga dili sad-an kay silotan ko ang tawo nga maghimo niining daotang buhat. Ayaw kamo pagdawat ug suborno kay ang suborno makabuta sa mga tawo nga anaa sa katungdanan ug makatuis sa katarongan niadtong dili sad-an. “Ayaw palabilabihi ang usa ka langyaw. Nasayod kamo sa bation sa usa ka langyaw tungod kay kamo mga langyaw man usab didto sa Ehipto. “Sulod sa unom ka tuig tamni ninyo ang inyong yuta ug aniha ang abot niini. Apan papahulaya kini sa ikapito nga tuig ug ayaw aniha ang bisan unsa nga motubo niini aron nga ang mga kabos kaninyo makakaon sa mga tanom nga motubo niini ug ang mga ihalas nga mananap makapahimulos sa salin niini. Mao usab kini ang buhaton ninyo sa inyong parasan ug mga olibo. “Pagtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw apan ayaw pagtrabaho sa ikapito aron makapahulay ang inyong baka ug asno ug mahibalik ang kabaskog sa inyong mga ulipon ug sa mga langyaw nga nagtrabaho alang kanimo. “Pamatia ang tanan kong gisulti kaninyo ug ayaw pag-ampo ngadto sa ubang mga diosdios o maghisgot bisan sa ilang ngalan. “Paghimo ug kasaulogan katulo sa usa ka tuig aron pagpasidungog kanako. Tumana ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Pan nga walay patubo ang inyong kan-on sulod sa pito ka adlaw sa gitagal nga panahon sa bulan sa Abib kay sa maong bulan mibiya kamo sa Ehipto. Ang tanan nga moatubang kanako kinahanglan nga magdalag halad. “Himoa ninyo ang Kasaulogan sa Pagpangani pinaagi sa paghalad ninyo sa unang bunga sa inyong gitanom sa kaumahan. “Himoa ninyo ang Kasaulogan sa mga Balongbalong inigkatapos sa tuig sa dihang pupuon ninyo ang mga bunga sa inyong kaparasan ug kakahoyan. Sa tulo ka higayon matag tuig, ang tanan ninyong mga lalaki moatubang kanako, ang inyong Ginoo nga Dios. “Ayaw kamo paggamit ug pan nga may patubo sa dihang maghalad kamo kanakog mga mananap nga sunogon. Ayaw pagsalin ug tambok sa mananap hangtod sa buntag. “Dad-a ninyo sa balay sa Ginoo nga inyong Dios ang labing maayo sa unang ani gikan sa inyong kaumahan. “Ayaw ninyo lutoa ang nating karnero o nating kanding sa gatas sa inahan niini. “Paanhaon ko ang usa ka anghel aron mag-una ug manalipod kaninyo diha sa dalan ug magdala kaninyo ngadto sa dapit nga akong giandam. Pamati kamo kaniya ug tumana ang iyang isulti. Ayaw kamo pagsupak kaniya kay ako mao ang nagsugo kaniya ug dili niya pasayloon ang mosupak kaniya. Apan kon mamati kamo kaniya ug buhaton ninyo ang akong isugo kaninyo, makigbatok ako sa mga nakigbatok kaninyo ug makig-atbang ako sa mga nakig-atbang kaninyo. Mag-una kaninyo ang akong anghel ug giyahan kamo niya ngadto sa yuta sa mga Amorihanon, Hitihanon, Perisihanon, Canaanhon, Hibihanon, Jebusihanon ug laglagon ko sila. Ayaw kamo pagyukbo o pagsimba sa ilang mga diosdios ug ayaw ninyo sunda ang mga buhat niining mga tawhana. Laglaga ninyo sa hingpit ang ilang mga diosdios ug gub-a ang ilang sagradong mga haligi. Simbaha ako ninyo nga inyong Dios ug hatagan ko kamog pagkaon ug tubig ug ayohon ko ang tanan ninyong mga sakit. Sa inyong nasod walay babaye nga makuhaan sa iyang gisabak ug ang tanan makabaton ug anak. Hatagan ko kamog taas nga kinabuhi. “Himoon ko nga mangahadlok kanako ang mga tawo nga mosukol kaninyo. Libogon ko ang mga tawo nga makig-away kaninyo ug pasibugon ko ang tanan ninyong mga kaaway. Sa dili pa kamo moabot lisangon ko sila pinaagi sa mga putyokan ug abugon ko palayo kaninyo ang mga Hibihanon ug mga Canaanhon ug ang mga Hitihanon. Dili ko sila abugon sulod lamang sa usa ka tuig aron dili kawad-ag tawo ang maong yuta ug mamiligro kamo tungod sa pagdaghan sa ihalas nga mga mananap. Abugon ko sila sa hinayhinay hangtod nga modaghan na kamo ug makapanag-iya sa yuta. Himoon ko nga ang utlanan sa inyong mga yuta moabot gikan sa Dagat nga Pula hangtod sa Dagat sa Mediteraneo ug gikan sa kamingawan hangtod sa Suba sa Eufrates. Hatagan ko kamog gahom sa pagbuntog sa mga molupyo sa maong yuta ug abugon ninyo sila. Ayaw kamo paghimog kasabotan uban kanila ug sa ilang mga diosdios. Ayaw sila papuy-a sa inyong nasod aron nga dili sila mag-angin kaninyo sa pagpakasala batok kanako. Malaglag gayod kamo kon mag-alagad kamo sa ilang mga diosdios.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Tungas ngari kanako sa bukid kauban ni Aaron, ni Nadab ug ni Abihu uban sa 70 ka kadagkoan sa Israel ug simba kamo kanako samtang atua pa kamo sa layo. Ikaw lamang ug walay lain sa imong mga kauban ang makaduol kanako. Ang katawhan dili makauban kanimo.” Busa giadto ni Moises ang katawhan ug gisuginlan sa tanan nga gisugo sa Ginoo. Ang tibuok Israel nagdungan pagtubag, “Buhaton namo ang tanan nga gisulti sa Ginoo.” Gisulat ni Moises ang tanan nga gisugo sa Ginoo. Unya sayo kaayo sa buntag sa pagkasunod adlaw, nagtukod siyag halaran sa tiilan sa bukid. Nagbutang siyag 12 ka dagkong bato nga handomanan alang sa 12 ka banay sa Israel. Unya nagsugo siyag mga batan-ong lalaki aron paghimog mga halad nga sunogon ug pag-ihaw ug mga torong baka aron ihalad sa Ginoo alang sa usa ka halad sa pakigdait. Unya gikuha ni Moises ang katunga sa dugo ug gisulod sa mga planggana. Ang katunga gisablig niya sa halaran. Unya gikuha niya ang basahon sa kasabotan ug gikusog niya kini pagbasa ngadto sa katawhan ug sila miingon, “Tumanon namo ang tanang gisugo sa Ginoo ug sundon namo siya.” Unya gikuha ni Moises ang dugo ug gisablig ngadto sa katawhan. Siya miingon, “Mao kini ang dugo nga naglig-on sa kasabotan nga gihimo sa Ginoo uban kanato sa paghatag niya niining tanang mga sugo.” Si Moises, si Aaron, si Nadab ug si Abihu uban sa 70 ka kadagkoan sa Israel mitungas sa bukid ug nakita nila ang Dios sa Israel. Sa iyang tiilan nakita nila ang daw safiro nga dalan nga sama ka hayag sa langit. Wala niya unsaa ang mga kadagkoan sa Israel. Nakita nila ang Dios ug unya nangaon sila ug nanginom. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Tungas ngari kanako sa bukid ug pabilin diri. Ihatag ko kanimo ang mga papan nga bato nga akong gisulatan sa tanang mga balaod aron itudlo sa katawhan.” Si Moises nangandam uban sa iyang pangabaga nga si Josue ug mitungas si Moises sa bukid sa Dios. Giingnan ni Moises ang mga kadagkoan, “Paghulat kamo dinhi hangtod nga mahibalik kami. Ania uban kaninyo si Aaron ug si Hur. Kon kamo may kasungian, dangop kamo kanila.” Mitungas si Moises sa bukid ug ang panganod mitabon sa bukid. Unya ang himaya sa Ginoo mikunsad sa Bukid sa Sinai ug sulod sa unom ka adlaw naputos sa panganod ang bukid. Unya sa ikapito nga adlaw, gikan sa taliwala sa panganod, ang Ginoo mitawag kang Moises. Nakita sa mga Israelita nga ang himaya sa Ginoo daw kalayo nga nagdilaab sa tumoy sa bukid. Misuot si Moises sa panganod ngadto sa tumoy sa bukid. Nagpabilin siya didto sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita sa paghimog halad alang kanako. Ikaw maoy modawat sa mga halad nga buot nilang ihatag. Mao kini ang mga halad nga imong dawaton: bulawan, plata, bronsi, delana nga asul, tapol ug pula, pino nga lino, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, panit sa laki nga karnero, panit sa kanding, kahoy nga acasia, lana alang sa suga, mga pahumot sa lanang igdidihog ug sa humot nga insenso, alahas nga kornalina ug ubang mga alahas nga idayandayan sa epod sa Pangulong Pari ug diha sa tabon sa iyang dughan. Pahimoa sila alang kanako ug usa ka balaang tolda aron mopuyo ako tipon kanila. Himoa ninyo kini ug ang tanang kahimanan niini sumala sa sumbanan nga ipakita ko kanimo. “Pahimoa silag sudlanan ginamit ang kahoy nga acasia nga 114 ka sentimetros ang gitas-on ug 68 ka sentimetros ang gilapdon ug 68 ka sentimetros ang gihabugon. Sapawi ninyog lunsayng bulawan ang gawas ug ang sulod niini ug ribitihig bulawan ang mga kilid libot niini. Himoi kinig upat ka argulya nga bulawan nga gunitanan. Itaod kini sa upat ka tiil, nga sa ato pa duha ka argulya sa matag kilid. Paghimog yayongan nga kahoyng acasia ug sapawi kinig bulawan. Ibalhog ang mga yayongan ngadto sa mga argulya nga maoy gunitanan sa isigka-eskina sa Sudlanan. Ibilin diha sa mga argulya ang mga yayongan ug ayaw kini kuhaa. Isulod sa Sudlanan ang ihatag ko kanimo nga duha ka papan nga bato nga gisulatan sa mga balaod. “Paghimog tabon sa Sudlanan ginamit ang lunsayng bulawan, 114 ka sentimetros ang gitas-on niini ug 68 ka sentimetros ang gilapdon. Sa isigkatumoy sa tabon sa Sudlanan paghimog duha ka kerubin nga sinalsal nga bulawan, usa sa isigkatumoy niini. Himoa ang mga kerubin nga unay gayod sa tabon. Kinahanglan nga ang mga kerubin magbukhad sa ilang mga pako aron mapandongan sa ilang pako ang tabon. Mag-atbangay sila nga magtan-aw sa tabon. Isulod sa Sudlanan ang duha ka papan nga bato ug taboni ang Sudlanan. Makigkita ako kaninyo didto. Sa tungatunga sa duha ka kerubin nga anaa sa ibabaw sa Sudlanan, ihatag ko kanimo ang tanan kong mga sugo alang sa katawhan sa Israel. “Paghimog lamisa ginamit ang kahoyng acasia, 91 ka sentimetros ang gitas-on niini, 46 ka sentimetros ang gilapdon ug 68 ka sentimetros ang gihabugon. Sapawi kinig lunsayng bulawan ug ribitihig bulawan ang mga kilid libot niini. Butangig tabla nga may gilapdon nga 75 ka milimetros libot sa daplin niini ug ribitihi kinig bulawan. Himoi kinig upat ka argulya nga bulawan nga gunitanan ug ibutang kini sa upat ka eskina nga nahimutangan sa tiil sa lamisa. Ang mga argulya nga maoy balhogan sa mga yayongan kinahanglan ibutang duol sa ribiti. Paghimog yayongan nga acasia ug sapawig bulawan. Paghimog mga plato, mga tasa, mga tibod ug mga panaksan nga maoy gamiton alang sa hinalad nga ilimnon. Kinahanglan nga kining tanan lunsayng bulawan. Kinahanglan ibutang ang lamisa atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan ug butangi kini kanunay sa pan nga gihalad kanako. “Paghimog butanganan ug suga ginamit ang lunsayng bulawan. Himoa ang patindoganan ug ang lawas niini gikan sa sinalsal nga bulawan. Ang mga dayandayan nga bulak lakip ang mga gihay ug biyoos himoa nga unay niini. Kinahanglang may unom ka sanga nga motuybo ubay sa mga kilid sa butanganag suga, tulo ka sanga sa matag kilid. Matag usa niining unom ka sanga kinahanglan may tulo ka dayandayan nga bulak nga morag bulak sa almendras. Ang butanganag suga kinahanglan may upat ka bulak nga dayandayan nga morag bulak sa almendras uban sa mga biyoos ug mga gihay niini. Kinahanglan may usa ka biyoos sa matag tulo ka sanga. Ang mga biyoos ug mga sanga unay sa butanganag suga ug ang tibuok nga butanganag suga sinalsal nga bulawan. Paghimog pito ka lamparahan alang sa butanganag suga ug itaod kini aron modan-ag ngadto sa atubangan. Paghimo usab ug mga kumpit niini ug mga sanggaanan nga lunsayng bulawan. Lunsayng bulawan nga 35 ka kilo ang gamita sa paghimog butanganag suga ug sa tanang kahimanan niini. Himoa gayod kini sumala sa sumbanan nga gipakita ko kanimo didto sa ibabaw sa bukid. “Paghimog Tolda nga Tagboanan. Himoa kini sa napulo ka tabil sa pinong lino ug sa delana nga asul, tapol ug pula. Bordahi kinig mga hulagway sa kerubin. Ang matag tabil niini may gitas-on nga 13 ka metros ug may gilapdon nga 1.8 ka metros. Kinahanglan nga ang tanan managsamag sukod. Ang lima niini taputon pagtahi ingon man ang laing lima. Paghimog galong nga panaptong asul diha sa ngilit sa lino nga dapit sa gawas sa matag hut-ong sa tabil. Paghimog 50 ka galong sa unang piraso sa unang tabil ug 50 usab ka galong nga takdo niini sa kataposang piraso sa ikaduhang tabil. Paghimog 50 ka kaw-itanan nga bulawan aron pagsumpay sa duha ka hut-ong sa tabil. “Unya paghimog 11 ka pirasong panapton nga gikan sa balhibo sa kanding aron himoong atop sa tolda. Ang matag usa niini may gitas-on nga 14 ka metros ug duha ka metros ang gilapdon. Sumpaya ang lima niini sa usa ka hut-ong ug ang unom sa laing hut-ong. Unya doblehag pilo ang unom ka tabil diha ibabaw sa pultahan sa Tolda. Butangig 50 ka galong sa ngilit sa kataposang panapton ang unang hut-ong ug 50 ka galong ang ikaduhang hut-ong. Paghimog 50 ka kaw-it nga bronsi ug ikaw-it kini sa galong aron masumpay ang duha ka hut-ong sa tabil ug mahimo nga usa ka tolda. Ang katunga sa mga tabil nga maoy silbing atop sa Tolda ipabitay didto dapit sa likod. Ang 46 ka sentimetros nga anaa sa daplin sa tolda maoy gamiton silbing salimbong niini. Ibutang kini sa isigkakilid sa tolda aron pagtabon niini. “Unya paghimo kamog salimbong sa Tolda nga gikan sa panit sa laking karnero ug sa kanding. “Paglaras ug tul-id nga tabla nga acasia nga maoy gamiton nga tukod sa Tolda. Ang matag tabla kinahanglan nga may gitas-on nga lima ka metros ug may gilapdon nga 68 ka sentimetros, ug butangig duha ka diladila ang matag tabla aron masumpay kini. Ang tanang tabla kinahanglang butangan niining mga diladila. Butangig 20 ka tabla dapit sa habagatan ug 40 ka tungtonganan nga plata ug duha ka sukaranan sa matag tabla nga maoy magsangga sa duha ka diladila. Butangi usab ug 20 ka tabla sa amihanang dapit, ug 40 ka sukaranan nga plata, duha sa matag tabla. Alang sa likod nga bahin sa tolda, dapit sa kasadpan, butangig unom ka tabla ug duha ka tabla sa eskina sa likod sa Tolda. Kining mga tablaha ibutang sa eskina sa itaas ngadto sa unang argulya. Ingnon niini pagpahaom ang duha ka tabla nga moporma ug duha ka eskina. Busa adunay walo ka tabla uban sa ilang 16 ka sukaranan nga plata, duha sa matag tabla. “Unya paghimog balabag nga acasia, lima alang sa usa ka kilid sa tolda ug lima usab alang sa mga tabla sa laing kilid ug lima alang sa mga tabla nga atua dapit sa kasadpan didto sa likod. Ang babag nga ibutang sa tungatunga sa mga tabla kinahanglan mosangko sa isigkatumoy sa Tolda. Hapinig bulawan ang mga tabla ug butangig mga argulyang bulawan nga maoy balhogan sa mga yayongan nga hinapinan usab ug bulawan. Kinahanglan tukoron mo ang Tolda sumala sa sumbanan nga gihatag ko kanimo didto sa bukid. “Paghimog tabil nga asul, tapol ug pula nga delana ug pinong lino. Pabordahi kinig hulagway sa mga kerubin. Ipabitay kini sa upat ka haligi nga acasia nga gihapinag bulawan nga may mga sab-onganan ug gipahimutang sa upat ka sukaranan nga plata. Ipakabit ang tabil ilalom sa mga sab-onganan diha sa atop sa Tolda ug ibutang ang Sudlanan nga gisudlan sa mga papan nga tigpahinumdom luyo sa tabil. Ang tabil maoy mag-ulang sa Dapit nga Balaan ug sa Dapit nga Labing Balaan. Unya ibutang ang tabon sa Sudlanan sa Labing Balaan nga Dapit. Ibutang ang lamisa sa gawas sa tabil, ug ang butanganan ug suga sa habagatang dapit sa Tolda atbang sa lamisa nga anaa dapit sa amihanan. “Paghimog tabil nga asul, tapol ug pula nga delana ug pinong lino nga binordahan ug ibutang kini sa ganghaan sa Tolda. Alang niining tabila paghimog lima ka haliging acasia nga hinapinan ug bulawan ug taori kinig sab-onganan nga bulawan. Paghimo usab ug lima ka tungtonganan nga bronsi alang niining mga haligi. “Unya paghimog halaran nga acasia. Himoa kining kwadrado, 2.2 ka metros ang gitas-on ug gilapdon ug 1.3 ka metros ang gihabugon. Butangig sungaysungay ang upat ka eskina niini. Himoa kining unay sa halaran ug hapinig bronsi. Paghimo usab alang sa halaran ug mga sudlanan sa abo, mga pala, mga panaksan, mga sab-onganan ug mga sangga sa kalayo. Kinahanglan nga bronsi ang tanang kahimanan sa halaran. Paghimo usab ug rehas nga bronsi alang sa halaran. Butangig upat ka bronsi argulya nga gunitanan diha sa eskina sa rehas nga bronsi. Ug ibutang kini ilalom sa ngilit sa halaran ug ipaabot sa sukaranan sa halaran. Unya paghimog yayongan nga acasia alang sa halaran ug hapini kinig bronsi. Ibalhog kini diha sa mga argulya nga anaa sa isigkakilid sa halaran inigdala niini. Ang kahoy nga halaran himoang haw-ang sa ilalom. Himoa kini sumala gayod sa sumbanan nga gipakita ko kanimo sa bukid. “Korala ang Tolda ug sa dapit sa habagatan tabilig pinong lino nga 44 ka metros ang gitas-on sa usa ka kilid. Tukora kini sa 20 ka haliging bronsi nga gipasukad sa 20 ka sukaranang bronsi. Apan ang mga sab-onganan nga gipatapot sa mga haligi ug ang mga bangan niini plata. Ang amihanang dapit butangi usab ug tabil nga may 44 ka metros ang gitas-on ug patindoga kini pinaagi sa 20 ka haliging bronsi nga gipasukad sa 20 ka sukaranan nga bronsi usab. Apan ang mga sab-onganan nga gipatapot sa mga haligi ug ang mga bangan niini plata. Ang mga sab-onganan dapit sa kasadpan butangig tabil nga may gitas-on nga 22 ka metros ug butangi usab ug 10 ka haligi ug 10 ka sukaranan. Sa dapit sa silangan, ang koral may gilapdon nga 22 ka metros. Ang tabil sa usa ka pikas sa pultahan may gitas-on nga pito ka metros ug may tulo ka haligi ug tulo usab ka sukaranan. Ang pikas nga bahin sa pultahan usab may tabil nga pito ka metros ang gitas-on ug may tulo ka haligi ug tulo usab ka sukaranan. Diha sa ganghaan butangig tabil nga may gitas-on nga siyam ka metros sa asul, tapol ug sa pula nga delana ug pino nga lino nga binordahan. Patindoga kini pinaagi sa upat ka haligi nga anaa sa upat ka sukaranan. Ang tanang haligi sa koral kinahanglan banganag plata ug ang mga sab-onganan niini kinahanglan plata usab ug ang mga sukaranan niini bronsi. Ang koral may gitas-on nga 44 ka metros, 22 ka metros ang gilapdon ug may gihabugon nga 2.2 ka metros. Ang mga tabil hinimo gikan sa pino nga lino ug ang mga sukaranan bronsi. Bronsi ang tanang kahimanan nga gamiton diha sa Tolda lakip ang tanang ugsok sa Tolda ug sa koral niini. “Sugoa ang katawhan sa Israel pagdala nganha kanimo sa labing lunsayng lana sa olibo alang sa lamparahan aron ikapahimutang ang usa ka lamparahan nga magsiga kanunay. Si Aaron ug ang iyang mga anak maoy mag-atiman sa lamparahan diha sa Tolda diin ang Dios makigtagbo sa iyang katawhan. Ang mga lamparahan adto ibutang sa gawas sa tabil atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan. Magsiga kini sa atubangan sa Ginoo gikan sa gabii hangtod sa buntag. Kinahanglan nga kining sugoa tumanon sa mga Israelita ug sa ilang kaliwatan hangtod sa kahangtoran. “Ipatawag si Aaron ug ang iyang mga anak nga si Nadab, si Abihu, si Eleazar ug si Itamar ug ilain sila aron mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Unya pagpatahig sagradong bisti alang sa imong igsoon nga si Aaron aron paghatag kaniyag dignidad ug katahom. Sugoa ang tanang hanas nga mananahi nga gihatagan kog abilidad sa pagpanahi nga tahian nilag bisti si Aaron nga iyang ikasul-ob sa dihang ididikar na siya ingon nga akong pari. Mao kini ang bisti nga ilang himoon: tabon sa dughan, epod, sotana, kamisadentro nga binordahan, purong ug bakos. Kinahanglan magtahi silag sagradong bisti alang kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki aron mag-alagad sila kanako ingon nga mga pari. Kinahanglan nga ang panapton nga ilang gamiton may bulawan kauban sa asul, tapol ug pula nga delana ug pino nga lino. “Kinahanglan magtahi silag epod nga may bulawan kauban sa asul, tapol ug pula nga delana ug pinong lino nga binordahan. Kinahanglan nga butangan kinig duha ka kaw-it sa abaga nga ipakabit sa duha ka kilid aron madugtong kini. Ang bakos nga maayong pagkahabol nga gipakabit sa kapa kinahanglan nga unay niini ug sama usab nga pagkahimo nga may bulawan kauban sa asul, tapol ug pula nga delana ug pino nga lino. Unya pagkuhag duha ka bato nga kornalina ug kuliti kini sa mga ngalan sa mga anak ni Jacob. Unom ka ngalan ang kuliton sa matag bato ug sunodsunora kini pagkulit gikan sa kamagulangan ngadto sa kamanghoran. Sama sa hanas nga tighimo ug alahas ug magkukulit ug silyo, ikulit sa duha ka mahalong bato ang mga ngalan sa mga anak ni Jacob ug ipatapot kini sa engaste nga bulawan. Ibutang kini diha sa abaga sa epod ingon nga mga handomanan sa mga anak ni Jacob. Daladalaon ni Aaron diha sa iyang abaga ang mga ngalan aron dili sila hikalimtan sa Ginoo. Paghimo usab ug duha ka engaste nga bulawan ug duha ka kadena nga lunsayng bulawan nga gilubid sama sa pisi ug ipakabit kini sa engaste nga bulawan. “Paghimog tabon sa dughan nga gamiton alang sa pagtino sa kabubut-on sa Dios. Ayoha kini pagborda sama sa kapa. Himoa kini gikan sa panapton nga dalag, asul, tapol ug pula nga delana ug pino nga lino. Himoa kining kwadrado ug pil-ag doble, 22 ka sentimetros ang gitas-on ug 22 ka sentimetros usab ang gilapdon. Ipatapot niini ang upat ka laray sa mga mahalong bato. Sa unang laray: sardio, topasyo ug karbungko. Sa ikaduhang laray: esmeralda, safiro ug dyamante. Sa ikatulong laray: hacinto, agata ug amatista. Ug sa ikaupat nga laray: berilo, kornalina ug haspe. Ipatapot ang mga bato sa engaste nga bulawan. Kinahanglan nga ang ibutang 12 ka mahalong bato nga kinulitan sa mga ngalan sa mga anak ni Jacob. Kulitan kini sama sa mga silyo, ang matag usa niini may ngalan sa usa sa 12 ka banay. Paghimo usab ug kadena nga lunsayng bulawan nga linubid alang sa tabon sa dughan. Paghimo usab ug duha ka gagmayng argulya nga bulawan ug ipakabit kini sa itaas nga eskina sa tabon sa dughan. Ihigot ang duha ka pisi nga bulawan ngadto sa duha ka gagmayng argulya. Ihigot ang duha ka tumoy sa pisi ngadto sa duha ka engaste, ug ipakabit kini diha sa atubangan sa higot sa abaga sa epod. Unya paghimog duha ka argulyang bulawan ug ipakabit kini sa ubos nga eskina sa tabon sa dughan, sa sulod nga sidsid sa epod. Paghimo ug lain nga duha ka argulyang bulawan ug ipakabit kini diha sa atubangan ubos sa duha ka kabiba sa epod, diha gayod sa sinumpayan ibabaw sa bakos nga maayong pagkahabol. Pahigti kanila ang mga argulya nga anaa sa tabon sa dughan ngadto sa mga argulya sa epod pinaagi sa asul nga pisi aron mahimutang pag-ayo ang tabon sa dughan ibabaw sa bakos ug dili kini matangtang. “Kon mosulod si Aaron sa Dapit nga Balaan kinahanglan isul-ob niya ang tabon sa dughan sa paghukom nga may mga ngalan sa mga anak ni Jacob aron nga hinumdoman sila kanunay sa Ginoo. Ibutang diha sa tabon sa dughan sa paghukom ang sagradong ripahan nga ginganlag Urim ug Tumim aron nga anaa kini sa dughan ni Aaron inig-adto niya sa atubangan sa Ginoo. Kon anaa na siya sa atubangan sa Ginoo, dad-on niya kanunay diha sa iyang dughan ang kahimanan sa paghukom sa katawhan sa Israel. “Pagtahig sotana nga sapawan sa epod. Himoa kini sa asul nga delana. Ribitihig hinabol ang liab niini aron dili kini magisi. Kinahanglan nga mao kini ang isul-ob ni Aaron inig-alagad niya ingon nga pari. Inigsulod niya sa Dapit nga Balaan sa atubangan sa Ginoo ug iniggawas niya, madungog ang tinagingting sa mga kampanilya ug dili siya mamatay. “Paghimog adorno nga lunsayng bulawan ug ikulit kining mga pulonga, ‘Gihalad ngadto kang Yahweh.’ Ihigot kini sa atubangang bahin sa purong pinaagi sa asul nga pisi. Ibutang kini sa agtang ni Aaron aron dawaton ko ang mga halad sa mga Israelita bisan pag masayop sila sa ilang paghalad niini kanako. “Paghabol ug kamisadentro nga pinong lino alang kang Aaron ug paghimog purong nga pinong lino ug usa ka bakos nga binordahan. “Paghimo usab ug mga bisti ug mga bakos ug mga kalo alang sa mga anak ni Aaron aron paghatag ug dignidad ug katahom kanila. Ipasul-ob kining maong mga bisti sa imong igsoon nga si Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Unya dihogi, ordinahi ug ihalad sila aron mag-alagad sila kanako ingon nga mga pari. Himoi silag mga karsunsilyo nga lino aron dili makita ang ilang pagkahubo. Kinahanglan isul-ob kini nila inigsulod nila sa Balaan nga Dapit ug inigduol nila sa halaran aron sa ilang pag-alagad ingon nga mga pari dili makita ang ilang pagkahubo ug dili sila mamatay. Usa kini ka permanente nga tulomanon alang kang Aaron ug sa iyang kaliwatan. “Mao kini ang himoon mo kang Aaron ug sa iyang mga anak: ihalad sila aron mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Pagdalag toriyo nga baka ug duha ka laking karnero nga walay tatsa. Pagdala usab ug pipila ka pan nga walay patubo nga gisagolag lana, pan nga walay patubo ug walay sagol nga lana ug pan nga walay patubo nga tab-ang nga gidihog sa lana. Himoa kini gikan sa pino nga harina sa trigo. Ibutang kini sa usa ka basket ug ihalad kini kanako inighalad mo sa toriyo nga baka ug duha ka laking karnero. “Dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ngadto sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan ug ligoa sila. Dad-a ang mga bisti ug isul-ob kang Aaron ang kamisadentro ug ang sotana nga paibabwan sa epod ug ang tabon sa dughan ni Aaron ug baksi siya. Purongi siya ug ipatapot sa purong ang sagradong ilhanan sa pagkahinalad. Unya dad-a ang lana nga igdidihog ug dihogi siya niini. “Dad-a usab ang iyang mga anak nga lalaki ug bistihi sila, baksi ug kaloi. Mahimo silang pari pinaagi sa akong walay kataposang kasugoan. Ordinahi si Aaron ug ang iyang mga anak sa ingon niini nga paagi. “Dad-a ang toriyo nga baka sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Ipatapion ang mga kamot ni Aaron ug sa iyang mga anak diha sa ulo sa baka. Ihawa ang toro didto sa atubangan sa Ginoo, sa ganghaan sa maong Tolda. Unya pagdalag dugo sa toro ug pinaagi sa imong tudlo hidhirig dugo ang mga sungaysungay sa halaran. Unya ibubo ang nahibiling dugo diha sa sukaranan sa halaran. Kuhaa ang tanang tambok nga nagputos sa mga bahin sulod sa lawas, ang labing maayong bahin sa atay, ang duha ka rinyon lakip ang mga tambok nga anaa niini. Sunoga kining tanan ingon nga halad diha sa halaran. Apan ang unod, ang panit ug ang mga sulod sa ginhawaan sunoga didto sa gawas sa kampo. Usa kini ka halad aron pagwagtang sa sala sa mga pari. “Unya kuhaa ang usa ka laking karnero ug ipatapion ang kamot ni Aaron ug sa iyang mga anak sa ulo niini. Ihawa kini. Kuhaa ang dugo niini ug isablig sa tanang kilid sa halaran. Hiwahiwaa ang karnero ug hugasi ang mga bahin sa sulod sa lawas ug ang mga tiil niini ug pundoka kini lakip ang ulo. Sunoga ang tibuok karnero diha sa halaran ingon nga halad. Usa kini ka halad nga sunogon alang kanako ug may kahumot nga makapahimuot kanako. “Unya kuhaa ang laing torong karnero ug ipatapion ang mga kamot ni Aaron ug sa iyang mga anak sa ulo niini. Ihawa kini. Pagkuhag dugo niini ug ihidhid sa tuong dalunggan ni Aaron ug sa iyang mga anak, sa kumagko sa ilang tuong kamot ug sa kumagko sa ilang tuong tiil. Isablig ang nahibiling dugo diha sa tanang kiliran sa halaran. Pagkuha ug dugo ug lana nga igdidihog nga anaa sa halaran ug iwisik kini kang Aaron ug sa iyang mga bisti ingon man sa iyang mga anak ug sa ilang mga bisti. Ihalad si Aaron ug ang iyang mga anak ingon man ang ilang mga bisti. “Kuhai sa tambok ang karnero, ang tambok nga ikog, ang tambok nga nagputos sa mga bahin sa sulod sa ginhawaan, ang labing maayong bahin sa atay, ang duha ka rinyon uban sa tambok nga anaa niini ug ang tuong paa kay mao kini ang karnero nga ighahalad. Pagkuha ug usa ka buok pan nga minasag lana ug usa ka pan nga dili minasag lana ug usa ka nipis nga torta gikan sa basket sa pan nga walay patubo nga gihalad kanako. Ibutang kining tanang pagkaon diha sa mga kamot ni Aaron ug sa iyang mga anak aron iisa nila kini ingon nga halad ngari kanako. Unya kuhaa ang pagkaon gikan kanila ug sunoga kini diha sa halaran ibabaw sa halad nga gisunog na aron nga may kahumot nga makapahimuot kanako. Usa kini ka halad nga sunogon alang kanako. “Kuhaa ang dughan sa karnero nga gigamit sa pag-ordinar kang Aaron ug ihalad kini pinaagi sa pag-isa niini ingon nga halad nganhi kanako. Kining partiha sa mananap maoy imong bahin. “Gikan sa karnero nga gigamit sa pag-ordinar kang Aaron ug sa iyang mga anak, ihalad mo ang dughan sa mananap pinaagi sa pag-isa niini ingon nga halad alang kanako. Ang paa gigahin usab alang sa mga pari. Pinaagi sa akong walay kataposan nga sugo, kining bahina sa mga mananap iya ni Aaron ug sa iyang mga anak ingon nga gasa nga gikinahanglan gikan sa katawhan sa Israel. Bahin kini nga gigahin alang sa mga pari, nga gihatag sa katawhan sa Israel gikan sa ilang halad sa pakigdait. Mao kini ang ilang gasa kanako. “Inigkamatay ni Aaron, ang iyang mga anak maoy manunod sa iyang sagradong mga bisti nga maoy ilang gamiton kon dihogan ug ordinahan sila. Ang anak ni Aaron nga mopuli kaniya pagkapari magsul-ob niini sulod sa pito ka adlaw inigsulod niya sa Tolda nga Tagboanan aron pag-alagad diha sa Dapit nga Balaan. “Dad-a ang karnero nga gigamit sa ordinasyon ni Aaron ug sa iyang mga anak ug lat-i ang unod niini diha sa sagradong dapit. Sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan kinahanglang kan-on ni Aaron ug sa iyang mga anak ang unod sa karnero ug ang pan nga diha sa basket. Kan-on nila ang tanan nga gigamit alang sa kapasayloan sa ilang sala sa dihang giordinahan ug gihalad sila. Mga pari lamang ang makakaon niini kay balaan man kini. Kon may karne o pan nga dili mahurot pagkabuntag, kinahanglan sunogon kini. Ayaw kini kan-a kay balaan man. “Himoa kini kang Aaron ug sa iyang mga anak sumala gayod sa gisugo ko kanimo. Himoa ang pag-ordinar kanila sulod sa pito ka adlaw. Matag adlaw niini kinahanglan maghalad ka ug usa ka torong baka ingon nga halad alang sa kapasayloan sa sala. Pinaagi sa paghimog halad alang sa sala, giwagtang mo ang sala gikan sa halaran. Unya dihogi ang halaran ug ihalad kini. Sulod sa pito ka adlaw paghimog mga halad alang sa pagputli sa halaran ug ihalad kini. Unya ang halaran mabalaan pag-ayo ug bisan kinsa ang makahikap niini mahimong balaan. “Mao kini ang kinahanglang ihalad mo diha sa halaran matag adlaw sa tanang panahon: duha ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon. Maghalad kag usa ka nating karnero sa buntag ug usa usab sa gabii. Uban sa unang karnero kinahanglan maghalad ka usab ug usa ka kilo sa pinong harina sa trigo nga gisagolag usa ka litro sa lunsayng lana. Pagbubo usab ug usa ka litro nga bino ingon nga halad nga ilimnon. Ihalad ang ikaduhang karnero sa pagkagabii. Kinahanglan nga ihalad mo kini sama sa imong gibuhat sa buntag uban sa halad nga pagkaon ug ilimnon aron mahimo kining halad. Halad kini nga sunogon aron maghatag ug kahumot nga makapahimuot kanako. Kining halad nga sunogon kinahanglan himoon sa tanan ninyong kaliwatan ug sa tanang panahon diha sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan sa akong atubangan. Mao kana ang dapit diin makigtagbo ako sa akong katawhan ug makigsulti kanimo. Didto makigtagbo ako sa katawhan sa Israel ug ang dapit mahimong balaan pinaagi sa akong himaya. Himoon kong balaan ang Tolda nga Tagboanan ingon man ang halaran ug ihalad ko si Aaron ug ang iyang mga anak aron mag-alagad sila kanako ingon nga mga pari. Magpuyo ako taliwala sa katawhan sa Israel ug ako mahimong ilang Dios. Masayod sila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios nga nagkuha kanila gikan sa Ehipto aron magpuyo ako sa ilang taliwala. Ako mao ang Ginoo nga ilang Dios. “Paghimog halaran nga sunoganan sa insenso. Himoa kini gikan sa kahoyng acasia. Kuwadradoha kini: 46 ka sentimetros ang gitas-on ug 46 ka sentimetros ang gilapdon ug 91 ka sentimetros ang gihabugon. Ang mga sungaysungay niini kinahanglan unay sa halaran. Hapinig lunsayng bulawan ang ibabaw, ang upat ka kilid ug ang mga sungaysungay niini ug libota kini pagribitig bulawan. Paghimog duha ka argulyang bulawan nga balhogan sa yayongan inigdala niini ug ipakabit kini ilalom sa ngilit sa duha ka kilid. Unya paghimog duha ka yayongan nga kahoyng acasia ug hapini kinig bulawan. Ibutang kining halaran diha sa atubangan sa tabil nga nagbitay atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan uban sa tabon nga nagpandong niini. Mao kini ang dapit diin makigtagbo ako kaninyo. Si Aaron magsunog diha niini sa humot nga insenso matag buntag sa dihang mag-atiman siya sa mga lamparahan. Kinahanglan magsunog usab siyag insenso inig-andam niya sa mga lamparahan sa pagkagabii. Kining paghalad ug insenso ngari kanako magpadayon nga walay undang sa tanang kaliwatan. Ayaw kamo paghalad diha niini sa bisan unsang insenso nga gidili o magsunog ug bisan unsang mananap o uhay. Ayaw usab pagbubo ug halad nga ilimnon. Kausa matag tuig, kinahanglan nga maghimo si Aaron ug seremonyas sa pagpasaylo diha sa mga sungaysungay sa halaran. Himoon niya ang maong seremonyas ginamit ang dugo sa mananap nga gihalad alang sa sala. Kinahanglan nga buhaton kini matag tuig hangtod sa umaabot nga kaliwatan. Kining halaran nga gihalad ngari kanako balaan kaayo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Inig-ihap ninyo sa katawhan sa Israel kinahanglan ang tagsatagsa magbayad kanako ug lukat sa iyang kinabuhi aron walay katalagman nga mahitabo kaninyo samtang magpadayon ang pag-ihap. Ang tanan nga mahiapil sa pag-ihap kinahanglan mobayad sa kantidad nga pangayoon. Timbangon kini sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. Kinahanglan mobayad niini ang tanan silbing halad kanako. Ang tanan nga nagpanuigon ug 20 ka tuig o labaw pa mahiapil sa ihap ug kinahanglan magbayad sila kanako niining maong kantidad. Ang dato dili angay nga magbayad ug kapin ug ang pobre dili magbayad ug kulang sa gitakda nga kantidad nga maoy halad sa pagtubos sa kaugalingon. Dawata ninyo kining maong salapi gikan sa katawhan sa Israel ug gastoha kini sa pag-alagad diha sa Tolda nga Tagboanan. Magpahinumdom kini kanako bahin sa katawhan sa Israel ug mao kini ang lukat sa inyong kinabuhi.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Paghimog hunawanan nga bronsi ug tungtonganan niini nga bronsi usab. Ibutang kini tungatunga sa Tolda nga Tagboanan ug sa halaran ug sudli kinig tubig. Mao kini ang gamiton ni Aaron ug sa iyang mga anak aron paghugas sa ilang mga kamot ug tiil. Kinahanglan manghugas sila sa dili pa sila mosulod sa Tolda nga Tagboanan ug sa dili pa sila moduol sa halaran aron sa pag-alagad ingon nga mga pari ug sa paghalad ngari kanako sa halad nga sunogon aron dili sila mamatay. Kinahanglan hugasan nila ang ilang mga kamot ug tiil aron dili sila mamatay. Mao kini ang tulomanon nga sundon nila sa tanan nilang kaliwatan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagkuhag labing maayo nga pahumot: unom ka kilo sa humot nga mira nga tinubig, tulo ka kilo sa humot nga sinamon, tulo ka kilo sa humot nga kahoy, unom ka kilo sa casia ug upat ka litro nga lana sa olibo. Kinahanglan timbangon kining tanan sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Tolda. Pinaagi niini paghimog sagradong lana nga igdidihog. Sagola kini sama sa buhaton sa mamumuhat ug pahumot. Mahimo kining sagradong lana nga igdidihog. Pinaagi niini dihoga ang Tolda nga Tagboanan, ang Sudlanan sa Kasabotan, ang lamisa ug ang tanang kahimanan niini, ang kandelero ug ang tanang kahimanan niini. Dihogi usab ang halaran nga gamiton sa pagsunog sa insenso, ang halaran alang sa mga halad nga pagasunogon ug ang tanang kahimanan niini ingon man ang hunawanan lakip sa tungtonganan niini. Ihalad kini aron mahimong balaan kaayo ug ang makasaghid niini makaambit sa pagkabalaan niini. Unya dihogi si Aaron ug ang iyang mga anak ug ihalad sila aron mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Ingna ang katawhan sa Israel, ‘Kini mao ang akong balaan nga lana nga igdidihog alang kaninyo ingon man sa umaabot ninyo nga mga kaliwatan. Ayaw kini ibubo ngadto sa ordinaryong mga tawo ug ayaw kamo paghimog pahumot nga sama niinig mga sagol. Balaan kini ug kinahanglan nga ilhon ninyo kini nga balaan. Busa bisan kinsa ang maghimo ug sama niini o mogamit niini pagdihog kang bisan kinsa nga dili pari, hinginlan gikan sa akong katawhan.’” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagdala ug samang gidaghanon niining mosunod nga mga pahumot: sakti, onika, galbanum ug lunsayng insenso. Gamita kini sa paghimog insenso, sama sa himoon sa mamumuhat ug pahumot. Sagoli kinig asin. Lunsay kini ug sagrado. Pagdokdok ug usa ka bahin ug pinoha gayod pag-ayo. Ibutang ang uban niini atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan nga anaa sa Tolda nga Tagboanan, diin makigtagbo ako kanimo. Kinahanglan nga ilhon ninyo nga balaan kaayo kining maong insenso. Ayaw paghimog insenso nga samag sagol niini alang sa inyong kaugalingon. Kinahanglan nga ilhon mo kini nga balaan kay gihalad man ngari kanako. Kon may maghimog sama niini aron iyang ipahumot, hinginlan siya gikan sa akong katawhan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Gipili ko si Besalel, ang anak ni Uri nga anak ni Hur, sa banay ni Juda. Gipuno ko siya sa akong gahom ug gihatagag kaalam ug hiyas sa pagpamuhat ug bisag unsa. Siya maoy maghimo sa mga maanindot nga mga dibuho ginamit ang bulawan, plata ug bronsi. Siya ang maghimo sa mga alahas, ang magkulit sa kahoy ug sa tanang matang sa buhat. Ug aron may makatabang kang Besalel, gipili ko usab si Oholiab, ang anak nga lalaki ni Ahisamac, sa banay ni Dan. Gihatagan ko usab ug katakos ang tanang hanas nga mga trabahador aron buhaton nila ang tanang butang nga gisugo ko kanimo: ang Tolda nga Tagboanan, ang Sudlanan sa Kasabotan, ang takob sa Sudlanan ug tanang kahimanan sa Tolda, ang lamisa ug ang mga kahimanan niini, ang kandelero nga lunsayng bulawan ug ang tanang kahimanan niini, ang halaran sa insenso, ang halaran alang sa mga halad nga pagasunogon ug ang tanang kahimanan niini, ang hunawanan ug ang tungtonganan niini, ang mahalon ug sagradong bisti ni Aaron nga pari ug sa iyang mga anak aron gamiton sa ilang pag-alagad, ang lana nga igdidihog ug ang humot nga insenso alang sa Dapit nga Balaan. Inighimo nila niining tanan, kinahanglan himoon kini sumala gayod sa akong gisugo kanimo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel nga kinahanglan tamdon ninyo ang akong Adlaw nga Igpapahulay kay mao kini ang ilhanan tali kanako ug kaninyo ug sa inyong kaliwatan aron kamo masayod nga ako, ang Ginoo, maoy nagpili kaninyo aron mahimong akong katawhan. Busa kinahanglan nga tamdon ninyo ang Adlaw nga Igpapahulay kay gibalaan kini alang kaninyo. Ang dili magbalaan niini kinahanglan patyon. Ang magtrabaho sa Adlawng Igpapahulay puohon gayod. Buhata ninyo ang inyong mga buluhaton sulod sa unom ka adlaw apan ang ikapito, adlaw sa pahulay ug kini balaan. Gigahin kini alang kanako. Patyon ang magtrabaho nianang adlawa. Kinahanglan tamdon sa katawhan sa Israel ang Adlaw nga Igpapahulay kay kini usa man ka kasabotan nga dayon. Usa kini ka walay kataposan nga ilhanan tali kanako ug sa katawhan sa Israel, kay ako, ang Ginoo, maoy naghimo sa langit ug sa yuta sulod sa unom ka adlaw ug sa ikapito nga adlaw mipahulay ako ug nakapahulay gayod.” Tapos makigsulti ang Dios kang Moises didto sa Bukid sa Sinai, gihatag niya ngadto kang Moises ang duha ka papan nga bato nga gisulatan sa kasugoan nga ang Dios mismo maoy nagsulat. Sa pagkamatikod sa mga tawo nga si Moises dugay nga wala molugsong gikan sa bukid, miadto sila kang Aaron ug miingon kaniya, “Hala, buhati kamig usa ka dios nga maoy mangulo kanato kay wala kita masayod unsay nahitabo niining tawo nga ginganlag Moises nga maoy nangulo kanato sa paggawas sa Ehipto.” Si Aaron miingon kanila, “Panguhaa ang mga ariyos nga bulawan sa inyong mga asawa ug sa inyong mga anak nga lalaki ug babaye ug dad-a nganhi kanako.” Busa gikuha sa tanang katawhan ang ilang mga ariyos nga bulawan ug gidala ngadto kang Aaron. Gidawat niya ang mga ariyos ug gitunaw kini ug gibubo ang bulawan ngadto sa hulmahan. Pinaagi niini nahulma ang usa ka nating baka. Ang mga tawo miingon, “Israel, mao kini ang atong dios nga nagkuha kanato sa Ehipto.” Sa pagkakita ni Aaron niini, nagtukod siyag usa ka halaran sa atubangan sa nating baka nga bulawan. Unya nagpahibalo siya sa pag-ingon, “Ugma adunay kasaulogan aron sa pagpasidungog sa Ginoo.” Sayo sa pagkasunod buntag naghalad silag mga mananap nga gisunog ug naghalad silag mga mananap alang sa halad sa pakigdait. Nanglingkod ang katawhan, nag-inom ug nangaon ug unya nagpatuyang sila sa kahilayan. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Lakaw, pagdalig lugsong kay ang imong katawhan nga gipagawas mo sa Ehipto nagpakasala. Dali ra silang mitipas sa dalan nga gipasubay ko kanila. Naghimo sila ug usa ka nating baka sa tinunaw nga bulawan ug gisimba nila kini ug naghalad usab silag mga sakripisyo alang niini. Miingon sila, ‘Israel, mao kini ang atong dios nga nagkuha kanato sa Ehipto.’” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Nasayod ako nga gahig ulo kining maong katawhan. Karon, pasagdi ako kay laglagon ko sila sa nagdilaab kong kasuko. Unya himoon ko ikaw ug ang imong kaliwatan nga usa ka bantogang nasod.” Apan si Moises nangaliyupo sa Ginoo nga iyang Dios ug miingon, “O Ginoo, nganong pasilaobon mo man ang imong kasuko batok sa imong katawhan nga giluwas mo gikan sa Ehipto pinaagi sa dako mong gahom? Makaingon unya ang mga Ehiptohanon nga gikuha mo diay sila sa Ehipto kay buot mo silang patyon didto sa kabukiran ug aron mapuo sila. Ayaw na intawon ipadayon ang imong kasuko. Ayaw usab intawon pahamtangi sa katalagman ang imong katawhan. Hinumdomi ang imong mga alagad nga si Abraham, si Isaac ug si Jacob ug ang gisaad mo kanila nga gipanumpaan mo sa imong ngalan. Miingon ka kanila, ‘Pasanayon ko ang inyong kaliwatan sama kadaghan sa mga bituon. Ihatag ko sa inyong mga kaliwat kining tanang yuta nga akong gisaad ug mapanag-iya nila kini hangtod sa kahangtoran.’” Busa wala ipadayon sa Ginoo ang iyang nahunahunaang buhaton ug wala niya pahamtangi sa katalagman ang iyang katawhan. Mibiya si Moises ug milugsong sa bukid dala ang tigpahinumdom nga duha ka papan nga may sulat sa kasugoan sa luyog luyo. Ang naghimo niadtong papan mao ang Dios ug ang nahisulat niini gikulit sa Dios mismo. Nadungog ni Josue ang kaguliyang sa mga tawo ug miingon siya kang Moises, “Nadungog ko ang kagahob nga sama sa gubat sulod sa kampo.” Si Moises miingon, “Dili kana kagahob sa kadaogan o kagahob sa kasub-anan tungod sa kapildihan kondili mga panag-awit ang akong nabati.” Sa dihang nagkaduol na si Moises sa kampo ug nakita niya ang nating baka ug ang mga tawo nga nagsayaw, labihan niyang sukoa. Gibusdak niya ang mga papan nga iyang gidala ug napusgay kini diha sa tiilan sa bukid. Unya gikuha niya ang nating baka nga ilang gihimo ug gidaoban kini. Unya iyang gidugmok ug gisagol sa tubig ug gipainom niya kini sa katawhan sa Israel. Giingnan niya si Aaron, “Unsay gihimo niining katawhan nganha kanimo nga giangin mo man sila sa paghimo niining makalilisang nga sala?” Si Aaron mitubag, “Ayaw kasuko kanako. Nasayod ka bitaw nga gusto gayod sila nga magbuhat ug daotan. Miingon sila kanako, ‘Himoi kamig dios aron maoy mangulo kanamo kay wala kami masayod unsay nahitabo kang Moises nga maoy nagkuha kanamo sa Ehipto.’ Giingnan ko sila, ‘Dad-a ngari kanako ang inyong bulawan.’ Busa gihatag nila kanako ang ilang bulawan. Unya giitsa ko kini sa kalayo ug nahulma kining nating baka.” Nakita ni Moises nga wala makapugong si Aaron sa katawhan ug nagpatuyang sila sa ilang kaugalingon atubangan sa ilang kaaway. Busa mitindog si Moises diha sa ganghaan sa kampo ug misinggit, “Kadtong dapig sa Ginoo duol kanako!” Miduol kaniya ang tanang mga Levita ug giingnan niya sila, “Kini mao ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Ang matag usa kaninyo kinahanglan magtakin sa iyang espada ug lukpa ninyog suroy ang tibuok kampo ug pamatya ninyo ang inyong igsoong lalaki, kahigalaan ug mga silingan.’” Gituman sa mga Levita ang gisugo ni Moises kanila ug niadtong adlawa 3,000 ka tawo ang napatay. Giingnan ni Moises ang mga Levita, “Niining adlawa gihalad ninyo ang inyong kaugalingon ingon nga mga pari alang sa pag-alagad sa Ginoo pinaagi sa pagpatay sa inyong mga anak nga lalaki ug mga igsoong lalaki busa gipanalanginan kamo sa Ginoo karong adlawa.” Pagkasunod adlaw si Moises miingon sa katawhan, “Nakahimo kamog makalilisang nga sala. Apan karon, motungas ako sa bukid ngadto sa Ginoo, basin pag madani ko siya sa pagpasaylo sa inyong sala.” Mibalik si Moises ngadto sa Ginoo ug miingon, “Pagkamakalilisang gayod sa sala nga nahimo niining mga tawhana! Naghimo sila ug diosdios nga bulawan aron ilang simbahon. Apan pasayloa intawon sila sa ilang mga sala. Kon dili ka makapasaylo kanila, papasa sa imong listahan ang akong ngalan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ang ngalan sa nakasala kanako maoy akong papason. Karon, lakaw, dad-a ang mga tawo sa dapit nga giingon ko kanimo. Ayaw kalimot nga giyahan kamo sa akong anghel. Hinumdomi nga ang akong anghel magagiya kanimo apan inig-abot sa hustong panahon silotan ko gayod sila tungod sa ilang sala.” Gipadad-an sa Ginoo ug mga sakit ang katawhan tungod kay ilang gipahimo si Aaron ug nating baka nga bulawan. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Biya niining dapita uban sa katawhan nga imong gikuha sa Ehipto ug pangadto kamo sa yuta nga gisaad ko nga ihatag kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob. Miingon ako kanila, ‘Ihatag ko kining yutaa sa inyong kaliwatan.’ Magpadala ako ug anghel nga maoy mogiya kaninyo. Hinginlan ko ang mga Canaanhon, ang mga Amorihanon, ang mga Hitihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon. Mangadto kamo sa usa ka yuta nga dato ug tabunok. Apan dili ako mouban kaninyo kay gahi kamog kasingkasing kay tingali unyag laglagon ko kamo diha sa dalan.” Sa pagkadungog sa katawhan niining daotan nga balita, nagsubo sila ug wala na kanilay nagsul-ob ug alahas. Kay gimandoan sa Ginoo si Moises, “Ingna ang katawhan sa Israel, ‘Gahi gayod kamog ulo. Kon ubanan ko kamo bisan sa makadiyot lamang, maaghat ako sa paglaglag kaninyo sa hingpit. Hala, tangtanga ninyo ang inyong alahas kay ako ray mahibalo kon unsaon ko kamo.’” Busa sukad sa Bukid sa Sinai wala na gayod magsul-ob ug alahas ang katawhan sa Israel. Naandan ni Moises ang pagdala sa Tolda ug pagtaod niini sa dapit nga layulayo sa kampo. Ginganlan niya kinig Tolda nga Tagboanan. Ang buot magpakisayod sa Ginoo moadto sa Tolda nga Tagboanan. Inig-adto ni Moises sa maong Tolda, manindog ang tanang katawhan diha sa pultahan sa ilang kaugalingong tolda ug magbantay kang Moises hangtod nga mosulod na siya sa Tolda. Human makasulod si Moises, ang daw haligi nga panganod mopaibabaw sa pultahan sa Tolda unya ang Ginoo makigsulti kang Moises. Inigkakita sa katawhan sa daw haligi nga panganod diha sa pultahan sa Tolda, moyukbo sila diha sa pultahan sa ilang kaugalingong tolda. Ang Ginoo magpakita kang Moises sa iyang pagpakigsulti kaniya sama sa usa ka tawo nga makigsulti sa iyang higala. Unya mopauli si Moises ngadto sa kampo. Apan ang iyang batan-ong alagad nga si Josue nga anak ni Nun dili mobiya sa Tolda. Si Moises miingon sa Ginoo, “Tinuod nga gisugo mo ako sa pagpangulo niining katawhan paingon sa yuta nga ihatag mo kanila apan wala mo ako sultihi kon kinsay imong pakuyogon kanako. Apan sa gihapon miingon ka nga nakaila ka kanako pag-ayo ug gikahimut-an mo ako. Kon nahimuot ka kanako, naghangyo ako kanimo nga suginlan mo ako karon sa imong mga plano aron makaila ako kanimo ug magpadayon ako sa pagpahimuot kanimo. Hinumdomi usab nga kining mga tawhana imong gipili.” Ang Ginoo miingon, “Mouban ako kanimo ug magmadaogon ka.” Si Moises miingon kaniya, “Kon dili ka mouban kanamo, ayaw kami pabiyaa niining dapita. Kay unsaon man pagkasayod ni bisan kinsa nga gikahimut-an mo ako ug ang imong katawhan kon dili mo kami ubanan? Kon mouban ka kanamo, ako ug ang imong katawhan mailhan nga lahi sa ubang katawhan sa kalibotan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Buhaton ko gayod ang giingon mo kay gikahimut-an ko ikaw ug nakaila kaayo ako kanimo.” Mihangyo si Moises, “Pakit-a ako sa imong himaya.” Ang Ginoo mitubag, “Pakit-on ko ikaw sa akong pagkamaayo ug litukon ko diha sa imong atubangan ang akong balaan nga ngalan: Yahweh. Kaluy-an ko ang akong gustong kaluy-an.” Ug miingon pa gayod siya, “Dili ka makakita sa akong nawong kay walay tawo nga makakita kanako nga magpabiling buhi. Tan-awa, aniay dapit tupad kanako diin makatindog ka sa bato nga bantilis. Iniglabay sa akong himaya ibutang ko ikaw sa liki sa batong bantilis ug tabonan ko ikaw sa akong kamot hangtod makasaylo na ako. Unya kuhaon ko ang akong kamot ug makita mo ang akong likod apan dili ang akong nawong.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagtabas ug duha ka papan nga bato sama sa unang papan kay sulatan ko kini sa mga pulong nga nahisulat sa unang mga papan nga imong gibuak. Pangandam ugma sa buntag ug tungas sa Bukid sa Sinai ug pakigkita kanako didto sa tumoy sa bukid. Kinahanglan nga walay bisan kinsa nga mokuyog kanimo pagtungas. Walay tawo nga motaak sa bisan diing bahin sa bukid ug walay karnero o baka nga manibsib diha sa tiilan sa bukid.” Busa nagtabas si Moises ug duha ka papan nga bato nga sama sa unang duha ka papan. Sayo pagkasunod buntag, mitungas siya sa Bukid sa Sinai ug gidala niya ang duha ka papan nga bato sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Unya mikunsad ang Ginoo nga gilibotan sa panganod ug nagtindog didto uban ni Moises ug gilitok sa Ginoo ang iyang ngalan: Yahweh. Miagi ang Ginoo sa atubangan ni Moises ug miingon, “Ako si Yahweh, ang Dios nga maluluy-on. Dili ako daling masuko. Puno ako sa gugmang walay paglubad ug matinumanon. Nahigugma gayod ako ug nagatuman sa akong saad ngadto sa linibo ka kaliwatan ug nagpasaylo sa mga sala ug kalapasan. Apan silotan ko gayod ang mga anak ug mga apo hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga kaliwatan tungod sa sala sa ilang katigulangan.” Mihapa dayon sa yuta si Moises ug misimba. Miingon siya, “Kon tinuod gayod nga nahimuot ka kanako hangyoon ko ikaw, O Ginoo, sa pag-uban kanamo. Gahi kaayog kasingkasing kining maong katawhan apan pasayloa ang among pagkadaotan ug ang among kasal-anan ug dawata kami ingon nga imo nang katawhan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Maghimo akog kasabotan uban sa katawhan sa Israel. Sa ilang atubangan buhaton ko ang mga milagro nga wala pa sukad masaksihi sa tibuok kalibotan. Ang tanang tawo makakita sa tanan nga buhaton ko alang kaninyo. Ang akong buhaton kahibulongan kaayo. Tumana ang mga sugo nga ihatag ko kaninyo karong adlawa. Abugon ko ang mga Amorihanon, ang mga Canaanhon, ang mga Hitihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon. Ayaw gayod paghimog bisan unsang kasabotan sa mga tawo sa nasod nga inyong adtoan kay kini mahimong bitik alang kaninyo. Hinuon, gub-a ang ilang mga halaran ug ang balaan nilang mga haligi ug pamutla ang sagrado nilang mga kahoy. “Ayaw kamo pagsimba ug laing dios kay ako, si Yahweh, abubhoan. Ako Dios nga abubhoan. Ayaw kamo paghimog bisan unsang kasabotan uban sa mga tawo sa nasod nga inyong adtoan. Kay sa higayon nga magsimba sila sa ilang mga diosdios ug maghalad ug mga sakripisyo, dapiton kamo nila ug matintal kamo pagkaon sa mga pagkaon nga gihalad nila sa ilang mga diosdios. Tingalig pangasaw-on sa inyong mga anak ang ilang mga anak. Ang ilang maasawa modani unya kanila sa pagsimba sa ilang mga diosdios ug mag-angin sa inyong mga anak sa pagluib kanako. “Ayaw kamo paghimog mga diosdios gikan sa tinunaw nga metal. “Tumana ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Sumala sa giingon ko kaninyo kaon kamo sa pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw sa bulan sa Abib kay niana mang bulana mibiya kamo sa Ehipto. “Akoa ang panganay sa tawo ug ang panganay sa mananap, ang laki nga panganay sa inyong kahayopan. Apan kinahanglan lukaton ninyo ang panganay sa inyong asno pinaagi sa pag-ilis niinig karnero. Kon dili ninyo kini lukaton, balia ang liog niini. Lukata ang panganay ninyong anak nga lalaki. Kinahanglan nga ang moduol kanako magdala ug halad. “Magtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan ayaw pagtrabaho sa ikapito nga adlaw bisan panahon sa tingpugas o ting-ani. “Tumana ang Kasaulogan sa Pagpangani inigpangani ninyo sa unang bunga sa trigo. Himoa usab ang Kasaulogan sa mga Balongbalong sa kataposan sa tuig. “Makatulo sa usa ka tuig kinahanglan nga ang inyong mga lalaki moatubang aron pagsimba kanako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel. Human ko abuga ang ubang katawhan ug human ko dugangi ang gidak-on sa inyong yuta, walay moilog sa inyong nasod sa panahon nga moatubang kamo kanako, ang Ginoo, ang inyong Dios, katulo sa usa ka tuig. “Ayaw gamita ang pan nga may patubo inighalad ninyog mananap ingon nga halad alang kanako. Ayaw isalin hangtod sa pagkabuntag ang bisan unsang mananap nga giihaw panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo. “Dad-a ngadto sa akong balay ang labing maayo sa unang abot sa inyong kaumahan. “Ayaw ninyo lutoa ang nating karnero sa gatas sa iyang inahan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kining mga pulonga kay pinaagi niini naghimo akog kasabotan uban kanimo ug sa Israel.” Si Moises nakig-uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug wala siya mokaon o moinom. Gisulat niya diha sa mga papan ang mga pulong sa kasabotan nga mao ang Napulo ka Sugo. Sa paglugsong ni Moises sa Bukid sa Sinai nga nagdala sa duha ka papan nga gisulatan sa Napulo ka Sugo, wala siya masayod nga nagdan-ag diay ang iyang nawong gumikan sa iyang pagpakigsulti sa Ginoo. Sa pagtan-aw ni Aaron ug sa tanang katawhan sa nawong ni Moises, nakita nila nga nagdan-ag kini ug nangahadlok sila pagduol kaniya. Apan gitawag sila ni Moises. Miduol kaniya si Aaron ug ang tanang pangulo sa katawhan ug nakigsulti si Moises kanila. Human niadto, miduol ang tanang katawhan sa Israel ug gihatag ni Moises kanila ang tanang sugo nga gisulti sa Ginoo kaniya didto sa Bukid sa Sinai. Human si Moises makigsulti kanila gitabonan niya ang iyang nawong. Apan inigsulod ni Moises sa Tolda aron sa pagpakig-atubang ug sa pagpakigsulti sa Ginoo, kuhaon niya ang tabon hangtod nga mogawas siya sa Tolda. Ug iniggawas niya sultihan niya ang katawhan sa Israel sa tanan nga ipasulti sa Dios kaniya ngadto sa katawhan. Ug nakita nila nga nagdan-ag ang iyang nawong. Unya tabonan na usab niya ang iyang nawong hangtod sa sunod nga higayon nga makigsulti siya sa Ginoo. Gitigom ni Moises ang tanang mga Israelita ug iyang giingnan, “Mao kini ang gisugo sa Ginoo kaninyo: Himoa ninyo ang inyong buluhaton sulod sa unom ka adlaw. Apan ang ikapito, balaang adlaw alang kaninyo ug usa ka Adlawng Igpapahulay nga gigahin alang kanako. Ang magtrabaho niining adlawa patyon gayod. Ayaw pagtrabaho bisan gani sa paghaling ug kalayo diha sa inyong balay sa Adlawng Igpapahulay.” Giingnan ni Moises ang tanang katawhan sa Israel, “Mao kini ang gisugo sa Ginoo: Kinahanglan maghalad kamo sa Ginoo. Ang tanan nga buot maghalad kinahanglan maghalad ug bulawan, plata, bronsi, delana nga asul, tapol ug pula, pino nga lino, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, panit sa laking karnero, panit sa kanding, kahoy nga acasia, lana alang sa mga lamparahan, mga pahumot alang sa lana nga igdidihog ug alang sa humot nga insenso, bato nga kornalina ug ubang mahalong bato nga ipatapot sa epod ug sa tabon sa dughan sa Pangulong Pari. “Ang tanan nga batid nga trabahador nga anaa uban kaninyo kinahanglan moari aron himoon nila ang tanan nga gisugo sa Ginoo: ang Toldang Tagboanan ug ang tabon niini, ang mga sab-itanan, ang mga tabla, ang mga balabag, ang haligi ug ang sukaranan niini, ang Sudlanan sa Kasabotan ug ang mga yayongan niini, ang takob sa Sudlanan ug ang tabil nga nagsalimbong niini, ang lamisa, ang mga yayongan niini ug ang tanang kahimanan niini, ang pan nga ihalad ngadto sa Dios, ang butanganan ug suga ug ang mga kahimanan niini, ang mga lamparahan ug ang lana alang sa mga lamparahan, ang halaran nga sunogan sa mga insenso ug ang mga yayongan niini, ang lana nga igdidihog, ang humot nga insenso ug ang tabil alang sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan, ang halaran nga sunoganan sa mga halad, uban sa linala nga bronsi nga gipakabit niini, ang mga yayongan ug ang tanang kahimanan niini, ang hunawanan nga planggana ug ang tungtonganan niini, ang mga tabil sa hawanan ug ang mga haligi ug mga sukaranan niini, ang tabil alang sa ganghaan paingon sa hawanan, ang mga ugsok ug mga pisi alang sa Tolda nga Tagboanan ug sa hawanan, ang mga mahalon nga mga bisti sa pari alang sa pag-alagad sa Dapit nga Balaan—ang sagradong mga bisti ni Aaron nga pari ug sa iyang mga anak alang sa ilang pag-alagad ingon nga mga pari.” Unya mibiya kang Moises ang tanang mga Israelita. Ang tanan nga nadasig sa paghalad naghalad ngadto sa Ginoo aron gamiton paghimo sa Tolda nga Tagboanan. Gihalad nila ang tanang mga butang nga gikinahanglan alang sa mga serbisyo ug alang sa paghimo sa sagradong bisti. Mianha ang mga lalaki ug mga babaye. Ang tanan nga nadasig nagdalag mga dayandayan, mga ariyos, mga singsing, mga kuwintas ug tanang matang sa butang nga bulawan. Ang matag usa nagdalag butang nga bulawan nga iyang gihalad ngadto sa Ginoo. Sumala sa anaa kanila, ang tanan nagdala niining mosunod: asul, tapol o pula nga delana, pino nga lino, panapton nga gikan sa balhibo sa kanding, panit sa laking karnero o panit sa kanding. Ang tanan nga may ikahalad nga plata o bronsi nagdala sa ilang halad ngadto sa Ginoo, ingon man ang may kahoy nga acasia nga magamit sa bisan unsang paagi alang sa pagtukod. Ang mga babaye nga hanas sa paghimog tanod nga asul, tapol, o pula nga delana ug pino nga lino naghimo niining mga butanga ug gihalad nila kini. Nagbuhat usab sila ug tanod gikan sa balhibo sa kanding. Ang mga kadagkoan nagdalag mga batong kornalina ug mga bato nga mahalon nga ipatapot sa epod ug sa tabon sa dughan, mga pahumot ug lana alang sa mga lamparahan ug mga pahumot sa lana nga igdidihog ug mga humot nga insenso. Ang tanan nga nadasig pagtabang sa tanang buluhaton nga gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises nagdala sa ilang kinaugalingong halad ngadto sa Ginoo. Miingon si Moises sa mga Israelita, “Gipili sa Ginoo si Besalel, anak ni Uri, nga anak ni Hur, sa banay ni Juda. Gihatagan siya sa Dios ug kaalam sa pagbuhat sa tanang matang sa buhat sa pagpaanindot, sa paghimo ug mga maanindot nga mga plano ug paghimo niini ginamit ang bulawan, plata ug bronsi, sa paghimog mga alahas, sa pagkulit ug kahoy ug sa tanang matang sa buhat sa pagpaanindot. Si Besalel ug si Oholiab nga anak ni Ahisamac, sa banay ni Dan, gihatagan sa Ginoo ug katakos sa pagtudlo sa uban sa ilang buluhaton. Gihatagan niya sila ug igong katakos sa paghimo sa tanang matang sa buhat nga himoon sa magkukulit, tigdibuho, maghahabol sa pinong lino, sa asul, tapol ug sa pula nga delana ug sa uban pang panapton. Makahimo sila sa tanang matang sa buhat ug batid silang modibuho. “Si Besalel, si Oholiab ug ang tanang batid nga mga tawo nga gihatagan sa Ginoo ug abilidad ug kaalam sa paghimo sa tanan nga gikinahanglan aron paghimo sa balaang Tolda, kinahanglan maghimo niining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo.” Gitawag ni Moises si Besalel, si Oholiab ug ang tanang mga lalaki nga batid sa pagtrabaho, andam sa pagtabang ug gihatagan sa Ginoo sa katakos. Gisultihan sila ni Moises sa pagsugod sa trabaho. Gidawat nila gikan kang Moises ang tanang halad nga gidala sa mga Israelita alang sa pagtukod sa balaang Tolda. Ang katawhan sa Israel nagpadayon sa pagdala ngadto kang Moises sa ilang mga halad matag buntag. Unya ang mga tawo nga batid sa pagtrabaho nga maoy nagbuhat sa balaang Tolda namiya una sa ilang mga nagkalainlaing buluhaton ug nangadto sila kang Moises ug miingon, “Ang katawhan nagdalag sobra kay sa gikinahanglan sa buhat alang sa Ginoo.” Busa si Moises nagpadala niining mga sugo ngadto sa tibuok kampo, “Ayaw na kamo pagdalag dugang pang amot alang sa pagtukod sa balaang Tolda.” Tungod niini, ang mga tawo mihunong pagdalag amot. Ang natigom nga halad sobra pa kay sa gikinahanglan aron paghuman sa trabaho. Ang tanan nga labing batid nga mga trabahador maoy naghimo sa Tolda nga Tagboanan. Gihimo kini ginamit ang napulo ka panapton nga hinimo gikan sa lino nga pinong pagkalubid, asul, tapol ug pula nga delana nga may hulagway sa kerubin nga maayong pagkaborda. Ang matag panapton may gitas-on nga 12 ka metros ug gilapdon nga duha ka metros. Managsama kadagko ang tanan. Gisumpaysumpay nila pagtahi ang lima ka panapton ug mao usab kini ang ilang gihimo sa laing lima ka panapton. Unya gigalongan nilag asul nga panapton ang ngilit sa matag hut-ong niini. Gibutangan nilag 50 ka galong ang tanang panapton sa unang hut-ong ug 50 usab ka galong nga tugbang niini sa kataposang panapton sa ikaduhang hut-ong. Naghimo usab silag 50 ka bulawan nga kaw-itanan ug gipakabit nila niini ang duha ka hut-ong sa mga panapton. Unya naghimo silag 11 ka panapton nga gikan sa balhibo sa kanding aron himoong atop sa Tolda. Ang matag panapton may gitas-on nga 13 ka metros ug may gilapdon nga duha ka metros. Samag gidak-on ang tanan. Gisumpaysumpay nila pagtahi ang lima niini ingon man ang nahibilin nga unom ka panapton. Unya gibutangan nilag 50 ka galong ang daplin sa kataposang panapton sa unang hut-ong ug 50 ka galong sa daplin sa kataposang panapton sa ikaduhang hut-ong. Naghimo silag 50 ka kaw-itanan nga bronsi aron pagsumpay sa duha ka hut-ong nga panapton ug aron matibuok ang Tolda. Naghimo usab silag atop sa Tolda gikan sa panit sa laking karnero ug laing atop nga hinimo gikan sa panit sa kanding nga isapaw niini. Unya naghimo silag tul-id nga mga tabla nga acasia alang sa Tolda nga Tagboanan. Ang matag usa ka tabla may gitas-on nga upat ug tunga ka metros ug may gilapdon nga 68 ka sentimetros. Ang tanang tabla gihimoag duha ka diladila aron masumpay kini. Naghimo usab silag 20 ka tabla alang sa kilid nga dapit sa habagatan ug gibutangan kinig 40 ka sukaranan nga plata, duha ka sukaranan sa matag tabla aron pagsangga sa duha ka diladila niini. Naghimo usab silag 20 ka tabla alang sa amihanan nga kilid sa Tolda ug gibutangan kinig 40 ka sukaranan nga plata, duha ka sukaranan sa matag tabla. Alang sa likod sa Tagboanan dapit sa kasadpan, naghimo silag unom ka tabla ug duha ka tabla alang sa mga eskina sa likod sa Tolda. Kining mga tabla nga gibutang sa mga eskina gitakdo ngadto sa unang argulya. Ang duha ka tabla nga nagporma sa duha ka eskina gihimo niining paagiha. Busa may walo ka mga tabla ug 16 ka mga sukaranan nga plata, duha sa matag tabla. Naghimo usab siyag balabag gikan sa kahoyng acasia, lima alang sa mga tabla sa usa ka kilid sa tolda, lima alang sa mga tabla sa pikas nga kilid ug lima usab alang sa mga tabla nga dapit sa kasadpan didto sa likod. Unya naghimo silag balabag nga gibutang diha sa tungatunga ug gipalapos gikan sa usa ka tumoy ngadto sa pikas tumoy. Gihapinan nilag bulawan ang mga tabla ug gibutangag mga argulyang bulawan aron balhogan sa mga balabag nga gihapinan usab ug bulawan. Unya naghimo silag tabil gikan sa asul, tapol ug pula nga delana ug sa lino nga pinong pagkalubid nga gibordahag hulagway sa mga kerubin. Naghimo usab silag upat ka haligi nga acasia aron maoy pakabitan sa tabil. Gihapinan nila kinig bulawan ug gibutangan ug kaw-itanan nga bulawan usab. Unya naghimo silag upat ka sukaranan nga plata aron maoy pasukaran sa mga haligi. Alang sa pultahan sa Tolda naghimo usab sila ug tabil nga asul, tapol ug pula nga delana ug pinong lino nga binordahan. Naghimo usab silag lima ka haligi nga gibutangag kaw-itanan ug gihapinag bulawan ang mga tumoy. Ang mga bangan niini, bulawan usab apan ang lima ka sukaranan niini bronsi. Unya naghimo si Besalel ug Sudlanan sa Kasabotan ginamit ang kahoyng acasia. Ang gitas-on niini 110 ka sentimetros, ang gilapdon 66 ka sentimetros ug ang gihabugon 66 ka sentimetros. Gihapinan niya kinig lunsayng bulawan ug giribitihan usab ug bulawan ang mga ngilit niini. Gihimoan niya kinig upat ka argulyang bulawan nga gunitanan ug gipakabit kini sa upat ka eskina niini, tagduha ka argulya sa matag kilid. Naghimo usab siyag yayongan nga kahoyng acasia ug gihapinan kinig bulawan. Gibalhog niya kini sa mga argulya nga diha sa matag kilid sa kahon ingon nga mga yayongan. Ang Kahon gihimoan niyag tabon nga lunsayng bulawan, 110 ka sentimetros ang gitas-on ug may gilapdon nga 66 ka sentimetros. Alang sa duha ka tumoy sa tabon, naghimo siyag duha ka kerubin nga sinalsal nga bulawan, usa sa isigkatumoy niini. Gihimo niya kini nga unay sa tabon. Binukhad ang mga pako sa kerubin busa napandongan sa ilang pako ang tabon. Nag-atbangay ang mga kerubin ug ang matag usa kanila nagdungaw sa tabon. Naghimo usab siyag lamisa nga acasia, 88 ka sentimetros ang gitas-on, 44 ka sentimetros ang gilapdon ug may gihabugon nga 66 ka sentimetros. Gihapinan niya kinig lunsayng bulawan ug giribitihag bulawan ang mga ngilit niini. Unya gisanipahan niya ang libot niini ug may gilapdon nga pito ka sentimetros ug giribitihag bulawan ang maong sanipa. Naghimo usab siyag upat ka argulyang bulawan alang niini ug gibutang kini sa upat ka eskina, sa dapit nga nahimutangan sa mga tiil niini. Ang mga argulya nga maoy balhogan sa mga yayongan sa lamisa gibutang duol sa sanipa. Naghimo usab siyag yayongan nga acasia ug gihapinan kinig bulawan. Unya naghimo siyag mga kahimanan nga lunsayng bulawan alang sa lamisa: mga plato, mga kupa, mga tibod ug mga panaksan nga gamiton alang sa halad nga ilimnon. Naghimo usab siyag butanganag suga nga lunsayng bulawan. Gihimo niya ang tungtonganan ug ang lawas niini sa sinalsal nga bulawan. Ang mga bulak nga gidayandayan niini, lakip ang mga biyoos ug mga gihay, gihimong unay sa kinatibuk-an niini. Unom ka sanga ang gibutang sa mga kiliran niini, tulo sa matag kilid. Ang matag usa sa unom ka sanga may tulo ka bulak nga dayandayan nga samag hitsura sa bulak sa almendras ug may mga biyoos ug mga gihay. Diha gayod sa lawas sa butanganag suga may upat ka bulak nga dayandayan nga samag porma sa bulak sa almendras ug may mga biyoos ug mga gihay usab. May usa ka biyoos ilalom sa matag usa sa tulo ka parisan nga sanga niini. Ang mga biyoos ug ang mga sanga unay sa butanganag suga. Hinimo kini gikan sa usa lamang ka sinalsal nga lunsayng bulawan. Naghimo siyag pito ka suga nga ibutang sa butanganan ug mga kimpit ug mga sangga nga lunsayng bulawan. Mga 34 ka kilo nga lunsayng bulawan ang nagamit aron paghimo sa butanganag suga ug sa tanang kahimanan niini. Naghimo siyag halaran nga acasia aron sunogan sa insenso. Kwadrado kini: 44 ka sentimetros ang gitas-on ingon man ang gilapdon ug 88 ka sentimetros ang gihabugon. Ang mga sungaysungay niini sa upat ka eskina unay sa kinatibuk-an niini. Gihapinan niyag lunsayng bulawan ang ibabaw niini, ang upat ka kilid ingon man ang sungaysungay niini ug giribitihan niyag bulawan ang mga ngilit. Unya naghimo siyag duha ka argulyang bulawan nga balhoganan sa mga yayongan ubos sa ngilit sa duha ka kilid. Naghimo usab siyag yayongan nga kahoyng acasia ug gihapinan niya kinig bulawan. Naghimo usab siyag sagradong lana nga igdidihog nga gisagol sa lunsayng insenso sama sa buhaton sa tighimog pahumot. Unya naghimo si Besalel ug halaran nga kahoyng acasia aron sunogan sa mga halad. Kwadrado kini nga may 2.2 ka metros ang gitas-on ingon man ang gilapdon ug 1.3 ka metros ang gihabugon. Gihimoan niya kinig upat ka sungaysungay diha sa upat ka eskina niini ug unay kini sa halaran. Ug gihapinan niya kinig bronsi. Gihimo usab niya ang tanang kahimanan sa halaran: mga lung-agan, mga kandos, mga panaksan, mga sab-onganan ug mga sangga sa kalayo. Ang tanang kahimanan pulos bronsi. Nagbuhat usab siyag rehas nga bronsi nga tungtonganan sa halaran ug gibutang ubos sa sanipa ug gipaabot sa tungatunga sa gihabugon sa halaran. Unya naghimo usab siyag upat ka argulya nga balhoganan sa yayongan ug gipakabit kini sa upat ka eskina sa bronsi nga rehas. Naghimo usab siyag yayongan nga kahoyng acasia nga gihapinag bronsi ug gibalhog sa mga argulya nga diha sa isigkakilid sa halaran. Gihimo niya ang halaran ginamit ang kahoyng acasia ug kini may haw-ang sa sulod. Unya naghimo siyag hunawanan ug tungtonganan niini gikan sa mga bronsing samin sa mga babaye nga nag-alagad didto sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan. Naghimo usab siyag hawanan. Ang mga tabil niini nga gibutang dapit sa habagatan hinimo gikan sa pino nga lino nga may 44 ka metros ang gitas-on. Ang 20 ka haligi ug 20 ka sukaran niini mga bronsi apan ang mga kaw-itanan sa haligi ug ang mga bangan niini plata. Sa kilid dapit sa amihanan, ang mga tabil may gitas-on nga 46 ka metros. Gipabitay kini sa 20 ka haligi nga gipasukad sa 20 ka sukaranan nga bronsi apan ang mga kaw-itanan sa mga haligi ug mga bangan niini plata. Sa kilid dapit sa kasadpan ang mga tabil may gitas-on nga 22 ka metros. Gipabitay kini sa napulo ka haligi nga gipasukad sa napulo ka sukaranan. Ang mga kaw-itanan sa mga haligi ug ang mga bangan niini plata. Ang kilid dapit sa silangan may gilapdon nga 22 ka metros. Sa kilid dapit sa ganghaan may mga tabil nga unom ug tunga ka metros ang gilapdon. Kini may tulo ka haligi ug tulo ka sukaranan. Sa pikas kilid usab ug sa duha ka kilid sa ganghaan paingon sa hawanan may mga tabil nga unom ug tunga ka metros ang gilapdon ug may tulo ka haligi ug tulo ka sukaranan. Ang tanang tabil libot sa hawanan hinimo sa pino nga lino. Ang sukaranan sa tulo ka haligi mga bronsi apan ang mga kaw-itanan sa mga haligi, ang mga bangan niini ug ang tabon sa mga tumoy niini mga plata. Ang tabil sa ganghaan paingon sa hawanan gibordahan ug asul, tapol ug pula nga delana ug pino nga lino. May gitas-on kini nga siyam ka metros ug duha ka metros ang gihabugon sama sa mga tabil sa hawanan. Gipabitay kini sa upat ka haligi nga gipasukad sa upat ka sukaranan nga bronsi. Ang mga kaw-itanan ug ang mga tabon sa mga tumoy ug ang mga bangan niini plata. Ang tanang ugsok alang sa Tolda nga Tagboanan ug sa naglibot nga hawanan bronsi. Mao kini ang mga butang nga gigamit didto sa Tolda nga Tagboanan nga gibutangan sa mga papan nga gisulatan sa Napulo ka Sugo. Gilista kini sa mga Levita sumala sa sugo ni Moises. Ang nagdumala kanila mao si Itamar nga anak ni Aaron nga pari. Si Besalel, ang anak ni Uri nga anak ni Hur, sa banay ni Juda, naghimo sa tanan nga gipabuhat ni Moises sumala sa sugo sa Ginoo. Ang katabang niya mao si Oholiab, ang anak ni Ahisamac, sa banay ni Dan. Usa siya ka magkukulit, tigdibuho ug tigborda ug asul, tapol ug pula nga delana ug pino nga lino. Ang tanang bulawan nga gigamit sa pagtrabaho sa Tolda nga Tagboanan bulawan nga gihalad ngadto sa Ginoo. Ang gibug-aton niini mga 1,000 ka kilo sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. Ang plata nga natigom nila sa ilang pagsenso sa katawhan may gibug-aton nga mga 3,430 ka kilo sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. Kining maong kantidad maoy gibayad sa tanang tawo nga nalista sa senso. Ang matag usa kanila mibayad sa kantidad nga 5.7 ka gramos nga plata sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. May 603,550 ka tawo nga nagpanuigon ug 20 ka tuig o kapin ang nalista sa senso. Ang mga 3,400 ka kilo nga plata gigamit paghimo sa mga 100 ka sukaranan sa tolda ug sa tabil. Ang nagamit sa matag sukaranan maigo ug 34 ka kilo. Sa nahibilin nga kapin sa 20 ka kilo nga plata naghimo siyag kaw-itanan alang sa mga haligi ug mga tumoy ug mga bangan niini. Ang bronsi nga gihalad ngadto sa Ginoo mikabat ug mga 2,425 ka kilo. Pinaagi niini naghimo siyag mga sukaranan alang sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan. Naghimo usab siyag halaran nga bronsi lakip sa rehas niini ug tanang kahimanan sa halaran. Naghimo usab siyag mga sukaranan sa hawanan ug sukaranan sa ganghaan niini ug sa tanang ugsok sa Tolda nga Tagboanan ug sa hawanan niini. Unya ginamit ang asul, tapol ug pula nga panapton, gitahi ni Besalel ug ni Oholiab ang luho nga mga bisti sa mga pari alang sa pag-alagad didto sa Tolda nga Tagboanan. Gitahian nila si Aaron niining sagradong bisti sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Nagtahi silag epod nga may bulawan kauban sa asul, tapol ug pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Nagsalsal silag bulawan ug gitabas nila kinig nipis aron iapil pagtahi sa asul, tapol ug pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid ug unya gibordahan nila kini. Naghimo silag kabiba alang sa epod ug gipakabit kini sa duha ka kilid niini. Ang bakos gihimo sa samang materyales sa pagkahabol sa epod. Hinimo kini nga may bulawan kauban sa asul, tapol ug pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Nag-andam usab silag mga bato nga kornalina ug gipahimutang kini sa engaste nga bulawan. Gikulitan kini sama sa usa ka silyo ug gikulit niini ang ngalan sa mga anak ni Israel. Gipatapot kini sa kabiba sa epod diha sa abaga ingon nga mga bato nga handomanan sa mga anak ni Israel sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Naghimo usab silag tabon sa dughan nga maayong pagkaborda sama sa epod. Gihimo nila kini nga may bulawan kauban sa asul, tapol ug pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Gihimo nila kini nga kwadrado ug gipilo ug may gitas-on ug gilapdon nga 22 ka sentimetros. Gibutangan nila kinig upat ka laray nga mga mahalong bato: ang unang laray, sardio, topasyo ug karbungko; ang ikaduhang laray, esmeralda, safiro ug dyamante; ang ikatulong laray, hacinto, agata ug amatista; ug ang ikaupat nga laray, berilo, kornalina ug haspe. Gipatapot nila kini sa bulawan nga engaste. Ang matag usa sa 12 ka mahalong bato gikulitan sa ngalan sa matag usa sa 12 ka banay ni Israel. Naghimo usab silag mga kadena nga lunsayng bulawan nga gilubid sama sa pisi alang sa tabon sa dughan. Naghimo usab silag duha ka engaste ug argulyang bulawan ug gipakabit nila ang duha ka argulya sa itaas nga bahin sa tabon sa dughan. Gihigot nila ang duha ka linubid nga bulawan ngadto sa duha ka argulya. Ug gihigot usab nila ang duha ka tumoy ngadto sa duha ka engaste ug sa ingon nga paagi gipakabit nila kini diha sa atubangan sa kabiba sa epod. Naghimo usab silag duha ka argulyang bulawan ug gipakabit kini sa ilalom nga eskina sa tabon sa dughan, sa sulod nga sidsid dapit sa epod. Naghimo pa gayod silag laing duha ka argulyang bulawan ug gipakabit kini sa ilalom nga bahin sa atubangan sa duha ka kabiba sa epod, duol sa tinakdoan sa ibabaw sa bakos nga maayong pagkahabol. Gihigot nila ang mga argulya sa tabon sa dughan ngadto sa mga argulya sa epod pinaagi sa usa ka asul nga pisi. Busa ang tabon sa dughan nahimutang ibabaw sa bakos ug dili kini matangtang. Gihimo kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gitahi niya ang sotana nga sapawan sa epod. Gihabol kini sa asul nga delana. Ang ngilit sa lungag alang sa ulo giribitihan aron dili kini magisi. Sa sidsid niini dapit sa ubos gibitayan nilag mga daw prutas nga granada nga asul, tapol ug pula nga delana ug pinong lino. Gibutangan usab nilag mga kampanilya nga lunsayng bulawan ang tungatunga sa mga daw prutas nga granada nga naglibot sa sidsid. Gilarayan nilag mga kampanilya ug mga daw prutas nga granada ang libot sa sidsid sa sotana nga gamiton sa pag-alagad sa pari sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya naghimo silag mga kamisadentro gikan sa pinong lino alang kang Aaron ug sa iyang mga anak. Naghimo usab silag purong nga pinong lino, mga kalo, mga karsunsilyo nga pino nga lino. Ang mga bakos nga pinong lino ug ang asul, tapol ug pula nga delana gibordahan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Naghimo usab silag dayandayan sa sagradong korona nga lunsayng bulawan ug gikulitan kini niining mosunod, “Gihalad ngadto sa Ginoo.” Gihigot nila kini sa tumoy sa purong pinaagi sa asul nga pisi sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Sa kataposan nahuman gayod paghimo ang Tolda. Gihimo sa mga Israelita ang tanang gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gidala nila kang Moises ang Toldang Tagboanan ug ang tanang kahimanan niini, ang kaw-itanan, ang mga tabla niini, ang mga balabag, ang mga haligi ug mga sukaranan niini, ang atop nga hinimo gikan sa panit sa laking karnero ug panit sa kanding, ang tabil, ang Sudlanan sa Kasabotan nga gisudlan sa papan nga gisulatan sa Napulo ka Sugo, ang mga yayongan ug ang tabon sa Sudlanan. Gidala usab nila ang lamisa ug ang tanang kahimanan niini, ang pan nga gihalad ngadto sa Dios, ang kandelero nga lunsayng bulawan ug ang mga lamparahan niini nga gilaray lakip ang mga kahimanan niini, ang lana alang sa mga lamparahan, ang halaran nga bulawan, ang lana nga igdidihog, ang humot nga insenso, ang tabil alang sa ganghaan sa Tolda, ang halaran nga bronsi lakip sa rehas nga bronsi, ang mga yayongan ug ang tanan nga kahimanan niini, ang hunawanan ug ang tungtonganan niini. Gidala pa gayod nila ang mga tabil sa hawanan, ang mga haligi, ang mga sukaranan, ang tabil alang sa ganghaan sa hawanan, ang mga higot niini, ang mga ugsok sa Tolda ug ang tanang kahimanan alang sa pag-alagad diha sa Tolda nga Tagboanan, ang luho nga mga bisti nga isul-ob sa mga pari inig-alagad nila diha sa Balaan nga Dapit, ang sagradong bisti alang kang Aaron ug sa iyang mga anak inig-alagad nila ingon nga mga pari. Gihimo sa mga Israelita ang tanang buluhaton sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gisusi ni Moises ang tanan nga ilang nahimo ug nakita niya nga kini gihimo nila sumala sa gisugo sa Ginoo. Busa gipanalanginan kini ni Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sa unang adlaw sa unang bulan ipatindog ang Tolda nga Tagboanan. Ibutang niini ang Sudlanan sa Kasabotan nga gisudlan sa Napulo ka Sugo ug salimbongi kini sa tabil. Isulod sa Tolda ang lamisa ug ibutang ang kahimanan sa ibabaw niini. Isulod usab ang butanganag suga ug ipahimutang niini ang mga lamparahan. Ibutang ang halaran nga bulawan nga sunoganan sa insenso diha atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan nga gisudlan sa mga papan nga gisulatan sa Napulo ka Sugo ug itaod ang tabil sa ganghaan sa Tolda. Ibutang ang halaran nga sunoganan sa mga halad nga mananap diha sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Ibutang ang hunawanan tungatunga sa Tolda nga Tagboanan ug sa halaran ug sudli kinig tubig. Ipahimutang ang hawanan sa Tolda ug itaod ang tabil sa ganghaan sa hawanan. “Unya kuhaa ang lana nga igdidihog ug dihogi ang Tolda ug ang tanan nga anaa niini. Sa ingon niini nga paagi ihalad ang Tolda ug ang tanang kahimanan aron mahimo kining balaan. Dihogi usab ang halaran nga sunoganan sa mga halad nga mananap ug ang tanang kahimanan niini. Ihalad kini niining paagiha ug mahimo kining balaan sa hingpit. Dihogi ang hunawanan ug ang tungtonganan niini ug ihalad kini. “Dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak ngadto sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan ug himoa kanila ang seremonyas sa paghugas. Ipasul-ob ni Aaron ang mga sagradong bisti. Dihogi siyag lana ug ihalad aron makaalagad siya kanako ingon nga pari. Dad-a usab ang iyang mga anak ug isul-ob kanila ang mga bisti. Unya dihogi sila sama sa imong pagdihog sa ilang amahan aron nga mag-alagad sila kanako ingon nga mga pari hangtod sa kahangtoran.” Gibuhat ni Moises ang tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Busa sa unang adlaw sa unang bulan sa ikaduhang tuig tapos sila mobiya sa Ehipto gipatindog ang Tolda nga Tagboanan. Gipatindog ni Moises ang Tolda ug gipahiluna niya ang mga sukaranan, ang mga tabla ug gipakabit ang mga balabag ug gitaod ang mga haligi niini. Gihikyad niya ang atop sa Tolda ug gisapawan kini pagtabon sa laing atop sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Unya gikuha niya ang mga papan nga gisulatan sa Napulo ka Sugo ug gisulod sa Sudlanan sa Kasabotan. Gibalhog niya ang mga yayongan diha sa mga argulya sa Sudlanan ug gitabonan kini. Unya gisulod niya sa Tolda ang Sudlanan sa Kasabotan ug gitaod ang tabil aron pagsalimbong sa Sudlanan nga gisudlan sa mga papan sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Gibutang niya ang lamisa didto sa Tolda nga Tagboanan dapit sa amihanan sa gawas sa tabil. Ug gibutang niya sa maong lamisa ang pan nga gihalad ngadto sa Ginoo sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Gibutang usab niya ang kandelero diha sa Tolda nga Tagboanan atbang sa lamisa dapit sa habagatan. Gibutang niya ang mga suga sa ibabaw niini sa atubangan sa Ginoo sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Unya gipahimutang niya ang halaran nga bulawan didto sa Tolda nga Tagboanan, atubangan sa tabil. Sa ibabaw niini gisunog niya ang humot nga insenso sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Gitaod niya ang tabil didto sa pultahan sa Tolda. Ug gibutang niya ang halaran nga sunoganan sa mga halad nga mananap didto sa pultahan sa Tolda. Sa ibabaw niini gihalad niya ang mga halad nga sunogon ingon man ang halad nga uhay sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Gibutang usab niya ang hunawanan nga planggana sa tungatunga sa Tolda ug sa halaran ug gisudlan niya kinig tubig aron magamit sa pagpanghugas. Si Moises, si Aaron ug ang iyang mga anak manghugas sa ilang mga kamot ug tiil inigsulod nila sa Tolda nga Tagboanan o inig-adto nila sa halaran sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gipahimutang niya ang hawanan nga naglibot sa Tolda ug sa halaran ug gitaod niya ang tabil sa pultahan sa hawanan. Ug natapos gayod ni Moises ang tanang buluhaton. Unya mitabon sa Tolda nga Tagboanan ang panganod ug napuno sa himaya sa Ginoo ang Tolda. Si Moises wala makasulod sa Tolda nga Tagboanan kay naputos man kini sa panganod ug napuno man ang Tolda sa himaya sa Ginoo. Mobalhin lamang pagkampo ang mga Israelita kon mopahawa na ang panganod gikan sa Tolda. Kon dili mopahawa ang panganod, dili sila mobalhin pagkampo. Ang panganod nga nagsimbolo sa presensya sa Ginoo nagpabilin panahon sa adlaw ibabaw sa Tolda ug nagdilaab kini daw kalayo panahon sa gabii. Makita kini sa tanang katawhan sa Israel sa tanang higayon sa ilang pagbalhinbalhin ug kampo. Didto sa Tolda nga Tagboanan gitawag sa Ginoo si Moises ug giingnan, “Ingna ang mga Israelita nga kon maghalad sila kanakog mananap kinahanglan nga ang ihalad nila baka o karnero o kanding ba kaha. “Kon baka ang himoong halad-sinunog, kinahanglan nga kini laki ug walay tatsa. Adto niya kini ihalad sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron dawaton siya sa Ginoo. Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa mananap nga ihalad ug dawaton kini ingon nga halad sa pagpapas sa iyang sala. Unya ihawon niya ang toro nga baka sa atubangan sa Ginoo ug ang dugo niini ihalad sa mga anak ni Aaron nga mga pari ngadto sa Ginoo. Isablig nila ang dugo libot sa halaran nga anaa sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Pagkahuman niini, panitan niya ang iyang halad nga sunogonon ug hiwahiwaon. Unya maghaling ug kalayo ang mga pari nga mga anak ni Aaron diha sa halaran ug sugnoran nila kinig kahoy. Unya ang hiniwahiwa nga halad lakip ang ulo ug ang tambok niini ipahiluna sa mga anak ni Aaron nga mga pari diha sa kalayo. Apan hugasan sa naghalad ang sulod sa ginhawaan ug ang mga paa niini. Unya ilakip kini sa pari pagsunog diha sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo. “Kon karnero o kanding ang ihalad, kinahanglan nga kini laki ug walay tatsa. Ihawon niya kini sa amihanang dapit sa halaran sa atubangan sa Ginoo ug ang dugo niini isablig sa mga pari libot sa halaran. Human niya kini hiwahiwaa, sunogon kini sa pari uban sa ulo ug sa tambok niini. Apan kinahanglan nga ang sulod sa ginhawaan ug ang mga paa hugasan niya ug ilakip kini pagsunog didto sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo. “Kon langgam ang iyang ihalad sa Ginoo, kinahanglan nga kini tukmo o kuyabog nga salampati. Dad-on kini sa pari ngadto sa halaran ug kuhaag ulo pinaagi sa paglubag sa liog niini ug unya sunogon ang ulo diha sa halaran. Ang dugo hutdon sa pagpatulo diha sa kiliran sa halaran. Kuhaan niya kining balhibo ug pabawnan ug ang sulod ilabay sa butanganan sa abo tupad sa halaran dapit sa silangan. Pikason niya ang langgam pinaagi sa pagbitad sa mga pako apan kinahanglan nga dili kini mabulag. Unya sunogon kini sa pari diha sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo. “Kon may maghalad ug pagkaon ngadto sa Ginoo, kinahanglan nga maayong harina ang iyang ihalad ug buboan niya kinig lana ug insenso. Unya dad-on niya kini ngadto sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Ang pari magkuha ug usa ka kumkom nga harina, lana ug ang tanang insenso nga gibutang niini unya iya kining sunogon isip pagpadayag nga kining tanan gihalad ngadto sa Ginoo. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo. Ang mahibilin sa halad nga uhay iya na ni Aaron ug sa iyang mga anak. Mao kini ang sagrado kaayo nga bahin sa halad-sinunog alang sa Ginoo. “Kon pan nga linuto sa hudno ang inyong ihalad, kinahanglan nga himoon kini nga walay patubo: mahimong baga ang buok niini nga sinagolag lana o nipis nga hinidhirag lana. Ug kon linuto sa kaha ang pan nga inyong ihalad, himoa usab kini sa maayong harina nga sinagolag lana ug ayaw butangig patubo. Pikaspikasa kini ug buboig lana sa inyong paghalad niini. “Kon linuto sa kaha ang halad nga pan, himoon gihapon kini sa labing maayong harina nga sinagolag lana. Dad-a ngadto sa Ginoo ang halad nga linuto. Inigkadawat niini sa pari, dad-on niya kini sa halaran. Unya ang pari mokuhag diyutayng bahin sa halad ingon nga handomanan niini ug sunogon niya kini sa halaran ingon nga mahumot nga halad alang sa Ginoo. Ug ang nahibilin sa maong halad mahiadto kang Aaron ug sa iyang mga anak. Kini maoy sagrado kaayong bahin sa halad-sinunog alang sa Ginoo. “Ayaw gayod butangig patubo ang imong halad nga pan alang sa Ginoo kay gidili ang pagsunog sa patubo o dugos ingon nga halad. Ang halad sa unang mga abot mahimong dad-on ngadto sa Ginoo apan ayaw kini ihalad diha sa halaran ingon nga mahumot nga halad-sinunog. Asini ang tanan mong mga halad nga pagkaon. Ayaw gayod hikalimti ang pagbutang ug asin sumala sa kasabotan tali kanimo ug sa imong Dios. “Kon maghalad ka sa Ginoo sa unang mga abot, maoy ihalad ang bugas nga bag-ong ani ug sangaga kini. Butangi kinig lana ug insenso. Halad kini nga pagkaon. Unya magsunog ang pari ug diyutay nga bahin sa bugas ug sa lana lakip ang insenso nga maoy silbing magpadayag nga kini halad nga pagkaon alang sa Ginoo. “Kon may maghalad sa Ginoo ug halad sa pakigdait unya baka ang iyang ihalad, laki o baye, kinahanglan nga kini walay tatsa. Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa mananap ug ihawon niya kini sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang dugo niini isablig sa mga pari nga anak ni Aaron libot sa halaran Sunogon kini sa mga pari diha sa halaran uban sa mga halad nga sunogonon. Humot kini nga halad alang sa Ginoo. “Kon ang iyang ihalad sa pagpakigdait ngadto sa Ginoo karnero o kanding, kinahanglan nga wala gayoy tatsa ang iyang ihalad, laki man kini o baye. Kon karnero ang iyang ihalad, dad-on niya kini sa atubangan sa Ginoo. Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ug ang mga pari nga kaliwat ni Aaron maoy mosablig sa dugo libot sa halaran. Ang tambok sa mananap, ang tibuok tambok nga ikog nga puokon gayod pagputol, ang tambok nga nagputos sa mga sulod sa ginhawaan lakip ang tambok sa tinai mismo ug ang duha ka rinyon uban sa tambok sa bat-ang ingon man ang atay maoy himoong halad-sinunog. Sunogon kining tanan sa pari diha sa halaran ingon nga halad nga pagkaon nga sunogonon alang sa Ginoo. “Kon kanding ang iyang ihalad, dad-on niya kini sa atubangan sa Ginoo ug itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini. Ihawon niya kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ug ang mga kaliwat ni Aaron, ang mga pari, maoy mosablig sa dugo niini libot sa halaran. Unya ihalad niya ingon nga halad-sinunog alang sa Ginoo ang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan lakip ang tambok nga nagputos sa tinai, ang duha ka rinyon lakip ang tambok sa bat-ang ingon man ang atay. Sunogon kining tanan sa pari diha sa halaran ingon nga mahumot nga halad nga pagkaon. Ang tanang tambok iya sa Ginoo. Bisan diing dapita kamo magpuyo, gidili kaninyo ang pagkaon ug tambok ug sa dugo. Balaod kini nga walay kataposan alang sa tanan ninyong kaliwatan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga kon aduna kanilay makalapas sa sugo sa Ginoo apan wala kini tuyoa, ang mosunod maoy ilang buhaton: “Kon Pangulong Pari ang makasala ug tungod niini naangin ang katawhan sa Israel, pahalara siya ug toriyo nga baka nga walay tatsa alang sa iyang sala. Dad-on niya ang toriyong baka sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan atubangan sa Ginoo ug itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini. Unya kuhaon sa Pangulong Pari ang dugo niini ug dad-on niya sa sulod sa Tolda nga Tagboanan. Ituslob niya ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik niya kini sa makapito sa atubangan sa sagradong tabil. Paghiran usab niyag dugo ang mga sungaysungay sa halaran nga sunoganan sa mahumot nga insenso atubangan sa Ginoo nga nahimutang sa sulod sa Tolda nga Tagboanan. Ang ubang dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran sa halad nga sunogonon atubangan sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya gikan sa toriyong baka nga gihalad alang sa sala iyang kuhaon ang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan ug ang tambok nga nagputos sa tinai. Kuhaon usab niya ang duha ka rinyon lakip ang tambok sa bat-ang ug ang atay. Dad-on sa pari kining tambok ug sunogon ibabaw sa halaran nga sunogonan sa mga halad sama sa iyang himoon sa tambok gikan sa mananap nga giihaw alang sa halad sa pakigdait. Apan ang panit, ang tanang unod, ang ulo, ang mga tiil, ang sulod sa ginhawaan, ang tai niini ug ang tibuok gayod nga toriyong baka dad-on niya sa gawas sa kampo sa usa ka dapit nga hinlo nga labayanan sa abo ug didto niya kini sunoga. “Kon ang tibuok katawhan sa Israel makasala ug makalapas sa usa sa mga sugo sa Ginoo apan wala kini tuyoa, inigkahibalo na nila nga nakasala diay sila, maghalad silag toriyo nga baka ingon nga halad tungod sa sala ug dad-on nila kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Unya itapion sa mga pangulo sa katawhan ang ilang mga kamot diha sa ulo sa toriyong baka atubangan sa Ginoo ug ihawon nila kini. Ang Pangulong Pari magdala ug dugo niining toriyong baka ngadto sa Tolda nga Tagboanan ug iyang ituslob ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik kini sa makapito atbang sa tabil, atubangan sa Ginoo. Paghiran usab niyag dugo ang mga sungaysungay sa halaran nga anaa sa sulod sa Tolda nga Tagboanan sa atubangan sa Ginoo. Ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran sa halad nga sunogonon nga anaa sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa toriyong baka ug sunogon diha sa halaran. Ang iyang gihimo sa torong baka nga halad tungod sa sala mao usab ang iyang himoon niining maong toriyong baka. Niining paagiha ang pari maghalad alang sa pagpapas sa sala sa katawhan ug pasayloon sila. Unya dad-on niya ang toriyong baka sa gawas sa kampo ug sunogon kini sama sa iyang gibuhat sa toriyong baka nga gihalad alang sa iyang kaugalingong sala. Halad kini alang sa pagpapas sa sala sa katawhan. “Kon usa ka pangulo ang makasala nga dili tinuyo, inigkasayod niya nga siya nakasala, kinahanglang maghalad siyag laking kanding nga walay tatsa. Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa kanding ug ihawon niya kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon sa atubangan sa Ginoo silbing halad alang sa sala. Unya itunlob sa pari ang iyang tudlo sa dugo sa halad alang sa sala ug paghiran niyag dugo ang sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon ug ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. Sunogon niya sa halaran ang tanang tambok sama sa pagsunog niya sa tambok sa halad sa pakigdait. Ingon niini ang paghalad nga buhaton sa pari aron mapapas ang sala sa pangulo ug pasayloon siya. “Kon makasala nga dili tinuyo ang ordinaryong tawo, inigkasayod na niya nga siya nakasala, kinahanglang maghalad siyag baye nga kanding nga walay tatsa alang sa iyang sala. Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon. Unya itunlob sa pari ang iyang tudlo sa dugo ug paghiran niya ang mga sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon ug ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa kanding nga halad alang sa sala sama sa pagkuha niya sa tambok sa mananap nga halad sa pakigdait ug sunogon kini diha sa halaran silbing humot nga halad ngadto sa Ginoo. Niining paagiha buhaton sa pari ang paghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya. “Kon karnero ang ihalad sa tawo alang sa iyang sala, kinahanglan nga ang ihalad niya baye ug walay tatsa. Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon. Unya ituslob sa pari ang iyang tudlo sa dugo ug paghiran niya niini ang mga sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon. Ang ubang dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa karnero sama sa pagkuha sa tambok sa karnero nga gipatay alang sa halad sa pakigdait ug sunogon kini sa pari diha sa halaran uban sa mga halad nga gisunog alang sa Ginoo. Niining paagiha buhaton sa pari ang paghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya. “Kon ang usa ka tawo magdumili sa pagsaksi bahin sa butang nga iyang nakita ug nasayran, nakasala siya ug kinahanglan siyang silotan. “Kon ang usa ka tawo makahikap ug butang nga hugaw sama sa patayng lawas sa mananap nga giisip nga hugaw o bisan unsang mananapa, nakapahugaw kini kaniya ug nakasala siya. “Kon makahikap siya sa bisan unsang butang nga mahugaw nga anaa sa tawo ug wala siya mahibalo, inigkahibalo niya makasala siya. “Kon may magdalidali sa pagpanumpa sa pagbuhat ug daotan o maayo ug wala siya makaamgo niini, inigkasayod na niya niini makasala siya. “Kon ang usa ka tawo makahimo bisan asa niining mga salaa, kinahanglan nga isugid niya kini ug magdala siya ngadto sa Ginoo ug usa ka baye nga nating karnero o kanding ingon nga halad alang sa iyang sala. Ang pari maghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya. “Apan kon dili siya makaabot paghalad ug nating karnero ngadto sa Ginoo alang sa iyang sala, kinahanglan nga magdala siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati: ang usa halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon. Dad-on niya kini ngadto sa pari ug iuna paghalad sa pari ang halad tungod sa sala. Lubagon niya ang liog niini apan dili niya kini lunggoon. Ang dugo sa gihalad alang sa sala isablig niya sa kiliran sa halaran ug ang sobra niini ibubo niya paghurot sa tiilan sa halaran. Halad kini alang sa pagpapas sa sala. Unya ihalad niya ang ikaduha nga langgam ingon nga halad nga sunogonon sumala sa tulomanon ug ang pari maghimog seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug pasayloon siya. “Apan kon dili siya makaabot paghalad ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati, ang iyang ihalad tungod sa iyang sala mao ang usa ka kilo sa labing maayong harina. Kinahanglang dili niya kini butangag lana o insenso kay halad man kini tungod sa sala. Dad-on niya kini ngadto sa pari ug ang pari mokuhag usa ka kumkom niini ingon nga halad sa paghandom ug sunogon niya kini sa halaran. Itungtong niya kini sa mga halad nga pagasunogon alang sa Ginoo. Halad kini alang sa pagpapas sa sala. Ingon niini ang paghalad nga buhaton sa pari aron mapapas ang sala sa maong tawo ug mapasaylo siya. Ang nasalin nga harina, sama sa nasalin sa halad nga uhay, mahiadto sa pari.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Kon may mapakyas sa paghalad ngadto sa Ginoo sa mga butang nga iyang gisugo ug makasala nga dili tinuyo, kinahanglan maghalad siya ngadto sa Ginoo ug laking karnero nga walay daot alang sa iyang sala. Kinahanglan nga ang bili niini ipasikad sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. Kinahanglang taplan niya kadtong wala niya ikahalad ug pakapinan pa gayod ug ikalima ka bahin sa bili niini ug ihatag niya kini sa pari. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ginamit ang laking karnero nga halad alang sa sala ug pasayloon siya. “Kon may magbuhat sa bisan unsa nga gidili sa Ginoo, nakasala siya busa angay siyang silotan bisan pa kon wala siya masayod niini. Kinahanglan magdala siya ngadto sa pari ug laking karnero nga walay tatsa isip halad nga bayad sa sala. Kinahanglan nga ang bili niini ipasikad sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa halad alang sa sala. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya tungod sa iyang nabuhat nga kasal-anan nga wala niya tuyoa ug pasayloon siya. Kini halad nga bayad alang sa sala kay nakasala man siya sa Ginoo.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Kon may makasala ug makalapas sa kabubut-on sa Ginoo pinaagi sa paglimbong sa iyang isigkatawo labot sa gipatipigan o gibilin kaniya o nakapangawat siya o gidaugdaog niya ang iyang isigkatawo o kon nakakaplag siya ug butang nga nawala ug gilimod niya kini ug manumpa pa gani o kon makasala ang tawo sa bisan unsang matang sa sala— o kon siya sad-an, kinahanglan nga iuli niya ang iyang kinawat o ang iyang nakuha pinaagi sa pagpanglupig sa iyang isigkatawo o paglimod sa gipatipigan kaniya o sa nawala nga butang nga iyang nakaplagan o sa bisan unsang butang nga gilimod niya pinaagi sa pagpanumpa. Kinahanglan iuli niya kini sa tag-iya nga walay kulang bisan diyutay ug pakapinan pa gayod niya kini ug ikalima nga bahin sa bili niini. Iuli niya kini sa panahon nga himoon ang seremonyas sa pagpapas sa iyang sala. Dad-on niya ngadto sa pari ang usa ka laking karnero nga walay tatsa ingon nga iyang halad sa Ginoo tungod sa sala ug presyohan ninyo kini sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa halad alang sa sala. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo ug pasayloon siya sa iyang sala.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga kini mao ang tulomanon mahitungod sa halad-sunogonon. Ang halad-sunogonon magpabilin diha sa kalayo sa halaran tibuok gabii ug kinahanglan ang kalayo diha sa halaran dili pagngon. Isul-ob sa pari ang iyang linong bisti ingon man ang mga sapot sa ilalom niini ug iyang kuhaon ang abo sa halad nga gisunog ug ibutang kini sa tupad sa halaran. Unya huboon niya ang iyang mga sapot ug mag-ilis siya ug laing mga bisti ug dad-on niya ang abo ngadto sa usa ka hinlo nga dapit sa gawas sa kampo. Ang kalayo diha sa halaran dili gayod pagngon ug matag buntag sugnoran kini sa pari ug kahoy ug itungtong niini ang halad nga sunogonon ug sunogon niya ang tambok sa mga halad sa pakigdait. Padayonon gayod ang pagpasiga sa kalayo diha sa halaran ug dili kini pagngon. “Ug kini mao ang tulomanon mahitungod sa halad nga uhay: Ang mga pari nga kaliwat ni Aaron maghalad niini sa Ginoo sa atubangan sa halaran. Ang usa kanila mohakop ug usa ka kumkom sa labing maayong harina nga gihalad nga gisambogag lana ug insenso ug sunogon kini sa halaran ingon nga mahumot nga halad-handomanan alang sa Ginoo. Ang sobra kan-on nila ni Aaron ug sa iyang mga anak. Pagkaon kini nga walay patubo ug ilang kan-on diha sa balaang dapit—sa hawan sa Tolda nga Tagboanan. Lutoon kini nga walay patubo. Gihatag ko kini kanila ingon nga ilang bahin sa mga halad nga sunogon nga gihalad kanako. Balaan kaayo kini sama sa halad tungod sa sala. Makakaon niini ang tanang kaliwat ni Aaron nga mga lalaki ingon nga ilang bahin hangtod sa kahangtoran sa tanan ninyong mga kaliwatan, gikan sa mga halad-sinunog nga gihalad ngadto sa Ginoo. Bisan kinsa nga mohikap sa maong mga halad madaot tungod sa gahom sa pagkabalaan niini.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Mao kini ang halad nga ihalad sa mga anak ni Aaron ngadto sa Ginoo inigdihog nila: usa ka kilo sa labing maayong harina nga ilang ihalad ingon sa naandang halad nga kalan-on. Ang katunga niini ihalad sa buntag ug ang katunga sa gabii. Lutoon kini sa kaha nga binutangan ug lana ug kon motuhop na pag-ayo niini ang lana, hiwahiwaon kini sama sa halad nga pagkaon ug ihalad ingon nga mahumot nga halad alang sa Ginoo. Ang matag pari nga kaliwat ni Aaron nga gidihogan aron maoy mopuli kaniya sa iyang katungdanan kinahanglan nga maghalad niini ngadto sa Ginoo sumala sa balaod nga walay kataposan ug iyang sunogon ang tanan. Ang tanang pagkaon nga ihalad sa usa ka pari alang sa maong katuyoan sunogon gayod; dili kini kan-on.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna si Aaron ug ang iyang mga anak nga mao kini ang tulomanon mahitungod sa halad tungod sa sala: Ang halad tungod sa sala ihawon sa atubangan sa Ginoo —sa dapit diin ihawa ang halad nga sunogon. Adto usab ihawa ang halad tungod sa sala; balaan kini kaayo. Ang pari nga maghalad niini mokaon niini sa dapit nga balaan—didto sa hawan sa Tolda nga Tagboanan. Ang makahikap sa halad alang sa sala madaot tungod sa gahom sa pagkabalaan niini. Ug kon may sapot nga mapiskan niining dugo, adto sa balaang dapit hugasi ang bahin sa bisti nga napiskan sa dugo. Buk-on ang kulon nga gilutoan sa halad alang sa sala. Kon giluto kini sa lutoanan nga bronsi, kinahanglan ang lutoanan hinisan ug hugasag tubig. Makakaon niini ang tanang lalaki nga kaliwat sa mga pari; balaan kini kaayo. Apan ang halad alang sa sala nga gikuhaan ug dugo nga gidala ngadto sa Tolda nga Tagboanan aron gamiton sa seremonyas sa pagtabon sa sala dili gayod kan-on kondili sunogon. “Mao kini ang tulomanon mahitungod sa halad tungod sa sala. Balaan kini kaayo. Sa dapit diin adto ihawa ang halad nga pagasunogon adto usab ihawa ang halad alang sa paglapas ug ang dugo niini isablig libot sa halaran. Ihalad ang tanang tambok niini: ang tambok nga ikog, ang tambok nga nagputos sa mga sulod sa ginhawaan, ang duha ka rinyon lakip ang tambok niini sa dapit sa bat-ang ug ang atay. Sunogon kini sa pari didto sa halaran ingon nga halad alang sa Ginoo. Halad kini tungod sa kalapasan. Ang tanang lalaki nga kaliwat sa mga pari makakaon niini. Kan-on kini didto sa dapit nga balaan kay balaan kaayo kini. “Adunay usa ka lagda alang sa halad tungod sa sala ug sa halad tungod sa kalapasan: ang karne maiya sa pari nga maoy naghimo sa halad. Ang panit sa mananap nga gihalad ni bisan kinsa ingon nga halad-sinunog maiya sa pari nga maoy naghimo sa halad. Ang tanang halad nga pagkaon nga giluto sa hudno ingon man ang tanang giluto sa kaha maiya sa pari nga naghalad niini. Ug ang tanang halad nga pagkaon nga sinagolag lana o wala sagoli, bahinbahinon sa mga pari nga kaliwat ni Aaron alang sa ilang kaugalingon. “Mao kini ang tulomanon mahitungod sa mga halad sa pakigdait nga ihalad ngadto sa Ginoo. Kon ang mananap iyang ihalad agig pasalamat, maghalad siya uban niini ug mga pan nga walay patubo: baga ang buok nga sinagolag lana, nipis nga gihidhirag lana ug tinapay nga hinimo sa labing maayong harina nga minasag lana. Dad-on niya kining maong mga halad uban sa iyang halad sa pakigdait agig pasalamat ug dugangan pa gayod niya kinig pan nga may patubo. Ug gikan sa matag halad mokuha siyag tagsa ka buok aron ihalad ngadto sa Ginoo ug maiya kini sa pari nga maoy nagsablig sa dugo sa mga halad sa pakigdait. Ang karne sa iyang mga halad sa pakigdait agig pasalamat kan-on gayod nianang adlawa ug dili siya magsalin bisan diyutay niini hangtod sa buntag. Apan kon ang iyang gihalad halad nga kinabubut-on, kan-on kini sa adlaw sa paghalad niini ug ang masalin kan-on pagkaugma. Apan kon adunay masalin nga karne hangtod sa ikatulong adlaw, kinahanglan sunogon kini. Kon iyang kan-on ang karne sa ikatulong adlaw, dili dawaton sa Ginoo ang halad niining tawhana ug mahimong walay kapuslanan ang iyang gihalad. Isipon kini nga daotan ug ang mokaon niini makasala. Ang karne nga mahisaghid sa bisan unsang mahugaw nga butang kinahanglan nga dili kan-on kondili sunogon. “Ang tanan nga hinlo mahimong mokaon ug karne. Apan ang tawong hugaw nga mokaon sa karne sa mga halad sa pakigdait nga iya sa Ginoo hinginlan gikan sa iyang mga kadugo. Kon may makahikap ug butang nga hugaw—hugaw sa tawo o sa mananap o bisan unsang matang sa kahugawan—ug unya mokaon sa karne sa mga halad sa pakigdait nga iya sa Ginoo, kanang tawhana hinginlan gikan sa iyang mga kadugo.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga dili sila mokaon ug tambok sa baka, karnero o kanding. Ang tambok sa hayop nga namatayg iya ra ug ang tambok sa hayop nga gipatay sa mga ihalas nga mga mananap mahimo ninyong gamiton sa bisan unsang kagamitan apan ayaw gayod kamo pagkaon niini. Kay ang mokaon sa tambok sa hayop nga ighahalad ngadto sa Ginoo ingon nga halad-sinunog, hinginlan gikan sa katawhan sa Dios. Dugang pa niini, bisan hain kamo magpuyo, ayaw gayod kamo pagkaon ug bisan unsang matang sa dugo bisan gikan sa langgam o sa hayop. Ang mokaon ug dugo hinginlan gikan sa katawhan sa Dios.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Ingna ang mga Israelita nga ang maghimo ug halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo magkuha ug bahin niining maong halad aron dad-on niya ngadto sa Ginoo ingon nga linaing halad. Siya maoy magdala sa mga halad nga sunogonon alang sa Ginoo. Dad-on niya ang tambok lakip ang dughan niini aron ang dughan ibayaw ingon nga binayaw nga halad sa atubangan sa Ginoo. Sunogon sa pari diha sa halaran ang tambok apan ang dughan maiya ni Aaron ug sa iyang mga anak. Ang tuo nga paa sa halad ihatag ngadto sa pari ingon nga bahin sa halad sa pakigdait. Ang anak ni Aaron nga maoy naghalad sa dugo sa halad sa pakigdait ug sa tambok niini maoy makapanag-iya sa tuong paa. Kay ang dughan nga gibayaw ug ang paa nga gihalad gikuha nako gikan sa mga halad sa pakigdait sa mga Israelita ug gihatag ngadto kang Aaron nga pari ug sa iyang mga anak. Mao kini ang ilang bahin hangtod sa hangtod gikan sa mga Israelita ug sa tanan nilang kaliwat. Mao kini ang bahin ni Aaron ug sa iyang mga anak gikan sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Gigahin kini kanila sa dihang gihalad sila aron mag-alagad sa Ginoo ingon nga mga pari. Ang Ginoo nagsugo nga ipahatag kini kanila sa adlaw nga sila dihogan ingon nga ilang bahin gikan sa mga Israelita. Himoon kini sa tanan nilang kaliwat hangtod sa hangtod.” Mao kini ang tulomanon mahitungod sa halad-sinunog, sa halad nga uhay, sa halad tungod sa sala, sa halad tungod sa paglapas, sa halad sa ordinasyon sa pari ug sa mga halad sa pakigdait. Mao kini ang gisugo sa Ginoo kang Moises didto sa kamingawan sa Bukid sa Sinai sa dihang nagsugo ang Ginoo nga ang mga Israelita magdala sa ilang mga halad. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak ug dad-a usab ang mga bisti sa pagkapari, ang lana nga igdidihog, ang torong baka nga halad tungod sa sala, duha ka torong karnero ug usa ka basket nga pan nga walay patubo. Unya tigoma ang katawhan diha sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan.” Gituman ni Moises ang gisugo sa Ginoo kaniya. Ug sa natigom na ang katawhan sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan, si Moises miingon sa katawhan, “Kini mao ang ipabuhat sa Ginoo.” Unya gidala ni Moises si Aaron ug ang iyang mga anak ug giligo silag tubig. Pagkahuman, gisul-oban niya si Aaron sa taas nga bisti ug gibaksan unya gisul-oban ug sotana. Gisul-ob usab niya kang Aaron ang epod ug gibaksan niya sa binordahang bakos. Ug ang pabitay sa dughan gibutang ni Moises kang Aaron. Sa sulod sa pabitay sa dughan gibutang ni Moises ang Urim ug ang Tumim. Unya iyang gipurongan si Aaron ug sa atubangan sa purong gibutang niya ang dayandayang bulawan agig ilhanan sa pagkahinalad sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Unya gikuha ni Moises ang lana nga igdidihog ug gidihogan niya ang Tolda nga Tagboanan ug ang tanan nga diha niini. Sa ingon, gihalad niya kini. Gibisibisan niyag lana ang halaran sa makapito ug gidihogan niya kini lakip ang tanang mga galamiton niini, ingon man ang planggana ug ang tungtonganan niini aron sa paghalad niini. Gibuboan niyag lana nga igdidihog ang ulo ni Aaron aron paghalad kaniya. Unya gidala ni Moises ang mga anak ni Aaron sa atubangan sa mga tawo ug gisul-oban niya silag mga bisti nga taas. Gibaksan usab niya sila ug gipurongan sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Human niini, gikuha ni Moises ang torong baka nga halad tungod sa sala ug gitapion ni Aaron ug sa iyang mga anak ang ilang mga kamot sa ulo sa baka. Unya giihaw kini ni Moises ug gikuha ang dugo niini. Gitunlob niya ang iyang tudlo sa dugo ug gipaghiran niya ang mga sungaysungay sa halaran. Sa ingon, naputli ang halaran. Ang dugo gibubo niya sa tungtonganan sa halaran aron sa paghalad niini. Gikuha ni Moises ang tanang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan ingon man ang atay ug ang duha ka rinyon lakip ang tambok niini ug gisunog niya kini sa halaran. Apan ang torong baka, ang panit, ang karne ug ang tai niini gisunog niya sa gawas sa kampo sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Unya gidala niya sa atubangan sa katawhan ang torong karnero nga ighahalad ingon nga halad nga sunogonon ug gitapion ni Aaron ug sa iyang mga anak ang ilang mga kamot sa ulo sa karnero. Unya giihaw kini ni Moises ug gisablig niya ang dugo niini sa tanang kilid sa halaran. Sa nahiwahiwa na ang karnero, gisunog ni Moises ang hiniwahiwa ingon man ang ulo ug ang tambok niini. Sa nahugasan na ang mga sulod sa ginhawaan ug ang mga paa sa karnero, gisunog niya ang tibuok karnero sa halaran ingon nga humot nga halad-sinunog sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Unya gikuha ni Moises ang laing torong karnero nga mao ang karnero nga ighahalad alang sa ordinasyon. Gitapion ni Aaron ug sa iyang mga anak ang ilang mga kamot sa ulo sa karnero ug giihaw kini ni Moises. Mikuha siyag dugo niini ug iya kining gipahid sa tumoy sa tuo nga dalunggan ni Aaron ug sa kumagko sa tuo niyang kamot ingon man sa kumagko sa tuo niyang tiil. Gipaatubang niya ang mga anak ni Aaron ug gipaghiran niya sa dugo ang tumoy sa tuo nilang dalunggan, ang kumagko sa tuo nilang kamot ug ang kumagko sa tuo nilang tiil. Unya gisablig ni Moises ang dugo libot sa halaran. Unya gikuha niya ang tambok sa karnero, ang tambok nga ikog niini ug ang tanang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan. Gikuha usab niya ang atay ingon man ang duha ka rinyon ug ang tambok niini ug ang tuo nga paa. Unya mikuha siyag usa ka buok pan gikan sa basket sa mga pan nga walay patubo. Mikuha usab siyag pan nga minasag lana ug usa usab ka nipis nga pan. Gitungtong niya kining tanan sa tambok ug sa tuo nga paa sa karnero. Ug iya kining gihatag ngadto kang Aaron ug sa iyang mga anak aron ila kining ibayaw ingon nga halad sa atubangan sa Ginoo. Unya gikuha kini pagbalik ni Moises gikan kanila ug gisunog niya sa halaran uban sa halad nga sunogonon ingon nga humot nga halad alang sa ordinasyon. Usa kini ka halad alang sa Ginoo pinaagi sa kalayo. Gikuha usab ni Moises ang dughan sa karnero ug gibayaw kini ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Mao kini ang bahin ni Moises sa torong karnero nga gihalad alang sa ordinasyon sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Unya mikuha si Moises ug lana nga igdidihog ug dugo nga diha sa halaran ug giwisik niya kini kang Aaron ug sa iyang mga anak, ingon man sa ilang mga bisti. Sa ingon niini gihalad niya si Aaron ug ang iyang mga anak ingon man ang ilang mga sapot. Si Moises miingon kang Aaron ug sa iyang mga anak, “Lutoa ang karne didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug kan-a ninyo kini didto uban sa pan nga gisulod sa basket nga gihalad alang sa ordinasyon sumala sa gisugo sa Ginoo. Ug sunoga ninyo ang karne ug ang pan nga mahisalin. Ayaw kamo paggawas sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan sulod sa pito ka adlaw kay molungtad man ug pito ka adlaw ang inyong ordinasyon. Ang Ginoo nagsugo kanato nga himoon ang gihimo karong adlawa alang sa pagpapas sa inyong sala. Magpabilin kamo didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan sa adlaw ug sa gabii sulod sa pito ka adlaw. Samtang atua kamo didto, buhaton ninyo ang gisugo sa Ginoo aron dili kamo mangamatay. Mao kini ang gisugo sa Ginoo kanako.” Ug gituman ni Aaron ug sa iyang mga anak ang tanan nga gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Sa ikawalo nga adlaw, gitawag ni Moises si Aaron ug ang iyang mga anak ingon man ang mga pangulo sa Israel. Iyang giingnan si Aaron, “Pagkuhag toriyong baka nga walay tatsa aron ihalad tungod sa sala ug usa ka torong karnero nga walay tatsa usab aron ihalad pinaagi sa pagsunog ug ihalad kini sa atubangan sa Ginoo. Unya ingna ang mga Israelita nga magkuhag laking kanding aron ihalad tungod sa sala ug nating baka ug nating karnero nga pulos walay tatsa ug tagsa ka tuig ang kagulangon aron ihalad pinaagi sa pagsunog. Pakuhaa usab silag torong baka ug torong karnero aron gamiton nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo. Pakuhaa usab silag halad nga pagkaon nga sinagolag lana kay karong adlawa ang Ginoo magpakita kaninyo.” Busa gidala nila sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ang gisugo ni Moises kanila ug ang tanang katawhan miduol ug mibarog sa atubangan sa Ginoo. Ug si Moises miingon, “Kini mao ang ipabuhat sa Ginoo kaninyo aron makita ninyo ang iyang himaya.” Unya miingon si Moises kang Aaron, “Duol sa halaran ug ihalad ang imong halad tungod sa sala ug ang imong halad nga sunogonon. Unya himoa ang seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa imong kaugalingon ug sa katawhan. Andama ang halad sa mga tawo ug himoa ang seremonyas sa pagpapas sa sala alang kanila sumala sa gisugo sa Ginoo.” Busa miduol si Aaron sa halaran ug giihaw niya ang baka nga alang sa iyang kaugalingong halad tungod sa sala. Ang dugo sa nating baka gidala sa iyang mga anak ngadto kaniya ug gituslob niya ang iyang tudlo sa dugo ug gipahid niya kini sa mga sungaysungay sa halaran. Ang nasalin nga dugo gibubo niya sa tiilan sa halaran. Apan ang tambok, ang rinyon ug ang atay nga halad alang sa sala gisunog niya didto sa halaran sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang karne ug ang panit sa baka didto niya sunoga sa gawas sa kampo. Unya giihaw niya ang halad nga sunogonon. Ang dugo niini gidala sa iyang mga anak ngadto kaniya ug iya kining gisablig sa tanang kilid sa halaran. Unya sa tinagsa gidala usab sa iyang mga anak ngadto kaniya ang halad nga sunogonon ug ang ulo niini ug iya kining gisunog sa halaran. Ang sulod sa ginhawaan ug ang mga tiil gihugasan ug gisunog niya sa halaran uban sa halad nga sunogonon. Unya ang halad na usab sa katawhan ang iyang gihalad. Giuna niya pagkuha ang kanding nga halad tungod sa sala. Giihaw niya kini ug gihalad sama sa iyang gibuhat sa iyang kaugalingong halad sa sala. Pagkahuman niini, gikuha niya ang halad nga sunogonon ug iya kining gihalad pinasubay sa lagda. Unya ang halad nga uhay na usab ang iyang gihalad. Mikuha siyag usa ka kumkom niini ug iya kining gisunog sa halaran dugang sa halad nga gisunog sa buntag. Giihaw usab niya ang torong baka ug ang torong karnero nga mao ang halad sa pakigdait alang sa mga tawo. Ang dugo niini gidala sa iyang mga anak ngadto kaniya ug iya kining gisablig sa tanang kilid sa halaran. Ang tambok sa baka ug sa torong karnero nga naglakip sa tambok nga ikog ug ang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan ingon man ang mga rinyon ug ang atay gitungtong nila sa duha ka dughan ug gisunog ni Aaron ang mga tambok diha sa halaran. Apan ang mga dughan ug ang tuo nga paa gibayaw ni Aaron ingon nga halad atubangan sa Ginoo sumala sa gisugo ni Moises. Unya gibayaw ni Aaron ang iyang mga kamot paingon sa mga tawo ug gipanalanginan niya sila. Ug nanaog siya human makahalad sa halad tungod sa sala, sa halad nga sunogonon ug sa halad sa pakigdait. Unya si Moises ug si Aaron misulod sa Tolda nga Tagboanan. Sa paggula na nila, gipanalanginan nila ang mga tawo ug ang himaya sa Ginoo napadayag ngadto sa tanang mga tawo. Ug gikan sa atubangan sa Ginoo mitungha ang kalayo nga misunog sa halad nga sunogonon ug sa mga tambok nga diha sa halaran. Sa pagkakita sa mga tawo niini, naninggit sila ug nanghapa. Unya si Nadab ug si Abihu nga mga anak ni Aaron mikuha sa ilang tagsatagsa ka sudlanag insenso. Gibutangan nila kinig kalayo ug insenso ug gihalad sa atubangan sa Ginoo. Apan ang maong kalayo dili balaan kay wala man kini isugo sa Ginoo kanila. Unya mitungha ang kalayo gikan sa presensya sa Ginoo ug milamoy kanila ug nangamatay sila diha sa atubangan sa Ginoo. Si Moises miingon kang Aaron, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Ipaila ko nga ako balaan niadtong nagtahod kanako ug kinahanglang pasidunggan ako atubangan sa tanang katawhan.’” Ug naghilom lamang si Aaron. Unya gitawag ni Moises si Misael ug si Elsafan nga mga anak ni Uziel nga uyoan ni Aaron ug giingnan, “Kuhaa kining mga patayng lawas sa inyong mga kabanay gikan sa Balaang Tolda ug dad-a sa gawas sa kampo.” Busa miduol sila ug gikuha nila si Nadab ug si Abihu ug gidala sa gawas sa kampo sumala sa gisulti ni Moises. Ug si Moises miingon kang Aaron ug sa iyang mga anak nga si Eleazar ug si Itamar, “Sudlaya ang inyong buhok ug ayaw gisia ang inyong bisti agig pagbangotan aron dili kamo mangamatay ug maangin sa kaligutgot sa Ginoo ang tibuok katawhan. Apan ang inyong mga kadugo, ang tibuok banay sa Israel, makahimo sa pagbangotan tungod niadtong gisunog sa Ginoo. Ayaw usab kamo panggula sa Tolda nga Tagboanan aron dili kamo mangamatay kay gidihogan kamo sa lana sa Ginoo.” Ug gituman nila ang gisugo ni Moises. Unya ang Ginoo miingon kang Aaron, “Kon ikaw ug ang imong mga anak mosulod sa Tolda nga Tagboanan, ayaw kamo pag-inom ug bino o bisan unsang ilimnon nga makahubog aron dili kamo mangamatay. Balaod kini nga dayon sa tanan ninyong mga kaliwatan. Ilhon ninyo ang kalainan sa balaan ug sa dili balaan ug ang kalainan sa hugaw ug sa hinlo. Ug tudloi ninyo ang mga Israelita sa tanang balaod nga gihatag ko kanila pinaagi kang Moises.” Ug si Moises miingon kang Aaron ug kang Eleazar ug kang Itamar nga mao na lamang ang buhi sa mga anak nga lalaki ni Aaron, “Kuhaa ang halad nga pagkaon nga nasalin sa mga halad nga gisunog alang sa Ginoo. Kan-a ninyo kini nga walay patubo tupad sa halaran kay kining halara balaan kaayo. Kan-a ninyo kini sa balaang dapit kay bahin man kini nimo ug sa imong mga anak gikan sa mga halad nga gisunog alang sa Ginoo. Mao kini ang gisugo kanako sa Ginoo. Apan ang dughan nga gibayaw ug ang paa nga gihalad makaon nimo ug sa imong mga anak nga lalaki ug babaye sa bisan diing dapita nga limpyo kay gihatag man kini ingon nga inyong bahin gikan sa mga halad sa pakigdait sa mga Israelita. Dad-on nila ang paa nga gihalad ug ang dughan nga gibayaw uban sa mga halad nga tambok nga sunogonon aron bayawon ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Imo kining bahina ug sa imong mga anak hangtod sa kahangtoran sumala sa gisugo sa Ginoo.” Sa dihang nagpakisusi si Moises bahin sa kanding nga halad tungod sa sala, nasayran niya nga gisunog diay kini. Busa nasuko siya sa mga anak ni Aaron nga si Eleazar ug si Itamar ug miingon siya kanila, “Nganong wala man ninyo kan-a ang halad alang sa sala didto sa balaang dapit nga unta balaan man kini kaayo? Gihatag kini kaninyo aron nga kamo maoy magpas-an sa kasal-anan sa katawhan ug maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala atubangan sa Ginoo. Ug kay wala man dad-a ang dugo niini ngadto sa sulod sa Balaang Dapit, inyo unta kining gikaon didto sa Balaang Dapit sumala sa akong sugo.” Si Aaron mitubag kang Moises, “Bisan tuod kon gihalad nila karon ang ilang halad tungod sa sala ug ang halad nga sunogonon sa atubangan sa Ginoo, nahiagom gihapon ako niini nga makalilisang nga mga butang! Kon nakakaon pa ako sa halad tungod sa sala, ikahimuot ba kaha kini sa Ginoo?” Nadungog ni Moises ang tubag ni Aaron ug nahimuot siya niini. Unya ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Sultihi ang mga Israelita nga kining mosunod mao ang mga mananap nga mahimo ninyong kan-on: bisan unsang mananapa nga pikas ug kuko ug mousap sa ilang kinaon mahimo nga kan-on ninyo. Ang baboy bisan tuod kon pikas ang kuko niini, dili man kini mousap sa kinaon busa hugaw kini alang kaninyo. Ayaw kamo pagkaon sa karne niining mga mananapa o mohikap sa patayng lawas niini kay hugaw man kini alang kaninyo. “Sa mga mananap nga nagpuyo sa tubig makahimo kamo pagkaon niining mosunod: ang tanan nga anaa magpuyo sa kadagatan ug sa mga suba nga may mga kapay ug mga himbis. Apan bisan unsa nga anaa sa kadagatan ug sa mga suba ug sa katubigan nga walay mga kapay ug mga himbis dili angayng kan-on. Kanang mga mananapa kinahanglang isipon nga hugaw. Ayaw kamo pagkaon kanila ug likayi ang ilang patayng lawas. Ang tanan nga anaa sa katubigan nga walay mga kapay ug mga himbis hugaw alang kaninyo. “Mao kining mga langgama ang dili ninyo makaon kay hugaw: ang agila, ang gripon, ang esmerehon, ang banog, ang tanang matang sa mga manaol, ang uwak, ang abistros, ang pungaw, ang laro, ang tanang matang sa ananangkil, ang ngiwngiw, ang gamaw, ang lapay, ang itik, ang pelikano, ang kalamon, ang nagkalainlaing matang sa tabon, ang abobilya ug ang kabog. “Mahugaw usab alang kaninyo ang tanang gagmayng mananap nga pak-an nga adunay upat ka tiil, gawas lamang niadtong adunay mga lutahan tungatunga sa tiil ug paa nga maoy ilang gamiton sa paglukso sa yuta; mahimo ninyo silang kan-on. Makaon ninyo kining mosunod: ang tanang klase sa dulon, timos ug apan-apan. Apan ang ubang gagmayng mananap nga pak-an ug may upat ka tiil hugaw alang kaninyo. “Mao kining mga mananapa nga nagkamang sa yuta ang isipon ninyong hugaw: ang milo, ang ilaga, ang nagkalainlaing matang sa halo, ang tuko, ang buaya, ang talu-to, ang ibid ug ang kameleyon. Mao kini ang hugaw sa tanang mananap nga nagkamang ug ang mohikap niini kon patay na, mahugaw hangtod sa hapon. Mahugaw usab ang bisan unsang butang nga mahulogan sa ilang patayng lawas, sa walay pagpili kon kini galamiton ba nga kahoy o bisti ba o panit o sako ba hinuon o bisan unsang galamiton. Kinahanglan nga ihumol kini sa tubig ug magpabilin kining hugaw hangtod sa gabii. Unya mahinlo na usab kini. Kon ang usa kanila mahulog sa sudlanan nga hinimog yuta, ang tanang sulod niini mahugaw busa buk-a ang sudlanan. Bisan unsang pagkaon nga matuloan ug tubig gikan sa maong sudlanan mahugaw lakip ang tanang matang sa ilimnon nga diha sa sulod sa maong sudlanan. Mahugaw ang bisan unsang mahulogan sa bisan unsang bahin sa patay nilang lawas. Kon ang mahulogan usa ka hudno o lung-aganan, buk-on kini. Hugaw kini busa isipa ninyong hugaw. Ang usa ka tubod sa tubig o sudlanan sa tubig magpabilin nga hinlo apan ang mohikap sa patay nilang lawas, mahugaw. Magpabilin usab nga hinlo ang bisan unsang liso nga igtitisok nga mahulogan sa bisan unsang bahin sa patay nilang lawas. Apan kon ang liso buboan ug tubig nga nahulogan ug patayng lawas, mahimong hugaw ang liso. “Kon namatay ang bisan unsang mananap nga mahimo ninyong kan-on, ang mohikap sa patayng lawas niini mahugaw hangtod sa gabii. Ang mokaon sa patayng lawas niini maglaba sa iyang bisti ug magpabilin siyang hugaw hangtod sa hapon. Ang magdala usab sa patayng lawas niini kinahanglan nga maglaba sa iyang bisti ug magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. “Ayaw ninyo kan-a ang tanang mananap nga nagkamang sa yuta kay hugaw kini. Bisan unsa nga nagkamang o naglakaw sa upat niya ka tiil o bisan unsa nga daghag tiil ug ang tanang nagkamang sa yuta ayaw ninyo kan-a kay hugaw kini. Ayaw ninyo duhiga ang inyong kaugalingon sa ilang kahugaw ug ayaw ninyo bulingi ug hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa bisan unsang nagkamang sa yuta aron dili kamo mahugaw. Kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios busa balaana ang inyong kaugalingon kay ako balaan man. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa mananap nga nagkamang sa yuta. Kay ako mao ang Ginoo nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Busa pagbalaan kamo kay ako balaan man.” Mao kini ang balaod mahitungod sa mga mananap ug sa mga langgam ug sa tanang binuhat nga naglihok sa katubigan ug nagkamang sa yuta aron kamo makaila sa hugaw ug sa hinlo, sa mga mananap nga mahimong kan-on ninyo ug sa dili ninyo angayng kan-on. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga kon ang usa ka babaye manganak ug batang lalaki, mahugaw siya sulod sa pito ka adlaw sama ra nga hugaw siya kon siya dug-on. Sa pagka-ikawalong adlaw, tulion ang bata. Unya, ang inahan mohulat ug lain pang 33 ka adlaw una siya mahinlo sa iyang dugo. Kinahanglan nga dili siya mohikap sa bisan unsang butang nga balaan o mosulod sa balaang dapit samtang wala pa matapos ang pagputli sa iyang kaugalingon. “Apan kon manganak siya ug batang babaye, mahugaw siya sulod sa duha ka semana ingon sa iyang pagkahugaw kon siya dug-on ug mohulat siyag 66 ka adlaw una siya mahinlo sa iyang dugo. “Kon mahuman na ang panahon sa iyang pagputli nga iyang gihimo tungod sa iyang pagpanganak, magdala siya ngadto sa pari ug nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon aron gamiton nga halad nga sunogon ug usa ka tukmo o salampati ingon nga halad tungod sa sala didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang pari maghalad niini sa atubangan sa Ginoo ug himoon niya ang seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa babaye ug ang maong babaye mahinlo sa iyang pagpanganak. Mao kini ang balaod alang sa manganak. “Apan kon dili siya makahimo paghatag ug nating karnero, magdala siya ug duha ka buok tukmo o duha ka kuyabog nga salampati: ang usa gamiton nga halad nga pagasunogon ug ang usa gamiton nga halad tungod sa sala. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug ang babaye mahinlo.” Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kon ang usa ka tawo may hubag o butoy o nuka ug mahimo kining sanla, dad-a siya ngadto sa pari nga si Aaron o sa usa sa iyang mga anak. Ang butoy niya susihon sa pari. Kon ang balhibo diha sa butoy naputi ug ang butoy nagpakita nga kini dili lamang kay diha ra sa panit kondili nagsukad gayod sa unod, sanla kini ug ipahibalo niya nga ang maong tawo hugaw. Apan kon puti ang butoy diha sa iyang panit ug wala kini moabot sa unod kondili diha ra sa panit ug ang balhibo diha sa dapit nga gitugkan sa butoy wala maputi, ang masakiton lainon sa pari sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab. Kon sa iyang pagtan-aw ang butoy mao gihapon ug wala kini mokaylap, ang tawo lainon pag-usab sa pari sulod sa laing pito ka adlaw. Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab ug kon ang butoy mikupos na ug wala mokaylap, ipahayag sa pari nga siya hinlo ug kini nuka lamang. Human niini labhan niya ang iyang bisti ug siya hinlo na. Apan kon mokaylap ang nuka sa iyang panit human siya makapahiling sa pari, kinahanglan mopahiling siyag usab sa pari. Ug hilngon siya pag-usab sa pari. Kon ang nuka mikaylap sa ubang dapit, ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay sanla man kining sakita. “Kon ang usa ka tawo masakit ug sanla, dad-on siya ngadto sa pari. Hilngon siya sa pari ug kon may hubag siya nga puti diha sa iyang panit nga nakapaputi sa balhibo ug nakita ang unod, sanla kini nga dugay na kaayo nga diha sa iyang panit ug ang pari magpahibalo nga hugaw siya. Dili na siya lainon kay hugaw man siya. Kon ang mga butoybutoy mitakboy sa tanang dapit sa panit gikan sa tiil hangtod sa ulo sa masakiton sumala sa makita sa pari, ang pari maghiling kaniya ug kon makita nga nalukop sa butoybutoy ang lawas, ipahibalo sa pari nga ang tawo dili hugaw kay naputi man ang tanan. Apan kon makita ang iyang unod hugaw siya. Hilngon sa pari ang makita nga unod ug ipahibalo niya nga ang masakiton hugaw. Hugaw ang unod nga nakita kay sanla kini. Apan kon ang unod maputi na usab, moadto siya sa pari ug ang pari mohiling kaniya pag-usab. Kon ang mga butoybutoy naputi na, ang pari magpahibalo nga dili siya hugaw. “Kon ang usa ka tawo may hubag sa iyang panit sa lawas nga naayo na ug sa nahimutangan sa hubag mitungha ang laing hubag nga puti o huboy nga puti nga may pagkapulapula, ipakita niya kini sa pari ug ang pari mohiling niini. Kon makita niya nga kini miabot sa unod ug ang balhibo diha niini nangaputi, ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay may sakit siya nga sanla nga naggikan sa hubag. Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga ang balhibo wala maputi ug dili kini dulot sa unod ug labot pa mikupos na, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. Kon mokaylap kini sa ubang dapit sa panit ipahibalo sa pari nga hugaw siya kay masakiton man siya. Apan kon ang huboy niya magpabilin sa nahimutangan niini ug wala mokaylap sa ubang bahin, ulat lamang kini sa hubag busa ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw. “O kon ang usa ka tawo may paso diha sa iyang lawas ug nakita ang unod niini ug pula-puti o puti ang bulok niini, hilngon kini sa pari. Kon ang mga balhibo sa dapit nga mihuboy nangaputi ug ang mihuboy nagpakita nga kini dili lamang kay diha ra sa panit kondili miabot na sa unod, sanla kini nga mitungha sa paso ug ang pari magpahibalo nga hugaw ang maong tawo. Apan kon inighiling sa pari niini, makita niya nga ang mga balhibo sa dapit nga mihuboy wala mangaputi ug ang mihuboy wala moabot sa unod kondili diha ra kutob sa panit ug kini usab mikupos na, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab ug kon makita niya nga mikaylap kini sa ubang bahin sa panit ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay sanla man kini. Apan kon ang mihuboy wala mokaylap sa ubang bahin sa panit ug kini usab mikupos na, hubag lamang kini gikan sa paso. Busa ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw kay ulat man lamang kini sa paso. “Kon ang usa ka lalaki o babaye may nuka sa iyang ulo o sa iyang suwang, hilngon kini sa pari. Kon masusi niya nga dili lamang kay diha ra kini sa panit kondili miabot sa unod ug ang mga balhibo diha niini nangabulagaw ug halhag na, ipahibalo sa pari nga hugaw siya kay kining sakita sanla sa ulo o aping. Kon inighiling sa pari niini makita niya nga diha ra kini sa panit kutob ug wala nay itom nga buhok diha niini, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. Sa pagka-ikapitong adlaw, hilngon siya sa pari ug kon makita nga wala kini mokaylap ug walay balhibo nga dalag diha niini ug nagpakita kini nga diha ra sa panit ug wala moabot sa unod, balbasan niya ang iyang ulo apan dili niya iapil pagbalbas ang dapit nga may nuka. Unya lainon siya sa pari sulod sa laing pito ka adlaw. Sa ikapitong adlaw, hilngon na usab sa pari ang nuka ug kon makita niya nga wala kini moabot sa unod ug wala usab mokaylap sa ubang bahin sa panit, ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw. Unya labhan niya ang iyang bisti ug mahinlo siya. Apan kon ang nuka mikaylap sa ubang bahin sa panit tapos siya kasultihi nga dili siya hugaw, hilngon siya sa pari pag-usab. Kon makita niya nga mikaylap ang nuka sa ubang bahin sa panit, dili na kinahanglan nga mangita pa siyag mga bulagaw nga buhok kay ang tawong masakiton siguro na nga hugaw. Apan kon maoy pagtan-aw sa pari nga ang nuka wala mokaylap ug nanubo na ang mga itom nga buhok diha niini, nagpasabot nga naayo na kini ug ang tawo hinlo na. Ang pari mag-isip kaniya nga hinlo na. “Kon ang usa ka lalaki o usa ka babaye may mga kabangkabang nga puti diha sa iyang panit, hilngon siya sa pari. Kon makita nga ang mga kabangkabang luspad nga pagkaputi, ap-ap kini ug busa dili hugaw ang maong tawo. “Kon ang buhok sa usa ka tawo mangaibot ug maupaw siya, dili siya hugaw. Kon mangaibot ang iyang buhok sa agtang ug maupaw kini, dili gihapon siya hugaw. Apan kon may butoy nga bulok puti nga may pagkapula diha sa naupaw niyang agtang o ulo, sanla kini. Sa ingon niini, hilngon siya sa pari ug kon ang butoy diha sa naupaw nga agtang o ulo bulok puti nga may pagkapula sama sa hitsura sa sanla sa panit, gisanla siya ug busa hugaw. Kinahanglan nga ipahibalo sa pari nga hugaw siya. Ang sakit niya anaa sa iyang ulo. “Ang sanlahon kinahanglan nga magsul-ob ug gision nga bisti ug ipadunghay niya ang iyang buhok ug tabonan niya ang ibabaw niyang ngabil ug moingon siya sa kusog nga tingog, ‘Hugaw ako! Hugaw ako!’ Magpabilin siyang hugaw samtang anaa pa kaniya ang sakit. Ug kay hugaw man siya, magpuyo siya nga mag-inusara sa usa ka puloy-anan sa gawas sa kampo. “Kon sa usa ka bisti nga delana o lino may mipilit nga ingon sa agup-op o kon ang agup-op anaa sa hinabol o ginansilyong delana o lino o diha sa panit o sa bisan unsang binuhat ug panit, agup-op kini kon ang iyang bulok may pagkaberde o may pagkapula bisan diin kini motapot: sa bisti o sa hinabol o ginansilyong delana o lino o sa panit ba hinuon o sa bisan unsang binuhat ug panit ug kinahanglang ipahiling kini sa pari. Ang pari maghiling niini ug ilain niya kini pagbutang sulod sa pito ka adlaw. Human kini niya mahiling sa ikapitong adlaw ug makit-ang mitapot sa kaubang bahin sa bisti o sa hinabol o ginansilyong delana o lino, o sa panit sa hayop bisan unsa ang gamitan niini, agup-op kini nga grabi kaayo ug busa mahugaw ang butang nga gitaptan niini. Tungod niini, sunogon niya ang maong bisti o hinabol o ginansilyong delana o lino o bisan unsang butang nga binuhat ug panit nga gitaptan niini kay kini agup-op nga grabi kaayo. “Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga wala kini mokaylap sa ubang bahin sa bisti o sa hinabol o ginansilyo nga panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit, palabhan o pahugasan niya ang gitaptan niini ug ilain niya kini pagbutang sulod sa laing pito ka adlaw. Human kini kalabhi hilngon na usab kini sa pari. Kon wala mausab ang kolor sa dapit nga gitaptan niini bisan pag wala kini mokaylap, hugaw kini busa kinahanglang sunogon sa walay pag-isip kon anaa ba kini sa atubangan o sa likod. Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga nag-anam nag kapapas ang mitapot niini human kini malabhi o mahugasi, gision niya ang dapit sa bisti o sa panit o sa hinabol o ginansilyong panapton nga gitaptan niini. Kon motungha kini pag-usab diha sa bisti o sa hinabol o ginansilyong panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit, makatakod gihapon kini busa kinahanglan nga sunogon ang gitaptan niini. Apan kon kini nawala na sa bisti o sa hinabol o ginansilyong panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit human kini labhi kon hugasi, labhan o hugasan kini pag-usab ug kini isipon na nga hinlo.” Mao kini ang lagda bahin sa bisti nga nataptan sa agup-op, bisti man kini nga delana o lino o hinabol o ginansilyong panapton o bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit. Ang Ginoo miingon usab kang Moises, “Kini mao ang tulomanon bahin sa paghinlo sa usa ka sanlahon. Dad-on siya ngadto sa pari, ug ang pari mogawas sa kampo aron sa paghiling kaniya. Kon makita sa pari nga naayo na ang iyang sanla, magpakuha ang pari ug duha ka buhing langgam nga hinlo ug kahoy nga sidro ug pula nga higot ug isopo alang kaniya nga pagahinloan. Unya ipapatay sa pari ang usa ka langgam diha sa sudlanan nga kulon ug may sulod nga tubig gikan sa tubod. Unya kuhaon niya ang buhi nga langgam ug ang kahoy nga sidro ingon man ang pula nga higot ug ang isopo ug ituslob niya kini sa dugo sa langgam nga gipatay sa ibabaw sa tubig. Ang dugo iyang iwisik sa makapito sa tawo nga pagahinloan sa sanla. Human niini, ipahibalo niya nga ang tawo hinlo na ug iyang buhian ang langgam nga buhi. Labhan sa tawo ang iyang sapot ug kiskison ang tanan niyang buhok ug maligo siya. Niini mahinlo na siya. Unya makasulod na siya sa kampo apan magapabilin siya sa gawas sa iyang tolda sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapitong adlaw iyang kiskisan pag-usab ang tanan niyang buhok ingon man ang iyang bungot ug ang iyang kilay—ang tanan gayod niyang balhibo. Unya labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya ug mahinlo siya. “Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka laki ug usa ka baye nga nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Magkuha usab siyag halad nga pagkaon nga tulo ka kilo nga harina nga minasag lana mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana. Kining tanan, lakip ang tawo nga iyang gihinloan, ibutang sa pari sa atubangan sa Ginoo sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya kuhaon sa pari ang usa ka laking karnero ug ihalad niya kini uban sa mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana ingon nga halad alang sa paglapas ug ihalad usab niya kini ingon nga halad nga binayaw ngadto sa Ginoo alang sa pari. Ang nating karnero ihawon niya sa ihawanan sa halad tungod sa sala ug sa halad nga sunogon didto sa dapit nga balaan kay ang halad tungod sa paglapas, sama sa halad tungod sa sala, iya man sa pari; kini balaan kaayo. Unya ang pari magkuha ug dugo sa halad alang sa paglapas ug ihidhid niya kini sa tumoy sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ug sa kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan. Magkuha usab ang pari ug lana gikan sa botilya ug ibubo niya kini sa wala niyang palad ug ang tuo niyang tudlo ituslob niya sa lana nga diha sa wala niyang palad. Pinaagi sa iyang tudlo, iya kining iwisik sa makapito atubangan sa Ginoo. Unya hidhiran niya sa lana nga nasalin diha sa iyang palad ang tumoy sa tuong dalunggan ug ang kumagko sa tuong kamot ingon man ang kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan—ibabaw sa dugo sa halad alang sa paglapas. Ang tanang nasalin nga lana diha sa kamot sa pari ipahid niya sa ulo sa tawo nga gihinloan. Unya ang pari magahimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo. “Ihalad sa pari ang halad tungod sa sala aron sa pagpapas sa sala sa tawo nga gihinloan sa iyang kahugaw. Human niini, ihawon niya ang halad nga sunogonon ug ihalad niya kini sa halaran lakip ang halad nga uhay. Sa ingon niini nga paagi ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug mahinlo siya. “Apan kon siya kabos ug dili makahimo sa paghatag sa maong gidaghanon, magkuha lamang siya ug usa ka nating karnero nga laki aron gamiton nga halad alang sa paglapas ug ibayaw kini aron sa pagtabon sa iyang sala. Magkuha usab siya ug usa ka kilo sa labing maayong harina nga minasag lana aron gamiton nga halad nga pagkaon ug mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana. Magkuha usab siyag duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati sumala sa iyang maabot paghatag: ang usa gamiton nga halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon. Sa ikawalong adlaw dad-on niya kining tanan ngadto sa pari alang sa paghinlo kaniya, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan sa atubangan sa Ginoo. Ug kuhaon sa pari ang nating karnero nga halad alang sa paglapas ug ang usa ka botilyang lana ug iya kining ibayaw ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. Unya ihawon niya ang nating karnero nga halad alang sa paglapas ug magkuha siya ug dugo niini ug ihidhid niya ang dugo sa tumoy sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ingon man sa kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan. Unya magbubo ang pari ug lana sa wala niyang palad, ug pinaagi sa tuo niyang tudlo iwisik niya sa makapito ang lana nga diha sa wala niyang kamot sa atubangan sa Ginoo. Hidhiran niyag lana nga diha sa iyang palad ang tumoy sa tuong dalunggan ug ang kumagko sa tuong kamot ingon man ang kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan, sa dapit diin gibutang ang dugo sa halad alang sa paglapas. Ang tanang masalin nga lana sa iyang palad ipahid niya sa ulo sa tawo nga gihinloan aron pagpapas sa iyang sala atubangan sa Ginoo. Ug maghalad ang tawo ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati sumala sa iyang maabot: ang usa gamiton nga halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon uban sa halad nga uhay. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa tawo nga gihinloan sa atubangan sa Ginoo. Mao kini ang tulomanon sa tawo nga nasakit ug sanla nga walay igong ikahatag alang sa paghinlo kaniya.” Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kon mahiabot na kamo sa yuta sa Canaan nga akong ihatag kaninyo ug kon butangan kog agup-op ang usa ka balay niadtong yutaa, ang tag-iya sa maong balay moduol ug mosugilon sa pari mahitungod sa agup-op diha sa iyang balay. Unya ang pari magsugo nga manggawas sa balay ang namuyo niini una pa siya mosulod aron sa pagsusi sa sakit aron ang tanan nga anaa sa sulod sa balay dili maisip nga hugaw. Anha na ang pari mosulod sa balay aron sa pagsusi niini kon nakapanggawas na ang mga tagbalay. Unya iyang susihon ang agup-op ug kon iyang makita nga diha sa bungbong sa balay may pagkalunhaw o pagkapula nga puntikpuntik ug nga kini mikutkot sa bungbong, ang pari mogawas ug sirhan niya ang pultahan niini ug ang pultahan magpabiling sirado sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapitong adlaw mobalik siya aron pagsusi niini ug kon ang mga agup-op mikaylap sa ubang dapit sa bungbong, ipakuha sa pari ang mga bato nga gitaptan sa agup-op ug ipalabay kini ngadto sa mahugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. Ug pakiskisan niya ang sulod sa tibuok balay ug ang kiniskis isalibay nila ngadto sa mahugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. Unya magkuha sila ug laing mga bato ug ihulip nila kini sa dapit nga gikuhaan sa daang mga bato. Magkuha usab silag apog ug ipuli nila kini sa nakiskis sa balay. “Kon ang agup-op motungha pag-usab human kuhaa ang mga bato ug kiskisi ang balay ug human kini butangi ug bag-ong apog, adtoon ug susihon na usab kini sa pari. Kon iyang makita nga ang agup-op mikaylap sa balay, agup-op kini nga kuyaw kaayo ug hugaw ang maong balay. Busa gub-on kini ug ang mga bato niini, ang mga kahoy ug ang tanang mga apog, dad-on ngadto sa usa ka hugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. Ang mosulod sa maong balay samtang gidili pa ang pagsulod niini mahugaw hangtod sa hapon ug kinahanglan labhan ang bisti sa tawo nga natulog sa maong balay ingon man ang nagkaon diha sa sulod niini. “Apan kon inigsusi sa pari niini makita niya nga ang agup-op wala mokaylap human kabutangi ug bag-ong apog ang balay, ang pari magpahibalo nga dili kini hugaw kay ang agup-op nahanaw na man. Ug aron sa pagputli sa balay, ang pari magkuha ug duha ka langgam nga gagmay ug kahoy nga sidro. Magkuha usab siya ug higot nga pula ug isopo. Unya ihawon niya ang usa ka langgam diha sa sudlanan nga kulon ug may sulod nga tubig nga gikan sa tubod. Unya kuhaon niya ang kahoy nga sidro ingon man ang isopo ug ang tanod nga pula ug uban sa langgam nga buhi ituslob niya kini sa dugo sa langgam nga giihaw ug sa tubig unya wisikan niya ang balay sa makapito. Sa ingon niini nga paagi hinloan niya ang balay pinaagi sa dugo sa langgam, sa tubig, sa langgam nga buhi ug sa kahoyng sidro ingon man sa isopo ug sa higot nga pula. Unya ang langgam nga buhi iyang buhian sa gawas sa siyudad. Sa ingon niini nga paagi mahinloan niya ang balay.” Mao kini ang tulomanon mahitungod sa sakit nga sanla: Kining mga balaora maoy magpaila unsang butanga ang hinlo ug unsang butanga ang hugaw. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Sultihi ang mga Israelita nga bisan kinsang lalaki nga may nag-agos gikan sa iyang kinatawo hugaw kini. Ug kini mao ang lagda bahin sa tawo nga may nag-agos sa iyang kinatawo: nag-agos kini o wala na, isipon siyang hugaw. Mahugaw ang tanang gihigdaan sa tawo nga may sakit nga nag-agos ug ang tanan nga iyang lingkoran mahugaw usab. Bisan kinsa nga makahikap sa iyang higdaanan kinahanglang labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Ang molingkod sa bisan unsa nga nalingkoran sa tawo nga may sakit nga nag-agos kinahanglang labhan niya ang iyang sapot ug maligo. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Ug ang makahikap sa lawas sa tawong may nag-agos kinahanglang manglaba sa iyang sapot ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Kon ang tawo nga hinlo luwaan sa tawong may nag-agos, ang tawong hinlo kinahanglan maglaba sa iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Ang muntora sa hayop nga nalingkoran sa tawong may nag-agos mahugaw. Ang makahikap sa bisan unsa nga nalingkoran sa maong tawo mahugaw usab hangtod sa gabii ug ang mokuha sa maong butang maglaba sa iyang sapot ug maligo. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Kon ang tawong may nag-agos nga wala makapanghunaw sa iyang kamot makahikap ug laing tawo, kinahanglang labhan sa tawo nga nahikapan ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Ang galamiton nga hinimo sa yutang kulonon nga mahikapan sa tawong may nag-agos buk-on ug ang galamiton nga hinimo gikan sa kahoy nga iyang mahikapan hugasan. “Kon wala na kaniya ang nag-agos, maghulat siya ug pito ka adlaw una siya mahinlo. Unya labhan niya ang iyang sapot ug maligo siya sa tubig nga nag-agay ug siya mahinlo na. Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati. Ug moadto siya sa atubangan sa Ginoo, sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ihatag niya kini sa pari. Ang pari magahalad niini—ang usa ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala sa atubangan sa Ginoo alang kaniya tungod sa iyang sakit nga nag-agos. “Kon ang usa ka lalaki giagasan sa iyang binhi, maligo siya apan magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Ang panapton ug panit nga matuloan niini hugasan. Magpabilin kini nga hugaw hangtod sa gabii. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babaye, kinahanglan silang duha maligo apan magpabilin silang hugaw hangtod sa gabii. “Kon reglahon ang usa ka babaye, magpabilin siyang hugaw sulod sa pito ka adlaw. Ang mohikap kaniya mahugaw hangtod sa gabii. Bisan unsa nga iyang higdaan ug lingkoran sa panahon nga siya dug-on mahugaw usab. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa maong babaye, matakdan siya sa kahugaw sa babaye ug hugaw siya sulod sa pito ka adlaw. Ang tanan nga iyang gihigdaan mahugaw usab. “Kon ang usa ka babaye dug-on sulod sa pipila ka adlaw nga dili panahon sa iyang pagregla o kon ang iyang pagregla molapas sa gitagal nga panahon niini, mahugaw siya sama ra sa naandan niyang pagregla ug magapadayon ang iyang kahugaw samtang dug-on pa siya. Ang matag higdaanan nga iyang nahigdaan sa panahon nga siya gidugo mahugaw sama ra nga kini iyang nahigdaan sa naandan niyang pagregla. Ang tanang butang nga iyang malingkoran mahugaw usab sama ra nga kini iyang nalingkoran sa naandan niyang pagregla. Ang makahikap sa maong butang mahugaw usab ug kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Kon dili na siya dug-on, maghulat siya ug pito ka adlaw una siya mahinlo. Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati ug dad-on niya kini sa pari, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang usa ihalad sa pari ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa babaye sa atubangan sa Ginoo tungod sa dugo nga miagas. “Pahimangnoi ang mga Israelita sa kahugaw nila aron dili sila mangamatay tungod sa ilang kahugaw pinaagi sa pagbuling sa akong templo nga anaa sa taliwala nila.” Mao kini ang tulomanon alang niadtong may nag-agos sa lawas ug niadtong giagasan ug binhi nga nahugaw gumikan niini ingon man niadtong gidugo. Sa ato pa, alang kini ni bisan kinsa nga lalaki ug babaye nga giagasan ug hugaw ug alang niadtong lalaki nga nakighilawas sa usa ka babaye nga gidugo. Human mamatay ang duha ka anak nga lalaki ni Aaron tungod sa ilang paghalad ug kalayo nga dili balaan ngadto sa Ginoo, ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang imong igsoon nga si Aaron nga mosulod lamang siya ngadto sa Dapit nga Labing Balaan, sa sulod sa tabil sa hustong panahon kay ako mopadayag diha sa panganod ibabaw sa tabon sa Sudlanan sa Kasabotan. Kon dili siya motuman mamatay siya. Mahimo lamang siyang mosulod sa Dapit nga Labing Balaan kon magdala siya ug usa ka toriyong baka nga halad tungod sa sala ug usa ka karnero nga laki nga halad nga sunogon. “Kinahanglan maligo siya ug magsul-ob sa balaang sapot nga lino ug sa ilalom niini isul-ob niya ang karsunsilyo nga lino ug magbakos ug magpurong siyag lino. “Ug magkuha siya gikan sa katawhan sa Israel ug duha ka kanding nga laki nga ihalad tungod sa sala ug usa ka karnero nga laki nga halad nga sunogon. Kinahanglan maghalad si Aaron ug baka nga laki ingon nga halad alang sa iyang kaugalingong sala ug sa iyang panimalay. Unya kuhaon niya ang duha ka kanding ug ibutang niya kini sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya magripa siya aron pagtino kon hain sa duha ka kanding ang mahiadto sa Ginoo ug hain ang mahiadto kang Asasel. Ang kanding nga mahiadto sa Ginoo pinasikad sa ripa dad-on ni Aaron sa sulod ug ihalad ingon nga halad tungod sa sala. Apan ang kanding nga mahiadto kang Asasel ihalad niya nga buhi sa atubangan sa Ginoo aron nga pinaagi niini makahimo siya sa pagpapas sa sala pinaagi sa pagbuhi sa kanding paingon sa kamingawan ngadto kang Asasel. “Ug ihalad ni Aaron ang baka nga laki ingon nga halad tungod sa iyang sala ug maghimo siya sa seremonyas sa pagpapas sa iyang sala ug sa iyang panimalay. Unya ihawon niya ang baka ingon nga halad tungod sa sala. Ug magkuha siya ug usa ka sudlanan sa insenso nga puno sa baga gikan sa halaran nga diha sa atubangan sa Ginoo ug magkuha usab siya ug duha ka hakop nga insensong humot ug pinong pagkadugmok. Dad-on niya kini sa Dapit nga Labing Balaan. Ibutang niya ang insenso diha sa kalayo sa atubangan sa Ginoo aron nga ang aso niini motabon sa takob nga diha sa Sudlanan sa Kasabotan aron dili siya mamatay. Ug magkuha siya ug dugo sa baka ug pinaagi sa iyang mga tudlo iwisik niya kini sa ibabaw sa takob ug sa makapito sa atubangan sa takob. “Unya ihawon niya ang kanding nga halad tungod sa sala sa katawhan ug dad-on niya ang dugo niini ngadto sa Dapit nga Labing Balaan. Unya himoon niya ang iyang gihimo sa dugo sa baka—pinaagi sa pagwisik niini sa ibabaw ug sa atubangan sa takob. Sa ingon niini himoon niya ang seremonyas sa paghinlo sa Dapit nga Labing Balaan tungod sa kahugawan sa katawhan sa Israel ug sa tanan nilang sala. Himoon usab niya kini sa Tolda nga Tagboanan nga anaa sa ilang taliwala nga nahugawan usab. Kinahanglan nga walay tawo nga atua sa sulod sa Tolda nga Tagboanan inigsulod niya aron sa paghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala didto sa Dapit nga Labing Balaan hangtod nga mogula siya human siya makahimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa iyang kaugalingon ingon man sa iyang panimalay ug sa tibuok katilingban sa Israel. Mogula siya ngadto sa halaran nga nahimutang sa atubangan sa Ginoo ug hinloan niya kini. Magkuha siya ug dugo sa baka ug sa kanding ug ipahid niya kini sa mga sungaysungay libot sa halaran. Unya pinaagi sa iyang tudlo iwisik niya ang dugo sa makapito. Sa ingon niini mahinloan niya kini ug mabalaan gikan sa kahugaw sa mga Israelita. “Inigkahuman ni Aaron ug hinlo sa Dapit nga Balaan ingon man sa Tolda nga Tagboanan ug sa halaran, ihalad niya ang buhi nga kanding. Unya itapion ni Aaron ang iyang mga kamot sa ulo niini ug isugid niya ang tanang mga kasal-anan ug mga kalapasan sa mga Israelita. Sa ingon niini ikabutang niya sa ulo sa kanding kining tanan ug pabuhian niya ang kanding didto sa kamingawan sa usa niya ka katabang. Ang kanding maoy magdala sa tanan nilang mga kasal-anan ngadto sa usa ka hilit nga dapit ug buhian kini ngadto sa kamingawan. “Unya si Aaron mosulod sa Tolda nga Tagboanan ug huboon niya ang mga bisti nga lino nga iyang gisul-ob sa dihang misulod siya sa Dapit nga Balaan ug ibilin niya kini didto. Unya maligo siya didto sa usa ka dapit nga balaan ug isul-ob niya ang iyang kaugalingong mga bisti. Pagkatapos niini mogula siya ug ihalad niya ang iyang halad nga sunogon ingon man ang halad nga sunogon nga ila sa mga tawo ug maghimo siya sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa iyang kaugalingon ug alang sa mga tawo. Ang tambok sa halad tungod sa sala sunogon niya sa halaran. Labhan sa tawo nga nagbuhi sa kanding nga alang kang Asasel ang iyang bisti ug maligo siya human niini ug makasulod na siya pagbalik sa kampo. Ang torong baka ug ang kanding nga mga halad tungod sa sala kansang dugo gidala sa sulod sa Dapit nga Balaan aron ihinlo niini dad-on ngadto sa gawas sa kampo. Unya ang ilang panit, unod ug tinai sunogon. Labhan sa tawo nga maoy magsunog niini ang iyang sapot ug maligo siya human niini ug makasulod na siya sa kampo. “Ug mahimong tulomanon alang kaninyo sa tanang panahon ang pagpuasa sa ikanapulo nga adlaw sa ikapitong bulan. Kamong mga Israelita ug ang langyaw nga nagapuyo uban kaninyo kinahanglan nga dili magtrabaho kay niining adlawa himoon alang kaninyo ang seremonyas sa pagpapas sa inyong sala ug aron mahinlo kamo sa atubangan sa Ginoo. Adlaw kini nga igpapahulay alang kaninyo ug pagpuasa kamo. Tulomanon kini nga walay kataposan. Ang pari nga gidihogan ug giordinahan aron mag-alagad ingon nga pari puli sa iyang amahan maoy maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala ug magsul-ob siya sa balaang mga bisti nga lino. Hinloan niya ang Dapit nga Balaan ingon man ang Tolda nga Tagboanan ug ang halaran. Maghimo usab siya sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa mga pari ug alang sa tanang katawhan. Ang paghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa tanang mga kasal-anan sa mga Israelita makausa sa usa ka tuig maoy tulomanon ninyo nga walay kataposan.” Ug gituman ni Moises ang gisugo sa Ginoo kaniya. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak ug ang tanang mga Israelita nga mao kini ang akong sugo kanila: bisan kinsa kanila nga mag-ihaw ug baka o karnero o kanding sa sulod o sa gawas sa kampo ug dili niya kini dad-on ngadto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron ihalad kini ingon nga gasa sa Ginoo atubangan sa Tolda nga Tagboanan nakasupak siya sa Balaod gumikan sa iyang pagpaagas ug dugo. Tungod niini, hinginlan siya gikan sa katawhan sa Dios. Gihimo kini aron nga dad-on sa mga Israelita ngadto sa Ginoo ang ilang mga giihaw nga ilang gihalad sa gawas sa kampo. Ihatag nila kini sa pari didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ihawon nila ingon nga mga halad sa pakigdait alang sa Ginoo. Ang dugo isablig sa pari ngadto sa halaran sa Ginoo didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug sunogon niya ang tambok ingon nga humot nga halad alang sa Ginoo. Sa ingon niini, dili na sila magdala sa ilang mga halad ngadto sa mga demonyong kanding nga ilang gisimba sa walay kukaulaw. Tulomanon nila kini sa tanang panahon nga umaabot. “Busa sultihi sila nga bisan kinsa sa mga Israelita o langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga maghalad ug halad nga sunogon nga dili niya dad-on sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron ihalad kini sa Ginoo, hinginlan siya gikan sa katawhan sa Dios. “Ug kon may Israelita o langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga mokaon ug bisan unsa nga dugo, makigbatok ako kaniya ug hinginlan ko siya gikan sa katawhan sa Dios. Kay ang kinabuhi anaa sa dugo ug gihatag ko kini kaninyo aron gamiton sa pagpapas sa sala alang sa inyong kinabuhi diha sa halaran kay ang dugo man, ingon nga tinubdan sa kinabuhi, ang makapapas sa sala. Kini ang hinungdan ngano nga gisultihan ko ang mga Israelita nga walay bisan kinsa kanila o sa mga langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga mokaon ug dugo. “Ug bisan kinsa nga Israelita o dumuduong nga nagpuyo tipon kanila mangayam ug makakuhag mananap o langgam nga makaon, kinahanglang paagason niya ang dugo niini ug tabonag yuta ang dugo. Tungod kay anaa man sa dugo ang kinabuhi sa tanang binuhat busa gidid-an ko ang mga Israelita sa pagkaon sa dugo sa bisan unsang mananap. Ang mokaon ug dugo isipon nga dili na sakop sa akong katawhan. “Bisan kinsang tawhana, lumad o langyaw nga mokaon sa mananap nga namatayg iya ra o gipatay ba hinuon sa mga ihalas nga mananap, kinahanglang labhan niya ang iyang sapot ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Human niini, mahinlo na usab siya. Apan kon dili niya labhan ang iyang sapot ug dili siya maligo, mag-antos siya sa sangpotanan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita niini: Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw ninyog buhata ang ilang gibuhat didto sa Ehipto diin kamo nagpuyo kaniadto. Ayaw ninyog buhata ang gibuhat sa taga-Canaan diin dad-on ko kamo. Ayaw kamo pagsunod sa ilang mga batasan. Ang akong mga sugo lamang mao ang inyong buhaton ug tumanon ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Busa, matngoni ninyo ang akong mga tulomanon ug ang akong mga sugo kay ang magtuman niini makabaton ug kinabuhi. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw kamo pagpakighilawas sa inyong mga paryenti. Ako mao ang Ginoo. Ayaw pakaulawi ang imong amahan pinaagi sa pagpakighilawas sa imong inahan. Imo siyang inahan busa ayaw pagpakighilawas kaniya. Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong amahan kay ang pagbuhat sa ingon maoy pagpakaulaw kaniya. Ayaw usab pagpakighilawas sa imong igsoong babaye nga imong igsoon sa amahan o sa imong inahan ba hinuon, sa walay pagsapayan kon diha ba siya mahimugso sa inyong panimalay o didto ba sa laing dapit. Ug ayaw pagpakighilawas sa imong apo nga babaye kay makauulaw kini alang sa imong kaugalingon. Ayaw usab pagpakighilawas sa anak nga babaye sa imong amahan ug sa imong ina-ina kay siya imo mang igsoon. Ug ayaw pagpakighilawas sa igsoong babaye sa imong amahan kay siya imo mang iyaan. Ayaw usab pagpakighilawas sa igsoong babaye sa imong inahan kay siya imo gihapong iyaan. Ug ayaw pakaulawi ang imong uyoan pinaagi sa pagpakighilawas sa iyang asawa kay siya imo mang iyaan. Ayaw usab pagpakighilawas sa imong umagad nga babaye kay siya asawa man sa imong anak busa ayaw siya pakaulawi. Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong igsoon kay makauulaw kini alang sa imong igsoon. Ayaw pagpakighilawas sa anak o sa apo sa imong asawa kay sila paryenti ra man sa imong asawa ug kini daotan. Ug ayaw pangasaw-a ang igsoon sa imong asawa ug makighilawas kaniya samtang buhi pa ang imong asawa. “Ayaw usab pagpakighilawas sa usa ka babaye nga giregla kay hugaw siya. Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong isigkatawo aron dili ka mahugaw. Ayaw usab pagtugot nga usa sa imong kabataan ang sunogon aron ihalad kang Moloc kay sa ingon wala mo tahora ang ngalan sa imong Dios. Ako mao si Yahweh. Ayaw usab pagpakighilawas sa imong isigkalalaki kay daotan kini kaayo. Ug ayaw pagpakighilawas sa usa ka mananap aron dili ka mahugaw tungod niini. Ginadili usab sa babaye ang pagtugyan sa iyang kaugalingon ngadto sa usa ka mananap aron makighilawas niini kay kining buhata hilabihan ka daotan. “Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon sa bisan hain niining mga butanga kay mao kini ang nakapahugaw sa mga katawhan nga gisalikway ko sa inyong atubangan. Ang ilang nasod nahugaw busa gisilotan ug gisalikway ko sila. Apan kamo, lumad man o langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo, tumana ninyo ang akong mga sugo ingon man ang mga tulomanon. Ug ayaw ninyo buhata ang bisan hain niining mga butanga nga daotan kaayo kay mao kini ang gibuhat sa unang mga lumolupyo niining yutaa nga maoy nakapahugaw niini. Tumana ninyo ang akong mga sugo aron dili ko kamo hinginlan gikan niining yutaa tungod sa inyong pagbuling niini sama nga gihinginlan ko ang katawhan nga unang nagpuyo dinhi. Ang magbuhat sa bisan hain niining mga butanga nga salawayon kaayo, hinginlan gikan sa katawhan sa Dios. “Busa tumana ninyo ang akong sugo nga dili kamo magbuhat sa bisan hain niining mga salawayong buhat nga gibuhat sa katawhan niining dapita sa wala pa kamo mahianhi aron dili kamo mahugaw tungod niini: Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang tibuok Israel: Pagbalaan kamo kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, balaan man. Tahora ang inyong inahan ug ang inyong amahan ug tumana ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw pagdangop ngadto sa mga diosdios o paghimog mga tinunaw nga larawan aron inyong simbahon. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Kon maghalad kamog mananap ingon nga halad sa pakigdait ug kon buot kamo nga dawaton nako kini, kan-on ninyo kini sa adlaw gayod sa paghalad niini o sa pagkaugma ba hinuon. Ang mahisalin sa ikatulong adlaw kinahanglang sunogon. Dili na kini mahimong kan-on kay hugaw na man kini ug dili ko na kini dawaton. Apan ang mokaon niini makasala kay gipasipad-an man niya ang butang nga balaan alang sa Ginoo busa hinginlan siya gikan sa iyang mga kabanay. “Kon mangani kamo sa inyong yuta, ayaw ilakip pag-ani ang anaa sa daplin ug ayaw hagdawa ang nahibilin. Ayaw usab hutda pagpamupo ang inyong parasan ug ayaw pamunita ang nangahulog nga mga ubas. Ibilin kini alang sa mga kabos ug sa mga langyaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pangawat. Ayaw kamo paglinimbongay o pagbinakakay. Ug ayaw usab panumpa ug bakak ginamit ang akong ngalan kay sa ingon gipasipad-an ninyo ang ngalan sa inyong Dios. Ako mao si Yahweh. “Ayaw pahimusli o kawati ang inyong isigkatawo. Ayaw paugmai ang paghatag sa suhol sa usa ka mamumuo. Ayaw tungloha ang tawong bungol ug ayawg alihi ang agian sa buta. Kahadloki hinuon ang inyong Dios. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw paghimo ug dili matarong nga paghukom ug ayaw pagdapig sa mga kabos o sa mga adunahan. Himoa hinuon ang matarong nga paghukom ngadto sa inyong isigkatawo. Ayaw pagpalakaw ug daotang tabi batok sa inyong isigkatawo. Ayaw pagsaksi ug bakak batok sa kinabuhi sa inyong isigkatawo. Ako mao ang Ginoo. “Kon may kasilo kamo sa inyong isigkatawo, prangkahi siya aron dili kamo makasala. Ayaw panimalos ug ayaw usab pagdumot sa inyong kadugo. Higugmaa ang inyong isigkatawo sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon. Ako mao ang Ginoo. “Tumana ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ayaw paliwati ang imong kahayopan ug laing matang sa mga hayop. Ayaw usab pagpugas sa imong uma ug duha ka matang sa binhi. Ayaw pagsul-ob ug bisti nga hinimo gikan sa duha ka matang sa panapton. “Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babayeng ulipon nga pangasaw-onon sa laing lalaki ug ang babayeng ulipon wala pa malukat o kahatagi sa iyang kagawasan, himoon ang usa ka husay bahin sa nahitabo. Dili sila patyon kay ang babaye wala pa man kahatagi sa iyang kagawasan. Apan ang lalaki magadala ug laking karnero sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ingon nga iyang halad ngadto sa Ginoo tungod sa paglapas. Ginamit ang torong karnero, ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala sa atubangan sa Ginoo alang sa maong lalaki tungod sa iyang nahimo ug pasayloon siya. “Kon adto na kamo sa Canaan ug magtanom kamo didtog bisan unsang prutas nga makaon ninyo, ayaw ninyo kan-a ang mga bunga niini sulod sa tulo ka tuig. Apan sa ikaupat nga tuig ang tanang bunga niini isipon nga balaan ingon nga halad sa pagdayeg sa Ginoo. Sa ikalimang tuig makakaon na kamo sa bunga niini ug mohatag kini kaninyog daghang bunga. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pagkaon ug bisan unsang karne nga may dugo pa diha niini. Ug ayaw kamo pagpamarang o pagtagnatagna. Ayaw ninyo putli ang inyong buhok diha sa tampihak ug ayawg kortihi ang inyong bungot. Ayaw pagsamari ang inyong lawas tungod sa mga minatay ug ayaw ninyo kinig patiki. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw pakaulawi ang inyong anak nga babaye pinaagi sa paghimo kanila nga magbaligya sa ilang dungog didto sa templo aron dili mosanay sa nasod ang mga babayeng daotan. Kon buhaton gayod ninyo kini, ang nasod mapuno sa kahugaw. Tumana ninyo ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay ug tahora ninyo ang akong Dapit nga Balaan. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw kamog dangop sa mga tigkonsultag mga espiritu ug sa mga barangan. Kon buhaton ninyo kini mahugawan kamo. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Tindog kamo agig pagtahod sa mga tawong tigulang ug pasidunggi sila. Kahadloki ninyo ang inyong Dios. Ako mao ang Ginoo. “Kon ang usa ka langyaw motipon pagpuyo kaninyo sa inyong yuta, ayaw ninyo siya pasipad-i. Isipa hinuon siya nga usa ka lumad. Higugmaa siya sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon kay kamo usab kaniadto mga langyaw man sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo panglimbong sa inyong paggamit sa mga sukdanan ug sa mga timbangan ug sa mga taksanan. Gamita ninyo ang hustong timbangan ug hustong taksanan. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo sa Ehipto. Matngoni ug tumana ninyo ang tanang mga tulomanon ug ang tanan kong mga sugo. Ako mao ang Ginoo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga bisan kinsa kanila o sa mga langyaw nga nagpuyo sa Israel nga mohalad sa ilang mga kabataan ngadto kang Moloc kinahanglan nga patyon. Batoon siya sa mga tawo. Ako mismo makigbatok kaniya ug papason ko siya gikan sa iyang mga kabanay kay gibulingan man niya ang akong Dapit nga Balaan ug gipasipad-an niya ang akong balaang ngalan. Ug kon ang mga tawo dili lamang magtagad sa iyang gihimo nga pagtugyan sa iyang anak kang Moloc ug dili nila siya patyon, makigbatok ako kaniya ingon man sa iyang panimalay. Hinginlan ko sila gikan sa ilang mga kabanay lakip ang tanan nga miduyog kaniya sa iyang pagkahisalaag sa pagsimba kang Moloc. “Kon ang usa ka tawo magpakisayod sa mga tigkonsultag mga espiritu ug sa mga barangan ug moduyog kanila sa ilang salawayong buhat, makigbatok ako kaniya ug hinginlan ko siya gikan sa iyang mga kabanay. Busa pagbalaan kamo kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Matngoni ug tumana ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo. “Ang magtunglo sa iyang amahan o sa iyang inahan kinahanglan patyon. Siya ra ang hinungdan sa iyang kamatayon. “Kon ang usa ka lalaki manapaw sa asawa sa iyang isigkatawo, silang duha nga mananapaw patyon. Ang lalaki nga makighilawas sa iyang ina-ina nagapakaulaw sa iyang amahan. Siya ug ang iyang ina-ina patyon ug sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa iyang umagad nga babaye, patyon silang duha kay nagbuhat man sila sa ingon nga unta dili man sila mga laing tawo. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa iyang isigkalalaki, silang duha nakahimo ug butang nga salawayon kaayo busa patyon sila. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. Kon lumpongon sa usa ka tawo pagpangasawa ang anak ug ang inahan, ang lalaki ug ang duha ka babaye kinahanglan sunogon aron dili kamo maduhig sa ilang kadaotan. Kon ang usa ka tawo makighilawas sa usa ka mananap, patya siya ug ang mananap. Kon ang usa ka babaye makighilawas sa usa ka mananap, patya siya ug ang mananap. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. “Kon ang usa ka lalaki mangasawa sa iyang igsoon nga igsoon niya sa amahan o sa inahan, hinginlan sila gikan sa ilang mga kabanay kay makauulaw kaayo kining butanga. Silotan siya sanglit nakighilawas man siya sa iyang igsoong babaye. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babaye nga giregla, hinginlan silang duha gikan sa ilang mga kabanay sanglit gibuksan man niya ang tinubdan sa iyang dugo. “Ayaw pagpakighilawas sa imong iyaan kay siya paryenti nimo nga suod pa kaayo; kinahanglang silotan kamong duha tungod niini. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa asawa sa iyang uyoan, gipakaulawan niya ang iyang uyoan; kinahanglang silotan silang duha ug mangamatay silang walay anak. Usa ka buhat nga salawayon kon ilogon sa usa ka lalaki ang asawa sa iyang igsoon sanglit gipakaulawan man niya ang iyang igsoon; kinahanglang mangamatay sila nga walay anak. “Matngoni ug tumana ang tanang mga tulomanon ug ang tanan kong sugo aron dili ko kamo hinginlan gikan sa nasod diin adto ko kamo dad-a ug papuy-a. Ayaw kamo pagsunod sa mga batasan sa katawhan nga gipapahawa ko sa dapit nga inyong adtoan. Tungod sa ilang pagbuhat niini, gisalikway ko sila. Miingon ako kaninyo, ‘Mapanag-iya ninyo ang ilang yuta kay ihatag ko man kini kaninyo aron mainyo na. Usa kini ka yuta nga tabunok kaayo.’ Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpili kaninyo gikan sa ubang katawhan. Busa laina usab ninyo ang hinlo nga mga mananap gikan sa mga hugawng mananap ug ang hugawng langgam gikan sa mga hinlo. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa mga hugawng mananap, langgam ug bisan unsang nagkamang sa yuta nga akong gipalain kaninyo. Pagbalaan kamo alang kanako kay ako, ang Ginoo, balaan man ug gipili ko kamo ug gilain gikan sa ubang katawhan aron kamo maako. “Ang barangan, babaye man o lalaki, kinahanglang patyon pinaagi sa pagbato kaniya ug siya ra ang sad-an sa iyang kamatayon.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga pari, ang mga kaliwat ni Aaron, nga dili nila bulingan ang ilang kaugalingon pinaagi sa paghikap sa minatay gawas kon kini labing suod nilang mga kadugo: sa ilang inahan o amahan, sa ilang mga anak, sa ilang igsoon nga lalaki ingon man sa igsoon nilang babaye nga wala pa maminyo busa sakop pa sa ilang panimalay. Kay suod man siya nilang kadugo mahimong mahugaw sila. Kinahanglan dili niya hugawan ang iyang kaugalingon pinaagi sa patayng lawas niadtong nahimo niyang paryenti pinaagi sa kaminyoon. “Ayaw papahaki sa mga pari ang ilang mga ulo o kortihan nila ang ilang bungot o samad-samaran ba hinuon ang ilang lawas. Kinahanglang magabalaan sila alang sa ilang Dios ug dili nila pasipad-an ang iyang ngalan kay sila man ang maghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sila ang maghalad sa halad nga pagkaon alang sa ilang Dios busa kinahanglan nga balaan sila. Ayaw sila papangasaw-a ug babayeng nagbaligya sa iyang dungog o sa usa ka babaye nga dili na ulay o sa babayeng gibulagan sa iyang bana kay sila balaan alang sa ilang Dios. Ihalad sila ngadto sa Ginoo kay sila man ang maghalad sa kalan-on alang sa inyong Dios. Sila balaan alang kaninyo kay ako, ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo, balaan man. Kon ang anak nga babaye sa pari magpakaulaw sa iyang kaugalingon pinaagi sa pagbaligya sa iyang dungog, gipakaulawan usab niya ang iyang amahan busa kinahanglang sunogon siya. “Ang Pangulong Pari, kansang ulo gidihogan na sa lana nga igdidihog ug giordinahan aron magsul-ob sa sapot sa pagkapari kinahanglan nga maghapsay kanunay sa iyang buhok ug dili niya gision ang iyang sapot. Kinahanglan nga likayan niya ang pag-adto sa dapit nga may minatay bisan pa sa haya sa iyang amahan o inahan. Likayan niya ang paggawas sa Balaang Tolda sa iyang Dios aron dili niya kini mabulingan kay giordinahan man siya alang sa iyang Dios ug gidihogan sa lana nga igdidihog. Ako mao ang Ginoo. Kinahanglang ulay nga babaye ang iyang pangasaw-on. Kinahanglang dili siya mangasawag biyuda o babayeng gibulagan sa iyang bana o babayeng dili na ulay o sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Kinahanglan ang iyang pangasaw-on ulay nga babaye nga gikan sa iyang kaliwat aron dili maulawan ang iyang mga anak atubangan sa iyang katawhan kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaniya.” Ug miingon na usab ang Ginoo kang Moises, “Sultihi si Aaron niini: Kinahanglan nga walay bisan kinsa sa iyang mga kaliwat nga tugotan sa pagdala sa mga halad nga pagkaon alang sa iyang Dios kon siya may tatsa sa iyang lawas. Dili makahimo paghalad ang buta o ang bakol, kadtong may bisan unsang daot sa iyang nawong, kadtong wala magparihas ang gitas-on sa iyang tiil o bukton, kadtong nabalian ug tiil o kamot, ang buktot o ang enano, kadtong may daot sa iyang mata o may nuka ug kadtong kinapon. Dili gayod tugotan paghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo si bisan kinsang anak ni Aaron nga pari kon may daot siya sa iyang lawas. Dili siya makahalad ug halad nga pagkaon alang sa Dios kay may daot man siya. Makakaon siya sa pagkaon nga gihalad ngadto sa Dios: ang labing balaan nga pagkaon ingon man ang balaan nga butang. Apan kinahanglan did-an siya sa pagduol sa tabil o sa halaran kay siya may daot man aron dili kapasipalahan ang akong Dapit nga Balaan kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.” Busa gisultihan ni Moises niini si Aaron ug ang iyang mga anak ingon man ang tanang mga Israelita. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga mag-amping sila sa pagduol sa mga halad nga balaan nga gihalad sa mga Israelita kanako aron dili nila kapasipad-an ang balaan kong ngalan. Ako mao ang Ginoo. Ingna sila nga bisan kinsa sa inyong mga kaliwat nga moduol sa mga balaang butang nga gihalad sa mga Israelita kanako samtang siya hugaw pa, hinginlan siya gikan sa akong atubangan. Ako mao ang Ginoo. “Walay kaliwat ni Aaron nga gisanla o may sakit sa lawas nga nag-agos nga tugotan sa pagkaon sa mga halad nga balaan. Makakaon lamang siya niini kon mahinlo na siya. Bisan kinsang paria mahugaw kon makahikap siyag bisan unsang mahugaw pinaagi sa paghikap ug minatay o kon giagasan siya sa iyang binhi o makahikap sa bisan unsang nagkamang sa yuta nga maoy makapahugaw kaniya o makahikap ug tawong nahugaw sa bisan unsang matang sa kahugaw. Ang makahikap sa bisan hain niini mahugaw hangtod sa hapon ug dili siya makakaon sa mga halad nga balaan gawas kon siya maligo. Inigsalop gayod sa adlaw, mahinlo na siya ug makakaon na siya sa mga halad nga balaan kay mao man kini ang iyang pagkaon. Dili siya mokaon ug bisan unsa nga namatay nga wala hilabti o gipatay ba hinuon sa mananap aron dili siya mahugawan. Ako mao ang Ginoo. “Tumanon gayod nila ang akong sugo aron dili sila makasala ug mangamatay tungod sa pagsupak nila niini. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila. “Dili makakaon sa halad nga balaan ang dili sakop sa panimalay sa pari. Dili usab makakaon niini ang bisita sa pari o ang iyang sinuholang sulugoon. Apan makakaon sa iyang pagkaon ang ulipon nga iyang pinalit ingon man kadtong nangatawo sa iyang panimalay. Dili makakaon sa mga halad nga balaan ang anak nga babaye sa pari nga naminyog dili pari. Apan kon mabiyuda na siya o magkabulag ba hinuon siya ug ang iyang bana ug wala siyay anak unya motipon siya pagpuyo sa iyang amahan, makakaon siya sa pagkaon sa iyang amahan. Apan dili mahimo nga mokaon niini ang dili sakop sa panimalay sa pari. “Kon may tawo nga makakaon sa mga pagkaon nga hinalad apan wala siya masayod nga balaan diay kadto, ulian niya ang pari sa iyang nakaon ug pakapinan niya ug usa sa lima ka bahin sa bili niini. Kinahanglan dili pasipad-an sa mga pari ang mga balaang butang nga gihalad sa mga Israelita ngadto sa Ginoo aron dili sila makasala ug masilotan tungod sa ilang pagkaon sa mga butang nga hinalad. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak ingon man ang tanang mga Israelita nga kon ang usa ka Israelita o langyaw nga nagpuyo sa Israel maghalad ug halad nga sunogon ngadto sa Ginoo agig pagtuman sa usa ka panaad o kinabubut-on nga halad ba hinuon, kinahanglan ang ihalad niya usa ka laking baka o karnero o kanding nga walay tatsa aron madawat ang iyang halad. Ayaw kamo paghalad ug may tatsa kay dili ko kini dawaton. Kon may maghalad usab ug baka o karnero ingon nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo aron pagtuman sa usa ka panaad o kinabubut-on nga halad ba hinuon, kinahanglan nga wala kini tatsa ug buling aron ako kining dawaton. Ayaw ipahalad ngadto sa Ginoo o ipabutang sa halaran ingon nga halad nga sunogon ang hayop nga buta, piang, pungkol, may samad nga nag-agos o nukaon. Mahimo nila nga ihalad ingon nga kinabubut-on nga halad ang usa ka laki nga baka o nating karnero nga ang usa ka bahin sa lawas niini taas o mubo apan dili kini madawat kon ihalad aron pagtuman sa usa ka panaad. Diha sa inyong nasod ayaw ipahalad ngadto sa Ginoo ang hayop nga ang itlog napangos, napusa, nakuha ba hinuon o nasamad. “Ayaw ihalad ingon nga halad nga pagkaon ang bisan unsang mananap nga nakuha gikan sa usa ka langyaw. Giisip nga may tatsa ang maong mga mananap ug dili dawaton.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Human ianak ang usa ka laking baka, karnero o kanding ba hinuon, magpabilin kini sa iyang inahan sulod sa pito ka adlaw. Sugod sa ikawalo nga adlaw madawat na kini ingon nga halad nga sunogonon alang sa Ginoo. Ayaw dungana pag-ihaw ang inahang baka o inahang karnero ug ang nati niini sulod sa usa ka adlaw lamang. Kon maghalad ka ug halad sa pasalamat ngadto sa Ginoo, ihalad kini sa paagi nga kahimut-an ka tungod sa maong halad. Kinahanglan nga kan-on kini niana gayong adlawa sa paghalad niini ug ayaw pagsalin niini hangtod sa pagkabuntag. Ako mao ang Ginoo. “Matngoni ug tumana ang akong mga sugo. Ako mao ang Ginoo. Ayaw pasipad-i ang balaan kong ngalan ug kinahanglan nga ilhon ako nga balaan sa mga Israelita. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo ug nagkuha kaninyo sa Ehipto aron ako mahimong inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga mao kini ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo aron saulogon ninyo ug imong ipahibalo ingon nga mga balaang adlaw sa panagtigom. Mahimo ninyo ang pagtrabaho sulod sa unom ka adlaw apan sa ikapito nga adlaw ayaw kamo pagtrabaho kay adlaw man kini sa hingpit nga pagpahulay ug adlaw sa balaang panagtigom. Bisan diin kamo magpuyo Adlaw kini nga Igpapahulay alang sa Ginoo. “Mao kini ang mga adlaw nga gipili sa Ginoo aron saulogon ninyo ang mga adlaw alang sa balaang panagtigom: Ang ika-14 nga adlaw sa unang bulan mao ang Kasaulogan sa Pagsaylo ug ang ika-15 nga adlaw sa mao gihapong bulan mao ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Sulod sa pito ka adlaw, kinahanglan nga ang kan-on ninyo mao ang Pan nga Walay Patubo. Himoa ninyo ang balaang panagtigom sa unang adlaw ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. Matag adlaw sulod sa pito ka adlaw maghalad kamog halad nga sunogon alang sa Ginoo. Ang ikapitong adlaw mao ang adlaw sa balaang panagtigom busa ayaw kamo pagtrabahog bug-at.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita: Inig-abot ninyo sa yuta nga ihatag ko kaninyo ug makaani na kamo sa abot niini, dad-a sa pari ang usa ka bangan nga uhay sa inyong unang abot ug ibayaw niya kini sa atubangan sa Ginoo aron kahimut-an kamo niya. Buhaton kini sa pari sa adlaw tapos sa Adlaw nga Igpapahulay. Sa adlaw nga inyong ibayaw ang binangan nga uhay, paghalad kamog nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa ingon nga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo. Ipauban niini ang halad nga pagkaon nga usa ka gantang sa labing maayong harina nga minasag lana ingon nga halad nga sunogon alang sa Ginoo ug ang halad nga ilimnon nga usa ka litro nga bino. Ayaw kamo pagkaog pan bisan sinangag o hilaw nga abot ninyo sa maong adlaw hangtod nga makadala kamo niining maong halad ngadto sa Dios. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa tanan ninyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo. “Mag-ihap kamog pito ka semana gikan sa adlaw nga maoy pagdala ninyo sa binangan nga uhay nga halad nga gibayaw, ang adlaw sunod sa Adlaw nga Igpapahulay. Ang adlaw human matapos ang ikapitong semana mao ang ika-50 ka adlaw ug niining adlawa ihalad ninyo ang bag-ong halad nga kalan-on ngadto sa Ginoo. Pagdala kamo gikan sa inyong mga puloy-anan ug duha ka buok pan aron inyong ibayaw, usa ka gantang sa labing maayong harina ang gamiton sa paghimo sa pan ug lutoon kini nga may patubo ingon nga unang abot alang sa Ginoo. Uban sa pan, paghalad usab kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo: pito ka nating karnero nga walay tatsa nga tagsa ka tuig ang kagulangon, usa ka nating baka nga laki ug duha ka laking karnero. Ihalad kini uban sa halad nga uhay ug sa halad nga ilimnon ingon nga humot nga mga halad alang sa Ginoo. Paghalad usab kamog usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala ug duha ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad sa pakigdait. Ibayaw usab kini sa pari atubangan sa Ginoo uban sa pan nga gikan sa unang abot. Balaan kini alang sa Ginoo ug iya kini sa pari. Sa maong adlaw gayod isangyaw ninyo kini ug paghimo kamog balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa tanan ninyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo. “Kon anihon na ninyo ang abot sa inyong yuta, ayaw ilakip pag-ani ang daplin sa inyong uma ug ayaw panghagdaw human sa inyong pagpangani. Salini ninyo ang mga kabos ug ang mga langyaw. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita: Sa unang adlaw sa ikapitong bulan pahulay kamo sa hingpit ug himoa ninyo ang usa ka balaang panagtigom nga ipahibalo pinaagi sa tingog sa mga trumpeta. Ayaw kamo pagtrabahog bug-at ug paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Ang ikanapulo nga adlaw niining ikapitong bulan mao ang adlaw sa pagpapas sa sala ug panahon kini nga himoon ninyo ang balaang panagtigom. Pagpuasa kamo ug paghalad kamog halad nga sunogon alang sa Ginoo. Ayaw kamo pagtrabaho sa maong adlaw kay mao man kini ang adlaw sa pagpapas sa inyong mga sala atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. Ang dili magpuasa sa maong adlaw hinginlan gikan sa iyang mga kabanay. Ug ang magtrabahog bisag unsa sa maong adlaw akong patyon. Ayaw gayod kamo pagtrabaho. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo. Adlaw kini alang sa hingpit nga pagpahulay ug kinahanglan nga magpuasa kamo. Magsugod kini sa hapon sa ikasiyam nga adlaw sa maong bulan ug matapos sa sunod hapon.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita: Ang ika-15 ka adlaw niining ikapitong bulan mao ang Kasaulogan sa mga Balongbalong pahinungod sa Ginoo. Molungtad kinig pito ka adlaw. Sa unang adlaw himoa ninyo ang usa ka balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. Sulod sa pito ka adlaw paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sa ikawalong adlaw paghimo kamog balaang panagtigom ug paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Kay balaan man kini nga panagtigom, ayaw kamo pagtrabahog bug-at. ( “Mao kini ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo ug kinahanglan nga ipahibalo ninyo nga maoy mga panahon sa balaang panagtigom. Paghalad ngadto sa Ginoo ug mga halad nga pagkaon nga sunogonon, mga halad nga mananap nga sunogon, mga halad nga mga uhay, uban pang mga halad ug mga halad nga ilimnon. Ang matag usa niini ihalad sa gitakda nga adlaw. Kini walay labot sa mga adlaw nga igpapahulay sa Ginoo ug sa inyong mga gasa ingon man sa inyong mga halad sa pagtuman sa panaad ug sa inyong kinabubut-ong mga halad nga inyong ihatag sa Ginoo.) “Sa ika-15 nga adlaw sa ikapitong bulan, sa dihang mahipos na ninyo ang abot sa inyong yuta, pagsaulog kamo alang sa Ginoo sulod sa pito ka adlaw. Ang unang adlaw ug ang ikawalo maoy mga adlaw sa hingpit nga pagpahulay. Sa unang adlaw panguha kamo ug mga bunga sa mga kahoy nga makaon, mga palwa sa palmera, mga sanga sa mga kahoy nga daghan ug dahon ug mga tambo sa sapa ug paglipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios sulod sa pito ka adlaw. Sauloga ninyo kini alang sa Ginoo sulod sa usa ka semana sa ikapitong bulan sa tuig. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan. Sulod sa usa ka semana ang tanang mga lumad nga Israelita adto magpuyo sa mga balongbalong aron ang umaabot ninyong mga kaliwatan mahibalo nga sa dihang gikuha ko ang mga Israelita gikan sa Ehipto gipapuyo ko sila sa mga balongbalong. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.” Busa gipahibalo ni Moises sa mga Israelita ang gitakda nga mga Kasaulogan sa Ginoo. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sugoa ang mga Israelita nga hatdan ka nila ug lunsayng lana gikan sa olibo alang sa mga suga aron kanunay kini nga magsiga. Ipabutang ni Aaron ang mga suga sa gawas sa tabil nga nagsalipod sa papan nga bato nga gisulatan sa Kasugoan sulod sa Tolda nga Tagboanan. Magasiga kini kanunay gikan sa hapon hangtod sa buntag sa atubangan sa Ginoo. Tulomanon kini ninyo nga walay kataposan ingon man sa inyong mga kaliwatan. Ipabutang ni Aaron ang mga suga diha sa tungtonganan niini nga lunsayng bulawan aron pasigaon kini kanunay sa atubangan sa Ginoo. “Unya pagkuha ug 12 ka gantang sa labing maayong harina ug pagluto ug 12 ka buok pan gikan niini. Ipahimutang kini nga duha ka laray unom sa matag laray diha sa lamisa nga lunsayng bulawan. Unya butangi ug lunsayng insenso ang matag laray aron iuban paghalad sa pan ingon nga handomanang halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sa matag Adlaw nga Igpapahulay ipabutang ni Aaron ang pan sa atubangan sa Ginoo sa ngalan sa mga Israelita tungod sa usa ka kasabotan nga walay kataposan. Mahiadto kini kang Aaron ug sa iyang mga anak ug kan-on nila kini sa usa ka balaan nga dapit kay mao man kini ang labing balaang bahin sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sa kanunay mao kini ang bahin ni Aaron.” May usa ka tawo kansang amahan Ehiptohanon ug ang iyang inahan Israelita nga mao si Selomit, anak ni Dibri sa banay ni Dan. Kining tawhana nakakitag away sa usa ka Israelita didto sa kampo ug gipasipad-an niya ang ngalan sa Ginoo busa gidala nila siya ngadto kang Moises. Ug gibilanggo nila siya samtang wala pa nila hisayri ang kabubut-on sa Ginoo. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Dad-a sa gawas sa kampo ang tawong nagpasipala sa Dios. Ipatapion sa iyang ulo ang mga kamot sa tanan nga nakadungog kaniya nga nagpasipala ug unya ipabato siya sa tibuok Israel. Ug sultihi ang mga Israelita nga ang magpasipala sa iyang Dios silotan gayod, ang magpasipala sa ngalan ni Yahweh patyon gayod. Ipabato siya sa tibuok nga Israel. Kadtong nagpasipala sa ngalan ni Yahweh, langyaw man siya o lumad, kinahanglang patyon. “Ang makapatay ug tawo patyon usab ug ang makapatay ug mananap kinahanglan moilis sa iyang napatay. Hinumdomi nga ang kinabuhi bayrag kinabuhi. “Kon ang usa ka tawo makahimog kadaot sa iyang isigkatawo, ang iyang nabuhat buhaton usab ngadto kaniya: kon nakapiang siya, piangan usab siya; kon makabuta siya, butaan usab siya ug kon makahingo siyag ngipon, hingoan usab siya. Ang kadaot nga iyang nabuhat sa iyang isigkatawo buhaton usab kaniya. Ang makapatay ug mananap kinahanglan iya kining ilisan apan ang makapatay ug tawo kinahanglang patyon usab. Kinahanglan nga wala kamoy palabihon atubangan sa balaod, langyaw man siya o lumad. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.” Busa gisultihan ni Moises ang mga Israelita ug ilang gidala sa gawas sa kampo ang tawo nga nagpasipala sa Dios ug gibato nila siya. Ug gituman sa mga Israelita ang gisugo sa Ginoo kang Moises. Didto sa Bukid sa Sinai ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita: Kon atua na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, hatagi usab ninyog pahulay ang yuta alang sa Ginoo. Sulod sa unom ka tuig pananom kamo sa inyong uma, makapul-ong kamo sa inyong parasan ug makapamupo sa mga bunga niini. Apan sa ikapitong tuig hatagi ninyog hingpit nga pahulay ang yuta, usa ka pagpahulay nga pahinungod sa Ginoo. Ayaw pugasi ang inyong uma ug ayaw pul-ongi ang inyong parasan. Ayaw usab aniha ang nanubo sa uma human sa inyong pagpangani ug ayaw pamupo sa mga ubas sa inyong parasan nga wala kapul-ongi. Tuig kini sa hingpit nga pagpahulay alang sa yuta. Samtang ang yuta magpahulay, ang abot niini igo alang kaninyo ingon man usab sa inyong mga ulipon ug sa inyong sulugoon ug sa mga langyaw nga motipon kaninyo. Igo usab kini alang sa inyong mga kahayopan ug sa mga mananap nga ihalas diha sa inyong yuta. Mahimong kan-on ang tanang abot niini. “Pag-ihap kamog pito ka semana sa mga tuig nga sa ato pa, makapito piloa ang pito ka tuig aron sa ingon mahimong 49 ka tuig ang pito ka semana sa mga tuig. Ug sa ikanapulo nga adlaw sa ikapitong bulan nga mao ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala, patingoga ang trumpeta ug kusog kaayo sa tibuok ninyong nasod. Balaana ninyo ang ika-50 nga tuig ug pahatagig kagawasan ang tanang mga lumolupyo sa tibuok ninyong yuta. Niining tuiga ang tanang kabtangan nga nabaligya mahibalik ngadto sa karaang tag-iya niini o sa iyang mga sumusunod. Ug bisan kinsa nga gibaligya ingon nga ulipon mopauli sa iyang banay. Ang ika-50 nga tuig maoy Tuig sa Kalipay alang kaninyo. Ug niining tuiga ayaw kamo pagpugas o pag-ani sa mga nanubo nga mga tanom o pagpamupo sa mga ubas sa parasan nga wala pul-ongi. Balaan ang maong tuig alang kaninyo sanglit tuig man kini sa kalipay ug ang makaon lamang ninyo mao kadtong makuha gikan gayod sa uma. “Niining tuiga mahibalik sa tagsatagsa kaninyo ang tanang kabtangan nga gikabaligya. Kon magbaligya kamog yuta ngadto sa inyong isigka-Israelita o kon mopalit kamo ug yuta gikan sa inyong isigka-Israelita ayaw kamo paglinimbongay. Palita ang yuta sa inyong isigka-Israelita pinasikad sa gidaghanon sa mga tuig sukad sa kataposang Tuig sa Kalipay ug ibaligya usab niya kini kanimo pinasikad sa gidaghanon sa nahibiling mga tuig nga kini may abot. Kon daghan pa ang nahibilin nga mga tuig nga may abot kini, mahal usab ang inyong bayad niini. Apan kon diyutay na lamang ang maong mga tuig, barato usab ang inyong ibayad niini kay ang iyang gibaligya kaninyo mao man ang gidaghanon sa abot niini. Busa ayaw kamo paglinimbongay. Kahadloki hinuon ninyo ang Dios kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Tumana ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Matngoni ug tumana usab ninyo ang akong mga sugo aron magpuyo kamo nga malinawon sa yuta nga inyong adtoan. Ang yuta mohatag sa iyang abot ug dili kamo kahutdag pagkaon. Magpuyo kamo niini nga walay angay nga kabalak-an. “Ug kon daw ugaling moingon kamo, ‘Unsa may among kan-on sa ikapitong tuig kon dili kami magpugas o mag-ani sa among abot?’ Panalanginan ko kamo sa ikaunom nga tuig aron nga mohatag kini ug abot nga paigo nga kan-on ninyo sulod sa tulo ka tuig. Inigpugas ninyo sa ikawalong tuig, daan gihapon nga abot ang inyong kan-on bisan pa gani sa ikasiyam nga tuig nga mao nay inyong ipangani. “Kinahanglan nga dili ibaligya ang yuta sa paagi nga kini mapanag-iya sa nakapalit niini hangtod sa hangtod kay ako ang tag-iya sa yuta. Mga langyaw lamang kamo nga nagpuyo sa akong yuta. “Busa sa tanang dapit nga inyong gipuy-an, tugoti ninyo nga malukat ang yuta. Kon ang imong isigka-Israelita mahimong kabos ug mapugos siya sa pagbaligya ug bahin sa iyang kabtangan, ang labing suod niyang paryenti makahimo paglukat niini. Apan kon siya walay paryenti nga makalukat niini ug unya siya mismo nahamugaway na ug may igo nang salapi nga ikalukat, iphon niya ang mga tuig sukad sa pagbaligya niya niini ug kunhoran niya ang bili pinasikad sa gidaghanon sa mga tuig sukad sa pagkabaligya. Unya bayran niya ang nakapalit niini sa kantidad human niya kini kunhori ug mahibalik kaniya ang iyang yuta. Apan kon wala siyay ikalukat niini, ang iyang gibaligya magpabilin sa nakapalit hangtod sa Tuig sa Kalipay nga maoy panahon sa pag-uli niini ug kini mahibalik kaniya. “Kon may magbaligya ug balay nga nahimutang sa lungsod nga gilibot ug paril, malukat niya kini sulod sa usa ka tuig sukad kini ibaligya. Kon dili niya kini malukat sulod sa usa ka tuig, ang maong balay maiya na sa nakapalit niini hangtod sa hangtod nga bisan pa sa Tuig sa Kalipay dili na kini iuli ngadto kaniya. Apan ang mga balay nga nahimutang sa mga balangay nga wala liboti ug paril pagaisipon nga bahin sa naglibot nga kaumahan. Malukat kini ug kinahanglan nga iuli kini sa Tuig sa Kalipay. Apan ang mga Levita makahimo paglukat bisag kanus-a sa ilang mga balay nga nahimutang sa ilang mga siyudad. Kon ang usa ka Levita dili molukat sa iyang balay nga nabaligya diha sa ilang siyudad, ang maong balay iuli kaniya sa Tuig sa Kalipay kay ang mga balay diha sa mga siyudad sa mga Levita ila mang mga panulondon taliwala sa mga Israelita. Apan ang yuta nga pasibsibanan nga bahin sa ilang mga siyudad dili ikabaligya. Ila kini hangtod sa hangtod. “Kon ang inyong isigka-Israelita mapobre ug dili na siya makahimo sa pagbuhi sa iyang kaugalingon, buhia siya ug patipona kanimo ingon nga usa ka dumuduong o langyaw. Ayaw siya pangayoi ug tanto o tubo, patipona hinuon siya pagpuyo kaninyo tungod sa inyong pag-ila sa Dios. Ayaw patantohi ang salapi nga inyong pahulaman kaniya ug ayaw pabayri ang kalan-on nga gipakaon ninyo kaniya. Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron ihatag kaninyo ang yuta sa Canaan ug aron ako mahimong inyong Dios. “Kon ang isigka-Israelita mapobre na kaayo nga mapugos siya sa pagbaligya sa iyang kaugalingon kaninyo ayaw siya patrabahoa sama sa usa ka ulipon apan isipa siya nga usa ka sinuholan nga mamumuo ug ingon nga usa ka dumuduong. Mag-alagad siya kaninyo hangtod sa Tuig sa Kalipay. Sa Tuig sa Kalipay, siya ug ang iyang mga anak makalingkawas na kaninyo ug makapauli na ngadto sa iyang kaugalingong panimalay ug sa yuta sa iyang mga katigulangan. Tungod kay kadtong gikuha ko sa Ehipto ako mang mga sulugoon, ayaw sila ibaligya sama sa mga ulipon. Ayaw sila daugdaoga apan kahadloki hinuon ang inyong Dios. Makahimo kamo pagbaton ug mga ulipon kon pinalit ninyo sila sa kasikbit nga mga kanasoran. Makahimo usab kamo pagpalit ug mga ulipon gikan sa mga langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug gikan sa ilang mga panimalay nga nangatawo diha sa inyong nasod ug kamo nay tag-iya kanila. Mahimong ihatag ninyo sila sa inyong mga anak ingon nga kabilin nga ilang mapanunod hangtod sa hangtod. Makahimo kamo sa pag-ulipon kanila apan ayaw daugdaoga ang inyong isigka-Israelita. “Kon madato ang usa ka langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug ang inyong isigka-Israelita mapobre na kaayo nga mapugos siya pagbaligya sa iyang kaugalingon o sa usa ka sakop sa iyang panimalay ngadto sa maong langyaw, mahimo siyang lukaton sa iyang isigka-Israelita o sa iyang uyoan o sa iyang ig-agaw o ni bisan kinsa nga suod niyang kabanay. O kon may igo na siyang salapi, siya mismo makahimo paglukat sa iyang kaugalingon. Unya iphon niya ug sa nakapalit kaniya ang gidaghanon sa mga tuig gikan sa tuig sa pagbaligya niya sa iyang kaugalingon hangtod sa Tuig sa Kalipay. Ang ibayad niya aron siya makalingkawas ipasikad sa gidaghanon sa mga tuig nga nahibilin. Ang panahon nga didto siya sa nakapalit kaniya isipon nga nagahin niya ingon nga sinuholan nga sulugoon. Kon daghan pa ang mga tuig nga nahibilin, ang kantidad sa salapi nga iyang ibayad aron siya makalingkawas dakudako usab. Apan kon diyutay na lamang ang nahibiling mga tuig sa dili pa moabot ang Tuig sa Kalipay, mao ra usab kini ang iyang iphon. Ang salapi nga ilukat niya sa iyang kaugalingon takdo sa gidaghanon sa mga tuig nga wala niya kaalagari. Kinahanglan nga isipon siya sa nakapalit kaniya ingon nga sulugoon nga gipatrabaho sa tinuig nga kasabotan ug dili siya daugdaogon niya diha sa inyong atubangan. Ug kon dili siya malukat niining paagiha, siya ug ang iyang mga anak hatagan sa ilang kagawasan sa Tuig sa Kalipay. Kay ako lamang ang agalon sa mga Israelita, sila akong mga ulipon nga gikuha ko sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pagbuhat ug mga diosdios. Ayaw kamo pagpatindog ug kinulit nga larawan o haligi o bato nga kinulit aron inyong simbahon kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Matngoni usab ninyo ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay ug tahora ninyo ang dapit diin ako gisimba: Ako mao ang Ginoo. “Kon buhaton ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo ingon man ang akong mga sugo, hatagan ko kamog ulan nga inyong gikinahanglan sa hustong panahon aron ang yuta mohatag ug abot ug ang mga kahoy mamunga. Ang inyong paggiok molungtad hangtod sa tingpamupo sa paras ug ang tingpamupo molungtad hangtod sa tingpugas ug daghan kaayo ang inyong pagkaon ug magpuyo kamo nga layo sa katalagman. “Ug hatagan ko kamog kalinaw diha sa inyong nasod aron mangatulog kamo nga walay angay nga kahadlokan. Abugon ko ang mga mapintas nga mananap sa inyong yuta ug ipahilayo ko kamo sa gubat. Kamo hinuon mao ang mogukod sa inyong mga kaaway ug pamatyon ninyo sila sa inyong mga espada. Ang lima kaninyo mogukod sa usa ka gatos ka kaaway ug ang usa ka gatos kaninyo mogukod sa napulo ka libo kanila ug sila pamatyon ninyo sa inyong mga espada. Panalanginan ko kamo ug himoon ko kamong mauswagon ug pasanayon ko kamo ug tumanon ko ang akong kasabotan uban kaninyo. Magkaon kamo sa daan ninyong abot nga dugay nang diha sa tipiganan ug kuhaon ninyo ang daang abot ug pulihan sa bag-o. Magpuyo ako uban kaninyo ug dili ko kamo isalikway. Mag-uban ako kaninyo ug mahimong inyong Dios ug kamo mahimong akong katawhan. Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron dili na kamo maulipon sa mga Ehiptohanon. Gibali ko ang yugo nga gisangon kaninyo aron tuyhad kamong maglakaw. “Apan kon dili kamo mamati kanako ug kon dili ninyo buhaton kining tanan kong mga sugo, kon isalikway ninyo ang akong gipatuman nga mga tulomanon ingon man ang akong balaod ug lapason ninyo ang akong kasabotan, kini mao ang himoon ko kaninyo: lisangon ko kamo ug kastigohon pinaagi sa sakit ug hilanat nga makapahalap ug makapaniwang kaninyo. Ug makawang lamang ang inyong pagpamugas kay ang inyo mang mga kaaway ang mokaon sa abot niini. Makigbatok ako kaninyo ug buntogon kamo sa inyong mga kaaway. Ang mga nagdumot kaninyo maoy magmando kaninyo ug mangalagiw kamo bisag walay naggukod kaninyo. “Kon dili gihapon kamo mamati kanako bisan pa niining tanan, kastigohon ko kamo sa pito ka pilo tungod sa inyong mga sala. Lumpagon ko ang inyong garbo ug ang langit mahimong sama sa puthaw ug ang inyong yuta mahimong sama sa bronsi. Kawang lamang ang inyong mga paghago kay ang inyong yuta dili mohatag ug abot ug ang mga kahoy dili usab mamunga. “Ug kon magmagahi lang gihapon kamo ug dili magmatinumanon kanako, pahiagomon ko kamog dugang nga katalagman, pito ka pilo sa gidaghanon sa inyong sala. Ipasulong ko kamo sa mga mananap nga mapintas, pamatyon nila ang inyong mga kabataan ug puohon nila ang inyong mga kahayopan. Magkadiyutay kamo ug wala na unyay magtikawtikaw sa inyong kadalanan. “Ug kon kining maong mga kastigo dili makapabalik kaninyo ngari kanako ug magpadayon gihapon kamo sa pagpakigbatok kanako, magpadayon usab ako sa pagpakigbatok kaninyo. Kastigohon ko kamo tungod sa inyong mga sala, pito pa gayod ka pilo ang kalisod. Ipahabas ko kamo sa espada agig panimalos alang sa kasabotan. Ug kon magtigom kamo diha sa inyong mga siyudad, padad-an ko kamog makalilisang nga sakit ug itugyan ko kamo sa inyong mga kaaway. Ug dili ko na kamo hatagag pagkaon ug usa na lamang ka hudno ang gamiton sa napulo ka babaye aron sa pagluto sa inyong pan. Diyutay na lang ang pan nga ilang ihatag kaninyo ug dili kini makabusog kaninyo. “Ug kon dili gihapon kamo mamati kanako ug mosupil gihapon, makigbatok ako kaninyo ug kastigohon ko kamog pito ka pilo sa inyong mga sala. Mapugos na unya kamo pagkaon sa inyong kaugalingong mga anak. Unya gub-on ko ang inyong mga alampoanan ug lumpagon ko ang inyong mga halaran sa insenso ug ang inyong mga patayng lawas isalibay ko sa ibabaw sa natumbang mga diosdios ug isalikway ko kamo. Ug dugang pa niini, gub-on ko ang inyong mga siyudad ug ang inyong mga alampoanan ug dili ako mosimhot sa inyong humot nga mga halad. Gub-on ko ang inyong yuta sa hilabihan gayod aron nga ang inyong mga kaaway nga nagpuyo niini mahibulong unya inigkakita nila niini. Ug patibulaagon ko kamo sa ubang kanasoran ug gukdon ko kamo uban sa binakyaw nga espada. Magmingaw unya ang inyong yuta ug mangaguba ang inyong siyudad. Samtang gipamihag kamo sa inyong mga kaaway, ang inyong yuta makapahimulos sa gigahin nga mga panahon alang sa pahulay niini. Samtang walay nagpuyo sa inyong yuta makapahulay kini sa pahulay nga inyong gihikaw samtang nagpuyo pa kamo niini. “Ug kadtong pipila kaninyo nga mahibilin nga buhi didto sa yuta sa inyong mga kaaway himoon ko nga hadlokan kaayo. Bisag makabati lamang sila sa kinanaas sa dahon nga gipadpad sa hangin, managan sila nga daw gigukod ug tawo nga nagdalag espada ug mangatumba sila bisag walay naggukod kanila. Magdasmagay sila sa ilang pagpanagan nga daw gigukod ug espada bisag walay naggukod kanila ug dili gayod kamo makasukol sa inyong mga kaaway. Mangamatay kamo didto sa ubang kanasoran ug ilubong kamo didto sa yuta sa inyong mga kaaway. Ang pipila kaninyo nga magpabiling buhi didto sa yuta sa inyong mga kaaway mag-anam ug pangamatay tungod sa inyong mga sala ug sa sala sa inyong katigulangan. “Apan kon moila sila sa ilang pagkadaotan ug sa pagkadaotan sa ilang mga ginikanan gumikan sa ilang pagluib ug pagsukol kanako nga maoy hinungdan nga nakig-away ako kanila ug gidala ko sila ngadto sa yuta sa ilang mga kaaway ug kon ang ilang mga kasingkasing magpaubos ug maghinulsol, hinumdoman ko ang akong kasabotan kang Jacob ug kang Isaac ug kang Abraham ug hinumdoman ko usab ang yuta. Apan ang yuta kinahanglan nga biyaan una nila aron nga kon wala na sila, makapahulay kini. Kinahanglang magbag-o sila sa ilang pagkinabuhi kay gisalikway man nila ang akong mga tulomanon ug mga kasugoan. Apan bisan pa niining tanan, bisag adto sila sa yuta sa ilang mga kaaway, dili ko sila isalikway o dumtan aron dili sila mapuo ug aron dili makawang ang akong kasabotan uban kanila kay ako mao man ang Ginoo nga ilang Dios. Hinuon, tungod kanila hinumdoman ko ang akong kasabotan nga akong gihimo uban sa ilang mga katigulangan nga akong gikuha sa Ehipto atubangan sa mga kanasoran aron ako mahimo nga ilang Dios. Ako ang Ginoo.” Mao kini ang mga gimbut-an ug mga tulomanon ug mga balaod nga gihatag sa Ginoo ngadto sa katawhan sa Israel pinaagi kang Moises didto sa Bukid sa Sinai ingon nga kasabotan tali kaniya ug sa mga Israelita. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna ang mga Israelita nga kon may maghimo ug espesyal nga panaad nga usa ka tawo ngadto sa Ginoo, ang tumbas nga bili sa tawo mao ang mosunod: ang bili sa lalaki nga nagpanuigon gikan sa 20 ngadto sa 60 ka tuig, 570 ka gramos nga plata sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan; kon babaye siya, 340 ka gramos nga plata ang iyang bili; gikan sa panuigon nga lima ka tuig ngadto sa 20 ka tuig, 228 ka gramos nga plata ang bili sa lalaki ug 114 gramos sa babaye. Ug ang gikan sa panuigon nga usa ka bulan ngadto sa lima ka tuig, ang bili sa lalaki 57 ka gramos nga plata ug sa babaye 34 ka gramos. Gikan sa 60 ka tuig o kapin ang kagulangon, ang inyong ibili kaniya kon lalaki siya 171 ka gramos nga plata ug kon babaye siya 114 ka gramos. “Kon ang tawo nga maoy nanaad dili makaabot sa bili, kinahanglan dad-on niya ang tawo nga hingtungdan ngadto sa pari ug ang pari maoy mohatag ug bili sumala sa maabot sa tawo nga naghimo sa panaad. “Kon mananap ang ihalad ngadto sa Ginoo, ang mananap mahimong sagrado. Kinahanglan dili kini niya ilisan o bayloan ug bisan unsa, bisan pa kon ang iilis niya maayo pa kay niini o dili ba hinuon sama kamaayo niini. Kon bayloan gayod niya kini ug laing mananap, ang mananap nga iyang gibaylo ug ang mananap nga iyang gibayloan mahimong balaan. Kon ang mananap nga gikasaad ngadto sa Ginoo mananap nga mahugaw ug dili angayng ikahalad ngadto sa Ginoo, dad-on niya kini ngadto sa pari ug hatagan kinig bili ug mao na gayod kini ang bili niini—maayo man kini o may tatsa. Apan kon ang naghalad sa mananap buot molukat niini, mopuno siya paghatag ug ikalimang bahin sa gibili niini. “Kon may maghalad sa iyang balay ngadto sa Ginoo aron kini mahimong balaan, presyohan kini sa pari ug ang iyang ipresyo sa balay mao na gayod ang bili niini. Ug kon ang naghalad sa balay buot molukat niini, mopuno siya paghatag ug ikalimang bahin sa gipresyo niini ug ang balay mahibalik kaniya. “Kon may maghalad ngadto sa Ginoo ug bahin sa yuta nga iyang napanunod, ang pagpresyo niini ipasikad sa gidaghanon sa ipugas niini: 570 ka gramos nga plata sa matag 50 ka gantang nga igpupugas nga sebada. Kon atol sa Tuig sa Kalipay ang iyang paghalad sa maong uma, ipasikad ang presyo niini sa gidaghanon sa mga tuig hangtod sa sunod nga Tuig sa Kalipay. Apan kon sa human na sa Tuig sa Kalipay niya ihalad kini, kuwentahon sa pari ang bili niini sa salapi ug kunhoran ang gibili ninyo sa maong uma sumala sa gidaghanon sa tuig nga nahibilin hangtod nga moabot ang sunod nga Tuig sa Kalipay. Kon ang tawong naghalad sa uma buot molukat niini, mopuno siya paghatag ug ikalimang bahin sa salapi nga gibili niini ug mahibalik kini kaniya. Apan kon dili siya buot molukat sa uma o kon iyang gibaligya ang uma ngadto sa laing tawo, dili na kini malukat. Kon hatagan na kini ug kagawasan sa Tuig sa Kalipay, mahimo kini nga balaan alang sa Ginoo ug kay gihalad man kini maiya na kini sa mga pari. “Kon maghalad siyag uma nga iyang pinalit ug dili bahin sa yuta nga iyang napanunod, presyohan kini sa pari sumala sa gidaghanon sa mga tuig hangtod sa Tuig sa Kalipay ug bayran sa tawo ang gipresyo niini niana gayong adlawa ug mahimo na kining balaan alang sa Ginoo. Sa Tuig sa Kalipay iuli ang yuta sa nagbaligya niini nga maoy tinuod nga tag-iya kay kabilin man kini nga napanunod niya. “Ang tanang pagpresyo ipasikad sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. “Apan dili mahimo nga ihalad ngadto sa Ginoo ang panganay sa mga mananap sanglit iya na man kini sa Ginoo tungod sa pagkapanganay niini, baka man kini o karnero. Ug kon mananap kini nga hugaw, malukat niya kini sa bili nga gihatag ninyo sa maong mananap ug mopuno pa gayod kamo ug ikalimang bahin sa gipresyo niini. Kon dili kini lukaton, ibaligya kini sa bili nga gihatag niini. “Apan bisan unsang butang nga gihalad na sa usa ka tawo ngadto sa Ginoo, tawo siya o mananap o uma nga iyang napanunod, dili kini ikabaligya o malukat. Ang tanan nga gihalad alang sa Ginoo balaan kaayo alang kaniya. Dili na malukat ang tawo nga gihalad, kinahanglan nga patyon gayod siya. “Iya sa Ginoo ang tanang ikapulo gikan sa abot sa yuta—sa inani gikan sa uma o sa bunga sa mga kahoy; balaan kini alang sa Ginoo. Kon may buot molukat sa bisan unsang ikapulo niya, modugang siya pagbayad ug ikalimang bahin sa bili niini. Ang tanang ikapulo sa mga baka ug mga karnero iphon sa nag-atiman sa maong mga hayop ginamit ang iyang sungkod ug ang matag ikanapulo nga hayop ihatag sa Ginoo ingon nga balaan. Kinahanglan nga dili niya susihon kon maayo bang hayop ang naihap nga ikanapulo o dili ba. Dili usab niya kini mabayloan. Kon bayloan man gani niya kini, ang iyang gibaylo ingon man ang iyang gibayloan mahimong balaan ug dili na kini malukat.” Mao kini ang mga sugo nga gihatag sa Ginoo kang Moises didto sa Bukid sa Sinai alang sa mga Israelita. Sa unang adlaw sa ikaduhang bulan sa ikaduhang tuig sukad ang mga Israelita migawas sa Ehipto, misulti ang Ginoo kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai sulod sa Tolda nga Tagboanan. Ang Ginoo miingon, “Ipha sa tinagsa ang tanang mga lalaki nga Israelita ug ilista ang ilang mga ngalan sumala sa banay diin sila mahisakop. Ang ilista mao kadtong nagpanuigon ug 20 ug pataas nga mahimong makaapil sa gubat. Ikaw ug si Aaron maoy mag-ihap kanila. Kinahanglan adunay usa ka tawo gikan sa matag banay sa Israel nga motabang kaninyo pag-ihap.” Gidala ni Moises ug ni Aaron kining mga tawhana ug sa unang adlaw sa ikaduhang bulan gipatigom nila ang tanang Israelita. Gilista sila sumala sa ilang pamilya ug kagikan. Ang tanang gilista nagpanuigon gikan sa 20 ug pataas sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Busa giihap sila ni Moises didto sa kamingawan sa Sinai. Ang mga Levita wala ilakip pag-ihap kay ang Ginoo miingon man kang Moises, “Ayaw ilakip pag-ihap ang banay ni Levi. Sila maoy tugyani sa pagbantay sa Tolda nga gibutangan sa Kasabotan ug sa mga kasangkapan niini ug sa tanan nga anaa sa Tolda. Sila ang padad-a sa Tolda ug sa tanang kasangkapan niini. Kinahanglan atimanon nila kini ug magkampo sila libot sa Tolda. Kon dad-on na gani ang Tolda, ang mga Levita maoy mohipos niini. Ug kon patindogon na kini, ang mga Levita usab ang mopatindog niini. Kon adunay lain nga moduol niini gawas kanila, kinahanglan patyon ang maong tawo. Busa kinahanglan nga magtolda ang mga Israelita sumala sa ilang pundok ug sa ilang bandila. Apan ang mga Levita anha magkampo libot sa Tolda nga gibutangan sa Kasabotan aron dili masuko ang Ginoo sa katawhan sa Israel. Ang mga Levita maoy mag-atiman sa Tolda nga gibutangan sa Kasabotan.” Gibuhat kini sa katawhan sa Israel sumala sa tanan nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kinahanglan nga ang mga Israelita magkampo sumala sa ilang pundok ubos sa bandila sa ilang tagsatagsa ka banay. Magkampo sila libot sa Tolda nga Tagboanan. “Unya mosunod ang Tolda nga Tagboanan kinuyogan sa mga Levita nga anha sa taliwala sa mga kampo, ingon sa ilang pagkampo, mao usab sa ilang pagpanglakaw. Ang matag usa anha gayod sa iyang dapit uban sa ilang bandila. Mao kini ang katawhan sa Israel sumala sa ilang tagsatagsa ka banay: 603,550 ka lalaki ang tanan. Ang mga Levita wala ilakip pag-ihap sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Busa ang mga Israelita nagkampo ug nagpanaw sumala sa ilang mga bandila ug sa ilang panimalay sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang mga kaliwat ni Aaron ug ni Moises sa panahon nga gipakigsultihan sa Ginoo si Moises didto sa Bukid sa Sinai mao kining mosunod: ang mga anak ni Aaron mao sila si Nadab, ang kamagulangan, si Abihu, si Eleazar ug si Itamar. Kini sila gidihogan aron mahimong mga pari. Apan si Nadab ug si Abihu nangamatay sa atubangan sa Ginoo sa dihang naghalad silag kalayo nga dili balaan didto sa kamingawan sa Sinai. Wala silay anak busa si Eleazar ug si Itamar na lamang ang nag-alagad ingon nga mga pari sa buhi pa si Aaron. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ipatawag ang banay ni Levi ug dad-a sila ngadto kang Aaron nga pari aron sila mag-alagad kaniya. Mag-alagad sila kang Aaron ug sa katawhan didto sa Tolda nga Tagboanan. Sila maoy mag-atiman sa Tolda ingon nga mga pari. Sila usab ang mag-atiman sa tanang galamiton sa Tolda nga Tagboanan ug mag-alagad alang sa mga Israelita didto sa Tolda. Itugyan ang mga Levita ngadto kang Aaron ug sa iyang mga anak aron mag-alagad kanila. Ug itugyan kang Aaron ug sa iyang mga anak ang katungdanan sa pagkapari. Kon adunay lain nga mangahas pag-alagad ingon nga pari kinahanglan patyon.” Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, Ang Ginoo miingon kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai, “Ipha ang tanang anak nga lalaki nga sakop sa banay ni Levi sumala sa pamilya diin sila mahisakop. Kadtong nagpanuigon ug usa ka bulan ug pataas kinahanglang ilakip pag-ihap.” Busa giihap sila ni Moises sumala sa sugo sa Ginoo. Ang mga anak ni Levi mao sila si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ang mga anak ni Gerson mao si Libni ug si Simei. Ang mga anak ni Kohat mao si Amram, si Isar, si Hebron ug si Uziel. Ang mga anak ni Merari mao si Mahli ug si Musi. Mao kini sila ang mga kaliwat ni Levi sumala sa ilang tagsatagsa ka pamilya. Kaliwat ni Gerson ang mga sakop sa banay ni Libni ug ni Simei. Ang tanan nga lalaki nga nagpanuigon gikan sa usa ka bulan ug pataas miabot ug 7,500 ka tawo. Adto sila magkampo luyo sa Tolda sa kasadpang bahin ug si Eliasaf nga anak ni Lael maoy pangulo sa mga kaliwat ni Gerson. Sila maoy mag-atiman sa Tolda ug sa salimbong niini, sa tabil sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug sa mga tabil sa hawanan. Lakip niini ang tabil sa pultahan sa hawanan nga naglibot sa Tolda ug sa halaran. Sila usab ang mag-atiman sa mga higot niini. Kaliwat ni Kohat ang mga banay ni Amram, ni Isar, ni Hebron ug ni Uziel. Silang tanan 8,600 ka mga lalaki nga nagpanuigon gikan sa usa ka bulan ug pataas. Sila ang nag-alagad sa dapit nga Balaan. Ang mga kaliwat ni Kohat adto magkampo sa habagatang bahin sa Tolda ug si Elisafan nga anak ni Uziel maoy pangulo sa mga kaliwat ni Kohat. Sila maoy mag-atiman sa Sudlanan sa Kasabotan, sa lamisa, sa mga tungtonganan sa suga, sa mga halaran, sa mga galamiton sa Dapit nga Balaan nga maoy gamiton sa mga pari ug sa tabil nga salimbong sa Dapit nga Labing Balaan. Si Eleazar nga anak ni Aaron maoy pangulo sa mga kadagkoan sa mga Levita ug siyay nagdumala niadtong nag-atiman sa Dapit nga Balaan. Kaliwat ni Merari ang banay ni Mahali ingon man ang banay ni Musi. Ang mga lalaki nga nagpanuigon gikan sa usa ka bulan ug pataas miabot ug 6,200. Si Suriel nga anak ni Abihail maoy pangulo sa banay ni Merari. Adto sila magkampo sa amihanang bahin sa Tolda. Ang buluhaton sa mga kaliwat ni Merari mao ang pagbantay sa mga tukod sa Tolda, lakip sa mga yayongan, mga haligi, sa mga sukaranan uban sa tanang kasangkapan niini. Sila usab ang mag-atiman sa mga haligi sa hawanan lakip sa mga sukaranan niini, sa mga ugsok ug mga higot. Si Moises ug si Aaron uban sa iyang mga anak maoy magkampo atubangan sa Tolda dapit sa sidlakan, atbang sa Tolda nga Tagboanan ug mag-atubang sila sa sidlakan. Sila ang magdumala bahin sa mga seremonyas sulod sa Dapit nga Balaan ug sa bisan unsay kinahanglang buhaton alang sa katawhan sa Israel. Patyon ang si bisan kinsa gawas kanila nga mangahas pagbuhat sa maong buluhaton. Ang tanang naihap nga mga Levita 22,000 ka lalaki. Giihap sila ni Moises ug ni Aaron sumala sa sugo sa Ginoo. Ang giapil sa pag-ihap kadto lamang mga lalaki nga nagpanuigon gikan sa usa ka bulan ug pataas. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ipha ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa mga Israelita gikan sa nagpanuigon ug usa ka bulan ug pataas. Igahin hinuon alang kanako ang mga Levita imbis ang mga kamagulangang anak sa mga Israelita. Igahin usab alang kanako ang kahayopan sa mga Levita imbis ang mga panganayng hayop sa mga Israelita: Ako ang Ginoo.” Busa giihap ni Moises ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa mga Israelita sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Ang gidaghanon nilang tanan 22,273. Ug miingon ang Ginoo kang Moises, “Kuhaa ang mga Levita inay ang tanang kamagulangang anak sa mga Israelita ug ang kahayopan sa mga Levita inay ang kahayopan sa mga Israelita. Ang mga Levita akoa. Ako ang Ginoo. Aron malukat ang 273 ka kamagulangang anak sa mga Israelita nga maoy sobra sa gidaghanon sa lalaking mga Levita, pagkuhag lima ka buok salapi sa matag usa kanila. Ang salapi ipasikad sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan ug ihatag kini kang Aaron ug sa iyang mga anak. Pinaagi niini, ang sobra kanila malukat.” Busa gidawat ni Moises ang kuwarta nga lukat alang niadtong mga panganayng Israelita nga misobra sa gidaghanon sa mga Levita. Ang kuwarta mikabat ug 1,365 ka buok salapi. Gihatag kini ni Moises kang Aaron ug sa iyang mga anak sumala sa sugo kaniya sa Ginoo. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Ipha ang mga anak ni Kohat nga kaliwat ni Levi sumala sa ilang tagsatagsa ka panimalay. Ang ilakip pag-ihap mao kadtong nagpanuigon gikan sa 30 ka tuig ngadto sa 50 ka tuig nga makahimo sa pag-alagad didto sa Tolda nga Tagboanan. Ang buluhaton sa mga anak ni Kohat mao ang pag-atiman sa labing balaang mga butang. “Kon molakaw na ang mga Israelita, mosulod si Aaron ug ang iyang mga anak sa Tolda nga Tagboanan ug tangtangon nila ang tabil niini ug itabon kini sa Sudlanan sa Kasabotan. Unya tabonan nila kinig tabon nga hinimo gikan sa panit sa kanding. Human niini, tabonan pa gayod nila kini ug panapton nga asul ug unya itaod ang mga yayongan. “Hapinan usab nilag panaptong asul ang lamisa nga butangan sa pan nga simbolo sa iyang presensya. Unya ipamutang nila ang mga plato, ang mga sudlanan sa insenso, mga panaksan ug ang mga sudlanan sa halad nga ilimnon. Ibutang usab kanunay diha sa lamisa ang pan nga simbolo sa presensya sa Ginoo. Human niini, tabonan kini ug panapton nga pula ug unya tabonan pa gayod ug panit sa kanding sa dili pa ipamutang ang mga yayongan. “Ang butanganag suga tabonan usab nilag panaptong asul lakip ang mga suga niini, ang mga igpapalong ug ang mga sudlanan sa agiw ug lana. Puston usab nila kini ug panit sa kanding ug unya ibutang sa yayongan. “Hapinan usab nilag panaptong asul ang bulawang halaran ug tabonan kini ug panit sa kanding ug unya ibutang ang mga yayongan niini. Ug kuhaon nila ang tanang galamiton sa pag-alagad nga gigamit diha sa Balaan nga Dapit ug puston kini sa panapton nga asul ug unya tabonag panit sa kanding. Tapos niini, ibutang kini sa yayongan. Unya kuhaan nilag agiw ang halaran ug hapinan nila kinig panaptong tapol. Unya ibutang nila diha niini ang tanang galamiton sa halaran nga gigamit sa pagsimba: ang sanggaanan sa baga, ang mga tinidor, ang mga pala ug ang mga planggana. Tabonan nila kinig panit sa kanding ug ibalhog nila ang mga yayongan niini. Human mataboni ni Aaron ug sa iyang mga anak ang sangtuario ug ang mga galamiton niini ug sa dihang andam na ang katawhan sa pagpanglakaw, manuol ang mga anak ni Kohat aron pagyayong niini. Apan kinahanglan nga dili nila hikapon ang sagradong mga butang aron dili sila mangamatay. Mao kini ang mga butang sa Tolda nga Tagboanan nga dad-on sa mga anak ni Kohat. “Si Eleazar nga anak ni Aaron maoy mag-atiman sa lana alang sa suga ingon man sa humot nga insenso, sa naandang halad nga uhay ug sa lana nga igdidihog. Siya ang tigdumala sa pag-atiman sa tibuok Tolda ug sa tanang kasangkapan niini.” Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Ayaw puoha ang kaliwat ni Kohat, hinuon kaluy-i sila ug ayaw sila ipapatay inigduol nila sa balaang mga butang. Mosulod si Aaron ug ang iyang mga anak sa Tolda nga Tagboanan ug tugyanan nila ang tagsatagsa ka kaliwat ni Kohat sa ilang buluhaton ug dad-onon. Apan ayaw pasudla ang mga kaliwat ni Kohat aron pagtan-aw sa mga balaang butang bisag makadiyot lamang aron dili sila mangamatay.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ipha ang mga anak ni Gerson sumala sa ilang tagsatagsa ka panimalay. Kadto rang nagpanuigon gikan sa 30 ngadto sa 50 ka tuig nga mahimong makaalagad didto sa Tolda nga Tagboanan ang ilakip pag-ihap. Ang ilang buluhaton mao kini: silay magdala sa mga tabil sa Tolda ingon man sa Tolda nga Tagboanan uban sa tabon niini. Dad-on usab nila ang tabon nga hinimo gikan sa panit sa kanding nga gitabon sa tabon sa Tolda nga Tagboanan, ang tabil sa pultahan niini, ingon man ang mga tabil sa hawanan, ang tabil sa pultahan sa hawanan nga naglibot sa Tolda sa halaran ug ang mga higot niini lakip ang tanang galamiton nga apil niini. Si Aaron ug ang iyang mga anak maoy mangulo sa kaliwat ni Gerson ug ikaw maoy maghatag kanila sa tanan nilang dad-onon. Mao kini ang buluhaton sa mga panimalay sa mga anak ni Gerson didto sa Tolda nga Tagboanan. Si Itamar nga anak ni Aaron nga pari maoy mangulo kanila. “Ug ipha usab ang mga anak ni Merari sumala sa ilang tagsatagsa ka panimalay gikan sa nagpanuigon ug 30 ngadto sa 50 ka tuig nga mahimong makaalagad didto sa Tolda nga Tagboanan. Ang ilang dad-onon mao ang gambalay sa Tolda uban sa mga tukod niini, ang mga haligi, ang mga sukaranan, ang mga haligi sa hawanan uban sa mga sukaranan niini, ang mga ugsok ug ang mga higot lakip ang tanang galamiton labot niining tanan. Iapod-apod kanila ang ilang dad-onon. Mao kini ang buluhaton sa mga anak ni Merari didto sa Tolda nga Tagboanan ug si Itamar nga anak sa pari nga si Aaron maoy magdumala kanila.” Ang matagusa kanila gihatagag buluhaton ug giihap sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga kinahanglan nga pagawason nila sa kampo ang mga sanlahon ingon man ang may nag-agos sa lawas ug ang nahugaw tungod kay nakahikap ug patay. Pagawasa sila aron dili sila makahugaw sa kampo diin ako nagpuyo sa taliwala sa katawhan.” Gituman kini sa mga Israelita ug gipagawas nila silang tanan sa kampo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga kon ang usa ka tawo magluib sa Ginoo ug makahimog sayop sa iyang isigkatawo, sad-an ang maong tawo. Kinahanglan nga isugid niya kini ug taplan ang iyang nalapas ug pakapinan pa gayod niya ug ikalima ka bahin. Adto niya kini ihatag sa iyang nasad-an. Apan kon ang iyang nasad-an patay na ug walay paryenti nga modawat sa bayad, mahiadto kini sa Ginoo aron magamit sa mga pari apan kini wala pay labot sa laking karnero nga ihalad niya aron pagpapas sa iyang sala. Ug ang tanang halad nga mga balaang butang nga dad-on sa mga Israelita ngadto sa maong pari maiya na sa pari. Ang ihatag ngadto sa pari maiya na kini.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga kon ang asawa magbudhi sa iyang bana ug makighilawas sa laing tawo, ug wala masayod niini ang iyang bana ug wala man gayoy makasaksi batok kaniya kay wala siya hisakpi nga nagbuhat sa ingon, apan mangabubho ang bana bisan wala siya mahibalo sa pagbudhi sa iyang asawa, o kon mangabubho ang bana bisag walay daotan nga nahimo ang iyang asawa, kinahanglan dad-on sa bana ang iyang asawa ngadto sa pari. Magdala siyag halad alang sa iyang asawa: tunga sa gantang nga sebadang harina. Kinahanglan dili niya kini butangag lana ug insenso kay halad man kini nga pagkaon tungod sa pangabubho. Usa kini ka halad nga pagkaon nga magpaila sa sala nga nahimo. “Unya dad-on sa pari ang babaye ngadto sa atubangan sa Ginoo. Ug magkuha ang pari ug balaang tubig nga isulod niya sa sudlanan nga hinimog yuta ug butangan niya kinig abog nga kinuha gikan sa salog sa Tolda. Ug patindogon sa pari ang babaye sa atubangan sa Ginoo ug bungkagon niya ang buhok sa babaye ug ibutang sa kamot sa babaye ang halad nga harina. Magkupot ang pari sa tubig nga pait nga nagdala ug tunglo. Unya papanumpaon siya sa pari nga mag-ingon, ‘Kon walay lalaki nga nakighilawas kanimo ug wala ka maghugawhugaw sa imong kaugalingon samtang ubos ka pa sa gahom sa imong bana, dili ka dutlan sa gahom niining tubig nga pait nga nagdala ug tunglo. Apan kon nagbudhi ka kaniya ug gihugawhugawan mo ang imong kaugalingon ug gipakighilawasan ka ug laing lalaki, tunglohon ka sa Ginoo taliwala sa imong katawhan ug mokuyos ang imong kinatawo ug kakuhaan ka. Mosulod unta sa imong tiyan kining tubig nga nagdala ug tunglo ug tungod niini kakuhaan ka ug mokuyos ang imong kinatawo.’ Ug ang babaye moingon, ‘Amen. Amen.’ “Unya isulat sa pari kining mga tunglo sa usa ka basahon ug papason niya kini pinaagi sa pagsawsaw niini sa tubig nga pait. Ug iyang paimnon ang babaye niining tubig nga nagdala ug tunglo ug bation siyag hilabihang kasakit. Unya kuhaon sa pari gikan sa babaye ang halad nga pagkaon alang sa pangabubho ug ibayaw niya kini sa atubangan sa Ginoo ug unya dad-on ngadto sa halaran. Ug magkuha siyag usa ka kumkom sa halad nga pagkaon ingon nga handomanan ug sunogon niya kini sa halaran. Pagkatapos niini paimnon niya ang babaye sa tubig. Kon gihugawhugawan sa babaye ang iyang kaugalingon ug nagluib siya sa iyang bana, bation niya ang hilabihang kasakit. Kakuhaan siya ug mokuyos ang iyang kinatawo ug mahimo siyang tinunglo taliwala sa iyang katawhan. Apan kon wala siya maghugawhugaw sa iyang kaugalingon, dili siya maunsa ug manganak pa siya. “Mao kini ang balaod mahitungod sa pangabubho: Kon ang usa ka asawa magluib sa iyang bana bisag ilalom siya sa gahom sa iyang bana o kon abutog pangabubho ang bana dad-on sa bana ang iyang asawa ngadto sa Ginoo ug himoon sa pari kining maong seremonyas. Ang bana dili isipon nga sad-an apan kon sad-an ang asawa, kinahanglan mag-antos siya sa silot sa iyang sala.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga kon may lalaki o babaye nga maghimog panaad sa pagka-Nasareo ug maghalad sa iyang kaugalingon ngadto sa Ginoo, kinahanglan nga dili siya moinom ug bino o bisan unsang ilimnon nga makahubog. Dili siya paimnon bisan ganig suka o duga sa ubas o mokaon siyag ubas, lab-as man kini o binulad. Sa tibuok panahon sa iyang pagka-Nasareo, kinahanglan nga dili siya mokaog bisan unsa nga gikan sa ubas, bisag liso na lamang o panit ba niini. “Kinahanglan nga dili niya putlan ang iyang buhok o manghimungot siya kon dili pa matapos ang iyang panaad. Kinahanglan nga mabalaan siya ngadto sa Ginoo. “Kinahanglan nga dili usab siya moduol ug minatay bisan kon iya pa kining ginikanan o igsoon aron dili siya mahugaw kay anaa man sa iyang ulo ang iyang simbolo sa pagkahinalad ngadto sa Ginoo. Balaan siya alang sa Ginoo sa tibuok panahon nga siya Nasareo. “Kon pananglit may tawo nga sa kalit mamatay diha sa iyang tupad ug mahugawan ang iyang ulo, kinahanglan nga kiskisan niya ang iyang ulo human sa ikapito ka adlaw ug sa ingon mahinlo na siya. Sa ikawalo nga adlaw magdala siyag duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati ngadto sa pari didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang usa niini ihalad sa pari tungod sa sala ug ang usa iyang sunogon agig pagpapas sa sala kay nakasala man siya tungod sa minatay. Ug niadtong adlawa usab iyang ihalad pag-usab ang iyang ulo ug magsugod na usab siya sa iyang panaad sa pagka-Nasareo. Kinahanglan nga maghalad usab siyag laking karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad tungod sa sala. Tungod kay nahugaw man siya, isipong walay bili kadtong mga adlaw sa iyang pagka-Nasareo sa wala pa siya mahugaw. “Kon ang usa ka Nasareo makatapos na sa iyang panaad, kinahanglan nga moadto siya sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Didto maghalad siya ug usa ka laking karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa ingon nga halad nga sunogon ug usa ka bayeng karnero nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa ingon nga halad tungod sa sala. Maghalad usab siyag usa ka torong karnero nga walay daot ingon nga halad sa pakigdait ug usa ka basket nga pan nga walay patubo, mga torta nga hinimo gikan sa labing maayong harina nga minasag lana ug mga apa nga walay patubo nga gipaghirag lana uban sa mga halad nga pagkaon ug ilimnon. Dad-on kini sa pari ngadto sa Ginoo ug ihalad niya ang halad tungod sa sala ug ang halad nga sunogon. Unya ihalad niya sa Ginoo ang torong karnero ingon nga halad sa pakigdait uban sa usa ka basket nga pan nga walay patubo. Uban niini maghalad usab ang pari sa halad nga pagkaon ug ilimnon. Unya kiskisan sa Nasareo ang iyang ulo ug sunogon niya ang iyang buhok sa kalayo nga anaa ubos sa halad sa pakigdait. “Kuhaon sa pari ang abaga sa torong karnero kon kini maluto na ug magkuha usab siyag usa ka torta nga walay patubo ug ihatag niya kini sa Nasareo inigkahuman niyag kiskis sa iyang ulo. Unya ibayaw kini sa pari ingon nga halad nga binayaw atubangan sa Ginoo. Balaan kini nga bahin nga iya na sa pari lakip ang dughan nga gibayaw ug ang paa nga gihalad. Tapos niini, makainom na ang Nasareo ug bino. “Kini ang balaod alang sa usa ka Nasareo nga manaad: ang iyang ihalad sa Ginoo kinahanglan nga tukma gayod sa iyang panaad ingon nga Nasareo. Kini walay labot sa uban pa nga kinahanglan niyang ihatag.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga ingnon ninyo niini pagpanalangin ang mga Israelita: “Panalanginan ug bantayan kamo sa Ginoo! “Magmaluluy-on ug magmahinatagon siya kaninyo! “Kahimut-an kamo sa Ginoo ug hatagan kamog kalinaw!” Ug miingon ang Ginoo, “Kon ilang ibungat ang akong ngalan agig panalangin alang sa katawhan sa Israel, panalanginan ko sila.” Human mapatindog ni Moises ang Tolda sa Ginoo, gidihogan ug gihalad niya kini uban sa tanang galamiton niini ingon man ang halaran uban sa mga galamiton niini. Unya ang mga kadagkoan sa Israel nga pangulo sa tagsatagsa nila ka banay ug panimalay, ug nga maoy nagdumala sa pagpanglista, nagdala sa ilang mga halad sa atubangan sa Ginoo. Ang ilang gidala unom ka karwahi nga may atop ug 12 ka baka: usa ka karwahi sa matag duha ka pangulo ug usa ka baka sa matag usa kanila. Gihalad nila kini atubangan sa Ginoo. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Dawata ang ilang halad aron magamit kini alang sa mga buluhaton sa Tolda nga Tagboanan ug ihatag kini ngadto sa mga Levita sumala sa ilang buluhaton.” Busa gidawat ni Moises ang mga karwahi ug ang mga baka ug gihatag kini sa mga Levita. Duha ka karwahi ug upat ka baka ang iyang gihatag sa mga anak ni Gerson alang sa ilang buluhaton. Ang mga anak ni Merari gihatagan niyag upat ka karwahi ug walo ka buok baka alang sa ilang buluhaton nga ubos sa pagdumala ni Itamar nga anak ni Aaron. Apan ang mga anak ni Kohat wala niya hatagi bisag usa kay sila may nag-atiman sa balaang mga butang nga kinahanglang pas-anon. Ang mga pangulo nagdala usab ug mga gasa alang sa paghalad sa halaran sa adlaw nga kini gidihogan. Gihalad kini sa mga kadagkoan didto sa atubangan sa halaran. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Kinahanglan nga sa matag adlaw sulod sa 12 ka adlaw, usa ka pangulo ang magdala ug mga gasa nga alang sa paghalad sa halaran.” Sa pagsulod ni Moises sa Tolda nga Tagboanan aron sa pagpakigsulti sa Ginoo, nabati niya ang tingog sa Ginoo nga misulti kaniya gikan sa ibabaw sa Sudlanan sa Kasabotan sa tungatunga sa duha ka kerubin. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Sultihi si Aaron nga inigpahimutang na niya sa mga suga, kinahanglan mahayagan niini ang atubangan sa tungtonganan sa suga.” Gituman ni Aaron ang maong sugo. Ang tungtonganan sinalsal nga bulawan gikan sa sukaranan niini ngadto sa mga bulakbulak sumala sa sumbanan nga gipakita sa Ginoo kang Moises. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ilain ang mga Levita gikan sa ubang mga Israelita ug hinloi sila. Wisiki sila sa tubig nga ighihinlo aron mahugasan sila sa sala ug pabarbasi ang tibuok nilang lawas. Human niini, palabhi nila ang ilang bisti ug sa ingon mahinlo na sila. Unya pakuhaa silag toriyong baka uban sa halad nga pagkaon nga hinimo gikan sa labing maayong harina nga minasag lana. Pakuhaa usab sila ug laing toriyong baka ingon nga halad tungod sa sala. Ug dad-a sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ang mga Levita ug tigoma ang tibuok katawhan sa Israel. Inigdala na nimo sa mga Levita ngadto sa atubangan sa Ginoo papandongi sila sa mga Israelita sa ilang mga kamot. Ihalad ni Aaron ngadto sa Ginoo ang mga Levita ingon nga halad nga binayaw gikan sa mga Israelita aron mag-alagad sila sa Ginoo. Unya ipandong sa mga Levita ang ilang kamot diha sa ulo sa duha ka torong baka. Ang usa ka baka ihalad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogonon alang sa Ginoo aron sa pagpapas sa sala sa mga Levita. “Paalagara ang mga Levita kang Aaron ug sa iyang mga anak ug ihalad sila ngadto sa Ginoo ingon nga halad nga binayaw. Sa ingon niining paagiha lainon nimo ang mga Levita gikan sa ubang mga Israelita ug maako na ang mga Levita. Human mo kahinloi ug ikahalad ang mga Levita ingon nga halad nga binayaw, mag-alagad na sila diha sa Tolda nga Tagboanan. Sila gigahin man alang kanako inay ang mga kamagulangang anak sa tanang mga Israelita ug akoa lamang sila. Akoa ang tanang kamagulangang anak sa mga Israelita ingon man ang mga panganay sa ilang kahayopan. Gigahin ko sila alang kanako sa dihang gipamatay ko ang tanang kamagulangang anak sa mga Ehiptohanon: tawo ug mananap. Gipili ko ang banay ni Levi inay ang tanang panganayng anak sa katawhan sa Israel. Gihatag ko kang Aaron ug sa iyang mga anak ang mga Levita ingon nga gasa gikan sa katawhan sa Israel aron mag-alagad sila didto sa Tolda nga Tagboanan alang ug tungod sa mga Israelita ug manalipod sa mga Israelita aron dili mahiagom ang katawhan sa kamatay kon pananglit moduol sila sa Dapit nga Balaan.” Mao kini ang gibuhat ni Moises ug ni Aaron ug sa tanang Israelita ngadto sa mga Levita ug gihimo sa mga tawo ang tanang gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug gihinloan sa mga Levita ang ilang kaugalingon sa ilang mga sala ug gilabhan nila ang ilang mga bisti. Unya gihalad sila ni Aaron ingon nga halad nga binayaw atubangan sa Ginoo ug gihimo ni Aaron ang seremonyas sa pagpapas sa sala alang kanila aron mahinlo sila. Tapos niini, nanulod ang mga Levita sa Tolda nga Tagboanan aron mag-alagad didto ingon nga mga katabang ni Aaron ug sa iyang mga anak. Gibuhat nila ngadto sa mga Levita ang mga gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Balaod kini bahin sa mga Levita: gikan sa nagpanuigon ug 25 pataas kinahanglan nga mag-alagad sila didto sa Tolda nga Tagboanan. Kadtong nagpanuigon na ug 50 ug pataas kinahanglan nga moundang na sa pag-alagad. Magtabangtabang na lamang sila sa ilang isigka-Levita. Ingna niini pagpatrabaho ang mga Levita.” Ang Ginoo misulti kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai sa unang bulan sa ikaduhang tuig sukad sa ilang pagbiya sa Ehipto. Ang Ginoo miingon, “Ipasaulog gayod sa mga Israelita ang Kasaulogan sa Pagsaylo sa gitakda nga panahon niini. Sauloga ninyo kini sa hustong panahon sa gabii sa ika-14 nga adlaw niining bulana sumala sa tanang mga tulomanon ug mga lagda niini.” Busa gisultihan ni Moises ang mga Israelita nga kinahanglan himoon nila ang Kasaulogan sa Pagsaylo. Ug gihimo nila ang Kasaulogan sa Pagsaylo sa gabii sa unang bulan sa ika-14 nga adlaw didto sa kamingawan sa Sinai sumala sa tanang sugo sa Ginoo kang Moises. Apan dihay mga tawo nga nahugaw tungod kay nakahikap man silag minatay busa wala sila makaapil sa Kasaulogan sa Pagsaylo nianang adlawa. Nangadto sila kang Moises ug kang Aaron ug miingon sila kang Moises, “Hugaw kami tungod kay nakahikap man kamig minatay. Apan nganong dili man kami pahalaron sa halad alang sa Ginoo sa gitakda nga panahon niini uban sa mga Israelita?” Si Moises miingon kanila, “Paghulat kamo kay pakisayran ko pa sa Ginoo kon unsay iyang isugo kanako.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga kon nahugaw sila o ang ilang kaliwat tungod kay nakahikap silag minatay o nagpanaw ba hinuon sila sa layo, makasaulog gihapon sila sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Apan saulogon nila kini sa pagkagabii sa ika-14 nga adlaw sa ikaduhang bulan. Kan-on nila ang ilang gihalad uban sa pan nga walay patubo ug mga pait nga utanon. Kinahanglan nga wala gayoy masalin niini sa pagkabuntag ug dili nila kini balian sa bukog. Saulogon nila kini subay sa mga tulomanon bahin niini. Apan ang wala mahugaw ug wala usab magpanaw nga dili maghimo sa Kasaulogan sa Pagsaylo, kinahanglan nga hinginlan gikan sa iyang mga kabanay kay wala man siya maghalad sa halad alang sa Ginoo sa gitakda nga panahon. Mag-antos siya sa mga sangpotanan sa iyang sala. “Kon ang usa ka langyaw mopuyo tipon kaninyo ug buot siyang moapil sa Kasaulogan sa Pagsaylo sumala sa mga lagda ug tulomanon niini, makahimo siya pagbuhat niini. Ang maong balaod alang kaninyo ug sa mga langyaw.” Kon mopaibabaw na gani ang panganod, mopanaw na usab ang mga Israelita. Asa gani mohunong ang panganod, adto usab sila didto magkampo. Busa mopanaw ug magkampo ang mga Israelita sumala sa sugo sa Ginoo. Dili gayod sila mopanaw samtang magpabilin sa daghang mga adlaw ang panganod ibabaw sa Tolda. Gituman gayod nila ang sugo sa Ginoo. Usahay magpabilin ang panganod ug pipila ka adlaw ibabaw sa Tolda ug ang ilang pagpabilin sa kampo o pagpanaw nag-agad sa mando sa Ginoo. Usahay usab magpabilin ang panganod gikan lamang sa pagkakilomkilom hangtod sa pagkabuntag ug mopadayon sila sa ilang panaw inigpaibabaw sa panganod. Sa matag panahon nga mopaibabaw ang panganod, mopanaw sila. Dili gayod mopanaw ang mga Israelita kon magpabilin pa ang panganod ibabaw sa Tolda nga Tagboanan sulod sa duha ka adlaw o usa ka bulan o kapin pa niini. Apan kon mopaibabaw kini mopanaw na usab sila. Ang pagpanaw ug pagpabilin sa kampo nag-agad sa mando sa Ginoo. Gituman gayod nila ang sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Paghimo ug duha ka trumpeta nga plata ug gamita kini sa pagtawag sa katawhan aron pagtigom kanila ug ingon man sa pagpalakaw kanila. Sa higayon nga patingogon ang duha ka trumpeta, moduol kanimo ang katawhan diha sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan. Apan kon usa lamang ka trumpeta ang patingogon, moduol kanimo ang mga kadagkoan ug pangulo sa mga banay sa Israel. Kon patingogon ang tunog sa pagpasidaan, manglakaw ang mga nagkampo dapit sa silangan. Ug sa ikaduha mong pagpatingog sa tunog sa pagpasidaan, manglakaw kadtong nagkampo dapit sa habagatan. Patingogon gayod ang pasidaan kon palakwon sila. Apan kon tigumon mo ang katawhan, patingoga ang trumpeta apan dili ang tunog sa pagpangandam. Ug ang mga pari nga mga anak ni Aaron maoy magpatingog sa mga trumpeta. “Ang pagpatingog sa trumpeta himoon ninyo nga walay kataposang balaod sa tanan ninyong kaliwatan. Ug sa higayon nga makiggubat kamo didto sa inyong yuta batok sa mga kaaway nga modaugdaog kaninyo, patingoga ang tunog sa pasidaan aron hinumdoman kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug sa ingon maluwas kamo gikan sa inyong mga kaaway. Patingoga usab ang inyong mga trumpeta sa higayon nga magsadya kamo sa inyong pagsaulog sa naandang mga kasaulogan, sa sinugdan sa mga bulan ug sa inyong mga halad nga sunogon ug sa mga halad sa pakigdait. Mahimo kini nga handomanan alang kaninyo atubangan sa inyong Dios. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.” Sa ika-20 nga adlaw sa ikaduhang bulan sa ikaduhang tuig, mipataas ang panganod gikan sa Tolda nga Tagboanan. Ug ang katawhan sa Israel mipanaw gikan sa kamingawan sa Sinai. Ug unya mihunong ang panganod didto sa kamingawan sa Paran. Sa unang higayon nanglakaw sila sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Ang nagdala sa bandila sa katawhan sa Juda maoy nag-una sa ilang mga pundok ug ang nangulo kanila mao si Nahason nga anak ni Aminadab. Ug ang nangulo sa katawhan sa banay ni Isacar mao si Natanael nga anak ni Suar. Si Eliab nga anak ni Helon maoy nangulo sa mga sakop sa banay ni Zabulon. Sa dihang nahipos na ang Tolda, nanglakaw ang mga anak ni Gerson ug ang mga anak ni Merari nga maoy nagyayong niini. Maoy misunod paglakaw ang kampo ilalom sa bandila ni Ruben uban sa ilang mga pundok ug ang nangulo sa panon mao si Elisur nga anak ni Sedeur. Ang nangulo sa banay ni Simeon mao si Selumiel nga anak ni Surisadai. Ug si Eliasaf nga anak ni Deuel maoy nangulo sa banay ni Gad. Unya misunod pagpanglakaw ang mga kaliwat ni Kohat nga nagdala sa mga sagradong butang. Sa wala pa sila moabot, napatindog na ang Tolda. Ang nagdala sa bandila sa banay ni Efraim maoy misunod paglakaw uban sa ilang mga pundok ug ang nangulo sa ilang panon mao si Elisama nga anak ni Amihud. Ang nangulo sa banay ni Manases mao si Gamaliel nga anak ni Pedasur. Si Abidan nga anak ni Gideoni maoy nangulo sa banay ni Benjamin. Unya misunod paglakaw ang nagdala sa bandila sa mga sakop sa banay ni Dan nga didto sa luyo sa tibuok panon uban sa ilang mga pundok ug ang nangulo sa ilang panon mao si Ahieser nga anak ni Amisadai. Ang pangulo sa banay ni Aser mao si Pagiel nga anak ni Ocran. Si Ahira nga anak ni Enan maoy nangulo sa banay ni Neftali. Mao kini ang pagpahimutang sa katawhan sa Israel sa ilang pagpanaw. Si Moises miingon kang Hobab, ang anak sa iyang ugangan nga si Jetro nga taga-Midian, “Nagpadulong kami sa yuta nga giingon sa Ginoo nga ihatag niya kanamo. Kuyog kanamo kay ayohon ka man namo pagtagad kay misaad man ang Ginoo sa Israel nga pauswagon niya ang Israel.” Apan si Hobab mitubag kang Moises, “Dili ako mouban. Mopauli ako sa akong nasod ug sa akong mga kadugo.” Ug si Moises miingon, “Ayaw intawon kamig biyai kay nasayod ka man kon hain ang angay namong kampohan didto sa kamingawan ug ikaw man maoy maggiya kanamo. Ug kon mokuyog ka kanamo, bahinan ka usab namo sa bisan unsang kaayohan nga ihatag sa Dios kanamo.” Busa mipanaw sila gikan sa bukid sa Ginoo sulod sa tulo ka adlaw. Nag-una kanila ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo samtang nangita silag dapit nga kakampohan nila. Ug ang panganod sa Ginoo nagpaibabaw kanila panahon sa adlaw sa matag higayon nga manglakaw sila. Matag higayon nga dad-on ang Sudlanan sa Kasabotan, si Moises moingon, “Tindog na, O Ginoo, ug patibulaaga ang imong mga kaaway ug abuga ang nasilag kanimo.” Ug kon ibutang na ang Sudlanan sa Kasabotan, siya moingon, “Balik, O Ginoo, nganhi sa libo ka libong Israelita.” Nagbagulbol ang katawhan bahin sa kalisdanan nga ilang nahiagoman. Sa pagkadungog niini sa Ginoo, nahaling ang iyang kasuko ug misilaob ang kalayo sa Ginoo sa ilang taliwala ug gilamoy niini ang pipila ka kasikbit nga mga bahin sa kampo. Unya ang katawhan nagpakitabang kang Moises ug si Moises nag-ampo sa Ginoo ug miundang ang kalayo. Busa ang maong dapit ginganlan ug Tabera kay misilaob man ang kalayo sa Ginoo sa taliwala nila. Ang mga langyaw nga mikuyog kanila gihidlaw pag-ayo sa maayong pagkaon. Bisan gani ang katawhan sa Israel gihidlaw usab ug miingon, “Maayo unta kon makakaon kitag karne! Nahinumdoman nato ang isda nga atong gikaon sa Ehipto nga wala lamay bayad, ang mga pipino, ang mga melon, ang mga bawang, ang mga sibuyas ug mga ahos. Apan karon nawad-an na kitag umoy ug wala na gayoy makaon gawas niining mana.” Ang mana sama sa gagmayng liso ug ang hitsura niini dalag nga may pagkapution. Manglakaw ang katawhan ug manigom niini. Ila kining galingon o lubkon sa lusong ug lutoon diha sa mga kulon ug himoon nila kining torta. Ang lami niini sama sa torta nga giluto ug lana. Inigkahulog sa yamog ibabaw sa kampo sa panahon sa kagabhion, mahiuban usab niini ang mana. Sa pagkabati ni Moises sa katawhan nga nagmulo didto sa pultahan sa ilang tolda, naguol siya pag-ayo tungod kay misilaob man pag-ayo ang kasuko sa Ginoo. Ug miingon siya sa Ginoo, “Nganong gilisudlisod mo man ang imong alagad? Nganong wala mo man ako kahimut-i? Ug nganong gisangonan mo man ako niining dakong buluhaton pagdumala sa katawhan? Ako bay nanamkon ug nanganak niining katawhan nga moingon ka man kanako, ‘Kugosa sila ingon sa usa ka yaya nga nagkugos ug bata nga masuso ug dad-a sa yuta nga akong gisaad nga ihatag ko ngadto sa ilang katigulangan’? Asa man ako mangitag karne aron ihatag kanila? Kay naghilak sila sa akong atubangan ug miingon, ‘Hatagi kamig karne.’ Kon ako lamay pasagdan dili ako makahimo pagdumala niining mga tawhana kay bug-at ra kini alang kanako. Kon mao kini, patya hinuon ako dayon aron dili ako mag-antos.” Ug giingnan sa Ginoo si Moises, “Pagtigom ug 70 ka tawo sa kadagkoan sa Israel nga imong nailhan nga giilang matuod nga mga pangulo sa katawhan. Dad-a sila sa Tolda nga Tagboanan ug patindoga sila didto tupad kanimo. Mokunsad ako ug makigsulti kanimo didto. Bahinan ko sila sa espiritu nga akong gihatag kanimo aron motabang sila kanimo sa pagpas-an sa mga palas-anon nga dili nimo madaog kon mag-inusara ka. Ug ingna ang katawhan, ‘Pagbalaan kamo alang ugmang adlawa ug makakaon kamog karne. Nabati sa Ginoo ang inyong pagtuaw nga nag-ingon, “Kinsay mohatag kanamog karne? Maayo pa ang among pagkabutang didto sa Ehipto.” Busa hatagan kamo sa Ginoo ug karne. Makakaon kamo niini dili lamang sa usa ra ka adlaw o duha o lima o napulo o 20 ka adlaw kondili usa ka bulan gayod. Hatagan kamo niini hangtod nga sum-olan ug lud-on na kamo niini kay gisalikway man ninyo ang Ginoo nga anaa uban kaninyo ug mituaw kamo sa iyang atubangan ug miingon nga nganong namahawa man kami sa Ehipto.’” Apan si Moises miingon sa Ginoo, “Ang mga tawo nga nagbaktas nga akong giihap mikabat ug 600,000 ug miingon ka, ‘Hatagan ko silag karne ug makakaon sila sulod sa usa ka bulan.’ May igo bang mga karnero ug mga baka alang kanila? Kon madakop ang tanang isda sa dagat paigo na ba kini kanila?” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Dili ba diay kini mahimo nako? Makita mo karon kon matuman ba o dili ang akong giingon.” Busa migawas si Moises ug gisuginlan niya ang katawhan sa gisulti sa Ginoo ug nagtigom siyag 70 ka pangulo sa katawhan ug gipahimutang niya sila libot sa Tolda. Unya mikunsad ang Ginoo diha sa panganod ug misulti kaniya ug gikuha sa Ginoo ang ubang bahin sa espiritu nga diha kang Moises ug gihatag kini sa 70 ka pangulo sa Israel. Sa diha na kanila ang espiritu, nagsulti sila sama sa propeta apan sa hamubo lamang nga panahon. Duha sa 70 ka pangulo nagpabilin didto sa kampo: ang usa si Eldad ug ang usa si Medad ug mikunsad usab kanila ang espiritu. Apil sila niadtong gipanglista apan wala sila makaadto sa Tolda busa nagsulti sila sama sa propeta didto sa kampo. Unya usa ka batan-on midagan ngadto kang Moises ug miingon, “Si Eldad ug si Medad nagsulti sama sa propeta didto sa kampo.” Ug si Josue nga anak ni Nun, alagad ni Moises ug usa sa iyang mga sinaligan miingon, “Sir, santaa sila.” Apan si Moises miingon kaniya, “Nasina ka ba tungod ug alang kanako? Kaayo unta kon ibutang sa Ginoo ang iyang espiritu nganha sa iyang katawhan ug silang tanan mahimo nga mga propeta!” Ug mibalik sa kampo si Moises ug ang kadagkoan sa Israel. Unya may hangin nga miabot nga pinadala sa Ginoo ug nagdala kinig mga buntog gikan sa dagat ug gipatugdon kini libot sa ilang gikampohan. Ang gilapdon sa dapit nga gitugpahan sa mga buntog mga usa ka adlaw nga panaw gikan sa usa ka daplin ngadto sa laing daplin ug usa ka metro ang gibag-on niini. Ug niadtong tibuok adlaw ug tibuok gabii ug pagkasunod pa gayod nga adlaw ang katawhan nanakop ug mga buntog ug bisan ang nakakuha ug labing diyutay, nakatigom ug usa ka libo ka kilo ug gibulad nila kini sa tibuok kampo. Samtang ang sud-an anaa pa sa ilang baba ug wala pa matulon, misilaob ang kasuko sa Ginoo batok sa katawhan ug nagpadala ang Ginoo ug sakit ug nangamatay ang daghang mga tawo. Busa kadtong dapita ginganlag Kibrot-hataaba tungod kay gilubong man didto ang mga tawo nga hangol. Gikan sa Kibrot-hataaba ang katawhan mipanaw paingon sa Haserot ug nagpabilin sila didto. Si Miriam ug si Aaron misulti batok kang Moises tungod sa babaye nga taga-Cusi nga iyang gipangasawa. Sila miingon, “Si Moises ba lamang ang gipakigsultihan sa Ginoo? Dili ba nakigsulti man usab siya kanato?” Ug nabati kini ni Yahweh. Si Moises maoy labing mapaubsanong tawo dinhi sa kalibotan. Sa kalit lamang ang Ginoo miingon kang Moises, kang Aaron ug kang Miriam, “Gawas kamong tulo ngadto sa Tolda nga Tagboanan.” Ug migawas silang tulo. Unya mikunsad ang Ginoo diha sa panganod ug mitindog diha sa pultahan sa Tolda. Gitawag niya si Aaron ug si Miriam ug miduol sila. Ug ang Ginoo miingon kanila, “Pamati kamo! Kon diha kaninyo may usa ka propeta, ako, ang Ginoo mopakita kaniya pinaagi sa panan-awon ug makigsulti kaniya pinaagi sa damgo. Walay labot niini ang akong alagad nga si Moises. Gipiyalan ko siya sa pagbantay sa tibuok kong katawhan. Mag-atubangay kami kon kami magsulti ug sa tataw gayod ug dili pinaagi sa mga pulong nga dili masabot ug nakakita siya sa akong bayhon. Nganong wala man kamo mahadlok sa pagdaot sa akong alagad nga si Moises?” Ug misilaob ang kasuko sa Ginoo batok kanila ug mibiya siya kanila. Ug sa pagkawala na sa panganod ibabaw sa Tolda, si Miriam gitakboyan ug sanla ug naputi siya daw yelo. Ug sa dihang mitan-aw si Aaron kang Miriam nakita niya nga si Miriam nahimong sanlahon. Ug si Aaron miingon kang Moises, “Agalon ko, ayaw intawon kami siloti tungod sa binuang ug sa sala nga among nahimo. Ayaw himoa si Miriam nga sama sa usa ka patayng bata kansang lawas hapit nang maut-ot sa paggula niini sa tiyan sa iyang inahan.” Ug si Moises mituaw sa Ginoo, “O Dios, ayoha intawon si Miriam, nangaliyupo ako kanimo.” Apan ang Ginoo miingon kang Moises, “Kon lud-an siya sa iyang amahan diha sa nawong, dili ba siya maulawan sulod sa pito ka adlaw? Pagawasa siya sa kampo sulod sa pito ka adlaw ug pagkatapos niana mahimo na nga pasudlon siya.” Busa si Miriam gipagawas sa kampo sulod sa pito ka adlaw ug wala manglakaw ang mga tawo hangtod nga si Miriam gipasulod pagbalik sa kampo. Human niini nanglakaw ang mga tawo gikan sa Haserot ug nagkampo sila didto sa kamingawan sa Paran. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagsugog mga tawo aron sa pagpangespiya sa yuta sa Canaan nga ihatag ko sa mga Israelita. Ang matag tawo nga imong sugoon kinahanglan pangulo sa matag banay sa Israel.” Mao kini ang mga ngalan sa mga tawo nga gisugo ni Moises sa pagpangespiya sa Canaan. Ug ginganlan ni Moises ug Josue si Hosea nga anak ni Nun. Gisugo sila ni Moises aron sa pagpangespiya sa yuta sa Canaan ug giingnan niya sila, “Pangadto kamo sa Negeb ug tungas sa kabungtoran ug susiha unsang matanga sa yuta kini. Susiha usab ang mga lumolupyo niini kon lig-on ba sila o huyang, diyutay ba sila o daghan ba. Tan-awa kon maayo ba ang yuta o dili, kon kinutaan ba ang ilang mga siyudad, tabunok ba ang ilang yuta o dili, may kakahoyan ba kini o wala. Pagmaisogon kamo ug pagdala kamog prutas gikan sa maong yuta.” Kadtong panahona mao ang tinghinog sa unang bunga sa paras. Busa nangadto sila sa dapit sa amihanan ug gisusi nila ang yuta gikan sa kamingawan sa Zin ngadto sa Rehob, duol sa ganghaan sa Hamat. Nangadto sila sa Negeb ug miabot sa Hebron diin didto magpuyo si Ahiman, si Sesai ug si Talmai, mga kaliwat sa mga higante nga ginganlag Anak. (Gitukod ang Hebron pito ka tuig sa wala pa tukora ang Soan sa Ehipto). Nangabot sila sa Walog sa Escol ug didto nagputol sila ug usa ka pungpong sa ubas nga hilabihan kabug-at nga nagkinahanglan ug duha ka tawo pagyayong niini. Nagdala usab silag mga granada ug mga igos. Ginganlag Walog sa Escol kadtong dapita tungod sa mga pungpong sa prutas nga gipamutol didto sa taga-Israel. Tapos ang 40 ka adlaw namauli sila gikan sa ilang pagpangespiya sa maong yuta. Miadto sila kang Moises ug kang Aaron ug sa tibuok katawhan sa Israel nga didto sa Cades sa kamingawan sa Paran. Gitaho nila ang ilang panaw ug gipakita nila ang mga prutas gikan sa yuta nga ilang gisusi. Miingon sila, “Nakaabot kami sa yuta nga inyong gipaadtoan kanamo. Tabunok kini kaayo ug ania ang mga prutas nga among nakuha sa maong yuta. Apan kusgan ang mga lumolupyo sa maong yuta ug ang mga siyudad kinutaan ug habog kaayo. Gawas pa niini, nakita namo didto ang mga kaliwat ni Anak. Ang mga Amalekanhon maoy nagpuyo sa Negeb. Ang mga Hitihanon, mga Jebusihanon ug ang mga Amorihanon atua magpuyo sa dapit sa kabungtoran. Ug ang mga Canaanhon anaa magpuyo daplin sa dagat ug daplin sa Suba sa Jordan.” Apan gipahilom ni Caleb ang katawhan sa atubangan ni Moises ug giingnan, “Mangadto kita karon dayon ug puy-an nato kini kay mabuntog nato sila.” Unya ang mga tawo nga mikuyog kaniya miingon, “Dili kita makabuntog sa katawhan didto kay sila mas lig-on kay kanato.” Pinaagi niini gidala nila ngadto sa katawhan sa Israel ang bakak nga taho bahin sa Canaan. Sila miingon, “Ang yuta nga among gipangispiyahan maoy yuta nga dili mohatag ug igong abot nga makaon sa mga tawo ug ang tanang tawo nga among nakita mga tag-as ug dagko kaayo. Nakita namo didto ang taga-Nefilim (mga kaliwat ni Anak nga gikan sa Nefilim) ug gibati namo nga sama lamang kamig apan-apan kon itandi kanila ug nasiguro namo nga ingon usab niana ang ilang pagtan-aw kanamo.” Unya ang tibuok katilingban naninggit ug niadtong gabhiona nanghilak sila sa kaguol. Ug ang tanang katawhan sa Israel nagmulo batok kang Moises ug kang Aaron. Sila miingon, “Maayo pa untag nangamatay kami sa Ehipto! O nangamatay ba hinuon kami niining kamingawan! Nganong dad-on man kita sa Ginoo nianang yutaa? Aron ba lamang mangamatay sa espada? Ang among mga asawa ug gagmayng mga anak mahimong bihagonon. Dili ba mas maayo pa nga mamalik na lamang kita sa Ehipto?” Ug nag-ingnanay sila, “Magpili kitag pangulo ug mamalik kita sa Ehipto.” Unya si Moises ug si Aaron nanghapa atubangan sa tibuok katilingban sa Israel. Ug si Josue nga anak ni Nun ug si Caleb nga anak ni Jefone, ang mga tawo nga mikuyog sa pagsusi sa yuta, migisi sa ilang mga bisti tungod sa kaguol. Ug miingon sila sa tibuok katilingban sa Israel, “Ang yuta nga among gisusi maayo kaayo nga yuta. Kon nahimuot kanato ang Ginoo, dad-on kita niya niadtong yuta nga tabunok kaayo ug itugyan niya kini kanato. Ayaw lamang kamo pagsukol sa Ginoo ug ayaw kahadlok sa katawhan sa maong yuta kay sayon ra nato silang buntogon. Mahanaw kanila ang ilang panalipod kay ubanan man kita sa Ginoo busa dili kita angay nga mahadlok kanila.” Apan buot sa katawhan nga batoon sila. Unya ang himaya sa Ginoo mipakita sa tanang katawhan sa Israel didto sa Tolda nga Tagboanan. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Kanus-a ba kining mga tawhana mohunong sa pagdumili sa pagtuo kanako? Dili ba gayod sila motuo kanako bisan pa sa tanang milagro nga akong gihimo sa ilang taliwala? Ipahamtang ko kanila ang kamatay ug puohon ko sila apan himoon ko ikaw nga usa ka nasod nga mas dako ug mas gamhanan pa kay kanila.” Apan si Moises miingon sa Ginoo, “Unya unsa may ikasulti sa mga Ehiptohanon kon makabalita sila niini nga gikuha mo man sila gikan sa ilang taliwala? Ug unsa may mahitabo kon suginlan nila ang mga molupyo niining yutaa? Nakabalita sila nga ikaw, O Ginoo, anaa man sa taliwala sa imong katawhan kay ikaw, O Ginoo, makita man gayod nila. Ang imong panganod mopundo sa ibabaw nila ug mag-una ka kanila pinaagi sa panganod panahon sa adlaw ug sa kalayo panahon sa kagabhion. Kon hutdon mo karon ug pamatay kining katawhan, ang kanasoran nga nakabalita sa imong kabantog moingon, ‘Tungod kay ang Ginoo wala makahimo pagdala niining katawhan ngadto sa yuta nga iyang gisaad nga ihatag kanila, gipamatay na lamang niya sila didto sa kamingawan.’ Ug karon nag-ampo ako kanimo nga ipakita mo ang imong dakong gahom, O Ginoo, sama sa imong gisaad sa dihang miingon ka, ‘Dili ako daling masuko ug naghingapin ang akong gugmang walay paglubad; mopasaylo ako sa kalapasan ug kasal-anan apan dili ko pasayloon ang mga nakasala. Silotan nako ang mga anak tungod sa kalapasan sa mga ginikanan hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga kaliwatan.’ Pasayloa ang kasal-anan niining katawhan, nangaliyupo ako kanimo sumala sa kadak-on sa imong gugmang walay paglubad ug sama sa imong pagpasaylo niining maong katawhan sukad pa sa Ehipto hangtod karon.” Unya ang Ginoo miingon, “Gipasaylo ko sila sumala sa imong gihangyo. Apan sa pagkatinuod, tungod kay buhi ako ug ang tibuok kalibotan napuno man sa akong himaya, walay mahabiling buhi niining mga tawhana ug makasulod niadtong yutaa. Nakakita sila sa akong himaya ug sa mga milagro nga akong gihimo didto sa Ehipto ug sa kamingawan apan gisulayan gihapon nila ako sa ikanapulo na ka higayon ug wala sila mamati sa akong tingog. Walay usa kanila nga makakita sa yuta nga gisaad ko nga ihatag sa ilang katigulangan. Wala gayod kanila nga nagsalikway kanako ang makasulod niini. Apan ang akong alagad nga si Caleb dad-on ko sa yuta nga iyang giadtoan ug makapanag-iya niini ang iyang mga kaliwat tungod kay nagbaton man siyag lahi nga espiritu ug misunod kanako sa hingpit. Tungod kay ang mga Amalekanhon ug ang mga Canaanhon anaa man magpuyo sa mga walog, balik kamo ugma ngadto sa kamingawan paingon sa Dagat sa Acaba.” Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kanus-a ba mohunong pagbagulbol batok kanako kining daotan nga katawhan? Nabati ko ang mga mulo sa mga Israelita batok kanako. Sultihi sila nga nag-ingon si Yaweh, ‘Ingon nga ako buhi,’ ipanumpa ko nga buhaton ko kaninyo ang inyong gipangayo. Ang inyong patayng lawas mahibilin dinhi sa kamingawan. Ang matag usa kaninyo nga nagpanuigon ug 20 ka tuig ug pataas nga nagbagulbol batok kanako dili makasulod niadtong yutaa. Walay usa kanila nga makaadto sa yuta nga gisaad ko nga papuy-an gawas kang Caleb nga anak ni Jefone ug kang Josue nga anak ni Nun. Apan maoy paadtoon ko ang inyong gagmayng mga anak nga giingon ninyo nga mahimong bihagonon ug silay makapahimulos sa yuta nga inyong gitamay. Apan kamo, ang inyong patayng lawas mahibilin sa kamingawan. Ug ang inyong mga anak mahimong magbalantay sa karnero dinhi sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig ug mag-antos sila tungod sa inyong pagkawalay pagtuo hangtod nga ang kataposan kaninyo mamatay dinhi sa kamingawan. Sumala sa gidugayon sa inyong pagpangespiya niadtong yutaa nga 40 ka adlaw, 40 usab ka tuig nga mag-antos kamo sa inyong kasal-anan. Sa ato pa, usa ka tuig alang sa matag adlaw ug sa ingon masayran ninyo unsay kahulogan kon ako batok kaninyo! Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. Sa walay duhaduha buhaton ko kini niining daotan nga katawhan nga nagkatigom batok kanako. Matapos sila dinhi sa kamingawan ug dinhi sila mamatay.” Ang mga tawo nga gisugo ni Moises aron pagsusi sa yuta mibalik ug nagdalag bakak nga taho bahin sa yuta nga maoy nakaaghat sa katawhan sa pagbagulbol. Kadtong mga tawhana nga nagdala ug daotan nga balita bahin sa yuta nangamatay atubangan sa Ginoo pinaagi sa sakit. Apan sa mga miadto aron pagsusi sa yuta, si Josue ug si Caleb ra ang wala mamatay. Gisugilon ni Moises kining maong balita ngadto sa tanang Israelita ug nagbasol sila pag-ayo sa ilang gihimo. Ug sayo sa buntag namangon sila ug nanungas sa kabungtoran. Miingon sila, “Ania kami dinhi andam sa pag-adto sa dapit nga gisaad sa Ginoo! Among giila nga nakasala kami!” Apan si Moises miingon, “Nganong gilapas na man usab ninyo karon ang sugo sa Ginoo? Dili gayod kamo molampos. Ayaw kamo pagsulong kay pildihon gayod kamo sa inyong mga kaaway kay dili man kamo ubanan sa Ginoo. Kay didto ang mga Amalekanhon ug ang mga Canaanhon makig-away kaninyo ug mangamatay kamo sa ilang espada kay wala na man kamo mosunod sa Ginoo. Busa ang Ginoo dili mouban kaninyo.” Apan nangahas gayod sila pagtungas sa kabungtoran bisan pa kon ang Sudlanan nga gibutangan sa Kasabotan wala kanila ug si Moises wala usab mouban kanila. Unya nanglugsong ang mga Amalekanhon ug ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa kabungtoran ug gipildi nila ang mga Israelita ug gigukod hangtod sa Horma. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita nga inig-abot ninyo sa yuta nga inyong puy-an nga ihatag ko kaninyo, maghalad kamo alang sa Ginoo ug halad nga sunogon gikan sa inyong kahayopan. Himoon kini ingon nga usa ka pagtuman sa usa ka panaad o kinabubut-on nga halad o halad sa panahon sa mga kasaulogan. Himoa kini ingon nga makapahimuot nga kahumot alang sa Ginoo. Ug ang magdalag halad, kinahanglang maghalad usab ngadto sa Ginoo ug halad nga pagkaon: tunga sa gantang sa labing maayong harina nga gimasa sa usa ka litro nga lana ug bino nga usa ka litro ingon nga halad nga ilimnon. Andama kini ug ipauban sa bisan unsang mananap nga inyong ihalad. Kon torong karnero ang ihalad, paghalad ug pagkaon nga usa ka gantang sa labing maayong harina nga gimasa sa usa ug tunga ka litrong lana ug uban niini ang halad nga ilimnon nga usa ug tunga ka litrong bino ingon nga humot nga halad alang sa Ginoo. Ug kon maghalad kamog torong baka nga sunogon aron pagtuman sa usa ka panaad o ingon nga halad sa pakigdait, paubani kinig halad nga pagkaon nga usag tunga ka gantang sa labing maayong harina nga gimasa uban sa duha ka litrong lana. Paghalad usab ug ilimnon nga duha ka litrong bino ingon nga humot nga halad alang sa Ginoo. “Mao kini ang ipauban sa paghalad sa matag torong baka o karnero o nating karnero o nating kanding. Buhata kini sa matag usa sumala sa gidaghanon sa inyong andamon. Ang tanang lumad nga lumolupyo kinahanglang magbuhat niining mga butanga sumala niining paagiha diha sa ilang paghalad ug halad nga sunogonon aron paghatag ug kahumot nga makapahimuot sa Ginoo. Ug kon may usa ka langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug buot siyang mohalad ug halad nga sunogon aron paghatag ug kahumot nga makapahimuot sa Ginoo, kinahanglang mosunod siya sa inyong buhaton. Mao rang mga lagdaa ang tumanon ninyo ug sa langyaw nga nagpuyo uban kaninyo. Mga lagda kini nga walay kataposan alang sa tanan ninyong kaliwatan kay ang usa ka langyaw sama ra kaninyo sa atubangan sa Ginoo. Ang maong balaod ug tulomanon kinahanglang tumanon ninyo ug sa mga langyaw nga motipon kaninyo pagpuyo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita: inig-abot ninyo sa yuta diin adto ko kamo dad-a, pagdala kamog halad ngadto sa Ginoo inigkaon ninyo sa abot sa maong yuta. Sa una ninyong minasang harina ihalad ang unang pan ingon nga usa ka halad gikan sa giukanan. Sa una ninyong minasa paghatag ngadto sa Ginoo ug usa ka halad. Ingon niini ang buhaton sa tanang kaliwatan. “Apan pananglit adunay dili makatuman niining kasugoan nga gihatag sa Ginoo kang Moises aron tumanon gayod karon ug sa umaabot nga mga kaliwatan ug kon dili tinuyo ang wala pagtuman niini tungod sa pagpasagad sa katawhan, ang buhaton nila mao ang paghalad ug usa ka torong baka ingon nga halad-sinunog nga maghatag ug kahumot nga kahimut-an sa Ginoo. Uban niini maghalad usab silag pagkaon ug ilimnon sumala sa tulomanon ug usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala. Ug unya ang pari maghimog seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa tanang katawhan sa Israel. Ug pasayloon sila kay usa man kadto ka sayop ug nakahalad na man sila ngadto sa Ginoo ug halad-sinunog ug halad alang sa sala tungod sa ilang sayop. Pasayloon ang katawhan sa Israel ingon man ang langyaw nga nagpuyo uban kaninyo kay ang tanang lumolupyo nahiapil man sa maong sayop. “Kon ang usa ka tawo makasala nga wala tuyoa, maghalad siyag baye nga kanding nga nagpanuigon ug usa ka tuig ingon nga halad tungod sa sala. Ug ang pari maghimog seremonyas sa pagpapas sa sala atubangan sa Ginoo alang sa tawo nga nakahimog sayop nga dili tinuyo ug ang maong tawo pasayloon sa iyang sala. May usa lamang ka balaod alang kang bisan kinsa nga makasala ug bisan unsa nga dili tinuyo, lumad man siya nga Israelita o usa ba hinuon ka langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo. Apan ang tawo nga makasala nga tinuyo, lumad man siya nga Israelita o usa ka langyaw, nagpasipala sa Ginoo ug ang maong tawo kinahanglang patyon. Tungod kay gisalikway man niya ang pulong sa Ginoo ug gilapas ang iyang sugo, ang maong tawo patyon gayod. Siya ra ang nakaingon sa iyang kaugalingong kamatayon.” Samtang diha sa kamingawan ang katawhan sa Israel, nakakita silag tawo nga nangahoy panahon sa Adlawng Igpapahulay. Gidala siya sa mga nakakita kaniya ngadto kang Moises ug kang Aaron ug sa tibuok katawhan sa Israel. Gibilanggo nila siya kay wala man sila makasiguro kon unsa gayod ang angay nilang himoon kaniya. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Kinahanglan nga patyon ang maong tawo! Batoon siya sa tanang katawhan didto sa gawas sa kampo.” Gidala siya sa katawhan didto sa gawas sa kampo ug gibato nila siya hangtod nga namatay sumala sa sugo sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Sultihi ang mga Israelita ug sugoa sila sa pagbuhat ug mga borlas sa sidsid sa ilang bisti ug pabutangig hilo nga asul ang matag borlas. Ingon niini ang buhaton sa tanang kaliwatan. Ang borlas maoy inyong tan-awon aron mahinumdom kamo sa kasugoan sa Ginoo ug makatuman niini. Tungod niini dili kamo magtuman sa inyong gusto ug magpatuyang sa kahilayan. Busa kinahanglang hinumdoman ninyo ug tumanon ang akong kasugoan ug pagbalaan kamo alang sa inyong Dios. Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron mahimo nga inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.” Si Korah nga anak ni Izhar nga kaliwat ni Kohat sa banay ni Levi uban sa mga kaliwat sa banay ni Ruben nga si Datan ug Abiram nga mga anak ni Eliab ug si On nga anak ni Pelet misukol kang Moises kauban sa 250 ka inilang pangulo nga napili sa mga Israelita. Nagtigom sila ug giingnan nila si Moises ug si Aaron, “Sobra na kining inyong gibuhat kanamo! Ang tibuok katilingban balaan ug nag-uban kanila ang Ginoo busa nganong giisip man ninyo ang inyong kaugalingon nga labaw sa katawhan sa Ginoo?” Sa pagkabati ni Moises niini, mihapa siya ug nag-ampo. Unya giingnan niya si Korah ug ang mga kauban niya, “Ugma sa buntag ipakita sa Ginoo kon kinsa ang iyaha ug kinsay balaan kay paatubangon man niya didto sa altar kadtong iyang pilion. Busa buhata ninyo kini: ugma pagkuha kamo ug sudlanag insenso ug butangi kinig kalayo ug insenso atubangan sa Ginoo. Ang tawo nga pilion sa Ginoo maoy ilhon nga balaan. Kamong mga Levita naghinobra na!” Ug si Moises miingon kang Korah, “Pamati kamo, mga kaliwat ni Levi! Dili pa ba igo alang kaninyo nga sa tanang Israelita kamoy gipili sa Dios sa Israel aron mahiduol kamo kaniya ug mag-alagad didto sa Tolda sa Ginoo ug mobarog atubangan sa katawhan aron sa pag-alagad kanila? Gidala kamo niya sa iyang duol ingon man ang tanan ninyong kaigsoonan nga mga anak ni Levi apan nagtinguha pa ba gayod kamo nga mahimong mga pari? Kinsa man kuno si Aaron nga inyong bagulbolan? Sa tinuoray ang gibagulbolan ninyo mao ang Ginoo.” Ug gipatawag ni Moises si Datan ug si Abiram nga mga anak ni Eliab. Apan miingon sila, “Dili kami moadto. Dili pa ba igo nga gipagawas mo kami sa tabunok nga yuta aron mangamatay kami dinhi sa kamingawan? Ug karon buot na usab ikaw nga maghari-hari kanamo! Dugang pa, wala mo kami dad-a sa yuta nga tabunok kaayo o gihatagan ba hinuon ug kaumahan ug kaparasan. Buot pa ba gayod nimo kaming limbongan? Dili kami moadto.” Nasuko pag-ayo si Moises ug miingon siya sa Ginoo, “Ayaw dawata ang ilang halad. Wala ako makakuhag usa ka asno gikan kanila ug wala ako makapasipala bisan usa kanila.” Ug si Moises miingon kang Korah, “Pangadto kamo ugma sa atubangan sa Ginoo, ikaw ug ang imong mga kauban ingon man si Aaron. Ang matag usa kaninyo magdalag butanganan sa insenso ug pabutangi kinig insenso ug ihalad kini sa Ginoo. Mao usab kini ang buhaton ni Aaron.” Busa gituman nila kini ug mitindog sila didto sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan uban kang Moises ug kang Aaron. Unya sa natigom na ni Korah ang tibuok pundok sa katawhan didto sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan, mitungha ang masulaw nga kahayag sa Ginoo sa tibuok pundok sa katawhan. Ug ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Palayo kamo niining mga tawhana kay puohon ko sila sa usa lamang ka pagpamilok.” Ug nanghapa sila si Moises ug si Aaron ug miingon, “O Dios, ang Dios sa tanang tawo nga naghatag ug kinabuhi sa tanang linalang, masuko ka ba sa tibuok katilingban tungod lamang kay nakasala ang usa ka tawo?” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan, pahawa gikan sa tolda ni Korah, ni Datan ug ni Abiram.” Unya giadto ni Moises si Datan ug si Abiram ug misunod kaniya ang kadagkoan sa Israel. Ug giingnan niya ang katawhan, “Palayo kamo sa mga tolda niining daotang mga tawo ug ayaw paghikap sa bisan unsa nga ilaha kay tingali unyag maangin kamo sa ilang mga sala.” Busa namahawa sila gikan sa tolda ni Korah, ni Datan ug ni Abiram. Si Datan ug si Abiram migula ug mitindog sa pultahan sa ilang mga tolda kauban sa ilang mga asawa ug mga anak. Si Moises miingon, “Niining paagiha masayran ninyo nga gisugo ako sa Ginoo sa paghimo niining tanan nga akong gibuhat ug wala ako nagbuotbuot lamang. Kon kining mga tawhana mamatay sa kasagarang kamatayon sa katawhan o kon mahitabo kanila ang mahitabo sa tanang mga tawo, nagpasabot kini nga wala ako sugoa sa Ginoo. Apan kon ang Ginoo maghimo ug katingalahang buhat ug moliki ang yuta ug lamyon sila ug ang tanan nga ilaha ug matambog silang buhi ngadto sa kalibotan sa mga patay, masayod kamo nga kining mga tawhana misukol sa Ginoo.” Sa pagkatapos gayod niyag sulti niini, miliki ang yuta nga gibarogan ni Datan ug ni Abiram ug naabli ang yuta ug gilamoy sila lakip ang ilang mga banay ug ang mga tawo nga sakop ni Korah ug ang tanan nilang kabtangan. Miadto silang buhi sa kalibotan sa mga patay. Ug unya mitak-om ang yuta ug nangahanaw sila. Sa pagsinggit nila, ang mga Israelita nga didto sa duol nanagan ngadto sa layo ug miingon, “Tingalig lamyon usab kita sa yuta!” Ug mikunsad ang kalayo gikan sa Ginoo ug gisunog ang 250 ka tawo nga naghalad ug insenso. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Eleazar, ang anak ni Aaron nga pari sa pagkuha sa mga butanganag insenso sa nangasunog nga mga tawo, unya katagkataga ang kalayo. Nabalaan ang mga butanganag insenso diha sa paghalad niini sa mga nakasala nga nangamatay ngadto sa altar sa Ginoo. Busa ipasalsal kini ug himoang tabon sa halaran. Kay gihalad kini atubangan sa Ginoo busa balaan kini. Mahimo kining pasidaan alang sa katawhan sa Israel.” Busa gikuha ni Eleazar nga pari ang mga bronsing butanganag insenso nga gihalad niadtong nangasunog ug gisalsal kini ingon nga tabon sa halaran. Nahimo kining usa ka pasidaan sa katawhan sa Israel aron walay bisan kinsa nga dili pari nga dili kaliwat ni Aaron ang moduol sa atubangan sa Ginoo aron pagsunog ug insenso. Kon moduol man mahisama siya kang Korah ug mga kauban. Kining tanan gihimo ni Eleazar sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi ni Moises. Apan sa pagkaugma ang tibuok katawhan sa Israel nagbagulbol batok kang Moises ug kang Aaron. Sila miingon, “Gipamatay ninyo ang katawhan sa Ginoo.” Samtang nagsabotsabot ang katawhan batok kang Moises ug kang Aaron, ang katawhan miatubang sa Tolda nga Tagboanan. Nakita nila nga naputos kini sa panganod ug mitungha ang himaya sa Ginoo. Si Moises ug si Aaron miadto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Palayo niining katawhan kay hutdon ko silag pamatay.” Apan nanghapa sila ug giingnan ni Moises si Aaron, “Kuhaa ang imong sudlanag insenso ug butangi kinig kalayo gikan sa halaran ug butangi usab ug insenso. Dad-a kini pagdali ngadto sa katawhan ug paghimog seremonyas sa pagpapas sa sala alang kanila kay nasuko ang Ginoo ug nagsugod na ang kamatay.” Busa gidala kini ni Aaron sumala sa giingon ni Moises ug midagan siya ngadto sa katawhan. Nagbutang siyag insenso ug naghimog seremonyas alang sa pagpapas sa sala sa katawhan. Ug mitindog siya sa tungatunga sa mga patay ug sa mga buhi ug mihunong ang kamatay. Apan may namatay gayong 14,700 walay labot niadtong namatay kauban ni Korah. Sa dihang mihunong na ang kamatay mibalik si Aaron ngadto kang Moises didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel sa paghatag kanimog mga sungkod, usa ka sungkod sa matag banay, 12 ka sungkod ang tanan. Isulat ang ngalan sa pangulo sa banay diha sa iyang sungkod. Sa sungkod ni Levi isulat ang ngalan ni Aaron kay may usa man ka sungkod alang sa pangulo sa matag banay. Unya hiposa kini diha sa Tolda nga Tagboanan atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan diin makigtagbo ako kaninyo. Ug mosalingsing ang sungkod sa tawo nga akong pilion ug sa ingon mohunong ang pagbagulbol sa katawhan sa Israel batok kanimo.” Gisultihan ni Moises ang katawhan sa Israel ug ang matag usa ka pangulo mihatag sa iyang sungkod sumala sa ilang banay. May 12 ka sungkod ang tanan ug ang usa niadto mao ang sungkod ni Aaron. Ug gihipos ni Moises ang mga sungkod atubangan sa Ginoo didto sa Tolda nga gibutangan sa Sudlanan sa Kasabotan. Ug sa pagkaugma miadto si Moises sa Tolda nga gibutangan sa Sudlanan sa Kasabotan ug nakita niya nga ang sungkod ni Aaron nga alang sa banay ni Levi nabuhi ug nanalingsing, namulak ug namungag hinog nga almendras. Unya gidala ni Moises ang tanang sungkod gikan sa atubangan sa Ginoo ngadto sa tanang katawhan sa Israel. Gitan-aw nila kini ug matag usa kanila mikuha sa iyang sungkod. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ibutang pagbalik ang sungkod ni Aaron atubangan sa Tolda nga gibutangan sa Sudlanan sa Kasabotan. Tipigi kini ingon nga pasidaan sa mga masupilon nga mamatay sila gawas kon mohunong ang ilang pagbagulbol batok kanako.” Gibuhat ni Moises ang gisugo kaniya sa Ginoo. Ang mga Israelita miingon kang Moises, “Kon mao kana, mangamatay kaming tanan. Kon mamatay man gani ang moduol sa Tolda sa Ginoo, sa ato pa mahurot gayod kamig kamatay!” Ang Ginoo miingon kang Aaron, “Ikaw ug ang imong mga anak ug ang banay ni Levi maoy moabaga sa sala nga may kalabotan sa Dapit nga Balaan. Apan ikaw ug ang imong mga anak lamang mao usab ang moabaga sa sala nga may kalabotan sa imong pagkapari. Dad-a usab ang imong mga igsoon sa banay ni Levi aron motabang ug mag-alagad sila kanimo samtang ikaw ug ang imong mga anak anaa sa atubangan sa Tolda nga gibutangan sa Sudlanan sa Kasabotan. Motabang sila kanimo sa tanang buluhaton sa Tolda apan kinahanglan nga dili sila moduol sa mga galamiton sa Dapit nga Balaan o sa halaran kay tingali unyag mangamatay kamo. Motabang sila kaninyo ug mag-atiman sa Tolda nga Tagboanan sa tanang buluhaton sulod sa Tolda. Ug kinahanglan nga walay bisan kinsa gawas kanila nga moduol kanimo. Buhata ang mga buluhaton sa Dapit nga Balaan ingon man ang mga buluhaton sa halaran aron dili nako kaligutgotan ang Israel. Gikuha ko ang imong kaigsoonan nga mga Levita gikan sa katawhan sa Israel kay gasa sila alang kanimo nga gihatag ngadto sa Ginoo aron mag-alagad sa Tolda nga Tagboanan. Ikaw ug ang imong mga anak kinahanglan nga magtuman sa inyong pagkapari sa tanang butang nga may kalabotan sa halaran ug sa mga anaa sa Dapit nga Labing Balaan ug pag-alagad kamo. Gasa ko kaninyo ang inyong pagkapari ug bisan kinsa gawas kaninyo nga moduol patyon.” Unya ang Ginoo miingon kang Aaron, “Gigahin ko kanimo ang tanang bahin sa linaing halad sa tanang butang nga gihalad sa katawhan sa Israel. Gigahin ko kini kanimo ug sa imong mga anak ingon nga bahin ninyo hangtod sa hangtod. Mao kini ang maimo sa labing balaang mga butang nga wala sunoga: ang ilang halad nga pagkaon, ang halad tungod sa sala ug ang halad sa paglapas nga ilang gihalad kanako. Mahimo kini nga labing balaan alang kanimo ug sa imong mga anak. Kan-a kini sa dapit nga balaan kaayo ug makahimo usab sa pagkaon niini ang tanang lalaki. Balaan kini alang kaninyo. “Mainyo usab ang tanang binayaw nga halad sa katawhan sa Israel. Gigahin ko kini kanimo ug sa imong mga anak ingon nga walay kataposan nga gasa. Makakaon niini ang tanan nga hinlo sa imong panimalay. “Ihatag ko kanimo ang labing maayong lana, ang labing maayong bino ug trigo ug ang mga unang bunga nga ihatag nila sa Ginoo. Maimo ang unang bunga sa tanan nga anaa sa ilang yuta nga ilang dad-on ngadto sa Ginoo. Ang tanan nga hinlo nga sakop sa imong panimalay makakaon niini. “Ang tanang hinalad nga butang sa Israel maimo usab. “Maimo ang tanang panganay sa tawo ug kahayopan nga ilang ihalad sa Ginoo. Apan kinahanglan nga imong lukaton ang panganay sa tawo ingon man ang panganay sa mananap nga hugaw. Ang bata lukaton samtang nagpanuigon pa ug usa ka bulan sa kantidad nga 57 ka gramos nga plata sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. Apan ayaw paglukata ang panganay sa baka, sa karnero, sa kanding kay balaan kini. Iwisik sa halaran ang dugo niini ug sunoga ang mga tambok aron mohatag kinig kahumot alang sa Ginoo. Apan imo ang unod niini, sama sa dughan nga gibayaw ug imo usab ang tuo nga paa. Ihatag ko kanimo ug sa imong mga anak ingon nga walay kataposan nga gasa ang tanang balaang halad nga ihalad sa mga Israelita ngadto sa Ginoo. Usa kini ka kasabotan nga dili mausab hangtod sa hangtod alang kaninyo ug sa inyong kaliwat.” Ang Ginoo miingon kang Aaron, “Dili kamo makadawat ug bisag unsang katigayonan nga masunod ug walay bahin sa yuta sa Israel nga igahin kaninyo. Ako ang Ginoo. Ako ang tanan nga inyong gikinahanglan. “Gihatag ko ngadto sa mga Levita ingon nga ilang bahin ang tanang ikapulo sa Israel silbing bayad sa ilang pag-alagad sa Tolda nga Tagboanan. Sukad karon ang katawhan sa Israel dili na makaduol sa Tolda nga Tagboanan aron dili sila makasala ug mamatay. Apan ang mga Levita maoy mag-alagad sa Tolda nga Tagboanan ug silay manubag sa ilang paglapas. Mahimo kining usa ka tulomanon nga dili mausab alang sa tanan ninyong kaliwatan. Ug wala silay kabilin gikan sa katawhan sa Israel kay ang ikapulo nga gihalad sa mga Israelita ngadto sa Ginoo gihatag ko ngadto sa mga Levita ingon nga ilang bahin. Busa giingon ko nga wala silay bahin sa mapanunod sa katawhan sa Israel.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Ug sultihi pa gayod ang mga Levita, ‘Inigkuha ninyo gikan sa mga Israelita sa ikapulo nga ihatag ko kaninyo ingon nga inyong bahin, paghalad kamo ngadto sa Ginoo ug ikapulo gikan sa ikapulo. Ug ang inyong halad isipon nga sama sa trigo gikan sa giukanan o bino nga gikan sa pigsanan. Busa kinahanglan usab nga kamo maghalad ngadto sa Ginoo gikan sa tanang ikapulo nga inyong madawat gikan sa katawhan sa Israel. Ug ang inyong halad ngadto sa Ginoo ihatag ngadto kang Aaron nga pari. Maoy ihatag ingon nga halad ang gikan sa labing maayo nga inyong nadawat. Sa dihang ikahalad na ninyo ang labing maayong bahin sa inyong nadawat, ang mahibilin isipon nga inyo sa mga Levita ingon nga maiya sa mag-uuma ang abot human siya makahimo sa iyang halad. Ikaw ug ang imong panimalay makahimo sa pagkaon niini sa bisan diing dapit kay ganti man kini kanimo tungod sa imong pag-alagad diha sa Tolda nga Tagboanan. Dili kamo makasala sa inyong pagkaon niini basta nakahalad na kamo sa labing maayong bahin niini ngadto sa Ginoo. Apan ayaw ninyo pasipad-i ang balaang mga halad sa mga Israelita. Kon inyo kining himoon, pahamtangan kamo sa kamatayon.’” Unya giingnan sa Ginoo si Moises ug si Aaron, “Kini mao ang gisugo sa Ginoo: Sultihi ang katawhan sa Israel sa paghatod nganha kaninyog pulang baka nga baye nga batan-on pa, walay tatsa ug wala pa ikadaro. Unya ihatag ninyo kini kang Eleazar nga pari ug dad-on kini sa gawas sa kampo ug ihawon diha sa iyang atubangan. Itunlob ni Eleazar ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik niya kini sa makapito padulong sa Tolda nga Tagboanan. Ug sunogon ang baka atubangan niya: ang panit, ang unod, ang dugo lakip ang tinai niini. Ug ang pari magkuhag kahoyng sidro, hisopo ug pulang panapton ug ilabay niya kini ngadto taliwala sa gisunog nga baka. Unya labhan sa pari ang iyang bisti ug maligo siya ug unya mopauli siya sa kampo apan isipong hugaw ang pari hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ug labhan sa nagsunog sa baka ang iyang bisti ug maligo siya ug isipon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Unya ang tawo nga dili hugaw maoy mohipos sa abo sa baka ug adto niya kini ibutang sa usa ka dapit nga hinlo didto sa gawas sa kampo. Tipigan kini alang sa katilingban sa Israel aron gamiton unya sa seremonyas sa pagpanghinlo kay ang maong baka halad man alang sa pagpapas sa sala. Unya ang tawong naghipos sa abo sa baka maglaba sa iyang bisti ug isipon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ug kining sugoa nga alang sa katawhan sa Israel ug sa mga langyaw nga nagpuyo tipon kanila dili mausab. “Isipong hugaw sulod sa pito ka adlaw ang mohikap ug minatay. Aron siya mahinlo, kinahanglang manghugas siya sa tubig alang sa pagpanghinlo sa ikatulo ug sa ikapito ka adlaw. Apan kon dili siya manghugas sa ikatulo ug sa ikapito ka adlaw, dili siya mahinlo. Ang mohikap ug minatay ug dili maghinlo sa iyang kaugalingon, dili na isipon nga sakop sa katawhan sa Dios kay wala man siya manghugas sa tubig alang sa pagpanghinlo. “Mao kini ang balaod mahitungod sa tawo nga mamatay sulod sa tolda: Ang mosulod sa tolda ug ang anaa sa tolda isipong hugaw sulod sa pito ka adlaw. Ug isipong hugaw ang tanang sudlanan nga walay tabon. Isipon usab nga hugaw sulod sa pito ka adlaw ang tawo nga atua sa gawas nga makahikap sa lawas sa tawo nga gipatay pinaagi sa espada o namatay sa kasagarang hinungdan o sa bukog sa usa ka tawo o sa usa ka lubong. Ang tawo nga mahimong hugaw niining paagiha magkuhag abo sa baka nga gisunog alang sa pagpapas sa sala. Isulod niya kinig sudlanan ug butangag tubig gikan sa sapa o suba. Unya ang tawo nga hinlo mokuhag hisopo ug ituslob niya kini sa tubig. Iwisik kini sa tolda ug sa tanang galamiton ug ngadto usab sa mga tawo nga atua sa sulod. Wisikan usab niya ang tawo nga nakahikap sa bukog o sa gipatay pinaagi sa espada o sa namatay sa kasagarang hinungdan o sa lubong. Unya ang tawo nga hinlo mowisik sa tawo nga nahugaw tapos sa ikatulo ug sa ikapito nga adlaw. Sa ikapito nga adlaw, mahinlo na ang maong tawo ug labhan niya ang iyang mga bisti ug siya maligo usab. Ug sa pagkagabii nianang adlawa mahinlo na siya. “Apan ang dili hinlo ug dili manghinlo sa iyang kaugalingon dili paapilon sa tigom tungod kay makahugaw man siya sa dapit nga balaan. Ug kay wala man ikasablig kaniya ang tubig alang sa pagpanghinlo isipon siya nga dili hinlo. Ug kini mahimong tulomanon nga dili mausab alang kanila. Ang mowisik sa tubig alang sa pagpanghinlo, kinahanglan manglaba sa iyang bisti. Ang mohikap sa tubig alang sa pagpanghinlo magpabiling hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw ug bisan unsa ang iyang mahikapan mahimong hugaw ug ang makahikap niini mahugaw usab hangtod sa pagsalop sa adlaw.” Sa unang bulan miabot ang katawhan sa Israel sa kamingawan sa Zin ug nagkampo sila didto sa Cades. Namatay didto si Miriam ug didto usab gilubong. Niining higayona walay tubig didto alang sa katawhan ug tungod niini naghiusa sila batok kang Moises ug kang Aaron. Ug ang katawhan nakiglalis kang Moises ug giingnan nila siya, “Maayo pag nahiapil kami sa pagkamatay sa among kaigsoonan atubangan sa Ginoo! Nganong gidala mo man kami nganhi sa kamingawan? Aron ba lang mangamatay kami dinhi lakip ang among mga kahayopan? Ug nganong gikuha mo man kami sa Ehipto ug gidala niining dapit nga lisod puy-an ug dili katamnag trigo o igera o paras o granada ug dinhi wala pa gayoy tubig nga among mainom?” Unya miadto si Moises ug si Aaron ngadto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug mihapa sila. Ug mitungha kanila ang himaya sa Ginoo. Giingnan sa Ginoo si Moises, “Kuhaa ang imong sungkod nga anaa sa atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan ug tigoma ninyo ni Aaron ang mga tawo. Sultihi kanang bato nga anaa diha ug kana mohatag ug tubig alang sa mga tawo. Niining paagiha kahatagan ninyog mainom ang mga tawo ug ang ilang kahayopan.” Unya gikuha ni Moises ang sungkod sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Ug gitigom ni Moises ug ni Aaron ang mga tawo atubangan sa bato ug miingon siya kanila, “Pamati kamo, mga masupilon! Hatagan ba kamo namog tubig gikan niining maong bato?” Unya giisa ni Moises ang iyang kamot ug gibunalan niya sa makaduha ang bato ug mibul-og gikan sa bato ang daghang tubig ug nanginom ang mga tawo ug ang ilang kahayopan. Apan gibadlong sa Ginoo si Moises ug si Aaron, “Kay wala man ako tuohi ninyo aron balaanon ako sa mga tawo sa Israel, dili kamo maoy mangulo sa mga tawo ngadto sa yuta nga akong gihatag kanila!” Kini mao ang mga tubig sa Meriba. Dinhi gibasol sa katawhan sa Israel ang Ginoo ug dinhi usab gipakita niya nga siya balaan. Nagsugo si Moises ug mga tawo gikan sa Cades ngadto sa hari sa Edomea aron pagsulti sa hari, “Kini mao ang giingon sa inyong mga igsoon, ang mga banay sa Israel: Ikaw nasayod sa tanang katalagman nga miabot kanamo. Nasayod ka nga ang among mga ginikanan miadto sa Ehipto ug mipuyo kamig dugay didto apan gidaugdaog kami sa mga Ehiptohanon. Busa nagpakitabang kami sa Ginoo ug gipatalinghogan niya kami. Gipadad-an kami niyag usa ka anghel nga maoy mikuha kanamo gikan sa Ehipto. Karon ania kami sa Cades, usa ka siyudad sa utlanan sa imong yuta. Tugoti kami karon sa paglatas sa imong yuta. Dili namo agian ang inyong mga uma o parasan o mokuhag tubig sa inyong mga atabay. Maoy among agian ang Dalan sa Hari ug dili kami magtipastipas.” Apan mitubag ang hari sa Edomea, “Ayaw kamo pag-agi aron dili kamo mahiagom sa akong espada.” Ug mitubag ang katawhan sa Israel, “Mosubay kami sa dakong dalan. Ug kon kami ug ang among kahayopan makainom sa inyong tubig, bayran ka namo; paagia lamang kami.” Apan miingon ang hari sa Edomea, “Dili kana mahimo.” Ug unya ang mga taga-Edomea nagtigom aron sa pagpakig-away kanila. Ug kay wala man nila sila paagia nangitag laing agianan ang mga Israelita. Ug mibaktas sila gikan sa Cades ug ang katawhan sa Israel miabot sa Bukid sa Hor. Ug didto sa Bukid sa Hor, dapit sa utlanan sa Edomea, giingnan sa Ginoo si Moises ug si Aaron, “Mamatay dinhi si Aaron ug dili siya makasulod sa yuta nga gihatag ko sa katawhan sa Israel kay nagmasupilon man kamong duha sa akong sugo didto sa tubig sa Meriba. Dad-a si Aaron ug ang iyang anak nga si Eleazar ngadto sa Bukid sa Hor. Hukasi si Aaron sa iyang bisti sa pagkapari ug isul-ob kini kang Eleazar nga iyang anak. Didto mamatay si Aaron.” Gibuhat ni Moises ang sugo kaniya sa Ginoo ug mitungas sila sa Bukid sa Hor atubangan sa tanang katawhan. Ug gihukasan ni Moises si Aaron sa iyang bisti sa pagkapari ug gisul-ob niya kini kang Eleazar. Ug namatay si Aaron didto sa tumoy sa bukid. Unya nanglugsong si Moises ug si Eleazar. Ug sa pagkasayod niini sa katawhan nga patay na si Aaron, ang tibuok banay sa Israel nagbangotan alang kaniya sulod sa 30 ka adlaw. Sa pagkadungog sa Canaanhong hari sa Arad nga nagpuyo sa Negeb nga nagpadulong ang mga Israelita agi sa dalan sa Atarim, nakig-away siya kanila ug nakabihag siyag pipila ka Israelita. Ug nanaad ang mga Israelita sa Ginoo ug miingon sila, “Kon itugyan mo kanamo kining mga tawhana, laglagon gayod namo sa hingpit ang ilang mga siyudad ingon nga halad nganha kanimo.” Gipatalinghogan sa Ginoo ang Israel ug nabuntog nila ang mga Canaanhon ug gilaglag nila ang mga tawo ug ang ilang mga siyudad. Tungod niini kadtong dapita ginganlag Horma. Gikan sa Bukid sa Hor misubay sila sa dalan padulong sa Dagat sa Acaba aron dili sila makalatas sa Edomea. Apan ang mga tawo gikabsag pailob samtang nagpanaw sila ug nagbagulbol sila batok sa Dios ug kang Moises. Miingon sila, “Nganong gidala man ninyo kami gikan sa Ehipto nganhi niining kamingawan? Inyo ba kaming pakamatyon dinhi sa gutom ug sa uhaw? Gipul-an na kami niining pagkaon nga walay lami.” Unya ang Ginoo mipadala kanilag mga bitin nga malala ug gipamaak ang mga tawo ug daghang mga tawo sa Israel ang nangamatay. Ug ang katawhan nanuol kang Moises ug miingon, “Nakasala kami kay nagbagulbol man kami batok sa Ginoo ug kanimo. Pag-ampo sa Ginoo nga iyang wagtangon ang mga bitin.” Busa nag-ampo si Moises alang sa mga tawo. Ug giingnan sa Ginoo si Moises, “Paghimog larawan sa bitin nga bronsi ug ibutang kini sa tumoy sa usa ka tukon. Ug ang hipaakag bitin dili mamatay kon makatan-aw niini.” Busa nagbuhat si Moises ug bitin nga bronsi ug gibutang kini niya sa tumoy sa usa ka tukon. Ug kon ang hipaakan ug bitin motan-aw sa bitin nga bronsi, dili siya mamatay. Unya ang katawhan sa Israel nanglakaw na usab ug nagkampo didto sa Obot. Unya mibiya sila sa Obot ug nagkampo sa mga nangaguba sa Abarim sa kamingawan nga atbang sa Moab, dapit sa silangan. Gikan didto nanglakaw sila ug nagkampo sa Walog sa Zered. Ug gikan didto nangadto sila sa Suba sa Arnon nga didto sa kamingawan nga nahimutang sa utlanan sa yuta sa mga Amorihanon. (Ang Arnon mao ang utlanan sa mga Moabihanon ug sa mga Amorihanon.) Busa giingon diha sa Kasaysayan sa mga Gubat sa Ginoo “…ang lungsod sa Waheb sa Sufa ug ang mga walog sa Suba sa Arnon ug ang bakilid sa mga walog nga miabot sa nahimutangan sa Ar ug ngadto sa utlanan sa Moab.” Ug gikan didto nagpadayon sila pagpanglakaw ngadto sa Beer diin didto ang atabay nga gihisgotan sa Ginoo kang Moises sa pag-ingon niya, “Tigoma ang katawhan ug hatagan ko silag tubig.” Unya giawit sa Israel kining alawiton: “Hala, tubod, O atabay! Ug awitan ka namo! Ang atabay nga gikalot sa mga prinsipe ug sa mga kadagkoan sa katawhan, pinaagi sa ilang sitro ug mga sungkod.” Gikan sa kamingawan mipaingon sila sa Matana ug gikan sa Matana ngadto sa Nahaliel ug gikan sa Nahaliel ngadto sa Bamot. Gikan sa Bamot mipaingon sila sa walog nga nahimutang sa yuta sa Moab duol sa tumoy sa Bukid sa Pisga nga nagdungaw sa diserto. Unya gipadad-an sa Israel ug mga sulugoon si Sihon nga hari sa mga Amorihanon ug giingnan nila siya: “Paagia kami sa imong yuta. Dili kami motipas ngadto sa mga uma o parasan o moinom kami sa tubig sa mga atabay. Anha ra gayod kami moagi sa Dalan sa Hari hangtod makagawas kami sa imong yuta.” Apan wala motugot si Sihon nga molatas ang Israel sa iyang yuta. Iya hinuong gitigom ang tanan niyang mga tawo ug misulong siya sa Israel didto sa kamingawan. Ug didto sa Jahas gikasangka niya ang mga Israelita. Ug gipatay siya sa katawhan sa Israel pinaagi sa espada ug giilog sa Israel ang iyang yuta gikan sa Arnon ngadto sa Jaboc hangtod sa yuta sa mga Amonihanon nga ang utlanan mao ang Jazer. Giilog sa Israel ang tanang siyudad sa mga Amorihanon lakip ang Hesbon ug ang tanang balangay niini ug didto na sila mamuyo. Ang Hesbon mao ang siyudad ni Sihon, ang hari sa mga Amorihanon nga nakig-away sa hari sa Moab kaniadto ug giilog niya ang tanang yuta sa hari sa Moab hangtod sa Arnon. Busa ang mga magbabalak miingon, “Ari kamo sa Hesbon! Patindoga kini ninyo pag-usab, pabaroga ang siyudad ni Sihon. Kay may kalayo nga migula gikan sa Hesbon, mga kalayo gikan sa siyudad ni Sihon. Gisunog niini ang Ar sa Moab ug ang mga bukid sa Arnon. Alaot ka, Moab! Malaglag kamo, katawhan nga nagsimba kang Camos! Gihimo niyang nagtagotago ang iyang mga anak nga lalaki, Ug ang iyang mga anak nga babaye gibihag sa haring Amorihanon nga si Sihon. Busa nahanaw ang ilang kaliwat gikan sa Hesbon hangtod sa Dibon. Gilaglag usab ang Nopah, hangtod nga ang Medeba gilamoy usab sa kalayo.” Niining paagiha ang Israel mipuyo sa yuta sa mga Amorihanon. Ug nagpadalag mga espiya si Moises ngadto sa Jazer. Giilog nila ang mga lungsod niini ug gikuhaan nila sa katigayonan ang mga Amorihanon didto. Unya miliko sila ug mitungas paingon sa Basan. Unya si Og nga hari sa Basan misulong kanila kinuyogan sa tanan niyang mga tawo aron sa pagpakig-away didto sa Edrei. Apan ang Ginoo miingon kang Moises, “Ayaw kahadlok kaniya kay gitugyan ko siya kanimo ingon man ang iyang mga tawo ug ang iyang yuta. Buhata kaniya ang gihimo mo kang Sihon.” Busa gipatay nila siya ug ang iyang mga anak ug ang tanan niyang katawhan ug gipanag-iya nila ang iyang yuta. Unya milakaw ang katawhan sa Israel ug nagkampo sa mga kapatagan sa Moab tabok sa Jordan didto sa Jerico. Ang hari sa Moab nga si Balak nga anak ni Sipor nakadungog sa tanan nga gihimo sa mga Israelita ngadto sa mga Amorihanon. Tungod niini, siya ug ang iyang katawhan nahadlok pag-ayo sa mga Israelita tungod sa ilang kadaghan. Giingnan sa mga taga-Moab ang mga pangulo sa Midian, “Lamyon niining mga tawhana ang tanan nga naglibot kanato sama sa torong baka nga nagsabsab sa mga sagbot sa kaumahan.” Busa si Balak, ang anak ni Sipor, nga hari sa Moab niadtong panahona, nagpadalag mga sulugoon ngadto kang Balaam. Si Balaam anak ni Beor nga didto magpuyo sa Petor nga duol sa Suba sa Eufrates sa yuta sa mga kaliwat ni Amaw. Si Balak miingon kang Balaam pinaagi sa mga sulugoon, “May usa ka katawhan gikan sa Ehipto nga milukop sa yuta ug nagpuyo sila atbang kanako. Dali ngari ug tungloha sila kay gamhanan ra sila alang kanako basin pag mabuntog ko sila ug kahinginlan ko sila gikan sa akong yuta. Nasayod ako nga ang imong panalanginan mapanalanginan gayod ug ang imong tunglohon mahimong tinunglo.” Busa ang mga pangulo sa Moab ug sa Midian milakaw nga nagdala sa ilang ibayad sa manalagna. Miadto sila kang Balaam ug kini gisultihan nila sa mensahe ni Balak. Ug giingnan niya sila, “Pahulay kamo dinhi ning gabhiona ug sultihan ko ra unya kamo sa isulti kanako sa Ginoo.” Busa ang mga kadagkoan sa Moab mipahulay uban kang Balaam. Unya giingnan sa Dios si Balaam, “Kinsa man kining ania sa inyo?” Si Balaam mitubag sa Dios, “Mga sinugo kini ni Balak nga anak ni sipor ug hari sa Moab aron pagpahibalo kanako nga usa ka katawhan gikan sa Ehipto ang milukop sa yuta. Ug gihangyo niya ako sa pagtunglo kanila basin pag mabuntog ug maabog niya sila.” Miingon ang Dios kang Balaam, “Ayaw pag-uban kanila ug ayaw tungloha ang maong katawhan kay sila akong gipanalanginan.” Busa sa pagmata ni Balaam sa pagkabuntag, giingnan niya ang mga sinugo ni Balak, “Pauli sa inyong yuta kay gidid-an ako sa Ginoo sa pagkuyog kaninyo.” Busa ang mga kadagkoan sa Moab mibalik kang Balak ug ilang giingnan siya, “Nagdumili si Balaam sa pagkuyog kanamo.” Busa nagsugo pag-usab si Balak ug mga kadagkoan nga mas daghan ug mas dungganan pa kay sa unang gipadala. Ug sa pag-abot nila miingon sila kang Balaam, “Si Balak nag-ingon: ‘Hinaot pa unta nga moari ka diri kay pasidunggan ko gayod ikaw ug kutob sa imong isugo kanako, buhaton ko. Ari diri ug tungloha kining mga tawhana.’” Apan si Balaam mitubag sa mga sinugo ni Balak, “Bisag ihatag pa ni Balak kanako ang iyang balay nga puno sa plata ug bulawan, dili ako makalapas sa sugo sa Ginoo nga akong Dios. Tumanon ko gayod kini. Hangyoon ko kamo sa pagpabilin dinhi karong gabhiona, basin pag aduna pay laing isulti ang Ginoo kanako.” Ug sa pagkagabii giingnan sa Dios si Balaam, “Kuyog niining mga sinugo apan mao ray buhata ang akong ipabuhat kanimo.” Busa sa pagkabuntag, gimontorahan ni Balaam ang iyang asno ug mikuyog siya sa mga kadagkoan sa Moab. Apan nasuko ang Ginoo kay miuban man si Balaam. Busa gialihan sa anghel sa Ginoo ang dalan aron pagpugong kang Balaam nga nagsakay sa asno uban sa iyang duha ka sulugoon. Ug nakita sa asno ang anghel sa Ginoo nga nagbarog taliwala sa dalan nga naggunit ug espada. Busa ang asno mitipas sa dalan ug mipaingon sa uma. Ug gilatos ni Balaam ang asno aron mobalik sa dalan. Unya ang anghel mibarog sa sigpit nga agianan tungatunga sa mga parasan diin may paril nga bato sa isigkakilid. Ug sa pagkakita sa asno sa anghel sa Ginoo namidpid siya sa paril ug napiit ang tiil ni Balaam busa iyang gilatos pag-usab ang asno. Unya ang anghel sa Ginoo mipadayon sa unahan ug mitindog sa dapit nga sigpit kaayo diin malisod ang pagtipas sa tuo o sa wala. Sa dihang nakita sa asno ang anghel sa Ginoo milubog kini ug misamot ang kasuko ni Balaam ug gibunalan niya ang asno sa iyang sungkod. Unya gipasulti sa Ginoo ang asno ug kini miingon kang Balaam, “Unsa bay nabuhat ko kanimo nga imo man akong gibunalan sa makatulo?” Giingnan ni Balaam ang asno, “Kay imo man akong gibinuangan! Kon may espada pa lamang ako, patyon ko gayod ikaw.” Ug miingon ang asno kang Balaam, “Dili ba ako ang imong asno nga maoy imong gisigihan pagkabayo hangtod karon? Nag-iningon ba ako niini kanimo kaniadto?” Ug si Balaam miingon, “Wala.” Unya gipabuka sa Ginoo ang mata ni Balaam ug nakita niya ang anghel sa Ginoo nga nagbarog didto sa taliwala sa dalan nga naggunit ug espada busa mihapa siya sa yuta. Ug miingon ang anghel sa Ginoo ngadto kaniya, “Nganong gibunalan mo man ug katulo ang imong asno? Ania ako aron pagsanta kanimo kay dili ka angay mohimo niining maong panaw. Ang asno nakakita kanako ug sa makatulo milikay kanako. Kon wala pa siya molikay kanako, gipatay ko na unta ikaw apan dili ang asno.” Unya miingon si Balaam sa anghel sa Ginoo, “Nakasala ako. Wala intawon ako masayod nga nagtindog ka diay taliwala sa dalan. Apan karon kon sa imong hunahuna sayop nga mopadayon ako sa akong panaw, mopauli na lamang ako sa amo.” Ug ang anghel sa Ginoo miingon kang Balaam, “Kuyog sa mga tawo apan mao lay isulti ang ipasulti ko kanimo.” Busa si Balaam mikuyog sa mga sinugo ni Balak. Sa pagkabalita ni Balak nga miabot na si Balaam, misugat siya kaniya didto sa siyudad sa Moab daplin sa Suba sa Arnon nga maoy kinatumyan nga utlanan sa nasod sa Moab. Ug si Balak miingon kang Balaam, “Gipatawag ko man unta ikaw, nganong nagdumili ka man sa pag-anhi kanako? Dili ba ako maantigong moganti kanimo?” Si Balaam miingon kang Balak, “Ania ako apan wala akoy kagawasan sa pagsulti bisag unsa. Ang ipasulti kanako sa Dios mao lamang ang akong isulti.” Busa mikuyog si Balaam kang Balak ug miabot sila sa lungsod sa Husot. Ug si Balak naghalad ug torong baka ug mga karnero ug gipadad-an niyag bahin si Balaam ug ang mga sinugo nga miuban kaniya. Ug sa pagkaugma gikuha ni Balak si Balaam ug gidala ngadto sa Bamot Baal. Ug didto nakita niya pag-ayo ang pipila ka pundok sa mga Israelita. Ug giingnan ni Balaam si Balak, “Buhati ako dinhig pito ka halaran ug dad-i akog pito ka torong baka ug pito ka torong karnero.” Gihimo ni Balak ang giingon ni Balaam. Unya si Balak ug si Balaam naghalad diha sa matag halaran ug usa ka torong baka ug usa ka torong karnero. Ug si Balaam miingon kang Balak, “Tindog diha sa kiliran sa imong sinunog nga halad ug unya molakat ako. Tingalig moanhi ang Ginoo aron pagsulti kanako ug suginlan ko unya ikaw sa iyang ipahayag kanako.” Mitungas siya sa tumoy sa usa ka bungtod ug gitagbo sa Dios si Balaam. Si Balaam miingon sa Dios, “Giandam ko na ang pito ka halaran ug gihalad ko diha sa matag halaran ang usa ka torong baka ug usa ka torong karnero.” Unya giingnan sa Ginoo si Balaam, “Balik kang Balak ug sultihi siya niini.” Ug mibalik si Balaam didto kang Balak ug sa tanang kadagkoan sa Moab. Nagtindog sila tupad sa halad nga gisunog. Ug si Balaam miingon, “Gikan sa Siria, sa kabukiran sa sidlakan, gikuha ako ni Balak, ang hari sa Moab. Miingon siya kanako: ‘Tungloha si Jacob ug panghimaraota ang Israel!’ Dili ako makahimo pagtunglo sa wala tungloha sa Dios. Dili ako makahimo pagpanghimaraot sa wala panghimaraota sa Ginoo! Gikan sa tumoy sa kabukiran nakita ko sila! Gikan sa tumoy sa kabungtoran gitan-aw ko sila! Mga tawo sila nga nagkinahanglan sa pagpuyo ug wala mag-isip sa ilang kaugalingon nga usa sa ubang mga nasod. Kinsa ang makaihap sa mga kaliwat ni Jacob? O bisan na lang sa ikaupat ka bahin sa Israel? Itugot kanako ang kamatayon sa usa ka matarong. Mahisama unta ang akong kamatayon sa ilang kamatayon.” Ug si Balak miingon kang Balaam, “Unsa man kining gibuhat mo kanako? Akong gipatunglo kanimo ang akong mga kaaway ug gipanalanginan mo hinuon sila.” Ug mitubag si Balaam, “Kinahanglan nga isulti ko ang ipasulti kanako sa Ginoo.” Ug miingon si Balak kaniya, “Mangadto kita sa laing dapit diin ang labing duol ra kanimo maoy imong makita ug tungloha sila.” Ug gidala ni Balak si Balaam sa uma sa Sofim ngadto sa tumoy sa Bukid sa Pisga ug didto nagtukod siyag pito ka halaran ug sa matag halaran naghalad siyag torong baka ug torong karnero. Si Balaam miingon kang Balak, “Tindog tupad sa imong halad nga gisunog samtang sugaton ko ang Ginoo diha sa unahan.” Ug gitagbo sa Ginoo si Balaam ug gihatagan sa pulong nga angay niyang isulti kang Balak. Ang Ginoo miingon, “Balik kang Balak ug sultihi siya niini.” Ug miadto si Balaam kang Balak nga nagtindog tupad sa iyang halad nga gisunog ug uban kaniya ang mga kadagkoan sa Moab. Si Balak miingon kang Balaam, “Unsa may giingon kanimo sa Ginoo?” Miingon si Balaam, “Tindog, Balak, ug pamati kanako, O anak ni Sipor. Ang Dios dili tawo busa dili siya mamakak. Dili siya anak sa tawo busa dili mausab ang iyang hunahuna. Bisan unsay iyang isaad buhaton gayod niya. Mosulti siya ug nahimo kini. Hibaloi nga gisugo ako sa pagpanalangin. Human na man niya sila panalangini busa dili ako makabakwi niini. Wala siyay nakita nga daotan diha kang Israel, o may nakita siyang kasamok sa Israel. Uban kanila ang Ginoo nga ilang Dios, ug giila nila siya nga ilang hari. Gikan sa Ehipto gikuha sila sa Dios. Alang kanila sama siya sa sungay sa bakang ihalas. Kay walay anting-anting o tagnatagna nga mahimong gamiton batok sa Israel. Busa makaingon kita bahin kang Jacob ug sa Israel, ‘Kahibulongan gayod ang buhat sa Dios!’ Tan-awa ninyo ang usa ka katawhan! Sama siya sa liyon nga mitindog. Dili mopahulay hangtod nga makatukob na ug makainom sa dugo sa gipatay niini.” Ug si Balak miingon kang Balaam, “Nagdumili ka pagtunglo sa Israel busa ayaw usab silag panalangini.” Si Balaam mitubag kang Balak, “Gisultihan ko na ikaw nga buhaton ko gayod ang gisugo sa Ginoo kanako.” Ug si Balak miingon kang Balaam, “Dali, dad-on ko ikaw ngadto sa laing dapit kay basin pag didto mosugot na ang Dios nga tunglohon nimo ang Israel.” Busa gidala ni Balak si Balaam ngadto sa tumoy sa Peor nga nagdungaw sa kamingawan. Miingon si Balaam kang Balak, “Tukori ako dinhig pito ka halaran ug andami ako dinhig pito ka torong baka ug pito ka torong karnero.” Ug gibuhat ni Balak ang giingon ni Balaam ug gihalad niya ang usa ka torong baka ug usa ka torong karnero diha sa matag halaran. Sa pagkasabot ni Balaam nga gikahimuot sa Ginoo ang iyang pagpanalangin sa Israel, wala na siya mangita ug mga tilimad-on sama sa gibuhat niya kaniadto kondili miatubang hinuon siya sa kamingawan. Ug sa pagtan-aw ni Balaam, nakita niya nga ang tagsatagsa ka banay sa Israel nagkampo sa ilang mga dapit. Gigamhan siya sa espiritu sa Dios ug siya miingon, “Mao kini ang gipamulong ni Balaam nga anak ni Beor, usa ka tawo nga tin-aw kaayog panan-aw. Mao kini ang gipamulong sa tawo nga nagpatalinghog sa mga pulong sa Dios, ug nakakitag panan-awon sa labing Gamhanang Dios. Natumba siya apan buka ang iyang mata. Pagkaanindot sa mga tolda mo, O Israel, sama sa mga walog nga lapad kaayo, sama sa mga tanaman daplin sa suba, sama sa mga kahoy nga gitanom sa Ginoo ug sa mga sidro daplin sa katubigan. May tubig nga modagayday gikan sa iyang mga sudlanan ug mopatubig sa iyang binhi. Mas gamhanan ang iyang hari kay kang Agag ug mouswag ang iyang gingharian. Ang Dios maoy nagkuha kaniya gikan sa Ehipto. Sama sa ihalas nga baka, ang Dios nakigbatok alang kanila. Lamyon niya ang mga nasod nga iyang kaaway ug dugmokon niya ang ilang mga kabukogan ug palagbasan niya sila sa iyang mga udyong. Kon maghigda na siya, sama siya sa liyon. Kinsay mangahas sa pagpukaw kaniya? Panalanginan kadtong manalangin kaninyo, ug tunglohon kadtong magtunglo kaninyo.” Ug misilaob ang kasuko ni Balak kang Balaam. Nagpangumo siya ug miingon kang Balaam, “Gitawag ko ikaw aron tunglohon mo ang akong mga kaaway apan imo hinuon silang gipanalanginan sa makatulo. Busa karon pauli sa inyo. Nagsaad ako sa pagganti kanimo apan gihikaw kini kanimo sa Ginoo.” Giingnan ni Balaam si Balak, “Dili ba gisultihan ko man ang imong gisugo sa pagkuha kanako nga bisan pag ihatag mo kanako ang imong balay nga puno sa plata ug bulawan, dili ko lapason ang sugo sa Ginoo kanako? Ang ipasulti kanako sa Ginoo maoy akong isulti.” Miingon si Balaam kang Balak, “Karon moadto ako sa akong mga tawo. Dali, ipakita ko kanimo ang buhaton niining mga tawhana ngadto sa imong katawhan sa ulahing mga adlaw.” Unya mipadayon siya pagsulti: “Mao kini ang gipamulong ni Balaam, ang anak ni Beor, usa ka tawo nga tin-aw ug panan-aw nga nagpatalinghog sa pulong sa Dios ug nasayod sa kaalam sa Labing Halangdon ug nakakitag panan-awon sa Labing Gamhanan. Natumba siya apan buka ang iyang mata. Mitan-aw ako sa umaabot ug nakita ko ang nasod sa Israel. May mosubang nga bituon gikan sa Israel ug motungha gikan sa Israel ang usa ka sitro. Modugmok kini sa agtang sa Moab ug mobuntog sa tanang anak ni Set. Buntogon niya ang iyang kaaway sa Edomea ug angkonon ang ilang yuta samtang ang Israel magpadayon sa iyang pagkamadaugon. Ang nasod sa Israel maoy magmando ug laglagon niya kadtong magpabiling buhi.” Unya nakita niya ang mga Amalekanhon ug siya miingon, “Ang Amalek mao ang labing gamhanang nasod. Apan sa kataposan gun-obon usab siya.” Sa iyang panan-awon nakita niya ang mga Kenihanon ug misulti siya niining maong panagna, “Malungtaron kining inyong puloy-anan ug halayo sa kadaotan sama sa usa ka salag nga nahimutang sa pangpang. Apan kamong mga Kenihanon gun-obon ug bihagon sa Asur sa dugayng panahon.” Miingon na usab si Balaam, “Kinsa may magpabiling buhi kon himoon kini sa Dios? Apan mga sakayan mangabot gikan sa Kitim, ug paantuson nila ang Asur ug ang Eber, apan magun-ob usab ang Kitim.” Human niini mipauli sa ila si Balaam ingon man si Balak. Samtang nagpuyo ang katawhan sa Israel didto sa Shitim, ang mga lalaki nakighilawas sa mga babaye sa Moab. Ang maong mga babaye nagdapit sa mga Israelita pagtambong sa mga paghalad alang sa ilang mga diosdios ug ang mga Israelita nangaon ug misimba sa ilang mga diosdios. Niining paagiha ang Israel misimba kang Baal, ang diosdios sa Peor. Ug misilaob ang kasuko sa Ginoo batok sa Israel. Ug giingnan sa Ginoo si Moises, “Kuhaa ang tanang pangulo sa katawhan ug patya sila atubangan sa kadaghanan aron dili na masuko sa Israel ang Ginoo.” Ug giingnan ni Moises ang mga maghuhukom sa Israel, “Kinahanglan patyon ninyo ang tanan nga misimba kang Baal.” Unya usa ka Israelita miabot nga nagdalag usa ka babaye nga taga-Midian ngadto sa iyang banay. Nakita kini ni Moises ug sa tibuok pundok sa katawhan sa Israel samtang nanaghilak sila diha sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Sa pagkakita niini ni Pinehas nga anak ni Eleazar nga anak ni Aaron nga pari, mitindog siya ug migula sa tigomanan dala ang usa ka bangkaw. Giagpas niya ang tawo ngadto sa sulod sa tolda ug iyang gidunggab ang maong Israelita ug ang babaye ug ang bangkaw milagbas kanilang duha. Niining paagiha miundang ang kamatay sa katawhan sa Israel. Bisan pa niana, 24,000 na ang nangamatay. Ug giingnan sa Ginoo si Moises, “Si Pinehas nga anak ni Eleazar nga anak ni Aaron nakapuypoy sa akong kasuko sa katawhan sa Israel kay nasuko man siya sama nga ako nasuko sa mga Israelita nga nagluib kanako. Busa wala ko hutdag patay ang katawhan sa Israel. Busa ingna siya, ‘Ihatag ko kaniya ang akong kasabotan sa kalinaw. Ug ihatag ko kaniya ug sa iyang kaliwat ang akong kasabotan bahin sa katungdanan sa pagkapari hangtod sa hangtod kay siya naglaban man sa iyang Dios ug nagpapas sa sala sa katawhan sa Israel.’” Ang ngalan sa Israelita nga gipatay uban sa babaye nga taga-Midian mao si Zimri nga anak ni Salu nga pangulo sa usa ka panimalay nga sakop ni Simeon. Ug ang ngalan sa babaye nga taga-Midian nga gipatay mao si Cosbi, ang anak ni Sur nga pangulo sa usa ka panimalay didto sa Midian. Ug giingnan sa Ginoo si Moises, “Samoka ang mga taga-Midian ug laglaga sila kay gisamok man kamo nila pinaagi sa ilang panglimbong nga ilang gigamit didto sa Peor ug tungod usab kang Cosbi, ang anak nga babaye sa usa ka pangulo sa Midian nga ilang igsoong babaye nga gipatay sa panahon sa kamatay tungod sa ilang pagsimba kang Baal nga diosdios sa Peor.” Tapos sa kamatay ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Eleazar, ang anak ni Aaron nga pari, “Ipha ang tibuok Israel gikan sa nagpanuigon ug 20 ug pataas gikan sa tagsatagsa nila ka banay nga makahimo sa pag-adto sa gubat.” Ug gisulti kini ni Moises ug ni Eleazar nga pari ngadto sa katawhan nga didto sa kapatagan sa Moab daplin sa Jordan didto sa Jerico. Miingon sila, “Ipha ang mga tawo gikan sa nag-edad ug 20 ug pataas.” Kini sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Ang mga Israelita nga gikan sa Ehipto mao kining mosunod: Ang mga kaliwat ni Ruben mikabat ug 43,730 ka tawo. Ug ang anak ni Pallu mao si Eliab. Ang mga anak ni Eliab mao si Nemuel, si Datan ug si Abiram. Kini sila mao ang Datan ug Abiram nga gipili gikan sa pundok nga nakiglalis kang Moises ug kang Aaron. Mga kauban sila ni Korah. Naabli ang yuta ug milamoy kanila. Nahurot kini silag kamatay sa dihang gilamoy sa kalayo ang 250 ka tawo ug sila nahimong pasidaan alang sa uban. Apan wala mahiapil ug kamatay ang mga anak ni Korah. Mikabat ug 22,200 ang mga kaliwat ni Simeon. Mikabat ug 40,500 ka tawo ang kaliwat ni Gad. Ang kaliwat ni Juda mikabat ug 76,500 ka tawo. Mikabat ug 64,300 ka tawo ang kaliwat ni Isacar. Ang mga kaliwat ni Zabulon mao kining mosunod: si Sered, si Elon ug si Jaleel uban sa ilang mga kaliwat. Mikabat ug 60,500 ka tawo ang mga kaliwat ni Zabulon. Ang mga anak ni Jose mao si Manases ug si Efraim. Ang mga kaliwat ni Manases mao kining mosunod: si Makir ug ang iyang mga kaliwat. Si Makir mao ang amahan ni Gilead ug sa iyang mga kaliwat. Apan si Selofehad, ang anak ni Hefer, walay anak nga lalaki kondili mga babaye lamang ug ang mga ngalan nila mao si Maala, si Noa, si Hogla, si Milca ug si Tirza. Mikabat ug 52,700 ka tawo ang kaliwat ni Manases. Kini mao ang mga kaliwat ni Efraim: si Sutala, si Bequer ug si Tahan uban sa ilang mga kaliwat. Ug kini mao ang mga anak ni Sutala: si Heran ug ang iyang mga kaliwat. Mikabat ug 32,500 ka tawo ang mga kaliwat ni Efraim. Mao kini ang mga banay nga kaliwat ni Jose. Ug ang mga anak ni Bela mao si Ard ug si Naaman uban sa ilang mga kaliwat. Mikabat ug 45,600 ka tawo ang tanang kaliwat ni Benjamin. Ang mosunod mao ang mga kaliwat ni Dan: si Suham ug ang iyang mga kaliwat. Mikabat ug 64,400 ka tawo ang mga kaliwat ni Suham. Ang mga kaliwat ni Aser mao kining mosunod: si Imna, si Jesui ug si Berias ug uban sa ilang mga kaliwat. Ang mga kaliwat ni Berias mao kini: si Heber ug si Melquiel uban sa ilang mga kaliwat. Ug ang anak nga babaye ni Aser mao si Sara. Mikabat ug 53,400 ka tawo ang tanang kaliwat ni Aser. Mikabat ug 45,400 ka tawo ang mga kaliwat ni Neftali. Ang katawhan sa Israel mikabat ug 601,730 ka tawo. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Kini silang tanan kinahanglan nga bahinan mog yuta sumala sa ilang gidaghanon. Ang banay nga daghag sakop bahinig dako ug ang diyutayg sakop bahinig gamay. Apan kinahanglan ipaagig ripa ang pagbahin sa yuta. Ang tagsatagsa kanila adto bahini sa yuta nga naangkon sa banay diin sila mahisakop. Mag-agad ang bahin sa gidak-on sa ilang pamilya.” Mao kini ang mga kaliwat ni Levi: si Gerson, si Kohat ug si Merari ug ang ilang mga kaliwat. Mao kini ang uban pang kaliwat ni Levi: ang mga kaliwat ni Libni, ni Hebron, ni Mahli, ni Musi ug ni Korah. Ug si Kohat maoy amahan ni Amram. Ang asawa ni Amram mao si Jocabed. Kaliwat siya ni Levi ug natawo didto sa Ehipto ug nanganak kang Aaron, kang Moises ug kang Miriam. Ang mga anak ni Aaron mao sila si Nadab, si Abihu, si Eleazar ug si Itamar. Apan namatay si Abihu ug si Nadab sa dihang nagdala silag kalayo nga dili balaan ngadto sa halaran. Ang kaliwat ni Levi mikabat ug 23,000 nga nagpanuigon ug usa ka bulan ug pataas. Wala sila iapil sa pag-ihap ingon nga mga Israelita kay wala man silay panulondon. Mao kini ang naihap ni Moises ug ni Eleazar nga pari didto sa kapatagan sa Moab daplin sa Jordan didto sa Jerico. Walay usa nga nahibilin niadtong nahiapil sa pag-ihap ni Moises ug ni Aaron didto sa Kamingawan sa Sinai. Kay nag-ingon man ang Ginoo bahin kanila, “Mangamatay sila didto sa kamingawan,” busa walay usa kanila nga nahibilin gawas kang Caleb nga anak ni Jefone ug ni Josue nga anak ni Nun. Unya miduol ang mga babayeng anak ni Selofehad nga anak ni Hefer nga anak ni Gilead nga anak ni Makir nga anak ni Manases nga anak ni Jose. Ang mga ngalan sa iyang mga anak nga babaye mao si Maala, si Noa, si Hegla, si Milca ug si Tirza. Ug mibarog sila atubangan ni Moises ug sa katilingban didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug miingon sila, “Namatay ang among amahan didto sa kamingawan apan dili siya usa niadtong mga tawo nga nakig-abin kang Korah pagsukol sa Ginoo. Namatay siya tungod sa iyang sala ug wala siyay anak nga lalaki. Nganong papason man ang ngalan sa among amahan gikan sa laray sa iyang banay tungod lang kay wala siyay anak nga lalaki? Bahini kami sa kabilin sa among amahan sama sa nadawat sa among mga kadugo.” Gidala ni Moises ngadto sa Ginoo ang ilang problema. Ug giingnan sa Ginoo si Moises, “May katarongan ang mga anak nga babaye ni Selofehad. Hatagi silag bahin sa kabilin sa ilang amahan. Ug ingna ang katawhan sa Israel, ‘Kon mamatay ang usa ka tawo nga walay anak nga lalaki, kinahanglan nga ang iyang kabilin ihatag ngadto sa iyang mga anak nga babaye. Ug kon wala siyay anak nga babaye, ihatag ang iyang kabilin ngadto sa iyang mga igsoong lalaki. Ug kon wala siyay mga igsoong lalaki, maoy pasunda sa iyang kabilin ang mga igsoong lalaki sa iyang amahan. Ug kon ang iyang amahan walay mga igsoong lalaki, maoy pasunda sa kabilin ang iyang labing suod nga paryenti. Mao kini ang tulomanon ug lagda nga gihatag sa Ginoo kang Moises alang sa katawhan sa Israel.’” Giingnan sa Ginoo si Moises, “Tungas niining Bukid sa Abarim ug tan-awa gikan didto ang yuta nga gihatag ko sa katawhan sa Israel. Ug tapos mo kini makita, mamatay ka sama sa imong igsoon nga si Aaron kay gisupak man ninyo ang akong mando didto sa kamingawan sa Zin. Sa dihang nagkaguliyang ang katawhan didto sa Meriba, wala nimo ilha ang akong balaang gahom didto sa ilang atubangan.” (Kini mao ang mga tubig sa Meriba sa Cades didto sa kamingawan sa Sin.) Nag-ampo si Moises, “O Ginoo nga Dios, tinubdan sa tanang kinabuhi, nag-ampo ako nga magtudlo ka ug tawo nga makapangulo sa katawhan ug makamando kanila aron ang imong katawhan dili mahisama sa mga karnero nga walay magbalantay.” Ug miingon ang Ginoo kang Moises, “Ipatawag si Josue, ang anak ni Nun, ang tawo nga gigamhan sa espiritu ug itapion kaniya ang imong kamot. Patindoga siya atubangan ni Eleazar, ang pari, ug sa katawhan ug itugyan kang Josue ang katungdanan diha sa atubangan nila. Hatagi siyag awtoridad aron ang katawhan sa Israel motahod kaniya. Ug motindog siya sa atubangan ni Eleazar nga pari nga maoy magpakisayod sa Ginoo alang kaniya unsa ang iyang hukom pinaagi sa Urim ug Tumim. Motuman sila bisan unsay iyang imando.” Ug gibuhat ni Moises ang gisugo kaniya sa Ginoo. Gipatawag niya si Josue ug gipatindog niya atubangan ni Eleazar nga pari ug sa atubangan sa katawhan. Ug gitapion ni Moises kang Josue ang iyang kamot ug gitugyanan siya ni Moises sa buluhaton sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Unya gisugo sa Ginoo si Moises nga sultihan ang katawhan sa Israel nga kinahanglan nga maghalad silag pagkaon alang sa Dios. Ila kining sunogon sa mga panahon nga gitakda alang niini. Maghatag kinig kahumot alang sa Ginoo. “Kini mao ang mga halad nga pagkaon nga ilang sunogon alang kanako: duha ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Kinahanglan gayod nga magsunog sila niini matag adlaw. Ang usa niini ihalad sa buntag ug ang usa sa hapon. Ang matag usa niini ihalad uban sa halad nga pagkaon gikan sa labing maayong harina nga usa ka kilo nga minasag usa ka litro sa labing maayong lana sa olibo. Kining maong sugo mahitungod sa inadlawng halad nga sunogon gihatag sa Ginoo kang Moises didto sa Bukid sa Sinai aron maghatag ug kahumot alang sa Ginoo. Kining halara paubanan ug halad nga bino nga usa ka litro ug ibubo kini didto sa balaang dapit silbing halad nga ilimnon alang sa Ginoo. Ang nating karnero nga ihalad sa hapon sama sa halad nga pagkaon ug ilimnon sa buntag. Kinahanglang sunogon kini aron maghatag ug kahumot alang sa Ginoo. “Sa Adlawng Igpapahulay kinahanglang duha ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa ang inyong ihalad. Paubani ninyo kinig usa ka gantang sa labing maayong harina nga minasag lana. Uban usab niini ang halad nga ilimnon. Mao kini ang ihalad sa matag Adlawng Igpapahulay gawas sa inadlawng halad nga pagkaon ug ilimnon. “Sa matag unang adlaw sa bulan, pagsunog kamog mga halad alang sa Ginoo: duha ka toriyong baka, usa ka torong karnero ug pito ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani kinig halad nga pagkaon nga tulo ka kilo nga harina nga minasag lana alang sa matag toriyong baka. Ang torong karnero paubanig halad nga pagkaon nga duha ka kilo nga harina nga minasag lana. Ang matag nating karnero paubanig halad nga pagkaon nga usa ka kilo nga harina nga minasag lana aron maghatag ug kahumot alang sa Ginoo. Paubanig halad nga ilimnon nga duha ka litro ang matag torong baka, usa ug tunga ka litro ang torong karnero ug usa ka litro ang matag nating karnero. Mao kini ang binulan nga halad nga sunogon sulod sa tibuok tuig. Paghalad usab sa Ginoo ug usa ka laking kanding alang sa sala. Ihalad kini gawas sa inadlawng halad nga sunogon nga paubanan usab ug halad nga ilimnon. “Ang ika-14 nga adlaw sa unang bulan mao ang Kasaulogan sa Pagsaylo. Ug usa ka kasaulogan ang ika-15 nga adlaw sa maong bulan. Sulod sa pito ka adlaw kinahanglang pan lamang nga walay patubo ang kan-on. Sa unang adlaw paghimo kamog balaan nga panagtigom ug ayaw kamo pagtrabaho. Paghalad kamo sa Ginoo ug halad nga inyong sunogon: duha ka toriyong baka, usa ka torong karnero ug pito ka laking nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug tan-awa nga walay tatsa. Paghalad usab kamog halad nga pagkaon gikan sa labing maayong harina nga minasag lana: ang matag toriyong baka paubanig tulo ka kilo nga harina, ang torong karnero paubanig duha ka kilo nga harina ug ang matag nating karnero paubanig usa ka kilo nga harina. Paghalad usab ug laking kanding alang sa kapasayloan sa inyong mga sala. Ihalad kini gawas sa halad nga inyong sunogon sa matag buntag. Sa sama nga paagi, kada adlaw sulod sa pito ka adlaw paghalad kamo ug halad nga pagkaon nga inyong sunogon aron maghatag ug kahumot alang sa Ginoo. Ihalad kini gawas sa inadlawng halad nga inyong sunogon ug sa inadlawng halad nga ilimnon. Ug sa ikapitong adlaw, paghimo kamog balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabaho. “Sa adlaw nga gigahin sa paghalad sa unang abot sa inyong uma, sa dihang maghalad kamo sa Ginoo ug halad nga pagkaon gikan sa bag-o ninyong abot atol sa Kasaulogan sa Pagpangani paghimo kamog balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabaho. Paghalad kamo ug sunoga kini aron maghatag kinig kahumot alang sa Ginoo: duha ka toriyong baka, usa ka torong karnero ug pito ka laking karnero nga usa ka tuig ang kagulangon. Paubani ninyo kinig halad nga pagkaon gikan sa labing maayong harina nga minasag lana: tulo ka kilong harina sa matag toriyong baka, duha ka kilong harina alang sa usa ka torong karnero ug usa ka kilong harina sa matag nating karnero. Paghalad usab kamog usa ka laking kanding alang sa pagpapas sa inyong sala. Wala kini labot sa inadlawng halad nga inyong sunogon nga paubanan usab ug halad nga pagkaon ug halad nga ilimnon. Kinahanglan nga ang inyong ihalad walay tatsa. “Sa unang adlaw sa ikapitong bulan, paghimo kamog balaan nga panagtigom ug ayaw kamo pagtrabaho. Nianang adlawa patingoga ninyo ang mga trumpeta. Unya paghalad kamog mga halad-sunogon aron maghatag kinig kahumot alang sa Ginoo: usa ka toriyong baka, usa ka torong karnero ug pito ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay bisan unsang tatsa. Paghalad usab kamog pagkaon gikan sa labing maayong harina nga minasag lana. Paubanig tulo ka kilong harina ang toriyong baka, duha ka kilong harina ang torong karnero ug usa ka kilong harina sa matag usa sa pito ka nating karnero. Paghalad usab kamog laking kanding alang sa pagpapas sa inyong mga sala. Wala kini labot sa halad nga inyong sunogon inig bag-ong subang sa bulan ug sa mga halad nga uhay ug sa inadlaw nga halad nga inyong sunogon ug sa halad nga uhay ug ilimnon nga ipauban niini paghalad. Kining mga halad nga pagkaon humot ug makapahimuot sa Ginoo. “Sa ikanapulo nga adlaw niining ikapitong bulan paghimo kamog balaan nga panagtigom ug pagpuasa kamo. Ayaw kamo pagtrabaho ug paghalad kamo sa Ginoo ug halad-sunogon aron maghatag ug kahumot alang sa Ginoo: usa ka toriyong baka, usa ka torong karnero ug pito ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paghalad usab kamog pagkaon gikan sa labing maayong harina nga minasag lana: paubanig tulo ka kilo nga harina ang toriyong baka, duha ka kilo nga harina ang torong karnero ug usa ka kilo nga harina sa matag usa sa pito ka nating karnero. Paghalad usab kamog laking kanding alang sa pagtabon sa inyong mga sala gawas sa naandang halad alang sa sala ug sa inadlawng halad nga sunogon nga paubanan usab ug halad nga uhay ug ilimnon. “Ug sa ika-15 nga adlaw sa mao gihapong bulan, paghimo usab kamog balaan nga panagtigom. Ayaw kamo pagtrabaho ug pagpista kamo sulod sa pito ka adlaw alang sa Ginoo. Unya paghalad kamog mga halad nga inyong sunogon aron maghatag kinig kahumot alang sa Ginoo: 13 ka toriyong baka, duha ka torong karnero ug 14 ka laking karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubanig halad nga pagkaon gikan sa labing maayong harina nga sinagolag lana: tulo ka kilong harina sa matag toriyong baka, duha ka kilong harina sa matag torong karnero ug usa ka kilong harina ang matag nating karnero. Ug paghalad usab kamog usa ka laking kanding alang sa pagpapas sa sala gawas sa inadlawng halad nga sunogon nga paubanan ug halad nga uhay ug ilimnon. “Sa ikaduhang adlaw sa maong bulan, paghalad kamog 12 ka toriyong baka, duha ka torong karnero ug 14 ka laking nating karnero nga usa pa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani kinig halad nga kalan-on ug ilimnon sumala sa gisugo sa balaod. Paghalad usab ug laking kanding alang sa sala gawas sa inadlawng halad-sunogon uban sa halad nga pagkaon niini ug sa halad nga ilimnon. “Ug sa ikatulong adlaw paghalad kamog 11 ka toriyong baka, duha ka torong karnero ug 14 ka laking karnero nga usa pa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani kinig halad nga pagkaon ug ilimnon sumala sa kasugoan. Paghalad usab kamog laking kanding alang sa sala gawas sa inadlawng halad nga sunogon nga paubanan ug halad nga pagkaon ug ilimnon. “Sa ikaupat nga adlaw, paghalad kamog napulo ka toriyong baka, duha ka torong karnero ug 14 ka laking nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani kinig halad nga kalan-on ug ilimnon sumala sa kasugoan. Paghalad usab ug usa ka laking kanding alang sa sala gawas sa inadlawng mga halad-sunogon nga paubanan usab ug halad nga pagkaon ug ilimnon. “Sa ikalimang adlaw paghalad ug siyam ka toriyong baka, duha ka torong karnero ug 14 ka laking nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani kinig halad nga pagkaon ug ilimnon sumala sa kasugoan. Paghalad usab kamog laking kanding alang sa sala gawas sa inadlawng halad nga inyong sunogon nga paubanan ug halad nga pagkaon ug ilimnon. “Sa ikaunom nga adlaw, paghalad kamog walo ka toriyong baka, duha ka torong karnero ug 14 ka laking nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani ninyo ang matag usa niini ug halad nga pagkaon ug ilimnon sumala sa kasugoan. Paghalad usab kamog laking kanding alang sa sala gawas sa inadlawng halad nga sunogon nga paubanag mga pagkaon ug ilimnon. “Sa ikapitong adlaw, paghalad kamog pito ka toriyong baka, duha ka torong karnero ug 14 ka laking karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani ang matag usa niini ug halad nga pagkaon ug ilimnon sumala sa kasugoan. Paghalad usab kamog usa ka laking kanding alang sa sala walay labot sa inadlawng halad nga inyong sunogon ug paubanig halad nga pagkaon ug ilimnon. “Sa ikawalong adlaw, paghimo kamog balaan nga panagtigom ug ayaw kamo pagtrabaho. Paghalad kamog mga halad nga inyong sunogon aron maghatag kinig kahumot alang sa Ginoo: usa ka toriyong baka, usa ka torong karnero ug pito ka laking karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Paubani kinig halad nga pagkaon ug ilimnon sumala sa kasugoan. Paghalad usab kamog usa ka laking kanding alang sa sala walay labot sa inadlawng halad nga sunogon nga paubanan usab ug halad nga pagkaon ug ilimnon. “Kining tanan kinahanglan nga inyong ihalad sa Ginoo sa gigahin nga panahon alang sa mga kasaulogan walay labot sa kinabubut-on ninyong mga halad ug sa inyong halad nga sunogon, mga halad nga uhay ug mga ilimnon ug mga halad sa pakigdait.” Kining tanan gisulti ni Moises sa katawhan sa Israel sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Unya giingnan ni Moises ang mga pangulo sa mga banay sa Israel, “Nagsugo ang Ginoo nga kon ang usa ka tawo may gisaad sa Ginoo ug iya kining panumpaan, kinahanglan nga iya kining tumanon. Kon ang usa ka babaye may gisaad sa Ginoo ug iya kining panumpaan samtang batan-on pa siya ug ubos pa sa pagbuot sa iyang amahan ug kon nakahibalo ang iyang amahan bahin sa iyang gisaad ug gipanumpaan sa Ginoo apan nagpakahilom lamang ang iyang amahan, ang maong saad magpabilin. Apan kon inigkasayod sa amahan niini mosupak siya, ang maong saad sa batan-on mahimong walay bili ug pasayloon siya sa Ginoo kay misupak man ang iyang amahan. Kon ang babaye magminyo samtang may panaad pa siya sa Ginoo ug masayod ang iyang mabana bahin niini apan magpakahilom lamang siya, ang maong saad magpabilin. Apan kon inigkasayod sa bana bahin niini mosupak siya, mahimong walay bili ang maong saad ug ang babaye pasayloon sa Ginoo. Apan kon ang magsaad usa ka biyuda o usa ka babaye nga gibulagag bana, ang iyang panaad dili mahimong kawangon. “Ug kon ang usa ka asawa may gisaad sa Ginoo nga iyang panumpaan bisan didto ra sa ilang balay ug masayod niini ang bana apan magpakahilom lamang siya ug wala niya kini supaka, magpabilin ang maong saad. Apan kon mosupak ang bana inigkasayod niya niini, mahimong walay bili ang maong saad ug pasayloon sa Ginoo ang babayeng nagsaad niini. Bisan unsang panumpaa nga himoon sa usa ka asawa ngadto sa Ginoo aron pagsakit sa iyang kaugalingon mahimo kining lig-onon o kawangon sa bana. Apan kon dili mopakitag pagsupak ang bana inigkasayod niya niini magpabilin ang tanang gisaad sa iyang asawa ngadto sa Ginoo. Apan kon inigkasayod sa bana niini iya kining kawangon, siya maoy pahamtangan sa Ginoo sa silot nga alang unta sa iyang asawa.” Mao kini ang mga tulomanon nga gihatag sa Ginoo kang Moises bahin sa bana ug asawa ug bahin sa amahan ug sa iyang batan-ong anak nga babaye nga ubos pa sa iyang pagbuot. Giingnan sa Ginoo si Moises, “Panimasli ang taga-Midian sa ilang gibuhat sa katawhan sa Israel. Unya human mo kini mabuhat mamatay ka.” Busa giingnan ni Moises ang katawhan, “Pangandam kamo alang sa gubat kay sulongon ta ang Midian ug pahiagomon ta sila sa panimalos sa Ginoo. Kinahanglan nga 1,000 ka tawo gikan sa matag banay sa Israel ang moadto sa gubat.” Busa 12,000 ka tawo nga gikan sa 12 ka banay sa Israel ang nangandam alang sa gubat. Ug gipadala sila ni Moises ngadto sa panggubatan uban kang Pinehas ang anak ni Eleazar nga pari. Si Pinehas nagdalag mga galamiton sa Tolda nga Balaan ug mga trumpeta alang sa pagpasidaan. Gisulong nila ang Midian sumala sa mando sa Ginoo kang Moises ug gipamatay nila ang tanang lalaki. Gilakip nila pagpamatay ang lima ka hari sa Midian: si Evi, si Rekem, si Sur, si Hur ug si Reba. Gipatay usab nila si Balaam nga anak ni Beor pinaagi sa espada. Ug gipamihag sa kasundalohan sa Israel ang mga babaye ug mga kabataan. Gipangdala usab nila ang mga baka, mga karnero ug ang tanang kabtangan. Ang tanang siyudad ug mga kampo sa taga-Midian ilang gisunog ug gipangdala nila ang tanang butang, tawo ug kahayopan. Unya kining tanan ilang gidala ngadto kang Moises ug kang Eleazar nga pari ug sa nagtigom nga katawhan sa Israel didto sa kampo sa kapatagan sa Moab buyon sa Suba sa Jordan atbang sa Jerico. Gitagbo sila ni Moises, ni Eleazar ug sa tanang kadagkoan sa Israel didto sa gawas sa kampo. Ug nasuko si Moises sa mga opisyal sa kasundalohan, sa mga komandante sa tinaglibo ug sa tinaggatos nga gikan sa gubat. Giingnan sila ni Moises, “Nganong wala man ninyo pamatya ang mga babaye? Sila maoy hinungdan nga gisalikway sa katawhan sa Israel ang Ginoo didto sa Peor pinaagi sa sugyot ni Balaam ug tungod niini nahiagom ang Israel sa kamatay. Busa karon patya ninyo ang tanang batang lalaki ug ang tanang babaye nga nakasinati na sa pagpakighilawas ug lalaki. Apan ang tanang babayeng batan-on ug ulay pa ayaw ninyo patya aron sila inyong maasawa. Ayaw kamo pagsulod sa kampo sulod sa pito ka adlaw. Ug kinsa kadtong nakapatayg tawo o nakahikap ug minatay kinahanglang maligo, lakip ang inyong binihag sa ikatulo ug sa ikapitong adlaw. Kinahanglan usab nga inyong labhan ang tanan ninyong bisti ug hugasan ang tanan ninyong galamiton nga hinimog panit o balhibo sa kanding o kahoy.” Unya si Eleazar, ang pari, miingon sa mga sundalo nga gikan sa gubat, “Mao kini ang giingon sa balaod nga gihatag sa Ginoo kang Moises: ang bulawan, plata, bronsi, puthaw o tingga ug bisan unsa nga dili masunog sa kalayo, kinahanglan nga inyong isugba sa kalayo aron kini maputli. Apan hugasi usab kinig tubig aron makuha ang tanang hugaw niini. Ang tanang butang nga masunog sa kalayo, hugasi ninyog tubig. Labhi ninyo ang inyong bisti sa ikapitong adlaw ug mahinlo na kamo ug makasulod na sa kampo.” Unya giingnan sa Ginoo si Moises, “Ipha ang tanang butang ug mga kahayopan nga nadala sa kasundalohan sa Israel. Ilakip pag-ihap ang mga tawong ilang nabihag. Patabang kang Eleazar ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa pag-ihap niini. Unya tungaa pagbahin ang tanan: ang katunga ihatag sa kasundalohan nga miadto sa gubat ug ang katunga bahinbahina ug ihatag sa katawhan. Ug pangayog silbing bahin alang sa Ginoo gikan sa mga sundalo nga miadto sa gubat, usa sa matag 500 ka buok: sa tawo, sa baka, sa asno ug sa karnero. Pangayoa kini gikan sa katunga nga nahibahin kanila ug ihatag kini kang Eleazar nga pari ingon nga halad alang sa Ginoo. Ug gikan sa katunga nga maoy bahin sa katawhan sa Israel, pangayoa ang usa sa matag 50 ka buok: sa tawo, sa baka, sa asno ug sa karnero. Unya ihatag kini sa mga Levita nga maoy tig-atiman sa Tolda sa Ginoo.” Busa gituman ni Moises ug ni Eleazar ang sugo sa Ginoo kanila. Ang katunga sa mga karnero nga maoy bahin sa kasundalohan mikabat ug 337,500 ka karnero ug ang silbing bahin sa Ginoo niini mikabat ug 675 ka buok. Ang mga baka mikabat ug 36,000 ug ang silbing bahin sa Ginoo niini 72 ka buok. Ang mga asno mikabat ug 30,500 ug ang silbing bahin sa Ginoo niini 61 ka buok. Ang mga tawong nabihag mikabat ug 16,000 ug ang silbing bahin sa Ginoo niini 32 ka tawo. Ug gihatag ni Moises kang Eleazar nga pari ang silbing bahin sa Ginoo niining tanan ingon nga halad sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Gikan niini gikuha ni Moises ang usa sa matag 50 ka buok tawo o hayop ug iyang gihatag ngadto sa mga Levita nga maoy tig-atiman sa Tolda sa Ginoo. Gihimo kini niya sumala sa sugo sa Ginoo. Unya ang mga opisyal sa kasundalohan ug ang mga komandante sa tinaglibo ug sa tinaggatos miduol kang Moises ug miingon, “Giihap namo ang among mga sundalo ug walay bisag usa nga nakulang kanamo. Ug ania gidala namo ingon nga halad sa Ginoo ang tanan nga among nakaplagan nga mga butang nga hinimog bulawan: mga pulseras, mga singsing, mga ariyos ug mga kuwintas aron ihalad alang sa among mga sala.” Ug gidawat kini ni Moises ug ni Eleazar. Ang gibug-aton niining mga butang nga bulawan nga gihalad sa mga komandante ug mga pangulo sa kasundalohan ngadto sa Ginoo mikabat ug 190 ka kilo. Gitipigan sa tagsatagsa ka sundalo nga dili pangulo ang mga butang nga ilang nakuha. Ug gidala ni Moises ug ni Eleazar ang mga bulawan ngadto sa Tolda aron panalipdan sa Ginoo ang katawhan sa Israel. Ang mga kaliwat ni Ruben ug ni Gad daghan kaayog kahayopan. Sa pagkakita nila nga ang Jazer ug ang Gilead angay buhian ug mga hayop, miadto sila kang Moises, kang Eleazar nga pari ug sa mga kadagkoan sa Israel ug miingon, “Ang Atarot, ang Dibon, ang Jazer, ang Nimra, ang Hesbon, ang Eleale, ang Sibma, ang Nebo ug ang Beon, ang mga dapit nga gilaglag sa Ginoo pinaagi sa katawhan sa Israel, maayong buhian ug mga hayop ug kamo nasayod nga kami daghag kahayopan. Busa kon naluoy kamo kanamo, ihatag kanamo ang maong mga dapit. Ayaw na kamig dad-a tabok sa Jordan.” Apan giingnan sila ni Moises, “Buot ba lang kamong magsigig lingkod dinhi samtang moadto sa panggubatan ang inyong kaigsoonan? Ang inyong pagbuhat sa ingon makapalong sa kadasig sa katawhan sa Israel sa pag-adto sa yuta nga gisaad kanila sa Ginoo. Mao usab kini ang gibuhat sa inyong katigulangan sa dihang gipaadto ko sila sa Cades Barnea aron pagsusi sa maong dapit. Kay human sila mahiadto sa Walog sa Escol ug nasusi na nila kini, gihulhogan nila ang katawhan sa dili pag-adto sa maong yuta nga gisaad sa Ginoo kanila. Tungod niini nasuko ang Ginoo ug nanumpa sa pag-ingon, ‘Kadtong mibiya sa Ehipto, nga nagpanuigon ug 20 ug pataas dili makaadto sa yuta nga gisaad ko nga ihatag kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob kay dili man hingpit ang ilang pagsunod kanako. Si Caleb, anak ni Jefone nga taga-Kena, ug si Josue nga anak ni Nun mao lamay makaadto kay hingpit man ang ilang pagsunod kanako.’ Misilaob ang kasuko sa Ginoo batok sa Israel busa gipasaagsaag sila niya didto sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig hangtod nga nahurot nag kamatay ang tanan nga nakasala sa Ginoo. Karon, kamo na usab ang mipuli sa inyong katigulangan. Daotan kamo ug nagdugang lamang kamo sa kasuko sa Ginoo batok sa Israel! Kon dili kamo mopadayon sa pagsunod kaniya, talikdan na usab niya sila sa kamingawan ug makaangin lamang kamo sa kamatayon nilang tanan.” Unya miingon sila kang Moises, “Magtukod kami dinhig mga toril sa among mga karnero ug mga siyudad alang sa among mga banay apan mouban kami nga mag-una sa katawhan sa Israel ngadto sa panggubatan hangtod nga mahiluna na sila sa tagsatagsa nila ka dapit. Ang amo lamang mga banay maoy among ibilin sa kinutaang mga siyudad aron mahilikay sila sa mga lumad nga lumolupyo sa maong mga dapit. Dili kami mopauli hangtod nga ang tanang Israelita makapanag-iya na sa ilang bahin sa yuta. Dili na kami mangayog bahin sa yuta tabok sa Jordan kay gibahinan na man kamig yuta dinhi sa sidlakang bahin sa Jordan.” Busa giingnan sila ni Moises, “Tugotan ko kamo sa paghimo niini basta mouban kamo sa panggubatan ug motabok kamong tanan sa Jordan ug dili mopauli hangtod nga maabog na sa Ginoo ang tanan niyang kaaway ug mailog na sa hingpit ang maong yuta. Human niini, makapauli na kamo nga wala nay tulobagon sa Ginoo ug sa Israel ug mainyo na gayod kining dapita. Apan kon dili ninyo kini buhaton, makasala kamo sa Ginoo ug dili gayod kamo makaikyas sa silot sa inyong sala. Pagtukod kamog mga siyudad alang sa inyong mga banay ug mga toril alang sa inyong mga karnero apan pagkahuman niini, tumana ang inyong gisaad.” Mitubag ang mga kaliwat ni Ruben ug ni Gad, “Tumanon namo ang imong mga sugo. Ang among kabataan, mga asawa, mga karnero ug tanan namong kahayopan magpabilin dinhi sa mga siyudad sa Gilead. Apan kaming tanan nga gitawag aron mahimong mga sundalo sa Ginoo motabok sa Jordan ug moadto sa panggubatan sumala sa imong mando.” Busa gipahimangnoan ni Moises si Eleazar nga pari, si Josue nga anak ni Nun ug ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga banay sa Israel. Miingon si Moises, “Kon ang mga kaliwat ni Gad ug ni Ruben motabok sa Jordan uban kaninyo ngadto sa panggubatan ug mailog na ninyo ang maong yuta, ihatag kanila ang yuta sa Gilead. Apan kon dili sila motabok sa Jordan hatagi ninyo silag bahin didto sa yuta sa Canaan.” Ug miingon ang mga kaliwat ni Ruben ug ni Gad, “Tumanon namo ang giingon sa Ginoo. Motabok kami sa Jordan ngadto sa Canaan apan kining dapita maoy among pangayoon ingon nga among bahin.” Busa gihatag ni Moises ngadto sa mga kaliwat ni Gad ug ni Ruben ug sa katunga sa banay ni Manases nga anak ni Jose ang gingharian ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon ingon man ang gingharian ni Og nga hari sa Basan lakip ang mga siyudad niini ug ang mga kasikbit nga mga dapit. Gitukod pag-usab sa mga kaliwat ni Ruben ang Hesbon, Eleale, Kiriataim, Nebo ug Baalmeon (ang maong mga ngalan gipangilisan) ug ang Sibma ug gihatagan nilag laing mga ngalan ang mga siyudad nga ilang natukod. Ang mga kaliwat ni Makir nga anak ni Manases misulong sa Gilead ug giilog nila kini gikan sa mga Amorihanon. Busa gihatag ni Moises kang Makir ang Gilead ug didto na magpuyo si Makir. Sa laing bahin, si Jair, laing anak ni Manases, misulong sa kabalangayan sa Gilead ug nailog niya ang maong mga balangay ug ginganlan niyag Habotjair. Si Noba misulong usab sa Kenat ug sa kabalangayan niini ug iya kining ginganlag Noba, agig pasidungog sa iyang ngalan. Daghang dapit ang gihunongan sa katawhan sa Israel sa pagbiya nila sa Ehipto pinangulohan ni Moises ug ni Aaron. Gilista ni Moises ang ngalan sa maong mga dapit gikan gayod sa sinugdan sumala sa mando sa Ginoo. Didto sila manukad sa Rameses sa ika-15 nga adlaw sa unang bulan. Malipayon silang mibiya sa Ehipto sinaksihan sa mga Ehiptohanon samtang nagkapuliki paglubong ang mga Ehiptohanon sa ilang mga panganay nga anak nga gipamatay sa Ginoo ug human pahiagoma sa Ginoo sa iyang kapungot ang ilang mga diosdios. Gikan sa Rameses miadto sila sa Sucot ug nagkampo didto. Ug gikan sa Sucot miadto sila sa Etam nga daplin sa kamingawan. Unya mipaingon sila sa Pihahirot dapit sa sidlakan sa Baalsepon ug didto sila magkampo atbang sa Migdol. Unya gikan sa Pihahirot milatas sila sa dagat paingon sa kamingawan ug mipanaw sila sulod sa tulo ka adlaw sa kamingawan sa Etam ug nagkampo sila didto sa Mara. Unya gikan didto, miadto sila sa Elim diin may 12 ka tubod sa tubig ug 70 ka palmera ug nagkampo sila didto. Ug gikan sa Elim nagkampo sila daplin sa Dagat nga Pula. Ug gikan didto, miadto ug nagkampo sila sa kamingawan sa Sin. Gikan sa Sin mipaingon sila sa Dofka ug nagkampo didto. Unya gikan didto miadto sila sa Alus ug gikan sa Alus nagkampo sila sa Refidim diin wala silay nakaplagang tubig nga mainom. Gikan sa Refidim didto sila magkampo sa kamingawan sa Sinai. Gikan sa Sinai, miadto sila sa Kibrot-hataaba ug unya gikan didto nagkampo sila sa Haserot. Gikan sa Haserot, nagkampo sila sa Retma. Ug gikan didto, nagkampo sila sa Rimonperes. Gikan sa Rimonperes, nagkampo sila sa Libna. Unya miadto sila sa Resa ug nagkampo didto. Ang sunod nilang gikampohan mao ang Kehelata. Gikan didto miadto sila sa Bukid sa Sefer. Ug gikan sa Sefer, miadto sila sa Harada. Unya gikan didto miadto sila sa Makhelot. Ang sunod nga ilang giadtoan mao ang Tahat ug gikan didto miadto sila sa Tera. Gikan sa Tera, miadto sila sa Metca. Unya miadto sila sa Hasmona. Gikan didto mipaingon sila sa Moserot ug gikan sa Moserot miadto sila sa Benejaakan. Unya mipaingon sila sa Herhagidgad ug gikan didto miadto sila sa Jotbata, ug unya sa Abrona. Gikan sa Abrona miadto sila sa Esion-geber ug unya mipaingon sila sa kamingawan sa Zin (nga mao ang Cades). Gikan didto miadto sila sa Bukid sa Sinai duol sa utlanan sa Edomea. Unya si Aaron nga pari miadto sa Bukid sa Hor sumala sa mando sa Ginoo ug namatay siya didto. Una kadto nga adlaw sa ikalima nga bulan sa ika-40 ka tuig sukad sa pagbiya sa mga Israelita sa Ehipto. Sa pagkamatay ni Aaron, 123 ang iyang panuigon. Unya ang Canaanhon nga hari sa Arad, nga didto magpuyo sa Negeb, nakabalita sa pag-abot sa mga Israelita. Niadtong higayona ang katawhan sa Israel gikan pa sa Bukid sa Hor ug didto magkampo sa Salmona. Unya gikan sa Salmona miadto sila sa Punon ug gikan didto miadto sila sa Obot. Gikan sa Obot, miadto sila sa Iye-Abarim nga sakop sa Moab. Gikan didto miadto sila sa Dibon-gad. Gikan sa Dibon-gad miadto sila sa Almondeblataim ug nagkampo sila sa kabukiran sa Abarim atbang sa Nebo. Gikan didto mipaingon sila sa kapatagan sa Moab daplin sa Suba sa Jordan sa Jerico. Nagkampo sila daplin sa Jordan gikan sa Betjesimot hangtod sa Abelsatim sa kapatagan sa Moab. Unya giingnan sa Ginoo si Moises samtang didto siya sa kapatagan sa Moab daplin sa Jordan atbang sa Jerico, “Sultihi ang katawhan sa Israel nga inigtabok nila sa Jordan ngadto sa Canaan, kinahanglan nga hinginlan nila ang tanang lumolupyo sa maong dapit ug dugmokon nila ang ilang mga kinulit nga larawan nga bato, ang tinunaw ug hinulma nilang mga larawan ug panglumpagon ang ilang mga halaran nga atua sa kabungtoran. Kinahanglan usab nga panag-iyahon ug puy-an ninyo ang maong yuta kay gihatag ko man kini kaninyo. Kinahanglan nga magripa sila kon hain ang mahibahin kanila: ang banay nga daghag mga sakop bahinag dako ug ang diyutay rag sakop bahinag gamay. Ang dapit nga matungnan nilag hulbot inigripa maoy maila. Sa banay diin ang usa ka tawo mahisakop, adto siya bahini sa yuta nga maoy bahin sa maong banay. “Kinahanglan nga hinginlan nila ang mga lumolupyo sa maong yuta kay kon dili, mahimo silang mga tunok sa inyong mga mata ug kilid ug maghatag kaninyog kasamok. Gawas pa niana kon dili ninyo sila hinginlan, buhaton ko kaninyo ang ako untang buhaton kanila.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Inigsulod ninyo sa Canaan, ang yuta nga akong gihatag kaninyo, ang inyong utlanan dapit sa habagatan sa tampi sa Edomea mao ang kamingawan sa Zin sukad sa dagat nga ginganlag Patayng Dagat dapit sa sidlakan. Moliko kini paingon sa habagatan ngadto sa bakilid sa Akrabim ug molatas sa Zin ug mosangko kini sa habagatang bahin sa Cades Barnea. Unya magpadayon kini ngadto sa Hasar-Adar hangtod sa Asmon ug gikan sa Asmon mopaingon kini sa Sapa sa Ehipto ug mosangko sa Dakong Dagat. “Sa kasadpan, ang utlanan mao ang Dakong Dagat ug ang mga kabaybayonan niini. “Sa amihanan ang utlanan magsukad sa Dakong Dagat ngadto sa Bukid sa Hor. Gikan didto mopaingon kini duol sa Hamat ug mosangko kini sa Zedad. Unya mopadayon kini sa Seprona ug mosangko sa Hasar-Enan. “Sa sidlakan, magsukad ang inyong utlanan sa Haser-Enan hangtod sa Sefam. Unya molahos kini ngadto sa Ribla dapit sa sidlakang bahin sa Ain ug molahos pa gayod ngadto sa utlanan sa Lanaw sa Galilea dapit gihapon sa sidlakan. Unya molahos kini ngadto sa Jordan ug mosangko sa Patayng Dagat. Mao kini ang inyong yuta ug ang mga utlanan niini.” Busa giingnan ni Moises ang katawhan sa Israel, “Mao kining yutaa nga inyong panag-iyahon pinaagi sa ripa kay nagbuot ang Ginoo nga ihatag kini ngadto sa siyam ug tunga ka banay. Nabahinan na ang matag panimalay sa banay ni Ruben ug sa banay ni Gad ingon man ang katungang banay ni Manases. Kining duha ka banay ug tunga nakadawat na sa ilang bahin sa tabok sa Jordan atbang sa Jerico dapit sa sidlakan.” Giingnan sa Ginoo si Moises, “Mao kining mga tawhana ang mobahinbahin kaninyo sa yuta: si Eleazar nga pari ug si Josue nga anak ni Nun. Pagkuhag usa ka pangulo sa matag banay aron maoy magbahinbahin sa yuta.” Mao kini sila ang gisugo sa Ginoo sa pagbahinbahin sa yuta sa Canaan ngadto sa katawhan sa Israel. Samtang didto si Moises sa kapatagan sa Moab, daplin sa Suba sa Jordan atbang sa Jerico, giingnan siya sa Ginoo, “Sugoa ang katawhan sa Israel nga hatagan nila ang mga Levita ug mga siyudad ug mga pasibsibanan duol sa maong mga siyudad gikan sa yuta nga mahimong ilang bahin. Ang mga siyudad ilang puy-an ug ang mga pasibsibanan alang sa ilang mga kahayopan. Ang mga pasibsibanan nga inyong ihatag kanila kinahanglan nga may gilapdon nga 450 ka metros gikan sa paril sa siyudad. Sa dapit sa sidlakan pagsukod kamog 900 ka metros gawas sa siyudad ingon man sa kasadpan, sa habagatan ug amihanan aron mataliwad-an niini ang siyudad. Mao kini ang ilang pasibsibanan. Ang unom ka siyudad nga inyong ihatag sa mga Levita maoy mga siyudad nga dalangpanan alang niadtong makapatay ug tawo nga dili tinuyo. Hatagi pa gayod silag dugang nga 42 ka siyudad aron mahimong 48 ka siyudad ang maangkon nila lakip ang mga pasibsibanan niini. Ang gidaghanon sa mga siyudad nga inyong ihatag sa mga Levita mag-agad sa gidak-on sa yuta nga mahimong bahin sa maong banay. Ang banay nga dakog bahin kinahanglang mohatag ug daghan ug ang diyutay mohatag usab ug pipila lamang ka siyudad.” Unya giingnan sa Ginoo si Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel nga kon makatabok na sila sa Suba sa Jordan, kinahanglan nga maggahin silag mga siyudad nga dalangpanan alang niadtong makapatay nga dili tinuyo. Adto niini dangop ang makapatay aron dili siya patyon sa buot manimalos kaniya sa dili pa siya hukman sa katawhan diha sa usa ka tigom. Kinahanglang unom ka siyudad nga dalangpanan ang igahin ninyo. Igahin ninyo ang tulo ka siyudad tabok sa Jordan ug tulo usab ka siyudad sa Canaan ingon nga mga siyudad nga dalangpanan. Kining mga siyudara dalangpanan sa katawhan sa Israel ug sa mga langyaw nga motipon kaninyo. Dalangpanan kini niadtong tawo nga makapatay nga wala tuyoa. “Apan kadtong makapatay ginamit ang puthawng hinagiban, mamumuno siya busa kinahanglang patyon. Ug kon gilabayg bato ang usa ka tawo ug unya namatay, isipong mamumuno ang naglabay kaniyag bato ug kinahanglang patyon. O kon ang usa ka tawo gibunalag kahoy ug namatay, ang nagbunal kaniya isipong mamumuno ug kinahanglang patyon. Ang buot manimalos kaniya makahimo sa pagpatay kaniya kon siya iyang ikatagbo sa dalan. “Ug kon ang usa ka tawo gidumtan ug gidunggab o gibangkaw o gipana o gibanhigan sa nagdumot kaniya ug mamatay siya o kon tungod sa kasilag gisumbag siya sa nagdumot kaniya ug namatay siya, isipon nga mamumuno ang nagpatay kaniya ug mahimong patyon siya sa buot manimalos kaniya kon siya iyang ikatagbo. “Apan kon sa kalit makadunggab ang usa ka tawo ug tawo nga dili niya kaaway o nakalabay kaniyag bisag unsa nga wala tuyoa o nakaigo siyag tawo sa bato nga iyang gilabay nga dili tinuyo bisag dili niya kaaway ug namatay ang maong tawo, magtigom ang katawhan ug hukman nila ang tawong nakapatay ug ang buot manimalos kaniya sumala niining mga lagdaa. Ug luwason sa katawhan nga nagtigom ang tawong nakapatay nga dili tinuyoan gikan sa buot manimalos kaniya ug ibalik siya sa siyudad nga iyang gidangpan hangtod nga mamatay ang Pangulong Pari nga gidihogag balaan nga lana. Apan kon mogawas ang tawo sa siyudad nga iyang gidangpan ug ikahibalag siya ug patyon sa buot manimalos kaniya, dili na isipon nga sala ang pagpatay kaniya. Kay kinahanglan gayod nga ang modangop sa siyudad nga dalangpanan dili mogawas sa siyudad samtang buhi pa ang Pangulong Pari. Apan kon mamatay na ang Pangulong Pari makapauli na siya sa ila. Mao kini ang mga lagda nga kinahanglang tamdon sa tanan ninyong kaliwatan diha sa inyong mga gipuy-an. “Kon makapatay ang usa ka tawo, ang silot nga kamatayon kinahanglang ipasikad sa mga kamatuoran nga gipahayag sa mga saksi. Dili mahimong patyon ang tawo pinasikad sa pagpamatuod sa usa lamang ka saksi. Ayaw pagdawat ug lukat alang sa kinabuhi sa mamumuno kon sad-an siya, kondili patya gayod siya. Ayaw usab pagdawat ug lukat alang sa kinabuhi sa tawong midangop sa siyudad nga dalangpanan aron nga mopauli siya sa ila sa dili pa mamatay ang Pangulong Pari. Ayaw hugawhugawi ang inyong nasod sa ingon nga paagi. Dili mahugasan ang sala tungod sa dugo nga miagas kon dili ang dugo sa nakapatay mao ang paagason. Ayaw hugawhugawi ang nasod diin kamo nagpuyo kay ako, ang Ginoo, nagpuyo sa taliwala sa katawhan sa Israel.” Unya ang mga pangulo sa mga panimalay nga kaliwat ni Gilead, anak ni Makir nga anak ni Manases nga anak ni Jose, miduol ug nakigsulti kang Moises atubangan sa mga kadagkoan ug sa mga pangulo sa banay sa Israel. Miingon sila, “Gisugo ka sa Ginoo sa pagbahinbahin sa yuta ngadto sa katawhan sa Israel pinaagi sa ripa. Gisugo ka usab sa paghatag sa bahin ni Selofehad nga among igsoon ngadto sa iyang mga babayeng anak. Apan kon maminyo sila sa sakop sa bisan unsang banay sa Israel, ang bahin nila kuhaon gikan sa bahin sa among mga ginikanan ug idugang sa bahin nga maangkon sa banay diin sila mahisakop busa makuhaan ang among bahin. Unya inigka-50 ka tuig nga maoy kasaulogan sa kagawasan sa mga ulipon ug maoy ipang-uli sa mga yuta nga naprenda, ang ilang napanunod nga kabilin idugang sa nahibahin sa banay diin sila mahisakop.” Busa giingnan ni Moises ang katawhan sa Israel sumala sa sugo sa Ginoo, “Husto ang giingon sa mga sakop sa banay ni Jose. Mao kini ang giingon sa Ginoo bahin sa mga babayeng anak ni Selofehad, ‘Paminyoa sila sa ilang magustohan apan kinahanglan nga ang minyoan nila sakop ra usab sa ilang banay. Sa ingon ang kabilin sa katawhan sa Israel dili mahiadto sa laing banay kay kinahanglang ampingan pag-ayo sa katawhan sa Israel ang kabilin nga ilang napanunod. Kinahanglan ang tanang babayeng anak nga may kabiling napanunod, bisag hain silang banaya sa Israel mahisakop, magminyo sa sakop ra usab sa banay sa ilang ginikanan aron sila ray makapanag-iya sa maong kabilin. Dili mahimong panag-iyahon sa sakop sa laing banay ang kabilin sa usa ka Israelita. Kinahanglan nga ang matag banay sa Israel mag-amping sa kabilin nga ilang mapanunod.’” Gituman sa mga babayeng anak ni Selofehad ang sugo sa Ginoo kanila pinaagi kang Moises. Sila si Maala, si Tirza, si Hogla, si Milca ug si Noa nagminyo sa kadugo ra usab sa ilang amahan nga si Selofehad. Naminyo sila sa mga sakop ra sa banay ni Manases nga anak ni Jose busa ang ilang napanunod nga kabilin wala mahiadto sa laing banay. Mao kini ang mga sugo ug mga tulomanon nga gihatag sa Ginoo pinaagi kang Moises ngadto sa katawhan sa Israel didto sa kapatagan sa Moab daplin sa Suba sa Jordan atbang sa Jerico. Mao kini ang gisulti ni Moises ngadto sa katawhan sa Israel didto sa kamingawan sa silangang bahin sa Suba sa Jordan. Didto sila niadtong higayona sa Walog sa Jordan duol sa Sup, tungatunga sa lungsod sa Paran sa usa ka bahin ug sa kalungsoran sa Tofel, sa Laban, sa Haserot ug sa Disahab sa laing bahin. Ang gilay-on niini balig 11 ka adlawng panaw gikan sa Bukid sa Sinai agi sa Bukid sa Edomea paingon sa Cades Barnea. Sa unang adlaw sa ika-11 nga bulan sa ika-40 ka tuig tapos sila mobiya sa Ehipto, gisultihan ni Moises ang mga Israelita sa tanang gipasulti sa Ginoo kaniya ngadto sa katawhan. Nahitabo kini human mabuntog sa Ginoo si Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga naghari sa Hesbon ug si Og nga hari sa Basan nga naghari sa Astarot ug sa Edrei. Didto sa Moab, tabok sa Jordan, gisaysay ni Moises kining maong balaod. Siya miingon, “Ang Ginoo nga atong Dios miingon kanato didto sa Bukid sa Sinai, ‘Nakapuyo na kamog dugaydugay niining bukira. Padayon kamo ngadto sa kabungtoran sa mga Amorihanon ug sa silingang kayutaan didto sa Walog sa Jordan ug sa kabungtoran ug kapatagan ug sa Negeb ingon man sa kabaybayonan sa Mediteraneo. Padayon kamo sa Canaan ug sa Lebanon hangtod sa dakong Suba sa Eufrates. Tan-awa, giandam ko na ang yuta nga inyong adtoan. Panag-iyaha ninyo kanang yutaa nga akong gisaad sa inyong katigulangan nga si Abraham, si Isaac ug si Jacob ug sa ilang mga kaliwatan.’” Si Moises miingon, “Samtang didto kita sa Bukid sa Sinai giingnan ko kamo nga kon ako lamay mangulo kaninyo, dili ako makaagwanta. Gipadaghan kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug karon sama na kamo kadaghan sa kabituonan sa langit. Hinaot pa unta nga ang Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan, mopasanay pa gayod kaninyo sa libo ka pilo sa inyong gidaghanon karon ug magpanalangin kaninyo sumala sa iyang gisaad! Apan dili gayod ako makaantos kon ako lamang ang magdumala kaninyo ug maghusay sa inyong kasungian. Busa gikan sa inyong tagsatagsa ka banay pagpili kamo ug mga tawong maalamon, may katakos ug may kasinatian ug himoon ko sila nga inyong mga pangulo. Ug mitubag kamo nga husto ang akong gisulti kaninyo. Busa gikuha ko gikan sa inyong mga banay ang mga pangulo nga may katakos ug may kasinatian ug gihimo ko sila nga inyong mga pangulo, sa linibo, sa ginatos, sa tagkalim-an ug sa tagnapulo. Nagtudlo usab akog ubang mga opisyal sa inyong banay. Niadtong higayona gimandoan ko ang inyong mga maghuhukom sa paghusay ug sa pagpakanaog ug matarong nga hukom sa inyong mga kasungian ug sa mga langyaw. Kinahanglan nga walay paborpabor ang inyong paghukom. Paminawa ninyo ang mga inila ingon man ang mga dili inila. Ayaw kamo kahadlok sa tawo kay ang hukom nga inyong ipahamtang iya man sa Dios. Ang kaso nga lisod kaayo alang kaninyo, dad-a kanako kay akoy mohusay niini. Niadtong panahona gimandoan ko kamo sa tanan nga angay ninyong buhaton. “Unya gikan sa Bukid sa Sinai gilatas nato ang dako ug makalilisang nga kamingawan paingon sa kabungtoran nga gipuy-an sa mga Amorihanon sumala sa gisugo kanato sa Ginoo nga atong Dios ug miabot kita sa Cades Barnea. Ug giingnan ko kamo, ‘Nakaabot na kamo sa yuta sa mga Amorihanon nga gihatag kanato sa Ginoo nga atong Dios. Giandam na sa Ginoo nga inyong Dios ang yuta nga anaa sa inyong atubangan. Sigi, adtoa ug panag-iyaha kini sumala sa giingon kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan. Ayaw kamo kahadlok o kaluya.’ Unya kamong tanan miduol kanako ug miingon, ‘Paunahon nato ang pipila ka tawo aron pagsusi sa yuta ug sa pagbalita kanato sa dalan nga atong agian ug sa mga siyudad nga atong abotan.’ Giisip ko nga maayo ang maong plano ug nagpili akog 12 ka tawo, usa gikan sa matag banay ug nangadto sila sa kabungtoran ug miabot sila sa Walog sa Escol ug nangispiya sila didto. Sa ilang pagpauli, nagdala sila kanato ug mga prutas gikan sa maong yuta ug nagbalita usab sila nga tambok ang yuta nga ihatag kanato sa Ginoo nga atong Dios. “Apan dili kamo buot moadto ug misupak kamo sa mando sa Ginoo nga inyong Dios. Nagbagulbol kamo didto ug nag-ingon, ‘Naligutgot kanato ang Ginoo mao nga gikuha kita niya sa Ehipto ug gitugyan sa mga Amorihanon aron patyon kita nila. Unsa mang matanga sa dapit ang atong adtoan? Gibugnaw kita sa atong mga espiya dihang miingon sila, “Ang katawhan didto mas dagko ug tag-as pa kay kanato. Dagko ang mga siyudad ug habog ang mga paril. Dugang pa, nakita namo didto ang mga higante nga kaliwat ni Anak.”’ “Unya giingnan ko kamo, ‘Ayaw kahadlok kanila. Ang Ginoo nga inyong Dios maoy mangulo ug makig-away alang kaninyo sama sa iyang gibuhat didto sa Ehipto. Ug didto sa kamingawan nasaksihan ninyo nga gipanalipdan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sama sa usa ka tawo nga nagkugos sa iyang anak. Gibuhat niya kini sa tibuok ninyong panaw hangtod nga miabot kamo niining dapita.’ Apan bisan pa niining tanan, wala kamo mosalig sa Ginoo nga inyong Dios nga maoy nag-una kaninyo aron pagpangita ug dapit nga kapatindogan ninyo sa inyong mga tolda. Gitultolan kamo niya pinaagi sa kalayo panahon sa gabii ug panganod panahon sa adlaw. “Nabati sa Ginoo ang inyong gisulti ug nasuko siya ug nanumpa, ‘Walay usa ka tawo niining daotang kaliwatan nga makakita sa yuta nga gisaad ko nga akong ihatag sa ilang katigulangan gawas kang Caleb nga anak ni Jefone. Ihatag ko kaniya ug sa iyang mga anak ang yuta nga iyang giadtoan kay nag-alagad man siya kanako sa bug-os niyang kasingkasing.’ Nasuko usab kanako ang Ginoo tungod kaninyo. Siya miingon kanako, ‘Bisan gani ikaw dili makaadto didto. Apan ang imong katabang nga si Josue nga anak ni Nun makaadto didto. Bansaya siya aron maoy mopuli kanimo kay pinaagi kaniya ang Israel makapanag-iya niining yutaa.’ “Unya ang Ginoo miingon kanatong tanan, ‘Makaadto usab ang inyong kabataan nga wala pa makaila unsay maayo ug unsay daotan—ang kabataan nga inyong gituohan nga pamihagon sa inyong mga kaaway. Ihatag ko kini kanila ug panag-iyahon nila kini. Apan pamalik kamo ngadto sa kamingawan paingon sa Dagat sa Acaba.’ “Unya mitubag kamo kanako, ‘Nakasala kami sa Ginoo. Apan karon mosulong kami ingon sa gisugo sa Ginoo nga atong Dios.’ Ug ang matag usa kaninyo nangandam sa inyong hinagiban sa gubat ug naghunahuna nga sayon ang pagsulong sa katawhan nga nagpuyo sa kabungtoran. “Unya miingon kanako ang Ginoo, ‘Sultihi sila sa dili pagsulong kay dili ako mouban kanila ug mabuntog sila sa ilang mga kaaway.’ Busa gisultihan ko kamo apan wala kamo mamati. Misupak kamo sa mando sa Ginoo ug nangahas kamo pagsulong. Unya ang mga Amorihanon nga nagpuyo niadtong nasora nakig-away kaninyo. Daw mga putyokan sila nga migukod kaninyo hangtod sa Horma ug mibuntog kaninyo didto sa kabukiran sa Edomea. Namauli kamo ug nagpakitabang sa Ginoo apan wala siya mamati kaninyo. “Busa nagpabilin kita sa Cades Barnea sulod sa taas nga panahon.” “Unya mitipas kita ngadto sa kamingawan paingon sa Dagat sa Acaba sumala sa giingon kanako sa Ginoo ug sulod sa dugayng panahon naglatagaw kita sa Kabungtoran sa Edomea. “Unya miingon kanako ang Ginoo, ‘Dugaydugay na ang inyong paglatagaw niining kabungtoran. Lakaw kamo sa amihanan. Sultihi ang katawhan nga hapit na sila moagi sa utlanan sa yuta sa ilang mga kadugo nga mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Edomea ug mangahadlok sila kaninyo. Apan pagmatngon kamo sa dili paghagit kanila kay dili ko kamo hatagan sa ilang yuta bisag igo na lang ninyong katumban kay gihatag ko na ang Kabungtoran sa Edomea ngadto kang Esau ingon nga iyang bahin. Palita ninyo gikan kanila ang inyong pagkaon ug ang tubig nga inyong imnon.’ “Gipanalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong gibuhat. Gibantayan kamo niya sa inyong paglatas niining dakong kamingawan ug sulod sa 40 ka tuig ang Ginoo nga inyong Dios nag-uban kaninyo ug wala gayod kamo makulangig bisan unsa. “Busa gilabyan lamang nato ang atong mga kadugo nga mga kaliwat ni Esau nga taga-Edomea duol sa dalan sa Araba, sa Elat ug sa Esion-geber. Unya mipadayon kita paingon sa kamingawan sa Moab. Ug miingon kanako ang Ginoo, ‘Ayaw samoka ang katawhan sa Moab nga mga kaliwat ni Lot kay dili ko ihatag kaninyo ang ilang yuta kay gikahatag ko na kanila ang siyudad sa Ar.’” ( Kaniadto nagpuyo ang mga Emim didto, usa ka katawhan nga bantogan, daghan ug tag-as sama sa mga Anakim. Ug sama sa mga Anakim, nailhan usab sila sa ngalan nga Refaim apan ginganlan silag Emim sa mga taga-Moab. Ang mga kaliwat ni Hori nagpuyo usab kaniadto sa Edomea apan giilog ang ilang yuta sa mga kaliwat ni Esau ug gipamatay sila ug ang mga anak ni Esau maoy mipuli pagpuyo sama sa gibuhat sa Israelita didto sa yuta nga gihatag kanila sa Ginoo.) “Unya atong gilatas ang Suba sa Zered ingon sa gipabuhat kanato sa Ginoo. Sukad sa atong pagbiya sa Cades Barnea hangtod sa paglabang nato sa Suba sa Zered, 38 ka tuig na ang milabay. Nangamatay na ang hut-ong sa mga sundalo nga kauban niadtong pundoka sumala sa gipanumpa sa Ginoo kanila kay gikastigo man sila sa Ginoo aron mangamatay sila ug mapuo. “Busa sa dihang nangamatay na ang tanang sundalo, miingon kanako ang Ginoo, ‘Niining adlawa moagi kamo sa utlanan sa Moab didto sa Ar. Inig-abot ninyo sa dapit sa mga kaliwat ni Ammon, ayaw silag samoka kay dili ko ihatag kaninyo ang bisan unsang yuta nila kay gihatag ko na kini sa mga kaliwat ni Lot ingon nga ilang bahin.’” ( Gitawag usab kini nga yuta ni Refaim kay kaniadto ang mga kaliwat ni Refaim didto man magpuyo apan ginganlan silag Samsomim sa mga Amonihanon. Daghan ug inila sila nga katawhan ug tag-as sama sa mga Anakim. Apan gilaglag sila sa Ginoo ug ang ilang yuta giilog sa mga Amonihanon nga maoy mipuli kanila pagpuyo. Gibuhat kini sa Ginoo kanila sama sa iyang gibuhat sa mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo didto sa Edomea. Gipamatay sa Ginoo ang mga kaliwat ni Hori ug giilog sa taga-Edomea ang ilang yuta. Sila nay nagpuyo didto hangtod karon. Ang mga kaliwat ni Avim nga kaniadto nagpuyo sa Gaza gipamatay sa mga taga-Captor ug silay mipuli pagpuyo didto sa kabaybayonan sa Mediteraneo.) “Ang Ginoo miingon, ‘Lakaw ngadto sa Walog sa Arnon kay gitugyan ko kanimo si Sihon nga Amorihanon, ang hari sa Hesbon. Pakig-away kaniya ug panag-iyaha ang iyang yuta. Niining adlawa himoon ko nga mahadlok kaninyo ang tanang katawhan. Mangurog sila inigkabalita nila bahin kaninyo.’ “Busa didto sa nahimutangan nato sa kamingawan sa Kademot, nagpadala akog mga sinugo ngadto kang Sihon nga hari sa Hesbon uban sa usa ka makigdaitong paghangyo: ‘Paagia kami sa imong yuta. Mosubay kami sa dalan ug dili gayod kami motipas. Bayran namo ang pagkaon ug tubig nga among kan-on ug imnon. Ang amo lamang gipangayo mao nga tugotan mo kami sa pag-agi ingon nga gitugotan kami sa mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Edomea ug sa taga-Moab nga nagpuyo sa Ar. Sa ingon makatabok kami sa Jordan ngadto sa yuta nga ihatag kanamo sa Ginoo nga among Dios.’ “Apan wala kita paagia ni Sihon kay gihimo man sa Ginoo nga inyong Dios nga magmagahi siya aron mabuntog nato siya ug mailog ang iyang yuta nga hangtod karon atong gipuy-an. “Ug giingnan ako sa Ginoo, ‘Gitugyan ko na kanimo si Sihon ug ang iyang yuta. Sulonga na kini aron imong mapanag-iya.’ Unya si Sihon ug ang iyang katawhan nakiggubat kanato didto sa lungsod sa Jahas. Ug gitugyan siya kanato sa Ginoo nga atong Dios ug gibuntog nato siya lakip ang iyang mga anak ug katawhan. Ug nailog nato ang tanan niyang mga siyudad. Giguba nato ang tanan ug gihurot natog pamatay ang mga lalaki, mga babaye ug kabataan. Ang mga baka lamang ang atong gikuha uban sa mga butang sa siyudad nga atong nailog. Gikan sa Aroer nga diha sa daplin sa Walog sa Arnon ug sa siyudad nga diha sa walog hangtod sa Gilead walay siyudad nga wala nato mailog kay kadtong tanan gitugyan man kanato sa Ginoo. Ang wala lamang nato adtoa mao ang yuta sa mga kaliwat ni Ammon, ang mga daplin sa Suba sa Jaboc, ang mga siyudad didto sa kabungtoran ug ang mga dapit nga wala paadtoi kanato sumala gayod sa gisugo sa Ginoo nga atong Dios. “Unya miliko ug mitungas kita paingon sa Basan. Si Og nga hari sa Basan ug ang tanan niyang ginsakpan nakiggubat kanato didto sa Edrei. Apan miingon kanako ang Ginoo, ‘Ayaw kahadlok kaniya kay gitugyan ko siya kaninyo lakip ang iyang katawhan ug ang iyang yuta. Himoa kaniya ang gihimo ninyo kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga naghari sa Hesbon.’ “Busa gitugyan sa Ginoo kanato si Og nga hari sa Basan ingon man ang tanan niyang katawhan. Gihurot nato silag pamatay. Ug giilog nato ang 60 niya ka siyudad ug ang tibuok yuta sa Argob nga sakop sa gingharian ni Og. Kining mga siyudara gipalig-onan ug habog nga mga kota, mga ganghaan ug mga trangka nga puthaw. Nailog usab nato ang daghang mga lungsod nga dili kinutaan. Gilaglag nato sa hingpit ang tanan sama sa atong gihimo sa mga siyudad ni Sihon. Gipamatay nato ang mga lalaki ug babaye ug kabataan apan gidala nato ang tanang kahayopan ug ang mga butang nga nakuha nato gikan sa siyudad. “Busa nailog nato gikan sa duha ka hari nga Amorihanon ang kayutaan sa tabok sa Jordan gikan sa Suba sa Arnon hangtod sa Bukid sa Hermon. ( Ang Bukid sa Hermon ginganlag Sirion sa taga-Sidon ug ginganlan kinig Senir sa mga Amorihanon.) Nailog nato ang tanang siyudad sa kapatagan ingon man ang tibuok Gilead ug ang Basan hangtod sa Saleca ug sa Edrei nga mga siyudad sa gingharian ni Og. ( Si Og, ang hari sa Basan, mao ray nahibilin sa mga Refaim. Ang lungon niya puthaw ug anaa karon sa Raba, sa yuta sa mga Amonihanon. Mga upat ka metros ang gitas-on niini ug duha ka metros ang gilapdon sumala sa naandang sukdanan.) “Sa nailog na nato kining yutaa, gihatag ko sa mga kaliwat ni Ruben ug ni Gad ang kayutaan sa amihanan sa Aroer nga atua sa duol sa Suba sa Arnon ug ang katunga sa yuta sa Gilead nga atua sa bungtod lakip ang mga siyudad niini. Gihatag ko sa katunga sa banay ni Manases ang ubang bahin sa Gilead ug ang tibuok Basan nga gingharian ni Og, sa ato pa, ang tanang kayutaan sa Argob.” (Ang tibuok Basan ginganlan ug yuta sa mga Refaim. Si Jair nga kaliwat ni Manases maoy nanag-iya sa tanang kayutaan sa Argob nga sa ato pa, Basan, hangtod sa utlanan sa Gesur ug sa Maaca. Ang mga kabalangayan niini ginganlan sa iyang ngalan Havot-jair hangtod niining panahona.) “Gihatag ko kang Makir ang Gilead ug gihatag ko sa mga kaliwat ni Ruben ug ni Gad ang kayutaan gikan sa Gilead hangtod sa Suba sa Arnon. Maoy utlanan ang kinatung-an sa walog hangtod sa Suba sa Jaboc nga maoy utlanan sa mga Amonihanon. Gilakip ko paghatag kanila ang kayutaan kutob sa Suba sa Jordan gikan sa Lanaw sa Galilea sa amihanan hangtod sa Dagat nga Patay sa habagatan ug hangtod sa tiilan sa Bukid sa Pisga sa silangang dapit. “Niadtong panahona giingnan ko kamo, ‘Gihatag sa Ginoo nga inyong Dios kining yutaa aron mainyo na apan ang tanan ninyong mga sundalo kinahanglang motabok uban sa ubang mga banay sa Israel. Apan ang inyong asawa, mga kabataan ug kahayopan (nasayod ako nga daghan kamog kahayopan) magpabilin diha sa mga siyudad nga gihatag ko kaninyo. Tabangi ang inyong mga kadugo hangtod nga maangkon nila ang yuta nga gisaad sa Ginoo kanila sa kasadpang bahin sa Jordan. Unya makahimo na kamong tanan pagbalik ngadto sa yuta nga gihatag ko kaninyo.’ “Niadtong panahona giingnan ko si Josue, ‘Nakita mo ang gibuhat sa Ginoo nga inyong Dios niining duha ka hari nga si Sihon ug si Og. Buhaton usab sa Ginoo ang ingon niini sa tanang gingharian nga imong adtoan. Ayaw kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios maoy makig-away alang kaninyo.’ “Busa niadtong panahona nangaliyupo ako sa Ginoo ug miingon, ‘O Ginoong Dios, sinugdanan pa lamang kini sa imong pagpakita ngari kanako nga imong alagad sa imong pagkagamhanan kay walay laing dios sa langit ug sa yuta nga makahimo sa mga milagro sama sa imong gibuhat. Busa tugoti nga makalatas ako ug makakita sa yuta nga atua tabok sa Jordan sa matahom nga kabungtoran ug sa Bukid sa Lebanon.’ “Apan nasuko kanako sa Ginoo tungod kaninyo ug wala siya mamati kanako. Siya miingon kanako, ‘Husto na! Ayaw na akog sultihi pag-usab bahin niining butanga. Tungas ngadto sa ibabaw sa Bukid sa Pisga ug tan-aw dapit sa kasadpan, sa amihanan, sa habagatan ug sa silangan ug makita mo ang tibuok yuta apan dili ka makalatas sa Jordan. Ihatag kang Josue ang kagahom sa pagpuli kanimo. Dasiga siya ug lig-ona kay siya maoy mangulo niining katawhan sa pag-adto didto ug siya maoy mopahimutang kanila sa yuta nga imong makita.’ “Busa nagpabilin kita didto sa walog atbang sa lungsod sa Betpeor.” Unya miingon si Moises sa katawhan, “Pagmatngon kamo sa tanang sugo nga gitudlo ko kaninyo ug tumana kini aron kamo magpabiling buhi ug makasulod ug makapanag-iya sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan. Ayaw dugangi o kuhai ang gisugo ko kaninyo. Tumana gayod ninyo ang gisugo sa Ginoo nga inyong Dios. Nakita ninyo ang gibuhat sa Ginoo didto sa Bukid sa Peor. Gipatay sa Ginoo nga inyong Dios ang tanang tawo nga misimba kang Baal didto apan kamo nga nagpabilin nga matinud-anon sa Ginoo nga inyong Dios buhi hangtod karon. “Gitudloan ko kamo sa mga balaod ug mga tulomanon sumala sa gisugo kanako sa Ginoo nga akong Dios aron tumanon ninyo kini didto sa yuta nga inyong adtoan ug panag-iyahon. Tumana ninyo kini kay mao kini ang ilhanan nga kamo maalamon atubangan sa katawhan. Inigkadungog nila niining tanang mga balaod, moingon sila, ‘Sa walay duhaduha ang katawhan niining dakong nasod maalamon ug masinabuton.’ “Kay walay laing nasod, bisag unsa pa kini kagamhanan, nga duol kaayo sa ilang dios sama ka duol sa Ginoo nga atong Dios nganhi kanato sa dihang mosangpit kita kaniya. Ug unsa mang nasora, bisag unsa pa kini kagamhanan, ang may mga balaod ug mga tulomanon nga matarong ingon niining tanang balaod nga gihatag ko kaninyo niining adlawa? Busa pagmatngon gayod kamo aron dili kamo mahikalimot sa mga butang nga inyong nakita ug magpabilin kini sa inyong kasingkasing sa tibuok ninyong kinabuhi. Isaysay sa inyong mga anak ug mga apo ang nahitabo sa adlaw nga mitindog kamo atubangan sa Ginoo nga inyong Dios didto sa Sinai ug miingon kanako ang Ginoo, ‘Tigoma sa akong atubangan ang katawhan kay pabation ko sila sa akong mga pulong aron makakat-on sila sa pagkahadlok kanako sa tibuok nilang kinabuhi ug sa ingon tudloan nila ang ilang mga anak.’ “Unya miduol ug mitindog kamo sa tiilan sa bukid samtang nagdilaab sa kalayo ang bukid ug naputos kini sa kangitngit. Unya gikan sa taliwala sa kalayo, misulti kaninyo ang Ginoo ug nabati ninyo ang iyang tingog apan wala kamoy nakita. Ug gipahayag niya kaninyo ang iyang kasabotan ug gisugo kamo niya sa pagtuman niini, sa ato pa, sa Napulo ka Sugo nga gisulat niya sa duha ka papan nga bato. Unya gisugo ako sa Ginoo sa pagtudlo kaninyo sa mga balaod ug sa mga tulomanon aron tumanon ninyo kini didto sa yuta nga inyong sulongon ug panag-iyahon. “Wala kamoy nakita sa dihang misulti kaninyo ang Ginoo gikan sa taliwala sa kalayo didto sa Sinai. Busa pagmatngon gayod kamo sa inyong kaugalingon. Ayaw kamo paghimog mga larawan nga inyong simbahon—larawan sa bisan unsang dagway, sa lalaki o sa babaye, sa bisag unsang mananap o langgam o hayop nga nagkamang o isda. Ayaw ninyog simbaha ang adlaw, ang bulan ug ang mga bituon—mga butang nga gigahin sa Ginoo nga inyong Dios alang sa tanang katawhan sa kalibotan. Apan gikuha kamo sa Ginoo gikan sa hudno nga mao ang Ehipto aron mahimong katawhan sa Dios hangtod karon. Apan nasuko kanako ang Ginoo tungod kaninyo ug nanumpa siya nga dili ako makatabok sa Jordan ug dili ako makaabot sa tabunok nga yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga inyong panulondon. Kay kinahanglang anhi ako mamatay niining yutaa ug dili molabang sa Jordan. Apan kamo makalabang sa Jordan ug makapanag-iya nianang tabunok nga yuta. Pagmatngon kamo nga dili ninyo hikalimtan ang kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios nga gihimo niya uban kaninyo. Ayaw kamo paghimog mga kinulit nga larawan sa dagway sa bisan unsa nga gidili sa Ginoo nga inyong Dios. Kay ang Ginoo nga inyong Dios sama sa kalayo nga mougdaw. Dios siya nga igihan. “Bisan ug manganak na kamo ug manganak na usab ang inyong mga anak ug matigulang na kamo didto niadtong yutaa, ayaw kamo pagbinuang pinaagi sa paghimog kinulit nga larawan sa bisan unsang dagway. Ayaw pagbuhat ug daotan atubangan sa Ginoo nga inyong Dios aron dili mahagit ang iyang kasuko. Sangpiton ko ang langit ug ang yuta pagsaksi batok kaninyo niining adlawa nga kon buhaton ninyo kini mangamatay kamo pagdali didto sa yuta nga inyong adtoan tabok sa Jordan. Ug patibulaagon kamo sa Ginoo taliwala sa ubang katawhan ug diyutay lamang ang mahibilin kaninyo didto sa kanasoran diin adto kamo abuga sa Ginoo. Didto mag-alagad kamo sa mga diosdios nga kahoy ug bato nga binuhat sa tawo. Dili sila makakita o makadungog o makakaon o makasimhot. Apan didto mangita kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug makit-an ninyo siya kon mangita kamo kaniya sa bug-os ninyong kasingkasing. Kon anaa na kamo sa kagul-anan ug moabot kaninyo kining mga butanga sa kaulahian nga panahon, mobalik kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug motuman sa iyang mando. Kay ang Ginoo nga inyong Dios maluluy-on. Dili kamo niya pakyason o laglagon. Dili niya hikalimtan ang kasabotan nga iyang gipanumpaan uban sa inyong katigulangan. “Pakisayod kamo karon bahin sa panahon nga nangagi sa wala pa kamo mangatawo ug sa panahon sukad buhata sa Dios ang tawo. Pangutana sa tibuok kalibotan kon sukad-masukad may dako bang butang nga nahitabo o gikabalita nga sama niini. May katawhan ba nga nakabati sa tingog sa usa ka dios nga misulti gikan sa taliwala sa kalayo ingon sa inyong nadungog ug buhi pa ba gihapon sila? May dios ba nga misulay pagkuha sa katawhan gikan sa usa ka nasod aron mahimong iyang katawhan sama sa gibuhat sa Ginoo nga inyong Dios? Gikuha kamo niya sa Ehipto. Nasaksihan ninyo ang iyang gahom sa dihang gisilotan niya ang Ehipto pinaagi sa mga katalagman nga makalilisang ug sa gubat. Naghimo siyag mga milagro ug timailhan ug uban pang makalilisang nga mga butang. Gipakita kini kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron kamo masayod nga ang Ginoo mao ang Dios ug wala nay lain. Gikan sa langit gipabati kamo niya sa iyang tingog aron kamo mapanton niya ug gipakita kamo sa iyang balaang kalayo ug nabati ninyo ang iyang tingog gikan sa taliwala sa kalayo. Ug tungod kay gimahal man niya ang inyong katigulangan, gipili niya ang ilang mga kaliwat ug pinaagi sa iyang gahom, gikuha kamo niya sa Ehipto. Giabog niya ang katawhan nga mas gamhanan pa kay kaninyo aron makasulod kamo ug ikahatag niya kaninyo ang yuta nga inyong panulondon. Busa hibaw-i ninyo niining adlawa ug itanom kini sa inyong kasingkasing nga ang Ginoo mao ray Dios sa langit ug sa yuta. Busa tumana ang iyang mga balaod ug kasugoan nga gisugo ko kaninyo niining adlawa aron nga walay daotang mahitabo kaninyo ug sa inyong mga anak ug mabuhi kamog dugay sa yuta nga iyang gihatag kaninyo hangtod sa kahangtoran.” Unya gilain ni Moises ang tulo ka siyudad diha sa silangang bahin sa Suba sa Jordan aron mahimong dalangpanan sa tawong makapatay sa iyang isigka-Israelita nga dili tinuyo ug dili niya kaaway. Kon modangop siya sa usa niining mga siyudara, maluwas siya. Ang mga siyudad mao kining mosunod: ang Bezer, didto sa kamingawan, alang sa mga sakop sa banay ni Ruben; ang Ramot sa Gilead, alang sa mga sakop sa banay ni Gad ug ang Golan, didto sa Basan, alang sa mga sakop sa banay ni Manases. Mao kini ang mga balaod nga gihatag ni Moises ngadto sa katawhan sa Israel sa nakagula na sila sa Ehipto. Niining higayona didto na sila sa tabok sa Jordan sa walog atbang sa lungsod sa Betpeor sa yuta ni Sihon, ang hari sa mga Amorihanon nga naghari sa Hesbon. Gibuntog siya ni Moises ug sa mga Israelita sa paggawas nila sa Ehipto. Ug gipanag-iya nila ang yuta ni Sihon ug ang yuta ni Og nga hari sa Basan. (Sila ang duha ka hari nga Amorihanon nga nagpuyo sa silangang bahin tabok sa Jordan.) Gikan sa Aroer nga anaa sa daplin sa Suba sa Arnon hangtod sa Bukid sa Sion (sa ato pa, Hermon), lakip sa tibuok Araba sa silangang bahin sa Jordan hangtod sa Dagat nga Patay sa tiilan sa Bukid sa Pisga. Gipatawag ni Moises ang tanang katawhan sa Israel ug giingnan, “Pamati, O katawhan sa Israel, sa mga balaod nga ihatag ko kaninyo niining adlawa. Tun-i ug tumana kini. Ang Ginoo nga atong Dios naghimog kasabotan uban kanato didto sa Bukid sa Sinai. Naghimog kasabotan ang Dios dili lamang uban sa atong katigulangan kondili uban kanato nga buhi pa hangtod niining adlawa. Gikan sa taliwala sa kalayo didto sa bukid nakigsulti kanato ang Dios samtang niadtong higayona nagtindog ako tungatunga sa Ginoo ug kaninyo aron pagsulti kaninyo sa pulong sa Ginoo kay nahadlok man kamo sa kalayo ug wala kamo motungas sa bukid. “Ang Ginoo miingon, ‘Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto diin kamo giulipon. “‘Ayaw pagsimba ug laing dios gawas kanako. “‘Ayaw kamo pagkulit ug larawan sa bisan unsa nga atua sa langit o sa ania sa yuta o sa tubig ilalom sa yuta. Ayaw kamo pagyukbo o pagsimba kanila kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, igihan. Silotan ko kadtong nagsalikway kanako ug ang ilang mga kaliwat hangtod sa ikaupat nga kaliwatan. Apan ang nahigugma kanako ug nagtuman sa akong mga sugo, higugmaon ko hangtod sa linibo ka mga kaliwatan. “‘Ayaw pasipad-i ang akong ngalan kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, mosilot gayod kang bisan kinsa nga magpasipala sa akong ngalan. “‘Tamda ug balaana ang Adlawng Igpapahulay sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Pagtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw lamang. Apan ang ikapitong adlaw, Adlaw nga Igpapahulay ug iya kini sa Ginoo nga inyong Dios. Niining adlawa, walay magtrabaho, kamo o ang inyong mga anak o ang inyong mga sulugoon o ang inyong baka o ang inyong asno o bisan unsa sa inyong kahayopan o ang mga langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo aron makapahulay usab ang inyong mga ulipon. Hinumdomi ninyo nga mga ulipon usab kamo didto sa Ehipto ug gipagawas kamo sa Ginoo nga inyong Dios pinaagi sa iyang dakong gahom. Busa gisugo kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa pagtamod sa Adlawng Igpapahulay. “‘Tahora ang inyong amahan ug ang inyong inahan sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron mabuhi kamog dugay ug magmauswagon didto sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios.’ “‘Ayaw kamo pagpatay. “‘Ayaw kamo panapaw. “‘Ayaw kamo pangawat. “‘Ayaw kamo pagbutangbutang sa inyong isigkatawo. “‘Ayaw kamo kaibog sa asawa sa inyong isigkatawo o sa ilang balay o sa ilang uma o sa ilang ulipon o sa ilang kahayopan o sa bisan unsa nga ilaha.’ “Mao kana ang mga sugo sa Ginoo kaninyong tanan nga nagtigom didto sa bukid. Sa dihang misulti siya sa makusog nga tingog gikan sa kalayo ug bagang panganod, gihatag niya kining mga kasugoan ug wala nay lain. Gisulat niya kini diha sa duha ka papan nga bato ug gihatag niya kanako. “Sa pagkabati ninyo sa tingog gikan sa taliwala sa kangitngit, samtang ang bukid nagdilaab sa kalayo, miduol kanako ang tanang pangulo sa inyong mga banay ug ang inyong kadagkoan. Sila miingon, ‘Ang Ginoo nga atong Dios nagpakita kanato sa iyang himaya ug pagkagamhanan ug atong nadungog ang iyang tingog gikan sa kalayo. Nakita nato niining adlawa nga mahimo diay nga makigsulti ang Dios sa tawo ug dili mamatay ang tawo. Busa dili kita magpakamatay pinaagi nianang kalayo nga andam paglamoy kanato! Apan mamatay gayod kita kon makadungog kita pag-usab sa tingog sa Ginoo nga atong Dios. Kay walay tawo nga makadungog sa tingog sa buhing Dios nga nagsulti gikan sa kalayo sama sa atong nadungog ug wala mamatay. Moises, balik ngadto sa Ginoo ug pamatia ang tanan nga isulti niya ug sultihi kami sa tanan kay tumanon namo kini.’ “Nabati sa Ginoo ang inyong giingon sa dihang misulti kamo kanako. Miingon kanako ang Ginoo, ‘Nabati ko ang gisulti kanimo niining katawhan ug husto ang tanan nga ilang giingon. Magmahadlokon unta sila kanunay kanako ug magtuman sa akong mga sugo aron walay daotang mahitabo kanila ug sa ilang mga anak hangtod sa kahangtoran. Lakaw ug ingna sila, “Pamauli kamo sa inyong mga tolda.” Apan ikaw, Moises, pabilin dinhi kanako ug sultihan ko ikaw sa tanan kong mga balaod nga itudlo mo kanila aron tumanon nila kini didto sa yuta nga ihatag ko kanila.’ “Busa, katawhan sa Israel, tumana ninyo ang gisugo sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw pagsupak sa bisan usa sa iyang mga balaod. Pagkinabuhi kamo sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron mabuhi kamog dugay ug magmauswagon didto sa yuta nga inyong panag-iyahon. “Mao kini ang tanang mga balaod nga gihatag kanako sa Ginoo nga inyong Dios aron itudlo kaninyo ug aron tumanon ninyo didto sa yuta nga inyong adtoan ug panag-iyahon. Sa tibuok ninyong kinabuhi, kinahanglan nga kahadlokan ninyo ug sa inyong mga kaliwat ang Ginoo nga inyong Dios ug tumanon ang tanan niyang balaod nga gihatag ko kaninyo. Kon buhaton ninyo kini, makabaton kamog taas nga kinabuhi. Busa pamati, katawhan sa Israel, ug tumana gayod ninyo kini aron kamo magmauswagon ug modaghan pag-ayo didto sa tambok ug tabunok nga yuta sumala sa gisaad sa Ginoo nga Dios sa inyong katigulangan. “Hinumdomi, katawhan sa Israel: Ang Ginoo —ug ang Ginoo lamang—maoy atong Dios. Higugmaa ang Ginoo nga inyong Dios sa tibuok ninyong kasingkasing, kalag ug kusog. Ayaw ninyo kalimti kining mga balaod nga gihatag ko kaninyo karon. Itudlo kini kanunay sa inyong kabataan. Hisgoti kini kon anaa kamo sa inyong balay o kon magpanaw kamo o sa dayon na ninyong katulog ug sa pagmata ninyo sa buntag. Ibugkos kini sa inyong bukton ingon nga ilhanan ug ibutang ingon nga timaan diha sa inyong agtang. Isulat kini diha sa haligi sa pultahan sa inyong balay ug diha sa inyong mga ganghaan. “Dad-on kamo sa Ginoo nga inyong Dios ngadto sa yuta nga gisaad niya sa inyong katigulangan, kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob. Ihatag niya kaninyo kining dapit nga daghag maanindot nga siyudad nga dili kamoy nagbuhat. Ang mga kabalayan puno sa mga maayong butang nga dili inyong hinagoan, mga atabay nga dili kamoy nagkalot, mga parasan ug kaolibohan nga dili inyong tinanom. Pangaon ug pagpakabusog kamo. Apan ayaw gayod ninyo hikalimti ang Ginoo nga maoy nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto diin naulipon kamo. Kahadloki ang Ginoo nga inyong Dios ug siya lamang ang alagari ug panumpa kamo pinaagi sa iyang ngalan. Ayaw ninyo simbaha ang mga diosdios sa ubang mga nasod libot kaninyo kay igihan ang Ginoo nga inyong Dios nga nag-uban kaninyo. Kon himoon ninyo kini, masuko siya kaninyo ug puohon kamo niya. “Ayaw ninyo sulayi ang Ginoo nga inyong Dios sama sa inyong gihimo didto sa Masa. Tumana gayod ninyo ang tanang mga balaod sa Ginoo nga inyong Dios. Buhata ang maayo ug matarong aron kamo magmauswagon ug makaadto ug makapanag-iya sa anindot nga yuta nga gisaad sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan. Abugon niya ang inyong mga kaaway sumala sa iyang gisaad. “Sa umaabot nga panahon, kon mangutana ang inyong mga anak kon nganong nagsugo kanato ang Ginoo nga atong Dios sa pagtuman niining tanang mga balaod, ingna sila, ‘Ulipon kami kaniadto sa hari sa Ehipto apan giluwas kami sa Ginoo pinaagi sa iyang gahom. Naghimo ang Ginoo ug mga makalilisang nga buhat ug mga milagro aron pagsilot sa Ehipto ug naalaot pag-ayo ang hari ug ang iyang katawhan. Unya kami iyang gidala nganhi sa yuta nga iyang gisaad sa atong katigulangan ug gihatag kanato. Ang Ginoo nga atong Dios nagsugo kanamo sa pagtuman niining tanang balaod ug nga kahadlokan namo siya aron mabulahan kami ug buhion pa niya ingon sa iyang gibuhat karon. Ug matarong alang kanato kon tumanon gayod nato ang tanang sugo sa Ginoo nga atong Dios.’ “Dad-on kamo sa Ginoo nga inyong Dios ngadto sa yuta nga inyong panag-iyahon ug hinginlan niya ang kanasoran gikan niini sa dihang magsingabot kamo. Abugon niya ang pito ka nasod nga mas dagko ug mas gamhanan pa kay kaninyo nga mao kining mosunod: ang mga Hitihanon, ang mga Girgasihanon, ang mga Amorihanon, ang mga Canaanhon, ang mga Perisihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon. Ug kon itugyan na sila sa Ginoo nga inyong Dios nganha kaninyo, puoha silang tanan. Ayaw kamo paghimog kasabotan uban kanila ug ayaw sila kaluy-i. Ayaw kamo pakigminyo kanila ug ayaw paminyoa ang inyong mga anak sa ilang mga anak kay ilang danihon ang inyong mga anak sa pagtalikod sa Ginoo aron sa pagsimba sa ubang mga dios. Sa ingon, masuko kaninyo ang Ginoo ug patyon kamo niya sa walay langan. Gub-a hinuon ninyo ang ilang mga halaran, dugmoka ang ilang mga sagradong haligi, pamutla ang ilang mga tukod nga simbolo sa diosdios nga si Asera ug sunoga ang ilang mga kinulit nga larawan. Kay kamo balaan nga katawhan ug iya kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Sa tanang katawhan sa kalibotan kamo ang gipili sa Ginoo aron mahimong iyang kaugalingong katawhan. “Gipili kamo sa Ginoo ug gimahal niya dili tungod kay mas daghan kamo kay sa ubang katawhan. Gani kamo may labing diyutay. Apan gipili kamo niya kay iya man kamong gimahal ug nagtuman siya sa iyang gisaad sa inyong katigulangan. Busa gikuha kamo niya pinaagi sa iyang gahom ug giluwas gikan sa kaulipnan sa gahom sa hari sa Ehipto. Makasalig kamo nga ang Ginoo nga inyong Dios, Dios gayod. Kasaligan siya sa pagtuman sa kasabotan ug walay paglubad ang iyang gugma niadtong dili maihap nga mga kaliwatan nga nahigugma kaniya ug nagtuman sa iyang mga sugo. Apan dili siya magpanuko sa pagsilot niadtong nagsalikway kaniya. Busa tumana gayod ang tanang mga balaod nga gihatag ko kaninyo karon. “Kon patalinghogan ug tumanon ninyo kining mga balaod, tumanon usab sa Ginoo nga inyong Dios ang kasabotan uban kaninyo ug higugmaon kamo niya sa gugmang walay paglubad sumala gayod sa iyang gisaad sa inyong katigulangan. Mahalon ug panalanginan kamo niya ug padaghanon. Panalanginan usab niya ang inyong mga anak ug ang inyong kaumahan, ang inyong trigo, bino, lana ug kahayopan didto sa yuta nga gisaad niya sa inyong katigulangan nga ihatag niya kaninyo. Panalanginan kamo niya labaw sa ubang katawhan. Wala unya ninyoy dili manganak ingon man sa inyong kahayopan. Kuhaon sa Ginoo gikan kaninyo ang tanang sakit ug dili kamo niya pahiagomon ug makalilisang nga katalagman nga inyong nahiagoman sa Ehipto. Ipahamtang hinuon niya kini sa tanang nasilag kaninyo. Puoha ang tanang katawhan nga itugyan sa Ginoo kaninyo. Ayaw silag kaluy-a ug ayaw usab simbaha ang ilang mga dios. Kon buhaton ninyo kini, malit-ag kamo. “Kon moingon kamo, ‘Mas gamhanan kay kanato kining mga nasora busa unsaon man nato pag-abog kanila?’ Ayaw kamo kalisang kanila kondili hinumdomi ang gibuhat sa Ginoo nga inyong Dios ngadto sa hari sa Ehipto. Hinumdomi ang makalilisang nga mga sakit nga nakita ninyo, ang mga milagro ug mga kahibulongang buhat, ang dakong gahom nga gigamit sa Ginoo nga inyong Dios aron pagluwas kaninyo. Mao usab kini ang buhaton sa Ginoo nga inyong Dios sa tanang katawhan nga inyong gikahadlokan. Padad-an pa gayod sila sa Ginoo nga inyong Dios ug mga tanga aron puohon hangtod kadtong mahibilin ug manago. Ayaw kamo kalisang kanila kay mag-uban kaninyo ang Ginoo nga inyong Dios; Dios siya nga gamhanan ug makalilisang. Hinayhinayon pag-abog sa Ginoo nga inyong Dios kining mga tawhana samtang magsingabot kamo. Ayaw ninyo sila dunganag puo kay tingali unyag mosanay pag-ayo ang mga mananap ug dili kamo makasugakod pagsukol niini. Apan itugyan sila sa Ginoo nga inyong Dios nganha kaninyo ug magkaguliyang sila hangtod mangamatay silang tanan. Itugyan niya kaninyo ang ilang mga hari ug wagtangon ninyo ang ilang ngalan. Walay usa kanila nga makasugakod sa pagsukol kaninyo ug mapuo ninyo silang tanan. Sunoga ninyo ang mga kinulit nga larawan sa ilang mga diosdios. Ayaw kaibgi o kuhaa ang ilang mga plata ug bulawan aron dili kamo malit-ag. Gikasilagan kini pag-ayo sa Ginoo nga inyong Dios. Ug ayaw ninyo dad-a sa inyong balay ang butang nga gikasilagan sa Ginoo aron dili kamo laglagon niya. Likayi ug kasilagi ninyo kining mga diosdios kay tinunglo kini. “Tumana ang mga sugo ko kaninyo karon aron mabuhi kamo, modaghan ug makapanag-iya sa yuta nga gisaad sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan. Hinumdomi nga gigiyahan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tibuok ninyong panaw sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan. Gilisudlisod kamo niya aron pagsulay kon tumanon ba gayod ninyo ang iyang mga sugo. Gilisudlisod kamo niya ug gipasagdan nga kabsan ug pagkaon unya gihatagan kamo niyag mana, pagkaon nga wala pa gayod ninyo matilawi ug sa inyong katigulangan sukad masukad. Gibuhat niya kini aron pagtudlo kaninyo nga ang tawo dili mabuhi sa pagkaon lamang kondili sa matag pulong sa Ginoo. Sulod sa 40 ka tuig ninyong pagpanaw, ang inyong bisti wala mangagisi. Wala usab mangasamad ang inyong tiil. Hibaloi ninyo nga ingon nga pantonon sa usa ka amahan ang iyang anak, pantonon usab kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Busa tumana ang iyang mga sugo ug sunda ang iyang kabubut-on ug kahadloki siya kay dad-on kamo niya ngadto sa usa ka tabunok nga yuta nga daghag mga suba ug mga tubod nga nag-agas sa kawalogan ug kabungtoran, yuta nga daghag trigo, sebada, ubas, igos, granada, olibo ug dugos. Yuta kini diin dili kamo gutomon ug walay makulang kaninyo, diin makakuha kamog puthaw gikan sa mga bato ug makaminag tumbaga sa kabukiran. Mangaon kamo ug mangabusog ug pasalamatan ninyo ang Ginoo nga inyong Dios tungod sa maayong yuta nga gihatag niya kaninyo. “Ayaw gayod ninyo kalimti ang Ginoo nga inyong Dios. Tumana gayod ang tanan niyang mga sugo nga gihatag ko karon kaninyo. Kon makakaon na kamo ug mangabusog na ug makahimo na kamog matahom nga mga balay ug magpuyo na niini, kon ang inyong kahayopan ug mga plata ug bulawan ug ang tanan ninyong kabtangan modaghan na, ayaw gayod kamo pagpagarbo. Ayaw kalimti ang Ginoo nga inyong Dios nga maoy nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto diin naulipon kamo. Siya ang nagtultol kaninyo latas niadtong hilabihang dakoa ug makalilisang nga kamingawan nga gipuy-an sa daghang malalang bitin ug tanga. Yuta kadto nga walay tubig apan nagpaagas siyag tubig gikan sa batong bantilis aron inyong mainom. Siya ang naghatag kaninyog mana aron inyong kan-on, pagkaon nga wala pa gayod matilawi sa inyong katigulangan. Gibuhat niya kini aron pagputol sa inyong garbo ug sa pagsulay kaninyo alang sa inyong kabulahanan. Ayaw kamo pag-ingon, ‘Naangkon ko kining bahandia tungod sa akong gahom ug kakugi.’ Hinumdomi ninyo ang Ginoo nga inyong Dios kay siya ang naghatag kaninyog gahom aron kamo mangadato ug niining paagiha gipamatud-an niya ang kasabotan nga iyang gihimo tali kaniya ug sa inyong katigulangan. Kon hikalimtan ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug modangop kamo sa mga diosdios ug mosimba ug moalagad kanila pasidan-an ko kamo karon nga mangapuo gayod kamo. Sama sa mga nasod nga laglagon sa Ginoo samtang magsingabot kamo, laglagon usab kamo sa Ginoo nga inyong Dios kon dili kamo magmatinumanon kaniya. “Pamati, O katawhan sa Israel! Niining adlawa manabok kamo sa Suba sa Jordan aron sa pagpanag-iya sa kayutaan sa mga katawhan nga mas gamhanan ug daghan pa kay kaninyo. Panag-iyahon ninyo ang ilang mga siyudad nga gipalig-onag mga paril nga habog kaayo. Sumala sa inyong nasayran, dagko ug tag-as kining mga tawhana nga ginganlag mga Anakim ug nakabati kamo sa panultihon nga walay makabuntog niining mga higanteha. Karon makita ninyo nga nag-una kaninyo ang Ginoo nga inyong Dios sama sa kalayo nga molamoy kanila. Busa pamatyon niya sila ug sumala gayod sa gisaad sa Ginoo kaninyo, mabuntog ninyo sila ug mapuo. “Human unya abuga sa Ginoo nga inyong Dios ang mga katawhan alang kaninyo, ayaw kamo pag-ingon, ‘Gidala kami sa Ginoo dinhi aron manag-iya niining yutaa tungod kay takos man kami.’ Giabog sa Ginoo kining maong mga katawhan tungod sa ilang pagkadaotan. Dili tungod sa inyong pagkamatarong o pagkamaayong tawo nga mapanag-iya ninyo ang ilang kayutaan. Giabog sila sa Ginoo nga inyong Dios tungod sa ilang pagkadaotan ug aron usab pagtuman sa iyang gipanumpaang saad ngadto sa inyong katigulangan nga si Abraham, si Isaac ug si Jacob. Busa maila ninyo nga dili tungod sa inyong pagkamatarong nga gihatag kaninyo sa Ginoo kining maayong yuta kay kamo gahi mag ulo. “Hinumdomi nga didto sa kamingawan gipakasuko ninyo ang Ginoo nga inyong Dios. Nagmasupilon kamo kaniya sukad pa gayod sa pagbiya ninyo sa Ehipto hangtod sa pag-abot ninyo dinhi. Bisan gani didto sa Sinai gihagit ninyo siya ug nasuko siya pag-ayo kaninyo ug buot na lamang niya kamong puohon. Mitungas ako sa bukid aron dawaton ang mga papan nga bato nga gisulatan sa kasabotan nga gihimo niya uban kaninyo. Nagpabilin ako didto sa bukid sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Wala ako mokaon o moinom. Gihatag kanako sa Ginoo ang duha ka papan nga bato nga gisulatan sa Dios pinaagi sa iyang tudlo. Nahisulat niini ang tanan nga giingon niya kaninyo didto sa bukid gikan sa taliwala sa kalayo samtang nagtigom kamo. Pagkatapos sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, gihatag kanako sa Ginoo ang duha ka papan nga bato nga gisulatan sa kasabotan. “Ug miingon ang Ginoo kanako, ‘Lakaw! Pagdali kay ang imong katawhan nga gidala mo gikan sa Ehipto wala motuman sa gisugo ko kanila. Dali ra silang misimang sa dalan nga gipasubay ko kanila ug naghimo silag diosdios nga tinunaw.’ “Unya miingon pa gayod ang Ginoo kanako, ‘Nakita ko kon unsa kagahig ulo kining maong katawhan. Ayaw ako pugngi kay puohon ko sila aron nga wala na gayoy mahinumdom kanila ug himoon ko gikan kanimo ang katawhan nga mas gamhanan ug daghan pa kay kanila.’ “Unya milugsong ako gikan sa bukid dala ang duha ka papan nga bato ug ang bukid nagdilaab sa kalayo. Ug nakita ko nga nagpakasala kamo sa Ginoo nga inyong Dios kay nagbuhat man kamog diosdios nga nating baka nga tinunaw. Dali ra kamong misimang sa dalan nga gipasubay kaninyo sa Ginoo. Ug gibundak ko ang duha ka papan nga bato ug napusgay kini diha sa inyong atubangan. Unya mihapa na usab ako atubangan sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug nagpuasa tungod sa tanan ninyong sala kay gibuhat man ninyo ang wala kahimut-i sa Ginoo ug nakapasuko kini kaniya. Nabalaka ako nga tungod sa iyang kasuko kaninyo, puohon kamo niya. Apan namati gihapon kanako ang Ginoo niadtong higayona. Nasuko pag-ayo ang Ginoo kang Aaron ug buot niyang patyon si Aaron apan nag-ampo usab ako alang kang Aaron. Ug gikuha ko ang nakaangin kaninyo sa pagpakasala nga mao ang hinimo ninyong nating baka. Gidaoban ko kini ug gitipaktipak. Unya gidugmok ko kini hangtod naagiw ug gilabog ko ang abo niini didto sa sapa nga nagdagayday gikan sa bukid. “Ug inyo pa gayong gipalagot ang Ginoo didto sa Taber, sa Masa ug didto sa Kibrot Hataaba. Sa dihang gipagikan kamo sa Ginoo didto sa Cades Barnea ug giingnan, ‘Lakaw kamo ug panag-iyaha ang yuta nga gihatag ko kaninyo,’ wala ninyo tumana ang sugo sa Ginoo nga inyong Dios ug wala kamo mosalig kaniya. Nagmasupilon kamo kanunay sa Ginoo sukad pa gayod sa pagkaila ko kaninyo. “Unya mihapa ako atubangan sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii kay miingon man ang Ginoo nga laglagon kamo niya. Nag-ampo ako sa Ginoo, ‘O Ginoong Dios, ayaw intawon puoha ang imong katawhan kay ikaw ang tag-iya kanila. Giluwas mo sila pinaagi sa imong gahom ug gikuha gikan sa Ehipto. Hinumdomi ang imong mga alagad nga si Abraham, si Isaac ug si Jacob. Ayaw intawon tagda ang kagahig ulo ug ang pagkadaotan ug ang sala niining maong katawhan. Kon laglagon mo sila, moingon unya ang mga tawo didto sa Ehipto nga ang Ginoo wala makahimo pagdala kanila ngadto sa yuta nga gisaad niya kanila. Iya hinuon silang gidala ngadto sa kamingawan aron iyang pamatyon didto kay gikasilagan man niya sila. Sila imong katawhan nga imong gikuha pinaagi sa imong dakong gahom.’ “Unya miingon ang Ginoo kanako, ‘Pagtabas ug duha ka papan nga bato sama sa unang duha ka papan ug tungas ngari kanako sa bukid. Paghimo usab ug Sudlanan nga kahoy. Isulat ko sa duha ka papan ang mga pulong nga gisulat ko sa unang mga papan nga imong gidugmok. Unya isulod sa Sudlanan ang mga papan.’ “Busa nagbuhat akog Sudlanan gikan sa kahoyng acasia ug nagtabas akog duha ka papan nga bato sama sa unang mga papan. Ug unya mitungas ako sa bukid dala ang duha ka papan nga bato. Ang gisulat sa Ginoo sa unang mga papan gisulat usab niya niining maong mga papan. Ang gisulat niya mao ang Napulo ka Sugo nga iyang gisulti kaninyo didto sa bukid gikan sa kalayo sa panahon sa inyong pagtigom ug gihatag niya kini kanako. Unya mibalik ako gikan sa bukid ug gisulod ko sa Sudlanan ang mga papan sumala sa gisugo kanako sa Ginoo ug karon anaa kini diha sa sulod sa Sudlanan.” ( Mibiya ang mga Israelita gikan sa mga atabay nga gipanag-iya sa mga kaliwat ni Jaakan ug mipaingon sila sa Mosera. Didto namatay si Aaron ug didto usab siya nila ilubong. Si Eleazar nga iyang anak maoy mipuli kaniya pagkapari. Gikan sa Mosera didto sila mipaingon sa Godgoda ug unya nangadto sila sa Jotbata diin adunay daghang sapa. Niadtong higayona gipili sa Ginoo ang banay ni Levi aron maoy magdala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug mag-alagad kaniya ug maoy manalangin sa katawhan sa ngalan sa Ginoo. Hangtod karon mao gihapon kini ang ilang buluhaton. Tungod niini ang mga Levita walay bahin sa yuta nga madawat dili sama sa ubang mga banay kay ang Ginoo man mismo mao ang ilang bahin sumala sa gisaad sa Ginoo nga inyong Dios.) “Nagpabilin ako sa bukid sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ingon sa akong gibuhat sa unang higayon. Gidungog usab sa Ginoo ang akong pag-ampo niining higayona ug miuyon siya nga dili kamo laglagon niya. Miingon ang Ginoo kanako, ‘Panglakaw na usab kamo ug ikaw ang mag-una sa katawhan aron mapanag-iya nila ang yuta nga gisaad ko sa ilang katigulangan nga ihatag ko kanila.’ “Ug karon, katawhan sa Israel, ang gipangayo lamang kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios mao nga kahadlokan ninyo siya ug tumanon ninyo ang iyang kabubut-on. Higugmaa ug alagara siya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag. Ug tumana ninyo ang tanan niyang mga balaod nga gihatag ko karon kaninyo alang sa inyong kaayohan. Iya sa Ginoo nga inyong Dios ang tibuok langit ingon man ang yuta ug ang tanan nga anaa niini. Apan gipili ug gihigugma sa Ginoo ang inyong katigulangan labaw sa tanan. Ug kay wala na man sila, kamo na usay gimahal niya kay kamo kaliwat man nila. Busa putlia ninyo ang inyong kasingkasing ug ayaw na kamo pagpagahi sa inyong ulo. Kay ang Ginoo nga inyong Dios, Dios sa mga dios ug Ginoo sa mga ginoo, ang gamhanang Dios nga angay tahoron. Dili siya magpaborpabor sa iyang paghukom ug dili modawat ug suborno. Hatagan gayod niyag hustisya ang mga ilo ug mga biyuda. Gihigugma niya ang mga langyaw ug iya silang hatagan ug pagkaon ug bisti. Busa angay usab ninyong higugmaon ang mga dumuduong nga nagpuyo tipon kaninyo kay kamo usab mga dumuduong man kaniadto didto sa Ehipto. Kahadloki ang Ginoo nga inyong Dios ug siya lamang ang alagari. Ayaw kamo pagbulag kaniya ug himoa ang inyong mga panumpa diha lamang sa iyang ngalan. Dayga ninyo ang inyong Dios nga nagbuhat alang kaninyo niining katingalahan ug makalilisang nga mga buhat. Kamo mismo nakasaksi niini. Ang inyong katigulangan 70 lamang ka buok sa dihang miadto sila sa Ehipto apan karon gipadaghan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sama kadaghan sa bituon sa langit. “Busa higugmaa ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug tumana ang tanan niyang mga sugo. Ayaw kamo kalimot nga kamo maoy nakadawat sa pagtulon-an nga gikan sa Ginoo nga inyong Dios pinaagi sa inyong kasinatian uban kaniya. Dili ang inyong mga anak nga wala masayod o makakita niini maoy akong gipakigsultihan kondili kamo. Nakita ninyo ang iyang pagkagamhanan ug mga milagro. Nakita ninyo ang iyang gibuhat sa hari sa Ehipto ug sa iyang tibuok nasod. Nakita ninyo ang gihimo sa Ginoo ngadto sa kasundalohan sa Ehipto ug sa ilang mga kabayo ug mga karwahi. Gilumsan niya sila didto sa Dagat nga Pula sa dihang migukod sila kaninyo. Palandonga usab ang gibuhat niya kaninyo didto sa kamingawan hangtod sa pag-abot ninyo dinhi ug sa gibuhat niya kang Datan ug kang Abiram nga mga anak ni Eliab nga sakop sa banay ni Ruben. Nakita sa tanan nga naabli ang yuta ug gilamoy sila lakip ang ilang banay ug mga sulugoon ug mga kabtangan. Kamo mismo nakakita sa mga milagro nga gibuhat sa Ginoo. “Busa tumana ninyo ang tanang sugo nga gihatag ko kaninyo karong adlawa aron mahimo kamong lig-on ug makasulod kamo ug mapanag-iya ninyo ang yuta nga gisaad sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan ug sa ilang mga kaliwat. Motaas usab ang inyong kinabuhi didto sa maong yuta nga tabunok. Kining yutaa dili sama sa yuta sa Ehipto nga inyong gigikanan diin ang inyong tinanom kinahanglan nga inyong patubigan. Apan ang yuta nga inyong panag-iyahon maoy yuta sa mga kabungtoran ug mga walog nga kanunayng ulanan. Yuta kini nga giatiman sa Ginoo nga inyong Dios ug gibantayan niya kanunay. “Kon tumanon ninyo ang tanan kong gisugo kaninyo karon, nga higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug alagaran siya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag, hatagan kamo niyag ulan sa hustong panahon aron makabaton kamog pagkaon, bino ug lana sa olibo ug makasibsib ang inyong kahayopan. Didto makakaon kamo kutob sa inyong gusto. Ayaw gayod kamo pagbiya sa Ginoo aron pagsimba sa laing mga dios kay masuko siya kaninyo ug dili na siya magpadalag ulan ug ang yuta dili na mohatag ug abot ug sa dili madugay mangamatay kamo ug mahanaw sa maayong yuta nga ihatag niya kaninyo. “Busa ampingi ninyo sa bug-os ninyong kasingkasing ug kalag ang akong mga pulong. Ibugkos kini diha sa inyong bukton ug ibutang sa inyong agtang aron dili ninyo hikalimtan. Itudlo kini ngadto sa inyong mga anak kon anaa kamo sa balay, sa inyong paglakaw, sa inyong pagpahulay ug pagtrabaho. Isulat kini diha sa mga haligi sa pultahan sa inyong balay ug diha sa mga ganghaan aron kamo ug ang inyong mga anak makapahimulos ug taas nga kinabuhi didto sa yuta nga gisaad sa Ginoo sa inyong mga katigulangan samtang magpabilin pa ang langit ibabaw sa yuta. “Kay kon tumanon ninyo kining mga sugo nga gihatag ko kaninyo nga mao ang paghigugma sa Ginoo nga atong Dios ug tumanon ninyo ang iyang kabubut-on ug dili kamo mobiya kaniya, abugon sa Ginoo ang mga nasod nga inyong sulongon ug mainyo ang mga yuta nga iya sa ubang mga nasod nga mas dagko ug gamhanan pa kay kaninyo. Mainyo ang yuta nga inyong taakan. Ang inyong teritoryo magsukad unya sa kamingawan ngadto sa Bukid sa Lebanon, gikan sa Suba sa Eufrates ngadto sa Dagat sa Mediteraneo sa kasadpan. Walay makasugakod pagsukol kaninyo. Ang Ginoo nga inyong Dios maghimo kaninyo nga kahadlokan ug kalisangan sa tanang nasod nga inyong taakan sumala sa iyang gisaad kaninyo. “Timan-i ninyo nga karong adlawa gipapili ko kamo sa panalangin o sa tunglo. Panalanginan kamo kon tumanon ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga gihatag ko karon kaninyo. Apan tunglohon kamo kon dili ninyo tumanon ang iyang mga sugo ug kon kamo motipas sa dalan nga paagian niya kaninyo ug inyong simbahon ang laing mga dios nga wala ninyo simbaha kaniadto. Unya kon makaabot na kamo sa yuta nga inyong panag-iyahon, isangyaw kining panalangin didto sa Bukid sa Gerisim ug ang tunglo didto sa Bukid sa Ebal. ( Kining mga bukira anaa sa dapit sa kasadpan sa Suba sa Jordan, sa yuta sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa Walog sa Jordan, atbang sa Gilgal, duol sa mga sagradong kahoy sa More.) Tabok kamo sa Suba sa Jordan aron makasulod kamo ug makapanag-iya sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kon adto na kamo didto magpuyo, tumana ninyo ang tanang sugo nga gihatag ko karon kaninyo. “Kini ang mga balaod nga kinahanglan inyong tumanon didto sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan, aron mainyo sa tibuok ninyong kinabuhi. Gub-a gayod ninyo ang tanang dapit sa tumoy sa kabukiran, sa kabungtoran o sa ilalom sa kakahoyan diin ang katawhan nga inyong ilogan sa ilang kabtangan nagsimba sa ilang mga dios. Gub-a ang ilang mga halaran ug dugmoka ang ilang mga sagrado kunohayng haligi. Sunoga ang ilang mga sagradong tukon ug dugmoka ang ilang mga larawan aron dili na kini simbahon niining mga dapita. “Ayaw simbaha ang Ginoo nga atong Dios sama sa pagsimba niining mga tawhana sa ilang mga dios. Ang Ginoo magpili ug usa ka dapit gikan sa mga yuta sa tanan ninyong tribo aron didto magtigom ang katawhan ug magsimba kaniya. Dad-on ninyo ang inyong mga halad nga sunogon ug ang uban ninyong mga halad, ang inyong mga ikapulo ug ang inyong mga gasa, ang mga gasa nga gisaad ninyo sa Ginoo, ang inyong mga kinabubut-ong halad ug ang mga panganay sa inyong mga baka ug karnero. Didto sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios nga maoy nagpanalangin kaninyo, kamo ug ang inyong banay mokaon ug malipay sa mga maayong butang nga inyong gihagoan. “Ayaw ninyo padayona ang inyong gibuhat karon nga mao ang pagtuman sa inyong gusto kay wala pa man kamo makaabot sa dapit nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios diin magpuyo kamo nga malinawon. Labang kamo sa Suba sa Jordan ug puyo kamo didto sa yuta nga gihatag sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga inyong panulondon. Didto wala nay kaaway nga mosamok kaninyo ug magmalinawon na kamo. Dad-a ninyo ang tanang halad nga gisugo ko nga inyong dad-on ngadto sa dapit nga alampoanan diin adto kamo magsimba kaniya. Dad-a ngadto ang inyong mga halad nga sunogon ug ang uban ninyong mga halad, ang inyong mga ikapulo, ang inyong mga gasa lakip sa mga kinabubut-ong halad nga inyong gisaad sa Ginoo. Paglipay kamo diha sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios, kamo, ang inyong mga anak, ang inyong mga ulipon ingon man usab ang mga Levita nga anaa magpuyo sa inyong lungsod kay wala man silay kaugalingong yuta. Ayaw ninyo ihalad ang inyong mga halad nga sunogonon sa bisag asang dapit nga inyong magustohan kondili ngadto lamang sa dapit nga pilion sa Ginoo sulod sa yuta sa inyong banay ug buhata didto ang tanan nga gisugo ko kaninyo. “Apan bisan pa niana, makaihaw gihapon kamog mga hayop ug makakaog karne bisag diin sa inyong mga lungsod kutob sa inyong gusto ug sumala sa gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ang tawong giilang hugaw ug ang tawong giilang hinlo makakaog karne sama ra nga kini karne sa osa. Apan ayaw ninyo kan-a ang dugo. Ibubo hinuon kini sa yuta sama sa tubig. Ayaw ninyo kan-a sulod sa inyong lungsod ang mga ikapulo sa inyong pagkaon o sa bino o sa inyong lana o ang ikapulo sa panganay sa inyong baka o karnero o sa inyong kinabubut-ong halad o sa gasa nga inyong ihalad. Apan kan-a ninyo kini atubangan sa Ginoo nga inyong Dios didto sa dapit nga ampoanan nga gipili sa Dios, kamo ug ang inyong mga anak, mga ulipon ingon man usab ang mga Levita nga anaa magpuyo sa inyong lungsod. Pangaon kamo nga malipayon tungod sa mga kaayohan nga gihatag sa Ginoo kaninyo. Samtang nagpuyo kamo sa inyong yuta, ayaw gayod ninyo kalimti ang mga Levita. “Unya kon padak-an sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong yuta sumala sa iyang gisaad, makakaon kamog karne taman sa ginhawa. Kon ang dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios aron adto kamo magsimba kaniya layo kaninyo, mahimo ninyong ihawon ang bisag hain sa inyong baka o karnero nga gihatag kaninyo sa Ginoo sumala sa akong gisugo kaninyo. Mahimo nga kan-on ninyo kini sulod sa inyong lungsod kutob sa inyong gusto. Mahimo ninyo kining kaonon sama ra nga kini karne sa osa o sa lagsaw. Ang hinlo ug dili hinlo kaninyo pareho nga makakaon niini. Apan ayaw gayod ninyo kan-a ang dugo kay ang dugo mao ang kinabuhi ug ayaw ninyo kan-a ang kinabuhi uban sa unod. Ibubo ninyo kini sa yuta sama sa tubig. Ayaw gayod kamo pagkaon niini aron magmauswagon kamo ug ang inyong mga kaliwat kay ang paglikay niini subay sa kabubut-on sa Ginoo. Apan dad-a ninyo ngadto sa dapit nga ampoanan ang mga balaang butang ug ang mga kinabubut-on ninyong halad. Ihalad ninyo didto sa halaran sa Ginoo nga inyong Dios ang halad nga sunogonon, ang unod ug ang dugo. Ibubo ninyo diha sa halaran sa Ginoo nga inyong Dios ang dugo apan mahimong kan-on ninyo ang unod. Tumana ninyo kining mga sugo nga akong gihatag kaninyo aron kamo ug ang inyong mga kaliwat magmauswagon hangtod sa hangtod kay makapahimuot man kini sa Ginoo nga inyong Dios. “Unya kon laglagon na sa Ginoo nga inyong Dios ang mga nasod nga inyong adtoon ug panag-iyahon, pagbantay nga dili kamo malit-ag pinaagi sa pagsundog kanila human sila malaglag sa inyong atubangan. Ayaw kamo pagpakisayod kon giunsa nila pag-alagad ang ilang dios pinaagi sa pag-ingon, ‘Giunsa man niining mga nasora pagsimba ang ilang dios? Buhaton ta usab kana!’ Ayaw ninyo simbaha ang Ginoo nga inyong Dios sama sa pagsimba nila sa ilang diosdios kay sa maong paagi sa pagsimba gibuhat nila ang tanang dulomtanang butang nga gikasilagan sa Ginoo. Bisan gani ang ilang mga anak gihalad nila ingon nga halad nga sunogon. “Tumana gayod ninyo ang tanan nga gisugo ko kaninyo. Ayaw kini ninyo kuhai o dugangi. “Kon may usa ka propeta o tighubad sa mga damgo nga moanha kaninyo ug magsangyaw bahin sa usa ka milagro o kahibulongang butang ug matinuod ang milagro o kahibulongang butang nga iyang gibalita ug kon moingon siya, ‘Mangadto kita sa laing mga dios ug mag-alagad kita kanila’ bisag wala ninyo kini hiilhi, ayaw siya tagda kay ang Ginoo nga inyong Dios nagsulay lamang kaninyo aron masuta niya kon nahigugma ba gayod kamo kaniya sa bug-os ninyong kasingkasing ug kalag. Alagari ang Ginoo nga inyong Dios ug kahadloki siya. Tumana ang iyang mga sugo ug patalinghogi siya. Simbaha siya ug ayaw pagbulag kaniya. Apan patya ang maong propeta o tighubad sa mga damgo kay ang gisulti niya supak sa Ginoo nga inyong Dios nga maoy nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto ug nagluwas kaninyo gikan sa kaulipnan. Ang maong propeta o tighubad sa mga damgo buot mopahisalaag kaninyo aron mahimulag kamo sa kabubut-on sa Ginoo nga inyong Dios. Kinahanglan nga puohon ninyo ang maong daotang buhat. “Bisan ang inyong igsoon kon ang anak sa imong inahan o ang inyong anak o ang inyong asawa o suod nga higala modani kaninyo sa tago sa pagsimba sa ubang mga dios nga wala ninyo ug sa inyong katigulangan simbaha, sa mga dios sa mga tawo nga nagpuyo duol kaninyo o sa mga dios nga atua sa layo, ayaw padani ug ayaw pamati kaniya! Ayaw siya kaluy-i o panalipdi. Patya siya! Kinahanglan nga kamo maoy unang mobakyaw sa inyong kamot aron sa pagpatay kaniya ug moduyog kaninyo ang tibuok nasod. Batoa siya kay naninguha man siya sa pagpahilayo kaninyo gikan sa Ginoo, ang Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto diin naulipon kamo. Makabalita niini ang tibuok Israel ug mahadlok sila. Dili na gayod sila magbuhat ug kangil-ad nga sama niini. “Kon makabalita kamo nga sa lungsod nga inyong gipuy-an nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, may mga walay hinungdan nga mga tawo nga mopahisalaag sa mga lumolupyo sa ilang lungsod sa pagsimbag laing mga dios nga wala ninyo simbaha kaniadto, kinahanglan nga magpakisayod kamo ug susihon ninyo kon tinuod ba kini. Kon masuta ninyo nga tinuod kini, hutda ninyog patay ang mga lumolupyo sa lungsod lakip ang mga kahayopan niini. Kinahanglan nga tigumon ninyo ang tanang bahandi sa maong lungsod diha sa taliwala sa plasa sa lungsod ug unya sunoga ang tibuok lungsod ug ang tanang kabtangan niini ingon nga halad alang sa Ginoo nga inyong Dios. Kinahanglan nga gun-obon kini ug dili na gayod tukoron pag-usab. Ayaw kamo pagbilin ug bisan unsa nga gihukman na nga laglagon aron mahupay ang tumang kasuko sa Ginoo ug kaluy-an kamo niya ug padaghanon sumala sa gisaad niya sa inyong mga katigulangan. Buhaton niya kini kon tumanon ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga gihatag ko karon kaninyo. “Katawhan kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Busa ayaw samari ang inyong lawas o kiskisi ang inyong ulo dapit sa agtang ingon nga ilhanan nga nagbangotan kamo alang sa mga patay. Katawhan kamo nga balaan. Iya kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Gipili ug gipanag-iya kamo sa Ginoo ug walay laing katawhan sa kalibotan nga gihimo niya sa ingon. “Ayaw kamo pagkaon ug bisag unsang butang nga hugaw. Ang mga mananap nga makaon ninyo mao kini: ang baka, ang karnero, ang kanding, ang lagsaw, ang osa, ang ihalas nga kanding ug ang ihalas nga karnero. Makaon ninyo ang bisan unsang mananap nga pikas ug kuko sa tiil ug mousap kon magkaon. Apan ayaw kamo pagkaon sa pipila ka mananap nga mousap apan dili pikas ug kuko sama sa kamelyo, kuneho ug ilaga. Ayaw usab kamo pagkaon ug baboy kay bisag pikas silag kuko, dili sila mousap busa hugaw sila. Ayaw kamo pagkaon niining mga mananapa o paghikap sa patay nilang lawas. “Mahimo ninyong kaonon ang bisan unsang matang sa isda nga adunay mga kapay ug may himbis. Apan ayaw kamo pagkaon sa isda nga walay kapay o himbis kay hugaw kini. “Mahimo ninyong kaonon ang mga langgam nga hinlo apan ayaw kamo pagkaon niining mosunod: nagkalainlaing matang sa agila, banog, gut-ob, sikop, uwak, ostrits, mga kanaway, ngiwngiw, pungaw, itik, pelikano ug uban pang mga langgam nga managit ug isda ug ang nagkalainlaing matang sa tabon, ang kabog ug ang kuwaknit. Ang tanang pak-ang insekto hugaw busa ayaw kamo pagkaon niini. Apan makahimo kamo pagkaon sa mga insekto nga hinlo. “Ayaw kamo pagkaog mananap nga namatay lamag iyaha. Apan makakaon niini ang mga langyaw o mahimo kini nga ibaligya ngadto kanila kay kamo balaang katawhan ug iya kamo sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw lutoa ang nating karnero o kanding sa gatas sa iyang inahan. “Matag tuig kinahanglang gahinon ninyo ang ikapulo sa tanan nga abot sa inyong yuta. Kan-a ninyo kini uban sa bino ug sa lana ingon man usab ang mga panganay sa inyong mga baka ug mga karnero didto sa atubangan sa Ginoo sa dapit nga iyang pilion diin adto siya simbaha aron makakat-on kamo sa pagtahod kanunay sa Ginoo nga inyong Dios. Kon kamo layo sa dapit nga ampoanan nga iyang pilion o madugay ang inyong pagbaktas ug dili ninyo mahimo pagdala ngadto ang ikapulo sa inyong abot nga ihatag ninyo sa Ginoo, ibaligya kini ug ang halin maoy inyong dad-on ngadto sa dapit nga maoy gipili sa Ginoo nga inyong Dios. Ipalit ninyo kini ug baka o karnero o bino o bisan unsa nga inyong higustohan. Kan-a kini ug paglipay kamo uban sa inyong panimalay atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw ninyo pasagdi ang mga Levita nga nagpuyo sa inyong lungsod kay wala man silay panulondon. Sa kataposan sa matag tulo ka tuig, dad-a ninyo ang ikapulo sa inyong abot nianang tuiga ug ibutang kini sa tipiganan sa inyong lungsod aron adunay igong makaon ang mga Levita, ang mga langyaw, ang mga ilo ug ang mga biyuda nga nagpuyo niini. Kon buhaton ninyo kini, panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan ninyong paningkamot. “Inigkatapos sa matag pito ka tuig, kinahanglan nga papason ang tanang utang. Kinahanglan nga dili na gayod paninglon sa giutangan ang tanang utang sa iyang isigka-Israelita kay mao man kini ang sugo sa Ginoo. Mahimong pugson mo pagpabayad ang langyaw apan kinahanglang papason nimo ang utang sa imong isigka-Israelita. “Walay pobre kaninyo kay panalanginan man kamo sa Ginoo didto sa yuta nga iyang ihatag kaninyo kon motuman kamo kanunay sa mga pulong sa Ginoo nga inyong Dios ug sa mga kasugoan nga akong gihatag karon kaninyo. Panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sumala sa gisaad niya kaninyo. Daghang mga nasod ang manghulam kaninyo apan kamo dili manghulam. Mandoan ninyo ang daghang mga nasod apan sila dili magmando kaninyo. “Kon sa bisan diing lungsod sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios adunay kabos nga Israelita, ayaw pagdumili sa pagtabang kaniya. Kaluy-i siya ug pahulama siyag igo sa iyang gikinahanglan. Ayaw kamo pagdumili sa pagpahulam kaniya tungod lamang kay nagkaduol na ang tuig nga tingpapas sa utang. Kon buhaton ninyo kini motuaw siya ngadto sa Ginoo batok kanimo ug ang imong gibuhat isipon nga sala nimo. Hatagi siya sa walay daghang kutikuti ug sa walay pagbagulbol aron panalanginan sa Ginoo ang tanan ninyong paningkamot. Sa inyong nasod kanunay kamong may mga tawo nga kabos. Tungod niini nagsugo ako kaninyo sa pagtabang sa inyong isigka-Israelita nga kabos ug nagkalisodlisod. “Kon ang imong isigka-Israelita, lalaki man o babaye, gibaligya ingon nga ulipon nganha kanimo kinahanglan nga mag-alagad siya kanimog unom ka tuig, apan sa ikapitong tuig buhii siya. Ayaw siya palakta nga walay kabuhian. Pabaloni siyag karnero, trigo o bino. Ingon nga gipanalanginan ka sa Ginoo, hatagi usab siya. Hinumdomi nga ulipon kamo didto sa Ehipto ug giluwas kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Busa gisugo ko kamo karon pagbuhat niini. “Kon dili siya gustong mopauli sa ila kay nahigugma man siya kanimo ug sa imong banay ug kontento na siya sa iyang kahimtang, dad-a siya sa pultahan sa imong balay ug didto tusoki ang iyang dalunggan ug mahimo siya nga imong ulipon sa tibuok niyang kinabuhi. Ingon usab niini ang buhata ngadto sa imong ulipon nga babaye. Dili kamo angay magpanuko sa paghatag kaniyag kagawasan kay siya nakaalagad man kaninyo sulod sa unom ka tuig ug nakagasto lamang kamo ug katunga sa angay nga isuhol sa usa ka sulugoon. Kon buhaton ninyo kini panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan ninyong buhaton. “Igahin ninyo sa Ginoo nga inyong Dios ang laking panganay sa inyong mga baka ug karnero. Ayaw ninyo kini tupihi o gamita sa pagtrabaho. Kamo ug ang sakop sa inyong panimalay mokaon niini matag tuig atubangan sa Ginoo nga inyong Dios sa dapit nga pilion niya. Apan ayaw ninyo kini ihalad sa Ginoo nga inyong Dios kon kini may tatsa: buta o piang o bisan unsang matang sa tatsa. Mahimo ninyo kining kaonon didto sa inyong lungsod. Ang hinlo o ang hugaw pareho nga makakaon niini sama nga kini karne sa osa o lagsaw. Apan ayaw gayod ninyo kan-a ang dugo niini. Ibubo hinuon kini nga daw tubig ngadto sa yuta. “Himoa ninyo ang Kasaulogan sa Pagsaylo alang sa Ginoo nga inyong Dios sa bulan sa Abib kay sa usa niana ka gabii sa maong bulan gikuha kamo sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa Ehipto. Pag-ihaw kamog karnero o baka ingon nga pasidungog sa Ginoo nga inyong Dios aron kan-on sa panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Adto kini ihawa sa dapit nga ampoanan. Kan-a ninyo kini uban sa pan nga walay patubo. Buhata ninyo kini sulod sa pito ka adlaw kay kini maoy simbolo sa inyong mga pag-antos kay midali man kamo pagbiya sa Ehipto. Kini magpahinumdom kaninyo sa tibuok ninyong kinabuhi sa adlaw nga maoy inyong pagbiya sa Ehipto. Kinahanglan nga walay magbaton ug patubo sa tibuok nasod sulod sa pito ka adlaw ug kinahanglan nga walay pabuntagan nga karneng gihalad sa gabii sa unang adlaw. “Ayaw ninyo ihawa ang hayop nga halad sa Kasaulogan sa Pagsaylo didto sa mga lungsod nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios kondili sa dapit lamang nga iyang pilion ingon nga dapit nga ampoanan. Ihawa ug ihalad kini inigsalop sa adlaw nga maoy panahon sa pagbiya ninyo sa Ehipto. Lutoa ug kan-a ninyo kini sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios ug sa pagkabuntag pamauli kamo sa inyo. Kinahanglan nga ang kan-on ninyo sulod sa unom ka adlaw mao ang pan nga walay patubo ug sa ikapitong adlaw panimba kamo sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa. “Pag-ihap kamog pito ka semana sukad sa pagsugod sa pagpangani. Unya himoa ninyo ang Kasaulogan sa Pagpangani aron pagpasidungog sa Ginoo nga inyong Dios. Pagdala kamog mga halad nga kinabubut-on sumala sa panalangin nga inyong nadawat. Sa atubangan sa Ginoo pagmalipayon kamo ingon man ang tanang sakop sa inyong banay uban sa mga Levita nga anaa magpuyo sa inyong lungsod ug sa mga langyaw, mga ilo ug mga biyuda. Adto kini himoa sa dapit nga alampoanan. Hinumdomi nga naulipon kamo didto sa Ehipto busa tumana gayod kining mga sugoa. “Himoa ang Kasaulogan sa mga Balongbalong sulod sa pito ka adlaw human sa ting-ani. Kamo ug ang tanang sakop sa inyong banay lakip ang mga Levita ug ang mga langyaw, ang mga ilo ug ang mga biyuda nga anaa namuyo sa inyong lungsod kinahanglan nga malipayon nga magsaulog niini. Himoa ninyo ang maong kasaulogan pahinungod sa Ginoo nga inyong Dios sulod sa pito ka adlaw didto sa dapit nga ampoanan kay panalanginan man niya ang tanan ninyong paningkamot aron magmalipayon kamong tanan. “Ang tanang lalaki ninyo kinahanglan nga moadto sa ampoanan aron pagsimba sa Ginoo katulo sa usa ka tuig: sa Kasaulogan sa Pagsaylo, sa Kasaulogan sa Pagpangani ug sa Kasaulogan sa mga Balongbalong. Kinahanglan nga dili sila moadto sa alampoanan kon wala silay dalang halad. Kinahanglan nga ang matag usa magdalag halad sumala sa panalangin nga iyang nadawat gikan sa Ginoo nga inyong Dios. “Pagtudlo kamog mga maghuhukom ug mga opisyal gikan sa matag usa ninyo ka banay sa tanang lungsod nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ang ilang katungdanan mao ang paghatag ug hustisya ngadto sa katawhan. Kinahanglan nga dili nila tuison ang hustisya o magpakitag pagdapig o modawat ug suborno kay ang suborno makabuta sa maalamon ug mohikaw sa katungod sa matarong. Busa ang hustisya lamang maoy sunda aron magpadayon kamo sa pagpanag-iya sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pag-ugbok ug kahoy nga inyong simbahon tupad sa halaran nga gihimo ninyo alang sa Ginoo nga inyong Dios o pagpatindog ug haliging bato kay kining mga butanga gikasilagan niya. “Ayaw kamo paghalad sa Ginoo nga inyong Dios ug baka ug karnero nga may tatsa kay dili siya gusto niini. “Kon sa inyong lungsod may makasala sa Ginoo nga inyong Dios o maglapas sa kasabotan pinaagi sa pagsimba sa laing mga dios o sa adlaw o sa bulan o sa mga bituon, kinahanglan nga inyo kining susihon pag-ayo. Kon tinuod nga nahimo ang maong ngil-ad nga butang sa Israel, dad-a ninyo sa gawas sa lungsod ang maong tawo ug batoa ninyo siya hangtod mamatay. Mahimong patyon ang tawo human kapamatud-i nga sad-an siya pinaagi sa duha o tulo ka saksi apan dili siya mahimong patyon kon usa ray mosaksi batok kaniya. Ang mga saksi maoy mouna pagbato kaniya ug unya mosunod ang tibuok lungsod. Kinahanglan nga wagtangon ninyo ang daotan gikan sa inyong lungsod. “Kon may kaso nga lisod hukman sa maghuhukom sa usa ka lungsod sama pananglit sa kaso nga may kalabotan sa pagpatay o sa pagparegla o sa katungod sa usa ka lumolupyo, pangadto kamo sa dapit nga ampoanan nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios. Pangadto kamo sa kaparian sa banay ni Levi ug sa maghuhukom nga atua didto ug adto kamo magpakisayod kanila. Sultihan kamo nila sa ilang hukom ug tumana ninyo ang ilang isulti. Buhata gayod ang tanan nilang ipabuhat kaninyo ug ang ilang hukom. Kinsa kadtong dili motuman sa maghuhukom o sa pari nga atua didto, kinahanglang patyon. Kinahanglang limpyohan ninyo ang Israel sa daotan. Inigkabalita sa tanan bahin niini, mangahadlok sila ug dili na gayod mousab sa pagsupil. “Inig-abot ninyo sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, panag-iyaha ninyo kini ug puyo kamo didto. Unya inigpili na ninyog hari aron mangulo kaninyo, sama sa gibuhat sa tanang nasod nga kasikbit ninyo, kinahanglan nga maoy inyong piliong hari ang tawo nga pilion sa Ginoo. Kinahanglan nga ang inyong pilion inyo rang kadugo. Ayaw gayod kamo pagpili ug dili Israelita. Kinahanglan nga dili niya dugangan ang iyang mga kabayo o magsugo siyag mga Israelita sa pagbalik sa Ehipto aron pagpalit ug mga kabayo kay gipasidan-an na kamo sa Ginoo nga dili na gayod mobalik didto. Kinahanglan nga dili siya mangasawag daghan aron dili mahimong daotan ang iyang panghunahuna. Kinahanglan nga dili siya magbaton ug daghang salapi ug bulawan. “Inighari na niya, kinahanglan nga aduna siyay kopya sa balaod sa Dios nga gihuptan sa mga pari. Magpabilin kini kaniya aron iya kining basahon sa tibuok niyang kinabuhi aron makakat-on siya pagmahal sa Ginoo ug pagtuman sa tanang gimbut-an sa maong balaod. Sa iyang pagtuman niini, dili niya isipon nga labaw siya sa iyang kadugo nga Israelita ug dili niya lapason ang balaod sa bisan unsang paagi. Kon tumanon niya kini, siya ug ang iyang mga kaliwat mohari gayod ug dugay sa Israel. “Ang mga pari, sa ato pa, ang tibuok banay ni Levi dili bahinan ug yuta. Mabuhi sila pinaagi lamang sa mga gasa nga ihalad ngadto sa Ginoo ug sa mga bahin nga kinahanglan ninyong ihatag kanila. Kay wala man silay mapanunod, ang Ginoo maoy silbi nilang bahin sumala sa iyang gisaad. “Kon maghalad ang katawhan ug baka, karnero o kanding, mao kini ang mga bahin nga kinahanglang ihatag nila sa mga pari: ang abaga, ang duha ka apapangig ug ang tiyan. Ihatag kanila ang una ninyong abot sa trigo, sa bino, sa lana sa olibo ug sa balhibo sa inyong mga karnero. Kay gipili sila sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa tanang banay sa Israel aron nga sila ug ang ilang mga kaliwat mag-alagad kaniya hangtod sa kahangtoran. “Ang usa ka Levita nga nagpuyo sa bisan diing lungsod sa Israel makahimo pag-adto, kon gusto niya, sa dapit nga pilion sa Ginoo nga Dios. Tugotan siya pag-alagad sa Ginoo sama sa iyang isigka-Levita nga atua didto mag-alagad ug makadawat siyag bahin sama sa ilang madawat, walay labot sa halin sa mga butang nga iyang mapanunod gikan sa iyang ginikanan. “Kon adto na kamo sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw kamo pagsundog sa ngil-ad nga mga buhat sa mga lumolupyo sa ubang mga nasod. Ayaw ninyo ihalad ang inyong mga anak pinaagi sa pagsunog. Ayaw kamo pagsundog sa mga patuotuo o sa mga diwata o sa mga mananag-an o salamangkero o modangop sa mga tigsangpit sa mga espiritu kay gikasilagan sa Ginoo ang tanang nagbuhat niining mga butanga. Tungod niini abugon sila sa Ginoo samtang magpadulong pa kamo kanila. Kinahanglan nga magmatinumanon kamo sa hingpit sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. “Ang maong mga nasod nga inyong ilogan sa ilang yuta midangop sa mga mananag-an ug mga salamangkero apan ang Ginoo nga inyong Dios dili motugot nga buhaton ninyo kini. Ang Ginoo nga inyong Dios magpadala ug propeta sama kanako gikan kaninyo ug kinahanglan motahod kamo kaniya. Gihatag siya sa Ginoo kaninyo ingon nga tubag sa inyong hangyo sa dihang nagtigom kamo didto sa Bukid sa Sinai ug miingon kamo, ‘Ayaw na kami pabatia sa tingog sa Ginoo nga among Dios o pakitaa sa makalilisang nga kalayo aron dili kami mangamatay.’ Niadtong higayona giingnan ako sa Ginoo nga husto ang inyong giingon busa miingon siya, ‘Magpili akog propeta nga ila rang kadugo sama kanimo, Moises. Ihatag ko kaniya ang akong mensahe ug isulti niya ang bisan unsa nga akong isugo kaniya. Kinsa kadtong dili mamati sa mensahe nga akong ipasangyaw kaniya silotan ko gayod. Apan kon ang maong propeta mosultig mensahe nga wala ko ipasulti kaniya ug unya magpatuo nga gisugo ko siya o magsulti sa ngalan sa ubang dios, kinahanglang patyon siya.’ “Apan tingali mangutana kamo, ‘Unsaon man namo pag-ila nga dili gikan sa Ginoo ang maong mensahe?’ Kon moangkon ang usa ka propeta nga gisugo siya sa Ginoo sa pagsulti sa usa ka mensahe ug unya wala kini matuman, kana nagmatuod nga wala siya sugoa sa Ginoo. Nagsulti siya sa iyang kaugalingong awtoridad busa ayaw kamo kahadlok kaniya. “Sa dihang pamatyon na sa Ginoo nga inyong Dios ang mga lumolupyo sa mga nasod nga iyang ihatag kaninyo ug unya mapanag-iya na ninyo kini ug magpuyo na kamo didto sa ilang mga lungsod ug kabalayan, pagpili kamog tulo ka siyudad diha sa yuta nga gihatag sa Ginoo kaninyo. Himoi kinig mga dalan ug bahina ang yuta sa tulo ka bahin. Unya ang tawo nga makapatay ug tawo makadangop ngadto sa usa niining mga siyudara aron siya kapanalipdan. Kon wala tuyoa sa usa ka tawo ang pagpatay sa iyang isigkatawo, makadangop siya didto aron maluwas siya. Pananglit may duha ka tawo nga namutol ug kahoy didto sa lasang. Samtang ang usa kanila nagputol ug kahoy, nahuso ang uhas sa atsa ug naigo ug namatay ang iyang kauban. Ang maong tawo makadangop bisag hain sa tulo ka siyudad ug maluwas siya. Kon dili ninyo kini buhaton o kon layo ang dalan, ang nakapatay mahimong gukdon sa buot manimalos kaniya tungod sa kasuko ug patyon siya. Dili unta siya angay nga patyon kay dili man tungod sa kasilag nga nakapatay siya. Busa gisugo ko kamo sa paggahin ug tulo ka siyudad. “Unya sa diha nga dugangan sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong kayutaan ug mainyo na ang tibuok nasod nga gisaad niya sa inyong katigulangan nga iyang ihatag kaninyo, dugangi ninyo paggahin ug laing tulo ka siyudad. Ihatag gayod niya kaninyo ang tibuok nasod kon tumanon ninyo kining sugo nga gihatag ko karon kaninyo ug higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug magkinabuhi kamo sumala sa iyang kabubut-on. Kon igahin ninyo kining mga siyudara ingon nga dalangpanan, walay dugo sa mga dili sad-an nga maula dinhi sa inyong nasod ug dili kamo pakasad-on sa sala sa pagpatay. “Kon ang usa ka tawo may gikaaway ug unya gituyo niya pagdunggab ug tungod niana namatay ang iyang kontra, kon modangop siya bisag hain sa tulo ka siyudad, kinahanglan nga ipakuha siya sa mga kadagkoan sa iyang siyudad ug itugyan siya ngadto sa buot manimalos kaniya aron patyon siya. Ayaw ninyo siya kaluy-i. Kinahanglan nga limpyohan ninyo ang Israel sa sala sa pagpatay aron magmauswagon kamo. “Unya sa inyong bahin sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw ninyo balhina ang utlanan sa yuta sa inyong kasikbit nga dugay na kaayong gibutang. “Sa bisan unsang sala o sayop dili mahimo nga usa ray saksi kondili duha o tulo gayod aron paghusay ug paghukom niini. Kon may bakakong saksi nga mobarog sa hukmanan ug mopahayag nga sad-an ang usa ka tawo, patindoga silang duha sa atubangan sa Ginoo, sa mga pari ug sa mga maghuhukom. Kinahanglan nga ang maong mga maghuhukom maghimo sa maukiton nga pakisusi kon dili ba bakak ang iyang sumbong. Kon namakak siya, pahamtangi siya sa silot nga buot unta niyang ipahiagom sa iyang gibutangbutangan. Sa ingon nga paagi malimpyohan ninyo ang inyong nasod sa daotan. Inigkabalita niini sa uban, mahadlok sila ug wala nay bisan kinsa kaninyo nga magbuhat ug daotan. Kinahanglan nga dili kamo magpakitag kaluoy: ang kinabuhi bayrag kinabuhi, mata bayrag mata, ngipon bayrag ngipon, kamot bayrag kamot ug ang tiil bayrag tiil. “Kon makiggubat kamo ug makita ninyo nga mas daghan kay kaninyo ang inyong mga kaaway ingon man ang ilang mga kabayo ug mga karwahi, ayaw kamo kahadlok kay nag-uban kaninyo ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto. Sa dili pa kamo modasdas, ang pari motindog sa inyong atubangan ug moingon sa mga sundalo, ‘Pamati kamo, O katawhan sa Israel. Karong adlawa, moasdang kamo sa inyong mga kaaway. Ayaw kamo kabalaka o kahadlok kanila kay ang nag-uban kaninyo mao ang Ginoo nga inyong Dios ug siya maoy makig-away alang kaninyo ug maghatag kaninyo sa kadaogan.’ “Ang mga opisyal moingon usab ngadto sa mga sundalo, ‘Kon may usa kaninyo nga nagtukod ug balay apan wala pa niya kini ikahalad sa Ginoo, mahimong mopauli siya kay tingali unyag mamatay siya sa gubat ug lain nang tawo ang mohalad niini ngadto sa Ginoo. Ug kadtong may tinanom nga mga paras apan wala makapahimulos sa bunga niini, mahimong mopauli siya kay tingali unyag mamatay siya sa gubat ug lain nang tawo ang makapahimulos niini. Ug kinsa kadtong kaslonon, mahimong mopauli sa ila kay tingali unyag mamatay siya sa gubat ug lain nay makapangasawa sa iyang pangasaw-onon.’ “Ang mga opisyal modugang sa pag-ingon sa katawhan, ‘Kinsa kadtong nahadlok o kulang sa kaisog, mahimong mopauli siya kay tingali unyag mahadlok na lang usab ang iyang mga kauban sama kaniya.’ Ug human ang mga opisyal makigsulti sa mga sundalo, kinahanglan nga magpili ug mga pangulo sa matag pundok. “Kon sulongon ninyo ang usa ka siyudad, kinahanglan nga inyo kining tanyagag higayon sa pagtugyan sa ilang kaugalingon. Kon modawat sila sa kalinaw ug moabli sa ganghaan ug pasudlon kamo, ang tanang lumolupyo niini pugson ninyo sa pagpatrabaho ug sa pag-alagad kaninyo. Apan kon dili sila motugyan sa ilang kaugalingon, paliboti ninyo kini sa inyong kasundalohan. Unya kon itugyan na sa Ginoo kaninyo ang maong siyudad, pamatya ang tanang lalaki didto. Apan pamihaga ninyo ang tanang babaye ug mga kabataan. Panad-a usab ninyo ang kahayopan ug ang tanang kabtangan. Pahimusli ninyo ang inyong mga inilog nga gitugyan kaninyo sa Ginoo. Mao kini ang buhata sa tanang siyudad nga atua sa layo, dili sa mga nasod nga kasikbit ninyo. “Apan sa mga lumolupyo sa mga siyudad sa mga nasod nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, kinahanglan nga walay ibiling buhi: ang mga Hitihanon, mga Amorihanon, mga Canaanhon, mga Perisihanon, mga Hibihanon ug mga Jebusihanon sumala sa mando sa Ginoo. Buhata kini aron dili kamo nila pahisalaagon sa pagsunod sa ngil-ad nga mga seremonyas nga gihimo nila alang sa ilang mga dios kay ang maong mga buhat sala batok sa Ginoo nga inyong Dios. “Kon palibutan ninyo ang usa ka siyudad sa taas nga panahon aron pagpugos sa katawhan sa pagtugyan sa ilang kaugalingon, ayaw ninyo pamutla ang mga kahoy nga anaa niini. Makahimo kamo pagkaon sa mga bunga niini. Ang mga kahoy dili tawo nga angay ninyo iapil sa pagpatay. Hinuon, mahimong pamutlon ninyo ang mga kahoy nga ang mga bunga dili makaon ug gamiton kini sa inyong pagsulong sa usa ka siyudad nga nakig-away kaninyo hangtod nga inyo kining mailog. “Kon didto sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios may makit-ang usa ka tawong patay sa usa ka hilit nga dapit apan wala mahibaloi kinsay nagpatay kaniya, kinahanglan nga ang inyong mga kadagkoan ug ang mga maghuhukom moadto ug sukdon nila ang gilay-on sa mga lungsod nga duol sa nahimutangan sa minatay. Ug ang mga kadagkoan sa lungsod nga labing duol niini magkuhag bata pa nga baka nga baye nga wala pa magamit sa pagtrabaho. Unya dad-on nila kini didto sa patag nga wala umaha ug may mga nagdagayday nga sapa ug didto lubagon nila ang liog niini. Kinahanglan nga motambong ang mga pari aron maoy mohusay sa tanang kaso kay gipili man sila sa Ginoo nga inyong Dios aron pag-alagad kaniya ug pagpanalangin sa katawhan sa ngalan sa Ginoo. Unya ang tanang kadagkoan sa lungsod nga labing duol sa dapit diin nakita ang tawong gipatay kinahanglang manghunaw sa ibabaw sa bayeng baka nga gilubag ang liog didto sa sapa. Kinahanglang moingon sila, ‘Dili kami maoy nagpatay niining tawhana ug wala kami makakita sa nagpatay kaniya. Busa pasayloa, O Ginoo, ang imong katawhan, ang Israel nga imong gikuha gikan sa Ehipto. Pasayloa kami ug ayaw intawon kami pakasad-a sa kamatayon sa tawong walay sala!’ Mao kini ang paagi nga dili kamo silotan tungod sa kamatayon niadtong walay sala kon buhaton ninyo kini sumala sa sugo sa Ginoo. “Kon sa inyong pagsulong itugyan kaninyo sa Ginoo ang inyong mga kaaway ug mahimo ninyo silang mga bihag, unya sa inyong mga binihag may babayeng guwapa nga inyong gikaibgan ug buot pangasaw-on, mahimong dad-on ninyo siya sa inyo ug pakiskisi niya ang iyang ulo ug paputli ang iyang mga kuko ug pahukasa sa iyang bisti sa pagkabinihag. Magpabilin siya didto sa inyo ug magbangotan tungod sa kamatayon sa iyang mga ginikanan sulod sa usa ka bulan. Human niana, mahimo na kamong magpuyo ingon nga magtiayon. Apan unya kon dili ka na makauyon kaniya, hatagi siya sa iyang kagawasan aron makalakaw na siya bisag asa. Ayaw siya ibaligya o ulipona kay imo na mang gipahimuslan ang iyang pagkababaye. “Kon ang usa ka tawo may duha ka asawa ug pulos sila manganak ug batang lalaki apan ang unang anak dili iya sa gihigugma niyang asawa, inigbahin na niya sa iyang katigayonan ngadto sa iyang mga anak, kinahanglan nga ang bahin nga maangkon sa usa ka panganay dili ihatag ngadto sa anak sa babaye nga iyang gihigugma kondili adto gayod kini ihatag sa panganay nga iya sa babaye nga wala niya higugmaa. Kinahanglan nga iyang ilhon ang panganay nga mao ang anak sa babaye nga wala niya higugmaa ug hatagan niyag dobleng bahin kay siya man ang una niyang anak busa may katungod siya sa pagdawat sa bahin sa panganay. “Kon may anak nga lalaki nga gahig ulo ug masupilon ug kanunay lang dili motuman sa iyang mga ginikanan ug dili lang gihapon mosugot bisan pag gisilotan siya, ang iyang mga ginikanan may katungod sa pagdala kaniya ngadto sa hukmanan atubangan sa mga kadagkoan sa siyudad nga iyang gipuy-an. Unya suginlan nila ang mga kadagkoan nga ang maong anak nila gahig ulo, masupilon, mausikon, palahubog ug dili mosugot kon sugoon. Unya batoon siya sa tanang lumolupyo sa siyudad hangtod nga mamatay siya. Sa ingon nga paagi malimpyohan ninyo ang inyong lungsod sa tanang pagkadaotan ug masayran kini sa tibuok Israel ug mahadlok na sila nga mobuhat ug daotan. “Kon patyon ang usa ka tawo tungod sa kalapasan nga iyang nahimo ug gibitay ninyo sa kahoy ang patay niyang lawas, kinahanglan nga dili kini magpabilin nga magbitay sa tibuok gabii. Kinahanglan nga ilubong ninyo siya sa maong adlaw kay kon dili ang patayng lawas nga gibitay magdala ug tunglo sa Dios ngadto sa katawhan. Kinahanglan nga dili ninyo paghugawan ang yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Kon makabuhi ang baka o karnero sa inyong isigka-Israelita ug inyo kining hikit-an, ayaw kini pasagdi kondili ihatod kini sa tag-iya. Kon layo ang iyang gipuy-an o wala ka makaila kaniya, dad-a ang hayop sa inyo aron magpabilin kini didto hangtod nga mahiadto sa inyo ang tag-iya niini. Unya iuli kini kaniya. Mao usab kini ang buhata sa iyang asno o bisti o bisan unsa nga iya sa imong isigka-Israelita. Ayaw kini pasagdi. “Ug kon makita mo ang asno o ang baka sa laing tawo nga matumba sa dalan, ayaw kini pasagdi. Tabangi hinuon ang maong tawo sa pagpatindog niini. “Ang babaye kinahanglan nga dili magbistig linalaki ug ang mga lalaki kinahanglan nga dili magbistig binabaye kay kasilagan sa Ginoo nga inyong Dios ang mga tawo nga magbuhat sa ingon. “Kon makakita kamog salag sa langgam diha sa kahoy o sa yuta nga may mga piso o mga itlog nga gilumloman, ayaw iapil pagkuha ang inahan sa mga piso. Buhii ang inahan apan mahimong dad-on ninyo ang mga piso. Kon buhaton ninyo kini, magmauswagon kamo ug mabuhig dugay. “Kon magtukod kamog balay, kinahanglang butangan ninyog barandilya ang atop kay kon dili, lagmit nga may tawong mahulog niini ug kamoy pakasad-on sa kamatayon sa maong tawo. “Ayaw kamo pagpugas ug duha ka matang sa binhi diha sa inyong parasan kay kon buhaton ninyo kini, did-an kamo pagpahimulos sa bunga sa inyong ubas ug sa abot sa laing tanom. “Ayaw lumponga pagsangon sa daro ang baka ug ang asno. “Ayaw pagbistig panapton nga hinimo gikan sa balhibo ug sa lino nga giusa paghabol. “Butangig borlas ang sidsid sa inyong kupo. “Kon ang usa ka tawo mangasawa, unya tapos sa iyang pagpakighilawas sa babayeng iyang gipangasawa moingon siya nga wala siya mahigugma kaniya ug pakaulawan niya ang maong babaye pinaagi sa pag-ingon nga iyang nakita nga dili na diay siya ulay, ang mga ginikanan sa babaye makahimo sa pagdalag mga kamatuoran ngadto sa hukmanan atubangan sa mga kadagkoan sa lungsod nga putli ang ilang anak. Unya ang amahan moingon, ‘Akong gipaasawa niining lalakiha ang akong anak, apan karon moingon siya nga wala siya mahigugma kaniya. Unya gipakaulawan niya siya ug gibutangbutangan nga dili na ulay. Apan ania ang mga kamatuoran nga ulay ang akong anak!’ Unya ilang bukharon sa atubangan sa kadagkoan sa lungsod ang panapton nga gihigdaan sa gabii sa kasal nga may mansa sa dugo. Busa kinahanglang dakpon ang maong bana sa mga kadagkoan sa lungsod ug latoson ug multahan pa gayod siyag 100 ka salapi nga plata ug ihatag kini ngadto sa amahan sa babaye tungod sa iyang pagpakaulaw sa usa ka ulay nga Israelita. Unya magpabilin siya nga asawa sa maong lalaki ug samtang buhi siya, dili mahimong bulagan niya kining maong babayhana. “Apan kon matuod ang pasangil nga dili ulay ang maong babaye, kinahanglan nga dad-on siya ngadto sa pultahan sa balay sa iyang amahan ug ipabato sa mga kalalakin-an sa lungsod hangtod nga mamatay siya kay gipakaulawan man niya ang Israel pinaagi sa pagpakighilawas sa wala pa siya maminyo ug nagpuyo pa tipon sa iyang ginikanan. Sa ingon malimpyohan ninyo sa daotan ang inyong katilingban. “Kon ang usa ka tawo makighilawas sa babayeng minyo na, siya ug ang babaye kinahanglang patyon aron malimpyohan ninyo ang Israel sa maong daotang buhat. “Kon sa usa ka siyudad ang usa ka tawo makakitag babayeng ulay nga kaslonon sa laing lalaki ug unya gipakighilawasan niya ang maong babaye, kinahanglan nga dad-on ninyo silang duha didto sa ganghaan sa siyudad ug batoon ninyo sila hangtod nga sila mamatay. Kinahanglang batoon ang maong batan-ong babaye kay bisag diha siya sa siyudad, wala man siya mosinggit sa pagpakitabang ug ang lalaki kinahanglang batoon kay gipanamastamasan man niya ang babaye nga kaslonon ngadto sa laing lalaki. Sa ingon nga paagi, mahinloan ninyo ang inyong lungsod sa maong daotang buhat. “Apan kon ang batan-ong babayeng kaslonon lugoson didto sa hilit, ang lalaki lamay patya. Ayaw ninyo hilabti ang batan-ong babaye kay wala siya makasala. Ang balaod bahin niini sama ra sa balaod bahin sa usa ka tawo nga makapatay ug laing tawo. Gilugos niining tawhana ang babaye nga kaslonon didto sa hilit nga dapit ug bisag unsaon pagsinggit sa batan-ong babaye nga kaslonon aron pagpakitabang, walay makatabang kaniya tungod kay hilit man kadtong dapita. “Kon lugoson ang usa ka babayeng ulay nga dili kaslonon ug may makakita kanila, kinahanglang mohatag ang lalaki ug 50 ka salapi nga plata ngadto sa amahan sa babaye. Kay gipanamastamasan man niya ang kadungganan sa maong batan-ong babaye, kinahanglan nga pangasaw-on niya siya ug dili gayod siya makabulag sa babaye sa tibuok niyang kinabuhi. “Dili mahimo nga mangasawa o makighilawas ang usa ka tawo sa asawa sa iyang amahan, kay kini magpakaulaw sa iyang amahan. “Ang tawong kinapon o naputlan sa iyang kinatawo kinahanglang dili ninyo paapilon sa katawhan sa Ginoo. “Kinahanglan hinginlan gikan sa katawhan sa Ginoo ang anak sa dili kinasal bisan ang mga kaliwat niya hangtod sa ikanapulo ka kaliwatan. “Ayaw usab paapila sa katawhan sa Ginoo ang mga Amonihanon o ang mga Moabihanon bisan hangtod sa ikanapulong kaliwatan kay wala man kamo nila hatagig pagkaon ug tubig sa dihang nagpanaw kamo gikan sa Ehipto. Gisuholan hinuon nila si Balaam nga anak ni Beor nga taga-Peor sa Mesopotamia sa pagtunglo kaninyo. Apan wala patalinghogi sa Ginoo nga inyong Dios si Balaam ug gihimo hinuon niyang panalangin ang mga tunglo ni Balaam kay gihigugma man kamo niya. Ayaw kamo pagbuhat ug bisan unsa nga makaayo o makapauswag kanila. “Ayaw ninyo likayi ang taga-Edomea kay inyo silang kadugo ingon man ang taga-Ehipto kay nakapuyo man kamo didto. Ang ilang mga kaliwat gikan sa ikatulo ka kaliwatan makasulod sa inyong panagtigom. “Kon atua kamo sa kampo panahon sa gubat, likayi ninyo ang bisan unsa nga hugaw. Kon may usa kaninyo nga gigulaan ug binhi sa panahon sa iyang pagkatulog, kinahanglan nga mogawas siya sa kampo ug dili mobalik hangtod sa sunod nga hapon human siya makaligo. Unya inigsalop sa adlaw makasulod na siya sa kampo. “Paggahin kamog dapit gawas sa kampo nga butangan sa inyong hugaw. Kon malibang kamo, pagkubkob kamo sa yuta pinaagi sa usa ka kahoy o sa inyong hinagiban ug inigkahuman ninyog kalibang taboni kinig yuta kay ang Ginoo nga inyong Dios mosuroy man sa inyong kampo aron pagluwas kaninyo ug pagtugyan sa inyong kaaway nganha kaninyo. Busa kinahanglang limpyo ang inyong kampo aron dili siya makakitag hugaw ug biyaan kamo niya. “Ayaw papaulia sa iyang agalon ang usa ka ulipon nga milayas ug midangop kaninyo. Papuy-a siya sa imong yuta bisag diing lungsora nga nagustohan niya. Ayaw siyag daugdaoga. “Kinahanglang walay Israelita, babaye siya o lalaki, nga magbaligya sa ilang dungog didto sa templo sa mga diosdios. Ug ayaw gayod ninyo gamita ang salapi nga abang sa babaye ug sa lalaki nga nagbaligya sa ilang dungog aron ibayad sa imong panaad sa Ginoo nga inyong Dios. Gikasilagan kini sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw patuboi ang salapi, pagkaon o bisan unsa nga bayloon sa imong isigka-Israelita. Mahimong patuboan ninyo ang nabaylo sa usa ka langyaw apan ayaw patuboi ang inyong gipahulaman sa inyong isigka-Israelita aron panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan ninyong buhaton didto sa nasod nga sa dili madugay mapanag-iya na ninyo. “Kon may gipanaad kamo sa Ginoo nga inyong Dios, kinahanglang inyo kining tumanon kay paninglon kini sa Ginoo ug sala ang dili pagtuman niini. Apan kon dili kamo manaad, dili kamo makasala. Tumana gayod ang inyong mga panaad sa Ginoo nga inyong Dios. “Kon moadto ka sa parasan sa imong isigkatawo, makahimo ka pagkaon ug paras kutob sa imong gusto apan ayaw pagdala ngadto sa inyo. Kon moadto ka sa uma sa trigo sa imong isigkatawo, makahimo ka pagpangutlo pinaagi sa kamot apan ayaw gamitig sanggot. “Kon ang usa ka lalaki mangasawa ug unya dili na gusto ang lalaki sa babaye kay may hipalgan man ang lalaki nga wala niya higustohi bahin sa babaye, maghimo siya ug sulat sa pakigbulag ug ihatag niya kini sa babaye ug papahawaon niya ang babaye sa iyang balay. Kon ang maong babaye maasawa sa laing lalaki ug ang iyang ikaduhang bana wala nay gusto kaniya, sulatan niya ang babaye ug sulat sa pakigbulag ug hinginlan niya siya. O kon mamatay ang ikaduhang bana, dili siya mahimong pangasaw-on pag-usab sa unang bana niya kay gipahimuslan na man siyag lain. Ang pagbuhat sa ingon ngil-ad sa atubangan sa Ginoo ug kinahanglan nga dili ninyo hugawan ang yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Kon bag-o pang minyo ang usa ka lalaki, kinahanglang dili siya tawgon sa pagkasundalo o pag-alagad sa gobyerno. Hatagan siyag kagawasan sulod sa usa ka tuig aron makahigayon pagtipon sa iyang asawa ug paglipay uban kaniya. “Ayaw kuhaa ang usa ka galingan ingon nga garantiya kay sama ra nga ang panginabuhi sa iyang banay maoy imong gikuha ingon nga garantiya. “Kon may hisakpan nga nanagit sa iyang isigka-Israelita aron iyang ulipnon o ibaligya, ang nagdagit kinahanglang patyon. Sa ingon mawagtang ang daotan gikan sa inyong katilingban. “Pagbantay pag-ayo sa bisan unsang timailhan sa sanla ug tumana gayod ang gipabuhat sa mga pari nga sakop sa banay ni Levi sumala sa akong mando. Hinumdomi ang gihimo sa Ginoo nga inyong Dios ngadto kang Miriam sa inyong pagpanaw gikan sa Ehipto. “Kon magpahulam kag bisan unsa sa imong isigka-Israelita, ayaw pagdayon sa iyang balay aron pagkuha sa garantiya. Paghulat sa gawas ug siya ray pakuhaa niini. Kon kabos siya ug sinina ang iyang gigarantiya kanimo, ayaw kini tagoi sa imong balay sa tibuok gabii. Iuli kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw aron magamit niya kini pagkatulog ug pasalamatan ka niya. Unya magpasalamat siya ug ang Ginoo nga imong Dios mahimuot kanimo. “Ayaw bintahai ang kabos ug timawa nga trabahador, Israelita man siya o langyaw nga nagpuyo sa usa sa inyong mga lungsod. Hatagi siya sa iyang inadlawng suhol sa dili pa mosalop ang adlaw kay gikinahanglan kaayo niya kini tungod kay kabos man siya. Kon dili mo kini buhaton, motuaw siya sa Ginoo batok kanimo ug ilhon ka unya nga sad-an. “Kinahanglang dili patyon ang amahan tungod sa sala sa iyang anak o ang anak tungod sa sala sa iyang amahan. Patyon lamang ang tawo tungod sa iyang kaugalingong sala. “Ayaw hikawi sa hustisya ang usa ka dumuduong ug ilo. Ayaw kuhaa ang bisti sa usa ka biyuda ingon nga garantiya. Hinumdomi nga naulipon kamo didto sa Ehipto ug giluwas kamo sa Ginoo nga inyong Dios busa gisugo ko kamo sa pagbuhat niini. “Kon makabiya kamog usa ka bugkos nga trigo didto sa uma inigpangani ninyo, ayaw na kinig balika. Ihatag na lamang kini sa mga langyaw, sa mga ilo ug mga biyuda aron panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton. Kon mangani kamo sa inyong olibo, ayaw na kini panghagdawi. Ihatag na lamang sa mga langyaw, sa mga ilo ug sa mga biyuda ang nasalin. Kon mamupo na kamo sa inyong ubas, ayaw na kini hagdawi. Ihatag na lamang ang nahisalin ngadto sa mga langyaw, sa mga ilo ug sa mga biyuda. Hinumdomi nga kamo naulipon didto sa Ehipto busa gisugo ko kamo sa pagbuhat niini. “Kon adunay kaso nga husayon sa hukmanan, hukmi ninyo kon kinsay nasayop ug kinsay husto. Kon ang sad-an angay latoson, pakulobon siya sa maghuhukom diha sa iyang atubangan ug ipalatigo siya sa gidaghanon nga angay sa iyang sala. Apan ang labing daghan kutob ra gayod sa 40 ka latos. Kon ipalatos siyag labaw niini, maulawan siya. “Ayaw sap-ungi ang baba sa baka samtang naggiok kini. “Kon magtipon pagpuyo ang duha ka igsoong lalaki ug unya mamatay ang usa kanila nga walay anak, kinahanglan nga dili magminyo ang biyuda niya ngadto sa laing tawo nga dili sakop sa panimalay. Ang igsoon sa iyang bana kinahanglang maoy mangasawa kaniya. Katungdanan kini sa igsoon sa usa ka bana nga namatay. Ang kamagulangang anak nga lalaki nga matawo maoy modala sa ngalan sa namatay nga igsoon aron dili mahanaw ang iyang ngalan sa Israel. Kon magdumili siya sa pagpangasawa sa biyuda sa iyang igsoon, mahimong modangop ang biyuda ngadto sa hukmanan tungod kay nagdumili man ang maong tawo sa pagbangon sa ngalan sa iyang igsoon nga namatay. Unya ipatawag siya ug pakigsultihan sa mga kadagkoan sa siyudad. Kon moingon siya nga dili siya gusto nga mangasawa sa biyuda, moduol kaniya ang biyuda atubangan sa mga pangulo. Kuhaon sa biyuda ang sandalyas sa igsoon sa iyang namatayng bana ug unya lud-an niya ang nawong sa maong lalaki ug moingon, ‘Mao kini ang himoon ngadto sa lalaki nga magdumili sa pagbangon sa ngalan sa iyang igsoon.’ Nganlan ang banay sa maong tawo, ‘Ang banay sa tawo nga gihuboan ug sandalyas.’ “Kon may duha ka lalaki nga mag-away ug ang asawa sa usa kanila motabang sa iyang bana ug gunitan niya ang itlog sa kaaway sa iyang bana, putla ang iyang kamot sa walay kukaluoy. “Ayaw paggamit ug timbangan nga dili husto ug ayaw paggamit ug dili hustong sukdanan. Ang husto gayong sukdanan ug timbangan mao lamay gamita aron mabuhi kamog dugay didto sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Gikasilagan sa Ginoo ang mga tawo nga manlimbong. “Hinumdomi ang gibuhat kaninyo sa mga Amalekanhon sa nagpanaw kamo gikan sa Ehipto. Gilipot kamo nila sa dihang gipangapoy ug nangaluya na kamo pag-ayo ug gipamatay ang tanan nga nanglimbasog nga nagsunod kaninyo. Busa kon hatagan na kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug kalinaw didto sa yuta nga ihatag niya kaninyo, puoha ninyo ang mga Amalekanhon aron dili na gyod sila mahinumdoman pa. Ayaw gayod kini kalimti! “Kon adto na kamo sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ug makapuyo na kamo didto, dad-a ang tanang unang mga abot ninyo nga sinulod ug basket ngadto sa dapit nga alampoanan nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios. Adtoa ninyo ang pari nga maoy nagdumala nianang higayona ug ingna siya, ‘Ipahayag ko karon sa Ginoo nga ania na ako sa yuta nga gisaad sa Ginoo sa atong katigulangan nga ihatag niya kanato.’ “Unya kuhaon sa pari ang basket nga gisudlan sa unang abot ug ibutang niya kini atubangan sa halaran sa Ginoo. Ug kini maoy inyong isulti sa atubangan sa Ginoo: ‘Ang akong katigulangan taga-Aramea ug naglatagaw siya. Miadto siya sa Ehipto ug mipuyo didto sa diyutay pa ang iyang katawhan. Ug didto misanay siya ug nahimong gamhanan. Gidaugdaog kami pag-ayo sa mga Ehiptohanon, gipakaulawan ug giulipon. Nagpakitabang kami sa Ginoo, ang Dios sa among katigulangan ug gidungog niya ang among mga pag-ampo ug nakita niya ang pagdaugdaog ug pagpakaulaw kanamo. Gikuha kami sa Ginoo ginamit ang iyang gahom ug makalilisang nga mga buhat, mga ilhanan ug mga milagro ug gidala kami niya niining dapita ug gihatag kanamo kining tabunok nga yuta. Busa gidala ko kining unang abot nga gihatag mo kanako, O Ginoo.’ “Unya ibutang kini sa atubangan sa Ginoo ug simbaha siya. Sa ingon, maglipay kamo ug ang mga Levita ingon man ang mga langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo tungod sa tanang maayong butang nga gihatag sa Ginoo kaninyo ug sa inyong panimalay. “Sa matag ikatulong tuig nga mao ang tuig nga ihatag mo ang ikapulo sa tanan mong abot ngadto sa mga Levita ug sa mga langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo ingon man sa mga ilo ug mga biyuda aron aduna silay makaon, isulti atubangan sa Ginoo nga inyong Dios kining mosunod, ‘Gihatag ko na sa mga Levita ug sa mga langyaw ingon man sa mga ilo ug sa mga biyuda ang balaang bahin sumala sa imong gisugo kanako. Wala ako mosupil o malimot sa imong kasugoan. Wala ako mokaon sa ikapulo samtang nagbangotan ako, wala maghatag niini samtang hugaw ako o naghalad niini ngadto sa mga patay. Nagmatinumanon ako sa Ginoo nga akong Dios. Busa tan-awa ako gikan sa imong balaang puloy-anan sa langit ug panalangini intawon ang imong katawhan, ang Israel, ingon man ang maayo ug tabunok nga yuta nga imong gihatag kanamo sumala sa imong gisaad sa among katigulangan.’ “Niining adlawa gisugo kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa pagtuman niining tanang mga balaod sa bug-os ninyong kasingkasing ug kalag. Gipahayag ninyo karon nga ang Ginoo mao ang inyong Dios ug nga magkinabuhi kamo sumala sa iyang kabubut-on ug tumanon ninyo ang iyang mga sugo. Karong adlawa usab miingon ang Ginoo nga kamo iyang katawhan sumala sa gisaad niya kaninyo ug nga kamo magtuman sa tanan niyang mga sugo. Himoon kamo niyang labaw sa tanang nasod alang sa iyang dungog ug himaya, usa ka balaang katawhan nga iya sa Ginoo nga inyong Dios, sumala sa iyang gisaad.” Si Moises, uban ang kadagkoan sa Israel, miingon sa katawhan, “Tumana ninyo ang tanang balaod nga gihatag ko kaninyo niining adlawa. Ug sa adlaw nga molabang kamo sa Suba sa Jordan ngadto sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, pagtapok ug dagkong mga bato ug bulita kinig apog. Isulat niini ang kasugoan aron makasulod kamo sa tabunok nga yuta sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo nga Dios sa inyong katigulangan. Sa dihang nakalabang na sila sa Suba sa Jordan, tapoka kining mga bato didto sa Bukid sa Ebal ug bulita kinig apog. Ug didto paghimog halaran nga bato alang sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw paggamit ug ginamiton nga puthaw sa inyong pagtukod niini. Tukora ang maong halaran alang sa Ginoo nga inyong Dios ginamit ang dili sinapsapang mga bato ug sa ibabaw niini paghalad ug halad nga sunogon alang sa Ginoo nga inyong Dios. Ug paghalad kamo ug mga halad sa pakigdait ug kan-a kini didto ug paglipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. Klaroha gayod pagsulat diha sa mga bato ang tanang sugo sa Dios.” Unya si Moises ug ang mga pari nga sakop sa banay ni Levi miingon sa tibuok Israel, “Pamati, katawhan sa Israel: Niining adlawa nahimo kamong katawhan sa Ginoo nga inyong Dios. Busa pamatia ug tumana ang iyang mga sugo nga gihatag ko karon kaninyo.” Niadto gihapong adlawa gipahimangnoan ni Moises ang katawhan sa Israel. Siya miingon, “Sa dihang makatabok na kamo sa Suba sa Jordan, ang mga banay ni Simeon, ni Levi, ni Juda, ni Isacar, ni Jose ug ni Benjamin mobarog sa Bukid sa Gerisim aron sa pagpanalangin sa katawhan. Didto sa Bukid sa Ebal, mobarog ang mosunod nga mga banay kon isulti na ang mga tunglo: banay ni Ruben, ni Gad, ni Aser, ni Zabulon, ni Dan ug ni Neftali. Sa kusog nga tingog isangyaw kini sa mga Levita ngadto sa tanang Israelita: “‘Tinunglo ang tawo nga maghimog diosdios gikan sa kahoy, bato o metal ug mosimba niini sa tago. Gikasilagan kini sa Ginoo.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga magpakaulaw sa iyang amahan o inahan.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga magbalhin sa utlanan sa yuta sa iyang isigka-Israelita.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga magpasalaag sa usa ka buta ngadto sa dili hustong dalan.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo kon hikawan niya sa hustisya ang usa ka langyaw, ilo o biyuda.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa asawa sa iyang amahan kay gipakaulawan man niya ang iyang amahan.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa bisan unsang mananap.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa iyang igsoong babaye o sa babaye nga igsoon sa amahan o sa inahan lamang.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa iyang ugangang babaye.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga mopatay sa iyang isigkatawo sa tago.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga mosugot nga suholan aron pagpatay sa dili sad-an.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “‘Tinunglo ang tawo nga dili motuman niining tanan.’ “Ang tanang katawhan moingon, ‘Amen.’ “Kon tahoron ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug tumanon ang tanan niyang mga sugo nga gihatag ko kaninyo niining adlawa, himoon kamo niya nga labaw sa tanang kanasoran sa tibuok kalibotan. Kon tahoron ninyo siya, maangkon ninyo ang tanang panalangin. “Panalanginan niya ang inyong kalungsoran ug kaumahan. “Panalanginan kamo sa Ginoo ug daghang mga anak, daghang kahayopan ug daghang abot sa yuta. “Panalanginan niya ang inyong mga abot ug mga pagkaon. “Panalanginan kamo niya sa tanan ninyong buhaton. “Itugyan sa Ginoo kaninyo ang inyong mga kaaway. Maghiusa sila pagsulong kaninyo apan managan sila nga magkatibulaag. “Pun-on sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong mga kamalig ug panalanginan niya ang tanan ninyong buhaton. Panalanginan kamo niya didto sa yuta nga gihatag niya kaninyo. “Sumala sa gisaad sa Ginoo, himoon kamo niya nga iyang balaang katawhan kon tumanon ninyo ang iyang mga sugo. Ang tanang katawhan sa kalibotan makakita nga iya kamo sa Ginoo ug mahadlok sila kaninyo. Ug maghingapin ang mga kaayohan nga ihatag niya kaninyo. Makabaton kamog daghang mga anak, mosanay ang inyong kahayopan ug modaghan ang abot sa yuta nga gisaad niya sa inyong katigulangan nga ihatag niya kaninyo. Gikan sa iyang tigomanag bahandi nga mao ang langit, paulanan sa Ginoo ang inyong yuta sa panahon sa ting-ulan ug panalanginan niya ang tanan ninyong buhaton. Magpahulam kamo sa kanasoran apan kamo dili manghulam kanila. Himoon sa Ginoo nga kamo mag-una ug dili maulahi, mousbaw ug dili mokunhod kon tumanon ninyo ang iyang mga sugo nga gihatag ko kaninyo niining adlawa. Ayaw kamo pagsupil kaniya o pagsimba sa mga diosdios. “Apan kon dili ninyo tahoron ang Ginoo nga inyong Dios ug dili tumanon ang iyang mga sugo nga gihatag ko karon kaninyo, mahiagom kamo niining tanang tunglo: “Tunglohon ang inyong kalungsoran ug kaumahan. “Tunglohon ang inyong mga abot ug mga pagkaon. “Tunglohon ang inyong mga anak, ang abot sa yuta ug ang inyong kahayopan. “Tunglohon kamo sa tanan ninyong buhaton. “Pahamtangan kamo sa Ginoo ug mga tunglo, kaguliyang ug kapakyasan sa tanan ninyong paningkamot hangtod nga mangamatay kamo ug sa kalit mahanaw tungod sa daotan ninyong mga buhat ug sa pagsalikway ninyo kaniya. Ang Ginoo magpadala kaninyog kamatay hangtod nga mapuo kamo didto sa yuta nga inyo karong adtoan ug panag-iyahon. Kastigohon kamo sa Ginoo pinaagi sa grabing sakit, hilanat, hubaghubag ug sa grabing kainit ug hulaw ug sakit sa mga tanom. Motakboy kini kaninyo hangtod nga mapuo kamo. Dili na mohatag kaninyog ulan ang langit ug ang yuta mogahi sama sa puthaw. Imbis tubig ang ihatag sa Ginoo kaninyo ingon nga ulan, abog hinuon. Mahulog kini kaninyo gikan sa langit hangtod mangamatay kamo. “Itugyan kamo sa Ginoo ngadto sa inyong mga kaaway. Maghiusa kamo pagsulong kanila apan managan kamo nga magkatibulaag. Ang tanang gingharian sa kalibotan malisang sa inyong dangatan. Ang inyong patayng lawas kan-on sa mga langgam ug sa mga mananap ug wala nay moabog kanila. Ipahamtang sa Ginoo kaninyo ang mga hubag nga nahiagoman sa mga Ehiptohanon ingon man sa kabahong, mga nukanuka ug kaskaro nga dili gayod maayo. Buangon, butaan ug libogon kamo sa Ginoo. Magsukarap kamo sa udtong tutok sama sa buta ug dili kamo molampos bisan unsay inyong buhaton. Daugdaogon kamo ug tulison kanunay ug walay motabang kaninyo. “Mangasawa kamo apan lain ang magpahimulos kaniya. Magtukod kamog balay apan dili kamo makapuyo niini. Magtanom kamog mga paras apan dili kamo makapahimulos sa bunga niini. Ihawon ang inyong baka diha sa inyong atubangan apan dili kamo makakaon niini. Kuhaon ang inyong mga asno ug dili na kini iuli. Itugyan ngadto sa inyong mga kaaway ang inyong karnero ug walay motabang kaninyo. Bihagon ang inyong mga anak ug ibaligya ngadto sa mga langyaw. Samtang magtan-aw kamo mawili kamo pag-ayo kanila apan wala kamoy mahimo. Usa ka nasod nga wala ninyo hiilhi maoy mokaon sa abot sa yuta nga inyong giuma. Daugdaogon kamo ug paantuson sa tibuok ninyong kinabuhi ug inigkakita ninyo niining tanan, mabuang kamo. Pahubagan kamo sa Ginoo diha sa inyong tuhod ug bitiis ug maputos kamog hubag gikan sa ulo ngadto sa tiil ug dili kamo mamaayo niini. “Ipabihag kamo sa Ginoo ingon man ang hari nga inyong gipili nga magmando kaninyo ngadto sa usa ka nasod nga wala ninyo ug sa inyong katigulangan hiilhi ug didto magsimba kamo sa mga diosdios nga kahoy ug bato. Mahadlok ug matingala sila sa mahitabo kaninyo ug kataw-an kamo nila. “Daghan ang inyong ipugas apan diyutay lamang ang inyong maani kay hutdon kinig kaon sa dulon. Mananom kamog mga paras, alimahan ninyo kini, apan wala kamoy mapupo nga ubas o mainom nga bino kay kan-on man kini sa mga ulod. Magtanom kamog daghang olibo apan wala kamoy lana nga makuha kay mangatagak man ang mga bunga niini. Makabaton kamog mga anak apan pamihagon sila. Ang mga dulon maoy magpahimulos sa inyong kakahoyan ug sa mga abot sa inyong uma. “Ang mga langyaw nga nagpuyo uban kaninyo mag-anam ug uswag samtang kamo mag-anam ug us-os. May salapi sila nga ikapahulam kaninyo apan wala kamoy ikapahulam kanila. Silay maghari kaninyo. “Mahitabo kaninyo kining tanang tunglo. Mogukod kini kaninyo hangtod nga mangamatay kamo kay wala man kamo motuman sa tanang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Mahitabo kini kaninyo ug sa inyong kaliwat ingon nga ilhanan sa nagpadayon nga silot sa Dios. Gipanalanginan kamo pag-ayo sa Ginoo apan wala ninyo ikalipay ang pag-alagad kaniya. Busa itugyan kamo niya ngadto sa inyong mga kaaway ug mag-alagad kamo kanila. Gutomon kamo ug uhawon, mahimong hubo ug wala gayoy mahimo. Sangonan sa Ginoo ug yugong puthaw ang inyong liog hangtod nga mapuo kamo. Gikan sa layong dapit ang Ginoo magpadalag usa ka nasod nga makig-away kaninyo. Dili ninyo masabtan ang ilang pinulongan ug mosakdap sila kaninyo sama sa agila. Bangis sila ug walay kaluoy bisan sa mga tigulang ug kabataan. Hudton nila ang inyong kahayopan ug mga tanom ug mangamatay kamo sa gutom. Hutdon nilag kuha ang inyong abot nga kalan-on, bino o lana ug walay mahibilin sa inyong kahayopan hangtod nga mangamatay kamo. Palibutan nila ang tanan ninyong kalungsoran sa tibuok nasod nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios hangtod nga malumpag ang habog nga mga kota nga inyong gisaligan. “Kon palibutan na kamo sa inyong mga kaaway, kan-on ninyo tungod sa kagutom bisan gani ang inyong mga anak nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ang tawo nga maluluy-on ug dato dili na gani mohatag ug pagkaon bisan sa iyang igsoon, asawa ug mga anak nga nahibilin. Dili siya makigbahin kang bisan kinsa kanila sa unod sa iyang mga anak nga iyang kan-on kay mahadlok siya nga wala unyay masalin kaniya samtang nagpadayon paglibot sa inyong kalungsoran ang inyong mga kaaway. Ang babaye nga maluluy-on ug dato nga dili gani molakaw nga magtiniil, mohikaw sa minahal niyang bana ingon man sa iyang mga anak sa inunlan nga migula kaniya. Taliwala sa iyang kawad-on, kan-on niya sa hilom ang inunlan ug ang bata samtang palibutan kamo ug ang tanan ninyong kalungsoran sa inyong mga kaaway. “Kon dili ninyo tumanon ang tanang balaod nga nahisulat niining basahona ug dili ninyo tahoron ang halangdon ug gikahadlokan nga ngalan ni Yahweh nga inyong Dios, pahamtangan kamo niya ingon man ang inyong mga kaliwat sa grabi ug talagsaong mga alantuson inubanan sa grabing sakit nga molungtad ug dugay. Pahamtangan kamo pag-usab sa Ginoo sa mga sakit nga inyong gikahadlokan ug nahiagoman didto sa Ehipto ug dili gayod kamo mangaayo. Pahamtangan pa gayod kamo sa Ginoo sa tanang matang sa sakit nga wala hisgoti sa basahon sa balaod hangtod nga mapuo kamo. Bisag ingon kamo kadaghan sa mga bituon sa langit, diyutay lamang ang mahibilin kaninyo kay wala man ninyo patalinghogi ang Ginoo nga inyong Dios. Sama nga kaniadto gikalipay sa Ginoo ang pagpanalangin ug pagpadaghan kaninyo, ikalipay usab niya ang pagguba ug pagpatay kaninyo. Bihagon kamo gikan sa nasod nga inyo karong adtoan ug panag-iyahon. “Patibulaagon kamo sa Ginoo ngadto sa tanang suok sa tanang kanasoran ug didto magsimba kamo sa mga diosdios nga kahoy ug bato—mga diosdios nga wala simbaha ninyo o sa inyong katigulangan. Dili kamo magmalinawon didto. Maglatagaw kamo, kanunay lamang mabalaka ug kawad-ag paglaom. Walay kasigurohan ang inyong kaugmaon. Mahadlok kamo adlaw ug gabii ug ang inyong kinabuhi kanunay nga mamiligro. Tungod sa kahadlok nga inyong bation ug sa mga talan-awon nga inyong makita, moingon kamo sa pagkabuntag, ‘Maayo unta kon gabii pa karon’ ug inigkagabii moingon kamo ‘Maayo unta kon buntag pa karon.’ Pinaagi sa usa ka barko dad-on kamo sa Ginoo balik sa Ehipto bisan pag nagsaad siya kaninyo nga dili na niya kamo pabalikon didto. Didto ibaligya ninyo ang inyong kaugalingon ingon nga mga ulipon ngadto sa inyong mga kaaway apan walay mopalit kaninyo.” Mao kini ang giingon sa kasabotan nga gisugo sa Ginoo nga himoon ni Moises sa katawhan sa Israel didto sa Moab. Dugang kini sa kasabotan nga iyang gihimo uban kanila didto sa Bukid sa Sinai. Gipatawag ni Moises ang tanang Israelita ug giingnan niya sila, “Kamo mismo nakakita sa gibuhat sa Ginoo kang Paraon didto sa Ehipto ug sa tanan niyang opisyal ug sa tibuok niyang nasod. Nasaksihan ninyo ang makalilisang nga pagsulay ug mga timailhan ug milagro nga iyang gihimo. Apan hangtod karon ang Ginoo wala mohatag kaninyog pangisip, mata o dalunggan nga makatukib niining tanan. Gigiyahan kamo sa Ginoo didto sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig ug wala mangagisi ang inyong bisti o mangadaot ang inyong mga sandalyas ug wala maunsa ang inyong mga tiil. Didto wala kamo makakaog pan o makainom ug bino apan gihatagan kamo sa Ginoo sa inyong gikinahanglan aron masayod kamo nga siya mao ang inyong Dios. Sa pag-abot ninyo dinhi, nakig-away kanato si Sihon nga hari sa Hesbon ug si Og nga hari sa Basan apan gibuntog nato sila. Nailog nato ang ilang yuta ug gihatag ngadto sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug sa katunga sa banay ni Manases. Tumana gayod ang gimbut-an niining maong kasabotan aron molampos kamo sa tanan ninyong paningkamot. “Karon, atubangan sa Ginoo nga inyong Dios nagtindog kamong tanan: ang inyong mga pangulo sa banay, ang inyong kadagkoan ug mga opisyal ug ang tanang mga Israelita, mga lalaki, mga babaye ug mga kabataan uban sa mga langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo ug nag-alagad kaninyo. Ania kamo karon dinhi aron sa pagdawat sa kasabotan nga himoon sa Ginoo uban kaninyo niining adlawa. Maoy tuyo niya ang paghimo kaninyo nga iyang katawhan ug nga siya mahimo nga inyong Dios sumala sa gisaad niya kaninyo ug sa inyong katigulangan nga si Abraham, si Isaac ug si Jacob. Dili lamang kay kamo ray iyang gipakigsabotan kondili lakip niadtong wala pa dinhi uban kanato niining adlawa atubangan sa Ginoo nga atong Dios. “Nasayod kamo sa atong kahimtang didto sa Ehipto ug kon giunsa nato paglatas sa kayutaan sa ubang kanasoran. Nakita ninyo ang mga butang nga angay isalikway, ang ilang mga diosdios nga kahoy ug bato, plata ug bulawan. Pagmatngon kamo nga walay usa kaninyo nga mobiya sa pag-alagad sa Ginoo nga atong Dios ug mag-alagad hinuon sa mga diosdios sa ubang kanasoran kay tingali unyag may usa kaninyo nga mahisama sa gamot nga mahimong tanom nga pait ug makahilo. Ug inigkabati niya sa mga gimbut-an ug mga tulomanon sa kasabotan dili siya angay moingon nga walay kadaot nga mahitabo kaniya bisan pag magpadayon siya sa iyang pagkagahig ulo kay makadaot kini sa tanang tawo, maayo ug daotan. Dili gayod mopasaylo kaniya ang Ginoo. Mosilaob hinuon ang iyang kasuko batok nianang tawhana ug mahiagom siya sa tanang tunglo nga nahisulat niining basahona. Papason gayod sa Ginoo ang ngalan sa maong tawo. Hinginlan siya sa Ginoo gikan sa tanang banay sa Israel ug kastigohon sa tanang tunglo diha sa kasabotan nga nahisulat niining basahona. “Ang inyong mga kaliwat ug ang mga langyaw nga gikan sa halayong dapit makakita sa mga katalagman ug mga balatian nga ipahamtang sa Ginoo kaninyo. Ang inyong yuta mawad-an sa katambok ug malukop sa asupre ug asin. Wala gayoy tanom nga motubo didto bisan gani ang mga sagbot. Mahisama kini sa Sodoma ug Gomora, sa Adma ug sa Zeboim nga gilaglag sa Ginoo tungod sa hilabihan niyang kasuko. Unya mangutana ang tanang kanasoran, ‘Nganong gihimo man kini sa Ginoo sa ilang yuta? Unsay hinungdan nga nasuko man siya pag-ayo?’ Mao kini ang ilang itubag, ‘Kay gisalikway man nila ang kasabotan nga gihimo sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, uban kanila sa dihang gikuha niya sila sa Ehipto. Nagsimba ug nag-alagad sila sa ubang mga dios nga wala ipasimba kanila sa Ginoo. Busa misilaob ang kasuko sa Ginoo sa iyang katawhan ug gipahiagom sila sa tanang tunglo nga nahisulat niining basahona. Sa hilabihan niyang kasuko gihinginlan niya sila gikan sa ilang nasod ug giabog ngadto sa laing nasod diin atua sila karon.’ “Adunay mga tinago ang Ginoo nga atong Dios nga wala niya ipadayag. Apan gipadayag niya ang iyang Balaod ug angay kining sundon nato ug sa atong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. “Unya sa panahon nga mahitabo na kaninyo kining mga panalangin ug mga tunglo nga akong giingon kaninyo, mahinumdoman ninyo ang akong pagpapili kaninyo kon adto na kamo sa mga nasod diin kamo patibulaagon sa Ginoo nga inyong Dios. Kon mobalik kamo ug ang inyong mga kaliwat ngadto sa Ginoo nga inyong Dios ug tumanon ninyo sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag ang tanan nga gisugo ko kaninyo niining adlawa, iuli niya ang inyong mga bahandi ug kaluy-an kamo niya ug unya panguhaon kamo niya gikan sa mga nasod diin kamo patibulaaga. Bisan pag adto kamo ilabay sa kinalayoang suok sa kalibotan, kuhaon kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug dad-on ngadto sa yuta sa inyong mga katigulangan aron manag-iya kamo niini. Himoon kamo niya nga mas mauswagon ug mas daghan kay sa inyong mga katigulangan. Bag-ohon niya ang kasingkasing ninyo ug sa inyong mga kaliwat aron higugmaon ninyo siya sa bug-os ninyong kasingkasing ug kalag aron kamo mabuhi. Ipahamtang niya kining tanang tunglo ngadto sa inyong mga kaaway nga naglutos kaninyo. Ug alagaran na usab ninyo ang Ginoo ug buhaton unya ninyo ang gisugo ko karon kaninyo. Himoon kamong mauswagon sa Ginoo sa tanan ninyong paningkamot. Mosanay kamo ug ang inyong kahayopan ug modaghan ang inyong abot. Ikalipay niya ang paghimo kaninyong mauswagon ingon nga gikalipay niya ang pagpauswag sa inyong mga katigulangan kon patalinghogan ninyo siya ug tumanon ninyo ang mga sugo nga nahisulat niining basahona ug kon mobalik kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa kinasingkasing gayod. “Dili lisod ang gihatag ko kaninyong sugo karong adlawa. Wala kini didto sa langit busa dili kamo makaingon, ‘Kinsa may moadto sa langit aron pagkuha niini alang kanato aron kita makadungog ug makatuman niini?’ Wala usab kini didto sa tabok sa lawod nga moingon kamo, ‘Kinsa may motabok aron pagkuha niini aron makadungog kita ug makatuman niini?’ Duol ra kaayo kini kaninyo. Anaa ra kini sa inyong baba ug kasingkasing busa makatuman kamo niini. “Karong adlawa pagpili kamo niini: kinabuhi ba ug kauswagan o kamatayon ba ug katalagman? Kon tumanon ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga gihatag ko kaninyo karong adlawa nga mao ang paghigugma sa Ginoo nga inyong Dios, ang pagsunod sa iyang kabubut-on ug pagbantay sa tanan niyang mga sugo, mahimo kamong lig-on ug modaghan pag-ayo ug panalanginan kamo niya sa yuta nga inyong gipadulngan aron mainyo kini. Apan kon inyong isalikway ang akong mga sugo ug madani kamo sa pagsimba ug pag-alagad sa laing mga dios, sultihan ko kamo karon nga mangamatay gayod kamo. Mubo lamang ang inyong kinabuhi sa yuta nga inyong panag-iyahon iniglabang ninyo sa Jordan. Gihimo kong saksi karon ang langit ug ang yuta nga kamo gipapili ko sa kinabuhi o kamatayon, sa panalangin o katalagman. Busa pilia ninyo ang kinabuhi aron kamo ug ang inyong mga kaliwatan molungtad. Higugmaa ang Ginoo nga inyong Dios, alagari siya ug ayaw kamo pagbulag kaniya. Kini makahatag unya kaninyog kusog ug taas nga kinabuhi inigpuyo ninyo sa yuta nga gisaad niya sa inyong katigulangan nga si Abraham, si Isaac ug si Jacob.” Mipadayon si Moises pagsulti sa tanang Israelita. Miingon siya, “120 na ka tuig ang akong edad ug dili na ako makapangulo kaninyo. Giingnan ako sa Ginoo, ‘Dili ka makalabang sa Suba sa Jordan.’ Ang Ginoo mismo ang mag-una kaninyo sa paglabang niini. Laglagon niya kining mga nasora samtang nagpadulong kamo kanila ug inyo silang ilogan sa ilang mga kabtangan. Si Josue maoy mangulo kaninyo sumala sa giingon sa Ginoo. Ingon nga gilaglag sa Ginoo si Sihon ug si Og nga mga haring Amorihanon ug ang ilang mga yuta, laglagon usab niya kining mga nasora. Itugyan niya sila kaninyo ug buhaton ninyo kanila ang akong gisugo kaninyo. Pagmalig-on kamo ug pagmaisogon. Ayaw ninyo sila kahadloki kay ubanan kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Dili kamo niya pakyason o biyaan.” Unya gipatawag ni Moises si Josue ug giingnan niya atubangan sa tanang Israelita, “Pagmalig-on ug pagmaisogon inigpangulo mo niining katawhan ngadto sa yuta nga gisaad sa Ginoo nga ihatag niya sa inyong mga katigulangan. Tabangi sila sa pagpanag-iya niini. Tultolan ug ubanan ka sa Ginoo. Dili ka niya biyaan o talikdan busa ayaw kahadlok.” Gisulat ni Moises kining balaora ug gitugyan ngadto sa mga pari nga Levita nga maoy tigdala sa Sudlanan sa Kasabotan ug sa mga pangulo sa Israel. Gipakanaog niya kining sugoa, “Tapos sa pito ka tuig nga maoy tuig sa pagpapas sa mga utang sa pag-abot sa Kasaulogan sa mga Balongbalong nga maoy panahon nga ang tibuok Israel moduol aron pagsimba sa Ginoo nga inyong Dios didto sa dapit nga ampoanan, basaha ninyog kusog kining balaora atubangan sa tanang mga Israelita. Pundoka ang mga tawo: mga lalaki, mga babaye ug kabataan ug ang mga langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo aron sila makabati niini ug makakat-on sa pagtahod sa Ginoo nga inyong Dios ug tumanon nila pag-ayo ang tibuok balaod. Sa maong paagi, ang ilang mga kaliwat makakat-on sa pagkahadlok sa Ginoo nga inyong Dios samtang kamo magpuyo sa yuta nga panag-iyahon ninyo tabok sa Jordan.” Giingnan sa Ginoo si Moises, “Sa dili madugay mamatay ka. Busa ipatawag si Josue ug pangadto kamo sa Tolda nga Tagboanan aron didto tudloan ko siya sa iyang buhaton.” Gituman kini ni Moises ug ni Josue ug mipakita ang Ginoo sulod sa Tolda nga daw haligi nga panganod nga diha sa pultahan. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Inigkamatay nimo, mosimba kining mga tawhana sa mga diosdios nga gisimba sa mga tawo nga inyong adtoan. Isalikway ako nila ug ilang lapason ang kasabotan nga gihimo ko uban kanila. Unya mosilaob ang akong kasuko kanila ug laglagon ko sila. Biyaan ko sila ug dili ko sila ilhon nga akong katawhan. Mahiagom silag mga dagkong kasamok ug kalisdanan. Unya moingon sila, ‘Nahiagom kita niining mga kasamok kay wala na man kita ubani sa Dios.’ Ug dili ko na unya sila tabangan tungod sa ilang pagkadaotan ug pagsimba sa ubang mga dios. Karon, isulat kining awita ug itudlo kini sa katawhan sa Israel aron kini mahimong akong saksi batok kanila. Pasudlon ko sila nianang tabunok nga yuta sumala sa gisaad ko sa ilang mga katigulangan. Mangaon sila, mabusog ug manambok apan unya alagaran nila ang ubang mga dios. Yubiton ako nila ug ilang isalikway ang akong kasabotan. Inigkahiagom nilag mga dagkong kasamok ug kagul-anan, mahimong saksi kining alawitona batok kanila kay dili malimot pag-awit niini ang ilang mga kaliwatan. Nasayod ako sa ilang gihunahuna karon bisag wala ko pa sila dad-a ngadto sa yuta nga gisaad ko kanila.” Niadtong adlawa gisulat ni Moises ang awit ug gitudloan niya niini ang mga Israelita. Gisultihan sa Ginoo si Josue nga anak ni Nun, “Pagmalig-on ug pagmaisogon kay ikaw ang modala sa mga Israelita ngadto sa yuta nga akong gisaad kanila. Ubanan ko ikaw.” Human masulat ni Moises ang kinatibuk-an gayod niining balaora diha sa usa ka basahon, gihatagan niyag mga pahimangno ang mga Levita nga maoy nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug miingon siya, “Dad-a kining maong basahon sa Balaod ug ipahiluna kini tupad sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga saksi batok kaninyo. Nasayod ako sa inyong pagkamasupilon ug pagkagahig ulo. Kay gihagit ninyo ang Ginoo bisag ania pa gani ako uban kaninyo. Unsa pa kaha kon ako patay na! Pundoka sa atubangan nako ang tanan ninyong kadagkoan ug mga opisyal aron sultihan ko sila sa kasugoan ug himoon kong saksi ang langit ug ang yuta batok kaninyo. Nasayod ako nga tapos ako mamatay, magpakasala kamo ug dili na kamo motuman sa akong gisugo kaninyo. Sa kataposan, moabot kaninyo ang kadaot kay inyo mang isalikway ang Ginoo ug inyong hagiton ang iyang kasuko pinaagi sa inyong pagbuhat sa iyang gidili.” Unya gisulti ni Moises ang tibuok awit samtang namati niini ang katawhan sa Israel. “Pamati, O langit, kay mosulti ako; patalinghogi, O yuta, ang akong mga pulong. Mahulog unta daw ulan ang akong pagtulon-an; patuloa ang mga pulong ko daw yamog ug taligsik diha sa lunhawng kasagbotan. Isangyaw ko ang ngalan sa Ginoo ug pasidunggi ninyo ang atong Dios! “Siya ang Bato kansang buhat hingpit kay matarong man ang tanang paagi niya. Siya ang Dios nga matinumanon, putli ug matarong. Nagbudhi kamo kaniya ug wala na kamo isipang mga anak niya tungod sa inyong kadaotan, hiwi ug balikong kaliwatan. Mao ba kini ang inyong ibalos sa Ginoo, O katawhan nga buangbuang ug hungog? Dili ba siya man ang inyong amahan nga nagbuhat ug naglig-on kaninyo? “Hinumdomi ang inyong kagahapon ug ang taas nga sugilanon sa inyong kaliwatan. Pangutan-a ang inyong katigulangan mahitungod niini; sultihan usab kamo niini sa inyong kadagkoan. Sa dihang gibahinbahin sa Labing Halangdong Dios ang yuta ngadto sa kanasoran ug dihang gilainlain niya ang katawhan, gibutangan niya kinig mga utlanan sumala sa gidaghanon sa mga anak sa Dios. Apan gigahin sa Ginoo ang iyang katawhan alang sa iyang kaugalingon. Si Jacob maoy iyang silbing bahin. “Hikaplagan niya si Jacob didto sa kamingawan diin naghaguros ang hangin; gipanalipdan niya si Jacob ug giamuma pag-ayo, sama sa pag-amoma niya sa iyang kaugalingon. Daw agila nga nagtudlo sa iyang mga piso paglupad ug nagbukhad sa iyang mga pako aron pagsagakay sa iyang mga piso. Ang Ginoo nanalipod sa Israel aron dili siya mahulog. Ang Ginoo ray naggiya sa iyang katawhan; walay laing dios nga miuban kanila. “Gipalatas niya sila sa kabukiran ug gipakaon sa abot sa kaumahan. Sila gipainom niyag dugos gikan sa mga pangpang ug ang ilang mga kahoyng olibo milambo sa batoon nga yuta. May keso sila ug gatas, may tambok silang mga karnero, ug mga baka ug kanding gikan sa Basan. May trigo usab sila, ug ang ilang giinom bino nga labing maayo. “Nanambok ang katawhan sa Israel apan mirebelde; nanambok sila ug midako. Unya gisalikway nila ang Dios nga nagbuhat kanila; ug giyubit ang Bato nga nagluwas kanila. Gipasilaob nila ang iyang pangabubho pinaagi sa pagsimba sa laing mga dios ug gihagit nila ang iyang kasuko pinaagi sa mga buhat nga ngil-ad. Naghalad silag mga mananap ngadto sa mga demonyo nga dili dios, ngadto sa mga diosdios nga wala nila simbaha kaniadto, mga diosdios nga bag-ong hikaplagan nga wala alagari sa inyong katigulangan. Nalimot sila sa Bato nga nagpakatawo kanila, ug wala nila hinumdomi ang Dios nga naghatag kanilag kinabuhi. “Nakita kini sa Ginoo ug tungod sa iyang kasuko gisalikway niya ang iyang mga anak. Ug miingon siya, ‘Talikdan ko sila, ug tan-awon kog unsay modangat kanila kay sila mga daotang kaliwat, mga anak nga mabudhion. Giaghat nila ang akong kasuko kay ila mang gisimba ang laing dios; misilaob ang akong kasuko tungod sa ilang mga diosdios. Busa himoon ko nga mapungot usab sila inigpili ko sa mga tawo nga dili pa nasod; hagiton ko ang ilang kasuko pinaagi sa usa ka nasod nga buangbuang. Nakahaling ug kalayo ang akong kasuko; mosunog kini hangtod sa kinahiladman sa Seol. Gisunog niini ang kalibotan ug ang iyang abot ug ang mga patukoranan sa mga kabukiran. “‘Pahiagomon ko silag mga katalagman; ihurot kog pana ang akong mga udyong kanila. Unya kon sila maluya na sa gutom ug sa hilanat, ug himalatyon na tungod sa makalilisang nga sakit, ipatukob ko sila sa bangis nga mga mananap ug sa mga lala nga bitin. Mangamatay pinaagi sa espada ang anaa sa hawan ug ang atua sa mga lawak mangamatay tungod sa kalisang— ang mga batan-ong lalaki ug babaye, mga masuso ug mga tigulang. Nakahukom ako sa pagpatibulaag kanila ngadto sa layong mga dapit hangtod nga mapuo silang tanan. Apan nabalaka ako nga saypon kini pagsabot sa akong mga kaaway ug moingon sila, “Kami ang nakadaog! ug dili ang Ginoo maoy naghimo niini!”’ “Sila usa ka nasod nga dili magpatambag ug dili makasabot. Kon maalamon pa sila, masabtan unta nila kini; masabtan unta nila ang mahitabo kanila sa ulahing mga adlaw. Unsaon man sa usa ka tawo pagbuntog sa usa ka libo, o sa duha ka tawo pagbuntog sa napulo ka libo, kon ang ilang kaaway wala pa itugyan kanila sa ilang Bato nga mao ang Ginoo? Ang ilang bato dili sama sa atong Bato; bisan gani sila nga atong mga kaaway nasayod man niini. Kay ang ilang paras gikan sa Sodoma ug Gomora; makahilo ug pait ang mga bunga niini. Sama sa lala sa bitin ang ilang bino. “Dili ba gitipigan ko man kining tanan didto sa akong tipiganan? Akoa ang katungod sa pagpanimalos ug pagsilot kay hapit na moabot ang panahon nga madakin-as sila ug mahiagom sa katalagman, ug malaglag sila sa kalit lamang. Kay ang Ginoo mohukom dapig sa iyang katawhan, ug kaluy-an niya ang iyang mga alagad inigkasayod niya nga wala na silay kusog ug wala nay mahibilin kanila, ulipon ug dili ulipon. Unya mangutana ang Ginoo sa iyang katawhan, ‘Hain na man ang ilang mga diosdios, ang bato nga ilang dangpanan nga mikaon sa tambok sa ilang mga halad, sa mga mananap nga gihalad ug miinom sa bino nga ilang gihalad? Patabanga sila kaninyo ug himoa sila nga inyong panalipod. “‘Karon ilha ninyo nga ako ray tinuod nga Dios; wala nay lain gawas kanako. Ako mopatay ug mohatag ug kinabuhi; mosamad ako ug moayo usab niini. Walay makailog kang bisan kinsa gikan sa akong gahom. Bayawon ko ang akong kamot ngadto sa langit ug ipanumpa ko, ingon nga ako buhi hangtod sa hangtod, nga sa dihang mabaid ko na ang akong espada, gamiton ko kini sa pagsilot. Panimaslan ko ang akong mga kaaway ug ang nagdumot kanako. Paimnon kog dugo ang akong mga udyong ug palamyon kog unod ang akong espada, lakip niini ang dugo sa gipamatay ug sa mga gipamihag nga tag-as ug buhok.’ “Dayga ninyo, O mga nasod, ang iyang katawhan, kay manimalos gayod siya sa kamatayon sa iyang mga alagad; panimaslan niya ang iyang mga kaaway. Hugasan niya sa sala ang yuta nga puy-an sa iyang katawhan.” Si Moises ug si Josue nga anak ni Nun misulti niining awita aron makabati niini ang katawhan sa Israel. Human sa pakigpulong ni Moises ngadto sa katawhan sa Israel, miingon siya kanila, “Itisok sa inyong kasingkasing ang tanan nga gisulti ko kaninyo niining adlawa. Ipatuman kini sa inyong mga anak aron ilang matngonan pag-ayo ang tanan nga giingon niining balaod. Dili kini butang nga katiawtiawan kay mao kini ang tibuok ninyong kinabuhi. Kon tumanon ninyo kini, magpuyo kamog dugay didto sa yuta nga inyong panag-iyahon tabok sa Jordan.” Niana gayong adlawa, giingnan sa Ginoo si Moises, “Tungas niining bukid sa Abarim, ang bukid sa Nebo nga anaa sa Moab atbang sa siyudad sa Jerico. Unya lantawa ang yuta sa Canaan nga buot kong ihatag sa mga Israelita. Adto ka mamatay sa bukid nga imong tungason sama kang Aaron nga imong igsoon nga namatay sa Bukid sa Hor tungod kay wala man ninyo tumana ang akong sugo ug wala ninyo ako tahora taliwala sa mga Israelita duol sa katubigan sa Meribat Cades, sa Kamingawan sa Zin. Makalantaw ka sa yuta apan dili ka makasulod niining yutaa nga ihatag ko sa mga Israelita.” Sa hapit na mamatay si Moises, ang tawo nga pinili sa Dios, gipanalanginan niya ang mga Israelita. Siya miingon, “Mianhi ang Ginoo gikan sa Sinai, gikan sa Edomea daw kaadlawon ug gikan sa Bukid sa Paran daw banagbanag. Mianhi siya kinuyogan sa linibo ka mga anghel ug sa tuo niyang kamot nagbitbit siyag kalayo nga nagdilaab. Iyang gihigugma pag-ayo ang iyang katawhan ug ubos sila sa iyang pagmando, ang tanan gihalad ngadto kaniya. Nagsunod kami kanimo sumala sa imong balaod nga gihatag mo kanamo pinaagi kang Moises ingon nga panulondon sa mga anak ni Jacob. Nahimong hari sa Jesurun ang Ginoo sa dihang nagtigom ang mga kadagkoan ug ang tanang banay sa Israel.” Si Moises miingon mahitungod sa banay ni Ruben: “Molungtad unta si Ruben ug dili mamatay bisag diyutay ra sila.” Mahitungod kang Juda, si Moises miingon: “Pamatia, Ginoo, ang tingog ni Juda ug patipona siya sa imong katawhan. Panalipdi siya sa imong mga kamot ug tabangi siya batok sa kaaway niya.” Mahitungod kang Levi, siya miingon: “Ihatag kang Levi ang imong Tumim, ug ihatag ang Urim sa imong matinud-anong alagad kay nasulayan mo siya didto sa Masa, ug gibadlong mo siya duol sa katubigan sa Meriba. Wala niya tagda ang iyang amahan ug inahan ug wala niya ilha ang iyang mga igsoon ug ang kaugalingon niyang mga anak, apan gituman niya ang imong sugo ug gitamod niya pag-ayo ang imong kasabotan. Tudloan sa mga Levita ang mga kaliwat ni Jacob sa imong mga tulomanon; ug ang Israel sa imong balaod, ug ihalad nila kanimo ang mga insenso ug ang tibuok halad nga ilang gisunog. Panalangini, O Ginoo, ang iyang kabtangan ug dawata ang iyang binuhatan. Laglaga sila nga misupak ug nagdumot kaniya aron dili na sila makabangon.” Mahitungod kang Benjamin, miingon siya: “Si Benjamin gihigugma sa Ginoo, nagpuyo siya nga layo sa kadaot diha sa iyang presensya. Gipanalipdan siya kanunay sa Ginoo nga anaa magpuyo sa kabungtoran niya.” Mahitungod kang Jose, miingon siya: “Panalanginan unta sa Ginoo ang yuta ni Jose, sa mga bililhong panalangin gikan sa langit, sa yamog, sa mga lalom nga tubig nga anaa sa ilalom sa yuta. Pabungahon unta niyag daghan ang mga tanom sa iyang kaumahan matag bulan. Hatagan usab unta si Jose ug daghang abot gikan sa kabukiran ug kabungtoran ug uban pang abot sa yuta. Kining maong panalangin gikan kaniya nga nagsulti gikan sa sampinit nga nagdilaab. Modagaya unta sa ulo ni Jose ug modagayday sa iyang agtang kining bililhong mga gasa kay gipili man siya nga labaw sa tanan niyang igsoon. Kusgan si Jose sama sa panganay nga torong baka ug may sungay sama sa ihalas nga baka; sungay nga maoy iyang isungag sa ubang mga nasod ug sa tanang suok sa kalibotan. Ingon niini ang libo ka libo nga katawhan sa Efraim ug ang linibo nga katawhan sa Manases.” Mahitungod kang Zabulon ug kang Isacar, miingon siya: “Paglipay, Zabulon, sa imong mga pagpanaw ug paglipay, Isacar, diha sa imong mga tolda. Ilang dapiton ang mga nasod sa pag-adto sa ilang kabukiran diin ihalad nila ang mga tukma nga halad. Kuhaon nila ang daghang bahandi sa kadagatan ug ang tinagong bahandi sa kabaybayonan.” Ania ang giingon ni Moises mahitungod kang Gad: “Dalaygon siya nga naghatag kang Gad ug dakong yuta. Sama sa liyon, mohupo siya ug laksion niya ang ulo ug bukton sa iyang gitukob. Gipili niya alang sa iyang kaugalingon ang labing maayong bahin sa yuta nga gigahin unta alang sa pangulo sa kasundalohan. Miadto siya sa mga pangulo sa katawhan ug inabagan sa Israel gituman niya ang mga sugo ug gimbut-an ang Ginoo.” Mahitungod kang Dan, miingon siya: “Si Dan sama sa itoy nga liyon; milukso siya gikan sa Basan.” Mao kini ang iyang gisulti bahin kang Neftali: “Hatagan ka sa tanan mong gikinahanglan; panalanginan ka pag-ayo sa Ginoo ug panag-iyahon mo ang Lanaw sa Galilea ug ang habagatan niini.” Kini ang gisulti niya bahin kang Aser: “Panalanginan unta si Aser labaw sa iyang mga igsoon ug panggaon unta siya nila ug ituslob ang iyang mga tiil sa lana. Ang mga trangka sa imong ganghaan hinimo unta sa puthaw ug sa bronsi ug magdugang unta ang imong kusog nunot sa imong kagulangon.” Walay dios sama sa imong Dios nga motadlas sa langit aron pagtabang kanimo, O Israel, kay siya mahimayaon man ug gamhanan. Ang Dios nga walay sinugdan ug kataposan maoy imong puloy-anan; lig-onon ka niya sa iyang gamhanang mga bukton. Gihinginlan niya ang imong mga kaaway, ug nagmando siya nga patyon sila. Busa nagpuyo nga layo sa kadaot ang Israel, ug ang mga kaliwat ni Jacob nagpuyo nga malinawon sa yuta nga daghag abot nga kalan-on ug bino, nga gibisibisan sa yamog gikan sa langit. Walay sama kanimo ka malipayon, O Israel! Katawhan ka nga giluwas sa Ginoo! Sama sa taming manalipod siya kanimo, ug siya ang hait mong espada. Mahadlok unta kanimo ang imong mga kaaway ug tunobtunoban unta nimo ang ilang mga halaran. Gikan sa kapatagan sa Moab mitungas si Moises sa Bukid sa Nebo, sa kinatumyan sa Bukid sa Pisga nga atbang sa Jerico. Unya gipakita siya sa Ginoo sa tibuok yuta—gikan sa Gilead hangtod sa Dan, ang tibuok Neftali, ang yuta sa Efraim ug Manases; ang tibuok yuta sa Juda ngadto sa Dagat sa Mediteraneo, ang Negeb, ang walog sa Jerico nga mao ang siyudad sa mga palmera hangtod sa Zoar. Miingon kaniya ang Ginoo, “Mao kini ang yuta nga gisaad ko kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob nga akong ihatag sa ilang mga kaliwat. Gipakita ko kini kanimo apan dili ka makaadto didto.” Busa namatay didto sa Moab si Moises nga alagad sa Ginoo, sumala gayod sa giingon sa Ginoo ug gilubong niya si Moises didto sa usa ka walog sa Moab atbang sa lungsod sa Betpeor. Apan hangtod karon walay nasayod sa tukmang dapit diin siya ilubong. Sa pagkamatay ni Moises 120 na ang iyang edad. Abtik ug lig-on pa siya ug maayo pag mata. Nagbangotan ang mga Israelita alang kaniya didto sa kapatagan sa Moab sulod sa usa ka bulan. Si Josue, ang anak ni Nun, napuno sa espiritu sa kaalam kay gitapion man ni Moises ang iyang kamot ngadto kang Josue. Busa mituman ang mga Israelita kang Josue ug gibuhat nila ang mga mando nga gihatag sa Ginoo kanila pinaagi kang Moises. Sukad masukad walay propeta sa Israel nga sama kang Moises nga suod kaayo sa Ginoo. Gisugo siya sa Ginoo sa paghimo sa mga timailhan ug mga milagro didto sa Ehipto batok kang Paraon ug sa tanan niyang opisyal ug sa tibuok nasod. Gibuhat usab niya ang nagkalainlaing kahibulongan ug makalilisang nga mga butang pinaagi sa talagsaong gahom nga nasaksihan sa tibuok Israel. Human mamatay ang sulugoon sa Ginoo nga si Moises, ang iyang katabang nga si Josue nga anak ni Nun giingnan sa Ginoo, “Patay na si Moises nga akong alagad. Busa ikaw ug ang tanang katawhan sa Israel, pangandam kamo sa pagtabok sa Suba sa Jordan ug lakaw ngadto sa yuta nga gihatag ko kaninyo. Sumala sa giingon ko kang Moises, gihatag ko kaninyo ang tanang yuta nga inyong pagaagian. Ang mga utlanan sa mga yuta ninyo magsukad sa kamingawan sa habagatan hangtod sa kabukiran sa Lebanon sa amihanan ug gikan sa dakong Suba sa Eufrates ug sa kayutaan sa mga Hitihanon sa silangan hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Walay makabuntog kanimo sa tibuok mong kinabuhi. Mag-uban ako kanimo ingon sa pag-uban ko kang Moises ug dili ko gayod ikaw pakyason o biyaan. Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmaisog kay mangulo ka niining katawhan sa pag-ilog niining yutaa nga akong gisaad nga ihatag sa ilang mga katigulangan. Apan lig-ona ang imong kaugalingon ug ayaw pagtalaw. Pagkinabuhi subay sa tibuok Balaod nga gihatag kanimo ni Moises nga akong alagad. Ayaw isalikway ang bisan unsang bahin niini ug molampos ka bisan asa ka. Ayaw gayod kalimti ang basahon sa Balaod. Kinahanglan nga tun-an mo kini adlaw ug gabii ug pagkinabuhi sumala sa tanang nahasulat niini ug magmauswagon ka. Hinumdomi ang akong sugo nga magmalig-on ka ug magmaisogon! Ayaw kahadlok o kaluya tungod kay ako, ang Ginoo nga imong Dios, mag-uban kanimo bisan asa ka.” Unya gimandoan ni Josue ang mga pangulo sa katawhan, “Suroya ninyo ang kampo ug sultihi ang katawhan, ‘Pangandam kamo sa inyong mga dad-onon kay tulo ka adlaw gikan karon manabok kamo sa Suba sa Jordan aron pag-angkon sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios.’” Giingnan ni Josue ang mga banay ni Ruben ug ni Gad ug ang katunga sa banay ni Manases, “Hinumdomi ang gisulti kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo nga kining yutaa ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga inyong puloy-anan. Ang inyong mga asawa, mga kabataan ug mga kahayopan magpabilin sa yuta nga gihatag ni Moises kaninyo dinhi sa silangang bahin sa Jordan. Apan ang mga sundalo ninyo mouna sa inyong isigka-Israelita pagtabok ngadto sa panggubatan aron pagtabang kanila sa pagpakiggubat hangtod nga mapanag-iya nila ang yuta sa kasadpang bahin sa Jordan. Unya kon mapanag-iya na nila ang yuta nga gihatag kanila sa Ginoo nga inyong Dios, mamalik kamo ug mamuyo sa kaugalingon ninyong yuta dinhi sa silangang bahin sa Jordan nga gihatag kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo.” Mitubag sila kang Josue, “Buhaton namo ang tanan nga gisulti nimo kanamo ug moadto kami bisan asa kami nimo paadtoa. Mosunod kami kanimo sama sa among pagsunod kanunay kang Moises ug mag-uban unta kanimo ang Ginoo ingon nga nag-uban siya kang Moises! Patyon si bisan kinsa nga mosupak o dili motuman sa imong mga sugo. Lig-ona ang imong kaugalingon ug ayaw pagtalaw.” Unya misekreto pagpadala si Josue ug duha ka espiya gikan sa kampo sa Shitim aron pagpangespiya sa maong yuta ilabi na sa siyudad sa Jerico. Busa nanglakaw sila ug sa pag-abot nila sa siyudad didto sila magpalabay sa gabii sa balay ni Rahab nga usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Ug nakabalita ang hari sa Jerico nga may mga Israelita nga misulod sa ilang dapit niadtong gabhiona aron pagpangespiya. Unya gipasugoan sa hari si Rahab nga kinahanglang ipagawas niya ang mga nag-abot sa iyang balay kay kini sila mianhi aron pagpangespiya sa tibuok dapit. Apan gitagoan sa babaye ang duha ka tawo ug miingon siya, “Tinuod, may mga tawo nga miabot sa akong balay apan wala ako masayod kon taga diin sila. Nanglakaw sila sa dihang hapit na sirhan ang ganghaan sa siyudad pagkagabii ug wala ako masayod kon diin sila mipaingon. Apan kon sundon dayon ninyo maapsan ninyo sila.” Apan gidala diay ni Rahab ang mga espiya ngadto sa atop ug gitagoan sila ilalom sa mga pinutol nga tanom nga himoong lino nga gitigom niya didto. Sa dihang nakapanglakaw na ang mga sundalo gisirhan ang ganghaan sa siyudad. Gipangita nila ang mga espiya hangtod sa mga tabokanan dapit sa suba sa Jordan. Sa wala pa mangatulog ang duha ka tawo, misaka si Rahab sa atop ug miingon kanila, “Nasayod ako nga gihatag sa Ginoo kaninyo ang yuta ug nangahadlok kaming tanan kaninyo. Nakabalita kami giunsa pagpahubas sa Ginoo diha sa inyong atubangan ang dagat nga ginganlag Dagat nga Pula sa pagbiya ninyo sa Ehipto. Nakabalita kami giunsa ninyo pagpatay ang duha ka haring Amorihanon nga si Sihon ug si Og ug ang ilang mga kasundalohan didto sa silangan sa Jordan. Sa pagkadungog namo niini nahadlok kami ug ang tanan mitalaw tungod kaninyo. Ang inyong Dios, ang Ginoo, mao gayod ang Dios sa langit ug sa yuta. Busa karon panumpa sa ngalan sa Ginoo nga tumanon ninyo ang inyong saad ug luwasa ninyo ang akong panimalay sama sa pagluwas ko kaninyo ug hatagi akog kalig-onan nga tumanon ninyo kini. Luwasa ang akong amahan, inahan, mga igsoon ug ang tanan nilang pamilya! Ayaw itugot nga pamatyon kami!” Ang duha ka tawo miingon kaniya, “Patyon unta kami sa Dios kon dili namo tumanon ang among gisulti kanimo! Kon dili mo ibutyag ang among pagpangespiya, tumanon gayod namo ang among saad kanimo inighatag sa Ginoo kanamo niining yutaa.” Si Rahab nagpuyo sa usa ka balay nga nahimutang sa paril sa siyudad busa gitunton niya ang duha ka tawo pinaagi sa pisi agi sa bintana. Giingnan niya sila, “Pangadto kamo sa kabungtoran kay tingalig makit-an kamo sa mga sundalo sa hari. Tago didto ug tulo ka adlaw hangtod mamalik sila. Human niana makapadayon na kamo sa inyong panaw.” Ang duha ka tawo miingon kaniya, “Tumanon namo kining gipasaad nimo kanamo. Inigsulod namo sa inyong lugar, ihigot kining pulang pisi sa bintana nga imong gituntonan kanamo. Tigoma sa imong balay ang imong amahan, inahan, mga igsoon ug ang tanang pamilya sa imong amahan. Kon may mogula sa imong balay ngadto sa dalan, ang kamatayon niya iya rang sayop ug wala kami labot. Apan kon may hilabtan diha sa imong balay, amo kining tulobagon. Apan kon ibutyag mo ang among pagpangespiya, dili namo tumanon ang among saad.” Ug miuyon siya. Unya gipalakaw niya sila. Gihigot niya ang pulang pisi didto sa bintana. Busa nangadto sila sa kabungtoran ug nanago samtang nangita kanila ang mga sundalo sa hari sulod sa tulo ka adlaw didto sa tanang kasuoksuokan. Apan wala silay nakit-an busa namalik ang mga sundalo sa Jerico. Unya nanglugsong ang duha ka espiya gikan sa kabungtoran, mitabok sa suba, namalik kang Josue nga anak ni Nun ug gisuginlan nila siya sa tanang nahitabo. Miingon sila kaniya, “Siguro kami nga gihatag kanato sa Ginoo ang tibuok nasod. Ang tanang tawo didto nangahadlok kanato.” Sayo sa sunod nga adlaw, mibangon si Josue. Siya ug ang tanang katawhan sa Israel namiya sa kampo sa Shitim aron pag-adto sa Jordan. Nagkampo sila didto sa wala pa manabok. Human sa tulo ka adlaw gisuroy sa mga pangulo ang kampo ug gisultihan ang mga tawo, “Inigkakita ninyo sa mga pari nga nagyayong sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios, pamutos kamo ug sunod kanila. Unya masayran ninyo asa kamo moagi kay wala pa man kamo makaanhi dinhi. Apan ayaw kamog paduol sa Sudlanan sa Kasabotan. Palayo kamog mga usa ka kilometro sa likod niini.” Giingnan ni Josue ang katawhan, “Himoang putli ang inyong kaugalingon tungod kay ugma ang Ginoo maghimog katingalahang mga butang sa taliwala ninyo.” Unya miingon si Josue sa mga pari, “Dad-a ang Sudlanan sa Kasabotan ug pag-una sa katawhan.” Ug gituman nila ang giingon niya. Unya ang Ginoo miingon kang Josue, “Tungod sa buhaton ko karong adlawa ang tanang katawhan sa Israel magpasidungog kanimo ug masayod sila nga nag-uban ako kanimo sama nga nag-uban ako kang Moises. Sugoa ang mga pari nga nagyayong sa Sudlanan sa Kasabotan nga mohunong sila inigtunob nila sa tubig sa suba.” Unya si Josue miingon sa katawhan, “Dali kamo ngari ug pamati sa gisulti sa Ginoo nga inyong Dios. Karong adlawa mahibaloan ninyo nga ang buhing Dios nag-uban kaninyo. Samtang mosulong kamo abugon niya ang mga Canaanhon, ang mga Hitihanon, ang mga Hibihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Girgasihanon, ang mga Amorihanon ug ang mga Jebusihanon. Ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo sa tibuok kalibotan mag-una kaninyo pagtabok sa Jordan. Karon pagpili kamog 12 ka tawo, usa gikan sa matag banay sa Israel. Sa diha nga motunob na sa tubig ang mga pari nga nagyayong sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, mohunong pagbaha ang Suba sa Jordan ug ang tubig nga gikan sa ibabaw mopundo sa usa ka dapit.” mihunong pagbaha ang suba ug mipundo ang tubig sa ibabaw didto sa Adam, ang siyudad duol sa Zaretan. Ang pagbaha sa tubig ngadto sa Patayng Dagat nahunong sa hingpit ug mitabok ang katawhan ngadto sa Jerico. Samtang naglakaw sila sa namala nga yuta, ang mga pari nga nagyayong sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nagtindog sa malang yuta taliwala sa Jordan hangtod nakatabok ang tanang katawhan. Sa nakatabok na sa Suba sa Jordan ang tanang mga tawo, ang Ginoo miingon kang Josue, “Pagpilig 12 ka tawo, usa sa matag banay, ug sugoa sila sa pagkuhag 12 ka bato taliwala sa Jordan, sa dapit gayod nga gitindogan sa mga pari. Dad-a ninyo kini ug ipahimutang sa dapit nga kampohan ninyo karong gabii.” Unya gitawag ni Josue ang 12 ka tawo nga gipili niya ug giingnan sila, “Pangadto kamo sa taliwala sa Jordan, saylo sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios. Kada usa kaninyo magpas-an ug usa ka bato sibo sa gidaghanon sa banay sa Israel. Kining mga batoha maoy magpahinumdom sa katawhan sa gibuhat sa Ginoo. Kon sa umaabot nga panahon mangutana ang inyong mga anak unsay kahulogan niining mga batoha alang kaninyo, sultihi sila nga mihunong pagbaha ang tubig sa Jordan sa dihang gitabok sa suba ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Kining mga batoha usa ka handomanan alang sa katawhan sa Israel.” Gituman sa mga tawo ang gisugo ni Josue kanila. Ug sumala sa giingon sa Ginoo kang Josue, nagkuha silag 12 ka bato taliwala sa Jordan sibo sa gidak-on sa banay sa Israel. Unya gidala nila kini ngadto sa ilang gikampohan ug gibutang didto. Nagbutang usab si Josue ug 12 ka bato taliwala sa Jordan, sa dapit nga gitindogan sa mga pari nga nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan. Atua gihapon didto kining mga batoha. Nagbarog sa taliwala sa Jordan ang mga pari hangtod nga nabuhat sa katawhan ang tanan nga gisugo sa Ginoo kang Josue pinaagi kang Moises. Unya midali pagtabok ang katawhan. Sa nakatabok na silang tanan, nag-una sa katawhan ang Sudlanan sa Kasabotan ug ang mga pari. Ang mga lalaki sa mga banay ni Ruben ug ni Gad ug ang katunga sa banay ni Manases miuna pagtabok, andam alang sa gubat sumala sa sugo ni Moises kanila. Samtang nagtan-aw ang Ginoo, mga 40,000 ka lalaki nga andam sa pagpakiggubat ang nanabok sa kapatagan duol sa Jerico. Gipasidunggan sa katawhan sa Israel si Josue ingon nga bayani tungod sa gibuhat sa Ginoo niadtong adlawa. Gipasidunggan nila siya sa tibuok niyang kinabuhi sama sa pagpasidungog nila kang Moises. Unya miingon ang Ginoo kang Josue, “Sugoa ang mga pari nga nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan sa pagkawas sa suba sa Jordan.” Ug gituman kini ni Josue. Sa pag-abot sa mga pari sa daplin sa suba mibalik pagbul-og ang suba ug gisanapan ang kadaplinan niini. Sa ikanapulong adlaw sa unang bulan, ang katawhan mitabok sa Jordan ug nagkampo sila didto sa Gilgal sa silangan sa Jerico. Didto gipahiluna ni Josue ang 12 ka bato nga hinakot gikan sa Jordan. Ug giingnan niya ang katawhan sa Israel, “Kon sa umaabot nga panahon ang inyong mga kabataan mangutana sa ilang mga ginikanan unsa kining mga batoha, sultihi sila nga ang Israel mitabok sa Jordan agi sa yuta nga namala. Gipahubas sa Ginoo nga inyong Dios ang tubig sa Jordan hangtod nga nakatabok kamo niini sama sa pagpahubas niya sa Dagat nga Pula sa atong pagtabok niini. Tungod niini ang tanan dinhi sa kalibotan masayod sa gahom sa Ginoo ug pasidunggan ninyo ang Ginoo nga inyong Dios hangtod sa kahangtoran.” Ang tanang mga hari nga Amorihanon sa kasadpang bahin sa Jordan ug ang tanang mga hari nga Canaanhon nga didto daplin sa Dagat sa Mediteraneo nakabalita nga gipahubas sa Ginoo ang Jordan samtang nanabok niini ang katawhan sa Israel. Nangahadlok sila ug mitalaw sa mga Israelita. Unya miingon ang Ginoo kang Josue, “Paghimog mga kutsilyo gikan sa lag-it nga bato ug panulia ang mga Israelita.” Busa naghimo si Josue ug mga kutsilyo ug gituli sila didto sa Bungtod nga Tulianan. Gibuhat niya kini tungod kay ang tanang mga lalaki nga husto nag edad sa pag-apil sa gubat sa pagbiya nila sa Ehipto nangamatay man didto sa kamingawan. Kay bisan tuod tinuli na ang tanang lalaki nga namiya sa Ehipto, walay usa nga natuli sa natawo panahon sa pagpanaw nila sa kamingawan. Ang katawhan sa Israel nagpanaw sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig. Niining panahona ang tanang lalaki nga husto na sa kagulangon sa pagpakiggubat sa pagbiya nila sa Ehipto nangamatay tungod kay wala man sila mamati sa Ginoo. Giingnan sila sa Ginoo nga dili sila makakita sa tabunok ug tambok nga yuta nga iyang gisaad sa ilang katigulangan nga ihatag niya kanila. Apan ang mga anak nila nga mipuli kanila wala matuli samtang nagpanaw sila sa kamingawan. Kining bag-ong kaliwatan maoy gituli ni Josue. Human sa pagpanuli, nagpabilin sa kampo ang tibuok katawhan hangtod nga nangaayo ang ilang samad. Ug ang Ginoo miingon kang Josue, “Karong adlawa giwagtang ko ang inyong pagkatinamay ingon nga mga ulipon sa Ehipto.” Busa kadtong dapita ginganlag Gilgal hangtod karon. Samtang ang mga Israelita nagkampo sa Gilgal sa patag nga kasikbit sa Jerico, gihimo nila ang Kasaulogan sa Pagsaylo sa ika-14 nga adlaw sa bulan. Sa pagkasunod adlaw nangaon silag pagkaon nga abot sa Canaan: sinangag nga trigo ug pan nga walay patubo. Unya mihunong pag-ulan ug mana ug wala na makabaton niini ang mga Israelita. Sugod niadtong tuiga nagkaon na silag pagkaon nga abot sa Canaan. Sa duol na si Josue sa Jerico, nakakita siyag tawo nga nagbarog sa atubangan niya nga nagbitbit ug espada. Miduol si Josue kaniya ug nangutana, “Sundalo ka ba namo o kaaway?” Mitubag ang tawo, “Dili ako sundalo ninyo o kaaway. Ania ako ingon nga pangulo sa kasundalohan sa Ginoo.” Ug mihapa si Josue aron pagsimba ug miingon siya, “Andam ako sa pag-alagad kanimo. Unsa bay ipabuhat mo kanako?” Ug giingnan siya sa pangulo sa kasundalohan sa Ginoo, “Huboa ang imong sandalyas kay ania ka sa yuta nga balaan.” Ug gituman ni Josue ang gipabuhat kaniya. Gisirhan pag-ayo ang mga ganghaan sa Jerico aron dili makasulod ang mga Israelita. Walay makasulod o makagula sa siyudad. Unya ang Ginoo miingon kang Josue, “Itugyan ko kaninyo ang Jerico ug ang hari niini lakip ang maisog nga mga sundalo. Ikaw ug ang imong mga sundalo magmartsa libot sa gawas sa siyudad makausa matag adlaw sulod sa unom ka adlaw. Pito ka pari ang mag-una sa Sudlanan sa Kasabotan. Matag usa kanila magdalag budyong nga sungay sa laking karnero. Sa ikapitong adlaw, ikaw ug ang imong mga sundalo magmartsa libot sa gawas sa siyudad makapito uban sa mga pari nga magpatingog sa mga budyong nga sungay. Unya patingogon nilag dugay ang mga budyong. Inigkadungog ninyo niini, pasinggita ang tanang mga tawo ug unya mahugno ang kota nga naglibot sa siyudad. Ug ang tanan modali pagsulod sa siyudad.” Busa gitigom ni Josue nga anak ni Nun ang mga pari ug giingnan sila, “Alsaha ang Sudlanan sa Kasabotan ug pito kaninyo mag-una niini nga magdalag budyong nga sungay sa laking karnero.” Ug giingnan niya ang mga tawo, “Abante kamo! Pagmartsa libot sa siyudad uban sa mga sundalo nga mag-una sa Sudlanan sa Kasabotan.” Ug sumala sa sugo ni Josue, ang pito ka pari nag-una sa Sudlanan ug gipatingog nila ang budyong nga sungay. Ang mga sundalo nag-una sa mga pari nga nagpatingog sa budyong nga sungay ug ang mga sundalo sa likod nagsunod sa Sudlanan samtang gipatingog ang mga budyong. Apan gidid-an ni Josue ang mga tawo sa pagsinggit o sa pagtingog hangtod nga sugoon sila niya. Busa gipalibot niya sa siyudad sa makausa ang mga pari nga nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Unya namalik sila sa kampo ug namahulay didto pagkagabii. Sayong mimata si Josue pagkabuntag ug gialsa sa mga pari ang Sudlanan sa Kasabotan. Ang pito ka pari nga nagdalag pito ka budyong nga sungay nag-una ug nagpatingog niini. Nag-una kanila ang mga sundalo ug nagsunod sa Sudlanan sa Kasabotan ang mga guwardiya niini samtang gipatingog ang mga budyong. Ug sa ikaduhang adlaw milibot na usab sila sa siyudad makausa ug namalik sa kampo. Gibuhat nila kini sulod sa unom ka adlaw. Sa ikapitong adlaw namangon sila sa pagbanagbanag sa adlaw ug milibot sa siyudad sa samang paagi sa makapito. Kadto rang adlawa nga milibot sila sa siyudad makapito. Sa ikapitong paglibot nila, human patingoga sa mga pari ang mga budyong, giingnan ni Josue ang mga tawo, “Paninggit kamo kay gitugyan sa Ginoo kaninyo ang siyudad! Ang siyudad ug ang tanan nga anaa niini gihukman nga laglagon sa hingpit ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Mao lamay luwason si Rahab nga nagbaligya sa iyang dungog ug ang iyang panimalay tungod kay gitago man niya ang atong mga espiya. Apan ayaw kamo paghilabot sa bisan unsa nga laglagonon. Kon maghilabot kamo niini, makahatag kamog kasamok ug kadaot sa kampo sa Israel. Apan bisan unsa nga hinimo gikan sa plata, bulawan, bronsi o puthaw, alang kini sa Ginoo ug kinahanglan ibutang kini sa panudlanan sa Ginoo.” Busa gipatingog sa mga pari ang mga budyong nga sungay. Sa pagkadungog niini sa katawhan, naninggit sila ug nahugno ang paril. Unya ang tanang mga tawo nanulod sa siyudad ug giilog nila kini. Pinaagi sa ilang espada gipatay nila ang tanan nga didto sa siyudad, lalaki ug babaye, batan-on ug tigulang. Gipatay usab nila ang mga baka, mga karnero ug mga asno. Busa giingnan ni Josue ang duha nila ka espiya “Adtoa ninyo ang balay sa babaye nga nagbaligya sa iyang dungog ug pagulaa siya uban sa iyang panimalay sumala sa gisaad ninyo kaniya.” Busa nangadto sila ug gidala nila si Rahab uban sa iyang mga ginikanan, mga igsoong lalaki, mga ulipon ug ang tanang sakop sa iyang panimalay ngadto sa gawas sa kampo sa mga Israelita. Unya gisunog nila ang siyudad gawas sa mga butang nga hinimog bulawan, plata, bronsi ug puthaw. Gikuha nila kini ug gibutang sa panudlanan sa Ginoo. Apan giluwas ni Josue si Rahab, ang babayeng nagbaligya sa iyang dungog, ug ang tanan niyang paryenti tungod kay gitago man niya ang mga sinugo ni Josue nga nangespiya sa Jerico. (Hangtod karon nagpuyo sa Israel ang mga kaliwat ni Rahab.) Unya nagpasidaan si Josue, “Bisan kinsa nga maninguha pagtukod pag-usab niining siyudad sa Jerico tunglohon gayod sa Ginoo. Ang magpahiluna sa patukoranan mamatyan sa iyang kamagulangang anak nga lalaki; Ug ang magtukod sa mga ganghaan mamatyan sa iyang kamanghoran.” Busa ang Ginoo nag-uban kang Josue ug nabantog siya sa tibuok nasod. Wala motuman ang Israel sa sugo sa Ginoo sa dili pagkuhag bisan unsa nga laglagonon. Si Acan maoy mikuhag mga butang. Anak siya ni Carmi nga anak ni Zabdi nga anak ni Zera sa banay ni Juda. Tungod niini ang Ginoo nasuko pag-ayo sa mga Israelita. Nagpadala si Josue ug mga tawo gikan sa Jerico ngadto sa Ai, usa ka siyudad sa silangan sa Betel nga duol sa Bet-aben. Iya silang gipaadto aron pagsusi sa yuta. Busa nangadto sila ug naniid sa Ai. Sa pagbalik nila, giingnan nila si Josue, “Wala nay kinahanglan nga moadto ang tanan. Pasulonga lamang sa Ai ang duha o tulo ka libo ka sundalo. Ayaw ipadala ang tanan sa pag-away didto kay dili kana dako nga siyudad.” Busa misulong ang mga 3,000 ka Israelita apan gipasibog sila sa mga taga-Ai. Ang mga taga-Ai nakapatay ug mga 36 kanila ug gigukod nila ang mga Israelita gikan sa ganghaan sa siyudad hangtod sa mga kabatoan ug gipamatay nila samtang nanglugsong sa kabungtoran. Unya mitalaw ang mga Israelita ug nangahadlok. Tungod sa kasubo gigisi ni Josue ang iyang bisti ug mihapa sa yuta atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Ang mga pangulo sa Israel mihapa usab didto uban kaniya hangtod sa gabii ug gibutangan nilag abog ang ilang ulo aron pagpaila sa ilang kasubo. Ug miingon si Josue, “O Ginoo nga among Dios! Nganong gidala pa man kami nimo tabok sa Jordan? Aron ba lamang ipapatay kami sa mga Amorihanon? Nganong wala na man lang kami nimo papuy-a didto sa pikas tampi sa Jordan? Unsay ikasulti ko, O Ginoo, karon nga gipasibog sa kaaway ang Israel? Siguro gayod nga makabalita ang mga Canaanhon ug ang tanang lumolupyo niining yutaa. Unya libotan kami nila ug pamatyon! Ug unsa may buhaton mo sa pagpanalipod sa imong kadungganan?” Ang Ginoo miingon kang Josue, “Tindog! Nganong mihapa ka man? Nakasala ang Israel! Wala nila tumana ang kasabotan. Gikuha nila ang pipila ka butang nga gigahin aron laglagon. Gikawat nila kini ug namakak sila bahin niini ug gitipon nila kini sa ilang kaugalingong mga butang. Busa ang mga Israelita wala makabuntog sa ilang mga kaaway. Nanibog sila tungod kay gihukman na sila karon nga laglagon! Dili na ako magauban kaninyo gawas kon laglagon ninyo ang mga butang nga wala ko ipakuha kaninyo! Hala, tindog! Buhata ang gikinahanglan nga mga seremonyas ug andama ang mga tawo sa pag-atubang kanako. Sultihi sila sa pagpangandam sa pag-atubang kanako ugma, kay ako, ang Ginoo nga Dios sa Israel, moingon, ‘Israel, naghupot ka ug pipila ka butang nga gipalaglag ko kanimo! Dili ka makaharong sa imong mga kaaway hangtod nga isalikway mo kining mga butanga!’ Busa sa buntag paatubangon ang tagsatagsa ka banay. Sa banay nga napilian sa Ginoo moatubang ang matag panimalay. Ug sa panimalay nga mapilian moatubang ang matag sakop niini. Ang masakpan nga naghupot sa mga butang nga gigahin nga laglagonon pagasunogon uban sa tanan nga iyaha tungod kay iyang gilapas ang kasabotan nga gihimo sa akong katawhan uban kanako. Naghatag siyag dako kaayong kaulawan sa Israel.” Sayo sa buntag mibangon si Josue ug gipatawag niya ang tagsatagsa ka banay sa Israel ug napili niya ang banay ni Juda. Unya gipaatubang niya ang mga banay nga sakop sa banay ni Juda ug napili ang banay ni Zera. Ug gipaatubang niya ang banay ni Zera ug napili ang panimalay ni Zabdi. Unya gidala ni Zabdi sa atubangan ang matag tawo sa iyang panimalay ug si Acan maoy napili. Anak siya ni Carmi nga anak ni Zabdi nga anak ni Zera sa banay ni Juda. Ug si Josue miingon kang Acan, “Anak ko, isugid ang kamatuoran dinhi sa atubangan sa Ginoo, ang Dios sa Israel ug tug-ani ako sa gibuhat mo. Ayaw kinig itago kanako.” Ug mitubag si Acan, “Oo, nakasala ako sa Ginoo, ang Dios sa Israel ug mao kini ang akong gibuhat. Nakakita akog matahom nga kupo nga hinimo sa Shinar ug plata nga mga duha ka kilo ug usa ka baritang bulawan nga kapin sa tunga sa kilo. Naibog ako kaayo niini busa gikuha ko kini. Gilubong ko kini sulod sa akong tolda ug ang plata anaa sa ilalom.” Busa gipaadto ni Josue ang pipila ka tawo ngadto sa tolda ug nakit-an gayod ang gilubong didto uban sa plata nga didto sa ilalom. Gikuha kini nila ug gidala ngadto kang Josue ug sa tanang mga Israelita ug gipahiluna atubangan sa Ginoo. Unya gidala ni Josue ug sa tanang katawhan sa Israel si Acan ug ang plata, ang kupo, ang baritang bulawan, ang iyang mga anak, ang iyang mga baka, asno, karnero ug ang iyang tolda ug ang tanan nga iyaha ngadto sa walog nga ginganlag Walog sa Kasamok. Ug miingon si Josue, “Nganong gisamok mo man kami? Ang Ginoo magdala karon kanimog kasamok!” Unya gibato si Acan sa tanang mga tawo. Gibato nila ug gisunog ang iyang panimalay ug mga kabtangan. Gitabonan nila siya sa dakong tapok sa mga bato nga anaa pa hangtod karon. Busa hangtod karon ang maong dapit gitawag nga Walog sa Kasamok. Unya wala na masuko kanila ang Ginoo. Ang Ginoo miingon kang Josue, “Ayaw kahadlok ug kaluya. Dad-a ang tanang sundalo ngadto sa Ai. Itugyan ko kanimo ang hari sa Ai ug maimo ang iyang katawhan, siyudad ug yuta. Buhata sa Ai ug sa iyang hari ang gibuhat mo sa Jerico ug sa iyang hari apan niining higayona inyoha na ang iyang mga kabtangan ug mga kahayopan. Sulonga ninyog kalit ang siyudad agi sa likod.” Busa nangandam si Josue aron pagsulong sa Ai. Nagpili siyag 30,000 ka isog nga mga tawo ug gipaadto sila pagkagabii ug gipahimangnoan, “Tago kamo sa likod nga bahin sa siyudad. Ayaw pagpalayo kaayo gikan niini kondili pangandam kamo sa pagsulong. Ako ug ang mga sundalo nga uban kanako mouna pagsulong sa siyudad. Iniggula nila aron pagsukol kanamo manibog kami sama sa una tang gibuhat. Gukdon kami nila hangtod mapagawas namo sila sa siyudad. Magdahom sila nga nanagan kami sama sa gibuhat nato kaniadto. Unya panggula kamo sa inyong gitagoan ug iloga ang siyudad nga itugyan kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Human ninyo mailog ang siyudad sunoga kini sumala sa sugo sa Ginoo. Mao kanay buhata!” Busa gipaadto sila ni Josue ug nangadto sila sa dapit nga ilang tagoanan nga didto sa kasadpan sa Ai, tungatunga sa Ai ug sa Betel. Mipahulay si Josue sa kampo pagkagabii. Sayo sa buntag mibangon si Josue ug gitigom niya ang mga sundalo. Unya siya ug ang mga pangulo sa Israel nangulo kanila ngadto sa Ai. Ang mga sundalo nga uban kaniya didto paingon sa dakong ganghaan sa siyudad ug nagkampo sa amihanang bahin diin may walog tungatunga kanila ug sa Ai. Unya gidala niya ang mga 5,000 ka tawo ug gipalipot sila sa kasadpang bahin sa siyudad, tungatunga sa Ai ug sa Betel. Ingon niini ang pagkahan-ay sa mga sundalo: ang labing daghan sa mga sundalo didto sa amihanan sa siyudad ug ang uban didto sa kasadpan. Pagkagabii si Josue didto mipahulay sa walog. Sa dihang nakita sa hari sa Ai ang mga sundalo sa Israel milihok dayon siya. Siya ug ang tanan niyang sundalo mipaingon sa Walog sa Jordan aron pagpakig-away sa Israel. Apan wala siya masayod nga sulongon siya gikan sa likod sa siyudad. Si Josue ug ang mga sundalo sa Israel nagpatuo nga nanibog sila ug nanagan paingon sa kamingawan. Busa ang tanang lalaki sa siyudad gitigom aron sa paggukod kanila. Ug sa dihang gigukod nila si Josue, nag-anam silag kalayo sa siyudad. Ang tanang lalaki sa Ai migula aron paggukod sa mga Israelita. Naabli pag-ayo ang siyudad ug walay nahibilin sa pagpanalipod niini. Unya ang Ginoo miingon kang Josue, “Iisa ang imong bangkaw ug itumong sa Ai kay gihatag ko kini kanimo.” Gibuhat kini ni Josue ug dihadiha sa pag-isa niya sa iyang kamot, ang mga tawo nga nanago nanindog pagkalit ug nanagan ngadto sa siyudad ug giilog nila kini. Ila dayong gisunog ang siyudad. Sa paglingi sa mga tawo sa Ai, nakita nila ang aso nga miutbo. Wala na silay dapit nga kadaganan tungod kay ang mga Israelita nga nanagan sa kamingawan misumbalik man sa pagsulong kanila. Sa pagkakita ni Josue ug sa kasundalohan sa Israel nga nakuha na sa ilang mga kauban ang siyudad ug nga kini gisunog na, misumbalik sila ug misugod sa pagpamatay sa mga tawo sa Ai. Gipatay sa mga Israelita ang tanang kaaway nga naglutos kanila didto sa kamingawan. Unya namalik sila sa Ai ug gipatay nila ang mga nahibilin didto. Niadtong adlawa 12,000 ka lalaki ug babaye nga lumolupyo sa Ai ang gipamatay nila. Giisa ni Josue ang bangkaw ug gitumong sa Ai ug wala kini ipaubos hangtod nangamatay ang tanang tawo. Gihipos sa mga Israelita ang mga kahayopan ug mga kabtangan nga nailog nila diha sa siyudad sumala sa sugo sa Ginoo kang Josue. Gisunog ni Josue ang Ai ug wala na kini tukora pag-usab. Gibitay niya ang hari sa Ai didto sa kahoy ug gipasagdan didto hangtod sa pagkahapon. Pagsalop sa adlaw gipakuha ni Josue ang patayng lawas ug giitsa kini didto sa ganghaan sa siyudad. Gitabonan nila kini sa dakong tapok sa mga bato ug nagpabilin ang maong mga bato hangtod karon. Unya nagtukod si Josue didto sa Bukid sa Ebal ug usa ka halaran alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gibuhat kini niya sumala sa pahimangno nga gihatag ni Moises, ang alagad sa Ginoo, ngadto sa mga Israelita sumala sa nahisulat sa Balaod ni Moises: “Usa ka halaran nga bato nga wala kagamitig puthaw nga kahimanan.” Nagsunog silag mga halad ibabaw niini alang sa Ginoo ug gihalad usab nila ang ilang halad sa pakigdait. Didto atubangan sa mga Israelita, gikopya ni Josue diha sa mga bato ang Balaod nga gisulat ni Moises. Ang tanang Israelita uban sa ilang mga pangulo, mga punoan ug mga maghuhukom ingon man ang mga langyaw nga diha kanila, nagtindog sa matag kilid duol sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo atubangan sa mga paring Levita nga nagyayong sa Sudlanan. Katunga sa katawhan nagtindog sa bakilid sa Bukid sa Gerisim ug ang katunga didto sa Bukid sa Ebal. Ang alagad sa Ginoo nga si Moises dugay nang nagsugo kanila sa pagbuhat niini sa panahon nga dawaton nila ang panalangin. Unya gikusog pagbasa ni Josue ang tibuok Balaod lakip ang mga panalangin ug mga tunglo sumala sa nahisulat sa basahon sa Balaod. Ang tagsatagsa ka sugo ni Moises gibasa ni Josue ngadto sa tanang nanambong nga naglakip sa mga babaye, kabataan ug mga langyaw nga nagpuyo tipon kanila. Ang mga kadaogan sa mga Israelita nasayran sa tanang hari sa kasadpang dapit sa Jordan nga nagpuyo sa mga kabungtoran ug sa mga kapatagan ug sa tanang kabaybayonan sa Dagat sa Mediteraneo ngadto sa Lebanon sa amihanan. Kini sila ang mga hari sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Canaanhon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon. Busa nagtigom silang tanan ug naghiusa sa pagpakig-away kang Josue ug sa Israel. Apan sa pagkasayod sa katawhan sa Gibeon sa nahimo ni Josue sa Jerico ug sa Ai, nagkasabot sila sa paglansis kaniya. Nanguha silag pagkaon ug gikargahan nila ang ilang mga asno ug daang mga sako ug panit nga sudlanag bino nga gisi na ug tinapakan. Nagsul-ob silag daan ug tinapakan nga mga sandalyas ug nagkagidlay nga mga bisti. Ang dala nilang pan bahaw na ug giagop-op. Unya miadto sila kang Josue didto sa kampo sa Gilgal ug miingon sila kaniya ug sa katawhan sa Israel, “Gikan pa intawon kami sa layong dapit ug buot unta kami nga makigsabot kaninyo.” Apan ang mga tawo sa Israel miingon sa mga Hibihanon, “Nganong makigsabot man kami kaninyo? Tingali duol ra kamog gipuy-an.” Miingon sila kang Josue, “Andam kami sa pag-alagad kanimo.” Ug nangutana si Josue kanila, “Kinsa ba kamo ug taga diin man kamo?” Mitubag sila, “Gikan kami sa layo kaayong dapit ug mianhi kami kay nakabalita man kami mahitungod sa Ginoo nga inyong Dios. Nakabalita kami sa tanan niyang gibuhat didto sa Ehipto ug sa iyang gibuhat sa duha ka hari nga Amorihanon sa sidlakang bahin sa Jordan: kang Sihon nga hari sa Hesbon ug kang Og nga hari sa Basan nga nagpuyo sa Astarot. Ang among mga pangulo ug ang tanang katawhan nga nagpuyo sa among yuta nagsugyot kanamo sa pag-andam ug pagkaon ug sa pagpakigkita kaninyo aron sultihan kamo nga andam kami sa pag-alagad ug pagpakigsabot kaninyo. Tan-awa ang balon namo nga pan. Sa paggikan namo, init pa ang pan. Apan uga na kini karon ug giagop-op na. Sa pagsulod namog bino niining sudlanan nga panit bag-o kining panita apan tan-awa, gision na kini! Ang among bisti ug sandalyas nadaan na tungod sa taas kaayong panaw.” Gipakig-ambitan sa mga tawo sa Israel ang pagkaon apan wala sila magpakitambag sa Ginoo. Busa nakighigala si Josue kanila ug naghimog kasabotan nga dili sila patyon ug gipanumpaan kini sa mga pangulo sa Israel. Tulo ka adlaw human mahimo ang kasabotan, nasayran sa mga Israelita nga kining mga tawhana silingan ra diay nila. Busa ang katawhan sa Israel mipanaw ug tapos sa tulo ka adlaw miabot sila sa mga siyudad nga gipuy-an niining mga tawhana: Gibeon, Chefira, Beerot ug Kiriatiarim. Apan dili makahimo pagpatay kanila ang mga Israelita tungod kay may gipanumpaan mang kasabotan ang mga pangulo sa Israel tali niining mga tawhana sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ang tanang mga tawo nagmulo sa ilang mga pangulo mahitungod niini. Apan mitubag ang mga pangulo, “May balaan kaming kasabotan tali kanila sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, busa dili kita makadagmal kanila. Dili nato sila pamatyon tungod sa among saad kay kon pamatyon nato sila silotan kita sa Dios. Ayaw sila patya. Apan kinahanglan nga mamugha silag kahoy ug magkalos ug tubig alang kanato.” Mao kini ang gisugyot sa mga pangulo. Gipatawag ni Josue ang katawhan sa Gibeon ug gipangutana, “Nganong gilimbongan man ninyo kami ug miingon kamo kanamo nga gikan kamo sa layong dapit nga ania ra man diay kamo magpuyo dinhi? Tungod kay gibuhat man ninyo kini, silotan kamo sa Dios. Mahimo kamong mga sulugoon aron sa pagbughag kahoy ug sa pagsag-ob ug tubig alang sa balaang dapit sa Dios.” Mitubag sila, “Gibuhat kadto namo tungod kay nasayod man kami nga ang Ginoo nga inyong Dios nagsugo sa iyang alagad nga si Moises sa paghatag kaninyo sa tibuok yuta ug sa pagpatay sa katawhan nga nagpuyo niini. Gibuhat kini namo kay nahadlok kami nga pamatyon ninyo. Karon ilalom kami sa inyong pagbuot ug buhata ang buot ninyong buhaton kanamo.” Busa gipanalipdan sila ni Josue gikan sa katawhan aron dili sila pamatyon. Apan gihimo niya sila nga mga sulugoon sa pagbughag kahoy ug sa pagsag-ob ug tubig alang sa katawhan ug sa halaran sa Ginoo. Hangtod niining adlawa nagpadayon sila pagbuhat niini bisan diing dapita nga gipili sa Ginoo. Si Adonizedec, ang hari sa Jerusalem, nakabalita nga nailog ni Josue ang Ai ug nga gilaglag niya kini sa hingpit ug gipatay ang hari niini ingon sa gibuhat niya sa Jerico ug sa hari niini. Nakabalita usab siya nga ang katawhan sa Gibeon nakigdait sa mga Israelita ug nagpuyo na uban kanila. Nalisang pag-ayo ang katawhan sa Jerusalem tungod kay ang Gibeon usa man ka siyudad nga dako pa kay sa Ai ug ang mga sundalo niini maisog. Busa nagpadalag mensahe si Adonizedec ngadto kang Oham nga hari sa Hebron, kang Piram nga hari sa Jarmut, kang Jafia, nga hari sa Lakis ug kang Dabir nga hari sa Eglon: “Dali kamo ngari ug tabangi ako pagsulong sa Gibeon tungod kay ang iyang katawhan nakigdait kang Josue ug sa katawhan sa Israel.” Kining lima ka hari nga Amorihanon: ang mga hari sa Jerusalem, sa Hebron, sa Jarmut, sa Lakis ug sa Eglon nagtigom uban sa tanan nilang kasundalohan ug gilibotan nila ang Gibeon ug giataki. Ang mga lumolupyo sa Gibeon nagsugog mga tawo ngadto kang Josue sa kampo sa Gilgal sa pag-ingon, “Ayaw kamig pasagdi! Ngari kamo dayon ug tabangi kami! Luwasa kami! Ang tanang hari nga Amorihanon sa mga siyudad sa kabungtoran naghiusa batok kanamo!” Busa si Josue ug ang tanan niyang kasundalohan migikan sa Gilgal. Ug giingnan siya sa Ginoo, “Ayaw kahadlok kanila. Gitugyan ko na kaninyo ang kadaogan. Walay usa kanila nga makasanta kaninyo.” Sa tibuok gabii mipadayon paglakaw si Josue ug ang iyang kasundalohan gikan sa Gilgal ug gikalitan niya pagsulong sila. Gilisang sa Ginoo ang mga kaaway sa pagkakita nila sa kasundalohan sa Israel. Ug gipamatay sa mga Israelita ang ilang mga kaaway didto sa Gibeon ug gigukod nila sila ngadto sa ubos nga agianan sa bukid sa Bet Horon sangko sa habagatan sa Aseka ug Makeda. Samtang misibog sila lugsong sa Bet Horon ngadto sa Aseka, gipaulanan sila sa Ginoo ug dagkong yelo ug nangamatay sila. Mas daghan pa ang nangamatay gumikan sa yelo kay sa napatay sa mga Israelita. Sa adlaw nga gihatagan sa Ginoo ug kadaogan ang Israel batok sa mga Amorihanon, si Josue misulti sa Ginoo atubangan sa mga Israelita: “Adlaw, hunong diha tungod sa Gibeon; Bulan, hunong ibabaw sa Walog sa Ayalon.” Ang adlaw ug ang bulan mihunong hangtod nga nabuntog sa mga Israelita ang ilang mga kaaway. Nasulat kini sa Basahon ni Jasar. Mihunong ang adlaw sa kinatung-an sa langit ug wala mosalop sa tibuok adlaw. Wala pa gayod mahitabo sukad masukad nga ang Ginoo misugot sa mando sa tawo kay ang Ginoo nakig-away man dapig sa mga Israelita. Unya si Josue ug ang kasundalohan sa Israel mibalik sa kampo sa Gilgal. Miikyas ang lima ka hari ug nanago sa langub sa Makeda. May nakakita kanila nga mitago didto ug gisuginlan si Josue mahitungod niini. Busa miingon si Josue, “Paligirig dagkong bato aron matak-opan ang baba sa langub. Paguwardiyahi kini apan ayaw kamog pabilin didto. Gukda ang mga kaaway ug atakiha sila gikan sa likod. Ayaw silag paadtoa sa ilang siyudad! Ang Ginoo nga inyong Dios naghatag kaninyog kadaogan batok kanila.” Gipamatay sila ni Josue ug sa mga tawo sa Israel ug ang wala mapatay nakaikyas sulod sa mga kota sa ilang siyudad. Ang mga sundalo ni Josue wala maunsa ug mibalik sila kaniya didto sa kampo sa Makeda. Walay si bisan kinsa nga nangahas pagsulti batok sa Israel. Unya miingon si Josue, “Ablihi ang baba sa langub ug dad-a ngari kanako ang lima ka hari.” Gituman nila kini. Gikuha nila ang mga hari sa Jerusalem, sa Hebron, sa Jarmut, sa Lakis ug sa Eglon. Sa nadala na ngadto kang Josue ang mga hari, gitigom niya ang tanang tawo sa Israel ug giingnan niya ang iyang mga opisyal nga kuyog kaniya, “Ngari kamo ug yataki ang mga liog niining mga haria.” Ila kining gibuhat. Unya miingon si Josue kanila, “Ayaw kamo kahadlok o kaluya. Lig-ona ang inyong kaugalingon ug pagmaisogon kay buhaton kini sa Ginoo sa tanan ninyong kaaway.” Unya gipatay ni Josue ang mga hari ug gibitay nila didto sa lima ka kahoy diin gipasagdan sila hangtod sa pagkahapon. Pagsalop sa adlaw gipakuha ni Josue ang mga patayng lawas ug gipalabay ngadto sa langub diin sila mitago. Unya gibutangag dagkong mga bato ang baba sa langub ug atua pa kini didto. Nianang adlawa gisulong ug gibuntog ni Josue ang Makeda ug ang hari niini. Gipatay niya ang tanang tawo sa siyudad. Gibuhat niya sa hari sa Makeda ang gibuhat niya sa hari sa Jerico. Human niini, si Josue ug ang kasundalohan sa Israel mipadayon gikan sa Makeda ngadto sa Libna ug gisulong kini. Gihatagan na usab sa Ginoo ang mga Israelita ug kadaogan batok niining siyudara ug sa iyang hari. Gipatay gayod niya ang tanang tawo niining dapita. Gibuhat niya ngadto sa hari sa Libna ang gibuhat niya sa hari sa Jerico. Human niini, si Josue ug ang kasundalohan sa Israel mipadayon gikan sa Libna ngadto sa Lakis. Gilibotan kini nila ug giataki. Gihatag sa Ginoo ang kadaogan ngadto sa mga Israelita batok sa Lakis sa ikaduhang adlaw sa gubat. Sama sa gibuhat niya sa Libna, gipatay niya ang tanang tawo. Unya si Horam, ang hari sa Gaser, miadto aron pagtabang sa Lakis apan siya ug ang iyang katawhan gibuntog ni Josue ug gipamatay silang tanan. Human niini, si Josue ug ang kasundalohan sa Israel mipadayon gikan sa Lakis ngadto sa Eglon. Gilibotan nila kini ug giataki. Sa maong adlaw gibuntog kini nila ug gipatay ang tanang tawo niini sama sa gibuhat niya sa Lakis. Human niini, si Josue ug ang kasundalohan sa Israel mipadayon gikan sa Eglon ngadto sa kabungtoran sa Hebron. Gisulong nila kini, ug giilog. Gipatay nila ang hari ug ang tanang tawo sa siyudad ingon man ang silingang kalungsoran. Gihukman ni Josue nga laglagon sa hingpit ang siyudad ingon sa gibuhat niya sa Eglon ug walay gibilin nga buhi. Unya si Josue ug ang kasundalohan sa Israel mibalik sa Dabir ug giataki kini. Giilog niya kini uban sa hari niini ug ang tanang kasikbit nga kalungsoran. Gipatay nila ang tanang tawo. Gibuhat ni Josue sa Dabir ug sa hari niini ang gibuhat niya sa Hebron, sa Libna ug sa mga hari niini. Giilog ni Josue ang tibuok yuta. Gibuntog niya ang mga hari sa mga siyudad sa kabungtoran, ang dapit sa Negeb, ang siyudad sa kapatagan ug ang didto sa ubos sa kabungtoran. Wala siyay gibiling buhi sumala sa sugo sa Ginoo nga Dios sa Israel. Gibuntog sila ni Josue gikan sa Cades Barnea sa habagatan ngadto sa Gaza duol sa baybayon, lakip sa tanang dapit sa kabungtoran sa Gosen ngadto sa amihanan dapit sa Gibeon. Gibuntog ni Josue kining tanang hari ug ang ilang mga teritoryo sulod sa usa ka pagsulong tungod kay ang Ginoo nga Dios sa Israel nakig-away man alang sa Israel. Human niini, si Josue ug ang kasundalohan sa Israel mibalik sa kampo sa Gilgal. Ang balita sa kadaogan ni Josue midangat kang Jabin, ang hari sa Hazor. Nagpadala si Jabin ug mensahe ngadto kang Salab, ang hari sa Madon ug sa mga hari sa Shimron ug Acsaf ingon man sa mga hari sa mga lungsod sa kabungtoran sa amihanan ug sa Walog sa Jordan sa habagatan sa Lanaw sa Galilea, sa mga lungsod sa kapatagan ug sa kabaybayonan sa Dor dapit sa kasadpan. Gipadad-an usab niyag mensahe ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa silangan ug kasadpan sa Jordan ug ang mga Amorihanon, ang mga Hitihanon, ang mga Perisihanon ug ang mga Jebusihanon nga didto sa mga lungsod sa kabungtoran, ingon man ang mga Hibihanon nga nagpuyo ubos sa Bukid sa Hermon sa yuta sa Mispa. Nangabot sila uban sa tanan nilang mga sundalo nga sama kadaghan sa balas sa kabaybayonan. Daghan silag mga kabayo ug mga karwahi. Kining tanang hari naghiusa sa ilang kusog ug nagkampo daplin sa Sapa sa Merom aron sa pagpakig-away sa Israel. Ang Ginoo miingon kang Josue, “Ayaw kahadlok kanila. Ugma sa ingon niining taknaa, itugyan ko kanimo silang tanan. Piangi ang ilang mga kabayo ug sunoga ang ilang mga karwahi.” Busa si Josue ug ang tanan niyang mga sundalo mikalit pagsulong kanila didto sa mga Sapa sa Merom. Gipadaog sa Ginoo ang mga Israelita batok sa ilang kaaway. Misulong ang mga Israelita ug gigukod nila ang mga kaaway hangtod sa Dakong Sidon ug Misrefotmaim sa amihanan ug hangtod sa walog sa Mispa sa sidlakan. Nakig-away sila hangtod napatay ang tanang kaaway. Gipamiangan ni Josue ang ilang mga kabayo ug gisunog ang ilang mga karwahi sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Unya mibalik si Josue ug giilog niya ang Hazor ug gipatay ang hari niini. (Niadtong panahona ang Hazor mao ang labing gamhanan sa mga gingharian nga naghiusa.) Gipamatay nila ang tanang tawo didto ug unya gisunog ang siyudad. Gidakop ni Josue ang tanang hari ug giilog ang ilang mga siyudad. Gipatay niya silang tanan sumala sa sugo ni Moises, ang alagad sa Ginoo. Apan wala sunoga sa mga Israelita ang mga siyudad nga natukod diha sa mga bungtod gawas sa Hazor nga gisunog ni Josue. Gikuha sa katawhan sa Israel ang tanang kabtangan ug mga kahayopan sa maong mga siyudad ug gipamatay nila ang tanang tawo. Ang Ginoo nagsugo kang Moises ug si Moises nagsugo kang Josue ug gituman kini ni Josue. Gibuhat niya ang tanan nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Nailog ni Josue ang tibuok yuta, ang mga lungsod sa kabungtoran, ang tibuok Negeb ug ang Gosen ingon man ang kapatagan, ang Walog sa Jordan, ang mga lungsod sa kabungtoran sa Israel ug ang kapatagan niini gikan sa Bukid sa Halac nga duol sa Seir hangtod sa Baalgad sa walog sa Lebanon sa habagatan sa Bukid sa Hermon. Gipatay niya ang tanan nilang mga hari human siya makiggubat kanila sa dugayng panahon. Walay usa niining mga siyudarang nakigdait sa katawhan sa Israel gawas sa Gibeon nga gipuy-an sa mga Hibihanon. Ang tanan nabuntog niya. Gidasig sila sa Ginoo sa pagpakiggubat sa mga Israelita aron malaglag sila sa hingpit ug mapatay ang tanan sa walay kukaluoy. Kini ang sugo sa Ginoo kang Moises. Niining panahona misulong si Josue ug gilaglag niya ang mga kaliwat ni Anak nga nagpuyo sa mga lungsod sa kabungtoran: sa Hebron, sa Dabir, sa Anab ug sa tanang lungsod sa kabungtoran sa Juda ug sa Israel. Gilaglag sila ni Josue sa hingpit lakip ang ilang mga siyudad. Walay usa sa mga Anakim nga nahibilin sa yuta sa Israel gawas sa pipila didto sa Gaza, sa Gat ug sa Asdod. Nailog ni Josue ang tibuok yuta sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Gihatag kini niya sa mga Israelita aron maila na ug gibahinbahin kini alang sa matag banay. Ug ang katawhan nakapahulay gikan sa gubat. Gibuntog ug gipanag-iya sa katawhan sa Israel ang yuta dapit sa silangan sa Jordan gikan sa Walog sa Arnon ngadto sa Walog sa Jordan hangtod sa Bukid sa Hermon. Gibuntog sa mga Israelita si Sihon, ang hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hesbon. Ang gingharian niya nagsukad sa Aroer sa utlanan sa Walog sa Arnon ug gikan sa taliwala sa walog hangtod sa Suba sa Jaboc, ang utlanan sa Ammon (kining tanan samag gidak-on sa katunga sa Gilead) ug sa silangan sa Walog sa Jordan, gikan sa Lanaw sa Galilea ngadto sa Betjesimot sa silangan sa Patayng Dagat hangtod sa tiilan sa Bukid sa Pisga sa kasadpang bahin. Gibuntog usab nila si Og, ang hari sa Basan nga usa sa mga kataposang kaliwat sa mga Refaim nga nagpuyo sa Astarot ug Edrei. Ang iyang gingharian naglangkob sa Bukid sa Hermon, sa Saleca ug sa tanang bahin sa Basan hangtod sa mga utlanan sa Gesuri ug sa Maacati, ingon man sa katunga sa Gilead hangtod sa yuta ni Sihon, ang hari sa Hesbon. Mao kini sila ang gibuntog ni Moises ug sa katawhan sa Israel. Gihatag ni Moises nga alagad sa Ginoo ang ilang yuta ngadto sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug sa katunga sa banay ni Manases aron ilang panag-iyahon. Gibuntog ni Josue ug sa katawhan sa Israel ang tanang hari sa yuta sa kasadpan sa Jordan, gikan sa Baalgad sa walog sa Lebanon hangtod sa Bukid sa Halac padulong sa Seir. Gibahinbahin ni Josue kining yutaa ug giapod-apod niya sa mga kabanayan aron maila na sa hangtod. Kining bahina naglakip sa mga lungsod sa kabungtoran, sa kapatagan, sa Walog sa Jordan, sa ubos sa mga kabungtoran, sa kamingawan ug sa Negeb. Kining yutaa mao ang puloy-anan sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Canaanhon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon. Kini ang mga hari nga gibuntog ni Josue: ang hari sa Jerico, sa Ai (duol sa Betel), sa Jerusalem, sa Hebron, sa Jarmut, sa Lakis, sa Eglon, sa Geser, sa Dabir, sa Geder, sa Horma, sa Arad, sa Libna, sa Adulam, sa Makeda, sa Betel, sa Tapua, sa Heper, sa Afek, sa Lasaron, sa Madon, sa Hazor, sa Simronmeron, sa Acsaf, sa Taanac, sa Megido, sa Cades, sa Jokneam (didto sa Carmel), sa Dor (didto sa baybayon), sa Goyim (didto sa Galilea, ) sa Tirza—31 ka hari ang tanan. Si Josue tigulang na kaayo. Giingnan siya sa Ginoo, “Tigulang ka na kaayo apan daghan pa ang yuta nga ilogonon. Mao kini ang ilogonon: ang tibuok yuta sa mga Filistihanon ug sa mga Gesurihanon (nga nagsukad sa suba sa Sihor sa utlanan sa Ehipto hangtod sa utlanan sa Ekron) sa amihanan nga giila nga Canaanhon; ang mga hari sa mga Filistihanon nga nagpuyo sa Gaza, sa Asdod, sa Ascalon, sa Gat ug sa Ekron, ingon man ang yuta sa mga Abihanon, sa habagatan; ang tibuok yuta sa Canaan ug ang Maara nga ila sa mga Sidonihanon, gikan sa Afek hangtod sa utlanan sa mga Amorihanon; ang yuta sa mga Gebalihanon, ang tibuok Lebanon sa silangan sukad sa Baalgad sa tiilan sa Bukid sa Hermon hangtod sa agianan sa Hamat. Kini naglakip sa tanang mga Sidonihanon nga nagpuyo sa kabungtoran tungatunga sa kabukiran sa Lebanon ug sa Misrefotmaim. Abugon ko sila samtang modasdas ang katawhan sa Israel. Bahina ang yuta aron panag-iyahon sa Israel sumala sa gisugo ko kanimo. Busa bahinbahina karon kining yutaa alang sa siyam ka banay ug sa katunga sa banay ni Manases aron mahimo nilang panulondon.” Ang mga banay ni Ruben ug ni Gad ug ang katunga sa banay ni Manases nakaangkon sa yuta sa silangan sa Jordan. Mao kini ang gihatag kanila ni Moises, ang alagad sa Ginoo. Ang yuta nila nagsukad sa Aroer sa utlanan sa Walog sa Arnon ug sa siyudad sa taliwala sa walog ug sa tibuok kapatagan sa Medeba hangtod sa Dibon. Naglakip kini sa tanang siyudad nga gimandoan sa Amorihanong hari nga si Sihon nga naghari sa Hesbon hangtod sa utlanan sa mga Amonihanon. Ang Gilead nahilakip niini ug ang dapit nga gipuy-an sa mga Gesurihanon ug sa Maacatihanon ingon man ang tibuok Bukid sa Hermon ug ang tibuok Basan hangtod sa Saleca lakip ang gingharian ni Og nga naghari sa Astarot ug Edrei (si Og mao na lamang ang nahibilin sa mga taga-Refaim). Gibuntog ug giabog ni Moises kining mga tawhana. Apan wala abuga sa katawhan sa Israel ang mga Gesurihanon ug Maacatihanon. Nagpuyo gihapon sa Israel kining mga tawhana. Apan wala hatagi ni Moises ug yuta ang banay ni Levi. Ang ilang bahin mao ang mga halad nga sinunog ngadto sa Ginoo sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Gibahinan ni Moises ug yuta ang mga panimalay sa banay ni Ruben. Ang yuta nila nagsukad sa Aroer (sa utlanan sa Walog sa Arnon) ug sa siyudad taliwala sa walog ingon man sa tibuok kapatagan libot sa Medeba. Nalakip niini ang Hesbon ug ang tanang siyudad sa kapatagan: ang Dibon, ang Bamotbaal, ang Betbaalmeon, ang Jahas, Kedemot, Mefaat, Kiriataim, Sibma, Saretsahar sa bungtod sa walog, ang Betpeor, ang mga bakilid sa Bukid sa Pisga, ang Betjesimot ug ang tanang siyudad sa kapatagan ug sa tibuok gingharian sa Amorihanong hari nga si Sihon nga nagmando sa Hesbon. Mao kini siya ang gibuntog ni Moises ingon man ang mga hari sa Midian nga sila si Evi, si Rekem, si Sur, si Hur ug si Reba. Silang tanan nagpuyo ug nagmando ubos ni Sihon. Si Balaam, ang mananagna nga anak ni Beor, usa sa mga gipatay sa mga Israelita. Ang Suba sa Jordan mao ang utlanan sa banay ni Ruben. Mao kini ang mga siyudad ug mga lungsod nga gibahin ngadto sa mga panimalay sa banay ni Ruben. Gibahinan usab ni Moises ang mga panimalay sa banay ni Gad. Ang yuta nila naglakip sa Jazer ug sa tanang siyudad sa Gilead ug katunga sa yuta sa mga Amonihanon hangtod sa Aroer sa silangan sa Raba. Nagsukad kini sa Hesbon hangtod sa Ramotmispe ug sa Betonim ug gikan sa Mahanaim hangtod sa utlanan sa Lidebir. Sa Walog sa Jordan naglakip sa Bet-aram, sa Betnimra, sa Sucot ug sa Sapon ingon man ang gingharian ni Sihon, ang hari sa Hesbon. Ang utlanan niini mao ang Suba sa Jordan hangtod sa Lanaw sa Galilea sa amihanan ug ang yuta miabot sa silangan. Mao kini ang mga siyudad ug mga lungsod nga gibahin ngadto sa mga panimalay sa banay ni Gad. Gibahinan usab ni Moises ug yuta ang mga panimalay sa katunga sa banay ni Manases. Ang ilang yuta nagsukad sa Mahanaim ug naglakip sa tibuok Basan sa gingharian ni Og nga hari sa Basan ingon man sa tanang 60 ka lungsod nga sakop ni Jair sa Basan. Ang katunga sa Gilead nahilakip niini ingon man ang Astarot ug ang Edrei nga mga siyudad sa gingharian ni Og sa Basan. Gihatag kini ngadto sa mga panimalay sa katunga sa mga kaliwat ni Maquir, ang anak ni Manases. Ingon niini ang pagbahinbahin ni Moises didto sa kapatagan sa Moab, sa yuta sa silangan sa Jerico ug sa Jordan. Apan wala hatagi ni Moises ug yuta ang banay ni Levi. Gisultihan niya sila nga ang mga halad sa Israel alang sa Ginoo nga Dios sa Israel mao ang ilang bahin. Mao kini ang yuta sa Canaan nga nadawat sa katawhan sa Israel. Gibahinbahin kini ni Eleazar nga pari ug ni Josue nga anak ni Nun ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga banay sa Israel. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, ang yuta sa siyam ug tunga ka banay gibahinbahin pinaagig ripa. Gihatag ni Moises ang usa ka bahin sa yuta ngadto sa duha ka banay ug tunga sa silangan sa Jordan apan wala niya hatagig yuta ang mga Levita. Ang mga kaliwat ni Jose gibahin sa duha ka banay: Manases ug Efraim. Ang mga Levita wala makadawat ug bahin apan nakadawat silag mga siyudad nga ilang kapuy-an ug mga pasibsibanan alang sa ilang mga baka ug karnero. Gibahinbahin sa katawhan sa Israel ang yuta sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang katawhan sa banay ni Juda miadto kang Josue sa Gilgal. Giingnan siya ni Caleb, ang anak ni Jefone nga Kenisihanon, “Nasayod ka sa giingon sa Ginoo kang Moises, ang alagad sa Dios, didto sa Cades Barnea mahitungod kanimo ug kanako. Nagpanuigon ako ug 40 sa dihang gipadala ako ni Moises nga sulugoon sa Ginoo gikan sa Cades Barnea aron pagpangespiya sa yuta. Ug gibalitaan ko siya bahin sa akong nasayran. Gihadlok sa akong mga kauban ang mga tawo. Apan nagmasinugtanon ako sa Ginoo nga akong Dios. Unya gisaaran ako ni Moises nga miingon, ‘Tungod kay nagtuman ka sa gisugo sa Ginoo nga akong Dios, ikaw ug ang imong mga anak sa kahangtoran makapanag-iya gayod sa yuta nga nataakan ninyo.’ Miagi na ang 45 ka tuig sukad isulti kini sa Ginoo ngadto kang Moises. Panahon kadto nga ang Israel milatas sa kamingawan ug hangtod karon buhi ako tungod sa Ginoo. Tan-awa, 85 na ang akong edad ug baskog gihapon ako karon sama kaniadto sa dihang gipadala ako ni Moises. Makasugakod gihapon ako sa pagpakiggubat ug sa bisan unsa nga buluhaton. Busa ihatag kanako kining kabungtoran nga gisaad sa Ginoo kanako niadtong adlaw sa pagbalita ko ug sa akong mga tawo bahin sa atong naespiyahan. Miingon pa gani kita nga ang higanteng mga tawo nga kaliwat ni Anak nagpuyo sa dagkong siyudad nga kinutaan. Kon mag-uban kanako ang Ginoo, abugon ko sila sumala sa gisulti niya.” Gipanalanginan ni Josue si Caleb, ang anak ni Jefone nga Kenisihanon ug gihatag kaniya ang Hebron. Ang Hebron ila gihapon sa mga kaliwat ni Caleb tungod kay nagmasinugtanon siya sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Kaniadto ang Hebron ginganlag Kiriat-arba. (Si Arba maoy labing gamhanan sa mga kaliwat ni Anak.) May kalinaw na karon sa maong dapit. Ania ang bahin sa yuta nga nadawat sa mga panimalay sa banay ni Juda: Ang yuta misangko sa utlanan sa Edomea sa habagatan hangtod sa kamingawan sa Zin sa kinatumyan sa habagatan. Kining utlanan sa habagatan nagsukad sa habagatang tumoy sa Patayng Dagat ngadto sa agianan sa Akrabim hangtod sa Zin. Gikan sa habagatan mitungas kini sa Cades Barnea, agi sa Esron ngadto sa Adar, unya miliko paingon sa Carca ug mipadayon ngadto sa Asmon ug misubay sa sapa sa utlanan sa Ehipto ngadto sa Dagat sa Mediteraneo nga maoy kataposan sa utlanan. Kini mao ang utlanan sa Juda sa habagatan. Ang utlanan sa silangan mao ang Patayng Dagat hangtod sa baba sa suba sa Jordan. Ang utlanan sa amihanan nagsukad sa Patayng Dagat hangtod sa Bethogla ug mipaingon sa Bet-araba sa amihanan. Unya mitungas kini sa Bato ni Bohan (si Bohan anak nga lalaki ni Ruben), unya gikan sa Walog sa Kasamok mitungas paingon sa Debir ug unya miliko paingon sa amihanan padulong sa Gilgal nga nag-atubang sa agianan sa Adumim sa habagatang bahin sa walog. Unya miabot kini sa mga tubod sa Ensemes ug migula sa Enrogel ug mitungas lahos sa Walog ni Hinom sa habagatang bahin sa bukiran sa mga Jebusihanon diin nahimutang ang Jerusalem. Ang utlanan mipadayon ngadto sa tumoy sa bukid nga atbang sa Walog sa Hinom sa kasadpan, sa amihanang tumoy sa Walog sa Refaim. Gikan sa tumoy sa bukid miabot kini sa mga Tubod sa Neptoa ug migula ngadto sa mga siyudad duol sa Bukid sa Efron. Didto miliko kini sa Baala (o Kiriatiarim) diin milibot kini sa kasadpan sa Baala paingon sa Kabungtoran sa Edomea ug mipadayon ngadto sa amihanang bahin sa Bukid sa Jarim (o Keslon), lugsong sa Betsemes ug saylo sa Timna. Ang utlanan mipadayon sa mga bakilid nga amihanan sa Ekron unya miliko sa Sicron saylo sa Bukid sa Baala hangtod sa Jebnel. Ang utlanan natapos sa Dagat sa Mediteraneo. Ang utlanan sa kasadpan mao ang lapyahan sa Dagat sa Mediteraneo. Kini mao ang mga utlanan nga naglibot sa banay ni Juda. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Josue, usa ka bahin sa yuta sa katawhan sa Juda gihatag kang Caleb nga anak ni Jefone. Kining yutaa mao ang Hebron, ang siyudad ni Arba nga amahan ni Anak. Gipapahawa ni Caleb sa maong dapit ang mga kaliwat ni Anak: ang mga banay ni Sesai, Ahiman ug Talmai. Unya giataki niya ang katawhan sa Dabir, ang siyudad nga nailhan kaniadto sa ngalan nga Kiriatseper. Si Caleb miingon, “Ipaasawa ko ang akong anak nga si Acsa sa makailog sa Kiriatseper.” Si Otniel, ang anak nga lalaki sa igsoon ni Caleb nga si Kenas, maoy nakailog sa siyudad. Busa gipaasawa ni Caleb ang iyang anak kang Otniel. Pag-abot ni Acsa, giagda siya ni Otniel sa pagpangayog uma sa iyang amahan. Unya miadto si Acsa kang Caleb ug sa pagkanaog niya sa iyang asno, gipangutana siya ni Caleb kon unsay iyang tuyo. Mitubag siya, “Mangayo akog gasa. Kay gibutang mo man ako sa dapit sa Negeb, hatagi akog mga atabay.” Busa gihatag ni Caleb kaniya ang mga tubod sa kabungtoran ug kapatagan. Mao kini ang yuta nga nadawat sa mga panimalay sa banay ni Juda. Ang mga siyudad sa halayong habagatan nga naangkon nila nga duol sa utlanan sa Edomea mao ang Kabseel, Eder, Jagur, Kina, Dimona, Adada, Kedes, Hazor, Itnan, Sip, Telem, Bealot, Hasorhadata, Kiriot-Hezron (o Hazor), Amam, Shema, Molada, Hasargada, Hesmon, Betpelet, Hazarsual, Berseba, Bisiotia, Baala, Jim, Esem, Eltolad, Chesil, Horma, Ziklag, Madmana, Sansana, Lebaot, Silim, Ain ug Rimon: 29 ka siyudad ang tanan lakip ang mga kalungsoran nga sikbit niini. Ang mga siyudad sa kapatagan mao ang Estaol, Zora, Asna, Zanoa, Enganim, Tapua, Enam, Jarmut, Adulam, Soco, Aseka, Shaaraim, Aditaim, Gedera ug Gederotaim: 14 ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Nahilakip usab ang Sanan, Hadasa, Migdalgad, Dilean, Mispe, Jectel, Lakis, Boscat, Eglon, Kabon, Lamam, Kitlis, Gederot, Betdagon, Naama ug Makeda: 16 ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Nahilakip usab ang Libna, Eter, Asan, Jepta, Asna, Nesib, Kela, Acsib ug Maresa: siyam ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Nahilakip pa gayod ang Ekron ug ang mga lungsod ug balangay niini ug ang tanang siyudad ug lungsod duol sa Asdod gikan sa Ekron hangtod sa dagat. Nahilakip usab ang Asdod ug ang Gaza ug ang ilang mga lungsod ug mga balangay hangtod sa sapa sa utlanan sa Ehipto ug sa baybayon sa Dagat sa Mediteraneo. Sa kabungtoran nahisakop ang Samir, Jatir, Soco, Dana, Kiriatsana (o Dabir), Anab, Estemo, Anim, Gosen, Holon ug Gilo: 11 ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Nahiapil usab ang Arab, Duma, Esean, Janim, Betapua, Afeka, Humta, Kiriat-arba (o Hebron) ug Sior: siyam ka siyudad lakip ang kalungsoran nga kasikbit niini. Nahiapil usab ang Maon, Carmel, Sip, Juta, Jezreel, Jokdeam, Zanoa, Cain, Gibeah ug Timna: napulo ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Nalakip ang Halol, Betzur, Gedor, Maarat, Bat-anot ug Eltecon: unom ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Nalakip usab ang Kiriatbaal (o Kiriatiarim) ug Raba: duha ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Didto sa kamingawan ang Bat-araba, Medin, Sacaca, Nibsan, ang Siyudad sa Asin, ug ang Enggadi: unom ka siyudad lakip ang mga kalungsoran nga kasikbit niini. Apan ang katawhan ni Juda wala makaabog sa mga Jebusihanon nga nagpuyo sa Jerusalem. Nagpuyo pa gihapon sila karon sa Jerusalem uban sa katawhan sa Juda. Ang yuta nga gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Jose naglakip gikan sa Jordan duol sa Jerico, sa silangan sa mga tubod sa Jerico, ngadto sa kamingawan. Gikan sa Jerico miabot kini sa kabungtoran hangtod sa Betel. Gikan sa Betel, milahos kini sa Luz, agi sa Atarot diin nagpuyo ang mga Arkihanon. Unya miabot kini sa kasadpan sa mga Japlitanon hangtod sa kapatagan sa Bet Horon. Gikan didto milahos kini sa Geser hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kini ang bahin nga nadawat sa mga banay ni Manases ug ni Efraim, ang mga anak ni Jose. Kini ang yuta sa mga panimalay ni Efraim: ang ilang utlanan sa silangan mao ang Atarotadar hangtod sa kabungtoran sa Bet Horon. Gikan didto milahos kini sa Dagat sa Mediteraneo. Ang Micmetat nahimutang sa ilang amihanan. Sa silangan ang utlanan miliko sa Taanatsilo ug misaylo kini padulong sa silangan sa Janoa. Unya milugsong kini gikan sa Janoa ngadto sa Atarot ug Naara. Miabot kini sa Jerico ug misangko sa Jordan. Gikan sa Tapua ang utlanan mipadayon paingon sa kasadpan ngadto sa sapa sa Kana hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kining yutaa ang gihatag ngadto sa mga panimalay sa banay ni Efraim lakip ang mga lungsod ug balangay nga gihatag ngadto sa kaliwat ni Efraim sulod sa mga utlanan ni Manases. Apan wala nila abuga ang mga taga-Canaan nga nagpuyo sa Geser busa ang mga taga-Canaan mitipon pagpuyo sa mga kaliwat ni Efraim hangtod karon apan giulipon sila. Tungod kay si Manases mao ang kamagulangang anak ni Jose, usa ka bahin sa yuta ang gihatag ngadto sa iyang mga banay. Si Maquir nga amahan ni Gilead mao ang kamagulangang anak ni Manases. Usa siya ka sundalo busa ang Gilead ug ang Basan maoy gihatag kaniya. Gihatagan usab ug yuta ang nahibiling panimalay ni Manases nga mao sila si Abieser, si Helek, si Asriel, si Siquem, si Heper ug si Semida. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Manases nga anak ni Jose. Sila ang mga pangulo sa mga panimalay. Si Selofehad, anak ni Heper nga anak ni Gilead nga anak ni Maquir nga anak ni Manases, walay mga anak nga lalaki kondili mga babaye lamang nga mao sila si Maala, Noa, Hegla, Milca ug Tirza. Nangadto sila kang Eleazar, ang pari, ug kang Josue nga anak ni Nun ug sa mga pangulo ug miingon, “Ang Ginoo nagsugo kang Moises sa paghatag kanamo ug sa among mga paryenti nga lalaki ug bahin sa yuta.” Busa, sumala sa sugo sa Ginoo, sila ug ang mga igsoong lalaki sa ilang amahan gipanghatagan ug yuta. Busa dugang sa Gilead ug sa Basan sa tabok sa Jordan, si Manases nakadawat ug napulo ka bahin sanglit ang mga kaliwat niyang babaye ug mga lalaki nabahinan man ug yuta. Ang Gilead gihatag ngadto sa ubang kaliwat ni Manases. Ang yuta ni Manases nagsukad sa Aser hangtod sa Micmetat sa silangan sa Siquem. Ang utlanan miabot sa habagatan sa yuta sa Entapua. Si Manases maoy tag-iya sa yuta sa Tapua apan ang lungsod sa Tapua nga nahimutang sa utlanan, ila sa mga kaliwat ni Efraim. Ang utlanan midulhog sa sapa sa Kana. Ang mga siyudad sa habagatan sa sapa iya ni Efraim bisan tuod nahilakip sila sa mga siyudad ni Manases. Ang utlanan ni Manases misubay sa amihanang dapit sa sapa sa Dagat sa Mediteraneo. Ang kayutaan ni Efraim didto sa habagatan ug ang kang Manases sa amihanan ug ang Dagat sa Mediteraneo mao ang utlanan nila. Ang ilang yuta miabot sa Aser sa amihanang-kasadpan ug sa Isacar sa amihanang-silangan. Sulod sa yuta ni Isacar ug ni Aser, iya ni Manases ang Betsan ug ang naglibot nga kalungsoran ingon man ang katawhan sa Jibleam, sa Dor (ang siyudad sa baybayon), sa Endor, sa Taanac, sa Megido ug sa kasikbit nga kalungsoran. Apan ang katawhan ni Manases wala makaabog sa mga lumolupyo niadtong mga siyudara busa nagpuyo didto uban kanila ang mga taga-Canaan. Bisan sa lig-on na ang mga Israelita wala gayod nila mahurot pag-abog ang mga taga-Canaan apan sila giulipon nila. Ang mga kaliwat ni Jose miingon kang Josue, “Nganong gamay ra mang bahin sa yuta ang imong gihatag kanamo? Daghan kami kaayo tungod kay gipanalanginan man kami sa Ginoo.” Si Josue mitubag, “Kon daghan kamo kaayo ug gamay ra alang kaninyo ang kabungtoran sa Efraim pangadto kamo sa kalasangan ug paghawan kamog dapit alang kaninyo sa yuta sa mga Perisihanon ug sa mga Repaihanon.” Ang mga kaliwat ni Jose miingon, “Ang kabungtoran dili paigo kanamo apan ang mga taga-Canaan sa kapatagan adunay mga karwahi nga puthaw. Ang mga taga-Canaan sa Betsan ug sa kasikbit nga kalungsoran nagbaton usab niini ingon man ang anaa sa Walog sa Jezreel.” Giingnan ni Josue ang mga banay ni Efraim ug ni Manases, “Daghan kamo kaayo ug gamhanan busa dili kay usa ra ka bahin ang inyo. Mainyo ang kabungtoran. Bisan kon lasang kini, mahinloan ninyo kini ug mapanag-iya hangtod ang kinatumyan niini. Abuga ninyo ang mga Canaanhon bisag may mga karwahi sila nga puthaw ug bisan ug lig-on sila nga katawhan.” Human nila makuha ang yuta, ang tibuok katilingban sa Israel nagtigom didto sa Silo ug nagpatindog silag Tolda nga Tagboanan. May pito ka banay sa katawhan sa Israel nga wala pa kahatagig yuta. Busa giingnan ni Josue ang katawhan sa Israel, “Kanus-a pa ba kamo mosulod aron pagpanag-iya sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan? Hatagi akog tulo ka tawo gikan sa matag banay. Pasuroyon ko sila sa tibuok yuta ug isulat nila ang mga utlanan sa yuta nga gusto nilang panag-iyahon. Unya mamalik sila kanako. Bahinon nila sa pito ka bahin ang yuta. Si Juda magpabilin sa kayutaan sa habagatan ug si Jose sa kayutaan sa amihanan. Isulat ninyo ang mga utlanan sa pito ka bahin sa yuta ug dad-a kini ngari kanako. Unya magripa ako aron pagtino sa kabubut-on sa Ginoo nga atong Dios alang kaninyo. Ang mga Levita dili makadawat ug bahin sa yuta sama kaninyo tungod kay ang bahin nila mao man ang pag-alagad ingon nga mga pari sa Ginoo. Ang mga banay ni Gad, ni Ruben ug ang katunga sa banay ni Manases nakadawat na sa ilang bahin sa yuta sa silangan sa Jordan nga gihatag kanila ni Moises, ang alagad sa Ginoo.” Gisulat sa mga tawo ang mga utlanan sa yuta human sila pahimangnoi ni Josue niining mosunod, “Suroya ang tibuok yuta ug isulat ang mga utlanan niini ug unya balik kamo kanako. Unya magripa ako aron pagtino sa kabubut-on sa Ginoo alang kaninyo dinhi sa Silo.” Busa gisuroy sa mga tawo ang tibuok yuta ug gisulat ang mga utlanan niini sa usa ka basahon. Gibahin nilag pito ka bahin ang yuta ug gilista ang mga lungsod. Unya namalik sila kang Josue didto sa kampo sa Silo. Ug nagripa si Josue aron pagtino sa kabubut-on sa Ginoo alang kanila ug ang matag banay sa Israel gibahinan ug yuta. Ang mga panimalay sa banay ni Benjamin nakadawat ug yuta tungatunga sa kayutaan sa banay ni Juda ug Jose. Sa amihanan, ang utlanan nila nagsukad sa Jordan latas sa kabungtoran amihanan sa Jerico ug paingon sa kasadpan tadlas sa kabungtoran hangtod sa kamingawan sa Bet-aben. Unya ang utlanan milahos sa habagatan ngadto sa kabungtoran sa Luz (gitawag usab ug Betel), dayong lugsong sa Atarotadar, sa kabukiran habagatan sa kapatagan sa Bet Horon. Unya ang utlanan miliko sa habagatan gikan sa kasadpan niining bukira sa habagatan sa Bet Horon ug mipadulong sa siyudad sa Kiriatbaal (o Kiriatiarim) nga sakop sa banay ni Juda. Kini ang utlanan sa kasadpan. Ang utlanan sa habagatan nagsukad sa utlanan sa Kiriatiarim ug gikan didto mipaingon sa kasadpan hangtod sa mga Tubod sa Neptoa. Unya milugsong kini sa ngilit sa bukid nga nagdungaw sa Walog sa Hinom, sa amihanang tumoy sa Walog sa Refaim. Ug mipadayon kini sa habagatan tadlas sa Walog sa Hinom sa habagatan sa kabungtoran sa mga Jebusihanon, paingon sa Enrogel. Miliko kini sa amihanan sa Ensemes ug mipaingon sa Gelilot, atbang sa agianan sa Adumim. Ang utlanan milugsong sa Bato ni Bohan (anak nga lalaki ni Ruben) ug milatas sa amihanan sa kabungtoran nga nag-atubang sa Walog sa Jordan ug lugsong niini. Unya mipaingon kini sa amihanan sa kabungtoran sa Bethogla hangtod sa amihanang luok sa Patayng Dagat, ang habagatang tumoy sa Jordan. Kini ang utlanan sa habagatan. Ang Jordan mao ang utlanan sa silangan. Mao kini ang mga utlanan sa yuta nga nadawat sa mga panimalay sa banay ni Benjamin. Ang mga siyudad nga ila sa mga panimalay sa banay ni Benjamin mao ang Jerico, Bethogla, Emekkesis, Bet-araba, Zemaraim, Betel, Avim, Para, Ofra, Cefaramoni, Opni ug Geba—12 ka siyudad lakip ang mga lungsod niini. Lakip usab niini ang Gibeon, Rama, Beerot, Mispe, Chefira, Mosa, Requem, Jirpeel, Tarela, Zela, Elep, Jebus (o Jerusalem), Gibeah ug Kiriatiarim—14 ka siyudad lakip ang mga lungsod niini. Kini mao ang yuta nga nadawat sa mga panimalay sa banay ni Benjamin. Ang nakaangkon sa ikaduhang pagripa sa yuta mao ang banay ni Simeon. Ang kayutaan sa iyang banay anaa sa taliwala sa yuta nga maoy bahin sa banay ni Juda. Naglakip kini sa Berseba, Sheba, Molada, Hazarsual, Bala, Esem, Eltolad, Betul, Horma, Ziklag, Betmarcabot, Hasarsusa, Betlebaot ug Saruhen—13 ka siyudad lakip ang mga kalungsoran niini. Diha usab ang Ain, Rimon, Eter ug Asan—upat ka siyudad lakip ang mga kalungsoran niini. Naglakip kini sa tanang lungsod sa Baalatbeer, Rama sa Negeb. Mao kini ang yuta nga nabahin sa mga panimalay sa banay ni Simeon. Ang bahin ni Simeon nahisulod sa kayutaan ni Juda. Ang nabahin kang Juda dako ra kay sa gikinahanglan nila busa gibahinan ang banay ni Simeon sa ilang yuta. Ang nakaangkon sa ikatulong pagripa mao ang banay ni Zabulon. Ang yuta nga nadawat nila nakaabot sa Sarid. Ang utlanan mitungas sa kasadpan ngadto sa Mareal sangko sa Debeset ug sa sapa sa silangan sa Jokneam. Ang utlanan sa pikas nga bahin sa Sarid mipaingon sa silangan hangtod sa utlanan sa Cislotabor unya ngadto sa Daberat ug latas sa Japia. Gikan didto mipadayon kini sa silangan ngadto sa Gath-hepher ug Itcasin, liko ngadto sa Nea paingon sa Rimon. Sa amihanan ang utlanan miliko ngadto sa Hanaton, sangko sa Walog sa Jeptael. Naglakip kini sa Katet, Nahalal, Shimron, Jedala ug Betlehem—12 ka siyudad lakip ang mga lungsod niini. Kining maong mga siyudad ug mga lungsod nahisakop sa yuta nga maoy bahin sa mga panimalay sa banay ni Zabulon. Ang nakaangkon sa ikaupat nga pagripa mao ang banay ni Isacar. Ang ilang bahin naglakip sa Jezreel, Cesulot, Sunem, Haparaim, Sion, Anaharat, Rabit, Kision, Abes, Remet, Enganim, Enada ug Betpases. Ang utlanan misangko usab sa Tabor, Sahasima ug Betsemes ug natapos sa Jordan. Naglangkob kinig 16 ka siyudad lakip ang mga lungsod niini. Kining mga siyudara ug mga lungsora anaa sulod sa kayutaan nga bahin sa mga panimalay sa banay ni Isacar. Ang nakaangkon sa ikalimang pagripa mao ang banay ni Aser. Ang kayutaan niya naglakip sa Helcat, Hali, Beten, Acsaf, Alamelec, Amad ug Mesal. Sa kasadpan misangko kini sa Carmel ug Sihorlibnat. Sa silangan ang utlanan miabot sa Betdagon, sangko sa Zabulon ug sa Walog sa Jeptael paingon sa amihanan ngadto sa Bet-emec ug Neiel. Mipadayon kini sa amihanan ngadto sa Cabul, Ebron, Rehob, Hamon, Kana hangtod sa Dakong Sidon. Ang utlanan miliko ngadto sa Rama, sangko sa Tiro, ang siyudad nga giparil. Unya miliko kini ngadto sa Hosa ug misangko sa Dagat sa Mediteraneo. Naglakip kini sa Mahalab, Acsib, Umma, Afek ug Rehob—22 ka siyudad lakip ang mga lungsod niini. Kining maong mga siyudad ug mga lungsod anaa sulod sa yuta nga bahin sa mga panimalay sa banay ni Aser. Ang nakaangkon sa ikaunom nga pagripa mao ang banay ni Neftali. Ang utlanan sa ilang yuta nagsukad sa Helep, gikan sa tugas didto sa Saananim, gikan sa Adaminekeb ug sa Jabnael hangtod sa Lacum ug natapos sa Jordan. Ang utlanan miliko sa kasadpan ngadto sa Asanotabor; gikan didto mipaingon kini ngadto sa Hukoka hangtod sa Zabulon sa habagatan, sa Aser sa kasadpan, sa Juda sa silangan didto sa Jordan. Ang kinutaan nga mga siyudad mao ang Sidim, Zer, Hamat, Recat, Kineret, Adama, Rama, Hazor, Kedes, Edrei, Enhasor, Iron, Migdalel, Horem, Bet-anat ug Betsemes—19 ka siyudad lakip ang mga lungsod niini. Kining mga siyudara ug mga lungsora anaa sulod sa yuta nga bahin sa mga panimalay sa banay ni Neftali. Ang nakaangkon sa ikapitong pagripa mao ang banay ni Dan. Ang kayutaan niya naglakip sa Zora, Estaol, Irsemes, Saalbim, Ayalon, Jetla, Elon, Timna, Ekron, Elteke, Gibeton, Baalat, Jehud, Banebarac, Gatrimon, Mejarcon ug Rakon ingon man ang kayutaan atbang sa Jopa. Sa dihang nawad-ag yuta ang katawhan ni Dan, nangadto sila sa Lesem ug giataki nila kini. Nailog nila kini ug gipatay ang katawhan niini. Unya gipanag-iya nila kini ug namuyo sila didto. Giilisan nila ang ngalan sa siyudad ug Dan sumala sa ngalan sa ilang katigulangan. Kining maong mga siyudad ug mga lungsod anaa sa yuta nga bahin sa mga panimalay sa banay ni Dan. Sa nahuman na sa katawhan sa Israel pagbahinbahin ang kayutaan, gihatagan nilag yuta si Josue nga anak ni Nun. Sumala sa gisugo sa Ginoo, gihatag nila kaniya ang siyudad nga gipangayo niya nga mao ang Timnatsera, sa kabungtoran ni Efraim. Giusab niya pagtukod ang siyudad ug mipuyo siya didto. Si Eleazar nga pari ug si Josue nga anak ni Nun ug ang mga pangulo sa mga panimalay sa banay ni Israel mibahinbahin niining mga yutaa pinaagi sa ripa aron pagtino sa kabubut-on sa Ginoo didto sa Silo, sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Sa ingon niana, natapos ang pagbahinbahin sa yuta. Unya ang Ginoo miingon kang Josue, “Sultihi ang katawhan sa Israel sa pagpili sa mga siyudad nga dalangpanan nga gisulti ni Moises kaninyo sumala sa akong sugo. Ang tawo nga makapatay ug laing tawo nga dili tinuyo makadangop didto aron paglikay sa tawo nga manimalos kaniya. Makatago siya sa bisan hain niining mga siyudara ug makaadto sa hukmanan sa ganghaan sa siyudad ug makasugid siya sa nahitabo ngadto sa mga pangulo. Unya pasudlon nila siya sa siyudad ug hatagag dapit nga kapuy-an aron makapabilin siya didto. Kon ang tawo nga buot manimalos mosunod kaniya sa siyudad, ang katawhan sa siyudad dili magtugyan sa tawo nga nakapatay ngadto sa nangita kaniya. Panalipdan nila siya kay ang iyang pagpatay ug isigka-Israelita dili man tinuyo ug dili tungod sa kasuko. Magpabilin siya sa siyudad hangtod nga husayon siya atubangan sa katilingban ug hangtod nga mamatay ang Pangulong Pari. Unya makapauli na siya sa ila.” Busa gilain nila ang Kedes sa Galilea sa kabungtoran ni Neftali ug ang Siquem sa kabungtoran ni Efraim ingon man ang Kiriat-arba (o Hebron) sa kabungtoran ni Juda. Sa silangan sa Jordan, sa kabungtoran silangan sa Jerico sa kamingawan, gipili nila ang Bezer sa banay ni Ruben, ang Ramot sa Gilead sa banay ni Gad ug ang Golan sa Basan sa banay ni Manases. Mao kini ang mga siyudad nga dalangpanan nga gipili alang sa tanang katawhan sa Israel ug alang ni bisan kinsang langyaw nga nagpuyo uban kanila. Bisan kinsa nga makapatay nga wala tuyoa makadangop didto. Dili siya mapatay niadtong buot manimalos kaniya ug husayon siya didto sa atubangan sa katilingban. Ang mga pangulo sa mga pamilya sa mga Levita nangadto kang Eleazar nga pari ug kang Josue nga anak ni Nun ug sa mga pangulo sa mga pamilya sa tanang banay sa Israel. Sila miingon kanila didto sa Silo, sa yuta sa Canaan, “Pinaagi kang Moises, nagsugo ang Ginoo nga pahatagan kamig mga siyudad nga kapuy-an ug mga uma nga kasibsiban sa among mga kahayopan.” Busa ang mga Levita gihatagan sa katawhan sa Israel sa mga siyudad nga ilang gipangayo ug mga uma nga sibsibanan gikan sa kayutaan nila sumala sa sugo sa Ginoo. Ang mga pamilya nga kaliwat ni Kohat maoy unang gihatagag mga siyudad. Napulog tulo ka siyudad gikan sa mga banay ni Juda, ni Simeon ug ni Benjamin ang gihatag ngadto sa mga Levita nga kaliwat ni Aaron, ang pari. Ang nahibilin sa mga kaliwat ni Kohat gihatagag napulo ka siyudad gikan sa mga panimalay sa mga banay ni Efraim ug ni Dan ug gikan sa katunga sa banay ni Manases. Ang mga kaliwat ni Gerson gihatagag 13 ka siyudad gikan sa mga panimalay sa mga banay ni Isacar, Aser ug Neftali ug gikan sa katunga sa banay ni Manases nga didto sa Basan. Ang mga panimalay sa mga kaliwat ni Merari gihatagag 12 ka siyudad gikan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug ni Zabulon. Pinaagi sa ripa, gihatag sa katawhan sa Israel kining mga siyudara ug mga sibsibanan niini ngadto sa mga Levita sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Mao kini ang mga ngalan sa siyudad gikan sa banay ni Juda ug ni Simeon nga gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Aaron gikan sa panimalay ni Kohat nga Levita. Silay una nga gihatagag luna. Gihatag sa katawhan sa Israel ngadto sa mga Levita ang Kiriat-arba (si Arba maoy amahan ni Anak) nga mao ang Hebron, sa kabungtoran sa Juda lakip ang mga sibsibanan nga kasikbit niini. Apan gihatag nila kang Caleb nga anak ni Jefone ang kaumahan sa siyudad ug ang kalungsoran niini. Gihatag nila kining mosunod nga mga siyudad ngadto sa mga kaliwat ni Aaron, ang pari: ang Hebron (ang dalangpanang siyudad alang sa tawo nga makapatay) lakip ang tanang sibsibanan niini; ang Libna, ang Jatir, ang Estemo, ang Holon, ang Dabir, ang Ain, ang Juta ug ang Betsemes, lakip ang mga sibsibanan niini—siyam ka siyudad gikan niining duha ka banay. Gikan sa banay ni Benjamin, gihatagan silag upat ka siyudad: ang Gibeon, ang Geba, ang Anatot ug ang Almon, lakip ang mga sibsibanan niini. Ang gihatag ngadto sa mga pari nga mga kaliwat ni Aaron 13 ka siyudad ang tanan lakip ang mga sibsibanan niini. Ang ubang panimalay sa mga kaliwat ni Kohat gihatagag mga siyudad gikan sa banay ni Efraim. Gihatag kanila ang upat ka siyudad: ang Siquem ug ang mga sibsibanan niini sa kabungtoran ni Efraim (dalangpanang siyudad sa tawo nga makapatay), ang Geser, ang Kibsaim ug ang Bet Horon lakip ang mga sibsibanan niini. Gikan sa banay ni Dan gihatagan silag upat ka siyudad: ang Elteke, Gibeton, ang Ayalon ug ang Gatrimon, lakip ang mga sibsibanan niini. Gikan sa katunga sa banay ni Manases gihatagan silag duha ka siyudad: ang Taanac ug ang Gatrimon lakip ang mga sibsibanan niini. Napulo ka siyudad ang tanan lakip ang pasibsibanan niini ang gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Kohat. Ang mga kaliwat ni Gerson, laing panimalay sa mga Levita, nakadawat gikan sa katunga sa banay ni Manases ug duha ka siyudad: ang Golan sa Basan (dalangpanang siyudad sa tawo nga makapatay) ug Beestera lakip ang mga pasibsibanan niini. Gikan sa banay ni Isacar nakadawat silag upat ka siyudad: ang Kision, ang Daberat, ang Jarmut ug ang Enganim, lakip ang mga pasibsibanan niini. Gikan sa banay ni Aser nadawat nila ang upat ka siyudad: ang Mesal, ang Abdon, ang Helcat ug ang Rehob, lakip ang mga pasibsibanan niini. Gikan sa banay ni Neftali nadawat nila ang tulo ka siyudad: ang Kedes sa Galilea lakip ang mga sibsibanan niini (dalangpanang siyudad sa tawo nga makapatay), ang Hamotdor ug ang Kartan (o Kiriataim) lakip ang mga pasibsibanan niini. Ang nagkalainlaing panimalay sa mga kaliwat ni Gerson nakadawat ug 13 ka siyudad lakip ang mga pasibsibanan niini. Ang nahibiling kaliwat sa mga Levita, ang mga panimalay sa mga kaliwat ni Merari, nakadawat gikan sa banay ni Zabulon ug upat ka siyudad: ang Jokneam, ang Karta, ang Dimna (o Rimon) ug ang Nahalal lakip ang mga pasibsibanan niini. Gikan sa banay ni Ruben nadawat nila ang upat ka siyudad: ang Bezer, ang Jahas, Kedemot ug Mefaat, lakip ang mga pasibsibanan niini. Gikan sa banay ni Gad nadawat nila ang upat ka siyudad: ang Ramot sa Gilead, lakip ang mga pasibsibanan niini (dalangpanang siyudad sa tawo nga makapatay), ang Mahanaim, ang Hesbon ug ang Jazer lakip ang mga pasibsibanan niini. Ang nagkalainlaing panimalay sa mga kaliwat ni Merari nga kaliwat sa mga Levita gihatagag 12 ka siyudad. Gikan sa kayutaan nga gipanag-iya sa katawhan sa Israel, 48 ka siyudad lakip ang mga pasibsibanan niini gihatag ngadto sa mga Levita. Ang matag usa niining mga siyudara may mga pasibsibanan libot niini. Busa gihatag sa Ginoo ngadto sa Israel ang tanang yuta nga iyang gisaad nga ihatag niya ngadto sa ilang katigulangan. Sa nakapanag-iya na sila niini, namuyo sila didto. Gihatagan sila sa Ginoo ug kalinaw tali kanila ug sa tanang tawo nga naglibot kanila sumala gayod sa gisaad niya sa ilang mga katigulangan. Walay usa sa tanan nilang kaaway nga nakasanta kanila tungod kay ang Ginoo naghatag man kanilag kadaogan batok sa tanan nilang kaaway. Gituman sa Ginoo ang tanan niyang mga saad sa katawhan sa Israel. Unya gitigom ni Josue ang katawhan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug ang katunga sa banay ni Manases. Giingnan niya sila, “Gibuhat ninyo ang tanan nga gisugo ni Moises nga alagad sa Ginoo ug gituman ninyo ang tanan kong sugo. Wala ninyo biyai ang inyong isigka-Israelita hangtod niining adlawa. Mabinantayon kamong mituman sa mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Karon, ang Ginoo nga inyong Dios naghatag sa inyong isigka-Israelita ug kalinaw sumala sa iyang gisaad. Busa pamauli kamo sa yuta nga gipanag-iya ninyo sa pikas nga bahin sa Jordan nga gihatag kaninyo ni Moises nga sulugoon sa Ginoo. Siguroha nga tumanon gayod ninyo ang sugo ug ang balaod nga gihatag kaninyo ni Moises: higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug buhaton ang iyang kabubut-on ug tumanon ang iyang mga sugo. Pagmasinulondon kaniya ug alagari siya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag.” Busa namauli ang katawhan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug ang katunga sa banay ni Manases. Gibiyaan nila ang nahibiling katawhan sa Israel didto sa Silo, sa yuta sa Canaan ug nangadto sila sa yuta sa Gilead, ang ilang yuta nga gipanag-iya nila sumala sa sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Sa pag-abot sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug katunga sa banay ni Manases didto sa Gelilot, sa Jordan nga dapit sa Canaan, nagtukod silag dakong halaran daplin sa suba. Ang ubang katawhan sa Israel gibalitaan nga ang katawhan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug ang katunga sa banay ni Manases nagtukod ug halaran didto sa Jordan dapit sa Canaan nga ila sa ubang katawhan sa Israel. Pagkadungog niini sa katawhan sa Israel, ang tibuok katilingban nagtigom didto sa Silo aron sa pagpakiggubat kanila. Unya si Pinehas, ang anak ni Eleazar nga pari, gipadala sa katawhan sa Israel ngadto sa katawhan sa banay ni Ruben, ni Gad ug sa katunga sa banay ni Manases nga didto sa yuta sa Gilead. Gikuyogan si Pinehas ug napulo ka pangulo, matag usa kanila gikan sa usa ka panimalay sa matag banay sa Israel. Nangabot sila sa yuta sa Gilead ug giingnan nila ang katawhan ni Ruben, ni Gad ug katunga sa banay ni Manases, “Mao kini ang giingon sa tibuok katilingban sa Ginoo, ‘Nganong gihimo man ninyo kining mangil-ad nga buhat batok sa Dios sa Israel? Sa inyong pagtukod niining halaran alang kaninyo misukol kamo sa Ginoo! Wala na kamo magsunod kaniya! Hinumdomi ang sala didto sa Peor, sa dihang gisilotan sa Ginoo ang iyang katawhan! Nag-antos pa kita sa sakit tungod niadtong salaa. Dili pa ba igo kadtong salaa? Dili na ba diay kamo mosunod karon sa Ginoo? Kon mosukol kamo kaniya karon, masuko siya ugma sa tanang katawhan sa Israel. Busa kon gihunahuna ninyo nga ang inyong yuta dili angay alang sa pagsimba, pangadto kamo sa yuta sa Ginoo diin atua ang Tolda niya. Pag-angkon kamog yuta sa maong dapit. Apan ayaw kamo pagsukol sa Ginoo o kanamo pinaagi sa pagtukod ug halaran alang kaninyo dugang sa halaran sa Ginoo nga atong Dios. Hinumdomi nga si Acan nga anak ni Zera wala motuman sa sugo labot sa mga butang nga pagalaglagon ug ang tibuok Israel gisilotan. Dili lang si Acan ang namatay tungod sa iyang sala.’” Ang katawhan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug katunga sa banay ni Manases mitubag sa mga pangulo sa mga panimalay sa Israel, “Ang Dios mao ang Gamhanan! Siya mao ang Ginoo! Ang Dios mao ang Gamhanan! Siya mao ang Ginoo! Nasayod siya nganong gibuhat namo kini ug angay usab kamong masayod! Kon nanukol kami ug wala manuo sa Ginoo, patya ninyo kami karon! Kon gisupak namo ang Ginoo sa pagtukod namog halaran aron kasunogan sa among mga halad o magamit alang sa mga halad sa pakigdait, silotan unta kami sa Ginoo. Gibuhat namo kini kay nahadlok kami nga sa umaabot nga panahon ang mga kaliwat ninyo moingon sa among mga kaliwat, ‘Unsa may inyong labot sa Ginoo, ang Dios sa Israel? Gihimo sa Ginoo ang Jordan nga utlanan tali kanamo ug kaninyong katawhan ni Ruben ug ni Gad. Wala kamoy labot sa Ginoo.’ Unya tingalig did-an sa inyong mga kaliwat ang among mga kaliwat sa pagsimba sa Ginoo. Busa nagtukod kamig halaran, dili aron pagsunog o paghimog mga halad kondili aron mahimong ilhanan alang kanamo ug sa among mga kaliwat nga nagsimba kami sa Ginoo uban sa among mga halad ug sa mga halad nga mananap nga sunogon ug mga halad sa pakigdait. Ang tuyo niini mao ang pagsanta sa inyong mga kaliwat pagsulti sa among mga kaliwat sa umaabot nga panahon nga wala kami labot sa Ginoo. Amo kining hunahuna nga kon ugaling mahitabo kini makaingon kami, ‘Tan-awa! Ang among mga katigulangan naghimog halaran sama gayod sa halaran sa Ginoo. Dili kini alang sa pagsunog ug mga halad o sakripisyo kondili usa ka ilhanan alang sa inyo ug sa among pundok.’ Dili gayod mahitabo nga mosukol kami sa Ginoo o mohunong pagsunod kaniya karon pinaagi sa pagtukod ug halaran alang sa pagsunog sa mga halad o sa mga halad nga uhay o sakripisyo. Dili kami magtukod ug laing halaran gawas sa halaran sa Ginoo nga atong Dios nga anaa sa atubangan sa iyang Tolda nga iyang puloy-anan.” Si Pinehas nga pari ug ang mga pangulo sa katilingban nga uban kaniya, ang mga pangulo sa mga pamilya sa Israel, nakadungog sa gisulti sa katawhan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug ni Manases ug nalipay sila. Si Pinehas, anak sa pari nga si Eleazar, miingon sa katawhan ni Ruben, ni Gad ug ni Manases, “Karon nasayod kita nga ang Ginoo uban kanato tungod kay wala diay kamo mosukol sa kaniya. Giluwas ninyo ang katawhan sa Israel sa silot sa Ginoo.” Unya gibiyaan ni Pinehas ug sa mga pangulo ang katawhan ni Ruben ug ni Gad sa yuta sa Gilead ug namauli sila sa Canaan ngadto sa katawhan sa Israel ug mitaho kanila bahin sa nahitabo. Nakalipay sa katawhan sa Israel ang ilang taho. Gidayeg nila ang Dios ug wala na sila maghisgot mahitungod sa pagpakiggubat aron paglaglag sa yuta nga gipuy-an sa katawhan ni Ruben ug ni Gad. Ginganlan sa katawhan ni Ruben ug ni Gad ang halaran nga “Saksi,” kay matod nila, “Saksi kini kanatong tanan nga ang Ginoo mao ang Dios.” Human molabay ang taas nga panahon gihatagan sa Ginoo ang Israel ug kalinaw ug wala nay kaaway nga misamok kanila. Niining higayona si Josue tigulang na kaayo. Gitigom niya ang tibuok Israel, ang mga pangulo, ang mga kadagkoan, ang mga maghuhukom ug ang mga punoan sa katawhan ug giingnan, “Tigulang na ako kaayo. Nakita ninyo ang tanan nga gibuhat sa Ginoo nga inyong Dios niining tanang kanasoran tungod kaninyo. Ang Ginoo nga inyong Dios nakig-away alang kaninyo. Ihatag ko sa inyong mga banay ang mga nasod nga nahibilin pa ingon man ang tanang kanasoran nga nailog ko na, gikan sa Jordan sa silangan ngadto sa Dagat sa Mediteraneo sa kasadpan. Ang Ginoo nga inyong Dios magpasibog ug mag-abog kanila gikan kaninyo. Mapanag-iya ninyo ang ilang yuta sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Busa siguroha gayod pagtuman ug pagbuhat ang tanan nga nasulat sa basahon sa Balaod ni Moises. Ayaw isalikway bisan unsang bahina niini aron dili kamo makigsagol niining katawhan nga nahibilin pa uban kaninyo o mosangpit sa mga ngalan sa ilang diosdios o mogamit sa ilang ngalan sa pagpanumpa o mag-alagad ug moyukbo kanila. Pagmatinumanon kamo ni Yahweh ingon sa gibuhat ninyo hangtod karon. Giabog sa Ginoo ang dagko ug lig-ong mga nasod ug wala pa gayoy nakabuntog kaninyo. Bisan kinsa kaninyo makaabog ug 1,000 ka tawo tungod kay ang Ginoo man maoy makig-away alang kaninyo sumala sa iyang gisaad. Busa higugmaa gayod ang Ginoo nga inyong Dios. Kon mamiya kamo ug makighiusa sa mga nasod nga anaa pa uban kaninyo ug makigminyo kanila, makasiguro kamo nga ang Ginoo nga inyong Dios dili na moabog niining mga nasora. Hinuon, makadaot sila kaninyo sama sa lit-ag o gahong ug sakit sama sa lapdos sa latigo sa bukobuko ninyo o tunok sa inyong mata. Magpadayon kini hangtod mahilayo kamo gikan niining maayong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Hapit na ako mamatay. Nasayod ang tagsatagsa kaninyo diha sa iyang kasingkasing ug kalag nga ang Ginoo nga inyong Dios naghatag kaninyo sa tanang maayong butang nga gisaad niya. Ang tanang gisaad niya natuman ug walay usa ka saad nga napakyas. Oo, ang Ginoo nga inyong Dios nagbuhat alang kaninyo sa tanang maayong butang nga iyang gisaad nga buhaton. Apan kon dili ninyo tumanon ang kasabotan nga gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios o kon mangadto kamo ug moalagad sa laing dios ug moyukbo kanila, silotan gayod kamo niya hangtod nga walay usa kaninyo nga mahibilin niining maayong yuta nga iyang gihatag kaninyo.” Gitigom ni Josue ang tanang banay sa Israel didto sa Siquem. Gitawag niya ang mga pangulo, ang mga kadagkoan, ang mga maghuhukom ug ang mga opisyal sa Israel ug nanuol sila sa atubangan sa Dios. Giingnan ni Josue ang tanang katawhan, “Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Dios sa Israel, ‘Kaniadto ang mga katigulangan ninyo nagpuyo tabok sa Suba sa Eufrates ug nagsimba sa laing mga dios. Usa kanila mao si Tera nga amahan ni Abraham ug ni Nahor. Unya gikuha ko si Abraham gikan sa yuta tabok sa Eufrates ug gidala ko siya ngadto sa kayutaan sa Canaan. Gipadaghan ko ang iyang kaliwat. Gihatag ko kaniya si Isaac ug kang Isaac gihatag ko si Jacob ug si Esau. Gihatag ko ngadto kang Esau ang kabungtoran sa Edomea. Apan si Jacob ug ang iyang mga anak nangadto sa Ehipto. Unya gipadala ko si Moises ug si Aaron ug gihimo ko ang dagkong katalagman sa Ehipto. Ug unya gikuha ko kamo. Gikuha ko sa Ehipto ang inyong mga amahan ug miabot sila sa Dagat nga Pula. Gigukod sila sa mga Ehiptohanon pinaagi sa mga karwahi ngadto sa kadagatan. Sa dihang mainiton silang nag-ampo kanako aron magpakitabang, gibutang ko ang kangitngit taliwala kanila ug sa mga Ehiptohanon. Gilumsan ko sa dagat ang mga Ehiptohanon. Nakita ninyo ang gibuhat ko sa Ehipto ug dugay kamong nagpuyo sa kamingawan. “‘Unya gidala ko kamo sa yuta sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa silangan sa Jordan. Nakiggubat sila kaninyo ug gipadaog ko kamo. Gipanag-iya ninyo ang ilang yuta ug gilaglag ko sila samtang kamo midasdas. Unya si Balak nga anak ni Sifor ug hari sa Moab nakiggubat sa Israel. Nagpadala siya ngadto kang Balaam nga anak ni Beor ug mensahe nga naghangyo kaniya sa pagtunglo kaninyo. Apan wala ako mamati kang Balaam busa gipanalanginan kamo niya ug giluwas ko kamo gikan kang Balak. Mitabok kamo sa Jordan ug miabot kamo sa Jerico. Ang mga tawo sa Jerico nakiggubat kaninyo ingon man ang mga Amorihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Canaanhon, ang mga Hitihanon, ang mga Girgasihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon. Gipadaog ko kamo batok kanila. Gilisang ko ang duha ka haring Amorihanon aron maabog ninyo sila. Dili kini tungod sa inyong mga espada ug pana. Gihatagan ko kamog yuta nga dili kamoy nag-ugmad ug mga siyudad nga dili kamoy nagtukod. Namuyo kamo didto ug nagkaon sa mga paras ug mga olibo nga dili kamoy nagtanom.’” Mipadayon si Josue, “Busa simbaha karon ang Ginoo ug pagmatinud-anon kamo sa pag-alagad kaniya. Kalimti ang mga diosdios nga gisimba sa inyong mga katigulangan didto sa Mesopotamia ug sa Ehipto. Pag-alagad kamo sa Ginoo. Kon dili kamo andam sa pag-alagad kaniya pagpili karong adlawa kon kinsay alagaran ninyo, ang mga diosdios ba nga gialagaran sa inyong mga katigulangan didto sa Mesopotamia o ang mga diosdios ba sa mga Amorihanon dinhi sa yuta nga gipuy-an ninyo karon. Apan alang kanako ug sa akong pamilya, mag-alagad kami sa Ginoo.” Ang mga tawo mitubag, “Dili gayod kami mobiya sa Ginoo o moalagad sa laing mga diosdios! Ang Ginoo nga atong Dios nagluwas sa atong mga katigulangan ug kanato gikan sa kaulipnan didto sa Ehipto ug nakita nato ang mga milagro nga gibuhat niya. Gilikay kita niya sa kadaotan bisan diin kita paingon taliwala sa tanang kanasoran nga atong giagian. Sa atong pagdasdas, giabog sa Ginoo ang katawhan, ang mga Amorihanon nga nagpuyo sa kayutaan. Busa mag-alagad usab kami sa Ginoo, kay siya amo mang Dios.” Giingnan ni Josue ang katawhan, “Dili kamo makaalagad sa Ginoo kay Dios siya nga balaan, abubhoan ug dili mopasaylo sa inyong mga sala. Kon mobiya kamo sa Ginoo ug moalagad sa laing mga dios, kaligutgotan gayod kamo niya ug silotan. Iya kamong laglagon bisan kon kaniadto gikaluy-an kamo niya.” Mitubag ang katawhan, “Moalagad kami sa Ginoo.” Busa miingon si Josue, “Kamong tanan mismo mao ang mga saksi sa inyong hukom sa pag-alagad sa Ginoo.” Ug mitubag sila kaniya, “Oo, mga saksi kami!” “Kon mao kana,” matod ni Josue, “isalikway ninyo ang inyong mga diosdios ug isaad nga ang Ginoo, ang Dios sa Israel, mao lamay inyong alagaran.” Mitubag sila kaniya, “Alagaran namo ang Ginoo nga atong Dios ug tumanon namo ang iyang mga sugo.” Busa niadtong adlawa, naghimo si Josue ug kasabotan alang sa katawhan sa Israel didto sa Siquem ug gihatagan niya sila ug mga balaod ug mga tulomanon. Ang maong mga sugo gisulat ni Josue diha sa basahon sa mga Balaod sa Dios. Unya nagkuha siyag dakong bato ug gipahimutang kini niya sa ilalom sa kahoyng tugas didto sa balaang dapit sa Ginoo. Giingnan niya ang katawhan sa Israel, “Kining batoha atong saksi kay nakadungog man kini sa gisulti sa Ginoo kanato. Kini magpahinumdom kaninyo sa dili gayod pagsupil sa Ginoo.” Tapos niini, gipapauli ni Josue ang katawhan ngadto sa tagsatagsa nila ka panimalay. Unya namatay ang alagad sa Ginoo nga si Josue nga anak ni Nun. Namatay siya sa panuigon nga 110. Gilubong siya nila didto sa iyang yuta sa Timnatsera, sa kabungtoran sa Efraim, sa amihanan sa bukid sa Gaas. Ang katawhan sa Israel mialagad sa Ginoo samtang buhi pa si Josue. Ug sa dihang patay na siya, mipadayon sila pag-alagad sa Ginoo samtang buhi pa ang mga kadagkoan sa Israel nga nasayod sa tanang gihimo sa Ginoo alang sa Israel. Sa laing bahin, ang mga bukog ni Jose nga gidala sa katawhan sa Israel gikan sa Ehipto gilubong nila didto sa Siquem. Didto nila kini ilubong sa yuta nga napalit ni Jacob gikan sa mga anak ni Hamor, ang amahan ni Siquem, sa kantidad nga 100 ka salapi. Ang maong yuta napanunod sa mga kaliwat ni Jose. Si Eleazar nga anak ni Aaron namatay usab ug gilubong nila siya didto sa Gibeah, ang lungsod nga gipuy-an sa iyang anak nga si Pinehas. Kining yutaa nga gihatag ni Eleazar kang Pinehas nahimutang sa kabungtoran sa Efraim. Human mamatay si Josue, ang katawhan sa Israel nagpakisayod sa Ginoo kon kinsa sa ilang mga banay ang mouna pagsulong sa mga Canaanhon. Mitubag ang Ginoo, “Ang banay ni Juda maoy mouna kay gitugyan ko na kanila ang yuta.” Ang banay ni Juda miingon sa banay ni Simeon, “Ubani kami sa kayutaan nga gigahin alang kanamo ug maghiusa kita sa pagpakiggubat sa mga Canaanhon. Unya mokuyog usab kami kaninyo sa kayutaan nga gigahin alang kaninyo.” Busa ang mga banay ni Simeon ug ni Juda nag-uban ngadto sa panggubatan. Pinaagi sa tabang sa Ginoo gibuntog nila ang mga Canaanhon ug ang mga Perisihanon ug gibuntog nila ang 10,000 ka tawo didto sa Bezec. Naabtan nila didto si Adonibezec ug nakiggubat sila kaniya. Midagan si Adonibezec apan naapsan nila siya, gidakop ug giputol nila ang iyang mga kumagko sa kamot ug tiil. Miingon si Adonibezec, “Kaniadto 70 ka hari nga giputlan nako sa ilang mga kumagko sa kamot ug tiil ang namunit ug mga mumho ilalom sa akong lamisa. Karon gibuhat sa Dios kanako ang gibuhat ko kanila.” Gidala nila si Adonibezec ngadto sa Jerusalem ug didto namatay siya. Giataki sa banay ni Juda ang Jerusalem ug nailog nila kini. Gipatay nila ang katawhan niini ug gisunog ang siyudad. Human niini nakiggubat sila sa mga Canaanhon nga namuyo sa kabungtoran, kapatagan ug sa Negeb. Ang banay ni Juda midasdas sa mga Canaanhon nga namuyo sa siyudad sa Hebron nga kaniadto ginganlag siyudad sa Arba. Gibuntog nila ang kabanayan ni Sesai, Ahiman ug Talmai. Gikan didto gisulong sa banay ni Juda ang siyudad sa Dabir nga kaniadto ginganlag siyudad sa Sefer. Mipahibalo si Caleb, “Ipaasawa ko ang akong anak nga si Acsa sa lalaki nga makabuntog sa siyudad sa Sefer.” Si Otniel nga anak sa manghod ni Caleb nga si Kenes maoy nakabuntog sa siyudad. Busa gipaasawa ni Caleb kang Otniel ang iyang anak nga si Acsa. Sa dihang naminyo na sila gihangyo ni Otniel si Acsa sa pagpangayog uma sa iyang amahan. Busa giadto ni Acsa si Caleb ug sa pagkanaog niya gikan sa iyang asno, nangutana si Caleb kon unsay tuyo sa iyang anak. Mitubag siya, “Hatagi akog gasa. Kay adto mo man ako papuy-a sa Negeb, hatagi usab akog mga tubod.” Busa gihatag ni Caleb kaniya ang mga tubod sa bungtod ug sa kapatagan. Ang mga Kenihanon nga kaliwat sa ugangan ni Moises nanungas uban sa katawhan sa Juda gikan sa siyudad sa mga palmera ngadto sa kamingawan sa Judea sa habagatan sa Arad. Namuyo sila didto uban sa mga Amalekanhon. Ang katawhan ni Juda mikuyog sa katawhan ni Simeon. Gibuntog nila ang mga Canaanhon sa siyudad sa Sefat ug gigun-ob nila kini sa hingpit. Gihatagan nila kinig laing ngalan nga Horma. Giataki nila ang Gaza, Ascalon ug Ekron uban sa naglibot nilang kayutaan. Gitabangan sa Ginoo ang katawhan sa Juda ug napanag-iya nila ang kabungtoran. Apan wala sila makabuntog sa katawhan nga nagpuyo sa daplin sa kabaybayonan tungod kay kining mga tawhana may mga karwahi nga gigamitan ug puthaw. Sumala sa sugo ni Moises, ang Hebron gihatag kang Caleb. Giabog niya ang tulo ka banay nga kaliwat ni Anac. Apan wala abuga sa banay ni Benjamin ang mga Jebusihanon nga nagpuyo sa Jerusalem. Busa didto ra gihapon magpuyo sa Jerusalem ang mga Jebusihanon tipon sa katawhan sa Benjamin. ug ang mga espiya nakakitag tawo nga migula sa siyudad ug ilang giingnan siya, “Tudloi kami unsaon namo pagsulod sa siyudad ug dili ka namo unsaon.” Busa iya silang gitudloan. Gipamatay nila ang tanan nga namuyo sa siyudad gawas niining tawhana ug ang tibuok niyang panimalay. Miadto kining tawhana sa kayutaan sa mga Hitihanon ug didto nagtukod siyag siyudad ug ginganlan niya kinig Luz. Mao gihapon kini ang ngalan niini hangtod karon. Wala abuga sa banay ni Manases ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Betsan, sa Tanac, sa Dor, sa Heblaam, sa Megido ug sa silingang kalungsoran. Busa nagpadayon pagpuyo didto ang mga Canaanhon. Sa nahimo nang gamhanan ang mga Israelita gipugos nila ang mga Canaanhon sa pagpatrabaho alang kanila apan wala nila abuga silang tanan. Wala abuga sa banay ni Efraim ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa siyudad sa Geser busa ang mga Canaanhon nagpadayon pagpuyo didto tipon kanila. Wala abuga sa banay ni Zabulon ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Kitron ug Nahalol. Busa ang mga Canaanhon nagpuyo tipon kanila ug ilang gipatrabaho alang kanila. Wala abuga sa banay ni Aser ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Acco, Sidon, Ahulab, Acsib, Helba, Afek ug sa Rehob. Ang banay ni Aser nagpuyo tipon sa mga Canaanhon kay wala man nila abuga ang mga Canaanhon. Wala abuga sa banay ni Neftali ang mga nagpuyo sa mga siyudad sa Betsemes ug sa Bet-anat. Nagpuyo sila tipon niining mga Canaanhon apan ilang gipatrabaho ang mga Canaanhon alang kanila. Giabog sa mga Amorihanon ang banay ni Dan ngadto sa kabungtoran ug wala nila palugsonga sa kapatagan. Ang mga Amorihanon nagpadayon pagpuyo sa Bukid sa Hares, sa Ayalon ug sa Saalbim apan nailalom sila sa pagmando sa banay ni Jose ug gipatrabaho sila alang kanila. Ang utlanan sa mga Edomihanon nagsukad sa agianan nga ginganlag Agianan sa Akrabim, gikan sa Sela paingon sa habagatan. Ang anghel sa Ginoo miadto sa Boquim gikan sa Gilgal ug giingnan niya ang mga Israelita, “Gikuha ko kamo gikan sa Ehipto ug gidala ngadto sa yuta nga gisaad ko sa inyong mga katigulangan. Miingon ako, ‘Tumanon ko gayod ang kasabotan ko kaninyo. Ayaw kamo paghimog kasabotan sa katawhan nga nagpuyo niining yutaa. Kinahanglan nga gun-obon ninyo ang ilang mga halaran.’ Apan wala ninyo tumana ang gisugo ko kaninyo. Tan-awa unsa hinuon ang inyong gibuhat? Busa sultihan ko kamo karon nga dili ko abugon kining katawhan samtang modasdas kamo. Mahimo silang mga kaaway ninyo ug ang mga diosdios nila mahimong lit-ag alang kaninyo.” Sa pagsulti niini sa anghel, mihilak ang tanang katawhan sa Israel. Tungod niini, ginganlag Boquim ang maong dapit. Didto naghalad silag mga mananap nga ilang gisunog ngadto sa Ginoo. Unya gipalakaw ni Josue ang katawhan ug ang tagsatagsa kanila miadto aron pagpanag-iya sa ilang bahin nga yuta. Ang katawhan sa Israel mialagad sa Ginoo samtang buhi pa si Josue ug human mamatay si Josue nagpadayon sila sa pag-alagad sa Ginoo samtang buhi pa ang mga pangulo nga nasayod sa tanan nga gibuhat sa Ginoo alang sa Israel. Ang alagad sa Ginoo nga si Josue, anak ni Nun, namatay sa panuigong 110. Gilubong siya didto sa iyang bahin nga yuta sa Timnatsera sa kabungtoran sa Efraim, amihanan sa Bukid sa Gaas. Kadtong tibuok nga kaliwatan nangamatay usab ug ang sunod nga kaliwatan wala makaila sa Ginoo o sa mga butang nga gibuhat niya alang sa Israel. Unya ang katawhan sa Israel nagpakasala batok sa Ginoo ug mialagad sa mga Baal. Mihunong sila pagsimba sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan nga maoy nagkuha kanila gikan sa Ehipto. Nagsugod sila pagsimba sa laing mga diosdios, ang mga dios sa katawhan nga naglibot kanila. Misimba sila sa maong mga diosdios ug nakapasuko kini sa Ginoo. Mihunong sila pagsimba sa Ginoo ug mialagad sa mga Baal ug sa mga Astarte. Ang Ginoo nasuko pag-ayo sa Israel ug mitugot nga sulongon ug tulison sila sa mga kaaway. Gitugotan niya ang tanang kaaway sa pagbuntog kanila busa ang mga Israelita wala na makapanalipod sa ilang kaugalingon. Sa matag panahon nga makiggubat sila, ang Ginoo nakigbatok kanila sumala sa gipasidaan niya kanila. Nagkalisodlisod gayod sila pag-ayo. Unya ang Ginoo naghatag sa Israel ug mga maghuhukom nga maoy nagluwas kanila gikan sa mga kaaway. Apan wala sila mosunod sa maong mga maghuhukom. Wala sila magmatinumanon sa Ginoo ug gisimba nila ang mga diosdios. Gituman sa ilang katigulangan ang mga sugo sa Ginoo apan kining kaliwatana wala na magpadayon sa pag-alagad sa Ginoo. Inighatag sa Ginoo kanilag maghuhukom, tabangan sa Ginoo ang maghuhukom ug luwason niya ang katawhan gikan sa ilang mga kaaway samtang buhi pa ang maong maghuhukom. Ang Ginoo naluoy kanila kay nag-agulo man sila tungod sa ilang pag-antos ug pagkadinaugdaog. Apan inigkamatay sa maghuhukom, mamalik na usab ang katawhan sa naandan nilang paagi sa pagkinabuhi ug labi pang ngil-ad ang buhaton nila kay sa kaliwatan nga gisundan nila. Simbahon nila ang laing mga dios ug nagdumili sila pagbiya sa ilang daotan ug masupilong kinabuhi. Nasuko pag-ayo ang Ginoo sa Israel ug miingon, “Gilapas niining maong katawhan ang kasabotan nga gipatuman ko sa ilang mga katigulangan. Tungod kay wala man sila mosunod kanako, dili ko na abugon ang mga nasod nga nahibilin pa sa pagkamatay ni Josue. Niining paagiha maila ko kon motuman ba o dili ang mga Israelita sa akong sugo sama sa gibuhat sa ilang mga katigulangan.” Busa gipasagdan sa Ginoo nga magpabilin ang mga nasod nga wala mabuntog ni Josue. Wala dayon niya abuga sila. Ang Ginoo nagbilin ug pipila ka nasod aron pagsulay sa mga Israelita nga wala makasinatig mga gubat sa Canaan. Gituyo kini niya aron pagtudlo sa matag kaliwatan sa mga Israelita mahitungod sa gubat labi na niadtong wala pa gayod makasinatig gubat. Ang nahibilin mao ang lima ka siyudad sa mga Filistihanon, ang tanang mga Canaanhon, ang mga Sidonihanon ug ang mga Hibihanon nga nagpuyo sa Kabukiran sa Lebanon gikan sa Bukid sa Baal Hermon hangtod sa Agianan sa Hamat. Sila maoy gigamit aron pagsulay sa mga Israelita kon motuman ba sila o dili sa mga sugo nga gihatag sa Ginoo sa ilang mga katigulangan pinaagi kang Moises. Busa ang mga Israelita namuyo tipon sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon. Nakigminyo sila sa katawhan ug misimba sa ilang mga diosdios. Ang mga Israelita nalimot sa Ginoo nga ilang Dios. Nagpakasala sila batok kaniya ug misimba sila sa mga Baal ug sa mga Asera. Busa nasuko ang Ginoo sa Israel ug mitugot nga mabuntog sila ni Cusan-rasataim nga hari sa Mesopotamia. Nailalom sila kaniya sulod sa walo ka tuig. Unya ang mga Israelita mituaw sa Ginoo ug nagpadala siyag usa ka tawo aron pagluwas kanila. Kini mao si Otniel nga anak sa manghod ni Caleb nga si Kenes. Ang espiritu sa Ginoo nagmando kaniya ug nahimo siyang pangulo sa Israel. Si Otniel nakiggubat ug mitugot ang Ginoo nga mabuntog niya ang hari sa Mesopotamia. Nagmalinawon ang Israel sulod sa 40 ka tuig. Unya namatay si Otniel nga anak ni Kenes. Ang mga Israelita nagpakasala na usab batok sa Ginoo. Tungod niini gihimo sa Ginoo si Eglon, hari sa Moab, nga mas gamhanan pa kay sa Israel. Si Eglon nakig-abin sa mga Amorihanon ug sa mga Amalekanhon ug gibuntog nila ang Israel ug giilog nila ang siyudad sa mga palmera. Giulipon ni Eglon ang Israel sulod sa 18 ka tuig. Unya ang mga Israelita mituaw sa Ginoo ug nagpadala siyag usa ka tawo aron pagluwas kanila. Siya mao si Ehud, usa ka tawo nga walhon, anak ni Gera gikan sa banay ni Benjamin. Ang mga Israelita nagpadalag mga gasa pinaagi kang Ehud alang sa hari sa Moab nga si Eglon. Naghimo si Ehud ug usa ka punyal nga duhay sulab nga tunga sa metro ang gitas-on. Gitakin niya kini sa iyang tuong kilid ilalom sa iyang bisti. Unya gidala niya ang mga gasa ngadto kang Eglon. Si Eglon usa tawo nga tambok kaayo. Sa gikahatag na ni Ehud ang mga gasa ngadto kang Eglon, gipapauli niya ang mga tawo nga nagdala sa mga gasa. Apan sa didto na si Ehud sa Gilgal duol sa kinulitang bato, mibalik siya sa hari ug miingon, “Kamahalan, may sikreto akong ibalita kanimo.” Ang hari miingon sa iyang mga sinaligan, “Biyai una kami!” Busa nanggula sila. Samtang nag-inusara paglingkod ang hari sa iyang bugnaw nga lawak sa itaas, miduol kaniya si Ehud ug miingon, “May mensahe ako gikan sa Dios alang kanimo.” Mitindog ang hari. Pinaagi sa iyang walang kamot gilanit ni Ehud ang punyal gikan sa tuo niyang kilid ug gidunggab ang tiyan sa hari. Mitaop ang tibuok punyal bisan gani ang puloan niini ug nalubong kini sa tambok tungod kay wala man kini hulbota ni Ehud ug nagpabilin diha sa tiyan sa hari ug migawas ang hugaw gikan niini. Unya migula si Ehud, gitakpan niya ang mga pultahan sa likod ug gikandadohan ug mipahawa siya. Nangabot ang mga sulugoon ug nakita nila nga gikandadohan ang mga pultahan. Nagdahom sila nga diha sa sulod ang hari nangasilyas. Dugay silang nagpaabot apan wala gayod mogula ang hari. Busa gikuha nila ang yawi ug giablihan ang pultahan. Nakita nila ang ilang agalon nga nagbuy-od sa salog nga patay na. Miikyas si Ehud samtang naghulat sila. Miagi siya sa kinulit nga mga bato ug miikyas ngadto sa Seirata. Pag-abot niya didto, gipatingog niya ang budyong nga sungay sa laking karnero didto sa kabungtoran sa Efraim aron pagtawag sa mga Israelita alang sa gubat. Unya gipangulohan niya sila gikan sa kabungtoran. Giingnan niya sila, “Sunod kamo kanako! Padag-on kamo sa Ginoo batok sa inyong mga kaaway nga taga-Moab.” Busa misunod sila kaniya paingon sa kapatagan ug giilog nila ang dapit nga tabokanan sa mga Moabihanon paingon sa Jordan. Wala nila tugoti nga may makatabok bisag usa ka tawo. Niadtong adlawa nakapatay silag mga 10,000 ka isog ug kusgan nga mga sundalong Moabihanon. Walay usa kanila nga nakaikyas. Sa maong adlaw gibuntog sa Israel ang Moab. Ug nagmalinawon ang nasod sulod sa 80 ka tuig. Ang sunod nga maghuhukom mao si Samgar nga anak ni Anat. Nakapatay siyag 600 ka mga Filistihanon pinaagi sa tugsok sa ilong sa baka. Giluwas usab niya ang Israel gikan sa mga kaaway. Human mamatay si Ehud, ang mga Israelita nagpakasala na usab sa Ginoo. Busa gitugyan sila sa Ginoo ngadto kang Jabin, usa ka haring Canaanhon nga nagmando sa siyudad sa Hazor. Ang pangulo sa iyang kasundalohan mao si Sisera nga nagpuyo sa Haroset-sa-kanasoran. Si Jabin may 900 ka karwahing puthaw. Gidaugdaog ug gidagmalan niya ang mga Israelita sulod sa 20 ka tuig. Busa ang mga Israelita nagpakitabang sa Ginoo. Niadtong panahona ang maghuhukom sa Israel mao si Deborah nga usa ka propeta ug asawa ni Lapidot. Nabatasan niya ang paglingkod ilalom sa usa ka punoan sa palmera didto sa tungatunga sa Rama ug sa Betel sa kabungtoran sa Efraim. Ang mga Israelita moadto kang Deborah aron mangayo sa iyang hukom. Unya gipakuha ni Deborah si Barac nga anak ni Abinoam nga taga-siyudad sa Cades sa Neftali ug giingnan, “Ang Ginoo nga Dios sa Israel nagsugo kanimo sa pag-adto sa Bukid sa Tabor ug sa pagdalag 10,000 ka tawo nga sakop sa mga banay ni Neftali ug Zabulon. Dad-on sa Ginoo si Sisera, ang pangulo sa kasundalohan ni Jabin, aron makiggubat kaninyo sa Suba sa Kison. Aduna siyay mga karwahi ug mga sundalo apan itugyan siya sa Ginoo nganha kanimo.” Si Barac miingon kang Deborah, “Moadto lamang ako kon mokuyog ka.” Si Deborah mitubag, “Hala, mokuyog ako. Apan dili maimo ang dungog kay si Sisera itugyan ngadto sa usa ka babaye.” Busa mikuyog si Deborah kang Barac ngadto sa Cades. Gitigom ni Barac ang mga banay ni Zabulon ug Neftali ngadto sa Cades ug 10,000 ka tawo ang miuban kaniya. Mikuyog usab kaniya si Deborah. Niadtong higayona si Heber nga Kenihanon nagtolda duol sa Cades duol sa kahoyng tugas sa Saananim. Nagpalayo siya sa ubang Kenihanon nga mga kaliwat ni Hobab nga bayaw ni Moises. Nabalitaan ni Sisera nga si Barac nga anak ni Abinoam mitungas sa Bukid sa Tabor. Busa gitigom dayon niya ang iyang 900 ka karwahi ug ang tanan niyang mga tawo ug mibiya gikan sa Haroset-sa-kanasoran paingon sa Suba sa Kison. Ug miingon si Deborah kang Barac, “Dasdas! Mao kini ang adlawng padag-on ka sa Ginoo batok kang Sisera! Ang Ginoo nag-una kanimo!” Busa milugsong si Barac sa Bukid sa Tabor uban sa iyang 10,000 ka sundalo. Ug pinaagi kang Barac ug sa iyang kasundalohan, gibuntog sa Ginoo si Sisera lakip ang tanan niyang karwahi ug mga sundalo. Nanaog si Sisera sa iyang karwahi ug midagan. Gigukod ni Barac ang mga karwahi ug ang kasundalohan ni Sisera ngadto sa Haroset-sa-kanasoran. Ug nahurot ug kamatay ang kasundalohan ni Sisera. Miikyas si Sisera ngadto sa tolda ni Jael nga asawa ni Heber nga Kenihanon tungod kay managhigala man si Jabin nga hari sa Hazor ug ang pamilya ni Heber. Migula si Jael aron pagsugat kang Sisera ug giingnan niya, “Dayon sa akong tolda. Ayaw kahadlok.” Busa misulod si Sisera ug gitabonan siya ni Jael ug alpombra. Giingnan ni Sisera si Jael, “Paimna intawon ko kay giuhaw ko.” Gibuksan ni Jael ang panit nga sudlanag gatas ug gipainom niya si Sisera ug unya gitabonan na usab siya. Unya giingnan siya ni Sisera, “Tindog diha sa pultahan sa tolda ug kon adunay moabot ug mangutana kanimo kon may tawo ba sa sulod, ingna nga wala.” Labihang kapuya ni Sisera busa nakatulog siya pag-ayo. Unya mikuha si Jael ug martilyo ug ugsok sa tolda ug mihinay siya pagduol ug gidukdok niya ang ugsok ngadto sa kilid sa ulo ni Sisera. Milapos ngadto sa yuta ang ugsok ug namatay si Sisera. Sa pag-abot ni Barac nga nangita kang Sisera, gisugat siya ni Jael ug giingnan, “Dali ngari! Ipakita ko kanimo ang tawo nga imong gipangita.” Busa misulod siya ug didto sa yuta nagbuy-od si Sisera nga patay na nga gilagbasan sa ugsok ang iyang ulo. Niadtong adlawa gihatagan sa Dios ug kadaogan ang katawhan sa Israel batok kang Jabin nga hari sa Canaan. Nagpadayon pagdasdas ang mga Israelita batok kang Jabin hangtod nga nabuntog nila siya sa hingpit. Niadtong adlawa giawit ni Deborah ug ni Barac nga anak ni Abinoam kining mosunod: Dayga ninyo ang Ginoo! Ang mga pangulo sa mga Israelita nag-una sa pagpakiggubat ug ang katawhan madasigong mitabang! Pamati, kamong mga hari ug kamong mga pangulo! Mag-awit ako ug magtugtog ug honi ngadto sa Ginoo, ang Dios sa Israel. O Ginoo, sa imong pagbiya sa kabukiran sa Seir ug sa Edomea, milinog ug miulan. Oo, mibuhagay ang tubig gikan sa kapanganoran. Natay-og ang kabukiran sa Sinai atubangan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Sa mga adlaw ni Samgar nga anak ni Anat, sa panahon ni Jael, ang dagkong kadalanan wala na agii sa mga magpapatigayon ug ang mga magpapanaw didto na agi sa gagmayng dalan. Ang mga lungsod sa Israel gipasagdan ug gitalikdan hangtod nga miabot ka, O Deborah, ingon nga inahan sa Israel. Dili ba may gubat man sa Israel sa panahon nga ang mga Israelita nagpilig bag-ong mga dios? Sa 40,000 ka Israelita, may nagdala bag bangkaw ug taming? Ang kasingkasing ko dapig sa mga pangulo sa Israel ug sa katawhan nga malipayong mitabang. Dayga ninyo ang Ginoo! Isugilon ninyo kini, kamong nagkabayo sa puting asno ug naglingkod sa muntora ug naglakaw sa kadalanan. Pamatia ninyo! Ang saba nga katawhan nag-alirong sa atabay ug naghisgot sa kadaogan sa Ginoo ug sa mga Israelita. Unya ang katawhan sa Ginoo nanggula sa ilang mga siyudad. Pag-una, Deborah! Pag-una! Pag-una ug pag-awit! Una, Barac, anak ni Abinoam, dad-a ang imong mga binihag! Unya ang mga matinud-anong nahibilin nangadto sa ilang mga pangulo; ang katawhan sa Ginoo nanuol kaniya, andam sa pagpakiggubat. Gikan sa Efraim nangadto sila sa kapatagan, nagsunod sa banay ni Benjamin. Gikan sa Makir ug sa Zabulon nangadto ang mga pangulo ug ang mga opisyal. Nangabot uban kang Deborah ang mga pangulo sa Isacar. Oo, si Isacar ug si Barac miabot. Apan ang banay ni Ruben nagkabahinbahin; ug wala moadto. Nganong nagpabilin man sila uban sa mga karnero? Aron ba sa pagpamati sa mga magbalantay nga nagtawag sa mga karnero? Oo, ang banay ni Ruben wala magkauyon ug wala moadto. Sa silangan sa Jordan didto magpuyo ang banay ni Gad ug ang banay ni Dan didto magpabilin sa mga barko. Ang banay usab ni Aser didto magpuyo sa mga kabaybayonan. Apan gitahan sa katawhan sa Neftali ug sa Zabulon ang ilang kinabuhi didto sa panggubatan. Didto sa Tanac, daplin sa sapa sa Magido, nangadto ang mga hari sa Canaan ug nakiggubat apan wala silay nakuhang salapi. Gikan sa kalangitan ang mga bituon nakig-away; gitadlas nila ang langit ug gigubat nila si Sisera. Ang Suba sa Kison mibaha ug mibanlas kanila. Modasdas ako, uban sa kagahom! Unya nanagan ang mga kabayo ug nagpanghagtok sa yuta ang ilang mga tiil. “Tungloha ang Meroz,” matod sa anghel sa Ginoo. “Tungloha ang nagpuyo didto kay wala man sila moadto aron pagtabang sa Ginoo ug sa pagpakiggubat alang kaniya.” Si Jael, asawa ni Heber nga Kenihanon, maoy labawng palaran sa mga babaye nga nagpuyo sa mga tolda. Nangayog tubig si Sisera apan gatas ang iyang gihatag diha sa nindot nga panaksan. Unya sa usa ka kamot gigunitan niya ang martilyo ug ang ugsok sa tolda diha sa pikas; gidukdok niya kini ngadto sa ulo ni Sisera ug milagbas kini—ug nagupok ang iyang ulo. Natumba si Sisera ug nalup-og siya sa tiilan ni Jael, nagbuy-od siya nga wala nay gininhawa. Sa bintana nga may rehas ang inahan ni Sisera milili ug milantaw, “Nganong wala pa man moabot ang karwahi niya? Nganong dugay mang nahibalik ang iyang mga kabayo?” Mitubag ang labing maalamon niyang mga prinsesa ug sa kaugalingon siya nagkanayon, “Nangita lang silag mga butang nga buot nilang ilogon ug bahinon— usa o duha ka babaye alang sa matag sundalo, mahal nga bisti alang kang Sisera ug binordahang panapton alang sa liog sa rayna.” Busa laglaga, O Ginoo, ang tanan mong kaaway ug modan-ag unta ang mga higala mo sama sa adlaw nga nagsubang! Unya nagmalinawon ang nasod sulod sa 40 ka tuig. Nagpakasala na usab batok sa Ginoo ang mga Israelita busa gitugot niya nga harian sila sa mga Midianhon sulod sa pito ka tuig. Ang mga Midianhon mas gamhanan kay sa mga Israelita. Tungod niini nanago ang mga Israelita sa mga langub ug sa ubang dapit sa kabungtoran. Inigpananom sa mga Israelita, sulongon sila sa mga Midianhon, sa mga Amalekanhon ug sa mga tribo nga taga-diserto. Kining mga kaaway sa mga Israelita magkampo sa yuta sa Israel ug laglagon nila ang mga anihon hangtod sa Gaza. Wala silay ibilin nga kabuhian sa mga Israelita bisan ganig karnero, baka o asno. Mangabot sila uban sa ilang mga baka ug tolda sama ka baga sa mga dulon. Sila ug ang ilang mga kamelyo dili maihap. Dako kaayong kadaot ang ilang nahimo ug walay nahimo ang Israel batok kanila. Unya ang katawhan sa Israel mituaw sa Ginoo aron sa pagpakitabang. Sa dihang mituaw ang mga Israelita ngadto sa Ginoo aron sa pagpakitabang batok sa mga Midianhon, ang Ginoo nga Dios sa Israel nagpadala kanilag propeta aron pagsulti kanila niini: “Gikuha ko kamo gikan sa kaulipnan sa Ehipto. Giluwas ko kamo gikan sa mga Ehiptohanon ug sa inyong mga kaaway dinhi. Giabog ko sila sa dihang nangabot kamo ug gihatag ko kaninyo ang ilang yuta. Giingnan ko kamo nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios ug nga kinahanglang dili kamo magsimba sa mga diosdios sa mga Amorihanon nga maoy tag-iya sa yuta nga inyo karong gipuy-an. Apan wala kamo magpatalinghog kanako.” Unya ang anghel sa Ginoo miadto sa balangay sa Ofra ug milingkod tungod sa kahoyng tugas nga iya ni Joas nga sakop sa banay ni Abieser. Si Gideon nga anak ni Joas naggiok ug trigo didto sa usa ka pug-anan sa bino aron dili siya makita sa mga Midianhon. Unya nagpakita kaniya ang anghel sa Ginoo ug miingon, “Ang Ginoo nag-uban kanimo, isog ug kusgan nga tawo.” Si Gideon miingon kaniya, “Nag-uban kanamo? Nganong nahitabo man kini kanamo kon nag-uban pa kanamo ang Ginoo? Hain na man ang mga milagro nga matod pa sa among mga ginikanan gibuhat sa Ginoo labi na kadtong pagkuha niya kanila gikan sa Ehipto? Gibiyaan kami sa Ginoo ug gitugyan ngadto sa mga Midianhon.” Unya giingnan siya sa Ginoo, “Lakaw ug gamita ang tibuok mong kusog ug luwasa ang Israel gikan sa mga Midianhon. Ako mao ang nagsugo kanimo.” Ug mitubag siya, “Apan, Ginoo, unsaon ko man pagluwas ang Israel? Ang akong panimalay mao ang labing mahuyang sa banay ni Manases ug ako ang labing ubos nga sakop sa akong pamilya.” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Mahimo mo kini kay tabangan ko man ikaw. Mabuntog mo ang mga Midianhon sa labing sayon nga paagi sama nga usa ra sila ka tawo.” Si Gideon mitubag, “Kon nahimuot ka kanako hatagi akog timailhan nga ikaw gayod maoy nagsulti. Palihog ayaw paglakaw hangtod kadalitan ko ikaw ug pagkaon.” Siya miingon, “Magpabilin ako hangtod nga mahibalik ka.” Unya si Gideon misulod sa iyang balay, naghikay ug nating kanding ug naghimog pan gikan sa mga 10 ka kilo nga harina nga walay patubo. Gisulod niya sa basket ang karne ug sa kulon ang sabaw ug gidala niya ngadto sa anghel nga didto tungod sa kahoy nga tugas ug gidalit kini kaniya. Unya giingnan siya sa anghel, “Ibutang niining batoha ang karne ug ang pan ug ibubo niini ang sabaw.” Ug gibuhat kini ni Gideon. Gikuhit sa anghel ang karne ug ang pan pinaagi sa tumoy sa lipak nga gikuptan niya. Migula ang kalayo gikan sa bato ug misunog sa karne ug sa pan. Unya nahanaw ang anghel. Unya mituo si Gideon nga anghel sa Ginoo ang nakita niya ug tungod sa kahadlok miingon siya, “O Ginoong Dios, nakita ug gikaatubang ko ang imong anghel!” Apan giingnan siya sa Ginoo, “Ayaw kalisang. Dili ka mamatay.” Nagtukod si Gideon didto ug halaran alang sa Ginoo ug ginganlan niya kinig “Ang Ginoo mao ang pakigdait.” (Hangtod karon ang halaran anaa gihapon sa Ofra nga iya sa banay ni Abieser.) Nianang gabhiona ang Ginoo miingon kaniya, “Kuhaa ang torong baka sa imong amahan ug laing torong baka nga pito ka tuig ang kagulangon. Gub-a ang halaran sa imong amahan nga alang kang Baal ug putla ang tukon ni Asera nga tupad niini. Pagtukod ug halaran alang sa Ginoo nga imong Dios ibabaw niining bungtod. Unya kuhaa ang ikaduhang torong baka ug sunoga kini ingon nga halad ug maoy gamita nga sugnod ang tukon ni Asera nga imong giputol.” Busa nagdala si Gideon ug napulo ka sulugoon ug gibuhat niya ang gisugo sa Ginoo kaniya. Nahadlok siya pag-ayo sa iyang pamilya ug sa katawhan sa lungsod sa pagbuhat niini sa panahon sa adlaw busa gibuhat niya kini sa gabii. Sayo sa buntag sa pagmata sa mga tawo sa lungsod, nakita nila nga naguba na ang halaran alang kang Baal ug ang tukon ni Asera. Nakita usab nila ang ikaduhang torong baka nga gisunog ibabaw sa halaran nga gipuli pagtukod didto. Nagpangutan-anay sila, “Kinsa bay nagbuhat niini?” Gisusi nila kini ug nasayran nila nga si Gideon nga anak ni Joas maoy nagbuhat niini. Unya giingnan nila si Joas, “Dad-a ngari ang imong anak aron among patyon! Giguba niya ang halaran alang kang Baal ug giputol ang tukon ni Asera nga tupad niini.” Apan giingnan ni Joas ang tanan nga miatubang kaniya, “Molaban ba kamo kang Baal? Bisan kinsa nga molaban kaniya patyon sa dili pa mabuntag. Kon dios si Baal, siya maoy manalipod sa iyang kaugalingon. Halaran niya kining giguba.” Sukad niadto si Gideon naila nga si Jerubaal tungod kay miingon man si Joas, “Si Baal maoy manalipod sa iyang kaugalingon. Halaran niya kining giguba.” Unya ang tanang mga Midianhon, ang mga Amalekanhon ug ang mga katawhan sa kamingawan nagtigom unya nanabok sa Suba sa Jordan ug nagkampo sa Patag sa Jezreel. Unya si Gideon gigamhan sa espiritu sa Ginoo. Gipatingog niya ang budyong nga sungay sa laking karnero aron pagtawag sa mga sakop sa banay ni Abieser aron pagsunod kaniya. Nagpadala siyag mga mensahe sa tibuok kayutaan sa banay ni Manases aron pag-awhag kanila pagsunod kaniya. Nagsugo siyag mga mensahero ngadto sa mga banay ni Aser, ni Zabulon ug ni Neftali ug nangadto usab sila aron pagtipon kaniya. Unya si Gideon miingon sa Dios, “Nagsulti ka nga gamiton mo ako pagluwas sa Israel. Kon mao kana, magbutang akog balhibo sa karnero diha sa yuta nga among giukanag trigo. Kon sa pagkabuntag may yamog ang balhibo sa karnero apan uga ang yuta, masayran ko nga tinuod gayod nga luwason mo ang Israel pinaagi kanako.” Ug mao gayod kini ang nahitabo. Sayong mibangon si Gideon pagkabuntag, gilubag niya ang balhibo ug nakapuga siyag tubig nga igong makapuno ug panaksan. Unya si Gideon miingon sa Dios, “Ayaw kasuko kanako. Pasultiha pa akog kausa. Tugoti ako nga sulayan ko kini pag-usab. Paugha ang balhibo ug diha lamang sa yuta ang yamog.” Niadtong gabhiona gibuhat kini sa Dios. Ang balhibo lamang ang uga apan ang yuta nahumod sa yamog. Si Gideon (o Jerubaal) ug ang tanan niyang mga tawo sayong namangon ug nagkampo duol sa Tubod sa Harod. Ang kampo sa mga Midianhon didto mahimutang sa walog sa amihanan sa Bungtod sa More. Ang Ginoo miingon kang Gideon, “Daghan ra kaayo kining mga tawhana nga miuban kanimo nga gamiton ko aron pagbuntog sa mga Midianhon. Makaingon unya ang mga Israelita nga nakadaog sila tungod sa ilang gahom ug dili ako nila pasidunggan. Sultihi ang imong kasundalohan nga kadtong nahadlok makahimo pagpauli.” Busa 22,000 ang namauli ug 10,000 lamang ang nagpabilin. Ang Ginoo miingon kang Gideon, “Daghan gihapon sila. Dad-a sila ngadto sa suba ug sulayan ko sila alang kanimo. Ang paubanon ko kanimo mouban ug ang dili ko paubanon dili mouban.” Gidala ni Gideon ang mga sundalo ngadto sa suba ug ang Ginoo miingon kaniya, “Laina ang tanan nga molala sa tubig sama sa iro gikan niadtong moluhod aron pag-inom.” Dihay 300 ka tawo nga mikabo sa tubig pinaagi sa ilang kamot ug milala niini. Ang uban nangluhod aron sa pag-inom. Unya ang Ginoo miingon kang Gideon, “Luwason ko kamo ug padag-on sa mga Midianhon pinaagi sa 300 ka tawo nga milala sa tubig. Papaulia ang uban.” Gipapauli ni Gideon ang tanang mga Israelita gawas sa 300 ka tawo ug gipanguha nila ang mga kasangkapan ug ang mga budyong nga sungay. Ang kampo sa mga Midianhon nahimutang sa patag sa ubos nila. Niadtong gabhiona giingnan sa Ginoo si Gideon, “Bangon ug sulonga ang kampo kay itugyan ko kini kaninyo. Apan kon mahadlok ka pagsulong, lugsong ngadto sa kampo sa mga Midianhon uban sa sulugoon mo nga si Pura. Madungog mo ang ilang panagsultihan ug makaangkon kag kaisog sa pagsulong kanila.” Busa si Gideon ug ang iyang sulugoon nga si Pura nanglugsong ngadto sa duol sa kampo sa mga kaaway. Ang mga Midianhon, ang mga Amalekanhon ug ang katawhan sa kamingawan nagkatap sa walog sama sa mga dulon nga mihugpa ug daghan kaayo silag mga kamelyo sama sa balas sa kabaybayonan. Pag-abot ni Gideon, nadungog niya ang usa ka tawo nga misugilon sa iyang damgo ngadto sa iyang higala. Matod niya, “Nagdamgo ako nga may usa ka buok pan nga sebada nga naligid nganhi sa atong kampo ug naigo ang tolda. Natumba ang tolda ug nahapla sa yuta.” Mitubag ang higala niya, “Mao kana ang espada ni Gideon nga Israelita, ang anak ni Joas. Walay laing kahulogan niana! Padag-on sa Dios si Gideon batok sa Midian ug sa tanan tang kasundalohan!” Pagkadungog ni Gideon mahitungod sa damgo ug sa kahulogan niini, miluhod siya ug misimba sa Dios. Unya mibalik siya sa kampo sa mga Israelita ug miingon, “Bangon kamo! Itugyan sa Ginoo nganhi kanato ang kasundalohan sa Midian!” Gibahinbahin niya sa tulo ka pundok ang iyang 300 ka tawo ug ang tagsatagsa gihatagan niyag budyong nga sungay ug tadyaw nga may sulo sa sulod niini. Giingnan niya sila, “Tan-awa ninyo ako ug buhata ang buhaton ko inig-abot ko sa duol sa kampo. Inigpatingog namo sa among budyong, patingoga usab ang inyo libot sa kampo ug paninggit kamo, ‘Alang sa Ginoo ug kang Gideon!’” Si Gideon ug ang iyang 100 ka tawo miabot duol sa kampo sa wala pay tungang gabii human lamang gayod pulihi ang guwardiya. Unya gipatingog nila ang mga budyong ug gibuak ang mga tadyaw nga ilang gibitbit. Ang tulo ka grupo mibudyong ug mibuak sa ilang mga tadyaw. Sa wala nilang kamot gibitbit nila ang sulo ug sa tuong kamot ang budyong ug naninggit sila, “Espada alang sa Ginoo ug kang Gideon!” Ang matag tawo nagbarog didto sa ilang dapit libot sa kampo ug ang tibuok kasundalohan sa kaaway nanagan ug naninggit. Samtang nagbudyong ang 300 ka tawo, gipaunay sa Ginoo sa pagtinigbasay ang mga Midianhon. Nanagan sila paingon sa Zerera hangtod sa Betsita ngadto sa lungsod sa Abel-mehola duol sa Tabat. Unya gipanawag ang sakop sa banay ni Neftali, ni Aser ug ni Manases ug gigukod nila ang mga Midianhon. Nagpadala si Gideon ug mga tawo sa kabungtoran sa Efraim aron sultihan ang katawhan, “Lugsong kamo ngari ug tabang sa pagpakiggubat sa mga Midianhon. Bantayi ninyo ang Suba sa Jordan ug ang mga Sapa sa Betbara aron dili makatabok ang mga Midianhon.” Busa nagtigom ang katawhan sa Efraim ug gibantayan nila ang Suba sa Jordan ug ang mga Sapa sa Betbara. Nadakpan nila ang duha ka pangulong Midianhon nga si Oreb ug si Zeb. Si Oreb gipatay nila didto sa Bato sa Oreb ug si Zeb gipatay nila didto sa Pug-anan sa Bino ni Zeb. Gigukod nila ang mga Midianhon ug gidala ang mga ulo ni Oreb ug ni Zeb ngadto kang Gideon nga didto sa silangang dapit sa Jordan. Ang katawhan sa Efraim miingon kang Gideon, “Nganong wala man kami nimo tawga aron sa pagpakiggubat sa mga Midianhon? Nganong gibuhat mo man kini kanamo?” Labihan gayod nilang bagulbol tungod niini. Apan giingnan sila ni Gideon, “Ang gibuhat ko gamay ra kon itandi sa inyong nahimo. Ang diyutay nga nahimo ninyo labaw pa kay sa tanan nga nahimo sa akong banay. Gitugyan sa Dios nganha kaninyo ang mga pangulong Midianhon nga si Oreb ug si Zeb. Unsay nahimo ko nga ikatandi niini?” Pagsulti ni Gideon niini napuypoy ang ilang kasuko kaniya. Unya si Gideon ug ang iyang 300 ka sakop miabot sa Suba sa Jordan ug mitabok niini. Gikapoy na sila ug gigukod pa gihapon nila ang mga kaaway. Gihangyo niya ang mga tawo sa lungsod sa Sucot, “Hatagi intawon ug pagkaon ang akong mga tawo. Gikapoy na kami ug gigukod pa namo si Zeba ug si Zalmuna nga mga haring Midianhon.” Apan miingon ang mga pangulo sa Sucot, “Nganong pakan-on man namo ang imong kasundalohan? Wala pa gani ninyo madakpi si Zeba ug si Zalmuna.” Busa miingon si Gideon, “Kon mao kana, kon itugyan na sa Ginoo ngari kanako si Zeba ug si Zalmuna, latoson ko kamo sa mga tunok ug mga sampinit gikan sa kamingawan!” Mipadayon si Gideon sa Penuel ug gihangyo gihapon niya ang katawhan didto nga pakan-on ang mga sakop niya apan ang tubag sa mga taga-Penuel sama ra sa gitubag sa mga taga-Sucot. Busa giingnan sila ni Gideon, “Mobalik ako nga walay daotang mahitabo kanako ug gub-on ko kining maong tore.” Si Zeba ug si Zalmuna didto sa Karkor uban sa ilang kasundalohan. Sa kasundalohan sa katawhan sa kamingawan, mga 15,000 ang nahibilin ug 120,000 ang napatay. Mipadayon si Gideon subay sa daplin sa kamingawan, silangan sa Noba ug Jogbeha ug gipakalitan nila pag-ataki ang mga kaaway. Ang duha ka haring Midianhon nga si Zeba ug si Zalmuna nanagan apan gigukod sila ni Gideon ug gidakop. Nangalisang ang tibuok kaaway nga kasundalohan. Gikan sa panggubatan si Gideon nga anak ni Joas mibalik subay sa Agianan sa Hares. Nakadakop siyag usa ka batan-ong lalaki gikan sa Sucot ug gisukitsukit niya. Gilista sa batan-on alang kang Gideon ang mga ngalan sa 77 ka pangulo ug kadagkoan sa Sucot. Unya miadto si Gideon sa mga tawo sa Sucot ug miingon, “Nahinumdom ba kamo sa inyong pag-insulto kanako? Matod ninyo dili kamo mopakaon sa akong gikapoy nga kasundalohan tungod kay wala pa namo madakpi si Zeba ug si Zalmuna. Karon ania na sila!” Mikuha siyag mga sampinit gikan sa kamingawan ug pinaagi niini gikastigo niya ang mga pangulo sa Sucot. Gilumpag niya ang tore sa Penuel ug gipatay ang mga lalaki nga nagpuyo sa maong siyudad. Unya gipangutana niya si Zeba ug si Zalmuna, “Unsay hitsura sa mga tawo nga inyong gipatay didto sa Tabor?” Nanubag sila, “Sama kanimo. Ang matag usa kanila samag hitsura sa anak ug hari.” Si Gideon miingon, “Ako silang mga igsoon, mga anak gayod sa akong inahan. Nanumpa ako nga kon wala pa sila ninyo patya dili ko unta usab kamo patyon.” Giingnan niya si Jeter, ang kamagulangan niyang anak, “Patya sila.” Apan ang bata wala molanit sa iyang espada. Nahadlok siya kay batan-on pa man siya kaayo. Apan miingon si Zeba ug si Zalmuna kang Gideon, “Ikaw maoy angay mopatay kanamo kay kining buhata dili mahimo sa bata.” Busa gipatay ni Gideon si Zeba ug si Zalmuna ug gikuha niya ang mga dayandayan nga diha sa liog sa ilang mga kamelyo. Ug miingon ang katawhan sa Israel kang Gideon, “Ikaw na ang among pangulo—ikaw ug ang imong anak ug ang imo unyang mga kaliwat kay giluwas mo man kami sa mga Midianhon!” Si Gideon mitubag, “Dili ako o ang akong anak ang mangulo kaninyo. Ang Ginoo maoy inyong pangulo!” Apan midugang siya pag-ingon, “Aduna akoy ihangyo kaninyo. Ihatag kanako ang mga ariyos nga nailog ninyo.” (Ang mga Midianhon gud ug ang ubang mga tawo sa kamingawan may mga ariyos man nga bulawan.) Nanubag sila, “Malipay kami sa paghatag kanimo niini.” Gibukhad nila ang usa ka panapton ug niini gibutang nila ang mga ariyos nga ilang nailog. Ang bulawang mga ariyos nga gipangayo ni Gideon may gibug-aton nga 19 ka kilo. Walay labot niini ang mga dayandayan, mga kuwintas ug mga panaptong dagtom-pula nga gisul-ob sa mga haring Midianhon ug ang mga dayandayan sa liog sa ilang kamelyo. Naghimo si Gideon ug diosdios nga bulawan ug gibutang kini sa iyang siyudad sa Ofra. Ang tanang Israelita namiya sa Dios ug nangadto didto aron pagsimba sa diosdios. Nahimo kining lit-ag alang kang Gideon ug sa iyang panimalay. Nabuntog sa mga Israelita ang Midian ug wala na gayod kini magsamoksamok kanila. Nagmalinawon ang Israel sulod sa 40 ka tuig samtang buhi pa si Gideon. Si Gideon (o Jerubaal) mipauli sa kaugalingon niyang balay ug mipuyo didto. May 70 siya ka anak nga lalaki tungod kay daghan man siyag asawa. May puyopuyo usab siya didto sa Siquem nga nanganak ug lalaki nga ginganlag Abimelec. Unya namatay si Gideon nga anak ni Joas sa hingkod nga katigulangon ug didto siya ilubong sa lubnganan sa iyang amahan sa Ofra, ang siyudad sa banay ni Abieser. Sa dihang patay na si Gideon, ang katawhan sa Israel wala na usab mag-alagad sa Ginoo ug nagsimba sila sa mga Baal. Wala na sila mag-alagad sa Ginoo nga ilang Dios nga nagluwas kanila gikan sa tanan nilang kaaway. Ug wala sila magmapasalamaton sa panimalay ni Gideon sa tanang kaayohan nga nabuhat niya alang sa Israel. Unya si Abimelec nga anak ni Gideon miadto sa Siquem diin nagpuyo ang tanang paryenti sa iyang inahan. Gisugo niya sila sa pagpangutana sa mga nagpuyo sa Siquem, “Unsa may gusto ninyo? Gusto ba kamong mandoan sa 70 ka anak ni Gideon o usa ba lang ka tawo ang maghari kaninyo? Hinumdomi nga ako inyo gayong kadugo.” Ang mga paryenti sa iyang inahan misulti sa mga nagpuyo sa Siquem mahitungod niini alang kaniya. Miuyon sila pagsunod kang Abimelec tungod kay paryenti ra man nila siya. Gihatagan nila siyag 70 ka salapi gikan sa templo ni Baal-berit ug pinaagi niining kuwartaha nanuhol siyag mga tawong walay bili ug bagis sa pagsunod kaniya. Giadto niya ang banay sa iyang amahan didto sa Ofra ug sa ibabaw sa usa ka bato gipatay niya ang iyang 70 ka igsoon. Apan si Jotam nga kamanghorang anak ni Gideon mitago busa wala niya mapatay. Unya ang tanang mga tawo sa Siquem ug sa Betmilo nagtigom ug nangadto sa sagradong tugas sa Siquem ug didto gihimo nilang hari si Abimelec. Pagkadungog niini ni Jotam, miadto ug mitindog siya sa tumoy sa Bukid sa Gerisim ug misinggit kanila, “Pamati kamo kanako, mga lumolupyo sa Siquem, ug pamation unta kamo sa Dios! Kaniadto ang mga kahoy nangadto aron pagpilig hari alang kanila. Giingnan nila ang kahoyng olibo, ‘Harii kami.’ Ug mitubag ang olibo, ‘Talikdan ko ba ang akong lana nga gigamit sa pagpasidungog sa mga dios ug sa mga tawo aron lamang sa pagmando kaninyo?’ Unya ang mga kahoy miingon sa kahoyng igera, ‘Harii kami.’ Apan mitubag ang igera, ‘Talikdan ko ba ang matam-is kong bunga aron lamang sa pagmando kaninyo?’ Busa ang mga kahoy miingon sa ubas, ‘Dali ngari ug harii kami.’ Apan mitubag ang ubas, ‘Talikdan ko ba ang akong bino nga naglipay sa mga dios ug sa mga tawo aron lamang sa paghari kaninyo?’ Unya ang tanang kahoy miingon sa sampinit, ‘Dali ngari ug harii kami.’ Mitubag ang sampinit, ‘Kon buot gayod kamong magpahari kanako, ngari kamo ug pasilong sa akong landong. Kon dili kamo, mogula ang kalayo gikan sa sampinit aron pagsunog sa mga punoang sidro sa Lebanon.’” Mipadayon si Jotam, “Karon, tinuoray ba gayod ang paghimo ninyo kang Abimelec nga hari? Husto ba ang pagtagad ninyo kang Gideon ug sa panimalay niya ug gibuhat ba ninyo ang angay kaniya? Hinumdomi nga ang akong amahan nakig-away alang kaninyo. Gitahan niya ang iyang kinabuhi aron pagluwas kaninyo gikan sa mga Midianhon. Apan karong adlawa, misukol kamo sa panimalay sa akong amahan. Gipatay ninyo ang 70 ka anak niya ibabaw sa usa ka bato ug gihimo ninyong hari sa Siquem si Abimelec nga iyang anak sa iyang ulipon nga babaye tungod lamang kay paryenti ninyo siya. Kon ang inyong gibuhat niining adlawa maoy pagpakita sa inyong pagkamatinud-anon ug pagkamaunongon ngadto kang Gideon ug sa panimalay niya, sigi, paglipay kamo uban kang Abimelec ug angay siyang maglipay uban kaninyo. Apan kon dili, mogula unta ang kalayo gikan kang Abimelec aron pagsunog sa mga nagpuyo sa Siquem ug sa Betmilo. Mogula unta ang kalayo gikan sa Siquem ug sa Betmilo aron pagsunog kang Abimelec.” Unya mikagiw si Jotam ug mipuyo sa Beer kay nahadlok man siya sa iyang igsoon nga si Abimelec. Si Abimelec naghari sa Israel sulod sa tulo ka tuig. Unya gipaaway sa Dios si Abimelec ug ang katawhan sa Siquem ug mirebelde sila kang Abimelec. Nahitabo kini aron si Abimelec ug ang mga nagpuyo sa Siquem nga nagdasig kaniya pagpatay sa 70 ka anak ni Gideon kasilotan tungod sa ilang sala. Ang mga taga-Siquem nagbutang ug pipila ka tawo nga moatang kang Abimelec didto sa tumoy sa bungtod ug gitulis nila ang mga moagi sa maong dapit. Ug nasayran kini ni Abimelec. Unya si Gaal nga anak ni Ebed miadto sa Siquem uban sa iyang mga igsoon ug ang mga tawo sa Siquem misalig kaniya. Nangadto sila sa kaumahan, nangutlog paras sa kaparasan nila, naghimog bino ug unya nagkombira. Nangadto sila sa templo sa ilang dios ug didto nangaon ug nanginom sila ug gibugalbugalan nila si Abimelec. Miingon si Gaal, “Kinsa man si Abimelec ug kinsa man kita nga taga-Siquem nga mag-alagad kaniya? Dili ba si Abimelec anak man ni Gideon? Ug dili ba si Zebul nga iyang luyoluyo nag-alagad man sa mga tawo ni Hamor nga maoy amahan sa Siquem? Karon, nganong mag-alagad man kita kaniya? Nangandoy ako nga maoy mangulo niining maong katawhan. Patyon ko si Abimelec! Ingnon ko siya, ‘Dugangi ang imong kasundalohan ug gawas ug magsangka kita!’” Si Zebul nga pangulo sa siyudad nasuko pagkabati niya sa gisulti ni Gaal. Nagpadala siyag mga mensahero ngadto kang Abimelec sa Aruma aron sa pag-ingon, “Si Gaal nga anak ni Ebed ug ang iyang mga igsoon ania sa Siquem ug dili ka nila pasudlon sa siyudad. Karon, ikaw ug ang imong mga tawo kinahanglang manglakaw sa gabii ug manago sa kaumahan. Ugma iniggula ni Gaal ug sa iyang mga sakop aron sa pagpakig-away kaninyo, pakigbatok kaniya kutob sa inyong mahimo.” Busa si Abimelec ug ang tanan niyang mga tawo nanglakaw sa pagkagabii. Nagbulagbulag sila sa upat ka pundok ug nanago sa gawas sa Siquem. Unya migula si Gaal ug mitindog sa ganghaan sa siyudad. Ug si Abimelec ug ang iyang mga sakop nanggula sa ilang gitagoan. Sa pagkakita ni Gaal kanila, miingon siya kang Zebul, “Tan-awa! Anaay mga tawo nga nanglugsong sa bukid!” Si Zebul mitubag, “Mga anino lang kana sa bukid, dili mga tawo.” Si Gaal miingon pag-usab, “Tan-awa! Aniay mga tawo nga nanglugsong sa agianan ug ang usa ka pundok nagpaingon dinhi gikan sa sagradong tugas sa mga tighimalad!” Unya miingon si Zebul kaniya, “Hain na man ang imong gipanghambog? Miingon ka baya, ‘Nganong alagaran man nato si Abimelec?’ Mao kini ang mga tawo nga imong gibugalbugalan. Hala, gula na ug pakig-away kanila.” Gidala ni Gaal ang iyang mga sakop gawas sa Siquem ug nakiggubat sila kang Abimelec. Unya midagan si Gaal ug gigukod siya ni Abimelec. Daghan ang samaran, bisan didto sa ganghaan sa siyudad. Mibalik si Abimelec sa Aruma ug giabog ni Zebul si Gaal ug ang iyang mga igsoon aron dili na sila makapuyo sa Siquem. Sa pagkasunod adlaw ang mga taga-Siquem nangadto sa kapatagan ug nasayran kini ni Abimelec. Gidala niya ang iyang mga sakop ug gibahin niya sila sa tulo ka pundok. Unya nanago sila sa kapatagan ug nag-atang. Sa pagkakita niya nga nanggula sa siyudad ang mga tawo, migula siya sa iyang gitagoan ug gipamatay niya sila. Si Abimelec ug ang iyang pundok midali pagdasdas ug gibantayan nila ang ganghaan sa siyudad. Ang duha ka pundok misulong sa katawhan nga didto sa kapatagan ug gipamatay silang tanan. Nakig-away si Abimelec sa mga nagpuyo sa siyudad sa tibuok adlaw. Nailog niya ang siyudad ug gipamatay niya ang mga tawo. Unya gilumpag niya ang siyudad ug gibuboag asin ang yuta. Sa pagkadungog niini sa tanang pangulo sa Tore sa Siquem, nangadto sila sa tore sa templo ni Baal-berit. Gisuginlan si Abimelec nga sila atua didto magtigom. Busa mitungas siya sa Bukid sa Zalmon uban sa iyang mga sakop. Ug nagkuha siyag wasay, namutol siyag mga sanga sa kahoy, gibugkosan ug gipas-an niya kini. Gisugo niya ang iyang mga tawo ug gipabuhat niya sila sa iyang gibuhat. Busa ang tagsatagsa kanila namutol ug sanga sa kahoy. Unya gisunod nila ang gibuhat ni Abimelec ug gipundok nila kini sa tore ug gidaoban. Ug nangamatay ang tanang tawo nga didto sulod sa tore. May mga 1,000 ka lalaki ug babaye. Unya miadto si Abimelec sa Tebes, gilibotan niya kini ug giilog. Didto may lig-ong tore ug ang tanang lalaki ug babaye sa siyudad lakip sa mga pangulo nanagan didto. Ila kining gikandadohan ug nangadto sila sa atop. Miadto si Abimelec ug giataki niya ang tore. Mipaduol siya sa pultahan niini aron sunogon ang tore apan gihulogan siyag galingang bato sa usa ka babaye ug miliki ang iyang bagulbagol. Unya midali siya pagtawag sa batan-ong lalaki nga maoy tigdala sa iyang hinagiban ug miingon, “Hansaki ako sa imong espada kay dili ko buot nga may moingon nga gipatay ako ug usa ka babaye.” Busa gidunggab siya sa batan-ong lalaki ug namatay. Sa pagkakita sa mga Israelita nga patay na si Abimelec namauli silang tanan. Busa gisilotan sa Dios si Abimelec tungod sa sala niya batok sa iyang amahan kay gipatay man niya ang iyang 70 ka igsoon. Gipaantos usab sa Dios ang mga tawo sa Siquem tungod sa ilang pagkadaotan sumala sa giingon ni Jotam nga anak ni Gideon nga mahiagoman gayod nila sa dihang gitunglo niya sila. Human mamatay si Abimelec, si Tola nga anak ni Pua ug apo ni Dodo maoy nangulo pagluwas sa Israel. Sakop siya sa banay ni Isacar ug nagpuyo sa Samir sa kabungtoran sa Efraim. Nahimo siyang maghuhukom sa Israel sulod sa 23 ka tuig. Unya namatay siya ug gilubong sa Samir. Mipuli kang Tola si Jair nga taga-Gilead ug nahimo siyang maghuhukom sa Israel sulod sa 22 ka tuig. May 30 siya ka anak nga lalaki ug nagsakay sila sa 30 ka asno. May 30 usab ka siyudad sa Gilead nga ilang gipanag-iya nga ginganlag mga siyudad ni Jair. Namatay si Jair ug gilubong sa Camon. Nagpakasala na usab batok sa Ginoo ang mga Israelita. Gisimba nila ang mga Baal ug ang mga Astarte, ang mga dios sa Siria, sa Sidon, sa Moab, sa Ammon ug sa Filistia. Gisalikway nila ang Ginoo ug wala na sila mosimba kaniya. Busa nasuko ang Ginoo sa mga Israelita ug gitugyan niya sila ngadto sa mga Filistihanon ug sa mga Amonihanon. Niadtong tuiga gibuntog nila ang mga Israelita ug gidaugdaog. Sulod sa 18 ka tuig gidaugdaog nila ang mga Israelita nga nagpuyo sa silangang dapit sa Suba sa Jordan sa Gilead diin nagpuyo ang mga Amorihanon. Ang mga Amonihanon mitabok usab sa Jordan aron pagpakig-away sa mga banay ni Juda, ni Benjamin ug ni Efraim. Busa nagkalisodlisod ang Israel. Unya ang mga Israelita mituaw sa Ginoo ug miingon, “Nakasala kami kanimo tungod kay ikaw nga among Dios gisalikway man namo ug gisimba namo ang mga Baal.” Ang Ginoo mitubag, “Ang mga Ehiptohanon, ang mga Amorihanon, ang mga Amonihanon, ang mga Filistihanon, ang mga Sidonihanon, ang mga Amalekanhon ug ang mga Maonihanon nagdaugdaog kaninyo kaniadto ug mituaw kamo kanako. Dili ba giluwas ko man kamo gikan kanila? Apan inyo gihapon akong gisalikway ug misimba kamog laing mga dios busa dili ko na kamo luwason. Lakaw ug tuaw kamo ngadto sa mga dios nga inyong gisaligan. Sila maoy paluwasa kaninyo gikan sa kalisdanan.” Apan ang katawhan sa Israel miingon sa Ginoo, “Nakasala kami. Buhata ang buot mo apan luwasa intawon kami karon.” Busa gisalikway nila ang mga dios sa laing nasod nga ilang gisimba ug ang Ginoo nay gisimba nila ug gikaluy-an sila sa Ginoo. Unya ang kasundalohang Amonihanon nagtigom ug nagkampo sa Gilead. Nagtigom usab ang mga Israelita ug nagkampo sa Mispa. Ang mga Israelita ug ang mga pangulo sa Gilead nagpangutan-anay, “Kinsa may mangulo kanato sa pagpakig-away batok sa mga Amonihanon? Ang mangulo kanato maoy mahimong pangulo sa tanan dinhi sa Gilead.” Si Jefta nga taga-Gilead usa ka maisog nga sundalo. Ang iyang amahan mao si Gilead ug ang iyang inahan usa ka daotang babaye. Si Gilead may lain usab nga mga anak sa iyang asawa ug sa dagko na ang iyang mga anak, gihinginlan nila si Jefta ug giingnan, “Wala kay mapanunod sa atong amahan kay anak ka man sa laing babaye.” Mikagiw si Jefta gikan sa iyang mga igsoon ug mipuyo didto sa yuta sa Tob. Unya nadani niya ang mga tawong walay bili sa pagsunod kaniya. Wala madugay ang mga Amonihanon nakiggubat sa Israel. Pagkahitabo niini ang mga pangulo sa Gilead nangadto aron pagkuha kang Jefta gikan sa yuta sa Tob. Giingnan nila siya, “Pauli sa ato aron ikaw maoy mangulo kanamo sa pagpakig-away batok sa mga Amonihanon.” Apan mitubag si Jefta, “Gipakaingon kog nagdumot kamo kanako. Gihinginlan ninyo ako gikan sa balay sa akong amahan. Nganong nanganhi man kamo karon nga nagkalisodlisod na kamo?” Sila miingon kang Jefta, “Midangop kami kanimo karon tungod kay gusto kami nga mokuyog ka kanamo sa pagpakig-away batok sa mga Amonihanon ug sa pagpangulo sa tanang katawhan sa Gilead.” Si Jefta miingon kanila, “Kon dad-on ninyo ako sa ato aron sa pagpakig-away sa mga Amonihanon ug padag-on ako sa Ginoo, ako na ang inyong pangulo.” Ang mga pangulo nanubag, “Tumanon namo ang imong giingon. Ang Ginoo maoy atong saksi.” Unya mikuyog si Jefta sa mga pangulo sa Gilead ug gihimo siya sa katawhan nga ilang pangulo ug tigmando. Gipahayag ni Jefta ang mga laraw niya didto sa Mispa sa atubangan sa Ginoo. Unya nagsugo si Jefta ug mga mensahero ngadto sa hari sa mga Amonihanon sa pag-ingon, “Nganong gikontrahan man kami ninyo? Nganong nanulong man kamo sa among nasod?” Ang hari sa mga Amonihanon mitubag sa mga sinugo ni Jefta, “Tungod kay sa paggula sa mga Israelita sa Ehipto giilog nila ang among kayutaan gikan sa Suba sa Arnon ngadto sa Suba sa Jaboc ug sa Suba sa Jordan. Karon iuli kini sa malinawong paagi.” Unya gipabalik ni Jefta ang mga sinugo niya ngadto sa hari sa mga Amonihanon uban sa tubag niya, “Ang mga Israelita wala mangilog ug yuta sa Moab o sa yuta sa Ammon. Sa pagbiya sa mga Israelita sa Ehipto, miadto sila sa kamingawan latas sa dagat nga ginganlag Dagat sa Acaba ug miabot sa Cades. Unya nagpadala silag mga sinugo ngadto sa hari sa Edomea aron pagpananghid nga moagi sila sa ilang yuta. Apan wala sila tugoti sa hari sa Edomea. Nananghid usab sila sa hari sa Moab apan wala gihapon sila tugoti. Busa nagpabilin ang mga Israelita didto sa Cades. Unya mitadlas sila sa kamingawan ug milibot sa Edomea ug sa Moab ug miabot sa silangang bahin sa Moab, atbang sa Suba sa Arnon. Nagkampo sila didto apan wala sila motabok sa Suba sa Arnon tungod kay utlanan man kadto sa Moab. Unya ang mga Israelita nagpadalag mga sinugo ngadto kang Sihon, ang haring Amorihanon sa Hesbon ug nananghid kaniya nga moagi sila sa iyang nasod ngadto sa ilang yuta. Apan wala sila paagia ni Sihon. Gidala hinuon niya ang tanan niyang kasundalohan, nagkampo sa Jahas ug giataki nila ang mga Israelita. Apan gitugyan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, si Sihon ug ang tanan niyang kasundalohan ngadto sa mga Israelita. Busa gipanag-iya sa Israel ang tanang kayutaan sa mga Amorihanon. Nailog nila ang tanang kayutaan gikan sa Arnon sa habagatan ngadto sa Jaboc sa amihanan ug gikan sa kamingawan sa silangan ngadto sa Jordan sa kasadpan. Busa ang Ginoo, ang Dios sa Israel, maoy miabog sa mga Amorihanon alang sa iyang katawhan nga mao ang mga Israelita. Buot ba ninyo kining bawion? Mahimong hawiran ninyo ang bisan unsa nga gihatag kaninyo sa inyong dios nga si Camos. Apan hawiran namo ang tanan nga giilog sa Ginoo nga among Dios alang kanamo. Nagtuo ba kamo nga mas maayo pa kamo kay ni Balak nga anak ni Zippor nga hari sa Moab? Wala gani siya makaako sa paghagit sa pagpakiggubat sa Israel! Gipanag-iya sa Israel sulod sa 300 ka tuig ang Hesbon ug Aroer ug ang mga lungsod libot niini ug ang tanang siyudad nga kasikbit sa Suba sa Arnon. Nganong karon pa man kamo makahunahuna sa pagbawi niini? Wala akoy sayop nga nabuhat kaninyo. Kamo hinuon ang nasayop sa inyong pagpakiggubat kanako. Ang Ginoo maoy maghukom kon kinsay sad-an: ang mga Israelita ba o ang mga Amonihanon?” Apan ang hari sa mga Amonihanon wala manumbaling sa mensahe ni Jefta. Unya gigamhan si Jefta sa espiritu sa Ginoo. Milatas siya sa Gilead ug sa Manases ug mibalik sa Mispa didto sa Gilead. Gikan didto mipadayon siya sa Ammon. Si Jefta misaad sa Ginoo, “Kon padag-on mo ako sa mga Amonihanon, ihalad ko ingon nga sakripisyo pinaagi sa pagsunog ang unang tawo nga mogula sa akong balay aron pagsugat kanako inig-uli ko gikan sa gubat.” Busa mitabok si Jefta sa suba aron pagpakiggubat sa mga Amonihanon ug gipadaog siya sa Ginoo. Misulong siya kanila gikan sa Aroer ngadto sa dapit libot sa Menit, 20 ka siyudad ang tanan, hangtod sa Abel-Keramim. Makalilisang ang pinatyanay ug gibuntog sa mga Israelita ang mga Amonihanon. Sa pag-uli ni Jefta sa Mispa, gisugat siya sa iyang anak nga babaye nga nagsayaw ug nagtugtog sa tambor. Bugtong siyang anak ni Jefta. Sa pagkakita ni Jefta kaniya, gigisi ni Jefta ang iyang sapot tungod sa kasubo ug miingon, “O anak ko! Gipasubo mo ako! Gisamaran mo ang akong kasingkasing! Nakapanumpa ako sa Ginoo ug dili ko gayod kini mabakwi!” Ang anak miingon kaniya, “Kon nakasaad ka sa Ginoo, buhata kanako ang imong giingon. Ang Ginoo mitugot nga makapanimalos ka sa imong mga kaaway nga mga Amonihanon.” Apan mihangyo siya sa iyang amahan nga hatagan siyag duha ka bulan aron makasuroy siya ug magsubo didto sa kabukiran uban sa iyang mga higala kay mamatay man siya nga ulay. Gitugotan ni Jefta ang iyang anak ug gipalakaw sulod sa duha ka bulan. Siya ug ang iyang mga higala nangadto sa kabukiran ug nagsubo kay mamatay man siya nga ulay. Human sa duha ka bulan mipauli siya sa ila. Gibuhat ni Jefta ang gisaad niya sa Ginoo ug namatay nga ulay ang iyang anak. Mao kini ang sinugdan sa nabatasan nga ang mga babayeng Israelita manglakaw sulod sa upat ka adlaw matag tuig aron pagbangotan alang sa anak nga babaye ni Jefta nga taga-Gilead. Ang mga taga-Efraim nagtigom ug nanabok sa Suba sa Jordan ngadto sa Zafron ug giingnan nila si Jefta, “Nganong wala mo man kami pakuyoga sa inyong pagtabok aron sa pagpakig-away sa mga Amonihanon? Iapil ka namo pagsunog sa imong balay.” Apan miingon si Jefta kanila, “Ang akong katawhan ug ang mga Amonihanon may gikabangian. Gitawag ko kamo apan wala kamo manumbaling. Sa pagkasayod ko nga dili kamo motabang kanako sa pagpakiggubat kanila, nangahas ako pag-asdang sa mga Amonihanon ug ang Ginoo mihatag kanakog kadaogan. Karon, nganong nanganhi man kamo aron makig-away kanako?” Unya gitigom ni Jefta ang tanang mga lumolupyo sa Gilead ug nakiggubat sila sa Efraim ug nabuntog nila kini. (Kay ang katawhan sa Efraim miingon man, “Kamong mga taga-Gilead nga namuyo sa Efraim ug Manases, namiya kamo sa Efraim!”) Giilog sa mga taga-Gilead ang mga dapit diin mahimo nga tabokon ang Jordan aron dili na makatabok ang taga-Efraim. Kon may taga-Efraim nga mosulay paglayas ug mananghid nga motabok, ang mga tawo sa Gilead mangutana, “Taga-Efraim ka ba?” Kon moingon siya, “Dili,” pasultihon nila siya ug “Shibbolet”. Apan kon moingon siya, “Sibbolet” kay dili man siya hustong makalitok niini, patyon nila siya sa tabokanan sa Suba sa Jordan. Niadtong panahona, 42,000 ka taga-Efraim ang napatay. Si Jefta nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa unom ka tuig. Unya namatay siya ug gilubong didto sa iyang lungsod sa Gilead. Human kang Jefta, si Ibzan nga taga-Betlehem maoy nahimong maghuhukom sa Israel. May 30 siya ka anak nga lalaki ug may 30 usab siya ka anak nga babaye. Giminyo niya silang tanan sa dili mga sakop sa iyang banay. Si Ibzan nangulo sa Israel sulod sa pito ka tuig, unya namatay siya ug gilubong sa Betlehem. Human kang Ibzan, si Elon nga taga-Zabulon maoy mipuli sa pagkamaghuhukom sa Israel sulod sa napulo ka tuig. Unya namatay siya ug gilubong sa Ayalon sa yuta ni Zabulon. Human kang Elon, si Abdon nga anak ni Ilel sa Faraton maoy nangulo sa Israel. May 40 siya ka anak nga lalaki ug 30 ka apong lalaki nga nagsakay sa 70 ka asno. Si Abdon nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa walo ka tuig. Unya namatay siya ug gilubong didto sa Faraton sa yuta sa Efraim didto sa kabungtoran sa mga Amalekanhon. Ang mga Israelita nagpakasala na usab batok sa Ginoo ug gitugotan niya nga harian sila sa mga Filistihanon sulod sa 40 ka tuig. Unya dihay usa ka tawo nga ginganlag Manoa nga nagpuyo sa lungsod sa Zora ug sakop sa banay ni Dan. Wala gayod manganak ang asawa niya. Mipakita sa babaye ang anghel sa Ginoo ug miingon, “Wala ka manganak apan karon magmabdos ka ug manganak ug batang lalaki. Ayaw gayod pag-inom ug bisan unsang bino o ilimnong makahubog ug ayaw pagkaon sa bisan unsang pagkaon nga gidili tungod kay magmabdos ka ug manganak ug batang lalaki. Ayaw gayod patupihi ang iyang buhok kay sukad gayod sa iyang pagkatawo ihalad siya ngadto sa Dios ingon nga Nasareo. Siya maoy mosugod pagluwas sa Israel gikan sa mga Filistihanon.” Unya milakaw ang babaye ug giingnan niya ang iyang bana, “May tawo sa Dios nga miduol kanako ug makahadlok ang iyang panagway sama sa anghel sa Dios. Wala ako mangutana kon diin siya gikan ug wala usab siya motug-an kanako sa iyang ngalan. Apan gisultihan ako niya nga magmabdos ako ug manganak ug batang lalaki. Giingnan ako niya nga dili moinom ug bisan unsang bino o ilimnong makahubog ug dili mokaon ug bisan unsang kalan-ong ginadili tungod kay ang bata ihalad ngadto sa Dios ingon nga Nasareo sa tibuok niyang kinabuhi.” Unya nag-ampo si Manoa sa Ginoo, “Pabalika intawon, O Ginoo, ang tawo sa Dios nga gipadala mo kanamo aron sultihan kami unsay buhaton namo sa bata inigkatawo niya.” Gitubag sa Dios ang gihangyo ni Manoa ug ang iyang anghel mipakita pag-usab ngadto sa babaye samtang naglingkod kini sa uma. Niining higayona si Manoa nga iyang bana wala mahiuban kaniya. Busa midagan dayon siya ug giingnan niya ang iyang bana, “Tan-awa! Ang tawo nga mipakita kanako sa miaging adlaw ania na usab.” Mitindog si Manoa ug misunod sa iyang asawa. Giadto niya ang tawo ug gipangutana, “Ikaw ba kadtong nakigsulti sa akong asawa?” Ang tawo mitubag, “Oo, ako.” Unya miingon si Manoa, “Inigkatuman na sa imong giingon, unsa may mahitabo sa kinabuhi sa bata? Unsa may angay niyang buhaton?” Ang anghel sa Ginoo mitubag kang Manoa, “Ipatuman gayod sa imong asawa ang tanan nga akong giingon kaniya. Kinahanglan nga dili siya mokaon ug bisan unsa nga gikan sa ubas, dili moinom ug bisan unsang bino o ilimnong makahubog o mokaon ug bisan unsang gidili nga pagkaon. Ipatuman gayod kaniya ang tanan nga giingon ko kaniya.” Si Manoa miingon sa anghel, “Tug-ani kami sa imong ngalan aron pasidunggan ka namo inigkatuman na sa imong giingon.” Ang anghel miingon kaniya, “Nganong buot kang masayod sa akong ngalan? Usa kini ka ngalan nga kahibulongan.” Busa nagkuha si Manoa ug nating kanding ug pagkaon ug gihalad niya kini didto sa halaran nga bato nga alang sa Ginoo nga naghimog mga milagro. Samtang nagdilaab ang kalayo gikan sa halaran, nakita ni Manoa ug sa iyang asawa ang anghel sa Ginoo nga mikayab sa langit uban sa kalayo. Unya nanghapa sila sa yuta. Ug wala na gayod makita pag-usab ni Manoa ug sa iyang asawa ang anghel. Nasayran ni Manoa nga kadto anghel sa Ginoo. Si Manoa miingon sa iyang asawa, “Mangamatay kita tungod kay nakakita kita sa Dios!” Apan mitubag ang iyang asawa, “Kon buot pa kitang patyon sa Ginoo, wala unta niya dawata ang atong mga halad ug wala unta niya ipadayag kanato kining mga butanga.” Ang babaye nanganak ug batang lalaki ug ginganlan niya kinig Samson. Ang bata midako ug gipanalanginan sa Ginoo. Ug ang espiritu sa Ginoo misugod paggahom kaniya samtang didto siya sa Kampo sa Dan tungatunga sa Zora ug Estaol. Usa ka adlaw niana, si Samson milugsong sa Timna ug didto nakita niya ang usa ka babaye nga Filistihanon. Mipauli siya ug giingnan niya ang iyang amahan ug inahan, “May nakita akong babaye nga Filistihanon didto sa Timna. Kuhaa siya kay gusto akong mangasawa kaniya.” Apan giingnan siya sa iyang amahan ug inahan, “Nganong mangasawa ka man ug kaliwat sa mga dili tinuli nga Filistihanon? Wala bay mga babaye sa imong kaparyentihan o sa atong kadugo?” Apan giingnan ni Samson ang iyang amahan, “Siya ang gusto kong pangasaw-on.” Wala masayod ang iyang amahan ug inahan nga ang Ginoo diay maoy nagmando kang Samson sa pagbuhat niini tungod kay ang Ginoo nangitag higayon sa pagpakig-away sa mga Filistihanon. Niining panahona ang mga Filistihanon maoy nagmando sa Israel. Unya miadto si Samson sa Timna uban sa iyang amahan ug inahan. Sa pag-agi nila sa kaparasan, nakadungog siyag batan-ong liyon nga nagngulob kaniya. Apan gigamhan si Samson sa espiritu sa Ginoo ug gikuniskunis niya ang liyon nga daw usa lamang ka nating kanding. Apan wala niya kini isugilon sa iyang amahan ug inahan. Unya miadto siya ug nakigsulti sa babaye ug nakagusto si Samson kaniya. Human molabay ang pipila ka adlaw mibalik si Samson aron pagpangasawa kaniya. Mitipas siya sa dalan aron pagtan-aw sa liyon nga gipatay niya ug natingala siya pagkakita niya sa mga putyokan ug sa dugos nga diha sa patayng lawas sa liyon. Mikuha siyag dugos ug gikaon niya kini samtang naglakaw siya. Miadto siya sa iyang amahan ug inahan ug gihatagan niya sila niini. Nangaon sila apan wala sultihi ni Samson nga kinuha niya ang dugos gikan sa patayng lawas sa liyon. Miadto ang iyang amahan sa balay sa babaye ug nagkombira didto si Samson. Mao kini ang batasan sa mga batan-ong lalaki. Sa pagkakita sa mga Filistihanon kaniya nagdala silag 30 ka mga batan-ong lalaki aron sa pagpakig-uban kaniya. Miingon si Samson, “Gikan sa manunukob migula ang makaon; gikan sa kusgan migula ang matam-is.” Milabay ang tulo ka adlaw ug wala pa gihapon sila makatagna sa kahulogan sa tigmo. Sa ikaupat nga adlaw giingnan nila ang asawa ni Samson, “Lansisi ang imong bana sa pagtug-an kanamo sa kahulogan sa tigmo. Kay kon dili, sunogon namo ang balay sa imong amahan ug iapil ka namo pagsunog. Gidapit ba ninyo kami aron panapion?” Busa ang asawa ni Samson miadto kaniya nga naghilak ug miingon, “Wala mo diay ako higugmaa! Nasilag ka kanako! Gitigmoan mo ang akong mga katagilungsod ug wala mo ako tug-ani sa kahulogan niini.” Si Samson miingon kaniya, “Wala gani nako tug-ani ang akong amahan ug inahan, ikaw na ba hinuon?” Nagsigig hilak ang asawa ni Samson sulod sa pito ka adlawng kombira. Apan sa ikapitong adlaw gitug-anan siya ni Samson sa tubag tungod kay namugos man gayod siya. Unya gitug-anan niya ang iyang mga katagilungsod. Busa sa ikapitong adlaw, sa wala pa mosalop ang adlaw giingnan si Samson sa mga tawo, “May tam-is pa ba kay sa dugos? Ug may kusgan pa ba kay sa liyon?” Si Samson mitubag, “Kon wala pa kamo magdaro pinaagi sa akong baka, dili gayod unta kamo masayod sa tubag.” Unya si Samson gigamhan sa espiritu sa Ginoo ug nahimo siyang kusgan. Miadto siya sa Ascalon ug gipatay niya didto ang 30 ka tawo, gitulisan ug gikuhaan niya sila sa ilang maayong bisti ug gihatag ngadto sa mga tawo nga nakatubag sa tigmo. Unya mipauli siya sa ila nga napungot pag-ayo sa nahitabo. Ang asawa ni Samson gihatag ngadto sa abay sa pamanhonon sa pagkasal niya. Wala madugay, miabot ang ting-ani sa trigo. Giduaw ni Samson ang iyang asawa ug gidad-an niya kinig nating kanding. Giingnan niya ang iyang ugangang lalaki, “Gusto kong mosulod sa lawak sa akong asawa.” Apan wala siya pasudla sa iyang ugangan. Giingnan niya si Samson, “Abi kog nasilag ka kaniya busa gihatag ko siya sa imong higala. Apan ang manghod niya mas guwapa kay kaniya. Siya na lay imo.” Si Samson miingon, “Kon mao kana dili na ako ninyo mabasol sa buhaton ko sa mga Filistihanon!” Busa milakaw siya ug nagdakop ug 300 ka ihalas nga iro. Sa tinagurha, gihigot niya ang ilang mga ikog ug gibutangan kinig sulo. Unya giduslitan niya ang ilang mga sulo ug gibuhian ang mga ihalas nga iro ngadto sa katrigohan sa mga Filistihanon ug nasunog dili lamang ang naani na nga trigo kondili ang alanihon usab. Nasunog usab ang mga olibo. Unya nangutana ang mga Filistihanon, “Kinsay nagbuhat niini?” Nahibaloan nila nga si Samson diay maoy nagbuhat niini tungod kay gihatag man sa iyang ugangan nga taga-Timna ang asawa ni Samson ngadto sa higala ni Samson. Busa nangadto ang mga Filistihanon ug gidaoban nila ang asawa ni Samson lakip ang iyang ugangan nga lalaki. Si Samson miingon kanila, “Ingon diay kamo niini! Ipanumpa ko nga dili gayod ako moundang hangtod makapanimalos ako kaninyo!” Gisulong niya sila ug daghan siyag napatay. Unya milakaw siya ug nagpabilin didto sa langub sa pangpang sa Etam. Unya ang mga Filistihanon miabot ug nagkampo sa Juda ug gisulong nila ang lungsod sa Lehi. Ang taga-Juda nangutana kanila, “Nganong inyo man kaming gisulong?” Sila nanubag, “Ania kami aron pagdakop kang Samson ug sa pagpanimalos kaniya.” Unya 3,000 ka tawo nga taga-Juda nangadto sa langub sa pangpang sa Etam ug miingon kang Samson, “Wala ka ba diay masayod nga ang mga Filistihanon maoy nagmando kanato? Unsa ba kining imong gibuhat?” Siya mitubag, “Igo lamang akong nanimalos kanila.” Ug miingon sila kaniya, “Ania kami aron sa paggapos kanimo kay itugyan ka namo sa mga Filistihanon.” Si Samson miingon, “Isaad nga dili kamo maoy mopatay kanako.” “Dili ka namo patyon,” matod nila, “kondili itugyan ka lang namo ngadto kanila.” Busa gigapos nila siya pinaagi sa duha ka bag-ong pisi ug gidala nila siya gikan sa pangpang. Pag-abot niya sa Lehi, ang mga Filistihanon nanagan ngadto kaniya ug naninggit. Unya gigamhan siya sa espiritu sa Ginoo ug nahimo siyang kusgan ug gipamugto niya ang mga pisi nga gigapos kaniya nga sama lamang kini sa hilo nga nasunog. Nakakita siyag bukog sa apapangig sa asno nga bag-o pang namatay. Gikuha niya kini ug pinaagi niini nakapatay siyag 1,000 ka tawo. Busa miingon si Samson, “Pinaagi sa bukog sa apapangig sa asno, nakapatay akog usa ka libo ka tawo. Pinaagi sa bukog sa apapangig sa asno, sila gipundok ko.” Human niini gisalibay niya ang bukog ug ang dapit ginganlag Bungtod sa Bukog sa Apapangig. Unya si Samson giuhaw pag-ayo busa misangpit siya sa Ginoo ug miingon, “Gihatagan mo akog kadaogan. Unya karon patyon mo ba ako sa kauhaw ug ipabihag sa mga walay tuli nga Filistihanon?” Unya gipaliki sa Dios ang yuta sa Lehi ug migula ang tubig. Miinom niini si Samson ug nahiuli ang iyang kabaskog. Busa ang tubod ginganlag Hacore ug anaa gihapon kining tubora sa Lehi. Si Samson nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa 20 ka tuig samtang nailalom kini sa pagmando sa mga Filistihanon. Unya miadto si Samson sa Gaza ug didto nakaila niya ang usa ka daotang babaye ug nakighilawas siya sa maong babaye. Nahibaloan sa mga taga-Gaza nga didto si Samson busa gilibotan nila ang dapit ug giatangan nila siya sa ganghaan sa siyudad sa tibuok gabii. Naghilom sila sa tibuok gabii ug nag-ingnanay, “Maghulat kita hangtod sa pagkabuntag, unya patyon nato siya.” Apan si Samson natulog hangtod sa tungang gabii. Unya mibangon siya ug gialsa niya ang ganghaan sa siyudad lakip ang mga sira, mga haligi, mga trangka ug uban pa. Gipas-an niya kini ug gidala ngadto sa tumoy sa bungtod nga nagdungaw sa Hebron. Human niini, si Samson nahigugma sa usa ka babaye nga gipanganlag Dalila nga nagpuyo sa Patag sa Sorec. Unya ang mga pangulong Filistihanon miadto kang Dalila ug miingon, “Lansisi si Samson ug susiha nganong kusgan man siya kaayo ug kon unsaon namo siya pagbuntog ug paggapos aron wala na siyay mahimo. Ang matag usa kanamo mohatag kanimog 1,100 ka salapi.” Busa giingnan ni Dalila si Samson, “Sultihi ako nganong kusgan ka kaayo. Unsaon ka man paggapos aron wala ka nay mahimo?” Si Samson mitubag, “Kon gaposon nila akog pito ka bag-ong higot sa pana nga wala pa mauga, maluya ako sama kang bisan kinsa.” Busa gidad-an sa mga pangulong Filistihanon si Dalila ug pito ka bag-ong higot sa pana nga dili pa uga ug pinaagi niini gigapos niya si Samson. May pipila ka tawo nga gipatago ni Dalila sa laing lawak ug unya misinggit siya, “Samson! Ania ang mga Filistihanon!” Apan gibugto ni Samson ang mga pisi sama sa hilo nga mabugto kon modapat sa kalayo. Busa wala gihapon nila hibaloi ang sikreto sa iyang kusog. Si Dalila miingon kang Samson, “Gibinuangan lang ako nimo ug gibakakan. Sultihi ako kon unsaon ka paggapos.” Giingnan ni Samson si Dalila, “Kon gaposon nila akog bag-ong pisi nga wala pa gayod magamit, maluya ako sama kang bisan kinsa.” Busa nagkuha si Dalila ug bag-ong pisi ug gigapos niya si Samson niini. Unya misinggit siya, “Samson! Ania ang mga Filistihanon.” Ang mga tawo naghulat didto sa laing lawak apan gibugto niya ang mga pisi sama sa hilo. Si Dalila miingon kang Samson, “Gibinuangan mo lang gihapon ako ug gibakakan. Sultihi ako sa tinuod kon unsaon ka paggapos.” Giingnan ni Samson si Dalila, “Kon lubiron mo ang pito ka salapid sa akong buhok ug hugton mo kini pinaagi sa kimpit maluya ako sama kang bisan kinsa.” Unya gipakatulog ni Dalila si Samson ug gilubid niya ang pito ka salapid sa buhok ni Samson. Gihugtan niya kini pinaagi sa kumpit ug unya misinggit siya, “Samson! Ania ang mga Filistihanon!” Apan mibangon siya ug gibunlot niya ang iyang buhok gikan sa hablanan. Busa si Dalila miingon kaniya, “Nganong moingon ka man nga gihigugma mo ako apan wala diay? Makatulo mo na ako binuangi ug wala ka gihapon motug-an kanako nganong kusgan ka kaayo.” Kada adlaw gipangutana niya si Samson busa si Samson gikapuyan nag pamati kaniya. Sa kataposan gitug-anan na lamang niya si Dalila sa tinuod. “Wala gayod kaputli ang akong buhok,” matod niya, “kay hinalad man ako ngadto sa Dios ingon nga Nasareo bisan didto pa ako sa tagoangkan sa akong inahan. Kon tupihan ang akong buhok, mawad-an akog kusog ug maluya ako sama kang bisan kinsa.” Sa nasiguro na ni Dalila nga mitug-an na si Samson sa tinuod, gipadad-an niyag mensahe ang mga pangulong Filistihanon, “Balik kamo kay mitug-an na gayod siya sa tinuod.” Unya namalik sila ug nagdalag kuwarta. Gipakatulog ni Dalila si Samson diha sa iyang paa ug mitawag siyag usa ka tawo nga maoy mitupi sa pito ka salapid sa buhok ni Samson. Unya gipasakitan niya si Samson apan wala nay kusog si Samson. Unya misinggit siya, “Samson! Ania ang mga Filistihanon.” Mimata si Samson ug nagdahom gihapon nga makabuhi siya ug makalingkawas. Wala siya masayod nga gibiyaan na diay siya sa Ginoo. Gidakop siya sa mga Filistihanon ug gilugit ang iyang mga mata. Gidala nila siya sa Gaza ug gigapos pinaagi sa bronsi nga kadena. Gihimo siyang tiggaling didto sa prisohan. Apan ang buhok niya nag-anam pagtubo. Unya nagtigom ang mga pangulong Filistihanon aron pagsaulog ug paghimog dakong halad ngadto sa ilang diosdios nga si Dagon. Nag-awit sila, “Ang atong dios naghatag kanatog kadaogan batok sa atong kaaway nga si Samson!” Ug sa pagkakita sa katawhan kaniya, nag-awit silag pagdayeg sa ilang diosdios: “Ang atong dios naghatag kanatog kadaogan batok sa atong kaaway nga naghimog kadaot sa atong nasod ug nakapatayg daghan sa atong katawhan.” Naglipay sila ug miingon, “Paaria si Samson aron atong himoong kataw-anan.” Gipakuha nila si Samson gikan sa prisohan ug gihimong kataw-anan ug gipabarog taliwala sa duha ka dagkong haligi. Si Samson miingon sa bata nga lalaki nga maoy naggiya kaniya, “Pakupta ako sa haligi sa balay kay gusto akong mosandig niini.” Naghuot sa mga lalaki ug babaye ang balay. Didto usab ang mga pangulong Filistihanon ug mga 3,000 ka lalaki ug babaye didto sa atop nga nagtan-aw ug nagbugalbugal kang Samson. Unya nag-ampo si Samson, “O Ginoong Dios, hinumdomi intawon ako. Hatagi intawon akog kusog bisan karon na lang aron makabalos ako sa mga Filistihanon nga milugit sa akong duha ka mata.” Unya migunit si Samson sa duha ka haligi sa balay nga ilang gitigoman, misandig niini ug misinggit, “Tugoti akong mamatay uban sa mga Filistihanon!” Gitulod niya kini uban sa tibuok niyang kusog ug ang balay nahugno ngadto sa mga pangulo ug sa tanang tawo. Daghan pa siyag napatay nga mga tawo sa pagkamatay niya kay sa buhi pa siya. Unya ang iyang mga igsoong lalaki ug ang tibuok niyang banay nangadto aron pagkuha sa iyang patayng lawas. Gilubong nila siya sa lubnganan sa iyang amahan nga si Manoa tungatunga sa Zora ug Estaol. Maghuhukom si Samson sa Israel sulod sa 20 ka tuig. May usa ka tawo nga ginganlag Miqueas nga nagpuyo sa kabungtoran sa Efraim. Giingnan niya ang iyang inahan, “Sa dihang gikawatan kag 1,100 ka salapi, gitunglo mo ang kawatan. Nadungog ko kini ug ania ang salapi. Ako ang mikawat.” Miingon ang iyang inahan, “Panalanginan ka unta sa Ginoo, anak ko!” Giuli ni Miqueas ang salapi ngadto sa iyang inahan. Matod sa inahan, “Aron dili matunglo ang akong anak ihalad ko ang salapi ngadto sa Ginoo. Gamiton kini sa paghimog kahoyng diosdios ug taptapan kinig plata.” Busa sa dihang giuli niya ang salapi ngadto sa iyang inahan, gikuha sa inahan ang 200 ka buok niini ug gihatag kini sa platero aron itaptap sa kahoyng diosdios. Ang larawan gibutang sa balay ni Miqueas. Si Miqueas may kaugalingong dapit alang sa mga pag-ampo. Nagbuhat siyag mga diosdios ug epod alang niini ug gihimo niyang pari ang usa sa iyang mga anak. Walay hari sa Israel niadtong panahona ug ang tagsatagsa nagbuhat sa iyang gusto. May usa usab ka batan-ong lalaki nga nagpuyo sa lungsod sa Betlehem sa Juda. Siya usa ka Levita gikan sa Juda. Mibiya siya sa Betlehem aron pagpangitag laing dapit nga kapuy-an. Samtang nagpanaw siya nahiadto siya sa balay ni Miqueas didto sa kabungtoran sa Efraim. Unya gipangutana siya ni Miqueas, “Taga diin ka man?” Siya mitubag, “Usa ako ka Levita gikan sa Betlehem sa Juda. Nangita akog dapit nga kapuy-an.” Si Miqueas miingon, “Tipon lang kanako. Himoon ko ikaw nga akong magtatambag ug pari ug hatagan ko ikaw matag tuig ug napulo ka salapi, mga bisti ug imong pagkaon.” Busa mitipon kang Miqueas ang batan-ong Levita ug daw anak na siya ni Miqueas. Gitudlo siya ni Miqueas ingon nga iyang pari ug nagpuyo siya tipon kang Miqueas. Si Miqueas miingon, “Karon nasayod ako nga panalanginan ako sa Ginoo kay ang akong pari Levita man.” Niadtong panahona walay hari sa Israel. Sa mao usab nga panahon, ang banay ni Dan nangitag yuta aron ilang panag-iyahon ug kapuy-an kay niadtong panahona sila ra man sa mga banay sa Israel ang wala pa kabahinig yuta. Busa ang tibuok banay ni Dan nagpilig lima ka tawo nga may katakos gikan sa mga kalungsoran sa Zora ug Estaol aron pagpangita ug pagpaniid ug dapit nga mahimo nilang angkonon. Unya nahiabot sila sa kabungtoran sa Efraim ug didto midayon sa balay ni Miqueas. Samtang didto sila, nailhan nila nga ang batan-on usa ka Levita tungod sa iyang sinultihan busa ila siyang gipangutana, “Unsa may imong buhat dinhi? Kinsay nagdala kanimo dinhi?” Siya mitubag kanila, “Nagkasabot kami ni Miqueas nga mag-alagad ako kaniya ingon nga iyang pari ug suholan niya ako.” Miingon sila kaniya, “Palihog pangutan-a ang Dios kon molampos ba kami sa among panaw.” Ang pari mitubag, “Wala kamoy angay nga kabalak-an. Bantayan kamo sa Ginoo niining inyong panaw.” Busa mibiya ang lima ka tawo ug nangadto sa lungsod sa Lais. Nakita nila nga maayo ang pagkabutang sa mga tawo didto sama sa mga Sidonihanon. Malinawon sila ug dili gubot. Sangkap sila sa tanan nilang gikinahanglan. Nagpuyo sila halayo sa mga Sidonihanon ug walay pakigsandurot sa ubang katawhan. Sa paghiuli sa lima ka tawo ngadto sa Zora ug Estaol, ang katagilungsod nila nangutana kon unsay nakita nila. Sila mitubag, “Dali kamo. Sulongon ta ang Lais. Nakita namo nga tabunok ang yuta didto. Ayaw kamog pabilin dinhi nga walay mahimo! Mangadto kita ug ato kining ilogon. Inig-adto ninyo dili gayod kamo dudahan sa mga tawo. Dako kining yutaa ug anaa ang tanan nga gusto sa tawo ug gihatag kini sa Dios kaninyo.” Busa ang 600 ka tawo gikan sa banay ni Dan mibiya sa Zora ug Estaol aron sa pagpakig-away. Nanungas sila ug nagkampo sa kasadpan sa siyudad sa Jearim sa Juda, busa nga ang maong dapit ginganlag Kampo ni Dan. Gikan didto mipadayon sila ug nahiabot sa balay ni Miqueas sa kabungtoran sa Efraim. Unya ang lima ka tawo nga naniid sa nasod libot sa Lais miingon sa ilang mga kauban, “Nasayod ba kamo nga dinhi niining mga balaya adunay epod, terapim ug mga larawan? Unsa may atong buhaton niini?” Busa nangadto sila sa balay ni Miqueas diin nagpuyo ang batan-ong Levita ug gisusi nila kon naunsa na siya. Niining higayona ang 600 ka sundalo sa banay ni Dan nga andam sa pagpakig-away nagbarog sa ganghaan. Ang lima ka espiya misulod sa balay ug gipanguha nila ang mga sagradong butang samtang ang pari nagtindog didto sa ganghaan uban sa 600 ka armadong mga sundalo. Sa dihang misulod ang mga tawo ngadto sa balay ni Miqueas ug gipanguha ang sagradong mga butang, ang pari miingon, “Unsa man kining inyong gibuhat?” Miingon sila, “Hilom! Uban kanamo kay himoon ka namo nga magtatambag ug pari. Dili ba mas maayo pa nga magpari ka sa tibuok banay sa Israel kay sa usa lamang ka panimalay?” Nakalipay kini pag-ayo sa pari busa gikuha niya ang mga sagradong butang ug mikuyog siya kanila. Mibalik sila uban sa ilang mga anak, sa mga baka ug sa ilang kabtangan nga nag-una kanila. Layo na sila sa balay ni Miqueas sa dihang gitawag ni Miqueas ang iyang mga silingan aron sa pagpakiggubat. Giapas nila ang mga sakop sa banay ni Dan ug gisinggitan. Milingi ang mga sakop sa banay ni Dan ug miingon kang Miqueas, “Unsa may inyong tuyo nga nagpanon man kamo sa pag-apas kanamo?” Siya miingon, “Gikuha ninyo ang akong pari lakip ang mga diosdios nga akong binuhat. Nanglayas kamo ug walay nahibilin kanako! Unya moingon kamog unsay inyong tuyo?” Ang mga sakop sa banay ni Dan miingon kaniya, “Maayo pag maghilom ka na lang aron dili kami masuko ug mapatay ka namo lakip ang tibuok mong panimalay!” Unya nanglakaw ang mga sakop sa banay ni Dan. Nakita ni Miqueas nga wala gayod siyay ikasugakod busa mipauli na lang siya sa ila. Ila kining ginganlag Dan nga maoy ngalan sa ilang kagikan nga anak ni Jacob. Kaniadto ang maong lungsod ginganlag Lais. Gipahiluna nila ang larawan aron ilang simbahon. Si Jonatan, ang anak ni Gersom nga anak ni Moises, lakip ang iyang kaliwatan nahimong mga pari sa banay ni Dan hangtod sa pagkabihag sa katawhan sa Israel. Ang larawan nga gibuhat ni Miqueas nagpabilin didto samtang ang Tolda sa Dios didto pa sa Silo. Niadtong panahon nga wala pay hari ang Israel, may usa ka Levita nga didto magpuyo sa kabungtoran sa Efraim. May puyopuyo siya nga taga-Betlehem sa Juda. Apan ang babaye nasuko kaniya ug mipauli sa balay sa iyang amahan didto sa Betlehem. Nagpabilin siya didto sa sulod sa upat ka bulan. Unya ang bana nga Levita miapas sa babaye aron sa pag-awhag kaniya sa pagpauli. Uban kaniya ang iyang sulugoon ug nagdala siyag duha ka asno. Gidawat siya sa babaye didto sa balay sa iyang amahan. Sa pagkakita sa amahan sa babaye kaniya, giabiabi siya pag-ayo. Namugos ang ugangang lalaki nga magpabilin sa ila ang maong Levita busa nagpabilin siya sulod sa tulo ka adlaw. Nangaon ug natulog didto ang magtiayon. Sa pagkabuntag sa ikaupat nga adlaw, sayo silang mibangon ug nangandam sa paglakaw. Apan ang amahan sa babaye miingon ngadto sa iyang umagad, “Kaon una aron dili kamo gutomon sa dalan.” Busa ang Levita ug ang amahan sa babaye nangaon ug nag-inom. Unya miingon kaniya ang amahan, “Pabilin una niining gabhiona ug paglingawlingaw dinhi.” Molakaw na unta ang Levita apan gihawiran siya sa amahan busa nagpabilin na usab siya. Sayo sa buntag, sa ikalimang adlaw mibangon siya aron mogikan apan ang amahan sa babaye miingon, “Kaon una sa dili pa kamo manglakaw.” Busa nangaon sila. Sa diha nga ang Levita ug ang iyang puyopuyo ug ang sulugoon molakaw na unta, ang amahan miingon, “Hapon na kaayo. Maayo pag anhi lang gihapon kamo manghigda. Hapit na magabii busa pabilin dinhi ug paglipay. Sayo lang kamog mata ugma alang sa inyong panaw.” Apan miingon ang agalon, “Dili kita mopahulay sa usa ka siyudad nga dili mga Israelita ang namuyo. Mangadto hinuon kita sa Gibeah. Mopadayon kita sa unahag diyutay ug adto kita mohigda sa Gibeah o sa Rama.” Busa mipadayon sila sa ilang panaw. Didto sila magabhii sa Gibeah sa kayutaan sa banay ni Benjamin. Mihapit sila sa Gibeah aron didto mohigda. Misulod ang Levita ug milingkod sa plasa sa siyudad kay wala may mipahigda kanila. Nianang higayona, miabot ang usa ka tigulang nga gikan nagtrabaho sa iyang uma. Taga-Efraim gayod siya apan karon nagpuyo na sa Gibeah. Ang mga tawo sa Gibeah kaliwat sa banay ni Benjamin. Nakita sila sa tigulang didto sa plasa busa gipangutana sila kon taga diin ug asa sila paingon. Mitubag ang Levita, “Gikan kami sa Betlehem sa Juda ug padulong sa kabungtoran sa Efraim diin ako nagpuyo. Miadto man gud ako sa Betlehem ug karon mopauli na ako. Walay mopasaka kanamo dinhi. Aduna kami pagkaon ug dagami alang sa among mga asno, pan ug bino alang kanako ug sa akong puyopuyo ug sa akong sulugoon. Sangkap kami sa tanan namong gikinahanglan.” Ang tigulang miingon, “Makadayon kamo sa akong balay ug atimanon ko kamo. Ayaw kamo pagpalabay sa gabii dinhi sa plasa.” Busa gidala niya sila sa ila ug gipakaon ang ilang mga asno. Ang iyang mga bisita nanghimasa, nangaon ug nanginom. Malipayon sila niadtong tungora sa dihang kalit nga nangabot ang daotang mga tawo gikan sa lungsod. Gilibotan nila ang balay ug gipukpok ang pultahan. Giingnan nila ang tigulang, “Pagulaa ang lalaki nga ania sa inyo. Gusto kaming makighilawas kaniya!” Apan ang tigulang migula ug miingon kanila, “Ayaw mga higala! Ayaw buhata ang daotan! Kining tawhana akong bisita. Ania ang akong ulay nga anak ug ang puyopuyo niya. Dad-on ko sila sa gawas karon ug inyo na sila. Buhata ang gusto ninyo apan ayaw buhata ang daotan nganhi niining tawhana!” Apan wala mamati kaniya ang mga tawo. Busa gikuha sa Levita ang iyang puyopuyo ug gibutang sa gawas. Gilugos sa mga tawo ang babaye ug gipanamastamasan sa tibuok gabii ug wala lung-i hangtod sa kabuntagon. Sa pagkakaadlawon miabot ang babaye ug natumba didto sa pultahan sa balay sa tigulang ug didto siya kabuntagi. Nianang buntaga pagbangon sa bana ug sa pagbukas niya sa pultahan, nakita niya ang iyang puyopuyo nga nagbuy-od diha sa pultahan—ang mga kamot niya diha gayod sa pultahan. Miingon ang bana, “Bangon, manglakaw na kita!” Apan wala motubag ang babaye. Busa gikarga niya sa asno ang babaye ug mipadayon siya sa iyang panaw ngadto sa ila. Pag-abot niya sa ila misulod siya sa balay ug mikuhag kutsilyo. Unya gikuha niya ang lawas sa iyang puyopuyo, gihiwahiwa kini sa 12 ka piraso ug gipadala ang matag bahin ngadto sa 12 ka banay sa Israel. Ang tanang nakakita niini miingon, “Wala pa kita makakitag hitabo nga sama niini sukad manggula ang mga Israelita sa Ehipto! Unsa may angay natong buhaton niini?” Unya ang tanang katawhan sa Israel gikan sa Dan sa amihanan ngadto sa Berseba sa habagatan ug gikan sa yuta sa Gilead sa sidlakan nagtigom sa atubangan sa Ginoo didto sa Mispa. Ang mga pangulo sa tanang banay sa Israel mitambong sa maong tigom sa katawhan sa Dios. Sa mga mitambong, 400,000 ang mga sundalo. Sa laing bahin ang katawhan sa banay ni Benjamin nakabalita nga ang ubang mga Israelita nangadto sa Mispa. Nangutana ang mga Israelita, “Sultihi kami nganong nahitabo man kining maong krimen?” Ang Levita nga maoy bana sa babaye nga gipatay mitubag, “Ako ug ang akong puyopuyo miadto sa Gibeah sa kayutaan ni Benjamin aron sa pagpalabay sa kagabhion. Unya ang mga tawo sa Gibeah nangabot aron pagkuha kanako ug niadtong gabhiona gilibotan nila ang balay. Buot ako nilang patyon apan gilugos hinuon nila ang akong puyopuyo ug namatay. Unya akong gidala ang iyang patayng lawas ug gihiwahiwa ug gipadala ngadto sa tanang bahin sa kayutaan sa Israel. Kining mga tawhana nakabuhat kanatog daotan ug mangil-ad nga butang. Busa ingon nga kitang tanan mga Israelita, unsa may atong buhaton?” Ang tanang katawhan nagdungan pag-ingon, “Walay usa kanamo nga mopauli, nagpuyo man siya sa tolda o sa balay. Mao kini ang atong buhaton: magpili kitag mga tawo nga moataki sa Gibeah. Usa sa napulo ka bahin sa mga tawo sa Israel maoy mosangkap ug pagkaon alang sa kasundalohan nga mosulong sa Gibeah tungod sa mangil-ad nga nabuhat nila sa Israel.” Busa ang tanang tawo sa Israel naghiusa sa pag-ataki sa siyudad sa Gibeah. Ang mga banay ni Israel nagpadalag mga mensahero sa tibuok kayutaan sa banay ni Benjamin aron sa pag-ingon, “Pagkangilngig niining krimen nga inyong nabuhat. Karon itugyan kanamo kadtong daotang mga tawo sa Gibeah aron patyon namo sila ug mawagtang kining mangil-ad nga nahitabo sa Israel.” Apan ang katawhan sa Benjamin wala manumbaling niini. Nagtigom hinuon sila sa Gibeah gikan sa tanang siyudad sa Benjamin aron sa pagpakig-away sa katawhan sa Israel. Sa laing bahin ang mga Israelita, walay labot sa banay ni Benjamin, nagtigom ug 400,000 ka binansay nga mga sundalo. Ang mga Israelita nangadto sa Betel aron pagpakisayod sa Dios kon kinsang banaya ang mouna pag-ataki sa banay ni Benjamin. Ang Ginoo mitubag, “Ang banay ni Juda.” Busa ang mga Israelita namangon pagkabuntag ug nagkampo duol sa siyudad sa Gibeah. Nangadto sila aron sa pagpakig-away sa banay ni Benjamin ug gipahimutang nila ang mga sundalo atbang sa siyudad. Ang kasundalohan ni Benjamin nanggula sa siyudad ug sa wala pa mosalop ang adlaw nakapatay silag 22,000 ka sundalong mga Israelita. Ang mga Israelita misulong na usab sa banay ni Benjamin. Ug sa ikaduhang higayon, nanggula ang mga taga-Benjamin sa Gibeah ug niining higayona nakapatay silag 18,000 ka batid nga mga sundalong Israelita. Unya ang tanang katawhan sa Israel nangadto sa Betel ug nagsubo. Nanglingkod sila atubangan sa Ginoo ug wala mangaon hangtod sa pagkagabii. Naghalad silag mga hayop alang sa panaghiusa ug nagsunog silag mga halad alang sa Ginoo. Nagpakisayod sila sa Ginoo. Niadtong higayona didto na sa Betel ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios. Ang nag-atiman niini mao si Pinehas nga anak ni Eleazar nga anak ni Aaron. Nangutana sila, “Makig-away pa ba kami sa among mga igsoon nga sakop sa banay ni Benjamin o dili na?” Ang Ginoo miingon, “Gubata ninyo sila kay ugma padag-on ko kamo batok kanila.” Busa gipatago sa mga Israelita ang pipila ka mga sundalo libot sa Gibeah. Gipahimutang nila ang ilang kasundalohan sa naandan nilang lugar ug giataki ang kasundalohan ni Benjamin. Unya nanggula sa siyudad ang katawhan sa banay ni Benjamin aron sa pagpakig-away hangtod nga sila layo na sa siyudad. Sama sa gibuhat nila kaniadto gipamatay nila ang mga sundalo sa Israel nga didto sa dalan paingon sa Betel ug sa Gibeah ug sa ubang dapit. Ang napatay nila mga 30 ka Israelita. Miingon ang mga taga-Benjamin, “Napildi gihapon nato sila.” Apan miingon ang mga Israelita, “Manibog kita ug dad-on ta sila layo sa siyudad.” Unya ang kasundalohan nga mga Israelita nanibog ug nagpundok sa Baaltamar. Apan ang mga tawo nga naglibot sa siyudad mikalit paghasmag gikan sa ilang tagoanan sa batoong dapit libot sa Gibeah. Napulo ka libo ka piniling mga sundalo sa Israel ang midasdas sa Gibeah ug ngilngig kaayo ang kombati. Ang mga sakop sa banay ni Benjamin wala mahibalo nga hapit na diay sila mangalaglag. Gitugyan sa Ginoo ngadto sa Israel ang kasundalohan ni Benjamin. Ang mga Israelita nakapatay ug 25,100 ka kaaway niadtong adlawa. Busa ang mga sakop sa banay ni Benjamin midawat nga napildi na gayod sila. Nanibog ang mga Israelita gikan sa mga sakop sa banay ni Benjamin kay nagsalig man sila sa mga tawo nga ilang gipatago libot sa Gibeah. Kining mga tawhana nga nanago midali pagdagan ngadto sa Gibeah ug gipamatay nila ang tanang lumolupyo sa lungsod. Ang kasundalohan sa Israel lakip niadtong nanago nagkasabot bahin sa usa ka sinyas nga inigkakita nilag dakong aso nga moutbo sa lungsod, mosumbalik sila pagdasdas. Niining higayona ang mga sakop sa banay ni Benjamin nakapatay na ug 30 ka Israelita. Nagkanayon sila, “Napildi gihapon nato sila.” Unya nakita sa banay ni Benjamin ang usa ka dakong utbo sa aso ug natingala sila nganong nasunog man ang lungsod. Unya misumbalik pagdasdas ang mga Israelita ug ang mga sakop sa banay ni Benjamin nangalisang kay nahibaloan na man nila nga hapit na sila mangalaglag. Misibog sila ug nanagan paingon sa kamingawan apan naapsan sila. Nataliwad-an sila sa bagang kasundalohan sa Israel ug sa kasundalohan nga nanggula gikan sa lungsod ug gipamatay sila. Gilibotan sa mga Israelita ang ilang mga kaaway ug wala lung-i paggukod hangtod sa sidlakang dapit sa Gibeah ug gipamatay nila sila. Mga 18,000 ka labing maayong mga sundalo sa Benjamin ang nangamatay. Ang uban miikyas ug nanagan paingon sa kamingawan ngadto sa mga pangpang nga bato sa Rimon. Mga lima ka libo kanila ang napatay diha sa kadalanan. Gigukod sa mga Israelita ang uban ngadto sa Gidom ug nakapatay pa gayod silag 2,000 ka tawo. Ang tanan nga napatay sa Israel sa mga sakop sa banay ni Benjamin mikabat ug mga 25,000 ka maisog nga mga sundalo. Apan may 600 nga nakaikyas ngadto sa kamingawan sa Bato sa Rimon ug nagpabilin didto sulod sa upat ka bulan. Unya namalik ang mga Israelita ug gisulong ang nahibiling mga sakop sa banay ni Benjamin ug gipamatay silang tanan—lakip ang mga mananap. Gipangsunog nila ang tanang lungsod niadtong dapita. Ang mga Israelita nanumpa didto sa Mispa, “Dili gayod kita motugot nga may sakop sa banay ni Benjamin nga mangasawa sa atong mga anak.” Unya nangadto sila sa Betel ug nanglingkod didto sa atubangan sa Dios hangtod sa gabii ug nanghilak pag-ayo. Miingon sila, “O Ginoo, Dios sa Israel, nganong nahitabo man kini nga mawala ang usa ka banay sa Israel?” Sa pagkaugma namangon silag sayo ug nagtukod silag halaran didto. Unya naghalad silag mga halad sa pakigdait ug nagsunog silag mga mananap nga inihaw. Nangutana sila, “Sa tanang banay sa Israel, kinsay wala motambong niining tigoma sa atubangan sa Ginoo?” (Kay nakapanumpa man sila nga patyon nila ang dili moadto sa atubangan sa Ginoo didto sa Mispa.) Apan ang katawhan sa Israel nasubo sa ilang mga kaigsoonan nga mga sakop sa banay ni Benjamin. Miingon sila, “Karong adlawa ang Israel nawad-an ug usa sa iyang mga banay. Unsay angay tang buhaton aron makaasawa ang nahibilin nga nakapanumpa man kita sa Ginoo nga dili nato ipaasawa kanila ang atong mga anak?” Unya miingon sila, “Sa mga banay sa Israel, kinsay wala moadto sa Ginoo didto sa Mispa?” Nasayran nila nga walay taga-Jabes sa Gilead nga mitambong sa tigom. Sa gipundok na ang mga tawo, walay taga-Jabes didto. Busa ang mga tawo nga nagkatigom nagsugog 12,000 sa ilang labing maisog nga mga tawo ug giingnan, “Adtoa ug patya ninyo ang tanang atua sa Jabes lakip ang mga babaye ug kabataan. Patya ang tanang lalaki ug ang tanang babaye nga dili ulay.” Nakakuha silag 400 ka batan-ong babayeng ulay didto sa Jabes ug gidala nila sila ngadto sa kampo sa Silo nga didto sa yuta sa Canaan. Unya ang mga tawo nga nagkatigom nagpadalag mensahe ngadto sa mga sakop sa banay ni Benjamin nga didto sa mga pangpang nga bato sa Rimon ug mitanyag sila nga taposon na ang gubat. Busa namauli ang mga sakop sa banay ni Benjamin ug gihatag sa mga Israelita ngadto kanila ang mga babaye nga gikan sa Jabes nga wala nila patya. Apan kulang pa ang mga babaye. Nasubo ang katawhan alang sa mga sakop sa banay ni Benjamin tungod kay gibungkag man sa Ginoo ang panaghiusa sa mga banay sa Israel. Busa ang mga pangulo sa katawhan nga nagkatigom miingon, “Wala nay babaye sa banay ni Benjamin. Unsa may angay tang buhaton aron may maasawa kadtong mga lalaki nga nahibilin? Kinahanglang dili mawala sa Israel ang usa sa iyang 12 ka banay. Mangita kitag paagi nga mabuhi ang banay ni Benjamin apan dili kita makatugot nga pangasaw-on nila ang atong mga anak.” Miingon sila niini tungod kay ang katawhan sa Israel nanumpa man nga tunglohon nila ang motugot nga pangasaw-on ang iyang anak sa mga kaliwat ni Benjamin. Busa miingon sila, “Ang tinuig nga kasaulogan sa Ginoo didto sa Silo himoon sa dili madugay.” Ang Silo atua sa amihanan sa Betel, habagatan sa Lebona ug sidlakan sa dalan tungatunga sa Betel ug Siquem. Giingnan nila ang mga kaliwat ni Benjamin, “Lakaw, panago kamo sa kaparasan ug pagbantay. Inigpanggula sa mga kababayen-an sa Silo aron sa pagsayaw panahon sa kasaulogan, panggula kamo sa kaparasan. Dakpa ninyo sila ug dad-a sa kayutaan ni Benjamin. Kon moreklamo kanamo ang ilang amahan o mga igsoong lalaki, amo silang ingnon, ‘Tugoti lang sila sa pagpangasawa sa inyong mga anak kay wala man nila kuhaa ang inyong mga anak pinaagi sa gubat ug wala usab ninyo ipaasawa sila sa inyong kaugalingong kabubut-on busa wala kamo makalapas sa inyong gisaad.’” Gibuhat kini sa mga sakop sa banay ni Benjamin. Tagsatagsa kanila nagpilig ilang maasawa gikan sa mga babaye nga nagsayaw ug ilang gidagit. Unya namauli sila sa ilang dapit ug gitukod nila pag-usab ang ilang lungsod ug namuyo didto. Namauli usab ang mga Israelita ngadto sa tagsatagsa nila ka banay ug panimalay ug sa ilang katigayonan. Walay hari sa Israel niadtong panahona. Ang tagsatagsa nagbuhat sumala sa iyang gusto. Kaniadto sa panahon nga ang mga maghuhukom pa maoy nagmando sa Israel, may gutom nga miabot sa maong nasod. Busa may usa ka tawo nga taga-Betlehem sa Juda nga miadto sa nasod sa Moab uban sa iyang asawa ug duha ka anak nga lalaki aron adto una mopuyo didto. Siya mao si Elimelec ug si Naomi ang iyang asawa. Ang ilang duha ka anak nga lalaki mao si Mahlon ug si Quilion. Taga-Efrata sila, nga sa ato pa, Betlehem sa Juda. Miadto sila sa Moab ug mipuyo didto. Si Elimelec namatay ug si Naomi na lamang ang nahibilin uban sa duha niya ka anak nga lalaki. Kining duha naminyog mga babaye nga taga-Moab nga ginganlag Orpah ug Ruth. Tapos sa mga napulo ka tuig nilang pagpuyo didto, namatay usab si Mahlon ug si Quilion ug si Naomi na lang ang nahibilin, wala nay bana ug mga anak. Nakabalita si Naomi nga gipanalanginan sa Ginoo ang iyang katawhan pinaagi sa paghatag kanilag maayong ani. Busa nangandam siya pagbiya sa Moab uban sa iyang mga umagad. Milakaw siya uban kanila balik sa Juda. Apan samtang naglakaw sila, si Naomi miingon sa iyang mga umagad, “Pamauli kamo sa inyo ug tipon kamo sa inyong mga inahan. Hinaot unta nga panalanginan kamo sa Ginoo sama nga kamo maayo kanako ug niadtong mga nangamatay. Ug itugot unta sa Ginoo nga maminyo kamo pag-usab ug makabaton kamog panimalay.” Busa mihalok si Naomi kanila ug nanamilit. Apan mihilak sila sa makusog ug miingon kaniya, “Dili kami mopauli! Mokuyog kami kanimo ngadto sa imong katawhan.” Unya mitubag si Naomi, “Kinahanglan nga mamauli kamo, mga anak. Nganong mokuyog man kamo kanako? Makabaton pa ba akog mga anak aron inyong mabana? Pamauli kamo kay tigulang na ako ug dili na maminyo pag-usab. Apan bisag maminyo pa ako pag-usab karong gabhiona ug manganak ug mga lalaki, magpaabot ba kamo nga modagko sila aron kamo maminyo kanila? Makapugong ba kana kaninyo sa pagminyo sa lain? Mga anak, nasayod kamo nga dili gayod kana mahimo. Nasuko kanako ang Ginoo ug naluoy ako pag-ayo kaninyo.” Niining tungora mihilak na usab sila sa makusog. Unya si Orpah mihalok sa iyang ugangan ug nanamilit ug mipauli sa iyang katawhan. Apan si Ruth wala gayod mobiya kang Naomi. Unya si Naomi miingon kang Ruth, “Ang imong bilas mipauli na sa iyang katawhan ug sa iyang dios. Lakaw, kuyog kaniya.” Apan mitubag si Ruth, “Ayaw ako agdaha pagbiya kanimo ug ayaw ako pugngi sa pagkuyog kanimo. Bisan asa ka mopaingon mokuyog gayod ako. Bisag asa ka mopuyo adto usab ako puyo. Ang imong katawhan mahimong akong katawhan ug ang imong Dios mahimong akong Dios. Bisan asa ka mamatay, adto usab ako mamatay ug ilubong. Mahiagoman ko unta ang labing makalilisang nga silot sa Ginoo kon tugotan ko ang bisan unsa nga magbulag kanato gawas sa kamatayon.” Nakita ni Naomi nga mokuyog gayod si Ruth kaniya busa wala na siya modugang ug sulti. Unya mipadayon sila paglakaw hangtod nga miabot sila sa Betlehem. Nangalipay ang tanan sa pag-abot nila ug ang mga babaye miingon, “Si Naomi ba kini?” Mitubag si Naomi, “Ayaw ako tawga ug Naomi kondili Mara kay gipaantos ako pag-ayo sa Labing Gamhanang Dios. Sa paggikan ko dinhi daghan akog kabtangan apan wala akoy nahot nga gipapauli sa Ginoo. Busa nganong tawgon man akog malipayon nga gihukman ug gipaantos man ako sa Ginoo nga Labing Gamhanan?” Ingon niana ang paghibalik ni Naomi gikan sa Moab uban sa iyang umagad nga si Ruth nga taga-Moab. Miabot sila sa Betlehem sa pagsugod sa ting-ani sa sebada. Si Naomi may paryenti nga ginganlag Boas nga dato ug tinamod ug paryenti sa iyang bana nga si Elimelec. Miingon si Ruth kang Naomi, “Tugoti ako pag-adto sa kaumahan aron paghagdaw sa mga uhay nga gibilin sa mga mangangani. Manghagdaw ako sa luyo sa tawo nga motugot kanako niini.” Si Naomi mitubag, “Lakaw, anak.” Busa miadto si Ruth sa kaumahan ug nanghagdaw sa luyo sa mga mamumuo nga nag-ani sa mga sebada. Nahitabo nga uma kadto ni Boas nga paryenti ni Elimelec. Unya miabot si Boas gikan sa Betlehem. Ug giingnan niya ang mga mamumuo, “Ang Ginoo mag-uban kaninyo.” Mitubag ang mga mamumuo, “Panalanginan ka sa Ginoo.” Gipangutana ni Boas ang iyang sulugoon nga kapatas sa mga mamumuo, “Kinsa man kanang batan-ong babaye?” Ang sulugoon nga kapatas mitubag, “Siya ang dumuduong nga mikuyog kang Naomi sa iyang pagpauli gikan sa Moab. Mihangyo siya sa pagpanghagdaw ug nanghagdaw siya sukad pa sa buntag ug karon pa siya mohunong aron mopasilong ug mopahulay sa makadiyot.” Unya miingon si Boas kang Ruth, “Day, ayaw na panghagdaw sa ubang uma. Dinhi lang pangani uban sa akong mga sulugoon nga babaye. Kuyog kanila bisag asa sila mangani. Gipahimangnoan ko na ang akong mga tawo sa dili pagsamok kanimo. Kon uhawon ka, inom sa ilang kinalos nga tubig nga anaa sa mga tadyaw.” Unya miyukbo si Ruth ug ang iyang nawong midapat sa yuta. Miingon siya kang Boas, “Nganong nagtagad ug naluoy ka man kanako nga usa man lamang ako ka langyaw?” Si Boas mitubag, “Gisuginlan ako sa tanan nga nahimo mo alang sa imong ugangan sukad pa sa pagkamatay sa imong bana. Nasayod ako nga gibiyaan mo ang imong mga ginikanan ug ang imong nasod aron pagpuyo kauban sa katawhan nga wala mo hiilhi kaniadto. Gantihan ka unta sa Ginoo tungod sa imong nahimo. Hinaot unta nga ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga imong gidangpan aron panalipdan ka magganti kanimo sa hingpit.” Si Ruth mitubag, “Maluluy-on ka kaayo kanako ug gidasig mo ako sa malumo mong sinultihan bisan pag dili ako usa sa imong mga sulugoon.” Sa pagpangaon nila, miingon si Boas kang Ruth, “Dali ngari ug pagkuhag pan ug ituslob sa bino.” Busa milingkod siya uban sa mga mamumuo ug gihatag ni Boas ang sinangag nga sebada ngadto kaniya. Mikaon siya ug nabusog ug may salin pa gani. Sa pag-adto niya aron sa pagpangani, giingnan ni Boas ang iyang mga sulugoon, “Tugoti siya sa pagpanigom bisan sa mga binugkos na ug ayaw siya badlonga. Kuhaa ang ubang uhay gikan sa binugkos ug ibilin aron iyang pamuniton ug ayaw siyag kasab-i.” Busa si Ruth nanghagdaw didto sa kaumahan hangtod sa pagkagabii. Unya gigiok niya ang iyang nahagdaw ug nakatigom siyag mga lima ka gantang. Gidala niya kini ug mipauli siya sa lungsod ug gipakita niya kini sa iyang ugangan. Gihatag usab niya ang salin sa iyang gikaon. Si Naomi nangutana kaniya, “Diin ka man manghagdaw karong adlawa? Kinsang uma ang imong gipanghagdawan? Panalanginan unta sa Dios ang tawo nga mitagad kanimo!” Gisuginlan ni Ruth si Naomi nga didto siya manghagdaw sa uma ni Boas. Miingon kaniya si Naomi, “Panalanginan unta siya sa Ginoo nga nagtuman kanunay sa iyang mga saad ngadto sa mga buhi ug sa mga patay.” Ug mipadayon siya, “Kanang tawhana suod natong paryenti ug usa sa may katungdanan kanato.” Unya si Ruth miingon, “Gisultihan usab ako niya pagpadayon sa pagpanghagdaw uban sa iyang mga sulugoon hangtod matapos ang ting-ani.” Si Naomi miingon kang Ruth, “Anak, maayo hinuon nga magpabilin ka uban sa iyang mga sulugoon. Tingalig hasulon ka kon manghagdaw ka sa uma sa laing tawo.” Busa, nanghagdaw si Ruth uban sa mga sulugoon ni Boas ug gitigom niya ang mga uhay hangtod nga nahuman ug ani ang sebada ug trigo ug nagpadayon siya pagpuyo uban sa iyang ugangan. Usa ka higayon niana miingon si Naomi kang Ruth, “Anak, pangitaan ko ikawg bana aron makabaton kag panimalay. Hinumdomi nga si Boas, nga agalon sa mga sulugoon nga kauban mo sa trabaho, usa sa atong mga paryenti. Karong gabii maggiok siya sa sebada. Busa kaligo, pagpahumot ug isul-ob ang imong labing maanindot nga sinina. Unya adtoa siya sa dapit diin siya maggiok apan ayaw siya pahibaloa nga atua ka didto hangtod nga mahuman siya pagkaon ug pag-inom. Bantayi kon asa siya mohigda unya adtoa siya ug walisa ang habol ug higda sa iyang tiilan. Unya sultihan ka niya sa imong buhaton.” Mitubag si Ruth, “Buhaton ko ang tanan nga imong giingon.” Busa miadto si Ruth sa giukanan ug gibuhat niya ang tanan nga giingon kaniya sa iyang ugangan. Sa dihang nakahuman na si Boas sa pagkaon ug pag-inom ug nagmalipayon, mihigda siya aron matulog tupad sa tinapok nga sebada. Mihilom pagduol si Ruth ug giwalis niya ang habol ug mihigda sa tiilan ni Boas. Sa pagkatungang gabii nahigmata si Boas ug sa pagtakilid niya, nahibulong kaayo siya nga diha na may babaye nga naghigda sa iyang tiilan. “Kinsa ka man?” nangutana siya. “Ang imong sulugoon nga si Ruth. Kay ikaw suod man nakong paryenti ug katungdanan man nimo ang pag-atiman kanako, pangasaw-a ako,” mitubag si Ruth. “Panalanginan ka sa Ginoo,” mitubag si Boas. “Gipakita mo ang imong labaw pang pagkamaunongon sa panimalay niining gibuhat mo kay sa gihimo mo ngadto sa imong ugangan. Wala ka mag-apas ug batan-ong lalaki, dato man siya kon kabos. Ayaw kahadlok, Day, kay ang tanan didto sa lungsod nasayod nga buotan ka nga pagkababaye. Himoon ko ang tanan mong gipangayo. Matuod gayod nga ako suod nimo nga paryenti ug may kaakohan ako sa pag-atiman kanimo. Apan may tawo nga mas suod pa nga paryenti nimo kay kanako. Pabilin dinhi sa tibuok nga gabii ug pagkabuntag susihon nato kon kadtong tawhana buot bang mangasawa kanimo. Kon buot siya, maayo, apan kon dili, manumpa ako atubangan sa buhing Dios nga ako mangasawa kanimo. Sigi, balik pagkatulog ug pabilin dinhi hangtod sa buntag.” Busa mihigda siya sa tiilan ni Boas hangtod sa pagkabuntag. Apan mibangon siya sa wala pa mobanagbanag aron dili siya makit-an sa uban kay si Boas nagsulti man nga kinahanglan wala gayoy masayod nga mihigda siya uban kang Boas. Si Boas miingon kaniya, “Dad-a ngari kanang kupo nga imong gisul-ob ug bukhara.” Gibuhat kini ni Ruth ug gibubo ni Boas ang mga 20 ka gantang nga sebada ug gitabangan niya si Ruth sa pagpas-an niini unya mipauli siya sa lungsod. Miadto siya sa iyang ugangan ug giingnan siya, “Komusta na man, anak?” Gisuginlan ni Ruth si Naomi sa tanan nga gihimo ni Boas kaniya. Miingon si Ruth, “Gihatag niya kanako kining sebada kay dili siya buot nga mopauli ako nga walay dala.” Si Naomi miingon kaniya, “Paghulat lang, anak, hangtod mahibaloan mo ang sangpotan niini kay dili gayod mohunong si Boas hangtod nga matino niya kini karong adlawa.” Si Boas miadto sa ganghaan sa lungsod ug milingkod didto. Niadtong tungora milabay ang labing suod nga paryenti ni Elimelec nga gihisgotan ni Boas. Giingnan siya ni Boas, “Dali ngari ug lingkod.” Busa miduol siya ug milingkod. Unya gitigom ni Boas ang napulo ka pangulo sa lungsod ug giingnan, “Lingkod kamo diri.” Ug milingkod sila. Unya giingnan niya ang labing suod nga paryenti, “Karon nga nahibalik na si Naomi gikan sa Moab buot niya nga ibaligya ang uma ni Elimelec nga atong paryenti ug nakahukom ako sa pagsugilon kanimo mahitungod niini. Busa kon gusto ka niini, palita kini sa atubangan niining mga tawo nga naglingkod dinhi ug sa mga pangulo sa katawhan. Apan kon wala kay gusto pahibaloa ako kay mas labaw ka man nga may katungod sa pagpalit niini kay kanako.” Ang tawo miingon, “Ako ang mopalit niini.” Unya miingon si Boas, “Kon paliton nimo ang uma ni Naomi, si Ruth, ang biyuda nga taga-Moab, mahimo usab nimong asawa aron nga ang uma magpabilin sa ngalan sa tawo nga namatay.” Mitubag ang tawo, “Kon mao kana dili ako mopalit sa maong uma kay tingali unyag dili ako makapanunod sa panulondon. Ikaw na lamang hinuoy palit sa maong uma.” Niadtong panahona mao kini ang kasagaran nga himoon nila didto sa Israel sa higayon nga ibaligya o ibaylo ang usa ka kabtangan: huboon sa nagbaligya ang iyang sandalyas ug ihatag ngadto sa pumapalit. Sa ingon, mapakita sa mga Israelita nga napalit na gyod ang usa ka butang. Busa sa pag-ingon sa tawo ngadto kang Boas, “Ikaw lamay palit,” gihubo niya ang iyang sandalyas ug gihatag kang Boas. Unya miingon si Boas sa mga pangulo ug sa tanang nagkatigom, “Karong adlawa, mga saksi kamong tanan nga gipalit ko gikan kang Naomi ang tanan nga ila ni Elimelec, ni Quilion ug ni Mahlon. Labot pa, si Ruth nga taga-Moab, ang biyuda ni Mahlon, mahimo na nga akong asawa aron nga ang kabtangan magpabilin sa ngalan sa iyang bana nga namatay ug ang iyang ngalan magpabilin taliwala sa iyang katawhan ug sa lungsod nga iyang natawhan. Mga saksi kamo niini karong adlawa.” Ang mga tawo ug ang mga pangulo miingon, “Oo, mga saksi kami. Himoon sa Ginoo nga kining babaye nga imong maasawa mahisama kang Raquel ug kang Lea nga nanganak ug daghan. Madato ka unta diha sa Efrata ug mahimong inila diha sa Betlehem. Hinaot unta nga ang mga anak nga ihatag sa Ginoo kanimo pinaagi niining batan-ong babaye maghimo sa imong panimalay sama sa panimalay ni Perez, ang anak ni Juda ug Tamar.” Busa gidala ni Boas si Ruth sa iyang balay ingon nga iyang asawa ug sa ilang panagtipon gipanalanginan sila sa Ginoo. Nagmabdos si Ruth ug nanganak ug batang lalaki. Miingon kang Naomi ang mga babaye, “Dalaygon ang Ginoo! Gihatagan ka niya karon ug apo aron mag-atiman kanimo. Hinaot unta nga ang bata mahimong inila dinhi sa Israel! Magdala unta siya kanimog bag-ong kinabuhi ug maghatag kanimog kasigurohan inigkatigulang nimo. Ang imong umagad nga nanganak kaniya nagmahal kanimo ug gihimo niya ang labaw pa sa mahimo sa pito ka anak nga lalaki.” Gikuha ni Naomi ang bata, gigakos ug giatiman niya. Ang bata ginganlag Obed sa ilang mga babayeng silingan. Miingon sila, “Natawo alang kang Naomi ang usa ka batang lalaki!” Si Obed mao ang amahan ni Jesse, ang amahan ni David. Kini mao ang mga kaliwat ni Perez: si Perez amahan ni Hezron, si Hezron amahan ni Ram, si Ram amahan ni Aminadab, si Aminadab amahan ni Nason, si Nason amahan ni Salmon, si Salmon amahan ni Boas, si Boas amahan ni Obed, si Obed amahan ni Jesse ug si Jesse amahan ni David. May tawo nga taga-Rama sa kabungtoran sa Efraim nga ginganlag Elcana, anak ni Jeroham nga anak ni Elihu. Si Elihu anak ni Tohu nga anak ni Zuph nga sakop sa banay ni Efraim. Si Elcana adunay duha ka asawa: si Hana ug si Penina. May mga anak si Penina apan si Hana wala. Matag tuig mag-adtoan si Elcana sa Silo aron pagsimba ug paghalad ug mananap nga sunogon ngadto sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Didto mag-alagad ingon nga mga pari ang duha ka anak ni Eli nga si Hopni ug si Pinehas. Inighalad ni Elcana ug mga mananap nga sunogon, hatagan niyag usa ka bahin si Penina ug tagsa usab ka bahin ang mga anak niya apan bisag mas gihigugma niya si Hana hatagan lamang niya siya ug usa ka bahin kay wala man siya hatagi sa Ginoo ug anak. Tungod niini kanunayng biaybiayon ni Penina si Hana. Bugalbugalan siya ni Penina matag higayon nga siya moadto sa balay sa Dios. Busa si Hana maghilak ug dili mokaon. Ug si Elcana nga iyang bana moingon kaniya, “Hana, nganong naghilak ka man ug dili mokaon? Unsa may imong nagul-an? Dili ba diay mas bililhon pa ako alang kanimo kay sa napulo ka anak nga lalaki?” Usa ka adlaw niana, human sa ilang pagpangaon didto sa templo sa Ginoo sa Silo, mitindog si Hana. Si Eli, ang pari, naglingkod duol sa haligi sa ganghaan sa templo sa Ginoo. Labihang guola ni Hana ug nag-ampo siya sa Ginoo ug naghilak pag-ayo. Nanaad siya ug miingon, “O Ginoo nga Labing Gamhanan, kon tagdon mo ang kasubo sa imong sulugoon ug hinumdoman mo ako ug hatagan mo akog anak nga lalaki, ihalad ko siya kanimo aron mag-alagad siya kanimo sa tibuok niyang kinabuhi ug dili ko gayod siya patupihan.” Ug samtang nagpadayon siya pag-ampo sa Ginoo, gipanid-an ni Eli ang baba ni Hana. Nag-ampo si Hana sa hilom. Ang mga ngabil lamang niya ang nagkibot-kibot ug wala mabati ang iyang tingog busa nagtuo si Eli nga hubog si Hana. Ug giingnan niya siya, “Kanus-a ka man huwasi sa imong kahubog? Ayaw na pag-inom.” Apan si Hana mitubag, “Dili ako hubog apan may gikagul-an ako pag-ayo. Wala ako makainom ug bino o isog nga ilimnon kondili nakigsulti ako sa Ginoo tungod sa akong kaguol. Ayaw isipa nga daotang babaye ang imong alagad kay nagpahungaw lamang ako sa akong kabalaka ug kasubo.” Unya mitubag si Eli, “Ayaw na kaguol. Hatagan ka unta sa Dios sa Israel sa imong gihangyo kaniya.” Ug miingon si Hana, “Hinaot unta nga kahimut-an mo kining imong sulugoon.” Unya milakaw siya ug mikaon ug wala na magsubo. Sa pagkasunod nga adlaw, si Elcana ug ang iyang pamilya sayo nga mibangon ug misimba sa Ginoo. Unya namauli sila sa ilang balay didto sa Rama. Nakighilawas si Elcana kang Hana ug ang Ginoo naluoy kang Hana. Sa pag-abot sa hustong panahon, nanamkon siya ug nanganak ug batang lalaki nga ginganlan niyag Samuel kay kining bataa iya mang pinangayo sa Ginoo. Unya si Elcana ug ang tibuok niyang panimalay miadto na usab sa templo aron paghalad ngadto sa Ginoo sa tinuig nga halad ug sa pagtuman sa iyang saad. Si Hana wala mokuyog kanila kay giingnan man niya ang iyang bana, “Inigkalutas na sa bata, dad-on ko siya ug ihalad sa Ginoo ug magpabilin siya didto sa tibuok niyang kinabuhi.” Miingon si Elcana kaniya, “Buhata ang imong gihunahuna nga maayo. Hulata nga malutas nimo ang bata ug itugot unta sa Ginoo nga matuman ang imong giingon.” Busa nagpabilin si Hana ug giatiman niya ang iyang bata hangtod nga nalutas kini. Ug sa nalutas na niya ang bata, gidala niya siya sa templo sa Ginoo didto sa Silo. Nagdala usab siyag torong baka nga nagpanuigog tulo ka tuig, napulo ka gantang nga harina ug usa ka puntil nga panit nga gisudlan niyag bino. Unya giihaw nila ang toro ug ilang gidala ang bata ngadto kang Eli. Unya miingon si Hana kang Eli, “Kon nahinumdom ka pa, ako kadtong babaye nga mitindog dinhi sa imong atubangan ug nag-ampo sa Ginoo. Kining bataa mao ang akong gipangayo sa Ginoo ug gidungog niya ang akong pag-ampo. Busa gitugyan ko siya sa Ginoo aron mag-alagad siya kaniya sa tibuok niyang kinabuhi.” Unya gisimba nila didto ang Ginoo. Unya nag-ampo si Hana ug miingon, “Nagmalipayon ako tungod sa gibuhat sa Ginoo kanako kay gilipay man ako niya. Gikataw-an ko ang akong mga kaaway kay giluwas man ako sa Dios. “Walay balaan sama sa Ginoo, wala gayoy sama kaniya; walay dalangpanan sama sa atong Dios. Ayaw kamo pangandak o pagpagarbo kay ang Ginoo nga Dios nasayod sa tanan ug hukman niya ang mga buhat sa tawo. Nangabali ang mga pana sa mga tawong kusgan apan nalig-on ang mga huyang. Nagpasuhol na aron makakaon ang kaniadto mga busog ug nabusog na ang kaniadto gigutom. Nanganak ug pito ang kaniadto wala manganak apan nag-inusara na lamang ang kaniadto daghag anak. Ang Ginoo mopatay ug mohatag pagbalik sa kinabuhi; mobanlod siya ngadto sa Seol ug siya usay mopagawas. Ang Ginoo maoy magbuot kinsay iyang himoong dato ug kinsay iyang himoong pobre. Siya ang mopaubos ug siya usab ang motuboy. Gikan sa yuta bangonon niya ang kabos ug alsahon ang nalup-og sa abo ug palingkoron niya sila tupad sa mga prinsipe ug hatagag harianong lingkoranan. Kay iya man sa Ginoo ang mga patukoranan sa kalibotan ug diha niini gipahimutang niya ang kalibotan. Bantayan niya ang lakang sa mga masinugtanon, apan ang mga daotan mangahanaw sa kangitngitan; kay dili magmadaogon ang tawo pinaagi sa iyang kaugalingong kusog. Mangapuo ang mga kaaway sa Ginoo; mosinggit siya batok kanila gikan sa kalangitan. Hukman sa Ginoo ang tibuok kalibotan; ang iyang hari hatagan niyag kusog, ug lig-onon niya ang gahom sa iyang dinihog.” Unya mipauli si Elcana sa iyang balay didto sa Rama apan ang bata nga si Samuel nagpabilin sa Silo ug nag-alagad sa Ginoo ingon nga katabang sa pari nga si Eli. Ang mga anak ni Eli pulos bugoy. Wala silay pagtahod sa Ginoo o sa iyang mga lagda bahin sa mga butang nga mapangayo sa mga pari gikan sa katawhan. Kon may maghalad ug mananap nga sunogon, ang sulugoon sa pari moduol nga magdalag dakong tinidor samtang gilat-an pa ang karne. Iyang ituslok kini sa kawa ug ang tanan nga madala sa dakong tinidor maiya sa pari. Mao kini ang gibuhat sa mga anak ni Eli sa halad sa mga Israelita nga moadto didto sa Silo. Ug sa dili pa sunogon ang tambok, ang sulugoon sa pari moduol ug moingon sa tawo nga naghalad ug mananap nga sunogon, “Hatagig unod ang pari aron iyang isugba kay dili siya modawat ug karne nga linat-an kondili hilaw.” Kon ang tawo moingon kaniya, “Ipasunog una nila ang tambok unya makahimo ka na sa pagkuha kutob sa imong gusto,” ang sulugoon sa pari motubag, “Dili kana mahimo. Kinahanglan ihatag mo kini karon kanako kay kon dili, ilogon ko kini.” Dako ang sala nga nahimo sa mga anak ni Eli batok sa Ginoo kay ila mang gipanamastamasan ang mga halad. Sa samang higayon, ang bata nga si Samuel nagpadayon sa pag-alagad sa Ginoo ug nagsul-ob siya ug epod nga lino. Matag tuig ang iyang inahan maghimo kaniyag bisti ug dad-on niya kini kang Samuel inig-adto niya ug sa iyang bana sa templo aron paghalad sa tinuig nga halad-mananap nga sunogon. Unya panalanginan ni Eli si Elcana ug ang iyang asawa ug ingnan niya sila, “Ang Ginoo maghatag unta kaninyog dugang mga anak tungod kay gihatag man ninyo si Samuel ngadto sa Ginoo.” Human niini namauli sila. Gipanalanginan sa Ginoo si Hana ug nanamkon siya ug nanganak pag tulo ka lalaki ug duha ka babaye. Ug ang bata nga si Samuel nagtubo nga nag-alagad sa Ginoo. Niining higayona, si Eli tigulang na kaayo ug nadungog niya ang tanan nga gibuhat sa iyang mga anak ngadto sa mga Israelita ug ang ilang pagpakighilawas sa mga babaye nga nag-alagad didto sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan. Ug giingnan niya sila, “Nganong gibuhat man ninyo kini? Nakadungog ako gikan sa mga tawo mahitungod sa inyong mga buhat nga daotan. Mga anak, dili maayo ang balita nga akong nabati gikan sa katawhan sa Ginoo. Kon makasala ang usa ka tawo sa iyang isigkatawo, panalipdan siya sa Dios. Apan kon ang hisad-an sa tawo mao ang Ginoo, kinsa may makapanalipod kaniya?” Apan wala nila panumbalinga ang sulti sa ilang amahan kay ang Ginoo nakahukom na man sa pagpatay kanila. Sa laing bahin ang bata nga si Samuel nagtubo ug gikahimut-an sa Ginoo ug sa mga tawo. Unya may propeta nga nakigkita kang Eli ug miingon kaniya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Gipaila ko ang akong kaugalingon sa banay sa imong katigulangan nga si Aaron sa didto pa sila sa Ehipto ug ulipon pa sa Paraon. Gipili ko siya gikan sa tanang banay sa Israel aron mahimo nga akong pari nga mag-alagad sa halaran ug magsunog sa insenso ug magsul-ob ug epod nga lino nga sagrado sa akong atubangan. Gihatag ko sa banay sa imong katigulangan ang tanang mga halad nga sunogon gikan sa katawhan sa Israel. Nganong gikaibgan man nimo ang akong mga hayop nga ighahalad ug ang mga halad nga akong gisugo nga himoon nimo? Nganong gipasidunggan man nimo ang imong mga anak labaw kay kanako? Gipatambok mo sila pinaagi sa labing maayong bahin sa mga halad sa akong katawhan, ang Israel.’ Busa miingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Akong gisaad nga ang imong banay ug ang banay sa imong amahan mag-alagad kanako hangtod sa hangtod.’ Apan karon ang Ginoo nagpahayag, ‘Dili ko kana buhaton kay ang nagpasidungog kanako pasidunggan ko usab ug ang nagsalikway kanako isalikway ko usab. Dili na madugay ug moabot ang adlaw nga pamatyon ko ang tanang batan-ong lalaki sa imong panimalay ug banay aron nga sa imong panimalay wala nay moabot sa pagkatigulang. Unya ikaw masubo ug masina nga magsud-ong sa kauswagan nga ihatag ko sa Israel apan wala nay moabot pagkatigulang sa imong panimalay. Ang sakop sa imong banay nga tugotan ko pagpadayon sa pag-alagad sa akong halaran ilikay ko sa mga paghilak ug sa kagul-anan. Ang uban mong kaliwat mangamatay sa espada. Ug ang mahitabo sa imong duha ka anak nga si Hopni ug si Pinehas mahimong ilhanan alang kanimo. Silang duha magdungan ug kamatay. Unya magtudlo akog pari nga buotan nga motuman sa akong kabubut-on. Lig-onon ko ang iyang banay ug mag-alagad siya sa akong dinihogan nga hari hangtod sa hangtod. Ug ang bisag kinsa nga mahibilin sa imong banay mangayo kaniyag salapi ug pan ug mohangyo nga himoon silang pari aron sila makakaon.’” Niining higayona si Samuel nag-alagad sa Ginoo ubos sa pagdumala ni Eli. Niadtong mga adlawa panagsa na lamang mopadalag mensahe ang Ginoo ug dili na sagad makita ang panan-awon. Usa ka gabii niana, si Eli nga halap na naghigda sa iyang lawak. Natulog si Samuel didto sa sangtuario, sa dapit nga gibutangan sa Sudlanan sa Kasabotan. Sa wala pa mokaadlawon, samtang nagsiga pa ang suga, mitawag ang Ginoo kang Samuel nga nag-ingon, “Samuel! Samuel!” Ug mitubag siya, “Dia ra ko!” Ug miadto siya kang Eli ug miingon, “Nganong gitawag mo man ako?” Apan si Eli miingon, “Wala ako magtawag. Balik pagkatulog.” Busa miadto siya sa iyang lawak ug mihigda. Apan ang Ginoo mitawag pag-usab, “Samuel! Samuel!” Ug si Samuel mibangon ug miadto kang Eli ug miingon, “Unsa may ikaalagad ko kanimo?” Apan miingon si Eli, “Wala ako magtawag kanimo, anak. Katulog pag-usab.” Niining tungora si Samuel wala pa makaila sa tingog sa Ginoo ug wala pa ikapadayag kaniya ang pulong sa Ginoo. Ug ang Ginoo mitawag kang Samuel sa ikatulong higayon. Mibangon siya ug miadto kang Eli ug miingon, “Nganong gitawag mo man ako?” Unya nakasabot si Eli nga ang Ginoo maoy nagtawag sa bata busa giingnan niya si Samuel, “Balik ug higda ug kon tawgon ka pag-usab, tubaga siya, ‘Sulti, O Ginoo, kay mamati ang imong sulugoon.’” Busa mibalik paghigda si Samuel. Unya mitungha ug mitindog ang Ginoo nga nagtawag sama sa unang mga higayon, “Samuel! Samuel!” Ug si Samuel mitubag, “Sulti, O Ginoo, kay ang imong alagad mamati kanimo.” Unya miingon ang Ginoo kang Samuel, “Hapit na nako buhaton sa Israel ang usa ka butang nga makapakugang sa makadungog niini. Sa maong adlaw buhaton ko batok kang Eli ang tanan nga gisulti ko mahitungod sa iyang banay, gikan sa sinugdanan hangtod sa kataposan. Ug gisultihan ko na siya nga hapit ko na silotan ang iyang banay tungod kay nanamastamas man sa Dios ang iyang mga anak ug wala siya magpugong kanila. Busa nanumpa ako batok sa panimalay ni Eli nga ang ilang sala dili gayod mapasaylo pinaagi sa halad o gasa hangtod sa kahangtoran.” Natulog si Samuel hangtod sa buntag. Unya giablihan niya ang mga pultahan sa templo sa Ginoo. Si Samuel nahadlok pagsugilon kang Eli sa panan-awon nga iyang nakita. Apan gitawag siya ni Eli ug giingnan, “Samuel, anak ko.” Si Samuel mitubag, “Unsa man?” Ug nangutana si Eli, “Unsa may gisulti sa Ginoo kanimo? Ayaw paglimod. Silotan ka sa Dios kon may ililong ka kanako sa gisulti niya kanimo.” Busa gisuginlan siya ni Samuel sa tanan. Ug si Eli miingon, “Siya mao ang Ginoo ug matuman gayod ang iyang pagbuot.” Midako si Samuel ug ang Ginoo nag-uban kaniya ug walay nakawang sa tanan nga iyang gisulti. Ug mituo ang tibuok Israel gikan sa Dan ngadto sa Berseba nga si Samuel propeta sa Ginoo. Unya mipakita pag-usab ang Ginoo didto sa Silo kay mipadayag man siya kang Samuel didto pinaagi sa pagpakigsulti kaniya. Ang gisulti ni Samuel nasangyaw sa tibuok Israel. Niadtong higayona nakiggubat ang Israel sa mga Filistihanon. Nagkampo sila didto sa Ebeneser ug ang mga Filistihanon didto nagkampo sa Afek. Naglaray ang mga Filistihanon atbang sa mga Israelita ug sa ilang panagsangka nabuntog ang Israel sa mga Filistihanon. Upat ka libo ka Israelita ang nangamatay. Sa pagpauli sa mga tropa didto sa ilang kampo, ang mga pangulo sa Israel miingon, “Nganong gipabuntog man kita sa Ginoo sa mga Filistihanon niining adlawa? Dad-on nato nganhi gikan sa Silo ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo aron ubanan kita niya ug luwason gikan sa atong mga kaaway.” Busa nagsugo silag mga tawo pag-adto sa Silo aron pagkuha sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga maoy naghulagway sa mahimayaong trono sa Ginoo nga Labing Gamhanan ibabaw sa mga Kerubin. Ang duha ka anak ni Eli, si Hopni ug si Pinehas, mikuyog sa Sudlanan sa Kasabotan. Sa pag-abot sa Sudlanan sa Kasabotan didto sa kampo, naninggit ang tanang mga Israelita ug milanog ang ilang tingog. Sa pagkadungog sa mga Filistihanon sa singgit, miingon sila, “Unsa may buot ipasabot sa mga Hebreo nga naninggit man sila?” Ug sa pagkasayod nila nga ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo diha na sa kampo, nangahadlok ang mga Filistihanon ug miingon, “Usa ka dios ang miabot sa kampo! Alaot kita kay walay nahitabo nga sama niini sukad masukad! Pagkaalaot nato! Kinsa may makaluwas kanato gikan niining gamhanang mga dios? Mao kini ang mga dios nga nagpaantos sa mga Ehiptohanon pinaagi sa tanang matang sa katalagman didto sa kamingawan. Apan dili kita angayng mangahadlok! Magpakalaki kita aron dili kita maulipon sa mga Hebreo ingon nga kaniadto sila naulipon nato. Mosukol kita kanila.” Busa nakig-away ang mga Filistihanon ug nabuntog nila ang mga Israelita. Misibog ang mga Israelita ug namauli sa ila. Daghan kaayo ang nangamatay sa mga sundalong Israelita. Namatyan silag 30,000 ka sundalong naglakaw. Ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios nailog ug namatay ang duha ka anak ni Eli nga si Hopni ug si Pinehas. Nakaipsot gikan sa panggubatan ang usa ka tawo sa banay ni Benjamin ug sa maong adlaw sa iyang paglayas miabot siya sa Silo. Gigisi niya ang iyang bisti ug gibutangag yuta ang iyang ulo aron sa pagpakita sa iyang kaguol. Sa pag-abot niya, si Eli naglingkod daplin sa dalan ug naglantaw sa unahan kay nabalaka man siya pag-ayo sa Sudlanan sa Kasabotan. Ug sa dihang miabot ang tawo didto sa siyudad ug gikabalita niya ang nahitabo, nagminatay ang tanan sa kahadlok. Sa pagkabati ni Eli sa kagahob, siya miingon, “Unsay hinungdan niini?” Unya ang tawo midali pag-adto kang Eli aron pagsugilon kaniya. Si Eli nagpanuigon nag 98 ug halap na siya. Ug si Eli gisultihan sa tawo, “Miikyas ako gikan sa panggubatan karong adlawa.” Ug si Eli nangutana, “Unsa may nahitabo, anak?” Mitubag ang tawo, “Nabuntog ang mga Israelita sa mga Filistihanon ug nanglayas sila ug daghan ang nangamatay. Ang imong duha ka anak, si Hopni ug si Pinehas namatay usab ug nailog sa kaaway ang Sudlanan sa Kasabotan.” Sa paghisgot niya sa Sudlanan sa Kasabotan, si Eli natikay-ang ug nabali ang iyang liog ug namatay kay tigulang na man siya ug bug-at ang iyang lawas. Nangulo siya sa Israel sulod sa 40 ka tuig. Niadtong higayona hapit na manganak ang umagad ni Eli, ang asawa ni Pinehas. Ug sa pagkabalita niya nga nailog ang Sudlanan sa Kasabotan ug nga namatay ang iyang ugangan ug ang iyang bana, misakit dayon ang iyang tiyan ug nanganak siya. Nag-ungaw siya sa kamatayon ug giingnan siya sa mananabang, “Ayaw kahadlok kay lalaki ang imong anak.” Apan wala siya motingog o magtagad. Unya ginganlan niyag Ikabod ang bata kay matod pa niya, “Nawala na ang kabantog sa Israel” kay nailog man ang Sudlanan sa Kasabotan ug namatay ang iyang ugangan ug ang iyang bana. Ug miingon pa gayod siya, “Nawala na ang kabantog sa Israel kay nailog na man ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios.” Human mailog sa mga Filistihanon ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios, gidala nila kini gikan sa Ebeneser ngadto sa Asdod. Unya ila kining gidala ngadto sa templo sa ilang dios nga si Dagon ug ilang gibutang tupad ni Dagon. Pagmata sa katawhan sa Asdod sayo sa pagkasunod adlaw nakita nila si Dagon nga nakulob na didto sa yuta atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Busa gikuha nila si Dagon ug gipahiluna pagbalik sa iyang dapit. Apan sayo sa pagkasunod adlaw, si Dagon nakulob na usab sa yuta atubangan sa Sudlanan ug ang ulo ug mga kamot ni Dagon didto na sa pultahan sa templo. Tungod niini ang mga pari ni Dagon ug ang tanan nga mosulod sa templo ni Dagon dili motunob sa pultahan sa templo ni Dagon hangtod karon. Gikastigo sa Ginoo ang katawhan sa Asdod lakip ang mga teritoryo niini ug iyang gihadlok ug gipaantos sila pinaagi sa mga hubag. Ug sa pagkasayod sa mga tawo sa Asdod sa nahitabo, miingon sila, “Ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios sa Israel kinahanglan ipahilayo kay iya kitang gipaantos ingon man si Dagon nga atong dios.” Busa ilang gitigom ang tanang kadagkoan sa mga Filistihanon ug giingnan, “Unsay angay tang buhaton sa Sudlanan sa Kasabotan sa Dios sa Israel?” Sila mitubag, “Kinahanglan dad-on ang Sudlanan ngadto sa Gat.” Busa ila kining gidala didto. Apan sa didto na sa siyudad sa Gat ang Sudlanan, gikastigo na usab sa Ginoo ang mga lumolupyo sa siyudad ug nangalisang sila pag-ayo kay gisakit man niya sila, bata ug tigulang, pinaagig mga hubag. Busa gihatod nila sa Ekron ang Sudlanan apan sa didto na kini sa Ekron, ang katawhan niini miingon, “Gidala nila nganhi kanato ang Sudlanan aron pagpatay kanato.” Busa ilang gipatigom ang mga kadagkoan sa mga Filistihanon ug giingnan, “Ipahilayo dinhi ang Sudlanan ug iuli sa iyang dapit aron dili kita mangamatay.” Nangalisang ang tibuok siyudad kay gikastigo man sila pag-ayo sa Dios. Ang mga tawo nga wala mamatay gipanghubagan ug ang pagminatay sa katawhan didto sa siyudad miabot sa langit. Ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nagpabilin didto sa yuta sa mga Filistihanon sulod sa pito ka bulan. Usa ka adlaw niana, gipatawag sa mga kadagkoan sa Filistihanon ang ilang mga pari ug ang mga manalagna ug gipangutana nila, “Unsay angay natong buhaton sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Unsaon man nato pag-uli niini sa iyang dapit?” Mitubag sila, “Kon iuli ninyo kini, paubanig halad alang sa sala. Unya mangaayo kamo ug mahibaloan ninyo nganong gikastigo kamo niya.” Ug nangutana sila, “Unsa mang halara alang sa sala ang among ihalad sa Ginoo?” Mitubag sila, “Lima ka buok bulawan nga giporma sama sa hubag ug lima ka buok bulawan nga giporma samag ilaga sumala sa gidaghanon sa mga kadagkoan sa mga Filistihanon kay mao kini ang katalagman nga nahiagoman ninyo ug sa inyong kadagkoan. Busa pagpakulit kamog mga hulagway sa mga hubag ug mga ilaga nga midagmal sa inyong kayutaan ug isugid ninyo ang inyong kasal-anan sa Dios sa Israel basin pag dili na kamo niya kastigohon ingon man ang inyong mga dios ug ang inyong nasod. Nganong nagmagahi man kamo sa inyong kasingkasing sama sa gibuhat sa mga Ehiptohanon ug sa Paraon? Human sila duladulai sa Dios, dili ba nga gipalakaw man sa mga Ehiptohanon ang mga Israelita? Busa andama ninyo karon ang usa ka karomata ug duha ka baka nga gatasan nga wala pa kasangonig yugo. Sangoni kini sa karomata apan ibulag kanila ang ilang mga nati. Unya kuhaa ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug ikarga kini sa karomata ug isulod sa kahon nga anaa sa kilid sa karomata ang mga larawan nga bulawan nga inyong ihalad kaniya ingon nga halad alang sa sala. Unya pasubaya sa dalan ang karomata nga walay tawo nga magdala. Kon mopadulong kini sa yuta sa mga Israelita agi sa Betsemes, ang Dios gayod sa Israel ang naghimo niining dakong kadaot. Apan kon dili, makaingon kita nga dili ang Dios sa Israel maoy nagsilot kanato kondili sulagma lamang kini.” Gituman sa mga tawo ang sugyot. Mikuha silag duha ka baka nga gatasan ug ila kining gisangonan sa karomata ug gisulod nila sa koral ang mga nati. Unya gibutang nila ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo didto sa karomata ingon man ang kahon nga may mga bulawan nga gipormag mga ilaga ug mga hubag. Ug ang mga baka midiritso sa Betsemes subay sa usa ka dakong dalan ug nanag-inga kini samtang naglakaw. Wala silay simangsimang ug ang mga kadagkoan sa mga Filistihanon nagsunod kanila hangtod sa utlanan sa Betsemes. Niining higayona nag-ani ang katawhan sa Betsemes sa ilang trigo didto sa walog. Ug sa paglantaw nila ilang nakita ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug nangalipay sila. Sa pag-abot niini sa uma ni Josue sa Betsemes, mihunong kini. May dakong bato didto ug gibugha sa mga tawo ang karomata ug gipatay nila ang mga baka ug gisunog ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Ug gikuha sa mga Levita ang Sudlanan sa Kasabotan ug ang kahon nga tupad niini nga gisudlan sa mga hulagway nga bulawan ug unya ilang gipahimutang kini ibabaw sa dakong bato. Ug niadtong adlawa ang mga tawo sa Betsemes naghalad ngadto sa Ginoo. Unya human kini makita sa lima ka pangulo nga Filistihanon, namauli sila sa Ekron niadtong adlawa. Ang mga bulawang larawan sa mga hubag nga gipadala sa mga Filistihanon ingon nga halad sa sala alang sa Ginoo nagrepresentar sa mga siyudad sa Asdod, sa Gaza, sa Ascalon, sa Gat ug sa Ekron. Ang mga bulawang larawan sa mga ilaga nagrepresentar usab sa mga siyudad sa mga Filistihanon nga gimandoan sa lima ka pangulo, mga siyudad nga gilibotag mga kota ug mga balangay nga walay paril. Maoy saksi hangtod niining adlawa ang dakong bato diin gitungtong nila ang Sudlanan sa Kasabotan didto sa uma ni Josue sa Betsemes. Unya gipamatay sa Ginoo ang pipila ka tawo sa Betsemes kay milili man sila sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Gipamatay sa Ginoo ang 70 ka tawo ug nagbangotan ang katawhan tungod sa dakong kamatay nga gihimo sa Ginoo. Busa ang mga tawo sa Betsemes miingon, “Kinsay makasukol sa Ginoo, ang Dios nga balaan? Ug kinsa na kaha usab ang isunod niya pagpatay?” Busa ilang gipadad-ag mga mensahero ang mga lumolupyo sa siyudad sa Jearim ug ilang giingnan, “Giuli sa mga Filistihanon ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Ngari kamo ug kuhaa ninyo kini.” Gikuha sa mga tawo sa siyudad sa Jearim ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug ila kining gidala sa balay ni Abinadab didto sa bungtod. Unya gipili nila ang anak ni Abinadab nga si Eleazar aron maoy mag-atiman niini. Milabay ang 20 ka tuig sukad madala ang Sudlanan didto sa siyudad sa Jearim ug ang tanang katawhan sa Israel nagpakitabang sa Ginoo. Unya giingnan ni Samuel ang tibuok Israel, “Kon kinasingkasing ang inyong pagbalik sa Ginoo isalikway ninyo ang mga dios nga langyaw ug si Astarte. Itugyan ang inyong kasingkasing sa Ginoo ug siya lamay simbaha ug luwason kamo niya gikan sa mga Filistihanon.” Miuyon ang Israel kaniya ug ilang gisalikway si Astarte ug ang mga Baal ug ang Ginoo lamay ilang gisimba. Unya miingon si Samuel sa mga Israelita, “Pagtigom kamo didto sa Mispa ug iampo ko kamo sa Ginoo.” Busa nagtigom sila didto sa Mispa ug nagkuha silag tubig ug ilang gibubo kini ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Nagpuasa sila niadtong adlawa ug miingon, “Nakasala kami sa Ginoo.” Ug si Samuel maoy naghusay sa kasungian sa katawhan sa Israel didto sa Mispa. Sa pagkabalita sa mga Filistihanon nga nagtigom sa Mispa ang katawhan sa Israel, gisulong nila ang mga Israelita. Sa pagkasayod niini sa mga Israelita, nangahadlok sila. Miingon sila kang Samuel, “Ayaw paghunong sa pag-ampo sa Ginoo nga atong Dios aron luwason kita niya gikan sa mga Filistihanon.” Busa nagkuha si Samuel ug karnero nga nagsuso pa ug iya kining gisunog ingon nga halad alang sa Ginoo ug nag-ampo si Samuel sa Ginoo alang sa Israel ug gitubag siya. Samtang naghalad pa si Samuel, midasdas ang mga Filistihanon. Apan midahunog ang tingog sa Ginoo ug nangalisang sila ug nagkatibulaag. Gigukod sila sa mga Israelita hangtod sa ubos sa Betkar ug gipamatay sila. Unya mikuha si Samuel ug bato ug gipatindog niya kini tungatunga sa Mispa ug sa Jesana ug ginganlan niya ang maong dapit ug Ebeneser kay matod niya, “Hangtod dinhi gitabangan kita sa Ginoo.” Busa nabuntog ang mga Filistihanon ug wala na sila mousab pagsulong sa Israel samtang buhi pa si Samuel. Ang mga siyudad nga nailog sa mga Filistihanon gikan sa Ekron ngadto sa Gat nabawi sa Israel. May kalinaw usab taliwala sa Israel ug sa mga Canaanhon. Si Samuel maoy nangulo sa Israel sa tibuok niyang kinabuhi. Matag tuig nabatasan ni Samuel ang pagduaw sa Betel, sa Gilgal ug sa Mispa ug siya mohusay sa mga bingkilbingkil sa mga tawo niining mga dapita. Adto siya magpaulian sa Rama kay didto man siya magpuyo. Siya usab ang mohusay sa mga Israelita sa maong dapit ug didto nagbuhat siyag halaran alang sa Ginoo. Sa pagkatigulang na ni Samuel, gihimo niyang maghuhukom sa tibuok Israel ang iyang duha ka anak nga si Joel nga mao ang magulang ug si Abia nga mao ang manghod. Mga maghuhukom sila sa Berseba. Apan wala sila mosunod sa lakang sa ilang amahan kay salapi man lamay ilang giapas. Nagpasuborno sila ug gituis nila ang hustisya. Usa ka adlaw niana, nagtigom ang mga kadagkoan sa Israel. Unya nangadto sila kang Samuel didto sa Rama ug giingnan nila siya, “Tigulang ka na ug ang imong mga anak wala magsunod sa imong mga lakang. Busa pagtudlog hari nga magmando kanamo sama sa gibuhat sa ubang mga nasod.” Nakapasubo kang Samuel ang ilang pagpangayog hari busa nag-ampo siya sa Ginoo. Ang Ginoo miingon kaniya, “Tumana ang tanan nga gihangyo sa katawhan kanimo kay dili man ikaw ang ilang gisalikway kondili ako. Dili sila buot nga ako maoy maghari kanila. Ingon nga gisalikway ako nila sukad sa akong pagkuha kanila gikan sa Ehipto ug nag-alagad sila sa laing mga dios, gisalikway ka usab nila. Busa tumana ang ilang gihangyo ug pasidan-i sila sa buhaton sa tawo nga maghari kanila.” Busa gipahayag ni Samuel ang tanan nga giingon sa Ginoo ngadto sa mga tawo nga nangayo kaniyag hari. Giingnan niya sila, “Mao kini ang buhaton sa hari nga magmando kaninyo: kuhaon niya ang inyong mga anak nga lalaki ug himoon niya sila nga tigmaneho sa iyang mga karwahi ug mga sundalo nga magkabayo ug mag-una sila sa iyang karwahi. Magtudlo siyag mga pangulo sa linibo ka sundalo ug sa tagkalim-an ug ang uban magdaro ug mag-ani sa iyang kaumahan. Ang uban himoon niyang tiggama sa mga galamiton sa gubat ug sa mga kahimanan sa iyang mga karwahi. Ang inyong mga anak nga babaye himoon niyang mga kosinera ug mga panadera ug tiggama sa mga pahumot. Unya kuhaon niya ang labing maayong abot sa inyong mga kaumahan, mga parasan ug kaolibohan ug ihatag niya kini sa iyang mga opisyal. Kuhaon pa gayod niya ang usa sa napulo ka bahin sa inyong trigo ug bino ug ihatag niya kini sa iyang mga opisyal ug mga pangabaga. Unya kuhaon niya ang inyong mga sulugoon ug ang labing tambok sa inyong kahayopan ug patrabahuon alang kaniya. Kuhaon niya ang ikapulo sa inyong kahayopan ug iya kamong himoong ulipon. Ug niadtong mga adlawa manghilak kamo tungod sa hari nga inyong gipangayo apan dili kamo kaluy-an sa Ginoo.” Apan ang katawhan wala mamati kang Samuel ug sila miingon kaniya, “Gusto kamig hari aron mahisama kami sa ubang mga nasod. Gusto kamig hari nga magmando ug mangulo kanamo sa panggubatan.” Human mabati ni Samuel ang giingon sa katawhan, gisugilon niya sa Ginoo kining tanan. Ug ang Ginoo miingon kang Samuel, “Tumana ang ilang hangyo ug hatagi silag hari.” Unya giingnan ni Samuel ang katawhan sa Israel, “Pamauli na kamo sa inyong siyudad.” May usa ka kaliwat ni Benjamin nga ginganlag Kis. Si Kis anak ni Abiel nga anak ni Seror nga anak ni Bekorat nga anak ni Apia. Dato kaayo si Kis. May anak siya nga ginganlag Saul nga batan-on ug guwapo. Sa Israel walay makalabaw kaniya sa kaguwapo ug siyay labing taas kay ang uban taga abaga man lamang niya. Usa ka adlaw niana, nawala ang mga asno ni Kis nga amahan ni Saul. Busa giingnan ni Kis si Saul, “Pauban ug usa sa mga sulugoon ug pangitaa ninyo ang mga asno.” Miagi sila sa kabukiran sa Efraim ug sa yuta sa Salisa apan wala nila makit-i ang mga asno. Unya miadto sila sa yuta sa Saalim apan wala gihapon nila hikit-i didto. Unya gilukop nilag suroy ang yuta sa Benjamin apan wala gayod nila makit-i ang mga asno. Sa pag-abot nila sa yuta sa Zuph, si Saul miingon sa iyang sulugoon, “Mamauli na lamang kita kay tingalig mabalaka kanato ang akong amahan ug dili na hinuon sa mga asno.” Apan miingon ang sulugoon kaniya, “Hulat una! May alagad sa Dios nga nagpuyo niining siyudara ug gitahod siya sa tanan kay matuman man ang tanan nga iyang isulti. Mangadto kita kaniya kay tingalig may ikasulti siya kanato kon asa nato makit-i ang mga asno.” Giingnan ni Saul ang iyang sulugoon, “Unya kon moadto kita, unsa may atong igasa kaniya? Nahurot na ang pagkaon nga atong gidala ug wala kitay ikagasa sa alagad sa Dios. Unsa may atong ihatag?” Mitubag ang sulugoon, “Aniay akong gamayng tipik nga plata ug kini ang ihatag ta kaniya aron sultihan kita niya asa nato makita ang mga asno.” Mitubag ang mga babaye, “Oo, anaa. Nag-una lamang siyag diyutay kaninyo. Miabot siya sa siyudad kay ang katawhan maghalad karon didto sa halaran sa ibabaw sa bungtod. Apan kon magdali kamo maabtan pa ninyo siya. Inigsulod ninyo sa siyudad makaplagan ninyo siya sa dili pa siya motungas sa bungtod aron pagkaon. Ang mga tawo dili gud mangaon hangtod nga moabot siya kay gikinahanglan man nga iya unang panalanginan ang halad sa dili pa sila mangaon. Kon motungas kamo karon makita dayon ninyo siya.” Busa miadto sila sa siyudad. Sa ilang pagsulod gikatagbo nila si Samuel sa iyang pagpaingon sa halaran ibabaw sa bungtod. Sa adlaw sa wala pa moabot si Saul, giingnan na sa Ginoo si Samuel, “Ugma sa ingon niining taknaa, may tawo nga kaliwat ni Benjamin nga paanhion ko kanimo. Dihogi siya aron mahimo siyang pangulo sa akong katawhan, ang Israel. Luwason niya ang akong katawhan gikan sa mga Filistihanon. Nasayod ako sa giantos sa akong katawhan ug nadungog ko ang ilang pagpakitabang.” Sa pagkakita ni Samuel kang Saul, giingnan siya sa Ginoo, “Mao kining tawhana ang giingon ko kanimo nga maghari sa akong katawhan.” Unya miduol si Saul kang Samuel didto sa ganghaan ug miingon kaniya, “Tudloi ako sa balay sa mananagna.” Mitubag si Samuel kang Saul, “Ako ang mananagna. Pag-una kanako ngadto sa bungtod kay karong adlawa makigsalo ako kanimo ug sa pagkabuntag suginlan ko ikaw sa tanan nga anaa sa imong hunahuna ug palakton ko ikaw. Ayaw kabalaka sa imong mga asno nga nawala tulo ka adlaw na karon kay nakaplagan na sila. Ug kinsa may angay magpahimulos sa tanang maayong butang dinhi sa Israel? Dili ba kini alang man kanimo ug sa tibuok banay sa imong amahan?” Mitubag si Saul, “Kaliwat ako sa banay ni Benjamin, ang labing gamay sa mga banay sa Israel ug ang akong panimalay maoy labing ubos sa banay ni Benjamin. Nganong nakasulti ka man niini?” Unya gidala ni Samuel si Saul ug ang iyang sulugoon ngadto sa kan-anan ug gihimo siyang labing pinasidunggan sa 30 ka dinapit. Ug giingnan ni Samuel ang kusinero, “Dad-a nganhi ang bahin nga gipalain ko kanimo.” Busa gikuha sa kusinero ang tibuok paa ug gidulot kang Saul. Unya si Samuel miingon, “Mao kini ang among gitagana kanimo. Kaon uban sa mga dinapit.” Busa mikaon si Saul uban kang Samuel. Ug sa paglugsong nila gikan sa halaran ngadto sa siyudad, giandam alang kang Saul ang usa ka higdaanan didto sa atop, ug natulog si Saul didto. Sayo sa pagkabuntag gitawag ni Samuel si Saul, “Bangon na kay pagikanon ko na kamo.” Busa mibangon si Saul ug kuyog ni Samuel nanggula sila ngadto sa dalan. Samtang naglakaw sila paingon sa gawas sa siyudad, giingnan ni Samuel si Saul, “Paunaha ang imong sulugoon ug unya hunong makadiyot kay sultihan ko ikaw sa pulong sa Dios.” Unya mikuha si Samuel ug usa ka gamay nga tibod sa lana ug gibubo niya ang sulod niini sa ulo ni Saul. Gihagkan niya si Saul ug giingnan, “Gidihogan ka sa Ginoo aron mahimong pangulo sa iyang katawhan, ang Israel. Maghari ka sa katawhan sa Ginoo ug luwason mo sila sa mga kaaway nga naglibot kanila. Ug mao kini ang timaan nga ang Ginoo maoy nagdihog kanimo ug naghimo kanimong pangulo sa iyang katawhan: inigbiya mo kanako karong adlawa, makasugat kag duha ka tawo duol sa lubong ni Raquel didto sa Zelza sa yuta ni Benjamin. Sultihan ka nila, ‘Nakit-an na ang mga asno nga imong gipangita ug ikaw na ang gikabalak-an sa imong amahan. Nagsigi siyag pangutana kon unsa nay nahitabo kanimo.’ Inig-abot nimo sa unahan sa sagradong kahoy didto sa Tabor, sugaton kag tulo ka tawo nga nagpadulong sa Betel aron pagsimba sa Dios. Usa kanila may dalang tulo ka nating kanding, ang ikaduha tulo ka buok pan ug ang ikatulo magdalag bino nga gisulod ug sudlanan nga panit. Himamaton ka nila ug hatagan kag duha ka buok pan. Dawata kini unya lakaw ngadto sa Gibeat-Elohim diin nagkampo ang mga Filistihanon. Inigsulod mo sa siyudad, tagboon ka sa usa ka pundok sa mga propeta nga gikan sa halaran didto sa bungtod. May dala silang alpa, tambor, plawta ug lira ug sadya sila nga manayaw ug maninggit. Unya mokunsad kanimo ang espiritu sa Ginoo ug moapil ka uban kanila ug mahimo ka nga bag-ong tawo. Unya kon kining mga timaan makita na nimo, buhata ang ipabuhat kanimo sa Ginoo. Pag-una kanako ngadto sa Gilgal kay moapas ako kanimo nga magdalag mga halad nga sunogon ug mga halad alang sa kalinaw. Magpaabot ka kanakog pito ka adlaw unya sultihan ko ikaw sa angay mong buhaton.” Sa pagbiya ni Saul kang Samuel, gihatagan siya sa Dios ug bag-ong kasingkasing. Nahitabo gayod ang tanang mga ilhanan niadtong adlawa. Sa pag-abot nila sa Gibeah, gisugat sila sa usa ka pundok sa mga propeta ug mikunsad kang Saul ang espiritu sa Dios ug miapil siya uban kanila. Sa pagkakita sa mga tawo nga nakaila kaniya, nag-ingnanay sila, “Unsa may nahitabo sa anak ni Kis? Propeta na ba diay si Saul?” Unya may taga didto nga nangutana, “Kanang uban, propeta ba usab diay ang ilang mga amahan?” Busa nahimo kining panultihon, “Propeta na ba diay si Saul?” Sa pagkatapos niini, si Saul miadto sa halaran didto sa bungtod. Ang uyoan ni Saul nangutana kaniya ug sa iyang sulugoon, “Diin man kamo gikan?” Ug siya mitubag, “Nangita kami sa mga asno ug kay wala man namo makit-i, nangadto kami kang Samuel.” Miingon ang uyoan ni Saul, “Unsa may gisulti ni Samuel kanimo?” Ug giingnan ni Saul ang iyang uyoan, “Gitug-anan kami niya nga nakaplagan na ang mga asno.” Apan bahin sa giingon ni Samuel mahitungod sa iyang pagkahari, wala gayod niya tug-ani ang iyang uyoan. Unya gipatawag ni Samuel ang katawhan aron magtigom didto sa Mispa atubangan sa Ginoo ug giingnan niya ang katawhan sa Israel, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Gipagawas ko kamo sa Ehipto ug giluwas ko kamo gikan sa mga Ehiptohanon ug sa tanang gingharian nga nagdaugdaog kaninyo.’ Apan karon gisalikway ninyo ang inyong Dios nga nagluwas kaninyo sa tanan ninyong mga katalagman ug mga kalisdanan ug kamo dili na gustong mandoan sa Dios busa nangayo kamog hari. Karon ang tagsatagsa ninyo ka banay ug panimalay kinahanglang moduol sa Ginoo.” Unya gipaduol ni Samuel kaniya ang tanang banay sa Israel ug napili ang banay ni Benjamin pinaagi sa ripa. Iyang gipaduol kaniya ang matag panimalay sa banay ni Benjamin ug ang panimalay ni Matri maoy napili pinaagi sa ripa. Giripa niya sa kataposan ang panimalay ni Matri ug ang napili mao si Saul, ang anak ni Kis. Apan sa gipangita na nila si Saul, wala siya didto. Busa nagpakisayod sila sa Ginoo kon hain si Saul. Ang Ginoo mitubag, “Anaa siya nagtago sa mga binantal.” Unya ilang gikuha siya ug gipatindog taliwala sa katawhan ug nakita nila nga siya ang labing taas kanila. Giingnan ni Samuel ang katawhan, “Nakita na gayod ninyo ang gipili sa Ginoo. Walay sama kaniya sa tanang katawhan.” Unya ang katawhan misinggit, “Mabuhi ang hari!” Unya gisultihan ni Samuel ang mga tawo sa mga katungod ug mga katungdanan sa hari ug gisulat niya kini sa usa ka basahon nga iyang gibutang sa dapit nga balaan. Unya gipapauli ni Samuel ang tanang tawo ngadto sa ilang mga pinuy-anan. Mipauli usab si Saul sa iyang balay didto sa Gibeah ug gikuyogan siya sa mga tawong isog nga gidasig sa Dios. Apan ang mga tawong walay silbi miingon, “Unsaon man niining tawhana pagluwas kanato?” Ug gitamay nila si Saul ug wala nila siya hatagig gasa. Apan nagpakahilom lamang siya. Unya si Nahas, ang Amonihanon, misulong sa Jabesgilead ug gilibotan niya kini. Ang katawhan sa Jabesgilead nangaliyupo kang Nahas, “Maghimo intawon kitag kasabotan. Unya moalagad kami kanimo.” Apan si Nahas miingon kanila, “Makigsabot ako kaninyo sa kondisyon nga lugiton ko ang inyong tuong mata aron maulawan ang tibuok Israel.” Ang mga pangulo sa Jabesgilead miingon kaniya, “Hatagi kamig lugway nga pito ka adlaw aron kami makapahibalo niini sa tibuok Israel. Unya kon wala gani makaluwas kanamo, itahan namo ang among kaugalingon kaninyo.” Sa pag-abot sa mga sinugo ngadto kang Saul didto sa Gibeah, gipahibalo nila ang katawhan sa giingon ni Nahas ug nanghilak sila pag-ayo. Niining higayona mao gayoy pag-abot ni Saul gikan sa uma nga nagsunod sa mga baka ug nangutana siya, “Nganong nanghilak man ang mga tawo?” Busa gisuginlan nila siya sa gibalita sa mga tawo nga gikan sa Jabesgilead. Ug si Saul gigamhan pag-ayo sa espiritu sa Dios busa sa pagkadungog niya niining balitaa, nasuko siya pag-ayo. Unya gikuha niya ang duha ka torong baka ug gitagodtagod niya kini ug gipadala ngadto sa tibuok Israel pinaagig mga mensahero ug miingon siya, “Ang dili modapig kang Samuel ug kang Saul tagodtagoron sama niining mga baka.” Unya giabot ug dakong kahadlok sa Ginoo ang katawhan ug naghiusa sila paglaban kang Samuel ug kang Saul. Ang katawhan nga natigom ni Saul didto sa Bezec 300,000 ka Israelita ug 30,000 ang gikan sa Juda. Ug giingnan nila ang mga sinugo, “Sultihi ang katawhan sa Jabesgilead nga ugma, sa dili pa moabot ang kaudtohon luwason sila.” Sa nasultihan na sila sa mga sinugo bahin niini, ang katawhan sa Jabesgilead nangalipay pag-ayo. Busa miingon sila kang Nahas, “Ugma itahan namo kaninyo ang among kaugalingon ug kamo nay mag-igo kanamo.” Sa pagkaugma, gibahin ni Saul ang iyang mga tawo sa tulo ka pundok. Ug sa pagkakaadlawon giataki nila pagkalit ang kampo sa mga Amonihanon ug gipamatay nila ang mga Amonihanon hangtod sa pagkaudto. Ang wala mapatay nagkatibulaag pagpanagan ug walay bisan duha kanila nga nagkauban. Unya ang katawhan miingon kang Samuel, “Kinsa man kadtong nag-ingon, ‘Maghari ba diay si Saul kanato?’ Ato silang ipakuha aron atong patyon.” Apan miingon si Saul, “Walay tawong patyon karon kay niining adlawa giluwas sa Ginoo ang Israel.” Unya si Samuel miingon sa katawhan, “Mangadto dayon kita sa Gilgal ug didto iproklamar ta pag-usab nga hari si Saul.” Busa nangadto sa Gilgal ang katawhan ug didto sa balaang dapit gihimo nila nga hari si Saul. Didto naghalad sila ug mga hayop ug mga halad alang sa kalinaw. Si Saul ug ang katawhan sa Israel naglipay pag-ayo. Unya giingnan ni Samuel ang mga Israelita, “Gituman ko ang tanan ninyong hangyo ug gihatagan ko kamog hari. Karon ania na sa inyong atubangan ang hari ug ania usab ako nga tigulang ug giuban na. Ania usab uban kaninyo ang akong mga anak. Nakig-uban ako kaninyo sukad sa akong pagkabatan-on hangtod karon. Karon sultihi ako sa inyong nahinawayan kanako atubangan sa Ginoo ug sa iyang dinihogang hari. May gikawatan ba akog asno o baka? May gilimbongan ba ako o gidaugdaog? Nagpasuborno ba ako aron pagtuis sa hustisya? Pamatud-i kon nakabuhat ako niini kay iuli ko kini kaninyo.” Sila mitubag, “Wala mo kami limbongi o tikasi o daugdaoga ug wala ka magpasuborno.” Ug giingnan niya sila, “Ang Ginoo saksi ingon man ang iyang dinihogan nga wala kamo makakaplag ug sayop nga akong nabuhat.” Ug miingon sila, “Oo, saksi ang Ginoo.” Ug giingnan ni Samuel ang katawhan, “Saksi ang Ginoo nga nagpili kang Moises ug kang Aaron ug nagpagula sa inyong mga katigulangan gikan sa Ehipto. Busa paminaw kamo kay isaysay ko ang tanan nga nahimo sa Ginoo kaninyo ug sa inyong katigulangan. Sa pag-adto ni Jacob ug sa iyang mga anak sa Ehipto, gidaugdaog sila sa mga Ehiptohanon ug ang inyong katigulangan nagpakitabang sa Ginoo ug gipadala niya si Moises ug si Aaron aron pagluwas kanila ug gipapuyo niya sila dinhi niining dapita. Apan nalimot sila sa Ginoo nga ilang Dios ug gitugyan niya sila ngadto kang Sisera nga pangulo sa kasundalohan ni Habin nga hari sa Hazor ug ngadto sa mga Filistihanon ug sa hari sa Moab. Ug nakig-away sila kanila. Unya nagpakitabang sila sa Ginoo ug miingon, ‘Nakasala kami kay gitalikdan namo ang Ginoo ug nag-alagad hinuon kami sa mga Baal ug sa mga Astarte. Luwasa kami karon gikan sa among mga kaaway ug moalagad kami kanimo.’ Ug gipadala sa Ginoo si Gideon, si Barac, si Hepta ug unya ako. Ug giluwas kamo sa Ginoo gikan sa inyong mga kaaway nga naglibot kaninyo ug nagpuyo kamo karon nga malinawon. Sa diha nga gisulong kamo sa hari sa mga Amonihanon nga si Nahas, miingon kamo kanako, ‘Dili kami gusto kanimo. Hari ang among gikinahanglan,’ nga unta ang Ginoo nga inyong Dios mao man ang inyong hari. “Ug karon ania ang hari nga inyong gipili. Siya maoy gipili sa Ginoo. Kon kahadlokan ninyo ang Ginoo ug alagaran ug tumanon ninyo ang iyang sugo ug kon kamo ug ang inyong hari magmasinugtanon sa Ginoo nga inyong Dios, mabulahan gayod kamo. Apan kon dili kamo mamati sa Ginoo ug mosupil hinuon kaniya, kastigohon kamo niya lakip ang inyong hari. Busa makita ninyo karon ang kahibulongang butang nga himoon sa Dios sa inyong atubangan. Dili ba karon ting-ani man sa trigo? Apan niining higayona hangyoon ko ang Ginoo nga iyang padalugdogon ug paulanon aron masayod kamo sa kangil-ad sa inyong nabuhat nga pagpangayog hari sa atubangan sa Ginoo.” Busa gisangpit ni Samuel ang Ginoo ug ang Ginoo mipadalugdog ug mipaulan niadto gayong adlawa ug ang tanang mga tawo nangahadlok pag-ayo sa Ginoo ug kang Samuel. Ug ang tanang katawhan miingon kang Samuel, “Pag-ampo intawon sa Ginoo nga imong Dios alang sa imong mga sulugoon aron dili kami mangamatay kay nadugangan namo ang among sala pinaagi sa pagpangayog hari.” Ug giingnan ni Samuel ang katawhan, “Ayaw kamo kahadlok. Bisag nahimo ninyo kining salaa, ayaw kamo pagbiya sa Ginoo kondili alagari siya sa bug-os ninyong kasingkasing. Ayaw kamo pagbulag kaniya tungod sa mga butang nga walay kapuslanan ug dili makaluwas kaninyo. Kay dili isalikway sa Ginoo ang iyang katawhan tungod sa mahal niyang ngalan kay gikahimuot sa Ginoo ang paghimo kaninyo nga iyang katawhan. Alang kanako, dili unta itugot sa Ginoo nga makasala ako batok kaniya pinaagi sa paghunong sa pag-ampo alang kaninyo. Hinuon tudloan ko kamo sa maayo ug matarong nga dalan. Tahora lamang ang Ginoo ug alagari siya sa bug-os ninyong kasingkasing kay nakita man ninyo ang mga kahibulongang butang nga iyang gibuhat alang kaninyo. Apan kon magpadayon kamo pagpakasala, mangamatay kamo lakip ang inyong hari.” Nagpili si Saul ug 3,000 ka tawo sa Israel, 2,000 ang didto uban ni Saul sa Mikmas ug sa kabungtoran sa Betel ug ang 1,000 uban sa iyang anak nga si Jonatan didto sa Gibeah sa Benjamin. Ang ubang katawhan gipapauli niya ngadto sa ilang tagsatagsa ka tolda. Gibuntog ni Jonatan ang kampo sa mga Filistihanon nga didto sa Geba ug nakabalita niini ang mga Filistihanon. Ug gipatigom ni Saul ang tanang mga Israelita alang sa gubat pinaagi sa pagpatingog sa trumpeta. Ang tanan nakabalita nga nabuntog ni Saul ang kampo sa mga Filistihanon ug nga gidumtan sila sa mga Filistihanon. Gipatawag ni Saul ang katawhan sa pagtipon kaniya didto sa Gilgal. Nangandam ang mga Filistihanon sa pagpakiggubat sa Israel. Aduna silay 30,000 ka karwahi ug 6,000 ka tawo nga nagkabayo ug mga tropa nga daw balas sa baybayon ang gidaghanon. Mitungas sila ug nagkampo didto sa Mikmas sa silangan sa Bet-aben. Sa dihang nakita sa katawhan sa Israel nga naglisod sila kay gilibotan man sila sa kaaway, nanago sila sa mga langub, sa mga lungib, sa mga dagkong bato ug sulod sa mga lubong ug sa mga atabay. Ang uban nanabok sa Jordan ngadto sa Gad ug sa Gilead. Si Saul didto pa sa Gilgal ug ang katawhan nagkurog nga misunod kaniya. Naghulat siyag pito ka adlaw sumala sa gitagal ni Samuel kaniya apan si Samuel wala moadto sa Gilgal ug ang katawhan namiya na kang Saul. Busa si Saul miingon, “Dad-a nganhi kanako ang mga halad nga sunogon ug ang mga halad sa pakigdait.” Ug gihalad niya ang mga halad nga sunogonon. Sa nakahuman na siyag halad miabot si Samuel ug gisugat niya si Samuel ug giyukboan. Apan miingon si Samuel, “Unsa man kining imong gibuhat?” Mitubag si Saul, “Sa pagtan-aw ko nga namiya na kanako ang katawhan ug wala ka man moabot sumala sa imong gitagal ug ang mga Filistihanon andam na sa pagpakiggubat didto sa Mikmas, nakaingon ako, ‘Moataki na lamang kanako ang mga Filistihanon dinhi sa Gilgal apan wala pa ako makapangayog panabang sa Ginoo.’ Busa nagpakatakos ako pagsunog sa mga halad.” Ug miingon si Samuel kang Saul, “Binuang kining imong gibuhat. Wala nimo tumana ang sugo sa Ginoo nga imong Dios. Kon nagmatinumanon ka pa unta, magpabilin ka unta ug ang imong mga sumusunod nga maghari sa Israel hangtod sa kahangtoran. Apan karon kuhaon na kanimo ang katungod sa paghari ug nagpili na ang Ginoo ug laing tawo nga iyang ipuli kanimo nga pangulo sa iyang katawhan kay wala mo man tumana ang sugo sa Ginoo.” Unya si Samuel mibiya sa Gilgal ug mipadayon sa iyang panaw. Ang ubang katawhan mikuyog kang Saul paingon sa iyang kasundalohan nga didto sa Gibeah sa yuta sa Benjamin. Unya giihap ni Saul ang mga tawo nga didto uban kaniya ug mikabat silag 600 ka tawo. Nagkampo si Saul ug si Jonatan nga iyang anak ug ang katawhan nga uban kanila didto sa Geba, sa yuta ni Benjamin. Apan ang mga Filistihanon didto magkampo sa Mikmas. Unya may tulo ka pundok sa mga Filistihanon nga misulong: ang usa mipaingon sa Ofra sa yuta sa Sual, ang ikaduha mipaingon sa Bet Horon ug ang ikatulo mipaingon sa utlanan nga nagdungaw sa Walog sa Zeboim dapit sa kamingawan. Niining panahona walay panday sa puthaw sa tibuok Israel kay ang mga Filistihanon dili man buot nga may Israelita nga mahimong panday nga maghimog espada ug bangkaw. ( Busa ang mga Israelita mangadto sa mga Filistihanon aron pagpabaid sa ilang daro, piko, wasay ug sa mga galab. Ang bayranan balig duha ka salapi alang sa daro ug piko ug usa ka salapi alang sa wasay ug bangkaw. ) Busa sa adlaw sa gubat walay usa sa mga Israelita nga may pinuti ug bangkaw gawas lamang kang Saul ug kang Jonatan. Ug ang mga Filistihanon nagpadalag pundok sa kasundalohan aron sa pagpanalipod sa Agianan sa Mikmas. Usa ka adlaw niana, si Jonatan nga anak ni Saul miingon ngadto sa batan-on nga tigdala sa iyang hinagiban, “Dali, sulongon nato ang kampo sa mga Filistihanon nga anaa sa pikas.” Apan wala niya pahibaloa niini ang iyang amahan. Niining higayona didto si Saul sa Gibeah ubos sa kahoy nga granada didto sa Migron. Uban kaniya ang mga 600 ka tawo. Uban usab kaniya si Ahias nga maoy nagdala sa epod. Si Ahias mao ang anak ni Ahitub nga igsoon ni Ikabod nga anak ni Pinehas nga anak ni Eli, ang pari sa Ginoo didto sa Silo. Wala masayod ang ubang kasundalohan nga milakaw si Jonatan. Didto sa Agianan sa Mikmas nga giagian ni Jonatan paingon sa kampo sa mga Filistihanon may pangpang sa pikas ug pikas: ang pikas ginganlag Boses ug ang pikas ginganlag Sene. Ang usa ka pangpang didto sa amihanan atbang sa Mikmas ug ang usa didto sa habagatan atbang sa Geba. Giingnan ni Jonatan ang nagdala sa iyang hinagiban, “Tana, mangadto kita sa kampo niining mga dili tinuli nga Filistihanon basin pag motabang kanato ang Ginoo kay walay makapugong kaniya pagluwas pinaagi sa daghan o sa diyutay.” Miingon ang tigdala sa hinagiban, “Buhata ang imong gihunahuna kay ako mosunod lamang kanimo. Ang imong hunahuna mao usab ang akoa.” Unya miingon si Jonatan, “Mangadto ug magpakita kita sa mga Filistihanon. Kon moingon sila kanato, ‘Hulata kami diha,’ ato silang hulaton. Apan kon moingon sila, ‘Tungas kamo ngari,’ mangadto kita kanila kay mao kana ang ilhanan nga gitugyan sila kanato sa Ginoo.” Busa mipakita silang duha sa mga Filistihanon ug miingon ang mga Filistihanon, “Anaay mga Israelita nga nanggula sa mga lungag nga ilang gitagoan.” Unya gitawag sa mga Filistihanon nga nagbantay sa Agianan sa Mikmas si Jonatan ug ang tigdala sa iyang hinagiban, “Tungas kamo ngari kanamo kay may ipakita kami kaninyo.” Giingnan ni Jonatan ang tigdala sa iyang hinagiban, “Dali, sunod kanako kay gitugyan na sila sa Ginoo ngadto sa Israel.” Unya mikatkat si Jonatan ginamit ang iyang mga kamot ug tiil ug misunod kaniya ang tigdala sa iyang hinagiban. Giataki ni Jonatan ang mga Filistihanon ug nangahagsa sila ug gitiwasan sila sa tigdala sa hinagiban ni Jonatan. Mga 20 ka tawo ang ilang napatay niining una nilang sangka ug daw naghabas lamang silag mga tanom diha sa usa ka tudling sa uma. Nagkaguliyang ang mga Filistihanon didto sa kampo ug sa gawas lakip ang tanang kasundalohan. Nangurog ang mga guwardiya ingon man kadtong nanulong. Unya milinog ug kusog ug hilabihan ang kaguliyang. Ang mga guwardiya ni Saul didto sa Geba sa Benjamin nakakita niining kaguliyang. Ug miingon si Saul sa iyang mga sakop, “Susiha kon kinsay wala dinhi.” Ug nahibaloan nila nga wala didto si Jonatan ug ang tigdala sa iyang hinagiban. Ug giingnan ni Saul si Ahias, “Dad-a nganhi ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios.” (Niadtong adlawa ang Sudlanan sa Kasabotan gidaladala sa katawhan sa Israel.) Samtang si Saul nakigsulti sa pari, misamot ang kaguliyang didto sa kampo sa mga Filistihanon ug giingnan ni Saul ang pari, “Wala nay panahon sa pagpakisayod sa Ginoo!” Unya si Saul ug ang tanan niyang sakop midasdas ug ang mga Filistihanon nag-unay ug pinatyanay tungod sa dakong kaguliyang. Niining higayona ang mga Hebreohanon nga tipon sa mga Filistihanon didto na dapig sa mga Israelita nga sakop ni Saul ug ni Jonatan. Sa pagkabalita sa mga Israelita nga nanago didto sa kabungtoran sa Efraim nga nanagan ang mga Filistihanon, mitabang usab sila paggukod. Misaylo sa Bet-aben ang panag-away ug giluwas sa Ginoo ang Israel niadtong adlawa. Nangaluya ang katawhan sa Israel niadtong adlawa kay nanumpa man si Saul nga nag-ingon, “Tinunglo ang tawo nga mokaon sa dili pa moabot ang gabii ug sa dili ko pa kapanimaslan ang akong mga kaaway.” Busa walay tawo didto nga mikaon. Unya ang tanang katawhan miadto sa lasang ug nakakita silag dugos didto sa yuta. Apan walay nangahas sa pagtilaw niini tungod sa ilang kahadlok sa panumpa ni Saul. Apan wala masayod si Jonatan sa panumpa sa iyang amahan busa iyang gitunlob sa dugos ang tumoy sa iyang sungkod unya gitilawan niya kini. Dihadiha naarang-arang ang iyang gibati. Unya usa sa iyang sakop miingon kaniya, “Nag-ingon ra ba ang imong amahan nga tinunglo ang tawo nga mokaon niining adlawa.” Ug nangaluya ang katawhan. Unya miingon si Jonatan, “Walay pulos ang pagdili nga gibuhat sa akong amahan ngadto sa katawhan! Tan-awa, maayo na kaayo ang akong gibati kay mitilaw man akog diyutay niining dugos. Mas maayo unta kon makapatuyang ug kaon ang katawhan sa ilang nailog gikan sa ilang mga kaaway aron daghan unta ang atong mapatay sa mga Filistihanon.” Niadtong adlawa ilang gipamatay ang mga Filistihanon gikan sa Mikmas ngadto sa Ayalon ug luya na kaayo ang mga tawo. Nag-ilogay ang mga tawo sa mga butang nga gipamiyaan sa mga kaaway ug nanakop silag mga karnero ug mga baka. Ilang giihaw kini ug ilang gikaon lakip ang dugo. Unya ilang gisuginlan si Saul, “Ang katawhan nakasala batok sa Ginoo kay giapil man nila pagkaon ang dugo.” Ug miingon si Saul, “Gibudhian ako ninyo! Pagligid kamog bato nganhi kanako.” Ug misugo pa siya, “Pangadto kamo sa mga tawo ug padad-a ang tagsatagsa kanila ug baka o karnero aron ihawon ug kan-on dinhi. Ayaw kamo pagpakasala sa Ginoo pinaagi sa pagkaon ug dugo.” Busa ang tagsatagsa ka tawo nagdalag baka niadtong gabhiona ug giihaw nila kini. Nagtukod si Saul ug halaran alang sa Ginoo ug mao kadto ang unang halaran nga iyang gitukod alang sa Ginoo. Unya miingon si Saul, “Manglugsong kita ug sulongon nato ang mga Filistihanon inigkagabii ug hutdon nato silag pamatay sa dili pa mabuntag.” Ug miingon sila, “Buhata ang imong gihunahuna nga maayo.” Apan ang pari miingon, “Magpakisayod una kita sa Dios bahin niining butanga.” Busa si Saul nagpakisayod sa Dios, “Sulongon ko ba ang mga Filistihanon? Itugyan ba nimo sila sa mga Israelita?” Apan ang Dios wala motubag niadtong adlawa. Ug miingon si Saul, “Ngari kamo kanako, kamong tanang mga pangulo sa Israel aron makita ninyo kon kinsay nakasala niining adlawa. Kay ipanumpa ko sa Ginoo nga manluluwas sa Israel nga patyon ko gayod ang nakasala bisag ako pa siyang anak nga si Jonatan.” Apan walay mitubag kaniya. Busa giingnan niya ang tibuok Israel, “Diha kamo sa pikas ug kami si Jonatan nga akong anak ari sa pikas.” Ug giingnan si Saul sa mga tawo, “Buhata ang giisip mong maayo.” Busa si Saul miingon, “O Ginoo, Dios sa Israel, nganong wala mo man ako tubaga karong adlawa? Kon ako ang nakasala o si Jonatan, ipakita ang Urim, apan kon ang nakasala mao ang katawhan sa Israel, ang Tumim maoy ipakita.” Apan ang natungnan sa ripa mao si Jonatan ug si Saul. Unya si Saul miingon, “Himoa ang ripa tali kanako ug sa akong anak nga si Jonatan.” Ug ang natungnan mao si Jonatan. Unya giingnan ni Saul si Jonatan, “Tug-ani ako sa imong gibuhat.” Ug si Jonatan miingon kaniya, “Mitilaw akog diyutay sa dugos pinaagi sa tumoy sa akong sungkod busa patya ako.” Ug miingon si Saul, “Patyon unta ako sa Dios kon dili ko ikaw patyon, Jonatan!” Apan miingon ang katawhan kang Saul, “Patyon ba diay si Jonatan nga maoy nakahimo niining dakong kadaogan alang sa Israel? Ayaw siya patya! Kay buhi man ang Ginoo, walay matagak bisag usa ka buhok sa iyang ulo kay gitabangan siya sa Dios sa iyang nahimo karong adlawa.” Busa niining paagiha giluwas sa katawhan si Jonatan. Unya wala na si Saul mopadayon paggukod sa mga Filistihanon ug ang mga Filistihanon namauli sa ila. Sa dihang naghari na si Saul sa Israel, nakig-away siya sa tanan niyang mga kaaway nga naglibot kaniya: ang Moab, ang Ammon, ang Edomea ug ang mga hari sa Soba ug sa mga Filistihanon ug nabuntog niya silang tanan. Daghan siyag nahimo nga nagpaila sa iyang kaisog ug gibuntog niya ang mga Amalekanhon ug giluwas niya ang Israel gikan sa mga kaaway. Ang mga anak nga lalaki ni Saul mao sila si Jonatan, si Isbi ug si Malkisua. Ug ang duha niya ka anak nga babaye mao si Merab nga magulang ug ang manghod mao si Mical. Ang asawa ni Saul mao si Ahinoam nga anak ni Ahimaas. Ang komandante sa iyang kasundalohan mao si Abner, ang anak ni Ner nga iyang uyoan. Si Kis mao ang amahan ni Saul ug si Ner nga amahan ni Abner, anak ni Abiel. May kanunayng panag-away tali sa mga Filistihanon ug kang Saul samtang naghari pa siya ug gihimo niyang mga sundalo kadtong kusgan ug isog. Miingon si Samuel kang Saul, “Gisugo ako sa Ginoo sa pagdihog kanimo ingon nga hari sa iyang katawhan, ang mga Israelita, busa pamatia ang mga pulong sa Ginoo: ‘Silotan ko ang mga Amalekanhon tungod sa ilang pagpakigbatok sa mga Israelita sa dihang migawas sila sa Ehipto. Busa atakiha ang mga Amalekanhon ug pamatya silang tanan: lalaki, babaye, gagmay o masuso lakip ang ilang mga baka, karnero, kamelyo ug asno.’” Busa gipatawag ni Saul ang katawhan ug giihap niya sila didto sa Telem. May 200,000 ka sundalo gikan sa Israel ug 10,000 ka sundalo gikan sa Juda. Unya si Saul ug ang iyang mga sakop miadto sa siyudad sa Amalek ug nag-atang sila didto sa walog. Ug giingnan ni Saul ang mga Kenihanon, “Biyai ninyo ang mga Amalekanhon kay kon dili, pamatyon ko kamo uban kanila. Gitabangan ninyo ang mga Israelita sa ilang paggula gikan sa Ehipto busa dili kamo namo iapil pagpatay.” Busa mibiya ang mga Kenihanon. Gibuntog ni Saul ang mga Amalekanhon gikan sa Habila hangtod sa Shur nga silangan sa Ehipto. Gipamatay niya ang tanang tawo gawas kang Agag, ang hari sa mga Amalekanhon, ingon man ang tambok nga mga karnero ug mga baka. Gihipos usab nila ang tanang maayong butang. Ang gilaglag nila mao lamang kadtong walay hinungdan. Unya giingnan sa Ginoo si Samuel, “Nagbasol ako nga gihimo kong hari si Saul kay mibiya man siya kanako ug wala niya tumana ang akong mga sugo.” Nasuko si Samuel ug nag-ampo siya sa Ginoo sa tibuok gabii. Sa pagkabuntag, misayo pagmata si Samuel aron pagpakigsulti kang Saul apan gibalitaan si Samuel nga miadto si Saul sa Carmel ug didto naghimog monumento alang sa iyang kaugalingon ug unya milahos siya sa Gilgal. Si Samuel miadto kang Saul ug giingnan siya ni Saul, “Panalanginan ka unta sa Ginoo kay gituman ko na ang iyang mga sugo.” Apan si Samuel nangutana, “Nganong aduna may mga karnero ug mga baka nga nagtingog?” Si Saul mitubag, “Nailog kini sa akong mga sakop gikan sa mga Amalekanhon kay wala man nila laglaga ang labing maayo sa mga karnero ug mga baka aron ihalad nila sa Ginoo nga imong Dios apan ang uban among gihurot ug pamatay.” Unya si Samuel miingon kang Saul, “Igo na! Sultihan ko ikaw sa giingon kanako sa Ginoo kagabii.” Ug miingon si Saul, “Sigi, sultihi ako.” Ug miingon si Samuel, “Bisag miila ka sa imong kaiwit, gipili ka sa Ginoo ingon nga hari sa mga banay sa Israel. Gisugo ka sa Ginoo pagpatay sa mga makasasala nga Amalekanhon. Apan nganong wala mo man tumana ang sugo sa Ginoo? Nganong nagpahimulos ka man hinuon sa mga butang nga gipamiyaan sa mga kaaway ug sa ingon gibuhat mo ang daotan sa atubangan sa Ginoo?” Mitubag si Saul kang Samuel, “Gituman ko ang sugo sa Ginoo ug nabihag ko si Agag, ang hari sa mga Amalekanhon, ug gipamatay ko ang mga Amalekanhon. Apan ang akong mga sakop nanguha sa mga butang sa kaaway aron ihalad sa Ginoo nga imong Dios dinhi sa Gilgal. Gikuha nila ang mga karnero, mga baka ug ang labing maayong mga butang nga angay unta nga laglagon.” Si Samuel miingon, “Mas kahimut-an ba sa Ginoo ang mga gasa ug ang mga halad nga mananap nga sunogon kay sa pagtuman sa iyang kabubut-on? Timan-i nga ang pagsugot mas maayo pa kay sa halad nga mananap nga sunogon; ug ang pagtuman sa pulong sa Ginoo kay sa tambok sa karnero. Ang pagkamasupilon sama ra sa sala sa pagkonsultag espiritu. Ug ang pagkagahig ulo sama sa sala sa pagsimbag diosdios. Kay gisalikway mo man ang kabubut-on sa Ginoo, gihukasan ka niya sa imong pagkahari.” Unya miingon si Saul kang Samuel, “Nakasala ako kay gilapas ko man ang sugo sa Ginoo, ingon man ang imong mga pulong kay nahadlok man ako sa mga tawo ug gitahod ko ang ilang tingog. Busa karon hangyoon ko ikaw nga imo akong pasayloon ug mopauli uban kanako aron simbahon ko ang Ginoo.” Giingnan ni Samuel si Saul, “Dili ako mokuyog kanimo kay imo mang gisalikway ang pulong sa Ginoo ug gisalikway ka na sa Ginoo ingon nga hari sa Israel.” Sa dihang molakaw na unta si Samuel, gigunitan ni Saul ang sidsid sa iyang bisti ug nagisi kini. Si Samuel miingon kaniya, “Gilangkat na gikan kanimo ang gingharian sa Israel ug gihatag niya kini sa laing tawo nga mas maayo kay kanimo. Ang Dios sa Israel dili mamakak o mag-usab sa iyang hunahuna kay dili man siya tawo.” Unya si Saul miingon, “Nakasala ako apan bisan pa niana, pasidunggi ako atubangan sa mga kadagkoan sa akong katawhan ug atubangan sa Israel ug kuyog kanako pagpauli aron ako makasimba sa Ginoo nga imong Dios.” Busa si Samuel mipauli kuyog kang Saul ug si Saul misimba sa Ginoo. Unya si Samuel miingon, “Dad-a ninyo nganhi kanako si Agag, ang hari sa mga Amalekanhon.” Malipayong miduol kaniya si Agag ug miingon, “Nagtuo ako nga dili na nila ako patyon.” Apan si Samuel mitubag, “Ingon nga daghang inahan ang nawad-ag mga anak pinaagi sa imong espada, ang imong inahan usab kawad-ag anak.” Unya gitagodtagod ni Samuel si Agag atubangan sa halaran didto sa Gilgal. Human niini miadto si Samuel sa Rama. Si Saul mipauli sa iyang balay didto sa Gibeon. Wala gayod makigkita pag-usab si Samuel kang Saul hangtod nga siya namatay. Apan gikasubo ni Samuel ang nahitabo kang Saul. Ang Ginoo nagbasol nga gihimo niyang hari si Saul sa Israel. Ang Ginoo nangutana kang Samuel, “Magsigi ka ba lamang ug subo tungod sa akong pagsalikway kang Saul ingon nga hari sa Israel? Pun-ag lana ang imong sudlanan nga sungay ug lakaw ngadto kang Jesse nga taga-Betlehem kay gipili nako nga hari ang usa sa iyang mga anak.” Si Samuel miingon, “Unsaon ko man pag-adto? Kon masayran kini ni Saul, patyon niya ako!” Apan giingnan siya sa Ginoo, “Pagdala ug nating baka ug kon pangutan-on ka, ingna, ‘Ania ako aron paghalad ug mananap nga sunogon alang sa Ginoo.’ Ug dapita si Jesse sa pagtambong sa paghalad kay didto sultihan ko ikaw sa angay mong buhaton. Ug dihogi ang tawo nga akong itudlo nga mahimong hari.” Gituman ni Samuel ang gisugo kaniya sa Ginoo ug miadto siya sa Betlehem. Nagkurog nga misugat kaniya ang mga kadagkoan sa siyudad ug miingon kaniya, “Kalinaw bay imong tuyo kanamo?” Miingon siya, “Oo, ania ako aron paghalad ug mananap nga sunogon alang sa Ginoo. Hinloi ninyo ang inyong kaugalingon ug tambong kamo sa paghalad.” Unya gisultihan usab niya si Jesse ug ang iyang mga anak sa paghinlo sa ilang kaugalingon ug gidapit niya sila sa pagtambong sa paghalad. Sa pag-abot gayod nila, nakita ni Samuel ang anak ni Jesse nga si Eliab. Nagtuo siya nga ang diha sa iyang atubangan mao ang pinili sa Ginoo. Apan ang Ginoo miingon kang Samuel, “Ayaw pagtan-aw sa iyang panagway o sa iyang pamarog kay dili siya maoy akong gipili. Ang akong paghukom dili sama sa paghukom sa tawo kay ang tan-awon sa tawo mao ang panagway apan ang tan-awon sa Ginoo mao ang kasingkasing.” Unya gitawag ni Jesse ang iyang anak nga si Abinadab ug iyang gidala sa atubangan ni Samuel. Si Samuel miingon, “Dili usab siya maoy gipili sa Ginoo.” Unya gidala ni Jesse si Sama sa atubangan ni Samuel ug miingon gihapon si Samuel, “Dili siya maoy gipili sa Ginoo.” Ug gidala ni Jesse sa atubangan ni Samuel ang pito niya ka anak ug si Samuel miingon, “Dili kini sila maoy napili sa Ginoo.” Unya giingnan ni Samuel si Jesse, “Mao ra ba kini ang tanan nimong anak?” Si Jesse mitubag, “Wala dinhi ang kamanghoran. Nagbantay siya sa mga karnero.” Giingnan ni Samuel si Jesse, “Ipakuha siya kay dili kita maghalad hangtod nga moabot siya.” Busa gipakuha ni Jesse ang kamanghoran. Pulapula siyag nawong, nindot siyag mata ug guwapo. Miingon ang Ginoo kang Samuel, “Sigi, dihogi siya, kay mao kini siya ang akong gipili.” Unya gikuha ni Samuel ang sungay nga gisudlag lana ug iyang gidihogan si David atubangan sa iyang mga igsoon. Ug mikunsad kang David ang espiritu sa Ginoo ug nagpabilin kini kaniya sukad niadtong adlawa. Unya miadto si Samuel sa Rama. Niining higayona, gibiyaan na si Saul sa espiritu sa Ginoo ug gihasol siya sa daotang espiritu nga gikan sa Ginoo. Miingon kang Saul ang iyang mga sulugoon, “Kining daotang espiritu nga gikan sa Dios nagsakit kanimo. Sugoa ang imong mga sulugoon nga ania sa imong atubangan sa pagpangitag tawo nga maayong motugtog sa alpa. Unya kon samukon ka sa daotang espiritu nga gikan sa Dios, tugtogon niya ang alpa ug mamaayo ka.” Busa miingon si Saul, “Pangitag tawo nga maayong motugtog ug alpa ug dad-a siya nganhi.” Usa sa mga batan-on miingon, “Nasayod ako nga usa sa mga anak ni Jesse nga taga-Betlehem maayong motugtog ug alpa. Batan-on pa siya, isog, ugdang nga manulti, maayog barog ug nag-uban kaniya ang Ginoo.” Busa nagpadala si Saul ug mga tawo ngadto kang Jesse aron sa pag-ingon, “Paaria kanako si David nga imong anak, ang magbalantay sa mga karnero.” Nagkuha si Jesse ug usa ka asno nga gikargahan ug pan ug usa ka botilyang bino ug usa ka nating kanding ug iya kining gipadala ni David ngadto kang Saul. Si David miadto kang Saul ug mialagad kaniya. Nagustohan pag-ayo ni Saul si David ug gihimo siyang tigdala sa iyang hinagiban. Unya gipahibalo ni Saul si Jesse, “Magpabilin dinhi si David aron mag-alagad kanako kay nakauyon ako kaniya.” Matag higayon nga hasulon si Saul sa daotang espiritu nga gikan sa Dios, mokuha si David sa iyang alpa ug motugtog niini ug maulian si Saul kay ang daotang espiritu mobiya man kaniya. Niining higayona nagtigom ang kasundalohang Filistihanon alang sa gubat. Didto sila magtigom sa Soco nga sakop sa Juda ug nagkampo sila tungatunga sa Soco ug sa Azeka didto sa yuta sa Epesdamim. Sa laing bahin, gitigom usab ni Saul ang kasundalohan sa Israel ug didto sila magkampo sa Walog sa Ela ug nangandam sila sa pagpakig-away sa mga Filistihanon. Ang mga Filistihanon didto sa bukid atbang kanila ug ang nag-ulang kanila mao ang walog. Unya migula gikan sa kampo sa mga Filistihanon ang usa ka maayong laki sa gubat. Siya mao si Goliat nga taga-Gat nga may gitas-on nga mga tulo ka metros. Nagkalo siyag helmet nga bronsi ug may panalipod siya sa iyang lawas ug kini may gibug-aton nga 57 ka kilo nga bronsi. Sa iyang bitiis may panalipod nga bronsi ug usa ka bangkaw nga bronsi usab nga iyang gikabiba. Ang lawas sa iyang bangkaw sama kadako sa likisan sa hablanan ug ang uhas sa iyang bangkaw may gibug-aton nga pito ka kilo nga puthaw ug nag-una kaniya ang tigdala sa iyang taming. Mibarog siya atbang sa mga sundalo sa Israel ug iyang gisinggitan sila, “Nganong nia man mo dinhi? Gubat diay ang inyong tuyo? Nia ko, usa ka Filistihanon, kamo mga sulugoon lang ni Saul. Pagpili kamog tawo aron makigsangka kanako! Kon sa among panagsangka mapatay niya ako, kami mahimong inyong sulugoon. Apan kon mapatay ko siya, kamo mahimong among sulugoon.” Unya miingon si Goliat, “Gihagit ko bisag kinsa kaninyong mga Israelita sa pag-ari diri aron magsangka kami.” Sa pagkadungog ni Saul ug sa tanang mga Israelita niining hagit ni Goliat, nangahadlok sila pag-ayo. Si David anak ni Jesse nga taga-Efrata nga didto magpuyo sa Betlehem sa Juda. Si Jesse may walo ka anak nga lalaki. Sa paghari ni Saul, si Jesse tigulang na kaayo. Ang tulo ka magulang nga anak ni Jesse mikuyog kang Saul sa panggubatan. Sila mao si Eliab, ang kamagulangan, si Abinadab, ang sunod, ug dayon si Sama. Ang kamanghoran mao si David ug samtang ang iyang mga magulang mikuyog kang Saul, si David mag-ulian sa Betlehem aron pag-atiman sa mga karnero sa iyang amahan. Nagpadayon sa paghagit si Goliat sulod sa 40 ka adlaw. Unya si Jesse miingon kang David nga iyang anak, “Kuhaa kining napulo ka gantang nga bugas ug napulo ka buok pan ug dad-a dayon ngadto sa imong mga igsoon didto sa kampo. Dad-a usab kining napulo ka baritang keso ngadto sa pangulo ug susiha unsa nay kahimtang nila ug pagdala usab nganhi bisag unsa gikan kanila. Karon si Saul, ang imong mga igsoon ug ang tanang kasundalohan sa Israel atua didto sa Walog sa Elah nakigsangka sa mga Filistihanon.” Sayo sa buntag gipabantayan ni David ug laing tawo ang mga karnero ug giandam niya ang mga balon ug milakaw siya sumala sa gisugo kaniya ni Jesse. Miabot siya sa gikampohan sa mga Israelita sa diha nga ang kasundalohan nagpaingon na sa panggubatan ug nagsinggit sa singgit sa gubat. Ang mga Israelita ug ang mga Filistihanon pulos na andam sa kombati. Unya gibilin ni David ang iyang dala sa tigbantay sa mga butang ug midagan siya ngadto sa kasundalohan aron paghimamat sa iyang mga igsoon. Samtang nakigsulti siya kanila, ang kampiyon sa mga Filistihanon nga si Goliat nga taga-Gat mibulag sa pundok sa mga sundalo ug nanghagit na usab sa mga Israelita. Ug si David nakadungog kaniya. Sa pagkakita sa mga Israelita kang Goliat, nangahadlok silang tanan ug nagpalayo kaniya. Ug miingon ang mga Israelita ngadto sa usag-usa, “Nakita ba nimo kanang tawo nga nanghagit kanato? Ang makapatay kaniya gantihan sa hari ug daghang salapi ug ipaasawa niya ang iyang anak ug dili pa gayod pabuhison ang panimalay sa iyang amahan.” Ug miingon si David sa mga tawo nga tupad kaniya, “Unsa kadtoy iganti sa tawo nga makapatay nianang Filistihanon ug makaluwas sa Israel gikan sa kaulawan? Kinsa ba kining dili motuog Dios nga Filistihanon nga nanghagit sa kasundalohan sa Dios nga buhi?” Ug gisultihan siya sa mga tawo mahitungod sa ganti nga ihatag ngadto sa tawo nga maoy makapatay kang Goliat. Si Eliab, ang kamagulangan niyang igsoon, nakadungog kang David nga nakigsulti sa mga tawo ug nasuko pag-ayo si Eliab kang David ug miingon, “Nganong mianhi ka man? Kinsa may gibinlan mo sa mga karnero didto sa kamingawan? Nasayod ako sa imong pagkahambugiro ug sa kadaotan sa imong tinguha. Mianhi ka lamang aron pagtan-aw sa gubat!” Ug si David miingon, “Unsa may daotan kong nabuhat? Igo lamang ako nga nangutana.” Ug mitalikod si David ug nangutana na usab sa lain ug mao gihapon ang gitubag nila kaniya. Human makabati ang mga tawo sa gisulti ni David, gitaho nila kini kang Saul ug gipakuha ni Saul si David. Si Saul giingnan ni David, “Dili ka angay mabalaka kay kining imong sulugoon maoy makigsangka niining Filistihanon.” Ug si David giingnan ni Saul, “Dili ka takos nga makig-away nianang Filistihanon kay bata ka pa samtang siya anad na sa gubat sukad pa sa iyang pagkabatan-on.” Apan si David mitubag kang Saul, “Kining imong sulugoon magbalantay sa mga karnero sa iyang amahan. Ug kon may liyon o oso nga motukob sa usa ka nating karnero, gukdon ko kini ug bunalan ug agawon ko ang karnero gikan sa iyang baba. Kon mosumbalik kini kanako, gunitan ko kini sa bungot ug patyon. Napatay sa imong sulugoon ang mga liyon ug mga oso ug kining dili motuog Dios nga Filistihanon mahisama kanila kay iya mang gihagit ang kasundalohan sa Dios nga buhi.” Ug midugang si David, “Giluwas ako sa Ginoo gikan sa kuko ug baba sa mga liyon ug sa mga oso busa luwason usab ako niya gikan niining Filistihanon.” Miingon si Saul kang David, “Lakaw ug panalipdan ka unta sa Ginoo!” Unya si David gipasul-ob ni Saul sa iyang kaugalingon bisti sa gubat. Gipakalo siyag helmet nga bronsi ug gisul-obag bisti alang sa gubat. Gitakin ni David ang espada ni Saul apan naglisod siya paglakang kay wala man siya maanad niini. Miingon si David kang Saul, “Dili maayo nga magsul-ob ako niini kay wala man ako maanad.” Busa gihukas kini ni David. Unya gikuha niya ang iyang sungkod ug nagpili siyag lima ka buok batong hamis didto sa suba ug iya kining gisulod sa iyang puntil. Dala ang iyang lambuyog, miduol siya kang Goliat. Mitagbo usab kang David si Goliat, ug ang tigdala sa iyang kasangkapan sa gubat nag-una kaniya. Sa pagkakita ni Goliat kang David, nakamenos siya kang David kay batan-on pa man si David ug pulapulag aping ug guwapo. Unya iyang giingnan si David, “Iro ba ako nga imo lamang hadlokon ug bunal?” Ug gitunglo niya si David sa ngalan sa iyang mga dios. Miingon siya, “Duol kanako kay ipakaon ko sa mga langgam ug sa mga mananap ang imong unod.” Unya giingnan ni David si Goliat, “Miduol ka kanako dala ang imong espada ug bangkaw apan ako makigsangka kanimo sa ngalan sa Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa kasundalohan sa Israel nga imong gipasipad-an. Niining adlawa itugyan ka kanako sa Ginoo ug patyon ko ikaw ug punggotan sa imong ulo. Ipakaon ko sa mga langgam ug sa ihalas nga mga mananap ang mga patayng lawas sa kasundalohan sa mga Filistihanon aron ang tibuok kalibotan masayod nga may Dios sa Israel ug aron ang tanan nga nagkatigom karon dinhi masayod nga ang Ginoo magluwas dili pinaagi sa espada ug sa bangkaw. Ang Ginoo maoy makig-away ug itugyan ka niya sa among kamot.” Unya si Goliat midasdas kang David ug si David usab nagdagan nga misugat kaniya. Mikuot si David ug bato sa iyang puntil ug gipahimutang niya kini sa iyang lambuyog ug gipunting niya ug naigo ang agtang ni Goliat. Nalubong sa iyang agtang ang bato ug nalukapa siya. Busa pinaagi sa lambuyog nabuntog ug napatay ni David si Goliat; si David walay dalang espada. Unya midagan si David ngadto kang Goliat ug gilunggoan niya siya sa ulo ginamit ang espada niini. Sa pagkakita sa mga Filistihanon nga patay na ang ilang sinaligan, nanagan sila. Ug ang kasundalohan sa Israel ug sa Juda naninggit ug gigukod nila ang mga Filistihanon gikan sa Gat hangtod sa Ekron. Nagpasad ang samdan nga mga Filistihanon gikan sa dalan paingon sa Shaaraim hangtod sa Gat ug Ekron. Unya namalik ang mga Israelita ug ilang gikuha ang kabtangan sa mga Filistihanon nga gipamiyaan didto sa kampo. Unya gikuha ni David ang ulo ni Goliat ug iya kining gidala sa Jerusalem apan gibutang niya ang kasangkapan ni Goliat didto sa iyang tolda. Sa pagkakita ni Saul kang David nga nakig-away kang Goliat, gipangutana niya si Abner, ang pangulo sa kasundalohan, “Abner, kang kinsa mang anak kining batan-ona?” Ug si Abner miingon, “Kamahalan, wala ako masayod.” Unya misugo ang hari, “Pangutana kon kang kinsa kini siyang anak.” Sa pag-abot ni David, gidala siya ni Abner ngadto kang Saul. Gibitbit ni David ang ulo ni Goliat. Ug si Saul miingon kaniya, “Kang kinsa ka mang anak?” Si David mitubag, “Anak ako sa imong sulugoon nga si Jesse nga taga-Betlehem.” Human si David makigsulti kang Saul, nagkasuod pag-ayo si Jonatan ug si David. Sukad niadtong adlawa gisagop ni Saul si David ug wala niya tugoti nga mopauli pa siya sa ila. Unya si Jonatan naghimo ug kasabotan sa panaghigala tali kang David tungod kay gimahal man pag-ayo ni Jonatan si David. Unya gihubo ni Jonatan ang iyang bisti ug gihatag niya kang David lakip ang iyang espada, pana ug bakos. Si David nagmalampuson sa tanan nga gisugo ni Saul kaniya busa gihimo siya ni Saul nga pangulo sa kasundalohan. Ug nakapahimuot kini sa tanang mga tawo ug sa mga opisyal ni Saul. Usa ka adlaw niana, samtang namauli si David ug si Saul gikan nga nakiggubat sa mga Filistihanon, gisugat sila sa kababayen-an gikan sa mga siyudad sa Israel. Nag-awit ug nagsayaw sila dinuyogan sa mga tambor ug uban pang mga tulunggon. Ug sa ilang panaglipay, nag-awit sila: “Linibo ang napatay ni Saul apan tinagpulo ka libo ang napatay ni David.” Tungod niini nasuko pag-ayo si Saul ug siya miingon, “Nganong nag-ingon man sila nga tinagpulo ka libo ang napatay ni David samtang linibo lamang ang akong napatay? Dili madugay panag-iyahon na niya kining akong gingharian.” Ug sukad niadtong adlawa gibantayan ni Saul si David. Ug sa pagkaugma, gipadad-an sa Dios si Saul ug daotang espiritu ug siya ingon sa nabuang sulod sa iyang balay samtang nagtugtog sa alpa si David sumala sa iyang nabatasan. Nagbitbit si Saul sa iyang bangkaw ug gibangkaw niya si David kay buot niyang tuhugon si David diha sa bungbong. Apan sa duha ka higayon nakalikay si David. Nahadlok si Saul kang David kay nakita man niya nga ang Ginoo nag-uban kang David ug siya gibiyaan sa Ginoo. Busa gipapahawa ni Saul si David sa iyang atubangan ug gitudlo niyang pangulo sa usa ka batalyong sundalo. Busa si David nangulo sa iyang mga sundalo. Nagmalampuson si David sa tanan niyang gibuhat kay nag-uban man kaniya ang Ginoo. Ug sa dihang nakita ni Saul nga nagmalampuson si David, nahadlok siya pag-ayo. Apan si David gimahal sa tibuok Israel ug Juda kay siya usa man ka malamposong pangulo. Unya miingon si Saul kang David, “Ania ang kamagulangan kong anak nga si Merab. Ipaasawa ko siya kanimo ug ang ihangyo ko lang kanimo mao nga magmaisog ka sa pagpakig-away sa gubat sa Ginoo.” Naghunahuna si Saul nga niining paagiha, dili siya maoy mopatay kang David kondili ang mga Filistihanon. Ug miingon si David kang Saul, “Kabos ako ug ang akong kagikan busa dili ako takos mahimong umagad sa hari.” Apan sa pag-abot sa panahon nga si Merab ipaasawa na unta kang David, gipaasawa hinuon siya kang Adriel nga taga-Mehola. Apan ang anak ni Saul nga si Mical nahigugma kang David. Gisultihan sa mga tawo si Saul bahin niini ug nalipay si Saul. Naghunahuna si Saul, “Ipaasawa ko si Mical kang David aron pinaagi kang Mical malaang ko si David ug ang mga Filistihanon gayoy makapatay kaniya.” Busa miingon na usab si Saul kang David, “Maumagad ko na gayod ikaw.” Unya gisugo ni Saul ang iyang mga sulugoon, “Sekretoha pag-ingon si David nga gikahimut-an ka sa hari ug gimahal ka sa iyang mga opisyal busa uyon na lang nga mahimo kang umagad sa hari!” Ang mga sulugoon ni Saul mihunghong niining mga pulonga ngadto kang David. Ug si David miingon, “Gipakasayon ba lamang ninyo ang pagkaumagad sa hari? Ubos ako kaayog kahimtang ug wala gani hiilhi sa katilingban.” Ug gisultihan sa mga sulugoon si Saul sa giingon ni David kanila. Unya si Saul miingon, “Ingna ninyo si David: ‘Wala magkinahanglan ug bugay ang hari. Ang iyang gipangayo kanimo mao lamang ang 100 ka yamis sa kinatawo sa mga Filistihanon aron makapanimalos siya sa iyang mga kaaway.’” Si Saul nagtuo nga niining paagiha si David mapatay gayod sa mga Filistihanon. Ug sa pagkabati ni David niini, nalipay siya nga mahimo siyang umagad ni Saul. Busa sa nagsingabot na ang gitagal nga panahon sa kasal, milakaw si David kuyog sa iyang mga sundalo ug gipatay nila ang 200 ka Filistihanon ug ilang gipanguhaan sa yamis ug gidala kini ngadto kang Saul. Busa naasawa ni David si Mical ug nahimo siyang umagad sa hari. Sa nakita ni Saul nga ang Ginoo nag-uban kang David ug nga ang iyang anak nga si Mical nahigugma pag-ayo kang David, misamot ang iyang kahadlok kang David. Ug gikontrahan niya pag-ayo si David. Unya ang mga prinsipe sa mga Filistihanon nagbalikbalik sa pagsulong sa Israel apan kanunay silang buntogon ni David. Malampuson kaayo si David kay sa ubang opisyal ni Saul busa gitamod siya pag-ayo. Unya gisugo ni Saul si Jonatan nga iyang anak ug ang tanan niyang mga sulugoon sa pagpatay kang David. Apan si Jonatan nagmahal pag-ayo kang David. Ug gisultihan ni Jonatan si David, “Ang akong amahan buot mopatay kanimo busa pagmatngon ug tago ugma sa buntag. Unya mouban ako sa akong amahan didto sa uma diin ka magtago ug makigsulti ako sa akong amahan mahitungod kanimo. Kon aduna akoy masayran pahibaloon ko ikaw.” Ug gidayeg pag-ayo ni Jonatan si David atubangan sa iyang amahan ug giingnan niya, “Nganong gusto man nimong patyon ang imong alagad nga si David nga wala man siya makasala kanimo ug maayo man ang iyang pag-alagad kanimo? Gisugal niya ang iyang kinabuhi aron pagpatay kang Goliat ug gipadaog sa Ginoo ang Israel. Nakita mo kini ug nalipay ka! Busa ngano man nga imong patyon siya nga wala man unta siya makasala kanimo?” Mipatuo si Saul kang Jonatan ug iyang gipanumpa sa Ginoo nga dili niya patyon si David. Gitawag ni Jonatan si David ug gisuginlan niya niining tanan. Ug gidala ni Jonatan si David ngadto kang Saul ug didto nag-alagad na usab siya kang Saul. Unya may gubat na usab ug si David miasdang ug nakig-away sa mga Filistihanon. Daghan ang iyang napatay ug ang uban nanagan. Gipadad-an na usab sa Ginoo si Saul ug daotang espiritu samtang naglingkod siya sulod sa iyang balay nga nagbitbit ug bangkaw. Niining higayona si David nagtugtog sa iyang alpa. Ug gibangkaw ni Saul si David apan nakalikay si David ug mitaroy ang bangkaw sa bungbong. Human niining hitaboa mikagiw si David. Niadtong gabhiona nagsugo si Saul ug mga tawo aron pagpaniid kang David sa iyang balay aron patyon siya sa pagkabuntag. Apan ang asawa ni David nga si Mical miingon kaniya. “Kon dili ka moikyas karong gabhiona, ugma patyon ka sa akong amahan.” Busa gitunton ni Mical si David gikan sa bintana ug milayas siya. Unya mikuha si Mical ug usa ka larawan sa diosdios ug gipahigda niya kini sa higdaanan ug gipaunlan sa unlan nga hinimo sa mga balhibo sa kanding ug gitabonan niya kinig panapton. Sa pag-abot sa mga sinugo ni Saul aron pagdakop kang David, giingnan niya sila, “Nagdaot siya.” Unya nagsugo si Saul, “Alsaha ninyo si David lakip ang iyang higdaanan ug dad-a dinhi kay patyon ko siya.” Apan sa pagsulod na sa mga sinugo, nakita nila nga larawan diay sa diosdios ang didto nagbuy-od sa higdaanan. Miingon si Saul kang Mical, “Nganong imo man akong gibinuangan ug nganong gipalayas man nimo ang akong kaaway?” Si Mical mitubag kang Saul, “Giingnan ako niya, ‘Palayasa ako kay kon dili, patyon ko ikaw!’” Milayas si David ug miadto kang Samuel didto sa Rama ug gisuginlan niya si Samuel sa tanan nga gibuhat ni Saul kaniya. Unya siya ug si Samuel miadto ug mipuyo sa Naiot. Ug may nakabalita kang Saul nga si David didto sa Naiot, sa yuta sa Rama. Busa nagsugo si Saul ug mga tawo sa pagdakop kang David. Sa pag-abot nila didto, nakita nila ang pundok sa mga propeta nga nanagna ug si Samuel maoy nangulo kanila. Unya ang espiritu sa Dios mikunsad sa mga sinugo ni Saul ug sila nanagna usab. Sa pagkabalita ni Saul niini, nagsugo siyag laing mga tawo ug sila nanagna usab. Unya siya na gayod ang miadto sa Rama ug miabot siya sa dakong atabay sa Secu ug unya nangutana siya, “Hain man si Samuel ug si David?” May miingon, “Atua sila sa Naiot, sa yuta sa Rama.” Busa miadto siya sa Naiot ug samtang naglakaw siya, gikunsaran usab siya sa espiritu sa Dios hangtod sa Naiot. Ug unya gihubo niya ang iyang bisti ug nanagna usab siya diha sa atubangan ni Samuel ug naghigda siya nga walay bisti tibuok adlaw ug gabii. Mao kini ang sinugdanan sa panultihon nga “Propeta na ba usab diay si Saul?” Unya si David mibiya sa Naiot sa Rama ug miadto kang Jonatan ug gipangutana ni David si Jonatan, “Unsa bay akong nabuhat? Unsa may daotan nga akong nabuhat sa imong amahan nga buot man niya akong patyon?” Mitubag si Jonatan, “Dili kana mahitabo. Walay buhaton ang akong amahan, gamay man nga butang o dako, nga dili niya ipahibalo kanako. Kon nagtinguha pa siya pagpatay kanimo, iya unta akong pahibaw-on; busa dili kana tinuod.” Apan mitubag si David, “Nasayod kaayo ang imong amahan nga suod kitang higala busa wala ka niya sultihi niini. Ipanumpa ko sa ngalan sa Ginoo nga namiligro ang akong kinabuhi.” Unya giingnan ni Jonatan si David, “Unsa may buot mo nga buhaton ko alang kanimo kay buhaton ko kini?” Miingon si David kang Jonatan, “Ugma bag-ong subang sa bulan ug kinahanglang makigsalo ako sa hari. Apan tugoti ako nga motago sa kaumahan hangtod sa gabii sa ikatulo ka adlaw. Kon mangita ang imong amahan kanako, ingna siya nga si David midali pag-uli sa Betlehem aron paghimo sa tinuig nga halad uban sa tibuok niyang panimalay. Kon moingon siya, ‘Maayo,’ nagpasabot kana nga wala siyay daotang hunahuna kanako. Apan kon masuko siya, atong masabot nga daotan siyag tuyo kanako. Busa kaluy-i kining imong sulugoon tungod sa balaanon natong kasabotan. Apan kon sad-an ako, dili na kinahanglan nga imo pa akong dad-on sa imong amahan. Ikaw mismo ang mopatay kanako.” Ug si Jonatan miingon, “Dili gayod kana mahitabo! Kon nasayod pa ako nga may daotang tuyo ang akong amahan, sultihan ko unta ikaw.” Unya giingnan ni David si Jonatan, “Kinsa may mosulti kanako kon ang tinubagan sa imong amahan nagpaila nga siya nasuko kanako?” Si Jonatan miingon kang David, “Tana, mangadto kita sa kaumahan.” Busa nangadto sila. Unya si Jonatan miingon na usab kang David, “Saksi ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sa akong isaad karon! Ugma ug sa ikatulo ka adlaw sa ingon niining taknaa pakigkitaan ko ang akong amahan ug kon maayo siyag buot kanimo pahibaloon ko ikaw niini. Apan kon may daotang tuyo ang akong amahan kanimo, silotan unta ako sa Ginoo kon dili ko ikaw pahibaloon ug pakagiwon aron makalikay ka. Mag-uban unta kanimo ang Ginoo ingon nga siya nag-uban kaniadto sa akong amahan. Unya kon ako buhi pa, ipakita kanako ang matinud-anong gugma sa Ginoo aron dili ako mamatay. Hinaot pa nga magpabilin ang imong pagsalig sa akong banay hangtod sa hangtod. Unya kon puohon na sa Ginoo ang tanan mong kaaway, hinaot unta nga ang imong banay dili malimot kanako ug panimaslan unta sa Ginoo ang imong mga kaaway.” Unya gipapanumpa pag-usab ni Jonatan si David nga higugmaon siya kay gimahal man niya si David sama sa iyang kaugalingon. Unya si Jonatan miingon kaniya, “Ugma bag-ong subang sa bulan ug pangitaon ka gayod kon dili ka makatambong inigpangaon. Ug sa ikatulo ka adlaw mosamot ang ilang kahingawa kanimo busa moadto ka sa dapit nga imong gitagoan sa una sumala sa atong gikasabotan ug pabilin didto luyo sa tinapok nga bato. Unya ipunting ko ang tulo ka udyong sa kilid niini sama nga may gipana ako. Ug ipakuha ko sa batang lalaki ang udyong. Kon moingon ako sa bata, ‘Kuhaa ang udyong nga anaa sa kilid sa tinumpi nga bato,’ gula ug ngari kanako kay walay peligro. Apan kon moingon ako, ‘Kuhaa ang mga udyong nga anaa sa unahan nimo,’ kagiw kay nagpasabot kana nga palayason ka sa Ginoo. Ug bahin sa atong gikasabotan, ang Ginoo maoy atong saksi hangtod sa hangtod.” Busa mitago si David sa kaumahan. Ug sa pag-abot sa bag-ong subang sa bulan, ang hari mitambong sa bangkite. Sama sa nangaging higayon, didto ang hari molingkod duol sa bungbong. Atbang niya si Jonatan ug sa tupad ni Saul mao si Abner. Apan bakante ang lingkoranan ni David. Apan walay timik si Saul niadtong adlawa kay naghunahuna man siya nga may nahitabo kang David ug nga siya may kalabotan niini busa dili siya hinlo pinasubay sa mga seremonyas. Sa ikaduha ka adlaw sa bag-ong subang, wala gihapon didto si David. Miingon si Saul kang Jonatan nga iyang anak, “Nganong wala man moanhi kagahapon ug karon si David aron pagtambong sa bangkite?” Mitubag si Jonatan kang Saul, “Mihangyo si David kanako nga moadto siya sa Betlehem. Miingon siya, ‘Paadtoa ako kay ang among panimalay maghalad didto sa siyudad ug patambongon ako sa akong igsoon. Busa kon ako nakapahimuot kanimo, tugoti ako pag-adto aron sa pagpakigkita sa akong mga igsoon.’ Tungod niini, wala siya makaanhi.” Unya nasuko pag-ayo si Saul kang Jonatan ug miingon kaniya, “Anak ka sa daotan ug masupilong babaye! Gipakaingon mo ba nga wala ako masayod nga gipalabi mo si David ug gipakaulawan mo ang imong kaugalingon ug ang imong inahan? Kay samtang buhi si David, mamiligro ka ug dili matigayon ang imong gingharian. Busa ipakuha siya ug dad-a ngari kanako aron patyon.” Unya gitubag ni Jonatan si Saul, “Nganong patyon mo man siya? Unsa may sala niya?” Apan gibangkaw ni Saul si Jonatan busa nasayod siya nga ang iyang amahan disidido gayod sa pagpatay kang David. Busa mitindog si Jonatan nga nasuko pag-ayo ug wala mokaon sa ikaduha nga adlaw sa bag-ong subang sa bulan kay naguol siya tungod kang David kay gipakaulawan man si David sa iyang amahan. Sa pagkabuntag miadto si Jonatan sa kaumahan aron pagpakigkita kang David sumala sa ilang gikasabotan ug uban kaniya ang usa ka bata. Ug giingnan niya ang bata, “Dagan ug pangitaa ang udyong nga akong ipana.” Sa pagdagan sa bata, gipana niya ang usa ka udyong ngadto sa unahan sa bata. Ug sa pag-abot sa bata sa gitugdonan sa udyong, gisinggitan ni Jonatan ang bata, “Atua pa sa unahan ang udyong.” Unya gitawag niya ang bata, “Pagdali, ayaw pagdugay diha.” Busa gihipos sa bata ang mga udyong ug unya mibalik siya sa iyang agalon. Apan walay kalibotan ang bata sa gikasabotan ni Jonatan ug ni David. Unya gipadala ni Jonatan sa bata ang iyang mga hinagiban ug giingnan niya, “Lakat ug dad-a kining mga hinagiban ngadto sa siyudad.” Sa pagkawala na sa bata, si David mitindog gikan sa kiliran sa tinapok nga mga bato ug unya miluhod siya ug miyukbo sa makatulo. Naghinagkanay si David ug si Jonatan ug naghinilakay hangtod nga nahupay ang kaguol ni David. Unya giingnan ni Jonatan si David, “Lakat nga malinawon sumala sa atong gipanumpaan atubangan ni Yahweh nga maoy atong saksi ug sa atong kaliwatan hangtod sa hangtod.” Unya milakaw si David ug si Jonatan mipauli sa siyudad. Unya miadto si David kang Ahimelec nga pari didto sa Nob. Gisugat siya ni Ahimelec nga nagkurog ug giingnan, “Nganong nag-inusara ka man?” Si David miingon kang Ahimelec, “Gipaanhi ako sa hari alang sa usa ka tuyo ug gipasidan-an ako niya sa dili pagsugilon kang bisan kinsa bahin sa iyang gisugo kanako. Gikasabot ko ang akong mga sakop nga mag-abot kami sa usa ka dapit. Karon unsa may atong makaon diha? Hatagi akog lima ka buok pan o bisag unsang makaon.” Ug mitubag ang pari kang David, “Wala akoy pan nga ordinaryo karon apan aniay sagradong pan. Apan ang makakaon lamang niini mao ang mga batan-on nga wala makahilabot ug babaye karong bag-o.” Ug gitubag ni David ang pari, “Ang tinuod kon paingon kami sa gubat dili kami pahilabton ug babaye. Bisan gani sa mga ordinaryong panaw kinahanglang magbalaan kami ug labi na gayod karon nga kami adunay tuyo.” Busa gihatagan siya sa pari sa sagradong pan nga gikuha na gikan sa atubangan sa Ginoo ug giilisan kini sa bag-ong pan kay wala may laing pan didto gawas niadtong pan nga gihalad ngadto sa Ginoo. Niadtong adlawa may usa sa mga sulugoon ni Saul nga nagbuhat ug tulomanon sa atubangan sa Ginoo. Siya mao si Doeg nga taga-Edomea ug pangulo sa mga bakero ni Saul. Unya miingon si David kang Ahimelec, “Aduna ka bay bangkaw o espada? Wala ko madala ang akong espada o hinagiban kay dinalian man kaayo ang sugo sa hari.” Ug mitubag ang pari, “Ania ang espada ni Goliat, ang Filistihanon nga imong gipatay didto sa Walog sa Ela. Ania giputos kinig panapton luyo sa epod. Kon gusto ka, dad-a kini kay walay laing hinagiban dinhi.” Ug mitubag si David, “Walay lain nga sama niana. Ihatag kana kanako.” Unya milikay si David kang Saul ug miadto kang Akis, ang hari sa Gat. Ang mga sulugoon ni Akis miingon, “Dili ba mao man kini siya si David, ang hari sa Israel nga ilang giawitan sa ilang pagsayaw, ‘Si Saul nakapatay ug linibo lamang apan si David tinagpulo ka libo’?” Kining mga pulonga gitanom ni David sa iyang kasingkasing ug nahadlok siya pag-ayo kang Akis. Busa giusab niya ang iyang panlihok atubangan nila ug nagpakaaron-ingnon siya nga buang. Gipamatikan niya ang mga sira sa ganghaan ug gipatabisay niya ang iyang laway diha sa iyang bungot. Unya miingon si Akis sa iyang mga sulugoon, “Nakita ninyo nga buang ang tawo unya nganong gidala man ninyo siya nganhi kanako? Daghan na akog tawong buang busa ayaw na kana ninyo siya dad-a nganhi. Dili mahimo nga pasak-on ko siya sa akong balay.” Unya si David mibiya sa Gat ug mikagiw ngadto sa langub sa Adulam. Sa pagkasayod niini sa iyang mga igsoon ug sa tibuok panimalay sa iyang amahan, miadto sila kaniya. Unya ang tanan nga nagkalisodlisod ug ang mga utangan ug ang mga diskontento mitipon kaniya ug siya nahimo nilang pangulo. Mga 400 sila ka tawo. Gikan didto, miadto si David sa Mispa sa Moab ug giingnan niya ang hari sa Moab, “Hangyoon ko ikaw nga papuy-on nimo dinhi ang akong amahan ug ang akong inahan hangtod nga mahibaloan nako ang kabubut-on sa Dios kanako.” Busa ang amahan ug ang inahan ni David didto nagpuyo sa balay sa hari sa Moab samtang si David didto sa langub. Apan giingnan siya ni propeta Gad, “Ayaw pagpabilin dinhi sa langub. Lakaw ngadto sa Juda.” Busa mibiya si David sa langub ug miadto sa lasang sa Heret. Usa niana ka adlaw, si Saul naglingkod ubos sa kahoy nga tamarisko didto sa bungtod sa Gibeah. Nagbitbit siya sa iyang bangkaw ug gilibotan siya sa iyang mga sakop. Unya nakabalita si Saul nga may nakakita kang David ug sa iyang mga tawo. Busa giingnan ni Saul ang iyang mga sakop, “Pamati, kamong mga sakop sa banay ni Benjamin! Hatagan ba kamog mga uma ug mga parasan ni David? Himoon ba kamo niyang mga pangulo sa iyang mga sundalo tungod sa inyong pagbudhi kanako? Walay usa kaninyo nga mipahibalo kanako nga ang akong anak nakig-abin kang David. Walay nahingawa bahin kanako o misulti kanako nga si David nga usa sa akong mga sakop naninguha sa pagpatay kanako ug ang akong anak nagdasig kaniya.” Unya mitubag si Doeg nga taga-Edomea nga diha uban sa mga sulugoon ni Saul, “Nakita ko si David nga miadto sa Nob, ngadto kang Ahimelec nga anak ni Ahitub. Si Ahimelec nagpakisayod sa Ginoo kon unsay iyang kabubut-on alang kang David. Gihatagan niya si David ug pagkaon ug gihatag usab niya ang espada ni Goliat nga Filistihanon.” Busa gipatawag ni Saul si Ahimelec, ang pari nga anak ni Ahitub ug ang uban niyang mga paryenti nga mga pari usab sa Nob. Ug silang tanan miatubang sa hari. “Pamati, Ahimelec!” Si Saul miingon. Ug mitubag si Ahimelec, “Oo, Kamahalan.” Miingon si Saul kaniya, “Nganong nakig-abin ka man kang David sa iyang laraw pagsukol kanako? Nganong gihatagan mo man siyag pagkaon ug espada ug nagpakisayod ka man sa kabubut-on sa Dios alang kaniya ug tungod niini misukol siya ug nag-atang kanako?” Si Ahimelec mitubag sa hari, “Kinsa may sulugoon nga mas matinud-anon kanimo kay ni David nga imong umagad, ang pangulo sa imong mga sinaligan ug gitamod sa imong banay? Dili kini ang unang higayon nga ako nagpakisayod sa Ginoo bahin kaniya. Ayaw pakasad-a kining imong sulugoon o ang tanang sakop sa banay sa akong amahan kay kining imong sulugoon walay kasayoran bahin niining butanga.” Ug miingon ang hari, “Patyon ko ikaw, Ahimelec, ug ang tanang sakop sa banay sa imong amahan kay sila usab nakig-abin man kang David.” Unya giingnan sa hari ang guwardiya nga duol kaniya, “Patya ang mga pari sa Ginoo kay sila usab mga kaabin ni David ug nasayod sila nga siya milayas apan wala ako nila pahibaw-a niini.” Apan ang mga guwardiya sa hari nagdumili sa pagpatay sa mga pari sa Ginoo. Unya miingon ang hari kang Doeg, “Ikaw maoy mopatay niining mga pari.” Ug gipamatay ni Doeg ang mga pari. Niadtong adlawa 85 ka mga pari nga nagsul-ob ug epod ang iyang napatay. Gihurot niyag pamatay ang mga lumolupyo sa Nob, ang siyudad sa mga pari. Gipamatay niya ang kalalakin-an, kababayen-an, ang kabataan ug mga masuso lakip ang mga baka, mga asno ug mga karnero. Apan si Abiatar, usa sa mga anak ni Ahimelec nga anak ni Ahitub, nakalayas ug miadto kang David. Gisuginlan niya si David nga gipapatay ni Saul ang mga pari sa Ginoo. Ug giingnan ni David si Abiatar, “Sa dihang nakita ko si Doeg didto niadtong adlawa nakahibalo na ako nga sultihan gayod ni Doeg si Saul. Busa akoy nakaingon sa kamatayon sa tanang sakop sa banay sa imong amahan. Pabilin uban kanako ug ayaw kahadlok kay ang buot mopatay kanako buot usab mopatay kanimo. Walay kadaot nga mahitabo kanimo samtang uban ka kanako.” Unya may nagsugilon kang David nga gisulong sa mga Filistihanon ang Kela ug gipangawat nila ang mga bag-ong ani nga trigo. Busa nagpakisayod si David sa Ginoo, “Adtoon ko ba ug sulongon ang mga Filistihanon?” Ug miingon ang Ginoo kang David, “Lakat ug sulonga ang mga Filistihanon ug luwasa ang Kela.” Apan giingnan si David sa iyang mga sakop, “Bisag ania kita sa Juda, nangahadlok na kami. Unsa pa kaha kon moadto kita sa Kela aron pagsulong sa mga Filistihanon?” Busa nagpakisayod si David pag-usab sa Ginoo ug giingnan siya sa Ginoo “Adtoa ang Kela kay itugyan ko kanimo ang mga Filistihanon.” Ug si David ug ang iyang mga tawo miadto sa Kela ug nakig-away sila sa mga Filistihanon. Daghan silag napatay ug nakailog silag mga baka. Busa naluwas ni David ang mga lumolupyo sa Kela. Sa pagkagiw ni Abiatar nga anak ni Ahimelec ngadto kang David didto sa Kela, gidala niya ang epod. May nakabalita kang Saul nga si David atua sa Kela. Ug miingon si Saul, “Gitugyan na gayod siya sa Dios kanako kay misulod man siya sa usa ka lungsod nga kinutaan ug may mga ganghaan nga rehas nga puthaw.” Unya gimandoan niya ang iyang mga sakop sa pagsulong sa Kela. Nasayod si David nga si Saul naglarawg daotan batok kaniya busa giingnan niya ang pari nga si Abiatar, “Dad-a nganhi ang epod.” Unya nag-ampo si David, “O Ginoo, Dios sa Israel, nakabalita ako nga si Saul moanhi sa Kela aron paggun-ob sa lungsod tungod kanako nga imong ulipon. Itugyan ba kaha ako sa mga taga-Kela ngadto kang Saul? Moanhi ba gayod si Saul sumala sa akong nabalitaan? O Ginoo, Dios sa Israel, tubaga intawon ako!” Ug miingon ang Ginoo, “Moanhi siya.” “Itugyan ba kaha ako ug ang akong mga sakop ngadto kang Saul?” Si David nangutana. Ug ang Ginoo miingon, “Oo, itugyan ka nila.” Unya si David ug ang iyang mga 600 ka sakop mibiya sa Kela nga walay klaro nga paingnan. Sa pagkasayod ni Saul nga nakalayas si David, wala siya mopadayon pagsulong. Si David mitago didto sa kamingawan sa kabungtoran sa Sip. Nagpadayon pagpangita si Saul kaniya apan wala itugyan sa Dios si David kang Saul. Nahibalo si David nga si Saul nangita kaniya aron siya patyon. Didto si David sa kamingawan sa Sip sa Hures. Niining higayona, si Jonatan nga anak ni Saul miadto kang David didto sa Hures aron pagdasig kaniya uban sa mga pasalig nga panalipdan siya sa Dios. Giingnan niya si David, “Ayaw kahadlok kay ang akong amahan dili makakaplag kanimo. Mahimo kang hari sa Israel ug ako ang mahimo mong luyoluyo. Nasayod niini ang akong amahan.” Unya naghimo silag kasabotan atubangan sa Ginoo. Human niini, nagpabilin si David sa Hures ug mipauli si Jonatan. Unya ang mga lumolupyo sa Sip miadto kang Saul didto sa Gibeah ug giingnan nila si Saul, “Wala ka ba diay mahibalo nga si David atua magtago duol sa among dapit sa langub sa Hures sa bukid sa Hakila sa habagatan sa Jesimon? Busa, Kamahalan, mao man kahay imong tuyo ang pagdakop kaniya, adtoa siya kay amo siyang itugyan kanimo.” Ug miingon si Saul, “Panalanginan unta kamo sa Ginoo kay gikaluy-an man ninyo ako. Lakat kamo ug susiha pa gayod ninyo ug siguroha nga makita ninyo ang dapit nga iyang gitagoan ug pakigkitai usab ang nakakita kaniya kay may nagsugilon kanako nga abtik si David. Busa panid-i ninyo ang tanan niyang tagoanan ug balik kamo kanako kon masiguro na ninyo kini. Unya mouban ako kaninyo ug kon mitipon siya sa linibo ka katawhan sa Juda, pangitaon ko gihapon siya.” Busa nanglakaw sila nga nag-una kang Saul ngadto sa Sip. Niadtong higayona, si David ug ang iyang mga sakop didto na sa kamingawan sa Maon sa yuta sa Araba sa habagatan sa Jesimon. Nagpadayon pagpangita kaniya si Saul ug ang iyang mga sakop. Ug gisuginlan niini si David busa miadto siya sa dakong bato sa kamingawan sa Maon. Sa dihang nakabalita si Saul niini, gipangita niya si David. Miadto si Saul sa pikas nga bahin sa bukid, samtang si David ug ang iyang mga tawo didto usab sa pikas. Nagdali si David aron paglikay kang Saul samtang si Saul ug ang iyang mga sundalo nagkaduol na kang David ug sa iyang mga tawo aron pagdakop kanila. Unya may sinugo nga nagpahibalo kang Saul aron papaulion siya kay misulong ang mga Filistihanon. Busa wala na lamang mopadayon si Saul paggukod kang David ug nakig-away siya sa mga Filistihanon. Busa kadtong batoha gihinganlag Bato nga Gitagoan ni David. Human niini, si David miadto sa Enggadi ug didto na sila mipuyo sa mga kota niini. Unya sa pagbalik ni Saul gikan sa iyang pagpakiggubat sa mga Filistihanon, gibalitaan siya nga si David atua sa kamingawan sa Enggadi. Busa nagpili siyag 3,000 ka tawo sa Israel ug gipangita niya si David didto sa Kabatoan nga Puy-anag Ihalas nga mga Kanding. Unya miadto siya sa mga toril sa karnero nga duol sa agianan diin may langub ug misulod siya niini tungod sa sugo sa lawas. Giingnan si David sa iyang mga tawo, “Ania na ang higayon nga giingon sa Ginoo kanimo nga itugyan niya kanimo ang imong kaaway ug ikaw nay mahibalo unsay buhaton nimo kaniya.” Niining higayona si David ug ang iyang mga tawo naglingkod sulod sa kinasuokan sa langub. Unya mitindog si David ug sa hilom giabisan niya ang bisti ni Saul. Apan human kini mabuhat ni David, nagbasol siya. Giingnan niya ang iyang mga tawo, “Dili buot ang Ginoo nga patyon ko ang akong agalon kay pinili man siya sa Ginoo.” Pinaagi niini, nadani ni David ang iyang mga tawo sa dili pagpatay kang Saul. Unya mitindog si Saul ug mibiya sa langub ug mipadayon sa iyang lakaw. Unya migula usab si David sa langub ug gitawag niya si Saul, “Agalon kong hari!” Ug sa paglingi ni Saul sa iyang luyo, miyukbo si David ug miingon kang Saul, “Nganong nagpadani ka man sa mga sugyot sa mga tawo nga nag-ingon nga daotan akog tuyo kanimo? Karon nasayran mo na gayod nga gitugyan ka na sa Ginoo kanako ug pipila sa akong mga sakop nagsugyot kanako sa pagpatay kanimo. Apan wala ko ikaw patya kay dili ako makaako pagpatay sa akong agalon kay pinili ka man sa Ginoo. Tan-awa, Amahan ko, kining tinabas nga akong gigunitan aron masayod ka nga wala akoy tinguha sa pagbudhi kanimo. Gikan kini sa sidsid sa imong bisti. Wala ako makasala kanimo apan nagtinguha ka sa pagpatay kanako. Ang Ginoo maoy maghukom kanato. Siya maoy maantigong manimalos kanimo tungod sa imong gibuhat batok kanako apan dili ko gayod bakyawon ang akong kamot batok kanimo. Sumala sa karaang panultihon, ‘Ang tawong daotan magbuhat ug daotan!’ Apan dili ako magpasipala kanimo. Tan-awa ug kinsa ang gipangita ug gigukod sa hari sa Israel. Usa ka patay nga iro! Usa ka pulgas! Ang Ginoo ray maghukom kanato kay siya ang manalipod ug magluwas kanako gikan kanimo.” Human makasulti si David niini, si Saul miingon, “Ikaw ba kana, David, anak ko?” Ug mihilak si Saul. Miingon siya kang David, “Mas matarong ka pa kay kanako kay gibaslan mo mag maayo ang akong pagkadaotan. Gipakita mo ang imong kaayo kanako kay wala mo man ako patya bisag gitugyan ako sa Ginoo nganha kanimo. Mahitabo ba gud nga ang usa ka tawo nga makahigayon pagpatay sa iyang kaaway dili mopatay kaniya? Gantihan ka unta sa Ginoo sa kaayo nga gipakita mo kanako niining adlawa. Karon nasayod ako nga ikaw mahimo gayong hari ug nga ang gingharian sa Israel malig-on ubos sa imong pagdumala. Busa ipanumpa kanako sa ngalan sa Ginoo nga dili mo pamatyon ang akong mga kaliwat ug dili nimo wagtangon ang akong ngalan gikan sa banay sa akong amahan.” Ug nanumpa si David. Human niini mipauli si Saul apan si David ug ang iyang mga tawo mibalik sa ilang tagoanan. Unya namatay si Samuel ug nagtigom ang tanang mga Israelita ug nagbangotan alang kaniya. Gilubong nila siya didto sa iyang puloy-anan sa Rama. Unya miadto si David sa kamingawan sa Paran. Didto may tawo nga taga-Maon nga may negosyo sa Carmel. Dato siya kaayo ug aduna siyay 3,000 ka karnero ug 1,000 ka kanding. Niining higayona nanupi siya sa iyang mga karnero didto sa Carmel. Si Nabal ang iyang ngalan ug ang iyang asawa mao si Abigail, usa ka babaye nga masinabuton ug maanyag, apan si Nabal bastos ug daotag batasan. Kaliwat siya ni Caleb. Samtang didto si David sa kamingawan, nakabalita siya nga si Nabal nanupi sa iyang mga karnero. Busa nagsugo si David ug napulo ka batan-on ug giingnan niya sila, “Ngadto kamo sa Carmel ug ingna si Nabal nga nangomusta si David kanimo. Ug ingna ninyo siya, ‘Ang kalinaw maimo unta ug sa imong banay ug sa tanan nga anaa kanimo. Nakabalita ako nga imong gipatupihan ang imong mga karnero. Nahiari diri ang mga magbalantay sa imong mga karnero ug wala namo sila unsaa ug wala sila kawad-i bisag unsa samtang diri sila sa Carmel. Pangutan-a sila ug sultihan ka nila sa tanan. Abiabiha kining mga batan-on nga akong mga sinugo kay pista man karon. Hatagi kutob sa imong mahimo kining imong mga sulugoon ug ang imong anak nga si David.’” Sa pag-atubang sa mga batan-on nga sinugo ni David, ilang gisultihan si Nabal niini sa ngalan ni David unya naghulat silag tubag. Unya gitubag ni Nabal ang mga sinugo ni David, “Kinsa man kini si David? Kinsa man kining anak ni Jesse? Karong panahona daghang mga sulugoon ang milayas gikan sa ilang mga agalon. Nganong ihatag ko man ang akong pan ug ang akong tubig ug ang akong karne nga gitagana ko sa akong mga manunupi sa mga karnero ug ipakaon kini sa mga tawo nga wala ko gani hisayri kon taga diin?” Busa namauli ang mga sinugo ni David ug gisuginlan nila si David niining tanan. Ug miingon si David sa iyang mga sakop, “Andama ang inyong mga espada.” Busa ang tagsatagsa kanila nagkuha sa iyang espada ingon man si David. Mga 400 ka tawo ang mikuyog kang David samtang nagpabilin ang 200 ka tawo aron pagbantay sa ilang kasangkapan. Apan usa sa mga batan-on ang mibalita kang Abigail, ang asawa ni Nabal, “Si David nagsugog mga tawo gikan sa kamingawan aron pagpangomusta sa among agalon apan iya hinuon silang giinsulto. Maayo kaayo kanamo ang mga tawo ug wala kami pasipad-i ug walay nakulang kanamo samtang didto kami sa kaumahan sa panahon nga amo silang gikauban. Gipanalipdan kami nila sa adlaw ug sa gabii samtang nagbantay kami sa mga karnero. Hunahunaa kini pag-ayo ug himoa ang angay nga buhaton. Makadaot kini sa atong agalon ug sa iyang banay. Daotan siya kaayo ug dili mamati kang bisan kinsa.” Busa midali si Abigail pagkuhag 200 ka buok pan, duha ka sudlanan nga panit nga puno ug bino ug lima ka karnero nga inihaw ug lima ka bakid nga bugas, 100 ka pungpong nga ubas ug 200 ka torta nga hinimo gikan sa bunga sa igera ug gikarga kini sa mga asno. Ug giingnan niya ang iyang mga batan-ong sulugoon, “Una kamo kanako kay mosunod ako kaninyo.” Apan wala niya sultihi ang iyang bana mahitungod niini. Unya sa paglugsong ni Abigail nga nagsakay sa asno gikan sa bukid gikasugat niya si David ug ang iyang mga tawo. Nakaingon si David sa iyang kaugalingon, “Anugon lang ang akong pagbantay sa kabtangan ni Nabal didto sa kamingawan nga tungod niini wala siya kawad-i bisag unsa apan gibaslan niya akog daotan. Silotan unta ako sa Dios ug labaw pa niana kon inigkabuntag may magpabiling lalaki kanila nga buhi!” Sa pagkakita ni Abigail kang David, midali siya pagkanaog sa asno ug miluhod siya sa atubangan ni David. Miluhod siya sa tiilan ni David ug miingon, “Ako maoy pakasad-a! Tugoti ako sa pagpakigsulti kanimo ug pamatia intawon ang isulti niining ubos mong sulugoon. Ayaw lag tagda kining daotang tawo nga si Nabal kay buangbuang kana siya sumala sa iyang ngalan nga Nabal. Apan wala ako makakita sa mga batan-on nga imong gisugo. Busa ipanumpa ko kanimo sa ngalan sa buhi nga Ginoo nga silotan gayod ang tanang mga kaaway nga buot mopasipala kanimo ingon man si Nabal. Aniay mga gasa nga akong gidala. Ihatag kini sa imong mga sakop. Pasayloa intawon kining imong sulugoon sa bisan unsang sayop nga iyang nahimo. Ang Ginoo maghimo kanimong hari ug ingon man sa imong mga kaliwat kay nakiggubat man ikaw alang kaniya ug walay daotan nga modangat kanimo samtang buhi ka pa. Kon may makigbatok ug maninguha sa pagpatay kanimo, panalipdan ka gayod sa Ginoo nga imong Dios apan isalikway sa Ginoo sama sa bato nga gilambuyog ang imong kaaway. Unya kon matuman na ang tanang maayo nga gisaad sa Ginoo kanimo ug mahimo ka nang hari sa Israel, wala ka unyay kagul-an o basolan kay wala ka man magpatay sa wala lamay hinungdan aron ikaw makapanimalos. Unya kon panalanginan ka na sa Ginoo, hinumdomi kining imong ulipon.” Unya si David miingon kang Abigail, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel nga nagpadala kanimo nganhi kanako niining adlawa aron pagpakigkita kanako! Dalaygon ang imong gibuhat ug bulahan ka kay ikaw may nakapugong kanako sa pagpatay ug sa pagpanimalos. Kay ipanumpa ko sa ngalan sa buhing Dios sa Israel nga nagpugong kanako sa pagpasipala kanimo, nga kon wala ka pa modali sa pag-anhi aron sa pagpakigkita kanako, ugma unta sa buntag hutdon ko pagpamatay si Nabal ug ang tanan niyang sakop.” Unya gidawat ni David ang gigasa ni Abigail kaniya ug giingnan niya si Abigail, “Pauli sa inyo nga malinawon ug matuman ang imong gipangayo.” Unya sa paghiuli ni Abigail, nakaplagan niya si Nabal nga nagbangkiteg dako nga buhaton lamang sa usa ka hari. Nagmalipayon siya pag-ayo ug labihang huboga ug tungod niini nagpakahilom lamang si Abigail hangtod sa pagkasunod adlaw. Sa pagkabuntag, sa gihuwasan na sa kahubog si Nabal, gisultihan siya ni Abigail sa tanan ug giataki siya sa kasingkasing ug mitikig. Unya napulo ka adlaw sukad niadtong higayona, gikastigo sa Ginoo si Nabal ug namatay si Nabal. Sa pagkabalita ni David nga patay na si Nabal, miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo nga nanimalos kang Nabal sa iyang pagpakaulaw kanako ug nagpalikay kanako sa paghimog daotan! Gisilotan na gayod sa Ginoo ang pagkadaotan ni Nabal.” Unya nagpadala si David ug mga sinugo aron pagsulti kang Abigail nga buot siya nga mangasawa kaniya. Ug sa pag-abot sa mga sinugo didto sa Carmel, giingnan nila si Abigail, “Gipaanhi kami ni David aron pagkuha kanimo kay buot siyang mangasawa kanimo.” Ug si Abigail mitindog ug miyukbo ug miingon, “Alagad ako niya ug andam sa paghugas sa tiil sa mga sulugoon sa akong agalon.” Unya mikabayo si Abigail sa usa ka asno ug uban sa iyang lima ka sulugoong babaye misunod siya sa mga sinugo ni David ug nahimo siyang asawa ni David. Gipangasawa usab ni David si Ahinoam nga taga-Jezreel ug siya ug si Abigail nahimo nga iyang mga asawa. Gikuha ni Saul si Mical nga iyang anak nga asawa ni David ug gipaasawa niya kang Paltiel nga anak ni Lais nga taga-Galim. Unya ang mga taga-Sip miadto kang Saul didto sa Gibeah ug giingnan nila siya, “Wala ka ba masayod nga si David atua magtago sa bungtod sa Hakila sa sidlakan sa Jesimon?” Busa miadto si Saul paingon sa kamingawan sa Sip inubanan sa 3,000 ka piniling mga sundalo sa Israel aron sa pagpangita kang David. Ug nagkampo si Saul sa bungtod sa Hakila nga nag-ubay sa dalan sa silangan sa Jesimon. Apan nagpabilin si David didto sa kamingawan. Ug sa pagkasayod niya nga si Saul nagpadulong sa kamingawan aron pagdakop kaniya, nagsugo si David ug mga espiya ug nasayran niya nga tinuod gayong miabot si Saul. Unya miadto si David sa dapit diin nagkampo si Saul. Unya nakita niya nga namahulay si Saul ug si Abner nga anak ni Ner, ang pangulo sa kasundalohan ni Saul. Naghigda si Saul nga gilibotan sa iyang mga sundalo. Unya giingnan ni David si Ahimelec nga Hitihanon ug si Abisai nga igsoon ni Joab (si Seruia maoy ilang inahan), “Kinsay mouban kanako ngadto sa kampo ni Saul?” Si Abisai miingon, “Mouban ako.” Busa sa pagkagabii, si David ug si Abisai miadto sa gikampohan ni Saul ug nakita nila si Saul nga natulog didto sa taliwala sa kampo. Ang iyang bangkaw giugbok diha sa iyang ulohan ug si Abner ug ang iyang mga sundalo nangatulog usab libot kaniya. Unya giingnan ni Abisai si David, “Gitugyan na sa Dios kanimo niining adlawa ang imong mga kaaway busa tugoti ako nga bangkawon ko siya bisag kausa lamang.” Apan giingnan ni David si Abisai, “Ayaw siya patya kay ang mopatay sa pinili sa Ginoo silotan gayod. Nakasiguro ako nga silotan gayod siya sa Ginoo. Mahimong mamatay siya sa natural nga paagi o sa gubat. Dili motugot ang Ginoo nga pasipad-an ko ang iyang pinili apan kuhaon nato ang iyang bangkaw nga anaa sa iyang ulohan ug ang iyang tibod nga sudlanag tubig ug mamahawa kita.” Busa gikuha ni David ang bangkaw ug ang tibod ug nanglakaw sila. Walay nakakita o nahigmata sa mga sundalo kay gipahinanok man sila sa Ginoo. Unya miadto si David sa tumoy sa pikas nga bukid nga layo na sa gikampohan ni Saul ug gisangpit ni David ang kasundalohan ni Saul ug si Abner nga anak ni Ner, “Abner! Nakadungog ka ba kanako?” Ug mitubag si Abner, “Kinsa kanang nagsinggitsinggit ug nagpukaw sa hari?” Miingon si David kang Abner, “Dili ba ikaw man ang giilang maayong laki sa tibuok Israel? Unya nganong wala man nimo bantayi ang hari nga imong agalon? May usa ka tawo nga mianha dinha aron pagpatay unta sa hari nga imong agalon. Dili maayo kining imong gibuhat. Angay kang patyon kay wala man nimo bantayi ang imong agalon, ang pinili sa Ginoo. Karon susiha ang bangkaw sa hari ug ang tibod nga may tubig nga diha sa iyang ulohan.” Nakaila si Saul sa tingog ni David ug miingon siya, “Ikaw ba kana, David, anak ko?” Ug mitubag si David, “Oo, ako, Kamahalan. Nganong gilutos mo man ako? Unsa may akong sala? Busa, Kamahalan, pamatia ang isulti ko kanimo. Kon ang Ginoo maoy nag-aghat kanimo sa paglutos kanako, hinaot unta nga dawaton niya ang usa ka halad. Apan kon mga tawo ang nag-aghat, tunglohon unta sila sa Ginoo kay gihinginlan ako nila niining adlawa aron ako hikawan sa panulondon gikan sa Ginoo. Sila miingon, ‘Lakaw ug pag-alagad sa laing dios.’ Ayaw ako ipapatay didto sa langyaw nga yuta halayo sa Ginoo. Nganong ang hari sa Israel moanhi man aron sa pagpatay ug usa ka pulgas nga sama kanako? Nganong gukdon man ako niya sama sa usa ka ihalas nga langgam?” Unya miingon si Saul, “Nakasala ako! David, anak ko, pauli kay dili ko na ikaw pasipad-an kay gimahal man nimo ang akong kinabuhi. Sa pagkatinuod, sama ako sa buang ug dako kaayo ang sala nga akong nabuhat.” Ug si David miingon, “Ania ang imong bangkaw, Kamahalan! Ipakuha kini sa usa ka batan-on diha. Gantihan sa Ginoo ang pagkamatarong ug pagkamatinud-anon sa tagsatagsa ka tawo kay gitugyan ka unta sa Ginoo kanako niining adlawa apan wala ko ikaw hilabti kay pinili ka man sa Ginoo. Hinaot unta nga ingon nga giampingan ko ang imong kinabuhi niining adlawa, ampingan usab unta sa Ginoo ang akong kinabuhi ug luwason niya gikan sa tanang katalagman.” Unya si Saul miingon kang David, “Bulahan ka, David, anak ko! Daghan ang imong mabuhat ug magmalampuson ka niining tanan.” Unya si David mipadayon sa iyang panaw ug si Saul mipauli. Miingon si David sa iyang kaugalingon, “Moabot gayod ang adlaw nga mapatay ako ni Saul. Mas maayo pa nga mokagiw ako ngadto sa yuta sa mga Filistihanon. Pul-an na unya si Saul sa pagsigig gukod kanako dinhi sa Israel ug makalingkawas ako kaniya.” Busa si David, uban sa 600 niya ka ginsakpan, miadto kang Akis nga anak ni Maok, ang hari sa Gat. Si David mitipon kang Akis didto sa Gat. Uban ni David ang iyang mga sakop ug ang ilang mga banay ug ang duha niya ka asawa nga si Ahinoam nga taga-Jezreel ug si Abigail nga taga-Carmel, ang biyuda ni Nabal. Sa pagkabalita ni Saul nga milayas si David ngadto sa Gat, wala na siya moapas kaniya. Unya si David miingon kang Akis, “Kon gikahimut-an mo ako, hatagi akog usa sa mga lungsod sa imong gingharian aron adto ako mopuyo kay dili ako takos nga mopuyo uban kanimo niining harianong siyudad.” Ug niadtong adlawa gihatag ni Akis kang David ang Ziklag busa ang Ziklag napanag-iya sa mga hari sa Juda hangtod karon. Mipuyo si David didto sa yuta sa mga Filistihanon sulod sa usa ka tuig ug upat ka bulan. Samtang nagpuyo siya didto, gisulong ni David ug sa iyang mga tawo ang mga Gesurihanon, ang mga Girsihanon ug ang mga Amalekanhon kay kini sila mao may mga lumolupyo niining yutaa sukad pa sa karaang panahon gikan sa Shur hangtod sa utlanan sa Ehipto. Gihurot ni David ug pamatay ang mga lumolupyo ug wala gayoy gibiling buhi, lalaki man o babaye. Gipanguha niya ang mga karnero, mga baka, mga asno, mga kamelyo ug mga bisti ug gidala niya kini ngadto kang Akis. Inigpangutana ni Akis kang David, “Diin ka man manulong karon?” si David moingon, “Sa Negeb sa Juda” o “Sa Negeb sa Jerameel” o “Sa Negeb sa Kena.” Gihurot gayod pagpatay ni David ang mga lumolupyo aron walay makabalita sa Gat mahitungod sa iyang gibuhat. Mao kini ang iyang nabatasang buhaton samtang didto siya mitipon sa mga Filistihanon. Si Akis misalig kang David kay nagtuo man siya nga si David gidumtan gayod pag-ayo sa katawhan sa Israel busa magpabilin siyang ulipon niya. Niadtong panahona nagtigom ang kasundalohang Filistihanon aron sa pagpakiggubat sa Israel. Ug giingnan ni Akis si David, “Kinahanglan nga ikaw ug ang imong mga sakop mouban kanako sa panggubatan.” Si David miingon kang Akis, “Maayo hinuon aron makita mo unsay mahimo niining imong ulipon.” Si Akis miingon, “Maayo kay himoon ko ikaw nga akong badigard sa tibuok kong kinabuhi.” Niining higayona, patay na si Samuel ug ang tanang katawhan sa Israel human nang nagbangotan tungod kaniya ug nalubong na nila siya didto sa iyang siyudad sa Rama. Nahinginlan na ni Saul gikan sa Israel ang tanang tigkonsulta ug mga espiritu ug mga salamangkero. Nagtigom ang mga Filistihanon ug unya nagkampo sila sa lungsod sa Sunem. Sa laing bahin, gitigom usab ni Saul ang tanang mga Israelita ug nagkampo sila sa bukid sa Gilboa. Sa pagkakita ni Saul sa kasundalohan sa mga Filistihanon, nalisang siya pag-ayo. Sa dihang nagpakisayod si Saul sa Ginoo, wala siya tubaga bisag pinaagi na lang sa damgo o sa Urim o sa mga propeta. Miingon si Saul sa iyang mga sulugoon, “Pangitai ako ninyog babaye nga tigkonsulta ug mga espiritu nga akong kapangutan-an.” Ug miingon kaniya ang iyang mga sulugoon, “Adunay tigpakigsultig mga espiritu didto sa Endor.” Busa nagtakuban si Saul ug nagsul-ob siyag laing bisti. Sa pagkagabii, miadto siya sa Endor kinuyogan ug duha ka lalaki. Miadto sila sa tigkonsulta ug mga espiritu ug giingnan niya, “Ipakita kanako ang umaabot pinaagi sa usa ka espiritu ug paduola kanako ang espiritu sa tawo nga akong hinganlan.” Miingon kaniya ang babaye, “Nasayod ka tingali sa gibuhat ni Saul. Gipapatay niya ang mga tigkonsulta ug mga espiritu ug ang mga salamangkero sa Israel. Nganong inyo man akong laangon aron ipapatay?” Apan nanumpa kaniya si Saul sa ngalan sa Ginoo, “Ipanumpa ko nga dili ka unsaon tungod niining butanga.” Unya ang babaye miingon, “Kinsa may akong sangpiton?” Miingon siya, “Paanhia ang espiritu ni Samuel.” Sa pagkakita sa babaye kang Samuel, misiyagit siya ug giingnan niya si Saul, “Nganong gilimbongan mo man ako? Si Saul ka man diay!” Ang hari miingon kaniya, “Ayaw kahadlok! Unsa may imong nakita?” Mitubag siya, “Nakita ko ang usa ka espiritu nga mitungha gikan sa yuta.” Nangutana si Saul, “Unsa may iyang panagway?” Ug ang babaye miingon, “Usa ka tigulang nga lalaki nga nagkupo.” Ug si Saul nakasabot nga kadto mao si Samuel ug miluhod siya ug miyukbo agig pagtahod. Unya miingon si Samuel kang Saul, “Nganong imo man akong gitugaw ug gipabalik sa kalibotan?” Mitubag si Saul, “Nahasol ako pag-ayo kay gisulong ako sa mga Filistihanon ug gibiyaan na ako sa Dios ug dili na siya motubag sa akong mga pag-ampo o pinaagi sa mga propeta o bisag pinaagi lang unta sa damgo. Busa gipatawag ko ikaw aron sultihan mo ako sa angay kong buhaton.” Ug si Samuel miingon, “Nganong mangutana ka pa man kanako nga gibiyaan ka na man sa Ginoo ug nahimong kaaway niya? Gituman sa Ginoo kanimo ang iyang giingon kanako nga kuhaon niya ang gingharian gikan kanimo ug ihatag niya kini kang David. Kay wala ka man motuman sa sugo sa Ginoo ug nagdumili ka sa pagpuo sa mga Amalekanhon ug sa ilang kahayopan, gihimo kini sa Ginoo kanimo. Dugang pa niini, ikaw ug ang Israel itugyan sa Ginoo ngadto sa mga Filistihanon. Ug ugma ikaw ug ang imong mga anak motipon na kanako. Itugyan usab sa Ginoo ang tanang kasundalohan sa Israel ngadto sa mga Filistihanon.” Unya dihadiha natumba si Saul ug nahapla sa yuta uban sa tumang kahadlok tungod sa gisulti ni Samuel. Wala na siyay umoy kay wala man siyay kaon sa tibuok adlaw ug gabii. Ang babaye miduol kang Saul ug sa pagtan-aw niya nga nalisang si Saul, miingon siya, “Ania ang imong sulugoon nga nakatuman na sa gisugo kanako sa walay pagsapayan unsay akong dangatan. Busa pamatia usab ang isulti niining imong ulipon. Tugoti nga dulotan ko ikawg pagkaon aron mabaskog ka ug makapadayon sa imong panaw.” Midumili si Saul sa pagkaon ug miingon, “Dili ko mokaon.” Apan gipugos siya sa iyang mga opisyal ug sa babaye busa miuyon siya. Unya mibangon siya ug milingkod sa higdaanan. Ang babaye may pinatambok nga nating baka sa iyang balay ug gidali niya kini pag-ihaw ug nagmasa siyag harina ug naghimog pan nga walay patubo. Unya gidulot niya kini kang Saul ug sa iyang mga opisyal ug nangaon sila. Unya nanglakaw sila nianang gabhiona. Nagtigom ang kasundalohang Filistihanon didto sa Afek ug nagkampo usab ang mga Israelita didto sa tubod dapit sa Jezreel. Samtang nagmartsa ang mga opisyal sa kasundalohang Filistihanon uban sa ginatos ug sa linibo ka sundalo, nagmartsa usab si David ug ang iyang kasundalohan didto sa luyo uban kang Akis. Unya miingon ang mga opisyal nga Filistihanon, “Unsa may gibuhat niining mga Hebreo dinhi?” Mitubag si Akis, “Kini mao si David, sulugoon ni Saul nga hari sa Israel. Dugay na siyang mitipon kanako ug sukad sa iyang pagtipon kanako, wala gayod siya magbuhat ug daotan.” Apan nangasuko kang Akis ang mga opisyal nga Filistihanon ug miingon, “Papaulia kanang tawhana kay dili maayo nga mouban siya sa panggubatan. Tingalig unayon kita niya aron kahimut-an siya sa iyang agalon. Dili ba kini mao man ang David nga sa ilang panagsayaw ilang giawitan ug, ‘Si Saul nakapatay ug linibo, apan si David tinagpulo ka libo’?” Unya gitawag ni Akis si David ug giingnan, “Saksi ang buhing Dios sa Israel nga nagmatinud-anon ka kanako ug alang kanako maayo unta nga mouban ka sa panggubatan kay sukad nga mitipon ka kanako wala kay daotang nahimo. Apan ang mga opisyal dili mouyon nga mouban ka. Busa pauli na lamang nga malinawon aron dili masuko kining mga opisyal.” Ug miingon si David kang Akis, “Apan unsa may akong nabuhat? Unsa may nahinawayan mo kanako nga dili mo man ako paubanon sa pagpakiggubat sa imong mga kaaway, Kamahalan?” Gitubag siya ni Akis, “Wala akoy nahinawayan kanimo. Sama ka sa usa ka anghel sa Dios apan dili buot ang mga opisyal nga mouban ka sa panggubatan. Busa ugma sa sayo sa buntag, pauli uban sa imong mga sakop.” Busa sayo sa buntag migikan si David ug mipauli ngadto sa yuta sa mga Filistihanon. Apan ang mga Filistihanon miadto sa Jezreel. Sa ikatulo nga adlawng panaw ni David ug sa iyang mga tawo, miabot sila sa Ziklag ug nasayran nila nga gisulong sa mga Amalekanhon ang Negeb ug ang Ziklag. Nailog sa mga Amalekanhon ang Ziklag ug ila kining gisunog. Gipamihag nila ug gidala ang tanang babaye apan wala gayod kanilay gipatay. Ug sa paghiabot ni David ug sa iyang mga tawo didto sa siyudad, nakita nila nga gisunog gayod ang siyudad ug gipamihag ang ilang mga asawa ug mga anak. Busa nagminatay si David ug ang iyang mga tawo hangtod nga nawad-an silag umoy. Nahiapil pagkabihag ang duha ka asawa ni David, si Ahinoam nga taga-Jezreel ug si Abigail, ang biyuda ni Nabal nga taga-Carmel. Hilabihang guola ni David kay ang mga tawo nakahunahuna man sa pagbato kaniya tungod sa ilang kaguol sa ilang mga anak. Apan misalig si David sa Ginoo nga iyang Dios. Unya giingnan ni David si Abiatar, ang pari nga anak ni Ahimelec, “Dad-a ngari ang epod.” Busa gidala kini ni Abiatar. Ug nagpakisayod si David sa Ginoo, “Gukdon ko ba ang mga tawo nga naghimog kadaot?” Mitubag ang Ginoo, “Gukda kay hiapsan mo gayod sila ug mabawi mo ang mga binihag.” Busa gigukod sila ni David ug sa 600 ka mga sakop niya hangtod nga miabot sila sa Suba sa Besor diin nagpabilin ang uban niyang sakop. Apan mipadayon si David sa iyang paggukod uban sa iyang 400 ka sakop kay nagpabilin man ang 200 nga dili na makasugakod paglabang sa Suba sa Besor. Unya nakakita silag usa ka Ehiptohanon didto sa uma ug gidala nila siya ngadto kang David. Gipakaon ug gipainom nila siya. Gihatagan nila siyag usa ka buok torta nga hinimo gikan sa bunga sa igera ug duha ka pungpong nga ubas. Human siya makakaon, naulian siya kay wala diay siya makakaon ug makainom sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. Unya si David miingon kaniya, “Kang kinsa ka mang sakop ug taga diin ka man?” Mitubag siya, “Usa ako ka batan-ong Ehiptohanon, sulugoon sa usa ka Amalekanhon. Gibiyaan ako sa akong agalon kay nasakit ako tulo ka adlaw na karon. Gisulong namo ang Negeb sa Keret, ang Negeb nga sakop sa Juda ug ang Negeb sa Caleb ug gisunog namo ang Ziklag.” Giingnan siya ni David, “Tultoli ako sa gikampohan niining mga tawhana.” Ug siya miingon, “Ipanumpa kanako sa ngalan sa Dios nga dili mo ako patyon ug itugyan ngadto sa akong agalon ug tultolan ko ikaw sa gikampohan nila.” Sa pag-abot nila sa gikampohan sa mga Amalekanhon, nakita ni David nga daghan sila kaayo. Nagkombira ug nagsayaw sila kay daghan man silag inilog gikan sa mga Filistihanon ug sa Juda. Gipamatay sila ni David gikan sa pagpamanagbanag hangtod sa pagkakilomkilom na sa sunod adlaw. Wala gayoy nakalingkawas kanila gawas lamang sa 400 ka Amalekanhon nga nagsakay ug kamelyo ug nakaikyas. Nabawi ni David ang tanang butang nga nasakmit sa mga Amalekanhon lakip ang iyang duha ka asawa. Wala gayoy nakulang bisag unsa; ang tanang mga anak sa iyang mga sakop nabawi ni David. Nailog usab ni David ang panon sa mga kahayopan ug gidala kini sa mga sakop ni David. Ug miingon sila, “Kining tanan inilog ni David.” Sa pagbalik ni David sa Suba sa Besor diin nahibilin ang 200 ka tawo nga wala na makasugakod sa pagkuyog kaniya, ang maong mga tawo misugat kang David ug sa mga sakop nga uban kaniya. Ug sa paghiduol ni David kanila, nangomusta si David kanila. Unya ang mga bagis ug mga bugoy nga mikuyog kaniya miingon, “Kay wala man sila mokuyog kanato, dili ta sila bahinan sa atong mga nailog. Ang ihatag ta kanila mao ra ang ilang mga asawa ug mga anak unya papaulion ta sila.” Apan miingon si David, “Ayaw ninyo kana buhata, mga igsoon ko, kay gihatag kini kanato sa Ginoo. Gihatagan kitag kadaogan batok sa mga kaaway ug walay daotan nga nahitabo kanato. Walay mouyon kaninyo niining paagiha. Kinahanglan nga kadtong miadto sa gubat ug ang nagpabilin aron sa pagbantay sa mga butang parihas ug bahin nga madawat.” Sukad niadtong adlawa gihimo niya kini nga lagda alang sa tibuok Israel. Sa pag-abot ni David sa Ziklag, gipadad-an niyag bahin sa inilog ang iyang mga higala nga mga pangulo sa Juda. Nag-ingon siya, “Aniay gasa alang kaninyo gikan sa among nailog sa mga kaaway sa Ginoo.” Gihatagan usab niya ang didto sa Betel, sa Ramot nga sakop sa Negeb, sa lungsod sa Jatir, sa Aroer, sa Sipmot, sa Estemoa, sa Rakal ug sa mga siyudad sa Jerameel, sa mga siyudad sa mga Kenihanon, sa yuta sa Horma, sa Borasan, sa Atak, sa Hebron ug sa tanang dapit nga giadtoan ni David ug sa iyang mga sakop. Niining higayona naggubat ang mga Filistihanon ug ang Israel didto sa bukid sa Gilboa ug gibuntog sa mga Filistihanon ang mga taga-Israel ug gipamatay sila ug ang uban kanila nanagan. Naapsan sila sa mga Filistihanon ug gipamatay sa mga Filistihanon ang mga anak ni Saul nga sila si Jonatan, si Abinadab ug si Malkisua. Si Saul naapikihan sa panagsangka ug naigo siya sa mga pana sa kaaway ug grabi ang iyang samad. Unya giingnan ni Saul ang tigdala sa iyang mga hinagiban, “Dunggaba ako sa imong espada kay tingali unyag maoy makadunggab kanako kining mga Filistihanon nga wala motuog Dios ug himoon lamang akong kataw-anan.” Apan wala modunggab kaniya ang tigdala sa iyang mga hinagiban tungod sa kahadlok. Busa gikuha ni Saul ang iyang kaugalingong espada ug gidunggab niya ang iyang kaugalingon. Sa pagtan-aw sa tigdala sa iyang mga hinagiban nga patay na si Saul, nag-unay usab siyag dunggab. Busa niadtong adlawa namatay si Saul ug ang iyang tulo ka anak ug ang tigdala sa iyang mga hinagiban ug ang tanan niyang mga sakop. Sa pagkakita sa katawhan sa Israel nga didto sa pikas walog ug ang didto sa tabok sa Suba sa Jordan nga nanagan ang mga kasundalohan sa Israel ug nga si Saul ug ang iyang mga anak patay na, gibiyaan nila ang ilang mga siyudad ug nangagiw usab sila. Unya ang mga Filistihanon maoy mipuli pagpuyo. Sa pagkaugma, sa diha nga ang mga patay gipanghukasan sa mga Filistihanon, nakit-an nila si Saul ug ang tulo niya ka anak nga patay na didto sa Bukid sa Gilboa. Gilunggoan nila ug ulo ni Saul ug ilang gikuhaan siya sa iyang hinagiban. Unya nagsugo silag mga tawo aron pagpahibalo sa tanang Filistihanon ug sa ilang mga diosdios. Gibutang nila ang hinagiban ni Saul didto sa templo ni Astarte ug gibitay nila ang iyang lawas sa kota sa Betsan. Apan sa pagkasayod sa mga lumolupyo sa Jabesgilead sa gibuhat sa mga Filistihanon kang Saul, ang tanang isog nga tawo sa Jabesgilead miadto sa pagkagabii ug gikuha nila ang lawas ni Saul ug sa iyang mga anak ug gidala nila kini sa Jabes ug gisunog. Unya ilang gihipos ang bukog ug gilubong ilalom sa kahoyng tamarisko ug nagpuasa silag pito ka adlaw. Sa patay na si Saul, mipauli si David sa Ziklag human niya malaglag ang mga Amalekanhon ug didto nagpabilin siyag duha ka adlaw. Sa ikatulo nga adlaw miabot ang usa ka tawo gikan sa kampo ni Saul. Gisi ang iyang bisti ug nagkayuta ang iyang ulo. Mihapa siya sa atubangan ni David agig pagtahod. Gipangutana siya ni David, “Diin ka man gikan?” Mitubag siya, “Miikyas ako gikan sa kampo sa mga Israelita.” “Suginli ako sa nahitabo,” miingon si David. Mitubag siya, “Nanibog sa panggubatan ang mga sundalo ug daghan ang nangapukan ug nangamatay lakip si Saul ug ang iyang anak nga si Jonatan.” Ug giingnan ni David ang batan-on nga nagpahibalo kaniya, “Giunsa mo man pagkahibalo nga namatay si Saul ug ang iyang anak nga si Jonatan?” Ang batan-on miingon kaniya, “Didto ako sa Bukid sa Gilboa ug didto nakita ko si Saul nga nag-akbo sa iyang bangkaw ug niining higayona duol na kaayo kaniya ang mga karwahi ug ang mga sundalong nagkabayo. Ug sa paglingi niya sa iyang luyo, hikit-an niya ako ug iya akong gitawag. ‘Unsa may isugo mo kanako?’ miingon ako. Ug gipangutana ako niya, ‘Kinsa ka man?’ Ug gitubag ko siya, ‘Amalekanhon ako.’ Giingnan ako niya, ‘Dali ngari ug patya ako kay nag-antos ako sa kasakit.’ Busa gipatay ko siya kay gituohan ko man nga dili na siya mabuhi. Unya gikuha ko ang korona nga didto sa iyang ulo ug ang pulseras nga didto sa iyang bukton ug gidala ko kini kanimo, sir.” Unya gigisi ni David ang iyang bisti. Gigisi usab sa iyang mga sakop ang ilang bisti. Nagbangotan sila ug nanghilak ug nagpuasa hangtod sa pagkagabii tungod kang Saul ug kang Jonatan nga iyang anak ug sa mga tawo sa Ginoo ug alang sa banay sa Israel kay sila nangamatay man sa gubat. Ug miingon si David ngadto sa batan-on nga nagdala sa balita, “Taga diin ka man?” Mitubag siya, “Anak ako sa usa ka langyaw nga Amalekanhon apan nagpuyo ako dinhi sa inyong yuta.” Giingnan siya ni David, “Nganong wala ka man mahadlok sa pagpatay sa pinili sa Ginoo?” Unya gitawag ni David ang usa sa iyang mga sakop nga batan-on ug iyang giingnan, “Patya siya.” Ug iyang gidunggab ang Amalekanhon. Ug si David miingon kaniya, “Angay kang patyon kay miingon ka man nga gipatay mo ang pinili sa Ginoo.” Giawit ni David kini nga pagbangotan alang kang Saul ug sa iyang anak nga si Jonatan ug misugo siya nga itudlo kini sa katawhan sa Juda. (Nasulat kini sa Basahon ni Jasar.) “Ang pangulo mo, O Israel, gipatay didto sa imong kabungtoran! Nangapukan ang mga bayani! Ayaw kini isulti didto sa Gat, ayaw kini isangyaw didto sa mga dalan sa Ascalon, kay tingalig mangalipay unya ang mga dalagang Filistihanon; tingali unyag mosayaw sa kalipay ang mga babaye nga anak sa mga tawo nga dili tinuli. “Kamong kabukiran sa Gilboa, ayaw kamo pagpaabot nga kahulogan kamog yamog o ulan ug ayaw kamo pagpaabot nga molampos kamo sa inyong pag-uma! Kay didto gipanamastamasan ang taming sa bayani; ang taming ni Saul wala madihog ug lana kondili sa dugo sa gipamatay ug sa mantika sa mga bayani; wala mosumbalik ang pana ni Jonatan; mibalik nga nagkadugo ang espada ni Saul. “Si Saul ug si Jonatan, pagkaanindot nila ug angayng silang higugmaon! Wala sila magkabulag sa kinabuhi ug sa kamatayon; mas tulin sila kay sa mga agila, ug mas kusgan kay sa mga liyon. “Mga babaye sa Israel, hilaki ninyo si Saul nga naghatag kaninyog bisting pula ug mibutang ug mga dayandayan nga bulawan sa inyong sinina. “Giunsa man pagkapukan sa mga bayani didto sa panggubatan? Namatay si Jonatan ibabaw sa kabungtoran. “Naguol ako pag-ayo kanimo, igsoon kong Jonatan, gimahal ko ikaw! Ug ang gugma mo kanako labaw pa kay sa gugma sa babaye. “Nangapukan ang mga bayani, ug nangahanaw ang mga hinagiban sa gubat!” Unya nagpakisayod si David sa Ginoo, “Moadto ba ako sa usa sa mga siyudad sa Juda?” Ug giingnan siya sa Ginoo, “Lakaw.” Miingon si David, “Hain may akong adtoon?” Ug miingon ang Ginoo, “Ang Hebron.” Busa miadto si David didto uban sa iyang duha ka asawa, si Ahinoam nga taga-Jezreel ug si Abigail, ang biyuda ni Nabal nga taga-Carmel. Gidala ni David ang iyang mga tawo uban sa ilang banay ug namuyo sila sa mga kalungsoran sa Hebron. Unya miadto kang David ang mga tawo sa Juda ug ilang gidihogan si David aron mahimong hari sa banay ni Juda. Ilang gisultihan si David nga gilubong si Saul sa mga tawo sa Jabesgilead ug iyang giingnan sila, “Panalanginan unta kamo sa Ginoo kay inyo mang gipakita ang inyong pagmahal kang Saul nga inyong agalon pinaagi sa inyong paglubong kaniya! Ug karon ipakita unta sa Ginoo kaninyo ang iyang makanunayong gugma ug pagkamatinumanon sa iyang saad! Ug buhaton ko kaninyo ang maayo kay inyo man kining gibuhat. Busa karon salig ug pagmaisog kamo kay patay na man si Saul ug gidihogan ako nga hari sa banay ni Juda.” Niining higayona, ang heneral sa kasundalohan ni Saul nga si Abner, anak ni Ner kauban ni Isboset nga anak ni Saul, mikagiw latas sa Jordan ngadto sa Mahanaim. Gihimo niyang hari si Isboset ibabaw sa Gilead, sa Asur, sa Jezreel, sa Efraim, sa Benjamin ug sa tibuok Israel. Si Isboset nag-edad ug 40 sa pagsugod niyag hari sa Israel ug naghari siyag duha ka tuig. Apan si David maoy hari sa Juda. Naghari si David didto sa Hebron ibabaw sa banay ni Juda sulod sa pito ka tuig ug tunga. Unya gikan sa Mahanaim miadto si Abner ug ang mga sakop ni Isboset sa Gibeon. Gisugat sila ni Joab nga anak ni Seruia ug sa mga sakop ni David didto sa Linaw sa Gibeon ug nag-atbangay sila nga naglingkod daplin sa linaw. Giingnan ni Abner si Joab, “Pasangkaon ta ang mga batan-ong sundalo sa atong atubangan.” Ug si Joab miingon, “Sigi!” Unya nanindog ang mga sundalo ug gipamartsa sila, napulog-duha gikan sa banay ni Benjamin alang kang Isboset ug napulog-duha gikan sa mga sakop ni David. Ug naggunitay ang matag usa sa ulo sa iyang kaaway ug nagdunggabay sila sa ilang isigkakilid. Niining paagiha nagdungan silag kamatay. Busa ginganlan kadtong dapita ug Helkathasurim sa yuta sa Gabaon. Bangis kaayo ang panag-away nianang adlawa ug nalupig si Abner ug ang mga Israelita sa mga sakop ni David. Ug didto ang tulo ka anak ni Seruia: si Joab, si Abisai ug si Asahel. Kini si Asahel kusog kaayong modagan daw lagsaw. Si Asahel migukod kang Abner ug wala siyay tipastipas. Unya milingi si Abner sa iyang luyo ug miingon, “Ikaw ba si Asahel?” Ug mitubag siya, “Ako.” Ug giingnan siya ni Abner, “Tipas ngadto sa imong tuo o sa imong wala ug patya ang usa sa mga batan-ong sundalo ug imo na ang iyang mga inagaw.” Apan wala motipas si Asahel sa iyang paglutos kang Abner. Giingnan siya pag-usab ni Abner, “Ayaw akog gukda aron dili ko ikaw patyon. Unsaon ko man unya sa pag-atubang sa imong igsoon nga si Joab?” Apan wala siya motipas busa gidunggab siya ni Abner pinaagi sa bangkaw ug milapos ang bangkaw sa likod ni Asahel. Natumba siya didto ug namatay. Nagbarog nga walay lihok ang tanan nga nangadto sa dapit nga namatyan ni Asahel. Apan gilutos ni Joab ug ni Abisai si Abner. Sa hapit na mosalop ang adlaw, miabot sila sa bungtod sa Amma atbang sa Gia nga maoy agianan padulong sa kamingawan sa Gibeon. Ug nagkasabot ang mga taga-Benjamin nga magpaluyo sila kang Abner ug nag-usa sila pagpundok didto sa tumoy sa bungtod. Unya gitawag ni Abner si Joab, “Padayonon ba nato ang panag-away? Wala ka ba masayod nga pait ang sangpotanan niini? Nganong dili man nimo pugngan ang imong mga tawo sa paggukod sa ilang mga kadugo?” Ug miingon si Joab, “Ipanumpa ko sa ngalan sa buhing Dios nga kon wala ka pa magsulti niini, padayonon unta sa akong mga sakop ang pagpanggukod sa ilang kadugo hangtod sa pagkabuntag.” Busa gipatingog ni Joab ang trumpeta ug mihunong ang tanang mga tawo ug wala na gukda ang Israel ug naundang na ang away. Tibuok gabii nga nagbaktas si Abner ug ang iyang mga tawo tadlas sa Walog sa Jordan. Gilatas nila ang Suba sa Jordan ug tapos sa tibuok buntag nilang paglakaw, miabot sila sa Mahanaim. Mihunong si Joab sa iyang paglutos kang Abner ug miuli siya. Ug sa dihang natigom niya ang iyang mga tawo, nakita nila nga 19 ka tawo sa mga sakop ni David ang namatay wala pay labot kang Asahel. Apan nakapatay ang mga tawo ni David ug 360 sa mga tawo ni Abner. Unya gikuha nila si Asahel ug gilubong nila siya sa lubnganan sa iyang amahan didto sa Betlehem. Tibuok gabii nga nagbaktas si Joab ug ang iyang mga sakop ug buntag na sa ilang pag-abot sa Hebron. Dugay ang gubat tali sa banay ni Saul ug sa banay ni David. Nag-anam ug kalig-on si David samtang nag-anam ug kahuyang ang banay ni Saul. Natawo kang David ang mga anak nga lalaki didto sa Hebron: Si Amnon, ang unang anak niya kang Ahinoam nga taga-Jezreel; ang ikaduha mao si Kileab, anak ni Abigail, ang biyuda ni Nabal nga taga-Carmel; ang ikatulo, si Absalom, anak ni Maaca nga anak ni Talmai, hari sa Gesur; ang ikaupat si Adonias, anak niya kang Hagit; ang ikalima, si Sefatias, anak niya kang Abital; ug ang ikaunom si Itream, anak niya kang Egla. Kini sila mga anak ni David nga natawo didto sa Hebron. Samtang nagkagubat ang banay ni Saul ug ang banay ni David, si Abner nag-anam ug kagamhanan sa banay ni Saul. May puyopuyo kaniadto si Saul nga ginganlag Rispa, anak ni Aia. Ug giingnan ni Isboset si Abner, “Nganong gihilabtan man nimo ang puyopuyo sa akong amahan?” Nasuko pag-ayo si Abner tungod sa gisulti ni Isboset ug miingon siya, “Gipakairo mo ba lamang ako sa Juda? Hangtod karon miunong ako sa banay ni Saul nga imong amahan, sa iyang mga igsoon ug sa iyang mga higala ug wala ko ikaw itugyan kang David. Apan bisan pa niana, gipasanginlan mo ako nga nanghilabot ug babaye. Silotan unta ako sa Dios kon dili ko buhaton alang kang David ang gisaad sa Ginoo kaniya nga mao ang pagtugyan sa gingharian gikan sa banay ni Saul ngadto kang David aron siya nay maghari sa Israel ug sa Juda gikan sa Dan ngadto sa Berseba.” Ug wala makatubag si Isboset kang Abner kay nahadlok man siya kang Abner. Unya nagsugo si Abner ug mga tawo ngadto kang David kinsa niadtong panahona didto sa Hebron aron pagsulti kaniya, “Kinsa man ang naghari sa yuta? Pakigsabot kanako ug tabangan ko ikaw aron maimo ang tibuok Israel.” Ug miingon si David, “Maayo! Makigsabot ako kanimo apan aduna akoy pangayoon kanimo. Ayaw pagpakigkita kanako gawas kon madala mo si Mical nga anak ni Saul.” Unya nagsugo si David ug mga tawo ngadto kang Isboset aron sultihan, “Iuli kanako ang akong asawa nga si Mical nga akong gibugayan ug yamis sa 100 ka Filistihanon.” Gikuha ni Isboset si Mical gikan sa iyang bana nga si Paltiel, anak ni Lais. Apan gikuyogan siya sa iyang bana nga naghilak hangtod miabot sila sa Bahurim. Unya miingon si Abner kang Paltiel, “Lakaw, pauli.” Sa pagpakigsabot ni Abner sa mga pangulo sa Israel, giingnan niya sila, “Dugay na kamong nagtinguha nga si David maghari kaninyo. Mao na kini ang higayon nga matuman ang inyong tinguha kay nakasaad man ang Ginoo kang David sa pag-ingon, ‘Luwason ko ang akong mga tawo sa Israel pinaagi sa akong sulugoon nga si David. Luwason ko sila gikan sa mga Filistihanon ug sa tanan nilang kaaway.’” Gisultihan usab ni Abner niini ang katawhan sa Benjamin ug unya miadto si Abner kang David didto sa Hebron aron sa pagpahibalo kaniya sa tanan nga gikauyonan sa Israel ug sa banay ni Benjamin. Sa pag-adto ni Abner kang David didto sa Hebron kuyog sa 20 ka sakop niya, nagbangkite si David alang kang Abner ug sa iyang mga tawo. Giingnan ni Abner si David, “Tigumon ko ang tibuok Israel alang kanimo, Kamahalan, aron makigsabot sila kanimo ug aron maghari ka sa tibuok Israel.” Busa gipapauli ni David si Abner ug mipauli siya nga malinawon. Unya miabot ang mga sakop ni David pinangulohan ni Joab gikan nga nanulong ug dala ang ubay-ubay nilang nailog gikan sa mga kaaway. Apan wala na didto si Abner kay gipapauli na man siya ni David nga malinawon. Unya gisuginlan si Joab nga mianha si Abner aron sa pagpakigkita kang David ug nga siya gipapauli nga wala unsaa. Unya giadto ni Joab si David ug giingnan, “Unsa man kining imong gibuhat? Mianhi si Abner kanimo apan nganong imo man siyang gipalakaw? Hibaw-i nga mianhi si Abner aron paglimbong kanimo ug pagpangespiya sa tanan mong lihok.” Sa paghigula ni Joab gikan kang David, iyang gipakuha si Abner ug siya gidala nila pagbalik gikan sa Atabay sa Sira apan wala masayod si David niini. Ug sa pag-abot ni Abner sa Hebron, gidala siya ni Joab ngadto sa ganghaan aron kunohay magkasulti nga silang duha lamang. Ug sa didto na sila, gidunggab ni Joab si Abner diha sa tiyan agig panimalos sa kamatayon ni Asahel nga iyang igsoon. Unya sa pagkasayod ni David niini miingon siya, “Ako ug ang akong gingharian walay sala atubangan sa Ginoo, tungod sa kamatayon ni Abner. Si Joab untay silotan ug ang tibuok niyang banay. Dili unta kawad-an ang banay ni Joab ug sakit nga mag-agus o sanlahon o mahuyang o mamatay sa espada o kanunay lamang kabsag pagkaon.” Busa si Joab ug ang iyang igsoon nga si Abisai maoy nagpatay kang Abner agig panimalos sa kamatayon ni Asahel didto sa gubat sa Gibeon. Unya giingnan ni David si Joab ug ang tanang mga tawo nga kuyog niya, “Gisia ang inyong mga bisti ug pagsul-ob kamog bisting sako ug pagbangotan kamo alang kang Abner.” Ug mikuyog gayod si David sa paglubong kang Abner. Gilubong nila si Abner didto sa Hebron. Mihilak ang hari duol sa lubong ni Abner ug nagminatay usab ang tanang tawo. Ang hari nagbangotan alang kang Abner: “Namatay ba lamang si Abner sama sa pagkamatay sa usa ka buang? Wala gaposa ang iyang kamot, wala hikti ang iyang tiil sama sa pagkapukan sa usa ka tawo atubangan sa mga daotan.” Ug nagminatay na usab ang tanang mga tawo tungod kaniya. Unya gialam-alaman si David sa tanang mga tawo sa pagkaon sa dili pa mosalop ang adlaw, apan nanumpa hinuon si David nga nag-ingon, “Silotan unta ako sa Dios kon mokaon akog pan o bisan unsa sa dili pa mosalop ang adlaw!” Ug nasayod niini ang tanang mga tawo ug nalipay sila niini kay ikalipay man nila ang bisag unsa nga buhaton sa hari. Busa nasabtan sa tanang tawo sa Israel niadtong adlawa nga dili kabubut-on sa hari ang pagpatay kang Abner. Ug giingnan sa hari ang iyang mga opisyal, “Wala ba kamo masayod nga napukan karong adlawa ang usa ka prinsipe ug dakong tawo sa Israel? Ug luya ako karong adlawa bisag hari ako nga pinili sa Dios. Bangis ra kaayo alang kanako kining mga anak ni Seruia. Panimaslan unta sila sa Ginoo sumala sa gidak-on sa ilang sala!” Sa pagkasayod ni Isboset, anak ni Saul, nga namatay si Abner didto sa Hebron, nawad-an siya sa kaisog ug naluya ang tibuok Israel. Niining higayona maoy kapitan sa mga pundok ni Isboset si Baana ug si Recab, mga anak ni Rimon nga sakop sa banay ni Benjamin nga taga-Beerot (sakop usab sa Benjamin ang Beerot ug ang mga taga-Beerot nangagiw ngadto sa Gitaim diin sila namuyo hangtod karon). Si Jonatan nga anak ni Saul, may anak nga bakol. Lima ka tuig ang iyang edad sa pag-abot sa balita gikan sa Jezreel nga namatay si Saul ug si Jonatan. Gikugos siya sa iyang yaya ug mikagiw sila. Ug tungod kay nagdalidali man ang yaya, nabuhian niya ang bata ug nabakol kini. Mepiboset ang ngalan sa bata. Unya si Recab ug si Baana, mga anak ni Rimon nanglakaw. Ug sa hapit na maudtong tutok miabot sila sa balay ni Isboset ug niadtong tungora nagpahulay si Isboset. Niining higayona nagpalid sa trigo ang babayeng magbalantay sa pultahan apan nahikatulog siya busa nakasulod si Recab ug si Baana nga iyang igsoon. Sa paghisulod nila sa balay nakita nila si Isboset nga nahinanok sa iyang kama didto sa iyang lawak. Gitigbas nila siya ug namatay siya ug gilunggoan nila sa ulo. Gidala nila ang iyang ulo ug namauli sila agi sa Walog sa Jordan sa tibuok gabii. Gidala nila ngadto kang David ang ulo ni Isboset didto sa Hebron ug giingnan nila ang hari, “Ania ang ulo ni Isboset nga anak ni Saul nga imong kaaway nga buot mopatay kanimo. Ang Ginoo maoy nanimalos kang Saul ug sa iyang mga anak.” Apan gitubag ni David si Recab ug si Baana, “Manumpa ako sa ngalan sa Ginoo nga maoy nagluwas kanako gikan sa tanang kalisdanan: ang nagsugilon kanako nga patay na si Saul ug nagtuo nga maayo ang iyang gibalita kanako, akong gipatay didto sa Ziklag isip ganti sa iyang gibalita kanako. Labaw pa niini ang akong buhaton sa mga tawong daotan nga sama kaninyo. Gipatay ninyo ang usa ka tawong matarong didto gayod sa iyang kaugalingong balay ug sa iyang higdaanan. Karon patyon ko kamo tungod sa inyong gibuhat kaniya ug paphaon ko kamo gikan niining kalibotana.” Ug gisugo ni David ang mga sakop niyang batan-on sa pagpatay kang Recab ug kang Baana ug pagputol sa ilang mga kamot ug tiil ug pagbitay kanila didto sa Linaw sa Hebron. Unya gikuha usab nila ang ulo ni Isboset ug gisulod kini sa dapit nga gilubngan kang Abner didto sa Hebron. Unya miadto kang David didto sa Hebron ang tanang banay sa Israel ug giingnan nila siya, “Kami imong mga kadugo. Sa nangaging mga panahon nga si Saul maoy among hari, ikaw ang nangulo kanamo ug giingnan ka sa Ginoo, ‘Ikaw ang pangulo sa akong katawhan, ang mga Israelita, ug ikaw ang maghari kanila.’” Busa ang mga pangulo sa Israel miadto kang David didto sa Hebron ug nakigsabot siya kanila atubangan sa Ginoo ug gidihogan nila si David ingon nga hari sa Israel. Si David nagpanuigon ug 30 sa pagsugod niyag hari ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig. Didto siya magpuyo sa Hebron samtang naghari siya sa Juda sulod sa pito ka tuig ug unom ka bulan. Ug didto siya mipuyo sa Jerusalem sa iyang paghari sa Israel ug sa Juda sulod sa 33 ka tuig. Unya miadto si David ug ang iyang mga tawo ngadto sa Jerusalem aron pagbuntog sa mga Jebusihanon nga nagpuyo didto. Kaniadto giingnan nila si David, “Dili ka makasulod dinhi kay abugon ka sa mga buta ug sa mga bakol.” Naghunahuna sila nga dili gayod si David makaadto. Apan nakuha ni David ang kota sa Sion nga karon ginganlan nag Siyudad ni David. Ug nag-ingon si David niadtong adlawa, “Ang mosulong sa mga Jebusihanon kinahanglan moagi sa imbornal sa tubig aron pag-ataki sa mga bakol ug sa mga buta nga gikasilagan ko pag-ayo.” Tungod niini nahimong panultihon nga dili makasulod sa templo ang buta ug ang bakol. Ug sukad niadto didto na mipuyo si David ug iya kining ginganlan Siyudad ni David. Ug iya kining gilibot ug paril sukad sa Milo. Nagdugang ang gahom ni David kay ang Ginoo, ang Dios nga Labing Gamhanan, nag-uban man kaniya. Si Hiram nga hari sa Tiro nagsugo ug mga tawo ngadto kang David dala ang mga kahoyng sidro ug mga panday ug mga kantero nga maoy mitukod sa palasyo ni David. Ug nasabot ni David nga ang Ginoo nagpaluyo sa iyang paghari sa Israel ug nga iyang gipasidunggan ang iyang gingharian tungod sa iyang katawhan, ang Israel. Ug gidugangan ni David ang iyang mga puyopuyo ug mga asawa gikan sa Jerusalem human siya moabot gikan sa Hebron ug nadugangan usab ang iyang mga anak nga lalaki ug mga babaye. Mao kini ang iyang mga anak nga natawo sa Jerusalem: si Sammua, si Sobab, si Natan, si Solomon, si Ibhar, si Elisua, si Nefeg, si Jafia, si Elisama, si Eliada ug si Elipelet. Sa pagkasayod sa mga Filistihanon nga si David hari na sa tibuok Israel, silang tanan nangita kaniya apan nasayod si David niini ug misulod siya sa kota. Niining higayona miabot na ang mga Filistihanon ug nagkatag sila sa Walog sa Refaim. Ug nagpakisayod si David sa Ginoo, “Makigsangka ba ako sa mga Filistihanon? Itugyan mo ba sila kanako?” Mitubag ang Ginoo kang David, “Sulonga sila kay itugyan ko gayod kanimo ang mga Filistihanon.” Ug miadto si David sa Baal Perasim ug didto gibuntog niya sila. Siya miingon, “Ang Ginoo daw bul-og sa baha mibungkag sa akong mga kaaway.” Busa ginganlag Baal Perasim ang maong dapit. Ug gibiyaan didto sa mga Filistihanon ang ilang mga diosdios ug gidala kini ni David ug sa iyang mga tawo. Unya gisulong na usab sila sa mga Filistihanon ug nagkatag sila sa Walog sa Refaim. Ug sa pagpakisayod ni David sa Ginoo, mitubag siya, “Ayaw sila atakiha sa atubangan. Lipota sa luyo ug atakiha sila didto atbang sa mga kahoy nga balsamo. Ug inigkabati nimo sa mga kinanaas didto sa tumoy sa mga kahoyng balsamo, asdang kamo kay timaan kini nga nag-una kaninyo ang Ginoo aron pagbuntog sa kasundalohan sa mga Filistihanon.” Ug gituman ni David ang gisulti sa Ginoo kaniya ug iyang nabuntog ang mga Filistihanon gikan sa Geba hangtod sa Geser. Unya gitigom na usab ni David ang mga pinili niyang tawo sa Israel—30,000 sila. Unya miadto si David ug ang iyang mga tawo sa Baale-Juda aron pagkuha didto sa Sudlanan sa Kasabotan sa Dios, si Yahweh nga Labing Gamhanan nga naglingkod diha sa mga kerubin. Gikarga nila ang Sudlanan sa usa ka bag-ong karomata gikan sa balay ni Abinadab nga didto sa tumoy sa usa ka bungtod. Ang nagdala sa karomata nga gikargahan sa Sudlanan mao si Usa ug si Ahio, ang mga anak ni Abinadab. Si Ahio maoy naggiya sa karomata. Si David ug ang tibuok banay sa Israel naghudyaka atubangan sa Ginoo pinaagi sa mga alawiton ug mga lira ug mga alpa, mga tambor, mga kastanyeta ug mga piyangpiyang. Ug sa pag-abot nila sa giukanan ni Nacon, gigunitan ni Usa ang Sudlanan sa Kasabotan kay nalup-og man ang mga baka. Ug nasuko ang Ginoo kang Usa. Gipatay siya sa Dios tupad sa Sudlanan sa Kasabotan. Nasuko usab si David kay gisilotan man si Usa sa Ginoo busa kadtong dapita ginganlag Perez Uza hangtod karon. Ug nahadlok si David sa Ginoo ug miingon siya, “Unsaon man nako nga madala kining Sudlanan sa Kasabotan?” Busa walay gusto si David nga dad-on ang Sudlanan ngadto sa iyang siyudad ug gidala hinuon niya kini ngadto sa balay ni Obed-edom, nga taga-Gat. Gibilin niya kini didto ug mga tulo ka bulan. Ug gipanalanginan sa Ginoo si Obed-edom ug ang tibuok niyang panimalay. Ug giingnan nila si Hari David, “Gipanalanginan sa Ginoo ang banay ni Obed-edom ug ang tanan nga iyaha tungod sa Sudlanan sa Kasabotan sa Dios.” Busa miadto si David ug gikuha niya ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios gikan sa balay ni Obed-edom ug gidala kini ngadto sa iyang siyudad ug sila malipayon kaayo. Sa dihang nakalakaw nag unom ka lakang ang nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, naghalad si David ug usa ka toro ug usa ka nating baka nga tambok. Ug misayaw si David taman sa ginhawa atubangan sa Ginoo. Si David nagtapis lang ug panapton nga lino. Busa gidala ni David ug sa mga Israelita ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo inubanan sa mga singgit ug tingog sa trumpeta. Sa pagsulod na sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo sa siyudad ni David, si Mical nga anak ni Saul milantaw sa bintana ug nakita niya si David nga nagluksolukso ug nagsayawsayaw atubangan sa Ginoo ug wala siya mahimuot sa gibuhat ni David. Gidala nila ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ngadto sa sulod sa Tolda nga gibuhat ni David alang gayod niini. Gihalad ni David ang mga halad-sinunog ug mga halad sa pakigdait atubangan sa Ginoo. Ug sa pagkahuman ni David ug halad sa mga halad nga gisunog ug sa mga halad sa pakigdait, gipanalanginan niya ang mga tawo sa ngalan sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Ug gihatagan niyag pan, karne ug torta nga may pasas ang tanang Israelita. Unya namauli ang tanang mga tawo. Mipauli si David aron pagpanalangin sa tibuok niyang banay. Misugat kang David si Mical ug miingon, “Pagkaanindot sa hari sa Israel sa iyang pagpasidungog sa iyang kaugalingon karong adlawa nga walay sapot atubangan sa mga babayeng sulugoon sa iyang mga opisyal! Sama ka sa buangbuang nga naghubo!” Ug giingnan ni David si Mical, “Gihimo ko kini atubangan sa Ginoo nga nagpili kanako labaw sa imong amahan ug labaw sa tibuok niyang banay kay gihimo ako niyang hari sa tanang Israelita nga mao ang katawhan sa Ginoo busa maglipay ako atubangan sa Ginoo. Ug himoon ko pa gayong labing salawayon ang akong kaugalingon ug ako tamayon mo unya pag-ayo; apan pasidunggan ako sa mga dalaga nga giingon mo.” Wala manganak si Mical hangtod nga namatay. Unya sa diha nga nakasukad na si David sa iyang pagkahari ug gipapahulay na siya sa Ginoo sa pagsamok sa iyang mga kaaway nga naglibot kaniya, giingnan niya si Natan, ang propeta, “Nakita mo karon nga nagpuyo ako sa palasyo nga sidro apan anaa ta ibutang ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios sa usa ka tolda!” Miingon si Natan kang David, “Lakaw, buhata ang imong gitinguha kay mag-uban kanimo ang Ginoo.” Apan niadtong gabhiona gisultihan sa Ginoo si Natan, “Ingna ang akong alagad nga si David, ‘Kini ang gisulti sa Ginoo: Buhatan ba ako nimog balay nga akong kapuy-an? Wala ako makapuyog balay sukad nga akong gidala gikan sa Ehipto ang katawhan sa Israel hangtod karong adlawa. Nagbalhinbalhin ako pagpuyo diha sa mga tolda. Sa tanang dapit nga ako nag-uban sa katawhan sa Israel, nakasulti ba ako bisag usa na lang ka pulong ngadto sa mga maghuhukom sa Israel nga akong gisugo sa pagbantay sa akong katawhan, ang mga Israelita? Nag-ingon ba ako, “Nganong wala man ako ninyo buhatig balay nga sidro?”’ Busa karon sultihi ang akong sulugoon nga si David, ‘Kini ang giingon sa Ginoo nga Labing Gamhanan: Gikuha ko ikaw gikan sa pasibsibanan, gikan sa imong pagkamagbalantay sa karnero aron paghimo kanimong hari sa akong katawhan, ang mga Israelita. Nag-uban ako kanimo sa tanang dapit nga imong giadtoan ug gibuntog ko ang tanan mong kaaway. Ug himoon kong bantogan ang imong ngalan ingon sa mga ngalan sa mga bantogang tawo sa kalibotan. Hatagan kog luna ang akong katawhan, ang mga Israelita, ug papuy-on ko sila didto aron makabaton silag ilang kaugalingong yuta. Dili na sila samukon sa mga tawong mapintas sama kaniadto sukad sa panahon nga nagtudlo akog mga maghuhukom alang sa akong katawhan ug dili ko na ikaw ipasamok sa tanan mong mga kaaway. Dugang pa niana, ako nag-ingon nga hatagan ko ikawg mga kaliwat. Ug inigkamatay nimo ilubong ka tupad sa imong mga katigulangan ug himoon nako nga hari ang usa sa imong mga anak ug lig-onon ko ang iyang gingharian. Siya ang magtukod ug usa ka templo alang sa akong ngalan ug palungtaron ko ang trono sa iyang gingharian hangtod sa kahangtoran. Mahimo akong iyang amahan ug siya mahimong akong anak. Kon makasala siya, kastigohon ko siya ingon sa buhaton sa usa ka amahan ngadto sa iyang anak. Higugmaon ko gihapon siya sa gugma ko nga walay paglubad, dili sama sa gibuhat ko kang Saul nga akong gipuo aron ikaw maoy mahimong hari. Ug palungtaron ko ang imong banay ug gingharian hangtod sa hangtod.’” Gisulti kini ni Natan kang David sumala sa panan-awon nga iyang nakita. Unya miadto si David sa Tolda nga Tagboanan. Milingkod siya didto aron mag-ampo. Miingon siya, “Kinsa man ako, O Ginoong Dios? Unsa man ang akong banay nga hangtod karon nag-uban ka man kanako? Apan alang kanimo diyutay ra kini, O Ginoong Dios! Naghimo ka ug mga saad mahitungod sa akong mga kaliwat sa umaabot nga mga katuigan ug gipakita mo kini sa tawo, O Ginoong Dios! Ug unsa pa may ikasulti ko kanimo nga nakaila ka man kanako, O Ginoong Dios? Tungod sa imong gisaad ug sumala sa imong pagbuot, gibuhat mo kining dakong butang aron masayod niini ang imong sulugoon. Busa gamhanan ka gayod, Ginoong Dios, kay wala nay sama kanimo ug walay Dios gawas kanimo sumala sa among nabati. Ug unsa mang nasora sa kalibotan nga ingon sa imong katawhan, ang mga Israelita, nga giluwas mo aron mahimong imong katawhan? Tungod niini nabantog ka ug gihimo mo alang kanila ang mga kahibulongan ug makalilisang nga mga butang pinaagi sa pag-abog atubangan sa imong mga tawo sa usa ka nasod lakip sa iyang mga diosdios. Gihimo mo ang Israel nga imong nasod hangtod sa hangtod ug ikaw, O Ginoo, mahimong ilang Dios. “Ug karon, O Ginoong Dios, tumana kanunay ang imong gisaad sa imong sulugoon ug sa iyang banay ug pasidunggan nila kanunay ang imong ngalan ug moingon sila, ‘Ang Ginoo nga Labing Gamhanan mao ang Dios sa Israel,’ ug tukoron sa atubangan mo ang banay sa imong sulugoon nga si David. Kay ikaw, O Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, mipahayag man niini sa imong sulugoon sa pag-ingon, ‘Himoon kong hari ang imong kaliwat.’ Busa nangahas ang imong sulugoon sa paghimo niining pag-ampo kanimo. “Ug karon, O Ginoong Dios, matuod ang imong gisulti ug nagsaad ka niining butang nga maayo sa imong sulugoon. Busa ikahimuot unta nimo ug panalangini ang kaliwatan sa imong sulugoon aron molungtad kini hangtod sa hangtod kay ikaw, O Ginoong Dios, nakasaad man niini. Ug tungod sa imong panalangin mabulahan hangtod sa kahangtoran ang kaliwatan sa imong sulugoon.” Unya gibuntog ni David sa hingpit ang mga Filistihanon ug naundang ang ilang pagmando sa yuta. Ug nabuntog usab niya ang mga taga-Moab ug gipahigda niya sila sa yuta ug pinaagi sa pisi gisukod niya sila. Patyon niya ang mosulod sa duha ka dupa ug ang mosulod sa ikatulo ka dupa luwason niya. Naulipon ni David ang mga taga-Moab ug nanghatag silag buhis kaniya. Nabuntog usab ni David si Hadadeser nga anak ni Rehob nga hari sa Soba, usa ka nasod nga ubos sa pagmando sa Siria. Panahon kini nga si Hadadeser nakiggubat aron ikapabalik niya ang iyang gahom didto sa Suba sa Eufrates. Ug nabihag ni David gikan kang Hadadeser ang 1,700 ka sundalo nga nagkabayo ug 20,000 ka sundalo nga naglakaw lang. Ug gipamiangan niya ang mga kabayo nga nagguyod sa mga karwahi apan nagbilin siyag igo sa usa ka gatos ka karwahi. Ug sa dihang ang mga Sirianhon nga taga-Damasco mitabang kang Hari Hadadeser, napatay ni David ang 22,000 ka mga Sirianhon. Unya gibutangan ni David ug mga kampo didto sa Aram sa Damasco ug ang mga taga-Siria nahimong alagad ni David ug nagbayad silag buhis kaniya. Ug sa bisan diing dapita makiggubat si David, gipadaog siya sa Ginoo. Nailog ni David ang mga taming nga bulawan nga gigamit sa mga sakop ni Hadadeser ug gidala niya kini ngadto sa Jerusalem. Gikuha usab ni David ang daghang bronsi gikan sa Beta ug sa Berotay, mga siyudad ni Hadadeser. Sa pagkasayod ni Toi, ang hari sa Hamat, nga nabuntog ni David ang tibuok kasundalohan ni Hadadeser, gipadala niya ang iyang anak nga si Joram ngadto kang David aron pagyukbo ug pagpahalipay kaniya kay si Toi ug si Hadadeser kanunay mang nagkaaway. Nagdala si Joram ngadto kang David ug mga galamiton nga plata, bulawan ug bronsi. Kining tanan gihalad ni David ngadto sa Ginoo uban sa plata ug bulawan nga nakuha niya gikan sa mga nasod nga iyang nabuntog: sa mga Edomihanon, sa mga Moabihanon, sa mga Amonihanon, sa mga Filistihanon, sa mga Amalekanhon ug gikan ni Hadadeser. Nabantog ang ngalan ni David. Sa pagpauli niya, iyang napatay ang 18,000 ka Edomihanon didto sa Walog sa Asin. Ug gitukoran ni David ug mga kampo ang tibuok Edomea, ug nahimong ulipon ni David ang tanang Edomihanon. Gipadaog sa Ginoo si David bisag asa siya makig-away. Busa naghari si David sa tibuok Israel ug gihatagan niyag hustisya ug kaangayan ang tanan niyang mga tawo. Si Joab nga anak ni Seruia maoy pangulo sa iyang kasundalohan ug si Josafat nga anak ni Ahilud maoy tiglista. Si Sadok nga anak ni Ahitub ug si Ahimelec nga anak ni Abiatar maoy mga pari ug si Saraias maoy sekretaryo. Si Benaias nga anak ni Joyada maoy nagdumala sa mga sundalo nga tigpanalipod ni David ug ang mga anak ni David maoy mga pari. Miingon si David, “May nahibilin pa bang anak ni Saul aron pakitaan ko siyag kaluoy tungod kang Jonatan?” May usa ka sulugoon sa banay ni Saul nga ginganlag Ziba. Gipatawag siya ni David ug giingnan, “Ikaw ba si Ziba?” Mitubag siya, “Oo, Kamahalan.” Miingon ang hari, “Wala na ba gayoy laing nahibilin sa banay ni Saul aron ipakita ko kaniya ang kaluoy sa Dios?” Mitubag si Ziba, “Aduna pay usa ka anak ni Jonatan. Usa siya ka bakol.” Miingon ang hari, “Hain man siya?” Mitubag si Ziba, “Anaa siya sa balay ni Makir nga anak ni Ammiel didto sa Lodebar.” Gipakuha siya ni Hari David. Miadto si Mepiboset kang David ug miyukbo. Miingon si David, “Mepiboset!” Mitubag siya, “Ania ang imong sulugoon.” Miingon si David kaniya, “Ayaw kahadlok kay kaluy-an ko ikaw tungod sa imong amahan nga si Jonatan. Iuli ko kanimo ang tanang yuta ni Saul nga imong apohan ug anhi ka na magkan-anan uban kanako.” Ug mipakita siyag pagtahod ug miingon, “Kinsa ba kining imong sulugoon nga imong kaluy-an nga sama man lang ako sa patayng iro?” Unya gitawag sa hari si Ziba ug giingnan, “Ang tanan nga iya ni Saul ug sa iyang banay gihatag ko sa anak sa imong agalon. Ug mag-uma ka ug ang imong mga anak ug ang imong mga sulugoon alang kaniya ug dad-a kaniya ang abot aron makakaon ang anak sa imong agalon. Apan si Mepiboset ari magkan-anan uban kanako.” (Si Ziba may 15 ka anak nga lalaki ug 20 ka sulugoon.) Unya si Ziba miingon sa hari, “Buhaton ko ang tanan nga gisugo kanako sa akong agalon nga hari.” Busa si Mepiboset nagkan-anan uban sa hari sama sa usa ka anak sa hari. May anak nga lalaki si Mepiboset nga ginganlag Mika. Ug ang tanan nga nagpuyo sa balay ni Siba nahimong mga sulugoon ni Mepiboset. Busa mipuyo si Mepiboset sa Jerusalem ug kanunay siyang uban sa hari inigpangaon. Pilay ang duha niya ka tiil. Unya human niini namatay ang hari sa mga Amonihanon ug mipuli kaniya si Hanun nga iyang anak. Ug miingon si David, “Magmaayo ako kang Hanun, anak ni Nahas, ingon nga maayo kanako ang iyang amahan.” Busa nagpadala si David ug mga sulugoon aron pagpahasubo kaniya sa iyang kaguol tungod sa kamatayon sa iyang amahan. Ug miabot sa yuta sa mga Amonihanon ang mga sulugoon ni David. Apan ang mga kadagkoan sa mga Amonihanon miingon kang Hanun nga ilang agalon, “Nagtuo ka ba nga tungod kay gipadad-an ka ni David ug mga maghuhupay sa imong kaguol, nagpasidungog siya sa imong amahan? Tingali bayag gipaanhi sila ni David aron mangispiya ug unya ilogon nila ang atong gingharian.” Busa gidakop ni Hanun ang mga sulugoon ni David ug gibarbasan niya ang katunga sa bungot sa tagsatagsa kanila ug gipamutlan niya ang ilang mga bisti dapit sa may hawak ug unya iyang gibuhian sila. Naulaw sila busa wala sila mamauli. Sa pagkasayod ni David niini gipasugat niya sila ug giingnan nga magpabilin sila sa Jerico hangtod katuboan sila sa ilang bungot. Sa pagkasabot sa mga Amonihanon nga nasuko si David, nanuhol silag mga taga-Siria nga didto nagpuyo sa Betrehob ug sa Soba: 20,000 ka sundalo nga naglakaw ug 1,000 ka tawo ni Hari Maaca ug 12,000 sa mga tawo ni Tob. Ug sa pagkabalita ni David niini, gipadala niya si Joab ug ang tanang anad na sa gubat. Miasdang ang mga Amonihanon ug nagpahiluna sila sa ganghaan andam sa kombati. Didto sa kapatagan ang mga taga-Siria nga nagpuyo sa Soba ug sa Rehob ug ang mga tawo ni Tob ug ni Maaca. Sa pagtan-aw ni Joab nga may mga kaaway siya sa atubangan ug sa luyo niya, gipili niya ang pipila ka hawod nga mga tawo sa Israel ug giandam niya sila batok sa mga Sirianhon. Ang uban niyang mga tawo iyang gipadumala ni Abisai nga iyang igsoon ug gipaandam niya sila batok sa mga Amonihanon. Si Joab miingon kaniya, “Kon lig-on ra kaayo ang mga Sirianhon alang kanako, tabangi ako ninyo. Apan kon ang mga Amonihanon lig-on ra kaayo alang kaninyo, tabangan ko kamo. Ayaw kamo kahadlok. Ipakita ta nga kita kasaligan sa atong mga tawo ug sa mga siyudad sa atong Dios. Hinaot unta nga buhaton sa Ginoo ang iyang giila nga maayo!” Busa midasdas si Joab ug ang iyang mga tawo sa mga Sirianhon ug nanagan ang mga Sirianhon. Sa pagkakita sa mga Amonihanon nga nanagan ang mga Sirianhon, nanagan usab sila ug misulod sila sa siyudad. Unya mipauli si Joab gikan nga nakig-away sa mga Amonihanon ug miadto siya sa Jerusalem. Unya sa nakita sa mga Sirianhon nga gibuntog sila sa mga Israelita, nagtigom sila. Ug gipakuha ni Hadadeser ang mga Sirianhon nga didto sa unahan sa Suba sa Eufrates ug nangadto sila sa Helam, ubos sa pagdumala ni Sobak, ang pangulo sa kasundalohan ni Hadadeser. Sa pagkasayod ni David niini, gitigom niya ang tanang Israelita ug milabang sila sa Jordan ug miadto sa Helam. Ang mga Sirianhon nangandam usab batok kang David ug nakiggubat sila kaniya. Nanagan ang mga Sirianhon ug nakapatay si David ug mga tawo nga nagmaniho sa 700 ka karwahi ug 40,000 ka sundalo nga nagkabayo. Niadtong gubata nasamad ug namatay si Sobak ang heneral sa kasundalohan. Sa pagkasayod sa tanang mga hari nga sakop ni Hadadeser nga gibuntog sila sa Israel nakigdait sila sa Israel ug nahimo silang mga alagad. Busa sukad niadto nahadlok na ang mga Sirianhon sa pagtabang sa mga Amonihanon. Sa tingpamulak niadtong tuiga, ang panahon nga maoy ipanulong sa mga hari aron pagpakiggubat, gisugo ni David si Joab ug ang iyang mga opisyal, ug ang tanang kasundalohan sa Israel aron paglaglag sa mga Amonihanon ug gilibotan nila ang Raba. Apan nagpabilin si David sa Jerusalem. Usa ka hapon niana, tapos mobangon si David sa iyang higdaanan, mipasopaso siya sa atop sa iyang palasyo. Unya nakita niya ang usa ka babaye nga guwapa kaayo nga naligo. Ug nagpakisusi si David mahitungod sa babaye. May miingon kaniya, “Dili ba si Batseba man kana, ang anak ni Eliam, asawa ni Urias nga Hitihanon?” Gipakuha ni David ang babaye ug miadto siya kang David ug nakigdulog si David kaniya. (Niining higayona si Batseba naghinlo sa iyang kaugalingon sumala sa balaod kay bag-o pa siyang giundangan sa regla.) Unya mipauli siya sa iyang balay. Ug nanamkon siya ug iyang giingnan si David, “Nagsabak ako.” Busa giingnan ni David si Joab, “Paaria kanako si Urias, ang Hitihanon.” Ug gipadala ni Joab si Urias ngadto kang David. Sa pag-atubang ni Urias kang David, gipangutana siya bahin kang Joab ug sa mga sundalo ug bahin sa gubat. Unya giingnan ni David si Urias, “Pauli sa inyo ug paglipaylipay.” Migula si Urias sa balay sa hari ug unya gipasundan siyag regalo gikan sa hari. Apan natulog si Urias sa pultahan sa palasyo sa hari uban sa tanang mga guwardiya sa iyang agalon ug wala mopauli sa iyang balay. Sa pagsulti nila kang David nga si Urias wala mopauli sa ila, giingnan ni David si Urias, “Dili ba gikan ka man nga nagbiyahe? Nganong wala ka man mopauli sa inyo?” Miingon si Urias kang David, “Ang katawhan sa Israel ug sa Juda atua sa panggubatan ug dala nila ang Sudlanan sa Kasabotan ug ang pangulo nga si Joab ug ang iyang mga sundalo atua magkampo sa kapatagan. Moadto ba diay ako sa akong balay aron pagkaon ug pag-inom ug makigdulog sa akong asawa? Ipanumpa ko kanimo nga dili ko gayod kini buhaton.” Unya giingnan ni David si Urias, “Dinhi ka lang una karong adlawa ug palakton ko ikaw ugma.” Busa nagpabilin si Urias sa Jerusalem niadtong adlawa ingon man sa sunod adlaw. Ug si Urias gidapit ni David ug mikaon siya ug miinom atubangan sa hari ug gihubog siya sa hari. Pagkagabii mihigda siya sa iyang higdaanan uban sa mga guwardiya sa hari apan wala siya mopauli sa ila. Niadtong buntaga gisulatan ni David si Joab ug si Urias maoy naghatod niini. Gisulat niya kini: “Ibutang si Urias didto sa nag-unang mga sundalo sa dapit diin nagpungasi ang panag-away unya palayo kaniya aron siya mapukan ug mamatay.” Ug kay gipalibotan man ni Joab ang siyudad, gibutang niya si Urias sa dapit diin may isog nga mga kaaway. Ug nanggula ang mga tawo sa siyudad ug nakig-away kang Joab. Nangapukan ang pipila sa mga sundalo ni David lakip si Urias. Unya gibalitaan ni Joab si David mahitungod sa panag-away. Gipahimangnoan ni Joab ang sinugo, “Inigkatapos mog sulti kang David bahin sa panag-away ug kon makita mo nga nasuko pag-ayo ang hari ug siya moingon kanimo, ‘Nganong nagpaduol man kamo pag-ayo sa siyudad sa inyong pagpakig-away? Wala ba diay kamo masayod nga makapana sila kaninyo gikan sa kota? Kinsay nagpatay kang Abimelec, ang anak ni Jerubeset? Dili ba usa man ka babaye ang naghulog kaniyag pikas sa galingang bato gikan sa kota ug namatay siya didto sa Tebes? Nganong nagpaduol man kamo kaayo sa kota?’ Unya ingna siya, ‘Si Urias, ang Hitihanon nga imong sulugoon namatay usab.’” Busa miadto ang mensahero ug gisultihan niya si David sa tanan nga gitugon ni Joab kaniya. Miingon ang sinugo kang David, “Hibintahaan kami sa among kaaway ug nadasig sila sa pag-asdang kanamo apan amo silang naabog hangtod sa ganghaan. Unya gipamana nila kami gikan sa kota ug pipila kanamo namatay lakip si Urias.” Giingnan ni David ang sinugo, “Ingna si Joab nga dili siya angay mabalaka niining nahitabo kay ingon gayod niini ang gubat. Padayona ang inyong pag-ataki sa siyudad ug iloga kini. Ug dasiga si Joab.” Sa pagkasayod sa asawa ni Urias nga namatay ang iyang bana, nagbangotan siya. Ug sa pagkatapos sa pagbangotan gipakuha ni David si Batseba ug gipangasawa niya ug nanganak siyag batang lalaki. Apan ang Ginoo wala mahimuot sa gibuhat ni David. Unya gipadala sa Ginoo si Natan ngadto kang David. Miadto siya kaniya ug giingnan niya si David, “May duha ka tawo nga miadto sa usa ka siyudad, dato ang usa ug ang usa kabos. Daghan kaayog mga hayopan ang dato apan ang kabos wala gayoy lain gawas sa usa ka bayeng karnero nga iyang napalit. Ug giamuma niya kini. Mitubo kini uban kaniya ug sa iyang anak ug nagkaon kini sa iyang pagkaon ug nag-inom sa iyang imnanan. Iya kining kugoskugoson sama sa iyang anak. Usa ka adlaw niana, may bisita nga miabot sa balay sa dato ug wala siyay gusto nga mokuha gikan sa iyang kahayopan aron iyang ihawon alang sa bisita. Maoy iyang giihaw ang bayeng karnero sa kabos aron ikadalit niya sa iyang bisita.” Unya nasuko pag-ayo si David ug giingnan niya si Natan, “Ipanumpa ko sa ngalan sa Ginoo, nga ang tawo nga nagbuhat niini angayng patyon. Kinahanglang ulian niya ang tag-iya ug upat ka buok karnero kay wala siyay kaluoy.” Giingnan ni Natan si David, “Ikaw mao ang tawo. Ug ania ang pulong sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gidihogan ko ikaw aron maghari sa Israel ug giluwas ko ikaw sa kamot ni Saul. Gitugyan ko kanimo ang gingharian sa imong agalon ug ang iyang mga asawa. Gihatag ko kanimo ang banay sa Israel ug ang sa Juda. Kon diyutay pa kini alang kanimo, dugangan ko pa kini. Nganong wala mo man tagda ang akong pulong ug mao may imong gibuhat ang daotan sa akong atubangan? Gipapatay mo si Urias didto sa gubat ug giilog mo ang iyang asawa. Busa dili mobiya ang espada sa imong balay kay imo man akong gisalikway ug giilog mo ang asawa ni Urias.’ Miingon pa ang Ginoo, ‘Patunghaon ko batok kanimo ang daotan gikan sa imong banay ug sa imong atubangan kuhaon ko ang imong mga asawa ug ihatag ko sila sa imong silingan ug siya modulog sa imong mga asawa bisag adlawng dako. Imo kining gibuhat sa tago apan buhaton ko kini atubangan sa tibuok Israel ug sa adlawng dako.’” Miingon si David kang Natan, “Nakasala ako sa Ginoo.” Ug giingnan ni Natan si David, “Gipasaylo ka sa Ginoo sa imong sala ug dili ka niya patyon. Apan kay pinaagi niining buhata imo mang gipasipad-an ang Ginoo, mamatay ang bata nga natawo kanimo.” Unya mipauli si Natan sa ila. Gihatagan sa Ginoo ug grabing sakit ang anak ni David sa asawa ni Urias. Busa si David nagpakiluoy sa Dios tungod sa bata ug nagpuasa siya ug mihigda siya sa yuta sa tibuok gabii. Ang mga kadagkoan miadto kaniya aron pagpatindog kaniya apan midumili siya ug wala siya mokaon uban kanila. Sa ikapito ka adlaw namatay ang bata. Nahadlok ang mga kadagkoan sa pagtaho kang David mahitungod sa kamatayon sa bata kay sila miingon man, “Hibaw-i ninyo nga sa buhi pa ang bata, nakigsulti kami kaniya apan wala siya mamati kanamo. Busa unsaon man namo pag-ingon nga patay na ang bata? Tingalig maghikog siya.” Apan sa pagkakita ni David nga naghunghongay ang iyang mga kadagkoan, nasabot ni David nga namatay ang bata. Gipangutana ni David ang iyang mga kadagkoan, “Namatay ba ang bata?” Mitubag sila, “Oo.” Unya mibangon si David ug naligo. Nagdihog siyag lana sa iyang kaugalingon ug nag-ilis siya. Unya miadto siya sa balay sa Ginoo ug misimba. Unya mipauli siya sa ila. Ug sa pagpangayo niyag pagkaon, gihatagan siya ug mikaon siya. Unya giingnan siya sa iyang mga kadagkoan, “Unsa man kining gibuhat mo? Nagpuasa ka ug gihilakan mo ang bata samtang buhi pa siya. Apan sa pagkamatay sa bata, mitindog ka hinuon ug mikaon.” Mitubag siya, “Samtang ang bata buhi pa, nagpuasa ako ug naghilak kay giingnan ko ang akong kaugalingon, ‘Kinsay nasayod nga pinaagi niini kaluy-an ako sa Ginoo ug buhion niya ang bata?’ Apan karon nga patay na siya, nganong magpuasa pa man ako? Makapabuhi ba ako kaniya? Moadto unya ako kaniya apan dili na gayod siya mahibalik kanako.” Gihupay ni David si Batseba nga iyang asawa ug nakigdulog siya kaniya. Si Batseba nanganak ug batang lalaki nga ginganlan ni David ug Solomon. Gihigugma sa Ginoo si Solomon ug nagpadala ang Ginoo ug mensahe pinaagi kang Natan, ang propeta, nga nganlan ang bata ug Jedidia kay gihigugma siya sa Ginoo. Giataki ni Joab ang Raba, ang siyudad sa mga Amonihanon nga gipuy-an sa ilang hari ug nailog niya kini. Nagsugo si Joab ug mga tawo ngadto kang David ug giingnan niya, “Giataki ko ang Raba ug nailog ko ang siyudad sa mga tubig. Busa tigoma karon ang nahabilin sa mga tawo ug atakiha ang siyudad ug iloga kini kay kon dili, akoy moilog niini ug hinganlan ko kini sa akong ngalan.” Busa gitigom ni David ang mga tawo ug miadto siya sa Raba. Kini iyang giataki ug nailog. Gikuha ni David gikan sa ulo sa diosdios sa mga Amonihanon nga si Milkom ang usa ka koronang bulawan nga may gibug-aton nga mga 34 ka kilo ug may mahalong bato ug gibutang niya kini sa iyang ulo. Nailog usab niya ang kabtangan sa siyudad nga daghan kaayo. Ug gidala niya ang mga tawo sa siyudad ug sila gihimo niyang mga tiggabas, tigbugwal ug tigbugha ug iyang gipatrabaho sila sa pagbahanan sa mga tisa. Gibuhat niya kini sa tanang siyudad sa mga Amonihanon. Unya si David ug ang tanang katawhan mipauli sa Jerusalem. Si Absalom nga anak ni David may igsoong babaye nga guwapa nga ginganlag Tamar. Nahigugma kaniya si Amnon, laing anak ni David. Naguol pag-ayo si Amnon ug nagpasakitsakit siya tungod sa iyang igsoon nga si Tamar kay ulay man si Tamar ug gituohan ni Amnon nga malisod ang pagbuhat bisag unsa kang Tamar. Apan may higala si Amnon nga ginganlag Jonadab, anak ni Simeas nga igsoon ni David. Si Jonadab maldito. Ug giingnan niya si Amnon, “Nganong matag buntag makita ko man ikaw nga masulob-on?” Miingon si Amnon kaniya, “Nahigugma ako kang Tamar nga igsoon sa akong igsoon nga si Absalom.” Giingnan siya ni Jonadab, “Higda sa imong higdaanan ug pagpasakitsakit. Unya inigduaw kanimo sa imong amahan, ingna siya, ‘Paanhia si Tamar ug padad-a siyag pan ug ipaandam kaniya ang akong pagkaon sa akong atubangan ug hungitan ako niya.’” Busa mihigda si Amnon ug nagpakaaron-ingnon nga adunay sakit. Sa pagduaw sa hari kaniya, giingnan ni Amnon ang hari, “Hangyoon ko ikaw nga paanhion nimo si Tamar ug dinhi sa akong atubangan pabuhata siyag pipila ka buok torta aron hungitan ako niya.” Unya gipatawag ni David si Tamar ug giingnan niya, “Lakaw ngadto sa balay sa imong igsoon nga si Amnon ug andami siyag pagkaon.” Busa miadto si Tamar sa balay ni Amnon nga naghigda. Mikuha siyag harina ug gimasa niya kini sa atubangan ni Amnon ug nagluto siyag torta. Unya gikuha niya ang torta ug gidalit kini kang Amnon apan wala mokaon si Amnon. Miingon si Amnon, “Papahawaa ang ubang mga tawo.” Busa namahawa ang mga tawo. Unya giingnan ni Amnon si Tamar, “Dad-a ngari sa lawak ang torta ug hungiti ako.” Gidala ni Tamar ang torta ngadto kang Amnon nga didto sa kuwarto. Apan gikuptan niya ang kamot ni Tamar ug giingnan niya, “Dali, igsoon ko, dulog kanako.” Mitubag si Tamar, “Ayaw ako lugosa kay kining butanga wala himoa sa taga-Israel. Ayaw pagbinuang. Sa akong bahin, tungod sa kaulaw, unsa mang nawonga ang ikaatubang ko sa mga tawo? Ug sa imong bahin, ikaw mahimong usa sa mga buangbuang dinhi sa Israel. Busa karon, hangyoon ko ikaw, sultihi niini ang hari. Nagtuo ako nga dili ka niya balibaran.” Apan wala mamati si Amnon kaniya ug sanglit mas kusgan man siya kay kang Tamar, milampos siya sa iyang tuyo. Tapos niya lugosa si Tamar, nasilag pag-ayo si Amnon kaniya ug ang iyang kasilag mas dako pa kay sa gugma niya kang Tamar. Ug si Amnon miingon kaniya, “Pahawa dinhi.” Apan si Tamar miingon kaniya, “Ayaw ako papahawaa dinhi kay mas dako ang kangil-ad sa imong pagpapahawa kanako kay sa imong paglugos kanako.” Apan wala siya mamati kaniya. Gitawag hinuon niya ang usa ka batan-on nga nag-alagad kaniya ug iyang giingnan, “Papahawaa kining babayhana sa akong balay ug unya trangkahi ang pultahan kon makagula na siya.” Busa gipagula si Tamar sa sulugoon ug gitrangkahan niya ang pultahan. Niining higayona si Tamar nagbistig taas ug binuktonan usab ug taas kay mao man kini ang bisti sa mga babayeng ulay nga anak sa hari, sama gayod sa karaang panahon. Unya gibutangan ni Tamar ug abo ang iyang ulo ug gigisi niya ang taas niyang bisti ug milakaw siya nga nagdanguyngoy. Unya gipangutana siya sa iyang igsoon nga si Absalom, “Gihilabtan ka ba sa imong igsoon nga si Amnon? Hilom na lang, igsoon ko. Imo siyang igsoon ug ayaw lang ug ikaguol kini.” Busa si Tamar nagpuyo nga usa ka masulob-ong babaye didto sa balay sa iyang igsoon nga si Absalom. Nasuko pag-ayo si Hari David sa pagkasayod niya niini. Naghilom-hilom lamang si Absalom apan nagdumot siya kang Amnon. Unya tapos sa duha gayod ka tuig, gipatupihan ni Absalom ang iyang mga karnero didto sa Baalhasor, duol sa Efraim. Gidapit ni Absalom ang tanang mga anak sa hari. Ug miadto si Absalom sa hari ug iyang giingnan, “Patupihan ko ang akong mga karnero ug hangyoon ko ikaw ug ang imong mga kadagkoan sa pag-apil sa masadya nga higayon.” Apan giingnan sa hari si Absalom, “Dili ako makaadto, anak. Dili maayo nga mangadto tang tanan kay nahadlok ako nga makasamok kami kanimo.” Apan namugos gayod si Absalom kaniya, apan wala moadto si David. Gipanalanginan lang niya si Absalom. Unya miingon si Absalom, “Kon dili mahimo, hangyoon ko ikaw nga pakuyogon mo kanamo ang akong igsoon nga si Amnon.” Apan giingnan siya ni David, “Nganong paubanon mo man siya?” Apan namugos gayod si Absalom busa gipakuyog na lamang sa hari si Amnon ug ang tanan niyang mga anak. Si Absalom nag-andam ug usa ka bangkite nga takos alang sa usa ka hari. Unya giingnan ni Absalom ang iyang mga sulugoon, “Timan-i ninyo kini: kon mahubog na gani si Amnon ug inigmando ko nga patyon ninyo siya, patya siya. Ayaw kamo kahadlok kay ako ang manubag.” Busa gipatay si Amnon sa mga sulugoon ni Absalom. Unya nanakay ang tanang anak sa hari sa ilang tagsatagsa ka kabayong mula ug nangikyas. Samtang diha pa sa dalan ang mga anak sa hari, nakabalita si David nga gihurot ni Absalom pagpatay ang tanan niyang anak. Unya mitindog ang hari ug gigisi niya ang iyang bisti ug mihapa siya sa yuta. Gigisi usab sa mga sulugoon nga nag-apong kaniya ang ilang bisti. Apan miingon si Jonadab, anak ni Simeas nga igsoon ni David, “Ayaw pagtuo, Kamahalan, nga gipatay ang tanan mong anak. Si Amnon lamang ang gipatay kay daan na kining gilaraw ni Absalom sukad pa sa adlaw nga gilugos ni Amnon si Tamar. Busa dili ka angay mabalaka.” Apan mikagiw si Absalom. Ang guwardiya sa palasyo nakakita ug panon sa mga tawo nga taliabot nga nanglugsong sa bungtod gikan sa Horonaim. Miadto siya sa hari ug gitaho niya ang iyang nakita. Ug giingnan ni Jonadab ang hari, “Tan-awa, ania ang imong mga anak! Husto ang akong giingon kanimo ganiha.” Sa pagkatapos gayod niyag sulti, miabot ang mga anak sa hari ug naninggit sila ug nanghilak. Ang hari ug ang tanan niyang mga kadagkoan nanghilak usab pag-ayo. Apan sa dihang nahupay na ang iyang pagbangotan tungod sa kamatayon ni Amnon, dako ang iyang tinguha nga makita si Absalom. Nasabot ni Joab nga anak ni Seruia nga gimingaw ang hari kang Absalom. Busa nagsugo si Joab ug tawo sa pag-adto sa Tecoa aron pagkuhag usa ka maalamong babaye didto. Sa diha na ang babaye, giingnan siya ni Joab, “Pagpakaaron-ingnon nga nagbangotan ka ug isul-ob ang bisti sa pagbangotan. Ayaw haplasig lana ang imong lawas ug pagpakaaron-ingnon nga dugay ka nang nagbangotan. Unya lakaw ngadto sa hari ug sultihi siya sa giingon ko kanimo.” Gitudloan ni Joab ang babaye sa isulti ngadto sa hari. Sa didto na ang babaye nga taga-Tecoa sa atubangan sa hari, mihapa siya ug miyukbo ug miingon, “Tabangi intawon ako, Kamahalan!” Nangutana ang hari kaniya, “Unsa may imong problema?” Mitubag ang babaye, “Biyuda intawon ako ug may duha ako ka anak nga lalaki. Nag-away sila didto sa kaumahan. Walay nakaulang kanila ug ang usa gibunalan sa usa ug namatay. Ug karon ang tanan kong paryenti mialsa batok kanako ug giingnan nila ako, ‘Itugyan kanamo ang nagpatay sa iyang igsoon kay patyon usab namo siya.’ Busa buot usab nilang patyon ang manununod. Niining paagiha ila gayod akong kuhaan sa tanan nga nahibilin kanako ug kawad-an ang akong bana sa iyang ngalan ug kaliwat.” Unya giingnan sa hari ang babaye, “Pauli na sa inyo ug husayon ko ang imong kaso.” Ug ang babaye nga taga-Tecoa miingon sa hari, “Ako ug ang akong banay maoy pakasad-a, Kamahalan, dili ikaw ug ang imong harianong banay.” Miingon ang hari, “Kon aduna pay magsamok kanimo, dad-a siya nganhi kanako ug dili na siya manghilabot kanimo pag-usab.” Unya miingon siya, “Hangyoon ko ikaw, Kamahalan, nga iampo mo sa Ginoo nga imong Dios nga dili na panimaslan ug patyon ang akong anak.” Miingon ang hari, “Ipanumpa ko sa ngalan sa Ginoo nga walay mahulog bisag usa ka lugas nga buhok gikan sa imong anak.” Unya ang babaye miingon, “Hangyoon ko ikaw, Kamahalan, nga pasultihon mo pa ako.” Miingon ang hari, “Sigi, sulti.” Ug miingon ang babaye, “Nganong naglaraw ka mag sama niana batok sa katawhan sa Dios? Sa paghimo mo niining hukoma, nagpaila kana nga sad-an ka kay wala mo man papaulia nganhi ang imong anak nga gipakagiw. Mangamatay tang tanan kay sama kita sa tubig nga giyabo sa yuta nga dili na mahipos pag-usab. Bisan ang Dios dili mokuha sa kinabuhi sa tawo nga nangitag paagi nga mahiuli ang iyang gipakagiw. Mianhi ako aron pagsulti kanimo niini, Kamahalan, kay nahadlok ako sa mga tawo. Nagtuo ako nga kon sultihan ko ikaw, imong itugot kanako ang gihangyo ko kanimo. Nagtuo usab ako nga mamati ka kanako ug ilikay mo ako sa tawo nga buot mopatay kanako ug sa akong anak aron mahikawan sa gisaad sa Dios. Milaom ako nga makahatag kanakog kalinaw ang imong pulong kay sama man sa anghel sa Dios ang akong hari, nasayod siya sa maayo ug sa daotan. Mag-uban unta kanimo ang Ginoo nga imong Dios!” Unya gitubag sa hari ang babaye, “Sultihi ako sa tinuod sa ipangutana ko kanimo.” Ug miingon ang babaye, “Oo, Kamahalan.” Nangutana ang hari, “May labot ba si Joab niining tanan?” Mitubag ang babaye, “Oo, dili ako makaako sa pagpamakak kanimo, Kamahalan. Si Joab ang nagsugo ug nagtudlo kanako niining akong gisulti. Gibuhat kini sa imong sulugoon nga si Joab aron pag-usab sa lakat sa mga butang karon. Apan may kaalam ka, Kamahalan, sama sa kaalam sa anghel sa Dios sa pag-ila sa tanang mga butang nga ania sa kalibotan.” Unya miingon ang hari kang Joab, “Mouyon ako sa imong hangyo. Hala, lakaw ug dad-a nganhi si Absalom.” Mihapa si Joab ug miyukbo ug nanghinaot siya sa kaayohan sa hari. Si Joab miingon, “Karon nasayod na ako nga ikaw nahimuot kanako, Kamahalan, kay mitugot ka man sa akong gihangyo.” Busa miadto si Joab sa Gesur ug gidala niya si Absalom balik sa Jerusalem. Ug miingon ang hari, “Papuy-a siya nga siya ra didto sa iyang balay. Ayaw siyag paanhia kanako.” Busa mipuyo si Absalom nga nag-inusara ug wala siya makigkita sa hari. Sa tibuok Israel walay usa nga gidayeg pag-ayo tungod sa iyang kaambongan gawas kang Absalom. Walay ikasaway kaniya sukad sa iyang lapalapa hangtod sa iyang alimpulo. Inigpatupi niya (kay matag tuig magpatupi man siya kon bation niya nga bug-at na ang iyang buhok), timbangon niya kini ug ang gibug-aton niini mga duha ka kilo sa timbangan sa hari. May tulo ka anak nga lalaki si Absalom ug usa ka anak nga babaye nga ginganlag Tamar ug maanyag kaayo siya. Duha ka tuig nga nagpuyo si Absalom sa Jerusalem ug wala gayod siya makigkita sa hari. Unya gipakuha niya si Joab aron paadtoon niya sa hari. Apan si Joab wala moadto kaniya. Ug gipakuha niya si Joab sa ikaduhang higayon apan nagdumili gihapon si Joab sa pagpakigkita kaniya. Unya giingnan ni Absalom ang iyang mga sulugoon, “Nakita ninyo nga ang uma ni Joab kasikbit sa akoa ug didto adunay sebada. Sunoga ninyo kini.” Busa gisunog sa iyang mga sulugoon ang uma. Unya miadto si Joab kang Absalom didto sa iyang balay ug giingnan, “Nganong gisunog man sa imong mga sulugoon ang akong uma?” Mitubag si Absalom, “Ako kang gipakuha aron paadtoon sa hari aron sa pagpangutana kaniya nganong iya man akong gipakuha sa Gesur. Mas maayo pa nga nagpabilin ako didto. Busa karon paadtoa ako sa hari. Kon sad-an ako, mahimo nga patyon ako niya.” Unya miadto si Joab aron sa pagsulti sa hari. Unya gipatawag sa hari si Absalom. Busa miadto si Absalom sa hari ug miyukbo ug gihagkan siya sa hari. Human niini, si Absalom nakabaton ug usa ka karwahi ug mga kabayo ug 50 ka tawo nga mobantay kaniya. Niining higayona gihimong batasan ni Absalom nga mobangon sa sayong buntag ug mobarog daplin sa dalan paingon sa ganghaan sa siyudad. Kon may moagi nga tawo nga may kaso nga ipahusay sa hari, tawgon siya ni Absalom ug pangutan-on, “Taga diin ka mang siyudara?” Ug kon tubagon siya, “Sakop ako niini o niadtong banaya sa Israel,” moingon kaniya si Absalom, “Maayo, ug may katarongan ka sa imong kaso. Apan walay gitugyanag gahom sa hari aron sa paghusay niini.” Ug moingon pa gayod si Absalom, “Pagkaanindot unta kon ako pay maghuhukom dinhi! Ang tanan nga adunay kaso makaduol gayod kanako ug kahatagan ko silag hustisya.” Ug kon may moduol kang Absalom aron sa pagyukbo kaniya, itunol niya ang iyang kamot, kuptan niya siya ug hagkan. Gibuhat kini ni Absalom sa tanang Israelita nga moadto sa hari aron magpahusay sa ilang kaso. Tungod niining paagiha nadani ni Absalom ang mga Israelita. Milabay ang upat ka tuig ug giingnan ni Absalom ang hari, “Tugoti ako sa pagtuman sa akong saad sa Ginoo didto sa Hebron. Kay nanaad ako sa Ginoo sa didto pa ako sa Gesur, sa yuta sa Siria, nga kon pabalikon ako niya didto sa Jerusalem, maghalad ako kaniya sa Hebron.” Ug giingnan siya sa hari, “Pag-ayoayo sa imong panaw!” Busa miadto siya sa Hebron. Apan sa tago nagsugo si Absalom ug mga tawo ngadto sa tanang mga banay sa Israel aron ingnan ang mga tawo, “Inigkabati ninyo sa tingog sa trumpeta, singgit kamo, ‘Si Absalom hari na sa Hebron!’” Mikuyog kang Absalom ang 200 ka tawo nga taga-Jerusalem nga mga dinapit niya apan wala silay kasayoran sa laraw ni Absalom. Ug samtang naghalad si Absalom ug mga mananap nga sunogon, gipakuha niya si Ahitofel nga magtatambag ni David gikan sa siyudad sa Gilo. Nagkadako ang tinguha sa pag-alsa batok kang David ug nagkadaghan ang mga tawo nga dapig kang Absalom. May sinugo nga miadto kang David ug miingon, “Nadani na gayod ni Absalom ang mga Israelita.” Unya gisultihan ni David ang tanan niyang mga kadagkoan nga nag-uban kaniya didto sa Jerusalem, “Mangagiw kita kay kon dili, hisakpan kita ni Absalom. Magdali kita aron dili kita hiapsan niya ug hutdon ug pamatay.” Miingon kang David ang iyang mga kadagkoan, “Hibaw-i nga andam kami sa pagtuman bisag unsay ipabuhat mo kanamo.” Busa milakaw si David ug mikuyog kaniya ang tibuok niyang banay ug gibilin ni David ang napulo niya ka puyopuyo aron pag-atiman sa palasyo. Milakaw ang hari ug mikuyog kaniya ang mga tawo. Unya nanghunong sila sa kataposang balay. Gipauna niya ang iyang mga kadagkoan, lakip ang mga guwardiya sa hari nga mga Cheretihanon ug mga Peletihanon ug ang tanang 600 ka Gitihanon nga mikuyog kaniya gikan sa Gat. Unya giingnan sa hari si Itai, ang Gitihanon nga ilang pangulo, “Nganong miuban ka man usab kanamo? Pauli ug alagari ang bag-ong hari kay langyaw ka ug gitalikdan mo ang imong balay. Bag-o ka pa lamang miabot ug dili mahimo nga mouban ka kanamo. Nasayod ka nga wala ako mahibalo kon asa ako padulong? Busa pauli ug dad-a ang imong mga kaigsoonan. Hinaot unta nga ang gugma sa Ginoo nga walay paglubad mag-uban kanimo.” Apan si Itai mitubag sa hari, “Ipanumpa ko sa Ginoo ug kanimo, Kamahalan, nga bisag asa ka mouban gayod ako kanimo, bisag unsay mahitabo.” Giingnan ni David si Itai, “Kon mao kana, makauban ka kanamo.” Busa mikuyog si Itai uban sa iyang mga sakop ug sa tanang kabataan nga kuyog nila. Ug nanghilak ang mga tawo sa kabalangayan nga ilang giagian. Unya milabang ang hari sa sapa sa Kidron uban sa iyang mga tawo ug mipadayon sila paingon sa kamingawan. Unya miabot si Abiatar ug si Sadok kinuyogan sa tanang mga Levita nga maoy nagyayong sa Sudlanan sa Kasabotan sa Dios ug sa iyang katawhan. Unya ilang gibutang sa yuta ang Sudlanan hangtod nakalabay ang tanang tawo nga gikan sa siyudad. Unya miingon ang hari kang Sadok, “Dad-a pagbalik ang Sudlanan sa Kasabotan ngadto sa siyudad. Kon gikahimut-an ako sa Ginoo, pabalikon ako niya ug makakita ako niini ug sa puloy-anan niini. Apan kon moingon siya, ‘Wala ako mahimuot kanimo,’ dili ako mogula dinhi ug siya na ang mag-igo kanako.” Miingon usab ang hari kang Sadok, “Sigi balik ngadto sa siyudad ug dad-a si Abiatar ug ang duha ka batan-on nga si Ahimaas nga imong anak ug si Jonatan nga anak ni Abiatar. Maghulat ako didto sa mga sapa sa kamingawan hangtod nga balitaan mo ako.” Busa gidala ni Sadok ug ni Abiatar ang Sudlanan sa Kasabotan balik sa Jerusalem ug nagpabilin sila didto. Unya mitungas si David nga naghilak ngadto sa Bungtod sa mga Olibo. Nagtiniil siya ug nagpurong. Ang tanang mga tawo nga mikuyog kaniya nagpurong usab ug nanungas nga naghilak. Unya may nagtaho kang David nga si Ahitofel usa sa mga nakigkombuya kang Absalom. Ug nag-ampo si David, “O Ginoo, himoa intawon nga walay kapuslanan ang mga tambag ni Ahitofel.” Sa pag-abot ni David sa kinatumyan sa bungtod diin gisimba ang Dios, gitagbo siya ni Husai nga Arkihanon nga nagkagidlay ug gibutangan ug yuta ang iyang ulo. Giingnan siya ni David, “Kon mopadayon ka sa pag-uban kanako, makasamok ka lamang kanako. Apan kon mobalik ka sa siyudad ug ingnon mo si Absalom, ‘Himoa ako nga imong sulugoon, Kamahalan, ingon nga sulugoon ako sa imong amahan kaniadto,’ masanta mo ang tambag ni Ahitofel. Dili ba tua man didto si Sadok ug si Abiatar nga mga pari? Busa bisag unsay imong mabati sa palasyo sa hari, isugilon kang Sadok ug kang Abiatar. Atua usab didto si Ahimaas nga anak ni Sadok ug si Jonatan nga anak ni Abiatar. Pinaagi kanila makataho ka kanako sa tanan nimong madunggan.” Busa si Husai nga higala ni David miabot sa siyudad sa pagsulod gayod ni Absalom sa Jerusalem. Sa pagsaylo nag diyutay ni David sa kinatumyan sa bukid, gisugat siya ni Ziba nga sulugoon ni Mepiboset ug gidad-an siyag duha ka asno nga gikargahan ug 200 ka buok pan, 100 ka pungpong nga ubas ug 100 ka buok prutas ug usa ka puntil nga panit nga gisudlag bino. Si Ziba giingnan sa hari, “Nganong nagdala ka man niini?” Mitubag si Ziba, “Ang mga asno pasakyan sa banay sa hari, ang pan ug ang mga prutas alang sa mga batan-on ug ang bino imnon sa makuyapan didto sa kamingawan.” Ug nangutana ang hari, “Hain man si Mepiboset, ang apo sa imong agalon nga si Saul?” Mitubag si Ziba, “Nagpabilin siya sa Jerusalem kay miingon man siya, ‘Niining adlawa iuli kanako sa banay sa Israel ang gingharian sa akong amahan.’” Unya miingon ang hari kang Ziba, “Ang tanan nga iya kaniadto ni Mepiboset, imo na karon.” Ug miingon si Ziba, “Imo akong alagad ug kahimut-an mo unta ako, Kamahalan.” Sa pag-abot ni David sa Bahurim, miabot ang usa sa mga paryenti ni Saul nga ginganlag Simei, anak ni Gera. Sa pag-abot niya iyang gibalikas ug gibato si David bisan ug ang mga opisyal ug mga sundalo ug mga kauban sa hari naglibot kaniya. Si Simei miingon, “Pahawa dinhi mamumuno, tawong walay hinungdan! Gipahamtang sa Ginoo diha kanimo ang panimalos sa dugo sa banay ni Saul nga imong giagawan sa pagkahari ug gitugyan sa Ginoo ang gingharian ngadto sa imong anak nga si Absalom. Miabot na kanimo ang imong kalaglagan kay mamumuno ka man!” Unya miingon sa hari si Abisai nga anak ni Seruia, “Nganong mosugot ka man lang ug tunglohon, Kamahalan? Tugoti ako nga lunggoan ko siya sa ulo.” Apan miingon ang hari, “Unsa may labot ko kaninyo, kamong mga anak ni Seruia? Kon siya nagtunglo kanako kay gisugo siya sa Ginoo kinsa may makaingon, ‘Nganong gibuhat mo man kini?’” Ug giingnan ni David si Abisai ug ang tanan niyang mga sulugoon, “Kon ang akong anak nagtinguha pagpatay kanako, unsa pa kaha kining sakop sa banay ni Benjamin? Busa pasagdi siya kay gisugo man siya sa Ginoo. Basin rag maluoy ang Ginoo sa akong kaguol ug baslan niyag maayo kining mga pagtunglo kanako karong adlawa.” Busa si David ug ang iyang mga tawo mipadayon pagbaktas samtang si Simei miagi sa kabungtoran atbang kang David ug nagpadayon sa pagtunglo samtang naglakaw ug gibato niya si David ug gilabay ug yuta. Ug si David ug ang tanang tawo nga mikuyog kaniya miabot nga lapoy kaayo sa Jordan ug didto mipahulay siya. Niining higayona miadto si Absalom sa Jerusalem kinuyogan ni Ahitofel ug sa tanang tawo sa Israel. Unya si Husai, ang Arkihanon nga higala ni David, miadto kang Absalom ug miingon, “Mabuhi ang hari! Mabuhi ang hari!” Ug giingnan ni Absalom si Husai, “Mao ba kini ang pagtahod mo sa imong higala nga si David? Nganong wala ka man mouban kaniya?” Mitubag si Husai, “Dili ko kana buhaton. Adto ako dapig sa tawo nga gipili sa Ginoo ug niining mga tawo ug sa tanang tawo sa Israel ug kaniya ako mag-alagad. Ug kinsa may akong silbihan? Dili ba ang iyang anak? Kay gisilbihan ko man ang imong amahan, silbihan ko usab ikaw.” Unya giingnan ni Absalom si Ahitofel, “Tambagi ako unsay angay tang buhaton.” Mitubag si Ahitofel kang Absalom, “Pakigdulog sa mga puyopuyo sa imong amahan nga iyang gibilin aron sa pag-atiman sa palasyo. Unya mabalitaan sa tibuok Israel nga ikaw nahimong kaaway sa imong amahan ug mahimong lig-on ang mga tawo nga midapig kanimo.” Busa gibuhatan nila si Absalom ug usa ka tolda didto sa atop ug nakigdulog siya sa mga puyopuyo sa iyang amahan ug nakita kini sa tibuok Israel. Niadtong panahona, ang tambag ni Ahitofel giisip nga gikan gayod sa Dios busa gitamod ni David ug ni Absalom ang tanang tambag ni Ahitofel. Unya miingon si Ahitofel kang Absalom, “Papilia akog 12,000 ka tawo ug molakaw ako karong gabii aron paggukod kang David. Atakihon ko siya samtang gikapuyan ug nawad-an na sa kaisog. Lisangon ko siya ug mangagiw gayod ang tanan niyang kauban. Ang hari ray akong patyon. Apan dad-on ko nganhi kanimo ang tanang mga tawo sama sa babayeng kaslonon nga nagpaingon sa balay sa iyang pamanhonon. Gusto ka nga mopatay ug usa lamang ka tawo apan ayaw pasipad-i ang ubang mga tawo.” Ug ang tambag ni Ahitofel nakalipay kang Absalom ug sa tanang kadagkoan sa Israel. Unya miingon si Absalom, “Paanhia usab si Husai, ang Arkihanon, ug pamation ta kon unsay iyang ikasulti.” Sa pag-abot ni Husai, giingnan siya ni Absalom, “Mao kini ang tambag ni Ahitofel. Tumanon ba namo ang iyang tambag? Kon dili, unsa may imong ikasulti?” Giingnan ni Husai si Absalom, “Dili maayo ang tambag ni Ahitofel. Nasayod ka nga ang imong amahan ug ang iyang mga tawo lig-on kaayo, ug naglagot sila sama sa usa ka oso nga gikuhaan sa iyang mga itoy didto sa uma. Gawas pa niana, ang imong amahan batid kaayo sa gubat ug dili gayod siya magpakagabii tipon sa mga tawo. Tingali bisan karon nagtago siya sa usa ka langub o sa lain bang dapit. Ug kon sa unang pag-ataki may pipila nga mamatay sa katawhan, ang makadungog niini moingon, ‘Daghan ang nangamatay sa mga tawo ni Absalom.’ Unya bisan pa gani ang tawong isog nga sama sa liyon abuton ug dakong kahadlok kay nasayod ang tibuok Israel nga ang imong amahan tawong gamhanan ug hanas sa gubat ug isog usab ang iyang mga tawo. Ang tambag ko mao nga hiusahon mo ang tanang Israelita gikan sa Dan ngadto sa Berseba ug ikaw mismo maoy mangulo kanila sa pag-ataki kang David. Niining paagiha masakpan nato siya bisag hain siya magtago ug mohasmag kita kaniya sama sa yamog nga mahulog sa yuta ug walay mahibilin sa tanan niyang mga tawo. Kon motago siya sulod sa usa ka siyudad, ang tibuok Israel magdalag mga pisi ug unya ato kining guyoron ngadto sa walog hangtod wala nay mahibilin niini bisag usa ka bato.” Miingon si Absalom ug ang tanang mga tawo sa Israel, “Mas maayo ang tambag ni Husai kay sa tambag ni Ahitofel.” Maoy pagbuot sa Ginoo nga makawang ang tambag ni Ahitofel aron mahiagom si Absalom sa kadaot. Unya giingnan ni Husai si Sadok ug si Abiatar, ang mga pari, “Mao kini ang tambag ni Ahitofel kang Absalom ug sa mga kadagkoan sa Israel ug nasayod usab kamo sa akong gitambag. Busa pasugoi si David ug sultihi niini, ‘Ayaw katulog karong gabii sa mga patag sa kamingawan kondili padayon kamo paglabang sa suba kay tingali unyag patyon ang hari ug ang tanan nga kuyog niya.’” Niining higayona si Jonatan ug si Ahimaas naghulat didto sa Enrogel kay kinahanglan man nga dili sila makit-an inigsulod nila sa siyudad. May babayeng sulugoon nga maoy tigtaho kanila ug sila usab maoy motaho kang David. Apan nakit-an sila sa usa ka batan-ong lalaki ug gisuginlan niya si Absalom. Busa si Jonatan ug Ahimaas midali pagpahawa ug miadto sila sa balay sa usa ka tawo didto sa Bahurim. Kining tawhana may atabay sa iyang tugkaran ug nanago sila didto. Gitabonan sa babaye ang baba sa atabay ug gikatagan niyag mga trigo ang tabon niini aron dili mamatikdan. Sa pag-abot sa mga sulugoon ni Absalom didto sa balay, gipangutana nila ang babaye, “Hain man si Ahimaas ug si Jonatan?” Gitubag sila sa babaye, “Nanabok sila sa suba.” Ug kay wala man nila hikaplagi si Ahimaas ug si Jonatan, namauli sila sa Jerusalem. Sa pagkawala na sa nangita kanila, nanggula si Jonatan ug si Ahimaas sa atabay unya nanglakaw sila aron pagtaho kang Hari David mahitungod sa laraw ni Ahitofel sa pagpatay kaniya. Ug ilang gitambagan si David sa pagtabok sa suba tungod niini. Unya si David ug ang tanang tawo nga mikuyog kaniya milabang sa Jordan ug sa pagsilang sa adlaw, nakalabang na ang tanan. Sa pagkakita ni Ahitofel nga wala tumana ang iyang tambag, gimontorahan niya ang iyang asno, ug mipauli siya sa iyang siyudad. Unya gihusay niya ang padagan sa iyang panimalay ug naghikog siya. Gilubong siya sa lubnganan sa iyang amahan. Unya miadto si David sa Mahanaim. Ug si Absalom milabang sa Jordan uban sa mga Israelita. Niining higayona sa lugar ni Joab, maoy gihimo ni Absalom nga pangulo sa iyang kasundalohan si Amasa, anak sa usa ka tawo nga ginganlag Itra nga usa ka Ismaelita nga naminyo kang Abigail nga anak nga babaye ni Nahas, igsoon ni Seruia nga inahan ni Joab. Ug nagkampo ang mga Israelita ug si Absalom didto sa yuta sa Gilead. Sa pag-abot ni David sa Mahanaim, gitagbo siya ni Sobi nga anak ni Nahas nga taga-Raba nga lungsod sa mga Amonihanon ug ni Makir nga anak nga lalaki ni Amiel nga taga-Lodebar ug ni Barsilai nga taga-Gilead nga gikan sa Rogelim. Nagdala sila ug mga higdaanan, mga habol, mga panaksan ug mga tibod. Nagdala usab silag trigo, sebada, bugas, mga batong ug mga liso, dugos, mantikilya, mga karnero ug keso. Gihatag nila kini kang David ug sa iyang mga tawo kay nahibalo man sila nga gigutom, giuhaw ug gikapoy ang mga tawo didto sa kamingawan. Unya gitigom ni David ang mga tawo nga mikuyog kaniya ug nagtudlo siyag mga komander sa taglinibo ug sa taggatos. Unya gipadala ni David ang iyang kasundalohan ug gibahin niyag tulo ka pundok: ang usa ka bahin ubos sa pagmando ni Joab, ang ikaduha ni Abisai nga anak ni Seruia ug igsoon ni Joab ug ang ikatulo gimandoan ni Itai, ang Hitihanon. Ug giingnan sa hari ang mga tawo, “Mouban ako kaninyo sa panggubatan.” Apan miingon ang mga tawo kaniya, “Ayaw pag-uban kay kon managan kami, dili mangita kanamo ang mga kaaway. Bisan pag katunga kanamo mangamatay, dili sila mahinugon kanamo. Apan ikaw balig 10,000 kanamo, busa mas maayo pa nga magpabilin ka sa siyudad ug padad-i lang kamig hinabang.” Miingon ang hari kanila, “Buhaton ko ang giila ninyo nga labing maayo.” Busa mitindog ang hari sa daplin sa ganghaan samtang nanglabay ang tibuok kasundalohan sa ginatos ug sa linibo. Ug miingon ang hari kang Joab, kang Abisai ug kang Itai, “Tungod kanako ayawg unsaa si Absalom.” Ug nakabati ang tanang tawo sa gisugo sa hari ngadto sa mga komander mahitungod kang Absalom. Busa mipaingon sa panggubatan ang kasundalohan ni David batok sa Israel ug nagkasangka sila didto sa Lasang sa Efraim ug didto nabuntog ang Israel sa mga sundalo ni David. Ang nangamatay niadtong adlawa 20,000 ka tawo. Mikaylap ang panag-away sa tibuok kayutaan ug niadtong adlawa mas daghan ang nangamatay tungod sa kalasangan kay sa espada. Ug gikasugat ni Absalom ang mga sundalo ni David. Nagkabayo si Absalom sa iyang mula ug nahiagi ang mula ubos sa mga dagkong sanga sa mga dagkong kahoy ug nasangit ang iyang ulo sa kahoy samtang mipadayon pagdagan ang mula ug nagbitay siya. May nakakita kaniya ug misulti kang Joab, “Nakita ko si Absalom nga nagbitay sa usa ka dakong kahoy.” Miingon si Joab sa tawo, “Nakita mo siya? Nganong wala man nimo siya patya? Ikalipay ko unta ang paghatag kanimog napulo ka sinsilyo nga plata ug usa ka bakos.” Apan si Joab giingnan sa tawo, “Bisag gikuptan ko pa ang 1,000 ka plata, dili ko idapat ang akong kamot sa anak sa hari kay nakadungog kami sa gisugo sa hari kanimo ug kang Abisai ug kang Itai nga kinahanglan dili unsaon si Absalom. Sa laing bahin, kon gipatay ko pa si Absalom ug unya mahibalo ang hari niini, dili ka manggilabot.” Miingon si Joab, “Dili kana tinuod. Pakit-on ko ikaw sa akong buhaton.” Unya mikuha siyag tulo ka bangkaw ug gihansak niya kini sa kasingkasing ni Absalom samtang siya buhi pa ug nagbitay sa kahoy. Unya ang napulo ka batan-on nga tigdala sa mga hinagiban ni Joab mialirong kang Absalom ug gidunggab nila siya ug namatay si Absalom. Unya gipatingog ni Joab ang trumpeta ug ang mga sundalo mihunong paggukod sa mga Israelita kay mao may sugo ni Joab. Ug gidala nila si Absalom ug gitambog nila sa usa ka gahong didto sa lasang ug gitam-okan nila ug daghang bato. Unya nanagan ug namauli ang mga Israelita sa ilang tagsatagsa ka balay. Sa buhi pa si Absalom nagpatindog siya ug usa ka haligi didto sa Walog sa Hari kay miingon man siya, “Wala akoy anak nga lalaki nga makadala sa akong ngalan.” Busa ginganlan niya ang haligi sa iyang ngalan ug hangtod karon ginganlan kinig Monumento ni Absalom. Niining higayona miingon si Ahimaas nga anak ni Sadok, “Paadtoa ako sa hari aron pagpahibalo kaniya nga giluwas siya sa Ginoo gikan sa iyang mga kaaway.” Ug giingnan siya ni Joab, “Ayaw karon! Sa lain nang adlaw kay namatay ang anak sa hari.” Unya miingon si Joab sa Cusihanon, “Lakaw, sultihi ang hari sa imong nakita.” Ang Cusihanon miyukbo kang Joab ug midagan. Unya si Ahimaas miingon kang Joab, “Bisag unsay mahitabo, mosunod ako sa Cusihanon.” Ug si Joab miingon, “Nganong moadto ka man, anak ko, nga nasayod ka man nga wala kay ganti nga mapaabot sa imong pagbalita.” Miingon siya, “Bisag unsay mahitabo, moadto ako.” Busa giingnan siya, “Hala, lakaw.” Unya si Ahimaas midagan agi sa patag ug hiunhan niya ang Cusihanon. Niining higayona naglingkod si David tungatunga sa duha ka ganghaan ug misaka ang guwardiya sa atop sa ganghaan agi sa kota. Unya nakita niya ang usa ka tawo nga nagdagan. Ug misinggit ang guwardiya ug gibalitaan niya ang hari. Miingon ang hari, “Kon siya rang usa, may ibalita siya kanato.” Ug sa hinayhinay nagkaduol siya. Unya ang guwardiya nakakitag laing tawo nga nagdagan usab ug ang guwardiya mitawag sa bantay sa pultahan ug miingon, “May laing tawo nga nagdagan!” Ang hari miingon, “Siya nagdala usab ug mga balita.” Ug miingon ang guwardiya, “Ang nag-una samag dinaganan ni Ahimaas, ang anak ni Sadok.” Miingon ang hari, “Maayo siyang tawo ug nagdala siyag mga maayong balita.” Unya mitawag si Ahimaas sa hari, “Maayong balita!” Unya miyukbo siya sa hari ug miingon, “Daygon unta ang Ginoo nga imong Dios nga naghatag kanimong kadaogan batok sa mga tawo nga misukol kanimo, Kamahalan.” Ug nangutana ang hari, “Komusta man si Absalom?” Mitubag si Ahimaas, “Sa pagsugo ni Joab kanako, nakita ko nga didtoy dakong kagubot apan wala ako masayod ug unsa kadto.” Miingon kaniya ang hari, “Padaplin lang una ug tindog diha.” Busa mipadaplin siya. Unya miabot ang Cusihanon ug miingon, “Maayong balita alang sa akong agalon nga hari! Kay giluwas ka sa Ginoo niining adlawa sa tanan nga nakigbatok kanimo.” Nangutana ang hari ngadto sa Cusihanon, “Komusta si Absalom?” Ug ang Cusihanon mitubag, “Mahisama unta kang Absalom ang tanan mong kaaway, Kamahalan.” Natandog ang pagbati sa hari. Misaka siya sa lawak ibabaw sa ganghaan ug mihilak. Ug sa iyang paghilak, miingon siya, “O Absalom, anak ko, Absalom, anak ko! Maayo pa unta nga akoy namatay. O Absalom, anak ko! Anak ko!” Gibalitaan si Joab, “Naghilak ug nagbangotan ang hari tungod kang Absalom.” Busa nahimong kasub-anan alang sa tanang tawo ang kadaogan niadtong adlawa kay nakabalita man ang mga tawo nga nagbangotan ang hari tungod sa kamatayon sa iyang anak. Ug ang mga tawo misekreto sa pagsulod sa siyudad sama sa mga tawo nga maulaw mosulod sa siyudad kon mabuntog sila sa gubat. Gitabonan sa hari ang iyang nawong ug mihilak siyag kusog, “O anak ko, Absalom, O Absalom, anak ko!” Unya miadto si Joab sa balay ni David ug giingnan niya ang hari, “Gipakaulawan mo karong adlawa ang tanan mong mga sakop nga maoy nagluwas sa imong kinabuhi ug sa kinabuhi sa imong mga anak ug sa imong mga asawa ug mga puyopuyo kay gimahal mo man ang nagdumot kanimo ug gikasilagan mo ang nagmahal kanimo. Kay karong adlawa imong gipasabot pag-ayo nga way bali alang kanimo ang imong mga komander ug mga sakop kay gisabot ko nga kon buhi pa si Absalom ug kaming tanan ang nangamatay, ikalipay mo kini. Busa tindog, gula ug dasiga ang imong mga sakop kay ipanumpa ko atubangan sa Ginoo nga kon dili ka moadto kanila, walay magpabilin kanimo niining gabhiona ug mahimo kining mas ngil-ad alang kanimo kay sa tanang kadaot nga nahiagoman nimo gikan sa imong pagkabatan-on hangtod karon.” Unya mitindog ang hari ug milingkod duol sa ganghaan. Nahibaloan kini sa katawhan ug miduol silang tanan kaniya. Niining higayona nanago sa ilang kabalayan ang mga Israelita. Ug nagkaguliyang ang tanang mga tawo sa tanang banay sa Israel ug miingon sila, “Giluwas kita sa hari gikan sa atong mga kaaway ug sa mga Filistihanon ug karon gibiyaan niya ang iyang yuta aron makalikay siya kang Absalom. Apan namatay sa gubat si Absalom nga atong gidihogan aron maghari kanato. Karon nganong wala man kamo maghunahuna sa pagdala sa hari balik nganhi?” Ug pahinumdomi ninyo si Amasa nga siya akong paryenti ug himoon ko siyang pangulo sa akong kasundalohan puli kang Joab.” Ug nadani niya ang tanang tawo sa Juda busa gipahibalo nila ang hari bahin niini ug gipadala nila kining mensahe ngadto sa hari, “Pauli na uban sa imong mga sakop.” Busa ang hari mibalik sa Jordan ug ang mga taga-Juda miadto sa Gilgal aron pagsugat sa hari ug paghatod kaniya tabok sa suba sa Jordan. Ug si Simei nga anak ni Gera nga taga-Benjamin gikan sa Bahurim kuyog sa mga tawo sa Juda nagdali aron pagsugat kang Hari David. Mikuyog kaniya ang 1,000 ka tawo gikan sa Benjamin. Ug si Ziba, ang sulugoon ni Saul, uban sa iyang 15 ka anak nga lalaki ug 20 ka sulugoon, midali paglugsong ngadto sa Jordan una sa hari. Gilabang nila ang suba aron pagkuha sa banay sa hari ug aron pagtuman sa iyang sugo. Sa dihang ang hari hapit na molabang sa Suba sa Jordan, mihapa si Simeas sa atubangan niya ug miingon, “Hangyoon ko ang akong agalon nga pasayloon ug kalimtan lang unta ang gibuhat ko nga imong sulugoon sa diha nga mibiya ka sa Jerusalem. Nasayod ako nga nakasala ako busa mianhi ako karon ug ako gayod ang una nga mianhi sa banay ni Jose aron pagsugat sa akong agalon nga hari.” Apan si Abisai nga anak ni Seruia, miingon, “Dili ba angay patyon si Simei tungod sa iyang pagtunglo sa pinili sa Ginoo?” Miingon si David kang Abisai, “Kamong mga anak ni Seruia walay katarongan sa pagbabag sa akong buot buhaton. Kinahanglan ba gayod nga adunay patyon karong adlawa dinhi sa Israel? Nasayod ako nga ako na karon ang hari sa tibuok Israel.” Ug miingon ang hari kang Simei, “Dili ka patyon.” Ug gipanumpaan kini sa hari. Unya misugat sa hari si Mepiboset nga apo ni Saul. Hugaw ang iyang tiil, tag-as ang bungot ug nagkalago siya kay wala man siya manglimpyo sukad pagkagiw ni David hangtod sa iyang pagbalik. Ug sa pag-abot niya gikan sa Jerusalem aron pagsugat sa hari, giingnan siya sa hari, “Nganong wala ka man mouban kanako, Mepiboset?” Mitubag siya, “Gibakakan ako sa akong sulugoon. Nangandam na unta ako sa akong asno aron mouban kay mosakay man gayod ako sanglit bakol man. Apan giingnan ako sa akong sulugoon nga ikaw nasuko kanako. Apan ikaw, Kamahalan, sama ka sa anghel sa Dios busa buhata kanako ang giila mong maayo. Kay ang tibuok banay sa akong amahan patyonon sa akong agalon nga hari apan ako nga imong sulugoon gimbut-an mo nga mosalo kanimo sa imong pagkaon. Wala akoy angay pang pangayoon sa hari.” Giingnan siya sa hari, “Nganong maghisgot ka pa man mahitungod sa imong kaugalingon? Nakahukom na ako nga ikaw ug si Ziba maoy magbahin sa yuta.” Apan miingon si Mepiboset sa hari, “Ihatag lang kang Siba ang tanan kay igo na kanako nga ang hari nahiuli sa iyang balay nga walay kabilinggan.” Niining higayona nahalugsong si Barsilai, ang taga-Gilead, gikan sa Rogelim aron mohatod sa hari tabok sa Jordan. Tigulang na kaayo si Barsilai, 80 na ang edad ug siyay nag-atiman sa pagkaon sa hari samtang didto si David sa Mahanaim kay dato man siya kaayo. Ug giingnan si Barsilai sa hari, “Kuyog kanako ug atimanon ko ikaw didto sa Jerusalem.” Apan mitubag si Barsilai, “Pila na lang kaha ka tuig nga mabuhi pa ako busa dili na kinahanglan nga mokuyog ako kanimo sa Jerusalem. Karon 80 na ang akong edad ug dili na ako makaila sa nindot ug dili nindot. Dili na ako makaila sa lami sa pagkaon ug ilimnon ug bungol na ako. Busa ayaw na lang akog tagda kay makasamok lang ako kanimo. Ubanan ko lang ikaw hangtod sa tabok sa Jordan. Dili kinahanglan nga gantihan mo pa ako. Hangyoon ko ikaw nga tugotan mo ako sa pagpauli aron adto ako mamatay sa akong siyudad nga duol sa gilubngan sa akong mga ginikanan. Apan ania ang akong anak nga si Simham. Paubanon ko siya aron mag-alagad kanimo.” Ug miingon ang hari, “Paubana kanako si Simham ug buhaton ko kaniya ang gihunahuna mong maayo. Ang tanan nga gihangyo mo kanako, buhaton ko alang kanimo.” Unya ang tanang mga tawo milabang sa Jordan ug milabang usab ang hari. Gihagkan ug gipanalanginan sa hari si Barsilai ug mipauli si Barsilai sa ila. Mipadayon ang hari ngadto sa Gilgal ug mikuyog kaniya si Simham. Mikuyog usab sa hari ang tanang mga tawo sa Juda ug katunga sa mga tawo sa Israel sa pagtabok niya sa Jordan. Unya miadto sa hari ang mga tawo sa Israel ug giingnan nila siya, “Nganong ang taga-Juda may nagkuha nimo ug sa imong banay ug mga sakop?” Mitubag ang tanang mga tawo sa Juda, “Paryenti man namo ang hari. Nganong gikasuko man ninyo kini? Ang hari bay nagbuhi namo? O may gasa ba siyang gihatag kanamo?” Ug mitubag ang taga-Israel, “Napulo ka pilo ang among katungod kay sa inyoha. Busa nganong gitamay man ninyo kami? Dili ba kami man ang unang mipahayag sa pagdala nganhi sa atong hari?” Apan mas lig-on ang mga pulong sa mga tawo sa Juda kay sa mga tawo sa Israel. May usa ka tawo nga maldito nga ginganlag Sheba nga anak ni Bikri sa banay ni Benjamin. Gipatingog niya ang trumpeta ug miingon siya, “Wala kami labot kang David! Wala kami masunod sa anak ni Jesse. Pamauli kamo sa inyong tolda, mga Israelita!” Busa ang tanang tawo sa Israel mibiya kang David ug misunod sila sa anak ni Bikri. Apan ang mga tawo sa Juda misunod sa ilang hari gikan sa Jordan ngadto sa Jerusalem. Miadto si David sa iyang palasyo sa Jerusalem ug iyang gikuha ang napulo ka puyopuyo nga gibilin niya kaniadto aron pag-atiman sa iyang balay. Gipaguwardiyahan niya sila diha sa usa ka balay ug giatiman niya sila apan wala niya sila hilabti. Busa mipuyo sila didto hangtod sa adlaw nga sila namatay ug nagpuyo nga daw mga biyuda. Unya giingnan sa hari si Amasa, “Paanhia kanako ang mga kalalakin-an sa Juda ug kinahanglan nga madala mo sila nganhi sulod sa tulo ka adlaw uban kanimo.” Busa miadto ug gitawag ni Amasa ang Juda apan wala siya makabalik sa adlaw nga gitagal kaniya. Ug miingon si David kang Abisai, “Niining higayona mas dako ang kadaot nga mahimo kanato ni Seba nga anak ni Bikri kay ni Absalom. Pagdala sa akong mga sakop ug apasa siya aron dili mailog ang mga siyudad nga may mga kota ug makahatag unyag kasamok kanato.” Busa ang mga sakop ni Joab, ang mga guwardiya sa hari ug ang tanang kasundalohan nga nahibilin sa Jerusalem kauban ni Abisai migukod kang Sheba. Sa pag-abot nila sa dakong bato nga didto sa Gibeon, misugat kanila si Amasa. Si Joab nagsul-ob ug bisti sa sundalo ug gipaibabwan kinig usa ka bakos nga may espada nga gisakob ug gitakin niya sa iyang hawak ug sa paglakat niya nahulog kini. Ug giingnan ni Joab si Amasa, “Komusta ka man, igsoon?” Unya sa iyang tuong kamot gikuptan niya ang bungot ni Amasa aron kunohay paghalok kaniya. Apan wala makabantay si Amasa sa espada nga didto sa kamot ni Joab. Unya gidunggab ni Joab si Amasa ug nayagyag ang iyang tinai ug wala na kinahanglana nga hansakan pa siya pag-usab kay patay na man si Amasa. Unya si Joab ug ang iyang igsoon nga si Abisai migukod kang Seba, ang anak ni Bikri. Usa sa mga tawo ni Joab ang mitindog tupad sa patayng lawas ni Amasa ug miingon, “Sunda ninyo si Joab, kamong dapig kaniya ug kang David!” Naglunang si Amasa sa iyang kaugalingong dugo didto sa taliwala sa dalan. Kutob sa nahiagi, nanghunong sa pagkakita nila kaniya. Ug sa pagtan-aw sa tawo ni Joab nga ang tanang mga tawo nanghunong, gikuha niya si Amasa sa dalan ug gidala niya ngadto sa kaumahan ug gitabonan niyag bisti. Sa nakuha na gikan sa dalan ang patayng lawas ni Amasa, ang tanang mga tawo mipadayon sa pagsunod kang Joab aron paggukod kang Sheba. Unya miagi si Sheba sa tanang banay sa Israel ngadto sa Abel sa Betmaaka ug nagtigom ug misunod kaniya ang tanang kaliwat ni Bikri. Unya ang tanang mikuyog kang Joab miabot ug gilibotan nila si Seba didto sa Abel sa Betmaaka. Gitabonan nila ang kanal nga naglibot sa siyudad ug gisigi nilag dumbol ang kota aron paglumpag niini. Unya usa ka maalamong babaye misinggit gikan sa siyudad, “Pamati kamo! Paaria si Joab kay may isulti ako kaniya.” Ug si Joab miduol kaniya ug miingon ang babaye, “Si Joab ka ba?” Mitubag siya, “Oo.” Unya giingnan sa babaye si Joab, “Pamati sa isulti ko kanimo.” Ug siya miingon, “Mamati ako.” Miingon ang babaye, “Nag-ingon sila kaniadto, ‘Magpakitambag sila didto sa Abel’ ug mahusay ang kaso. Makigdaiton ug buotan ang among siyudad sa Israel. Buot ninyong gub-on ang usa ka siyudad nga maoy inahan dinhi sa Israel. Nganong laglagon man ninyo ang kabilin sa Ginoo?” Mitubag si Joab, “Dili kana mahitabo! Apan usa ka tawo nga gikan sa bukid sa Efraim nga ginganlag Sheba nga anak ni Bikri, misukol kang Hari David. Itugyan siya kanako ug mobiya ako sa siyudad.” Ug miingon ang babaye kang Joab, “Iitsa ko ang iyang ulo nganha kanimo gikan sa kota.” Unya sa pagkamaalamon sa maong babaye, gipahibalo niya ang lumolupyo sa siyudad. Unya gipunggotan nila sa ulo si Sheba nga anak ni Bikri ug gilabay nila kini ngadto kang Joab. Tungod niini gipatingog ni Joab ang trumpeta ug mibiya sila sa siyudad ug namauli. Ug mipauli si Joab ngadto sa Jerusalem ug miadto sa hari. Niining higayona si Joab maoy komander sa tibuok kasundalohan sa Israel ug si Benaias, anak ni Joyada, maoy komander sa mga guwardiya sa hari. Si Adoniram maoy pangulo sa mga mamumuo nga pinugos ug si Josafat nga anak ni Ahilud maoy tiglista, si Seva maoy sekretaryo, si Sadok ug si Abiatar mao ang mga pari ug si Ira nga taga-Jair maoy pari ni David. Unya dihay gutom sa panahon ni David sulod sa tulo ka tuig nga nagsagunson ug nakigsulti si David sa Ginoo. Giingnan siya sa Ginoo, “Sad-an si Saul ug ang iyang banay kay iya mang gipamatay ang mga taga-Gibeon.” Ang mga taga-Gibeon dili kaliwat sa mga Israelita kondili sa mga Amorihanon. Ang katawhan sa Israel nanumpa sa dili pagpatay kanila apan si Saul nagtinguha sa pagpatay kanila tungod sa iyang gugma alang sa Israel ug sa Juda. Busa gitawag ni David ang mga taga-Gibeon ug giingnan, “Unsa may mahimo ko kaninyo? Ug unsa mang halara ang akong ikabayad aron inyong panalanginan ang katawhan sa Ginoo?” Gitubag siya sa mga taga-Gibeon, “Ang panag-away namo ni Saul ug sa iyang banay dili mahusay sa sapi o bulawan o sa pagpatay ug tawo sa Israel.” Ug ang hari miingon, “Unsa may buot ninyo nga akong buhaton alang kaninyo?” Gitubag nila ang hari, “Puohon namo ang kaliwat sa tawo nga buot untang mopuo kanamo aron wala na kami dapit sa Israel. Itugyan kanamo ang pito sa iyang mga anak nga lalaki aron among bitayon atubangan sa Ginoo, didto sa Gibeah, ang lungsod ni Hari Saul, ang hari nga pinili sa Ginoo.” Ug miingon ang hari, “Itugyan ko sila kaninyo.” Apan wala iapil sa hari si Mepiboset, ang anak ni Jonatan nga anak ni Saul, tungod sa gipanumpaan ni David ug ni Jonatan atubangan sa Ginoo. Gikuha sa hari si Armoni ug si Mepiboset, ang duha ka anak ni Saul kang Rispa nga anak nga babaye ni Aia. Gikuha usab sa hari ang lima ka lalaki nga apo ni Saul sa iyang anak nga si Merab ug ni Adriel nga anak ni Barsilai nga taga-Mehola. Gitugyan sila ni David ngadto sa mga taga-Gibeon ug gibitay sila didto sa bukid atubangan sa Ginoo, ug gidungan silang pito pagpatay. Gipatay sila sa unang mga adlaw sa ting-ani sa sebada. Unya si Rispa nga anak ni Aia mikuhag sako ug naghimog pasilonganan ibabaw sa dakong bato ug didto siya mipasilong sukad sa ting-ani hangtod sa ting-ulan. Wala niya tugti nga makatugpa sa mga patayng lawas nga gibitay ang mga langgam sa adlaw o ang mga mananap sa gabii. Sa pagkahibalo ni David sa gibuhat ni Rispa, ang anak nga babaye ni Aia ug puyopuyo ni Saul, gikuha ni David ang mga bukog ni Saul ug sa iyang anak nga si Jonatan gikan sa mga tawo sa Jabesgilead nga maoy nagkawat niini gikan sa plasa sa Betsan diin ang mga patayng lawas ni Saul ug ni Jonatan gibitay sa mga Filistihanon sa samang adlaw nga gipatay nila si Saul didto sa Gilboa. Gihipos usab nila ang mga bukog sa pito ka tawo nga gibitay ug ila kining gilubong didto sa Zela sa yuta sa Benjamin didto sa lubnganan ni Kis nga amahan ni Saul ug gibuhat nila ang tanan nga gisugo sa hari. Ug human niana gitubag na sa Ginoo ang ilang mga pag-ampo alang sa tibuok nasod. Unya nakiggubat pag-usab sa Israel ang mga Filistihanon ug si David milugsong kuyog sa iyang mga sakop ug nakig-away sila sa mga Filistihanon. Unya giabot ug kakapoy si David. Niining higayona si Benob nga usa sa mga kaliwat sa mga higante nakahunahuna pagpatay kang David. Ang iyang bangkaw may gibug-aton nga mga tulo ka kilo nga bronsi ug nagtakin siyag bag-ong espada. Apan gipanalipdan si David ni Abisai, anak ni Seruia, ug giataki niya ang Filistihanon ug gipatay. Unya giingnan si David sa iyang mga tawo, “Dili kami gusto nga mouban ka kanamo ngadto sa panggubatan aron dili mapalong ang suga sa Israel.” Tapos niini may lain na pud nga pakiggubat sa mga Filistihanon ug sa Israel didto sa Gob. Unya gipatay ni Sibecai nga taga-Husa si Sap nga kaliwat sa mga higante. Ug may lain na usab nga gubat sa Israel batok sa mga Filistihanon didto sa Gob. Unya gipatay ni Elhanan, anak ni Jair nga taga-Betlehem, si Goliat nga taga-Gat. Ang pul-an sa bangkaw ni Goliat sama kadako sa likisan sa hablanan. May gubat na usab didto sa Gat ug may usa ka higante nga may unom ka tudlo sa tagsa niya ka kamot ug unom ka tudlo sa matag tiil niya. Kaliwat usab siya sa mga higante. Ug sa dihang giinsultohan niya ang Israel, gipatay siya ni Jonatan, anak ni Simei, igsoon ni David. Kining upat ka mga higante napatay ni David ug sa iyang mga sakop. Gisulti ni David ngadto sa Ginoo ang mga pulong niining awit sa adlaw nga siya giluwas sa Ginoo gikan sa tanan niyang mga kaaway ug kang Saul: Nagsangpit ako sa Ginoo nga angay daygon kay naluwas ako gikan sa akong mga kaaway. “Kay sa dihang gilibotan ako sa mga balod sa kamatayon, nahadlok ako sa bul-og sa mga tawong daotan, nagapos ako sa mga pisi sa Seol ug naghulat kanako ang mga lit-ag sa kamatayon. Sa akong kalisdanan gisangpit ko ang Ginoo nga akong Dios. Didto sa iyang templo nadungog niya ang akong tingog ug miabot kini sa iyang dalunggan. “Nauyog ug natay-og ang kalibotan, mikurog ug gikusokuso sa linog ang mga sukaranan sa kalangitan kay nasuko man siya. Nanggula ang mga aso gikan sa iyang ilong ug ang nagdilaab nga kalayo gikan sa iyang baba. Misilaob ang mga uling tungod sa kainit niini. Gipaus-os niya ang langit ug nanaog siya. Diha sa ilalom sa iyang tiil ang dakong kangitngit. Mikabayo siya sa usa ka kerubin ug unya milupad; nakita siya diha sa mga pako sa hangin. Gihimo niya ang kangitngit ug bagang panganod sa natigom nga tubig ingon nga iyang pandong. Gikan sa kahayag sa iyang atubangan nanggula ang nagdilaab nga mga baga. “Midahunog ang Ginoo gikan sa langit ug ang Labing Halangdon mipabati sa iyang tingog. Gikatag niya pagpana ang mga udyong ug gipakilatan niya sila ug gibuntog. Unya nakita ang mga kanal sa kinahiladman sa kadagatan ug nadayag ang mga sukaranan sa kalibotan sa pagkasuko sa Ginoo, sa pagpangusmo sa iyang ilong. “Gikan sa itaas gikab-ot ako niya, gikan sa lalom nga katubigan gibunlot ako niya. Giluwas ako niya gikan sa gamhanan kong kaaway, gikan sa nanagdumot kanako kay sa kusog gilupig ako nila. Midasmag sila kanako sa adlaw nga ako naalaot, apan gipanalipdan ako sa Ginoo. Ngadto sa lapad nga dapit gidala ako niya; iya akong giluwas kay nahimuot man siya kanako. “Gigantihan ako sa Ginoo sumala sa akong pagkamatarong; gigantihan ako niya kay wala man akoy sala. Kay gituman ko man ang kabubut-on sa Ginoo ug wala ako mobiya sa akong Dios. Kay wala ko hikalimti ang mga sugo niya o isalikway ang iyang mga balaod. Wala siyay ikasaway kanako kay wala man akoy sala. Busa gigantihan ako sa Ginoo sumala sa akong pagkamatarong, sumala sa akong kahinlo sa atubangan niya. “O Ginoo, matinud-anon ikaw sa matinud-anon kanimo, ug sa mga matarong gipakita mo nga ikaw matarong. Sa putli nagpakita ka sa imong pagkaputli, ug sa tawo nga daotan nagpakita ka nga ikaw daotan. Luwason mo ang mga mapaubsanon apan nagtan-aw ka sa mga mapahitas-on aron imo silang ipaubos. “Ikaw gayod, O Ginoo, ang akong kahayag ug ikaw, O Dios, ang nagdan-ag sa akong kangitngit. Oo, uban kanimo, mabuntog ko ang usa ka tropa ug pinaagi sa imong tabang malukso ko ang usa ka kota. “Kining akong Dios hingpit; tumanon gayod sa Ginoo ang iyang saad ug manalipod siya sa modangop kaniya. Kay kinsa ba ang Dios kondili ang Ginoo? Ug kinsa man ang saligan kondili ang atong Dios? Kini ang Dios nga maoy malig-on kong dalangpanan ug gibantayan niya ako. Ang mga tiil ko gihimo niyang sama sa mga tiil sa osa ug gipanalipdan ako niya didto sa kabungtoran. Gibansay niya ang akong kamot alang sa pagpakiggubat aron makabingat ug pana nga bronsi ang akong mga bukton. “Gihatag mo kanako ang taming sa imong kaluwasan, ug ang imong panabang naghimo kanakong gamhanan. Gihatagan mo akog lapad nga dapit nga akong katumban ug wala ako mahidakin-as. Gilutos ko ang akong mga kaaway ug gilaglag ko sila ug wala ko sila lung-i hangtod nga nahurot ko sila pagpatay. Napuo ko sila ug gipalapsan kog bangkaw ug wala na sila makabangon; nangapukan ug gitumban ko sila. Kay gihatagan mo akog kusog alang sa pakiggubat, gipahilukapa mo sa akong tiilan ang nanag-ataki kanako. Gipasibog mo ang akong mga kaaway, ug gipatay ko ang nagdumot kanako. Nangita silag makaluwas kanila, apan wala silay hikaplagan; nagsangpit sila sa Ginoo, apan wala sila tubaga. Gipinopino ko sila sama sa abog sa yuta ug giyatakyatakan sama sa lapok sa dalan. “Giluwas mo ako aron dili makig-away sa mga katawhan; gihimo mo akong pangulo sa kanasoran, ang katawhan nga wala ko hiilhi nga nag-alagad kanako. Ang mga langyaw miduol kanako ug sa pagkabati nila kinsa ako, mitahod sila kanako. Nawad-an sa kaisog ang mga langyaw, ug kanako nanuol nga nagkurog gikan sa ilang mga tagoanan. “Buhi ang Ginoo! Dalaygon ang akong dalangpanan! Hatagan untag dakong pasidungog ang akong Dios nga maoy akong dalangpanan, ang Dios nga naghatag kanako sa gahom sa pagpanimalos ug nagpukan sa mga tawo sa akong tiilan. Gilikay mo ako gikan sa akong mga kaaway ug gipadaog mo ako batok kanila, giluwas ako nimo sa mga tawong bangis. “Busa daygon ko ikaw, O Ginoo, taliwala sa kanasoran. Awiton ko ang mga pagdayeg alang sa imong ngalan. Mga dagkong kadaogan gihatag niya sa iyang hari ug gipakita niya ang gugmang walay paglubad ngadto sa pinili niyang hari, kang David ug sa iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran.” Si David nga anak ni Jesse mao ang tawo nga gihimo sa Dios nga bantogan ug gipili nga hari sa Dios ni Jacob ug maoy tighimo sa mga matahom nga awit sa Israel. Mao kini ang kataposang mga pulong ni David: “Nakigsulti ang espiritu sa Ginoo pinaagi kanako, ania sa akong baba ang mga pulong niya. Nagsulti ang Dios sa Israel, ang Dalangpanan sa Israel nag-ingon kanako: ‘Kon usa ka tawo maghari subay sa katarongan ug mahadlokon sa Dios, modan-ag siya kanila sama sa kahayag sa kabuntagon, sama sa sidlak sa adlaw sa buntag nga walay panganod, sama sa ulan nga magpaturok sa balili sa yuta.’ “Oo, dili ba ingon niana ang pagbarog sa akong banay nga giubanan sa Dios? Kay naghimo siyag kasabotan nga walay kataposan uban kanako, maayong pagkahan-ay ug dili mausab. Dili ba himoon niyang malampuson ang iyang mga tabang kanako ug ang tanan kong tinguha? Apan ang wala motuo sa Dios sama sa mga tunok nga ibalibag lamang; dili sila kakuptan kay ang mokupot kanila kinahanglang sangkap sa puthaw ug sa bangkaw ug sunogon sila diha sa ilang nahimutangan.” Mao kini ang mga ngalan sa mga bayani nga nag-alagad kang David: si Jose-basebet, usa ka Takonihanon. Siyay pangulo sa “Tulo” ug nakapatay siyag 800 ka tawo pinaagi sa bangkaw sa usa lamang ka sangka. Sunod kaniya mao si Eleazar, ang anak ni Dodo nga taga-Aho. Kuyog siya ni David sa paghagit nila sa mga Filistihanon nga nangandam didto alang sa panag-away apan misibog ang mga Israelita. Miasdang si Eleazar ug gipamatay niya ang mga Filistihanon hangtod nga dili na niya mabakyaw ang iyang kamot ug dili na niya kabuhian ang espada. Gipadaog sila sa Ginoo niadtong adlawa ug ang gihimo sa mga Israelita sa pagpamauli nila mao ang pagpanguha sa kasangkapan sa mga Filistihanon nga ilang napatay. Ug sunod niya mao si Sama, ang anak ni Age nga taga-Harar. Nagtigom ang mga Filistihanon didto sa Lehi diin may diyutayng luna nga nalukop sa mga batong ug ang mga Israelita nanagan aron paglikay sa mga Filistihanon. Apan nagpabilin siya taliwala sa tanaman ug gipanalipdan niya kini ug gipamatay niya ang mga Filistihanon. Dako ang kadaogan nga gihimo sa Ginoo alang kanila. Unya tulo sa katloan ka pangulo nanugbong sa ting-ani ug miadto kang David didto sa Langub sa Adulam. Niining higayona nagkampo ang usa ka pundok sa mga Filistihanon didto sa Walog sa Refaim. Didto si David sa kota ug didto sa Betlehem ang kampo sa mga Filistihanon. Ug miingon si David, “Pagkaanindot unta kon may makapainom kanakog tubig gikan sa atabay sa Betlehem nga duol sa ganghaan!” Unya ang tulo ka maisog nga sundalo milatas sa kampo sa mga Filistihanon ug mikalos ug tubig sa atabay sa Betlehem duol sa ganghaan ug ila kining gidala kang David. Wala imna ni David ang tubig apan iya hinuon kining gihuwad ug gihalad sa Ginoo ug miingon siya, “Dili mahimo, O Ginoo, nga imnon ko kini. Imnon ko ba ang dugo sa mga tawo nga misugal sa ilang kinabuhi aron pagkalos niining tubiga?” Busa wala siya moinom. Mao kadto ang mga buhat sa kaisog sa tulo ka bantogang sundalo. Maoy pangulo sa “Katloan” si Abisai nga igsoon ni Joab ug ang ilang inahan mao si Seruia. Pinaagi sa iyang bangkaw nakapatay siyag 300 ka sundalo ug nahimong bantogan sama sa “Katloan.” Siya ang labing bantogan sa “Katloan” ug nahimo siyang pangulo nila apan wala siya makatupong sa kabantog sa “Tulo.” Si Benaias, ang anak ni Joyada, usa ka isog nga tawo sa Kabseel nga nakahimo ug mga dagkong buhat. Nakapatay siyag duha ka pangulo sa Moab. Milugsong usab siya ug gipatay niya ang usa ka liyon didto sa usa ka gahong, usa ka adlaw niana nga nag-ulan ug yelo. Ug nakapatay siyag usa ka Ehiptohanon nga guwapo. Nagkupot ug bangkaw ang Ehiptohanon apan giadto siya ni Benaias nga nagdalag sungkod ug giagaw niya ang bangkaw sa Ehiptohanon ug gipatay niya ang Ehiptohanon sa iyang kaugalingong bangkaw. Gihimo kining mga butanga ni Benaias, ang anak ni Joyada, ug nabantog ang iyang ngalan sama sa “Katloan” apan wala siya makatupong sa kabantog sa tulo. Ug gihimo siya ni David nga pangulo sa iyang mga guwardiya. Ang ubang mga sakop sa “Katloan” naglakip niining mosunod: si Asahel, igsoon ni Joab si Elhanan, anak ni Dodo nga taga-Betlehem si Sama ug si Elika nga taga-Harod si Heles nga taga-Pelet si Ira nga anak ni Ikkes sa Tekoa si Abieser nga taga-Anatot si Mabunai nga taga-Husa si Salmon nga taga-Aho si Maharai nga taga-Netofa si Heleb, anak ni Baana nga taga-Netofa si Itai, anak ni Ribai nga taga-Gibea sa Benjamin si Benaias nga taga-Piraton si Hidai nga taga kawalogan duol sa Gaas si Abialbon nga taga-Araba si Asmavet nga taga-Bahurim si Eliaba nga taga-Saalbon ang mga anak ni Jasen si Jonatan si Sama nga taga-Harar si Ahiam, anak ni Sarar nga taga-Harar si Elifelet, anak ni Ahasbai nga taga-Maaca si Eliam, anak ni Ahitofel nga taga-Gilo si Hesro nga taga-Carmel si Paarai nga taga-Arba si Igal, anak ni Natan, nga taga-Soba si Bani nga taga-Gad si Selek nga taga-Amon si Naharai nga taga-Beerot, ang tigdala sa hinagiban ni Joab nga anak ni Seruia si Ira ug si Gareb nga taga-Jatir si Urias nga Hitihanon. Mao kining tanan ang 37 ka bantogang mga sundalo. Nasuko na usab sa mga Israelita ang Ginoo ug gihagit niya si David sa pagpakigbatok kanila. Miingon siya, “Ipha ang taga-Israel ug ang taga-Juda.” Busa giingnan ni David si Joab nga komandante sa kasundalohan, “Adtoa ninyo ang tanang banay sa Israel gikan sa Dan ngadto sa Berseba ug ipha ang mga tawo aron masayran ko ang gidaghanon sa mga tawo.” Apan giingnan ni Joab ang hari, “Kamahalan, maayo unta nga pasanayon sa Ginoo ang mga tawo ug usa ka gatos ka pilo sa ila karong gidaghanon, samtang makita pa kini sa hari. Apan nganong gikalipay man sa akong agalon nga hari kining butanga?” Apan mao gayoy natuman ang sugo sa hari ug dili ang kang Joab ug sa mga komandante sa kasundalohan. Busa gituman ni Joab ug sa mga komandante sa kasundalohan ang gisugo ni David. Gilabang nila ang Jordan ug gisugdan nila ang pag-ihap gikan sa Aroer, ug gikan sa siyudad nga anaa sa kinatung-an sa walog, ngadto sa Gad ug hangtod sa Jazer. Unya miabot sila sa Gilead ug sa Cades sa yuta sa mga Hitihanon ug miabot sila sa Dan. Ug gikan sa Dan miliko sila sa Sidon. Unya miabot sila sa kota sa Tiro ug sa mga siyudad sa mga Hibihanon ug Canaanhon ug miadto sila sa Negeb sa Juda ug sa Berseba. Sa nalibot na nila ang tibuok yuta, mipauli sila sa Jerusalem tapos sa siyam ka bulan ug 20 ka adlaw. Unya gisultihan ni Joab ang hari sa gidaghanon sa mga tawo: may 800,000 ka himsog nga lalaki didto sa Israel nga angay mahimong sundalo ug 500,000 didto sa Juda. Apan nagbasol si David human niya maihap ang katawhan. Ug giingnan ni David ang Ginoo, “Nakasala ako tungod sa akong gibuhat. Apan pasayloa ako, O Ginoo, sa akong sala.” Sa pagmata ni David sa pagkabuntag, gisultihan sa Ginoo ang propeta nga si Gad nga mananagna ni David, “Ingna si David, ‘Kini ang giingon sa Ginoo: tulo ka butang ang gitanyag ko kanimo. Pagpilig usa niini ug buhaton ko ang imong mapili.’” Busa miadto si Gad kang David ug giingnan niya si David, “Padad-an ko bag tulo ka tuig nga gutom ang imong nasod o tulo ka bulan nga magtagotago ka gikan sa imong mga kaaway o kamatay ba sa tibuok nasod sulod sa tulo ka adlaw? Hunahunaa kini pag-ayo ug sultihi ako sa itubag ko sa nagsugo kanako.” Mitubag si David kang Gad, “Dako ang akong kaguol. Maayo pa nga silotan kita sa Ginoo, kay maluluy-on man siya kaayo kay sa silotan kita sa tawo.” Busa gipadad-an sa Ginoo ug kamatay ang Israel, gikan sa buntag hangtod sa pagkagabii ug 70,000 ka tawo ang nangamatay sulod sa tibuok nasod. Ug sa pagtuy-od sa anghel sa iyang kamot ngadto sa Jerusalem aron paglaglag niini, nausab ang hunahuna sa Ginoo tungod sa kadaot nga nahimo ug miingon siya sa anghel nga gitugyanan sa paglaglag sa mga tawo, “Husto na ug ipaubos ang imong kamot.” Didto ang anghel sa Ginoo sa giukanan ni Arauna, ang Jebusihanon. Nakita ni David ang anghel nga nagpatay sa mga tawo ug miingon siya sa Ginoo, “Nakasala ako apan walay labot kining ubang Israelita. Naghangyo ako nga ako ug ang akong banay lamang maoy siloti.” Ug niadtong adlawa si Gad miadto kang David ug miingon, “Lakaw sa giukanan ni Arauna ug tukora ang usa ka halaran alang sa Ginoo.” Ug gituman kini ni David. Sa pagdungaw ni Arauna, iyang nakita si David ug ang iyang mga sakop nga nagpadulong kaniya. Misugat si Arauna kanila ug mihatag ug katahoran sa hari pinaagi sa paghapa sa yuta. Ug si Arauna miingon, “Kamahalan, nganong mianhi man sa iyang sulugoon ang agalon kong hari?” Mitubag si David, “Aron pagpalit sa imong giukanan aron tukoran ko kinig halaran alang sa Ginoo, aron mohunong ang kamatay.” Unya giingnan ni Arauna si David, “Kuhaa, agalon kong hari, ang bisan unsa nga giila mo nga maayong ihalad. Aniay mga baka alang sa halad nga sunogon ug ang mga balsa sa paggiok ug ang mga yugo sa mga baka alang sa paghakot ug sugnod. Kining tanan, Kamahalan, gihatag ko kanimo. Kahimut-an ka unta sa Ginoo nga imong Dios.” Apan si Arauna giingnan sa hari, “Dili ako modawat sa imong gitanyag. Paliton ko kini kay dili ako maghalad sa Ginoo nga Dios ug mga halad-sinunog nga dili nako bayran.” Busa gipalit ni David ug 50 ka buok nga salapi nga plata ang giukanan ug ang mga baka. Ug mihalad siyag mga halad nga sinunog ug mga halad sa pakigdait. Niining paagiha gipatalinghogan sa Ginoo ang mga pag-ampo ni David alang sa nasod ug mihunong ang kamatay sa Israel. Tigulang na kaayo si Hari David ug bisan pag kupoan siyag mga habol sa iyang mga sulugoon, dili na gayod siya mobatig kainit. Busa miingon kaniya ang iyang mga opisyal, “Mangita kamig batan-ong dalaga alang kanimo aron siya maoy mag-atiman ug modulog kanimo aron ka mainitan.” Busa gilukop nila ang tibuok Israel sa pagpangita ug maanyag nga babaye ug nakit-an nila si Abisag nga taga-Sunam ug gidala nila siya ngadto sa hari. Maanyag kaayo siya ug nahimo siyang tig-atiman sa hari. Apan wala siya hilabti sa hari. Si Adonias nga anak ni David ug ni Hagit nagpagarbo nga kuno mahimo siyang hari. Gani nag-andam na man siyag mga karwahi ug mga tawo nga modala niini ug 50 ka tawo nga mag-una kaniya. Sukad masukad wala pa gayod siya badlonga sa iyang amahan o pangutan-a bahin sa iyang gibuhat. Guwapo usab siya kaayo ug natawo siya sunod ni Absalom. Nakigsabot siya kang Joab nga anak ni Seruia ug kang Abiatar nga pari. Ug sila midapig kang Adonias ug mitabang kaniya. Apan si Sadok nga pari usab, si Banaias nga anak ni Joyada, si Natan nga propeta, si Simei, si Rei ug ang mga sinaligang sundalo ni David wala modapig kang Adonias. Usa ka adlaw niana, si Adonias naghalad ug mga karnero ug mga baka didto sa bato sa Sohelet duol sa tubod sa Enrogel ug gidapit niya ang tanan niyang mga igsoong lalaki ug ang mga opisyal nga taga-Juda sa pagtambong sa usa ka bangkite. Apan wala niya dapita si Natan nga propeta o si Benaias o ang mga sinaligang sundalo ni David o si Solomon nga iyang igsoon. Unya miadto si Natan kang Batseba nga inahan ni Solomon ug nangutana, “Nakabalita ka ba nga si Adonias nga anak ni Hagit nahimo nang hari ug si David nga atong agalon wala masayod niini? Busa aron dili ka mamiligro ug ang imong anak nga si Solomon, tambagan ko ikaw sa pag-adto dayon kang Hari David ug ingna siya, ‘Dili ba misaad ka man kanako nga si Solomon nga imong anak maoy mopuli kanimo sa paghari? Apan nganong si Adonias man ang nahimong hari?’ Unya samtang makigsulti ka pa sa hari, mosulod usab ako ug pamatud-an ko ang imong gisulti.” Busa si Batseba miadto sa lawak sa hari. Tigulang na ang hari ug si Abisag, ang dalaga nga taga-Sunam, maoy nag-atiman kaniya. Miyukbo si Batseba ug ang hari nangutana kaniya, “Unsa may imong tuyo?” Si Batseba miingon sa hari, “Nanumpa ka kanako sa ngalan sa Ginoo nga imong Dios nga si Solomon nga atong anak maoy mopuli kanimo paghari. Apan si Adonias nahimo nang hari ug wala ka masayod niini. Naghalad siyag mga baka ug mga karnero ug gidapit niya ang tanan mong mga anak gawas kang Solomon. Gidapit usab niya si Abiatar nga pari ug si Joab nga pangulo sa kasundalohan. Ug karon mahal nga hari, ang tibuok Israel nagpaabot nga imong sultihan kon kinsay mopuli kanimo paghari kay tingali unyag inigkamatay nimo ako ug ang akong anak nga si Solomon isipon na lang nga mga mabudhion.” Samtang nakigsulti pa siya sa hari, miabot si Natan nga propeta. Ug gisuginlan nila ang hari nga miabot si Natan. Ug sa pag-atubang niya sa hari, miyukbo siya ug miingon, “Mahal nga hari, nag-ingon ka ba nga si Adonias maoy mopuli kanimo sa paghari? Karong adlawa naghalad siya ug mga baka ug mga karnero ug gidapit niya ang tanan nimong anak ingon man si Joab nga pangulo sa kasundalohan ug si Abiatar nga pari. Atua sila nangaon ug nag-inom uban kaniya ug miingon, ‘Mabuhi si Hari Adonias!’ Apan wala ako dapita o si Sadok nga pari o si Benaias o si Solomon. Sugo mo ba kini, mahal nga hari? Apan nganong wala mo man lang kami nga imong mga sulugoon sultihi niini?” Unya mitubag si Hari David, “Paanhia si Batseba.” Busa miduol si Batseba sa hari. Unya si Batseba miyukbo sa hari ug miingon, “Hinaot unta nga ikaw mabuhi hangtod sa kahangtoran!” Si Hari David miingon, “Paanhia si Sadok nga pari, si Natan nga propeta ug si Benaias nga anak ni Joyada.” Busa miatubang sila sa hari. Giingnan niya sila, “Dad-a ninyo si Solomon ngadto sa Gihon ug pakuyoga ang akong mga opisyal. Pasakya siya sa akong kabayong mula ug padihogi si Solomon ni Sadok ug ni Natan ingon nga hari sa Israel. Unya patingoga ang trumpeta ug paninggit kamo, ‘Mabuhi si Hari Solomon!’ Unya kuyogi siya balik nganhi aron molingkod siya sa akong trono ug maoy maghari puli kanako kay siya gitudlo ko nga maoy magmamando sa Israel ug sa Juda.” Ug si Benaias nga anak ni Joyada mitubag sa hari, “Matuman kini ug hinaot unta nga ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga hari, mouyon niini! Ingon nga ang Ginoo nag-uban kanimo, mahal nga hari, mag-uban unta usab siya kang Solomon ug himoon ang iyang gingharian nga mas gamhanan pa kay sa imong gingharian.” Busa nanglugsong si Sadok, si Natan ug si Benaias ug ang mga guwardiya sa hari. Gipakabayo nila si Solomon sa kabayo nga mula ni Hari David ug gidala siya ngadto sa Gihon. Didto gikuha ni Sadok gikan sa Tolda sa Ginoo ang sungay nga gisudlag lana sa olibo ug gidihogan niya si Solomon. Unya gipatingog nila ang trumpeta ug ang tanang tawo naninggit, “Mabuhi si Hari Solomon!” Ang tanang mga tawo mikuyog kaniya pagpauli ug nagpatingog sila sa ilang mga plawta ug nagmaya pag-ayo ug hilabihan nilang banhaa. Si Adonias ug ang tanan niyang bisita nakadungog sa kabanha. Niining higayona, human na silag pangaon. Ug miingon si Joab, “Nganong nagkaguliyang man ang siyudad?” Samtang nagsulti pa siya, miabot si Jonatan, ang anak ni Abiatar nga pari. Ug si Adonias miingon kaniya, “Sulod ngari kay talahuron ka nga pagkatawo. Unsa bang maayong balita kanang imong gidala?” Mitubag si Jonatan, “Dili kini maayong balita kay si Solomon gihimong hari sa atong agalon nga si Hari David ug gipauban kaniya si Sadok nga pari, si Natan nga propeta ug si Benaias nga anak ni Joyada ug ang mga guwardiya sa hari. Gipakabayo nila si Solomon sa kabayo nga mula sa hari ug didto sa Gihon gidihogan siya ni Sadok ug ni Natan ingon nga hari ug gikan didto nanungas sila nga malipayon. Mao kini ang hinungdan sa kabanha. Ug karon si Solomon na ang hari. Dugang pa niini, miabot ang mga opisyal sa palasyo sa pagpahalipay sa atong agalon nga si Hari David. Sila miingon, ‘Hinaot unta nga ang imong Dios maghimo sa ngalan ni Solomon nga mas bantogan pa kay sa imoha ug ang iyang gingharian mahimong mas gamhanan pa kay sa imoha.’ Ug ang hari miakbo sa iyang higdaanan ug miingon, ‘Dalaygon ang Ginoo nga Dios sa Israel kay mitugot siya nga niining adlawa usa sa akong mga anak ang molingkod sa akong trono ug ako mismo makasaksi niini.’” Unya ang mga bisita ni Adonias nangahadlok ug nag-iyahayg panglakaw. Si Adonias nahadlok usab kang Solomon. Miadto siya sa halaran ug migunit sa mga sungaysungay niini. Ug may nagsugilon kang Solomon nga si Adonias nahadlok kaniya kay migunit man siya sa mga sungaysungay sa halaran ug miingon, “Kinahanglang manumpa una kanako si Hari Solomon nga dili niya ako patyon.” Ug miingon si Solomon, “Kon makita nga maayo siyang tawo, walay matagak bisan usa ka lugas sa iyang buhok. Apan kon dili, patyon ko siya.” Busa gipakuha ni Hari Solomon si Adonias. Ug miadto siya ug miyukbo kang Hari Solomon ug giingnan siya ni Solomon, “Pauli sa inyo.” Sa dihang hapit na mamatay si David, gipahimangnoan niya ang iyang anak nga si Solomon. Miingon siya, “Hapit na ako mamatay. Pagmalig-on ug pagmaisogon ug tumana ang pahimangno sa Ginoo nga imong Dios. Sunda ang iyang kabubut-on ug tumana ang tanan niyang mga sugo ug mga hukom sumala sa nahisulat sa Balaod ni Moises aron molampos ka sa tanan mong buhaton bisag asa ka paingon ug aron tumanon sa Ginoo ang iyang saad kanako nga nag-ingon, ‘Kon ang imong mga anak magmatngon sa ilang pagkinabuhi ug magmatinumanon kanako sa bug-os nilang kasingkasing ug kalag, dili ka kabsag kaliwat nga maghari sa Israel.’ “Labot pa, nasayod usab ikaw sa gibuhat kanako ni Joab nga anak ni Seruia. Gipatay niya ang duha ka pangulo sa Israel nga si Abner nga anak ni Ner ug si Amasa nga anak ni Jeter. Gipatay niya sila panahon sa kalinaw agig panimalos sa dugo nga giula panahon sa gubat. Gipatay niya ang mga inosenteng tawo ug akoy nanubag sa iyang gihimo. Busa buhata ang gihunahuna mong maayong buhaton ug ayaw itugot nga mamatay siya nga tigulang na ug malinawon. “Apan pakitaig kaayo ang mga anak ni Barsilai nga taga-Gilead ug anhi sila pakan-a sa imong lamisa kay gitagad nila ako pag-ayo sa dihang mikagiw ako aron sa paglikay sa imong igsoon nga si Absalom. “Ayaw usab kalimti si Simei nga anak ni Gera nga usa ka sakop sa banay ni Benjamin nga taga-Bahurim nga labihang nakatunglo kanako sa dihang miadto ako sa Mahanaim. Apan sa dihang milugsong siya aron pagsugat kanako didto sa Jordan, nanumpa ako sa ngalan sa Ginoo nga dili ko siya patyon. Apan kay maalamon ka man siloti siya ug patya.” Unya namatay si David ug gilubong didto sa Jerusalem, ang siyudad ni David. Naghari si David sa Israel sulod sa 40 ka tuig—pito ka tuig sa Hebron ug 33 ka tuig sa Jerusalem. Human mamatay si David mipuli kaniya paghari si Solomon ug gamhanan kaayo ang iyang gingharian. Unya si Adonias nga anak ni Hagit miadto kang Batseba nga inahan ni Solomon. Ug si Batseba miingon, “Kalinaw bay tuyo sa imong pag-anhi?” Mitubag si Adonias, “Oo, apan aduna unta akoy ihangyo kanimo.” Si Batseba miingon, “Unsa man?” Si Adonias mitubag, “Nasayod ka nga akoa ang gingharian ug ang tibuok Israel nagpaabot gayod nga ako maoy maghari. Apan gihikaw kanako ang gingharian ug naangkon sa akong igsoon kay gihatag man kini kaniya sa Ginoo. Ug karon aduna akoy usa ka hangyo kanimo ug ayaw intawon akog balibari.” Mitubag si Batseba, “Unsa man?” Mitubag si Adonias, “Hangyoa si Hari Solomon kay dili ka man niya balibaran nga ihatag kanako si Abisag nga taga-Sunam aron mahimong akong asawa.” Si Batseba miingon, “Oo, sultihan ko ang hari niini.” Busa miadto si Batseba kang Hari Solomon. Ug gitagbo siya sa hari ug giyukboan. Unya milingkod sa iyang trono ang hari ug nagpakuha siyag laing lingkoranan alang sa iyang inahan ug milingkod si Batseba sa tuo sa hari. Unya miingon si Batseba, “May diyutay akong ihangyo kanimo ug ayaw akog balibari.” Ug miingon kaniya ang hari, “Isulti kay dili ko ikaw balibaran?” Si Batseba mitubag, “Ipaasawa si Abisag sa imong igsoon nga si Adonias.” Mitubag si Hari Solomon sa iyang inahan, “Nganong ipaasawa mo man si Abisag kang Adonias? Maayo pag pangayoon mo na lang usab ang trono alang kang Adonias kay ako man siyang magulang ug gilabanan man siya ni Abiatar nga pari ug ni Joab nga anak ni Seruia.” Unya si Hari Solomon nanumpa sa ngalan sa Ginoo nga silotan siya sa Dios kon dili niya patyon si Adonias. Miingon siya, “Sa ngalan sa Ginoo nga buhi nga maoy nagpili kanako ug nagpahimutang kanako dinhi sa trono sa akong amahan ug naghimo kanako nga usa ka banay sumala sa iyang gisaad, ipanumpa ko nga patyon ko gayod si Adonias karong adlawa!” Busa gisugo ni Hari Solomon si Benaias sa pagpatay kang Adonias. Gidunggab ni Benaias si Adonias ug namatay kini. Ang hari miingon kang Abiatar, “Lakaw sa Anatot ngadto sa imong yuta! Angay ka untang patyon apan dili ko ikaw patyon karon kay ikaw may nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga Dios atubangan sa akong amahan nga si David ug tungod kay nakig-ambit ka man sa iyang kagul-anan.” Busa gipapahawa ni Solomon si Abiatar sa iyang katungdanan ingon nga pari sa Ginoo ug natuman ang gisulti sa Ginoo didto sa Silo bahin sa banay ni Eli. Sa pagkabalita ni Joab niini—kay si Joab midapig kang Adonias bisan ug wala siya modapig kang Absalom—midagan siya ngadto sa Tolda sa Ginoo ug migunit sa mga eskina sa halaran. Gisuginlan si Hari Solomon nga si Joab midangop sa Tolda sa Ginoo ug atua sa halaran. Gisugo ni Solomon si Benaias ug giingnan, “Adtoa siya ug patya.” Busa miadto si Benaias sa Tolda sa Ginoo ug giingnan niya si Joab, “Nagsugo ang hari nga pagawason ka!” Apan mitubag si Joab. “Dili ko! Buot ko nga anhi dinhi mamatay.” Mibalik si Benaias ngadto sa hari ug gisultihan niya ang hari sa gisulti ni Joab. Ang hari miingon, “Patya siya sumala sa iyang gipangayo ug ilubong aron makuha gikan kanako ug sa banay sa akong amahan ang sala tungod sa dugo nga giula ni Joab nga wala lamay gipasikaran. Panimaslan siya sa Ginoo tungod sa iyang pagpamatay. Sa walay pagpahibalo sa akong amahan nga si David, gipatay niya ang duha ka tawo nga mas matarong ug mas maayo pa kay kaniya nga mao si Abner nga anak ni Ner ug pangulo sa kasundalohan sa Israel ug si Amasa nga anak ni Jeter ug pangulo sa kasundalohan sa Juda. Busa paninglon ang ilang dugo diha sa kamot ni Joab ug sa iyang kaliwatan hangtod sa kahangtoran. Apan alang kang David, sa iyang banay, kaliwat ug sa iyang gingharian may kalinaw gikan sa Ginoo hangtod sa hangtod.” Unya miadto si Benaias sa halaran ug gipatay niya si Joab. Gilubong si Joab didto sa iyang balay sa kamingawan. Unya si Benaias gihimo sa hari nga pangulo sa kasundalohan ilis kang Joab ug si Sadok ingon nga pari ilis kang Abiatar. Unya gipatawag sa hari si Simei ug giingnan, “Pagtukod ug balay alang sa imong kaugalingon didto sa Jerusalem aron didto ka na magpuyo ug ayaw na pag-adto sa laing dapit. Sa higayon unya nga molakaw ka ug motabok sa Sapa sa Kidron, patyon ko ikaw ug wala kay laing mabasol.” Si Simei miingon sa hari, “Maayo ang giingon mo ug tumanon ko gayod kini.” Busa mipuyo si Semei didto sa Jerusalem sa taas nga panahon. Apan nahitabo nga sa pagkatapos sa tulo ka tuig, duha sa mga ulipon ni Simei ang mikagiw ngadto kang Aquis nga anak ni Maaca nga hari sa Gat. Sa pagkabalita ni Simei nga ang iyang mga ulipon miadto sa Gat, mikabayo siya sa iyang asno ug miadto sa Gat ngadto kang Aquis aron sa pagpangita sa iyang mga ulipon. Ug nadala gayod niya pagbalik ang iyang mga ulipon. Ug sa dihang nasayran ni Solomon nga miadto si Simei sa Gat ug nahibalik na, gipatawag niya si Simei ug giingnan, “Dili ba gipapanumpa ko man ikaw sa ngalan sa Ginoo nga sa higayon nga mogawas ka sa Jerusalem patyon ko ikaw? Dili ba miingon ka man kanako, ‘Maayo ang giingon mo ug sundon ko kini?’ Nganong wala mo man tumana ang imong gipanumpa sa Ginoo ug ang akong mando kanimo?” Midugang pag-ingon ang hari, “Nasayod ka sa tanang buhat nga daotan nga gihimo mo sa akong amahan nga si David. Busa paninglan ka sa Ginoo sa daotan mong binuhatan. Apan ako panalanginan ug ang trono ni David magpabiling lig-on atubangan sa Ginoo hangtod sa kahangtoran.” Unya gimandoan sa hari si Benaias sa pagpatay kang Semei. Ug gituman niya kini. Sa ingon niini, wala nay nagsamok kang Hari Solomon. Pinaagi sa kaminyoon ni Solomon ngadto sa anak sa hari sa Ehipto nakig-abin siya sa maong nasod. Gidala ni Hari Solomon ngadto sa Jerusalem ang iyang asawa, hangtod nga natapos niya pagtukod ang iyang palasyo ingon man ang Templo sa Ginoo ug ang kota nga naglibot sa Jerusalem. Ang mga tawo nagpadayon paghalad diha sa mga halaran nga didto sa mga bungtod tungod kay wala pa may templo nga gitukod alang sa Ginoo. Nahigugma sa Ginoo si Solomon ug nagtuman siya sa mga lagda sa iyang amahan nga si David apan nagsunog siyag mga halad nga mananap ug mga insenso didto sa mga nagkalainlaing halaran. Usa ka adlaw niana miadto sa Gibeon ang hari aron sa paghalad kay didto man ang labing bantogan nga halaran. Nabatasan ni Solomon ang paghalad ug ginatos ka mga halad didto. Usa ka gabii niana, samtang didto siya sa Gibeon, mipakita kaniya ang Ginoo pinaagi sa usa ka damgo ug miingon kaniya, “Pangayo kanako bisag unsa.” Miingon si Solomon, “Gipakita mo sa imong sulugoon nga si David nga akong amahan ang gugma mong walay paglubad kay nagmasinugtanon man siya kanimo. Busa wala ka mohunong paghigugma kaniya ug gihatagan mo siyag anak aron molingkod sa iyang trono niining adlawa. Ug karon, O Ginoo nga akong Dios, gihimo mong hari ang imong alagad ilis sa akong amahan nga si David bisan tuod batan-on pa ako kaayo ug walay hibangkaagan sa pagpangulo. Ug ang imong alagad ania sa taliwala sa katawhan nga imong gipili, usa ka dako nga katawhan nga dili maihap tungod sa kadaghan. Busa hatagi ang imong alagad ug kaalam aron mahibalo siya pagdumala sa imong katawhan uban ang katarong. Kay kinsa may makamando niining imong katawhan nga labihang daghana?” Gikahimuot sa Ginoo nga kini ang gipangayo ni Solomon. Ug giingnan siya sa Dios, “Tungod kay kini man ang imong gipangayo ug dili ang taas nga kinabuhi o bahandi o kinabuhi sa imong mga kaaway, hatagan ko ikaw sa imong gipangayo. Hatagan ko ikawg kaalam nga wala pa maangkon ni bisan kinsa kaniadto o sa umaabot nga panahon. Ihatag ko usab kanimo ang wala mo pangayoa nga mao ang bahandi ug dungog sa tibuok mong kinabuhi aron walay laing hari nga ikatandi kanimo. Ug kon sundon nimo ang akong kabubut-on ug tumanon ang akong kasugoan sama sa gihimo sa imong amahan nga si David, lugwayan ko ang imong kinabuhi.” Ug nahigmata si Solomon ug nasayran niya nga kadto usa ka damgo gikan sa Ginoo. Unya miadto siya sa Jerusalem ug mitindog atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug naghalad siyag mga mananap nga sunogon ug mga halad sa pakigdait ug nagkombira alang sa tanan niyang mga opisyal. Usa ka adlaw niana, may duha ka daotang babaye nga miadto kang Hari Solomon. Ang usa miingon, “Mahal nga Hari, ako ug kining babayhana nagtipon pagpuyo ug nanganak ako samtang diha siya sa balay. Unya sa ikatulo nga adlaw human ako manganak, nanganak usab siya ug kami rang duha ang diha sa balay. Sa pagkagabii, namatay ang iyang anak kay iyang hidat-ogan. Ug sa pagkatungang gabii, mibangon siya ug gikuha niya ang akong anak nga diha tupad kanako samtang natulog ako. Gidulog niya ang akong anak ug gipadulog niya kanako ang iyang anak nga patay na. Sa pagmata ko nianang pagkabuntag aron sa pagpasuso sa akong anak, patay na ang bata. Apan sa dihang gitan-aw ko kini pag-ayo, nakita ko nga dili diay kadto mao ang akong anak.” Apan ang ikaduhang babaye miingon, “Bakak kana! Ang buhi maoy akong anak ug ang patay maoy imoha.” Ang unang babaye mitubag, “Dili kana tinuod, ang patay maoy imoha ug ang buhi maoy akoa!” Ug naglalis sila sa atubangan sa hari. Unya ang hari miingon, “Kamong duha pulos nag-angkon sa batang buhi ug walay moangkon sa patay.” Nagpakuha siyag espada ug gidala kini kaniya. Miingon siya “Pikasa ang bata ug ihatag ang katunga ngadto sa usa ka babaye ug ang katunga ngadto sa usa!” Apan ang babaye nga maoy inahan sa bata nga buhi, tungod kay naluoy man siya sa iyang anak, miingon, “Mahal nga Hari, ihatag kaniya ang bata ug ayaw siya patya.” Apan ang usa miingon, “Patya siya aron walay usa kanamo nga makatag-iya kaniya.” Unya mitubag ang hari ug miingon, “Ihatag ang bata ngadto sa unang babaye kay siya maoy tinuod nga inahan.” Sa pagkabalita sa katawhan sa Israel sa hukom sa hari, dako kaayo ang ilang pagtamod kaniya kay nakita man nila nga diha kaniya ang kaalam sa Dios aron paghatag sa hustisya. Si Hari Solomon mao ang hari sa tibuok Israel ug kining mosunod mao ang iyang sinaligang mga opisyal: Ang pari: si Azarias nga anak ni Sadok Ang mga sekretaryo sa palasyo: si Elihore ug si Ahias nga mga anak ni Shisha Tigtipig sa mga dokumento: si Jehosafat nga anak ni Ahilud Pangulo sa kasundalohan: si Benaias nga anak ni Joyada Mga pari: si Sadok ug si Abiatar Pangulo sa mga gobernador: si Azarias nga anak ni Natan Magtatambag sa hari: ang pari nga si Sabod nga anak ni Natan Piniyalan sa mga sulugoon sa palasyo: si Ahizar Piniyalan sa pinugos nga pagtrabaho: si Adoniram nga anak ni Abda Si Solomon may 12 ka gobernador sa tibuok Israel. Ang matag usa kanila moangkon ug usa ka bulan matag tuig sa paghatag ug pagkaon nga gikinahanglan sa hari ug sa tibuok palasyo. Kining mosunod mao ang mga ngalan sa 12 ka opisyal ug ang mga dapit nga ilang gidumala: Si Benhur: didto sa kabungtoran sa Efraim Si Bendecar: sa mga siyudad sa Macas, Saalbim, Bet Semes, Elon ug sa Bet Hanan Si Benhesed: sa mga siyudad sa Arubot ug sa Sucot ug sa tanang kayutaan sa Efer Si Benabinadab nga naminyo sa anak ni Solomon nga si Tafat: sa tibuok kayutaan sa Dor Si Baana nga anak ni Ahilud: sa mga siyudad sa Taanac, Megido ug sa tibuok kayutaan duol sa Betsan nga duol sa lungsod sa Zaretan, sa habagatan sa lungsod sa Jezreel, hangtod sa siyudad sa Abel Mehola ug sa siyudad sa Jocmeam Si Bengaber: sa siyudad sa Ramot didto sa Gilead ug sa mga balangay didto sa Gilead nga iya sa banay ni Jair nga kaliwat ni Manases ug ang kayutaan sa Argob didto sa Basan, 60 ka dagkong lungsod ang tanan nga gilig-on ug mga paril ug may mga ganghaan nga bronsi Si Ahinadab nga anak ni Iddo: sa distrito sa Mahanaim Si Ahimaas nga nakapangasawa kang Basimat nga anak usab ni Solomon: sa kayutaan sa Neftali Si Baana nga anak ni Husai: sa kayutaan sa Aser ug sa lungsod sa Belot; Si Josafat nga anak ni Paruas: sa kayutaan sa Isacar; Si Simei nga anak ni Ela: sa kayutaan sa Benjamin; Si Gaber nga anak ni Uri: sa kayutaan sa Gilead nga kaniadto gimandoan ni Hari Sihon sa mga Amorihanon ug ni Hari Og sa Basan. Gawas niining 12, may usa pa ka gobernador sa tibuok Juda. Ang katawhan sa Juda ug sa Israel sama kadaghan sa balas sa baybayon. Nagkombira sila ug nagmalipayon. Si Solomon maoy nagmando sa tanang gingharian gikan sa Suba sa Eufrates ngadto sa yuta sa mga Filistihanon ug sa mga utlanan sa Ehipto. Nagbayad sila ug buhis ug nag-alagad kang Solomon samtang buhi pa siya. Ang giandam nga pagkaon kang Solomon ug sa iyang katawhan alang sa usa ka adlaw mao kini: 5,000 ka litro sa labing maayong harina, 10,000 ka litro sa dili kaayo maayong harina, napulo ka linaming nga baka, 20 ka baka nga binuhian, 100 ka karnero walay labot sa mga osa ug linaming nga mga manok. Si Solomon maoy nagmando sa kayutaan sa kasadpan sa Eufrates gikan sa Tefsa ngadto sa Gaza ug sa tanang mga hari sa kasadpan sa Eufrates. Wala na siya samoka sa kasikbit nga kanasoran. Nagmalinawon ang Juda ug Israel gikan sa Dan ngadto sa Berseba ug ang matag tawo may parasan ug kaigosan samtang buhi pa si Solomon. Si Solomon usab may 40,000 nga kuwadra sa mga kabayo nga alang sa mga karwahi ug 12,000 ka kabalyero. Ug silang mga gobernador maoy maghatagan ug pagkaon alang kang Hari Solomon ug sa tanan nga mokaon diha sa palasyo. Wala gayoy nakulang sa gikinahanglan nilang pagkaon. Sila usab ang maghatag ug sebada ug kumpay alang sa mga kabayo sumala sa gisugo kanila. Si Solomon gihatagan sa Dios ug kaalam ug panabot nga dili masukod. Ang kaalam ni Solomon milabaw sa kaalam sa tanang maalamon sa Sidlakan ug sa Ehipto. Mas maalamon pa siya kay kang Etan nga kaliwat ni Esdras ug kang Heman, kang Calcol ug kang Darda nga mga anak ni Mahol. Ug ang iyang kabantog mikaylap sa tanang kanasoran. Siya may 3,000 ka panultihon ug ang iyang mga awit miabot ug 1,005 ka buok. Nakaila siya sa mga kahoy gikan sa sidro nga anaa sa Lebanon hangtod sa gagmayng sagbot nga motubo sa kota. Nakaila usab siya sa mga mananap ug sa kalanggaman ug sa mga mananap nga nagkamang sa yuta ug sa mga isda. Mianha kaniya ang daghang tawo nga naggikan sa tanang kanasoran aron pagpamati sa iyang kaalam. Sinugo sila sa nagkalainlaing hari nga nakabalita sa iyang kaalam. Si Hiram, ang hari sa Tiro, nagpadala sa iyang mga tinugyanan ngadto kang Solomon sa diha nga nakabalita siya nga nahimo nang hari si Solomon ilis sa iyang amahan kay managhigala man sila si David. Ug si Solomon nagpadalag mensahe ngadto kang Hiram, “Nasayod ka nga ang akong amahan nga si David wala makatukod sa templo alang sa Ginoo nga iyang Dios tungod kay kanunay man siyang gisulong sa iyang mga kaaway hangtod nga gihatag sa Ginoo kaniya ang kadaogan batok sa iyang mga kaaway. Apan karon sa panabang sa Ginoo nga akong Dios, wala na akoy kaaway o katalagman nga nahiagoman. Busa nagtinguha ako pagtukod ug usa ka templo alang sa Ginoo nga akong Dios sumala sa giingon sa Ginoo ngadto sa akong amahan nga si David, ‘Ang imong anak nga akong ipahimutang sa imong trono ilis kanimo maoy magtukod sa templo aron sa pagpasidungog kanako.’ Busa pagsugo ug mga tawo nga maoy mamutol ug mga kahoyng sidro sa Lebanon alang kanako. Ug ang akong mga sulugoon mouban sa imong mga sulugoon ug bayran ko ang imong mga sulugoon sa suhol nga imong pangayoon kay nasayod ka nga walay usa dinhi kanako nga mahibalong moputol sa mga kahoy sama sa imong mga sakop.” Sa pagkadawat ni Hiram sa mensahe ni Solomon, nalipay siya pag-ayo ug miingon, “Daygon nato ang Ginoo niining adlawa kay gihatagan niya si David ug usa ka anak nga maalamon aron maoy magmando niining gamhanang katawhan.” Ug si Hiram nagpadalag mensahe ngadto kang Solomon ug miingon, “Nadawat ko ang imong sulat ug andam ako sa pagbuhat sa mga butang nga imong gitinguha bahin sa kahoyng sidro ug sipre. Gikan sa Lebanon, dad-on sa akong mga sulugoon kining mga kahoya ngadto sa dagat ug himoon ko kining mga gakit ug ipalutaw paingon ngadto sa dapit nga imong giingon. Didto ipabungkag ko kini aron imong dawaton. Apan ikahimuot ko kon hatagan mo akog pagkaon alang sa akong mga tawo.” Busa gihatag ni Hiram kang Solomon ang tanang kahoyng sidro ug sipres nga iyang gikinahanglan. Si Solomon, sa iyang bahin, mihatag kang Hiram ug 2,000 ka toniladang trigo ug mga 7,000 ka baril nga lana sa olibo matag tuig alang sa iyang mga tawo. Ug gihatagan sa Ginoo si Solomon ug kaalam sumala sa iyang gisaad kaniya. Ug may panagdaitay tali kang Solomon ug kang Hiram ug naghimo silag kasabotan. Gipugos ni Solomon pagpatrabaho ang 30,000 ka tawo gikan sa tibuok Israel. Matag bulan, paadtoon niya sa Lebanon ang 10,000 ka tawo. Usa sila ka bulan didto ug duha ka bulan sa ilang balay. Si Adoniram maoy kapatas sa mga trabahador. Si Solomon may 70,000 ka tawo nga maoy tighakot sa bug-at nga dad-onon ug 80,000 ka tawo nga tigsapsap sa mga bato didto sa kabukiran wala pay labot sa 3,300 ka opisyal nga maoy nagdumala sa trabaho. Sumala sa mando kanila sa hari nagsapsap silag dagko ug mahalong mga bato alang sa pundasyon sa Templo. Busa giandam sa mga panday ni Solomon ug ni Hiram ug sa mga taga-Gebal ang mga kahoy ug mga bato alang sa Templo. Sulod sa 480 ka tuig human mobiya sa Ehipto ang mga Israelita, sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Solomon sa Israel, sa bulan sa Sib nga maoy ikaduhang bulan, gisugdan ni Solomon ang pagtukod sa Templo. Ang Templo nga gitukod ni Hari Solomon alang sa Ginoo may gitas-on nga 27 ka metros, may gilapdon nga siyam ka metros ug may gihabugon nga 13.5 ka metros. Ug ang agianan sa atubangan sa Templo may gitas-on 4.5 ka metros sama sa gilapdon sa Templo ug siyam ka metros nga gilapdon. Ug gihimoan ni Solomon ug mga bintana nga may mga rehas-rehas ang Templo. Naghimo siyag panalganan nga gipatapot sa bungbong sa tibuok Templo. Naghimo usab siyag mga lawak libot sa Templo. Ang unang andana 2.2 ka metros ang gilapdon ug ang tungatunga may gilapdon nga 2.7 ka metros ug ang ikatulo 3.1 ka metros ang gilapdon. Sa gawas sa Templo nagbuhat siyag mga moldura diha sa bungbong aron ang mga sagbayan dili modapat sa bungbong. Sa dihang gitukod ang Templo, ang mga batong gigamit sinapsapan nang daan didto sa gikuhaan niini busa walay saba sa martilyo o wasay o bisan unsang kasangkapan nga puthaw nga nabati sa pagtukod sa Templo. Ang ganghaan sa unang andana didto mahimutang dapit sa habagatan sa templo ug may hagdanan kini paingon sa ikaduha ug ikatulong andana. Busa gitukod niya ang Templo ug nahuman kini. Gihimo niya ang kisami sa Templo gikan sa mga sagbayan ug mga tabla nga sidro. Gitukod niya ang tapangko ug gipatapot sa Templo, ang matag usa 2.2 ka metros ang kahabugon ug gisumpay kini ngadto sa Templo pinaagi sa mga troso nga sidro. Giingnan sa Ginoo si Solomon, “Bahin niining balaya nga imong gitukod, kon motuman ka sa akong mga balaod ug kasugoan, tumanon ko usab ang akong gisaad kang David nga imong amahan. Ug mopuyo ako uban sa mga Israelita ug dili ko biyaan ang akong katawhan, ang Israel.” Unya nahuman pagtukod ni Solomon ang Templo. Gihaklapan niyag kahoyng sidro ang sulod nga bahin sa templo ug gisalogan niya kinig sipre. Ang kisami may gihabugon nga siyam ka metros. Gitukod niya kini ingon nga Dapit nga Labing Balaan sa Templo. Ang hawanan atubangan sa Dapit nga Labing Balaan may gitas-on nga 18 ka metros. Ang sidro sa sulod sa templo gikulitan ug hulagway sa mga putot ug bukad nga bulak sa kalabasa. Walay bato nga makita, ang tanan pulos sidro. Gibuhat niya ang Labing Balaang Dapit didto sa kinasuloran nga bahin sa Templo aron didto ipahimutang ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Ang Labing Balaang Dapit may gitas-on nga siyam ka metros, siyam usab ka metros ang kalapdon ug siyam ka metros ang kahabugon ug gihaklapan niya kini ug lunsayng bulawan. Naghimo usab siya ug halaran nga sidro. Ug gihaklapan ni Solomon ug lunsayng bulawan ang sulod nga bahin sa Templo ug gikutayan niyag kadenang bulawan ang atubangan sa Labing Balaang Dapit ug gihaklapan kinig bulawan. Ug gihaklapan niyag bulawan ang tibuok Templo hangtod nga nahuman kini. Gihaklapan usab niyag bulawan ang halaran nga diha sa Dapit nga Labing Balaan. Didto sa Dapit nga Labing Balaan naghimo siyag duha ka kerubin nga kahoyng olibo ug ang matag usa may kahabugon nga 4.4 ka metros. Ang matag usa ka pako may gitas-on nga mga 2.2 ka metros ug ang gilay-on gikan sa usa ka tumoy sa pako ngadto sa laing tumoy 4.4 ka metros. Ang laing kerubin may gitas-on usab nga 4.4 ka metros. Managsamag sukod ug porma ang duha ka kerubin. Ang kahabugon sa usa ka kerubin mga 4.4 ka metros ingon man usab ang ikaduhang kerubin. Gibutang niya ang mga kerubin sa kinasuloran nga bahin sa Templo ug gihikyad ang mga pako sa kerubin aron nga ang pako sa usa modapat sa bungbong ug ang pako sa lain nga kerubin modapat usab sa laing bungbong. Ang laing tagsa nila ka pako nag-abot sa tungatunga nga bahin sa Templo. Ug gihal-opan niyag bulawan ang mga kerubin. Gikulitan niyag mga kerubin, palmera ug mga bulak ang tanang bungbong ingon man ang gawas ug sulod nga mga lawak. Gihaklapan niyag bulawan ang salog sa templo didto sa gawas ug sulod nga mga lawak. Naghimo siyag mga pultahan nga kahoyng olibo alang sa ganghaan paingon sa Dapit nga Labing Balaan. Ang balabag ug mga marko sa pultahan naporma nga arko. Gikulitan niyag mga kerubin, mga palmera ug mga bulak ang duha ka pultahan nga kahoyng olibo ug gihaklapan kinig bulawan. Naghimo usab siyag mga marko nga kahoyng olibo alang sa pultahan sangko sa hawanan sa Templo ug giporma niya kini ug kwadrado. Sipre ang duha ka pultahan. Ang matag pultahan may duha ka palid nga mapilo-pilo nga gikulitan ug mga hulagway sa mga kerubin ug palmera ug mga bulak ug gihaklapan niyag bulawan ang mga kinulit. Gihimo niya ang hawanan sa atubangan sa Templo pinaagi sa tulo ka patong nga sinapsapang bato nga gipahaom uban sa mga tag-as nga sidrong kahoy. Sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Solomon, sa bulan sa Sib ang pundasyon sa Templo sa Ginoo gipahimutang. Ug sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Solomon, sa bulan sa Bul nga mao ang ikawalong bulan, nahuman ang templo sumala gayod sa plano. Milungtad ug pito ka tuig ang pagtukod ni Solomon niini. Napulog-tulo ka tuig ang pagtukod ni Solomon sa iyang palasyo. Gitukod niya ang Balay sa Lasang sa Lebanon. May gitas-on kini nga 44 ka metros ug kalapdon nga 22 ka metros ug kahabugon nga 13.5 ka metros. Gipasukad kini sa tulo ka laray nga haliging sidro nga may mga sagbayan nga sidro usab. Giaptan kinig sidro ug may sagbayan kini nga 45 ka buok, 15 sa matag laray. Tulo ka laray ang mga bintana niini sa pikas ug pikas. Kwadrado ang tanang pultahan ug mga bintana. Gihimoan niya kinig hawanan nga ginganlag Hawanan sa mga Haligi nga may gitas-on nga 22 ka metros ug may gilapdon nga 13.5 ka metros. May asotiyang inaptan diha sa atubangan, nga may mga haligi. Gihimoan niya kinig hawanan nga ginganlag Lawak sa Trono o Lawak-Hukmanan nga maoy gibutangan sa trono diin adto siya magpakanaog ug hukom. Gihaklapan kinig sidro sukad sa salog ngadto sa mga sagbayan. Ingon niini ang pagkabuhat sa kaugalingon niyang balay nga maoy iyang puy-an didto sa likod sa Lawak-Hukmanan. Naghimo usab si Solomon ug balay nga sama niini alang sa iyang asawa nga anak sa hari sa Ehipto. Kining tanang balay lakip ang dakong hawanan gihimo ginamit ang mahalon nga mga bato gikan sa sukaranan ngadto sa atop. Ang mga bato giandam didto sa kuhaanan niini ug gitabas sumala sa sukod. Gigabsan ang sulod ug gawas niini. Ang sukaranan hinimo sa mahalong mga bato, dagkong mga bato nga tulo ka metros ug upat ka metros ang kadak-on. Ug sa ibabaw niini gibutang ang sidro ug mga mahalong bato nga gitabas sumala sa sukod. May tulo ka lumbay sa bato nga sinapsapan libot sa dakong hawanan sa Templo ug usa ka lumbay sa sagbayan nga sidro. Ingon usab niini pagkabuhat ang sulod nga hawanan sa templo ug ang agianan sa Templo. Unya gipakuha ni Solomon si Hiram gikan sa Tiro. Anak siya sa usa ka biyuda sa tribo ni Neftali ug taga-Tiro ang iyang amahan, usa ka mananalsal ug bronsi. Maalamon kaayo si Hiram, lantip ug panabot ug maayo sa pamuhat ug mga butang ginamit ang bronsi. Miadto siya kang Hari Solomon ug gihimo niya ang tanang gipabuhat kaniya ni Solomon. Gihimo niya ang duha ka haliging bronsi. Ang unang haligi may gitas-on nga walo ka metros ug ang kalinginon niini 5.3 ka metros. Gibutang kini sa pultahan sa Templo. Naghimo usab siya ug duha ka ulohan sa haligi sa tinunaw nga bronsi aron ibutang sa tumoy sa mga haligi. Ang gitas-on sa usa ka ulohan 2.2 ka metros. Mao usab kini ang gitas-on sa ikaduhang ulohan. Unya naghimo siyag duha ka linala nga bronsi nga idayandayan sa kinadena nga granada alang sa ulohan sa mga haligi. Kini iyang gibutang sa matag ulohan. Naghimo usab siyag granada nga duha ka laray libot sa linala aron pagtabon sa ulohan sa mga haligi ug gibutangan niya niini ang matag ulohan. Ang mga ulohan sa mga haligi nga diha sa tapangko gipormag lirio ug kini 1.8 ka metros ang gihabugon. Ang ulohan sa duha ka haligi may 200 ka bunga sa granada nga duha ka laray nga naglibot. Ingon usab niini ang laing ulohan. Gipahimutang niya ang mga haligi diha sa ganghaan sa Templo. Ang haligi dapit sa habagatan ginganlag Jaquin ug ang haligi dapit sa amihanan ginganlag Boas. Sa tumoy sa mga haligi may dibuho nga mga lirio. Ug natapos ang paghimo sa mga haligi. Unya naghimo si Hiram ug tangke gikan sa tinunaw nga bronsi. Lingin kini, 4.4 ka metros ang gilay-on gikan sa usa ka ngilit ngadto sa laing ngilit ug may gihabugon nga 2.2 ka metros ug 13.3 ka metros ang kalinginon. Sa ubos sa baba niini may gipalibot nga mga kinulit nga daw mga kalabasa. Ang mga kinulit nga daw kalabasa nabahin sa duha ka laray ug gitunaw ug gihulma kini dungan sa paghulma sa tangke. Gitungtong kini sa ibabaw sa 12 ka baka nga nagtalikoray. Tulo ang nag-atubang sa amihanan, tulo sa kasadpan, tulo sa habagatan ug tulo usab ang nag-atubang sa silangan. Usa ka dangaw ang gibag-on niining maong tangke ug ang baba sama sa baba sa tasa nga nagpormang bulak sa lirio. Kasudlan kinig mga 40,000 ka litro nga tubig. Naghimo usab siyag napulo ka tungtonganan nga bronsi. Ang matag tungtonganan may gitas-on nga 1.8 ka metros, may gilapdon nga 1.8 ka metros ug gihabugon nga 1.3 ka metros. Ang mga tungtonganan may haklap nga kwadrado. Ug diha sa mga haklap may mga hulagway sa mga liyon, mga baka ug mga kerubin. Sa ubos ug sa ibabaw sa hulagway sa mga liyon ug sa mga baka may mga koronang gidayandayan. Ang matag tungtonganan may upat ka ligid ug mga ihe nga bronsi. Sa upat ka eskina niini may mga sangga nga tinunaw nga bronsi nga dinayandayanag mga korona sa isigkakilid. Ang baba sa tungtonganan sa planggana gipasibo sa korona nga mituybo ug 45 ka sentimetros. Lingin ang baba niini nga may mga 18 ka sentimetros ang giladmon ug may mga kinulit sa palibot niini ug kwadrado ang iyang mga haklap. Ang upat ka ligid nahimutang ilalom sa mga haklap ug ang mga ihe sa mga ligid unay sa mga tungtonganan. Ang gihabugon sa ligid mga 66 ka sentimetros. Sama sa ligid sa karwahi ang mga ligid niini. Ang mga ihe ug paldiyas niini mga rayos sa ligid ug ang mga pugong sa rayos pulos tinunaw nga bronsi. May upat ka tukon diha sa upat ka eskina sa matag tungtonganan. Ang mga tukon unay sa mga tungtonganan. Sa tumoy sa tungtonganan may lingin nga pugong nga may kahabugon nga 22 ka sentimetros ug sa tumoy usab sa tungtonganan anaa ang mga pugong ug mga dayandayan nga unay niini. Sa ibabaw sa mga pugong ug mga dayandayan gikulit niya ang mga kerubin, mga liyon ug mga palmera sumala sa luna sa tagsatagsa uban sa mga garnalda sa palibot. Ingon niini ang paghimo sa napulo ka tungtonganan. Ang tanan niini gihulma sa usa ka hulmahan, usa ka sukod ug samang porma. Unya naghimo si Hiram ug napulo ka planggana nga bronsi. Ang matag planggana may sukod nga 1.8 ka metros ug kasudlan ug 800 ka litro. May usa ka planggana sa matag usa sa napulo ka tungtonganan. Gipahimutang niya ang lima ka tungtonganan diha sa habagatan nga dapit sa Templo ug ang laing lima sa amihanan nga bahin. Gipahimutang usab niya ang tangke sa habagatang-silangang eskina sa Templo. Gipahulma kini sa hari ginamit ang yuta nga kulonon diha sa Patag sa Jordan sa tungatunga sa Sucot ug Sartan. Daghan kaayo ang galamiton busa wala na lamang kini timbanga ni Hari Solomon. Gipabuhat usab ni Solomon kang Hiram ang tanang galamiton nga diha sa Templo sa Ginoo: ang halaran nga bulawan, ang lamesang bulawan alang sa pan nga ihalad sa atubangan sa Dios, ang mga kandelerong lunsay nga bulawan—lima dapit sa habagatan ug lima usab dapit sa amihanan atubangan sa Dapit nga Labing Balaan, mga bulak, mga lamparahan, mga kimpit. Kining tanan hinimo gikan sa bulawan. Ang mga kupa, mga igpapalong sa suga, mga planggana, mga sudlanan sa insenso, mga sudlanan sa kalayo, kining tanan hinimo gikan sa lunsay nga bulawan lakip ang mga bisagrang bulawan alang sa mga pultahan sa kinasuloran nga bahin sa Templo, ang Dapit nga Labing Balaan ug alang sa mga pultahan sa hawanan sa Templo. Nahuman ni Hari Solomon ang tanang buluhaton nga iyang gihimo alang sa Templo sa Ginoo. Ug gisulod ni Solomon ngadto sa Templo ang mga butang nga gihalad sa iyang amahan nga si David sama sa plata, bulawan ug uban pang mga galamiton ug gihipos kini diha sa lawak-tipiganan sa Templo sa Ginoo. Unya gitigom ni Hari Solomon sa iyang atubangan didto sa Jerusalem ang tanang mga pangulo sa mga banay ug sa mga panimalay sa katigulangan sa katawhan sa Israel aron ilang dad-on ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo gikan sa Siyudad ni David nga mao ang Sion. Ug ang tanang katawhan sa Israel miadto kang Hari Solomon sa Kasaulogan sa Balongbalong sa bulan sa Etanim nga mao ang ikapitong bulan. Ug mianha usab ang tanang kadagkoan sa Israel ug giyayongan sa mga pari ang Sudlanan sa Kasabotan. Ang mga pari ug mga Levita maoy nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan ug sa Tolda nga Tagboanan ug sa mga sagradong galamiton nga diha sa Tolda nga Tagboanan. Si Hari Solomon ug ang mga Israelita nagkatigom diha sa atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan ug naghalad silag mga karnero ug mga baka nga dili maihap tungod sa kadaghan. Unya gidala sa mga pari ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ngadto sa butanganan niini didto sa Dapit nga Labing Balaan sa Templo, ilalom sa mga pako sa kerubin. Gipandongan sa mga pako sa kerubin ang Sudlanan sa Kasabotan ug ang mga yayongan niini. Tag-as kaayo ang mga yayongan busa ang tumoy niini makita diha sa Dapit nga Balaan sa dili pa ang Dapit nga Labing Balaan apan dili kini makita sa gawas ug atua kini didto hangtod niining panahona. Walay sulod ang Sudlanan gawas sa duha ka papan nga bato nga gisulod ni Moises niini didto sa Bukid sa Sinai diin ang Ginoo naghimog kasabotan uban sa katawhan sa Israel sa paghigawas nila sa Ehipto. Sa paggula sa mga pari gikan sa Balaang Dapit, may panganod nga milukop sa Templo sa Ginoo. Tungod niini ang mga pari naglisod sa pagpadayon sa ilang buluhaton kay ang Templo napuno man sa himaya sa Ginoo. Unya nag-ampo si Solomon, “Gipahimutang mo, O Ginoo, ang adlaw diha sa kalangitan, apan anaa ka magpuyo sa mga panganod ug sa mangitngit nga dapit. Nagtukod ako alang kanimo ug usa ka matahom nga balay, dapit nga sarang mo nga kapuy-an hangtod sa kahangtoran.” Unya ang hari miatubang sa katawhan sa Israel ug gipanalanginan niya sila samtang nagbarog sila. Siya miingon, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga nagtuman sa iyang gisaad ngadto sa akong amahan nga si David sa dihang giingnan niya siya, ‘Sukad sa adlaw nga gipagawas ko sa Ehipto ang akong katawhan, wala ako magpili ug siyudad sa tibuok Israel nga tukoran ug Templo diin pasidunggan ang akong ngalan. Apan gipili ko si David aron maoy magdumala sa akong katawhan, ang Israel.’ “Nagtinguha gayod ang akong amahan nga si David sa pagtukod ug usa ka Templo alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Apan ang Ginoo miingon sa akong amahan, ‘Maayo ang imong tinguha sa pagtukod ug Templo aron sa pagpasidungog kanako. Apan dili ikaw maoy motukod niini kondili ang imong anak.’ “Gituman sa Ginoo ang iyang saad kay ako man maoy naghari puli kang David nga akong amahan ug gitukod ko ang Templo alang sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Giandaman kog dapit ang Sudlanan sa Kasabotan nga gihimo sa Ginoo uban sa atong katigulangan sa dihang gipagawas niya sila sa Ehipto.” Unya si Solomon mibarog sa atubangan sa halaran sa Ginoo, atubangan sa mga Israelita. Giisa niya ang iyang mga kamot ngadto sa langit ug miingon, “O Ginoo nga Dios sa Israel, walay Dios nga sama kanimo sa langit ug sa yuta nga nagtuman sa kasabotan ug nagpakita sa gugmang walay paglubad ngadto sa imong mga sulugoon nga nagsunod kanimo sa kinasingkasing gayod. Gituman mo ang imong gisaad ngadto sa imong alagad nga si David nga akong amahan. Gituman mo karong adlawa ang imong gisulti. Busa, O Ginoo nga Dios sa Israel, tumana usab ang imong gisaad sa imong alagad nga si David nga akong amahan sa diha nga ikaw miingon, ‘Dili ka makabsag anak nga mopuli kanimo paghari kon sila magmatinumanon sa akong mga lagda sama kanimo.’ Busa tumana, O Dios sa Israel, ang gisaad mo sa imong alagad nga si David nga akong amahan. “Apan mopuyo ba gayod ikaw, O Dios dinhi sa kalibotan? Kon ang langit ug ang kinatas-ang langit dili man gani igo nga imong kapuy-an, unsa pa kaha ang Templo nga akong gitukod? Apan tagda ang akong pag-ampo, O Ginoo nga akong Dios. Pamatia ang akong pagsangpit kanimo niining adlawa aron sa adlaw ug gabii bantayan mo kining Templo, ang dapit nga imong giingon diin pasidunggan ang imong ngalan aron mamati ka sa pag-ampo nga ihalad sa imong alagad nganhi niining dapita. Ug pamatia usab ang pangaliya sa imong alagad ug sa imong katawhan, ang Israel, inig-ampo nila nga mag-atubang niining dapita. Pamati diha sa langit nga maoy imong puy-anan ug inigkadungog mo, pasayloa kami. “Kon makasala ang usa ka tawo sa iyang isigkatawo ug papanumpaon siya ug moanhi siya ug manumpa atubangan sa imong halaran nga ania niining balaya, pamati diha sa langit ug hukmi ang imong mga sulugoon. Siloti ang sad-an sumala sa iyang binuhatan ug ipahayag nga walay sala ang matarong pinaagi sa pagganti kaniya sumala sa iyang katarong. “Kon mabuntog sa ilang kaaway ang imong katawhan, ang Israel, kay nakasala sila kanimo, unya maghinulsol sila ug moila sa imong ngalan ug mag-ampo ug mangamuyo kanimo dinhi niining Temploha, pamatia sila diha sa langit ug pasayloa ang imong katawhan ug dad-a sila pagbalik sa yuta nga gihatag mo sa ilang katigulangan. “Kon dili mo paulanon kay nakasala sila kanimo, unya mag-ampo sila nga mag-atubang niining dapita ug moila sa imong ngalan ug maghinulsol sa ilang sala tungod sa imong pagkastigo kanila, pamatia sila diha sa langit ug pasayloa ang imong mga sulugoon nga mao ang imong katawhan, ang Israel. Tudloi sila sa pagkinabuhi nga matarong ug paulani ang imong yuta nga imong gihatag sa imong katawhan ingon nga ilang panulondon. “Kon may gutom dinhi sa nasod o kamatay o sakit sa mga tanom o dulon o ulod o libotan sila sa ilang mga kaaway diha sa ilang mga siyudad, unya mag-ampo ug mangamuyo si bisan kinsa o ang tanan mong katawhan, ang Israel ug maghinulsol sila sa ilang mga sala ug mag-ampo nga mag-atubang niining Temploha, pamatia sila diha sa langit nga maoy imong puy-anan. Pasayloa sila ug hukmi ang matag usa sumala sa ilang binuhatan kay ikaw ug ikaw lamang ang nasayod sa kasingkasing sa tanang tawo. Sa ingon, magtamod sila kanimo sa tibuok nilang kinabuhi ug magpuyo sila niining yuta nga gihatag mo sa ilang katigulangan. “Sa mao usab nga paagi, kon ang usa ka langyaw moabot gikan sa layong nasod tungod sa imong ngalan kay makabalita man gyod ang ubang katawhan sa imong pagkagamhanan, unya moanhi ang maong langyaw ug mag-ampo dinhi niining Temploha, pamati diha sa langit nga mao ang imong puy-anan ug buhaton mo ang iyang gihangyo kanimo aron makaila kanimo ang tanang katawhan sa kalibotan ug motahod sila kanimo ingon nga nagtahod kanimo ang imong katawhan ug aron sila masayod nga gitukod ko kining Temploha aron sa pagpasidungog kanimo. “Kon mandoan mo ang imong katawhan sa pagpakiggubat batok sa ilang kaaway unya mag-ampo sila kanimo, O Ginoo, nga mag-atubang niining siyudara nga imong gipili ug sa Templo nga gitukod ko alang sa imong ngalan, pamatia diha sa langit ang ilang pag-ampo ug tabangi sila. “Kon makasala sila kanimo—kay wala may tawo nga dili makasala—unya masuko ka kanila ug itugyan mo sila sa ilang mga kaaway ug pamihagon sila, apan bisan didto sa yuta diin sila mabihag kon maghinulsol sila ug mangaliyupo kanimo ug moingon, ‘Nakasala kami ug daotan ang among binuhatan,’ unya maghinulsol sila sa bug-os nilang hunahuna ug kasingkasing ug mag-ampo sila kanimo nga mag-atubang sa ilang yuta nga gihatag mo sa ilang katigulangan ug niining siyudad nga imong gipili ug niining Templo nga gitukod ko aron sa pagpasidungog kanimo, pamatia sila ug kaluy-i. Pasayloa ang imong katawhan nga nakasala kanimo. Pasayloa usab ang tanan nga kalapasan nga ilang nahimo ug kaluy-i sila atubangan niadtong mga nagbihag kanila aron nga ang mga nagbihag maluoy usab kanila. Imo silang katawhan nga imong gipagawas sa hudnong nagdilaab nga mao ang Ehipto. “O Ginoong Dios, pamatia ang pangamuyo sa imong sulugoon ug ang pag-ampo sa imong katawhan, ang Israel. Pamatia sila sa higayon nga mosangpit sila kanimo. Kay gipili mo sila gikan sa katawhan sa kalibotan aron mahimo nimong katawhan sumala sa gipahayag mo pinaagi kang Moises nga imong sulugoon sa dihang gikuha mo ang among katigulangan gikan sa Ehipto.” Sa nakahuman na si Solomon niining iyang pag-ampo sa Ginoo mitindog siya gikan sa atubangan sa halaran diin didto nagluhod siya binayaw ang iyang mga kamot. Mitindog siya ug gipanalanginan niya ang tanang Israelita nga nagkatigom didto ug sa kusog nga tingog miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo nga naghatag ug pahulay sa iyang katawhan, ang Israel, sumala sa tanan nga gisaad niya! Wala pay saad niya pinaagi kang Moises nga wala niya tumana! Ang Ginoo nga atong Dios mag-uban unta kanato ingon nga nag-uban siya sa atong katigulangan. Hinaot unta nga dili kita niya biyaan o isalikway. Himoon unta kita niyang masinugtanon kaniya ug magkinabuhi sumala sa iyang kabubut-on ug magtuman sa iyang kasugoan, sa iyang mga balaod ug sa iyang mga lagda nga gisugo niya sa atong katigulangan. Hinaot unta kining akong mga pangaliyupo adlaw ug gabii modangat sa Ginoo nga atong Dios ug nga tabangan unta niya ang iyang alagad ug ang iyang katawhan, ang Israel, sumala sa ilang mga gikinahanglan sa matag adlaw aron masayod ang tanang katawhan sa kalibotan nga ang Ginoo mao ang Dios ug wala nay lain. Magmatinud-anon unta sa bug-os ang inyong kasingkasing ngadto sa Ginoo nga atong Dios ug magtuman sa iyang mga balaod ug mga kasugoan sama sa atong gibuhat karon.” Unya ang hari ingon man ang tibuok Israel naghalad ug mga mananap ngadto sa Ginoo. Si Solomon naghalad ngadto sa Ginoo ug halad sa pakigdait: 22,000 ka baka ug 120,000 ka karnero. Busa gihalad sa hari ug sa tibuok katawhan sa Israel ang Templo sa Ginoo. Niadtong adlawa usab gihalad sa hari ang taliwala nga hawanan nga diha sa atubangan sa Templo sa Ginoo. Didto naghalad siya ug halad nga sunogon ug halad nga uhay ug ang mga tambok nga bahin sa halad sa pakigdait tungod kay ang bronsi nga halaran nga diha sa atubangan dili igo nga butangan sa mga halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon ug sa mga tambok nga bahin sa halad sa pakigdait. Busa niadtong higayona gihimo ni Solomon ug sa tibuok Israel ang usa ka kombira, usa ka dakong tigom, gikan sa Agianan sa Hamat sa amihanan ngadto sa utlanan sa Ehipto sa habagatan. Diha sila sa atubangan sa Ginoo sulod sa pito ka adlaw. Sa ikawalo ka adlaw gipapauli niya ang katawhan. Gidayeg nila ang hari ug malipayon sila nga namauli sa ilang mga pinuy-anan tungod sa tanang kaayohan nga gipakita sa Ginoo ngadto kang David ug sa katawhan sa Israel. Sa dihang natapos na ni Solomon ang pagtukod sa Templo sa Ginoo ug ang iyang palasyo ug ang tanan nga gitinguha niya nga tukoron, mipakita ang Ginoo ngadto kang Solomon sa ikaduhang higayon sama sa iyang pagpakita didto sa Gibeon. Ang Ginoo miingon kaniya, “Gipatalinghogan ko ang imong pag-ampo ngari kanako ug gibalaan ko na kining Templo nga imong gibuhat ug simbahon ako ninyo dinhi niining Temploha hangtod sa hangtod. Atimanon ko kini ug panalipdan sa tanang panahon. Ug kon magkinabuhi ka sumala sa akong kabubut-on uban sa kaligdong ug katarong ug buhaton mo ang tanan nga gisugo ko kanimo sama sa gibuhat sa imong amahan nga si David, lig-onon ko ang imong harianong trono sa Israel hangtod sa kahangtoran sama sa gisaad ko kang David nga imong amahan nga aduna gayoy iyang kaliwat nga mopuli kaniya paghari sa Israel. Apan kon ikaw o ang imong mga anak dili na mosunod kanako ug dili na motuman sa akong kasugoan ug mga tulomanon nga gihatag ko kanimo unya mosimba hinuon sa ubang mga diosdios, hinginlan ko ang Israel gikan sa yuta nga gihatag ko kanila. Ug ang Templo nga akong gibalaan aron pagpasidungog sa akong ngalan wagtangon ko ug ang Israel mahimong sumsuman sa tabi sa tanang katawhan. Gun-obon ko kining Temploha unya mahibulong ang tanang moagi dinhi ug mayubiton nga moingon, ‘Nganong gibuhat man kini sa Ginoo niining nasora ug niining Temploha?’ Unya moingon sila, ‘Tungod kay gisalikway man nila ang Ginoo nga ilang Dios nga maoy nagkuha sa ilang katigulangan gikan sa Ehipto ug misalig sila sa ubang diosdios ug nagsimba ug nag-alagad kanila. Busa gipahamtang sa Ginoo kanila kining tanang katalagman.’” Pagkatapos sa 20 ka tuig nahuman ni Solomon pagbuhat ang Templo sa Ginoo ug ang palasyo. Si Hiram nga hari sa Tiro maoy nagsangkap kaniya sa mga kahoy nga sidro ug sipres ug sa bulawan sumala sa iyang gikinahanglan. Gihatag ni Hari Solomon ngadto kang Hiram ang 20 ka lungsod diha sa yuta sa Galilea. Apan pagtan-aw ni Hiram sa mga lungsod wala siya malipay. Busa miingon siya kang Solomon, “Igsoon ko, unsa gud kining mga lungsora nga imong gihatag kanako?” Busa gitawag kini nga yuta sa Cabul hangtod karon. Si Hiram nakahatag kang Solomon ug kapin sa 4,000 ka kilo nga bulawan. Mao kini ang sugilanon sa pinugos nga pagtrabaho nga gipasiugdahan ni Hari Solomon aron pagtukod sa Templo sa Ginoo ug sa iyang palasyo ug sa Millo, sa Kota sa Jerusalem, sa Hazor, sa Megido ug sa Gaser. ( Si Paraon nga hari sa Ehipto misulong sa Gaser ug nailog niya kini. Gipamatay niya ang mga namuyo ug gisunog ang siyudad ug gihatag niya kini ingon nga bugay sa iyang anak nga asawa ni Solomon. Unya gitukod pag-usab ni Solomon ang Gaser.) Gitukod usab ni Solomon pag-usab ang Bet Horon nga diha sa patag, ang Baalat ug Tamar didto sa kamingawan sa yuta sa Juda ug ang tanang siyudad nga tipiganan sa mga butang nga iya ni Solomon ug ang mga siyudad alang sa iyang mga karwahi ug ang mga siyudad alang sa iyang mga kabalyero ug bisan unsa nga gitinguha nga pagatukoron niya didto sa Jerusalem, sa Lebanon ug sa tanang dapit sa iyang gingharian. Ang nahibilin nga mga Amorihanon, Hitihanon, Perisihanon, Hibihanon ug mga Jebusihanon nga dili sakop sa katawhan sa Israel nga wala mahurot paglaglag sa katawhan sa Israel gihimo ni Solomon nga mga ulipon ug nagpabilin sa ingon hangtod niining panahona. Apan walay Israelita nga giulipon ni Solomon. Gihimo niya silang mga sundalo, mga opisyal, mga pangulo sa kasundalohan, tigdumala sa karwahi ug mga kabalyero. Adunay 550 ka mga pangulong opisyal nga nagdumala sa buluhaton ni Solomon. Sila ang nagdumala sa mga trabahador. Gitukod ni Solomon ang Millo human ang iyang asawa nga anak sa hari sa Ehipto mibalhin pagpuyo gikan sa Jerusalem ngadto sa palasyo nga gitukod ni Solomon alang kaniya. Makatulo sa usa ka tuig si Solomon naghalaran ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait diha sa halaran nga iyang gitukod alang sa Ginoo. Nagsunog usab siyag insenso atubangan sa Ginoo. Ug gihuman niya ang Templo. Si Hari Solomon nagtukod ug daghan kaayong mga barko didto sa Esion-geber nga duol sa Elat diha sa baybayon sa Dagat nga ginganlag Dagat sa Acaba didto sa yuta sa Edomea. Nagpadala si Hari Hiram ug mga tawo nga hanas sa panakayan aron motrabaho uban sa mga sulugoon ni Solomon. Miadto sila sa Ofir ug gikan didto nakadala silag kapin sa 14,000 ka kilo nga bulawan ug gidala nila kini ngadto kang Hari Solomon. Sa pagkabalita sa rayna sa Sheba sa kabantog ni Solomon, miadto siya sa Jerusalem aron pagsulay kaniya pinaagi sa malisod nga mga pangutana. Gikuyogan siya sa daghan kaayong mga sakop. Nagdala silag mga kamelyo nga gikargahan ug mga pahumot, daghang bulawan ug mahalon nga mga bato. Ug sa pag-adto niya kang Solomon gisuginlan niya siya sa tanang mga pangutana nga diha sa iyang hunahuna. Ug gitubag ni Solomon ang tanan niyang mga pangutana. Wala gayoy pangutana nga wala matubag sa hari. Ug nakadayeg pag-ayo ang rayna sa Sheba sa dihang nakita niya ang pagkamaalamon ni Solomon ingon man ang palasyo nga iyang natukod, ang mga putahi sa iyang lamisa, ang iyang mga opisyal, ang pamisti sa iyang mga sulugoon ug ang kahanas nila, ang mga tigtagay sa ilimnon ug ang iyang mga halad nga sunogon. Ug ang rayna miingon sa hari, “Matuod gayod ang mga taho nga akong nabati didto sa akong yuta bahin kanimo ug sa imong kaalam apan wala ko tuohi ang mga taho hangtod nga mianhi ako ug nakita ko kini. Ang tinuod mao nga ang gisugilon nila kanako wala ra gani sa katunga sa akong nakita. Ang imong kaalam ug bahandi labaw sa taho nga akong nabati. Bulahan ang imong mga asawa! Bulahan usab ang imong mga sulugoon nga kanunay nag-alagad kanimo ug namati sa mga maalamon mong pulong. Dalaygon ang Ginoo nga imong Dios nga nahimuot kanimo ug nagpahimutang kanimo diha sa trono sa Israel. Tungod kay gihigugma sa Ginoo ang Israel hangtod sa hangtod, gihimo ka niyang hari aron ipahamtang mo ang hustisya ug katarongan.” Unya gihatagan niya ang hari ug kapin sa 4,000 ka kilo nga bulawan ug daghan kaayong mga pahumot ug mga alahas. Wala na gayoy sama ka daghan nga mga pahumot kay niadtong gihatag sa rayna sa Sheba kang Hari Solomon. Dugang pa, ang mga barko ni Hiram nga nagdalag bulawan gikan sa Ofir, nagdala usab ug daghan kaayong kahoy nga almug ug mga mahalong bato. Ug gihimo sa hari ang mga kahoyng almug nga mga haligi alang sa Templo sa Ginoo ug sa palasyo. Gikan niining mga kahoya nagpahimo usab siyag mga lira ug mga alpa alang sa mga mag-aawit. Wala nay kahoyng almug nga sama niini karon. Ug gihatag ni Hari Solomon ngadto sa rayna sa Sheba ang tanan nga gipangayo sa rayna, walay labot niadtong mga gasa nga gihatag ni Hari Solomon kaniya. Busa mipauli siya sa iyang kaugalingong nasod uban sa iyang mga sulugoon. Matag tuig, si Hari Solomon modawat ug mga 23,000 ka kilong bulawan, walay labot niadtong mga buhis gikan sa mga negosyante ug sa tanang hari sa Arabia ug sa mga gobernador sa nasod. Si Hari Solomon naghimo ug 200 ka dagkong taming gikan sa pinikpik nga bulawan. Mga pito ka kilo nga bulawan ang gigamit sa matag taming. Ug naghimo siyag 300 ka gagmay nga taming nga pinikpik nga bulawan. Mga duha ka kilo nga bulawan ang gigamit sa matag taming ug gibutang kini sa hari didto sa Balay sa Lasang sa Lebanon. Naghimo usab ang hari ug usa ka dakong trono nga tango sa elepante ug gihaklapan niya kinig lunsayng bulawan. Ang trono may unom ka ang-ang ug ang likod sa trono gikulitan ug ulo sa nating baka. Ug sa matag kilid sa lingkoranan may tungtonganan sa bukton ug duha ka kinulit nga liyon nga nagbarog tupad sa tungtonganan sa bukton. May 12 ka liyon nga kinulit nga nagbarog didto, usa sa matag tumoy sa ang-ang. Walay sama niini nga gihimo sa bisan diin nga gingharian. Ang tanang imnanan ni Hari Solomon bulawan ug ang tanang ginamiton sa balay nga ginganlag Balay sa Lasang sa Lebanon lunsayng bulawan. Walay plata kay ang plata walay bili sa panahon ni Solomon. Daghan kaayog dagkong mga barko si Solomon nga magbiyahian sa dagkong mga kadagatan uban sa mga barko ni Hiram. Kausa sa matag tulo ka tuig ang iyang mga barko namauli nga nagdalag bulawan, plata, tango sa elepante ug mga aliwas. Ang kadato ug kaalam ni Hari Solomon labaw sa napanag-iya ni bisan kinsang hari. Ug ang tibuok kalibotan naninguha sa pagpakighigala kang Solomon aron pagpamati sa iyang kaalam nga gihatag sa Dios kaniya. Matag usa kanila nagdalag gasa, mga butang nga hinimo sa plata ug bulawan, mga bisti, mga mira, mga pahumot, mga kabayo ug nagkadaghan kini matag tuig. Ug nagtigom si Solomon ug mga karwahi ug mga sundalong nagkabayo. Siya may 1,400 ka karwahi ug 12,000 ka kabalyero nga iyang gidistino diha sa mga siyudad ug ang uban didto sa Jerusalem aron sayon niya paggamit. Sa panahon ni Solomon didto sa Jerusalem ang plata ordinaryo na lamang sama sa bato ug ang kahoyng sidro sama kadaghan sa kahoyng Sicomoro didto sa Sefela. Si Solomon namalit ug mga kabayo gikan sa Ehipto ug sa Kue. Ang namalit niini mao ang mga negosyante sa hari. Ang usa ka karwahi mapalit gikan sa Ehipto ug 600 ka plata. Ug ang usa ka kabayo mobilig 150 ka plata ug pinaagi sa mga negosyante sa hari gipamaligya nila kini ngadto sa mga hari sa mga Hitihanon ug sa mga hari sa Siria. Si Hari Solomon daghag hinigugmang mga babayeng langyaw. May anak sa hari sa Ehipto, may mga Moabihanon, may mga Amonihanon, may mga Edomihanon, may mga Sidonihanon ug may mga Hitihanon nga iyang naasawa. Ang mga Israelita gidid-an sa Ginoo sa pagpakigminyo kanila aron dili sila madala sa pagsimba sa laing mga dios. Apan bisan pa niana si Solomon nahigugma kanila pag-ayo. Aduna siyay 700 ka asawa nga mga prinsesa ug 300 ka mga puyopuyo ug nadala si Solomon sa pagsimba sa ubang mga dios tungod sa iyang mga asawa. Kay sa dihang natigulang na si Solomon gidani siya sa iyang mga asawa sa pagsimba sa ubang mga dios. Wala siya magmatinud-anon sa Ginoo nga iyang Dios. Dili siya sama sa iyang amahan nga si David. Si Solomon misimba kang Astarte, ang diosa nga Sidonihanon ug kang Moloc, ang malaw-ayng dios sa mga Amonihanon. Sa ingon niini nakasala si Solomon sa Ginoo. Wala gayod siya magsunod kaniya sa hingpit, dili sama sa gibuhat sa iyang amahan nga si David. Unya nagtukod si Solomon ug simbahan didto sa bukid sa silangang dapit sa Jerusalem alang kang Camos nga dios sa mga Moabihanon ug kang Moloc nga dios sa mga Amonihanon. Nagbuhat usab siyag balay-alampoanan diin adto ang iyang mga asawa magsunog ug mga insenso ug maghalad ug mga mananap alang sa ilang mga dios. Ug nasuko ang Ginoo kang Solomon kay gisalikway man niya ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga mipakita kaniya sa makaduha ug mipasidaan kaniya sa dili pagsimba sa laing mga dios. Apan wala niya tumana ang gisugo sa Dios kaniya. Busa miingon ang Ginoo kang Solomon, “Kay wala mo man tumana ang atong gikasabotan ug ang akong mga lagda nga gisugo ko kanimo, kuhaon ko gikan kanimo ang gingharian ug ihatag ko ngadto sa usa sa imong opisyal. Apan tungod kang David nga imong amahan, dili ko kini himoon sa imong panahon kondili inighari na sa imong anak. Hinuon dili ko langkaton ang tibuok gingharian kondili ihatag ko sa imong anak ang usa ka banay tungod kang David nga akong alagad ug sa Jerusalem nga akong piniling siyudad.” Gihimo sa Ginoo nga si Hadad nga kaliwat sa harianong banay sa Edomea morebelde batok kang Solomon. Kay kaniadto samtang si David didto sa Edomea, si Joab nga pangulo sa kasundalohan mitungas aron paglubong sa mga nangamatay. Gipamatay niya ang tanang lalaki didto sa Edomea kay si Joab ug ang tibuok Israel nagpabilin man didto sulod sa unom ka bulan hangtod nga napatay niya ang tanang lalaki sa Edomea. Apan si Hadad mikagiw ngadto sa Ehipto uban sa mga taga-Edomea nga mga sulugoon sa iyang amahan. Niadtong panahona bata pa si Hadad. Migikan sila sa Midian ug miabot sila sa Paran ug nagkuha silag mga tawo gikan sa Paran ug miadto sila sa hari sa Ehipto ug gihatagan siya sa hari ug balay, pagkaon ug yuta. Gikahimut-an pag-ayo sa hari si Hadad busa gipaasawa niya kang Hadad ang igsoon sa iyang asawa, ang igsoon ni Tapenes nga rayna. Ug ang igsoon ni Tapenes nanganak ug batang lalaki nga si Genubat ug gipadako kini sa rayna didto sa palasyo ug mipuyo si Genubat didto uban sa mga anak sa hari. Apan sa dihang nakabalita si Hadad didto sa Ehipto nga si David ug si Joab nga pangulo sa kasundalohan patay na, si Hadad miingon sa hari sa Ehipto, “Tugoti ako pagpauli ngadto sa akong nasod.” Apan ang hari miingon kaniya, “Unsay nakulang mo dinhi nga nagtinguha ka man pagpauli ngadto sa imong nasod?” Ug miingon si Hadad, “Papaulia lamang ako.” Si Razon nga anak ni Eliada gihimo usab sa Dios nga mosukol kang Solomon. Si Razon mikagiw gikan sa iyang agalon nga si Hadadeser, hari sa Soba. Nahimo siyang pangulo sa pundok sa mga tulisan. Nahitabo kini human ni David mabuntog si Hadadeser ug mapatay ang iyang kaabin nga mga taga-Siria. Si Razon ug ang iyang mga sakop nangadto sa Damasco ug mipuyo didto ug nahimo siyang hari sa Siria. Kaaway siya sa Israel samtang buhi pa si Solomon ug sama kang Hadad, gikasilagan niya ang Israel ug naghari siya sa Siria. Si Jeroboam, usa sa mga opisyal ni Solomon, mirebelde usab kaniya. Anak siya ni Nebat nga taga-Sarida sa Efraim. Ang iyang inahan mao si Serua, usa ka biyuda. Ug mao kini ang hinungdan nga misukol siya sa hari: gitukod ni Solomon ang Mello ug giayo ang nagguba nga kota sa siyudad sa Jerusalem. Si Jeroboam usa ka tawo nga may katakos. Sa dihang nakita ni Solomon nga siya usa ka batan-on nga kugihan, gipiyalan siya ni Solomon sa pagdumala sa tanang pinugos nga pagtrabaho didto sa yuta sa banay ni Manases ug ni Efraim. Usa niana ka adlaw sa paggawas ni Jeroboam sa Jerusalem, ang propeta nga si Ahias nga taga-Silo gikasugat niya diha sa dalan. Si Ahias nagsul-ob ug bag-ong bisti ug sila rang duha ang diha sa kapatagan. Unya gigisigisi ni Ahias sa 12 ka bahin ang bag-ong bisti nga iyang gisul-ob. Ug giingnan niya si Jeroboam, “Dad-a ang napulo ka bahin kay nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga hapit na niya langkaton ang gingharian gikan sa kamot ni Solomon ug ihatag niya kanimo ang napulo ka banay sa Israel. Apan usa ka banay ang mahibilin kang Solomon tungod sa iyang alagad nga si David ug tungod sa Jerusalem, ang siyudad nga iyang gipili gikan sa 12 ka banay sa Israel. Gihimo niya kini kay gisalikway man ni Solomon ang Ginoo ug nagsimba siya kang Astarte, ang diosa sa taga-Sidon, kang Camos, ang dios sa Moab, ug kang Moloc, ang dios sa mga Amonihanon. Wala siya magtuman sa kabubut-on sa Ginoo ug sa mga kasugoan. Lahi siya kang David nga iyang amahan. Apan dili niya kuhaon ang tibuok gingharian gikan kang Solomon aron magpabilin siyang hari sa tibuok niyang kinabuhi tungod sa iyang alagad nga si David nga iyang gipili ug nagtuman sa iyang kasugoan. Apan kuhaon sa Ginoo ang napulo ka banay gikan sa anak ni Solomon ug ihatag niya kanimo. Ihatag niya ang usa ka banay ngadto sa anak ni Solomon aron nga ang iyang alagad nga si David dili kabsag kaliwat nga maghari sa Jerusalem, ang siyudad nga gipili sa Ginoo aron didto siya simbahon. Gipili ka niya aron maghari sa Israel ug magmando sa kayutaan nga imong gusto. Kon tumanon mo ang tanan nga gisugo niya kanimo ug magsunod ka sa iyang kabubut-on sama sa iyang alagad nga si David, mag-uban siya kanimo ug dili ka kabsag kaliwat nga maghari puli kanimo sama sa gihimo niya kang David. Kastigohon niya ang mga kaliwat ni David tungod sa sala ni Solomon apan dili hangtod sa hangtod.” Busa si Solomon naninguha sa pagpatay kang Jeroboam. Apan mikagiw si Jeroboam ngadto sa Ehipto, ngadto kang Sesac nga hari sa Ehipto ug nagpabilin siya didto hangtod nga namatay si Solomon. Ang tanang nabuhat ni Solomon ug ang tanan nga iyang gihimo nahisulat diha sa Kasaysayan ni Solomon. Ang paghari ni Solomon sa Jerusalem ug sa tibuok Israel milungtad ug 40 ka tuig. Ug namatay si Solomon ug gilubong sa siyudad sa Jerusalem. Ug si Rehoboam nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Si Rehoboam miadto sa Siquem diin ang tibuok katawhan sa amihanang Israel miadto aron paghimo kaniyang hari. Sa pagkabalita niini ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga didto pa sa Ehipto niadtong panahona kay mikagiw man siya aron paglikay kang Hari Solomon, mipauli siya sa Israel. Unya gipatawag nila siya, ug si Jeroboam ug ang tibuok katawhan sa amihanang Israel miadto kang Rehoboam ug miingon, “Gilisudlisod kami sa imong amahan ug gihatagag bug-at kaayo nga buluhaton. Busa pagaan-gaani ang malisod nga trabaho nga gipahamtang kanamo sa imong amahan ug mag-alagad kami kanimo.” Si Rehoboam miingon kanila, “Pamauli una kamo ug tapos sa tulo ka adlaw, balik kamo nganhi kanako.” Busa nanglakaw ang katawhan. Unya si Hari Rehoboam nakigkita sa mga tigulang nga nag-alagad ingon nga magtatambag sa iyang amahan nga si Solomon. Si Rehoboam miingon kanila, “Unsa may inyong ikatambag kanako bahin sa akong itubag sa katawhan?” Ug miingon sila kaniya, “Kon ayohon mo sila pag-alagad ug ihatag ang ilang gipangayo, mag-alagad sila kanimo hangtod sa hangtod.” Apan wala niya tumana ang tambag sa mga tigulang. Nagpakitambag hinuon siya sa mga batan-on nga iyang katalirongan. Miingon siya kanila, “Unsa may inyong ikatambag kanako bahin sa akong itubag niining katawhan nga naghangyo kanako nga pagaan-gaanan ang buluhaton nga gipahamtang kanila sa akong amahan?” Ug ang mga batan-on mitambag kaniya. “Ingna sila, ‘Ang kumingking ko mas baga pa kay sa hawak sa akong amahan. Kon kaniadto gipapas-an kamo sa akong amahan ug usa ka bug-at nga palas-anon, karon dugangan ko pa kini. Kaniadto gikastigo kamo sa akong amahan ug latigo apan karon puspos nga may tunok na ang akong gamiton!’” Busa sa ikatulo ka adlaw si Jeroboam ug ang tanang katawhan miadto kang Rehoboam sumala sa giingon kanila sa hari. Ug ang hari masuk-anong mitubag sa katawhan ug gisalikway niya ang tambag sa mga tigulang. Gisultihan niya sila sumala sa tambag sa mga batan-on nga nag-ingon, “Gipapas-an kamog bug-at sa akong amahan apan dugangan ko pa kini. Gikastigo kamo sa akong amahan ug latigo apan karon puspos nga may tunok na ang akong gamiton.” Busa ang hari wala mamati sa mga tawo kay kining tanan pagbuot man sa Ginoo aron matuman ang iyang pulong nga gisulti pinaagi kang Ahias nga taga-Silo ngadto kang Jeroboam ang anak ni Nebat. Ug sa pagkakita sa tibuok Israel nga wala mamati kanila ang hari, ang katawhan mitubag sa hari, “Unsay labot namo kang David? Wala kami mapanunod gikan sa anak ni Jesse. Katawhan sa Israel mamauli kita sa atong pinuy-anan! Pasagdan ta si Rehoboam!” Busa ang mga Israelita mirebelde. Apan si Rehoboam nagmando sa katawhan nga nagpuyo sa mga siyudad sa Juda. Unya gipaadto ni Hari Rehoboam si Adoniram, ang pangulo sa pinugos nga pagtrabaho ngadto sa katawhan apan gibato siya sa mga Israelita hangtod namatay. Ug si Hari Rehoboam midali pagsakay sa iyang karwahi ug mikagiw ngadto sa Jerusalem. Busa mialsa ang Israel batok sa panimalay ni David sukad niadtong panahona. Ug sa dihang nakabalita ang tibuok Israel nga mipauli si Jeroboam gikan sa Ehipto, gipasugoan nila siya ug gipatambong sa tigom ug gihimo siyang hari sa tibuok Israel. Wala na gayoy nagpasakop sa banay ni David gawas sa banay ni Juda. Sa pag-abot ni Rehoboam didto sa Jerusalem gitigom niya ang 180,000 ka mga piniling sundalo sa banay sa Juda ug sa Benjamin. Nagtinguha siya pagpakig-away sa mga banay sa amihanang Israel aron mahibalik kaniya ang gingharian. Apan gisultihan sa Dios ang iyang propeta nga si Semaias, “Ingna si Rehoboam, ang anak ni Solomon, hari sa Juda ug ang katawhan sa Juda ug sa Benjamin: ‘Nag-ingon ang Ginoo, ayaw pagpakiggubat sa imong mga kadugo, ang katawhan sa Israel. Pamauli kamong tanan sa inyo kay mao kini ang akong kabubut-on.’” Busa namati sila sa pulong sa Ginoo ug namauli. Unya gibutangan ni Jeroboam ug mga kota ang Siquem didto sa kabungtoran sa Efraim ug mipuyo siya didto. Gikan didto miadto siya sa Penuel ug gibutangan niya kinig mga kota. Ug nakaingon si Jeroboam sa iyang kaugalingon, “Lagmit mahibalik ang gingharian sa panimalay ni David. Kon ang katawhan magpadayon pag-adto sa Jerusalem aron paghalad ug mga mananap didto sa Templo sa Ginoo, kining mga tawhana mobalik na usab sa ilang agalon nga si Rehoboam, ang hari sa Juda ug patyon nila ako.” Busa nakahukom siya sa paghimo ug duha ka nating baka nga bulawan. Unya giingnan niya ang katawhan, “Ayaw na kamo paghagohago ug adto sa Jerusalem kay ania may inyong mga dios nga maoy nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto.” Ang usa niini gipahimutang niya didto sa Betel samtang ang usa didto sa Dan. Ug kining butanga nakaangin sa katawhan sa pagpakasala kay miadto man sila aron pagsimba sa nating baka nga bulawan nga didto sa Betel ug ang uban misimba usab didto sa Dan. Naghimo usab siyag mga halaran didto sa mga bungtod ug nagtudlog mga pari gikan sa tanang katawhan nga dili mga Levita. Ug si Jeroboam naghimog kasaulogan sa ika-15 nga adlaw sa ikawalong bulan sama sa kasaulogan nga gihimo didto sa Juda. Ug naghalad siyag mga mananap didto sa halaran sa Betel alang sa diosdios nga nating baka nga iyang gihimo. Ug gipahimutang niya didto sa Betel ang mga pari. Miadto siya sa mga halaran nga iyang gihimo didto sa Betel sa ika-15 nga adlaw sa ikawalong bulan sa adlaw nga gipili niya ug nagsaulog siyag usa ka kasaulogan alang sa katawhan sa Israel ug miadto siya sa halaran aron sa paghalad ug mga halad. May usa ka propeta nga gikan sa Juda ug gisugo siya sa Ginoo pag-adto sa Betel. Sa pag-abot niya didto, si Jeroboam diha tupad sa halaran aron pagsunog ug insenso. Ug gitunglo sa maong propeta ang halaran sumala sa sugo sa Ginoo. Siya miingon, “O halaran, nag-ingon ang Ginoo: May anak nga lalaki nga matawo sa panimalay ni David. Ang ngalan niya mao si Josias. Pamatyon niya ug ihalad ang mga pari nga nag-alagad sa mga diosdios ug naghalad dinhi kanimo. Sunogon usab niya diha kanimo ang mga bukog sa mga tawo.” Ug midugang ang propeta pagsulti, “Kining halarana lumpagon ug makatag ang abo niini. Ug masayod kamo nga ang Ginoo misulti pinaagi kanako.” Sa pagkabati ni Jeroboam sa sulti sa propeta batok sa halaran didto sa Betel, gituy-od niya ang iyang kamot ug miingon, “Dakpa kanang tawhana!” Ug ang iyang kamot nga iyang gibakyaw batok sa propeta mitikig ug dili na makongkong. Mikalit ug katumpag ang halaran ug nayabo ang abo sumala sa giingon sa propeta. Ug miingon ang hari ngadto sa propeta, “Pag-ampo sa Ginoo nga imong Dios nga ayohon niya ang akong kamot.” Ug ang propeta nag-ampo sa Ginoo ug naayo ang kamot sa hari. Unya miingon ang hari ngadto sa propeta, “Kuyog kanako sa balay ug kaon ug gantihan ko ikaw.” Ang propeta mitubag sa hari, “Bisag ihatag mo pa kanako ang katunga sa imong bahandi, dili ako mokuyog kanimo. Ug dili ako mokaon o moinom ug tubig niining dapita. Giingnan ako sa Ginoo, ‘Ayaw pagkaon o pag-inom o pag-agi sa dalan nga giagian mo paingon nganhi.’” Busa miagi siya sa laing dalan. May nagpuyo didto sa Betel nga usa ka tigulang nga propeta. Gisuginlan siya sa iyang mga anak nga lalaki mahitungod sa nahimo sa propeta sa Juda didto sa Betel ug gisugilon usab nila ang gisulti sa propeta ngadto kang Hari Jeroboam. Ug miingon kanila ang ilang amahan, “Diin man siya agi?” Ug gitug-anan siya nila diin agi ang propeta nga taga-Juda. Giingnan niya ang iyang mga anak, “Montorahi ang asno.” Busa gimontorahan nila ang asno ug misakay siya niini. Gigukod niya ang propeta nga taga-Juda ug nakaplagan niya siya nga naglingkod ilalom sa kahoyng tugas. Giingnan niya ang propeta, “Ikaw ba ang propeta nga taga-Juda?” Ang tawo mitubag, “Ako.” Unya miingon siya sa propeta nga taga-Juda, “Kuyog kanako sa balay ug kaon.” Apan ang propeta nga taga-Juda miingon, “Dili ako mokuyog kanimo o mokaon o moinom dinhi niining dapita kay gidid-an ako sa Ginoo sa pagkaon ug sa pag-inom ug pag-agi sa dalan nga akong giagian paingon nganhi.” Ang propeta nga taga-Betel mitubag, “Ako usab propeta ug may usa ka anghel nga gisugo sa Ginoo sa pagsulti kanako nga pakuyogon ka kanako aron ka makakaon ug makainom.” Apan namakak ang tigulang nga propeta. Busa miuban kaniya ang propeta nga taga-Juda ug mikaon didto sa iyang balay. Samtang nangaon sila, ang Ginoo misulti sa propeta nga taga-Betel ug gisultihan niya ang propeta nga taga-Juda, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Tungod kay gisupak mo man ang akong pulong ug wala mo tumana ang akong sugo ug mibalik ka man ug mikaon hinuon, mamatay ka ug ang imong lawas dili ikalubong sa lubnganan sa imong banay.’” Ug human sila makakaon ug makainom, gimontorahan sa tigulang nga propeta ang asno alang sa propeta nga taga-Juda ug milakaw siya. Ug samtang nagpanaw siya, misugat kaniya ang usa ka liyon ug gipatay siya. Ug ang iyang lawas nagbuy-od sa dalan ug ang asno nagbarog sa tupad niini ingon man ang liyon. May mga tawo nga milabay ug nakita nila ang iyang patayng lawas ug ang liyon nga nagtindog tupad niini. Mipadayon sila sa Betel ug gisugilon nila ang ilang nakita. Sa pagkabalita sa propeta nga maoy nagdala kaniya pagbalik, miingon siya, “Ang namatay mao ang propeta nga misupak sa sugo sa Ginoo busa gitukob siya sumala sa gisulti sa Ginoo kaniya.” Unya giingnan niya ang iyang mga anak, “Montorahi ang akong asno.” Ug gimontorahan nila kini. Milakaw siya ug nakita niya ang lawas nga nagbuy-od sa dalan ug ang asno ug ang liyon nga nagtindog tupad sa lawas. Wala kan-a sa liyon ang lawas, wala usab niya unsaa ang asno. Gikuha sa tigulang nga propeta ang lawas sa propeta ug gikarga niya sa asno ug gidala niya balik sa Betel aron hilakan siya ug ilubong. Gipahimutang niya ang lawas diha sa lubnganan sa iyang banay. Nagbangotan siya ug ang iyang mga anak ug miingon, “Intawon ang akong igsoon!” Human niya siya ikalubong, giingnan niya ang iyang mga anak, “Inigkamatay nako ilubong ako niining maong lubnganan tupad sa iyang lawas kay matuman gayod ang iyang gisulti bahin sa halaran sa Betel ug sa mga balay-alampoanan sa mga kalungsoran sa Samaria.” Apan si Jeroboam wala mohunong sa iyang daotang buhat kondili nagtudlo na usab siyag mga pari gikan sa katawhan alang sa mga halaran nga didto sa kabungtoran. Ang bisan kinsa nga buot mahimong pari iyang giordinahan pagkapari. Ug kining butanga nakaangin sa panimalay ni Jeroboam sa pagpakasala busa ang iyang banay gilaglag sa hingpit. Niadtong panahona nasakit si Abias nga anak ni Hari Jeroboam. Unya si Jeroboam miingon sa iyang asawa, “Lakaw sa Silo ug pagtakoban aron walay makaila nga ikaw akong asawa. Atua didto si Ahias, ang propeta nga miingon nga akoy mahimong hari sa Israel. Pagdala ug napulo ka buok pan ug pipila ka torta ug usa ka tibod nga dugos. Adtoa siya ug suginlan ka niya unsay mahitabo sa atong anak.” Busa miadto ang asawa sa balay ni Ahias didto sa Silo. Si Ahias dili na makakita kay halap na man siya tungod sa iyang katigulangon. Ang Ginoo miingon kang Ahias nga ang asawa ni Jeroboam moanha aron pagpakisayod bahin sa ilang anak nga nasakit. Ug gisultihan sa Ginoo si Ahias unsay iyang isulti. Sa pag-abot sa asawa ni Jeroboam, wala siya magpaila kon kinsa siya. Apan sa pagkabati ni Ahias sa iyang mga tunob sa pag-abot niya sa pultahan, miingon si Ahias, “Sulod, asawa ni Jeroboam. Nganong nagtakuban ka man? Aduna akoy daotang balita alang kanimo. Lakaw ug ingna si Jeroboam nga nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gipili ko ikaw gikan sa katawhan ug gihimo nga pangulo sa akong katawhan, ang Israel. Gilangkat ko ang gingharian gikan sa balay ni David ug gihatag kanimo. Apan dili ka sama sa akong alagad nga si David nga nagtuman sa akong kasugoan ug misunod kanako sa tibuok niyang kasingkasing ug nagbuhat lamang sa matarong. Ang gibuhat mo labaw pa kangil-ad kay sa gibuhat sa mga hari nga una pa kanimo. Naghimo kag mga diosdios ug tinunaw nga mga larawan alang kanimo ug gihagit mo ang akong kasuko ug gisalikway mo ako. Busa silotan ko ang imong panimalay ug kuhaon gikan kanimo ang tanang lalaki, batan-on ug tigulang. Puohon gayod sa hingpit ang pagkahari sa imong kaliwat ug silhigon sila sama sa tai sa mananap. Ang tanang sakop sa imong pamilya nga mamatay dinhi sa siyudad kan-on sa mga iro ug ang mamatay diha sa kapatagan kan-on sa mga langgam kay ang Ginoo maoy nagsulti niini.’ “Busa pauli sa inyo. Inig-abot mo sa siyudad, mamatay ang inyong anak. Ug magbangotan alang kaniya ang tibuok Israel ug ilubong siya. Sa banay ni Jeroboam siya ray kahatagag hustong paglubong kay siya lamang ang nakapahimuot sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Dugang pa niini, ang Ginoo magtudlo alang kaniya ug usa ka hari sa Israel nga maoy mopuo sa panimalay ni Jeroboam karong adlawa. Ug gikan karon silotan sa Ginoo ang Israel sama sa bugang nga yugyogon diha sa tubig ug lukahon ang Israel gikan niining maayong yuta nga gihatag niya sa ilang katigulangan ug patibulaagon sila saylo pa sa Suba sa Eufrates kay naghimo man silag mga hulagway sa diosa nga si Asera nga nakapasilaob sa kasuko sa Ginoo. Ug isalikway niya ang Israel tungod sa mga sala ni Jeroboam nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala.” Ang asawa ni Jeroboam milakaw ug mibalik sa Tirza. Ug sa dihang miabot siya sa pultahan sa balay, namatay ang bata. Unya gilubong ang patay nga lawas ug nagbangotan ang tibuok Israel sumala sa pulong sa Ginoo nga gisulti niya pinaagi sa iyang propeta nga si Ahias. Ang tanang nabuhat ni Jeroboam lakip ang mga gubat nga iyang gisalmotan nahisulat sa Basahon sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Ug ang paghari ni Jeroboam milungtad ug 22 ka tuig. Ug namatay siya ug gilubong. Si Nadab nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Si Rehoboam nga anak ni Solomon, naghari sa Juda. Si Rehoboam nagpanuigon ug 41 ka tuig sa pagsugod niyag hari ug naghari siya sulod sa 17 ka tuig didto sa Jerusalem, ang siyudad nga gipili sa Ginoo sa yuta sa Israel aron didto pasidunggan ang iyang ngalan. Ang iyang inahan mao si Naama nga usa ka Amonihanon. Ug nagpakasala ang katawhan sa Juda labaw pa gani sa ilang katigulangan ug nakapasuko kini sa Ginoo. Nagtukod silag mga balay-alampoanan alang sa mga diosdios ug nag-ugbok silag mga haliging bato ug sagrado kunohayng mga tukon aron simbahon diha sa kabungtoran ilalom sa kakahoyan. Dugang pa niini, may mga lalaki nga nagbaligya sa ilang dungog didto sa maong balay-alampoanan. Gibuhat sa katawhan sa Juda ang mga salawayong buhat nga gihimo sa mga Canaanhon nga giabog sa Ginoo sa pag-abot sa mga Israelita. Sa ikalimang tuig sa paghari ni Rehoboam, si Sesac, ang hari sa Ehipto, misulong sa Jerusalem. Gikuha niya ang tanang mga kabtangan sa Templo sa Ginoo ug sa palasyo sa hari lakip ang mga taming nga bulawan nga hinimo ni Solomon. Naghimo si Hari Rehoboam ug mga taming nga bronsi ilis niini ug gitugyan niya kini ngadto sa mga pangulo sa mga guwardiya nga maoy nagbantay sa pultahan sa palasyo. Dad-on kini sa mga guwardiya ngadto sa Templo sa matag higayon nga moadto sa Templo ang hari ug dad-on usab nila kini pagbalik didto sa lawak nga ilang bantayanan. Ang tanan nga nabuhat ni Rehoboam nahisulat sa Basahon sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Ug kanunay nga may gubat tali kang Rehoboam ug kang Jeroboam. Ug namatay si Rehoboam ug gilubong didto sa Jerusalem (ang iyang inahan mao si Naama nga taga-Amon). Mipuli kaniya sa paghari ang iyang anak nga si Abijam. Sa ika-18 ka tuig nga naghari si Jeroboam nga anak ni Nebat didto sa Israel, nagsugod usab paghari si Abijam didto sa Juda. Naghari siya sulod sa tulo ka tuig didto sa Jerusalem. Ang inahan niya mao si Maaca nga anak ni Absalom. Ug nagpakasala siya sama sa iyang amahan ug wala siya magmaminatud-on sa Ginoo nga iyang Dios dili sama sa iyang katigulangan nga si David. Bisan pa niini tungod kang David ang Ginoo naghatag kaniya ug usa ka anak nga lalaki aron maoy mopuli kaniya paghari didto sa Jerusalem ug aron ang Jerusalem mahilayo sa kadaot. Gihimo kini sa Ginoo kay gibuhat man ni David ang matarong ug gituman niya sa tibuok niyang kinabuhi ang tanan nga gisugo kaniya sa Ginoo gawas sa butang nga may kalabotan kang Urias nga Hitihanon. Nagpadayon ang gubat ni Rehoboam ug ni Jeroboam hangtod sa panahon sa paghari ni Abijam. Ang tanang nabuhat ni Abijam nahisulat diha sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Namatay si Abijam ug gilubong nila siya tipon sa iyang katigulangan didto sa Jerusalem. Ug ang anak niya nga si Asa maoy mipuli kaniya sa paghari. Sa ika-20 ka tuig sa paghari ni Jeroboam sa Israel, nagsugod paghari si Asa didto sa Juda ug naghari siya didto sa Jerusalem sulod sa 41 ka tuig. Ang iyang apohan nga babaye mao si Maaca nga anak ni Absalom. Ug gibuhat ni Asa ang matarong sa atubangan sa Ginoo sama sa gibuhat sa iyang katigulangan nga si David. Gihinginlan niya ang pundok sa mga lalaki nga nagbaligya sa ilang dungog. Gikuha usab niya ang tanang diosdios nga gibuhat sa uban niyang katigulangan. Gipapahawa usab niya ang iyang apohan nga si Maaca sa pagkarayna kay nagbaton man siyag law-ay nga larawan sa diosdios nga si Asera. Gikuha ni Asa ang larawan ug gisunog niya kini didto sa Sapa sa Kidron. Hinuon wala niya kuhaa ang mga halaran sa kabungtoran. Apan bisan pa niini si Asa matinud-anon gayod sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi. Ug gidala niya ngadto sa Templo sa Ginoo ang mga gasa nga gihalad sa iyang amahan ngadto sa Dios ingon man ang mga galamiton nga plata ug bulawan nga iyang gihalad. Kanunayng naggubat si Asa ug si Baasa nga hari sa Israel. Si Baasa misulong sa Juda ug iyang gikotaan ang Rama aron kapugngan niya si bisan kinsa nga buot mogawas o buot moadto kang Asa. Unya gikuha ni Asa ang tanang plata ug ang bulawan nga nahibilin diha sa panudlanan sa Templo sa Ginoo ug ang mga bahandi sa palasyo ug gihatag niya kini ngadto sa iyang mga sulugoon. Gipadala kini ni Hari Asa ngadto sa hari sa Siria nga si Benadad, anak ni Tabremon ug apo ni Hezion nga nagpuyo didto sa Damasco. Si Asa miingon, “Maghiusa kitang duha sama sa gihimo sa atong mga amahan. Nagpadala ako kanimog mga gasa nga plata ug bulawan. Ayaw na pagpakig-abin kang Baasa nga hari sa Israel aron moundang siya sa pagpakiggubat kanako.” Miuyon si Benadad sa hangyo ni Asa ug gipasulong niya sa iyang mga kasundalohan ang mga siyudad sa Israel. Nailog nila ang Ahion, Dan, Abelbet Maaca, ang yuta duol sa Lanaw sa Galilea uban sa tibuok yuta sa Neftali. Sa dihang nakabalita niini si Baasa, giundangan niya ang pagtukod ug mga panalipod sa Rama ug miadto siya sa Tirza. Unya si Hari Asa nagpakanaog ug sugo ngadto sa tibuok Juda nga kuhaon nila ang mga bato ug mga troso gikan sa Rama nga gigamit ni Baasa sa pagpanalipod unta sa Rama ug gigamit niya kini sa pagpanalipod sa Geba sa yuta sa Benjamin ug sa Mispa. Ang tanang nabuhat ni Asa, ang iyang nahimo sa panggubatan ug ang mga lungsod nga iyang gihimoan ug mga kota nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Apan sa pagkatigulang na niya may sakit siya diha sa iyang mga tiil. Ug si Asa namatay ug gilubong sa siyudad ni David nga iyang amahan. Ug si Josafat nga anak ni Asa maoy mipuli kaniya paghari. Si Nadab nga anak ni Jeroboam nagsugod paghari sa Israel sa ikaduhang tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Naghari siya sa Israel sulod sa duha ka tuig. Ug sama sa iyang amahan, daotan ang iyang binuhatan sa atubangan sa Ginoo ug giangin niya ang Israel sa pagpakasala. Si Baasa nga anak ni Ahias sa banay ni Isacar naglarawg daotan batok kang Nadab. Samtang gilibotan ni Nadab ug sa iyang kasundalohan ang siyudad sa Gibeton nga iya sa mga Filistihanon, gipatay siya ni Baasa. Nahitabo kini sa ikatulo nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda ug si Baasa maoy mipuli kang Nadab sa paghari sa Israel. Sa pagkahari na niya, gipatay niya ang tanang sakop sa banay ni Jeroboam sumala sa pulong sa Ginoo nga gisulti niya pinaagi sa iyang alagad nga si Ahias nga taga-Silo. Tungod sa mga sala ni Jeroboam nadala ang Israel sa pagpakasala ug nahagit ang kasuko sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ang tanang nabuhat ni Nadab nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Kanunayng naggubat si Asa ug si Baasa nga hari sa Israel samtang naghari pa sila. Sa ikatulong tuig sa paghari ni Asa sa Juda, si Baasa nga anak ni Ahias nagsugod sa paghari sa tibuok Israel didto sa Tirza ug naghari siya sulod sa 24 ka tuig. Daotan ang iyang binuhatan sama sa iyang katigulangan nga si Jeroboam ug giangin niya ang Israel sa pagpakasala. Gisugo sa Ginoo si Jehu, ang propeta nga anak ni Hanani sa pagsulti niini batok kang Baasa, “Gibayaw ko ikaw gikan sa abog sa yuta ug gihimo nga pangulo sa akong katawhan, ang Israel. Apan nagkinabuhi ka sama kang Jeroboam ug giangin mo sa pagpakasala ang akong katawhan ug gihagit mo ang akong kasuko. Busa puohon ko ikaw ug ang imong banay sama sa akong gibuhat kang Jeroboam. Bisan kinsa nga sakop sa imong banay nga mamatay diha sa siyudad kan-on sa mga iro ug ang mamatay sa kapatagan kan-on sa mga langgam.” Ang tanang nahimo ni Baasa, ang iyang nabuhat sa panggubatan, ang iyang pagkagamhanan nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Si Baasa namatay ug gilubong didto sa Tirza ug ang iyang anak nga si Ela maoy mipuli kaniya paghari. Dugang pa niini, ang Ginoo nagsulti pinaagi kang propeta Jehu nga anak ni Hanani batok kang Baasa ug sa iyang banay tungod sa iyang mga sala. Nasuko kaniya ang Ginoo kay nagpakasala man siya sama kang Jeroboam ug tungod kay gipatay man niya ang banay ni Jeroboam. Sa ika-26 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda, si Ela nga anak ni Baasa nagsugod paghari sa Israel didto sa Tirza ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Apan naglarawg daotan batok kaniya ang iyang opisyal nga si Zimri nga pangulo sa katunga sa iyang mga karwahi. Samtang nahubog si Ela didto sa balay ni Arza nga maoy iyang gitugyanan sa pagdumala sa palasyo, misulod si Zimri ug gipatay niya si Ela. Nahitabo kini sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda ug si Zimri maoy mipuli kang Ela sa paghari. Sa pagsugod gayod niya paghari, gihurot niyag pamatay ang banay ni Baasa lakip ang iyang mga paryenti ug mga higala. Gipuo ni Zimri ang tibuok banay ni Baasa sumala sa gisulti sa Ginoo pinaagi sa propeta nga si Jehu. Nahitabo kini tungod sa mga sala ni Baasa ug sa iyang anak nga si Ela nga maoy nakadala sa Israel sa pagpakasala. Nahagit ang kasuko sa Ginoo, ang Dios sa Israel, tungod sa ilang pagsimba sa mga diosdios. Ang tanang nabuhat ni Ela nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda, si Zimri naghari sa Israel sulod sa pito ka adlaw didto sa Tirza. Niining higayona gilibotan sa kasundalohan sa Israel ang siyudad sa Gibeton nga iya sa mga Filistihanon ug ang mga kasundalohan nga nagkampo nakabalita nga gibudhian ug gipatay ni Zimri ang hari. Busa niadtong adlawa didto sa kampo, gihimo nilang hari sa Israel si Omri nga pangulo sa kasundalohan sa Israel. Unya si Omri, kauban sa kasundalohan sa Israel, mibiya sa Gibeton ug gisulong nila ang Tirza. Ug sa pagkakita ni Zimri nga nakuha na ang siyudad, miadto siya sa palasyo ug naghikog pinaagi sa pagsunog niini. Nahitabo kini tungod sa iyang mga sala ug sama kang Jeroboam, giangin niya ang Israel sa pagpakasala. Ang tanang nabuhat ni Zimri lakip ang daotang laraw nga iyang nahimo nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Unya ang katawhan sa Israel nabahin sa duha: ang katunga misunod kang Tebni nga anak ni Ginat aron nga himoon siyang hari ug ang laing katunga misunod kang Omri. Apan ang katawhan nga misunod kang Omri mibuntog sa katawhan nga misunod kang Tebni. Namatay si Tebni ug si Omri maoy nahimong hari. Sa ika-31 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda, si Omri misugod paghari sa Israel ug naghari siya sulod sa 12 ka tuig. Unom ka tuig ang iyang paghari didto sa Tirza. Unya gipalit niya ang bungtod sa Samaria gikan kang Semer sa kantidad nga 68 ka kilo nga plata. Naghimog kota si Omri sa maong bungtod ug nagtukod ug usa ka lungsod didto ug ginganlan niya kinig Samaria agig pasidungog kang Semer nga maoy tag-iya niini kaniadto. Si Omri labaw pa kadaotan kay sa tanang hari nga nahiuna kaniya kay gisunod man niya ang matang sa pagkinabuhi ni Jeroboam. Gipangulohan niya ang Israel sa pagpakasala ug nahagit ang kasuko sa Ginoo, ang Dios sa Israel, tungod sa ilang pagsimba sa mga diosdios. Ang tanang nabuhat ni Omri lakip ang iyang mga nahimo sa panggubatan nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Ug si Omri namatay ug gilubong didto sa Samaria ug si Ahab nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Sa ika-38 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda, si Ahab nga anak ni Omri misugod sa paghari sa Israel didto sa Samaria ug naghari siya sulod sa 22 ka tuig. Si Ahab labaw pa kadaotan kay sa mga hari nga nahiuna kaniya. Gipakasayon lamang niya ang pagsunod sa mga buhat ni Jeroboam. Gipangasawa niya si Jezebel nga anak ni Etbaal nga hari sa Sidon ug miadto siya sa Sidon aron pag-alagad ug pagsimba kang Baal. Nagtukod siyag halaran ug templo alang kang Baal didto sa Samaria. Ug si Ahab nagtarok ug sagrado kunohayng haligi alang sa diosa nga si Asera. Si Ahab labaw pag nabuhat nga nakapasuko sa Ginoo kay sa tanang hari sa Israel nga nahiuna kaniya. Samtang si Ahab maoy hari sa Israel, gitukod ni Hiel nga taga-Betel ang Jerico. Sumala sa gipasidaan sa Ginoo pinaagi kang Josue nga anak ni Nun, si Hiel namatyan sa iyang kamagulangang anak nga si Abiram tungod sa pagpahimutang niya sa sukaranan sa Jerico ug namatay ang iyang kamanghorang anak nga si Segub tungod sa pagtukod niya sa mga ganghaan. Si propeta Elias nga taga-Tisbe sa Gilead miingon kang Ahab, “Sa ngalan sa Ginoo, ang buhi nga Dios sa Israel nga akong gialagaran, walay yamog o ulan nga moabot sulod sa pipila ka tuig gawas kon akong paulanon.” Unya giingnan sa Ginoo si Elias, “Pahawa dinhi ug lakaw ngadto sa silangan ug tago didto sa Sapa sa Kerit sa silangan sa Jordan. Adto ka didto mag-imnanan sa sapa ug sugoon ko ang mga uwak sa pagdala kanimog pagkaon.” Busa miadto siya ug gituman niya ang gisulti sa Ginoo. Mipuyo siya daplin sa Sapa sa Kerit. Ang mga uwak nagdala kaniyag pan ug sud-an buntag ug hapon ug didto siya mag-imnanan sa sapa. Wala madugay mihubas ang sapa tungod kay wala may ulan. Unya giingnan siya sa Ginoo, “Lakaw ngadto sa Sarefat nga sakop sa Sidon ug puyo didto. Sugoon ko ang usa ka biyuda sa pagpakaon kanimo.” Busa miadto siya sa Sarefat ug sa pag-abot niya sa ganghaan sa siyudad, nakita niya ang usa ka biyuda nga nangahoy. Gitawag niya ang biyuda ug giingnan, “Palihog dad-i akog diyutayng tubig aron makainom ako.” Samtang nagkuha siya sa tubig gitawag na usab niya ang babaye ug giingnan, “Hatagi usab akog gamayng pan.” Miingon ang biyuda, “Saksi ang Ginoo nga imong Dios nga wala ako makaluto ug pan. Aduna lamang akoy usa ka kumkom nga harina ug diyutay nga lana sa olibo. Nangahoy ako aron lutoon ko kini alang kanako ug sa akong anak aron makakaon kami sa dili pa kami mamatay.” Ug miingon kaniya si Elias, “Ayaw kabalaka. Buhata ang giingon mo apan himoi una akog gagmayng torta ug dad-a nganhi kanako ug pagkahuman paghimo usab ug alang kanimo ug sa imong anak. Kay nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Dili mahurot ang imong harina ingon man ang imong lana hangtod nga paulanon na sa Ginoo.’” Milakaw ang biyuda ug gihimo niya ang giingon ni Elias ug wala sila kabsig pagkaon sulod sa daghang mga adlaw. Wala mahurot ang harina ug ang lana sumala sa gisulti sa Ginoo pinaagi kang Elias. Tapos niini nasakit ang anak sa babaye nga tag-iya sa balay. Grabi kaayo ang sakit sa iyang anak busa sa kataposan, namatay kini. Ug ang biyuda miingon kang Elias, “Nganong gibuhat mo man kini kanako, O tawo sa Dios? Mianhi ka ba aron pagpahinumdom kanako sa akong sala ug pagpatay sa akong anak?” Si Elias miingon kaniya, “Ihatag kanako ang imong anak.” Ug gikuha ni Elias ang bata gikan sa sabakan sa iyang inahan ug gidala niya ngadto sa lawak sa itaas diin didto siya magpuyo ug gipahimutang niya sa iyang kaugalingong higdaanan. Ug misangpit siya sa Ginoo, “O Ginoo nga akong Dios, imo bang gipahamtangan ug katalagman ang biyuda nga akong giabotan pinaagi sa pagpatay sa iyang anak?” Unya gihap-an niya ang bata sa makatulo ug misangpit siya sa Ginoo, “O Ginoo nga akong Dios, buhia intawon kining bata.” Gipatalinghogan sa Ginoo ang pangaliya ni Elias. Ug nabuhi ang bata. Gialsa ni Elias ang bata ug gidala ngadto sa lawak sa silong ug gihatag sa iyang inahan. Si Elias miingon, “Tan-awa, nabuhi ang imong anak.” Ug ang babaye miingon kang Elias, “Karon nasayod na gayod ako nga ikaw tawo sa Dios ug ang pulong nga imong gisulti iya sa Ginoo.” Sa ikatulong tuig sa hulaw giingnan sa Ginoo si Elias, “Lakaw, pakita ngadto kang Hari Ahab kay magpadala na akog ulan.” Busa si Elias miadto kang Ahab. Niadtong panahona grabi kaayo ang gutom didto sa Samaria. Ug gipatawag ni Ahab si Abdias nga maoy gipiyalan sa pagdumala sa palasyo. (Si Abdias buotan nga alagad sa Ginoo. Ug sa dihang gipamatay ni Jezebel ang mga propeta sa Ginoo, gidala ni Abdias ang 100 kanila ug gipatago niya sila sa mga langub sa tag 50 ka tawo ug gihatagan ug pagkaon.) Si Ahab miingon kang Abdias, “Manglakaw kita ug tan-awon nato ang tanang tuboran sa tubig ug mga sapa basin pag makakita kitag mga sagbot ug maluwas ang mga hayop ug dili kinahanglang pangihawon.” Busa gibahin nila ang yuta nga ilang suroyon. Si Ahab misubay sa usa ka agianan samtang si Abdias didto sa lain. Samtang naglakaw si Abdias gikasugat niya si Elias. Nakaila kang Elias si Abdias ug miyukbo siya ug miingon “Kon wala ako masayop, ikaw si Elias.” Si Elias mitubag, “Oo, ako! Lakaw ug sultihi ang imong agalong hari nga ania si Elias.” Miingon si Abdias, “Unsa may akong sala nga ipapatay mo man ako ni Ahab? Saksi ang Ginoo nga imong Dios nga gipasusi sa akong agalon ang tanang nasod aron pagpangita kanimo. Kon moingon ang mga sinugo nga wala si Elias didto, papanumpaon ni Ahab ang hari sa nasod nga wala ka nila hikaplagi. Ug karon sugoon mo ako sa pagsulti sa akong agalon nga ania ka? Pananglit inigbiya ko kanimo, dad-on ka sa espiritu sa Ginoo ngadto sa dapit nga wala ko hibaloi? Patyon ako ni Ahab kon dili ka niya hikaplagan dinhi. Nasayod ka nga ako nag-alagad sa Ginoo sukad sa akong pagkabata. Wala ka ba diay sultihi kon unsay akong gihimo sa usa ka gatos ka propeta sa Ginoo sa dihang patyon unta sila ni Jezebel? Gitagoan ko sila sa tag 50 ka tawo diha sa mga langub ug gipakaon. Busa nganong sugoon mo man ako sa pagsulti sa akong agalon nga ania ka? Patyon gayod ako niya!” Si Elias miingon, “Saksi ang Ginoo nga akong gialagaran nga moadto gayod ako kaniya karon.” Busa gitagbo ni Abdias si Ahab ug gisuginlan ug misugat si Ahab kang Elias. Sa dihang nakita ni Ahab si Elias, miingon siya kang Elias, “Ikaw ba kana, tighimog kasamok sa Israel?” Mitubag si Elias, “Dili ako ang naghimog kasamok sa Israel kondili ikaw ug ang panimalay sa imong amahan kay gisalikway mo ang kasugoan sa Ginoo ug misimba ka sa mga Baal. Karon tigoma ang katawhan sa Israel didto sa Bukid sa Carmel ug dad-a ang 450 ka propeta ni Baal ug 400 ka propeta ni Asera nga gipaluyohan ni Rayna Jezebel.” Busa gipasugoan ni Ahab ang tanang katawhan sa Israel ug gitigom ang mga propeta ni Baal didto sa Bukid sa Carmel. Ug si Elias miduol sa tanang katawhan ug miingon, “Nganong dili man kamo makahukom? Kon si Yahweh mao ang Dios, simbaha siya! Apan kon si Baal maoy Dios, siyay simbaha!” Apan ang katawhan wala gayod motubag kaniya. Unya si Elias miingon sa katawhan, “Ako na lamang ang nahibilin sa mga propeta sa Ginoo apan ang mga propeta ni Baal 450 ka buok. Hatagi kami ug duha ka torong baka. Papilia silag usa aron ilang ihawon ug lapalapaon ug itungtong sa sugnod apan kinahanglan nga dili kini duslitan. Unya andamon ko usab ang usa ka toro ug ipahimutang ko ibabaw sa sugnod ug dili usab duslitan. Ug sangpiton nila ang ngalan sa ilang dios ug sangpiton ko usab ang ngalan ni Yahweh. Ang motubag pinaagi sa pagpadalag kalayo, siya mao ang Dios.” Ug ang mga tawo miuyon. Unya si Elias miingon sa mga propeta ni Baal, “Pagpili kamog usa ka torong baka ug andama ninyo kini pag-una kay daghan man kamo ug sangpita ang inyong dios nga magpadala siyag kalayo.” Gikuha nila ang toro nga gihatag kanila. Giandam nila kini ug gisangpit nila si Baal gikan sa buntag hangtod sa udto. Sila miingon, “O Baal, tubaga intawon kami!” Nagsayawsayaw sila libot sa halaran nga ilang gihimo apan wala gayoy mitubag. Sa pagkaudto si Elias mibugalbugal kanila nga nag-ingon, “Kusga pagsangpit kay dios man kaha siya. Tingalig namalandong pa siya o tingali may gilakaw o natulog ba ug kinahanglang pukawon.” Ug mikusog sila pagsangpit ug gisamadsamaran nila ang ilang lawas pinaagi sa mga espada ug bangkaw sumala sa ilang nabatasan. Sa pagkapalis na, nagpadayon gihapon sila hangtod sa panahon nga ihalad na ang haponong halad apan wala gayoy mitubag kanila. Unya miingon si Elias ngadto sa tanang katawhan, “Duol kamo kanako.” Miduol kaniya ang tanang tawo. Ug giayo niya ang naguba nga halaran sa Ginoo. Unya nagkuha si Elias ug 12 ka bato sumala sa gidaghanon sa mga banay sa mga anak ni Jacob nga ginganlan sa Ginoo ug Israel. Ug pinaagi niining mga bato naghimo siyag halaran sa ngalan sa Ginoo. Ug naghimo siyag usa ka kanal libot sa halaran ug ang kadak-on niini kasudlan ug 20 ka litro nga tubig. Gipahimutang niya ang mga sugnod ug gilapa niya ang baka ug gitungtong diha sa mga sugnod. Miingon siya, “Pun-ag tubig ang upat ka tadyaw ug buboi ang halad nga sunogonon ingon man ang mga sugnod.” Ug miingon pa gayod siya, “Buboi pa ninyo.” Ug gibuboan na usab nila kini. Unya miingon na usab kanila si Elias, “Buboi na usab ninyo sa ikatulong higayon.” Ug gihimo nila kini. Misanap ang tubig libot sa halaran ug ang kanal napuno usab a tubig. Sa paghimo sa haponon nga halad, si propeta Elias miduol sa halaran ug miingon, “O Ginoo, Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob, ipakita niining adlawa nga ikaw mao ang Dios sa Israel ug nga ako mao ang imong alagad ug nga gihimo ko kining tanan tungod sa imong sugo. Tubaga intawon ako, O Ginoo, aron masayod kining katawhan nga ikaw, mao ang Dios ug nga gipahinulsol mo sila.” Unya mikunsad ang kalayo sa Ginoo, ug giut-ot ang halad nga sunogonon ingon man ang sugnod lakip ang mga bato ug abog ug nauga ang tubig nga diha sa kanal. Sa pagkakita niini sa tanang katawhan, nanghapa sila ug miingon, “Si Yahweh mao ang Dios. Si Yahweh lamang maoy Dios!” Ug si Elias miingon kanila, “Dakpa ninyo ang mga propeta ni Baal! Kinahanglan nga walay makaikyas kanila!” Ug gidakop nila sila ug gidala sila ni Elias didto sa Sapa sa Kison ug gipamatay didto. Ug si Elias miingon kang Ahab, “Tungas karon ug kaon ug inom kay may dinahunog sa ulan.” Busa mitungas si Ahab aron sa pagkaon. Ug mitungas si Elias ngadto sa tumoy sa Bukid sa Carmel ug miyuko ug gibutang niya ang iyang nawong tungatunga sa iyang mga tuhod. Ug miingon siya sa iyang sulugoon, “Lakaw karon, tan-aw ngadto sa dagat.” Milakaw ang sulugoon ug mitan-aw ug miingon, “Wala akoy nakita.” Ug miingon si Elias, “Balik ngadto sa pito ka higayon.” Ug sa ikapito ka higayon miingon ang sulugoon, “May gamay nga dag-om nga ingon kadako sa kamot sa tawo ug mipataas gikan sa dagat.” Ug si Elias miingon, “Lakaw ug adtoa si Ahab ug ipaandam ang iyang karwahi ug palugsonga siya kay tingalig hiabotan siya sa ulan.” Wala madugay miitom ang kalangitan tungod sa mga dag-om ug hangin ug miabot ang kusog nga ulan. Misakay si Ahab paingon sa Jezreel. Ang gahom sa Ginoo diha kang Elias. Gibaksan ni Elias ang iyang hawak ug midagan pag-una kang Ahab ngadto sa ganghaan sa Jezreel. Gisuginlan ni Ahab ang iyang asawa nga si Jezebel sa tanan nga nahimo ni Elias ug sa pagpamatay niini sa mga propeta ni Baal. Unya si Jezebel nagpadala ngadto kang Elias ug mensahe nga nag-ingon, “Patyon unta ako sa mga dios kon dili ko ikaw patyon sama sa gibuhat mo sa mga propeta.” Tungod niini nahadlok si Elias ug mikagiw siya ngadto sa Berseba sa Juda uban sa iyang sulugoon nga gibilin niya didto. Apan siya mismo mipadayon ug balig usa ka adlaw nga panaw ngadto sa kamingawan ug miabot siya ug milingkod sa ilalom sa kahoy. Ug nangaliya siya sa Ginoo nga mamatay na unta siya. Miingon siya, “Husto na, O Ginoo. Maayo pag mamatay na lang ko!” Unya mihigda siya ug nakatulog ilalom sa maong kahoy. Unya may anghel nga mihikap kaniya ug miingon, “Bangon ug kaon.” Mitan-aw siya ug nakita niya dapit sa iyang ulohan ang usa ka pan ug usa ka tadyaw nga tubig. Mikaon siya ug miinom ug unya mihigda pag-usab. Ug mibalik ang anghel sa Ginoo ug mihikap kaniya ug miingon, “Bangon ug kaon kay tingali unyag dili ka makaagwanta sa panaw.” Busa mitindog siya, mikaon ug miinom ug nabaskog siya ug nakalahutay sa iyang panaw sulod sa 40 ka adlaw ngadto sa Sinai, ang bukid sa Dios. Miabot siya sa usa ka langub ug mipuyo siya didto ug unya giingnan siya sa Ginoo, “Unsay imong gibuhat dinhi, Elias?” Siya miingon, “O Ginoo, Dios nga Labing Gamhanan, ikaw ra gayod ang akong gialagaran apan ang katawhan sa Israel mibiya kanimo. Gigun-ob nila ang imong mga halaran ug gipamatay ang imong mga propeta ug ako na lamang gayod ang nahibilin ug gipangita nila ako aron patyon.” Ang Ginoo miingon, “Lakaw ug tindog sa tumoy sa bukid atubangan kanako.” Unya miagi ang Ginoo ug may kusog nga hangin nga mihapak sa kabukiran ug nangatipak ang mga bato apan ang Ginoo wala diha sa hangin. Ug human sa hangin miabot ang linog apan ang Ginoo wala diha sa linog. Human sa linog misunod ang kalayo apan ang Ginoo wala diha sa kalayo. Apan human sa kalayo may hinay ug malumong tingog. Sa pagkabati ni Elias niini, gitabonan niya ang iyang nawong sa iyang bisti ug migawas siya ug mibarog sa agianan sa langub. Ug may tingog nga miingon kaniya, “Unsay gibuhat mo dinhi, Elias?” Siya miingon, “O Ginoo, Dios nga Labing Gamhanan, ikaw ra gayod ang akong gialagaran apan ang katawhan sa Israel mibiya kanimo ug gigun-ob ang imong mga halaran ug gipamatay ang imong mga propeta. Ako na lamang gayod ang nabihilin ug buot pa ako nilang patyon.” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Lakaw, pauli didto sa kamingawan sa Damasco ug sa imong pag-abot, dihogi si Hasael aron mahimong hari sa Siria. Dihogi usab si Jehu nga anak ni Namsi aron mahimong hari sa Israel ug dihogi si Eliseo nga anak ni Safat nga taga-Abelmihula aron mahimong propeta ilis kanimo. Ang makaikyas sa espada ni Hasael patyon ni Jehu ug ang makaikyas sa espada ni Jehu patyon ni Eliseo. Apan magbilin akog 7,000 diha sa Israel nga wala magsimba kang Baal ug wala mohalok sa iyang larawan.” Busa mibiya si Elias gikan didto ug nakita niya ang anak ni Safat nga si Eliseo nga nagdaro ginamit ang 12 ka parisan nga baka ug diha siya sa ika-12 nga paris. Miagi si Elias kaniya ug gisul-ob ni Elias ngadto kang Eliseo ang iyang kupo. Gibiyaan niya ang mga baka ug migukod siya kang Elias ug miingon, “Pahaloka una ako sa akong amahan ug sa akong inahan ug unya mosunod ako kanimo.” Ug si Elias miingon kang Eliseo, “Lakaw kay wala ko ikaw did-i.” Ug mibalik siya ug gikuha niya ang mga baka ug giihaw ug giluto niya kini ug maoy iyang gisugnod ang mga yugo ug iyang gipakaon sa katawhan. Unya misunod siya kang Elias ingon nga katabang. Gitigom ni Benhadad, hari sa Siria, ang tibuok niyang kasundalohan uban sa 32 ka hari dala ang mga kabayo ug mga karwahi ug gisulong ug gilibotan nila ang Samaria. Ug nagsugo siyag mga mensahero ngadto kang Ahab nga hari sa Israel ug giingnan niya siya, “Si Benhadad nag-ingon nga ang imong plata ug bulawan ako na ug ang labing maanyag mong mga asawa ug mga anak ako na usab.” Si Ahab mitubag, “Sumala sa giingon mo, agalon kong hari, imo ako ug ang tanan nga akoa.” Mibalik pag-usab ang mga mensahero ug miingon, “Nag-ingon si Benhadad, ‘Ihatag kanako ang imong plata ug bulawan, ang imong mga asawa ug mga anak. Apan paanhaon ko kanimo ang akong mga sulugoon ugma sa mga ingon niarong taknaa ug usisahon nila ang imong balay ug ang mga balay sa imong mga sulugoon ug dad-on nila ang bisan unsa nga ilang magustohan.’” Unya gipatawag sa hari sa Israel ang tanang pangulo sa nasod ug giingnan, “Tan-awa ra, kining tawhana nangita gayod ug kasamok kay buot niyang kuhaon ang akong mga asawa ug mga anak ug ang akong mga plata ug bulawan ug wala ko siya balibari.” Ug ang tanang pangulo ug ang tanang katawhan miingon kaniya, “Ayaw pagsugot.” Busa giingnan niya ang mga sinugo ni Benhadad, “Ingna ang agalon kong hari nga ikahatag ko ang una niyang gipangayo apan dili ako mosugot sa ikaduha.” Namauli ang mga sinugo ug gisuginlan nila ang ilang agalon. Unya gipasugoan na usab siya ni Benhadad ug giingnan, “Silotan unta ako sa mga dios kon dili ko dad-on ang daghan kong ginsakpan aron paggun-ob sa Samaria ug kulang ra unya nilang hakpon ang tanang nangapulpog.” Ug ang hari sa Israel mitubag, “Sultihi siya, ‘Ang tinuod nga sundalo dili manghambog hangtod nga dili pa mahuman ang gubat.’” Nadawat ni Benhadad kining maong mensahe samtang nag-inom siya uban sa mga hari didto sa ilang tolda. Unya giingnan niya ang iyang mga tawo, “Pangandam kamo.” Ug misulong sila sa siyudad. Ug may usa ka propeta nga miduol kang Ahab nga hari sa Israel ug miingon, “Ang Ginoo miingon, ‘Kining dakong pundok sa katawhan nga imong nakita itugyan ko kanimo karong adlawa. Ug masayod ka nga ako mao ang Ginoo.’” Ug si Ahab miingon, “Kinsa man ang mangulo sa pagsulong?” Ang propeta mitubag, “Miingon ang Ginoo nga buntogon sila sa mga sundalo ubos sa mga gobernador sa mga distrito.” Unya siya miingon, “Kinsay unang moasdang?” Ang propeta mitubag, “Ikaw.” Unya giihap niya ang mga sundalo sa mga gobernador sa mga distrito ug sila miabot ug 232 ka buok. Human kanila giihap niya ang tanang mga sundalo sa Israel ug sila 7,000. Unya misulong sila sa pagkaudto samtang si Benhadad ug ang 32 ka hari nga mitabang kaniya nag-inom ug alak didto sa kampo. Miuna pagsulong ang mga sundalo sa mga gobernador sa mga distrito. Ug si Benhadad nagpadalag mga espiya ug nagtaho sila kaniya, “May mga tawo nga nanggawas gikan sa Samaria.” Si Benhadad misugo, “Kalinaw man o gubat ang ilang tuyo, dad-a sila nga buhi.” Busa ang mga sundalo sa mga gobernador sa mga distrito ug ang kasundalohan sa Israel nga misunod kanila nanggawas sa siyudad. Ug ang matag usa kanila nakapatay ug usa ka tawo. Nanagan ang mga taga-Siria ug gigukod sila sa mga Israelita apan si Benhadad, ang hari sa Siria, nakaikyas sakay sa usa ka kabayo uban sa iyang mga sundalong nagkabayo. Ug miasdang si Hari Ahab ug giilog niya ang mga kabayo ug mga karwahi ug gipamatay ang daghan kaayong taga-Siria. Unya ang propeta miduol kang Ahab ug miingon kaniya, “Dali, lig-ona ang imong kasundalohan ug hunahunaa pag-ayo ang buot mong buhaton kay sa tingpamulak sa mga tanom mosulong kanimo ang hari sa Siria.” Ug ang mga sundalo sa hari sa Siria miingon kaniya, “Ang mga dios sa Israel mga dios sa kabungtoran busa wala kitay dag-anan kanila. Apan mabuntog nato sila kon adto kita makiggubat kanila sa patag. Kini maoy buhata: papahawaa ang 32 ka hari sa ilang katungdanan ug pulihi sila ug mga opisyal sa kasundalohan. Unya pagtigom ug kasundalohan nga sama kadaghan sa kasundalohan nga nangamatay ug samang gidaghanon sa mga kabayo ug mga karwahi unya makig-away kita kanila sa patag ug sa walay duhaduha lupigon nato sila.” Namati si Benhadad kanila ug gibuhat niya kini. Sa tingpamulak, gipundok ni Benhadad ang taga-Siria ug mitungas sila sa siyudad sa Afek aron sa pagpakig-away sa Israel. Ug ang katawhan sa Israel gipundok ug gisangkapan sa ilang gikinahanglan unya misulong sila sa taga-Siria. Ang katawhan sa Israel nagkampo sa atbang nila sama sa duha ka gagmayng pundok sa mga kanding apan ang mga taga-Siria daghan kaayo. Unya usa ka propeta ang miduol ug miingon sa hari sa Israel, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Kay ang taga-Siria nag-ingon man nga ako usa ka dios sa kabungtoran ug dili sa kapatagan, itugyan ko kanimo kining dakong pundok sa kasundalohan aron masayran mo nga ako mao ang Ginoo.’” Ug nag-atbangay sila pagkampo sulod sa pito ka adlaw. Unya sa ikapito nga adlaw nagsangka sila. Ug ang mga Israelita nakapatay ug 100,000 ka sundalo nga taga-Siria sulod sa usa ka adlaw. Ug ang nahibilin miikyas ngadto sa siyudad sa Afek. Ug natumpagan sa kota ang 27,000 kanila. Miikyas usab si Benhadad ngadto sa siyudad ug mitago sa usa ka balay. Ug ang iyang mga opisyal miadto kaniya ug miingon, “Nakabalita kami nga ang mga hari sa Israel maluluy-on. Tugoti kami sa pag-adto sa hari sa Israel nga magtapis ug hiktan namog pisi ang among mga liog basin pag dili ka niya patyon.” Busa nagtapis silag sako ug gibugkosan nilag pisi ang ilang mga liog ug miadto sila sa hari sa Israel ug miingon, “Ang imong sulugoon nga si Benhadad naghangyo nga dili unta nimo siya patyon.” Ug ang hari sa Israel miingon, “Buhi pa ba diay siya? Maayo! Sama siya sa akong igsoon.” Gisabot kini sa mga sinugo ni Benhadad nga usa ka maayong tilimad-on. Sila miingon, “Oo, si Benhadad imong igsoon.” Unya miingon si Ahab, “Lakaw ug dad-a siya dinhi.” Unya miadto kaniya si Benhadad ug gipasakay siya ni Ahab sa iyang karwahi. Si Benhadad miingon kaniya, “Iuli ko kanimo ang mga siyudad nga nailog sa akong amahan gikan sa imong amahan ug mahimo nga magtukod kag mga tindahan didto sa Damasco sama sa gibuhat sa akong amahan didto sa Samaria.” Ug si Ahab miingon, “Tungod niining gitanyag mo kanako, buhian ko ikaw.” Busa naghimo silag kasabotan ug gibuhian ni Ahab si Benhadad. Tungod sa sugo sa Ginoo, dihay usa sa mga propeta nga miingon sa iyang kaubang propeta, “Sumbaga ako!” Apan ang tawo midumili sa pagsumbag kaniya. Unya miingon siya kaniya, “Kay wala mo man tumana ang sugo sa Ginoo, patyon ka sa usa ka liyon inigbiya mo kanako.” Ug sa diha nga mibiya siya sa propeta, gisugat siya sa usa ka liyon ug gipatay. Unya nakakita siyag laing tawo ug giingnan niya, “Sumbaga ako.” Ug gisumbag siya sa tawo ug nasamad siya. Busa milakaw ang propeta ug gihulat niya ang hari didto daplin sa dalan ug gitaptapan niya ang iyang mga mata aron dili siya mailhan. Ug milabay ang hari ug misinggit siya ngadto sa hari ug miingon, “Ang imong sulugoon miadto sa taliwala sa panggubatan ug may sundalo nga nagdalag tawo nganhi kanako ug miingon, ‘Bantayi kining tawhana. Kon makaikyas siya, ang imong kinabuhi maoy ibugti sa iyang kinabuhi o kondili multahan kag 34 ka kilo nga plata.’ Samtang nagkapuliki ang imong sulugoon sa daghang buluhaton, nakaikyas siya.” Unya ang hari sa Israel miingon kaniya, “Sumala sa imong giingon angay kang patyon.” Unya gidali niya pagkuha ang gitaptap niya sa iyang mga mata ug nailhan sa hari sa Israel nga propeta diay siya. Ug siya miingon sa hari, “Nag-ingon ang Ginoo, ‘Kay gibuhian mo man ang tawo nga akong patyonon, ikaw ug ang imong kasundalohan maoy akong patyon.’” Ug ang hari sa Israel mipauli sa ila didto sa Samaria nga nahasol ug naguol. Si Nabot nga taga-Jezreel may parasan didto sa Jezreel tupad sa palasyo ni Ahab nga hari sa Samaria. Usa niana ka adlaw si Ahab miingon kang Nabot, “Ihatag kanako ang imong parasan aron tamnan ko kinig mga utanon kay duol ra man kini sa akong palasyo. Ilisan ko ikaw ug mas maayo pa nga parasan kay niini o kon dili ka mouyon, paliton ko kini.” Apan si Nabot miingon kang Ahab, “Dili itugot sa Ginoo nga ihatag ko kanimo ang nasunod ko sa akong katigulangan.” Mipauli si Ahab sa ila nga nasuko ug naglagot tungod sa gisulti kaniya ni Nabot. Mihigda siya nga nag-atubang sa bungbong ug wala mokaon. Apan ni Jezebel nga iyang asawa miduol kaniya ug miingon, “Nganong naglagot ka man ug dili mokaon?” Si Ahab mitubag kang Jezebel, “Tungod kay gibalibaran ni Nabot ang akong hangyo nga paliton ko ang iyang parasan o ilisan ko kinig laing parasan.” Si Jezebel miingon kaniya, “Hari ka man kaha sa Israel? Bangon, kaon ug paglipay kay ihatag ko kanimo ang parasan ni Nabot.” Unya si Jezebel nagsulat ug gipirmahan niya sa ngalan ni Ahab ug gisilyohan niya sa silyo ni Ahab ug gipadala niya kini ngadto sa mga kadagkoan sa Jezreel. Gibutang niya didto sa mga sulat, “Pagpuasa kamo. Tigoma ang katawhan ug ibutang si Nabot sa pinasidunggan nga dapit. Pagkuha ug duha ka daotang tawo ug ibutang sila atbang kang Nabot ug maoy maghimo ug sumbong batok kang Nabot nga kuno gitunglo niya ang Dios ug ang hari. Unya dad-a si Nabot sa gawas ug batoa hangtod mamatay.” Ug gibuhat sa mga tawo sa siyudad ug sa mga kadagkoan ang gisugo kanila ni Jezebel. Sumala sa sulat ni Jezebel nagpuasa sila, gitigom nila ang katawhan ug gipasidunggan si Nabot. Ang duha ka daotang tawo misulod ug milingkod atbang kang Nabot ug miakusar kaniya atubangan sa katawhan. Sila miingon, “Gitunglo ni Nabot ang Dios ug ang hari.” Busa gidala nila siya sa gawas sa siyudad ug gibato hangtod namatay. Unya gipahibalo nila si Jezebel nga gibato ug patay na si Nabot. Sa pagkabalita gayod ni Jezebel nga gibato na si Nabot ug patay na siya, miingon si Jezebel kang Ahab, “Lakaw, panag-iyaha ang parasan ni Nabot nga wala niya ibaligya kanimo. Patay na si Nabot.” Busa miadto si Ahab aron panag-iyahon niya ang parasan. Unya miingon ang Ginoo kang Elias nga taga-Tisbe, “Lakaw, adtoa si Ahab, ang hari sa Israel, nga atua sa Samaria. Atua siya sa parasan ni Nabot aron pagpanag-iya niini. Sultihi siya nga nag-ingon ang Ginoo, ‘Human mo patya ang tag-iya giilog mo pa gayod ang iyang yuta.’ Ug sultihi usab siya nga nag-ingon ang Ginoo, ‘Sa dapit diin gitilaan sa mga iro ang dugo ni Nabot, tilaan usab sa mga iro ang imong dugo.’” Sa pagkakita ni Ahab kang Elias miingon siya, “Nasakpan mo na gayod ako, O kaaway ko!” Mitubag si Elias, “Nasakpan ko ikaw kay gibuhat mo man ang daotan atubangan sa Ginoo. Miingon ang Ginoo, ‘Ipahamtang ko kanimo ang katalagman. Patyon ko ikaw lakip ang tanan mong kaliwat nga lalaki diha sa Israel, mga ulipon ug dili ulipon. Silotan ko ang imong panimalay sama sa pagsilot ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat ug sa panimalay ni Baasa nga anak ni Ahias kay gihagit mo man ang akong kasuko ug gipangulohan mo ang Israel sa pagpakasala.’ Ug bahin kang Jezebel, ang Ginoo miingon, ‘Kan-on sa mga iro si Jezebel dinhi sa Jezreel!’ Ug bisan kinsa nga paryenti ni Ahab nga mamatay diha sa siyudad kan-on sa mga iro. Ug ang mga mamatay diha sa kapatagan, kan-on sa mga langgam.” ( Wala pay tawo nga sama kadaotan kang Ahab atubangan sa Ginoo tungod kay gihulhogan man siya sa iyang asawa nga si Jezebel. Gihimo niya ang salawayong buhat sa iyang pagsimba ug pag-alagad sa mga diosdios ingon sa gihimo sa mga Amorihanon nga gihinginlan ang Ginoo sa pag-abot sa mga Israelita.) Sa pagkabati ni Ahab sa gisulti ni Elias, gigisi niya ang iyang bisti ug nagsul-ob siyag bisting sako ug nagpuasa ug nagmasulob-on pag-ayo. Giingnan sa Ginoo si propeta Elias, “Nakita mo ba si Ahab nga nagpaubos pag-ayo sa akong atubangan? Tungod kay nagpaubos man siya, dili ko ipahamtang ang katalagman sa iyang banay samtang buhi pa siya. Apan ipahamtang ko kini sa iyang panimalay kon ang iyang anak mao nay maghari.” Sulod sa duha ka tuig walay gubat tali sa Siria ug Israel. Apan sa ikatulo nga tuig si Josafat, ang hari sa Juda, miadto sa hari sa Israel nga si Ahab. Si Ahab miingon sa iyang mga opisyal, “Nasayod ba kamo nga kita ang tag-iya sa Ramot-gilead ug nagpakahilom lamang kita ug gipasagdan lamang nato nga ang hari sa Siria maoy manag-iya niini?” Ug giingnan niya si Josafat, “Mouban ka ba kanako aron sa pagpakiggubat didto sa Ramot-gilead?” Miingon si Josafat kang Ahab, “Andam ako sa pagsulong ingon man ang akong mga sundalo ug mga kabayo.” Si Josafat miingon pa, “Pakisayri una ang Ginoo.” Unya gitigom ni Ahab ang mga 400 ka propeta ug giingnan sila, “Sulongon ko ba ang Ramot-gilead?” Miingon sila, “Sulonga kay itugyan kini sa Ginoo kanimo.” Apan si Josafat miingon, “Wala na bay laing propeta sa Ginoo dinhi nga atong kapakisayran?” Ug si Ahab mitubag kang Josafat, “Duna! Si Miqueas nga anak ni Imla. Apan kontra ko siya kay dili gayod siya motagna ug mga maayong butang bahin kanako, kanunay lang daotan.” Si Josafat miingon, “Ayaw pagsulti ug sama niana.” Unya gipatawag ni Ahab ang usa ka opisyal ug giingnan, “Kuhaa pagdali si Miqueas.” Si Ahab nga hari sa Israel ug si Josafat nga hari sa Juda nagsul-ob sa ilang mga bisti nga harianon ug naglingkod sa ilang mga trono sa usa ka dapit duol sa ganghaan sa Samaria ug ang mga propeta nanagna diha sa ilang atubangan. Ang usa sa mga propeta nga si Sedekias, anak ni Kenaana, naghimog mga sungay nga puthaw ug miingon siya kang Ahab, “Nag-ingon ang Ginoo, ‘Pinaagi niini, sungayon mo ang mga taga-Siria hangtod nga malaglag sila.’” Ug ang tanang propeta nanagna ug miingon, “Sulong sa Ramot-gilead ug magmadaogon ka kay kini itugyan man sa Ginoo kanimo!” Sa laing bahin ang sinugo nga nagkuha kang Miqueas miingon kaniya, “Ang mga propeta nagkahiusa pagtagna pabor sa hari busa sunda sila.” Apan si Miqueas miingon, “Sa ngalan sa Ginoo, ang Dios nga buhi, ang iyang isulti kanako mao usab ang akong isulti.” Ug sa pag-adto niya kang Hari Ahab, giingnan siya sa hari, “Miqueas sulongon ba namo ang Ramot-gilead o dili?” Siya mitubag, “Sulnga ug magmadaogon ka kay kini itugyan sa Ginoo nganha kanimo!” Apan miingon si Ahab kaniya, “Kapila ko na ba ikaw hangyoa nga ang matuod ra ang imong isulti kanako sa ngalan ni Yahweh?” Si Miqueas mitubag, “Nakita ko ang tibuok Israel nga nagkatibulaag sa kabukiran sama sa mga karnero nga walay magbalantay ug ang Ginoo miingon, ‘Kini sila walay pangulo busa papaulia nga malinawon ang matag usa kanila ngadto sa ilang balay.’” Ug si Ahab miingon kang Josafat, “Dili ba gisultihan ko man ikaw nga dili gayod siya motagna ug maayo bahin kanako? Daotan lamang ang iyang ikasulti!” Miingon si Miqueas, “Busa pamatia ang pulong sa Ginoo. Nakita ko ang Ginoo nga naglingkod sa iyang trono ug ang mga anghel nga nagtindog tupad kaniya diha sa iyang tuo ug sa iyang wala. Ang Ginoo miingon, ‘Kinsay modani kang Ahab aron siya mosulong ug mamatay didto sa Ramot-gilead?’ Nagkalainlain ang ilang tubag. Unya may usa ka espiritu nga miduol ug mitindog atubangan sa Ginoo ug miingon, ‘Danihon ko siya.’ Ug ang Ginoo miingon kaniya, ‘Sa unsang paagiha?’ Ug miingon ang espiritu, ‘Moadto ako ug pasultihon kog bakak ang mga propeta ni Ahab.’ Ang Ginoo miingon, ‘Ikaw maoy modani kaniya ug molampos ka. Busa lakaw ug buhata kana.’” Ug mitapos si Miqueas, “Mao kini ang mahitabo. Gihimo sa Ginoo nga ang imong mga propeta mamakak kanimo. Apan siya mismo magsugo nga ikaw mahiagom ug katalagman.” Unya si Sedekias nga anak ni Kenaana miduol ug gisagpa niya si Miqueas ug giingnan, “Kanus-a gud nahitabo nga ang espiritu sa Ginoo nga diri kanako mobalhin diha kanimo?” Miingon si Miqueas, “Masayran mo unya kini inigtago mo sa usa ka hilit nga lawak.” Si Ahab miingon, “Dakpa si Miqueas ug dad-a siya pagbalik ngadto kang Amon, ang gobernador sa siyudad ug kang Joas, ang anak sa hari, ug ipabilanggo siya kanila ug pahatagi lamang ug diyutayng pagkaon ug tubig hangtod nga mopauli ako.” Si Miqueas miingon, “Kon mahiuli ka pa gani, nan, wala mosulti kanako ang Ginoo.” Ug siya miingon, “Kamong tanan nga katawhan, timan-i ninyo kini.” Busa ang hari sa Israel nga si Ahab, ug si Josafat, ang hari sa Juda, misulong sa Ramot-gilead. Ug miingon si Ahab kang Josafat, “Magtakuban ako nga makiggubat apan ikaw pagsul-ob sa harianon mong bisti.” Busa ang hari sa Israel miadto sa gubat nga nagtakuban. Ang hari sa Siria nagmando sa 32 ka kapitan sa mga magkarwahi. Siya miingon, “Ayaw kamo pagpakig-awayg ordinaryong tawo o sa mga gamhanan kondili sa hari sa Israel lamang.” Ug sa dihang nakita si Josafat sa mga kapitan sa mga magkarwahi, sila miingon, “Sa walay duhaduha siya mao ang hari sa Israel.” Busa mipaatubang sila aron sa pagpakig-away kaniya ug si Josafat misinggit. Ug sa dihang nakita sa mga kapitan sa mga nagkarwahi nga dili diay siya mao ang hari sa Israel, wala sila mopadayon sa paggukod kaniya. Apan may usa ka tawo nga nanaghap pagpana ug naigo niya si Ahab, ang hari sa Israel, sa tinakdoan gayod sa iyang salipod sa dughan. Busa miingon siya sa nagdala sa iyang karwahi, “Balik ug ilikay ako kay samaran ako!” Ug misamot kainit ang gubat niadtong adlawa ug si Hari Ahab nagsandig sa karwahi nga nag-atubang sa mga taga-Siria hangtod nga namatay siya sa pagkagabii ug mibanaw ang iyang dugo sa salog sa karwahi. Ug sa pagkakilomkilom may usa ka singgit nga nabati sa kasundalohan, “Atras ug pauli kamong tanan!” Busa namatay si Ahab ug gidala ngadto sa Samaria ug gilubong nila siya didto. Ug gihugasan nila ang karwahi didto sa linaw sa Samaria ug gitilaan sa mga iro ang iyang dugo ug nangaligo niini ang mga babayeng nagbaligyag dungog sumala sa giingon sa Ginoo. Ang tanang nabuhat ni Ahab, lakip ang palasyong marmol ug ang tanang siyudad nga iyang gitukod, nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Si Ahab namatay ug gilubong ug si Ahasias nga iyang anak maoy mipuli kaniya paghari. Si Josafat nga anak ni Asa misugod paghari sa Juda sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Ahab sa Israel. Si Josafat nagpanuigon ug 35 ka tuig sa pagsugod niyag hari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 25 ka tuig. Ang inahan niya mao si Asuba nga anak ni Shilhi. Gisunod niya ang mga lakang sa iyang amahan ug wala gayod siya mobulag niini. Gibuhat niya ang matarong atubangan sa Ginoo apan wala niya kuhaa ang mga halaran sa mga diosdios ug ang mga tawo nagpadayon sa paghalad ug mga mananap ug pagsunog ug insenso niining maong mga halaran. Si Josafat nakigdait usab sa hari sa Israel. Ang tanang nabuhat ni Josafat lakip ang kaisog nga iyang gipakita sa panggubatan, nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Ug ang pundok sa mga lalaki nga nagbaligya sa ilang dungog nga nagpabilin sa panahon sa iyang amahan nga si Asa gihurot niyag pamatay sa dihang siya nay naghari. Walay hari didto sa Edomea. Ang luyoluyo ni Josafat maoy iyang gitudlo nga hari. Si Josafat naghimog mga barko aron paadtoon sa Ofir sa pagkuhag bulawan apan wala kini makaadto kay nangalunod man kini didto sa Esion-geber. Unya si Ahasias nga anak ni Ahab miingon kang Josafat, “Pakuyoga ang akong mga sulugoon sa imong sulugoon diha sa mga barko.” Apan wala mouyon niini si Josafat. Ug si Josafat namatay ug gilubong didto sa siyudad sa Jerusalem. Si Jehoram nga iyang anak maoy mipuli kaniya paghari. Sa ika-17 nga tuig sa paghari ni Josafat sa Juda, si Ahasias nga anak ni Ahab nahimong hari sa Israel ug nagmando siya didto sa Samaria sulod sa duha ka tuig. Daotan siyag kinabuhi atubangan sa Ginoo ug gisunod niya ang binuhatan sa iyang amahan, sa iyang inahan ug ni Jeroboam nga maoy nangulo sa Israel sa pagpakasala. Nag-alagad ug nagsimba siya kang Baal ug gihagit niya ang kasuko sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sama sa gibuhat sa iyang amahan. Human mamatay si Ahab, mialsa ang Moab batok sa Israel. Si Hari Ahasias nahulog sa bintana sa lawak nga nahimutang sa atop sa iyang pinuy-anan didto sa Samaria ug nasakit siya. Busa nagsugo siyag mga tawo sa pagpakisayod kang Baalsebub, ang dios sa siyudad sa Ekron, kon maayo pa ba siya sa iyang sakit. Apan ang anghel sa Ginoo miingon kang Elias, ang propeta nga taga-Tisbe, “Lakaw, sugata ang mga sinugo ni Hari Ahasias ug ingna sila, ‘Nagtuo ba kamo nga walay Dios dinhi sa Israel mao nga adto kamo magpakisayod kang Baalsebub, ang dios sa Ekron?’ Sultihi si Ahasias nga dili siya maayo sa iyang sakit ug mamatay gayod siya.” Unya mibiya si Elias. Mibalik ang mga sinugo ug ang hari miingon kanila, “Nganong namauli man kamo?” Mitubag sila kaniya, “May tawo nga misugat kanamo ug miingon nga pabalikon kami ngadto sa hari nga nagsugo kanamo ug sultihan siya nga nag-ingon ang Ginoo, ‘Nagtuo ka ba nga walay Dios dinhi sa Israel mao nga nagsugo kag mga tawo aron sa pagpakisayod kang Baalsebub, ang dios sa Ekron? Busa dili ka maayo sa imong sakit ug mamatay ka gayod.’” Ang hari miingon kaniya, “Kinsang tawhana ang misugat ug misulti kaninyo niini?” Mitubag sila, “Nagsul-ob siyag bisti nga hinimo gikan sa panit sa mananap ug nagbakos siyag panit.” Ang Hari miingon, “Siya mao si Elias nga taga-Tisbe.” Unya gipakuha sa hari si Elias sa usa ka kapitan kinuyogan sa 50 niya ka sakop. Giadto nila si Elias nga naglingkod didto sa tumoy sa bungtod ug giingnan, “Propeta sa Dios, ang hari nag-ingon nga paadtoon ka niya.” Apan si Elias mitubag sa kapitan, “Kon ako propeta sa Dios, may mokunsad unta nga kalayo gikan sa langit aron paglamoy kanimo ug sa imong 50 ka sakop.” Unya may mikunsad nga kalayo gikan sa langit ug gilamoy ang kapitan ug ang 50 niya ka sakop. Ang hari nagpadala na usab ug laing kapitan ug laing 50 ka sakop. Ug ang kapitan mitungas ug giingnan niya si Elias, “Propeta sa Dios, nagsugo ang hari nga paadtoon ka niya dayon.” Apan si Elias mitubag kanila, “Kon ako propeta sa Dios, mokunsad unta ang kalayo gikan sa langit aron paglamoy kanimo ug sa imong 50 ka sakop.” Unya ang kalayo sa Dios mikunsad gikan sa langit ug gilamoy ang kapitan ug ang 50 niya ka sakop. Unya ang hari nagpadala na usab ug kapitan kinuyogan sa iyang 50 ka sakop. Ug ang kapitan mitungas ug miluhod sa atubangan ni Elias ug nagpakiluoy kaniya. Siya miingon, “Propeta sa Dios, ayaw intawon ako patya ug ang akong mga sakop sama sa nahitabo sa duha ka kapitan ug sa ilang mga sakop.” Unya ang anghel sa Ginoo miingon kang Elias, “Lugsong uban kaniya ug ayaw kahadlok kaniya.” Busa mikuyog si Elias sa kapitan ug giingnan niya ang hari, “Nag-ingon ang Ginoo, ‘Nagtuo ka ba nga walay Dios dinhi sa Israel mao nga nagpadala kag mga tawo aron sa pagpakisayod kang Baalsebub? Tungod niini dili ka na maayo sa imong sakit ug mamatay ka gayod.’” Busa namatay si Ahasias sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Elias. Ug tungod kay wala man siyay anak, si Joram nga iyang igsoon maoy mipuli kaniya paghari. Nagsugod siya paghari sa Israel sa ikaduhang tuig sa paghari sa anak ni Josafat nga si Jehoram didto sa Juda. Ang tanang nabuhat ni Ahasias nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Sa dihang hapit na bayawon sa Ginoo si Elias ngadto sa langit pinaagi sa usa ka alimpulos, nagpanaw si Elias ug si Eliseo gikan sa Gilgal. Ug si Elias miingon kang Eliseo, “Naghangyo ako kanimo sa paghulat dinhi kay paadtoon pa ako sa Ginoo ngadto sa Betel.” Apan si Eliseo miingon, “Kay buhi man ang Ginoo ug ikaw buhi usab, gipanumpa ko nga dili gayod ako mobulag kanimo.” Busa nangadto sila sa Betel. Ug ang pundok sa mga propeta nga didto sa Betel nangadto kang Eliseo ug miingon, “Nasayod ka ba nga karong adlawa kuhaon sa Ginoo gikan kanimo ang imong agalon?” Siya miingon, “Oo, nasayod ako. Ayaw lag saba.” Si Elias miingon kaniya, “Eliseo, naghangyo ako kanimo sa paghulat dinhi kay paadtoon ako sa Ginoo ngadto sa Jerico.” Apan si Eliseo miingon, “Kay buhi man ang Ginoo ug ikaw buhi usab, gipanumpa ko nga dili gayod ako mobulag kanimo.” Busa nangadto sila sa Jerico. Ang pundok sa mga propeta nga didto sa Jerico nanuol kang Eliseo ug miingon kaniya, “Nasayod ka ba nga karong adlawa kuhaon sa Ginoo gikan kanimo ang imong agalon?” Ug siya mitubag, “Oo, nasayod ako. Ayaw lag saba.” Unya si Elias miingon, “Naghangyo ako kanimo sa paghulat dinhi kay paadtoon ako sa Ginoo ngadto sa Suba sa Jordan.” Apan si Eliseo miingon, “Gipanumpa ko sa Ginoo nga buhi ug kanimo nga buhi usab nga dili gayod ako mobulag kanimo.” Busa mipadayon silang duha. Nangadto usab ang 50 ka mga propeta ug mibarog sila halayo kang Elias ug kang Eliseo samtang silang duha nagtindog daplin sa Jordan. Unya gikuha ni Elias ang iyang kupo ug gipilo ug kini gihampak niya sa tubig ug nabahin ang tubig ug nanabok silang duha. Sa dihang nakalabang na sila, si Elias miingon kang Eliseo, “Unsa may buot mo nga akong buhaton kanimo sa dili pa ako kuhaon sa Ginoo?” Ug si Eliseo miingon, “Buot ko nga maako ang duha ka pilo sa imong gahom.” Si Elias miingon, “Lisod kanang imong gipangayo apan kon makakita ka kanako samtang kuhaon ako gikan kanimo, matuman kini. Kon dili ka makakita kanako, dili kini matuman.” Samtang nagpadayon sila paglakaw ug pagsultihanay, sa kalit usa ka karwahi nga kalayo nga giguyod ug mga kabayo nga kalayo usab ang mipataliwala kanila. Ug gibayaw si Elias ngadto sa langit pinaagi sa usa ka alimpulos. Nakakita niini si Eliseo ug misinggit siya, “Amahan ko! Amahan ko! Ania ang mga karwahi ug ang mga kabalyero sa Israel.” Ug wala na dayon niya makita si Elias. Unya gikuha niya ang iyang bisti ug gigisi niya kini sa duha ka bahin aron pagpakita sa kasubo. Gikuha usab niya ang kupo ni Elias nga nahulog ug mibalik siya pagbarog sa daplin sa Jordan. Unya gihampak niya ang tubig sa kupo ni Elias ug miingon siya, “Hain man ang Ginoo, ang Dios ni Elias?” Sa dihang gihampak niya ang tubig, dihadiha nabahin ang tubig ug milabang niini si Eliseo. Sa dihang ang pundok sa mga propeta nga didto sa Jerico nakakita kang Eliseo nga didto sa atbang nila, miingon sila, “Ang gahom ni Elias anaa na kang Eliseo.” Ug misugat sila kaniya ug miyukbo sila sa iyang atubangan. Miingon sila kaniya, “Ania kaming 50 ka tawo nga pulos himsog. Pangitaon namo ang imong agalon kay tingalig gidala siya sa espiritu sa Ginoo ug gibutang sa usa ka bukid o sa kapatagan ba hinuon.” Ug siya miingon, “Ayaw kana buhata.” Apan sa dihang nagpunay silag aghat kaniya, misugot na lamang siya. Busa nanglakaw sila ug sulod sa tulo ka adlaw gipangita nila si Elias apan wala nila siya makaplagi. Ug sa pagbalik nila kang Eliseo nga nagpaabot kanila didto sa Jerico, siya miingon kanila, “Dili ba gidid-an ko man kamo sa pag-adto?” Ang mga tawo sa siyudad miingon kang Eliseo, “Maayong puy-an kining siyudara sumala sa imong nakita apan ang tubig dili maayo ug ang mga nagmabdos sagad nga makuhaan.” Si Eliseo miingon, “Dad-i akog bag-ong panaksan ug butangi kinig asin.” Busa gidad-an siyag bag-ong panaksan. Unya miadto siya sa tuboran sa tubig ug gisaliyab niya ang asin ngadto sa tuboran ug miingon siya, “Nag-ingon ang Ginoo, ‘Gihimo ko nang maayo kining tubiga. Dili na kini makamatay o makakuha sa gimabdos.’” Busa ang tubig maayo nang imnon hangtod niining panahona sumala sa giingon ni Eliseo. Unya miadto si Eliseo sa Betel. Samtang nagpanaw siya, may pipila ka batang lalaki nga nanggula sa siyudad ug mibugalbugal kaniya. Sila miingon, “Pahawa dinhi, upaw! Uy, upaw, pahawa!” Milingi siya ug sa pagkakita niya kanila, gitunglo niya sila sa ngalan ni Yahweh. Ug duha ka bayeng oso ang mitungha gikan sa lasang ug mikuniskunis sa 42 kanila. Unya miadto siya sa Bukid sa Carmel ug unya mipauli siya sa Samaria. Sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josafat sa Juda, si Joram nga anak ni Ahab nahimong hari sa Israel. Didto siya mipuyo sa Samaria ug naghari sa sulod sa 12 ka tuig. Gihimo niya ang daotan sa atubangan sa Ginoo. Hinuon dili siya sama kadaotan sa iyang amahan ug inahan kay gikuha man niya ang sagrado kunohayng haligi ni Baal nga gihimo sa iyang amahan. Apan nagpadayon pa siya pagsunod sa daotang buhat ni Jeroboam nga anak ni Nebat ug gipangulohan niya ang Israel sa pagpakasala ug wala siya mobiya niini. Niadtong panahona, si Mesa nga hari sa Moab, namuhig daghang mga karnero. Matag tuig mohatag siya sa hari sa Israel ug 100,000 ka nating karnero ug mga balhibo gikan sa 100,000 ka laking karnero. Apan sa pagkamatay ni Hari Ahab, si Mesa mialsa batok sa hari sa Israel. Busa si Hari Joram migawas sa Samaria ug gitigom niya ang tibuok Israel. Ug gipasugoan niya si Josafat, ang hari sa Juda, nga ang hari sa Moab mialsa batok kaniya ug nga buot siyang masayod kon makig-abin ba kaniya ang hari sa Juda sa pagpakiggubat sa Moab. Ug si Josafat miingon, “Makig-abin ako kanimo. Andam ako ug ang akong katawhan ingon man ang akong mga kabayo.” Unya miingon siya, “Asa man kita moagi sa atong pagsulong?” Si Joram mitubag, “Adto sa kamingawan sa Edomea.” Busa ang hari sa Israel mikuyog sa hari sa Juda ug sa hari sa Edomea. Ug tapos sa pito ka adlaw nilang baktas, nakabsan silag tubig alang sa kasundalohan ug sa mga kahayopan nga gikargahan sa ilang mga dad-onon. Unya ang hari sa Israel miingon, “Kitang tulo ka hari gitugyan sa Ginoo ngadto sa hari sa Moab!” Si Josafat miingon, “Wala bay propeta sa Ginoo dinhi nga atong kapakisayran?” Unya usa ka opisyal sa hari sa Israel ang miingon, “Ania dinhi magpuyo si Eliseo nga anak ni Safat. Kaniadto siya maoy luyoluyo ni Elias.” Si Josafat miingon, “Nasayod siya sa kabubut-on sa Ginoo.” Busa ang hari sa Israel ug si Josafat ug ang hari sa Edomea miadto kang Eliseo. Si Eliseo miingon sa hari sa Israel, “Nganong tabangan ko man kamo? Adto pakitabang sa mga propeta sa imong amahan ug sa imong inahan.” Apan ang hari sa Israel nga si Joram miingon kaniya, “Ang Ginoo mao ang nagtugyan kanamong tulo ka hari ngadto sa hari sa Moab.” Si Eliseo miingon, “Gipanumpa ko sa Ginoo nga buhi, kaniya nga maoy akong gialagaran, nga kondili pa tungod sa akong pagtamod kang Josafat, ang hari sa Juda, dili unta ako motagad kanimo. Apan karon dad-i akog usa ka magtutogtog sa alpa.” Sa dihang mitugtog na kini, mikunsad kang Eliseo ang gahom sa Ginoo. Ug si Eliseo miingon, “Nag-ingon ang Ginoo, ‘Pun-on kog tubig kining nauga nga mga sapa. Bisag walay ulan o hangin, mapuno ug tubig ang mga naugang sapa aron kamo makainom niini ingon man ang inyong mga kahayopan.’ Alang sa Ginoo gamay ra kining butanga. Itugyan usab niya kaninyo ang mga taga-Moab ug mabuntog ninyo ang tanang siyudad nga kinutaan. Pamutlon ninyo ang tanang maayong kahoy ug sap-ongan ang mga tuboran sa tubig ug daoton ang tanang maayong yuta pinaagi sa pagtabon niinig mga bato.” Sa pagkasunod buntag, sa panahon nga gihalad ang mga mananap, mitungha ang tubig gikan sa Edomea ug ang tibuok nasod napuno sa tubig. Sa dihang nakabalita ang taga-Moab nga misulong kanila ang tulo ka hari, gipatawag nila ngadto sa panggubatan ang tanan nga angayan mahimong sundalo gikan sa labing batan-on ngadto sa labing tigulang ug gipaasdang sila sa panggubatan. Ug sa pagbangon nila sayo sa pagkasunod buntag misidlak ang adlaw ibabaw sa tubig ug nakita sa taga-Moab ang tubig sama kapula sa dugo. Sila miingon, “Dugo man kini! Tingalig nag-away ug nagpinatyanay ang mga hari ug ang ilang kasundalohan. Busa ilogon ta ang mga kabtangan nila.” Apan sa pagsulong nila sa kampo sa Israel, giataki sila sa mga Israelita ug nanagan sila. Mipadayon pagdasdas ang mga Israelita ug gipamatay nila ang mga taga-Moab. Ug gilumpag nila ang mga siyudad ug gisabwagan nilag bato ang tanang tabunok nga yuta hangtod nga natabonan kini. Gisap-ongan nila ang tanang tuboran sa tubig ug gipamutol ang tanang maayong kahoy. Ang Kir-hareset na lamang ang nahibilin ug gipalibotan kini sa mga tiglambuyog ug gibuntog. Sa dihang nakita sa hari sa Moab nga lupig siya sa away, gidala niya ang 700 ka sundalo aron modangop sila sa hari sa Aram apan wala sila molampos. Busa gihalad niya ang iyang kamagulangan nga anak nga mao untay mopuli kaniya paghari. Gihalad niya siya ibabaw sa kota ingon nga halad-sinunog. Gikaligutgotan pag-ayo sa katawhan sa Moab ang mga Israelita ug namauli ang mga Israelita sa ilang nasod. Unya ang asawa sa usa sa mga propeta miadto kang Eliseo ug miingon, “Patay na ang akong bana ug nasayod ka nga mahadlokon siya sa Ginoo. Apan ania ang tawo nga iyang nautangan ug salapi aron pagkuha sa duha ko ka anak aron iyang ulipnon silbing bayad sa utang sa akong bana.” Si Eliseo miingon kaniya, “Unsa may mahimo ko alang kanimo? Unsa may butang nimo didto sa balay?” Ug siya miingon, “Wala, gawas sa usa ka gamayng tibod nga lana.” Unya si Eliseo miingon, “Lukpa ang tanan nimong mga silingan ug panghulam ug mga basiyong kasudlan ug lana kutob sa imong mahimo. Unya sulod kamo sa lawak, ikaw ug ang imong mga anak. Panira kamo sa pultahan ug sudlig lana ang mga sudlanan. Inigkapuno sa usa ka sudlanan, ilain kini.” Busa mipauli ang babaye ug nanira siya ug ang iyang mga anak. Samtang nagbubo siya, gihatag sa iyang mga anak kaniya ang mga sudlanan ug gisudlan niya kinig lana. Sa dihang napuno na ang mga sudlanan, siya miingon sa iyang anak, “Hatagi akog laing sudlanan.” Ug ang anak mitubag kaniya, “Wala nay laing sudlanan.” Unya mihunong pag-agas ang lana. Gisuginlan sa babaye si propeta Eliseo ug si Eliseo miingon, “Hala, ibaligya ang lana ug bayri ang imong mga utang. Ang sobra niini makabuhi na kaninyo.” Usa ka adlaw niana, si Eliseo miadto sa Sunam diin nagpuyo ang usa ka babaye nga dato. Giagda siya sa babaye sa pagkaon. Busa matag agi niya niadtong dapita mohapit gayod siya sa balay sa babaye aron sa pagkaon. Ug ang babaye miingon sa iyang bana, “Nasabot ko nga ang tawo nga kanunayng moagi dinhi usa ka balaang tawo. Maghimo kitag gamayng lawak didto sa atop ug butangan ta kinig higdaanan, lamisa, lingkoranan ug suga aron nga inig-anhi niya makapahulay siya.” Usa ka adlaw niana, mihapit ang propeta ug misulod sa lawak ug mipahulay didto. Unya miingon siya kang Gihasi nga iyang sulugoon, “Tawga ang babaye.” Ug sa diha na ang babaye, si Eliseo miingon kang Gihasi, “Pangutan-a siya kon unsay atong mahimo kaniya agig balos sa iyang nahimo kanato. Aduna ba siyay buot ipasulti ngadto sa hari o sa pangulo sa kasundalohan?” Ang babaye mitubag, “Hamugaway na ako sa akong kahimtang dinhi uban sa akong kaugalingong katawhan.” Si Eliseo miingon, “Unya unsa may mahimo nato alang kaniya?” Si Gihasi mitubag, “Wala siyay anak ug tigulang na ang iyang bana.” Si Eliseo miingon, “Tawga siyag balik.” Sa diha na ang babaye, si Eliseo miingon, “Sumad karon magkugos ka nag anak nga lalaki”. Ang babaye mitubag, “Dili! Propeta sa Dios, ayaw akog tiawi!” Apan nanamkon ang babaye ug nanganak ug lalaki sa gitakda nga panahon sumala sa gitagna ni Eliseo. Sa pagkadako na sa bata, miadto siya sa iyang amahan nga didto sa uma uban sa mga mangangani. Ug miingon siya sa iyang amahan, “Sakit kaayo ang akong ulo.” Ang amahan miingon sa iyang mga sulugoon, “Dad-a siya ngadto sa iyang inahan.” Busa gidala ang bata ngadto sa iyang inahan. Gipalingkod ang bata diha sa paa sa inahan hangtod pagkaudto ug unya namatay. Unya misaka ang inahan ug gipahigda ang bata sa higdaanan sa propeta sa Dios ug gisirhan niya ang pultahan ug migawas siya. Unya gitawag niya ang iyang bana ug giingnan. “Padad-i akog usa ka sulugoon ug usa ka asno aron makaadto ako pagdali sa propeta sa Dios ug makabalik dayon.” Ug miingon ang iyang bana, “Nganong moadto ka man kaniya karong adlawa? Dili karon bag-ong subang sa bulan o Adlawng Igpapahulay.” Mitubag ang asawa, “Mahimo ra.” Unya gimontorahan niya ang iyang asno ug giingnan ang iyang sulugoon, “Pakusgag lakaw ang asno ug ayaw pahinaya gawas kon sultihan ko ikaw.” Busa mipanaw siya ug miabot siya sa propeta sa Dios nga didto sa Bukid sa Carmel. Sa pagkakita ni propeta Eliseo nga nagpadulong kaniya ang babaye, giingnan niya ang iyang sulugoon nga si Gihasi, “Tan-awa, nagpadulong nganhi ang babaye nga taga-Sunam. Sugata dayon siya ug ingna, ‘Komusta ka ug ang imong bana ug anak?’” Ang babaye mitubag, “Maayo ra man.” Apan sa pag-abot niya sa atubangan ni propeta Eliseo, miluhod siya ug migunit sa tiil sa propeta. Unya miduol si Gihasi aron pagbitad kaniya. Apan si propeta Eliseo miingon, “Pasagdi siya kay naguol siya pag-ayo ug wala ako tug-ani niini sa Ginoo.” Unya miingon ang babaye, “Gihatagan mo akog anak bisag wala ako mangayo ug karon mao hinuon kini ang gidangatan sa bata.” Si propeta Eliseo miingon kang Gihasi, “Dali, dad-a ang akong sungkod ug lakaw dayon ngadto sa balay sa babaye. Kon may ikasugat ka, ayaw pagtagad kaniya. Kon may mangayo kanimog katahoran, ayaw siyag tagda ug itapion ang akong sungkod sa nawong sa bata.” Unya miingon ang inahan sa bata, “Ipanumpa ko kanimo ug sa Ginoo nga dili gayod ako molakaw kon dili ka mouban.” Busa mikuyog si Eliseo sa babaye. Nag-una si Gihasi ug gitapion niya ang sungkod sa nawong sa bata apan patay na gayod ang bata. Busa mibalik siya aron pagsugat kang Eliseo ug giingnan niya siya, “Wala momata ang bata.” Sa pag-abot ni Eliseo sa balay, nakita niya ang bata nga nagbuy-od sa iyang higdaanan nga patay na. Busa misulod siya ug gisirhan niya ang pultahan ug nag-ampo siya sa Ginoo. Unya gihap-an niya ang bata ug gitungod ang iyang baba sa baba sa bata, ang iyang mata sa mata sa bata ug gitapion usab niya ang iyang kamot sa kamot sa bata. Ug samtang gihap-an niya ang bata, nanginit kini. Busa mitindog si Eliseo ug nagpasupaso sa lawak unya mihapa na usab siya. Miatsi ang bata sa makapito ug mibuka sa iyang mata. Unya gitawag ni Eliseo si Gihasi ug giingnan, “Tawga ang inahan sa bata.” Busa gitawag ni Gihasi ang inahan ug miduol siya kang Eliseo. Giingnan siya ni Eliseo, “Alsaha ang imong anak.” Miduol ang inahan sa bata ug mihapa sa atubangan ni Eliseo. Unya gialsa niya ang iyang anak ug migawas siya. Si Eliseo miadto na usab sa Gilgal sa dihang may gutom niadtong yutaa. Ug samtang gitudloan niya ang usa ka pundok sa mga propeta, giingnan niya ang iyang sulugoon, “Itak-ang ang dakong kulon ug pag-utan alang sa mga propeta.” Ang usa kanila miadto sa uma aron pagpanguhag utanon ug nakakaplag siyag ihalas nga kalabasa. Nagkuha siyag igo niyang madala. Iya kining giad-ad ug giutan bisag wala siya makaila niini. Ug gihukad nila kini aron kan-on. Apan samtang nangaon sila, naninggit sila, “Propeta sa Dios, makahilo kining pagkaona.” Ug wala sila mopadayon sa pagkaon niini. Si Eliseo miingon, “Pagdala ngari ug harina.” Ug gibubo niya kini sa kulon ug miingon, “Sukara kini aron inyong kan-on.” Ug dili na kini makahilo. Sa laing higayon may tawo nga gikan sa Baal-salisa nga nagdalag 20 ka buok pan nga hinimo sa sebada nga unang abot. Nagdala usab siyag bag-ong inani nga sebada aron ipakaon niya sa mga propeta. Si Eliseo miingon kang Gihasi, “Ihatag kini sa mga tawo aron kan-on nila.” Apan ang iyang sulugoon miingon, “Dili kini paigo sa 100 ka tawo.” Apan miingon si Eliseo pag-usab, “Ihatag kini sa mga tawo aron kan-on nila kay nag-ingon ang Ginoo nga dili kini mahurot nila.” Busa gidulot kini sa sulugoon ngadto sa mga tawo. Nangaon sila ug may nasalin gayod sumala sa giingon sa Ginoo. May pangulo sa kasundalohan sa Siria nga si Naaman. Bantogan siya ug gitamod pag-ayo sa hari tungod kay pinaagi kaniya gihatag sa Ginoo ang kadaogan ngadto sa Siria. Isog siya apan sanlahon. Ang mga taga-Siria, sa usa nila ka pagsulong sa Israel, nakabihag ug usa ka dalagita ug nag-alagad siya sa asawa ni Naaman. Miingon siya sa asawa ni Naaman, “Maayo unta nga makaadto ang akong agalon sa propeta nga atua sa Samaria aron ayohon siya sa iyang sanla!” Busa si Naaman miadto sa hari sa Siria ug gisuginlan niya ang hari bahin sa gisulti sa dalagita nga taga-Israel. Miingon ang hari sa Siria, “Adtoa ang hari sa Israel ug padad-an ko ikaw ug sulat alang kaniya.” Busa miadto siya dala ang 30,000 ka buok plata, 6,000 ka buok bulawan ug napulo ka mahalon nga mga bisti. Gidala usab niya ngadto sa hari sa Israel ang sulat nga nag-ingon: “Kining sulata nagpahibalo kanimo nga gipadala ko kanimo ang akong alagad nga si Naaman ug naghangyo ako kanimo sa pag-ayo sa iyang sanla.” Sa dihang nabasa sa hari sa Israel ang sulat, gigisi niya ang iyang bisti ug miingon siya, “Dios ba ako nga may gahom sa pagpatay ug pagbuhi nga gisugo man ako niining tawhana sa pag-ayo sa usa ka sanlahon? Nangita lamang siyag kapasikaran aron sa pagpakig-away kanako.” Apan sa pagkabalita ni propeta Eliseo nga gigisi sa hari sa Israel ang iyang bisti, gipasugoan niya ang hari ug giingnan, “Nganong gigisi mo man ang imong bisti? Paaria kanako ang sanlahon aron siya masayod nga may propeta dinhi sa Israel.” Busa miadto si Naaman uban sa iyang mga kabayo ug mga karwahi ug mihunong siya diha sa pultahan sa balay ni Eliseo. Ug si Eliseo nagsugog tawo ngadto kang Naaman aron pag-ingon, “Lakaw ngadto sa Suba sa Jordan ug tunlob makapito ug mamaayo ka.” Apan nasuko si Naaman ug milakaw nga nagbagutbot. Miingon siya, “Gipakaingon kog moari siya kanako sa gawas ug sangpiton niya ang ngalan ni Yahweh nga iyang Dios ug iwarawara ang iyang kamot sa ibabaw sa sanla ug ayohon niya ako. Dili ba ang mga suba sa Damasco nga mao ang Abana ug Farpar mas maayo pa man kay sa mga suba sa Israel? Dili ko gusto nga adto ako maligo sa Jordan!” Busa milakaw siya nga nasuko pag-ayo. Apan miduol kaniya ang iyang mga sulugoon ug miingon, “Sir, nganong dili man nimo tumanon ang gisugo sa propeta aron ka mamaayo sa imong sakit?” Busa miadto si Naaman sa Suba sa Jordan ug mitunlob sa makapito sumala sa gisulti kaniya sa propeta sa Dios. Ug nahiuli ang iyang pamanit sama sa panit sa usa ka bata. Unya si Naaman ug ang iyang mga kauban mibalik ngadto sa propeta sa Dios ug miingon, “Karon nasayod na ako nga walay laing Dios sa tibuok kalibotan gawas sa Dios sa Israel busa dawata kining gasa ko kanimo.” Apan mitubag si Eliseo, “Ingon nga buhi si Yahweh nga akong gialagaran, dili gayod ako modawat bisag unsa.” Namugos si Naaman kang Eliseo nga dawaton niya ang gasa apan midumili si Eliseo. Unya si Naaman miingon, “Kon dili mahimo, naghangyo ako kanimo nga hatagan mo akog yuta nga madala sa duha nako ka kabayong mula kay sukad karon dili na ako mohalad ug halad nga sunogon o mohalad ug mga mananap ngadto sa laing mga dios. Pasayloon unta ako sa Ginoo inig-uban ko sa akong agalon ngadto sa templo ni Rimon, ang dios sa Siria, aron pagsimba didto.” Si Eliseo miingon kaniya, “Panalanginan ka unta sa Ginoo.” Apan sa wala pa gani makalakaw ug layo si Naaman, si Gihasi miingon, “Nganong wala man dawata sa akong agalon ang gasa ni Naaman? Apason ko siya ug mangayo ako kaniyag bisan unsa.” Busa giapas ni Gihasi si Naaman. Ug sa pagkakita ni Naaman nga may tawo nga nag-apas kaniya, nanaog siya sa karwahi aron pagsugat sa maong tawo. Miingon si Naaman, “May daotan bang nahitabo?” Mitubag si Gihasi, “Wala man. Gisugo ako sa akong agalon sa pagsulti kanimo nga may miabot kaniya nga duha ka batan-ong propeta gikan sa bukid sa Efraim ug naghangyo siya nga hatagan mo silag 3,000 ka buok plata ug duha ka mahalong bisti.” Si Naaman miingon, “Aniay 6,000 ka buok plata.” Gisulod kini ni Naaman sa duha ka puntil lakip ang duha ka mahalong bisti ug iyang gipahatod sa duha niya ka sulugoon. Sa pag-abot nila sa bungtod nga gipuy-an ni Eliseo, gikuha kini ni Gihasi ug gidala sa sulod sa balay ug gipalakaw niya ang duha ka sulugoon ni Naaman. Pagbalik niya sa balay, gipangutana siya ni Eliseo, “Diin ka man, Gihasi?” Siya mitubag, “Dinhi ra man.” Apan si Eliseo miingon kaniya, “Didto uban kanimo ang akong espiritu sa dihang nanaog si Naaman sa iyang karwahi aron pagsugat kanimo. Dili kini panahon sa pagdawat ug plata ug mga bisti, tanaman sa mga olibo ug kaparasan, mga karnero ug mga baka ug mga sulugoon. Busa motakboy kanimo ug sa imong kaliwatan ang sanla ni Naaman hangtod sa kahangtoran.” Mipahawa si Gihasi nga usa na ka sanlahon ug naputi siya ingon sa yelo. Usa ka adlaw niana, ang pundok sa mga propeta nga ubos sa pagdumala ni Eliseo miingon kaniya, “Nakita nimo nga ang dapit nga among gipuy-an gamay ra kaayo alang kanamo. Busa paadtoa kami sa Jordan aron pagkuhag kahoy kay maghimo kamig balay nga among kapuy-an didto.” Miingon si Eliseo, “Sigi.” Unya ang usa kanila miingon, “Kon mahimo kuyogi kami.” Ug si Eliseo mitubag, “Oo, kuyogan ko kamo.” Busa mikuyog siya kanila. Sa pag-abot nila sa Jordan, namutol silag kahoy. Apan samtang ang usa kanila nagputol ug kahoy, ang uhas sa iyang wasay nahulog sa tubig ug misinggit siya, “Hala, hinulaman ko ra ba kadtong wasaya. Unsa may akong buhaton?” Si propeta Eliseo mitubag, “Diin man mahulog?” Ug sa dihang gipakita niya kang Eliseo ang dapit, nagputol si Eliseo ug kahoy ug gilabay niya kini sa dapit nga nahulogan sa wasay ug milutaw ang uhas sa wasay. Unya miingon si Eliseo, “Punita kana.” Busa gipunit kini sa tawo. Usa ka higayon niana, samtang ang hari sa Siria nakiggubat sa Israel, nakigsabot siya sa iyang mga opisyal ug miingon, “Adto kita magkampo niadtong dapita.” Apan giingnan ni Eliseo ang hari sa Israel, “Ayaw kamo pag-agi nianang dapita kay ang mga taga-Siria nag-atang didto.” Unya gipasusi sa hari sa Israel ang dapit nga gihisgotan ni Eliseo. Gipasidan-an ni Eliseo ang hari sa makadaghan busa nakalikay siya sa kadaot dili lamang sa usa o sa duha ka higayon. Nagubot pag-ayo ang hunahuna sa hari sa Siria tungod niini busa gipatawag niya ang iyang mga opisyal ug giingnan, “Sultihi ako kinsa kaninyo ang dapig sa hari sa Israel?” Usa sa iyang mga opisyal miingon, “Walay usa kanamo, Kamahalan. Ang nagsugilon sa hari sa Israel sa imong mga sikreto nga laraw mao si Eliseo, ang propeta sa Israel.” Miingon ang hari, “Lakaw ug pangitaa kon hain siya aron akong ipadakop.” Gibalitaan ang hari nga didto sa Dotan si Eliseo. Busa nagpadala siyag daghang mga sundalo sakay sa mga kabayo ug mga karwahi. Nangadto sila panahon sa kagabhion ug gilibotan nila ang siyudad sa Dotan. Sa dihang ang sulugoon ni Eliseo migawas sayo sa buntag, nakita niya ang kasundalohan nga naglibot sa siyudad. Ug nangutana ang sulugoon kang Eliseo, “Unsa may atong buhaton?” Si Eliseo miingon, “Ayaw kahadlok kay ang ania uban kanato mas daghan kay niadtong uban kanila.” Unya nag-ampo si Eliseo ug miingon, “O Ginoo, buksi ang iyang mata aron siya makakita.” Busa gipakita sa Ginoo ang batan-ong sulugoon ni Eliseo sa nagkatag nga mga kabayo ug mga karwahi nga kalayo nga naglibot kang Eliseo. Ug sa pagsulong sa taga-Siria, nag-ampo si Eliseo sa Ginoo. Miingon siya, “O Ginoo, butai sila.” Busa gibutaan sila sa Ginoo. Unya giingnan sila ni Eliseo, “Dili kini mao ang dalan ug dili kini ang siyudad. Sunod kanako ug dad-on ko kamo sa tawo nga inyong gipangita.” Ug gidala niya sila ngadto sa Samaria. Sa pag-abot nila sa Samaria, si Eliseo miingon, “O Ginoo, pakit-a na sila.” Busa gibalik sa Dios ang ilang panan-aw ug nasayran nila nga didto na diay sila sa taliwala sa Samaria. Sa pagkakita sa hari sa Israel kanila, miingon siya kang Eliseo, “Pamatyon ko ba sila?” Si Eliseo mitubag, “Ayaw sila patya. Pamatyon ba diay nimo pinaagi sa imong espada ug pana ang imong mga binihag? Andami silag pan ug tubig aron mangaon ug manginom sila ug mamauli sa ilang agalon.” Busa nag-andam siyag dakong bangkite alang kanila. Sa dihang nakakaon ug nakainom na sila, gipalakaw niya sila ug namauli sila sa ilang agalon. Ug wala na gayod manulong ang taga-Siria sa Israel. Human niadto, gitigom ni Benhadad nga hari sa Siria ang tanan niyang kasundalohan batok sa Israel ug gilibotan nila ang siyudad sa Samaria. Busa may dakong gutom sa maong siyudad ug bisan gani ang ulo sa asno gibaligya na ug 80 ka plata ug ang ikaupat ka bahin sa usa ka gantang nga iti sa salampati gibaligya nag taglima ka plata. Sa pag-agi sa hari sa Israel duol sa kota sa siyudad, may usa ka babaye nga misinggit kaniya ug miingon, “Tabangi intawon ako, Kamahalan!” Siya mitubag, “Kondili motabang kanimo ang Ginoo, unsa may akong ikatabang? Wala na akoy trigo o bino.” Ug nangutana kaniya ang hari, “Unsa may imong problema?” Ang babaye mitubag, “Kining babayhana miingon kanako nga karong adlawa ang akong anak maoy among kan-on ug ugma ang iya na usab. Busa giluto namo ang akong anak ug gikaon. Ug sa pagkasunod adlaw, giingnan ko siya, ‘Ang anak na usab nimo ang atong kan-on,’ apan gitagoan niya ang iyang anak.” Sa pagkabati sa hari sa gisugilon sa babaye, gigisi niya ang iyang bisti. Niining higayona ang hari naglakaw sa kota sa siyudad ug nakita sa mga tawo nga didto sa ubos nga nagsapaw ang hari ug bisting sako. Siya miingon, “Silotan unta ako sa Dios kon niining adlawa dili ko punggotan sa ulo si Eliseo nga anak ni Safat.” Niadtong higayona si Eliseo naglingkod uban sa mga kadagkoan didto sa iyang balay. Ang hari nagsugo ug usa ka tawo sa pag-adto kang Eliseo apan sa wala pa moabot ang sinugo, si Eliseo miingon sa mga kadagkoan, “Nasayod ba kamo nga kining hari nga mamumuno nagpadalag sinugo aron sa pagpunggot sa akong ulo? Inig-abot sa sinugo, sirhi ang pultahan ug ayaw siya pasudla kay nagsunod kaniya ang hari.” Apan samtang nagsulti pa siya, miabot ang hari ug miingon, “Gikan sa Ginoo kining maong kasamok busa dili na ako mosalig sa Ginoo.” Apan si Eliseo miingon, “Pamatia ang giingon sa Ginoo: Ugma sa ingon niarong orasa didto sa merkado sa Samaria, ang usa ka gantang nga harina ibaligya na lamag tag-usa ka plata. Ibaligya usab ang duha ka gantang nga sebada sa samang presyo.” Unya ang kapitan nga kuyog sa hari miingon kang propeta Eliseo, “Bisag ablihan pa sa Ginoo ang mga bintana sa langit, dili gayod matuman ang giingon mo!” Apan si Eliseo miingon, “Makita mo kini apan dili ka makakaon niini.” May upat ka tawo nga sanlahon didto sa ganghaan sa siyudad. Sila nag-ingnanay, “Nganong magsigi man kitag lingkod dinhi hangtod nga mangamatay kita? Kon mosulod kita sa siyudad, mangamatay kita didto sa kagutom ug kon manglingkod kita dinhi, mangamatay usab kita. Busa mangadto kita sa kampo sa taga-Siria. Kon dili kita nila unsaon maayo apan kon patyon kita nila, bahala na, total mangamatay man gihapon kita.” Busa sa pagkakilomkilom, nangadto sila sa kampo sa taga-Siria. Apan sa pag-abot nila sa kampo, wala nay tawo didto kay gipabati man sa Ginoo ang kasundalohan sa Siria ug tingog sa mga karwahi ug mga kabayo ingon man sa kagahob sa dakong pundok sa kasundalohan. Busa nagtuo sila nga gisuholan sa hari sa Israel ang hari sa mga Hitihanon ug ang hari sa mga Ehiptohanon sa pagsulong kanila. Busa sa pagkakilomkilom na, nanagan sila ug gipamiyaan nila ang ilang mga tolda, mga kabayo, mga asno ug ang ilang kampo nga wala gayod maunsa. Sa pag-abot niining mga sanlahon sa kampo, nanulod sila sa usa ka tolda. Nangaon sila ug nanginom ug gidala nila ang mga plata ug bulawan ug mga bisti ug nanglakaw sila ug gipanagoan nila kini. Unya namalik sila ug misulod sa laing tolda ug gipanguha nila ang mga butang ug ila usab kining gitagoan. Unya nag-ingnanay sila, “Dili husto ang atong gibuhat. Kining adlawa, adlaw sa maayong balita. Kon magpakahilom lamang kita ug magpaabot hangtod mabuntag, hisakpan kita ug silotan busa mangadto kita sa hari ug suginlan nato siya.” Busa nangadto sila ug gitawag nila ang mga guwardiya sa ganghaan sa siyudad ug giingnan, “Nangadto kami sa kampo sa taga-Siria ug wala kami nakita ug nadungog didto gawas sa mga kabayo ug sa mga asno nga gipanghigot ug sa mga tolda nga nagtindog nga wala maunsa.” Unya namalita ang mga guwardiya sa ganghaan ug gisugilon nila kini sa hari. Unya ang hari mibangon bisag gabii pa ug miingon sa iyang mga opisyal, “Suginlan ko kamo sa laraw sa taga-Siria batok kanato. Nasayod sila nga wala kitay pagkaon busa nanggawas sila sa ilang kampo aron pagtago. Naghunahuna sila nga iniggawas nato sa siyudad, dakpon kita nila ug ilogon nila ang siyudad.” Usa sa iyang mga opisyal miingon, “Magsugo kitag pipila ka tawo uban sa lima ka kabayo nga nahibilin aron susihon nila kon tinuod ba kini. Bahala na kon patyon sila total mangamatay man gihapon kita dinhi. Tan-awon nato unsay mahitabo.” Busa nagpili silag duha ka tawo nga ilang gipasakayg kabayo ug ang hari nagpadala kanila aron pagsusi sa kasundalohan sa Siria. Miabot sila hangtod sa Jordan ug nakita nila nga nagkatag sa dalan ang mga bisti ug mga kahimanan nga nabiyaan sa mga taga-Siria sa ilang pag-ikyas. Unya mibalik ang mga sinugo ug misugilon sa hari. Unya nanggawas ang katawhan ug gipanguha nila ang mga butang gikan sa kampo sa taga-Siria. Busa ang usa ka gantang nga harina gibaligya na lamang nilag usa ka buok plata ug ang duha ka gantang nga sebada gibaligya usab sa maong kantidad sumala sa giingon sa Ginoo. Unya gitudlo sa hari ang kapitan nga miuban kaniya aron maoy mobantay sa ganghaan sa siyudad apan gitamaktamakan sa mga tawo ang maong kapitan didto sa ganghaan busa namatay siya sumala sa giingon sa propeta sa Dios sa dihang miadto kaniya ang hari. Kay sa pag-ingon sa propeta sa Dios ngadto sa hari nga ang duha ka gantang nga sebada ibaligya na lamag usa ka buok plata ug ang usa ka gantang nga harina ibaligya usab sa maong kantidad ugma sa mga ingon niarong orasa didto sa Samaria, ang kapitan mitubag man, “Bisag ablihan pa sa Ginoo ang mga bintana sa langit, dili gayod matuman ang giingon mo!” Ug gitubag gani siya ni Eliseo, “Makita mo kini apan dili ka makakaon niini.” Busa nahitabo kini kaniya kay gitamaktamakan man siya sa katawhan didto sa ganghaan ug namatay. Giingnan ni Eliseo ang babayeng taga-Sunam nga may anak nga iyang gibanhaw, “Lakaw ug dad-a ang imong banay bisag asa kay nag-ingon ang Ginoo nga may gutom nga moabot sa atong yuta ug molungtad kinig pito ka tuig.” Busa gisunod niya ang gisulti ni Eliseo ug milakaw siya kauban sa iyang banay ug mipuyo sa yuta sa mga Filistihanon sulod sa pito ka tuig. Tapos sa pito ka tuig, miuli siya sa Israel. Unya miadto siya sa hari aron pagpakiluoy nga iuli kaniya ang iyang yuta ug balay. Niining tungora nakigsulti ang hari kang Gihasi, ang sulugoon ni Eliseo, ug giingnan niya, “Suginli ako bahin sa tanang dagkong butang nga nahimo ni Eliseo.” Samtang nagsugilon siya kon giunsa ni Eliseo pagbanhaw ang minatay, ang babaye nga maoy inahan sa gibanhaw nagpakiluoy sa hari nga iuli ang iyang yuta ug balay. Si Gihasi miingon, “Kamahalan, ania ang babaye ug mao kini ang iyang anak nga gibanhaw ni Eliseo.” Sa pagpangutana sa hari kon tinuod ba kini, ang babaye mitando. Busa nagtudlo ang hari ug usa ka opisyal aron maoy mouli ngadto sa babaye sa tanan niyang butang ingon man ang tanang abot sa kaumahan niya sukad sa pagbiya niya sa yuta. Si Eliseo miadto sa Damasco ug niining higayona si Benhadad nga hari sa Siria nasakit. Sa pagkahibalo sa hari nga atua si Eliseo, si Hasael giingnan sa hari, “Pagdalag gasa alang sa propeta sa Dios ug pinaagi kaniya pangutan-a ang Ginoo kon mamaayo pa ba ako niining sakita.” Gituman ni Hasael ang sugo sa hari ug nagdala siyag mga gasa—tanang matang sa mga butang ug produkto sa Damasco nga igong ikarga sa 40 ka kamelyo. Ug sa didto na siya sa atubangan ni Eliseo, gipangutana niya kon mamaayo pa ba ang hari. Mitubag si Eliseo, “Ingna ang hari nga mamaayo siya apan nagpadayag kanako ang Ginoo nga mamatay siya.” Unya gitutokan ni Eliseo si Hasael hangtod nga naulaw si Hasael. Unya mihilak si Eliseo. Gipangutana siya ni Hasael, “Nganong naghilak ka man?” Si Eliseo mitubag, “Kay nasayod man ako sa kadaot nga imong himoon sa katawhan sa Israel. Sunogon nimo ang ilang mga kota ug pamatyon ang ilang mga batan-on ug wataswatason ang ilang mga bata ug yasyasan ang mga mabdos.” Si Hasael miingon, “Unsaon ko man paghimo niana nga wala man akoy gahom?” Gitubag siya ni Eliseo, “Gipahayag kanako sa Ginoo nga mahimo kang hari sa Siria.” Unya mibiya siya kang Eliseo ug mibalik sa hari. Ang hari nangutana kaniya, “Unsa may giingon ni Eliseo?” Mitubag si Hasael, “Giingnan ako niya nga mamaayo ka!” Apan pagkaugma, nagkuha siyag habol ug iya kining gituslob sa tubig ug gitabon niya sa nawong sa hari ug namatay ang hari. Ug si Hasael maoy mipuli kaniya paghari. Sa ikalima nga tuig sa paghari sa anak ni Ahab nga si Joram didto sa Israel, si Jehoram nga anak ni Josafat misugod usab paghari sa Juda. Nagpanuigon siyag 32 sa dihang nahimo siyang hari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa walo ka tuig. Gisunod niya ang mga binuhatan sa mga hari sa Israel ingon sa gibuhat sa banay ni Ahab kay anak man ni Ahab ang iyang asawa. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo. Apan wala laglaga sa Ginoo ang Juda tungod sa iyang gisaad kang David nga dili siya kabsag kaliwat nga maghari. Sa panahon sa paghari ni Jehoram, mialsa ang Edomea batok sa Juda ug nagpili silag kaugalingon nilang hari. Unya misulong si Jehoram sa Sair dala ang iyang mga karwahi apan gilibotan sila sa kasundalohang taga-Edomea. Sa pagkagabii, giataki nila ang mga taga-Edomea ug nakaikyas sila ug nanguli sa ila. Busa wala na masakop sa Juda ang Edomea hangtod karong adlawa. Sa samang panahon mialsa usab ang Libna. Ang ubang mga nahimo ni Jehoram nasulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Namatay ug gilubong si Jehoram tipon sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David ug mipuli kaniya paghari ang iyang anak nga si Ahasias. Sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Joram nga anak ni Ahab didto sa Israel, misugod paghari sa Juda si Ahasias nga anak ni Jehoram. Si Ahasias nagpanuigon ug 22 sa pagkahimo niyang hari ug naghari siya sa Jerusalem sa usa ka tuig. Atalia ang ngalan sa iyang inahan nga apo ni Amri, hari sa Israel. Gisunod usab niya ang mga binuhatan sa banay ni Ahab ug gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo kay umagad man siya ni Ahab. Si Ahasias nakig-abin kang Joram batok kang Hasael nga hari sa Siria. Didto sila magkasangka sa Ramot-gilead ug nasamdan si Joram. Mipauli siya sa siyudad sa Jezreel aron magpaayo sa iyang samad. Ug si Ahasias miduaw kaniya. Unya gitawag ni propeta Eliseo ang usa sa mga anak sa mga propeta ug giingnan, “Pangandam ug dad-a kining usa ka tibod nga lana ngadto sa Ramot-gilead. Sa pag-abot nimo didto, pangitaa si Jehu, ang anak ni Josafat nga anak ni Nimsi ug dad-a siya sa sikretong lawak halayo sa iyang mga kauban. Unya buboi ang iyang ulo niining lana ug sultihi siya, ‘Ang Ginoo nag-ingon nga gidihogan ka niya nga hari sa Israel.’ Unya lakaw ug biya sa walay langan.” Busa ang batan-on nga propeta miadto sa Ramot-gilead. Sa iyang pag-abot didto, ang mga pangulo sa kasundalohan nagtigom. Giingnan niya sila, “May mensahe ako alang kanimo!” Ug si Jehu miingon, “Kinsa man kanamo?” Ang propeta mitubag, “Ikaw.” Busa mitindog si Jehu ug misulod sa balay. Ug gibuboag lana sa batan-on ang ulo ni Jehu ug giingnan, “Kini mao ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Gidihogan ko ikaw nga hari sa katawhan sa Ginoo, ang Israel. Kastigoha ang banay ni Ahab nga imong agalon aron kapanimaslan ko si Jezebel tungod sa akong mga propeta ug ubang mga alagad nga iyang gipatay. Kay kinahanglan nga mapuo ang tanang kaliwat ni Ahab. Himoon ko ang banay ni Ahab nga sama sa banay ni Jeroboam nga anak ni Nebat ug sama sa banay ni Baasa nga anak ni Ahias. Kan-on sa mga iro si Jezebel didto sa yuta sa Jezreel ug walay molubong kaniya.’” Unya migula ang batan-ong propeta ug mibiya. Sa pagbalik ni Jehu ngadto sa iyang mga kaubang opisyal, gipangutana nila siya, “May problema ba? Nganong mianhi man kadtong buangbuang?” Mitubag siya kanila, “Nasayod na kamo sa iyang tuyo.” Ug miingon sila, “Wala kami masayod. Unsa ba gyod ang iyang tuyo?” Si Jehu miingon kanila, “Miingon siya kanako nga ang Ginoo nagdihog kanako nga hari sa Israel.” Dihadiha gihukas nila ang ilang bisti ug gibukhad diha sa mga ang-ang aron maoy tindogan ni Jehu ug gipatingog nila ang trumpeta ug misinggit sila, “Mabuhi ang hari nga si Jehu!” Unya si Jehu nga anak ni Josafat nga anak ni Nimsi naghimog mga laraw batok kang Joram. Niining tungora si Joram, uban sa tibuok Israel, nangandam didto sa Ramot-gilead batok kang Hasael, ang hari sa Siria. Apan mipauli siya didto sa Jezreel aron pagpatambal sa iyang mga samad nga iyang naangkon sa iyang pagpakiggubat kang Hasael nga hari sa Siria. Busa si Jehu miingon sa iyang mga kaubang opisyal, “Kon dapig kamo kanako, ayaw pagawasa sa siyudad si bisag kinsa aron walay makabalita niini ngadto sa Jezreel.” Unya si Jehu misakay sa iyang karwahi ug miadto sa Jezreel. Niining higayona, wala pa maayo si Joram ug didto si Ahasias, ang hari sa Juda, aron pagduaw kang Joram. Niining tungora ang guwardiya nagbarog didto sa tore sa Jezreel ug nakita niya ang mga sakop ni Jehu nga miabot. Miingon siya, “Nakita ko ang usa ka panon sa mga sundalo.” Giingnan siya ni Joram, “Pagtawag ug sundalo nga nagkabayo ug pasugata siya kanila ug ipapangutana sila kon unsay ilang tuyo.” Busa usa ka sundalo nga nagkabayo ang misugat kang Jehu ug miingon, “Buot masayod ang hari kon unsay inyong tuyo.” Si Jehu mitubag, “Wala kay labot kon unsay among tuyo! Hala, sunod kanako.” Unya ang guwardiya didto sa tore mipahibalo sa hari, “Mitagbo na kanila ang imong sinugo apan wala siya mobalik.” Unya nagsugo ang hari ug laing kabalyero ug sa pag-abot niya kanila ni Jehu, nangutana siya sa mao gihapong pangutana ug gitubag siya ni Jehu sa mao gihapong tubag ug gipasunod siya ni Jehu. Ang guwardiya miingon na usab, “Mitagbo na kanila ang imong sinugo apan wala siya mobalik.” Ug mipuno siya sa pag-ingon, “Ang pangulo nila kusog kaayong mopadagan sa kabayo. Mura gyod ug si Jehu.” Miingon si Joram, “Andama ang akong karwahi.” Ug giandam nila ang karwahi niya. Unya si Joram ug si Ahasias nanggula sakay sa ilang tagsatagsa ka karwahi aron sa pagsugat kang Jehu. Gikasugat nila siya sa yuta ni Nabot. Ug miingon si Joram kang Jehu, “Kalinaw ba ang imong tuyo, Jehu?” “May kalinaw bang mapaabot samtang anaa pa ang mga daotang babaye ug nagpadayon ang pagpamarang sa imong inahan nga si Jezebel?” mitubag si Jehu. Unya si Joram mipaliso sa iyang kabayo ug mipadagag kusog nga nag-ingon “Ahasias, gibudhian ako!” Ug giibot ni Jehu ang iyang pana ug gipana niya si Joram sa likod ug ang udyong milapos sa iyang kasingkasing ug nalup-og siya sulod sa iyang karwahi. Giingnan ni Jehu ang iyang sinaligan nga si Bidkar, “Isakay siya ug ilabay ang iyang lawas sa yuta ni Nabot. Hinumdomi nga sa nagkasakay kitang duha sa luyo ni Ahab nga amahan ni Joram, ang Ginoo nagsulti niining panagnaa batok kaniya: ‘Nakita ko kagahapon ang imong pagpatay kang Nabot ug sa iyang mga anak ug panimaslan ko ikaw niining dapita.’ Busa karon alsaha siya ug ibalibag sa giingon kong dapit sumala sa pulong sa Ginoo.” Sa pagkakita niini ni Ahasias nga hari sa Juda, midagan siya paingon sa Bethagan. Gigukod siya ni Jehu ug miingon si Jehu sa iyang mga sundalo, “Patya usab ninyo siya.” Ug gipana nila siya sulod sa karwahi sa pagtungas nila sa Gur nga duol sa Jeblaam. Apan nakaabot gihapon siya sa Megido ug didto namatay. Gidala siya sa iyang mga sulugoon sakay sa karwahi ngadto sa Jerusalem ug didto nila siya gilubong. Si Ahasias nahimong hari sa Juda sa ika-11 nga tuig nga si Joram nga anak ni Ahab maoy hari sa Israel. Nasayod si Jezebel nga si Jehu miabot sa Jezreel busa nagpaguwapa siya. Gipintalan niya ang iyang mata ug gidayandayanan niya ang iyang ulo, unya midungaw siya sa bintana. Sa pagsulod ni Jehu sa ganghaan, miingon siya, “Zimri, mamumuno! Nganong ania ka man?” Mihangad si Jehu sa bintana ug miingon, “Kinsay modapig kanako?” Unya duha o tulo ka opisyales sa palasyo ang midungaw sa bintana. Siya miingon kanila, “Ihulog ninyo siya.” Busa ilang gihulog si Jezebel ug ang iyang dugo mituasik sa paril ug sa mga kabayo ug giyatakyatakan nila siya. Unya misulod si Jehu sa palasyo, mikaon, miinom ug miingon, “Ilubong kining daotang babaye kay anak man siyag hari.” Apan sa pag-adto nila aron unta paglubong kaniya, wala nay nahibilin kaniya gawas sa iyang bagulbagol ug mga tiil ug mga kamot. Sa pagsugilon nila kang Jehu, miingon siya, “Mao kini ang pulong sa Ginoo pinaagi kang Elias nga taga-Tisbe, ‘Sa yuta sa Jezreel, kan-on sa mga iro ang unod ni Jezebel. Ug ang patayng lawas ni Jezebel mahisama sa hugaw sa mananap ug wala nay makaila nga siya mao si Jezebel.’” May 70 ka kaliwat si Ahab didto sa Samaria. Si Jehu nagpadalag sulat sa mga kadagkoan sa maong siyudad ug sa mga magbalantay sa mga kaliwat ni Ahab. Miingon siya sa sulat, “Kay kamo man ang nagbantay sa mga kaliwat sa hari ug kamo may nagdumala sa mga kabayo, mga karwahi ug mga kinutaan nga mga siyudad ug mga hinagiban, pilia ninyo ang labing maayo ug lig-on sa mga kaliwat sa hari ug himoa siyang hari ug panalipdi siya.” Nangahadlok sila pag-ayo ug miingon, “Kon ang duha ka hari nga si Joram ug si Ahasias wala makabuntog kaniya, unsaon ta man pagdaog kaniya?” Busa ang pangulo sa palasyo ug ang pangulo sa siyudad, inuyonan sa mga kadagkoan ug sa mga magbalantay sa mga kaliwat ni Ahab, nagpadala kang Jehu niining mensahe: “Imo kaming mga sulugoon ug buhaton namo ang tanan nga isugo mo kanamo. Dili kami mangitag laing hari. Buhata ang gituohan mong maayo.” Unya gisulatan sila pag-usab ni Jehu, “Kon kamo dapig kanako ug andam sa pagsunod kanako, lunggoi sa liog ang mga kaliwat sa inyong agalon nga si Ahab ug dad-a ngari kanako ang ilang mga ulo ugma sa ingon niarong orasa.” Ug sa nakabasa na sila sa sulat, gipatay nila ang 70 ka kaliwat sa hari ug gisulod ug mga bukag ang ilang mga ulo ug gipadala ngadto kang Jehu didto sa Jezreel. Sa dihang gisuginlan si Jehu nga miabot na ang mga ulo sa mga kaliwat ni Ahab, miingon si Jehu, “Pundoka sa duha ang mga ulo diha sa ganghaan sa siyudad ug ipabilin hangtod sa buntag.” Sa paggula niya sa pagkabuntag, mibarog siya ug misulti sa mga tawo, “Wala kamoy sala. Akoy nagpatay kang Joram apan kinsa may nagpatay niining tanan? Hibaw-i ninyo nga walay makawang sa pulong sa Ginoo bahin sa banay ni Ahab kay ang Ginoo nagtuman man sa iyang gisulti pinaagi kang Elias nga iyang sulugoon.” Unya gipatay ni Jehu ang tanang nahibilin sa kaliwat ni Ahab didto sa Jezreel lakip ang iyang mga opisyal, mga higala ug ang iyang mga pari. Unya miadto si Jehu sa Samaria. Sa dalan didto sa dapit nga gitawag ug “Pahulayanan sa mga Magbalantay sa Karnero,” gikatagbo ni Jehu ang mga paryenti ni Ahasias nga hari sa Juda ug giingnan niya, “Kinsa man kamo?” Sila mitubag, “Mga kadugo kami ni Ahasias ug nanugbong kami aron pagduaw sa harianong banay ug sa mga anak sa rayna.” Miingon si Jehu, “Dad-a sila nga buhi.” Gidala sila nga buhi ug gipatay sila didto sa gahong sa Bet-eked. Silang tanan 42 ka buok ug walay nakalingkawas kanila. Ug sa pagbiya ni Jehu didto, gisugat siya ni Jonadab nga anak ni Recab. Nagpangomustahay sila ug giingnan ni Jehu si Jonadab, “Kinasingkasing ba ang imong pagpakighigala kanako ingon sa akong pagpakighigala kanimo?” Mitubag si Jonadab, “Oo.” Miingon si Jehu, “Kon mao kana maglamano kita.” Busa naglamanohay sila unya gipasakay siya ni Jehu sa karwahi uban kaniya ug giingnan, “Kuyog kanako aron ka makasaksi sa akong kadasig sa pag-alagad sa Ginoo.” Busa nanakay sila sa karwahi. Sa pag-abot ni Jehu sa Samaria, gipatay niya ang tanang nahibilin sa mga kaliwat ni Ahab didto sumala sa pulong sa Ginoo kang Elias. Unya gitigom ni Jehu ang tanang mga tawo sa Samaria ug giingnan, “Dili igo ang pag-alagad ni Ahab kang Baal apan ako mag-alagad kaniya pag-ayo. Busa paanhia ninyo kanako ang tanang manalagna ni Baal, ang tanang nagsimba kaniya ug ang tanan niyang mga pari. Ayaw ninyog sayloi bisag usa kay aduna akoy dakong halad nga ipahinungod kang Baal ug patyon ko ang dili moanhi.” Apan kini lansis ni Jehu aron mahurot niyag patay ang mga nagsimba kang Baal. Ug misugo si Jehu, “Maghimo kitag tigom alang sa pagsimba kang Baal.” Busa ila kining gihimo. Gipahibalo ni Jehu ang tibuok Israel ug nangabot ang tanang nagsimba kang Baal. Ug misulod sila sa templo ni Baal hangtod nga kini napuno pag-ayo. Unya giingnan ni Jehu ang piniyalan sa mga bisti, “Dad-a nganhi ang tanang bisti alang sa mga nagsimba kang Baal.” Busa gipagawas niya ang mga bisti ug gipanghatag kanila. Unya miadto si Jehu sa templo ni Baal kuyog ni Jonadab nga anak ni Recab ug giingnan niya ang mga nagsimba kang Baal, “Susiha ug tan-awa nga kamong tanan nga ania dinhi pulos gayod nagsimba kang Baal. Kinahanglan nga wala gayoy nahisagol nga nagsimba sa Ginoo.” Unya misulod siya aron kunohay pagsunog ug mga halad. Sa laing bahin, nagbutang si Jehu ug 80 ka tawo didto sa gawas ug miingon, “Patya ninyo silang tanan. May makaikyas gani bisan usa niining tawhana, patyon ko gyod ang responsable niini.” Tapos niya ikahalad ang halad nga sunogonon, miingon siya sa guwardiya ug sa mga opisyal, “Sulod ug pamatya ninyo sila! Ayawg itugot nga may makalingkawas bisag usa kanila!” Busa ginamit ang ilang mga espada, gipamatay sa mga guwardiya ug sa mga opisyal ang tanang nagsimba kang Baal ug gidala nila ang mga patayng lawas ngadto sa gawas. Unya ang mga guwardiya ug mga opisyal misulod sa kinasulorang lawak sa templo ni Baal. Gipagawas nila ang sagrado kunohayng haligi nga didto sa templo ni Baal ug unya gisunog nila kini. Giguba nila ang halaran ug ang templo ni Baal ug gihimo nila kining kalibangan hangtod karon. Sa maong paagi giwagtang ni Jehu ang pagsimba kang Baal didto sa nasod sa Israel. Apan si Jehu wala motalikod gikan sa mga daotang binuhatan ni Jeroboam, ang anak ni Nebat, nga nakaangin sa Israel ngadto sa pagpakasala pinaagi sa pagsimba sa bulawang baka nga didto sa Betel ug sa Dan. Ug si Jehu giingnan sa Ginoo, “Tungod kay gihimo mo ang maayo sa akong atubangan ug gibuhat mo sa banay ni Ahab ang akong pagbuot, ang imong mga kaliwat hangtod sa ikaupat nga kaliwatan maghari sa Israel.” Apan wala gayod tumana ni Jehu ang Balaod sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gisunod hinuon niya ang daotang buhat ni Jeroboam nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Niadtong mga adlawa gisugdan sa Ginoo ang pagpagamay sa teritoryo sa Israel. Nailog ni Hasael nga hari sa Siria ang teritoryo sa mga Israelita gikan sa sidlakang bahin sa Jordan ngadto sa Aroer nga duol sa Walog sa Arnon, lakip ang Gilead ug ang Basan diin magpuyo ang mga kaliwat ni Gad, ni Ruben ug sa mga taga-Sidlakang bahin sa Manases. Ang tanang binuhatan ni Jehu nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Namatay ug gilubong si Jehu didto sa Samaria. Ug si Joahas, ang iyang anak, maoy mipuli kaniya paghari. Milungtad ug 28 ka tuig ang paghari ni Jehu sa Israel didto sa Samaria. Sa pagkakita ni Atalia nga inahan ni Ahasias nga patay na si Ahasias nga iyang anak, gipamatay niya ang tanang sakop sa harianong banay. Apan si Joas, usa sa mga anak ni Ahasias, giluwas ni Joseba nga iyaan sa bata ug anak ni Hari Jehoram ug igsoon ni Ahasias. Gitagoan niya ang bata ug ang yaya sa bata sa usa ka sikretong lawak sa Templo busa wala maapil pagpatay ang bata. Sulod sa unom ka tuig gitagoan ang bata uban sa iyang yaya didto sa Templo sa Ginoo samtang maoy nagmando sa nasod si Atalia ingon nga rayna. Sa ikapitong tuig gipatawag sa pari nga si Jehoiada ang mga opisyal sa mga guwardiya sa hari ug sa mga guwardiya sa palasyo ug gipaadto sa Templo sa Ginoo ug gipauyon niya sila sa laraw nga iyang buhaton. Gipakita niya sila sa anak sa hari nga si Joas. Giingnan niya sila, “Mao kini ang inyong buhaton: usa sa ikatulo ka bahin ninyo nga walay buhat sa Adlawng Igpapahulay maoy magbantay sa palasyo sa hari. Ang laing ikatulo ka bahin anha magbantay sa Ganghaan sa Sur ug ang laing ikatulo ka bahin ninyo anha sa ganghaan luyo sa mga guwardiya. Ang duha ninyo ka pundok nga walay buhat sa Adlawng Igpapahulay maoy magbantay sa Templo sa Ginoo aron pagpanalipod sa hari. Patya ninyo si bisan kinsa nga moduol. Ubani ninyo ang hari bisag asa siya.” Gibuhat sa mga opisyal ang gisugo ni Jehoiada ug nagdala ang tagsatagsa kanila sa ilang mga tawo nga walay buhat sa Adlawng Igpapahulay ug miadto sila kang Jehoiada. Gihatag ni Jehoiada ngadto sa mga opisyal ang mga bangkaw ug mga taming ni Hari David nga didto tipigi sa Templo sa Ginoo. Unya gipahiluna niya ang mga guwardiya libot sa sidlakang bahin sa Templo. Unya gidala niya sa gawas ang anak sa hari ug gikoronahan ug gihatagag kopya sa mga balaod bahin sa paghari. Unya si Joas gidihogan ug gipaila nga hari. Tapos niini namakpak sila ug miingon, “Mabuhi ang hari!” Sa pagkabati ni Atalia sa kabanha sa mga guwardiya ug sa mga tawo, misulod siya sa Templo. Nakita niya ang hari nga nagtindog duol sa haligi sumala sa naandan ug diha tupad kaniya ang mga opisyal sa mga guwardiya ug ang mga trumpetero ug nakita usab niya ang katawhan nga nanagmaya ug nagpatingog sa mga trumpeta. Gigisi niya ang iyang bisti ug misinggit, “Mabudhion! Mabudhion!” Gimandoan ni Jehoiada ang mga opisyal sa kasundalohan, “Dad-a ninyo siya sa gawas ug patya si bisan kinsa nga moluwas kaniya,” kay dili man gusto si Jehoiada nga patyon siya diha sa sulod sa Templo. Busa gidakop nila siya ug gidala agi sa pultahan nga ginganlag Pultahan sa mga Kabayo ug gidala sa palasyo sa hari ug didto gipatay siya. Unya gihimo ni Jehoiada ang usa ka kasabotan tali sa Ginoo ug kang Hari Joas ug sa katawhan nga sila mao na ang katawhan sa Ginoo. May kasabotan usab nga gihimo tali sa hari ug sa mga tawo. Unya ang tanang mga tawo miadto sa templo ni Baal ug ila kining giguba. Gidugmok nila ang iyang halaran ug mga larawan ug gipatay nila si Matan, ang pari ni Baal, atubangan sa mga halaran. Ang pari nga si Jehoiada nagbutang ug guwardiya diha sa Templo sa Ginoo. Unya iyang gidala ang mga opisyal ug ang mga guwardiya ug ang tanang mga tawo ug ilang gihatod ang hari ngadto sa palasyo. Didto sila agi sa Ganghaan sa mga Guwardiya. Ug milingkod siya sa trono. Busa naglipay ang katawhan ug nagmalinawon ang siyudad tapos nila patya si Atalia didto sa palasyo sa hari. Pito ka tuig ang panuigon ni Joas sa pagsugod niyag hari sa Juda. Sa ikapitong tuig sa paghari ni Jehu sa Israel, misugod paghari si Joas sa Juda ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig didto sa Jerusalem. Sebia ang ngalan sa iyang inahan nga taga-Berseba. Gibuhat ni Joas ang matarong atubangan sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi kay gitudloan man siya sa pari nga si Jehoiada. Apan wala niya gub-a ang mga halaran didto sa kabungtoran ug ang mga tawo nagpadayon gihapon sa paghalad ug pagsunog ug insenso didto. Giingnan ni Joas ang mga pari, “Ang tanang salapi nga halad sa Templo lakip ang salapi gikan sa buhis sa tagsatagsa ug ang kinabubut-ong halad sa mga tawo kinahanglan tigumon sa pari nga nagbantay aron gamiton sa pag-ayo sa Templo.” Apan hangtod sa ika-23 ka tuig sa paghari ni Joas, walay bahin sa Templo nga gipaayo sa mga pari. Busa gipatawag ni Joas si Jehoiada ug ang ubang mga pari ug giingnan niya, “Nganong wala man ninyo ayoha ang Templo? Sukad karon dili na kamo maoy magtipig sa kuwarta. Ihatag kini kanako aron akoy mopaayo sa Templo.” Ug miuyon ang mga pari niini. Unya si Jehoiada mikuhag gamayng kahon, gilungagan niya ang tabon niini ug gibutang niya kini sa tuong bahin paingon sa sulod sa ganghaan sa Templo. Dinhi niining kahon gisulod sa mga pari nga nagbantay sa pultahan ang tanang salapi nga halad sa mga tawo. Kon daghan na ang salapi sulod sa kahon, kuhaon kini sa sekretaryo sa hari ug sa Pangulong Pari ug ilang timbangon, iphon ug bugkosan sulod sa mga puntil. Unya ihatag nila ang kuwarta nga natimbang ngadto sa mga tawo nga gipiyalan sa pag-ayo sa Templo ug gikan niining kuwartaha suholan nila ang mga panday ug ang mga tigtukod nga nag-ayo sa Templo, ang mga kantero ug ang mga tiggabas ug bato. Bayran usab nila ang mga kahoy, mga bato ug uban pang galastohan sa pagpaayo sa Templo. Apan kining kuwartaha dili mahimong gastohon alang sa pagbuhat ug mga planggana nga plata, mga igpapalong, mga panaksan, mga trumpeta o ubang galamiton nga bulawan o plata kay isuhol man kini sa tanan nga nagtrabaho sa pag-ayo sa Templo ug ibayad sa mga materyales. Wala pangayoig husay ang mga tawo nga gipiyalan nila sa kuwarta nga isuhol kay sila dili man limbongan. Ang salapi nga gihalad alang sa sala wala dad-a ngadto sa Templo kay kining salapia alang man sa mga pari. Niadtong panahona si Hasael, ang hari sa Siria, misulong sa Gat ug nailog niya kini. Apan sa diha nga si Hasael misulong sa Jerusalem, si Joas, ang hari sa Juda, mikuha sa tanang mga gasa nga gihalad ni Josafat ug ni Jehoram ug ni Ahasias nga iyang mga katigulangan nga mga hari usab sa Juda ingon man ang iyang kaugalingong mga gasa ug ang tanang bulawan nga didto sa panudlanan sa Templo ug sa palasyo ug kining tanan gihatag niya kang Hasael. Busa mibiya si Hasael sa Jerusalem. Ang tanang buhat ni Joas nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Ang iyang mga opisyal nagsabot sa hilom ug ilang gipatay si Joas didto sa balay sa Mello, sa dalan paingon sa Sela. Ang nagpatay kaniya mao si Josacar nga anak ni Semaat ug si Josabat nga anak ni Somer. Gilubong nila siya didto sa Jerusalem ug mipuli kaniya paghari si Amasias nga iyang anak. Sa ika-23 nga tuig sa paghari ni Joas nga anak ni Ahasias didto sa Juda, misugod paghari si Joacas nga anak ni Jehu didto sa Israel. Naghari siya didto sa Samaria sulod sa 17 ka tuig. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo ug misunod siya sa mga daotang buhat ni Jeroboam, ang anak ni Nebat, nga maoy nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Wala gayod siya mobiya sa maong buhat. Busa ang Ginoo nasuko sa Israel ug gitugyan niya sila sa hari sa Siria nga si Hasael ug kang Benhadad nga iyang anak. Unya misangpit si Joacas sa Ginoo ug gipatalinghogan siya kay naluoy man ang Ginoo nga gidaugdaog ang Israel sa hari sa Siria. Busa gihatagan sa Ginoo ug manluluwas ang Israel ug naluwas kini gikan sa taga-Siria ug nagpuyo na usab nga malinawon ang mga Israelita. Bisan pa niini, nagpadayon sila sa pagpakasala sama sa gibuhat sa banay ni Jeroboam nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala ug wala usab nila kuhaa gikan sa Samaria ang sagrado kunohayng tukon nga gipasidungog sa diosa nga si Asera. Walay nahibilin sa kasundalohan ni Joacas gawas lamang sa 50 ka sundalo nga nagkabayo, 10 ka karwahi ug 10,000 ka sundalo nga naglakaw kay ang uban gipamatay man sa hari sa Siria ug gitamaktamakan sila sama sa abog. Ang tanang nabuhat ni Joacas nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Unya namatay si Joacas ug gilubong didto sa Samaria ug mipuli kaniya paghari si Joas nga iyang anak. Sa ika-37 nga tuig sa paghari ni Joas sa Juda, si Joas nga anak ni Joacas nagsugod paghari sa Israel didto sa Samaria ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Gibuhat usab niya ang daotan atubangan sa Ginoo. Nagpakasala siya sama kang Jeroboam nga anak ni Nebat. Ang kaagi ni Joas ug ang tanan nga iyang nabuhat ug ang kaisog niya sa iyang pagpakig-away kang Amasias, ang hari sa Juda, nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Si Joas namatay ug ang iyang anak nga si Jeroboam II maoy mipuli kaniya paghari. Gilubong si Joas didto sa Samaria tipon sa mga hari sa Israel. Niining higayona nasakit si Eliseo ug samtang himalatyon siya, si Joas nga hari sa Israel, miduaw kaniya, mihilak ug miingon, “Amahan ko, amahan ko! Ikaw ang gamhanang tigpanalipod sa Israel!” Giingnan siya ni Eliseo, “Pagkuhag pana ug mga udyong.” Busa mikuha siya niini. “Bingata ang pana,” miingon si Eliseo. Ug gibingat niya kini. Gitapin-an ni Eliseo ang mga kamot sa hari ug miingon siya, “Ablihi ang bintana dapit sa sidlakan” ug giablihan niya kini. Unya si Eliseo miingon, “Ipana ang udyong,” ug gipana niya kini. Ug miingon si Eliseo, “Ikaw ang madaugong udyong sa Ginoo, ang udyong nga mobuntog sa Siria! Kay makig-away ka sa taga-Siria didto sa Afek hangtod nga mapuo mo sila.” Unya miingon si Eliseo, “Kuhaa ang mga udyong” ug gikuha niya kini. Giingnan na usab ni Eliseo ang hari sa Israel, “Ibunal kini sa yuta” ug gibunal niya kini sa makatulo ug unya mihunong siya. Unya nasuko kaniya si Eliseo ug miingon, “Gibunal unta nimo sa makalima o sa makaunom ba aron mabuntog mo ang Siria sa hingpit. Apan karon mabuntog mo sila sa makatulo lamang.” Unya namatay si Eliseo ug gilubong nila siya. Sa panahon sa tingpamulak nabatasan sa taga-Moab ang pagsulong sa Israel. Usa ka panahon niana samtang naglubong silag tawo, mitungha ang pundok nga nanulong ug nakita kini sa mga naglubong. Busa giitsa nila ang minatay ngadto sa lubnganan ni Eliseo ug nanagan sila. Ug sa pagdapat gayod sa iyang lawas sa mga bukog ni Eliseo, nabuhi ang minatay ug mitindog. Gilisudlisod ni Hasael nga hari sa Siria ang Israel sa panahon sa paghari ni Joacas. Apan naluoy kanila ang Ginoo ug gitabangan niya sila tungod sa iyang kasabotan kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob ug tungod niini wala niya pasagdi ang iyang katawhan. Sa pagkamatay ni Hasael, mipuli kaniya paghari ang iyang anak nga si Benhadad. Unya nabawi ni Joas gikan kang Benhadad ang mga siyudad nga nailog ni Hasael gikan sa iyang amahan nga si Joacas. Sa tulo ka higayon gibuntog ni Joas si Benhadad ug nabawi niya ang mga siyudad sa Israel. Sa ikaduhang tuig sa paghari ni Joas nga anak ni Joacas didto sa Israel, si Amasias nga anak ni Joas misugod paghari sa Juda. Sa pagsugod niyag hari 25 ang iyang panuigon ug naghari siya didto sa Jerusalem ug 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Joadan nga taga-Jerusalem. Matarong siya sa atubangan sa Ginoo. Hinuon dili siya sama kamatinud-anon kang David sa iyang pag-alagad sa Ginoo kay gisunod man niya ang tanang gibuhat sa iyang amahan nga si Joas. Wala niya gub-a ang mga halaran sa mga diosdios ug nagpadayon ang katawhan sa paghalad ug mga mananap ug sa pagsunog ug insenso didto. Sa dihang nakasukad na siya sa iyang pagkahari, gipamatay niya ang mga tawo nga nagpatay sa iyang amahan. Hinuon wala niya iapil pagpatay ang ilang mga anak kay sumala sa nahisulat sa basahon sa Balaod ni Moises, ang Ginoo nag-ingon man, “Kinahanglan nga ang mga ginikanan dili patyon tungod sa sala sa ilang mga anak ug ang mga anak dili usab patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Ang tawo patyon lamang tungod sa iyang kaugalingong sala.” Si Amasias nakapatay ug 10,000 ka taga-Edomea didto sa Walog sa Asin ug giilog niya ang Sela ug iya kining ginganlag Jokteel ug hangtod karon mao kini ang ngalan sa maong dapit. Unya si Amasias nagsugog mga tawo sa pag-adto kang Joas nga hari sa Israel kay buot siyang magkaatubangay sila. Apan ang hari sa Israel midumili niini ug nagtugon sa mga sinugo nga sultihan nila si Amasias niining mosunod: “May sampinit sa Lebanon nga nag-ingon sa usa ka kahoyng sidro sa bukid sa Lebanon, ‘Ipaasawa ang imong anak sa akong anak.’ Apan miagi ang usa ka ihalas nga mananap ug gitunobtunoban niya ang maong sampinit. Nabuntog mo ang Edomea ug tungod niana gitugkan kag garbo. Angay kang matagbaw sa imong kadaogan ug magpuyo sa inyo. Nganong mangita ka mag kasamok aron mahisugamak ka hinuon sa kadaot lakip ang tibuok Juda?” Apan wala kini tagda ni Amasias busa gisulong siya ni Joas ug nagkasangka sila didto sa Betsemes nga sakop sa Juda. Naparot sa Israel ang Juda ug ang taga-Juda nanagan pauli sa ila. Nadakpan ni Joas si Amasias. Unya miadto si Joas sa Jerusalem ug gilumpag niya ang mga kota niini gikan sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan ni Efraim kutob sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Eskina. Ang gitas-on sa iyang naguba sa kota sa Jerusalem 200 ka metro. Ug iyang gikuha ang tanang bulawan, salapi ug mga galamiton nga iyang nakaplagan didto sa Templo sa Ginoo ug sa lawak-tipiganan sa bahandi sa palasyo sa hari ug iya kining gidala ngadto sa Samaria lakip ang iyang mga dinakpan. Ang tanang nahimo ni Joas lakip ang iyang pagpakiggubat kang Amasias nga hari sa Juda nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Unya namatay si Joas ug gilubong didto sa Samaria tipon sa mga hari sa Israel. Ang mipuli kaniya paghari mao ang iyang anak nga si Jeroboam II. Si Amasias nagpabiling buhi sulod sa 15 ka tuig human mamatay si Joas, ang hari sa Israel nga anak ni Joacas. Ang tanang nahimo ni Amasias nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Nagplano ang katawhan sa pagpatay kaniya, busa milayas siya ngadto sa Lakis. Apan giagpas ug gipatay nila siya didto. Unya gikarga nila siya sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem ug gilubong didto. Unya gikuha sa tibuok katawhan sa Juda ang iyang anak nga si Uzias ug gihimo nilang hari puli sa iyang amahan. Si Uzias nagpanuigon ug 16. Siya maoy nagtukod sa Elat ug nag-uli niini ngadto sa Juda human mamatay ang iyang amahan. Sa ika-15 nga tuig sa paghari ni Amasias sa Juda, si Jeroboam nga anak ni Joas nagsugod paghari sa Israel didto sa Samaria, ug naghari siya sulod sa 41 ka tuig. Daotan siyag binuhatan atubangan sa Ginoo ug gisunod niya ang tanang daotang buhat ni Jeroboam, ang anak ni Nebat nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Gitukod niya pag-usab ang mga utlanan sa Israel gikan sa Agianan sa Hamat hangtod sa Dagat nga Patay. Mao kini ang mando sa Ginoo, ang Dios sa Israel, pinaagi sa iyang alagad nga si propeta Jonas nga anak ni Amitai nga taga-Gat nga sakop sa Ofir. Nakita sa Ginoo nga ang tibuok Israel, ulipon ug dili ulipon, nag-antos sa hilabihang kalisod ug wala silay kadangpan. Hinuon, wala mag-ingon ang Ginoo nga puohon niya ang Israel busa giluwas niya sila pinaagi kang Jeroboam II nga anak ni Joas. Ang tanang nabuhat ni Jeroboam II, lakip ang iyang pagpakiggubat ug pag-ilog sa Damasco ug sa Hamat nga mga siyudad nga sakop sa Juda, nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Namatay si Jeroboam II ug gilubong tipon sa iyang katigulangan nga mga hari sa Israel. Si Zacarias nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Jeroboam II sa Israel, si Uzias nga anak ni Amasias misugod paghari sa Juda. Nagpanuigon siyag 16 sa pagsugod niyag hari ug naghari siyag 52 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang iyang inahan mao si Jecolias nga taga-Jerusalem. Matarong siyag binuhatan atubangan sa Ginoo sama sa iyang amahan. Hinuon wala niya gub-a ang mga halaran sa mga diosdios ug nagpadayon didto ang katawhan sa paghalad ug mga mananap ug pagsunog ug insenso. Ug gikastigo sa Ginoo si Hari Uzias ug gisanla siya hangtod nga siya namatay ug naglain siya pagpuyo didto sa usa ka balay. Si Jotam nga iyang anak maoy nangulo sa iyang panimalay ug sa katawhan sa Juda. Ang tanang nahimo ni Uzias nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Namatay siya ug gilubong didto sa Jerusalem ug mipuli kaniya paghari ang iyang anak nga si Jotam. Sa ika-38 nga tuig sa paghari ni Uzias sa Juda, si Zacarias nga anak ni Jeroboam II naghari usab sa Israel didto sa Samaria sulod sa unom ka bulan. Sama sa iyang amahan, daotan siyag binuhatan sa atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang daotang mga buhat ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Unya gibudhian siya ni Shallum nga anak ni Jabes ug gipatay siya didto sa Iblaam. Si Sallum maoy mipuli kaniya paghari. Ang tanang nahimo ni Zacarias nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Busa ang saad sa Ginoo kang Jehu natuman: “Ang imong mga kaliwat maghari sa Israel hangtod sa ikaupat nga kaliwatan.” Si Shallum nga anak ni Jabes nagsugod paghari sa ika-39 nga tuig sa paghari ni Uzias sa Juda ug naghari siyag usa ka bulan didto sa Samaria. Unya si Menahem nga anak ni Gadi mitungas sa Samaria gikan sa Tirza ug gipatay niya si Shallum ug siyay mipuli paghari. Ang tanang nahimo ni Shallum ug ang daotan niyang mga laraw nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Gikan sa Tirza gipamatay ni Menahem ang mga lumolupyo sa Tapua kay wala man nila itahan ang maong siyudad ngadto kaniya. Gilakip niya pagpamatay bisan ang mga mabdos pinaagi sa pagyasyas sa ilang tiyan. Sa ika-39 nga tuig sa paghari ni Azarias sa Juda, si Menahem nga anak ni Gadi nagsugod paghari sa Israel ug naghari siyag napulo ka tuig didto sa Samaria. Daotan siyag binuhatan atubangan sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi. Gisunod niya ang tanang daotang buhat ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Unya si Tiglatpiliser nga hari sa Asiria misulong sa Israel ug si Menahem mihatag kang Tiglatpiliser ug 34,000 ka kilong plata aron siya tabangan sa pagpadayon ingon nga hari sa Israel. Ang maong bahandi gikuha ni Menahem gikan sa mga dato sa Israel pinaagi sa pagpugos sa matag usa kanila sa paghatag ug tagtunga sa kilo nga plata ngadto sa hari sa Asiria. Busa ang hari sa Asiria mipauli sa iyang nasod. Ang tanang nahimo ni Menahem nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Unya namatay siya ug si Pecahiyas nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Sa ika-50 nga tuig sa paghari ni Uzias sa Juda, nagsugod si Pecahiyas paghari sa Israel didto sa Samaria ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Daotan siyag binuhatan atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang daotang mga buhat ni Jeroboam nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Si Peka nga anak ni Romelia ug kapitan sa iyang kasundalohan uban sa 50 ka tawo nga taga-Gilead mialsa batok kaniya. Gipatay nila siya didto sa kota sa palasyo sa Samaria ug si Peka maoy mipuli kaniya sa paghari. Ang tanang nabuhat ni Pecahiyas nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Sa ika-52 nga tuig sa paghari ni Uzias sa Juda, nagsugod si Peka paghari sa Israel didto sa Samaria ug naghari siya sulod sa 20 ka tuig. Daotan siyag binuhatan atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang daotang buhat ni Jeroboam nga nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Sa paghari ni Peka sa Israel, si Tiglatpiliser, ang hari sa Asiria, misulong sa mga siyudad sa Ayon, sa Abel Bet Maaca, sa Janoa, sa Kedes ug sa Hazor ug sa yuta sa Gilead, sa Galilea ug sa Neftali. Gibihag niya ang mga nagpuyo sa maong mga dapit ngadto sa Asiria. Unya si Hosea nga anak ni Ela mialsa batok kang Peka. Gipatay niya si Peka ug siya maoy mipuli sa paghari. Nahitabo kini sa ika-20 nga tuig sa paghari ni Jotam nga anak ni Uzias. Ang tanang nabuhat ni Peka nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Sa ikaduha nga tuig sa paghari ni Peka sa Israel, nagsugod si Jotam paghari sa Juda. Nagpanuigon siyag 25 sa pagsugod niyag hari ug naghari siyag 16 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang iyang inahan mao si Jerusa nga anak ni Sadok. Matarong siyag binuhatan atubangan sa Ginoo sama sa iyang amahan nga si Uzias apan wala niya gub-a ang mga halaran sa mga diosdios ug ang katawhan nagpadayon sa paghalad ug pagsunog ug insenso didto. Si Jotam maoy naghimo sa Amihanang Ganghaan sa Templo. Ang ubang nabuhat ni Jotam nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Samtang si Jotam maoy naghari sa Juda, gipadala sa Ginoo si Rasin nga hari sa Asiria ug si Peka nga hari sa Israel aron sulongon ang Juda. Unya namatay si Jotam ug gilubong siya didto sa Jerusalem. Si Ahaz nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Sa ika-17 nga tuig sa paghari ni Peka nga anak ni Romelia, si Ahaz nga anak ni Jotam nagsugod paghari sa Juda. Si Ahaz nagpanuigon ug 20 sa pagsugod niyag hari ug naghari siya sa sulod sa 16 ka tuig didto sa Jerusalem. Kaliwat siya ni David apan wala niya sunda ang maayong binuhatan ni David. Gibuhat hinuon niya ang daotan atubangan sa Ginoo nga iyang Dios sama sa kadaghanan sa mga hari sa Israel. Gisunog pa gani niya ang iyang anak ingon nga halad agig pagsunod sa mangil-ad nga batasan sa ubang mga nasod nga giabog sa Ginoo gikan sa katawhan sa Israel. Naghalad ug nagsunog siyag insenso didto sa mga halaran sa mga diosdios ug sa ilalom sa mga lunhawng kahoy. Unya si Rasin nga hari sa Siria ug si Peka nga hari sa Israel misulong sa Jerusalem. Gilibotan nila si Ahaz apan wala gayod siya mabuntog. Niadtong higayona nabawi sa hari sa Edomea ang Elat. Giabog niya ang mga taga-Juda gikan sa Elat ug ang taga-Edomea didto na magpuyo sa maong siyudad hangtod karon. Busa si Ahaz nagsugog mga tawo ngadto kang Tiglatpiliser nga hari sa Asiria aron sa pagpahibalo kaniya niining mosunod: “Imo akong alagad busa ngari ug luwasa intawon ako gikan sa gahom sa hari sa Siria ug sa hari sa Israel nga nanulong kanako.” Gikuha ni Ahaz ang mga plata ug bulawan sa Templo sa Ginoo ug sa panudlanan sa palasyo ug iya kining gipadala ingon nga gasa ngadto sa hari sa Asiria. Isip tubag sa pangaliyupo ni Ahaz gisulong ni Tiglatpiliser ang Damasco ug nailog niya ang maong siyudad. Gibihag niya ang mga nagpuyo niini ngadto sa Kir ug gipatay niya si Rasin. Sa pag-adto ni Hari Ahaz sa Damasco aron sa pagpakigkita kang Tiglatpiliser, nakita niya ang halaran sa maong dapit. Gipadad-an niya si Urias nga pari sa tukma gayod nga modelo niini. Busa nagbuhat si Urias ug halaran nga tukma sa maong modelo sa wala pa si Hari Ahaz mahiuli gikan sa Damasco. Sa paghiuli niya, gitan-aw sa hari ang halaran. Miduol ug misaka siya sa halaran ug naghalad siyag mga mananap nga iyang gisunog ug naghalad usab siyag uhay ug iya kining gibuboan ug halad nga ilimnon. Iyang gisabligan ang halaran sa dugo sa iyang halad sa pakigdait. Ang halaran nga bronsi nga alang sa Ginoo nahimutang sa tungatunga sa gipabuhat niyang halaran ug sa Templo. Busa didto niya kini ibutang sa amihanan sa gipabuhat niyang halaran. Unya giingnan niya si Urias, “Gamita kining akong dakong halaran alang sa matag buntag nga mga halad nga sunogon, sa mga ginabiing mga halad nga uhay, sa mga sunogon ug mga pagkaong halad sa hari ug sa katawhan ug sa mga halad nga ilimnon sa katawhan. Ibubo niini ang dugo sa tanang mananap nga gihalad. Apan gahina alang kanako ang halaran nga bronsi aron akong magamit sa pagpanagna.” Busa gituman ni Urias ang tanang mando ni Hari Ahaz. Unya giguba sa hari ang mga bronsing tungtonganan nga gigamit diha sa Templo ug gikuha ang mga planggana nga gitungtong niini. Gikuha usab niya ang bronsing tangke nga gisapwang sa 12 ka bronsing toro nga baka ug gitungtong niya kinig mga bato. Ug ang binakbakan nga agianan sa hari panahon sa Adlawng Igpapahulay didto sa palasyo ug ang agianan sa hari ngadto sa Templo sa Ginoo iyang gikuha aron pagpahimuot sa hari sa Asiria. Ang ubang nabuhat ni Ahaz nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Namatay siya ug gilubong didto sa Jerusalem ug si Ezequias nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Ahaz sa Juda, si Hosea nga anak ni Ela nagsugod paghari sa Israel didto sa Samaria ug naghari siya sulod sa 9 ka tuig. Daotan siyag binuhatan atubangan sa Ginoo apan dili hinuon sama kadaotan sa unang mga hari sa Israel. Gisulong siya ni Salmaneser, ang hari sa Asiria, ug nailalom siya sa gahom ni Salmaneser ug gipabayad siyag buhis. Apan nahibaloan ni Salmaneser nga si Hosea nagsugog mga tawo ngadto sa Ehipto aron pagpakigkita kang Sua nga maoy hari sa Ehipto. Wala na siya mobayad sa tinuig nga buhis kang Salmaneser. Busa gidakop siya ug gibilanggo ni Salmaneser. Unya gisulong ni Salmaneser ang tibuok Israel ug gilibotan niya ang Samaria sulod sa tulo ka tuig. Sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Hosea, nailog sa hari sa Asiria ang Samaria ug gibihag niya ang mga Israelita ngadto sa Asiria. Ang uban didto niya papuy-a sa Hala, ang uban duol sa Suba sa Habor sa kayutaan sa Gosan ug sa mga siyudad sa Media. Nahitabo kini tungod sa pagpakasala sa katawhan sa Israel batok sa Ginoo nga ilang Dios, ang nagluwas kanila gikan sa kaulipnan sa hari sa Ehipto, ug tungod sa pag-alagad nila sa mga diosdios. Gisunod nila ang mga buhat sa ubang mga nasod nga giabog sa Ginoo ug ang mga buhat sa mga hari sa Israel. Ang katawhan nagbudhi sa Ginoo nga ilang Dios pinaagi sa pagbuhat ug daotan. Nagbuhat silag mga halaran sa mga diosdios sa tanan nilang kalungsoran, sa mga tore ug sa mga siyudad nga kinutaan. Nagpatindog silag mga haligi ug tukon nga ilang giisip nga balaan sa tanang bungtod ug sa ilalom sa tanang kahoyng lunhaw. Nagsunog silag mga insenso sa tanang halaran alang sa mga diosdios sama sa gibuhat sa mga katawhan nga gipanghinginlan sa Ginoo gikan sa maong yuta. Gihagit nila ang kapungot sa Ginoo pinaagi sa ngil-ad nilang mga buhat ug nag-alagad sila sa mga diosdios bisag gidid-an sila sa Ginoo sa pagbuhat niini. Gipasidan-an sa Ginoo ang Israel ug ang Juda pinaagi sa mga propeta nga nag-ingon kanila, “Ayaw na kamo pagbuhat ug daotan ug tumana ninyo ang akong mga sugo ug mga gimbut-an sumala sa balaod nga gipatuman ko sa inyong katigulangan pinaagi sa akong mga alagad nga mga propeta.” Apan wala gayod sila magpatalinghog ug gahi gayod ang ilang ulo sama sa ilang katigulangan nga wala motuo sa Ginoo nga ilang Dios. Gisalikway nila ang iyang mga lagda ug ang iyang kasabotan nga iyang gihimo uban sa ilang katigulangan ug ang iyang mga pasidaan kanila. Nagsimba sila sa mga diosdios ug nangahimo silang bakakon. Misundog sila sa mga nasod nga kasikbit bisag gipasidan-an na sila sa Ginoo nga dili sila manundog kanila. Gisalikway nila ang tanang sugo sa Ginoo nga ilang Dios ug naghulma silag duha ka nating baka. Naghimo usab silag mga tukon nga ilang giisip nga balaan ug nagsimba sila sa tanang binuhat nga atua sa langit ug nag-alagad kang Baal. Gisunog nila ang ilang mga anak ingon nga mga halad ngadto sa mga diosdios ug nagsalamangka sila ug gitugyan nila ang ilang kaugalingon ngadto sa daotang mga buhat ug gihagit nila ang kapungot sa Ginoo. Busa nasuko pag-ayo ang Ginoo sa Israel ug gipapahawa niya sila gikan sa iyang atubangan gawas lamang sa banay ni Juda. Apan ang Juda wala usab motuman sa mga sugo sa Ginoo nga ilang Dios kondili misundog hinuon sila sa mga Israelita. Busa gisalikway sa Ginoo ang tanang mga kaliwat ni Israel ug gipaantos niya sila ug gitugyan ngadto sa ilang mga kaaway hangtod nga sa kataposan gipahilayo niya sila sa iyang panan-aw. Sa gilain na niya ang Israel gikan sa banay ni David, gihimo nilang hari si Jeroboam nga anak ni Nebat. Gipabiya ni Jeroboam ang Israel gikan sa Ginoo ug giangin ngadto sa dakong pagpakasala. Gibuhat sa katawhan sa Israel ang tanang daotan nga gibuhat ni Jeroboam ug wala gayod sila mohunong sa maong daotang mga buhat hangtod nga gihinginlan sila sa Ginoo sumala sa iyang giingon pinaagi sa iyang mga propeta. Busa nabihag ngadto sa Asiria ang katawhan sa Israel ug atua gihapon sila didto karon. Ug gidala sa hari sa Asiria ang mga taga-Babilonia, taga-Cuta, taga-Aba, taga-Hamat ug taga-Sefarbaim ug gipapuyo sa mga siyudad sa Samaria puli sa mga Israelita. Sa pagsugod nilag puyo, wala silay kahadlok sa Ginoo busa gipadad-an sila sa Ginoo ug mga liyon ug gipanukob ang pipila kanila. May nakasugilon sa hari sa Asiria nga ang mga tawo nga iyang gidala ug gipapuyo sa mga siyudad sa Samaria wala masayod sa balaod sa dios sa maong dapit busa ang maong dios nagpadala ug mga liyon ug gipanukob sila. Busa mimando ang hari sa Asiria nga usa sa mga pari nga nabihag paadtoon ug adto papuy-a sa Samaria aron tudloan ang katawhan sa balaod sa dios sa maong dapit. Busa usa sa mga pari nga binihag gikan sa Samaria ang miabot ug mipuyo sa Betel ug gitudloan niya ang katawhan kon unsaon nila pag-alagad sa Ginoo. Apan bisan pa niini, ang katawhan nga gikan sa ubang nasod nga didto na namuyo sa mga siyudad sa Samaria mipadayon paghimog ilang mga diosdios ug ila kining gibutang sa mga halaran nga hinimo sa taga-Samaria. Ang taga-Babilonia nagbuhat sa diosdios nga ginganlag Socotbenot, ang taga-Cuta naghimo kang Nergal, ang taga-Hamat nagbuhat kang Asima, ang taga-Abit naghimo kang Nebhas ug kang Tartac ug ang taga-Sefarbaim nagsunog sa ilang mga anak ingon nga halad ngadto kang Adramelec ug kang Anamelec nga maoy ilang mga dios. Nagsimba usab sila sa Ginoo ug bisan kinsa na lang ang ilang gitudlo nga mga pari nga maoy mohimo sa mga paghalad alang kanila didto sa mga halaran sa diosdios. Nahadlok sila sa Ginoo apan nag-alagad usab sila sa ilang mga dios sama sa gibuhat sa mga nasod diin sila bihaga. Hangtod karon mao gihapon kini ang ilang gibuhat. Wala gayod silay tinuod nga kahadlok sa Ginoo ug wala magtuman sa mga lagda, gimbut-an, o mga sugo nga gihatag sa Ginoo sa mga kaliwat ni Jacob nga iyang ginganlag Israel. Naghimo ang Ginoo ug kasabotan uban kanila ug nagmando kanila nga nag-ingon, “Ayaw ninyo kahadloki o simbaha o alagari o halari ang ubang dios. Apan ang angay ninyo kahadlokan mao ako, ang Ginoo, nga nagkuha kaninyo sa Ehipto pinaagi sa talagsaong gahom ug kusog. Ako lamang ang simbaha ninyo ug kanako lamang kamo maghalad. Ug kinahanglan nga tumanon ninyo ang tanan nakong sugo. Ayaw kamo kahadlok sa ubang dios ug ayaw ninyo kalimti ang kasabotan nga gihimo ko uban kaninyo. Kahadloki ninyo ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ug luwason ko gayod kamo gikan sa inyong mga kaaway.” Apan wala sila mamati kaniya ug nagpadayon hinuon sa ilang naandan nga batasan. Busa kining mga tawhana nga gikan sa laing mga nasod nahadlok sa Ginoo apan nag-alagad usab sa kinulit nga mga larawan. Ang gibuhat sa ilang katigulangan mao usab ang gibuhat sa ilang mga anak ug sa mga anak sa ilang mga anak hangtod karon. Sa ikatulong tuig sa paghari ni Hosea nga anak ni Ela sa Israel, ang anak ni Ahaz nga si Ezequias misugod paghari sa Juda. Nagpanuigon siyag 25 sa pagsugod niyag hari ug naghari siyag 29 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang iyang inahan mao si Abiha nga anak ni Zacarias. Matarong siyag binuhatan atubangan sa Ginoo sama sa gibuhat ni David nga iyang kagikan. Gipangguba niya ang mga halaran sa mga diosdios, gipamukan niya ang mga haligi ug gipamutol ang mga tukon sa larawan ni Asera. Gidugmok niya ang hinimo ni Moises nga halas nga bronsi nga ginganlag Nehustan kay hangtod niadtong panahona ang katawhan sa Israel nagsunog man ug insenso ingon nga halad niini. Si Ezequias misalig sa Ginoo, ang Dios sa Israel, busa walay hari sa Juda, una man o ulahi kaniya, nga sama kaniya. Nagpabilin siyang matinud-anon sa Ginoo ug gituman niya ang iyang kasugoan. Giubanan siya kanunay sa Ginoo busa nagmauswagon siya. Misukol siya sa hari sa Asiria ug wala moalagad kaniya. Gibuntog niya ang mga Filistihanon hangtod sa Gaza ug sa kasikbit nga kayutaan, gikan sa bantayang-tore hangtod sa kinutaang siyudad. Sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Ezequias nga maoy ikapito nga tuig sa paghari ni Hosea sa Israel, misulong sa Samaria si Salmaneser nga hari sa Asiria ug iya kining gilibotan. Nailog niya kini tapos ang tulo ka tuig. Sa ikaunom nga tuig sa paghari ni Ezequias nga maoy ikasiyam nga tuig sa paghari ni Hosea sa Israel, nailog ang Samaria. Gipamihag sa hari sa Asiria ang mga Israelita ngadto sa Asiria ug ang uban didto niya papuy-a sa siyudad sa Hala ug ang uban didto duol sa Suba sa Habor sa kayutaan sa Gosan ug ang uban sa siyudad sa mga Midianhon. Nabuntog ang Samaria kay wala man sila motuman sa sugo sa Ginoo nga ilang Dios ug gilapas nila ang iyang kasabotan ug ang tanang gisugo kanila sa alagad sa Ginoo nga si Moises. Wala sila mamati o motuman. Sa ika-14 nga tuig sa paghari ni Ezequias, si Senakerib nga hari sa Asiria misulong sa tanang kinutaang siyudad sa Juda ug nailog niya kini. Unya si Ezequias nga hari sa Juda nagsulat sa hari sa Asiria nga didto sa Lakis. Matod niya, “Nasayop ako. Hunonga intawon ang inyong pagsulong kay dawaton ko bisan unsay imong ipahamtang kanako.” Busa gipangayoan siya sa hari sa Asiria ug 10,000 ka kilo nga plata ug 1,000 ka kilo nga bulawan. Ug gihatag ni Ezequias ngadto sa hari sa Asiria ang tanang plata sa Templo sa Ginoo ug ang didto sa panudlanan sa palasyo. Gipanguha ni Ezequias ang bulawan nga gihaklap sa sira sa pultahan sa Templo ug ang mga bulawan nga iyang gihaklap sa haligi ug iya kining gihatag sa hari sa Asiria. Gikan sa Lakis gipaadto sa hari sa Asiria ngadto sa Jerusalem ang labawng pangulo sa kasundalohan, ang pangulo sa mga opisyal ug ang laing labawng opisyal uban sa daghang sundalo aron sa pagpakigkita kang Hari Ezequias. Sa pag-abot nila didto, mihunong sila duol sa agianan sa tubig padulong sa kaligoanan sa itaas nga atua mahimutang sa agianan paingon sa dapit sa mga tighimog panapton. Ug sa pagsangpit nila sa hari, ang migula mao ang gipiyalan sa hari sa pagdumala sa palasyo nga mao si Eliakim nga anak ni Hilkias, ang sekretaryo sa palasyo nga si Sebna ug ang tigtipig sa mga dokumento nga si Joas nga anak ni Asaf. Unya ang labawng opisyal nga sinugo sa Hari sa Asiria miingon kanila, “Ingna ninyo si Ezequias nga ang hari sa Asiria nag-ingon, ‘Unsa may imong gisaligan? Nagtuo ka ba nga ang gubat madaog pinaagi sa mga pulong lamang? Unsa may imong gisaligan nga misukol ka man kanako? Nagsalig ka ba sa Ehipto nga daw usa ka buak nga bagakay nga makasamad sa kamot nga mosapigad niini? Sama niana ang hari sa Ehipto sa tanan nga mosalig kaniya. Apan kon moingon ka kanako nga ang Ginoo nga imong Dios maoy imong gisaligan, dili ba mao kana ang dios nga gihalaran didto sa kabungtoran ug imong gipaguba ang maong mga halaran kay nag-ingon ka sa Juda ug sa Jerusalem nga kinahanglan adto sila mosimba atubangan sa halaran sa Jerusalem? Ngari kay makigpusta kanimo ang akong agalon nga hari sa Asiria: hatagan ko ikawg 2,000 ka kabayo kon may mga sundalo ka nga mokabayo niini. Unsaon mo man pagbuntog sa bisag usa lang ka pangulo sa labing ubos nga mga sulugoon sa akong agalon nga nagsalig ka man sa Ehipto aron maoy mohatag kanimog mga karwahi ug mga sundalong nagkabayo? Dugang pa niana, nagtuo ka ba nga wala ako ubani sa Ginoo sa akong pagsulong dinhi aron paggun-ob niining dapita? Giingnan ako sa Ginoo nga sulonga ug gun-oba ang Juda.’” Si Eliakim, si Sebna ug si Joas mihangyo sa labawng opisyal, “Palihog intawon, sulti kanamo sa pinulongan sa taga-Aram kay kami makasabot man sa maong sinultihan. Ayaw pagsulti kanamo sa sinultihan sa taga-Juda aron dili makasabot ang mga tawo nga anaa sa kota kay nagpaminaw sila.” Apan ang labawng opisyal miingon, “Gipaanhi ba ako sa akong agalon aron pagsulti sa imong agalon ug kanimo lamang ug dili sa mga tawong naglingkod sa kota nga sama kanimo mapugos gayod unya sa pagkaon sa ilang tai ug pag-inom sa ilang ihi?” Unya mitindog ang labawng opisyal ug misinggit sa sinultihan sa taga-Juda, “Pamati kamo sa pulong sa gamhanang hari, ang hari sa Asiria! Siya nagpasidaan nga kinahanglang dili kamo magpalimbong kang Ezequias kay dili siya makaluwas kaninyo. Ayaw kamog tuo kaniya kon moingon siya nga kasaligan ang Ginoo. Ang Ginoo dili makaluwas kaninyo ug siya dili makapugong sa dihang ilogon na sa hari sa Asiria kining siyudara. Ayaw kamo pagtuo kang Ezequias kay nag-ingon ang hari sa Asiria nga kon makigdait kamo ug motugyan sa inyong kaugalingon ngadto kaniya, kamong tanan makakaon sa inyong ubas ug mga igos ug makainom gikan sa inyong mga atabay, hangtod nga moanhi siya ug dad-on kamo niya ngadto sa nasod nga sama niining inyong nasod nga daghag trigo ug bino, tinapay ug kaparasan, olibo ug dugos aron dili kamo mangamatay. Ayaw gayod kamo padani kang Ezequias kon moingon siya nga luwason kamo sa Ginoo. May mga dios ba sa mga nasod nga nagluwas kanila gikan sa gahom sa hari sa Asiria? Hain ba ang mga dios sa Hamat ug sa Arfad? Hain ba ang mga dios sa Sefarbaim, sa Hana ug sa Iva? Nakaluwas ba sila sa Samaria gikan sa hari sa Asiria? Kinsa bang dios sa kanasoran ang nakaluwas sa ilang nasod gikan sa hari sa Asiria? Busa makaluwas ba sa Jerusalem ang Ginoo?” Apan naghilom ang mga tawo sa Juda kay gimandoan man sila ni Ezequias sa dili pagtubag. Unya si Eliakim, si Sebna ug si Joas miadto kang Ezequias. Gigisi nila ang ilang mga bisti ug gisuginlan nila ang hari sa tanan nga giingon sa labawng opisyal sa Asiria. Sa pagkadungog ni Hari Ezequias niini, gigisi niya ang iyang bisti ug nagsul-ob siyag sako ug misulod sa Templo sa Ginoo. Unya gisugo niya si Eliakim nga iyang gipiyalan sa pagdumala sa mga buluhaton sa palasyo, si Sebna nga iyang sekretaryo ug ang kadagkoan sa mga pari sa pag-adto kang propeta Isaias nga anak ni Amos. Sila usab nagsul-ob ug sako sa ilang pag-adto sa propeta. Giingnan nila si Isaias, “Nag-ingon si Hari Ezequias nga karong adlawa adlaw sa kasubo, sa kastigo ug sa kaulawan alang kanato. Sama kita sa usa ka babayeng talianak nga walay igong kusog nga mopahimugso sa iyang anak. Hinaot unta nga ang Ginoo nga imong Dios nakadungog sa gipanulti sa labawng opisyal nga gisugo sa hari sa Asiria sa pag-anhi dinhi aron sa pagbiaybiay sa buhing Dios. Hinaot pa nga dili itugot sa Ginoo nga imong Dios ang maong mga pulong nga iyang nadungog. Busa pag-ampo intawon alang sa nahibilin nga katawhan sa Israel.” Sa pagkadawat ni Isaias sa mensahe ni Hari Ezequias pinaagi sa iyang mga sulugoon, giingnan sila ni Isaias, “Ingna ang inyong agalon nga nag-ingon ang Ginoo, ‘Ayaw kahadloki ang gipanulti sa mga sinugo sa hari sa Asiria agig pagbiaybiay kanako. Padunggon ko siyag mga taho aron mopauli siya sa iyang nasod. Didto ipapatay ko siya pinaagi sa espada.’” Nakabalita ang labawng opisyal sa Asiria nga ang hari sa Asiria wala na didto sa Lakis kay nakig-away batok sa taga-siyudad sa Libna busa miadto siya didto aron pagpakitambag kaniya. Unya nakabalita ang hari sa Asiria nga si Tirhaca, ang hari sa Etiopia, nagpaingon na sa Asiria aron pagsulong kaniya. Tungod niini, nagsugo na usab siyag mga tawo ngadto kang Ezequias aron sultihan siya, “Ayaw palingla nianang imong Dios nga nagsaad kanimo nga ang Jerusalem dili gayod nako mailog. Nasayod ka na nga laglagon gayod sa hingpit sa mga hari sa Asiria ang tanang nasod nga ilang sulongon. Nagtuo ka ba nga may makaluwas kanimo? Gipanglaglag sa akong katigulangan ang mga siyudad sa Gosan, Haran ug Resef ug ang katawhan sa Eden nga didto magpuyo sa Telasar apan nakaluwas ba ang ilang mga dios kanila? Hain na man karon ang mga hari sa Hamat, sa Arfad, sa siyudad sa Sefarbaim, sa Hana ug sa Iva?” Nadawat ni Ezequias ang sulat gikan sa mga sinugo sa hari sa Asiria ug iya kining gibasa. Unya miadto siya sa Templo sa Ginoo ug iya kining gihikyad sa atubangan sa Ginoo. Unya nag-ampo siya, “O Ginoo nga Dios sa Israel nga anaa maglingkod sa trono ibabaw sa mga kerubin. Ikaw lamang ang Dios nga naghari sa tibuok kalibotan ug maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta. Pamatia intawon ako, O Ginoo, ug tan-awa ako. Pamatia ang mga pulong ni Senakerib nga ania niining sulat nga iyang gipadala kanako agig pagbiaybiay kanimo. Tinuod, O Ginoo, nga gipanglaglag sa mga hari sa Asiria ang ubang mga nasod ug gipangsunog nila ang mga dios sa maong mga nasod kay dili man sila tinuod nga Dios kondili mga binuhat lamang sa tawo gikan sa kahoy ug bato ug nangaugdaw ang maong mga dios. Busa karon, O Ginoo nga among Dios, luwasa intawon kami gikan sa hari sa Asiria aron masayod ang tanang gingharian sa kalibotan nga ikaw lamang gayod, O Ginoo, mao ang Dios.” Unya gipasugoan ni Isaias si Hari Ezequias nga agig tubag sa pag-ampo sa hari, ang Ginoo miingon: “Gibiaybiay ka sa katawhan sa Sion, O hari sa Asiria, ug gikataw-an ka nila. Kinsa ba ang gitamay mo ug gipanamastamasan? Kinsa ba ang imong gisinggitan ug giluratan kondili ako, ang Dios sa Israel! Pinaagi sa imong mga sinugo, gibiaybiay mo ako, ang Ginoo, ug nag-ingon ka, ‘Pinaagi sa akong daghang karwahi, natungas ko ang kinatumyan sa kabukiran bisan ang kinalayoang dapit sa Lebanon. Gipamutol ko ang kinahabogan niyang mga sidro, ang labing maayo niyang mga sipre. Nataak ko ang kinasuokan ug kinabag-an niyang kalasangan. Nagkalot akog mga atabay; nag-inom akog tubig nga didto kuhaa sa lagyong mga dapit ug gipahubas ko pinaagi sa akong mga tiil ang tanang suba sa Ehipto!’ “Wala ka ba diay mahibalo nga dugay ko nang gilaraw ang tanan nga mahitabo? Dugay ko nang gilaraw nga imong panggub-on ang kinutaang mga siyudad ug tungod niini mawad-ag umoy ug kadasig ug mangalibog ang mga lumolupyo niini; mahimo silang sama sa mga tanom sa kaumahan ug sama sa lunhawng sagbot nga miturok sa atop sa balay nga malaya lang dayon ug dili makatubo. “Nasayod ako sa tanan mahitungod kanimo, unsay imong gibuhat ug asa ka paingon ug sa imong kasilag kanako. Kay gikasilagan mo man ako ug kay nasayran ko man ang imong pagkagarboso, kaw-itan kog taga ang imong ilong ug bukadohan ko ang imong baba ug pabalikon ko ikaw sa imong giagian.” Unya giingnan ni Isaias si Hari Ezequias, “Mao kini ang ilhanan: karong tuiga ug sa sunod tuig magkaon kamo sa abot nga wala ninyo ipugas. Sa ikatulong tuig mamugas ug makakaon kamo sa abot sa inyong pinugas ug mananom kamog paras ug makakaon kamo sa mga bunga niini. Unya ang nahibiling katawhan sa Juda mogamot pag-usab ug mamunga kay sa Jerusalem may mga tawo nga mahibilin ug sa Bukid sa Sion may mga tawo usab nga magpabiling buhi. Buhaton gayod kini sa Ginoo. “Kini ang giingon sa Ginoo bahin sa hari sa Asiria, ‘Dili siya makasulod o makaduol niining siyudara ug dili siya makahigayon sa paggamit sa iyang pana. Mopauli siya sa iyang nasod agi sa dalan nga iyang giagian sa iyang pagpaingon nganhi ug dili siya makasulod sa Jerusalem kay panalipdan ko kining siyudara tungod ug alang kanako ug sa akong alagad nga si David.’” Ug niadtong gabhiona ang anghel sa Ginoo miadto sa kampo sa kasundalohan sa Asiria ug gipatay niya ang 185,000 ka sundalo. Sa pagmata sa taga-Asiria pagkabuntag, nakita nila ang maong mga sundalo nga patay na. Busa si Senakerib, ang hari sa Asiria, mipauli sa ila ug didto mipuyo sa Ninibe. Unya samtang nagsimba siya didto sa templo sa iyang dios nga si Nesroc, gipatay siya sa duha niya ka anak nga si Adramelec ug si Sarasar nga nanglayas human niini ngadto sa Ararat. Si Esarhadon, ang lain niyang anak, maoy mipuli kaniya paghari. Niadtong panahona nasakit si Ezequias ug himalatyon na. Unya miadto kaniya si Isaias, ang anak ni Amos, ug giingnan siya, “Kini ang giingon sa Ginoo, ‘Pangandam kay mamatay ka na.’” Miatubang si Ezequias sa bungbong ug nag-ampo siya sa Ginoo. Siya miingon, “O Ginoo, hinumdomi intawon nga nagmatinumanon ako diha kanimo sa bug-os kong kasingkasing ug gibuhat ko ang makapahimuot kanimo.” Unya midanguyngoy si Ezequias. Mibiya si Isaias sa hari apan sa wala pa gani siya makagawas sa tungatunga nga hawanan sa palasyo, giingnan siya sa Ginoo, “Balik ngadto kang Ezequias nga pangulo sa akong katawhan ug ingna siya nga kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios ni David nga imong katigulangan, ‘Nadungog ko ang imong pag-ampo ug nakita ko ang imong mga luha. Ayohon ko ikaw ug sa ikatulong adlaw lakaw ngadto sa Templo. Dugangan kog 15 ka tuig ang imong kinabuhi ug luwason ko ikaw ug kining siyudara gikan sa hari sa Asiria. Panalipdan ko kining siyudara tungod ug alang sa akong ngalan ug sa akong sulugoon nga si David.’” Busa si Isaias nagpakuha ug dinukdok nga igos aron ihampol kini diha sa hubag ni Ezequias aron maayo siya. Unya miingon si Ezequias kang Isaias, “Unsa may ilhanan nga ayohon ako sa Ginoo ug nga makaadto ako sa Templo sa Ginoo sa ikatulong adlaw?” Miingon si Isaias, “Kini ang ilhanan nga tumanon sa Ginoo ang iyang gisaad: makahimo ba ang anino pag-una ug napulo ka lakang o pagsibog ug napulo ka lakang?” Si Ezequias mitubag, “Mas sayon nga mouna ug napulo ka lakang ang anino; ipasibog hinuon ang anino ug napulo ka lakang.” Ug nag-ampo si propeta Isaias ngadto sa Ginoo ug gipasibog sa Ginoo ang anino ug napulo ka lakang sa orasan ni Ahaz. Niadtong panahona si Merodacbaladan, ang anak ni Baladan nga hari sa Babilonia, nagsugog mga tawo ngadto kang Ezequias dala ang mga sulat ug usa ka gasa kay nakabalita man siya nga nasakit si Ezequias. Giabiabi sila ni Ezequias ug gipakita kanila ang tipiganan sa iyang bahandi: mga plata, bulawan, mga pahumot, mahalong lana ingon man ang tanan niyang mga hinagiban sa gubat. Wala gayoy gitago si Ezequias kanila. Unya miadto si propeta Isaias kang Hari Ezequias ug giingnan niya, “Unsa may gisulti niining mga tawhana? Ug taga diin man sila?” Si Ezequias mitubag, “Gikan sila sa layong nasod sa Babilonia.” Unya miingon si Isaias, “Unsa may nakita nila sulod sa imong palasyo?” Si Ezequias mitubag, “Nakita nila ang tanan. Walay butang sulod sa akong mga tipiganan nga wala ko ipakita kanila.” Unya giingnan ni Isaias si Ezequias, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ‘Moabot ang panahon nga dad-on ngadto sa Babilonia ang tanang butang nga anaa sa imong palasyo lakip ang gitipigan sa imong mga katigulangan. Wala gayoy mahibilin. Bihagon usab ang uban mong mga anak ug himoon silang mga yunuko sa palasyo sa hari sa Babilonia.’” Si Ezequias mitubag kang Isaias, “Maayo ang gisulti sa Ginoo pinaagi kanimo.” Miingon si Ezequias niini kay nagtuo man siya nga walay kasamok nga mahitabo sa panahon sa iyang paghari. Nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda ang tanang nabuhat ni Ezequias lakip ang iyang nahimo sa gubat ug ang paghimo niya sa linaw ug sa mga agianan sa tubig aron madala ang tubig ngadto sa siyudad. Unya namatay si Ezequias ug ang iyang anak nga si Manases maoy mipuli kaniya paghari. Si Manases nagpanuigon ug 12 sa pagsugod niyag hari sa Juda ug naghari siya sulod sa 55 ka tuig didto sa Jerusalem. Si Hafsiba maoy iyang inahan. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo sama sa gibuhat sa kanasoran nga giabog sa Ginoo atubangan sa katawhan sa Israel. Gitukod niya pag-usab ang mga halaran sa mga diosdios nga giguba sa iyang amahan nga si Ezequias ug nagpatindog siyag mga halaran alang kang Baal ug naghimog larawan sa diosa nga si Asera sama sa gibuhat ni Ahab nga hari sa Israel. Gisimba usab ni Manases ug gialagaran ang tanang langitnong binuhat. Nagbuhat pa gayod siyag mga halaran diha gayod sa Templo sa Ginoo, ang dapit nga gipasabot sa Ginoo sa iyang pag-ingon, “Pasidunggan ko ang akong ngalan diha sa Jerusalem.” Nagtukod usab siyag mga halaran alang sa tanang langitnong kabuhatan diha sa duha ka hawanan sa Templo sa Ginoo. Ug gisunog niya ang iyang anak ingon nga halad ug mituo siya sa mga tagnatagna ug salamangka ug sa mga tawong makahimo sa pagpakigsulti sa mga espiritu. Daotan siya kaayo busa nasuko ang Ginoo kaniya. Nagpahimo siyag kinulit nga hulagway sa diosa nga si Asera ug kini iyang gibutang sa Templo nga maoy gipahinungdan sa Ginoo sa dihang miingon siya kang David ug sa iyang anak nga si Solomon, “Niining Temploha ug dinhi sa Jerusalem nga akong gipili gikan sa tanang banay sa Israel, pasidunggan ko ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran. Dili ko na gayod himoon nga maglatagaw pa ang Israel gikan niining yuta nga gihatag ko sa ilang katigulangan kon buhaton lamang nila ang gisugo ko kanila ug tumanon nila ang mga sugo sa akong alagad nga si Moises.” Apan wala sila mamati ug gipangulohan sila ni Manases pagbuhat ug labi pang daghang sala kay sa gibuhat sa kanasoran nga gilaglag na sa Ginoo atubangan sa katawhan sa Israel. Miingon ang Ginoo pinaagi sa iyang mga propeta, “Tungod kay gibuhat man ni Manases kining salawayong buhat ug gihimo man niya ang mas ngil-ad pang mga buhat kay sa nahimo sa mga Canaanhon nga una pa kaniya ug giangin ang Juda aron makasala pinaagi sa pagsimba sa iyang mga diosdios, pahamtangan kog makalilisang nga katalagman ang Jerusalem ug ang Juda ug managingting ang dalunggan sa tanan nga makadungog niini. Silotan ko ang Jerusalem sama sa pagsilot ko sa Samaria ug kang Hari Ahab ug sa iyang mga kaliwat. Hinloan ko ang Jerusalem sama sa tawo nga maghinlo ug plato nga balibalihon pagtrapo. Ug isalikway ko ang nahibilin sa akong katawhan ug itugyan ko sila sa ilang mga kaaway. Mahimo silang tukbonon ug ilogonon sa tanan nilang kaaway kay nagbuhat man silag daotan sa akong atubangan ug gipalagot nila ako sukad pa gayod sa paggawas sa ilang katigulangan gikan sa Ehipto.” Nalukop ang Jerusalem sa dugo sa daghang mga tawo nga gipamatay ni Manases bisag walay sala. Wala pay labot niini ang iyang pag-angin sa Juda ngadto sa pagpakasala atubangan sa Ginoo. Ang ubang mga nabuhat ni Manases lakip ang iyang mga sala nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Unya namatay si Manases ug gilubong didto sa tanaman sa iyang palasyo sa Usa. Ang iyang anak nga si Amon maoy mipuli kaniya paghari. Si Amon nagpanuigon ug 22 sa dihang misugod siya paghari sa Juda ug naghari siya sulod sa duha lamang ka tuig didto sa Jerusalem. Si Mesolemit nga anak ni Harus nga taga-Jotba maoy iyang inahan. Daotan ang iyang kinabuhi atubangan sa Ginoo sama sa iyang amahan nga si Manases. Gisunod niya ang gibuhat sa iyang amahan ug gialagaran niya ang mga diosdios nga gialagaran sa iyang amahan ug gisimba niya sila. Gisalikway niya ang Ginoo, ang Dios sa iyang katigulangan, ug wala siya motuman sa mga sugo sa Ginoo. Unya gibudhian siya sa iyang mga opisyal ug gipatay didto sa iyang palasyo. Apan gipamatay usab sa mga tawo ang tanan nga mialsa batok kang Hari Amon ug si Josias nga iyang anak maoy ilang gihimong hari puli kaniya. Ang tanang nabuhat ni Amon nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Gilubong si Amon didto sa tanaman sa Usa ug ang iyang anak nga si Josias maoy mipuli kaniya paghari. Walo ka tuig ang panuigon ni Josias sa pagsugod niya paghari sa Juda ug naghari siya sulod sa 31 ka tuig didto sa Jerusalem. Si Idida nga anak ni Hadaya nga taga-Boscat maoy iyang inahan. Matarong siya atubangan sa Ginoo ug gisunod niya ang gibuhat sa iyang katigulangan nga si David. Wala gayod siya motipas sa dalan nga matarong. Sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josias, gisugo niya si Safan pag-adto sa Templo. Si Safan mao ang sekretaryo sa hari. Anak siya ni Asalias ug apo ni Mesullam. Giingnan siya sa hari, “Lakaw ngadto kang Hilkias, ang Pangulong Pari, aron iphon niya ang kuwarta sa katawhan nga nadawat sa mga pari nga nagbantay sa pultahan sa Templo sa Ginoo. Ipahatag kini ngadto sa mga nagdumala sa trabaho sa Templo aron silay mohatag niini ngadto sa mga trabahador nga nag-ayo niini, sa mga panday ug mga kantero ug ibayad sa mga kahoy ug sinapsapan nga mga bato aron gamiton pag-ayo sa Templo. Apan ayaw sila pangayoi ug husay sa kuwarta nga gipiyal kanila kay dili man sila tikasan.” Unya si Hilkias, ang Pangulong Pari, miingon kang Safan, “Nakit-an ko ang basahon sa Balaod didto sa Templo.” Ug gihatag ni Hilkias kang Safan ang basahon ug gibasa kini ni Safan. Unya miadto si Safan sa hari ug gibalitaan niya ang hari bahin sa kuwarta. Miingon siya, “Gihurot pagkuha sa imong mga sulugoon ang kuwarta didto sa Templo ug gihatag nila kini ngadto sa mga nagdumala sa trabaho.” Unya giingnan ni Safan ang hari, “Gihatagan akog basahon ni Hilkias.” Ug gibasa kini ni Safan atubangan sa hari. Sa pagkabati sa hari sa nahisulat sa basahon sa balaod, gigisi niya ang iyang bisti. Ug gisugo sa hari si Hilkias nga pari, ug si Ahikam nga anak ni Safan ingon man si Acbor nga anak ni Mikias ug si Safan mismo lakip si Asias, ang sinaligan sa hari. Miingon ang hari kanila, “Lakaw, pagpakisayod kamo sa Ginoo alang kanako ug sa katawhan sa Juda bahin niining basahona kay nasuko pag-ayo ang Ginoo kanato kay wala man tumana sa atong katigulangan ang nasulat niining basahona.” Busa si Hilkias, si Ahikam, si Acbor, si Safan ug si Asias miadto aron pagpakisayod sa usa ka babaye nga ginganlag Hulda, usa ka propeta nga nagpuyo sa bag-ong bahin sa Jerusalem. Ang iyang bana mao si Shallum nga anak ni Tikva ug apo ni Harhas nga kaniadto tinugyanan sa mga bisti didto sa Templo. Gisuginlan nila si Hulda sa nahitabo ug gipabalik sila ni Hulda ngadto sa hari aron paghatag kaniya niining mosunod nga mensahe gikan sa Ginoo, “Silotan ko ang Jerusalem ug ang tanang katawhan niini sumala sa nahisulat sa basahon nga nabasa sa hari. Gisalikway nila ako ug naghalad sila ngadto sa ubang mga diosdios busa gihagit nila ang akong kasuko tungod sa ilang nabuhat. Nahagit ang akong kasuko batok sa Jerusalem ug dili kini mapuypoy. Ug bahin sa hari mismo nga nagsugo kaninyo dinhi, ako, ang Ginoo nga Dios sa Israel nag-ingon: Namati ka sa nahisulat sa basahon ug naghinulsol ug nagpaubos sa imong kaugalingon sa akong atubangan. Gigisi nimo ang imong bisti ug mihilak ka sa dihang nakadungog ka nga nagtinguha ako sa pagsilot sa Jerusalem ug sa mga katawhan niini. Oo, himoon ko kini nga makalilisang nga talan-awon ug tinunglo nga dapit. Apan nabati ko ang imong pag-ampo. Busa ang silot nga ipahamtang ko sa Jerusalem moabot lamang human sa imong kamatayon. Mamatay ka nga malinawon.” Ang mga tawo mibalik ngadto kang Hari Josias uban niining maong mensahe. Unya gipatawag ni Hari Josias ang tanang kadagkoan sa Juda ug sa Jerusalem. Ug miadto ang hari sa Templo sa Ginoo kinuyogan sa tanang tawo sa Juda ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem ingon man sa mga propeta ug mga pari. Ang tanan gayong mga tawo, inila ug dili inila, mikuyog kaniya ug gibasa niya sa ilang atubangan ang nahisulat sa basahon sa kasabotan nga nakaplagan didto sa Templo. Mitindog ang hari tupad sa haligi ug sa atubangan sa Ginoo misaad siya nga magmatinumanon siya sa Ginoo ug magbuhat sa tanang tulomanon ug kasugoan sa tibuok niyang kasingkasing ug kalag ug sa pagtuman sa tanan nga nahisulat sa basahon sa kasabotan. Ug nanaad usab ang mga tawo. Unya gisugo sa hari ang Pangulong Pari nga si Hilkias lakip ang mga pari nga luyoluyo niya ingon man ang mga magbalantay sa pultahan sa Templo nga ipagula ang tanang galamiton nga gigamit sa pagsimba kang Baal ug sa diosa nga si Asera ug sa tanan nga anaa sa kalangitan. Unya gisunog niya kining tanan didto sa gawas sa kota sa Jerusalem didto sa Walog sa Kidron ug ang mga abo niini gidala ngadto sa Betel. Gipanghinginlan niya ang mga pari nga nag-alagad sa mga diosdios. Kining mga paria gisugo sa mga hari sa Juda sa pagsunog ug insenso didto sa mga halaran sa kabungtoran sa mga siyudad sa Juda ug libot sa Jerusalem. Gilakip usab niya pagpapha gikan sa ilang katungdanan kadtong nagsunog ug insenso alang kang Baal ug alang sa adlaw, sa bulan ug sa mga bituon ug sa tanang butang sa kalangitan. Ug iyang gipagawas sa Templo ang tukon nga giisip nga sagrado nga gihalad sa diosa nga si Asera ug gidala niya kini sa Walog sa Kidron ug gisunog ug unya iyang gisaliyab ang abo niini didto sa lubnganan sa mga yanong tawo. Iya pa gayong giguba ang mga pinuy-anan sa mga lalaki nga nagbaligya sa ilang dungog didto sa Templo sa Ginoo. Dinhi himoa sa mga babaye ang bisti alang sa diosa nga si Asera. Unya ang mga pari iyang gihinginlan gikan sa mga siyudad sa Juda ug iyang giguba ang mga halaran sa mga diosdios nga gisunogan ug insenso sa mga pari, gikan sa Geba hangtod sa Berseba. Gilumpag usab niya ang mga halaran nga nahimutang didto sa mga ganghaan nga binuhat ni Josue, ang gobernador sa siyudad. Ang maong ganghaan makita diha sa wala sa ganghaan sa siyudad paingon sa sulod niini. Ang mga pari nga nag-alagad sa mga halaran didto sa kabungtoran wala tugoti pag-adto sa Templo sa Ginoo apan makakaon silag pan nga walay patubo. Giguba usab ni Josias ang Tofet nga atua mahimutang sa Walog sa Hinom aron wala nay magsunog sa ilang anak niadtong dapita ingon nga halad alang kang Moloc. Ug iya pa gayong gikuha ang mga kabayo nga gihalad sa mga hari sa Juda agig pagsimba sa adlaw ug gisunog ang mga karwahi nga gihalad usab sa adlaw. Kining tanan diha mahimutang sa hawanan sa Templo duol sa ganghaan ug dili layo sa gipuy-an ni Natanmelec, ang pangulong opisyal sa palasyo. Gilumpag niya ang mga halaran didto sa atop sa itaas nga lawak ni Ahaz. Ang mga hari sa Juda maoy nagbuhat sa maong mga halaran. Gilumpag ug gipulpog usab niya ang mga halaran nga gibuhat ni Manases didto sa duha ka hawanan sa Templo sa Ginoo. Ang abo iyang gisaliyab sa Walog sa Kidron. Gipangguba usab niya ang mga halaran sa mga diosdios sa sidlakan sa Jerusalem dapit sa habagatan sa Bukid sa mga Olibo. Si Solomon nga hari sa Israel maoy nagbuhat niining mga halaran alang kang Astarte nga diosa sa Sidon ug alang usab kang Camos nga dios sa Moab ug alang kang Moloc nga dios sa Ammon. Gidugmok usab niya ang mga sagrado kunohayng haligi ug mga tukon ni Asera, unya sa ilang dapit gipuli niya ang bukog sa mga tawo. Gilumpag usab ni Josias ang halaran didto sa Betel nga gibuhat ni Jeroboam nga anak ni Nebat. Si Jeroboam maoy nag-angin sa Israel sa pagpakasala. Gipulpog niya ang mga bato niini ug gisunog ang tukon ni Asera. Sa paglingi ni Josias, nakita niya ang mga lubnganan didto sa bukid ug iyang gipakuha ang mga bukog ug gisunog niya didto sa halaran. Sa ingon, iyang gihugawhugawan ang halaran sumala gayod sa gisulti sa Ginoo pinaagi sa iyang propeta nga maoy mitagna niini. Unya miingon siya, “Unsa ba kanang monumentoha sa unahan?” Giingnan siya sa mga tawo sa siyudad, “Lubnganan kana sa propeta sa Dios nga taga-Juda nga nagtagna niining imong gibuhat karon sa halaran sa Betel.” Ug si Josias miingon, “Ayaw kanag hilabti ug ayaw ipakalot ang iyang mga bukog.” Busa wala nila hilabti ang mga bukog niya ingon man ang mga bukog sa propeta nga taga-Samaria. Giguba usab ni Josias ang tanang mga halaran sa mga diosdios sa mga siyudad sa Samaria nga gibuhat sa mga hari sa Israel nga maoy nakapasuko sa Ginoo. Ang iyang gibuhat didto sa Betel mao usay iyang gibuhat niining mga siyudara. Ug gipamatay niya diha gayod sa halaran ang tanang mga pari nga nag-alagad sa mga halaran sa mga diosdios ug gisunog niya ang mga bukog sa mga tawo diha niini. Unya mipauli siya sa Jerusalem. Unya gisugo sa hari ang tanang mga tawo sa paghimo sa Kasaulogan sa Pagsaylo pahinungod sa Ginoo nga ilang Dios sumala sa nasulat sa basahon sa kasabotan. Kay sukad sa panahon diin mga maghuhukom pa ang nangulo sa Israel o sa panahon sa mga hari sa Israel ug sa Juda, wala gayod himoa kining maong kasaulogan. Apan sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josias, gisaulog kini didto sa Jerusalem. Dugang pa niini, gihinginlan ni Josias ang mga tigkonsultag mga espiritu ug ang mga salamangkero ingon man ang mga diosdios sa tagsatagsa ka banay ug uban pang mga diosdios ug ang tanang hugawng butang sa Juda ug sa Jerusalem aron matuman niya ang mga sugo nga nahisulat sa basahon nga hikaplagan ni Hilkias, ang pari, didto sa Templo sa Ginoo. Wala pa gayoy hari nga ingon kaniya nga misimba sa Ginoo sa bug-os niyang kasingkasing, kalag ug kusog sumala sa tanang balaod ni Moises. Ug wala na gayoy hari nga sama kaniya. Apan bisan pa niining tanan, wala gihapon mapuypoy ang kasuko sa Ginoo batok sa Juda tungod sa pagpalagot ni Manases kaniya. Ug ang Ginoo miingon, “Isalikway ko usab ang Juda ingon sa gibuhat ko sa Israel ug isalikway ko kining siyudara nga akong pinili, ang Jerusalem ug ang Templo nga maoy gipahinungdan ko sa akong pag-ingon, ‘Adto didto pasidunggi ang akong ngalan.’” Ang tanang nabuhat ni Josias nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Sa naghari pa si Josias, si Neco nga hari sa Ehipto milatas sa Suba sa Eufrates aron pagtabang sa hari sa Asiria. Gitagbo siya ni Hari Josias apan gipatay ni Neco si Josias didto sa Megido. Unya gidala sa mga sundalo ni Josias ang iyang patayng lawas sakay sa karwahi paingon sa Jerusalem ug gilubong sa lubnganan sa mga hari. Si Joacas, ang anak ni Josias, gidihogan sa mga tawo ug gihimong hari puli sa iyang amahan. Si Joacas nagpanuigon ug 23 sa pagsugod niyag hari sa Juda ug naghari siyag tulo ka bulan didto sa Jerusalem. Si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna maoy iyang inahan. Daotan ang iyang kinabuhi atubangan sa Ginoo sama sa iyang katigulangan. Gipriso siya ni Neco didto sa Ribla, sakop sa Hamat, aron dili siya maghari didto sa Jerusalem. Gipabuhis usab ni Neco ang katawhan ug 3,400 ka kilong plata ug 34 ka kilong bulawan. Si Eliakim, laing anak ni Josias, maoy gihimo ni Neco nga hari puli sa iyang amahan. Giusab ni Neco ang iyang ngalan ug gihimong Joakim. Sa pagbalik ni Neco sa Ehipto, gidala niya si Joacas ug si Joacas didto na mamatay. Busa nagbuhis si Joakim ug plata ug bulawan ngadto sa hari sa Ehipto apan kini binuhis usab sa mga tawo sumala sa ilang bayranan nga gipahamtang sa hari sa Ehipto. Si Joakim nagpanuigon ug 25 sa pagsugod niyag hari ug naghari siyag 11 ka tuig didto sa Jerusalem. Si Sebida nga anak ni Fadaya nga taga-Ruma maoy iyang inahan. Daotan usab ang iyang kinabuhi atubangan sa Ginoo sama sa iyang katigulangan. Samtang si Joakim maoy hari sa Juda, gisulong siya ni Hari Nabucodonosor sa Babilonia ug naulipon niya si Joakim sulod sa tulo ka tuig. Unya mialsa si Joakim batok sa hari sa Babilonia. Apan gipasulong sa Ginoo ang daghang mga sundalo nga taga-Caldea, taga-Siria, taga-Moab ug taga-Amon batok kang Joakim aron laglagon nila ang Juda sumala sa gisulti sa Ginoo pinaagi sa iyang alagad nga mga propeta. Nahitabo kini sa Juda sa sugo sa Ginoo aron mahanaw ang Juda sa iyang panan-aw tungod sa mga sala ni Manases ug tungod usab sa iyang pagpatay sa mga tawong dili sad-an kay gipuno man niya ang Jerusalem sa ilang dugo ug dili na mopasaylo ang Ginoo niini. Ang tanang nabuhat ni Joakim nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda. Namatay si Joakim ug ang iyang anak nga si Joaquin maoy mipuli kaniya paghari. Wala na gayod mosulong ang hari sa Ehipto kay giilog man sa hari sa Babilonia ang teritoryo sa Ehipto gikan sa Suba sa Nilo ngadto sa Suba sa Eufrates. Si Joaquin nagpanuigon ug 18 sa paghari niya sa Juda ug naghari siya sa Jerusalem sulod lamang sa tulo ka bulan. Si Nehosta nga anak ni Elnatan nga taga-Jerusalem maoy iyang inahan. Daotan usab ang kinabuhi ni Joaquin atubangan sa Ginoo sama sa iyang katigulangan. Niadtong panahona misulong sa Jerusalem ang kasundalohan ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug samtang gilibotan nila ang siyudad, si Hari Nabucodonosor mismo miadto sa siyudad. Ug miampo si Joaquin kaniya ingon man ang iyang inahan ug mga opisyal sa kasundalohan lakip ang mga prinsipe ug mga opisyal sa palasyo. Sa ikawalong tuig sa paghari ni Nabucodonosor gibihag niya si Joaquin ug gidala usab ang tanang bahandi sa Templo sa Ginoo ug sa palasyo sa hari. Gipamuak ang tanang galamiton nga bulawan sa Templo nga hinimo ni Solomon nga hari sa Israel. Nahitabo kini sumala gayod sa gipasidaan sa Ginoo. Gibihag niya ang tanang nagpuyo sa Jerusalem lakip ang mga prinsipe ug ang mga isog ug bantogang mga tawo. Silang tanan 10,000 ka buok lakip ang mga tawong batid sa paghimo sa nagkalainlaing butang ug ang mga platero. Ang mga labing kabos ra gayoy gibilin. Gibihag ni Nabucodonosor si Joaquin ngadto sa Babilonia ingon man ang inahan sa hari, ang iyang mga asawa ug ang mga opisyal ug ang mga kadagkoan sa nasod. Gibihag usab niya ang 7,000 ka maisog nga mga tawo ug 1,000 ka tawo nga batid sa pagpanggama sa nagkalainlaing butang ug ang mga platero. Silang tanan angayan mahimong sundalo. Ang uyoan ni Joaquin nga si Matanias maoy gihimong hari ni Nabucodonosor ug giilisan ang iyang ngalan ug Sedekias. Si Sedekias nagpanuigon ug 21 sa paghari niya sa Juda ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig didto sa Jerusalem. Si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna maoy iyang inahan. Daotan usab ang iyang kinabuhi atubangan sa Ginoo sama gayod sa kang Joakim. Tungod sa kasuko sa Ginoo, gisalikway niya ang katawhan sa Jerusalem ug sa Juda. Unya mialsa si Sedekias batok sa hari sa Babilonia. Sa ikanapulo nga adlaw sa ikanapulo nga bulan sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Sedekias, misulong si Hari Nabucodonosor sa Jerusalem uban sa tanan niyang kasundalohan ug gilibotan nila kini. Nagbuhat silag mga damba libot niini. Gilibotan nila ang siyudad hangtod sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Sedekias. Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan, grabi na kaayo ang gutom sa siyudad ug wala nay makaon ang mga tawo. Unya ang kota sa siyudad gibuslutan ug pagkagabii miikyas ang hari uban sa tanang sundalo niya agi sa pultahan tungatunga sa duha ka kota duol sa tanaman sa hari, bisag gilibotan sa mga taga-Babilonia ang siyudad. Didto sila padulong sa Araba. Apan gigukod sa mga sundalong taga-Babilonia ang hari ug hiapsan siya didto sa Kapatagan sa Jerico. Ang iyang kasundalohan nagkatibulaag pagpanagan. Unya nadakpan nila ang hari ug gidala nila siya ngadto sa Ribla diin didto si Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia ug gisilotan siya ni Nabucodonosor. Gipatay nila ang mga anak ni Sedekias sa atubangan gayod niya ug gilugit nila ang iyang mata ug gigapos siyag kadena ug gibihag ngadto sa Babilonia. Sa ikapito nga adlaw sa ikalima nga bulan sa ika-19 nga tuig sa paghari ni Nabucodonosor sa Babilonia, si Nebusaradan, ang kapitan sa mga guwardiya sa hari sa Babilonia, miadto sa Jerusalem. Gisunog niya ang Templo sa Ginoo ingon man ang palasyo sa hari ug ang tanang balay sa kadagkoan sa Jerusalem. Ug gilumpag sa mga taga-Babilonia nga kuyog ni Nebusaradan ang mga kota nga naglibot sa Jerusalem. Ang mga tawo nga nahibilin sa siyudad ug ang mga sundalo nga mitipon sa kasundalohan sa hari sa Babilonia ug ang uban pang mga tawo gidala ni Nebusaradan ngadto sa Babilonia. Apan gibilin ni Nebusaradan ang mga kabos kaayo aron maoy mag-atiman sa mga parasan ug aron maoy mag-uma. Gidugmok sa mga taga-Caldea ang mga haliging bronsi sa Templo sa Ginoo ingon man ang mga tungtonganan ug ang bronsi nga tangke sa tubig. Gidala nila sa Babilonia ang bronsi. Gilakip nila pagdala ang mga kulon, pala ug ang mga igpapalong ingon man ang mga sudlanan sa insenso ug ang mga galamiton nga bronsi nga gigamit sa mga pari sa ilang pag-alagad sa Templo. Gidala usab ang mga sanggaanan sa baga ug ang mga panaksan. Ang tanang butang nga hinimog bulawan ingon man ang hinimog plata gidala ni Nebusaradan. Dili matimbang sa kabug-at ang bronsi nga gigamit sa duha ka haligi, sa tangke ug sa mga tungtonganan nga hinimo ni Solomon alang sa Templo sa Ginoo. Ang gitas-on sa usa ka haligi walo ka metros ug sa tumoy niini may daw ulo nga bronsi. Ang gitas-on sa daw ulo nga bronsi mga usa ug tunga ka metros ug gilibotan kini ug daw mga bunga sa granada nga lunlon bronsi. Gidala ni Nebusaradan si Seraias, ang Pangulong Pari ug ang iyang luyoluyo nga si Sofonias ingon man ang tulo ka guwardiya sa pultahan. Gidala usab niya ang usa ka opisyal sa siyudad nga maoy nangulo sa mga sundalo uban sa lima ka magtatambag sa hari nga didto sa siyudad ug ang sekretaryo sa pangulo sa kasundalohan nga maoy nagtigom sa katawhan ug ang 60 ka tawo nga nakit-an didto sa siyudad. Gidala sila ni Nebusaradan ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla nga sakop sa Hamat. Ug didto gipapatay sila sa hari. Busa nabihag ang katawhan sa Juda. Gitudlo ni Hari Nabucodonosor nga gobernador sa Juda si Gedalias nga anak ni Ahikam ug apo ni Safan ug gihimo siyang tigdumala sa mga tawo nga wala bihaga ngadto sa Babilonia. Sa pagkabalita niini sa tanang mga kapitan sa mga sundalo nga didto sa gawas sa siyudad, miadto sila kang Gedalias didto sa Mispa uban sa ilang mga sakop. Ang mga kapitan mao sila si Ismael nga anak ni Netanias, si Johanan nga anak ni Carias, si Seraias nga anak ni Tanhumet nga taga-Netofa ug si Jasanias nga taga-Maaca. Giingnan sila ni Gedalias, “Ayaw kamo kahadlok sa mga opisyal nga taga-Babilonia. Pagpuyo lamang kamo dinhi ug alagari ninyo ang hari sa Babilonia ug walay daotang mahitabo kaninyo.” Apan sa ikapitong bulan, si Ismael nga anak ni Netanias nga anak ni Elisama nga kadugo sa harianong banay sa Juda, miadto kang Gedalias kinuyogan ug napulo ka tawo ug gipatay nila si Gedalias lakip ang mga Judio ug ang mga taga-Babilonia nga uban kaniya didto sa Mispa. Unya ang tanang tawo lakip ang mga kapitan sa mga sundalo nangagiw ngadto sa Ehipto kay nahadlok man sila sa mga taga-Babilonia. Sa ika-27 nga adlaw sa ika-12 nga bulan sa ika-37 nga tuig gikan sa pagkabihag ni Joaquin nga hari sa Juda, gibuhian siya ni Ebilmerodac, ang hari sa Babilonia nga nagpakita kaniyag kaluoy. Mao kining panahona ang pagsugod ni Ebilmerodac paghari. Maayo ang iyang pagtagad kang Joaquin ug gipasidunggan niya si Joaquin labaw sa ubang mga hari nga didto sa Babilonia. Busa wala na magsul-ob si Joaquin ug bisti sa priso. Nagkaon siya dungan sa hari didto sa palasyo sa tibuok niyang kinabuhi ug gihatagan pa gayod siyag magasto matag adlaw. Si Adan maoy amahan ni Set, si Set maoy amahan ni Enos nga amahan ni Kenan nga amahan ni Mahalalel. Si Mahalalel maoy amahan ni Hared. Si Hared maoy amahan ni Enoc, si Enoc maoy amahan ni Metusela nga amahan ni Lamec nga maoy amahan ni Noe. Si Noe may tulo ka anak nga si Sem, si Ham ug si Japet. Ang mga anak ni Japet mao si Gomer, si Magog, si Madai, si Jaban, si Tubal, si Mesec ug si Tiras. Ang mga kaliwat ni Gomer mao ang katawhan sa Askenas, sa Rifat ug sa Togarma. Ang mga kaliwat ni Jaban mao ang katawhan sa Elisa, sa Tarsis, sa Kitim ug sa Rodanim. Ang mga anak ni Ham mao si Cus, si Ehipto, si Put ug si Canaan. Ang mga kaliwat ni Cus mao ang katawhan sa Seba, sa Habila, sa Sabta, sa Raama ug sa Sabteca. Ang mga anak ni Raama mao sila si Sheba ug si Dedan. Si Cus maoy amahan ni Nimrod nga nahimong unang gamhanang tawo sa tibuok kalibotan. Ang mga kaliwat ni Ehipto mao ang katawhan sa Lydia, sa Anam, sa Lehab, sa Naptu, sa Patrus, sa Caslu ug sa mga taga-Creta nga maoy kagikan sa mga Filistihanon. Si Canaan maoy amahan ni Sidon nga panganay ug ni Het. Si Canaan usab maoy ginikanan sa mga Jebusihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Girgasihanon, sa mga Hibihanon, sa mga Arkihanon, sa mga Senihanon, sa mga Arbadihanon, sa mga Semarihanon ug sa mga Hamatihanon. Ang mga anak ni Sem mao sila si Elam, si Asur, si Arfacsad, si Lud, si Aram, si Uz, si Hul, si Geter ug si Mesec. Si Arfacsad maoy amahan ni Shela nga amahan ni Eber. Si Eber may duha ka anak nga lalaki nga si Peleg ug si Jectan. Peleg ang gihingalan kaniya kay niadtong panahona nabahin man ang katawhan sa kalibotan. Si Joctan maoy amahan nila ni Almodad, ni Salep, ni Asarmalet, ni Jera, ni Adoram, ni Uzal, ni Dicla, ni Ebal, ni Avimael, ni Sheba, ni Ofir, ni Habila ug ni Jobab. Kaliwat ni Sem sila si Arfacsad, si Shela, si Eber, si Peleg, si Reu, si Serug, si Nahor, si Tera ug si Abram nga nailhan usab nga Abraham. Ang mga anak ni Abraham mao si Isaac ug si Ismael. Ang mosunod mao ang ilang mga kaliwat: ang panganayng anak ni Ismael mao si Nebaiot unya gisundan nila ni Kedar, Adbeel, Mibsam, Misma, Duma, Masa, Hadad, Tema, Jetur, Nafis ug ni Kedema. Ang mga anak ni Abraham kang Ketura nga iyang puyopuyo mao sila si Zimran, si Jocsan, si Medan, si Midian, si Isbac ug si Shua. Ang mga anak ni Jocsan mao sila si Sheba ug si Dedan. Ang mga anak ni Midian mao sila si Efa, Efer, si Hanoc, si Abida ug si Eldea. Si Abraham maoy amahan ni Isaac nga may duha ka anak nga si Esau ug si Jacob. Ang mga anak ni Esau mao sila si Elifas, Reuel, Jeus, Halam ug si Kora. Si Elifas may mga anak nga sila si Teman, Omar, Sefi, Gatam, Kenas, Timna ug si Amalek. Ang mga anak ni Reuel mao sila si Nahat, Zera, Sama ug si Miza. Ang unang mga namuyo sa Edom mao ang mga kaliwat sa mosunod nga mga anak ni Seir: si Lotan, si Sobal, si Sibeon, si Ana, si Dison, si Ezer ug si Disan. Si Lotan may duha ka anak nga si Huri ug si Homam. Si Lotan may igsoong babaye nga si Timna. Si Sobal may mga anak nga sila si Alian, si Manahat, si Ebal, si Sefi ug si Onam. Si Sibeon may duha ka anak nga lalaki nga si Aia ug si Ana. Si Ana may anak nga si Dison ug si Dison may mga anak nga si Hamran, si Esban, si Itran ug si Cheran. Si Ezer may mga anak nga sila si Bilhan, si Zaavan ug si Jacan. Si Disan may duha ka anak nga si Uz ug si Aran. Ang nagsunodsunod nga mga hari sa Edomea sa wala pay Israelita nga naghari sa Israel mao kining mosunod: si Bela nga anak ni Beor nga taga-Dinhaba si Jobab nga anak ni Zera nga taga-Bozra si Husam nga taga-Teman si Hadad nga anak ni Bedad nga taga-Abit (gibuntog niya ang mga Midianhon didto sa Moab) si Samla nga taga-Masreca si Shaul nga taga-Rehobot sa Eufrates si Baalhanan nga anak ni Acbor si Hadad nga taga-Pau (ang iyang asawa mao si Mehetabel nga anak ni Matred ug apo ni Mesaab) Ang mosunod mao ang mga pangulo sa Edomea: si Timna, si Alya, si Jatet, si Oholibama, si Ela, si Pinon, si Kenas, si Teman, si Mibzar, si Magdiel ug si Iram. Ang mosunod mao ang mga anak ni Jacob: si Ruben, si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, si Zabulon, si Dan, si Jose, si Benjamin, si Neftali, si Gad ug si Aser. Ang mosunod mao ang mga anak ni Juda: si Er, si Onan ug si Shela. Mao kini sila ang iyang mga anak kang Batsua nga taga-Canaan. Si Er, ang kamagulangan niyang anak, nagkinabuhig daotan sa atubangan sa Ginoo busa gipatay siya sa Ginoo. May duha usab ka anak si Juda kang Tamar nga iyang umagad: si Perez ug si Zera. Lima tanan ang anak ni Juda. Si Perez may duha ka anak: si Hezron ug si Hamul. Si Zera may lima ka anak: si Zimri, si Etan, si Heman, si Calcol ug si Dara. Si Carmi may anak nga si Acan nga naghimog kasamok sa Israel tungod sa iyang pagpanghilabot sa mga butang nga hinalad. Si Etan may anak nga si Azarias. Ang mga anak ni Hezron mao ang mosunod: si Jerameel, si Ram ug si Caleb. Si Ram maoy amahan ni Aminadab nga amahan ni Naason, ang pangulo sa mga anak ni Juda. Si Naason maoy amahan ni Salmon nga amahan ni Boas. Si Boas amahan ni Obed nga amahan ni Jesse. Si Jesse amahan nila ni Eliab, ang kamagulangan, unya gisundan ni Abinadab, ang ikatulo si Sama, ikaupat si Netanel, ikalima si Radai, ikaunom si Ozem ug ang ikapito mao si David. May duha sila ka igsoong babaye nga si Seruia ug si Abigail. Si Seruia may tulo ka anak nga si Abisai, si Joab ug si Asahel. Si Abigail may anak nga si Amasa. Ang amahan ni Amasa mao si Jeter nga usa ka Ismaelita. Si Caleb nga anak ni Hezron nangasawa kang Asuba ug nanganak kinig babaye nga ginganlag Jeriot. Ang mga anak ni Jeriot. mao sila si Jaser, si Sobab ug si Ardon. Unya sa pagkamatay ni Asuba, nangasawa si Caleb kang Efrata ug may usa sila ka anak nga si Hur. Si Hur maoy amahan ni Uri nga amahan ni Besalel. Unya sa 60 na ang panuigon ni Hezron, naminyo siya sa anak ni Maquir nga igsoon ni Gilead ug may usa sila ka anak nga lalaki nga si Segub. Si Segub maoy amahan ni Jair nga pangulo sa 23 ka siyudad sa yuta sa Gilead. Apan giilog ni Gesur ug ni Aram ang Habotjair ug ang Kenat lakip ang mga sakop nga balangay niini—mga 60 ka lungsod ang tanan. Ang tanang nagpuyo niini mga kaliwat ni Maquir nga amahan ni Gilead. Sa patay na si Hezron nakighilawas si Caleb kang Efrata nga asawa sa iyang amahan ug nanganak si Efrata kang Asur nga amahan ni Tecoa. Si Jerameel, ang kamagulangang anak ni Hezron, may mga anak nga si Ram, ang kamagulangan, unya gisundan nila ni Buna, ni Oren, ni Ozem ug ni Ahias. Si Jerameel may laing asawa nga si Atara. Siya maoy inahan ni Onam. Si Ram, ang kamagulangang anak ni Jerameel, may mga anak nga sila si Maas, si Jamin ug si Eker. Si Onam may duha ka anak nga si Samai ug si Jada. Si Samai may duha usab ka anak nga si Nadab ug si Abisur. Ang asawa ni Abisur mao si Abihail ug ang ilang mga anak mao si Aban ug si Molid. Si Nadab may duha ka anak nga si Seled ug si Appaim. Namatay si Seled nga walay anak. Apan si Appaim may anak nga si Ishi. Si Ishi may anak nga si Sesan. Si Sesan maoy amahan ni Alai. Si Jada nga igsoon ni Samai may duha ka anak nga si Jeter ug si Jonatan. Namatay si Jeter nga walay anak apan si Jonatan may duha ka anak nga si Pelet ug si Zaza. Kini sila mga kaliwat ni Jerameel. Si Sesan walay anak nga lalaki kondili mga babaye lamang. Apan aduna siyay ulipon nga taga-Ehipto nga ginganlag Jarha. Busa gipaasawa niya ang iyang anak kang Jarha nga iyang ulipon ug nanganak kini kang Atai. Si Atai maoy amahan ni Natan nga amahan ni Zabad. Si Zabad maoy amahan ni Eplal nga amahan ni Obed. Si Obed amahan ni Jehu nga amahan ni Azarias. Si Azarias maoy amahan ni Heles nga amahan ni Elasa. Si Elasa maoy amahan ni Sismai nga amahan ni Shallum. Si Shallum maoy amahan ni Jecamias nga amahan ni Elisama. Ang kamagulangang anak ni Caleb nga igsoon ni Jerameel mao si Maresa nga maoy amahan ni Sif. May lain pang anak si Maresa nga mao si Hebron. Si Hebron may mga anak nga mao sila si Kora, si Tafua, si Rekem ug si Shema. Si Shema maoy amahan ni Raham nga amahan ni Jorkiam ug ni Rekem nga amahan ni Samai. May anak si Samai nga si Maon nga amahan ni Betzur. Si Efa usab nga puyopuyo ni Caleb nanganak kang Haran, Mosa ug kang Gazes. Si Haran may anak nga ginganlan usab ug Gazes. Si Jadai may mga anak nga mao sila si Regem, si Jotam, si Gesan, si Pelet, si Efa ug si Shaaf. Ang lain pang puyopuyo ni Caleb nga si Maaca nanganak kang Saber ug kang Terhana. Nanganak pa gayod siya kang Shaaf nga amahan ni Madmana, kang Seba nga amahan ni Macbena ug amahan ni Gibea. Si Caleb may anak usab nga babaye nga mao si Acsa. Mao usab kini ang mga kaliwat ni Caleb. Ang kamagulangang anak ni Caleb kang Efrata nga si Hur may mga anak nga si Sobal nga maoy nagtukod sa siyudad sa Jearim, si Salma nga maoy nagtukod sa Betlehem ug si Haref nga amahan ni Betgader. Si Sobal maoy nagtukod sa siyudad sa Jearim. Siya ang ginikanan sa katawhan sa Haroe ug katunga sa mga lumolupyo sa Menuhot. Ang mga banay nga namuyo sa siyudad sa Jearim mao ang mga Itrihanon, ang mga Putihanon, ang mga Sumatihanon ug ang mga Misrahanon. Sila ang kagikan sa katawhan sa Zora ug sa Estaol. Si Salma maoy nagtukod sa Betlehem. Siya ang ginikanan sa katawhan sa Netofat, sa Atrobetijoab ug ang katunga sa mga Manahatnon nga mao ang mga Sorihanon. Ang mosunod mao ang banay sa mga eskriba nga nagpuyo sa Jabes: ang mga Tiratihanon, ang mga Simeatihanon ug ang mga Sucatihanon. Kini sila mga Kenihanon nga nakigminyoay sa mga Recabihanon. Ang mosunod mao ang mga anak ni David gikan sa kamagulangan nga nangatawo didto sa Hebron: si Amnon, ang iyang inahan mao si Ahinoam nga taga-Jezreel si Daniel, ang iyang inahan mao si Abigail nga taga-Carmel si Absalom, ang iyang inahan mao si Maaca nga anak ni Hari Talmai sa Gesur si Adonias, ang iyang inahan mao si Hagit si Sefatias, ang iyang inahan mao si Abital si Itream, ang iyang inahan mao si Egla. Kining unom nangatawo samtang naghari si David didto sa Hebron sulod sa pito ka tuig ug unom ka bulan. Si David naghari sa Jerusalem sulod sa 33 ka tuig. Ang mga anak ni David nga natawo didto sa Jerusalem mao kining mosunod: si Simea, si Sobab, si Natan ug si Solomon. Ang ilang inahan mao si Batseba nga anak ni Amiel. Gawas kanila, aduna pa gayoy mga anak si David sa iyang mga puyopuyo. Si Tamar ray babaye nilang igsoon. Ang mosunod mao ang mga kaliwat ni Solomon: si Roboam, si Abias nga anak ni Roboam, si Asa nga anak ni Abias, si Josafat nga anak ni Asa, si Joram nga anak ni Josafat, si Ahasias nga anak ni Joram, si Joas nga anak ni Ahasias, si Amasias nga anak ni Joas, si Azarias nga anak ni Amasias, si Jotam nga anak ni Azarias, si Ahaz nga anak ni Jotam, si Ezequias nga anak ni Ahaz, si Manases nga anak ni Ezequias, si Amon nga anak ni Manases ug si Josias nga anak ni Amon. Ang mosunod mao ang mga anak ni Josias: si Johanan maoy kamagulangan, ang ikaduha si Joakim, ang ikatulo si Sedekias, ang ikaupat mao si Shallum. Ang mga anak ni Joakim mao si Joaquin ug si Sedekias. Ang mga anak ni Hari Joaquin nga nabihag sa mga taga-Babilonia mao sila si Salatiel, si Melquiram, si Pidayas, si Senesar, si Jecamias, si Hosama ug si Nadabias. Ang mga anak ni Pidayas mao sila si Zerubabel ug si Simei. Si Zerubabel maoy amahan ni Mesullam ug ni Ananias ug ni Selomit, ang igsoon nilang babaye. Aduna pa siyay lima ka anak nga lalaki: si Hasuba, si Ohol, si Baraquias, si Hasadias ug si Jusabesed. Ang mga anak ni Ananias mao sila si Pelatias ug si Jesaias. Si Jesaias maoy amahan ni Refaias nga amahan ni Arnan nga amahan ni Obadias nga amahan ni Secanias. Ang anak ni Secanias mao si Semaias. Ang mga anak ni Semaias mao si Hattus, si Igal, si Baria, si Naarias ug si Safat—unom silang tanan. Tulo ang anak ni Naarias: si Elioenai, si Ezquias ug si Asricam. May pito ka anak si Elioenai: si Hodavias, si Eliasib, si Pelaias, si Akkub, si Johanan, si Delaias ug si Anani. Ang mosunod mao ang mga anak ni Juda: si Perez, si Hezron, si Carmi, si Hur ug si Sobal. Ang anak ni Sobal nga si Raias maoy amahan ni Jahat nga amahan ni Ahumai ug ni Lahad. Kaliwat nila ang mga taga-Zora. Si Etam may mga anak nga mao sila si Jezreel, si Isma, si Jedibas, si Hasalelponi nga igsoon nilang babaye, si Penuel nga amahan ni Gedor ug si Ezer nga amahan ni Hosa. Sila mao ang mga anak ni Hur, ang kamagulangang anak ni Caleb kang Efrata nga maoy nagtukod sa Betlehem. Si Asur nga amahan ni Tecoa may duha ka asawa nga si Helah ug si Naara. Nanganak si Naara kang Ahusam, Hefer, Temani ug kang Ahastari. Si Helah may mga anak nga mao sila si Seret, Izhar ug si Etnan. Si Cos maoy amahan ni Anob, ni Sobeba ug sa banay ni Aharhel nga anak ni Harum. Si Jabes mas inila kay sa iyang mga igsoon. Ginganlan siyag Jabes sa iyang inahan kay matod niya, “Naglisod ako sa akong pag-anak kaniya.” Nag-ampo si Jabes sa Dios sa Israel, “Panalangini ako, O Dios, ug hatagi akog dugang pang yuta. Bantayi ako ug ilikay sa kadaot.” Gidungog sa Dios ang iyang pag-ampo. Si Caleb nga igsoon ni Shuhah maoy amahan ni Mehir nga amahan ni Eston. Si Eston mao ang amahan nila ni Betrafa, ni Pasea ug ni Tehina nga maoy nagtukod sa siyudad sa Nahas. Mga taga-Reca sila. Si Kenas may duha ka anak nga si Otoniel ug si Seraias. Si Otoniel may duha usab ka anak nga si Hatat ug si Meonati. Si Meonati maoy amahan ni Ofra ug si Seraias maoy amahan ni Joab nga maoy nagtukod sa Herasim. Ginganlan ang maong dapit ug Herasim kay ang mga nagpuyo niini batid man sa nagkalainlaing mga buhat. Si Caleb nga anak ni Jefone may mga anak: si Iru, si Ela ug si Naam. Si Ela maoy amahan ni Kenas. Si Jehallelel may mga anak nga si Sif, si Sifa, si Tiria ug si Asarel. Si Ezra may mga anak nga si Jeter, si Mered, si Efer ug si Jalon. Si Mered naminyo kang Bitia nga anak sa hari sa Ehipto ug nanganak kang Miriam, kang Samai ug kang Jesba nga maoy amahan ni Estemoa. Ang asawa ni Ezra nga taga-Juda nanganak kang Jared nga amahan ni Gedor, kang Heber nga amahan ni Soco ug kang Jekuthiel nga amahan ni Zanoa. Ang mga anak sa igsoong babaye ni Naham nga asawa ni Hodias maoy mga amahan nila ni Kela nga taga-Garmi ug Estemoa nga taga-Maaca. Si Simon may upat ka anak: si Amnon, si Rina, si Benhanan ug si Tilon. Si Ishi may duha ka anak nga si Zoet ug si Benazoet. Si Shela nga anak ni Juda may anak nga si Er nga maoy nagtukod sa Leca ug si Laada nga maoy nagtukod sa Maresa ug sa mga banay sa mga tighabol sa lino nga didto magpuyo sa Bet-asbes. Si Laada amahan usab ni Jokim ug sa mga nagpuyo sa Cozeba, ni Joas ug ni Saraf nga nagmando kaniadto sa Moab ug unya mipauli sa Betlehem. Nahipatik kini sa karaang talaan. Mamumuhat silag kulon ug didto mipuyo sa Netaim ug sa Gedera ug nag-alagad sa hari. Mao kini ang mga kaliwat ni Simeon: si Nemuel, si Jamin, si Jarib, si Zera ug si Shaul, si Shallum nga anak ni Shaul, si Mabsam nga anak ni Shallum ug si Misma nga anak ni Mibsam. Si Misma may anak nga si Hamuel, si Zacur anak ni Hamuel ug si Simei anak ni Zacur. Si Simei may 16 ka anak nga lalaki ug unom ka anak nga babaye apan ang mga igsoon nga lalaki ni Semei dili daghag anak ug wala mosanay sama sa banay ni Juda. Ang mga kaliwat ni Simeon didto mipuyo sa Berseba, sa Molada, sa Hazarsual, sa Bilha, sa Esem, sa Tolad, sa Betuel, sa Horma, sa Ziklag, sa Betmarcabot, sa Hazarsusim, sa Betberei ug sa Shaaraim. Mao kini ang mga siyudad nga ilang gipuy-an hangtod sa paghari na ni David. Ang lima ka mga balangay nga ilang gipuy-an mao ang Etam, ang Ain, ang Rimon, ang Toquen ug ang Asan lakip ang kasikbit nga mga dapit niini hangtod sa Baal. Mao kining mga dapita ang gipuy-an nila ug sila may talaan sa ilang mga kaliwat. mipanaw sila ngadto duol sa Gedor, sa sidlakang bahin sa walog aron pagpangitag kasibsiban sa ilang kahayopan. Nakakita silag labong ug maayong sibsibanan didto sa usa ka malinaw ug lapad kaayo nga dapit. Gipuy-an kini kaniadto sa mga kaliwat ni Ham. Nahilista kini sila sa talaan sa panahon nga si Ezequias maoy naghari sa Juda. Gipangguba nila ang mga tolda sa mga nagpuyo niadtong dapita ug gihurot nilag pamatay ang mga Meunim nga didto magpuyo. Mipuli sila pagpuyo didto kay daghan mag masibsib ang ilang mga hayop. Mga 500 sa mga kaliwat ni Simeon ang miadto sa Bukid sa Edomea. Ang nangulo kanila mao ang mga anak ni Ishi nga si Pelatias, si Naarias, si Rafaias ug si Uziel. Gihurot nilag pamatay ang mga kaliwat ni Amalek nga nakaikyas ug atua na sila magpuyo sa Bukid sa Edomea hangtod karon. Ang katungod sa panganay maangkon unta sa mga anak ni Ruben kay si Ruben mao man ang panganay nga anak. Apan tungod sa iyang pagpakighilawas sa asawa sa iyang amahan, ang iyang katungod ingon nga panganay gihatag ngadto kang Jose nga anak ni Jacob busa wala siya ilista ingon nga panganay sa talaan sa mga kaliwat ni Jacob. Kini ang hinungdan nga bisan tuod si Juda nahimong mas gamhanan kay sa iyang mga igsoon kay natawo man sa iyang laray ang usa ka pangulo, naiya ni Jose ang katungod sa pagkapanganay. Ang mga kaliwat ni Ruben mao kining mosunod: si Hanoc, si Pallu, si Hezron ug si Carmi. Si Joel may anak nga si Semaias. Si Semaias may anak nga si Gog. Si Gog may anak nga si Simei. Si Semei may anak nga si Mica. Si Mica may anak nga si Reja. Si Reja may anak nga si Baal. Si Beera nga anak ni Baal gibihag ni Tiglatpiliser nga hari sa Asiria. Si Beera maoy pangulo sa mga kaliwat ni Ruben. Ang kabanay ni Ruben sumala sa tagsatagsa nila ka pamilya gilista sa talaan: si Jeiel maoy pangulo, unya si Zacarias, si Bela nga anak ni Azaz nga anak ni Shema nga anak ni Joel. Didto sila mipuyo sa Aroer ug ang ilang yuta misangko sa Nebo ug Baalmeon. Ngadto dapit sa sidlakan, ang ilang yuta misangko sa daplin sa disertong bahin sa Eufrates kay misanay man pag-ayo ang ilang mga baka didto sa Gilead. Sa panahon nga naghari si Saul gisulong nila ang mga kaliwat ni Hagar ug ila gayong nabuntog. Nagpuyo sila diha sa mga tolda sa tibuok kayutaan dapit sa sidlakan sa Gilead. Ang mga kaliwat ni Gad didto mipuyo sa yuta sa Basan atbang sa gipuy-an sa kaliwat ni Ruben sangko sa Saleca. Si Joel ang pangulo nila, si Safan ang luyoluyo ug ang sunod mao si Janai ug si Safat. Ang uban nilang mga kaliwat sakop sa pito ka banay nga mao ang mga banay nila ni Michael, ni Mesullam, ni Sheba, ni Jorai, ni Jacan, ni Zia ug ni Eber. Sila maoy kaliwat ni Abihail nga anak ni Huri ug ang ilang mga katigulangan mao sila si Jaroah, Gilead, Michael, Jesesi, Jahdo ug Buz. Si Ahi nga anak ni Abdiel nga anak ni Guni maoy pangulo sa mga banay sa ilang amahan. Didto sila mipuyo sa Gilead, sa Basan ug sa mga kalungsoran niini ug sa tanang yuta nga pasibsibanan didto sa Sharon. Kini silang tanan gilista sa talaan sa ilang kaliwatan sa paghari ni Jotam sa Juda ug sa paghari ni Jeroboam sa Israel. Sa mga kaliwat ni Ruben, ni Gad ug sa katunga sa banay ni Manases may mga tawong isog nga tigdalag espada ug taming ug hanas mogamit sa pana ug batid sa pagpakiggubat. Silang tanan 44,760 ka buok ug andam kanunay sa pagpakiggubat. Nakiggubat sila sa mga kaliwat ni Hagar, ni Jetur, ni Napis ug ni Nodab. Gitabangan sila sa Dios sa ilang pagpakiggubat batok sa mga kaliwat ni Hagar ug mga kauban niini ug nabuntog gayod nila kini kay misangpit ug misalig man sila sa Dios ug gidungog niya ang ilang pangaliyupo. Nailog ug nadala nila ang daghang kahayopan: 50,000 ka kamelyo, 250,000 ka karnero, 2,000 ka asno ug 100,000 ka tawo ang ilang nabihag. Daghan ang namatay sa ilang kaaway kay ang Dios man maoy nakiggubat kanila. Didto sila mipuyo sa ilang yuta hangtod nga gipamihag silang tanan. Ang katunga sa banay ni Manases daghan kaayo ug nagpuyo sila sa maong yuta gikan sa Basan hangtod sa Baalhermon, sa Sanir ug sa Bukid sa Hermon. Ang mga pangulo sa matag pamilya mao kini: si Efer, si Ishi, si Eliel, si Asriel, si Jeremias, si Hodavias ug si Jadiel. Mga batid silang manggugubat ug bantogang mga tawo. Apan ang mga tawo nakasala sa Dios sa ilang mga katigulangan pinaagi sa pagsimba nila sa mga diosdios sa katawhan sa maong yuta nga gilaglag sa Dios. Busa giaghat sa Dios sa Israel si Pul o Tiglatpiliser, ang hari sa Asiria, aron sulongon sila. Ug gipamihag niya ang mga sakop sa banay ni Ruben, ni Gad ug ang katunga sa banay ni Manases ug gidala niya sila ngadto sa Halah, sa Habor, sa Hara ug ngadto sa Suba sa Gosan. Atua pa sila didto hangtod karon. Mao kini sila ang mga anak ni Levi: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ang mga anak ni Kohat mao sila si Amram, si Isar, si Hebron ug si Uziel. Si Amram may mga anak nga mao sila si Aaron, si Moises ug si Miriam. Ang mga anak ni Aaron mao sila si Nadab, si Abihu, si Eleazar ug si Itamar. Ang mosunod mao ang han-ay sa kaliwat ni Eleazar: Eleazar, amahan ni Pinehas Pinehas, amahan ni Abisua Abisua, amahan ni Bukki Bukki, amahan ni Uzi Uzi, amahan ni Saraias Saraias, amahan ni Meraiot Meraiot, amahan ni Amarias Amarias, amahan ni Ahitub Ahitub, amahan ni Sadok Sadok, amahan ni Ahimaas Ahimaas, amahan ni Azarias Azarias, amahan ni Johanan Johanan, amahan ni Azarias nga pari sa templo nga gitukod ni Solomon didto sa Jerusalem. Azarias, amahan ni Amarias Amarias, amahan ni Ahitub Ahitub, amahan ni Sadok Sadok, amahan ni Shallum Shallum, amahan ni Hilkias Hilkias, amahan ni Azarias Azarias, amahan ni Seraias Seraias, amahan ni Jozadac Si Jozadac nahiapil pagkabihag sa diha nga ang tibuok Juda, lakip ang Jerusalem, gibihag ni Nabucodonosor. Ang mga anak ni Levi mao si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ang mga anak ni Gerson mao si Libni ug si Simei. Ang mga anak ni Kohat mao sila si Amram, si Izhar, si Hebron ug si Uziel. Si Merari may duha ka anak: si Mali ug si Musi. Ang mosunod mao ang mga kaliwat ni Levi sumala sa tagsatagsa nila ka pamilya: Sa kang Gerson: si Libni nga iyang anak, si Jahat nga anak ni Libni, si Zima nga anak ni Jahat, si Joa nga anak ni Zima, si Iddo nga anak ni Joa, si Zera nga anak ni Iddo ug si Jetrai nga anak ni Zera. Sa kang Kohat: si Aminadab nga iyang anak, si Korah nga anak ni Aminadab, si Aser nga anak ni Korah, si Elcana nga anak ni Aser, si Abiasaf nga anak ni Elcana, si Aser nga anak ni Abiasaf, si Tahat nga anak ni Aser, si Uriel nga anak ni Tahat, si Uzias nga anak ni Uriel ug si Shaul nga anak ni Uzias. May duha ka anak si Elcana nga si Amasai ug si Ahimot. Si Elcana nga anak ni Ahimot, si Sofai nga anak ni Elcana, si Nahat nga anak ni Sofai, si Eliab nga anak ni Nahat ug si Jeroham nga anak ni Eliab ug si Elcana nga anak ni Jeroham. Si Samuel may duha ka anak: si Joel ang magulang ug si Abias ang manghod. Sa kang Merari: si Mali, si Libni nga anak ni Mali, si Simei nga anak ni Libni, si Uza nga anak ni Simei, si Simea nga anak ni Uza ug si Hagia nga anak ni Simea ug si Asaya nga anak ni Hagia. Mao kini ang mga tawo nga gitugyanan ni David sa pagdumala sa buluhaton sa pag-awit didto sa Templo sa Ginoo human ikapahimutang ang Sudlanan sa Kasabotan didto. Nag-alagad sila atubangan sa Tolda nga Tagboanan hangtod nga natukod ni Solomon ang Templo sa Ginoo didto sa Jerusalem ug gituman nila ang ilang buluhaton sa tumang kahapsay. Sila, lakip ang ilang mga anak nga nag-alagad, mao ang mosunod: Sa mga kaliwat ni Kohat: Heman, ang mag-aawit nga anak ni Joel Joel, anak ni Samuel Samuel, anak ni Elcana Elcana, anak ni Jeroham Jeroham, anak ni Eliel Eliel, anak ni Toah Toah, anak ni Zuph Zuph, anak ni Elcana Elcana, anak ni Mahat Mahat, anak ni Amasai Amasai, anak ni Elcana Elcana, anak ni Joel Joel, anak ni Azarias Azarias, anak ni Sofonias Sofonias, anak ni Tahat Tahat, anak ni Aser Aser, anak ni Ebiasaf Ebiasaf, anak ni Korah Korah, anak ni Izhar Izhar, anak ni Kohat Kohat, anak ni Levi Levi, anak ni Jacob. Si Asaf mao ang pangulo sa ikaduhang pundok sa mag-aawit. Ang iyang kaliwatan mao ang mosunod: Asaf, anak ni Baraquias Baraquias, anak ni Simea Simea, anak ni Michael Michael, anak ni Baasias Baasias, anak ni Melquias Melquias, anak ni Etni Etni, anak ni Zera Zera, anak ni Adaias Adaias, anak ni Etan Etan, anak ni Zima Zima, anak ni Simei Simei, anak ni Jahat Jahat, anak ni Gerson Gerson, anak ni Levi. Si Etan sa banay ni Merari mao ang pangulo sa ikatulong pundok sa mag-aawit. Ang iyang kaliwatan mao ang mosunod: Etan, anak ni Kishi Kishi, anak ni Abdi Abdi, anak ni Maloc Maloc, anak ni Hasabias Hasabias, anak ni Amasias Amasias, anak ni Hilkias Hilkias, anak ni Amasai Amasai, anak ni Bani Bani, anak ni Semer Semer, anak ni Mali Mali, anak ni Musi Musi, anak ni Merari Merari, anak ni Levi. Ang ilang mga paryenti nga Levita gitudlo alang sa mga buluhaton didto sa Templo sa Dios. Apan si Aaron ug ang iyang mga anak maoy naghalad sa mga halad-sinunog ug sa insenso didto sa halaran. Iya usab ang mga buluhaton nga may kalabotan sa Dapit nga Labing Balaan alang sa kapasayloan sa mga sala sa Israel sumala sa sugo ni Moises, ang alagad sa Dios. Ang mosunod mao ang mga kaliwat ni Aaron: si Eleazar, si Pinehas nga anak ni Eleazar, si Abisua nga anak ni Pinehas, si Bukki nga anak ni Abisua, si Uzi nga anak ni Bukki, si Saraias nga anak ni Uzi, si Meraiot nga anak ni Saraias, si Amarias nga anak ni Meraiot, si Ahitub nga anak ni Amarias, si Sadok nga anak ni Ahitub ug si Ahimaas nga anak ni Sadok. Ang mga dapit nga gipuy-an sa mga kaliwat ni Aaron sa banay ni Kohat mao kini: Gihatag ngadto kanila ang unang bahin sa yuta nga gitagana alang sa mga Levita. Naglakip kini sa Hebron sa yuta sa Juda ug ang kasikbit nga mga pasibsibinan apan ang kaumahan sa siyudad ug ang mga balangay niini gihatag kang Caleb nga anak ni Jefone. Sa banay ni Benjamin, gihatag kanila ang Geba lakip ang mga pasibsibanan niini ingon man ang Alemet ug ang Anatot lakip ang mga pasibsibanan niini. Napulog-tulo ka siyudad ang gihatag kanila. Ngadto sa ubang kaliwat ni Kohat gihatag pinaagi sa ripa ang napulo ka siyudad gikan sa katunga sa banay ni Manases. Ngadto sa mga kaliwat ni Gerson gihatag ang 13 ka siyudad gikan sa mga banay ni Isacar, ni Aser, ni Neftali ug ang Manases sa Basan. Ngadto sa mga kaliwat ni Merari gihatag ang 12 ka siyudad gikan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug ni Zabulon. Busa gihatagan sa katawhan sa Israel ang mga kaliwat ni Levi ug mga siyudad lakip ang mga pasibsibanan niini. Kining gipanghinganlan nga mga siyudad gikan sa mga banay ni Juda, ni Simeon ug ni Benjamin gipanghatag usab ngadto sa mga Levita pinaagi sa ripa. Ang pipila sa mga kaliwat ni Kohat gihatagag mga siyudad gikan sa banay ni Efraim. Gikan sa katunga sa banay ni Manases gihatag ang Aner ug ang Bileam lakip ang mga pasibsibanan niini ug alang sa ubang mga pamilya nga kaliwat ni Kohat. Ngadto sa mga kaliwat ni Gerson gihatag sa katunga sa banay ni Manases ang Golan sa Basan ug ang Astarte lakip ang mga pasibsibanan niini. Gikan sa banay ni Aser gihatag ang Masal ug ang Abdon, ang Hukok ug ang Rehob lakip ang mga pasibsibanan niini. Gikan sa banay ni Neftali gihatag ang Cades sa Galilea, ang Hamon ug ang Kariataim lakip ang mga pasibsibanan niini. Ngadto sa ubang kaliwat ni Merari gihatag gikan sa banay ni Zabulon ang Rimono ug ang Tabor lakip ang mga pasibsibanan niini. Sa unahan sa Suba sa Jordan sa Jerico, sa sidlakang bahin sa Jordan, gikan sa banay ni Ruben gihatag ang Bezer, Jasa, Cademot ug ang Mefaat lakip ang mga pasibsibanan niini. Ug gikan sa banay ni Gad gihatag ang Ramot-Gilead, Mahanaim, Hesbon ug ang Jazer lakip ang mga pasibsibanan niini. Upat ang anak ni Isacar nga mao sila si Tola, si Pua, si Jasub ug si Shimron. Ang mga anak ni Tola mao sila si Uzi, si Rafaias, si Jeriel, si Jamai, si Ibsam ug si Shemuel. Kini sila ang mga pangulo sa mga kaliwat ni Tola ug maisog sila nga manggugubat. Sa panahon ni David mikabat silag 22,600. Si Uzi may anak nga si Israhias ug si Israhias may upat ka anak nga pulos mga pangulo: si Michael, si Obadias, si Joel ug si Issias. Uban kanila mao ang mga kaliwat nga 36,000 ka sakop sa kasundalohan nga andam sa gubat kay daghan silag mga asawa ug mga anak. Ang ilang mga paryenti nga sakop sa banay ni Isacar miabot ug 87,000 ka batid nga manggugubat ug gilista sumala sa ilang kagikan. Tulo ang anak ni Benjamin nga mao sila si Bela, si Becor ug si Jadiel. Si Bela may lima ka anak nga mao sila si Esbon, si Uzi, si Uziel, si Jerimot ug si Iri. Mga pangulo sila sa ilang banay ug batid nga mga manggugubat. Ang ilang mga kaliwat miabot ug 22,034 ka buok. Mao kini ang mga anak ni Becor: si Samira, si Joas, si Eliezer, si Elioenai, si Omri, si Jeremot, si Abias, si Anatot ug si Alemet. Mga pangulo sila sa ilang banay ug batid nga mga manggugubat. Mga 20,200 silang tanan. Si Jadiel may anak nga si Bilhan. Si Bilhan may mga anak nga si Jeus, si Benjamin, si Ehud, si Kenaana, si Zetan, si Tarsis ug si Ahisahar. Sila ang nahimong pangulo sa ilang mga banay ug ang mga kaliwat ni Jadiel mikabat ug 17,200 ka batid nga manggugubat nga andam kanunay alang sa gubat. Si Shuppim ug si Huppim maoy mga anak ni Ir ug si Husim anak ni Aher. Si Neftali may mga anak kang Bilha: si Jasiel, si Guni, si Jeser ug si Shallum. Si Manases may mga anak sa iyang puyopuyo nga taga-Aramea nga mao sila si Esriel ug si Maquir nga amahan ni Gilead. Si Maquir mikuha ug pangasaw-onon alang kang Huppim ug kang Shuppim. May duha ka babayeng igsoon si Maquir nga sila si Maaca ug si Selofehad. Si Selofehad may mga anak nga babaye. Si Maaca nga asawa ni Maquir nanganak kang Peresh ug kang Sheresh. Si Sheresh may duha ka anak nga si Ulam ug si Rakem. Si Ulam may anak nga si Bedan. Mao kini sila ang mga anak ni Gilead nga anak ni Maquir nga anak ni Manases. Ang babayeng igsoon ni Maquir nga si Hammolecheth nanganak kang Isod, Abieser ug kang Mala. Si Semida may mga anak nga si Ahian, si Siquem, si Leci ug si Aniam. Ang mga kaliwat ni Efraim mao sila si Sutala, si Bared nga anak ni Sutala, si Tahat nga anak ni Bared, si Eliada nga anak ni Tahat ug lain pa gayong Tahat nga anak ni Eliada, si Zabad nga anak ni Tahat, si Sutala nga anak ni Zabad. Si Ezer ug si Eliada nga laing mga anak ni Efraim gipatay sa taga-Gat nga ila untang kawatag mga baka. Tungod sa ilang kamatayon nagbangotan ang ilang amahan nga si Efraim sulod sa daghang mga adlaw ug giduaw siya sa iyang mga igsoon aron mohupay sa iyang kaguol. Unya nakighilawas siya sa iyang asawa. Mimabdos ang iyang asawa ug nanganak ug batang lalaki. Iyang ginganlag Berias ang bata tungod sa daotan nga nahitabo sa iyang banay. Ang iyang anak nga babaye nga si Sheerah maoy nagtukod sa Bet Horon nga atua sa bungtod ug sa Bet Horon nga atua sa patag. Siya usab ang nagtukod sa Uzensheera. Si Efraim may laing anak nga si Rafa. Si Rafa maoy amahan ni Resef. Si Resef maoy amahan ni Telah. Si Telah maoy amahan ni Tahan. Si Tahan maoy amahan ni Ladan. Si Ladan maoy amahan ni Amihud. Si Amihud maoy amahan ni Elisama nga amahan ni Nun nga amahan ni Josue. Ang mga yuta nga ilang gipuy-an ug gipanag-iya mao ang Betel ug ang kalungsoran niini. Dapit sa sidlakan ila ang Naaran ug sa dapit sa kasadpan ila ang Geser, Siquem ug Ayyah lakip ang mga kalungsoran nga mga sakop niining mga dapita. Didto usab dapit sa yuta sa banay ni Manases, ila ang Betsan, Tanac, Megido ug Dor lakip ang kalungsoran nga sakop niining mga dapita. Niining mga dapita nagpuyo ang mga kaliwat ni Jose nga anak ni Jacob. Ang mosunod mao ang mga anak ni Aser: si Imna, si Ishvah, si Ishvi, si Berias ug ang babaye nilang igsoon nga si Serah. Si Berias may mga anak nga si Heber ug si Melquiel nga amahan ni Barsahit. Si Heber maoy amahan ni Japhlet, ni Somer, ni Hotham ug sa babaye nilang igsoon nga si Shua. Si Japhlet may anak nga mao sila si Pasac, si Bimhal ug si Asbat. Si Somer nga igsoon ni Japhlet may mga anak usab nga si Roaga, si Jehuba ug si Aram. Ang mga anak ni Hotham nga iyang igsoon mao sila si Sofa, si Imna, si Celes ug si Amal. Si Sofa may mga anak nga si Sue, si Harnaper, si Sual, si Beri, si Imra si Bezer, si Hod, si Sama, si Shilsha, si Itran ug si Beera. Si Jeter may mga anak nga si Jefone, si Pispa ug si Ara. Si Ulla may tulo ka anak: si Ara, si Haniel ug si Resia. Kini silang tanan mga pangulo sa matag banay nila. Mga pinili ug batid silang manggugubat ug inila sa katilingban. Gilista sila sumala sa banay diin sila mahisakop ug 26,000 silang tanan. Si Benjamin maoy amahan ni Bela. Si Bela maoy kamagulangan, si Asbel ang ikaduha, si Ahara ang ikatulo, si Noha ang ikaupat ug si Rafa ang kamanghoran. Si Bela may mga anak nga si Adar, si Gera, si Abihud, si Abisua, si Naaman, si Ahoe, si Gera, si Sefufan ug si Huram. Ang mosunod mao ang mga anak ni Ehud. Mga pangulo sila sa ilang banay sa Geba ug gipamihag ug gidala ngadto sa Manahat. Sila mao si Naaman, si Ahias, si Gera o Heglam nga amahan ni Uza ug si Ahiud. Si Saharaim usab may mga anak didto sa Moab human niya bulagi ang duha niya ka asawa nga si Husim ug si Bara. May mga anak siya sa iyang asawa nga si Hodes: si Jobab, si Sibia, si Mesa, si Malcam, si Jeus, si Sequia ug si Marma. Mga pangulo sila sa ilang banay. May mga anak usab siya kang Husim nga si Abitub ug si Elpaal. Ang mga anak ni Elpaal mao sila si Eber, si Misaam, si Semed nga maoy nagtukod sa Ono ug Lod lakip ang mga lungsod niini. Si Berias ug si Shema maoy mga pangulo sa ilang banay ug mga lumolupyo sa Ayalon. Silay nakapakagiw sa mga lumolupyo sa Gat. Ang mga kaliwat ni Berias mao si Ahio, si Sesac, si Jeremot, si Sabadia, si Arad, si Eder, si Michael, si Ishpah ug si Joha. Ang mga kaliwat ni Elpaal mao si Zebadias, si Mesullam, si Hizki, si Heber, si Ishmerai, si Isliah ug si Jobab. Sila si Jakim, si Secri, si Zabdi, si Elienai, si Seletai, si Eliel, si Adaias, si Berias, si Simrat mao ang mga anak ni Simei. Sila si Ishpan, si Eber, si Eliel, si Abdon, si Secri, si Hanan, si Hananias, si Elam, si Anatotia, si Iphdeia ug si Penuel mao ang mga anak ni Sesac. Sila si Samsari, si Seharias, si Atalia, si Jaaresias, si Elias, si Secri mao ang mga anak ni Jeroham. Kini sila gilista ingon nga mga pangulo sa ilang tagsatagsa ka banay. Didto sila magpuyo sa Jerusalem. Si Jeiel mao ang nagtukod sa siyudad sa Gibeon ug didto siya nagpuyo. Ang iyang asawa mao si Maaca. Ang kamagulangan niyang anak mao si Abdon unya gisundan ni Sur, ni Kis, ni Baal, ni Ner, ni Nadab, ni Gedor, ni Ahio, ni Zaquir ug ni Miklot. Si Miklot maoy amahan ni Shimea. Kini sila didto nagpuyo atbang sa ilang mga kadugo sa Jerusalem. Si Ner maoy amahan ni Kis nga amahan ni Saul. Si Saul amahan ni Jonatan nga amahan ni Malkisua. Si Malkisua amahan ni Abinadab nga amahan usab ni Esbaal. Si Jonatan may anak nga si Meribaal nga amahan ni Mica. Si Mica may mga anak nga si Piton, si Melec, si Tarea ug si Ahaz. Si Ahaz maoy amahan ni Joada nga amahan ni Alemet, Asmavet ug ni Zimri. Si Zimri amahan ni Mosa. Si Mosa maoy amahan ni Binea nga amahan ni Rafa nga amahan ni Elasa nga amahan ni Asel. May unom ka anak si Asel: si Asricam, Bocheru, Ismael, Sarias, Obadias ug si Hanan. Ang igsoon ni Asel nga si Esec may mga anak usab. Ang kamagulangan mao si Ulam, ang ikaduha si Jeus ug ang ikatulo mao si Elifelet. Ang mga anak ni Ulam mga batid nga manggugubat ug hanas mogamit sa pana. Daghan silag mga anak ug mga apo. Mikabat silang tanan ug 150. Mga kaliwat sila ni Benjamin. Ang tanang Israelita gilista sumala sa banay diin sila mahisakop ug kini nahisulat sa Basahon sa mga Hari sa Israel. Ang katawhan sa Juda gibihag ngadto sa Babilonia tungod sa ilang pagpakasala. Ang nahibalik pag-una sa ilang pinuy-anan sa ilang siyudad mao ang mga Israelita, ang mga pari, mga Levita ug ang mga nag-alagad sa Templo. Pipila sa mga sakop sa banay ni Juda, ni Benjamin, ni Efraim ug ni Manases didto nagpuyo sa Jerusalem. May 956 ka pamilya niining banaya nga mipuyo didto. Ang tanan nga gihinganlan mao ang mga pangulo sa pamilya. Ang mga pari nga pangulo sa mga pamilya mikabat ug 1,760. May katakos sila alang sa buluhaton diha sa Templo sa Dios. Sa mga Levita, ang mga namuyo sa Jerusalem mao sila si Semaias nga anak ni Hassub nga anak ni Asricam nga anak ni Hasabias nga kaliwat ni Merari. Kauban niya si Bacbacar, si Heres, si Galal, si Matanias, si Mica nga anak ni Secri, anak ni Asaf, ug si Obadias nga anak ni Semaias nga anak ni Galal nga anak ni Jeduton ug si Baraquias nga anak ni Asa nga anak ni Elcana. Didto sila nagpuyo sa mga balangay sa mga kaliwat ni Netofa. Ang mga magbalantay sa Templo nga namuyo sa Jerusalem mao sila si Shallum, si Acub, si Talmon, si Ahiman ug ang ilang mga kadugo. Si Shallum maoy pangulo. Nagbantay sila sa Ganghaan sa Hari —ang ganghaan dapit sa sidlakan. Ang nagbantay sa mga ganghaan sa kampo sa mga Levita mao ang mosunod: si Shallum nga anak ni Kore nga anak ni Abiasaf nga anak ni Korah ug ang mga kadugo sa iyang amahan. Ang mga kaliwat ni Korah maoy gitugyanan sa pagbantay sa ganghaan sa Tolda nga Tagboanan sama nga ang ilang katigulangan maoy nagbantay kaniadto sa ganghaan sa kampo sa Ginoo. Si Pinehas nga anak ni Eleazar mao kaniadtoy nangulo kanila ug giubanan siya sa Ginoo. Si Zacarias nga anak ni Meselamia maoy tigbantay sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Kini silang tanan nga natudlo ingon nga magbalantay sa pultahan sa Toldang Tagboanan mikabat ug 212. Gilista sila sumala sa banay ug sa mga balangay diin sila magpuyo. Si David ug si propeta Samuel maoy nagtudlo kanila alang sa maong mahinungdanong katungdanan. Busa sila ug ang ilang mga anak maoy nagbantay sa mga pultahan sa Templo sa Ginoo. Gipahimutang sila sa upat ka kilid: sa sidlakan, sa kasadpan, sa amihanan ug sa habagatan. Ang ilang mga kadugo nga diha magpuyo sa ilang mga balangay kinahanglan nga mopuli kanila pagbantay kada pito ka adlaw. Upat ka Levita nga pangulo sa mga magbalantay sa mga pultahan maoy gipabantay sa mga lawak ug sa mga bahandi nga diha sa Templo sa Dios. Diha sila magkatulganan duol sa Templo sa Dios kay katungdanan man nila ang pagbantay ug pag-abli sa mga pultahan niini kada buntag. Ang pipila kanila nga mga Levita maoy tig-atiman sa mga galamiton alang sa pagsimba kay ila mang katungdanan ang pag-ihap niini sa dili pa ug sa human kini gamita. Ang uban kanila gitudlo nga tig-atiman sa mga kahimanan ug tanang sagradong butang sama sa harina, bino, lana, insenso ug mga pahumot. Ug ang uban pa nga mga anak sa mga pari maoy tigsagol sa mga pahumot. Si Matatias, usa ka Levita nga kamagulangang anak ni Shallum ug kaliwat ni Korah maoy gitugyanan sa paghimo sa nipis nga pan. Pipila usab sa ilang mga paryenti nga kaliwat ni Kohat gitugyanan sa pag-andam sa pan nga gibutang sa sulod sa Templo matag Adlawng Igpapahulay. Ang mga mag-aawit nga mga pangulo sa mga banay nga Levita didto papuy-a sa mga lawak sa templo ug wala silay laing buhat adlaw ug gabii gawas sa ilang buluhaton sa Templo. Kini sila mga pangulo sa tagsatagsa nila ka banay nga didto magpuyo sa Jerusalem. Didto sa Gibeon magpuyo si Jeiel, ang nagtukod sa maong siyudad, ug ang iyang asawa mao si Maaca. Ang kamagulangan niyang anak mao si Abdon, unya gisundan ni Sur, ni Kis, ni Baal, ni Ner, ni Nadab, ni Gedor, ni Ahio, ni Zacarias ug ni Miklot nga amahan ni Simea. Didto usab sila nagpuyo sa Jerusalem tipon sa ilang mga kadugo. Si Ner maoy amahan ni Kis ug si Kis maoy amahan ni Saul. Upat ka buok ang anak ni Saul: si Jonatan, Malkisua, Abinadab ug si Esbaal. Si Jonatan may anak nga si Meribaal nga amahan ni Mica. Si Mica may mga anak nga mao sila si Piton, si Melec, si Taraa ug si Ahaz. Si Ahaz amahan ni Jara. Si Jara amahan ni Alemet, Asmavet ug Zimri nga amahan ni Mosa. Si Mosa amahan ni Binea nga amahan ni Refaias nga amahan ni Eleasa nga amahan ni Asel. May unom ka anak si Asel: si Asricam, si Bocheru, si Ismael, si Sarias, si Obadias ug si Hanan. Ang mga Filistihanon nakiggubat sa mga Israelita didto sa Bukid sa Gilboa. Nabuntog ang mga sundalo sa Israel ug nanagan sila samtang daghan kanila ang nangamatay didto sa Bukid sa Gilboa. Naapsan sa mga Filistihanon si Saul ug ang iyang mga anak ug gipatay nila si Jonatan, si Malkisua ug si Abinadab. Midasdas pag-ayo ang mga Filistihanon nga hanas mopana ug naigo si Saul. Unya miingon si Saul sa tigdala sa iyang hinagiban, “Dunggaba ako sa imong espada aron dili ako bugalbugalan niining mga tawong walay tuli.” Apan midumili ang tigdala sa iyang hinagiban tungod sa kahadlok busa gikuha ni Saul ang iyang kaugalingong espada ug nag-unay siya. Sa pagkakita sa tigdala sa hinagiban nga patay na si Saul, nag-unay usab siyag dunggab ug namatay. Busa namatay si Saul ug ang tulo niya ka anak lakip ang tibuok niyang panimalay. Ug sa pagkakita sa tanang katawhan sa Israel nga didto nagpuyo sa walog nga patay na si Saul ug ang iyang mga anak, nanagan sila ug gibiyaan nila ang ilang mga siyudad ug ang mga Filistihanon mao nay namuyo didto. Sa pagkaugma sa dihang gisusi sa mga Filistihanon ang mga patay, nakaplagan nila ang mga patayng lawas ni Saul ug sa iyang mga anak didto sa Bukid sa Gilboa. Gihuboan ug gilunggoan nila sa ulo si Saul ug gikuha nila ang iyang hinagiban. Unya nagsugo silag mga mensahero sa pagsuroy sa tibuok Filistia aron pagsangyaw sa maayong balita ngadto sa ilang diosdios ug sa katawhan. Ilang gibutang ang hinagiban ni Saul sa templo sa ilang mga diosdios ug ilang gibitay ang ulo ni Saul didto sa templo ni Dagon. Apan sa pagkabalita sa taga-Jabesgilead bahin sa gibuhat sa mga Filistihanon kang Saul, ang mga maisog kanila miadto ug gikuha nila ang patayng lawas ni Saul ug sa iyang mga anak ug ilang gidala ngadto sa Jabes. Gilubong nila ang ilang mga bukog ilalom sa usa ka kahoyng tugas ug nagpuasa sila sulod sa pito ka adlaw. Busa namatay si Saul tungod sa iyang pagpakasala. Wala niya tumana ang mga sugo sa Ginoo ug nagpakitabang siya sa mga tigpakisayod sa mga espiritu imbis nga sa Ginoo. Busa gipatay siya sa Ginoo ug gihatag ang iyang gingharian ngadto kang David nga anak ni Jesse. Unya ang tibuok Israel miadto kang David didto sa Hebron ug miingon, “Imo kaming mga kadugo. Sa nangaging mga panahon ikaw ang nangulo sa Israel sa panggubatan bisan kon si Saul ang hari ug ang Ginoo nga imong Dios nag-ingon kanimo, ‘Ikaw ang maggiya ug mangulo sa akong katawhan, ang Israel.’” Busa ang mga kadagkoan sa Israel miadto kang David sa Hebron ug si David naghimog kasabotan uban kanila atubangan sa Ginoo. Gidihogan nila si David ingon nga hari sa Israel sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Samuel. Unya si David ug ang tibuok Israel miadto sa Jerusalem nga kaniadto ginganlag Jebus diin magpuyo ang mga Jebusihanon. Miingon ang mga taga-Jebus kang David, “Dili maayo nga anhi ka dinhi mopuyo.” Apan giilog ni David ang kota sa Sion busa gitawag kini ug Siyudad ni David. Miingon si David, “Ang mounag ataki sa mga Jebusihanon akong himoong pangulo sa kasundalohan!” Si Joab, ang anak ni Seruia, maoy miunag sulong busa nahimo siyang pangulo. Didto magpuyo si David sa maong kota busa ginganlan ang maong siyudad ug Siyudad ni David. Gipalibotan niyag kota ang siyudad gikan sa Mello ug giayo ni Joab ang ubang bahin sa siyudad. Misamot ang pagkagamhanan ni David kay giubanan man siya sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Mao kini ang talaan sa mga pangulo sa bantogang mga ginsakpan ni David. Sila ug ang tibuok Israel maoy naghimo kaniyang hari sumala sa giingon sa Ginoo. Mao kini silang mga tawhana: si Jesbaam nga kaliwat ni Hecamon ug siyay labing dako sa “Tulo” ka pangulo. Sa usa lang ka pakig-away gipatay niya pinaagi sa bangkaw ang 300 ka kaaway. Ang ikaduha mao si Eleazar nga anak ni Dodo nga kaliwat ni Ahoe. Uban siya ni David didto sa Fesdomim sa dihang nagtigom ang mga Filistihanon aron sa pagpakiggubat. Didto may uma nga gitamnag sebada. Sa maong panagsangka nabuntog ug nanagan ang kasundalohang Israelita. Apan si Eleazar wala modagan ug gipanalipdan niya ang maong uma ug napatay niya ang mga Filistihanon. Pinaagi sa usa ka talagsaong kadaogan giluwas sa Ginoo ang Israel. Usa ka panahon niana, ang tulo sa 30 ka pangulo miadto kang David sa Langub sa Adulam sa diha nga ang mga Filistihanong kasundalohan nagkampo sa Walog sa Refaim. Niadtong tungora didto si David sa kota ug ang ulohang kampo sa mga Filistihanon didto sa Betlehem. Miingon si David, “Maayo unta kon may mokuhag tubig alang kanako sa atabay nga atua duol sa ganghaan sa Betlehem!” Unya ang tulo ka tawong isog misulod gayod sa kampo sa mga Filistihanon aron pagkuhag tubig ug ilang gidala ngadto kang David. Apan wala moinom si David niini ug iya kining gibubo ingon nga halad sa Ginoo. Miingon siya, “Dili ako makaako sa pag-inom niining tubiga atubangan sa akong Dios kay sama ra nga ako nag-inom sa dugo niining mga tawhana kay gitahan nila ang ilang kinabuhi aron pagkuha niini.” Busa wala siya moinom niini. Mao kini ang gihimo niining tulo ka tawong isog. Si Abisai, ang igsoon ni Joab, maoy pangulo sa “Katloan ka Tawong Bantogan.” Bangkaw ang gigamit niya sa pagpatay sa 300 ka kaaway ug nabantog siya sama sa tulo ka pangulo. Siya ang labing bantogan sa 30 ka sinaligan ni David ug siya maoy nangulo kanila apan dili siya sama ka bantogan sa tulo ka pangulo. Si Benaias nga anak ni Joyada maisog nga tawo. Taga-Kabseel siya ug daghan siyag nahimo nga talagsaong mga buhat. Nakapatay siyag duha ka tawo nga bantogang manggugubat sa Moab. Nakapatay usab siyag liyon didto sa usa ka gahong usa niana ka adlaw nga nag-ulan ug yelo. Nakapatay pa gayod siyag Ehiptohanon, usa ka dako kaayong tawo nga may gitas-on nga mga siyam ka tiil. Ang Ehiptohanon may dako kaayong bangkaw. Apan giadto siya ni Benaias dala ang usa ka bunal nga kahoy ug giilog niya ang bangkaw ug pinaagi niini gipatay niya ang Ehiptohanon. Mao kini ang nahimo ni Benaias nga anak ni Joyada ug nabantog siya sama sa tulo ka maisog nga tawo. Sa 30 ka sinaligan ni David siya ang bantogan. Hinuon dili siya sama ka bantogan niadtong tulo ka pangulo. Mao kini ang ubang bantogang mga sundalo: si Asahel, igsoon ni Joab si Elhanan, anak ni Dodo sa Betlehem si Samot nga taga-Harod si Heles nga taga-Pelon si Ira, anak ni Ikkes nga taga-Tekoa si Abieser nga taga-Anatot si Sibecai nga taga-Husa si Ilai nga taga-Ahoe si Maharai nga taga-Netofa si Heled, anak ni Baana nga taga-Netofa si Itai, anak ni Ribai nga taga-Gibea sa Benjamin si Benaias nga taga-Piraton si Hurai nga taga-kasapaan sa Gaas si Abiel nga taga-Arba si Asmavet nga taga-Baharum si Eliaba nga taga-Saalbon si Hasem nga taga-Gison si Jonatan, anak ni Sage nga taga-Harar si Ahiam, anak ni Sacar nga taga-Harar si Elifal nga anak ni Ur si Hefer nga taga-Mecera si Ahias nga taga-Pelon si Hesro nga taga-Carmel si Naarai nga anak ni Esbai si Joel nga igsoon ni Natan si Mibhar nga anak ni Hagri si Selek nga taga-Amon si Naarai nga taga-Beerot ug maoy tigdala sa hinagiban ni Joab si Ira ug si Gareb nga taga-Jatir si Urias nga taga-Heti si Zabad nga anak ni Ahlai si Adina nga anak ni Sisa nga usa ka pangulong sakop sa banay ni Ruben uban sa iyang kaugalingong pundok sa 30 ka sundalo si Hanan nga anak ni Maaca si Josafat nga taga-Mitan si Uzias nga taga-Astarot si Sama ug si Jeiel nga mga anak ni Jotam nga taga-Aroer si Jediel ug si Joha, mga anak ni Zimri nga taga-Tis si Eliel nga taga-Mahava si Jeribai ug si Josavias nga mga anak ni Elnaem si Ithma nga taga-Moab si Eliel, si Obed ug si Jasiel nga taga-Masoba. Ang mosunod mao ang mga tawo nga miadto kang David sa Ziklag sa dihang milikay siya kang Saul nga anak ni Kis. Kini sila maisog ug mitabang kaniya sa pagpakiggubat. Hanas sila nga mogamit sa pana ug molambuyog sa tuo ug wala nilang kamot. Mga sakop sila sa banay ni Benjamin nga maoy banay ni Saul. Ang ilang mga pangulo mao si Ahieser ug si Joas, mga anak ni Sama nga taga-Gibea. Kini sila ang mga sundalo: si Jesiel ug si Pelet nga mga anak ni Asmavet si Beraca ug si Jehu nga taga-Anatot si Ismaias nga taga-Gibeon, usa ka maisog nga tawo ug pangulo sa “Katloan” si Jeremias, Jahaziel, si Johanan, si Jozabad nga taga-Gedera si Elusai, si Jerimot, si Bealia, si Semaria, si Safatias nga taga-Haruf si Elcana, si Issias, si Azarel, si Joezer, si Jesbaam nga kaliwat ni Korah si Joela ug si Zebadias, mga anak ni Jeroham nga taga-Gedor. Gikan sa banay ni Gad, may mitipon usab kang David didto sa kota sa kamingawan. Mga batid kini sila sa gubat ug mga maisog. Hanas sila nga mogamit sa taming ug bangkaw ug bangis daw liyon, kusog managan daw mga osa sa kalasangan. Sila mao si Ezer, ang pangulo nila, si Obadias, si Eliab, si Mismana ug si Jeremias, si Attai, si Eliel, si Johanan, si Elzabad, si Jeremias ug si Macbanai. Mga sakop kini sila sa banay ni Gad ug mga opisyal sa kasundalohan. Ang ubos-ubos nilag ranggo nangulo sa tagkapin ug gatos, ug ang tag-as kanilag mga ranggo nangulo sa tagkapin ug libo. Kini sila nangahas pagtabok sa Jordan sa unang bulan sa dihang nagbaha kini ug ilang gipalayas ang tanang nagpuyo sa kawalogan dapit sa sidlakan ug sa kasadpan. May pipila usab nga gikan sa banay ni Benjamin ug sa banay ni Juda nga miadto sa kota diin atua si David. Gitagbo sila niya ug giingnan, “Kon mianhi kamo sa pagpakighigala ug sa pagtabang kanako ikalipay ko ang pagdawat kaninyo. Apan kon ang tuyo ninyo mao ang pagtugyan kanako ngadto sa akong mga kaaway bisan wala akoy sayop nga nahimo, ang Dios sa atong katigulangan maoy maantigong mosilot kaninyo.” Unya mikunsad ang Espiritu kang Amasai nga nangulo sa “Katloan” ug miingon siya, “Dapig kami kanimo, O David, anak ni Jesse! Magmalinawon ka ingon man ang mga nagtabang kanimo kay tabangan ka sa imong Dios.” Busa gidawat sila ni David ug gihimong mga opisyal sa iyang kasundalohan. May pipila pa gayod ka mga sakop sa banay ni Manases nga mitipon kang David sa dihang mikuyog siya sa mga Filistihanon aron sa pagpakiggubat kang Saul. Apan wala siya mahinayon sa pagtabang kanila kay ang kadagkoan sa mga Filistihanon misupak man tungod sa kahadlok nga siya mobali ug modapig unya sa iyang agalon nga si Saul. Busa gipadala nila si David balik sa Ziklag. Ug sa iyang pag-adto sa Ziklag mitipon kaniya ang mosunod nga mga sakop sa banay ni Manases: si Adna, si Jozabad, si Jediael, si Michael, si Jozabad, si Elihu ug si Salati, mga pangulo sa linibo ka kasundalohan sa Manases. Mitabang sila kang David batok sa mga kaaway nga mosulong kay sila mga maisog man ug mga pangulo sa kasundalohan. Matag adlaw ang mga tawo nagpadayon sa pag-adto kang David aron pagtabang kaniya hangtod nga daghan na kaayo ang iyang mga kasundalohan, daw kasundalohan sa Dios. Mao kini ang gidaghanon sa matag hut-ong sa mga sundalo nga miadto kang David didto sa Hebron aron pagtugyan sa gingharian ni Saul ngadto kaniya sumala sa giingon sa Ginoo. Ang ilang gidaghanon mao kining mosunod: Juda: 6,800 ka tawo nga maayong pagkasangkap sa mga taming ug mga bangkaw; Simeon: 7,100 ka tawo nga maayong pagkabansay; Levi: 4,600 ka tawo; Si Joyada nga kaliwat ni Aaron uban sa 3,700 ka tawo; Si Sadok nga usa ka maisog nga batan-on uban sa 22 ka pangulo sa ilang mga banay; Benjamin (tribo mismo ni Saul): 3,000 ka tawo (kadaghanan sa mga tawo ni Benjamin nagpabilin nga maunongon kang Saul); Efraim: 20,800 ka tawo nga mga inila sa ilang banay; Kasadpan nga Manases: 18,000 ka tawo nga gisugo gayod sa pag-adto kang David aron paghimo kaniyang hari; Isacar: 200 ka pangulo nga maantigo nga moila sa lakat sa panahon ug sa pag-ila sa angay nga buhaton sa Israel uban sa ilang mga sakop; Zabulon: 50,000 ka sundalo nga maayong pagkabansay ug sangkap sa tanang hinagiban sa gubat. Ang ilang tuyo mao ra gayod ang pagtabang kang David; Neftali: 1,000 ka pangulo uban sa 37,000 ka sundalo nga sangkap sa mga taming ug bangkaw; Dan: 28,600 ka sundalo nga binansay alang sa gubat; Aser: 40,000 ka tawo nga maayong pagkabansay ug andam sa gubat; Gikan sa mga banay ni Ruben, ni Gad ug sa katunga sa Manases, sa unahan sa Jordan: 120,000 ka tawo nga sangkap usab sa hinagiban sa gubat. Kining tanang sundalo nga andam alang sa gubat miadto kang David sa Hebron aron paghimo kaniyang hari sa tibuok Israel. Ang uban usab nga katawhan sa Israel nag-usa sa ilang hunahuna sa paghimo kang David nga hari. Ug didto sila uban kang David sulod sa tulo ka adlaw. Nangaon ug nag-inom sila kay giandaman man sila sa ilang kaigsoonan. Ang ila usab nga mga silingan nga gikan sa Isacar, sa Zabulon ug sa Neftali miadto ug nagdalag mga pagkaon nga gikarga sa mga asno, sa mga mula, sa mga kamelyo ug sa mga baka. Busa daghan kaayong pagkaon, mga torta nga hinimo gikan sa igos, mga binulig nga ubas, bino, lana, mga karnero ug baka kay naghudyaka man ang tibuok Israel. Nagpakitambag si David sa mga pangulo sa tinaglibo, sa tinaggatos ug sa tanang kadagkoan sa Israel. Unya giingnan niya ang nagkatigom nga katawhan sa Israel, “Kon inyong gihunahuna nga maayo ug kon kabubut-on sa Ginoo nga atong Dios, magsugo kitag mga tawo aron paanhion ang atong kaigsoonan sa tibuok Israel lakip ang kaparian ug mga Levita nga atua magpuyo sa mga siyudad nga may mga pasibsibanan. Unya dad-on nato balik dinhi ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios.” Ang tanan miuyon niini kay gikahimuot man nila ang maong plano ni David. Busa gitigom ni David ang tibuok Israel sukad sa Sihor sa Ehipto hangtod sa Agianan sa Hamat aron dad-on ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios gikan sa Kiriatiarim. Ug si David ug ang tibuok Israel miadto sa Baala nga mao ang Kiriatiarim nga sakop sa Juda aron pagkuha sa Sudlanan sa Kasabotan sa Dios nga nagdala sa ngalan sa Ginoo nga naglingkod ibabaw sa kerubin. Gidala nila ang Sudlanan sa Kasabotan diha sa usa ka bag-ong karomata gikan sa balay ni Abinadab. Si Uza ug si Ahio maoy nagmaniho sa karomata. Ug si David ug ang tibuok Israel naglipay pag-ayo atubangan sa Dios sa Israel uban sa mga awit dinuyogan sa lira, alpa, tambor, piyangpiyang ug mga trumpeta. Unya sa pag-abot nila sa giukanan ni Quidon, gigunitan ni Uza ang Sudlanan kay natumba man ang baka nga nagguyod niini. Apan misilaob ang kasuko sa Ginoo batok kang Uza ug gipatay niya si Uza dihadiha. Nasuko si David tungod sa silot nga gipahamtang sa Ginoo kang Uza ug ginganlan ang maong dapit ug Perez Uza hangtod karon. Nahadlok si David sa Dios niadtong adlawa ug miingon, “Unsaon ko pagdala ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios ngadto sa amo?” Busa wala na lang dad-a ni David ang Sudlanan ngadto sa iyang siyudad. Iya hinuon kining gihatod ngadto sa balay ni Obed-edom nga taga-Gat. Nagpabilin didto ang Sudlanan sa balay ni Obed-edom sulod sa tulo ka bulan ug gipanalanginan sa Ginoo ang panimalay ni Obed-edom lakip ang tanan nga iyaha. Unya si Hiram, ang hari sa Tiro, nagsugo ug mga mensahero ngadto kang David ug nagpadalag mga kahoyng sidro, mga panday ug mga kantero aron paghimog palasyo alang kaniya. Nasayod si David nga ang Ginoo maoy nagpahimutang kaniya ingon nga hari sa Israel ug nga nahimong gamhanan kaayo ang iyang gingharian tungod ug alang sa Israel nga piniling katawhan sa Dios. Unya si David nangasawa pag dugang didto sa Jerusalem ug may dugang pa siyang mga anak nga babaye ug lalaki. Ang mga anak ni David nga natawo sa Jerusalem mao kining mosunod: si Sammua, si Sobab, si Natan, si Solomon, si Ibhar, si Elisua, si Elpelet, si Noga, si Nefeg, si Jafia, si Elisama, si Beeliada ug lain pang Elifelet. Sa pagkabalita sa mga Filistihanon nga gidihogan si David ingon nga hari sa Israel, nanungas silang tanan aron sa pagpangita kaniya. Ug sa pagkasayod ni David niini, gisugat niya ang mga Filistihanon aron sa pagpakiggubat kanila. Ang mga Filistihanon mikalit pagsulong sa Walog sa Refaim. Nagpakisayod si David sa Dios kon itugyan ba kaniya ang mga Filistihanon kon sila iyang sulongon. Ug mitubag ang Ginoo kaniya, “Sulonga sila ug itugyan ko sila kanimo.” Busa gisulong ni David ang mga Filistihanon didto sa Baalperasim ug didto gibuntog niya sila. Miingon siya, “Pinaagi kanako ang Ginoo sama sa dakong bul-og sa tubig nga mipaiway sa akong mga kaaway.” Busa ginganlag Baalperasim ang maong dapit. Gipamiyaan sa mga Filistihanon ang ilang mga diosdios ug gipasunog kini ni David. Unya ang mga Filistihanon misulong pag-usab didto sa maong walog. Nagpakisayod si David sa Dios kon unsay angay niyang buhaton ug giingnan siya sa Dios, “Ayaw silag sulonga gikan dinhi. Libot ug adto sila sulonga sa pikas bahin duol sa mga kahoyng balsamo. Ug inigkadungog mo sa kinanaas nga ingon ug may naglakaw didto sa mga tumoy sa mga kahoyng balsamo, dasdas kanila kay ako mag-una kaninyo sa pagbuntog sa mga sundalong Filistihanon.” Gituman ni David ang gimando sa Dios kaniya ug gibuntog nila ang mga Filistihanon gikan sa Gibeon hangtod sa Geser. Tungod niini nabantog pag-ayo si David sa tanang kanasoran ug gihimo sa Ginoo nga kahadlokan si David sa tanang nasod. Nagtukod si David ug iyang kaugalingong mga balay didto sa Siyudad ni David ug giandaman niyag butanganan ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios ug nagbuhat siyag tolda alang niini. Unya miingon siya, “Ang mga sakop sa banay ni Levi lamang ang tugotan sa pagyayong sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo kay gipili man sila sa Dios alang sa maong buluhaton ug sa pag-alagad kaniya hangtod sa hangtod.” Unya gitigom ni David ang tibuok Israel didto sa Jerusalem aron dad-on ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios ngadto sa dapit nga giandam niya alang niini. Gitigom niya ang mga anak ni Aaron ug ang mga sakop sa banay ni Levi. Ang mga Levita nga miabot mao ang mosunod: sa mga kaliwat ni Kohat, 120 ka tawo ubos sa pagdumala ni Uriel; sa mga kaliwat ni Merari, 220 ka tawo ubos sa pagdumala ni Asias; sa mga kaliwat ni Gerson, 130 ka tawo ubos sa pagdumala ni Joel; sa mga kaliwat ni Elisafan, 200 ka tawo ubos sa pagdumala ni Semaias; sa mga kaliwat ni Hebron, 80 ka tawo ubos sa pagdumala ni Eliel; sa mga kaliwat ni Uziel, 112 ka tawo ubos sa pagdumala ni Aminadab. Unya gipatawag ni David ang duha ka pari nga si Sadok ug si Abiatar ug ang pipila ka Levita nga si Uriel, si Asias, si Joel, si Semias, si Eliel ug si Aminadab. Miingon si David, “Mga pangulo kamo sa mga panimalay sa banay ni Levi ug kamo lakip ang inyong mga igsoon kinahanglan nga maghalad sa inyong kaugalingon ngadto sa Ginoo aron kamo maoy modala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ngadto sa dapit nga akong giandam alang niini. Kay dili man kamo maoy midala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo sa unang higayon, gisilotan kita sa Ginoo nga atong Dios kay wala nato ampingi ang Sudlanan sumala sa iyang gimbut-an.” Busa ang mga pari ug ang mga Levita naghalad sa ilang kaugalingon ngadto sa Ginoo aron silay modala sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ang Sudlanan sa Kasabotan ilang gibutang sa tag-as nga kahoy nga gipas-an sa mga Levita sumala sa mando sa Ginoo pinaagi kang Moises. Gimandoan usab ni David ang mga pangulong Levita sa pagpilig mga sakop sa ilang banay ingon nga mga musikero nga maoy motugtog sa mga honi sa kalipay ginamit ang alpa, lira ug piyangpiyang. Busa gipili sa mga Levita si Heman nga anak ni Joel ug ang iyang kabanay nga si Asaf nga anak ni Baraquias ug si Etan nga anak ni Kusias gikan sa mga kaliwat ni Merari. Sa ilang mga ig-agaw, gipili nila si Zacarias, si Jasiel, si Semiramot, si Jehiel, si Uni, si Eliab, si Benaias, si Maasias, si Matatias, si Elifelehu, si Macenias ug ang tigbantay sa ganghaan nga si Obed-edom ug si Jeiel. Ang mga mag-aawit nga si Heman, si Asaf ug si Etan mao usab ang tigpatingog sa bronsi nga mga piyangpiyang. Si Zacarias, si Aziel, si Semiramot, si Jehiel, si Uni, si Eliab, si Maasias ug si Benaias maoy tigkupot sa mga alpa. Apan si Matatias, si Elifelehu, si Macenias, si Asasias, si Obed-edom ug si Jeiel maoy nangulo paggamit sa mga lira. Si Kenenias, usa ka Levita nga maestro sa musika, maoy nangulo sa musika kay batid man siya niini. Si Baraquias ug si Elcana maoy tigbantay sa pultahan sa dapit nga gibutangan sa Sudlanan. Ang mga pari nga si Sebanias, si Josafat, si Natanael, si Amasai, si Zacarias, si Benaias ug si Eliezer maoy tigpatingog sa trumpeta atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan sa Dios. Si Obed-edom ug si Jehias maoy tigbantay usab sa mga pultahan sa gibutangan sa Sudlanan. Busa si David ug ang mga kadagkoan sa Israel ug ang mga pangulo sa linibo milakaw aron pagkuha sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo gikan sa balay ni Obed-edom ug malipayon kaayo sila. Ug aron tabangan sa Dios ang mga Levita nga nagdala sa Sudlanan sa Kasabotan, naghalad sila ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero. Si David nagbistig pino nga lino ingon man ang mga Levita nga maoy nagdala sa Sudlanan ingon man ang mga mag-aawit ug si Kenenias nga maoy nangulo sa mga mag-aawit. Nagsul-ob usab si David ug epod nga lino. Busa gikuha ug gidala sa tibuok Israel ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo uban sa mga pagsinggit dinuyogan sa mga trumpeta, kornitin ug mga piyangpiyang, mga alpa ug mga lira. Ug sa pag-abot na sa Sudlanan sa Kasabotan didto sa siyudad ni David, midungaw sa bintana si Mical, ang babayeng anak ni Saul, ug nakita niya si Hari David nga nagsayawsayaw ug nagmaya pag-ayo ug sa hilom nakasaway siya sa hari. Gidala ug gipahimutang nila ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios sulod sa tolda nga giandam ni David alang niini ug nagsunog silag mga halad nga mananap ug mga halad sa pakigdait ngadto sa Dios. Ug human kini ikahalad ni David, gipanalanginan niya ang katawhan sa ngalan sa Ginoo ug gipanghatagan niya silang tanan ug tagsa ka buok pan, karne ug mga pasas. Nagtudlo usab siyag mga Levita nga moatiman sa Sudlanan sa Kasabotan ug maoy mangulo sa pagsimba sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Si Asaf gitudlo nga maoy labaw ug ang iyang mga luyoluyo mao sila si Zacarias, Jeiel, Semiramot, Jehiel, Matatias, Eliab, Benaias, Obed-edom ug si Jeiel nga maoy tigkupot sa mga alpa ug mga lira. Si Asaf maoy tigpatingog sa piyangpiyang. Ang tigpatingog sa trumpeta sa matag adlaw didto sa atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan sa Dios mao ang mga pari nga si Benaias ug si Jahaziel. Unya sa unang higayon gihatag ni David ngadto kang Asaf ug sa iyang mga kaubang Levita ang responsibilidad sa pag-awit ug mga pasalamat alang sa Ginoo. Pasalamati ninyo ang Ginoo, sangpita ang iyang ngalan ug isangyaw sa katawhan ang iyang mga buhat! Awiti siyag mga pagdayeg; ug imantala ang tanan niyang kahibulongang mga buhat! Paglipay kamo tungod kay balaan ang iyang ngalan; kinahanglan nga magmaya ang tanan nga nagsimba sa Ginoo! Pangitaa ninyo siya ug ang iyang gahom; tinguhaa kanunay ang iyang presensya! Hinumdomi ang kahibulongan niyang mga nabuhat ug ang iyang mga hukom, O mga kaliwat ni Abraham nga iyang alagad ug kaliwatan ni Israel nga iyang pinili! Siya ang Ginoo nga atong Dios; ug ang iyang mga hukom naila sa tibuok kalibotan. Dili gayod siya malimot sa iyang kasabotan hangtod sa hangtod, ug sa iyang gisaad sa libo ka kaliwatan, ang iyang kasabotan uban kang Abraham ug ang iyang panumpa kang Isaac, gikompirmahan niya ingon nga usa ka gimbut-an ngadto kang Jacob ug ingon nga kasabotan nga dili mausab ngadto sa Israel pinaagi sa pag-ingon: “Ihatag ko kanimo ang yuta sa Canaan ingon nga kabilin nga imong mapanunod.” Sa dihang dili pa sila daghan ug usa pa lamang ka diyutayng panon ug mga dumuduong sa maong nasod ug nagsaagsaag sa nagkalainlaing nasod ug sa nagkalainlaing gingharian, walay usa nga gitugotan sa Dios pagdaugdaog kanila. Tungod ug alang kanila gibadlong niya ang mga hari pinaagi sa pag-ingon, “Ayaw hilabti ang akong mga pinili ug ayaw pasipad-i ang akong mga propeta!” Awiti ang Ginoo, O tanang katawhan! Imantala sa tanang adlaw ang kaluwasan nga gikan kaniya. Isangyaw ang iyang himaya ngadto sa mga kanasoran ug ang mga kahibulongan niyang buhat ngadto sa tanang katawhan! Gamhanan ang Ginoo ug takos sa tanang pagdayeg; kinahanglan siyang simbahon labaw sa tanang dios. Ang tanang dios sa katawhan mga diosdios lamang, apan ang Ginoo maoy naghimo sa kalangitan. Anaa kaniya ang dungog ug ang pagkahalangdon ingon man ang gahom ug ang kalipay. Ihatag sa Ginoo, O kabanayan sa kalibotan, ang himaya ug ang kusog! Ihatag sa Ginoo ang pasidungog nga angay kaniya; pagdalag halad ngadto kaniya ug simbaha siya sa tumang kabalaan! Kalisangi siya, O tibuok yuta; gitukod niya ang yuta ug dili kini matarog. Paglipay, O kalangitan ingon man ikaw kalibotan. Ingna ang mga kanasoran, “Naghari ang Ginoo!” Dahunog, O kadagatan ug ang tanan nga anaa niini; paghugyaw, O kaumahan ug ang tanang anaa niini! Unya mag-awit ang kakahoyan tungod sa kalipay diha sa atubangan sa Ginoo, kay moanhi siya aron paghukom sa kalibotan. Pasalamati ang Ginoo tungod sa iyang kaayo, kay ang malungtaron niyang gugma magpabilin gayod hangtod sa hangtod. Ingna usab siya, “Luwasa kami, O Dios nga among Manluluwas, tigoma ug luwasa kami gikan sa mga kanasoran, aron magpasalamat kami sa balaan mong ngalan, ug magdayeg agig pagpasidungog kanimo. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, hangtod sa kahangtoran!” Unya mitubag ang katawhan, “Amen!” Ug gidayeg nila ang Ginoo. Gitugyan ni David ngadto kang Asaf ug sa iyang mga kaubang Levita ang pag-atiman kanunay sa inadlaw-adlaw nga mga buluhaton didto sa atubangan sa Sudlanan sa Kasabotan ug si Obed-edom ug ang 68 niya ka igsoon maoy motabang kanila. Si Obed-edom nga anak ni Jeduton ug si Hosa mao ang tigbantay sa mga ganghaan. Si Sadok nga pari ug ang iyang mga igsoon nga pari maoy gitugyanan sa mga buluhaton didto sa atubangan sa Tolda sa Ginoo nga atua sa bungtod sa Gibeon. Adlaw ug gabii sila maoy tigsunog sa mga halad alang sa Ginoo didto sa halaran niini sumala sa balaod sa Ginoo nga iyang gihatag sa Israel. Uban usab kanila mao si Heman ug si Jeduton ug ang uban pang napili aron silay mopasalamat sa Ginoo tungod sa malungtaron niyang gugma. Si Heman ug si Jeduton may mga trumpeta ug mga piyangpiyang nga ilang magamit sa pagtugtog sa mga balaang awit. Ang mga anak ni Jeduton gitudlo usab nga magbalantay sa ganghaan. Unya namauli ang tanang katawhan sa Israel sa tagsatagsa nila ka balay ug si David mipauli usab sa ila aron panalanginan niya ang iyang panimalay. Unya sa nakabalhin na si David didto sa pinatukod niyang palasyo, giingnan niya si Natan nga propeta, “Nagpuyo ako niining palasyo nga binuhat gikan sa mga kahoyng sidro apan ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo anaa lamang sa tolda.” Mitubag si Natan kang David, “Buhata ang buot mong buhaton kay ang Dios nag-uban kanimo.” Apan nianang pagkagabii miingon ang Dios kang Natan, “Sultihi ang akong alagad nga si David nga dili ako gusto nga magtukod siyag templo alang kanako kay sukad sa pagkuha ko sa Israel gikan sa Ehipto wala gayod ako mopuyo diha sa usa ka templo kondili nagbalhinbalhin lamang ako diha sa mga tolda. Sa tanang dapit nga akong giadtoan uban sa Israel, wala gayod ako magsugo sa mga maghuhukom sa Israel nga akong gisugo sa pag-atiman sa akong katawhan nga ila akong tukoran ug usa ka templo nga sidro. Busa sultihi ang akong alagad nga si David nga nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ‘Gikuha ko ikaw gikan sa mga pasibsibanan, gikan sa pagkamagbalantay sa mga karnero, aron ikaw maoy mangulo sa akong katawhan, ang Israel. Giubanan ko ikaw bisan diin ug gibuntog ko ang tanan mong kaaway. Himoon ko ikaw nga sama kabantogan sa mga dagkong tawo sa kalibotan. Magpili akog dapit alang sa akong katawhan, ang Israel, ug ipahiluna ko sila aron may kaugalingon na silang pinuy-anan ug wala nay mosamok pa kanila. Wala nay bangis nga mga tawo nga molaglag pa kanila sama kaniadto sukad sa akong pagtudlog mga maghuhukom nga mangulo sa Israel. Buntogon ko ang tanan ninyong kaaway. Ug dugang pa niini, himoon kong lig-on ang imong banay. Ug inigkamatay unya nimo pauswagon ko ang usa sa imong kaliwat nga usa gayod sa imong mga anak ug himoon kong gamhanan ang iyang gingharian. Siya maoy motukod kanakog templo ug himoon kong malungtaron ang iyang trono hangtod sa hangtod. Ako mahimo nga iyang amahan ug siya mahimo nga akong anak. Higugmaon ko siya kanunay lahi sa hari nga imong gipulihan nga gibakwian ko sa akong paghigugma. Ipahimutang ko siya sa akong templo ug sa akong gingharian ug molungtad ang iyang trono hangtod sa hangtod.’” Mao kini ang gisulti ni Natan kang David sumala gayod sa panan-awon nga iyang nakita. Unya misulod si David sa Tolda nga Puloy-anan sa Ginoo, milingkod ug nag-ampo, “Kinsa man ako, O Ginoo nga Dios, ingon man ang akong banay nga imo man akong gipalampos sa ingon niini? Dugang pa gayod niini, O Dios, nagsaad kag dagkong mga butang alang sa akong banay sa umaabot nga panahon ug gipadayag mo kanako ang umaabot nga kaliwatan, O Ginoo nga Dios! Dili mahubit sa pulong ang akong gibati tungod sa imong pagpasidungog sa imong alagad. Nakaila ka sa imong alagad. Tungod ug alang sa imong alagad, O Ginoo, ug sumala sa imong pagbuot, gihimo mo kining kahibulongang mga butang nga imong gipadayag. Walay sama kanimo, O Ginoo, ug walay laing Dios gawas kanimo sumala sa among nahibaloan. Walay laing nasod sa kalibotan nga sama sa imong katawhan, ang Israel, nga imong giluwas aron maimo. Ang imong ngalan nabantog tungod sa kahibulongan ug makalilisang mong mga buhat sa dihang gipakagiw mo ang mga kaaway gikan sa imong katawhan nga imong giluwas gikan sa Ehipto. Gihimo mong imong katawhan ang Israel hangtod sa hangtod ug ikaw, O Ginoo, nahimong ilang Dios. Busa karon, O Ginoo, itugot nga ang imong gisulti bahin sa imong alagad ug sa iyang banay molungtad hangtod sa hangtod sumala sa imong saad ug buhata ang buot mong buhaton. Ug ang imong ngalan pasidunggan hangtod sa kahangtoran pinaagi sa pag-ingon, ‘Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, mao ang Dios sa mga Israelita,’ ug ang banay sa imong alagad nga si David mahimong lig-on sa atubangan nimo. Gipadayag mo, O Dios ko, sa imong alagad nga lig-onon mo ang iyang banay, busa nadasig ako sa pag-ampo kanimo. O Ginoo, ikaw ang Dios, ug gisaad mo kining maayong butang sa imong alagad. Busa hinaot unta nga ikahimuot mo ang pagpanalangin sa banay sa imong alagad aron molungtad kini sa kahangtoran kay unsa gani ang imong panalanginan, O Ginoo, mabulahan gayod hangtod sa kahangtoran.” Human niini, gibuntog ni David sa hingpit ang mga Filistihanon ug nailog niya ang siyudad sa Gat ug ang kasikbit nga kabalangayan niini. Gibuntog usab ni David ang Moab ug ang katawhan sa Moab nahimong mga ulipon niya ug naghatagan sila kaniyag buhis. Gibuntog usab ni David si Hadadeser, ang hari sa Soba, didto dapit sa Hamat, samtang si Hadadeser nagpaingon sa Suba sa Eufrates aron pagkontrolar niini. Nailog ni David ang 1,000 ka karwahi ug nabihag niya ang 7,000 ka sundalong nagkabayo ug 20,000 ka sundalong naglakaw. Gipamiangan ni David ang mga kabayo gawas sa pipila ka buok nga wala niya unsaa aron sangonan sa 100 ka karwahi. Sa diha nga ang mga taga-Siria nga nagpuyo sa Damasco miadto aron pagtabang kang Hadadeser, napatay ni David ang 22,000 kanila. Unya nagbuhat si David ug mga kota didto sa Siria sa Damasco. Ang mga taga-Siria nailalom sa gahom ni David ug nagbuhis sila kaniya. Gihimong madaogon sa Ginoo si David sa tanan niyang pagpakiggubat. Gipangguba ni David ang mga taming nga bulawan nga dala sa mga sulugoon ni Hadadeser ug iya kining gidala sa Jerusalem. Ug gikan sa Tebat ug sa Cun nga mga siyudad ni Hadadeser, nakuha ni David ang daghan kaayong bronsi. Ang maong bronsi maoy gihimo ni Solomon nga tangke sa tubig, mga haligi ug galamiton sa Templo. Sa pagkabalita ni Toi, ang hari sa Hamat, nga gibuntog ni David ang tibuok kasundalohan ni Hadadeser nga hari sa Soba, gipaadto niya kang David ang iyang anak nga si Hadoram aron sa pagpahalipay kang David tungod sa iyang kadaogan kay kaaway man ni Toi si Hadadeser. Gipadad-an ni Toi si David ug daghang mga butang nga hinimo gikan sa bulawan, plata ug sa bronsi. Kining tanan gihalad usab ni David ngadto sa Dios lakip ang mga bulawan ug mga plata nga iyang nakuha gikan sa tanang nasod: sa Edomea, sa Moab, sa Ammon, sa Filistia ug sa Amalek. Si Abisai nga anak ni Seruia nakapatay ug 18,000 ka taga-Edomea didto sa Walog sa Asin. Nagbuhat siyag mga kota didto sa Edomea ug ang tanang taga-Edomea nailalom sa gahom ni David. Ang Ginoo naghimo kang David nga madaogon sa tanan niyang pagpakiggubat. Busa naghari si David sa tibuok Israel ug sa iyang paghari ang tanang tawo gihatagan niyag hustong pagtagad ug hustisya. Si Joab nga anak ni Seruia maoy nangulo sa kasundalohan. Si Josafat nga anak ni Ahilud maoy tiglista, si Sadok nga anak ni Ahitub ug si Ahimelec nga anak ni Abiatar maoy mga pari ug si Saraias maoy sekretaryo. Si Benaias nga anak ni Joyada maoy pangulo sa mga tigpanalipod sa hari ug ang mga anak ni David maoy labawng pangulo sa mga opisyales nga nag-alagad sa hari. Human niini si Nahas nga hari sa mga Amonihanon namatay ug ang iyang anak nga si Hanun maoy mipuli kaniya paghari. Miingon si David, “Hatagan kog maayo nga pagtagad si Hanun, ang anak ni Nahas, kay ang iyang amahan maayo man kanako.” Busa gipaadto ni David ang pipila sa iyang mga sulugoon kang Hanun aron sa pagpahasubo kaniya sa kamatayon sa iyang amahan. Miadto ang mga sulugoon ni David kang Hanun didto sa nasod sa mga Amonihanon. Apan ang mga pangulo sa mga Amonihanon miingon kang Hanun, “Nagtuo ka ba nga nagtamod si David sa imong amahan tungod kay nagsugo siya ug mga tawo aron sa pagpahasubo kanimo? Dili ba kaha maoy tuyo nila ang pagpangespiya sa atong nasod aron ilang mailog?” Busa gidakop ni Hanun ang mga sulugoon ni David ug gipangbarbasan ang ilang mga bungot ug giputol ang ilang mga bisti dapit gayod sa hawak ug unya gipapauli. Nanguli sila ug sa pagkabalita gayod ni David sa nahitabo sa iyang mga sulugoon, gipatagbo niya sila ug gipasultihan nga magpabilin una sa Jerico hangtod nga motag-as pag-usab ang ilang mga bungot kay naulaw man sila pag-ayo. Sa pagkasayod sa mga Amonihanon nga si David labihang sukoa kanila, si Hanun ug ang katawhan nagpadalag mga 40 ka toniladang plata aron iabang ug mga karwahi ug mga sundalong nagkabayo gikan sa Mesopotamia, sa Aram-maaca ug sa Soba. Miabang silag 32,000 ka karwahi ug miadto ang hari sa Maaca uban sa iyang kasundalohan ug nagkampo sila duol sa Medaba. Nangandam usab ang mga Amonihanon gikan sa ilang mga siyudad aron sa pagpakiggubat. Ug sa pagkabalita ni David niini, iyang gipadala si Joab uban sa tanang sundalo nga anad sa gubat. Midasdas ang mga Amonihanon didto gayod sa pultahan sa siyudad samtang ang mga hari nga mitabang kanila didto magtigom sa dakong hawan. Nakita ni Joab nga ang mga kaaway sa likod ug sa atubangan niya andam na sa pagpakiggubat kaniya, busa gipili niya ang kinaisugang mga sundalo nga Israelita aron maoy moasdang sa mga taga-Siria. Ang uban nga kasundalohan niya iyang gipadumala sa iyang igsoon nga si Abisai ug iyang gipaasdang sa mga Amonihanon. Miingon si Joab, “Kon lupigon ako sa mga taga-Siria, tabangi ako ninyo. Ug kon lupigon kamo sa mga Amonihanon, tabangan ko kamo. Pagmaisogon kamo ug ipakita ta nga kita mga lalaki tungod sa atong katawhan ug sa mga siyudad sa atong Dios. Buhaton unta sa Ginoo ang maayo alang kaniya.” Busa si Joab ug ang iyang mga kauban midasdas aron sa pagpakig-away sa mga taga-Siria ug nanagan ang mga taga-Siria. Ug sa pagkakita sa mga Amonihanon nga nanagan ang mga taga-Siria, nanagan usab sila aron paglikay kang Abisai nga igsoon ni Joab ug nanulod sila sa siyudad. Unya si Joab miadto sa Jerusalem. Apan sa nakita sa mga taga-Siria nga wala gayod silay dag-anan sa Israel, nagpakitabang sila sa mga taga-Siria nga didto magpuyo unahan sa Suba sa Eufrates. Ang nangulo sa mga taga-Siria mao si Sofac, ang pangulo sa kasundalohan ni Hadadeser. Ug sa pagkabalita ni David bahin niini, gitigom niya ang tanang kasundalohan sa Israel ug nanabok sila sa Jordan ug gisulong nila ang taga-Siria. Nangatras ang kasundalohan sa Siria ug napatay ni David ang 7,000 kanila nga tigmaneho sa mga karwahi ug 40,000 ka sundalo nga naglakaw. Si Sofac, ang ilang pangulo, nahilakip ug kamatay. Ug sa dihang nakita sa mga sundalo ni Hadadeser nga nabuntog na sila, nakigdait na lamang sila kang David ug nagpasakop kaniya. Wala na gayod motabang ang mga taga-Siria sa mga Amonihanon. Unya sa pag-abot sa tingpamulak, ang panahon nga sagad maoy iadto sa mga hari sa panggubatan, si Joab uban sa kasundalohan sa Israel misulong sa mga Amonihanon ug gilibotan nila ang Raba, apan si David nagpabilin didto sa Jerusalem. Giataki ni Joab ang Raba ug nabuntog niya kini. Gikuha ni David ang koronang bulawan sa hari sa Raba. May gibug-aton kini nga mga 34 ka kilo ug may bato nga mahalon kaayo. Gikuha ni David ang bato ug gibutang sa iyang kaugalingong korona. Daghan kaayong mga butang nga nailog ug nadala si David. Gibihag usab niya ang katawhan nga namuyo sa maong siyudad ug gihatagan niyag mga gabas, mga piko ug mga atsa ug gipatrabaho niya sila. Mao kini ang gibuhat ni David sa tanang siyudad sa mga Amonihanon. Unya si David ug ang tanang katawhan sa Israel namauli sa Jerusalem. Human niini nahitabo ang gubat batok sa mga Filistihanon didto sa Geser. Gipatay ni Sibecai nga taga-Husat si Safai, usa ka kaliwat sa mga higante, ug nabuntog ang mga Filistihanon. Unya may lain nga panaggubat batok sa mga Filistihanon ug napatay ni Elhanan nga anak ni Jair si Lami, ang igsoon ni Goliat nga taga-Gat. Ang iyang bangkaw sama kadako sa likisan sa hablanan. May lain pa gayong panaggubat didto sa Gat ug sa maong dapit may tawo nga taas ug dako kaayog lawas ug may unom ka tudlo sa matag tiil ug kamot niya. Gibugalbugalan niya ang Israel busa gipatay siya ni Jonatan nga anak ni Simeas nga igsoon ni David. Mga kaliwat kini sila sa mga higante sa Gat. Kini sila gipamatay ni David ug sa iyang mga sundalo. Unya nakigbatok si Satanas sa Israel ug giaghat niya si David sa pag-ihap sa katawhan. Busa si David miingon kang Joab ug sa ubang mga pangulo sa kasundalohan sa Israel, “Lakaw ug ipha ninyo ang katawhan sa Israel gikan sa Berseba hangtod sa Dan ug inigkahuman ninyog ihap, pahibaloa ako aron masayran ko ang gidaghanon sa katawhan sa Israel.” Apan miingon si Joab, “Dugangan unta sa Ginoo ug usa ka gatos ka pilo ang gidaghanon sa katawhan sa Israel! Dili ba silang tanan mga sulugoon man nimo, talahuron kong hari? Nganong ipaihap mo pa man gayod sila? Nganong anginon mo man ang tibuok Israel sa pagpakasala?” Apan kinahanglan gayod nga tumanon ang gisugo sa hari busa milakaw si Joab ug gisuroy niya ang tibuok Israel ug unya mibalik siya sa Jerusalem. Gihatag niya ngadto sa hari ang lista sa gidaghanon sa katawhan nga batid sa panggubatan: Mikabat ug 1,100,000 sa Israel ug 470,000 ang sa Juda. Apan wala iapil ni Joab pag-ihap ang mga banay ni Levi ug ni Benjamin kay wala man siya makauyon sa gisugo kaniya sa hari. Wala kahimut-i sa Dios kining pag-ihap sa katawhan busa iyang gikastigo ang Israel. Ug miingon si David ngadto sa Dios, “Nakasala akog dako niining akong gihimo. Busa pasayloa intawon ako sa binuang nga akong nahimo.” Miingon ang Ginoo kang Gad, ang propeta ni David, “Lakaw ug ingna si David nga kini ang giingon sa Ginoo, ‘Pagpili niining tulo ka butang ug ang imong pilion maoy akong buhaton.’” Busa miadto si Gad kang David ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Pagpili niini: tulo ka tuig nga gutom, tulo ka bulan nga mahiagom kag kaparotan sa imong mga kaaway ug lutoson ka nila o tulo ka adlaw nga mahiagom ka sa kastigo sa Ginoo —kamatay sa katawhan sa Israel ug pasuroyon ko ang akong anghel sa tibuok nasod aron sa paglaglag sa katawhan.’ Karon, pagpili hain ang imo niining tulo aron may ikatubag ako inigbalik ko sa nagsugo kanako.” Unya miingon si David kang Gad, “Nalibog ako pag-ayo apan dili ko gusto nga itugyan ngadto sa kamot sa tawo. Busa padangopa intawon ako sa Ginoo kay siya maluluy-on kaayo.” Busa gipadad-an sa Ginoo ug kamatay ang Israel ug 70,000 ang nangamatay sa tibuok Israel. Gipaadto sa Dios ang anghel ngadto sa Jerusalem aron sa paglaglag niini. Apan sa dihang iya na untang laglagon ang Jerusalem, wala ipadayon sa Ginoo ang iyang gilaraw nga kadaot sa Jerusalem ug iyang giingnan ang anghel nga tiglaglag, “Ayaw ipadayon pagbakyaw ang imong kamot.” Ang anghel nagbarog tupad sa giukanan ni Arauna nga Jebusihanon. Unya nakita ni David ang anghel sa Ginoo nga nagtindog tungatunga sa langit ug sa yuta. May gikuptan kining espada nga iyang gibakyaw ibabaw sa siyudad sa Jerusalem. Ug si David ug ang mga kadagkoan sa siyudad kinsa nagbistig mga sako nanghapa sa yuta. Miingon si David ngadto sa Dios, “Ako maoy nagsugo sa pag-ihap sa katawhan sa Israel. Ako ang nakasala ug naghimog mangil-ad kaayong buhat ug walay labot kining mga tawhana. Ako ug ang panimalay sa akong amahan maoy siloti apan ayaw intawon pahamtangig sakit ang katawhan.” Unya gimandoan si Gad sa anghel sa Ginoo sa pagsulti kang David sa pag-adto ug pagtukod ug halaran didto sa giukanan ni Arauna nga Jebusihanon. Busa gituman ni David ang giingon kaniya ni Gad sa ngalan sa Ginoo. Niadtong higayona, si Arauna naggiok ug trigo. Sa iyang paglingi, nakita niya ang anghel ug nanago ang upat niya ka anak. Sa pagkakita ni Arauna kang David nga miabot, mihapa siya sa yuta agig pagyukbo kang David. Unya miingon si David kang Arauna, “Ihatag kanako kining nahimutangan sa giukanan aron tukoran ko ug halaran alang sa Ginoo. Paliton ko kini bisag pila aron mohunong ang kamatay sa katawhan.” Mitubag si Arauna kang David, “Matuman ang imong hangyo. Buhata, talahurong hari, ang nahunahunaan mo nga maayo. Iapil ko paghatag kanimo ang mga baka aron imong sunogon ingon nga halad sa Ginoo, ang mga binughang kahoy aron imong isugnod ug ang trigo aron imo usab nga ihalad sa Ginoo ingon nga halad nga pagkaon.” Apan miingon si David kang Arauna, “Dili kana mahimo. Paliton ko kini bisag pila kay dili ko ihalad sa Ginoo ang gikan kanimo ug dili usab ako maghalad ngadto kaniya ug bisan unsa nga wala ko bayri.” Busa gibayran ni David si Arauna ug 600 ka buok nga bulawan. Ug didto naghimo siyag halaran alang sa Ginoo ug naghalad siyag mga halad nga iyang gisunog ug naghalad usab siyag halad sa pakigdait ug nag-ampo siya sa Ginoo. Gidungog siya sa Ginoo ug gipakunsaran sa Ginoo ug kalayo ang halad nga didto sa halaran. Unya gimandoan ni Yahweh ang anghel sa pagsakob sa iyang espada ug gituman kini sa anghel. Niadtong higayona gitubag sa Ginoo ang pag-ampo ni David didto sa giukanan ni Arauna nga Jebusihanon busa si David naghalad ug mga mananap. Niadtong panahona ang Tolda nga Tagboanan nga hinimo ni Moises didto sa kamingawan ug ang halaran nga sunoganan sa mga halad atua sa bungtod sa Gibeon, apan si David wala makaduol sa maong halaran aron sa pagpakisayod sa Dios kay nahadlok man siya sa espada sa anghel sa Ginoo. Busa miingon si David, “Anhi dinhi tukora ang Templo sa Ginoo nga Dios ug ang halaran nga sunogan sa mga halad sa mga Israelita.” Gitigom ni David ang mga langyaw nga diha nagpuyo sa Israel ug iyang gisugo ang mga batid nga motabas sa mga bato aron pag-andam ug mga bato nga magamit sa pagtukod sa Templo sa Dios. Nag-andam usab si David ug daghang puthaw nga ilansang ug ipugong sa mga pultahan. Nag-andam usab siyag daghan kaayong bronsi ug daghan kaayong kahoyng sidro kay gidad-an man si David ug daghan kaayong sidro sa mga taga-Sidon ug sa mga taga-Tiro. Matod ni David, “Ang akong anak nga si Solomon batan-on ug kulang pa sa kasinatian. Gikinahanglan nga ang Templo nga pagatukoron alang sa Ginoo dako kaayo ug dili hitupngan sa kabantog ug katahom sa tibuok kalibotan. Busa akoy mangandam alang niini.” Busa nagtigom si David ug daghan kaayong materyales sa wala pa siya mamatay. Unya gipatawag niya si Solomon nga iyang anak ug iyang gimandoan sa paghimog Templo alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Giingnan niya si Solomon, “Anak, dako ang akong tinguha sa paghimog Templo alang sa Ginoo nga akong Dios. Apan giingnan ako sa Ginoo, ‘Daghan kag napatay ug nakasalmot ka sa daghang gubat busa ayaw pagtukod ug Templo alang kanako. May umaabot kang anak ug mahimo siyang tawo nga makigdaiton. Hatagan ko siyag kalinaw gikan sa iyang mga kaaway nga naglibot kaniya. Solomon ang ingalan kaniya kay hatagan kog kalinaw ang Israel samtang siya maoy hari. Siya maoy magtukod ug templo alang kanako. Mahimo siyang akong anak ug ako maiyang amahan ug palungtaron ko ang iyang gingharian dinhi sa Israel sa walay kataposan.’ “Anak, ubanan ka sa Ginoo, aron molampos ka pagtukod sa Templo sa Ginoo nga imong Dios sumala sa iyang giingon bahin kanimo. Hatagan ka unta sa Ginoo ug kaalam ug salabotan aron nga sa dihang paharion ka na niya sa Israel matuman mo gayod ang kasugoan sa Ginoo nga atong Dios. Kon tumanon mo ang mga tulomanon ug kasugoan nga gihatag sa Ginoo kang Moises alang sa Israel, magmauswagon ka. Pagmaisogon ug ayaw kahadlok. Gihagoan ko pag-ayo ang pagtigom ug mga materyales aron magamit pagtukod sa Templo sa Ginoo. Nagtigom akog mga 3,400 ka toniladang bulawan ug mga 34,000 ka toniladang plata, bronsi ug puthaw nga dili maisip ang gibug-aton tungod sa kadaghan. May giandam pa gayod akong daghan kaayong kahoy ug mga bato. Kinahanglan nga imo pa gayod kining dugangan. Daghan kag mga tawo nga magamit mo sa pagtrabaho: mga tigsapsap sa bato, mga kantero, mga panday ug mga tawo nga hanas sa nagkalainlaing buhat sama sa paghimog mga butang nga bulawan, plata, bronsi ug puthaw. Busa lihok na ug sugdi karon dayon! Ang Ginoo mag-uban kanimo!” Gimandoan usab ni David ang tanang kadagkoan sa Israel sa pagtabang kang Solomon nga iyang anak. Giingnan niya sila, “Giubanan kamo sa Ginoo ug gihatagan kamo niyag kalinaw. Gitugyan sa Ginoo nganhi sa akong mga kamot ang mga nagpuyo niining yutaa ug nabuntog sila atubangan sa Ginoo ug sa katawhan sa Israel. Tinguhaa sa bug-os ninyong hunahuna ug kasingkasing ang pag-alagad kang Yahweh nga inyong Dios. Tindog ug tukora ninyo ang Templo ni Yahweh nga Dios aron ang Sudlanan sa Kasabotan ni Yahweh ug ang mga sagradong butang sa Dios madala ngadto sa iyang Templo.” Sa dihang tigulang na kaayo si David, gihimo niyang hari sa Israel ang iyang anak nga si Solomon. Gitigom ni David ang tanang kadagkoan sa Israel, ang kaparian ug ang mga Levita. Giihap ang mga Levita nga nagpanuigon ug 30 ngadto sa labing gulang ug mikabat silang tanan ug 38,000 ka tawo. Matod ni David, “24,000 niini maoy tugyanan sa pag-atiman sa buluhaton didto sa Templo sa Ginoo, ang 6,000 maoy mga opisyal ug mga maghuhukom ug 4,000 maoy tigbantay sa mga pultahan ug ang laing 4,000 maoy tigtugtog sa mga instrumento sa musika nga akong gihimo aron gamiton sa pagdayeg sa Ginoo.” Unya gibahin ni David ang mga Levita sa tulo ka pundok sumala sa mga banay sa ilang mga kagikan nga sila nga si Gerson, Kohat ug Merari. Si Gerson may duha ka anak nga si Ladan ug si Simei. Si Ladan may tulo ka anak nga si Jehiel, ang kamagulangan, unya gisundan ni Zetan ug ni Joel. Si Simei may tulo usab ka anak nga si Salomit, si Hasiel ug si Haran. Mga pangulo kini sila sa banay ni Ladan. Si Simei may upat ka anak: si Jahat, si Zina, si Jeus ug si Berias. Si Jahat maoy kamagulangan ug ang sunod mao si Zina. Dili daghag mga anak sila si Jeus ug si Berias busa giisip sila nga usa lamang ka banay. Ang mga anak ni Kohat mao sila si Amram, si Isaar, si Hebron ug si Uziel. Ang mga anak ni Amram mao sila si Aaron ug si Moises. Si Aaron gilain aron paghalad sa labing sagradong mga butang ug aron siya ug ang iyang mga anak maoy magsunog sa mga insenso atubangan sa Ginoo. Sila ang mag-alagad sa Ginoo ug manalangin sa katawhan sa ngalan sa Ginoo sa walay kataposan. Ang mga anak ni Moises, ang tawo nga pinili sa Dios, giisip nga sakop sa banay ni Levi. May duha ka anak si Moises: si Gersom ug si Eliezer. Sa mga anak ni Gersom, ang pangulo mao si Sebuel. Si Eliezer may anak nga si Rehabias. Walay laing anak si Eliezer apan si Rehabias daghag anak. Si Izhar may usa ka anak nga si Salomit nga pangulo usab. Ang mga anak ni Hebron mao sila si Jerias, ang kamagulangan, si Amarias, ang ikaduha, si Jahaziel ang ikatulo ug ang ikaupat mao si Jecmaam. Si Uziel may duha ka anak nga si Mica, ang magulang, ug ang manghod mao si Jesia. Si Merari may duha ka anak nga si Mahli ug si Musi. Si Mahli may duha usab ka anak nga si Eleazar ug si Kis. Si Eleazar namatay nga walay anak nga lalaki, mga anak nga babaye lamang. Ang iyang mga anak nga babaye gipangasawa sa mga anak ni Kis. Si Musi may tulo ka anak: si Mahli, si Eder ug si Jeremot. Mao kini sila ang narehistro nga mga kaliwat ni Levi sumala sa ilang mga banay diin ang matag usa kanila mahisakop. Ang nagpanuigon lamang ug 20 ug pataas maoy gilista aron maoy paatimanon sa mga buluhaton didto sa Templo sa Ginoo. Miingon si David, “Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, naghatag ug kalinaw sa iyang katawhan ug magpuyo siya sa Jerusalem hangtod sa hangtod. Busa dili na kinahanglan nga ang mga Levita maoy modala sa Tolda nga Tagboanan ug sa mga galamiton sulod niini.” Pinasikad sa kataposang sugo ni David kining mga Levita nga nagpanuigon gikan sa 20 ug pataas gilista sa talaan. Apan ang buluhaton nila mao ang pagtabang sa mga anak ni Aaron sa mga buluhaton sa Templo sa Ginoo. Silay tig-atiman sa hawanan sa Templo ug sa mga lawak ug sa pagpanghinlo sa tanang sagradong galamiton alang sa mga tulomanon sulod sa Templo sa Dios. Silay magtabang paghimo sa harina nga ihalad, sa pan nga walay patubo, sa halad nga minasag lana ug sa tanang nagkalainlaing taksanan. Magtindog sila nga magpasalamat ug magdayeg sa Ginoo matag buntag ug hapon ingon man sa matag higayon nga may mga halad nga sunogon nga himoon ngadto sa Ginoo sa Adlawng Igpapahulay, inigkabag-ong subang sa bulan ug sa mga adlaw sa kasaulogan. Gibuhat nila ang maong mga tulomanon sumala sa gidaghanon nila nga gikinahanglan sa maong higayon. Silay tig-atiman sa Tolda nga Tagboanan ug sa Dapit nga Balaan ug sila usab ang mag-atiman sa mga anak ni Aaron nga ilang mga kabanay nga nag-alagad sa Templo sa Ginoo. Gibahin sa pipila ka pundok ang mga kaliwat ni Aaron. Ang mosunod mao ang mga anak ni Aaron: si Nadab, si Abihu, si Eleazar ug si Itamar. Unang namatay si Nadab ug si Abihu kay sa ilang amahan ug wala silay anak, busa si Eleazar ug si Itamar nahimong mga pari. Uban sa tabang ni Sadok nga kaliwat ni Eleazar ug ni Ahimelec nga kaliwat ni Itamar, gibahin ni David ang mga kaliwat ni Aaron sumala sa gimbuhaton nga gigahin alang kanila. Tungod kay mas daghan man ang lalaking pangulo sa mga kaliwat ni Eleazar kay sa mga kaliwat ni Itamar, ang kaliwat ni Eleazar gibahin sa 16 ka grupo ug ang kaliwat ni Itamar sa walo ka grupo. Gibahin sila sa samang gidaghanon pinaagi sa ripa kay sila mga opisyal man sa Dapit nga Balaan ug sa Dios gikan sa banay ni Eleazar ug ni Itamar. Ang eskriba nga si Semaias, anak ni Natanael nga usa ka Levita, maoy naglista kanila diha sa atubangan sa hari, sa mga pangulo, sa pari nga si Sadok, sa anak ni Abiatar nga si Ahimelec, sa mga pangulo sa mga banay sa mga pari ug sa mga Levita. Nagripa ang mga pangulo sa banay ni Eleazar ug ni Itamar. Kini sila magbanosbanos pag-adto sa Templo sa Ginoo aron pagtuman sa ilang mga buluhaton sibo sa paagi nga gitudlo kanila ni Aaron nga ilang kagikan sumala sa gimando kaniya sa Ginoo nga Dios sa Israel. Kini mao ang ubang mga pangulo sa mga banay nga mga kaliwat ni Levi: si Jehdeias, kaliwat ni Sebuel nga kaliwat ni Amram; si Issias kaliwat ni Rehabias; si Jahat, kaliwat ni Salamit nga kaliwat ni Izhar; si Jerias, si Amarias, si Jahaziel ug si Jecmaam nga mga anak ni Hebron sumala sa han-ay sa ilang panuigon; si Samir, kaliwat ni Mica nga kaliwat ni Uziel; si Zacarias, anak ni Issias nga igsoon ni Mica nga kaliwat ni Uziel; si Mahli ug si Musi, mga anak ni Merari; si Jahasias nga iyang anak usab. Sa mga kaliwat ni Merari: si Jahasias nga may tulo ka anak nga sila si Somam, si Zacur ug si Ibri. Si Musi adunay tulo ka anak: si Mahli, si Eder ug si Jerimot. Mao kini ang mga kaliwat ni Levi ug ang mga banay diin sila mahisakop. Kini usab sila miapil sa ripa uban sa ilang mga paryenti nga mga kaliwat ni Aaron diha sa atubangan ni Hari David, ni Sadok, ni Ahimelec ug sa mga pangulo sa banay sa mga pari ug sa mga Levita. Si David ug ang mga pangulo nagpili ug pipila gikan sa mga anak ni Asaf, ni Heman ug ni Jeduton alang sa buluhaton sa pagsangyaw sa pulong sa Dios dinuyogan sa mga lira, mga alpa ug mga piyangpiyang. Mao kini ang talaan sa ilang mga ngalan ug mga katungdanan: Sa mga anak ni Asaf, ang napili mao si Zacur, si Jose, si Natanias ug si Asarela. Sila gidumala ni Asaf ug nagmantala sila ubos sa pagmando sa hari. Sa mga anak ni Jeduton: si Gedalias, si Sori, si Jesaias, si Simei, si Jasabias ug si Matatias. Unom silang tanan ubos sa pagdumala sa ilang amahan ug nagsangyaw sila sa pulong sa Dios dinuyogan sa mga alpa ug nag-awit ug pasalamat ug pagdayeg sa Ginoo. Sa mga anak ni Heman ang napili mao si Bokias, si Matanias, si Uziel, si Sebuel, si Jerimot, si Hananias, si Hanani, si Eliata, si Gidalti, si Romantieser, si Jesbacasa, si Melloti, si Hotir ug si Mahasiot. Gihatagan sa Dios si Heman nga propeta sa hari niining 14 ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye sumala sa saad sa Dios sa pagpasidungog kang Heman. Silang tanan gipangulohan sa ilang amahan sa ilang pagtugtog sa musika didto sa Templo sa Dios ginamit ang mga piyangpiyang, alpa ug lira. Si Asaf, si Jeduton ug si Heman ubos sa pagmando sa hari. Silang tanan lakip sa ilang mga paryenti nga gibansay usab pag-ayo sa pag-awit alang sa Dios mikabat ug 288 ka buok. Nagripa sila alang sa ilang buluhaton, ang inila ug dili inila kanila, ang mga hanas na ug kadtong mga nagsugod pa lang. Mao kini ang mga pundok sa mga guwardiya sa ganghaan sa Templo: Gikan sa kaliwat ni Korah nga anak ni Asaf anaa si Meselemias nga anak ni Kore. Si Meselemias may 7 ka mga anak nga lalaki: si Zacarias maoy kamagulangan, si Jadihel ang ikaduha, si Zebadias ang ikatulo, si Jatanael ang ikaupat, si Elam ang ikalima, si Jehohanan ang ikaunom ug si Elioenai ang kamanghoran. Si Obed-edom gipanalanginan sa Dios ug mga anak nga mao sila si Semaias, ang kamagulangan, si Josabad ang ikaduha, si Joa ang ikatulo, si Sacar ang ikaupat, ang ikalima si Natanael, si Amiel ang ikaunom, si Isacar ang ikapito ug ang kamanghoran mao si Polati. Si Semaias may mga anak nga nahimong pangulo sa ilang mga banay kay may mga abilidad man sila. Ang mga anak ni Semaias mao kining mosunod: si Otni, si Rafael, si Obed, si Elzabad, si Elihu ug si Samaquias. Si Elihu ug Samaquias mao ang labaw nga may katakos. Gikan sa mga kaliwat ni Obed-edom lakip ang ilang mga anak ug mga igsoon mikabat ug 62 ka buok ang miapil ug may katakos alang sa maong buluhaton. Gikan sa pamilya ni Meselemias may 18 ka tawo nga may katakos usab ang miapil. Gikan sa banay ni Merari mao si Hosa nga may upat ka anak: si Zimri, ang pangulo nila (kay bisag dili siya maoy kamagulangan gihimo man siyang pangulo sa iyang amahan), ang ikaduha mao si Hilkias, ang ikatulo si Tebalias ug ang ikaupat mao si Zacarias. Adunay 13 ka mga anak ug mga kaliwat ni Hosa nga nahimong bantay sa Templo. Mao kini ang mga pundok sa mga tigbantay sa mga pultahan sa Templo. Ang matag pundok may pangulo sama sa ubang mga Levita nga ilang mga kabanay nga may buluhaton didto sa Templo sa Dios. Matag panimalay, mga inila ug dili inila, miapil sa ripa aron mahibalo sila asang pultahana sa Templo ang ilang bantayan. Ang natungnan sa ripa aron mobantay sa mga pultahan nga dapit sa sidlakan mao si Selemias. Ang iyang anak nga si Zacarias, usa ka abtik nga magtatambag, nakaangkon sa pultahan nga dapit sa amihanan. Ang naangkon ni Obed-edom mao ang pultahan dapit sa habagatan ug ngadto sa iyang mga anak gipiyal ang balay nga tipiganan sa mga bahandi. Si Supim ug si Hosa maoy gitugyanan sa pagbantay sa pultahan dapit sa kasadpan ug sa Salekit—sa agianan paingon sa itaas. Pulipuli silang nagbantay niini. Sa dapit sa sidlakan unom ang nagbantay matag adlaw, upat sa dapit sa amihanan ingon man sa dapit sa habagatan ug tagduha ang sa balay nga tipiganan sa bahandi. Sa balay dapit sa kasadpan, may upat nga nagbantay sa agianan ug duha didto sa tinukod mismo. Mao kini ang trabaho sa grupo sa mga kaliwat ni Korah ug mga anak ni Merari. Sa mga Levita, si Ahias maoy gitugyanan sa mga bahandi sa Templo sa Dios ug sa tinigom nga mga gasa nga sagrado. Si Ladan nga usa sa mga anak ni Gerson mao ang kagikan sa daghang pamilya lakip na niini ang pamilya sa iyang anak nga si Jehieli. Si Jehieli may duha ka anak: si Zetam ug si Joel. Sila maoy gipiyalan sa mga bahandi sa Templo sa Ginoo. Mao gihapong buluhaton ang gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Amram, ni Izhar, ni Hebron ug ni Uziel. Si Sebuel, ang anak ni Gersom nga anak ni Moises, maoy labawng piniyalan sa mga bahandi sa Templo. Ang iyang mga kabanay mao si Eliezer nga amahan ni Rehabias nga amahan ni Jesaias nga amahan ni Joram nga amahan ni Zicri nga amahan ni Selomit. Kini si Selomit ug ang iyang mga paryenti maoy gipiyalan sa mga bahandi nga gihalad ngadto sa Dios ni Hari David, sa mga pangulo sa banay, sa mga pangulo sa mga linibo ug sa ginatos ka mga sundalo. Gihalad nila sa Dios ang mga butang nga inilog nila gikan sa ilang mga kaaway ug ilang gidala aron magamit alang sa Templo sa Ginoo. Ang tanang gasa usab nga hinalad ni propeta Samuel, ni Saul nga anak ni Kis, ni Abner nga anak ni Ner ug ni Joab nga anak ni Seruia gipiyal kang Selomit ug sa iyang kaigsoonan. Sa banay ni Izhar, si Kenenias ug ang iyang mga anak gihatagan ug mga katungdanan sa gawas sa Templo ingon nga mga opisyal ug mga maghuhukom sa Israel. Gikan sa mga banay ni Hebron, si Hasabias ug ang iyang 1,700 ka mga paryenti nga may mga katakos maoy nangulo sa buluhaton sa Israel dapit sa kasadpang bahin sa Suba sa Jordan sa pagsimba sa Dios ug sa pag-alagad sa hari. Sa banay ni Hebron, si Jerias mao ang labawng pangulo. Sa ika-40 nga tuig sa paghari ni David, nangita siyag mga tawo nga may talagsaong katakos ug nakakaplag siya didto sa Jazer sa Gilead. Gitudlo ni David si Jerias ug ang iyang 2,700 ka mga kabanay ug mga pangulo sa banay nga may talagsaong katakos aron maoy mangulo sa mga sakop sa banay ni Ruben ug ni Gad ug sa katunga sa banay ni Manases alang sa tanang butang nga may kalabotan sa tinuohan ug sa kagamhanan. Mao kini ang talaan sa mga Israelita nga pangulo sa mga panimalay, sa mga pangulo sa linibo ug sa ginatos ka mga sundalo ug sa mga opisyal sa nagkalainlaing sanga sa kagamhanan ni David. Matag bulan adunay usa ka grupo sa 24,000 ka mga tawo nga mohimo sa buluhaton. Pangulohan sila sa pangulo nianang bulana. Ang mosunod mao ang mga pangulo alang sa matag bulan: Unang bulan: si Jesbaam nga anak ni Zabdiel (kaliwat siya ni Perez, usa ka bahin sa tribo ni Juda) Ikaduhang bulan: si Dodai, usa ka kaliwat ni Ahoe (si Miklot mao ang ikaduha nga pangulo sunod kaniya) Ikatulo nga bulan: si Benaias nga anak ni Joyada nga pari; siya ang pangulo sa “Katloan” nga banggiitan sa gubat (ang iyang anak nga si Amizabad maoy mipuli kaniya sa pagpangulo sa iyang pundok) Ikaupat nga bulan: si Asahel, igsoon ni Joab (ang iyang anak nga si Zebadias maoy mipuli kaniya) Ikalima nga bulan: si Samhot, kaliwat ni Izra Ikaunom nga bulan: si Ira, anak ni Ikkes nga taga-Tekoa Ikapito nga bulan: si Heles, kaliwat ni Pelon nga kaliwat ni Efraim Ikawalo nga bulan: si Sibecai, kaliwat ni Hosa (sakop siya sa banay ni Zera, usa ka bahin sa tribo ni Juda) Ikasiyam nga bulan: si Abieser nga taga-Anatot sa kayutaan sa tribo ni Benjamin Ikanapulo nga bulan: si Maharai nga taga-Netofa (sakop siya sa banay ni Zera) Ikanapulog-usa nga bulan: si Benaias nga taga-Faraton sa kayutaan sa tribo ni Efraim Ikanapulog-duha nga bulan: si Holdai nga taga-Netofa (kaliwat siya ni Otniel). Mao kini ang talaan sa mga tigdumala sa mga tribo sa Israel: Ruben Eliezer nga anak ni Zicri Simeon Safatias nga anak ni Maaca Levi Jasabias nga anak ni Camuel Aaron Sadok Juda Elihu nga usa sa mga kaigsoonan ni Hari David Isacar Amri nga anak ni Michael Zabulon Ismaias nga anak ni Obadias Neftali Jeremot nga anak ni Asriel Efraim Hosea nga anak ni Ozazias Kasadpan sa Manases Joel nga anak ni Pedaias Silangan sa Manases Iddo nga anak ni Zacarias Benjamin Jasiel nga anak ni Abner Dan Azarel nga anak ni Jeroham Wala iapil ni David pag-ihap ang wala pay 20 ka tuig ang panuigon kay nagsaad man ang Ginoo nga iyang pasanayon ang kaliwat ni Israel sama kadaghan sa kabituonan sa langit. Si Joab nga anak ni Seruia maoy nagsugod sa pagpanglista sa mga tawo apan bisan wala niya kini mahuman nahiagom gayod sa kapungot sa Dios ang Israel tungod niini. Busa ang maong pagpanglista wala malakip sa talaan ni Hari David. Kini mao ang talaan sa mga nagdumala sa mga kabtangan sa hari: Sa mga lawak-tigomanan sa mga bahandi sa hari: si Asmavet nga anak ni Adiel Sa mga lawak-tigomanan sa mga bahandi sa nasod, siyudad ug balangay: si Jonatan nga anak ni Uzias Sa mga nagtrabaho sa kaumahan: si Ezri nga anak ni Quelub Sa mga parasan: si Simei nga taga-Rama Sa mga lawak sa bino: si Zabdi nga taga-Supim Sa mga kahoyng olibo ug sikomoro didto sa Sepela: si Baalhanan nga taga-Geder Sa tipiganan sa lana sa olibo: si Joas Sa mga panon sa kahayopan didto sa Sharon: si Setrai nga taga-Sharon Sa mga panon kahayopan didto sa mga walog: si Safat nga anak ni Adlai Sa mga kamelyo: si Ubil nga kaliwat ni Ismael Sa mga asno: si Jadaias nga taga-Meronot Sa mga karnero ug mga kanding: si Jehdeias nga kaliwat ni Hagar. Mao kini silang tanan ang piniyalan sa mga katigayonan ni Hari David. Si Jonatan nga uyoan ni David usa ka maalam nga magtatambag ug usa ka magsusulat. Siya ug si Jehiel nga anak ni Hacamoni maoy nahimong mga magtutudlo sa mga anak sa hari. Ang magtatambag sa hari mao si Ahitofel ug si Cusai nga taga-Arac nga suod nga higala sa hari. Unya pagkamatay ni Ahitofel mipuli kaniya si Joyada nga anak ni Benaias ug unya si Abiatar. Ang pangulo sa kasundalohan sa hari mao si Joab. Unya gitigom ni David didto sa Jerusalem ang mga kadagkoan sa Israel, ang mga pangulo sa mga banay, ang mga opisyal sa mga pundok nga nag-alagad sa hari, ang mga pangulo sa linibo ug sa ginatos nga mga sundalo, ang mga piniyalan sa mga kabtangan ug sa mga kahayopan sa hari ug sa iyang mga anak, lakip ang mga opisyal sa palasyo ug ang mga hanas sa gubat. Unya mitindog si David ug miingon, “Pamati kamo kanako, mga kaigsoonan ug mga katawhan ko. Dako gayod ang akong tinguha nga magtukod akog templo nga kabutangan sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug dapit nga kapuy-an sa atong Dios. Giandam ko na ang tanang gikinahanglan alang sa pagtukod niini. Apan giingnan ako sa Dios, ‘Ayaw pagtukod alang kanakog templo kay sundalo ka ug daghan kag napatay.’ Apan gipili ako sa Ginoo nga Dios sa Israel gikan sa panimalay sa akong amahan aron mahimong hari sa Israel hangtod sa hangtod. Gipili niya ang banay sa Juda diin mahisakop ang pamilya sa akong amahan ingon nga pangulo sa mga banay sa Israel ug gikan sa banay sa akong amahan nahimut-an niya ang pagpili kanako ingon nga hari sa Israel. Ug sa akong mga anak nga gihatag sa Ginoo, gipili niya si Solomon aron maoy molingkod sa trono sa gingharian sa Ginoo nga mao ang Israel. “Giingnan ako niya, ‘Si Solomon nga imong anak maoy motukod sa akong Templo kay gipili ko siya nga mahimong akong anak aron mahimo ako niyang amahan. Palungtaron ko hangtod sa hangtod ang iyang gingharian kon magmatinumanon siya sa akong mga kasugoan ug mga gimbut-an sama sa iyang gibuhat karon.’ “Busa karon, atubangan sa tibuok Israel, ang katawhan sa Dios, samtang namati ang Dios, tumana ninyo ang tanang mga sugo sa Ginoo nga atong Dios aron mapanag-iya ninyo kining tabunok nga yuta ug ikabilin niya kini sa inyong mga anak hangtod sa hangtod.” Ug ngadto kang Solomon miingon siya, “Ug ikaw, Solomon, anak ko, tamda ang Dios sa imong amahan ug alagari siya sa bug-os mong kasingkasing ug hunahuna kay ang Ginoo nagsusi sa kasingkasing sa tanan ug nasayod siya sa tanang laraw ug hunahuna sa tawo. Kon pangitaon mo siya, imo siyang makaplagan. Apan kon siya isalikway mo, talikdan ka usab niya hangtod sa hangtod. Busa karon, matngoni kini kay gipili ka sa Ginoo aron ikaw maoy magtukod sa balaang Templo; pagmadasigon ug buhata kini.” Unya gihatag ni David kang Solomon ang plano sa kinatibuk-an sa Templo, sa mga lawak tipiganan sa mga bahandi, sa mga lawak sa itaas, sa mga lawak sa sulod ug sa Dapit nga Labing Balaan diin adto pasayloa ang mga sala. Gihatag usab ni David kang Solomon ang iyang plano sa hawanan sa Templo sa Ginoo, sa tanang lawak nga naglibot ug sa mga lawak tipiganan sa tanang sagradong butang ingon man ang iyang plano unsaon pagbahinbahin ang mga pari ug mga Levita sa ilang mga gimbuhaton didto sa Templo sa Ginoo ug sa tanang galamiton sa mga seremonyas didto. Gihatag niya ang sukod sa gibug-aton sa bulawan ug plata nga gikinahanglan aron himoong mga galamiton alang sa nagkalainlaing tulomanon sa templo, alang sa mga butanganan sa suga ug sa mga suga niini, alang sa lamisa nga butangan sa pan ug sa plata nga himoong lamisa. Gihatag usab niya kon pilay gibug-aton sa lunsayng bulawan nga himoong mga dagkong tinidor, mga planggana, mga tasa ug mga panaksan ug pilay gibug-aton sa bulawan nga himoong halaran sa insenso. Gisultihan usab ni David si Solomon sa iyang plano bahin sa himoong karwahing bulawan ug sa kerubin nga binukhad ang mga pako ibabaw sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Gisaysay niya pag-ayo kang Solomon ang tanan nga angay buhaton sumala sa sinulat nga plano subay sa kasugoan mismo sa Ginoo. Unya miingon si David kang Solomon nga iyang anak, “Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmadasigon ug buhata kini. Ayaw kahadlok kay ang Ginoong Dios, ang Dios nga akong gialagaran, mag-uban gayod kanimo. Dili siya mopakyas o mobiya kanimo hangtod nga mahuman nimog tukod ang iyang Templo. Anaay nagkalainlaing grupo sa mga pari ug mga Levita nga andam sa pagtuman sa mga buluhaton sulod sa Templo. Anaa usab ang daghang tawo nga hanas sa nagkalainlaing buluhaton nga andam sa pagtuman sa imong ipabuhat kanila. Ang tanang mga opisyal ug ang tanang tawo anaa ilalom sa imong pagbuot.” Unya miingon si Hari David sa tibuok tigom sa katawhan, “Kining akong anak nga si Solomon gipili sa Dios. Batan-on pa siya ug kulang pa siyag kasinatian apan dako kaayo ang buluhaton kay ang tukoron dili man balay alang sa tawo kondili templo alang sa Ginoo nga Dios. Busa gipangandaman kong daan kining tukoron nga templo sa Dios kutob sa akong mahimo. Nag-andam akog mga materyales—bulawan, plata, bronsi, puthaw, mga kahoy, mga kalsidonya, mga mahalong bato ug mga marmol. Dugang pa niini, may kaugalingon akong mga bulawan ug mga plata nga gihatag ko aron magamit sa pagtukod sa Templo sa akong Dios. Nakahatag ako ug kapin sa 100,000 ka kilo sa labing maayong bulawan ug 240,000 ka kilo sa maayong klase nga plata aron idayandayan sa mga bungbong ug aron gamiton sa mga platero sa paghimo sa mga butang nga kinahanglang himoon gikan sa bulawan ug sa plata. Karon, kinsa man kaninyo ang gustong mohatag ug maghalad sa iyang kaugalingon ngadto sa Ginoo?” Busa ang mga pangulo sa matag pamilya, banay ug matag pangulo sa linibo ug sa ginatos ka kasundalohan ingon man ang mga opisyal nga nag-alagad sa hari mihatag sa ilang mga halad. Ang gihatag nila alang sa Templo sa Dios mikabat ug kapin sa 170,000 ka kilong bulawan ug 10,000 ka salaping bulawan, kapin sa 340,000 ka kilong plata, 617,000 ka kilong bronsi ug kapin sa 3,400,000 ka kilong puthaw. Ug kadtong may mahalong mga bato mihatag niini ngadto sa panudlanan sa Templo sa Ginoo ubos sa pagdumala ni Jehiel nga kaliwat ni Gerson. Nagmaya ang katawhan kay naghatag man sila sa kinasingkasing gayod alang sa Ginoo. Si David usab nalipay pag-ayo. Gipasalamatan ni David ang Ginoo atubangan sa katawhan ug miingon siya, “O Ginoo, Dios ni Jacob nga among amahan, dalaygon ka sa walay kataposan. Imo, O Ginoo, ang pagkahalangdon, ang gahom, ang himaya, ang kadaogan ug imo ang tanan nga anaa sa langit ug sa yuta ingon man ang gingharian ug labaw ikaw sa tanan. Gikan kanimo ang bahandi ug dungog, hari ka sa tanan ug anaa kanimo ang tanang gahom ug kusog ug makahatag kag gahom ug kusog sa tanan. Karon, nagpasalamat kami kanimo, O among Dios ug gidayeg namo ang mahimayaon mong ngalan. “Apan ako ug ang akong katawhan wala gayoy ikahatag kanimo tungod kay gikan man kanimo ang tanang butang ug nag-uli lamang kami sa butang nga imo ra usab. Mga dumuduong lamang kami sa imong atubangan sama sa among katigulangan. Ang kinabuhi namo dinhi sa yuta sama sa anino nga lumalabay lamang. O Ginoo nga among Dios, kining daghang butang nga giandam namo aron magamit pagtukod sa imong Templo alang sa balaan mong ngalan naggikan kanimo ug imo kining tanan. Nasayod ako, Dios ko, nga ikaw nagsusi sa kasingkasing sa tawo ug nga gikahimut-an mo kadtong nagbuhat sa matarong. Uban sa putli nga kasingkasing gihalad ko kining tanan ug gikalipay ko nga nakita ang imong katawhan nga ania karon ug nga sa kinasingkasing ug uban sa kalipay mihatag sa ilang mga halad kanimo. O Ginoo nga Dios, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob nga among mga katigulangan, himoa nga magpabilin ang maong tinguha diha sa kasingkasing sa imong katawhan ug tabangi sila sa paghigugma kanimo. Ug tabangi ang akong anak nga si Solomon sa pagtuman sa imong mga sugo, gimbut-an ug mga tulomanon ug tukoron niya ang Templo nga akong gipangandaman.” Unya miingon si David sa tibuok nga tigom, “Dayga ninyo ang Ginoo nga inyong Dios.” Ug ang tanan nagdayeg sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Miduko sila ug misimba sa Ginoo ug miyukbo sa hari. Ug pagkasunod adlaw naghalad sila sa Ginoo ug mga mananap nga sunogon: 1,000 ka torong baka, 1,000 ka torong karnero, 1,000 ka nating karnero ug mga halad ilimnon ug uban pa alang sa tibuok Israel. Nangaon ug nanginom sila atubangan sa Ginoo uban sa hilabihang kalipay. Sa ikaduha nga higayon, gituboy nila ingon nga hari si Solomon nga anak ni David ug gidihogan nila siya ingon nga prinsipe sa Ginoo, lakip si Sadok ingon nga pari. Milingkod si Solomon sa trono sa Ginoo ingon nga hari puli kang David nga iyang amahan. Nagmauswagon siya ug ang tibuok Israel mituman kaniya. Ang tanang kadagkoan ug mga inilang tawo ug ang tanang anak ni David misaad sa ilang pagpaluyo kang Hari Solomon. Gihimo sa Ginoo si Solomon nga bantogan kaayo sa tibuok Israel ug gihatagan niya siyag gahom nga wala mabatoni sa unang mga hari sa Israel. Si David nga anak ni Jesse naghari sa tibuok Israel. Naghari siya sa Israel sulod sa 40 ka tuig: pito ka tuig sa Hebron ug 33 ka tuig didto sa Jerusalem. Unya namatay siya nga tigulang na kaayo human makaangkon sa dungog ug kadato. Si Solomon nga iyang anak mipuli kaniya paghari. Ang mga nahimo ni Hari David sukad sa sinugdan hangtod sa pagkamatay niya gisulat sa tulo ka propeta nga si Samuel, si Natan ug si Gad, lakip ang hingpit nga kasaysayan sa iyang paghari, sa iyang kalamposan ug ang mga nahitabo kaniya ug sa Israel ingon man sa kasikbit nga mga gingharian. Si Solomon, ang anak ni Hari David, lig-ong nakapasukad sa iyang pagmando sa gingharian sa Israel ug gipanalanginan siya sa Ginoo nga iyang Dios ug gihimo siyang gamhanan kaayo. Gipatawag ni Hari Solomon ang mga pangulo sa linibo ug ginatos ka mga sundalo, ang tanang kadagkoan sa kagamhanan, ang tanang pangulo sa mga panimalay ug ang tanang katawhan. Gimandoan niya sila sa pag-uban kaniya ngadto sa dapit sa pagsimba didto sa Gibeon kay mao man kadto ang dapit diin nahimutang ang Tolda nga Tagboanan nga gihimo ni Moises, ang alagad sa Ginoo, didto sa kamingawan. ( Apan ang Sudlanan sa Kasabotan atua sa Jerusalem ug gibutang sa usa ka tolda nga gipahimutang ni Hari David sa dihang gidala niya ang Sudlanan sa Kasabotan gikan sa Kiriatiarim.) Ang bronsi nga halaran nga gibuhat ni Besalel nga anak ni Uri ug apo ni Hur didto usab sa Gibeon, sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Si Solomon ug ang tanang katawhan misimba sa Ginoo didto. Diha sa atubangan sa Tolda ang hari misimba sa Ginoo ug naghalad ug 1,000 ka mananap nga giihaw ug gisunog nga tibuok diha sa bronsi nga halaran. Niadtong gabhiona, mipakita ang Dios kang Solomon ug miingon kaniya, “Pangayo sa imong gusto.” Ug miingon si Solomon sa Dios, “Gipakita mo ang dako ug malungtaron mong gugma ngadto sa akong amahan nga si David ug gihimo mo akong hari puli kaniya. O Ginoo nga Dios, tumana karon ang gisaad mo sa akong amahan kay gihimo mo man akong hari sa katawhan nga daghan kaayo. Hatagi ako karon ug kaalam ug kahibalo sa pagdumala kanila kay kinsa may takos sa paghari niining daghan kaayong katawhan?” Mitubag ang Dios kang Solomon, “Husto ang imong gipili. Wala ka mangayog kabtangan o bahandi o kabantog o kamatayon sa imong mga kaaway o taas nga kinabuhi alang sa imong kaugalingon. Nangayo ka hinuon ug kaalam ug kahibalo aron makamando ka sa akong katawhan nga paharian ko kanimo. Ihatag ko kanimo ang kaalam ug kahibalo. Dugang pa niini, hatagan ko ikaw ug dugang nga kabtangan, bahandi ug kabantog labaw sa nabatonan ni bisan kinsa nga hari kaniadto o sa umaabot.” Unya gikan sa bungtod sa Gibeon diin mahimutang ang Tolda nga Tagboanan, si Solomon mipauli sa Jerusalem ug didto naghari siya sa Israel. Gitigom ni Solomon ang mga karwahi ug mga tawong hanas mangabayo. Aduna siyay 1,400 ka karwahi ug 12,000 ka sundalong nagkabayo. Ang uban didto niya gibutang sa mga kalungsoran apan ang uban didto niya gibutang sa Jerusalem. Sa panahon nga si Solomon maoy naghari sa Israel, nahimong ordinaryo na lamang sama sa bato ang bulawan ug ang plata didto sa Jerusalem tungod sa kadaghan niini. Ang mga kahoy usab nga sidro daghan kaayo ug sama na lang sa mga kahoyng sikomoro didto sa tiilan sa mga bungtod sa Juda. Ang mga tinugyanan sa hari maoy nagbuot sa pagpamaligya ug mga kabayo gikan sa Musri ug sa Cilicia ug sa pagpamaligya sa mga karwahi gikan sa Ehipto. Silay nagsangkap sa mga Hitihanon ug sa mga hari sa Siria ug mga kabayo ug mga karwahi sa bili nga 600 ka buok plata ang matag usa ka karwahi ug 150 ka buok plata ang matag kabayo. Mihukom si Solomon nga magtukod ug Templo alang sa Ginoo ug usa usab ka palasyo nga iyang kapuy-an. Nagtudlo siyag 70,000 ka tawo nga maoy mohakot sa mga materyales ug 80,000 ka tawo aron pagkuhag mga bato sa kabungtoran ug 3,600 ka tawo nga maoy mangulo kanila. Nagpadalag mensahe si Solomon ngadto kang Hari Hiram sa Tiro: “Pakigtigayon uban kanako sama sa imong gihimo uban sa akong amahan nga si Hari David sa dihang mibaligya ka kaniyag mga kahoyng sidro sa pagtukod niya sa iyang palasyo. Karon magtukod akog Templo alang sa Ginoo nga akong Dios diin adto kami maghalad kaniyag mga insenso nga sunogon, mga pan nga padayon nga ihalad kaniya ug mga mananap nga sunogon buntag ug hapon sa mga Adlawng Igpapahulay, inigsubang sa bulan ug sa mga kasaulogan sa Ginoo nga among Dios. Iyang gisugo ang Israel sa paghimo niini sa kahangtoran. Dako ang balay sa Dios nga akong tukoron kay gamhanan man siya labaw sa tanang dios. Apan kinsay takos nga mohimo kaniyag balay nga bisan gani ang langit dili man igo nga iyang puy-an? Kinsa man ako nga maghimog balay nga puy-an niya? Ang balay nga akong mahimo mao lamang ang usa ka balay nga sunoganan sa mga insenso alang kaniya. Busa padad-i akog tawo nga hanas maghimog mga butang gikan sa bulawan, plata, bronsi, puthaw ug sa pagpanghabol sa mga panapton nga pula, dagtom-pula ug asul. Padad-i usab akog tawo nga hanas mokulit aron makatabang sa akong mga trabahante dinhi sa Juda ug sa Jerusalem—mga tawo nga pinili sa akong amahan. Padad-i usab akog mga kahoyng sidro, sipres ug mga algum gikan sa Lebanon kay nasayod ako nga ang imong mga sulugoon maayong mamutol sa mga kahoy sa Lebanon. Ang akong mga sulugoon motabang sa imong mga sulugoon sa pagtigom ug daghang kahoy alang sa Templo nga akong tukoron kay ang Templo nga akong tukoron walay sama kadako ug kaanindot. Ang imong mga sulugoon nga mamutol sa kahoy hatagan ko ug 2,000 ka tonilada nga trigo ug 2,000 ka tonilada nga sebada, 400,000 ka litro nga bino ug 400,000 ka litro nga lana.” Unya si Hiram, ang hari sa Tiro, mitubag kang Solomon pinaagi sa sulat: “Tungod sa gugma sa Dios sa iyang katawhan, gihimo ka niya nga ilang hari.” Ug midugang siya pag-ingon, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta ug naghatag kang Hari David ug anak nga maalam, maantigo ug hait ug salabotan nga maoy magtukod ug Templo alang sa Ginoo ug sa usa ka harianong palasyo aron iyang puy-an. “Akong gipadala nganha kanimo si Huram nga usa ka maalamon ug hanas nga trabahante. Anak siya sa usa ka babaye nga kaliwat sa banay ni Dan ug ang iyang amahan taga-Tiro. Si Huram batid manghimog mga butang gikan sa bulawan, plata, bronsi, puthaw, bato, kahoy ug sa paghabol sa panapton nga pula, dagtom-pula, asul ug sa mga pino nga lino. Hanas usab siya sa pagpangulit sa nagkalainlaing dibuho nga ipabuhat kaniya uban sa imong mga tawo nga pinili sa akong agalon nga si David nga imong amahan. Busa ipadala sa imong mga sulugoon ang giingon mong trigo, sebada, lana ug bino kay andam kami sa pagpamutol sa mga kahoy sa Lebanon nga imong gikinahanglan. Himoon namo kining balsa ug ipalutaw agi sa dagat. Amo kining ihatod kutob sa Jopa aron gikan didto dad-on ninyo kini ngadto sa Jerusalem.” Unya gipalista ni Solomon ang tanang langyaw nga diha magpuyo sa Israel sama sa paglista ni David nga iyang amahan ug mikabat sa 153,600 ka tawo ang tanan. Ang 70,000 kanila iyang gihimong tighakot sa mga materyales ug ang 80,000 gipakuha niyag mga bato sa kabungtoran ug ang 3,600 gihimo niyang mga kapatas sa trabaho. Gisugdan ni Solomon pagtukod ang Templo sa Ginoo didto sa Jerusalem sa Bukid sa Moria diin ang Ginoo mipakita ngadto sa iyang amahan nga si David. Didto niya kini tukora sa nahimutangan sa giukanan ni Arauna, ang Jebusihanon, sumala sa giingon kaniya ni David. Gisugdan niya kini pagtukod sa ikaduhang bulan sa ikaupat nga tuig sa iyang paghari. Ang sukod sa Templo sa Dios mao kini: 27 ka metros ang gitas-on ug siyam ka metros ang gilapdon. Siyam ka metros ang gilapdon sa lawak dapit sa atubangan sama sa gilapdon sa Templo ug ang gihabugon niini 54 ka metros. Iya kining gihal-opan sa sulod ug lunsayng bulawan. Ang kinadak-ang bahin sa Templo gihaklapan niyag sidro ug gihal-opan niya kinig bulawan ug gikulitan ug mga palmera ug mga kadena. Gidayandayanan niya ang Templo ug mga mahalong bato. Ang bulawan nga iyang gidapat niini gikan sa Farbaim. Gihaklapan niya ang tibuok Templo ug bulawan—ang mga sagunting, mga bakanan, mga bungbong ug mga pultahan niini ug gikulitan niyag mga kerubin ang mga bungbong. Gibuhat niya ang Dapit nga Labing Balaan. Ang gitas-on niini siyam ka metros ug siyam usab ka metros ang gilapdon niini. Iya kining gihaklapan ug lunsayng bulawan nga 20 ka tonilada. Ang mga lansang nga bulawan may gibug-aton nga usa ngadto sa 570 ka gramo. Gihaklapan niyag bulawan ang mga lawak sa itaas. Ang Dapit nga Labing Balaan gibuhatan niyag duha ka kerubin nga metal ug gisapawan niyag bulawan. Ang gitas-on sa mga pako sa duha ka kerubin nga gidupa gikan sa tumoy ngadto sa pikas tumoy siyam ka metros ug misangko sa pikas ug pikas nga bungbong. Ang kada pako sa matag kerubin tag 2.2 ka metros ug nag-abot ang duha ka pako niini diha sa tunga. Nagtindog ang mga kerubin nga nag-atubang sa kinadak-ang bahin sa Templo. Unya naghimo siyag tabil nga asul, pula ug dagtom-pula gikan sa pinong lino ug iya kining gibordahag hulagway sa kerubin. Sa atubangan sa Templo naghimo siyag duha ka haligi nga 15.5 ka metros ang gihabugon ug may ulohan nga 2.2 ka metros sa matag tumoy niini. Naghimo usab siyag mga kadena nga daw kuwintas ug iya kining gibutang sa tumoy sa mga haligi. Naghimo usab siyag 100 ka buok nga kinulit nga prutas nga granada ug iya kining gibitay sa mga kadena. Gipahimutang niya ang duha ka haligi sa atubangan sa Templo, ang usa sa habagatan ug ang usa sa amihanan. Ang didto dapit sa habagatan ginganlan niyag Jaquin ug ang sa amihanan ginganlan niyag Boas. Naghimo si Hari Solomon ug halaran nga bronsi nga may siyam ka metros ang gitas-on ug siyam usab ka metros ang gilapdon ug upat ug tunga ka metros ang gihabugon. Unya naghimo siyag dakong tangke nga bronsi. Ang diyametro niini 4.4 ka metros, ang gihabugon 2.2 ka metros ug ang kalinginon 13.2 ka metros. Sa ubos niini may duha ka laray sa hinulma nga daw mga kalabasa libot gayod niini. Ang dakong tangke nga bronsi gipahimutang ibabaw sa mga hinulma nga baka: Tulo ka baka ang nag-atubang sa amihanan, tulo ang nag-atubang sa kasadpan, tulo ang nag-atubang sa habagatan ug tulo ang nag-atubang sa sidlakan. Ang gibag-on sa dakong tangke 7.5 ka sentimetros ug ang porma sa ngilit niini sama sa tasa ug sa usa ka bulak nga lirio. Kon pun-on ang tangke, masudlan kinig 60,000 ka litrong tubig. Naghimo usab siyag napulo ka planggana nga hugasanan ug ang lima ka buok niini gibutang dapit sa habagatan ug ang lima dapit sa amihanan. Anhi nila hugasi ang ilang mga halad nga sunogon ug ang tubig sa dakong tangke gamiton sa mga pari sa pagpanghugas. Unya nagbuhat siyag napulo ka butanganag suga nga bulawan sumala sa gisugo sa Ginoo ug gibutang niya kini didto sa Templo—lima ka buok dapit sa habagatan ug lima dapit sa amihanan. Nagbuhat usab siyag napulo ka lamisa ug gibutang niya kini didto sa Templo—lima ka buok dapit sa habagatan ug lima sa amihanan. Naghimo usab siyag 100 ka planggana nga bulawan. Naghimo siyag hawanan nga tigomanan sa mga pari ug lain pang mas dako nga hawanan ug mga sira alang niini nga iyang gihapinag bronsi. Unya iyang gibutang ang dakong tangke nga bronsi sa habagatang-silangang eskina sa Templo. Naghimo usab si Huram ug mga kulon, mga pala ug mga panaksan. Natapos niya paghimo ang tanang butang nga gipabuhat ni Hari Solomon alang sa Templo: Ang duha ka haligi Ang duha ka daw panaksan nga ibutang sa tumoy sa mga haligi Ang duha ka linubid nga kadena nga gitabon sa duha ka daw panaksan didto sa tumoy sa haligi Ang 400 ka bronsing prutas nga granada nga gipahimutang sa duha ka laray alang sa duha ka linubid nga kadena didto sa tumoy sa mga haligi Ang napulo ka tungtonganan sa mga planggana Ang napulo ka planggana Ang tangke Ang 12 ka torong baka nga nagsangga sa tangke Ang mga kulon, mga pala ug mga dagkong tinidor Si Huram, ang hanas nga mamuhat ug mga galamiton nga sama niini maoy nagbuhat niining tanan ginamit ang pinasinaw nga bronsi sumala sa mando ni Hari Solomon aron gamiton didto sa Templo sa Ginoo. Didto kini ipahulma sa hari sa Patag sa Jordan sa kulonon nga yuta tungatunga sa Sucot ug Sareda. Gidaghan kini pagbuhat ni Solomon busa wala na ihapa ang gibug-aton sa nagamit nga bronsi. Mao kini ang mga butang nga gihimo ni Solomon alang sa Templo sa Dios: ang bulawan nga halaran, ang mga lamisa nga butanganan sa mga pan nga simbolo sa presensya sa Dios, ang mga lamparahan ug ang mga tungtonganan niini nga lunsayng bulawan nga maoy isuga didto sa Dapit nga Labing Balaan sumala sa sugo, ang mga bulak, mga lamparahan ug mga kumpit nga lunsayng bulawan, ang mga igpapalong, ang mga planggana, ang mga sangga sa insenso ug mga sudlanan sa kalayo, ingon man ang mga bisagra sa sira sa pultahan sa Templo, sa mga pultahan paingon sa Dapit nga Labing Balaan ug sa mga pultahan ngadto sa hawanan sa Templo. Ang tanan lunsayng bulawan. Sa kataposan nahuman gayod ni Solomon pagpatrabaho ang Templo sa Ginoo. Unya iyang gidala ang mga kabtangan nga gihalad sa iyang amahan nga si David ug gitipigan niya ang mga plata, bulawan ug ang tanang galamiton didto sa lawak-tipiganan sa Templo sa Dios. Unya gitigom ni Solomon ang mga kadagkoan sa Israel ug ang mga pangulo sa mga banay ug mga panimalay sa Israel didto sa Jerusalem aron ilang kuhaon ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo gikan sa Siyudad ni David, ang Sion. Busa nagtigom ang tibuok Israel didto sa atubangan sa hari atol sa Kasaulogan sa mga Balongbalong. Ang tanang kadagkoan sa Israel miadto ug gikuha sa mga Levita ang Sudlanan. Ilang gidala ang Sudlanan, ang Tolda nga Tagboanan ug ang tanang sagradong galamiton nga didto sa Tolda. Ang mga pari ug ang mga Levita maoy nagdala niini. Si Hari Solomon ug ang tanang Israelita nagtigom sa atubangan sa Sudlanan ug naghalad ug daghan kaayong mga karnero ug mga baka. Gidala sa mga pari ang Sudlanan didto sa dapit nga giandam alang niini nga mao ang Dapit nga Labing Balaan sa Templo ubos sa mga pako sa mga kerubin. Nagbukhad ang mga pako sa mga kerubin ibabaw sa Sudlanan ug nagpandong kini sa Sudlanan ug sa mga kahoy nga gigamit sa pagyayong niini. Tag-as kaayo ang mga yayongan ug milabaw kini sa Dapit nga Labing Balaan. Dili hinuon kini makita sa gawas. Atua gihapon kini mahimutang didto hangtod karon. Walay laing gisulod sa Sudlanan gawas sa duha ka papan nga bato nga gibutang ni Moises sulod niini didto sa Bukid sa Sinai, diin naghimo ang Ginoo ug kasabotan uban sa katawhan sa Israel sa ilang pagpanggula sa Ehipto. Ang katungdanan sa mga trumpetero ug mga mag-aawit mao ang pagpatugbaw sa ilang tingog nga maghiusa pagdayeg ug pagpasalamat sa Ginoo. Unya nanggula ang mga pari gikan sa Balaang Dapit ug nag-awit sila dinuyogan sa mga trumpeta ug mga piyangpiyang ug uban pang mga instrumento sa pagdayeg sa Ginoo. Sila miingon, “Daygon ang Dios tungod sa iyang kaayo, ug sa gugma niyang walay paglubad hangtod sa kahangtoran.” Sa pagdayeg nila, ang Templo sa Ginoo napuno sa panganod ug wala na makapadayon ang mga pari pagtuman sa ilang buluhaton kay ang Templo napuno man sa himaya sa Ginoo. Unya nag-ampo si Solomon, “O Ginoo, nag-ingon ka nga anha ka magpuyo sa kangiob. Gitukoran ko ikawg matahom nga Templo nga imong kapuy-an hangtod sa hangtod.” Unya miatubang ang hari ug gipanalanginan niya ang nagtigom nga katawhan sa Israel samtang nagtindog sila. Miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga nagtuman sa iyang gisaad sa akong amahan nga si David sa dihang miingon siya, ‘Sukad ko kuhaa ang akong katawhan gikan sa Ehipto, walay laing siyudad sa Israel nga akong gipili nga tukoran kog templo diin pasidunggan ang akong ngalan ug walay tawong akong gipili aron mangulo sa akong katawhan, ang mga Israelita. Apan gipili ko ang Jerusalem aron sa maong dapit simbahon ang akong ngalan ug gipili ko si David nga maoy mangulo sa akong katawhan, ang mga Israelita.’ “Dako ang tinguha sa akong amahan nga si David sa pagtukod ug templo alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Apan giingnan siya sa Ginoo, ‘Maayo ang imong tinguha sa pagtukod ug templo diin ako simbahon. Apan dili ikaw maoy angay nga magtukod sa maong templo kondili ang imong umaabot nga anak.’ “Gituman sa Ginoo ang iyang gisaad kay ako nahimo mang hari sa Israel puli sa akong amahan ug natukod ko na ang templo alang sa himaya sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug atua gibutang ko sulod niini ang Sudlanan sa Kasabotan nga gihimo sa Ginoo uban sa katawhan sa Israel.” Unya mitindog si Solomon atubangan sa halaran sa Ginoo taliwala sa katawhan sa Israel ug gibayaw niya ang iyang mga kamot sa pag-ampo. May hinimo si Solomon nga platapormang bronsi nga 2.2 ka metros ang gitas-on ingon man ang gilapdon ug 1.3 ka metros ang gihabugon. Iya kining gibutang sa hawanan sa Templo ug mitindog siya ibabaw niini. Unya miluhod siya atubangan sa katawhan sa Israel ug gibayaw niya ang iyang mga kamot. Nag-ampo siya, “O Ginoo, ang Dios sa Israel, walay Dios nga sama kanimo sa langit ug sa yuta. Matinumanon ka sa imong saad ug nagpakita sa gugma mong walay paglubad sa imong mga sulugoon nga nag-alagad kanimo sa kinasingkasing gayod. Gituman mo ang imong gisulti sa imong alagad nga si David nga akong amahan. Ang tanan nga imong gisulti gituman mo gayod niining adlawa. Busa karon, O Ginoo nga Dios sa Israel, tumana ang gisaad mo sa akong amahan sa dihang miingon ka, ‘Dili ka gayod kabsag kaliwat nga molingkod sa trono sa Israel kon ang imong mga anak motuman sa akong mga sugo sama sa imong gibuhat.’ Busa karon, O Ginoo nga Dios sa Israel, matuora ang imong gisulti sa imong alagad nga si David. “Apan mopuyo ka ba dinhi sa yuta, O Dios, uban sa mga tawo nga bisan gani ang kinatas-ang langit dili man paigo nga imong puy-an? Unsa pa kaha kining Templo nga akong gitukod! Apan tagda intawon ang pag-ampo ug ang pangaliyupo sa imong alagad. O Ginoo nga akong Dios, pamatia intawon ang pagtuaw ug pag-ampo sa imong alagad sa adlaw ug sa gabii ug bantayi kining Temploha, ang dapit diin ikaw gisimba. Busa patalinghogi ako kon mag-ampo ako nga mag-atubang niining Templo. Patalinghogi ang mga pangaliyupo sa imong alagad ug sa imong katawhan inig-ampo nila atubang niining dapita. Sa imong pinuy-anan sa langit patalinghogi kami ug pasayloa ang among mga sala. “Kon may makasala sa iyang isigkatawo ug papanumpaon siya ug moanhi siya sa Templo aron manumpa atubangan sa imong halaran, O Dios nga anaa sa langit, pamatia siya ug hukmi kon sad-an siya. Siloti ang sad-an sumala sa iyang nabuhat ug gantihi ang matarong sumala sa iyang pagkamatarong. “Kon mapildi ang Israel sa gubat tungod kay nakasala man sila kanimo ug unya maghinulsol sila ug mangaliyupo sila kanimo dinhi niining maong Templo, patalinghogi sila gikan sa langit ug pasayloa ang imong katawhan ug dad-a sila balik sa nasod nga imong gihatag kanila ug sa ilang mga katigulangan. “Kon dili moulan tungod kay nakasala man sila kanimo ug unya mangaliyupo sila kanimo dinhi niining dapita ug maghinulsol sa ilang mga sala sa dihang kastigohon mo sila, patalinghogi sila diha sa langit ug pasayloa ang imong mga alagad, ang imong katawhan, ug tultoli sila sa dalan nga angay nilang subayon ug hatagig ulan ang imong yuta nga gihatag mo sa imong katawhan. “Kon may gutom sa nasod ug kon may kamatay sa katawhan, kadaot sa mga tanom o may mga dulon o ulod nga mokutkot niini ug kon sulongon sila sa ilang mga kaaway o kon may katalagman o balatian nga moabot kanila, pamatia ang ilang pag-ampo. Bisan kinsa sa imong katawhan nga magbayaw sa ilang kamot ug mag-ampo atubang niining Temploha tungod sa kasakit ug kasubo nga ilang giantos, O Dios nga anaa sa langit, patalinghogi ug pasayloa sila. Kay ikaw ray nasayod sa kasingkasing sa tawo, hukmi sila sumala sa ilang binuhatan aron nga sila magmahadlokon na kanimo ug magkinabuhi na subay sa imong kabubut-on samtang magpuyo sila sa nasod nga gihatag mo sa ilang mga katigulangan. “Kon may usa ka langyaw nga moanhi tungod kay nakabalita man siya bahin sa gamhanan mong ngalan ug mag-ampo dinhi, patalinghogi diha sa langit ang tanan niyang ipangamuyo kanimo aron ang tanang tawo sa kalibotan makaila ug magbaton ug kahadlok kanimo, sama sa imong katawhan ang Israel, ug masayod sila nga imo kining Temploha nga akong gitukod. “Kon moadto sa panggubatan ang imong katawhan ug unya mag-ampo sila nga mag-atubang niining siyudad nga imong gipili ug niining Temploha nga akong gitukod alang kanimo, patalinghogi diha sa langit ang ilang pag-ampo ug panalipdi sila. “Kon makasala sila kanimo kay wala may tawo nga dili makasala—ug unya kon sa imong kasuko itugyan mo sila sa ilang mga kaaway ug pamihagon sila ngadto sa layo o sa silingang nasod; kon didto sa nasod diin sila bihaga, mag-ampo sila ug maghinulsol ug moingon, ‘Nakasala kami tungod sa among pagkadaotan;’ kon maghinulsol sila sa kinasingkasing ug mag-ampo sila nga mag-atubang sa ilang nasod nga gihatag mo sa ilang mga katigulangan ug sa siyudad nga imong gipili ug sa Templo nga akong gitukod alang kanimo, patalinghogi diha sa langit ang ilang pag-ampo ug pangaliyupo ug pasayloa ang imong katawhan nga nakasala kanimo. “Karon, O Dios ko, itutok ang imong mga mata ngari kanamo ug patalinghogi ang pag-ampo nga gihimo dinhi niining dapita, “Ngadto na, O Ginoo nga Dios, sa imong balay uban ang Sudlanan nga simbolo sa imong gahom. Sul-obi, O Ginoo nga Dios, ang imong mga pari sa bisti sa kaluwasan ug lipaya ang imong mga pinili tungod sa imong kaayo. O Ginoo nga Dios, ayaw isalikway ang imong dinihogan nga hari ug ayaw hikalimti ang gugma mong walay paglubad kang David nga imong alagad.” Sa pagkahuman gayod ni Solomon ug ampo, may kalayo nga mikunsad gikan sa langit ug gilamoy ang mga halad nga mga mananap ug napuno ang Templo sa himaya sa Ginoo. Tungod niini, wala na makasulod ang mga pari. Sa pagkakita sa katawhan sa Israel sa kalayo nga mikunsad gikan sa langit ug sa himaya sa Ginoo nga mipuno sa Templo, nanghapa sila sa yuta ug gisimba ug gipasalamatan nila ang Ginoo tungod sa iyang kaayo ug sa iyang gugma nga walay kataposan. Unya ang hari ug ang tanang Israelita naghalad ug mga mananap ngadto sa Ginoo. Si Hari Solomon naghalad ug 22,000 ka baka ug 120,000 ka karnero ingon nga halad sa pakigdait. Busa gihalad sa hari ug sa tanang Israelita ang Templo sa Dios. Ang mga pari nagbarog sa dapit nga gigahin alang kanila ingon man ang mga Levita nga nagkupot sa ilang mga instrumento nga hinimo ni Hari David aron tugtogon sa pagpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang gugma nga walay kataposan. Sa atbang nila ang mga pari nagpatingog sa ilang mga trumpeta samtang ang tanang Israelita nagtindog. Gihalad ni Solomon ang tungatunga nga hawanan nga diha sa atubangan sa Templo sa Ginoo. Didto gisunog niya ang mga halad ug ang tambok sa mga halad sa pakigdait kay ang bronsing halaran nga hinimo ni Solomon dili man igo nga butangan sa mga halad nga sunogonon ug sa mga halad nga uhay ug mga tambok. Pito ka adlaw nga gihimo ni Solomon ug sa tanang katawhan sa Israel ang Kasaulogan sa Balongbalong. Miabot usab ang dakong panon sa katawhan gikan sa Agianan sa Hamat ug sa utlanan sa Ehipto. Pito usab ka adlaw ang ilang pagbangkite sa paghalad sa halaran ug sa ikawalo nga adlaw, naghimo silag usa ka tigom aron pagtapos niini. Sa pagkasunod adlaw nga mao ang ika-23 nga adlaw sa ikapito nga bulan, gipapauli ni Solomon ang katawhan. Nagmaya ug nagmalipayon sila tungod sa kaayo nga gipakita sa Ginoo kang David ug kang Solomon ug sa iyang katawhan. Nahuman ni Solomon pagtukod ang Templo sa Ginoo ug ang iyang palasyo sumala gayod sa tanan niyang plano. Unya sa pagkagabii mipakita ang Ginoo kang Solomon ug miingon, “Nadungog ko ang imong pag-ampo ug gipili ko kining dapita diin anhi himoa ang mga paghalad. Kon tak-opan ko ang langit aron dili moulan ug sugoon ko ang mga dulon sa pagkaon sa mga tanom, kon padad-an kog kamatay ang akong katawhan, ug kon ang katawhan nga akong tinawag modangop kanako sa dakong pagpaubos ug mobiya sa ilang sala, patalinghogan ko gayod sila ug pasayloon sa ilang mga sala ug ibalik ko ang kadagaya sa ilang nasod. Bantayan ko kining dapita ug andam ako sa pagpatalinghog sa pag-ampo nga himoon dinhi. Karon gipili ko ug gibalaan kining Temploha ingon nga dapit diin simbahon ako hangtod sa hangtod. Bantayan ug panalipdan ko kini sa tanang panahon. Kon magmatinumanon ka sa pag-alagad sama sa gibuhat sa imong amahan nga si David, motuman sa akong balaod ug mobuhat sa tanan nga gisugo ko kanimo, ampingan ko ang saad nga akong gihimo ngadto sa imong amahan nga si David sa dihang giingnan ko siya nga ang Israel mandoan kanunay sa iyang mga kaliwat. Apan kon isalikway ninyo ang akong mga gimbut-an ug mga kasugoan ug moalagad ug mosimba kamo sa laing mga dios, hinginlan ko kamo gikan sa nasod nga gihatag ko kaninyo ug kining Templo nga akong gibalaan, akong isalikway. Ang tanang katawhan magyubit ug magtamay niini. “Iniglabay sa mga tawo niining Temploha nga halangdon kaayo, mahibulong sila ug moingon, ‘Nganong gisalikway man sa Ginoo kining nasora ug kining Temploha?’ Unya moingon sila, ‘Nahitabo kini kay gisalikway man nila ang Ginoo nga Dios sa ilang katigulangan nga nagkuha kanila gikan sa Ehipto ug nagsunod hinuon sila sa laing mga dios, nagsimba ug nag-alagad kanila. Tungod niini gipahiagom sila sa Ginoo niining katalagmana.’” Human sa 20 ka tuig nga pagtrabaho, nahuman ni Solomon pagtukod ang Templo sa Ginoo ug ang iyang palasyo. Gitukod niya pag-usab ang mga siyudad nga gihatag kaniya ni Hiram, ang hari sa Tiro, ug iya kining gipapuy-an sa mga Israelita. Unya gisulong ni Solomon ang kayutaan sa Hamat-Soba ug nailog niya kini. Gilig-on niya ang Tadnor didto sa kamingawan ug ang tanang siyudad nga gihimo niyang tigomanan sa mga kabtangan didto sa Hamat. Gilig-on usab niya ang Bet Horon sa Bukid ug ang Bet Horon sa Patag—mga siyudad nga kinutaan ug may mga ganghaan nga gisirhag puthaw. Gitukod usab niya ang Baalat ug uban pang siyudad nga tigomanan sa mga kabtangan, mga karwahi ug puy-anan sa mga sundalong nagkabayo. Gituman usab ni Solomon ang tanan nga iyang giplano nga tukoron didto sa Jerusalem, sa Lebanon ug sa tanang dapit nga sakop sa iyang gingharian. Ang tanang nahibilin nga mga Hitihanon, mga Amorihanon, mga Perisihanon, Hibihanon ug ang mga Jebusihanon nga dili mga sakop sa banay sa Israel wala pamatya sa mga Israelita apan gipugos ni Solomon sa pagpatrabaho hangtod karon. Apan ang mga Israelita wala pugsa ni Solomon sa pagpatrabaho kondili gihimo niya silang mga sundalo, opisyal sa kasundalohan, tigmaneho sa mga karwahi ug mga kabalyero. May 250 ka opisyal nga gitudlo si Solomon aron maoy magdumala sa katawhan. Gidala ni Solomon ang iyang asawa nga anak sa hari sa Ehipto gikan sa Siyudad ni David ngadto sa palasyo nga iyang gibuhat alang sa iyang asawa kay matod niya, “Dili maayo nga ang akong asawa adto magpuyo sa palasyo ni David nga hari sa Israel kay balaan ang dapit nga gibutangan sa Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo.” Unya gisunog niya ang mga halad didto sa halaran sa Ginoo atubangan sa Templo sumala sa gikinahanglan matag adlaw. Naghalad siya sumala sa gisugo ni Moises sa mga Adlawng Igpapahulay, mga Kasaulogan sa Bag-ong Subang sa Bulan ug sa tulo ka tinuig nga kasaulogan—ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, ang Kasaulogan sa mga Pagpangani ug ang Kasaulogan sa mga Balongbalong. Ug sumala sa gisugo kaniya sa iyang amahan nga si David, ang tawo nga pinili sa Dios, nagsugo siya nga bahinbahinon ang mga pari alang sa ilang mga buluhaton ingon man ang mga Levita nga motabang kanila sa pag-awit ug uban pang buluhaton sa Templo. Gibahinbahin usab niya ang mga tigbantay sa mga pultahan. Gituman sa mga pari ug sa mga Levita ang gisugo ni David kanila mahitungod sa tipiganan sa mga kabtangan ug sa mga bahandi. Sa maong paagi natapos gayod ang tanang buluhaton ni Solomon lakip ang Templo sa Ginoo. Gikan sa pagpahimutang sa sukaranan sa Templo sa Ginoo hangtod sa pagkatapos niini, ang tanang buluhaton nagmalampuson. Unya miadto siya sa Esion-geber ug sa Elat nga duol sa baybayon sa Dagat sa Acaba sa nasod sa Edomea. Si Hiram nagpadala kang Solomon ug mga barko ug mga sulugoon nga sinati sa dagat ug kini sila nangadto sa Ofir uban sa mga sulugoon ni Solomon ug gikuha nila didto ang 16 ka toniladang bulawan ug ila kining gidala ngadto kang Hari Solomon. Sa pagkabalita sa rayna sa Sheba sa kabantog ni Solomon, miadto siya sa Jerusalem aron iyang sulayan si Solomon pinaagi sa lisod nga mga pangutana. Gikuyogan ang rayna sa daghan niyang mga opisyal ug nagdala silag mga kamelyo nga gikargahag daghang pahumot, bulawan ug mga mahalong bato. Sa ilang panagkita, gipangutana niya si Solomon sa tanang mga pangutana nga iyang nahunahunaan. Gitubag ni Solomon ang tanan niyang mga pangutana ug wala gayoy lisod tubagon alang kang Solomon. Nasuta sa rayna ang kaalam ni Solomon ug ang palasyo nga iyang natukod. Nakita usab niya ang matang sa pagkaon diha sa lamisa sa hari, ang pagkapahimutang sa iyang mga opisyal, ug giunsa siya pag-alagad sa iyang mga sulugoon, lakip sa mga tigtagay sa iyang bino ug ang ilang pamisti, ingon man ang iyang mga halad nga gisunog didto sa Templo sa Ginoo. Ug nahingangha siya pag-ayo niining tanan. Miingon siya kang Hari Solomon, “Tinuod gayod diay ang akong nabalitaan didto sa akong nasod bahin sa imong mga nahimo ug pagkamaalamon. Apan wala ako motuo sa maong balita hangtod nga nasuta ko gayod kining tanan. Wala ra gani diay sa katunga ang akong nabalitaan bahin sa imong kaalam. Labaw ka sa tanan nga akong nabalitaan bahin kanimo. Bulahan ang imong mga tawo ug ang imong mga sulugoon nga kanunay anaa duol kanimo ug kanunay makabati sa imong maalamong mga pulong. Dalaygon ang Ginoo nga imong Dios! Ang Israel gihigugma sa imong Dios ug lig-onon niya sila hangtod sa hangtod ug ikaw gihimo niya nga ilang hari aron mapatunhay nimo ang balaod ug ang hustisya.” Unya gihatagan niya ang hari ug kapin sa upat ka toniladang bulawan ug daghan kaayong pahumot ug mahalong mga bato. Walay sama sa pahumot nga gihatag sa rayna sa Sheba kang Solomon. Dugang pa niini, ang mga sulugoon ni Hari Hiram ug ni Solomon nga nagdala sa mga bulawan gikan sa Ofir, nagdala usab ug mga kahoyng algum ug mahalong mga bato. Ang mga kahoy gihimo niyang hagdanan sa iyang palasyo ug sa Templo sa Ginoo. Nagbuhat usab siyag mga lira ug mga alpa alang sa mga mag-aawit. Walay sama niini sa tibuok Juda. Gihatagan ni Hari Solomon ang rayna sa Sheba sa tanan nga iyang nagustohan. Dugang kini sa iyang nahatag ngadto sa rayna tumbas sa mga gasa nga gihatag sa rayna ngadto kaniya. Unya mipauli ang rayna uban sa iyang mga opisyal. Ang gibug-aton sa bulawan nga madawat ni Solomon sa usa ka tuig mokabat ug hapit sa 23 ka tonilada wala pay labot niadtong dala sa mga negosyante. Ang tanan usab nga mga hari sa Arabia ug mga gobernador sa nasod nagdala ug mga bulawan ug plata ngadto kang Solomon. Naghimo siyag 200 ka dagkong taming gikan sa bulawan. Ang gibug-aton sa matag taming pito ka kilo. Naghimo usab siyag 300 ka taming gikan sa bulawan nga ang gibug-aton sa matag usa tulo ug tunga ka kilo. Iya kining gibutang didto sa balay nga ginganlag Balay sa Lasang sa Lebanon. Nagbuhat usab ang hari ug trono gikan sa mga tango sa elepante ug gihal-opan kini niyag lunsayng bulawan. Ang trono may unom ka ang-ang ug may bulawan nga tungtonganan sa tiil. Sa isigkakilid sa trono may tungtonganan sa bukton ug sa matagkilid niini may tagsa ka kinulit nga liyon nga nagtindog. Sa unom ka ang-ang sa trono may nag-atbang nga 12 ka kinulit nga liyon—tagurha sa matag ang-ang. Walay gingharian nga may trono nga sama niini. Ang tanan nga imnanan ni Solomon hinimo gikan sa bulawan ug ang tanang galamiton didto sa Balay sa Lasang sa Lebanon pulos lunsayng bulawan. Ang plata ingon sa wala lamay bili sa panahon ni Hari Solomon. May mga barko siya nga magpanawan sa dagkong kadagatan uban sa mga barko ni Hari Hiram. Kausa sa tulo ka tuig ang mga barko modunggo nga magdalag bulawan, plata, mga tango sa elepante, mga aliwas ug mga onggoy. Busa sa kadato ug sa kamaalamon, labaw si Solomon sa tanang hari sa kalibotan. Ang tanang hari makigkita gayod kang Solomon aron sa pagpamati sa kaalam nga gihatag sa Dios kaniya. Ang tagsatagsa kanila magdalag mga gasa kada tuig: mga butang nga hinimo gikan sa plata ug bulawan, mga bisti, mira, mga pahumot, mga kabayo ug mga mula nga daghan kaayo. Si Solomon may 4,000 ka kuwadra sa kabayo ug mga karwahi, 12,000 ka kabalyero nga iyang gibutang sa mga siyudad nga butanganan sa mga karwahi ug didto usab sa Jerusalem diin siya magpuyo. Siya maoy nagmando sa tanang hari gikan sa Suba sa Eufrates hangtod sa nasod sa Filistia ug ngadto sa utlanan sa Ehipto. Ang plata gihimo ni Solomon nga ordinaryo na lamang daw bato didto sa Jerusalem ug ang kahoyng sidro ingon kadaghan sa kahoyng sikomoro sa Sefela. Ang mga kabayo ni Solomon pinalit gikan sa Musri ug sa ubang nasod. Ang ubang nahimo ni Solomon sukad sa sinugdan nahipatik sa Kasaysayan nga Sinulat ni Natan nga Propeta ug sa Mga Panagna ni Ahias nga Taga-Silo ug sa Panan-awon ni Iddo, ang Mananagna, nga naghisgot usab sa iyang nakita bahin kang Jeroboam nga anak ni Nebat. Naghari si Solomon sa tibuok Israel didto sa Jerusalem sulod sa 40 ka tuig. Unya namatay si Solomon ug gilubong tipon sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David ug si Rehoboam nga iyang anak maoy mipuli kaniya paghari. Miadto si Rehoboam sa Siquem kay didto man ang tanang tawo sa Israel aron paghimo kaniyang hari. Sa pagkabalita ni Jeroboam nga anak ni Nebat bahin niini mipauli siya kay didto man siya sa Ehipto niadtong higayona aron paglikay kang Hari Solomon. Gipatawag siya sa mga tawo ug si Jeroboam ug ang tanang Israelita miadto kang Rehoboam ug miingon, “Gilisudlisod kami pag-ayo sa imong amahan. Pagaan-gaani ang mga buluhaton nga gipahamtang niya kanamo ug moalagad kami kanimo.” Ug giingnan sila ni Rehoboam, “Balik kamo human sa tulo ka adlaw.” Busa namauli ang katawhan. Nagpatambag si Hari Rehoboam sa mga tigulang nga suod ni Solomon nga iyang amahan sa buhi pa siya. Miingon siya, “Unsa may inyong ikatambag kanako nga angay kong itubag sa katawhan?” Ang mga tigulang miingon kaniya, “Kon magmaluluy-on ka kanila aron mahimuot sila kanimo, ayoha sila sa pagpakigsulti ug alagaran ka nila.” Apan gisalikway ni Rehoboam ang tambag sa mga tigulang ug nagpakitambag hinuon siya sa mga batan-on nga iyang mga kaedad nga gihimo niyang mga magtatambag. Miingon siya kanila, “Unsa may angay kong itubag sa mga tawo nga naghangyo kanako sa pagpagaan sa mga buluhaton nga gisangon kanila sa akong amahan?” Mitubag ang mga batan-on, “Ingna sila nga ang imong kumingking mas baga pa sa hawak sa imong amahan ug nga dugangan pa nimo ang bug-at nga palas-anon nga gipapas-an kanila sa imong amahan. Kon gilatigo sila sa imong amahan, pusposi sila.” Busa human sa tulo ka adlaw, si Jeroboam ug ang katawhan miadto kang Rehoboam sumala sa giingon niya kanila ug gisalikway niya ang tambag sa mga tigulang. Sumala sa tambag sa mga batan-on, si Hari Rehoboam miingon, “Kon gipapas-an kamog bug-at sa akong amahan, dugangan ko pa kini. Gilatigo kamo sa akong amahan apan pusposan ko kamo.” Wala tagda sa hari ang hangyo sa katawhan kay kini pagbuot man sa Dios aron matuman ang iyang gisulti pinaagi kang propeta Ahias nga taga-Silo ngadto kang Jeroboam nga anak ni Nebat. Ug sa nakita sa tanang Israelita nga wala sila pamatia sa hari, giingnan nila ang hari: “Unsay labot namo kang David? Wala kami mapanunod gikan sa anak ni Jesse. Katawhan sa Israel, mamauli kita sa atong pinuy-anan! Pasagdan ta si Rehoboam!” Busa namauli ang tanan sa ilang mga puloy-anan. Apan si Rehoboam naghari ngadto lamang sa mga Israelita nga didto magpuyo sa mga kayutaan sa Juda. Unya gisugo ni Hari Rehoboam ang iyang sinaligan nga si Adoniram nga iyang gipiyalan pagdumala sa pinugos nga trabaho sa pag-adto sa mga Israelita apan gibato si Adoniram sa katawhan sa Israel hangtod nga namatay. Midali si Hari Rehoboam pagsakay sa iyang karwahi ug midali pag-uli ngadto sa Jerusalem. Busa hangtod karon gikontrahan sa mga Israelita ang banay ni David. Sa pag-abot ni Rehoboam sa Jerusalem, gitigom niya ang mga sakop sa banay ni Juda ug ni Benjamin: 180,000 ka piniling mga sundalo aron sa pagpakiggubat sa Israel aron mahibalik kaniya ang gingharian. Apan gisultihan sa Ginoo si propeta Semaias, “Ingna si Rehoboam nga anak ni Solomon ug ang tanang Israelita nga nagpuyo sa Juda ug sa Benjamin nga nag-ingon ang Ginoo, ‘Ayaw kamo pakig-away sa inyong mga kadugo. Pauli kamong tanan sa inyo. Kini ang pagbuot sa Ginoo.’” Busa gituman nila ang pulong sa Ginoo. Namauli sila ug wala mosulong kang Jeroboam. Didto magpuyo si Rehoboam sa Jerusalem ug aron pagpanalipod sa Juda gitukoran niyag mga kota ang mga siyudad niini: ang Betlehem, ang Etam, ang Tecoa, ang Betzur, ang Soco, ang Adulam, ang Gat, ang Maresa, ang Sif, ang Adoraim, ang Lakis, ang Aseka, ang Zora, ang Ayalon ug ang Hebron. Gilig-on niya pagbuhat ang mga kota ug gibutangan niyag mga pangulo sa kasundalohan ug mga tigomanan sa pagkaon, lana ug bino ug mga taming ug mga bangkaw. Busa nailalom sa iyang gahom ang Juda ug ang Benjamin. Ang mga pari ug ang mga Levita nga gikan sa nagkalainlaing dapit sa Israel miadto sa Juda. Gibiyaan sa mga Levita ang ilang mga yuta ug kabtangan ug miadto sila sa Juda ug sa Jerusalem kay wala na man sila himoang mga pari ni Jeroboam ug sa iyang mga anak. Nagtudlo si Jeroboam ug laing mga pari aron mag-alagad sa mga halaran sa mga diosdios ug alang sa pagsimba ug mga diosdios nga kanding ug baka nga iyang hinimo. Sa laing bahin, kadtong nagmatinud-anon sa Ginoo nga Dios sa Israel gikan sa tanang banay sa Israel miadto usab sa Jerusalem aron paghalad ngadto sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan. Kini sila nakapalig-on sa gingharian sa Juda ug sa pagkahari ni Rehoboam sulod sa tulo ka tuig kay sa maong gidugayon gisunod man nila ang gibuhat ni David ug ni Solomon. Unya nangasawa si Rehoboam kang Mahalat nga anak ni Jerimot. Ang amahan ni Jerimot mao si David ug ang iyang inahan mao si Abihail nga anak ni Eliab nga anak ni Jesse. Nanganak si Mahalat kang Jeus, kang Semarias ug kang Saham. Nangasawa pa gayod si Rehoboam kang Maaca nga anak ni Absalom. Ug si Maaca nanganak kang Abias, Attai, Sisa ug kang Selomit. Gihigugma ni Rehoboam si Maaca labaw sa tanan niyang mga asawa ug mga puyopuyo. May 18 siya ka asawa ug 60 ka puyopuyo ug may 28 siya ka anak nga lalaki ug 60 ka anak nga babaye. Gitudlo ni Rehoboam si Abias nga anak ni Maaca ingon nga pangulo sa iyang mga igsoon kay maoy tuyo ni Rehoboam nga mahimong hari si Abias. Busa nagmatngon siya ug iyang gikatag ang uban niyang mga anak sa nagkalainlaing dapit sa Juda ug sa Benjamin—sa tanang siyudad nga kinutaan ug gihatagan niya sila sa tanan nilang gikinahanglan ug iya silang gipangitaag mga asawa. Sa dihang nakasukad na si Rehoboam sa iyang pagkahari, wala na niya tumana ang Balaod sa Ginoo. Mao usab kini ang gibuhat sa tibuok Israel. Tungod sa ilang pagsalikway sa Ginoo, sa ikalima nga tuig sa paghari ni Rehoboam, si Sisac nga hari sa Ehipto, misulong sa Jerusalem dala ang 12,000 ka karwahi, 60,000 ka sundalong nagkabayo ug kasundalohan nga dili maihap tungod sa kadaghan gikan sa Ehipto, sa Libya, sa Suquim ug sa Etiopia. Nailog ni Sisac ang kinutaan nga mga siyudad sa Juda ug miabot siya sa Jerusalem. Unya si propeta Semaias miadto kang Rehoboam ug sa mga pangulo sa Juda nga nagtigom sa Jerusalem aron paglikay kang Sisac ug gisultihan niya sila sa giingon sa Ginoo, “Tungod sa inyong pagsalikway kanako gitugyan ko kamo kang Sisac.” Unya giangkon sa hari ug sa mga kadagkoan sa Israel ang ilang sala ug miingon sila, “Matarong gayod ang Ginoo.” Dihang nakita sa Ginoo nga nagpaubos sila, giingnan niya si Semaias, “Nagpaubos sila busa dili ko sila laglagon. Luwason ko sila ug dili ko ipahamtang kanila ang akong kasuko pinaagi kang Sisac. Apan mag-alagad sila kang Sisac aron makaila sila sa kalainan sa pag-alagad kanako ug sa pag-alagad sa mga hari sa kanasoran.” Busa gisulong gayod ni Sisac ang Jerusalem. Gikuha niya ang mga mahalong butang sa Templo sa Ginoo ug sa palasyo sa hari ug ang tanan nga iyang nakaplagan didto. Gikuha usab ni Sisac ang mga taming nga bulawan nga hinimo ni Solomon. Giilisan kini ni Hari Rehoboam ug mga bronsing taming ug gipiyal niya kini sa mga guwardiya sa pultahan sa palasyo. Ug inig-adto sa hari sa Templo sa Ginoo, ang mga guwardiya mokuyog kaniya dala ang maong mga taming ug ila usab kining dad-on balik sa lawak diin kini ibutang. Sa dihang nagpaubos si Rehoboam atubangan sa Ginoo, wala ipadayon pagpahamtang sa Ginoo ang iyang kapungot ug wala siya laglaga sa hingpit. Nagpabiling mauswagon ang Juda. Busa si Rehoboam nagpadayon paghari didto sa Jerusalem. Sa pagsugod niyag hari 41 na ang iyang panuigon. Naghari siya sulod sa 17 ka tuig didto sa Jerusalem, ang siyudad nga gipili ni Yahweh gikan sa tanang banay sa Israel, nga maoy dapit diin siya simbahon. Ang inahan ni Rehoboam mao si Naama nga usa ka Amonihanon. Daotag binuhatan si Rehoboam ug wala niya tinguhaa ang pag-alagad sa Ginoo. Ang tanang nahimo ni Rehoboam gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan ug ang talaan sa iyang panimalay anaa sa Kasaysayan ni Propeta Semaias ug sa Kasaysayan ni Propeta Iddo. Kanunay lang nga naggubat sila si Rehoboam ug si Jeroboam. Unya namatay si Rehoboam ug gilubong siya didto sa Siyudad ni David. Mipuli kaniya paghari ang iyang anak nga si Abias. Nagsugod si Abias paghari sa Juda sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Jeroboam sa Israel. Naghari siya sulod sa tulo ka tuig didto sa Jerusalem. Ang iyang inahan mao si Micaias, anak ni Uriel nga taga-Gibea. Unya nagkagubat si Abias ug si Jeroboam. Sa ilang panagsangka, si Abias may dalang 400,000 ka sundalo. Si Jeroboam usab may 800,000 ka piniling sundalo. Unya mitindog si Abias sa Bukid sa Semeron nga atua mahimutang sa kabungtoran sa Efraim ug miingon siya, “Pamati kanako, O Jeroboam, ug kamong mga Israelita! Angay ninyong masayran nga pagbuot sa Ginoo nga Dios sa Israel nga si David ug ang iyang mga anak maoy maghari sa Israel hangtod sa kahangtoran pinaagi sa usa ka kasabotan nga dili matarog. Apan si Jeroboam nga anak ni Nebat, usa ka sulugoon ni Solomon nga anak ni David, nakaako pagsukol sa iyang agalon. Nakig-abin siya sa pipila ka mga bugoy ug misukol kang Rehoboam nga anak ni Solomon sa dihang batan-on pa si Rehoboam ug wala pay igong kaisog ug katakos sa pagsukol kanila. Karon naghunahuna kamo sa pagsukol sa harianong awtoridad nga gihatag sa Ginoo ngadto sa mga kaliwat ni David tungod sa kadaghan ninyo ug kay dala ninyo ang bulawan nga diosdios nga hinimo ni Jeroboam. Gihinginlan ninyo ang mga pari sa Ginoo, ang mga kaliwat ni Aaron ug ang mga Levita ug nagpili kamog mga pari sama sa gibuhat sa ubang kanasoran. Bisan kinsa nga nagdalag toriyong baka ug pito ka buok torong karnero ug nagtanyag sa iyang kaugalingon nga buot magpari, gihimo ninyong pari sa inyong dios nga mini. “Apan alang kanamo, ang Ginoo maoy among Dios ug wala kami mobiya sa among pagtuo kaniya. Ang among mga pari mga kaliwat ni Aaron ug may mga katabang sila nga mga Levita. Adlaw-adlaw sa buntag ug sa hapon maghalad silag mga mananap ug mga insenso nga ilang sunogon. Silay tigpahimutang sa pan didto sa lamisa nga lunsayng bulawan ug tig-atiman sa pagdagkot sa mga suga sa bulawang kandelero matag gabii kay gitamod man namo ang sugo sa Ginoo nga among Dios apan kamo mibiya pag-alagad kaniya. Busa maoy nangulo kanamo ang Dios ug ang iyang mga pari nagdala sa ilang mga trumpeta aron patingogon kini inig-asdang namo kaninyo. O mga kaliwat ni Israel, ayaw kamo pagsupil sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, kay dili gayod kamo magmalampuson.” Sa laing bahin, si Jeroboam nagsugog mga sundalo sa paglipot sa kasundalohan ni Abias samtang ang uban niyang kasundalohan midasdas sa atubangan. Sa paglingi sa kasundalohan sa Juda, nakita nila nga gilibotan sila sa ilang kaaway. Busa nagpakitabang sila sa Ginoo ug gipatingog sa mga pari ang ilang mga trumpeta. Unya ang kasundalohan sa Juda pinangulohan ni Abias naninggit ug gibuntog sa Dios si Jeroboam ug ang tanang Israelita. Ang kasundalohan sa Israel nanagan ug gitugyan sila sa Dios ngadto sa Juda. Napatay ni Abias ug sa iyang kasundalohan ang 500,000 ka piniling mga sundalo sa Israel. Sa ingon, nabuntog ang kasundalohan sa Israel sa kasundalohan sa Juda kay misalig man ang Juda sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan. Gigukod ni Abias si Jeroboam ug nailog niya gikan kang Jeroboam ang mga siyudad sa Betel, sa Jesana ug sa Efron lakip ang mga kabalangayan niini. Wala na gayod mabawi ni Jeroboam ang iyang gahom samtang si Abias pay naghari sa Juda. Gikastigo sa Ginoo si Jeroboam ug namatay gayod siya. Sa laing bahin midugang ang pagkagamhanan ni Abias. May 14 siya ka asawa ug may 22 siya ka anak nga lalaki ug 16 ka anak nga babaye. Ang ubang bahin sa kasaysayan ni Abias, ang iyang gipamulong ug gihimo, nahisulat sa Kasaysayan ni Propeta Iddo. Unya namatay si Abias ug gilubong siya sa lubnganan sa mga hari didto sa Siyudad ni David. Ang mipuli kaniya paghari mao ang iyang anak nga si Asa. Samtang si Asa maoy naghari, ang Juda may kalinaw sulod sa napulo ka tuig. Maayo ug matarong siyag binuhatan sa atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Gipanguha niya ang mga halaran sa mga langyaw ug ang mga halaran sa mga diosdios didto sa kabungtoran ug gipamukan niya ang mga haligi nga bato ug ang mga kahoy nga giisip nga balaan sa katawhan. Gimandoan niya ang katawhan sa Juda sa pagsunod sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, ug sa pagtuman sa iyang mga sugo. Gipangguba niya ang mga halaran sa tanang siyudad sa Juda ug ang mga halaran didto sa kabungtoran ingon man ang mga halaran nga sunoganag insenso. Nagmalinawon ang tibuok gingharian ubos sa iyang pagdumala. Nagtukod siyag mga siyudad nga kinutaan ug nagmalinawon ang tibuok Juda. Wala nay kaaway nga misulong kaniya kay gihatagan man siyag kalinaw sa Ginoo. Busa giingnan niya ang katawhan sa Juda, “Magtukod kitag mga siyudad ug kotaan ta kini ug butangan tag mga tore ug mga pultahang puthaw. Ato gihapon kining yutaa kay nagsimba man kita sa Ginoo nga atong Dios busa gihatagan kita niyag kalinaw.” Busa nagtukod silag mga siyudad ug nagmauswagon sila. Si Asa daghag mga sundalo: 300,000 ang gikan sa Juda nga may mga taming ug mga bangkaw ug 280,000 ang gikan sa banay ni Benjamin. May mga taming usab sila ug mga pana ug mga isog sila. Unya misulong kanila si Zera nga taga-Etiopia uban sa 1,000,000 ka sundalo ug 300 ka karwahi ug miabot sila kutob sa Maresa. Gitagbo sila ni Asa didto sa Walog sa Sefata sa Maresa diin ang isigkapundok nangandam alang sa panagsangka. Nagpakitabang si Asa sa Ginoo nga iyang Dios. Miingon siya, “O Ginoo, walay sama kanimo nga motabang sa walay gahom batok sa mga gamhanan. Tabangi kami, O Ginoo nga among Dios, kay ikaw man ang among gisaligan ug sa imong ngalan ania kami sa pagpakiggubat niining daghan kaayong kaaway. O Ginoo, ikaw ang among Dios. Wala gayoy makapildi kanimo.” Busa gibuntog sa Ginoo ang mga Etiopianhon atubangan ni Asa ug sa kasundalohan sa Juda ug nanagan ang mga Etiopianhon. Gigukod sila ni Asa ug sa iyang kasundalohan hangtod sa Gerar ug walay usa kanilang nagpabiling buhi kay gihurot man silag pamatay sa Ginoo ug sa iyang kasundalohan. Daghan kaayong butang ang nailog nila sa mga Etiopianhon. Gipanglumpag nila ang tanang siyudad nga duol sa Gerar kay gilisang man sa Ginoo ang mga nagpuyo sa maong mga siyudad ug gipanguha sa mga kasundalohan ang daghang kabtangan. Gipamatay usab nila ang mga may kahayopan ug gidala nila ang daghan kaayong mga karnero ug mga kamelyo. Unya namauli sila sa Jerusalem. Unya mikunsad ang Espiritu sa Dios kang Azarias nga anak ni Oded ug gitagbo niya si Asa ug giingnan, “Pamati kamo, Asa ug tanang katawhan sa Juda ug sa Benjamin. Ubanan gayod kamo sa Ginoo kon magpadayon kamo pag-alagad kaniya. Apan kon inyo gani siyang isalikway, talikdan usab kamo niya. Sa dugay nga panahon ang Israel wala mag-alagad sa matuod nga Dios, walay pari nga nagtudlo kanila ug wala silay balaod. Apan sa dihang nagkalisodlisod na sila, midangop sila sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ug wala sila pakyasa sa Ginoo. Niadtong mga panahona, walay kasigurohan ang tawo sa iyang pagpamuhatbuhat kay daghan man ang kalisdanan nga nahiagoman sa katawhan sa Israel. Walay panagdaitay ang katawhan ug nagkabingkil ang mga nasod ingon man ang mga siyudad kay gikastigo man sila sa Dios pinaagi sa nagkalainlaing kalisdanan. Apan pagmaisogon kamo. Pagmadasigon kamo kay gantihan kamo tungod sa inyong gibuhat.” Sa pagkadungog ni Asa niining gipamulong ni Asarias nga anak ni Oded, nadasig siya ug gipanguha niya ang mga diosdios gikan sa tibuok yuta sa Juda ug sa Benjamin ug sa tanang siyudad nga nailog niya didto sa kabungtoran sa Efraim. Giayo niya ang halaran sa Ginoo nga didto sa atubangan sa agianan paingon sa kinadak-ang bahin sa Templo sa Ginoo. Unya gitigom niya ang tanang katawhan sa Juda ug sa Benjamin ug kadtong gikan sa Efraim, Manases ug sa Simeon nga mitipon kanila kay daghan mang taga-Israel nga didto na magpasakop kang Asa sa dihang nakita sa katawhan nga nag-uban kaniya ang Dios. Nagtigom sila sa Jerusalem sa ikatulong bulan sa ika-15 nga tuig sa paghari ni Asa. Nianang adlawa naghalad sila ngadto sa Ginoo ug mga mananap gikan sa inilog nilang mga kahayopan—700 ka baka ug 7,000 ka karnero. Naghimo silag panaad sa pagsimba sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, sa bug-os nilang kasingkasing ug kalag. Kadtong dili mosunod sa Ginoo, ang Dios sa Israel, kinahanglang patyon, batan-on man siya o tigulang, babaye man o lalaki. Nanumpa sila sa Ginoo uban sa makusog nga tingog dinuyogan sa mga trumpeta ug budyong. Gikalipay sa tanang taga-Juda ang ilang gipanumpa kay kinasingkasing man kini nila nga gihimo. Naningkamot sila sa pagsunod sa kinasingkasing gayod ug nakaplagan nila ang Ginoo ug gihatagan niya silag kalinaw. Bisan gani si Maaca nga iyang apohan gikuhaan ni Asa sa katungod sa pagkarayna kay naghimo man siyag debulto sa diosa nga si Asera. Gidugmok ni Asa ang debulto sa iyang apohan ug gisunog kini niya didto sa Walog sa Kidron. Apan nagpabilin gihapon ang mga halaran sa mga diosdios nga didto sa kabungtoran sa Israel. Bisan pa niana, si Asa hingpit nga nag-alagad sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi. Gidala niya ngadto sa Templo sa Dios ang mga gasa nga hinatag sa iyang amahan ug ang kaugalingon niyang mga gasa, salapi, bulawan ug mga galamiton. Wala nay gubat nga nahitabo hangtod sa ika-35 nga tuig sa iyang paghari. Sa ika-36 nga tuig sa paghari ni Asa, si Baasa nga hari sa Israel misulong sa Juda. Gikotaan niya ang siyudad sa Rama aron walay bisan kinsa nga makagawas-sulod sa Juda. Busa nagkuha si Asa ug mga salapi ug mga bulawan gikan sa tipiganang-lawak sa Templo sa Ginoo ug sa palasyo sa hari ug iya kining gipadala ngadto kang Benhadad nga hari sa Siria nga didto magpuyo sa Damasco. Matod niya, “Maghigalaay kita ingon nga ang imo ug ang akong amahan managhigala. Aniay gipadala ko kanimong salapi ug bulawan. Ayaw na pagpakighigala kang Hari Baasa sa Israel aron dili na ako niya samukon.” Miuyon si Benhadad niini ug gimandoan niya ang iyang mga pangulo sa kasundalohan sa pagsulong sa mga siyudad sa Israel ug nailog nila ang Iyon, ang Dan, ang Abelmaim ingon man ang tanang mga siyudad sa Neftali nga kinutaan. Sa pagkabalita ni Baasa niini, gihunong niya ang pagtukod sa Rama. Ug gidala ni Asa ang katawhan gikan sa tibuok Juda ug gipangguba ug gidala nila ang mga bato ug ang mga kahoy nga gigamit ni Baasa aron pagtukod sa Rama, ug iya kining gigamit sa paglig-on sa Geba ug sa Mispa. Niadtong higayona ang propeta nga si Hanani miadto kang Hari Asa ug miingon kaniya, “Kay ang imong gisaligan mao man ang hari sa Siria imbis nga ang Ginoo nga imong Dios, ang kasundalohan sa hari sa Israel nakalikay hinuon kanimo. Dili ba ang kasundalohan sa Etiopia ug sa Libya mas daghan pa kaayo ug daghan pa gayod silag mga karwahi ug mga batid nga mga kabalyero? Apan tungod sa pagsalig mo sa Ginoo, gitugyan niya sila kanimo. Ang Ginoo kanunay nga nagtan-aw sa tibuok kalibotan aron pagpaila sa iyang gahom niadtong nagsalig kaniya sa hingpit. Sayop kining imong gibuhat busa sukad karon daghan nang mosulong kanimo.” Unya nasuko pag-ayo si Asa sa propeta ug iya kining gipabilanggo ug ang mga tiil gipalup-itan ug kahoy. Ug sa maong higayon gipahamtangan usab niya sa iyang kabangis ang pipila ka katawhan. Ang mga nahimo ni Asa sukad gayod sa sinugdan nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda ug sa Israel. Unya sa ika-39 nga tuig sa iyang paghari gitaptag sakit ang iyang tiil ug migrabe kini. Apan bisan pa niini wala siya modangop sa Ginoo ug didto hinuon siya dangop sa mga doktor. Ug namatay gayod si Asa sa ika-41 nga tuig sa iyang paghari. Gilubong siya sa lubnganan nga binuhat niya didto sa Siyudad ni David. Gisulod siya sa lungon nga puno sa mga pahumot nga inandam sa mga batid manghimog pahumot ug naghimo silag dakong daob sa pagpasidungog kaniya. Mipuli kang Asa paghari si Josafat nga iyang anak ug gilig-on ni Josafat ang iyang kaugalingon sa pagpakig-away batok sa Israel. Gibutangan niyag kasundalohan ang tanang kinutaang siyudad sa Juda ug nagtukod siyag kampo sa kasundalohan sa tibuok Juda ug sa mga siyudad sa Efraim nga nailog sa iyang amahan. Giubanan sa Ginoo si Josafat kay nagkinabuhi man siya nga matarong sama sa unang gibuhat sa iyang amahan. Wala siya mosimba sa mga Baal kondili nag-alagad siya sa Dios sa iyang amahan ug nagtuman sa mga sugo niya dili sama sa gibuhat sa katawhan sa Israel. Busa gilig-on sa Ginoo ang iyang gingharian. Nagbuhis ang tibuok Juda kaniya ug nadato ug nabantog siya pag-ayo. Madasigon siya nga nag-alagad sa Ginoo ug dugang pa niini, gipanguha niya ang mga halaran sa mga diosdios ingon man ang mga simbolo sa diosa nga si Asera didto sa Juda. Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, gipadala niya ang iyang mga sinaligan nga mao sila si Benhail, si Obadias, si Zacarias, si Natanel ug si Miqueas ngadto sa mga siyudad aron tudloan nila ang mga nagpuyo niini. Kuyog kanila ang mga Levita nga mao sila si Semaias, si Natanias, si Zebadias, si Asahel, si Semiramot, si Jonatan, si Adonias, si Tobias ug si Tobadonias. Uban kanila ang mga pari nga si Elisama ug si Joram. Gidala nila ang basahon sa mga Balaod sa Ginoo ug gitudlo kini ngadto sa katawhan sa tanang siyudad sa Juda. Nangahadlok sa Ginoo ang tanang gingharian nga naglibot sa Juda ug wala sila makiggubat kang Josafat. Pipila sa mga Filistihanon mihatag ug salapi ingon nga gasa kaniya ug ang taga-Arabia mihatag kaniyag 7,700 ka karnero ug 7,700 ka laking kanding. Misamot pa gayod ang pagkagamhanan ni Josafat. Nagtukod siya sa Juda ug mga kota ug mga siyudad nga tigomanan sa mga bahandi ug mga dagkong balay nga tipiganan. Daghan usab siyag mga maisog nga sundalo didto sa Jerusalem. Mao kini ang talaan nila sumala sa mga banay sa Juda: si Adna ang pangulo sa 300,000 ka sundalo ug sunod kaniya mao si Jehohanan nga nangulo sa 280,000 ka sundalo. Ang ikatulo mao si Amasias nga nagdumala sa 200,000 ka sundalo. Siya anak ni Secri nga miboluntaryo pag-alagad sa Ginoo. Sa banay ni Benjamin: si Eliada nga usa ka isog nga tawo ug nagmando sa 200,000 ka sundalo nga sangkap sa pana ug taming. Sunod kaniya mao si Josabad nga may 180,000 ka sundalo nga andam sa gubat. Kini sila nag-alagad sa hari didto sa Jerusalem. Nagbutang usab ang hari ug mga sundalo didto sa ubang mga kinutaang siyudad sa tibuok Juda. Nadato ug nabantog pag-ayo si Josafat ug tungod sa kaminyoon nahimo niyang kaabin si Ahab. Human molabay ang pipila ka tuig, miadto siya kang Ahab didto sa Samaria. Nag-ihaw si Ahab ug daghang karnero ug baka alang kaniya ug sa iyang mga kauban. Unya gidani siya ni Ahab sa pagsulong sa Ramot-gilead. Miingon kaniya si Ahab nga hari sa Israel, “Uban kanako sa pagsulong sa Ramot-gilead.” Mitubag si Josafat, “Ikaw ug ako usa lamang ingon man ang atong katawhan busa mouban kami kanimo sa gubat.” Unya giingnan niya si Ahab, “Pagpakisayod una kon unsay kabubut-on sa Ginoo.” Busa gitigom ni Ahab ang 400 ka mga propeta ug iyang giingnan, “Amo bang sulongon ang Ramot-gilead o dili?” Mitubag ang mga propeta, “Sulonga, kay itugyan sa Dios kanimo ang maong siyudad.” Apan miingon si Josafat, “Wala na bay laing propeta sa Ginoo dinhi nga atong mapangutana?” Mitubag si Ahab nga aduna pay usa ug siya mao si Miqueas nga anak ni Imla apan kontra niya ang maong propeta kay dili man mosultig maayo bahin kaniya. Miingon si Josafat, “Ayaw pag-ingon niana.” Busa gitawag ni Ahab ang usa ka opisyal nga sundalo ug gisugo sa pagkuha kang Miqueas nga anak ni Imla. Niining higayona si Ahab ug si Josafat naglingkod sa ilang trono ug nagsul-ob sa ilang harianong bisti. Didto sila maglingkod sa giukanan sa ganghaan sa Samaria ug ang tanang propeta nanagna diha sa ilang atubangan. Si Sedekias, anak ni Kenaana, naghimog sungaysungay nga puthaw ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Pinaagi niini inyong sungagon ang mga taga-Siria hangtod nga malaglag silang tanan.’” Ang uban usab nga mga propeta miingon, “Atakiha ninyo ang Ramot-gilead ug modaog gayod kamo kay itugyan sa Ginoo kaninyo ang maong dapit.” Sa laing bahin, ang gisugo sa pagkuha kang Miqueas miingon kaniya, “Ang tanang propeta pulos midapig sa hari busa ayaw pagsultig sukwahi sa giingon nila.” Apan si Miqueas mitubag, “Sa ngalan sa buhi nga Ginoo, ang akong isulti mao lamang ang iyang ipasulti kanako.” Ug sa didto na siya sa atubangan sa hari, gipangutana siya sa hari, “Miqueas, amo bang sulongon ang Ramot-gilead o dili?” Mitubag siya, “Sulonga ug magmadaogon ka.” Miingon si Ahab, “Kapila ko ba ikaw ingna nga ang matuod lamang maoy isulti kanako sa ngalan sa Ginoo?” Mitubag si Miqueas, “Nakita ko ang tanang Israelita nga nagkatibulaag didto sa kabukiran sama sa mga karnerong walay magbalantay. Nadungog ko ang Ginoo nga miingon, ‘Wala silay agalon busa papaulia sila nga malinawon.’” Si Ahab miingon kang Josafat, “Giingnan ko na bitaw ikaw nga dili gayod siya mosultig maayo alang kanako kondili pulos gayod daotan!” Miingon si Miqueas, “Karon pamatia ninyo ang giingon sa Ginoo! Nakita ko ang Ginoo nga naglingkod sa iyang trono ug ang tanang langitnong binuhat nagtindog sa tuo ug sa wala niya. Miingon ang Ginoo, ‘Kinsay molingla kang Ahab, ang hari sa Israel, aron sulongon niya ang Ramot-gilead ug mamatay siya didto?’ Nagkalainlain ang tubag sa mga anghel. Unya usa ka espiritu miduol sa Ginoo ug miingon, ‘Ako.’ Ug miingon ang Ginoo kaniya, ‘Unsaon mo man sa pagdani kaniya?’ Mitubag ang espiritu, ‘Adtoon ko siya ug magpakabakakong espiritu ako diha sa mga baba sa mga propeta aron magsulti silag bakak.’ Ug miingon ang Ginoo, ‘Hala, lakaw! Daniha siya ug molampos ka gayod.’ “Busa hibaloi nga gibutangan sa Ginoo ug bakakong espiritu ang baba niining imong mga propeta aron mahisugamak ka sa katalagman!” Unya miduol si Sedekias kang Miqueas ug iyang gitamparos ug giingnan, “Anus-a gud mahitabo nga ang espiritu sa Ginoo mibiya kanako aron makigsulti kanimo?” Mitubag si Miqueas, “Imo ra unya kanang masayran sa adlaw nga modagan na ikaw aron pagtago ngadto sa kinasulorang lawak.” Unya mimando si Ahab nga dakpon si Miqueas ug itugyan kang Amon nga pangulo sa siyudad ug kang Joas nga anak ni Ahab. Mimando pa gayod siya nga bilanggoon si Miqueas ug hatagan lamag diyutayng pagkaon ug diyutayng tubig hangtod nga mahiuli siya nga malinawon gikan sa gubat. Miingon si Miqueas, “Kon mahibalik ka gani nga walay kabilinggan, kana magpaila nga ang Ginoo wala magsulti pinaagi kanako.” Ug miingon siya sa katawhan, “Timan-i ninyo kini!” Busa si Ahab, ang hari sa Israel, ug si Josafat, ang hari sa Juda, misulong gayod sa Ramot-gilead. Unya miingon si Ahab kang Josafat, “Magtakuban ako nga makiggubat. Ikaw ray magbisti ingon nga hari.” Busa nagtakuban si Ahab sa ilang pagdasdas sa kaaway. Sa laing bahin ang hari sa Siria nagmando sa mga pangulo sa mga tigmaneho sa karwahi nga kinahanglan dili sila makigsangka kang bisan kinsa kondili sa hari lamang sa Israel. Busa sa pagkakita nila kang Josafat, miingon sila, “Atua ra ang hari sa Israel.” Midasdas sila kang Josafat apan misinggit siya ug giluwas siya sa Ginoo. Gipahilayo sila sa Dios gikan kaniya kay sa pagkamatikod sa mga kapitan sa mga tigkarwahi nga dili siya mao ang hari sa Israel, wala na man sila mopadayon paggukod kaniya. Apan nataghapan si Ahab sa pagkaigo sa pana diha gayod sa tinakdoan sa iyang salipod sa dughan. Busa gimandoan niya ang nagmaniho sa iyang karwahi sa pagbalik sa ilang giagian aron makalikay sila sa panagsangka kay samdan na man siya. Apan misamot kabangis ang panag-away ug wala makalikay si Ahab sa mga taga-Siria. Nagpabilin siyang nagsandig sa iyang karwahi ug sa pagsalop sa adlaw, namatay gayod siya. Si Josafat, ang hari sa Juda, mipauli sa Jerusalem nga wala maunsa. Ug gitagbo siya ni propeta Jehu, anak ni Hanani, ug giingnan, “Nganong mitabang ka man sa tawong daotan ug milaban niadtong nagsalikway sa Ginoo? Tungod niini, napungot ang Ginoo kanimo. Apan may maayo pa nga anaa kanimo kay giwagtang mo man ang larawan sa diosa nga si Asera nga gisimba sa katawhan ug naninguha ka sa pagsunod sa kabubut-on sa Dios.” Bisag didto magpuyo si Josafat sa Jerusalem, giadto niya ang iyang katawhan didto sa Berseba hangtod sa kabungtoran sa Efraim ug gidala niya sila balik sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan. Nagtudlo siyag mga maghuhukom sa tanang kinutaang siyudad sa Juda ug giingnan niya sila, “Pagmatngon kamo sa inyong buhaton. Ayaw kamo paghukom aron sa pagpahimuot sa tawo kondili sa Dios. Mag-uban siya kaninyo sa inyong paghatag ug hukom. Busa pagbaton kamog kahadlok sa Ginoo kay dili buot ang Ginoo nga atong Dios nga tuison ninyo ang hustisya o magpaborpabor o modawat kamog suborno.” Nagtudlo pa gayod si Josafat ug mga Levita, mga pari ug mga pangulo sa mga banay sa Israel aron paghukom alang sa Ginoo bahin sa mga panagbingkil. Didto sila papuy-a sa Jerusalem. Iya silang giingnan, “Tumana ninyo ang inyong katungdanan sa kinasingkasing aron pagpahimuot sa Ginoo. Kon ang inyong mga kadugo bisag diin silang siyudara magpuyo may kaso nga pahukman kaninyo bahin sa pagpatay, bahin sa balaod o kasugoan o tulomanon, kinahanglan nga inyo silang pahimangnoan sa dili pagpakasala atubangan sa Ginoo aron dili sila ug kamo mahiagom sa kapungot sa Ginoo. Kinahanglan nga inyo gayod kining tumanon. Si Amarias, ang Pangulong Pari, maoy inyong pangulo bahin sa mga butang mga may kalabotan sa Ginoo. Si Zebadias nga anak ni Ismael, ang gobernador sa Juda, maoy inyong pangulo sa tanang butang nga may kalabotan sa hari ug ang mga Levita maoy inyong mga luyoluyo. Pagmadasigon kamo ug hinaot unta nga ubanan sa Ginoo ang matarong.” Human niini gisulong si Josafat sa taga-Moab ug sa taga-Ammon uban sa pipila ka taga-Meun. May pipila ka tawo nga nagbalita kaniya nga may dakong panon sa katawhan gikan sa Edomea tabok sa Patayng Dagat nga miabot sa Asasontamar o Enggadi aron sa pagpakiggubat kaniya. Nalisang si Josafat ug midangop siya sa Ginoo. Gimandoan niya ang tibuok Juda sa pagpuasa. Busa ang katawhan sa Juda nagtigom aron sa pagpakitabang sa Ginoo. Ang katawhan gikan sa tanang siyudad sa Juda miadto sa Jerusalem sa pagpangaliyupo sa Ginoo. Unya si Josafat mitindog taliwala sa nagkatigom nga katawhan sa Juda ug sa Jerusalem didto sa Templo sa Ginoo atubangan sa bag-ong hawanan. Miingon siya, “O Ginoo, Dios sa among katigulangan, ikaw ang Dios nga anaa sa langit. Ubos sa imong pagmando ang tanang nasod. Anaa kanimo ang tanang gahom busa walay mosukol kanimo nga molampos. Giabog mo, O Dios, ang mga nagpuyo niining yutaa aron ang imong katawhan, ang Israel, makapanag-iya niining yuta nga imong gihatag sa mga kaliwat ni Abraham nga imong higala. Ania na sila magpuyo ug gitukoran ka nilag templo aron pagpasidungog sa imong ngalan. Nag-ingon sila, ‘Kon moabot kanamo ang kadaot, ang gubat, ang silot, kamatay o gutom, moanhi kami dinhi sa Templo kay ania man dinhi ang imong presensya. Motuaw kami kanimo sa panahon nga magkalisodlisod kami ug imo kaming tubagon ug luwason.’ “Karon nakita mo ang katawhan sa Ammon, sa Moab ug sa Edomea nga wala nimo ipasulong sa Israel sa dihang gikan sila sa Ehipto, busa ilang gisayloan ug wala nila pamatya. Apan karon, ang ilang gibalos mao ang pagsulong aron paghingilin kanamo niining imong yuta nga imong gihatag kanamo. O Dios, dili mo ba diay sila silotan? Wala kami mahimo batok niining dakong panon sa katawhan nga misulong kanamo. Wala kami masayod kon unsay angay namong buhaton apan misalig kami kanimo.” Ang tanang kalalakin-an sa Juda uban sa ilang mga kabataan ug mga asawa mitindog atubangan sa Ginoo. Unya mikunsad ang espiritu sa Ginoo kang Jahaziel nga anak ni Zacarias nga anak ni Benaias nga anak ni Jeiel nga anak ni Matanias nga usa ka Levita nga kaliwat ni Asaf. Ug miingon siya, “Pamati kamo, katawhan sa Juda ug mga taga-Jerusalem, ug ikaw, talahurong hari. Nag-ingon ang Ginoo nga dili kamo angay malisang ug maluya tungod sa kadako sa panon sa kaaway nga misulong kaninyo kay ang gubat dili inyo kondili iya sa Dios. Ugma dasdas kamo kanila inigtungas nila sa Sis. Inyo silang makit-an sa daplin sa walog sa sidlakang dapit sa kamingawan sa Jeruel. Dili kinahanglang makiggubat kamo kanila. Pabilin kamo sa inyong nahimutangan ug paghilom aron masaksihan ninyo ang kadaogan nga himoon sa Ginoo alang kaninyo. Ayaw kamo kahadlok. Ugma dasdas kamo kanila ug ubanan kamo sa Ginoo.” Unya miyuko si Josafat, ang nawong sangko sa yuta, ug ang tanang lumolupyo sa Juda ug sa Jerusalem nanghapa sa yuta atubangan sa Ginoo ug misimba sila kaniya. Ang mga Levita nga mga kaliwat ni Kohat ug ni Korah nanindog sa pagdayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa kusog kaayong tingog. Unya sayo sa buntag miadto sila sa kamingawan sa Tecoa ug samtang nanglakaw sila, miingon si Josafat, “Pamati kamo kanako, katawhan sa Juda ug sa Jerusalem! Salig kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug malig-on kamo. Tuo kamo sa iyang mga propeta ug magmalampuson kamo.” Human siya makigsabot sa katawhan, nagpili siyag mga tawo aron maoy mag-awit alang sa Ginoo nga magsul-ob ug sagradong bisti. Samtang nag-una sila sa kasundalohan, mao kini ang ilang giawit: “Pasalamati ninyo ang Ginoo kay ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran.” Sa dihang nagsugod na sila pag-awit ug pagdayeg sa Ginoo, gilibog sa Ginoo ang kasundalohan sa Ammon, sa Moab ug sa Edomea nga misulong sa Juda ug naparot sila. Kay ang kasundalohan sa Ammon ug sa Moab miunay man sa pagpakig-away sa taga-Edomea ug sa nahurot na nilag pamatay ang taga-Edomea, sila na usab ang nag-unay sa pagpinatyanay hangtod nga nangahurot silag kamatay. Sa pag-abot sa katawhan sa Juda didto sa bantayang-tore sa kamingawan, nakita nila ang mga patayng lawas nga nagkatag sa yuta. Wala gayoy bisan usa nga nakaikyas. Si Josafat ug ang iyang mga tawo miasdang aron pagpanguha sa daghan kaayong mga kabtangan ug nakita nila ang daghan kaayo nga kahayopan, mga konsumo, bisti ug uban pang butang nga mahalon. Tungod sa kadaghan niini wala nila mahurot pagdala ang tanan. Tulo ka adlaw ang ilang pagpanghipos sa mga butang tungod sa kadaghan niini. Sa ikaupat nga adlaw nagtigom sila didto sa Walog sa Beraca ug didto gidayeg nila ang Ginoo. Busa hangtod karon ginganlag Walog sa Beraca ang maong dapit. Unya namauli ang tanang tawo sa Juda ug sa Jerusalem. Nag-una kanila si Josafat ug malipayon sila tungod sa gihimo sa Ginoo ngadto sa ilang mga kaaway. Mipauli sila sa Jerusalem ug miadto sila sa Templo sa Ginoo ug didto gitugtog nila ang mga alpa, lira ug trumpeta. Giabot ug kahadlok sa Dios ang tanang gingharian sa ubang kanasoran sa pagkabalita nila nga ang Ginoo maoy nakig-away batok sa mga kaaway sa Israel. Busa nakabaton ug kalinaw ang gingharian ni Josafat kay sa tanang bahin gihatagan man siyag kalinaw sa iyang Dios. Busa naghari si Josafat sa Juda. Nagpanuigon siyag 35 sa pagsugod niyag hari ug naghari siya sulod sa 25 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang iyang inahan mao si Asuba nga anak ni Shilhi. Gisunod niya ang panig-ingnan sa iyang amahan nga si Asa sa hingpit gayod ug gibuhat niya ang matarong sa atubangan sa Ginoo. Hinuon nagpabilin ang mga halaran sa mga diosdios kay ang mga taga-Juda wala pa may bug-os nga paghigugma sa Dios sa ilang katigulangan. Ang ubang nahimo ni Josafat sukad sa sinugdan hangtod nga namatay siya nahisulat sa Kasaysayan ni Jehu nga anak ni Hanani nga kabahin sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Human niini si Josafat nakig-abin kang Ahasias, ang hari sa Israel nga daotan kaayo. Nagtambayayong sila sa paghimog mga barko nga magpanawan sa dagkong kadagatan ug didto nila kini himoa sa Esion-geber. Unya si Eliezer nga anak ni Dodabahu nga taga-Maresa nanagna batok kang Josafat. Miingon siya, “Kay nakig-abin ka man kang Ahasias, gun-obon sa Ginoo ang imong binuhat.” Ug nangatundag gayod ang maong mga barko ug wala na makalawig. Si Josafat namatay ug gilubong sa lubnganan sa mga hari didto sa Jerusalem. Si Jehoram nga iyang anak maoy mipuli kaniya paghari. May mga igsoon si Jehoram nga sila si Azarias, si Jehiel, si Zacarias, si Azarias, si Michael ug si Safatias. Gihatagan sila sa ilang amahan ug dagkong mga gasang salapi, bulawan ug mahalon nga mga kabtangan uban sa kinutaang mga siyudad sa Juda apan gihatag niya kang Jehoram ang gingharian kay siya may kamagulangan. Sa dihang nakasukad na si Jehoram sa iyang pagkahari puli sa iyang amahan, gipamatay niya ang tanan niyang mga igsoon ingon man ang pipila ka mga kadagkoan sa Juda. Si Jehoram nagpanuigog 32 sa iyang pagkahimong hari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa walo ka tuig. Nagkinabuhi siya sama sa mga hari sa Israel ug ingon sa gihimo ni Ahab kay naasawa man niya ang anak ni Ahab. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo. Apan wala puoha sa Ginoo ang kaliwat ni David tungod sa kasabotan nga iyang nahimo uban kang David kay nakasaad man siya paghatag kaniyag sumusunod nga maghari hangtod sa kahangtoran. Sa panahon ni Jehoram, ang Edomea mialsa batok sa Juda ug nagtudlo ug ilang kaugalingong hari. Unya si Jehoram uban sa iyang mga kapitan ug mga karwahi misulong sa Edomea apan nasirkulohan siya ug ang iyang mga sundalo. Pagkagabii miikyas sila. Busa ang Edomea nagpabiling gawas sa pagmando sa Juda hangtod niining adlawa. Niadtong panahona ang Libna misukol usab kaniya kay gisalikway man niya ang Ginoo, ang Dios sa iyang katigulangan. Dugang pa, gitukod niya ang mga halaran sa mga diosdios didto sa kabungtoran sa Juda ug gipangulohan niya ang mga tawo sa Jerusalem sa pagsupil sa Ginoo ug gipasalaag niya ang Juda. Unya may sulat nga miabot kaniya gikan sa propeta nga si Elias nga nag-ingon, “Nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa imong katigulangan nga si David, ‘Wala mo sunda ang pagkinabuhi ni Josafat nga imong amahan o ang kang Asa nga hari sa Juda. Gisunod mo hinuon ang pagkinabuhi sa mga hari sa Israel ug giangin mo ang mga nagpuyo sa Juda sa pagsalikway sa Ginoo ug gipamatay usab nimo ang imong mga igsoon nga mas maayo pa kay kanimo. Tungod niini dakong katalagman ang ipahamtang sa Ginoo kanimo ug sa imong katawhan lakip ang imong mga anak, mga asawa ug ang tanan mong kabtangan. Mag-antos kag grabing sakit sa imong tiyan hangtod nga molugwa ang imong tinai.’” Ug giaghat sa Ginoo ang mga Filistihanon ug ang mga taga-Arabia nga duol sa mga Etiopianhon aron masuko sila kang Jehoram. Gisulong nila ang Juda ug gidala ang tanang kabtangan nga ilang nakaplagan nga kaugalingon sa banay sa hari ingon man ang iyang mga anak ug mga asawa. Busa wala gayoy anak nga nahibilin kaniya gawas kang Ahasias, ang kamanghoran niyang anak. Human niini, gipaantos siya sa Ginoo sa usa ka balatian nga walay pagkaayo diha sa iyang tinai. Sa pagkatapos sa duha ka tuig, milugwa ang iyang tinai ug namatay siya nga nag-antos pag-ayo. Ang katawhan niya wala magdaob aron sa pagpasidungog kaniya sama sa mga daob nga gihimo nila alang sa iyang katigulangan. Nagpanuigon siyag 32 sa dihang misugod siya paghari ug naghari siya sulod sa walo ka tuig. Namatay siya nga walay nawili. Gilubong nila siya didto sa Siyudad ni David apan dili sa lubnganan sa mga hari. Pipila ka taga-Arabia mihimog usa ka pag-ataki ug gipatay nila ang tanang anak nga lalaki ni Hari Jehoram gawas ni Ahasias, ang kamanghoran. Busa karon gihimo sa katawhan sa Jerusalem si Ahasias nga hari puli sa iyang amahan. Si Ahasias nagpanuigon ug 22 sa pagsugod niyag hari ug naghari siyag usa ka tuig didto sa Jerusalem. Ang inahan niya mao si Atalia, anak ni Hari Ahab ug apo ni Hari Omri sa Israel. Gisunod niya ang mga daotang buhat sa banay ni Ahab kay ang iyang inahan mao may iyang magtatambag. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo sama sa gibuhat sa banay ni Ahab kay sila maoy iyang magtatambag human mamatay ang iyang amahan. Gisunod niya ang ilang tambag ug mikuyog siya kang Jehoram, ang anak ni Ahab nga hari sa Israel, aron pagpakig-away kang Hasael nga hari sa Siria didto sa Ramot-gilead ug nasamdan si Jehoram sa mga taga-Siria. Mipauli si Jehoram sa siyudad sa Jezreel aron pagpaayo sa iyang mga samad ug si Ahasias miadto aron pagduaw kaniya. Gimbut-an sa Dios nga mapukan si Ahasias sa iyang pagkahari pinaagi sa iyang pagduaw kang Jehoram kay sa iyang pag-abot didto mikuyog man siya kang Jehoram aron pagtagbo kang Jehu, ang anak ni Nimsi, nga gidihogan sa Ginoo aron paglaglag sa banay ni Ahab. Ug sa dihang gipahamtang ni Jehu ang silot sa banay ni Ahab, gikakita niya ang mga kadagkoan sa Juda ug ang mga anak sa mga igsoon ni Ahasias nga mikuyog kang Ahasias ug gipamatay niya sila. Gipangita niya si Ahasias ug nadakpan si Ahasias sa mga sakop ni Jehu samtang nagtago siya didto sa Samaria ug gidala siya ngadto kang Jehu ug gipatay. Gilubong nila siya kay apo man siya ni Josafat nga nahigugma gayod sa Ginoo. Sa banay ni Ahasias walay usa nga takos magmando sa gingharian. Sa dihang nakita ni Atalia, inahan ni Ahasias, nga patay na ang iyang anak, gipamatay niya ang tanang sakop sa harianong panimalay sa banay sa Juda. Si Ahasias adunay igsoon nga babaye sa amahan lamang nga si Joseba. Si Joseba naminyo sa usa ka pari nga si Jehoiada. Sa hilom gikuha niya ang usa sa mga anak nga lalaki ni Ahasias nga si Joas ug gipalayo gikan sa ubang mga prinsipe nga hapit na pamatyon ug gitagoan siya uban sa usa ka yaya didto sa usa ka lawak-higdaanan sa Templo. Busa pinaagi sa pagtago kaniya, giluwas ni Joseba si Joas gikan sa kamatayon sa mga kamot ni Atalia. Ug nagpabilin kanila ang bata sulod sa unom ka tuig. Gitagoan siya diha sa Templo samtang si Atalia mao pay nagmando sa nasod. Sa ikapito nga tuig, si Jehoiada nakahukom sa pagpakig-abin sa lima ka kapitan sa kasundalohan nga sila si Azarias nga anak ni Jeroham, si Ismael nga anak ni Jehohanan, laing Azarias nga anak ni Obed, si Maasias nga anak ni Adaias ug si Elisafat nga anak ni Secri. Gilibot nila ang Juda ug gitigom nila ang mga Levita gikan sa tanang siyudad sa Juda ug ang mga pangulo sa mga banay sa Israel ug nangadto sila sa Jerusalem. Silang tanan nagtigom didto sa Templo sa Dios ug naghimog kasabotan uban kang Joas nga anak sa hari. Si Jehoiada miingon kanila, “Ania ang anak sa hari! Paharion ta siya sumala sa giingon sa Ginoo bahin sa mga anak ni David. Mao kini ang atong buhaton: inig-anhi sa mga pari ug mga Levita sa Adlawng Igpapahulay, ang ikatulong bahin kanila magbantay sa mga ganghaan sa Templo. Ang laing ikatulo nga bahin adto sa palasyo sa hari ug ang lain pa gayod nga ikatulo nga bahin adto sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan nga Sukaranan. Ang tanang mga tawo adto sa hawanan sa Templo. Ayaw pasudla sa Templo si bisan kinsa gawas sa mga pari ug mga Levita nga maghimo sa seremonyas. Makasulod sila kay balaan man sila apan ang tanang katawhan adto ra sa gawas sumala sa sugo sa Ginoo. Libotan sa mga Levita ang hari ug ang matag usa kanila magbitbit ug hinagiban. Bisan kinsa nga mosulod sa Templo patyon. Bantayan nila ang hari bisan asa siya.” Gisunod sa mga Levita ug sa mga taga-Juda ang tanan nga gisugo kanila ni Jehoiada. Ang tanan nga nahuman sa ilang turno sa Adlawng Igpapahulay wala papaulia busa ang mga kapitan andam kanunay sa ilang mga tawo nga nagrelibo ug kadtong girelibohan. Gihatag ni Jehoiada ngadto sa mga kapitan ang mga bangkaw ug mga taming ni Hari David nga gipanagoan didto sa Templo. Giandam niya ang mga tawo aron maoy magbantay sa hari. Ang matag usa kanila may hinagiban ug gipahimutang niya sila sa tibuok palibot sa Templo. Unya gidala niya sa gawas si Joas ug iyang gikoronahan ug gihatagan sa balaod mahitungod sa iyang pagkahari. Unya gidihogan siya ni Jehoiada nga pari ug sa iyang mga anak ingon nga hari ug naninggit sila, “Mabuhi ang hari!” Sa pagkadungog ni Atalia sa kabanha sa katawhan nga nagdagan ug nagdayeg sa hari, midali siya pag-adto sa Templo diin didto ang katawhan. Nakita niya ang hari nga nagbarog sa ganghaan sa Templo. Gilibotan siya sa mga kapitan ug sa mga tigpatingog sa trumpeta. Ang tanang katawhan naglipay ug nagpatingog sa mga trumpeta ug ang mga mag-aawit uban sa ilang mga instrumento sa musika maoy nangulo kanila. Gigisi ni Atalia ang iyang bisti ug miingon siya, “Mabudhion! Mabudhion!” Unya gipatawag ni Jehoiada ang mga kapitan ug giingnan, “Ayaw patya si Atalia dinhi sa Templo sa Ginoo. Dad-a siya sa gawas ug patya ang bisan kinsa nga buot moluwas kaniya.” Busa gidakop nila si Atalia. Gidala nila si Atalia agi sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Kabayo ngadto sa palasyo ug gipatay nila siya didto. Naghimog kasabotan si Jehoiada tali kaniya ug sa tanang katawhan ug sa hari nga sila mahimong katawhan nga matinud-anon sa Ginoo. Unya ang tanang mga tawo miadto sa templo ni Baal ug giguba nila kini. Gipanguha nila ang mga halaran ug gipamuak ang mga larawan ug gipatay nila si Matan, ang pari ni Baal, atubangan sa mga halaran. Gipaguwardiyahan ni Jehoiada sa mga pari ug mga Levita ang Templo sa Ginoo. Nagtuman sila sa ilang katungdanan nga gitugyan kanila ni David nga mao ang pagsunog ug mga halad alang sa Ginoo sumala sa nahisulat diha sa mga Balaod ni Moises. Sila usab maoy magdumala sa pag-awit ug paglipay. Nagbutang siyag mga magbalantay sa mga ganghaan sa Templo aron walay bisan kinsa nga hugaw nga makasulod niini. Miuban kang Jehoiada ang mga kapitan, ang mga kadagkoan, ang mga gobernador ug ang tanang mga tawo sa pagdala sa hari gikan sa Templo ngadto sa palasyo. Didto sila agi sa dakong ganghaan ug gipalingkod nila ang hari sa trono. Busa naglipay ang tanang katawhan. Nagmalinawon na ang siyudad human patya si Atalia. Si Joas nagpanuigon ug pito sa pagsugod niyag hari sa Juda ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang inahan niya mao si Sebia nga taga-Berseba. Gibuhat ni Joas ang matarong sa atubangan sa Ginoo samtang si Jehoiada maoy pari. Gihatagan siya ni Jehoiada ug duha ka asawa ug siya may mga anak nga lalaki ug babaye. Sa taudtaod na siyang naghari nakahukom si Joas sa pag-ayo sa Templo sa Ginoo. Gitigom niya ang mga pari ug mga Levita ug giingnan niya, “Pangadto kamo sa mga siyudad sa Juda ug pangayoi ang katawhan ug tinuig nga buhis sa Israel aron ipaayo sa Templo. Kinahanglan dalion ninyo kini.” Apan wala kini dalia sa mga Levita. Busa gipatawag sa hari si Jehoiada, ang ilang pangulo, ug giingnan niya, “Nganong wala man nimo sugoa ang mga Levita pagkuha gikan sa Juda ug sa Jerusalem sa mga buhis nga gipahamtang ni Moises, ang alagad sa Ginoo, alang sa Tolda nga Tagboanan?” ( Kay gilungkab man sa mga sakop niadtong daotan nga si Atalia ang Templo sa Dios ug gigamit nila sa pag-alagad sa mga Baal ang mga butang nga hinalad diha sa Templo.) Busa nagsugo ang hari nga maghimo silag kahon nga sudlan sa salapi. Gipahimutang kini diha sa gawas sa ganghaan sa Templo. Gipahibalo ang tanang nagpuyo sa Juda ug sa Jerusalem nga kinahanglang magdala silag buhis alang sa Ginoo nga gipangayo ni Moises sa mga Israelita sa didto pa sila sa kamingawan. Nalipay ang tanang kadagkoan sa Juda ug ang tanang mga tawo ug gidala nila ang ilang buhis ug gihulog kini sa kahon hangtod nga nakahuman sila pag-ayo sa Templo. Sa matag higayon nga dad-on sa mga Levita ang sudlanan sa salapi ngadto sa mga opisyal sa hari ug makita nila nga daghan na kinig sulod nga kuwarta, ang sekretaryo sa hari ug opisyal sa Pangulong Pari moanha ug kuhaon nila ang sulod sa kahon ug iuli ang kahon sa butanganan niini. Mao kini ang ilang gibuhat adlaw-adlaw ug nakatigom silag daghang kuwarta. Gihatag kini sa hari ug ni Jehoiada ngadto sa mga nagdumala sa trabaho sa Templo ug nagsuhol silag mga trabahador, mga kantero ug mga panday aron pag-ayo niini. Gipahiuli nila ang Templo sa kanhing kahimtang niini nga lig-on kaayo. Sa dihang nakatapos sila pagtrabaho sa Templo gidala nila sa hari ug kang Jehoiada ang sobrang kuwarta ug gihimo kining mga galamiton sa Templo. Naghalad sila kanunay pinaagi sa pagsunog ug mga halad diha sa Templo sa Ginoo samtang buhi pa si Jehoiada. Tigulang na si Jehoiada ug nagpanuigon na siyag 130 sa iyang pagkamatay. Gilubong nila siya sa Jerusalem tipon sa mga hari kay nakabuhat man siyag maayo diha sa Israel alang sa Dios ug sa iyang Templo. Human mamatay si Jehoiada, ang mga kadagkoan sa Juda miadto sa hari ug gihaylo nila siya sa pagpaminaw kanila. Unya gisalikway nila ang Templo sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, ug nagsimba sila sa mga diosdios ug sa mga larawan sa diosa nga si Asera. Ug tungod sa ilang kalapasan ang kaligutgot sa Dios miabot sa Juda ug sa Jerusalem. Apan gipadad-an silag mga propeta aron pagdala kanila balik sa Ginoo. Gimaymayan sila sa mga propeta apan wala sila manumbaling. Unya si Zacarias, ang anak ni Jehoiada, gigamhan sa Espiritu sa Dios ug mibarog siya atubangan sa katawhan ug miingon kanila, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Tungod kay gilapas man ninyo ang mga sugo sa Ginoo, dili kamo mouswag. Gisalikway kamo niya kay gisalikway man ninyo ang Ginoo.’” Apan naghiusa sila batok kang Zacarias ug sa sugo sa hari gibato nila siya didto sa hawanan sa Templo. Nalimot si Hari Joas sa kaayo nga gipakita kaniya ni Jehoiada nga amahan ni Zacarias ug gipapatay niya si Zacarias. Sa dayon nang kamatay ni Zacarias, miingon siya, “Makita unta sa Ginoo ang inyong gibuhat ug maoy manimalos batok kaninyo!” Sa pagkatapos sa tuig, ang kasundalohan sa Siria misulong kang Joas. Miabot sila sa Juda ug sa Jerusalem ug gipamatay nila ang tanang kadagkoan ug gipadala nila ang tanan nilang nailog ngadto sa hari sa Damasco. Bisan tuod diyutay ra ang kasundalohan sa Siria nga misulong, gitugyan sa Ginoo kanila ang kasundalohan sa Juda bisag daghan sila kaayo kay gitalikdan man nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan. Busa pinaagi kanila gisilotan sa Ginoo si Joas. Gibiyaan nila siya nga may grabing mga samad ug gibudhian siya sa iyang mga sulugoon tungod sa kamatayon sa anak ni Jehoiada nga pari ug gipatay siya diha sa iyang higdaanan. Busa gilubong nila siya didto sa Siyudad ni David apan wala nila siya ilubong sa lubnganan sa mga hari. Ang mga nagbudhi kaniya mao si Zabad nga anak ni Simeat nga Amonihanon ug si Jehozabad nga anak ni Semrit nga taga-Moab. May mga saysay bahin sa iyang mga anak ug daghang mga panagna batok kaniya ug sa pagtukod niya pag-usab sa Templo. Kini nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari. Si Amasias nga iyang anak maoy mipuli kaniya paghari. Si Amasias nagpanuigon ug 25 sa iyang pagsugod ug hari ug naghari siya didto sa Jerusalem sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan nga taga-Jerusalem. Gibuhat niya ang matarong atubangan sa Ginoo apan dili gayod hingpit ang iyang pagkinabuhi. Ug sa dihang nakasukad na siya sa iyang pagkahari, gipatay niya ang iyang mga alagad nga maoy nagpatay sa iyang amahan. Apan wala niya patya ang ilang mga anak sumala sa nahisulat sa balaod diha sa basahon ni Moises diin nagsugo ang Ginoo, “Ang mga ginikanan dili patyon tungod sa sala sa ilang mga anak ug ang mga anak dili patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Apan ang matag tawo patyon tungod sa iyang kaugalingong sala.” Unya gitigom ni Amasias ang tanang lalaki sa Juda ug sa Benjamin ug gipahimutang sila sumala sa ilang mga banay ubos sa pagdumala sa mga pangulo sa linibo ug ginatos. Gilakip niya kadtong nagpanuigon ug gikan sa 20 pataas ug miabot silag 300,000. Pinili sila nga pundok sa kasundalohan nga andam sa pagpakiggubat, hanas sa paggamit sa bangkaw ug taming. Nagsuhol usab siya ug 100,000 ka sundalo gikan sa Israel ug gibayran silag mga upat ka toniladang plata. Apan ang usa ka propeta sa Dios miadto ug miingon kaniya, “Kamahalan, ayaw pakuyoga kanimo ang kasundalohan sa Israel kay ang Ginoo wala mahimuot sa Gingharian sa Amihanan. Apan kon naghunahuna ka nga niining paagiha malig-on ka alang sa gubat, ang Dios dili motabang kanimo kay may gahom ang Dios sa pagtabang o pagbiya kanimo.” Ug si Amasias miingon sa propeta sa Dios, “Apan unsay kapuslanan sa mga upat ka toniladang salapi nga akong gikahatag sa kasundalohan sa Israel?” Ang propeta mitubag, “Ang Ginoo makahatag kanimo ug labaw pa niana.” Busa gipapauli ni Amasias ang kasundalohan sa Israel. Nasuko sila pag-ayo sa Juda ug namauli sa ila nga naghambin sa labihang kaligutgot. Apan si Amasias nakabaton ug kaisog ug gigiyahan niya ang iyang katawhan ngadto sa Walog sa Asin ug gipamatay nila ang 10,000 ka sundalo nga taga-Edomea. Ang kasundalohan sa Juda nakadakop pa gayod ug laing 10,000 ka sundalo. Gidala nila sila sa tumoy sa pangpang sa siyudad sa Sela ug gitambog didto ug nangamatay sila. Sa laing bahin, ang kasundalohan nga gipapauli ni Amasias ug wala pakuyoga sa panggubatan misulong sa mga siyudad sa Juda gikan sa Samaria ngadto sa Bet Horon ug nakapatay silag 3,000 ka tawo ug nakailog ug daghang mga butang. Sa pag-uli ni Amasias gikan sa gubat, gidala niya ang mga diosdios sa katawhan sa Edomea ug gipahimutang niya ingon nga iyang mga dios ug gisimba niya sila ug gihalaran. Busa nasuko kang Amasias ang Ginoo ug gipasugoan siyag propeta aron pagsulti kaniya, “Nganong gisimba mo man ang mga dios nga wala makaluwas sa ilang kaugalingong katawhan gikan kanimo?” Apan samtang nagsulti siya, ang hari miingon kaniya, “Gihimo ka ba namong magtatambag sa hari? Hilom kon dili ka buot mamatay!” Busa mihilom ang propeta human siya moingon, “Nasayod ako nga patyon ka gayod sa Dios kay gibuhat mo man kini ug wala ka mamati sa akong tambag.” Unya naglaraw ug daotan si Amasias uban sa iyang mga magtatambag batok sa Israel ug gipasugoan niya ang hari sa Israel nga si Joas, ang anak ni Joacas ug apo ni Jehu ug gihagit niya sa pagpakiggubat. Si Joas mitubag, “May usa ka sampinit sa Lebanon nga nagpadalag mensahe sa usa ka sidro ug nag-ingon, ‘Ipaasawa ang imong anak sa akong anak.’ Apan miagi ang usa ka ihalas nga mananap sa Lebanon ug gitunobtunoban ang sampinit. Miingon ka, ‘Tan-awa, gilaglag ko ang Edomea,’ ug nagpasigarbo ka pag-ayo. Apan tambagan ko ikaw pagpuyo sa imong balay. Nganong mangita ka mag kasamok aron ka lamang mamatay ug ang imong katawhan?” Apan wala mamati si Amasias kay pagbuot man sa Dios nga mapildi siya tungod sa iyang pagsimba sa mga diosdios sa Edomea. Busa si Joas misulong kang Amasias. Nagsangka sila sa Betsemes nga sakop sa Juda. Napildi ang Juda sa Israel ug nanagan ang mga sundalo sa Juda pauli sa ila. Nadakpan ni Joas si Amasias ug gidala niya sa Jerusalem. Gilumpag ni Joas ang kota sa Jerusalem gikan sa Ganghaan ni Efraim ngadto sa Eskinang Ganghaan nga may gilay-on nga 180 ka metros. Giilog ni Joas ang tanang bulawan ug plata ug ang tanang galamiton diha sa Templo nga gibantayan sa mga kaliwat ni Obed-edom. Gisakmit usab niya ang bahandi sa palasyo sa hari sa Juda ug dala ang mga dinakpan mipauli siya ngadto sa Samaria. Si Amasias nagpabiling buhi sulod sa 15 ka tuig human mamatay si Joas. Ang ubang mga nabuhat ni Amasias sukad gayod sa sinugdan nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda ug sa Israel. Sukad siya magpahilayo sa Ginoo, may mga laraw sa pagpatay kaniya didto sa Jerusalem ug mikagiw siya ngadto sa Lakis. Apan gipaapasan siya sa Lakis ug gipatay didto. Ug gidala siya nga gikarga sa kabayo ug gilubong sa lubnganan sa mga hari didto sa Siyudad ni David. Si Uzias nagpanuigon ug 16 sa dihang gihimo siya nga hari sa tanang katawhan sa Juda puli sa iyang amahan nga si Amasias. Human sa kamatayon sa iyang amahan nailog niya pagbalik ang Elot ug gitukod niya kini pag-usab. Naghari siya didto sa Jerusalem sulod sa 52 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jecolias nga taga-Jerusalem. Gihimo niya ang matarong atubangan sa Ginoo sumala sa tanan nga nabuhat sa iyang amahan nga si Amasias. Naninguha siya sa pag-alagad sa Dios sa panahon ni Zacarias nga maoy nagmatuto kaniya sa pagbaton ug kahadlok sa Dios. Samtang nagpadayon siya pag-alagad sa Ginoo, gihimo siya sa Dios nga mauswagon. Gisulong ni Uzias ang mga Filistihanon ug gigun-ob ang mga kota sa Gat, Habni ug sa Asdod, ug gitukod niya ang mga siyudad sa kayutaan sa Asdod ug ubang dapit sa mga Filistihanon. Gitabangan siya sa Dios batok sa mga Filistihanon ug batok sa mga taga-Arabia nga nagpuyo didto sa Gurbaal ug batok sa mga taga-Meun. Nagbayad ug buhis kang Uzias ang mga Amonihanon ug ang iyang kabantog mikaylap hangtod sa Ehipto tungod sa iyang pagkagamhanan. Labot pa nagtukod ug mga tore si Uzias didto sa Jerusalem diha sa Ganghaan sa Eskina ug sa Ganghaan sa Walog ug diha sa Likoanan ug gilig-on niya kini. Nagtukod usab siyag mga tore didto sa kamingawan ug nagkalot siyag daghang pundohanan sa tubig kay daghan man siyag mga kahayopan sa tiilan sa mga bungtod sa Juda ingon man sa kapatagan. Aduna usab siyay mga mag-uuma ug mga tig-atiman sa paras diha sa kabungtoran ug diha sa mga yutang tabunok kay mahigugmaon man siya sa pagpanguma. Dugang pa niini, si Uzias may kasundalohan nga andam sa pagpakiggubat nga gibahinbahin sa igong gidaghanon. Ang talaan niini gitipigan ni Jeiel nga sekretaryo ug ni Maasias nga opisyal ubos sa pagdumala ni Hananias nga usa sa mga sinaligan sa hari. Ang mga pangulo sa mga sundalo mikabat ug 2,600 ka tawo. Ubos sa ilang pagmando mao ang 307,500 ka mga sundalo nga takos manalipod sa hari batok sa iyang mga kaaway. Gisangkapan ni Uzias ang kasundalohan ug taming, bangkaw, helmet, sapot nga puthaw, pana ug mga bato alang sa lambuyog. Didto sa Jerusalem ang iyang mga tawo nga batid sa pagpamuhat nag-imbento ug mga kahimanan sa pagpasupot sa mga udyong ug sa dagkong mga bato. Gipahimutang kini ibabaw sa mga tore ug eskina. Ang iyang kabantog mikaylap kay gitabangan man siya sa Dios ug nahimo siyang gamhanan. Apan sa gamhanan na si Uzias nahimo siyang garboso busa gipukan siya kay wala man siya magmatinud-anon sa Ginoo nga iyang Dios. Misulod siya sa Templo aron pagsunog ug insenso didto sa halaran bisag gidili kini sa Ginoo. Apan gisunod siya ni Azarias, ang pari, kauban sa 80 ka isog nga mga pari sa Ginoo. Gibadlong nila si Hari Uzias ug giingnan, “Uzias, dili ka angay nga maoy magsunog ug insenso alang sa Ginoo. Buluhaton kini sa mga pari nga mga kaliwat ni Aaron nga gipili aron pagsunog ug mga insenso. Hala, gawas kay sayop kining imong gibuhat ug dili ka makapaabot nga pasidunggan ka sa Ginoo.” Nagtindog si Uzias duol sa halaran didto sulod sa Templo ug nagbitbit siyag sudlanan sa insenso. Nasuko siya sa mga pari ug sa kalit gitaptan ug sangla ang iyang agtang. Si Azarias, ang pari, ug ang tanang mga pari mitan-aw kaniya ug nakita nila ang sanla diha sa iyang agtang. Ug dihadiha gipagawas nila siya ug siya mismo midali paggawas kay gisilotan man siya sa Ginoo. Si Hari Uzias usa ka sanlahon hangtod sa iyang pagkamatay ug nagpuyo siya sa laing balay. Wala na siya pasudla sa Templo. Si Jotam nga iyang anak maoy nagdumala sa panimalay sa hari ug nagmando sa nasod. Ang nabuhat ni Uzias sukad gayod sa sinugdan gisulat ni propeta Isaias nga anak ni Amos. Unya si Uzias namatay ug wala nila siya ilubong sa lubnganan sa mga hari kay sanlahon man siya. Ug si Jotam nga iyang anak maoy mipuli kaniya paghari. Si Jotam nagpanuigon ug 25 ka tuig sa pagsugod niyag hari ug naghari siyag 16 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang iyang inahan mao si Jerusa nga anak ni Sadok. Gibuhat niya ang matarong atubangan sa Ginoo sumala sa tanan nga nabuhat sa iyang amahan nga si Uzias gawas lang sa pagpangahas sa pagsulod sa Templo. Apan ang katawhan nagpadayon sa pagbuhat ug daotan. Gitukod ni Jotam ang ibabaw nga ganghaan sa balay sa Ginoo ug gihimo niya ang dakong buluhaton sa pagtukod sa kota sa Ofel. Labot pa, gitukod niya ang mga siyudad sa bungtod sa Juda, ang mga kota ug mga tore diha sa bungtod nga daghag kahoy. Nakigbatok siya sa hari sa mga Amonihanon ug midaog siya. Ug niadtong tuiga ang mga Amonihanon mihatag kaniya ug mga upat ka toniladang plata ug 1,000 ka tonilada nga trigo ug 1,000 ka tonilada nga sebada. Mihatag usab kaniya ang mga Amonihanon sa mao gihapong mga butang sa ikaduha ug sa ikatulo nga tuig. Si Jotam nahimong gamhanan kay nagbinuotan man siya atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Ang tanang nabuhat ni Jotam nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel ug sa Juda. Nagpanuigon siyag 25 ka tuig sa dihang nagsugod siya paghari ug naghari siya didto sa Jerusalem sulod sa 16 ka tuig. Si Jotam namatay ug gilubong didto sa Jerusalem ug si Ahaz nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Si Ahaz nagpanuigon ug 20 ka tuig sa iyang pagsugod ug hari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 16 ka tuig. Wala niya buhata ang matarong atubangan sa Ginoo dili sama sa gibuhat sa iyang kagikan nga si David. Nagkinabuhi hinuon siya sama sa mga hari sa Israel. Naghimo pa gayod siyag mga larawan sa mga Baal gikan sa tinunaw nga metal ug nagsunog siyag insenso didto sa Walog sa Hinom ug gisunog niya ang iyang mga anak ingon nga halad sumala sa daotan nga mga paagi sa mga nasod nga gipapahawa sa Ginoo atubangan sa katawhan sa Israel. Nagsunog siyag mga mananap ug mga insenso didto sa halaran sa mga diosdios ug ilalom sa tanang lunhawng kahoy. Busa si Ahaz gitugyan sa Ginoo nga iyang Dios ngadto sa hari sa Siria ug daghan sa iyang katawhan ang nabihag ngadto sa Damasco. Gitugyan usab siya ngadto sa hari sa Israel ug daghang nangamatay sa iyang mga sakop. Si Peka, ang anak ni Remalias, nakapatay ug 120,000 ka mga isog nga sundalo didto sa Juda sulod sa usa ka adlaw kay gisalikway man sa katawhan sa Juda ang Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan. Si Zicri nga usa ka gamhanang tawo sa Efraim mipatay kang Maasias nga anak sa hari, kang Asricam nga sinaligan sa palasyo ug kang Elcana nga luyoluyo sa hari. Nabihag sa mga Israelita ang kaugalingong kadugo nga katawhan sa Juda nga mikabat ug 200,000 ka mga babaye ug kabataan. Gidala nila ang mga bihag ngadto sa Samaria lakip usab ang daghang butang nga nakuha sa mga Israelita gikan kanila. Apan may propeta ang Ginoo nga ginganlag Oded nga nagpuyo sa siyudad sa Samaria. Misugat siya sa kasundalohan nga miabot sa Samaria ug miingon siya kanila, “Tungod kay ang Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan, nasuko man sa Juda, gitugyan niya sila kaninyo apan gipamatay ninyo sila tungod sa naghinobra ninyong kapungot. Buot ninyong ulipnon ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem. Wala ba kamo masayod nga nakasala usab kamo batok sa Ginoo nga inyong Dios? Busa pamatia ako! Papaulia ang inyong dinakpan nga inyo rang kadugo kay nasuko kaninyo ang Ginoo.” May mga pangulo usab sa katawhan sa Gingharian sa Amihanan nga mao sila si Azarias nga anak ni Johanan, si Berequias nga anak ni Mesilemot, si Jehizkias nga anak ni Shallum ug si Amasa nga anak ni Hadlai nga mibadlong niadtong gikan sa gubat. Miingon sila, “Ayaw pagdad-a dinhi ang mga dinakpan aron dili kami maangin sa inyong pagpakasala batok sa Ginoo. Kay dako na kamig sala ug nasuko pag-ayo ang Ginoo batok sa Israel.” Busa gibiyaan sa mga sundalo ang mga dinakpan ug ang ilang mga inilog atubangan sa mga kadagkoan ug sa katawhan nga nagkatigom. Ang mga tawo nga gipanghinganlan mibarog ug midala sa mga dinakpan, gibistihan nila ang mga hubo ug gihatagag sandalyas gikan sa mga butang nga ilang nailog. Gihatagan usab nilag pagkaon ug ilimnon ug gitambalan ang ilang mga samad ug gikarga sa mga asno ang mga maluyahon. Gidala sila ngadto sa ilang mga paryenti didto sa Jerico, ang siyudad sa mga palmera. Unya namauli ang mga Israelita balik sa Samaria. Niadtong higayona ang hari nga si Ahaz nagpakitabang sa hari sa Asiria kay ang mga taga-Edomea misulong man pag-usab ug gibuntog nila ang Juda ug nakabihag silag mga tawo sa Juda. Gisulong sa mga Filistihanon ang mga siyudad sa tiilan sa mga bungtod sa Juda ug sa Negeb nga sakop sa Juda ug nailog nila ang Betsemes, Ayalon, Gadarot, Soco, Timna, ang Gemso ug ang kabalangayan niini. Didto na puyo ang mga Filistihanon. Gikastigo sa Ginoo ang Juda tungod kang Ahaz nga ilang hari kay nagpatuyang man siya sa iyang daotang pagkinabuhi ug wala siya magmatinumanon sa Ginoo. Busa gisulong hinuon siya ni Tiglatpiliser nga hari sa Asiria ug gilisudlisod siya imbis tabangan. Gikuha ni Ahaz ang mga salapi gikan sa Templo sa Ginoo ug sa palasyo sa hari ug sa mga kadagkoan ug gihatag niya ngadto sa hari sa Asiria apan wala kini makatabang kaniya. Sa panahon sa kalisdanan, si Ahaz nahimong labi pang masupilon sa Ginoo. Naghalad siyag mga mananap ngadto sa mga dios sa Damasco nga nakabuntog kaniya. Siya miingon, “Tungod kay ang mga diosdios sa mga hari sa Siria mitabang kanila, maghalad ako ngadto kanila aron motabang sila kanako.” Apan sila maoy nakaingon sa iyang pagkapukan ug sa tibuok Israel. Gipundok ug gipamuak ni Ahaz ang mga galamiton sa Templo sa Dios ug gisirhan niya ang mga pultahan sa Templo. Naghimo siyag daghang halaran sa matag eskina sa Jerusalem. Naghimo usab siyag mga halaran sa mga diosdios sa tanang siyudad sa Juda aron magsunog siyag insenso ngadto sa ubang dios ug gihagit niya ang kasuko sa Ginoo, ang Dios sa iyang katigulangan. Ang tanan niyang nabuhat gikan gayod sa sinugdanan nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda ug sa Israel. Namatay si Ahaz ug gilubong nila siya didto sa Jerusalem apan wala nila siya ilubong sa lubnganan sa mga hari sa Israel. Ug si Ezequias nga iyang anak maoy mipuli kaniya paghari. Nagsugod paghari si Ezequias sa dihang nagpanuigon siyag 25 ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Abiha, anak ni Zacarias. Gibuhat niya ang matarong atubangan sa Ginoo sama sa gibuhat sa iyang kagikan nga si David. Sa unang bulan sa unang tuig sa paghari ni Ezequias, giablihan niya ang mga pultahan sa Templo sa Ginoo ug giayo kini. Gipasulod niya ang mga pari ug ang mga Levita ug gitigom sila sa usa ka hawanan dapit sa silangan. Miingon siya kanila, “Pamati kamo kanako, mga Levita! Pagbalaan kamo sa inyong kaugalingon ug hinloi ang Templo sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan, ug kuhaa ang tanang hugaw. Ang atong mga ginikanan dili matinumanon ug gibuhat nila ang daotan atubangan sa Ginoo nga atong Dios. Gisalikway nila siya ug gilingiw nila ang ilang mga nawong gikan sa puy-anan sa Ginoo ug mitalikod sila kaniya. Gisirhan usab nila ang mga pultahan sa Templo ug gipamalong ang mga lamparahan ug wala magsunog ug insenso ug wala usab maghimog mga halad pinaagi sa pagsunog ug mga halad diha sa Balaang Dapit ngadto sa Dios sa Israel. Busa ang Ginoo napungot sa Juda ug sa Jerusalem ug gihimo niya sila nga angay kahadlokan, katingad-an ug tamayon. Nasayod kamo niini pag-ayo kay ang atong katigulangan nangamatay sa gubat ug ang atong mga anak ug mga asawa nabihag tungod niini. “Karon maoy akong tinguha ang paghimog kasabotan uban sa Ginoo, ang Dios sa Israel, aron mahunong ang iyang hilabihang kasuko kanato. Mga anak, ayaw kamo pagpasagad karon kay gipili kamo sa Ginoo sa pagbarog sa iyang atubangan aron sa pag-alagad kaniya ug aron mahimo nga iyang alagad ug sa pagsunog ug insenso alang kaniya.” Kining mosunod mao ang mga Levita didto niadtong higayona: Gikan sa kaliwat ni Kohat, si Mahat nga anak ni Amasai ug si Joel nga anak ni Azarias Gikan sa kaliwat ni Merari, si Kis nga anak ni Abdi ug si Azarias nga anak ni Jahallalel Gikan sa kaliwat ni Gerson, si Joas nga anak ni Zima ug si Eden nga anak ni Joas Gikan sa kaliwat ni Elisafan, si Zimri ug si Jehuel Gikan sa kaliwat ni Asaf, si Zacarias ug si Matanias Gikan sa kaliwat ni Heman, si Jehuel ug si Simei Gikan sa kaliwat ni Jeduton, si Semaias ug si Uziel Gitigom nila ang ilang kaigsoonan ug gihalad nila ang ilang kaugalingon ngadto sa Ginoo ug misulod sila sa Templo aron paghinlo niini sumala sa gisugo sa Ginoo pinaagi sa hari. Misulod ang mga pari sa kinasulorang bahin sa Templo aron paghinlo niini ug gipagawas nila ang tanang hugaw nga ilang nakit-an sa Templo. Gikuha kini sa mga Levita ug gidala ngadto sa Walog sa Kidron. Gisugdan nila ang seremonyas sa pagbalaan sa unang adlaw sa unang bulan ug sa ikawalo nga adlaw sa maong bulan miabot na sila sa agianan pasulod sa Templo. Unya sulod sa laing walo ka adlaw gihinloan nila ang Templo ug sa ika-16 nga adlaw sa unang bulan nakahuman sila paghinlo sa Templo. Unya nangadto sila sa hari nga si Ezequias ug miingon, “Nahinloan na namo ang tibuok Templo sa Ginoo lakip ang halaran nga sunoganan sa mga halad ug ang tanang galamiton niini ug ang lamisa nga butanganan sa pan ug ang tanang kahimanan niini. Ang tanang galamiton nga gisalikway ni Ahaz sa panahon nga siyay naghari (kay wala na man siya magtuo sa Ginoo) giuli namo sa nahimutangan niini ug gibalaan. Anaa na kini sa atubangan sa halaran sa Ginoo.” Unya sayo sa buntag mibangon si Hari Ezequias ug gitigom niya ang mga kadagkoan sa siyudad ug miadto sila sa Templo sa Ginoo. Nagdala silag pito ka torong baka, pito ka laking karnero, pito ka nating karnero, pito ka laking kanding nga halad alang sa sala sa harianong banay ug sa katawhan sa Juda ug sa paghinlo sa Templo. Gisugo sa hari ang mga pari nga mga kaliwat ni Aaron sa paghalad niini diha sa halaran sa Ginoo. Busa giihaw nila ang mga torong baka ug gidawat sa mga pari ang dugo ug gisablig sa halaran. Giihaw usab ang mga laking karnero ingon man ang mga nati ug ang dugo niini gisablig sa halaran. Unya ang mga laking kanding nga halad alang sa sala gidala ngadto sa hari ug sa nagtigom nga katawhan. Gitapion nila niini ang ilang mga kamot ug gipatay kini sa mga pari ug gihimo nga halad tungod sa sala. Ang dugo gibutang sa halaran alang sa kapasayloan sa Israel kay nagsugo man ang hari nga himoon ang halad pinaagi sa pagsunog ug ang halad sa sala alang sa tibuok Israel. Ug gidistino ni Ezequias ang mga Levita diha sa Templo sa Ginoo uban sa mga piyangpiyang, mga alpa ug mga lira sumala sa sugo ni David ug ni Gad nga propeta sa hari ug ni Natan nga propeta. Mao man kini ang sugo sa Ginoo pinaagi sa iyang mga propeta. Mibarog ang mga Levita dala ang mga instrumento ni David. Mibarog usab ang mga pari uban sa ilang mga trumpeta. Unya nagsugo si Ezequias nga himoon ang pagsunog sa halad diha sa halaran. Sa dihang gisugdan na ang paghalad pinaagi sa pagsunog, gisugdan usab pag-awit ang mga alawiton alang sa Ginoo ug gipatingog ang mga trumpeta ug uban pang mga instrumento ni David nga hari sa Israel. Misimba ang tibuok pundok ug miawit ang mga mag-aawit ug gipatingog ang mga trumpeta. Nagpadayon kini hangtod nga natapos ang paghalad. Sa nahuman na ang paghalad, ang hari uban sa tanang mitambong miduko ug misimba. Si Hari Ezequias ug ang mga kadagkoan nagsugo sa mga Levita sa pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo uban sa mga awit ni David ug ni Asaf nga propeta. Miawit silag mga pagdayeg uban sa kalipay ug miduko sila aron pagsimba. Unya miingon si Ezequias, “Karon nga gihalad na ninyo ang inyong kaugalingon ngadto sa Ginoo, duol kamo kaniya ug pagdalag mga halad nga mananap aron sunogon ingon man ang mga halad sa pagpasalamat ngadto sa Templo sa Ginoo.” Ug ang mga tawo nagdalag mga halad nga mananap ug mga halad sa pagpasalamat ug ang tanang buot mohalad sa kinabubut-on nagdalag mga halad aron sunogon. Ang tanang halad-sunogonon nga gidala sa katawhan mikabat ug 70 ka torong baka, 100 ka torong karnero ug 200 ka nating karnero. Kining tanang halad gisunog alang sa Ginoo. Naggahin usab silag 600 ka torong baka ug 3,000 ka karnero ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Sanglit dili man igo ang gidaghanon sa mga pari nga moihaw niining tanang mananap, gitabangan sila sa mga Levita hangtod nga natapos ang buhat. Niadtong panahona daghan nang mga pari ang nakapanghinlo sa ilang kaugalingon. Ang mga Levita mas matinumanon sa paghinlo sa ilang kaugalingon kay sa mga pari. Gawas pa sa mga halad nga gitibuok pagsunog, katungdanan usab sa mga pari ang paghalad sa mga tambok sa mga mananap nga gikaon sa mga tawo ug sa paghalad sa mga halad-ilimnon. Pinaagi niini gibalik ang pagsimba diha sa Templo sa Ginoo. Si Ezequias ug ang tanang katawhan naglipay tungod sa nahimo sa Dios alang sa katawhan kay kini natuman nga dali ra kaayo. Gipahibalo ni Ezequias ang tibuok Israel ug Juda ug nagsulat siya sa mga banay ni Efraim ug Manases nga kinahanglan moadto sila sa Templo sa Ginoo didto sa Jerusalem aron paghimo sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Ang hari ug ang iyang mga opisyal ug ang tanang katawhan sa Jerusalem nagkauyon paghimo sa Kasaulogan sa Pagsaylo sa ikaduhang bulan kay wala sila makasaulog niini sa naandang panahon kay diyutay ra man ang mga pari nga nakabalaan sa ilang kaugalingon ug ang mga tawo wala usab magkatigom sa Jerusalem. Ang plano gikauyonan sa hari ug sa katawhan. Busa nagsugo sila nga isangyaw sa tibuok Israel, gikan sa Berseba sa habagatan ngadto sa Dan sa amihanan, nga paanhaon sa Jerusalem ang mga tawo aron paghimo sa Kasaulogan sa Pagsaylo sa pagpasidungog sa Ginoo nga Dios sa Israel sumala sa Balaod kay dugay na man nga ang kadaghanan kanila wala man makatuman niini. Busa ang mga sinugo gipalakaw ngadto sa tibuok Israel ug sa Juda dala ang mga sulat gikan sa hari ug sa iyang mga opisyal sumala sa mando sa hari nga nag-ingon: “Katawhan sa Israel, balik kamo sa Ginoo, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob aron maluoy na usab siya kaninyo nga nahibilin ug nakaikyas gikan sa kamot sa mga hari sa Asiria. Ayaw ninyo sunda ang inyong katigulangan ug ang inyong kaigsoonan nga wala magmatinumanon sa Ginoo nga Dios sa ilang katigulangan, mao nga gilaglag niya sila sumala sa inyong nakita. Ayaw kamo pagmasupilon sama sa inyong katigulangan. Hinuon, itugyan ninyo ang inyong kaugalingon ngadto sa Ginoo ug pangadto kamo sa inyong Templo nga gibalaan niya hangtod sa kahangtoran ug simbaha ang Ginoo nga inyong Dios aron mawagtang ang dako kaayo niyang kasuko kaninyo. Kay kon mobalik kamo sa Ginoo, ang inyong kaigsoonan ug mga anak kaluy-an sa mga nagbihag kanila ug pabalikon sila niining yutaa. Kay mahigugmaon ug maluluy-on ang Ginoo nga inyong Dios ug dili gayod siya makaako pagsalikway kaninyo kon mobalik kamo kaniya.” Busa ang mga sinugo miadto sa nagkalainlaing siyudad latas sa kayutaan sa Efraim ug Manases hangtod sa Zabulon apan gikataw-an ug gibugalbugalan lamang sila. Pipila lamang ka mga tawo sa Aser, sa Manases ug sa Zabulon ang mituman sa mando sa hari ug miadto sa Jerusalem. Ang Dios nag-uban sa Juda aron maghiusa sila pagbuhat sa gisugo sa hari ug sa mga opisyal sumala sa gisulti sa Ginoo. Unya daghan kaayong mga tawo ang nagtigom didto sa Jerusalem sa ikaduhang bulan aron paghimo sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Gipanguha nila ang mga halaran nga diha sa Jerusalem ug ang tanang halaran nga gigamit sa pagsunog ug insenso ug gilabay didto sa Walog sa Kidron. Giihaw nila ang nating karnero nga giandam alang sa Kasaulogan sa Pagsaylo sa ika-14 nga adlaw sa ikaduhang bulan. Naulawan ang mga pari ug mga Levita busa nagbalaan sila sa ilang kaugalingon ug nagdalag mga halad ngadto sa Templo aron sunogon. Gituman nila ang ilang naandang katungdanan sumala sa Balaod ni Moises, ang alagad sa Dios. Unya gisablig sa mga pari ngadto sa halaran ang dugo nga ilang nadawat gikan sa mga Levita. Daghan niadtong diha sa tigom wala pa makatuman sa seremonyas sa pagbalaan sa ilang kaugalingon busa ang mga Levita maoy miihaw sa nating karnero alang sa Kasaulogan sa Pagsaylo pahinungod niadtong dili pa hinlo aron mabalaan kini atubangan sa Ginoo. Dugang pa, ang kadaghanan sa mga tawo gikan sa Efraim, sa Manases, sa Isacar ug sa Zabulon wala makapanghinlo sa ilang kaugalingon apan mikaon sila sa halad sa Kasaulogan sa Pagsaylo sukwahi sa gitugot kanila. Apan nag-ampo si Ezequias alang kanila. Miingon siya, “Pasayloa, O Ginoo, ang tanan nga sa kinasingkasing nagsimba kanimo, ang Dios sa ilang katigulangan, bisan pag wala kini mahisubay sa mga tulomanon sa pagpanghinlo.” Gidungog sa Ginoo si Ezequias ug wala niya unsaa ang katawhan. Ug ang katawhan sa Israel nga diha sa Jerusalem naghimo sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo sulod sa pito ka adlaw uban sa dakong kalipay. Matag adlaw ang mga Levita ug mga pari nagdayeg sa Ginoo. Nag-awit sila nga madasigon kaayo ngadto sa Ginoo. Ug gidasig ni Ezequias ang tanang Levita nga nagpakita ug maayong mga buhat diha sa pag-alagad sa Ginoo. Busa sulod sa pito ka adlaw nangaon ang mga tawo sa pagkaon sa kasaulogan ug naghalad silag mga mananap alang sa kalinaw ug nagpasalamat sila sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan. Ang tibuok katawhan nagkauyon paghimo sa kasaulogan sa laing pito pa ka adlaw. Busa nagsaulog sila sa laing pito ka adlaw uban sa kalipay. Si Hari Ezequias mihatag sa mga tawo nga nagkatigom ug 1,000 ka torong baka ug 7,000 ka karnero. Ug ang iyang mga opisyal mihatag usab ug 1,000 ka torong baka ug 10,000 ka karnero. Ug daghang mga pari ang nagbalaan sa ilang kaugalingon. Naglipay ang tibuok katawhan sa Juda lakip ang mga pari ug ang mga Levita ug ang tibuok pundok nga gikan sa Israel ug ang mga dumuduong nga gikan sa Israel ug sa Juda. Busa sadya kaayo ang Jerusalem. Wala pay nahitabo nga sama niini sukad sa panahon ni Hari Solomon nga anak ni David. Unya mibarog ang mga pari ug ang mga Levita ug gipanalanginan nila ang katawhan ug ang ilang pag-ampo misangko sa balaang puloy-anan sa Dios didto sa langit ug gidungog sila sa Ginoo. Sa nahuman na ang kasaulogan, ang tanang taga-Israel nga mitambong nangadto sa mga siyudad sa Juda ug gigun-ob nila ang mga haliging bato ug gipanguha ang mga larawan nga gipasidungog sa diosa nga si Asera ug gibungkag ang mga halaran sa mga diosdios sa tibuok Juda, Benjamin, Efraim ug Manases hangtod nga naguba nila kining tanan. Unya mipauli ang tanang katawhan sa Israel ngadto sa ilang mga siyudad. Si Hari Ezequias nagsugo nga ang mga pari ug mga Levita bahinbahinon sa nagkalainlaing pundok, ang matag usa sumala sa iyang buluhaton, aron pagsunog ug mga mananap ug paghalad ug mga halad sa pakigdait ug sa pag-alagad diha sa mga ganghaan sa Templo sa Ginoo aron pagpasalamat ug pagdayeg. Gikan sa iyang kahayopan, ang hari mihatag ug mga hayop alang sa mga halad nga sunogon sa buntag ug sa hapon, sa halad nga sunogon alang sa Adlawng Igpapahulay ug alang sa Bag-ong Bulan ug sa naandang mga kasaulogan sumala sa nahisulat sa Balaod sa Ginoo. Ang katawhan nga nagpuyo sa Jerusalem iyang gimandoan paghatag sa bahin nga ila sa mga pari ug sa mga Levita aron pagtuman sa Balaod sa Ginoo. Sa diha nga nahibaloan na ang sugo, ang katawhan sa Israel mihatag ug daghan sa ilang unang abot sa trigo, sa bino, sa lana, sa dugos ug sa tanang abot sa uma ug nagdala sila sa ikapulo sa tanan nilang abot. Ang katawhan sa Israel ug sa Juda nga nagpuyo sa mga siyudad sa Juda nagdala usab sa ilang ikapulo sa mga baka ug mga karnero ug gipundok ang mga butang nga gihalad ug gitugyan ngadto sa Ginoo nga ilang Dios. Sa ikatulo nga bulan gisugdan nila pagpundok ang mga halad ug natapos kini sa ikapitong bulan. Sa dihang nakita ni Ezequias ug sa iyang mga opisyal ang mga pinundok, gidayeg nila ang Ginoo ug ang katawhan sa Israel. Ug si Hari Ezequias nangutana sa mga pari ug sa mga Levita bahin sa pinundok nga mga halad. Si Azarias, ang Pangulong Pari nga sakop sa banay ni Sadok, mitubag kaniya, “Sukad magdala silag mga halad ngadto sa Templo sa Ginoo, may igo kaming pagkaon ug daghan pa ganing sobra kay gipanalanginan man sa Ginoo ang iyang katawhan.” Unya nagsugo kanila si Hari Ezequias nga andamon ang mga lawak tipiganan diha sa Templo sa Ginoo ug giandam nila kini. Gisulod nila ang mga halad, mga ikapulo ug ang mga butang nga gihalad. Ang nagbantay niini mao si Conanias nga Levita ug ang luyoluyo niya mao si Simei nga iyang igsoon. Kini sila gitabangan nila ni Jehiel, Asasias, Nahat, Asahel, Jerimot, Josabad, Eliel, Ismakias, Mahat ug ni Benaias. Tinudlo sila ni Hari Ezequias ug ni Azarias, ang Pangulong Pari. Si Kore, ang anak ni Imna nga Levita, ang nagbantay sa ganghaan dapit sa silangan, maoy gitugyanan sa mga kinabubut-ong mga halad ngadto sa Ginoo. Siya ang magbahinbahin niini. Si Eden, Miniamin, Jesua, Semaias, Amarias ug si Sequenias maminatud-on nga mitabang kaniya didto sa mga siyudad diin magpuyo ang mga pari. Giapod-apod nila ang mga bahin ngadto sa kaigsoonan sa walay pagpilipili, tigulang man siya o batan-on, sumala sa hut-ong sa ilang katungdanan ug dili sumala sa ilang banay. Gibahinan nila ang tanang kalalakin-an nga nag-edad ug tulo ka tuig pataas nga nag-adtoan sa Templo sa Ginoo aron pagtuman sa ilang buluhaton matag adlaw sumala sa pundok diin sila mahisakop. Ang pagpanglista sa mga pari gipasikad sumala sa mga banay sa ilang katigulangan ug ang sa mga Levita nga nagpanuigon gikan sa 20 ug pataas gipasikad sumala sa ilang mga katungdanan sulod sa ilang mga pundok. Ang mga pari gilista uban sa ilang gagmayng kabataan, mga asawa ug mga anak kay matinumanon man sila sa pagpabiling balaan. Ug labot sa mga kaliwat ni Aaron nga pulos mga pari nga didto sa kaumahan sa yuta nga gipanag-iya sa katawhan sa ilang mga siyudad, may mga tawo nga gitudlo aron pag-apod-apod sa mga bahin ngadto kanila ug sa tanang Levita nga nalista. Mao kini ang gibuhat ni Ezequias sa tibuok Juda. Gibuhat niya ang maayo ug matarong atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Milampos ang tanan nga gibuhat niya didto sa Templo sa Dios sumala gayod sa Balaod aron pagpahimuot sa iyang Dios. Human niining mga buhat nga nahimo ni Hari Ezequias sa tumang kamatinud-anon, si Senakerib nga hari sa Asiria misulong sa Juda ug nagkampo libot sa kinutaan nga mga siyudad uban sa pagtuo nga mailog niya kini. Sa dihang nakita ni Ezequias nga misulong si Senakerib aron sa pagpakig-away sa Jerusalem, naglaraw siya uban sa iyang mga opisyal ug sa iyang mga sinaligan sa pagpahunong sa tubig gikan sa mga tubod nga diha sa gawas sa siyudad ug mitabang sila kaniya. Nagkatigom ang daghang mga tawo ug gisampongan nila ang tanang sapa ug mga tuboran nga nag-agay sa tibuok yuta ug miingon sila, “Dili maayo nga makakita ug daghang tubig ang hari sa Asiria inig-anhi niya.” Naningkamot si Ezequias pagtrabaho ug gitukod niya ang tanang kota nga nangatumpag ug sa ibabaw niini gitukod ang mga tore ug sa gawas niini gihimo niya ang laing kota. Gilig-on niya ang panalipod sa Siyudad ni David. Naghimo usab siya ug mga hinagiban ug daghang mga taming. Nagtudlo siyag mga pangulo alang sa gubat nga maoy mangulo sa katawhan ug gitigom niya sila diha sa hawanan sa ganghaan sa siyudad. Gidasig niya sila ug giingnan, “Pagmalig-on ug pagmaisog kamo. Ayaw kamo kahadlok sa hari sa Asiria ug sa iyang bagang kasundalohan kay may mas gamhanan nga ania kanato kay kaniya. Gahom sa tawo ang iyang gisaligan apan uban kanato mao ang Ginoo nga atong Dios aron pagtabang ug pagpakig-away alang kanato.” Ang katawhan nadasig sa mga pulong sa ilang hari. Wala madugay gilibotan ni Senakerib nga hari sa Asiria ug sa iyang kasundalohan ang siyudad sa Lakis. Unya nagpadala siyag mga sinugo ngadto kang Ezequias nga hari sa Juda ug sa katawhan sa Juda nga didto sa Jerusalem. Ang mga sinugo miingon, “Mao kini ang giingon ni Senakerib, ang hari sa Asiria: Unsa may inyong gisaligan nga nagpabilin man kamo sa Jerusalem? Wala ba kamo limbongi ni Ezequias aron ipapatay niya kamo sa gutom ug uhaw sa dihang miingon siya, ‘Ang Ginoo nga atong Dios magluwas kanato gikan sa hari sa Asiria?’ Dili ba kini si Ezequias mao man ang nagkuha sa mga halaran sa mga diosdios ug nagsugo sa Juda ug sa Jerusalem pinaagi sa pag-ingon, ‘Sa atubangan lamang sa usa ka halaran magsimba kamo ug diha niini anha kamo magsunog sa inyong mga halad’? Wala ba kamo masayod sa akong nabuhat ingon man sa nabuhat sa akong katigulangan ngadto sa tanang katawhan sa ubang nasod? Nakaluwas ba sa mga tawo ang mga dios niadtong mga nasora? Kon ang mga dios sa tanang kanasoran nga gilaglag sa akong katigulangan wala makaluwas kanila, makaluwas kaha kaninyo ang inyong Dios? Busa ayaw kamo patunto o palimbong kang Ezequias niining paagiha ug ayaw siya tuohi kay walay dios sa bisan unsang nasod o gingharian nga nakaluwas gikan kanako o sa akong katigulangan. Labi pang dili makaluwas kaninyo ang inyong Dios!” Ang mga opisyal nga taga-Asiria midugang pa gayod pagdaot sa Ginoo nga Dios ug sa iyang alagad nga si Ezequias. Unya nagsulat si Senakerib aron pagbugalbugal sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Miingon siya, “Ang Dios ni Ezequias dili makaluwas sa iyang katawhan gikan kanako sama nga ang mga dios sa kanasoran wala makaluwas sa ilang katawhan.” Ug sa kusog nga tingog gisinggit kini nila sa pinulongan sa Juda ngadto sa katawhan sa Jerusalem nga didto sa kota aron paghadlok ug paglisang kanila aron sa ingon maagaw nila ang siyudad. Gipakasama nila ang Dios sa Jerusalem sa mga dios sa katawhan sa kalibotan nga binuhat lamag tawo. Unya ang hari nga si Ezequias ug si Isaias nga propeta, anak ni Amos, nag-ampo ug nagpakitabang sa Dios. Ug ang Ginoo nagsugo ug usa ka anghel ug gipamatay sa anghel ang tanang mga sundalo sa hari sa Asiria. Busa mipauli si Senakerib nga naulawan ngadto sa iyang kaugalingong nasod. Ug sa pag-abot niya didto sa templo sa iyang dios, gidunggab siya sa pipila sa iyang mga anak. Sa ingon niining paagiha giluwas sa Ginoo si Ezequias ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem gikan kang Senakerib ug sa ilang mga kaaway. Unya nagmalinawon na sila. Ug daghan ang nagdalag mga mahalong gasa ngadto kang Ezequias ug sukad niadtong panahona gipasidunggan siya sa tanang kanasoran. Unya nasakit si Hari Ezequias ug hapit mamatay. Nag-ampo siya sa Ginoo ug gitubag siya sa Ginoo ug gihatagan ug ilhanan nga mamaayo siya. Apan si Ezequias wala magpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang garbo. Busa gisilotan sa Ginoo ang Juda ug ang Jerusalem. Apan sa kataposan si Ezequias ug ang mga taga-Jerusalem nagpaubos sa ilang kaugalingon busa wala nila mahiagomi ang kaligutgot sa Dios samtang buhi pa si Ezequias. Dato ug tinahod kaayo si Hari Ezequias. Naghimo siya alang sa iyang kaugalingon ug mga panudlanan alang sa plata, sa bulawan, sa mahalong mga bato, sa mga pahumot, sa mga taming ug sa tanang mahalong sudlanan. Naghimo usab siyag mga bodega alang sa mga abot nga trigo, bino ug lana ug toril alang sa baka ug karnero. Gawas niining tanan, gihatagan siya sa Dios ug mga karnero ug mga baka ug uban pang katigayonan ug nagtukod siyag daghang siyudad. Siya maoy nag-ali sa ibabawng agianan sa tubig didto sa Gihon ug gipasimang kini sa kasadpang bahin ngadto paingon sa Jerusalem. Milampos si Ezequias sa tanan niyang gihimo. Ug sa dihang miadto kaniya ang mga tinugyanan sa hari sa Babilonia aron pagpakisayod sa mga nahitabo sa nasod, gipasagdan lamang siya sa Dios aron pagsulay kaniya ug pagsuta sa tanan nga diha sa iyang kasingkasing. Ang ubang nahimo ni Ezequias ug ang iyang maayong binuhatan nasulat diha sa Mga Panan-awon ni Isaias nga Propeta, ang Anak ni Amos, ug diha sa Kasaysayan sa mga Hari sa Juda ug sa Israel. Ug si Ezequias namatay ug gilubong sa ibabaw sa gilubngan sa mga anak ni David. Ang tibuok Juda ug ang tanang nagpuyo sa Jerusalem nagpasidungog kaniya sa iyang kamatayon. Ang iyang anak nga si Manases maoy mipuli kaniya paghari. Si Manases nagpanuigon ug 12 sa dihang misugod siya paghari ug naghari siya didto sa Jerusalem sulod sa 55 ka tuig. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo ug gisunod niya ang daotang binuhatan sa kanasoran nga gihinginlan sa Ginoo aron mapanag-iya sa mga Israelita ang ilang yuta. Gitukod niya pag-usab ang mga halaran sa mga diosdios nga gigun-ob sa iyang amahan nga si Ezequias ug nagtukod siyag mga halaran alang sa mga Baal. Naghimo usab siyag mga larawan alang sa diosa nga si Asera ug gisimba niya ang mga bituon ug gialagaran. Nagtukod siyag mga halaran diha sa Templo sa Ginoo nga unta miingon man ang Ginoo, “Adto sa Jerusalem simbaha ang akong ngalan sa walay kataposan.” Ug nagtukod siyag mga halaran alang sa tanang bituon diha sa duha ka hawanan sa Templo sa Ginoo. Ug gisunog niya ang iyang mga anak ingon nga halad didto sa Walog sa Hinom. Mituo siya sa mga tagnatagna, salamangka, diwata ug lamatlamat. Nagpatuyang siya pagbuhat ug daotan atubangan sa Ginoo nga nakahagit sa iyang kasuko. Ug ang mga larawan sa diosdios nga iyang gibuhat gibutang niya didto sa Templo sa Dios sa dapit diin miingon ang Dios kang David ug sa iyang anak nga si Solomon, “Niining Temploha sa Jerusalem nga gipili ko gikan sa tanang banay sa Israel, ipaila ko ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran. Dili na ako motugot nga biyaan sa Israel kining yuta nga gihatag ko sa inyong katigulangan kon tumanon lamang nila ang tanan kong gisugo kanila, ang tanang balaod, mga lagda ug mga tulomanon nga gihatag ko pinaagi kang Moises.” Giangin ni Manases sa pagpakasala ang Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem busa nahimo silang mas daotan pa kay sa kanasoran nga gilaglag sa Ginoo aron mapanag-iya sa mga Israelita ang ilang yuta. Mipahimangno ang Ginoo kang Manases ug sa iyang katawhan apan wala sila manumbaling. Busa gipasulong sa Ginoo nganha kanila ang mga pangulo sa kasundalohan sa hari sa Asiria ug gikaw-itan nila si Manases ug gigapos sa kadenang bronsi ug gibihag ngadto sa Babilonia. Ug sa panahon nga diha siya sa kalisdanan, nag-ampo siya sa Ginoo nga iyang Dios ug nagpaubos siya pag-ayo. Nag-ampo siya sa Dios ug gidungog ang iyang pangamuyo ug gidala siya balik sa Jerusalem ngadto sa iyang gingharian. Unya nakaamgo si Manases nga ang Ginoo mao diay ang Dios. Human niini, nagtukod siyag kota dapit sa gawas sa Siyudad ni David sa kasadpan sa Gihon, gikan sa walog ngadto sa pultahan hangtod sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Isda ug gipadayon kini libot sa Opel. Gihimo niya kini nga habog kaayo ug gibutangan usab niyag pangulo sa kasundalohan ang tanang kinutaan nga siyudad sa Juda. Ug gikuha niya gikan sa Templo sa Ginoo ang mga diosdios. Gipangguba usab niya ang mga halaran nga iyang gitukod didto sa bungtod nga nahimutangan sa Templo sa Ginoo ug gilabay kini sa gawas sa siyudad. Giuli usab niya ang halaran sa Ginoo didto sa nahimutangan niini ug naghalad siya ug mga mananap ug mga halad sa pakigdait ug pagpasalamat ug gimandoan niya ang Juda sa pag-alagad sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Bisan pag ang mga tawo nagpadayon sa paghalad ug mga mananap diha sa mga halaran sa mga diosdios, gihalad nila kini alang lamang sa Ginoo nga ilang Dios. Ang ubang mga buhat ni Manases ug ang iyang pag-ampo ngadto sa Dios ug ang mga pulong sa mga propeta nga misulti kaniya sa ngalan ni Yahweh, ang Dios sa Israel, nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Ug ang iyang pag-ampo ug ang pagtubag sa Dios sa iyang pangamuyo ug ang tanan niyang kasal-anan ug ang iyang pagkadili matinuohon ug ang mga dapit nga gitukoran niya sa mga halaran alang sa mga diosdios, ang mga simbolo sa diosa nga si Asera, ang mga larawan nga iyang gihimo sa wala pa siya magpaubos sa iyang kaugalingon atubangan sa Ginoo nahisulat sa Kasaysayan sa mga Propeta. Si Manases namatay ug gilubong nila siya diha sa iyang palasyo. Si Amon nga iyang anak maoy mipuli kaniya sa paghari. Si Amon nagpanuigon ug 22 sa pagsugod niya paghari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa duha ka tuig. Gihimo niya ang daotan atubangan sa Ginoo sama sa gibuhat sa iyang amahan. Naghalad si Amon ug mga mananap sa tanang larawan nga gihimo sa iyang amahan ug gisimba niya sila. Ug wala siya magpaubos atubangan sa Ginoo, dili sama sa gibuhat sa iyang amahan. Nagpadayon hinuon siya sa pagpakasala. Unya ang iyang mga alagad naglaraw ug daotan batok kaniya ug gipatay siya diha sa iyang balay. Apan gipatay sa katawhan sa Juda ang tanan nga may kalabotan sa pagpatay kang Hari Amon ug gihimo sa mga tawo nga hari si Josias nga iyang anak puli kaniya. Si Josias nagpanuigon ug walo sa dihang nagsugod siya paghari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 31 ka tuig. Gibuhat niya ang matarong atubangan sa Ginoo ug gisunod niya ang matang sa pagkinabuhi sa iyang kagikan nga si Hari David ug wala gayod siya mobiya niini. Sa ikawalo nga tuig sa paghari ni Josias, samtang bata pa siya, gialagaran na niya ang Dios sa iyang kagikan nga si Hari David. Sa ika-12 nga tuig sa iyang paghari, gisugdan niya pagpanguha gikan sa Juda ug sa Jerusalem ang mga halaran sa mga diosdios ug ang mga simbolo sa diosa nga si Asera ug ang mga kinulit ug hinulma nga mga larawan. Ilalom sa iyang pagmando gigun-ob nila ang mga halaran sa mga Baal ug gilumpag ang mga halaran sa insenso nga diha sa ibabaw nila. Gitumba niya ang mga simbolo ni Asera ug gipulpog niya ang mga larawan nga tinunaw ug kinulit ug ang mga pinulpog niini ilang gisabwag ibabaw sa mga lubnganan niadtong naghalad ngadto kanila. Gisunog usab niya ang mga bukog sa mga pari ibabaw sa ilang mga halaran ug gihinloan niya ang Juda ug ang Jerusalem. Gihimo usab kini niya didto sa mga siyudad sa Manases, sa Efraim ug sa Simeon hangtod sa Neftali. Gigun-ob niya ang mga halaran ug gitumba niya ang mga simbolo ni Asera ug gidugmok niya ang mga larawan. Gilumpag usab niya ang tanang halaran sa insenso sa tibuok Israel. Unya mipauli siya sa Jerusalem. Sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josias, sa dihang nahinloan na niya ang nasod ug ang Templo, gipadala niya si Safan nga anak ni Asalias, si Maasias nga gobernador sa siyudad ug si Joha, anak ni Joacas nga sinaligan sa hari, aron pag-ayo sa Templo sa Ginoo nga iyang Dios. Miadto sila kang Hilkias, ang Pangulong Pari, aron paghatag sa kuwarta nga gidala ngadto sa balay sa Dios. Kini mao ang natigom sa mga Levita nga maoy nagbantay sa pultahan sa Templo gikan sa Manases ug sa Efraim ug sa tanang nahibilin nga katawhan sa Israel ug sa tibuok Juda ug Benjamin ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem. Unya gihatag usab nila kini ngadto sa mga trabahador nga nagdumala sa Templo sa Ginoo ug ang mga trabahador nga nagtrabaho diha sa Templo mihatag niini alang sa pag-ayo ug pagpahiuli sa Templo. Gihatag nila kini ngadto sa mga panday ug sa mga magtutukod aron ipalit ug sinapsapan nga bato ug kahoy alang sa mga igsusumpay ug sa mga sagbayan alang sa pag-ayo sa Templo nga gipasagdan sa mga hari sa Juda nga nahiuna kaniya nga maguba. Ang mga tawo nagtinarong sa ilang pagtrabaho. Ang nagdumala kanila mao kining mosunod nga mga Levita: si Jahat ug si Obadias nga mga kaliwat ni Merari ug si Zacarias ug Mesullam nga mga kaliwat ni Kohat. (Ang tanang Levita hanas motugtog sa mga instrumento sa musika.) Ang ubang mga Levita maoy nagdumala sa mga tighakot sa mga butang nga bug-at ug sa tanang mga trabahante samtang ang uban maoy mga opisyal, mga tigtipig sa mga kasulatan ug mga magbalantay sa ganghaan. Samtang nagkuha sila sa kuwarta nga didto sa tipiganan sa Templo, nakaplagan ni Hilkias nga pari ang basahon sa Balaod sa Ginoo nga gihatag pinaagi kang Moises. Unya si Hilkias miingon sa sekretaryo nga si Safan, “Nakit-an ko ang basahon sa Balaod sulod sa Templo sa Ginoo.” Unya gihatag ni Hilkias ang basahon ngadto kang Safan. Gidala ni Safan ang basahon ngadto sa hari ug mitaho nga nag-ingon, “Gibuhat namo ang tanan nga imong gisugo. Gikuha namo ang kuwarta nga gitipigan diha sa Templo ug gihatag kini ngadto sa tigdumala sa trabaho ug sa mga trabahador.” Unya si Safan, ang sekretaryo, misugilon sa hari, “Gihatag kanako ni Hilkias nga pari ang usa ka basahon.” Ug gibasa kini ni Safan atubangan sa hari. Sa dihang nabati sa hari ang mga pulong sa Balaod, gigisi niya ang iyang bisti. Ug gisugo sa hari si Hilkias, si Ahikam nga anak ni Safan, si Abdon nga anak ni Mica, si Safan nga sekretaryo ug si Asaias nga sulugoon sa hari ug giingnan niya sila, “Lakaw ug pakisayod sa Ginoo alang kanako ug alang niadtong nahibilin sa Israel ug sa Juda bahin sa mga pulong nga ania sa basahon nga hikaplagan. Dako kaayo ang kaligutgot sa Ginoo nga gipahamtang niya kanato kay wala man tumana sa atong katigulangan ang pulong sa Ginoo nga nahisulat niining maong basahon.” Busa si Hilkias ug mga kauban nangadto kang Hulda nga usa ka babayeng propeta aron pagpakisayod. Si Hulda nagpuyo sa bag-ong bahin sa Jerusalem. Ang iyang bana mao si Shallum nga anak ni Tikva ug apo ni Harhas nga maoy tinugyanan sa mga bisti sa templo. Gisuginlan nila siya sa nahitabo. Si Hulda miingon kanila, “Nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Sultihi ang tawo nga nagpaanhi kaninyo nga silotan ko ang Jerusalem sa tanang tunglo nga nahisulat sa basahon nga gibasa atubangan sa hari sa Juda. Tungod kay gisalikway man nila ako ug nagsunog silag insenso alang sa mga diosdios aron paghagit sa akong kasuko pinaagi sa ilang binuhatan, ipahamtang ko ang akong kasuko niining dapita ug dili kini mapuypoy.’ Apan ngadto sa hari sa Juda nga nagpadala kaninyo aron pagpakisayod sa Ginoo, ingna siya, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nag-ingon: ‘Namati ka sa mga pulong nga imong nabasa ug naghinulsol ka ug nagpaubos sa akong atubangan sa dihang nabati mo ang akong mga pulong batok niining dapita ug sa mga nagpuyo niini ug gigisi mo ang imong bisti ug naghilak ka sa akong atubangan. Nabati ko usab ikaw. Kuhaon ko ikaw ug mamatay ka nga malinawon ug motipon sa imong katigulangan. Dili ka pakit-on sa tanang kadaot nga ipahamtang ko niining dapita ug sa mga nagpuyo niini.’” Ug gisugilon nila ang mensahe ngadto sa hari. Unya gipatawag ni Hari Josias ang tanang kadagkoan sa Juda ug sa Jerusalem. Mitungas sila ug ang hari ngadto sa Templo sa Ginoo uban sa tanang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem, mga pari, mga Levita ug tanang tawo, inila man o timawa. Unya gibasa niya sa ilang atubangan ang tanang pulong nga diha sa basahon sa kasabotan nga nakit-an didto sa Templo sa Ginoo. Mitindog ang hari sa dapit alang kaniya ug nanaad atubangan sa Ginoo sa pagsunod kaniya ug pagtuman sa tanan niyang mga sugo sa bug-os niyang kasingkasing ug kalag ug sa pagtuman sa mga pulong sa kasabotan nga nahisulat sa basahon sa Balaod. Unya gipasaad usab niya ang tanan nga mitambong diha sa Jerusalem ug sa Benjamin sa pagsunod sa maong kasabotan. Ug gituman sa mga nagpuyo sa Jerusalem ang tanan nga nasulat sa kasabotan sa Dios, ang Dios sa ilang katigulangan. Ug gipangguba ni Hari Josias ang tanang mga diosdios sa tanang kayutaan nga sakop sa Israel ug gipaalagad niya sa Ginoo nga Dios sa ilang katigulangan ang tanan nga diha sa Israel. Samtang buhi pa siya, ang katawhan wala mobiya pagsunod sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan. Gihimo ni Josias didto sa Jerusalem ang Kasaulogan sa Pagsaylo ug giihaw nila ang nating karnero nga giandam alang sa maong kasaulogan sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan. Gihatagan niya ang mga pari sa ilang mga katungdanan ug gidasig niya sila sa pag-alagad sa Templo sa Ginoo. Ug ngadto sa mga Levita nga maoy nagtudlo sa tibuok Israel ug nagtugyan sa ilang kinabuhi ngadto sa Ginoo miingon siya, “Ibutang ang Sudlanan sa Kasabotan diha sa Templo nga gitukod ni Solomon nga anak ni David nga hari sa Israel. Dili kinahanglan nga magsigi kamog pas-an niini. Alagari karon ang Ginoo nga inyong Dios ug ang iyang katawhan, ang mga Israelita. Andama ang inyong kaugalingon sumala sa mga banay diin kamo nahisakop ug sumala sa mga katungdanan nga gihatag kaninyo ni David nga hari sa Israel ug sa iyang anak nga si Solomon. Ug tindog kamo diha sa Balaang Dapit sumala sa banay diin kamo nahisakop ug kinahanglan nga may magrepresentar sa tagsatagsa ka banay nga Levita. Unya ihawa ang nating karnero nga giandam alang sa Kasaulogan sa Pagsaylo ug pagbalaan kamo ug andama ang inyong kaugalingon alang sa pag-alagad sa inyong kaigsoonan ug pagbuhat sumala sa pulong sa Ginoo pinaagi kang Moises.” Unya si Hari Josias mihatag ug halad alang sa mga tawong nanambong: 30,000 ka nating karnero ug kanding ug 3,000 ka torong baka. Gikan kini sa kabtangan sa hari. Ug sa kinabubut-on, ang mga kadagkoan mihatag ug halad alang sa katawhan, sa mga pari ug sa mga Levita. Si Hilkias, si Zacarias ug si Jehiel, ang mga kadagkoan sa Templo sa Dios, mihatag ug 2,600 ka nating karnero ug kanding ug 300 ka torong baka ngadto sa mga pari alang sa mga halad sa kasaulogan. Ang mga pangulo sa mga Levita—si Conanias, si Semaias ug si Netanel nga iyang igsoon, si Hasabias, si Jeiel ug si Josabad—mihatag ug halad ngadto sa mga Levita ug 5,000 ka nating karnero ug nating kanding ug 500 ka torong baka. Sa dihang naandam na ang tanan alang sa kasaulogan, ang mga pari mitindog sa ilang dapit ug ang mga Levita diha sa ilang pundok sumala sa mando sa hari. Ug giihaw nila ang mga nating karnero nga giandam alang sa kasaulogan ug gisablig sa mga pari ang dugo nga ilang nadawat gikan sa mga Levita samtang ang mga Levita nagpanit sa mga inihaw nga mga mananap. Gilain nila ang mga halad nga sunogon aron ikaapod-apod nila kini sumala sa mga pundok sa mga banay diin sila nahisakop aron ihalad ngadto sa Ginoo sumala sa nahisulat sa Balaod ni Moises. Mao usab kini ang ilang gihimo sa mga torong baka. Ug giasal nila ang nating karnero alang sa kasaulogan pinaagi sa kalayo sumala sa tulomanon ug gilat-an nila ang balaang mga halad diha sa mga kulon, sa mga kawa ug diha sa mga kaha ug gidala kini pagdali ngadto sa tanang katawhan. Pagkatapos nagluto usab sila alang sa ilang kaugalingon ug sa mga pari kay ang mga pari nga kaliwat ni Aaron nagkapuliki man pagsunog sa mga halad ug sa mga tambok niini hangtod sa pagkagabii. Busa ang mga Levita maoy nagluto alang sa ilang kaugalingon ug sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Ang mga mag-aawit nga mga kaliwat ni Asaf nga sila si Asaf, Heman ug Jeduton, ang propeta sa hari, diha sa ilang dapit sumala sa sugo ni David. Diha usab sa ilang dapit ang mga magbalantay sa matag ganghaan. Dili kinahanglan nga mobiya sila sa ilang nahimutangan kay ang ilang kaigsoonang mga Levita mao may nagluto alang kanila. Busa ang tanang serbisyo nianang adlawa giandam aron pagtuman sa Kasaulogan sa Pagsaylo ug paghalad sa halad nga sunogon diha sa halaran sa Ginoo sumala sa mando ni Hari Josias. Ug ang tanan nga katawhan sa Israel nga mitambong naghimo sa Kasaulogan sa Pagsaylo ug sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo nga milungtad ug usa ka semana. Wala pay naghimo sa maong kasaulogan nga sama niadto didto sa Israel sukad sa panahon ni Samuel nga propeta. Walay usa sa mga hari sa Israel nga naghimo sa maong kasaulogan sama sa gihimo ni Josias ug sa mga pari, mga Levita ug sa tibuok Juda ug Israel ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josias. Human niini, sa dihang giandam ni Josias ang Templo, si Neco nga hari sa Ehipto misulong sa Carkemis sa Suba sa Eufrates ug gitagbo siya ni Josias aron sa pagpakig-away kaniya. Apan nagpadala siyag mga sinugo ngadto kang Josias ug miingon, “Wala ako moanhi aron pagpakig-away kanimo kondili sa akong mga kaaway lamang. Gisugo ako sa Dios sa pagdali. Ayaw pagsupak sa Dios nga ania nakig-uban kanako kay tingali unyag pamatyon kamo.” Apan si Josias wala mamati sa gisulti sa Dios pinaagi kang Hari Neco. Buot gayod siyang makig-away busa nagtakuban siya ug nakig-away didto sa Patag sa Megido. Samtang nag-away sila, gipana si Hari Josias ug miingon siya sa iyang mga sulugoon, “Ipalayo ako kay grabi kaayo kining akong samad.” Busa gipagawas siya sa iyang mga sulugoon gikan sa karwahi ug gikarga sa ikaduhang karwahi ug gidala sa Jerusalem. Namatay siya ug gilubong sa mga lubnganan sa iyang katigulangan. Ang tibuok Juda ug Jerusalem nagbangotan alang kang Josias. Si Jeremias, ang propeta, nagsulat ug awit sa pagbangotan alang kang Josias ug kini gigamit sa tanang mag-aawit, lalaki ug babaye, hangtod niining adlawa. Gihimo nila kini ingon nga tulomanon didto sa Israel ug kini nahisulat diha sa Basahon sa Pagbangotan. Ang ubang nahimo ni Josias lakip, ang iyang pagkamatinumanon sa sugo sa Ginoo, nahisulat sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel ug sa Juda. Si Joacas nga anak ni Josias mao ang gihimong hari sa katawhan sa Juda didto sa Jerusalem puli sa iyang amahan. Nagpanuigon siya ug 23 sa pagsugod niya paghari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa tulo ka bulan. Unya gikuhaan siyag gahom ni Neco nga hari sa Ehipto ug ang nasod gipabuhis ug 3,400 ka kilong plata ug 34 ka kilong bulawan. Si Eliakim nga igsoon ni Joacas maoy gihimo ni Neco nga hari sa Juda ug sa Jerusalem ug giilisan ang iyang ngalan ug Joakim. Si Joacas gibihag niya ngadto sa Ehipto. Si Joakim nagpanuigon ug 25 sa dihang misugod siya paghari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 11 ka tuig. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Misulong kaniya si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug gigapos siya sa mga kadena ug gidala sa Babilonia. Gidala usab ni Nabucodonosor ngadto sa Babilonia ang ubang mga galamiton sa Templo sa Ginoo ug gibutang kini didto sa iyang palasyo. Ang tanang nabuhat ni Joakim lakip ang salawayon niyang nahimo, nahisulat diha sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel ug sa Juda. Ang iyang anak nga si Joaquin maoy mipuli kaniya paghari. Si Joaquin nagpanuigon ug 18 sa pagsugod niyag hari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa tulo ka bulan ug napulo ka adlaw. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo. Unya sa tingpamulak niadtong tuiga, gibihag siya ni Hari Nabucodonosor ngadto sa Babilonia uban sa mahalong mga galamiton sa Templo sa Ginoo ug si Sedekias nga iyang uyoan maoy gihimong hari sa Juda ug sa Jerusalem. Si Sedekias nagpanuigon ug 21 sa pagsugod niya paghari ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 11 ka tuig. Gibuhat niya ang daotan atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Wala siya magpaubos sa iyang kaugalingon atubangan ni Jeremias nga propeta nga misulti sa pulong sa Ginoo. Misukol si Hari Sedekias kang Hari Nabucodonosor nga mipapanumpa kaniya sa ngalan sa Dios nga magpailalom siya kang Nabucodonosor. Nagmasupilon siya ug nagdumili sa pagbalik ngadto sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ang mga nangulong pari sa Juda ug ang katawhan misamot pagkamasupilon. Gisunod nila ang tanang salawayong buhat sa kanasoran ug gihugawhugawan nila ang Templo nga gibalaan sa Ginoo didto sa Jerusalem. Ang Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, nagsigig pahimangno kanila pinaagi sa iyang mga alagad kay nahingawa man siya sa iyang katawhan ug sa iyang Templo apan nagpadayon sila pagbugalbugal sa mga alagad sa Dios. Gitamay nila ang iyang mga pulong ug gibugalbugalan ang iyang mga propeta busa nasuko ang Ginoo sa iyang katawhan ug dili na kini mapuypoy. Busa gihimo sa Ginoo nga sulongon sa hari sa Babilonia ang Juda ug gipamatay sa mga taga-Babilonia ang ilang mga batan-ong anak didto sa Templo sa Ginoo. Wala maluoy ang hari kanila, lalaki man o babaye, batan-on man o tigulang. Gitugyan sa Dios silang tanan ngadto sa hari sa Babilonia. Ug ang tanang galamiton ug mga bahandi sa Templo sa Ginoo, dagko ug gagmay, ug ang mga bahandi sa hari ug sa mga kadagkoan gidala ngadto sa Babilonia. Gisunog nila ang Templo ug gigun-ob ang kota sa Jerusalem ug gisunog ang mga palasyo ug giguba ang mga mahalong galamiton. Gibihag sa hari ngadto sa Babilonia kadtong wala mamatay sa gubat ug gihimo silang sulugoon niya ug sa iyang mga anak hangtod nailog sa Persia ang iyang gingharian. Nahitabo kini aron matuman ang pulong sa Ginoo pinaagi kang Jeremias, “Magpabiling pinasagdan ang yuta sulod sa 70 ka tuig hangtod nga ang yuta makapahimulos sa mga Adlaw nga Igpapahulay.” Sa unang tuig ni Ciro, hari sa Persia, natuman ang pulong sa Ginoo pinaagi kang Jeremias. Gidasig sa Ginoo si Ciro sa paghimo niining kasugoan sa tibuok niyang gingharian: “Nag-ingon si Ciro: ‘Ang Ginoo, ang Dios sa langit, naghatag kanako sa tanang gingharian sa kalibotan ug gisugo niya ako pagtukod ug usa ka templo alang kaniya didto sa Jerusalem nga sakop sa Juda. Bisag kinsa sa iyang katawhan makahimo pagpauli sa Juda ug mag-uban kaniya ang Ginoo.’” Sa unang tuig sa paghari ni Ciro sa Persia, gidasig siya sa Ginoo aron magsulat ug usa ka pahibalo sa tibuok niyang gingharian aron matuman ang giingon sa Ginoo pinaagi kang propeta Jeremias. “Mao kini ang giingon ni Ciro, hari sa Persia: Ang Ginoo, ang Dios sa langit, naghimo kanakong hari sa tibuok kalibotan ug gisugo ako niya pagtukod ug usa ka templo alang kaniya didto sa Jerusalem sa Juda. Kamong tanan nga iyang katawhan, pauli kamo sa Jerusalem. Tukora ninyo pag-usab ang Templo sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Mag-uban unta siya kaninyo—siya nga gisimba didto sa Jerusalem. Kadtong mga nangabihag nga nagpuyo sa nagkalainlaing dapit kinahanglang tabangan sa ilang silingan pinaagi sa paghatag kanila ug plata, bulawan, kabtangan ug mga kahayopan ug mga halad alang sa Templo sa Ginoo nga atua sa Jerusalem.” Unya nangandam ang mga pangulo sa banay ni Juda ug ni Benjamin, ang mga pari ug ang mga Levita ug ang tanan nga gidasig sa Ginoo sa pag-adto sa Jerusalem aron pagtukod pag-usab sa Templo sa Ginoo. Ug ang tanan nilang mga silingan mihatag kanilag mga galamiton nga plata, bulawan ug uban pang kinahanglan nila, mga mananap nga kargahan nilag kahimanan ug lain pang mga mahalong butang ug mga halad alang sa Templo. Giuli usab ni Hari Ciro kanila ang mga galamiton sa Templo sa Ginoo nga gikuha ni Nabucodonosor gikan sa Jerusalem ug gibutang sa templo sa iyang mga diosdios. Gitugyan kini ni Hari Ciro ngadto sa tinugyanan sa panudlanan sa hari nga si Mitridates kinsa nag-ihap niini alang kang Sesbasar, ang gobernador sa Juda. Ang tanang galamiton nga plata ug bulawan mikabat ug 5,400 ka buok. Gidala ni Sesbasar kining tanan sa dihang gipapauli sa Jerusalem ang mga binihag gikan sa Babilonia. Sa mga gibihag ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, mao kini ang mga tawo nga nahiuli ngadto sa ilang kaugalingong dapit sa Jerusalem ug sa Juda. Ang ilang mga pangulo mao si Zerubabel, si Josue, si Nehemias, si Seraias, si Reelaias, si Mardoqueo, si Bilsan, si Mispar, si Bigvai, si Rehum ug si Baana. Mao kini ang gidaghanon sa matag banay sa Israel nga mipauli: Ang tanang nag-alagad sa Templo ug ang mga anak sa mga sulugoon ni Solomon mikabat ug 392 ka tawo. Ang kaliwat usab sa mga pari: ang mga anak ni Habaias, ni Hakkoz ug ni Barsilai (nangasawa sa anak ni Barsilai nga taga-Gilead ug gitawag sila sa maong ngalan). Kini sila nangita sa ilang listahan niadtong nalakip sa talaan sa mga kagikan apan wala didto ang ilang ngalan busa wala sila dawata nga pari ug giisip sila nga hugaw. Gipahimangnoan sila sa gobernador sa dili pagkaon sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa Dios hangtod nga adunay pari nga magpakisayod pinaagi sa Urim ug Tumim bahin sa ilang kagikan. Sa pag-abot nila sa Templo sa Ginoo didto sa Jerusalem, pipila ka pangulo sa mga panimalay ang mihatag ug mga kinabubut-ong halad alang sa Templo sa Dios aron tukoron kini pag-usab sa nahimutangan niini kaniadto. Sumala sa ilang maabot mihatag sila ngadto sa panudlanan alang sa pagtrabaho sa Templo ug ang tanan mikabat ug 500 ka kilo nga bulawan, 2,800 ka kilo nga plata ug 100 ka bisti sa mga pari. Ang mga pari, ang mga Levita ug pipila sa mga katawhan mipuyo didto sa Jerusalem ug sa mga kasikbit nga dapit niini. Ang mga mag-aawit, ang mga magbalantay sa ganghaan, ang mga nag-alagad sa Templo ug ang ubang mga Israelita didto mipuyo sa ilang mga lungsod. Sa pag-abot sa ikapito nga bulan, ang mga Israelita nahimutang na sa ilang mga lungsod ug nagtigom silang tanan didto sa Jerusalem. Unya gitukod pag-usab ni Josue nga anak ni Jozadac uban sa iyang mga kaubang pari ug ni Zerubabel nga anak ni Sealtiel ingon man sa iyang mga kadugo, ang halaran sa Dios sa Israel aron dinhi niini masunog nila ang mga halad sumala sa nahisulat sa Balaod ni Moises, ang pinili sa Dios. Bisag nahadlok sila sa mga tawo nga nagpuyo sa maong dapit, gitukod nila pag-usab ang halaran diha sa nahimutangan niini kaniadto ug nagsunog silag mga halad adlaw-adlaw, buntag ug gabii. Ug gihimo nila ang Kasaulogan sa mga Balongbalong sumala sa nahisulat ug gihimo nila ang adlaw-adlawng paghalad sa mga halad nga sunogon sumala sa gidaghanon nga gikinahanglan. Human niana nagpadayon ang paghalad sa halad nga sunogon ug sa mga halad panahon sa Bag-ong Subang ug sa tanang kasaulogan diin gisimba ang Ginoo ug ang mga halad sa matag usa nga naghimog kinabubut-ong halad ngadto sa Ginoo. Gikan sa unang adlaw sa ikapitong bulan nagsugod silag halad ug mga halad nga ilang gisunog alang sa Ginoo. Apan wala pa ikapahiluna ang sukaranan sa Templo sa Ginoo. Busa gihatagan nilag kuwarta ang mga tigsapsap sa bato ug ang mga panday ug gihatagan usab nilag pagkaon, ilimnon ug lanang olibo ang mga taga-Sidon ug taga-Tiro aron magdala silag mga kahoyng sidro gikan sa Lebanon agi sa dagat sa Jopa sumala sa pagtugot nga ilang nakuha kang Ciro, ang hari sa Persia. Sa ikaduhang bulan sa ikaduhang tuig sa ilang pag-abot didto sa Templo sa Dios sa Jerusalem, si Zerubabel nga anak ni Sealtiel ug si Josue nga anak ni Josadac kauban sa tanan nilang kaigsoonan, mga pari ug mga Levita ingon man ang tanang nahiuli gikan sa pagkabihag, nagsugod pagtukod sa Templo didto sa Jerusalem. Gitudlo nila ang mga Levita nga nagpanuigon gikan sa 20 pataas aron maoy magdumala sa pagtrabaho sa Templo sa Ginoo. Si Jesua uban sa iyang mga anak ug mga kadugo, si Kadmiel ug ang iyang mga anak nga mga kaliwat ni Juda kauban sa mga anak ni Henadad ug sa mga Levita ug sa ilang mga anak ug mga kadugo maoy nagdumala sa mga trabahador sa Templo sa Dios. Ug sa dihang gipahimutang sa mga magtutukod ang sukaranan sa Templo sa Ginoo, miduol ang mga pari nga nagsul-ob sa ilang bisti pagkapari ug nagdalag mga trumpeta, ang mga Levita nga sakop sa banay ni Asaf nagdalag mga piyangpiyang aron pagdayeg sa Ginoo sumala sa gisugo ni David nga hari sa Israel. Nagtubagtubag sila sa pag-awit, pagdayeg ug pagpasalamat sa Ginoo: “Maayo ang Ginoo kay ang iyang makanunayong gugma alang sa Israel magpabilin hangtod sa kahangtoran.” Ug ang tanang katawhan naninggit ug kusog sa ilang pagdayeg sa Ginoo kay gikapahimutang na man ang sukaranan sa Templo sa Ginoo. Apan daghan sa mga pari ug mga Levita ug mga pangulo sa banay nga mga tigulang na ug nakakita sa unang Templo ang mihilak ug kusog sa dihang nakita nila nga gipahimutang na ang sukaranan niining Temploha. Apan daghan usab ang naninggit tungod sa kalipay. Dili na mailhan ang kalainan sa singgit sa kalipay ug pagminatay sa mga tawo kay kusog man kaayo ang singgit sa katawhan ug ang ilang tingog nadungog sa layo. Sa dihang nakabalita ang mga kaaway sa Juda ug sa Benjamin nga nahiuli na ang mga binihag ug nagtukod sila ug Templo alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel, miadto sila kang Zerubabel ug sa pangulo sa mga banay sa ilang katigulangan. Miingon sila, “Patabanga kami ninyo sa pagtukod kay sama kaninyo nagsimba usab kami sa Dios ug naghalad ngadto kaniya sukad pa sa panahon ni Esarhadon nga hari sa Asiria nga maoy nagdala kanamo dinhi.” Apan giingnan sila ni Zerubabel, ni Jesua ug sa ubang pangulo sa mga banay sa Israel, “Wala kamoy labot sa among pagtukod ug templo alang sa among Dios. Kami lamay magtukod niini alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sumala sa gisugo kanamo ni Ciro nga hari sa Persia.” Unya ang taga-Juda gibugnaw ug gihadlok sa mga nagpuyo sa maong yuta ug nagsuhol silag mga tawo alang sa maong katuyoan aron mapakyas ang ilang tuyo sa panahon ni Ciro nga hari sa Persia bisan pa gani hangtod sa paghari ni Dario sa maong nasod. Ug sa pagsugod ug hari ni Ahasuero, nagsulat silag usa ka sumbong batok sa mga nagpuyo sa Juda ug sa Jerusalem. Ug sa panahon ni Artaxerxes nga hari sa Persia, nagsulat si Bislam, si Mitridates, si Tabeel ug mga kauban ngadto kang Artaxerxes ug gihimo ang maong sulat sa pinulongan nga Aramaico ug gihubad kini. Si Rehum, ang gobernador ug si Simsai, ang sekretaryo, nagsulat kang Artaxerxes niining mosunod bahin sa Jerusalem: “Gikan ni Rehum nga gobernador, ni Simsai nga sekretaryo, sa ilang mga kauban, sa mga maghuhukom ug sa ubang mga opisyal nga mga taga-Erec, taga-Babilonia, taga-Susa sa yuta sa Elam ug sa ubang mga nagpuyo sa nasod nga gihinginlan sa gamhanan ug harianong Asurbanipal ngadto sa mga siyudad sa Samaria ug sa ubang lalawigan tabok sa Eufrates.” Mao kini ang sulat nga ilang gipadala: “Alang kang Hari Artaxerxes: Ang imong mga alagad, ang katawhan nga nagpuyo sa lalawigan sa kasadpang bahin sa Eufrates, nangomusta kanimo. “Angay mahibaloan sa hari nga ang mga Judio nga gikan kanimo ug miari kanamo atua na sa Jerusalem. Gitukod nila pag-usab kanang masupilon ug daotan nga siyudad. Hapit na nila mahuman ang mga kota ug ang pag-ayo sa mga pundasyon. Karon angay mahibaloan sa hari nga inigkahuman pagtukod pag-usab sa siyudad ingon man sa mga kota niini, dili na sila mobayad ug buhis, alkabala o bayranan alang sa dalan ug mokunhod gayod ang makita nga salapi sa gingharian. Tungod kay utangan man kamig buot kanimo, dili kami makaako nga magsud-ong nga maulawan ang hari, busa gisulatan ka namo aron ka mahibalo niini ug aron himoon ang usa ka pakisusi sa libro sa mga talaan sa imong katigulangan. Makita mo diha sa libro nga masupilon kining siyudara, naghimog kadaot sa mga hari ug sa mga lalawigan ug nabatasan na nila ang pagsukol sukad pa gayod kaniadto maoy hinungdan nga nagun-ob kining siyudara. Gipahibalo ka namong daan nga kon matukod pag-usab kining maong siyudad ingon man ang mga kota niini, ang lalawigan tabok sa Suba sa Eufrates mawala gayod kanimo sa hingpit.” Nagpadala ang hari niining maong tubag: “Alang kang Rehum, ang gobernador, ug kang Simsai, ang sekretaryo ug sa ilang mga kauban nga nagpuyo sa Samaria ug sa ubang bahin sa lalawigan tabok sa kasadpang bahin sa Suba sa Eufrates, komusta. Ang sulat nga inyong gipadala ngari kanamo gibasa ug klaro ngari kanako. Ug nagsugo ako nga himoon ang usa ka pakisusi ug nasayran ko nga nabatasan niining siyudara ang pagsukol sa mga hari sukad pa kaniadto. Nasayran ko usab nga ang Jerusalem ingon man ang tibuok lalawigan sa kasadpang bahin sa Suba sa Eufrates gimandoan sa gamhanang mga hari ug nagdawat silag buhis, alkabala ug bayad alang sa dalan. Busa paghimog usa ka sugo aron mohunong kining mga tawhana ug kinahanglan nga dili tukoron pag-usab kining siyudara hangtod nga adunay sugo gikan kanako. Ug pagbantay kamo nga dili kamo magluyaluya bahin niining butanga. Nganong palamboon man ang mga butang nga makadaot sa hari?” Unya sa diha nga ang kopya sa sulat ni Hari Artaxerxes gibasa sa atubangan ni Rehum ug ni Simsai, ang sekretaryo, ug sa ilang mga kauban, midali sila pag-adto sa mga Judio didto sa Jerusalem ug gipugos nila ang mga Judio sa pagpahunong sa pagtukod pag-usab sa Jerusalem ingon man sa mga kota niini. Unya nahunong ang pagbuhat sa Templo sa Dios nga didto sa Jerusalem hangtod sa ikaduhang tuig ni Dario nga hari sa Persia. Unya may duha ka propeta, si Hageo ug si Zacarias nga anak ni Iddo, nga nagwali ngadto sa mga Judio sa Juda ug sa Jerusalem sa ngalan sa Dios sa Israel nga maoy nagdumala kanila. Unya si Zerubabel nga anak ni Sealtiel ug si Jesua nga anak ni Jozadac misugod pagtukod pag-usab sa Templo sa Dios nga didto sa Jerusalem ug mitabang usab kanila ang duha ka propeta. Sa mao gihapong higayon si Tatenai, ang gobernador sa lalawigan sa kasadpang bahin sa Suba sa Eufrates, ug si Setarbozenai ug ang ilang mga kaubang opisyal miadto sa Jerusalem ug miingon, “Kinsay nagsugo kaninyo pagtukod ug paghuman niining maong Templo?” Gipangutana usab nila sila, “Unsay ngalan sa mga tawo nga nagtukod niining Temploha?” Apan ang Dios nagbantay sa mga pangulo sa mga Judio ug wala sila pahunonga sa ilang mga kaaway hangtod nga ang usa ka taho moabot kang Dario ug madawat usab ang tubag bahin niini pinaagi sa usa ka sulat. Ang kopya sa sulat ni Tatenai ug ni Setarbozenai ug sa iyang mga kaubang opisyal nga mao ang mga gobernador nga didto sa lalawigan sa kasadpang bahin sa Suba sa Eufrates gipadala nila ngadto kang Hari Dario. Gitaho nila kining mosunod: “Alang kang Hari Dario, ang kalinaw mag-uban kanimo. “Angay mahibaloan sa hari nga miadto kami sa lalawigan sa Juda ug nakaplagan namo nga ang Templo sa gamhanang Dios gitukod pag-usab ginamit ang dagkong mga bato ug gipahiluna na ang mga sagbayan niini. Nagpadayon kining maong buluhaton uban sa dakong kakugi ug nagmalampuson. “Unya gipangutana namo kadtong mga pangulo, ‘Kinsay nagsugo kaninyo pagtukod ug paghuman niining maong Templo?’ Nangutana usab kami sa ilang ngalan alang sa imong kasayoran aron among isulat ang mga ngalan sa mga tawo nga maoy nangulo kanila. “Ug mao kini ang ilang gitubag kanamo: ‘Mga alagad kami sa Dios sa langit ug sa yuta ug gitukod namo pag-usab ang Templo nga gitukod sa dugay nang katuigan. Gitukod ug gihuman kini sa usa ka bantogang hari sa Israel. Apan tungod kay gihagit sa among katigulangan ang kasuko sa Dios sa langit, gitugyan sila ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia nga maoy migun-ob niining Temploha ug gibihag nila ang katawhan ngadto sa Babilonia. Hinuon sa unang tuig sa paghari ni Ciro sa Babilonia, nagsugo siya nga kinahanglang tukoron pag-usab ang Templo sa Dios. Ug ang mga galamiton nga bulawan ug plata sa Templo sa Dios nga gikuha ni Nabucodonosor gikan sa Templo sa Jerusalem ug gidala ngadto sa templo sa Babilonia, gipakuha ni Hari Ciro gikan sa templo sa Babilonia ug gihatag ngadto kang Sesbasar nga maoy iyang gihimo nga gobernador sa Juda. Giingnan ni Ciro si Sesbasar, “Dad-a kining mga galamiton sa Templo ug ibutang kini didto sa Templo sa Jerusalem ug ipatukod pag-usab ang Templo sa Dios diha sa nahimutangan niini kaniadto.” Unya miadto si Sesbasar ug gipahimutang niya ang pundasyon sa Templo nga didto sa Jerusalem ug sukad niadto hangtod karon nagpadayon ang pagtukod ug wala pa kini mahuman.’ “Busa kon ugaling nahimut-an sa hari, ipahimo ang usa ka pakisusi sa balay nga tipiganan sa mga dokumento sa hari didto sa Babilonia aron pagsuta kon tinuod ba nga nagsugo si Hari Ciro pagpatukod pag-usab niining Templo sa Dios didto sa Jerusalem. Ug suginli kami sa imong hukom mahitungod niini.” Si Hari Dario nagsugo nga ipasusi ang balay nga tipiganan sa mga dokumento didto sa Babilonia. Didto sa Ecbatana, ang ulohang siyudad nga nahisakop sa lalawigan sa Media, may nakaplagang linukot nga basahon diin nahisulat kining mosunod: “Sa unang tuig sa paghari ni Ciro, nagsugo siya nga ipatukod pag-usab didto sa Jerusalem ang Templo nga halaranan sa mga sakripisyo ug mga halad nga sunogon. Ang gihabugon niini 27 ka metros ingon man ang gilapdon. Tulo ka klaseng bato nga dagko kaayo ug usa ka klaseng kahoy ang gamiton. Ang hari maoy mogasto sa tanan. Ibalik usab sa Templo, sa matag dapit nila, ang mga bulawan ug platang galamiton nga gidala ni Nabucodonosor sa Babilonia.” “Ngadto kang Tatenai, ang gobernador sa lalawigan sa kasadpang bahin sa Suba sa Eufrates ug kang Setarbozenai ug sa inyong mga kauban nga mga gobernador diha sa maong lalawigan: “Ayaw kamo panghilabot niining buhata. Pasagdi ninyo ang mga kadagkoan sa mga Judio ug ang ilang gobernador nga maoy magtukod pag-usab sa Templo diha sa nahimutangan niini kaniadto. Ang inyo hinuong buhaton mao nga hatagan ninyo sila sa ilang gikinahanglan sa labing madali ug anha kini kuhaa sa buhis sa inyong lalawigan. Kon aduna pay ubang kinahanglanon sama pananglit sa mga torong baka, torong kanding o mga karnero aron gamiton nga halad nga sunogonon alang sa Dios sa langit o kon magkinahanglan sila ug trigo, asin, bino o lana, bisan hain niini nga pangayoon sa mga pari, ihatag kini kanila adlaw-adlaw aron maghalad silag humot nga mga halad alang sa Dios sa langit ug iampo nila ako ug ang akong mga anak. Kon may tawo gani nga dili motuman niining akong sugo, ang iyang balay kuhaan ug sagbayan ug ihansak kini kaniya ug ang iyang balay himoon nga basurahan. Pukanon unta sa Dios si bisan kinsang hari o katawhan nga mangahas pagsupak diin gipaila sa Dios ang iyang ngalan. Ako, si Dario, maoy nagsugo niini busa ipatuman gayod kini.” Ug gituman gayod kini ni Gobernador Tatenai, ni Setarbozenai ug sa ilang mga kaubang opisyal sumala sa mando ni Hari Dario. Busa gitukod pag-usab sa kadagkoan sa mga Judio ang Templo sumala sa mga gisaysay ni Propeta Hageo ug ni Zacarias nga anak ni Iddo. Nahuman nila kini sumala sa sugo sa Dios sa Israel ug ni Ciro, ni Dario ug ni Artaxerxes, mga hari sa Persia. Nahuman pagtukod ang Templo sa ikatulong adlaw sa bulan sa Adar, sa ikaunom nga tuig sa paghari ni Dario. Ang paghalad sa Templo sa Dios gisaulog sa dakong kalipay sa katawhan sa Israel lakip sa mga pari ug mga Levita ug niadtong mga gipamihag nga namauli na. Naghalad silag 100 ka torong baka, 200 ka torong karnero, 400 ka nating karnero ug 12 ka laking kanding ingon nga halad alang sa sala sa tanang Israelita sumala sa gidaghanon sa mga banay sa Israel. Unya ilang gipahiluna ang mga pari ug mga Levita sa ilang tagsatagsa ka katungdanan diha sa ilang pag-alagad sa Dios sumala sa nasulat sa basahon ni Moises. Sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan gihimo sa mga gipamihag nga nahiuli na ang Kasaulogan sa Pagsaylo. Nagputli na sa ilang kaugalingon ang mga pari ug mga Levita ug sila hinlo na. Busa giihaw nila ang karnero nga gitagana sa Kasaulogan sa Pagsaylo alang sa tanang gipamihag nga nahiuli na ingon man sa ilang isigkapari ug sa ilang kaugalingon usab. Gikaon kini sa mga gipamihag nga nahiuli na ug sa tanan nga miuban kanila ug wala moapil sa mga hugawng buhat sa katawhan sa nasod diin sila pamihaga ug nagsimba lamang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Sulod sa pito ka adlaw malipayon nilang gihimo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo kay gilipay man sila sa Ginoo ug gihimo niya nga maluoy ang hari sa Asiria kanila ug sa ingon gitabangan niya sila sa pagtukod sa Templo sa Dios sa Israel. Tapos molabay ang daghang tuig, sa panahon nga si Artaxerxes maoy naghari sa Persia, may usa ka tawo nga ginganlag Esdras. Ang iyang katigulangan masubay ngadto kang Aaron, ang Pangulong Pari, sumala niining mosunod: si Esdras anak ni Seraias, anak ni Azarias nga anak ni Hilkias, anak ni Shallum nga anak ni Sadok, anak ni Ahitub nga anak ni Amarias, anak ni Azarias nga anak ni Meraiot, anak ni Zerahias nga anak ni Uzi, anak ni Bukki nga anak ni Abisua, anak ni Finehas, anak ni Eleazar nga anak ni Aaron, ang Pangulong Pari. Kini si Esdras mipauli sa Jerusalem gikan sa Babilonia. Siya batid sa Balaod nga gihatag sa Ginoo nga Dios sa Israel ngadto kang Moises. Si Esdras gihatagan sa hari sa tanan niyang gihangyo kay gikaluy-an man siya sa Ginoo nga iyang Dios. Mipauli usab sa Jerusalem, sa ikapito ka tuig sa paghari ni Artaxerxes, ang pipila ka mga Israelita—mga pari, mga Levita, mga mag-aawit, mga magbalantay sa ganghaan sa Templo ug ang mga nag-alagad sa Templo. Nahiuli si Esdras sa Jerusalem sa ikalima nga bulan sa ikapito nga tuig sa paghari ni Artaxerxes. Migikan siya sa Babilonia sa unang adlaw sa unang bulan ug miabot siya sa Jerusalem sa unang adlaw sa ikalimang bulan kay gikaluy-an man siya sa Dios. Si Esdras nahigugma gayod pagtuon sa Balaod sa Ginoo, pagtuman niini ug pagtudlo sa mga lagda ug mga tulomanon sa maong Balaod ngadto sa katawhan sa Israel. Ang mosunod mao ang sulat ni Hari Artaxerxes nga gihatag niya kang Esdras, ang pari ug eskriba nga batid sa balaod ug mga kasugoan nga gihatag sa Ginoo alang sa Israel: “Gikan kang Hari Artaxerxes, alang kang Esdras, ang pari ug eskriba nga batid sa Balaod sa Dios sa Langit. “Karon ako nagsugo nga bisan kinsa sa mga Israelita dinhi sa akong gingharian, lakip ang mga pari ug mga Levita, makahimo sa pagpauli ngadto sa Jerusalem kuyog kanimo. Ako, ang hari, ug ang akong pito ka magtatambag nagsugo kanimo sa paghimog pakisusi labot sa Juda ug sa Jerusalem sumala sa Balaod sa Dios nga karon imong gikuptan. Dad-a ninyo ang plata ug bulawan nga gihalad ko ug sa akong mga magtatambag ngadto sa Dios sa Israel nga nagpuyo sa Templo nga atua sa Jerusalem. Dad-a usab ang tanang plata ug bulawan nga imong makuha gikan sa lalawigan sa Babilonia ug ang tanang kinabubut-ong halad sa katawhan ug sa kaparian alang sa Templo sa ilang Dios nga atua sa Jerusalem. “Ayoha paggamit kining salapi sa pagpamalit ug mga torong baka, mga toro ug mga nating karnero ug mga kalan-on ug ilimnon ug ihalad kini sa halaran sa Templo sa Dios nga atua sa Jerusalem. Ug bahin sa mahibilin nga plata ug bulawan, kamo ug ang inyong mga kabanay makagamit niini sa katuyoan nga inyong gituohan nga maayo ug uyon sa kabubut-on sa inyong Dios. Ug ang mga galamiton nga gihatag kaninyo aron gamiton didto sa templo sa inyong Dios, dad-a ninyo sa atubangan sa Dios, didto sa Jerusalem. Kon may lain pang kinahanglanon alang sa Templo sa inyong Dios, pagkuha kamog salapi sa panudlanan sa hari. “Ako, si Hari Artaxerxes, naghimo niining mosunod nga sugo alang sa tanang tinugyanan sa panudlanan sa mga lalawigan sa kasadpang bahin sa Eufrates: Ihatag dayon bisan unsay pangayoon kaninyo ni Esdras, ang pari ug eskriba nga batid sa Balaod sa Dios sa Langit, kinahanglang ihatag ninyo kaniya kutob sa 3,400 ka kilong plata, 100 ka bakid nga trigo, 2,000 ka litro nga bino, 2,000 ka litro nga lanang olibo ug bisan unsang gidaghanon sa asin. Kinahanglan nga tumanon gayod ang mando sa Dios sa Langit bahin sa Templo aron dili mahiagom sa iyang kapungot ang tibuok kong gingharian ingon man ang akong mga anak. Kinahanglan usab nga masayran ninyo nga gidid-an ko kamo sa pagkobrag buhis o alkabala sa mga pari, mga Levita, mga mag-aawit, mga magbalantay sa ganghaan sa Templo ug sa mga nag-alagad sa Templo sa Dios. “Ug ikaw, Esdras, sumala sa Balaod sa Dios nga karon imong gihuptan, pagtudlog mga maghuhukom aron maoy maghukom sa tanang tawo sa mga lalawigan sa kasadpang bahin sa Eufrates nga nasayod sa Balaod sa imong Dios, ug kadtong wala pa masayod niini, kinahanglang imong tudloan. Kadtong dili motuman sa Balaod sa imong Dios ug sa akong mga balaod, pahamtangi sa tukmang silot: ang angay silotan sa kamatayon, patya; ang angay hinginlan, hinginli; ang angay imbargohan sa kabtangan, imbargohi ug ang angay bilanggoon, bilanggoa.” Miingon si Esdras, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa atong katigulangan nga maoy nagdasig kang Hari Artaxerxes sa pagpatahom sa Templo sa Ginoo didto sa Jerusalem. Dalaygon ang Dios nga nagpakita kanako sa iyang makanunayong gugma atubangan sa hari, sa iyang mga magtatambag ug sa iyang mga kadagkoan. Nakabaton akog kaisog sa pagpauli sa Jerusalem tungod sa kaluoy sa Ginoo nga akong Dios ug nadani ko ang inilang mga Israelita aron mouban sila kanako.” Mao kini ang lista sa mga pangulo sa mga banay nga mikuyog kanako pagpauli gikan sa Babilonia sa panahon nga si Artaxerxes maoy hari: si Eliohenai nga anak ni Saraias, sa mga kaliwat ni Pahatmoab uban sa 200 ka lalaki si Secanias nga anak ni Jahaziel, sa mga kaliwat ni Zatu uban sa 300 ka lalaki si Ebed nga anak ni Jonatan, sa mga kaliwat ni Adin uban sa 50 ka lalaki si Jesaias nga anak ni Atalia, sa mga kaliwat ni Elam uban sa 70 ka lalaki si Zebadias nga anak ni Michael, sa mga kaliwat ni Sefatias uban sa 80 ka lalaki si Obadias nga anak ni Jeiel, sa mga kaliwat ni Joab uban sa 218 ka lalaki si Selomit nga anak ni Josifias, sa mga kaliwat ni Bani uban sa 160 ka lalaki si Zacarias nga anak ni Bebai, sa mga kaliwat ni Bebai uban sa 28 ka lalaki si Johanan nga anak ni Hakkatan, sa mga kaliwat ni Azgad uban sa 110 ka lalaki si Elifelet, Jeuel ug Semaias sa mga kaliwat ni Adonikam uban sa 60 ka lalaki (naulahi kini sila pagpauli) si Utai ug si Zacur, sa mga kaliwat ni Bigvai uban sa 70 ka lalaki Gitigom ko sila didto sa sapa nga nagpaingon sa Ahava ug didto nagkampo kamig tulo ka adlaw. Sa akong pagsusi sa mga tawo ug mga pari, nahibaloan ko nga walay mga kaliwat ni Levi didto. Unya gipakuha ko si Eliezer, si Ariel, si Semaias, si Elnatan, si Jarib, si Elnatan, si Natan, si Zacarias ug si Mesullam ug ang duha ka tawong maalamon nga si Joiarib ug si Elnatan. Gipaadto ko sila kang Iddo, ang pangulo nga nagpuyo sa Casifia ug gitudloan ko sila sa ilang isulti kang Iddo ug sa iyang mga kaigsoonan nga nag-alagad sa Templo didto sa Casifia nga padad-an kamig mga tawo nga moalagad sa Templo sa among Dios. Ug sa kaluoy sa Dios gipadala nila ngari kanamo si Serebias, usa ka tawo nga maalamon nga gikan sa kaliwat ni Mali nga anak ni Levi nga anak ni Israel. Uban kaniya ang iyang 18 ka mga anak ug mga paryenti. Gipadala usab nila si Hasabias ug ang iyang igsoon nga si Jesaias sa mga kaliwat ni Merari ug kuyog niya ang iyang mga paryenti ug ang ilang mga anak, 20 ka tawo silang tanan. Dugang niini mao ang 220 ka tawo nga nag-alagad sa Templo kansang mga katigulangan gilain ni David ug sa iyang mga kadagkoan aron pagtabang sa mga Levita. Ang ilang tagsatagsa ka ngalan makita sa listahan. Ug didto sa sapa sa Ahava nagproklamar akog puasa aron magpaubos kami atubangan sa Dios aron nga sa among pagpanaw walay daotang mahitabo kanamo, sa among mga anak ug sa mga kabtangan. Kay naulaw ako sa pagpangayo sa hari ug mga sundalo ug mga sundalong nagkabayo nga manalipod kanamo sa among panaw kay amo na mang gisultihan ang hari nga ang Dios manalangin sa tanan nga mosalig kaniya apan silotan niya ang mobiya kaniya. Busa nagpuasa kami ug nangaliyupo ngadto sa Dios nga bantayan niya kami ug gidungog niya ang among mga pag-ampo. Unya gipalain ko ang 12 ka pangulong pari: si Sarabias, si Hasabias ug ang laing napulo ka pari. Ug gihatag ko ngadto kanila ang plata, bulawan, mga galamiton, ang halad alang sa Templo sa among Dios nga gihalad sa hari, sa mga magtatambag niya, sa iyang mga kadagkoan ug sa tibuok Israel. Gihatag ko kanila ang 22,000 ka kilo nga plata, 3,400 ka kilo nga galamiton nga plata, 3,400 ka kilong bulawan, ug 20 ka panaksan nga bulawan nga ang tanan motimbang ug walo ka kilo ug duha ka galamiton nga bronsi nga sama ka bililhon sa bulawan. Ug giingnan ko sila, “Gihalad kamo alang sa Ginoo, ingon man ang mga galamiton ug ang plata ug ang bulawan maoy mga halad nga kinabubut-on alang sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Bantayi kini ug tipigi hangtod nga inyong matimbang atubangan sa mga pangulong pari ug sa mga Levita ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa Israel didto sa Jerusalem, sulod sa mga lawak sa Templo sa Ginoo.” Busa gidala sa mga pari ug sa mga Levita ang natimbang nga plata ug bulawan ug ang mga galamiton ngadto sa Jerusalem ngadto sa Templo sa among Dios. Unya sa ika-12 nga adlaw sa unang bulan nanggikan kami sa sapa sa Ahava paingon sa Jerusalem. Gikaluy-an kami sa among Dios ug gipanalipdan gikan sa mga kaaway ug mga tulisan. Miabot kami sa Jerusalem ug didto mipahulay kami sulod sa tulo ka adlaw. Sa ikaupat nga adlaw, gitimbang namo sa sulod sa Templo sa among Dios ang plata ug ang bulawan ug ang mga galamiton nga gitugyan namo ngadto sa kamot ni Meremot, ang pari nga anak ni Urias, ug sa iyang mga kauban nga si Eleazar nga anak ni Pinehas ug sa mga Levita nga si Jozabad nga anak ni Jesua ug si Noadias nga anak ni Binnui. Ang tanan giihap ug gitimbang ug ang timbang niining tanan gilista. Niadtong panahona kadtong mga binihag nga nahiuli mihalad ug mga mananap nga ilang gisunog alang sa Dios sa Israel: 12 ka torong baka, 96 ka torong karnero, 77 ka nating karnero ug 12 ka laking kanding ingon nga halad alang sa sala. Kining tanan ilang gisunog ingon nga halad alang sa Ginoo. Ila usab nga gihatag ang sugo sa hari ngadto sa mga kadagkoan ug sa mga gobernador sa lalawigan sa kasadpang bahin sa Eufrates ug gitabangan nila ang mga tawo ug ang Templo sa Dios. Human mahimo kining mga butanga, miduol kanako ang mga opisyal ug giingnan ako, “Ang katawhan sa Israel ug ang mga pari ug ang mga Levita nakig-abin sa mga katawhan sa kayutaan nga nagsimbag mga diosdios. Nakig-abin sila sa mga Canaanhon, mga Hitihanon, mga Perisihanon, mga Jebusihanon, mga Amonihanon, mga Moabihanon, mga Ehiptohanon ug mga Amorihanon kay sila ug ang ilang mga anak nangasawa mag mga lumad niining mga dapita, ug sa ingon, ang balaang kaliwat hisagolan ug mga tawo niining mga dapita. Ug niining maong kalapasan, may dakong labot ang mga opisyal ug ang mga kadagkoan.” Sa pagkabati ko niini gigisi ko ang akong bisti ug kupo, gilabnot ko ang akong buhok ug ang akong bungot ug milingkod ako nga nagsubo. Unya ang tanang Israelita nga nahadlok sa pulong sa Dios sa Israel tungod sa pagkadili matinuohon sa mga binihag nga namauli, mialirong kanako samtang naglingkod ako nga nagsubo hangtod sa paghimo sa ginabiing paghalad. Ug sa dihang himoon na ang ginabiing paghalad, gihunong ko ang akong pagpuasa ug samtang nagsul-ob sa gisi nga bisti ug kupo, miluhod ako ug gibayaw ko ang akong mga kamot ngadto sa Ginoo ug miingon kaniya, “O Dios ko, naulaw ako ug wala akoy nawong nga ikaatubang kanimo kay nagpatungpatong ang among mga kalapasan ug misangko sa langit ang among sala. Sukad sa panahon sa among mga katigulangan hangtod karon, daghan ug dako ang among sala nga nahimo. Tungod sa among mga kalapasan, kami, ang among mga hari ug ang mga pari, gitugyan mo ngadto sa mga hari sa laing mga nasod ug gipapatay, gipatulis, gipamihag, giilogan sa mga kabtangan ug gipakaulawan sama sa nahitabo karong adlawa. Apan karon sulod sa mubong panahon, O Ginoo nga among Dios, naluoy ka kanamo ug wala mo kami hutdag pamatay kondili gihatagan mo kamig kasigurohan sulod niining balaang dapit aron lipayon kami ug hatagag pahulay gikan sa among kaulipnan. Kay kami mga ulipon apan wala kami biyai sa among Dios sa panahon nga naulipon kami. Gihigugma hinuon kami nimo sa gugmang walay paglubad atubangan sa mga hari sa Persia ug gihatagan kamig kadasig sa pagtukod pag-usab sa Templo sa among Dios ug naghatag kanamog panalipod didto sa Juda ug sa Jerusalem. “Ug karon, unsa may among ikasulti kanimo, O Dios, human niining tanan? Gisalikway na usab namo ang imong mga sugo nga imong gihatag kanamo pinaagi sa imong mga alagad nga mga propeta. Nag-ingon ka, ‘Ang yuta nga inyong adtoan aron inyong panag-iyahon, usa ka yuta nga mahugaw tungod sa kadaotan sa mga katawhan niini. Busa ayaw ninyog tugoti ang inyong mga dalaga sa pagpamanag mga anak nila ug ayaw tugoti ang inyong mga anak sa pagpangasawa sa ilang mga dalaga. Ayaw kamo pagtinguha sa ilang kalinaw ug kauswagan aron malig-on kamo ug ayaw pagkaon sa abot sa ilang yuta ug ayaw kini ihatag nga panulondon ngadto sa inyong kabataan hangtod sa kahangtoran.’ Ug tapos namo madawat ang silot tungod sa among mga sala ug sa pagtan-aw namo nga ikaw Dios namo nga mipahamtang kanamo ug dili pa igo nga silot kay sa angay unta kanamo ug gibinlan mog buhi ang imong katawhan nga ingon niini kadaghan, makaako pa ba kami sa paglapas pag-usab sa imong mga sugo ug makigminyoay pa ba kami pag-usab uban sa mga tawo nga nagbuhat niining buhat nga ngil-ad? Dili ka ba unya masuko kanamo ug puohon mo kami? O Ginoo, Dios sa Israel, matarong ka kay gipaikyas mo man ang pipila kanamo aron magpabilin kaming buhi hangtod karong adlawa. Ania kami sa imong atubangan, mga sad-an ug angay gayod untang silotan tungod sa among sala.” Samtang naghilak si Esdras nga nag-ampo ug naghapa atubangan sa Templo sa Dios nga nagsugid sa mga kalapasan sa katawhan sa Israel, miduol kaniya ang dakong pundok sa mga lalaki, mga babaye ug mga bata gikan sa tibuok Israel ug nanghilak usab sila. Ug si Secanias, anak ni Jehiel nga kaliwat ni Elam, miingon kang Esdras, “Gisalikway namo ang atong Dios kay nangasawa man kami sa mga babayeng langyaw. Apan bisan pa niini may paglaom gihapon ang Israel. Busa isaad ta sa atong Dios nga hinginlan nato kining mga babayhana ug ang ilang mga kabataan sumala sa imong tambag ug sa mga may kahadlok sa sugo sa atong Dios ug tumanon nato ang Balaod. Himoa kini kay kami magpaluyo kanimo.” Busa gipapanumpa ni Esdras ang mga pangulong pari ug ang mga Levita ug ang tibuok Israel aron ilang tumanon ang tanan nga giingon ni Secanias. Unya si Esdras migula sa Templo sa Dios ug miadto sa lawak ni Johanan, ang anak ni Eliasib. Didto natulog siya. Wala siya mokaon o moinom kay nagbangotan man siya tungod sa pagkawalay pagtuo sa mga nabihag. Unya gihimo ang usa ka pahibalo ngadto sa tibuok Juda ug Jerusalem, ngadto sa tanang nabihag nga nahibalik, nga kinahanglan magtigom sila sa Jerusalem. Kon adunay dili makaanha sulod sa tulo ka adlaw sumala sa sugo sa mga opisyal ug sa mga kadagkoan, sakmiton ang iyang mga kabtangan ug hinginlan siya sa kapunongan sa mga nabihag. Unya ang tanang mga lalaki sa Juda ug sa Benjamin nagtigom sa Jerusalem sulod sa tulo ka adlaw. Ika-20 kadto nga adlaw sa ikasiyam nga bulan. Unya ang tanang katawhan nanglingkod sa atubangan sa Templo sa Dios, nanagkurog tungod sa kahadlok ug sa kusog nga ulan. Ug si Esdras nga pari mitindog ug miingon, “Nakasala kamo kay nangasawa man kamog mga langyaw ug tungod niini gidugangan ninyo ang sala sa Israel. Busa karon isugid ang inyong mga sala ngadto sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan, ug tumana ninyo ang iyang kabubut-on. Bulag kamo sa katawhan sa ubang nasod ug sa inyong mga asawa nga langyaw.” Unya ang katawhan nga nagtigom mitubag sa makusog nga tingog, “Husto kana; kinahanglang buhaton namo ang imong giingon. Apan daghan ang mga tawo ug kusog ang ulan niining panahona ug dili kami makaantos sa katugnaw kon walay kapasilongan. Dili usab kini mahimo sa usa o duha lamang ka adlaw kay daghan kaayo kanamo ang nahiapil niining salaa. Kining maong gimbuhaton itugyan nato sa atong kadagkoan. Ang tanan nga nangasawag langyaw kinahanglan moanhi sa panahon nga gitakda uban sa mga kadagkoan ug maghuhukom sa tanang siyudad hangtod nga ang kapungot sa atong Dios kanato mohunong ug mahupay na.” Ang misupak niini mao lamang si Jonatan nga anak ni Asahel ug si Jahzeias nga anak ni Tikva ug gipaluyohan sila ni Mesullam ug ni Sabbetai nga usa ka Levita. Unya gituman gayod kini sa mga nabihag nga nahibalik na ug si Esdras, ang pari, nagpili ug mga tawo nga angay mangulo sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan sumala sa ilang tagsatagsa ka banay. Sa unang adlaw sa ikanapulo nga bulan, nagtigom sila aron pagsabotsabot mahitungod niining butanga ug sa unang adlaw sa unang bulan nahuman nilag husay ang tanan nga nangasawag langyaw. Kini mao ang talaan sa mga tawo nga may mga asawa nga langyaw: Mga pari, gilista sumala sa banay: Sa banay ni Jesua ug sa iyang mga igsoon nga mga anak ni Jozadac: si Maasias, si Eliezer, si Jarib ug si Gedalias. Misaad sila sa pagbulag sa ilang mga asawa ug naghalad silag toro nga karnero agig halad alang sa ilang mga sala. Sa banay ni Immer: si Hanani ug si Zebadias Sa banay ni Harim: si Maasias, si Elias, si Semaias, si Jehiel ug si Uzias Sa banay ni Pasur: si Elioenai, si Maasias, si Ismael, si Netanel, si Jozabad ug si Elasa Mga Levita: si Jozabad, si Simei, si Kelaias (gitawag usab ug Kelita), si Petahias, si Juda ug si Eliezer Mga musikero: si Eliasib Mga guwardiya sa Templo: si Shallum, si Telem ug si Uri Ang uban: Sa banay ni Paros: si Ramias, si Izzias, si Malquias, si Mijamin, si Eleazar, si Hasabias ug si Benaias Sa banay ni Elam: si Matanias, si Zacarias, si Jehiel, si Abdi, si Jeremot ug si Elias Sa banay ni Zatu: si Elioenai, si Eliasib, si Matanias, si Jeremot, si Zabad ug si Aziza Sa banay ni Bebai: si Jehohanan, si Hananias, si Zabai ug si Atlai Sa banay ni Bani: si Mesullam, si Malluc, si Adaias, si Jasub, si Sheal ug si Jeremot Sa banay ni Pahatmoab: si Adna, si Chelal, si Benaias, si Maasias, si Matanias, si Besalel, si Binnui ug si Manases Sa banay ni Harim: si Eliezer, si Issija, si Malquias, si Semaias, si Simeon, si Benjamin, si Malluc ug si Semarias Sa banay ni Hashum: si Mattenai, si Mattatta, si Zabad, si Elifelet, si Jeremai, si Manases ug si Simei Sa banay ni Bani: si Maadai, si Amram, si Uel, si Benaias, si Bedeias, si Cheluhi, si Vanias, si Meremot, si Eliasib, si Mattanias, si Mattenai, si Jaasu Sa banay ni Binnui: si Simei, si Selemias, si Natan, si Adaias, si Macnadebai, si Sasai, si Sarai, si Azarel, si Selemias, si Semarias, si Shallum, si Amarias, ug si Jose Sa banay ni Nebo: si Jeiel, si Mattitias, si Zabad, si Zebina, si Jaddai, si Joel ug si Benaias Kini silang tanan adunay mga asawa nga langyaw. Gibulagan nila sila ug gihinginlan nila sila ug ang ilang mga anak. Mao kini ang mga nabuhat ni Nehemias nga anak ni Hacalias. Sa bulan sa Kisleb, sa ika-20 nga tuig sa paghari ni Artaxerxes, samtang didto ako sa Susa, ang ulohang siyudad, si Hanani nga usa sa akong mga igsoon miabot uban sa pipila ka tawo gikan sa Juda. Gipangutana ko sila bahin sa mga Judio nga nahiuli gikan sa pagkabihag ug bahin sa Jerusalem. Sila mitubag kanako nga kadtong nahiuli gikan sa pagkabihag nagkalisodlisod ug gibiaybiay. Guba gihapon ang kota ug ang mga ganghaan sa siyudad sa Jerusalem sukad sa pagsunog niini. Sa pagkadungog ko niini, milingkod ako ug mihilak ug nagbangotan ako sa pipila ka adlaw. Nagpadayon ako sa pagpuasa ug sa pag-ampo ngadto sa Dios. Miingon ako, “O Ginoo nga Dios nga anaa sa langit, gamhanan ka ug Dios ka nga gikahadlokan. Matinumanon ka gayod sa kasabotan ug nahigugma niadtong nahigugma kanimo ug nagtuman sa imong kasugoan. Tan-awa ako ug patalinghogi ang pag-ampo nga sa adlaw ug gabii gihimo niining imong alagad alang sa imong mga alagad, ang katawhan sa Israel. Pasayloa intawon kami sa among mga sala kanimo. Ako ug ang akong mga katigulangan nakasala. Daotan kamig mga binuhatan ug wala namo tumana ang mga sugo nga gihatag mo kanamo pinaagi sa imong alagad nga si Moises. Hinumdomi ang imong giingon kaniya, ‘Kon dili kamo magmatinumanon, patibulaagon ko kamo ngadto sa ubang katawhan. Apan kon mobalik kamo kanako ug tumanon ninyo ang akong mga sugo, bisan pag magkatibulaag kamo ngadto sa layo kaayong mga dapit, tigumon ko kamo ug dad-on ngadto sa dapit nga akong gipili diin adto kamo magsimba kanako.’ “Imo silang mga alagad ug katawhan nga imong giluwas pinaagi sa imong gahom. O Ginoo, pamatia ang pag-ampo niining imong alagad ug sa uban mong mga alagad nga nagpasidungog kanimo. Itugot nga magmalampuson ako niining adlawa ug hinaot unta nga kahimut-an ako sa hari.” Niining higayona ako maoy tigtagay ug bino sa hari. Unya sa bulan sa Nisan, (sa ato pa, sa mga upat na ka bulan ang milabay) sa ika-20 nga tuig sa paghari ni Artaxerxes, samtang gitagayan ko siyag bino nakita niya nga subo ang akong panagway. Busa giingnan ako sa hari, “Nganong subo man ang imong panagway nga dili ka man unta masakiton? Unsa may imong gikasub-an?” Nahadlok ako pag-ayo ug gitubag ko ang hari, “Hatagan ka unta, O Kamahalan, ug taas nga kinabuhi! Nasubo ako kay ang siyudad diin gilubong ang akong katigulangan nagun-ob na ug nasunog ang mga ganghaan niini.” Unya giingnan ako sa hari, “Unsay buot mong ihangyo kanako?” Busa nag-ampo ako sa Dios nga anaa sa langit. Ug giingnan ko ang hari, “Kon mouyon ka, Kamahalan, ug kon maluoy ka kanako, tugoti ako sa pag-adto sa Juda, sa siyudad nga gilubngan sa akong katigulangan, aron ako kining tukoron pag-usab.” Ug miingon ang hari (samtang diha sa tupad kaniya ang rayna), “Magdugay ka ba didto? Kanus-a ka man mobalik dinhi?” Unya miuyon ang hari nga mopauli ako sa Juda ug gisultihan ko siya kon kanus-a ako mobalik. Ug gihangyo ko ang hari nga kon mahimo magsulat unta siya ngadto sa mga kadagkoan sa lalawigan sa tabok sa Suba sa Eufrates aron tugotan ako nila pag-agi paingon sa Juda. Gihangyo ko usab ang hari nga sulatan usab niya si Asaf, ang magbalantay sa iyang lasang, aron hatagan ako niyag mga kahoy nga magamit ko alang sa ganghaan sa Templo, sa pagkoral sa siyudad ug pagtukod ug balay nga akong kapuy-an. Ug gitugot sa hari ang akong gihangyo kaniya kay nag-uban man ang Dios kanako. Gipakuyogan ako sa hari ug mga opisyal sa kasundalohan ug mga sundalo nga nagkabayo. Sa pag-abot ko sa lalawigan unahan sa Suba sa Eufrates, gihatag ko sa mga kadagkoan sa lalawigan ang sulat sa hari. Apan sa pagkasayod niini ni Sanbalat nga taga-Horon ug ni Tobias nga iyang sulugoon nga taga-Amon, nasuko sila pag-ayo kay dili man sila gusto nga may magtinguha sa kaayohan sa mga Israelita. Unya miadto ako sa Jerusalem ug nagpabilin ako didto sulod sa tulo ka adlaw nga walay tawong gisuginlan bahin sa ipabuhat sa Dios kanako alang sa Jerusalem. Unya sa pagkagabii gisuroy ko ang siyudad uban sa pipila ka tawo. Walay laing hayop nga akong gidala gawas sa asno nga akong gikabay-an. Miagi ako sa Ganghaan sa Walog paingon sa Atabay sa Dragon ug sa Ganghaan sa Basura ug gisusi ko ang mga kota sa siyudad nga nangaguba ug ang mga ganghaan niini nga nangasunog. Giadto ko usab ang Ganghaan sa Tuboran ug ang Lanaw sa Hari apan walay kaagian ang asno nga akong gikabay-an. Busa miadto ako sa Walog sa Kidron ug gisusi ko ang kota didto. Gikan didto mibalik ako agi sa Ganghaan sa Walog. Wala masayod ang mga opisyal bahin niini kay wala may pari o mga kadagkoan o bisan kinsang Judio nga akong gisuginlan. Unya giingnan ko sila, “Nakita ninyo ang kalisod sa atong kahimtang. Naguba ang siyudad sa Jerusalem ug nangasunog ang mga ganghaan niini. Busa atong tukoron pag-usab ang mga kota niini aron dili na kita maulawan.” Gisuginlan ko sila sa kaluoy nga gipakita sa Dios kanako ug sa gisulti kanako sa hari. Ug miingon sila, “Hala, tana, sugdan ta dayon ang pag-ayo.” Busa madasigon sila kaayo nga misugod pagtrabaho. Apan sa pagkasayod niini ni Sanbalat nga taga-Horon ug ni Tobias nga iyang sulugoon nga taga-Amon ug ni Gesem nga taga-Arabia, gibugalbugalan ug gibiaybiay nila kami ug miingon sila, “Unsa man kining inyong gibuhat? Buot ba ninyong ipasabot nga mosukol kamo sa hari?” Gitubag ko sila, “Uban sa tabang sa Dios nga anaa sa langit molampos gayod kami niining among gibuhat. Apan kamo walay labot, walay katungod ug walay mapaabot dinhi sa Jerusalem.” Unya gitukod ni Eliasib nga Pangulong Pari ug sa iyang kaubang mga pari ang ganghaan nga ginganlan ug Ganghaan sa Karnero. Gihalad nila kini ug gitaod nila ang mga pultahan niini. Giayo usab nila ang paril gikan sa Tore nga ginganlag Tore sa Usa ka Gatos ug sa Tore ni Hananel. Ang mga tawo sa Jerico maoy nagtukod sa sunod nga bahin sa paril. Si Zacur nga anak ni Imri maoy nagtukod sa sunod pa gyod nga bahin niini. Ang mga anak ni Hasenaa maoy nagtukod sa Ganghaan sa Isda. Gitaod nila ang mga sagbayan ug gipahimutang ang mga pultahan ingon man ang mga sira ug mga trangka niini. Si Meremot nga anak ni Urias ug apo ni Hakkoz maoy nag-ayo sa sunod nga bahin. Unya si Mesullam nga anak ni Baraquias ug apo ni Mesezabel maoy nag-ayo sa sunod pa gyod nga bahin. Ug sunod kanila nag-ayo usab si Sadok nga anak ni Baana. Ug sunod kanila diha usab ang mga taga-Tecoa nga nag-ayo apan ang ilang kadagkoan wala gayod motabang sa gisugo sa ilang tigdumala sa buhat. Ug ang Karaang Ganghaan giayo ni Joiada nga anak ni Pasea ug ni Mesullam nga anak ni Besodeias. Gitaod nila ang mga sagbayan ug gipahimutang ang mga pultahan, mga trangka ug mga sira niini. Ug sunod kanila nag-ayo si Melatias nga taga-Gibeon ug si Jadon nga taga-Meronot ug ang taga-Gibeon ug taga-Mispa ubos sa pagdumala sa gobernador sa lalawigan tabok sa Suba sa Eufrates. Sunod kanila nga nag-ayo mao si Uziel nga anak ni Haraias nga tigsalsal ug bulawan. Sunod kaniya mao si Hananias nga usa sa mga tighimo ug pahumot ug gipahiuli nila ang Jerusalem hangtod didto sa Lapad nga Kota. Sunod kanila nga nag-ayo mao si Refaias nga anak ni Hur nga pangulo sa katunga sa distrito sa Jerusalem. Sunod kanila mao si Jedaias nga anak ni Harumaf nga nag-ayo sa sunod nga bahin atbang sa iyang balay. Sunod kaniya nag-ayo usab si Hattus nga anak ni Hasabnias. Si Malquias nga anak ni Harim ug si Hassub nga anak ni Pahatmoab nag-ayo usab sa usa ka bahin ug sa Tore sa mga Hudno. Sunod kaniya nag-ayo si Shallum nga anak ni Hallohes, pangulo sa usa ka distrito sa Jerusalem, ug ang iyang mga anak nga babaye mitabang usab. Si Hanun ug ang mga taga-Zanoa maoy nag-ayo sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Walog. Gitukod nila kini pag-usab ug gipahimutang nila ang mga pultahan, mga sira ug ang mga trangka niini ug giayo nila ang kota nga may 440 ka metros hangtod sa Ganghaan sa Basura. Si Malquias nga anak ni Recab ug pangulo sa Distrito sa Bethakerim maoy nag-ayo sa Ganghaan sa Basura. Gitukod niya kini pag-usab ug gitaod niya ang mga pultahan, ang mga tarogo ug mga trangka niini. Ug giayo ni Shallum nga anak ni Colhoze, pangulo sa distrito sa Mispa, ang ganghaan nga ginganlag Tuboran nga Ganghaan. Gitukod niya kini pag-usab ug gitabonan kini ug gitaod ang mga pultahan, mga tarogo ug mga trangka niini. Gitukod niya ang paril sa Tangke sa Shela sa tanaman sa hari hangtod sa mga hagdanan paingon sa Siyudad ni David. Sunod kaniya si Nehemias nga anak ni Azbuc nga pangulo sa katunga sa distrito sa Betzur. Giayo niya ang atbang sa gilubngan ni David ngadto sa tangke sa tubig ug sa kampo sa mga sundalo. Ang mosunod nga mga Levita maoy nagtukod pag-usab sa sunod nga bahin sa paril: si Rehum nga anak ni Bani maoy nagtukod sa sunod nga bahin; si Hasabias nga pangulo sa katunga sa distrito sa Kela maoy nagtukod sa sunod nga bahin alang sa iyang distrito; si Bavvai nga anak ni Henadad ug pangulo sa laing katunga sa distrito sa Kela maoy nagtukod sa sunod nga bahin; si Ezer nga anak ni Jesua ug pangulo sa Mispa maoy nag-ayo sa sunod nga bahin atbang sa butanganag mga hinagiban hangtod sa eskina sa paril; si Baruc nga anak ni Zabai maoy nag-ayo sa sunod nga bahin hangtod sa pultahan sa balay sa Pangulong Pari nga si Eliasib; si Meremot nga anak ni Urias ug apo ni Hakkoz maoy nag-ayo sa sunod nga bahin hangtod sa tumoy sa balay ni Eliasib. Ang mga pari sa mga dapit nga naglibot sa Jerusalem maoy nag-ayo sa sunod nga bahin: si Benjamin ug si Hassub maoy nag-ayo sa sunod nga bahin nga didto sa atubangan sa ilang mga balay; si Azarias nga anak ni Maasias ug apo ni Ananias maoy nag-ayo sa sunod nga bahin nga didto sa atubangan sa iyang balay; si Binnui nga anak ni Henadad maoy nagtukod sa sunod nga bahin nga gikan sa balay ni Azarias ngadto sa eskina sa paril; Ang mga tawo nga taga-Tecoa maoy nag-ayo sa lain na pud nga bahin gikan sa bahin atbang sa dakong tore nga nagbantay sa Templo hangtod sa paril duol sa kota sa Ofel. Usa ka pundok sa mga pari ang nag-ayo sa sunod nga bahin nga padulong sa amihanan gikan sa Ganghaan sa Kabayo. Ang matagusa nag-ayo sa bahin atbang sa iyang kaugalingong balay. Si Sadok nga anak ni Immer maoy nag-ayo sa sunod nga bahin nga atbang sa iyang balay. Si Semaias nga anak ni Secanias ug magbalantay sa Ganghaan sa Sidlakan, maoy nag-ayo sa sunod nga bahin. Si Hananias nga anak ni Selemias ug si Hanun, ang ikaunom nga anak ni Zalaf, maoy nag-ayo sa sunod nga bahin. Si Mesullam nga anak ni Berequias maoy nag-ayo sa sunod nga bahin nga atbang sa iyang balay. Si Malquias nga usa ka platero maoy nag-ayo sa sunod nga bahin kutob sa balay sa mga nag-alagad sa Templo ug sa mga negosyante atbang sa Ganghaan nga Susihanan sa Templo duol sa lawak ibabaw sa amihanang sidlakan nga eskina sa paril. Ang mga platero ug mga negosyante maoy nag-ayo sa kataposang bahin, gikan sa lawak didto sa eskina hangtod sa Ganghaan sa Karnero. Sa dihang nakabalita si Sanbalat nga nagtukod kami sa paril, nasuko siya pag-ayo ug gibugalbugalan kami niya. Ug atubangan sa iyang kaigsoonan ug sa kasundalohan sa Samaria, miingon siya, “Unsa may gibuhat niining makaluluoy nga mga Judio? Tukoron ba nila pag-usab ang siyudad? Nagtuo ba sila nga pinaagi sa paghalad ug mga mananap mahuman nila pag-ayo ang paril sa usa lamang ka adlaw? Makatukod ba silag paril gikan sa pinundok nga mga basura ug mga sunog pa gyod?” Diha tupad kaniya si Tobias nga Amonihanon. Si Tobias miingon, “Tinuod kana. Bisag milo lamang ang mokatkat sa ilang kota, matumpag na kana!” Nag-ampo ako, “Patalinghogi kami, O among Dios, kay gitamay kami. Isumbalik ngadto kanila ang ilang pagtamay kanamo. Kuhai sila sa tanan nilang kabtangan ug ipabihag ngadto sa laing nasod. Ayaw pasayloa ang ilang paglapas ug ayaw hikalimti ang ilang sala kay gipakaulawan nila kami nga nagtukod sa mga paril.” Busa gitukod namo ang paril ug dali rang nahuman namo ang katunga sa gihabugon niini kay ang mga tawo madasigon man nga nagtrabaho. Apan sa dihang nasayran ni Sanbalat, ni Tobias ug sa mga taga-Arabia ug sa mga Amonihanon ug sa mga taga-Asdod nga nagpadayon kami sa pag-ayo sa paril sa Jerusalem ug nga nagsugod nag katakdo ang mga nagubang bahin niini, nasuko sila pag-ayo. Busa naglaraw sila sa pagsulong sa Jerusalem aron paghimog kagubot. Apan nag-ampo kami sa among Dios ug nagbutang ug guwardiya adlaw ug gabii. Apan miingon ang katawhan sa Juda, “Nagkaluya na ang tigdala sa mga bug-at nga pas-anon ug nagtipun-og pa ang mga nangaguba. Dili kami makatrabaho sa paril.” Ug ang among mga kaaway miingon, “Sa dili pa sila masayod o makakita kanato, adtoon ta sila ug pamatyon aron mahunong ang trabaho.” Unya ang mga Judio nga nagpuyo tipon sa among mga kaaway miadto kanamo ug giingnan kami sa makadaghan nga sulongon kami sa among mga kaaway. Busa sa kinaubsan nga dapit luyo sa paril, sa mga dapit nga wala pa maayo, gipahimutang ko ang mga tawo sumala sa ilang tagsatagsa ka panimalay uban sa ilang mga espada, mga bangkaw ug mga pana. Nakita ko nga nahadlok ang mga tawo busa giingnan ko ang ilang mga pangulo, “Ayaw kamo kahadlok kanila. Hinumdomi ang Ginoo nga gamhanan ug makalilisang ug pakig-away kamo alang sa inyong kaigsoonan, mga anak, mga asawa ug sa inyong pinuy-anan.” Nakabalita ang among mga kaaway nga nasayran namo ang ilang laraw ug nga gipakyas sila sa Dios. Unya namalik kami ngadto sa tagsatagsa namo ka buluhaton sa paril. Sukad niadtong adlawa, katunga sa mga trabahador nagtrabaho sa paril ug ang katunga nagbitbit ug mga bangkaw, mga taming, mga pana ug mga bisti alang sa gubat ug ang mga pangulo nagpaluyo sa katawhan nga maoy nagtukod sa paril. Kadtong nagdala ug mga butang gihimo nila sa paagi nga ang pikas kamot nagtrabaho ug ang pikas nagbitbit ug hinagiban. Ug ang matag trabahador nagtakin ug espada samtang siya nagtrabaho. Diha sa akong tupad ang tawo nga tigpatingog sa trumpeta. Giingnan ko ang mga kadagkoan ug ang mga opisyal ug ang katawhan, “Dako kaayo ang trabaho ug nakatag kini ug ang matag usa kanato lagyo ug distansya. Inigkadungog ninyo sa trumpeta, duol kamo kanamo kay ang Dios maoy makig-away alang kanato.” Busa nagtrabaho kami ug ang katunga kanamo nagbitbit ug mga bangkaw gikan sa kaadlawon hangtod sa pagkagabii. Giingnan ko usab ang mga tawo niadtong panahona, “Kinahanglan nga ang tanang tawo anhi matulog sa Jerusalem matag gabii aron kabantayan sa gabii ang siyudad ug makatrabaho sa adlaw.” Busa ako, ang akong mga kaigsoonan, ang akong mga sulugoon ug ang mga guwardiya nga misunod kanako, walay usa kanamo nga naghukas sa among bisti bisan sa gabii. Ang matag usa nagbitbit ug hinagiban. Unya ang katawhan, lalaki ug babaye, nagbagutbot bahin sa ilang isigka-Judio. May miingon, “Dagko ang among mga banay. Nagkinahanglan kamig trigo aron mabuhi.” May miingon usab, “Giprinda namo ang among kaumahan, ang among kaparasan ug ang among mga balay aron makabaton kamig makaon panahon sa gutom.” Ug may miingon pa gayod, “Nakapanghulam kamig salapi alang sa buhis nga gipahamtang sa hari sa among kaumahan ug kaparasan. Kami ug ang among kaigsoonan ug ang among mga anak managsama nga mga Judio. Apan napugos kami pagbaligya kanila ngadto sa kaulipnan. Gani gipugos namo ang pipila sa among mga anak nga babaye sa pagpaulipon apan wala kami laing mahimo kay ang among kaumahan ug kaparasan gipanag-iya na man sa laing tawo.” Busa nasuko ako pag-ayo sa dihang nabati ko ang ilang mga reklamo. Human ko timbangtimbanga kini, gikasab-an ko ang mga kadagkoan ug ang mga opisyal. Giingnan ko sila, “Nganong nagpatanto man kamo sa inyong kadugo?” Unya nagpatawag akog usa ka dakong tigom aron paghusay kanila ug giingnan ko sila, “Kutob sa among naabot, gilukat namo ang atong kaigsoonang mga Judio nga nabaligya ngadto sa mga dili Judio. Apan kamo, gipugos ninyo ang inyong kaigsoonan sa pagbaligya sa ilang kaugalingon nganha kaninyo nga ilang isigka-Judio!” Mihilom ang mga pangulo ug wala gayoy gikasulti. Busa miingon ako, “Dili maayo kining inyong gibuhat. Angay unta kamong magkinabuhi nga mahadlokon sa Dios aron nga dili na kita tamayon sa mga nasod nga atong kaaway. Ako mismo ug ang akong mga paryenti ug mga sulugoon nagpahulam kanilag salapi ug pagkaon sa walay pagpatanto. Hunongon nato ang pagpatanto. Iuli dayon ang ilang kaumahan, ang ilang kaparasan, ang ilang kaolibohan, ang ilang kabalayan ug papasa ang ilang utang nga salapi, kalan-on, bino ug lana.” Unya miingon sila, “Dili na kami maningil sa ilang utang. Tumanon namo ang imong giingon.” Unya gipatawag ko ang mga pari ug gipapanumpa ko sila nga tumanon nila ang ilang gisaad. Giyabyab ko usab ang akong bakos nga panapton ug miingon ako, “Ingon niini ang buhaton sa Dios kaninyo ug sa inyong balay ug sa inyong kabtangan kon dili ninyo tumanon ang maong saad!” Ug ang tanan miingon, “Amen!” Ug gidayeg nila ang Ginoo. Ug gituman sa katawhan ang ilang gisaad. Dugang pa, sukad nga gitudlo ako sa hari ingon nga gobernador sa Juda, gikan sa ika-20 ngadto sa ika-32 nga tuig sa pagkahari ni Artaxerxes, ako ug ang akong kaigsoonan wala gayod modawat sa gahin nga pagkaon ingon nga gobernador sulod sa 12 ka tuig. Ang katawhan gipabayad sa mga gobernador nga nahiuna kanako ug bug-at nga mga buhis ug gipabayad silag 40 ka buok nga salapi gawas pa sa pagkaon ug bino. Bisan gani ang ilang mga sulugoon nagdaugdaog sa katawhan. Apan wala ko kini buhata kay mitahod man ako sa Dios. Nagpadayon ako pagtrabaho niining maong paril bisag wala akoy yuta ug nagtrabaho usab ang akong mga sulugoon. Dugang pa niini, nagpakaon ako ug 150 ka tawo, mga Judio ug mga kadagkoan, wala pay labot niadtong moanha kanamo gikan sa kasikbit nga kanasoran. Adlaw-adlaw nag-ihaw akog usa ka buok baka ug unom ka tambok nga karnero ug mga manok. Nag-andam usab akog daghang bino matag napulo ka adlaw. Apan bisan pa niining tanan wala ako mangayog gahin nga pagkaon ingon nga gobernador kay bug-at na kaayo ang gipas-an nga buhis sa mga tawo. Hinumdomi, O Dios ko, ang tanan nga akong nabuhat alang niining katawhan. Sa dihang nabalitaan ni Sanbalat, ni Tobias ug ni Gesem nga taga-Arabia ug sa uban pang mga kaaway namo nga nahuman na namo ang pag-ayo sa kota (bisan tuod kon wala pa namo ikataod ang mga sira sa mga ganghaan niini), gipatawag ako ni Sanbalat ug ni Gesem kay kuno buot silang makigkita kanako didto sa usa ka balangay sa kapatagan sa Ono. Apan daotan diay silag tuyo kanako. Busa nagsugo akog mga tawo sa pagbalibad kanila nga dili ako makaadto kay daghan akog buhat ug dili ko buot nga usikan ko ang akong panahon aron lamang sa pagpakigkita kanila. Sa makaupat ka higayon gipasugoan ako nila nga buot silang makigkita kanako apan gitubag ko sila sa mao gihapong balibad. Unya sa ikalima nga higayon gipadad-an ako ni Sanbalat ug abli nga sulat pinaagi sa iyang sulugoon. Ang maong sulat nag-ingon, “Nakabalita kami sa ubang nasod ug bisan si Gesem nag-ingon nga ikaw ug ang mga Judio naglaraw sa pagrebelde ug maoy hinungdan nga giayo mo ang paril sa siyudad kay buot ka man nga mahimong hari. Nagpili ka kunog mga propeta nga maoy moproklamar kanimo ingon nga hari sa Juda dinhi sa Jerusalem. Sa walay duhaduha masayran kini sa hari busa maayo nga magsabotsabot kita.” Gitubag ko siya sa pag-ingon, “Bakak kanang imong giingon. Nagtumotumo ka lamang.” Buot nila kaming hadlokon sa pagtuo nga moundang kami sa among gibuhat. Apan misamot hinuon ang akong tinguha sa paghuman niini. Usa ka adlaw niana miadto ako sa balay ni Semaias, anak ni Delaias ug apo ni Mehetabel nga dili makabiya sa iyang balay. Miingon si Semaias kanako, “Magtigom kita didto sa Templo sa Dios ug takpan ta ang mga pultahan niini kay moanhi sila sa gabii ug patyon ka nila.” Apan miingon ako, “Dili mahimo nga magtinalawan ako. Nagtuo ka ba nga motago ako sa Templo aron maluwas? Dili ako moadto!” Nasabot ug nakita ko nga wala siya sugoa sa Dios apan nagsulti siyag pasidaan batok kanako kay gisuholan man siya ni Tobias ug ni Sanbalat. Gisuholan siya paghadlok kanako aron makasala ako. Sa ingon may kapasikaran na sila sa pagdaot sa akong ngalan agig pagbiaybiay kanako. Nag-ampo ako, “Ayaw kalimti, O Dios, ang gibuhat ni Tobias ug ni Sanbalat ug siloti sila. Hinumdomi usab ang babayeng propeta nga si Noadias ug ang ubang propeta nga naghadlok kanako.” Nahuman gayod ang pag-ayo sa paril sa Jerusalem sa ika-25 nga adlaw sa bulan sa Elul tapos sa 52 ka adlaw nga pagtrabaho. Ang tanan namong mga kaaway ug tanang kanasoran nakabalita bahin niini ug nangahadlok sila. Nakita nila nga ang maong kalamposan nahimo pinaagi sa tabang sa Dios. Niadtong panahona, ang mga kadagkoan sa Juda nakigsinulatay kang Tobias. Daghan siyag kaabin nga taga-Juda kay umagad man siya ni Secanias nga anak ni Ara. Ang iya usab nga anak nga si Johanan nangasawa sa anak ni Mesullam nga anak ni Baraquias. Gidayeg nila ang maayong mga nabuhat ni Tobias diha sa akong atubangan ug ilang gitaho kaniya ang akong gipanulti ug gisulatan ako niya aron mahadlok ako. Sa dihang nahuman na ang pag-ayo sa paril sa siyudad, gitaod ko ang mga sira sa mga ganghaan ug gipahimutang ang mga guwardiya sa ganghaan, ang mga mag-aawit ug mga Levita. Gitugyan ko sa akong igsoon nga si Hanani ug kang Hananias nga piniyalan sa paril ang pagbantay sa Jerusalem kay si Hananias kasaligan man ug mahadlokon sa Dios labaw sa uban. Giingnan ko siya, “Ayaw ninyo ablihi ang mga ganghaan sa siyudad kon dili pa mosubang ang adlaw ug sirahi ninyo kini sa dili pa mosalop ang adlaw. Pagtudlo usab kamog mga guwardiya gikan sa mga nagpuyo sa Jerusalem ug ipahimutang sila sa ilang tagsatagsa ka poste ug ang uban atbang sa matag balay nila.” Ang siyudad sa Jerusalem lapad ug dako kaayo apan diyutay lamang ang mga nagpuyo niini ug wala pay mga balay nga natukod. Unya gidasig ako sa Dios pagtigom sa mga tawo ug sa ilang mga pangulo sa siyudad ug sa mga nagpuyo niini aron sa paglista kanila sumala sa ilang kagikan. Ug nakit-an ko ang listahan sa mga kaliwatan niadtong miuna pag-uli sa Jerusalem ug mao kini ang nahisulat didto sa maong listahan. Mao kini ang mga nagpuyo sa lalawigan sa Juda nga nahibalik human sila pamihaga ni Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia. Namauli sila sa Jerusalem ug sa tagsatagsa nila ka lungsod sa Juda. Namauli sila uban kang Zerubabel, Jesua, Nehemias, Azarias, Raamias, Nahamani, Mardoqueo, Bilsan, Misperet, Bigvai, Nehum ug kang Baana. Mikabat ug 392 ang tanang kaliwat sa mga sulugoon nga nag-alagad didto sa Templo ug ang mga kaliwat sa mga sulugoon ni Solomon. Ang mosunod mao ang gikan sa Telmela, sa Telharsa, sa Cherub, sa Adon ug sa Immer apan wala silay siguro bahin sa ilang kagikan ug kon sakop ba sila sa mga banay sa Israel. Sila mao ang mga kaliwat ni Delaias, ni Tobias ug ni Nekoda. Mikabat silag 642 ka tawo. May mga pari usab nga uban kanila: ang mga kaliwat ni Hobaias, ni Hakkoz ug ni Barsilai (si Barsilai nangasawa sa anak ni Barsilai nga taga-Gilead busa gitawag siya sa maong ngalan). Buot silang iapil ingon nga kaliwat sa banay sa Israel apan wala matino ang ilang kagikan busa wala sila isipa nga pari ug gidid-an sila sa Judio nga gobernador sa pagkaon sa labing sagradong mga pagkaon hangtod nga may pari na nga maantigong mogamit sa Urim ug sa Tumim. Ang mga pari, mga Levita, mga guwardiya sa Templo, mga mag-aawit, ang pipila sa katawhan, ang mga sulugoon nga nag-alagad sa Templo ug ang tanang katawhan sa Israel mipuyo sa ilang tagsatagsa ka lungsod. Unya sa pag-abot sa ikapitong bulan, ang katawhan sa Israel didto na sa ilang tagsatagsa ka lungsod. Sa unang adlaw nianang bulana nagtigom silang tanan didto sa hawanan sulod sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Tubig. Giingnan nila si Esdras, ang pari ug eskriba nga batid sa Balaod, sa pagdala sa basahon sa Balaod nga gihatag sa Ginoo ngadto sa Israel pinaagi kang Moises. Busa gidala ni Esdras ang basahon ngadto sa atubangan sa katawhan nga nagtigom—mga lalaki, mga babaye ug mga kabataan nga may igo nang panabot. Ug gibasa niya kini diha sa ilang atubangan didto sa plasa gikan sa sayo sa buntag hangtod sa udto ug namati sila pag-ayo. Si Esdras nagbarog sa plataporma nga kahoy nga ilang gihimo alang niining katuyoan ug diha sa iyang tuo nagtindog si Mattitias, si Shema, si Anaias, si Urias, si Hilkias ug si Maasias. Dapit sa iyang wala diha si Pedaias, si Misael, si Malquias, si Hashum, si Hasbaddana, si Zacarias ug si Mesullam. Giablihan ni Esdras ang basahon sa Balaod atubangan sa tanang tawo nga diha sa ubos niya ug sa pag-abli niya niini, nanindog ang tanan. Ug gidayeg ni Esdras ang Ginoo, ang gamhanang Dios. Ug ang katawhan mitubag, “Amen! Amen!” uban ang pagpataas sa ilang mga kamot. Unya mihapa sila ug gisimba nila ang Ginoo uban sa dakong pagtahod. Mitabang sa pagpasabot sa katawhan bahin sa Balaod ang mga Levita nga sila si Jesua, si Bani, si Serebias, si Jamin, si Akkub, si Sabbetai, si Hodias, si Maasias, si Kelita, si Azarias, si Jozabad, si Hanan ug si Pelaias. Gihimo nila kini samtang ang mga tawo nagpabilin sa ilang gibarogan. Mihatag silag binaba nga hubad sa Balaod sa Dios ug gihatag nila ang kahulogan niini aron ang mga tawo makasabot. Nanghilak ang katawhan sa pagkabati nila sa Balaod. Busa si Nehemias nga maoy gobernador, si Esdras nga pari ug batid sa Balaod ug ang mga Levita nga nagtudlo sa mga tawo miingon, “Balaan kining adlawa alang sa Ginoo nga atong Dios. Ayaw kamo pagsubo o panghilak.” Unya miingon siya kanila, “Padayon sa inyong nabatasan, kan-a ninyo ang lamiang pagkaon ug imna ninyo ang tam-is nga bino ug padad-i ninyog diyutayng bahin kadtong walay makaon kay balaan kining adlawa alang sa atong Ginoo. Ayaw kamog kaguol kay ang kalipay nga gikan sa Ginoo maoy maglig-on kaninyo.” Busa gipahilom sa mga Levita ang tanang tawo. Sila miingon, “Hilom kamo kay balaan kining adlawa. Ayaw kamo pagsubo.” Ug ang tanang mga tawo nangaon ug nanginom ug gibahinan nila ang walay pagkaon. Nagmaya sila kay nasabtan man nila ang mga pulong nga gisulti kanila. Sa ikaduhang adlaw ang mga pangulo sa mga panimalay sa tanang katawhan, inubanan sa mga pari ug sa mga Levita, nangadto kang Esdras aron pagtuon bahin sa Balaod. Ug nahibaloan nila nga nasulat sa Balaod nga ang Ginoo, pinaagi kang Moises, nagsugo nga ang katawhan sa Israel kinahanglan nga magpuyo sulod sa mga balongbalong sa mga adlaw sa kasaulogan sa ikapitong bulan. Kinahanglan nga imantala nila ug ipahayag sulod sa tanan nilang mga lungsod ug sulod sa Jerusalem kining mosunod: “Lakaw kamo ngadto sa mga kabungtoran ug pagkuha kamog mga sanga sa mga kahoy nga olibo, aguho, mirtol, palmera ug ubang kahoy nga dahonon kaayo aron himoon ninyong balongbalong sumala sa gisugo sa Ginoo.” Busa gituman sa mga tawo ang gisugo kanila ug gihimo nila ang mga balongbalong diha sa ilang mga atop, diha sa hawanan sa ilang mga balay ug diha sa hawanan sa Templo sa Dios ug diha sa plasa atbang sa Ganghaan sa Tubig ug sa Ganghaan ni Efraim. Ug ang katawhan nga miuli gikan sa pagkabihag naghimog mga balongbalong ug gipuy-an nila kini. Nagsadya sila pag-ayo kay sukad sa panahon ni Josue nga anak ni Nun hangtod niadtong adlawa, ang katawhan sa Israel wala man magbuhat niini. Ug adlaw-adlaw gikan sa unang adlaw hangtod sa pagkatapos may gibasa sila gikan sa basahon sa Balaod sa Dios. Gihimo nila ang kasaulogan sulod sa pito ka adlaw ug sa ikawalo nga adlaw naghimo silag balaang tigom sumala sa kasugoan. Sa ika-24 nga adlaw sa mao gihapong bulan nagtigom ang katawhan sa Israel. Nagpuasa sila, nagbistig sako ug gibutangan nilag abo ang ilang ulo. Ug mibulag ang mga Israelita gikan sa mga langyaw ug giila ug gisugid nila ang ilang mga sala ug ang mga kalapasan sa ilang katigulangan. Unya nanindog sila ug nagbasa sa basahon sa Balaod sa Ginoo nga ilang Dios sulod sa tulo ka oras ug sa sunod nga tulo ka oras gisugid nila ang ilang mga sala ug nagsimba sila sa Ginoo nga ilang Dios. Sa plataporma sa mga Levita nagtindog sila si Jesua, si Bani, si Kadmiel, si Sebanias, si Bunni, si Serebias ug ang laing Bani ug si Chenani ug sa kusog nga tingog nag-ampo sila sa Ginoo. Unya ang mga Levita nga si Jesua, si Kadmiel, si Bani, si Hasabnias, si Serebias, si Hodias, si Sebanias ug si Petahias miingon: “Tindog kamo ug dayga ninyo ang Ginoo nga atong Dios hangtod sa kahangtoran. Dayga ninyo ang mahimayaon niyang ngalan nga dalaygon labaw sa tanan.” Miingon si Esdras, “O Ginoo, ikaw ra gayod ang Ginoo. Gibuhat mo ang kalangitan ug kabituonan nga anaa niini. Gibuhat mo ang yuta ug ang dagat ug ang tanan nga anaa niini. Naghatag ka ug kinabuhi sa tanan. Ang kagamhanan sa langit moyukbo ug mosimba kanimo. Ikaw ang Ginoo, ang Dios nga nagpili kang Abram ug nagkuha kaniya gikan sa yuta sa Ur sa nasod sa Babilonia ug didto ginganlan mo siyag Abraham. Nasusi mo nga ang iyang gugma kanimo matinud-anon ug nagbuhat kag kasabotan uban kaniya. Misaad ka nga ihatag mo kaniya ang yuta sa Canaan, ang yuta sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Jebusihanon ug sa mga Girgasihanon, aron puy-an sa iyang mga kaliwat ug gituman mo ang imong gisaad kay matinumanon ka man. “Nakita mo ang kaguol sa among katigulangan didto sa Ehipto ug nabati mo ang ilang pagpakitabang didto sa dagat nga ginganlag Dagat nga Pula. Ug gihimo mo ang mga ilhanan ug ang mga milagro batok kang Paraon ug sa iyang mga opisyal ug sa katawhan sa Ehipto; kay nasayod ka man sa ilang pagdaugdaog sa imong katawhan; ug tungod niini gipasidunggan ang imong ngalan hangtod karon. Ug sa atubangan sa imong katawhan, imong gitunga ang dagat aron makalatas sila taliwala sa dagat agi sa yutang mala; ug ang mga Ehiptohanon nga migukod kanila nangalumos sama sa bato nga naunlod sa dagat. Pinaagi sa panganod nga daw haligi, gigiyahan mo sila panahon sa adlaw, ug pinaagi sa kalayo nga daw haligi usab, gilamdagan mo ang ilang dalan panahon sa gabii. Nanaog ka didto sa Bukid sa Sinai, ug misulti ka kanila ug gihatagan mo silag mga balaod; ug gisugo mo sila sa pagtamod sa Adlawng Igpapahulay. Pinaagi sa imong alagad nga si Moises, gihatagan mo sila sa imong mga balaod. “Gihatagan mo silag pagkaon gikan sa langit, aron pagtagbaw sa ilang kagutom; ug gikan sa bato gihatagan mo silag tubig, aron pagtagbaw sa ilang kauhaw. Ug gisugo mo sila sa pagpanag-iya sa yuta nga imong gisaad kanila. Apan nagmapagarbohon sila ug nagmasupilon ug wala nila tumana ang imong mga sugo. Wala nila hinumdomi ang imong mga buhat nga kahibulongan. Nagpili hinuon sila ug mga pangulo nga modala kanila balik sa kaulipnan sa Ehipto. Apan Dios ka nga maluluy-on, ug andam sa pagpasaylo ug dili dali masuko, ug may gugmang dili molubad busa wala mo sila biyai. Nagbuhat silag diosdios nga baka, ug miingon nga kadto mao ang dios nga nagkuha kanila sa Ehipto. Pinaagi niini gipasipalahan ka nila. Apan tungod sa imong dakong kaluoy wala mo sila biyai didto sa kamingawan; ug ang daw haliging panganod nga naggiya kanila wala mobiya kanila sa adlaw. Wala sila biyai sa daw haliging kalayo panahon sa gabii, aron mabanwagan sila sa ilang agian. Gitudloan mo sila sa angay nilang buhaton. Gihatagan mo silag mana aron aduna silay makaon ug tubig aron mainom. Gibuhi mo sila sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan, ug didto walay nakulang kanila. Wala madunot ang ilang sinina, ug wala manghubag ang ilang tiil. “Ug gitugyan mo kanila ang mga gingharian ug katawhan ug gihatag mo kining tanan kanila, busa ilang gipanag-iya ang yuta ni Sihon nga hari sa Hesbon, ug ang yuta ni Og nga hari sa Basan. Gipadaghan mo pag-ayo ang ilang kaliwatan, ug gipapuyo mo sila sa yuta nga imong gisaad nga ihatag ngadto sa ilang mga katigulangan. Busa miadto sila ug gipanag-iya nila ang maong yuta, ug imo unang gibuntog ang mga nagpuyo niini. Gitugyan mo kanila ang mga Canaanhon, lakip ang ilang mga hari, aron buhaton sa imong katawhan ngadto kanila ang gusto nilang buhaton. Ug nailog nila ang mga siyudad nga kinutaan, ug ang usa ka yuta nga tabunok, ug gipanag-iya nila ang mga balay nga puno sa kabtangan, mga atabay, mga parasan, mga kaolibohan ug kaprutasan. Busa nangaon sila ug nangabusog, nanambok ug nalipay tungod sa imong kaayo. “Apan misupil sila ug wala motuman kanimo. Gisalikway nila ang imong Balaod. Gipamatay nila ang imong mga propeta nga nag-awhag kanila sa pagbalik kanimo, ug gipasipalahan ka hinuon nila pag-ayo. Busa gitugyan mo sila sa ilang mga kaaway nga mipaantos kanila, ug sa panahon nga sila nagkalisodlisod, misangpit sila kanimo, ug namati ikaw kanila didto sa langit. Ug sumala sa imong dakong kaluoy, gihatagan mo silag mga pangulo nga miluwas kanila gikan sa ilang mga kaaway. Apan human niini nagpakasala na usab sila sa imong atubangan, ug gitugyan mo na usab sila sa ilang mga kaaway, ug gidaugdaog sila pag-ayo. Apan sa dihang naghinulsol sila ug misangpit kanimo, gipamatian mo sila didto sa langit, ug sa makadaghan giluwas mo sila kay naluoy ka man kanila. Gisugo mo sila sa pagtuman sa imong mga balaod, apan nagmapahitas-on sila ug wala nila tumana ang imong mga sugo, ug gilapas nila kini nga unta mabuhi man ang tawo pinaagi sa pagtuman niini. Gisalikway hinuon nila kini, nagmagahi sila ug wala motuman niini. Nagpailob ka kanila sulod sa daghang mga tuig, ug gipasidan-an mo sila pinaagi sa imong mga propeta, apan wala ka nila tagda. Busa gitugyan mo sila sa katawhan sa ubang nasod. Bisan pa niana naluoy ka kanila, busa wala mo sila puoha o biyai kay Dios ka man nga maluluy-on. “O Dios, gamhanan ka ug angayng kalisangan. Nagtuman ka sa imong gisaad ug ang gugma mo walay paglubad. Ayaw isipa nga diyutay lamang ang mga kalisdanan nga nangabot kanamo, sa among mga hari, mga pangulo, mga pari, mga propeta, mga katigulangan, ug sa tanan nimong katawhan, sukad pa sa panahon sa mga hari sa Asiria hangtod niining adlawa. Apan dili kami makamahay kanimo, tungod sa tanan nga nahitabo kanamo, kay nagtuman ka man sa imong gisaad ug kami ang nasayop. Ang among mga hari, mga kadagkoan, kaparian ug katigulangan wala magtuman sa imong Balaod, o magpakabana sa mga sugo, ug mga pasidaan nga gihatag mo kanila. Wala sila mag-alagad kanimo diha sa ilang gingharian, bisan pa sa imong kaayo. Wala sila mag-alagad kanimo diha sa dako ug tabunok nga yuta nga gihatag mo kanila ug wala nila biyai ang ilang daotang mga buhat. “Karon naulipon na kami dinhi sa yuta nga gihatag mo sa among mga katigulangan, aron unta makapahimulos kami sa mga abot ug uban pang kaayohan. Ug ang mga bililhong abot gipanag-iya sa mga hari nga imong gipahari kanamo sa diha nga kami nakasala kanimo. Sila nay nagbuot sa among kinabuhi ug kahayopan ug kami intawon nagkalisodlisod pag-ayo!” Tungod niining tanan, gibuhat namo ug gisulat ang usa ka kasabotan ug gipirmahan kini sa among kadagkoan, sa among mga Levita ug sa among mga pari. Ang unang mipirma mao ang gobernador nga si Nehemias nga anak ni Hacalias, ug unya gisundan ni Sedekias. Ang mosunod mipirma usab: Kami, ang katawhan sa Israel, ang mga pari, mga Levita, mga guwardiya sa Templo, mga mag-aawit, mga alagad sa Templo ug uban pa, aron pagtuman sa Balaod sa Dios, mibulag sa mga langyaw nga namuyo sa among yuta. Kami, uban sa among mga asawa ug mga anak nga may igo nang panabot, nakighiusa sa among kaigsoonan, sa among kadagkoan ug nanumpa nga mailalom kami sa tunglo kon dili namo tumanon ang tanang Balaod sa Dios nga gihatag ni Moises, ang alagad niya, ug nga tumanon namo ang tanang sugo sa Ginoo nga among Ginoo ug magsubay sa iyang mga Lagda. Nanumpa kami nga dili namo minyoon ang among mga anak sa mga langyaw ug sa dili pagpalit sa ilang mga baligya sa Adlawng Igpapahulay o bisan unsang adlawng balaan ug dili namo darohon ang yuta sa ikapitong tuig ug papason namo ang tanang utang. Nanaad usab kami nga mohatag ug upat ka gramos nga plata matag tuig alang sa galastohan sa Templo. Mohatag kamig pan nga ibutang sa halaran, inadlawng halad nga uhay, ang adlaw-adlawng halad nga sunogon, mga halad sa Adlawng Igpapahulay, sa Bag-ong Bulan ug sa mga kasaulogan, mga butang nga balaan ug halad alang sa kapasayloan sa sala sa katawhan sa Israel ug alang sa tanang buluhaton sa Templo sa Dios. Nagripa usab kami, ang mga pari, ang mga Levita ug ang katawhan kon kinsay mohalad ug sugnod ug modala niini ngadto sa Templo sumala sa among tagsatagsa ka panimalay sa mga panahon nga gitakda matag tuig ug pagsunog niini diha sa halaran sa Ginoo nga among Dios sumala sa nasulat sa balaod. Nanaad kami sa pagdala matag tuig sa unang mga abot sa among yuta ngadto sa Templo. Dad-on usab namo ang kamagulangan sa among mga anak ngadto sa mga pari nga nag-alagad sa Templo ug ang mga panganay sa among mga baka ug mga karnero sumala sa gisugo sa balaod. Dad-on namo ngadto sa mga pari didto sa Templo ang minasa gikan sa unang inani matag tuig ug ang uban namong mga halad nga bino, lana sa Olibo ug tanang matang sa bunga. Dad-on namo ngadto sa mga Levita, nga maoy tigtigom sa ikapulo sa among balangay, ang ikapulo gikan sa abot nga mitubo sa among yuta. Ang pari nga anak ni Aaron kinahanglang kuyog sa mga Levita inigdawat nila sa mga ikapulo. Ang mga Levita maoy magdala niini ngadto sa lawak-tipiganan sa Templo. Ang katawhan sa Israel ug ang mga anak ni Levi maoy tigdala sa mga amot nga trigo, bino ug lana ngadto sa mga lawak tipiganan diin ibutang ang mga kahimanan sa Templo diin magpuyo ang mga pari nga nag-alagad ug ang mga guwardiya sa Templo ug ang mga mag-aawit. Nagsaad kami nga dili gayod namo pasagdan ang Templo sa among Dios. Niadtong panahona didto magpuyo sa Jerusalem ang kadagkoan sa mga Israelita. Ang ubang katawhan nagripa aron usa ka pamilya sa matag napulo ka pamilya adto magpuyo sa Jerusalem, ang balaang siyudad, ug ang siyam adto magpuyo sa kalungsoran. Gidayeg sa katawhan ang tanan nga mitanyag nga mopuyo sa Jerusalem. Apan ang katawhang Israelita, mga pari, mga Levita ug ang mga nag-alagad sa Templo ug ang mga kaliwat sa mga sulugoon ni Solomon didto magpuyo sa kalungsoran sa Juda sa ilang kaugalingong yuta. Mao kini ang mga pangulo sa lalawigan sa Juda nga didto magpuyo sa Jerusalem: Mga sakop sa banay ni Juda: Si Ataias, anak ni Uzias ug apo ni Zacarias. Ang uban niyang katigulangan naglakip kang Amarias, Sefatias ug Mahalalel, mga kaliwat ni Perez nga anak ni Juda. Si Maasias, anak ni Baruc ug apo ni Colhoze. Ang uban niyang mga katigulangan naglakip kang Hazaias, Adaias, Joiarib ug Zacarias nga mga kaliwat ni Sela nga anak ni Juda. Sa mga inilang tawo nga kaliwat ni Perez, 468 ang nagpuyo sa Jerusalem. Mga sakop sa tribo ni Benjamin: Si Sallu, anak ni Mesullam nga apo ni Joed. Ang uban niyang mga katigulangan naglakip kang Pedaias, Kolaias, Maasias, Ethiel ug Jesaias. Si Gabbai ug si Sallai maoy mga suod nga mga paryenti ni Sallu. Silang tanan mikabat ug 928 ka sakop ni Benjamin nga nagpuyo sa Jerusalem. Si Joel nga anak ni Zicri mao ang ilang pangulo ug si Judas nga anak ni Hassenua mao ang iyang luyoluyo. Ang mga pari: Si Jedaias nga anak ni Joiarib ug si Jaquin. Si Seraias nga anak ni Hilkias ug apo ni Mesullam. Ang iyang mga katigulangan naglakip kang Sadok, Meraiot ug kang Ahitub nga mao ang Pangulong Pari. Silang tanan mikabat ug 822 ka sakop niining banaya nga nakaalagad sa Templo. Si Adaias nga anak ni Jeroham ug apo ni Pelalias nga anak ni Amzi nga anak ni Zacarias nga anak ni Pasur nga anak ni Malquias. Silang tanan mikabat ug 242 ka sakop niining banaya nga mga pangulo sa ilang pamilya. Si Amasai nga anak ni Azarel ug apo ni Ahzai. Ang iyang mga katigulangan naglakip kang Mesilemot ug Immer. May 128 ka sakop niining banaya nga mga maisog usab nga mga sundalo. Ang ilang pangulo mao si Zabdiel nga anak ni Haggedolim. Ang mga Levita: Si Semaias nga anak ni Hassub ug apo ni Asricam. Ang iyang mga kagikan naglakip kang Hasabias ug Bunni. Si Sabbetai ug si Jozabad, ang mga dakudako sa mga Levita nga nagdumala sa trabaho gawas sa Templo. Si Matanias nga anak ni Mica ug apo ni Zabdi, kaliwat ni Asaf, mao ang mangulo sa mga mag-aawit sa pag-ampo sa pagpasalamat. Si Bakbukias nga mao ang luyoluyo ni Matanias. Si Abda nga anak ni Sammua ug apo ni Galal, usa ka kaliwat ni Jeduton. Ang tanan mikabat ug 284 ka Levita nga nagpuyo sa balaang siyudad sa Jerusalem. Ang mga guwardiya sa Templo: Si Akkub, Talmon ug ang ilang mga paryenti, 172 silang tanan. Ang ubang mga Israelita, mga pari ug mga Levita didto magpuyo sa mga kalungsoran sa Juda. Ang mga nag-alagad sa Templo didto magpuyo sa Ofel. Si Ziha ug si Gispa maoy nagdumala kanila. Ang pangulo sa mga Levita didto sa Jerusalem mao si Uzi nga anak ni Bani ug apo ni Hasabias, nga anak ni Matanias nga anak ni Mica nga anak ni Asaf, ang banay nga mag-aawit didto sa Templo sa Dios. Adunay sugo ang hari nga mag-ulhos-ulhos sa pag-awit sa Templo matag adlaw ang mga kabanayan. Si Petahias nga anak ni Mesezabel, usa sa mga anak ni Zera nga anak ni Juda, maoy nagdumala sa katawhan sa ngalan sa hari. Ang ubang mga tawo sa Juda didto magpuyo sa Kiriat-Arba, sa Dibon ug sa Jekabseel ug sa mga kabalangayan niining mga dapita. Ang uban didto usab sa Jesua ug sa Molada ug Betpelet ug sa Hazarsual, sa Berseba ug sa kabalangayan niini. Nagpuyo sila sa Ziklag, sa Mecona ug sa kabalangayan niini; didto sa Enrimmon, sa Zora, sa Jarmut, sa Zanoa, sa Adulam ug sa kabalangayan niining mga dapita. Ang uban didto sa Lakis ug sa kaumahan niini ug sa Aseka ug sa mga kaumahan niini. Busa gipuy-an nila ang yuta gikan sa Berseba hangtod sa Walog sa Hinom. Ang mga kaliwat ni Benjamin nagpuyo usab gikan sa Geba hangtod sa Micmas, sa Ai, sa Betel ug sa mga kabalangayan niini, sa Anatot, sa Nob, sa Ananias, sa Hazor, sa Rama, sa Gitaim, sa Hadid, sa Zeboim, sa Neballat, sa Lod ug sa Ono, ang walog sa mga tawong hanas manghimo sa nagkalainlaing butang. Natipon sa mga kaliwat ni Benjamin ang pipila ka pundok sa mga Levita sa Juda. Ang mosunod mao ang talaan sa mga pari ug mga Levita nga mibalik gikan sa pagkabihag. Kuyog sila nila ni Zerubabel nga anak ni Sealtiel ug ni Jesua nga Pangulong Pari: Sa pundok sa mga Levita: Si Jesua, si Binnui, si Kadmiel, si Serebias, si Juda ug si Matanias nga maoy nagdumala sa pagkanta sa mga alawiton alang sa pagpasalamat inabagan sa iyang mga igsoon. Si Bakbukias, si Unno ug ang ilang mga igsoon maoy naglangkob sa laing pundok sa mag-aawit. Si Jesua mao ang amahan ni Joiakim ug si Joiakim mao ang amahan ni Eliasib nga mao ang amahan ni Joiada. Si Joiada mao ang amahan ni Jonatan ug si Jonatan mao ang amahan ni Jaddua. Sa panahon nga si Joiakim mao ang Pangulong Pari, ang mosunod mao ang mga pangulo sa mga banay sa mga pari: Meraias Seraias Hananias Jeremias Mesullam Esdras Jehohanan Amarias Jonatan Malluchi Jose Sebanias Adna Harim Helkai Meraiot Zacarias Iddo Mesullam Ginneton Zicri Abias … Miniamin Piltai Moadias Sammua Bilga Jehonatan Semaias Matenai Joiarib Uzi Jedaias Kallai Sallai Eber Amok Hasabias Hilkias Netanel Jedaias Adunay usa ka talaan nga naglakip sa mga pangulo sa mga banay sa mga Levita. Nalista usab uban niini ang mga pari sa panahon ni Eliasib, ni Joiada, ni Johanan ug ni Jaddua hangtod sa paghari ni Dario nga taga-Persia. Ang mga anak ni Levi nga mga pangulo sa tagsatagsa ka banay nahisulat sa Basahon sa Kasaysayan hangtod sa panahon ni Johanan nga anak ni Eliasib. Ang mga pangulo sa mga Levita mao sila si Hasabias, si Serebias, si Jesua, si Binnui, si Kadmiel inabagan sa ilang mga kaigsoonan. Ang ilang buhat mao ang pagdayeg ug pagpasalamat sa Dios sa tubag-tubag nga paagi sumala sa sugo ni David, ang tawo sa Dios. Ang tigbantay sa ganghaan nga tipiganan sa mga butang mao sila si Mattanias, Bakbukias, si Obadias, si Mesullam, si Talmon ug si Akkub. Nagpuyo kining mga tawhana sa panahon ni Joiakim nga anak ni Jesua nga anak ni Jozadac, sa panahon nga si Nehemias maoy gobernador ug si Esdras mao ang pari ug eskriba. Sa paghalad na sa paril sa Jerusalem, gidala nila ang tanang mga Levita ngadto sa Jerusalem aron pagsaulog sa maong higayon uban ang kalipay, pagpasalamat ug panag-awit dinuyogan sa mga piyangpiyang, mga alpa ug mga lira. Nagtigom usab ang mga kaliwat sa mga mag-aawit nga nagpuyo libot sa Jerusalem ug sa mga balangay sa Netofa. Didto usab ang taga-Betgilgal ug ang taga-Geba ug taga-Asmavet, kay ang mga mag-aawit nagbuhat man ug balangay libot sa Jerusalem alang sa ilang kaugalingon. Nanghinlo ang mga pari ug ang mga Levita sa ilang kaugalingon ug gihinloan usab nila ang mga tawo, ang mga ganghaan ug ang paril. Unya akong gitigom didto sa itaas sa paril ang mga kadagkoan sa Juda ug gitudlo ko sila nga maoy mangulo sa duha ka pundok nga maoy molibot sa siyudad samtang magpasalamat sa Dios. Ang usa ka pundok didto paingon sa tuo padulong sa Ganghaan sa Basura. Misunod kanila si Hosaias ug ang katunga sa kadagkoan sa Juda ingon man si Azarias, si Esdras, si Mesullam, si Juda, si Benjamin, si Semaias ug si Jeremias. May pipila usab ka mga anak sa mga pari nga may dalang trumpeta. Sila mao si Zacarias nga anak ni Jonatan nga anak ni Semaias nga anak ni Mattanias nga anak ni Micaias nga anak ni Zacur nga anak ni Asaf ug ang iyang mga kadugo nga si Semaias, si Azarel, si Milalai, si Gilalai, si Maai, si Netanel, si Juda ug si Hanani. Nagdala sila sa mga instrumento sa musika ni Hari David, ang alagad sa Dios. Si Esdras maoy nag-una kanila. Didto sa Ganghaan sa Tuboran midiritso sila agi sa hagdanan sa Siyudad ni David, didto sa hagdanan sa paril ibabaw sa balay ni David ug mipaingon sila sa Ganghaan sa Tubig sa sidlakang bahin. Ang ikaduhang pundok niadtong nagpasalamat didto paingon sa wala ug misunod ako kanila uban ang katunga sa mga tawo. Didto kami agi sa paril ibabaw sa Tore sa mga Hudno paingon sa Lapad nga Paril ibabaw sa Ganghaan sa Efraim tupad sa Karaang Ganghaan, sa Ganghaan sa Isda, sa Tore ni Hananel ug sa Tore sa Usa ka Gatos, paingon sa Ganghaan sa mga Karnero ug unya mihunong kami didto sa Ganghaan sa mga Guwardiya. Busa ang duha ka pundok niadtong nagpasalamat sa Dios mitindog didto sa nahimutangan sa Templo. Didto usab ako ug ang katunga sa mga opisyal ingon man ang mga pari nga si Eliakim, si Maasias, si Miniamin, si Micaias, si Elioenai, si Zacarias ug si Hananias. May dala silang mga trumpeta. Didto usab si Maasias, si Semaias, si Eleazar, si Uzi, si Jehohanan, si Malquias, si Elam ug si Ezer. Nag-awit ang mga mag-aawit pinangulohan ni Jesrias. Niadtong adlawa naghalad silag dagkong mga halad ug nanghugyaw sa kalipay kay gihatagan man sila sa Dios ug dakong kalipay. Nagmaya usab ang mga babaye ug kabataan. Ang panaghugyaw didto sa Jerusalem nabati bisan sa layo. Niadtong adlawa gipili ang mga tawo nga maoy magbantay sa mga tipiganan sa Templo, sa mga amot ingon man sa unang mga abot sa uma ug sa ikapulo. Sila maoy mangobra sa mga bahin nga gisugo sa Balaod alang sa mga pari ug sa mga Levita sumala sa abot sa kaumahan sa kalungsoran. Ang katawhan sa Juda naglipay tungod sa mga pari ug sa mga Levita nga nag-alagad ug nagbuhat sa mga tulomanon nga gisugo kanila sa Dios lakip ang pagpanghinlo. Gibuhat usab sa mga mag-aawit ug sa mga tigbantay sa ganghaan ang ilang tulomanon sumala sa sugo ni David ug ni Solomon nga iyang anak. Kay sa panahon ni David ug sa mag-aawit nga si Asaf, ang mga mag-aawit mao may mangulo sa pagdayeg ug sa pagpasalamat sa Dios. Sa panahon ni Zerubabel ug ni Nehemias, ang tanang Israelita naghatag alang sa inadlawng pagkaon sa mga mag-aawit ug sa mga tigbantay sa Templo. Gigahin usab nila ang alang sa mga Levita ug gilain sa mga Levita ang alang sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Niadtong adlawa gibasa nila ang basahon sa Balaod ni Moises atubangan sa katawhan. Nabasahan nila nga gidid-an ang mga Amonihanon ug ang taga-Moab sa pagtipon sa katawhan sa Dios kay wala man nila hatagig pan ug tubig ang mga Israelita sa ilang paggawas sa Ehipto. Gisuholan nila si Balaam aron tunglohon sila apan gipanalanginan hinuon sa Dios ang mga Israelita. Sa pagkadungog sa mga tawo sa maong sugo, gihinginlan nila ang mga langyaw. Sa wala pa kini mahitabo, ang pari nga si Eliasib nga maoy gipaatiman sa mga lawak sa Templo sa atong Dios suod kang Tobias. Giandam niya alang kang Tobias ang dakong lawak nga kaniadto tigomanan sa mga halad nga pagkaon ug sa mga insenso ingon man sa mga galamiton sa Templo ug sa ikapulo sa sebada ug trigo, sa bino ug sa lana nga sumala sa balaod alang sa mga Levita ug sa mga mag-aawit ug sa mga guwardiya sa Templo ingon man sa mga pari. Wala ako didto sa Jerusalem sa pagkahitabo niini kay miadto man ako kang Artaxerxes, ang hari sa Babilonia, sa ika-32 nga tuig sa iyang paghari. Dugaydugay ako didto ug unya nananghid ako sa hari ug gitugotan ako pagpauli ngadto sa Jerusalem. Unya nadiskubrihan ko ang daotang gihimo ni Eliasib nga mao ang paghatag kang Tobias ug lawak diha gayod sa mga hawanan sa Templo sa Dios. Busa nasuko ako pag-ayo ug gipanglabay ko sa gawas ang tanang kasangkapan ni Tobias. Unya gisugo ko sila sa paghinlo sa mga lawak ug gibalik ko pagpahimutang ang mga galamiton sa Templo sa Dios lakip ang halad nga uhay ug ang insenso. Nahibaloan ko usab nga wala na hatagi sa ilang naandang bahin ang mga Levita busa napugos pag-uma ang mga Levita ug ang mga mag-aawit. Tungod niini gikasab-an ko ang mga opisyal tungod sa ilang pagpasagad sa Templo. Unya gitigom ko ang mga Levita ug ang mga mag-aawit ug gipahimutang pagbalik sa ilang tagsatagsa ka buluhaton. Unya gidala sa tanang mga tawo sa Juda ang ikapulo sa ilang abot sa sebada ug trigo, sa bino ug sa lana ug gibutang kini sa mga tipiganan. Gitudlo ko nga mga tesorero sa mga tipiganan ang pari nga si Selemias, si Sadok nga sekretaryo ug si Pedaias nga Levita kay kasaligan man sila. Si Henan nga anak ni Zacur nga anak ni Mattanias maoy akong gitudlo nga katabang nila. Ang ilang katungdanan mao ang pagbahinbahin sa ikapulo ngadto sa ilang mga igsoon. Hinumdomi ako tungod niini, O Dios, ug ayaw intawon kalimti ang maayo kong binuhatan alang sa imong Templo ug sa mga buluhaton bahin niini. Niadtong mga adlawa nakita ko didto sa Juda nga may mga tawo nga nagpigis ug ubas sa Adlawng Igpapahulay ug naghakot sa mga inani ug gipakarga kini sa mga asno. Naghakot usab silag bino, ubas, igos ug uban pa ug gidala nila kini ngadto sa Jerusalem sa Adlawng Igpapahulay busa gipahimangnoan ko sila sa dihang namaligya sila ug pagkaon sa maong adlaw. Ang mga taga-Tiro usab nga nagpuyo sa siyudad nagdalag mga isda ug nagkalainlaing mga baligya ug gipamaligya nila kini sa Adlawng Igpapahulay ngadto sa taga-Juda didto sa Jerusalem. Ug gikasab-an ko ang mga kadagkoan sa Juda. Giingnan ko sila, “Nganong gihimo man ninyo kining daotang buhat ug gipasipad-an ninyo ang Adlawng Igpapahulay? Mao kini ang hinungdan nga gikastigo sa Dios ang atong mga katigulangan ug gigun-ob kining siyudara! Unya nganong gipasipad-an man gihapon ninyo ang Adlawng Igpapahulay? Sa ingon naghagit kamo sa dugang pang kasuko sa Dios batok sa Israel!” Busa sa pagkakilomkilom na, sa dihang hapit na magsugod ang Adlawng Igpapahulay, gipasirhan ko ang mga ganghaan sa Jerusalem ug nagsugo ako nga dili kini paablihan kon dili pa matapos ang Adlawng Igpapahulay. Gipabantay ko ang mga ganghaan sa pipila ko ka mga sulugoon aron pagsiguro nga walay butang nga dad-on sa sulod sa siyudad sa Adlawng Igpapahulay. Apan sa makausa o sa makaduha ka higayon ang mga negosyante ug ang mga namaligya sa nagkalainlaing matang sa mga palaliton didto magpundok sa gawas sa paril sa Jerusalem. Busa gipasidan-an ko sila, “Nganong nagpundok man kamo sa gawas sa paril? Kon buhaton ninyo kini pag-usab pasakitan ko gayod kamo!” Sukad niadto wala na gayod sila mamaligya sa panahon sa Adlawng Igpapahulay. Gisugo ko ang mga Levita nga manghinlo sila sa ilang kaugalingon ug unya bantayan nila ang mga ganghaan aron dili kapasipad-an ang Adlawng Igpapahulay. Hinumdomi usab kini, O Dios ko, ug luwasa ako sumala sa gidak-on sa imong gugmang walay paglubad. Niadtong mga adlawa usab akong nakit-an ang mga Judio nga nagminyo ug mga babayeng taga-Asdod, taga-Amon ug taga-Moab. Katunga sa ilang mga anak makasulti sa pinulongan sa Asdod o sa ubang pinulongan apan dili makasulti sa among pinulongan. Nakiglalis ako kanila ug gitunglo ko sila. Ang uban gikulata ko gayod ug gipanglabnot ang ilang buhok ug gipapanumpa ko sila sa ngalan sa Dios nga dili nila minyoon ang ilang mga anak sa mga taga laing nasod. Gipahinumdoman ko sila nga si Solomon nakasala tungod sa maong mga babaye. Walay hari sa ubang kanasoran nga sama kaniya. Gihigugma siya sa Dios ug gihimong hari sa Israel apan bisan pa niini, siya nakasala tungod sa mga babayeng langyaw. Busa dili mahimo nga magpadayon sila niining daotang buhat nga kontra sa atong Dios pinaagi sa pagpangasawa ug mga babayeng langyaw. Busa gihinginlan ko ang usa sa mga anak ni Joiada nga anak ni Eliasib, ang Pangulong Pari, bayaw ni Sanbalat nga taga-Horon. Hinumdomi sila, O Dios, kay gihugawhugawan nila ang pagkapari ug ang kasabotan nga imong gihimo uban sa mga pari ug sa mga Levita. Sa ingon niining paagiha, gihinloan ko sila gikan sa tanang butang nga langyaw ug gipahimutang ko pagbalik sa ilang tagsatagsa ka katungdanan ang mga pari ug ang mga Levita. Ako mismo maoy naghatag sa halad nga sugnod sa mga panahon nga gikinahanglan kini ingon man sa unang abot sa ilang tinanom. Busa hinumdomi intawon ako, O Dios, hangtod sa kahangtoran. Sa panahon ni Ahasuero, 127 ka lalawigan ang iyang gimandoan gikan sa India hangtod sa Etiopia. Niadtong panahona ang palasyo ug ang trono ni Hari Ahasuero anaa sa Susa, ang ulohang siyudad. Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, nagkombira siya alang sa iyang mga kadagkoan ug mga sulugoon, sa mga pangulo sa kasundalohan sa Persia ug sa Media ug sa mga kadagkoan ug mga gobernador sa mga lalawigan. Sulod sa tulo ka bulan gipasundayag niya ang mga bahandi sa iyang gingharian ingon man ang iyang kabantog ug pagkahalangdon. Pagkatapos niadto, nagbangkite ang hari sulod sa pito ka adlaw alang sa tanang tawo, dato o pobre, nga didto sa Susa. Ang maong kombira didto himoa sa hawanan sa tanaman sa palasyo. May mga puti ug asul nga kurtina nga gihigtan ug mga linubid nga pinong lino nga dagtom-pula ug gipakabit sa mga argulya nga plata diha sa mga haliging marmol. May mga lingkoranan nga hinimo gikan sa bulawan ug plata nga diha sa salog nga mosaik nga hinimo gikan sa marmol, taklobo ug mga mahalong bato. Gidalit ang mga ilimnon diha sa mga nagkalainlaing sudlanang bulawan ug daghan kaayo ang bino sa hari. Walay kinutoban ang mga ilimnon. Nagsugo ang hari ngadto sa mga opisyal sa palasyo nga pauyonan lamang ang gusto sa matag tawo. Ang rayna nga si Vasti nagkombira usab alang sa mga babaye nga didto sa palasyo ni Hari Ahasuero. Sa ikapito nga adlaw, sa dihang nalipay na sa pag-inom-inom ang hari, gisugo niya ang pito ka yunuko nga si Mehuman, si Bizta, si Harbona, si Bigta, si Abagta, si Shetar ug si Carkas nga dad-on nila sa atubangan sa hari ang rayna nga si Vasti nga magsul-ob sa iyang korona aron makita sa katawhan ug sa mga kadagkoan ang iyang katahom. Apan sa dihang gisultihan sa mga yunuko si Rayna Vasti sa hangyo sa hari midumili siya. Tungod niini napungot pag-ayo ang hari. Unya nakigsulti ang hari sa mga maalamong tawo nga nasayod sa kapanahonan kay mao man kini ang kasagarang himoon sa hari ngadto sa tanan nga batid sa balaod ug sa mga maghuhukom. Gipatawag niya si Carsena, si Shetar, si Admata, si Tarsis, si Meres, si Marsena ug si Memucan, ang pito ka kadagkoan sa Persia ug sa Media nga maoy iyang mga pangabaga. Gipangutana niya sila, “Sumala sa balaod, unsa may angay nga himoon ngadto kang Rayna Vasti tungod sa iyang pagdumili pagtuman sa sugo sa hari pinaagi sa mga yunuko?” Unya miingon si Memucan ngadto sa hari ug sa mga kadagkoan, “Ang rayna wala lamang makahimog kalapasan ngadto sa hari kondili sa mga prinsipe usab ug sa tanang katawhan nga ania sa tanang lalawigan ni Hari Ahasuero. Kining gibuhat sa rayna mahibaloan sa tanang babaye ug tamayon nila ang ilang mga bana kay moingon man sila, ‘Nagsugo si Hari Ahasuero nga dad-on sa iyang atubangan si Rayna Vasti apan wala mosugot ang rayna.’ Niini gayong adlawa ang kababayen-an sa Persia ug sa Media nga nakadungog niining gihimo sa rayna mosulti niini ngadto sa tanang sinaligan sa hari ug dayag na lamang nga maglagot sila pag-ayo. Kon ikahimuot mo Halangdong Hari, ipakanaog ang usa ka sugo ug isulat kini ingon nga usa sa mga balaod sa Persia ug sa Media aron dili kini mausab. Ang sugo mao kini: si Vasti dili na makaatubang sa hari hangtod sa hangtod ug ang iyang dapit ihatag sa hari ngadto sa babaye nga mas maayo pa kay kaniya. Ang sugo sa hari kinahanglan nga ipahibalo sa tibuok gingharian bisan pa sa kadako niini aron ang tanang mga babaye motahod sa ilang bana, dato man o pobre.” Nakapahimuot sa hari ug sa mga kadagkoan ang maong tambag ug gisunod sa hari ang sugyot ni Memucan. Nagpadala siyag mensahe ngadto sa tanang lalawigan nga sakop sa gingharian sumala sa mga sinultihan ug sinulatan sa mga nagpuyo niini. Ang mensahe nag-ingon nga ang matag bana kinahanglan maoy pangulo sa iyang balay. Human niini, sa dihang napuypoy na ang kasuko ni Hari Ahasuero, nahinumdom siya sa gihimo ni Vasti ug sa sugo nga gipakanaog niya batok sa rayna. Unya ang mga magtatambag sa hari nga nag-alagad kaniya miingon, “Kinahanglang pangitaan ang hari ug mga maanyag, batan-on ug putli nga dalaga. Ug kinahanglan nga ang hari magtudlo ug mga opisyal sa tanang lalawigan sa iyang gingharian sa pagtigom sa tanang maanyag nga batan-on ug putling dalaga didto sa Susa nga mao ang ulohang siyudad ug diin atua ang balay sa iyang mga puyopuyo. Pabantayi sila ni Hegai, ang yunuko nga sulugoon sa hari, ug pahatagig mga pahumot ang mga babaye. Ang babaye nga magustohan sa hari maoy mahimong rayna puli kang Vasti.” Nakapahimuot kini sa hari ug gituman niya kini. May usa ka Judio didto sa Susa nga ginganlag Mardoqueo nga anak ni Jair. Kaliwat siya ni Simei ug ni Kis ug usa ka sakop sa banay ni Benjamin. Usa siya niadtong nabihag ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia gikan sa Jerusalem kauban ni Joaquin nga hari sa Juda. Aduna siyay ig-agaw nga ginganlag Ester. Sa Hebreo, ang iyang ngalan Hadasa. Maanyag si Ester ug maayog lawas. Sa pagkamatay sa mga ginikanan ni Ester, gisagop siya ni Mardoqueo ug gipadako ingon nga iyang kaugalingong anak. Busa sa dihang gipakanaog na ang sugo sa hari ug daghang mga babaye ang gidala didto sa Susa ubos sa pagdumala ni Hegai, gidala usab si Ester didto sa palasyo ug gitugyan ngadto kang Hegai. Si Ester nakapahimuot ug nakadani sa pagtagad sa yunuko ug dihadiha gihatagan niya si Ester ug mga pahumot ug pagkaon ug pito ka piniling sulugoong babaye gikan sa palasyo ug gibutang sila sa labing maayong dapit diha sa puy-anan sa mga babaye. Wala ipaila ni Ester ang iyang katawhan o kadugo sumala sa gisugo ni Mardoqueo kaniya. Ug matag adlaw moagi si Mardoqueo sa atubangan sa hawanan sa puy-anan sa mga babaye aron pagpakisayod kon unsa nay gidangatan ni Ester. Human sa 12 ka bulan nga maoy gidugayon sa ilang pagpaanyag ginamit ang lana sa mira sulod sa unom ka bulan ug laing pahumot sulod sa laing unom ka bulan, miabot ang higayon nga ang matag dalaga moatubang na kang Hari Ahasuero. Ang matag dalaga gihatagan sa bisan unsa nga higustohan niya nga dad-on gikan sa puy-anan sa mga babaye ngadto sa palasyo sa hari ug makasul-ob siyag bisan unsa nga gusto niya. Moadto siya pagkagabii ug pagkabuntag mobalik siya sa ikaduhang puy-anan sa mga babaye ubos sa pagdumala ni Saasgaz, usa ka yunuko nga maoy nag-atiman sa mga puyopuyo sa hari. Ang usa ka babaye dili makausab sa pag-adto sa hari gawas kon nahimuot kaniya ang hari ug ipatawag siya. Sa pag-abot sa higayon nga si Ester, anak ni Abihail nga ig-agaw ni Mardoqueo, mao nay moadto sa hari, wala siya mangayo bisan unsa gawas sa gitambag ni Hegai, ang sulugoon sa hari nga maoy nagdumala sa mga babaye. Gikahimut-an si Ester sa tanan nga nakakita kaniya. Gidala si Ester ngadto sa palasyo ni Hari Ahasuero sa ikanapulo nga bulan nga mao ang bulan sa Tebet, sa ikapito nga tuig sa iyang paghari. Gihigugma sa hari si Ester labaw sa tanang babaye ug gikahimut-an siya sa hari labaw sa tanang dalaga. Busa gitaod sa hari kang Ester ang korona ug gihimo siyang rayna puli kang Vasti. Unya naghatag ang hari ug usa ka dakong kombira alang sa iyang mga kadagkoan ug mga sulugoon agig pasidungog kang Ester. Nagsugo usab ang hari nga hunongon una ang pagpamayad sa mga buhis ug nanghatag siyag daghang mga regalo. Sa dihang gitigom ang mga dalaga sa ikaduhang higayon, si Mardoqueo naglingkod diha sa ganghaan sa palasyo sa hari. Wala ipaila ni Ester ngadto sa hari ang iyang kadugo o katawhan kay gitugon man siya ni Mardoqueo sa dili pagbuhat sa ingon ug gituman gayod niya kini sama sa iyang gibuhat sa bata pa siya. Niadtong panahona samtang si Mardoqueo naglingkod sa ganghaan sa palasyo, si Bigtan ug si Teres, mga yunuko nga maoy nagbantay sa ganghaan sa hari, nasuko ug nagtinguha sa pagpatay sa hari. Nasayran ni Mardoqueo ang maong laraw ug gisugilon niya kini kang Rayna Ester. Gisugilon usab ni Ester ngadto sa hari ang nasayran ni Mardoqueo. Sa dihang gisusi ang maong hitabo, hikaplagan nga tinuod kini ug gibitay si Bigtan ug si Teres. Ug nagsugo ang hari nga isulat kini sa Basahon sa Kasaysayan sa Gingharian diha sa iyang atubangan. Human niadto gipatas-an ni Hari Ahasuero ang katungdanan ni Haman nga anak ni Hamedata nga kaliwat ni Agag ug gihimo siyang labaw sa tanang kadagkoan nga uban kaniya. Ug ang tanang sulugoon sa hari nga diha sa ganghaan sa palasyo miyukbo kang Haman kay may sugo man ang hari bahin niini. Apan si Mardoqueo wala moyukbo kang Haman. Unya ang mga sulugoon sa hari nga didto sa ganghaan sa palasyo miingon kang Mardoqueo, “Nganong gilapas mo man ang sugo sa hari?” Adlaw-adlaw mao kini ang ilang gisulti kang Mardoqueo apan wala niya sila tagda. Gisuginlan nila si Haman bahin niini aron gayod pagsuta kon mosalir ba ang mga pulong ni Mardoqueo kay nagsulti man kanila si Mardoqueo nga siya usa ka Judio. Sa pagkakita ni Haman nga wala moyukbo o motahod kaniya si Mardoqueo, nasuko siya pag-ayo. Apan dili siya buot nga si Mardoqueo ray iyang mapatay. Busa tungod kay nasayran man niya nga si Mardoqueo usa ka Judio, nagtinguha siya pagpamatay sa tanang Judio nga mao ang katawhan ni Mardoqueo sa tibuok gingharian ni Ahasuero. Sa ika-12 nga tuig sa pagmando ni Hari Ahasuero, sa unang bulan nga mao ang bulan sa Nisan, nagsugo si Haman nga himoon ang usa ka ripa nga gitawag nila ug “purim” aron pagtino sa hustong adlaw sa pagtuman sa iyang laraw. Ang ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, ang bulan sa Adar maoy napilian. Unya miingon si Haman kang Hari Ahasuero, “May usa ka pundok sa katawhan nga nagkatibulaag sa tibuok mong gingharian ug mitipon sila sa imong katawhan sa tanang lalawigan. Ang ilang mga balaod lahi sa mga balaod sa ubang katawhan ug wala nila tumana ang mga balaod sa hari busa dili makaayo sa hari kon tugotan sila pagbuhat sa ilang gusto. Kon kahimut-an sa hari magpakanaog unta siyag usa ka sugo nga pamatyon sila ug mobayad akog 375 ka toniladang plata sa mga tawo nga maoy mopatuman sa sugo sa hari ug ang maong salapi ibutang nila sa panudlanan sa hari.” Busa gikuha sa hari ang iyang singsing ug gihatag ngadto kang Haman nga kaliwat ni Agag nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio. Unya ang hari miingon kang Haman, “Gitugyan ko kanimo ang salapi ingon man ang katawhan busa buhata ang gituohan mong maayo.” Busa sa ika-13 nga adlaw sa unang bulan, gipatawag ni Haman ang mga sekretaryo sa hari ug gipasulat kanila ang usa ka pahibalo. Ang maong pahibalo gisulat sa pinulongan ug sa paagi sa pagsulat sa matag lalawigan nga sakop sa gingharian ug gipadala ngadto sa tanang magmamando, gobernador ug mga opisyal. Gipadala kini ubos sa ngalan ni Hari Ahasuero ug gisilyohan sa iyang singsing. Ang maong mga sulat gipadala sa mga mensahero ngadto sa tanang lalawigan nga sakop sa gingharian nga kinahanglan pamatyon ug puohon ang tanang mga Judio sulod sa usa ka adlaw: sa ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan nga mao ang bulan sa Adar ug nga kinahanglan sakmiton ang ilang mga kabtangan. Usa ka kopya sa maong kasugoan ipadala ngadto sa matag lalawigan ug ipahibalo ngadto sa tanang katawhan aron mangandam sila nianang adlawa. Midali pag-adto ang mga sinugo sa hari ug ang maong sugo gipakanaog didto sa Susa, ang ulohang siyudad. Samtang ang hari ug si Haman nag-inom, ang siyudad sa Susa nagubot. Sa pagkasayod ni Mardoqueo niining tanan, gigisi niya ang iyang bisti ug nagsul-ob siyag sako aron pagpaila sa iyang kaguol. Gibutangan niyag abo ang iyang ulo unya miadto siya sa taliwala sa siyudad ug mitiyabaw sa tumang kaguol. Misaka siya ngadto sa ganghaan sa palasyo sa hari bisag wala itugot kang bisan kinsa nga nagbistig sako ang pagsulod sa maong agianan. Sa tanang mga lalawigan nga nahiapil sa gimbut-an sa hari, nagbangotan ug nagpuasa ang mga Judio ug kadaghanan kanila nagbistig sako ug nagligid sa abo. Sa dihang gisuginlan si Ester sa iyang mga sulugoong babaye ug sa mga yunuko nga nag-atiman kaniya mahitungod kang Mardoqueo, naguol siya pag-ayo. Gipadad-an niya si Mardoqueo ug mga bisti aron iilis sa bisti niyang sako apan wala kini dawata ni Mardoqueo. Unya gipatawag ni Ester si Hatac, usa sa mga yunuko sa hari nga gipaalagad kang Ester, ug iyang gipaadto si Hatac kang Mardoqueo aron pagpakisayod kon unsay hinungdan sa iyang gibuhat. Giadto ni Hatac si Mardoqueo didto sa hawanan sa siyudad atbang sa ganghaan sa palasyo ug gisuginlan siya ni Mardoqueo sa tanan lakip sa kuwarta nga gisaad ni Haman nga iyang ihatag sa hari agig bayad sa pagpatay sa tanang Judio. Gihatagan usab siya ni Mardoqueo ug kopya sa sugo sa hari nga gipakanaog didto sa Susa nga patyon ang tanang Judio. Gihatag kini ni Mardoqueo kang Hatac aron ipakita ug isaysay kini ni Hatac kang Ester ug ipahangyo si Ester sa pag-adto sa hari aron pagpangaliyupo sa hari alang sa mga Judio nga mao ang katawhan ni Ester. Busa gisuginlan ni Hatac si Ester sa tanang gisulti ni Mardoqueo. Unya gisugo siya ni Ester pagsulti kang Mardoqueo: “Ang tanang mga alagad sa hari ug ang katawhan sa mga lalawigan nga ubos sa iyang pagmando nasayod nga kon may tawo nga moatubang sa hari nga wala ipatawag, patyon ang maong tawo, gawas niadtong pahikapon sa hari sa bulawang sitro. Ug ako wala gayod ipatawag sa hari sulod na karon sa 30 ka adlaw.” Ilang gisuginlan si Mardoqueo sa gisulti ni Ester. Unya gisultihan sila ni Mardoqueo sa iyang tubag kang Ester nga mao kini: “Ayaw paghunahuna nga makalingkawas ka sa dangatan sa tanang mga Judio tungod lamang kay nagpuyo ka sa palasyo sa hari. Kon magpakahilom ka lamang niining panahon sa kalisdanan, lain ang moluwas sa mga Judio apan ikaw ug ang imong banay malaglag. Kinsay nasayod nga nahimo kang rayna tungod ug alang sa panahon nga sama niini?” Unya gisugo sila ni Ester sa pagdala sa iyang tubag kang Mardoqueo nga mao kini: “Tigoma ang tanang Judio sa Susa ug pagpuasa kamo alang kanako sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. Magpuasa usab ako ug ang akong mga sulugoong babaye. Unya moadto ako sa hari bisag supak kini sa balaod. Ug kon mamatay ako, mamatay ako.” Unya milakaw si Mardoqueo ug gituman niya ang tanang gisugo kaniya ni Ester. Sa ikatulong adlaw sa iyang pagpuasa gisul-ob ni Ester ang iyang bisti ingon nga rayna ug mitindog siya sa hawanan sa palasyo nga nag-atubang sa nahimutangan sa hari. Niadtong panahona naglingkod ang hari sa trono nga diha atbang sa ganghaan sa palasyo. Sa pagkakita sa hari kang Rayna Ester nga nagbarog sa hawanan, nalipay kaniya ang hari ug gitunol niya kang Ester ang bulawang sitro nga iyang gikuptan. Miduol si Ester ug mihikap sa tumoy niini. Unya ang hari nangutana kaniya, “Unsa may imong tuyo, Rayna Ester? Ihatag ko kanimo bisag katunga pa sa akong gingharian.” Si Ester mitubag, “Kon motugot ka, Kamahalan, dapiton ko ikaw ug si Haman pagtambong sa panihapon nga akong giandam alang kanimo.” Busa gipatawag dayon sa hari si Haman aron paghimo sa gihangyo ni Ester. Unya mitambong ang hari ug si Haman sa panihapon nga gidalit ni Ester. Samtang nag-inom sila ug bino, ang hari miingon kang Ester, “Unsa may imong ihangyo kanako? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisag ang katunga pa sa akong gingharian.” Si Ester miingon, “Ang akong hangyo kanimo mao nga kon gikahimut-an mo ako, Mahal nga Hari, ug kon ikalipay mo ang paghatag sa akong gipangayo, hangyoon ko ikaw ug si Haman sa pagtambong sa panihapon nga akong idalit kaninyo ugma ug nianang higayona isulti ko ang akong pangayoon.” Niadtong adlawa, malipayon kaayo si Haman nga mibiya sa bangkite. Apan sa pagkakita niya kang Mardoqueo didto sa ganghaan sa hari nga wala moyukbo kaniya, nasuko siya pag-ayo kang Mardoqueo. Apan gipugngan lamang ni Haman ang iyang kaugalingon ug mipauli siya sa ila. Unya gipakuha niya ang iyang mga higala ug ang iyang asawa nga si Zares. Gisuginlan sila niya sa kadaghan sa iyang bahandi ug sa iyang mga anak ingon man sa mga pasidungog nga gihatag sa hari kaniya pinaagi sa pagpataas sa iyang katungdanan labaw pa gani sa mga kadagkoan ug sa mga opisyal sa hari. Miingon pa gayod si Haman, “Bisan gani si Rayna Ester walay laing gipauban sa hari gawas kanako ngadto sa bangkite nga iyang giandam. Unya gidapit na usab ako niya ugma uban sa hari. Apan kining tanan dili makalipay kanako samtang makita ko pa si Mardoqueo nga maglingkod diha sa ganghaan sa palasyo sa hari.” Unya ang iyang asawa ug mga higala miingon, “Pagpabuhat ug bitayanan nga 22 ka metros ang gihabugon ug sa pagkabuntag hangyoa ang hari nga ipabitay niya si Mardoqueo diha niini. Pagkatapos, magmalipayon ka na nga mokuyog sa hari ngadto sa panihapon.” Nalipay si Haman sa maong tambag ug gipabuhat niya ang bitayan. Niadtong gabhiona wala makatulog ang hari. Gipakuha niya ang libro sa halandomong mga hitabo sa kasaysayan ug gibasa kini sa atubangan sa hari. Ug nabasahan ang dapit diin gibutyag ni Mardoqueo ang tinguha ni Bigtan ug ni Teres sa pagpatay kang Hari Ahasuero. Si Bigtan ug si Teres mga yunuko nga nag-alagad sa hari ingon nga mga bantay sa ganghaan sa palasyo. Unya miingon ang hari, “Unsa may gipasidungog kang Mardoqueo niining iyang gibuhat?” Ang mga opisyal sa hari miingon, “Wala.” Ug ang hari miingon, “Kinsa ba kanang anaa sa hawanan?” Niadtong higayona mao pa gayoy pagsulod ni Haman sa hawanan sa palasyo aron paghangyo sa hari nga ipabitay si Mardoqueo sa bitayan nga iyang gipabuhat. Agig tubag sa pangutana sa hari, ang iyang mga opisyal miingon, “Si Haman kanang nagbarog sa hawanan.” Ug ang hari miingon, “Padayona siya.” Busa midayon si Haman ug giingnan siya sa hari, “Unsa may himoon sa hari ngadto sa tawo nga buot niyang pasidunggan?” Si Haman miingon sa iyang kaugalingon, “Kinsa man kahay buot pasidunggan sa hari labaw pa kay kanako?” Busa giingnan niya ang hari, “Ang tawo nga buot pasidunggan sa hari kinahanglan sul-oban sa bisti sa hari, pakabay-on sa kabayo sa hari ug pasul-obon sa korona. Kinahanglan nga usa gayod sa mga sinaligan ang magsul-ob kaniya sa harianong bisti ug siya usab maoy mangunay paggiya sa maong tawo nga magkabayo sa kabayo sa hari latas sa hawanan sa siyudad. Samtang sila maglakaw, ang maong opisyal magpunayg singgit: ‘Mao kini ang mahitabo sa tawo nga buot pasidunggan sa hari.’” Unya ang hari miingon kang Haman, “Hala pagdali, kuhaa ang harianong mga bisti ug ang kabayo sumala sa imong giingon ug buhata kini kang Mardoqueo nga Judio nga atua naglingkod sa ganghaan sa palasyo. Himoa gayod ang tanan nimong gisulti.” Busa gidala ni Haman ang mga bisti ug ang kabayo ug gibistihan niya si Mardoqueo. Gipakabayo siya latas sa hawanan sa siyudad samtang si Haman nagsigi ug singgit: “Mao kini ang mahitabo sa tawong buot pasidunggan sa hari.” Unya mibalik si Mardoqueo sa ganghaan sa palasyo samtang si Haman mipauli sa ila nga nagbangotan ug gitabonan ang iyang ulo. Gisuginlan niya ang iyang asawa ug mga higala sa tanang nahitabo kaniya. Unya giingnan siya sa iyang mga magtatambag ug sa iyang asawa, “Si Mardoqueo usa ka Judio ug nagkawala na ang imong gahom. Sigurado gayod nga mabuntog ka niya.” Samtang nakigsulti pa sila kang Haman, ang mga yunuko sa hari miabot ug gidala nila si Haman pagdali sa bangkite ni Ester. Busa mitambong ang hari ug si Haman sa panihapon ni Rayna Ester. Sa ikaduhang adlaw, samtang nag-inom silag bino, si Ester giingnan sa hari, “Unsa may pangayoon mo kanako, Rayna Ester, kay ihatag ko kanimo bisan pag katunga sa akong gingharian?” Mitubag ang rayna, “Kon gikahimut-an mo ako, O kamahalan, lugwayi ang akong kinabuhi ug ang kinabuhi sa akong katawhan kay ako ug ang akong katawhan giplanohan na nga patyon ug laglagon. Kon kami gibaligya pa lamang ingon nga mga ulipon nga lalaki ug babaye, dili na lamang unta ako magpakatakos sa pagsulti kanimo kay ang among kaguol dili man ikatandi sa kadaot nga maangkon sa hari.” Unya si Hari Ahasuero miingon kang Rayna Ester, “Kinsa man siya ug hain man siya nga naghunahuna pagbuhat niana?” Ug si Ester miingon, “Kining daotan nga si Haman—usa siya ka kaaway!” Unya nalisang pag-ayo si Haman sa atubangan sa hari ug sa rayna. Unya ang hari mitindog ug mibiya sa panihapon sa hilabihang kasuko ug miadto sa tanaman sa palasyo. Apan si Haman nagpabilin aron pagpakiluoy kang Rayna Ester nga dili unta siya patyon sa hari. Unya pagbalik sa hari gikan sa tanaman sa palasyo ngadto sa dapit nga ilang giinoman nakita niya si Haman nga nag-akbo sa sopa nga gilingkoran ni Ester ug miingon ang hari, “Imo ba usab diayng panamastamasan ang rayna dinhi sa akong atubangan sulod sa akong palasyo?” Sa pagpamulong niini sa hari, gitabonan sa mga yunuko ang nawong ni Haman. Unya usa sa mga yunuko nga nag-alagad sa hari, si Harbona, miingon, “Si Haman may giandam nga bitayan diha sa iyang balay alang kang Mardoqueo nga maoy nakaluwas sa hari. Mga 22 ka metros ang gihabugon niini.” Ug miingon ang hari, “Bitaya siya didto!” Busa gibitay nila si Haman sa bitayan nga gipabuhat ni Haman aron bitayan unta kang Mardoqueo. Unya napuypoy ang kasuko sa hari. Nianang adlawa gihatag ni Hari Ahasuero kang Ester ang balay ni Haman nga kaaway sa mga Judio. Ug si Mardoqueo miatubang sa hari kay gisultihan man ni Ester ang hari bahin sa iyang pagtahod kang Mardoqueo. Gihuslo sa hari ang iyang igsisilyong singsing nga iyang gikuha pagbalik gikan kang Haman ug gihatag niya kini kang Mardoqueo. Ug gihimo ni Ester si Mardoqueo nga pangulo sa balay ni Haman. Unya si Ester nakigsulti pag-usab sa hari. Mihapa siya sa iyang tiilan ug naghilak aron dili molampos ang daotang laraw ni Haman, ang kaliwat ni Agag, nga mao ang pagpatay sa mga Judio. Gitunol sa hari kang Ester ang bulawang sitro ug mitindog si Ester atubangan sa hari ug miingon, “Kon nakapahimuot ako kanimo, Mahal nga Hari, ug giisip mo kini nga husto, ipakanaog ang sugo aron pagbawi sa kasugoan ni Haman nga kaliwat ni Agag, anak ni Hamedata, sa pagpuo sa mga Judio nga nagpuyo sa mga lalawigan nga sakop sa gingharian. Dili ako makaako pagtan-aw sa akong katawhan nga mahiagom sa kamatayon.” Unya si Hari Ahasuero miingon kang Rayna Ester ug kang Mardoqueo, “Gihatag ko na kang Ester ang balay ni Haman ug ila nang gibitay siya tungod sa iyang laraw batok sa mga Judio. Ug mahimo nimo ang pagsulat sa gusto nimo bahin sa mga Judio sa ngalan sa hari ug pagsilyo niini sa singsing sa hari kay ang kasugoan nga nasulat ug nasilyohan sa singsing sa hari dili na mabakwi.” Busa sa ikatulong bulan nga mao ang bulan sa Sivan, sa ika-23 nga adlaw sa maong bulan, ang mga sekretaryo sa hari gipatawag ug ang kasugoan gisulat sumala sa mando ni Mardoqueo bahin sa mga Judio alang sa mga kadagkoan ug sa mga gobernador sa 127 ka mga lalawigan gikan sa India ngadto sa Etiopia. Ang maong kasugoan gisulat sa pinulongan sa matag lalawigan ingon man sa pinulongan sa mga Judio. Ang sinulat gihimo sa ngalan ni Hari Ahasuero ug gisilyohan sa silyo sa singsing sa hari. Ug ang mga sulat gipadala sa mga sinugo nga nagsakay sa tulin nga mga kabayo nga gigamit alang sa pag-alagad sa hari. Pinaagi niining mga sulata gitugotan sa hari ang mga Judio sa matag siyudad sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon. Gitugotan sila pagpamatay ug pagpuo sa bisan unsang kasundalohan sa mga nasod o lalawigan nga moataki kanila ug moilog sa ilang mga katigayonan sulod sa usa ka adlaw lamang sa tanang lalawigan nga sakop sa gingharian ni Hari Ahasuero sa ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan nga mao ang bulan sa Adar. Ang matag lalawigan gihatagag kopya sa maong kasugoan ug gipahibalo kini ngadto sa tanang katawhan aron makapangandam ang mga Judio sa pagpanimalos sa ilang mga kaaway sa maong adlaw nga gitagal. Busa ang mga sinugo mikabayo sa ilang kabayo nga kusog managan nga gigamit sa pag-alagad sa hari ug nagdali sila sa ilang panaw aron pagtuman sa mando sa hari. Ang kasugoan gipakanaog didto sa Susa, ang ulohang siyudad. Unya si Mardoqueo migawas gikan sa iyang pagpakig-atubang sa hari. Nagsul-ob siya sa harianong bisti nga asul ug puti ug gikoronahan siyag bulawan ug may kupo siya nga pinong lino ug dagtom-pula samtang ang katawhan sa siyudad sa Susa nagmaya ug naghudyaka. Ang mga Judio nakaangkon ug kasanag, kalipay ug kadungganan. Ug sa tanang lalawigan ug siyudad diin ang kasugoan sa hari miabot, nagmaya ang mga Judio ug nagkombira ug daghang mga katawhan sa nasod nahimong mga Judio kay nahadlok man sila sa mga Judio. Miabot ang ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan nga mao ang bulan sa Adar diin ang sugo sa hari tumanon na. Niini mismong adlawa ang mga kaaway sa mga Judio nagtuo nga ilang maulipon ang mga Judio apan sila hinuon ang naulipon sa mga Judio. Ang mga Judio nagtigom sulod sa ilang siyudad sa mga lalawigan ni Hari Ahasuero aron pagdakop kang bisan kinsa nga buot modaot kanila. Walay nakasukol kanila kay nangahadlok man ang mga tawo kanila. Ang tanang mga pangulo sa mga lalawigan ug ang mga kadagkoan ug ang mga gobernador ug ang mga opisyal sa hari mitabang sa mga Judio tungod sa ilang kahadlok kang Mardoqueo. Sa palasyo sa hari nahimong dakong tawo si Mardoqueo ug mikaylap ang iyang kabantog sa tanang lalawigan kay si Mardoqueo nag-anam man kagamhanan. Busa gipamatay sa mga Judio ang tanan nilang kaaway ug gibuhat nila ang bisan unsa nga ilang gusto. Sa Susa mismo, ang ulohang siyudad, nakapatay ang mga Judio ug 500 ka tawo lakip si Parsandata, si Dalfon, si Aspata, si Porata, si Adalia, si Aridata, si Parmasta, si Arisai, si Aridai ug si Vaizata. Sila ang napulo ka anak ni Haman nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio apan wala nila hilabti ang mga kabtangan. Niana mismong adlawa gipahibalo ang hari sa gidaghanon sa gipamatay didto sa Susa, ang ulohang siyudad. Ug miingon ang hari kang Rayna Ester, “Dinhi sa Susa, ang mga Judio nakapatayg 500 ka lalaki lakip ang napulo ka anak ni Haman. Unsa kahay ilang nabuhat sa ubang mga lalawigan? Karon, unsa may imong pangayoon kay ihatag ko kini kanimo?” Miingon si Ester, “Kon mouyon ka, Mahal nga Hari, tugoti ang mga Judio sa Susa sa paghimo sumala sa sugo niining adlawa. Ipabitay usab ang napulo ka anak nga lalaki ni Haman diha sa bitayan.” Busa misugo ang hari nga buhaton kini. Ang mga Judio sa Susa nagtigom na usab sa ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar ug sa maong adlaw napatay nila ang 300 ka lalaki didto sa Susa apan wala nila hilabti ang mga kabtangan. Ang ubang mga Judio nga didto sa mga lalawigan sa hari nagtigom usab ug nanalipod sa ilang kinabuhi ug napatay nila ang 75,000 sa ilang mga kaaway apan wala sila manghilabot sa kabtangan. Nahitabo kini sa ika-13 nga adlaw sa bulan sa Adar ug sa ika-14 nga adlaw sa maong bulan namahulay sila ug gihimo nila kini nga adlaw sa pagsaulog ug kasadya. Ang mga Judio sa Susa nagtigom sa ika-13 ug ika-14 nga adlaw ug namahulay sila sa ika-15 nga adlaw sa maong bulan sa Adar. Gihimo nila kining adlawa nga usa ka adlaw sa kasaulogan ug kasadya. Ang mga Judio sa kabalangayan nga walay kota nag-isip sa ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar nga adlaw sa pagsaulog ug sa kasadya ug adlaw nga sila maghinatagay ug mga pagkaon. Kining tanan gisulat ni Mardoqueo ug gipadad-an niyag mga sulat ang tanang mga Judio nga didto sa mga lalawigan ni Hari Ahasuero, sa duol ug sa layo. Ug sila iyang gipahimangnoan sa pagsaulog sa ika-14 ug ika-15 nga adlaw sa bulan sa Adar matag tuig kay mao kini ang mga adlaw nga naluwas sila sa ilang mga kaaway ug mao usab ang bulan nga ang ilang kaguol giilisag kalipay ug kasadya. Ug busa angay nga kining mga adlawa himoong adlaw sa pagsaulog ug sa kasadya, mga adlaw nga sila magrigalohay ug mga pagkaon ug mohatag ug gasa ngadto sa mga kabos. Busa gituman sa mga Judio ang nasugdan na nila pagtuman sumala sa gisulat kanila ni Mardoqueo. Si Haman nga kaliwat ni Agag ug anak ni Hamedata ug kaaway sa tanang mga Judio naglaraw sa pagpatay kanila pinaagi sa Pur o ripa aron pagpili ug adlaw sa pagpuo sa mga Judio. Apan kay nagpakiluoy man si Ester sa hari, nagsulat ang hari ug sugo nga ang daotang laraw ni Haman adto ipahamtang kang Haman mismo ug nga ang iyang mga anak nga lalaki bitayon. Busa kining adlawa ginganlan nilag Purim, gikan sa pulong nga “pur.” Ug busa tungod sa nahimutang sa sulat ug sa ilang giantos tungod niini, nagkasabot ang mga Judio ug ang ilang mga kaliwat ug ang tanan nga mikuyog kanila sa pagsaulog gayod niining duha ka adlaw sa gitakda nga panahon matag tuig. Kining mga adlawa sa Purim angay nga handomon sa tanang panimalay nga Judio sa tanang kaliwatan diha sa tanang lalawigan ug siyudad sa tanang katuigan sa walay saylo hangtod sa hangtod. Unya si Rayna Ester, ang anak nga babaye ni Abihail ug si Mardoqueo nga Judio nagsugo pinaagi sa usa ka sulat aron pagdason sa ikaduhang sulat mahitungod sa Purim. Gisulatan usab ang tanang Judio sa 127 ka lalawigan sa gingharian ni Ahasuero uban ang panghinaot sa kalinaw ug sa kamatuoran. Gihangyo usab niining mga sulata nga kining mga adlawa sa Purim tumanon sa gitakda nga panahon sumala sa sugo ni Mardoqueo nga Judio ug sa rayna nga si Ester nga giluwatan alang kanila ug sa ilang kaliwatan, labina ang bahin sa ilang mga pagpuasa ug mga pagbangotan. Ang sugo ni Rayna Ester maoy naghimo niining tulomanon sa Purim ug gisulat kini. Gipabayad ni Hari Ahasuero ug buhis ang tibuok nasod ug ang mga nagpuyo sa mga pulo. Ang tanang nahimo niya ingon nga hari ug ang hingpit nga asoy sa talagsaong pasidungog nga iyang gihatag kang Mardoqueo pinaagi sa paghatag kaniyag taas nga katungdanan nahisulat sa basahon sa kasaysayan sa mga hari sa Media ug sa Persia. Si Mardoqueo nga usa ka Judio nahimong pangabaga ni Hari Ahasuero. Gitamod ug gitahod siya sa iyang mga kadugong Judio kay naningkamot man siya alang sa kaayohan ug seguridad sa iyang katawhan. May tawong ginganlag Job nga didto nagpuyo sa Uz. Nagsimba ug nagmatinud-anon siya sa Dios. Matarong siya ug naglikay sa pagbuhat ug daotan. May pito siya ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. Aduna siyay 7,000 ka karnero, 3,000 ka kamelyo, 1,000 ka baka ug 500 ka asno. Daghan usab siyag sulugoon ug siya maoy labing dato sa tibuok Sidlakan. Nabatasan sa iyang mga lalaking anak ang pagbanosbanos sa pagbangkite nga tambongan nilang tanan ug dapiton usab nila ang ilang tulo ka igsoong babaye. Unya inigkahuman sa maong mga bangkite si Job mobangon sayo sa buntag ug maghalad siyag mga inihaw nga mga mananap alang sa matag usa sa iyang mga anak aron pasayloon sila sa ilang sala. Kanunay niya kining gibuhat kay nagtuo si Job nga basin ug sa wala tuyoa nakapasipala sila sa Dios, maoy hinungdan sa ilang pagpakasala. Unya usa niana ka adlaw, sa diha nga ang mga langitnong binuhat miatubang sa Ginoo, didto usab si Satanas uban kanila. Ug gipangutana siya sa Ginoo, “Satanas, unsa may imong gibuhat?” Mitubag si Satanas, “Gikan akong nagsuroysuroy sa tibuok kalibotan.” Giingnan siya sa Ginoo, “Nakamatikod ka ba sa akong alagad nga si Job? Walay sama kaniya kabuotan sa tibuok kalibotan. Nagsimba siya kanako ug naglikay siya sa pagbuhat ug daotan.” Mitubag si Satanas, “Mosimba kaha si Job kanimo kon wala pa siyay giapas? Gipanalipdan mo siya ug ang iyang banay ug ang tanan nga iyaha. Gipanalanginan mo ang tanan niyang gibuhat ug gihatagan mo siyag daghan kaayong kabtangan diha sa iyang kayutaan. Apan kuhaa kaniya ang tanan niyang kabtangan ug tan-awon tag dili ka ba niya balikason.” Giingnan sa Ginoo si Satanas, “Tugotan ko ikaw pagbuhat kutob sa imong mahimo ngadto sa tanan nga anaa kaniya apan ayaw lamang siyag hilabti.” Busa milakaw si Satanas. Usa niana ka adlaw, samtang nagbangkite ang mga anak ni Job didto sa balay sa ilang kamagulangang lalaki, may miabot nga mensahero ngadto kang Job. Miingon siya, “Samtang nagdaro kami ginamit ang mga igdadarong baka ug nanibsib usab sa duol kanamo ang mga asno, kalit lamang nga miabot ang mga taga-Sebea ug gipanakop ang mga asno ug mga baka ug gihurot nilag dala. Gipamatay nila ang tanang sulugoon nimo ug ako ray nakaikyas. Busa ania ako sa pagsugilon kanimo.” Wala pa gani siya makahumag sulti, may sulugoon na usab nga miabot ug miingon, “Naigo sa liti ang imong mga karnero lakip ang mga magbalantay niini. Nahurot silag kamatay ug ako ray nakaikyas busa ania ako sa pagsugilon kanimo.” Ug wala pa gani siya makahumag sulti, may lain na usab nga sulugoon nga miabot ug miingon, “Gisulong kami sa tulo ka pundok nga taga-Caldea. Gisakmit nila ang tanang kamelyo ug gihurot nilag patay ang imong mga sulugoon. Ako ray nakaikyas busa ania ako sa pagsugilon kanimo.” Ug wala pa gani siya makahumag sulti, may miabot na usab nga laing sulugoon ug miingon, “Samtang nagbangkite ang tanan mong mga anak didto sa balay sa kamagulangan nilang igsoon, may mihapak nga alimpulos gikan sa diserto. Nagun-ob ang balay ug natumpagan ang imong mga anak. Patay na sila. Ako ray nakalingkawas busa ania ako sa pagsugilon kanimo.” Mitindog si Job ug sa iyang kaguol gigisi niya ang iyang bisti. Unya gikiskisan niya ang iyang ulo ug mihapa siya sa yuta ug gisimba niya ang Dios. Miingon siya, “Natawo ako nga hubo ug mamatay usab ako nga hubo. Ang Ginoo maoy naghatag ug siya usab ang nagbawi. Dalaygon ang iyang ngalan!” Ug bisan pa sa tanan nga midangat kaniya, gilikayan niya ang pagpakasala ug wala niya basola ang Dios. Usa niana ka adlaw, sa dihang ang mga langitnong binuhat miadto na usab sa Ginoo, miadto usab si Satanas. Ang Ginoo miingon kang Satanas, “Diin ka man gikan?” Mitubag si Satanas, “Nagsuroysuroy sa kalibotan.” Ug ang Ginoo miingon kang Satanas, “Nakamatikod ka ba sa akong sulugoon nga si Job? Sa tibuok kalibotan walay sama kaniya ka matarong ug wala gayoy ikasaway kaniya. Nagsimba siya kanako ug naglikay sa daotan. Gihangyo mo ako nga tugotan ka sa pagpaantos kaniya sa wala lamay kapasikaran apan nagmasinugtanon gihapon si Job.” Unya si Satanas mitubag sa Ginoo, “Panit sa panit! Walay dili ihatag sa tawo aron pagluwas sa iyang kinabuhi. Apan pahamtangig sakit ang iyang lawas ug balikason ka gayod niya.” Ug ang Ginoo miingon kang Satanas, “Itugyan ko siya kanimo apan ayaw lamang siyag patya.” Busa mibiya si Satanas gikan sa presensya sa Ginoo ug gipaantos niya si Job sa makalilisang nga mga hubag gikan sa lapalapa ngadto sa alimpulo. Unya milingkod si Job diha sa mga abo ug mikuha ug tipak sa kulon aron ikagis sa iyang mga samad. Unya giingnan siya sa iyang asawa, “Magpabilin ka bang matarong bisan niining tanan? Balikasa ang Dios ug kamatay!” Apan giingnan ni Job ang iyang asawa, “Ang imong sinultihan sama sa sinultihan sa mga babayeng buangbuang. Modawat ba lamang kita gikan sa Dios ug maayong mga butang ug dili mga kadaot?” Bisan pa niining tanan nga giantos ni Job wala siya makapasipala sa Dios. Si Job may tulo ka higala: si Elifas nga taga-Teman, si Bildad nga taga-Shua ug si Sopar nga taga-Naama. Sa pagkabalita nila mahitungod sa mga kadaot nga miabot kang Job, nangadto sila aron ubanan siya sa iyang kaguol ug sa pagdasig kaniya. Layo pa gani sila nakita na nila si Job apan wala sila makaila kaniya. Ug sa dihang nailhan na nila siya, nanghilak sila. Unya gigisi nila ang ilang bisti ug gibutangag abo ang ilang ulo tungod sa kasubo. Ug nanglingkod sila sa yuta uban kaniya sulod sa pito ka adlaw ug pito ka gabii. Wala silay tingog-tingog kay nakita man nila nga hilabihan gayod ang pag-antos ni Job. Human niini mitingog si Job ug gitunglo niya ang adlaw sa iyang pagkatawo. Miingon si Job: O Dios, tungloha ang adlaw sa akong pagkahimugso ug ang gabii nga ako gipanamkon! Himoang kangitngit kadtong adlawa, O Dios; hikalimti ug ayaw na padan-agi sa kahayag. Himoa kadtong adlawa nga adlaw sa kangiob ug sa naglugitom nga kangitngit; taboni kini sa panganod ug taptapi sa kangitngit ang adlaw. Papasa gikan sa kalendaryo kadtong gabhiona ug ayaw na iapil pag-ihap sa ubang adlaw. Himoang malaay ug walay kalipay kadtong gabhiona. Ipatunglo kini sa mga salamangkero, kadtong may gahom sa pagsugo sa Lebiatan. Ayaw pasubanga ang kabugason ug ayaw pabanagbanaga ang maong gabii. Tungloha kadtong gabhiona nga maoy nagpahimugso kanako ug nagtugyan kanako sa kagul-anan ug kasamok. Maayo pag namatay ako didto sa tiyan sa akong inahan o sa akong pagkahimugso. Nganong gisabaksabak pa man ako sa akong inahan ug gipasuso niya? Kon namatay pa ako kaniadto, nakapahulay na unta ako karon, natulog sama sa mga hari ug mga pangulo nga maoy nagtukod pag-usab sa karaang mga palasyo. Natulog unta ako karon sama sa mga prinsipe kansang balay puno sa bulawan ug salapi, ug sama sa mga batang natawo nga patay nang daan. Sa lubnganan, ang mga daotan dili na magbuhat ug daotan, ug ang mga tawong nahago pag-ayo makapahulay na gayod. Bisan ang mga binilanggo makapahulay na didto, ug dili na matugaw sa mga singgit sa tigmandar kanila. Ang tanan atua didto, gamhanan siya o timawa, ug sa kataposan may kagawasan na ang mga ulipon. Nganong buhion man ang tawo aron lamang mag-antos? Nganong gihatagan mag kahayag ang mga tawo nga anaa sa kagul-anan? Nagpaabot sila sa kamatayon apan dili kini moabot kanila; palabihon nila ang lubnganan kay sa bisan unsang bahandi. Wala gayod silay kalipay hangtod nga mamatay sila ug ilubong. Gililong sa Dios ang ilang kaugmaon ug gipiit sila sa tanang dapit. Inay magkaon, nagbangotan ako ug walay puas ang akong pag-agulo. Nahitabo gayod ang tanan nga akong gikahadlokan. Wala akoy kalinaw ug pahulay ug walay kataposan ang akong pag-antos. Si Elifas nga taga-Teman miingon: Dili ka ba masuko kon mosulti ako? Dili na man gud mahimong magpakahilom pa ako. Daghan kag gitudloan ug gilig-on mo ang mga maluyahon. Ang imong mga pulong nagdasig sa pagpatindog kaniya nga mahidusmo tungod sa kakapoy ug kaluya. Karon ikaw ang nahitaboan sa ingon, ug nalibog ka unsaon pagdawat niini. Gialagaran mo ang Dios, ug sa imong kinabuhi wala gayoy ikasaway; busa angay kang magmasaligon ug magmalaomon. Hunahunaa, may tawo bang matarong nga nahiagom sa katalagman? O kanus-a man gipasagdan ang mga matarong? Sumala sa akong nakita, kadtong nag-uma sa kadaotan ug nagpugas ug kangil-ad, nag-ani usab sa ingon. Ang kasuko sa Dios sama sa bagyo nga molaglag kanila. Ang mga daotan mongulob daw liyon, apan pahilumon sila sa Dios ug hingoan sa ilang mga ngipon. Sama sa kusgan nga liyon nga wala nay matukob, mangamatay sila; ug sama sa mga anak sa inahan nga liyon magkatibulaag sila. Usa niana ka higayon may mensahe nga miabot sa hilom, daw hagawhaw kini nga lugos madungog. Sama kini sa daman nga mitugaw sa akong paghikatulog. Mikurog ako sa labihang kalisang. Unya may huyohoy nga misapigad sa akong nawong, ug nanindog ang akong balhibo. Nakita ko nga may nagtindog didto; gitutokan ko kini apan dili nako maklaro kon unsa kadto. Unya may nadungog akong tingog nga migisi sa kahilom: “May tawo bang matarong atubangan sa Dios? May putli ba atubangan sa iyang Magbubuhat? Ang Dios dili gani mosalig bisan sa iyang mga langitnong sulugoon; makakaplag pa gani siyag sayop bisan sa iyang mga anghel. Busa unsaon man niya pagsalig sa binuhat nga gikan sa yuta? Abog lamang siya nga mahimong komuton sama sa anunugba. Mahimong buhi pa ang tawo sa buntag apan takulahaw lamang siyang mamatay sa dili pa ang kagabhion. Sakmiton ang tanan nga iyaha ug mamatay siya nga walay kaalam.” Sangpit, Job, ug tan-awon ta kon aduna bay motubag kanimo. May anghel ba nga imong kadangpan? Binuang ug walay kapuslanan ang pagpunayg kabalaka ug kasuko hangtod sa kamatayon. Daghan akog nakitang buangbuang nga daw maayog kahimtang, apan sa kalit lamang gitunglo ko ang ilang panimalay. Kanunay gayong mamiligro ang ilang mga anak; sa hukmanan walay manalipod kanila. Ang mga gigutom mokaon bisan sa pagkaon sa buangbuang, bisan gani sa trigo nga nagtubo sa kasampinitan. Ug ang mga giuhaw masina sa iyang bahandi. Kay ang kasakit dili motubo sa yuta, o ang kasamok moturok niini. Apan ang tawo gihimugso aron magdalag kasamok sa iyang kaugalingon, sama sa aligato nga manglupad gikan sa daob. Kon ako pa nimo, modangop ako sa Dios, ug itugyan ko kaniya ang akong mga mulo. Dili nato matugkad ang dagkong mga butang nga iyang gihimo, ug walay puas ang iyang mga milagro. Paulanan niya ang yuta ug patubigan ang kaumahan. Ang Dios maoy magtuboy sa mga mapaubsanon ug maglipay sa mga nagbangotan. Gipakyas niya ang mga laraw sa mga malansison busa dili sila molampos. Lit-agon niya ang mga maalamon sa ilang kaugalingong kaabtik, ug putlon niya ang mga laraw sa mga alisto. Sa adlaw mahimamat nila ang kangitngit, ug bisag udtong dako, mangarapkarap sila sama sa kagabhion. Apan luwason sa Dios ang mga walay amahan gikan sa kamatayon, ug ang mga timawa gikan sa mga pagdaugdaog. Hatagan niyag paglaom ang mga kabos, ug pahilumon niya ang mga daotan. Bulahan ang tawo nga badlongon sa Dios! Busa ayaw ikasakit kon badlongon ka niya. Bugkosan sa Dios ang mga samad nga iyang nahimo; ang iyang kamot mopasakit kanimo apan mao usab ang moayo. Sa tanang panahon panalipdan ka niya gikan sa kadaotan. Sa panahon sa gutom, buhion ka niya; sa panahon sa gubat, ilikay ka sa kamatayon. Panalipdan ka sa Dios gikan sa pagbutangbutang; luwason ka niya gikan sa mga katalagman. Kataw-an mo lamang ang pinatyanay ug gutom, ug dili ka mahadlok sa mga ihalas nga mananap. Kay dili gayod mabatoon ang imong mga uma, ug dili ka hilabtan sa mga bangis nga mananap. Magmalinawon ka diha sa imong puloy-anan; inigsusi mo sa imong mga karnero, makita mo nga layo sila sa kakuyaw. Modaghan ang imong kaliwat, ingon kadaghan sa balili ang imong mga anak. Sama sa trigo nga hapit na anihon, mamatay ka nga tigulang na kaayo. Job, nakat-onan namo kini tapos sa dugayng pagtuon. Matuod kini busa dawata kini alang sa imong kaugalingon. Unya mitubag si Job: Kon timbangon ang akong pag-antos ug kaguol, mas bug-at pa kini sa balas sa dagat. Busa ayaw pagtagda ang mga gipamulong ko nga wala sa akong buot. Gipana ako sa Dios nga Labing Gamhanan ug ang kalala niini mikuyanap sa tibuok kong lawas. Giandam sa Dios ang iyang pagsakit kanako. Matagbaw na ang asno kon makakaon ug sagbot, ug ang baka mohilom kon makakaon ug kumpay. Apan kinsay ganahang mokaon sa walay lami ug tab-ang nga pagkaon? Unsa may lami sa langitlangit sa itlog? Wala akoy gana sa mga pagkaon nga sama niana, ug lud-on ako sa tanan kong kan-on. Nganong dili man ihatag sa Dios ang akong gipangayo? Nganong dili man niya buhaton ang akong gusto? Maayo pag iya na lang akong patyon. Kon buhaton niya kini, molukso ako sa kalipay bisag unsa pa kasakit ang akong bation. Nasayod ako nga balaan ang Dios; wala gayod ako makasupak sa gisugo niya. Aduna ba akoy kusog aron padayon nga magpakabuhi? Apan unsa may kapuslanan sa kinabuhi kon wala akoy paglaom? Bato ba ako? Bronsi ba ang akong lawas? Wala na akoy kusog sa pagluwas sa akong kaugalingon. Wala na akoy kadangpan. Sa panahon sa kasamok nga sama niini, nagkinahanglan akog tinuod nga mga higala, nakasala man ako sa Dios o wala. Apan kamo, mga higala, naglimbong kanako, sama sa sapa nga mohubas kon walay ulan. Mapuno kini sa yelo ug niebe, apan kon mainitan na sa adlaw, matunaw kini ug kaughan ang sapa. Mahisalaag ang mga magpapanaw sa pagpangitag tubig; maglaaglaag sila ug mangamatay sa diserto. Ang mga magpapanaw gikan sa Tema ug sa Sheba mangita usab ug tubig apan ang ilang makaplagan mao lamang ang naugang mga sapa. Sama kamo sa maong mga sapa; nakita ninyo ang akong gidangatan ug nahikugang kamo. Nangayo ba ako kaninyog gasa o gihangyo ko ba kamo paggamit sa inyong bahandi aron pagsuborno kanako? Nagpakiluoy ba ako aron luwason ninyo gikan sa akong mga kaaway, o sa mga nagdaugdaog kanako? Hala, tudloi ako, ug pailha sa akong sayop, kay maghilom ako ug mamati kaninyo. Ang maayong pangatarongan katuohan gayod, apan ang inyong gipanulti binuang. Naghunahuna kamo nga walay unod ang akong isulti; apan nganong tubagon man ninyo ang mga pulong sa tawong walay paglaom? Ang mga ulipon nga wala nay ginikanan inyo na lamang ripahan, ug inyong panapion bisan ang suod ninyong higala! Karon, tutoki ako kay dili ako mamakak. Hunong na kay sobra na ang inyong pagdaugdaog kanako. Ayaw na ninyo akog samoka kay matarong ako. Apan naghunahuna gihapon kamo nga nagbakak ako; naghunahuna kamo nga dili ako maantigong moila sa husto ug sa sayop. Ang kinabuhi sama sa pinugos nga pag-alagad sa usa ka sundalo, sama sa mabug-at nga trabaho, sama sa ulipon nga nangandoy nga mosilong sa landong, ug sama sa mamumuo nga nangandoy sa iyang suweldo. Karon gipahatan ako sa mga bulan sa kaalaot; ang matag gabii naghatag kanakog kaguol. Kon mohigda ako aron matulog, mag-aginod ang oras; maglimbaglimbag ako sa tibuok gabii ug mangandoy sa kaadlawon. Nalukop sa ulod ang akong lawas ug naputos kini sa nuka; nag-agos ang nana sa akong mga hubag. Tulin kaayong nanglabay ang akong mga adlaw, mga adlaw nga walay paglaom. Hinumdomi, O Dios, nga ang akong kinabuhi lumalabay sama sa huyohoy sa hangin; unya matapos ang akong kalipay. Ang nakakita karon, dili na makakita kanako pag-usab, ug sa imong atubangan, mahanaw ako. Sama nga ang panganod mahanaw, ang tawo nga manaog ngadto sa Seol dili na gayod mobalik; dili na siya mopauli ngadto sa iyang balay, ug ang iyang dapit dili na makaila kaniya. Busa dili mahimong maghilom ako! Mosulti gayod ako kay sakit kaayo ang akong dughan ug puno sa kaligutgot. Mananap ba ako sa dagat nga bantayan mo man ako? Mohigda ako ug buot unta nga mopahulay, nangita ug makahupay sa akong kasakit. Apan gilisang mo ako pinaagig damgo; gipakita mo akog mga panan-awon nga makahahadlok. Tungod niini maayo pa nga tuk-on na lamang ako ug mamatay kay sa mabuhi nga sama niini. Gikasilagan ko ang akong kinabuhi; dili na ako makaantos, busa pasagdi na lamang ako kay wala nay kapuslanan ang akong kinabuhi. Nganong mahinungdanon man kaayo ang tawo alang kanimo? Nganong tagdon mo man ang iyang gibuhat? Giusisa mo siya matag buntag ug gisulayan mo siya matag gutlo. Dili ka ba mobiya kanakog makadiyot aron makahigayon ako paglad-ok sa akong laway? Ikaw nga nagsigi ug pamantay kanako, unsa may labot nimo kon makasala ako? Nganong gigamit mo man ako nga puntinganan? Bug-at na ba gayod ako alang kanimo? Dili ka ba gayod makapasaylo sa akong sala? Dili mo ba mahimong papason ang akong sayop? Sa dili madugay mobalik na ako sa yuta; ug mangita ka kanako, apan dili mo na ako makaplagan. Si Bildad nga taga-Shua mitubag: Karon, natapos ka na ba sa imong walay pulos nga sulti? Ang Dios dili gayod motuis sa hustisya; ug buhaton gayod niya kanunay ang matarong. Tingalig nakasala sa Dios ang imong mga anak, busa gisilotan sila sa Dios sa angay kanila. Apan dangop ug pangaliyupo sa Dios nga Labing Gamhanan; kay kon tinuod nga putli ka ug matarong, tabangan ka gayod sa Dios ug ibalik kanimo ang imong panimalay ingon nga imong ganti. Walay bili ang bahandi nga nawala kanimo kon itandi sa ihatag sa Dios kanimo. Palandonga sa makadiyot ang kaalam sa mga karaan; ug hunahunaa ang mga kamatuoran nga nakat-onan sa atong katigulangan. Kagahapon lamang kita natawo busa wala gayod kitay nahibaloan bahin niini; sama ra kita sa anino nga ania sa kalibotan. Apan patudlo sa mga maalamon sa karaang panahon; pamatia ang ilang isulti: “Ang mga tanom sa tubig dili makatubo sa dapit nga walay tubig; anha ra gayod sila manubo sa katubigan. Inighubas na sa tubig, sila ang mounag kalaya; malaya sila samtang gagmay pa kaayo ug dili pa magamit. Ang mga tawo nga wala motuo sa Dios sama sa tanom sa tubig; mahanaw ang ilang paglaom kay gisalikway man nila ang Dios. Misalig sila sa usa ka lugas nga lanot, sa usa ka balay sa lawalawa. Kon mosandig sila niini, makadaog ba kini kanila? Ug kon mogunit sila sa hilo, makatabang ba kini kanila pagtindog?” Ang daotang mga tawo moturok sama sa mga sagbot ug molukop sa tibuok tanaman. Mobalikos ang ilang gamot sa kabatoan ug manggunit niini. Apan pangibta sila ug walay masayod nga diha sila kaniadto. Ingon ra niana ang kalipay sa mga tawong daotan; unya mobanos ang uban ug mopuli kanila. Apan dili gayod pasagdan sa Dios ang mga matarong, ug dili niya tabangan ang mga daotan. Pakataw-on ka niya pag-usab ug pasinggiton; apan pakaulawan niya kadtong nagdumot kanimo, ug mahanaw ang mga puloy-anan sa mga daotan. Si Job mitubag: Nakadungog na ako nianang tanan kaniadto. Apan unsaon man pagdaog sa tawo batok sa Dios? Unsaon man sa tawo pagpakiglalis kaniya? Sa libo ka pangutana niya walay makatubag bisag kinsa. Maalamon ug gamhanan kaayo ang Dios. Kinsa may misukol kaniya ug nagmadaugon? Sa walay pagpasidaan tay-ogon niya ang kabukiran ug gun-obon niya sa iyang kasuko. Gipalinog sa Dios ug gitay-og ang yuta; giyugyog niya ang mga haligi nga gisukaran sa kalibotan. Mahimong pugngan sa Dios ang adlaw aron dili mosubang, ug ang mga bituon aron dili na modan-ag. Walay nagtabang sa Dios sa pagbuhat niya sa langit, sa pagyatak niya sa bukobuko sa Lebiatan. Sa langit gibitay sa Dios ang mga bituon—ang Kabo, ang Orion, ang Pleiades, ug ang mga bituon sa habagatan. Dili ta masabot ang mga dagkong butang nga gibuhat niya ug walay puas ang iyang mga milagro. Miagi ang Dios apan wala ko siya makita. Sakmiton niya ang gusto niya ug walay makapugong kaniya; walay makapangahas sa pagpangutana kaniya, “Unsa bay imong gibuhat?” Walay pagkapalong ang kasuko sa Dios. Laglagon niya ang iyang mga kaaway nga nagtabang sa dragon nga si Rahab. Busa unsaon ko man pagtubag kaniya? Bisag wala akoy sala, mao ray akong mahimo ang pagpakiluoy sa nagsumbong kanako nga mao ra usab ang akong maghuhukom. Apan bisag pasultihon niya ako, dili ako makatuo nga patalinghogan niya ako. Gipadad-an ako niyag bagyo aron pagwataswatas kanako, bisag wala siyay kapasikaran sa pagpaantos kanako. Dili ako niya paginhawaon; gihimo niya ang tanan aron paantuson ako. Gamiton ko ba ang kusog? Pugson ko ba ang Dios? Ikiha ko ba siya? Kinsa may motaral kaniya ngadto? Dili ako sad-an, ug matinud-anon ako kaniya, apan ang akong kaugalingong mga pulong naglaglag kanako, ug ang tanan kong isulti daw nagtulisok kanako. Dili ako sad-an apan dili ko kana igsapayan. Gipul-an na ako sa kinabuhi. Ang tanan wala nay bili kanako; sad-an o dili, laglagon kita sa Dios. Sa dihang moabot ang makalilisang nga kadaot, kataw-an niya ang hinanaling kamatayon sa tawo nga walay sala. Ngadto sa mga daotan, gitugyan sa Dios ang kalibotan. Gihimo niyang buta ang tanang maghuhukom. Ug kon dili ang Dios maoy nagbuhat niini, kinsa man diay? Tulin nga nanglabay ang akong mga adlaw, kay wala sila makakita ug kalipay. Sama kini sa matulin nga sakayan, sama katulin sa usa ka agila nga misakdap sa usa ka kuneho. Kon mopahiyom ako aron paghikalimot sa akong kasakit, ug kon tarungon ko ang akong panagway ug magmaya ako, moabot kanako ang kahadlok tungod sa tanan kong pag-antos, kay nasayod ako nga gipakasala gayod ako sa Dios. Sanglit giisip man sa Dios nga sad-an ako, nganong maghago pa man ako? Bisan pag manabon ako, itambog gihapon ako sa Dios sa gahong nga mahugaw ug bisan gani ang akong bisti hugawan kanako. Kon ang Dios tawo pa lang, tubagon ko gayod siya; adto kami sa hukmanan aron mahusay ang among gikabingkilan. Apan walay makapataliwala kanamo, walay makahukom kanamo. Hunongon unta niya ang iyang pagkastigo kanako, ug kuhaon unta niya ang akong kahadlok kaniya. Unya mosulti ako sa walay kukahadlok, kay dili ako ingon niana sa sulod nako. Gipul-an na ako sa kinabuhi, busa paminawa ang akong pagmulo, ug pasultiha ang kalag kong nagbangotan. Dios ko, ayaw akog siloti. Sultihi hinuon ako sa imong sumbong batok kanako. Matarong ba ang pagsakit mo kanako? Matarong ba nga tamayon mo ang imo rang binuhat, ug ikahimuot mo ba ang laraw sa mga daotan? Ang pagtan-aw mo sa mga butang sama ba sa pagtan-aw sa tawo? Mubo ra ba ang kinabuhi mo sama sa mga adlaw ug tuig sa kinabuhi sa tawo? Unya nganong susihon man nimo ang tanan kong mga sala ug ang tanan kong mga kasaypanan? Nasayod ka nga dili ako sad-an ug nga walay makaluwas kanako gikan kanimo. Mga kamot mo ang nag-umol kanako ug karon laglagon ba diay ako sa imo rang mga kamot? Hinumdomi nga giumol mo ako gikan sa yuta; unya imo ba diay akong dugmokon ug pabalikon sa yuta? Gihatagan mog gahom ang akong amahan aron ako matawo; gipatubo mo ako sa tagoangkan sa akong inahan. Gibuhat mo ako nga may bukog ug unod, ug giputos mo ang akong mga bukog sa mga unod ug panit. Gihatagan mo akog kinabuhi ug gugmang walay paglubad, ug ang imong pag-amoma maoy nakapabuhi kanako. Apan nasayod ako karon nga sulod sa tanang panahon, may gitipigan ka diayng tuyo alang kanako. Naniid ka aron makita mo kon makasala ako, unya magdumili ka sa pagpasaylo kanako. Kon makasala ako, masuko ka kanako; apan kon makabuhat akog maayo, dili mo kini panumbalingon. Alaot ako ug naputos sa kaulaw. Kon aduna man akoy kalamposan, daw liyon ako nga imong pangayamon. Gani naghimo kag mga milagro aron pagsakit kanako. Kanunay kang may saksi batok kanako; nagkadugang ang imong kasuko kanako; dili ka gayod kabsag kapasikaran sa pagpaantos mo kanako. Dios ko, nganong gipakatawo mo man ako? Maayo pa unta nga namatay ako sa wala pay nakakita kanako. Kon namatay pa ako sa paggula ko sa tiyan sa akong inahan, sama ra kana nga wala ako matawo. Dili ba hapit na man matapos ang akong kinabuhi? Ayaw na akog hilabti! Tugoti ako sa pagpahimulos sa panahon nga nahibilin kanako. Ug sa walay pagbalik mobiya ako ngadto sa yuta nga mangitngit ug mamingaw, sa dapit sa kangiob ug kaguliyang diin mangitngit bisan ang kahayag. Miingon si Sopar nga taga-Naama: Wala bay motubag niining tanang binuang? Makahimo bang matarong sa tawo ang pagpunayg sulti? Job, naghunahuna ka ba nga kami dili makatubag kanimo? Nga makapahilom kanamo ang mga pulong mong mabiaybiayon? Nag-ingon ka nga ang gisulti mo matuod ug nga putli ka atubangan sa Dios. Maayo unta nga tubagon ka sa Dios! Sultihan ka gayod niya nga daghag panagway ang kaalam; nga adunay mga butang nga dili matukib sa tawo. Ang silot nga gipahamtang sa Dios kanimo gaan ra kay sa angay kanimo. Makatukib ka ba sa mga misteryo ug sa pagkagamhanan sa Dios? Mas habog pa kini kay sa langit ug mas lalom kay sa Seol— dili mo gayod kini matugkad. Labaw pa kalapad sa kalibotan ug sa dagat ang pagkagamhanan sa Dios. Kon dakpon ka sa Dios ug taralon ngadto sa hukmanan, kinsa may makapugong kaniya? Ang Dios nakaila sa mga tawong walay kapuslanan; nagtan-aw siya sa ilang mga daotang buhat. Ang mga tawong hungog mahimong maalamon kon ang ihalas nga asno matawo nga dili na ihalas. Job, kon magmatarong ka, makabayaw ka sa imong kamot ngadto sa Dios. Paphaa ang sala nga nakahugaw sa imong kamot; hinginli sa imong balay ang daotan. Sa ingon makabaton kag kalig-on ug kaisog sa pagharong kang bisan kinsa. Unya makalimtan mo ang mga kasamok, sama nga dili mo na hinumdoman ang mga baha nga nangagi. Mas hayag na unya kay sa adlaw sa udtong tutok ang imong kinabuhi, ug modan-ag sama sa banagbanag ang imong mga takna nga labing madulom. Magpuyo ka unya nga walay kabalaka ug puno sa paglaom; ang Dios manalipod kanimo ug hatagan ka niyag pahulay. Wala ka unyay kahadlokang kaaway ug daghan ang magpakitabang kanimo. Apan ang daotan kawad-ag paglaom, wala silay kapaingnan; ang ila lamang paglaom mao nga moabot kanila ang kamatayon. Miingon si Job: Tinuod nga kamo ang tingog sa katawhan. Inigkamatay ninyo, mamatay usab ang kaalam. Apan dili ako mabintahaan ninyo sa panabot; dili ako ubos ninyo; nasayod ang tanan sa inyong giingon. Nahimo akong kataw-anan ngadto sa akong mga higala bisag matarong ako ug walay ikasaway kanako; gitubag ako sa Dios sa dihang misangpit ako kaniya. Wala kamo magkalisodlisod apan inyo akong gihimong kataw-anan; gitiwasan ninyo ang tawo nga hapit na matumba. Apan ang mga kawatan ug ang mga makasasala nagpuyo sa kalinaw, bisag ang ilang dios mao lamang ang kaugalingon nilang kusog. Apan pangutan-a ang mga mananap ug tudloan kamo nila; pangutan-a ang mga langgam sa kahanginan ug may ikasulti sila. Pangutan-a ang mga binuhat dinhi sa yuta ug ang anaa sa dagat kay may kaalam sila. Silang tanan nasayod nga ang Ginoo maoy nagbuhat kanila. Ang Dios maoy nagtudlo kanila ug naggiya sa ilang panginabuhi; ang kinabuhi sa tagsatagsa ka tawo anaa sa iyang kamot. Apan sama nga ang dila lamian inigkatilawg pagkaon, anindotan usab ang mga dalunggan inigkabatig mga pulong. Ang mga tigulang maalamon ug maayo ug panabot, apan ang Dios dili lamang kay maalamon kondili gamhanan pa gayod. Kinsa may makatukod pag-usab sa gub-on sa Dios? Ug kinsa may makapagawas sa prisohon sa Dios? Kon dili paulanon sa Dios, moabot ang hulaw; may baha kon ang tubig buhian sa Dios. Gamhanan ang Dios ug madaogon siya kanunay; ang nanglimbong ug ang gilimbongan nailalom sa iyang pagbuot. Gikawang niya ang kaalam sa mga magtatambag ug gilibog niya ang mga maghuhukom. Gihukasan niya sa gahom ang mga hari ug iya silang gipabilanggo. Gipaubos niya ang mga pari ingon man ang mga gamhanan. Gipahilom niya ang mga sinaligan ug gikuhaan niyag kaalam ang mga tigulang. Gipakaulawan niya kadtong naghupot ug dagkong katungdanan ug gikuhaan niya sa gahom ang mga kadagkoan. Gihatagan niyag kahayag ang mga dapit nga labihan kangitngit. Ug gidala niya ang kangitngit ngadto sa kahayag. Siya ang nagpalig-on sa mga nasod ug siya usab ang naglumpag kanila; gihimo niyang mauswagon ug gamhanan ang mga nasod ug siya usab ang nagbuntog kanila. Gilibog niya ang ilang mga pangulo ug gipasagdan nga magkasaagsaag; nagsukarap sila diha sa kangitngit ug nagsusapinday daw mga hubog. Mipadayon si Job pagsulti: Nakadungog na ako kaniadto pa sa tanan nga inyong giingon ug nakasabot ako. Sa kahibalo wala ako ninyo hilabwi. Apan ang Dios maoy akong gikalalis, ug dili kamo busa kaniya ako makighusay. Gisalimbongan ninyo sa bakak ang inyong pagkawalay alamag; sama kamo sa doktor nga wala makaayo sa iyang gitambalan. Maayo pag magpakahilom kamo, ug may motuo pa nga kamo maalamon. Pamatia ninyo ang akong katarongan; dungga ang mga pangaliyupo sa akong mga ngabil. Nganong mamakak man kamo? Nagtuo ba kamo nga makatabang sa Dios ang inyong pagpamakak? Buot ba ninyong panalipdan ang Dios? Kamo bay manalipod kaniya didto sa hukmanan? Kon usisahon kamo sa Dios, may maayo ba siyang makaplagan diha kaninyo? Nagtuo ba kamo nga malimbongan ninyo ang Dios sama sa tawo? Bisag dili kamo magpaila nga kamo may gidapigan, kasab-an gihapon kamo niya, ug lisangon kamo niya sa iyang gahom. Pagkawalay kapuslanan sa inyong mga panultihon ug mga pangatarongan! Hilom kamo ug hatagi akog higayon sa pagsulti ug bahala nag unsay modangat kanako. Andam ako bisan sa pagtahan sa akong kinabuhi. Nawad-an na akog paglaom busa mosugot ako bisag patyon sa Dios, apan ipahayag ko gayod ang akong katarongan ngadto kaniya. Basin pag ang akong pagkamapangahason maoy magluwas kanako, kay walay tawong daotan nga makigharong sa Dios. Busa pamati kamo niining akong isaysay karon. Saysayan ko kamo sa akong baroganan, kay nasayod ako nga ilhon ang akong pagkamatarong. O Dios, imo ba diay akong pakasad-on? Kon mao, mohilom na lang ako ug mamatay. Ako may duha ka hangyo kanimo, uyoni ako ug dili ako motago: ayaw na intawon akog kastigoha ug ayaw akog patya pinaagi sa kalisang. Sulti pag-una, O Dios, ug motubag ako kanimo, o pasultiha ako ug tubaga ako. Unsa bay akong sala? Unsa bay mga sayop nga akong nabuhat? Nganong molikay ka man kanako? Ngano ba nga ingon man ug kaaway ang tinagdan mo kanako? Buot ba nimo akong hadlokon? Usa lamang ako ka dahon; ang imong giaway usa lamang ka ugang uhot. Mapait ang mga gipasangil mo kanako; giapil mo ang akong mga sala sa bata pa gani ako. Gikadenahan mo ang akong mga tiil, gibantayan mo ang tanan kong lakang ug giusisa mo bisan ang akong mga tunob. Sama sa gabok nga kahoy, ug sa gianay nga bisti, ang tawo usab nagakaut-ot. Ang kinabuhi sa tawo mubo ug puno sa kasamok. Motubo kini daw bulak nga dali rang malarag, ug unya mahanaw lang daw anino. Tutokan mo ba ako, O Dios, ug paatubangon aron imong hukman? Walay butang nga limpyo nga mapaabot gikan sa butang nga hugaw. Ang gitas-on sa kinabuhi sa tawo daan nang gilatid, bisan ang gidaghanon sa iyang mga bulan. Gitakda mo na ang gitas-on niini, O Dios, ug dili na gayod kini mausab. Ayaw siya pagtan-awa ug pasagdi lamang siya, nga magpahimulos sa iyang mapait nga kinabuhi kon makahimo siya. Ang kahoy, human kini putla, may paglaom pa nga manalingsing ug mabuhi. Bisan pag gulang na ang gamot ug daw patay na ang tuod niini, mosalingsing gihapon kini kon hitubigan, ug unya mananga daw kahoyng linghod pa. Apan ang tawo, inigkamatay niya, mao kana ang iyang kataposan ug dili mo na siya igkita. Sama sa mga suba nga dili na modagayday, ug sa mga linaw nga mohubas, ang tawo mamatay ug dili na gayod mobangon; dili na siya momata samtang anaa pay langit. O Dios, tagoi ako didto sa Seol, hangtod nga molabay na ang imong kasuko, ug unya pagtakda ug panahon nga maoy imong ihinumdom kanako. Kon mamatay ang tawo, mabuhi pa ba siya? Apan magpaabot ako hangtod nga moabot ang panahon nga ako buhian na gikan sa akong kahimtang. Unya motubag ako inigsangpit mo kanako, ug mahimuot ka na niining imong binuhat. Unya bantayan mo ang tanan kong lakang, apan dili na nimo isipon ang akong mga sala. Wagtangon mo ang akong mga sala, ug palaon mo ang tanan kong kasaypanan. May panahon ra nga matumpag ang kabukiran ug mabalhin ang mga pangpang. Ingon nga sa hinayhinay kutkuton sa tubig ang mga bato, ug ang kusog nga ulan mobanlas sa yuta, ang paglaom sa tawo imo usab nga gub-on. Kuhaan mo sa gahom ang tawo, ug hinginlan mo siya, ug mausab ang iyang panagway inigkamatay niya. Ang iyang mga anak mahimong bantogan, apan dili na siya masayod niini, ug walay mosugilon kaniya kon sila pakaulawan. Ang iya rang mabati mao ang kasakit sa iyang lawas, ug ang kaguol sa iyang kaisipan. Unya miingon si Elifas: Walay unod ang imong gipanulti, Job. Walay maalamon nga mosultig sama sa imong gipanulti, o manalipod sa iyang kaugalingon ginamit ang mga pulong nga walay hinungdan. Daw giaghat mo ang katawhan sa dili pagbaton ug kahadlok sa Dios ug sa dili pag-ampo kaniya. Ang imong kadaotan milutaw pinaagi sa mga pulong nga imong gisulti; buot kang motago luyo sa malansisong mga pulong. Dili na kinahanglan nga hukman ko ikaw, kay gihukman ka na sa matag pulong nimo. Naghunahuna ka ba nga ikaw maoy unang natawo? Nakasaksi ka ba sa paghimo sa Dios sa kabukiran? Nakabati ka ba sa mga plano sa Dios? Ikaw ra bay may kaalam? Aduna ka bay nahibaloan nga wala namo mahibaloi? Unsa may nasabtan mo nga wala namo hisabti? Ang among kaalam nakat-onan namo gikan sa mga tawong tigulang na ug una pang natawo kay sa imong amahan. Nagtanyag kanimo ang Dios ug kahupayan busa nganong wala mo man siya panumbalinga? Sa iyang ngalan nagsulti kamig malumong mga pulong. Apan nganong nagpadala ka man sa imong gibati, ug gisigaan mo kami sa imong mga mata? Nganong nasuko ka man sa Dios ug nanghimaraot kaniya? May tawo bang putli gayod ug matarong atubangan sa Dios? Ang Dios dili mosalig sa iyang mga anghel, kay bisan gani sila, sa iyang panan-aw dili man putli. Ang tawo pa kaha nga yanuyanuhon lang niya pagbuhat ang daotan? Sa walay duhaduha daotan ug ngil-ad gayod ang tawo! Pamati, Job, kay sultihan ko ikaw sa akong nasayran. Gitudloan akog mga kamatuoran sa mga tawong maalamon— mga kamatuoran nga ilang nakat-onan gikan sa ilang katigulangan ug wala silay gililong. Walay namuyong mga langyaw sa ilang yuta, busa walay nagpasalaag kanila gikan sa Dios. Ang tawong mangdaugdaog sa iyang isigkatawo magkalisodlisod sa tibuok niyang kinabuhi. Madungog niya ang mga tingog nga makalilisang, ug tulison siya sa panahon nga nagdahom siya nga layo siya sa kadaot. Wala siyay paglaom nga makalingkawas sa kangitngit, kay naghulat man kaniya ang espada nga mopatay kaniya. Ang mga agila naghulat aron kan-on ang iyang lawas; nasayod siya nga ngitngit ang iyang kaugmaon. Ang makalilisang nga katalagman sama sa usa ka gamhanang hari nga andam sa pag-ataki kaniya. Mao kana ang dangatan sa tawo nga mibakyaw sa iyang kamot batok sa Dios, ug misukol sa Labing Gamhanan. Nakailog siyag mga siyudad ug gipanag-iya niya ang mga balayng gipamiyaan, apan ang gubat mogun-ob sa maong mga siyudad ug kabalayan. Dili siya magdugay sa iyang pagkadato; walay iyaha nga magpabilin ug dugay ug mahanaw bisan ang iyang anino. Dili siya makalikay sa kangitngit; mahisama siya sa kahoy kansang mga sanga nasunog, ug sa mga bulak nga gipadpad sa hangin. Kon magpakabuang siya ug mosalig sa daotan, daotan ang iyang madawat. Sa dili pa siya makaabot sa hustong kagulangon, malaya na siya, ug sama sa nalayang sanga dili na gayod siya mobalik pagkalunhaw. Sama siya sa paras, kansang mga bunga natagak bisag wala pa gani mahinog, ug sa kahoyng olibo nga wala gayod mamunga. Walay kaliwat sa mga daotan nga magpabilin, ug masunog ang mga balay nga natukod pinaagi sa suborno. Mao kining mga tawhana ang naglaraw ug nagbuhat ug daotan, kansang mga kasingkasing puno sa limbong. Miingon si Job: Nakadungog na ako ug mga sulti nga sama niana. Ang inyong gitawag ug pagdasig usa hinuon ka pagsakit. Dili na ba lang kamo mohunong pagsulti? Kamo ra bay may katungod pagsulti? Kon kamo pay ania sa akong dapit ug akoy anaa sa inyo, makasulti usab ako nianang tanan nga inyong gipanulti. Makalingolingo usab ako kaninyo, ug lumsan ko kamo sa baha sa mga pulong. Makahimo ako pagdasig kaninyo pinaagi sa tambag, ug makahimo usab ako sa pagsulti kanunay aron paghupay sa inyong kaguol. Apan dili makatabang ang akong pagsulti, ug kon magpakahilom lang ako, dili usab kini makahupay sa gibati kong kasakit. Gilisudlisod ako sa Dios ug gitugot niya nga pamatyon ang akong panimalay. Gipahiyos niya ako; bukog na lang akog panit, ug giisip kini sa mga tawo nga kamatuoran nga ako sad-an. Giwataswatas ako sa Dios nga nagpangagot, ug gisigaan sa iyang mga mata tungod sa iyang kapungot. Giwataswatas ako sa mga tawo; gipunsisokan nila ako ug gitabangag tamparos. Gitugyan ako sa Dios ngadto sa mga daotan. Kaniadto nagpuyo ako nga malinawon, apan iya akong gituok ug giwisiwisi ug gidugmok. Gihimo lang ako niyang ig-onon, ug sa walay kukaluoy gipana niya ako sa luyogluyo— mga udyong nga molagbas ug mosamad; bisan pa niini siya wala maluoy. Gisamaran ako niya sa makadaghan, miataki siya kanako daw sundalo nga labihang sukoa. Nagbangotan ako ug nagbistig sako, ug naglingkod sa yuta nga dili na makasukol. Napula na ang akong nawong sa pagpunayg hilak, ug nanghubag ug nanglagom ang akong mga mata, bisag wala akoy daotan nga nahimo, ug kinasingkasing ang akong pag-ampo sa Dios. O Yuta, ayaw tagoi ang mga kasaypanan nga gihimo ngari kanako! Ayaw itugot nga mahilom lang ang akong pagpangita sa hustisya! Didto sa langit may mobarog sa pagpanalipod kanako. Nagtamay kanako ang akong mga higala; nagpaagas ug luha ang akong mga mata ngadto sa Dios. Buot ko nga may molaban kanako atubangan sa Dios, sama sa tawo nga molaban sa iyang higala. Hapit na matapos ang akong kinabuhi ug mobiya ako sa wala nay pagbalik. Mubo na lang ang akong kinabuhi; lugos na ako makaginhawa; ug padulong na ako sa lubnganan. Nakita ko ang hilabihan nga pagbugalbugal sa mga tawo kanako. Wala ako magbakak, O Dios, busa tuohi ako. Walay lain nga makasaksi dapig kanako. Kay gitak-opan mo man ang ilang salabotan, aron dili sila makasabot sa katarongan; busa ayaw ako ipabuntog kanila. Ang usa ka tawo magbudhi sa iyang mga higala tungod lamang sa kuwarta, ug ang iyang mga anak maoy mag-antos, tungod sa iyang binuhatan. Karon gigamit nila kining maong panultihon batok kanako; inigkabati sa mga tawo niini, moduol sila kanako ug lud-an nila ang akong nawong. Halos mabuta na ako tungod sa kaguol; ingon kaniwang sa anino ang akong bukton ug paa. Nahibulong kadtong nagpakamatarong, ug gitulisok nila ako nga wala kuno ako motuo sa Dios. Kadtong nagpakaputli nag-anam pagtuo nga husto gayod sila. Apan kon silang tanan mobarog sa akong atubangan, dili ako makakaplag ug bisag usa kanila nga maalamon. Nanglabay na ang akong mga adlaw ug nangapakyas ang akong mga laraw; nawagtang ang akong paglaom. Apan miingon sila nga ang kagabhion sama ra sa panahon sa adlaw; miingon sila nga hapit na moabot ang kahayag apan ako ania gihapon sa kangitngit. Ang Seol na lamang ang akong paglaom diin matulog unya ako sa dapit nga mangitngit. Moingon ako nga ang lubnganan mao ang akong amahan ug ang mga wati nga mokaon kanako mao ang akong inahan ug mga igsoong babaye. Unya hain na man ang akong paglaom? Aduna ba? Wala na akoy kalaoman inig-adto ko na sa Seol. Si Bildad mitubag: Job, dili ka ba gayod mohilom? Kon mamati ka lamang kanamo, magkasinabtanay unta kita. Nganong naghunahuna ka man nga sama kami kabuang sa hayop? Gisakit mo lamang ang imong kaugalingon pinaagi sa imong kasuko. Biyaan ba sa mga tawo ang kalibotan tungod lamang kanimo? Mangabalhin ba ang kabukiran tungod lamang kanimo? Mapalong ang kahayag sa tawong daotan ug dili na gayod mosiga pag-usab. Mongitngit ang suga sa iyang tolda. Kaniadto lig-on ang iyang mga lakang apan karon natumba siya, biktima sa iyang kaugalingong tambag. Nalit-ag ang iyang mga tiil ug dili gayod siya makalingkawas. May giandam nga bitik alang kaniya; may lit-ag nga gibutang sa iyang dalan. Gilibotan siya sa kakuyaw ug gisunodsunod siya niini bisag asa siya paingon. Kaniadto dato siya apan karon wala na siyay nahot; ang katalagman andam nga mosalo kaniya. Gitakboyan ang tibuok niyang lawas sa makalilisang nga sakit, ug nangalata ang iyang bukton ug paa. Gitaral siya gikan sa iyang tolda diin siya nagpuyo nga malinawon, ug giguyod aron paatubangon kang Hari Kamatayon. Karon mahimo nang puy-an ang iyang tolda— tapos kini butangig asupre aron mahinloan kini. Nangalaya ang iyang mga sanga ug nangauga iyang mga gamot. Nahanaw ang iyang kabantog ug wala nay nahinumdom kaniya. Abugon siya gikan sa yuta sa mga buhi, gikan sa kahayag ngadto sa kangitngit. Wala siyay kaliwat, walay modala sa iyang bansagon. Gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan, ang tanang makabati sa iyang gidangatan mangurog sa kalisang. Kini ang dangatan sa mga tawong daotan, ang sangkoan niadtong dili moila sa Dios. Si Job mitubag: Nganong punayan man ninyo akog sakit nianang inyong sinultihan? Wala kamoy hunong sa pagbiaybiay kanako, ug wala gani kamo maulaw sa inyong pagbugalbugal kanako. Pananglitan nakasala ako. Unsa may labot ninyo niini? Nagtuo kamo nga mas maayo kamo kay kanako, ug giisip ninyo ang akong kalisdanan ingon nga kamatuoran nga sad-an ako. Wala ba kamo makakita nga ang Dios maoy nagbuhat niini kanako? Nagbutang siyag bitik aron lit-agon ako. Mitutol ako sa iyang kabangis apan walay namati kanako; nangayo akog hustisya apan gihikawan ako niini. Gialihan sa Dios ang dalan ug dili gayod ako makaagi; giputos niyag kangitngit ang akong agian. Gisakmit niya ang tanan kong himaya ug gikuhaan niya ako sa akong purongpurong. Gihampak ako niya sa tanang dapit. Giibot niya ang akong paglaom ug gipasagdan ako nga malaya ug mamatay. Nasuko pag-ayo kanako ang Dios ug giisip niya ako nga kaaway. Gipadala niya ang iyang kasundalohan aron pagsulong kanako ug gilibotan nila ang akong tolda. Giagni sa Dios ang akong mga igsoon sa pagbiya kanako, ug wala na gani makaila kanako ang akong kahigalaan. Wala na mopakita kanako ang akong mga paryenti ug mga higala. Bisan gani kadtong mga bisita ko kaniadto nahikalimot na kanako; ug sama na lamang sa dumuduong ang pagtagad kanako sa akong mga sulugoon. Dili na gani ako tubagon sa akong sulugoon kon tawgon nako siya, bisan pag magpakiluoy ako nga tabangan unta ako niya. Gingilngigan na kanako ang akong asawa ug iya akong gilikayan, ug dili na moduol kanako ang akong mga igsoon. Biaybiayon ako sa kabataan, ug kataw-an inigkakita nila kanako. Lud-on ang labing suod kong mga higala nga magtan-aw kanako, ug nakigbatok na kanako bisan kadtong gimahal ko pag-ayo. Nangluag na ang akong panit; hapit na gayod ako mamatay. Kamo akong mga higala! Busa kaluy-i intawon ako ninyo! Gihampak ako sa Dios. Nganong inyo man akong sakiton sama sa pagsakit sa Dios kanako? Dili pa ba igo ang pagsakit ninyo kanako? Maayo unta kon gisulat pa kining akong gipanulti ug himoong libro! Maayo unta kon gikulit pa sa bato ang akong mga pulong aron dili kini mahanaw. Apan nasayod ako nga sa kataposan, may tigpanalipod didto sa langit nga molaban kanako. Makita ko ang Dios niining lawasa gayod, bisan pag kutkuton sa sakit ang akong panit. Makita ko gayod siya, ug dili na siya langyaw alang kanako. Wala na akoy kaisog kay miingon man gud kamo, “Unsaon man namo pagsakit kaniya?” Nangita lamang kamog katarongan aron sakiton ninyo ako. Apan karon, kahadloki ninyo ang espada— ang espada nga magdala sa kasuko sa Dios batok sa sala, aron makaila kamo nga adunay maghukom. Si Sopar mitubag: Job, nakapalibog ka kanako. Busa dili na ako makapugong sa pagtubag. Insulto ang imong gisulti apan may ikatubag ako kanimo. Sa walay duhaduha nasayod ka nga sukad pa sa karaang panahon, sa dihang gibuhat ang tawo, walay tawong daotan nga nagmalipayon ug dugay. Mahimong mabantogan siya ug mainila pag-ayo ug ang iyang kabantog mosangko sa panganod; apan ipadpad ra gihapon siya sama sa abog. Ug kadtong nakaila kaniya mahibulong kon hain na siya. Mahanaw siya sama sa damgo, sama sa panan-awon sa panahon sa kagabhion, ug dili na gayod siya makita pag-usab. Mawagtang siya sa dapit nga kanhi iyang gipuy-an; ug iuli sa iyang mga anak ang iyang kinawat gikan sa mga kabos. Kaniadto batan-on ug himsog ang iyang lawas apan sa dili madugay mobalik kini sa abog. Ang pagkadaotan tam-is alang kaniya; ugomon niya kini ug dili niya buot tunlon. Apan mahimo kining pait didto sa iyang tiyan, pait kaayo sama sa hilo. Isuka sa daotang tawo ang bahandi nga iyang gitulon; bawion kini sa Dios bisan pag atua na kini sa iyang tiyan. Ang tunlon sa tawong daotan samag hilo; mopatay kini kaniya sama sa pinaakan sa malalang bitin. Dili na unya siya makakita sa mga suba sa gatas ug dugos. Mapugos siya pagbiya sa tanan nga iyang gihagoan pag-ayo; dili siya makapahimulos sa iyang bahandi kay gidaugdaog ug gipasagdan man niya ang mga kabos, ug giilog ang mga balay sa laing tawo. Dili matagbaw ang iyang kadalo. Kon mokaon siya, wala gayoy masalin, apan karon natapos na gayod ang iyang kadato. Sa kinatas-an sa iyang kalamposan, pulpogon siya sa kabug-at sa iyang kasakitan. Pakan-a siya kutob sa iyang gusto kay silotan siya sa Dios diha sa iyang tumang kasuko. Kon mosulay siya pag-ikyas gikan sa espadang puthaw, maigo siya sa pana nga bronsi. Taroyan siya niini, ug sa tumoy niini magtulo ang iyang dugo, ug unya malisang siya pag-ayo. Malaglag ang tanan nga iyang gitigom ug siya ug ang iyang pamilya masunog sa kalayo nga dili gikan sa tawo. Ipadayag sa langit ang sala niining tawhana ug mosaksi batok kaniya ang yuta. Ibanlas ang tanan niyang bahandi sa daw baha nga kasuko sa Dios. Mao kini ang dangatan sa mga tawong daotan ang kapalaran nga giandam kanila sa Dios. Si Job miingon: Pamatia ang akong isulti— mao ra kanay paghupay nga gihangyo ko kaninyo. Hatagi akog higayon sa pagsulti ug inigkahuman kog sulti, mahimo nga bugalbugalan ninyo ako. Dili batok sa tawo ang akong pagpakig-away, ug may katarongan ako nga kabsag pailob. Tan-awa ako. Dili ba kini igo nga makapakugang ug makapahinuktok kaninyo? Inigpamalandong ko sa nahitabo kanako mahiugnok ako ug mangurog. Nganong mabuhi man ang mga daotang tawo, matigulang ug magmalampuson? Makakita sila sa ilang mga anak ug mga apo nga modagko. Ang ilang mga puloy-anan dili pahamtangan sa Dios ug katalagman; dili sila makasinatig kahadlok sa ilang pagpuyo. Mosanay ang ilang kahayopan ug dili maglisod sa pagpanganak. Managan ug magdula ang ilang mga anak sama sa mga nating karnero; manayaw sila ug manganta dinuyogan sa alpa ug plawta. Malinawon ang ilang pagpuyo ug mamatay sila nga dili makasinatig pag-antos. Ang mga daotan moingon sa Dios, “Pasagdi kami ug ayaw kami tudloi sa among buhaton!” Naghunahuna sila nga dili kinahanglan ang pag-alagad sa Dios, ug walay kapuslanan ang pag-ampo kaniya. Sila moingon nga molampos sila pinaagi sa ilang kaugalingong kusog, apan dili ako makadawat sa ilang panghunahuna. Nahitabo ba nga ang suga sa tawong daotan gipalong? May usa ba kanila nga nahiagom ug katalagman? Nahitabo ba nga tungod sa kasuko sa Dios gisilotan ang mga tawong daotan, ug gihimo sila nga sama sa uhot nga gipadpad sa hangin o sama sa abog nga gidala sa bagyo? Moingon kamo nga silotan sa Dios ang anak tungod sa sala sa iyang amahan. Dili kini tinuod! Pasiloti sa Dios ang makasasala mismo, aron makita nga gihimo niya kini tungod sa ilang mga sala. Kinahanglan nga ang mga makasasala maoy mag-antos sa silot alang kanila; Pabatia sila sa kapungot sa Dios nga Labing Gamhanan. Inigkatapos sa kinabuhi sa tawo, magtagad pa ba siya kon malipayon ba ang iyang mga anak? Makahimo ba ang tawo pagtudlo sa Dios nga maoy maghukom sa mga halangdon? May mga tawo nga magpabiling himsog hangtod sa ilang pagkamatay, mamatay silang malipayon ug walay kabalaka, ug maayong pagkaatiman ang ilang mga lawas. Ang uban wala gayoy kalipay; magpuyo sila ug mamatay nga maghambin ug kasakit. Apan managsama ang tanan nga mamatay ug ilubong; maputos sila sa mga ulod. Nasayod ako sa daotan ninyong mga gihunahuna. Kamo mangutana, “Hain na man karon ang balay sa tawong bantogan, ang tawo nga nagbuhat ug daotan?” Nakapangutana ba kamo sa mga tawo nga nagpanaw? Nasayod ba kamo sa mga taho nga ilang madala inigbalik nila? Sa adlaw nga masuko ug mosilot ang Dios, kanunay gayod nga sayloan ang tawong daotan. Wala gayoy makatulisok sa tawong daotan o may manimalos kaniya. Sa dihang dad-on siya paingon sa iyang lubnganan diin may nagbantay niini, linibo ang mokuyog sa paglubong, ug bisan gani ang yuta ingon ug dili buot mopasakit kaniya. Unya kamo buot mohupay kanako pinaagi sa inyong binuang? Pulos bakak ang inyong gipanulti! Si Elifas miingon: May tawo ba, bisan ang labing maalamon, nga kapuslan sa Dios? Makaayo ba sa Dios ang imong pagbuhat ug matarong, o makatabang ba kaniya ang imong pagbinuotan? Gibadlong ka ug gisulayan ka dili tungod kay may kahadlok ka kaniya, kondili tungod sa daotan mong binuhatan. Aron mobayad ang imong isigkatawo sa salapi nga iyang nautang, gikuha mo ang iyang bisti busa wala na siyay ikasul-ob. Wala nimo paimna ang mga gikapuyan, ug wala nimo pakan-a ang mga gigutom. Gigamit mo ang imong gahom ug katungdanan aron sa pagpanag-iya sa tibuok nasod. Dili lamang kay nagdumili ka pagtabang sa mga biyuda, kondili gikawatan ug gidaugdaog pa gayod nimo ang mga ilo. Busa karon gilibotan kag mga lit-ag, ug sa kalit lamang nahadlok ka pag-ayo. Ngitngit na kaayo ug dili ka na makakita, ug gilumsan ka sa baha. Dili ba ang Dios nagpuyo man sa kinatas-ang bahin sa kalangitan, ug magdungaw sa mga bituon bisan pag habog sila kaayo? Apan nangutana ka, “Unsay nahibaloan sa Dios? Gitabonan siya sa mga panganod—unsaon man niya paghukom kanato?” Naghunahuna ka nga dili siya makakita tungod sa bagang panganod nga nagtabon, samtang maglakat siya sa utlanan sa yuta ug sa ulang sa langit. Mosubay ka ba gihapon sa dalan nga gilaktan sa mga daotang tawo? Bisan ganig dili pa moabot ang ilang panahon, ibanlas na sila sa baha. Mao kini ang mga tawo nga nagsalikway sa Dios ug nagtuo nga walay mahimo kanila ang Dios. Apan ang Dios maoy naghimo kanilang malampuson— dili ako makasabot sa hunahuna sa mga daotan. Maglipay ang mga buotan ug mangatawa ang mga inosente, inigkakita nila nga silotan ang mga daotan. Laglagon ang tanan nga gipanag-iya sa daotan, ug lamyon sa kalayo ang masalin. Job, pagpakig-uli sa Dios, ug ayaw na siya isipa nga imong kaaway; kon buhaton mo kini, panalanginan ka niya. Dawata ang gitudlo niya kanimo; tipigi sa imong kasingkasing ang iyang mga pulong. Balik sa Dios uban sa mapaubsanong kasingkasing, ug hunonga ang tanang daotang buhat nga gihimo diha sa imong balay. Ilabay ang imong labing maayong bulawan diha sa sapa. Himoa nga maoy imong bulawan ug plata ang Dios nga Labing Gamhanan. Unya magmalipayon ka kanunay diha sa Dios, ug magpabilin ka diha kaniya. Kon mag-ampo ka, tubagon ka niya, ug tumanon mo ang mga panaad nga imong gihimo. Molampos ka sa tanan mong buhaton, ug modan-ag ang suga diha sa imong agianan. Paubson sa Dios ang mga mapahitas-on, ug luwason niya ang mga mapaubsanon. Luwason ka niya kon dili ka sad-an ug matarong ang imong buhat. Si Job miingon: Ipalanog ko gihapon ang akong mulo ngadto sa Dios. Dili ako makapugong sa pag-agulo. Maayo unta kon nasayod pa ako kon asa ko siya hikaplagi, ug nasayod ako kon hain siya. Isulti ko kaniya ang akong mulo, ug ipadayag ko ang akong mga katarongan. Buot ako masayod kon unsay iyang isulti, ug unsaon ako niya pagtubag. Gamiton ba sa Dios ang tanan niyang gahom batok kanako? Dili! Mamati hinuon siya samtang magsulti ako. Dili ako limbongan; makapadayag ako sa akong katarongan atubangan sa Dios; hukman niya ako nga wala gayoy sala. Gisusi ko ang Silangan, apan wala didto ang Dios; ug wala ko siya hikaplagi, sa dihang gisusi ko ang Kasadpan. Gipangita ko ang Dios diha sa Amihanan, apan wala ko siya makita ug miadto ako sa Habagatan, apan wala ko gihapon siya makita. Apan nasayod ang Dios sa tanan kong lakang; kon sulayan niya ako, makaplagan niya ako nga putli sama sa bulawan. Gisunod ko kanunay ang dalan nga iyang gipili, ug wala gayod ako magsimangsimang. Gituman ko kanunay ang gisugo sa Dios, ug gitipigan sa akong dughan ang iyang mga pulong. Wala siyay pagkabalhin, walay makasupak kaniya, o may makapugong kaniya pagbuhat sa buot niya. Tumanon niya ang iyang giplano alang kanako; kana usa lamang sa daghan niyang mga laraw. Busa mangurog ako sa kahadlok sa iyang atubangan. Gikuha sa Dios nga Labing Gamhanan ang akong kaisog. Ang nakahadlok kanako mao ang Dios ug dili ang kangitngit—bisag butaan pa ako sa kangitngit. Nganong wala man magtagal ang Dios ug panahon alang sa paghukom, ug adlaw sa hustisya alang niadtong nag-alagad kaniya? Balhinon sa mga tawo ang mga utlanan aron pagpanag-iyag dugang nga yuta; mangawat silag mga karnero, ug itipon sa ilang mga panon. Mangawat silag mga asno nga ila sa mga ilo, ug kuhaon ang baka sa biyuda, hangtod kabayran niya ang iyang mga utang. Gihikawan nila ang mga kabos sa ilang mga katungod; ug gipugos nila ang mga timawa sa paglayas ug sa pagtagotago. Busa ang mga kabos, sama sa ihalas nga mga asno, nangitag pagkaon sa ugang kamingawan; wala gayoy laing dapit nga kapangitaag pagkaon alang sa ilang mga anak. Mangani sila sa kaumahan nga dili ila, ug mamupo silag ubas sa parasan sa daotang mga tawo. Sa gabii mangatulog sila nga hubo, ug walay habol nga makapanalipod kanila sa katugnaw. Maulanan sila didto sa kabukiran, ug mosilong sila sa mga pangpang. Himoong ulipon sa daotang mga tawo ang mga masuso nga walay amahan; kuhaon nila ang mga anak sa kabos, silbing bayad sa mga utang. Walay bisti ang mga kabos, ug gutomon sila samtang mag-ani sa trigo. Nagpuga silag mga olibo aron makakuhag lana, ug ubas aron makakuhag bino apan sila mismo giuhaw. Diha sa siyudad mabati mo ang paghilak sa mga samdan ug himalatyon, apan dili tagdon sa Dios ang ilang mga pag-ampo. May mga tawo nga nagsalikway sa kahayag; wala sila makasabot niini, ug likayan nila ang agianan niini. Pagkakaadlawon ang mamumuno molakaw aron pagpamatay sa mga kabos, ug manulis sila inigkagabii. Ang mananapaw usab nagpaabot sa pagkakilomkilom ug magtago sila aron dili hikit-an. Sa panahon sa kagabhion, ang mga kawatan molungkab sa kabalayan, apan sa adlaw manago sila ug molikay sa kahayag. Mahadlok sila sa kahayag sa adlaw, apan wala silay kahadlok sa kangitngit. [Sopar] Ibanlas sa baha ang tawong daotan, ug tunglohon sa Dios ang iyang yuta; dili na siya moadto sa pagtrabaho sa iyang parasan. Ingon nga malanay ang niebe panahon sa ting-init, mahanaw usab ang usa ka makasasala gikan sa yuta sa mga buhi. Wala nay mahinumdom kaniya bisan gani ang iyang inahan; kan-on siya sa ulod ug mawala sa hingpit. Mahitabo kini kay gidaugdaog man niya ang mga biyuda, ug wala silay kaluoy sa mga babayeng wala makapanganak. Pinaagi sa iyang kusog laglagon sa Dios ang mga gamhanan; buhaton niya kini ug mamatay ang mga daotan. Mahimong lugwayan sa Dios ang kinabuhi sa daotan, apan gipanid-an siya sa Dios sa tanang panahon. Sa makadiyot molampos ang tawong daotan, apan unya malaya siya sama sa sagbot. May makalimod ba niini? May makapamatuod ba nga bakak ang akong gisulti? Unya si Bildad mitubag: Gamhanan ang Dios ug angay siyang kahadlokan sa tanan; may kalinaw sa iyang langitnong gingharian. May makaihap ba sa mga anghel nga nag-alagad kaniya? May dapit ba nga wala dan-agi sa kahayag sa Dios? May matarong ba o putli sa atubangan sa Dios? Alang kaniya bisan gani ang bulan dili hayag o putli ang mga bituon. Unsa pa kaha ang tawo nga usa lamang ka ulod? Unsa may bili sa tawo atubangan sa Dios? Unya mitubag si Job: Dako kag natabang kanako— ako nga kabos ug walay mahimo! Maayo kaayo ang imong tambag, ug gipaambit nimo niining buangbuang ang imong kaalam! Apan kinsa may nagpaluyo kanimo sa imong gisulti? Ug kinsa may nagdasig kanimo sa pagsulti sa ingon? [Bildad] Ang mga kalag sa mga patay mikurog; ang mga nagpuyo sa tubig ubos sa yuta nangalisang pag-ayo. Ang Seol dayag sa mga mata sa Dios; walay makasalipod sa Abaddon gikan sa iyang panan-aw. Gihikyad sa Dios ang amihanang langit ug gibitay niya ang kalibotan sa kawanangan. Gipuno niya sa tubig ang mga panganod ug gipugngan niya kini aron dili mabusbos sa kabug-at. Gisalipdan niya sa panganod ang bulan. Gilain niya ang kahayag gikan sa kangitngit pinaagi sa pagbutang ug lingin nga badlis sa kadagatan. Kon iya nang tay-ogon ang mga haligi nga nagsagang sa langit, mangurog sila sa kalisang. Pinaagi sa iyang gahom gibuntog niya ang dagat; ug pinaagi sa iyang kaalam, gilaglag niya ang higanteng mananap nga si Rahab. Ang iyang gininhawa maoy nakatin-aw sa langit, ug ang iyang kamot maoy nakapatay sa higanteng mananap nga moikyas unta. Apan kini tipik lamang sa iyang gahom, mga hinagawhaw lamang ang atong nabati bahin kaniya. Kinsa may nasayod kon unsa gayod kagamhanan ang Dios? Unya mitubag si Job: Ipanumpa ko sa ngalan sa Dios nga Labing Gamhanan nga naghikaw kanako sa hustisya ug nagpahamtang kanako sa kapaitan— nga samtang iya pa akong hatagan ug gininhawa, dili gayod ako magsultig daotan ug dili gayod ako magbakak. Dili gayod ako moingon nga husto kamo; samtang buhi pa ako, barogan ko gayod nga ako dili sad-an. Dili gayod ako modawat nga sayop ako, kay wala gayod akoy sala. Kamong tanan nga nakigbatok kanako silotan unta sama sa mga daotang tawo. Unsa may paglaom sa mga tawong wala motuo sa Dios kon bawion na sa Dios ang ilang kinabuhi? Inig-abot na sa kalisdanan, tubagon ba sa Dios ang ilang pakitabang? Angay unta silang magtinguha sa kalipay nga iyang ihatag; ug kanunayng mag-ampo kaniya. Tudloan ko kamo unsa kadako ang gahom sa Dios, ug isaysay ko kaninyo ang laraw sa Dios nga Labing Gamhanan. Hinuon dili ko kana buhaton kay kamo mismo nakakita man niini; busa nganong pulos man binuang ang inyong gipanulti? [Sopar] Ang daotan ug bangis nga mga tawo ingnon niini pagsilot sa Dios nga Labing Gamhanan: Mahimong daghan silag mga anak apan mangamatay ang tanan sa gubat; walay igong makaon ang ilang mga anak. Kadtong dili mamatay sa gubat mamatay sa sakit, ug dili magbangotan ang ilang mga biyuda. Mahimong madato pag-ayo ang daotan ug daghan kaayog bisti. Apan ang mga matarong maoy mosul-ob niini, ug ang mga tawong dili limbongan maoy mopahimulos sa iyang salapi. Ang mga daotan magtukod ug balay nga dili molungtad; sama kini sa balay sa lawalawa o sa payag sa usa ka ulipon nga nagbantay sa kaumahan. Matulog sila nga dato ug momata nga wala nay nahot. Mohasmag kanila ang kalisang sama sa kalit nga baha; ipadpad sila sa hangin panahon sa kagabhion. Ipalid sila sa timog gikan sa ilang mga pinuy-anan; mohapak kini kanila sa walay kukaluoy samtang maningkamot sila pag-ikyas. Maghadyong ang hangin samtang sila magdagan, ug lisangon sila sa kakusog niini. Adunay mga mina sa plata, ug adunay mga tunawanan sa bulawan. Ang mga tawo magminag puthaw ug ang tumbaga tunawon gikan sa mga bato. Usisahon nila ang naglugitom nga kangitngit, utingkayon ang kinahiladman sa yuta, ug kubkobon nila ang mga bato diha sa kangitngit. Layo sa mga puloy-anan ug agianan sa mga tawo, magmina sila, magtrabaho taliwala sa kamingaw, ug ilalom sa mga lungag magkombitay sa mga pisi. Ang mga tanom nga atong kan-onon motubo sa yuta, apan sa ilalom sa yuta ang tanan bugwalon ug dugmokon. May mga sapiro ang mga bato, ug may bulawan diha sa abog niini. Walay banog nga makakita sa dalan paingon sa mga mina, ug walay agila nga makalupad ibabaw niini. Walay liyon o bangis nga mananap nga moagi niining mamingawng mga dalan. Kubkobon sa mga minero ang mga batong bantilis, ug bugwalon ang mga bukid. Samtang maglungag sila sa mga bato, makaplagan nila ang mga bililhong bato. Kaloton nila bisan ang tinubdan sa mga suba ug dad-on sa gawas ang mga natago. Apan hain man ang tinubdan sa kaalam, ug asa man nato hikaplagi ang pagsabot? Ang kaalam wala diha sa mga tawo; ug walay nasayod sa matuod nga agianan padulong niini. Ang kahiladman sa kadagatan nagtug-an nga wala didto ang kaalam. Dili kini mapalit sa salapi ug bulawan. Dili kini mapalit sa labing maayong bulawan sa Ofir o sa mga alahas. Mas bililhon kini kay sa bulawan, sa sanggaanan nga bulawan o sa labing maayong bildo. Bililhon pa ang kaalam kay sa mahalong bato sa dagat, sa kristal o sa rubi. Ang labing maayong topasyo ug lunsayng bulawan sa Etiopia dili ikatandi sa kabililhon sa kaalam. Nan hain man diay ang tinubdan sa kaalam? Asa man nato hikaplagi ang pagsabot? Walay binuhat nga makakita niini, bisan ang langgam nga naglupad. Bisan gani ang kamatayon ug kalaglagan miingon nga igo lamang sila nakabalita bahin niini. Ang Dios lamang ang nasayod sa dalan ug sa dapit diin atua ang kaalam, kay makakita man siya bisan sa kinasuokan sa kalibotan, ug sa tanan ilalom sa langit. Sa dihang gihatagan sa Dios ug gahom ang hangin, ug gilatid niya ang gidak-on sa dagat; sa dihang gimbut-an sa Dios asa mahulog ang ulan ug asa moagi ang kilat, mao kadtong higayona nga gibutyag niya ang kaalam ug gisulayan ang bili niini— natugkad niya kini ug iyang gikahimut-an. Unya ang Dios miingon sa tawo, “Kahadloki ang Ginoo aron ka magmaalamon, biyai ang daotan aron ka makasabot.” Ug miingon na usab si Job: Maayo unta kon mahibalik ang akong kinabuhi sa kanhing kahimtang nga gibantayan pa ako sa Dios. Niadtong higayona kanunayng nag-uban kanako ang Dios ug naghatag kanakog kahayag samtang naglakaw ako sa kangitngit. Mao kadtong panahona nga nagmauswagon ako, ug gipanalipdan sa Dios ang akong panimalay. Giubanan ako sa Dios nga Labing Gamhanan, ug gialirongan ako sa akong mga anak. Daghag gatas ang akong mga baka ug kanding, ug naghatag ug daghang lana ang akong mga olibo nga nanubo bisan sa dapit nga batoon kaayo. Kon magtigom na ang mga kadagkoan sa siyudad ug makig-uban ako kanila, moiway ang mga batan-on inigkakita nila kanako, ug manindog ang mga tigulang agig pagtahod kanako. Manghunong pagsulti ang mga kadagkoan, bisan gani ang labing dako kanila. Ang tanan nga nakadungog ug nakakita kanako midayeg sa akong nahimo. Kon magpakitabang ang mga kabos, tabangan ko sila; Gitabangan ko ang mga ilo nga walay kadangpan. Gidayeg ako sa mga timawa, ug milukso sa kalipay ang gitabangan ko nga mga biyuda. Gisunod ko kanunay ang hustisya ug kaangayan. Nahimo akong mata alang sa mga buta ug tiil alang sa mga bakol. Daw amahan ako sa mga kabos ug gidapigan ko ang mga dumuduong kon samukon sila. Gilaglag ko ang gahom sa mga madaugdaugon ug giluwas ko ang ilang gidaugdaog. Nangandoy ako kanunay nga makabaton ug taas nga kinabuhi ug mamatay nga hamugaway diha sa akong balay. Sama ako sa kahoy kansang mga gamot kanunay nga adunay tubig ug kansang mga sanga nag-umog sa yamog. Ang tanan kanunay nagdayeg kanako, ug wala gayod ako kabsig kusog. Kon motambag ako, manghilom ang mga tawo ug mamati pag-ayo sa akong isulti. Wala silay ikadugang inigkahuman kog sulti, motuhop ang akong mga pulong sama sa tinulo sa ulan. Ang tanan maminaw sa dakong kahinam, sama sa mag-uuma nga nagpaabot sa ulan panahon sa tingpugas. Mipahiyom ako kanila sa dihang nawad-an na silag pagsalig; ang malipayon kong panagway midasig kanila. Ako ang nagdumala ug nagbuot; nangulo ako kanila sama sa hari nga nangulo sa iyang kasundalohan. Gidasig ko sila sa panahon nga nawad-an silag paglaom. Apan gibugalbugalan ako sa mga tawo nga manghod kog panuigon, kansang mga amahan walay kapuslanan ug dili gani angayan nga patabangon bisan sa akong mga iro sa pagbantay sa mga karnero. Mga tawo sila nga dili na magamit, luya na kaayo sa pag-alagad kanako. Kabos sila kaayo ug gutom busa mangibkib na lamang sila sa mga lagutmon— sa panahon sa kagabhion didto sa mamingawng mga dapit. Mangibot sila ug mangaon sa mga tanom sa diserto, bisan gani ang mga gamot sa kahoyng dili makaon. Gihinginlan sila sa mga tawo ug gisinggitan sama sa mga kawatan. Napugos sila pagpuyo sa mga langub, ug sa mga lungag nga gikalot diha sa mga pangpang. Didto sa kamingawan mouwang sila sama sa mga mananap, ug magpundok ilalom sa mga punoan sa kahoy. Mga tawo nga walay hinungdan ug wala hiilhi! Gihinginlan sila sa katawhan. Apan karon nanganhi sila ug mibiaybiay kanako; gihimo nila akong kataw-anan. Giyam-iran ako nila, ug naghunahuna sila nga ako dili angay kanila; gani nangluwa man sila sa akong atubangan. Misukol sila kanako sa dakong kabangis, kay gihimo man ako sa Dios nga luya ug walay mahimo. Gisulong ako nila sa atubangan gayod ug midagan ako; unya nangandam sila aron paglaglag kanako. Giatangan ako nila kay buot ako nilang patyon; ug wala gayoy makapugong kanila. Nanglusot sila sa mga lungag sa akong panalipod ug gitapuk-an ako nila. Nalisang ako pag-ayo; nahanaw ang akong dungog ingon sa paghuros sa hangin, ug ang akong kadato sama sa pag-iway sa panganod. Karon hapit na ako mamatay; wala gayoy hunong ang akong pag-antos. Inigkagabii manakit ang akong kabukogan, ug walay hunong ang kangutngot niini. Daw gilubag pag-ayo ang akong bisti, ug tungod niini daw natuok ako. Gilamba ako sa Dios ngadto sa lapok, ug nahisama ako sa lapok. Gisangpit ko ikaw, O Dios, apan wala ka motubag. Nag-ampo ako apan wala mo ako panumbalinga. Nahimo kang bangis ngari kanako; ug gilutos mo ako sa walay kukaluoy. Gipapadpad mo ako sa hangin; ug gipakusokuso mo ako sa unos. Nasayod ako nga buot mo akong dad-on ngadto sa kamatayon, ngadto sa dapit nga gitagana mo alang sa tanan. Nganong samukon mo man ang tawong wala nay mahimo gawas sa pagpakiluoy na lamang? Wala ba ako moduyog paghilak sa mga nagkalisodlisod, ug masubo niadtong mga nagkinahanglan? Apan sa dihang nangandoy ako sa kalipay ug sa kahayag, kasamok ug kangitngit hinuon maoy miabot kanako. Gikumot ang akong kasingkasing sa tumang kaguol ug kasakit; lunlon lamang pag-antos ang naghulat kanako. Naglakaw ako sa kasubo ug wala gayoy kalipay; miatubang ako sa katawhan ug nagpakitabang kanila. Masulob-on ug mamingawon ang akong tingog sama sa milo ug sa ngiwngiw. Milagom ang akong panit, ug taas kaayo ang akong hilanat. Diin kaniadto nabati ko ang malipayong honi, karon mga inagulo na lamang ug paghilak. Nakapanaad ako sa dili gayod pagtan-aw ug babaye uban sa law-ay nga hunahuna. Unsa may buhaton kanato sa Dios nga Labing Gamhanan, ug unsa may ibalos niya kanato sa atong nahimo? Dili ba padad-an niyag katalagman ug kadaot kadtong nagpakasala? Apan nasayod ang Dios sa tanan kong buhat ug nakita niya ang tanan kong lakang. Ipanumpa ko nga wala gayod ako makabuhat ug daotan ug wala akoy gilimbongan. Mahimong timbangon ako sa Dios, ug makita niya nga ako dili sad-an. Kon mitipas ako sa hustong dalan o nagpadani sa daotan, ug kon namansahan sa sala ang akong kamot, nan, laglaga ang akong mga tanom, o ipakaon sa laing tawo ang akong abot. Kon naibog ako sa asawa sa akong isigkatawo, ug sa tago nag-atang sa gawas sa iyang balay, nan, mahimo nga ang akong asawa magdulot ug pagkaon sa laing lalaki ug makigdulog kaniya; kay ngil-ad kaayo ang maong sala ug angay silotan sa kamatayon. Sama kini sa makalaglag nga kalayo sa impiyerno, nga mout-ot sa tanan nga akoa. Kon usa sa akong mga sulugoon magmulo batok kanako, paminawon ko siya ug hatagag kaangayan. Kon dili ko kini buhaton, unsaon ko man pag-atubang sa Dios? Unsa may akong ikasulti kon hukman na ako sa Dios? Dili ba ang Dios nga nagbuhat kanako mao usay nagbuhat sa akong mga sulugoon? Wala gayod ako magdumili pagtabang sa mga kabos ug sa mga biyuda, ug gipakaon ko ang mga ilo. Giatiman ko sila sa tibuok kong kinabuhi. Kon may nagkinahanglan ug bisti, apan walay ikapalit, hatagan ko siyag bisting delana nga gikan gayod sa akong mga karnero. Ug daygon ako niya sa kinasingkasing gayod. Kon nakalimbong ako kaniya nga wala nay ginikanan, kay nasayod na ako nga wala siyay dag-anan sa hukmanan, nan, mabali unta ang akong bukton, ug matangtang gikan sa akong abaga. Dili gayod ako makabuhat niining butanga kay nahadlok man ako sa silot sa Dios. Wala gayod ako magsalig sa bahandi o magpasigarbo sa akong kadato. Wala ko gayod simbaha ang adlaw bisan pa sa iyang kahayag o ang bulan sa iyang katahom; wala gayod ako matintal paghimo niini. Ang maong sala silotan sa kamatayon, kay kini maoy pagsalikway sa Dios nga Labing Gamhanan. Wala ako malipay sa dihang nag-antos ang akong mga kaaway, o mahimuot sa dihang nahiagom silag katalagman. Wala gayod ako makasala pinaagi sa pag-ampo nga mamatay unta sila. Ang tanang tawo nga nag-alagad kanako nasayod nga kanunay kong giabiabi ang mga dumuduong. Gipasaka ko sa akong balay ang mga langyaw ug wala ko gayod sila pahigdaa sa kadalanan. Ang uban naninguha pagtabon sa ilang sala, apan wala ko gayod kini buhata. Wala gayod ako mahadlok sa isulti sa mga tawo, o magpakahilom o magpuyo lamang sa balay tungod sa kahadlok sa ilang pagyam-id. Wala bay mamati kanako? Ipanumpa ko nga matuod ang tanan kong gisulti. Patubaga kanako ang Dios nga Labing Gamhanan. Kon gisulat pa unta ang mga sumbong nga gipasaka batok kanako aron mabasa ko kini, ikuwentas ko gayod kini ug ipakita sa tanan. Isulti ko sa Dios ang tanan nga nabuhat ko, ug dili ako maulaw pag-atubang kaniya. Kon inilog ko ang yuta nga akong giuma gikan sa matuod nga tag-iya niini, kon nagkaon ako sa abot niini apan gipaantos ko sa gutom ang mga mag-uuma nga nagtanom niini, nan, manubo unta ang mga sagbot ug mga sampinit inay trigo ug sebada. Kini ang kataposang gisulti ni Job. Ang tulo ka tawo wala na motubag kang Job kay miinsistir man gayod siya nga dili siya sad-an. Apan si Elihu wala gayod makapugong sa iyang kasuko kay wala man moangkon si Job sa iyang sala ug ang Dios hinuon maoy iyang gibasol. Si Elihu anak ni Baracel nga kaliwat ni Buz ug sakop sa banay ni Ram. Nasuko usab siya sa tulo ka higala ni Job kay bisan tuod ug gipadayag na nila nga sayop si Job wala gayod sila makatubag kang Job. Tungod kay si Elihu man ang kinamanghoran kanila, naghulat siya hangtod nga mahuman silag sulti. Apan sa dihang nakita niya nga wala makatubag kang Job ang tulo niya ka higala, nasuko siya ug miingon: “Batan-on pa ako ug kamo tigulang na, busa nagpanuko ako pagpadayag sa akong hunahuna nganha kaninyo. Nakaingon ako nga kamo ang angay nga mosulti ug magpaambit sa inyong kaalam kay kamo tigulang na man. Apan ang espiritu sa Dios nga Labing Gamhanan maoy mohatag sa kaalam. Dili ang pagkatigulang maoy makahimong maalamon sa tawo o ang edad pag-ila sa matarong. Busa karon pamati kamo kanako kay mosulti ako. “Mapailubon akong namati kaninyo ug naghulat samtang nangita kamo sa maalamong mga pulong. Labihan kong pamati kaninyo apan napakyas kamo; wala kamo makapakita nga sayop ang gisulti ni Job. Unsaon man ninyo pag-ingon nga maalamon kamo? Ang Dios maoy motubag kang Job kay napakyas man kamo. Kamoy gisultihan ni Job, dili ako; apan dili gayod ako motubag sama sa inyong tinubagan. “Job, wala sila makatubag kanimo kay wala man gayod silay ikatubag. Magpaabot ba gihapon ako nga nagpakahilom na man sila? Nagbarog sila diha nga wala nay ikasulti. Karon ako nay motubag ug mosulti kanimo sa akong hunahuna. Dili na gayod ako makapugong pagsulti; kinahanglan mosulti gayod ako. Kon dili ako pasultihon, mobuto ako sama sa sudlanang panit nga puno sa bag-ong bino. Dili na gayod ako makapugong, kinahanglan mosulti gayod ako. Wala akoy dapigan kaninyo dili ko kamo ulog-ulogan. Dili ako mahibalong mopalapala, kay silotan gayod ako sa Dios kon buhaton ko kini. “Ug karon, Job, pamati pag-ayo sa tanan kong mga pulong. Isulti ko ang ania sa akong hunahuna. Kinasingkasing ang tanan kong ipahayag ug matuod gayod ang akong ipamulong. Ang espiritu sa Dios maoy nagbuhat kanako ug naghatag kanakog kinabuhi. “Tubaga ako kon makahimo ka. Andama ang imong mga katarongan. Ikaw ug ako managsama sa atubangan sa Dios; kitang duha giumol gikan sa yuta. Busa wala kay angay kahadlokan kanako; dili ko ikaw pugson. “Mao kini ang imong giingon: ‘Dili ako sad-an; wala akoy sayop nga nahimo. Apan nangita gayod ang Dios ug pasangil aron ako iyang paantuson ug giisip ako niya nga iyang kaaway. Gikadenahan niya ang akong tiil ug gibantayan niya ang tanan kong mga lihok.’ Apan nasayop ka, Job. Mas gamhanan ang Dios kay sa tawo. Nganong moingon ka man nga ang Dios wala motubag sa mga mulo sa mga tawo? Bisan pag mosulti ang Dios sa daghang paagi, walay mamati kaniya. Mosulti ang Dios pinaagi sa mga damgo ug panan-awon sa panahon sa kagabhion samtang mangatulog ang mga tawo. Pabation sa Dios ang mga tawo sa iyang isulti, ug mangahadlok sila sa iyang mga pasidaan. Mosulti ang Dios aron mohunong sila sa pagpakasala, ug aron dili sila magpagarbo. Dili buot ang Dios nga malaglag sila; luwason niya sila sa kamatayon. Badlongon niya ang tawo pinaagi sa sakit ug paantuson pag-ayo. Dili na ganahang mokaon ang masakiton; lud-on siya bisan sa labing lami nga pagkaon. Magniwang siya pag-ayo ug mosiwil ang iyang kabukogan; dili siya magdugay niining kinabuhia, kay manaog na man siya sa kalibotan sa mga patay. Tingali may anghel nga motabang kaniya, usa sa mga linibong anghel sa Dios, nga maoy magpahinumdom sa mga tawo sa ilang katungdanan. Tungod sa kaluoy ang anghel moingon, “Buhii siya! Dili pa siya angay nga moadto sa Seol. Aniay lukat alang kaniya aron siya makagawas.” Mobalik ang iyang pagkabatan-on ug mabaskog siya pag-usab; mag-ampo siya sa Dios ug tubagon siya ug simbahon niya ang Dios uban sa kalipay; himoon sa Dios nga magmaayo ang lakat sa iyang kinabuhi. Mosugid siya atubangan sa mga tawo, “Nakasala ako. Dili matarong ang akong gibuhat, apan giluwas ako sa Dios. Giluwas ako niya aron dili ako mahiadto sa Seol busa buhi gihapon ako.” Sublisublion kini pagbuhat sa Dios; luwason niya ang kinabuhi sa usa ka tawo ug hatagan niyag kalipay. Busa, Job, pamati sa akong isulti; paghilom lamang ug ayaw pagsagbat. Apan kon aduna kay buot isulti, isulti kana; kay ikalipay ko ang pagdawat nga husto ka. Apan kon wala, pagpakahilom lamang ug pamati kanako ug tudloan ko ikaw aron ka magmaalamon. Unya mipadayon si Elihu sa pagsulti: Maalamon kamo ug abtik kaayo; pamati kamo kanako. Maila ninyo ang lamiang pagkaon kon makatilaw kamo niini; apan nganong dili man kamo makaila sa maalamong mga pulong kon makabati kamo niini? Anaa ra kanato ang pagtimbangtimbang kon unsay husto. Miingon si Job nga dili siya sad-an ug wala siya hatagig hustisya sa Dios. Miingon siya, “Bisag husto ang akong gisulti, giisip ako ninyong bakakon. Lisod kaayo ang akong kahimtang apan giisip ninyo akong sad-an.” Nakakita ba kamog tawo nga sama kang Job? Wala siyay pagtahod sa Dios. Gusto siyang makighugoyhugoy sa mga daotang tawo ug makig-uban sa mga makasasala. Miingon siya nga walay hinungdan ang pagsunod sa kabubut-on sa Dios. Busa pamati kamong maalamon niining akong isulti. Dili gayod mobuhat ug sayop ang Dios nga Labing Gamhanan. Gantihan niya ang tawo sumala sa iyang binuhatan ug pahamtangan sa angay kaniya. Ang Dios nga Labing Gamhanan dili gayod mobuhat ug daotan; hatagan niyag hustisya ang tanan. Dili ba diay kaugalingon sa Dios ang iyang gahom? Gipiyal ba lamang kaniya ang kalibotan? Kon bawion na sa Dios ang kinabuhi sa tanan, ang tanan mangamatay ug mobalik sa abog. Patalinghog kamo kanako kon may kaalam kamo. Nagtuo ba kamo nga walay hustisya ang Dios nga Labing Gamhanan? Pakasad-on ba ninyo ang matarong nga Dios— siya nga nagsilot sa mga hari nga walay pulos ug sa mga pangulo nga daotan? Gibuhat sa Dios ang tanan busa wala siyay dapigan, hari man o dato o kabos. Mahimo nga mokalit lamang ug kamatay ang tawo sa panahon sa kagabhion. Laglagon sa Dios ang tawo ug mamatay siya; sayon kaayo niyang patyon bisan ang mga gamhanan. Gibantayan niya ang matag lakang sa tawo. Walay kangitngit nga igong makatabon sa usa ka makasasala aron dili siya makita sa Dios. Dili kinahanglan nga magtagal siyag panahon aron moatubang ang mga tawo kaniya ug iyang hukman. Dili kinahanglan nga mag-usisa pa siya aron pagpapha sa mga pangulo aron ilisan sila. Kay nasayod man siya sa ilang gibuhat busa pukanon niya sila ug patyon panahon sa kagabhion. Silotan niya ang makasasala atubangan sa kadaghanan kay wala na man sila mosunod kaniya o motuman sa iyang mga sugo. Tungod kanila napugos ang mga kabos pagpakitabang sa Dios ug gidungog niya ang ilang pangaliyupo. Kon magpakahilom ang Dios, walay makasaway kaniya; ug kon molingiw siya, walay mahimo ang mga tawo. Wala gayoy mahimo ang kanasoran pagpugong sa mga madaugdaugon sa pagmando kanila. Job, nakasugid ka na ba sa imong mga sala ngadto sa Dios, ug nakasaad ka na ba sa dili na pagpakasala? Gihangyo mo ba ang Dios nga pakit-on ka sa imong sayop, ug misaad ka ba sa dili na pagbuhat ug daotan? Kay misupak ka man sa kabubut-on sa Dios, makapaabot ka ba nga siya mobuhat sa imong gusto? Ikaw ang angay mohukom niini, dili ako; sultihi kami unsay imong hunahuna. Ang tawong may igong kabuot mouyon gayod niini; ug ang tawong maalamon nga makabati kanako moingon nga walay kalibotan si Job sa iyang gisulti ug walay unod ang iyang gipahayag. Hunahunaa pag-ayo ang tanan nga gisulti ni Job; ug masayran ninyo nga nagsulti siya ingon sa usa ka tawong daotan. Nakasala na siya, mirebelde pa; ug sa atong atubangan gibiaybiay ug gipakaulawan niya ang Dios. Si Elihu midugang pag-ingon: Job, sayop ka sa imong pag-ingon nga dili ka sad-an atubangan sa Dios, o sa pagpangutana sa Dios, “May labot ka ba sa akong sala? Wala akoy makuha sa dili pagpakasala.” Tubagon ko ikaw ug ang imong mga higala. Tan-awa ang langit! Hunahunaa unsa kahabog ang mga panganod! Kon makasala ka, dili kini makadaot sa Dios. Kon magbuhat kag daghang kalapasan, unsa may labot niya niini? Unsa may maani sa Dios kon magbinuotan ka? Ang Dios wala magkinahanglan ug bisan unsa gikan kanimo. Ang imong isigkatawo maoy nag-antos sa imong mga sala ug makatabang kanila ang maayo nga imong nabuhat. Moagulo ang mga tawo kon daugdaogon sila; magpakitabang sila aron luwason. Apan dili sila magpakitabang sa Dios nga ilang Magbubuhat, nga maoy nagdasig kanila kon kabsan na silag paglaom. Dili sila modangop sa Dios nga maoy naghimo kanato nga maalamon, mas maalamon kay sa mananap ug sa langgam. Nagpakitabang sila apan wala sila tubaga sa Dios, kay garboso ug daotan man sila. Walay kapuslanan ang ilang pagsangpit, kay ang Dios nga Labing Gamhanan dili motan-aw o mamati kanila. Job, miingon ka nga dili ka makakita sa Dios; apan pailob lamang kay nadungog niya ang imong mga mulo. Naghunahuna ka nga dili mosilot ang Dios, ug nga dili siya magtagad sa sala. Kawang lamang ang imong pagpunayg sulti; tataw kaayo nga wala kay kalibotan sa imong gipamulong. Si Elihu mipadayon pagsulti: Pailob ug paminaw sa akong isulti sa ngalan sa Dios. Dako ang akong kaalam; ug gamiton ko ang akong kahibalo aron pagmatuod nga matarong ang Dios, ang akong Magbubuhat. Tinuod ang tanan kong gisulti kanimo; maalamon kining nakigsulti kanimo. Pagkagamhanan gayod sa Dios! Wala siyay gitamay; nasabtan gayod niya ang tanan. Dili siya buot nga magdugay sa kalibotan ang mga makasasala, ug gihatagan niya ug hustisya ang mga kabos. Gipanalipdan niya ang mga matarong; paharion niya sila ug pasidunggan hangtod sa kahangtoran. Apan kon ang mga tawo gikadenahan ug gipaantos tungod sa ilang nahimo, pailhon sila sa Dios sa ilang sala ug sa ilang pagkagarboso. Pasidan-an niya sila aron molikay sila sa daotan. Kon motuman ug moalagad sila sa Dios, magpuyo silang malinawon ug mauswagon. Apan kon dili sila magmasinugtanon, mangamatay sila nga walay hibangkaagan. Kanunay masuko kadtong wala motuo sa Dios, ug bisan pag silotan sila, dili gayod sila magpakitabang. Mangamatay sila nga batan-on pa, nangaugtas sa ilang makauulawng kinabuhi. Apan tudloan sa Dios ang tawo pinaagi sa mga pag-antos ug gamiton niya ang kalisdanan aron makasabot sila. Giluwas ka sa Dios gikan sa imong kalisdanan, gihatagan kag kasigurohan sa kinabuhi; ug napuno sa pagkaon ang imong lamisa. Apan karon gisilotan ka sa angay kanimo. Ayaw pagdawat ug suborno ug ayaw palimbong sa bahandi. Dili magpulos ang imong pagpakitabang; dili makatabang kanimo ang tanan mong kusog. Ayaw pangandoy nga moabot na unta ang kagabhion, nga maoy panahon nga malaglag ang kanasoran. Ayaw padani sa daotan; gipaantos ka aron ka makalikay niini. Hinumdomi unsa siya kagamhanan; ang Dios maoy labing maayong magtutudlo sa tanan. Walay makabuot sa Dios kon unsay iyang buhaton, o may makaingon nga siya nagbuhat ug sayop. Gidayeg kanunay ang Dios tungod sa iyang buhat; busa dayga siya kanunay. Ang tanan nakakita sa iyang nahimo; apan walay makatugkad niini. Dili gayod nato matukib ang gahom sa Dios o maihap ang iyang panuigon. Ang Dios maoy nagpaalisngaw sa tubig ug gihimo niya kining ulan. Gipabuhagay niya kini gikan sa panganod alang sa tanang katawhan. Walay nasayod sa linihokan sa panganod o sa dinahunog sa dalugdog. Gipakilatan niya ang langit, apan nagpabiling ngitngit ang kahiladman sa dagat. Ingon niini ang pagsangkap sa Dios sa katawhan; gihatagan niya sila sa pagkaon sa madagayaon gayod. Hakpon niya ang kilat ug sugoon kini sa pag-igo gayod sa tumong niini. Ang dalugdog maoy timailhan sa umaabot nga bagyo, ug nasayod niini ang kahayopan. Ang bagyo nakapakusog sa pitik sa akong kasingkasing. Pamati kamong tanan sa tingog sa Dios, sa dalugdog nga gikan sa iyang baba. Gipakilab niya ang kilat tadlas sa langit ngadto sa tanang suok sa kalibotan. Unya mabati ang dinahunog sa iyang tingog, ang makalilisang nga dahunog sa dalugdog samtang nagpangidlap ang kilat. Sa pagbuot sa Dios mahitabo ang kahibulongang mga butang, katingalahang mga butang nga dili nato matukib. Giingnan niya ang niebe, “Pangahulog kamo sa yuta,” ug nagpadala siyag nagpungasi nga ulan. Gipahunong niya ang mga tawo sa ilang trabaho; siyay nagbuhat kanila busa gipakita niya sila sa iyang buhat. Ang mga ihalas nga mananap manago sa ilang mga tagoanan ug mopuyo didto. Gikan sa habagatan ang unos, ug ang nagpamaak nga katugnaw gikan sa amihanan. Mobagtok ang tubig pinaagi sa gininhawa sa Dios, ug mahimo kining yelo. Pabug-aton niya ang panganod ug gikan niini mokilab ang kilat, unya maglibotlibot kini sa tanang dapit sa kalibotan, aron pagtuman sa kabubut-on sa Dios. Magpaulan ang Dios aron pagbisibis sa yuta, o pagsilot sa mga tawo, o pagpadayag sa iyang kahimuot. O Job, paminaw ug pamalandong makadiyot; hunahunaa pag-ayo ang kahibulongang mga butang nga gibuhat sa Dios. Nasayod ka ba unsaon sa Dios pagdumala kanila, ug pagpakilat diha sa mga panganod? Nasayod ka ba giunsa paglutaw sa panganod? Buhat kini sa kahibulongang gahom sa Dios! Job, dili ka makatugkad niini; igo lamang ikawng mag-antos sa kainit kon kusokusoon na sa habagat ang yuta. Makatabang ka ba sa Dios paghikyad sa langit ug pagpagahi niini ingon sa gipasinawng asiro? Tudloi kami unsay among isulti sa Dios, kay wala kami ikasulti kaniya. Dili ko hangyoon ang Dios nga makigsulti ako kaniya; nganong hatagan ko man siyag higayon paglaglag kanako? Karon sulaw kaayo ang kahayag sa langit, ug dili kita makatutok niini, sa dihang mahinlo ang langit tungod sa hangin. Gikan sa amihanan mogula ang bulawanong dan-ag, nga nagpadayag sa himaya sa gamhanan nga Dios. Gamhanan kaayo ang Dios busa dili kita makaduol kaniya; matarong siya ug walay pinalabi sa mga tawo. Busa gikahadlokan siya sa tanan ug dili niya tagdon kadtong nagpakamaalamon. Unya gikan sa unos miingon ang Ginoo kang Job: Kinsa ka man nga magduhaduha sa akong kaalam? Nagpakita ka lamang sa imong pagkawalay kaalam! Barog ug pagpakalalaki; tubaga kining akong ipangutana kanimo. Diin ka man sa pagbuhat ko sa kalibotan? Kon may nahibaloan ka, suginli ako. Kinsa may nagbuot sa gidak-on sa kalibotan? Kinsa may naglatid niini? Nasayod ka niining tanan, dili ba? Unsa may gisukaran sa mga haligi nga nagsagang sa kalibotan? Kinsa may nagbutang sa sukaranan sa kalibotan? Sa kaadlawon niadtong adlawa nagduyog pag-awit ang mga bituon, ug naninggit sa kalipay ang mga langitnong binuhat. Kinsa may nagtak-op sa mga ganghaan aron pagpugong sa dagat sa dihang mibuhagay kini gikan sa kahiladman sa yuta? Ako ang nagpandong sa dagat pinaagi sa mga panganod ug giputos ko kini sa kangitngit. Gibutangan kog utlanan ang dagat ug gialihan ko kini ug gitrangkahan ang mga ganghaan. Giingnan ko kini, “Dinhi ka ra gayod kutob! Anhi ra kutob ang dagko mong mga balod.” Job, nakapasubang ka na ba sa adlaw? Nakasugo ka na ba sa kaadlawon aron kini mobanagbanag; ug nakapatay-og ka na ba sa yuta aron ang mga daotan manggula sa ilang mga tagoanan? Ang kahayag sa adlaw mopadayag sa kabungtoran ug kawalogan ug mohatag ug bulok niini sama sa pagtina sa usa ka bisti. Sulaw ra kaayo alang sa mga daotan ang kahayag sa adlaw, ug kini maoy makapugong kanila sa pagbuhat ug daotan. Nakaadto ka na ba sa mga tuboran sa kahiladman sa dagat? Nakalakaw ka na ba sa ilalom sa dagat? May nagtultol ba kanimo sa mga ganghaan nga nag-ali sa kalibotan sa mga patay? Nasayod ka ba sa gidak-on sa kalibotan? Tubaga ako kon nasayod ka. Nahibalo ka ba diin gikan ang kahayag ug ang kangitngit? Kabut-an mo ba sila asa sila kutob o makapabalik ka ba kanila? Sa walay duhaduha makahimo ka niini kay tigulang ka na man kaayo ug natawo ka na man kaniadto! Nakaduaw ka na ba sa mga lawak-tipiganan sa mga niebe ug yelo? Giandam ko kini alang sa panahon sa kasamok, sa adlaw sa panag-away ug sa gubat. Nakaadto ka na ba sa silanganan sa adlaw o sa dapit diin maggikan ang timog? Kinsa may nagbutang ug agianan sa ulan ug sa kilat? Kinsa may nagpaulan sa dapit nga walay nagpuyo ug sa diserto nga mingaw kaayo? Kinsa may nagpatubig sa nagmalang yuta aron makatubo ang mga sagbot? Kinsa may amahan sa ulan o sa yamog? Kinsa may inahan sa yelo nga maoy makapabagtok sa tubig ug sa dagat sama sa bato? Mabugkos mo ba ang Pleiades o mahubad mo ba ang higot sa Orion? Katultolan mo ba ang kabituonan inigsubang niini, ug kagiyahan mo ba ang mga bituon nga gitawag ug Dako ug Gamayng Oso? Nasayod ka ba sa mga balaod nga nagpalihok sa kalangitan ug ikapadapat mo ba kini sa kalibotan? Kamandoan mo ba ang mga panganod aron bunokan ka sa ulan? Ug kon makasugo ka sa kilat sa pagkilab, moanha ba kini kanimo ug moingon, “Andam ako sa pag-alagad kanimo”? Kinsay mosugilon sa langgam nga Ibis nga mobaha ang Nilo, o kinsay mosulti sa sunoy nga moulan na? Kinsay maalamon nga makaihap sa mga panganod ug motikwang niini aron moulan, ulan nga makapabagtok sa abog? Makakaplag ka bag pagkaon alang sa liyon, ug makabusog sa ilang mga batan-ong liyon inigtago nila sa ilang mga langub, o kon mag-atang sila sa ilang tagoanan? Kinsa may magpakaon sa mga uwak kon gutmon na sila, ug kon ang ilang mga piso mangayo kanakog pagkaon ug maglatagaw tungod sa kagutom? Nasayod ka ba kanus-a manganak ang ihalas nga kanding? Nakasaksi ka bag osa nga nanganak? Giihap mo ba ang mga bulan ug nahibalo ka ba sa panahon nga maoy ilang ipanganak? Nasayod ka ba kanus-a sila magbati ug unya manganak? Ang ilang mga anak motubo sa kalasangan; manlakaw sila ug dili na gayod mobalik. Kinsa may naghatag sa ihalas nga mga asno sa ilang kagawasan? Kinsa may nagbuhi kanila aron sila maglaaglaag? Gihatag ko ang kamingawan aron puy-an nila, ug gipapuyo ko sila diha sa kapatagan nga walay tanom. Magpalayo sila sa saba nga mga siyudad, ug walay makamanso kanila aron magamit sila sa pagtrabaho. Ang kabukiran maoy ilang sibsibanan ug kapangitaan ug lunhawng makaon. Magamit mo ba sa pagtrabaho ang ihalas nga baka? Mohigda ba siya sa imong kuwadra? Kahiktan mo ba siyag pisi aron paguyuron sa daro o sa sudlay sa uma? Makasalig ka ba sa iyang kusog aron pagbuhat sa bug-at mong buluhaton? Makapaabot ka ba nga siyay mohakot sa mga abot ug mokuha niini sa imong giukanan? Unsa kakusog mokapakapa ang abistros? Apan aduna bay abistros nga makalupad ingon sa tabon? Biyaan sa abistros ang iyang mga itlog diha sa yuta aron kini mainitan. Wala siya mahibalo nga mahimong matumban kinig tawo o buk-on sa ihalas nga mananap. Biyaan niya kini ingon ug dili iyang mga itlog, ug wala siya magpakabana nga makawang lamang ang iyang kahago. Ako ang naghimo kaniyang buangbuang ug wala ko siya hatagig kaalam. Apan kon modagan na siya, kataw-an lamang niya ang kabayo ug ang nagkabayo niini. Ikaw ba, Job, ang naghimo sa mga kabayo nga kusgan kaayo ug naghatag kanila sa ilang hamis nga lambongay? Ikaw ba ang nagpalukso kanila ingon sa dulon ug naghadlok sa mga tawo sa ilang pagpangusmo? Kabkabon nila ang yuta sa kawalogan, ug dili sila kapugngan kon managan na paingon sa panggubatan. Wala sila makailag unsay kahadlok ug walay espada nga makapasibog kanila. Ang mga hinagiban nagpungasi lamang, nagsingkiay ug nagpangidlap. Tungod sa kahinam, modasdas sila; inigtingog na sa trumpeta, maglumpayat sila. Mangusmo sila matag tingog sa trumpeta; makapanimaho silag gubat bisag layo pa sila ug makabati sila sa mga mando sa mga opisyal. Ikaw bay nagtudlo sa banog paglupad inigbukad niya sa iyang mga pako paingon sa habagatan? Magpaabot ba ang agila sa imong mando aron pagbuhat sa iyang salag sa kabukiran? Adto kini puyo sa labing habog nga pangpang ug ang kinatumyan sa bukid maoy kota niya. Didto makita niya ang duol ug layo ug maniid siya sa iyang tukbonon. Magpundok ang mga agila sa patayng lawas, ug imnon sa ilang mga piso ang dugo sa ilang tinukob. Si Job miingon: Nagsulti ako ingon nga buang, O Ginoo. Busa unsa may akong itubag? Dili na ako mangahas pagsulti bisag unsa. Naghinobra na ang akong gisulti. Unya diha sa unos ang Ginoo miingon kang Job pag-usab: Hala, pangandam ug tubaga ang akong mga pangutana. Buot mo bang ipasabot nga ako dili makatarunganon? Pakasaypon mo ba ako aron ikaw maoy ilhong husto? Ingon ka ba kanako kagamhanan? Sama ba kalanog ang imong tingog sa akoa? Kon mao, barogi ang imong dungog ug garbo; sul-obi ang imong kaugalingon sa kahalangdon ug sa himaya. Tan-awa ang mga mapahitas-on: ipahungaw ang imong kasuko ngadto kanila ug pakaulawi sila. Tan-awa sila ug langkati sa ilang garbo; pamatya ang mga daotan diha sa ilang gibarogan. Ilubong silang tanan sa yuta ug gaposa sila didto sa kalibotan sa mga patay. Unya akoy unang modayeg kanimo ug moangkon nga ikaw ang nagmadaugon. Tan-awa ang higanteng mananap nga ginganlag Behemot; akoy nagbuhat kaniya ug kanimo. Mokaon siyag sagbot sama sa baka apan lig-on ang iyang lawas ug kusgan siya kaayo! Ang iyang ikog mogahi sama sa kahoyng sidro ug kusgan kaayo ang iyang tiil. Ingon kalig-on sa bronsi ang iyang mga bukog ug ingon sa puthaw ang iyang mga tiil. Siya ang labing kahibulongan sa tanang mananap! Ang iya lamang Magbubuhat ang makabuntog kaniya. Ang sagbot nga iyang kan-onon kinuha gikan sa bukid diin adto magdula ang mga ihalas nga mananap. Mohigda siya ilalom sa mga kahoyng tunokon, ug motago sa mga bugang diha sa katubigan. Ang mga kahoyng tunokon ug ang mga tambo daplin sa kasapaan, mohatag kaniyag kapasilongan. Dili siya mahadlok sa sulog sa suba; ug dili niya balihon ang Jordan nga mohasmag sa iyang nawong. Kinsay arang makabuta ug makadakop kaniya? Kinsay makabitik sa iyang simod? Makuha ba nimo ang higanteng Lebiatan pinaagig pasol? O mabitik mo ba ang iyang dila pinaagi sa pisi? Magawngan mo ba ang iyang simod, kakaw-itan mo ba ang iyang apapangig? Mohangyo ba siya kanimo nga imo siyang buhian? Magpakiluoy ba siya kanimo? Makigsabot ba siya kanimo ug mosaad sa pag-alagad kanimo hangtod sa kahangtoran? Ipakasama mo ba lamang siya sa imong binuhing langgam, sama sa usa ka butang nga imong ilingaw sa imong mga sulugoong babaye? Mag-ilogay ba pagpalit kaniya ang mga negosyante ug hiwahiwaon kini aron ibaligya? Malukop ba nimog sapang ang iyang lawas o dutlan bag pana ang iyang ulo? Hilabti siya ug motagam ka gayod; dili mo gayod makalimtan ang maong away! Ang makakitag Lebiatan mahadlok ug kuyapan. Kon mahagit siya, bangis siya kaayo ug wala gayoy mangahas pagsukol kaniya. Kinsay makaaway kaniya nga dili maunsa? Wala gayoy makahimo niini sa tibuok kalibotan. Sultihan ko ikaw bahin sa mga tiil sa Lebiatan kon unsa kini kagamhanan ug kakusgan. Walay makalaksi sa iyang panit o makadulot niini. Kinsay makapabuka sa iyang baba nga nalukop sa hait nga ngipon? Ang iyang bukobuko daw mga taming nga naglaray, nga giusa pagpatapot ug ingon kagahi sa bato. Ang matag usa maayong pagkatapot ug dili kalutsan bisan sa hangin. Maayo gayod kining pagkatapot ug wala gayoy makalaksi niini. Magpangidlap kon mangusmo na siya, ug magsiga ang iyang mata sama sa adlaw nga misilang. Magdilaab ang iyang baba ug manglupad ang mga aligato. Manggawas sa iyang ilong ang aso, sama sa aso sa tubig nga nagbukal diha sa kulon ug sa sagbot nga gidaoban. Makasunog ang iyang gininhawa; manggula sa iyang baba ang kalayo. Lig-on kaayo ang iyang liog ug malisang ang tanan nga makasugat kaniya. Wala gayoy humok nga bahin sa iyang panit; ingon kini kagahi sa puthaw. Wala siyay gikalisangan ug sama kini kagahi sa galingang bato. Inigbarog na niya, mangalisang bisan gani ang mga dios; wala silay mahimo tungod sa kahadlok. Walay espada, sapang, pana o bangkaw nga makasamad kaniya. Alang kaniya, ang puthaw ingon lamang kahumok sa dagami, ug ang bronsi ingon lamang sa gabok nga kahoy. Walay pana nga makapalisang kaniya; sama lamang sa dagami ang mga bato nga ilabay ngadto kaniya. Alang kaniya, ang bunal sama lamang ug dagami, ug kataw-an lamang niya ang mosapang kaniya. Ang iyang tiyan sama sa hait nga mga buak nga pinggan; modulot kini sa lapokong yuta sama sa talinis nga puthaw. Kutawon niya ang dagat sama sa nagbukal nga kulon ug pabulaon niya kini sama sa lana nga anaa sa kaldero. Maggilakgilak ang iyang agi ug magbulabola ang dagat nga iyang agian. Walay ikatandi kaniya dinhi sa kalibotan, mananap siya nga walay kahadlok. Kaminosan niya bisan ang labing garbosong mananap; siyay hari sa tanang ihalas nga mananap. Unya mitubag si Job sa Ginoo, Nasayod ako nga gamhanan ka kaayo ug mahimo mo ang tanan nga buot mong buhaton. Nangutana ka nganong nagduhaduha ako sa imong kaalam nga unta wala man akoy kahibalo. Nagsulti ako bahin sa mga butang nga wala ko hisabti, mga kahibulongang butang nga dili ko gayod matukib. Imo akong giawhag sa pagpamati kanimo ug sa pagtubag sa imong mga pangutana. Kaniadto nasayod lamang ako sa gisulti kanako sa uban, apan karon nakita ko na gayod ikaw sa kaugalingon kong mata. Busa naulaw ako sa tanan kong gisulti ug naghinulsol ako pinaagi sa pagbolibod ug abo. Human sa pagpakigsulti sa Ginoo kang Job, giingnan niya si Elifas, “Nasuko ako kanimo ug sa duha mo ka higala kay wala kamo magsulti sa tinuod bahin kanako sama sa akong alagad nga si Job. Busa pagkuha kamog pito ka torong baka ug pito ka laking karnero ug ihatag kini kang Job ug ihalad kini alang sa inyong sala. Si Job mag-ampo alang kaninyo ug pamation ko ang iyang pag-ampo ug dili ko kamo pakaulawan sumala sa angay unta kaninyo kay wala kamo magsulti sa tinuod bahin kanako sama sa gibuhat ni Job.” Gituman ni Elifas, ni Bildad ug ni Sopar ang gisugo kanila sa Ginoo ug gitubag sa Ginoo ang pag-ampo ni Job. Unya, human makaampo si Job alang sa iyang tulo ka higala, gibalik sa Ginoo ang kadato ni Job ug gidoble pa kini. Unya ang tanang igsoon ni Job ug mga higala niya kaniadto miduaw kaniya ug mitambong sa iyang kombira didto sa iyang balay. Gipadayag nila ang ilang pahasubo tungod sa gipahamtang kaniya sa Ginoo. Ang matag usa kanila mihatag kaniyag salapi ug singsing nga bulawan. Gipanalanginan sa Ginoo ang kataposang mga adlaw ni Job labaw pa kay sa kaniadto. Napanag-iya ni Job ang 14,000 ka karnero, 6,000 ka kamelyo, 2,000 ka baka ug 1,000 ka asno. Nakabaton siyag pito ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. Ginganlan niyag Jemima ang kamagulangan, ang ikaduha Kesiya ug ang kamanghoran Keren-Hapu. Walay babaye nga sama katahom sa mga anak ni Job sa tibuok kalibotan. Gibahinan sila ni Job sa iyang katigayonan uban sa ilang mga igsoong lalaki. Human niini, si Job nabuhi pag 140 ka tuig ug nakakita pa siya sa iyang mga apo ug sa mga apo sa iyang mga apo. Unya namatay siya nga tigulang na kaayo. Bulahan ang dili mamati sa tambag sa mga daotan, o mosunod sa gibuhat sa mga makasasala, o makig-abin kanila nga wala moila sa Dios. Maoy iyang kalipay ang pagtuman sa Balaod sa Ginoo, ug nagtuon siya niini adlaw ug gabii. Sama siya sa kahoy nga nagtubo daplin sa usa ka sapa, ug mamunga sa tingbunga ug ang dahon niini dili malaya. Sa tanan niyang buhaton siya magmalampuson. Apan dili sama niini ang mga daotan. Sila daw uhot nga mapadpad inighuros sa hangin. Ang mga daotan silotan gayod sa Dios ug dili itipon sa mga matarong. Bantayan sa Ginoo ang mga matarong, apan kalaglagan ang dangatan sa mga makasasala. Nganong nagsabot man pag-alsa ang kanasoran? Nganong naglaraw man silag mga butang nga walay kapuslanan? Ang mga hari nila naghiusa ug ang ilang mga pangulo nagkasabot pag-alsa batok sa Ginoo ug sa hari nga iyang pinili. Sila nag-ingon: “Putlon nato ang paghari nila kanato ug dili na kita magpagalong kanila.” Ang Ginoo nga naglingkod sa iyang trono didto sa langit nagkatawa lang ug nagbiaybiay kanila. Unya sa iyang kapungot gipasidan-an niya sila ug sa iyang kasuko gilisang niya sila. Nag-ingon siya, “Sa Sion, ang bungtod kong balaan, gipahimutang ko ang pinili kong hari.” Nag-ingon ang hari, “Isangyaw ko ang giingon kanako sa Ginoo. Miingon siya kanako, ‘Ikaw akong anak; ug karong adlawa imo na akong amahan. Pangayo ug kanimo ihatag ko ang tanang kanasoran; ug maimo ang tibuok kalibotan. Buk-on mo sila sa bunal nga puthaw ug dugmokon sama sa usa ka kulon.’” Pagmaalamon kamong mga hari ug pagmatngon kamong mga namunoan. Alagari ug kahadloki ang Ginoo; pangurog kamo ug yukboi ninyo siya, aron dili siya mapungot kaninyo ug pamatyon kamo kay ang kasuko niya dali rang mosilaob. Bulahan ang modangop kaniya aron iyang panalipdan. O Ginoo, daghan ang nakig-away kanako, daghan ang nakigbatok kanako. Mahitungod kanako miingon sila, “Dili siya tabangan sa Dios.” Apan ikaw, O Ginoo, ang taming ko kanunay sa mga katalagman; gihatagan mo akog kadaogan ug gipahiuli mo kanako ang kadasig. Nagpakitabang ako, O Ginoo, ug gikan sa bungtod nimong balaan gitubag mo ako. Mohigda ako ug matulog ug momata nga malinawon kay nagbantay man kanako ang Ginoo. Dili ako mahadlok sa linibo nga kaaway nga naglibot kanako. Dali, O Ginoo, luwasa ako, O akong Dios! Silotan mo ang tanan kong kaaway ug kuhaag gahom ang tanang mga daotan. Ikaw ang moluwas, O Ginoo, panalanginan mo unta ang imong katawhan. Tubaga ako, O Dios nga manlalaban ko, inigsangpit ko kanimo! Sa akong kalisdanan, mitabang ka kanako. Kaluy-i ako karon ug dungga intawon ang akong pag-ampo! O katawhan, hangtod kanus-a ang pagbiaybiay ninyo kanako? Hangtod kanus-a ang pagmahal ninyo sa mga pulong nga walay bili ug pagsunod sa bakak? Timan-i baya ninyo nga gipili sa Ginoo ang matarong aron maiya ug mamati siya sa akong pagsangpit kaniya. Pangurog kamo sa kahadlok ug ayaw na pagpakasala. Pamalandongi kini, samtang mag-inusara kamo sa inyong mga lawak. Ihalad sa Ginoo ang hustong halad ug salig kamo kaniya. Daghan ang nag-ampo, “Madawat unta namo ang dugang nga mga panalangin. O Ginoo, kaluy-i intawon kami.” Ang kalipay nga gihatag mo kanako labaw pa kay sa ilang kalipay tungod sa daghan nilang pagkaon ug ilimnon. Mohigda ug matulog ako nga malinawon kay ikaw lamang, O Ginoo, ang magbantay kanako. Dungga intawon ako, O Ginoo, ug tagda ang akong pag-agulo. O akong Hari ug akong Dios, pamatia ang akong pagtuaw ug pag-ampo. Sa kabuntagon, O Ginoo, dungga ang akong pag-ampo; sa kabuntagon nag-andam akog mga halad ug naghulat ako kanimo. Dios ka nga dili mahimuot sa daotan ug kanimo walay dapit ang kahiwian. Dili ka buot nga moatubang kanimo ang mapahitas-on; gikasilagan mo ang tanang mga daotan. Gilaglag mo ang mga bakakon; gisalikway mo ang mga bangis ug limbongan. Apan tungod sa dako mong gugma, makasulod ako sa imong balay; makasimba ako kanimo diha sa imong templo uban sa dakong pagtahod. O Ginoo, tudloi ako pagbuhat sa imong kabubut-on, ug sa tul-id mong dalan pasubaya ako kay nag-atang kanako ang akong mga kaaway. Ang pulong sa akong mga kaaway pulos bakak, ug buot lamang silang maghimog kadaot; ang ilang baba daw abling lubnganan ug maayo silang moulog-ulog. Siloti sila, O Dios; maunay unta sila sa daotan nilang laraw. Isalikway sila tungod sa ilang kasal-anan ug sa ilang pagsupak kanimo. Apan magmalipayon gayod ang modangop kanimo ug mag-awit sila kanunay tungod sa kalipay. Ang nahigugma kanimo imo gayong panalipdan ug sila magmalipayon diha lamang kanimo. Gipanalanginan mo, O Ginoo, ang mga matarong; ug ang imong gugma nanalipod kanila sama sa taming. Ayaw akog hukmi, O Ginoo, diha sa imong kasuko; ayaw ako siloti diha sa imong kapungot. Kaluy-i intawon ako kay ako luya na; lig-ona ako kay ako wala nay umoy. Nag-antos ako pag-ayo, O Ginoo, ug kanus-a ba kini matapos? Luwasa intawon ako, O Ginoo, ug tungod sa gugma mong walay paglubad, ilikay ako sa kamatayon. Didto sa lubnganan wala nay maghinumdom kanimo; didto sa Seol, wala nay magdayeg kanimo. Sa tumang kaguol naluya na ako pag-ayo, ug matag gabii natumog sa luha ang akong higdaanan. Nanghubag na ang akong mga mata, ug halos dili na ako makakita sa pagsigig hilak, tungod sa akong mga kaaway. Palayo kanako, kamong tanang daotan, kay gidungog sa Ginoo ang akong mga bakho. Gidungog sa Ginoo ang akong mga pangaliya, ug gidawat niya ang akong mga pag-ampo. Ang tanan kong kaaway maulawan ug mag-antos pag-ayo; sa kalit mosibog sila. O Ginoo nga akong Dios, kanimo ako modangop aron imong panalipdan. Luwasa ako ug ilikay sa naglutos kanako kay tingali unyag ila akong guyoron ug kuniskunison, sama sa himoon sa usa ka liyon ug walay makaluwas kanako. O Ginoo nga akong Dios, kon nakasala man ako, kon gibaslan ko mag daotan ang maayong binuhatan sa akong higala, ug sa walay katarongan gidaugdaog ko ang akong kaaway, nan, ipagukod ako ug ipadakop kanila, aron patyon ug biyaang magbuy-od sa yuta. Sa imong kasuko panimasli, O Ginoo, ang kapintas sa akong mga kaaway! Lihok na, O Dios ko, ug tabangi ako, kay kaangayan man ang imong gipangita. Busa tigoma, ang tanang katawhan libot kanimo, ug gikan sa imong trono sa langit harii sila. Ikaw, O Ginoo, ang maghuhukom sa tanang katawhan. Ipakanaog ang imong hukom dapig kanako, O Ginoo, sumala sa akong pagkamatarong ug sa akong kaligdong. Hunonga ang binuhatan sa mga tawong daotan, ug gantihi ang mga maayo kay Dios ka nga matarong ug nasayod sa hunahuna ug sa tinguha sa mga tawo. Ang Dios akong tigpanalipod; luwason niya ang mga matarong. Ang Dios matarong nga maghuhukom ug kanunayng nagsilot sa mga daotan. Kon ang mga tawo dili maghinulsol, bairon sa Dios ang iyang espada. Ang pana niya iyang giandam ug gibingat. Giandam na niya ang iyang mga hinagiban nga lantip kaayo. Ang nagdilaab nga udyong iya nang gitaod sa iyang pana. Ang tawong daotan naghunahunag daotan; naglaraw ug kasamok ug nagsultig mga bakak. Nagkalot siyag gahong apan siya hinuoy naunay pagkahulog! Maunay siya sa iyang kadaotan ug mahiagom sa iyang kabangis. Pasalamatan ko ang Ginoo tungod sa iyang pagkamatarong; awitan kog mga pagdayeg ang ngalan sa Ginoo nga Labing Halangdon. O Ginoo nga among Ginoo, pagkahalangdon sa imong ngalan sa tibuok kalibotan! Sangko sa kalangitan ang pagdayeg sa imong himaya nga giawit sa mga masuso ug kabataan. Gipabarog mo ang imong gahom ug gisanta ug gibuntog mo ang imong mga kaaway. Inigsud-ong ko sa kalangitan nga imong gibuhat, sa bulan ug kabituonan nga imong gipahimutang, makapangutana ako sa akong kaugalingon: Unsa ba ang tawo nga gihatagan mo man siyag bili; ug nganong imo man siyang amomahon nga tawo ra man siya? Apan gibuhat mo siya nga ubos lag diyutay kanimo ug gipurongpurongan mo sa himaya ug kadungganan. Gihatagan mo siyag gahom sa pagmando sa tanan mong binuhat; ang tanan gayod imong gipailalom kaniya: ang mga karnero ug mga baka ang mga mananap sa kalasangan, ang kalanggaman, ang mga isda ug ang tanang mananap sa kadagatan. O Ginoo nga among Ginoo! Pagkahalangdon gayod sa imong ngalan sa tibuok kalibotan! Pasalamatan ko ikaw, O Ginoo, sa tibuok kong kasingkasing! Isaysay ko ang tanang butang nga kahibulongan nga imong gibuhat. Tungod kanimo mag-awit ako nga malipayon! Awitan ko ikawg mga pagdayeg, O Dios nga Labing Gamhanan. Inigsibug sa akong mga kaaway, mangatumba sila ug mangamatay diha sa imong atubangan. Maghuhukom ka nga matarong nga naglingkod sa imong trono, ug gihukman mo ako nga dili sad-an. Imong gisilotan ang mga nasod ug gilaglag ang mga daotan, ug dili na gayod sila mahinumdoman. Napuo na gayod ang among mga kaaway; ang ilang mga siyudad imong gipanglumpag, ug wala nay handomanan nilang magpabilin. Apan ang Ginoo maghari hangtod sa kahangtoran; andam na ang iyang trono alang sa paghukom. Naghari siya sa kalibotan subay sa katarongan; ug hukman niya ang katawhan subay sa kaangayan. Ang Ginoo tigpanalipod sa mga linupigan; dalangpanan siya panahon sa kasamok. Ang nakaila kanimo, O Ginoo, mosalig kanimo, kay wala mo man pakyasa ang midangop kanimo. Awiti ninyog pagdayeg ang Ginoo nga nagpuyo sa Sion! Ug suginli ang katawhan sa nabuhat niya! Dili hikalimtan sa Dios ang mga nag-antos. Ang ilang pagpakitabang tagdon gayod niya; silotan niya ang nagdaugdaog kanila. O Ginoo, kaluy-i intawon ako! Tan-awa giunsa ako pagdaugdaog sa mga nagdumot kanako. Ilikay ako sa ganghaan sa kamatayon, aron didto sa mga ganghaan sa Jerusalem ikasaysay ko ang imong nahimo kanako ug magmalipayon ako tungod sa imong pagluwas kanako. Ang mga nasod nga wala magtuo sa Dios naunay pagkahulog sa ilang gahong, ug naunay pagkabitik sa ilang lit-ag. Pinaagi sa iyang matarong nga paghukom, gipaila sa Ginoo kon kinsa siya. Ang mga daotan naunay pagkalit-ag sa ilang mga buhat. Kamatayon ang sangpotan sa mga daotan ug sa tanang nagsalikway sa Dios. Dili kanunayng pasagdan ang mga kabos; ug ang paglaom sa mga kabos dili gayod makawang hangtod sa hangtod. O Ginoo, ayaw itugot nga may mangahas pagsukol kanimo, ug hukmi ang wala magtuo kanimo. Pabatia silag kahadlok, O Ginoo, ug pailha sila nga sila tawo lamang. O Ginoo, nganong nagpalayo ka man kanako? Nganong gipasagdan mo man ako sa panahon sa akong kalisdanan? Ang mga daotan mapahitas-on ug gilutos nila ang mga kabos. Maunay unta silag kabitik sa ilang kaugalingong lit-ag. Ang tawong daotan nangandak sa iyang daotang mga tinguha, ug ang hakog nagtunglo ug nagsalikway sa Ginoo. Tungod sa garbo sa tawong daotan wala siya moila sa Ginoo ug moingon siya, “Walay Dios.” Ang tawong daotan molampos kanunay sa tanan niyang buhaton; dili siya makasabot sa mga paagi sa Dios, ug biaybiayon niya ang iyang mga kaaway. Naghunahuna siya nga dili gayod siya mapakyas o makatagamtam ug pag-antos. Kanunay siyang manunglo, mamakak ug manghulga; ug dali ra siyang makasulti ug mga pulong nga sakit ug daotan. Sa mga balangay mangatang siya ug sa mga dapit nga awaaw patyon niya ang mga inosente. Maniid siya sa hilom sa iyang patyonon ug mag-atang sama sa liyon didto sa iyang tagoanan. Mangatang siya aron pagdakop sa mga kabos; ug sa dihang madakpan na niya sila, iyang guyoron. Pinaagi sa iyang kabangis gidugmok niya ang mga alaot niyang dinakpan. Naghunahuna siya nga nagpakabuta-bungol lamang ang Dios mahitungod niini. O Ginoo, siloti ang mga daotan; ayaw pasagdi ang mga dinaugdaog, O Dios! Nganong gisalikway man sa mga daotan ang Dios? Nganong nag-ingon man sila nga dili sila silotan? Apan wala ka magpakabuta-bungol, O Ginoo. Nakita mo ang mga kaguol ug pag-antos, ug andam ka kanunay sa pagtabang. Ikaw ang gisaligan sa mga alaot kay matinabangon ka man sa mga nawad-ag amahan. Dugmoka ang gahom sa mga daotan, ug siloti sila sa ilang kangil-ad hangtod nga dili na nila kini buhaton. Ang Ginoo hari hangtod sa kahangtoran; ug puohon niya ang wala motuo kaniya. Ikaw, O Ginoo, mamati gayod sa pangaliya sa mga malumo ug modasig kanila. Mohatag gayod ikaw ug hustisya ngadto sa mga wala nay amahan ug sa mga dinaugdaog, aron dili na sila hulgaon sa mga tawo. Ang Ginoo mao ang akong dalangpanan; busa nganong moingon man kamo kanako, “Lupad ngadto sa kabukiran sama sa usa ka langgam, kay giandam na sa mga daotan ang ilang pana ug gitaod na nila ang udyong aron ipana sa mga maayong tawo diha sa ngitngit. Unsa may mahimo sa mga maayong tawo kon mapukan na ang tanan?” Ang Ginoo anaa sa iyang balaang templo; atua sa langit ang iyang trono. Makita niya ang tanang tawo, ug nasayod siya sa ilang binuhatan. Sulayan sa Ginoo ang mga matarong ug ang mga daotan, ug kasilagan niya ang gustog kasamok. Paulanan niyag baga ug asupre ang mga daotan, ug silotan niya sila sa makapaso nga hangin. Matarong ang Ginoo; malipay siya sa mga buhat nga matarong; ug ang nagbuhat niini magpabilin diha sa iyang presensya. Tabang, O Ginoo, kay wala nay maayong tawo nga nahibilin, ug wala nay dili bakakon. Ang tanan nagbinakakay ug nag-ulog-ulogay. Pahiloma, O Ginoo, ang maulog-ulogong dila, ug patak-oma ang hambugirong baba nga nag-ingon, “Modaog kami pinaagi sa among dila; isulti namo ang among gusto ug walay makabuot kanamo!” Apan nag-ingon ang Ginoo, “Tabangan ko sila, kay ang mga kabos gidaugdaog ug ang mga timawa gipaantos. Hatagan ko sila sa kalinaw nga gipangandoy nila!” Kasaligan gayod ang mga saad sa Ginoo, sama sa lunsay nga plata nga giputli sa makapito pinaagi sa kalayo. Panalipdi kami kanunay, O Ginoo, ilikay kami niining mga daotan. Gilibotan kami sa mga daotang tawo ug sa tanang nagdayeg sa daotan. Hangtod kanus-a ikaw malimot kanako, O Ginoo? Hangtod ba sa kahangtoran? Hangtod kanus-a ka magtago gikan kanako? Hangtod kanus-a ba ako mag-antos sa mga kasakit? Hangtod kanus-a ba puno ang akong kasingkasing sa kaguol adlaw ug gabii? Hangtod kanus-a ako daugdaogon sa akong mga kaaway? Tan-awa ug tubaga ako, O Ginoo nga akong Dios. Ibalik ang akong kusog aron dili ako mamatay; aron dili na makaingon ang akong mga kaaway, “Nabuntog namo siya,” ug aron dili na sila mangalipay sa akong kapildihan! Apan misalig ako sa imong gugmang walay paglubad, ug ako malipay gayod kay imo man akong giluwas. Awitan ko ikaw, O Ginoo, kay maayo ka man kaayo kanako. Ang mga buangbuang moingon sa ilang kaugalingon, “Walay Dios.” Daotan silang tanan ug ngil-ad ang binuhatan. Wala gayoy nagbuhat ug maayo. Gikan sa langit nagtan-aw ang Ginoo sa katawhan aron pagsusi kon may tawo ba nga maalamon ug nagsimba kaniya. Nasalaag ang tanan ug pulos sila daotan; wala gayod kanilay nagbuhat ug matarong. Nangutana ang Ginoo, “Wala ba mahibalo kining mga daotang tawo? Gilamoy nila ang akong katawhan sama lamang ug pan ug wala sila magsangpit kanako.” Apan mangalisang sila pag-ayo kay ang Dios nag-uban man sa katawhang matarong. Gisanta sa mga tawong daotan ang mga plano sa kabos apan ang Ginoo mao ang manalipod kaniya. Moabot unta gikan sa Sion ang kaluwasan sa Israel! Magmalipayon unya ang kaliwatan ni Jacob, ug maghudyaka ang katawhan sa Israel, sa dihang pauswagon pag-usab sa Ginoo ang iyang katawhan! O Ginoo, kinsa may makapuyo sa imong Templo? Kinsay makapuyo sa Sion, ang balaan mong bungtod? Siya nga nagtuman sa imong kabubut-on ug nagbuhat sa matarong ug nagsulti sa matuod; siya nga dili modaot sa uban ug dili magpasipala sa iyang mga higala o magbutangbutang sa iyang isigkatawo; siya nga nagsalikway sa gisalikway sa Dios, apan nagpasidungog niadtong mahadlokon sa Ginoo; siya nga nagtuman sa iyang saad, bisag lisod kaniya ang pagtuman niini; siya nga magpahulam ug dili magpatanto ug dili magpasuborno aron pagsaksi batok sa dili sad-an. Ang nagbuhat niini dili gayod matarog. Panalipdi ako, O Dios, kay kanimo midangop ako. Miingon ako sa Ginoo, “Ikaw mao ang akong Ginoo! Ang tanang maayong butang nga ania kanako naggikan kanimo.” Pagkamaayo gayod sa katawhan sa Ginoo! Ang labing dako kong kalipay mao ang pagpakig-uban kanila. Ang modangop sa mga diosdios nagdapit lang ug daghang kasamok sa ilang kaugalingon. Dili ako moapil sa ilang mga paghalad ug dili ako mosimba sa ilang mga diosdios. Ikaw ra gayod, O Ginoo, ang gisaligan ko ug gihatagan mo ako sa tanan kong gikinahanglan. Ang akong kinabuhi anaa sa imong kamot. Pagkaanindot gayod sa dapit nga gihatag mo kanako! Pagkamaayo gayod niini! Daygon ko ang Ginoo kay gigiyahan niya ako. Sa gabii, ang akong tanlag naglamdag kanako. Ang Ginoo gisunod nako kanunay ug wala akoy gikahadlokan kay ania man siya sa akong duol. Busa mapasalamaton ug malipayon ako kaayo ug nagpuyo nga malinawon, kay gipanalipdan mo ako gikan sa gahom sa kamatayon. Nag-alagad ako kanimo nga matinud-anon busa dili mo ako itugyan ngadto sa kalibotan sa mga patay. Gitultolan mo ako sa dalan paingon sa kinabuhi; ang imong presensya naghatag kanakog tumang kalipay ug nagdalag katagbawan hangtod sa kahangtoran. Pamatia intawon, O Ginoo, ang akong pagpangayog hustisya ug tagda ang akong pagpakitabang! Dungga ang akong pangaliya kay wala ako magbakak. Sa imong paghukom dapig nako! Tan-awa ang matarong! Kon susihon mo ang kasingkasing ko sa panahon sa kagabhion ug sulayan mo ako, dili ka makakaplag ug daotang hunahuna dinhi kanako. Wala ako magsultig ngil-ad sama sa gibuhat sa uban, ug wala ko subaya ang mga pamaagi sa bangis ug pintas. Gisubay ko kanunay ang dalan mo ug wala ako motipas gikan niini. Gisangpit ko ikaw, O Dios, kay motubag ka man kanako, busa tagda intawon ako ug tubaga ang akong pag-ampo. Ipadayag ang gugma mong walay paglubad, kay ikaw manluluwas man niadtong modangop kanimo gikan sa ilang mga kaaway. Panalipdi intawon ako sama sa pagpanalipod mo sa imong mga mata; tagoi ako ilalom sa landong sa imong mga pako aron mahilikay ako sa mga daotan nga nagdaugdaog ug sa mga bangis nga kaaway nga naglibot kanako. Wala silay kaluoy ug mapahitas-on silang manulti. Bisag asa ako padulong naglibot sila kanako, ug kanunay silang nagtinguha pagpukan kanako. Sama sila sa liyon nga buot mokuniskunis; sama sila sa batan-ong liyon nga nangatang diha sa iyang tagoanan. Tabangi ako, O Ginoo, pakigbatoki ang akong mga kaaway ug buntoga sila! Pinaagi sa imong espada, luwasa ako gikan sa daotan. Pinaagi sa imong gahom, luwasa intawon ako gikan sa mga tawong bahandianon. Siloti sila sa mga pag-antos nga giandam mo kanila ug silotig labaw pa ang ilang mga anak ug tagan-i usab ug silot ang ilang mga apo! Apan makakita ako kanimo kay matarong man ako; ug inigmata ko, ang imong presensya maghatag kanakog katagbawan. Gihigugma ko ang Ginoo! Siya ang naghatag kanakog kalig-on. Ang Ginoo mao ang akong tigpanalipod. Siya ang lig-on kong kota ug manluluwas. Ang akong Dios akong kalig-on ug siya ang akong dalangpanan. Manalipod siya kanako sama sa taming, ug luwason niya ako kay siya ang akong sandiganan. Nagsangpit ako sa Ginoo ug giluwas niya ako gikan sa akong mga kaaway. Dalaygon ang Ginoo! Nag-anam nag kahugot dinhi kanako ang pisi sa kamatayon; mitikyop na kanako ang balod sa kalaglagan. Naghulat na kanako ang laang sa kamatayon, ug ang lubnganan nangandam sa paglamoy kanako. Sa akong kalisdanan gisangpit ko ang Ginoo; nagpakitabang ako sa akong Dios. Gikan sa iyang templo gidungog niya ako ug gipatalinghogan niya ang akong pangamuyo. Unya nauyog ang yuta; ang mga patukoranan sa kabukiran nangatay-og usab kay nasuko man ang Dios. Mibulhot ang aso gikan sa iyang ilong, ug migula sa iyang baba ang kalayo ug baga nga nagdilaab. Gitukas niya ang langit ug mikunsad siya sinapnay sa naglugitom nga dag-om. Misakay siya sa kerubin ug tulin siyang milupad sakay sa mga pako sa hangin. Gihimo niyang salipod ang kangitngit ug giputos siya sa mabagang dag-om. Gikan sa kahayag diha sa iyang atubangan, migula ang mga yelo ug nagdilaab nga baga ug mitadlas sa bagang dag-om. Unya misinggit ang Ginoo gikan sa kalangitan; ug milanog ang tingog sa Labing Halangdon. Gipana niya ang iyang mga kaaway ug nagkatibulaag sila; gipakilat niya ug nanagan sila. Unya nadayag ang kahiladman sa dagat ug nakita ang mga sukaranan sa yuta sa imong pagbadlong sa imong mga kaaway, O Ginoo, nangusmo ikaw sa kasuko. Gikan sa langit gikab-ot niya ako ug gikuha gikan sa lalom nga tubig. Giluwas niya ako gikan sa gamhanan kong mga kaaway ug sa tanang nagdumot kanako kay wala akoy dag-anan kanila. Sa dihang nagkalisodlisod ako, mihasmag sila kanako apan gipanalipdan ako sa Ginoo. Gilikay niya ako sa katalagman ug giluwas kay nahimuot man siya kanako. Gigantihan ako sa Ginoo kay matarong man ako; gipanalanginan niya ako kay dili man ako sad-an. Gituman ko ang balaod sa Ginoo ug wala ako mosupil sa akong Dios. Gibuhat ko ang tanan niyang sugo, ug wala ko supaka ang iyang pagbuot. Nasayod siya nga wala ako maglapas ug gilikayan ko ang daotan. Busa gigantihan niya ako tungod sa akong pagkamatarong ug tungod kay dili man ako sad-an. O Ginoo, matinud-anon ka ngadto sa mga matinud-anon kanimo, ug maayo ka niadtong hingpit. Sa mga putli, putli ka. Apan makigbatok ka sa mga daotan. Luwason mo ang mapaubsanon, apan ipaubos mo ang mapahitas-on. O Ginoo, gihatagan mo akog kahayag, ug giwagtang mo ang kangitngit. Gihatagan mo akog kusog sa pagbuntog sa akong kaaway ug gahom sa pagpukan sa ilang mga panalipod. Pagkahingpit sa mga buhat sa Dios! Kasaligan gayod ang iyang mga pulong! Manalipod siya sa tanang modangop kaniya. Ang Ginoo lamang maoy Dios; ug siya lamang ang atong panalipod. Siya ang Dios nga naglig-on kanako ug nagbantay sa akong paglakaw. Iya akong gipanalipdan didto sa kabukiran; gihimo niya akong sama katulin sa osa. Gibansay niya ako sa pagpakig-away ug makabingat na ako sa labing gahi nga pana. Gipanalipdan ug giluwas mo ako, O Ginoo. Ang imong pag-atiman nakahimo kanakong gamhanan ug ang imong gahom naglig-on kanako. Gipahimutang mo ang akong mga lakang ug wala gayod ako matumba. Gigukod ko ang akong mga kaaway ug naapsan ko sila. Wala ko sila lung-i hangtod nga nalaglag ko sila. Gipangluba ko sila ug wala na sila makabangon, ug nagbuy-od sila sa akong tiilan. Gihatagan mo akog kusog alang sa pagpakiggubat ug kadaogan batok sa akong mga kaaway. Gipadagan mo ang akong mga kaaway; ug gilaglag ko ang nagdumot kanako. Nagpakitabang sila apan wala gayoy nakaluwas kanila; misangpit sila sa Ginoo apan wala siya motubag. Gidugmok ko sila sama sa abog nga gipadpad sa hangin. Giyabo ko sila sama sa lapok sa kadalanan. Giluwas mo ako gikan sa masupilong katawhan ug gihimo mo ako nga hari sa kanasoran. Ang wala nako hiilhi kaniadto, karon ako nang mga alagad. Inigkadungog nila kanako mosugot dayon sila sa akong sugo; ang mga langyaw moyukbo kanako. Nawad-an sila sa kaisog ug gikan sa ilang mga kota, nanuol sila kanako nga nagkurog. Buhi ang Ginoo! Dalaygon ang akong tigpanalipod! Isangyaw ang pagkagamhanan sa Dios nga akong manluluwas. Gihatagan niya akog kadaogan batok sa akong mga kaaway, gitugyan niya kanako ang kanasoran ug giluwas niya ako gikan sa akong mga kaaway. Gihimo niya akong madaogon ug gipanalipdan niya ako gikan sa bangis nga mga tawo. Busa, O Ginoo, daygon ko ikaw taliwala sa kanasoran, ug awitag mga pagdayeg. Gihatag sa Dios ngadto sa iyang piniling hari ang mga dagkong kadaogan; ug gipadayag niya ang iyang gugmang walay paglubad ngadto kang David ug sa iyang kaliwatan hangtod sa kahangtoran. Ang kalangitan nagpadayag sa himaya sa Dios, ug ang kawanangan nagpakita sa iyang mga buhat! Ang matag adlaw nag-asoy niini ngadto sa sunod nga adlaw, ug ang matag gabii nagpadayag ug kahibalo. Walay sulti o pulong nga gilitok, o tingog nga nabati; apan ang ilang kalanog madungog sa tibuok kalibotan. Ang ilang mga pulong milukop sa tanang dapit sa kalibotan. Didto sa langit gipahimutang sa Dios ang usa ka tolda alang sa adlaw. Sama kini sa usa ka malipayong pamanhonon nga migula sa iyang puloy-anan, ug sa usa ka magdudula nga andam na pagdagan sa lumba. Mosubang kini sa silangan ug mosalop sa kasadpan. Walay makalikay sa kainit niini. Hingpit ang balaod sa Ginoo ug naghatag kinig bag-ong kusog. Kasaligan ang mga sugo niya ug naghatag ug kaalam sa mga kulang niini. Husto ang mga balaod sa Ginoo ug magmalipayon ang motuman niini. Matarong ang iyang mga sugo ug naghatag kinig kaalam. Ang pagbaton ug kahadlok sa Ginoo maayo, ug molungtad kini hangtod sa kahangtoran. Matarong ang mga hukom sa Ginoo, ug makiangayon sa kanunay. Mas maayo kining tinguhaon kay sa bulawan bisan sa lunsayng bulawan, ug mas tam-is kini kay sa dugos, bisan sa lunsayng dugos. Naghatag kinig pahimangno kanako nga imong sulugoon, ug sa pagtuman niini gantihan ako. Walay tawo nga makakita sa kaugalingon niyang sayop. Luwasa intawon ako, O Ginoo, sa mga kasaypanan nga wala ko hibaloi! Ilikay usab ako sa mga sala nga tinuyoan, ug ayaw itugot nga maulipon ako niini. Sa ingon mahingpit ako ug makalikay sa makalilisang nga sala. Kahimut-an mo unta ang akong mga pulong ug hunahuna, O Ginoo nga akong dalangpanan ug akong Manluluwas! Tubagon ka unta sa Ginoo sa panahon sa kalisdanan! Panalipdan ka unta sa Dios ni Jacob! Padad-an ka unta niyag tabang gikan sa iyang Templo ug buligan ka niya gikan sa Bukid sa Sion! Dawaton unta niya ang tanan mong mga halad ug kahimut-an niya ang tanan mong halad nga sinunog. Hatagan ka unta niya sa imong gitinguha ug palamposon niya ang tanan nimong laraw. Unya mosinggit kita sa kalipay tungod sa imong pagdaog ug saulogon nato ang imong kadaogan pinaagi sa pagdayeg sa atong Dios. Tubagon unta sa Ginoo ang tanan mong mga hangyo! Karon nasayod na ako nga tabangan gayod sa Ginoo ang iyang piniling hari; tubagon niya siya didto sa balaan niyang langit ug pinaagi sa iyang dakong gahom, hatagan niyag dagkong kadaogan. Ang gisaligan sa uban mao ang ilang mga karwahi ug ang uban ang ilang mga kabayo, apan ang atong gisaligan mao ang gahom sa Ginoo nga atong Dios! Mangaluya ug mangapukan sila, apan mobarog kita nga lig-on! Hatagig kadaogan ang hari, O Ginoo; ug tubaga kami inigsangpit namo. O Ginoo, nagmalipayon ang hari kay gilig-on mo man siya. Nagmaya siya pag-ayo kay gihimo mo man siyang madaugon. Gihatagan mo siya sa iyang gipangandoy, ug wala mo ihikaw ang iyang gipangayo. Gipanalanginan mo siya pag-ayo ug gikoronahag lunsayng bulawan. Nangayo siyag kinabuhi, ug gihatagan mo siyag kinabuhing taas ug malungtaron. Nahimo siyang gamhanan tungod sa imong panabang; gihimo mo siyang dungganan ug halangdon. Sa kanunay gipanalanginan mo siya, ug nakalipay kaniya ang imong presensya. Ang hari misalig sa Ginoo; ug magpadayon ang iyang paghari tungod sa walay paglubad nga gugma sa Labing Gamhanan. Dakpon mo ang tanan mong kaaway; ug walay makaipsot sa tanan nga nagdumot kanimo. Laglagon mo sila sa nagdilaab nga kalayo inigpadayag na nimo. Sa imong kapungot, O Ginoo, lamyon mo sila ug sunogon. Pamatyon mo ang tanan nilang anak ug ang tanan nilang kaliwat. Naglaraw silag daotan batok kanimo, apan dili gayod sila molampos. Mosibog sila ug managan kay ig-on mo man sila sa imong pana. Dalaygon ka, O Ginoo, tungod sa imong dakong gahom! Mag-awit kami ug magdayeg sa imong pagkagamhanan. Dios ko, Dios ko, nganong gibiyaan mo man ako? Nagpakitabang ako kanimo, apan hangtod karon wala mo ako tabangi! O Dios ko, adlaw ug gabii gisangpit ko ikaw, apan wala mo ako tubaga busa wala ako magmalinawon. Apan balaan ka ug gidayeg sa Israel. Ang among mga katigulangan nagsalig kanimo ug giluwas mo sila. Misangpit sila kanimo ug giluwas mo sila. Misalig sila kanimo ug wala mo sila kawanga. Apan sama na lamang ako sa ulod ug dili na tawo. Giyam-iran ako ug gisalikway sa tanan! Gibugalbugalan ako sa tanang nakakita kanako; gidiwalwalan ako nila sa ilang dila ug nagpanglingo sila. Miingon sila, “Misalig ka man kaha sa Ginoo, nganong wala ka man niya luwasa? Kon gikahimut-an ka pa sa Ginoo, nganong wala ka man niya tabangi?” Apan ikaw ang nagpahimugso kanako, ug sukad pa sa akong pagkabata gibantayan mo na ako. Sukad sa akong pagkatawo gisalig na ako kanimo; sukad ako mahimugso ikaw na ang akong Dios. Ayaw akog biyai kay duol na ang kasamok, ug walay laing makatabang kanako. Gilibotan ako sa akong mga kaaway nga daw mapintas nga mga torong baka sa Basan. Ginganga nila ang ilang baba daw mga liyon nga nagngulob, ug buot mokuniskunis kanako. Sama ako sa tubig nga giyabo sa yuta. Ang akong kabukogan daw nangatangtang, ug ang akong kasingkasing daw kandila nga natunaw. Nag-uga na ang akong tutonlan sama sa yuta, ug ang akong dila mitapot sa akong alingagngag. Ug gibiyaan mo ako nga nagbuy-od na sa yuta nga daw patay. Gilibotan ako sa mga tawong daotan, nga daw mga iro nga mihasmag kanako; ug gikuniskunis nila ang akong mga kamot ug tiil. Nakita na ang akong kabukogan. Gitutokan ako sa akong mga kaaway. Gibahinbahin nila ang akong bisti ug nagripa sila alang sa akong kupo. O Ginoo, ayaw intawon akog biyai! Tabangi dayon ako, O manluluwas ko! Ilikay ako sa espada ug nianang mga iro! Luwasa ako gikan sa baba sa liyon; wala akoy mahimo batok nianang mapintas nga mga torong baka! Sultihan ko ang akong katawhan sa imong nahimo! Daygon ko ikaw diha sa ilang panagtigom: “Dayga siya, kamong mga may kahadlok sa Ginoo! Pasidunggi siya, mga kaliwat ni Jacob! Simbaha siya, katawhan sa Israel! Wala niya pasagdi nga mag-antos ang mga dinaugdaog; wala niya sila biyai ug gitubag niya ang ilang pagpakitabang.” Diha sa tigom sa tanan, daygon ko ikaw tungod sa imong gibuhat. Atubangan sa tanan mong alagad, ihalad ko ang mga halad nga akong gisaad. Makakaon ang mga kabos kutob sa ilang gusto ug ang moduol sa Ginoo magdayeg kaniya. Mabulahan unta kamo hangtod sa kahangtoran! Ang tanang katawhan sa kalibotan mahinumdom ug modangop sa Ginoo. Simbahon siya sa tanang kaliwatan ug kanasoran. Kay ang Ginoo mao ang hari ug siyay nagmando sa tanang kanasoran. Moyukbo kaniya ang tanang mapahitas-on; sa atubangan niya mohapa ang katawhan nga dili mohangtod sa kahangtoran. Mag-alagad kaniya ang umaabot nga mga kaliwatan; ug suginlan sila sa mga tawo nga ang Ginoo maoy nagluwas sa iyang katawhan. Ang Ginoo mao ang akong magbalantay, ug walay nakulang kanako. Gipapahulay niya ako sa mga lunhawng sibsibanan ug gitultolan niya ako sa tin-aw nga katubigan. Gilig-on niya ako. Gitultolan niya ako sa dalan nga angay kong subayon, tungod ug alang sa iyang ngalan. Bisan pag maglakaw ako sa ngitngit nga walog sa kamatayon, dili ako mahadlok kay nag-uban ka man kanako; gipanalipdan mo ako pinaagi sa imong sungkod ug bunal. Giandaman mo akog pagkaon atubangan sa akong mga kaaway. Gidihogan mog lana ang akong ulo ug gipaawas mo ang akong kupa. Ang imong kaayo ug gugma mag-uban kanako sa tibuok kong kinabuhi; ug magpuyo ako sa balay sa Ginoo hangtod sa kahangtoran. Iya sa Ginoo ang tibuok kalibotan ug ang tanan nga anaa niini, ang yuta ug ang tanan nga nagpuyo niini. Gipahiluna niya kini ibabaw sa katubigan ug gipasukad ilalom sa kadagatan. Kinsay makatungas sa bungtod sa Ginoo? Kinsay makasulod sa iyang balaang Templo? Siya nga maayog binuhatan ug putlig hunahuna, siya nga wala magsimbag diosdios ug dili manumpag bakak. Panalanginan siya sa Ginoo; ug ilhon siya nga dili sad-an sa Dios nga iyang Manluluwas. Ingon niini ang katawhan nga modangop sa Dios ug mosimba sa Dios ni Jacob. Ablihi ang mga ganghaan! Buksi ang karaang mga pultahan kay mosulod ang gamhanang hari! Kinsa ba kining gamhanang hari? Ang Ginoo nga kusgan ug gamhanan! Ang Ginoo nga madaugon sa panggubatan! Ablihi ang mga ganghaan! Buksi ang karaang mga pultahan kay mosulod ang gamhanang hari! Kinsa ba kining gamhanang hari? Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, siya ang madaugong hari! Kanimo, O Ginoo, nag-ampo ako. Kanimo, O Dios ko, misalig ako. Ayaw intawon itugot nga pakaulawan ako ug biaybiayon sa akong mga kaaway! Ayaw itugot nga maulawan ang nagsalig kanimo kondili kadto lamang misupil kanimo. Tultoli ako, O Ginoo, sa dalan mo ug itudlo kini kanako. Tudloi ako pagkinabuhi uyon sa imong kamatuoran, kay ikaw man ang Dios nga akong manluluwas. Nagsalig ako kanimo kanunay. Hinumdomi, O Ginoo, ang imong kaluoy ug gugmang makanunayon nga gipakita mo sukad pa kaniadto. Pasayloa ang akong mga sala sa batan-on pa ako. Tungod sa gugma mong walay paglubad ug sa imong kaayo, hinumdomi ako, O Ginoo! Ang Ginoo matarong ug maayo! Nagtudlo siya sa mga makasasala sa dalan nga angay nilang subayon. Gitultolan niya ang mga mapaubsanon sa pagbuhat ug matarong, ug gitudloan sila sa pagsunod sa iyang kabubut-on. Ang tanang paagi sa Ginoo, gugmang walay paglubad ug pagkamatinud-anon, alang niadtong nagtuman sa iyang kasabotan ug kasugoan. Tumana ang saad mo, O Ginoo, ug pasayloa intawon ang daghan kong mga sala. Ang may kahadlok ug pagtahod sa Ginoo tultolan niya sa dalan nga angay nilang agian. Kanunay silang magmauswagon, ug ang ilang mga anak manag-iya sa yuta. Ang Ginoo higala sa motahod kaniya ug tudloan niya sila sa iyang kasabotan. Kanunay akong nagpakitabang sa Ginoo, ug giluwas niya ako sa katalagman. Lingia ug kaluy-i intawon ako kay nagmagul-anon ug nag-antos ako. Hupaya ako sa akong kagul-anan ug luwasa ako sa tanan kong kalisdanan. Tagda ang akong kaguol ug pag-antos ug pasayloa ang tanan kong mga sala. Tan-awa unsa ka daghan ang akong mga kaaway; ug hilabihan gayod ang ilang pagdumot kanako! Panalipdi ug luwasa intawon ako! Ipalayo ako sa kapildihan aron dili ako maulawan kay midangop man ako kanimo. Hinaot unta nga ang kaayo ug katarong magluwas kanako, kay misalig man ako kanimo. O Dios, luwasa ang imong katawhan, ang Israel, gikan sa tanan nilang pag-antos. Ipaila, O Ginoo, nga wala akoy sala kay matarong man ang akong binuhatan, ug misalig ako kanimo sa hingpit. Susiha ug sulayi ako, O Ginoo. Usisaha ang akong mga tinguha ug mga hunahuna. Ang gugma mong walay paglubad nag-uban kanako, ug nagmatinumanon gayod ako kanimo. Dili ako makig-uban sa mga tawong limbongan; ug dili ako makigsandurot sa mga tigpakaaron-ingnon. Gilikayan ko ang pagpakig-uban sa mga tawong daotan, ug ang pagpakighugoyhugoy sa mga dili matarong. Nanghunaw ako kay wala akoy sala ug nagsimba libot sa imong halaran, O Ginoo. Nag-awit akog pasalamat ug gisaysay ko ang tanan mong buhat nga katingalahan. Gihigugma ko, O Ginoo, ang imong puloy-anan, ang dapit diin anaa ang imong himaya. Ayaw akog laglaga uban sa mga makasasala; ug ipahilayo ako sa dangatan sa mga mamumuno, sa mga tawo nga kanunay nagbuhat ug daotan ug andam sa pagdawat ug suborno. Kay sa akong bahin, gibuhat ko ang matarong; busa luwasa ug kaluy-i intawon ako. Nagbarog ako layo sa katalagman; uban sa nagsimba nga katawhan, daygon ko ang Ginoo. Ang Ginoo mao ang akong kahayag ug kaluwasan; busa wala akoy kahadlokan. Ang Ginoo mao ang akong dalangpanan; busa kinsa man ang akong kalisangan? Kon sulongon ako ug sulayan pagpatay sa mga tawong daotan, ang akong mga kaaway mangatumba ug mangapukan. Bisag libotan ako ug daghang kasundalohan, dili ako malisang. Bisag makiggubat sila kanako, mosalig gihapon ako sa Dios. Usa lamang ka butang ang gipangayo ko sa Ginoo: nga makapuyo ako sa iyang balay sa tibuok kong kinabuhi, aron pagsud-ong sa iyang kaayo, ug sa pagpakisayod mahitungod sa iyang kabubut-on sulod diha sa iyang Templo. Panalipdan ako niya sa panahon sa kasamok; tagoan ako niya diha sa iyang Templo ug ipahimutang ako niya sa habog nga bato aron mahilayo sa kadaotan. Busa mabuntog ko ang akong mga kaaway nga naglibot kanako. Uban sa mga singgit sa kalipay, maghalad ako diha sa iyang Templo. Akong awitan ug daygon ang Ginoo! Pamatia intawon ako, O Ginoo, inigsangpit ko kanimo! Kaluy-i ug tubaga ako! Sa dihang miingon ka, “Simbaha ako,” mitubag ako kanimo, “Ikaw ang akong gisimba, O Ginoo.” Tagda intawon ako! Ayaw kasuko kanako ug ayaw isalikway ang imong sulugoon. Ikaw ang nagtabang kanako busa ayaw akog biyai ug pasagdi, O Dios, akong manluluwas! Bisan pag isalikway ako sa akong amahan ug inahan, atimanon ako sa Ginoo. Tudloi ako, O Ginoo, sa ipabuhat mo kanako, ug tultoli ako sa agianan nga layo sa kadaotan kay daghan akog mga kaaway. Ayaw ako itugyan ngadto sa akong mga kaaway, kay mga bakakon ug bangis sila. Nagtuo ako nga buhion pa ako aron pagsaksi sa kaayo sa Ginoo. Salig sa Ginoo! Lig-ona ang imong kaugalingon ug ayaw kabalaka. Salig lamang sa Ginoo. O Ginoo nga akong dalangpanan, nagsangpit ako kanimo. Dungga intawon ang akong pagtuaw! Kon dili mo ako tubagon, mamatay gayod ako ug mahiadto sa kalibotan sa mga patay. Dungga intawon ako inigsangpit ko kanimo, binayaw ang akong mga kamot nga nag-atubang sa balaan mong Templo. Ayaw akog siloti uban sa mga makasasala ug sa mga daotan, nga mahigalaong manulti apan ang kasingkasing nila madinumtanon. Siloti sila sumala sa ilang nahimo ug sa daotan nilang binuhatan; siloti sila tumbas sa daotan nilang nabuhat. Wala sila manumbaling sa gibuhat sa Ginoo o sa iyang nahimo busa silotan niya sila ug laglagon sa hingpit. Dalaygon ang Ginoo kay gidungog niya ang akong pagpakitabang! Ang Ginoo mao ang akong kusog ug taming. Kaniya ako nagsalig. Gitabangan ako niya busa maglipay ako ug daygon ko siya pinaagi sa akong awit. Ang Ginoo mao ang kusog sa iyang katawhan ug siya ang dalangpanan sa iyang pinili. Luwasa intawon ug panalangini ang imong katawhan. Mahimo ka untang ilang magbalantay ug amomahon mo sila kanunay. Dayga ninyo ang Ginoo, kamong mga langitnong binuhat! Dayga ang iyang himaya ug gahom! Dayga ang mahimayaong ngalan sa Ginoo; ug yukbo kamo kaniya sa iyang pagkahalangdon ug pagkabalaan. Ang tingog sa Ginoo madungog diha sa kadagatan; modahunog ang mahimayaong Dios ug madungog ang iyang tingog diha sa kalawran. Ang tingog sa Ginoo gamhanan ug halangdon. Ang tingog sa Ginoo makabali sa mga kahoyng sidro, bisan sa mga sidro sa Lebanon. Gipalukso niya sama sa nating baka ang mga bukid sa Lebanon; ug ang mga Bukid sa Hermon gipalukso niya daw toriyong baka. Inigtingog sa Ginoo, mokilat ug matay-og ang kamingawan. Gitay-og sa Ginoo ang kamingawan sa Cades. Tungod sa tingog sa Ginoo, nangauyog ang mga kahoyng tugas ug nangataktak ang mga dahon sa mga kahoy; samtang sulod sa iyang Templo naninggit ang tanan, “Dalaygon ang Dios!” Ang Ginoo naghari sa katubigan, ug nagmando siya ingon nga hari hangtod sa kahangtoran. Ang Ginoo naglig-on sa iyang katawhan ug naghatag kanilag kalinaw. Gidayeg ko ikaw, O Ginoo, kay giluwas mo man ako, ug kay wala mo man tugoti ang akong mga kaaway sa pagbiaybiay kanako. Nagpakitabang ako kanimo, O Ginoo nga akong Dios, ug imo akong giayo. Gikuha mo ako gikan sa Seol. Nahiuban ako sa nangadto sa kahiladman, apan ang kinabuhi ko gibalik mo kanako. Awitig mga pagdayeg ang Ginoo, kamo nga iyang balaang katawhan ug pasalamati siya sa iyang nahimo! Dali rang mapuypoy ang iyang kasuko, ug ang iyang kaayo molungtad hangtod sa kahangtoran. Mahimong may paghilak sa gabii, apan sa pagkabuntag mobanos ang kalipay. Sa dihang nagmauswagon ako, dako ang akong pagsalig nga dili gayod ako maunsa. Tungod sa imong kaayo, O Ginoo, gilig-on mo ako sama sa usa ka malig-on nga bukid. Apan sa dihang mibiya ka kanako nalisang ako. Gisangpit ko ikaw, O Ginoo, ug nagpakitabang ako kanimo: “Unsa may kapuslanan sa akong kamatayon kon mahiadto ako sa kahiladman? Makadayeg ba kanimo ang mga patay? Makasangyaw pa ba kini sa imong pagkamatinud-anon? Pamatia intawon ako, O Ginoo, ug kaluy-i! O Ginoo, tabangi ako!” Giilisan mog sayaw sa kalipay ang akong kaguol; ug giilisan mo ang akong bisti sa pagbangotan sa mga bisti sa pagmaya. Busa dili ako magpakahilom. Awitan ko ikawg mga pagdayeg. O Ginoo nga akong Dios, pasalamatan ko ikaw hangtod sa kahangtoran. Kanimo, O Ginoo, ako midangop. Ayaw intawon itugot nga kaulawan ako. Matarong ka busa luwasa intawon ako! Patalinghogi ako ug luwasa dayon ako! Padangpa ako kanimo ug panalipdi aron maluwas. Dalangpanan ko ikaw ug tigpanalipod; tungod ug alang sa imong ngalan, tultoli ug giyahi ako. Ilikay ako sa lit-ag nga giandam nila kanako kay ikaw ang akong salipdanan. Gitugyan ko kanimo ang akong espiritu. O Ginoo, giluwas mo ako kay Dios ka nga matinud-anon. Gikasilagan mo ang nagsimbag mga diosdios, apan ako misalig kanimo, O Ginoo. Magmaya ug magmalipayon ako tungod sa imong gugma nga walay paglubad, kay nasayod ka sa akong mga pag-antos ug gitabangan mo ako sa akong kalisdanan. Wala mo ako itugyan sa akong mga kaaway, ug gipahiluna mo ako sa dapit nga layo sa kadaot. Kaluy-i intawon ako, O Ginoo, kay ania ako sa kalisod. Gumikan sa labihan kong paghilak, nanghubag ang akong mga mata. Naluya na ako! Daw hapit na akong mamatay tungod sa kaguol, ug ang pagpunay ug hilak nakakunhod sa akong mga tuig. Gumikan sa akong kalisdanan luya na ako, ug nagkagabok na ang akong kabukogan. Gibugalbugalan ako sa akong mga kaaway ug nangahadlok kanako ang akong mga silingan. Nanglikay kanako ang akong mga kaila. Managan ug magpalayo sila inigkakita nila kanako sa dalan. Gikalimtan ako sa tanan sama sa usa na ka patay. Sama ako sa buak nga kulon nga gilabay na. Gilibotan ako sa akong mga kaaway nga naghunghongay, ug nalisang ako kay naglaraw man sila sa pagpatay kanako. Apan misalig ako kanimo, O Ginoo. Ikaw ang akong Dios. Anaa sa imong mga kamot ang akong kinabuhi; luwasa ako gikan sa akong mga kaaway ug sa naglutos kanako. Kahimut-i intawon kining imong sulugoon. Luwasa ako tungod sa gugma mong walay paglubad. Gisangpit ko ikaw, O Ginoo, busa ayaw itugot nga maulawan ako! Mao unta hinuoy maulawan ang mga daotan. Matak-om unta ang ilang baba didto sa kalibotan sa mga patay. Pahiloma kanang mga bakakon ug ang tanang mapahitas-on nga nagpasipala sa mga matarong! Pagkadagaya sa mga maayong butang nga gitagana mo sa mga nagtahod ug may kahadlok kanimo! Kahibulongan ang imong gibuhat alang niadtong midangop kanimo ug kini nakita sa tanan. Nag-uban ka kanila ug gipanalipdan mo sila gikan sa daotang laraw sa mga tawo, ug gipahimutang mo sila sa dapit nga walay kaaway nga makabiaybiay kanila. Dayga ang Ginoo! Pagkakahibulongan sa gugma nga iyang gipakita kanako sa dihang gilibotan ako sa mga kaaway! Sa akong kalisang gipakaingon kog gibiyaan na niya ako, apan gidungog diay niya ang akong pagpakitabang. Higugmaa ang Ginoo, kamong mga pinili niya! Panalipdan sa Ginoo ang mga matinumanon kaniya, apan silotan niya ang mga mapahitas-on sa angay kanila. Pagmalig-on ug pagmadasigon, kamong tanan nga nagsalig sa Ginoo! Bulahan ang tawo kansang sala gipasaylo, ug kansang kalapasan wala na isipa. Bulahan ang tawo nga wala ilhang sad-an sa Ginoo ug dili limbongan. Sa wala ko pa isugid ang akong mga sala, naluya ako tungod sa paghinilak sa tibuok adlaw. Adlaw ug gabii gisilotan mo ako; nawad-an akog umoy sama sa yamog nga mauga inig-abot sa ting-init. Unya gisugid ko kanimo, O Ginoo, ang akong mga sala ug wala ko ililong ang mga buhat kong daotan. Gisugid ko kini kanimo ug gipasaylo nimo ang tanan kong kalapasan. Busa ang tanang matinud-anon mong katawhan angay mag-ampo kanimo sa panahon sa kalisod; sa dihang mobul-og ang baha sa kaguol, kini dili moabot kanila. Ikaw ang tagoanan ko ug gilikay mo ako sa kadaot. Awiton ko ang imong pagluwas kanako kay gipanalipdan mo man ako. Ang Ginoo nag-ingon, “Tudloan ug tultolan ko ikaw sa dalan nga angay mong subayon. Bantayan ug tambagan ko ikaw. Ayaw pagpakabuang sama sa kabayo o mula, nga kinahanglan pang busalan ug rindahan aron mosunod kanimo.” Ang daotan mag-antos pag-ayo, apan ang nagsalig sa Ginoo makabaton sa iyang gugma nga walay paglubad. Paglipay ug pagmaya, kamong mga matarong tungod sa nahimo sa Ginoo! Singgit sa kalipay, kamong tanan nga nagtuman sa iyang sugo! Paglipay kamong tanan nga matarong tungod sa gibuhat sa Ginoo. Dayga ninyo siya, kamong mga matinumanon kaniya. Pasalamati ninyo ang Ginoo pinaagi sa mga alpa; awiti siya dinuyogan sa mga kinuwerdasang tulunggon. Awiti siyag bag-ong awit; ayoha pagtugtog ang alpa ug kusga ang inyong pag-awit! Matuod ang mga pulong sa Ginoo, ug kasaligan ang tanan niyang mga buhat. Gihigugma sa Ginoo ang katarong ug hustisya, ug gipuno niya ang kalibotan sa gugma niyang walay paglubad. Pinaagi sa iyang pulong gibuhat sa Ginoo ang kalangitan, ang adlaw, ang bulan ug ang kabituonan. Ang kadagatan gitigom niya sa usa ka dapit; ug gisulod niya ang katubigan sa mga lawak-tigomanan. Pasidunggi ug kahadloki ang Ginoo, tibuok kalibotan! Pasidunggi ninyo siya, kamong tanang katawhan sa kalibotan. Misulti siya ug nahimo ang kalibotan; sa pagmando niya mitungha ang tanan. Gikawang sa Ginoo ang laraw sa mga nasod; gipakyas niya ang katuyoan sa mga katawhan. Apan molungtad hangtod sa kahangtoran ang mga laraw sa Ginoo; ug magpadayon sa walay kataposan ang iyang mga tuyo. Bulahan ang nasod kansang Dios mao ang Ginoo! Bulahan ang katawhan nga gipili niya nga iyaha! Didto sa langit midungaw ang Ginoo ug nakita niya ang tanang katawhan. Sa dapit diin siya naghari, nagtan-aw siya sa tanan nga nagpuyo sa kalibotan. Siya ang naghulma sa tanan nilang hunahuna ug nasayod siya sa tanan nilang binuhatan. Dili magmadaugon ang usa ka hari tungod sa gamhanan niyang kasundalohan; ang usa ka sundalo dili magmadaugon pinaagi sa iyang kakusgan. Ang mga kabayong iggugubat dili kasaligan aron modaog, ug ang ilang kusog dili makaluwas. Gibantayan sa Ginoo ang nagpasidungog ug may kahadlok kaniya, kadtong nagsalig sa iyang gugma nga walay paglubad. Gilikay niya sila sa kamatayon ug giatiman panahon sa kagutom. Ang atong paglaom anaa sa Ginoo, kay siya ang atong tigpanalipod ug magtatabang. Malipayon kita tungod kaniya, kay misalig kita sa balaan niyang ngalan. O Ginoo, mag-uban unta kanamo ang imong gugma nga walay paglubad, kay ikaw man ang among paglaom. Pasalamatan ko kanunay ang Ginoo; dili gayod ako mohunong paglitok ug mga pagdayeg alang kaniya. Daygon ko siya tungod sa iyang nabuhat. Mamati unta ug maglipay ang tanang nag-antos! Duyog kanako sa pagsangyaw sa kahalangdon sa Ginoo. Maghiusa kita sa pagdayeg sa iyang ngalan! Nag-ampo ako sa Ginoo, ug gitubag niya ako ug giwagtang niya ang tanan kong kahadlok. Dangop kaniya ug kamo magmalipayon ug dili gayod mapakyas. Kining alaot misangpit sa Ginoo, ug gitubag siya ug giluwas gikan sa iyang mga kalisdanan. Ang anghel sa Ginoo manalipod sa mga may pagtahod ug kahadlok sa Ginoo, ug luwason niya sila gikan sa katalagman. Sulayi ug makita ninyo ang kaayo sa Ginoo! Bulahan ang tawo nga modangop kaniya! Kamong piniling katawhan sa Ginoo, pasidunggi ug kahadloki siya kay ang may kahadlok kaniya dili gayod mahikawan sa ilang gikinahanglan. Bisan ang mga liyon kabsan sa pagkaon ug gutomon, apan ang mosalig sa Ginoo dili gayod mahikawan sa ilang gikinahanglan. Dali ngari, kamong mga batan-on, ug pamatia ako kay tudloan ko kamo sa pagtahod sa Ginoo. Buot ba kamong magpahimulos sa kinabuhi ug mabuhig dugay ug magmalipayon? Likayi ang pagsultig daotan ug ang pagpamakak. Biyai ang daotan ug buhata ang maayo; paninguhaa ang kalinaw sa tibuok mong kasingkasing. Bantayan sa Ginoo ang matarong ug dunggon niya ang ilang pagtuaw. Apan kasilagan niya ug puohon ang mga daotan aron dili na sila mahinumdoman. Nagsangpit sa Ginoo ang mga matarong ug sila gipatalinghogan niya, ug giluwas gikan sa tanan nilang kalisdanan. Duol ang Ginoo sa samdan ug kasingkasing, ug luwason niya ang nakabsan na sa tanang paglaom. Daghang kalisdanan ang antuson sa matarong, apan luwason siya sa Ginoo gikan niining tanan. Ampingan siya pag-ayo sa Ginoo ug dili siya kabaliag bukog. Ang buhat sa mga daotan mao ray makamatay kanila, ug silotan ang nasilag sa mga matarong. Luwason sa Ginoo ang iyang mga sulugoon; dili niya silotan kadtong midangop kaniya. Supaka, O Ginoo, ang nagsupak kanako, ug pakigbatoki ang nakigbatok kanako. Gamita ang imong taming ug hinagiban ug tabangi intawon ako. Gamita ang imong bangkaw ug sapang aron pagsanta niadtong naggukod kanako; lig-ona ug luwasa ako gikan kanila. Mabuntog ug maulawan unta kadtong naglaraw sa paglaglag kanako! Masanta ug malibog unta kadtong naglaraw ug daotan batok kanako. Mahisama unta sila sa uhot nga gipadpad sa hangin. Sa dihang abugon sila sa anghel sa Ginoo! Mongitngit ug modanglog unta ang agianan nila sa dihang gukdon sila sa anghel sa Ginoo! Sa walay katarongan naghimo silag lit-ag alang kanako ug naggahong aron pagdakop kanako. Apan sa wala nila damha malaglag sila; maunay sila sa ilang lit-ag ug mahulog sa ilang gahong! Unya maglipay ako tungod sa Ginoo, ug magmaya kay giluwas niya ako. Sa tibuok kong kasingkasing moingon ako sa Ginoo, “Wala gayoy sama kanimo! Gipanalipdan mo ang mahuyang gikan sa mga gamhanan, ug ang mga kabos gikan sa madaugdaugon.” Ang mga bakakong saksi nagbutangbutang kanako; gipasanginlan nila ako ug mga butang nga wala nako buhata. Gibalosan nilag daotan ang akong mga maayong buhat ug nawad-an na akog paglaom. Apan sa dihang nasakit sila, nagbisti akog sako ug nagpuasa; nag-ampo ako nga nagduko sama sa pagpangaliyupo alang sa usa ka higala o igsoon. Bisan asa ako paingon, nagduko ako ug nagbangotan sama sa nagbangotan tungod sa kamatayon sa usa ka inahan. Apan sa ako nay nagkalisodlisod, nangalipay sila ug gialirongan ako nila ug gibiaybiay. Bisan ang wala nako hiilhi mipasipala kanako sa walay hunong. Gipaantos nila ako ug gibugalbugalan pag-ayo ug gipakagotan ako nila sa ngipon. Magtan-aw ka ba lamang kanako, O Ginoo? Luwasa ako gikan sa ilang pagdaugdaog kanako; luwasa ako gikan niining mga liyon! Unya pasalamatan ko ikaw, O Ginoo, atubangan sa nagsimbang katawhan; daygon ko ikaw uban kanila. Ayaw itugot nga ang akong kaaway, ang mga bakakon, magmaya sa akong kapildihan! Ayaw itugot nga kadtong nagbugalbugal kanako sa walay katarongan maglipay sa akong kasub-anan! Dili sila buot makigdait; gikasilagan nila ang mga makigdaiton, ug mga bakakon sila. Hilabihan silang nakabutangbutang kanako ug nag-ingon, “Aha! Nakita namo ang imong gibuhat.” Apan nakakita ka niini, O Ginoo, busa ayaw pagpakahilom ug ayaw pagpalayo kanako! Pagmata na, O Dios ko, ug panalipdi ako; bangon na, O Ginoo ko, ug labani ako. Matarong ka, O Ginoo, busa ipaila nga ako walay sala; ayaw itugot nga bugalbugalan ako sa akong mga kaaway, O Dios ko! Ayaw sila tugoti pag-ingon, “Aha! Natuman na gayod ang among gipangandoy! Nabuntog na gayod namo siya!” Hinaot unta nga kadtong nagmaya tungod sa akong giantos maparot sa hingpit ug malibog. Hinaot unta nga kadtong naghunahuna nga mas maayo sila kay kanako maulawan pag-ayo! Hinaot nga kadtong miila nga ako dili sad-an mosinggit sa kalipay ug magsublisubli pag-ingon, “Gamhanan ang Ginoo; malipay siya sa kadaogan sa iyang alagad.” Unya isangyaw ko ang imong pagkamatarong, ug daygon ko ikaw sa tibuok adlaw. Sulod sa kasingkasing sa tawong daotan ang iyang sala nagdaldal kaniya, ug wala siyay kahadlok ug pagtahod sa Dios. Kay nagtuo man siya nga siya hawod; nagtuo siya nga ang Dios dili masayod ug dili mosilot sa iyang sala. Bakak ug daotan ang iyang mga sulti, ug dili na gayod siya mobuhat ug maayo. Bisag maghigda siya, naglaraw siyag daotan; daotan ang mga paagi niya ug dili na siya mobiya sa daotan. Ang gugma mong walay paglubad, O Ginoo, misangko sa kalangitan, ug ang imong pagkamatinud-anon miabot sa kapanganoran. Ang imong pagkamatarong daw mga habog nga bukid; ang imong mga hukom sama sa kahiladman sa dagat. O Ginoo, giatiman mo ang tawo ug mananap. Kabililhon, O Dios, sa gugma mong walay paglubad! Sa landong sa imong mga pako makapasilong ang mga tawo. Nabuhong sila sa daghang pagkaon diha sa imong balay, ug gipainom mo sila sa suba sa imong kaayo. Tinubdan ka sa tanang kinabuhi, ug tungod sa imong kahayag nakita namo ang kahayag. Higugmaa kanunay kadtong nag-alagad kanimo, ug hatagig hustisya ang mga matarong. Ayaw ako payataki sa mga mapahitas-on, ug ayaw ako ipaabog sa mga daotan. Napukan na ang mga daotan; nagbuy-od sila ug dili na makabangon. Ayaw kalagot tungod sa mga tawong daotan, ug ayaw kasina sa mga nagbuhat ug kasaypanan kay malawos sila sama sa balili, ug malaya sila sama sa mga tanom. Salig sa Ginoo ug buhata ang maayo, ug magpuyo ka diha sa yuta nga layo sa kadaotan. Pangitaa ang kalipay diha sa Ginoo, ug hatagan ka niya sa imong gipangandoy. Itugyan sa Ginoo ang imong pagkinabuhi; salig kaniya ug motabang siya kanimo. Padan-agon niya ang imong kaayo sama sa kahayag sa adlaw, ug ang imong pagkamatarong sama sa udtong tutok. Paabota nga ang Ginoo maoy molihok; paghulat kaniya uban ang pailob. Ayaw kasinahi ang nagmauswagon ug ang nagmalampuson sa daotan nilang pamaagi. Ayaw kasuko ug ayaw kaligutgot! Ayaw pagsubo kay kana makadaot. Ang mosalig sa Ginoo makapanag-iya sa yuta, apan ang daotan papahawaon. Dali rang mahanaw ang daotan; inigtan-aw mo sa iyang nahimutangan wala na siya diha. Apan ang mga mapaubsanon makapanag-iya sa yuta ug magpuyo sa kadagaya ug kalinaw. Ang mga makasasala naglarawg daotan ug nagkagot ang ilang ngipon uban sa kaligutgot batok sa mga matarong. Apan kataw-an lamang sila sa Ginoo, kay nasayod man siya nga laglagon sila sa dili madugay. Ang mga daotan milanit sa ilang espada ug mibingat sa ilang pana aron pagpatay sa kabos ug timawa, ingon man sa mga matarong. Apan maunay sila sa ilang espada ug mangabali ang ilang pana. Ang diyutay nga mabatonan sa tawong matarong mas bililhon pa kay sa tanang bahandi sa daotan. Kay ang daotan kuhaan sa Ginoo ug kusog, apan panalipdan niya ang matarong. Atimanon sa Ginoo ang nagtuman kaniya ug mapanag-iya nila ang yuta hangtod sa kahangtoran. Sa panahong malisod dili sila mag-antos, ug sa panahon sa gutom may igo silang makaon. Apan ang mga daotan mangamatay; ang mga kaaway sa Ginoo mangahanaw sama sa ihalas nga kabulakan ug mangawala sama sa aso. Mamaylo ang daotan ug dili mobayad, apan ang matarong mahinatagon. Ang gipanalanginan sa Ginoo makapanag-iya sa yuta, apan ang tinunglo niya papahawaon. Tultolan sa Ginoo ang tawo sa iyang pagalaktan, ug lig-onon niya siya nga nagpahimuot kaniya. Kon mapukan siya, makatindog siya dayon kay bangonon man siya sa Ginoo. Karon tigulang na ako; apan sukad sa akong pagkabata, wala pa ako makakitag matarong nga gipasagdan sa Ginoo, o mga anak sa matarong nga nagpakilimos. Sa tanang panahon manggihatagon siya ug magpabaylo sa uban, ug ang iyang mga anak nahimong panalangin. Likayi ang daotan ug buhata ang maayo, ug magpabilin sa pagpuyo sa yuta ang imong kaliwatan. Kay gihigugma sa Ginoo ang katarong ug dili niya pasagdan ang pinili niyang katawhan. Panalipdan niya sila hangtod sa kahangtoran, apan laglagon ang kaliwatan sa mga daotan. Ang mga matarong makapanag-iya sa yuta ug magpuyo niini hangtod sa kahangtoran. Maalamon ang mga pulong sa tawong matarong, ug magsulti siya subay sa kaangayan. Sa kinasingkasing gitamod niya ang sugo sa Dios, ug dili gayod siya molapas niini. Gipanid-an sa daotan ang matarong aron iyang patyon; apan dili itugyan sa Ginoo ang tawong matarong ngadto sa gahom sa daotan; dili itugot sa Ginoo nga hukman siyang sad-an kon taralon siya ngadto sa hukmanan. Salig sa Ginoo ug tumana ang iyang mga sugo; ug pasidunggan ka niya pinaagi sa paghatag kanimo sa yuta ug makita mo ang pagkalaglag sa mga daotan. Nakakita akog tawong daotan ug madaugdaugon; mituybo siya sama sa sidro sa Lebanon; apan sa pagbalik ko, wala na siya didto. Gipangita ko siya, apan wala ko na siya hikit-i. Apan tan-awa ang tawong matarong ug panid-i siya. Ang tawong makigdaiton makabaton ug mga kaliwat, apan ang mga makasasala puohon gayod ug wagtangon ang ilang mga kaliwat. Ang kaluwasan sa mga matarong naggikan sa Ginoo, ug siya ang nagtabang kanila panahon sa kalisdanan. Tabangan sila sa Ginoo ug luwason gikan sa mga daotan kay sila modangop man kaniya. O Ginoo, ayaw ako badlonga diha sa imong kasuko; ayaw ako siloti diha sa imong kapungot. Mitaroy kanako ang imong udyong ug giduot mo ako. Grabi na ang akong sakit tungod sa imong kasuko; masakiton ang tibuok kong lawas tungod sa akong mga sala. Gilumsan ako sa akong mga sala, ug nadat-ugan ako sa kabug-at niini. Tungod sa akong kabuang, nabaho ug nadunot ang akong mga samad. Nagtikuko na ako ug nalup-og; ug nagbangotan ako sa tibuok adlaw. Taas ang akong hilanat ug himalatyon na ako. Wala na akoy umoy ug paglaom; nag-agulo ako tungod sa kasubo. Nasayod ka, O Ginoo, sa akong gipangandoy; nadungog mo ang akong mga danguyngoy. Mikusog pagpitik ang akong kasingkasing; nawad-an akog umoy ug nahalap ang akong mga mata. Gilikayan ako sa akong mga higala ug silingan tungod sa akong kabahong. Bisan gani ang akong pamilya naglikay na kanako. Gilit-ag ako niadtong nagtinguha sa paghunos sa akong kinabuhi, ug gihulga ako niadtong buot modagmal kanako, ug sa tibuok adlaw naglaraw silag daotan batok kanako. Sama ako sa bungol nga dili makadungog, ug sa amang nga dili makasulti. Sama ako sa tawo nga dili makatubag, kay dili man makadungog. Apan misalig ako kanimo, O Ginoo; ikaw, O Ginoo nga akong Dios, mao man ang motubag kanako. Ayawg tugoti nga ikalipay sa akong mga kaaway ang akong kaguol, o ipagarbo nila ang akong pagkapukan! Hapit na ako matumba ug walay hunong ang akong pag-antos. Gisugid ko ang akong kalapasan, ug nahasol ako tungod sa akong mga sala. Gamhanan ug kusgan ang akong mga kaaway, ug daghan ang nasilag kanako sa walay igo nga kapasikaran. Kadtong mibalos ug daotan sa akong kaayo, akong kaaway kay maayo man akog binuhatan. Ayaw intawon akog biyai, O Ginoo; ayaw pahilayo kanako, O Dios ko! Dalia ako pagtabang, O Ginoo nga akong Manluluwas! Miingon ako, “Magmatngon ako sa akong buhaton aron dili ako makasala pinaagi sa akong pagpanulti. Dili ako mosulti samtang anaa pa sa duol ang daotang mga tawo.” Nagpakahilom ako ug wala ako mosulti bisag usa ka pulong. Apan misamot hinuon ang akong pag-antos, ug ang akong kasingkasing napuno sa kabalaka. Sa naghunahuna ako niini, misamot ang kahasol nga akong gibati, ug kay wala na man gayod ako makaantos, miingon ako, “O Ginoo, pahibaloa ako sa akong kataposan ug sa gidugayon sa akong kinabuhi. Sayri ako kanus-a matapos ang akong kinabuhi.” Pagkamubo sa kinabuhi nga gihatag mo kanako! Pipila lamang ka dangaw ang gitas-on niini, ug balig wala lamang ang akong kinabuhi sa imong atubangan. Ang tawo sama lamang sa gininhawa! Sama lamang siya sa anino; ang tanang gihimo niya walay kapuslanan. Nagtigom siyag bahandi apan wala siya masayod kinsay makapanunod niini! Ug karon, O Ginoo, wala na akoy laing gilaoman pa gawas kanimo. Luwasa ako sa tanan kong sala, ug ayaw itugot nga biaybiayon ako sa mga buangbuang. Nagpakahilom ako ug dili gayod mosulti kay ikaw ang nagbuot sa akong kahimtang. Ayaw na akog siloti kay hapit na intawon ako mamatay sa imong mga hampak! Pinaagi sa imong mga pagbadlong gisilotan mo ang tawo tungod sa iyang sala, ug sama sa anunugba gikutkot mo ang mga butang nga iyang gimahal. Tinuod gayod nga ang tawo sama lamang sa gininhawa! Dungga intawon ang pag-ampo ko, O Ginoo. Pamatia ang akong pangaliya, ug ayaw pagpakahilom samtang naghilak ako! Dumuduong lamang ako sama sa tanan kong katigulangan. Pasagdi na lamang ako aron magmalipayon ako sa dili pa mamatay. Mapailubon akong nagpaabot sa tabang sa Ginoo; gitagad ako niya ug gidungog ang akong pagtuaw. Gibitad ako niya gikan sa makuyaw nga gahong, sa gahong nga lapokon! Gipahiluna ako niya sa batong bantilis ug gipahilayo sa katalagman. Gitudloan ako niya ug bag-ong awit, awit sa pagdayeg alang sa atong Dios! Daghan ang makakita niini ug mahibulong sila ug mosalig sa Ginoo. Bulahan ang tawo nga nagsalig sa Ginoo, ug dili modangop sa mga diosdios, o mouban niadtong mosimba sa mga mini nga dios. Daghan kag katingalahang nahimo kanamo, O Ginoo nga akong Dios. Daghan kag gihunahuna alang kanamo; walay sama kanimo! Dili ko ikasaysay ang tanan tungod sa kadaghan niini. Wala mo kinahanglana ang mga halad-sinunog ug mga gasa; wala ka mangayog mga halad alang sa sala. Hinuon, giablihan mo ang akong mga dalunggan sa pagpamati kanimo. Busa miingon ako, “Ania ako; ang imong mga sugo kanako nahisulat sa basahon. Gikalipay ko ang pagtuman sa imong pagbuot, O Dios ko! Ang imong pagtulon-an natisok na sulod sa akong kasingkasing.” Sa dakong panagtigom sa imong katawhan, gisangyaw ko ang maayong balita sa imong pagluwas kanamo. Nasayod ka, O Ginoo, nga wala gayod ako moundang sa pagsulti niini. Wala ko tagoi ang balita nga ikaw moluwas; kanunay kong gisulti ang imong pagkamatinud-anon ug pagkamatinabangon. Diha sa dakong tigom sa imong katawhan, wala ako magpakahilom mahitungod sa imong gugma nga walay paglubad ug sa imong pagkamaunongon. O Ginoo, ayaw ihikaw ang imong kaluoy kanako! Panalipdi ako kanunay sa imong gugma ug pagkamaunongon gikan sa kadaotan. Gilibotan ako sa mga kasakitan nga dili maihap sa kadaghan! Naputos ako sa akong mga sala hangtod nga dili na ako makakita. Mas daghan pa kini kay sa akong buhok ug nawad-an ako sa kaisog. Luwasa intawon ako, O Ginoo! Tabangi dayon ako! Buntoga ug liboga ang naninguha pagpatay kanako! Pasibuga ug pakaulawi ang nagtinguha sa pagdagmal kanako. Pakaulawi pinaagi sa ilang kapildihan kadtong nagbugalbugal kanako. Apan magmalipayon ug magsadya unta ang tanan nga modangop kanimo! Ang tanan nga mapasalamaton sa kaluwasan nga gikan kanimo, moingon unta kanunay, “Pagkagamhanan sa Ginoo!” Huyang ako ug kabos apan wala ako kalimti sa Ginoo. Ayaw paglangan, O akong Dios. Tabangi intawon ako kay ikaw man ang akong manluluwas ug akong Dios. Bulahan ang tawo nga may kahingawa sa mga kabos, kay tabangan siya sa Ginoo kon anaa siya sa kalisdanan. Panalipdan ug ampingan siya sa Ginoo, panalanginan siya sa Ginoo dinhi sa yuta ug dili siya itugyan ngadto sa iyang mga kaaway. Tabangan siya sa Ginoo kon masakit siya ug ayohon ang iyang balatian. Miingon ako, “Nakasala ako kanimo, O Ginoo, busa kaluy-i intawon ako ug ayoha!” Gidaot ako sa akong mga kaaway. Nag-ingon sila, “Kanus-a pa kaha siya mamatay ug malimtan?” Dili matinud-anon kadtong nakigkita kanako. Gitigom nila ang tanang daotang balita bahin kanako ug ila kining gisangyaw sa tanang dapit. Ang tanang nasilag kanako naghunghongay mahitungod kanako, ug naglaraw sila alang sa akong kadaotan. Nag-ingon sila, “Grabi na ang iyang sakit ug dili na siya makabangon.” Bisan ang labing suod kong higala nga gisaligan ko pag-ayo ug nakigsalo kanakog kaon miunay kanako. Kaluy-i intawon ako, O Ginoo, ug ayoha ako sa akong balatian aron kapanimaslan ko sila! Sa ingon, masayran ko nga nahimuot ka kanako kay dili man makabuntog kanako ang akong mga kaaway. Gitabangan mo ako tungod sa akong katarong. Papuy-a ako diha sa imong presensya hangtod sa kahangtoran. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, hangtod sa kahangtoran! Amen ug Amen! Ingon nga nangandoy ang lagsaw sa mabugnawng kasapaan, nangandoy usab ako kanimo, O Dios. Giuhaw ako kanimo, O buhing Dios! Kanus-a ba ako makaduol ug makasimba kanimo? Naghilak ako adlaw ug gabii, ug ang akong mga luha mao ray akong pagkaon; kanunay akong gipangutana sa akong mga kaaway, “Hain na man ang imong Dios?” Maguol ako inighandom ko sa nanglabayng panahon: sa pagkuyog ko sa katawhan ngadto sa balay sa Dios, nag-una ako sa malipayong panon nga nagsaulog, nag-awit ug nagsinggit ug mga pagdayeg sa Dios. Nganong nagsubo man ako? Nganong naguol man ako? Saligan ko ang Dios, ug daygon ko na usab siya, ang akong magtatabang ug akong Dios. Naguol ako busa hinumdoman ko ang Dios. Sa akong pagkahininginlan, didto sa yuta sa Jordan, duol sa Bukid sa Hermon ug sa Bukid sa Misar, hinumdoman ko siya. Nagsangpitay ang lalom nga katubigan diha sa pagdahunog sa mga busay sa Dios! Sama kini sa mga balod sa kaguol nga gipabaha niya sa akong kalag. Matag adlaw ipakita unta sa Ginoo kanako ang iyang gugma nga walay paglubad aron awitan ko siyag pagdayeg matag gabii, usa ka pag-ampo ngadto sa Dios nga naghatag kanakog kinabuhi. Moingon ako sa Dios nga akong dalangpanan, “Nganong gikalimtan mo man ako? Nganong magsigi man akog antos sa kabangis sa akong mga kaaway?” Nawad-an akog paglaom tungod sa pagbugalbugal sa akong mga kaaway. Sila nagsigig ingon, “Hain na man ang imong Dios?” Nganong maguol man ako ug mahasol? Saligan ko ang Dios ug daygon ko na usab siya nga akong magtatabang ug akong Dios. Ipaila nga wala akoy sala, O Dios, ug panalipdi ako batok sa mga tawong daotan; luwasa ako sa mga bakakon ug sa mga limbongan. Ikaw ang Dios nga akong tigpanalipod; nganong gisalikway mo man ako? Nganong nag-antos man ako sa pagdaugdaog sa akong mga kaaway? Pasidlaka ang imong kahayag ug ang imong kamatuoran aron tultolan ako ug dad-on pagbalik sa balaan mong bungtod ug sa Templo nga imong gipuy-an! Unya moadto ako sa imong halaran, O Dios, ug tungod sa akong dakong kalipay, awitan ko ikawg mga pagdayeg dinuyogan sa akong alpa, O Dios nga akong Dios! Nganong maguol man ako ug mahasol? Nganong nasamok man ako? Mosalig ako sa Dios ug daygon ko gihapon siya nga akong magtatabang ug akong Dios. O Dios, gisuginlan kami sa among mga katigulangan ug nadungog namo ang dagkong mga butang nga gihimo mo sa ilang panahon— sa karaang panahon: ang paghingilin mo sa ubang katawhan ug ang imong pagpahimutang sa imong katawhan sa ilang yuta; ang pagsilot mo sa ubang kanasoran ug ang pagpauswag mo sa imong katawhan. Wala mapanag-iya sa imong katawhan ang yuta pinaagi sa ilang mga espada; o pinaagi sa ilang gahom, kondili sa imong gahom ug kusog ug sa imong presensya kay gikahimut-an mo man sila. Ikaw ang akong hari ug Dios nga naghatag ug kadaogan sa mga kaliwat ni Jacob! Pinaagi sa imong gahom, giyatakyatakan namo ang among mga kaaway, ug pinaagi kanimo gipildi namo sila. Wala ako magsalig sa akong pana o sa akong espada aron pagluwas kanako. Apan giluwas mo kami gikan sa among mga kaaway ug gibuntog mo ang nasilag kanamo. Daygon ka namo kanunay ug magpasalamat kami kanimo hangtod sa kahangtoran. Apan karon, O Dios, gisalikway mo kami ug gitugyan sa kapildihan, ug wala na ikaw mag-uban sa among kasundalohan. Gipasibog mo kami gikan sa among mga kaaway, ug giilog nila ang among mga kabtangan. Gitugot mo nga pangihawon kami sama sa mga karnero, ug gipatibulaag ngadto sa nagkalainlaing kanasoran. Gibaligya mog barato kaayo ang imong katawhan, ug wala ka magpaganansya bisag diyutay na lang. Gihimo mo kami nga kataw-anan sa among mga silingan. Gibugalbugalan ug gibiaybiay nila kami. Gihimo mo kaming talamayon taliwala sa kanasoran, ug nagpanglingo sila agig pagyubit kanamo. Kanunay akong gibatig kaulaw, ug wala na akoy nawong nga ikaatubang tungod sa mga yam-id ug pagbiaybiay nga nadungog ko gikan sa akong mga kaaway ug niadtong nagdumot kanako. Kining tanan nahitabo kanamo bisag wala kami mahikalimot kanimo o makalapas sa kasabotan nga imong gihimo uban kanamo. Nagmasinugtanon kami kanimo, ug wala namo supaka ang imong mga sugo. Apan gipasagdan mo kami taliwala sa ihalas nga mga mananap; ug gibiyaan mo kami diha sa labing mangiob nga dapit. Kon mihunong pa kami pagsimba sa among Dios ug nag-ampo na sa mga dios sa laing nasod, masayod ka gayod unta niini kay nasayod ka man sa hunahuna sa tawo. Apan tungod kanimo, O Dios, gipakasama kami sa mga karnero nga ihawonon, ug sa tanang panahon gihulga sa kamatayon. Pagmata na, O Ginoo! Nganong natulog ka man? Bangon! Ayaw kami isalikway hangtod sa kahangtoran! Nganong gibiyaan mo man kami? Ayaw intawon hikalimti nga kami nag-antos ug gidaugdaog. Nalup-og na kami ug nahapla sa yuta. Dali ug tabangi kami! Luwasa kami tungod sa imong gugma nga walay paglubad. Puno ako sa mga matahom nga hunahuna samtang naghan-ay niining awita alang sa hari; ang akong dila sama sa igsusulat sa batid nga magsusulat. Ikaw ang labing guwapo ug hanas kaayong manulti; kanunay kang gipanalanginan sa Dios! Itakin na ang imong espada, gamhanang hari! Mahimayaon ka ug halangdon! Ingon nga hari, pagkabayo ngadto sa kadaogan aron pagpanalipod sa kamatuoran ug sa hustisya ug kab-ota ang dagkong kadaogan pinaagi sa imong kusog. Talinis ang imong mga udyong ug motaop sa mga kasingkasing sa imong mga kaaway; manghapa sa imong tiilan ang mga kanasoran. Ang imong trono, O Dios, molungtad hangtod sa kahangtoran! Nagmando ka sa imong gingharian uban sa kaangayan. Gihigugma mo ang pagkamatarong ug gikasilagan mo ang pagkadaotan; maoy hinungdan nga ang Dios, ang imong Dios, nagpili kanimo ug naghatag kanimog labaw pang kalipay kay kang bisan kinsa. Ang kahumot sa mira, aloe ug casia nangalimyon sa imong bisti; lingawon ka sa mga musikero didto sa mga palasyo sa mga tango sa elepante. Ang pipila sa mga dalaga diha sa imong palasyo mga anak sa mga hari, ug sa tuo sa imong trono nagbarog ang rayna nga gidayandayanan sa labing mahal nga bulawan gikan sa Ofir. O pangasaw-onon sa hari, pamatia ang akong isulti: kalimti ang imong katawhan ug ang imong mga kadugo. Ang imong kaanyag makadani sa hari. Agalon mo siya busa tahora siya. Magdala kanimog mga gasa ang mga tawo sa Tiro; maninguha sa pagpahimuot kanimo ang mga adunahan pinaagi sa nagkalainlaing bahandi. Anaa sa palasyo ang prinsesa— ug pagkatahom gayod niya! Ang bisti niya binordahan ug bulawan. Sinul-oban sa matahom nga bisti dad-on siya ngadto sa hari, kinuyogan sa iyang mga dama. Mosulod sila sa palasyo sa hari uban ang kalipay ug pagmaya. Makabaton kag daghang anak nga lalaki nga maoy mopuli sa imong katigulangan, ug himoon mo silang mga hari sa tibuok kalibotan. Ang imong kabantog hinumdoman hangtod sa tanang kaliwatan pinaagi sa akong awit, ug ang tanang katawhan magdayeg kanimo hangtod sa kahangtoran. Ang Dios mao ang atong dalangpanan ug kusog. Andam siya kanunay sa pagtabang panahon sa kalisdanan. Busa dili kita mahadlok bisan matay-og ang yuta ug matumpag ang kabukiran ngadto sa kahiladman sa dagat; bisan pag modahunog ang dagat ug magpungasi ang mga balod, ug ang kabungtoran matay-og sa kagahob niini. May sapa nga ang tubig naghatag ug kalipay sa siyudad sa Dios, ang balaang puloy-anan sa Labing Halangdon. Ang Dios anaa magpuyo niining siyudara, ug dili gayod kini malumpag. Sa sayong kabuntagon moanha siya aron pagtabang niini. Nagkaguliyang ang kanasoran ug natay-og ang mga gingharian; inigsinggit sa Dios matunaw ang kayutaan. Ang Ginoo nga Labing Makagagahom kauban nato; ang Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan! Ngari kamo, tan-awa ang nahimo sa Ginoo! Tan-awa ang mga katingalahang butang nga iyang nahimo dinhi sa yuta! Gipahunong niya ang mga gubat sa tibuok kalibotan; gibalibali niya ang mga pana ingon man ang mga bangkaw ug gidaoban ang mga taming. Miingon siya, “Hunonga ang inyong panag-away ug ilha ako nga mao ang Dios, ang labawng pangulo sa kanasoran ug sa tibuok kalibotan!” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan kauban nato; ang Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan. Pamakpak kamong tanang katawhan tungod sa kalipay! Dayga ang Dios pinaagi sa makusog nga mga pag-awit! Ang Ginoo nga Labing Halangdon angayng kahadlokan. Siya ang gamhanang hari nga nagmando sa tibuok kalibotan. Gibuntog niya ang mga katawhan aron mailalom kanato; paharion kita niya ibabaw sa mga kanasoran. Siyay nagpili sa yuta nga atong gipuy-an, ang bililhong panulondon sa katawhan sa Israel nga iyang gihigugma. Ang Ginoo nga Dios misaka ngadto sa iyang trono uban sa singgit sa kalipay ug tingog sa mga trumpeta. Pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Dios; awitig mga pagdayeg ang atong hari. Kay ang Dios hari sa tibuok kalibotan; dayega siya pinaagi sa mga awit! Ang Dios naghari sa mga kanasoran; naglingkod siya sa iyang balaang trono. Nagkatigom ang mga pangulo sa kanasoran uban sa katawhan sa Dios ni Abraham. Mas gamhanan siya kay sa tanang pundok sa kasundalohan. Naghari siya sa tanan! Gamhanan ang Ginoo ug angay nga daygon pag-ayo didto sa siyudad sa atong Dios, sa iyang bukid nga balaan. Ang Sion, ang bukid sa Dios, habog ug matahom. Ang siyudad sa gamhanang hari naghatag ug kalipay sa tibuok kalibotan. Gipakita sa Dios nga diha kaniya may kasigurohan sulod sa mga kota sa siyudad. Nagtigom ang mga hari ug misulong sa Bukid sa Sion. Apan sa ilang pagkakita niini, nahibulong sila ug nanagan tungod sa ilang kahadlok. Didto giabot silag kalisang ug kasakit sama sa babayeng nagbati, sama sa mga sakayan sa Tarsis nga gikusokuso sa makusog nga unos. Nakabalita kita niining mga butanga, ug karon nakita na gayod nato kini sa siyudad sa atong Dios nga Ginoo, ang Labing Gamhanan. Panalipdan niya ang siyudad hangtod sa kahangtoran. Sulod sa imong Templo, O Dios, namalandong kami sa gugma mo nga walay paglubad. Gidayeg ka sa katawhan sa tanang dapit, ug ang imong kabantog milukop sa tibuok kalibotan. Naghari ka uban sa hustisya; busa himoang malipayon ang katawhan sa Sion! Matarong ang imong mga hukom busa himoang malipayon ang mga siyudad sa Juda! O katawhan sa Dios, libota ang Sion ug ipha ang mga tore niini; tan-awa ang mga paril ug susiha ang mga kota niini aron suginlan mo ang sunod nga kaliwatan, “Kining maong Dios mao ang atong Dios hangtod sa kahangtoran, ug giyahan kita niya sa tanang panahon.” Pamati niini, kamong tanang katawhan sa tanang dapit, gamhanan ug dili gamhanan, dato ug kabos. Isulti ko ang maalamong mga pulong, ug ipahayag ko sa tin-aw gayod ang akong hunahuna. Paminawon ko ang panultihon ug isaysay ko ang kahulogan niini samtang magtugtog ako sa alpa. Dili ako malisang panahon sa katalagman bisag libotan ako sa mga kaaway, sa mga tawong nagsalig sa ilang bahandi ug nanghambog sa ilang kadato. Ang tawo dili gayod makalukat sa iyang kaugalingon; dili niya mapalit sa Dios ang iyang kinabuhi, kay mahal man kaayo ang kinabuhi sa tawo. Walay igong salapi nga iyang ikabayad aron mabuhi siya hangtod sa kahangtoran ug dili mahiadto sa lubnganan. Nakita nato nga bisan pa ang mga maalam mamatay, ingon man ang mga buangbuang ug ang mga kuwanggol; ug ibilin nila ang ilang bahandi ngadto sa uban. Ang lubnganan mao nay ilang puloy-anan sa dayon, ug magpabilin sila didto sa walay kataposan bisan pag kanhi may kaugalingon silang yuta. Ang pagkainila sa tawo dili gayod makapugong sa iyang kamatayon. Mamatay gayod siya sama sa mga mananap. Tan-awa ang mahitabo niadtong nagsalig sa ilang kaugalingon, ug ang dangatan niadtong nagsalig sa ilang bahandi. Mangamatay sila sama sa mga karnero, ug ang kamatayon maoy ilang magbalantay. Moadto sila sa lubnganan ug madunot ang ilang lawas, unya ang kalibotan sa mga patay mao nay ilang puloy-anan. Apan luwason ako sa Dios gikan sa gahom sa kamatayon, ug dawaton niya ako. Ayaw kasina kon madato ang usa ka tawo, ug magdugang ang iyang kadato, kay dili niya kini madala inigkamatay na niya; dili mouban kaniya ang iyang bahandi ngadto sa lubnganan. Bisan pag matagbaw ang tawo niining kinabuhia ug daygon siya tungod sa iyang pagkamalampuson, mamatay gihapon siya ug motipon sa iyang katigulangan didto sa kangitngit nga walay kataposan. Dili makapugong sa kamatayon ang kabantog sa tawo; mamatay gayod siya sama sa mga mananap. Nagsulti ang Ginoo, ang Labing Gamhanang Dios, ug gisangpit niya ang tibuok kalibotan, gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan. Ang Dios nagdan-ag gikan sa Sion, ang siyudad nga hingpit sa iyang katahom. Moanhi ang atong Dios ug dili siya magpakahilom; sa atubangan niya may kalayong nagdilaab ug gilibotan siya sa kusog nga bagyo. Gisangpit niya ang kalangitan ug ang yuta aron makasaksi sa paghukom niya sa iyang katawhan. Nag-ingon siya, “Kamong katawhan nga matinumanon kanako, pagtigom kamo sa akong atubangan, kamong nakigsaad kanako pinaagi sa paghalad ug mananap nga sunogon.” Ang kalangitan nagpadayag sa pagkamatarong sa Dios kay siya man mismo ang maghuhukom! Nag-ingon ang Dios, “Pamati kamo akong katawhan kay mosulti ako! Mosaksi ako batok kanimo, Israel. Ako ang Dios, ang imong Dios! Dili ko kamo badlongon tungod sa inyong mga halad ug sa mga halad nga sinunog nga kanunay ninyong gihalad kanako. Wala ko kinahanglana ang mga torong baka sa inyong kaumahan o ang mga kanding sa inyong toril; kay akoa man ang tanang mananap sa kalasangan lakip ang mga baka sa linibong kabungtoran. Ang tanang langgam akoa usab ingon man ang tanang mananap sa kapatagan. “Kon gutomon ako, dili ko kamo pahibaloon, kay akoy tag-iya sa kalibotan ug sa tanang butang. Mokaon ba gud akog karne sa baka o moinom sa dugo sa kanding? Ang mga pagpasalamat maoy angay ninyong ihalad sa Dios; ihatag sa Labing Gamhanan ang tanang halad nga inyong gisaad. Sangpita ako panahon sa kalisdanan ug luwason ko kamo ug daygon ninyo ako.” Apan nag-ingon ang Dios ngadto sa mga daotan, “Nganong naglitok pa kamo sa akong mga sugo? Nganong naghisgot pa kamo sa akong kasabotan? Dili kamo gusto nga akong pantonon, ug gisalikway ninyo ang akong mga sugo. Nakighigala kamo sa mga kawatan nga inyong gikatagbo, ug nakighugoyhugoy kamo sa mga mananapaw. “Andam kamo kanunay sa pagsultig daotan, ug dili gayod kamo magpanuko sa pagpamakak. Andam kamo sa pagpasangil sa inyong igsoon ug pagbutangbutang kaniya. Gibuhat ninyo kining tanan ug nagpakahilom lamang ako, busa naghunahuna kamo nga ako sama usab kaninyo. Apan karon badlongon ko kamo ug sayran ko kamo sa walay lipudlipod. “Pamatia ninyo kini, kamong wala magtagad kanako, kay kon dili, laglagon ko kamo ug walay makaluwas kaninyo. Ang nagpasalamat kanako ingon nga iyang halad nagpasidungog kanako; ug akong luwason ang tanan nga nagtuman kanako.” O Dios, kaluy-i intawon ako tungod sa gugma mo nga walay paglubad. Papasa ang akong mga sala tungod sa dako mong kaluoy! Hugasi ako sa tanan kong pagkadaotan, ug hinloi ako sa akong sala! Giila ko ang akong kalapasan ug gibati ko kanunay ang akong mga sala. Nakasala ako kanimo—kanimo lamang— ug nakabuhat ug butang nga giisip mong daotan. Busa husto ka sa imong paghukom ug pagsilot kanako; gipakita mo ang imong pagkamatarong. Daotan ako sukad ako mahimugso; ug makasasala sukad ako ipanamkon. Apan ang imong gikinahanglan mao ang matinud-anong kasingkasing, busa pun-a ang akong kaisipan sa imong kaalam. Hinloi ako pinaagi sa hisopo ug maputli ako; hugasi ako ug mahimo akong puti gayod kaayo. Pabatia ako sa tingog sa kalipay ug pagmaya; ug bisan gipigis ug gidugmok mo ako, malipay na usab ako. Ayaw isipa ang akong mga sala; hinuon papasa ang tanan kong pagkadaotan. Putlia, O Dios, ang akong kasingkasing ug hatagi akog bag-o ug masinugtanong espiritu. Ayaw ako isalikway ug ayaw ipahilayo kanako ang imong espiritu santo. Ibalik kanako ang kalipay tungod sa pagluwas mo kanako; lig-ona ako ug himoang masinugtanon kanimo. Unya tudloan ko ang mga makasasala sa imong mga sugo, ug mamalik sila kanimo. Luwasa ako, O Dios nga manluluwas ko, ug sa kalipay awiton ko ang imong pagkamatarong. Tabangi ako sa pagsulti, O Ginoo, ug daygon ko ikaw. Dili ka gusto sa mga halad-sinunog, ug kon maghalad ako kanimo niini, dili ka malipay. Ang halad ko, O Dios, mao ang espiritu nga mapaubsanon; dili mo isalikway, O Dios, ang kasingkasing nga mapaubsanon ug mahinulsolon. O Dios, kahimut-i ug tabangi ang Sion; tukora pag-usab ang mga paril sa Jerusalem. Unya ikalipay mo na ang hustong mga halad ug ang tanang halad-sinunog lakip sa mga torong baka, ihalad na diha sa imong halaran. O tawo nga bangis, nganong gipagarbo mo man ang imong daotang buhat? Dili mausab ang gugma sa Dios. Naglaraw ka sa paghimog kadaot sa uban; ang imong dila sama sa hait nga labaha. Kanunay kang nagsultig mga bakak. Gipalabi mo ang daotan kay sa maayo, ug ang pagpamakak kay sa pagsulti sa tinuod. Hoy, bakakon! Gikalipay mo ang pagsakit sa mga tawo pinaagi sa imong mga pulong. Apan laglagon ka gayod sa Dios. Iya kang sakmiton gikan sa imong tolda, ug kuhaon ka niya gikan sa yuta sa mga buhi. Makita kini sa mga matarong ug mahadlok sila, unya kataw-an ka nila ug moingon sila, “Tan-awa ang tawo nga wala mosalig sa Dios alang sa iyang kasigurohan, kondili sa iya hinuong kadato ug diha sa iyang kabahandianon!” Apan ako sama sa kahoyng olibo nga nagtubo sa balay sa Dios; nagsalig ako sa iyang gugma nga walay paglubad hangtod sa kahangtoran. Pasalamatan ko ikaw kanunay, O Dios, tungod sa imong gibuhat, ug ipaila ko ang imong kaayo atubangan sa imong katawhan. Ang mga buangbuang nag-ingon sa ilang kaugalingon, “Walay Dios.” Daotan silang tanan; grabi ka ngil-ad ang buhat nila ug wala gayoy nagbuhat ug matarong. Didto sa langit ang Dios nagtan-aw sa mga tawo aron pagsusi kon aduna bay nagmaalamon ug nagsimba kaniya. Apan namiya silang tanan; pulos sila daotan; walay bisag usa kanila nga nagbuhat ug maayo. Nangutana ang Dios, “Wala bay alamag kining mga nagbuhat ug daotan? Nabuhi sila pinaagi sa pagtulis sa akong katawhan ug wala gayod sila mag-ampo kanako.” Apan malisang sila pag-ayo, kalisang nga wala nila masinati sukad masukad, kay katagon sa Dios ang mga bukog sa mga kaaway sa iyang katawhan. Gisalikway sila sa Dios busa buntogon sila sa Israel sa hingpit. Hinaot unta nga gikan sa Sion modangat sa Israel ang kadaogan. Sa dihang pauswagon na usab sa Dios ang katawhan sa Israel, magmalipayon na usab sila pag-ayo. O Dios, luwasa intawon ako pinaagi sa imong gahom! Ipalingkawas ako pinaagi sa imong kusog! Dungga intawon ang akong pag-ampo, O Dios, ug pamatia ang akong pangaliya! Gisulong ako sa mga mapahitas-on, ug naninguha pagpatay kanako ang bangis nga mga tawo nga wala moila sa Dios. Ang Dios mao ang akong magtatabang; ang Ginoo mao ang tigpanalipod sa akong kinabuhi! Silotan unta sa Dios ang akong mga kaaway sa ilang pagkadaotan. Kay ang Dios maminatud-on man, laglagon niya sila. Ikalipay ko ang paghalad alang kanimo ug pasalamatan ko ikaw, O Ginoo, kay maayo ka man. Giluwas mo ako sa tanan kong kalisdanan, ug nakita ko ang pagkabuntog sa akong mga kaaway. Pamatia intawon ako, O Dios, ug tagda ang akong pangaliya! Tagda ug tubaga ako kay naluya na ako sa mga kaguol. Nabalaka ako tungod sa mga hulga sa akong mga kaaway ug tungod sa panglupig sa mga daotan. Gisamok nila ako ug gidumtan. Napuno sa kasakit ang akong kasingkasing ug nalisang ako sa kamatayon. Gigamhan ako sa kalisang ug nangurog ako; gidaog ako sa kahadlok. Miingon ako, “Kon may pako pa lang ako sama sa salampati, molupad gayod ako ug mangitag kapahulayan! Molupad ako sa layo ug mopuyo sa kamingawan. Magdali ako pagpangitag katagoan panahon sa mapintas nga hangin ug unos.” Laglaga ang akong mga kaaway, O Ginoo, ug liboga ang mga pulong nila kay nakita ko ang panghasi ug kasamok diha sa siyudad. Adlaw ug gabii naglibotlibot sila sa mga paril sa siyudad; naghitak kini sa tinunto ug kasamok. Mikatap ang kalaglagan ug midagsang sa kadalanan ang panglupig ug panikas. Kon kaaway ko pa lang ang nagbugalbugal kanako, makaantos ako niini; ug kon kaaway ko pa lang ang nagpakaulaw kanako, makalikay ako kaniya. Apan ikaw, kauban ko, ang nagbuhat niini; ikaw nga akong sagabay ug suod nga higala! Sagad kitang magsultihanay ug magkuyog uban sa pundok paingon sa Templo. Mangamatay unta ang akong mga kaaway; buhi unta silang mangadto sa kalibotan sa mga patay, kay ang kadaotan anaa sa ilang puloy-anan ug kasingkasing. Apan nagpakitabang ako kang Yahweh nga Dios ug luwason niya ako. Buntag, udto ug gabii, mangaliya ako kaniya ug dunggon niya ako. Luwason ako niya sa panggubatan kay daghan kaayo ang akong kaaway! Ang Dios nga naghari kanunay mamati kanako ug mobuntog kanila, ug wala silay mahimo niini kay wala sila magtahod ug mahadlok sa Dios. Ang kauban ko kanhi nakig-away sa iyang mga higala ug wala magtuman sa iyang mga saad. Ang iyang mga pulong lami pa kay sa mantikilya, apan diay pagpakig-away ang anaa sa iyang kasingkasing. Ang iyang mga pulong mas danglog pa kay sa lana, apan diay makasamad sama sa hait nga espada. Itugyan kang Yahweh ang imong mga kabalaka ug lig-onon ka niya. Dili gayod siya motugot nga mabuntog ang mga matarong. Apan itambog mo, O Dios, ang mga mamumuno ug ang mga bakakon ngadto sa kahiladman sa dili pa sila makapahimulos sa katunga sa ilang kinabuhi. Apan ako mosalig gayod kanimo. Kaluy-i intawon ako, O Dios, kay gisulong ako sa mga tawo; gilutos ako kanunay sa akong mga kaaway! Tibuok adlaw gisulong ako nila, ug daghan kaayo ang mapahitas-on nga nakig-away batok kanako! O Dios nga Labing Gamhanan, kon abuton akog kahadlok, mosalig ako kanimo. Daygon ko ang Dios tungod sa iyang saad; anaa kaniya ang akong pagsalig, busa dili ako mahadlok. Unsa may mahimo sa tawo kanako? Tibuok adlaw gisamok nila ako sa tanan kong gibuhat; kanunay lamang silang naghunahuna kon unsaon nila pagdagmal kanako! Nagtigom sila sa usa ka tagoanan, ug gipanid-an nila ang tanan kong gibuhat sa tinguha nga mapatay nila ako. Siloti sila, O Dios, tungod sa ilang pagkadaotan, ug pinaagi sa imong kasuko buntoga kining mga tawhana! Nasayod ka nga nasamok ako kaayo, ug may sudlanan ka sa akong mga luha. Dili ba gilista man kini diha sa imong basahon? Inigsangpit ko kanimo, mosibog ang akong mga kaaway. Nasayod ako nga ang Dios dapig kanako. Gidayeg ko ang Ginoo tungod sa iyang mga saad. Dili ako mahadlok kay misalig man ako kaniya. Unsa may mahimo sa tawo batok kanako? Tumanon ko, O Dios, ang akong gisaad; ug ihatag ko kanimo ang akong halad sa pasalamat, kay giluwas mo man ako gikan sa kamatayon, ug wala mo itugot nga mabuntog ako. Busa magkinabuhi ako nga inubanan sa Dios diha sa kahayag nga nagdan-ag sa mga buhi. Kaluy-i intawon ako, O Dios, kaluy-i intawon ako kay midangop ako kanimo aron mahilikay sa kadaotan. Sa landong sa imong mga pako nagpasalipod ako, hangtod nga mohunong ang kusog nga unos. Nagsangpit ako sa Dios nga Labing Halangdon, sa Dios nga nagtuman sa iyang katuyoan alang kanako. Gikan sa langit motubag siya ug luwason niya ako, ug buntogon niya ang nagdaugdaog kanako. Pakit-on ako sa Dios sa iyang gugma nga walay paglubad ug sa iyang pagkamatinud-anon. Gilibotan ako sa mga kaaway nga sama sa mga liyon nga kumakaon ug mga tawo. Ang ilang ngipon daw mga bangkaw ug mga udyong; ang ilang dila daw hait nga mga espada. Ipakita diha sa langit ang imong pagkagamhanan, O Dios, ug ang imong himaya ngadto sa tibuok kalibotan! Giabot akog kabalaka kay nagladlad ug lit-ag ang akong mga kaaway aron pagdakop kanako. Nagkalot silag gahong sa akong agianan, apan naunay silag kahulog niini. Hingpit ang akong pagsalig, O Dios, busa awitan ug daygon ko ikaw. Pagmata na, kalag ko! Pagmata na, alpa ug lira ko! Pukawon ko ang adlaw! Pasalamatan ko ikaw, O Ginoo, taliwala sa mga kanasoran! Daygon ko ikaw taliwala sa katawhan! Misangko sa kalangitan ang imong gugma nga walay paglubad, ug sa kapanganoran ang imong pagkamaunongon. Ipakita diha sa langit ang imong pagkagamhanan, O Dios, ug ang imong himaya ngadto sa tibuok kalibotan! Mga pangulo, naghatag ba kamo ug mga matarong nga hukom? Gihukman ba ninyo ang tanang tawo uban sa kaangayan? Wala! Naghunahuna lamang kamo sa daotan nga inyong buhaton, ug bangis ang inyong binuhatan dinhi sa yuta. Ang mga daotan magpabiling daotan sa tibuok nilang kinabuhi; bakakon sila sukad sa ilang pagkatawo. Lala sila sama sa mga halas, ug gisampongan nila ang ilang mga dalunggan sama sa bungol nga halas nga dili makabati sa tingog o sa awit sa batid nga salamangkero. Hingoi sila sa ilang ngipon, O Dios; hingoa ang mga tango niining bangis nga mga liyon, O Ginoo! Mahanaw unta sila sama sa tubig nga nag-anam ug kahubas, ug malaya unta ingon sa mga balili diha sa dalan. Matunaw unta sila sama sa hilahila, ug mahisama sa bata nga natawong patay nga wala gayod makakita sa kahayag. Sa dili pa sila masayod, putlon sila sama sa sagbot; buhi man sila o patay, huypon sila sa Dios tungod sa iyang hilabihang kasuko. Malipay ang matarong inigkakita niya nga silotan ang mga makasasala; yatakan niya ang nagbanaw nga dugo sa mga daotan. Moingon ang mga tawo, “Gigantihan gayod ang mga matarong! Aduna gayoy Dios nga naghukom sa kalibotan!” Luwasa ako gikan sa akong mga kaaway, Dios ko! Panalipdi ako gikan sa mga nakigbatok kanako! Ilikay ako sa daotang mga tawo ug sa mga mamumuno! Giatangan ako nila aron patyon. Naghiusa ang bangis nga mga tawo aron paghunos sa akong kinabuhi. Bisag wala akoy sala o sayop, O Ginoo, nagdali sila pag-adto sa ilang mga hup-anan. Lihok na, O Ginoo, Dios nga Labing Gamhanan, ug tabangi intawon ako. Pagmata na ug tan-awa, O Dios sa Israel, ug siloti ang mga wala magtuo kanimo. Ayaw kaluy-i ang mga mabudhion! Mamalik sila inigkagabii, mag-uwang sama sa mga iro samtang magsuroysuroy ug maniid sa siyudad. Pamati sa ilang gisulti! Ang ilang dila sama sa mga espada diha sa ilang baba ug nangutana sila, “Kinsay makabati kanato?” Apan kataw-an mo sila, O Ginoo; biaybiayon mo ang tanang kanasoran! Misalig ako sa imong gahom ug ikaw ang akong dalangpanan, O Dios. Ang akong Dios nga nahigugma kanako moanhi kanako, ug pakit-on niya ako nga mabuntog ang akong mga kaaway. Patya sila, O Dios, aron dili malimot ang akong katawhan. Patibulaaga sila ug buntoga sa imong kusog, O Ginoo, among tigpanalipod. Ang sala anaa sa ilang ngabil ug daotan ang ilang mga pulong. Mabitik unta sila sa ilang garbo! Tungod kay nanunglo ug namakak sila, laglaga sila sa imong kasuko; laglaga sila sa hingpit. Unya masayran sa tanang katawhan nga ang Dios naghari sa Israel ug naghari siya sa tibuok kalibotan! Ang akong mga kaaway mamalik matag gabii, mag-uwang sama sa mga iro samtang magsuroy sa siyudad. Maglibotlibot sila pagpangitag pagkaon sama sa iro, ug magngulob kon dili makakaplag ug igong pagkaon. Apan awiton ko ang imong pagkagamhanan; matag buntag awiton kog kusog ang imong gugma nga walay paglubad, kay dalangpanan ug tagoanan ko ikaw sa mga adlaw sa akong kalisdanan. Daygon ko ikaw, akong tigpanalipod. Akong dalangpanan ang Dios, ang Dios nga nahigugma kanako. Gisalikway ug gibuntog mo kami, O Dios; nasuko ka kanamo apan karon balik na kanamo! Gipakurog mo ang yuta ug gipaliki mo kini; karon ipahiuli ang mga bung-aw niini kay kini hapit na matumpag! Gipaantos mog daghang kalisdanan ang imong katawhan; gihatagan mo kamig bino nga nakahubog kanamo. Gipatindog mo ang bandila alang niadtong may kahadlok kanimo aron sila modangop didto ug makaikyas gikan sa mga pana sa kalaglagan. Luwasa kami pinaagi sa imong gahom; tubaga ang among pag-ampo aron maluwas ang katawhan nga imong gihigugma. Didto sa iyang balaang puloy-anan, miingon ang Dios, “Sa akong kadaogan bahinon ko ang Siquem, ug iapod-apod ko sa akong katawhan ang Walog sa Sucot. Ang Gilead akoa ingon man ang Manases; ang Efraim mao ang akong helmet, ug ang Juda mao ang akong harianong sitro. Apan gamiton ko ang Moab ingon nga akong planggana nga hunawanan ug ang Edomea ingon nga akong sudlanag sandalyas. Isinggit ko ang kadaogan batok sa Filistia.” Kinsay modala kanako, O Dios, ngadto sa siyudad nga kinutaan? Kinsay modala kanako sa Edomea? Gisalikway mo na ba gayod kami? Dili ka ba diay mokuyog sa among kasundalohan? Tabangi kami batok sa kaaway, kay kawang lamang ang panabang nga tawhanon. Modaog kami kay ang Dios dapig man kanamo; siya ang mobuntog sa among mga kaaway. Patalinghogi ang akong pagtuaw ug pag-ampo, O Dios! Nagsangpit ako kanimo gikan sa layong dapit kay dako ang akong kaguol. Dad-a ako sa dapit nga walay peligro, kay ikaw man ang akong dalangpanan ug lig-ong panalipod batok sa akong mga kaaway. Papuy-a ako sa imong balay sa tibuok kong kinabuhi; salipdi ako sa imong mga pako. Nadungog mo, O Dios, ang akong mga saad, ug gihatagan mo ako sa mga panalangin nga ila sa mga nagpasidungog kanimo. Lugwayi ang kinabuhi sa hari, ug buhia siya hangtod sa kahangtoran! Maghari unta siya kanunay diha sa imong presensya, O Dios; panalipdi siya sa imong gugma nga walay paglubad ug sa imong pagkamaunongon. Busa mag-awit ako kanunayg mga pagdayeg kanimo inighalad ko adlaw-adlaw sa gisaad ko kanimo. Sa Dios lamang ako mapailubon nga naglaom; gikan kaniya lamang ang akong kaluwasan. Siya lamang ang akong tigpanalipod ug manluluwas; siya ang akong tigpanalipod ug dili gayod ako mabuntog. Magpadayon ba kamo sa paglaraw ug daotan batok sa usa ka tawo nga sama sa paril nga hapit na mapukan, ug sa koral nga hapit na mahugno aron pagbuntog kaniya? Buot lamang kamong mohingilin kaniya sa iyang halangdong kahimtang. Gikalipay ninyo ang pagpamakak; nanalangin kamo kaniya apan sa inyong kasingkasing inyo siyang gipanghimaraot. Dios lamang ang akong gisaligan ug kaniya lamang ako naglaom. Siya lamang ang nanalipod ug nagluwas kanako; siya ang akong tigpanalipod ug dili gayod ako matarog. Anaa sa Dios ang kaluwasan ug kadungganan, kay siya ang gamhanan kong tigpanalipod ug ang akong tagoanan! Salig kamo sa Dios sa tanang panahon, O katawhan! Isugid kaniya ang tanan ninyong kalisdanan kay siya ang atong dalangpanan. Ang yanong mga tawo sama lang sa usa ka gininhawa; ang mga halangdon usab sama ka walay bili. Kon timbangon sila, wala silay gibug-aton; mas gaan pa gani sila kay sa gininhawa. Ayaw pagsalig sa imong pagpanaugdaog; ayaw paabota nga may kaayohan kang makuha pinaagi sa pagpanulis. Bisan pag modugang ang imong kadato, ayaw pagsalig niini. Sa makausa nag-ingon ang Dios; kaduha ko kini madungog nga ang gahom iya sa Dios. Imo, O Ginoo, ang gugmang walay paglubad ug gantihan mo ang tawo sumala sa iyang binuhatan. O Dios, ikaw ang akong Dios, ug nangandoy ako kanimo. Sa bug-os kong kasingkasing gipangandoy ko ikaw. Ang kalag ko giuhaw kanimo sama sa nagmala ug hupas nga yuta. Busa pakit-a ako kanimo diha sa imong Templo, ug pasud-onga ako sa imong gahom ug himaya. Ang imong gugma nga walay paglubad mas bililhon pa kay sa kinabuhi busa daygon ko ikaw. Pasalamatan ko ikaw samtang ako buhi pa, ug ibayaw ko ang akong mga kamot nganha kanimo samtang mag-ampo ako. Magkombira ang akong kalag ug matagbaw sa hingpit, ug mag-awit ako nga malipayon sa pagdayeg kanimo. Inighigda nako maghandom ako kanimo, ug sa tibuok gabii ikaw ang akong gihunahuna, kay sa tanang panahon gitabangan mo man ako. Sa landong sa imong mga pako, mag-awit ako nga malipayon. Ang akong kalag nagsalig kanimo ug gikuptan mo ako busa dili ako maunsa. Apan ang buot mopatay kanako mahiadto sa kahiladman sa kalibotan. Sa panggubatan mangamatay sila ug ang ilang mga lawas pangan-on sa mga lobo. Magmaya ang hari diha sa Dios; maglipay ang tanan nga nanumpa sa ngalan sa Dios, apan ang baba sa mga bakakon patak-omon. Pamatia intawon, O Dios, ang akong pag-ampo kay ania ako sa kalisdanan! Luwasa ako sa makalilisang kong mga kaaway! Panalipdi ako gikan sa mga laraw sa mga tawong daotan ug sa pundok sa mga makasasala. Gibaid nila ang ilang dila sama sa espada ug gipunting nila ang ilang mga daotang pulong sama sa mga pana. Giatangan nila ang matarong, ug sa kalit moasdang sila nga walay kahadlok. Nagdinasigay sila sa daotan nilang laraw ug sa hilom nagsabot sila asa nila ibutang ang ilang mga lit-ag. Matod nila, “Kinahanglang walay makakita niini.” Naglaraw silag daotan ug nag-ingon, “Wala gayoy makadiskubre kanato kay maayo ang atong pagkaplano niini.” Dili gayod matukib ang hunahuna ug kasingkasing sa tawo! Apan panaon sila sa Dios ug sa kalit mangasamad sila. Iya silang laglagon tungod sa ilang gipamulong ug molingolingo ang tanang makakita kanila. Unya mangahadlok ang tanang tawo; mamalandong sila sa gibuhat sa Dios ug isugilon nila kini. Maglipay ang tanang matarong tungod sa gibuhat sa Ginoo ug modangop sila kaniya. Ang tanang matarong magdayeg kaniya. O Dios, angay ka gayod namong daygon didto sa Sion! Angay namong tumanon ang among gisaad kanimo kay motubag ka man sa mga pag-ampo. Ang tanang katawhan moduol kanimo tungod sa ilang mga sala. Ang among kalapasan mobuntog kanamo apan pasayloon mo kini. Bulahan kadtong imong gipili aron magpuyo sa imong templo! Matagbaw kami sa mga maayong butang diha sa imong balay, sa imong balaang Templo! Motubag ka, O Dios, pinaagi sa paghatag kanamog kadaogan, ug pinaagi sa imong kahibulongang buhat, luwason mo kami. Ang katawhan sa tibuok kalibotan misalig kanimo lakip ang atua sa layong kadagatan. Gipahimutang mo ang kabukiran pinaagi sa imong kusog aron pagpakita sa imong pagkagamhanan. Gipahilom mo ang kasaba sa dagat, ang dinahunog sa mga balod ug ang kaguliyang sa mga tawo. Nahingangha ang tibuok kalibotan tungod sa daghang mga butang nga imong nahimo! Ang imong nabuhat nakalipay sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan. Gipakita mo ang imong pagtagad sa yuta pinaagi sa pagpadalag ulan ug gihimo mo kining tabunok. Ang patubig mo, O Dios, puno kanunay, ug pinaagi niini naghatag ka sa yuta ug mga abot. Mao kini ang gibuhat mo. Gipaulanan mo pag-ayo ang gidarong kaumahan ug gipatubigan mo kini; gipahumok mo ang yuta sa mga taligsik ug gipatubo mo ang linghod nga mga tanom. Tungod sa imong kaayo, sa tibuok tuig namungag daghan ang among mga tanom ug bisan asa ikaw anaa ang kadagaya! Sa mga pasibsibanan anaa ang daghang tambok nga kahayopan, ug ang kabungtoran malipayon kaayo. Ang kapatagan nalukop sa mga karnero, ug ang kawalogan napuno sa mga trigo. Naninggit silang tanan ug nag-awit nga malipayon. Dayga ang Dios, O tibuok kalibotan, pinaagi sa singgit sa kalipay! Awita ninyo ang himaya sa iyang ngalan; halari siyag mahimayaong pagdayeg! Sultihi ninyo ang Dios, “Pagkakahibulongan sa imong mga buhat! Gamhanan ka kaayo busa ang imong mga kaaway mahadlokong nagyukbo kanimo. Ang tibuok kalibotan nagsimba kanimo; nag-awit silag pagdayeg alang kanimo, nag-awit silag pagdayeg alang sa imong ngalan.” Ngari kamo ug tan-awa ang gibuhat sa Dios, ang katingalahan niyang mga buhat taliwala sa katawhan! Gipamala niya ang dagat; ang atong mga katigulangan naglakaw pagtabok sa suba. Didto naglipay kita sa gibuhat niya. Pinaagi sa iyang gahom naghari siya hangtod sa kahangtoran, ug gibantayan niya ang kanasoran. Masanta gayod ang mga morebelde kaniya! O mga katawhan, dayga ninyo ang atong Dios, ug ipalanog ang inyong pagdayeg kaniya! Iya kitang giampingan ug wala siya motugot nga mapukan kita. Gisulayan mo kami, O Dios, gisulayan mo kami sama sa plata nga gihimong lunsay pinaagi sa kalayo. Mitugot ka nga malit-ag kami, ug gihatagan mo kamig bug-at nga mga palas-anon. Gipayatakyatakan mo kami sa among mga kaaway, ug miagi kami sa kalayo ug lunop, apan karon gidala mo kami sa dapit nga luwas sa kakuyaw. Magdala akog mga halad nga sunogon diha sa imong balay. Ihalad ko kanimo ang akong gisaad, kadtong gisaad ko kanimo sa panahon sa akong kalisdanan. Maghalad akog mga pinatambok nga hayop; magsunog ako diha sa halaran ug mga torong karnero, baka ug kanding. Ang ilang aso humot kaayo. Ngari kamong tanan nga nagpasidungog sa Dios, pamati ug suginlan ko kamo sa iyang gibuhat alang kanako. Nagpakitabang ako kaniya ug gidayeg ko siya pinaagi sa akong baba. Kon gitipigan ko pa ang akong mga sala, dili unta mamati kanako ang Ginoo. Apan namati gayod kanako ang Dios ug gidungog niya ang akong pag-ampo. Daygon ko ang Dios, kay gitagad man niya ang akong pangaliya ug nagpabilin kanako ang iyang gugma nga walay paglubad. O Dios, kaluy-i ug panalangini kami; ipakita kanamo ang imong kaayo aron ang tibuok kalibotan masayod sa imong kabubut-on; ug mahibalo ang tanang kanasoran sa kaluwasan nga gikan kanimo. Daygon ka unta sa katawhan, O Dios, daygon ka unta nilang tanan. Magmaya unta ang kanasoran ug mag-awit sa kalipay tungod kay naghukom ka sa katawhan uban ang hustisya, ug gigiyahan mo ang tanang kanasoran. Daygon ka unta sa katawhan, O Dios, daygon ka unta sa tanang katawhan! Mihatag ang yuta sa iyang abot; gipanalanginan kita sa Dios, nga atong Dios. Gipanalanginan kita sa Dios; pasidunggan unta siya sa tanang katawhan sa tanang dapit. Molihok unta ang Dios ug patibulaagon niya ang iyang mga kaaway ug molayas kadtong mga nagdumot kaniya. Ingon nga ipadpad ang aso, hinginlan usab niya sila; ingon nga matunaw ang kandila sa kalayo, malaglag usab ang daotan atubangan sa Dios. Apan magmaya ang mga matarong, maglipay sila diha sa presensya sa Dios ug manghugyaw gayod sila sa kalipay! Pag-awit kamo ngadto sa Dios; pag-awit kamog mga pagdayeg sa iyang ngalan; andama ang dalan alang kaniya nga nagsakay sa kapanganoran. Ang ngalan niya mao si Yahweh; paglipay kamo sa iyang presensya! Ang Dios nga nagpuyo sa iyang balaang Templo nag-amoma sa mga wala nay amahan ug nanalipod sa mga biyuda. Gihatagan niyag puy-anan ang mga nag-inusara, ug gihatagan niyag kagawasan ang mga binilanggo, apan ang mga masupilon nagpuyo sa yuta nga uga. Sa pagpangulo mo sa imong katawhan, O Dios, sa imong paglakaw latas sa kamingawan, natay-og ang yuta ug nagpadalag ulan ang kalangitan tungod sa pag-abot sa Dios sa Sinai, tungod sa pag-anhi sa Dios sa Israel. Gibubo mo ang daghang ulan, O Dios; gilig-on mo ang imong yutang panulondon, ug didto ang imong katawhan nagtukod sa ilang pinuy-anan. Tungod sa imong kaayo gisangkapan mo ang mga kabos. Nagsugo ang Ginoo ug gibalita kini sa daghang mga babaye: “Ang mga hari ug ang ilang kasundalohan nanagan!” Ang mga babaye nga diha sa balay nagbahinbahin sa mga inagaw: mga larawan sa salampati nga gitabonan ug plata ug ang mga pako niini naggilakgilak sama sa mahalon nga bulawan. (Apan nganong pipila kaninyo nagpabilin man lamang sa toril sa karnero sa adlaw sa gubat?) Sa dihang gipatibulaag sa Labing Gamhanang Dios ang mga hari nga didto sa bungtod sa Salmon, nagpaulan siyag yelo didto. Pagkagamhanan gayod sa kabukiran sa Basan! Pagkadaghan gayod sa imong mga bungtod! O garbosong kabukiran, nganong kasinahan mo man ang bukid nga gipili sa Dios nga iyang puy-an? Ang Ginoo magpuyo didto hangtod sa kahangtoran! Uban sa linibo niyang gamhanang karwahi, ang Ginoo miadto sa dapit nga balaan gikan sa Sinai. Mitungas siya sa kabukiran uban sa daghan niyang dinakpan ug nagdawat siyag mga gasa bisan gani gikan sa katawhan nga masupilon. Ang Ginoo nga Dios mopuyo didto. Dalaygon ang Ginoo, nga sa adlaw-adlaw nagpas-an sa atong mga palas-anon ug nagluwas kanato. Ang atong Dios mao ang Dios nga nagluwas kanato; siya ang Dios, ang atong Ginoo nga nagluwas kanato gikan sa kamatayon. Dugmokon sa Dios ang ulo sa iyang mga kaaway, ang ulo niadtong nagpadayon sa pagpakasala. Miingon ang Ginoo, “Dad-on ko pagbalik ang imong mga kaaway gikan sa Basan; pabalikon ko sila gikan sa kahiladman sa dagat aron ang inyong mga tiil matumog sa dugo sa inyong kaaway, ug ang inyong mga iro motila niini kutob sa ilang gusto.” Nakita sa tanan, O Dios, ang imong pasunding sa kadaogan, ang pasundayag sa Dios nga akong hari paingon sa iyang balaang puloy-anan. Anaa sa atubangan ang mga mag-aawit; ang mga musikero anaa sa likod ug sa tungatunga nila, anaa ang mga dalaga nga nagtugtog sa mga tambor: “Dayga ninyo ang Dios diha sa tigom sa iyang katawhan! Dayga ninyo ang Ginoo, tanang kaliwat ni Jacob!” Nag-una si Benjamin, ang labing gamayng banay. Unya nagsunod ang mga pangulo sa banay ni Juda uban sa ilang pundok ug sunod ang mga pangulo sa mga banay ni Zabulon ug ni Neftali. Ipakita ang gahom nimo, O Dios, ang gahom nga imong gigamit alang kanamo gikan sa imong Templo sa Jerusalem diin ang mga hari nagdala sa ilang mga gasa kanimo. Badlonga, O Dios, kanang ihalas nga mananap diha sa mga bugang. Badlonga kanang panon sa mga torong baka uban sa mga nati, hangtod nga moyukbo sila kanimo ug mohalad sa ilang salapi. Patibulaaga kadtong mga tawo nga gusto kaayo sa pagpakiggubat. Mga embahador moabot gikan sa Ehipto ug ang mga taga-Etiopia mobayaw sa ilang mga kamot ngadto sa Dios diha sa pag-ampo. Panag-awit kamo sa Dios, mga gingharian sa kalibotan; pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo, kaniya nga nagsakay diha sa kalangitan, ang karaan nga kalangitan! Pamatia ang iyang makusog nga singgit! Isangyaw ang gahom sa Dios; ang iyang pagkahalangdon anaa sa tibuok Israel ug ang iyang gahom anaa sa kalangitan. Pagkakahibulongan gayod sa Dios, ang Dios sa Israel, diha sa iyang puloy-anan. Naghatag siyag kusog ug gahom sa iyang katawhan. Dayga ang Dios! Luwasa ako, O Dios! Tagaliog na nako ang tubig; nagkaunlod ako sa lalom nga lapok ug wala akoy kasukaran. Ania na ako sa lalom nga tubig ug hapit na malumos sa mga balod. Gikapuyan na ako sa pagpakitabang ug nag-uga na ang akong tutonlan. Gikapuyan na ang akong mga mata sa pagpaabot sa tabang sa akong Dios. Ang nagdumot kanako nga walay kapasikaran, mas daghan pa kay sa akong buhok, ug ang mga kaaway nga nagbutangbutang kanako kusgan ug buot mopatay kanako. Gipugos ako sa pag-uli kanila sa mga butang nga wala ko kawata. Nasayod ka, O Dios, sa binuang nga akong nahimo. Wala matago gikan kanimo ang akong mga sala! Ayaw itugot nga mapakaulawan ko ang nagsalig kanimo, O Ginoong Dios nga Labing Gamhanan! Ayaw itugot nga mapakaulawan ko ang nagsimba kanimo, O Dios sa Israel! Tungod ug alang kanimo gibiaybiay ako ug nabulit ako sa kaulaw. Nahisama ako sa dumuduong alang sa akong mga igsoon ug giisip akong langyaw sa akong banay. Nagdilaab nga daw kalayo ang gugma ko sa imong Templo. Akoy gisakitan sa ilang pagpanamastamas kanimo. Nagpaubos ako sa akong kaugalingon pinaagi sa pagpuasa, apan gibiaybiay hinuon ako sa katawhan. Nagbisti akog sako timaan sa pagbangotan, apan nahimo hinuon akong sumsuman sa mga tabi. Sa ilang panagtabi sa kadalanan, ako ang ilang gihisgotan, ug nag-awit ang mga palahubog bahin kanako. Apan alang kanako, mag-ampo ako kanimo, O Ginoo; patalinghogi ako, O Dios, sa panahon nga imong nahimut-an tungod sa imong dakong gugma kay tumanon mo man ang imong saad sa pagluwas. Tabangi ako aron dili mounlod sa lapok. Panalipdi ako gikan sa akong mga kaaway ug niining lalom nga tubig. Ayaw itugot nga lapawan ako sa baha o malumos sa kahiladman o matabonan diha sa lubnganan. Tungod sa kaayo sa imong gugma nga walay paglubad, tubaga ako, O Ginoo. Sumala sa imong madagayaong kaluoy, tagda ako! Ayaw talikdi ang imong sulugoon kay ania ako sa dakong kalisdanan. Pagdali ug tubaga ako! Anhia ug luwasa ako; luwasa ako gikan sa akong mga kaaway. Nasayod ka kon giunsa ako sa pagbugalbugal, pagpakaulaw ug pagpanamastamas. Nakita mo ang tanan kong mga kaaway. Nakapaguol kanako ang ilang pagbiaybiay ug nawad-an akog paglaom. Nangandoy akog kaluoy apan walay naluoy kanako. Nangandoy akog maglilipay apan walay milipay kanako. Sa dihang gigutom ako, gihatagan ako nilag hilo; sa dihang giuhaw ako, gihatagan ako nilag suka. Mahimo untang lit-ag ang ilang kaugalingong lamisa; ang ilang kombira mahimo untang laang! Butai sila aron dili na makakita ug kuhaa sa hingpit ang ilang kusog! Ibubo kanila ang imong tumang kasuko; pahiagoma sila sa imong kapungot! Pamiyaan unta nila ang ilang mga kampo, ug wala na untay mahibiling buhi sa ilang mga tolda! Gilutos nila kadtong imong gisilotan, ug gidugangan pa gayod nilag samad ang imong gipangsamaran. Pahamtangi silag dugang nga silot ug ayaw gayod sila pasayloa. Palaa ang ilang mga ngalan sa libro sa mga buhi; ayaw sila ilista uban sa mga matarong. Apan ako nasakitan ug nag-antos, busa bayawa ug luwasa ako, O Dios! Daygon ko ang Dios pinaagi sa awit, ug isangyaw ko ang iyang pagkagamhanan pinaagi sa mga pagpasalamat. Mas makapahimuot kini sa Ginoo kay sa halad nga baka o sa usa ka tibuok nga torong baka. Inigkakita niini sa mga kabos, malipay sila ug madasig ang nagsimba sa Dios. Patalinghogan sa Ginoo ang mga kabos, ug dili gayod niya hikalimtan ang iyang katawhan nga nabilanggo. Langit, yuta ug kadagatan ug tanang mananap nga anaa niini, dayga ninyo ang Dios! Luwason niya ang Jerusalem ug tukoron niya pag-usab ang kalungsoran sa Juda. Mopuyo didto ang iyang katawhan ug manag-iya sa maong yuta. Ang mga kaliwat sa iyang mga alagad maoy manunod niini, ug ang nahigugma kaniya mopuyo didto. Luwasa intawon ako, O Dios! Pagdali, O Ginoo, ug tabangi ako! Maulawan ug magkabuang unta kadtong buot mopatay kanako! Kadtong nalipay tungod sa akong mga kalisdanan masumpo unta ug maulawan! Ug kadtong nagbugalbugal kanako mangaluya unta tungod sa ilang kapildihan! Magmalipayon ug magmaya unta kadtong tanan nga moduol kanimo! Ug kadtong tanan nga mapasalamaton sa kaluwasan nga gikan kanimo mag-ingon unta kanunay, “Pagkagamhanan sa Dios!” Kabos ako ug walay mahimo busa duol pagdali kanako, O Dios! Ikaw ang akong manluluwas, O Ginoo, ayaw paglangan sa pagtabang kanako. Kanimo, O Ginoo, moduol ako aron imong panalipdan. Ayaw itugot nga mabuntog ako! Kay matarong man ikaw, tabangi ug luwasa ako. Pamatia ako ug luwasa! Tugoti nga ikaw mahimong akong salipdanang bato ug usa ka malig-ong kota nga mosalipod kanako. Dalangpanan ug panalipod ko ikaw. Luwasa ako, O Dios, gikan sa mga tawong daotan, gikan sa gahom sa bangis ug daotang mga tawo. Ikaw ang akong paglaom, O Ginoo, ug sukad pa sa akong pagkabatan-on misalig ako kanimo, O Ginoo. Sa tibuok kong kinabuhi misalig ako kanimo. Gipanalipdan mo ako sukad pa sa akong pagkahimugso. Daygon ko ikaw kanunay! Ang akong kinabuhi nagsilbing sanglitanan alang sa kadaghanan kay ikaw mao ang akong lig-ong dalangpanan. Nagdayeg ako kanimo sa tibuok adlaw ug gisangyaw ko ang imong himaya. Ayaw intawon ako isalikway karon nga tigulang na ako ug karon nga luya na ako, ayaw intawon akog biyai! Ang akong mga kaaway nga buot mopatay kanako nagsabot ug naglaraw batok kanako. Nag-ingon sila, “Gibiyaan na siya sa Dios busa adtoon ta siya ug dakpon kay wala nay moluwas kaniya.” Ayaw intawon pahilayo kanako, O Dios; Dios ko, tabangi ako karon! Kadtong nagdaot kanako mabuntog unta ug malaglag. Maulawan unta sa hingpit kadtong buot modagmal kanako. Apan ako maglaom kanunay kanimo, ug mosamot pa gayod ang pagdayeg ko kanimo. Isangyaw ko ang imong mga matarong nga buhat, ug isulti ko sa tibuok adlaw ang kaluwasan nga gikan kanimo bisan tuod ug dili ko kini matukib. Daygon nako ang imong gahom, O Ginoong Dios, ug isangyaw ko ang imong pagkamatarong, ang imoha ra gayod. O Dios, gitudloan mo ako sukad pa sa akong pagkabatan-on, ug gisangyaw ko gihapon ang imong kahibulongang mga buhat. Bisag tigulang na ako ug ubanon na, ayaw intawon akog biyai, O Dios! Ubani ako samtang gisangyaw ko ang imong kusog ug gahom ngadto sa tanang umaabot nga kaliwatan. Ang imong gahom ug pagkamatarong, O Dios, sangko sa langit. Dagkong mga butang ang imong nabuhat ug wala nay sama kanimo. Gipadad-an mo akog mga kalisdanan ug mga pag-antos, apan ibalik mo ra kanako ang akong kusog ug luwason mo ako gikan sa kahiladman. Himoon mo ako nga labi pang bantogan ug dasigon mo ako pag-usab. Daygon ko gayod ikaw uban sa alpa tungod sa imong pagkamaunongon, O Dios. Daygon ko ikaw pinaagi sa pag-awit ug sa pagtugtog ug mga honi pinaagi sa akong alpa, O Balaang Dios sa Israel. Mosinggit ako sa kalipay samtang magtugtog ako alang kanimo; awitan ko ikaw sa tibuok kong kalag kay giluwas mo man ako. Sa tibuok adlaw isugilon ko ang imong pagkamatarong, kay nabuntog ug naulawan ang buot molaglag kanako. O Dios, tudloi ang hari sa paghukom pinaagi sa imong hustisya; hatagi siya sa imong pagkamakiangayon, aron maghari siya sa imong katawhan pinaagi sa kaangayan, ug mandoan niya ang mga kabos pinaagi sa hustisya. Makapahimulos unta sa kaayohan ug makasinatig katarong ang yuta. Maghukom unta ang hari sa mga kabos uban sa kaangayan; tabangan unta niya ang mga timawa ug buntogon ang madaugdaugon! Magtahod unta kanimo ang imong katawhan samtang nagdan-ag pa ang adlaw ug ang bulan naghatag pag kahayag sa tanang panahon. Mahisama unta ang hari sa ulan alang sa kaumahan ug sa mga taligsik nga naghumod sa yuta. Molambo unta ang pagkamatarong sa tibuok niyang kinabuhi, ug molungtad ang kaayohan samtang nagdan-ag pa ang bulan. Ang iyang gingharian motadlas unta gikan sa usa ka dagat ngadto sa laing dagat, gikan sa Suba sa Eufrates ngadto sa tibuok kalibotan. Ang mga tawo sa kamingawan moyukbo unta sa iyang atubangan ug ang iyang mga kaaway malukapa sa yuta. Ang mga hari sa Tarsis ug sa kapuloan maghalad unta kaniyag mga gasa, ug ang mga hari sa Sheba ug sa Seba magdala unta ug mga halad. Ang tanang hari moyukbo unta kaniya; ang tanang kanasoran mag-alagad kaniya! Nagluwas siya sa mga kabos, sa mga timawa ug sa mga sinalikway nga nagsangpit kaniya. Maluoy siya sa huyang ug kabos, ug luwason niya ang nagkinahanglan. Giluwas niya sila gikan sa pangdaugdaog ug panghasi kay bililhon alang kaniya ang ilang kinabuhi. Mabuhi ang hari! Hatagan unta siyag bulawan gikan sa Sheba; mag-ampo unta ang katawhan alang kaniya sa tanang panahon, ug kanunay untang mag-uban kaniya ang mga panalangin sa Dios! Modaghan unta ang trigo sa yuta; mapuno unta sa bunga ang kabungtoran ug magmabungahon sama sa Lebanon. Mapuno unta sa katawhan ang mga siyudad sama sa balili nga nagtubo sa kapatagan. Dili unta gayod kalimtan ang ngalan sa hari ug molungtad unta ang iyang kabantog sama sa adlaw. Daygon unta siya sa tanang nasod, ug hinaot nga ang tanang katawhan mag-ampo sa Dios nga panalanginan sila sama sa iyang pagpanalangin sa hari. Dayga ang Ginoo, ang Dios sa Israel! Siya lamang ang nagbuhat niining katingalahang mga butang! Dayga ang iyang mahimayaong ngalan hangtod sa kahangtoran ug mapuno unta ang yuta sa iyang himaya! Amen! Amen! Mao kini ang kataposan sa mga pag-ampo ni David nga anak ni Jesse. Ang Dios maayo gayod sa Israel, kanila nga putli ug kasingkasing! Apan ako hapit na kawad-i sa pagsalig; hapit na gayod mawala ang akong pagtuo kay nasina man ako sa mga mapahitas-on, sa pagkakita nako nga ang mga daotan nadato. Wala sila mag-antos sa kasakitan; lig-on ug maayo silag lawas. Wala sila mag-antos sama sa nahitabo sa ubang tawo; wala silay kalisdanan sama sa nahiagoman sa uban. Ug busa gisul-ob nila ang garbo sama sa kuwintas ug ang kabangis sama sa bisti. Ang ilang kasingkasing napuno sa kadaotan ug nag-awas ang ilang hunahuna sa daotang mga laraw. Nagbugalbugal sila sa uban ug nagsultig daotan; mapagarbohon silang nanghulga nga daugdaogon nila ang uban. Nanamastamas sila sa Dios sa kalangitan ug mapagarbohong nagmando sa mga tawo dinhi sa kalibotan. Tungod niini, bisan ang katawhan sa Dios nagtamod kanila ug daling motuo sa ilang ipanulti. Miingon sila, “Dili masayod ang Dios; ang Labing Halangdon dili gayod mahibalo!” Ingon niini ang mga daotan. Kanunay silang hamugaway ug nagkadaghan pa ang ilang bahandi. Busa wala ba diay kapuslanan ang pagputli ko sa akong kasingkasing, ug ang pagpaningkamot ko nga dili kabulingan sa sala ang akong mga kamot? Gipaantos mo ako, O Dios, sa tibuok adlaw ug gisilotan mo ako matag buntag. Kon nakasulti pa ako niining mga butanga, nagluib unta ako sa imong katawhan. Busa bisan tuod ug lisod kaayo, gipaninguha ko ang pagsabot niini, mao nga miadto ako sa imong Templo, O Dios, unya nasabtan ra nako kon unsay mahitabo sa mga daotan. Imo gayod silang ibutang sa danglog nga mga dapit ug itugyan mo sila sa hingpit nga kalaglagan! Kalit silang mangalaglag ug modangat kanila ang makalilisang nga kataposan. Sama sila sa damgo, O Ginoo, nga mahanaw sa kabuntagon. Inigmata nimo, malimot ka kon sa unsa sila nahisama. Sa dihang gisakitan ako pag-ayo ug nasilo ang akong pagbati, wala gayod ako makasabot; sama ako sa hayop nga walay buot, O Ginoo. Apan sa gihapon uban ako kanimo ug gikuptan mo ang akong tuong kamot. Gigiyahan mo ako pinaagi sa imong tambag, ug sa kataposan dawaton mo ako uban sa kadungganan. Kinsa pa may saligan ko diha sa langit kondili ikaw! Ug wala nay laing tinguhaon ko dinhi sa yuta gawas kanimo. Ang akong salabotan ug lawas maluya; apan ikaw, O Dios mao ang akong kalig-on. Ikaw lamang ang gikinahanglan ko! Kay kadtong mobiya kanimo mamatay gayod ug laglagon mo sila nga wala magmatinumanon kanimo. Apan alang kanako, maayo gayod kaayo nga ako duol kanimo O Dios! Diha kanimo, O Ginoong Dios, layo ako sa kadaotan. Isangyaw ko ang tanan nimong nabuhat. Nganong gisalikway mo man kami, O Dios? Mapungot ka ba sa imong mga karnero hangtod sa kahangtoran? Hinumdomi ang katawhan nga imong gipili kaniadto ug gilukat mo gikan sa kaulipnan aron mahimo nga imong katawhan. Hinumdomi ang Bukid sa Sion nga imong gipuy-an. Ngari ug tan-awa ang tanang nangaguba; gilaglag sa among kaaway ang tanan diha sa Templo! Ang imong mga kaaway nagsinggit nga madaugon diha sa imong Templo; giilog nila ang Templo ug ilang gipakayab ang kaugalingon nilang bandila ilhanan sa ilang kadaogan. Sama sila sa mga mamumutol ug kahoy sa ilang pagpangguba pinaagi sa wasay. Ug gilumpag nila pinaagi sa atsa ug martilyo ang kahoy nga may dibuho. Gisunog nila ang imong Templo; gipanamastamasan nila ang imong pinuy-anan ug giguba nila ang tanan. Mihukom sila sa paglaglag kanamo sa hingpit, ug gisunog nila ang tanang tigomanan sa katawhan sa Dios sa tanang dapit sa nasod. Nangahanaw ang tanan namong balaang simbolo; wala nay propeta ug walay usa kanamo nga nasayod kon hangtod kanus-a kini molungtad. Hangtod kanus-a ba, O Dios, magbiaybiay kanimo ang among mga kaaway? Hangtod ba sa kahangtoran nga biaybiayon sa kaaway ang imong ngalan? Nganong wala ka man motabang kanamo? Nganong wala mo man bakyawa ang imong kamot? Bisan pa niini, O Dios, ikaw ang among hari sukad pa sa sinugdanan; gihatag mo kanamo ang daghang kadaogan dinhi sa among yuta. Gipikas mo ang dagat pinaagi sa imong kusog; gidugmok mo ang mga ulo sa dragon diha sa katubigan. Gidugmok mo gayod ang mga ulo sa Lebiatan ug gihatag mo ang lawas niini ingon nga kalan-on sa mga mananap sa kamingawan. Gipadagayday mo ang mga tubod ug ang mga sapa; gipahubas mo ang mga suba. Gibuhat mo ang adlaw ug ang gabii; gipahimutang mo ang bulan, ang kabituonan ug ang adlaw diha sa ilang dapit. Gibutangan mog mga utlanan ang kalibotan ug gihimo mo ang ting-init ug ang tingtugnaw. Apan hinumdomi, O Ginoo, nga gibiaybiay ka sa imong mga kaaway; wala ka nila ilha ug gitamay ka nila. Ayaw itugyan ang imong makaluluoy nga katawhan ngadto sa bangis nilang mga kaaway; ayaw kalimti sa dayon ang naalaot mong katawhan! Hinumdomi ang imong kasabotan nga gihimo mo kanamo, kay anaa ang mga mabangis diha sa tanang mangitngit nga suok sa yuta. Ayaw itugot nga mabuntog ang mga dinaugdaog. Himoa nga ang mga kabos ug timawa magdayeg sa imong ngalan. Lihok na, O Dios, ug labani ang imong baroganan. Hinumdomi giunsa ka pagbugalbugal sa mga walay dios sa tanang adlaw. Ayaw kalimti ang hugyaw sa imong mga kaaway ug ang kasaba nila nga walay undang. Nagpasalamat kami kanimo, O Dios, nagpasalamat kami kanimo! Gisimba namo ang imong ngalan ug gisangyaw ang mga kahibulongang butang nga imong gibuhat. Nag-ingon ang Dios, “Nagtakda akog panahon sa paghukom, ug maghukom ako inubanan sa kaangayan. Bisag matay-og ang kalibotan ug mokurog ang tanang nagpuyo niini, ako ang maglig-on sa iyang sukaranan. Gisultihan ko ang mga hambugiro sa dili pagpanghambog. Gisultihan ko ang mga daotan nga dili sila magmapahitas-on. Gimandoan ko sila sa dili na pagpagarbo.” Ang hukom dili maggikan sa sidlakan o sa kasadpan o sa amihanan o sa habagatan. Ang Dios maoy maghukom: iyang silotan ang uban ug ang uban iyang pasayloon. Ang Ginoo nagkupot ug kupa nga puno sa bag-ong bino sa iyang kasuko. Gibubo niya kini aron imnon sa mga daotan; gititi nila sa pag-inom hangtod ang kataposang tulo. Apan dili ako mohunong paghisgot sa Dios ni Jacob o sa pag-awit ug mga pagdayeg kaniya. Dugmokon niya ang gahom sa daotan, apan dugangan niya ang gahom sa matarong. Sa Juda naila pag-ayo ang Dios ug sa Israel nabantog ang iyang ngalan. Anaa sa Jerusalem ang iyang pinuy-anan; nagpuyo siya sa Bukid sa Sion. Didto gibalibali niya ang mga udyong sa mga kaaway, ang ilang mga taming ug mga espada ug ang tanan nilang hinagiban sa gubat. Pagkamahimayaon mo, O Dios! Pagkahalangdon mo samtang naglugsong ka sa mga bukid diin gibuntog mo ang imong mga kaaway. Ang isog nilang mga sundalo gisakmitan sa ilang mga inagaw ug karon nangamatay na sila; walay usa nga nahibilin nga makagamit sa ilang hinagiban. Sa dihang gihulga mo sila, O Dios ni Jacob, ang mga kabayo ug ang mga nagkabayo nangahulog ug nangamatay. Apan ikaw, O Ginoo, gikahadlokan pag-ayo sa mga tawo! Kinsay makaatubang kanimo kon mapungot ka? Gikan sa langit gipaila mo ang imong hukom. Ang yuta nalisang ug wala magtingog sa dihang mitindog ka, O Dios, aron paghukom ug pagluwas sa tanang mga dinaugdaog sa kalibotan. Ang kasuko sa mga tawo nakadugang hinuon sa pagdayeg kanimo; ang nahisalin sa mga gubat magtuman sa imong mga kasaulogan. Ihatag sa Ginoo nga imong Dios ang gisaad mo kaniya; kamong mga kasikbit nga kanasoran, pagdalag mga gasa kaniya. Gihimo sa Dios nga mahadlok ang mga tawo kaniya. Gipakaulawan niya ang mga garbosong prinsipe, ug gihadlok niya ang mga gamhanang hari. Mituwaw ako sa Dios; mituwaw ako kaniya aron dunggon niya ako. Sa panahon sa kalisdanan gisangpit ko ang Ginoo; sa tibuok gabii gibayaw ko ang akong kamot sa pag-ampo, apan wala mahupay ang akong kagul-anan. Naghunahuna ako sa Dios ug nanghupaw ako; namalandong ako ug nawad-ag kadasig. Wala niya ako pakatulga sa tibuok gabii; nahasol ako pag-ayo ug dili makasulti. Gihandom ko ang nangaging mga adlaw ug gihinumdoman ko ang nanglabayng katuigan. Sa tibuok gabii namalandong ako ug kini ang gipangutana ko sa akong kaugalingon, “Isalikway ba ako sa Ginoo hangtod sa kahangtoran? Dili na ba gayod siya mahimuot kanako? Wala na ba siya mahigugma kanako? Dili na ba niya tumanon ang iyang saad? Nalimot na ba ang Dios sa pagkaluoy? Gipulihan ba sa kasuko ang iyang kaluoy?” Unya miingon ako, “Ang gikasakitan ko pag-ayo mao nga ang Dios wala na magpakita sa iyang gahom.” Hinumdoman ko, O Ginoo, ang gamhanan mong mga buhat; handomon ko ang mga nabuhat mong katingalahan sa nangaging panahon. Palandongon ko ang tanan nga imong nabuhat ug hinuktokan ko ang tanan mong nahimo. Balaan, O Dios, ang tanan mong pamaagi. Walay dios nga sama kanimo kagamhanan. Ikaw ang Dios nga naghimog mga milagro, ug gipakita mo sa kanasoran ang imong gahom. Pinaagi sa imong gahom, giluwas mo ang imong katawhan, ang mga kaliwat ni Jacob ug ni Jose. Sa pagkakita kanimo sa mga katubigan, O Dios, nalisang sila ug mikurog ang kahiladman sa dagat. Nagpaulan ang mga panganod, midalugdog ang kalangitan, ug mikilab ang kilat sa tanang dapit. Ang kagahob sa imong dalugdog milukop sa kalangitan, ug ang mga kidlap sa kilat midan-ag sa tibuok kalibotan; mikurog ug natay-og ang yuta. Milakaw ka sa dagat ug gitadlas mo ang lalom nga lawod, apan dili makita ang imong mga tunob. Sama sa magbalantay sa karnero, gitultolan mo ang imong katawhan, pinaagi kang Moises ug kang Aaron nga maoy nangulo kanila. Pamati, O katawhan ko, sa akong pagtulon-an; patalinghogi ang isulti ko kaninyo. Sultihan ko kamog sambingay ug suginlag mga pagtulon-an sa kakaraanan, mga butang nga atong nadungog ug nasayran nga gisugilon kanato sa atong mga katigulangan. Dili nato kini ililong sa atong mga anak, kondili atong isugilon sa sunod nga kaliwatan ang gahom sa Ginoo ug ang mga katingalahan niyang buhat. Gihatagan niyag mga balaod ang katawhan sa Israel, ug gihatagan niyag kasugoan ang mga kaliwat ni Jacob. Gisugo niya ang atong mga katigulangan sa pagtudlo niini ngadto sa ilang mga anak, aron makakat-on niini ang sunod nga kaliwatan, ug tudloan usab nila ang ilang mga anak. Niining paagiha mosalig sila sa Dios ug dili malimot sa iyang nabuhat, kondili magmatinumanon kanunay sa iyang mga sugo. Dili sila angay manig-ingon sa ilang katigulangan nga mga masupilon ug sukihan, mga tawo nga dili lig-on ug pagsalig sa Dios ug wala magmatinumanon kaniya. Sa adlaw sa panagsangka nanibog ang mga taga-Efraim nga sangkap sa mga pana. Wala nila tumana ang ilang kasabotan uban sa Dios; nagdumili sila pagtuman sa iyang balaod. Nalimot sila sa nahimo niya pinaagi sa mga milagro nga iyang gipakita kanila. Atubangan sa ilang katigulangan nagbuhat siyag mga milagro didto sa kapatagan sa Soan sa yuta sa Ehipto. Gibahin niya ang dagat ug gipalatas sila niini, ug gipabarog niya nga daw paril ang katubigan. Maadlaw gitultolan niya sila pinaagi sa panganod, ug sa tibuok gabii gigiyahan niya sila pinaagi sa kalayo. Gipaliki niya ang mga bato didto sa kamingawan, ug gihatagan niya silag daghang tubig gikan sa kahiladman. Gipabuhagay niya gikan sa bato ang usa ka tubod, ug gipadagayday niya ang tubig sama sa suba. Apan nagpadayon sila sa pagpakasala batok sa Dios, ug didto sa kamingawan ilang gisuklan ang Labing Gamhanan. Gituyoan nila pagsulay ang Dios pinaagi sa pagpangayo sa pagkaon nga ilang gipangandoy. Gibiaybiay nila ang Dios, “Makaandam bag pagkaon ang Dios dinhi sa kamingawan?” sila miingon. “Tinuod nga gihampak niya ang bato ug mibuhagay ang tubig apan makahatag ba usab siyag pan ug karne kanato?” Busa nasuko ang Ginoo sa pagkadungog niya niini; gipaantos niya sila pinaagi sa kalayo ug misamot ang iyang kasuko kanila, kay wala man sila motuo kaniya ug wala mosalig nga siya moluwas kanila. Apan gisugo niya ang kalangitan nga buksan ang ilang pultahan, ug gihatagan niya silag pagkaon gikan sa langit pinaagi sa pagpaulan ug mana aron ilang makaon. Busa nangaon sila sa kalan-on sa mga anghel. Gihatagan niya sila sa tanang pagkaon nga ilang gikinahanglan. Unya gipahuros niya ang hangin gikan sa sidlakan, ug pinaagi sa iyang gahom iyang gipahuros ang habagat ug gipadad-an niya silag mga langgam nga sama kabaga sa abog ug ingon kadaghan sa balas sa kabaybayonan. Nanghugpa kini sa taliwala sa kampo ug libot sa ilang mga tolda. Busa nangaon ang mga tawo ug nangabusog sila kay gihatagan man sila sa Dios sa tanan nga ilang gusto. Apan samtang sila nangaon pa, bisan gani sa wala pa sila mabusog, nasuko ang Dios kanila ug gipatay niya ang labing kusgan kanila, ang labing maayong batan-on sa katawhan sa Israel. Bisan pa sa iyang mga milagro, ang katawhan nagpadayon sa pagpakasala ug wala sila manuo busa gitapos niya ang ilang kinabuhi ingon sa gininhawa pinaagi sa kalit nga katalagman. Apan sa dihang gipatay niya ang pipila kanila, ang uban midangop kaniya; naghinulsol sila ug nagpakitabang kaniya. Nahinumdom sila nga ang Dios ilang tigpanalipod ug ang Labing Halangdon mao ang ilang manluluwas. Apan pulos pag-ulog-ulog ug mga bakak ang ilang gisulti. Wala sila magmatinud-anon kaniya; wala nila tumana ang ilang saad kaniya. Apan maluluy-on ang Dios sa iyang katawhan busa gipasaylo niya ang ilang sala ug wala niya sila laglaga. Sa makadaghan gipugngan niya ang iyang kasuko ug kapungot. Gihinumdoman niya nga sila tawo lamang ug sama sa hangin nga mohuros ug mahanaw. Pagkadaghan sa higayon nga sila misukol kaniya didto sa kamingawan; pagkadaghan sa higayon nga siya ilang gihatagag kaguol! Kanunay nilang gisulayan ang Dios ug gipalagot ang Balaang Dios sa Israel. Nalimot sila sa iyang pagkagamhanan ug sa iyang pagluwas kanila gikan sa ilang mga kaaway. Nalimot usab sila sa katingalahan niyang mga buhat didto sa kapatagan sa Soan sa yuta sa Ehipto. Gihimo niyang dugo ang kasubaan aron dili na makainom ang mga Ehiptohanon. Gipadad-an niya silag mga langaw nga nagpaantos kanila ug mga baki nga nakahatag ug kadaot sa yuta. Gipadad-an niya silag mga ulod aron pagkutkot sa ilang tanom, ug mga dulon aron paglaglag sa ilang kaumahan. Gipamatay niya ang ilang kaparasan pinaagi sa ulan nga yelo ug gilaglag ang ilang mga punoan sa igos pinaagi sa hilabihang katugnaw. Gipatay niya ang ilang mga baka pinaagi sa ulan nga yelo ug ang ilang mga karnero pinaagi sa liti. Gihampak niya sila sa iyang bangis nga kasuko; gihatagan niya silag dakong kalisdanan pinaagi sa pagpadala sa mga anghel nga molaglag. Wala niya pugngi ang iyang kasuko ug wala niya luwasa ang ilang kinabuhi kondili gipatay sila pinaagi sa sakit. Gipatay niya ang mga panganay sa tanang banay sa Ehipto. Unya sama sa magbalantay sa karnero iyang gitultolan ang iyang katawhan ug gigiyahan niya sila latas sa kamingawan. Wala sila maunsa o malisang, apan ang ilang mga kaaway nangalumos sa dagat. Gidala niya sila sa balaang yuta, ngadto sa kabukiran nga iyang gipanag-iya. Giabog niya ang mga nagpuyo didto samtang nagsingabot ang iyang katawhan, ug gibahinbahin niya ang yuta alang sa mga banay sa Israel, ug didto gipapuyo niya sila sa ilang mga tolda. Apan misukol sila sa Labing Gamhanang Dios ug gisulayan nila siya. Wala sila magtuman sa iyang mga sugo, kondili misupil hinuon sila sama sa ilang katigulangan. Sama sa baliko nga udyong, dili sila kasaligan. Gipasuko nila ang Dios pinaagi sa ilang mga alampoanan ug gipalagot nila siya pinaagi sa ilang mga diosdios. Nasuko ang Dios sa pagkakita niya niini busa gisalikway niya sa hingpit ang Israel nga iyang katawhan. Gibiyaan niya ang iyang tolda didto sa Silo, ang tolda nga iyang gipuy-an samtang uban pa siya sa katawhan. Gitugotan niya ang mga kaaway sa pag-ilog sa Sudlanan sa Kasabotan nga maoy timaan sa iyang gahom ug himaya. Nasuko siya sa iyang katawhan ug gipapatay niya sila sa ilang mga kaaway. Nangamatay sa gubat ang mga batan-ong lalaki ug wala nay mabana ang ilang mga dalaga. Ang mga pari gipamatay pinaagi sa espada ug wala makahimog pagbangotan kanila ang ilang mga biyuda. Unya mimata ang Ginoo daw gikan sa pagkatulog; sama siya sa kusgang tawo nga nagsinggit kay nakainom ug bino. Giabog niya ang iyang mga kaaway ug gipakaulawan niya sila hangtod sa kahangtoran. Gisalikway niya ang mga kaliwat ni Jose; wala niya pilia ang banay ni Efraim. Gipili hinuon niya ang banay ni Juda, ingon man ang Bukid sa Sion nga gihigugma niya pag-ayo. Didto gitukod niya ang iyang Templo sama sa iyang pinuy-anan didto sa langit; gilig-on niya kini sama sa yuta nga dili maunsa bisan kanus-a. Gipili niya si David nga iyang sulugoon; gikuha niya siya gikan sa pagkamagbalantay sa karnero. Gihimo niya siyang magbalantay sa Israel nga katawhan sa Dios. Gibantayan sila ni David sa dakong paghigugma ug pagkamatinud-anon ug gimandoan niya sila sa paagi nga maalamon. O Dios, gisulong sa kanasoran nga wala magtuo kanimo ang yuta sa imong katawhan! Gipanamastamasan nila ang balaan mong Templo ug giguba nila ang Jerusalem. Gibiyaan nila ang mga patayng lawas sa imong katawhan aron kan-on sa mga langgam ug ang mga lawas sa imong sulugoon aron kan-on sa mga ihalas nga mananap. Gipabanaw nila ang dugo sa imong katawhan sama sa tubig sa tibuok Jerusalem ug wala nay nahabilin aron paglubong sa mga patay. Ang kasikbit nga kanasoran nagbiaybiay kanamo; gikataw-an kami nila ug giyubit. O Ginoo, kanus-a matapos ang imong kasuko kanamo? Hangtod ba sa kahangtoran? Magpadayon ba pagsilaob ang imong kasuko sama sa kalayo? Kasuk-i ang kanasoran nga wala makaila kanimo, ang mga tawo nga wala magsimba kanimo. Gipatay nila ang kaliwatan ni Jacob nga imong katawhan ug gilaglag ang imong nasod. Ayaw kami siloti tungod sa mga sala sa among katigulangan; kaluy-i hinuon kami karon kay nawad-an kami sa tanang paglaom. Tabangi kami, O Dios nga among manluluwas, alang sa kahimayaan sa imong ngalan; luwasa kami ug pasayloa ang among mga sala aron daygon ka sa mga tawo. Nganong pangutan-on man kami sa mga kanasoran, “Hain na man ang inyong Dios?” Pakit-a kami nga silotan mo ang kanasoran tungod sa pagpabanaw nila sa dugo sa imong mga sulugoon. Pamatia ang mga agulo sa mga binilanggo, ug pinaagi sa imong gahom luwasa sila nga gisilotan na nga patyon. Ginoo, balosi ang kanasoran sa makapito ka pilo tungod sa mga pagbugalbugal nila kanimo. Unya kami nga imong katawhan, ang mga karnero sa imong panon, magpasalamat kanimo hangtod sa kahangtoran ug daygon ka namo ug sa umaabot nga kaliwatan. Pamatia intawon kami, O Magbalantay sa Israel; patalinghogi kami, ikaw nga nangulo sa panon ni Jose. Ikaw nga naglingkod diha sa imong trono ibabaw sa mga kerubin, pakita ngadto sa mga banay ni Efraim, ni Benjamin ug ni Manases. Ipakita kanamo ang imong kusog; ngari ug luwasa kami! Ipahiuli kami, O Dios! Ipakita kanamo ang imong kaluoy ug maluwas kami! O Ginoo, Dios nga Labing Gamhanan, hangtod kanus-a matapos ang nag-alintabo nimong kasuko sa among mga pag-ampo? Luha ang imong gihatag kanamo ingon nga among pagkaon ug ingon nga among ilimnon. Gitugotan mo nga maggubat ang kasikbit nga kanasoran aron mag-ilog sa among yuta, ug ang among mga kaaway sa pagbiaybiay kanamo. Ipahiuli kami, O Dios nga Labing Gamhanan! Ipakita kanamo ang imong kaluoy, ug maluwas kami! Nagdala kag paras gikan sa Ehipto; giabog mo ang ubang kanasoran ug gitanom mo kini sa ilang yuta. Giandaman mo kinig dapit; nakagamot kini pag-ayo ug milukop sa tibuok yuta. Ang mga kabungtoran gilandongan niini; ang mga dagkong kahoyng sidro gilandongan sa iyang mga sanga. Miabot ang iyang mga sanga sa Dagat sa Mediteraneo ug hangtod sa Suba sa Eufrates. Nganong giguba mo man ang mga koral nga naglibot niini? Ang iyang mga bunga makawat na karon ni bisan kinsa nga moagi. Yatakyatakan kini sa mga baboyng ihalas, ug kan-on sa tanang ihalas nga mananap. Lingia kami, O Labing Gamhanang Dios! Lantawa ug sud-onga kami gikan sa langit; hatagig pagtagad kining imong paras! Ngari ug luwasa kining paras nga imong gitanom, kining linghod nga paras nga imong gipatubo ug nalig-on! Gisunog kini sa among mga kaaway ug ila kining gihabas; tan-awa sila uban ang kasuko ug laglaga sila! Panalipdi ug ampingi ang katawhan nga imong gipili, ang nasod nga imong gipadako ug gihimong lig-on kaayo. Unya dili na gayod kami mobiya kanimo pag-usab; ipahiuli ang maayong kahimtang sa among kinabuhi ug daygon ka namo. Ipahiuli kami, O Ginoo, Dios nga Labing Gamhanan. Ipakita kanamo ang imong kaluoy ug maluwas kami! Awitig kusog uban sa kalipay ang Dios nga atong manlalaban; pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Dios ni Jacob! Sugdi ang honi ug patingoga ang tambor; tugtoga ang anindot nga honi pinaagi sa mga alpa ug sa mga lira. Patingoga ang trumpeta alang sa mga kasaulogan, inigsubang sa bulan ug inigtakdol niini. Kini ang balaod sa Israel, sugo kini sa Dios ni Jacob. Sugo kini nga iyang gipatuman kang Jose sa pagbiya nila sa yuta sa Ehipto. Nakadungog akog tingog nga wala ko hiilhi nga miingon, “Gikuha ko ang bug-at nga gipas-an sa inyong bukobuko; gipabiyaan nako ninyo ang mga bukag nga galamiton sa trabaho. Sa dihang nagkalisodlisod kamo, gisangpit ako ninyo ug giluwas ko kamo. Gikan sa akong tagoanan diha sa bagyo, gitubag ko kamo; gisulayan ko kamo didto sa mga tuboran sa Meriba. Pamatia, katawhan ko, ang akong pasidaan; O Israel, kon mamati ka pa lang unta kanako! Ayaw gayod pag-alagad ug laing dios; ayaw gayod pagsimbag laing dios gawas kanako. Ako, ang Ginoo nga imong Dios, mao ang nagkuha kanimo gikan sa Ehipto. Nganga ug pakan-on ko ikaw. “Apan ang akong katawhan dili mamati kanako; ang Israel dili motuman kanako. Busa gipasagdan ko sila bisag unsay ilang gustong buhaton. Pagkaayo unta kon mamati pa kanako ang akong katawhan; pagkaayo unta kon sila mopatuo pa kanako! Buntogon ko dayon ang ilang mga kaaway ug pildihon ko ang nakigbatok kanila. Ang nasilag kanako mouk-ok sa kahadlok diha sa akong atubangan, ug molungtad ang ilang silot hangtod sa kahangtoran. Pakan-on ko kamo sa labing maayong trigo ug busgon ko kamo sa dugos nga gikan sa lasang.” Nangulo ang Dios sa konseho sa langit; sa tigom sa mga dios ang iyang hukom maoy matuman: “Hunonga na ang inyong dili matarong nga paghukom ug pagdapig sa mga daotan! Labani ang katungod sa mga kabos ug sa mga ilo; hatagig hustisya ang mga kabos ug dinaugdaog. Luwasa ang mga kabos ug ang mga timawa; luwasa sila gikan sa gahom sa mga tawong daotan! “Wala kamoy alamag! Wala kamoy salabotan! Nagpuyo kamo sa kangitngit ug ang sukaranan sa kalibotan natay-og. Giingnan ko kamo nga mga dios kamo; nga kamong tanan mga anak sa Labing Halangdon. Apan mangamatay kamo sama sa mga tawo; ang inyong kinabuhi matapos sama sa tanang pangulo.” Sigi na, O Dios, hukmi ang kalibotan, kay imo man ang tanang kanasoran. Ayaw pagpakahilom, O Dios! Ayaw pagpangiyugpos ug ayaw pagpakahilom! Tan-awa! Nakigbatok na kanimo ang imong mga kaaway, ug kadtong nasilag kanimo mialsa na batok kanimo. Naghimo silag mga daotang laraw batok sa imong katawhan; nagsabot sila batok sa imong gipanalipdan. “Dali ngari,” sila miingon, “Laglagon ta ang ilang nasod aron makalimtan ang Israel hangtod sa kahangtoran!” Nagkauyon sila sa ilang laraw ug naghimo silag kasabotan batok kanimo: ang katawhan sa Edomea, ug ang mga Ismaelita, ang katawhan sa Moab, ug ang mga Agrihanon, ang katawhan sa Gebal, sa Ammon ug sa Amalek, sa Filistia ug sa Tiro; mitipon usab kanila ang Asiria ingon nga lig-ong kaabin sa mga kaliwat ni Lot. Buhata kanila ang gihimo mo sa mga Midianhon, kang Sisera ug kang Jabin didto sa Suba sa Kison, nga nabuntog didto sa Endor ug kansang mga lawas nangabaho. Himoa sa ilang kadagkoan ang gihimo mo kang Oreb ug kang Seeb; buntoga ang tanan nilang hari sama sa gibuhat mo kang Zeba ug kang Zalmuna nga miingon, “Among panag-iyahon ang yuta nga iya sa Dios.” Patibulaaga sila, O Dios ko, sama sa abog ug sama sa uhot nga gipadpad sa hangin. Sama sa kalayo nga mosunog sa lasang, ug sama sa kalayo nga nagpasilaob sa kabukiran, gukda sila sa imong unos ug hadloka sa imong kusog nga hangin. Pakaulawi sila, O Yahweh, aron moila sila kanimo. Mabuntog unta sila ug malisang hangtod sa kahangtoran; mangamatay unta sila nga puno sa kaulawan! Masayran unta nila nga ikaw lamang, O Yahweh, ang Labing Gamhanan sa tibuok kalibotan! Pagkatahom gayod sa imong Templo, O Ginoo nga Labing Gamhanan! Gusto kaayo ko nga moadto didto! Nangandoy ako sa hawanan sa Templo sa Ginoo. Nag-awit sa kalipay ang tibuok kong kalag alang sa buhing Dios. Bisan gani ang mga gorion nagbuhat ug salag, ug ang mga sayaw may kaugalingong puy-anan; gibutang nila ang ilang mga piso duol sa imong mga halaran, O Ginoo nga Labing Gamhanan, akong hari ug akong Dios. Pagkamalipayon sa mga nagpuyo sa imong Templo; kanunay silang nag-awit ug mga pagdayeg kanimo. Pagkamalipayon sa mga tawo kansang kusog naggikan kanimo. Buot silang moduaw sa Bukid sa Sion. Sa paglatas nila sa nag-ugang walog sa Baca, nahimo kining dapit sa mga tubod ug nalukop kini ug mga lim-aw sa unang ulan. Sa ilang pagpadayon, nagkadugang ang ilang kusog ug nakita nila sa Sion ang Dios sa mga dios! Pamatia intawon ang akong pag-ampo, O Ginoo, Dios nga Labing Gamhanan! Patalinghogi ako, O Dios ni Jacob! O Dios, panalangini ang among hari, ang hari nga imong gipili! Ang usa ka adlaw diha sa imong Templo mas maayo pa kay sa usa ka libo ka adlaw didto sa laing dapit, ug palabihon ko ang pagbarog diha sa ganghaan sa balay sa akong Dios kay sa pagpuyo sa mga balay sa mga daotan. Ang Ginoo mao ang among manlalaban ug mahimayaong hari; nanalangin siya kanamo uban sa kaluoy ug dungog. Dili niya ihikaw ang butang nga maayo kanila nga nagbuhat sa matarong. Pagkamalipayon niadtong nagsalig kanimo, O Ginoo nga Labing Gamhanan! O Ginoo, nagmaluluy-on ka sa imong yuta gipahiuli mo sa maayong kahimtang ang Israel. Gipasaylo mo ang mga sala ug kalapasan sa imong katawhan. Wala ka na masuko kanila; wala ka na mapungot. Ipahiuli kami pag-usab, O Dios nga among manluluwas, ug ayaw na kamig kasuk-i! Masuko ka ba kanamo hangtod sa kahangtoran? Ang imong kapungot molungtad ba hangtod sa tanang kaliwatan? Lig-ona kami pag-usab ug kami nga imong katawhan magdayeg kanimo. Ipakita kanamo, O Ginoo, ang imong gugma nga walay paglubad ug luwasa kami. Namati ako sa gisulti sa Ginoong Dios, nagsaad siyag kalinaw kanamo nga iyang katawhan kon dili kami mobalik sa among mga binuang. Sa walay duhaduha andam siya pagluwas niadtong nagtahod ug nahadlok kaniya, ug ang iyang himaya magpabilin sa among yuta. Magkahiusa ang gugma ug ang pagkamaunongon; maghagkanay ang katarong ug kalinaw. Ang pagkamaunongon sa tawo mobuswak paitaas gikan sa yuta, ug ang katarong sa Dios modungaw gikan sa langit. Ang Ginoo maghatag kanatog kaayohan ug mohatag ug daghang abot ang atong yuta. Ang katarong mag-una kaniya ug mag-andam sa dalan alang kaniya. Pamatia intawon ako, O Ginoo, ug tubaga ako kay kabos ako ug walay mahimo. Luwasa ako gikan sa kamatayon kay ako nagmatinumanon man kanimo; luwasa ako kay ako imong sulugoon ug nagsalig kanimo. Ikaw ang akong Dios busa kaluy-i intawon ako, O Ginoo; nag-ampo ako kanimo sa tibuok adlaw. Lipaya ang imong sulugoon, O Ginoo, kay nag-ampo man ako kanimo. O Ginoo, maayo ka kanamo ug mapasayloon; puno ka sa gugmang walay paglubad alang sa tanang nag-ampo kanimo. Pamatia intawon, O Ginoo, ang akong pag-ampo; patalinghogi ang akong tuaw sa pagpakitabang. Gisangpit ko ikaw sa panahon sa kalisdanan kay motubag ka man sa akong mga pag-ampo. Wala nay laing dios nga sama kanimo, O Ginoo; walay usa nga makahimo sa imong nahimo. Ang tanang kanasoran nga imong gibuhat moduol ug moyukbo kanimo; daygon nila ang imong pagkagamhanan, O Ginoo, kay ikaw ra ang gamhanan ug makahimog mga butang nga katingalahan; ikaw ra gayod ang Dios. O Ginoo, tudloi ako sa buot mong ipabuhat kanako, ug tumanon ko gayod ang imong mga sugo. Bug-osa ang akong kasingkasing sa pag-alagad kanimo. Pasalamatan ko ikaw sa tibuok kong kasingkasing, O Ginoo nga akong Dios. Isangyaw ko ang imong pagkagamhanan hangtod sa kahangtoran. Pagkadako sa imong gugma nga walay paglubad alang kanako! Giluwas mo ako gikan sa kahiladman sa Seol. Gisulong ako, O Dios, sa mga tawong mapahitas-on; buot akong patyon sa mga tawong mapintas, mga tawo nga wala moila kanimo. O Ginoo, maluluy-on ka ug mahinatagon nga Dios, dili daling masuko, kanunayng mahigugmaon ug matinud-anon. Lingia ako ug kaluy-i; lig-ona ug luwasa ako kay nag-alagad ako kanimo sama sa gibuhat sa akong inahan. Pakit-a akog timaan sa imong kaayo, O Ginoo, aron maulawan kadtong nasilag kanako inigkakita nila nga gitabangan mo ako ug gilipay. Gitukod sa Dios ang iyang siyudad diha sa balaang bungtod. Gihigugma sa Ginoo ang mga ganghaan sa Sion, labaw kay sa ubang dapit sa Israel. Pamati, O siyudad sa Dios, sa katingalahang mga butang nga gisulti bahin kanimo: “Iniglista ko sa mga nasod nga nag-alagad kanako, ilakip ko ang Ehipto ug ang Babilonia; moingon ako nga ang Filistia, ang Tiro ug ang Etiopia sakop usab sa Jerusalem.” Bahin sa Sion ikaingon unya nga ang tanang kanasoran naggikan niini, ug himoon siyang malig-on sa Labing Halangdon. Maghimo ang Ginoo ug talaan sa tanang katawhan, ug ilakip silang tanan ingon nga lungsoranon sa Jerusalem. Ang mga mag-aawit ug mananayaw nag-ingon, “Sa Sion anaa ang tinubdan sa tanan natong panalangin.” O Ginoo nga akong Dios, akong manluluwas, nagsangpit ako kanimo sa tibuok adlaw, ug sa tibuok gabii miduol ako kanimo. Dungga intawon ang akong pag-ampo, ug pamatia ang akong tuaw sa pagpakitabang! Labihan kadaghan ang kalisdanan nga midangat kanako, ug ako hapit na mamatay. Sama ako sa uban nga himalatyon na ug wala na akoy umoy. Gipasagdan na ako uban sa mga patay; sama ako sa mga gipatay nga nagbuy-od sa ilang lubnganan, nga imo nang gikalimtan sa hingpit ug dili na nimo tabangan. Gitambog mo ako sa kahiladman, ngadto sa labing mangitngit ug lalom nga gahong. Gisakitan ako sa imong kasuko ug nalukapa ako ilalom sa imong mga balod. Gipasalikway mo ako sa akong mga higala; gihimo mo akong makahahadlok ngadto kanila. Wala na akoy kalutsan ug dili na makalayas, ug luya na ang akong mga mata tungod sa pag-antos. O Ginoo, sa tibuok adlaw nagsangpit ako kanimo, ug gibayaw ko ang akong kamot sa akong pag-ampo! Maghimo ka bag mga milagro alang sa mga patay? Mobangon pa ba sila ug magdayeg kanimo? Gihisgotan ba didto sa lubnganan ang makanunayon mong gugma, ug ang imong pagkamaunongon didto sa dapit sa kalaglagan? Makita ba ang imong mga milagro didto sa dapit nga mangitngit, ug ang imong kaayo didto sa yuta sa mga hinikalimtan? O Ginoo, nagpakitabang ako kanimo; matag buntag nag-ampo ako. Nganong gisalikway mo man ako, O Ginoo? Nganong dili ka man magpakita kanako? Sukad sa akong pagkabata nag-antos ako ug hapit na mamatay. Naugtas na ako sa kabug-at sa imong mga silot. Ang mapintas mong kasuko midat-og kanako; ug nalaglag ako sa makalilisang mong mga ataki. Tibuok adlaw gilibotan nila ako sama sa baha, ug midutdot sila kanako gikan sa tanang dapit. Gipasalikway mo ako bisan gani sa labing suod kong mga higala, ug ang kangitngit mao ray akong kauban. O Ginoo, awiton ko kanunay ang imong gugma nga walay paglubad; sa tanang panahon isangyaw ko ang imong pagkamaunongon. Nasayod ako nga ang imong gugma molungtad hangtod sa kahangtoran, ug ang imong pagkamaunongon walay pagkabalhin sama sa langit. Miingon ka, “Naghimo akog kasabotan uban sa tawo nga akong gipili; si David nga akong sulugoon akong gisaaran: ‘Himoon kong maghari kanunay ang imong kaliwat ug patunhayon ko ang imong trono hangtod sa kahangtoran.’” Nag-awit ang kalangitan sa katingalahang mga butang nga nabuhat mo; nag-awit sila, O Ginoo, sa imong pagkamaunongon. Walay sama kanimo, O Ginoo, didto sa langit; walay langitnong binuhat nga sama kanimo. Gitahod ka sa konseho sa mga dios ug gikahadlokan ka pag-ayo sa tanan nga nag-alirong kanimo. O Ginoo, Dios nga Labing Gamhanan, walay sama kanimo kagamhanan; matinud-anon ka, O Ginoo, sa tanang butang. Naghari ka sa gamhanang dagat; gipalinaw mo ang bangis nga mga balod niini. Gidugmok mo ang mananap nga si Rahab ug gipatay mo kini; pinaagi sa imong dakong kusog gibuntog mo ang imong mga kaaway. Imo ang kalibotan ingon man ang langit; ikaw ang nagbuhat sa kalibotan ug sa tanan nga anaa niini. Gibuhat mo ang amihanan ug habagatan; ang Bukid sa Tabor ug ang Bukid sa Hermon nag-awit alang kanimo tungod sa kalipay. Pagkagamhanan mo gayod! Pagkakusgan gayod nimo! Ang katarong ug hustisya maoy patukoranan sa imong gingharian; ang gugma ug pagkamaunongon anaa sa tanan nga imong gibuhat. O Ginoo, pagkamalipayon sa mga tawo nga nagsimba kanimo pinaagi sa mga awit; nga nagpuyo diha sa kahayag sa imong kaluoy. Naglipay sila tibuok adlaw tungod kanimo ug nagdayeg kanimo kay ikaw maayo man. Gihatagan mo kamig mga dagkong kadaogan; tungod sa imong gugma gipadaog mo kami kay ikaw man, O Ginoo, ang nagpili sa among manlalaban; ikaw, ang Balaang Dios sa Israel, maoy naghatag kanamo sa among hari. Sa usa ka panan-awon nga dugay na giingnan mo ang imong mga matinud-anong sulugoon, “Gikoronahan ko ang usa ka tawong kusgan ug gamhanan; gihatag ko ang trono ngadto sa usa nga gipili ko gikan sa mga tawo. Gipili ko si David, ang akong sulugoon, ug pinaagi sa pagdihog kaniyag balaang lana gihimo ko siya nga inyong hari. Mag-uban kaniya kanunay ang akong kusog; ang akong gahom maghatag kaniyag kusog. Dili gayod makabuntog kaniya ang iyang mga kaaway, ug ang mga daotan dili gayod makapakaulaw kaniya. Dugmokon ko ang iyang mga kaaway ug patyon ang mga nasilag kaniya. Higugmaon ko siya kanunay ug dili ko siya pakyason. Himoon ko siyang madaugon kanunay. Padak-on ko ang iyang gingharian gikan sa Dagat sa Mediteraneo ngadto sa Suba sa Eufrates. Moingon siya kanako, ‘Ikaw akong amahan ug akong Dios, akong manlalaban ug manluluwas.’ Himoon ko siyang akong kamagulangang anak nga lalaki, ang labing gamhanan sa tanang hari sa kalibotan. Higugmaon ko siya kanunay, ug ang akong kasabotan uban kaniya molungtad hangtod sa kahangtoran. Himoon ko nga sa kanunay may usa sa iyang mga kaliwat nga maghari, ug ang maong gingharian molungtad sama sa langit. “Apan kon dili motuman sa akong balaod ang iyang mga kaliwat ug dili magkinabuhi subay sa akong kasugoan, kon isalikway nila ang akong mga kasugoan ug dili tumanon ang akong mga gimbut-an, silotan ko sila tungod sa ilang mga sala ug kastigohon tungod sa ilang mga kalapasan. Apan higugmaon ko si David kanunay ug dili ko pakyason ang gisaad ko kaniya. Dili ko lapason ang akong kasabotan uban kaniya o bakwion ang bisan usa ka saad ko kaniya. “Sa akong ngalan, ako misaad ug kini ako gayong barogan; busa si David dili ko gayod bakakan. Sa kanunay may usa sa iyang mga kaliwat nga maghari ug ang maong gingharian molungtad samtang modan-ag pa ang adlaw. Motunhay kini sama sa bulan, sama nianang walay pagkausab nga saksi diha sa kalangitan.” Apan nasuko ka sa pinili mong hari; gibiyaan mo siya ug gisalikway. Gisalikway mo ang kasabotan tali kanimo ug sa imong sulugoon, ug gilabay ang iyang korona ngadto sa lapok. Gilumpag mo ang mga paril sa iyang siyudad, ug giguba mo ang iyang mga kota. Gikawat ang iyang mga kabtangan ni bisan kinsa nga moagi didto; gibiaybiay siya sa iyang mga silingan. Gipadaog mo ang iyang kaaway; gilipay mo silang tanan. Gihimo mong walay kapuslanan ang iyang mga hinagiban, ug gipabuntog mo siya sa panggubatan. Gikuhaan mo siya sa iyang harianong sitro, ug gipukan mo ang iyang trono ngadto sa yuta. Gihimo mo siyang tigulang sa dili pa panahon ug gibulit mo siya sa kaulawan. Hangtod kanus-a, O Ginoo, nga magtago ka gikan kanako? Hangtod ba sa kahangtoran? Hangtod kanus-a magsilaob nga daw kalayo ang imong kasuko? Hinumdomi, O Ginoo, ang kamubo sa kinabuhi sa tawo; hinumdomi nga gibuhat mo ang tawo nga may kamatayon! Kinsa may tawong dili mamatay? Unsaon man sa tawo paglikay sa Seol? Ginoo, hain na man ang mga timaan sa imong gugma? Hain na man ang mga saad nga gihimo mo kang David? Ayaw kalimot giunsa ako nga imong sulugoon pagbugalbugal nila ug giunsa ko pag-antos ang tanang pagbugalbugal sa ubang kanasoran. Ang pinili mong hari, O Ginoo, gibiaybiay pag-ayo sa imong mga kaaway. Gibugalbugalan nila siya bisag asa siya padulong. Dalaygon ang Ginoo hangtod sa kahangtoran! Amen! ug Amen! Ginoo, ikaw sa kanunay mao ang among puloy-anan. Sa wala mo pa buhata ang kabukiran ug sa wala pa nimo himoa ang kalibotan, Dios ka na, walay sinugdanan ug walay kataposan. Gisultihan mo ang mga tawo sa pagbalik ngadto sa ilang gigikanan; gipabalik mo sila sa abog. Alang kanimo, sama lamang sa usa ka adlaw ang usa ka libo ka tuig; daw kagahapon lamang kon molabay na kini, sama sa mubong takna sa kagabhion. Ang mga tawo gidala mo sama sa baha; ang ilang pagtunhay sama kadaklit sa damgo. Sama sila sa mga sagbot nga manurok inigkabuntag ug unya mobuswak ug malaya ug mamatay inigkahapon. Pinaagi sa imong kasuko nangalaglag kami; pinaagi sa imong kapungot kami nangalisang. Gibutang mo sa imong atubangan aron ang among mga sala imong makita, bisan ang tinago namong mga sala. Tungod sa imong kasuko dili magdugay ang among kinabuhi; matapos kini daw usa lamang ka panghupaw. Kapitoan ka tuig lamang gayod ang gitas-on sa among kinabuhi, tingali kawaloan kon lig-on kami, apan pulos lamang kagul-anan ug kasamok ang among makuha, unya matapos kini ug kami mahanaw. Kinsay nasayod sa gahom sa imong kasuko? Kinsay nasayod sa kalisang nga bation unya namo tungod sa imong kapungot? Busa paamgoha kami sa kamubo sa among kinabuhi aron mahimo kaming maalamon. Hangtod kanus-a mapuypoy ang imong kasuko, O Ginoo? Kaluy-a intawon ang imong mga ulipon! Matag buntag pun-a kami sa gugma mong walay paglubad aron mag-awit kami ug malipay sa tibuok namong kinabuhi. Hatagi kami karog kalipay nga sama kadaghan sa kagul-anan nga gihatag mo kanamo sulod sa katuigan sa among pag-antos. Pakit-a kami nga imong mga sulugoon sa imong gamhanang mga buhat, ug pakit-a ang among mga kaliwat sa imong mahimayaong gahom. Ginoo nga among Dios, panalangini intawon kami ug hatagi kamig kalamposan sa tanan namong pagabuhaton! Oo, hatagi kamig kalamposan sa tanan namong pagabuhaton! Ang modangop sa Labing Halangdon, ang magpabiling ubos sa pagbantay sa Labing Gamhanan, makaingon sa Ginoo, “Ikaw ang akong manlalaban ug tigpanalipod, ikaw ang akong Dios, ug kanimo nagsalig ako.” Gikan sa tanang katalagman nga wala mo hisayri, ilikay ka gayod niya ingon man sa tanang sakit nga makamatay. Tabonan ka niya sa iyang mga pako ug dili ka gayod maunsa ubos sa iyang pag-atiman. Ang iyang pagkamaunongon manalipod ug magbantay kanimo. Dili ka unya mahadlok sa mga katalagman sa kagabhion o sa mga udyong nga naghadyong panahon sa adlaw o sa mga sakit nga mohampak diha sa kangitngit o sa kadaotan nga molaglag panahon sa adlaw. Mahimong mangapukan ang usa ka libo diha sa imong kiliran, napulo ka libo libot kanimo apan dili ka gayod maunsa. Makita mo unya unsaon pagsilot ang mga daotan. Kay gihimo mo mang dalangpanan ang Ginoo, ang Labing Halangdon nga imong tigpanalipod, walay katalagman nga modangat kanimo ug walay kadaot nga moabot duol sa imong puloy-anan. Pabantayan ka sa Dios sa iyang mga anghel aron pagpanalipod kanimo bisag asa ka paingon. Sapwangon ka nila sa ilang mga kamot aron dili maunsa sa mga bato ang imong mga tiil. Tumban mo ang mga liyon ug mga bitin, mga mapintas nga liyon ug mga bitin nga malala. Ang Dios nag-ingon, “Luwason ko kadtong nahigugma kanako, ug panalipdan ko kadtong miila sa akong ngalan. Sa dihang sangpiton ako nila, tubagon ko sila. Mag-uban ako kanila sa dihang sila anaa sa kalisdanan. Luwason ko sila ug pasidunggan. Gantihan ko silag taas nga kinabuhi ug luwason ko gayod sila.” Maayo gayod ang pagpasalamat kanimo, O Ginoo, ug ang pag-awit alang sa imong ngalan, O Labing Halangdon nga Dios, ang pagsangyaw matag buntag sa imong gugmang walay paglubad ug sa matag gabii sa imong pagkamatinud-anon dinuyogan sa honi sa mga tulunggon nga kinuwerdasan ug sa tugtog sa alpa. Nakalipay kanako, O Ginoo, ang gamhanan mong mga buhat ug nag-awit ako sa kalipay tungod sa imong gihimo. Pagkakahibulongan sa imong mga buhat, O Ginoo! Pagkalalom sa imong mga hunahuna! Dili kini masabot sa mga buangbuang o matugkad sa mga walay alamag: bisan motubo sama sa mga sagbot ang mga daotan ug ang tanang makasasala mouswag, mangalaglag ra gihapon sila sa hingpit, kay ikaw, O Ginoo, labaw man sa tanan hangtod sa kahangtoran. Nasayod kami nga mangamatay ang imong mga kaaway ug mabuntog ang tanang daotang tawo. Gihimo mo akong kusgan ingon sa ihalas nga torong baka; gidihogan mo akog bag-ong lana. Nakita ko ang kapildihan sa akong mga kaaway ug nadungog ko ang hilak sa mga daotan. Molambo ang mga matarong sama sa palmera; motubo sila sama sa mga sidro sa Lebanon. Sama sila sa mga kahoy nga gitanom diha sa balay sa Ginoo ug misanay diha sa Templo sa atong Dios. Mamunga gihapon sila bisan tigulang na ug kanunayng lunhaw ug lig-on. Nagpaila kini nga matarong ang Ginoo; siya ang akong tigpanalipod ug walay ikasaway kaniya. Ang Ginoo naghari. Nagsul-ob siyag kahalangdon ug gahom. Ang kalibotan gipahimutang nga lig-on diha sa iyang dapit ug dili gayod kini matarog. Ang trono mo, O Ginoo, lig-on sukad pa sa sinugdan, ug ikaw diha na sa wala pa magsugod ang panahon. Ang mga kinahiladman sa dagat misinggit, O Ginoo; misinggit sila ug midahunog. Sa langit naghari ang Ginoo; gamhanan pa siya kay sa magahob nga kalawran, ug mas gamhanan pa kay sa mga balod sa dagat. Ang imong mga balaod, O Ginoo, walay kataposan, ug balaan gayod ang imong Templo hangtod sa kahangtoran. O Ginoo, Dios ka nga mosilot gayod; ipakita na ang imong kasuko! Ikaw nga maghuhukom sa tanang tawo, lihok na ug siloti ang mga mapahitas-on sa angay kanila! Hangtod kanus-a ba maghudyaka ang mga daotan? Hangtod kanus-a ba, O Ginoo? Hangtod kanus-a magmapahitas-on ang mga makasasala ug manghambog sa ilang mga kasal-anan? Gilaglag ug gidaugdaog nila ang imong katawhan, O Ginoo. Gipatay nila ang mga biyuda ug ang mga ilo, ingon man ang mga langyaw nga nagpuyo sa among yuta. Miingon sila, “Ang Ginoo wala makakita kanato; wala masayod ang Dios sa Israel!” Pagkabuang ninyong mga tawhana mo! Kanus-a pa kaha kamo makasabot? Ang Dios maoy naghimo sa atong dalunggan—dili ba diay siya makabati? Siyay nagbuhat sa atong mata—dili ba diay siya makakita? Siyay nagbadlong sa mga nasod—dili ba diay siya mosilot kanila? Siya ang magtutudlo sa tanang tawo—wala ba diay siyay kahibalo? Nasayod ang Ginoo sa ilang gihunahuna; nasayod siya sa pagkawalay hinungdan sa ilang mga katarongan. O Ginoo, bulahan ang tawo nga imong gitudloan, ang tawo nga imong gitudloan sa imong balaod. Gipapahulay mo siya sa mga adlaw sa kasamok hangtod nga ikalubong ang mga daotan. Dili biyaan sa Ginoo ang iyang katawhan; dili niya pasagdan ang mga iyaha. Ang hustisya makaplagan pag-usab diha sa mga hukmanan ug mouyon niini ang tanang matarong. Kinsay molaban kanako batok sa mga daotan? Kinsay modapig kanako batok sa mga makasasala? Kon wala pa ako tabangi sa Ginoo, dugay na unta akong nahiadto sa yuta sa kahilom. Miingon ako, “Nag-anam akog kahulog,” apan gisapnay mo ako, Ginoo, sa gugma mong walay paglubad. Kon mabalaka ug maguol ako, lipayon mo ako. Wala kay kalabotan sa mga hiwing maghuhukom nga nagpatuo nga sila subay sa balaod apan dili diay. Naglaraw sila batok sa mga matarong nga tawo ug gisilotan nila sa kamatayon ang mga walay sala. Apan ang Ginoo manalipod kanako; ang akong Dios molaban kanako. Silotan niya sila sa ilang pagkadaotan, ug laglagon sila tungod sa ilang mga sala; laglagon sila sa Ginoo nga atong Dios. Dali kamo, daygon ta ang Ginoo! Mag-awit kita nga malipayon ngadto sa Dios nga atong tigpanalipod. Moduol kita kaniya aron pagpasalamat ug awitan ta siyag malipayong mga awit sa pagdayeg! Kay ang Ginoo gamhanang Dios, gamhanang hari nga labaw sa tanang dios. Nagmando siya sa tibuok kalibotan gikan sa kinahiladman sa yuta ngadto sa labing taas nga kabukiran. Nagmando siya sa dagat nga iyang gibuhat ug sa yuta nga iyang giumol. Dali kamo, mangyukbo kita ug mosimba kaniya; mangluhod kita atubangan sa Ginoo nga atong Magbubuhat! Siya ang atong Dios; kita ang katawhan niya nga iyang giatiman, ang panon nga iyang giamuma. Pamatia karon ang iyang gisulti, “Ayaw pagahia ang inyong ulo sama sa inyong katigulangan didto sa Meriba ingon man didto sa kamingawan sa Masa. Didto gisulayan nila ako bisag nakita nila ang akong gibuhat alang kanila. Sulod sa 40 ka tuig wala ako malipay niadtong mga tawhana. Miingon ako, ‘Pagkamasupilon nila! Nagdumili sila pagtuman sa akong mga sugo!’ Nasuko ako ug nanumpa, ‘Dili gayod kamo makasulod sa yuta nga akong papahulayan kaninyo.’” Awitig bag-ong awit ang Ginoo! Awiti ninyo ang Ginoo, tibuok kalibotan! Awiti ninyo ang Ginoo ug dayga siya! Matag adlaw isangyaw ang maayong balita nga siya ang nagluwas kanato. Ipaila sa kanasoran ang iyang himaya, ug ang iyang kahibulongang mga buhat ngadto sa tanang katawhan. Gamhanan ang Ginoo ug angayan gayong daygon; kahadloki siya labaw sa tanang dios. Ang mga dios sa ubang mga nasod mga diosdios lamang, apan ang Ginoo maoy nagbuhat sa kalangitan. Himaya ug kahalangdon naglibot kaniya; gahom ug katahom anaa sa iyang Templo. Dayga ninyo ang Ginoo, kamong tanang katawhan sa kalibotan! Dayga ang iyang himaya ug gahom! Ihatag sa Ginoo ang dungog nga angay sa iyang ngalan; pagdala kamog halad ngadto sa iyang Templo. Pangyukbo kamo sa Ginoo inigpakita niya; pangurog kamo sa atubangan niya, kamong tanang katawhan sa kalibotan! Isangyaw ngadto sa tanang kanasoran, “Hari ang Ginoo! Ang kalibotan gipahimutang niya ug dili gayod kini matarog. Pinasubay sa hustisya hukman niya ang tanang katawhan.” Paglipay kamo, langit ug yuta! Panaghugyaw kamo, dagat ug ang tanang binuhat nga anaa kanimo. Pagmaya kamo, mga kaumahan ug ang tanan nga anaa kaninyo. Unya ang tanang kahoy sa kalasangan mag-awit sa kalipay sa atubangan sa Ginoo kay moanhi siya sa paghukom sa kalibotan. Maghukom siya sa tanang katawhan ug sa tibuok kalibotan subay sa hustisya ug kaangayan. Naghari ang Ginoo! Busa paglipay, kalibotan! Pagmaya, kamong tanang kapuloan sa kadagatan! Gilibotan siya sa panganod ug kangitngit. Nagsukad ang iyang gingharian sa katarong ug hustisya. Nag-una kaniya ang kalayo ug gilamoy ang iyang mga kaaway nga naglibot kaniya. Ang iyang kilat nagdan-ag sa kalibotan; nakita kini sa yuta ug mikurog kini. Sama sa kandila, ang kabungtoran nangatunaw sa atubangan sa Ginoo, ang Ginoo sa tibuok kalibotan. Gisangyaw sa mga langit ang iyang pagkamatarong ug nakita sa tanang katawhan ang iyang himaya. Naulawan ang tanang nagsimbag mga larawan, sila nga nagpasigarbo sa ilang mga walay hinungdan nga diosdios; nanghapa sa atubangan sa Ginoo ang tanang mga diosdios. Nakadungog ang katawhan sa Sion ug nalipay; nagmaya ang mga siyudad sa Juda tungod sa imong mga hukom, O Dios! O Ginoo nga Labing Gamhanan, ikaw ang nagmando sa tibuok kalibotan; mas gamhanan ka kay sa tanang diosdios. Gihigugma sa Ginoo kadtong nagdumot sa daotan; iyang gipanalipdan ang kinabuhi sa iyang katawhan ug giluwas sila gikan sa gahom sa mga daotan. Ang kahayag nagdan-ag sa mga matarong ug ang kalipay ngadto sa mga putlig kasingkasing. Paglipay kamong mga matarong tungod sa gibuhat sa Ginoo ug pasalamati siya! Awitig bag-ong awit ang Ginoo kay nagbuhat siyag katingalahang mga butang! Pinaagi sa iyang gahom ug balaang kusog nakab-ot niya ang kadaogan. Gipahayag sa Ginoo ang iyang pagdaog; gipaila niya sa kanasoran ang iyang gahom sa pagluwas. Gituman niya ang iyang mga saad sa katawhan sa Israel uban sa walay paglubad nga gugma ug pagkamaunongon. Ang tanang katawhan sa kalibotan nakakita sa kadaogan sa atong Dios! Pag-awit nga malipayon ngadto sa Ginoo, kamong tanang katawhan; dayga siya pinaagi sa mga awit ug mga singgit sa kalipay! Dayga ang Ginoo dinuyogan sa mga alpa; pagtugtog ug honi ginamit ang mga alpa! Patingoga ang mga trumpeta ug mga budyong ug singgit kamo sa kalipay atubangan sa Ginoo, ang atong hari! Paghugyaw, dagat ug ang tanan nga anaa kanimo; pag-awit, O yuta, ug ang tanan nga nagpuyo kanimo! Pakpak, O mga suba! Pag-awit nga malipayon sa atubangan sa Ginoo, kamong kabungtoran kay moanhi siya aron paghukom sa kalibotan! Hukman niya ang tanang katawhan subay sa hustisya ug kaangayan. Naghari ang Ginoo ug nangurog ang mga katawhan! Naglingkod siya sa iyang trono ibabaw sa mga kerubin ug natay-og ang kalibotan. Ang Ginoo gamhanan sa Sion; naghari siya sa tanang kanasoran. Ang tanan magdayeg sa gamhanan ug halangdon niyang ngalan. Balaan siya! Gamhanang hari, gihigugma mo ang matarong; gihatagan mo ang Israel ug kaangayan, hustisya ug katarong. Dayga ang Ginoo nga atong Dios; simbaha siya atubangan sa iyang trono! Balaan siya! Si Moises ug si Aaron iyang mga pari ug si Samuel nag-ampo kaniya; nagsangpit sila sa Ginoo ug gitubag niya sila. Misulti siya kanila gikan sa daw haliging panganod; gituman nila ang mga balaod ug mga kasugoan nga gihatag niya kanila. O Ginoo nga among Dios, gitubag mo ang imong katawhan; mapinasayloon ka kanila apan mosilot usab sa ilang mga sala. Dayga ang Ginoo nga atong Dios ug simbaha siya didto sa iyang balaang bukid! Balaan ang Ginoo nga atong Dios! Awiti nga malipayon ang Ginoo, tibuok kalibotan! Simbaha ang Ginoo uban ang kalipay ug panuol kamo kaniya uban sa malipayong mga awit! Ilha nga Dios ang Ginoo! Siya ang nagbuhat kanato ug kita iyaha; kita iyang katawhan ug iya kitang panon. Sulod kamo sa iyang Templo ug pasalamati siya didto; sulod kamo sa iyang balaang puloy-anan ug dayga siya didto! Pasalamati ug dayga siya! Ang Ginoo maayo; molungtad ang iyang gugma ingon man ang iyang pagkamatinud-anon hangtod sa tanang kaliwatan. Mag-awit ako bahin sa pagkamaunongon ug sa hustisya; awiton ko kini alang kanimo, O Ginoo. Magkinabuhi ako nga putli. Kanus-a ka man moari kanako? Magkinabuhi ako nga putli sa akong balay; dili ko gayod buhaton ang daotan. Gikasilagan ko ang mga buhat niadtong namiya sa Dios; dili ako makig-abin kanila. Dili ako manglimbong; dili ako magbuhat ug daotan. Laglagon ko ang tawo nga mangdaot sa iyang higala; dili ako makaantos sa tawo nga mapahitas-on ug mapalabilabihon. Ikalipay ko kadtong matinumanon sa Dios ug papuy-on ko sila sa akong palasyo. Kadtong dili gayod manglimbong maoy mag-alagad kanako. Walay bakakon nga makapuyo sa akong palasyo ug walay tigpakaaron-ingnon nga magpabilin uban kanako. Dili gayod ako mohunong sa paglaglag sa mga tawong daotan sa tibuok nasod; puohon ko gikan sa siyudad sa Ginoo ang tanang mga daotan. Pamatia intawon, O Ginoo, ang akong pag-ampo; patalinghogi ang akong pakitabang! Ayaw pagpalayo kanako sa panahon sa akong kalisdanan! Paminawa ako ug tagda dayon ako inigsangpit ko kanimo! Ang akong kinabuhi mahanaw daw aso; mosilaob ang akong lawas daw kalayo. Nawad-an na akog kadasig daw laya nga sagbot; wala na akoy ganang mokaon. Hilabihan gayod ang akong pag-agulo; bukog ug panit na lamang ako. Sama ako sa ihalas nga langgam sa kamingawan, sama sa ngiwngiw diha sa naguba ug biniyaang mga balay. Dili ako makatulog; sama ako sa nag-inusarang langgam diha sa atop sa balay. Tibuok adlaw gibiaybiay ako sa akong mga kaaway; kadtong nagbugalbugal kanako migamit sa akong ngalan sa ilang pagpanunglo. Abo ang akong gikaon ug nahisagol sa akong imnonon ang akong mga luha tungod sa imong kasuko ug kapungot. Gipunit mo ako ug gisalibay. Daw anino sa kahapunon ang akong kinabuhi; nalaya ako sama sa sagbot. Apan hari ka, O Ginoo, hangtod sa kahangtoran; mahinumdom kanimo ang tanang kaliwatan. Motindog ka ug maluoy sa Sion; miabot na ang panahon nga maluoy ka kaniya; kini mao na ang gitakdang panahon! Nahigugma kaniya ang mga sulugoon mo bisag naguba na siya; naluoy sila kaniya bisag napulpog na siya. Mahadlok kang Yahweh ang mga nasod; malisang sa iyang gahom ang tanang hari sa kalibotan. Sa dihang tukoron na sa Ginoo pag-usab ang Sion, iyang ipakita ang iyang pagkagamhanan. Patalinghogan niya ang iyang biniyaang katawhan ug pamation ang ilang pag-ampo. Isulat alang sa umaabot nga kaliwatan ang gibuhat sa Ginoo, aron magdayeg kaniya kadtong wala pa mangatawo. Gikan sa iyang balaang dapit sa kahitas-an midungaw ang Ginoo sa kalibotan aron sa pagpamati sa mga agulo sa mga binilanggo ug sa pagluwas sa mga patyonon. Sa ingon isangyaw sa mga tawo ang ngalan ni Yahweh didto sa Sion; magdayeg sila kaniya didto sa Jerusalem sa dihang ang mga kanasoran ug mga gingharian magtigom ug magsimba kang Yahweh. Gikuhaan niya akog kusog samtang batan-on pa ako; gipamub-an niya ang akong kinabuhi. O akong Dios, buhi ka hangtod sa kahangtoran. Ayaw una akog patya karon nga batan-on pa ako. Sa dugay na kaayo nga panahon gibuhat mo ang kalibotan, ug pinaagi sa imong kamot gibuhat mo ang kalangitan. Mangahanaw sila, apan ikaw magpabilin; mangadugta silang tanan sama sa sinina. Ilisan mo sila sama sa bisti ug mangahanaw sila. Apan ikaw dili gayod mausab ug wala kay pagkatapos. Ang among kabataan magpuyo nga malinawon, ug ang ilang mga kaliwatan magpuyo kanunay ubos sa imong pagpanalipod. Dayga ang Ginoo, O akong kalag! Ang tibuok kong pagkatawo nagdayeg sa balaan niyang ngalan. Dayga ang Ginoo, O akong kalag, ug ayaw kalimti ang iyang pagkamaluluy-on. Gipasaylo niya ang tanan kong mga sala ug giayo niya ang tanan kong mga balatian. Giluwas ako niya gikan sa lubnganan ug gipanalanginan ako sa iyang gugma ug kaluoy. Gibuhong niya ako sa mga maayong butang aron magpabilin akong batan-on ug kusgan sama sa agila. Naghukom ang Ginoo dapig sa mga dinaugdaog ug gihatagan niya silag hustisya. Gitug-anan niya si Moises sa iyang mga laraw, ug gipakita niya sa katawhan sa Israel ang iyang mga buhat. Maluluy-on ug mahigugmaon ang Ginoo, dili daling masuko ug puno sa gugmang walay paglubad. Dili siya magsigig pangasaba; dili molungtad ang iyang kasuko hangtod sa kahangtoran. Dili kita niya silotan sumala sa angay kanato; dili kita niya paninglan sumala sa atong mga sala ug kalapasan. Sama sa kahabog sa langit ibabaw sa yuta, mao usab kadako ang iyang gugma kanila nga may kahadlok ug pagtahod kaniya. Sama sa gilay-on sa sidlakan gikan sa kasadpan, mao usab ang gilay-on sa pagwagtang niya sa atong mga sala. Sama nga maluluy-on ang usa ka amahan ngadto sa iyang mga anak, maluluy-on usab ang Ginoo kanila nga nagpasidungog kaniya. Nasayod siya diin kita gikan; nahibalo siya nga kita gikan sa abog. Ang kinabuhi sa tawo sama sa balili; motubo siya ug molipang ingon sa ihalas nga bulak. Unya huypon kini sa hangin ug ipadpad ug unya mahanaw sa dayon. Apan ang gugma sa Ginoo kanila nga nagpasidungog kaniya motunhay hangtod sa kahangtoran; molungtad ang iyang kaayo sa tanang kaliwatan, kanila nga nagtuman sa kasabotan ug nagbuhat sa iyang mga sugo. Gipahiluna sa Ginoo ang iyang trono didto sa langit ug naghari siya sa tanan. Dayga ninyo ang Ginoo ug patalinghogi ang iyang mga pulong, kamong mga anghel nga kusgan ug gamhanan ug nagtuman sa iyang mga sugo! Dayga ninyo ang Ginoo, kamong iyang panon, kamong iyang mga sulugoon nga nagtuman sa iyang kabubut-on! Dayga ninyo ang Ginoo, kamong tanang binuhat niya diha sa tanang dapit sa iyang gingharian! Dayga ang Ginoo, O akong kalag! Dayga ang Ginoo, O akong kalag! O Ginoo nga akong Dios, pagkagamhanan mo gayod! Nagsul-ob ka sa kahalangdon ug himaya ug nagbisti sa kahayag. Gibukhad mo ang kalangitan sama sa tolda ug gibuhat mo ang imong puloy-anan diha sa ibabaw sa katubigan. Ang mga panganod mao ang imong karwahi ug nagsakay ka sa mga pako sa hangin. Ang hangin mao ang imong mensahero ug ang mga kilat mao ang imong sulugoon. Gipahiluna mo pag-ayo ang kalibotan diha sa iyang sukaranan ug dili gayod kini matarog. Gitabon mo niini ang kadagatan sama sa panapton ug natabonan sa tubig ang kabukiran. Apan sa dihang gibadlong mo ang katubigan, nanibog sila; pagkabati nila sa imong tingog nanagan sila. Milatas sila sa kabukiran lugsong ngadto sa kawalogan, sa dapit nga giandam mo kanila. Nagbutang kag utlanan nga dili nila malapas aron dili nila kalunopan pag-usab ang kalibotan. Gipadagayday mo ang mga tubod diha sa kawalogan ug gipabuhagay ang mga tubig taliwala sa kabungtoran. Nagtagbaw kini sa kauhaw sa mga ihalas nga mananap; ang mga ihalas nga asno manginom niini. Sa kakahoyan duol niini, nagsalag ug nag-awit ang kalanggaman. Gikan sa imong puloy-anan sa langit, gipaulanan mo ang kabukiran, ug ang yuta napuno sa imong mga panalangin. Gipatubo mo ang mga balili aron sibsibon sa kahayopan, ug ang mga tanom nga magamit sa tawo aron makapatubo siya niini ug makakuhag pagkaon. Makahimo siyag bino aron malipay siya ug makakuhag lana sa olibo aron magmaya siya ug makahimog pan nga makapalig-on kaniya. Nakadawat ug madagayaong ulan ang mga sidro sa Lebanon nga gitanom sa Ginoo. Nagsalag didto ang kalanggaman; ang mga langgam nga tabon nagsalag diha sa mga kahoy. Ang mga ihalas nga kanding nagpuyo sa habog nga kabukiran ug ang mga kuneho nanago sa mga lungib sa kapangpangan. Gibuhat mo ang bulan aron mahimong ilhanan sa panahon, ug ang adlaw nasayod kanus-a siya mosalop. Gibuhat mo ang kangitngit nga mao ang gabii, ang panahon sa pagpanggula sa mga ihalas nga mananap. Mongulob ang mga batan-ong liyon, samtang mangita sa pagkaon nga gihatag sa Dios kanila. Inigsidlak sa adlaw mamauli sila ug mamahulay sa ilang mga lungib. Ang mga tawo manggula aron pagtrabaho hangtod sa gabii. O Ginoo, pagkadaghan sa mga butang nga imong gibuhat! Diha sa kaalam gibuhat mo silang tanan! Napuno ang yuta sa imong mga binuhat. Anaa ang kadagatan, dako ug lapad kaayo, diin nagpuyo ang dili maihap nga mga binuhat, gagmay ug dagko. Molawig niini ang mga barko, ug nagduladula diha niini ang Lebiatan, ang dakong mananap nga imong gibuhat. Silang tanan nagsalig kanimo sa pagkaon nga ilang gikinahanglan sa matag karon ug unya. Gihatagan mo silag pagkaon ug nangatagbaw sila. Malisang sila kon mobiya ka kanila; kon kuhaan mo silag ginhawa, mangamatay sila ug mobalik sa abog nga maoy ilang gigikanan. Sa paghatag mo kanilag gininhawa, nahimo silang buhi; ikaw ang naghatag ug bag-ong kinabuhi sa kalibotan. Motunhay unta hangtod sa kahangtoran ang himaya sa Ginoo! Malipay unta siya sa iyang nabuhat! Inigtan-aw niya sa kalibotan, mokurog kini; inighikap niya sa kabukiran, mobugwak kini ug aso. Awitan ko ang Ginoo sa tibuok kong kinabuhi; awitan kog mga pagdayeg ang akong Dios samtang buhi pa ako. Malipay unta siya sa akong pamalandong kay ang akong kalipay naggikan man kaniya. Malaglag unta ang mga makasasala gikan sa yuta; mahanaw unta ang mga daotan! Dayga ang Ginoo, O akong kalag! Dayga siya! Pasalamati ang Ginoo, isangyaw ang iyang pagkagamhanan! Ipaila sa mga nasod ang iyang nahimo. Awiti siya, awiti siyag mga pagdayeg; isugilon ang mga kahibulongang butang nga iyang nabuhat! Paglipay nga kita iyaha; paglipay kamong tanan nga nagsimba sa Ginoo; pakitabang kamo sa Ginoo; simbaha siya kanunay. Hinumdomi ang mga kahibulongang butang nga iyang nabuhat, ang iyang mga milagro ug ang iyang mga hukom, kamong mga kaliwat ni Abraham nga iyang sulugoon, kamong mga kaliwat ni Jacob, ang pinili niya. Ang Ginoo, mao ang atong Dios; ang iyang pagbuot gituman sa tibuok kalibotan. Tumanon niya kanunay ang kasabotan nga iyang gipasiugdahan, ang iyang mga saad alang sa libo ka kaliwatan. Tumanon niya ang kasabotan nga gihimo niya uban kang Abraham ug ang iyang saad kang Isaac. Gilig-on niya ang maong saad ngadto kang Jacob ug gihimong walay kataposang kasabotan uban kang Israel. Miingon siya, “Ihatag ko kanimo ang yuta sa Canaan; ikaw nay tag-iya niini.” Sa dihang diyutay pa ang katawhan sa Dios, mga langyaw sila sa yuta sa Canaan. Naglatagaw sila sa kanasoran ug sa mga gingharian. Apan wala motugot ang Dios nga daugdaogon sila. Gibadlong niya ang mga hari tungod kanila. Miingon siya, “Ayaw ninyo hilabti ang akong mga pinili; ayaw pasipad-i ang akong mga propeta.” Sa dihang gipadala niya ang gutom ngadto sa ilang nasod ug gikuha niya ang tanan nilang pagkaon, gipadala na niya pag-una si Jose nga nabaligya ingon nga ulipon. Nasamad sa hugot nga kadena ang iyang mga tiil, ug gisul-obag argulyang puthaw ang iyang liog hangtod nga natuman ang iyang gitagna. Ang pulong sa Ginoo nagmatuod nga wala siya magbakak. Unya gipabuhian siya sa hari sa Ehipto; giluwas siya sa nagmando sa kanasoran. Gihimo siyang pangulo sa kagamhanan ug maoy gihimong magbubuot sa tibuok yuta. Gihatagan siyag hingpit nga gahom sa pagmando sa mga opisyal sa hari, ug gahom sa pagtudlo sa iyang mga magtatambag. Unya miadto si Jacob sa Ehipto ug mipuyo siya didto. Gipasanay sa Ginoo ang iyang katawhan ug gihimo silang lig-on pa kay sa ilang mga kaaway. Gihimo niya nga kasilagan ang iyang katawhan sa mga Ehiptohanon ug gitugotan sila nga limbongan ang iyang mga sulugoon. Unya gipadala niya si Moises nga iyang sulugoon ug si Aaron nga iyang gipili. Gihimo nila ang gamhanang mga buhat sa Dios, ug naghimo silag mga milagro didto sa Ehipto. Gipadad-an sa Dios ug kangitngit ang Ehipto apan ang mga Ehiptohanon wala motuman sa iyang sugo. Gihimo niyang dugo ang ilang mga suba, ug gipatay niya ang tanan nilang isda. Ang ilang nasod napuno sa mga baki bisan gani ang palasyo sa hari. Mimando ang Dios ug napuno sa langaw ug tagnok ang tibuok nasod. Gipaulanan niyag yelo ang ilang yuta ug gipalipakan; gilaglag niya ang mga parasan ug mga igera ug gipamali ang kakahoyan. Mimando siya ug nanungha ang mga dulon nga dili maihap tungod sa kadaghan; gipangaon nila ang mga tanom ingon man ang mga abot sa yuta. Gipatay niya ang mga panganayng anak nga lalaki sa tanang banay sa Ehipto. Unya gidala niya ang mga Israelita gawas sa Ehipto. Gidala nila ang mga plata ug bulawan ug silang tanan lig-on ug maayog lawas. Nalipay ang mga Ehiptohanon sa pagbiya na nila kay nahadlok man sila kanila. Gitabonan sa Dios ug panganod ang iyang katawhan ug gihatagag kalayo nga mag-iwag kanila sa gabii. Nangayo sila ug gipadad-an silag mga buntog; gihatagan niya silag pagkaon gikan sa langit aron mabusog sila. Gipaliki niya ang usa ka bato ug mibul-og gikan niini ang tubig ug midagayday kini ngadto sa kamingawan sama sa suba. Gihinumdoman niya ang balaan niyang saad kang Abraham nga iyang sulugoon. Sa ingon niini gipagawas niya ang iyang katawhan nga nanag-awit, ang pinili niyang katawhan uban sa singgit sa kalipay. Gihatag niya kanila ang mga yuta sa mga langyaw ingon man ang ilang kaumahan, aron ang iyang katawhan magtuman sa iyang mga balaod ug magtamod sa iyang mga sugo. Dayga ang Ginoo! Dayga ang Ginoo! Pasalamati ang Ginoo kay maayo siya; ang iyang gugma walay kataposan. Kinsay makabatbat sa mga dagkong butang nga nahimo sa Ginoo? Kinsay makahatag kaniyag igong pagdayeg? Bulahan kadtong nagmakiangayon ug nagbuhat sa matarong sa tanang panahon! Hinumdomi ako, O Ginoo, inigtabang mo sa imong katawhan; ilakip ako inigluwas mo kanila aron makita nako ang kauswagan sa imong katawhan, ug makaambit ako sa kalipay sa imong nasod ug sa garbo sa imong katawhan. Nakasala kami sama sa among katigulangan; daotan ug makasasala kami. Sa didto pa ang among katigulangan sa Ehipto, wala nila ilha ang mga kahibulongang buhat sa Dios; nalimtan nila ang daghang higayon nga siya nagpakita sa iyang gugma alang kanila, ug misukol sila sa Labing Halangdon didto sa Dagat nga Pula. Apan giluwas niya sila sumala sa iyang gisaad aron pagpakita sa iyang dakong gahom. Gimandoan niya ang Dagat nga Pula ug kini namala, ug iyang gidala ang iyang katawhan latas sa dapit nga namala. Giluwas niya sila gikan sa nagdumot kanila; giluwas niya sila gikan sa ilang mga kaaway. Apan ang tubig milumos sa ilang mga kaaway ug walay usa kanila nga nahibilin. Unya nanuo ang iyang katawhan sa iyang mga saad ug nag-awit silag pagdayeg kaniya. Apan dali ra silang nalimot sa iyang nabuhat ug wala sila magpaabot sa iyang tambag. Daghan silag mga gipangayo didto sa kamingawan ug gisulayan nila ang Dios; busa gihatagan niya sila sa ilang gipangayo, apan gipadad-an usab niya sila ug makalilisang nga balatian. Didto sa kamingawan nasina sila kang Moises ingon man kang Aaron, ang balaang sulugoon sa Ginoo. Unya naabli ang yuta ug gilamoy si Datan ug si Abiram uban sa iyang pamilya. May kalayo nga mikunsad sa ilang mga kauban ug milamoy kanila nga mga daotan. Nagbuhat silag baka nga bulawan didto sa Sinai ug gisimba nila ang maong diosdios. Giilisan nila ang himaya sa Dios sa larawan sa usa ka baka nga sagbot ra ang kinaon. Gikalimtan nila ang Dios nga nagluwas kanila pinaagi sa iyang katingalahang mga buhat didto sa Ehipto, sa kahibulongang mga butang nga gibuhat niya sa yuta sa Ham, ug sa makalilisang nga mga buhat nga iyang nahimo didto sa Dagat nga Pula! Busa miingon ang Dios nga laglagon niya ang iyang katawhan; apan si Moises, ang iyang piniling sulugoon, nangaliyupo sa Dios ug maoy nakapugong sa iyang kasuko ug paglaglag unta kanila. Unya ilang gisalikway ang anindot nga yuta, kay wala man sila motuo sa saad sa Dios. Nagbagulbol sila sulod sa ilang tolda ug wala mamati sa tingog sa Ginoo. Busa gipasidan-an niya sila nga patyon niya sila didto sa kamingawan ug patibulaagon niya ang ilang mga kaliwat ngadto sa ubang katawhan, ug pasagdang mangamatay didto sa ubang kanasoran. Unya ang katawhan sa Dios miapil sa pagsimba kang Baal didto sa Peor, ug nangaon sila sa mga hinalad alang sa mga patay. Gihagit nila ang kasuko sa Ginoo pinaagi sa ilang mga binuhatan, ug nahiagom sila sa makalilisang nga sakit. Apan mibarog si Pinehas ug gisilotan niya ang mga sad-an ug nahunong ang sakit. Kini gihinumdoman kanunay alang sa iyang dungog ug dili kini makalimtan bisag kanus-a. Ang katawhan sa Ginoo nakapasuko kaniya didto sa mga tuboran sa Meriba, ug nahasol si Moises tungod sa ilang gibuhat. Nakapasuko sila pag-ayo kang Moises ug nakasulti siyag mga butang nga dili unta niya angay nga isulti. Wala nila patya ang ubang katawhan sumala sa gisugo kanila sa Ginoo; apan nagkigtipon hinuon sila kanila ug gisunod nila ang ilang mga batasan. Ang katawhan sa Dios nagsimbag mga diosdios, ug kini maoy nakapalaglag kanila. Gihalad nila ang ilang mga anak ngadto sa mga diosdios; gipamatay nila ang kaugalingon nilang mga anak, ang mga batang inosente, ingon nga halad ngadto sa mga diosdios sa Canaan ug ang yuta nahugaw tungod sa buhat sa maong mga mamumuno. Gibulingan nila ang ilang kaugalingon pinaagi sa ilang gibuhat ug nagmaluibon sila sa Dios. Busa nasuko ang Ginoo sa iyang katawhan ug gisalikway niya sila. Gitugyan niya sila sa gahom sa ubang kanasoran, ug giharian sila sa ilang mga kaaway. Gidaugdaog ug giulipon sila sa ilang mga kaaway. Sa makadaghan giluwas sa Dios ang iyang katawhan, apan gipalabi nila ang pagsukol kaniya busa misamot ang ilang pagkamakasasala. Apan namati gihapon siya sa ilang mga pagsangpit, ug gitagad niya ang ilang kalisdanan. Tungod kanila gihinumdoman niya ang kasabotan nga iyang gipasiugdahan, ug tungod sa dako niyang gugma kanila giusab niya ang iyang hukom. Gihimo niya nga kaluy-an sila sa nagbihag kanila. Luwasa kami, O Ginoo nga among Dios, ug kuhaa kami gikan sa kanasoran, aron magdayeg kami sa balaan mong ngalan ug magmalipayon sa pagpasalamat kanimo. Daygon nato ang Ginoo, ang Dios sa Israel; dayga siya karon ug sa kanunay! Paingna ang tanang katawhan, “Amen!” Dayga ang Ginoo! Pasalamati ang Ginoo kay maayo siya; walay kataposan ang iyang gugma! Duyog kamo kanako sa pagdayeg sa Ginoo, kamong tanan nga iyang giluwas. Giluwas kamo niya gikan sa inyong mga kaaway, ug gikuha kamo gikan sa kanasoran, gikan sa sidlakan ug sa kasadpan, sa amihanan ug sa habagatan. May pipila nga naglatagaw sa kamingawan ug wala sila makakita ug siyudad nga ilang kapuy-an. Gigutom ug giuhaw sila ug nawad-an sa tanang paglaom. Taliwala sa ilang kalisdanan gisangpit nila ang Ginoo ug giluwas niya sila sa ilang mga pag-antos. Gidala niya sila padulong sa usa ka siyudad aron adto sila magpuyo. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang gugma nga walay paglubad, tungod sa mga katingalahang butang nga gihimo niya alang kanila. Gipainom niya ang giuhaw ug gipakaon ang gigutom. May mga nagpuyo sa kangitngit, mga binilanggo nga kinadenahan, kay misupak man sila sa sugo sa Labing Gamhanang Dios ug gisalikway nila ang iyang mga tugon. Nangaugtas sila sa ilang bug-at nga trabaho; ug inigkatumba nila, walay motabang kanila. Taliwala sa ilang kalisdanan gisangpit nila ang Ginoo ug giluwas niya sila gikan sa ilang pag-antos. Gipagawas niya sila gikan sa kadulom ug kangitngit, ug gipangbugto niya ang ilang mga gapos. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang gugmang walay paglubad ug tungod sa katingalahang mga butang nga gihimo niya alang kanila. Giguba niya ang mga pultahan nga bronsi ug gipangbali ang mga rehas nga puthaw. Ang uban mga buangbuang, nag-antos sila tungod sa ilang mga sala; nag-antos sila tungod sa ilang daotang buhat; wala na silay ganang mokaon ug nagkaduol na sa ilang kamatayon. Taliwala sa ilang kalisdanan gisangpit nila ang Ginoo, ug giluwas niya sila gikan sa ilang mga pag-antos. Giayo niya sila pinaagi sa pulong ug giluwas gikan sa kamatayon. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa gugma niyang walay paglubad, tungod sa katingalahang mga butang nga gihimo niya alang kanila. Angay silang magpasalamat kaniya pinaagi sa mga halad, ug pinaagi sa malipayong mga awit, isugilon nila ang tanan nga iyang nabuhat! Ang uban milawig latas sa kadagatan; nanginabuhi sila sa pagpanakayan. Nakita nila ang gibuhat sa Ginoo, ang katingalahang mga buhat niya didto sa kadagatan. Mimando siya ug mihuros ang kusog nga hangin ug miisa ang mga balod sa kadagatan. Ang mga sakayan misulbong sa kahitas-an, ug unya misalom sa kahiladman; niining kahimtanga ang mga sakayanon nawad-an sa kaisog. Nagsukarap sila daw mga hubog ug wala magsilbi ang ilang kahanas. Taliwala sa ilang kalisdanan, gisangpit nila ang Ginoo ug giluwas niya sila sa ilang mga pag-antos. Gipahunong niya ang unos ug nangahilom ang mga balod. Nalipay sila kay milinaw na man, ug gidala niya sila sa dunggoanan nga ilang gipangandoy. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa gugma niyang walay paglubad, tungod sa katingalahang mga butang nga gihimo niya kanila. Angay nilang isangyaw ang iyang pagkagamhanan diha sa tigom sa katawhan, ug daygon nila siya atubangan sa konseho sa mga kadagkoan. Gipahubas niya ang mga suba ug gipahunong ang pagdagayday sa mga tubod. Ang tabunok nga yuta gihimo niyang parat ug dili mapuslan tungod sa kadaotan sa nagpuyo didto. Ang mga diserto gihimo niyang mga lim-aw sa tubig, ug ang mga ugang yuta gihimo niyang mga tuboran. Didto gipapuyo niya ang gutom nga katawhan, ug nagbuhat silag siyudad nga ilang kapuy-an. Gipugsan nila ang kaumahan ug nagtanom silag mga paras ug daghan kaayo ang ilang naani. Gipanalanginan niya ang iyang katawhan ug misanay sila pag-ayo; wala gayod mokunhod ang gidaghanon sa ilang kahayopan. Sa dihang ang katawhan sa Dios nabuntog ug naparot pinaagi sa bangis nga pagdaugdaog, alantuson ug kagul-anan, iyang gipakita ang iyang kasuko ngadto sa mga hari nga nagdaugdaog kanila ug gipatibulaag niya sila sa mga kamingawan. Apan gihaw-as niya ang mga timawa gikan sa ilang kalisod, ug gipasanay niya ang ilang banay sama sa usa ka panon sa mga karnero. Nakakita niini ang mga matarong ug nangalipay sila, apan nangahilom ang mga daotan. Makapamalandong unta niining mga butanga ang mga maalamon. Ilhon unta sa mga tawo ang gugma sa Ginoo nga walay paglubad. Hingpit ang akong pagsalig, O Dios! Awitan ug daygon ko ikaw! Pagmata na, O akong kalag! Pagmata na, akong alpa ug lira! Pukawon ko ang adlaw! Pasalamatan ko ikaw taliwala sa mga nasod, O Ginoo! Daygon ko ikaw taliwala sa mga katawhan! Ang gugma mong walay paglubad misangko sa kalangitan ingon man ang imong pagkamatinud-anon. O Dios, ipakita diha sa langit ang imong pagkagamhanan ug ang imong himaya diha sa tibuok kalibotan. Luwasa kami pinaagi sa imong gahom; tubaga ang akong pag-ampo, aron maluwas ang katawhan nga imong gihigugma. Diha sa iyang balaang puloy-anan ang Dios miingon, “Sa akong kadaogan, bahinon ko ang Siquem ug ihatag ko sa akong katawhan ang Walog sa Sucot. Akoa ang Gilead ingon man ang Manases. Ang Efraim mao ang akong kalo nga panalipod ug ang Juda mao ang akong sitro nga harianon. Apan gamiton ko ang Moab ingon nga planggana nga hunawanan ug ang Edomea ingon nga butanganan sa akong sandalyas. Mosinggit ako sa kalipay inigdaog ko batok sa Filistia.” Kinsay modala kanako, O Dios, ngadto sa siyudad nga gilibotag paril? Kinsay modala kanako ngadto sa Edomea? Gisalikway mo na ba gayod kami, O Dios? Dili ka na ba gayod mangulo sa among kasundalohan? Tabangi kami pagbuntog sa kaaway kay dili magsilbi ang tawhanong panabang! Kon ang Dios modapig kanamo, modaog gayod kami; ug buntogon niya ang among mga kaaway. Nagdayeg ako kanimo O Dios, ayaw pagpakahilom! Gipasipad-an ako sa mga tawong daotan ug bakakon; nagsulti silag mga bakak batok kanako. Puno sa kasilag ang ilang gipanulti bisag wala silay katarongan. Gidumtan nila ako bisag gihigugma ko sila ug bisan ug nag-ampo ako alang kanila. Gibaslan nilag daotan ang maayo ug gitugbangag kasilag ang akong gugma. Pagpilig tawong daotan aron maoy maghukom sa akong kaaway, ug himoa nga usa sa iyang mga kaaway maoy mokiha kaniya. Husayon unta siya ug mapamatud-ang sad-an, ug bisan ang iyang pangaliyupo isipon unta nga sala! Matapos unta pagdali ang iyang kinabuhi, ug pulihan siyag laing tawo sa iyang katungdanan! Mailo unta ang iyang mga anak ug mabiyuda unta ang iyang asawa! Mahimo untang makililimos ug maglatagaw ang iyang mga anak ug papahawaon gikan sa mga balongbalong nga ilang gipuy-an! Sakmiton unta sa iyang nautangan ang tanan niyang kabtangan ug kuhaon sa mga langyaw ang tanan nga iyang gihagoan. Wala untay maluoy kaniya ug wala untay moatiman sa iyang mga anak nga nailo. Mangamatay unta ang tanan niyang kaliwat, ug kalimtan ang iyang ngalan sa sunod nga mga kaliwatan. Hinumdoman unta sa Ginoo ang daotang binuhatan sa iyang mga katigulangan, ug dili unta pasayloon ang mga sala sa iyang inahan. Hinumdoman unta kanunay sa Ginoo ang ilang mga sala, apan sila mismo kalimtan sa hingpit! Kanang tawhana wala gayod mobatig kaluoy; gilutos hinuon niya ug gipatay ang mga kabos, mga timawa ug ang mga walay kapaingnan. Gusto siyang manunglo busa tunglohon usab unta siya! Nagdumili siya pagpanalangin busa wala usab untay manalangin kaniya! Manunglo siya sa samang kasayon sa pagsul-ob niyag bisti; sama sa tubig, motuhop unta kaniya ang iyang mga tunglo ug motuhop sa iyang kabukogan daw lana. Tabonan unta siya niini ingon sa bisti, ug likosan siya niini kanunay sama sa bakos. Ingnon unta niini ang pagsilot sa Ginoo sa akong mga kaaway nga nagsultig labihan kadaotan batok kanako. Apan, O Ginoo nga akong Dios, tabangi ako sumala sa imong gisaad, ug luwasa ako tungod sa kaayo sa imong gugma. Kabos ako ug timawa ug gisakitan ako sa kinahiladman sa akong kasingkasing. Hapit na ako mahanaw, sama sa anino sa kahapunon; gipadpad ako sama sa dulon. Wala nay umoy ang akong mga tuhod tungod sa kagutom; niwang ug luya na ako kaayo. Inigtan-aw sa mga tawo kanako, bugalbugalan nila ako ug maglingolingo sila sa pagyubit kanako. Tabangi ako, O Ginoo nga akong Dios; luwasa ako tungod sa imong gugma nga walay paglubad! Ipaila sa akong mga kaaway nga ikaw ang nagluwas kanako, O Ginoo. Tunglohon tingali ako nila apan panalanginan mo ako. Mabuntog unta ang mga naglutos kanako ug magmalipayon unta ako nga imong sulugoon. Kaulawan unta ang akong mga kaaway ug maputos sila sa ilang kaulaw sama sa bisti. Isinggit ko ang akong pagpasalamat ngadto sa Ginoo; daygon ko siya diha sa tigom sa katawhan kay iya mang gilabanan ang mga kabos aron pagluwas kanila gikan sa naghukom kanila sa kamatayon. Ang Ginoo miingon sa akong ginoo, ang hari, “Lingkod diri sa akong tuo hangtod nga himoon kong tumbanan sa imong mga tiil ang imong mga kaaway.” Gikan sa Sion padakoon sa Ginoo ang imong harianong gahom. Miingon siya, “Harii ang imong mga kaaway.” Sa adlaw nga makig-away ka sa imong mga kaaway, makig-away usab nga maisogon ang imong katawhan. Sama sa yamog sa sayong kabuntagon, ang imong mga batan-ong lalaki moanha kanimo sa balaang kabungtoran. Nanumpa ang Ginoo ug kini dili niya bakwion, “Mahimo kang pari hangtod sa kahangtoran, sa laray ni Melquisedec.” Anaa sa imong tuo ang Ginoo ug buntogon niya ang mga hari sa adlaw nga siya masuko. Hukman niya ang kanasoran ug lukpon niya sa mga patay ang panggubatan. Buntogon niya ang mga hari sa tibuok kalibotan. Moinom ang hari diha sa sapa daplin sa dalan; malig-on siya ug mobarog nga madaugon. Dayga ang Ginoo! Pasalamatan ko ang Ginoo sa tibuok kong kasingkasing diha sa tigom sa iyang katawhan. Pagkakahibulongan sa mga butang nga gibuhat sa Ginoo! Gikahimut-an kini sa tanang buot mosabot niini. Dungganan ug halangdon ang mga gibuhat niya ug walay kataposan ang iyang pagkamatarong. Dili buot ang Ginoo nga hikalimtan nato ang iyang katingalahang mga buhat; puno siya sa kahangawa ug maluluy-on usab. Gihatagan niyag pagkaon ang tanan nga may kahadlok ug pagtahod kaniya; dili gayod niya hikalimtan ang kasabotan nga iyang gibuhat. Gipakita niya ang iyang gahom ngadto sa iyang katawhan pinaagi sa paghatag kanila sa kayutaan sa ubang katawhan. Matinumanon siya ug makatarunganon sa tanan niyang binuhatan; kasaligan ang tanan niyang mga sugo. Molungtad kini sa tanang panahon, ug gihatag kini diha sa kamatuoran ug katarongan. Giluwas niya ang iyang katawhan ug nagpasiugda siyag kasabotan nga walay kataposan tali kaniya ug kanila. Balaan ug gamhanan siya! Ang pagbaton ug kahadlok ug pagtahod sa Ginoo mao ang sinugdanan sa kaalam; ang tanan nga nagkinabuhi niini makabaton ug maayong pagpanabot. Daygon siya hangtod sa kahangtoran! Dayga ang Ginoo! Bulahan ang tawo nga may kahadlok ug pagtahod sa Ginoo ug malipayon nga motuman sa iyang mga sugo. Ang mga anak sa tawong matarong mahimong gamhanan sa ilang yuta; mabulahan gayod ang iyang mga kaliwat. Madato ang iyang pamilya ug magmauswagon siya kanunay. Ang kahayag modan-ag sa kangitngit alang kanila nga mga maayo, kanila nga maluluy-on ug matarong. Bulahan ang tawo nga dili magdumili sa pagpahulam, ug dili manlimbong sa pagpatigayon. Dili gayod mapakyas ang maayong tawo, ug dili gayod siya hikalimtan. Dili siya malisang nga modawat ug daotang balita; lig-on ang iyang pagtuo ug nagsalig siya sa Ginoo. Dili siya mabalaka o mahadlok; wala siyay pagduhaduha nga mabuntog ang iyang mga kaaway. Manggihatagon siya sa mga kabos ug walay kataposan ang iyang pagkamatarong; mahimo siyang gamhanan ug tinahod. Makakita niini ang mga daotan ug maglagot sila; mosilaob sila sa kasuko ug mahanaw; mawagtang ang ilang paglaom hangtod sa kahangtoran. Dayga ang Ginoo! Kamong mga alagad sa Ginoo, dayga ang iyang ngalan! Dalaygon ang ngalan sa Ginoo karon ug hangtod sa kahangtoran! Gikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan, daygon ang ngalan sa Ginoo! Ang Ginoo nagmando sa tanang kanasoran, ug ang iyang himaya saylo pa sa kalangitan! Kinsay sama sa Ginoo nga atong Dios nga nagpuyo sa kahitas-an ug naglantaw sa langit ug sa yuta? Gibangon niya ang mga kabos gikan sa abog, ug gibayaw ang mga timawa gikan sa pagkaalaot; gipalingkod niya sila uban sa mga prinsipe, sa mga prinsipe sa iyang katawhan. Gipasidunggan niya ang mga babaye nga wala manganak, ug gilipay niya pinaagi sa paghatag kaniyag mga anak. Dayga ang Ginoo! Sa paggawas sa katawhan sa Israel gikan sa Ehipto ug sa pagbiya sa mga kaliwat ni Jacob sa katawhang lahi ug pinulongan, ang Juda nahimong puloy-anan sa Ginoo, ug ang Israel nahimong iyang gingharian. Ang Dagat nga Pula mitan-aw ug misibog ug mihunong pagdagayday ang suba sa Jordan. Nagluksolukso ang mga bukid daw mga laking karnero ug ang mga bungtod sama sa mga nating karnero. Nganong misibog ka man, O dagat? Ug ikaw, Jordan, nganong mihunong ka man pagdagayday? Mga bukid, nganong nagluksolukso man kamo daw mga laking karnero? Mga bungtod, nganong nagluksolukso man kamo daw mga nating karnero? Kurog, O yuta, sa atubangan sa Ginoo, sa atubangan sa Dios ni Jacob, nga naghimo sa mga dagkong bato nga mga lim-aw sa tubig ug sa mga pangpang nga bato nga mga tuboran nga nagdagayday. Ikaw lamang, O Ginoo, ikaw lamang ug dili kami ang angayng pasidunggan, tungod sa imong gugma nga walay paglubad ug sa imong pagkamatinud-anon. Nganong mangutana man kanamo ang kanasoran, “Hain ang inyong Dios?” Ang among Dios atua sa langit, ug iyang buhaton ang gusto niya. Ang ilang mga dios hinimo sa plata ug bulawan, mga binuhat lamang sa tawo. May mga baba sila apan dili makasulti; may mga mata apan dili makakita. May mga dalunggan sila apan dili makadungog; may mga ilong apan dili makasimhot. May mga kamot sila apan dili makahikap; may mga tiil apan dili makalakaw ug dili gani sila makatingog. Ang nagbuhat sa mga diosdios ug ang mga diosdios managsama ug mao usab ang misalig sa mga diosdios. Katawhan sa Israel, salig sa Ginoo! Nagtabang siya ug nanalipod kaninyo. Salig sa Ginoo, kamong mga pari sa Dios! Siya ang nagtabang ug nanalipod kaninyo. Kamong nagtahod ug may kahadlok sa Ginoo, salig kamo kaniya! Siya ang nagtabang ug nanalipod kaninyo. Ang Ginoo nahinumdom gayod kanato ug iya kitang panalanginan; panalanginan niya ang katawhan sa Israel ug ang tanang mga pari sa Dios. Panalanginan sa Ginoo ang tanang nagpasidungog kaniya, ang mga inila ug dili inila. Pasanayon unta kamo sa Ginoo, kamo ug ang inyong mga kaliwat! Panalanginan unta kamo sa Ginoo nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta! Ang langit iya lamang sa Ginoo apan gihatag niya sa mga tawo ang yuta. Dili na makadayeg sa Ginoo ang mga patay o ang nanaog ngadto sa yuta sa kahilom. Apan kitang mga buhi, pasalamatan ta siya karon ug hangtod sa kahangtoran. Dayga ang Ginoo! Gihigugma ko ang Ginoo kay gidungog man niya ang akong tingog ug ang akong mga pangaliyupo. Namati siya kanako busa sangpiton ko siya sa tibuok kong kinabuhi. Gilibotan ako sa mga lit-ag sa kamatayon ug ang akong kalisang sa kamatayon milukop na kanako. Puno ako sa kahadlok ug kabalaka. Busa gisangpit ko si Yahweh, “O Ginoo, luwasa intawon ako!” Ang Ginoo matarong ug puno sa grasya; maluluy-on ang atong Dios. Ang Ginoo nanalipod sa mga dili makapanalipod sa kaugalingon. Sa dihang nag-ungaw ako sa kamatayon, giluwas niya ako. Salig, O kalag ko, kay ang Ginoo maayo kanako. Giluwas niya ako sa kamatayon; gipahiran niya ang akong mga luha ug gilikay ako niya sa kaparotan. Busa naglakaw ako atubangan sa Ginoo diha sa yuta sa mga buhi. Nagpadayon ako sa pagtuo bisag miingon ako, “Nag-antos ako pag-ayo,” bisag nahadlok ako, miingon ako, “Wala gayoy tawo nga kasaligan.” Unsay ibalos ko sa Ginoo tungod sa tanan niyang kaayo kanako? Magdala akog halad nga bino ngadto sa Ginoo, aron sa pagpasalamat kaniya tungod sa pagluwas niya kanako. Ihatag ko ang gisaad ko ngadto sa Ginoo atubangan sa tanan niyang katawhan. Pagkasakit sa bation sa Ginoo kon mamatay ang usa sa iyang katawhan! O Ginoo, nag-alagad ako kanimo sama sa akong inahan. Giluwas mo ako gikan sa kamatayon. O Ginoo, ihalad ko kanimo ang halad sa pasalamat ug mag-ampo ako kanimo. Tumanon ko ang gisaad ko sa Ginoo atubangan sa tanan niyang katawhan, diha sa mga hawanan sa Templo didto sa Jerusalem. Dayga ang Ginoo! Dayga ang Ginoo, tanang kanasoran! Dayga ninyo siya, tanang katawhan! Gihigugma kita niya pag-ayo sa gugmang walay paglubad, ug ang pagkamatinud-anon sa Ginoo molungtad hangtod sa kahangtoran. Dayga ang Ginoo! Pasalamati ninyo ang Ginoo tungod kay siya maayo ug ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran! Paingna ang katawhan sa Israel, “Ang iyang gugma walay kataposan.” Paingna ang mga pari sa Dios, “Ang iyang gugma walay kataposan.” Paingna ang nagtahod ug may kahadlok sa Ginoo, “Ang iyang gugma walay kataposan.” Diha sa akong kalisdanan, misangpit ako sa Ginoo; ang Ginoo mitubag ug miluwas kanako. Kon ang Ginoo dapig kanako dili ako angay nga mahadlok; unsa may mahimo sa mga tawo batok kanako? Ang Ginoo mao ang akong magtatabang, ug magmadaugon ako batok sa akong mga kaaway. Mas maayo pa ang pagdangop sa Ginoo kay sa pagsalig sa tawo. Mas maayo pa ang pagdangop sa Ginoo kay sa pagsalig sa mga prinsipe. Gilibotan ako sa daghang kaaway apan sa gahom ni Yahweh gilaglag ko sila. Gilibotan ako nila apan pinaagi sa gahom ni Yahweh, gibuntog ko sila. Gilibotan ako nila sama sa mga putyokan; sama sa nagdilaab nga sagbot, ang ilang kainit dali rang mawala ug pinaagi sa gahom ni Yahweh gibuntog ko sila. Giataki ako nila pag-ayo ug hapit na ako mapukan apan gitabangan ako sa Ginoo. Ang Ginoo maoy naghatag kanakog gahom ug kalig-on; siya ang akong manluluwas. Pamatia ang mga awit sa kadaogan diha sa mga tolda sa katawhan sa Dios: “Ang gahom sa Ginoo maoy naghimo niini ug maoy naghatag kanatog kadaogan diha sa panggubatan!” Dili pa ako mamatay; magpabilin akong buhi aron pagmantala sa mga buhat sa Ginoo. Gikastigo ako pag-ayo sa Ginoo apan wala ako niya itugyan sa kamatayon. Buksi alang kanako ang mga ganghaan sa Templo aron mosulod ako ug magpasalamat sa Ginoo! Kini ang ganghaan sa Ginoo; ang matarong lamang ang makasulod niini. Pasalamatan ko ikaw kay gitubag ug giluwas mo ako! Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod kay walay hinungdan, nahimo hinuon nga labing importanteng bato. Buhat kini sa Ginoo ug katingalahan kaayo. Mao kini ang adlaw nga hinumdoman nato ang pagluwas sa Ginoo kanato; maglipay ug magmaya kita niini. Luwasa intawon kami, O Ginoo! Hatagi intawon kamig kalamposan! Bulahan ang mianhi sa ngalan sa Ginoo! Gipanalanginan kamo namo dinhi sa Templo sa Ginoo! Ang Ginoo mao ang Dios ug maayo siya kanato. Pagdala kamog mga sanga sa kahoy ug sugdi ninyo ang kasaulogan; pagmartsa kamo libot sa halaran. Ikaw ang akong Dios ug pasalamatan ko ikaw; isangyaw ko ang imong pagkagamhanan. Pasalamati ang Ginoo kay maayo siya ug walay paglubad ang iyang gugma! Bulahan kadtong putli ug kinabuhi ug nagmatinumanon sa balaod sa Ginoo. Bulahan sila nga nagtuman sa iyang mga sugo, ug sa kinasingkasing nagsimba kaniya. Wala sila magbuhat ug daotan kondili nagkinabuhi sumala sa iyang kabubut-on. O Ginoo, gihatagan mo kami sa imong mga balaod ug gisugo pagtuman niini nga matinud-anon. Magmatinumanon unta ako kanunay sa imong mga sugo! Unya dili ako maulawan kay tumanon ko man gayod ang tanan mong mga sugo. Sa pagkakat-on ko sa matarong mong mga hukom, magdayeg ako kanimo uban sa putli nga kasingkasing. Tumanon ko ang imong mga sugo busa ayaw ako isalikway! Unsay buhaton sa usa ka batan-on aron magmaputli ang iyang kinabuhi? Pinaagi sa pagtuman sa imong mga sugo. Sa tibuok kong kasingkasing nag-alagad ako kanimo; ayaw itugot nga makalapas ako sa imong mga sugo. Giampingan ko ang imong balaod sulod sa akong kasingkasing aron dili ako makasala kanimo. Nagdayeg ako kanimo, O Ginoo; tudloi ako sa imong mga sugo. Sa akong baba isugid ko ang mga balaod nga imong gihatag. Gikalipay ko ang pagtuman sa imong mga sugo labaw kay sa pagbaton ug dagkong bahandi. Gitun-an ko ang imong mga pahimangno; namalandong ako sa imong mga pagtulon-an. Gikalipay ko ang imong mga balaod; dili ko kalimtan ang imong mga sugo. Kaluy-i intawon ako nga imong sulugoon, aron magkinabuhi ako ug magtuman sa imong mga pagtulon-an. Bukha ang akong mga mata aron makita ko ang kahibulongang mga kamatuoran diha sa imong balaod. Dumuduong lamang ako dinhi sa kalibotan; pasabta ako sa imong mga sugo. Sa tanang panahon nangandoy ako pag-ayo sa pagsabot sa imong mga sugo. Gibadlong mo ang mga mapahitas-on, ang mga tinunglo, kay wala man sila magtuman sa imong mga sugo. Ilikay ako sa ilang pagyubit ug pagtamay, kay gituman ko man ang imong mga balaod. Bisan pag maglarawg daotan ang mga prinsipe batok kanako, ako nga imong sulugoon mamalandong sa imong mga pagtulon-an. Ang imong mga pagtulon-an maoy akong kalipay; sila maoy akong mga magtatambag. Nabuntog ako ug nahapla sa yuta; lig-ona ako sumala sa imong gisaad. Gisugid ko ang tanan kong nabuhat ug gitubag mo ako; tudloi ako sa imong mga balaod. Tudloi ako pagsabot sa imong mga balaod, ug mamalandong ako sa katingalahan mong mga buhat. Naluya ako tungod sa kaguol; lig-ona ako sumala sa imong gisaad. Ilikay ako sa dalan sa kasaypanan, ug tungod sa imong grasya tudloi ako sa imong balaod. Nakahukom ako sa pagtuman sa imong mga sugo; gimatngonan ko ang imong mga balaod. Gituman ko, O Ginoo, ang imong mga balaod; ayaw itugot nga maulawan ako. Ikalipay ko ang pagtuman sa imong kasugoan, kay dugangan mo man ang akong panabot. Tudloi ako, O Ginoo, sa kahulogan sa imong mga balaod, ug tumanon ko kini kanunay. Pasabta ako sa imong balaod ug tumanon ko kini; ampingan ko kini sa bug-os kong kasingkasing. Tudloi ako sa pagsunod sa imong kasugoan, kay anaa niini ang akong kalipay. Hatagi akog gugma sa pagtuman sa imong mga balaod, dili gugma sa salapi. Ayaw itugot nga hatagan kog bili ang mga walay kapuslanan; kaluy-i intawon ako sumala sa imong gisaad. Tumana ang imong gisaad kanako nga imong alagad, ang imong buhaton niadtong nagtahod ug may kahadlok kanimo. Ilikay ako sa mga pagbiaybiay nga akong gikahadlokan; pagkamaayo sa imong mga balaod! Buot kong tumanon ang imong mga sugo; tungod sa imong pagkamatarong, hatagi akog bag-ong kinabuhi. Pakit-a ako, O Ginoo, sa kadako sa imong gugma kanako, ug luwasa ako sumala sa imong gisaad. Unya may ikatubag na ako niadtong nagpakaulaw kanako kay nagsalig man ako sa imong pulong. Itugot nga makasulti ako kanunay sa kamatuoran, kay ang akong paglaom anaa sa imong mga lagda. Tumanon ko kanunay ang imong balaod hangtod sa kahangtoran. Magkinabuhi ako sa hingpit nga kagawasan kay nagmatinumanon man ako sa imong mga sugo. Isangyaw ko ang imong mga sugo atubangan sa mga hari ug dili ako maulaw. Gikalipay ko ang pagtuman sa imong mga sugo nga akong gihigugma. Gitamod ug gihigugma ko ang imong kasugoan, ug mamalandong ako sa imong mga balaod. Ayaw kalimti ang imong gisaad kanako nga imong sulugoon; naghatag kini kanakog paglaom. Bisan sa akong pag-antos nalipay ako kay ang imong saad naghatag man kanakog kinabuhi. Gibiaybiay ako pag-ayo sa mga mapahitas-on, apan wala ako mobiya sa imong balaod. Gihinumdoman ko ang mga pahimangno nga gihatag mo kanako kaniadto, ug nakahupay kini kanako, O Ginoo. Masuko ako pag-ayo inigkakita ko sa mga daotan nga naglapas sa imong balaod. Ang imong kasugoan maoy akong alawiton niining kinabuhi kong lumalabay. Gihandom ko ikaw, O Yahweh, sa panahon sa kagabhion, ug namalandong ako sa imong balaod. Ang kalipay ko mao ang pagtuman sa imong kasugoan. Ikaw, O Ginoo, ang tanan alang kanako; isaad ko nga akong tumanon ang imong kasugoan. Gihangyo ko ikaw sa bug-os kong kasingkasing; kaluy-i intawon ako sumala sa imong gisaad. Namalandong ako sa akong pagkinabuhi, ug isaad ko nga tumanon ko ang imong mga gimbut-an. Magdali ako ug dili maglangan pagtuman sa imong mga sugo. Bisag gilit-ag ako sa mga daotan, dili ko kalimtan ang imong balaod. Sa tungang gabii momata ako aron pagdayeg kanimo tungod sa matarong mong mga hukom. Higala ako sa tanan nga nag-alagad kanimo, niadtong tanan nga nagtuman sa imong mga balaod. Ang yuta, O Ginoo, puno sa imong gugmang walay paglubad; tudloi ako sa imong kasugoan. Gituman mo ang imong saad, O Ginoo, ug maayo ka kanako nga imong sulugoon. Hatagi akog kaalam ug kahibalo kay nagsalig man ako sa imong mga sugo. Sa wala mo pa ako siloti nahisalaag ako, apan karon gituman ko ang imong pulong. Pagkamaayo ug pagkamaluluy-on mo gayod! Tudloi ako sa imong mga sugo. Gibutangbutangan ako sa mga mapahitas-on, apan nagmatinumanon ako sa imong mga sugo sa bug-os kong kasingkasing. Dili makasabot kining mga tawhana apan gikalipay ko ang imong balaod. Maayo ra nga gikastigo mo ako kay pinaagi niini makat-onan ko ang imong mga sugo. Ang imong balaod mas maayo pa alang kanako kay sa linibong bulawan ug plata. Ikaw ang nagbuhat ug naglig-on kanako; hatagi akog panabot aron makat-on ako sa imong mga kasugoan. Kadtong nagpasidungog kanimo malipay inigkakita nila kanako, kay misalig man ako sa imong mga saad. Nasayod ako, O Ginoo, nga matarong ang imong hukom, ug nga imo akong gikastigo kay nagtuman ka man sa imong saad. Dasiga ako sa imong gugmang walay paglubad, sumala sa gisaad mo kanako nga imong sulugoon. Kaluy-i intawon ako ug mabuhi ako kay ang imong balaod maoy akong kalipay. Maulawan unta ang mga mapahitas-on tungod sa ilang pagbutangbutang kanako, apan alang kanako, mamalandong ako sa imong mga balaod. Itugot nga modangop kanako sila nga may pagtahod kanimo, ug kadtong nasayod sa imong mga sugo. Tugoti nga matuman ko sa hingpit ang imong mga sugo aron dili ako mahiagom sa kaulawan. Naugtas na ako sa pagpaabot nga luwason mo ako; naglaom ako sa imong pulong. Gikapuyan na ang akong mga mata sa pagpaabot sa imong gisaad. Nangutana ako, “Kanus-a mo ba ako tabangi?” Nahimo akong sama sa walay bili nga biya nga panit nga sudlanag bino, apan wala ko kalimti ang imong mga sugo. Hangtod kanus-a matapos ang akong pagpaabot? Kanus-a pa ba nimo siloti kadtong mga naglutos kanako? Ang mga mapahitas-on nga wala magtuman sa imong balaod nagkalot ug mga gahong aron paglit-ag kanako. Kasaligan ang tanan mong mga sugo. Gilutos ako sa mga tawo pinaagi sa mga bakak busa tabangi intawon ako! Hapit na ako nila mapatay apan wala ko isalikway ang imong mga sugo. Tungod sa gugma mong walay paglubad, kaluy-i intawon ako, aron matuman ko ang imong mga kasugoan. Molungtad hangtod sa kahangtoran ang imong pulong, O Ginoo; dili kini mausab diha sa kalangitan. Ang imong pagkamatinud-anon molungtad sa tanang panahon; gipahiluna mo ang kalibotan diha sa iyang dapit ug kini molungtad. Pinaagi sa imong pagbuot ang tanang butang nagpadayon hangtod niining adlawa, kay sila imo mang mga alagad. Kon ang imong balaod dili pa maoy tinubdan sa akong kalipay, namatay na unta ako tungod sa akong mga pag-antos. Dili ko gayod kalimtan ang imong mga sugo, kay pinaagi niini gihatagan mo akog kinabuhi. Imo ako busa luwasa ako, kay nagmatinumanon man ako sa imong mga sugo. Ang mga daotang tawo nag-atang aron sa pagpatay kanako, apan namalandong ako sa imong mga balaod. Nasayran ko nga wala gayoy hingpit dinhi sa kalibotan, apan walay kinutoban ang imong kasugoan. Gihigugma ko gayod ang imong balaod! Namalandong ako niini sa tibuok adlaw! Ang imong mga sugo nag-uban kanako sa kanunay ug naghimo kanako nga mas maalamon pa kay sa tanan kong mga kaaway. Labaw pa akog nasabtan kay sa tanan kong mga magtutudlo, kay gipamalandongan ko man ang imong mga pahimangno. Labaw akog kaalam kay sa mga tigulang, kay gituman ko man ang imong mga sugo. Gilikayan ko ang tanang daotang buhat aron pagtuman sa imong pulong. Wala ko hikalimti ang imong mga pahimangno, kay ikaw man ang nagtudlo niini kanako. Pagkatam-is sa imong mga kasugoan! Mas tam-is pa kini kay sa dugos! Gikan sa imong mga balaod nakabaton akog kaalam, busa gikasilagan ko ang tanang daotang buhat. Ang imong pulong maoy suga nga magtultol kanako ug maoy kahayag sa akong agianan. Tumanon ko gayod ang akong mga panaad sa pagtuman sa matarong mong mga pahimangno. O Ginoo, dako kaayo ang akong pag-antos; buhia pa ako sumala sa imong gisaad. Dawata, O Ginoo, ang akong halad sa pasalamat ug tudloi ako sa imong mga sugo. Andam ako kanunay sa pagtahan sa akong kinabuhi, apan dili ko kalimtan ang imong balaod. Ang mga tawong daotan nag-andam ug lit-ag alang kanako, apan wala ako maglapas sa imong mga sugo. Ang imong mga sugo maoy akong bahandi hangtod sa kahangtoran; kini mao ang kalipay sa akong kasingkasing. Nagmatinumanon ako sa imong mga sugo hangtod sa akong kamatayon. Gidumtan ko ang mga tawo nga dili matinud-anon sa pagtuman kanimo, apan gihigugma ko ang imong balaod. Ikaw ang akong manlalaban ug tigpanalipod; naglaom ako sa imong saad. Pahilayo kamo kanako, kamong mga makasasala. Tumanon ko ang mga sugo sa akong Dios. Lig-ona ako sumala sa imong saad aron mabuhi ako; ayaw itugot nga makawang ang akong paglaom! Kupti ako aron walay daotan nga mahitabo kanako ug tumanon ko kanunay ang imong mga sugo. Imong gisalikway ang tanan nga wala magtuman sa imong mga balaod. Kawang lamang ang ilang malimbongong mga laraw. Ang tanang daotan daw basura lamang alang kanimo, busa akong gihigugma ang imong mga pahimangno. Gikahadlokan ko ikaw; nagkurog ako tungod sa kahadlok sa imong mga hukom. Gibuhat ko ang matarong ug ang husto, busa ayaw akog itugyan sa akong mga kaaway! Ipasalig kanako nga tabangan mo ako nga imong sulugoon. Ayaw itugot nga daugdaogon ako sa mga tawong mapahitas-on. Gikapuyan na ang akong mga mata sa pagpunayg paabot nga imo akong luwason sumala sa matarong mong saad. Tagda ang imong sulugoon sumala sa gugma mong walay paglubad ug tudloi ako sa imong kasugoan. Sulugoon mo ako busa hatagi akog panabot aron makat-on ako sa imong mga pagtulon-an. Panahon na, O Ginoo, nga angay kang molihok kay gilapas sa mga tawo ang imong balaod. Gihigugma ko ang imong mga sugo labaw pa sa lunsayng bulawan. Busa gituman ko ang tanan mong mga pahimangno, ug gidumtan ko ang tanang buhat nga daotan. Maayo kaayo ang imong mga pagtulon-an, busa gituman ko kini sa tibuok kong kasingkasing. Ang kahulogan sa imong mga pagtulon-an naghatag ug kahayag, ug naghatag ug salabotan sa mga walay kahibalo. Naghigwaos ako pag-ayo sa pagtuman sa imong mga sugo. Lingia ug kaluy-i ako sama sa buhaton mo niadtong nahigugma kanimo. Lig-ona ang akong mga lakang sumala sa imong gisaad, ug ayaw itugot nga dag-on ako sa daotan. Luwasa ako sa mga nagdaugdaog kanako aron matuman ko ang imong mga sugo. Panalangini ako sa imong presensya ug tudloi ako sa imong mga balaod. Midagayday ang akong mga luha daw suba, kay ang mga tawo wala man magtuman sa imong balaod. Matarong ka, O Ginoo, ug husto ang imong mga hukom. Gihatag mo ang imong kasugoan diha sa katarong ug pagkamatinud-anon. Ang akong kasuko misilaob daw kalayo kay gisalikway sa akong mga kaaway ang imong mga sugo. Motuman ka gayod sa imong saad ug gihigugma kini pag-ayo sa imong sulugoon. Wala akoy bili ug tinamay ako, apan dili ko kalimtan ang imong mga sugo. Ang imong pagkamatarong molungtad hangtod sa kahangtoran, ug matuod gayod ang imong balaod. Puno ako sa kasamok ug kasakit apan ang imong mga sugo maoy akong kalipay. Ang imong mga pahimangno matarong hangtod sa kahangtoran; hatagi akog kaalam aron mabuhi ako. Nagtawag ako kanimo sa bug-os kong kasingkasing, O Ginoo; tubaga ako ug tumanon ko ang imong mga sugo. Nagsangpit ako kanimo; luwasa intawon ako ug sundon ko ang imong mga lagda. Sa wala pa mosilang ang adlaw, nagpakitabang ako kanimo; naglaom ako sa imong mga saad. Nagtukaw ako tibuok gabii aron pagpamalandong sa imong mga pulong. Dungga ako, O Ginoo, tungod sa imong gugmang walay paglubad, ug panalipdi ang akong kinabuhi tungod sa imong hustisya! Nagkaduol na ang mga tawong daotan nga naglutos kanako, mga tawo nga wala gayod magtuman sa imong balaod. Apan duol ka kanako, O Ginoo, ug matuod ang tanan mong mga sugo. Dugay na akong nasayod sa imong mga sugo; palungtaron mo kini hangtod sa kahangtoran. Tan-awa ang akong pag-antos ug luwasa ako, kay gituman ko man ang imong balaod. Labani ang akong pagpakigbisog, ug luwasa ako sumala sa imong gisaad. Dili maluwas ang mga daotan, kay wala man sila magtuman sa imong mga balaod. Apan dako ang imong kaluoy, O Ginoo, busa luwasa ako sumala sa imong hustisya. Daghan ang naglutos ug nakig-away kanako, apan wala ako mobiya sa imong mga balaod. Maglagot ako inigkakita ko nianang mga mabudhion, kay wala man sila magtuman sa imong mga sugo. Nasayod ka nga gihigugma ko ang imong mga pahimangno! Luwasa intawon ako sumala sa gugma mong walay paglubad. Ang imong mga pulong matuod gayod, ug ang tanan mong mga sugo molungtad sa kahangtoran. Mga gamhanang tawo naglutos kanako nga walay katarongan, apan ang akong gitamod mao ang imong balaod. Pagkabulahan ko tungod sa imong mga saad, sama kabulahan niadtong nakakaplag ug dakong bahandi. Gikasilagan ug gidumtan ko ang tanang bakak, apan gihigugma ko ang imong balaod. Matag adlaw makapito akong magpasalamat kanimo tungod kay matarong man ang imong mga hukom. Malinawon kaayo ang nagmahal sa imong balaod, ug walay makapukan kanila. Naglaom ako, O Ginoo, nga imo akong luwason ug gituman ko ang imong sugo. Gituman ko ang imong mga balaod, gimahal ko kini pag-ayo. Gituman ko ang imong mga sugo ug mga pahimangno; nasayod ka sa tanan kong gibuhat. Paminawa, O Ginoo, ang akong pagtuaw; hatagi akog kaalam sumala sa imong gisaad. Tagda ang akong pangaliya; luwasa ako sumala sa imong gisaad! Daygon ko ikaw kanunay, kay gitudloan mo man ako sa imong mga sugo. Mag-awit ako mahitungod sa imong balaod, kay matarong ang tanan mong sugo. Tabangi ako kanunay kay gisunod ko man ang imong mga sugo. Gipangandoy ko, O Ginoo, ang kaluwasan nga gikan kanimo, ug ang imong balaod maoy akong kalipay. Hatagi akog kinabuhi aron daygon ko ikaw, ug tabangi ako pinaagi sa imong mga pahimangno. Nahisalaag ako sama sa karnero nga nawala, busa pangitaa ako nga imong sulugoon kay gituman ko ang imong mga balaod. Sa akong kalisdanan misangpit ako sa Ginoo ug gitubag ako niya. Luwasa intawon ako, O Ginoo, gikan sa mga bakakon ug limbongan. Unsa may buhaton sa Dios kaninyo nga mga bakakon? Unsa may isilot niya kaninyo? Silotan kamo niya pinaagi sa mga talinis nga udyong sa sundalo ug sa mga nagbagang uling! Pagkaalaot ko! Ang pagpuyo uban kaninyo sama kalisod sa pagpuyo didto sa Mesec o didto sa Kedar! Dugay na akong nagpuyo tipon sa mga tawo nga gustog kagubot. Gusto akog kalinaw apan sila gustog gubat. Milantaw ako sa kabukiran ug nangutana: Diin maggikan ang akong panabang? Ang akong panabang naggikan sa Ginoo, nga nagbuhat sa langit ug sa yuta. Dili niya itugot nga ikaw madakin-as; dili matulog ang imong tigpanalipod. Ang manlalaban sa Israel dili gayod magduka o matulog. Ang Ginoo magbantay kanimo; ang Ginoo anaa sa imong kiliran aron sa pagpanalipod kanimo. Ang kainit sa adlaw dili makadaot kanimo ingon man ang dan-ag sa bulan panahon sa kagabhion. Ang Ginoo manalipod kanimo gikan sa tanang kadaotan: ampingan niya ang imong kinabuhi. Ang Ginoo magbantay kanimo bisag asa ka ug bisag unsay imong buhaton, gikan karon ug hangtod sa kahangtoran. Nalipay ako sa pag-ingon nila kanako, “Mangadto kita sa balay sa Ginoo!” Ug karon ania kami dinhi nagtindog sulod sa imong mga ganghaan, O Jerusalem! Ang Jerusalem usa ka siyudad nga gitukod diha sa kalig-on ug panaghiusa. Moadto kaniya ang mga kabanayan sa Israel aron pagpasalamat sa Ginoo sumala sa iyang gisugo kanila. Didto ang mga hari sa Israel nga kaliwat ni David nagmando uban sa kaangayan. Pag-ampo kamo alang sa kalinaw sa Jerusalem: “Magmauswagon unta ang nahigugma kanimo! May kalinaw unta sulod sa imong mga kota ug may kasigurohan diha sa imong mga palasyo.” Tungod ug alang sa akong mga kaparyentihan ug kahigalaan, moingon ako sa Jerusalem, “Magmalinawon ka unta!” Tungod ug alang sa balay sa Ginoo nga atong Dios, mag-ampo ako alang sa imong kaayohan, O Jerusalem. Mohangad ako kanimo, kanimo nga naghari diha sa kalangitan! Sama nga nag-agad ang mga sulugoon sa ilang mga agalon, mag-agad usab kami kanimo, O Ginoo nga among Dios, hangtod nga kaluy-an mo kami. Kaluy-i intawon kami, O Ginoo; kaluy-i kami kay gibiaybiay kami pag-ayo. Gisigihan kamig bugalbugal sa mga dato ug gitamay sa mga mapahitas-on! Kon wala pa modapig kanato ang Ginoo, unsa kahay mahitabo? Tubag, O Israel! “Kon wala pa modapig kanato ang Ginoo sa dihang nakiggubat kanato ang atong mga kaaway, gilamoy na unta kita nila nga buhi inigsilaob sa ilang kasuko batok kanato; gibanlas na unta kita sa baha, ug nalapawan na unta kita sa tubig ug nalumos na unta kita sa kusog nga sulog.” Pasalamatan ta ang Ginoo nga wala motugot nga malaglag kita sa atong mga kaaway. Sama kita sa usa ka langgam nga nakaikyas gikan sa lit-ag sa mangangayam; nabali ang lit-ag ug nakalingkawas kita! Ang atong panabang naggikan sa Ginoo nga nagbuhat sa langit ug sa yuta. Kadtong nagsalig sa Ginoo mahisama sa Bukid sa Sion nga dili gayod matarog o mabalhin. Sama nga ang Jerusalem gipanalipdan sa kabukiran, ang Ginoo usab nanalipod sa iyang katawhan karon ug hangtod sa kahangtoran. Ang mga daotan dili kanunay maghari sa yuta sa mga matarong; kay kon mahitabo kini, tingalig maghimog daotan ang mga matarong. Buhata ang maayo, O Ginoo, ngadto sa mga maayo, ug kanila nga nagtuman sa imong mga sugo. Apan siloti usab ang nagtuman sa ilang daotang tinguha inigsilot mo sa mga makasasala. Magmalinawon unta ang Israel! Sa dihang gidala kita sa Ginoo balik sa Jerusalem, ingon ug nagdamgo lamang kita. Labihan natong katawa ug naninggit kita sa kalipay! Unya nakaingon ang ubang kanasoran, “Naghimo ang Ginoo ug mga kahibulongang butang alang kanila.” Naghimo gayod ang Ginoo ug mga kahibulongang butang alang kanato ug nalipay kita pag-ayo! O Ginoo, ibalik ang among pagkamauswagon sama nga ang ulan mopatubig pag-usab sa namalang mga sapa sa Negeb. Ang nagpugas nga naghilak mag-ani unta nga malipayon! Sila nga naghilak samtang nagpugas mopauli unta nga mag-awit nga malipayon kay nagdala na man sa abot! Gawas kon ang Ginoo maoy magtukod sa balay, kawang lamang ang kahago niadtong nagtukod niini. Gawas kon ang Ginoo maoy magbantay sa siyudad, kawang lamang ang pagtukaw sa mga magbalantay. Kawang lamang ang inyong paghago pag-ayo aron mabuhi, ang pagmatag sayo ug ang pagpamulaw, kay ang Ginoo nagsangkap sa iyang gihigugma samtang natulog sila. Ang mga anak gasa gikan sa Ginoo; sila tinuod nga mga panalangin. Ang mga lalaking anak sa pagkabatan-on sama sa udyong nga gikuptan sa usa ka manggugubat. Bulahan ang tawo nga daghag udyong! Dili gayod siya mabuntog inig-atubang niya sa iyang mga kaaway diha sa hukmanan. Bulahan kadtong nagtahod sa Ginoo ug nagkinabuhi sumala sa iyang kabubut-on! Makakaon kamo sa inyong hinagoan; magmalipayon ug magmauswagon kamo. Ang imong asawa mahisama sa paras nga mabungahon diha sa imong balay; ang imong mga anak mahisama sa linghod nga olibo libot sa imong lamisa. Ingon niini ang panalangin nga madawat sa tawo nga may kahadlok sa Ginoo. Ang Ginoo manalangin kanimo gikan sa Sion! Makita unta nimo ang Jerusalem nga mouswag sa tanang adlaw sa imong kinabuhi! Makakita ka pa unta sa imong mga apo! Magmalinawon unta ang Israel! Israel, isulti unsa kabangis ang paglutos kanimo sa imong mga kaaway sukad pa sa imong pagkabatan-on. “Gilutos ako pag-ayo sa akong mga kaaway sukad pa sa akong pagkabatan-on, apan wala gayod sila makabuntog kanako. Gisamaran nilag lalom ang akong likod; gipakasama nila kini sa gidarong uma. Apan ang Ginoo nga matarong nagluwas kanako gikan sa kaulipnan.” Ang tanan nga nagdumot sa Sion buntogon unta ug pasibugon. Mahisama unta sila sa mga sagbot nga miturok sa atop sa mga balay nga malaya sa wala pa gani motubo; walay mokuha niini o modala niini nga binugkos; walay moagi didto nga mag-ingon, “Panalanginan ka unta sa Ginoo! Panalanginan ka namo sa ngalan sa Ginoo!” Gikan sa kahiladman sa akong kagul-anan nagsangpit ako kanimo, O Ginoo! Ginoo, pamatia ako ug dungga ang akong mga pangaliya! Kon isipon mo ang among mga kalapasan, O Ginoo, kinsay dili kasilotan? Apan gipasaylo mo kami aron magtahod gayod kami kanimo. Naghulat ako nga mahinangpon sa panabang sa Ginoo ug misalig ako sa iyang pulong. Naghulat ako sa Ginoo, labaw pa kamahinangpon kay sa mga magbalantay nga nagpaabot sa kabuntagon, Oo, labaw pa gayod kamahinangpon kay sa mga magbalantay nga nagpaabot sa kabuntagon. Israel, salig sa Ginoo kay ang iyang gugma walay paglubad ug andam siya kanunay sa pagluwas. Luwason niya ang katawhan sa Israel gikan sa tanan nilang kalapasan. O Ginoo, wala ako magpasigarbo ug wala ako magmapahitas-on. Wala ko tukiba ang mga butang nga dili ko matugkad. Apan nagmalinawon ug naghilom ako sama sa usa ka batang masuso nga anaa sa mga bukton sa iyang inahan; ang akong kasingkasing nagmalinawon. O Israel, salig sa Ginoo, sukad karon ug hangtod sa kahangtoran. O Ginoo, hinumdomi si David ug ang tanang kalisdanan nga iyang nahiagoman. Hinumdomi, O Ginoo, ang iyang gisaad kanimo nga Gamhanang Dios ni Jacob: “Dili ako mopauli sa akong balay o mohigda sa akong higdaanan; dili ako mopahulay o matulog hangtod nga makakaplag akog dapit alang sa Ginoo, usa ka puy-anan alang sa Gamhanang Dios ni Jacob.” Didto sa Efrata, nakabalita kami bahin sa Sudlanan sa Kasabotan ug nakaplagan namo kini sa kaumahan sa Jaar. Miingon kami, “Mangadto kita sa gipuy-an sa Ginoo; magsimba kita atubangan sa iyang trono!” Lakaw, O Ginoo, ngadto sa imong dapit nga pahulayan, uban sa Sudlanan sa Kasabotan nga maoy ilhanan sa imong gahom. Sul-oban unta sa pagkamatarong ang imong mga pari; mosinggit unta sa kalipay ang tanan mong katawhan! Tungod sa imong saad ngadto sa alagad mo nga si David, ayaw isalikway ang hari nga imong gipili. Nanumpa ka kang David ug tumanon mo gayod kini: “Himoon kong hari ang usa sa imong mga anak ug maghari siya sunod kanimo. Kon tumanon sa imong mga anak ang akong kasabotan ug mga sugo, ang ilang mga anak maghari usab hangtod sa kahangtoran.” Gipili sa Ginoo ang Sion kay buot siyang mopuyo didto. “Kini mao ang akong puloy-anan hangtod sa kahangtoran; gusto ako nga magpuyo dinhi. Hatagan ko ang Sion sa tanan niyang gikinahanglan; busgon ko ang iyang mga kabos. Ipasangyaw ko sa iyang mga pari nga ako moluwas; ang iyang katawhan mag-awit ug magsinggit sa kalipay. Didto himoon ko nga gamhanang hari ang usa sa mga kaliwat ni David; didto patunhayon ko ang paghari sa akong pinili. Pakaulawan ko ang iyang mga kaaway apan mouswag ug molambo ang iyang gingharian.” Pagkaayo ug pagkaanindot kon magkahiusa pagpuyo ang katawhan ingon nga mga igsoon. Sama kini sa bililhon nga lana nga gidihog diha sa ulo ni Aaron ug midagayday ngadto sa iyang mga bungot ug midaligdig sa kuwelyo sa iyang sotana! Sama kini sa yamog sa Bukid sa Hermon nga mihugpa sa kabungtoran sa Sion! Didto misaad ang Ginoo sa paghatag sa iyang panalangin nga mao ang kinabuhi nga walay kataposan. Duol kamo ug dayga ang Ginoo, kamong tanan nga nag-alagad diha sa Templo sa Ginoo panahon sa kagabhion! Ibayaw ang inyong mga kamot diha sa pag-ampo didto sa Templo ug dayga ang Ginoo! Gikan sa Sion, panalanginan unta kamo sa Ginoo nga nagbuhat sa langit ug sa yuta. Dayga ang Ginoo! Dayga ang iyang ngalan, kamong mga alagad sa Ginoo, kamo nga nag-alagad diha sa balay sa Ginoo, diha sa Templo sa atong Dios! Dayga ang Ginoo kay maayo siya; pag-awit kamog mga pagdayeg sa iyang ngalan kay siya maluluy-on man! Gipili niya si Jacob, ang katawhan sa Israel alang sa iyang kaugalingon. Nasayod ako nga gamhanan ang Ginoo nga atong Ginoo, ug nga labaw siya sa tanang dios. Buhaton sa Ginoo ang bisan unsa nga iyang gikahimut-an didto sa langit ingon man sa yuta, diha sa dagat ug sa mga kahiladman. Siya mao ang nagdala sa mga panganod gikan sa mga utlanan sa kalibotan; naghimo siyag mga kilat alang sa ulan, ug nagpagula sa hangin gikan sa iyang tigomanan niini. Siya maoy nagpatay sa mga panganay didto sa Ehipto, panganay nga lalaki sa mga tawo ug mananap; didto naghimo siyag mga katingalahang buhat aron pagsilot sa hari sa Ehipto ug sa tanan niyang kadagkoan. Gibungkag sa Ginoo ang daghang kanasoran ug gipamatay ang mga gamhanang hari: si Sihon nga hari sa mga Amorihanon, si Og nga hari sa Basan ug ang tanang mga hari sa Canaan. Gihatag niya ang ilang yuta ngadto sa iyang katawhan; gihatag niya kini sa Israel. O Ginoo, ang imong ngalan molungtad sa dayon; dili ka makalimtan sa tanang kaliwatan. Ang Ginoo molaban sa iyang katawhan; kaluy-an niya ang iyang mga alagad. Ang mga dios sa ubang kanasoran binuhat gikan sa plata ug bulawan; binuhat kini sa mga tawo. May mga baba sila apan dili makasulti; may mga mata apan dili makakita, may mga dalunggan sila apan dili makadungog ug wala sila magginhawa. Ang nagbuhat ug misalig kanila mahisama unta sa mga diosdios nga ilang gibuhat! Dayga ang Ginoo, O katawhan sa Israel; dayga ninyo siya, kamong mga kaliwat ni Aaron! Dayga ninyo ang Ginoo, kamong mga Levita; dayga ninyo siya, kamong nagtahod ug may kahadlok kaniya! Dayga ang Ginoo didto sa Sion, didto sa Jerusalem nga iyang pinuy-anan. Dayga ang Ginoo! O pasalamati ang Ginoo kay maayo siya; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Pasalamati ang Dios sa tanang mga dios; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Pasalamati ang Ginoo sa mga ginoo; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Siya lamang ang nagbuhat ug dagkong milagro; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Pinaagi sa iyang kaalam gibuhat niya ang kalangitan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Gibuhat niya ang yuta ibabaw sa lalom nga tubig; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Siya maoy nagbuhat sa adlaw ug sa bulan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran; ang adlaw magmando panahon sa adlaw; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran; ang bulan ug kabituonan magmando sa kagabhion; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Siya ang nagpatay sa mga lalaking panganay sa mga Ehiptohanon; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Gipagawas niya sa Ehipto ang katawhan sa Israel; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran; pinaagi sa kusgan niyang kamot ug sa gamhanan niyang bukton; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Siya maoy nagpikas sa Dagat nga Pula; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran; ug gipalabang niya niini ang iyang katawhan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran; ug didto gibuntog niya ang hari sa Ehipto ug ang iyang kasundalohan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran; Siya nga nangulo sa iyang katawhan latas sa kamingawan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Siya ang nagpatay sa gamhanang mga hari; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Siya ang nagpatay sa bantogang mga hari; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Gipatay niya si Sihon, ang hari sa mga Amorihanon; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Siyay nagpatay kang Og, ang hari sa Basan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Gihatag niya ang ilang yuta ngadto sa iyang katawhan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran; gihatag niya kini sa Israel nga iyang alagad; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Wala siya malimot kanato sa dihang napildi kita; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Giluwas kita niya gikan sa atong mga kaaway; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Naghatag siyag pagkaon sa tanang katawhan ug sa mga kahayopan; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Pasalamati ninyo ang Dios sa langit; ang iyang gugma molungtad hangtod sa kahangtoran. Sa daplin sa mga suba sa Babilonia, nanglingkod kami ug nanghilak sa dihang nahinumdom kami sa Sion. Sa mga kahoy daplin sa suba gisab-it namo ang among mga alpa. Kay didto gipaawit kami sa mga nagbihag kanamo ug gipugos sa paglingaw kanila! “Awiti kamig awit sa Sion!” sila miingon. Unsaon namo pag-awit sa alawiton sa Ginoo dinhi sa laing nasod? Mokuyos unta ang tuo kong kamot kon hikalimtan ko ikaw, O Jerusalem! Dili na unta ako makaawit pag-usab kon hikalimtan ko ikaw, ug kon dili na ikaw mao ang labing dako kong kalipay! Ayaw gayod hikalimti, O Ginoo, ang gibuhat sa mga taga-Edomea sa adlaw nga nailog ang Jerusalem. Ayaw hikalimti nga sila nagbalikbalik pag-ingon, “Gun-oba kini!” Babilonia, malaglag ka gayod! Bulahan ang tawo nga manimalos kanimo tungod sa imong gibuhat kanamo. Ikalipay niya ang pag-ilog sa inyong mga masuso ug pagbunal kanila ngadto sa mga bato. Nagpasalamat ako kanimo, O Ginoo, sa tibuok kong kasingkasing; mag-awit akog mga pagdayeg kanimo atubangan sa mga dios. Moyukbo ako atubangan sa balaan mong Templo ug magdayeg sa imong ngalan tungod sa gugma mong walay paglubad ug sa imong pagkamatinud-anon; kay gipahimutang mo labaw sa tanang butang ang imong ngalan ug ang imong pulong. Sa dihang gisangpit ko ikaw gitubag mo ako ug gidugangan mo ang akong kalig-on. Ang tanang hari sa kalibotan magdayeg kanimo, O Ginoo, kay nadungog nila ang mga pulong gikan sa imong baba. Mag-awit sila sa mga buhat sa Ginoo ug sa iyang dakong himaya. Kay bisag halangdon ka kaayo, O Ginoo, gitagad mo ang mga timawa; dili makalikay kanimo ang mga mapahitas-on. Bisan anaa ako taliwala sa kalisdanan, gipanalipdan mo ako; gisanta mo ang kapungot sa akong mga kaaway ug giluwas mo ako pinaagi sa imong gahom. Tumanon mo ang tanan nga gisaad mo kanako; ang imong gugma, O Ginoo, molungtad hangtod sa kahangtoran. Ayaw talikdi ang imong mga gibuhat. O Ginoo, gisusi mo ako ug nakaila ka gayod kanako. Nasayod ka sa tanan kong gibuhat; nasayod ka sa akong gihunahuna bisag halayo ka. Gisusi mo ako, nagtrabaho man o nagpahulay; nahibalo ka sa tanan kong buhaton. Bisan sa dili pa ako mosulti, O Ginoo, nasayod ka nang daan sa akong isulti. Anaa ka libot kanako sa bisan diing dapit; gipanalipdan mo ako sa imong gahom. Kahibulongan ang imong kahibalo mahitungod kanako; dili ko kini matugkad. Asa ba ako paingon aron mahilayo ako sa imong Espiritu? Asa ba ako motago aron mahilayo sa imong presensya? Kon mosaka ako sa langit, atua ka didto; kon mohigda ako didto sa kalibotan sa mga patay, atua ka usab didto. Kon molupad ako ngadto sa silangan o mopuyo sa kinalayoang dapit sa kasadpan, atua ka didto aron pagtultol kanako; atua ka didto aron pagtabang kanako. Mahimo nga hangyoon ko ang kangitngit sa pagtabon kanako o ang kahayag nga naglibot kanako nga mahimo untang kangitngit, apan bisan ang kangitngit dili ngitngit alang kanimo, ug ang gabii sama kahayag sa adlaw. Ang kangitngit ug ang kahayag managsama ra alang kanimo. Ikaw ang nagbuhat sa tibuok kong lawas; ikaw ang nag-umol kanako sa sabakan sa akong inahan. Gidayeg ko ikaw kay angay ka mang kahadlokan; katingalahan ug kahibulongan ang tanan mong gibuhat ug nasayod gayod ako niini. Nakita mo ang akong mga bukog sa paghulma pa niini nga giayo pagsumpaysumpay diha sa sabakan sa akong inahan, sa dihang nagtubo ako didto sa tago. Nakita mo na ako bisan sa wala pa ako mahimugso. Ang tagal sa panahon alang kanako nasulat na sa imong basahon bisan sa wala pa kini magsugod. Pagkalisod tugkaron sa imong mga hunahuna, O Dios, pagkadaghan gayod niini. Kon iphon ko kini, daghan pa kini kay sa balas. Kon momata ako, uban gihapon ako kanimo. Pagkaayo unta, O Dios, nga patyon mo ang mga daotan! Pagkaayo unta nga dili na ako samukon sa mga tawong bangis! Nagsulti silag daotan batok kanimo ug gipasipad-an nila ang imong ngalan. Gikasilagan ko pag-ayo, O Ginoo, kadtong nasilag kanimo! Gidumtan ko pag-ayo kadtong misukol kanimo! Walay sukod ang akong kasilag kanila; giisip ko sila nga akong mga kaaway. Susiha ako, O Dios, ug sutaa ang akong kasingkasing; sulayi ako ug sutaa ang akong mga hunahuna. Tan-awa kon aduna bay daotang butang dinhi kanako ug tultoli ako sa dalan nga walay kataposan. Luwasa ako, O Ginoo, gikan sa mga tawong daotan; panalipdi ako gikan sa mga tawong bangis. Kanunay lamang silang naglarawg daotan; kanunay lamang silang nakig-away. Sama sa malalang bitin ang ilang dila, ug sama sa hilo sa kobra ang ilang mga pulong. Panalipdi ako, O Ginoo, gikan sa kamot sa mga tawong daotan; luwasa ako gikan sa mga tawong bangis nga naglaraw sa akong kapildihan. Gitagan-an akog lit-ag sa mga tawong mapahitas-on; nagladlad silag lit-ag alang kanako, ug diha sa dalan nagbutang silag mga laang aron pagsikop kanako. Miingon ako sa Ginoo, “Ikaw ang akong Dios.” Dungga intawon, O Ginoo, ang akong tuaw sa pakitabang. O Ginoo, akong Ginoo ug lig-on nga tigpanalipod, gipanalipdan mo ako sa panggubatan. O Ginoo, ayaw itugot nga matuman ang gitinguha sa mga daotan, ug ayaw palamposa ang ilang mga laraw! Ayaw itugot nga modaog ang akong mga kaaway; mosumbalik unta kanila ang ilang mga hulga kanako. Matagakan unta silag nagbaga nga mga uling, ug mahulog sila sa gahong ug dili na makagula. Dili unta molampos kadtong nagbutangbutang sa uban; mahiagom unta sa kadaotan ug unya malaglag dayon ang tawong bangis. Nasayod ako nga ikaw, O Ginoo, molaban sa baroganan sa mga dinaugdaog ug sa katungod sa mga timawa. Daygon gayod ikaw sa mga matarong, ug magpuyo sila diha sa imong presensya. Nagsangpit ako kanimo, O Ginoo, tabangi ako karon! Dungga intawon ako inigsangpit ko kanimo. Dawata ang akong pag-ampo sama sa insenso ug ang akong binayaw nga mga kamot ingon nga halad panahon sa kagabhion. O Ginoo, butangig magbalantay ang akong baba; bantayi ang akong mga ngabil. Ilikay ako sa pagbuhat ug daotan ug sa pagpakig-abin sa daotang mga tawo sa ilang pagkamakasasala. Ayaw ako pasaloha kanila sa ilang mga kombira! Mahimong silotan ako sa usa ka tawong maayo ug badlongon ako niya uban ang kaluoy, apan ayaw itugot nga ang usa ka tawong daotan magdihog ug lana sa akong ulo, kay kanunay man akong nag-ampo batok sa daotan niyang binuhatan. Kon itambog na ang ilang mga pangulo ngadto sa batoong pangpang, motuo na unya ang mga tawo nga tinuod ang akong gisulti. Sama sa kahoy nga gibugha, makatagkatag unya ang ilang mga bukog sa baba sa Seol. Apan ako, O Ginoo nga Dios, magpadayon pagsalig kanimo; nagkinahanglan ako sa imong panalipod; ayaw intawon itugot nga mamatay ako! Ilikay ako sa mga lit-ag nga ilang giandam kanako ug sa mga laang sa mga makasasala. Maunay untag kabitik ang mga daotan sa ilang kaugalingong mga lit-ag samtang ako moagi lamang ug makalikay sa kadaot. Nagpakitabang ako sa Ginoo; nangamuyo ako kaniya. Gisumbong ko kaniya ang tanan kong mulo; gitug-anan ko siya sa tanan kong suliran. Giubanan niya ako sa panahon nga mawad-an akog kadasig. Sa dalan nga akong gilaktan, ang akong mga kaaway nag-andam ug lit-ag alang kanako. Milingi ako sa akong kiliran ug wala gayoy mitabang kanako; wala gayoy nanalipod ug nagtagad kanako. O Ginoo, nagpakitabang ako kanimo; ikaw ang akong tigpanalipod; ikaw lamang ang akong gikinahanglan niining kinabuhia. Dungga ang akong pagpakitabang kay wala na akoy paglaom. Luwasa ako gikan sa akong mga kaaway nga mas gamhanan pa kay kanako. Luwasa ako sa akong kalisod, ug unya daygon ko ikaw diha sa tigom sa imong katawhan kay maayo ka man kanako. Dungga intawon ang akong pag-ampo, O Ginoo, pamatia ang akong mga pangaliya! Matarong ka ug matinud-anon busa paminawa intawon ako! Ayaw hukmi kining imong ulipon kay walay dili sad-an sa imong atubangan. Gilutos ako sa akong kaaway ug gibuntog ako niya sa hingpit. Gibilanggo ako niya sa mangiob nga dapit ug sama na ako niadtong dugay na kaayong nangamatay. Busa nawad-an na akog kadasig, ug wala na gayod akoy paglaom. Nahinumdoman ko ang nangaging mga adlaw; naghunahuna ako sa tanan mong gibuhat; gihinumdoman ko ang tanan mong gihimo. Gibayaw ko ang akong mga kamot nganha kanimo sa pag-ampo; sama sa nagmala nga yuta, giuhaw kanimo ang akong kalag. Tubaga ako karon, O Ginoo! Nawad-an na ako sa paglaom! Ayaw akog biyai kay tingali unyag mahisama ako niadtong moadto sa kalibotan sa mga patay. Misalig ako kanimo; pahinumdomi ako matag buntag sa gugma mong walay paglubad. Nag-ampo ako kanimo; tultoli ako sa dalan nga akong agian. Midangop ako kanimo, O Ginoo, aron imong panalipdan ug luwason gikan sa akong mga kaaway. Ikaw ang akong Dios; tudloi ako pagtuman sa imong kabubut-on. Magmando unta kanako ang imong Espiritu ug tultolan ako niya sa dalan nga layo sa kadaot. Luwasa ako, O Ginoo, sumala sa imong gisaad; sa imong pagkamatarong, luwasa ako gikan sa akong mga kalisdanan! Patya ang akong mga kaaway tungod sa gugma mo kanako ug laglaga ang tanan nga nagdaugdaog kanako, kay ako imo mang sulugoon. Dalaygon ang Ginoo nga akong tigpanalipod; gibansay ako niya alang sa gubat ug giandam alang sa panggubatan. Siya ang akong manlalaban ug tigpanalipod, ang akong dalangpanan ug manluluwas, ug diha kaniya misalig ako nga wala gayoy daotang mahitabo kanako. Gibuntog niya ang kanasoran nga ilalom sa akong pagmando. O Ginoo, unsa ba gayod ang tawo nga tagdon mo man siya? Unsa ba gayod ang tawo nga hunahunaon mo man siya? Sama lamang siya sa huros sa hangin; sama lamang sa lumalabay nga anino ang iyang mga adlaw. O Ginoo, ablihi ang langit ug kanaog ngari; hikapa ang kabukiran ug mobuga kinig aso. Pagpadala ug mga kilat ug patibulaaga ang imong mga kaaway; buhii ang imong mga udyong aron managan sila. Gikan sa langit, kab-ota ako ug kuhaa gikan niining lalom nga tubig. Luwasa ako gikan sa gahom sa mga langyaw nga mga bakakon nga nanumpa nga sila nagsulti sa kamatuoran. Mag-awit akog bag-ong awit alang kanimo, O Dios; tugtogon ko ang alpa nga may napulo ka kuwerdas ug awitan ko ikaw. Ikaw ang naghatag ug kadaogan sa mga hari ug ang nagluwas sa imong ulipon nga si David. Luwasa ako gikan sa bangis kong mga kaaway; panalipdi ako gikan sa gahom sa mga langyaw nga mga bakakon, nga nanumpa nga sila nagsulti sa kamatuoran. Sa panahon sa ilang kabatan-on, ang among mga anak nga lalaki mahisama unta sa mga tanom nga lig-on na; mahisama unta ang among mga anak nga babaye sa mga estatuwa nga modayandayan sa mga suok sa usa ka palasyo. Mapuno unta sa tanang matang sa abot ang among mga kamalig. Ang among mga karnero sa kaumahan manganak untag linibo. Mosanay unta pag-ayo ang among kahayopan ug dili gayod kakuhaan. Wala untay hilak sa kagul-anan diha sa among kadalanan! Bulahan ang nasod nga makabaton sa samang kahimtang; bulahan ang mga tawo nga ang ilang Dios mao ang Ginoo! O akong Dios ug hari, isangyaw ko ang imong pagkagamhanan; pasalamatan ko ikaw hangtod sa kahangtoran. Pasalamatan ko ikaw sa adlawng tanan, ug dayegon ko ikaw hangtod sa kahangtoran. Gamhanan ang Ginoo ug angayan gayod nga daygon siya; dili matukib ang iyang gahom. Daygon ang imong nabuhat sa tanang kaliwatan; isangyaw nila ang mga buhat mong katingalahan. Isangyaw sa mga tawo ang imong himaya ug kahalangdon, ug pamalandongan ko ang kahibulongan mong mga buhat. Isangyaw sa mga tawo ang mga buhat mong katingalahan, ug isaysay ko usab ang imong gahom. Ipanugilon nila ang imong kaayo ug mag-awit sila sa imong pagkamatarong. Mahigugmaon ug maluluy-on ang Ginoo, dili daling masuko ug puno sa gugmang walay paglubad. Maayo siya sa tanan ug maluluy-on sa tanan niyang binuhat. O Ginoo, modayeg kanimo ang tanan mong binuhat, ug magpasalamat kanimo ang tanan mong katawhan! Isangyaw nila ang himaya sa imong gingharian ug ang imong gahom, aron masayran sa mga tawo ang imong gamhanang mga buhat ug ang halangdong himaya sa imong gingharian. Ang imong gingharian walay kataposan ug maghari ka hangtod sa kahangtoran. Motuman gayod ang Dios sa iyang mga saad, ug makita ang kamaayo niya diha sa tanan nga iyang gibuhat. Tabangan niya ang tanan nga anaa sa kalisdanan, ug lipayon niya ang tanan nga anaa sa kagul-anan. Ang tanang mga buhi malaomon nga nag-alagad kanimo, ug hatagan mo sila sa pagkaon nga ilang gikinahanglan. Hatagan mo sila sa ilang gikinahanglan ug tagbawon mo ang tanang binuhat. Matarong ang Ginoo sa tanan niyang buhaton, ug naggikan sa iyang kaluoy ang tanan niyang gibuhat. Ang Ginoo andam nga motubag sa tanan nga mosangpit kaniya kon matinud-anon ang ilang pagtawag kaniya. Hatagan niya sa tanan nilang gikinahanglan sila nga nagpasidungog kaniya; tagdon niya ang ilang pagtuaw ug luwason niya sila. Panalipdan sa Ginoo ang tanan nga nahigugma kaniya apan laglagon niya ang mga daotan. Daygon ko kanunay ang Ginoo, ug daygon unta ang balaan niyang ngalan hangtod sa kahangtoran. Dayga ang Ginoo! O kalag ko, dayga ang Ginoo! Samtang ako buhi pa, daygon ko gayod siya; sa tibuok kong kinabuhi mag-awit ako alang sa akong Dios. Ayaw saligi ang mga pangulo kay mga tawo lamang sila ug dili makaluwas kanimo. Mopauli sila sa yuta inigkamatay nila; nianang adlawa matapos ang tanan nilang mga laraw. Bulahan ang tawo nga nagsalig sa Dios ni Jacob ug naglaom diha sa Ginoo nga iyang Dios, nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta, sa dagat ug sa tanan nga anaa niini. Motuman siya kanunay sa iyang mga saad; ang mga hukom niya dapig sa mga dinaugdaog ug hatagan niyag pagkaon ang mga gigutom. Buhian sa Ginoo ang mga binilanggo ug himoon niya nga makakita ang mga buta. Lipayon niya ang mga dinaugdaog ug higugmaon niya ang mga matarong. Panalipdan sa Ginoo ang mga langyaw nga nagpuyo sa Israel; tabangan niya ang mga biyuda ug ilo, apan gub-on niya ang laraw sa mga daotan. Ang Ginoo maghari hangtod sa kahangtoran! Ang Dios nimo, O Sion, maghari sa tanang panahon! Dayga ang Ginoo! Dayga ang Ginoo! Maayo ang pag-awit ug pagdayeg alang sa atong Dios; angayan siyang daygon kay siya maayo man. Gitukod pag-usab sa Ginoo ang Jerusalem; gidala niya pagbalik ang nabihag niyang katawhan. Gilipay niya ang mga nagmagul-anon ug gitambalan niya ang ilang mga samad. Nahibalo siya sa gidaghanon sa kabituonan ug ang tagsatagsa kanila gihatagan niyag ngalan. Gamhanan kaayo ang atong Ginoo; dili matukib ang iyang kahibalo. Gihatagan sa Ginoo ug gahom ang mga timawa, apan gipalukapa niya sa yuta ang daotan. Pag-awit kamog pagdayeg ngadto sa Ginoo; pagtugtog ug alpa ngadto sa atong Dios. Gilukop niyag mga panganod ang kalangitan; giandaman niyag ulan ang kayutaan ug sa mga kabungtoran gipatubo niya ang mga balili. Gihatagan niyag pagkaon ang mga kahayopan ingon man ang mga kuyabog sa mga uwak sa panahon nga mangayo kini. Ang iyang kalipay wala diha sa kusgang mga kabayo o sa mga maisog nga sundalo; ang iyang kalipay anaa sa nagpasidungog kaniya, diha kanila nga nagsalig sa iyang gugma nga walay paglubad. Dayga ang Ginoo, O Jerusalem! Dayga ang imong Dios, O Sion! Gilig-on niya ang imong mga ganghaan; gipanalanginan niya ang imong katawhan. Gipahari niya ang kalinaw sulod sa imong mga utlanan ug gitagbaw ka niya sa labing maayong matang sa trigo. Momando siya ug kini moabot dayon sa kalibotan. Ipadala niya ang niebe sama sa balhibo sa karnero ug katagon niya ang yelo sama sa abog. Ipadala niya ang ulan nga yelo sama sa graba; walay makaagwanta sa katugnaw nga iyang ipadala! Momando lamang siya ug matunaw ang yelo; pahanginon niya ug modagayday ang tubig. Gihatag niya ang iyang mensahe ngadto sa iyang katawhan, ang iyang mga balaod ug pahimatngon ngadto sa Israel. Wala kini niya buhata sa ubang mga nasod; wala sila masayod sa iyang mga balaod. Dayga ang Ginoo! Dayga ang Ginoo! Dayga ang Ginoo diha sa kalangitan, kamong nagpuyo diha sa kahitas-an! Dayga ninyo siya, kamong mga anghel niya; dayga ninyo siya, kamong tanang langitnong panon niya! Dayga ninyo siya, O adlaw ug bulan; dayga ninyo siya, O masigang kabituonan! Dayga ninyo siya, O kinahabugang mga langit, ingon man kamong katubigan ibabaw sa langit! Silang tanan angay nga magdayeg sa ngalan sa Ginoo, kay mimando lamang siya ug nangahimo sila. Pinaagi sa iyang mando gipahimutang niya sila, ug sa ilang tagsatagsa ka dapit dili na sila mabalhin sa ilang nahimutangan hangtod sa kahangtoran. Diha sa kalibotan, dayga ang Ginoo, kamong mga mananap sa kadagatan ug sa mga kalawran, kamong mga kilat ug yelo, niebe ug kapanganoran ug kusog nga hangin nga nagtuman sa iyang sugo! Dayga ninyo siya, kabungtoran ug kabukiran, mga prutasan ug mga sidro, tanang mananap nga ihalas ug dili ihalas, mga mananap nga nagkamang ug mga kalanggaman! Dayga ninyo siya, kamong mga hari ug tanang katawhan, mga prinsipe ug tanang nagmando sa kalibotan, mga batan-ong lalaki ug babaye, mga tigulang ug kabataan! Silang tanan angay nga magdayeg sa ngalan sa Ginoo kay ang iyang ngalan labaw sa tanan; ang iyang himaya saylo sa yuta ug sa langit. Gihimo niyang lig-on ang iyang nasod, busa daygon siya sa tanan niyang katawhan, ang katawhan sa Israel nga pinangga niya kaayo! Dayga ang Ginoo! Dayga ang Ginoo! Pag-awit kamog bag-ong awit ngadto sa Ginoo; dayga siya diha sa tigom sa iyang katawhan nga nagtuman kaniya! Pagmaya, Israel, tungod sa imong Magbubuhat; paglipay, katawhan sa Sion, tungod sa imong hari! Dayga ang iyang ngalan uban sa pagsayaw; tugtoga ang mga tambor ug ang mga alpa alang sa pagdayeg kaniya. May kalipay ang Ginoo diha sa iyang katawhan; gihatagan niyag kadaogan ang mga linupigan. Angay nga maglipay ang katawhan sa Dios tungod sa ilang kadaogan; paawita sila nga malipayon sa tibuok gabii. Pasinggita sila samtang magdayeg sa Dios, binakyaw ang mahait nilang espada aron pagpanimalos sa kanasoran ug sa pagsilot sa mga katawhan, ingon man sa paggapos sa ilang mga hari ug mga pangulo pinaagi sa kadenang puthaw, ug sa pagsilot sa kanasoran sumala sa gisugo sa Dios. Kini ang kadaogan sa katawhan sa Dios! Dayga ang Ginoo! Dayga ang Ginoo! Dayga ang Dios diha sa iyang Templo! Dayga ang iyang pagkagamhanan diha sa langit! Dayga siya tungod sa gamhanang mga butang nga iyang gihimo; dayga siya nga makagagahom sa tanan! Dayga siya pinaagi sa mga trumpeta! Dayga siya dinuyogan sa mga alpa ug sa mga lira! Dayga siya uban sa mga tambor ug panagsayaw! Dayga siya dinuyogan sa mga alpa ug sa mga plawta! Dayga siya uban sa mga piyangpiyang, sa masaba nga mga piyangpiyang. Dayga ang Ginoo, kamong tanang mga binuhat! Dayga ang Ginoo! Kini ang mga panultihon ni Solomon, anak ni David nga hari sa Israel. Kining maong mga panultihon makatabang kanimo pag-ila sa kaalam ug sa maayong tambag ug sa pagsabot sa mga panultihon nga lalom ug kahulogan. Makatudlo kini kanimo unsaon pagkinabuhi sa hustong paagi ug sa pagkamatarong ug sa pagkamakiangayon. Makahimo kining maalamon sa mga walay kasinatian ug makatudlo sa mga batan-on sa pagkaabtik sa hunahuna. Makadugang usab kini sa kahibalo sa mga tawong maalamon ug makalamdag sa mga may kahibalo aron sila makatugkad sa tinagong mga kahulogan sa mga panultihon ingon man sa mga suliran ug tigmo nga sagad ipangutana sa mga maalamon. Ang pagtahod ug pagbaton ug kahadlok sa Ginoo maoy sinugdanan sa kaalam. Ang mga buangbuang walay pagtahod sa kaalam ug nagdumili sila sa pagsabot. Anak, pamatia ang gitudlo kanimo sa imong amahan ug patalinghogi ang gisulti sa imong inahan kay ang ilang gitudlo kanimo makaayo sa imong pamatasan sama sa anindot nga purong ug mga medalyon sa kuwintas. Anak, kon tintalon ka sa mga makasasala, ayaw pagpadala kanila. Kon moingon sila kanimo, “Sigi, mangita tag patyonon. Mangatang ta sa mga walay sala aron masadya ta ug sama sa Seol tukbon nato sila ug dili gayod nato biyaang buhi ang atong mga biktima; mangita tag mga bahandi ug pun-on nato ang atong mga balay sa atong kinawat! Sigi, uban kanamo ug bahinon nato ang tanan natong kinawat.” Anak, ayaw gayod pag-uban sa mga tawo nga sama kanila. Paglikay kanila kay andam sila kanunay nga mobuhat ug daotan. Andam sila kanunay nga mopatay. Kawang lamang ang pagbutang ug lit-ag kon nagtan-aw sa imong gibuhat ang langgam nga buot mong lit-agon. Apan ang maong mga tawo naglit-ag lamang sa ilang kaugalingon. Ang ila rang kaugalingong kinabuhi maoy ilang malit-ag. Mao kini ang dangatan sa nanginabuhi pinaagi sa kabangis ug pagpanglimbong. Sila ra ang nag-unay pagtapos sa ilang kinabuhi. Pamati! Nagtawag ang kaalam diha sa kadalanan ug sa mga merkado! Nagsinggit kini diha sa ganghaan sa mga siyudad ug sa tanang dapit nga tigomanan sa mga tawo. Kini ang iyang giingon, “Mga buangbuang! Magpadayon na ba lamang kamo sa inyong binuang? Magsigi ba lamang kamog bugalbugal sa kahibalo? Dili na ba gayod kamo makasabot? Pamati kamo sa akong pagbadlong kaninyo; hatagan ko kamog maayong tambag ug ipakig-ambit ko kaninyo ang akong kahibalo. Nagsigi akog tawag ug dapit kaninyo apan dili kamo mamati ug wala lamang ako ninyo tagda. Wala ninyo tagda ang akong tambag ug dili kamo gustong magpatudlo kanako. Busa kataw-an ko lamang kamo kon abuton na kamog kalisdanan. Bugalbugalan ko kamo kon abuton na kamog kalisang. Mohampak kaninyo ang kalisang sama sa bagyo nga magdala sa alimpulos sa kalisdanan ug tungod niini mag-antos kamo ug maalaot. Motawag unya kamo kanako apan dili ko kamo tubagon. Pangitaon ako ninyo sa tanang dapit apan dili ninyo ako makit-an. Tungod kay wala gayod ninyo gamita ang kahibalo ug kanunay kamong nagdumili sa pagtahod ug pagbaton ug kahadlok sa Ginoo ug kay wala man gayod kamo mamati sa akong tambag ug magtagad sa dihang gibadlong ko kamo, angay kamong mag-antos ug basolan unya ninyo ang inyong gibuhat. Ang mga tawong walay kasinatian mamatay kay dili man sila modawat sa kaalam. Ang mga buangbuang mangalaglag tungod sa kakulang sa ilang pagtagad. Apan ang mamati kanako makaangkon gayod ug seguridad. Mahilayo siya sa kakuyaw ug wala siyay angay nga kalisangan.” Anak, timan-i ang gitudlo ko kanimo ug ayaw gayod kini kalimti. Pamatia ang pagtulon-an nga maalamon ug paningkamoti ang pagsabot niini. Paningkamoti gayod nga makabaton kag kahibalo ug paninguhaa nga makasabot ka. Pangitaa kini sama sa imong pagpangitag plata o tinagong bahandi. Kon buhaton mo kini, matugkad mo ang kahulogan sa pagbaton ug kahadlok ug pagtahod sa Ginoo ug molampos ka sa pagsabot bahin sa Dios. Ang Ginoo maoy naghatag sa kaalam. Ang kahibalo ug pagsabot naggikan sa iyang mga pulong. Naghatag siyag kaalam ug nanalipod sa mga matarong. Bantayan niya ang mga makiangayon ug kadtong nagmatinumanon kaniya. Kon mamati ka kanako, mahibalo ka unsay husto, matarong ug makiangayon. Masayod ka sa angay nimong buhaton. Mahimo kang maalamon ug makahatag kanimog kalipay ang imong kaalam. Manalipod kanimo ang imong maayong panabot gikan sa pagbuhat ug daotan ug gikan sa mga tawong malimbongon, mga tawo nga namiya sa matarong nga kinabuhi aron magkinabuhi diha sa kangitngit sa sala ug malipay nga mobuhat ug daotan, mga tawo nga daotan ug mga pamaagi. Mahilikay ka usab sa daotang babaye nga modani kanimo pinaagi sa matahom nga mga pulong, babaye nga maluibon sa iyang bana ug nalimot sa iyang balaang mga panumpa ngadto sa Dios. Ang iyang panimuyo nagsubay sa dalan paingon sa kamatayon. Ang pag-adto didto mao ang pag-adto sa kalibotan sa mga patay. Walay miduaw kaniya nga nakabalik. Dili na gayod siya makabalik sa dalan sa kinabuhi. Busa pagkinabuhi sama sa mga tawong matarong ug subaya ang panig-ingnan sa mga matarong. Ang mga matarong ug dungganan magpuyo dinhi sa atong yuta. Apan ang mga tawong daotan hinginlan sa Dios gikan niining nasora ug ibton niya sama sa sagbot ang mga makasasala. Anak, ayaw kalimti ang gitudlo ko kanimo. Hinumdomi kanunay ang gipabuhat ko kanimo. Makahatag kanimog taas ug mauswagong kinabuhi ang akong gitudlo kanimo. Ayaw gayod isalikway ang pagkabuotan ug pagkamatinumanon. Ikuwintas kini sa imong liog ug isulat sa imong kasingkasing. Kon buhaton mo kini, malipay kanimo ang Dios ug ang tawo ug makabaton kag maayong panabot. Salig sa Ginoo sa bug-os mong kasingkasing. Ayaw gayod pagsalig sa imong kaalam. Hinumdomi siya sa tanan mong buhaton ug tultolan ka niya sa matarong nga dalan. Ayaw paghunahuna nga maalamon ka na gayod; kahadloki ug tahora ang Ginoo ug isalikway ang daotan. Kon buhaton mo kini, sama ra kini sa maayong tambal nga moayo sa imong mga samad ug mohupay sa imong kasakit. Pasidunggi ang Ginoo pinaagi sa paghalad kaniya sa labing maayong abot sa imong yuta. Kon buhaton mo kini, mapuno sa abot ang imong mga kamalig ug manubra ang imong bino. Anak, kon pantonon ka sa Ginoo, hatagi kinig igong kabug-aton ug ayaw wad-a ang imong kadasig tungod sa iyang pagbadlong. Kay badlongon sa Ginoo kadtong iyang gimahal sama nga badlongon sa amahan ang iyang anak nga iyang gipasigarbo. Bulahan ang tawo nga may kaalam ug panabot. Mas daghan pa ang makuha gikan niini kay sa plata ug labaw pa kinig bili kay sa bulawan. Bililhon pa ang kaalam kay sa mga alahas ug wala gayoy labaw pa niini. Ang kaalam maghatag kanimog taas nga kinabuhi ug maghatag usab kinig dungog ug bahandi. Ang kaalam makahimo usab sa imong kinabuhi nga anindot ug maoy magtultol kanimo ngadto sa dalan sa kalinaw. Ang kaalam mohatag ug kinabuhi ngadto kanila nga magpabilin diha kaniya. Gibuhat sa Ginoo ang yuta pinaagi sa iyang kaalam; gipahimutang niya ang langit pinaagi sa iyang kahibalo. Ang iyang kaalam maoy nagpadagayday sa mga suba ug maoy naghimog ulan gikan sa mga panganod. Anak, ayaw gayod wad-a ang imong kaalam ug maayong pagsabot. Ayaw sila isalikway. Maghatag kini kanimo ug kinabuhi nga anindot ug malipayon. Dili ka maunsa sa imong paglakaw ug dili ka gayod madagma. Dili ka mahadlok kon matulog ka ug mahinanok ka sa tibuok gabii. Ayaw kabalaka sa kalit nga mga katalagman nga sama sa bagyo modangat ngadto sa mga daotan. Ang Ginoo mao ang magbantay kanimo aron malikay ka sa kadaot. Dili ka niya pasagdan nga mabitik sa lit-ag. Ayaw ihikaw ang mga kaayohan ngadto sa nagkinahanglan niini ilabi na kon aduna kay mahimo niini. Ayaw pahulata sa sunod adlaw ang imong isigkatawo kon mahimo mo ang pagtabang kaniya karon. Ayaw paglaraw bisag unsa nga makadaot sa imong isigkatawo nga misalig kanimo. Ayaw pakiglalis sa wala lamay hinungdan o kon wala siya makahimo kanimog daotan. Ayaw kasinahi ang bangis nga mga tawo ug ayaw sunda ang ilang gibuhat kay kasilagan sa Ginoo ang magbuhat ug daotan apan ang mga matarong iyang panalipdan. Tunglohon sa Ginoo ang panimalay sa daotang tawo apan panalanginan niya ang panimalay sa mga matarong. Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon apan kaluy-an niya ang mga mapaubsanon. Makadawat ug dungog ang mga maalamon apan ang mga buangbuang maulawan. Mga anak, pamati sa gitudlo kaninyo sa inyong amahan. Matngoni kini ug makabaton gayod kamog kahibalo. Ang gitudlo ko kaninyo maayo busa hinumdomi gayod ninyo kini. Sa dihang bata pa ako, bugtong nga anak sa akong ginikanan, gitudloan ako sa akong amahan. Miingon siya, “Hinumdomi ang gisulti ko kanimo ug ayaw gayod kini hikalimti. Tumana kini ug makabaton kag kinabuhi. Batoni ang kaalam ug maayong pagsabot. Ayaw isalikway ug ayaw kalimti ang akong gisulti kanimo. Ayaw biyai ang kaalam ug panalipdan ka niya; higugmaa siya ug bantayan ka niya. Ang pagbaton ug kaalam mao ang labing maayong butang nga imong mahimo. Ang ikaduha mao ang pagbaton ug maayong panabot. Higugmaa ang kaalam ug himoon ka niyang bantogan. Hupti kini ug pasidunggan ka niya. Siya ang labing dakong dungog nga imong mahuptan.” Pamati kanako, anak. Matngoni gayod pag-ayo ang gisulti ko kanimo ug makabaton kag taas nga kinabuhi. Gitudloan ko ikaw ug kaalam ug sa hustong pagkinabuhi. Kon magtarong ka sa pagkinabuhi, wala gayoy makababag kanimo ug dili ka madagma kon modagan ka. Hinumdomi kanunay ang imong nakat-onan. Ang imong kahibalo mao ang imong kinabuhi busa bantayi kini pag-ayo. Ayaw pag-adto sa dapit nga adtoan sa mga tawong daotan. Ayaw sunda ang ilang buhat. Likayi kini ug isalikway ang daotan ug padayon sa paglakaw. Dili makatulog ang mga daotan kon dili sila makabuhat ug daotan. Ang pagkadaotan ug pagkabangis sama ra sa pagkaon ug sa imnonon alang kanila. Sama sa banagbanag sa kabuntagon ang dalan nga gilaktan sa mga matarong mag-anam ug kahayag hangtod nga moabot ang kabuntagon. Apan ang dalan sa mga daotan ngitngit pa kay sa kagabhion. Matumba sila apan dili sila makakita unsay nakapadagma kanila. Anak, matngoni gayod ang akong gisulti kanimo. Pamati sa akong mga pulong. Ayaw kini isalikway. Hinumdomi kini ug higugmaa. Maghatag kinig kinabuhi ug maayong panglawas ngadto sa makasabot niini. Ang imong mga hunahuna maoy tinubdan sa kinabuhi busa bantayi sila ingon nga labing bililhon mong bahandi. Ayaw gayod pagbutangbutang ug pagsultig bakak. Tutok diritso sa unahan uban ang pagsalig; ayaw pagduko tungod sa kaulaw. Tun-i pag-ayo ang buot mong buhaton ug bisan unsay imong himoon molampos gayod. Likayi ang daotan ug lakaw ug tul-id. Ayaw gayod pagtipas bisag usa lamang ka lakang. Anak, matngoni ug pamatia ang akong kaalam ug kahibalo aron masayod ka unsaon pagkinabuhig matarong ug ang imong mga pulong magpaila nga ikaw maalamon. Ang mga ngabil sa daotang babaye tam-is sama sa dugos ug ang iyang mga halok hawot sama sa lana sa olibo apan inigkahuman sa tanan, ang ibilin lamang niya mao ang kapait sama sa panyawan ug ang kasakit sama sa samad sa espada. Dad-on ka niya ngadto sa kalibotan sa mga patay ug ang dalan nga iyang gilaktan mao ang dalan sa kamatayon. Dili siya magpabilin sa dalan paingon sa kinabuhi kondili motipas siya apan dili siya masayod niini. Busa pamati kanako, mga anak, ug ayaw gayod kalimti ang akong gisulti. Likay nianang matanga sa babaye! Ayaw pagduol bisan sa pultahan sa iyang balay! Kon buhaton mo kini, mahiadto sa lain ang imong dungog ug mamatay ka nga batan-on pa sa mga kamot sa mga tawo nga walay kaluoy. Ang imong kinabuhi pahimuslan sa mga langyaw ug ang imong hinagoan mahiadto sa ubang tawo. Mag-agulo ka inigpinal na nimo ug ang imong kaunoran ug kusog hinayhinayon pagkuha gikan kanimo ug moingon ka, “Nganong wala man gayod ako mosabot? Nganong wala man gayod ako pabadlong? Wala ako mamati sa akong mga magtutudlo o magtagad kanila. Ug sa kalit naulawan hinuon ako atubangan sa nagtigom nga katawhan.” Ayaw paglimbong sa imong asawa ug siya lamang ang imong higugmaon. Kon aduna kay mga anak sa ubang babaye, dili sila makahatag kanimog kaayohan. Kinahanglan nga ang imong mga anak motubo aron motabang kanimo ug dili ang mga langyaw. Busa pagmalipayon uban sa imong asawa ug pagmaya uban sa babaye nga imong kapikas— matahom ug madanihon siya ingon sa lagsaw. Paglipay sa iyang kaanyag ug tugoti nga hupngon ka niya sa iyang gugma. Anak, nganong ihatag mo man ang imong gugma sa laing babaye? Nganong palabihon mo man ang katahom sa asawa sa laing tawo? Nakita sa Ginoo ang tanan mong gibuhat. Nagbantay siya kanimo bisan asa ka paingon. Ang mga sala sa tawong daotan lit-ag alang sa iyang kaugalingon ug maunay siyag kalaang sa iyang kaugalingong sala. Mamatay siya kay wala man siyay pagpugong sa kaugalingon. Ang iyang kabuang mao ray magdala kaniya ngadto sa lubnganan. Anak, nakasaad ka ba nga ikaw ang mobayad sa utang sa laing tawo? Nalit-ag ka ba sa kaugalingon mong mga pulong ug nabitik sa kaugalingon mong mga panaad? Kon mao kana, anak, ubos ka sa gahom nianang maong tawo. Apan aniay paagi nga makalingkawas ka gikan niini: adtoa siya pagdali ug pakiluoy nga pasayloon ka niya. Ayaw kini katulgi. Kinahanglan nga makalingkawas ka sa lit-ag sama sa langgam o sa lagsaw nga miikyas gikan sa mangangayam. Tawong tapolan, kinahanglan nga makakat-on ka ug pagtulon-an gikan sa mga hulmigas. Wala silay pangulo o dakudako o hari apan magtigom sila sa ilang pagkaon sa panahon sa ting-init alang sa tingtugnaw. Magpadayon ka ba lamang ug katulog, tawong tapolan? Kanus-a ka man mobangon? Moingon ka ba lamang, “Motagpilaw lamang akog kadiyot,” o “Mangiyugpos una ako ug mopahulay ug makadiyot?” Apan samtang matulog ka, mohasmag kanimo ang kawad-on sama sa armadong tulisan. Ang walay hinungdan ug daotang mga tawo magsuroysuroy aron lamang pagsultig bakak. Mokidhat sila ug mosinyas aron paglimbong kanimo samtang naglaraw silag daotan diha sa hugaw nilang hunahuna ug kanunay nga naghaling ug kasamok. Tungod niini, sa kalit mahiagom sila sa kadaot ug mangapukan ug dili na gayod makabangon. Adunay pito ka butang nga gikasilagan sa Ginoo ug dili siya makatugot: ang garbosong tinan-awan, ang bakakong dila, ang kamot nga mopatay ug inosenteng mga tawo, ang hunahuna nga maglarawg daotan, ang magdali pagbuhat ug daotan, ang bakakong saksi ug ang tawo nga maghaling ug kasamok tali sa mga managhigala. Anak, buhata ang gisugo kanimo sa imong amahan ug ayaw gayod kalimti ang gitudlo kanimo sa imong inahan. Itisok ang ilang mga pulong diha sa imong kasingkasing ug isilsil sa imong alimpatakan. Kay ang ilang gitudlo magtultol kanimo kon magpanaw ka ug magbantay kanimo panahon sa kagabhion ug magtambag kanimo panahon sa adlaw. Ang kasugoan mao ang suga, ang mga pagtulon-an mao ang kahayag ug ang pagbadlong maoy magtudlo kanimo unsaon pagkinabuhi. Makapalikay kini kanimo gikan sa daotang babaye ug sa malamaton niyang mga pulong. Ayaw patintal sa iyang katahom ug ayaw palit-ag sa iyang madanihong mga mata. Mahimong bayran lamang ug usa ka buok pan ang usa ka daotang babaye apan ang pagpanapaw makaparot sa lalaki. Makadala ka bag kalayo diha sa imong dughan nga dili masunog ang imong bisti? Makalakaw ka ba sa nagbagang uling nga dili mapaso ang imong tiil? Mao usab kini ang mahitabo sa tawong makigdulog sa asawa sa laing tawo. Mag-antos gayod ang magbuhat niini. Dili tamayon sa mga tawo ang kawatan kon mangawat siyag pagkaon kay gigutom man siya. Hinuon, kon madakpan siya, kinahanglan magbayad siyag pito ka pilo ug ihatag niya ang tanan nga iyaha. Apan ang mananapaw walay maayong panabot. Gidaot lamang niya ang iyang kaugalingon. Kulatahon siya ug kawad-ag dungog ug maulawan. Dili hitupngan ang kasuko sa bana nga mangabubho ug dili masukod ang iyang panimalos. Dili siya modawat ug bayad ug dili mapuypoy ang iyang kasuko bisag unsa kadaghan sa gasa nga ihatag kaniya. Anak, hinumdomi ang akong gisulti ug ayaw kalimti ang gipabuhat ko kanimo. Buhata ang gisugo ko kanimo ug motaas ang imong kinabuhi. Tumana kanunay ang akong pagtulon-an ingon nga kini mao ang labing bililhon diha sa imong kinabuhi. Ihigot kini sa imong mga tudlo ug isulat kini sa imong kasingkasing. Isipa ang kaalam nga daw imong igsoon ug ang maayong panabot nga daw labing suod mong higala. Ilikay ka niini gikan sa daotang babaye ug sa madanihon niyang mga pulong. Usa ka adlaw niana namintana ako sa akong balay ug nakita ko ang daghang mga batan-ong lalaki nga wala pay kasinatian sa kinabuhi apan nakamatikod ako ug usa ka batan-ong buangbuang. Naglakaw siya sa dalan duol sa eskina diin nagpuyo ang usa ka babaye, ug miadto siya sa balay niini pagsalop sa adlaw, sa pagkagabii. Unya gitagbo siya sa babaye; nagbisti siya ingon sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog ug matintalon kaayo. Mahagithagiton siya ug walay ulaw; babaye nga dili makapuyo ug balay. Nagpaabot siya sa eskina; usahay diha gayod sa dalan ug usahay usab diha sa merkado. Gigakos niya ang batan-ong lalaki ug gihagkan, gitutokan niya ang iyang mata ug giingnan, “Naghalad ako karong adlawa ug nabayran na nako ang akong mga saad. Busa gipangita ko ikaw. Gimingaw ako kanimo ug ania ka na gayod! Gihapinan ko ang akong higdaanan ug dekolor nga lino gikan gayod sa Ehipto. Gipahumotan ko kinig mira, aloe ug sinamon. Dali ug maglipay kita sa tibuok gabii. Tagbawon nato ang atong kaugalingon. Wala sa balay ang akong bana. Nagbiyahe siya sa layo. Nagdala siyag daghang salapi ug dili tingali mahiuli niining duha ka semana.” Busa natintal niya ang lalaki pinaagi sa iyang kamabihagon ug sa mga pulong nga matahom. Dihadiha mikuyog kaniya ang lalaki sama sa usa ka torong baka nga nagpadulong sa ihawan, sama sa lagsaw nga nagpadulong sa lit-ag, diin usa ka udyong motaroy sa iyang kasingkasing. Sama siya sa usa ka langgam nga nagpaingon sa lit-ag—wala siya masayod nga namiligro ang iyang kinabuhi. Busa karon, mga anak, paminawa ako. Patalinghogi ang akong isulti. Likayi ninyo kining matanga sa babaye; ayaw padani kaniya. Nakadaot siyag daghang mga lalaki ug maoy nakaingon sa kamatayon sa dili maihap nga mga lalaki. Ang iyang balay mao ang dalan padulong sa kalibotan sa mga patay. Dali ra ang kamatayon kon moadto ka kaniya. Pamati kay nagtawag ang Kaalam; nagpabati sa iyang tingog ang kahibalo. Anaa siya nagtindog sa kabungtoran daplin sa dalan ug sa mga agianan. Sa ganghaan sa siyudad, duol sa mga pultahan anaa siya magtawag: “O katawhan, nagsangpit ako kaninyo; gitawag ko kamong tanan. O kamong mga walay kasinatian, paningkamot nga mahamtong kamo! O kamong mga buangbuang, paminaw kamo! Paminawa ang lantip kong mga pulong; kamatuoran lamang ang akong isulti; matuod gayod ang akong ipahayag kay dili ko gustog bakak. Matuod ang tanan nga akong isulti, walay bakak o limbong. Sa tawo nga maayog panabot, tin-aw kini; sa tawo nga daghag nahibaloan tataw kining tanan. Palabiha ang akong pagtulon-an kay sa plata, ug ang kahibalo kay sa labing maayong bulawan. “Ako ang Kaalam, mas maayo kay sa mga alahas; walay bisan unsa nga imong pangandoyon nga ikatandi sa akong kabililhon ug kaanindot. Ako ang Kaalam ug lalom akog panabot, may kahibalo ako ug may hait nga panabot. Ang pagbaton ug kahadlok ug pagtahod sa Ginoo maoy pagdumot sa daotan; gidumtan ko ang pagpagarbo ug pagkamapahitas-on, ang mga paaging hiwi ug malimbongong mga pulong. May panghunahuna ako ug may hustong kaalam. May panabot ako ug kalig-on. Tabangan nako sa pagmando ang mga hari ug ang mga pangulo sa paghimog maayong mga balaod. Uban sa akong tabang ang mga pangulo ug mga hari nagmando sa katawhan. Gihigugma ko ang nahigugma kanako; ang nangita kanako makakaplag kanako. Makahatag akog mga bahandi, dungog, kauswagan ug kalamposan. Ang makuha mo gikan kanako mas maayo pa gayod kay sa labing putling bulawan ug mas maayo pa kay sa plata nga labing lunsay. Gisubay ko ang dalan sa katarong, gisunod ko ang mga dalan sa hustisya; gihimo nakong dato ang nahigugma kanako, ug gipuno ko sa mga bahandi ang ilang panimalay. “Una ako sa tanang mga gibuhat sa Ginoo, ang una sa iyang mga gimugna. Gibuhat ako niya sa sinugdan pa gayod, sa wala pa buhata ang kalibotan. Nahimugso ako sa wala pay mga lawod, sa wala pay mga tubod sa tubig. Diha na ako sa wala pa ang kabukiran ug kabungtoran, sa wala pa buhata sa Dios ang kalibotan ug ang mga kaumahan bisan gani sa wala pay yuta. Didto na ako sa pagpahimutang niya sa langit, sa paghikyad niya sa gitagboan sa langit ug sa yuta latas sa kadagatan, sa pagpahimutang niya sa mga panganod sa langit, sa pagpabuhagay niya sa mga tuboran sa kalawran, ug sa pagsugo niya sa mga tubig sa dagat sa dili paglapas sa ilang utlanan. Didto na ako sa pagbutang niya sa sukaranan sa kalibotan. Tupad ako niya sama sa usa ka arkitekto, ako ang iyang kalipay sa matag adlaw; malipayon ako kanunay uban kaniya— malipayon ako uban sa kalibotan ug sa katawhan. “Karon, mga anak, pamatia ako. Buhata ang ipabuhat ko kaninyo ug magmalipayon kamo. Patalinghogi ang itudlo ko kaninyo; pagmaalamon kamo ug ayaw kini isalikway. Magmalipayon ang tawo nga mamati kanako— ang tawo nga sa matag adlaw anaa sa akong pultahan naghulat sa ganghaan sa akong balay. Ang makakaplag kanako makaangkon sa kinabuhi ug kahimut-an siya sa Ginoo. Apan ang wala makakaplag kanako, nagdaot sa iyang kaugalingon; ang nagsalikway kanako nahigugma sa kamatayon.” Ang kaalam nagbuhat ug balay alang sa iyang kaugalingon ug kini gibutangan niyag pito ka haligi. Nagpaihaw siyag mananap aron kombirahan. Gipalamian niya ang bino ug giandam na ang kan-anan. Gisugo niya ang iyang mga sulugoong babaye sa pagdapit sa mga tawo didto sa lungsod ug sila nag-ingon, “Tambong kamo sa kombira, mga tawong walay alamag!” Ug sa mga buangbuang, nag-ingon siya, “Dali kamo, kaon kamo sa giandam kong kalan-on ug inom kamo sa bino nga akong giandam alang kaninyo. Biyai ang pagkawalay alamag ug mamaayo ang imong kinabuhi. Sunda ninyo ang dalan sa kahibalo.” Kon badlongon mo ang tawong mapagarbohon, insultohon ka lamang niya. Kon badlongon mo ang tawong daotan, daoton ka lamang niya. Ayaw badlonga ang tawong garboso kay kasilagan ka lang niya. Apan kon imong badlongon ang maalamon, tahoron ka niya. Ang itudlo mo sa maalamon makadugang sa iyang kaalam; ang isulti mo sa matarong makadugang sa iyang kahibalo. Ang pagtahod ug pagbaton ug kahadlok sa Ginoo maoy sinugdanan sa kaalam. Ang pagbaton ug kahibalo sa Balaang Dios mao ang pagbaton ug maayong panabot. Ang kaalam makapataas sa imong kinabuhi. Bulahan ka kon aduna kay kaalam. Apan mag-antos ka kon isalikway mo ang kaalam. Ang babayeng buangbuang sabaan. Wala siyay alamag ug kaulaw. Anha siya maglingkod sa pultahan sa iyang balay o diha sa usa ka lingkoranan sa bahin sa lungsod nga daghan ug tawo ug tawgon niya ang mga nanglabay nga wala manghilabot sa uban, “Dali kamo, mga tawo nga walay alamag!” Moingon siya sa buangbuang, “Mas tam-is ang tubig nga kinawat. Mas lamian ang pan nga kan-on diha sa tago.” Ang mga biktima niya wala masayod nga ang moadto didto mamatay ug nga kadtong nakasulod na, nahitipon na sa kalibotan sa mga patay. Kini ang panultihon ni Solomon: Garbo sa amahan ang iyang anak nga maalamon, apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kaguol sa iyang inahan. Dili makaayo kanimo ang bahandi nga naangkon pinaagi sa limbong, apan ang pagkamatarong makaluwas sa imong kinabuhi. Dili pasagdan sa Ginoo nga ang tawong matarong mamatay sa kagutom, apan pugngan niya ang daotan sa pagkab-ot sa iyang gitinguha. Makapobre kanimo ang pagkatapolan, apan makadato kanimo ang pagkakugihan. Ang tawong maalamon mag-ani sa tukmang panahon, apan makauulaw ang pagsigig katulog sa panahon sa ting-ani. Ang maayong tawo makadawat ug panalangin. Apan nagtagog kabangis ang mga pulong sa tawong daotan. Ang tawong matarong hinumdoman ingon nga panalangin, apan dali rang kalimtan ang tawong daotan. Mosunod sa maayong tambag ang mga tawong maalamon. Apan malaglag ang magpataka lag sulti. Magmalinawon ug dili hilabtan ang tawong matarong, apan masakpan ang mga tawo nga limbongan. Ang tawo nga dili magtug-an sa matuod, makahimog kasamok. Apan ang tawo nga maisugong mosaway sa dili maayo, maghimog kalinaw. Tuboran sa kinabuhi ang mga pulong sa tawo nga matarong, apan nagtagog bangis nga kinaiya ang gipamulong sa daotang tawo. Makahimog kasamok ang pagdumot apan ang gugma mopasaylo sa tanang kalapasan. May unod ang isulti sa tawong maalamon, apan ang mga buangbuang angayng kastigohon. Ang maalamon maninguha pagdugang sa iyang kaalam, apan ang pulong sa buangbuang makapaduol sa kasamok. Panalipdan sa iyang salapi ang dato apan ang kakabos makaalaot sa tawo. Ang kinabuhi maoy ganti sa maayong tawo, apan ang sala modaldal ngadto sa labi pang daghang sala. Ang mamati sa nagsaway kaniya nagsubay sa dalan sa maayong kinabuhi, apan ang dili moangkon nga sila nasayop mahisalaag gayod. Ang tawo nga nagtakuban sa iyang kasilag, bakakon. Buangbuang ang tawo nga magsabwag ug libak. Kon magpataka kag sulti, lagmit kang masayop. Kon maalamon ka, magpakahilom ka lang. Sama sa lunsayng plata ang mga pulong sa maayong tawo, apan walay kapuslanan ang mga hunahuna sa tawong daotan. Magpulos sa daghang tawo ang mga pulong sa maayong tawo, apan ang tawong buangbuang mamatay tungod sa iyang kahungog. Makadato ang mga panalangin sa Ginoo. Dili makalabaw niini ang bunga sa kakugi. Buang ang tawo nga malipay sa pagbuhat ug daotan. Ikalipay sa tawong maalamon ang maayong panabot. Ang gikahadlokan sa tawong daotan mahitabo kaniya, apan makakab-ot ang tawong matarong sa iyang gitinguha. Inig-abot sa unos, ipadpad ang mga daotan, apan dili gayod maunsa ang tawong matarong. Ang tapolan sama sa suka nga makapangilo sa ngipon o sa aso nga mopaluha sa mata sa nagsugo kaniya. Tahora ug kahadloki ang Ginoo ug motaas ang imong kinabuhi. Apan mamatay sa dili pa panahon ang mga tawong daotan. Ang paglaom sa matarong mosangpot sa kaayohan, apan ang pangandoy sa daotan walay kapuslanan. Panalipdan sa Ginoo ang mga walay sala, apan laglagon niya ang nagbuhat ug daotan. Kanunayng may kalinaw ang mga tawo nga matarong. Apan ang daotan dili molungtad sa yuta. Kaalam ang isulti sa matarong, apan dili pasultihon ang tawo nga daotan. Nahibalo ang mga matarong sa maayong isulti, apan maoy isulti kanunay sa mga daotan ang makadaot. Gikasilagan sa Ginoo ang mga tawo nga naggamit ug dili hustong timbangan, apan malipay siya sa husto nga timbang. Maulawan gayod ang garboso. Mas maayo ang pagpaubos. Dili gayod manlimbong ang maayong tawo. Ang pagpanglimbong mao ray molaglag niadtong dili kasaligan. Dili magpulos kanimo ang bahandi sa adlaw nga ikaw hapit na mamatay, apan ang katarong magluwas kanimo gikan sa kamatayon. Ang pagkamatarong makahimo nga mas masayon sa kinabuhi sa maayong tawo, apan ang pagkadaotan sa tawo maoy hinungdan sa iyang kaugalingong pagkapukan. Ang pagkamatarong makaluwas sa tawo nga dili limbongan, apan ang tawo nga limbongan malit-ag sa iyang kaugalingong kadalo. Inigkamatay sa tawong daotan, mamatay usab ang iyang paglaom; kawang lamang ang iyang mga pangandoy. Ang tawong matarong mahilikay sa kasamok apan dili ang daotan. Ang gipanulti sa mga tawo nga wala moila sa Dios makalaglag sa uban. Apan ang matarong maluwas tungod sa kahibalo. Ikalipay sa tibuok siyudad ang maayong kinabuhi sa mga tawong matarong, ug magmalipayon usab ang siyudad inigkamatay sa mga tawong daotan. Mouswag ang usa ka siyudad kon may mga tawo nga matarong nga maghatag niini sa ilang panalangin. Apan daoton kini sa mga pulong sa mga tawong daotan. Ang buangbuang magtamay sa uban, apan ang tawo nga maalamon magpakahilom lamang. Walay tiglibak nga kapiyalag sikreto apan kasaligan ang tawong matarong. Mahugno ang usa ka nasod kon walay maggiya niini. Makaayo sa siyudad ang daghang magtatambag. Basolan mo unya kon mobarog ka alang sa utang sa usa ka langyaw. Mas makaayo kanimo kon dili mo kini buhaton. Tahoron ang buotang babaye apan makapaulaw ang babayeng walay hinungdan. Dili makasapi ang tapolan apan madato ang makugihon. Kon maluoy ka sa uban gikaluy-an mo usab ang imong kaugalingon. Kon mapalabilabihon ka, nagdaot ka lang sa imong kaugalingon. Sa pagkatinuod wala gayoy maani ang tawong daotan, apan kon buhaton mo ang matarong, may ganti ka gayod nga madawat. Mabuhi ang tawo nga may hugot nga tinguha sa pagbuhat sa matarong, apan mamatay ang magbuhat sa daotan. Nasilag ang Ginoo sa mga naghunahuna lag daotan, apan nalipay siya sa nagbuhat sa matarong. Makasalig ka nga silotan gayod ang mga tawong daotan, apan ang matarong luwason. Ang kaanyag sa babaye nga walay maayong panghukom sama ra sa singsing nga bulawan diha sa ilong sa baboy. Ang tinguha sa tawong matarong mosangpot sa maayo, apan ang tinguha sa mga daotan mosangpot sa kalaglagan. May mga tawo nga walay pugongpugong sa pagpanghatag apan nag-anam silag kadato. Adunay naghikaw sa angay unta niyang ihatag apan nag-anam hinuon siyag kakabos. Pagmanggihatagon ug magmauswagon ka. Tabangi ang uban ug tabangan ka usab. Balikason sa mga tawo ang nagtipig ug bugas apan daygon nila ang magbaligya niini. Kon maayo ang imong tuyo, tahoron ka, apan kon mangita kag kasamok, kini imong maaguman. Molambo ang matarong sama sa lunhaw nga dahon, apan ang nagsalig sa ilang bahandi malarag sama sa mga dahon sa tingtugnaw. Ang tawo nga magdalag kasamok sa iyang panimalay mahimong walay nahot. Ang walay alamag kanunayng mahimong sulugoon sa maalamon. Naghatag ug kinabuhi ang pagkamatarong, apan ang kabangis magwagtang sa kinabuhi. Kay gantihan man dinhi sa kalibotan ang mga maayong tawo, labaw na nga silotan ang mga daotan ug ang mga makasasala. Ang tawo nga nagmahal sa kaalam buot nga pahibaloon siya kon masayop siya. Apan ang buangbuang masuko kon badlongon. Kahimut-an sa Ginoo ang mga maayong tawo, apan hukman niya ang naglarawg daotan. Ang tawo dili motunhay pinaagi sa pagkadaotan, apan ang migamot diha sa pagkamatarong dili gayod matarog. Garbo ug kalipay sa bana ang maayong asawa. Apan kon may buhat siya nga makaulaw sa iyang bana, sama ra nga giut-ot niya ang kabukogan sa iyang bana. Ang tambag sa matarong makaayo kanimo apan ang mga daotan buot lamang molimbong kanimo. Makapatay ang mga pulong sa daotang tawo, apan ang mga pulong sa matarong makaluwas niadtong gihulga. Mahiagom sa katalagman ang tawong daotan ug wala siyay ikabiling kaliwat, apan mabuhi ang panimalay sa mga tawong matarong. Daygon ka kon ikaw maayog panghunahuna, apan kon hungog ka, tamayon ka nila. Maayo pa ang kabos nga nagtrabaho aron mabuhi kay sa nagpakaaron-ingnon nga dakong tawo apan nag-antos sa kagutom. Amomahon sa maayong tawo ang iyang mga hayop, apan ang mga tawong daotan dili maluoy sa ilang mga hayop. Naghinobra ang pagkaon sa kugihang mag-uuma. Apan usik kaayo ang panahon sa mga nagbuhat ug walay hinungdan. Ang tawo nga gustong magbuhat ug daotan mahiagom sa kadaotan, apan ang matarong magpabilin sa iyang maayong gibarogan. Ang tawong daotan malit-ag sa iyang kaugalingong mga pulong, apan ang matarong makalikay sa kasamok. Ang ganti sa tawo mag-agad sa iyang gipamulong ug gibuhat, ug maiya gayod ang angay kaniya. Ang buangbuang nagtuo nga kanunay siyang husto, apan ang maalamon mamatig tambag. Kon samukon ang buangbuang, iya kining ipahibalo dayon, apan ang tawong maalamon dili motagad sa insulto. Naghimo ka sa buhat nga matarong kon isulti mo ang matuod, apan ang pagpamakak dili makahatag ug hustisya. Ang pagpatakag sulti makahimog lalom nga samad sama sa espada, apan ang mga pulong nga maalamon makaalim sa mga samad. Walay pagkausab ang kamatuoran, apan dili molungtad ug dugay ang bakak. Pagpanglimbong lamang ang naa sa hunahuna sa naglaraw ug daotan, apan ang nagbuhat ug maayo makakaplag ug kalipay. Walay daotan nga mahitabo sa tawong matarong, apan kasamok lamang ang maangkon sa tawong daotan. Gikasilagan sa Ginoo ang mga bakakon, apan gikahimut-an niya ang matinud-anon. Dili magpasibantog sa iyang kaalam ang tawong maalamon, apan ang mga hungog magmantala sa ilang pagkawalay alamag. Ang pagkugi makahimong gamhanan sa tawo, apan ang katapol makahimo kaniyang ulipon. Ang kabalaka makapasubo, apan makalipay ang malumong pulong. Ang matarong nga tawo maoy usa ka giya nga kanunayng nagbantay sa iyang higala, apan ang dalan sa mga daotan magpahisalaag kanila. Dili gayod makab-ot sa tawong tapolan ang iyang gitinguha, apan masapian ang kugihan. Ang pagkamatarong mao ang dalan paingon sa kinabuhi, apan ang pagkadaotan dalan paingon sa kamatayon. Ang maalamong anak mamati kon badlongon sa iyang amahan, apan ang hambugiro dili gayod moangkon sa iyang sayop. Ang mga maayong tawo gantihan tungod sa ilang gisulti, apan ang mga malimbongon mangandoy ug kasamok. Ang magmatngon sa iyang sinultihan magapanalipod sa iyang kinabuhi, ang magpataka lag sulti makadaot sa kaugalingon. Ang tawong tapolan mangandoy sa usa ka butang apan dili niya kini maangkon; ang kugihan makabaton sa tanan niyang gikinahanglan. Ang tawong matarong dili gustog bakak, apan makauulaw ang mga pulong sa daotan. Ang katarong manalipod sa tawong dili sad-an, apan ang pagkadaotan makalaglag sa makasasala. May mga tawong magpakadato bisag wala silay nahot, apan may magpakapobre bisag bahandianon sila. Ang bahandi sa tawo makaluwas sa iyang kinabuhi; walay kapuslanan ang paghulga sa tawong kabos. Ang matarong sama sa kahayag nga midan-ag pag-ayo apan ang daotan sama sa suga nga palungon. Ang garbo walay laing sangpotan kondili kasamok, busa maayo ang pagpakitambag. Ang bahandi nga mabatonan mo sa sayon nga paagi dali rang mahanaw. Apan modaghan kini kon nakuha mo kini sa inanay. Kon mahanaw ang paglaom, mohari ang kaguol, apan ang pangandoy nga matuman, maghatag kanimog maayong kinabuhi. Kon isalikway mo ang maayong tambag matumpawak ka sa kasamok, apan sunda kini ug mahilikay ka sa kadaot. Ang mga pagtulon-an nga gikan sa mga maalamon tinubdan sa kinabuhi, ug makatabang kanimo pag-ikyas sa panahon nga mamiligro ang imong kinabuhi. Ang kaalam makadani sa pagtahod, apan ang dalan sa mga tawong dili kasaligan nagpaingon sa kalaglagan. Hunahunaon una sa tawong but-an ang tanan nga iyang buhaton, apan ang tawong buangbuang magpasundayag sa iyang pagkawalay alamag. Ang dili kasaligang sinugo makahatag ug kasamok, apan kadtong kasaligan magdalag kalinaw. Ang tawo nga dili buot makakat-on mahimong walay nahot ug alaot, apan ang tawong mamati kon badlongon tahoron sa katawhan. Kalipay sa kasingkasing ang naangkon nga pangandoy; ikasakit sa buangbuang ang pagbiya sa daotan. Ang kanunayng makig-uban sa mga maalamon mahimo usab nga maalamon, apan ang nakig-uban sa mga buangbuang mahitumpawak sa kaalaotan. Ang kasamok magsunodsunod sa makasasala, apan gantihag mga maayong butang ang mga matarong. Ang maayong tawo may bahanding ikabilin sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa mga makasasala mapanag-iya sa mga matarong. Ang yuta nga wala matikad makahatag untag igong abot sa mga kabos, apan babagan sa mga daotan ang buot motikad niini. Kon dili mo kastigohon ang imong anak, wala mo siya mahala. Apan kon gihigugma mo siya imo siyang pantonon. May igong makaon ang mga matarong, apan kanunay lang kabsag pagkaon ang daotan. Matigayon ang panimalay tungod sa kaalam sa mga babaye, apan ang ilang binuang maoy makabungkag niini. Ang pagkamatarong maoy pagtahod sa Ginoo, ug ang pagpanlimbong maoy pagtamay kaniya. Ang sulti sa tawong maalamon manalipod kaniya, apan ang sulti sa daotan magdala kaniyag silot. Kon walay hayop nga moguyod sa daro walay sulod ang imong kamalig, apan kon aduna mapuno kini sa abot. Ang kasaligang saksi magsulti kanunay sa tinuod, apan ang bakakon magsulti lamang ug bakak. Ang tawong mabugalbugalon dili gayod mahimong maalamon, apan ang lalom ug panabot dali rang makakat-on. Likay sa mga buangbuang kay wala kay makat-onan gikan kanila. Ang kaalam magtultol sa maayong tawo sa angay niyang buhaton, apan ang kabuang sa tawong kuwanggol naglimbong kaniya. Daw wala lamay bali sa mga buangbuang ang ilang mga sala, apan ang mga buotan mangitag kapasayloan. Imo ra ang imong kalipay sama nga ang imong kaguol imo ra usab. Walay makaambit niini uban kanimo. Ang balay sa tawong daotan daling madugta, apan ang balay sa tawong matarong molungtad ug dugay. Ang dalan nga gituohan mong husto usahay mohatod kanimo ngadto sa kamatayon. Mahimong salimbongan mo sa katawa ang imong kaguol, apan human mog katawa anaa gihapon ang kaguol. Madawat sa tawong daotan ang angay kaniya, ug gantihan ang maayong tawo tungod sa iyang nahimo. Ang buangbuang motuo sa bisag unsa, apan ang maalamon magbantay sa iyang lakang. Ang tawong but-an maglikay sa kasamok, apan ang buangbuang mangita hinuon niini. Ang tawong dali rang masuko dali rang masayop; ang tawong maalamon mapailubon. Ang mga walay alamag makadawat ug tumbas sa ilang binuang, apan ang abtik gantihan ug kaalam. Ang mga tawong daotan moyukbo sa mga matarong, ug sa dakong pagpaubos, mohangyo sa ilang panabang. Walay makighigala sa tawong kabos, bisan ang iyang mga silingan, apan daghag higala ang dato. Kon buot kang magmalipayon, kaluy-a ang mga kabos; sala ang pagtamay kang bisan kinsa. Madani mo ang pagsalig ug ang pagtahod sa ubang tawo kon magbuhat ka alang sa kaayohan, apan kon magbudlay ka alang sa daotan makahimo kag dakong sayop. Pagbuhat ug maangkon mo ang hamugawayng kinabuhi, apan pagsigi lang ug tabi ug maalaot ka gayod. Ang mga maalamon gantihag bahandi, apan mailhan ang buangbuang tungod sa iyang binuang. Kon ang saksi magsulti sa matuod, makaluwas siyag daghang kinabuhi, apan ang saksing bakakon makaangin niini. Diha sa pagtahod sa Ginoo adunay pagsalig ug kasigurohan, ug ang iyang mga anak adunay kadangpan. Ang kahadlok ug ang pagtahod sa Ginoo maoy tinubdan sa kinabuhi ug paagi sa paglikay sa kamatayon. Ang gahom sa usa ka hari nagsukad sa kadaghan sa iyang mga sakop. Kon wala siyay sakop, wala siyay gahom. Ang tawong kalma maalamon, apan ang dali rang masuko nagpaila sa iyang kabuang. Ang kalinaw sa hunahuna makaayo sa lawas, apan ang kasina sama sa kanser nga mout-ot sa lawas. Ang nagdaugdaog sa mga kabos, nag-insulto sa Dios nga nagbuhat kanila; apan ang nagpakitag kaluoy sa mga tawong kabos maoy nagpasidungog sa Dios. Ang binuhatan sa tawong daotan maoy makapukan kaniya, apan ang maayong tawo panalipdan sa iyang kaligdong. Ang kaalam gitinguha sa tawong maayog panabot, apan walay masayran ang mga buangbuang mahitungod sa kaalam. Ang katarong makahimong lig-on sa nasod, apan ang sala maoy makaalaot niini. Kahimut-an sa hari ang mga kadagkoan nga may kaalam, apan iyang silotan ang nagpakyas kaniya. Ang malumong tubag mohupay sa kasuko, apan ang sakit nga tinubagan mopasilaob niini. Ang pulong sa tawong maalamon matulon-anon kaayo, apan walay hinungdan ang pulong sa mga buangbuang. Makita sa Ginoo ang tanang panghitabo; nagtan-aw siya kanato, daotan man kita o maayo. Ang malumong mga pulong naghatag ug kinabuhi, apan ang sakit nga sulti makapalong sa kadasig. Ang buangbuang mosalikway sa gitudlo kaniya sa iyang amahan, apan ang but-an modawat niini. Ang mga matarong magtipig sa ilang bahandi, apan ang daotan mawad-an niini inig-abot sa kalisod. Masabwag ang kahibalo pinaagi sa mga maalamon, dili pinaagi sa mga buangbuang. Malipay ang Ginoo kon mag-ampo ang mga matarong, apan gidumtan niya ang mga halad sa mga daotan. Gikasilagan sa Ginoo ang mga binuhatan sa tawong daotan, apan gihigugma niya ang nagbuhat sa matarong. Kon magbuhat kag daotan, silotan ug mamatay ka kon dili ka modawat ug pagbadlong. Nasayran man gani sa Ginoo ang atua sa kalibotan sa mga patay, unsa pa kaha ang hunahuna sa tawo? Ang tawong mabugalbugalon dili buot sawayon, ug dili siya magpakitambag sa mga maalamon. Ang tawong malipayon mopahiyom, apan magmugtok siya kon maguol. Ang maayog panabot buot nga makakat-on, apan ang buangbuang matagbaw lang sa pagkawalay alamag. Pait ang kinabuhi sa tawong masulob-on, apan ang tawong malipayon kanunay nga nagpahimulos sa kinabuhi. Maayo pa ang kabos nga may kahadlok ug pagtahod sa Ginoo kay sa dato nga puno sa kasamok. Maayo pang magkaon ka lag utan uban sa imong hinigugma kay sa magkaon kag lamian kaayong pagkaon apan anaa ang kasilag. Ang pagkadali rang masuko maoy makaingon sa panag-away, apan ang pailob maoy magdalag kalinaw. Tunokon ang dalan sa tawong tapolan, apan sayon ang agianan sa tawong kugihan. Ang anak nga maalamon makalipay sa amahan, apan ang buangbuang magpakaulaw sa iyang inahan. Ikalipay sa buangbuang ang iyang kabuang, apan ang maalamon magbuhat ug matarong. Kon walay makatambag kanimo, dili ka molampos, busa maayo gayod nga modawat kag tambag. Malipay ka pag-ayo kon makaplagan mo ang hustong pulong alang sa hustong panahon. Ang maalamon mosubay sa dalan paingon sa kinabuhi dili paingon sa kamatayon. Gun-obon sa Ginoo ang mga balay sa mga tawong garboso, apan panalipdan niya ang kabtangan sa biyuda. Kasilagan sa Ginoo ang mga hunahuna sa mga daotan, apan ikalipay niya ang malumong pulong. Kon manlimbong ka sa imong pagpamatigayon, maangin sa kasamok ang imong banay. Ayaw pagdawat ug suborno aron dili ka mamatay pagdali. Ang tawong but-an maghunahuna sa dili pa siya motubag. Ang daotan may ikatubag dayon apan magdala kinig kasamok. Patalinghogan sa Ginoo ang pag-ampo sa matarong, apan dili niya tagdon ang mga daotan. Ang pahiyom makalipay ug ang maayong balita makadasig. Maalamon ang tawo nga mamati kon badlongon. Kon dili ka magpatudlo, gihikawan mo sa kaayohan ang imong kaugalingon. Apan kon magpatudlo ka, modugang ang imong kaalam. Ang pagbaton ug kahadlok ug pagtahod sa Ginoo maoy tinubdan sa kaalam, ug ang pagkamapaubsanon mag-una sa kadungganan. Ang tawo maghimog mga laraw, apan ang Ginoo maoy magbuot sa tanan. Ang tawo maghunahuna nga husto ang tanan niyang gibuhat, apan ang Ginoo maoy maghukom niini. Itugyan sa Ginoo ang imong mga laraw ug molampos ka sa pagtuman niini. Ang tanang gihimo sa Ginoo may katuyoan, ug kalaglagan ang sangpotan sa tawong daotan. Gikasilagan sa Ginoo ang garboso; ang maong tawo silotan gayod. Pinaagi sa dili mopakyas nga pagkamatinud-anon, ang sala pasayloon; kahadloki ug tahora ang Ginoo ug walay daotan nga mahitabo kanimo. Kon ang imong pagkinabuhi nakapahimuot sa Ginoo, bisan ang imong mga kaaway mahimo nimong higala. Mas maayo ang diyutayng bahandi nga nabatonan sa matarong nga paagi kay sa daghan nga nakuha pinaagi sa limbong. Ikaw ang maglaraw, apan ang Ginoo maoy maggiya kanimo sa imong pagbuhat niini. Ang gahom sa hari gikan sa Dios ug husto kanunay ang iyang hukom. Gusto sa Ginoo ang husto nga timbangan ug sukdanan ug ang tanang pagbaligya mahisubay sa kaangayan. Ang mga hari dili makatugot sa buhat nga daotan, kay ang hustisya mao may maghatag ug kalig-on sa usa ka pamunoan. Ang hari buot mamati sa kamatuoran ug kahimut-an niya ang tawong magsulti sa matuod. Kon masuko ang hari, lagmit nga may patyon siya; ang maalamon maningkamot sa paglipay kaniya. Ang pag-uyon gikan sa hari, nahisama sa panganod nga nagdalag ulan sa tingpugas ug naghatag kinig kinabuhi. Mas maayo pa kaayong batonan ang kaalam ug kahibalo kay sa plata ug bulawan. Ang tawong but-an mosubay sa dalan nga layo sa daotan, busa pagmatngon sa imong padulngan aron dili mamiligro ang imong kinabuhi. Ang garbo mosangpot sa kalaglagan, ug ang pagkamapahitas-on ngadto sa pagkapukan. Mas maayo pa nga magmapaubsanon uban sa mga kabos, kay sa pagpakig-ambit sa mga inagaw sa mga mapahitas-on. Matngoni ang gitudlo kanimo ug magmalampuson ka; salig sa Ginoo ug magmalipayon ka. Ang maalamon ug hingkod maila tungod sa iyang panabot; ang pinahiluna niyang pagpanulti magdugang sa iyang gahom sa pagdani sa mga tawo. Ang kaalam maoy tinubdan sa kinabuhi alang sa mga maalamon, apan ang pagtudlo sa mga hungog maoy pag-usik sa panahon. Ang maalamon maghunahuna sa dili pa siya mosulti busa makadani gayod ang iyang isulti. Ang malumong mga pulong sama sa dugos, tam-is ug makaayo sa panglawas. Usahay ang gituohan mo nga hustong dalan mosangko diay sa kamatayon. Tungod sa tinguha niya nga makakaon, ang mamumuo maghago pag-ayo. Ang tawong gusto sa daotan maglaraw gayod niini, ug bisan ang iyang pagpanulti makadaot. Ang mga daotan nagsabwag sa walay hinungdan nga mga tabi; naghaling silag kasamok ug nagbungkag sa panaghigalaay. Ang tawong bangis molimbong sa iyang mga higala ug modaldal kanila ngadto sa katalagman. Pagbantay sa mga tawo nga mongisi ug mokidhat kanimo kay daotan silag laraw. Ang buhok nga ubanon na tungod sa katigulang maoy usa ka matahom nga korona ug ganti sa matarong nga kinabuhi. Mas maayo ang mapailubon kay sa gamhanan. Mas maayo ang makapugong sa kaugalingon kay sa naghari sa siyudad. Magripa ang mga tawo aron masayran nila ang kabubut-on sa Dios, apan ang Ginoo ray magbuot sa tubag. Maayo pa nga magkaon ka lag bahaw basta may kalinaw ka sa hunahuna kay sa motambong ug bangkite sa balay diin naghari ang kasamok. Ang sulugoon nga maalamon maoy magmando sa hungog nga anak sa iyang agalon ug bahinan siya sa kabilin sa iyang agalon. Sama nga ang bulawan ug ang plata tunawon sa kalayo, ang kasingkasing sa tawo sulayan usab sa Ginoo. Ang daotang tawo gusto nga mamati sa daotang mga sulti, ug ang bakakon gustong mamati ug bakak. Ang nagbiaybiay sa mga kabos nagbiaybiay sa Dios nga nagbuhat kanila. Silotan gayod ang nalipay sa kadaot nga midangat sa usa ka tawo. Garbo sa mga tigulang ang ilang mga apo sama nga garbo usab sa mga anak ang ilang amahan. Sama nga ang tawong tinamod dili mamakak, ang buangbuang dili usab mosultig mga pulong nga undanon. Naghunahuna ang uban nga ang suborno sama sa salamangka nga makahimog bisan unsa, kay bisan asa, mouswag man siya. Kon buot kang higugmaon sa katawhan pasayloa sila sa ilang mga sayop kanimo. Ang paghandom sa mga sayop makabungkag sa panaghigalaay. Sa usa ka pagsaway makakat-on dayon ang tawong maayog panabot, apan ang hungog dili gayod makakat-on bisag kapila siya latigoha. Ang tawong daotan nangita lamang ug kasamok, ug ang kamatayon moabot kaniya sama sa usa ka bangis nga sinugo. Mas maayo pang makatagbo kag inahang oso nga nawad-ag mga anak kay sa makatagbo kag buangbuang nga anaa nagbuhat ug daotan. Kon baslan mog daotan ang maayo, ang daotan dili gayod mobiya sa imong panimalay. Ang sinugdan sa panaglalis sama sa liki diha sa tangke sa tubig, busa hunonga kini sa dili pa modako. Ang pagsilot sa dili sad-an inay sa daotan maoy buhat nga gikasilagan sa Ginoo. Walay kapuslanan ang pagpaeskuyla sa tawong hungog kay wala man siyay buot. Ang managhigala maghigugmaay kanunay. Ang managsuon magtinabangay panahon sa kalisdanan. Ang hungog lamang maoy mangako pagbayad sa mga utang sa iyang silingan. Ang gusto ug sala gustog kasamok. Ang tawong mapahitas-on nangitag kasamok. Walay mapaabot nga kaayohan ang tawo nga kanunay lang maghunahuna ug maghisgot ug daotan. Ang anak nga daotan ug binuhatan maghatag lamang ug kaguol sa ginikanan. Ang pagkamalipayon makaayo sa panglawas. Inanay nga kamatayon ang pagsubo kanunay. Ang daotang tawo modawat ug suborno aron matuis ang hustisya. Ang tawong manggialamon nasayod sa iyang pagabuhaton. Apan ang buangbuang walay tumong sa iyang pagabuhaton. Ang anak nga buangbuang maghatag lang ug kaguol sa iyang amahan ug hilabihang kasakit ngadto sa iyang inahan. Dili makatarunganon ang pagpamulta sa dili sad-an; usa ka pagtuis sa hustisya ang pagsilot sa tawong matarong. Ang tawong nasayod sa iyang katakos dili magpunayg sulti, ug ang tawong kalma may matuod nga panabot. Bisan gani ang hungog mura mag maalamon ug maayog panabot kon siya maghilomhilom lamang. Ang tawo nga dili makighugoyhugoy naghunahuna lamang sa iyang kaugalingon, ug mosupak sa bisag unsa nga giisip sa uban nga husto. Ang buangbuang dili magsapayan kon may masabtan ba siya o wala basta lang nga makapadayag siya sa iyang panghunahuna. Ang sala ug kaulawan dili gayod magbulag. Kon mawala ang dungog mobanos ang pagbiaybiay. Ang isulti sa tawo usahay mahimong tinubdan sa kaalam; lalom kini daw dagat ug nag-agas daw sapa. Dili makatarunganon ang pagdapig sa sad-an ug ang paghikaw ug hustisya sa walay sala. Tungod sa pagpataka ug buka sa iyang baba ang buangbuang makatilaw ug sagpa. Kon siya mosulti, nagdaot lang siya sa iyang kaugalingon kay malaang man siya sa iyang kaugalingong mga pulong. Ang mga tabi daw lamiang pagkaon nga lami kaayong tunlon. Ang tawong tapolan sama ka daotan sa tawong tigguba. Ang ngalan sa Ginoo sama sa lig-ong tore nga kadangpan sa mga matarong aron paglikay sa kadaot. Ang mga dato nagtuo nga ang ilang bahandi manalipod kanila sama sa habog nga paril libot sa siyudad. Sa wala pa ang katalagman ang tawo mapahitas-on, apan ang pagpaubos mag-una sa kadungganan. Pamati una sa dili ka pa motubag aron dili ka maulawan ug mahisama sa buangbuang. Ang tinguha sa tawo sa pagpakabuhi sa panahon sa balatian makalig-on kaniya apan kon mawad-an siya niini hayan nga mamatay siya. Ang mga tawong maayog panabot gusto ug andam kanunay nga makakat-on. Kon gusto kang makigkita sa usa ka dakong tawo, dad-i siyag gasa ug molampos ka gayod sa dakong kasayon. Ang unang mosulti sa usa ka husay morag husto hangtod nga sukitsukiton na siya sa iyang kontra. Kon ang duha ka tawo nga gamhanan maoy magkaatbang sa hukmanan ang ripa makasulbad sa ilang panagbingkil. Tabangi ang imong igsoon ug manalipod siya kanimo daw usa ka lig-ong siyudad. Apan kon awayon mo siya dili ka niya tabangan. Kinahanglan nga sagubangon mo ang sangpotanan sa imong gisulti. Ang imong isulti makaluwas o molaglag sa kinabuhi, busa kinahanglan nga dawaton mo ang sangpotanan sa imong gipanulti. Kon makakaplag kag asawa, nakakaplag kag kaayohan! Magpaila kana nga gipanalanginan ka sa Ginoo. Kon ang mosulti kabos, mogamit siya sa maikugong mga pulong apan ang dato hait ug sinultihan. May matang sa panaghigalaay nga dili molungtad ug dugay, apan may mga higala nga mas maunongon pa kay sa mga igsoon. Mas maayo pa ang kabos apan dili limbongan kay sa tawong buangbuang ug bakakon. Dili maayo ang kadasig nga dili ubanan ug kahibalo; ang pagdalidali magdala kanimo sa kasamok. May mga tawo nga nag-unay pagdaot sa ilang kaugalingon pinaagi sa ilang kabuang ug unya basolon nila ang Ginoo. Ang mga dato kanunay nga makakita ug bag-ong mga higala, apan ang mga kabos biyaan sa ilang mga higala. Ang mamakak diha sa hukmanan silotan ug dili gayod makaikyas. Daghan ang maninguha sa pagpahimuot sa dagkong tawo, ug buot moangkon nga higala sa tawo nga mohatag ug mga kaayohan. Ang mga igsoon sa tawong kabos wala magkinahanglan kaniya busa wala siyay mga higala. Bisag unsaon niyag paningkamot dili gayod siya makabaton ug higala. Kon nahigugma ka sa imong kaugalingon pagbaton ug kaalam kutob sa imong maabot, unya hinumdomi ang imong nakat-onan ug magmalampuson ka. Ang mamakak diha sa hukmanan silotan ug malaglag gayod siya. Ang mga buangbuang dili angay magpuyo sa kaharuhay, ug ang mga ulipon dili angay nga maoy magmando sa mga agalon. Ang tawong maayog panabot makapugong sa iyang kaugalingon. Kon may makasala kaniya, iyang hiyas ang dili pagpanumbaling niini. Ang kasuko sa hari sama sa ngulob sa liyon, apan ang iyang kaluoy sama sa yamog sa kapatagan. Ang anak nga buangbuang makadaot sa iyang amahan. Ang usa ka asawa nga nagsigig tagawtaw sama sa tubig nga nagtulo. Ang usa ka tawo makapanunod ug balay ug salapi gikan sa iyang mga ginikanan, apan ang Ginoo lamang ang makahatag kaniyag buotan nga asawa. Kon magtinapulan ka ug magpunayg katulog, gutomon ka. Ang nagtuman sa kasugoan nag-amping sa iyang kinabuhi, apan ang nagsalikway niini dali rang mamatay. Kon mohatag ka sa mga kabos sama ra nga nagpahulam ka sa Ginoo ug mobalos siya kanimo. Pantona ang imong mga anak samtang batan-on pa sila ug dali pang mosabot. Kay kon dili, nagtabang ka sa pagdaot sa ilang kaugalingon. Pasagdi ang tawong masuk-anon nga maoy mag-antos sa sangpotanan sa iyang kasuko, kay kon imo siyang tabangan sa sunod anha ra gihapon siya kanimo mosangko. Pamati sa tambag ug paninguha nga makakat-on ka ug mahimo ka nga maalamon. Maglaraw ang usa ka tawo ug bisan unsa apan ang kabubut-on sa Ginoo maoy matuman. Ikaulaw ang pagkahakog; mas maayo ang usa ka tawong kabos kay sa mga bakakon. Tahora ug kahadloki ang Ginoo ug ang imong kinabuhi may katagbawan; ug layo sa kakuyaw. May mga tawo nga tapolan kaayo bisan gani sa paghungit sa ilang kaugalingong pagkaon. Siloti ang bugalbugalon aron nga ang mga tawo nga walay alamag makakat-on. Ang tawong maalamon makat-on sa dihang siya badlongon. Ang anak nga magdaugdaog sa iyang amahan o maghingilin sa iyang inahan usa ka tawong tampalasan ug nagdalag kaulawan. Anak, kon ang pagtuon imong undangan, sa dili madugay imong malimtan ang imong nahibaloan. Walay kaangayan kon ang saksi dili magtug-an sa kamatuoran; ang kahiwian maoy kinaon sa mga tawong daotan. Ang mga mabiaybiayon sigurado gayong silotan ug ang mga buangbuang pusposan. Ang bino makahimo kanimong sabaan ug buangbuang. Busa ang paghuboghubog binuang. Kahadloki ang hari nga nasuko ingon sa imong pagkahadlok sa liyon nga nagngulob; ang paghagit sa iyang kasuko maoy pagpatay sa kaugalingon. Gustog lalis ang mga buangbuang. Ang maayong buhaton mao ang paglikay kanila. Ang mag-uuma nga tapolan kaayong modaro sa iyang uma sa panahon sa tingdaro dili makabaton bisag unsa sa panahon sa ting-ani. Ang hunahuna sa usa ka tawo sama sa tubig diha sa lalom nga atabay, apan ang tawo nga maalamon makakalos niini. Ang tagsatagsa ka tawo buot mopaila nga siya matinud-anon, apan kinsa may matarong? Bulahan ang kabataan kon ang ilang amahan matarong ug dili limbongan. Inighukom sa hari, maila niya ang daotan. May makaingon ba gayod nga walay buling ang iyang tanlag ug gisalikway na niya ang iyang sala? Gikasilagan sa Ginoo ang dili hustong mga timbangan ug taksanan. Ang binuhatan sa usa ka bata magpakita kon kinsa siya; pinaagi niini makaila ka kon maayo ba siya ug matarong. Ang Ginoo naghatag kanatog mata aron itan-aw ug dalunggan aron ipamati. Pagpunayg katulog ug mapobre ka. Pagkugi ug makabaton kag daghang pagkaon. Ang pumapalit kanunayng magbagulbol nga taas kaayo ang bili, apan inig-uli niya magpagarbo nga nakahangyo siya. Ang mga pulong nga puno sa kaalam, sama ka bililhon sa bulawan, ug sa mga mahalong bato sa mga alahas. Kon ang usa ka tawo magpataka ug garantiya sa utang sa usa ka dumuduong, kinahanglan nga igarantiya niya ang iyang kabtangan. Ang imong linimbongan kapahimuslan mo sama sa lamian kaayong pagkaon, apan sa madugay o sa madali mahisama kini sa balas diha sa imong baba. Pangitag maayong tambag ug molampos ka; ayaw pangahas pag-adto sa gubat kon wala kay maayong plano. Ang usa ka tigpanglibak dili gayod makatago ug sikreto busa palayo sa tawong tabian. Kon tunglohon mo ang imong mga ginikanan, matapos ang imong kinabuhi sama sa suga nga mapalong diha sa kangitngit. Ang bahandi nga sayon rang naangkon dali rang gastohon. Ayaw panganti ug panimalos sa usa ka daotang buhat. Salig sa Ginoo ug tabangan ka niya. Kasilagan sa Ginoo ang dili hustong mga timbangan ug mga taksanan. Ang Ginoo maoy nagbuot sa atong agian, busa unsaon man sa tawo pagkasabot sa dagan sa iyang kinabuhi? Hunahunaa pag-ayo sa dili ka pa magsaad ug halad ngadto sa Dios kay tingalig magbasol ka unya. Ang hari nga maalamon masayod kon kinsay daotan ug silotan niya sila sa walay kukaluoy. Ang Ginoo naghatag kanatog hunahuna ug tanlag; dili kita makatago gikan sa atong kaugalingon. Ang usa ka hari magpabilin sa gahom kon ang iyang pagdumala inubanan sa kaligdong katarong ug nahisubay sa kaangayan. Ang garbo sa mga batan-on mao ang ilang kusog, apan ang korona sa mga tigulang mao ang mga uban diha sa ilang ulo. Usahay kinahanglan makatilaw kita ug mapait nga kasinatian una pa kita magbag-o sa atong pamatasan. Dumalahon sa Ginoo ang hunahuna sa usa ka hari sama sa pagdumala niya sa dagan sa usa ka sapa. Bisan pag naghunahuna ka nga ang tanan mong gibuhat husto, apan timan-i nga hukman sa Ginoo ang imong mga motibo. Palabihon sa Ginoo nga buhaton mo ang matarong ug ang kaangayan kay sa maghalad ka kaniyag mga mananap. Ang mga tawong daotan, sa ilang pagkamapahitas-on ug garbo gigamhan, ug kini kasal-anan. Ang plano sa makugihon modangat sa pagkamadagayaon, apan ang madalidalion nagdali lamang ngadto sa kawad-on. Ang bahandi nga imong maangkon pinaagi sa limbong dali rang mahanaw ug maghatod kanimo ngadto sa kamatayon. Malaglag ang mga daotan pinaagi sa ilang kaugalingong kabangis kay nagdumili man sila pagbuhat sa matarong. Ang mga tawong sad-an mosubay sa dalan nga baliko, apan ang mga walay sala nagbuhat sa matarong. Maayo pag magpuyo sa kisami kay sa motipon pagpuyo sa balay sa asawa nga tagawtawan. Ang mga daotang tawo kanunayng nangandoy sa daotan ug wala silay kaluoy bisan sa ilang silingan. Sa dihang silotan ang tawong bugalbugalon, makakuhag pagtulon-an bisan gani ang mga hungog. Ang tawong maalamon makat-on gikan sa itudlo kaniya. Ang Dios nga maoy matarong nasayod sa mga nanghitabo sulod sa balay sa mga tawong daotan, ug siya maoy molaglag kanila. Kon dili mo tagdon ang pangaliyupo sa mga kabos, dili usab pamation ang imong pagpakitabang. Ang gasa nga gihatag diha sa sikreto makapuypoy sa dakong kasuko. Kon tumanon ang hustisya, magmalipayon ang mga maayong tawo apan maminghoy ang mga daotan. Ang dili maggamit sa maayong pangisip mosangko sa kamatayon. Ang pagpatuyang sa kahilayan, sa bino ug sa maayong pagkaon dili gayod makapadato kanimo. Ang mga tawong daotan maoy mahiagom sa pag-antos nga ila untang ipahamtang sa mga tawo nga matarong. Maayo pag magpuyo sa kamingawan kay sa makigtipon ka sa tagawtawan ug bagulbolan nga asawa. Ang mga tawong maalamon mahimong dato ug magpuyo sa kaharuhay apan ang mga hungog mag-usik-usik lamang sa ilang salapi. Pagmaluluy-on ug ayaw panlimbong ug mabuhi kag dugay; motamod kanimo ang ubang tawo ug dili ka limbongan. Ang abtik nga heneral makailog ug usa ka siyudad nga gipanalipdan sa kusgan nga mga tawo, ug gun-obon niya ang mga paril nga ilang gisaligan. Kon dili ka buot mahiapil sa kasamok, pagmatngon sa imong isulti. Ang tawong garboso mabugalbugalon ug mapahitas-on ug nagtuo nga maayo na gayod kaayo siya. Ang usa ka tawong tapolan nga nagdumili pagtrabaho sama ra sa naghikog; siya naghunahunag hinakog sa tibuok adlaw, apan ang tawong matarong makahatag ug mohatag sa madagayaon gayod. Kasilagan sa Ginoo ang mga tawong daotan nga maghimog halad kaniya labi nag himoon nila kini tungod sa daotang mga tinguha. Dili katuohan ang pagsaksi sa tawong bakakon, apan ang isulti sa tawo nga naghunahuna pag-ayo sa angay niyang isulti tuohan gayod. Ang tawong matarong magmatngon sa iyang binuhatan, apan ang tawong daotan magpabaga sa iyang nawong. Ang kaalam, ang kalantip sa hunahuna ug ang pagtugkad sa mga butang walay kapuslanan kon ang Ginoo batok kanimo. Makaandam kamo sa mga kabayo alang sa gubat, apan ang Ginoo maoy mohatag sa kadaogan. Kon papilion kamo sa maayong kadungganan ug sa daghang bahandi, pilia ang maayong kadungganan. Ang maayong kabubut-on mas bililhon pa kay sa salapi ug bulawan. Walay kalainan ang dato ug ang kabos kay pareho silang binuhat sa Ginoo. Ang tawong maayog panghunahuna makakita sa umaabot nga kasamok ug molikay siya niini, apan dili kini tagdon sa tawo nga wala maggamit sa iyang hunahuna ug unya magbasol siya sa kaulahian. Pagbaton ug kahadlok ug pagtahod sa Ginoo ug pagpaubos ug makabaton kag mga bahandi, dungog ug taas nga kinabuhi. Kon gimahal mo ang imong kinabuhi, palayo sa mga lit-ag nga maoy mobitik sa mga daotan. Tudloi ang bata kon unsaon niya pagkinabuhi, ug hinumdoman niya kini sa tibuok niyang kinabuhi. Ang mga kabos ulipon sa tawong dato ug ang manghulam maulipon sa nagpahulam kaniya. Pagpugas ug binhi sa pamintaha ug mag-ani kag katalagman, ug ang imong pagpanglupig dili na magpulos. Pagmahinatagon ug paambita sa imong pagkaon ang mga kabos ug panalanginan ka tungod niini. Hinginli ang tawong mapahitas-on ug mohunong ang panaglalis ug panag-away ingon man ang pagdinaotay. Kon matinud-anon ka ug malumo nga mosulti mahimo nimong higala ang mga hari. Ipatigbabaw sa Ginoo ang kamatuoran pinaagi sa pagbutyag sa bakak. Ang tawong tapolan magpuyo lamang sa balay ug moingon nga tingali unyag tukbon siya sa liyon kon mogawas siya. Ang pagpanintal sa usa ka bigaon usa ka lit-ag; mabitik niini ang mga gikasilagan sa Ginoo. Kinaiya sa mga bata ang pagbinuang ug ang pagkadanghag apan ang pagpanton makahimo kanila nga buotan. Kon mohatag kag gasa ngadto sa mga dato o modaugdaog sa mga kabos aron ka madato, mapobre ka hinuon. Pamati ug tudloan ko kamo sa gisulti sa maalamong mga tawo. Tun-i ang ilang gitudlo ug magmalipayon kamo kon timan-an ninyo kini ug sag-ulohon. Gusto ko nga mosalig kamo sa Ginoo mao nga gisultihan ko kamo niini karon. Nagsulat ako ug 30 ka panultihon alang kaninyo. Puno kini sa kahibalo ug maayong mga tambag ug pinaagi niini mahibalo kamo kon unsa gayod ang matarong ug matuod aron madala ninyo ang hustong tubag ngadto sa nagsugo kaninyo. Ayaw pamintaha sa tawong kabos abi kay kabos man siya ug ayaw yataki ang katungod sa tawo nga wala gayoy mahimo diha sa hukmanan kay ang Ginoo maoy mobarog nga manlalaban nila ug mosuklig kadaot sa nagpahamtang kanilag kadaot. Ayaw pagpakighigala sa mga tawo nga init ug ulo ug daling masuko. Tingali unyag makakat-on ka sa ilang batasan ug dili ka na makabiya niini. Ayaw panaad nga ikaw maoy mogarantiya sa mga utang sa laing tawo kay kon dili ka makabayad, imbargohon nila bisan pa ang imong higdaanan. Ayaw gayod pagbalhina ang karaang utlanan sa inyong yuta nga gipahimutang sa inyong katigulangan. Ang tawo nga maayo sa iyang gimbuhaton mas maayo kay sa kadaghanan ug angay makig-uban sa mga hari. Iniglingkod mo aron sa pagpakigsalo sa usa ka dakong tawo, itanom sa imong hunahuna kon kinsa siya. Kon dako kag kaon pugngi ang imong kaugalingon. Ayaw pagdinalo sa lamiang pagkaon nga iyang gidulot kay tingalig gibitik ka lamang niya. Pagmatngon nga dili ka maugtas sa imong pagpaningkamot nga madato. Sa usa ka pagpamilok mahimong mahanaw lamang ang imong salapi daw gitugkan kinig pako ug molupad sa halayo sama sa usa ka agila. Ayaw pagsalo pagkaon sa tawong tihik; ayawg kahangol sa mga lamiang pagkaon nga iyang gidulot. Kay sa hilom nagkuwenta siya. Siya moingon, “Sigi, kaon pag-ayo,” apan dili kinasingkasing ang iyang pag-agda. Isuka mo ang imong nakaon ug mausik lamang ang tanan mong pagdayeg. Ayaw pag-usik ug panahon sa pagpakigsulti sa usa ka buangbuang kay wala kini bili alang kaniya. Ayaw gayod balhina ang karaang utlanan sa yuta o iloga ang yuta sa mga ilo. Gamhanan ang ilang Tigpanalipod ug siya ang molaban kanila. Sabta pag-ayo ang mga pagtulon-an nga gitudlo kanimo ug pamatia ang mga pulong sa kaalam. Ayaw pagpanuko pagpanton sa usa ka bata. Dili makamatay kaniya ang bunal, kondili makaluwas hinuon kaniya. Anak, malipay gayod ako pag-ayo kon mahimo kang maalamon. Mapagarbohon ako kon makabati ako kanimo nga magsulti sa maalamong mga pulong. Ayaw kasina sa mga makasasala. Hinuon, padayon sa pagbaton ug kahadlok ug pagtahod sa Ginoo sa tibuok mong kinabuhi. Kon buhaton mo kini, mahayag ang imong kaugmaon. Anak, pamati ug pagmaalamon ug ayaw pagbinuang sa imong pagkinabuhi. Ayaw pagpakighugoyhugoy sa mga palahubog ug sa mga ulit kay ang mga palahubog ug ang mga ulit mosangpot sa pagkawalay nahot. Kon magpunay ka lamag kaon ug katulog magkagidlay ka sa dili madugay. Pamatia ang imong amahan kay kon wala pa siya, wala ka unta matawo. Ayaw pagtamaya ang imong inahan inigkatigulang na niya. Ang kamatuoran, ang kaalam, ang kahibalo ug ang maayong panabot angay nga bayran aron maangkon apan bililhon ra kini kaayo nga ibaligya. Ang amahan sa tawong matarong magmalipayon gayod ug makapasigarbo sa iyang anak nga maalamon. Himoa nga makapasigarbo kanimo ang imong mga ginikanan; ihatag sa imong inahan ang maong kalipay. Anak, pagmatngon pag-ayo ug himoang panig-ingnan ang akong kinabuhi. Ang babayeng nagbaligya sa iyang dungog lit-ag nga makamatay. Mag-atang sila kanimo sama sa mga tulisan ug mao kini ang makahimong mabudhion sa daghang mga lalaki. Ayaw patintal sa bino bisan pag pula na kini kaayo ug madanihon kaayo ug hawot kaayong tunlon. Pagkasunod buntag bation mo nga sama ka sa gipaak ug bitin nga lala. Makita mo ang mga talan-awong makahahadlok ug dili ka makahunahuna o makasulti pagtarong. Bation mo nga mao ra kag atua sa ilalom sa dagat o atua didto sa palo sa usa ka barko nga gituyatuya sa mga balod. Moingon ka, “Tingalig naigo ako o gibunalan ba hinuon apan wala ako mahinumdom. Ngano man nga dili ako makabuka sa akong mata? Gusto pa akong moinom.” Ayaw kasina sa daotang mga tawo ug ayaw tinguhaa ang pagpakig-uban kanila. Ang ilang gihunahuna mao lamang ang paghimog kasamok ug ang ilang isulti pulos lamang binuang. Pinaagi sa kaalam, gitukod ang panimalay ug ang maayong panabot mao ang patukoranan niini. Pinaagi sa kahibalo, ang mga lawak gisangkapan sa mahalon ug matahom nga mga butang. Ang pagkamaalamon mas maayo pa kay sa pagkakusgan; ang kahibalo mas importante kay sa kusog. Kinahanglan nga ayohon nimo ang paglaraw sa dili ka pa makig-away ug pinaagi sa daghang tambag, magmadaugon ka. Ang maalamong panultihon lisod kaayong matugkad sa hungog. Wala siyay ikasulti kon hisgotan ang mga mahinungdanong butang. Kon kanunay kang maglaraw ug daotan, nganlan kag samokan. Sala ang paglaraw ug binuang; kasilagan sa mga tawo ang bugalbugalon. Kon maluya ka panahon sa kalisdanan, luya ka gayod. Ayaw pagpanuko pagluwas sa usa ka tawo nga gihukmang patyon sa walay katarongan. Moingon ka nga wala kay labot apan nasayod ang Dios ug hukman niya ang imong mga tinguha. Nagbantay siya kanimo ug nasayod siya niini. Baslan niya ang mga tawo sumala sa ilang nabuhat. Anak, kaon ug dugos nga gikan sa balay sa putyokan kay maayo kini ug tam-is nga modapat sa imong dila. Sama niini ang kaayo sa kahibalo ug kaalam alang kanimo. Kon makapanag-iya ka niini, makabaton kag paglaom ug mahayag nga kaugmaon. Ayaw paghimog mga laraw aron pagtulis sa tawo nga matarong o pag-ilog sa iyang balay kay daotan kini. Bisan kapila matumba ang tawong matarong, mobangon siya kanunay. Apan malaglag sa katalagman ang daotan. Ayaw paglipay kon mahiagom sa katalagman ang imong kaaway. Masayran sa Ginoo kon magmalipayon ka ug dili siya gusto niini. Tingalig dili niya silotan ang imong kaaway. Ayawg kahasol tungod sa daotang mga tawo ug ayaw kasina kanila. Walay kaugmaon ang mga tawong daotan; wala silay mapaabot. Anak, tahora ang Ginoo ingon man ang hari. Ayaw pag-apil-apil sa mga tawo nga moalsa batok kanila kay ang maong mga tawo mahimong malaglag sa usa lamang ka pagpamilok. Nasayran mo ba ang katalagman nga mahimo sa Dios o sa hari? Nagsulti usab niini ang mga maalamon: Sayop alang sa usa ka maghuhukom nga aduna siyay pinalabi. Kon ilhon niyang walay sala ang sad-an, tunglohon siya ug kasilagan sa tanan. Apan ang mga maghuhukom nga mosilot sa sad-an magmalampuson ug daygon sa kadaghanan. Ang matinud-anong tubag sama kaanindot sa halok sa usa ka matuod nga higala. Ayaw paghimog panimalay hangtod nga maandam na ang imong kaumahan ug siguro ka na nga adunay kabuhian. Ayaw pagsaksi batok sa imong isigkatawo sa wala lamay maayong katarongan o pagsultig mga butang nga makadaot kaniya. Ayaw pag-ingon, “Buhaton ko kaniya ang iyang gibuhat kanako agig bayad sa iyang gibuhat kanako!” Nakaagi ako sa kaumahan ug kaparasan sa tawong tapolan ug hungog. Napuno kini sa mga sagbot nga tunokon ug nalukop sa mga gunahon ug nalumpag ang paril nga naglibot niini. Gitan-aw ko kini ug namalandong ako bahin niini ug nakakuha akog pagtulon-an nga mao kini: kon magsigi kag katulog ug magkiyugpos sa imong mga kamot aron mopahulay, mohasmag kanimo ang kawad-on sama sa usa ka armadong tulisan. Ania ang dugang nga mga panultihon ni Solomon nga gikopya sa mga tinugyanan ni Ezequias nga hari sa Juda. Pasidunggan nato ang Dios tungod sa mga butang nga iyang gililong ug pasidunggan nato ang mga hari tungod sa ilang mga pagpatin-aw. Dili gayod nimo masayran ang gihunahuna sa usa ka hari ug dili nato matugkad ang iyang hunahuna; sama kini kahabog sa langit ug sama kalalom sa dagat. Himoang lunsay ang plata aron ang tawong batid sa pagkulit makahimo gikan niini ug matahom nga butang. Ipahilayo sa hari ang daotang mga magtatambag ug ang kagamhanan niya maila sa iyang pagkamakiangayon. Inig-atubang mo sa hari, ayaw ipresentar ang imong kaugalingon. Mas maayo pa nga hangyoon ka sa pagdawat sa taastaas nga katungdanan kay sa sultihan ka sa paghatag sa imong dapit ngadto sa usa ka tawo nga mas importante pa kay kanimo. Ayaw pagdalidali pag-adto sa hukmanan tungod sa butang nga imong nakita. Unsa man unyay imong buhaton kon may laing saksi nga makapamatuod nga nasayop ka? Kon ikaw ug ang imong isigkatawo dili magkauyon sa inyong hunahuna, husaya ninyo kini tali kaninyong duha ug ayaw ibutyag ang bisan unsang tinagoan. Tingali unyag may makabalita bahin niini ug ikiha ka ug maulawan ka pag-ayo. Ang pulong nga gilitok sa tukmang panahon sama sa dayandayang bulawan diha sa butanganan nga plata. Ang usa ka pasidaan nga ihatag sa usa ka tawo nga may kasinatian ngadto sa tawo nga buot mamati sama ka bililhon sa mga singsing nga bulawan o sa alahas nga hinimo sa labing maayong bulawan. Ang kasaligan nga sinugo makalipay sa nagsugo kaniya sama sa bugnawng tubig taliwala sa kainit sa ting-ani. Ang mga tawo nga mosaad ug mga butang apan dili motuman niini nahisama sa mga panganod ug hangin nga wala magdalag ulan. Ang mapailubon nga pagdani, makadani bisan sa hari ug ang lumo nga sinultihan modulot sa kabukogan. Ayaw pagkaon ug dugos nga sobra sa imong gikinahanglan kay mosuka ka ra man sa kadaghan sa imong makaon. Ayaw pagpunayg duaw sa imong silingan kay tingali unyag pul-an siya ug kasilagan ka niya. Ang tawo nga mosultig bakak batok sa iyang isigkatawo sama sa makamatay nga espada, puspos o talinis nga udyong. Ang pagsalig ngadto sa tawo nga dili kasaligan panahon sa kalisdanan sama sa pag-usap ginamit ang daot nga ngipon o sa paglakaw pinaagi sa nabakol nga mga tiil. Ang pag-awit alang sa tawo nga anaa sa kagul-anan sama ra sa paghukas sa sapot sa tawo panahon sa tingtugnaw o sa pagbutang ug suka sa usa ka samad. Kon gigutom ang imong kaaway, pakan-a siya; kon giuhaw, paimna siya; kay sa ingon maulawan siya pag-ayo ug gantihan ka sa Ginoo. Ang paglibak naghaling sa kasuko sama nga ang amihan nagdalag ulan. Maayo pa nga magpuyo diha sa kisami kay sa makigtipon sa asawa nga tagawtawan. Ang pagpamati sa maayong balita nga wala nimo paabota sama sa pag-inom ug bugnawng tubig kon uhawon ka. Ang tawong matarong nga motugot lang sa buhaton sa tawong daotan sama sa tubod nga hugaw o sa atabay nga gibutangag hilo. Dili maayo ang pagpalabig kaon ug dugos sama nga dili maayo nga magsigi ka ug padayeg. Kon dili ka makapugong sa imong kasuko, mahisama ka sa usa ka siyudad nga walay paril ug sayon rang atakihon. Ang pagdayeg dili angay alang sa usa ka buangbuang, sama nga ang yelo dili angay sa panahon sa ting-init o ang ulan panahon sa ting-ani. Ang tunglo nga walay gipasikaran dili makadulot. Sama kini sa mga langgam nga sayaw nga mosaylo lamang. Kinahanglan latigohon ang kabayo, bukadohan ang asno, ug hampakon ang buangbuang. Ayaw tubaga ang buangbuang sumala sa iyang kabuang aron dili ka mahisama kaniya. Tubaga ang buangbuang sumala sa iyang kabuang aron dili siya magtuo nga maalamon siya. Ang tawo nga magpadala ug mensahe pinaagi sa usa ka buangbuang sama ra nga nagputol sa kaugalingon niyang tiil ug nangita lamang ug kasamok. Ang panultihon sa usa ka buangbuang walay kapuslanan. Sama kini sa mga tiil sa usa ka bakol nga walay gamit. Kon daygon nimo ang usa ka buangbuang sama ra nga gihigtan nimo ang bato nga gibala sa imong tirador. Ang usa ka buangbuang nga mosulti sa panultihon sa mga maalamon sama sa usa ka hubog nga nag-ibot ug tunok nga diha sa iyang kamot. Ang mopatrabaho kang bisan kinsa nga buangbuang o palahubog nga iyang hikit-an, naghimo lamag kadaot sa tanan. Ang buangbuang nga mobuhat pag-usab sa iyang binuang nahisama sa iro nga mokaon sa iyang sinuka. Mas may paglaom pa ang labing buang nga tawo kay kaniya nga naghunahuna nga siya maalamon bisag dili tinuod. Ang tapolan dili gustong mogawas sa balay ug moingon lang, “May liyon man gud sa kadalanan.” Ang tapolan nga nagligidligid sa higdaanan sama sa pultahan nga mag-abli-abli diha sa bisagra niini. May mga tawo nga naghinobra ang pagkatapolan bisan gani sa paghungit sa ilang pagkaon. Ang tawong tapolan naghunahuna nga mas abtik siya kay sa pito ka tawo nga makahatag ug mga maayong katarongan. Ang tawo nga mag-apil-apil sa panaglalis mahisama sa tawo nga nanakop ug iro pinaagi sa paggunit sa mga dalunggan niini. Kon walay sugnod mapalong ang kalayo; kon walay libak, mohunong ang panaglalis. Ang uling maoy makahimog baga, ang sugnod maoy makapasiga sa kalayo ug ang mga samokan maoy makahaling sa panaglalis. Lami kaayo ang libak! Gusto gayod kita nga molamoy niini! Ang sulti nga dili matinud-anon ug naglilong sa imong gihunahuna nahisama sa dili maayong plata nga gihal-op sa baratohon nga kulon. Ang tigpakaaron-ingnon nagtago sa iyang pagdumot pinaagi sa mga pag-ulog-ulog. Nindot kining pamation, apan ayaw siya tuohi, kay ang iyang kasingkasing puno sa pagdumot. Mahimo nga tagoan niya ang iyang pagdumot, apan makita sa tanan ang daotan niyang binuhatan. Ang mga tawo nga buot unta molit-ag sa uban, maunay niini. Ang mga tawo nga magligid ug bato maligiran niini. Ang mga pulong nga bakak nagpadayag ug pagdumot ngadto sa hingtungdan. Walay laing mahimo ang sulti nga dili matinud-anon gawas sa kadaot. Ayaw ipaniguro ang bahin sa ugma kay wala ka masayod unsay mahitabo gikan karon hangtod ugma. Maoy padayga kanimo ang ubang tawo o ang mga dumuduong ba hinuon, apan ayaw pag-unay pagdayeg sa imong kaugalingon. Ang bato ug ang balas bug-at, apan ang kasamok nga resulta sa kabuang mas bug-at pa gayod. Ang kasuko bangis ug makadaot, apan gamay ra kini kaayo kon itandi sa pangabubho. Maayo pa nga badlongon mo ang usa ka tawo kay sa pasagdan mo siya nga maghunahuna nga wala ka gayoy pagtagad kaniya. Maayo ang tuyo sa usa ka higala bisan ug nakapasakit siya kanimo, apan pagbantay sa halok sa kaaway! Kon busog ang usa ka tawo dili siya mokaon bisan pag dugos. Apan kon gutomon, bisan pa ang pait nga pagkaon iyang pakatam-ison. Ang usa ka tawo nga layo sa iyang balay nahisama sa usa ka langgam nga layo sa iyang salag. Ang pahumot ug ang lana makalipay kanimo, ug ang tambag sa mga higala makapatam-is sa kalag. Ayaw kalimti ang imong mga higala o ang mga higala sa imong amahan. Kon anaa ka sa kalisod, ayaw pagpakitabang sa imong igsoon; ang usa ka silingan nga anaa sa duol mas makatabang kanimo kay sa usa ka igsoon nga atua sa layo. Anak, pagmaalamon ug magmalipayon ako; aduna akoy ikatubag kang bisan kinsa nga mosaway kanako. Ang tawo nga makamaong mohunahuna makakita sa kasamok nga umaabot ug molikay niini, apan ang tawo nga wala maggamit sa iyang hunahuna mosugat niini ug mag-antos siya. Ang tawo buang ra kaayo kon mogarantiya sa mga utang sa usa ka dumuduong: angay siyang kuhaan sa iyang kabtangan ingon nga garantiya. Sama ra nga gitunglo mo ang imong higala kon pukawon mo siya sayo sa buntag sa kusog nga pangomusta. Ang usa ka asawa nga tagawtawan sama sa ulan nga nagtagaktak sa tibuok adlaw. Ang pagpahilom kaniya sama ra sa pagpahunong sa hangin o sa pagkumkom ug lana. Ang tawo makakat-on gikan sa laing tawo, sama nga ang puthaw mahait pinaagi sa puthaw. Atimana ang igera ug makakaon ka sa mga bunga niini. Atimana ang imong agalon ug pasidunggan ka niya. Sama nga ang kaugalingon mong nawong maoy imong makita kon modungaw ka sa tubig, ang imong hunahuna makita diha sa imong kinaiya. Ang mga pangandoy sa tawo wala gayoy kataposan, sama nga ang kalibotan sa mga patay kanunay gayong may dapit sa dugang pang patay. Ang bulawan ug plata sulayan pinaagi sa kalayo, ug ang usa ka tawo pinaagi sa pagdayeg. Bisan pag lubkon mo ang buangbuang hangtod nga mapulpog siya, magpabilin gihapon ang iyang kabuang. Atimana pag-ayo ang imong mga karnero ug ang imong kahayopan, kay ang kadato dili molungtad hangtod sa hangtod bisan gani ang mga hari sa kanasoran. Galaba ang kumpay ug samtang nanubo kini pag-usab, mahimo nga pamutlon mo ang mga sagbot nga anaa sa kabungtoran. Makahimo kag bisti gikan sa balhibo sa imong mga karnero ug makapalit kag yuta sa halin sa imong mga kanding. Ang gatas sa kanding maghatag kanimog pagkaon ug sa imong banay ingon man sa imong mga sulugoon nga babaye. Ang tawong daotan modagan bisag walay naggukod kaniya, apan ang tawong matarong sama kaisog sa liyon. Kon ang nasod nagpakasala magsigi kinig ilis-ilis ug pangulo. Apan mahimong gamhanan ug molungtad ang usa ka nasod kon makabaton kinig mga pangulo nga maalam ug may hustong panabot. Ang tawo nga anaa sa gahom nga modaugdaog sa mga kabos, nahisama sa kusog nga ulan nga modaot sa tanang anihon. Kon wala kay pagtamod sa balaod, dapig ka sa mga daotan, apan kon motuman ka niini, batok ka kanila. Ang daotang mga tawo wala makasabot sa hustisya, apan ang nagtuman sa kabubut-on sa Ginoo nakasabot pag-ayo niini. Maayo pa ang kabos nga dili limbongan kay sa dato apan daotan. Ang batan-on nga nagtuman sa balaod maalamon nga anak. Apan ang makighugoyhugoy sa mga tawong walay hinungdan nagpakaulaw sa iyang amahan. Kon madato ka pinaagi sa pagdawat ug tubo ug sa pagpamintaha sa mga tawo, ang imong bahandi mahiadto sa tawo nga maluluy-on sa mga kabos. Kon dili mo tumanon ang balaod, bisan gani ang imong mga pag-ampo kasilagan sa Dios. Daniha pagbuhat ug daotan ang tawong matarong ug malit-ag ka sa kaugalingon mong laang. Gantihan gayod pag-ayo ang mga dili sad-an. Maghunahuna kanunay ang mga dato nga sila maalamon, apan ang kabos nga may maayong panabot mas maalamon pa kay kaniya. Sa dihang makahupot ug gahom ang mga tawong matarong, maglipay ang tanan apan kon maoy mangulo ang mga daotan, manago ang katawhan. Dili ka gayod molampos sa kinabuhi kon tagoan mo ang imong mga sala. Isugid kini ug paghinulsol ug kaluy-an ka sa Dios. Tahora ug kahadloki kanunay ang Ginoo ug magmalipayon ka. Pagmagahi sa ulo ug mahiagom ka sa kadaotan. Sama sa liyon nga nagngulob ug sa oso nga nangitag tukbonon ang daotan nga pangulo ngadto sa mga kabos. Ang pangulo nga dili maalamon mahimong pangulo nga bangis ug madaugdaugon. Apan ang tawo nga dili malimbongon magmando sa dugayng panahon. Ang usa ka tawo nga sad-an sa pagpatay nagdali ngadto sa iyang lubnganan, busa angay siyang pasagdan. Ayaw panglimbong ug mahilayo ka sa kakuyaw. Panglimbong ug mahiagom ka sa kadaotan. Daghag makaon ang mag-uuma nga kugihan, apan ang nagtinguha sa mga butang nga walay kapuslanan magpabilin sa kalisdanan. Ang tawo nga dili limbongan magkinabuhi nga madagayaon ug malipayon. Apan kon magtinguha ka nga madato pagdali, ikaw pagasilotan. Kon aduna kay pinalabi, kini dili maayo. Apan may mga tawo nga maghimog tinunto aron makadawat bisan sa labing gamay nga suborno. Ang tawong hakog buot madato pagdali ug dili siya masayod inig-abot na sa kawad-on. Ang tawong namadlong mas kahimut-an pa unya kay sa tawong nag-ulog-ulog. Ang maghunahuna nga dili sayop ang pagpangawat gikan sa iyang ginikanan sama ra sa kasagarang kawatan. Ang pagkahakog naghaling lamag kasamok, apan ang nagsalig sa Ginoo mouswag. Binuang ang pagsalig sa kaugalingon mong hunahuna. Sunda ang mga pagtulon-an sa mga tawong maalamon aron malayo ka sa kakuyaw. Panghatag sa mga kabos ug dili ka kabsan sa imong mga gikinahanglan. Tunglohon ka sa daghang mga tawo kon dili ka manumbaling sa mga kabos. Manago ang katawhan kon ang daotang mga tawo maoy mangulo. Apan kon mawala na sila sa gahom magmando ang mga tawong matarong. Kon magpabilin kang gahig ulo bisag makapila ka na badlonga, moabot ang higayon nga ikaw mapukan ug dili na gayod makabangon. Kon matarong ang nangulo, magmalipayon ang mga tawo. Apan kon daotan ang namunoan, mag-antos ang katawhan. Kon gimahal mo ang kaalam, ikapasigarbo ka sa imong amahan. Apan pag-usik-usik lamang ang pagpakig-uban sa mga babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Kon ang hari nagmahal sa hustisya, malig-on ang nasod, apan kon pakisapi siya, maalaot ang iyang nasod. Ulo-ulohi ang imong mga higala, ug sama ka ra sa naglit-ag sa imong kaugalingon. Ang mga tawong daotan malit-ag sa ilang mga sala, apan ang matarong magmalipayon ug dili maulipon. Ang maayong tawo mag-amping sa katungod sa mga kabos, apan wala kini bili alang sa mga daotan. Ang mga tawong dili motahod sa katungod sa uban makahaling ug kasamok sa tibuok siyudad, apan ang mga maalamon maghatag niini ug kalinaw. Kon ang tawong maalamon makiglalis sa usa ka buangbuang, mokatawa lamang ang buangbuang ug manampalas ug dili na mahilom. Dumtan sa mga mamumuno ang tawong dili limbongan, apan panalipdan siya sa mga matarong. Ang buangbuang dili makapugong sa iyang kasuko, apan ang tawong but-an mapailubon ug makapugong niini. Kon ang pangulo magtagad sa mga bakak nga taho, mahimong bakakon ang tanan niyang mga opisyal. Ang kabos ug ang nagdaugdaog kaniya managsama nga gihatagan sa Ginoo ug mga mata. Kon ang usa ka hari maghatag ug kaangayan sa mga kabos, maghari siyag dugay. Ang pagbadlong ug ang pagpanton makaayo sa kabataan. Kon pinatuyangan ang usa ka bata, mahimo siyang kaulawan sa iyang inahan. Kon tawong daotan ang anaa sa gahom, modagsang ang pagpakasala, apan ang mga matarong makasaksi sa ilang pagkapukan. Pantona ang imong anak ug ikapasigarbo mo siya sa kanunay, kay dili gayod siya magbuhat sa butang nga makaulaw kanimo. Ang nasod nga dili giniyahan sa Dios, dili matigayon apan bulahan kadtong nagtuman sa balaod sa Dios. Dili mo mapanton ang sulugoon pinaagi lamang sa sulti. Makasabot siya sa imong gisulti apan dili ka niya pamation. Mas may paglaom pa ang buangbuang kay sa tawong magpataka lag sulti. Hatagi sa tanan niyang pangayoon ang imong sulugoon sukad sa iyang pagkabata, ug sa kaulahian panag-iyahon niya ang tanan nga imoha. Ang tawong dali rang masuko makahaling sa daghang kasamok ug kasaypanan. Ang garbo makapukan sa tawo apan ang mapaubsanon tahoron. Ang kauban sa kawatan sa pagpangawat magdaot sa iyang kaugalingong kinabuhi, manumpa siya nga mosaksi apan dili makatug-an sa kamatuoran. Kahadloki ang tawo ug maalaot ka; saligi ang Ginoo ug mabulahan ka. Ang tanan buot mopahimuot sa pangulo, apan sa Ginoo ka lamang makaangkon sa hustisya. Ang matarong nagdumot sa mga daotan, ug ang mga daotan nagdumot usab sa mga matarong. Mao kini ang makahuloganong mga panultihon ni Agur nga anak ni Jaque. Miingon siya, “Ang Dios wala mag-uban kanako busa wala akoy mahimo. Nahisama ako sa usa ka hayop kay ang panabot ko lahi man kay sa kasagarang panabot sa tawo. Wala gayod akoy kaalam ug wala akoy nasayran bahin sa Dios. Kinsa may nakasugid sa kahibalong langitnon? Kinsa may nakahakgom sa hangin diha sa iyang kamot? O nakasalod ug tubig diha sa usa ka panapton? O nakatino sa kinutoban sa kalibotan? Kinsa man siya ug kinsa man ang iyang anak? Nakahibalo gayod kamo niana! “Tumanon gayod sa Dios ang iyang gisaad. Sama siya sa usa ka taming alang niadtong modangop kaniya. Ayaw pun-i ang gisulti sa Dios kay silotan ka niya ug ipaila gayod niya ang imong pagkabakakon.” O Dios, nangayo ako kanimog duha ka butang. Ihatag intawon kini kanako sa dili pa ako mamatay: ipahilayo ako sa mga limbong ug bakak ug ayaw ako himoang kabos o dato. Hatagi akog pagkaon nga igo sa akong gikinahanglan. Kay kon hatagan mo akog sobra, tingali unyag dili na ako makaila kanimo, O Ginoo. Apan kon kabos usab ako, tingalig matintal ako sa pagpangawat ug mapakaulawan ko ang akong Dios. Ayaw daota ang usa ka sulugoon ngadto sa iyang agalon kay basin unyag tunglohon ka ug mag-antos tungod niini. May mga tawong makaako sa pagpanghimaraot sa ilang amahan ug wala magmahal sa ilang inahan. May mga tawong naghunahuna nga sila putli bisag hugaw sila kaayo. May mga tawong naghunahuna nga sila labihan ra ka maayo; abi nilag si kinsa na gyod sila. May mga tawong naanad sa pagpamintaha sa mga kabos ug timawa ug nagpakabuhi sa maong paagi. Ang tawong hakog may duha ka babayeng anak nga nagsigig ingon, “Hatagi ako! Hatagi ako!” May upat ka butang nga dili gayod matagbaw: ang kalibotan sa mga patay, ang babayeng walay anak, ang nagmalang yuta nga nagkinahanglag ulan ug ang kalayong nagdilaab. Ang magbugalbugal sa iyang amahan ug dili magtuman sa sugo sa iyang inahan, maayong ipakaon sa agila ug ipatuhak sa uwak ang iyang mga mata. May upat ka butang nga dili ko matukib: ang agila nga naglupad, ang bitin nga anaa sa bato, ang barko nga naglawig sa dagat, ug ang babaye ug lalaking naghigugmaay. Mao kini ang buhaton sa asawang maluibon: manapaw siya, manghinlo unya moingon, “Wala akoy daotang gibuhat.” May upat ka butang nga malisod dawaton sa katawhan: ang pagkahimong hari sa usa ka ulipon, ang usa ka buangbuang nga makabaton sa tanan niyang gustong kan-on, ang pagkaminyo sa babayeng gidumtan, ug ang sulugoong babaye nga mopuli sa lugar sa agalon niyang babaye. Sa kalibotan may upat ka gagmayng mananap apan abtik kaayo: ang hulmigas: hinay sila, apan nagtigom silag makaon panahon sa ting-init; ang mga kuneho: dili sila kusgan, apan atua magpuyo sa kabatoan; ang dulon: wala silay hari, apan kanunay nagpanon sa ilang pagpanaw; ang talu-to: sayon mo kining kuptan, apan makita mo kini bisan sa mga palasyo. May upat ka butang nga anindot tan-awon nga maglakaw: ang liyon: ang labing kusgan sa tanang mananap ug walay gikahadlokan; ang kanding ug ang sunoy nga naglakaw, ug ang hari sa atubangan sa katawhan. Kon nagpakabuang ka tungod sa imong garbo ug naglaraw kag daotan, hunong ug pamalandong una! Batila ang gatas ug mahimo kining mantikilya. Suntoka ang ilong sa tawo ug sunggohon siya. Panghagit ug mahisugamak ka sa kasamok. Mao kini ang mahinungdanong mga tambag sa inahan ni Hari Lemuel ngadto kaniya, “Ikaw ang minahal kong anak nga gihatag sa Dios kanako tubag sa akong mga pag-ampo. Kini ang ikasulti ko kanimo: Ayaw usiki ang imong kusog ug salapi alang sa lawasnong katagbawan uban sa mga babaye kay daghang hari ang napukan tungod niini. Lemuel, matngoni kini: Ang mga hari o mga pangulo angay nga maglikay sa bino. Kay kon makainom na gani sila, makalimtan nila ang mga balaod ug yatakan lang nila ang katungod sa mga kabos. Maoy hatagig bino kadtong hapit na mamatay ug kadtong nag-antos sa hilabihang kasakit. Paimna sila aron malimot sa ilang kakabos ug mga kasubo. “Sulti aron pagpanalipod sa mga tawong walay mahimo sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon. Panalipdi ang katungod sa mga dinaugdaog. Sulti aron pagpanalipod kanila ug ang imong paghukom kinahanglan pinasubay gayod sa hustisya. Panalipdi ang katungod sa mga kabos ug timawa.” Ang buotang asawa mas bililhon pa kay sa mga alahas apan pagkalisod nga pangitaon! Kasaligan siya sa iyang bana ug magmauswagon gayod ang iyang bana. Dili gayod siya mobuhat sa bisan unsa nga makadaot sa iyang bana. Kugihan siya nga mohabol ug delana ug lino. Gikan sa lagyong dapit, magdala siyag mga pagkaon sama sa mga barko nga gikan sa biyahe. Kaadlawon pa gani mobangon na siya aron paghikay sa pagkaon alang sa iyang banay ug aron pagpahibalo sa iyang mga sulugoon sa angay nilang buhaton. Kon may yutang ibaligya, paliton kini niya sa salapi nga iyang kinitaan ug tamnag paras. Baskog ug kugihan siya kaayo. Nasayod siya sa kamahinungdanon sa iyang gibuhat busa bisag gabii na kaayo, magbudlay gihapon siya. Siya ray magkalinyas sa hilo nga iyang gamiton paghabol. Mahinatagon siya sa mga kabos ug timawa. Sa tingtugnaw, dili siya mabalaka kay ang iyang banay sangkap man ug bisti alang sa maong panahon. Manghimo siyag hapin sa katre ug magbisti siyag anindot nga lino nga bulok tapol. Inila ang iyang bana ug usa sa mga kadagkoan sa lungsod. Manahi siyag bisti ug mga bakos ug iya kining ibaligya sa mga negosyante. Kusgan siya ug gitahod sa katawhan ug dili mahadlok sa umalabot. Inubanan sa kaalam ang iyang pagpanulti ug manggiluy-on siya. Kugihan siya ug kanunayng nagtan-aw sa mga kinahanglanon sa iyang banay. Gimahal ug dinayeg siya sa iyang mga anak ug dayegon usab siya sa iyang bana. Ang iyang bana moingon kaniya, “Daghang asawa nga buotan apan walay makatupong kanimo.” Ang kaanyag sa babaye malimbongon ug dili molungtad apan dalaygon ang babayeng nagtahod ug may kahadlok sa Ginoo. Dayega siya sa tanan niyang gibuhat. Angay siyang tahoron sa tanan. Kini ang mga pulong sa Maalam, anak ni David ug hari sa Jerusalem. Kawang ug walay kapuslanan ang tanan, miingon siya. Sa tibuok mong kinabuhi magtrabaho ug maghago ka, apan unsa may makuha mo niini? Ang usa ka kaliwatan motungha ug unya mahanaw, ug motungha na usab ang laing kaliwatan, apan nagpabilin nga mao gihapon ang kalibotan, magbalikbalik gihapon pagsidlak ug pagsalop ang adlaw. Mohuros ang hangin ngadto sa habagatan, ug unya ngadto sa amihanan— maglibotlibot lamang kini ug unya mobalik sa iyang gigikanan. Ang tanang suba nagdagayday ngadto sa dagat, apan wala gihapon kini mapuno. Mobalik ang tubig ngadto sa tinubdan sa mga suba ug modagayday na usab kini ngadto sa dagat. Ang tanang butang makahatag ug kalaay— kalaay nga dili matukib sa mga pulong. Dili matagbaw pagtan-aw ang atong mata, o matagbaw pagpamati ang atong dalunggan. Ang nahitabo kaniadto mahitabo gihapon, ug ang nabuhat kaniadto buhaton gihapon. Wala gayoy bag-o dinhi sa kalibotan. Moingon sila, “Tan-awa, aniay bag-ong butang!” Apan dili kana bag-o. Diha na kana sa wala pa gani kita matawo. Walay nahinumdom sa nahitabo kaniadto, ug hikalimtan ang mahitabo karon ug sa umaabot. Ako, ang Maalam, ang hari sa Israel, ug atua sa Jerusalem ang akong trono. Gitun-an ug gisusi ko ang tanang butang nga gibuhat dinhi sa kalibotan. Pait ang kapalaran nga gipahamtang sa Dios kanato. Nakita ko ang tanan nga gibuhat dinhi sa kalibotan, ug alang kanako kini walay kapuslanan. Sama ra kini sa tawo nga nagdakop ug hangin. Ang baliko dili mo matul-id, ug dili mo maihap ang mga butang nga wala diha. Nakaingon ako sa akong kaugalingon, “Gamhanan na ako ug mas maalamon kay sa tanang naghari sa Jerusalem kaniadto. Nasayod ako unsa gayod ang kaalam ug kahibalo.” Kaniadto buot kong susihon ang kalainan sa kahibalo ug sa kabuang, sa kaalam ug sa pagkawalay alamag. Apan nasuta ko nga sama lamang ako sa nagdakop ug hangin. Kay kon magkadako ang kaalam sa tawo, magkadaghan usab ang iyang mga suliran ug kon magkadaghan ang iyang makat-onan, mosamot usab ang iyang pag-antos. Nakahukom ako sa pagpahimulos sa kinabuhi ug pagsusi kon unsa gayod ang kalipay. Apan nasuta ko nga wala usab kini kapuslanan. Nasuta ko nga binuang ang pagkatawa, ug wala kay makuhang kaayohan sa paglipaylipay. Tinukmod sa akong tinguha nga magmaalamon, gisulayan ko ang paglipaylipay pinaagi sa alak, ug gisulayan ko ang pagsulod sa binuang nga mga buhat, aron masayran ko kon unsa ang labing maayong butang nga mahimo sa tawo sulod sa mubong panahon sa iyang pagpuyo dinhi sa kalibotan. Nakahimo akog dagkong butang. Nagtukod akog mga balay nga akong kapuy-an ug nagtanom ug mga paras. May mga tanaman ako ug kaprutasan; nagkalot usab akog mga atabay aron ipatubig niini. Nagpalit akog mga ulipon ug may mga ulipon usab ako nga diha mangatawo sa akong balay. Ako ang kinadaghanag kahayopan sa tanang nakapuyo sa Jerusalem. Nanigom usab akog plata ug bulawan nga kinuha ko sa mga panudlanan sa mga hari sa kayutaan nga akong gimandoan. Gilipay ako sa mga awit sa mga lalaki ug babaye ug naangkon ko ang tanang babaye nga akong nagustohan. Nahimo gayod akong dungganan ug mas gamhanan pa kay kang bisan kinsa nga nakapuyo sa Jerusalem; mapuslanon gayod kanako ang akong kaalam. Naangkon ko ang tanan nga akong nagustohan, ug wala ko hikawi ang akong kaugalingon sa kalipay. Mapagarbohon ako sa tanan nga akong nabuhat, ug kini ang akong ganti. Unya namalandong ako sa tanan nga akong nahimo ug sa labihan kong kahago sa pagbuhat niini ug nakita ko nga wala kini kapuslanan. Sama ra ako sa nagdakop ug hangin, wala gayod kini kapuslanan. Ang nabuhat sa mga hari nga nag-una mao ra usab lamang ang mabuhat sa hari nga nagsunod. Busa nagsugod ako paghunahuna kon unsa gayoy kahulogan sa pagkamaalamon o sa pagkadanghag o sa pagkabuangbuang. Ug nasayran ko nga mas maayo ang kaalam kay sa kabuang, sama nga mas maayo ang kahayag kay sa kangitngit. Ang mga maalamon makakita sa ilang gipadulngan, apan ang mga buangbuang dili. Hinuon, nasayran ko usab nga managsama ang dangatan natong tanan. Nakaingon ako sa akong kaugalingon, “Ang dangatan sa mga buangbuang mao usab ang akong dangatan. Busa unsa may makuha ko sa akong pagkamaalamon kaayo? Wala gayod!” Walay magpabiling mahinumdom sa mga maalamon, ingon nga walay mahinumdom sa mga buangbuang. Ugma damlag kitang tanan hikalimtan; mangamatay kitang tanan—maalamon man o buangbuang. Busa gikasilagan ko ang kinabuhi kay kini naghatag lamang kanakog kasamok. Wala kini kapuslanan. Sama ra ako sa nagdakop ug hangin. Walay bili alang kanako ang tanan kong nabuhat, kay nasayod ako nga ibilin ko lamang kini sa akong sumusunod, ug kinsay nahibalo kon maalamon ba siya o buangbuang ba? Apan siyay manag-iya sa tanan kong hinagoan, sa tanan nga gigamitan ko sa akong kaalam busa wala gayod kini kapuslanan. Tungod niini nagbasol ako kon nganong naghago pa ako pag-ayo. Maghago ka uban sa tanan mong kaalam, kahibalo ug katakos apan sa kataposan lain ang magpahimulos niini. Busa wala kini kapuslanan ug dili makatarunganon! Maghago ka ug mag-antos sa tibuok mong kinabuhi, apan unsa may nakuha mo niini? Ang tanan mong buhaton sa tibuok mong kinabuhi makahatag lamang kanimog labad sa ulo ug kagul-anan. Dili gani makapahulay ang imong hunahuna bisan sa gabii. Kini usab wala gayoy kapuslanan! Busa ang labing maayong buhaton nato mao ang pagkaon ug pag-inom ug pagpahimulos sa tanan tang hinagoan, kay bisan gani kini hinatag man sa Dios. Kinsa may naghatag kanimog pagkaon o nagtugot nga magpahimulos ka sa kinabuhi? Kadtong gikahimut-an sa Dios hatagan niya ug kaalam, kahibalo ug kalipay, apan ang alaot nga mga makasasala patrabahuon niya, ug magtigom sila aron ang ilang hinagoan ihatag ngadto sa gikahimut-an sa Dios. Wala usab kini kapuslanan ug sama ra sa nagdakop ug hangin. Ang tanan nga mahitabo dinhi sa kalibotan mahitabo sa panahon nga gitakda sa Dios alang niini. May panahon sa pagkatawo ug panahon sa pagkamatay; may panahon sa pagtanom ug panahon sa pag-ibot. May panahon sa pagpatay ug panahon sa pag-ayo. May panahon sa pagguba ug panahon usab sa pagtukod. May panahon sa kagul-anan ug panahon sa kalipay; may panahon sa pagbangotan ug panahon sa pagsayaw. May panahon sa pagsalibay ug mga bato, ug panahon sa paghakot ug mga bato; May panahon sa paggakos ug panahon usab sa dili paggakos. May panahon sa pagpangita ug panahon sa pagwala; may panahon sa pagtigom ug panahon sa pag-usik-usik. May panahon sa paggisi ug panahon sa pagtapak; may panahon sa paghilom ug panahon sa pagsulti. May panahon sa gugma ug panahon sa kasilag; may panahon sa gubat ug panahon sa kalinaw. Unsa may makuha sa tawo sa tanan niyang kahago? Nakita ko ang mga buluhaton nga gipapas-an sa Dios kanato. Nagtakda siyag hustong panahon alang sa tanang butang. Gihatagan kita niyag kaikag pagsusi sa mahitabo sa umaabot nga panahon, apan wala kita niya hatagig katagbawan ug hingpit nga pagsabot sa iyang gibuhat. Busa ang maayong buhaton nato mao ang paglipay ug paghimo sa labing maayo samtang buhi pa kita. Mangaon kita ug manginom ug pahimuslan ta ang atong hinagoan kay gasa kini sa Dios. Nasayod ako nga molungtad hangtod sa kahangtoran ang tanang buhaton sa Dios. Dili ka makadugang niini ug dili mo usab kini kakuhaan. Gibuhat kini sa Dios aron nga magtahod kaniya ang mga tawo. Ang tanan nga nahitabo karon ug sa umaabot, nahitabo na kaniadto. Gimbut-an sa Dios nga magbalikbalik pagkahitabo ang nahitabo na. Ug dili lamang kay kini ra. Nasuta ko usab nga dinhi sa kalibotan ang pagkadaotan maoy mipuli sa hustisya ug katarong. Giingnan ko ang akong kaugalingon, “Hukman sa Dios sa walay pinalabi ang mga matarong ug ang mga daotan, kay ang tanang butang ug buhat mahitabo man sa tukma niyang panahon.” Nagtuo ako nga gisulayan sa Dios ang tawo aron pagpaila kanila nga sama ra sila sa mga mananap, kay managsamag dangatan ang mga tawo ug mananap— mangamatay silang tanan; managsama sila nga binuhat. Busa sama ra sa mananap ang tawo, ang tanan walay kahulogan. Managsama ang ilang padulngan—abog. Gikan sila sa abog, sa abog sila mopauli. Kinsa may nasayod nga moadto sa itaas ang espiritu sa tawo, samtang ang espiritu sa mananap moadto sa ilalom sa yuta? Busa nagtuo ako nga ang labing maayong buhaton sa tawo mao ang pagpahimulos sa iyang hinagoan. Wala siyay laing mahimo. Wala siyay paagi aron siya masayod, unsay mahitabo kaniya human siya mamatay. Unya giusisa ko na usab ang tanang pagpanlupig dinhi sa kalibotan. Naghilak ang mga gilupigan apan walay mitabang kanila kay gamhanan man ang mga nanglupig. Nasina ako niadtong nangamatay na; mas maayo pa silag kahimtang kay sa mga buhi. Apan mas maayo pa gayod kadtong wala mangatawo kay wala man sila makakita sa mga pagpanlupig dinhi sa kalibotan. Nakita ko usab nga ang tanang paghago ug ang tanang abilidad sa pagtrabaho naggikan sa kasina sa iyang isigkatawo. Busa wala kini kapuslanan; sama ra kini sa tawo nga nagdakop ug hangin. Nag-ingon sila nga buang ang tawo nga magkiyugpos lamang ug magpakamatay sa kagutom. Tingali husto kini, apan mas maayo pa nga makabaton bisag diyutay lamang basta may kalinaw sa hunahuna, kay sa daghan apan nagkapuliki sa tanang panahon aron pagdakop ug hangin. May lain pa gayong butang sa kinabuhi nga walay kapuslanan: May tawo nga nag-inusara pagpuyo. Wala siyay anak, walay igsoon, apan nagkapuliki siya pagtrabaho, ug wala gayod matagbaw sa iyang bahandi. Kinsa may iyang gitagan-an sa iyang hilabihan nga paningkamot, ug nganong gihikawan man niya sa kalipay ang iyang kaugalingon? Kini usab walay kapuslanan; lisod kini nga paagi sa pagkinabuhi. Ang duha mas maayo kay sa usa. Labaw nga magmabungahon ang ilang pagbuhat kay may katimbang man ang usag-usa. Kon matumba ang usa, tabangan siya sa iyang kauban. Apan kon mag-inusara lamang siya ug unya matumba, wala gayoy makatabang kaniya. Kon tugnaw, magdulog sila ug mainitan, apan kon ikaw rang usa, dili ka mainitan. Ang duha ka tawo makapanagang kon sulongon, apan sayon buntogon ang mag-inusara. Ang pisi nga tulo ka lubid lisod bugtoon. Namalandong ako sa tanang tawo nga nagpuyo sa kalibotan, ug diha kanila may batan-on nga maoy mohari ugma damlag. Walay kinutoban ang gidaghanon sa mga tawo nga mandoan niining usa ka hari, apan inigkamatay niya, walay maghandom sa iyang nahimo. Busa wala kini kapuslanan ug sama ra kini sa pagdakop ug hangin. Pagmatngon kon moadto ka sa Templo. Mas maayo pa ang pag-adto didto aron ka makakat-on, kay sa paghalad ug mga mananap, sama sa gibuhat sa mga buangbuang nga wala masayod unsay husto ug unsay sayop. Hunahunaa una sa dili ka pa mosulti, ug ayaw paghimog dinalidaling panaad sa Dios. Atua sa langit ang Dios ug ania ka sa yuta busa ayaw pagpatuyang ug sulti. Kon magpalabi kag kabalaka, lagmit nga magdamgo kag daotang mga damgo; kon magpatuyang kag sulti, lagmit nga makasulti kag walay pulos. Busa kon manaad ka sa Dios, tumana dayon kini, kay dili siya gustog binuang. Busa buhata ang gisaad mong buhaton. Maayo pag dili ka manaad, kay sa magsaad ka apan dili mo tumanon. Ayaw itugot nga ang imong mga pulong makaangin kanimo sa pagpakasala, basin unya ug moingon ka sa pari sa Dios nga wala mo tuyoa ang pagbuhat sa ingon. Nganong palaguton mo man ang Dios? Nganong ipaguba mo man kaniya ang imong gihagoan? Bisan pa sa tanan mong mga damgo ug sa tanan mong mga buhat nga walay pulos, ug sa pagpatuyang mo sa pagsulti, kinahanglan gihapon nga magtahod ka sa Dios. Ayaw kahibulong kon makita mo nga ang kagamhanan nagdaugdaog sa mga kabos, ug naghikaw kanila sa hustisya ug sa ilang mga katungod. Ang matag opisyal gibantayan sa iyang labaw, ug aduna pa gayoy mas labaw nga nagbantay kanila. Apan labaw sa tanan, mas bulahan ang hari sa nasod nga abunda sa abot. Kon mahigugmaon ka sa salapi, dili ka gayod matagbaw niini; kon mangandoy ka nga madato, dili gayod nimo mabatonan ang tanan nga imong gitinguha. Wala kini kapuslanan. Kon magdugang ang imong kadato, magkadaghan usab ang imong pakan-on. Ang imo rang maangkon mao ang kasayoran nga dato ka. Ang usa ka trabahador mahimo nga walay igong pagkaon, apan mahinanok siya inigkagabii. Ang dato daghan kaayog kabtangan apan dili siya makatulog tungod sa kabalaka. Aduna pay makalilisang nga butang nga akong nakita dinhi niining kalibotana: ang tawo magtigom ug salapi tagana sa panahon nga magkinahanglan sila niini, ug unya mawala lamang kini sa walay hinungdang patigayon, hangtod nga wala na hinuon silay ikabilin sa ilang mga anak. Mobiya kita niining kalibotana nga walay dala, sama nga sa atong pagkahimugso wala kitay dala. Wala gayod kitay madala sa tanan tang hinagoan. Makalilisang kini! Mobiya kita sama sa atong pagkahimugso. Maghago kita pagdakop sa hangin ug unsa may atong makuha? Masinati gayod nato ang kinabuhing pait, puno sa kasubo, kabalaka, kasuko ug balatian. Kini ang akong nasayran: ang labing maayo nga mahimo sa tawo mao ang pagkaon ug pag-inom ug ang pagpahimulos sa iyang hinagoan sulod sa mubong kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya, kay mao kini ang iyang palad. Kon ang usa ka tawo hatagan sa Dios ug bahandi, angay siyang magpasalamat ug magpahimulos sa iyang hinagoan. Gasa kini sa Dios. Busa dili niya mabantayan ang pagpanglabay sa mga adlaw sa iyang kinabuhi kay gihimo man sa Dios nga magmalipayon siya kanunay. Namatikdan ko nga niining kalibotana, ang tawo wala gayod hatagig kaangayan: Ang tawo hatagan sa Dios ug bahandi, dungog, kabtangan, ug sa tanan nga iyang gikinahanglan, apan dili siya tugotan sa Dios sa pagpahimulos niini. Dumuduong hinuoy magpahimulos niini. Wala kini kapuslanan ug dili matarong. Ang usa ka tawo mahimong makabaton ug usa ka gatos ka anak ug taas kaayong kinabuhi. Apan bisan pag unsa kataas kini kon wala siyay kalipay, ug dili siya pasidunggan sa dihang ilubong na siya, maayo pang nakuha siya sa didto pa siya sa tagoangkan sa iyang inahan. Walay kapuslanan ang iyang pagkahimugso, ug mahanaw lamang siya sa kangitngit ug hikalimtan. Dili siya makakita sa kahayag sa adlaw, o masayod kon unsa ang kinabuhi apan makapahulay siya. Unsa pa kaha ang tawo nga wala gayod makapahimulos sa kinabuhi bisan pag magpanuigon siyag 2,000 ka tuig? Silang duha usa ray padulngan. Magtrabaho ang tawo aron makakaon apan dili siya matagbaw. Unsa may kalainan sa maalamon ug buangbuang? Makaayo ba sa kabos ang pagkasayod kon unsaon pagsagubang ang kinabuhi? Wala kini kapuslanan; sama kini sa pagdakop ug hangin. Maayo pa nga matagbaw ka sa anaa kanimo kay sa mangandoy ka sa wala diha. Nasayran nang daan ang bisan unsang mahitabo ug nasayod kitang tanan nga ang tawo dili makalalis sa gamhanan pa kay kaniya. Sa daghang sulti daghan usab ang dili mapuslan, ug wala kay maani niini. Unsaon man pagkasayod sa tawo unsay labing maayo alang kaniya niining mubo ug walay kapuslanan nga kinabuhi— kinabuhi nga mahanaw lamang sama sa anino? Unsaon man pagkasayod sa tawo unsay mahitabo dinhi sa kalibotan human siya mamatay? Ang maayong dungog mas maayo pa kay sa mahalon nga pahumot; ang adlaw sa imong pagkamatay mas maayo pa kay sa adlaw sa imong pagkahimugso. Mas maayo pa ang pag-adto sa balay nga nagbangotan kay sa pag-adto sa balay nga nagkombira, kay ang mga buhi kinahanglan magpahinumdom kanunay sa ilang kaugalingon nga ang kamatayon naghulat kanatong tanan. Ang kasub-anan mas maayo pa kay sa katawa; makasubo man kini sa imong panagway apan sa kasingkasing makalipay. Buangbuang ang tawo nga maghunahuna sa kalipay. Ang maalamon naghunahuna sa kamatayon. Mas maayo pa nga badlongon ka sa maalamon kay sa daygon ka sa buangbuang. Ang katawa sa buangbuang sama sa sampinit nga nagpitipiti sa kalayo. Kini walay kapuslanan. Kon ang maalamon motuis sa kamatuoran mahimo siyang buangbuang. Ang pagdawat ug suborno makadaot sa pagkatawo. Mas maayo pa kon matapos na ang usa ka butang kay sa magsugod pa kini. Ang pailob mas maayo kay sa garbo. Ayaw patuyangi ang imong kasuko; binuang ang paghambin ug kayugot. Ayaw gayod pagpangutana, “Ngano man nga ang atong pagkabutang kaniadto mas maayo man kay sa karon?” Dili maalamon ang maong pangutana. Ang tawo kinahanglan nga magmaalamon; sama kini kamaayo sa pagdawat ug kabilin ug makahatag kini kanimog dakong kasigurohan sama sa ikahatag sa salapi. Ang kaalam maglikay kanimo sa kadaot— mao kini ang nakaayo sa kahibalo. Palandonga ang buhat sa Dios. Makatul-id ba ang tawo sa gihimo sa Dios nga baliko? Kon maayo ang imong kahimtang, pagmalipayon; inig-abot sa kasamok hinumdomi lamang kini: nagpadala ang Dios sa kalipay ug sa kasamok, dili ka gayod masayod unsa ang sunod nga mahitabo. Walay kapuslanan ang akong kinabuhi apan diha niini nakita ko ang tanang butang. Adunay sayong mamatay bisag maayo siyang tawo, ug aduna usay taas ug kinabuhi bisag daotan siya. Busa ayaw paghinobra sa imong pagkamatarong, ug ayaw usab paghinobra sa imong pagkamaalamon— nganong daoton mo man ang imong kaugalingon? Apan ayaw usab paghinobra sa imong pagkadaotan, ug ayaw usab paghinobra sa imong pagbinuang. Dili kinahanglang mamatay ka sa dili pa nimo panahon. Ayaw paghinobra sa bisan hain niini; magmalampuson ka kon magbaton kag pagtahod sa Dios. Dako ang mahimo sa kaalam alang sa tawo, kay sa mahimo sa napulo ka pangulo alang sa usa ka siyudad. Dinhi sa kalibotan walay tawo nga nagbuhat kanunay ug matarong ug dili gayod masayop. Ayaw tagda ang tanan nga isulti sa mga tawo— tingali unyag mabati mo ang imong ulipon nga magtunglo kanimo. Nasayod ka nga ikaw usab kadaghan makatunglo sa uban. Gigamit ko ang akong kaalam pagsulay niining tanan. Naninguha ako nga mahimong maalamon apan wala ko gayod kini makab-ot. Unsaon man pagkasayod sa tawo kon unsa ang kahulogan sa kinabuhi? Lisod tukibon ug lisod sabton kining butanga. Apan gigamit ko ang akong panahon alang sa kaalam ug pagtuon; gipangita ko ang kaalam ug ang tubag sa akong mga pangutana, ug gitun-an ko unsa ka daotan ug unsa ka walay kapuslanan ang binuang. Nakaplagan ko ang labaw pa kapait kay sa kamatayon—ang babaye. Ang gugma nga iyang itanyag mobitik kanimo sama sa lit-ag o baling, ug ang mga bukton nga iyang igakos kanimo mogunit kanimo sama sa kadena. Ang makasasala madakpan sa babaye, apan ang nagpahimuot sa Dios makaikyas. Oo, miingon ang maalam, sa hinayhinay nasabtan ko kini samtang nangita ako ug mga tubag. Gipangita ko ang dugang pang mga tubag apan wala na akoy nakit-an. Nakaplagan ko ang usa ka lalaki nga angay kong tahoron diha sa usa ka libo, apan wala gayoy bisan usa na lang ka babaye. Mao ra gayod kini ang akong nakat-onan: gihimo kita sa Dios nga yano apan gilisudlisod nato ang atong kaugalingon. Maalamon lamang ang nasayod sa matuod nga kahulogan sa mga butang. Ang kaalam makaaghat kaniya sa pagpahiyom ug mowagtang sa iyang pagmug-ot. Tumana ang sugo sa hari, ug ayaw wad-a ang imong kadasig, tungod kay naghimo kag panaad ngadto sa Dios. Ayaw pagpakig-abin sa bisan unsa nga daotan batok sa hari, kay mahimo ang bisan unsa nga buot niyang buhaton. May gahom ang hari pagbuhat bisan unsa ug walay makasupak kaniya. Dili ka madaot kon tumanon mo ang iyang mga sugo, ug ang tawong maalamon nasayod sa hustong panahon ug paagi sa pagbuhat niini. May hustong panahon ug paagi sa pagbuhat ug bisan unsa, apan diyutay ra kaayo ang atong nahibaloan bahin niini! Walay usa kanato nga nasayod unsa ang mahitabo ug kinsay makasulti kanato bahin niini? Walay tawo nga makapugong sa iyang kamatayon o makapadugaydugay niini. Inig-abot sa gubat dili gayod siya makaikyas, sama nga ang daotan dili makalingkawas sa iyang pagkadaotan. Sa dihang namalandong ako nakita ko ang mga butang nga gihimo dinhi niining kalibotana, diin ang uban gamhanan ug nagdaugdaog sa uban. Nakita ko nga gilubong ang mga tawong daotan nga kaniadto nag-adtoan sa balaang dapit. Gidayeg sila sa mga tawo sa ilang siyudad. Kini usab walay kapuslanan. Nganong sayon ra man kaayo sa mga tawo ang paglapas sa balaod? Tungod kay dili man sila silotan dayon. Mahimo nga ang usa ka makasasala magbuhat ug daghang krimen ug magpabilin siyang buhi. Apan nasayod ako nga walay daotang mahitabo kanila nga nagtahod ug may kahadlok sa Dios. Apan dili ingon niini ang mahitabo sa mga daotan; sama sa anino ang ilang kinabuhi ug mamatay sila nga batan-on pa kay wala man sila motahod sa Dios. Apan binuang kini. Tan-awa unsay nahitabo dinhi sa kalibotan: usahay ang mga matarong maoy silotan sa sala sa mga tawong daotan, ug ang mga daotan maoy makaangkon sa ganti sa mga matarong. Moingon ako nga kini usab walay hinungdan. Busa isugyot ko nga ang tawo angay magpahimulos sa kinabuhi, kay ang kalipay nga iyang mabatonan niining kinabuhia mao lamang ang pagkaon ug pag-inom ug pagpahimulos sa iyang kaugalingon. Mahimo niya kini samtang magpadayon siya pagbuhat sa iyang buluhaton niining kinabuhia nga gihatag sa Dios kaniya. Sa dihang naninguha ako aron mahimong maalamon ug buot motukib unsay nanghitabo sa kalibotan, nasayran ko nga mahimo nga dili ka matulog adlaw ug gabii apan dili ka gayod makatugkad sa gibuhat sa Dios. Bisan unsaon nimog paninguha, dili gayod nimo kini masayran. Ang mga maalamon moingon nga nasayod sila apan wala diay. Gipamalandongan ko pag-ayo kining tanan kon sa unsang paagi gibut-an sa Dios ang mga maalamon ug matarong, bisan gani ang ilang gugma ug kasilag. Walay nasayod sa ilang kaugmaon ug dili kini makahimog kalainan. Managsama ang dangatan sa matarong ug sa daotan, sa maayo ug sa dili maayo, sa nagsimba ug sa wala magsimba ug sa naghalad ug sa wala maghalad. Managsama ra ang maayong tawo ug ang makasasala ingon man ang manumpa ug ang dili manumpa. Managsama ang dangatan sa tanan, ug sama kini kadaotan sa bisan unsa nga nahitabo dinhi sa kalibotan. Samtang buhi pa ang tawo, lunlon lamang daotan ug binuang ang iyang gihunahuna, ug unya mamatay siya. Apan ang buhi may paglaom pa; maayo pa ang iro nga buhi kay sa liyon nga patay na. Ang mga buhi nasayod nga mangamatay sila, apan ang mga patay wala nay mahibaloan bisan unsa. Wala na silay mapaabot nga ganti; kalimtan na sila sa hingpit. Natapos uban kanila ang tanan nilang gugma, kasilag ug kaibog. Dili na sila makaapil sa kalihokan niining kalibotana. Busa padayon pagkaon ug paglipay, inom ug bino ug paghudyaka kay wala kini ihikaw sa Dios. Pagmalipayon ug pagmasanagon kanunay. Pahimusli ang kinabuhi uban sa babaye nga imong gihigugma, samtang ania ka pa niining walay hinungdan nga kinabuhi nga gihatag sa Dios kanimo. Pahimusli ang tanang adlaw kay kini ra maoy imong makuhang balos sa tanan mong paghago. Sa bisan unsa nimong buluhaton himoa ang tanan nimong mahimo, kay didto unya sa Seol wala nay paghago o panghunahuna o kaalam o kahibalo— ug kini maoy imong padulngan. Aduna pa gayod akoy laing butang nga nasayran: ang kusog modagan dili kanunay maoy modaog sa lumba, ug ang mga isog dili kanunay maoy modaog sa gubat; ang mga maalamon dili kanunay maoy makakitag kabuhian, ug ang mga hait ug salabotan dili kanunay maoy madato; ang mga may katakos dili kanunay maoy pasidunggan. Ang tanan mag-agad gayod sa panahon ug kahigayonan. Wala ka masayod kon kanus-a kini mahitabo kanimo. Sama kita sa langgam nga nalit-ag, sama sa isda nga nabaling. Malit-ag kita sa panahon nga wala nato damha. Aduna pa gayoy lain nga akong nasaksihan ug alang kanako kini maayong pananglitan kon giunsa pag-isip ang kaalam dinhi sa kalibotan. May usa ka gamayng lungsod nga diyutay ra ang nagpuyo. Gisulong kini sa usa ka gamhanang hari. Gipalibotan niya kini ug buot niyang lumpagon ang mga paril niini. Niadtong lungsora may nagpuyo nga usa ka kabos, apan abtik kaayo ug mahimo unta niya ang pagluwas sa maong lungsod. Apan wala gayoy nahinumdom kaniya. Miingon ako nga ang kaalam mas maayo kay sa kusog, bisan pag ilang gisalikway ang kaalam sa kabos ug wala nila kini pamatia. Mas maayo pa ang pagpamati sa hagawhaw sa maalamon, kay sa singgit sa usa ka hari diha sa tigom sa mga buangbuang. Mas daghan ang kaayohan nga mahimo sa kaalam kay sa mga hinagiban; apan ang usa lamang ka makasasala makahimog daghang kadaot. Mahimong baho ang usa ka pahumot kon sagulag mga patay nga langaw, ug ang diyutayng kabuang makadaot sa labing maalamon ug tinahod. Natural sa usa ka tawong maalamon ang pagbuhat ug maayo, ingon nga natural usab sa usa ka buangbuang ang pagbuhat ug sayop. Ang iyang kabuang dayag bisan sa mga tawo nga iyang masugatan sa dalan, ug ipakita niya ang iyang kabuang. Kon masuko kanimo ang pangulo, ayaw pagbiya sa imong katungdanan; pagpakahilom lamang, basin ug pasayloon ka pa. Aniay panlupig dinhi sa kalibotan— panlupig nga gihimo sa mga pangulo. Ang mga kuwanggol gihatagag dagkong katungdanan sa kagamhanan, samtang wala tagda ang mga sapian. Nakita ko nga nagsakay ug kabayo ang mga ulipon, samtang naglakaw nga daw ulipon ang mga harianon. Ang magkalot ug gahong lagmit mahulog niini; siya nga molusot sa paril lagmit hipaakan ug halas. Ang magbuak ug bato lagmit maigo niini. Ang magbughag kahoy lagmit nga maigo niini. Kon habolan ang imong wasay ug dili mo kini bairon, mangusog ka pag-ayo iniggamit mo niini, apan ang kaalam maghimo kanimong malampuson. Dili magpulos kanimo ang kahibalo sa paglamat sa bitin kon makapaak na ang bitin kanimo. Makapasidungog sa maalamon ang iyang mga pulong, apan malaglag ang buang sa kaugalingon niyang mga pulong. Binuang ra gayod ang iyang isulti gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan. Ang buang magpunay lag sulti. Walay nasayod sa sunod nga mahitabo, ug walay makasugilon sa mahitabo human sa kamatayon. Buang na gayod kaayo kadtong dili na makatultol sa ila kay nag-utas lag trabaho. Alaot ang nasod kon ang hari niini batan-on, ug tibuok gabii magsigi lag kombira ang mga kadagkoan niini. Apan palaran ang nasod nga may hari nga dili pagalong, ug ang iyang mga pangulo mokaon lamang sa tingpangaon, mapinugnganon sa ilang kaugalingon ug dili maghuboghubog. Kon ang tawo tapolang mosungkip sa iyang atop, magtulo kini ug matun-as. Makalipay kanimo ang kombira ug makasadya kanimo ang bino, apan dili ka makapahimulos niini kon wala kay salapi. Ayaw tungloha ang hari bisag sa hilom, ug ayawg tungloha ang dato bisag ikaw ray nasayod niini; kay tingalig ang langgam o bisan unsang pak-an mosabwag sa imong gisulti. Ipamatigayon ang imong salapi ngadto sa gawas aron makaganansiya ka. Ipamatigayon kini sa daghang dapit kay dili mo man matagna ang daotan nga mahitabo kanimo dinhi niining kalibotana. Moulan kon baga na kaayo ang dag-om. Asa gani matumba ang kahoy adto kini magpabilin. Paaboton mo gani ang hustong panahon, dili ka gayod makapugas ug wala kay maani. Ang Dios maoy nagbuhat sa tanang butang, ug dili mo matugkad ang gibuhat niya, sama nga dili mo matugkad ang pagturok sa kinabuhi sulod sa tagoangkan sa usa ka babaye. Pananom sa buntag ug sa hapon, kay dili mo man masiguro hain sa imong gipugas ang motubo— kini ba o kana o sila bang tanan. Maayo ang pagpahimulos sa kahayag sa adlaw. Pasalamati ang Dios sa matag tuig sa imong kinabuhi. Bisag unsa kataas ang imong kinabuhi, timan-i nga mas taas ang panahon nga adto ka sa lubnganan ug wala ka didtoy mapaabot. Mga batan-on, pahimusli ang inyong pagkabatan-on. Paglipay samtang batan-on pa kamo. Buhata ang gusto ninyo, ug hinaot nga maangkon ninyo ang inyong gipangandoy. Apan timan-i nga hukman kamo sa Dios sa inyong pagabuhaton. Ayaw itugot ang bisag unsa nga makapaguol o makasamad sa inyong balatian, kay dili kamo magpabiling batan-on sa dugayng panahon. Busa hinumdomi ang imong Magbubuhat samtang batan-on pa ikaw, sa dili pa moabot ang makasubo nga mga adlaw ug katuigan nga moingon ka, “Dili ako malipayon sa akong kinabuhi.” Niana unyang panahona hanap na alang kanimo ang kahayag sa adlaw, sa bulan, ug sa mga bituon, ug kanunay lamang magdag-om bisan human sa ulan. Niadtong panahona ang mga bukton nga nanalipod kanimo mangurog na, ug ang mga tiil mo nga karon lig-on pa, kabsan nag umoy. Diyutay na lang usab ang ngipon nga iusap mo sa imong kan-on, ug mahanap na kaayo ang imong panan-aw. Mabungol ka na ug lugos ka na gani makadungog sa hinagilis sa galingan ug sa gitugtog nga honi, apan momata ka bisan sa awit lamang sa langgam. Mahadlok ka na sa mga habog nga dapit, ug peligro na alang kanimo ang paglakawlakaw. Puti na ang imong buhok, maglisod ka na sa pagsuroysuroy ug mahanaw ang tanan mong pangandoy. Mouli kita ngadto sa puloy-anan tang dayon, ug may magbakho unya diha sa kadalanan. Mabugto ang platang kadena, mahulog ug mabuak ang bulawang lamparahan; mabugto ang higot sa timba sa atabay ug madugmok ang tibod nga sudlanag tubig. Unya mopauli sa abog ang atong lawas, ug ang atong espiritu mopauli sa Dios nga maoy naghatag niini kanato. Wala gayoy kapuslanan ang tanan, matod sa maalam. Ang tanan walay kapuslanan. Apan kay maalamon man ang maalam, nagpadayon siya sa pagpanudlo sa katawhan sa iyang nahibaloan. Gitun-an niya ang mga panultihon, ug gisuta niya kon matuod ba kini. Ang maalam nangitag pulong nga makalipay, ug tinuod ang iyang gisulat. Ang mga pulong sa mga maalamon sama sa talinis nga sungkod nga gigamit sa mga magbalantay aron paggiya sa mga karnero, ug ang tinigom nga mga panultihon malungtaron sama sa lansang nga maayong pagkataop. Gihatag kini sa Dios nga maoy Magbalantay kanatong tanan. Anak, ania pay angay mong matngonan: ang pagpanulat ug mga libro walay undang, ug makaluya kanimo ang pagpalabig tuon. Human niining tanan, usa na lang ka butang ang angay kong isulti: Tahora ug kahadloki ang Dios ug tumana ang iyang mga sugo. Alang kini sa tanang tawo. Hukman sa Dios ang tanan tang buhat, bisan ang atong gibuhat sa tago, maayo man kini o daotan. Ang awit sa mga awit, awit ni Solomon. Gidigo mo ako sa mga halok; ang imong gugma tam-is pa kay sa bino. Humot ka kaayo ug ang imong ngalan daw pahumot nga gibubo, busa gihigugma ka sa mga dalaga. Dad-a ako ug magdali kita; ikaw ang akong hari ug dad-a ako sa imong lawak. Maglipay kami kay ania ka man; magpakahubog kami sa imong gugma. Bantog rang nahigugma gayod sila kanimo! Itumon ako apan guwapa, O mga babaye sa Jerusalem, itumon sama sa tolda sa Kedar ug sa mga kurtina sa palasyo ni Solomon. Ayaw akog tamaya tungod lamang sa akong pamanit, kay napaig man ako sa adlaw. Nasuko kanako ang akong mga igsoon ug gipatrabaho ako nila sa parasan. Wala na akoy panahon pag-atiman sa akong kaugalingon. Hinigugma ko, asa mo man pasibsiba ang imong kahayopan? Asa mo man sila papasilonga sa panahon sa kaudtohon? Nganong adto ko man ikaw pangitaa sa panon sa mga kahayopan sa ubang magbalantay? Wala ka ba diay makatultol sa dapit, O labing matahom sa mga babaye? Sunda ang tunob sa kahayopan ug pangitag kasibsiban sa imong mga kanding duol sa mga tolda sa mga magbalantay. Makadani ka sa mga lalaki sama sa kabayong baye nga makadani sa kabayong laki nga nagguyod sa karwahi sa Paraon. Matahom ang imong mga aping nga nasaghiran sa mga dayandayan, ug ang imong liog nga gisab-ongan ug mga alahas. Himoan ka namog kuwintas nga bulawan nga dayandayanan ug plata. Samtang ang akong hari anaa sa iyang higdaanan, mialimyon pag-ayo ang akong pahumot. Ang akong hinigugma sama kahumot sa mira nga nagpauraray sa akong dughan. Ang akong hinigugma sama sa ihalas nga kabulakan nga mitubo sa mga parasan sa Enggadi. Pagkatahom mo gayod, hinigugma ko; ang imong mga mata daw mga mata sa salampati. Pagkaguwapo mo, minahal ko; pagkamadanihon mo gayod. Ang lunhawng mga sagbot maoy atong higdaan; ang mga kahoyng sidro mao ang mga sagbayan sa atong balay, ug ang kisami niini mga kahoyng sipre. Ako usa lamang ka ihalas nga rosas sa Sharon, usa ka lirio diha sa kawalogan. Sama sa usa ka lirio taliwala sa kasampinitan ang akong hinigugma taliwala sa kababayen-an. Kon itandi ka sa ubang lalaki, ikaw nga akong hinigugma sama sa kahoyng mansanas taliwala sa kalasangan. Gusto akong mopasilong sa iyang landong ug tam-is ang iyang bunga. Gidala niya ako sa lawak-kombirahan, ug gihabolan niya ako sa bandila sa gugma. Busga ako sa mga pasas ug pakan-a akog mga mansanas kay naluya ako tungod sa gugma. Giunlanan ko ang wala niyang kamot ug ang tuo niyang kamot naghapohap kanako. Saari ako, mga babaye sa Jerusalem, ug panumpa kamo sa lagsaw nga matulin nga dili gayod ninyo tugawon ang among gugma. Nadungog ko ang tingog sa akong hinigugma; nagdagan siya sa kabungtoran paingon kanako. Sama sa lagsaw ang akong hinigugma; sama siya sa nating osa. Nagbarog siya luyo sa among paril. Milili siya sa mga bintana ug mitan-aw kanako diha sa mga rehas. Nakigsulti kanako ang akong hinigugma. Ngari kanako, hinigugma ko, ug manlakaw kita, minahal ko. Ang tingtugnaw milabay na; mihunong na ang ulan, ug namuklad na ang mga bulak sa kaumahan. Panahon na karon sa pag-awit; mabati na diha sa kaumahan ang awit sa mga salampati. Nagsugod na pagpanghinog ang mga igos, ug nangalimyon na ang bulak sa mga paras. Busa ngari kanako, hinigugma ko, ug manlakaw kita, minahal ko. Sama ka sa salampati nga nagtago sa lungag sa bato. Pasud-onga ako sa matahom mong nawong ug padungga ako sa tingog mong mananoy. Dakpa ninyo ang mga milo, ang gagmayng mga milo, sa dili pa sila makahimog kadaot sa among namulak nga parasan. Iya ako sa hinigugma ko ug siya akoa usab. Gipasibsib niya ang iyang kahayopan diha sa mga kaliriohan hangtod sa paghuyohoy sa hangin sa kabuntagon ug sa pagkahanaw sa kangitngit. Balik, hinigugma ko, sama sa lagsaw, sa laking lagsaw sa kabukiran sa Beter. Matag gabii, sa akong higdaanan nagdamgo ako sa akong minahal; gipangita ko siya apan wala ko siya hikaplagi. Mibangon ako ug misuroy sa siyudad, sa kadalanan ug sa kasuoksuokan; gipangita ko ang akong hinigugma apan wala ko siya hikaplagi. Hitagboan ako sa mga guwardiya nga nagpatrolya sa siyudad. Gipangutana ko sila, “Wala ba kamo makakita sa akong hinigugma?” Apan sa pagbiya ko gayod sa mga guwardiya, hikaplagan ko ang akong hinigugma. Ako siyang gigakos ug wala ko siya palakta hangtod nga nadala ko siya sa balay sa akong inahan, sa lawak sa nag-anak kanako. Saari ako, mga babaye sa Jerusalem; panumpa sa mga lagsaw nga matulin nga dili ninyo tugawon ang among gugma. Unsa ba kining nakita ko gikan sa kamingawan, nga daw aso sa gisunog nga mira ug insenso, ug sama sa tanang insenso nga gibaligya sa mga negosyante? Tan-awa, nagsingabot si Solomon nga gidayongan diha sa trono; gibantayan kinig 60 ka sundalo, ang labing maayong sundalo sa Israel. Silang tanan hanas mogamit sa espada; mga banggiitan sila sa pagpakiggubat. May espada ang matag usa kanila, aron ipanalipod kon may mosulong sa panahon sa kagabhion. Nagpahimo si Hari Solomon ug trono nga binuhat gikan sa labing maayong kahoy. Ang mga haligi niini hinal-opag plata; ang sandiganan bulawan, ug ang lingkoranan giputos ug panaptong dagtom-pula, nga hinimo sa mga babaye sa Jerusalem tungod sa ilang gugma. O mga babaye sa Sion, duol kamo ug tan-awa ninyo si Hari Solomon. Nagkorona siya sa gikorona kaniya sa iyang inahan sa adlaw sa iyang kasal, sa adlaw sa iyang kalipay. Pagkatahom mo, hinigugma ko! Daw salampati ang imong mga mata luyo sa pandong sa imong nawong. Ang imong buhok nagsayaw, daw panon sa mga kanding nga nanglugsong sa bakilid sa kabungtoran sa Gilead. Puti ang imong ngipon, ingon kaputi sa karnero nga bag-ong gitupihan ug gidigo. Walay usa niini nga nakulang ug maayo kaayong pagkaangay. Ang imong ngabil sama sa pulang laso, ug matahom kini kaayo inigsulti mo; ang imong mga aping daw duha ka pikas sa prutas nga granada luyo sa imong pandong. Ang imong liog sama sa tore ni David nga maayong pagkahimo. Gisab-ongan kini ug kuwintas, nga daw mga taming. Ang imong dughan sama sa duha ka lagsaw o sa kaluhang osa nga nanibsib sa kaliriohan. Magpabilin ako sa bukid sa mira, sa bungtod sa insenso, hangtod nga mohuros ang huyohoy sa kabuntagon ug mahanaw na ang kangitngit. Pagkatahom mo, hinigugma ko! Pagkahingpit mo gayod! Kuyog kanako, pangasaw-onon ko, gikan sa Bukid sa Lebanon. Lugsong gikan sa tumoy sa Bukid sa Amana, sa Bukid sa Senir ug sa Bukid sa Hermon nga gipuy-an sa mga liyon ug leopardo. Nakabihag sa akong kasingkasing ang imong tinan-awan, ingon man ang imong kuwintas, hinigugma ug pangasaw-onon. Pagkatam-is sa imong gugma, hinigugma ug pangasaw-onon ko; ang imong gugma lamian pa kay sa bino. Ang imong pahumot dili hitupngan sa kahumot. Sama katam-is sa dugos ang imong mga ngabil, hinigugma ko! Ang imong dila sama sa gatas ug dugos alang kanako. Anaa sa imong bisti ang tanang kahumot sa Bukid sa Lebanon. Ang akong hinigugmang pangasaw-onon maoy usa ka tinagong tanaman, tanaman nga pinarilan ug usa ka tubod nga ako ray tag-iya. Nanambok ang mga tanom didto ug nanubo sila daw mga kahoyng granada nga nindot kaayog bunga— nanubo usab didto ang mahumot nga hena ug nardo, ang nardo ug asafran, kalamo ug sinamon, ug tanang matang sa insenso. Ang tanang matang sa kahoy nga naghatag ug insenso, ang mira ug mga aloe miturok didto ug uban pang mga pahumot. Ang mga tubod nagpatubig sa tanaman ug nagdagayday ang mga sapa gikan sa Bukid sa Lebanon. Pagmata na, Amihan! O habagat, huros na sa akong tanaman! Pun-a ang kahanginan sa kahumot. Paadtoa sa iyang tanaman ang akong hinigugma aron mokaon sa labing maayong bunga. Ania ako sa akong tanaman, hinigugma kong pangasaw-onon. Nanguha akog mira ug balsamo; nagkaon akog dugos ug nag-inom akog bino ug gatas. Pangaon ug panginom kamo, kamong mga naghigugmaay, hangtod nga mahubog kamo sa gugma! Natulog ako apan nagmata ang akong kasingkasing. Nagdamgo ako nga nagtuktok sa pultahan ang akong hinigugma. Pasudla ako, minahal ug matahom kong salampati. Nabasa sa yamog ang akong ulo ug nag-umog ang akong buhok. Naghubo na ako; isul-ob ko ba pagbalik ang akong bisti? Nanghimasa na ako; maghugawhugaw na ba usab ako? Gibutang sa akong hinigugma ang iyang kamot sa pultahan, naghinamhinam na gayod ako nga anaa na siya sa duol. Andam na ako pagpasulod kaniya. Nadigo na sa mira ang akong mga kamot ingon man ang akong mga tudlo sa dihang gikuptan ko ang sira. Giablihan ko ang pultahan apan wala na diay siya. Buot kong mamati sa iyang mga pulong. Gipangita ko siya apan wala ko hikaplagi; gitawag ko siya apan walay mitubag kanako. Unya gikatagbo ko ang mga guwardiya nga nagpatrolya sa siyudad; gikulata nila ako ug nabun-og ako; gigisi pa gayod nila ang akong kupo. Saari ako, mga babaye sa Jerusalem, nga kon hikaplagan ninyo ang akong hinigugma, ingna siya nga gihidlaw na ako kaniya. O labing matahom sa mga babaye, unsa bay anaa sa imong hinigugma nga wala sa uban? Labihan ba gayod siya ka guwapo nga pasaaron mo man kami? Guwapo ug kusgan ang hinigugma ko; walay sama kaniya sa napulo ka libo. Ang iyang ulo sama sa lunsayng bulawan; kulongon ang iyang buhok ug itom sama sa uwak; mas bililhon pa kini kay sa bulawan. Ang iyang mga mata ingon katahom sa salampati diha sa nagdagayday nga sapa, sa mga salampati nga gidigo sa gatas ug nagbarog daplin sa sapa. Ang iyang mga aping sama katahom sa usa ka tanaman nga nalukop sa mga tanom nga mahumot. Ang iyang ngabil sama sa mga lirio nga nag-agos sa duga sa mira. Maayong pagkaporma ang iyang mga kamot, ug may mga singsing siya nga gidayandayanan ug mga batong mahalon. Ang iyang lawas sama sa hamis nga ibori nga gidayandayanan ug mga sapiro. Ang iyang mga paa sama sa mga haligi nga alabastro nga gipasukad sa mga tungtonganan nga bulawan. Ambongan siyang tan-awon sama sa Bukid sa Lebanon diin anaa ang maanindot nga mga sipres. Laming hagkan ang iyang baba, makalipay gayod siya kanako. Ingon niini ang akong hinigugma, mga babaye sa Jerusalem. Labing guwapa sa tanang babaye, hain ba paingon ang imong hinigugma? Tabangan ka namo pagpangita kaniya. Ang akong hinigugma miadto sa iyang tanaman, diin atua ang mga kahoyng balsamo. Nagpasibsib siya sa iyang kahayopan didto sa tanaman, ug nanguha siyag lirio. Akoa ang hinigugma ko, ug ako iya usab; gipasibsib niya ang iyang kahayopan diha sa mga lirio. Hinigugma ko, sama ka katahom sa Jerusalem, sama ka kaanindot sa siyudad sa Tirza, ug sama kamadanihon nga tan-awon niining duha ka siyudad. Ilingiw kanako ang imong mga mata, kay mabihag ako niini. Ang imong buhok nagsayaw sama sa panon sa mga kanding, nga nagluksolukso paglugsong sa kabungtoran sa Gilead. Ang imong ngipon sama kaputi sa panon sa mga karnero nga bag-o pang nadigo. Walay usa kanila nga nakulang; silang tanan maayo gayong pagkaparis. Ang imong mga aping daw duha ka pikas sa prutas nga granada luyo sa imong pandong. Makabaton ang hari ug 60 ka rayna, ug 80 ka puyopuyo ug mga babayeng batan-on nga dili maihap. Apan usa ray akong hinigugma ug sama siya katahom sa salampati. Bugtong siyang anak ug maoy pinangga sa iyang inahan. Mitan-aw kaniya ang tanang babaye ug midayeg kaniya; giawitan siyag mga pagdayeg sa mga rayna ug mga puyopuyo. Kinsa ba kining samag panagway sa kaadlawon? Sama siya katahom, kasanag ug kahayag sa adlaw o sa bulan. Milugsong ako agi sa mga kahoyng almendras aron pagtan-aw sa mga linghod nga tanom didto sa walog, ug sa bag-ong dahon sa paras ug sa mga bulak sa mga kahoyng granada. Nagkurog ako; gidasig mo ako sa paghigugma sama sa kutsero nga nagmaniho sa karwahi paingon sa gubat. Sayaw, sayaw, babaye sa Sulam. Pasud-onga kami kanimo samtang ikaw mosayaw. Nganong gusto man kamo nga mosud-ong kanako samtang mosayaw ako taliwala sa laray sa mga nanan-aw? Matahom ka nga pagkababaye! Pagkatahom sa imong mga tiil nga sinandalyasan; ang porma sa imong mga paa sama sa linalik sa usa ka magkukulit. Ang imong pusod sama sa panaksan nga kanunay may sulod nga mahumot nga bino. Ang imong hawak daw binugkos nga trigo nga gilikosan ug mga lirio. Sama sa kaluhang lagsaw ang mga bugdo sa imong dughan. Ang imong liog sama sa tore nga ibori. Ang imong mga mata sama sa mga lim-aw sa siyudad sa Hesbon duol sa ganghaan nianang dakong siyudad. Sama katahom ang imong ilong sa tore sa Lebanon nga nag-atubang sa Damasco. Ang imong ulo sama sa Bukid sa Carmel. Ang buhok mong sinapid sama katahom sa labing pinong panapton nga bulok-tapol; ang katahom niini makabihag sa usa ka hari. Pagkatahom mo, hinigugma ko; pagkatam-is sa kalipay nga imong gihatag kanako. Sama ka kaanindot sa palmera ug ang imong dughan sama sa pungpong sa mga bunga niini. Sak-on ko ang palmera ug pupuon ko ang bunga niini. Alang kanako ang imong mga suso sama sa mga pungpong sa ubas, ug ang imong gininhawa sama kahumot sa mansanas; ang imong mga halok sama kalami sa labing maayong bino. Busa padagaydaya ang bino sa mga ngabil ug ngipon sa akong hinigugma. Iya ako sa akong hinigugma ug gimahal niya ako. Kuyog kanako, hinigugma ko, manuroy kita sa kaumahan ug mangatulog didto sa kaparasan. Mamangon kita pagsayo ug manan-aw sa mga paras kon nagsugod na ba kinig panalingsing, ug namukhad na ba ang mga bulak ug namulak na ba ang mga granada. Didto itugyan ko kanimo ang akong gugma. Mahanggap mo ang alimyon sa mga mandragora, ug ang tanang maanindot nga prutas anaa sa atong pultahan. Minahal ko, gitagana ko kanimo ang daan ug ang bag-ong kalipay. Maayo pa unta kon ikaw akong igsoong lalaki, ug ang inahan ko maoy nagmatuto kanimo. Sa ingon, kon hitagboan ko ikaw sa dalan, kahagkan ko ikaw ug walay tawong manumbaling. Dad-on ko ikaw sa balay sa akong inahan, diin makatudlo ka kanako sa gugma; hatagan ko ikaw ug mahumot nga bino nga hinimo gikan sa kahoyng granada. Kaunlanan ko ang wala mong kamot, samtang maghapohap kanako ang tuo mong kamot. Saari ako, mga babaye sa Jerusalem, nga dili ninyo tugawon ang among paghigugmaay. Kinsa ba kining nagpaingon nganhi gikan sa kamingawan, nga nakig-agbay sa iyang hinigugma? Gipukaw ko ikaw ubos sa landong sa kahoyng mansanas, sa dapit diin ka ipanganak sa imong inahan ug diin ka matawo. Ako ra gayod ang higugmaa; ako ra gayoy gaksa. Ang gugma sama kagamhanan sa kamatayon, ug ang kainit sa maong pagbati sama sa lubnganan. Mosilaob kini daw kalayo ug ang kapintas niini mougdaw sa bisan unsa. Dili kini mapalong bisag unsa kadaghan sa tubig nga ibubo niini, bisan pag bul-og sa baha. Ug kon may tawong mopalit ug gugma pinaagi sa salapi, mga yam-id lamang ang iyang madawat. May igsoon kaming babaye nga bata pa ug gamay pa siyag suso. Unsa may among buhaton alang kaniya kon may batan-on nga mangulitawo kaniya? Kon kota pa siya, panalipdan namo siyag tore nga plata; kon ganghaan pa siya, panalipdan namo siyag tabla nga sidro. Kota ako ug ang akong mga suso maoy tore niini. Unya uban sa akong hinigugma nakaplagan ko ang kalipay ug kalinaw. May parasan si Solomon didto sa Baal Hamon. Gipaatiman niya kini sa mga mag-uuma; ang matag usa kanila nag-abang niinig usa ka libo ka salapi. Alang kang Solomon ang usa ka libo ka salapi ug ang mga mag-uuma makabahin ug duha ka gatos. May kaugalingon akong parasan! Hinigugma ko, namati kanato ang akong mga kauban. Gikan sa tanaman, padungga ako sa imong tingog. Duol kanako, hinigugma ko, duol kanako sama sa lagsaw nga anaa sa kabukiran diin nanubo ang mga tanom nga mahumot. Mao kini ang mensahe nga gipadayag sa Dios kang Isaias nga anak ni Amos bahin sa Juda ug sa Jerusalem sa mga panahon nila ni Uzias, ni Jotam, ni Ahaz ug ni Ezequias nga mga hari sa Juda. Pamati, O kalangitan, ug patalinghog, O yuta, kay nagsulti ang Ginoo, “Giatiman ug gipatubo ko ang akong mga anak, apan misukol sila kanako. Ang baka nakaila sa iyang tag-iya ug ang asno nahibalo sa pasungan sa iyang agalon, apan ang Israel nga akong katawhan wala makasabot ug wala makaila kanako.” Alaot ka, O nasod nga makasasala, katawhan nga malapason kaayo ug daotan, kaliwat nga mga tikasan! Gisalikway ninyo ang Ginoo, ang balaang Dios sa Israel, ug mitalikod kamo kaniya. Nganong magpadayon man kamo pagsukol kanako? Gusto ba kamo nga dugangan ang inyong silot? Israel, nalukop na ug samad ang imong ulo, ug ang imong kasingkasing lakip ang imong hunahuna luya na kaayo. Gikan sa lapalapa ngadto sa ulo, wala gayoy gisayloan, pulos pangos, bun-og ug nagdugo nga mga samad; wala kini hugasi, o tambali, o hidhirig lana. Biniyaan na ang inyong nasod, gisunog ang inyong mga siyudad samtang kamo nagtan-aw; giamong-amongan sa mga langyaw ang inyong kaumahan ug nangagun-ob ang tanan. Ang Jerusalem mao na lamang ang nahibilin, sama ka huyang sa usa ka payag-bantayanan diha sa kaparasan, sama sa silonganan diha sa tanaman sa mga pipino, sama sa siyudad nga gilibotan sa mga kaaway. Kon ang Ginoo nga Labing Gamhanan wala pa magbilin ug pipila kanato, sama na unta kita sa Sodoma ug Gomora. Kamong mga pangulo ug katawhan sa Jerusalem nga walay kalainan sa mga taga-Sodoma ug Gomora: Pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo ug patalinghogi ang iyang mga gitudlo kaninyo. Nag-ingon ang Ginoo, “Walay bili alang kanako ang daghan ninyong mga halad; gipul-an na ako sa mga halad nga mga karnero nga inyong gisunog ug sa mga tambok sa mga mananap; wala ako mahimuot sa dugo sa torong baka o sa nating karnero o sa mga laking kanding. Kinsay nagsugo kaninyo sa pagdala niining tanan inigsimba ninyo kanako? Kinsay nagsugo kaninyo sa pagtunobtunob sa hawanan sa akong Templo! Ayaw na kamo pagdala sa mga halad nga walay kapuslanan. Wala akoy gusto sa insenso; dili na ako makaagwanta sa inyong pagsaulog sa Bag-ong Bulan ug sa Adlawng Igpapahulay tungod sa inyong mga sala ug sa inyong pagsimba. Ang inyong mga kasaulogan sa Bag-ong Bulan ug ang naandan nga mga kasaulogan ngil-ad na alang kanako; gisamokan ako ug gipul-an na niini. “Sa dihang ibayaw ninyo ang inyong mga kamot, dili ako motan-aw kaninyo; dili ako mamati bisan pag kapila kamo mag-ampo, kay naduhig sa dugo ang inyong mga kamot. Panghugas kamo ug hinloi ninyo ang inyong kaugalingon; hunong na sa pagbuhat ug daotan sa akong atubangan, ug buhata ang maayo; patunhaya ang hustisya ug tabangi ang gidaugdaog; panalipdi ang mga ilo ug labani ang mga biyuda.” Nag-ingon ang Ginoo, “Ngari kamo ug maghusay kita. Bisag unsa ka pula ang inyong sala, maputi kini kaayo; bisan pa kinig dagtom-pula, maputi kini sama sa balhibo sa karnero. Kon andam kamong magmasinugtanon, makakaon kamo sa mga maayong abot sa yuta; apan kon mosukol kamo ug dili mopatuo, patyon kamo pinaagi sa espada. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang siyudad nga kanhi buotan sama na sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog; kaniadto diha kaniya ang hustisya ug nagpuyo kaniya ang pagkamatarong apan karon mga mamumuno na. Kaniadto sama ka sa plata apan karon wala ka nay kapuslanan. Kaniadto sama ka sa maayong bino apan karon sinambogan nag tubig. Masupilon ang imong mga pangulo ug kaabin sa mga kawatan. Gusto silag suborno ug nangitag mga hiphip. Wala nila panalipdi ang mga ilo ug wala nila tabangi ang mga biyuda. Busa ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Gamhanang Dios sa Israel, miingon, “Ipahungaw ko ang akong kasuko nganha kaninyo nga akong mga kaaway ug panimaslan ko gayod kamo. Kastigohon ko kamo ug himoong lunsay ug puro sama sa pagtunaw sa plata aron mawagtang ang tanan ninyong hugaw ug sagol. Ug sama kaniadto, hatagan ko kamog matarong nga mga maghuhukom ug mga magtatambag. Unya tawgon ka na usab nga matarong ug matinud-anon nga siyudad.” Kay matarong man ang Ginoo; luwason niya ang Sion ug ang tanan nga maghinulsol. Apan pamatyon sa Ginoo ang mga masupilon ug makasasala ug puohon ang motalikod kaniya. Mangaulaw unya kamo tungod sa mga kahoy nga inyong gipakabalaan ug manlipaghong tungod sa mga sagradong tanaman nga inyong gipalabi. Kay mahisama man kamo sa kahoy kansang mga dahon nangalaya ug sa usa ka tanaman nga wala bisibisi. Ug ang mga kusgan mahisama sa kahoyng gabok nga dali kaayong masunog; malaglag sila sa kaugalingon nilang binuhatan ug walay makapahunong niini. Kini mao ang mensahe nga gihatag sa Dios kang Isaias nga anak ni Amos bahin sa Juda ug sa Jerusalem: Sa umaabot nga mga adlaw ang bukid diin nahimutang ang Templo mahimong labing habog sa tanan; molabaw kini sa kabungtoran. Daghang kanasoran ang mag-ambahan sa pag-adto didto ug ang ilang katawhan moingon, “Manungas kita sa bukid sa Ginoo, ngadto sa Templo sa Dios ni Jacob, aron tultolan kita niya sa iyang mga dalan ug maglakat kita subay sa iyang agianan.” Kay gikan sa Sion mogula ang balaod ug sa Jerusalem makigsulti ang Ginoo ngadto sa iyang katawhan. Husayon niya ang kanasoran ug hukman ang daghang katawhan; ang ilang mga espada himoon nilang punta sa daro ug himoong galab ang ilang mga bangkaw; unya dili na mag-away ang kanasoran o magbansay pa alang sa pagpakiggubat. O mga kaliwat ni Jacob, ngari, manlakaw kita subay sa kahayag sa Ginoo. O Dios, gisalikway mo ang imong katawhan, ang mga kaliwat ni Jacob, kay daghan na ang mga naghimog salamangka gikan sa sidlakan ug sa Filistia, ug gisunod nila ang mga buhat sa mga langyaw. Daghang plata ug bulawan ang ilang yuta ug naghingapin ang ilang bahandi; daghan silag mga kabayo ug dili maihap ang ilang mga karwahi. Nalukop sa mga diosdios ang ilang yuta, ug nagsimba sila sa mga binuhat sa ilang mga kamot. Silang tanan maulawan gayod; ayaw sila pasayloa, O Ginoo. Pasalipod sa mga bato ug tago sa yuta aron paglikay sa kasuko sa Ginoo, sa iyang gahom ug sa iyang himaya. Niadto unyang adlawa, ang garbo ug ang pagkamapahitas-on sa tawo putlon, ug ang Ginoo lamang maoy pasidunggan. Kay may adlaw nga gitagana ang Ginoo nga Labing Gamhanan aron pagsilot sa tanang mga mapahitas-on, sa tanang gamhanan ug halangdon. Putlon niya ang tag-as nga mga sidro sa Lebanon ug ang tanang tugas sa Basan, ingon man ang tanang habog nga kabukiran ug kabungtoran; ang tanang habog nga tore ug ang tanang kota nga lig-on. Tundagon niya ang dagko ug maanindot nga mga barko sa Tarsis ug ipaubos ang mapahitas-on ug kuhaan sa dungog ang mga garboso; niadto unyang adlawa ang Ginoo lamang maoy pasidunggan. Ang mga diosdios hingpit nga mahanaw. Ug ang katawhan manulod sa mga lungib diha sa mga pangpang ug sa mga lungag sa yuta, aron paglikay sa kasuko sa Ginoo ug sa iyang gahom ug himaya inig-anhi niya aron pagsilot sa kalibotan. Niadto unyang adlawa ilabay sa katawhan ngadto sa mga ilaga ug sa mga kabog ang ilang mga diosdios nga plata ug bulawan. Manulod sila sa lungib diha sa mga bato, ug mangatkat sila sa mga pangpang aron paglikay sa kasuko sa Ginoo ug sa iyang gahom ug himaya, inig-anhi niya aron pagsilot sa kalibotan. Ayaw saligi ang tawo kay mubo ra siyag kinabuhi; unsa bay bili niya? Tan-awa kon unsaon sa Ginoo, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, pagkuha gikan sa Jerusalem ug Juda ang tanang gisaligan sa katawhan lakip ang ilang pagkaon ug tubig. Kuhaon usab niya ang mga bayani, mga sundalo, ang mga maghuhukom ug mga propeta, ang mga mananagna ug mga kadagkoan, ang mga kapitan sa kasundalohan ug ang mga pangulo sa katawhan, ang mga magtatambag ug ang mga hanas nga salamangkero ug ang batid sa paglamat. Himoon sa Ginoo nga ang mga batang wala pay kabuot maoy magmando ug maoy maghari kanila. Mag-unay sila pag-away; ang mga batan-on mosupil sa mga tigulang, ug pasipad-an sa mga uyamot ang mga tawong dungganan. Niadto unyang adlawa ang usa ka tawo pilion sa iyang kabanay ug ingnon, “Kay ikaw ra may adunay arang-arang ug bisti, himoon ka namong pangulo ug harii kining banay nga nabungkag na.” Apan moingon siya, “Dili ako gusto nga himoong pangulo kay wala gani gikaon o gibisti ang akong pamilya.” Napukan ang Jerusalem ingon man ang Juda kay ang ilang sulti ug binuhatan supak sa Ginoo, ug sa dayag giinsulto nila siya. Ang ilang pagpaburpabor mosaksi batok kanila; sama sa Sodoma, nagpakasala sila sa walay tagotago. Alaot sila! Malaglag sila ug sila mismo ang nakaingon niini. Sultihi ang mga matarong nga mamaayo ra unya ang ilang pagkabutang, kay makatagamtam sila sa bunga sa ilang gihagoan. Apan alaot ang mga daotan! Dili maayo ang ilang dangatan kay buhaton usab nganha kanila ang ilang nabuhat. Gidaugdaog ang akong katawhan sa mga tigpatanto ug salapi ug gilimbongan sila sa ilang nautangan. O katawhan ko, gipasalaag kamo sa inyong mga pangulo, ug wala kamo masayod asa kamo paingon. Andam na ang Ginoo sa paghusay ug pagsilot sa iyang katawhan. Gihukman niya ang mga kadagkoan ug mga pangulo sa iyang katawhan: “Kamo maoy milamoy sa parasan; anaa sa inyong mga balay ang inyong mga giilog gikan sa mga kabos. Nganong gidaugdaog man ninyo ang akong katawhan ug gilisudlisod ang mga kabos?” nag-ingon ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan. Miingon ang Ginoo: “Tungod kay mapahitas-on man ang kababayen-an sa Sion ug molakaw nga pinatikig ang liog ug matintalon ang ilang tinan-awan, nagkiaykiay sa ilang paglakaw ug nagkagilkil ang mga adorno sa ilang mga tiil, butangan ko ug mga nuka ang ilang mga ulo; upawan sila ug ipakita ang ilang mga tinagoang bahin.” Niadto unyang adlawa kuhaon sa Ginoo ang matahom nga adorno sa ilang mga tiil, mga pugong sa buhok, mga sudlay, mga ariyos, mga pulseras, mga pandong, mga purong, mga adorno sa mga bukton ug hawak, mga sudlanan sa pahumot, mga anting-anting, mga singsing sa kamot ug sa ilong, mga bisti alang sa pista, mga hapin, mga kupo, mga puntil, ang sihag nga panapton, ang bisting lino, ang mga bandana ug mga bilo. Inay humot sila, mabaho hinuon; pisi ang ilang gamiton inay bakos, imbis nga maayong pagkasudlay ang ilang buhok, maupaw hinuon; inay bisting mahalon, nagbisti na hinuog sako; imbis katahom, anaa hinuon ang kaulawan. Ang inyong mga lalaki mangamatay sa espada ug ang inyong mga tawong isog mamatay sa gubat. Ang mga ganghaan sa siyudad magbangotan ug maghilak ug ang siyudad mismo mahisama sa usa ka babaye nga giamong-amongan ug nagyaka na lang sa yuta. Niadto unyang adlawa pito ka babaye ang mag-ilog sa usa ka lalaki ug moingon, “Kami maoy mangitag among pagkaon ug bisti basta pangasaw-a lang kami aron dili na kami mag-antos sa kaulawan tungod kay wala maminyo.” Niadto unyang adlawa ang sanga nga gipatubo sa Ginoo mahimong matahom ug mahimayaon ug ang abot sa yuta maoy mahimong garbo ug dungog sa mga nahibilin nga katawhan sa Israel. Ug ang mahibilin sa Sion ug makalahutay diha sa Jerusalem tawgon nga balaan ang tanan nga nalista nga maluwas, sa dihang mahugasan na sa Ginoo ang kahugaw sa kababayen-an sa Sion ug mahinlo na ang mansa sa dugo nga naula didto sa Jerusalem pinaagi sa pagsilot niini. Unya ang Ginoo magpadalag panganod panahon sa adlaw ibabaw sa Bukid sa Sion ug sa katawhan nga nagtigom diha sa maong dapit. Sa gabii maghimo siyag aso ug nagdilaab nga kalayo ug ang iyang himaya mahimong panalipod sa siyudad. Mahimo kining pasilonganan panahon sa adlaw ug tagoanan ug salipdanan kon magbagyo ug mag-ulan. Tugoti nga awitan ko ang akong higala ug awit sa gugma mahitungod sa iyang parasan: Ang akong higala may parasan kaniadto didto sa tabunok kaayo nga bungtod. Gibugwal niya kini, gihawanan sa mga bato ug gitamnan niyag labing maayong paras; unya nagtukod siyag tore nga bantayanan diha sa taliwala niini, ug gibutangan pa gayod niya kinig pigsanan sa ubas. Nagpaabot siya nga mamunga kinig tam-is nga ubas apan aslom hinuon ang bunga niini. Busa miingon siya, “O mga lumolupyo sa Jerusalem ug katawhan sa Juda, hukmi ako ninyo ug ang akong parasan. Unsa pa man diay ang angay kong buhaton sa akong parasan nga wala pa nako mahimo? Nagpaabot ako nga mamunga kinig tam-is apan aslom hinuon ang bunga niini. “Karon sultihan ko kamo kon unsay buhaton ko sa akong parasan. Kuhaon ko ang koral niini ug lumpagon ko ang paril niini, aron pangaonon kini ug tamaktamakan sa mga mananap. Pasagdan ko na lang kini; dili ko na pul-ongan ang mga sanga o habukan ang punoan niini, ug manubo libot niini ang mga tunokong sagbot; unya mandoan ko ang panganod nga dili na kini paulanan.” Ang parasan sa Ginoo nga Labing Gamhanan mao ang Israel, ug ang katawhan sa Juda mao ang iyang pinanggang tanom; nangita siyag hustisya apan ang nakaplagan niya mao ang pinatyanay. Nangita siyag katarong apan ang nakaplagan niya hilak sa kaguol! Alaot kamong mangilog ug mga balay ug kaumahan hangtod nga mainyo ang tanan ug wala nay laing magtikawtikaw sa nasod. Nakadungog ako nga miingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan: “Daghang balay ang mahimong biniyaan. Wala na unyay magtikawtikaw sa dagko ug matahom nga mga balay. Kay ang napulo ka hektarya nga parasan moani lamang ug lima ka galon nga bino ug ang napulo ka gantang nga binhi moani lamang ug usa ka gantang.” Alaot kamong mosayo pagbangon sa buntag aron makainom sa isog nga ilimnon, ug kamong magtukaw sa lalom nga kagabhion hangtod mangahubog. Sa inyong mga kombira anaa ang lira ug alpa, tambor, plawta, ingon man ang bino; apan wala ninyo panumbalinga ang mga buhat sa Ginoo, ug wala ninyo tan-awa ang iyang mga gihimo. Busa tungod sa inyong pagdumili sa pagsabot, nabihag kamo; ang tinamod ninyong mga tawo nangamatay sa gutom ug ang katawhan nag-antos sa labihang kauhaw. Busa naghinamhinam ang Seol nga molamoy ug minganga kini pag-ayo; lamyon niini ang mga pangulo sa Jerusalem ug ang mga lumolupyo, ug ang naghudyaka nga katawhan niini. Ang tanan maulawan ug ang garbo sa mapahitas-on putlon. Apan ang Ginoo nga Labing Gamhanan pasidunggan tungod sa iyang hukom, ug ipaila sa Balaan nga Dios ang iyang pagkabalaan pinaagi sa iyang hustisya. Unya ang mga nating karnero ug ang mga nating kanding manibsib diha sa nagun-ob nga mga siyudad. Alaot kamong naulipon sa sala ug moingon, “Ipahuman pagdali sa Ginoo ang iyang laraw aron ato kining makita; ipatuman ang tuyo sa Balaang Dios sa Israel aron makita nato ang iyang plano.” Alaot kamong nagtawag sa daotan nga maayo ug sa maayo nga daotan, ug naghimo sa kangitngit nga kahayag ug sa kahayag nga kangitngit, ug naghimo sa pait nga tam-is ug sa tam-is nga pait! Alaot kamong nag-isip sa inyong kaugalingon nga mga maalamon ug nagtuo nga kamo abtik. Alaot kamong mga hawod sa inom ug dili mosibog kon hagitog inom, ug kamong nagbuhi sa mga sad-an tungod sa suborno, ug naghikaw sa mga inosente sa ilang katungod! Busa ingon nga sunogon sa kalayo ang dagami ug lamyon sa siga ang laya nga sagbot, ang inyong gamot madunot ug mahanaw lamang ang inyong bulak sama sa abog, kay gisalikway man ninyo ang balaod sa Ginoo nga Labing Gamhanan, ug gitamay ang pulong sa Balaang Dios sa Israel. Busa nahaling ang kasuko sa Ginoo batok sa iyang katawhan, ug gibakyaw niya ang iyang kamot aron sa pagsilot kanila. Nauyog ang kabukiran, ug ang ilang mga minatay nahibilin sama sa mga sagbot nga anaa taliwala sa kadalanan. Apan bisan pa niining tanan, dili gihapon mapuypoy ang kasuko sa Ginoo, ug bakyawon gihapon niya ang iyang kamot. Maghatag siyag usa ka ilhanan alang sa usa ka layong nasod, ug taghoyan niya kini gikan sa kinasuokang bahin sa kalibotan ug moduol kini sa labing madali. Wala kanilay kapuyan o madagma; walay magduka o matulog ug dili nila luagan ang ilang mga bakos, ug walay mabugto nga higot sa sandalyas. Talinis ang ilang mga udyong ug gibingat ang ilang pana; ang kuko sa ilang mga kabayo sama sa bato nga lag-it, ug ang mga ligid sa ilang mga karwahi sama sa alimpulos. Sama sa liyon ug sa nating liyon ang ilang pagngulob; mongulob sila ug dakpon ang ilang tukbonon; dad-on nila kini sa layo ug wala nay makaluwas niini. Inig-abot niadtong adlawa, nguloban nila ang Israel sama sa dinahunog sa dagat. Ug kon ang usa ka tawo motan-aw sa yuta, makita niya ang kangitngit ug kasub-anan, ug ang kahayag mongitngit tungod sa mga dag-om. Sa tuig nga namatay si Hari Uzias, nakita ko ang Ginoo nga naglingkod sa usa ka trono, habog ug mahimayaon, ug ang iyang bisti milukop sa Templo. Sa ibabaw niya nagbarog ang mga serapin. May unom ka pako ang matag usa kanila; gitabonan nila ang ilang nawong sa duha nila ka pako ug ang ilang tiil sa lain nilang duha ka pako samtang ang lain pang duha ka pako gigamit nila sa paglupad. Miingon sila sa usag-usa: “Balaan, balaan, balaan ang Ginoo nga Labing Gamhanan; nalukop ang tibuok yuta sa iyang himaya.” Ug ang mga sukaranan sa Templo natay-og tungod sa kagahob sa ilang tingog ug napuno sa aso ang Templo. Ug miingon ako, “Pagkaalaot ko! Wala akoy paglaom kay daotan ang mga pulong nga mogula sa akong mga ngabil ug nagpuyo ako taliwala sa katawhan kansang mga pulong daotan. Apan nakita ko ang Hari, ang Ginoo nga Labing Gamhanan!” Unya milupad padulong kanako ang usa sa mga serapin nga nagdalag baga nga gikuha niya pinaagig kumpit gikan sa halaran. Gipadapat niya kini sa akong ngabil ug miingon siya, “Nakatandog kini sa imong ngabil busa wala ka nay sala; gipasaylo ka na.” Unya nabati ko ang tingog sa Ginoo nga nag-ingon, “Kinsa may akong ipadala ug kinsa man ang moadto alang kanamo?” Busa miingon ako, “Ania ako. Ipadala ako.” Ug miingon siya, “Lakaw ug sultihi kining mga tawhana: ‘Bisan unsaon ninyog pamati, dili kamo makasabot. Bisan unsaon ninyog tan-aw, dili kamo makaalinggat unsay nahitabo.’ Pagahia ang mga kasingkasing niining mga tawhana; himoa silang bungol ug buta aron dili na sila makadungog o makakita o makasabot kay tingalig mobalik sila kanako ug mamaayo.” Ug unya miingon ako, “Hangtod kanus-a, O Ginoo?” Ug miingon siya, “Hangtod magun-ob ang mga siyudad ug wala nay mga tawo nga mopuyo sa kabalayan ug madaot ang tibuok nasod; ug hinginlan ko ang mga tawo ug madaghan na ang mga dapit nga wala nay magpuyo sulod sa tibuok nasod. Ug bisag mahibilin ang ikapulo ka bahin niini, sunogon kini pag-usab sama sa usa ka kahoy nga tuod na lamay nagpabilin kon putlon na kini.” (Ang tuod nagrepresentar sa bag-ong kinabuhi sa katawhan sa Dios.) Sa panahon nga si Ahaz nga anak ni Jotam ug apo ni Uzias maoy naghari sa Juda, misulong sa Jerusalem si Rezin nga hari sa Siria ug si Peka nga anak ni Remalias nga hari sa Israel apan wala nila mabuntog ang Jerusalem. Sa pagkabalita sa hari sa Juda nga ang kasundalohan sa Siria misulod sa Israel, nalisang siya ug ang iyang katawhan ug nangurog sila sama sa kakahoyan sa lasang nga gihuros sa hangin. Ug miingon ang Ginoo kang Isaias, “Lakaw, uban sa imong anak nga si Shearjashub ug sugata si Ahaz didto tumoy sa kanal sa tubig sa ibabaw nga linaw duol sa dalan paingon sa uma nga ginganlag Uma sa Maglalaba. Ingna si Ahaz, ‘Pagbantay ug ayaw kahadlok sa kasuko ni Hari Rezin ug ni Hari Peka kay sila sama lamang sa aso sa duha ka agipo nga nagkapalong na.’ Naglarawg mangil-ad batok kanimo ang Siria ug ang Israel. Nag-ingon sila, ‘Sulongon ta ang Juda, lisangon ta kini ug buntogon aron maato ug paharion ta didto ang anak ni Tabeel.’ Tungod niini nag-ingon ang Ginoong Dios: “Dili gayod kini mahitabo. Kay ang Siria sama ra ka huyang sa Damasco nga iyang ulohang siyudad, ug ang Damasco sama ra ka huyang ni Rezin. Mahitungod sa Israel, 65 ka tuig gikan karon mabungkag kini ug dili na mahimong nasod. Ang Israel sama ra ka huyang sa iyang ulohang siyudad nga mao ang Samaria, ug ang Samaria sama ra ka huyang kang Hari Peka. Kon dili ka motuo, dili ka gayod molungtad.” Misulti pag-usab ang Ginoo kang Ahaz, “Pangayog timailhan sa Ginoo nga imong Dios bisag kini adto sa kinahiladman sa Seol o sa kinatumyan sa langit.” Apan miingon si Ahaz, “Dili ako mangayo ug dili ko sulayan ang Ginoo.” Ug miingon si Isaias, “Pamati, O mga kaliwat ni David! Dili pa ba igo ang inyong pagsulay sa pasensiya sa tawo nga inyo na man usab nga sulayan ang pasensiya sa Dios? Busa ang Ginoo gayod maoy mohatag kaninyog timaan ug kini mao ang usa ka batan-ong dalaga nga manamkon ug manganak ug usa ka batang lalaki ug nganlan siyag Immanuel. Sa panahon nga maantigo na siyang moila sa maayo ug sa daotan ang iyang pagkaon gatas ug dugos. Bisan sa dili pa moabot kining higayona, ang mga yuta niadtong duha ka hari nga naghulga kanimo mahimong biniyaan. “Padad-an ka sa Ginoo ug mga kalisdanan nga wala mo pa mahiagomi sukad pa sa adlaw nga ang Israel mibulag sa Juda. Ipatagamtam kini sa Ginoo kanimo pinaagi sa hari sa Asiria. “Niadtong adlawa taghoyan lamang sa Ginoo ang mga Ehiptohanon ug moanhi sila daw mga langaw gikan sa Suba sa Nilo. Ang mga taga-Asiria moanhi usab daw mga ligwan ug mopuyo diha sa habog nga mga pangpang ug diha sa mga lungag sa mga bato ug magpuyo usab sila sa mga sampinit ug diha sa tanang mga sibsibanan. “Niadtong adlawa ang Ginoo magsuhol ug manunupi gikan sa unahan sa Suba sa Eufrates—ang hari sa Asiria—nga magdala ug labaha ug kiskisan niya ang buhok sa inyong ulo, ang balhibo sa inyong lawas ug mga bungot. “Niadtong adlawa bisan lamang ang magbuhig bayeng baka ug duha ka buok karnero dili gayod kabsag gatas. Kay ang tanang tawo nga mahibilin sa nasod may keso ug dugos man nga makaon. “Niadtong adlawa mahimo lamang kasampinitan ang dapit nga kaniadto gitamnan ug linibo ka paras nga mobilig 12 ka kilo nga plata. Tungod kay wala na may laing manurok kondili mga sampinit ug mga tunok, mao na lay mangadto didto ang mga mangangayam. Ang tanang mga bungtod nga kaniadto kanunay nga gibugwal, mapuno na sa mga sampinit ug tunok. Mga baka ug karnero na lang ang magsuroysuroy sa tibuok yuta ug mahadlok na kamong moadto didto.” Unya giingnan ako sa Ginoo, “Pagkuhag usa ka dakong papan ug kuliti niining mosunod nga mga pulong, ‘Iya kini ni Mahersalalhasbas.’” Bahin niini nagkuha akog mga saksi nga mao sila si Urias nga pari ug si Zacarias nga anak ni Jeberequias. Ug nakighilawas ako sa akong asawa ug nanamkon siya ug nanganak ug batang lalaki. Unya miingon kanako ang Ginoo, “Nganli siyag Mahersalalhasbas kay sa dili pa ang bata makalitok ug ‘papa’ o ‘mama,’ sakmiton sa hari sa Asiria ang bahandi sa Damasco ug sa Samaria.” Gisultihan na usab ako sa Ginoo: “Tungod kay gisalikway man niining mga tawhana ang mga tubig sa Siloe nga nagdagayday ug kay nahadlok man sila kang Hari Rezin ug kang Hari Peka, ipaataki ko sa hari sa Asiria ug sa iyang kasundalohan ang Juda. Mosulong sila sama sa bul-og sa tubig sa Eufrates nga moawas sa kadaplinan niini. Unya mopadayon kini pagbul-og sa tibuok Juda ug mosanap hangtod nga ma-tagaliog ang iyang giladmon ug matabonan ang tanan.” Ang Dios uban kanato! Ang binuklad niyang mga pako nanalipod sa nasod. Panagtigom kamo, O mga katawhan, ug pagsubo kamo; pamati ug pangandam kamong anaa sa layong kayutaan. Pagsabotsabot kamo apan kawang lamang kini, sulti bisag unsa apan dili kini magpulos kay ania uban kanamo ang Dios. Pinaagi sa iyang gahom gipasidan-an ako sa Ginoo sa dili pagsundog sa buhat niining mga tawhana ug kini mao ang iyang gisulti kanako: “Ayaw pagpakig-abin kanila sa ilang laraw ug ayaw kahadloki ang ilang gikahadlokan. Apan ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy angay mong kahadlokan kay ako balaan man. Ako ang imong dalangpanan ug ang bato nga kapandulan sa mga banay sa Israel ug sa Juda, usa ka lit-ag alang sa Jerusalem. Daghan ang mapandol, matumba ug magupok. Malit-ag sila ug hidakpan.” Tipigi ang mensahe sa Dios ug silyohi ang pagtulon-an diha sa akong mga tinun-an. Misalig ug milaom ako sa Ginoo nga wala mahimuot sa iyang katawhan. Ania ako kauban sa mga anak nga gihatag sa Ginoo kanako. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan nga nagpuyo sa Bukid sa Sion nagpadala kanamo ingon nga mga buhing mensahe ngadto sa katawhan sa Israel. Apan ang katawhan mosulti kaninyo sa pagpangayo ug mga mensahe gikan sa mga nagpunayg yamyam nga manalagna ug mga tigpakisayod sa mga espiritu. Moingon sila, “Ang mga tawo mangayo gayod ug mga mensahe gikan sa mga espiritu ug magpakisayod sa mga patay alang sa mga buhi.” Kinahanglan tubagon ninyo sila, “Pamati sa gitudlo sa Ginoo kaninyo! Ayaw kamo pamati sa mga tigkonsulta sa mga patay kay ang ilang isulti dili makaayo kaninyo.” Ang katawhan maglatagaw nga subo ug gutom ug tungod sa ilang kagutom, masuko sila ug mohangad sa langit ug tunglohon nila ang ilang hari ug ang ilang Dios. Bisag asa sila motan-aw, kaguol ug kangitngit lamang ang ilang makita ug ibanlod sila ngadto sa naglugitom nga kangitngitan. Apan dili na batiog kasubo ang nag-antos kaniadto. Sa miaging panahon gipakaulawan niya ang Zabulon ug ang Neftali apan sa umaabot nga mga adlaw himoon niyang nindot ang mga dapit nga duol sa dagat, ang yuta unahan sa Jordan, ang Galilea nga gipuy-an sa mga langyaw. Ang katawhan nga kaniadto naglakaw sa kangitngit nakakitag dakong kahayag; ang nagpuyo sa mangiob nga dapit gisidlakan na sa kahayag. Gipadaghan mo ang lumolupyo sa nasod, O Ginoo; gidugangan mo ang ilang kalipay; nagmaya sila diha sa imong atubangan, sama sa pagmaya sa mga tawo inigkating-ani, ug sa mga tawo inigbahinbahin nila sa ilang mga inilog. Sama sa nahitabo sa Midian, gigupok mo ang yugo nga gisangon kanila, ug ang karga nga ilang gipas-an ug ang bunal sa nagdaugdaog kanila. Sunogon daw sugnod ang tanang sapatos sa mga sundalo nga nagpaingon sa gubat, ingon man ang tanang sapot nga natumog sa dugo. Natawo alang kanato ang usa ka bata; gihatag kanato ang usa ka anak nga lalaki, ug siya ang magmando sa tanan ug nganlan siyag “Maalamong Magtatambag,” “Dios nga Gamhanan,” “Amahan Hangtod sa Kahangtoran,” “Prinsipe sa Pakigdait.” Walay kataposan ang pag-uswag sa iyang pagmando, ug molungtad ang kalinaw diha sa trono ni David ug sa gingharian niini; lig-onon niya kini ug palungtaron subay sa hustisya ug sa katarong, sukad karon hangtod sa kahangtoran. Himoon gayod kini sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Gihukman sa Ginoo ang mga kaliwat ni Jacob, ang gingharian sa Israel. Masayran kini sa tanang mga tawo, sa Efraim ug sa Samaria— nga tungod sa ilang pagkamapahitas-on, nag-ingon: “Nangatumpag ang mga balay nga tisa, apan pabarogon namo ang mga balay nga bato. Gipangguba ang mga busaog nga sikomoro, apan pulihan namo kini sa labing maayong sidro.” Busa giandam sa Ginoo ang ilang mga kaaway: Sa sidlakan ang taga-Siria, ug sa kasadpan ang mga Filistihanon maoy molamoy sa Israel. Apan bisan pa niining tanan, wala mapuypoy ang iyang kasuko ug gibakyaw pa gihapon niya ang iyang kamot. Ang katawhan sa Israel wala maghinulsol. Bisag gikastigo na sila sa Ginoo nga Labing Gamhanan, wala gihapon sila mobalik kaniya. Silotan sa Ginoo ang katawhan sa Israel sulod lamang sa usa ka adlaw: ulo ug ikog, sangang dagko ug gagmay, pamutlon niya silang tanan. Ang mga kadagkoan ug halangdong mga tawo mao ang ulo, ug ang ikog mao ang propetang bakakon; kay gipatibulaag man sa mga pangulo ang katawhan, ug gilamoy nila ang ilang gipangulohan. Busa wala mahimuot ang Ginoo sa ilang mga batan-on, ug wala siyay kaluoy sa ilang mga ilo ug mga biyuda, kay ang tanan daotan man ug wala motuo sa Dios, ug silang tanan nagsultig binuang. Tungod niini wala gihapon mapuypoy ang iyang kasuko ug gibakyaw pa niya ang iyang kamot. Kay sama sa kalayo makasunog ang pagkadaotan, ug ut-oton niini ang mga sampinit ug mga tunok; sunogon niini ang kakahoyan sa lasang, ug unya mosulbong kini sa itaas daw haligi nga aso. Kay nasuko man ang Ginoo nga Labing Gamhanan, nasunog ang yuta ug nahimong sugnod sa kalayo ang katawhan; walay moluwas sa iyang isigkatawo. Sakmiton ug lamyon nila ang tanang pagkaon nga ilang makaplagan, apan dili gayod sila mangabusog; kan-on pa gani nila bisan ang ilang mga anak. Ang katawhan sa Manases ug ang katawhan sa Efraim nag-unay pag-away, ug sila naghiusa batok sa Juda. Bisan pa niining tanan wala gayod mapuypoy ang kasuko sa Ginoo ug gibakyaw gihapon niya ang iyang kamot. Alaot kamong naghimog mga hiwi nga balaod nga nagdaugdaog sa akong katawhan, ug naghikaw ug hustisya sa mga timawa, aron sakmitan ninyo ang mga biyuda ug ang mga ilo sa ilang kabtangan. Unsa may buhaton ninyo sa adlaw nga ipakanaog sa Dios ang silot? Unsa may buhaton ninyo inig-abot sa bagyo nga gikan sa layo? Kinsa may dangpan ninyo aron kamo katabangan? Ug asa man ninyo tagoi ang inyong bahandi? Wala kamoy laing mahimo gawas sa pagsuot sa taliwala sa mga binilanggo, o mamatay tipon sa mga tawong gipatay. Apan bisan pa niini wala pa mapuypoy ang kasuko sa Ginoo; gibakyaw gihapon niya ang iyang kamot. Ang Ginoo miingon, “Ang alaot nga Asiria mao ang bunal nga akong gamiton sa pagsilot sa akong gikasuk-an. Ipasulong ko sa Asiria ang nasod nga wala moila kanako, mga tawo nga nakapasuko kanako; sugoon ko siya sa pagsakmit sa kabtangan ug pagyatakyatak sa katawhan daw lapok sa kadalanan.” Apan may daotang laraw ang hari sa Asiria; maoy tuyo niya ang paglaglag ug pagpuo sa daghang kanasoran; kay nag-ingon man siya, “Dili ba mga hari man ang tanang mga opisyal sa akong kasundalohan? Dili ba nailog ko man ang siyudad sa Calno ug sa Carkemis? Ug dili ba nailog ko man usab ang mga siyudad sa Hamat ug Arfad ingon man ang Samaria ug Damasco? Gisilotan ko man gani ang mga gingharian nga mas daghan pag diosdios kay sa Jerusalem ug sa Samaria, unya dili ko ba diay mabuhat ngadto sa Jerusalem ug sa mga diosdios niini ang akong gibuhat sa Samaria ug sa iyang mga diosdios?” Inigkahuman sa Ginoo sa tanan niyang buhat didto sa Bukid sa Sion ug sa Jerusalem, silotan niya ang pagkamapahitas-on sa hari sa Asiria ug ang iyang pagpasigarbo. Kay miingon man ang hari sa Asiria: “Ang kusog sa akong kamot ingon man ang akong kaalam maoy naghimo niini, giilog ko ang mga nasod ug gisakmit ko ang ilang mga katigayonan; sama sa usa ka torong baka gilumpag ko ang ilang mga trono ug gipalukapa ko ang naglingkod niini. Nakaplagan ko ang bahandi sa katawhan; sama kini sa mga itlog nga anaa sa salag. Ug sama sa mga tawo nga nanguha sa mga itlog nga gipamiyaan na, gipanguha ko ang mga bahandi sa tibuok kalibotan, ug walay kuyabog didto nga mikapakapa o minganga o mipiyak.” Apan ang Ginoo miingon, “Manghambog ba ang wasay nga labaw kini kay sa tawo nga naggamit niini? O magpagarbo ba ang gabas batok sa tawo nga naggamit niini? Ang lipak ba maoy mobunal sa naggamit niini? O ang sungkod ba hinuon ang moalsa sa tawo nga nagsungkod niini?” Busa ang Ginoo, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, magpadalag sakit aron pagsilot sa mga maayog lawas; diha kanila magdilaab kanunay ang kalayo. Mahimong kalayo ang kahayag sa Israel, mahimong siga ang Balaang Dios. Mosunog kini ug moagiw sa mga tunok ug sampinit sulod sa usa ka adlaw lamang. Wagtangon sa Ginoo ang katahom sa kalasangan ug sa yuta nga daghag abot; wala gayod siyay ibilin, ug ang mahitabo sama unya sa tawong masakiton nga nag-anam ug kaniwang. Pipila na lang ka kahoy ang mahibilin sa iyang lasang ug mahimo lag iphon sa usa ka bata. Niadtong adlawa ang mahibilin sa katawhan sa Israel dili na mosalig sa mga nasod nga naglaglag kanila kondili mosalig sila sa Ginoo, ang Balaang Dios sa Israel, sa kinasingkasing gayod. Mobalik ang nahibilin nga kaliwat ni Jacob ngadto sa makagagahom nga Dios. Kay bisag ang katawhan sa Israel sama kadaghan sa balas sa dagat, diyutay lamang kanila ang mahibilin. Gitakda na ang makatarunganon nga kalaglagan nga angay sa ilang pagkadaotan. Kay ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, maoy mopahamtang niini sumala sa iyang hukom nga gipahibalo na sa tibuok kalibotan. Busa nag-ingon ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, “O katawhan ko nga nagpuyo sa Sion, ayaw kahadlok sa taga-Asiria bisag daugdaogon kamo nila sama sa gibuhat sa mga Ehiptohanon kaninyo. Kay sa dili madugay mapuypoy na ang akong kasuko kaninyo ug ang akong kapungot ako nang itumong sa mga taga-Asiria. Ug kastigohon ko sila sama sa gibuhat ko sa taga-Midian didto sa bato sa Oreb ug bakyawon ko ang akong bunal ibabaw sa dagat sama sa gibuhat ko didto sa Ehipto. Inig-abot niadtong panahona, luwason ko kamo gikan sa gahom sa Asiria ug tangtangon ko ang yugo nga ilang gisangon sa inyong abaga.” Mitungas ang mga kaaway gikan sa Rimnon ug miadto sa Ai; miagi sila sa Migron ug gitipigan nila ang ilang kabtangan didto sa Micmas tapos nila malatas ang walog, namahulay sila sa pagkagabii didto sa Geba; nangahadlok ang mga taga-Rama ug nangagiw ang katawhan sa Gibeah, ang lungsod ni Saul. Tuaw, O katawhan sa Galim! Pamati, O katawhan sa Laisa! Tubag, O katawhan sa Anatot. Mikagiw ang mga lumolupyo sa Madmena ug sa Gebim aron paglikay sa kadaot. Karong adlawa anaa mohunong ang mga kaaway sa lungsod sa Nob, ug iwarawara nila ang ilang kumo batok sa bungtod sa Sion, ang siyudad sa Jerusalem. Moanhi ang Ginoo, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ug bunggoon niya ang mga sanga sa kakahoyan pinaagi sa makalilisang niyang gahom; mangabunggo ug mangapukan gayod ang mga kahoyng habog. Pamutlon niya sa wasay ang bagang kakahoyan sa kalasangan, ug mangapukan ang labing maayong kahoy sa Lebanon. Ang harianong kaliwatan ni David nahisama sa usa ka kahoy nga giputol. Apan sama nga ang tuod manalingsing, motungha usab ang usa ka bag-ong hari gikan sa kaliwatan ni David. Ang Espiritu sa Ginoo maanaa kaniya ug mohatag kaniyag kaalam ug kahibalo ug katakos sa pagmando sa iyang katawhan. Mahibaw-an niya ang kabubut-on sa Ginoo ug magbaton siyag kahadlok ug pagtahod kaniya ug malipay siya sa pagsugot kaniya. Dili siya maghukom sumala sa iyang makita o pinasikad sa iyang madungog. Hukman hinuon niya sa katarong ang mga kabos, ug hatagan niya sa hustisya ang mga walay ikapanalipod sa ilang kaugalingon. Pinaagi sa iyang sugo, silotan ang katawhan ug mamatay ang mga tawong daotan. Mandoan niya ang iyang katawhan pinasubay sa hustisya ug katarong. Magtipon na pagpuyo ang lobo ug ang nating karnero, ang nating kanding ug ang liyopardo, ang liyon ug ang nating baka, ug gamayng bata ang maggiya kanila. Maghigalaay ang baka ug ang oso ug magdulog ang ilang mga anak; ang liyon magkaon na lag dagami sama sa baka. Ang batang masuso magdula diha sa pinuy-anan sa halas nga malala, ug ang batang linutas mokuot sa lungib sa bitin. Dili na sila magpinatyanay didto sa balaang bukid sa Dios, kay ang kahibalo sa Ginoo molukop man sa tibuok kalibotan sama sa tubig sa kadagatan. Niadto unyang panahona ang hari nga kaliwat ni David mahimong ilhanan alang sa tanang katawhan. Ang kanasoran modangop kaniya ug mapuno sa himaya ang iyang puloy-anan. Niadto unyang panahona gamiton na usab sa Ginoo ang iyang gahom aron pagtigom sa nahibilin niyang katawhan nga atua sa Asiria, sa Ehipto, sa Patros, sa Etiopia, sa Elam, sa Babilonia, sa Hamat ug sa mga pulo. Iisa niya ang usa ka bandila aron masayod ang kanasoran nga tigumon niya ang mga sinalikway nga katawhan sa Israel ug ang nagkatibulaag nga katawhan sa Juda gikan sa upat ka suok sa kalibotan. Dili na masina ang Israel ug mangamatay kadtong magsamok sa Juda. Dili na masina ang Israel sa Juda ug dili na samukon sa Juda ang Israel. Sulongon hinuon nila ang Filistia didto sa kasadpan, ug ilang buntogon ang katawhan sa sidlakan. Mailog nila ang Moab ug ang Edomea, ug mag-alagad kanila ang katawhan sa Ammon. Pahubason sa Ginoo ang dagat sa Ehipto pinaagi sa init nga hangin, magbilin lamang siyag pito ka sapa, aron makatabok nga maglakaw ang katawhan. Mag-andam siyag lapad nga dalan nga agian sa nahibilin niyang katawhan gikan sa Asiria, sama nga may giagian ang katawhan sa Israel sa ilang pagbiya sa Ehipto. Niadto unyang panahona ang katawhan mag-awit: “Pasalamatan ko ikaw, O Ginoo, kay bisan ug nasuko ka kanako kaniadto karon nahupay na kini ug gilipay mo ako. Ang Dios maoy nagluwas kanako busa mosalig ako kaniya ug dili mahadlok, kay ang Ginoong Dios mao may akong kusog ug panalipod ug siya ang akong manluluwas. Uban sa kalipay magkalos ako sa mga atabay sa kaluwasan.” Ug niadto unyang adlawa ang katawhan moingon: “Pasalamati ninyo ang Ginoo; sangpita ang iyang ngalan; imantala ang iyang mga nahimo ngadto sa kanasoran, ug isangyaw nga halangdon ang iyang ngalan. Pag-awit ug mga pagdayeg sa Ginoo, kay kahibulongan ang iyang mga buhat; imantala kini sa tibuok kalibotan. Singgit ug pag-awit tungod sa kalipay, O kamong katawhan sa Sion, kay gamhanan ang Balaang Dios sa Israel nga anaa sa inyong taliwala.” Mao kini ang mensahe sa Dios bahin sa Babilonia nga nadawat ni Isaias nga anak ni Amos. Didto sa usa ka bungtod nga hawan kaayo, iisa ang usa ka bandila ug singgit ug kusog ngadto sa mga sundalo; sinyasi sila sa imong kamot aron pagsulong sa garbosong siyudad. Gimandoan ko na ang akong mga piniling sundalo, mga tawong andam sa pagpahamtang sa akong kasuko. Pamatia ang kaguliyang sa daw daghang katawhan didto sa mga bukid! Pamatia ang kaguliyang sa mga gingharian ug sa mga nasod nga nagkatigom! Ang Ginoo nga Labing Gamhanan nagtigom ug kasundalohan alang sa usa ka gubat. Gikan sila sa mga nasod nga layo kaayo; kini sila mao ang kasangkapan sa Ginoo sa pagpahamtang sa iyang kasuko aron paggun-ob sa tibuok kalibotan. Tiyabaw, kay duol na ang adlaw sa Ginoo, adlaw nga ipahamtang niya ang kalaglagan. Busa kawad-ag umoy ang tanang kamot ug malisang ang tanang katawhan, ug mangaluya sila. Bation nila ang hilabihang kasakit sama sa bation sa babayeng nagbati. Magtinan-away sila nga pulos nalisang ug mamula ang ilang nawong sa kaulaw. Moabot gayod ang adlaw sa Ginoo, pintas ug inubanan sa hilabihang kapungot aron paggun-ob sa kalibotan ug paglaglag sa mga makasasala. Kay ang mga kabituonan sa langit dili na modan-ag; mosubang ang adlaw nga magdagtom ug dili usab mohayag ang bulan. Silotan ko ang kalibotan tungod sa kadaotan niini, ingon man ang mga daotan tungod sa ilang kalapasan. Taposon ko ang garbo sa mga mapahitas-on, ug putlon ko ang pagkamapahitas-on sa mga walay kaluoy. Himoon ko ang tawo nga mas nihit kay sa lunsayng bulawan sa Ofir. Uyogon ko ang kalangitan, ug matay-og ang kalibotan sa nahimutangan niini tungod sa akong kapungot inigpahamtang ko sa akong kabangis. Ang mga langyaw managan balik sa ilang mga nasod, sama sa mga giayam nga lagsaw o sa mga karnero nga walay magbalantay. Kadtong hidakpan patyon pinaagi sa espada. Ilambus ang ilang mga masuso hangtod mamatay samtang magtan-aw sila; tulison ang ilang kabalayan ug panglugoson ang ilang mga asawa. Ipasulong ko ang taga-Babilonia sa taga-Media nga wala mahangol sa plata ug sa bulawan. Pamatyon ang ilang mga batan-ong lalaki pinaagi sa pana; wala silay kaluoy sa gagmayng kabataan. Ang Babilonia, ang labing matahom sa mga gingharian ug garbo sa nga Caldeanhon, mahisama sa Sodoma ug sa Gomora inigkastigo na sa Dios kanila. Wala nay mopuyo niini hangtod sa kahangtoran. Wala na unyay taga-Arabia nga magtukod sa iyang tolda didto, ug wala nay mga magbalantay sa mga karnero nga adto didto mopapahulay sa ilang mga hayop. Ang mamuyo didto mao na ang mga mananap nga ihalas ug ang kabalayan mapuno sa saba nga mga mananap. Adto na didto puyo ang abistros ug magduladula didto ang mga ihalas nga kanding. Didto sa mga tore ug palasyo mao nay mamuyo ang mga irong ihalas. Duol na ang kataposan sa Babilonia ug moabot kini sa walay langan. Ipakita pag-usab sa Ginoo ang iyang kaluoy sa iyang katawhan, ang Israel, ug pilion gihapon niya sila nga iyang kaugalingon. Ipahiluna niya sila sa ilang kaugalingong yuta ug ang mga langyaw motipon kanila pagpuyo. Kuhaon sila sa katawhan sa ubang kanasoran ug dad-on balik sa ilang yuta ug himoong ulipon sa katawhan sa Israel ang mga kanasoran didto sa yuta sa Ginoo. Sila na usab ang mobihag sa nagbihag kanila ug maghari sa nagdaugdaog kanila. Sa dihang papahulayon na sa Ginoo ang katawhan sa Israel gikan sa ilang mga pag-antos, sa kasamok ug sa pinugos nga trabaho, biaybiayon nila ang hari sa Babilonia niining mosunod nga mga pulong: “Natapos na gayod ang imong pagkamadaugdaogon ug ang imong kabangis! Gikuha sa Ginoo ang gahom sa mga daotang magmamando, nga sa kabangis nagdaugdaog sa kanasoran, ug walay hunong nga naglutos sa mga katawhan nga ilang naulipon. Nakapahulay ug nagmalinawon na ang tibuok kalibotan ug nag-awit ang katawhan. Nagmaya nga nagtan-aw kanimo ang mga kahoyng sipre ug ang mga sidro sa Lebanon. Miingon sila, ‘Sukad ka mapukan wala nay mianhi pagpamutol kanamo.’ “Ang Seol nangandam na sa pagtagbo sa hari sa Babilonia; gipukaw niya ang mga kalag, ang tanang kadagkoan sa kalibotan lakip ang mga hari sa kanasoran. Silang tanan moingon unya kanimo: ‘Karon managsama na gayod kita nga wala nay gahom. Gitambog na sa Seol ang imong garbo ug ang honi sa imong mga alpa; ang mga ulod maoy imong habol ug hapin sa imong higdaanan.’ “Unsang pagkahitaboa nga nahulog ka man gikan sa langit, O hari sa Babilonia, ang mahayag nga kabugason? Unsang pagkahitaboa nga napukan ka man nga unta daghan mang nasod ang gibuntog nimo? Miingon ka man gud sa imong hunahuna, ‘Mosaka ako sa langit, ibabaw pa sa kabituonan ug adto ko didto ipahimutang ang akong trono; molingkod ako sa bukid nga tigomanan nga atua sa layong amihanan. Mosaka ako ibabaw sa kapanganoran ug makigsama ako sa Labing Gamhanang Dios.’ Apan gitambog ka hinuon sa Seol, sa kinahiladman sa Bung-aw ug ang makakita kanimo motutok kanimo sa dakong kahibulong ug moingon, ‘Mao ba kini siya ang gikalisangan sa tibuok kalibotan ug nakapakurog sa mga gingharian? Mao ba kini siya ang migun-ob sa mga siyudad ug naghimo sa kalibotan nga daw diserto ug dili mobuhi sa iyang mga binilanggo?’ Ang tanang hari sa kalibotan dungganan nga nagbuy-od sa ilang lubnganan; apan ikaw, gitambog ug wala ilubong, daw batang patay nga naahat pagkatawo, uban sa nangamatay pinaagi sa espada ngadto sa kabatoan sa Bung-aw, sama sa patay nga gitunobtunoban na. Dili ka itipon kanilag lubong, kay dako ka mag nahimong kadaot sa imong nasod, ug daghan kag napatay sa imong katawhan. Matapos na unta ang daotang nimong kaliwat. Pangandam kay pamatyon na ang imong mga anak tungod sa kalapasan ninyong mga ginikanan, kay tingali unyag mosanay sila ug manag-iya sa yuta ug lukpon nila pagtukod ug mga siyudad ang tibuok kalibotan.” “Atakihon ko ang Babilonia ug gun-obon ko kini ug walay mga kaliwat o salin nga magpabiling buhi,” nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. “Himoon kong kalapokan ang Babilonia ug mga mingok na lamay magpuyo niini, unya silhigon ko ang tanang katawhan,” nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. Nanumpa ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Ang akong gilaraw mahitabo gayod, ug ang akong pagbuot matuman usab. Dinhi sa akong yuta, patyon ko ang mga taga-Asiria, ug dinhi sa akong kabukiran, tunobtunoban ko sila. Dili na nila ulipnon ang mga Israelita o papas-anon pag bug-at. Mao kini ang akong katuyoan alang sa tibuok kalibotan, ug bakyawon ko ang akong kamot ibabaw sa tanang kanasoran.” Kay kabubut-on man kini sa Ginoo nga Labing Gamhanan, walay bisan kinsa nga makababag niini, o may makapugong sa kamot nga iyang gibakyaw. Sa tuig nga maoy pagkamatay ni Hari Ahaz, nag-ingon ang Dios: “Mga Filistihanon, ayaw kamo pagmaya nga nabali ang bunal nga nagkastigo kaninyo, kay ang bitin manganak ug halas nga malala, ug kini manganak usab ug serpenting pak-an. Ang panganay sa tawong kabos mabusog ug matulog nga malinawon ang timawa; apan patyon ko pinaagi sa gutom ang imong kaliwat, ug ang mahibilin patyon ko pinaagi sa espada. “Hilak, O ganghaan! Singgit, O siyudad! Pangatunaw kamong tanan sa kahadlok, O mga Filistihanon! Kay may aso nga motungha gikan sa amihanan ug wala gayoy talawan kanila.” Unsa may among itubag sa mga sinugo sa Filistia? Sultihan namo sila, “Ang Ginoo maoy nagtukod sa Sion ug dangpanan kini sa mga nag-antos niyang katawhan.” Mao kini ang mensahe bahin sa Moab: Sa usa lamang ka gabii ang mga siyudad sa Ar ug Kir nagun-ob ug nalumpag. Ang katawhan sa Dibon mitungas ngadto sa halaran didto sa kabungtoran aron paghilak. Nagbangotan ang Moab alang sa mga siyudad sa Nebo ug sa Medeba. Giupawan nila ang ilang ulo ug gibarbasan ang ilang nawong. Didto sa kadalanan nagbisti silag sako, ug didto sa atop sa kabalayan ug sa mga plasa naghilak ug nagbangotan sila. Mitiyabaw usab ang katawhan sa Hesbon ug sa Eleale; mabati ang ilang tingog bisan sa Jahas; busa nangurog ug naniyabaw ang kasundalohan sa Moab. Naluoy ako sa Moab; nangagiw ang iyang katawhan ngadto sa Zoar ug sa Eglat Selekia. Sa bakilid sa Luhit nanungas sila nga naghilak; sa dalan paingon sa Horonaim naniyabaw sila tungod sa kalisang. Nanghubas ang mga sapa sa Nimrim ug nangalaya ang mga sagbot; ang pinugas wala makaturok ug walay tanom nga nagpabiling lunhaw. Busa gidala sa katawhan ang ilang mga bahandi ug bisan unsa nga ilang natigom tabok sa Sapa sa Zered. Ang singgit sa pagpakitabang milanog sa kayutaan sa Moab hangtod sa Eglaim ug sa Beer-Elim. Nalukop sa dugo ang suba sa Dibon, apan pahiagomon ko ang Dibon ug labaw pa niini; ipatukob ko sa liyon ang tanan nga mahibilin sa Moab. Gikan sa siyudad sa Sela, agi sa kamingawan, ang katawhan sa Moab nagpadalag mga nating karnero ngadto sa hari sa Jerusalem. Naghulat sila sa daplin sa Suba sa Arnon, daw mga langgam nga nagkatibulaag gikan sa ilang salag. Miingon sila sa katawhan sa Juda, “Unsa may among buhaton? Panalipdi kami ug papasilonga sa inyong landong, sama sa kahoy nga maghatag ug landong sa panahon sa udtong tutok. Mga kagiw kami busa tagoi kami sa dapit nga walay makakaplag kanamo. Papuy-a kami diha sa inyong yuta, kay nangagiw kami gikan sa Moab.” (Kon wala na ang madaugdaugon ug moundang na ang pagpamatay ug mahanaw na ang moyatak sa ilang isigkatawo, tukoron na ang usa ka gingharian ug maghari niini ang usa ka kaliwat ni David; maghari siya uban ang pagkamatinud-anon ug ang gugma, ug hukman niya ang katawhan pinaagi sa hustisya ug pagkamatarong.) Miingon ang katawhan sa Juda, “Nakabalita kami sa garbo sa Moab, sa iyang pagkamapahitas-on ug pagkaandakan, apan kawang lamang ang iyang panghambog.” Busa manghilak ang katawhan sa Moab tungod sa kalisod nga ilang antuson, ug inigkahinumdom nila sa mga lamiang pagkaon didto sa siyudad sa Kirheres. Nawad-an silag paglaom. Nangalaya na ang parasan sa Hesbon ingon man ang sa Sibma, ang tinubdan sa bino nga makahubog sa mga hari sa kanasoran. Miabot sa Jazer ang maong bagon ug mikamang pa gayod ngadto sa kamingawan; mikaylap pag-ayo ang mga salingsing niini ug mitabok sa Dagat nga Patay. Busa mihilak ako uban sa Jazer tungod sa paras sa Sibma; gidigo ko ikaw sa akong mga luha, O Hesbon ug Eleale, kay wala na may maani ang mga tawo. Busa nahanaw ang kalipay ug pagmaya gikan sa mabungahong kaumahan; wala nay awit nga mabati didto sa kaparasan, wala nay singgit nga madungog, wala nay magpigis ug ubas didto sa mga pigsanan; nahilom na ang singgit sa panahon sa tingpamupo. Busa nagdanguyngoy ang akong kalag sama sa lira sa Moab, nagdanguyngoy ang akong kasingkasing tungod sa Kirheres. Kawang lamang ang pagpunayg tungas sa katawhan ngadto sa bukid sa Moab aron pag-ampo sa mga diosdios. Kini ang gisulti sa Ginoo kaniadto bahin sa Moab. Apan karon ang Ginoo miingon, “Tulo ka tuig gikan karon, mahanaw ang bahandi sa Moab ug pipila lamang sa iyang katawhan ang magpabiling buhi ug huyang na sila.” Mao kini ang mensahe bahin sa Damasco. Ang Ginoo miingon, “Magun-ob ang siyudad sa Damasco ug mapulos lamang kini salin sa pagkaguba. Magmingaw na ang mga siyudad sa Siria ug puy-an na lamang sa mga kahayopan; manghigda sila niini ug walay magtugaw kanila. Kawad-an ang Israel sa iyang kota, ug ang Damasco sa iyang gingharian; maulawan unya sama sa katawhan sa Israel ang nahibiling katawhan sa Siria. Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, nag-ingon niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “Niadtong adlawa matapos ang pagkagamhanan sa Israel ug mauyamot siya. Sama unya kini sa uma nga bag-ong gianihan, sama kamingaw sa gianihan nga uma didto sa Walog sa Refaim. Ang mga hagdawonon na lamang ang mahisalin niini sama sa kahoyng olibo nga gipamupuan nag bunga— duha o tulo ka bunga na lamang ang mahibilin sa kinahabugang sanga, upat o lima sa mga sanga sa matag punoan. Ako, ang Ginoo nga Dios sa Israel, ang nagsulti niini.” Niadtong adlawa modangop ang mga tawo sa ilang Magbubuhat, ang Balaang Dios sa Israel. Dili na sila motahod sa mga halaran nga sila mismo maoy nagbuhat o sa mga sagrado nga mga tukon alang sa diosa nga si Asera o sa mga halaran sa insenso. Niadtong adlawa ang ilang lig-ong mga siyudad mahisama sa mga pinuy-anan nga gipamiyaan sa mga Hibihanon ug Amorihanon pag-abot sa katawhan sa Israel ug magmingaw na kini. Israel, tungod kay gikalimtan man ninyo ang Dios nga nagluwas kaninyo ug ang Bato nga inyong dangpanan, bisag mananom kamo ug sagradong tanaman agig pasidungog sa dios sa laing nasod, ug bisag atimanon ninyo kini ug pagkasunod adlaw mamulak kini, wala kamoy laing maani gawas sa kasub-anan ug sa kasakit nga dili mapuypoy. Nadungog ko ang kabanha sa daghang katawhan, ang ilang kagahob sama sa dinahunog sa kadagatan! Ang kanasoran mohasmag ingon sa katubigan, apan badlongon sila sa Dios ug managan sila sa layo kaayo, sama sa mga uhot nga gipalid sa hangin didto sa kabukiran ug ingon sa abog nga gisuyop sa alimpulos. Inigkagabii manghasi sila, apan mangahanaw sila sa dili pa moabot ang kabuntagon. Kini ang dangatan niadtong mangsakmit sa atong mga kabtangan. Alaot ka, yuta sa nagkapakapa nga mga pako, yuta nga anaa tabok sa mga suba sa Etiopia, yuta nga nagpadalag mga opisyal agi sa Nilo sakay sa mga sakayan nga hinimog mga bugang! Pamalik kamo sa inyo, tulin nga mga mensahero; pagdalag mensahe ngadto sa katawhan nga tag-as ug pinog kutis, katawhan nga gikahadlokan sa tanan, usa ka nasod nga gamhanan ug kanunayng nagmadaugon kansang yuta daghag mga suba. Tan-aw kamong tanang lumolupyo sa kalibotan sa dihang iisa na ang bandila didto sa kabukiran! Pamati kamo inigtingog na sa trumpeta! Kay miingon kanako ang Ginoo, “Hilom ako nga magtan-aw gikan sa akong gipuy-an sama sa kahayag sa adlaw, ug sama sa diyutay nga panganod panahon sa ting-ani. Kay sa dili pa ang tingpamupo sa ubas, inigkatapos na sa tingpamulak ug ang mga bulak mahimo nang hinog nga mga ubas, ang mga salingsing ug mga sanga pamul-ongon. Unya pasagdan sila nga tukbon sa mga langgam nga mananagit nga anaa sa kabukiran ug sa mga manunukob nga mananap. Pangan-on sila sa mga langgam panahon sa ting-init, ug sa mga mananap panahon sa tingtugnaw.” Niadtong panahona ang katawhan nga tag-as ug pinog kutis ug gikalisangan sa tanan, usa ka nasod nga gamhanan ug kanunayng nagmadaugon kansang yuta daghag mga suba, magdalag mga halad ngadto sa Bukid sa Sion diin gisimba si Yahweh nga Labing Gamhanan. Mao kini ang mensahe mahitungod sa Ehipto: Ang Ginoo moadto sa Ehipto sakay sa tulin nga panganod. Mangurog sa iyang atubangan ang mga diosdios sa Ehipto ug panguyapan ang mga Ehiptohanon. Ang Ginoo miingon, “Paunayon kog away ang mga Ehiptohanon ug mag-unay ang mga magsoon, ang mga silingan, ang mga siyudad ug ang mga gingharian. Unya mawad-an ug kaisog ang mga Ehiptohanon ug libogon ko ang ilang mga plano. Magpakisayod unya sila sa mga diosdios ug sa mga salamangkero, sa mga tigkonsultag espiritu ug sa mga madyikero. Unya itugyan ko sila ngadto sa bangis nga agalon, ug harian sila sa walay kaluoyng hari. Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini.” Unya mohubas ang tubig sa Nilo, ug mangliki sa kauga ang suba, ug mabaho ang mga kanal niini, ug inanay nga mohubas ang mga sapa kansang mga tinubdan gikan sa Nilo; mangalaya ang mga bugang ug kupongkupong. Mahawan unya ang daplin sa Nilo kay mangalaya man ang tanang tanom nga anaa niini; ipadpad kini sila sa hangin ug dili na makita pag-usab. Magbangotan ug magsubo unya ang mga mangingisda, ug ang tanang tigpamasol sa Nilo; magsubo usab ang mga mamumukot. Maminghoy ang mga tighimo ug panapton nga lino, ingon man ang mga tighabol ug puting panapton. Kawad-ag paglaom ang mga pangulo sa mga Ehiptohanon ug magsubo ang mga trabahador. Buangbuang gayod ang mga pangulo sa Soan; binuang ang tambag nga gihatag sa mga maalamon ngadto sa hari sa Ehipto. Unya moingon sila nga kaliwat sila sa mga maalamon ug mga karaang hari? Hari sa Ehipto, hain na man ang imong mga maalamong magtatambag? Ipasaysay kanila ang buhaton sa Ginoo nga Labing Gamhanan batok sa Ehipto. Nangabuang na ang mga pangulo sa Soan ug nalimbongan ang mga pangulo sa Memfis; sila nga mga pangulo sa kabanayan sa Ehipto mao ray nagpasalaag sa maong nasod. Ang Ehipto gihatagan sa Ginoo ug espiritu sa kalibog; nagsusapinday ang maong nasod tungod kanila, sama sa usa ka hubog nga diha matumba sa iyang sinuka. Walay bisan kinsa sa Ehipto nga makatabang, dato man siya o kabos, inila o dili inila. Inig-abot nianang adlawa mahisama sa mga babaye ang mga Ehiptohanon ug mangurog sila sa kalisang inigkakita nila nga bakyawon sa Ginoo nga Labing Gamhanan ang iyang kamot aron pagkastigo kanila. Kalisangan sa mga Ehiptohanon ang nasod sa Juda ug mangahadlok ang tanan nga makabati sa ngalan sa Juda tungod sa buhaton sa Ginoo nga Labing Gamhanan batok kanila. Inig-abot nianang adlawa lima ka siyudad sa Ehipto ang maggamit sa pinulongan nga Hebreo ug manumpa nga molaban sila sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Usa kanila tawgog “Siyudad sa Adlaw.” Inig-abot nianang adlawa adunay halaran alang sa Ginoo diha sa yuta sa Ehipto ug sa utlanan niini may batong haligi usab alang sa Ginoo. Ilhanan kini ug saksi sa presensya sa Ginoo nga Labing Gamhanan diha sa Ehipto. Inigpakitabang nila sa Ginoo tungod kay gidaugdaog sila, padad-an niya silag manluluwas ug labanan ug luwason niya sila. Ipaila unya sa Ginoo ang iyang kaugalingon ngadto sa mga Ehiptohanon ug simbahon nila siya ug halaran. Maghimo unya silag mga panaad ngadto sa Ginoo ug tumanon nila kini. Unya kastigohon sa Ginoo ang Ehipto apan ayohon usab niya sila. Modangop sila sa Ginoo ug pamation niya ang ilang mga hangyo ug ayohon usab sila. Inig-abot nianang adlawa aduna unyay dalan gikan sa Ehipto ngadto sa Asiria. Ang taga-Asiria mangadto sa Ehipto ug ang taga-Ehipto mangadto sa Asiria. Ang mga Ehiptohanon ug ang mga taga-Asiria magkuyog pagsimba. Niana unyang adlawa ang Israel mahisama sa Ehipto ug sa Asiria ug silang tulo mahimong panalangin sa tibuok kalibotan. Panalanginan unya sila sa Ginoo nga Labing Gamhanan nga mag-ingon, “Bulahan ang Ehipto nga akong katawhan, ang Asiria nga akong binuhat ug ang Israel nga akong piniling katawhan.” Ubos sa mando ni Sargon nga hari sa Asiria gisulong sa pangulo sa kasundalohan sa Asiria ang siyudad sa Asdod ug nailog niya kini. Tulo ka tuig sa wala pa kini mahitabo giingnan sa Ginoo si Isaias nga anak ni Amos, “Huboa kanang bisting sako nga imong gitapis ug huboa usab ang imong sandalyas.” Gituman kini ni Isaias ug naglakawlakaw siya nga hubo ug nagtiniil. Unya miingon ang Ginoo, “Sama nga naglakawlakaw ang akong sulugoon nga si Isaias nga hubo ug nagtiniil sulod sa tulo ka tuig agig ilhanan ug pasidaan batok sa Ehipto ug sa Etiopia, bihagon usab sa hari sa Asiria ang mga Ehiptohanon ug ang mga Etiopianhon, bata man o tigulang. Magsuroysuroy sila nga hubo ug magtiniil ug maulawan pag-ayo ang Ehipto kay makita man ang ilang mga lawas. Kawad-ag paglaom ug mangalisang kadtong mga nagsalig sa Etiopia ug nanghambog mahitungod sa Ehipto. Ug moingon unya ang mga lumolupyo sa kabaybayonan, ‘Tan-awa ang nahitabo sa atong gisaligan ug gidangpan aron mahilikay kita sa hari sa Asiria! Unsaon na man nato karon pag-ikyas?’” Kini ang mensahe mahitungod sa Babilonia. Ang katalagman mohapak gikan sa bangis nga nasod, sama sa alimpulos nga mohapak sa diserto. Gipakita kanako ang usa ka makalilisang nga panan-awon bahin sa pagbudhiay ug pagpinatyanay. Elam, tungas, dasdas ug sulong! Media, paliboti ang mga siyudad kay taposon sa Dios ang mga pagpaantos nga nahimo sa Babilonia. Busa tungod sa maong panan-awon gibati akog kalisang ug kasakit sama sa babaye nga nagbati. Nalipong ako ug nagkurog sa kahadlok; nangandoy ako nga mogabii na unta apan wala kini makahatag kanakog kalinaw. Sa maong panan-awon may giandam nga lamisa, gihikyad ang mantil ug nangaon sila ug nag-inom. Unya sa kalit may misinggit, “Tindog, mga pangulo; andama ang inyong mga taming!” Unya kini ang gisulti kanako sa Ginoo: “Lakaw, pagbutang ug guwardiya ug ipataho niya ang iyang makita. Inigkakita niyag mga tawo nga nagtinagurha sakay sa mga kabayo, sa mga asno ug sa mga kamelyo, pabantayi gayod niya kini pag-ayo.” Unya misinggit ang guwardiya, “Ania ako sa bantayan adlaw ug gabii!” Ug ania nagpadulong nganhi ang mga tawo nga nagkabayo nga nagtinagurha! Ug may miingon, “Napukan, napukan na gayod ang Babilonia ug nangadugmok na ang iyang mga diosdios.” Israel, katawhan ko nga gigiok ug giayag, ipadayag ko kaninyo ang akong nabati gikan sa Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel. Mao kini ang mensahe mahitungod sa Edomea. May nagtawag kanako gikan sa Edomea, “Guwardiya, dugay pa ba mabuntag? Unsa pa kadugay?” Mitubag ang guwardiya, “Hapit na mabuntag, apan mobalik ra usab ang kagabhion. Kon mangutana ka pag-usab, balik lang unya.” Kini ang giingon bahin sa Arabia. Mopahulay kamo sa kamingawan sa Arabia, O magpapanaw nga taga-Dedan. Hatagig tubig ang giuhaw ug hatagig makaon ang kagiw, O mga lumolupyo sa Tema. Kay gilikayan nila ang mga espada, ang espadang gilanit na, ang pana nga gibingat na ug ang ngilngig nga away. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo kanako, “Usa ka tuig sukad karon matapos ang gahom sa Kedar. Ang mga magpapana mao ang labing isog nga mga tawo sa Kedar apan diyutay na lamang ang mahibilin kanila. Ako, ang Ginoong Dios sa Israel, maoy nagsulti niini.” Kini ang giingon mahitungod sa Walog sa Panan-awon. Nganong nanaka man kamong tanan sa atop sa kabalayan ug naghudyaka ug nagsaba? Wala mamatay sa away ang inyong mga sundalo. Nanglayas ang inyong mga pangulo, apan nadakpan sila nga wala gani makagamit sa ilang pana. Bisag layo ang ilang gilayasan, nakit-an ug nadakpan gihapon sila. Busa miingon ako, “Ayaw ninyo ako tan-awa, pasagdi ako nga magpatulo sa pait nga luha; ayaw na lang kamo paghago sa paglipay kanako, kay gihilakan ko ang kamatayon sa akong katawhan.” Kay ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, nagtakda ug adlaw sa kaguliyang ug kapildihan ug kasamok didto sa Walog sa Panan-awon, ug masuhon ang mga kota sa atong siyudad ug may singgit sa pakitabang didto sa kabukiran. Ug ang mga sundalo sa Elam mangabot nga magkabayo, ug ang uban magsakay sa mga karwahi nga sangkap sa pana; ang mga sundalo sa Kir andam na sa ilang mga taming. Nalukop sa mga karwahi ang tabunok nga kawalogan sa Juda, ug ang mga sundalong nagkabayo maoy misulong sa mga ganghaan sa Jerusalem. Ug nalumpag ang mga kota sa Juda. Niadtong adlawa gikuha mo ang mga hinagiban gikan sa Balay sa Lasang nga gibutangan niini. Ug nakita mo ang daghan nga mga buslot sa kota sa Jerusalem ug gikan sa ubos-ubos nga linaw gitigom mo ang mga tubig ug giihap mo ang kabalayan sa Jerusalem ug unya gipangguba ug gigamit mo aron paglig-on sa kota. Ug gibuhat mo ang usa ka tangke sa tungatunga sa duha ka kota aron ipatubig sa karaang tangke. Apan wala ka modangop o magtagad sa Dios nga maoy nagplano niini kaniadto pa. Niadtong adlawa awhagon sa Ginoong Dios nga Labing Gamhanan ang mga tawo sa paghilak ug pagbangotan, sa pagpakiskis sa ilang ulo ug pagbistig sako. Apan magsadya ug maglipay hinuon sila ug mag-ihaw silag mga baka ug mga karnero ug mag-ingnanay, “Hala, mangaon ug mag-inom kita total mangamatay ra man gihapon kita.” Giingnan ako sa Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, “Dili ko gayod pasayloon kining ilang sala samtang buhi pa sila. Ako, ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, “Adtoa kining tinugyanan nga si Sebna nga maoy nagdumala sa palasyo sa hari ug ingna siya: Si kinsa ka man nga nagbuhat ka mag lubnganan alang sa imong kaugalingon dinhi niining pangpang? Hibaw-i nga ilabay ka sa Ginoo, bisan pag gamhanan ka. Gunitan ka niya ug ituyoktuyok ug ilambuyog ngadto sa patag sama sa bola. Didto mamatay ka tupad sa mga karwahi nga imong gipasigarbo, ikaw nga nagpakaulaw sa banay sa imong agalon. Palagputon ka sa Ginoo gikan sa imong katungdanan ug gikan sa imong nahimutangan.” Ang Ginoo miingon ngadto kang Sebna, “Niadtong adlawa paanhion ko ang akong sulugoon nga si Eliakim nga anak ni Hilkias. Sul-oban ko siya sa imong bisti ug baksan ko siya sa imong bakos. Unya itugyan ko kaniya ang imong gahom ug mahimo siyang amahan sa mga lumolupyo sa Jerusalem ug sa Juda. Ug isangon ko sa iyang abaga ang yawi sa balay ni David. Siyay moabli niini ug walay makasira; mosira siya niini ug walay makaabli. Ibutang ko siya sa usa ka lig-on nga dapit daw usa ka ugsok ug mahimo siyang garbo sa iyang banay. “Apan ang iyang banay mahimong palas-anon ngadto kaniya. Sama sila sa mga kaldero ug tasa nga gisab-it diha sa ugsok. Niadto unyang panahona ang ugsok nga giugbok sa lig-on nga dapit matumba ug mapukan. Ug mao kadtoy kataposan sa tanan nga gibitay sa ibabaw niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Kini ang mensahe mahitungod sa Tiro. Pagminatay kamong mga sakayanon sa Tarsis kay nagun-ob na ang Tiro ug walay balay o dunggoanan nga nahibilin; makabalita kamo niini sa inyong pagpamauli gikan sa Cipre. Paghinuklog kamo, lumolupyo sa kabaybayonan, mga negosyante sa Sidon. Naglawig na sa dagat ang inyong mga sinugo ngadto sa nagkalainlaing kadagatan. Ang inyong nasapian pag-ayo mao ang trigo sa Sihor ug sa Nilo; negosyante kamo sa kanasoran. Angay kang maulaw, Sidon, kay bisan gani ang kahiladman sa dagat wala moangkon kanimo. Miingon kini, “Wala ako magbati o manganak; wala ako maggalam ug mga batan-ong lalaki o magpadakog mga dalagita.” Inig-abot sa balita didto sa Ehipto, mahingangha ug maguol sila sa balita mahitungod sa Tiro. Panghilak kamo ug dangop ngadto sa Tarsis, kamong mga lumolupyo sa kabaybayonan! Mao ba kini ang malipayong siyudad sa Tiro nga nailhan sukad pa kaniadto? Mao ba kini ang siyudad nga nagpadalag ginsakopan tabok sa kadagatan aron pag-ilog sa ubang kayutaan? Kinsay naglaraw niini batok sa Tiro, ang maghahatag ug korona kansang mga negosyante giilang mga prinsipe, kansang magpapatigayon nabantog sa kalibotan? Ang Ginoo nga Labing Gamhanan maoy naglaraw niini aron pagwagtang sa tanang garbo, ug aron pagpakaulaw sa mga bantogang tawo sa kalibotan. Latas kamo sa inyong yuta, katawhan sa Tarsis; wala nay magpugong kaninyo. Gibakyaw sa Ginoo ang iyang kamot ibabaw sa dagat, ug gipukan niya ang mga gingharian; nagsugo ang Ginoo sa pagguba sa mga kota sa Canaan. Ug miingon siya, “O Sidon, ang imong kalipay natapos na kay gidaugdaog ang imong katawhan. Bisan ug molakaw ngadto sa Cipre dili ka gihapon makapahulay.” Tan-awa ang yuta sa taga-Babilonia! Mao kining mga tawhana, dili ang Asiria, ang naglawog sa Tiro ngadto sa mga mananap. Nagtukod silag mga tore sa gubat, giguba nila ang mga lumolupyo sa Tiro ug gigun-ob nila sila. Panghilak kamo, mga sakayanon nga anaa sa kadagatan, kay gilumpag ang inyong mga kota. Unya kalimtan ang Tiro sa gidugayon nga 70 ka tuig, ingon sa gitas-on sa kinabuhi sa usa ka hari. Unya tapos sa maong gidugayon, mahitabo sa Tiro ang giingon sa awit bahin sa usa ka babaye nga nagbaligya sa iyang dungog: “Pagdalag alpa ug suroy sa siyudad, O hinikalimtang babaye nga bigaon. Tugtoga ang matahom nga sonata ug mga awit aron mobalik kanimo ang imong mga hinigugma.” Tapos ang 70 ka tuig, tugotan sa Ginoo nga mouswag pag-usab ang pamatigayon sa Tiro ug kini mobalik sa iyang pagkadaotan ug magbaligya na usab sa iyang dungog ngadto sa tanang gingharian sa kalibotan. Apan ihalad niya sa Ginoo ang iyang mga baligya ug ang bayad sa iyang dungog. Dili kini tipigan kay ang iyang kita ipalit man ug daghang pagkaon ug bisti alang niadtong nag-alagad sa Ginoo. Timan-i ninyo nga ang kalibotan himoon sa Ginoo nga kamingawan; gun-obon niya kini ug patibulaagon niya ang katawhan. Managsama ang dangatan sa tanan: sa katawhan ug sa mga pari, sa mga ulipon ug sa mga agalon, sa mga mamamalit ug sa mga nagbaligya, sa mga nagpahulam ug sa mga nanghulam, sa mga dato ug sa mga pobre. Magun-ob ang kalibotan. Ang Ginoo maoy nagsulti niini ug matuman gayod kini. Nagbangotan ang kalibotan ug nagluya ug nagsubo ang kalangitan nunot sa kalibotan. Nabulit sa hugaw ang kalibotan gumikan sa mga lumolupyo niini, kay sila naglapas man sa mga balaod sa Dios; gilapas nila ang mga tulomanon ingon man ang walay kataposan nga kasabotan. Gisilotan ang kalibotan ug ang mga lumolupyo niini tungod sa ilang mga sala; busa nangasunog ang mga nagpuyo sa kalibotan ug tungod niini diyutay na lamang ang nagpabiling buhi. Wala nay bino kay nalawos na ang mga paras ug naminghoy na ang kaniadto nagmaya. Nahunong ang kasaba sa mga bombo; nahunong ang kabanha sa mga nanaghudyaka ingon man ang honi sa alpa. Wala nay nag-inom ug bino inubanan sa mga panag-awit; ug wala nay makagusto sa lami niini. Ang siyudad nga nagkaguliyang nagun-ob; ang tanang balay sirado aron walay makasulod. Nagpanawag ug bino ang mga tawo diha sa kadalanan kay wala nay bino; mihunong na ang tanang paglipay ug nahanaw na ang pagmaya sa kalibotan. Ang kamingaw naghari sa siyudad, nangaguba na ang mga ganghaan niini. Mao kini ang mahitabo sa mga nasod sa kalibotan, sama sa kataposan sa tingpamupo sa diha nga pamunalan ang mga olibo, ug ang kataposan nga paras pupuon gikan sa punoan niini. Kadtong nahibilin mosinggit sa kalipay; sa kasadpan gimantala nila ang pagkagamhanan sa Ginoo. Kadtong anaa sa sidlakan magdayeg sa Ginoo. Ang katawhan nga nagpuyo sa kabaybayonan magdayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gikan sa tanang suok sa kalibotan mabati namo ang mga awit sa pagdayeg alang sa Israel, ang nasod nga matarong. Apan wala akoy kalaoman! Nagkaut-ot ako! Ang mga mabudhion nagpadayon pagbudhi kanako ug misamot kini kangil-ad. O mga lumolupyo sa kalibotan, ang kalisang, ang gahong ug ang lit-ag anaa nagpaabot kaninyo! Mahulog sa gahong ang mokagiw sa pag-abot sa kalisang ug ang mogula sa gahong malit-ag. Ang mga bintana sa langit mangaabli ug matay-og ang patukoranan sa kalibotan. Nagun-ob ang kalibotan, nauyog ug nasiak kini. Nagsusapinday ang kalibotan daw hubog; nagtuyatuya kini sama sa payag nga gikusokuso sa bagyo; nabug-atan kini sa kalapasan ug inigkapukan niini dili na kini makabangon. Nianang panahona silotan sa Ginoo ang mga langitnong binuhat ug ang mga hari sa kalibotan. Tigumon sila ug ibanlod sa bilanggoan nga gahong ug tapos sa daghang mga adlaw silotan sila. Ug dili na mosidlak ang bulan ug ang adlaw; maghari ang Ginoo nga Labing Gamhanan didto sa bukid sa Jerusalem, sa Bukid sa Sion ug ipakita niya ang iyang himaya sa mga pangulo sa katawhan. O Ginoo, ikaw ang akong Dios; pasidunggan ko ikaw ug daygon ang imong ngalan kay naghimo ka man ug mga katingalahang butang; ang giplano mo kaniadto, gituman mo gayod. Gigun-ob mo ang mga siyudad nga kinutaan; giguba mo ang palasyo sa among mga kaaway, ug dili na gayod kini matukod pag-usab. Busa pasidunggan ka sa katawhan sa gamhanang kanasoran, ug kahadlokan ka sa bangis nga mga nasod. Dalangpanan ka sa mga kabos panahon sa kalisod, ug panalipod batok sa mga bagyo ug sa init; ang hasmag sa tawong bangis, sama sa bagyo nga mohapak sa paril, sama sa kainit sa diserto. Gipahilom mo ang kabanha sa among mga kaaway. Sama sa panganod nga mohatag ug landong panahon sa init nga adlaw, mahilom usab ang awit sa tawong bangis. Dinhi sa Bukid sa Sion himoon sa Ginoo nga Labing Gamhanan alang sa tanang katawhan ang usa ka kombira sa mga lamiang pagkaon ug mga labing maayong bino. Ug langkaton niya ang panganod sa kagul-anan nga nagpandong sa tanang kanasoran. Gun-obon sa dayon sa Ginoong Dios ang kamatayon ug pahiran ang mga luha ug papason niya ang kaulaw sa iyang katawhan. Mao kini ang gisulti sa Ginoo. Inig-abot niadtong adlawa, ang tanan moingon, “Siya mao ang Dios nga atong gilaoman nga maoy moluwas kanato. Siya mao ang Ginoo! Maglipay kita sa iyang pagluwas kanato!” Kay dinhi niining bukira magpabilin ang gahom sa Ginoo apan tunobtunoban ang Moab sama sa uhot nga tunobtunoban diha sa taihan. Ug ikapay sa Moab ang iyang kamot sama sa naglangoy. Apan putlon sa Ginoo ang garbo sa Moab ug pakyason ang tanan niyang paningkamot. Lumpagon sa Ginoo ang habog niyang mga paril ug mangahulog kini ngadto sa yuta. Moabot ang adlaw diin ang katawhan moawit niining awita didto sa nasod sa Juda: Lig-on ang atong siyudad! Ang Dios mismo maoy manalipod sa mga kota niini. Ablihi ninyo ang mga ganghaan aron makasulod ang matarong nga nasod, nasod nga matinud-anon sa Ginoo. Hatagan mo, O Ginoo, ug hingpit nga kalinaw kadtong kanunay nga naglaom kanimo ug misalig kanimo. Saligi kanunay ang Ginoo kay siya mao ang batong dalangpanan nga magpabilin hangtod sa hangtod. Gipakaulawan niya ang mga mapahitas-on, ug iyang gilumpag ug gipulpog ang ilang siyudad. Giyatakyatakan kini sa mga kabos ug sa mga dinaugdaog. Gihimo mong hapsay ang dalan sa mga matarong; patag ang dalan nga ilang agian. Maghulat kami sa imong pagbuot, O Ginoo; ang paghandom sa imong ngalan maoy among kalipay. Panahon sa kagabhion nangandoy ako kanimo sa tibuok kong kasingkasing; sa diha nga hukman mo ang kalibotan ug ang katawhan niini, masayod silang tanan unsa gayod ang hustisya. Kon pakitaan mog kaluoy ang mga daotan, dili sila makakat-on sa katarong. Magbinuang sila bisan sa dapit sa mga matarong, ug dili sila motahod sa imong pagkagamhanan, O Ginoo. O Ginoo, gibakyaw mo ang imong kamot aron pagsilot sa imong mga kaaway, apan wala sila makakita niini. Lamyon unta sila sa kalayo nga gitagana mo sa imong mga kaaway. Pakitaa sila sa gugma mo alang sa imong katawhan aron bation silag kaulaw. Ikaw nga nagbuhat sa tanan alang kanamo, mohatag kanamo sa kalinaw. O Yahweh nga among Dios, daghan ang mga pangulo nga naghari kanamo apan ikaw lamang ang among Ginoo. Patay na sila ug dili na mabuhi; mga anino na lamang sila ug dili na mobangon; gisilotan mo sila ug gilaglag ug wala nay mahinumdom kanila. Apan gipadak-an mo ang among yuta, O Ginoo; gipalapdan mo ang mga utlanan niini ug kini nakapasidungog kanimo. Gikastigo mo ang imong katawhan, O Ginoo, ug sa ilang kaguol nag-ampo sila kanimo. Tungod kanimo, O Ginoo, sama kami sa usa ka babaye nga nagbati, naglit-ad-lit-ad sa kasakit tungod sa bata nga hapit na mogula; sama kami sa nagbati nga nag-antos sa kasakit apan hangin ray among gianak. Wala man kami makaangkon ug kadaogan alang sa among yuta, wala gayod kami nahimo. Mabanhaw ang imong mga patay ug mobangon ang ilang mga lawas. Kamong nahitipon na sa abog mobangon ug moawit sa kalipay! Sama nga ang yamog maghatag ug kinabuhi sa yuta, banhawon usab sa Ginoo kadtong dugay nang nangamatay. Katawhan ko, sulod kamo sa inyong mga lawak ug tak-opi ang pultahan; panago kamog makadiyot hangtod nga mapuypoy na ang kapungot sa Dios. Moanhi ang Ginoo gikan sa iyang gipuy-an aron pagsilot sa katawhan sa kalibotan tungod sa ilang mga sala, ug ang yuta mopadayag sa dugo nga giula diha kaniya, ug dili na niya tagoan ang iyang mga patay. Niadtong adlawa silotan sa Ginoo pinaagi sa iyang gamhanang espada ang Lebiatan, ang nagtagotago ug nag-ikis-ikis nga higanteng halas, ug patyon niya kining maong mananap nga nagpuyo sa dagat. Niadtong adlawa ang Ginoo moingon mahitungod sa iyang anindot nga parasan, “Ako maoy nag-atiman niini; matag gutlo gibisibisan ko kini, ug gibantayan adlawg gabii aron dili binuangan sa uban. Wala na ako masuko niini. Maayog tunok pa ang akong ikaaway kay sunogon ko gayod silang tanan. Kon ang kaaway sa akong katawhan modangop ug makigdait kanako, panalipdan ko sila.” Sa umaabot nga mga adlaw ang katawhan sa Israel, ang kaliwat ni Jacob, mogamot sama sa usa ka kahoy; mamulak kini ug manalingsing ug mapuno ang kalibotan sa bunga nga gikan niini. Ang Israel wala kastigoha sa Dios sama sa pagkastigo niya sa mga kaaway niini, o gipamatay sila sama sa iyang pagpamatay sa iyang mga kaaway. Gipabihag mo sila agig silot kanila; gipahilayo mo sila pinaagi sa kusog nga hapak sa timog. Mapasaylo lamang ang sala sa Israel sa diha nga ang mga bato sa mga halaran sa mga diosdios mapulpog sama sa anapog, ug wala nay magpabilin sa mga simbolo sa diosa nga si Asera o mga halaran sa insenso. Magmingaw na ang kinutaang siyudad ug mahimo kining puloy-anan nga biniyaan sama sa diserto; didto manibsib ang kahayopan ug mopahulay. Inigkalaya sa mga sanga pangahuyon kini sa mga babaye ug isugnod. Katawhan sila nga walay panabot busa dili sila kaluy-an sa Dios nga maoy nagbuhat kanila. Inig-abot nianang adlawa, gikan sa Eufrates ngadto sa Suba sa Nilo, tagsatagsaon pagkuha sa Ginoo ang iyang katawhan sama sa paglain sa trigo gikan sa mga uhay. Ug niana unyang adlawa patingogon ang dakong trumpeta aron pagtawag sa mga nangabihag sa Asiria ug sa Ehipto. Mamauli sila ug mosimba sa Ginoo didto sa Jerusalem, sa iyang balaang bukid. Alaot ang gingharian sa Efraim! Ang iyang himaya nagkalawos na sama sa koronang bulak, nga gipurongpurong sa iyang mga hubog nga mga pangulo. Nangalimyon sa pahumot ang ilang mapagarbohong mga ulo, apan nangatumba sila sa kahubog. Ang Ginoo may sinugo nga kusgan ug gamhanan aron pag-ataki kanila. Sama siya sa unos sa yelo, sama sa usa ka kusog nga bagyo, ug nagdalag daghang tubig nga iyang ibundak sa yuta. Yatakyatakan ang korona nga gipasigarbo sa mga palahubog sa Efraim, ug mahanaw ang nagkalawos nga katahom niining mapahitas-on nga mga pangulo, sama sa unang nahinog nga bunga sa igera panahon sa ting-init; inigkakita sa tawo niini, iya kining pupuon ug kan-on. Niadtong adlawa ang Ginoo nga Labing Gamhanan mahimong sama sa koronang matahom, alang sa nahibilin sa iyang katawhan. Hatagan niyag kaalam sa paghukom ang mga maghuhukom, ug kaisog kadtong mipasibog sa mga kaaway nga diha na sa ganghaan sa siyudad. Bisan ang ilang mga pari ug mga propeta nagsusapinday sa kahubog kay nakainom mag isog nga bino, ug wala na silay maayong panghukom; dili na makasabot ang propeta sa mga panan-awon nga gipakita sa Dios kanila; ang mga pari wala nay maayong panghukom sa mga kaso nga ilang gihusay. Nagyanang sa sinuka ang lamisa, ug walay dapit nga wala mahugaw. Nagmulo bahin kanako ang katawhan ug miingon, “Kinsa may gitudloan nianang propetaha? Kinsa may nagkinahanglan sa iyang mensahe? Maayo lamang kanang mensahea sa mga bata nga bag-o pang nalutas. Balikbalik ang iyang tinudloan ug kutikutihan kaayo siya.” Kon dili kamo mamati kanako, makigsulti ang Ginoo kaninyo pinaagi sa mga langyaw nga dili masabot ang sinultihan. Gitanyagan kamo niyag pahulay ug kalipay, apan wala kamo mamati kaniya kay alang kaninyo ang pulong sa Ginoo balikbalik lamang ug walay pulos, busa matikay-ang kamo ug mabitik ug bihagon. Busa kamong mapahitas-on nga nagmando niining katawhan dinhi sa Jerusalem, pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo. Kay kamo nag-ingon man, “Kami ug ang kamatayon, ingon man ang Seol, may gikasabotan, ug inig-abot sa kastigo, sayloan kami kay ang bakak ug ang limbong mao may among dalangpanan.” Busa nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ipahimutang ko sa Sion ang usa ka sukaranang bato nga nasulayan na sa kalig-on, bililhong bato alang sa lig-ong sukaranan: ‘Ang mosalig niini makabaton ug kalig-on.’ Sama sa paggamit ug tunton sukdon ko sila pinaagi sa hustisya ug pagkamatarong; ug silhigon sa unos nga yelo ang mga bakak nga ilang dalangpanan, ug ang ilang salipod sanapag tubig.” Unya dili na matuman ang gikasabotan ninyo sa kamatayon ingon man sa Seol, ug inighapak sa makalilisang nga katalagman, mahiagom gayod kamo niini. Mahiagom gayod kamo inig-agi niini matag buntag ug gabii, ug ang kalisang mismo maoy magpasabot kaninyo sa mensahe sa Dios. Mahisama kamo sa tawo nga naghigda apan dili makatuy-od, kay ang higdaanan mubo man kaayo; ug naggamit ug habol nga dili paigong ihabol tungod sa kagamay niini. Kay ang Ginoo mobarog sama sa iyang gibuhat didto sa bukid sa Perazim, ug masuko siya sama sa nahitabo didto sa walog sa Gibeon. Usa kini ka buhat nga katingalahan ug talagsaon. Busa ayaw kamo pagbugalbugal kay tingali unyag pahugtan ang paggapos kaninyo; nadungog ko nga laglagon sa Ginoo nga Labing Gamhanan ang tibuok nasod. Busa pamati kamo sa akong isulti kaninyo. Magpunay ba lag daro ang mag-uuma ug walay tanom-tanom? Sa pagkalimpyo na sa pugsanan, dili ba isabod man niya ang anis ug lunga, ug tinudlingon pagpugas ang trigo ug sebada ug tamnag laing klase sa trigo ang kadaplinan niini? Kay bahin niini gitudloan siya sa Dios. Ang anis ug lunga dili sama sa trigo ug sebada nga giukon o paligsan. Ligson ba niya ang lugas aron himoong pan? Dili siya magpadayog giok hangtod sa hangtod; dili niya paligsan sa karomata ug sa iyang kabayo ang mga lugas. Kining maong mensahe naggikan sa Ginoo nga Labing Gamhanan; kahibulongan ang iyang mga tambag ug dili matukib ang iyang kaalam. Alaot ka, O Ariel, ang siyudad nga gikampohan ni David! Palabya ang usa o duha ka tuig uban sa mga kasaulogan niini. Unya silotan sa Dios ang siyudad nga ginganlag “Ariel.” Ug unya may maghilak ug magminatay, ug ang siyudad mahisama sa mga halaran sa mga mananap nga sunogon. Sulongon ka sa Dios ug palibutan, ug magbuhat siyag mga tore ug mga trenseras batok kanimo. Unya malumpag ka; ug gikan sa imong nahimutangan mabati ang imong tingog, daw tingog sa multo nga lugos madungog, daw hagawhaw lamang. Apan ang imong mga kaaway mapulpog sama sa abog, ug ipadpad sa hangin sama sa uhot. Ug unya sa kalit luwason ka sa Ginoo nga Labing Gamhanan pinaagig linog ug bagyo; magpadala siyag nagdilaab nga kalayo ug alimpulos; mahanaw sama sa damgo, sama sa panan-awon sa gabii, ang tanang mosulong sa Ariel lakip ang ilang mga hinagiban. Sama sa mahitabo sa usa ka tawo nga gigutom unya magdamgo nga siya nagkaon ug mahigmata nga gigutom gihapon, o sama sa giuhaw nga nagdamgo nga siya nag-inom ug mahigmata nga giuhaw gihapon. Ingon niana ang mahitabo sa tanang nasod nga mosulong sa Bukid sa Sion. Sigi, paghinanggaw kamo ug liboga ang inyong mga ulo; taptapi ang inyong mga mata aron dili kamo makakita! Paghubog kamo apan dili sa bino; pagsusapinday apan dili gumikan sa isog nga ilimnon! Kay gibuboan kamo sa Ginoo sa espiritu sa paghinanok, ug gitabonan niya ang inyong mga mata, kamong mga propeta, ug gipandongan ang inyong mga ulo, kamong mga manalagna. Ang kahulogan sa matag panan-awon mahimong sama sa usa ka basahon nga sirado. Kon ipabasa kini sa tawong makabasa moingon siya, “Unsaon ko pagbasa niini nga sirado man kini?” Ug unya kon ipabasa nila kini sa dili maantigong mobasa, siya moingon, “Dili ako maantigong mobasa.” Ug miingon ang Ginoo, “Kining mga tawhana nagpasidungog kanako sa pulong lamang, apan ang ilang mga kasingkasing halayo kanako, ug ang ilang pagtamod sa akong mga sugo sama ra sa ilang pagtamod sa sugo sa mga tawo, pinaagi sa pagsag-ulo. Busa mahikurat na lamang sila kay pahamtangan ko man sila sa nagsunodsunod nga hampak; makawang ang kaalam sa ilang maalamon, ug dili na makasabot ang masinabuton.” Alaot kadtong nagtago sa ilang plano gikan sa Ginoo, ug gusto magbuhat diha sa kangitngit ug nag-ingon, “Walay makakita kanamo o masayod sa among gibuhat.” Gibalit-ad nila ang mga butang! Mas importante ba diay ang lapok kay sa magbubuhat ug kulon? Makaingon ba ang binuhat sa iyang magbubuhat, “Dili ikaw maoy nagbuhat kanako; wala kay igong panabot?” Dili na madugay nga ang Lebanon mahimong usa ka uma nga daghag abot ug mahisama na usab sa usa ka lasang. Niadtong adlawa ang bungol makadungog na kon basahan siyag basahon, ug ang mga buta nga nagpuyo sa kangitngit makakita na. Makakaplag na usab ug kalipay diha sa Ginoo ang mga maaghop, ug ang mga kabos magmaya tungod sa Balaang Dios sa Israel. Mahanaw ang mga tawong bangis ug mawagtang ang mga mabugalbugalon, ug puohon ang tanan nga mahigugmaon sa pagbuhat ug daotan. Puohon sa Dios ang nagbutangbutang sa iyang isigkatawo, ug naglaang sa tawo nga naglaban sa katarong, ug kadtong naghikaw ug hustisya sa mga inosente pinaagi sa paglimbong. Busa mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel nga nagluwas kang Abraham sa iyang kalisdanan, mahitungod sa banay ni Jacob: “Katawhan ko, dili na kamo maulawan pag-usab, o mangluspad sa kaulaw. Inigkakita ninyo sa inyong kaliwat nga akong ihatag kaninyo, pasidunggan ninyo ang akong ngalan; simbahon ninyo ang Dios ni Jacob, ug kahadlokan ninyo ang Dios sa Israel. Unya sila nga nangalibog makasabot na unya ug ang mga gahig ulo motuman na sa akong sugo.” Nag-ingon ang Ginoo, “Alaot ang mga pangulo sa Juda kay sila misupak kanako. Naglaraw sila ug ilaila ra ug naghimog kasabotan nga supak sa akong kabubut-on, ug sa ingon nagpatungpatong ang ilang sala. Sa walay pagpakitambag kanako, nangadto sila sa Ehipto aron pagpakitabang sa hari sa Ehipto, ug aron makapasilong sa iyang landong. Apan maulawan lamang sila sa ilang pagdangop kaniya, ug sa ilang pagpasilong sa landong sa Ehipto. Kay bisag ang ilang mga embahador atua na sa mga siyudad sa Ehipto nga mao ang Soan ug ang Hanes, ang katawhan sa Juda maulawan lang gayod gihapon kay wala man silay mapaabot nga tabang gikan niining mga tawhana.” Mao kini ang giingon sa Dios bahin sa mga mananap sa Negeb: “Ang mga sinugo nila milatas sa makuyaw nga mga dapit diin magpuyo ang mga liyon, ang mga lala nga bitin ug ang mga pak-ang halas; gidala nila ang ilang bahandi, gikarga sa mga asno ug kamelyo aron ihatag sa nasod nga dili makatabang kanila. Walay kapuslanan ang tabang sa Ehipto busa ginganlan ko siyag ‘Ang Dragon nga Walay Gahom.’” Gisugo ako sa Dios nga isulat diha sa usa ka basahon kon unsa kadaotan ang katawhan, aron may kasulatan nga kanunayng magmatuod sa ilang pagkadaotan. Kay katawhan sila nga masupilon, mga anak nga bakakon nga dili buot nga tudloan sa Ginoo. Sila miingon sa mga mananagna: “Ayaw pangitag panan-awon,” ug ngadto sa mga propeta: “Ayaw kamig sultihi unsay matarong; sultihi hinuon kamig mga butang nga anindot paminawon ug matahom nga mga panan-awon. Ayaw alihi ang among dalan; ayaw na kamig sultihi mahitungod sa Balaang Dios sa Israel.” Busa nag-ingon ang Balaang Dios sa Israel, “Kay wala man kamo magtagad sa akong gisulti ug nagsalig man kamo sa pagpanlupig ug sa mga buhat nga daotan busa sad-an kamo; sama kamo sa habog nga paril nga may liki, naghirig na ug katumbahon ug sa kalit lamang mahugno. Ang iyang pagkahugno sama sa pagkapusgay sa usa ka kulon, ug walay tipak niini nga igong kasudlag kalayo o magamit sa pagkabog tubig gikan sa atabay.” Kini mao ang pulong sa Ginoong Dios ang Balaang Dios sa Israel: “Balik kamo ngari kanako ug pahulay ug maluwas kamo; diha sa kahilom ug pagsalig anaa ang inyong kusog.” Apan dili kamo gustong mohimo niini. Miingon hinuon kamo, “Dili mahimo kay mangagiw kami sakay sa tulin nga mga kabayo.” Busa nanglayas kamo apan mas tulin ang maggukod kaninyo. Managan ang usa ka libo sa hulga lang sa usa ka tawo; managan kamong tanan sa hulga sa lima, hangtod nga kamo na lamay mahibilin sama sa tukon sa bandila didto sa tumoy sa usa ka bukid, ug mahimo kamong usa ka timaan didto sa usa ka bungtod. Busa naghulat ang Ginoo nga ikapakita niya ang iyang kaluoy nganha kaninyo, ug ikalipay niya ang pagkaluoy kaninyo. Kay ang Ginoo Dios sa hustisya; bulahan ang mosalig kaniya. Matuod gayod kini, O mga tawo nga nagpuyo sa Sion sa Jerusalem. Dili na gayod kamo maghilak. Ayaw duhaduhai nga kaluy-an kamo sa Ginoo inigsangpit ninyo kaniya. Inigkabati niya kaninyo, tubagon kamo niya. Bisag gihatag sa Ginoo kaninyo ang pan sa kaguol ug ang tubig sa kasakit, siya mismo mag-uban kaninyo aron pagtudlo kaninyo ug dili na kamo mangita pa kaniya. Kon motipas ka sa tuo o sa wala, mabatian mo ang iyang tingog diha sa imong luyo nga moingon, “Dia ra ang dalan; subaya kini.” Unya ngil-aran na kamo sa inyong mga diosdios nga hinimog plata ug bulawan. Inyo kining ilabay daw hugaw nga trapo ug moingon kamo, “Wala na kami magkinahanglan kaninyo.” Ug paulanan niya ang binhi nga inyong ipugas ug hatagan kamo niyag daghang abot ug daghang kasibsiban sa inyong kahayopan. Ug ang mga baka ug mga asno nga gigamit ninyo pagdaro mangaon sa labing maayong kan-onon. Ug sa kabukiran ug kabungtoran modagayday ang mga sapa inig-abot sa adlaw nga pamatyon ang inyong mga kaaway inigkalumpag sa ilang mga tore. Ang bulan mahisama ka hayag sa adlaw ug makapito unya piloa ang kahayag sa adlaw sa panahon nga tambalan na sa Ginoo ang samad sa iyang katawhan nga nahimo sa iyang kastigo. Ang gahom ug ang himaya sa ngalan sa Ginoo makita bisan sa layo, makita ang iyang kasuko pinaagi sa kalayo ug sa aso. Kon mosulti siya, ang iyang pulong makapaso sama sa kalayo. Nagpadala siya ug hangin sama sa nagbaha nga suba nga mobanlas sa tanan, aron pag-alig-ig sa mga nasod diha sa nigo sa kalaglagan, ug aron hiktan ang baba sa mga katawhan aron sila pahisalaagon. Pag-awit kamo sama sa buhaton ninyo inigkagabii kon maghimo kamo sa balaang kasaulogan. Pagsadya kamo sama sa mga tawo nga, dinuyogan sa plawta, moadto sa Templo sa Ginoo nga mao ang Batong Dalangpanan sa Israel. Ug ipabati sa Ginoo ang harianon niyang tingog ug ipakita niya ang iyang tumang kasuko, inubanan sa dilaab sa kalayo, mga dalugdog, bagyo ug mga ulan sa yelo. Mangahadlok pag-ayo ang taga-Asiria inigkadungog nila sa tingog sa Ginoo ug inigkatilaw nila sa hampak sa iyang silot. Ug duyogan sa katawhan sa Dios ug tambor ug alpa ang matag hampak nga ipahamtang sa Ginoo sa mga kaaway. Ang Dios mismo makig-away uban sa iyang katawhan batok sa taga-Asiria. Dugay nang giandam ang dapit diin sunogon ang hari sa Asiria. Dako ug lapad ang daob. Andam na ang daghang igsusugnod ug maoy mopasiga niini ang gininhawa sa Ginoo nga samag sapa sa sinunog nga asupre. Alaot kadtong miadto sa Ehipto aron sa pagpakitabang sa nagsalig sa kadaghan sa ilang mga kabayo, ug sa kadaghan sa ilang mga karwahi ug sa gahom sa ilang mga sundalo, inay sa Balaang Dios sa Israel aron mangayo kaniyag tabang! Maalamon ang Dios ug may gahom sa pagpahamtang ug katalagman, ug dili gayod mobakwi sa iyang gisulti. Makigbatok siya sa mga tawong daotan ug niadtong nanalipod kanila. Ang mga Ehiptohanon tawo lamang ug dili Dios; ang ilang mga kabayo mananap ug dili espiritu. Inigbakyaw sa Ginoo sa iyang kamot, mangatumba sila ingon man ang ilang gitabangan ug mangamatay silang tanan. Nag-ingon ang Ginoo kanako, “Sama sa liyon nga magngulob kon makatukob ug dili mahadlok sa singgit ug kabanha sa mga magbalantay sa karnero nga magpanon sa pagdasdas kaniya, walay makapugong kanako sa pagpanalipod sa Bukid sa Sion kay ako mao ang Ginoo nga Labing Gamhanan. Ug sama sa langgam nga nanalipod sa iyang mga piso, ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, manalipod sa Jerusalem aron pagluwas niini.” Ang Dios miingon, “O katawhan sa Israel, nakasala kamo batok kanako kay inyo man akong gisupak. Apan karon, balik ngari kanako! Niadto unyang adlawa isalikway ninyong tanan ang inyong mga diosdios nga plata ug bulawan nga inyong gibuhat tungod sa inyong pagkamasupilon. Unya pamatyon ang mga taga-Asiria sa espada nga dili iya sa tawo, ug mokagiw sila ug ulipnon ang ilang mga batan-ong sundalo. Tungod sa kalisang modagan ang ilang hari, ug biyaan sa mga opisyal ang ilang bandila sa gubat.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga gisimba didto sa Jerusalem, diin may kalayo nga nagsiga kanunay aron pagsunog sa mga halad. May usa unya ka hari nga maghari diha sa katarong, ug ang iyang kadagkoan mangulo uban ang hustisya. Ang matag usa kanila mahimong tagoanan panahon sa subasko ug sa bagyo, sama sa tubig didto sa dapit nga nagmala, ug sama sa landong sa dakong bato didto sa diserto. Kadtong makakita ug makadungog dili na magpakabuta-bungol. Mahimo na silang mapailubon, masinabuton ug matinud-anon sa ilang ipamulong. Dili na isipong but-an ang hungog o ilhong matarong ang mga limbongan. Kay ang sulti sa buangbuang pulos walay hinungdan ug daotan siyag mga laraw; ang iyang buhat ug sulti pulos pagbugalbugal sa Ginoo. Wala niya pakan-a ang gigutom o painuma ang giuhaw. Ang tawong daotan daotag binuhatan; naglaraw siya sa paglimbong sa mga kabos ug paghikaw kanila sa ilang katungod. Apan ang tawong matarong dili manlimbong ug barogan niya ang katarongan. Mga babaye nga nagkinabuhi nga haruhay ug wala lang magtagad, pamati kamo kanako! Mga usa ka tuig sukad karon mangurog na kamong mga babaye nga mga dato ug walay kabalaka, kay sa tingpamupo sa ubas wala na kamoy mapupo. Busa pangurog kamo sa kahadlok, mga dato nga babaye ug walay kabalaka; paghukas kamo ug pagtapis ug sako. Pukpoka ninyo ang inyong mga dughan tungod sa kaguol, kay ang tabunok nga kaumahan ug ang mabungahong kaparasan nangadaot, ingon man ang yuta sa akong katawhan nga mga sampinit na lay nanurok; panghilak kamo tungod sa pagkahanaw sa malipayong panimalay ug sa masadyang siyudad. Kay biyaan sa katawhan ang siyudad ingon man ang palasyo; ang bungtod ug ang bantayanan mahimo nang kamingawan; mahimo na kining puy-anan sa mga ihalas nga asno ug sibsibanan sa mga karnero. Apan ipadala sa Dios kanato ang iyang Espiritu, ug mahimo nang mabungahong kaumahan ang diserto, ug mohatag ug daghang abot ang kaumahan. Unya maghari ang hustisya ug katarong sa tibuok nasod. Ang tanan mobuhat sa katarong ug motunhay ang kalinaw hangtod sa kahangtoran. Magpuyo nga malinawon ang katawhan sa Dios, ug mahilayo na sa katalagman. Unya mangahulog ang tibug-ok nga yelo ug mabugnaw ang kalasangan ug ang tibuok siyudad magmalinawon. Bulahan ang tanang nananom daplin sa katubigan, ug may malinawong sibsibanan ang baka ug asno. Alaot ka, manlalaglag nga wala pa gayod malaglag! Ikaw nga maluibon ug wala gayod luibi! Inighunong mo na sa pagpanglaglag, laglagon ka usab! Ug inigkahuman nimog pamudhi, ikaw na say budhian! O Ginoo, kaluy-i intawon kami kay ikaw ang among gisaligan. Panalipdi kami kanunay ug luwasa kami sa panahon sa kalisod. Inigpakig-away mo alang kanamo, managan ang katawhan tungod sa kagahob. Sakmitan ug ilogan sila sa ilang mga kabtangan, sama sa gihugpaan sa mga til-as ug dulon. Gamhanan ang Ginoo kay siya may nagmando sa tanan; palungtaron niya sa Jerusalem ang hustisya ug katarong ug lig-onon ang nasod. Panalipdan niya ang iyang katawhan ug hatagag kahibalo ug kaalam. Ang ilang labing bililhong bahandi mao ang pagtahod ug pagbaton ug kahadlok sa Ginoo. Nagpakitabang ang mga maisog, ug midanguyngoy ang mga embahador nga naningkamot sa pagkab-ot sa kalinaw. Makuyaw ang kadalanan busa wala nay tawong magsuroysuroy. Wala nay pagtumanay sa mga kasabotan, ug wala na hatagi ug bili ang tawo. Nagbangotan ug nawad-an nag kadasig ang tibuok nasod. Nangalaya ang lasang sa Lebanon; ang Walog sa Sharon nahisama sa diserto; ang Basan ug ang Bukid sa Carmel nangaupaw na. Ang Ginoo miingon ngadto sa kanasoran, “Karon, molihok ako ug ipakita ko ang akong pagkagamhanan, ug pasidunggan ako. Walay hinungdan ang inyong gilaraw busa wala kamoy makuha; giunay ninyog patay ang inyong kaugalingon. Mangapulpog kamo daw anapog ug samag sampinit nga gidaoban. Busa pamati kamong anaa sa duol ug sa layo; sud-onga ninyo ang akong nabuhat ug ilha ang akong gahom.” Nangalisang ang mga makasasala nga nagpuyo sa Sion; nangurog ang mga dili diosnon. Sila miingon, “Kinsa man kanatoy dili masunog ug dili maut-ot sa kalayong walay pagkapalong?” Ang nagkinabuhi nga matarong ug ang dili mamakak, ang dili gustong madato pinaagi sa limbong, ug dili modawat ug suborno, dili gani gustong mamatig hisgot bahin sa pagpatay, ug bisan na lang sa pagtan-aw sa daotan, magpuyo nga luwas sa kakuyaw ug ang iyang dalangpanan mga kotang bato; dili siya kabsag makaon ug tubig nga mainom. Makita ninyo ang hari diha sa iyang kahalangdon; makita ninyo ang usa ka dakong yuta. Unya mamalandong kamo sa inyong gikalisangan kaniadto ug moingon: “Hain na man ang mga langyaw nga kobrador sa buhis ug ang mga espiya?” Wala ka nay makita nga mga langyaw nga garboso nga dili masabot ang sinultihan. Tutok sa Sion, ang siyudad diin atong gihimo ang mga gitakdang kasaulogan! Tan-awa ang Jerusalem— usa ka malinawong puloy-anan ug tolda nga dili mabalhin. Ang ugsok niini dili maibot ug ang mga higot dili mabugto. Didto harian kita ni Yahweh sa dapit nga dagkog mga suba, diin walay moagi nga mga barko sa kaaway. Si Yahweh maoy atong maghuhukom, siya ang atong hari ug panalipdan gayod kita niya. Luag ang ilang banting ug dili makabukhad pag-ayo ang ilang mga layag. Ang bahandi sa kaaway panakmiton. Tungod sa kadaghan niini, ang mga buta ug mga bakol hibahinan niini. Wala na unyay lumolupyo nga magmulo kay nasakit siya, ug ang tanan nilang sala pasayloon. Duol ug pamati kamo, O katawhan sa nagkalainlaing nasod! Kinahanglan nga mamati ang tibuok kalibotan ug ang tanan nga anaa niini. Kay nasuko gayod ang Ginoo sa tanang kanasoran, ug gikasilagan niya ang ilang kasundalohan, busa gitugyan niya sila sa kamatayon. Dili ikalubong ang ilang mga patay; mobaha sa kabukiran ang ilang dugo ug mangabaho sila. Mangahanaw ang tanan nga anaa sa kalangitan, ug malukot ang langit daw papel. Unya mangatagak ang kabituonan daw mga larag nga dahon sa paras ug igera. Giandam sa Ginoo didto sa kalangitan ang iyang espada; unya mokunsad kini aron pagsilot sa Edomea, ang nasod nga iyang gikaligutgotan. Ang espada sa Ginoo magkadugo ug mapuno sa tambok sama sa dugo ug tambok sa mga karnero ug kanding nga gihalad. Kining maong paghalad himoon sa Ginoo didto sa siyudad sa Bozra; daghan kaayo ang ihawon niya didto sa nasod sa Edomea. Pamatyon ang mga tawo uban sa ihalas nga mga baka ug batan-ong torong mga baka. Matumog sa dugo ang yuta ug malukop kini sa mga tambok. Ang Ginoo nagtakda ug adlaw nga maoy iyang ipanimalos tungod ug alang sa Sion. Ang mga suba sa Edomea mahimong daw aspalto ug ang ilang yuta mahimong asupre. Ang tibuok nasod mosilaob daw aspalto. Magsiga kini adlaw ug gabii ug ang aso niini walay pagkahanaw. Ang Edomea magpabiling gun-ob hangtod sa hangtod ug wala nay tawo nga moagi pa niini. Mao na lay mamuyo niini ang mga mingok ug mga uwak. Himoon na usab sa Ginoo nga kamingawan ang Edomea. Ang nasod magmingaw ug dili na mahitsura. Mawagtang na ang gingharian sa Edomea ug ang tanan niyang pangulo. Unya manubo ang mga sampinit diha sa iyang mga palasyo ug kalungsoran, ug anha na mamuyo niini ang mga milo ug mga mingok. Ang ihalas nga iro ug ang ubang mga mananap magkita didto; magkita didto ang mga kanding, ug ang demonyo sa kagabhion motungha aron pagpangitag dapit nga kapahulayan. Magsalag didto ang mingok; unya mangitlog ug mamiso ug maglumlom sa iyang mga piso; bisan ang mga banog magparisparis sa pag-adto didto. Susiha ug basaha sa libro sa Ginoo: Walay usa kanila nga makulang o mawad-an sa iyang paris, kay pagbuot kini sa Ginoo, ug ang iyang Espiritu maoy magtigom kanila. Gigahin niya kanila ang maong dapit, ug siya mismo maoy nagbahinbahin niini alang kanila aron ilang puy-an hangtod sa hangtod. Magmaya ang uga nga kayutaan ug motubo sa diserto ang kabulakan. Mag-awit kini sa kalipay ug mahimong matahom sama sa bukid sa Lebanon, ug mahimong tabunok sama sa Carmel ug sa Sharon. Makita sa katawhan ang himaya sa Ginoo, ang kahalangdon ug gahom sa atong Dios. Busa lig-ona ang mga kamot nga wala nay umoy, ug ang mga tuhod nga luya na. Ingna ang nakabsan nag paglaom, “Pagmaisog ug ayaw kahadlok! Moanhi ang imong Dios aron sa pagpanimalos sa imong mga kaaway ug iya kamong luwason.” Makakita na unya ang buta, ug makadungog na ang bungol; magluksolukso na ang bakol daw lagsaw, ug mag-awit ang amang sa kalipay. Kay didto sa kamingawan modagayday ang tubig ug may mga sapa na ang diserto. Ang kaniadto balas nga init kaayo mahimo nang usa ka lanaw, ug ang nangliki nga yuta mahimo nang tinubdan sa tubig, ug sa mga dapit diin bugang ug kupongkupong ray nanubo, ug gipuy-an sa mga lobo, manubo na ang mga sagbot. Didto may usa na ka dakong dalan ug nganlan kinig “Dalan nga Balaan.” Dili makahimo pag-agi niini ang mga makasasala o mahisalaag didto ang mga buangbuang. Walay liyon nga moagi niini, ug bisan unsang mananap nga manunukob, kay ang mga linuwas lamang sa Ginoo maoy mangagi niining dalana. Unya mamauli sila sa Jerusalem nga mag-awit; magmalipayon ug magmaya sila hangtod sa hangtod, ug ang kasubo ug mga panghupaw mahanaw sa dayon. Sa ika-14 nga tuig sa paghari ni Ezequias sa Juda, gisulong ni Senakerib nga hari sa Asiria ang mga kinutaang siyudad sa Juda ug nailog niya kining tanan. Unya samtang si Senakerib didto sa Lakis, gisugo niya ang labaw niyang opisyal sa pag-adto sa Jerusalem aron pagpaampo kang Hari Ezequias. Miadto ang opisyal kinuyogan sa daghang mga sundalo. Ug samtang nagtindog siya duol sa agianan sa tubig sa lanaw nga didto ibabaw sa dalan paingon sa uma nga ginganlag Uma sa Maglalaba, misugat si Eliakim kaniya. Si Eliakim anak ni Hilkias ug maoy gitugyanan ni Hari Ezequias sa pagdumala sa palasyo. Sa pag-adto ni Eliakim sa opisyal, giubanan siya ni Sebna, ang sekretaryo sa palasyo ug ni Joas, ang tigbalita nga anak ni Asaf. Giingnan sila sa opisyal, “Ingna ninyo si Ezequias nga ang gamhanang hari sa Asiria nag-ingon: Unsa bay imong gisaligan? Nagtuo ka ba nga ang gubat mahimo lamang daugon pinaagi sa pulong? Kinsa bay imong gisaligan nga misukol ka man kanako? Nagsalig ka ba sa Ehipto nga sama sa basag nga bagakay nga makasamad sa kamot sa tawong mogunit niini? Ingon niana ang hari sa Ehipto ngadto sa mosalig kaniya. Apan kon moingon ka nga nagsalig kamo sa Ginoo nga inyong Dios, dili ba siya mao ang Dios nga gisimba didto sa mga halaran sa kabungtoran nga gipangguba ni Ezequias ug unya giingnan niya ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem sa pagsimba diha sa usa ka halaran lamang? Lakaw ngari kay makigsabot ako kanimo sa ngalan sa akong agalon, ang hari sa Asiria. Hatagan ko ikaw ug 2,000 ka kabayo kon ikaw may samang gidaghanong sundalo nga mokabayo niini. Unsaon mo man sa pagbuntog bisan sa labing ubos nga opisyal sa akong agalon nga nagsalig ka man lang sa mga karwahi ug sa mga sundalo nga ihatag kanimo sa Ehipto? Nagtuo ka ba nga wala ako sugoa sa Ginoo pag-anhi dinhi aron paglaglag niining nasora? Giingnan ako niya, ‘Sulonga ug gun-oba kining nasora.’” Unya ang opisyal giingnan nila ni Eliakim, Sebna ug Joas, “Palihog, sulti kanamo sa pinulongan nga Aramaico kay makasabot man kami niini. Ayaw pagsulti kanamo sa sinultihan nga Hebreo kay hidunggan ug hisabtan kita sa mga tawo nga anaa sa paril.” Apan ang opisyal mitubag, “Wala kami sugoa sa among agalon aron pagsulti niini ngadto sa imong agalon ug kanimo lamang kondili ngadto usab sa mga tawo nga anaa naglingkod sa paril nga sama kaninyo silotan gayod ug pakan-on sa kaugalingon nilang tai ug paimnon sa kaugalingon nilang ihi.” Unya mitindog ang opisyal ug misinggit sa sinultihang Hebreo, “Pamati kamo sa giingon sa Hari sa Asiria! Nag-ingon siya, ‘Ayaw kamo palimbong ni Ezequias kay dili siya makaluwas kaninyo. Ayaw ninyo siya tuohi kon moingon siya, “Luwason kita sa Ginoo. Dili mahitabo nga mailog kining siyudara sa hari sa Asiria.” Ayaw kamo pagtuo kang Ezequias. Ang hari sa Asiria nagmando kaninyo nga dili na lang kamo mosukol ug moampo na lang hinuon kay tagsatagsa kaninyo makakaon sa bunga sa inyong kaparasan ug kaigosan ug makainom usab sa tubig sa inyong mga atabay hangtod nga dad-on na kamo ngadto sa usa ka yuta nga sama niining yutaa—yuta nga daghag trigo, bino, kalan-on ug kaparasan. Ayaw gayod kamo padani ni Ezequias kon moingon siya, “Luwason kita sa Ginoo.” May dios ba sa bisan unsang nasod nga nakaluwas sa maong nasod gikan sa gahom sa hari sa Asiria? May nahimo ba ang mga dios sa Hamat, sa Arfad ug sa Sefarbaim? Nakaluwas ba sila sa Samaria gikan sa akong gahom? Kinsa man sa mga dios niining mga nasora ang nakaluwas kanila gikan sa akong gahom? Sama kanila, ang Ginoo dili usab makaluwas sa Jerusalem.’” Apan wala sila motubag niini kay gidid-an man sila ni Hari Ezequias sa pagtubag. Unya gigisi nila ni Eliakim, Sebna ug Joas ang ilang bisti ug miadto sila kang Ezequias ug gisugilon nila kaniya ang gisulti sa labawng opisyal sa kasundalohan sa Asiria. Sa pagkadungog ni Hari Ezequias sa balita bahin sa gisulti sa opisyal sa hari sa Asiria, gigisi niya ang iyang sapot ug nagbisti siyag sako ug miadto sa Templo sa Ginoo. Unya gisugo niya sila si Eliakim, ang iyang sinaligan sa palasyo, si Sebna, ang sekretaryo ug ang mga kadagkoan sa mga pari sa pag-adto kang propeta Isaias nga anak ni Amos. Sa ilang pag-adto sa propeta, nagsul-ob usab silag bisting sako. Giingnan nila si Isaias, “Nag-ingon si Hari Ezequias nga karong adlawa, adlaw sa kasubo, sa silot ug kaulawan. Sama kita sa babayeng nagbati apan wala nay igong kusog pagpahimugso sa bata. Hinaot unta nga ang Ginoo nga imong Dios nakadungog sa gisulti sa opisyal nga gisugo sa hari sa Asiria aron sa pagbiaybiay sa buhing Dios, ug silotan niya ang nagsulti niini. Busa pag-ampo intawon sa Dios alang sa nahibilin nga katawhan sa Juda.” Unya gitubag ni Isaias ang mga sinugo ni Hari Ezequias. Miingon siya, “Ingna ang inyong agalon nga nag-ingon ang Ginoo nga dili siya angay mahadlok sa gisulti sa mga sulugoon sa hari sa Asiria agig pagbiaybiay sa Ginoo. Himoon sa Ginoo nga makadungog siyag taho aron mopauli siya sa iyang nasod ug didto ipapatay siya sa Ginoo pinaagi sa espada.” Unya nakabalita ang opisyal sa Asiria nga ang hari sa Asiria mibiya na sa Lakis busa mipauli siya ug iyang nakaplagan ang hari didto sa Libna nga nakiggubat sa maong dapit. Niadtong higayona nakabalita ang hari sa Asiria nga si Tirhaca, ang hari sa Etiopia, nga maoy nangulo sa kasundalohan sa Ehipto nagpadulong kaniya aron sa pagpakiggubat. Tungod niini, nagsugo siyag mga tawo sa pag-adto kang Hari Ezequias ug gitugon niya sila, “Ingna ninyo si Hari Ezequias, ‘Ayaw palimbong sa Dios nga imong gisaligan nga nagsaad nga ang Jerusalem dili nako mailog. Nakadungog na ikaw sa gibuhat sa mga hari sa Asiria ngadto sa tanang mga nasod—gilaglag sila sa hingpit. Nagtuo ka ba nga makaikyas ka? Ang mga dios sa ubang mga siyudad, sama pananglit sa Gosan, sa Haran, sa Resef ug ang katawhan sa Eden nga didto sa Telasar, wala makaluwas kanila. Silang tanan gilaglag sa akong katigulangan. Hain na man ang mga hari sa mga siyudad sa Hamat, sa Arfad, sa Hana, sa Ava ug sa Sefarbaim?’” Nadawat ni Ezequias ang sulat gikan sa mga sinugo sa hari sa Asiria ug iya kining gibasa. Unya miadto siya sa Templo ug iyang gihikyad ang sulat atubangan sa Ginoo. Unya nag-ampo si Ezequias, “O Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel nga naglingkod sa trono ibabaw sa mga kerubin, ikaw ra ang Dios sa tanang gingharian sa kalibotan ug ikaw maoy naghimo sa langit ug sa yuta. Tan-awa kami, O Ginoo, ug pamatia ang gisulti ni Senakerib nga nagbiaybiay kanimo nga buhing Dios. Tinuod, O Ginoo, nga daghan ang mga nasod nga gigun-ob sa mga hari sa Asiria ug gidaoban nila ang mga dios niini kay dili man sila tinuod nga dios kondili mga bato ug kahoy lamang nga binuhat sa tawo. Busa nangaut-ot sila. Karon, O Ginoo nga among Dios, ayaw kami itugyan sa hari sa Asiria aron ang tanang gingharian sa kalibotan moila nga ikaw lamang mao ang Dios.” Unya si Isaias nagpadalag mensahe ngadto kang Hari Ezequias isip tubag sa iyang pag-ampo, nga ang Ginoo miingon: “Gikataw-an ug gibiaybiay ka, Senakerib, sa Jerusalem. Ang imong gibiaybiay, gisinggitan ug giinsulto, dili lain nga tawo kondili ako, ang Balaang Dios sa Israel! Gibiaybiay mo ako, ang Ginoo, pinaagi sa imong mga sulugoon. Nanghambog ka nga natungas mo ang kinatumyan sa kabukiran bisan ang bukid sa Lebanon uban sa daghan nimong karwahi. Nanghambog ka nga gipamutol mo ang labing tag-as nga sidro ug ang labing maayong mga sipre, ug naadto na nimo ang kinatumyan sa Lebanon, ug nasuot ang kinabagaang lasang niini. Nanghambog ka nga nakalot nimo ang mga atabay didto sa laing nasod, ug miinom sa tubig nga gikan niini, ug gipahubas nimo ang tanang sapa sa Ehipto pinaagi sa pagpataak niini sa daghan nimong kasundalohan. “Wala ka ba diay mahibalo nga dugay ko na kanang gitakda? Dugay ko nang gilaraw ang mga butang nga akong gihimo karon. Gihatagan ko ikaw sa gahom paggun-ob sa daghang siyudad nga kinutaan. Nakabsag umoy ang mga lumolupyo nila ug nawad-ag kadasig ug nalibog; nahisama sila sa mga sampinit sa kaumahan ug sa mga sagbot nga miturok sa atop ug nangalaya human hapaka sa timog. “Nasayod ako sa tanan mong gibuhat ug sa imong kasilag kanako. Kay nasilag ka man kanako ug nasayod man ako sa imong pagpagarbo, kaw-itan kog taga ang imong ilong, ug bukadohan ko ang imong baba; unya guyoron ko ikaw balik sa imong giagian sa imong pagpaingon nganhi.” Unya miingon si Isaias kang Hari Ezequias, “Ug mao kini ang ilhanan sa mahitabo: karong tuiga ug sa sunod nga tuig ang kan-on mo mao ang bunga sa tanom nga wala ipugas. Apan sa ikatulo nga tuig makatanom ka nag mga kalan-on ug paras ug ang bunga niini maoy kan-a. Ang nahibilin nga buhi sa mga sakop sa banay sa Juda manggamot ug mamunga kay sa Jerusalem ug sa Bukid sa Sion may pipila nga magpabiling buhi. Tungod sa iyang determinasyon, buhaton gayod kini sa Ginoo nga Labing Gamhanan. “Busa nag-ingon ang Ginoo bahin sa hari sa Asiria: Dili siya makasulod niining siyudara ug dili siya makapana bisag usa na lang ka udyong o moanhi nga may mga taming ug paghimog trensera libot niini. Mouli siya sa ila agi sa dalan nga iyang giagian sa iyang pagpaingon nganhi. Ako ang Ginoo, ang nagsulti niini. Panalipdan ug luwason ko kining siyudara tungod sa akong ngalan ug tungod sa akong gisaad sa akong alagad nga si David.” Unya ang anghel sa Ginoo miadto sa kampo sa taga-Asiria ug gipatay niya ang 185,000 ka mga sundalo. Sa pagkabuntag nakita na lamang nga nagbuy-od kining tanan nga patay na. Ug si Senakerib nga hari sa Asiria mipauli sa Ninibe. Usa ka adlaw niana samtang nag-ampo siya didto sa templo sa iyang dios nga si Nesroc, gipatay siya sa iyang mga anak nga si Adramelec ug si Sherezer. Unya nanglayas sila ngadto sa yuta sa Ararat. Ang lain niyang anak nga si Esarhadon maoy mipuli kaniya paghari. Niadtong mga adlawa nasakit si Hari Ezequias ug himalatyon na. Giadto siya ni Isaias, ang propeta nga anak ni Amos, ug giingnan, “Nag-ingon ang Ginoo nga dili ka na mamaayo pa ug mamatay ka na busa pangandam.” Miatubang si Ezequias sa bungbong ug nag-ampo sa Ginoo. Miingon siya, “O Ginoo, hinumdomi intawon ang akong pagkinabuhi nga matinud-anon sa imong atubangan ug ang kinasingkasing kong pag-alagad kanimo.” Unya midanguyngoy siya pag-ayo. Ug giingnan sa Ginoo si Isaias. “Adtoa si Ezequias ug sultihi nga nag-ingon ako, ang Ginoo, ang Dios ni David nga imong kagikan. Nadungog ko ang imong pag-ampo ug nakita ko ang imong mga luha busa dugangan kog 15 ka tuig ang imong kinabuhi. Luwason ko ikaw ug kining siyudara gikan sa hari sa Asiria, ug magpadayon sa pagpanalipod niini.” Si Isaias mitubag, “Mao kini ang ilhanan nga ihatag sa Ginoo kanimo nga tumanon gayod niya ang iyang gisaad: Pabalikon niyag napulo ka lakang ang landong sa adlaw sa orasan ni Ahaz.” Ug natuman kini. Mao kini ang gisulat ni Ezequias, ang hari sa Juda, human siya maayo sa iyang sakit. Gipakaingon kog mamatay ako sa kaudtohon sa akong kinabuhi, ug magpabilin na didto sa Seol hangtod sa hangtod. Gipakaingon kog dili ko na makita ang Ginoo dinhi niining kinabuhia, ug dili na ako makahigayon sa pagpakigkita sa akong isigkatawo dinhi niining kalibotana. Ang akong kinabuhi giibot ug gikuha gikan kanako sama sa tolda sa magbalantayg karnero; sama sa usa ka maghahabol, gilukot mo ang akong kinabuhi ug giputol gikan sa hablanan. Gisakit mo ako sa adlaw ug gabii ug nagbuntag akog tuaw sa pagpakitabang. Daw gidugmok sa usa ka liyon ang akong kabukogan; gipakaingon kog buot mo na akong patyon. Sama sa langgam nga sayaw ug tabon, nagpanawag ako ug miagulo daw salampati. Lapoy na ang akong mata tungod sa pagpunayg hangad sa langit. Nag-antos ako sa kasakit, O Ginoo; luwasa intawon ako! Apan unsa may mahimo ko nga gisultihan na man ako sa Ginoo niini, ug siya man mismo maoy nagbuhat niini? Dili na ako makatulog tungod sa kaguol. O Ginoo, ang akong kalag mabuhi uban kanimo, busa hatagig pahulay ang akong espiritu. Ibalik kanako ang maayong panglawas ug lugwayi ang akong kinabuhi. Ang kapaitan nga akong nahiagoman alang ra usab sa akong kaayohan, apan giluwas mo ang akong kinabuhi gikan sa gahong sa kalaglagan ug gikalimtan mo ang tanan kong mga sala. Kay ang Seol dili man makapasalamat kanimo, dili makadayeg kanimo ang kamatayon; kadtong atua na sa lubnganan dili na makapaabot sa imong panabang. Ang mga buhi lamang maoy magpasalamat kanimo sama sa akong gibuhat karon; ang mga amahan mosugilon ngadto sa ilang mga anak bahin sa imong kaayo. O Ginoo, giayo mo ako busa mag-awit kami kanunay didto sa imong Templo dinuyogan sa mga instrumentong may kuwerdas. Gisultihan ni Isaias ang hari sa pagbutang nganha sa iyang hubag ug papilit nga hinimo gikan sa igos ug mamaayo siya. Unya nangutana si Hari Ezequias, “Unsa may ilhanan ug magmatuod nga makaadto ako sa Templo sa Ginoo?” Atol niadtong higayona ang hari sa Babilonia nga si Merodacbaladan nga anak ni Baladan, nagpadalag mga embahador ngadto kang Hari Ezequias. May mga sulat ug mga gasa silang dala gikan ni Merodacbaladan kay nahibalo man siya nga nasakit si Ezequias ug bag-o pa lamang nga naayo. Giabiabi sila ni Ezequias ug gipakita niya kanila ang balay-tipiganan sa iyang bahandi—ang mga plata, bulawan, mga pahumot, ang mahalong lana, ang iyang mga armas ug ang tanan niyang kabtangan. Walay bisan unsa nga wala niya ipakita kanila. Unya si Propeta Isaias miadto kang Hari Ezequias ug miingon, “Unsa may ilang gisulti kanimo ug taga diin man sila?” Mitubag ang hari, “Gikan sila sa Babilonia, usa ka nasod nga layo kaayo.” “Ug unsa may ilang nakita dinhi sa imong palasyo?” nangutana ang propeta. “Ang tanan gayod. Walay bisan unsa sulod sa akong mga balay-tipiganan nga wala ko ipakita kanila,” matod sa hari. Unya giingnan ni Isaias si Hari Ezequias, “Pamati niining pulong sa Ginoo nga Labing Gamhanan: Moabot gayod ang panahon nga ang tanang butang nga imong gitipigan lakip ang gitipigan sa imong katigulangan nga anaa pa hangtod karon, panad-on ngadto sa Babilonia. Wala gayoy mahibilin. Ug pipila sa imong mga anak pamihagon, unya himoon silang yunuko ug mag-alagad didto sa palasyo sa hari sa Babilonia.” Miingon si Ezequias kang Isaias, “Maayo ang mga pulong sa Ginoo nga imong gisulti.” Miingon siya niini kay nagtuo man siya nga walay kasamok ug kadaot nga moabot samtang siya pay hari. “Dasiga ang akong katawhan,” nag-ingon ang Dios. “Dasiga sila! Dasiga ang katawhan sa Jerusalem ug ingna sila nga wala nay gubat, nga gipasaylo na ang ilang mga sala, ug nga igo na ang nadawat nilang silot alang sa tanan nilang kalapasan.” May usa ka singgit nga nabati: “Pag-andam ug dalan alang sa Ginoo didto sa kamingawan; himoa ninyo ang dalan didto sa diserto alang sa atong Dios! Abunohi ang tanang walog; pataga ang tanang bukid. Ang kabungtoran mahimong patag ug ang dapit nga gansanggansangon mahimong hapsay. Unya ipadayag ang himaya sa Ginoo ug makakita niini ang tanang tawo kay ang Ginoo maoy nagsulti niini.” May usa ka tingog nga nag-ingon, “Isangyaw!” Ug miingon ako, “Unsa may akong isangyaw?” “Isangyaw nga ang tawo sama lamang sa sagbot, ug sama lamang sa bulak ang iyang katahom. Malaya ang sagbot ug malarag ang bulak sa dihang padad-an kini sa Ginoo ug hangin; wala gayoy kalainan sa sagbot ang tawo. Malaya ang sagbot ug malarag usab ang bulak apan molungtad hangtod sa hangtod ang pulong sa atong Dios.” Tungas sa habog nga bukid, O Sion, ug imantala ang maayong balita; O Jerusalem, tigmantala sa mga maayong balita, singgit ug ayaw kahadlok. Ingna ang mga siyudad sa Juda, “Ania na ang imong Dios!” Ania na ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, ug maghari na gayod siya; ania siya dala ang katawhan nga iyang giluwas. Sama sa usa ka magbalantay sa karnero, pasibsibon niya ang iyang kahayopan; ang mga nati iyang kugoson ug giyahan ang ilang inahan. Kinsa may makasukod sa dagat diha sa iyang palad ug sa langit pinaagi sa pagdangaw niini? Kinsa may makasulod sa tanang yuta diha lamang sa usa ka taksanan, ug makasukod sa gibug-aton sa kabukiran ingon man sa kabungtoran pinaagi sa usa ka timbangan? Kinsay makagiya sa Ginoo o magtudlo kaniya ingon nga iyang magtatambag? Nagpatudlo ba siya aron siya makasabot ug makakat-on unsaon paghimo ang mga butang? Gani alang sa Ginoo ang mga nasod sa kalibotan daw tinulo man lang gikan sa usa ka timba, ug sama man lang sa abog diha sa usa ka timbangan, ug ang mga kapupud-an sama lamang sa abog kagaan. Ang kakahoyan sa Lebanon dili igong isugnod, ug dili igong ihalad ang mga mananap nga anaa niini. Ang tanang nasod sa kalibotan mura lag wala diha sa iyang atubangan. Busa kang kinsa man ninyo ipakasama ang Dios o sa unsa man ninyo siya itandi? Sa mga diosdios ba nga hinulmag tawo ug gihal-opag bulawan ug gibuhatag kadenang plata? Ang kabos nga dili makasarang ug bulawan ug plata mangitag kahoy nga dili magabok, unya mangita siyag batid nga mokulit aron iyang pahimoon ug larawan nga dili molihok. Wala ba kamo mahibalo o makadungog, ug wala bay nagbalita kaninyo bahin niini sukad pa gayod sa sinugdan? Wala ba kamo makabalita giunsa niya pagtukod ang kalibotan? Gibuhat kini sa Dios nga naglingkod sa iyang trono sa ibabaw sa kalibotan, ug ang tawo sa ubos daw mga hulmigas lamang. Siya maoy naghikyad sa langit ingon sa usa ka kurtina, ug nagbukhad niini ingon sa usa ka tolda aron puy-an. Siya maoy molangkat sa gahom sa mga hari sa kalibotan. Sama sila sa mga tanom, bag-o pa lang nga gitanom o gipugas ug wala pa gani makagamot, mangalaya dayon sila inighuros sa hangin, ug ipadpad sila sa bagyo nga daw mga uhot lamang. Busa kang kinsa man ninyo itandi ang Balaang Dios? Aduna bay sama kaniya? Hangad kamo sa langit: kinsay nagbuhat sa kabituonan? Gimandoan niya sila ug gipahimutang ug gihatagag tagsatagsa ka ngalan; tungod sa iyang pagkagamhanan, walay usa kanila nga nawala. Nganong moingon ka man, Israel, nga ang imong pagkabutang wala hisayri sa Ginoo, ug nga ang imong katungod wala lamang hatagig bili sa Dios? Wala ka ba diay mahibalo? Wala ka ba diay makadungog? Ang Ginoo mao ang Dios nga walay kataposan; siya maoy nagbuhat sa tibuok kalibotan. Dili siya maluya o kapuyan, ug dili matukib ang iyang kahibalo. Hatagan niyag gahom ang huyang, ug ang walay umoy hatagan niyag kusog. Bisan ang mga batan-on maluya ug kapuyan ug kabsag umoy; apan kadtong mosalig sa Ginoo makabaton ug bag-ong kusog; manglupad sila daw agila, managan sila ug dili kapuyan, manlakaw ug dili maluya. Ang Dios miingon, “Paghilom kamo ug pamati kanako, mga kapuloan; pangandam kamo; paduol kamo ug sulti; duol kamo kanako aron maghusay kita. “Kinsay nagpatungha sa tawo nga gikan sa sidlakan ug naghimo kaniyang madaogon bisan asa siya paingon? Gitugyan sa Dios kaniya ang mga hari ug kanasoran; gipahabas niya sila daw abog lamang, ug ingon sila sa uhot nga gipadpad sa iyang pana. Gigukod niya sila ug wala gayoy mibabag kaniya; kusog kaayo siya midagan, daw wala magtunob ug yuta. Kinsay naghimo niini? Kinsay nagbuot sa dagan sa kasaysayan? Ako, ang Ginoo, nga diha na sa sinugdanan ug anaa usab sa kataposan. “Ang kapuloan nakakita ug nahadlok; natay-og ang tibuok kalibotan busa nanuol ug nag-ambahan sila pag-anhi. Ang matag usa mitabang sa iyang isigkatawo ug nagdinasigay sila. Ang panday nagdasig sa platero; ang nagporma sa diosdios nagdasig sa nagpakang sa lansang; bahin sa pagsolda may miingon, ‘Maayong pagkasolda’— ug gilansang nila ang diosdios aron dili na matarog. “Apan ikaw, Israel, akong alagad, katawhan ka nga akong gipili, kaliwat ni Abraham nga akong higala. Gikuha ko ikaw sa labing layong dapit sa kalibotan ug gitawag gikan sa kinasuokang bahin niini ug giingnan, ‘Ikaw akong alagad,’ gipili ko ikaw ug dili gayod isalikway. Ayaw kahadlok kay mag-uban ako kanimo; ayaw kabalaka kay ako mao ang imong Dios; lig-onon ug tabangan ko ikaw, panalipdan ug luwason. “Pakaulawan ko ang tanan nga nasilag kanimo ug mangamatay ang makig-away kanimo. Mangita ka sa mga nakig-away kanimo apan dili mo sila hikaplagan; ang imong mga kaaway mangamatay gayod. Kay ako, ang Ginoo nga imong Dios, maoy naglig-on kanimo; ako ang nagsulti kanimo, ‘Ayaw kahadlok, kay tabangan ko ikaw.’” Ang Ginoo nag-ingon, “Ayaw kahadlok, Israel, bisag sama ka lamang sa ulod kagamay ug kahuyang kay tabangan ko ikaw. Ako, ang Balaang Dios sa Israel, moluwas kanimo. Himoon ko ikaw nga galamiton sa paggiok nga may bag-o ug hait nga mga ngipon; giukon ug dugmokon mo ang kabukiran ug himoon mo ang kabungtoran nga sama sa uhot. Alig-igon mo sila; ug ipadpad sila sa hangin ngadto sa layo ug katagon sila sa bagyo. Apan magmalipayon kamo kay ako man ang Ginoo, ang inyong Dios; daygon ninyo ako, ang Balaang Dios sa Israel. “Sa dihang mangitag tubig ang mga kabos ug timawa, ug wala silay hikaplagan ug mag-uga ang ilang tutonlan sa kauhaw, ako, ang Ginoo, motabang kanila; ako, ang Dios sa Israel, dili gayod mobiya kanila. Padagaydayon ko ang mga suba diha sa upaw nga kabungtoran ug ang mga tuboran taliwala sa kawalogan; himoon kong linaw ang diserto, ug patunghaon ko ang mga sapa diha sa diserto. Magtanom akog sidro, acasia, mirtol ug olibo didto sa kamingawan ug malukop kini sa sipre, palo de tsina ug aguho, aron ang katawhan makakita ug masayod nga ako, ang Ginoo, ang Balaang Dios sa Israel, maoy naghimo niini.” Ang Ginoo, ang hari sa Israel, nag-ingon niini: “Mga dios sa kanasoran, ipasaka ang inyong sumbong. Ipadayag ang inyong mga pagpamatuod. Panuol kamo; suginli kami sa mga butang nga nangagi ug sultihi kami unsay mahitabo sa umaabot aron masayran namo kon mahitabo na kini. Sultihi kami unsay mahitabo sa umaabot aron makaila kami nga mga dios diay kamo; pagbuhat kamog makaayo o makadaot ba hinuon, aron motuo kami. Wala kamoy hinungdan ug walay kapuslanan ang inyong binuhatan; angay kasilagan ang mosimba kaninyo. “Nagpili akog tawo nga gikan sa sidlakan ug paatakihon ko siya gikan sa amihanan; magtawag siya sa akong ngalan ug tamaktamakan niya ang mga hari sama ug lapok lamang, sama sa himoon sa magkukulon inigtamaktamak niya sa yuta nga himoong kulon. Kinsa kaninyo ang mipahayag niini sukad gayod sa sinugdan aron kami masayod, ug sa wala pa magsugod ang kapanahonan aron moingon kami, ‘Husto siya’? Wala gayoy usa kaninyo nga nakatug-an kanamo bahin niini. Ako, ang Ginoo, maoy unang nagpahayag niini ngadto sa Sion, ug gipadala ko sa Jerusalem ang usa ka tigpahibalo sa maayong balita. Sa dihang nagpakisayod ako sa mga diosdios, walay nakatubag sa akong mga pangutana. Walay pulos silang tanan ug walay mahimo; ang ilang mga diosdios nga larawan huyang ug walay gahom.” Ang Ginoo miingon, “Ania ang akong alagad nga akong gitabangan, akong pinili ug gikahimut-an pag-ayo; gihatag ko kaniya ang akong Espiritu ug hatagan niyag hustisya ang kanasoran. Dili siya mosinggit o motuaw; dili siya maghimog saba nga pakigpulong sa kadalanan. Dili niya balion ang huyang nga bugang ug dili niya palungon ang nagkaawop nga suga; ipatuman gayod niya ang hustisya. Dili gayod siya mawad-an ug paglaom o maluya hangtod nga mapatunhay niya ang hustisya dinhi sa kalibotan; ang kapuloan magpaabot sa iyang balaod.” Mao kini ang giingon sa Dios, ang Ginoo, nga maoy nagbuhat sa kalangitan, ug naghikyad niini ug nag-umol sa kalibotan ug sa mga butang nga anaa niini. Siya maoy naghatag ug gininhawa sa katawhan ug kinabuhi sa tanang binuhat. Ug karon siya nag-ingon sa iyang sulugoon, “Ako, ang Ginoo, nagtawag kanimo aron ipatunhay mo ang katarong; pinaagi kanimo maghimo akog kasabotan uban sa tanang katawhan, ug himoon ko ikawng kahayag sa kanasoran, aron pagpabuka sa mata sa mga buta, ug pagpagawas sa mga binilanggo gikan sa mangitngit nga bilanggoan. “Ako mao si Yahweh ug mao kana ang akong ngalan; dili ko gayod ihatag kang bisan kinsa ang akong himaya, o ang akong dungog ngadto sa mga larawan nga diosdios. Ang akong gisulti kaniadto nahitabo na karon, ug gipahayag ko karon ang bag-ong mga butang bisag wala pa kini mahitabo.” Pag-awit ug bag-ong awit ngadto sa Ginoo, ug dayga siya, O kalibotan! Dayga siya, O mga sakayanon; dayga siya, tanang binuhat sa kadagatan; pag-awit kamo, O kapuloan! Pasinggita sa pagdayeg ang kamingawan ug ang mga siyudad, dayga siya, mga lumolupyo sa Kedar. Paawita nga malipayon ang mga lumolupyo sa Sela, pasinggita sila sa kalipay didto sa mga tumoy sa kabukiran. Padayega ug pahimayaa sa Ginoo, sila nga nagpuyo sa layo nga kayutaan. Makig-away ang Ginoo sama sa sundalo, sama sa usa ka bayani nga namungot pag-ayo; mimando siya sa pagsulong ug nagmadaugon siya batok sa iyang mga kaaway. Ang Dios miingon, “Nagpailob ako sulod sa dugayng panahon; nagpakahilom ug gipugngan ko ang akong kaugalingon, apan karon mosinggit ako sama sa usa ka babaye nga nagbati ug nag-abot ang gininhawa. Lumpagon ko ang kabukiran ug kabungtoran, ug palayaon ang mga sagbot ug kakahoyan; himoon kong diserto ang kasubaan, ug pahubson ang mga linaw. “Tultolan ko ang mga buta sa dalan nga wala nila hiagii. Himoon kong kahayag ang ilang kangitngit, ug patagon ang gansanggansangon nga mga dapit nga ilang pagalaktan. Mao kini ang akong mga saad, ug tumanon ko gayod kini. Managan ug maulawan gayod ang mosalig sa mga diosdios, ug ang moingon sa tinunaw nga mga larawan, ‘Kamo maoy among mga dios.’” Ang Ginoo miingon, “Pamati, kamong mga bungol; ug tan-aw, kamong mga buta. Kinsay ingon kabuta sa akong alagad ug ingon kabungol sa akong sinugo? Daghan kamog nakita apan dili kamo motuman niini, makadungog kamo apan dili kamo mamati.” Ang Ginoo matarong busa gipatigbabaw niya ang iyang mga balaod ug mga pagtulon-an; gusto siya nga tumanon sa iyang katawhan ang iyang kasugoan. Apan ang iyang katawhan gitulisan ug gikawatan; silang tanan nahulog sa gahong ug gitambog diha sa mga bilanggoan; nahimo silang tukbonon nga wala gayoy makaluwas, inagaw nga walay moingon, “Iuli kana!” Kinsa kaninyo ang mamati niini ug magtagad sukad karon? Kinsay nagtugyan kang Jacob ngadto sa mga mangingilog, ug kang Israel ngadto sa mga tulisan? Dili ba sa Ginoo man kita nakasala, ug iya mang balaod ang wala nato tumana? Busa gipahamtang niya kanato ang iyang kasuko ug ang mga makalilisang nga gubat; sama sa kalayo ang iyang kasuko nga misunog kanato apan wala kita motagam; napaig kita apan wala kita makakat-on gikan niini. Apan karon mao kini ang giingon sa Ginoo, nga maoy nagbuhat kanimo, O Jacob, ug nag-umol kanimo, O Israel: “Ayaw kahadlok kay gilukat ko na ikaw; gipili ko ikaw ug ikaw akoa na. Mag-uban ako kanimo iniglatas mo sa katubigan, ug dili ka malumos inigtabok mo sa mga suba; inig-agi mo sa kalayo dili ka mapaso o lamyon sa siga niini. Kay ako ang Ginoo nga imong Dios, ang Balaang Dios sa Israel maoy nagluwas kanimo. Gitugyan ko ang Ehipto ingon nga lukat kanimo, ang Etiopia ug ang Seba ingon nga ilis kanimo. Gimahal ko ikaw, gipasidunggan ug gihigugma; naghatag akog mga tawo tumbas sa imong kinabuhi. Busa ayaw kahadlok kay nag-uban ako kanimo; kuhaon ko ang imong kaliwat gikan sa sidlakan ug sa kasadpan ug tigumon ko kamo; ingnon ko ang amihanan, ‘Ihatag sila kanako’ ug sultihan ko ang habagatan, ‘Ayaw silag pugngi; dad-a ang akong mga anak gikan sa halayo ug sa kinasuokan sa kalibotan; sila ang akong katawhan nga pinili; gibuhat ko sila alang sa akong himaya.’” Ang Dios miingon, “Paanhia ang akong katawhan nga may mata apan dili makakita, may dalunggan apan dili makadungog! Papundoka ang tanang kanasoran ug patigoma ang katawhan. Kinsa sa ilang dios ang makatagna sa umaabot, ug makasaysay sa mga nanghitabo? Padad-a sila sa ilang mga saksi aron pagmatuod nga husto sila; papamatia sila ug pasultiha nga tinuod kini. “Katawhan sa Israel, kamo mao ang akong mga saksi ug mga alagad nga akong gipili, aron makaila kamo ug motuo kanako ug makasabot nga ako ray Dios. Walay dios nga una kanako o may lain pa sunod kanako. “Ako ug ako lamang mao ang Ginoo ug walay laing manluluwas gawas kanako. Akoy nagpahayag, nagluwas ug nagsangyaw, dili laing dios, ug kamo maoy akong mga saksi. Ako mao ang Dios ug ako Dios gayod sa tanang panahon; walay makalikay sa akong gahom; walay makapugong bisan unsay akong buhaton.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang inyong manunubos, ang balaang Dios sa Israel: “Aron pagluwas kaninyo, ipasulong ko ang Babilonia ug panggub-on ko ang mga ganghaan sa siyudad, ug ang panaghugyaw sa mga Caldeanhon mahimong pagminatay. Ako mao ang Ginoo, ang inyong balaang Dios, ang nagbuhat kaninyo, O katawhan sa Israel; ako ang inyong hari.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga maoy naghimog dalan diha sa dagat, ug naghimog agianan diha sa lalom nga katubigan, nga maoy naglaglag sa mga karwahi, sa mga kabayo ug sa mga sundalo; nangapukan sila ug dili na makatindog; gipalong sila sama sa pabilo. Apan ang Dios miingon, “Ayaw na hinumdomi ang nangagi ug ayaw pagpabilin diha sa mga butang sa karaang panahon. Karon, magbuhat ako ug bag-ong butang; karon dayon motungha kini ug makita ninyo. Maghimo akog dalan didto sa kamingawan ug mga suba didto sa diserto. Pasidunggan ako sa mga ihalas nga mga mananap, mga lobo ug mga abistros, kay padagaydayon ko ang tubig didto sa kamingawan ug ang mga suba didto sa diserto, aron imnon sa pinili kong katawhan, ang katawhan nga akong giumol alang sa akong kaugalingon aron daygon nila ako.” Ang Dios miingon, “Apan wala ka magsimba kanako, O Jacob; hinunoa gipul-an ka kanako, O Israel! Wala ka maghalad kanako ug mga karnero ingon nga halad sinunog; wala mo ako pasidunggi ug halad nga mga mananap. Wala ko ikaw pangayoi ug mga halad o insenso. Wala mo ako halarig insenso o gitagbaw sa tambok sa imong mga halad-sinunog. Apan gisamok mo hinuon ako sa imong mga sala ug kalapasan. Apan ako mismo maoy nagpala sa imong mga sala tungod ug alang kanako, ug dili ko na gayod kini hinumdoman. “Maghusay kita; ipahayag ang imong sumbong ug ipakita nga dili ka sad-an! Nakasala ang imong katigulangan ug misukol kanako ang imong mga pangulo. Gipasipalahan sa imong kadagkoan ang akong templo, busa gitugyan ko si Jacob ngadto sa kalaglagan ug kaulawan.” Ang Dios miingon, “Pamati, O Jacob, akong alagad, Israel nga akong pinili! Ako ang Ginoo nga maoy nagbuhat ug naghulma kanimo diha sa tiyan sa imong inahan. Tabangan ko ikaw, busa ayaw kahadlok, O Israel, katawhan nga akong pinili ug hinigugma. “Paulanan ko ang nag-uga nga yuta ug patunghaon ang mga sapa diha sa diserto. Ibubo ko ang akong espiritu diha sa imong mga kaliwat, ug ang akong panalangin diha sa imong mga anak. Manubo sila sama sa sagbot taliwala sa tubig, sama sa mga tambo daplin sa kasapaan. “Ang matag usa mag-iyahay pag-ingon, ‘Ako iya sa Ginoo,’ ug moapil sa pundok sa kaliwat ni Jacob; isulat nila ang ngalan sa Ginoo diha sa ilang bukton, ug mag-isip sa ilang kaugalingon nga sakop sa katawhan sa Dios.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang hari ug manunubos sa Israel, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Ako mao ang sinugdan ug ang kataposan; gawas kanako wala nay laing dios. Kinsay sama kanako? Ipasangyaw niya kini ug ipasulti sa akong atubangan. Kinsa may nakatagna sukad sa karaang panahon sa mga butang nga umaabot? Ayaw kalisang ug ayaw kahadlok! Dili ba sukad pa kaniadto gisulti ko man kaninyo ang mahitabo? Kamo ang akong mga saksi! Kay walay laing Dios gawas kanako ug walay laing dakong Bato gawas kanako.” Walay pulos ang tanan nga naghimo ug mga diosdios ug walay hinungdan ang mga diosdios nga ilang gipakabililhon. Kadtong mga nagsimba niini mga buta. Wala sila masayod busa maulawan sila. Siya nga naghimog usa ka diosdios o larawan walay kapuslanan! Tan-awa, ang tanan nga nagsimba niini maulawan. Ang naghimo niini tawo lamang. Patigoma sila ug pabaroga atubangan sa hukmanan ug mangalisang sila ug maulawan. Ang panday maghimog wasay diha sa baga. Masuhon niya kini sa kusgan niyang bukton samtang nagbaga pa. Kon gutomon na siya, maluya siya ug kon walay tubig nga mainom niya, kuyapan siya. Ang panday magkotay ug pitik ug badlisan niya ang kahoy ginamit ang lapis. Sepilyahan niya kini ug badlisan. Pormahon niya kini ngadto sa dagway ug katahom sa usa ka tawo aron ibutang sa usa ka balay. Mamutol siyag mga sidro o magpili ug kahoyng tugas o ensina gikan sa mga kahoy sa kalasangan o dili ba hinuon magtanom siyag sidro ug patubuon kini sa ulan. Unya gamiton kini sa tawo ingon nga sugnod. Kuhaon niya ang usa ka bahin niini aron mainitan siya ug aron maglutog pan. Maghimo usab siyag usa ka dios gikan niini ug simbahon niya kini. Himoon niya kini nga usa ka larawan nga kinulit ug moluhod siya sa atubangan niini. Isugnod niya sa kalayo ang katunga niini ug magsugba siya diha sa baga niini ug kan-on niya ang iyang sinugba ug mabusog siya. Magpainit usab siya ug moingon, “Maayo kay nainitan ako.” Ang sobra niini himoon niyang usa ka diosdios, iyang dios. Moluhod siya ug mosimba niini. Mag-ampo siya niini ug moingon, “Luwasa ako kay ikaw may akong dios.” Kining mga tawhana wala masayod ug wala makasabot kay gipiyong nila ang ilang mga mata aron dili sila makakita ug gitak-opan ang ilang mga hunahuna aron dili sila makasabot. Walay usa kanila nga namalandong ug walay usa nga nakahibalo o nakasabot aron unta pag-ingon, “Gisugnod ko sa kalayo ang katunga niini ug nagluto usab akog pan ug nagsugbag karne sa baga niini ug gikaon ko kini. Unya gihimo ko na hinuong diosdios ang nahisalin niini ug gisimba ang usa ka pirasong kahoy!” Sama ra nga nagkaon siyag abo. Gipasalaag siya sa kaugalingon niyang hunahuna ug dili siya makalingkawas o makaingon, “Walay bili kining ania sa tuo kong kamot.” Ang Ginoo miingon, “Hinumdomi kining mga butanga, O Israel, kay ikaw akong alagad; giumol ko ikaw aron mag-alagad kanako; dili ko gayod ikaw kalimtan. Giwagtang ko na ang imong mga sala sama sa usa ka panganod, ug ang imong kalapasan sama sa gabon; balik kanako kay gitubos ko na ikaw.” Pag-awit, O kalangitan, kay gihimo kini sa Ginoo; singgit, kahiladman sa kalibotan; Panag-awit kamo kabukiran, kalasangan ug kakahoyan, kay giluwas sa Ginoo si Jacob ug gipadayag niya ang iyang himaya diha sa Israel! Mao kini ang giingon sa Ginoo nga imong manunubos nga maoy nag-umol kanimo didto pa sa tiyan, “Ako mao ang Ginoo nga maoy naghimo sa tanang butang, maoy naghikyad sa kalangitan ug nagbuhat sa yuta— ako ang naghimo niining tanan. Ako ang nagpakyas sa mga tagnatagna sa mga bakakong propeta, ug naghimong kataw-anan sa mini nga mga mananagna; gilintuwad ko ang mga gisulti sa mga maalamon, ug gihimo kong walay kapuslanan ang ilang kahibalo. Ako ang naghimo nga mahitabo gayod ang gisulti ko pinaagi sa akong alagad, ug ang plano nga gipadayag ko pinaagi sa akong mga sinugo. Bahin sa Jerusalem, ako nag-ingon, ‘May mopuyo diha kaniya,’ ug sa mga siyudad sa Juda, ‘Tukoron sila pag-usab,’ ug patindogon ko ang mga nagun-ob. Sultihan nako ang kahiladman, ‘Hubas!’ ug mohubas ang katubigan. Bahin kang Ciro, moingon ako, ‘Ikaw maoy magmando sa akong katawhan; tumana ang tanan kong tuyo; tukora pag-usab ang Jerusalem ug ipahimutang ang mga patukoranan sa Templo.’” Gipili ug gimandoan sa Ginoo si Ciro aron pagbuntog sa kanasoran, ug pagpukan sa mga hari, ug pag-abli sa mga ganghaan aron dili na kini sirhan. Mao kini ang iyang giingon kang Ciro: “Mag-una ako kanimo ug patagon ko ang kabukiran, dugmokon ko ang mga pultahan nga bronsi ug balion ko ang mga trangkang puthaw. Ihatag ko kanimo ang mga bahanding gitagoan diha sa ngitngit, aron masayod ka nga ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, maoy nagtawag kanimo. Tungod sa akong alagad nga si Jacob ug kang Israel nga akong pinili, gihatagan ko ikaw ug dakong dungog bisan pag wala ka makaila kanako. “Ako mao ang Ginoo ug wala nay lain, walay dios gawas kanako; gilig-on ko ikaw bisan pag wala ka makaila kanako, aron ang katawhan, gikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan, masayod nga walay lain gawas kanako; ako mao ang Ginoo ug wala nay lain. Akoy nagbuhat sa kahayag ug kangitngit; akoy naghimo sa kabulahanan ug sa katalagman; Ako, ang Ginoo, maoy naghimo niining tanan. Ulan na kamong kalangitan, paulanag pagkamatarong ang mga langit; paabliha ang yuta aron motungha ang kaluwasan, ug pinaagi niini patunghaa usab ang pagkamatarong; Ako, ang Ginoo, maoy naghimo niini.” Alaot ang makig-away sa iyang magbubuhat, kay sama ra kini sa kulon nga nakig-away sa magkukulon! Moingon ba ang yuta nga kulonon ngadto sa magkukulon, “Unsay imong gihimo?” O “May katakos ka ba?” Alaot ang moingon ngadto sa iyang amahan ug inahan, “Nganong gipakatawo pa man ko ninyo?” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Balaang Dios ug Magbubuhat sa Israel: “Wala kamoy katungod pagpangutana kanako bahin sa akong mga anak. Ayaw ako ninyog tudloi sa akong buhaton. Ako ang nagbuhat sa kalibotan ug diha niini gibuhat ko usab ang tawo; ang akong kamot maoy naghikyad sa kalangitan, ug ako ang nagmando sa tanan nga anaa sa kalangitan. Ako ang nag-agni kang Ciro aron tumanon niya ang akong mga tuyo sa pagpahamtang sa hustisya. Patagon ko ang dalan nga iyang agian; tukoron niya pag-usab ang akong siyudad, ang Jerusalem, ug buhian niya ang nabihag kong katawhan. Buhaton niya kini dili tungod kay gisuholan siya,” nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. Mao kini ang giingon sa Ginoo ngadto sa Israel: “Maimo ang bahandi sa Ehipto ug sa Etiopia, ug maulipon nimo ang tag-as nga mga tawo sa Seba; ug sila mosunod kanimo; moanha sila nga kinadenahan ug moyukbo kanimo ug moingon, ‘Ang Dios nag-uban kanimo, gawas kaniya wala nay laing Dios. Ang Dios sa Israel maoy nagluwas sa iyang katawhan; siya ang Dios nga wala magpaila sa iyang kaugalingon. Maulawan ug malibog ang nagbuhat ug mga diosdios. Apan giluwas sa Ginoo ang Israel, ug ang maong kaluwasan molungtad hangtod sa kahangtoran; dili siya maulawan hangtod sa kahangtoran.’” Ang Ginoo mao ang Dios. Siya maoy nagbuhat sa kalangitan ug kalibotan. Gipahimutang niya pag-ayo ang kalibotan ug wala niya kini himoa nga kaguliyang; gihimo niya kini aron puy-an. Siya mao ang nag-ingon, “Ako mao ang Ginoo ug wala nay lain. Wala ako magsulti diha sa tago, diha sa mangitngit nga dapit; wala ako moingon sa kaliwat ni Israel, ‘Pangitaa ako diha sa kaguliyang.’ Ako, ang Ginoo, nagsulti sa kamatuoran, ug gipahayag ko ang husto.” Ang Ginoo miingon, “Pagtigom ug panuol, kamong nahisalin sa kanasoran! Wala masayod sa ilang gibuhat ang nagdaladala sa ilang mga diosdios nga kahoy, ug nagpadayon pag-ampo sa usa ka dios nga dili makaluwas. Ipahayag ug ipasaka ang inyong sumbong; pasabotsabota sila! Kinsay nagtagna niini kaniadto? Kinsay nagpahayag niini sa wala pa kini mahitabo? Dili ba ako, ang Ginoo? Walay laing Dios gawas kanako, Dios nga matarong ug nagluwas sa iyang katawhan. “Dangop kanako aron maluwas kamo, katawhan sa tibuok kalibotan, kay ako mao ang Dios ug wala nay lain. Nanumpa ako sa akong kaugalingon ug nagpakanaog ako ug matarong nga sugo nga dili ko na bakwion, ‘Mangluhod kanako ang tanang tuhod ug manumpa ang tanang dila.’ “Bahin kanako moingon sila, ‘Diha lamang sa Ginoo maangkon ang kadaogan ug ang gahom, apan ang tanan nga masilag kaniya mag-antos sa kaulawan.’ Ako, ang Ginoo, maoy moluwas sa mga kaliwat ni Jacob, ug magdayeg sila kanako. “Napukan na si Bel ug si Nebo, ang mga diosdios sa Babilonia, ug karon gikarga na lamang sa mga asno: bug-at nga palas-anon sa gikapoy nga mga mananap. Ang maong mga diosdios nangapukan, ug wala sila makaluwas sa ilang kaugalingon; nailog ug nabihag sila. Mao kini ang ilang dangatan. “Pamati kanako, kamong tanan nga nahibilin sa akong katawhan, ang Israel. Giamuma ko kamo sukad sa inyong pagkatawo. Ako dili gayod mausab bisan pa hangtod sa inyong pagkatigulang, ug pas-anon ko kamo hangtod nga ubanon na kamo. Ako ang nagbuhat ug ako ang mopas-an, ako ang modala ug ako ang moluwas. “Kang kinsa ako ninyo ipanig-ingon ug kinsay itandi ninyo kanako? Ang mga tawo mihatag sa ilang plata ug bulawan ug nagsuhol silag platero aron himoon kining diosdios ug ila kining gisimba. Pas-anon nila kini ug dad-on; itungtong nila kini sa butanganan niini, ug magpabilin kini didto ug dili kini makalihok; kon may mosangpit niini, dili kini motubag ug dili makaluwas sa nagkalisodlisod. “Kamong mga daotan, hinumdomi kini ug pamalandongi ug itanom sa inyong hunahuna; ayaw hikalimti ang nangagi kay ako mao ang Dios ug wala nay lain sama kanako. Sa sinugdan pa gani nasayran ko na ang kataposan, ug nahibaloan ko na ang sangpotan bisan kon wala pa mahitabo; ipahayag ko nga dili gayod mapakyas ang akong plano ug tumanon ko ang tanan kong tuyo. Gikan sa sidlakan magtawag akog tawo; mosakdop siya daw banog ug buhaton niya ang akong plano. Ako ang nagsulti niini ug matuman gayod kini. “Pamati kanako, kamong gahig ulo, kamong nagtuo nga layo pa ang kaluwasan. Dili na madugay ug luwason ko kamo; dili ako maglangan ug luwason ko ang Sion ug pasidunggan ko ang Israel.” Ang Ginoo miingon, “Kanaog sa imong trono, O Babilonia, ug lingkod sa yuta, O Caldea. Kaniadto gamhanan ka nga siyudad; sama ka sa usa ka babayeng ulay, apan karon nahanaw na ang imong kaputli ug ulipon ka na. Pagkuhag galingan ug paggaling ug kalan-on; kuhaa ang imong pandong ug hukasa ang imong bisti; ug iisa ang imong saya sa paglabang mo diha sa mga sapa. Makita na ang imong lawas ug maulawan ka. Wala akoy sayloan sa akong pagpanimalos.” Ang atong Manunubos, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, mao ang Balaang Dios sa Israel. Ang Ginoo miingon sa Babilonia, “Lingkod sa kangitngit ug pagpakahilom. Dili ka na tawgon nga rayna sa mga nasod. Nasuko ako sa akong katawhan ug gisalikway ko sila; gitugyan ko sila sa imong kamot apan wala mo sila kaluy-i; bisan gani ang mga tigulang imong gidaugdaog. Miingon ka, ‘Rayna ako hangtod sa hangtod,’ busa wala mo itanom sa imong kasingkasing kining mga butanga ug wala mo hunahunaa ang imong dangatan. “Busa pamati karon niini, ikaw nga mahigugmaon sa kalipay ug naglingkod nga masaligon. Miingon ka sa imong kaugalingon, ‘Wala nay sama kanako kagamhanan ug dili ako mabiyuda o kawad-an sa akong mga anak.’ Apan may adlaw nga sa kalit mahitabo kanimo kining duha ka butang: mamatay ang imong mga anak ug mabiyuda ka. Mahitabo kini bisan pa sa imong mga salamangka ug gamhanang mga lamat. “Masaligon ka sa imong pagkadaotan; miingon ka, ‘Walay nakakita kanako;’ ang imong kaalam ug kahibalo maoy nagpasalaag kanimo, ug miingon ka sa imong kaugalingon, ‘Ako ra ang Dios ug wala nay lain.’ Apan moabot kanimo ang kadaotan ug dili ka makalikay niini; modangat kanimo ang katalagman ug dili ka makalingkawas niini; sa kalit lamang moabot kanimo ang kalaglagan nga wala mo damha. Padayon sa imong mga paglamatlamat ug sa mga salamangka nga imong gigamit sukad pa sa imong pagkabatan-on; basin pag molampos ka ug makahimo paglisang sa imong mga kaaway. Wala kay nahimo bisan pa sa daghang tambag; paduola ang imong mga magtatambag ug paluwasa sila kanimo, kadtong nagbantay sa mga timaan sa kalangitan ug nagtuon sa lihok sa kabituonan, nga motagna inigsubang sa bag-ong bulan kon unsay mahitabo kanimo. “Sama sila sa dagami nga lamyon sa kalayo; dili sila makaluwas sa ilang kaugalingon, kay dili kini kalayo nga mohatag lamang ug kainit sa ilang lawas kondili kalayo nga molamoy gayod kanila. Mao kini ang mahitabo kanimo ug sa imong mga magtatambag sukad pa sa imong pagkabata; biyaan ka nila ug wala nay moluwas kanimo.” Pamatia kini, katawhan sa Israel nga mga kaliwat ni Juda. Nanumpa kamo sa ngalan sa Ginoo ug nagsimba sa Dios sa Israel, apan dili kamo matinud-anon. Miangkon kamo nga lumolupyo sa balaang siyudad ug nagpabilin diha sa Dios sa Israel; ang Ginoo nga Labing Gamhanan maoy iyang ngalan. Ang Ginoo miingon sa Israel, “Ang mga butang nga nangagi gipahayag ko na sa karaang panahon; gisulti ko kini ug sa kalit lamang gipahitabo ko kini. Tungod kay nasayod man ako nga gahi kamog ulo, ug ang inyong liog ingon katikig sa puthaw, ug ang inyong agtang sama sa bronsi, gipahayag ko kini kaninyo sukad pa sa karaang panahon; gipahibalo ko kini kaninyo sa wala pa kini mahitabo, aron dili kamo makaingon nga ang inyong diosdios maoy naghimo niini, ug ang inyong kinulit ug ang tinunaw nga mga larawan maoy nagsugo niini. “Nabati ninyo kining tanan kaniadto ug karon ania nakita na gayod ninyo. Unya dili ba ninyo kini dawaton? Gikan karon ipabati ko kaninyo ang wala pa gayod ninyo mahibaloi. Karon ko lang kini himoa ug walay sama niini nga nahitabo kaniadto, busa dili kamo makaingon nga nasayod na kamo niini. Nasayod ako nga dili kamo kasaligan ug sukad sa inyong pagkahimugso masupilon kamo. Busa wala kamo makadungog o masayod niini sukad kaniadto. “Tungod ug alang sa akong ngalan pugngan ko ang akong kasuko; tungod sa akong dungog magpailob ako aron dili ko kamo puohon. Gisulayan ko na kamo diha sa hudno sa pag-antos; Giputli ko kamo sama sa pagputli sa plata, apan nasayran ko nga wala kamoy hinungdan. Apan tungod ug alang kanako buhaton ko gayod kini, kay dili ako motugot nga pasipad-an ang akong ngalan. Dili ko gayod ihatag sa lain ang akong himaya.” Ang Ginoo miingon, “Pamati kanako, O Israel, ikaw katawhan nga akong gitawag! Ako mao ang Dios, ang sinugdan ug ang kataposan. Ang akong kamot maoy nagpahimutang sa patukoranan sa kalibotan ug maoy naghikyad sa kalangitan; inigtawag ko kanila, motungha dayon sila. “Pagpundok kamong tanan ug pamati! Walay usa sa mga diosdios nga makatagna nga sulongon sa akong pinili ang Babilonia, ug buhaton niya ang akong isugo kaniya. Ako ang nagsulti ug nagtawag kaniya, gigiyahan ko siya ug gihimong malampuson. “Duol kanako ug pamatia kini: sukad pa gayod sa sinugdan wala ako maglipudlipod pagsulti kaninyo; sa pagkahitabo niini didto na ako.” (Ug karon ang Ginoong Dios naghatag kanakog gahom ug nagsugo kanako.) Mao kini ang giingon sa Ginoo nga inyong manunubos, ang Balaang Dios sa Israel: “Ako ang Ginoo nga inyong Dios, nga nagtudlo kaninyo sa makaayo kaninyo, ug nagtultol kaninyo sa dalan nga angay ninyong laktan. “Kon gituman pa ninyo ang akong kasugoan, mobaha unta ang mga kaayohan sama sa suba, ug ang inyong pagkamatarong sama sa mga balod sa dagat. Ang inyong mga kaliwat mahisama unta kadaghan sa balas ug wala gayod unta sila mapuo.” Panggawas kamo sa Babilonia; isangyaw kini uban sa kalipay ngadto sa tanang suok sa kalibotan; ingna sila, “Giluwas na sa Ginoo ang iyang alagad nga mao ang Israel.” Wala sila uhawa sa dihang gidala niya sila latas sa mga diserto; gipabuhagay niya alang kanila ang tubig gikan sa bato nga gipikas niya. “Dili magmalinawon ang mga daotan,” nag-ingon ang Ginoo. Pamati kanako, O kapuloan, ug patalinghog kamong mga katawhan nga atua sa layo. Gitawag ako sa Ginoo didto pa sa tagoangkan sa akong inahan; gikan sa tiyan sa akong inahan gipili na ako niya. Gihimo niya ang akong dila sama sa usa ka hait nga espada; gipanalipdan ako niya diha sa landong sa iyang kamot; gihimo ako niya nga sama sa usa ka talinis nga udyong, nga mahimong gamiton bisan unsang higayona diha sa iyang sudlanag pana. Ug giingnan ako niya, “Israel, sulugoon ko ikaw, ug pasidunggan ako tungod kanimo.” Apan miingon ako, “Kawang lamang ang akong kahago; gigamit ko ang akong kusog sa wala lamay hinungdan.” Apan ang Ginoo ang mohatag kanakog hustisya ug moganti kanako. Sa wala pa gani ako matawo gipili na ako sa Ginoo. Gihimo niya akong iyang alagad aron pagtigom sa nagkatibulaag nga katawhan sa Israel. Gipasidunggan ako niya ug gihatagag gahom. Miingon ang Ginoo kanako, “May mas dako pang buluhaton nga akong ipabuhat kanimo, aron pagpabangon sa mga banay ni Israel ug sa pagpahiuli sa nahibilin niyang katawhan; himoon ko ikaw nga kahayag sa kanasoran, aron ang akong kaluwasan modangat sa kinasuokan sa kalibotan.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang manunubos ug Balaang Dios sa Israel, ngadto kaniya nga gitamay pag-ayo sa kanasoran ug giulipon sa mga hari: “Inigkakita sa mga hari kanimo, manindog sila ug moyukbo, ingon man ang mga prinsipe, aron sa pagpasidungog kanimo. Mahitabo kini kay ang Ginoo, ang balaang Dios sa Israel, mao may nagpili kanimo ug motuman siya sa iyang saad.” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Sa panahon nga akong gipili, gitubag ko ikaw; gitabangan ko ikaw sa dihang nagpakitabang ka; bantayan ug panalipdan ko ikaw. Pinaagi kanimo maghimo akog kasabotan uban sa tanang katawhan; ipahimutang ko ikaw didto sa imong yuta nga karon nagmingaw na. Moingon ako sa mga binilanggo, ‘Gula kamo,’ ug niadtong anaa sa kangitngit, ‘Gawas ngadto sa kahayag.’ Manibsib sila daplin sa kadalanan ug mahimo nga ilang sibsibanan ang hawan nga kabungtoran. Dili na sila gutomon ug uhawon; ang hangin ug ang kainit sa adlaw dili na mosakit pa kanila kay tultolan man sila sa nagmahal kanila ngadto sa mga tuboran sa tubig. “Maghimo akog agianan latas sa kabukiran ug mag-andam akog dalan alang sa akong katawhan. May mangabot gikan sa halayo, ang uban gikan sa amihanan ug kasadpan, ug ang uban gikan sa Aswan sa habagatan.” Pag-awit sa kalipay, O kalangitan, ug pagmaya, O yuta; pag-awit, O kabukiran! Kay lipayon sa Ginoo ang iyang katawhan ug kaluy-an niya ang mga nag-antos. Apan ang Sion miingon, “Gibiyaan na ako sa Ginoo, nalimot na siya kanako.” Busa ang Ginoo mitubag, “Makalimot ba ang usa ka inahan sa iyang anak nga masuso? Dili ba niya mahalon ang iyang anak? Apan bisan pag malimot ang inahan sa iyang anak ako dili gayod malimot kanimo. Tan-awa, Jerusalem, gikulit ko ang imong ngalan diha sa akong mga palad; ang imong mga paril kanunay kong gibantayan. “Lupigon sa imong mga magtutukod ang nagguba kanimo, ug mamiya kadtong migun-ob kanimo. Tan-awa ang imong palibot kay nagtigom ang imong katawhan ug mamauli na sila. Ipanumpa ko ingon nga ako buhi nga Dios nga magmapagarbohon ka kanila, sama sa babayeng kaslonon nga mapagarbohon sa iyang mga dayandayang alahas. “Sa walay duhaduha ang inyong biniyaang dapit ug ang inyong yuta nga giamong-amongan, dili na paigo nga kapuy-an sa mamauli nga katawhan. Kadtong nag-among-among kaninyo ipahilayo na kaninyo. Ang kabataan nga matawo panahon sa imong kasub-anan mohunghong kanimo, ‘Gamay ra kining dapita alang kanako; hatagi akog dapit nga akong kapuy-an.’ Unya moingon ka diha sa imong hunahuna, ‘Kinsay nanganak niining mga bataa alang kanako nga nangawala na man ang akong mga anak, ug dili na ako mahimong manganak pa? Gibihag ako ug gisalikway busa kinsa may nagmatuto kanila? Gibiyaan ako nga nag-inusara busa diin man diay kini sila gikan?’” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Kamayon ko ang kanasoran, ug ipakita ko ang akong ilhanan ngadto sa katawhan; unya kugoson nila ang imong mga anak nga lalaki ug sung-ayon nila ang imong mga anak nga babaye pauli nganha kanimo. Ang mga hari mahisama sa amahan nganha kaninyo ug ang ilang mga rayna mahisama sa inyong inahan. Moyukbo sila kaninyo ug tilaan nila ang abog sa inyong tiil. Unya makaila kamo nga ako mao ang Ginoo; kadtong misalig kanako dili gayod maulawan.” Makuha ba ang mga inilog gikan sa sundalo, o maluwas ba ang mga dinakpan gikan sa bangis nga tawo? Nag-ingon ang Ginoo, “Mailog bisan pa ang mga dinakpan sa mga sundalo, ug mabawi ang mga inilog sa tawong bangis, kay ako maoy makig-away niadtong makig-away kaninyo, ug luwason ko ang inyong mga anak. Ipakaon ko sa mga nagdaugdaog kaninyo ang ilang kaugalingong unod, ug mangahubog sila sa ilang kaugalingong dugo sama sa bino. Unya ang tanang katawhan makaila nga ako mao ang Ginoo nga inyong manluluwas, ang inyong manunubos, ang Gamhanang Dios ni Jacob.” Ang Ginoo miingon, “Nagtuo ba kamo nga gihinginlan ko ang akong katawhan sama sa bana nga mibulag sa iyang asawa? Kon tinuod kana, hain man ang papeles sa pakigbulag? Nagtuo ba kamo nga gibaligya ko kamo aron maulipon sama sa amahan nga mobaligya sa iyang anak aron himoong ulipon? Dili! Nabihag kamo tungod sa inyong mga sala; gihinginlan kamo tungod sa inyong mga daotang buhat. “Nganong wala may tawo sa akong pag-abot? Nganong walay mitubag sa dihang misangpit ako? Mubo ba ang akong kamot nga dili kini makakab-ot aron pagluwas kaninyo? O wala na ba akoy gahom sa pagluwas? Makapahubas ako sa dagat sa usa lamang ka pagmando, ug makapamala sa mga suba aron mangamatay ang mga isda! Gipangitngit ko ang kalangitan nga daw nagbangotan alang sa mga patay.” Gitudloan ako sa Ginoong Dios sa angay kong isulti aron mahibalo akong modasig niadtong gikapuyan. Matag buntag gidasig niya ako sa pagpaminaw sa buot niyang itudlo kanako. Giablihan sa Ginoong Dios ang akong salabotan, ug wala ako mosupil o mobiya kaniya. Gipatara ko ang akong likod niadtong buot mohampak kanako, ug ang akong aping ngadto sa mga milabnot sa akong bungot; wala ko ilingiw ang akong nawong sa nagbugalbugal ug nangluwa kanako. Wala ako maunsa kay mitabang man kanako ang Ginoong Dios; gitaon ko ang akong nawong sama sa batong bantilis, ug nasayod ako nga dili gayod ako maulawan; ang Dios molaban sa akong katungod ug ania siya sa akong duol. Kinsay makig-away kanako? Magdungan kita pag-adto sa hukmanan. Kinsay akong kaaway? Paduola siya kanako. Ang Ginoong Dios mismo maoy nagtabang kanako busa kinsay moingon nga sad-an ako? Mangadunot silang tanan sama sa bisti nga gikutkot sa anunugba. Kamong tanan nga may kahadlok sa Ginoo ug nagsunod sa mando sa iyang alagad, bisan ngitngit ang inyong gilakwan, salig sa ngalan sa Ginoo ug itugyan ang inyong kaugalingon ngadto sa inyong Dios. Kamong tanan nga naglaraw ug daotan sa inyong isigkatawo maunay sa inyong kaugalingong laraw. Ang Ginoo mismo maoy mosilot kaninyo, ug mag-antos kamo pag-ayo. Ang Ginoo miingon, “Pamati kanako, kamo nga buot maluwas ug nagpakitabang kanako; tan-aw sa bato diin didto kamo sapsapa ug sa yuta diin didto kamo kubkoba. Hunahunaa ang inyong amahan nga si Abraham ug si Sara nga inyong inahan. Gitawag ko si Abraham sa dihang wala pa siyay anak ug gipanalanginan ko siya ug gipasanay. “Kay lipayon sa Ginoo ang Sion; lipayon niya ang tanang dapit niini nga nagun-ob, ug himoong sama sa Eden ang kamingawan niini, ug ang diserto niya mahisama sa tanaman sa Ginoo. Magmaya sila ug maglipay, magpasalamat ug mag-awit alang kaniya. “Pamati kanako, akong katawhan, ug patalinghog kanako, akong nasod; ihatag ko ang usa ka balaod, ug ang akong hustisya mahimong kahayag ngadto sa kanasoran. Modali ako pag-anha ug luwason ko ang mga katawhan. Ako mismo ang magmando kanila, ug maglaom kanako ang kapuloan, ug mosalig sila kanako. Hangad sa kalangitan, ug tan-awa ang kalibotan, kay mahanaw ang kalangitan sama sa aso, ug madunot ang kalibotan sama sa bisti, ug mangamatay ang mga nagpuyo niini sama sa mga tagnok. Apan ang kaluwasan nga akong ihatag molungtad hangtod sa hangtod ug dili gayod kini matapos. “Pamati kanako, kamo nga nasayod unsay matarong, katawhan nga nagmahal sa akong balaod; ayaw kahadloki ang pagtamay sa katawhan ug ayaw ikaguol ang ilang pagbiaybiay. Kan-on sila sa anunugba sama sa bisti, ug kutkuton sila sa ulod sama sa panapton gikan sa balhibo sa karnero; apan ang kaluwasan nga akong ihatag molungtad hangtod sa hangtod, ug alang kini sa tanang kaliwatan.” Pagmata na, O Ginoo, ug tabangi kami. Gamita ang imong gahom ug luwasa kami sama sa gibuhat mo kaniadto. Dili ba ikaw maoy nagtagodtagod sa dragon nga si Rahab? Dili ba ikaw man maoy nagpahubas sa dagat, ug naghimog dalan latas sa katubigan, aron paghimog agianan alang sa mga linuwas? Ug mamauli ang mga tinubos sa Ginoo ug mag-awit sila nga moadto sa Jerusalem; mahulagway sa ilang nawong ang kalipay nga walay kataposan. Makabaton silag kalipay ug pagmaya, ug mahanaw na ang kaguol ug ang panghupaw. Ang Ginoo miingon, “Ako mao ang naghatag kaninyog kaisog, busa ayaw kamo kahadlok sa tawo nga mamatay ra sama sa mga sagbot. Nalimot kamo sa Ginoo nga inyong Magbubuhat nga maoy naghikyad sa kalangitan, ug nagpahimutang sa sukaranan sa kalibotan. Nganong mahadlok man kamo sa kapungot sa nagdaugdaog kaninyo ug buot mopatay kaninyo? Hain na man ang iyang kapungot? Ang dinakpan buhian sa walay langan; dili siya mamatay ug dili moadto sa kahiladman; dili usab siya mawad-an ug pagkaon. “Kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios, nga maoy mokutaw sa dagat ug mopadahunog sa mga balod niini, ang Ginoo nga Labing Gamhanan maoy akong ngalan. Gibutang ko ang akong mga pulong diha sa inyong baba, ug gitagoan ko kamo diha sa landong sa akong kamot; gihikyad ko ang kalangitan ug gipahimutang ko ang sukaranan sa kalibotan, ug miingon ako sa Jerusalem, ‘Ikaw mao ang akong katawhan.’” Mata na! Bangon na, O Jerusalem! Ikaw nga nakainom sa bino sa silot sa Ginoo nga iyang gipainom kanimo tungod sa iyang kasuko, ug gititi mo kini ug nagsusapinday ka sa kahubog. Walay usa sa imong mga lumolupyo nga makagiya kanimo; walay usa kanila nga makaagak kanimo. Nahitabo kanimo kining duha ka butang: nadaot sa gubat ang imong yuta, ug nag-antos sa gutom ang imong katawhan, apan wala gayoy naluoy kanimo. Gipanguyapan ang imong katawhan; nagbuy-od sila sa eskina sa kadalanan sama sa lagsaw nga nabihag; nahiagom sila pag-ayo sa kaligutgot sa Ginoo, sa kastigo sa inyong Dios. Busa pamati niini, ikaw nga nag-antos ug nahubog apan dili sa bino. Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Ginoo nga imong Dios nga maoy nanalipod sa iyang katawhan: “Gikuha ko na sa imong kamot ang kupa nga gihatag ko kanimo, ug dili ka na makainom sa bino nga nakapahubog kanimo. Ibutang ko kini sa kamot sa mga nagsakit kanimo nga miingon kanimo, ‘Hapa aron tumban ka namo sama sa lapok,’” ug mitamaktamak sa imong likod nga daw yuta nga ilang agianan. Pagmata na, pagmata na, lig-ona ang imong kaugalingon, O Jerusalem; isul-ob ang matahom mong bisti, O balaang siyudad sa Dios, kay dili na moanha kanimo ang mga dili tinuli ug hugaw nga mga tawo. Bangon gikan sa abog ug pamapha, O binilanggo nga Jerusalem! Hubara ang kadena sa imong liog, O dinakpang katawhan sa Sion. Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Giulipon kamo apan wala bayri, busa lukaton kamo nga walay bayad-bayad. Kaniadto mipuyo kamo sa Ehipto sa inyong kaugalingong kabubut-on; human niini gibihag kamo sa mga taga-Asiria sa wala lamay bayad-bayad. Ug karon sa Babilonia mao lamang gihapon ang nahitabo. Giulipon kamong akong katawhan sa wala lamay bayad-bayad? Nanghambog ang mga pangulo nga nagmando kaninyo ug nagpunay silag tamay kanako. Apan masayran ra unya ninyo nga ako mao ang Dios ug nga ako nakigsulti kaninyo.” Pagkatahom sa mga tiil niadtong milatas sa kabukiran aron pagwali sa maayong balita, pagmantala sa pakigdait, pagdalag kalipay ug pagsangyaw sa kaluwasan, ug miingon sa Sion, “Naghari ang imong Dios.” Naninggit ang inyong mga magbalantay; nagdungan sila pag-awit sa kalipay kay nakita gayod nila ang pagbalik sa Ginoo ngadto sa Sion. Pag-awit kamong tanan, kamong mga nagun-ob nga mga dapit sa Jerusalem, kay gilipay na sa Ginoo ang iyang katawhan, gitubos na niya ang Jerusalem! Gipakita sa Ginoo ang iyang balaang gahom atubangan sa kanasoran, ug ang tibuok kalibotan makakita sa kaluwasan nga gikan sa atong Dios. Panggawas kamo ug palayo; ayaw paghikap ug hugaw nga butang; panggawas kamo sa Babilonia ug pagputli kamo sa inyong kaugalingon, kamo nga nagdala sa mga galamiton sa Ginoo, Apan ayaw kamo pagdali paggawas; ayaw paggula sama sa mga kagiw; kay mag-una kaninyo ang Ginoo, ug ang Dios sa Israel maoy magbantay diha sa inyong luyo. Ang Ginoo miingon, “Molampos gayod ang akong alagad; ilhon ang iyang pagkagamhanan ug pasidunggan siya pag-ayo. Sama nga daghan ang nahibulong kaniya kay nadaot man pag-ayo ang iyang panagway ug dili na kini hitsurag tawo, mahibulong usab kaniya ang daghang mga nasod, ug dili makatingog ang mga hari tungod sa dakong katingala, kay ila mang makita kadtong wala isugilon kanila ug masabtan kadtong wala nila hidunggi.” Ang mga tawo mitubag, “Kinsay makatuo sa amo karong gisangyaw? Kinsay gipakitaan sa Ginoo sa iyang gahom? Kay kabubut-on sa Ginoo nga ang iyang alagad motubo daw tanom diha sa ugang yuta. Dili siya madanihon ug wala siyay kaambong nga mabihag kita kaniya. Gitamay nato siya ug gisalikway; nakasinati siyag mga kagul-anan ug mga pag-antos; gani walay motan-aw kaniya; wala nato siya tagda ug gipakawalay bili lamang. “Apan giantos niya ang mga kasakitan nga kita untay angay mag-antos ug gipas-an ang atong mga alantuson; nagtuo kita nga ang iyang pag-antos silot kaniya sa Dios. Gani gisamaran siya tungod sa atong mga sala; napangos siya tungod sa atong pagkadaotan; giantos niya ang kastigo nga maoy nakaluwas kanato ug pinaagi sa iyang mga labod nangaayo kita. Kitang tanan sama sa mga karnero nga nasalaag ug wala mosubay sa hustong dalan. Apan siyay gidakdakan sa Ginoo sa tanan tang kasal-anan. “Bisag gidaugdaog siya ug gipaantos pag-ayo, nagpakahilom lamang siya; sama sa nating karnero nga gidala ngadto sa ihawan ug sama sa karnero atubangan sa moalot kaniya, wala gayod siyay timik. Gidala siya nga hinikawan sa hustisya ug walay nanumbaling sa iyang gidangatan; gihunosan siya sa iyang kinabuhi tungod sa kalapasan sa akong katawhan. Giandaman siyag lubnganan tipon sa mga kriminal, gilubong siya uban sa usa ka dato, bisag wala siya makabuhat ug daotan o makasultig bakak.” Ang Ginoo nag-ingon, “Maoy akong kabubut-on ang pagpaantos ug pagsakit kaniya; sa dihang gihimo niya ang iyang kaugalingon ingon nga halad alang sa sala, makita niya ang iyang mga kaliwat ug makabaton siyag taas nga kinabuhi; ug pinaagi kaniya matuman ang ubang plano. Inigkatapos sa iyang mga pag-antos, malipay na usab siya ug masayod siya nga wala makawang ang iyang mga pag-antos. Siya ang matarong kong alagad ug siya maoy mopas-an sa silot sa katawhan aron mahimo silang matarong. Busa pasidunggan ko siya uban sa mga bantogan ug gamhanan, kay gihatag man niya ang iyang kinabuhi, ug nahiagom sa angay nga dangatan sa mga kriminal. Gipas-an niya ang sala sa daghang mga tawo ug nag-ampo aron sila pasayloon.” Paglipay, O Jerusalem, ikaw nga sama sa babaye nga wala manganak; singgit sa kalipay, kay makabaton ka nag mas daghan pang anak kay sa babaye nga wala biyai sa iyang bana. Padak-i ang imong tolda ug ayaw pagdaginot sa lugar; dugangi pagbukhad ug mga tabil ang imong pinuy-anan; patas-i ang mga pisi ug lig-ona ang mga ugsok, kay mosanay ka pag-ayo, ug ang imong mga kaliwat maoy manag-iya sa kanasoran ug maoy magpuyo sa mga siyudad nga biniyaan. Ayaw kahadlok kay dili ka maulawan pag-usab; ayaw kalisang kay dili ka yam-iran. Hikalimtan mo ang kaulawan sa imong pagkabatan-on, ingon man sa imong pagkabiyuda. Kay ang imong Magbubuhat mahimong daw imong bana; ang Ginoo nga Labing Gamhanan mao ang iyang ngalan; ang imong manunubos mao ang Balaang Dios sa Israel, siya ang Dios sa tibuok kalibotan. Sama ka sa usa ka asawang biniyaan ug nagsubo; sama sa batan-ong asawa nga gisalikway. Apan gitawag ka pagbalik sa Ginoo ug giingnan: “Gibiyaan ko ikaw sa makadiyot, apan mobalik ako kanimo ug mahalon ko ikaw pag-ayo. Tungod sa hilabihan kong kasuko, gitalikdan ko ikaw sa makadiyot, apan uban ang gugmang walay paglubad, kaluy-an ko ikaw,” nag-ingon ang Ginoo nga imong manunubos. “Alang kanako, sama kini sa panahon ni Noe, sa dihang nanumpa ako nga dili na gayod palunopan ang kalibotan; ipanumpa ko usab nga dili na gayod ako masuko kanimo, ug dili ko na ikaw kastigohon pag-usab. Mangatumpag ang kabukiran ingon man ang kabungtoran, apan ang gugma ko kanimo dili gayod molubad, ug dili usab mahanaw ang akong kasabotan sa pakigdait nga akong gihimo uban kanimo,” nag-ingon ang Ginoo nga nahigugma kanimo. Ang Ginoo miingon, “O sinakit ug dinaugdaog nga siyudad ug walay naglipay, ipahiluna ko ang imong mga sukaranan, dinayandayanan sa mahalon nga mga bato; dayandayanan ko sa mga sapiro ang imong mga tore. Butangan kog mga haspe ang imong mga ganghaan, ug ang imong mga kota dayandayanan kog mga mahalong bato. “Pangunayan ko pagtudlo ang tanan mong mga anak, ug mouswag unya sila pag-ayo. Ang katarong maoy makapalig-on kanimo, ug dili ka nila daugdaogon kay dili ka man mahadlok; ug ipahilayo ka sa kalisang. Kon adunay mosulong kanimo, makasiguro ka nga dili ako maoy naghimo niini; ang mosulong kanimo mapukan gayod tungod ug alang kanimo. “Akoy nagbuhat sa panday nga maoy naghuyop sa binagang uling aron makahimo siyag hinagiban; ako usab ang nagbuhat sa tawong mogamit sa hinagiban aron pagpatay. Apan walay hinagiban nga gipanday nga magpulos batok kanimo. Matubag mo ang tanang sumbong batok kanimo. Mao kini ang panulondon sa akong mga alagad ug hatagan ko silag kadaogan,” nag-ingon ang Ginoo. Ang Ginoo miingon, “Kamong giuhaw, ngari kamo ug inom. Bisag wala kamoy kuwarta, ngari, palit ug kaon! Palit kamog bino ug gatas nga walay bayad. Nganong gastohon man ninyo ang inyong kuwarta nianang dili makaon? Ug nganong maghago man kamo nianang dili makabusog? Pamati kamo kanako ug makakaon kamog maayong pagkaon ug matagbaw kamo. Pamati kamo ug duol kanako ug makaangkon kamog kinabuhi; maghimo akog walay kataposang kasabotan uban kaninyo, ug ibubo ko kaninyo ang panalangin nga akong gisaad kang David. Gihimo ko siyang pangulo ug magmamando sa kanasoran; pinaagi kaniya gipakita ko ang akong gahom. Tawgon ninyo ang mga nasod nga wala ninyo hiilhi ug magdagan sila nganha kaninyo. Ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ang Balaang Dios sa Israel, maoy maghimo niini ug pasidunggan ko kamo.” Dangop sa Ginoo samtang may panahon pa; sangpita ninyo siya samtang siya duol pa. Pabiyaa ang mga daotan sa ilang mga sala, ug ipasalikway sa mga makasasala ang ilang mga daotang hunahuna. Pabalika sila sa Ginoo aron kaluy-an sila, pabalika sa atong Dios, kay andam siya sa pagpasaylo. “Kay ang akong hunahuna dili sama sa inyong hunahuna, ug ang akong mga laraw dili sama sa inyong mga laraw, nag-ingon ang Ginoo. Kay sama nga ang kalangitan habog kay sa yuta, ang akong mga laraw habog kay sa inyong mga laraw, ug ang akong hunahuna kay sa inyong hunahuna. “Kay sama nga ang ulan ug ang yelo mangahulog gikan sa langit, ug dili na mobalik didto kondili mopatubig hinuon sa yuta, aron manurok ang mga tanom niini ug kahatagag binhi ang magpupugas ug pagkaon ang mga tawo, ang akong mga pulong usab dili mobalik kanako nga kawang lamang; tumanon hinuon niini ang akong tuyo ug molampos gayod kini. “Mamiya kamo nga malipayon, ug pagawason kamo nga malinawon; mag-awit sa tumang kalipay ang kabukiran ug kabungtoran diha sa inyong atubangan, ug mamakpak sa ilang kamot ang tanang kakahoyan. Sipre na ang motubo inay tunok; kahoyng mirtol na inay sampinit, ug mahimo kining handomanan alang sa Ginoo, usa ka ilhanan nga dili gayod mapapas.” Nag-ingon ang Ginoo sa iyang katawhan, “Patunhaya ang hustisya ug buhata ang matarong, kay sa dili madugay luwason ko na kamo ug ipaila ko ang akong katarong. Bulahan ang tawo nga magbuhat niini sa kanunay ug magtamod sa Adlawng Igpapahulay, ug dili gayod magpasipala niini ug dili usab magbuhat ug daotan.” Ang langyaw nga nagsimba sa Ginoo kinahanglang dili moingon, “Hinginlan gayod ako sa Ginoo gikan sa iyang katawhan.” Ug ang yunuko dili angayng moingon, “Sama ako sa patayng kahoy.” Kay nag-ingon ang Ginoo ngadto sa yunuko, “Kon nagtamod ka sa akong Adlawng Igpapahulay, ug nagbuhat sa akong kabubut-on ug nagtuman sa akong kasabotan, maghimo ako ug handomanan alang kanimo ug himoon ko nga mahinumdoman gayod ang imong ngalan diha sa akong Templo ug sa akong katawhan bisan ug wala kay mga anak. Dili ka gayod hikalimtan.” Ug miingon ang Ginoo ngadto sa mga langyaw nga miduol ug nag-alagad ug naghigugma kaniya, ug nagtamod sa Adlawng Igpapahulay, ug nagtuman sa iyang mga sugo: “Dad-on ko kamo sa akong balaan nga bukid ug lipayon ko kamo didto sa akong Templo. Ang inyong mga halad-sinunog ug mga halad-inihaw dawaton ko didto sa akong halaran, kay ang akong Templo nganlan mag balay-alampoanan alang sa tanang kanasoran.” Ang Ginoong Dios, nga nagtigom sa mga nagkatibulaag nga mga Israelita miingon, “Aduna pay uban nga akong tigumon gawas niadtong natigom na.” Giingnan sa Ginoo ang kanasoran, “Kamong mga mananap nga mapintas, ngari kamo ug panukob—kamong tanang mananap sa kalasangan. Buta ang mga magbalantay sa Israel ug wala gayod silay kahibalo; sama sila sa mga iro nga dili maantigong mopaghot; ang ilang nahibaloan mao ra ang pagdamgo ug pagkatulog. Mga hakog sila ug dili gayod sila matagbaw. Mga magbalantay sila sa karnero nga walay mga alamag ug nagtinguha lamang sa ilang kaugalingong kaayohan. Sila miingon, ‘Sigi, mag-inom ug maghubog kita; himoon ta nga ang ugma sama sa karon o labaw pa gani niini.’” Walay magtagad kon ang matarong mao nay mamatay; walay makasabot kon kuhaon na ang mga tawong diosnon. Kuhaon ang mga matarong aron mahilikay sa katalagman ug magmalinawon na. Kadtong nagkinabuhi nga matarong makapahulay sa dayon inigkamatay. Apan ngari kamo, kamong mga anak sa mga diwatahan, sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog ug sa mga mananapaw. Kinsa bay inyong gibiaybiay? Kinsa bay inyong gihiwihiwian sa baba ug gidiwalwalan sa dila? Dili ba mga kaliwat man kamo sa sala ug limbong? Dili ba nakighilawas man kamo ilalom sa mga kahoyng tugas ug ilalom sa lunhawng kakahoyan? Dili ba gihalad man ninyo ang inyong mga anak pinaagi sa pagpatay kanila diha sa mga yungib dapit sa kawalogan? Manguha kamog hamis nga mga bato ug gisimba ninyo kini ingon nga mga dios. Nag-ipis kamog bino ingon nga halad alang kanila ug gidad-an ninyo silag halad nga uhay. Mapuypoy ba ang akong kasuko tungod niining mga butanga? Mitungas kamo sa bukid aron maghalad ug makighilawas didto. Giugsok ninyo ang inyong diosdios diha sa luyo sa pultahan ug sa marko niini; mibiya kamo kanako. Naghubo kamo ug mihigda sa lapad nga higdaanan, unya nakigsabot kamo kanila; gihigugma ninyo ang ilang higdaanan ug nakigdulog kamo kanila. Miadto kamo sa diosdios nga si Moloc dala ang lana, ug gipahumotan ninyo pag-ayo ang inyong kaugalingon; nagpadala kamog mga sinugo sa lagyong dapit aron sa pagpangita ug dios nga angay simbahon, bisan gani ngadto sa kalibotan sa mga patay. Bisag gikapoy na kamo tungod sa inyong pagpunayg lakaw aron pagpangitag laing mga dios, wala kamo kabsig paglaom; wala kamo maugtas kay hiulian man kamo sa inyong kabaskog. Kinsa bay inyong gikalisangan nga gibudhian man ninyo ako, ug wala na kamo mahinumdom o magtagad kanako? Nagpakahilom lamang ako sa dugayng panahon busa wala kamo mahadlok kanako. Ibutyag ko ang inyong gipasigarbong mga binuhatan ug pagkamatarong, apan dili makatabang kaninyo. Kon magpakitabang kamo, maoy paluwasa kaninyo ang daghan ninyong mga diosdios! Ipadpad lamang sila sa hangin ug mapalid sila bisag huypon lamang. Apan ang modangop kanako maoy manag-iya sa yuta ug sa balaan kong bukid. Ug ang Ginoo miingon, “Hala, lihok kamo, andama ang dalan; kuhaa ang tanang babag sa agian sa akong katawhan.” “Mao kini ang giingon sa balaan ug gamhanang Dios nga buhi hangtod sa kahangtoran: Nagpuyo ako sa habog ug balaang dapit, apan motipon usab sa tawo nga mapaubsanon ug naghinulsol sa iyang mga sala, aron pagdasig ug paghatag kaniyag paglaom. Dili ako makig-away sa dayon ug dili masuko hangtod sa hangtod, kay gikan man kanako ang espiritu ug ako mao ang nagbuhat sa kinabuhi. Nasuko ako tungod sa ilang pagkahakog; gikastigo ko sila ug gitalikdan, apan nagpadayon sila pagsimang ug pagtuman sa ilang gusto. “Nasayran ko ang ilang pagkinabuhi apan ayohon ko sila; tultolan ug tabangan ko sila; lipayon ko ang nagbangotan. Hatagan kog kalinaw kadtong atua sa layo ug ang ania sa duol ug ayohon ko sila. Apan ang mga daotan nahisama sa dagat nga kanunay nagbalod; wala kini pahulay ug ang tubig niini nagdalag lapok ug hugaw. Wala gayoy kalinaw ang mga daotan,” nag-ingon ang Dios. Ang Ginoo miingon, “Singgit ug kusog ug ayaw pagpugongpugong; ipatugbaw ang imong tingog sama sa trumpeta; sultihi ang akong katawhan sa ilang mga sala ug ang banay ni Jacob sa ilang kalapasan. Adlaw-adlaw modangop sila kanako ug malipay sila nga masayod sa akong kabubut-on, daw usa ka nasod nga matarong ug wala magsalikway sa balaod sa ilang Dios. Nangayo sila kanako ug hustong hukom ug gikalipay nila ang pagduol sa Dios.” Nangutana ang katawhan, “Nganong magpuasa man kami kon dili ka makakita? Nganong magpaubos man kami kon dili ka magpakabana?” Ang Ginoo miingon kanila, “Ang tinuod mao nga nagpuasa kamo tungod kay nangita kamo sa inyong kaayohan, ug gidaugdaog ninyo ang tanan ninyong trabahador. Magpuasa kamo apan mangita gihapog away ug makigsinumbagay. Ang pagpuasa nga sama sa inyong gibuhat dili makatabang aron dunggon ang inyong pag-ampo. Mao ba kining matanga sa pagpuasa ang makalipay kanako? Mao ba kini ang tinuod nga pagpaubos? Igo na ba ang pagduko sa inyong ulo sama sa sagbot, ug sa pagbanig ug sako ug paghigda sa abo? Mao ba kini ang gitawag ninyog puasa nga kahimut-an nako? “Ang puasa nga akong gipangayo mao ang pagbugto sa mga gapos sa pagkadaotan, ug pagtangtang sa higot sa yugo, ingon man ang paghatag ug kagawasan sa mga dinaugdaog, ug pagbali sa tanang yugo. Dili ba ang puasa nga akong gikinahanglan mao man nga hatagan ninyog pagkaon ang mga gigutom, ug papuy-on ninyo sa inyong balay ang mga kabos nga walay puloy-anan, ug nga bistihan ninyo ang hubo, inay pasagdan ninyo ang inyong kaigsoonan? “Sa ingon, modan-ag ang inyong kahayag ingon sa banagbanag sa kabuntagon, ug mamaayo kamo pagdali; maggiya kaninyo ang inyong katarong, ug sa inyong luyo panalipdan kamo sa akong himaya. Kon mosangpit kamo kanako, tubagon ko kamo; kon magpakitabang kamo, dili ko kamo balibaran. “Kon likayan ninyo ang pagdaugdaog, ang pagtulisok ug ang daotang pulong, ug pakan-on ninyo ang gigutom, ug hatagan ang mga kabos sa ilang gikinahanglan, mosidlak ang inyong kahayag diha sa kangitngit, ug ang inyong kangitngit mahisama sa kahayag sa udtong tutok. Tultolan ko kamo kanunay ug tagbawon sa mga maayong butang ug hatagag kabaskog sa lawas. Mahisama unya kamo sa tanaman nga kanunayng gitubigan ug sa tubod nga dili gayod mohubas. Unya tukoron pag-usab ang inyong karaang mga siyudad nga nangagun-ob; bangonon ninyo ang mga tinukod sa daghang kaliwatan; tawgon kamog mga tig-ayo sa mga nangagubang paril ug mga kabalayan.” Nag-ingon ang Ginoo, “Kon dili na kamo magbuhat sa inyong gusto sa Adlawng Igpapahulay, ug dili na kamo magtinguha pagtagbaw sa inyong mga kaibog, ug kon ikalipay na ninyo ang pagtamod sa akong adlawng balaan, ug pasidunggan na ninyo kini, ug dili na kamo magtuman sa inyong gusto o magsigi lag tabi, nan, magmalipayon kamo uban kanako. Tultolan ko kamo ug magmadaogon kamo latas sa kabukiran. Tagbawon ko kamo sa kabilin ni Jacob nga inyong katigulangan. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang kamot sa Ginoo dili mubo nga dili siya makaluwas, ug dili usab bungol ang iyang dalunggan nga dili siya makadungog. Ang inyo hinuong kalapasan maoy nag-ulang kaninyo ug sa inyong Dios. Ang inyong sala maoy hinungdan sa iyang pagpahilayo kaninyo aron dili siya makadungog kaninyo. Kay natina sa dugo ang inyong kamot, ug nabulit sa pagkadaotan ang inyong mga tudlo; pulos bakak ug daotan ang inyong gipanulti. Walay usa kaninyo nga miatubang sa korte sa matarong nga paagi, o may midangop sa hukmanan sa matarong nga tuyo. Misalig kamo sa mga pangatarongan nga walay unod; pamakak ray inyong nahibaloan; naglaraw kamog daotan ug misangpot kini sa kaalaotan. Naglumlom kamo sa mga itlog sa bitin, ug naghimog balay sa lawalawa. Mamatay ang mokaon sa inyong itlog, ug kon buk-on kini, mogula ang usa ka bitin. Dili mahimong sinina ang balay sa lawalawa. Daotan ang inyong mga buhat, ug ang kabangis ray inyong nahibaloan. Magdagan kamo aron pagbuhat ug daotan ug ipakasayon lamang ninyo ang pagpatay; lunlon gayod daotan ang inyong hunahuna ug bisag asa kamo paingon, magbilin kamog kadaot ug kalaglagan. Wala kamo makailag unsay pakigdait o motamod sa hustisya; gihimo ninyong baliko ang inyong dalan, ug ang mosubay niini dili gayod magmalinawon. Miingon ang katawhan, “Halayo kanamo ang hustisya ug dili gayod moduol kanamo ang katarong; nangita kamig kahayag apan kangitngit ray naamo ug naglakaw kami sa kangitngit. Sama sa usa ka buta nagkarapkarap kami subay sa paril; mahidagma kami bisag udtong tutok, ug ingon kami sa mga patay na alang niadtong mga himsog pa kaayo. Mongulob kami sama sa oso, ug magsigi kamig agulo ingon sa mga salampati; nangita kamig hustisya apan wala kami nakit-an; nangita kamig kaluwasan apan layo kini kanamo. Kay daghan na kaayo ang among mga sala, ug kini misaksi batok kanamo; dili kami makalingkawas sa among kalapasan, ug nasayod kami sa among mga sala. Gisupak ug gilimod namo ang Ginoo, ug wala na kami mosunod sa among Dios; pagdaugdaog ug pagsupil ray gihisgotan namo. Hiwi ang among panghunahuna ug bakak ang among gipanulti. Gisalikway namo ang hustisya ug nagpaantaw na lamang ang katarong; ang kamatuoran napukan didto sa mga plasa ug dili gani makasulod ang katarong. Wala nay kamatuoran ug isipong tukbonon ang molikay sa daotan.” Nakita kini sa Ginoo ug nasuko siya nga wala nay hustisya. Nakita niya nga wala gayoy tawo nga nagpakabana ug natingala siya. Busa gigamit niya ang iyang gahom ug katarong aron pagkab-ot sa kadaogan. Gisul-ob niya ang katarong ingon nga salipod sa dughan; gikalo niya ang kaluwasan sama sa helmet ug gibisti niya ang kadasig sa pagpanimalos. Silotan niya sila sumala sa ilang binuhatan; mahiagom sa iyang kasuko ug panimalos ang iyang mga kaaway; panimaslan niya bisan gani kadtong nagpuyo sa kapuloan. Sa ingon kahadlokan nila ang ngalan sa Ginoo didto sa kasadpan, ug ang iyang himaya kahadlokan nila didto sa silangan. Moabot ang Ginoo sama sa baha nga gihuyop sa iyang hangin. Nag-ingon ang Ginoo ngadto sa iyang katawhan, “Moadto ako sa Jerusalem aron pagluwas kaninyo nga naghinulsol sa inyong sala. Sa akong bahin, mao kini ang akong kasabotan nga gihimo uban kaninyo: ang akong espiritu nga anaa kaninyo ug ang akong mga pulong nga gipasulti ko kaninyo, dili gayod mawala diha sa inyong baba o sa baba sa inyong mga anak ug mga apo sukad karon ug hangtod sa kahangtoran.” Bangon, Jerusalem! Sidlak kay miabot na ang imong kahayag, ug ang himaya sa Ginoo nagdan-ag na kanimo. Tabonan sa kangitngit ang kalibotan, ug ang katawhan tikyopan sa kangiob. Apan ang Ginoo mosidlak kanimo, ug makita diha kanimo ang iyang himaya. Ang kanasoran moduol sa imong kahayag, ug ang mga hari moduol sa lamdag sa imong kahayag. Tan-awa ang imong palibot; makita mo nga nagtigom na sila ug moduol kanimo; gikan sa layong dapit mangabot ang imong mga anak nga lalaki, ug kugoson ang imong mga anak nga babaye. Malipay ka gayod inigkakita mo niini; tungod sa kahinam mopaspas pagpitik ang imong kasingkasing, kay ang bahandi sa kanasoran mahianha man kanimo; moabot kini kanimo latas sa kadagatan. Malukop ka sa daghang kamelyo gikan sa Midia ug sa Epa; ang tanan nga gikan sa Sheba magdalag bulawan ug insenso ug mag-awit silag mga pagdayeg alang sa Ginoo. Dad-on nganha kanimo ang tanang kahayopan sa Kedar, ug ang mga laking karnero sa Nebaiot; kini maoy imong mga halad nga akong kahimut-an ug himoon kong mahimayaon ang akong Templo. Unsa ba kining naglupad nga daw panganod, ug daw mga salampati nga paingon sa ilang mga puy-anan? Ang mga barko gikan sa kapuloan naghulat kanako, ug mag-una kanila ang mga barko sa Tarsis aron kuhaon ang imong mga anak gikan sa layong dapit, dala ang ilang bulawan ug plata aron pagpasidungog sa Ginoo nga imong Dios, ang Balaang Dios sa Israel, kay gipasidunggan ka man niya. Miingon ang Dios, “Ayohon sa mga langyaw ang imong mga kota ug alagaran ka sa ilang mga hari; kay bisag gikastigo ko ikaw tungod sa akong kasuko, karon gikaluy-an ko na ikaw. Kanunayng bukas ang imong mga ganghaan; dili sila sirhan adlaw ug gabii, aron panad-on nganha kanimo ang bahandi sa kanasoran, ug manulod ang ilang mga hari kinuyogan sa ilang mga alagad. Mangalaglag ang nasod ug gingharian nga dili moalagad kanimo; ang maong nasod magun-ob gayod sa hingpit. “Moanha kanimo ang garbo ug dungog sa Lebanon— ang sipre, ang platano ug ang maribuhok aron idayandayan sa akong Templo; himoon kong matahom ang akong tumbanan. Ang mga anak niadtong nagdaugdaog kanimo moanha kanimo nga magyukbo; moyukbo sa imong tiilan kadtong tanang nagbugalbugal kanimo; tawgon ka nila nga Siyudad sa Ginoo, ang Sion sa Balaang Dios sa Israel. “Bisag gibiyaan ka ug gikasilagan ug gilikayan, himoon ko ikawng halangdon hangtod sa kahangtoran ug kalipay sa tanang kaliwatan. Ang kanasoran ug mga hari moatiman kanimo sama sa usa ka inahan nga nagpasuso sa iyang anak. Unya masayod ka nga ako, ang Ginoo, ang nagluwas kanimo. Ang gamhanang Dios sa Israel nagluwas kanimo. “Dad-an ko ikawg bulawan inay bronsi, plata inay puthaw, bronsi inay kahoy, puthaw inay bato. Himoon kong malinawon ang inyong gingharian ug mandoan kamo sa hustisya. Wala nay pinatyanay diha kaninyo, ug wala nay kadaot diha sa inyong yuta; nganlan ninyog Kaluwasan ang inyong mga kota, ug ang inyong mga ganghaan nganlan ninyog Pagdayeg. “Ang adlaw dili na maoy inyong kahayag sa panahon sa adlaw. Dili na mosubang pa ang bulan aron paglamdag kaninyo sa gabii, kay ang Ginoo mao na man ang inyong kahayag nga walay pagkapalong, ug ang Dios mao nay inyong himaya. Dili na mosalop ang inyong adlaw ingon man ang inyong bulan kay ang Ginoo mao na man ang inyong kahayag hangtod sa hangtod, ug matapos na unya ang inyong pagbangotan. Pulos na unya matarong ang inyong katawhan; sila na ang manag-iya sa nasod hangtod sa kahangtoran; sila nga maoy saha sa akong tinanom, ang akong mga binuhat mismo aron ako kapasidunggan. Mosanay ang labing diyutay kanila ug mahimong gamhanang nasod. Inig-abot sa hustong panahon dalion ko kini pagbuhat. Ako mao ang Ginoo!” Ania kanako ang Espiritu sa Ginoong Dios, kay gipili ug gipadala man ako niya aron pagsangyaw sa maayong balita ngadto sa mga kabos. Gipadala niya ako aron paglipay sa mga nagmagul-anon ug pagpagawas sa mga binilanggo ug mga binihag. Gipadala niya ako aron pagpahibalo nga miabot na ang panahon nga luwason sa Ginoo ang iyang katawhan ug panimaslan ang ilang kaaway. Gipadala niya ako aron paghupay niadtong nagsubo; ug kanila nga nagbangotan didto sa Sion, nagdala akog kalipay inay kagul-anan, awit sa pagdayeg inay kasubo. Mahisama sila sa mga kahoy nga gitanom mismo sa Ginoo. Silang tanan magbuhat ug matarong ug pagadaygon ang Dios tungod sa iyang gibuhat. Tukoron nila pag-usab ang nagubang kabalayan nga karaan na kaayo; patindogon nila kadtong nangagun-ob na; ayohon nila ang nalumpag nga mga siyudad nga wala gayod maayo sa daghang kaliwatan. Ang mga langyaw mag-alagad kaninyo; sila maoy magpakaon sa inyong kahayopan, magdaro sa inyong kaumahan, ug maoy mag-atiman sa inyong parasan. Apan kamo tawgon nga mga pari sa Ginoo; nganlan kamo sa mga tawo nga alagad sa Dios; magpahimulos kamo sa kadato sa kanasoran ug magmapagarbohon nga ang ilang bahandi mainyo na. Inay pakaulawan kamo, madoble hinuon ang inyong bahin; inay kawad-an kamo sa dungog, magmalipayon kamo sa inyong gidangatan. Busa duha ka bahin ang inyong maangkon diha sa inyong yuta, ug magmalipayon kamo hangtod sa kahangtoran. Ang Ginoo nag-ingon, “Gihigugma ko ang hustisya apan gikasilagan ko ang pagpanglupig ug ang krimen. Gantihan ko ang akong katawhan sa angay gayod kanila, ug maghimo akog kasabotan nga dayon uban kanila. Mahimong bantogan ang ilang kaliwatan sa tibuok kalibotan, ug ang tanan nga makakita kanila moila nga sila katawhan nga gipanalanginan sa Ginoo.” Magmalipayon ako pag-ayo tungod sa gihimo sa Ginoo; ang kalag ko magmaya tungod sa akong Dios; gibistihan niya ako sa bisti sa kaluwasan; gikupoan niya ako sa kupo sa pagkamatarong. Nahisama ako sa pamanhonon nga nagkuwentas ug mga bulak, ug sa pangasaw-onon nga nagdayandayan sa iyang kaugalingon ug mga alahas. Kay sama nga ang yuta mopaturok ug ang tanaman mopatubo sa gipugas diha niini, paturokon usab sa Ginoong Dios ang katarong ug pagdayeg sa atubangan sa kanasoran. Mosulti gayod ako tungod ug alang kanimo, O Sion; dili gayod ako mopahulay tungod kanimo, O Jerusalem, hangtod nga ang imong kadaogan mosidlak sama sa kahayag, ug ang imong kaluwasan modan-ag sama sa sulo. Makakita unya sa imong kadaogan ang kanasoran, ug makasaksi sa imong himaya ang tanang mga hari; bag-o na unyang ngalan ang itawag kanimo ug kining ngalana ihatag kanimo sa Ginoo. Mahimo kang matahom nga korona diha sa kamot sa Ginoo, usa ka harianong korona diha sa kamot sa imong Dios. Dili ka na tawgog “Sinalikway,” ug ang imong yuta dili na tawgog “Biniyaan.” Hinuon tawgon ka na nga “Ang Dios Nalipay Kaniya,” ug ang imong yuta tawgog “Malipayon nga Minyo,” kay nalipay ang Ginoo kanimo ug mahisama siya sa usa ka bana ngadto sa imong yuta. Kay sama nga ang batan-ong lalaki mangasawa sa usa ka ulay, pangasaw-on ka usab sa imong Magtutukod ug ingon nga malipay ang pamanhonon tungod sa iyang pangasaw-onon, malipay usab ang imong Dios tungod kanimo. Nagbutang akog mga bantay diha sa imong mga kota, O Jerusalem. Adlaw o gabii kinahanglang dili gayod sila magpakahilom. Kinahanglan nga pahinumdoman nila ang Ginoo sa iyang mga saad, ug dili gayod motugot nga malimot siya niini. Kinahanglang dili nila siya papahulayon hangtod nga mapahiuli ang Jerusalem ug mahimong garbo sa kalibotan. Nanumpa ang Ginoo pinaagi sa iyang tuong kamot, ug pinaagi sa iyang gahom himoon niya kini: “Dili ko na ihatag ang inyong pagkaon ngadto sa inyong mga kaaway, ug dili na imnon sa mga langyaw ang bino nga inyong gihagoan. Kamo nga mangani niini mao nay makakaon niini, ug daygon ninyo ang Ginoo, ug ang mamupo sa ubas moinom sa bino niini didto sa mga hawanan sa akong Templo.” Panggula kamo sa siyudad ug buhatig dalan ang katawhan nga mamauli; pag-andam ug lapad nga dalan; hawani kini sa mga bato ug ipakayab ang usa ka bandila aron makakita ang kanasoran nga ang Ginoo miingon sa tibuok kalibotan, “Ingna ang mga lumolupyo sa Jerusalem nga ania na ang inyong manluluwas; nagdala siya sa katawhan nga iyang giluwas.” Nganlan silag “Ang Balaang Katawhan sa Dios,” “Ang Linuwas sa Ginoo,” ug ang Jerusalem nganlag “Ang Siyudad nga Gihigugma sa Dios,” “Ang Siyudad nga Wala Biyai sa Dios.” Kinsa ba kining gikan sa Bozra sa Edomea nga nagbistig pula? Kinsa ba kining matahom kaayog bisti ug naglakaw nga puno sa gahom ug kusog? “Ako kini, ang Ginoo, nga nagmantala sa kadaogan ug may gahom sa pagluwas.” Nganong pula man ang imong bisti sama sa sinina sa magpupugag ubas? “Nagbinugtong ako pagpuga sa mga nasod sama sa ubas; wala gayoy bisan usa ka katawhan nga mitabang kanako; sa akong kasuko gitamaktamakan ko kini ug sa akong kalagot ako kining gitunobtunoban. Nahumod ang akong bisti sa ilang dugo ug natumog ang tibuok kong sinina. Kay nakahukom na ako sa pagpanimalos batok sa ilang mga kaaway, ug miabot na ang panahon nga luwason ko ang akong katawhan. Natingala ako nga walay mitabang kanako, wala gayod bisan usa; apan ang akong kasuko naghatag kanakog kalig-on ug midaog ako. Sa akong kasuko gitamaktamakan ko ang katawhan; sa akong kalagot gihubog ko sila sa akong kasuko ug gipabanaw ko sa yuta ang ilang dugo.” Ipahayag ko ang gugma sa Ginoo nga walay paglubad; daygon ko siya tungod sa tanan niyang nahimo kanato ug sa iyang dakong kaayo dinasig sa iyang kaluoy ug sa gugmang tiunay ngadto sa katawhan sa Israel. Siya miingon, “Tinuod gayod nga katawhan ko sila, mga anak nga dili maluibon.” Busa giluwas niya sila gikan sa ilang mga kasakitan. Dili anghel ang miluwas kanila kondili ang iyang presensya mismo. Tungod sa iyang gugma ug kaluoy, giluwas niya sila; gibayaw niya sila ug gigiyahan sa tanang adlaw sa ilang panahon. Apan misupil sila ug gipasubo nila ang iyang balaang Espiritu, busa siya mismo ang nakig-away batok kanila. Apan unya nahinumdom sila sa karaang panahon, sa panahon ni Moises nga alagad sa Ginoo. Nangutana sila, “Hain na man ang Ginoo nga nagluwas sa mga pangulo sa iyang katawhan aron dili sila malumos sa dagat? Hain na man ang Ginoo nga naghatag sa iyang espiritu kanila ug naghatag ug gahom kang Moises, ug naghimog kahibulongang mga butang pinaagi kaniya? Hain na man ang mibahin sa tubig diha sa ilang atubangan aron maila ang iyang kabantog hangtod sa kahangtoran?” Siya maoy nagtultol kanila latas sa dagat. Sama sa mga kabayong ihalas wala gayod sila mangadagma. Sama sa mga baka nga milugsong sa kawalogan, gihatagan usab sa espiritu sa Ginoo ug kapahulayan ang iyang katawhan. Ingon niini ang pagtultol mo sa imong katawhan aron pasidunggan ang imong ngalan. Gikan diha sa imong balaan ug mahimayaong puloy-anan sa langit, lantawa kami. Hain na man ang imong pagpangga kanamo, ang imong gahom, ang imong gugma ug kaluoy? Kay ikaw mao ang among Amahan bisan tuod wala makaila kanamo ang among katigulangan nga si Abraham ug si Jacob. Apan ikaw, O Ginoo, maoy among Amahan; ikaw kanunay maoy nagluwas kanamo. O Ginoo, nganong gitugotan mo man nga mahisalaag kami gikan sa imong dalan? Nganong gipagahi man nimo ang among kasingkasing aron mawala ang among pagtahod ug kahadlok kanimo? Tungod sa imong mga alagad, kaluy-i intawon ang imong katawhan. Gipasipad-an sa among mga kaaway ang imong Templo nga gitamod sa imong balaang katawhan sa mubong panahon. Nahisama kami sa mga tawo nga wala mo gayod harii ug dili mo katawhan. Maayo unta kon gision mo ang kalangitan ug unya manaog ka aron mangurog ang kabukiran. Mangurog gayod sila sama sa tubig nga mobukal tungod sa siga sa kalayo. Ngari ug ipadayag ang imong gahom ngadto sa imong mga kaaway aron mangurog ang kanasoran. Sa dihang naghimo kag makalilisang nga buhat nga wala namo paabota, nanaog ka ug nangurog ang kabukiran tungod sa kahadlok kanimo. Sukad masukad wala pa gayoy nakadungog o nakakita ug Dios nga sama kanimo, Dios nga motabang niadtong mosalig kanimo. Gikahimut-an mo ang nagkinabuhig matarong, ug nagtuman kanimo pinaagi sa pagbuhat sa imong mga sugo. Apan nasuko ka sa dihang nakasala kami ug nagpadayon kami sa pagpakasala sa dugayng panahon. Sama kami sa tawong hugaw, ug ang among matarong nga buhat sama lamang sa hugawng pahiran. Nangalaya kami daw dahon ug ang among pagkadaotan daw hangin nga mipadpad kanamo. Wala gayoy misangpit sa imong ngalan ug mibangon aron pagdangop kanimo; gitago mo ang imong nawong gikan kanamo ug gipasagdan mo kami tungod sa among mga sala. Apan Amahan ka gihapon namo, O Ginoo; kami ang lapok, ikaw ang magkukulon; kaming tanan imong mga binuhat. Busa ayaw intawon palabig kasuko, O Ginoo, ug ayaw intawon hinumdomi hangtod sa hangtod ang among kasal-anan; hunahunaa nga kami imong katawhan. Nahimo nang kamingawan ang balaan mong mga siyudad; ang Sion nahimo nang diserto, nagmingaw na ang Jerusalem. Gisunog ang among balaan ug matahom nga Templo diin gisimba ka sa among katigulangan, ug nangagun-ob ang tanang matahom namong mga dapit. Dili ka ba lamang magtagad bisan pa niining tanan, O Ginoo? Magpakahilom ka ba lamang ug sakiton mo ba kami pag-ayo? Ang Ginoo miingon, “Andam ako pagtubag sa mga pag-ampo sa akong katawhan, apan wala sila mosangpit kanako; buot ko nga ila akong makit-an, apan wala sila mangita kanako. Wala mag-ampo kanako ang nasod bisan ug nag-ingon ako, ‘Ania ako.’ Sa tanang panahon andam ako pagdawat sa mga tawong masupilon nga wala mosubay sa dalan nga matarong kondili nagtuman hinuon sa ilang gusto. Kanunayng naghagit kanako kining mga tawhana; naghalad silag mga mananap ngadto sa ilang mga diosdios diha sa mga tanaman, ug nagsunog ug insenso diha sa mga halaran. Magabii mangadto sila sa mga langub ug mga lubnganan. Mokaon silag baboy ug ang ilang lutoanan adunay sabaw sa mga mahugawng mananap; ug moingon, ‘Ayaw akog hilabti, ug ayaw pagduol kanako kay ako balaan.’ Kining mga tawhana makapasurok sa akong dugo, ug ang akong kasuko daw kalayo nga nagdilaab kanunay. “Nahisulat na nga ako dili magpakahilom lamang kondili manimalos gayod ako. Pabayron ko sila sa ilang sala ug sa sala sa ilang katigulangan kay nagsunog man silag insenso didto sa kabukiran, ug gibugalbugalan nila ako didto sa kabungtoran; busa silotan ko sila sumala sa ilang pagkadaotan kaniadto,” nag-ingon ang Ginoo. Kini ang giingon sa Ginoo, “Walay maghilabot sa pungpong sa ubas kay ang bino anaa niini. Mao usab kini ang akong buhaton sa akong mga alagad; dili ko sila hutdon ug laglag. Padaghanon ko ang katawhan sa Israel ug ang ilang kaliwat maoy makapanag-iya sa akong yuta ug kabukiran; panag-iyahon kini sa akong pinili ug adto didto sila magpuyo. Ang Sharon mahimo nang sibsibanan sa kahayopan ug ang Walog sa Acor mahimong pahulayanan sa mga baka; himoon ko kini alang sa akong katawhan nga nangita kanako. “Apan kamong mibiya kanako, kamong nalimot sa akong balaang bukid ug nagsimba kang Gad, diosdios sa suwerte, ug naghalad ug bino alang kang Meni, ang diosdios sa kapalaran, ipapatay ko kamo pinaagi sa espada ug wala gayoy makaikyas kaninyo, tungod kay sa dihang gitawag ko kamo, wala kamo motubag, sa dihang misulti ako, wala kamo mamati; gibuhat hinuon ninyo ang daotan ug gipili ang wala ko kahimut-i.” Busa miingon ang Ginoong Dios, “Ang akong mga alagad buhong sa pagkaon apan kamo gutomon; magtagbaw sila sa ilimnon apan kamo uhawon; maglipay sila apan kamo pakaulawan; mag-awit sila tungod sa kalipay, apan kamo manghilak tungod sa kaguol, ug motiyabaw tungod sa hilabihang kasakit sa balatian. Ang ngalan nga inyong ibilin gamiton sa akong mga pinili ingon nga tunglo, ug Ako, ang Ginoong Dios, mopatay kaninyo. Apan laing ngalan ang akong itawag sa akong mga alagad. Ang nagkinahanglan ug panalangin, mangaliyupo nga panalanginan siya sa Dios nga tinubdan sa kamatuoran, ug ang manumpa, manumpa sa ngalan sa Dios nga matinud-anon kay kalimtan na man ang mga kalisdanan kaniadto.” Ang Ginoo miingon, “Tan-awa, magbuhat akog bag-ong langit ug bag-ong yuta ug dili na hinumdoman ang tanang nangagi. Busa paglipay pag-ayo hangtod sa hangtod tungod sa akong gibuhat kay himoon kong malipayon ang katawhan sa Jerusalem. Magmalipayon ako tungod sa Jerusalem, ug magsadya ako tungod sa akong katawhan; dili na madungog diha niini ang mga danguyngoy ug bakho ug ang tuaw sa pagpakitabang. Ang kabataan dili na mamatay nga masuso pa, ug ang tigulang matigulang gayod pag-ayo una mamatay, kay ang mamatay sa panuigon nga usa ka gatos isipon nga batan-on, ug kon ang tawo dili moabot sa panuigon nga usa ka gatos, isipon siya nga gisilotan. Maghimo silag mga balay ug silay magpuyo niini; magtanom silag mga paras ug sila usab ang mopahimulos sa mga bunga niini. Dili sila magtukod ug kabalayan aron puy-an lamang sa uban, o mananom ug unya lain ang mokaon niini; mabuhi ang akong katawhan ingon sa gidugayon sa pagkabuhi sa kahoy, ug kapahimuslan pag-ayo sa akong mga pinili ang ilang hinagoan. Dili na makawang ang ilang paghago; dili sila manganak aron lamang mangamatay, kay sila ug ang ilang mga anak mga kaliwat man sa katawhan nga gipanalanginan sa Ginoo. Sa dili pa sila motawag kanako, tubagon ko na sila ug samtang nagsulti pa, dunggon ko na sila. Magsalo na pagkaon ang lobo ug ang nating karnero, ug magkaon nag dagami ang liyon sama sa baka; abog na ang kan-on sa halas. Dili na sila mangunsa diha sa akong balaang bukid.” Kini ang giingon sa Ginoo: “Ang langit maoy akong trono ug ang yuta maoy akong tumbanan; busa unsaon man ninyo pagbuhat ug balay alang kanako, ug unsa mang dapita ang inyong ikahatag kanako aron himoon kong pahulayanan? Akoy nagbuhat sa tanang butang busa akoa kining tanan, nag-ingon ang Ginoo. Apan ang akong kahimut-an mao ang tawong mapaubsanon, mahinulsolon ug mahadlokon kanako. “Ang katawhan nagpatuyang pagbuhat sa ilang gusto. Managsama ra alang kanila ang pagpatay ug baka aron ihalad ug ang paghalad ug tawo; ang paghalad ug nating karnero ug paglunggo ug liog sa iro; ang paghalad ug uhay o dugo ba hinuon sa baboy; ang paghalad ug insenso ug ang pag-ampo ngadto sa mga diosdios. Kalipay nila ang pagbuhat sa ilang gusto ug ang pagpanamastamas. Busa hatagan ko silag kasakitan ug pahiagomon ko sila sa ilang gikalisangan, kay sa dihang mitawag ako, wala gayoy mitubag ug sa dihang misulti ako, wala gayod sila mamati; gibuhat hinuon nila ang daotan ug gipili kadtong wala ko kahimut-i.” Pamati sa pulong sa Ginoo kamong nagtuman kaniya: “Miingon ang inyong kaigsoonan nga nasilag ug misalikway kaninyo tungod sa akong ngalan, ‘Himayaa ninyo ang Ginoo aron makita namo ang inyong kalipay;’ apan sila hinuoy maulawan. Pamati, may kaguliyang sa siyudad! May tingog gikan sa Templo! Tingog kana sa Ginoo nga nanimalos sa iyang mga kaaway! “Ang akong balaang siyudad sama sa usa ka babaye nga umaanak. Sa wala pa gani siya magbati, nanganak na siya; sa wala pa siya mobatig kasakit, nanganak na siyag batang lalaki. May nakadungog na bag hitabo nga sama niini? May nakakita na bag sama niining butanga? Mahimugso ba sa usa lamang ka adlaw ang usa ka nasod? Motungha ba sa usa lamang ka gutlo ang usa ka katawhan? Kay sa dihang nagbati ang Sion, nanganak dayon siyag mga anak nga lalaki. Tugotan ko ba nga siya magmabdos ug unya dili paanakon? Tak-opan ko ba ang tagoangkan, ako nga naghimo nga mahitabo ang pagpanganak,” nag-ingon ang Ginoo. Duyog sa kalipay sa Jerusalem ug pagsadya tungod kaniya, kamong tanan nga nahigugma kaniya; duyogi ninyo siya sa kalipay, kamong tanan nga nagbangotan tungod kaniya aron kamo mosuso ug mabusog sa iyang mapinanggaong dughan; aron kamo moinom nga malipayon sa iyang daghang gatas. Kay nag-ingon ang Ginoo, “Pauswagon ko siya sama sa suba ug padaghanon ko ang bahandi sa kanasoran sama sa nagbaha nga sapa; sama sa usa ka bata magsuso ka ug kugoson ka niya ug hagwahagwaon. Sama sa anak nga lipayon sa iyang inahan, lipayon ko usab kamo didto sa Jerusalem. Inigkakita ninyo niini, magmalipayon kamo ug mabaskog kamo ug malig-on ang inyong lawas, unya masayran ninyo nga ako, ang Ginoo, motabang niadtong nag-alagad kanako, apan pahamtangan ko sa akong kasuko ang akong mga kaaway.” Kay makita ninyo nga moabot ang Ginoo taliwala sa kalayo dala ang iyang mga karwahi nga sama sa alimpulos aron pagpahungaw sa iyang kapungot ug pagsunog tungod sa iyang kalagot. Kay ang silot sa Ginoo ngadto sa mga tawo ipaagi niya sa kalayo ug sa iyang espada, ug daghan unya ang iyang mapatay. Nag-ingon ang Ginoo, “Mangamatay kadtong nagbalaan ug naghinlo sa ilang kaugalingon aron mangadto sa mga halaran sa mga diosdios, ug ingon man ang mga nagkaon ug karneng baboy, mga ilaga ug uban pang hugawng mananap. Nasayod ako sa ilang binuhatan ug hunahuna ug moabot ako aron pagtigom sa tanang kanasoran ug katawhan. Manganhi unya sila ug makakita sila sa akong pagkagamhanan ug magbutang akog ilhanan diha kanila. “Ipadala ko ngadto sa ubang kanasoran ang pipila sa nahibilin kanila: ngadto sa Tarsis, sa Put, sa Lud ug ngadto sa Tubal ug sa Javan ug sa mga pulo nga atua sa layo nga wala makadungog sa akong pagkabantogan ug wala makakita sa akong pagkagamhanan. Imantala nila ang akong himaya ngadto sa kanasoran. Ug dad-on nila gikan sa tanang kanasoran ang tanan ninyong kaigsoonan aron ihalad kanako. Magsakay sila ug mga kabayo, mga karwahi, mga karomata, mga asno ug mga kamelyo ug mangadto sila sa akong balaang bukid, ang Jerusalem. Ihalad kamo nila ngari kanako ingon nga maghalad ang mga Israelita didto sa Templo sa ilang halad nga uhay nga sinulod sa limpyong sudlanan. Himoon kong mga pari ug mga Levita ang uban kanila,” nag-ingon ang Ginoo. “Kay ingon nga molungtad hangtod sa kahangtoran ang bag-ong langit ug ang bag-ong yuta nga akong himoon, nag-ingon ang Ginoo, molungtad usab hangtod sa kahangtoran ang inyong mga kaliwat. Matag bag-ong subang sa bulan ug matag Adlawng Igpapahulay, ang tanang tawo mosimba kanako sa Jerusalem. “Ug makita unya nila ang mga patayng lawas sa mga tawo nga misupil kanako. Dili mangamatay ang mga ulod nga mokutkot kanila o mapalong ang kalayo nga mosakit kanila ug kaligutgotan sila sa tanang katawhan.” Kining basahona mao ang saysay sa mga gipamulong ug gibuhat ni Jeremias. Anak siya ni Hilkias nga usa sa mga pari sa lungsod sa Anatot sa yuta sa Benjamin. Sa ika-13 nga tuig sa paghari ni Josias nga anak ni Amon didto sa Juda, ang Ginoo nakigsulti kang Jeremias. Miusab pagpakigsulti ang Ginoo kang Jeremias sa diha nga si Joakim nga anak ni Josias mao nay hari. Human niadto, nakigsulti pa gayod kaniya ang Ginoo sa makadaghan hangtod sa pagkabihag sa katawhan sa Jerusalem sa ikalima nga bulan sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Sedekias nga anak ni Josias. Ang Ginoo miingon kanako, “Sa wala ko pa ikaw buhata diha sa tagoangkan sa imong inahan ug sa wala pa ikaw matawo, gigahin ko na ikaw alang sa usa ka balaan nga katuyoan; gipili ko na ikaw aron mahimong propeta alang sa kanasoran.” Unya mitubag ako, “O Ginoong Dios, dili ako mahibalong mosulti kay batan-on pa ako kaayo.” Apan miingon ang Ginoo kanako, “Ayaw pag-ingon nga batan-on ka pa kaayo, kay adtoon mo gayod ang katawhan nga paadtoan ko kanimo, ug isulti mo gayod ang akong ipasulti kanimo. Ayaw kahadlok kanila kay ubanan ug panalipdan ko ikaw. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini!” Unya gihikap sa Ginoo ang akong ngabil ug giingnan niya ako, “Ania gibutang ko ang akong mga pulong diha sa imong mga ngabil. Karong adlawa, hatagan ko ikawg gahom sa pagbuot sa mga kanasoran ug sa mga gingharian, sa pag-ibot ug sa pagpukan, sa paglaglag ug paglumpag, sa paglig-on ug pagpatindog.” Nangutana ang Ginoo kanako, “Jeremias, unsa may imong nakita?” Mitubag ako, “Sanga sa kahoyng almendras.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Husto ang imong tubag kay nagbantay ako nga ang akong gipamulong matuman gayod.” Nangutana pag-usab ang Ginoo kanako, “Unsa pa ang imong nakita?” Ug mitubag ako, “Kulon nga nagbukal sa amihanan ug hapit na kini mayabo nganhing tampiha.” Mipuno pa gayod pag-ingon ang Ginoo kanako, “Dakong kadaot ang mobukal gikan sa amihanan ug mahiagom ang tanang katawhan nga nagpuyo niining nasora. Pamatia kining akong isulti: Gitawag ko ang tanang nasod sa amihanan aron moanhi. Moanhi ang mga hari nila ug ipahimutang nila ang ilang trono sa pultahan sa Jerusalem ug libot sa mga paril niini ug libot usab sa ubang siyudad sa Juda. Sa ingon niining paagiha, silotan ko ang akong katawhan kay sila nakasala man ug mibiya kanako. Nagsunog sila ug mga insenso ngadto sa mga diosdios ug nagsimba sa mga larawan nga binuhat ra nila. Apan ikaw, pangandam. Lakaw ug suginli sila sa tanang gisugo ko kanimo. Ayaw kahadlok kanila aron dili ko ikaw hadlokon ug labaw pa niini inig-atubang mo kanila. Gisugo ako sa Ginoo sa pag-adto sa Jerusalem aron pagsangyaw sa iyang mensahe ngadto sa tanang katawhan sa maong siyudad. “Wala ako malimot sa imong kabuotan sa batan-on pa ikaw ug sa lunsay nga gugma mo kanako sa bag-o pa kitang minyo. Miunong ka kanako bisan sa kamingawan ug bisan sa dapit nga walay tanom. Akoa lamang ikaw, O Israel, ikaw ang labing maayo sa akong anihon. Gikastigo ko ang tanan nga nagsakit kanimo ug gipadad-an ko silag dagkong kadaot. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Pamatia ninyo ang gisulti sa Ginoo, kamong mga kaliwat ni Jacob ug kabanayan sa Israel. Nag-ingon siya, “Unsay sayop nga nakit-an sa inyong katigulangan ngari kanako nga namiya man sila kanako? Nag-apas sila sa walay pulos nga mga butang, busa nahimo usab silang walay pulos. Wala na sila magtagad kanako bisag akoy nagluwas kanila gikan sa Ehipto ug naggiya kanila didto sa kamingawan, sa dapit nga daghag kabungtoran ug mga bung-aw, sa yuta nga uga ug makuyaw diin walay moagi ug nagpuyo. Gidala ko sila ngadto sa tabunok nga yuta aron magpahimulos sila sa abot sa uma niini ug sa uban pang maayong mga butang. Apan gihugawhugawan nila ang yuta nga akong gihatag kanila. Ang kaparian wala na mangutana, ‘Hain na ang Ginoo?’ Ang mga batid sa balaod wala gani makaila kanako. Misupil kanako ang mga kadagkoan; ang mga propeta nagsulti na sa ngalan ni Baal, ug nagsimba sa walay pulos nga mga diosdios. “Busa ako, ang Ginoo, makighusay sa akong katawhan ug sa ilang mga kaliwat. Ngadto kamo sa kasadpan sa pulo sa Cipre, ngadto usab sa silangan sa Kedar ug makita ninyo nga wala gayoy nahitabo nga sama niini. May nasod bang nag-ilis sa ilang mga diosdios bisag mga mini kini? Apan ako, ang Dios nga naghimo kanilang bantogan, giilisan sa akong katawhan sa mga diosdios nga dili makatabang kanila. Busa, ako, ang Ginoo, nagsugo sa kalangitan sa pagkurog uban sa kalisang ug kahibulong, kay duha ka matang sa sala ang nahimo sa akong katawhan: mibiya sila kanako nga tinubdan sa bugnawng tubig ug nagkawot hinuon silag atabay nga liki nga dali rang mohubas. “Dili angay nga maulipon ang Israel kay wala man siya pakatawha aron ulipnon. Apan nganong gipangita man siya sa iyang mga kaaway? Nagngulob ang iyang mga kaaway sama sa liyon. Gihimo nilang diserto ang iyang yuta; nangalumpag ang iyang mga siyudad ug wala nay nagpuyo niini. Gibuak usab ang iyang bagulbagol sa katawhan sa Memfis ug sa Tapanhes. O Israel, nahitabo kini kanimo tungod sa imong sayop! Mibiya ka kanako, ang Ginoo nga imong Dios, samtang ako naggiya kanimo sa dalan. Unsay kaayohan nga mapaabot nimo nga moadto ka man gayod sa Ehipto? Buot ka bang moinom sa Suba sa Nilo? Unsa may imong mapaabot sa pag-adto mo sa Asiria? Buot ka bang moinom sa Suba sa Eufrates? Ang imo rang pagkadaotan maoy mounay pagsilot kanimo ug ang pagtalikod mo kanako maoy mohukom kanimo. Makaila ka ra unya unsa kapait ug kadaotan ang pagtalikod mo kanako, ang Ginoo nga imong Dios, ug sa imong pagkawalay kahadlok kanako. Ako, ang Ginoo, ang Labing Gamhanan maoy nag-ingon niini!” Ang Ginoo nag-ingon, “O Israel, dugay ka nang nagsalikway sa akong awtoridad. Nagdumili ka sa pagsunod ug pagsimba kanako. Sa matag bungtod ug ilalom sa mga buhing kahoy nagsimba ka sa mga diosdios sa pagpasanay. Gitanom ko ikaw sama sa piniling paras gikan sa labing maayong binhi. Apan sud-onga kon naunsa na ikaw karon! Sama na ikaw sa dunot nga paras nga wala nay kapuslanan. Bisag hugasan pa nimo ang imong kaugalingon ug manabon ka pa pag-ayo, makita ko gihapon ang lama sa imong kasal-anan. Unsaon mo pag-ingon nga wala ka makasala ug nga wala ka mosimba kang Baal? Nagpakasala ka didto sa walog; pamalandongi ang imong gibuhat! Sama ka sa kamelyo nga magdagandagan sa panahon sa tingpangulag. Sama ka sa ihalas nga kabayo nga naanad sa diserto; sa panahon sa tingpangulag lisod pugngan, ug sayon rang duolon sa laki. Israel, dili ka kinahanglan magtiniil o mag-antos sa kauhaw. Apan miingon ka, ‘Dili kana mahimo! Gimahal ko ang ubang mga dios busa sunodsunoron ko gayod sila!’” Ang Ginoo nag-ingon, “Sama nga ang kawatan maulawan sa panahon nga madakpan, kamo usab, katawhan sa Israel, maulawan gayod, lakip kamong mga hari ug mga pangulo ingon man ang inyong kaparian ug mga propeta. Pakaulawan gayod kamong tanan nga miingon ngadto sa kahoy, ‘Ikaw ang akong amahan,’ ug ngadto sa bato, ‘Ikaw ang akong inahan.’ Mahitabo kini tungod sa inyong pagtalikod kanako imbis nga moduol kamo kanako. Apan kon magkalisodlisod na gani kamo, mosangpit kamo kanako sa pagluwas kaninyo. “Hain na man diay ang mga dios nga inyong hinimo? Kon magkalisodlisod gani kamo, adto pakitabang kanila ug tan-awon ta kon makaluwas ba gayod sila kaninyo. Katawhan sa Juda, sama kadaghan ang inyong mga diosdios sa inyong mga siyudad. Ako, ang Ginoo, mangutana kaninyo, Unsa bay nahinawayan ninyo kanako nga misupil man kamo? Kawang lamang ang pagkastigo ko kaninyo kay wala man kamo mag-usab sa inyong batasan. Sama sa bangis nga liyon, gipatay ninyo ang inyong mga propeta. Patalinghogi ninyo pag-ayo kining akong isulti, O Israel, sama ba lang ako sa usa ka diserto ug makuyaw nga yuta alang kaninyo? Ngano ba, O katawhan ko, nga nag-ingon man kamo nga buhaton gayod ninyo ang inyong gusto ug dili na kamo moduol kanako? Kalimtan ba sa usa ka babaye ang iyang mga alahas, ug sa babayeng kaslonon ang iyang bisti? Dili! Apan ang akong katawhan nahikalimot kanako sa daghan na kaayong higayon. Maantigo gayod kamo mangitag hinigugma, ug gitudloan pa gani ninyo ang daotang mga babaye sa inyong mga paagi. Nagkadugo ang inyong mga bisti sa dugo sa mga inosenteng kabos, mga tawo nga wala manglungkab sa inyong mga balay. Apan bisan pa niining tanan, moingon gihapon kamo, ‘Dili ako sad-an; dili mahitabo nga kaligutgotan pa ako sa Ginoo.’ Apan, ako, ang Ginoo, mosilot gayod kaninyo kay wala man kamo moangkon nga nakasala kamo. Nagdali kamo paglakaw ug misimang sa laing dalan. Pakyason gayod kamo sa Ehipto ingon nga gipakyas kamo sa Asiria. Motalikod kamo sa Ehipto ug magduko kamo sa kaulaw. Ako, ang Ginoo, nagsalikway sa inyong gisaligan; wala gayod kamoy kaayohan nga mapaabot gikan kanila.” Nag-ingon ang Ginoo: “Kon bulagan sa bana ang iyang asawa ug mobiya ang asawa kaniya unya maminyog lain, dili na makapanag-iya kaniya pag-usab ang bana kay makahugaw kini sa tibuok nasod. Apan ikaw, O Israel, daghan kag hinigugma ug karon buot kang mobalik kanako? Hangad ug tan-awa ang kabungtoran! May dapit ba diin wala ikaw magbuhat sa gibuhat sa babayeng daotan? Nag-atang ka daplin sa dalan sa imong mga hinigugma, sama sa usa ka Arabianhon nga nangatang didto sa kamingawan. Gihugawhugawan mo ang nasod pinaagi sa imong pagbaligya sa imong unod! Tungod niini, wala ka na hatagig ulan bisan pag ting-ulan na. Mura gayod ikawg hitsura sa daotang babaye nga wala nay ulaw. “Ug karon moingon gihapon ikaw kanako, ‘Ikaw akong amahan ug pinangga mo ako sukad pa sa akong pagkabata. Dili magpabilin ang imong kasuko kanako o kaligutgotan mo ako hangtod sa kahangtoran.’ Mao kana ang giingon mo, O Israel, apan nagpatuyang ka pagbuhat sa daotan.” Sa dihang si Josias maoy naghari, miingon kanako ang Ginoo, “Nakita ba nimo ang gibuhat sa Israel, ang babayeng maluibon? Ang Israel mitalikod kanako. Mitungas siya sa kabungtoran ug didto gibaligya niya ang iyang lawas ilalom sa kakahoyan. Nagdahom ako nga human kini niya buhata, mobalik ra siya kanako. Apan wala siya mobalik ug nakita kini sa iyang maluibong igsoon nga si Juda. Nakakita si Juda nga gibulagan ko ang Israel ug gihinginlan ko siya tungod sa iyang pagtalikod kanako ug pagbaligya sa iyang lawas. Apan si Juda, ang maluibong igsoon ni Israel, wala mahadlok niini. Nagbaligya usab siya sa iyang lawas ug wala siya mobatig bisan diyutay na lang nga kaulaw niining iyang gibuhat. Gihugawhugawan niya ang tibuok nasod. Nanapaw siya pinaagi sa pagsimba sa mga bato ug mga kahoy. Unya human niya kini mabuhat, si Juda, ang maluibong igsoon ni Israel, nagpakaaron-ingnon nga mibalik kanako apan nasayran ko ang iyang pagkasalingkapaw. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini!” Unya gisultihan ako sa Ginoo nga bisan tuod ang Israel nagbudhi kaniya, ang Israel mas maayo pa kay sa maluibon nga Juda. Ug gisugo ako niya pag-adto sa amihanan aron sa pag-ingon, “Israel nga maluibon, balik kanako! Maluluy-on ako ug ang akong kasuko kanimo dili hangtod sa hangtod. Angkona lamang nga nakasala ka ug nga misupil ka sa Ginoo nga imong Dios. Isugid nga didto ilalom sa kakahoyan, gitugyan mo ang imong gugma ngadto sa laing mga dios, ug wala mo tagda ang akong pulong. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini. “Balik kamo kanako, O katawhan nga maluibon, kay ako man ang inyong Dios. Magkuha akog usa kaninyo gikan sa matag lungsod ug duha ka tawo gikan sa matag banay ug dad-on ko kamo balik ngadto sa Bukid sa Sion. Hatagan ko kamog mga pangulo nga masinugtanon kanako ug magdumala sila kaninyo uban sa kahibalo ug kaalam. Unya inigsanay na ninyo pag-ayo, dili na hisgotan sa katawhan ang Sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Dili na kini nila hinumdoman kay dili na man nila kini kinahanglanon ug dili na sila magtinguha pa pagbuhat ug lain. Inig-abot na niadtong higayona, ang Jerusalem tawgon nga trono sa Ginoo ug adto na didto magsimba kanako ang tanang kanasoran. Dili na sila magbuhat sumala sa sugyot sa gahi ug daotan nilang kasingkasing. Magkahiusa na unya ang Israel ug ang Juda ug gikan sa amihanan sila moanhi ug mopuyo niining yuta nga gihatag ko sa inyong katigulangan ingon nga panulondon nga dayon.” Miingon ang Ginoo, “O Israel, buot ko ikawng ilhon nga akong anak, ug hatagan ko ug matahom nga yuta, labing matahom nga yuta sa tibuok kalibotan. Nagdahom ako nga ilhon mo ako nga imong amahan, ug dili ka na motalikod kanako. Apan sama sa mabudhion nga asawa, ikaw nagbudhi kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini.” Mabati ang kaguliyang gikan sa kabungtoran; nanghilak ug nagpakiluoy ang katawhan sa Israel tungod sa ilang pagpakasala, ug sa ilang paghikalimot sa Ginoo nga ilang Dios. Balik kamong tanan nga mitalikod sa Ginoo; ayohon niya ang inyong pagkawalay pagtuo. Miingon kamo, “Oo, mobalik kami sa Ginoo kay siya man ang among Dios. Walay tabang alang kanamo didto sa mga bungtod ug gikan sa saba nga katawhan didto sa kabukiran. Ang makatabang lamang sa Israel mao ang Ginoo nga among Dios. Apan tungod sa pagbuhat namo sa mga butang nga makauulaw, nahanaw kanamo ang tanan nga gihagoan sa among mga katigulangan sukad sa among pagkabata—ang mga panon sa nagkalainlaing kahayopan ug ang among mga anak. Magpakahilom na lamang kami tungod sa tumang kaulaw. Kami ug ang among katigulangan nagpakasala batok sa Ginoo nga among Dios sukad pa gayod sa among pagkabata ug wala kami motuman sa iyang mga sugo.” Nag-ingon ang Ginoo, “O katawhan sa Israel, kon mobalik kamo, balik ngari kanako. Kon isalikway ninyo ang mga diosdios nga akong gidumtan, ug dili na magbudhi kanako, may katungod ug may katarongan na kamo nga manumpa sa akong ngalan. Unya ang tanang kanasoran mohangyo kanako nga panalanginan ko sila ug magdayeg sila kanako.” Giingnan sa Ginoo ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem, “Daroha ang inyong darohon nga kaumahan; ayaw isabod ang inyong binhi sa katunokan. Tumana ninyo ang kasabotan tali kaninyo ug kanako. Itugyan kanako ang inyong kasingkasing, kamong katawhan sa Juda ug sa Jerusalem aron dili mosilaob ang akong kasuko tungod sa inyong daotang mga buhat; inigsilaob unya sa akong kasuko, wala gayoy tawong makapuypoy niini.” Patingoga ang trumpeta ngadto sa tibuok nasod! Singgit ug kusog! Papundoka ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem ug padagana ngadto sa mga kinutaang siyudad. Giyahi sila paingon sa Sion. Palikaya sila sa walay langan kay nagpadala ang Ginoo ug dakong katalagman gikan sa amihanan. Migula na gikan sa iyang tagoanan ang usa ka liyon, ang tiglaglag sa kanasoran. Ania siya aron ang Juda laglagon niya sa hingpit. Lumpagon gayod ang mga siyudad sa Juda ug wala nay magpuyo niini. Busa pagbisti kamog sako ug pagminatay kamo ug pagbangotan kay wala pa mahupay ang bangis nga kapungot sa Ginoo batok sa Juda. Nag-ingon ang Ginoo, “Niadtong adlawa ang mga hari ug mga kadagkoan mawad-ag kaisog. Mahikugang ang mga pari ug mahibulong ang mga propeta.” Unya miingon ako, “O Ginoong Dios, gilimbongan mo ang katawhan sa Jerusalem! Nag-ingon ka nga may moabot nga kalinaw apan karon namiligro sa espada ang ilang kinabuhi.” Moabot ang panahon nga ang katawhan sa Jerusalem pahibaloon nga adunay makapasong hangin nga mohuros gikan sa kamingawan ug mohapak kini sa katawhan sa Ginoo. Dili kini huyohoy nga mopalid sa tahop. Ang hangin nga ipadala sa Ginoo kusog kaayo. Karon ang Ginoo mismo ang nagpakanaog ug silot sa iyang katawhan. Ang kaaway nagpaingon na nganhi nga daw panganod, ang karwahing iggugubat niya sama sa alimpulos; tulin pa sa agila ang iyang mga kabayo ug sigurong mangamatay gayod kita. Jerusalem, hinloi sa daotan ang imong kasingkasing aron ka maluwas. Hangtod anus-a ka maghunahuna ug daotan? Ang mga mensahero gikan sa Dan ug sa Efraim maoy nagdala sa daotang balita. Gipasidan-an nila ang kanasoran ug ang Jerusalem nga umaabot ang mga kaaway nga gikan sa layong nasod. Maninggit sila batok sa mga siyudad sa Juda; libotan nila ang Juda sama sa himoon sa mga tawo nga nagbantayg uma kay ang nasod misupil man sa Ginoo. Ang Ginoo maoy nag-ingon niini. Juda, mahitabo kini kanimo tungod sa daotan mong mga buhat. Ang imong sala maoy nakaingon niining tanan busa bation mo ang kapait ug tumang kasakit. Dili ko maantos ang kaguol; daw gikumot ang akong kasingkasing sa kasakit. Dili ko kapugngan ang akong gibati; nadungog ko ang tingog sa trumpeta ug ang singgit sa panaggubat. Nagsunodsunod ang mga katalagman ug ang tibuok nasod nalukop sa kadaot nga nahimo niini. Sa kalit lamang nangaguba ang mga tolda ug nangagusbat ang mga tabil niini. Wala bay pagkatapos ang nakita kong panaggubat, ingon man ang nabati kong lanog sa trumpeta? Nag-ingon ang Ginoo, “Mga buangbuang ang akong katawhan; wala sila makaila kanako. Sama sila sa kabataan nga walay buot, wala silay salabotan. Hanas na sila sa pagbuhat ug daotan apan dili sila maantigong mobuhat sa maayo.” Unya mitan-aw ako sa yuta, wala kini mahitsura; mihangad ako sa langit ug nagngitngit lamang kini. Mitan-aw ako sa kabukiran ug nakita ko nga natay-og kini, ingon man ang mga kabungtoran. Wala akoy nakitang tawo; ang kalanggaman sa kahanginan nanglupad ug mipalayo na. Nahimo nang diserto ang tabunok nga yuta. Nangagun-ob ang mga siyudad tungod sa mabangis nga kapungot sa Ginoo. Kay ang Ginoo nag-ingon man nga mahimong diserto ang tibuok kalibotan apan dili kini niya laglagon sa hingpit. Tungod niini, magbangotan ang yuta ug mongitngit ang langit. Mao kini ang giingon sa Ginoo ug dili na mausab ang iyang hunahuna. Nakahukom na siya ug buhaton gayod niya kini. Sa kabanha sa mga tawong nagkabayo ug sa mga tawong nagdalag mga pana, managan ang tanang katawhan. Ang pipila managan ngadto sa lasang, ang uban ngadto sa mga pangpang. Pamiyaan ang kalungsoran ug dili na kini puy-an. Alaot ka, O Jerusalem nga biniyaan! Nganong nagbisti kag pula? Nganong nangalahas ka man ug namintal sa imong mata? Anugon lang ang imong pagpaguwapa kay gisalikway ka na sa imong mga hinigugma, ug buot ka nilang patyon! Nadungog ko nga may nagtuaw sama sa babaye nga nagbati, tiyabaw sa babayeng nanganak sa iyang panganay. Tiyabaw kadto sa Jerusalem nga naglisod na sa pagginhawa. Gidupa niya ang iyang mga kamot ug mituaw, “Alaot ako! Ania na sila aron sa pagpatay kanako!” Katawhan sa Jerusalem, susiha ang inyong kadalanan; tan-awa ang inyong palibot, susiha ang mga tiyanggihan, kon may bisag usa na lang ka tawo nga nagbuhat sa matarong ug nagmaminatud-on. Kon may hikaplagan gani kamo, pasayloon sa Ginoo ang Jerusalem. Bisan ang inyong pagpanumpa sa ngalan sa Ginoo gipakawalay bili lamang ninyo. Ang mahinungdanon alang sa Ginoo mao ang pagkamatinud-anon. Gikastigo kamo niya apan wala lamang ninyo kini panumbalinga; gilisudlisod kamo niya pag-ayo apan nagdumili gihapon kamo sa pagkat-on. Gahi gayod kamog ulo ug nagdumili kamo paghinulsol. Unya nakaingon ako, “Ang mga uyamot lamang kini sila nga wala masayod sa kabubut-on sa Ginoo ug sa balaod sa ilang Dios, maoy hinungdan nga nag-iningon sila niini. Busa adtoon ko ang mga pangulo ug makigsulti ako kanila. Sa walay duhaduha nahibalo sila sa kabubut-on sa Ginoo ug sa kasugoan sa ilang Dios.” Apan sila diayng tanan nagsalikway sa awtoridad sa Ginoo ug nagdumili pagsunod kaniya. Tungod niini panukbon sila sa liyon sa kalasangan, kuniskunison sa tigre ug atangan sa liyopardo diha sa ilang kalungsoran. Kadtong mogawas sa ilang balay kuniskunison tungod sa kadaghan sa ilang sala, ug sa ilang pagtalikod sa Dios sa makadaghan. Nag-ingon ang Ginoo, “Nganong pasayloon ko man ang akong katawhan? Gitalikdan ako sa ilang mga anak ug nagsimba sila sa mga diosdios. Gibusog ko sila, apan nanapaw hinuon sila ug nakighilawas sa mga babayeng daotan. Nahisama sila sa laking kabayo nga maayong pagkagalam ug higal kaayo, nga mangita gayod sa asawa sa lain. Karon dili ko ba diay sila silotan? Dili ko ba lang diay panimaslan ang katawhan nga sama kanila? Ipahabas ko sa ilang kaaway ang ilang kaparasan, apan dili ko sila laglagon sa hingpit. Ipaputol ko ang ilang mga sanga, kay ang ilang mga sanga dili man akoa. Nagluib kanako sa hingpit ang katawhan sa Israel ug sa Juda. Ako, ang Ginoo, ang nag-ingon niini.” Ang katawhan sa Ginoo nagsalikway kaniya. Nag-ingon sila, “Dili kana niya buhaton. Dili kita magkalisodlisod ug dili mahitabo ang gubat ug ang gutom.” O katawhan sa Israel, ipasulong kamo sa Ginoo sa katawhan nga gikan sa layong nasod. Gamhanan ug karaan kining nasora, nasod nga wala ninyo hibaloi ug hisabti ang sinultihan. May mga pana sila aron ipamatay, ug silang tanan isog nga manggugubat. Hutdon nilag kaon ang inyong mga abot; patyon nila ang inyong mga anak, ingon man ang inyong mga kahayopan ug ang inyong mga paras ug igos. Ang inyong mga kinutaang siyudad nga inyong gisaligan lumpagon nila pinaagi sa espada. “Apan ako, ang Ginoo, nag-ingon nga bisan niadtong mga adlawa, dili ko laglagon sa hingpit ang akong katawhan. Kon mangutana sila kanimo nganong gihimo ko kini, ingna sila, ‘Tungod kay mitalikod man kamo sa Ginoo ug nag-alagad hinuon sa ilang mga diosdios bisan dinhi sa inyong nasod busa mahimo kamong ulipon sa mga langyaw didto sa laing nasod.’” Miingon ang Ginoo, “Ingna ang mga kaliwat ni Jacob ug ang katawhan sa Juda: Pamati kamong mga buangbuang ug walay buot nga katawhan, nga may mga mata apan dili makakita, ug may mga dalunggan apan dili makadungog. Ako, ang Ginoo, mangutana kaninyo: Nganong wala man kamoy kahadlok kanako? Nganong dili man kamo mokurog sa akong atubangan? Ako ang nagbutang sa baybayon ingon nga utlanan sa dagat, ug dili gayod kini molapas niini. Bisan pag modagko ug magdahunog ang mga balod, dili gihapon kini molapas sa baybayon. Apan kamong katawhan gahian gayod ug ulo ug masupilon; gitalikdan ug gibiyaan ninyo ako. Wala gayod kaninyoy nakahunahuna sa pag-ingon, ‘Kahadlokan ta ang Ginoo nga atong Dios nga nagpaulan kon ting-ulan, ingon man sa tingpugas, ug naghatag kanatog abot matag tuig.’ Apan ang inyong kadaotan ug pagkamakasasala nakapahilayo niining kaayohan gikan kaninyo. “Daghang daotan sa akong katawhan; sama sila sa mga manlilit-ag ug mga langgam, apan ang buot nilang lit-agon mao ang mga tawo. Sama sa mga halwa nga napuno ug mga langgam, ang ilang mga balay usab napuno sa ilang mga tinikasan. Tungod niini, nangadato ug nagamhanan sila, ug busog kanunay ug nanambok. Walay kinutoban ang ilang pagkadaotan; gihikawan nila sa hustisya ang mga ilo ug ang mga dinaugdaog. “Apan silotan ko sila tungod niini; panimaslan ko kining nasora; ako, ang Ginoo, ang nag-ingon niini. Usa ka makuyaw ug makalilisang nga butang ang nahitabo dinhi niining nasora. Bakak ang gisulti sa mga propeta; ang kaparian nagmando sumala sa sugo sa mga propeta, ug mao kini ang gusto sa akong katawhan. Apan inigkatapos na unya sa tanan, unsa may ilang mahimo?” Katawhan sa Benjamin, panagan kamo kay moabot ang katalagman sa Jerusalem! Patingoga ang trumpeta didto sa Tekoa; iisa ang usa ka ilhanan didto sa Bethakerim, kay hapit na moabot ang kasamok ug ang katalagman gikan sa amihanan. O Sion, siyudad ka nga maanindot, apan laglagon ka! Magkampo diha kaninyo ang mga hari ug ang ilang kasundalohan. Libotan kamo sa ilang mga tolda, ug manguha sila sa ilang magustohan. Moingon sila, “Pangandam kamo! Atong sulongon ang Jerusalem inigkaudto.” Apan sila moingon, “Hapon na ug nag-anam nag kangitngit. Tana! Mosulong kita karong gabhiona ug lumpagon ta ang kota sa Jerusalem.” Nagmando ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Pamutol kamog mga kahoy; tapoka kini ug paliboti ninyo ang Jerusalem!” Nag-ingon siya, “Silotan ko kining siyudara tungod sa pagkadaotan niini. Sama nga bag-o kanunay ang tubig sa atabay, bag-o usab kanunay ang pagkadaotan sa Jerusalem. Nasayod ako sa mga pagpinatyanay sulod sa siyudad. Nakita ko ang mga may balatian ug ang mga samaran. Pasidaan kini kaninyo, katawhan sa Jerusalem; kon dili kamo magtagad niini, talikdan ko kamo; himoon ko ang inyong siyudad nga usa ka diserto diin wala nay tawong magpuyo.” Nag-ingon kanako ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Tiloka paghagdaw sama sa paghagdaw ug paras ang nahibiling katawhan sa Israel.” Mitubag ako, “Kinsa may mamati kanako kon pasidan-an ko sila? Tak-opan nila ang ilang dalunggan aron dili sila makadungog; dili sila gustong mamati sa imong mensahe; kataw-an lamang nila ang imong pulong. O Ginoo, ang imong kasuko kanila gibati ko usab, ug dili na ako makapugong.” Unya miingon kanako ang Ginoo, “Ibubo ang akong kasuko diha sa kabataan nga anaa sa kadalanan ug sa mga tigom sa mga batan-ong lalaki. Pamihagon ang mga bana ug mga asawa ug bisan gani ang mga tigulang. Ang ilang mga balay ihatag ngadto sa lain ingon man ang ilang mga uma ug mga asawa. Silotan ko ang katawhan niining nasora. Silang tanan, gikan sa labing ubos ngadto sa labing inila, nanapi pinaagi sa limbong; bisan ang mga propeta ug mga pari mga limbongan! Gipasagdan lamang nila ang mga samad sa akong katawhan; bisag grabi na kaayo, moingon sila, “wala kini kaso,” nga unta namiligro man ang tanan. Gikaulaw ba nila ang daotan nilang nabuhat? Wala, bisag diyutay lamang unta. Busa maapil silag kamatay; inigpahamtang ko sa silot, wala gayoy mahibilin kanila. Ako, ang Ginoo, ang nag-ingon niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tindog kamo sa kinasang-an sa mga dalan, ug pagpakisayod kamo bahin sa karaan ug labing maayo nga dalan. Subay niini ug makabaton kamog kalinaw.” Apan miingon sila, “Dili kami mosubay niana.” Nagbutang akog guwardiya nga mobantay kaninyo, ug pamati kon patingogon na ang trumpeta. Apan miingon sila, “Dili kami mamati.” Busa miingon ang Ginoo, “Pamati kamo, mga kanasoran, ug tan-aw kamo sa mahitabo sa akong katawhan. Pamati kamo, O tibuok kalibotan; kining maong katawhan padad-an kog katalagman nga bunga sa ilang daotang mga laraw. Wala sila magpatalinghog sa akong mga pulong ug ilang gisalikway ang gitudlo ko kanila. Unsaon man nako ang mga insenso nga ilang gidala kanako gikan sa Sheba, ug ang mga pahumot nga gikan sa layong nasod? Dili ko dawaton ang ilang mga halad; wala ako mahimuot sa ilang halad nga sunogon. Busa ako, ang Ginoo, magbutang ug kapandulan nga maoy mopalukapa niining mga tawhana. Mangamatay gayod ang mga ginikanan ug mga anak, ingon man ang ilang mga higala ug mga silingan.” Nag-ingon ang Ginoo, “Moanhi ang kasundalohan nga gikan sa amihanan; nangandam na pagsulong ang usa ka gamhanang nasod nga atua sa layo. Nagdala silag mga pana ug mga espada; wala silay kaluoy ug bangis sila kaayo. Sama sila sa nagdahunog nga dagat; nagkabayo sila ug andam na aron pag-ataki sa Sion.” Miingon ang katawhan sa Jerusalem, “Nakabalita kami bahin niini ug nawad-ag umoy ang among mga kamot; nangurog kami sa kahadlok ug kasakit sama sa kasakit nga bation sa babayeng nagbati. Dili kami mangahas sa paglakaw ug layo o pagsuroy sa kadalanan, kay armado ang mga kaaway ug peligro bisan asa.” Nag-ingon ang Ginoo, “Busa pagsul-ob kamog bisting sako ug ligid kamo sa abo, O katawhan ko! Pagbangotan kamo sama sa namatyag bugtong anak, kay ang moanhi aron paglaglag kaninyo mokalit pag-ataki. Jeremias, sulayi ang akong katawhan aron maila ug matino mo ang ilang kinaiya. Silang tanan pulos gahig ulo, mga masupilon ug mga tigbutangbutang; gahi sila sama sa bronsi ug puthaw ug pulos sila daotan. Hilabihan kainit ang pugon apan ang hugaw sa plata dili gayod matunaw ug makuha. Walay kapuslanan ang pagpunayg putli sa akong katawhan kay anaa man gihapon ang mga tawong daotan. Tawgon silag plata nga iglalabay kay ako, ang Ginoo, nagsalikway man kanila.” Gisugo sa Ginoo si Jeremias sa pagsangyaw niining maong mensahe didto sa ganghaan sa Templo diin ang katawhan sa Juda mosulod aron pagsimba sa Ginoo. Si Jeremias miingon, Pamati kamo! Ang Ginoo nga labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Usba ang inyong pagkinabuhi ug ang inyong mga binuhatan aron tugotan ko kamo sa pagpadayon sa pagpuyo dinhi. Ayaw na kamog tuo niining bakak nga mga pulong, ‘Layo kita sa kadaot kay ania gud kita sa Templo sa Ginoo!’ “Ayaw na kamo pagbuhat ug daotan ug ayaw na kamo pamintaha. Ayaw na ninyog daugdaoga ang mga langyaw, mga ilo ug ang mga biyuda. Hunong na kamo sa pagpatay sa mga dili sad-an dinhi niining balaan nga dapit. Ayaw na kamog simba sa mga diosdios kay makalaglag kini kaninyo. Kon tumanon ninyo kining akong gisulti, tugotan ko kamo sa pagpadayon ug puyo niining yutaa nga gihatag ko sa dayon ngadto sa inyong katigulangan. “Ang gisaligan ninyo mao ang malimbongon nga mga pulong. Nangawat kamo, nagpatay, nanapaw, nanumpag bakak, naghalad ngadto kang Baal ug nagsimba sa mga diosdios nga wala ninyo mailhi kaniadto. Nagpadayon kamo pagbuhat sa akong gikasilagan ug unya motindog kamo sa akong atubangan sulod sa akong Templo ug moingon, ‘Walay kadaot nga moabot kanato!’ Nagdahom ba kamo nga ang akong Templo maoy tagoanan sa mga tulisan? Nakita ko ang tanan ninyong gibuhat. Ako, ang Ginoo, ang nag-ingon niini. Pangadto kamo sa Silo nga maoy unang dapit nga akong gipili nga adto ako simbaha ug tan-awa ninyo kon giunsa ko ang maong dapit tungod sa pagkadaotan sa Israel, ang akong katawhan. Gibuhat ninyo kining tanang sala nga gipanghinganlan ko bisag kapila ko na kamo pasidan-i. Nagdumili kamo sa pagpatalinghog kanako ug nagpakabungol kamo sa dihang gitawag ko kamo. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini. Tungod niini, ang gibuhat ko didto sa Silo buhaton ko usab ngadto sa akong Templo nga inyong gisaligan ug ngadto sa dapit nga gihatag ko kaninyo ug sa inyong katigulangan. Hinginlan ko kamo gikan sa akong atubangan sama sa akong gibuhat ngadto sa inyong mga kadugo, ang katawhan sa Efraim.” Miingon ang Ginoo, “Jeremias, ayaw na pag-ampo alang niining maong katawhan. Ayaw paghilak tungod kanila; ayaw pagpangaliyupo kanako kay dili na ako magpatalinghog kanimo. Wala ka ba makakita sa ilang gibuhat didto sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem? Nangahoy ang kabataan ug naghaling ang kalalakin-an ug ang kababayen-an nagmasa sa harina aron himoon nga pan alang sa ilang diosa nga kuno maoy rayna sa langit. Naghalad usab silag mga ilimnon ngadto sa uban pang mga dios aron pakaulawan nila ako. Apan ako ba gayod kaha ang ilang gipalagot? Dili! Sila ra ang naulawan! Busa ako, ang Ginoong Dios, magpahamtang kanila sa akong kapintas dinhi niining Temploha. Pahamtangan ko sa akong kapintas ang katawhan ug ang kahayopan lakip ang kakahoyan ug ang kaumahan. Ang akong kasuko sama sa kalayo nga walay makapalong. “O katawhan ko, maayo pag kaonon na lamang ninyo ang mga mananap nga sunogon unta sa hingpit diha sa halaran, lakip sa mga halad nga gitugot kaninyo pagkaon. Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel maoy nagsulti niini. Sa pagdala ko sa inyong katigulangan gikan sa Ehipto, wala ko sila sugoa sa paghimog mga halad nga sunogon. Apan gisugo ko sila sa pagsunod sa akong kasugoan aron ako mahimong ilang Dios ug sila mahimong akong katawhan. Gisugo ko sila sa pagkinabuhi sumala sa akong kabubut-on aron magmauswagon sila. Apan wala sila motuman o magtagad niini. Gibuhat hinuon nila ang gidikta kanila sa gahi ug sa daotan nilang kasingkasing ug misamot hinuon silag kadaotan. Sukad sa pagbiya sa inyong katigulangan gikan sa Ehipto hangtod karon nagsigi akog padala kaninyo sa akong mga sulugoon nga mga propeta. Apan wala gayod kamo magpatalinghog o magtagad kanila. Misamot hinuon ang kagahi sa inyong ulo ug mas daotan pa kamo kay sa inyong katigulangan. “Busa, Jeremias, isulti kanila kining tanan apan dili sila mamati kanimo. Sangpiton mo sila apan dili sila motubag. Sultihi sila nga ang ilang nasod wala magpatalinghog sa pulong sa Ginoo nga ilang Dios ug dili sila buot nga tudloan. Alang kanila wala nay kamatuoran ug dili na gani sila maghisgot bahin niini. “Pagbangotan kamong katawhan sa Jerusalem! Putli ang inyong buhok ug isalibay kini! Tugtoga ang honi sa paglubong didto sa kabungtoran, kay ako, ang Ginoo, misalikway ug mitalikod na niining katawhan nga akong gikaligutgotan. “Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini. Nakahimo ug daotan ang katawhan sa Juda. Gipahiluna nila ang ilang mga diosdios nga akong gidumtan sa sulod sa akong Templo ug sa ingon gipasipad-an nila kini. Didto sa Walog sa Hinom nagtukod silag halaran nga ginganlag Tofet aron didto sunogon ang ilang mga anak ingon nga halad. Wala ko sila sugoa sa pagbuhat niini ug wala gani kini mosantop sa akong hunahuna. Ug moabot na gayod ang panahon nga dili na kini nganlag Tofet o Walog sa Hinom. Nganlan na kinig Walog sa Kamatay kay ipanglubong nila ang daghang tawo didto sa Tofet kay wala nay dapit nga kalubngan. Ang mga minatay pangan-on na lamang sa mga langgam ug sa mga mananap nga ihalas ug wala nay makaabog kanila. Ang maong yuta mahimo nang usa ka diserto ug didto sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem wala nay madungog nga pagmaya ug hudyaka ug wala nay mabati pang tingog sa mga bag-ong minyo. “Niadtong adlawa, kubkobon gikan sa ilang gilubngan ang mga bukog sa mga hari ug sa mga kadagkoan sa Juda, ingon man sa mga pari, sa mga propeta ug sa uban pang katawhan sa Jerusalem. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini. Unya katagon ang maong mga bukog aron mahayagan kini sa adlaw, sa bulan, ug sa mga bituon nga ilang gihigugma, gialagaran, gikonsultahan ug gisimba. Imbis kini tigumon ug ilubong, mahisama kini sa tai nga magpabilin diha sa yuta. Ug ang katawhan niining kaliwatana nga buhi pa ug nagpuyo sa mga dapit diin ko sila patibulaaga mas gusto pa nga mamatay kay sa magpabiling buhi. Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang nag-ingon niini. “Sultihi ang katawhan nga ang Ginoo nag-ingon: Ang tawong matumba dili na ba lang mobangon? Ang mahisalaag dili na ba lang maninguha sa pagbalik sa iyang agi? O Jerusalem, katawhan ko, nganong namiya man kamo kanako ug wala na gayod mamalik? Nagpabilin kamo diha sa inyong mga diosdios ug nagdumili pagbalik ngari kanako. Namati ako kaninyo pag-ayo apan bakak ang gipanulti ninyo. Walay usa kaninyo nga nagbasol sa daotan ninyong binuhatan o may nangutana, ‘Unsa may daotan nga akong nabuhat?’ Ang matag usa nagpaturatoy lag subay sa iyang kaugalingong dalan, daw kabayong nagdagan paingon sa gubat. Gani ang naglupad nga tabon nasayod man kon kanus-a ang tingpauli; ang salampati, ang sayaw ug ang lapay nasayod usab kon kanus-a ang tinglangyaw. Apan kamong katawhan ko wala masayod sa akong balaod. Unya moingon pa gayod kamo, ‘Maalam kami ug gihuptan namo ang balaod sa Ginoo.’ Apan nasayod kamo nga giusab sa maluibong mga eskriba ang balaod. Maulawan gayod ang mga maalam; mangalisang ug pamihagon sila. Gisalikway nila ang akong mga pulong; wala na silay kaalam. Busa itugyan ko ang ilang mga asawa ngadto sa laing mga tawo. Panag-iyahon sa lain ang ilang kaumahan, kay ang tanan, batan-on ug hamtong, nanapi pinaagi sa limbong. Bisan ang mga propeta ug mga pari mga limbongan usab. Gipasagdan lang nila ang mga samad sa akong katawhan bisag grabi na kaayo; moingon sila, ‘Wala kini kaso,’ nga unta namiligro man ang tanan. Katawhan ko, gikaulaw ba ninyo ang inyong mga buhat nga daotan? Wala, bisan na lag diyutay unta. Busa pamatyon kamo sama sa uban; inigsilot ko kaninyo, wala gayoy makaikyas bisag usa. Ako, ang Ginoo, ang nag-ingon niini. “Gusto kong pundokon ang akong katawhan sama sa usa ka tawo nga nagpundok sa iyang ani, apan sama sila sa tanom nga paras nga walay mga bunga; sama sila sa kahoyng igera nga walay mga igos; bisan gani ang mga dahon nangalaya. Busa gitugotan ko ang mga tagagawas sa pag-ilog sa yuta.” Nangutana ang katawhan sa Dios, “Nganong manglingkod man lang gihapon kita dinhi? Tana! Managan kita sa mga kinutaang siyudad aron didto mamatay. Ang Ginoo nga atong Dios nagsilot kanato pinaagi sa kamatayon. Gihatagan kita niyag tubig nga makahilo tungod sa atong pagpakasala batok kaniya. Walay kapuslanan ang atong pagpangandoy sa kalinaw ug kaayohan kay miabot hinuon ang kalisang. Nadungog nato ang pangusmo sa mga kabayo sa atong mga kaaway, sa ilang pagpaingon sa amihanan sa siyudad sa Dan. Nangurog ang tibuok nasod sa dihang mibahihi ang ilang mga kabayo. Mianhi sila aron paghimog kadaot sa atong nasod, sa atong kabtangan, sa atong mga siyudad ug sa mga nagpuyo niini.” “Pagbantay kamo!” nag-ingon ang Ginoo; “Padad-an ko kamog mga bitin nga malala nga dili madalag yamyam aron pamaakon kamo.” Dili mahupay ang hilabihan kong kasubo. Nadungog ko ang tuaw sa akong katawhan sa tibuok nasod sa Israel. Nag-ingon sila, “Gibiyaan na ba kaha sa Ginoo ang Sion? Wala na ba didto ang Hari niini?” Ug mitubag ang Ginoo nga ilang hari, “Nganong gihagit man ninyo ang akong kasuko pinaagi sa inyong pagsimbag mga larawan ug sa mga diosdios nga walay kapuslanan?” Mituaw ang katawhan, “Miagi na ang hulaw ug ang ting-ani apan wala gihapon kita maluwas.” Nadugmok ang akong kasingkasing kay nalaglag man ang akong katawhan; nagbangotan ug nawad-an na akog kadasig. Wala na bay tambal diha sa Gilead? Wala ba gayoy mananambal didto? Nganong wala man maayo ang akong katawhan? Maayo unta kon tinubdan pag tubig ang akong ulo, ug ang akong mga mata tuboran sa mga luha aron nga hilakan ko adlaw ug gabii ang akong katawhan nga gipamatay. Maayo untag may kapuy-an pa ako didto sa kamingawan, aron mopahilayo ako sa akong katawhan nga mga maluibon. Kanunay silang mamakak; midagsang sa tibuok nasod ang bakak inay kamatuoran. Nag-ingon ang Ginoo, “Nagsigi lang gayod ug buhat ug daotan ang akong katawhan ug wala na sila moila kanako.” Kinahanglang magbantay ang usag-usa batok sa iyang higala ug dili mosalig sa iyang isigkatawo, kay ang tanan limbongan ug tigdaot sa iyang isigkatawo. Naglimbongay ang usag-usa kanila, ug walay bisag usa nga dili bakakon; naanad na sila sa pagpamakak ug dili na makahunong sa ilang pagpakasala. Nagsunodsunod ang bangis nilang mga buhat ingon man ang ilang mga pagpanglupig. Nag-ingon ang Ginoo nga ang iyang katawhan nagdumili na sa pag-ila kaniya. Tungod niini, nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Sama sa puthaw tunawon ko ang akong katawhan aron maputli ug sulayan ko sila. Nagbuhat silag daotan, busa unsa pa may buhaton ko kanila? Ang ilang dila sama sa hait nga mga udyong; mga bakak ang ilang gipanulti. Ang tagsatagsa kanila magsultig pulong sa pakigdait ngadto sa ilang isigkatawo, apan ang tinuod nilang tuyo mao ang pagbitik kaniya. Dili ko ba lang sila silotan tungod niini? Dili ko ba lang panimaslan ang katawhan nga sama niini? Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini.” Miingon si Jeremias, “Hilakan ko ang kabukiran ug mga pasibsibanan; nauga na kini pag-ayo ug wala nay tawo nga moagi niini. Wala nay madungog nga inga sa mga baka ug namiya na ang kalanggaman lakip ang mga ihalas nga mananap.” Nag-ingon ang Ginoo, “Gun-obon ko ang Jerusalem, ug adto na puyo ang ihalas nga mga mananap sa nangatumpag nga kabalayan niini; ang mga siyudad usab sa Juda mahimong diserto ug wala nay magpuyo.” Unya nangutana ako sa Ginoo, “Nganong nalaglag man ang nasod ug nahimong diserto ug wala nay tawo nga moagi? Kinsa may adunay igong kaalam sa pagsabot niini? Kinsa may imong gisaysayan aron pasabton niya ang uban bahin niini?” Mitubag ang Ginoo, “Nahitabo kini kay gisalikway man sa akong katawhan ang mga pagtulon-an nga gihatag ko kanila. Wala nila tumana ang gisugo ko kanila. Mga gahi silag ulo ug nagsimba sila sa mga larawan ni Baal sumala sa gitudlo kanila sa ilang katigulangan. Busa, pamati niining pulong sa Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel. Pakan-on ko kining maong katawhan ug panyawan ug paimnon ko silag hilo. Patibulaagon ko sila ngadto sa mga nasod nga wala gani nila hibaloi o sa ilang katigulangan ug ipasulong ko sila sa mga kasundalohan sa laing mga nasod hangtod nga mapuo sila.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Palandonga kini ug ipatawag ang mga tigbangotan ug ang mga babayeng batid moawit sa mga alawiton alang sa paglubong.” Nag-ingon ang katawhan, “Paanhia silag dali ug paawitag alawiton alang sa paglubong aron makahilak kami ug manaligdig ang mga luha sa among mga mata.” Pamatia ang mga pagdanguyngoy didto sa Sion, “Alaot kita! Pagkamakauulaw niining nahitabo kanato! Manglangyaw kita kay nangagun-ob na man ang atong mga pinuy-anan!” Nag-ingon ako, “Kamong mga babaye, patalinghogi ninyo ang gisulti sa Ginoo ug matngoni ninyo ang iyang mga pulong. Tudloi ninyo sa pagbangotan ang inyong mga anak nga babaye, ug tudloi ang inyong kahigalaan sa pag-awit ug alawiton alang sa paglubong. Ang kamatayon nakasulod sa atong kabalayan ug mga palasyo agi sa atong mga bintana. Gipanghabas ang atong kabataan diha sa kadalanan, ingon man ang mga batan-on diha sa mga tiyanggihan. Nagkatag ang mga patayng lawas sa katawhan, daw mga pundok sa tai diha sa kaumahan, daw biniyaan ug wala mahipos nga inani. Mao kini ang gisulti sa Ginoo kanako.” Nag-ingon ang Ginoo, “Dili angay ipasigarbo sa maalam ang iyang kaalam o ipasigarbo sa kusgan ang iyang kusog o sa dato ang iyang kadato. Kon gusto ang tawo magpasigarbo, ang angay niyang ipasigarbo mao nga siya nakaila kanako kay ako, ang Ginoo, maluluy-on man ug nagbuhat sa husto ug matarong. Mao kining mga butanga ang akong kahimut-an. Ako, ang Ginoo, ang nag-ingon niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “Moabot ra ang panahon nga silotan ko ang mga tinuli apan hugaw ug kasingkasing: ang katawhan sa Ehipto, sa Juda, sa Edomea, sa Ammon, sa Moab ug ang tanan nga atua magpuyo sa kamingawan ug mga tinupihag buhok. Kini silang tanan, lakip ang Israel, wala magtuman sa akong kasabotan.” O katawhan sa Israel, patalinghogi ang gisulti sa Ginoo nga alang gayod kaninyo. Nag-ingon siya, “Ayaw kamo panundog sa ubang nasod ug dili kamo angay mabalaka inigkakita ninyo sa mga ilhanan diha sa langit, bisan ug batiog kabalaka ang ubang mga nasod. Walay bili ang tinuohan niining mga nasora. Didto sa lasang putlon ang usa ka kahoy, unya kulitan sa magkukulit ug hapinan ug plata ug bulawan. Pagkahuman niini, gipatapot pinaagig lansang aron dili kini matumba. Ang maong mga diosdios sama sa pahoy nga gibutang didto sa mga uma sa melon aron paghadlok sa mga langgam; dili kini makasulti ug kinahanglang alsahon kay dili man makalakaw. Ayaw sila kahadloki kay dili sila makahimog kadaot kaninyo o makahatag kaninyog kaayohan.” O Ginoo, wala gayoy sama kanimo. Makagagahom ka ug halangdon, gamhanan ang imong ngalan. Kinsa may dili mahadlok kanimo nga hari ka man sa tanang kanasoran? Angay kang kahadlokan sa tanan! Walay sama kanimo sa tanang maalamong tawo sa nagkalainlaing nasod ug sa tanan nilang mga gingharian. Mga buangbuang ug mga hungog sila. Makatudlo ug may hikat-onan ba sila gikan sa mga diosdios nga kahoy? Gihal-opan nilag plata gikan sa Tarsis ug bulawan gikan sa Ufas ang ilang mga diosdios nga pulos kinulit. Gibistihan silag granati ug dagtom-pula nga panapton nga maayong pagkahabol. Apan ikaw, O Ginoo, mao ang matuod nga Dios; buhi ka ug hari hangtod sa kahangtoran. Mokurog ang kalibotan kon masuko ka, ug walay nasod nga dili mahadlok sa imong kasuko. Sultihi sila nga ang mga diosdios nga dili maoy nagbuhat sa yuta ug sa langit laglagon gayod ug mahanaw sila sa hingpit. Gibuhat sa Ginoo ang yuta pinaagi sa iyang gahom; gimugna niya ang kalibotan pinaagi sa iyang kaalam, ug pinaagi sa iyang kabatid gihikyad niya ang langit. Sa iyang mando modahunog ang mga tubig nga anaa sa kalangitan; matigom ang mga panganod sa tanang dapit sa kalibotan. Nagpadala siyag kilat uban sa ulan, ug gipahuros niya ang hangin gikan sa iyang lawak-tipiganan. Ang mga tawo buangbuang ug walay alamag; makawang lamang ang pagsalig sa mga platero sa ilang mga diosdios kay kini mini man ug walay kinabuhi. Wala kini kapuslanan ug angay nga yam-iran; mangadugmok gayod kini inigpahamtang na sa Ginoo sa iyang silot. Ang Dios ni Jacob dili sama kanila; siya ang nagbuhat sa tanang butang ug gipili niya ang Israel aron mahimong iyang katawhan. Si Yahweh nga Labing Gamhanan ang iyang ngalan. Katawhan sa Jerusalem nga gilibotan sa kaaway, hiposa ang inyong kabtangan, kay hinginlan kamo karon sa Ginoo gikan niining nasora. Laglagon kamo niya hangtod nga wala nay mahibilin kaninyo. Mao kini ang giingon sa Ginoo. Mituaw ang mga lumolupyo sa Jerusalem, “Pagkapait sa midangat kanato! Dili na mamaayo kining atong mga samad. Apan kasakit kini nga kinahanglang atong antuson. Nangaguba ang atong mga tolda, nangabugto ang mga higot niini. Gibiyaan na kita sa atong mga anak, wala nay nahibilin aron pagtaod pag-usab sa tolda ug sa mga tabil niini.” Mitubag ako, “Ang mga kadagkoan mga buangbuang kay wala man sila magpakisayod sa kabubut-on sa Ginoo. Busa wala sila magmalampuson ug nagkatibulaag ang atong katawhan. Pamati kamo niining balita! May umaabot nga kasamok gikan sa usa ka nasod sa amihanan; ang kasundalohan niini molumpag sa mga siyudad sa Juda, ug kining mga siyudara mahimo nga diserto ug puy-anan sa mga ihalas nga mananap.” O Ginoo, nasayod ako nga walay tawo nga makapaniguro sa iyang kaugmaon, o makabuot sa mga butang nga modangat sa iyang kinabuhi. O Ginoo, kastigoha kami apan ayaw intawon palabihi. Ug kon imo kaming kastigohon, ayaw intawon iatol nga nasuko ka aron dili kami mahurot ug kamatay. Ipahamtang ang imong kapungot sa mga nasod nga wala magsimba kanimo ug wala mosangpit kanimo. Gipamatay nila ang mga kaliwat ni Jacob; gipanglumpag nila ang mga kabalayan ug gilaglag nila kami sa hingpit ug giamong-amongan ang among nasod. Ang Ginoo miingon kanako, “Matngoni pag-ayo ang mga lagda niining kasabotan ug sultihi ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem. Ingna sila nga nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel: Tinunglo ang tawo nga dili motuman sa mga lagda niining kasabotan nga akong gipatuman sa inyong katigulangan sa dihang gikuha ko sila gikan sa Ehipto, ang dapit nga daw hudno alang kanila. Gisugo ko sila sa pagtuman sa tanan kong kasugoan aron sila mahimong akong katawhan ug ako mahimong ilang Dios. Giingnan ko sila nga kon sila magmatinumanon, tumanon ko gayod ang gisaad ko sa ilang katigulangan nga ihatag ko kanila ang tabunok kaayong yuta nga ila nang gipanag-iya.” Mitubag ako, “Matuman kana, O Ginoo.” Unya giingnan ako sa Ginoo, “Lakaw ngadto sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem. Isangyaw didto ang akong gisulti. Sultihi ang katawhan sa pagmatngon sa tanan nga nahisulat sa kasabotan ug sa pagtuman niini. Gipasidan-an ko na sila sa pagtuman gayod sa akong sugo sa dihang gidala ko ang ilang katigulangan gikan sa Ehipto ug nagpasidaan gihapon ako kanila hangtod karon. Apan wala sila mamati ug nagpadayon hinuon sila sa ilang pagkagahig ulo ug pagkadaotan. Gisugo ko sila sa pagtuman sa kasabotan apan midumili gayod sila. Busa gipahamtangan ko sila sa tanang silot nga nahisulat sa kasabotan.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Ang katawhan sa Juda ug ang mga taga-Jerusalem misukol kanako. Mibalik na usab sila pagbuhat sa mga sala nga gibuhat sa ilang katigulangan nga midumili pagsugot sa akong gisugo kanila ug misimba hinuon sa mga diosdios. Ang Juda ug ang Israel naglapas sa kasabotan nga gihimo ko uban sa ilang katigulangan. Busa ako, ang Ginoo, magpasidaan kanila nga pahamtangan ko silag katalagman ug dili gayod sila makaikyas. Kon magpakitabang sila kanako dili ko sila pamation. Unya ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem modangop ug magpakitabang sa mga diosdios nga ilang gihalaran. Apan ang maong mga diosdios dili makaluwas kanila inig-abot sa katalagman. Ang mga diosdios sa taga-Juda sama kadaghan sa kalungsoran sa Juda ug ang mga makauulawng halaran nga gitukod sa katawhan sa Jerusalem alang kang Baal sama kadaghan sa kadalanan niini. Jeremias, ayaw na pag-ampo o pangaliyupo kanako alang niining mga tawhana. Kon mosangpit sila kanako sa panahon sa kalisod dili ko gayod sila pamation.” Nag-ingon ang Ginoo, “Ang katawhan nga akong gimahal nagbuhat ug daotan. Unsa may katungod nila sa pag-adto sa akong Templo? Nagtuo ba sila nga makalingkawas sila sa katalagman pinaagi sa paghimog mga saad ug paghalad ug mga mananap nga sunogon? Naghunahuna ba sila nga malipay sila pinaagi niini? Kaniadto ginganlan ko silag dahonon ug daghag bunga nga kahoyng olibo; apan karon pinaagi sa kusog nga liti, sunogon ko ang ilang mga dahon ug mangalarag ug mangabali ang mga sanga niini. “Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy nagtanom sa Israel ug sa Juda apan karon padad-an ko sila ug katalagman. Gihagit nila ang akong kasuko tungod sa daotan nilang mga buhat pinaagi sa paghalad ngadto kang Baal.” Gisuginlan ako sa Ginoo bahin sa laraw sa akong mga kaaway batok kanako. Sama ako sa maaghop nga nating karnero nga patyonon. Wala ako masayod nga naglaraw diay silag daotan batok kanako. Matod nila, “Putlon nato ang kahoy uban sa iyang bunga. Ato siyang patyon aron wala nay mahinumdom kaniya.” Unya nag-ampo ako, “ Ginoo nga Labing Gamhanan, maghuhukom ka nga matarong, nagsusi ka sa kasingkasing ug hunahuna sa tawo. Pakit-a ako nga silotan mo sila kay gipadayag ko na kanimo ang akong mulo.” Gusto sa katawhan sa Anatot nga patyon ako ug gipasidan-an nila nga patyon ako kon dili ako mohunong pagsangyaw kanila sa gisulti ni Yahweh. Busa, bahin kanila, nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Silotan ko gayod sila. Mangamatay sa panggubatan ang ilang mga batan-on ug mangamatay sa gutom ang ilang kabataan. Walay mahibilin kanila inig-abot sa panahon nga ipahamtang ko ang katalagman ngadto sa katawhan sa Anatot.” Walay kapuslanan, O Ginoo, kon makiglalis ako kanimo kay ikaw dili man masayop. Apan kinahanglan gayod nga pangutan-on ko ikaw bahin sa hustisya. Nganong nagmauswagon man ang mga daotan? Nganong nagmalampuson man ang mga limbongan? Gitanom mo sila ug migamot sila, mitubo ug unya namunga. Gidayeg ka nila apan ang ilang kasingkasing layo kanimo. Apan nasayod ka kanako, O Ginoo, nahibalo ka sa akong gibuhat ug nakita mo nga gimahal ko ikaw. Guyora kining mga tawhana sama sa mga karnero nga ihawonon. Laminga sila hangtod nga sila ihawon na. Magsigi na ba lang ug hulaw nga nangalaya na man ang kasagbotan? Himatyon na ang mga mananap ingon man ang mga langgam, tungod sa pagkadaotan sa katawhan nga namuyo niining nasora, katawhan nga nag-ingon, “Wala siya masayod sa atong binuhatan.” Nag-ingon ang Ginoo, “Jeremias, kon makaluya kanimo ang pagpakiglumba sa mga tawo, unsa pa kaha sa kabayo? Kon gilisdan ka diha sa dapit nga walay kagubot, unsaon mo man pagpakabuhi diha sa bagang kalasangan daplin sa Jordan? Bisan gani ang kaugalingon mong mga igsoon nagbudhi ug nagdaot man kanimo. Ayaw gayod silag saligi bisan pag maayo silang makigsulti kanimo.” Nag-ingon ang Ginoo, “Gitalikdan ko na ang akong katawhan ug gisalikway ko na sila. Ang pinangga kong katawhan gitugyan ko sa ilang mga kaaway. Mihasmag kanako ang pinili kong katawhan ingon sa liyon sa lasang. Mingulob sila kanako busa gikasilagan ko sila. Ang akong katawhan sama sa langgam nga gikuninitan sa mga banog. Dali diri, kamong ihalas nga mga mananap ug tambong kamo sa kombira. Daghang pangulong langyaw ang milaglag sa akong kaparasan; giyatakyatakan nila ang akong kaumahan ug gihimong diserto ang matahom kong yuta. Gihimo nila kining awaaw ug nakapasubo kini kanako. Ang tibuok nasod nahimo nang diserto ug wala nay nagtagad niini. Latas sa tanang kabungtoran sa diserto, ang mga tawo nanganhi aron sa pagpangagaw sa mga kabtangan. Gipasulong ko sa ilang kaaway ang tibuok nasod aron kini malaglag, ug walay makapuyo niini nga magmalinawon. Nagpugas ug trigo ang akong katawhan apan mga sampinit lay ilang naani; naghago sila pag-ayo apan wala silay napupo tungod sa akong tumang kasuko kanila.” Miingon ang Ginoo, “Mao kini ang ikaingon ko sa daotang mga silingan sa Israel nga nakahimog dakong kadaot sa yuta nga gihatag ko sa akong katawhan, ang Israel. Pangibton ko sila gikan sa ilang nasod sama sa mga tanom nga wala makagamot ug luwason ko ang Juda gikan kanila. Apan human niini, kaluy-an ko sila ug panad-on ang matag usa kanila balik sa ilang kaugalingong nasod. Ug kon sa kinasingkasing mosagop sila sa tinuohan sa akong katawhan ug manumpa sa akong ngalan, ‘Ingon nga buhi si Yahweh,’ sama nga gitudloan nila kaniadto ang akong katawhan sa pagpanumpa sa ngalan ni Baal, sila mahimong akong katawhan ug magmauswagon sila. Apan kon may nasod nga modumili niini, laglagon ko sila sa hingpit. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini.” Gisugo ako sa Ginoo sa pagpalit ug karsunsilyo nga lino aron akong isul-ob apan dili kini ipahumod ug tubig. Busa mipalit akog karsunsilyo ug gisul-ob ko kini. Unya misulti kanako pag-usab ang Ginoo, “Lakaw ngadto sa Suba sa Eufrates ug huboa kanang karsunsilyo ug tagoi didto sa lungag sa bato.” Busa miadto ako sa Suba sa Eufrates ug gitagoan nako didto ang karsunsilyo sumala sa gisugo sa Ginoo kanako. Human sa daghang mga adlaw, gipabalik ako sa Ginoo sa Suba sa Eufrates aron pagkuha sa karsunsilyo. Busa mibalik ako ug ako kining gikuha. Apan nadunot na kini ug dili na magamit. Unya giingnan na usab ako sa Ginoo, “Ingnon ko niini paglaglag ang garbo sa Juda ug sa Jerusalem. Kining mga tawhana daotan ug nagdumili pagpatalinghog sa akong mga pulong. Mga gahi gayod silag ulo ug misamot ang ilang kadaotan. Nagsimba ug nag-alagad sila sa mga diosdios. Busa mahisama sila sa karsunsilyo nga nadunot ug dili na magpulos. Sama nga ang karsunsilyo mokupot sa hawak, gihimo ko nga ang tanang katawhan sa Israel ug sa Juda mokupot kanako pag-ayo. Ang tuyo ko mao nga sila mahimong akong katawhan ug magdayeg ug magpasidungog kanako apan nagdumili sila sa pagtuman sa akong mga sugo. “Jeremias, sultihi ang katawhan sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nag-ingon nga kinahanglang pun-on nilag bino ang tanang tadyaw. Apan motubag sila nga nasayod sila nga ang tanang tadyaw kinahanglang pun-og bino. Busa ingna sila nga ako, ang Ginoo, nag-ingon nga hubgon ko sa bino ang tanang lumolupyo niining nasora: ang mga hari nga kaliwat ni David, ang mga pari, ang mga propeta lakip ang tanang nagpuyo sa Jerusalem. Unya sama sa mga tibod pingkion ko sila, tigulang ug batan-on. Pamatyon ko sila sa walay kukaluoy.” O katawhan sa Israel, nagsulti ang Ginoo, busa pagpaubos kamo ug pamati kaniya. Pasidunggi ang Ginoo nga inyong Dios, sa dili pa niya ipadangat ang kangitngit ug sa dili pa kamo mahisukamod sa kabukiran tungod sa hilabihang kangiob, sa dili pa niya himoong kangitngit ang kahayag nga inyong gilaoman. Kon dili kamo magpatalinghog, sa tago maghilak ako tungod sa inyong garbo; modanguyngoy ug magpaagay ako sa luha tungod kay ang katawhan sa Ginoo pamihagon man. “Pakanaoga ang hari ug ang iyang inahan gikan sa ilang mga trono, kay nahulog na gikan sa ilang ulo ang matahom nilang mga korona. Gilibotan na sa kaaway ang mga lungsod sa Negeb ug wala nay makaadto kanila. Nabihag na ang tanang katawhan sa Juda ug gidala ngadto sa layong nasod.” Tan-awa O Jerusalem! Nagpaingon na nganhi ang mga kaaway gikan sa amihanan! Hain na man ang katawhan nga gipaatiman ko kanimo, ang katawhan nga sama sa matahom nga panon sa kahayopan? Unsa man unyay ikaingon nimo kon ang katawhan nga giisip nimong mga higala mao na unyay nagmando kaninyo? Mobati gayod ikaw ug kasakit sama sa babayeng nanganak. Kon mangutana ka nganong nahitabo man kini—nganong nagisi ang inyong sapot, ug nganong gipanamastamasan ka man, kana tungod sa hilabihan nimong pagpakasala. Mausab ba sa Etiopianhon ang kaitom sa iyang panit? O mahimo ba sa liyopardo ang pagpala sa iyang mga kabang? Kon mao, nan, kamong naanad sa pagbuhat ug daotan makabuhat usab ug matarong. Patibulaagon kamo sa Ginoo sama sa uhot nga gipalid sa hangin gikan sa diserto. Nag-ingon ang Ginoo nga mao kini ang inyong dangatan; mao kini ang iyang silot kaninyo tungod sa inyong paghikalimot kaniya, ug sa inyong pagsalig sa mga mini nga dios. Ang Ginoo mismo maoy mohukas sa inyong mga bisti aron maulawan kamo. Nakita sa Ginoo nga gibuhat ninyo ang mga butang nga dili niya gusto: nangadto kamo sa kabungtoran ug kaumahan aron pagsimba sa mga diosdios. Sama kamo sa tawo nga labihang kaibog sa asawa sa iyang isigkatawo, ug sama sa laking kabayo nga naibog sa bayeng kabayo. Alaot kamo, katawhan sa Jerusalem! Kanus-a pa man kamo maghinlo sa inyong kaugalingon? Nag-ingon ang Ginoo kang Jeremias bahin sa hulaw: “Nagbangotan ang Juda ug himalatyon ang mga siyudad niini; nangligid sa yuta ang katawhan tungod sa kasubo, ug nagpakitabang ang Jerusalem tungod sa kaguol. Ang mga dato nagsugo sa ilang mga sulugoon sa pagkuhag tubig didto sa mga atabay, apan wala silay nakit-ang tubig; namauli sila nga walay sulod ang ilang mga tadyaw. Tungod sa hilabihang kaulaw giputos nila ang ilang ulo. Walay ulan ug nangliki na ang yuta. Naguol pag-ayo ang mga mag-uuma ug giputos nila ang ilang ulo. Didto sa kapatagan gibiyaan sa lagsaw ang bag-o pa lang natawo niyang anak kay wala na may sagbot nga makaon. Ang mga ihalas nga asno nangadto sa kabungtoran ug naghalhal sama sa iro; dili na sila makakita tungod sa kagutom. Misangpit kanako ang akong katawhan, ‘Bisan gisudyaan kami sa among mga sala, tabangi intawon kami, O Ginoo, sumala sa imong gisaad. Mitalikod kami kanimo sa makadaghan; nakasala kami kanimo. Ikaw lamang ang paglaom sa Israel, ikaw lang ang makaluwas kanamo gikan sa among kalisdanan. Ngano ba nga sama ka mag dumuduong dinhi sa among nasod, daw magpapanaw nga mipahulay lamang sa usa ka gabii? Ngano ba nga mura ka mag tawo nga nakuratan ug daw sundalo nga dili makatabang? Sa walay duhaduha nag-uban ka kanamo, O Ginoo! Imo kaming katawhan busa ayaw intawon kami biyai.’” Nag-ingon ang Ginoo mahitungod niining maong katawhan, “Gusto gayod silang magpahilayo kanako ug wala sila magpugong sa ilang kaugalingon. Busa wala ako mahimuot kanila. Dili ko hikalimtan ang ilang mga kasaypanan ug silotan ko sila tungod sa ilang mga sala.” Nag-ingon ang Ginoo kanako, “Ayaw ako hangyoa sa pagtabang niining maong katawhan. Bisan pag magpuasa sila, dili ko gihapon sila pamation ug tabangan ug bisan pag maghalad silag mga uhay ug mga halad nga sunogon, dili gihapon ako mahimuot kanila. Pamatyon ko hinuon sila pinaagi sa gubat, sa gutom ug sa sakit.” Unya miingon ako, “Ginoong Dios, nasayod ka nga ang mga propeta nag-ingon sa katawhan nga walay moabot nga gubat o gutom kay matod nila, nagsaad ka man nga lunlon lang kaayohan ang matagamtam sa tibuok nasod.” Apan mitubag ang Ginoo, “Namakak ang mga propeta. Wala ako magsugo o magsulti kanila. Ang ilang gisulti kanimo mga panan-awon nga dili gikan kanako, mga minaomao nga panagna ug bunga lamang sa ilang hunahuna. Ako, ang Ginoo, magsulti kanimo sa akong himoon nianang mga propetaha nga wala ko sugoa apan naggamit sa akong ngalan ug nag-ingon nga dili mahitabo ang gubat ug gutom niining nasora—pamatyon ko sila pinaagi sa gubat ug gutom. Ang mga tawo nga ilang gisultihan niini mangamatay usab pinaagi sa gubat ug sa gutom. Ipanglabay ang ilang mga lawas diha sa kadalanan sa Jerusalem ug walay molubong kanila. Mahitabo kini kanilang tanan—sa ilang mga asawa ug mga anak. Pabayron ko sila sa ilang pagkadaotan.” Ang Ginoo nagsugo kanako sa pagsulti sa katawhan bahin sa akong kasubo: “Manaligdig unta ang mga luha sa akong mga mata adlaw ug gabii kay samdan ang akong katawhan ug grabi kini kaayo. Kon moadto ako sa kaumahan, makita ko ang mga patayng lawas niadtong nangamatay sa gubat, ug kon moadto ako sa kalungsoran, makita ko ang mga tawo nga himalatyon sa gutom. Nagpadayon ang mga propeta ug ang mga pari sa ilang buhat apan wala sila masayod sa ilang gibuhat.” Ginoo, gisalikway mo na ba sa hingpit ang Juda? Nasilag ka ba sa mga lumolupyo sa Sion? Ngano bang gisamaran mo man kamig grabi kaayo aron dili na kami maayo? Nangandoy kami sa kalinaw apan walay kalinaw nga miabot; naglaom kami sa among kaayohan, apan kalisang hinuon ang midangat kanamo. Gisugid namo ang among sala kanimo, O Ginoo, ingon man ang mga sala sa among katigulangan; nakasala kami batok kanimo. Ayaw hikalimti ang imong mga saad ug ayaw intawon kami isalikway. Ayaw pakaulawi ang Jerusalem, ang dapit diin anaa ang halangdon mong trono; tumana ang kasabotan nga gihimo mo uban kanamo; ayaw kini kawanga. Walay diosdios sa mga nasod nga makapaulan, ug ang langit sa iyang kaugalingon lamang dili makahatag ug taligsik. Ikaw ang among gilaoman, O Ginoo nga among Dios, kay ikaw lamang ang makahimo niining mga butanga. Unya miingon kanako ang Ginoo, “Bisan pag sila si Moises ug si Samuel maoy moatubang ug mangaliyupo kanako, dili ko gayod kaluy-an kining mga tawhana. Papahawaa sila sa akong atubangan! Kon mangutana sila kon asa sila paingon, ingna sila nga ako, ang Ginoo, nag-ingon: Ang gitagana kaninyo nga mangamatay sa sakit, mangamatay sa sakit! Ang gitagana nga mangamatay sa gubat, mangamatay sa gubat! Ang gitagana nga mangamatay sa gutom, mangamatay sa gutom! Ug ang gitagana nga pamihagon ug bilanggoon, pamihagon ug bilanggoon! Ako, ang Ginoo, nakahukom nga upat ka makalilisang nga butang ang ipahamtang ko kanila: mangamatay sila sa gubat, kuninitan sa mga iro ang ilang lawas, pangan-on sila sa mga langgam ug tiwason sa mga mananap ang mahisalin. Himoon ko sila nga kalisangan sa tanang katawhan sa kalibotan tungod sa gibuhat ni Manases nga anak ni Ezequias didto sa Jerusalem samtang siya maoy naghari sa Juda.” Ang Ginoo miingon, “Kinsa may maluoy kaninyo, katawhan sa Jerusalem? Ug kinsa may magbangotan alang kaninyo? Kinsa bay motuyo pag-anha aron pagpangomusta kaninyo? Gisalikway ako ninyo ug mitalikod kamo kanako. Busa gibakyaw ko ang akong kamot aron pagdugmok kaninyo. Gikapuyan na akog pinugong sa akong kasuko. Sama sa uhot ipapadpad ko kamo sa hangin diha sa tanang kalungsoran sa tibuok nasod. Gilaglag ko kamong akong katawhan lakip ang inyong mga anak kay wala man kamo mohunong sa daotan ninyong mga buhat. Mas daghan ang inyong mga babaye nga gihimo kong biyuda kay sa balas sa baybayon. Gipamatay ko ang mga batan-on ninyong lalaki ug gipaantos ko kamong mga inahan. Gipakalitan ko silag kastigo pinaagi sa hilabihang kasubo ug kalisang. Ang inahan nga namatyag pito ka anak gikuyapan ug naglisod sa pagginhawa. Ang adlaw daw gabii alang kaniya, naulawan siya ug naguol pag-ayo. Ang pipila kaninyo nga buhi pa ipapatay ko sa inyong mga kaaway. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini.” Pait kaayo ang akong kinabuhi! Nganong gipakatawo pa ako sa akong inahan? Nakig-away ug nakiglalis ako sa tanan. Wala akoy gipahulam nga salapi ug wala usab ako mamaylo apan ambot ngano nga gipanghimaraot man ako sa tanan! O Ginoo, matuman unta ang ilang mga panghimaraot kanako kon ugaling wala ako magmatinud-anon sa akong pag-alagad kanimo ug kon wala ako mangaliyupo kanimo alang sa akong mga kaaway sa dihang nagkalisodlisod sila ug nagsubo. Walay makalugti ug puthaw, labi na sa puthaw nga gikan sa amihanan nga sinambogag bronsi. Giingnan ako sa Ginoo, “Paanhion ko ang mga kaaway aron ilogon nila ang mga bahandi sa akong katawhan silbing silot sa ilang mga daotang buhat sa tibuok nasod. Himoon ko silang ulipon sa ilang mga kaaway didto sa nasod nga wala silay kasayoran kay ang akong kasuko mout-ot kanila sama sa kalayo.” Unya miingon ako, “Nasayod ka, O Ginoo. Ayaw kalimot kanako ug tabangi intawon ako. Panimasli kadtong naglutos kanako. Ayaw ako pasagdi nga patyon nila. Hinumdomi nga gibiaybiay ako nila tungod kanimo. Gipatalinghogan ko ang tanang gisulti mo kanako. O Yahweh, Dios nga Labing Gamhanan, imo ako, busa ang imong mga pulong nakahatag kanakog kalipay. Wala ko gamita ang akong panahon sa pagpakighugoyhugoy sa mga tawo nga nagpatuyang sa paghudyaka. Tungod sa buluhaton nga gitugyan mo kanako, nag-inusara ako ug nasuko pag-ayo. Nganong wala may pagkatapos ang akong pag-antos ug wala may kaayohan ang akong mga samad? Pakyason mo ba ako ingon sa sapa nga mohubas sa ting-init?” Busa mitubag ang Ginoo, “Kon mobalik ka kanako, dawaton ko ikaw ug himoon ko na usab ikaw nga akong sulugoon. Kon mapuslanon ang isulti mo ug dili ang walay pulos, himoon ko na usab ikaw nga akong propeta. Mobalik kanimo ang katawhan apan ayaw pag-adto kanila. Alang niining mga tawhana, himoon ko ikaw nga daw paril nga bronsi. Makigbatok sila kanimo apan dili sila makabuntog kanimo. Ubanan ug panalipdan ko ikaw gikan sa kadaot. Luwason ko ikaw gikan sa kamot sa mga daotang tawo ug ilikay sa gahom sa mga tawong bangis. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini.” Unya miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Ayaw pangasawa o panganak dinhi niining nasora kay ang kabataan nga matawo dinhi ug ang ilang mga ginikanan mangamatay sa makalilisang nga mga sakit. Walay manghilak alang kanila ug dili sila ikalubong. Sama sa tai matapok ang ilang mga lawas diha sa yuta. Mangamatay sila sa gubat ug sa gutom ug ang ilang mga patay nga lawas pangan-on sa mga langgam ug sa mga ihalas nga mananap. “Ayaw pagsulod sa balay nga may nagbangotan. Ayaw pagsubo alang kang bisan kinsa. Dili ko na sila hatagag kalinaw o pakitaag kaluoy ug pagmahal. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini. Ang mga dato ug kabos niining nasora managsamang mangamatay apan walay magbangotan ug molubong kanila. Walay magsamad sa iyang kaugalingon o magpakiskis sa iyang ulo aron pagpaila sa iyang kasubo alang kanila. Walay mangaon ug mag-inom uban sa namatyan aron pagduyog sa iyang kasubo. Walay mopakitag kaluoy bisan pa niadtong namatyag amahan o inahan. “Ayaw pagsulod sa balay diin may nagbangkite aron mosalo kag inom ug kaon sa katawhan didto. Pamati, kay ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon: Pahilumon ko ang mga pagmaya ug paghudyaka ingon man ang tingog sa bag-ong kinasal dinhi niining nasora. Ang katawhan dinhi makasaksi inigkahitabo niini. “Inighisgot mo niining mga butanga ngadto sa katawhan, mangutana sila kanimo nganong silotan ko man sila ug ingon niini kapait. Mangutana sila kon unsa ang mga kalapasan o buhat nga daotan nga ilang nahimo batok sa Ginoo nga ilang Dios. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nag-ingon, ‘Ang inyong katigulangan mibiya kanako ug mialagad ug misimba sa mga diosdios. Mibiya sila kanako ug wala nila tumana ang akong mga pagtulon-an. Apan labaw pa ang inyong gibuhat kay sa gibuhat sa inyong katigulangan. Kamong tanan mga gahig ulo, daotan ug dili mosunod kanako. Busa hinginlan ko kamo gikan niining nasora ngadto sa nasod nga wala hisayri ninyo ug sa inyong mga katigulangan. Didto mag-alagad kamo sa mga diosdios adlaw ug gabii ug dili ko kamo kaluy-an.’” Miingon ang Ginoo, “Moabot ang panahon nga wala nay manumpa sa akong ngalan ingon nga buhing Dios nga nagkuha sa katawhan sa Israel gikan sa Ehipto. Hinuon manumpa sila sa akong ngalan ingon nga mao ang buhing Dios nga nagdala sa katawhan sa Israel gikan sa nasod sa amihanan ug sa tanang nasod diin ko sila patibulaaga. Dad-on ko sila balik sa ilang kaugalingong nasod nga gihatag ko sa ilang katigulangan. Ako maoy nag-ingon niini.” Miingon ang Ginoo, “Ipakuha ko ang daghang mga mananagat aron pagdakop niining maong katawhan. Padad-an ko silag mangangayam aron pag-ayam kanila gikan sa tanang bukid ug bungtod ug bisan pa sa mga lungib sa kapangpangan. Nakita ko ang tanan nilang gibuhat. Walay natago bisan usa. Nakita ko ang ilang mga sala. Pabayron ko silag doble sa ilang sala ug pagkadaotan. Gihugawhugawan nila ang akong yuta sa ilang mga diosdios nga walay kinabuhi ug gilukop nila sa mga diosdios ang yuta nga gihatag ko kanila.” O Ginoo, panalipdi ug hatagi intawon akog kusog, tabangi ako sa panahon sa kalisod. Moduol kanimo ang kanasoran gikan sa lagyong dapit sa kalibotan ug moingon, “Ang among katigulangan nagsalig sa mini nga mga dios nga wala gayoy gahom. Makahimo ba diay ang tawo sa iyang mga dios? Dili! Kon binuhat sa tawo, dili kana tinuod nga dios.” Nag-ingon si Yahweh, “Busa niining higayona pailhon ko sila sa akong gahom aron makaila sila nga ang akong ngalan mao si Yahweh.” Nag-ingon ang Ginoo, “Katawhan sa Juda, gisulat na ang inyong mga sala pinaagi sa puthaw nga pluma. Nahisilsil na kini diha sa inyong mga kasingkasing pinaagi sa diyamante ug gikulit diha sa mga sungaysungay sa inyong mga halaran. Wala kamo malimot sa inyong mga anak sama nga wala kamo malimot sa mga halaran ug sa mga sagradong haligi nga gitarok alang sa diosa nga si Asera tupad sa matag buhing kahoy diha sa kabungtoran ug sa kabukiran. Ipailog ko sa inyong mga kaaway ang tanan ninyong mga bahandi ug katigayonan tungod sa nagkalainlaing sala nga inyong nabuhat sa tibuok nasod. Talikdan ninyo ang yuta nga gihatag ko kaninyo. Himoon ko kamong ulipon sa inyong mga kaaway didto sa nasod nga wala ninyo masinati kay ang akong kasuko sama sa kalayo nga mosilaob hangtod sa hangtod.” Nag-ingon ang Ginoo, “Silotan ko ang tawo nga motalikod kanako ug mosalig hinuon sa mga tawo ug sa kusog sa tawo. Sama siya sa usa ka sampinit sa diserto nga nagtubo sa ugang yuta, o sa yuta nga parat diin walay laing tanom nga moturok; wala gayoy maayo nga maangkon niya. “Apan panalanginan ko ang tawo nga mosalig kanako. Mahisama siya sa kahoy duol sa tubig; mokuyanap ang mga gamot niini ngadto sa sapa. Dili siya mabalaka kon ting-init na kay dili malawos ang iyang mga dahon. Kon dili moulan dili gihapon siya mabalaka ug magsigi siyag pamunga. “Kinsa may makatukib sa kasingkasing sa tawo? Walay molabaw niini kamalimbongon ug labihan kini kadaotan. Ako, ang Ginoo, nagsusi sa hunahuna ug nag-usisa sa kasingkasing sa tawo. Gantihan ko ang tawo sumala sa iyang binuhatan ug sa iyang pagkinabuhi.” Ang tawo nga nakasapi pinaagi sa limbong sama sa langgam nga naglumlom sa itlog nga dili iya. Bisan batan-on pa siya, mawala na kaniya ang iyang bahandi, ug sa kataposan mahimo siyang buangbuang. Sama sa mahimayaong trono ang atong Templo, nga sukad sa sinugdan nagbarog sa tumoy sa taas nga bukid. Ang paglaom sa Israel mao ang Ginoo; maulawan gayod ang tanan nga mobiya kaniya. Mangahanaw silang tanan sama sa ngalan nga gisulat diha sa bunbon kay mibiya man sila sa Ginoo, ang tinubdan sa tubig nga naghatag ug kinabuhi. O Ginoo, ayoha ako aron mamaayo ako sa hingpit; luwasa ako aron mahilikay ako sa kadaot. Ikaw ang akong gidayeg! Nag-ingon ang katawhan kanako, “Hain na man ang mga hulga sa Ginoo kanamo? Ipabuhat na niya karon dayon!” Apan Ginoo, wala ko ikaw sugyoti sa pagpahamtang kanila sa katalagman; wala ako mangandoy nga magkalisodlisod unta sila. Nasayod ka niini ug nasayod ka sa akong gisulti. Ayaw intawon ako lisanga; ikaw ang akong dalangpanan panahon sa kalisod. Pakaulawi kadtong naglutos kanako apan ilikay ako sa kaulawan. Lisanga sila apan ayaw intawon ako lisanga. Ipahamtang kanila ang katalagman ug dugmoka sila. Giingnan ako sa Ginoo, “Jeremias, lakaw ug tindog didto sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa mga Tawo diin adto mosulod ug mogula ang mga hari sa Juda ug unya ngadto usab sa ubang mga ganghaan sa Jerusalem. Ingna ang mga hari ug ang katawhan sa Juda ingon man ang tanang lumolupyo sa Jerusalem ug ang tanang mosulod niining mga ganghaan sa pagpamati sa akong isulti kanila. Ingna sila nga kinahanglan dili sila magdalag bisag unsa sa Adlawng Igpapahulay kon gimahal nila ang ilang kinabuhi. Kinahanglan nga dili sila magdalag bisag unsa agi sa mga ganghaan sa Jerusalem o magdalag bisag unsa gikan sa ilang mga balay sa Adlawng Igpapahulay. Kinahanglan dili sila magtrabaho ug tamdon nila nga balaan ang Adlawng Igpapahulay sumala sa gisugo ko sa ilang katigulangan. Ang ilang katigulangan wala lang magtagad o magpatalinghog kanako. Nagmagahi hinuon sila.” Miingon ang Ginoo, “Apan kon kining katawhan maminaw kanako ug dili magdala ug bisag unsa agi sa mga ganghaan sa siyudad sa Adlawng Igpapahulay unya ilhon nila nga balaan kining adlawa ug dili sila magtrabaho bisag unsa niining adlawa, ang ilang mga hari ug mga pangulo mosulod sa ganghaan sa Jerusalem ug makabaton silag harianong gahom sama sa nahuptan ni David. Ug uban sa katawhan sa Juda ug sa Jerusalem magsakay sila sa mga karwahi ug magkabayo ug mapuno sa mga tawo ang Jerusalem hangtod sa hangtod. Moanha sa Jerusalem ang katawhan gikan sa kalungsoran sa Juda ug sa kabalangayan nga kasikbit sa Jerusalem. Moanha ang katawhan gikan sa yuta sa Benjamin, gikan sa kabungtoran, sa kabukiran ug gikan sa Negeb. Magdala silag mga halad nga mananap aron sunogon ug uban pang mga gasa, mga halad nga uhay ug mga insenso ug mga halad sa pasalamat didto sa akong Templo. Apan kinahanglan nga motuman sila kanako ug tamdon nila ang Adlawng Igpapahulay ingon nga balaang adlaw ug dili sila magdalag bisan unsa agi sa mga ganghaan sa Jerusalem sa maong adlaw. Kay kon dili nila kini tumanon, sunogon ko ang mga ganghaan sa Jerusalem lakip ang mga palasyo niini ug walay bisan kinsa nga makapalong niini.” Giingnan ako sa Ginoo, “Lakaw ngadto sa balay sa tighimog kulon ug didto ihatag ko kanimo ang akong isulti.” Busa miadto ako ug didto nakita ko ang tighimog kulon nga nagtrabaho. Kon makita gani niya nga ang usa ka kulon dili maayong pagkabuhat, iya kining usbon pagmasa ug hulmahon ug lain. Unya giingnan ako sa Ginoo, “Dili ba mahimo ko kaninyo, katawhan sa Israel, ang gihimo sa tighimog kulon? Kamo ania sa akong kamot sama sa minasang yuta diha sa kamot sa tighimog kulon. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini. Kon moingon ako nga akong ibton, gub-on o laglagon ang usa ka nasod o gingharian ug unya ang maong nasod maghinulsol sa iyang pagkadaotan, dili ko ipadayon ang gihunahuna kong buhaton. Apan sa laing bahin, kon moingon ako nga tukoron ko ang usa ka nasod o gingharian ug unya kanang nasora magpakasala, dili ko ipadayon ang maayo nga giingon ko nga akong buhaton. Busa ingna ang katawhan sa Juda ug ang mga lumolupyo sa Jerusalem nga ako, ang Ginoo, naglaraw batok kanila ug andam na sa pagsilot kanila. Pahunonga sila sa ilang pagpakasala ug pahinulsola sila. Sila motubag kanimo, ‘Dili! Nganong mohunong man kami? Walay makapugong kanamo sa pagbuhat ug daotan sumala sa among gusto.’” Busa ako, ang Ginoo, nag-ingon: “Pangutan-a ang tanang kanasoran. May nahitabo bang sama niini sukad-masukad? Ngil-ad kaayo ang gibuhat sa Israel! Kawad-an bag yelo ang tumoy sa kabukiran sa Lebanon? Kahubsan ba ang mga sapa niini? Apan ang akong katawhan nahikalimot kanako! Nagsunog silag mga insenso ngadto sa mga diosdios. Nahisukamod sila ug wala na sila mosubay sa naandan nga dalan. Lain nang mga agianan ang ilang gisubay. Gihimo nilang kalisangan ug talamayon kining nasora hangtod sa kahangtoran. Ang tanang moagi niini malisang sa ilang makita ug magpanglingo. Patibulaagon ko ang akong katawhan atubangan sa ilang mga kaaway sama sa abog nga gipadpad sa timog. Talikdan ko sila ug dili ko sila tabangan kon moabot kanila ang mga katalagman.” Unya miingon ang katawhan, “Sigi! Hiposon ta si Jeremias! Kabsan ba gud kitag mga pari nga makatudlo kanato o mga tawong maalamon nga makatambag kanato o mga propeta nga mosangyaw sa gisulti sa Dios? Dili! Pasakaan ta siyag sumbong ug dili na kita mamati sa iyang isulti.” Busa nag-ampo ako, “O Ginoo, pamatia intawon kining isulti ko kanimo ingon man ang gipanulti sa akong mga kaaway batok kanako. Daotan ba diay ang balos sa kaayo? Apan naghimo silag lit-ag alang kanako. Hinumdomi nga midangop ako kanimo aron paghangyo kanimo nga hunongon mo unta ang imong kasuko kanila. Apan karon, O Ginoo, pamatya ang ilang mga anak pinaagi sa gutom ug sa gubat. Mawad-an untag bana ug mga anak ang mga asawa. Mangamatay unta sa sakit ang mga lalaking hamtong ug mangamatay unta sa gubat ang mga batan-on! Ipaguba sa mga tawong daotan ang ilang kabalayan sa kalit lamang ug pasinggita sila sa kalisang! Naggahong sila alang kanako ug nagtaod silag mga lit-ag aron pagbitik kanako. Apan masayod ka, O Ginoo, sa tanan nilang laraw sa pagpatay kanako. Ayaw sila pasayloa sa ilang daotang mga buhat ug sa ilang mga sala. Pahiagoma sila sa kaparotan ug ipahamtang kanila ang imong kapungot.” Unya gisugo ako sa Ginoo sa pagpalit ug tadyaw ug gisugo sa pagdalag mga pangulo sa katawhan ug pipila ka gulanggulang nga mga pari aron sa pag-adto sa gawas sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa mga Buak nga Tadyaw didto sa Walog sa Hinom. Didto gipasangyaw sa Ginoo kanako ang iyang gisulti kanako. Gisugo ako sa Ginoo nga ingnon ko ang katawhan, “Pamati kamong mga hari sa Juda ug katawhan sa Jerusalem sa akong isulti. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel nag-ingon: Padad-an ko kining dapita ug matang sa katalagman nga makabungog sa dalunggan sa tanan. Buhaton ko kini tungod kay mibiya ang katawhan kanako ug gihugawhugawan nila kining dapita pinaagi sa paghalad ngadto sa mga diosdios nga wala hiilhi nila bisan gani sa ilang katigulangan ug sa mga hari sa Juda. Gilukop nila sa dugo sa mga tawong inosente kining dapita ug nagtukod silag mga halaran alang kang Baal aron didto sunogon nila ingon nga halad ang ilang mga anak. Wala ko sila sugoa niini ug wala gani ako makahunahuna niini. Busa ako, ang Ginoo, nag-ingon nga moabot ang panahon nga kining dapita dili na nganlag Tofet o Walog sa Hinom kondili Walog nga Ihawanan. Niining dapita gun-obon ko ang tanang plano sa katawhan sa Juda ug sa Jerusalem. Ipabuntog ko sila sa ilang mga kaaway aron mangamatay sila sa gubat. Ipakaon ko ang ilang mga patayng lawas sa mga langgam ug mga ihalas nga mananap. Ipahamtang ko niining siyudara ang makalilisang nga katalagman aron ang tanang mahilabay malisang ug mahikurat sa ilang makita. Palibutan sa ilang mga kaaway ang siyudad aron patyon sila. Tungod sa kagutom mokaon na lamang sila sa ilang isigkatawo ug bisan sa ilang kaugalingong mga anak.” Unya gipabuak sa Ginoo kanako ang tadyaw atubangan sa mga tawo nga akong kauban ug gipasuginlan sila nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon, “Pusgayon ko kining katawhan ug kining siyudara sama sa pagpusgay mo sa tadyaw nga yuta aron dili na kini matibuok pag-usab. Adto na lamang sa Tofet ipanglubong ang mga patay nila kay wala na may igong kalubngan diha sa siyudad. Ingnon ko niini pagsilot ang siyudad ug ang iyang mga lumolupyo. Himoon ko kining sama sa Tofet. Ako, ang Ginoo mao ang nagsulti niini. Ang kabalayan sa Jerusalem, ang mga palasyo sa hari sa Juda—ang tanan gayong balay diin sa ilang mga atop nagsunog silag mga insenso alang sa mga bituon ug diin naghalad silag mga ilimnon alang sa mga diosdios—mahisama kahugaw sa Tofet.” Unya mibiya ako sa Tofet diin gisugo ako sa Ginoo sa pagsangyaw sa iyang gisulti. Miadto ako sa hawanan sa Templo ug gisuginlan ko ang tanang katawhan nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Ipahamtang ko niining siyudara ug sa kasikbit nga kalungsoran ang tanang silot nga akong gihisgotan kay gahi man kamog ulo ug dili mopatuo kanako.” Si Pasur nga anak ni Immer pari ug maoy labawng pangulo sa Templo. Nakabati siya kang Jeremias nga nagsangyaw niining mga butanga. Busa gipabunalan niya si Jeremias ug gipagapos niyag kadena didto sa taas nga ganghaan sa Templo nga ginganlag Ganghaan ni Benjamin. Sa pagkabuntag, human badbari ni Pasur si Jeremias sa kadena, giingnan siya ni Jeremias, “Dili Pasur ang gingalan kanimo sa Ginoo kondili ginganlan kag ‘Kalisang sa Tanang Dapit.’ Nag-ingon ang Ginoo, ‘Himoon ko nga kalisangan ka bisan sa imong kaugalingon ug sa imong mga higala ug makita mo sila nga pamatyon sa ilang mga kaaway pinaagi sa espada. Ipailalom ko sa gahom sa hari sa Babilonia ang tibuok Juda ug pamihagon ug bilanggoon ang uban didto sa Babilonia ug ang uban iyang pamatyon. Ipailog ko usab sa ilang mga kaaway ang tanang bahandi niining siyudara ingon man ang tanang katigayonan lakip ang mga bahandi sa mga hari sa Juda ug kini panad-on ngadto sa Babilonia. Ug ikaw usab, Pasur, ingon man ang imong pamilya, dakpon ug bihagon ngadto sa Babilonia. Adto ka didto mamatay ug ilubong uban sa imong mga higala nga imong gisultihag mga bakak.’” O Ginoo, gilimbongan mo ako ug nalimbongan ako. Mas gamhanan ka kay kanako busa wala akoy dag-anan. Ang tanan nagbiaybiay kanako, ug gikataw-an ako nila sa tibuok adlaw. Kinahanglan gyod kong mosinggit, inigsulti nakog, “Kamatay! Kalaglagan!” O Ginoo, gibiaybiay ug giyam-iran ako nila kanunay kay gisangyaw ko man ang imong gisulti. Apan kon moingon gani ako nga kalimtan ko ikaw ug dili na ako magsangyaw sa imong ngalan, bation ko nga daw kalayo nga nagdilaab ang imong gisulti sulod sa akong kasingkasing ug kabukogan. Maluya akog pinugong niini ug dili ko na gayod kini kapugngan. Nabati ko ang hagawhaw sa katawhan, “Ang tanan nangalisang busa ato siyang isumbong ngadto sa mga awtoridad!” Bisan ang suod kong mga higala nagtinguha nga mapukan ako. Matod nila, “Basin pag malingla ta siya aron ato siyang madakop ug makapanimalos kita kaniya.” Apan ikaw, O Ginoo, dapig kanako ug gamhanan kaayo; mangapukan ug mangapakyas gayod sila nga naglutos kanako ug dili gayod sila modaog. Maulawan sila pag-ayo kay dili man sila molampos. Ug ang ilang kaulawan walay kataposan ug dili gayod hikalimtan. O Ginoo nga Labing Gamhanan, matarong ang pagsulay mo sa mga tawo; nasayod ka sa ilang kasingkasing ug hunahuna. Busa pakit-a ako sa imong pagpanimalos sa akong mga kaaway kay kanimo gipadayag ko ang akong mga mulo. Pag-awit ug dayga ang Ginoo! Giluwas niya ang mga dinaugdaog gikan sa mga tawong daotan. Tinunglo ang adlaw sa akong pagkatawo! Kalimti ang adlaw nga gihimugso ako sa akong inahan! Tinunglo ang tawo nga nakalipay sa akong amahan sa pagbalita niya, “Lalaki ang imong anak!” Mahisama unta siya sa mga siyudad nga gilaglag sa Ginoo sa walay kukaluoy. Madungog unta niya sa buntag ang mga tuaw tungod sa kasakit ug ang kaguliyang inigkaudto kay wala man niya ako patya sa wala pa ako matawo. Ang tiyan sa akong inahan mahimo untang akong lubnganan ug wala unta ako matawo. Nganong gipakatawo pa man ako? Aron ba lamang pahiagomon sa kasamok ug kagul-anan ug mamatay tungod sa kaulaw? Si Pasur nga anak ni Malquias ug si Sofonias, ang pari nga anak ni Maasias, gipaari kanako ni Hari Sedekias ug miingon, “Pangaliyupo sa Ginoo nga maghimo siyag milagro alang kanamo nga katawhan sa Juda kay gisulong kami sa hari sa Babilonia nga si Nabucodonosor. Basin pag pugson sa Ginoo si Nabucodonosor sa pagsibog.” Unya gisultihan ako sa Ginoo ug giingnan ko ang mga sinugo ni Sedekias nga suginlan nila ang hari nga ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Sedekias, pasibugon ko ang imong mga sundalo nga nakig-away kang Nabucodonosor ug sa iyang kasundalohan nga naglibot sa paril sa siyudad. Tapukon ko ang mga hinagiban sa imong kasundalohan taliwala sa siyudad. Ako mismo maoy makig-away batok kanimo sa dakong kapungot ug kabangis. Patyon ko ang tanan nga anaa sa sulod sa siyudad, tawo ug mananap, ug mangamatay sila pinaagi sa makalilisang nga sakit. Apan ikaw ug ang kadagkoan sa Juda ug ang mga tawo nga dili mamatay sa gubat, sa gutom ug sa sakit, ipadakop ko kang Hari Nabucodonosor ug sa inyong mga kaaway nga buot mopatay kaninyo. Ipapatay kamong tanan ni Nabucodonosor sa walay kukaluoy. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Unya gisugo ako sa Ginoo sa pagsulti sa katawhan nga siya nag-ingon, “Ako, ang Ginoo, maghatag kaninyog higayon pagpili sa dalan paingon sa kinabuhi o sa dalan paingon sa kamatayon. Ang magpabilin sa siyudad mamatay gayod pinaagi sa gubat o sa gutom o sa sakit. Apan ang mobiya sa siyudad ug moampo ngadto sa mga taga-Babilonia nga nagpalibot sa siyudad, dili patyon. Nakahukom na ako sa paglaglag niining siyudara. Itugyan ko kining siyudara ngadto sa hari sa Babilonia ug iya kining sunogon. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ikaw, Jerusalem, anaa maglingkod ibabaw sa mga walog, sama sa usa ka bato nga mituybo sa patag. Apan ako, ang Ginoo, maoy makig-away batok kanimo. Nag-ingon ka nga walay makaatake kanimo o makasulod sa imong mga kota. Apan silotan ko ikaw tungod sa imong mga binuhatan. Sunogon ko ang imong palasyo lakip ang tanang butang libot niini. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Gipaadto ako sa Ginoo sa palasyo sa hari sa Juda aron sultihan ang hari nga kaliwat ni David ug ang iyang mga opisyal ug ang katawhan sa Jerusalem nga kinahanglang pamation nila ang gisulti sa Ginoo: “Ako, ang Ginoo, nagsugo kaninyo pagbuhat sa husto ug matarong. Panalipdi ang gilimbongan batok sa mga limbongan. Ayaw pasipad-i o daugdaoga ang mga langyaw, mga ilo ug mga biyuda ug ayaw patya ang mga inosente dinhi niining balaang dapit. Kon tumanon ninyo ang akong gisugo, ang mga kaliwat ni David magpadayon sa paghari. Ug sila, lakip ang ilang mga opisyal ug katawhan, magpadayon sa pag-agi sa mga ganghaan niining palasyoha sakay sa mga karwahi ug mga kabayo. Apan kon dili kamo motuman sa akong mga sugo, ipanumpa ko nga malumpag ug mamingaw gayod kining palasyoha. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “Alang kanako, ang palasyo sa Juda sama katahom sa yuta sa Gilead ug sa Bukid sa Lebanon apan himoon ko kining usa ka dapit diin walay mopuyo. Magsugo akog mga tawo nga maoy moguba niini. Magdala silag mga kahimanan ug pamutlon nila ang mga matahom nga haliging sidro ug ila kining daoban. “Unya ang mga langyaw nga moagi dinhi magpangutan-anay ngano nga ako, ang Ginoo, nagbuhat man sa ingon ngadto niining bantogang siyudad. Unya motubag sila, ‘Gibuhat kini sa Ginoo tungod kay gisalikway man nila ang kasabotan tali kaniya nga ilang Dios ug nagsimba ug nag-alagad na hinuon sila sa ubang mga diosdios.’” Katawhan sa Juda, ayaw kamo paghilak alang kang Hari Josias; ayaw kamo pagbangotan sa iyang kamatayon. Mao hinuoy hilaki ninyo ang iyang anak nga si Joahas, kay gibihag man nila siya ug dili na gayod siya mahibalik ug dili na makakita sa yuta nga iyang natawhan. Nag-ingon ang Ginoo bahin kang Joahas nga maoy mipuli sa iyang amahan nga si Josias sa paghari sa Juda, “Mibiya siya niining dapita ug dili na gayod siya makabalik. Adto siya mamatay sa nasod diin nila siya dad-a ug dili na siya makakita pag-usab niining nasora.” Alaot ang tawo nga nagtukod ug balay pinaagi sa pagpanglupig, ug nakahimog mga lawak sa itaas pinaagi sa pagpanglimbong, ug nagpatrabaho sa walay pagsuhol sa nagtrabaho. Moingon siya, “Magtukod akog dakong balay nga may dagkong mga lawak didto sa itaas.” Busa gibutangan niya kinig mga bintana ug mga pasamano nga sidro ug gipintalag pula. Nakapahimo ba kanimong maayong hari ang pagtukod ug mga balay nga sidro nga matahom pa kay sa uban? Ang imong amahan nakapahimulos ug taas nga kinabuhi. Ang husto ug makatarunganon maoy kanunay niyang gibuhat ug nagmalampuson siya sa tanan niyang gihimo. Gihatagan niyag hustisya ang kabos busa walay kadaot nga midangat kaniya. Mao kini ang kahulogan sa pag-alagad ngadto sa Ginoo. Apan ikaw, ang imong gitinguha mao ra ang hinakog mong katuyoan; gipatay mo ang mga inosente ug gidaugdaog mo pag-ayo ang imong mga kadugo. Ang Ginoo maoy nag-ingon niini. Busa nag-ingon ang Ginoo bahin sa anak ni Josias nga si Joakim, ang hari sa Juda, “Walay magbangotan sa iyang kamatayon ug walay moingon, ‘Intawon pud sa akong igsoon!’ Walay mohilak o mosinggit alang kaniya nga mag-ingon, ‘Intawon pud sa akong agalon ug hari!’ Sama sa patayng asno guyoron siya ug ilabay sa gawas sa mga ganghaan sa Jerusalem.” Katawhan sa Jerusalem, pangadto kamo sa Lebanon ug sa Basan ug singgit didto. Singgit kamo didto sa kabukiran sa Moab kay nabuntog na ang tanan ninyong mga kaabin. Nakigsulti ako kaninyo sa dihang nagmauswagon pa kamo apan wala kamo magpatalinghog. Mao kini ang inyong gibuhat sukad sa inyong pagkabata; nagdumili gayod kamo pagsunod kanako. Ipadpad sa hangin ang inyong mga pangulo ug pamihagon ang inyong mga kaabin; maulawan ang inyong siyudad tungod sa daotan ninyong mga buhat. Nagpuyo kamo uban ang seguridad diha sa mga sidro nga kinuha gikan sa Lebanon, apan pagkamakaluluoy unya ninyo inig-abot na sa mga kasakit sama sa kasakit nga bation sa babayeng nagbati. Nag-ingon ang Ginoo kang Joaquin nga hari sa Juda ug anak ni Joakim, “Ingon nga ako gayod ang buhi nga Dios, bisan pag ikaw mao ang singsing nga igtitimbri nga ania sa akong tuong kamot, husloon ko gayod ikaw ug ihatag ngadto sa buot mopatay kanimo nga imong gikahadlokan. Itugyan ko ikaw kang Hari Nabucodonosor sa Babilonia ug sa iyang kasundalohan. Ilabay ko ikaw ug ang imong inahan ngadto sa laing nasod nga dili mao ang inyong yutang natawhan ug adto kamo mamatay. Dili na kamo mahibalik sa nasod nga inyong gihandom.” Nag-ingon ako, “Nahimo na bang sama sa buak nga tadyaw si Joaquin nga gisalibay kay wala nay nagkinahanglan niini? Unya nganong gibihag man siya ug ang iyang mga anak ngadto sa layong nasod nga wala nila mahibaloi?” O nasod, nasod, nasod! Pamati sa giingon sa Ginoo: “Ibutang sa listahan nga kining tawhana mawad-an sa iyang mga anak ug dili gayod magmalampuson. Wala siyay kaliwat nga maghari sa Juda ingon nga sumusunod ni David. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Pagkamakalilisang sa silot sa Ginoo ngadto sa mga pangulo nga nagpahisalaag ug nagpatibulaag sa iyang katawhan! Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ngadto sa mga pangulo nga angay untang mag-atiman sa iyang katawhan: “Gipatibulaag ug giabog ninyo ang akong katawhan inay inyo untang atimanon. Karon, silotan ko kamo tungod sa daotan ninyong mga buhat. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. Tigumon ko ang nahibilin sa akong katawhan gikan sa kanasoran diin ko sila patibulaaga ug dad-on ko sila balik sa ilang nasod. Unya mosanay sila pag-ayo. Hatagan ko silag mga pangulo nga mag-atiman kanila. Dili na sila mahadlok o malisang ug dili ko na sila silotan pag-usab. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “Taliabot ang panahon nga magpili akog matarong nga kaliwat ni David aron mahimong hari. Ang maong hari magmando sa tumang kamaalamon ug ipatunhay niya ang hustisya ug katarong sa tibuok nasod. Kon maghari na siya, mahilikay na sa kadaot ang katawhan sa Juda ug magpuyo nang malinawon ang katawhan sa Israel. Paganganlan siyag, ‘Ang Ginoo Mao Ang Atong Kaluwasan.’” Nag-ingon ang Ginoo, “Taliabot ang panahon nga ang katawhan dili na manumpa sa akong ngalan ingon nga buhing Dios nga nagkuha sa katawhan sa Israel gikan sa Ehipto. Hinuon, manumpa sila sa akong ngalan ingon nga buhing Dios nga nagkuha sa katawhan sa Israel gikan sa nasod sa amihanan ug gikan sa ubang nasod diin ko sila patibulaaga ug anhi na sila magpuyo sa ilang kaugalingong nasod.” Mahitungod sa mga propeta: Ingon sa nadugmok ang akong kasingkasing ug nagkurog ako. Tungod sa Ginoo ug sa balaan niyang pulong, nahisama ako sa hubog nga nakainom ug daghang bino. Nalukop ang nasod sa mga tawo nga maluibon; nagkinabuhi sila sa tumang kadaotan ug nag-abuso sila sa ilang gahom. Tungod sa tunglo sa Ginoo, nagbangotan ang tibuok yuta ug mikaging ang mga pasibsibanan. Nag-ingon ang Ginoo, “Daotan ang mga propeta ug ang mga pari; nakita ko sila nga nagbuhat ug daotan bisan sa sulod sa Templo. Danglog ug mangitngit ang dalan nga ilang pagasubayon; ug didto palukapahon ko sila. Pahiagomon ko sila sa katalagman sa panahon nga silotan sila. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini. Nakita ko ang mga sala sa mga propeta sa Samaria. Nagsulti sila sa ngalan ni Baal ug gipasalaag nila ang akong katawhan, ang Israel. Apan labaw pa kadaotan ang gibuhat sa mga propeta sa Jerusalem; nanapaw sila ug namakak. Gidasig nila ang katawhan pagbuhat ug sayop busa walay mihunong sa pagbuhat sa daotan. Alang kanako, silang tanan sama kadaotan sa katawhan sa Sodoma ug Gomora. “Busa ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, nag-ingon bahin sa mga propeta sa Jerusalem: Pakan-on ko silag panyawan ug paimnog tubig nga makahilo, kay gipadagsang man nila sa tibuok nasod ang pagkadaotan.” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon sa katawhan sa Jerusalem, “Ayaw kamo pamati sa isulti sa mga propeta kay bakak ang ilang gipatuohan kaninyo ug makawang lamang ang inyong paglaom. Ang ilang gipatuo kaninyo bunga lamang sa ilang hunahuna ug dili gikan kanako. Ang mga tawo nga nagdumili sa pagpamati sa akong mga pulong gipunayan nilag sulti nga walay daotang modangat kanila. Ug giingnan usab nila ang tanang gahig ulo nga walay katalagman nga moabot kanila.” Giingnan ko ang katawhan, “Walay usa niining mga propetaha nga nasayod sa mga hunahuna sa Ginoo ug wala kanilay nakabati o nakasabot sa iyang gisulti o nagtagad sa iyang gipamulong. Ang iyang kasuko sama sa bagyo nga kusog kaayo nga mohapak sa ulo sa daotan. Dili kini mohunong hangtod nga mahuman niya ang buot niyang buhaton. Sa umaabot nga mga adlaw masabtan ra kini ninyo pag-ayo.” Ang Ginoo nag-ingon, “Wala ko sugoa kining mga propetaha apan nanglakaw sila. Wala ako maghatag ug mensahe kanila apan sa akong ngalan naghimo gihapon sila ug propesiya. Kon nasayod pa sila sa akong mga hunahuna, ang ila untang isangyaw ngadto sa akong katawhan mao ang akong pulong aron mapahunong nila ang katawhan sa pagkinabuhig daotan ug pagbuhat sa mga butang nga salawayon. Mao kini ang pulong sa Ginoo, “Ako ang Dios nga anaa sa tanang dapit ug dili sa usa lamang ka dapit. Walay makatago gikan kanako. Wala ba kamo masayod nga ako anaa sa tanang dapit sa langit ug sa yuta? Nasayod ako sa mga bakak nga gisulti sa mga propeta pinaagi sa akong ngalan. Nagpatuo sila nga gihatagan ko sila sa akong mensahe diha sa mga damgo. Anus-a pa ba sila mohunong pagpasalaag sa akong katawhan pinaagi sa pagsultig mga bakak nga ilang gipasiugdahan? Nagdahom sila nga pinaagi sa mga damgo nga ilang gisugilon, ang akong katawhan mahikalimot kanako sama nga ang ilang mga katigulangan nalimot kanako ug midangop kang Baal. Ang propeta nga may damgo kinahanglan magtug-an nga kini iya rang damgo ug ang propeta nga nakadungog sa akong gisulti kinahanglan magsangyaw nga maminatud-on sa akong gisulti. Unsa ra gud ang uhot kon itandi sa lugas sa trigo? Ang akong pulong sama sa kalayo ug sa martilyo nga modugmok sa mga bato. Kontra ko ang mga propeta nga naghinulamay sa ilang kaugalingong mga pulong ug nagpatuo nga ako maoy nagsulti niini. Kontra ko ang mga propeta nga nagpatuo nga naggikan kanako ang ilang kaugalingong mga pulong pinaagi sa pag-ingon, ‘Mao kini ang gisulti sa Ginoo.’ Pamati kamo niining akong isulti! Kontra ko ang mga propeta nga nagsangyaw sa ilang mga damgong bakak. Nagpatuo sila sa ilang mga damgo ug gipasalaag nila ang akong katawhan pinaagi sa ilang mga bakak ug mga panghambog. Wala ko sila sugoa o ipadala ug dili sila makatabang sa katawhan. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang Ginoo miingon kanako, “Jeremias, kon usa sa akong katawhan o usa ka propeta o usa ka pari mangutana kanimo, ‘Unsay mensahe sa Ginoo?’ kinahanglan sultihan mo siya, ‘Ikaw usa ka palas-anon sa Ginoo ug wagtangon ka niya.’ Kon usa sa akong katawhan o usa ka propeta o usa ka pari mogamit sa mga pulong ‘ang palas-anon sa Ginoo,’ silotan ko siya ug ang iyang panimalay. Apan ingon hinuon niini ang pagpangutana ngadto sa mga higala ug sa mga paryenti, ‘Unsa may tubag nga gihatag sa Ginoo? Unsa may gisulti sa Ginoo?’ Busa kinahanglan nga dili na sila mogamit sa mga pulong ‘ang palas-anon sa Ginoo ’ kay kon adunay mohimo niini, himoon ko nga matuod nga palas-anon ang akong gisulti alang kaniya. Gituis sa katawhan ang mga pulong sa ilang Dios, ang buhi nga Dios nga mao ang Ginoo nga Labing Gamhanan. Jeremias, pangutan-a ang mga propeta, ‘Unsay tubag nga gihatag sa Ginoo kaninyo? Unsa may gisulti sa Ginoo?’ Ug kon dili sila motuman sa akong sugo ug mogamit sila sa mga pulong ‘ang palas-anon sa Ginoo ’ nan, sultihi sila nga pamuniton ko gayod sila ug ilabog halayo kanako lakip ang siyudad nga gihatag ko kanila ug sa ilang katigulangan. Pahamtangan ko silag walay kataposang kaulawan ug kaalaot nga dili gayod hikalimtan.” Gipakita sa Ginoo kanako pinaagi sa panan-awon ang duha ka basket nga bunga sa igera diha sa atubangan sa Templo. (Nahitabo kini human bihaga ni Hari Nabucodonosor gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia ang anak ni Joakim nga si Joaquin, ang hari sa Juda, lakip ang mga pangulo sa Juda, ang mga hanas nga manghimo sa nagkalainlaing butang ug ang mga batid nga trabahador.) Ang unang basket gisudlan ug mga maayong bunga sa igera nga nahinog pag-una ug ang ikaduhang basket gisudlan ug dunot nga bunga sa igera nga dili makaon. Unya giingnan ako sa Ginoo, “Unsa may imong nakita, Jeremias?” Mitubag ako, “Mga bunga sa igera. Ang maayong bunga maayo kaayo apan ang dunot labihan kadunot ug dili gayod makaon.” Miingon ang Ginoo kanako, “Ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nag-isip sa mga tawong nabihag ngadto sa Babilonia nga sama niining maayong bunga sa igera ug kaluy-an ko sila. Bantayan ko sila ug ako silang dad-on balik dinhi. Himoon ko silang mauswagon ug dili ko na sila lumpagon. Itanom ko sila ug dili ko ibton. Hatagan ko silag kasingkasing nga moila nga ako mao ang Ginoo. Unya sila mahimong akong katawhan ug ako mahimong ilang Dios kay mobalik man sila kanako sa kinasingkasing gayod. “Apan bahin kang Sedekias nga hari sa Juda ug sa mga pangulo nga suod niya ug sa ubang katawhan sa Jerusalem nga ania magpuyo niining nasora ug kadtong namalhin ngadto sa Ehipto, ipakasama ko sila niining dili maayong bunga sa igera nga dili makaon. Pahamtangan ko silag katalagman nga makalisang sa tanang nasod sa kalibotan. Biaybiayon ug himoon silang kataw-anan sa katawhan ug gamiton ang ilang ngalan ingon nga tunglo bisag diing dapita ko sila patibulaaga. Padad-an ko silag gubat, gutom ug mga sakit hangtod nga mangamatay silang tanan didto sa yuta nga gihatag ko kanila ug sa ilang katigulangan.” Sa ikaupat nga tuig nga si Joakim nga anak ni Josias maoy naghari sa Juda, ako, si Jeremias nakadawat ug mensahe gikan sa Ginoo mahitungod sa tanang katawhan sa Juda. (Mao kini ang unang tuig sa paghari ni Nabucodonosor sa Babilonia.) Miingon ako sa tanang katawhan sa Juda ug sa tanang nagpuyo sa Jerusalem, “Sulod sa 23 ka tuig sukad sa ika-13 nga tuig nga si Amon, anak ni Josias, maoy hari sa Juda, hangtod karong adlawa, nakigsulti kanako ang Ginoo ug gisuginlan ko kamo sa tanang gisulti niya kanako apan wala gayod kamo mamati. Wala kamo magtagad bisag nagsigig padala ang Ginoo sa mga propeta nga iyang mga sulugoon. Giingnan kamo nila, ‘Biya kamo sa daotan ninyong pagkinabuhi aron makapuyo kamo sa yuta nga gihatag sa Ginoo kaninyo ug sa inyong katigulangan aron mainyo na kini sa dayon. Biya kamo sa pagsimba ug pag-alagad sa mga diosdios ug ayaw pakasuk-a ang Ginoo pinaagi sa pagsimba sa mga diosdios nga inyong binuhat. Kon gituman pa ninyo ang mga sugo sa Ginoo dili unta kamo silotan niya.’ Apan ang Ginoo nag-ingon nga wala kamo mamati kaniya. Gihagit hinuon ninyo ang iyang kasuko pinaagi sa inyong mga diosdios ug tungod niini gisilotan kamo niya. “Busa tungod kay dili man kamo mamati sa Ginoo nga Labing Gamhanan miingon siya: ‘Paanhion ko ang tanang nasod sa amihanan ug ang akong sulugoon nga si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Ipasulong ko kanila kining nasora ug ang ubang silingang mga nasod. Laglagon ko sila sa hingpit ug maalaot silang tanan hangtod sa hangtod ug mahimong talan-awon nga kahadlokan ug makapakurat. Pahilumon ko ang ilang paghudyaka ug pagmaya ingon man ang kabanha sa kombira sa kasal ug tingog sa mga galingan ug palungon ko ang ilang mga suga. Magun-ob gayod kining nasora ug maulipon sa hari sa Babilonia sulod sa 70 ka tuig. Human niini silotan ko ang hari sa Babilonia ug ang iyang katawhan tungod sa ilang mga sala. Gun-obon ko ang ilang nasod sa hingpit gayod. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini. Ipahamtang ko sa ilang nasod ang silot nga akong giingon lakip ang tanang nahisulat niining basahona—ang tanan nga gisulti ni Jeremias batok sa tanang nasod. Ulipnon sila sa daghang mga nasod ug gamhanang mga hari ug panimaslan ko sila sumala sa ilang gibuhat.’” Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, miingon kanako, “Aniay tagayan sa bino nga puno sa akong kasuko. Paimna niini ang tanang nasod nga paadtoan ko kanimo. Inigkainom nila niini, magsusapinday ug mangabuang sila gumikan sa gubat nga ipadala ko kanila.” Busa gidawat ko ang tagayan gikan sa kamot sa Ginoo ug akong gipainom ang tanang nasod nga gipaadtoan niya kanako: ang Jerusalem ug ang tanang mga lungsod sa Juda lakip ang mga hari ug mga kadagkoan niini aron mahimo silang diserto nga kahadlokan ug makapakugang nga talan-awon ug aron gamiton ang ilang ngalan ingon nga usa ka tunglo sama sa nahitabo karon. Gipainom ko usab ang hari sa Ehipto ug ang iyang mga opisyal ug mga pangulo; ang tanang Ehiptohanon ug ang tanang langyaw nga nagpuyo sa Ehipto; ang tanang hari sa nasod sa Uz; ang tanang hari sa mga Filistihanong siyudad sa Ascalon, Gaza ug Ekron ug ang nahibilin nga bahin sa siyudad sa Asdod; ang tanang tawo sa Edomea, sa Moab ug sa Ammon; ang tanang hari sa Tiro ug Sidon ang tanang hari sa kanasoran sa Mediteraneo; ang mga siyudad sa Dedan, sa Tema ug sa Buz; ang tanang katawhan nga nagpatupi sa ilang buhok; ang tanang hari sa Arabia; ang tanang hari sa mga tribo nga nagpuyo sa kamingawan; ang tanang hari sa Zimri, sa Elam ug sa Media; ang tanang hari sa amihanan, sa lagyo ug duol nga dapit. Ang tanang nasod sa kalibotan sunodsunod nga gipainom sa kaligutgot sa Dios. Ang kataposang gipainom mao ang hari sa Babilonia. Unya miingon kanako ang Ginoo, “Sultihi ang katawhan nga ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, maoy nagsugo kanila sa pag-inom niini hangtod nga mahubog ug magsuka na sila ug mangatumba ug dili na makatindog tungod sa gubat nga ipadala ko kanila. Kon dili sila modawat ug moinom sa tagayan nga imong ihatag kanila, ingna sila nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon nga kinahanglan gayod nga moinom sila niini. Ang unahon ko paglaglag mao ang kaugalingon kong siyudad. Abi kaha nilag dili ko sila silotan! Padad-an kog gubat ang tibuok kalibotan. Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini. “Jeremias, kinahanglan nga imong isangyaw ang tanan nga akong giingon. Ingna kining katawhan, ‘Mosinggit ang Ginoo gikan sa langit ug mosulti siya gikan sa kahitas-an. Mosinggit siya batok sa iyang katawhan; mosiyagit siya samag tawo nga nagpigis ug ubas pinaagi sa tiil ug ang tanan makabati kaniya. Molanog kini sa tanang suok sa kalibotan kay ang Ginoo may sumbong man batok sa kanasoran. Dad-on niya ang tanang tawo ngadto sa hukmanan ug pamatyon niya ang mga daotan. Ang Ginoo maoy nagsulti niini.’” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan nga ang katalagman modangat gayod sa tagsatagsa ka nasod ug nga may dakong bagyo nga nagsingabot gikan sa tanang suok sa kalibotan. Niadtong adlawa ang mga lawas sa gipamatay sa Ginoo magkatag sa tibuok kalibotan. Walay magbangotan alang kanila o may mohipos ug molubong sa ilang patayng lawas. Magbuy-od sila sa yuta sama sa nagkatag nga tai. Tuaw kamog kusog, kamong mga pangulo ug magbalantay sa akong katawhan! Pagbangotan ug pangligid kamo sa yuta! Miabot na gayod ang panahon nga pamatyon ug pangihawon kamo sama sa mga tambok nga laking karnero. Walay kaikyasan ang mga pangulo sa katawhan. Gibiyaan sa Ginoo ang iyang katawhan sama sa usa ka liyon nga mibiya sa langub nga iyang gipuy-an. Ang makalilisang nga gubat ug mabangis nga kapungot niya naghimo sa ilang nasod nga usa ka diserto. Sa dihang nagsugod paghari sa Juda si Joakim nga anak ni Josias, giingnan ako sa Ginoo, “Tindog didto sa hawanan sa Templo ug isulti ang tanang ipasulti ko kanimo ngadto sa mga tawo nga gikan sa kalungsoran sa Juda nga moadto sa Templo aron pagsimba. Ayaw gayod sayloi bisag usa lang ka butang basin pag mopatalinghog sila ug biyaan nila ang daotan nilang pagkinabuhi. Kon buhaton nila kini, dili ko ipadayon pagpahamtang ang katalagman nga nahunahunaan kong buhaton kanila tungod sa ilang pagkadaotan.” Gisugo ako sa Ginoo sa pagsulti ngadto sa katawhan: “Ako, ang Ginoo, nag-ingon nga kinahanglang sundon ninyo ako pinaagi sa pagtuman sa mga pagtulon-an nga gihatag ko kaninyo. Kinahanglan nga patalinghogan ninyo ang mga pulong sa akong mga sinugo nga mga propeta nga gisigihan kog paanha kaninyo. Apan wala gayod kamo motuman sa gisulti nila. Kon dili ninyo buhaton kining mga butanga, buhaton ko niining Temploha ang nahitabo sa Silo. Unya ang ngalan niining siyudara gamiton sa tanang nasod sa kalibotan silbing usa ka tunglo.” Nakadungog ang mga pari, ang mga propeta ug ang tanang tawo kang Jeremias nga nagsulti niining tanan didto sa Templo. Ug sa pagkahuman gayod niyag sulti sa tanan nga gisugo sa Ginoo kaniya, gidakop siya sa mga pari, sa mga propeta ug sa katawhan ug naninggit sila, “Angay kang patyon tungod niini! Nganong nag-ingon ka man sa ngalan sa Ginoo nga kining Temploha mahisama sa Silo ug gun-obon kining siyudara ug walay bisan usa nga makaikyas?” Gipunsisokan sa katawhan si Jeremias didto sulod sa Templo. Sa pagkabalita sa mga pangulo sa Juda bahin sa nahitabo, gikan sa palasyo sa hari miadto sila sa pultahan sa Templo nga ginganlag Bag-ong Ganghaan. Unya miingon ang mga pari ug ang mga propeta ngadto sa mga pangulo ug sa katawhan, “Kining tawhana angay silotan sa kamatayon tungod sa iyang gisulti batok sa atong siyudad. Kamo mismo nakadungog kaniya.” Unya miingon ako sa mga pangulo ug sa katawhan, “Gisugo ako sa Ginoo sa pagsulti sa tanan nga nadungog ninyo nga gisulti ko batok niining Temploha ug niining siyudara. Kinahanglan nga usbon ninyo ang inyong pagkinabuhi ug ang inyong mga binuhatan ug kinahanglang tumanon ninyo ang mga pulong sa Ginoo nga inyong Dios. Kon buhaton ninyo kini, dili ipadayon sa Ginoo ang pagpahamtang sa katalagman nga iya untang ipahamtang kaninyo. Karon ania ako ubos sa inyong gahom. Buhata kanako ang gihunahuna ninyo nga angay kanako. Apan hibaloi ninyo kini: kon patyon ako ninyo, kamo ug ang tanang lumolupyo niining siyudara sad-an tungod sa pagpatay sa tawong walay sala kay ang Ginoo man ang nagsugo kanako sa pagsulti niining tanan kaninyo.” Unya ang mga pangulo ug ang katawhan miingon ngadto sa mga pari ug sa mga propeta, “Dili angay silotan sa kamatayon kining tawhana kay siya misulti man kanato sa ngalan sa Ginoo nga atong Dios.” Unya mitindog ang pipila sa mga kadagkoan ug miingon sa katawhan nga nagkatigom, “Sa panahon nga si Ezequias mao pay hari sa Juda, si propeta Miqueas nga taga-Moreset nagsulti sa tanang tawo nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon: ‘Ang Sion darohon sama sa usa ka uma; mahimong sama sa tinapok nga bato ang Jerusalem, ug ang bungtod nga nahimutangan sa Templo mahimong usa ka lasang.’ Wala patya ni Ezequias ug sa iyang mga sakop si Miqueas. Nahadlok hinuon sa Ginoo si Ezequias ug nagpakiluoy kaniya. Busa wala ipadayon sa Ginoo ang pagpahamtang kanila sa katalagman. Apan karon, pinaagi niining atong buhat, hapit na kita mahiagom sa makalilisang nga katalagman nga kita ray nakaingon.” ( May laing tawo usab nga si Urias, anak ni Semaias nga taga siyudad sa Jearim, nga sa ngalan sa Ginoo nagsulti batok niining siyudara ug niining nasora sama sa gihimo ni Jeremias. Sa pagkadungog ni Hari Joakim ug sa iyang mga sundalo ug mga opisyal sa gisulti ni Urias, buot sa hari nga patyon siya. Apan nakabalita si Urias niini busa mikagiw siya ngadto sa Ehipto tungod sa kahadlok. Apan nagsugo si Hari Joakim kang Elnatan, anak ni Akbor, ug sa pipila ka tawo aron pagdakop kang Urias didto sa Ehipto. Gikuha nila siya gikan sa Ehipto ug gidala ngadto kang Hari Joakim. Gipapatay siya ni Joakim ug gitambog ang iyang lawas sa lubnganan sa mga tawong timawa.) Apan ako gipanalipdan ni Ahikam nga anak ni Safan busa wala ako itugyan ngadto sa katawhan aron ipapatay. Sa diha nga ang anak ni Josias nga si Sedekias, nagsugod paghari sa Juda, gisugo ako sa Ginoo paghimog yugo nga hinigtan ug panit ug gipasangon niya kini sa akong liog. Unya gisugo ako sa Ginoo sa pagpadalag mensahe ngadto sa mga hari sa Edomea, sa Moab, sa Ammon, sa Tiro ug sa Sidon pinaagi sa ilang mga embahador nga miadto sa Jerusalem sa pagpakigkita kang Hari Sedekias. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nagsugo kanako sa pagsulti kanila nga kinahanglan gayod sultihan nila ang ilang hari nga nag-ingon ang Ginoo, “Pinaagi sa akong dakong gahom gihimo ko ang kalibotan, ang katawhan ug ang tanang mananap sa yuta ug mahimong ihatag ko kini kang bisan kinsa nga akong nakita nga angayan niini pilion. Ako maoy nagbuot nga mailalom sa gahom sa akong sulugoon nga si Nabucodonosor, hari sa Babilonia, ang tanang kanasoran. Gihatag ko usab kaniya ang ihalas nga mga mananap aron mag-alagad kaniya. Mag-alagad kaniya ang tanang nasod. Moalagad sila sa iyang anak ug apo hangtod nga moabot ang panahon nga mapukan ang iyang nasod. Unya ang iyang nasod maulipon sa mas gamhanan pang mga nasod ug mga hari. “Apan kon may nasod o gingharian nga dili moalagad ug magpasakop kang Nabucodonosor, silotan ko kanang nasora pinaagi sa gubat, sa gutom ug sa sakit hangtod nga mailalom kini sa iyang gahom sa hingpit. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. Ayaw kamo pamati sa inyong mga propeta o ni bisan kinsa nga moingon nga makatagna siya sa umaabot nga panahon pinaagi sa damgo o sa pagsangpit sa espiritu sa mga patay o pinaagi sa salamangka. Silang tanan nagdili kaninyo sa pag-alagad sa hari sa Babilonia. Gilimbongan kamo nila ug sila maoy makaangin nga pamihagon kamo ngadto sa lagyong dapit. Pangabugon ko kamo ug mangalaglag kamo. Apan ang nasod nga magpasakop sa hari sa Babilonia ug moalagad kaniya akong pasagdan nga magpabilin aron mag-uma sila sa ilang yuta ug anha ra sila magpuyo. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Mao usab kini ang akong gisulti kang Sedekias nga hari sa Juda, “Pasakop sa hari sa Babilonia. Alagari siya ug ang iyang katawhan kon gusto kang magpabiling buhi. Nganong magpakamatay ka man ug ang imong katawhan pinaagi sa gubat, sa gutom o sa sakit? Mao gayod kini ang giingon sa Ginoo nga mahitabo sa nasod nga dili moalagad sa hari sa Babilonia. Ayaw kamo padani sa mga propeta nga magtambag kaninyo sa dili pag-alagad sa hari sa Babilonia kay gilimbongan lamang kamo nila. Nag-ingon ang Ginoo nga wala siya magsugo kanila ug gibakakan kamo nila ginamit ang iyang ngalan. Busa abugon kamo sa Ginoo ug pamatyon lakip ang mga propeta nga nagsulti kaninyo niining mga bakak.” Unya gisultihan ko ang mga pari ug ang katawhan nga nag-ingon ang Ginoo, “Ayaw kamo pagpamati sa mga propeta nga nag-ingon nga sa dili madugay panad-on nganhi gikan sa Babilonia ang mga mahal nga kabtangan sa Templo kay gibakakan lamang kamo nila. Busa ayaw ninyo sila pamatia. Alagari ninyo ang hari sa Babilonia kon buot kamong magpabiling buhi. Kinahanglan ba gayod nga malaglag kining siyudara? Kon tinuod gayod nga sila mga propeta ug nga sila nagdala sa akong mensahe, ipahangyo nila ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, nga dili ko itugot nga dad-on ngadto sa Babilonia ang mga mahal nga kabtangan nga nahibilin sa Templo sa Jerusalem ug sa mga palasyo.” ( Miingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, “Pamati sa akong isulti bahin sa mga mahal nga kabtangan nga nahibilin sa Templo sa Jerusalem ug sa palasyo sa hari. Panad-on kini ngadto sa Babilonia ug magpabilin didto hangtod nga mohukom ako nga ibalik kini nganhi aron iuli sa nahimutangan niini. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Niana gihapong tuiga, sa ikalima nga bulan sa ikaupat nga tuig nga si Sedekias maoy hari, si Ananias nga anak ni Azzur, usa ka propeta nga taga-Gibeon, misulti kanako didto sa Templo. Gisultihan niya ako atubangan sa mga pari ug sa katawhan nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Gikuhaan kog gahom ang hari sa Babilonia. Sulod sa duha ka tuig, dad-on ko balik nganhi ang tanang kabtangan nga gikuha ni Nabucodonosor gikan sa Templo ug gidala ngadto sa Babilonia. Dad-on ko usab pagbalik si Joaquin nga hari sa Juda, anak ni Joakim, lakip ang tanang binihag gikan sa Juda. Oo, kuhaan kog gahom ang hari sa Babilonia. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Unya miingon ako kang propeta Ananias atubangan sa mga pari ug sa katawhan didto sa Templo, “Mao kanay akong gilaoman. Naglaom ako nga buhaton kini sa Ginoo ug tumanon niya ang tanan mong gipamulong ug dad-on gayod niya balik nganhi gikan sa Babilonia ang tanang kabtangan sa Templo ug ang tanang tawo nga iyang gipamihag. Apan pamati kamo sa isulti ko karon kaninyo ug sa katawhan. Ang mga propeta sa karaang panahon sa wala pa kamo ug ako, nanagna nga may gubat, gutom ug kamatay nga mahitabo sa daghang mga nasod ug sa gamhanang mga gingharian. Apan ang propeta nga managna nga adunay kalinaw mailhan lamang nga sinugo siya sa Ginoo kon matinuod ang iyang gipanagna.” Unya gikuha ni Ananias ang yugo sa akong liog ug iya kining gibali. Ug miingon si Ananias atubangan sa tanang tawo, “Ang Ginoo miingon nga sa ingon niining paagiha balion sa Ginoo ang yugo nga gisangon ni Nabucodonosor sa liog sa tanang nasod. Iya gayod kining himoon sulod sa duha ka tuig.” Nianang tungora mibiya ako. Wala madugay giingnan ako sa Ginoo, “Adtoa si Ananias ug ingna siya nga nag-ingon ang Ginoo, nga mahimo mo ang pagbalibali sa yugo nga kahoy apan ilisan kini niya ug yugo nga puthaw. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon nga iyang sangonan ug yugong puthaw kining tanang nasod ug sila mag-alagad kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Nag-ingon pa gani ang Ginoo nga bisan ang mga ihalas nga mananap iyang paalagaron kang Nabucodonosor.” Unya miingon ako kang Ananias, “Pamati, Ananias! Wala ka sugoa sa Ginoo ug gipatuo mog bakak kining katawhan. Busa nag-ingon ang Ginoo nga ipapatay ka niya ug sa dili pa matapos kining tuiga, mamatay ka kay gitudloan mo man ang katawhan sa pagsukol sa Ginoo.” Namatay gayod si propeta Ananias sa ikapito nga bulan sa maong tuig. Nagsulat ako ngadto sa mga pangulo ingon man sa mga pari, sa mga propeta ug sa tanang tawo nga gipamihag ni Nabucodonosor gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia. Gisulat ko kini human mogikan sa Jerusalem sila si Hari Joaquin ug ang iyang inahan lakip ang mga opisyal sa palasyo, ang mga pangulo sa Juda ug sa Jerusalem ug ang mga hanas nga manggagamag nagkalainlaing butang ug ang mga batid nga trabahador ingon nga mga binihag. Gihatag ko ang sulat ngadto kang Elasa nga anak ni Safan ug kang Gemarias nga anak ni Hilkias nga gisugo ni Hari Sedekias sa Juda sa pag-adto kang Hari Nabucodonosor sa Babilonia. Mao kini ang sulat: “Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon sa tanang tawo nga iyang gipabihag kang Nabucodonosor gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia: ‘Pagtukod kamog mga balay nga inyong kapuy-an. Pananom kamo aron may makaon kamo. Pagminyo aron mosanay kamo ug ang inyong mga anak paminyoa usab aron makabaton silag mga anak. Kinahanglan nga modaghan kamo ug dili mokunhod. Tabang kamo alang sa kauswagan sa siyudad diin ko kamo paadtoa ingon nga mga binilanggo. Pag-ampo kamo kanako alang sa kauswagan sa maong siyudad aron nga magmauswagon usab kamo. Ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagpasidaan kaninyo: Ayaw pagpalimbong sa mga propeta nga anaa uban kaninyo ug ni bisan kinsa nga moingon nga sila makatagna sa umaabot. Ayaw pagtagad sa ilang mga damgo. Nagsulti sila kaninyog mga bakak ginamit ang akong ngalan. Wala ko sila sugoa. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.’ “Nag-ingon ang Ginoo, ‘Inigkatapos sa 70 ka tuig nga akong gitagal sa Babilonia, luwason ko kamo ug dad-on ko kamo balik sa inyong nasod sumala sa akong gisaad. Ako lamang ang nasayod sa akong mga laraw alang kaninyo: sa paghimo kaninyong mauswagon inay maalaot ug paghatag kaninyog kaugmaon nga inyong gipangandoy. Unya mosangpit ug moduol kamo ug mag-ampo kanako ug tubagon ko kamo. Mangita kamo kanako ug makaplagan ako ninyo sa dihang kinasingkasing ang inyong pagpangita kanako. Oo, makaplagan gayod ako ninyo ug ibalik ko kamo sa inyong nasod. Tigumon ko kamo gikan sa nagkalainlaing dapit ug nasod diin ko kamo gipabihag ug dad-on ko kamo balik sa nasod nga gipuy-an ninyo sa wala ko pa kamo ipabihag. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.’ “Kay nag-ingon man kamo nga gihatagan kamo sa Ginoo ug mga propeta didto sa Babilonia busa pamati kamo sa isulti sa Ginoo bahin sa hari nga nagmando sa gingharian nga giharian ni David kanhi ug bahin sa inyong mga kadugo nga namuyo niining siyudara ug wala manguyog sa nangabihag. Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ‘Padad-an ko silag gubat, gutom ug sakit ug himoon ko silang sama sa dunot nga bunga sa igera nga dili na makaon. Gukdon ko sila pinaagi sa gubat, gutom ug sakit ug sa ingon ang tanang nasod sa kalibotan malisang tungod sa ilang makita. Ang mga tawo sa tanang dapit diin ko sila gipatibulaag makurat ug malisang sa nahitabo kanila. Mahimo silang kataw-anan ug gamiton ang ilang ngalan sa pagpanunglo. Mahitabo kini kanila kay wala man sila manumbaling sa akong gisulti pinaagi sa akong mga alagad nga propeta nga gisigihan kog padala nganha kaninyo. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.’ “Kamong tanan nga akong gipabihag sa hari sa Babilonia gikan sa Jerusalem, pamati kamo sa akong isulti: Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nagsulti bahin kang Ahab nga anak ni Kolaias ug kang Sedekias nga anak ni Maasias nga nagsulti kaninyog bakak sa ngalan sa Ginoo. Nag-ingon ang Ginoo nga iya silang itugyan ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug sila iyang ipapatay diha sa inyong atubangan. Ug ang ilang ngalan gamiton unya sa mga tawo nga gipamihag gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia silbing tunglo batok sa ilang isigkatawo pinaagi sa pag-ingon: ‘Ipakasama ka unta sa Ginoo kang Sedekias ug kang Ahab nga gidaobang buhi sa hari sa Babilonia.’ Mao kini ang modangat kanila kay nagpakabuang man sila—nanapaw sila ug nagsultig mga bakak ginamit ang ngalan sa Ginoo. Supak kini sa kabubut-on sa Ginoo. Nasayod siya sa ilang gibuhat ug siya maoy saksi batok kanila. Ang Ginoo maoy nagsulti niini.” ‘Gipili ka sa Ginoo ingon nga pari puli kang Jehoiada ug ikaw na karon ang labawng pangulo sa Templo. Katungdanan mo ang pagdakop sa tanang buang nga nagpakapropeta ug pagkadena ug pagbutang ug puthaw diha sa ilang liog. Nganong wala mo man badlonga si Jeremias nga taga-Anatot nga misulti ingon nga propeta ngadto sa katawhan? Kinahanglan badlongon si Jeremias kay nagpadala man siyag mensahe ngadto sa katawhan nga atua sa Babilonia nga bilanggoon sila didto ug dugay busa kinahanglan nga magtukod silag mga balay nga ilang puy-an ug mananom aron may makaon sila.’” Ang pari nga si Sofonias maoy nagbasa niining sulata ngadto kang Jeremias. Unya gisugo sa Ginoo si Jeremias Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, miingon kanako, “Isulat sa usa ka libro ang tanan nga giingon ko kanimo kay taliabot ang panahon nga papaulion ko ang katawhan sa Israel ug sa Juda. Dad-on ko sila balik sa yuta nga gihatag ko sa ilang katigulangan ug ila kining panag-iyahon pag-usab. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoo bahin sa Israel ug sa Juda, “Nadungog ko ang hilak sa kalisang, usa ka singgit sa kahadlok, dili sa kalinaw. Hunong ug hunahunaa! Manganak ba ang lalaki? Apan ngano man nga ang matag lalaki nagtapion man sa iyang tiyan sama sa nagbati nga babaye? Nganong nangluspad man silang tanan? Taliabot ang usa ka makalilisang nga adlaw; walay adlaw nga sama niini— panahon kini sa kalisod alang sa kaliwat ni Jacob apan dili sila mangamatay.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Inig-abot niadtong adlawa, balion ko ang yugo nga gisangon sa ilang liog ug tangtangon ko ang mga kadena nga gigapos kanila ug dili na sila maulipon sa mga langyaw. Hinuon, mag-alagad sila kanako, ang Ginoo nga ilang Dios, ug sa usa ka kaliwat ni David nga maoy akong paharion kanila. “Mga kaliwat ni Jacob nga akong sulugoon, ayaw kamo kahadlok! Katawhan sa Israel, ayaw kamo kalisang! Luwason ko kamo gikan nianang layong nasod diin gibilanggo kamo. Mopauli ra ang mga kaliwat ni Jacob ug magpuyo kamong malinawon. Wala nay kadaot nga modangat pa kaninyo ug wala nay mohadlok kaninyo. Ako nag-uban kaninyo aron pagluwas kaninyo. Laglagon ko ang tanang nasod diin ko kamo patibulaaga apan kamo dili ko laglagon. Hinuon silotan ko gayod kamo, apan subay sa kaangayan ang pagsilot ko kaninyo. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoo ngadto sa iyang katawhan, “Dili na maayo ang inyong mga samad ingon man ang inyong mga bun-og. Walay moamuma kaninyo; walay tambal alang sa inyong kabahong, ug wala nay paglaom nga mamaayo pa kamo. Gikalimtan na kamo sa tanan ninyong hinigugma; wala na sila magtagad kaninyo. Giataki ko kamo sama sa akong kaaway ug pait ang silot nga inyong nahiagoman, kay daghan man kamog sala ug daotan kamo kaayo. Ayaw na kamog bagulbol bahin sa inyong mga kasakit kay dili na mamaayo ang inyong balatian. Gisilotan ko kamo sa ingon tungod sa kadaghan sa inyong mga sala ug sa hilabihan ninyong pagkadaotan. Ang tanang naglamoy kaninyo lamyon usab, ug pamihagon ang tanan ninyong kaaway. Ang tanang nagdaugdaog kaninyo daugdaogon usab, ug ang tanang nanakmit sa inyong kabtangan, sakmiton usab. Ipahiuli nako ang inyong kahimsog, ayohon ko ang inyong mga samad bisan pag nag-ingon ang inyong mga kaaway, ‘Gisalikway na ang Sion; wala nay nagtagad kaniya.’ Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “Ibalik ko ang mga kaliwat ni Jacob sa ilang kaugalingong nasod ug kaluy-an ko ang matag banay nila; ang Jerusalem tukoron pag-usab ingon man ang palasyo sa hari. Ang mga nagpuyo niini mag-awit ug mga pagdayeg ug maninggit sa kalipay. Pasanayon ko sila ug pasidunggan usab. Ibalik ko ngadto sa ilang mga kaliwat ang kanhing gahom sa maong nasod, ug lig-onon ko kini pag-usab; silotan ko ang tanan nga nagdaugdaog kanila. Ang momando kanila ila rang kadugo, usa ka pangulo nga kauban ra nila. Inigdapit ko kaniya, moduol siya dayon, kay walay mangahas pagduol kanako kon dili ko siya dapiton. Sila mahimong akong katawhan ug ako mahimong ilang Dios. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “Taliabot ang panahon nga ako mahimong Dios sa tanang banay sa Israel ug sila mahimong akong katawhan. Gikaluy-an ko didto sa diserto kadtong nakalingkawas sa kamatayon. Sa dihang nangandoy ang mga Israelita ug pahulay, nagpakita ako kanila gikan sa halayo. Mga Israelita, gihigugma ko kamo kanunay busa gipadayon ko pagpaila kaninyo ang gugma kong walay paglubad. Tukoron ko ikaw pag-usab, O Putling Israel. Gamiton ninyo pag-usab ang mga tambor ug mosayaw kamo tungod sa kalipay. Mananom kamo pag-usab ug mga paras didto sa kabungtoran sa Samaria ug kadtong nagtanom makakaon gayod sa mga abot niini. Moabot gayod ang panahon nga ang mga bantay mosinggit gikan sa bungtod sa Efraim, ‘Tana, mangadto kita sa Sion, ngadto sa Ginoo nga atong Dios.’” Nag-ingon ang Ginoo, “Pag-awit kamo tungod sa kalipay alang sa Israel, ang labing gamhanang nasod. Awita ang inyong alawiton sa pagdayeg. ‘Giluwas na sa Ginoo ang iyang katawhan, giluwas niya ang tanang nahibilin.’ Dad-on ko sila gikan sa amihanan ug gikan sa tanang suok sa kalibotan. Ang mga buta ug mga bakol uban kanila, ang mga mabdos ug kadtong mga talianak usab. Mamalik sila nga usa ka dakong nasod. Mamauli ang akong katawhan nga manghilak, nga mag-ampo samtang dad-on ko sila balik sa Israel. Dad-on ko sila ngadto sa kasapaan agi sa hapsay nga dalan aron dili sila madagma. Sama ako sa usa ka amahan alang sa Israel ug ang kamagulangan kong anak mao si Efraim.” Ang Ginoo nag-ingon: “O mga kanasoran, pamati kamo kanako ug isangyaw ninyo ang akong pulong ngadto sa lagyong mga dapit! Ako nga nagpatibulaag sa Israel maoy magtigom kanila ug manalipod kanila, sama sa usa ka magbalantay sa mga karnero. Gipagawas ko na ang katawhan sa Israel ug giluwas ko sila gikan sa usa ka nasod nga gamhanan. Mangadto sila sa Bungtod sa Sion ug sa kusog nga tingog mag-awit sa kalipay; malipay sila tungod sa akong mga gasa kanila: mga trigo, bino, lana sa olibo, mga karnero ug mga baka. Mahisama sila sa binisibisan nga tanaman ug dili na sila maguol pag-usab. Unya ang mga babaye magsayaw ug maglipay, ug magmaya ang mga lalaki, batan-on ug tigulang. Lipayon ko sila ug ang ilang pagbangotan ilisan kog pagmaya, ug ang ilang kasubo ilisan kog kalipay. Busgon ko sa maayong mga pagkaon ang mga pari, ug hatagan ko sa tanan nilang gikinahanglan ang akong katawhan. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “May tingog nga nabati didto sa Rama, tiyabaw sa mapait nga pagminatay ug paghilak. Naghilak si Raquel tungod sa iyang mga anak; nagbakho siya ug walay makahupay kaniya kay patay na man silang tanan. Ayaw na paghilak; pahiri ang imong mga luha, kay ang tanan nimong nahimo sa imong mga anak dili mahitabo nga dili gantihan; mamauli ra sila gikan sa nasod sa ilang kaaway. May paglaom ang imong kaugmaon kay mamauli ra ang imong mga anak. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “Sa ilang kasubo, nadungog ko nga nag-ingon ang katawhan sa Israel, ‘Sama kami sa mga baka nga ihalas apan gitudloan mo kami pagsugot kanimo. Dad-a kami pagbalik aron mamalik kami kanimo, O Ginoo nga among Dios. Mitalikod kami kanimo apan buot kaming mobalik kanimo. Human mo kami siloti, giduko namo ang among nga ulo sa kasubo. Naulaw kami pag-ayo kay nakasala man kami sa batan-on pa kami.’” Ang Ginoo nag-ingon: “Israel, ikaw ang pinangga ko kaayong anak, ang anak nga gihigugma ko pag-ayo. Inighisgot ko batok sa imong ngalan, mahunahunaan ko ikaw uban sa gugma. Gihidlaw ako kanimo ug naluoy gayod ako kanimo. Butangig mga ilhanan ug mga timaan ang dalan; pangitaa pag-usab ang dalan nga imong giagian sa dihang mibiya ikaw. Balik, O Putling Israel; pauli sa mga lungsod nga imong gitalikdan! Magsigi na ba lamang kamog duhaduha, O katawhan nga walay pagtuo? Ako, ang Ginoo, nagbuhat ug usa ka butang nga bag-o ug lahi sama kalahi sa usa ka babaye nga nanalipod sa usa ka lalaki.” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Inigdala ko nag balik sa katawhan ngadto sa ilang nasod, moingon na usab sila didto sa yuta sa Juda ug sa mga kalungsoran niini, ‘Panalanginan unta sa Ginoo ang balaang bungtod sa Jerusalem, ang puloy-anan sa katarong.’ Ang katawhan adto magpuyo sa Juda ug sa tanang kalungsoran niini ug didto may mga mag-uuma na unya ug mga bakero nga magbantay sa mga panon sa kahayopan. Hatagan kog kalagsik ang gikapuyan ug busgon ko ang tanang nagluya tungod sa kagutom. Ug makaingon unya ang katawhan, ‘Natulog ako ug baskog na ako sa akong pagmata.’ “Ako, ang Ginoo, nag-ingon nga taliabot ang panahon nga lukpon ko sa katawhan ug sa kahayopan ang nasod sa Israel ug sa Juda. Ug sama nga nagmatngon ako pag-ayo aron pag-ibot ug pagpukan, paglumpag, paglaglag ug pagdalag kadaot ngadto kanila, magmatngon usab ako sa pagtanom ug paglig-on kanila. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini. Inig-abot na niadtong panahona, dili na moingon ang katawhan, ‘Ang mga ginikanan mikaon ug aslom nga ubas, apan maoy gingilohan ang ilang mga anak.’ Hinuon kinsa kadtong makakaog aslom nga ubas mao gayoy ngilohan; ug ang matag usa mamatay tungod sa iyang kaugalingong sala.” Nag-ingon ang Ginoo, “Taliabot ang panahon nga maghimo akog bag-ong kasabotan uban sa katawhan sa Israel ug sa Juda. Dili kini sama sa kasabotan nga gihimo ko uban sa katigulangan nila sa dihang gikuha ko sila gikan sa Ehipto. Wala nila tumana ang maong kasabotan bisan ug ako sama sa usa ka bana ngadto kanila. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. Inig-abot niadtong panahona, mao kini ang kasabotan nga himoon ko uban sa katawhan sa Israel: ibutang ko ang akong sugo sa ilang kaisipan ug isulat ko sa ilang kasingkasing. Ug mahimo ako nga ilang Dios ug sila akong katawhan. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini. Dili na kinahanglan nga tudloan ang usa ka tawo sa iyang katagilungsod bahin sa pag-ila sa Ginoo kay silang tanan, gikan sa labing timawa ngadto sa labing inila, makaila na man kanako. Pasayloon ko ang ilang mga sala ug dili ko na hinumdoman ang ilang mga kasaypanan. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Gihatag ni Yahweh ang adlaw aron paghatag ug kahayag panahon sa adlaw, ug gihatag usab niya ang bulan ug mga bituon aron pagdan-ag panahon sa gabii. Kutawon niya ang dagat ug modahunog ang mga balod niini; si Yahweh nga Labing Gamhanan maoy iyang ngalan. Nagsaad siya nga samtang magpabilin pa ang han-ay sa mga butang sa kinaiyahan, magpabilin nga nasod ang Israel. Kon mahimo nang sukdon ang gilapdon sa langit ug masusi ang kinahiladman sa yuta, anha pa niya isalikway ang katawhan sa Israel tungod sa tanan nilang nabuhat. Ang Ginoo maoy nagsulti niini. Nag-ingon ang Ginoo, “Taliabot ang panahon nga ang tibuok siyudad tukoron pag-usab gikan sa Tore ni Hananel sa kasadpan hangtod sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Eskina. Ug ang utlanan magsukad didto hangtod sa bungtod sa Gareb ug unya libot sa Goa. Ang tibuok walog nga lubnganan sa mga patay ug mga basura, ug ang tanang uma ibabaw sa sapa sa Kidron hangtod sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Kabayo dapit sa sidlakan, igahin ingon nga sagrado alang kanako. Ug ang siyudad dili na gayod gub-on o lumpagon pag-usab.” Sa ikanapulo nga tuig sa paghari ni Sedekias sa Juda nga mao usab ang ika-18 nga tuig sa paghari ni Nabucodonosor sa Babilonia, misulti ang Ginoo kanako. Niadtong higayona gilibotan sa kasundalohan sa hari sa Babilonia ang Jerusalem ug ako gibilanggo didto sa hawanan sa guwardiya didto sa palasyo sa hari. Gibilanggo ako ni Hari Sedekias tungod sa akong pagsangyaw nga ang Ginoo nag-ingon, “Itugyan ko kining siyudara ngadto sa hari sa Babilonia ug dili gayod makaikyas si Hari Sedekias. Itugyan siya ngadto sa hari sa Babilonia, magkaatubang ug magkasulti gayod sila. Unya bihagon siya ngadto sa Babilonia ug magpabilin siya didto hangtod nga kaluy-an ko siya. Bisan pag makig-away siya sa mga taga-Babilonia, dili siya makabuntog kanila. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Miingon kanako ang Ginoo nga si Hanamel, anak ni Shallum nga akong uyoan, moari kanako aron paghangyo nga paliton ko ang iyang uma didto sa Anatot nga sakop sa Benjamin kay ako man ang labing suod niyang paryenti ug busa mao ang may katungod sa pagpalit niini. Busa sumala sa giingon sa Ginoo, ang akong ig-agaw nga si Hanamel miduaw kanako didto sa bilanggoan ug miingon, “Palita ang akong uma nga atua sa Anatot nga sakop sa yuta sa Benjamin. Ikaw ang akong labing suod nga paryenti ug mao ang may katungod sa pagpalit ug pagpanag-iya niini. Busa palita kini.” Dihadiha nasuta ko nga kini mao ang gisugo kanako sa Ginoo. Busa gipalit ko ang maong yuta ug gitimbang ko ang salapi nga gibayad ko kaniya. Ang bili sa yuta 194 ka gramos nga plata. Gipirmahan ko ang papeles nga nagmatuod sa akong pagpalit niini ug gisaksihan kinig mga tawo. Unya gikuha ko ang duha ka kopya sa kontrata sa pagpalit, ang usa binukhad ug ang usa tinak-opan nga naglakip sa mga kondisyon nga gikauyonan, ug gihatag ko kini kang Baruc nga anak ni Nerias ug apo ni Maaseias. Gihatag ko kini kaniya sa atubangan ni Hanamel ug sa mga saksi nga mipirma sa papeles sa pagpalit ug atubangan sa mga Judio nga naglingkod sulod sa hawanan. Atubangan nilang tanan giingnan ko si Baruc, “Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nagsugo kanimo sa pagdala niining duha ka kopya sa papeles sa pagpalit, ang usa binukhad ug ang usa tinak-opan. Isulod kini sa tadyaw aron dili kini madaot sulod sa daghang katuigan kay nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nga may panahon gihapon nga magpinalitay ug mga balay, mga uma ug mga parasan dinhi niining nasora.” Unya human ko ikahatag ang papeles sa pagpalit sa yuta ngadto kang Baruc, nag-ampo ako: “O Ginoong Dios! Ikaw ang naghimo sa langit ug sa yuta pinaagi sa imong kahibulongang gahom; walay butang nga lisod alang kanimo. Gipakita mo ang gugma mong walay paglubad ngadto sa linibo apan silotan mo usab ang mga anak tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. O halangdon ug gamhanan nga Dios, Yahweh nga Labing Gamhanan mao ang imong ngalan. Maalam ang imong mga plano ug gamhanan ang imong mga buhat. Nakita mo ang gibuhat sa katawhan ug gigantihan mo sila sumala gayod sa ilang pagkinabuhi ug binuhatan. Naghimo kag mga milagro ug mga katingalahang butang didto sa Ehipto ug nagpadayon ka paghimo sa samang mga butang diha sa Israel ug sa ubang kanasoran ug tungod niini nabantog ka sa tanang dapit. Pinaagi sa mga milagro ug mga katingalahan mong buhat nga nakapalisang sa among mga kaaway, gigamit mo ang imong gahom sa pagluwas sa imong katawhan, ang Israel, gikan sa Ehipto. Gihatag mo kanila kining tabunok nga yuta sumala sa imong gisaad sa ilang katigulangan. Apan sa pag-anhi nila ug sa napanag-iya na nila ang maong yuta, wala sila motuman sa imong kasugoan o magpuyo sumala sa imong mga pagtulon-an. Busa gipahiagom mo sila niining mga katalagman. “Ang mga taga-Babilonia naghimog mga bungtodbungtod libot sa siyudad ug miataki aron pag-ilog niini. Ang pinatyanay, gutom ug ang sakit maoy makaparot sa maong siyudad. Ug karon nakita nimo ang katumanan sa imong giingon. Apan ikaw, O Ginoo nga Dios, maoy nagsugo kanako pagpalit sa uma atubangan sa daghang mga saksi bisan tuod hapit na ang siyudad mailog sa kasundalohan sa Babilonia.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Ako ang Ginoo, ang Dios sa tanang katawhan. Walay butang nga lisod alang kanako. Busa itugyan ko kining siyudara ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug sa iyang kasundalohan ug mailog gayod nila kini. Ila kining sunogon lakip ang mga balay diin gipakasuko ako sa katawhan pinaagi sa ilang pagsunog ug insenso ngadto kang Baal didto sa mga atop niini ug sa ilang paghalad ug mga ilimnon ngadto sa uban pang mga diosdios. Sukad pa gayod sa sinugdan ang katawhan sa Israel ug sa Juda nagbuhat sa dili makapahimuot kanako. Gipalagot ako sa katawhan sa Israel sa binuhat nilang mga diosdios. Gihagit niining siyudara ang akong kasuko ug kapungot sukad pa gayod sa pagkatukod niini. Busa nakahukom ako sa paglaglag niini tungod sa tanang daotan nga nahimo sa katawhan sa Israel ug sa Juda lakip sa ilang mga hari ug mga pangulo, mga pari ug mga propeta. Mitalikod sila kanako ug bisan pag gipunayan ko silag tudlo, nagdumili gayod sila pagpamati ug wala gayod makakat-on. Ila hinuong gibutang ang ilang mga diosdios nga akong gikasilagan sulod sa Templo diin gisimba ang akong ngalan ug gihugawhugawan nila kini. Nagtukod silag mga halaran alang kang Baal didto sa Walog sa Hinom aron ihalad nila ang ilang mga anak nga lalaki ug babaye ngadto sa diosdios nga si Moloc—wala ko sila sugoa pagbuhat niini ug wala gani moabot sa akong hunahuna nga buhaton nila kini—aron iangin nila ang nasod sa Juda sa pagpakasala.” Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nag-ingon kanako, “Jeremias, nag-ingon ang katawhan nga ang gubat, gutom ug sakit maoy nakaaghat niining siyudara sa pag-ampo na lang ngadto sa hari sa Babilonia. Karon pamatia ang uban pa nga akong isulti. Tigumon ko ang katawhan sa Israel gikan sa mga nasod diin ko sila gipatibulaag tungod sa akong kasuko ug kapungot ug dad-on ko sila balik dinhi diin wala nay mosamok sa ilang pagpuyo. Unya sila mahimong akong katawhan ug ako mahimong ilang Dios. Hatagan ko silag usa lamang ka tinguha sa kinabuhi: ang pagbaton ug kahadlok kanako sa tibuok nilang kinabuhi alang sa ilang kaugalingong kaayohan ug sa kaayohan sa ilang kaliwatan. Unya maghimo akog walay kataposang kasabotan uban kanila. Dili ako mohunong sa pagbuhat ug maayo alang kanila ug himoon ko silang mahadlokon ug matinumanon kanako sa bug-os nilang kasingkasing aron dili na sila motalikod pa kanako. Ikalipay ko ang pagbuhat kanilag maayo ug sa bug-os kong kasingkasing ug kalag papuy-on ko silang lig-on dinhi niining nasora hangtod sa kahangtoran. “Nag-ingon ang Ginoo: Sama nga gipahamtangan ko niining katalagman kining mga tawhana, hatagan ko usab sila sa tanang maayong butang nga gisaad ko kanila. Nag-ingon ang katawhan nga kining yutaa mahisama sa usa ka diserto diin walay tawo o mananap nga magpuyo ug nga itugyan kini ngadto sa taga-Babilonia. Apan moabot ra ang panahon nga may pinalitay gihapon sa mga uma niining yutaa. May mga tawo nga mamalit ug mga uma ug ang mga papeles sa pagpalit pirmahan ug timbrihan atubangan sa mga saksi. Mahitabo kini sa kayutaan sa Benjamin, sa kabalangayan nga kasikbit sa Jerusalem, sa kalungsoran sa Juda ug sa mga lungsod nga atua sa kabukiran ug kabungtoran ug sa Negeb. Papaulion ko gayod ang katawhan sa ilang nasod. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Samtang nagpabilin akong binilanggo didto sa hawanan sa guwardiya didto sa palasyo, misulti na usab kanako ang Ginoo. Siya nga nagbuhat sa kalibotan ug nagpahimutang niini ug kansang ngalan mao si Yahweh, miingon kanako: “Sangpita ako ug tubagon ko gayod ikaw; ipadayag ko kanimo ang kahibulongan ug katingalahang mga butang nga wala mo masayri. Ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nag-ingon nga ang kabalayan sa Israel ug ang palasyo sa hari sa Juda mangaguba tungod sa himoon sa taga-Babilonia nga pagpalibot niini ug pag-ataki. Ang mga sundalo sa Babilonia moanhi aron sa pagpakiggubat ug ang maong kabalayan pun-on nila sa mga patayng lawas sa daghang lumolupyo niining maong siyudad nga akong patyon tungod sa akong kasuko ug kapungot. Gitalikdan ko kining siyudara tungod sa daotang mga buhat sa mga lumolupyo niini. Apan ipahiuli ko sa maayong kahimtang kining siyudara ug ayohon ko ang mga lumolupyo niini ug hatagan ko silag kalipay nga naggikan sa kalinaw ug kasigurohan. Ibalik ko ang pagkamauswagon sa Juda ug sa Israel ug ibalik ko sila sa ilang kahimtang kaniadto. Pasayloon ko sila sa ilang mga sala ug sa ilang pagkamasupilon batok kanako. Mahimo nang tinubdan sa kalipay, dungog ug garbo alang kanako ang Jerusalem ug ang tanang nasod sa kalibotan mahadlok ug mangurog inigkabalita nila sa mga maayong butang nga akong himoon alang sa mga lumolupyo sa Jerusalem ug sa kauswagan nga ihatag ko sa maong siyudad.” Miingon ang Ginoo, “Nag-ingon ang katawhan nga kining dapita sama sa usa ka diserto nga walay tawo o mga mananap nga nagpuyo. Husto sila kay nagmingaw na man lamang ang kalungsoran sa Juda ug ang kadalanan sa Jerusalem. Apan dinhi niining mga dapita inyo ra unyang madungog pag-usab ang kabanha sa paglipay ug hudyaka ug ang hudyaka sa kombira sa mga bag-ong kinasal. Inyo ra unyang mabati ang awit sa mga tawo nga magdalag halad sa pasalamat ngadto sa akong Templo. Moingon sila, ‘Pasalamati ang Ginoo nga Labing Gamhanan, kay maayo siya ug ang iyang gugma walay kataposan.’ Himoon kong mauswagon kining nasora sama kaniadto. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan miingon, “Dinhi niining yutaa nga sama sa diserto nga walay tawo o mananap nga nagpuyo, may mga pasibsibanan na usab unya diin pasibsibon sa mga magbalantay ang ilang mga karnero. Didto sa kalungsoran sa kabukiran, sa kabungtoran ug sa habagatang bahin sa Juda, sa kayutaan sa Benjamin, sa kabalangayan nga kasikbit sa Jerusalem ug sa kalungsoran sa Juda, ang mga magbalantay mag-ihap na usab sa ilang mga karnero. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “Taliabot ang panahon nga tumanon ko ang akong gisaad sa katawhan sa Israel ug sa Juda. Niadtong panahona magpili akog matarong nga hari nga kaliwat ni David ug ipatunhay niya sa tibuok nasod ang katarong ug hustisya. Inig-abot niadtong panahona, iyang luwason ang katawhan sa Juda ug ang katawhan sa Jerusalem ug magpuyo na sila nga malinawon. Ug mao kini ang ilang ingalan sa ilang nasod ug siyudad: ‘Ang Ginoo mao ang atong pagkamatarong.’ Ako, ang Ginoo, nagsaad nga dili gayod kawad-an ug kaliwat si David nga maghari sa Israel ug dili usab kawad-an ug mga pari nga sakop sa banay ni Levi nga moalagad kanako ug maghalad ug mga mananap nga sunogon ug mga halad nga uhay ug uban pang halad.” Giingnan ako sa Ginoo, “Dili gayod mausab ang akong gimbut-an bahin sa adlaw ug sa gabii: mosubay gayod sila sa panahon nga gitakda ko kanila. Sa samang pagkaagi, dili gayod mapakyas ang akong kasabotan uban sa akong alagad nga si David aron kanunay siya nga may kaliwat nga maghari ug dili usab mapakyas ang akong saad bahin sa mga pari nga mag-alagad kanako gikan sa banay ni Levi. Pasanayon ko ang kaliwat sa akong alagad nga si David ingon man ang mga kaliwat sa mga pari gikan sa banay ni Levi nga moalagad kanako. Ug dili gayod sila maihap sama sa mga bituon sa kalangitan ug sa balas sa kabaybayonan.” Nag-ingon ang Ginoo kanako, “Wala ka ba makadungog nga nag-ingon ang mga tawo nga ako nang gisalikway ang Israel ug ang Juda, ang duha ka banay nga akong pinili? Giyam-iran nila ang akong katawhan ug wala na nila ilha nga nasod. Apan ako, ang Ginoo, may gimbut-an bahin sa adlaw ug sa gabii ug ako ang nagmugna sa mga balaod sa kinaiyahan nga naggahom sa yuta ug sa langit. Ug ingon nga ang akong balaod sa kinaiyahan dili gayod mausab, magpadayon usab ang akong kasabotan sa mga kaliwat ni Jacob ug sa akong alagad nga si David. Magpili akog usa sa mga kaliwat ni David aron maoy maghari sa mga kaliwat ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob. Himoon kong magmauswagon pag-usab ang akong katawhan ug kaluy-an ko sila.” Unya misulti na usab kanako ang Ginoo samtang si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug ang iyang kasundalohan, tinabangan sa mga kasundalohan sa tanang mga nasod nga nailalom kaniya, miataki sa Jerusalem ug sa kasikbit nga kalungsoran. Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagsugo kanako sa pag-adto ug pagsulti kang Sedekias nga hari sa Juda, “Ako, ang Ginoo, magtugyan niining siyudara ngadto sa hari sa Babilonia ug sunogon niya kini. Dili ka makaikyas kaniya. Hidakpan ka gayod ug itugyan ngadto sa hari sa Babilonia. Ikaatubang ug ikasulti mo gayod siya ug dad-on ka ngadto sa Babilonia. Hari Sedekias, pamati sa isulti ko bahin kanimo. Dili ka mamatay sa gubat. Hinuon mamatay ka nga malinawon ug ingon nga ang katawhan nagsunog ug insenso sa paglubong nila sa imong katigulangan nga naghari una kanimo, magsunog usab ang katawhan ug insenso alang kanimo. Magbangotan sila kanimo ug moingon, ‘Patay na ang atong hari!’ Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Busa gisultihan ko niining tanan si Hari Sedekias didto sa Jerusalem samtang ang maong siyudad giataki sa kasundalohan sa hari sa Babilonia. Giataki usab nila ang Lakis ug ang Aseka, ang mga siyudad sa Juda nga mao na lamang ang may panalipod. Misulti pa gayod ang Ginoo kanako human si Hari Sedekias ug ang katawhan sa Jerusalem magkauyon nga hatagag kagawasan ang ilang mga ulipon. Nagkasabot sila nga hatagan nilag kagawasan ang ilang mga ulipon nga Hebreo, lalaki ug babaye, aron wala nay Judio nga ulipnon sa iyang isigka-Judio. Ug ang tanan, lakip ang ilang mga kadagkoan, mituman gayod sa ilang gikasabotan sa pagpagawas sa ilang mga ulipon ug sa dili na gayod pag-ulipon kanila pag-usab. Apan wala madugay nausab ang ilang hunahuna ug giulipon na usab nila ang ilang mga ulipon kaniadto. Niining higayona ang Ginoo, ang Dios sa Israel, miingon kanako, “Naghimo akog kasabotan uban sa inyong katigulangan sa dihang gipagawas ko sila sa Ehipto ug giluwas gikan sa kaulipnan. Giingnan ko sila nga sa matag ikapito nga tuig kinahanglan nga buhian gayod nila ang ilang pinalit nga ulipon nga Hebreo kon nakaalagad na siyag unom ka tuig. Apan ang inyong katigulangan wala magtagad sa akong gisulti kanila. Dili pa lang dugay nga nagpakita kamog paghinulsol pinaagi sa pagpagawas sa inyong mga ulipon nga inyo rang kadugo ug naghimo kamog kasabotan diha sa akong atubangan sulod sa akong Templo. Kini nakapahimuot kanako. Apan dali rang nausab ang inyong hunahuna ug gipakaulawan ninyo ako. Gipugos ninyo pagpaulipon pag-usab ang inyong mga ulipon nga inyo nang gihatagag kagawasan sumala sa ilang tinguha. Busa, ako ang Ginoo, nag-ingon kaninyo nga wala ninyo tumana ang akong sugo kay gihikawan man ninyo ang inyong mga kadugo sa ilang kagawasan. Busa hatagan ko kamog kagawasan nga mamatay sa gubat, sa sakit ug sa gutom. Lisangon ko ang tibuok kalibotan pinaagi sa akong buhaton kaninyo. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini. Itugyan ko sila sa ilang mga kaaway nga buot mopatay kanila ug ang ilang mga patayng lawas pangan-on sa mga langgam ug sa mga mananap nga ihalas. Itugyan ko si Sedekias nga hari sa Juda lakip ang iyang mga opisyales ngadto sa ilang mga kaaway nga buot mopatay kanila. Itugyan ko sila ngadto sa kasundalohan sa hari sa Babilonia nga mihunong na sa pag-ataki kaninyo. Mandoan ko sila ug mobalik sila niining siyudara. Ila kining atakihon, ilogon ug unya sunogon. Himoon ko ang kalungsoran sa Juda nga sama sa diserto diin walay nagpuyo. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Samtang si Joakim nga anak ni Josias maoy hari sa Juda, miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw ngadto ug pakigsultihi ang banay ni Recab. Dad-a sila sulod sa usa ka lawak sa Templo ug paimna silag bino.” Busa giadto ko ang tibuok banay ni Recab—si Jasanias, nga anak sa laing Jeremias nga anak ni Habasinias, lakip ang tanan niyang igsoon ug mga anak— ug gidala ko sila ngadto sa Templo. Gipasulod ko sila ngadto sa lawak sa mga anak ni Hanan nga anak ni Igdalias, ang tawo sa Dios. Ang maong lawak duol sa lawak sa mga opisyal ug ibabaw sa lawak ni Maasias nga anak ni Shallum. Si Maasias usa ka dakong opisyal sa Templo. Unya gihatagan ko ug mga kupa ug mga tibod nga puno sa bino ang sakop sa banay ni Recab ug giingnan, “Panginom kamo.” Apan mitubag sila, “Dili kami moinom ug bino kay ang among kagikan nga si Jonadab nga anak ni Recab nagpahimangno man kanamo ug sa among mga kaliwat sa dili pag-inom ug bino. Gidid-an usab kami niya sa pagtukod ug mga balay, sa pag-uma ug sa pagpananom ug mga paras ug sa pagpamalit niini. Gisugo kami niya sa pagpuyo diha sa mga tolda sa tibuok namong kinabuhi aron magpadayon kami sa pagpuyo dinhi niining dapita sama sa mga langyaw. Gituman namo ang tanang gipahimangno kanamo ni Jonadab. Kami ug ang among mga asawa ingon man ang among mga anak dili moinom ug bino. Dili kami motukod ug mga balay o manag-iyag parasan ug mga uma o mga binhi. Kami namuyo lamang sa mga tolda. Gituman gayod namo ang tanang gisugo kanamo sa among kagikan nga si Jonadab. Apan sa dihang si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia misulong niining nasora, mianhi kami sa Jerusalem aron paglikay sa kasundalohan sa Babilonia ug sa Siria maoy hinungdan nga ania na kami magpuyo sa Jerusalem.” Ang mga kaliwat ni Jonadab mituman sa sugo niya kanila sa dili pag-inom ug bino ug hangtod karon wala gayod kanilay moinom ug bino. Apan kamo, bisan sa pagpunay kog sulti kaninyo, wala gayod mamati kanako. Gipunayan kog paanha kaninyo ang tanan kong mga propeta. Giawhag kamo nila paghunong na sa daotan ninyong mga buhat. Gipasidan-an kamo nila sa dili pagsimba ug pag-alagad sa laing mga diosdios aron magpadayon kamo pagpuyo sa yuta nga gihatag ko kaninyo ug sa inyong katigulangan. Apan wala gayod kamo mamati kanako. Ang mga kaliwat ni Jonadab mituman sa gisugo kanila sa ilang kagikan apan kamo wala magtuman kanako. Busa, ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, mopahamtang kaninyo nga mga katawhan sa Juda ug sa Jerusalem sa tanang katalagman nga gisaad ko. Buhaton ko kini kay wala man ninyo patalinghogi ang gisulti ko kaninyo ug wala kamo motubag kanako sa dihang gisangpit ko kamo.” Unya giingnan ko ang mga kaliwat ni Recab nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Gituman gayod ninyo ang tanan nga sugo, lagda ug pahimangno sa inyong kagikan nga si Jonadab. Busa ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nagsaad nga si Jonadab, ang anak ni Recab, dili gayod kabsag kaliwat nga lalaki nga moalagad kanako.” Sa ikaupat nga tuig nga si Joakim nga anak ni Josias naghari sa Juda, ang Ginoo misulti kanako, “Pagkuhag sulatanan nga linukot ug isulat ang tanang butang nga gisulti ko kanimo batok sa Israel ug sa Juda ug sa tanang kanasoran sukad gayod sa unang higayon nga nakigsulti ako kanimo sa dihang si Josias pa maoy naghari ug hangtod karon. Sa ingon, basin pag maminaw ang katawhan sa Juda bahin sa tanang kadaot nga buot kong ipahiagom kanila ug mohunong na sila sa daotan nilang pagkinabuhi aron pasayloon ko sila sa tanan nilang pagkadaotan ug kasal-anan.” Busa gitawag ko si Baruc nga anak ni Nerias ug gidiktahan ko siya sa tanan nga gisulti sa Ginoo kanako. Busa gisulat ni Baruc ang tanan diha sa linukot nga sulatanan. Unya giingnan ko si Baruc, “Gidid-an na ako sa pagsulod sa Templo. Apan buot kong moadto ka didto sa sunod nga higayon nga magpuasa ang katawhan ug basahag kusog ang imong gisulat aron makabati sila sa tanan nga gisulti sa Ginoo kanako nga akong gidiktar kanimo. Basaha kini sa dapit diin ang tanan gayod makabati kanimo lakip ang katawhan sa Juda nga motambong gikan sa mga kalungsoran nila basin pag modangop sila sa Ginoo ug mobiya sa ilang daotang pagkinabuhi gumikan sa pasidaan sa Ginoo nga pahamtangan sila sa iyang makalilisang nga kasuko ug kapungot.” Busa gibasa ni Baruc didto sa Templo ang mga pulong sa Ginoo sumala gayod sa gisugo ko kaniya. Unya sa ikasiyam nga bulan sa ikalimang tuig sa paghari ni Joakim sa Juda, ang katawhan nagpuasa aron kaluy-an sila sa Ginoo. Gihimo kini sa tanan nga nagpuyo sa Jerusalem ug sa tanan nga miadto sa Jerusalem gikan sa mga kalungsoran sa Juda. Unya samtang namati ang katawhan, gibasa ni Baruc ang tanan niyang gisulat sumala sa giingon ko kaniya. Gibasa niya kini didto sa Templo, sa lawak sa anak ni Safan nga si Gemarias, ang sekretaryo sa hari. Ang maong lawak didto mahimutang sa hawanan sa itaas sa ganghaan nga ginganlag Bag-ong Pultahan sa Templo. Si Micaias nga anak ni Gemarias ug apo ni Safan nakadungog sa pagbasa ni Baruc sa gisulti sa Ginoo. Miadto siya sa palasyo sa hari ngadto sa lawak sa sekretaryo sa hari diin nagtigom ang mga opisyal: si Elisama nga sekretaryo sa hari, si Delaias nga anak ni Semaias, si Elnatan nga anak ni Akbor, si Gemarias nga anak ni Safan, si Sedekias nga anak ni Ananias ug ang uban pang mga opisyal. Ug gisugilon ni Micaias ang tanan nga iyang nadungog nga mensahe sa Ginoo nga gibasa ni Baruc ngadto sa katawhan. Unya ang mga opisyal nagsugo kang Jehudi (nga anak ni Netanias nga anak ni Selemias nga anak ni Kusi) aron sa pagsulti kang Baruc nga iyang dad-on ngadto sa mga opisyal ang basahon nga iyang gibasa sa katawhan. Busa gidala ni Baruc ang basahon ngadto sa mga opisyal. Gipalingkod nila si Baruc ug giingnan, “Basahi kami nianang basahona.” Busa gibasa kini ni Baruc. Ug human niya kini basaha, nagtinan-away ang mga opisyal ug nangahadlok ug miingon sila kang Baruc, “Kinahanglan nga balitaan namo niini ang hari.” Unya nangutana sila kaniya, “Suginli kami nganong nakahimo ka pagsulat niining tanan. Gidiktahan ka ba ni Jeremias?” Mitubag si Baruc, “Si Jeremias ang nagdiktar kanako niining tanan ug igo lamang akong nagsulat niini.” Unya giingnan nila siya, “Kinahanglan nga ikaw ug si Jeremias manago ug ayaw pagpahibalo kang bisan kinsa kon asa kamo magtago.” Gibutang sa mga opisyal ang basahon nga linukot didto sa lawak ni Elisama nga sekretaryo sa hari ug miadto sila sa palasyo sa hari ug gisuginlan nila sa tanan ang hari. Unya gipakuha sa hari kang Jehudi ang basahon ug iyang gikuha kini gikan sa lawak ni Elisama ug gibasa ngadto sa hari ug sa mga opisyal nga nagtindog libot kaniya. Tingtugnaw kadto ug ang hari didto sa palasyo nga iyang puy-anan kon tingtugnaw ug naglingkod siya duol sa kalayo. Inigkahuman ni Jehudi ug basa ug tulo o upat ka tudling, abison kini sa hari pinaagi sa kutsilyo ug iitsa ngadto sa kalayo. Iya kining gianam-anam pag-abis ug giitsa sa kalayo hangtod nga nahurot ug kasunog ang basahon. Apan ang hari ug ang mga opisyal nga nakadungog sa gibasa wala gayod magpakitag bisan diyutay na lang nga kahadlok o paghinulsol sa ilang mga sala. Bisan ug si Elnatan, si Delaias ug si Gemarias mihangyo sa hari nga dili unta sunogon ang basahon, wala sila tagda sa hari. Unya gimandoan niya si Prinsipe Jerameel, si Seraias nga anak ni Asriel ug si Selemias nga anak ni Abduel sa pagdakop kanako ug kang Baruc nga akong sekretaryo apan gitagoan kami sa Ginoo. Human sunoga sa hari ang basahon nga gidikta ko kang Baruc, gisugo ako sa Ginoo sa pagkuhag laing papel nga linukot aron isulat ko pag-usab ang tanan nga nahisulat sa basahon nga gisunog ni Hari Joakim. Gisugo ako sa Ginoo sa pagsulti kang Hari Joakim, “Gisunog mo ang basahon ug nangutana ka ngano nga si Jeremias nagsulat nga ang hari sa Babilonia moanhi aron laglagon niya kining nasora ug pamatyon niya ang katawhan ingon man ang mga kahayopan. Busa ako, ang Ginoo, nag-ingon kanimo, Hari Joakim: wala gayoy kaliwat nimo nga mahimong hari. Ang imong patay nga lawas ilabay ngadto sa dapit diin walay makasalipod niini gikan sa init sa adlaw ug sa tun-og sa gabii. Silotan ko ikaw ug ang imong mga kaliwat lakip ang imong mga opisyal tungod sa mga sala nga gibuhat ninyo. Ikaw ug ang mga lumolupyo sa Jerusalem ug sa Juda wala gayod manumbaling sa akong mga pasidaan busa ipahamtang ko kaninyo ang mga katalagman nga akong gisaad.” Unya nagkuha ako ug laing linukot nga sulatanan ug gihatag ko kini sa akong sekretaryo nga si Baruc ug gisulat ni Baruc ang tanan nga gidiktar ko kaniya. Gisulat niya ang tanan nga nahisulat didto sa unang basahon nga gisunog ni Hari Joakim. Ug may samang mga butang nga gidugang ko pagpasulat kang Baruc. Si Sedekias nga anak ni Josias mao hinuoy gitudlo ni Hari Nabucodonosor aron maghari sa Juda ug dili si Joaquin nga anak ni Joakim. Apan si Sedekias ug ang iyang mga opisyal ingon man ang katawhan wala motuman sa gisulti sa Ginoo nga gisangyaw ko kanila. Unya gipaanhi kanako ni Hari Sedekias sila si Jehukal nga anak ni Selemias ug si Sofonias nga pari nga anak ni Maasias aron paghangyo kanako nga mag-ampo ako sa Ginoo nga Dios alang sa nasod. Niadtong higayona ako may kagawasan pa sa pagpakig-uban-uban sa katawhan kay wala pa man ako bilanggoa. Gilibotan sa kasundalohan sa Babilonia ang Jerusalem, apan pagkadungog nila nga nagpaingon sa Jerusalem ang kasundalohan sa Ehipto, mihunong sila sa pag-ataki sa Jerusalem ug misibog. Unya ang Ginoo, ang Dios sa Israel, miingon kanako nga sultihan si Sedekias: “Ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel nagsulti: Ingna ang hari sa Juda nga maoy nagsugo kanimo sa pagpakisayod kanako nga ang kasundalohan sa Ehipto nga nagpaingon unta nganhi aron pagtabang kaninyo, mobalik sa Ehipto. Unya mobalik nganhi ang mga taga-Babilonia ug atakihon nila ang siyudad. Mailog nila kini ug sunogon nila. Ako, ang Ginoo, nagpasidaan kaninyo sa dili paghunahuna nga dili mobalik ang taga-Babilonia kay mobalik gayod sila. Bisan pa kon mabuntog ninyo ang tanang kasundalohan sa Babilonia nga mosulong kaninyo ug ang mahibilin na lamang kanila mao ang mga samaran diha sa ilang mga tolda, sila mobangon ug sunogon gayod nila kining siyudara.” Nanibog ang kasundalohan sa Babilonia gikan sa Jerusalem kay nagkaduol na man ang kasundalohan sa Ehipto. Niadtong higayona, migikan ako sa Jerusalem paingon sa yuta sa Benjamin aron sa pagpanag-iya sa akong bahin gikan sa akong banay. Apan pag-abot ko sa Ganghaan sa Benjamin gipahunong ako ni Irya, ang anak ni Semelias ug apo ni Hananias. Si Irya maoy kapitan sa mga guwardiya. Giingnan ako ni Irya, “Miikyas ka aron motipon sa mga taga-Babilonia!” Mitubag ako, “Dili kana tinuod! Wala ako moikyas aron motipon sa mga taga-Babilonia.” Apan wala ako paminawa ni Irya. Gidakop niya ako ug gidala ngadto sa mga opisyal. Labihan nilang sukoa kanako ug gikulata nila ako ug unya gibilanggo didto sa balay ni Jonatan, ang sekretaryo sa hari, kay ang balay ni Jonatan gihimo man nga bilanggoan. Didto ako bilanggoa sa usa ka lawak ilalom sa yuta sulod sa daghang mga adlaw. Unya gidala ako ngadto sa atubangan ni Hari Sedekias ug didto sa palasyo gisekreto niya ako pagpangutana, “May mensahe ka ba gikan sa Ginoo?” Mitubag ako, “Aduna! Itugyan ka ngadto sa hari sa Babilonia.” Unya nangutana ako, “Unsa mang salaa ang akong nabuhat batok kanimo o sa imong mga opisyal o niining katawhan nga imo man akong gipabilanggo? Hain na man ang imong mga propeta nga nag-ingon kanimo nga ang hari sa Babilonia dili mosulong kanimo o niining nasora? Busa karon, Kamahalan, patalinghogi ako ug tumana ang ihangyo ko kanimo. Ayaw ako ipadalag balik ngadto sa balay ni Jonatan nga imong sekretaryo aron dili ako mamatay didto.” Busa nagsugo si Hari Sedekias nga adto ako bilanggoa sa hawanan sa guwardiya didto sa palasyo. Nagpabilin ako didto ug matag adlaw gihatagan akog pan hangtod nga ang mga tigluto ug pan sa tibuok siyudad nakabsan nag pan. Si Sefatias nga anak ni Matan, si Gedalias nga anak ni Pasur, si Jehukal nga anak ni Selemias ug si Pasur nga anak ni Malkias nakadungog sa akong gisulti sa katawhan nga nag-ingon ang Ginoo, “Kinsa kadtong magpabilin sa siyudad mamatay gayod sa gubat, sa gutom o sa sakit. Apan ang mogula sa siyudad ug moampo sa kasundalohan sa Babilonia dili mamatay kondili magpabiling buhi.” Giingnan ko pa gayod ang katawhan nga nag-ingon ang Ginoo, “Itugyan ko kining siyudara ngadto sa kasundalohan sa hari sa Babilonia ug mailog gayod nila kini.” Unya ang mga opisyal miingon sa hari, “Angay patyon kining tawhana. Ang iyang gisulti makapatalaw sa atong mga sundalo ug mao usab kini ang iyang gibuhat ngadto sa tanang tawo sa siyudad. Makadaot sa katawhan nga nahibilin sa siyudad kining tawhana. Nagtinguha lamang siya sa pagdaot kanila.” Busa miingon si Hari Sedekias, “Kon mao kana, kamoy bahala kaniya. Dili ako makapugong kaninyo.” Busa gikuha nila ako ug gidala ug gitunton didto sa atabay ni Prinsipe Malkias nga didto usab mahimutang sa hawanan sa palasyo. Wala nay tubig ang maong atabay ug lapok na lamang ang didto sa sulod niini, busa nalubong ako sa lapok. Apan si Ebedmelec, ang Etiopianhon nga usa ka yunuko nga didto magtrabaho sa palasyo nakabalita nga gibanlod ako sa atabay. Niadtong higayona ang hari didto naglingkod sa Ganghaan sa Benjamin ug migawas si Ebedmelec sa palasyo ug giingnan niya ang hari, “Kamahalan, ang gibuhat niining mga tawhana dili maayo. Ilang gihulog si Jeremias sa atabay ug mamatay gayod siya sa gutom. Wala nay pagkaon sa siyudad.” Busa gimandoan sa hari si Ebedmelec sa pagdalag tulo ka tawo aron kuhaon ako sa dili pa ako mamatay. Busa nagkuha si Ebedmelec ug mga tawo ug miadto siya sa palasyo, sa lawak nga tipiganan sa mga butang ug nagkuha siyag mga nuog. Iya kining gitunton sa pisi paingon kanako. Unya giingnan ako ni Ebedmelec, “Ibutang kining panapton diha sa imong ilok aron dili ka sakitan sa pisi.” Gibuhat ko kini ug gibitad nila ako. Ug human niini didto na ako bilanggoa sa hawanan sa palasyo. Unya gipatawag ako ni Hari Sedekias ngadto sa ikatulong ganghaan sa Templo. Giingnan niya ako, “May ipangutana ako kanimo ug buot kong tug-anan mo ako sa tanan.” Mitubag ako, “Kon sultihan ko ikaw sa matuod, imo akong ipapatay ug kon tambagan ko ikaw, dili mo tagdon ang itambag ko kanimo.” Busa sikreto nga misaad si Hari Sedekias kanako. Miingon siya, “Ipanumpa ko sa ngalan sa Ginoo nga naghatag kanatog kinabuhi nga dili ko gayod ikaw patyon o itugyan sa mga tawo nga buot mopatay kanimo.” Unya gisultihan ko si Sedekias nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Kon moampo ka sa mga opisyal sa hari sa Babilonia, maluwas ang imong kinabuhi ug dili sunogon kining siyudara. Maluwas ka lakip ang imong panimalay. Apan kon dili ka moampo, kining siyudara itugyan ngadto sa kasundalohan sa Babilonia. Ila kining sunogon ug dili ka makaikyas gikan kanila.” Apan mitubag si Hari Sedekias, “Nahadlok ako sa mga Judio nga mitipon sa mga sundalo sa Babilonia. Tingali unyag itugyan ako ngadto kanila ug ila akong pasipad-an.” “Dili ka itugyan ngadto kanila,” mitubag ako. “Sunda ang gisulti sa Ginoo kanimo ug walay mahitabo kanimo ug maluwas ang imong kinabuhi. Apan kon dili ka moampo mahitabo kanimo ang gipakita sa Ginoo kanako pinaagi sa panan-awon: ang tanang babaye nga nahibilin sa palasyo gidala ngadto sa mga opisyal sa hari sa Babilonia. Pamatia ang ilang giingon samtang sila naglakaw, ‘Gilimbongan ang hari sa labing suod niyang mga higala; misunod siya sa ilang hukom. Ug karon nga nalubong na sa lapok ang iyang mga tiil, gibiyaan nila siya.’” Unya midugang ako sa pag-ingon, “Ang tanang babaye ug kabataan panad-on ngadto sa Babilonia ug ikaw mismo dili gayod makaikyas. Bihagon ka sa hari sa Babilonia ug sunogon kining siyudara.” Mitubag si Sedekias, “Ayaw isugilon kang bisan kinsa kining atong panagsulti aron dili mamiligro ang imong kinabuhi. Kon makabalita ang mga opisyal nga nakigsulti ako kanimo, anhion ka nila ug pangutan-on ka kon unsay atong gipanagsultihan. Saaran ka nila nga dili ka patyon kon tug-anan mo sila. Apan ingna sila nga igo ka lang mihangyo kanako nga dili ka ipadalag balik ngadto sa balay ni Jonatan aron dili ka mamatay didto.” Unya nangabot gayod ang tanang opisyal aron sa pagsukitsukit kanako ug gitubag ko sila sumala sa gitugon sa hari kanako. Wala silay laing nahimo kay wala may laing nakadungog sa among panagsulti. Busa nagpabilin ako didto sa hawanan sa palasyo hangtod sa adlaw nga nailog sa kasundalohan sa Babilonia ang Jerusalem. Sa ikanapulo nga bulan sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Sedekias sa Juda, misulong sa Jerusalem si Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia, uban sa tanan niyang kasundalohan. Ug sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan sa ika-11 nga tuig sa pagkahari ni Sedekias, nakasulod sa kota sa siyudad ang mga sundalo ni Nabucodonosor. ( Sa dihang nailog na ang Jerusalem, nangabot ug nanglingkod sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa Tunga ang tanang opisyal sa hari sa Babilonia nga si Nergal Sareser, si Samgar Nebo, si Sarsekim ug ang laing Nergal Sareser.) Sa pagkakita ni Sedekias ug sa tanan niyang sundalo sa nahitabo, miikyas sila sa siyudad panahon sa kagabhion. Didto sila miagi sa tanaman sa hari agi sa pultahan nga nagdugtong sa duha ka paril ug milibot sila ngadto sa Walog sa Jordan. Apan gigukod sila sa mga sundalo sa Babilonia ug nadakpan nila si Sedekias didto sa kapatagan duol sa Jerico. Ila siyang gidala ngadto kang Hari Nabucodonosor didto sa lungsod sa Ribla sa yuta sa Hamat ug didto gihukman siya ni Nabucodonosor. Didto sa Ribla, gipapatay ni Hari Nabucodonosor ang mga anak ni Sedekias sa atubangan gayod ni Sedekias. Gipapatay usab niya ang mga kadagkoan sa Juda. Unya gipalugit niya ang mga mata ni Sedekias ug pagkahuman niini gipagapos ug kadena aron dad-on ngadto sa Babilonia. Sa laing bahin gisunog sa mga sundalo sa Babilonia ang palasyo sa hari ug ang kabalayan ug gilumpag nila ang mga kota sa siyudad sa Jerusalem. Ug sa kataposan gipamihag ni Nebusaradan nga pangulo sa kasundalohan sa Babilonia ang mga tawo nga nahibilin sulod sa siyudad, lakip ang mga Judio nga mitipon kaniya. Apan iyang gibilin sa Juda kadtong mga kabos kaayo ug walay nahot ug sila iyang gihatagag mga parasan ug kaumahan. Unya si Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia, mimando kang Nebusaradan bahin kanako, “Kuhaa si Jeremias ug atimana siya pag-ayo. Ayaw siyag unsaa kondili buhata bisan unsa ang iyang ihangyo.” Busa si Nebusaradan, si Nebusasban ug si Nergal—mga opisyal nga dagkog katungdanan ug ang uban pang mga opisyal sa hari sa Babilonia— mipakuha kanako gikan sa hawanan sa palasyo. Gitugyan ako ngadto kang Gedalias nga anak ni Ahikam ug apo ni Safan aron ako atimanon ug dili pasipad-an. Busa nagpuyo ako tipon sa katawhan. Giingnan ako sa Ginoo samtang gibilanggo pa ako didto sa hawanan sa guwardiya sa palasyo nga kinahanglang sultihan ko si Ebedmelec nga Etiopianhon nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Padad-an kog kadaot imbis kauswagan kining siyudara sumala sa akong gisaad ug makasaksi ka gayod inigkahitabo niini. Apan ako, ang Ginoo, mao ang manalipod kanimo ug dili ka itugyan ngadto sa mga tawo nga imong gikahadlokan. Maluwas ang imong kinabuhi kay misalig ka man kanako. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang Ginoo misulti kanako human ako buhii didto sa Rama ni Nebusaradan, ang pangulo sa kasundalohan sa Babilonia. Gikadenahan ako ug gidala didto kuyog sa ubang mga lumolupyo sa Jerusalem ug sa Juda nga nagpaingon na sa Babilonia ingon nga mga binihag. Apan gikuha ako ni Nebusaradan ug giingnan, “Ang Ginoo nga imong Dios mipasidaan nga laglagon niya kining nasora ug karon iya gayong gituman ang iyang giingon. Nahitabo kining tanan kay ang imong katawhan nagpakasala man batok sa Ginoo ug wala motuman kaniya. Karon hubaron ko ang kadena nga gigapos sa imong mga kamot ug buhian ko ikaw. Mahimong mouban ka kanako sa Babilonia kon buot ka ug atimanon ko ikaw. Apan kon dili, dili ko ikaw pugson. Ikaw ang magpili kon asang bahina niining nasora ikaw gusto mopuyo ug makaadto ka bisag asa.” Apan wala ako motubag busa giingnan ako ni Nebusaradan, “Balik ngadto kang Gedalias nga anak ni Ahikam ug apo ni Safan nga maoy gitudlo sa hari sa Babilonia ingon nga gobernador sa Juda. Mahimong adto ka mopuyo tipon kaniya ug sa katawhan o bisag asa ka moadto.” Unya gihatagan niya akog gasa ug mga pagkaon sa wala pa ako niya palakta. Ako miadto ug mitipon kang Gedalias didto sa Mispa uban sa katawhan nga wala bihaga. May pipila ka opisyal ug mga sundalo sa Juda nga wala moampo. Nakabalita sila nga ang hari sa Babilonia nagtudlo sa anak ni Ahikam nga si Gedalias ingon nga gobernador sa Juda ug maoy gitugyanan sa pagdumala niadtong tanan nga wala bihaga ngadto sa Babilonia—mao kini ang mga tawo nga kabos kaayo. Busa si Ismael nga anak ni Netanias, si Johanan nga anak ni Karea, si Seraias nga anak ni Tanhumet ingon man ang mga anak ni Efai nga taga-Netofa ug si Jesonias nga taga-Maaca miadto kang Gedalias didto sa Mispa uban sa ilang mga sakop. Giingnan sila ni Gedalias, “Ipasalig ko kaninyo nga dili kamo angay mahadlok nga moampo sa kasundalohan sa Babilonia. Puyo kamo dinhi niining yutaa aron mag-alagad kamo sa hari sa Babilonia ug wala gayoy daotan nga mahitabo kaninyo. Ako mismo anhi magpuyo sa Mispa ug akoy mangatubang alang kaninyo inig-anhi sa mga sundalo sa Babilonia. Makapamupo kamog ubas ug makatigom ug bino ug uban pang prutas ug lana sa olibo ug makapuyo kamo sa mga lungsod nga gusto ninyong puy-an.” Ang tanang Judio nga didto magpuyo sa Moab, sa Ammon, sa Edomea ug sa ubang kanasoran nakabalita nga gitugotan sa hari sa Babilonia sa pagpuyo sa Juda ang mga Judio ug nga si Gedalias maoy gitudlo nga gobernador. Busa namiya ang mga Judio sa mga dapit diin sila nagpuyo ug namauli sila sa Juda. Miadto sila kang Gedalias sa Mispa ug nanguha silag daghang ubas aron himoong bino. Nanguha usab silag uban pang prutas. Human niini, si Johanan nga anak ni Karea ug ang mga pangulo sa mga sundalo nga wala moampo sa kasundalohan sa Babilonia miadto kang Gedalias sa Mispa ug miingon sila kaniya, “Wala ka ba diay mahibalo nga ang hari sa Ammon nga si Baalis, nagsugo kang Ismael nga anak ni Netanias sa pag-anhi aron sa pagpatay kanimo?” Apan wala siya motuo niini. Unya misekreto si Johanan sa pag-ingon kang Gedalias, “Tugoti ako sa pagpatay kang Ismael ug walay masayod niini. Nganong hatagan mo man siyag higayon sa pagpatay kanimo? Kana makapatibulaag lamang sa tanang Judio nga mipuyo tipon kanimo ug makahimog dakong kadaot sa tanan nga nahibilin sa Juda.” Apan mitubag si Gedalias, “Ayaw kana buhata. Dili tinuod ang imong giingon bahin kang Ismael.” Sa ikapitong bulan nianang tuiga, si Ismael nga anak ni Netanias ug apo ni Elisama ug sakop sa harianong panimalay ug usa sa mga pangulong opisyal sa hari miadto sa Mispa kuyog sa napulo ka tawo aron pagpakigkita kang Gedalias nga anak ni Ahikam. Samtang nagdungan silag pangaon didto sa Mispa, si Ismael ug ang iyang mga kauban milanit sa ilang mga hinagiban ug gipatay nila si Gedalias, ang gobernador nga gitudlo sa hari sa Babilonia. Gipatay usab ni Ismael ang tanang mga Judio nga didto uban ni Gedalias ug ang mga sundalo sa Babilonia nga hiatlan didto. Sa pagkasunod adlaw, sa wala pay nakahibalo nga gipatay si Gedalias, miabot didto sa Mispa gikan sa Siquem, sa Silo ug sa Samaria ang 80 ka tawo nga binarbasan ang ilang bungot ug gisi ang ilang sapot ug samaran ang ilang lawas. Nagdala silag trigo ug insenso aron ihalad nila didto sa Templo. Naghilak si Ismael sa iyang paggula sa Mispa aron pagsugat kanila. Sa pagkasugat nila, si Ismael miingon, “Dayon ug tan-awa ninyo si Gedalias.” Sa didto na sila sa sulod sa siyudad, gipamatay sila ni Ismael ug sa iyang mga tawo ug gihulog ang ilang mga lawas sa atabay. Apan may napulo ka tawo sa pundok nga miingon kang Ismael, “Ayaw intawon kamig patya. Aduna kami daghang trigo, sebada, lana sa olibo ug dugos nga among gitagoan sa kaumahan.” Busa wala niya patya sila ug ang ilang mga kauban. Ang atabay nga gihulogan ni Ismael sa mga lawas sa iyang gipamatay mao ang dakong atabay. Binuhat kining atabaya ni Hari Asa silbing dipensa batok kang Basa nga hari sa Israel. Napuno ang atabay sa mga patayng lawas. Unya gibilanggo ni Ismael ang mga anak nga babaye sa hari ingon man ang tanang tawo sa Mispa nga gipiyal sa pangulo nga si Nebusaradan ngadto kang Gedalias. Gibihag sila ni Ismael ug unya mipanaw sila paingon sa yuta sa Ammon. Si Johanan nga anak ni Karea ug ang tanang pangulo sa kasundalohan nakadungog sa daotan nga gibuhat ni Ismael. Busa uban sa ilang mga sakop, gigukod nila si Israel. Naapsan nila siya duol sa dakong linaw sa Gibeon. Nangalipay pag-ayo ang mga binihag ni Ismael sa pagkakita nila kang Johanan kuyog sa mga pangulo sa kasundalohan ug miikyas ug midagan sila balik sa agi ngadto kang Johanan. Apan si Ismael ug ang walo sa iyang mga tawo nakaipsot paingon sa yuta sa Ammon. Unya giatiman ni Johanan ug sa mga pangulo sa mga sundalo ang mga sundalo, mga babaye, mga kabataan ug ang mga yunuko nga gibihag ni Ismael gikan sa Mispa human niya patya si Gedalias. Ilang giatiman ang katawhan nga gidala pagbalik ni Johanan gikan sa Gibeon ug unya milakaw sila tapos makapahulay kadiyot sa Semham duol sa Betlehem. Nagtinguha sila sa pagpadayon ngadto sa Ehipto aron paglikay sa mga taga-Babilonia nga ilang gikahadlokan tungod sa pagpatay ni Ismael kang Gedalias nga gitudlo sa hari sa Babilonia ingon nga gobernador sa nasod. Unya ang tanang opisyal sa kasundalohan lakip si Johanan nga anak ni Karea ug si Asarias nga anak ni Hosaias nangabot uban sa mga tawo gikan sa nagkalainlaing hut-ong sa katilingban. Miingon sila kanako, “Pag-ampo intawon sa Ginoo nga atong Dios alang kanamo nga mao na lamay nahibilin. Daghan kami kaniadto apan karon diyutay na lamang kami sumala sa imong nakita. Pag-ampo nga ang Ginoo nga atong Dios magtultol unta kanamo sa dalan nga among pagalaktan ug sa angay namong buhaton.” Gitubag ko sila, “Kon mao kana, mag-ampo ako sa Ginoo nga atong Dios ug bisan unsay isulti niya, tug-anan ko kamo.” Unya miingon sila kanako, “Mahimo untang matinud-anon ug kasaligang saksi batok kanamo ang Ginoo kon dili kami motuman sa tanang sugo nga ihatag niya kanimo alang kanamo. Sayon man kini o lisod, tumanon gayod namo ang pulong sa Ginoo nga atong Dios nga among gipaampoan kanimo alang kanamo. Kay kon buhaton namo kini, walay kadaot nga modangat kanamo.” Human sa napulo ka adlaw misulti ang Ginoo kanako. Busa gitigom ko ang tanang opisyal sa kasundalohan nga uban kanako ingon man ang tanang katawhan ug si Johanan nga anak ni Karea. Giingnan ko sila, “Ang Ginoo, ang Dios sa Israel kinsa gipaampoan ninyo kanako alang kaninyo, miingon, ‘Kon magpabilin kamo pagpuyo dinhi niining yutaa, patindogon ko kamo ug dili pukanon; itanom ko kamo ug dili ibton. Nakapaguol pag-ayo kanako ang gipahamtang kong katalagman kaninyo. Ayaw na kamo kahadlok sa hari sa Babilonia kay ako nag-uban kaninyo. Luwason ko kamo gikan sa iyang kamot. Kaluy-an ko kamo ug himoon ko nga maluoy siya kaninyo ug papaulion kamo niya. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.’ mahiagom hinuon kamo sa gubat nga inyong gikahadlokan ug sundon kamo sa gutom nga inyong gikalisangan ug unya mangamatay kamo didto sa Ehipto. Ang tanan nga moadto sa Ehipto mangamatay sa gubat o sa gutom o sa sakit. Wala gayoy usa kanila nga maluwas ug makaikyas sa katalagman nga ipahamtang ko kanila.’ “Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, miingon, ‘Sama nga ang akong kasuko ug kapungot gipahamtang ko sa katawhan sa Jerusalem, ipahamtang ko usab ang akong kapungot nganha kaninyo kon moadto kamo sa Ehipto. Mahimo kamong talan-awon nga makahahadlok ug kataw-an kamo sa mga tawo ug ang inyong ngalan gamiton ingon nga tunglo. Dili na gayod kamo makabalik dinhi.’” Unya giingnan ko pa gayod sila, “Kamong nahibilin sa Juda gidid-an sa Ginoo sa pag-adto sa Ehipto. Busa sultihan ko kamo nga nakahimo kamog dakong sayop. Gipaadto ninyo ako sa Ginoo nga atong Dios ug giingnan ako ninyo, ‘Pag-ampo sa Ginoo nga atong Dios alang kanamo. Suginli kami sa tanan nga ipabuhat niya kanamo ug buhaton gayod namo kini.’ Karon gisultihan ko na kamo sa giingon sa Ginoo kanako apan wala kamo mamati. Busa hinumdomi kini: mangamatay gayod kamo sa gubat, sa gutom ug sa sakit didto sa nasod nga inyong adtoan.” Gisultihan ko ang katawhan sa tanan nga gipasulti kanako sa Ginoo nga ilang Dios. Unya si Azarias nga anak ni Hosaias ug si Johanan nga anak ni Karea ug ang ubang tawo nga mapahitas-on miingon kanako, “Namakak ka! Wala ka sugoa sa Ginoo nga atong Dios sa pagsulti kanamo nga dili kami paadtoon ug papuy-on sa Ehipto. Apan gihulhogan ka ni Baruc nga anak ni Nerias aron mailalom kami sa gahom sa mga taga-Babilonia ug aron patyon kami nila o bihagon ngadto sa Babilonia.” Busa wala motuman si Johanan sa sugo sa Ginoo ingon man ang mga opisyal sa kasundalohan ug ang katawhan ug nakahukom sila sa pagbiya sa Juda. Unya ang tanang nahibilin sa Juda gidala ni Johanan ug ang tanang opisyal sa kasundalohan ngadto sa Ehipto. Gidala nila ang tanan nga nahiuli sa Juda gikan sa kanasoran diin sila patibulaaga: mga kalalakin-an, mga kababayen-an, mga bata ug ang mga babaye nga anak sa hari. Gidala nila ang tanan nga gibilin ni Nebusaradan, ang pangulo sa kasundalohan ubos sa pagdumala ni Gedalias, lakip ako ug si Baruc. Miadto sila sa Ehipto kay wala man nila tumana ang sugo sa Ginoo. Unya miabot sila sa siyudad sa Tapanhes. Ang Ginoo miingon kanako didto sa Tapanhes, “Pagkuhag dagkong bato ug ilubong kini sa ganghaan sa palasyo sa Paraon didto sa siyudad ug pakit-a ang pipila sa mga Judio sa imong paghimo niini. Unya sultihi sila nga ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, nag-ingon: Dad-on ko nganhi ang akong sulugoon nga si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Ibutang niya ang iyang trono ibabaw niining mga batoha nga akong gilubong ug hikyaron ang iyang harianong tolda sa ibabaw niini. Moanhi gayod si Nabucodonosor ug buntogon niya ang Ehipto. Ang uban mangamatay sa sakit ug ang uban iyang pamihagon ug ang uban mangamatay sa gubat. Sunogon niya ang mga templo sa mga diosdios sa Ehipto ug ang mga diosdios sunogon usab o panad-on niya ngadto sa Babilonia. Ingon sa magbalantay sa karnero nga manguhag kuto gikan sa iyang sinina aron kini mahinlo, mao usab kini ang buhaton sa hari sa Babilonia sa yuta sa Ehipto ug unya mobiya siya nga madaugon. Iya usab nga dugmokon ang mga monumento sa Heliopolis didto sa Ehipto ug sunogon ang mga templo sa mga diosdios sa Ehipto.” Gisultihan ako sa Ginoo bahin sa tanang mga Judio nga nagpuyo sa Ehipto, sa mga siyudad sa Migdol, sa Tapanhes ug sa Memfis ingon man sa nagpuyo sa habagatang dapit sa maong nasod. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, miingon, “Inyong nakita ang kadaot nga gipahamtang ko sa Jerusalem ug sa ubang mga siyudad sa Juda. Guba gihapon kini hangtod karon ug wala nay nagpuyo. Gibuhat ko kini tungod sa akong kasuko kay nagpakasala man ang mga lumolupyo niini. Naghalad silag mga mananap nga gisunog ngadto sa mga diosdios nga wala simbaha sa inyong mga katigulangan. Kanunay akong nagpadala kaninyog mga propeta nga nagdili kaninyo sa pagbuhat niining daotan kaayong mga butang nga wala ko kahimut-i. Apan wala ninyo sila tagda. Wala kamo mohunong paghalad ug mga mananap nga gisunog ngadto sa mga diosdios. Busa nasuko ako pag-ayo kanila ug gipahamtang ko ang akong kapungot ngadto sa mga lungsod sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem ug gisunog ko sila. Ug hangtod karon kining mga dapita nagpabiling guba ug makahahadlok nga talan-awon. “Busa ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, mangutana kaninyo nganong gibuhat ninyo batok sa inyong kaugalingon kining ngil-ad kaayong butang. Buot ba diay kamo nga mahiagom sa pagkalaglag ang mga lalaki ug mga babaye, ang mga bata ug ang mga masuso ug sa ingon niana mahurot kamog kamatay? Nganong inyo man akong gipalagot tungod sa inyong mga diosdios ug sa inyong paghalad ngadto sa mga diosdios sa Ehipto diin anaa na kamo magpuyo? Gibuhat ba ninyo kini aron malaglag ang inyong kaugalingon ug aron mahimo kamong kataw-anan sa mga nasod ug gamiton nilang tunglo ang inyong ngalan? Nalimot na ba kamo sa tanang mga buhat nga daotan nga nahimo didto sa mga lungsod sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem nga gihimo ninyo ug sa inyong mga asawa ug sa inyong mga katigulangan ug sa mga hari sa Juda ug sa ilang mga asawa? Apan hangtod karon wala kamo maghinulsol. Wala kamo mahadlok kanako o magkinabuhi subay sa mga balaod nga gihatag ko kaninyo ug sa inyong mga katigulangan. “Busa ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, molaglag kaninyo ug sa tibuok Juda. Silotan ko ang katawhan sa Juda nga wala mabihag ug mipili gayod sa pagpuyo sa Ehipto, laglagon ko usab silang tanan. Silang tanan, inila man o dili, mangamatay sa Ehipto pinaagi sa gubat o sa gutom. Mahimo silang talan-awon nga makapakurat. Mahimo silang kataw-anan ug gamiton ang ilang ngalan nga usa ka tunglo. Silotan ko silang tanan nga nagpuyo sa Ehipto sama nga gisilotan ko ang Jerusalem pinaagi sa gubat, gutom ug mga balatian. Walay usa sa katawhan sa Juda nga nahibilin ug mipuyo sa Ehipto nga makalingkawas ug mabuhi. Walay usa kanila nga mahiuli sa Juda nga buot nilang puy-an pag-usab. Walay mahibalik gawas sa pipila ka kagiw.” Unya ang usa ka dakong tigom sa tanang mga lalaki nga nasayod nga ang ilang asawa naghalad ngadto sa mga diosdios ug ang tanang babaye nga nagtindog didto lakip ang mga Judio nga nagpuyo sa habagatan sa Ehipto—daghan sila kaayo—miingon kanako, “Dili kami mamati sa gisulti nimo kanamo sa ngalan ni Yahweh. Buhaton namo ang tanan nga among gisaad. Magsunog kamig insenso ngadto sa diosa nga ginganlag Rayna sa Langit ug maghalad kami kaniyag mga ilimnon sama sa gihimo namo ug sa among mga katigulangan, sa among hari ug sa among mga pangulo didto sa mga lungsod sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem. Niadtong panahona daghan kamig makaon, mauswagon kami ug walay kasamok. Apan sukad nga mihunong kami sa paghalad ug mga ilimnon sa Rayna sa Langit, wala na kami makaon ug ang among katawhan nangamatay sa gubat ug sa gutom.” Ug midugang ang mga babaye sa pag-ingon, “Sa paghimo namog pan nga giporma sama sa Rayna sa Langit ug sa paghalad namog mga ilimnon ug uban pang mga halad alang kaniya, miuyon ang among mga bana sa among gibuhat.” Unya miingon ako sa tanang katawhan, “Bahin sa inyong mga halad ug sa inyong mga katigulangan ug sa inyong mga hari ug mga pangulo ug sa katawhan sa nasod didto sa mga lungsod sa Juda ug sa mga kadalanan sa Jerusalem—nagtuo ba kamo nga wala masayod ang Ginoo niini o nalimot siya niini? Hangtod karon anaa nagun-ob ang inyong nasod ug wala nay nagpuyo niini. Makapakurat kining tan-awon ug gigamit nga tunglo ang iyang ngalan kay dili na man maagwanta sa Ginoo ang inyong pagkadaotan. Miabot kaninyo ang kalaglagan ug anaa pa hangtod karon kay naghalad man kamo ngadto sa mga diosdios ug nagpakasala kamo sa Ginoo. Wala kamo magkinabuhi subay sa iyang mga pagtulon-an, mga pahimatngon ug mga sugo.” Ug karon timan-i ang saad nga gihimo ko kaninyong tanang mga Judio didto sa Ehipto: dili na gayod ako mosugot nga bisag kinsa kaninyo manumpa pinaagi sa pag-ingon, ‘Ipanumpa ko sa ngalan sa Ginoong Dios!’ Dili ko gayod tugotan nga kamo mouswag. Laglagon ko hinuon kamo. Kadaghanan kaninyong taga-Juda nga nagpuyo sa Ehipto mamatay sa gubat o sa sakit gawas sa pipila ka buok nga makalingkawas sa kamatayon ug sila mahiuli sa Juda. Unya masayran sa katawhan sa Juda nga nahibilin niadtong miadto sa Ehipto kon kinsang mga pulong ang matuman: ang ako ba o ang ilaha. Ako, ang Ginoo, maghatag kaninyog ilhanan nga silotan ko kamo dinhi niining dapita ug matuman ang giingon ko nga laglagon ko kamo. Itugyan ko si Paraon Hopra nga hari sa Ehipto ngadto sa iyang mga kaaway nga buot mopatay kaniya sama gayod sa akong pagtugyan kang Sedekias nga hari sa Juda ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia nga iyang kaaway ug buot mopatay kaniya.” Sa ikaupat nga tuig nga si Joakim nga anak ni Josias maoy hari sa Juda, gisulat ni Baruc nga anak ni Nerias ang gidikta ko kaniya. Unya giingnan ko si Baruc nga ang Ginoo, ang Dios sa Israel, miingon, “Baruc, miingon ka, ‘Dili na ako makaantos kay gidugangan sa Ginoo ang akong mga kalisdanan. Naugtas na ako sa pag-agulo ug dili ako makapahulay!’” Busa gisugo ako sa Ginoo sa pag-ingon kang Baruc, “Gilumpag ko ang akong gitukod ug giibot ko ang akong gitanom. Buhaton ko kini sa tibuok kalibotan. Nagpaabot ka bag mga maayong butang alang sa imong kaugalingon? Ayaw na! Padad-an kog katalagman ang tanang katawhan apan makaikyas ka ug dili mamatay bisan asa ka paingon. Ako, ang Ginoo mao ang nagsulti niini.” Ang Ginoo misulti kanako bahin sa kanasoran ug kini mao ang iyang giingon mahitungod sa Ehipto. Bahin kini sa kasundalohan ni Paraon Neco, ang hari sa Ehipto nga gibuntog ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia didto sa Carkemis duol sa Suba sa Eufrates sa ikaupat nga tuig nga si Joakim nga anak ni Josias maoy hari sa Juda: “Andama ang inyong mga taming ug asdang kamo sa panggubatan! Andama ang inyong mga kabayo ug kabay-i kini! Paglumbay kamo ug isul-ob ang inyong helmet! Baira ang inyong mga bangkaw ug isul-ob ang inyong mga panalipod sa lawas!” “Apan unsa may akong nakita?” nangutana ang Ginoo. “Nanibog sila tungod sa kahadlok, ug sa walay lingilingi nanagan sila sa hilabihang kakusog tungod sa kalisang. Apan dili gihapon makaikyas bisan kadtong kusog modagan, kay mangadagma sila didto sa amihanan daplin sa Suba sa Eufrates. Kinsa ba kining mitubo sama sa Nilo, daw suba nga misanap sa mga tampi niini? Kini mao ang Ehipto nga mitubo sama sa Nilo, daw suba nga misanap sa mga tampi niini. Ang Ehipto miingon, ‘Motubo ako ug sanapan ko ang tibuok kalibotan, ug laglagon ang mga siyudad ug ang mga lumolupyo niini. Padagana na ang mga kabayo ug ang mga karwahi. Ipadala na ang mga sundalo nga gikan sa Etiopia ug sa Put nga magdalag mga taming ug mga sundalo gikan sa Lud nga hanas mamana.’” Mao na kini ang adlaw sa Ginoong Dios nga Labing Gamhanan: Manimalos siya karon ug silotan niya ang iyang mga kaaway. Kan-on sila sa iyang espada hangtod nga mabusog kini ug imnon ang ilang dugo hangtod nga matagbaw kini. Karong adlawa ihalad sa Makagagahom ang iyang mga pinatay didto sa amihanan, duol sa Suba sa Eufrates. Katawhan sa Ehipto, pangadto kamo sa Gilead ug pangita ug ikatambal ninyo, kay wala magpulos ang inyong mga tambal ug walay makaayo kaninyo. Nakabalita ang kanasoran bahin sa inyong kahimtang nga makauulaw, ang tanan nakabati sa inyong paghilak. Ang usa ka sundalo nadasmag sa laing sundalo, ug silang duha nangatumba sa yuta. Ang Ginoo misulti kanako sa diha nga ang Ehipto gisulong ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, “Ingna ang kalungsoran sa Ehipto, ang Migdol, ang Memfis ug ang Tapanhes, ‘Pangandam kamo pagpanalipod sa inyong kaugalingon, kay ang tanan ninyong kabtangan mangalaglag sa gubat! Nganong napukan man si Apis, ang gamhanan ninyong diosdios? Kay gihampak man siya sa Ginoo!’ Nangalukapa ug nangapukan ang inyong kasundalohan ug nag-ingnanay sila, ‘Pagdali kamo! Manguli kita ngadto sa atong katawhan aron makaikyas kita sa espada sa kaaway.’ “Tawga nga ‘Sabaan ug Hambugiro Nga Napakyas sa Iyang Higayon’ ang Paraon sa Ehipto, Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan mao ang hari, ang buhing Dios. Ingon nga gidungawan sa Bukid sa Tabor ang ubang kabukiran, ug habog kaayo ang Bukid sa Carmel nga duol sa dagat, mao usab unya ang kusog niadtong mosulong kaninyo. Katawhan sa Ehipto, pangandam kay pamihagon kamo. Ang Memfis himoong daw diserto, usa ka dapit nga wala nay magpuyo. Ang Ehipto sama sa tambok nga baka nga gipaak ug langaw nga malala gikan sa amihanan. Bisan ang iyang mga sinuholang sundalo nahisama sa mga nating baka nga walay nahimo. Wala sila mobarog ug makig-away kondili nanagan hinuon kay miabot na man ang adlaw sa ilang kapildihan, ang panahon sa ilang kalaglagan. Sa dihang nagsingabot na ang kasundalohan sa kaaway, misibog ang Ehipto sama sa halas. Gipanigbas nila siya ginamit ang mga atsa, daw mga tawo nga nagputol ug kahoy ug nagpuril ug baga nga kalasangan. Dili maihap ang ilang kasundalohan; labaw pa sila kadaghan kay sa mga dulon. Naulawan ang katawhan sa Ehipto kay nabuntog man sila sa taga-amihanan. Ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti niini.” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, miingon, “Silotan ko si Amon, ang diosdios sa Tebes, lakip ang Ehipto ug ang iyang mga diosdios ug ang iyang mga hari. Silotan ko usab ang hari sa Ehipto ug ang tanan nga misalig kaniya. Itugyan ko sila ngadto sa buot mopatay kanila, ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug sa iyang kasundalohan. Apan moabot ra ang adlaw nga may mga tawo na usab nga mopuyo sa Ehipto. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “Ayaw kahadlok, mga kaliwat sa akong sulugoon nga si Jacob; katawhan sa Israel, ayaw kamo kalisang. Luwason ko kamo gikan nianang layong yuta diin kamo gipamihag karon. Mamauli kamo ug magpuyo nga malinawon; mahilayo na kamo sa kuyaw, ug wala nay makapalisang kaninyo. Ayaw kahadlok, mga kaliwat sa akong sulugoon nga si Jacob, kay ako nag-uban kaninyo. Laglagon ko ang tanang kanasoran diin ko kamo patibulaaga, apan kamo dili ko laglagon. Hinuon kastigohon ko gayod kamo, apan makiangayon ako inigsilot ko kaninyo. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini.” Sa wala pa sulonga sa hari sa Ehipto ang Gaza, ang Ginoo misulti kanako bahin sa mga Filistihanon, “Tan-awa, nag-anam kadako ang tubig didto sa amihanan, ug mosanap kini daw suba nga nagbaha. Sanapan niini ang yuta ug ang tanan nga anaa niini, ang mga siyudad ug ang mga lumolupyo niini. Magpakitabang ang mga tawo ug ang tanan manghilak tungod sa ilang kalisdanan. Mabati unya nila ang hinagtok sa mga tiil sa mga kabayo, ug ang kasaba sa mga ligid sa mga karwahi. Ang mga amahan dili na mobalik aron pagkuha sa ilang kabataan; mangluyloy ang ilang mga kamot. Miabot na ang panahon nga laglagon ang Filistia aron maputol ang bisan unsang hinabang nga maggikan sa Tiro ug sa Sidon. Ako, ang Ginoo, maoy molaglag sa mga Filistihanon, ang tanan nga gikan sa kabaybayonan sa Caftor. Nagpaupaw ang katawhan sa Gaza tungod sa dakong kaguol ug nagun-ob ang Ascalon. Hangtod kanus-a magbangotan ang Filistia? Misinggit ka, ‘Espada sa Ginoo! Hangtod kanus-a ka magpadayon pagpanghasi? Balik na sa imong sakub ug ayaw na paggula!’ Apan unsaon man sa pagpahulay niini nga gihatagan ko man kinig buluhaton? Gimandoan ko kini pagsulong sa Ascalon ug sa katawhan nga namuyo sa kabaybayonan.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Labing Gamhanan bahin sa Moab: “Pagkaalaot sa Nebo nga nagun-ob! Nailog ug naulawan ang Kiriataim ug nalumpag ang lig-on nga kota niini! Nahanaw na ang kabantog sa Moab! Didto sa Hesbon naglaraw ang mga kaaway batok kaniya. Miingon sila, ‘Gun-obon ta ang nasod sa Moab.’ Ang lungsod sa Madmen pahilumon, ug ang mga kasundalohan mosulong niini. Naninggit ang mga lumolupyo sa Horonaim, ‘Kamatay ug kalaglagan!’ “Nagun-ob na gayod ang Moab ug mabati ang hilak sa kabataan. Nagbakho sila samtang nagtungas sa kabungtoran sa Luhit kay nadungog man nila ang singgit sa kalaglagan sa ilang paglugsong paingon sa Horonaim. Miingon sila, ‘Dagan kamo! Luwasa ang inyong kaugalingon!’ Dagan sama sa ihalas nga asno sa kamingawan! “Moab, kay misalig ka man sa imong mga kota ug bahandi, mailog ka usab ug bihagon ang inyong diosdios nga si Camos uban sa iyang mga prinsipe ug kaparian. Walay lungsod nga dili gun-obon; mahiagom usab sa kadaot ang walog ug ang patag. Ako, ang Ginoo, ang nag-ingon niini. Paghimog lubnganan alang sa Moab kay hapit na kini laglagon; ang mga kalungsoran niini mangagun-ob ug wala nay magpuyo.” ( Tinunglo ang tawo nga dili mobuhat sa buluhaton sa Ginoo sa kinasingkasing gayod. Tinunglo usab siya nga dili mogamit sa iyang espada aron pagpatay!) Nag-ingon ang Ginoo, “Sukad masukad walay nagsamok sa Moab. Sama siya sa bino nga nakalugdang na. Wala siya ibalhinbalhin ug sudlanan o mabihag. Busa wala gayod maunsa ang iyang lami ug kahumot.” Nag-ingon ang Ginoo, “Apan moabot ra ang panahon nga may ipadala akong mga tawo nga maoy moipis sa Moab sama sa bino. Tition nila ang bino sa iyang mga tadyaw ug unya pamuk-on kini. Kawang lamang ang pagsalig sa taga-Moab kang Camos nga ilang diosdios ingon nga kawang usab ang pagsalig sa Israel kang Betel. “Unsaon man ninyo pag-ingon nga kamo mga bayani ug isog nga mga sundalo? Mosulong na ang molaglag sa Moab ug sa iyang mga siyudad, aron pagpamatay sa iyang labing lig-on nga mga batan-on. Ako, ang hari, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini. Sa dili madugay gun-obon ang Moab; mokalit lang siyag kapukan. “Pagsubo kamo alang sa maong nasod— kamong anaa magpuyo sa duol ug nasayod sa iyang kabantog. Ingna ninyo, ‘Nabali na gayod ang gamhanan ug bantogang sitro.’ Kamong anaa magpuyo sa Dibon, kanaog sa halangdon ninyong lingkoranan, ug pangyaka kamo sa yuta kay ania na ang molaglag sa Moab, ug gipangguba niya ang inyong mga kota. Kamong anaa magpuyo sa Aroer, tindog kamo diha sa kadalanan ug tan-awa ang mga miikyas, ug pangutan-a sila unsay nahitabo. Motubag sila, ‘Napukan na ang Moab! Naulawan ang Moab busa hilaki ninyo siya. Isangyaw sa daplin sa Suba sa Arnon nga nalaglag na ang Moab!’ “Gipahamtangan nag silot ang mga siyudad sa kapatagan: ang Holon, ang Jasa, ang Mefaat, ang Dibon, ang Nebo, ang Betdeblataim, ang Kiriataim, ang Betgamul, ang Betmeon, ang Keriot ug ang Bozra. Gisilotan na ang tanang siyudad sa Moab duol man o layo. Napukan na ang gahom sa Moab. Ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti niini.” Ang Ginoo miingon, “Paimna hangtod nga mahubog na ang Moab tungod sa iyang pagsupil kanako. Moligid siya sa iyang sinuka ug kataw-an siya sa katawhan. Moab, hinumdomi ang imong pagbiaybiay sa katawhan sa Israel. Gipakasama mo sila sa pundok sa mga kawatan nga nadakpan. “Kamong anaa magpuyo sa Moab, biyai ninyo ang inyong mga lungsod ug ngadto kamo puyo sa mga pangpang. Pagpakasama kamo sa mga tukmo nga adto magsalag sa daplin sa mga pangpang. Garboso kaayo ang Moab. Nasayod ako sa pagkahambugiro ug sa pagkaandakan sa katawhan sa Moab ug ang ilang paghunahuna alang lamang sa ilang kaugalingon. Ako, ang Ginoo, nasayod sa ilang pagkamapahitas-on. Walay pulos ang ilang mga pagpangandak ug dili molungtad ang ilang mga buhat. Busa hilakan ko ang tibuok Moab ug ang tanang lumolupyo sa Kirheres. Mas hilakan ko ang mga lumolupyo sa Sibma kay sa mga lumolupyo sa Jazer. Siyudad sa Sibma, sama ka sa paras nga ang mga sanga miabot sa tabok sa Dagat nga Patay ug sa Jazer. Apan karon ang imong mga bunga sa ting-init ug ang imong ubas nangadaot. Nahanaw na ang kalipay ug kasadya gikan sa tabunok nga yuta sa Moab. Wala nay nag-agas nga bino gikan sa mga pigsanan ug wala nay mohimog bino ug mosinggit sa kalipay. “Mituaw ang mga lumolupyo sa Hesbon ug sa Eleale ug ang ilang pagtuaw madungog bisan pa sa Jehaz, sa Zoar, sa Horonaim ug sa Eglat-shelishiyah. Bisan ang Sapa sa Nimrim mihubas na. Pahunongon ko ang katawhan sa Moab sa ilang paghalad ug sa pagsunog ug insenso alang sa ilang mga diosdios. Ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti niini. “Nasubo ako pag-ayo alang sa Moab ug sa mga lumolupyo sa Kirheres sama sa usa ka tawo nga nagtugtog ug honi sa paglubong pinaagi sa plawta kay ang tanan nilang naangkon nga kabtangan nahanaw na man. Ang tanan nagpakiskis sa ilang ulo ug namarbas sa ilang bungot. Gisamaran nila ang ilang kamot ug nagbisti silag sako. Sa atop sa kabalayan ug sa mga plasang publiko walay laing madungog kondili ang mga pagminatay kay gipusgay ko man ang Moab sama sa tadyaw nga wala na kinahanglana. Ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti niini. Napusgay na gayod ang Moab! Hilak kamo! Naulawan pag-ayo ang Moab. Nagun-ob na kini ug gihimo na kining kataw-anan sa tanang nasod nga naglibot niini.” Miingon ang Ginoo, “Ako, ang Ginoo, nagsaad nga may usa ka nasod nga sama sa usa ka agila nga mosakdap sa Moab. Mailog ang kalungsoran ug ang mga kota. Niadtong adlawa, malisang ang kasundalohan sa Moab sama sa babaye nga nagbati. Magun-ob gayod ang Moab ug dili na magpabilin ingon nga nasod kay misukol man kini kanako. Ang kalisang, ang mga gahong ug mga lit-ag maoy naghulat sa katawhan sa Moab. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. Kadtong moikyas sa kalisang mahulog sa gahong ug kadtong makagawas malit-ag gihapon kay gitagalan ko na man kon kanus-a magun-ob ang Moab. Ang alaot nga mga kagiw buot modangop sa siyudad sa Hesbon apan ang maong siyudad nga giharian kanhi ni Hari Sihon, nasunog. Nasunog ang mga utlanan ug ang mga tumoy sa bukid nga gipuy-an sa katawhan sa Moab nga gustog kagubot. Pagkamakaluluoy sa katawhan sa Moab! Sila nga nagsimba kang Camos nalaglag na ug ang ilang mga anak gipamihag. Apan sa umaabot nga adlaw pauswagon ko pag-usab ang Moab.” Mao kini ang hukom sa Ginoo bahin sa Moab. Mao kini ang giingon sa Ginoo bahin sa mga Amonihanon, “Hain man ang katawhan sa Israel? Wala bay mga sumusunod sa ilang yuta nga gipasagdan man lang nila nga ang yuta sa banay ni Gad ilogon ug puy-an sa mga tawo nga nagsimba kang Moloc? Busa moabot gayod ang panahon nga pabation ko sa kagahob sa gubat ang katawhan sa siyudad sa Raba. Ang maong siyudad nga Amonihanon gun-obon ug sunogon ang kabalangayan niini. Unya mabawi sa Israel ang yuta nga giilog sa kaaway gikan kanila. Mga lumolupyo sa Hesbon, panghilak kamo kay nagun-ob na ang Ai. Pagbangotan kamong mga babayeng lumolupyo sa Raba ug pagbisti kamog sako. Panagan kamo sama sa nagkabuang. Bihagon ang inyong dios nga si Moloc lakip ang iyang mga pari ug mga prinsipe. Katawhan nga maluibon, nganong nangandak man kamo? Wala na kamoy kusog! Nganong nagsalig man kamo sa inyong gahom ug nag-ingon nga walay mangahas sa pag-ataki kaninyo? Ipalisang ko kamo sa mga langyaw ug managan gayod kamo aron pagluwas sa inyong kinabuhi. Wala nay makatigom pag-usab sa inyong mga sundalo. “Apan sa dili madugay pauswagon ko pag-usab ang mga Amonihanon. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga labing gamhanan bahin sa Edomea, “Nawad-an na ba sa kaalam ang katawhan sa Edomea? Wala na ba gayoy makatambag kanila sa angay nilang buhaton? Nawad-an na ba silag kaalam? Katawhan sa Dedan, layas! Pamalik kamo ug tago! Pamatyon ko ang mga kaliwat ni Esau kay miabot na ang akong gitakda nga panahon sa pagsilot kanila. Kon mamupo ang mga tawo ug ubas, dili kini nila hutdon pagpupo ug kon mangawat ang mga kawatan panahon sa gabii, ang ila rang nagustohan maoy ilang dad-on. Apan gihutdan nako sa ilang kabtangan ang mga kaliwat ni Esau ug gikuhaan ko sa mga salipod ang ilang tagoanan aron wala na silay katagoan. Nangamatay ang katawhan sa Edomea ingon man ang ilang kaparyentihan ug mga silingan ug nahurot gayod sila. Ibilin kanako ang inyong mga anak nga wala nay ginikanan kay atimanon ko sila ug ang inyong mga biyuda makasalig kanako.” Nag-ingon ang Ginoo, “Kon kadtong dili unta angayng silotan gipainom ko sa kupa sa silot, kamo pa ba kahay dili ko silotan? Kinahanglan nga moinom gayod kamo! Nanumpa ako nga ang siyudad sa Bozra mahimo gayong talan-awon nga makalilisang. Mahimo kining daw diserto ug himoon kining kataw-anan sa mga tawo ug gamiton ang ngalan niini ingon nga tunglo. Ang tanang kasikbit nga mga balangay magpabilin usab nga nagun-ob hangtod sa hangtod. Ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti niini.” Miingon ako, “May nadawat akong mensahe gikan sa Ginoo. Nagpadala siyag mensahero aron pagsulti sa kanasoran, ‘Tigoma ang inyong kasundalohan ug sulonga ninyo ang Edomea! Pangandam kamo alang sa gubat!’ Kuhaan sa Ginoo ug gahom ang inyong nasod ug wala nay motahod niini. Nalimbongan kamo sa inyong garbo ug walay nahadlok kaninyo sumala sa inyong gituohan. Nagpuyo kamo diha sa mga pangpang tumoy sa bukid apan bisan pag ang puy-an ninyo sama kahabog sa gipuy-an sa agila, dad-on kamo sa Ginoo ngadto sa ubos. Ang Ginoo maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoo, “Labihan kamakalilisang ang kadaot nga mahiagoman sa Edomea ug mahikugang ug malisang ang tanan nga mahiagi niini. Ang mahitabo sa Edomea sama sa nahitabo sa Sodoma ug Gomora sa dihang gilaglag kining mga siyudara lakip ang kasikbit nga mga kalungsoran. Wala na gayoy mopuyo pa sa Edomea. Ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti niini. Sama sa liyon motungha ako sa lunhawng sibsibanan gikan sa lasang daplin sa Suba sa Jordan ug padaganon ko ang katawhan sa Edomea ngadto sa gawas sa ilang nasod. Unya ang pangulo nga akong pilion mohari sa Edomea. Kinsa ba ang takos nga itandi kanako? Kinsa bay mangahas sa paghagit kanako? Kinsang panguloha ang makasukol kanako? Busa timan-i ninyo ang akong laraw batok sa katawhan sa Edomea ug sa mga lumolupyo sa siyudad sa Teman. Dad-on bisan pa ang ilang mga kabataan ug mahikugang ang tanan. Dako gayod kaayo ang lagubo inigkapukan sa Edomea ug ang tibuok kalibotan mokurog ug ang tiyabaw sa katawhan tungod sa kahadlok madungog bisan didto sa Dagat nga Pula. Mosakdap sa Bozra ang kaaway sama sa agila. Niadtong adlawa, malisang ang kasundalohan sa Edomea daw babaye nga nagbati.” Mao kini ang giingon sa Ginoo bahin sa Damasco, “Ang mga lumolupyo sa mga siyudad sa Hamat ug sa Arfad nabalaka ug nasamok tungod sa daotang balita nga ilang nadungog. Nalisang sila pag-ayo sama sa dagat nga dili gayod mahimutang. Nangaluya ang katawhan sa Damasco ug nanglayas tungod sa kalisang. Nag-antos sila sa kasubo ug kasakit sama sa babaye nga nagbati. Wala nay nagpuyo sa siyudad nga kaniadto bantogan ug malipayon. Busa niadtong adlawa, pamatyon diha sa mga dalan sa siyudad ang mga batan-ong lalaki ug ang tanang sundalo. Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini. Sunogon ko ang mga paril sa siyudad sa Damasco ingon man ang mga palasyo ni Hari Benhadad.” Mao kini ang giingon sa Ginoo bahin sa banay ni Kedar ug sa mga pangulo sa siyudad sa Hazor nga gibuntog ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, “Sulonga ninyo ang mga kaliwat ni Kedar ug laglaga ninyo ang maong katawhan nga nagpuyo dapit sa sidlakan! Iloga ang ilang mga tolda ug ang ilang mga kahayopan, mga tabil ug ang tanang butang nga anaa sa ilang mga tolda. Iloga usab ang ilang mga kamelyo ug ingna sila, ‘Gilibotan kamo sa kalisang!’ “Katawhan sa Hazor, ako, ang Ginoo, nagpasidaan kaninyo nga kinahanglang molayas kamo ug motago sa layo kay naglaraw batok kaninyo si Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia, ug mao kini ang giingon niya: ‘Tana, sulongon ta ang katawhan nga nagtuo nga walay kadaot nga moabot kanila! Walay mga ganghaan o trangka ang ilang siyudad nga makapanalipod kanila!’ “Iloga ang ilang mga kamelyo ug ang tanan nilang kahayopan! Patibulaagon ko ngadto sa nagkalainlaing dapit ang tanang tinupihan ug buhok ug pahamtangan ko silag katalagman gikan sa tanang dapit. Mahimong kamingawan ang Hazor hangtod sa hangtod ug puy-an kini sa ihalas nga mga mananap. Wala na unyay tawo nga magpuyo pa didto. Ako, ang Ginoo, ang nagsulti niini.” Sa dihang si Sedekias nagsugod paghari sa Juda, gisultihan ako sa Ginoo bahin sa Elam. Miingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Patyon ko ang tanang tawo sa Elam nga maayong mopana ug maoy nakahimo sa Elam nga gamhanan kaayo. Ipahampak ko sila sa hangin nga gikan sa tanang bahin ug patibulaagon ko ang iyang katawhan ngadto sa nagkalainlaing dapit ug wala unyay nasod nga dili maadtoan sa mga kagiw nga gikan sa Elam. Hadlokon ko sila atubangan sa ilang mga kaaway nga buot mopatay kanila. Laglagon ko sila tungod sa akong kapungot kanila ug ipasulong ko sila sa mga kasundalohan hangtod nga mapuo gayod sila. Laglagon ko ang mga hari ug ang mga pangulo sa Elam ug adto ko didto ipahimutang ang akong trono. Apan sa kaulahian pauswagon ko pag-usab ang Elam. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo kanako mahitungod sa Babilonia ug sa katawhan niini, “Balitai ang kanasoran! Pahibaw-a sila sa balita! Ipataas ang bandila ug isangyaw ang balita! Ayaw kinig tagoi! ‘Napukan na ang Babilonia! Napusgay na si Merodac nga iyang dios! Naulawan ang iyang mga diosdios; nangadugmok ang ilang mga larawan nga walay kapuslanan.’ “Misulong sa Babilonia ang usa ka nasod sa amihanan nga mohimo kaniyang diserto. Mamiya kaniya ang mga tawo ug mananap ug wala nay mopuyo kaniya.” Miingon ang Ginoo, “Inig-abot sa panahon, ang Israel ug ang Juda mopauli nga maghilak ug mangita sila kanako nga ilang Dios. Unya mangutana sila bahin sa dalan paingon sa Sion ug didto mangadto sila. Ug sila maghimog walay kataposang kasabotan uban kanako ug tumanon gayod nila ang maong kasabotan. “Ang akong katawhan sama sa nawalang karnero nga gipasagdan sa ilang magbalantay didto sa kabukiran. Sama sila sa mga karnero nga naglatagaw didto sa mga kabukiran. Wala na sila makatultol sa ilang puloy-anan. Atakihon sila sa makakita kanila. Ang ilang mga kaaway nag-ingon, ‘Nakasala sila sa Ginoo busa dili sala ang atong gibuhat. Misalig sa Ginoo ang ilang mga katigulangan ug sila angay untang magmatinud-anon kaniya.’ “Katawhan sa Israel, biya kamo sa Babilonia! Paninguhaa ninyo nga kamoy unang mobiya kaniya! Kay tan-awa, aghaton ko ang mga lig-ong kanasoran sa amihan sa pagsulong sa Babilonia. Paandamon ko sila sa gubat batok sa siyudad ug ila kining mailog. Batid sila mogamit sa pana daw mga hanas ug hingigong mangangayam. Tulison ang Babilonia ug dad-on nila ang tanan nga ilang higustohan. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Miingon ang Ginoo, “Katawhan sa Babilonia, gisakmitan ninyo ang akong nasod! Bisag malipayon kamo sama sa baka nga gipagiok sa trigo, ug sama sa kabayo nga nagbahihi, pakaulawan ug himoon kong alaot ang inyong siyudad. Ang Babilonia mahimong labing ubos sa tanang mga nasod ug mahimo siyang diserto. Tungod sa akong kasuko, wala nay mopuyo sa Babilonia. Magun-ob kini ug dili na matukod pag-usab ug ang tanan nga makakita kaniya mahingangha ug mahibulong sa nahitabo kaniya. “Kamong batid mopana, andama ang inyong kahimanan sa gubat batok sa Babilonia ug liboti ninyo siya. Ipana kaniya ang tanan ninyong udyong kay nakasala siya kanako. Isinggit ang tawag sa pakiggubat ngadto sa tibuok siyudad. Miampo na karon ang Babilonia. Ang iyang mga paril nalumpag na. Mao kini ang akong panimalos ngadto sa mga taga-Babilonia. Busa panimalos usab kamo kanila. Paantusa sila sama sa ilang pagpaantos sa uban. Ayaw itugot nga may magpugas diha sa Babilonia o may makaani diha niini. Tanang langyaw nga nagpuyo didto mahadlok sa kasundalohan nga moataki ug mamauli sila.” Ang Ginoo miingon, “Ang katawhan sa Israel sama sa mga karnerong nagkatibulaag tungod kay gigukod sa mga liyon. Gihasmagan sila sa hari sa Asiria ug unya gikitkit ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ang ilang kabukogan. Tungod niini, ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, mosilot kang Nabucodonosor ug sa iyang nasod sama nga gisilotan ko ang hari sa Asiria. Dad-on ko pagbalik sa ilang nasod ang katawhan sa Israel. Magkaon sila sa mga abot gikan sa Bukid sa Carmel ug sa Basan ug maangkon nila kutob sa ilang gusto ang mga abot sa kayutaan sa Efraim ug sa Gilead. Inig-abot na niadtong panahona, mawagtang ang sala sa Israel ug ang pagkadaotan sa Juda kay pasayloon ko man ang mga tawo nga akong gibilin nga buhi. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Miingon ang Ginoo, “Sulonga ninyo ang katawhan sa Merataim ug sa Pekod! Patya ug laglaga sila! Buhata ang tanan nga gisugo ko kaninyo. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. Nabati sa kayutaan ang kabanha sa gubat ug dako gayod ang kadaot. Gimaso sa Babilonia ang tibuok kalibotan ug karon ang maong maso nadugmok na! Nahingangha ang tibuok kalibotan sa nahitabo sa Babilonia. Babilonia, nalit-ag ka sa laang nga giandam ko kanimo sa tago. Nakaplagan ug hidakpan ka kay nakig-away ka man kanako. Giablihan ko ang butanganan sa akong mga hinagiban ug gihabwa ko kini tungod sa akong kasuko, kay ako, ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, may buluhaton man sa Babilonia. Atakiha siya sa tanang dapit! Lungkaba ang kamalig sa trigo! Tumpia ang tinulis sama sa tinumping trigo. Gun-oba ang siyudad ug laglaga ang tanan nga anaa kaniya! Patya ang tanan niyang mga sundalo! Ihawa sila! Pagkamakaluluoy sa katawhan sa Babilonia! Miabot na ang panahon sa pagsilot kanila!” ( Ang mga layas gikan sa Babilonia miadto sa Sion ug nagsugilon sa makalilisang nga panimalos sa Ginoo nga atong Dios tungod sa gibuhat sa taga-Babilonia ngadto sa iyang Templo.) “Mandoi ang mga batid mopana sa pagsulong sa Babilonia. Paadtoa didto ang maantigong mogamit sa pana. Liboti ninyo ang siyudad ug siguroha nga wala gayoy makaikyas. Pabayra siya sa tanang daotan nga iyang nabuhat ug siloti siya sama sa iyang pagpaantos sa uban kay mapagarbohon siyang misukol kanako nga balaang Dios sa Israel. Niining paagiha ang iyang mga batan-ong lalaki pamatyon diha sa kadalanan sa siyudad ug malaglag nianang adlawa ang tanan niyang mga sundalo. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “Babilonia, garboso ka ra kaayo busa ako, ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, nakig-away kanimo! Miabot na ang panahon sa pagsilot ko kanimo. Napukan ang imong mapahitas-ong katawhan ug walay makatabang pagbangon kanimo. Sunogon ko ang imong mga siyudad ug laglagon ko ang tanan sa imong palibot.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Gidaugdaog ang katawhan sa Israel ug sa Juda. Gibantayan sila pag-ayo sa nagbihag kanila ug dili sila buhian. Apan gamhanan ang ilang Manunubos. Si Yahweh nga Labing Gamhanan mao ang iyang ngalan. Siya gayod ang molaban kanila ug ang mohatag ug kalinaw sa kalibotan apan samukon niya ang katawhan sa Babilonia.” Ang Ginoo nag-ingon, “Patyon ang katawhan sa Babilonia, ang iyang mga pangulo ug ang mga tawong makinaadmanon. Patyon ang mga bakakon niyang propeta— pagkabuang gayod nila! Patyon ang iyang mga sundalo— mangalaglag gayod sila! Laglaga ang iyang mga kabayo ug gub-a ang iyang mga karwahi! Patya ang mga sundalo nga iyang sinuholan kay luya sila kaayo. Iloga ang iyang tanang bahandi ug pahimusli ninyo kini. Pahiagoma sa hulaw ang iyang yuta ug pahubsi ang iyang mga suba, kay ang Babilonia maoy yuta sa makalilisang nga mga diosdios nga nagtunto sa katawhan. “Ug tungod niini, ang Babilonia mahimong puy-anan sa mga ihalas nga mananap, ihalas nga iro ug sa mga hugawng langgam. Dili na gayod mopuyo didto ang mga tawo bisag kanus-a pa. Mahitabo sa Babilonia ang nahitabo nga paglaglag ko sa Sodoma ug Gomora ug sa kasikbit nga mga lungsod niini. Wala na gayoy mopuyo didto. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “May gamhanang katawhan nga moanhi gikan sa amihanan; mangandam sa gubat ang daghang mga hari nga atua sa layo. Ang ilang mga espada ug pana gigunitan na nila; mapintas sila ug walay kaluoy. Sama sa dagat nga nagdahunog ang ilang kabanha; andam sila sa pagpadagan sa ilang mga kabayo aron pagpakiggubat sa Babilonia. Nakabalita niini ang hari sa Babilonia, ug nawad-an siyag umoy. Kalisang ang mihakop kaniya ug gibati niya ang kasakit, sama sa antuson sa babayeng nagbati. “Sama sa liyon, motungha ako sa lunhawng sibsibanan gikan sa bagang lasang daplin sa Jordan ug sa kalit patibulaagon ko ang mga tawo sa Babilonia gikan sa ilang siyudad. Ug pilion ko ang pangulo nga magmando sa nasod. Kinsay sama kanako? Kinsay mosukol kanako? Busa pamatia ang laraw ko batok sa siyudad sa Babilonia ug sa buot kong buhaton ngadto sa iyang katawhan. Bihagon bisan gani ang ilang kabataan ug makurat ang tanan. Matay-og ang kalibotan ug mabati unya sa ubang mga nasod ang kaguliyang inigkapukan na sa Babilonia.” Nag-ingon ang Ginoo, “Katawhan sa Babilonia, padad-an ko kamog kusog nga hangin nga maoy moguba kaninyo ug sa inyong nasod. Ipadala ko ang mga langyaw aron paggun-ob sa Babilonia sama sa usa ka hangin nga mopadpad sa uhot ngadto sa layo. Inig-abot sa maong adlaw, sulongon nila ang tibuok Babilonia ug biyaan nga wala nay nahot. Dili nila hatagag higayon ang kasundalohan sa Babilonia sa paggamit sa ilang mga pana o sa panalipod sa dughan. Dili nila sayloan ang mga batan-ong lalaki ug hutdon nilag pamatay ang tanang sundalo. Magbuy-od sila nga pulos samaran ug patay na diha sa kadalanan sa ilang mga siyudad. Ako, ang Ginoo nga Balaang Dios sa Israel, wala magsalikway sa Israel ug sa Juda bisan pag nakasala sila kanako. Kagiw gikan sa Babilonia ug luwasa ang inyong kinabuhi! Ayaw itugot nga mangamatay kamo tungod sa sala sa Babilonia. Karon gipanimaslan ko siya ug gisilotan sumala sa angay kaniya. Ang Babilonia sama sa kupa nga bulawan nga akong gigunitan. Kini adunay sulod nga bino nga nakapahubog sa tibuok kalibotan. Nakainom kaniya ang kanasoran busa nawad-an sila sa maayong panabot. Kalit lamang napukan ug nagun-ob ang Babilonia! Hilaki ninyo siya! Tambali ninyo ang iyang samad basin pag mamaayo pa siya! Ang mga langyaw nga nagpuyo diha kaniya miingon, ‘Gisulayan namo pagluwas ang Babilonia apan ulahi na ang tanan! Tana, mamauli na kita! Gipahiagom na sa Dios ang Babilonia sa makalilisang nga silot ug gilaglag niya kini sa hingpit.’” Miingon ang Ginoo, “Gipaila gayod sa Ginoo nga kita matarong. Busa suginlan ta ang katawhan sa Sion sa gibuhat sa Ginoo nga atong Dios.” Gipakasuko sa Ginoo ang mga hari sa Media aron sulongon nila ang Babilonia kay buot man niyang laglagon kini. Mao kini ang iyang paagi sa pagpanimalos tungod kay gigun-ob man sa taga-Babilonia ang iyang Templo. Mimando ang mga opisyal nga misulong, “Talinisi ninyo ang inyong mga udyong! Andama ang inyong mga taming! Ihatag ang mando sa paglumpag sa mga paril sa Babilonia! Pabantayi pag-ayo ug butangig mga sundalo nga moatang sa mga kaaway!” Gibuhat sa Ginoo ang iyang gisaad nga iyang buhaton sa taga-Babilonia. Daghag mga suba ug mga bahandi ang Babilonia apan miabot na ang gitagal nga panahon nga kini gun-obon. Nanumpa sa iyang kaugalingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan nga magdala siyag bagang panon sa katawhan nga sama kadaghan sa panon sa dulon aron sulongon ang Babilonia ug isinggit nila ang kadaogan. Gibuhat sa Ginoo ang yuta pinaagi sa iyang gahom; siya usab ang nagbuhat sa kalibotan pinaagi sa iyang kaalam, ug ang langit gihikyad niya pinaagi sa iyang kabatid. Sa iyang mando modahunog ang mga tubig nga anaa sa kahanginan; gipatungha niya ang mga panganod gikan sa tanang suok sa kalibotan. Siya usab ang mopatungha sa kilat kon mag-ulan, ug nagpagula sa hangin gikan sa tigomanan niini. Buangbuang ang tanang tawo; ang mangungulit ug larawan maulawan sa iyang binuhat nga mga diosdios, kay kini mga mini man ug walay kinabuhi. Wala silay bili ug angay lamang nga yam-iran; inig-abot sa panahon sa paghusay malaglag gayod sila. Ang Dios ni Jacob dili sama kanila; siyay nagbuhat sa tanang butang, ug gipili niya ang Israel aron mahimo niyang katawhan. Si Yahweh nga Labing Gamhanan maoy iyang ngalan. Nag-ingon ang Ginoo, “Babilonia, ikaw ang akong martilyo, ang akong hinagiban sa gubat. Gamiton ko ikaw aron pagpusgay sa kanasoran ug sa mga gingharian, sa pagpamatay sa mga kabayo ug sa mga nagkabayo, sa pagpangguba sa mga karwahi, ug pagpamatay sa mga nagmaniho niini, ingon man sa mga tawo, babaye ug lalaki, bata ug tigulang, mga batan-ong lalaki ug babaye; gamiton ko ikaw sa pagpatay sa mga magbalantay sa karnero ug ilang kahayopan, ug sa mga mag-uuma ug sa ilang igdadarong mga hayop, sa mga pangulo ug sa mga kadagkoan.” Nag-ingon ang Ginoo, “Makita mo nga panimaslan ko ang Babilonia ug ang iyang katawhan tungod sa gibuhat niya sa Sion. Babilonia, sama ka sa usa ka bukid nga naglumpag sa tibuok kalibotan apan ako, ang Ginoo, mao ang imong kaaway. Busa kuptan ko ikaw ug patagon aron magpabilin ka tipon sa abog. Wala na gayoy bato nga gikan sa imong kabalayan nga natumpag nga gamiton pa sa pagtukod ug balay. Mahisama ka na unya sa usa ka diserto hangtod sa hangtod. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “Ihatag na ang mando sa pagsulong! Patingoga ang trumpeta aron makadungog ang kanasoran! Paandama sila sa pagpakiggubat batok sa Babilonia! Mandoi ang mga gingharian sa Ararat, Mini ug Askenas sa pag-ataki! Pagtudlog mga opisyal nga maoy mangulo niini. Pagdalag mga kabayo nga sama kadaghan sa mga dulon. Paandama ang mga hari sa Media lakip ang ilang mga kadagkoan ug tanang mga dapit nga ubos sa ilang pagdumala aron sa pagpakiggubat batok sa Babilonia. Mokurog ug matay-og ang yuta tungod sa kasakit kay buhaton na man sa Ginoo ang iyang gilaraw. Himoon niyang diserto ang Babilonia diin wala nay tawong mopuyo. Mohunong na sa pagpakig-away ang kasundalohan sa Babilonia ug anha na lang magpabilin sa ilang mga kota. Wala na silay igong kaisog ug mura na lag mga babaye. Naguba na ang mga ganghaan sa siyudad ug nasunog na ang kabalayan. Nagbanosbanos ang mga sinugo pagsugilon sa hari nga ang mga kaaway nakasulod na sa siyudad gikan sa tanang bahin niini. Nailog na sa mga kaaway ang tabokanan diha sa suba ug gisunog na nila ang mga kota. Nagkabuang na sa kalisang ang kasundalohan sa Babilonia. Sa dili madugay hutdon silag pamatay sa ilang kaaway ug tunobtunoban daw trigo diha sa giukanan. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, ang Dios sa Israel, maoy nagsulti niini.” Gihiwahiwa sa hari sa Babilonia ang Jerusalem ug gikaon. Giyabo niya ang maong siyudad sama sa usa ka tadyaw; sama siya sa usa ka dako kaayong mananap nga milamoy niini. Gikuha niya ang iyang nagustohan ug gilabay niya ang nahibilin. Paingna ang katawhan sa Sion, “Ang Babilonia angay nga paninglan tungod sa iyang pagdaugdaog kanato!” Paingna usab ang katawhan sa Jerusalem, “Angayng paninglan ang Babilonia tungod sa iyang pagpaantos kanato!” Nag-ingon ang Ginoo ngadto sa katawhan sa Jerusalem, “Panalipdan ko gayod kamo ug akoy manimalos alang kaninyo. Pahubson ko ang mga tinubdan sa tubig sa Babilonia lakip ang iyang mga suba. Mahimo na unya ang Babilonia nga usa ka pinundok nga mga guba nga kabalayan ug usa ka puy-anan sa ihalas nga mga mananap. Mahimo kining makalilisang nga talan-awon ug dili na puy-ag tawo. Ang katawhan sa Babilonia nagngulob daw mga liyon. Kay mga hakog man sila, ako silang andaman ug bangkite, lipayon ug hubgon aron makatulog sila ug dili na momata. Unya dad-on ko sila sa ihawan sama sa ihawonon nga mga karnero ug kanding. Ako, ang Ginoo, nagsulti niini. “Nailog na gayod ang Babilonia, ang siyudad nga gidayeg sa kalibotan! Makapahikugang siyang sud-ongon sa kanasoran! Gisanapan ang Babilonia sa nagdahunog nga mga balod sa dagat. Makapakugang nga sud-ongon ang kalungsoran niini ug sama na sa usa ka diserto nga wala gayoy tubig ug walay tawong nagpuyo o moagi niini. Kastigohon ko si Bel nga diosdios sa Babilonia aron iuli niya ang mga kabtangan nga iyang kinawat. Wala na gayoy nasod nga mosimba pa kaniya. “Natumpag na ang mga paril sa Babilonia! Katawhan sa Israel, layas kamo gikan sa Babilonia! Luwasa ang inyong kaugalingong kinabuhi gikan sa mabangis kong kapungot. Ayaw kamo kahadlok tungod sa mga taho nga inyong madungog. Matag tuig nagkalainlaing taho bahin sa pinatyanay dinhi sa nasod ang inyong madungog. Makadungog kamog taho nga ang usa ka hari nakiggubat sa laing hari. Unya moabot ang panahon nga laglagon ko ang mga diosdios sa Babilonia ug maulawan ang tibuok nasod ug mangamatay ang tanan niyang katawhan. Unya ang tanan sa langit ug sa yuta mosinggit tungod sa kalipay sa diha nga ang Babilonia mailog na sa katawhan nga gikan sa amihanan nga mosulong aron paggun-ob kaniya. Ang Babilonia mapukan kay siya may nakaingon sa kamatayon sa daghang katawhan sa nagkalainlaing bahin sa kalibotan ingon man sa daghang mga Israelita.” Giingnan sa Ginoo ang iyang katawhan nga anaa sa Babilonia, “Nakaikyas na kamo sa kamatayon! Busa lakaw kamo sa walay langan! Bisag layo kamo sa inyong puloy-anan, itumong ang inyong hunahuna ngari kanako ug handoma kanunay ang Jerusalem. Nag-ingon kamo, ‘Gitamay ug gipakaulawan kami ug wala na kami mahimo kay mga langyaw na man maoy nagdumala sa mga balaang dapit sulod sa Templo.’ Busa ako nag-ingon nga iniglaglag ko na sa mga diosdios sa Babilonia, ang mga samaran mag-agulo sa tibuok nga kayutaan. Bisan kon makasaka pa sa langit ang Babilonia ug didto magtukod siyag kota, padad-an ko gihapon siyag mga tawo nga molumpag kaniya. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang Ginoo miingon, “Pamati kamo sa mga pagdanguyngoy ug mga pagbangotan sulod sa nasod sa Babilonia tungod sa iyang pagkagun-ob. Gun-obon ko ang Babilonia aron siya mohilom. Ang mga kasundalohan nga mosulong mohasmag uban sa magahob nga singgit daw mga balod nga nagdahunog. Mosulong sila aron paggun-ob sa Babilonia; panakpon ang iyang mga sundalo, ug balibalion ang ilang mga pana. Ako, ang Ginoo, Dios nga mosilot gayod sa daotan, ug silotan ko ang Babilonia sa angay kaniya. Hubgon ko ang iyang mga pangulo, mga tawong maalamon, mga kadagkoan ug kasundalohan. Makatulog sila ug dili na gayod momata. Ako, ang Hari nga ginganlag Yahweh nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini. Panglumpagon ang mga bagang paril sa Babilonia ug sunogon ang habog niyang mga ganghaan. Makawang lamang ang tanang binuhat sa katawhan, ug masunog ang ilang gihagoan.” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini. Si Seraias nga anak ni Nerias ug apo ni Maseias maoy luyoluyo ni Hari Sedekias. Sa ikaupat nga tuig nga si Sedekias maoy naghari sa Juda, miadto sa Babilonia si Seraias kuyog sa hari ug gisugo ko si Seraias. Gisulat ko ang basahon bahin sa tanang kadaot nga mahitabo sa Babilonia lakip ang tanan nga nahisgotan na. Giingnan ko si Seraias, “Inig-abot mo sa Babilonia, basaha pagkusog ngadto sa katawhan ang tanan nga nahisulat niining basahona. Unya pag-ampo, ‘O Ginoo, nag-ingon ka nga imong gun-obon kining dapita aron wala nay mopuyo dinhi, tawo man o mananap, ug mahimo nang sama sa usa ka diserto kining dapita hangtod sa hangtod.’ Unya, inigkahuman mo nag basa niining basahona, higti kini uban sa dakong bato ug ilabay ngadto sa Suba sa Eufrates ug isulti kining mosunod: ‘Mao kini ang mahitabo sa Babilonia—motidlom ka ug dili ka na motunga tungod sa kadaotan nga ipahamtang sa Ginoo kanimo!’” Dinhi natapos ang gisulti ni Jeremias. Sa pagkahimong hari ni Sedekias, 21 ang iyang panuigon ug naghari siya didto sa Jerusalem sulod sa 11 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna. Gibuhat ni Hari Sedekias ang daotan atubangan sa Ginoo sama sa gibuhat ni Hari Joakim. Misamot kangil-ad ang kahimtang sa Jerusalem ug sa tibuok Juda nga tungod niini nasuko ang Ginoo ug gipabihag niya ang katawhan sa Juda. Unya mirebelde si Sedekias sa hari sa Babilonia. Busa sa ikanapulong adlaw sa ikanapulong bulan sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Sedekias sa Juda, si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia misulong sa Jerusalem uban sa tanan niyang kasundalohan. Ang iyang kasundalohan nagkampo gawas sa siyudad ug gilibotan nila kinig mga babag ug bantayanan. Gilibotan nila ang siyudad hangtod sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Sedekias. Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan sa maong tuig sa dihang grabi na kaayo ang gutom ug wala nay makaon ang katawhan, milampos sa pagbuslot sa paril sa siyudad ang kasundalohan sa Israel. Silang tanan lakip ang hari miikyas panahon sa kagabhion bisag gilibotan sa kasundalohan sa Babilonia ang siyudad. Miikyas sila agi sa tanaman sa hari human sila moagi sa ganghaan nga nagdugtong sa duha ka paril ug mipaingon ngadto sa Walog sa Jordan. Apan gigukod si Hari Sedekias sa mga taga-Babilonia ug nadakpan nila siya duol sa Jerico samtang ang tanan niyang sundalo nagkatibulaag. Human siya hidakpi, gidala siya ngadto kang Hari Nabucodonosor nga didto sa lungsod sa Ribla nga sakop sa Hamat ug didto gihukman siya. Didto sa Ribla gipapatay sa hari sa Babilonia ang mga anak ni Sedekias diha gayod sa iyang atubangan. Gipapatay usab niya ang mga kadagkoan sa Juda. Unya gipalugit niya ang mga mata ni Sedekias ug gidala niya si Sedekias nga gikadenahan ngadto sa Babilonia. Didto gibilanggo siya hangtod sa iyang kamatayon. Unya sa ikanapulo nga adlaw sa ikalimang bulan sa ika-19 nga tuig sa paghari ni Nabucodonosor sa Babilonia, si Nebusaradan nga magtatambag sa hari ug pangulo sa iyang kasundalohan, miadto sa Jerusalem. Gisunog niya ang Templo, ang palasyo sa hari ug ang mga balay sa mga kadagkoan sa Jerusalem. Gipanglumpag sa tanan niyang mga sundalo ang mga paril sa siyudad. Unya gibihag ni Nebusaradan ngadto sa Babilonia ang mga tawong timawa nga nahibilin sa siyudad lakip kadtong midangop sa hari sa Babilonia ug ang mga batid sa nagkalainlaing matang sa pamuhat. Apan gibilin niya sa Juda ang pipila nga pobre kaayo ug walay mga kabtangan ug gipatrabaho niya sila sa mga parasan ug kaumahan. Gipangguba sa kasundalohan sa Babilonia ang mga bronsing haligi ug ang mga sangga sa tangke nga bronsi didto sa Templo lakip ang bronsing planggana nga sudlanag tubig ug ila kining gidala ngadto sa Babilonia. Gidala usab nila ang mga kulon, pala ug ang mga sudlanan sa abo sa halaran, ang mga galamiton alang sa pag-atiman sa mga suga, ang mga planggana nga sudlanan sa dugo sa mananap nga ihalad, ang mga sangga sa insensong sunogon ug ang uban pang mga bronsing kahimanan sa Templo. Gidala usab nila ang tanan nga hinimog bulawan ug plata: ang gagmayng mga planggana, mga sangga sa baga, ang mga planggana nga sudlanan sa dugo sa ihalad nga mga mananap, ang mga sudlanag abo, mga butanganag suga, mga sangga sa insenso ug ang mga sudlanan sa mga halad nga ilimnon. Ang mga butang nga bronsi nga hinimo ni Solomon alang sa Templo nga mao ang duha ka haligi, ang mga sukaranan, ang tangke ug ang 12 ka torong baka nga nagsangga niini dili mahimong timbangon tungod sa kabug-at. Usa ka gatos ka granada ang diha sa matag haligi ug makita ang 96 niini kon tan-awon gikan sa ubos. Dugang pa niini, gibihag ni Nebusaradan si Seraias nga Pangulong Pari, si Sofonias nga luyoluyong pari ug ang laing tulo ka opisyal sa Templo. Gibihag usab niya ang pangulo sa kasundalohan sa siyudad, ang pito ka magtatambag sa hari ug ang pangabaga sa pangulo sa kasundalohan ug ang lain pang 60 ka tawo. Iya kini silang gidala ngadto sa hari sa Babilonia nga didto sa Ribla. Ug didto sa Ribla nga sakop sa Hamat, gihukman sila sa hari nga latigohon ug unya patyon. Busa ang katawhan sa Juda gipamihag ngadto sa laing nasod. Sa ikapito nga tuig sa paghari ni Nabucodonosor, 3,023 ang gidaghanon sa mga tawo nga iyang gipamihag. Sa ika-18 nga tuig sa iyang paghari, 832 ka mga lumolupyo sa Jerusalem ang iyang gibihag ug sa ika-23 ka tuig sa iyang paghari, 745 ka tawo ang gibihag ni Nebusaradan. Mikabat ug 4,600 ka tawo ang tanan nga iyang gipamihag. Unya sa tuig nga si Ebilmerodac mao nay nahimong hari sa Babilonia, gikaluy-an niya si Joaquin nga hari sa Juda ug gibuhian. Nahitabo kini sa ika-25 nga adlaw sa ika-12 nga bulan sa ika-37 nga tuig sukad siya bihaga. Gihatagan ni Ebilmerodac si Joaquin ug dakong katungdanan kay sa ubang binihag nga mga hari didto sa Babilonia. Busa si Joaquin wala na pasul-oba sa bisti sa mga binilanggo ug didto na siya magkan-anan sa palasyo dungan sa hari hangtod nga namatay siya. Matag adlaw gihatagan siya sa iyang gikinahanglan hangtod sa iyang kamatayon. Pagkamingaw sa Jerusalem nga kaniadto nagsugwak sa katawhan! Kaniadto gidayeg siya sa kanasoran, apan karon nahisama na siya sa usa ka biyuda! Ang labing hamili sa mga siyudad kaniadto karon nahulog na sa kaulipnan. Nagsigi siyag hilak sa tibuok gabii; sa iyang aping nanaligdig ang mga luha. Walay usa sa iyang mga higala kaniadto ang miduol aron paglipay kaniya; gibudhian siya sa tanan niyang mga kaabin, ug silang tanan kaaway na niya karon. Ang katawhan sa Juda nahimong ulipon, napugos pagbiya sa ilang pinuy-anan; atua na sila sa ubang kanasoran, ug wala silay dapit nga matawag nga ilaha; gilibotan sila sa ilang mga kaaway ug wala na silay kapaingnan. Wala nay nanimba didto sa Templo sa panahon sa mga kasaulogan; nagmingaw ang mga ganghaan sa Sion ug nag-agulo ang iyang mga kaparian; nag-antos ang iyang mga dalaga ug siya mismo nag-antos pag-ayo. Ang iyang mga kaaway mao nay nagmando kaniya, ug nagmauswagon sila, kay gikastigo man siya sa Ginoo tungod sa dili maisip niyang mga sala; bisan gani ang iyang mga anak naapil sa pagkabihag. Nahanaw na ang katahom sa Jerusalem. Ang iyang mga pangulo daw lagsaw nga wala nay masibsib, ug gigukod sa mangangayam ug hapit na kabsig umoy. Sa nagun-ob na ang Jerusalem, nahinumdoman niya ang iya kanhing katahom; sa nailog na siya sa kaaway, walay mitabang kaniya; gikataw-an siya ug gibiaybiay. Tungod kay grabi man kaayo ang pagpakasala sa Jerusalem, nahimo siyang hugaw. Ang nagpasidungog kaniya kaniadto karon nagbiaybiay na kaniya, kay nakakita man sila sa iyang pagkahubo. Nag-agulo siya ug gilingiw niya ang iyang nawong tungod sa kaulaw. Tataw kaayo ang iyang pagkahugaw, apan wala siya magpakabana sa iyang dangatan. Makalilisang ang iyang pagkapukan, ug walay miduol aron paglipay kaniya. Miingon siya, “O Ginoo, kaluy-i intawon ako kay gibuntog ako sa akong kaaway!” Giilog sa kaaway ang tanan niyang bahandi. Nakita niya nga nanulod sa Templo ang mga katawhan sa kanasoran, mga tawo nga imong gidid-an sa pagsulod niini. Nag-agulo ang tanan niyang lumolupyo tungod sa kagutom; gipabayloan nilag pagkaon ang ilang bahandi aron dili sila mangamatay. Miingon sila, “Kaluy-i intawon kami, O Ginoo, sa among pagkaalaot.” Nagsangpit siya sa tanan nga nanglabay, “Kamong tanan nga nanglabay, tan-awa! Wala ba lamang kini kahulogan alang kaninyo? May nag-antos ba sama sa akong giantos tungod sa silot nga gipahamtang sa Ginoo kanako, sa panahon nga misilaob ang iyang kasuko? “Gikan sa kahitas-an nagpadala siyag kalayo nga misunog sa akong kabukogan; iya akong gibitik ug nahapla ako; gibiyaan ako niya nga nag-antos pag-ayo. “Ang tanan kong mga sala daw yugo nga iyang gisangon kanako; naluya ako sa kabug-at niini, ug unya gitugyan niya ako ngadto sa akong mga kaaway, ug wala akoy nahimo batok kanila. “Gipakaulawan sa Ginoo ang tanan kong kasundalohan; gisugo niya ang bagang kasundalohan sa pagsulong kanako, ug pagbuntog sa akong mga batan-ong sundalo; giyatakyatakan niya ang katawhan sa Juda daw ubas sa pigsanan. “Naghilak ako tungod niini ug wala nay molipay ug modasig kanako; walay nahot ang akong katawhan kay nagmadaugon man ang akong kaaway. “Nagpakitabang ako apan walay nanumbaling kanako; pagbuot sa Ginoo nga sulongon ako sa akong mga kaaway; giisip ako nila nga hugaw kaayo. “Husto ang Ginoo kay misupil man ako kaniya; apan pamatia ako, tanang katawhan, ug tan-awa ang akong pag-antos; gipamihag ang akong mga dalaga ug ulitawo. “Nagpakitabang ako sa akong mga higala apan wala sila magtagad kanako; ang akong mga pari ug mga pangulo nangamatay sa kadalanan, samtang nangita silag pagkaon aron sila mabuhi. “Sud-onga, O Ginoo, ang akong pag-antos; nahasol ako pag-ayo ug daw gikumot ang akong kasingkasing tungod sa akong pagkamasupilon. Diha sa kadalanan daghang gipamatay ingon man sa sulod sa kabalayan. “Pamatia ang akong mga agulo; wala gayoy molipay kanako. Nasayran sa akong mga kaaway ang akong mga kalisod; gikalipay nila nga ako imong gipaantos. Tumana na ang imong gisaad ug paantusa usab sila. “Ayaw kalimti ang daotan nilang binuhatan. Siloti sila sama sa pagsilot mo kanako tungod sa akong kalapasan, kay kanunay akong nag-agulo sa kaalaot ug wala na akoy paglaom.” Tungod sa kasuko sa Ginoo gitabonan niya sa kangitngit ang Sion; gilumpag niya ang langitnong katahom niini; gipasagdan niya bisan ang iyang Templo tungod sa iyang kasuko. Sa walay kukaluoy gigun-ob sa Ginoo ang tanang balangay sa Juda; gilumpag niya ang mga kota, ug gipakaulawan ang gingharian ug ang mga pangulo niini. Sa iyang kapungot iyang gilangkatan sa gahom ang Israel; wala siya motabang sa dihang midasmag ang mga kaaway; daw kalayo siya nga misilaob ug misunog sa tanan. Daw usa siya ka kaaway nga nagbingat sa iyang pana, ug gipamatay niya sila nga maoy atong garbo ug kalipay. Dinhi sa Sion gipahiagom kita niya sa iyang kapungot. Sama sa kaaway gilaglag sa Ginoo ang Israel. Giguba niya ang mga palasyo ug mga kota. Walay kataposan nga kaguol ug pagbangotan ang gidulot niya sa katawhan sa Juda. Gipulpog niya ang Templo diin siya gisimba, ug gipahunong ang pagsaulog sa balaang mga adlaw ug mga Adlawng Igpapahulay; ang hari ug ang pari managsamag nahiagom sa iyang tumang kapungot. Gisalikway sa Ginoo ang iyang halaran; wala na siya manggilabot sa iyang balaang Templo; gipalumpag niya sa mga kaaway ang mga paril niini; ang mga kaaway nanghugyaw sa kadaogan sulod sa Templo diin kaniadto kita nagsimba nga malipayon. Nakahukom ang Ginoo sa paglumpag sa paril sa Sion; gisiguro gayod niya nga malumpag ang tanan, ug karon nangapukan ang mga tore ug mga paril. Nalukapa na sa yuta ang mga ganghaan kay nabunggo na man ang mga trangka; gibihag ang mga hari ug ang mga kadagkoan; wala na itudlo ang Balaod, ug wala nay panan-awon ang mga propeta gikan sa Ginoo. Sa yuta nanglingkod nga walay timik ang mga kadagkoan sa Sion; gibuboan nilag abo ang ilang ulo ug nagbisti silag sako; mitikubo sa yuta ang mga batan-ong babaye sa Jerusalem. Nanghubag ang akong mga mata sa pagsigig hilak; naguol ug naluya ang akong kasingkasing, kay nalaglag man ang akong katawhan, ug gipanguyapan diha sa kadalanan sa siyudad ang mga masuso ug gagmayng kabataan. Sa kagutom ug kauhaw nagpanawag sila sa ilang mga inahan; gipanguyapan sila sama sa mga tawong samdan ug nabugtoan sa gininhawa diha sa mga bukton sa ilang inahan. Unsa may ikasulti ko kanimo, O Jerusalem? Unsaon ko man paglipay kanimo nga sama man kalapad sa dagat ang imong kadaot? Walay nag-antos sama sa imong giantos. Kinsa may makatabang kanimo? Pulos bakak ang gisulti kanimo sa imong mga propeta; wala ka nila pakit-a sa imong sala aron mahiagom ka gayod sa kadaot, gipatuo ka nila nga wala ka magkinahanglan nga maghinulsol. Namakpak sa ilang kamot ang tanan nga nahilabay kanimo; nanaguto sila ug naglingolingo sa pagtan-aw nila sa imong kahimtang; miingon sila, “Mao ba kini ang siyudad nga giingon nga labing maanyag ug garbo sa kalibotan?” Nag-ambahan ang tanan mong mga kaaway sa pagbiaybiay kanimo; nangatawa sila ug nangyam-id; miingon sila, “Nagun-ob na gayod nato siya! Mao kini ang adlaw nga atong gipaabot!” Gihimo sa Ginoo ang iyang gilaraw ug gituman gayod niya ang dugay na niyang gipasidaan. Iyang giguba ang siyudad sa walay kukaluoy; kini nakalipay sa atong mga kaaway, ug nakahatag ug garbo sa ilang pagkagamhanan. Sangpita ang Ginoo, O Jerusalem! Pabahaa daw suba ang imong mga luha, adlaw ug gabii! Ayaw undanga ang imong paghilak! Bangon sa gabii, ug ayaw paghunong sa pagpakitabang sa Ginoo! Ibubo daw tubig ang tanan mong pagbati atubangan sa Ginoo! Dangop kaniya inisa ang imong mga kamot tungod ug alang sa imong kabataan nga nangaluya na sa kagutom diha sa kadalanan. O Ginoo! Tan-awa intawon kami, kami nga imong gipaantos. Ipakaon mo ba sa mga inahan ang ilang mga anak? Ipapatay mo ba ang mga pari ug mga propeta diha sa imong Templo? Sa kadalanan nagbuy-od ang batan-on ug tigulang; mga dalaga ug mga ulitawo nangapukan pinaagi sa espada; maoy nagpatay kanila ang imong kasuko; giihaw mo sila sa walay kukaluoy. Gidapit mo ang akong mga kaaway aron maghudyaka sila libot kanako. Ug ang tanan kong mga anak gihurot nilag pamatay, ug walay nakaikyas sa adlaw sa imong kapungot. Tawo ako nga nakasinati unsa ka pait ang silot sa Dios. Giguyod ako niya ug gibanlod sa dapit nga mangiob; gidagmalan ako niya sa tibuok adlaw. Gisamadsamaran niya ang akong panit ug kaunoran, ug gigupok niya ang akong kabukogan. Gilumsan niya ako sa kapaitan ug kasakitan. Gitambog niya ako sa kangitngitan sama sa tawo nga dugay nang namatay. Gilibotan ako niyag paril aron dili ako makalayas; gigapos ako niyag dagkong kadena. Bisan pag nagpakitabang ako, wala niya ako tagda; gihimo niyang lisod ang akong agianan; gibabagan niya ang akong agianan ug mga dagkong bato. Sama siya sa usa ka oso o liyon nga nag-atang kanako; gipasimang niya ako sa akong dalan, gikuniskunis ug gibiyaan. Gibingat niya ang iyang pana ug gitumong kanako ang iyang mga udyong. Gipataup niya sa akong kasingkasing ang iyang mga udyong. Nahimo akong kataw-anan sa tanang katawhan, ug sa ilang mga awit gibiaybiay ako nila sa tibuok adlaw. Pulos kapaitan ug mga pag-antos ang iyang gipakaon ug gipainom kanako. Gimusmos niya ako sa yuta ug sa mga bato, ug nangapungag ang akong mga ngipon. Nawad-an akog kalinaw ug nalimot na gani unsay kalipay. Busa nakaingon ako, “Wala nay bili kanako ang kinabuhi, ug nawala na ang akong paglaom diha sa Ginoo.” Pait kaayong palandongon ang akong kalisdanan ug pagkasinalikway. Kanunay ko kining gihunahuna ug makapaluya kini kanako; apan mobalik ang akong paglaom kon mahinumdoman ko kining usa ka butang: Dili gayod molubad ang gugma sa Ginoo ug walay kinutoban ang iyang kaluoy; bag-o kini adlaw-adlaw. Pagkamatinumanon gayod niya. Ang Ginoo ray akong bahandi, busa siya ang akong paglaom. Maayo gayod ang Ginoo ngadto sa tanan nga nagsalig kaniya. Maayo nga maghulat kita nga mapailubon sa kaluwasan nga gikan sa Ginoo. Makaayo sa tawo nga makasinati siyag kalisod sa batan-on pa siya. Sa panahon sa pag-antos angay kita nga magpailob. Dili kita magmulo kay basin ug anaa pay paglaom. Pasagding sagpaon kita ug bugalbugalan. Dili mosalikway ang Ginoo hangtod sa hangtod; bisag mohatag siyag kaguol, anaa gihapon kaniya ang kaluoy sumala sa iyang madagayaon ug walay paglubad nga gugma, kay dili niya ikalipay ang pagpaantos ug pagsakit kanato. Ang kabubut-on lamang sa Ginoo maoy kanunay matuman. Ang maayo ug ang daotan mahitabo sumala sa pagbuot sa Ginoo nga Labing Halangdon. Nganong magmulo man ang tawo sa panahon nga silotan siya tungod sa iyang sala? Usisahon ta ang atong mga buhat, ug mamalik kita ngadto sa Ginoo! Buksan ta ang atong kasingkasing ngadto sa Dios ug ibayaw ta ang atong mga kamot ngadto sa langit ug ingnon ta siya, “Misupil ug nakasala kami kanimo ug wala mo kami pasayloa. “Nasuko ka pag-ayo ug gilutos mo kami ug gipatay sa walay kukaluoy. Giputos mo sa bagang panganod sa kapungot ang imong kaugalingon, aron walay pag-ampo nga makaabot kanimo. Imo kaming gisalikway daw basura atubangan sa kanasoran. “Gibiaybiay kami sa tanan namong mga kaaway; miabot kanamo ang kalisang ug ang kalaglagan; nagpuyo kami sa peligro ug kahadlok; midagayday ang akong mga luha daw suba tungod sa kalaglagan sa akong katawhan. “Dili mohunong pag-agas ang akong mga luha hangtod nga ang Ginoo modungaw gikan sa langit ug makita niya kini. Nakapaguol kaayo kanako ang gidangatan sa mga babaye sa siyudad. “Daw langgam ako nga gidakop sa akong mga kaaway sa wala lamay gipasikaran; gitambog nila ako nga buhi ngadto sa gahong ug gitabonag mga bato. Gilapawag tubig ang akong ulo ug nagtuo ako nga kadto mao nay akong kataposan. “Gisangpit ko ikaw, O Yahweh, gikan sa kinahiladman sa gahong, ug sa dihang nagpakiluoy ako kanimo, gidungog mo ang akong pagpakitabang. Miduol ka sa pagsangpit ko kanimo ug miingon, ‘Ayaw kahadlok!’ “Gitabangan mo ako, O Ginoo, ug giluwas mo ang akong kinabuhi. Nakita mo, O Ginoo, ang ilang gibuhat kanako busa labani ako. Nakita mo ang ilang kabangis ug ang tanan nilang laraw batok kanako. “Nadungog mo ang pagbiaybiay nila kanako, O Ginoo; nasayod ka sa tanan nilang laraw sa pagdaot kanako. Sa tibuok adlaw kanunay akong gidaot sa akong mga kaaway. Sukad sa buntag hangtod sa gabii gihimo nila akong kataw-anan. “Siloti sila, O Ginoo, sumala sa ilang binuhatan. Tungloha sila ug hatagig kagul-anan. Gukda sila ug puoha gikan sa ubos sa kalangitan, O Ginoo.” Nganong nag-anam man ug lubad ang bulawan, bisan gani ang lunsayng bulawan? Ang mga bato sa Templo nagkatag diha sa kadalanan. Ang mga batan-ong lalaki sa Sion nga atong gimahal sama sa bulawan, karon nahisama na lang sa mga kulon nga yuta. Bisan gani ang mga ihalas nga iro mopasuso man sa ilang anak, apan ang akong katawhan walay kaluoy sa ilang mga anak sama sa langgam nga abistros sa kamingawan. Tungod sa kauhaw mipilit sa alingagngag ang dila sa masuso; nangayog pagkaon ang mga bata apan walay mihatag kanila. Ang nagkaon kaniadto ug maayong putahi nangamatay sa kagutom diha sa kadalanan; ang naanad kaniadto sa kaharuhay karon nangukay na sa basurahan. Kay ang sala sa Jerusalem mas ngilngig pa kay sa sala sa Sodoma nga sa kalit gigun-ob kini sa Dios. Ang iyang mga kadagkoan putli ug puti pa kay sa gatas ug himsog silag mga lawas. Karon itom pa sa anoos ang ilang nawong, ug dili gani sila mailhan kon maglakaw sa kadalanan; bukog ug panit na lamang sila, ug nag-uga daw patay nga kahoy. Maayo pa ang mamatay sa gubat kay sa mamatay sa gutom— sa inanayng kamatayon tungod sa kakulang sa pagkaon. Bisan ang mga mahigugmaong inahan miunay na lamang pagluto sa ilang mga anak ug miunay pagkaon niini, sa dihang gikastigo sa Ginoo ang akong katawhan. Nasuko pag-ayo ang Ginoo ug gibubo niya ang tanan niyang kapungot; didto sa Sion gipasilaob niya ang kalayo nga miut-ot niini. Wala magtuo ang mga hari sa kanasoran, o si bisan kinsa sa mga lumolupyo sa kalibotan nga ang mga kaaway makasulod sa mga ganghaan sa Jerusalem. Apan nahitabo kini tungod sa mga sala sa iyang mga propeta ug mga pari, nga nag-ula sa dugo sa mga matarong diha sa kadalanan. Ang mga pangulo daw mga buta nga nagsuroysuroy sa kadalanan. Naduhig sila sa dugo busa walay nangahas paghikap kanila. Gisinggitan sila sa mga tawo, “Pahawa kamo, mga hugaw! Ayaw kamo panghikap!” Ug nahimo silang mga kagiw ug mga libod-suroy. Ang mga tawo sa kanasoran nag-ingon, “Dili na nato sila papuy-og dugay dinhi.” Ang Ginoo mismo maoy nagpatibulaag kanila; dili na niya sila tagdon ug wala na pasidunggi ang mga pari ug ang mga pangulo. Naluya na lamang kamig paabot sa panabang sa usa ka nasod nga dili diay makatabang kanamo. Gisigihan kamig sunodsunod sa mga kaaway, busa dili na kami makasuroysuroy sa kadalanan; duol na ang among kataposan ug inihap na lamang ang among mga adlaw. Mas tulin pa sa agila ang naggukod kanamo; gigukod kami nila sa kabukiran ug giatangan didto sa kamingawan. Gidakop nila ang among gisaligan, ang hari nga gipili sa Ginoo nga mao untay manalipod kanamo batok sa among mga kaaway. Paglipay ug pagmaya kamo, O katawhan sa Edomea ug sa Uz! Apan mahiagom usab kamo sa katalagman; magsusapinday unya kamo nga walay sapot. Nahingpit na ang silot sa sala sa Sion; dili ka na magpabiling binihag. Apan silotan sa Ginoo ang inyong sala, O katawhan sa Edomea; ibutyag gayod niya ang inyong mga sala. Hinumdomi, O Ginoo, ang among gidangatan; tan-awa ug sud-onga ang among pagkaalaot! Gipanag-iya sa mga langyaw ang among kabtangan ug panimalay. Gipamatay sa mga kaaway ang among amahan, ug karon mga biyuda na ang among inahan. Gipabayad kami sa tubig nga among giinom, ingon man sa kahoy nga among gisugnod. Tungod sa yugo nga diha sa among liog, naglisod kami paglakaw; gikapuyan kami apan wala kami papahulaya. Nagpakilimos kami sa mga Ehiptohanon ug sa mga taga-Asiria aron kami mabuhi. Nakasala ang among katigulangan ug nangamatay sila; kami ang nag-antos sa silot sa ilang mga sala. Mga ulipon maoy nagmando kanamo, ug walay makaluwas kanamo gikan kanila. Sa kapatagan nagsuroysuroy ang mga tulisan, busa namiligro ang among kinabuhi inigpangita namo ug pagkaon. Gipanghilantan kami tungod sa kagutom; init kaayo ang among lawas daw hudno. Gipanglugos ang among mga asawa didto sa Sion, ingon man ang mga dalaga didto sa Juda. Gidakop ug gipamitay ang mga kadagkoan, ug wala na tahora ang mga tigulang. Ang mga batan-ong lalaki gipugos sa paggaling, ug ang mga batang lalaki nagsusapinday tungod sa kabug-at sa kahoy nga gipapas-an kanila. Ang mga tigulang sa ganghaan sa siyudad wala na magtigoman, ug ang mga batan-on wala na magtagad sa musika. Nawad-an kamig kalipay, ug inay magsayaw kami, nagbangotan na hinuon. Nahanaw ang tanan nga among gipasigarbo, ug naalaot kami tungod sa among mga sala. Nakasamad kini sa among balatian ug nahimong hanap ang among panan-aw. Nagmingaw na ang Bukid sa Sion, ug mga ihalas nga iro nagsuroysuroy niini. Apan ikaw, O Ginoo, maghari hangtod sa kahangtoran, ug molungtad ang imong trono alang sa tanang kaliwatan. Nganong gibiyaan mo man kami sa dugayng panahon, ug nganong gisalikway mo man kami sa maong gidugayon? Ipasig-uli kami nganha kanimo, O Ginoo, aron mahibalik kami kanimo. Ibalik kanamo ang among kanhing himaya. Isalikway mo na ba lamang kami hangtod sa kahangtoran? Wala na ba lamay kataposan ang imong kasuko? Nakita ko ang usa ka unos gikan sa amihanan. Ug gikan sa bagang panganod nagpangidlap ang kilat ug misanag ang langit. Diha sa dapit nga nagpangidlap ang kilat, nakita ko ang daw naggilakgilak nga bronsi. Unya gikan sa taliwala sa unos, migula ang daw upat ka buhing binuhat. Sama silag hitsura sa tawo apan ang matag usa kanila may upat ka nawong ug upat ka pako. Tul-id ang ilang bitiis ug ang ilang tiil sama sa tiil sa baka ug naggilakgilak sila sama sa gipasinaw nga bronsi. Ilalom sa matag pako may kamot nga iya sa tawo. Nag-abot ang tumoy sa ilang mga pako ug sila molupad bisan asa padulong nga dili na kinahanglang moliso. May upat ka nagkalainlaing nawong ang matag binuhat: sa atubangan nawong sa tawo, sa tuo nawong sa liyon, sa wala nawong sa torong baka ug sa luyo nawong sa agila. Mao kini ang ilang mga nawong. Ang duha ka pako sa matag binuhat binukhad busa nag-abot ang matag tumoy niini samtang ang duha ka pako sa matag binuhat maoy nagtabon sa ilang lawas. Bisan asa sila padulong dili na sila kinahanglang moliso pa. Sa taliwala sa mga binuhat dihay morag nagsiga nga daw sulo nga nagtaboktabok. Gikan sa maong kalayo nagpangidlap ang kilat. Ang mga binuhat nagngadto-nganhi sama ka paspas sa kilat. Samtang nagtan-aw ako sa upat ka binuhat, nakita ko ang upat ka ligid nga nagtugkad sa yuta, usa tupad sa matag binuhat; managsama ang upat ka ligid ug migilak sama sa dalag nga mahalong bato. Gibuhat kini sa paagi nga ang matag ligid may lain pang ligid nga nagbabag sa sulod niini aron bisan asa kini paingon dili na sila kinahanglang moliso pa. Ang mga ngilit sa mga ligid nalukop sa mga mata. Asa gani paingon ang mga binuhat adto usab ang mga ligid. Kon ang mga binuhat molupad, molupad usab ang mga ligid. Bisan asa buot mopadulong ang mga binuhat mouban paglupad kanila ang mga ligid kay ang mga binuhat man ang nagpalihok niini. Kon mosibog ang mga binuhat, mouban usab kanila ang mga ligid; kon mohunong sila, mohunong usab ang mga ligid; kon molupad sila, molupad usab ang mga ligid. Ibabaw sa mga ulo sa mga binuhat dihay sama sa atop-atop nga naggilakgilak sama sa kristal. Sa ubos niini gitul-id pagbukhad sa mga mananap ang ilang duha ka pako ug nag-abot ang ilang isigkapako ug ang laing duha ka pako sa matag binuhat nagtabon sa ilang lawas. Kon molupad sila, sama sa dinaguok sa dagat ang kagahob sa ilang mga pako, sama sa tingog sa Labing Gamhanang Dios ug sa kagahob sa kasundalohan. Kon dili na gani sila maglupad, tikyopon nila ang ilang mga pako. Ug nabati ko ang usa ka tingog gikan sa ibabaw sa atop-atop nga diha ibabaw sa ilang mga ulo. Sa ibabaw sa atop-atop dihay daw trono nga sapiro, ug may naglingkod niini nga daw tawo. Ang gikan sa iyang hawak ngadto sa itaas sama sa naggilakgilak nga bronsi ug ang gikan sa iyang hawak ngadto sa ubos daw kalayo nga may naglibot nga kahayag. Ang kahayag nga naglibot niini sama sa bangaw diha sa panganod sa panahon nga moulan. Mao kini ang masanag nga kahayag nga nagpadayag sa himaya sa Ginoo. Mao kini ang kahayag nga nagpadayag sa presensya sa Ginoo. Sa pagkakita ko gayod niini, mihapa ako sa yuta. Unya nadungog ko ang usa ka tingog nga miingon kanako, “Tawo, tindog kay makigsulti ako kanimo.” Samtang nagsulti siya kanako misulod kanako ang Espiritu sa Dios ug gipatindog niya ako. Unya miingon ang tingog kanako, “Ipadala ko ikaw ngadto sa katawhan sa Israel, ngadto sa katawhan nga masupilon. Sila nagmasupilon kanako hangtod karon sama sa ilang katigulangan. Mga gahi silag ulo ug walay tahod kanako. Busa ipadala ko ikaw ngadto kanila ug ingna sila nga mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios. Sa ingon masayod sila nga aduna diay propeta diha kanila, motuo man sila o dili. “Ikaw, tawo, ayawg kahadlok kanila bisan pag libotan ka nila sama sa mga tunok ug bisan pag magpuyo ka nga daw tipon sa mga tanga. Bisan pa niini, ayaw kahadlok niining masupilong kaliwatan o sa ilang mga ipanulti. Isulti ang akong mga pulong kanila, mamati man sila o dili. Apan ikaw, tawo, ayaw pagmasupilon sama kanila; bukha ang imong baba ug kan-a ang ihatag ko kanimo.” Unya dihay kamot nga gituy-od ngari kanako ug may gikuptan kining linukot nga basahon. Gibukhad kini sa akong atubangan ug may sulat kini sa luyogluyo. Ang nahisulat niini bahin sa pagbangotan ug kagul-anan. Unya miingon ang Dios kanako, “Tawo, kan-a kining basahon ug lakaw ug sultihi ang katawhan sa Israel.” Busa ginganga ko ang akong baba ug gihatag niya kanako ang basahon aron akong kan-on. Ug miingon siya, “Tawo, kan-a kini aron mabusog ka.” Busa gikaon ko kini ug sama kini katam-is sa dugos. Unya miingon na usab siya kanako, “Tawo, lakaw ngadto sa katawhan sa Israel ug sultihi sila sa akong mga pulong. Wala ko ikaw paadtoa sa katawhan nga langyaw nga ang pinulongan dili mo masabot kondili ngadto sa imong mga isigka-Israelita. Kon paadtoon ko ikaw sa mga langyaw, mamati gayod sila kanimo. Apan ang katawhan sa Israel nga maoy paadtoan ko kanimo dili mamati kanimo kay gani ako wala man nila tagda kay gahi man silag ulo ug tig-ag kasingkasing. Apan hatagan ko ikaw ug kaisog sa pagpakigharong kanila ug himoon kong sama kagahi sa bato ang imong ulo busa ayaw kahadlok kanila o kalisang tungod sa ilang pagkamasupilon.” Midugang pa gayod siya pag-ingon kanako, “Tawo, pamatia ug tuohi ang tanang isulti ko kanimo ug lakaw ngadto sa mga nabihag mong katawhan ug ingna sila, ‘Kini ang giingon sa Ginoong Dios, mamati man sila o dili.’” Unya gibayaw ako sa Espiritu ug nabati nako gikan sa akong luyo ang daw dahunog sa usa ka dakong linog nga miingon, “Dayga ang himaya sa Ginoo nga anaa sa langit.” Mao kadto ang dahunog sa mga pako sa upat ka binuhat samtang nagkasingki sila ug ang kabanha sa mga ligid nga diha sa tupad nila. Gibayaw ug gidala ako sa Espiritu ug napuno sa kalipay ang akong kasingkasing kay si Yahweh nagmando man kanako. Nahiabot ako sa Tel-abib, didto sa daplin sa Suba sa Kebar nga maoy gipuy-an sa mga binihag nga Israelita ug mipuyo ako tipon kanila sulod sa pito ka adlaw uban sa dakong kalibog tungod sa akong nakita. Sa pagkatapos sa pito ka adlaw, giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, gihimo ko ikawng magbalantay sa nasod sa Israel ug ikaw ang mopahimangno kanila kon may isulti ako kanimo. Kon moingon gani ako sa tawong daotan, ‘Mamatay ka,’ ug unya dili mo siya pahimangnoan o agnihon sa pagbiya sa daotan niyang pagkinabuhi aron maluwas siya, ang maong tawo mamatay gayod diha sa iyang pagkadaotan apan ikaw ang paninglan ko sa iyang kamatayon. Apan kon pasidan-an mo siya ug dili siya magtagad kanimo, mamatay siya diha sa iyang pagkadaotan apan dili ko ikaw silotan. “Ug kon may tawong matarong nga mosimang ngadto sa pagkadaotan, butangan ko siyag makapandol kaniya ug mamatay gayod siya tungod sa iyang sala kay wala mo man siya pasidan-i. Kalimtan ko ang maayo niyang binuhatan apan ikaw ang paninglan ko sa iyang kamatayon. Apan kon pahimangnoan mo siya aron dili siya magpakasala ug sundon niya ang imong tambag, dili siya mamatay ug dili ka usab silotan.” Unya diha na usab kanako ang gahom ni Yahweh ug giingnan niya ako, “Lakaw ngadto sa kapatagan ug didto makigsulti ako kanimo.” Busa miadto ako sa kapatagan ug nakita ko didto ang himaya ni Yahweh sama sa himaya nga akong nakita sa daplin sa Suba sa Kebar ug mihapa ako. Apan ang espiritu misulod kanako ug gipatindog niya ako ug giingnan, “Pauli sa imong balay ug ayaw paggula. Gaposon kag pisi aron dili ka na makaadto sa imong katawhan ug himoon ko ikawng amang aron dili ka na makasulti ug dili na makabadlong niining masupilong katawhan. Apan sa dihang makigsulti ako kanimo pag-usab makasulti ka na usab ug moingon ka kanila, ‘Kini ang gisulti sa Ginoong Dios.’ Ang buot mamati, papamatia ug ang dili buot mamati, pasagdi nga dili mamati kay masupilon man sila.” Ang Dios miingon, “Tawo, pagkuha ug tisa ug ibutang kini sa imong atubangan. Unya kuliti kinig hulagway sa siyudad sa Jerusalem nga giataki sa mga kaaway. Butangig mga bundo, gahong, mga paril, mga kampo, ug mga troso nga iglulumpag. Pagkuha usab ug lapad nga puthaw ug ibutang kini ingon nga ali tungatunga kanimo ug sa siyudad. Adto pag-atubang sa siyudad nga daw giataki nimo. Pasidaan kini alang sa nasod sa Israel. “Unya higda nga magtakilid sa wala ug ikaw ang pahamtangan ko sa silot alang sa nasod sa Israel. Ang gidugayon sa silot sama sa gidaghanon sa mga adlaw nga maghigda ka. Mag-antos ka sulod sa 390 ka adlaw nga mao ang gidaghanon sa mga tuig nga silotan ko sila. Pagkahuman niini, takilid sa tuo ug pahamtangan ko ikaw sa silot alang sa nasod sa Juda. Silotan ko ikaw sulod sa 40 ka adlaw, usa ka adlaw alang sa matag tuig nga silotan ko sila. “Atubang sa Jerusalem ug tan-awa ang hulagway sa pag-ataki niini. Ipadayag ang imong mga bukton batok sa siyudad ug isulti ang akong mga pulong batok niini. Gaposon ko ikaw aron dili ka makalihok hangtod nga matapos ang imong pag-ataki sa siyudad. “Pagkuha ug trigo, sebada, mga liso sa batong ug dawa ug sagola kini aron himoong pan. Kini ang kan-a sulod sa 390 ka adlaw nga maghigda ka sa wala mong kilid. Kausa ka lamang mokaon matag adlaw ug 225 gramos lang ang gibug-aton sa imong kan-on. Ang tubig nga imong imnon kinahanglan nga mga duha lamang ka baso matag adlaw. Magluto kag pan diha sa ilang atubangan ginamit ang hugaw sa tawo ingon nga sugnod ug kan-a ang imong linuto sama nga nagkaon kag torta nga sebada.” Ug midugang pa gayod ang Ginoo sa pag-ingon, “Sa ingon, ang katawhan sa Israel magkaon sa mga pagkaon nga hugaw sumala sa Balaod ni Moises didto unya sa kanasoran diin adto ko sila ipabihag.” Unya miingon ako, “Apan, O Ginoong Dios, nasayod ka nga wala ko gayod hugawhugawi ang akong kaugalingon. Sukad pa sa akong pagkabata wala pa gayod ako makakaon ug mananap nga hugaw o mananap nga namatay nga wala hilabti o mananap nga gikuniskunis sa laing mga mananap.” Unya miingon siya kanako, “Kon mao kana, hugaw na lamang sa baka ang gamita ingon nga sugnod inay hugaw sa tawo.” Ug miingon pa gayod siya kanako, “Tawo, himoon ko nga makulangag pagkaon ang Jerusalem ug sinukod ang ilang pagkaon. Magkaon sila uban ang kahadlok ug ang tubig nga ilang imnon sinukod usab. Imnon nila kini nga subo ang panagway. Himoon ko gayod nga magkulang ang ilang pan ug tubig ug magtinan-away unya sila nga subo ang hitsura ug mag-anam ug kaniwang ang ilang lawas tungod sa ilang pagpakasala.” Ang Dios miingon, “Tawo, pagkuhag hait nga espada ug gamita kini ingon nga labaha ug kiskisi ang imong ulo ug suwang. Unya pagkuhag timbangan ug timbanga ang buhok ug bahina kini sa tulo ka bahin. Sunoga ang ikatulong bahin sa taliwala sa siyudad inigkahuman sa pag-ataki. Ang laing ikatulong bahin tagodtagora ginamit ang espada ug ikatagkatag libot sa siyudad ug ang laing ikatulong bahin usab ipapadpad sa hangin kay gukdon ko unya kinig espada. Pagbilin lamang ug diyutayng buhok ug ihigot kini sa sidsid sa imong bisti. Unya sunoga ang pipila niini ug mokaylap ang kalayo nga maoy makasunog sa tanang katawhan sa Israel.” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Tan-awa ang Jerusalem. Gipahimutang ko siya taliwala gayod sa kanasoran. Apan misupil siya sa akong mga sugo labaw pa gani hinuon sa ubang kanasoran ug gisalikway niya ang akong mga lagda. Busa ako, ang Ginoong Dios, nag-ingon: Sanglit labaw ka man ka masupilon kay sa ubang kanasoran nga naglibot kanimo ug wala mo man tumana ang akong mga sugo ug mga lagda kondili ang mga balaod hinuon sa kanasoran libot kanimo busa ako, ang Ginoong Dios, makig-away kanimo ug silotan ko ikaw sinaksihan sa kanasoran. Tungod sa imong pagkadaotan buhaton ko kanimo ang wala ko pa gayod mabuhat ug dili ko na buhaton pag-usab. Ang mga amahan mokaon sa ilang mga anak ug kan-on sa mga anak ang ilang mga amahan. Hukman ko kamo ug ang mahibilin kaninyo ipapadpad ko sa hangin. “Busa ipanumpa ko, ingon nga buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, nga lumpagon ko ikaw tungod sa imong paghugawhugaw sa akong balaang puloy-anan uban sa mga butang nga dulomtanan ug sa salawayon ninyong binuhatan. Laglagon ko kamong tanan sa walay kukaluoy. Ang ikatulong bahin sa imong lumolupyo mangamatay sa sakit ug sa gutom diha sa siyudad; ang laing ikatulong bahin pamatyon pinaagi sa espada diha sa imong palibot ug ang laing ikatulong bahin akong patibulaagon ug unya ipagukod sa espada. “Sa ingon niini mahiagoman ninyo ang akong kasuko hangtod nga matagbaw ako ug makaila unya kamo nga ako, ang Ginoo, nagsulti niini tungod kay nasuko ako sa inyong pagbiya kanako. Gun-obon ko kamo ug biaybiayon kamo sa mga nasod nga kasikbit ninyo ug sa tanang moagi kaninyo. Mahimo kamong kataw-anan ug biaybiayon kamo nila; mahimo kamong usa ka pasidaan nga makapalisang kanila inigsilot ko na unya kaninyo sa walay kukaluoy. Mahitabo kini kon buhian ko na ang akong mga udyong nga magdalag gutom, mga udyong nga molaglag kaninyo. Padad-an ko kamog dugang pang gutom hangtod nga wala na kamoy makaon. Padad-an ko kamog bangis nga mga mananap ug tukbon nila ang inyong kabataan. Padad-an ko usab kamog gutom. Mahiagom kamo sa kamatay ug sa espada. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang Ginoo miingon kanako, “Tawo, atubang sa kabukiran sa Israel ug sultihi sila. Ingna ang kabukiran sa Israel nga mamati sila sa pulong sa Ginoong Dios. Kini ang iyang gisulti ngadto sa kabukiran ug sa kabungtoran, sa kapangpangan ug sa kawalogan: Padad-an ko kamog espada ug lumpagon ko ang mga alampoanan alang sa mga diosdios didto sa kabungtoran. Lumpagon unya ang inyong mga halaran ug dugmokon ang inyong mga sunoganan sa insenso. Ilabay ko sa atubangan sa inyong mga diosdios ang mga patay ninyong lawas. Patyon ko ang mga Israelita sa atubangan sa ilang mga diosdios ug katagon ko ang inyong mga bukog libot sa inyong mga halaran. Gun-obon ko ang inyong mga siyudad ug lumpagon ang inyong mga halaran sa kabungtoran aron mawagtang ang inyong mga diosdios ug mangalumpag ang inyong mga halaran sa insenso ug mahanaw ang inyong gihagoan. Magpasad unya ang mga patay ug ang mahibilin moila unya nga ako mao ang Ginoo. “Apan dili ko sila hutdog patay. Ang uban patibulaagon ko ngadto sa ubang kanasoran. Didto magpuyo sila ingon nga mga bihag ug mahinumdom na unya sila kanako. Dugmokon ko ang maluibon nilang kasingkasing nga misalikway kanako ug kuhaan kog kahayag ang ilang mga mata nga nagsimbag mga diosdios. Sila mismo ngil-aran sa ilang kaugalingon tungod sa salawayon nilang binuhatan. Makaila unya sila nga ako mao ang Ginoo ug buhaton ko gayod kanila kining butanga.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ipakpak ang imong mga kamot ug itindak ang imong mga tiil. Hilak tungod sa kadaotan ug kahugaw sa katawhan sa Israel. Mangamatay sila pinaagi sa espada, sa gutom ug sa sakit. Kadtong atua sa layo mamatay sa sakit, ang anaa sa duol mamatay sa espada ug kadtong mahabilin mamatay sa gutom. Sa ingon niining paagiha ipahamtang ko ang akong kasuko kanila. Magpasad unya ang mga patay tipon sa mga diosdios libot sa mga halaran, diha sa tanang kakahoyan ug sa tanang dagkong tugas—sa bisan diin himoa ang paghalad ug humot nga mga halad alang sa tanang mga diosdios. Tungod niini makaila unya kamo nga ako mao si Yahweh. Bakyawon ko ang akong kamot batok kanila ug gun-obon ko ang ilang nasod gikan sa kamingawan sa habagatan ngadto sa siyudad sa Ribla sa amihanan. Sa ingon makaila na unya sila nga ako mao si Yahweh.” Ang Ginoo nag-ingon kanako, “Tawo, ingna sila nga kini ang gisulti sa Ginoong Dios ngadto sa nasod sa Israel: Kataposan na! Miabot na gayod ang kataposan sa tibuok Israel. “Mao na kini ang inyong kataposan. Pahiagomon ko kamo sa akong kasuko ug hukman ko kamo sumala sa inyong binuhatan ug silotan ko kamo tungod sa tanan ninyong salawayong buhat. Dili ko kamo kaluy-an; silotan ko kamo samtang anaa pa kaninyo ang pagkadaotan. Unya makaila kamo nga ako mao ang Ginoo.” Kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Nagsunodsunod pag-abot ang katalagman! Miabot na gayod ang inyong kataposan ug dili na kini kapugngan. Ang inyong kalaglagan, O mga Israelita, miabot na gayod; miabot na ang panahon ug duol na ang adlaw sa kagubot ug dili kini adlaw sa malipayong panaghugyaw didto sa kabukiran. “Sa dili madugay buboan ko na kamo sa akong kasuko ug hukman ko kamo sumala sa inyong binuhatan ug silotan ko kamo tungod sa inyong pagkadaotan. Buhaton ko kini sa walay kukaluoy ug wala akoy sayloan. Silotan ko kamo sumala sa inyong pagkadaotan samtang anaa pa kini kaninyo. Unya makaila kamo nga ako, ang Ginoo, maoy magsilot kaninyo.” Ania na gayod ang adlaw! Miabot na ang inyong kalaglagan; namulak na ang pagpanglupig ug nanalingsing na ang garbo. Ang kapintas mitubo ug nahimong bunal sa pagkadaotan; walay mahibilin kanila bisan ang ilang kabahandianon ug kabantog. Miabot na ang panahon ug duol na ang adlaw. Kinahanglan nga dili maglipay ang namalit o magsubo ang namaligya kay silang tanan mahiagom man sa akong kasuko. Ang namaligya dili na makabawi sa ilang puhonan kay silang tanan mahiagom man sa kasuko sa Dios. Mahitabo gayod kini ug tungod sa ilang pagkadaotan walay makaluwas sa ilang kinabuhi. Gipatingog na nila ang trumpeta ug nakapangandam na ang tanan apan walay moadto sa panggubatan kay ipahamtang man kanilang tanan ang akong kasuko. Ang espada atua naghulat sa gawas ug ang kamatay ug gutom anaa sa sulod; mamatay sa espada kadtong atua sa panggubatan ug ang anaa sa siyudad mahiagom sa kamatay ug gutom. Ug kon may makaikyas man ugaling, adto sila modangop sa kabukiran sama sa nahadlok nga mga salampati ug mag-agulo sila tungod sa ilang kasal-anan. Wala nay umoy ang tanang kamot ug mangurog ang ilang tuhod. Magbisti silag sako ug mangalisang sila pag-ayo. Molutaw sa ilang panagway ang kaulaw ug kiskisan nila ang ilang ulo. Ipanglabay na lamang nila ang ilang mga plata ug bulawan ngadto sa kadalanan daw butang nga mahugaw ug dili kini makaluwas kanila sa adlaw sa kasuko sa Ginoo. Dili kini makabusog kanila. Mao kini ang nagdala kanila ngadto sa pagpakasala. Gigamit lamang nila sa pagpasikat ang ilang matahom nga mga alahas ug gikan niini gibuhat nila ang ilang mga diosdios ug uban pang mga butang nga salawayon busa himoon sa Ginoo nga mangil-aran sila sa ilang mga bulawan ug plata. Miingon ang Ginoo, “Unya ipatulis ko kini sa mga langyaw ug mga tawong daotan aron pasipad-an nila kini. Pasagdan ko sila inigpasipala nila sa akong Templo; lungkabon kini sa mga kawatan ug pasipad-an nila kini. “Nagkaguliyang silang tanan. Ang tibuok nasod nalukop sa pinatyanay ug nagkagubot ang tibuok siyudad. Paanhaon ko ang labing bangis nga nasod aron sakmiton ang inyong kabalayan. Putlon ko ang inyong garbo ug hugawhugawan unya ang inyong mga halaran. Inig-abot sa kasakitan, mangita unya kamo sa kalinaw apan dili kamo makakita niini. Magsunodsunod sa pag-abot ang katalagman kaninyo ug walay hunong ang mga huhungihong sa daotang mga balita. Mangita kamog panan-awon gikan sa propeta. Ang mga pari wala nay ikatudlo sa mga tawo ug wala nay ikatambag ang mga kadagkoan. Magbangotan unya ang hari ug kabsag paglaom ang prinsipe ug mangurog sa kahadlok ang katawhan. Silotan ko kamo sumala sa inyong binuhatan ug hukman ko kamo sumala sa inyong paghukom sa uban ug makaila unya kamo nga ako mao ang Ginoo.” Sa ikalimang adlaw sa ikaunom nga bulan sa ikaunom nga tuig sa among pagkabihag, samtang nakigsulti kanako ang mga kadagkoan sa Juda didto sa akong balay, gigamhan ako sa Ginoong Dios. Nakita ko ang daw tawo; ang gikan sa iyang hawak paubos kalayo ug ang gikan sa iyang hawak pataas daw gipasinaw nga bronsi nga naggilakgilak. Ug nakita ko ang daw kamot nga mikupot sa akong buhok. Unya diha sa panan-awon gikan sa Dios gibayaw ako sa Espiritu ug gidala ngadto sa Jerusalem. Unya gidala ako ngadto sa ganghaan sa Templo nga nag-atubang sa amihanan diin nahimutang ang usa ka diosdios nga gidumtan sa Dios. Nakita ko didto ang himaya sa Dios sa Israel sama sa panan-awon nga akong nakita didto sa kapatagan. Unya miingon ang Dios kanako, “Tawo, tan-aw ngadto sa amihanan.” Busa mitan-aw ako sa amihanan ug nakita ko ang diosdios nga gidumtan sa Dios didto sa ganghaan sa amihanang dapit duol sa halaran. Unya miingon na usab siya kanako, “Tawo, nakita mo ba ang ilang gibuhat? Ang katawhan sa Israel naghimog salawayon nga mga buhat dinhi ug buot nila akong hinginlan gikan sa akong balaang puloy-anan. Apan makakita ka pa gayod ug labaw pa kangil-ad nga mga buhat kay niini.” Unya gidala ako niya ngadto sa pultahan sa hawanan ug nakita ko didto ang usa ka lungag diha sa paril. Miingon siya kanako, “Tawo, busloti ang paril.” Sa dihang nabuslotan na nako kini, nakita ko ang usa ka pultahan. Unya miingon siya kanako, “Sulod ug tan-awa ang salawayong mga butang nga ilang gibuhat didto.” Busa misulod ako ug mitan-aw ug nakita ko didto sa bungbong ang larawan sa nagkalainlaing nagkamang nga mga mananap lakip ang hugawng kahayopan ug ang tanang diosdios sa katawhan sa Israel. Sa atubangan nila nagbarog ang 70 ka kadagkoan sa Israel. Diha usab uban kanila si Jahasanias nga anak ni Safan. Ang matag usa kanila nagkupot sa ilang sudlanag insenso ug miutbo sa itaas ang bagang aso sa insenso. Unya gipangutana ako niya, “Tawo, nakita mo ba ang gibuhat sa mga kadagkoan sa Israel diha sa tago, diha sa ilang mga lawak nga nalukop sa mga hulagway? Miingon sila, ‘Dili makakita kanato ang Ginoo ug gibiyaan na niya ang atong nasod.’” Miingon usab siya kanako, “Makakita ka pa gayod ug labi pang ngilngig nga sala nila.” Unya gidala niya ako ngadto sa pultahan sa ganghaan sa Templo, dapit sa amihanan. Ug didto nakita ko ang mga babaye nga naghilak tungod sa pagkamatay sa diosdios nga si Tamus. Unya giingnan ako niya, “Tawo, nakita mo ba kini? Makakita ka pag mga buhat nga mas ngilngig pa kay niini.” Ug gidala ako niya ngadto sa sulod nga hawanan sa Templo ug nakita ko didto ang 25 ka lalaki. Nagbarog sila sa pultahan sa Templo, sa tungatunga sa tapangko ug sa halaran. Nagtalikod sila sa Templo ug nag-atubang sa silangan ug nagsimba sa adlaw. Unya giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, nakita mo ba kini? Dili pa ba igo ang mga sala nga gibuhat dinhi sa katawhan sa Juda nga ila pa man gayong duhigon ang tibuok nasod sa ilang kabangis ug sa ingon gihagit nila ang akong kasuko? Tan-awa kon giunsa nila ako pagbugalbugal! Tungod niini, pahiagomon ko sila sa akong kapungot. Silotan ko silang tanan sa walay kukaluoy. Bisan pag mosinggit sila sa pagpakitabang kanako, dili ko sila tagdon.” Unya nadungog ko nga misinggit ang Dios, “Duol kamong mga tiglaglag sa siyudad ug dad-a ang inyong hinagiban sa paglaglag.” Ug dihay unom ka tawo nga miduol gikan sa ganghaan sa Templo nga nag-atubang sa amihanan. Nagdala silag hinagiban sa pagpatay ug kuyog kanila ang usa ka tawo nga nagbistig lino ug nagdalag sulatanan. Unya nanulod sila ug mibarog tupad sa halaran nga bronsi. Niining higayona ang silaw sa himaya sa Dios sa Israel nga diha sa kerubin mikayab ngadto sa pultahan sa Templo. Unya gitawag niya ang tawo nga nagbistig lino ug nagdalag sulatanan ug giingnan siya sa Ginoo, “Libota ang siyudad sa Jerusalem ug butangig patik ang agtang sa tanan nga naguol ug nag-agulo tungod sa hilabihan ka ngil-ad nga mga buhat nga gihimo sa mga lumolupyo niini.” Giingnan usab niya ang uban, “Sunod kamo kaniya ug pamatya ninyo sa walay kukaluoy ang mga nagpuyo sa siyudad. Pamatya ang mga tigulang ug ang mga batan-on ingon man ang kabataan ug kababayen-an. Apan ayaw ilakip pagpatay kadtong may patik sa ilang agtang. Sugdi ninyo kini paghimo dinhi sa akong Templo.” Busa giuna nila pagpamatay ang kadagkoan nga didto sa Templo. Unya giingnan sila sa Dios, “Lakaw na kamo! Pasipad-i ninyo ang Templo ug lukpa ninyo sa inyong mga pinatay ang mga hawanan.” Busa nanglakaw sila ug gipamatay ang mga lumolupyo sa siyudad. Samtang gipamatay nila ang mga lumolupyo ug nag-inusara na lamang ako, mihapa ako ug mituaw, “O Ginoong Dios, laglagon mo ba ang tanan nga nahabilin sa Israel tungod sa imong kasuko sa Jerusalem?” Unya giingnan niya ako, “Hilabihan kadako ang sala sa katawhan sa Israel ug sa Juda. Naglunang sa dugo ang tibuok nasod ug walay hustisya sa siyudad sa Jerusalem ug miingon sila, ‘Gibiyaan na sa Ginoo kining nasora ug dili na siya makakita kanato.’ Busa silotan ko silang tanan sa walay kukaluoy ug buhaton ko kanila ang ilang gibuhat sa uban.” Unya ang tawo nga nagbistig lino ug nagkupot ug sulatanan miabot ug miingon kang Yahweh, “Gituman ko na ang gisugo mo kanako.” Unya nakita ko ang usa ka daw trono nga sapiro diha sa atop-atop ibabaw sa ulo sa mga kerubin. Ug giingnan sa Dios ang tawo nga nagbistig lino, “Lakaw ngadto sa taliwala sa nagtuyok nga mga ligid ubos sa mga kerubin ug paghakop ug nagbagang uling diha sa ubos sa mga kerubin ug ikatag kini sa siyudad.” Ug nakita ko nga misulod siya. Niadtong higayona ang mga kerubin nagbarog sa habagatang dapit sa Templo ug may panganod nga miputos sa sulod nga hawanan. Unya ang silaw sa himaya sa Ginoo mikayab ngadto sa pultahan sa Templo gikan sa mga kerubin ug naputos sa panganod ang Templo ug ang hawanan nalukop sa kahayag sa himaya sa Ginoo. Ang dinahunog sa mga pako sa mga kerubin nadungog hangtod sa gawas nga hawanan. Sama kini sa tingog sa Dios nga Labing Gamhanan. Sa dihang gisugo sa Ginoo ang tawo nga nagbistig lino sa pagkuhag kalayo gikan sa taliwala sa mga ligid ubos sa mga kerubin, miadto siya ug mibarog tupad sa usa ka ligid. Unya usa sa mga kerubin nagkuhag nagbaga nga uling ug gihatag niya kini ngadto sa tawo nga nagbistig lino. Gidawat kini sa tawo ug milakaw siya. Daw kamot ug tawo ang kamot sa mga kerubin nga diha sa ilalom sa ilang mga pako. Unya nakita ko usab nga may upat ka ligid tupad sa mga kerubin, usa ka ligid sa matag kerubin. Ang mga ligid nagpangidlap sama sa dalag nga mahalong bato. Managsama silang tanan ug daw ang matag ligid may lain pang ligid nga nagbabag sa sulod niini. Kon moligid na sila, dili kinahanglan nga moliso sila paatubang sa ilang padulngan. Asa gani sila mag-atubang adto usab sila padulong. Ang tibuok nilang lawas, likod, kamot, pako ug mga ligid nalukop sa mga mata. Nadungog ko ang hinaguros sa mga ligid. May upat ka nawong ang matag binuhat: ang una nawong sa torong baka; ang ikaduha nawong sa tawo; ang ikatulo nawong sa liyon; ang ikaupat nawong sa agila. (Mao kini ang mga binuhat nga akong nakita daplin sa Suba sa Kebar.) Unya mikayab ang mga kerubin ug bisan asa sila mopaingon, mokuyog usab ang mga ligid ug iniglupad nila, mouban usab kanila ang mga ligid. Inighunong nila, mohunong usab ang mga ligid kay ang mga binuhat mao may nagpalihok kanila. Unya ang silaw sa himaya sa Ginoo mibiya gikan sa ganghaan sa Templo sa Ginoo ug miadto sa ibabaw sa mga kerubin ug mipabilin didto. Ang mga kerubin mibuklad sa ilang mga pako ug milupad uban sa ilang mga ligid ug mitindog sila sa pultahan sa sidlakang ganghaan sa Templo sa Ginoo. Diha sa ibabaw sa mga kerubin ang kahayag nga nagpadayag sa himaya sa Dios sa Israel. Mao kini ang mga binuhat nga akong nakita didto daplin sa Suba sa Kebar diha sa ubos sa Dios sa Israel. Ang matag usa kanila may upat ka nawong, may upat usab ka pako ug ilalom sa matag pako nila adunay daw kamot sa tawo. Ang ilang mga nawong mao gayod ang mga nawong nga akong nakita didto sa daplin sa Suba sa Kebar. Silang tanan mipanaw nga walay likoliko. Gibayaw ako sa Espiritu ug gidala ngadto sa sidlakang ganghaan sa Templo sa Ginoo. Unya nakita ko nga may 25 ka tawo didto sa pultahan sa ganghaan ug lakip kanila mao ang duha ka pangulo sa katawhan nga si Jahasanias nga anak ni Azzur ug si Pelatias nga anak ni Banaias. Giingnan ako sa Dios, “Tawo, mao kining mga tawhana ang naglarawg daotan ug naghatag ug dili maayong tambag dinhi niining siyudara. Miingon sila, ‘Hapit na ang panahon nga magtukod kita ug mga balay; kining siyudara sama sa kawa ug kita sama sa karne sulod sa kawa. Hinuon napanalipdan kita gikan sa kalayo.’ Busa sultihi sila niini, O tawo.” Unya ang espiritu sa Ginoo mikunsad na usab kanako ug siya miingon, “Isulti ang giingon sa Ginoo: Nasayod ako sa inyong gihunahuna, O katawhan sa Israel. Daghan kamog napatay niining siyudara ug ang mga patay nagkatag sa kadalanan. “Busa nag-ingon ako, ang Ginoong Dios, nga ang karne mao ang simbolo sa inyong mga gipatay nga anaa sa taliwala sa siyudad ug ang kawa mao kining siyudara apan kamo kuhaon ko gikan dinhi. Ug kay nahadlok man kamo sa espada, ipahabas ko hinuon kamo sa espada. Dad-on ko kamo ngadto sa gawas sa siyudad ug itugyan ngadto sa mga langyaw ug silotan ko kamo. Mangamatay kamo pinaagi sa espada diha sa panggubatan sa kaugalingon ninyong nasod, ang Israel, ug makaila unya kamo nga ako mao ang Ginoo. Kining siyudara dili mahimo nga sama sa kawa alang kaninyo ug kamo dili mahimong sama sa karne nga panalipdan sa kawa. Adto ko kamo siloti sa panggubatan sa Israel. Makaila unya kamo nga ako mao ang Ginoo. Buhaton ko kini kay wala man kamo magtuman sa akong mga sugo ug sa akong mga gimbut-an kondili mao hinuoy inyong gituman ang mga balaod sa kasikbit ninyong kanasoran.” Samtang nagsulti ako sa pulong sa Ginoo, namatay si Pelatias, ang anak ni Banaias. Unya mihapa ako ug mituaw, “O Ginoong Dios, puohon mo ba ang nahibilin sa katawhan sa Israel?” Unya giingnan na usab ako sa Ginoo, “Tawo, ikaw ug ang imong kaigsoonan, ang imong isigkabinihag, ang tibuok katawhan sa Israel maoy gihisgotan sa mga nagpuyo sa Jerusalem. Miingon sila, ‘Mibiya na sila kang Yahweh ug kining yutaa gihatag na kanato.’ “Busa sultihi ang imong mga isigkabinihag nga nag-ingon ako nga bisan tuod gipahilayo ko sila ngadto sa ubang kanasoran ug gipatibulaag sa ubang kayutaan, ako gihapon ang ilang dalangpanan didto niadtong mga dapita. “Busa isulti nga nag-ingon ako, ang Ginoong Dios: tigumon ko kamo gikan sa kanasoran ug ihatag ko pagbalik kaninyo ang yuta sa Israel. Inig-abot ninyo sa Israel, kuhaon ninyo ang tanang mahugaw ug salawayong mga diosdios. Unya hatagan ko kamog usa na lamang ka tinguha ug bag-ong panglantaw sa kinabuhi. Kuhaon ko ang gahi ninyong kasingkasing ug ilisan ko kinig kasingkasing nga masinugtanon aron tumanon ninyo ang akong mga sugo ug mga balaod ug mahimo kamong akong katawhan ug ako mahimong inyong Dios. Apan kadtong nagsimba sa mahugaw ug salawayong mga diosdios silotan ko sumala sa ilang binuhatan.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. Unya milupad ang mga kerubin uban sa mga ligid nga diha sa ilang kilid ug diha sa ibabaw nila ang silaw sa himaya sa Dios sa Israel. Gikan sa taliwala sa siyudad ang silaw sa himaya sa Ginoo mikayab ug mihunong didto sa bukid sa silangang bahin sa siyudad. Unya sa maong panan-awon gibayaw ako sa Espiritu ug gidala ngadto sa mga binihag nga didto sa Babilonia. Ug nahanaw ang panan-awon nga akong nakita. Gisuginlan ko ang mga binihag bahin sa tanan nga gipakita kanako sa Ginoo. Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, nagpuyo ka tipon sa katawhan nga masupilon. May mata sila apan dili makakita; may dalunggan apan dili makadungog kay masupilon man sila. “Busa andama ang imong mga dad-onon. Ug sa atubangan nila, lakaw ngadto sa laing dapit sama sa usa ka binihag. Himoa kini panahon sa adlaw kay basin na lag makasabot sila bisan tuod masupilon sila. Pakit-a sila inigdala nimo sa imong mga dad-onon ngadto sa gawas ug sa gabii maoy imong igikan nga sinaksihan nila. Lungagi ang paril ug lusot niini sinaksihan usab nila. Pakit-a sila inigpas-an mo sa imong dad-onon ug adto agi sa ngitngit nga dapit. Taboni ang imong nawong aron dili mo makita ang imong laktan. Himoon ko ikawng pasidaan alang sa katawhan sa Israel.” Gituman ko ang gisugo sa Ginoo kanako. Sa adlaw giandam ko ang akong mga dad-onon ug sa gabii naglungag ako sa paril ginamit ang kaugalingon kong kamot. Milakaw ako sa ngitngit dala ang akong dad-onon sinaksihan nila. Sa pagkabuntag giingnan ako sa Ginoo: “Tawo, kon mangutana kanimo ang masupilong katawhan sa Israel kon unsay imong gibuhat, ingna sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios, ‘Kining maong mensahe alang sa pangulo sa Jerusalem ug sa tibuok katawhan sa Israel nga nagpuyo niini.’ Ingna sila, ‘Pasidaan ako alang kaninyo; mahitabo kaninyo ang akong gibuhat. Mangabihag kamo.’ Ang inyong pangulo magpas-an sa iyang dad-onon diha sa ngitngit samtang maglakaw siya. Maglungag siya sa paril ug molusot siya niini. Tabonan niya ang iyang nawong aron dili siya makakita sa iyang laktan. Unya pukoton ko siya ug dad-on ngadto sa Babilonia apan dili siya makakita niini ug mamatay siya didto. Patibulaagon ko sa tibuok kalibotan ang iyang mga magtatambag ug mga sundalo ug laniton ko ang espada ug patyon sila. Makaila unya sila nga ako mao ang Ginoo inigpatibulaag ko na kanila ngadto sa kanasoran. Apan paikyason ko ang pipila kanila gikan sa espada, sa gutom ug sa sakit aron isugid nila ang ilang pagkadaotan ngadto sa kanasoran nga adtoan nila ug makaila sila nga ako mao ang Ginoo.” Giingnan pa gayod ako sa Ginoo, “Tawo, kan-a ang imong pagkaon nga magkurog ka ug inom ug tubig nga magkurog ka sa kahadlok. Ingna ang katawhan sa Israel nga kini ang giingon sa Ginoong Dios mahitungod sa mga lumolupyo sa Jerusalem nga nagpuyo pa sa ilang yuta: Magkaon sila uban ang kahadlok ug moinom sila nga subo ang panagway kay ang ilang nasod sakmitan man sa tanang kabtangan niini tungod sa kabangis sa tanang nagpuyo niini. Ang mga siyudad nga karon puno sa mga tawo gun-obon ug mahimong kamingawan ang nasod ug makaila unya kamo nga ako mao ang Ginoo.” Unya giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, unsa ba kining panultihon ninyo mahitungod sa Israel nga nag-ingon, ‘Nagpadayon gihapon pagpanglabay ang panahon ug kawang lamang ang tanang panagna?’ Busa sultihi sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Undangon ko kining maong panultihon ug dili na kini nila gamiton dinhi sa Israel. Hinuon ingna sila nga ania na ang mga adlaw nga matuman ang mga panagna! “Wala nay mini nga mga panan-awon o mga bakak nga tagnatagna diha sa katawhan sa Israel. Ako mismo, ang Ginoo, maoy mosulti ug matuman gayod kini. Dili na madugay nga mahitabo kini, O banay nga masupilon. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nag-ingon niini.” Giingnan na usab ako sa Ginoo, “Tawo, ang katawhan sa Israel miingon, ‘Ang nakita niyang panan-awon dugay pang mahitabo ingon man ang iyang mga gitagna.’ Busa sultihi sila: Kini ang giingon sa Ginoong Dios: Dili malangan ang akong gisulti kondili matuman na gayod kini. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nag-ingon niini.” Misulti kanako ang Ginoo, “Tawo, pagwali batok sa mga propeta sa Israel nga nagwali sa ilang kaugalingong kabubut-on lamang. Sultihi sila nga mamati gayod sila sa pulong sa Ginoo.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Alaot ang mga buangbuang nga mga propeta nga nagmugna ug kaugalingon nilang panan-awon. O Israel, ang inyong mga propeta sama sa mga milo nga anaa taliwala sa mga nagun-ob nga kabalayan! Wala sila makaadto sa mga gitumpag nga bahin sa kota aron pagtukod niini pag-usab alang sa katawhan sa Israel aron mobarog kini nga lig-on panahon sa gubat sa adlaw sa kasuko sa Ginoo. Mini ang ilang mga panan-awon ug bakak ang ilang mga panagna. Nangangkon sila nga nagsulti sila sa akong mensahe apan wala ko sila ipadala. Unya nagpaabot sila nga ang ilang pulong matinuod. Giingnan nako sila: Kadtong mga panan-awon nga inyong nakita mga mini ug bakak ang inyong mga panagna. Nag-ingon kamo nga kadto akong mga pulong apan wala ako magsulti kaninyo.” Busa ang Ginoong Dios miingon kanila, “Tungod kay nanglimbong ug namakak man kamo, makigbatok ako kaninyo. Silotan ko kamong mga propeta nga nagmugnag bakak nga mga panan-awon ug mga panagna. Dili kamo mahiuban sa pundok sa akong katawhan o mahiapil sa lista sa banay sa Israel o makasulod sa yuta sa Israel. Unya masayod kamo nga ako mao ang Ginoong Dios. “Gipasalaag sa mga mini nga propeta ang akong katawhan pinaagi sa pag-ingon, ‘Kalinaw,’ bisag walay kalinaw. Sa dihang nagtukod ang katawhan ug kota, gibulit kini sa maong mga propeta sa minasa nga lasaw kaayo. Busa ingna kadtong nagbulit niini ug minasa nga lasaw kaayo nga matumpag kini. Magpaulan akog kusog ug moulan ug dagkong yelo ug moabot ang bagyo. Matumpag ang kota ug sudyaan kamo sa mga tawo, ‘Ingon kay gibulitan. Natumpag man lagi.’” Busa ang Ginoong Dios nag-ingon kanila, “Tungod sa akong kapungot gub-on ko ang kota pinaagi sa bagyo ug tungod sa akong kasuko moabot ang dagkong ulan nga yelo. Lumpagon ko ang kota nga inyong gibulit ug minasa nga lasaw. Mahapla kini sa yuta ug madayag ang mga sukaranan niini. Inigkalumpag niini, madat-ogan kamo ug mangamatay. Unya masayran ninyo nga ako mao ang Ginoo. “Ipahamtang ko ang akong kasuko sa kota ug sa nagbulit niinig lasaw. Unya moingon ako kaninyo nga wala na ang kota ingon man ang nagbulit niini nga mao ang mga propeta sa Israel nga nag-ingon nga may kalinaw sa Jerusalem bisag wala!” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. Ang Ginoo miingon, “Ug ikaw, tawo, adtoa ang mga babaye nga nagwali ug tinumotumong mga panagna. Pagwali batok kanila. Ingna sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Alaot kamong mga babaye nga nagtahi ug mga pulseras nga may anting-anting ug naghimog mga pandong sa ulo sa mga tawo nga nagkalainlain ang gidak-on aron paglit-ag sa mga tawo. Buot kamong makabaton ug gahom sa pagkontrolar sa kinabuhi sa akong katawhan alang sa inyong kaugalingong kaayohan. Gipasipalahan ninyo ako taliwala sa akong katawhan tungod lamang sa pila ka kumkom nga sebada ug pila ka buok pan. Gipatay ninyo ang mga tawo nga dili angayng patyon apan gihimo ninyo nga mabuhi pa ang mga tawo nga angayng patyon. Gibakakan ninyo ang akong katawhan ug mituo usab sila kaninyo.” Busa miingon ang Ginoong Dios, “Supak ako sa inyong mga anting-anting nga inyong gigamit sa paglit-ag sa mga tawo. Laksion ko kini gikan sa inyong mga bukton ug buhian ko sama sa usa ka langgam ang mga tawo nga inyong nadakpan. Gision ko ang inyong mga pandong ug luwason ko ang akong katawhan gikan sa inyong kamot ug dili na sila magpabilin kaninyo ingon nga tukbonon. Unya masayran ninyo nga ako mao ang Ginoo. “Pinaagi sa inyong mga bakak gibugnaw ninyo ang matarong bisag wala ako magbugnaw kanila ug gidasig hinuon ninyo ang mga daotan aron dili sila mobiya sa daotang pagkinabuhi ug dili maluwas. Busa karon matapos na gayod ang malimbongon ninyong mga panan-awon ug panagna. Luwason ko ang akong katawhan gikan sa inyong kamot. Unya masayran ninyo nga ako mao ang Ginoo.” Unya may miduol kanako nga mga kadagkoan sa Israel ug nagpakisayod sa kabubut-on sa Ginoo. Ug misulti kanako ang Ginoo, “Tawo, kining mga tawhana nagmahal pag-ayo sa ilang mga diosdios ug wala gayod sila mobulag sa nakaangin kanila sa pagpakasala busa nganong tugotan ko man sila nga magpakisayod kanako? “Busa ingna sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: ‘Bisag kinsa nga Israelita nga nagsimba ug diosdios ug wala gayod mobulag sa nakaangin kaniya sa pagpakasala ug unya magpakisayod siya sa propeta, ako, ang Ginoo motubag kaniya sumala sa gidaghanon sa iyang mga diosdios. Himoon ko kini aron mahibalik kanako ang katawhan sa Israel nga nahimulag kanako tungod sa ilang mga diosdios.’ “Busa sultihi ang katawhan sa Israel nga nag-ingon ang Ginoong Dios: ‘Paghinulsol kamo ug isalikway ang inyong mga diosdios ug biyai ang tanan ninyong mahugawng buhat.’ “Kay bisan kinsa nga Israelita o dumuduong nga nagpuyo sa Israel nga mibiya kanako ug nagsimba sa iyang mga diosdios ug wala mobulag sa nakaangin kaniya sa pagpakasala ug moadto sa usa ka propeta aron sa pagpakisayod bahin kanako, ako mismo, ang Ginoo, maoy motubag kaniya. Pakigbatokan ko ang maong tawo ug himoon ko siya nga usa ka sanglitanan ug hinginlan ko siya gikan sa akong katawhan ug masayran ninyo nga ako mao ang Ginoo. “Ug kon malimbongan ang propeta ug mosulti siya, kana tungod kay ako, ang Ginoo, maoy naglimbong sa propeta. Silotan ko siya ug hinginlan gikan sa akong katawhan, ang Israel. Silotan sila sumala sa ilang sala ug managsama ang silot sa propeta ug sa tawo nga nagpakisayod kaniya. Buhaton ko kini aron nga dili na mobulag pa kanako ang katawhan sa Israel o hugawhugawan pa nila ang ilang kaugalingon niining mga salaa. Mahimo na sila nga akong katawhan ug ako mahimo nga ilang Dios. Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini.” Ug ang Ginoo miingon kanako, “Tawo, kon makasala kanako ang usa ka nasod tungod sa ilang pagbiya kanako, silotan ko kini ug kuhaon ang gisaligan nila sa ilang pagkaon ug padad-an ko silag gutom aron mangamatay ang mga tawo ug kahayopan. Bisan pag nagpuyo uban kanila si Noe, si Danel ug si Job, kini ra silay maluwas tungod sa ilang pagkamatarong.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “Kon patunghaon ko sa ilang nasod ang mga ihalas nga mananap aron molaglag niini ug mahimo kining kamingawan ug wala nay tawo nga moagi niini tungod sa mga mananap ug bisan pag nagpuyo uban kanila kining maong tulo ka tawo, tungod kay ako Dios man nga buhi, kining tulo ka tawo dili makaluwas sa ilang mga anak kondili sa ilang kaugalingon lamang ug ang yuta mahimong kamingawan. Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “O kon padad-an kog espada ang maong yuta ug moingon ako nga ipahabas ko sa espada ang nasod ug pamatyon ang mga tawo ug mga mananap ug bisan pag nagpuyo uban kanila kining tulo ka tawo, tungod kay ako Dios man nga buhi, kining tulo ka tawo dili makaluwas sa ilang mga anak. Ang ilang kaugalingon mao ra gayoy maluwas.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “O kon padad-an ko silag sakit ug tagbawon ko ang akong kaligutgot pinaagi sa pagpamatay sa mga tawo ug sa mga mananap bisan pag nagpuyo uban kanila si Noe, si Daniel ug si Job, tungod kay ako buhi man nga Dios, kining tulo ka tawo dili makaluwas sa ilang mga anak. Mao ray maluwas ang ilang kaugalingon tungod sa ilang pagkamatarong.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. Kini ang gisulti sa Ginoong Dios: “Ipadala ko sa Jerusalem ang upat ko ka dagkong silot—ang gubat, gutom, bangis nga mga mananap ug sakit—nga molaglag sa mga tawo ug sa mga mananap. Kon aduna pa gayoy mahabilin nga maoy motabang sa ilang mga anak aron makaikyas unya moduol sila kanimo ug makita mo ang ilang pagkadaotan, masayod ka nga husto ang silot nga gipahamtang ko sa Jerusalem. Makasabot ka nga daotan sila kaayo ug masayran mo nga wala ko buhata ang tanan kong gihimo niini sa wala lamay kapasikaranan.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. Unya miingon kanako ang Ginoo, “Tawo, sa unsang paagi nga ang punoan sa paras labaw sa bisan unsang kahoy sa kalasangan? Makahimo ka bag bisan unsa gikan sa punoan sa paras? Makahimo ka bag bisag ugsok na lamang gikan niini aron himoong sab-onganan? Maayo lamang kining ihaling ug kalayo ug sa dihang maut-ot na ang isigkatumoy niini ug ang tungatunga maoling na, may kapuslanan pa ba kini? Wala man gani kini kapuslanan sa wala pa kini masunog, labaw pa gayod sa dihang maut-ot na kini sa kalayo ug mahimo nang uling!” Busa ang Ginoong Dios miingon: “Sama sa punoan sa paras gikan sa lasang nga gisugnod ko sa kalayo, mao kini ang buhaton ko sa mga lumolupyo sa Jerusalem. Silotan ko sila ug bisan tuod ug nakaikyas sila sa kalayo, masunog ra gihapon sila ug masayod kamo nga ako mao ang Ginoo. Unya himoon kong kamingawan ang ilang yuta kay mibiya man sila kanako.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. Misulti na usab kanako ang Ginoo, “Tawo, ipakita sa Jerusalem ang iyang mga salawayong buhat. Ingna siya nga ang Ginoong Dios nag-ingon: Gikan ka sa yuta sa Canaan ug ang imong amahan Amorihanon ug ang imong inahan Hetihanon. Ug sa imong pagkahimugso walay miputol sa imong pusod o may miligo kanimo; walay mihaplas kanimog asin ug walay miputos kanimog mga hapin. Wala gayoy naluoy kanimo aron mohimo niini nganha kanimo. Gilabay ka hinuon ngadto sa uma kay gikasilagan ka man sukad sa adlaw sa imong pagkahimugso. “Ug sa dihang miagi ako duol kanimo, nakita ko ikaw nga naglimbaglimbag ug naglunang sa kaugalingon mong dugo ug giingnan ko ikaw, ‘Mabuhi ka ug motubo sama sa usa ka tanom sa uma.’ Mitubo ka ug midako ug nahimong dalaga. Maayong pagkaporma ang imong suso ug mitag-as ang imong buhok apan nagpabilin kang hubo. “Sa pag-agi ko pag-usab duol kanimo, nakita ko ikaw nga hinog na alang sa kaminyoon busa gibukhad ko ang akong kupo ug gitabonan ko ang imong pagkahubo. Nanumpa ako kanimo ug naghimog kasabotan uban kanimo ug ikaw nahimong akoa. Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “Unya gidigo ko ikaw ug gihinloan ang dugo nga diha sa imong lawas ug gidihogan ko ikaw ug lana. Unya gisul-oban ko ikaw ug bisti nga binordahan ug gisapatosan kag panit nga humok ug gipurongan ko ang imong ulo ug pinong lino ug gisul-oban ug sidang panapton. Ug gidayandayanan ko ikaw ug mga alahas, gisul-oban ug pulseras ug gikuwentasan. Unya gitaoran kog singsing ang imong ilong ug gibutangag ariyos ang imong dalunggan ug gikoronahan kag matahom nga korona. Sa ingon niana gidayandayanan kag bulawan ug plata ug ang imong bisti pinong lino, sida ug panapton nga binordahan. Ang imong pagkaon pan nga gikan sa labing maayong harina, dugos ug lana. Nahimo kang daw rayna nga matahom kaayo. Ang imong katahom nga hingpit mikaylap sa kanasoran tungod kay gihatag ko man kanimo ang imong katahom.” Ang Ginoong Dios maoy nag-ingon niini. “Apan gihimo mong puhonan ang imong katahom ug nahimo kang daotan nga babaye tungod niini ug gidani mo sa imong pagkabigaon ang mga molabay. Gikuha mo ang pipila sa imong mga bisti aron idayandayan sa mga halaran sa imong mga diosdios ug sa dapit nga alampoanan gibaligya mo ang imong dungog. Wala pa gayoy nahitabo nga sama niini sukad masukad o may sama niini sa umaabot nga panahon. Gikuha usab nimo ang mga alahas nga bulawan ug plata nga gihatag ko kanimo ug naghimo kag mga hulagway sa mga lalaki ug nakighilawas ka kanila. Gikuha mo ang imong mga binordahang bisti aron isul-ob kanila ug gihatag mo kanila ang akong lana ug insenso. Gipakaon mo usab kanila ang pan nga hinimo gikan sa maayong harina, lana ug dugos nga gihatag ko kanimo. Gihatag mo kini kanila ingon nga makalukmay nga pahumot.” Ang Ginoong Dios maoy nag-ingon niini. “Gikuha mo ang atong mga anak ug imo silang gihalad ingon nga pagkaon sa mga diosdios. Dili pa ba igo nga gibaligya mo ang imong dungog? Gipamatay mo ang akong mga anak ug gihalad kanila ingon nga halad nga sunogonon. Ug tungod sa imong salawayong mga buhat ug pagbaligya sa dungog, gikalimtan mo ang mga adlaw sa imong pagkabatan-on, sa dihang hubo ka pa ug naglunang sa kaugalingon mong dugo.” Ang Ginoong Dios miingon, “Alaot ka Jerusalem! Alaot ka! Tapos mo himoa ang tanang buhat nga salawayon, naghimo ka pa gayod ug mga alampoanan alang sa mga diosdios ug nagbaligya sa imong dungog diha sa kadalanan. Giduhig mo sa lapok ang imong katahom ug adlaw-adlaw gitanyag mo ang imong kaugalingon sa mga tawong molabay. Nakighilawas ka usab sa mga Ehiptohanon, ang bigaon mong mga silingan. Gibuhat mo kini sa makadaghan ug nakahaling kini sa akong kasuko. “Busa silotan ko ikaw pinaagi sa pagkunhod sa imong bahin ug itugyan ko ikaw sa imong mga kaaway, ang mga Filistihanon nga gingil-aran na sa imong pagkabigaon. “Nakighilawas ka usab sa taga-Asiria kay wala ka pa man gayod matagbaw. Gibaligya mo pa gayod ang imong dungog sa mga negosyante nga taga-Babilonia ug bisan pa niini wala ka pa gayod matagbaw.” Kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Pagkabigaon mo gayod. Nagbuhat kag alampoanan alang sa mga diosdios ug nagbaligya sa imong dungog sa matag eskina sa dalan. Apan dili ka sama sa ubang daotang babaye kay wala ka man mag-apas ug suhol. Sama ka sa usa ka asawa nga mananapaw nga makigdulog sa mga dumuduong inay sa iyang bana. Bayaran sa mga lalaki ang tanang daotang babaye apan ikaw hinuoy mihatag ug mga gasa sa tanan mong hinigugma. Gihatagan mo sila aron moduol sila kanimo ug magpahimulos sa imong pagkabigaon. Sa imong pagkabigaon lahi ka sa ubang mga daotang babaye. Walay nagpugos kanimo aron mahimo ka nga daotang babaye. Walay misuhol kanimo; hinuon, ikaw maoy misuhol sa imong mga hinigugma. Lahi ka gayod sa ubang mga babaye!” Busa, O Jerusalem, daotang babaye, paminawa ang pulong sa Ginoo. Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Gipadayag mo ang imong lawas ug sama sa usa ka daotang babaye nakighilawas ka sa imong mga hinigugma ug sa tanan mong mga diosdios ug gipamatay mo ang imong mga anak ug gihalad kanila. Tungod niini, tigumon ko ang tanan mong hinigugma nga nakighilawas kanimo, ang tanan nga imong gimahal ingon man ang imong gikasilagan. Gikan sa tanang dapit tigumon ko sila batok kanimo ug ipadayag ko ang imong pagkahubo aron makita nila kini. Silotan ko ikaw sa kamatayon nga alang sa mga babayeng mananapaw ug mamumuno ug ipahamtang ko kanimo ang akong kasuko ug pangabubho. Ug itugyan ko ikaw sa kamot sa imong mga hinigugma ug gub-on nila ang mga alampoanan diin gibaligya nimo ang imong dungog ug gun-obon nila ang imong habog nga mga halaran. Huboan ka nila ug sakmiton nila ang imong matahom nga mga alahas ug biyaan ka nga hubo. “Unya ilang sugnoran ang mga tawo batok kanimo ug batoon ka nila ug tagodtagoron sa ilang mga espada. Sunogon nila ang imong kabalayan ug silotan ka atubangan sa mga babaye. Putlon ko ang imong pagpamiga aron dili ka na manuhol ug mga tawo tungod niini. Unya makahungaw na ang akong kasuko kanimo ug dili na ako mangabubho; mapuypoy ako ug dili na masuko. Tungod kay wala mo man hinumdomi ang mga adlaw sa imong pagkabatan-on ug kay gipalagot mo man hinuon ako busa silotan ko ikaw tungod sa imong gibuhat.” Ang Ginoong Dios maoy nag-ingon niini. Miingon ang Ginoo, “Nganong gidugangan mo mag kalaw-ayan ang daotan mong buhat? Ang tanan nga tiggamit ug panultihon, mosulti mahitungod kanimo, ‘Unsa gani ang inahan, mao usab ang anak nga babaye.’ Anak ka sa imong inahan nga nasilag sa iyang bana ug sa iyang mga anak. Igsoon ka sa imong mga igsoong babaye nga nasilag sa ilang mga bana ug sa ilang mga anak. Ang imong inahan Hetihanon ug ang imong amahan Amorihanon. “Ug ang imong magulang nga babaye mao ang Samaria nga nagpuyo kauban sa iyang mga anak nga babaye sa amihanan nimo ug ang imong manghod mao ang Sodoma nga nagpuyo sa habagatan nimo kauban sa iyang mga anak nga babaye. Ug dili lamang kay misundog ka sa ilang pagkinabuhi kondili, sulod lamang sa mubo nga panahon, gilabwan mo pa gayod ang ilang pagkadaotan.” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Ako Dios nga buhi ug nakita ko nga ang imong igsoong babaye nga mao ang Sodoma ug ang iyang mga anak nga babaye wala makahimo sa nahimo nimo ug sa imong mga anak. Ang sala sa Sodoma ug sa iyang mga anak mao ang pagkamapahitas-on, kaulit, naghinobra nga pagkahamugaway sa panginabuhi apan wala motabang sa mga kabos ug timawa. Mapahitas-on sila ug nagbuhat ug daotan sa akong atubangan busa gilaglag ko sila sumala sa imong nahibaloan. “Ang Samaria wala makahimo bisan na lamang ug katunga sa imong mga sala. Nakabuhat kag mas daghang kahiwian kay kanila ug tungod sa kadaghan sa kalapasan nga imong nahimo, ang imong mga igsoong babaye daw matarong nga tan-awon. Antusa usab ang imong kaulawan kay nakahimo kag pagpanghukom nga makaayo sa imong mga igsoong babaye. Tungod sa imong mga sala diin gibuhat mo ang mas daghan nga kalapasan kay kanila, daw mas matarong sila kay kanimo. Busa angay kang maulaw ug agwantaha ang maong kaulaw kay gihimo mo ang imong mga igsoong babaye nga mas matarong nga tan-awon kay kanimo.” Ang Ginoo miingon ngadto sa Jerusalem, “Ibalik ko sa Sodoma ug sa Samaria ug sa ilang kalungsoran ang ilang katigayonan. Ug unya ibalik ko usab kanimo ang imong katigayonan. Antuson mo ang imong kaulawan ug maulaw ka tungod sa tanan mong nahimo ug sa ingon malipay sila. Mahibalik gayod sa ilang kahimtang kaniadto ang imong mga igsoon nga mao ang Sodoma ug ang iyang mga kalungsoran ingon man ang Samaria ug ang iyang mga kalungsoran. Ikaw usab ug ang imong mga kalungsoran mahibalik sa inyong kahimtang kaniadto. Dili ba gibiaybiay mo man ang Sodoma samtang matahom ka pa ug sa wala pa mabutyag ang imong pagkadaotan? Karon sama ka na kaniya, talamayon sa mga taga-Edomea ug sa mga taga-Filistia ingon man sa tanan mong mga silingan. Nahiagom ka sa silot tungod sa imong kaulag ug sa daotan mong mga buhat,” nag-ingon ang Ginoo. Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Silotan ko ikaw sumala sa angay kanimo kay gilapas mo man ang imong panumpa ug mga saad. Apan hinumdoman ko ang akong kasabotan uban kanimo sa batan-on ka pa ug himoon ko uban kanimo ang usa ka kasabotan nga walay kataposan. Unya hinumdoman mo ang imong mga nabuhat ug maulaw ka unya inigdala ko sa imong mga igsoong babaye, ang imong magulang ug ang imong manghod, ug ihatag ko sila kanimo ingon nga imong mga anak bisan tuod ug dili kini apil sa kasabotan nato. Bag-ohon ko ang atong kasabotan ug masayran mo nga ako mao ang Ginoo. Ug sa ingon, mahinumdom ka ug maulaw ug dili ka na gayod mosulti pag-usab tungod sa imong kaulaw inigpasaylo nako sa tanan nimong nabuhat.” Ang Ginoong Dios maoy nag-ingon niini. Ang Ginoo miingon kanako, “Tawo, paghimog tigmo ug pagsultig sambingay ngadto sa banay sa Israel. Sultihi sila nga ang Ginoong Dios nag-ingon nga may usa ka dakong agila nga nagbukhad sa iyang mga pako; daghan ug nindot ang balhibo niini ug milupad kini ngadto sa Bukid sa Lebanon ug mibatog sa tumoy sa sidro. Gibali niya ang linghod nga sanga nga didto sa kinatumyan ug gitanom didto sa siyudad sa mga negosyante. Unya nagkuha siyag liso gikan sa Israel ug gitanom kini sama sa usa ka sanga sa tambo didto sa tabunok nga yuta, daplin sa tubig. Mitubo kini ug nahimong bagon. Baga kinig dahon ug nagyongyong ug ang mga sanga niini mitubo paingon sa agila ug ang gamot niini mitidlom. Busa nahimo kining bagon ug nananga ug milabong pag-ayo. “Apan may laing dakong agila nga daghan usab ug balhibo. Ang bagon mipaliko sa gamot niini paingon sa agila ug mipatuybo sa mga sanga niini ngadto kaniya aron tubigan niya kini. Gikan sa gitamnan niini, gibalhin niya kini pagtanom sa maayong yuta daplin sa daghang tubig aron mananga kini ug mamunga ug mahimong matahom nga bagon. “Busa ako, ang Ginoong Dios, nangutana: Mabuhi ba kini? Dili ba ibton sa unang agila ang mga gamot niini ug pamutlon ang mga sanga aron malawos ang mga udlot niini? Wala kinahanglana ang kusgan nga bukton o daghang mga tawo aron pag-ibot niini. Mabuhi ba kini human ibalhin pagtanom? Dili ba hinuon kini malaya kon hampakon na sa hangin gikan sa sidlakan?” Unya miingon kanako ang Ginoo, “Pangutan-a kining masupilong katawhan sa Israel kon masayod ba sila sa kahulogan niining sambingaya. Sultihi sila nga ang hari sa Babilonia mianhi sa Jerusalem ug mibihag sa iyang hari ug mga kadagkoan ngadto sa Babilonia. Ug nagpili siyag usa ka kaliwat sa hari ug naghimo siyag kasabotan uban sa maong tawo ug gipapanumpa niya siya nga mag-alagad kaniya. Gibihag niya ang mga kadagkoan sa Juda aron dili na mosupil ang maong gingharian ug motuman na sa kasabotan. Apan mirebelde ang hari sa Juda ug nagpadalag mga tinugyanan ngadto sa Ehipto aron pagpangayog mga kabayo ug daghang mga sundalo. Molampos ba siya? Makaikyas ba ang tawo nga magbuhat niini? Makahimo ba siya paglapas sa kasabotan ug dili kasilotan?” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Dios ako nga buhi ug ipanumpa ko nga ang hari sa Juda mamatay didto sa Babilonia kay gilapas man niya ang kasabotan nila sa hari sa Babilonia nga maoy naghimo kaniyang hari. Dili makatabang kaniya sa gubat ang Paraon pinaagi sa iyang kasundalohan kay ang mga taga-Babilonia maghimog mga bundo ug katkatanan aron pagpatay ug daghang mga tawo. Tungod kay gisalikway man niya ang panumpa ug gilapas ang ilang kasabotan, dili siya makalingkawas.” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Ako ang buhing Dios busa silotan ko siya sa iyang paglapas sa kasabotan nga iyang gipanumpaan sa akong ngalan. Iladlad ko ang akong pukot aron pagdakop kaniya ug mabitik siya sa akong lit-ag. Dad-on ko siya sa Babilonia ug silotan siya didto tungod sa iyang pagbudhi kanako. Ang labing maayo niyang mga sundalo mangamatay pinaagi sa gubat ug ang mahabilin magkatibulaag sa tanang dapit. Unya masayran ninyo nga ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ako mismo magkuhag salingsing sa kinatumyang bahin sa sidro ug itanom ko kini sa kinahabugang bukid sa Israel. Mananga kini ug mamunga ug mahimo kining matahom nga sidro. Magpuyo sa ilalom niini ang tanang matang sa mananap ug sa landong sa mga sanga magsalag ang mga langgam. Ang tanang kakahoyan sa kaumahan masayod unya nga ako, ang Ginoo, maoy moputol sa habog nga kahoy ug mopataas sa mubo nga kahoy. Akoy mopalaya sa lunhawng kahoy ug mopalambo sa laya nga kahoy. Ako, ang Ginoo, nagsulti niini ug tumanon ko gayod kini.” Unya ang Ginoo miingon na usab kanako, “Unsa may buot ninyong ipasabot sa inyong pagsublisubli sa panultihon bahin sa Israel nga nag-ingon, ‘Ang mga ginikanan mikaon ug aslom nga ubas, apan ang mga anak maoy gingilohan?’” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Ingon nga ako ang buhing Dios, kining maong panultihon dili na ninyo gamiton dinhi sa Israel. Akoa ang tanang katawhan; ang mga ginikanan ug ang mga anak akoa. Ang tawo nga makasala mamatay. “Pananglitan adunay tawong matarong nga nagtuman kanunay sa balaod ug dili manglimbong. Dili siya mokaon sa mga pagkaon nga gihalad diha sa mga halaran ibabaw sa kabukiran. Dili siya mosimba sa mga diosdios sa banay sa Israel. Dili siya manapaw sa asawa sa iyang isigkatawo o makighilawas sa usa ka babaye nga giregla. Dili siya mangdaugdaog kang bisan kinsa ug iuli niya ang garantiya sa tawo nga nakautang kaniya. Dili siya mangawat, pakan-on niya ang mga gigutom ug bistihan ang mga hubo. Magpahulam siya apan dili magpatanto. Maglikay siya sa pagpakasala, maghukom subay sa hustisya ug magkinabuhi subay sa akong mga balaod. Ang maong tawo matarong ug maluwas gayod siya.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “Unya pananglitan may anak siya nga kawatan ug pumapatay ug tawo ug dili motuman bisan usa niining maong mga katungdanan. Mokaon hinuon siya sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa mga diosdios, manapaw sa asawa sa iyang isigkatawo, modaugdaog sa mga kabos ug mga timawa. Mangawat siya ug dili mouli sa garantiya sa mga nakautang kaniya. Mosimba siya sa mga diosdios, maghimo ug mga salawayong buhat ug mopahulam nga may tanto. Mabuhi kaha siya? Dili! Mamatay gayod kining tawhana. Mamatay siya kay gibuhat man niya kining tanang salawayong mga butang ug siya ray angay basolon. “Unya pananglit ang maong tawo may anak nga makakita sa tanang sala nga nahimo sa iyang amahan apan dili mosundog sa maong mga buhat. Dili siya mokaon sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa mga diosdios ug dili mosimba sa mga diosdios sa mga Israelita. Dili siya manapaw sa asawa sa iyang isigkatawo. Dili siya mangdaugdaog kang bisan kinsa, dili mangayog garantiya ug dili mangawat. Pakan-on hinuon niya ang mga gigutom ug bistihan ang mga hubo. Maglikay siya sa pagpakasala, dili siya modawat ug tubo sa iyang gipahulaman ug magtuman sa tanan kong mga sugo. Tungod niini, dili siya mamatay tungod sa sala sa iyang amahan kondili mabuhi gayod siya. Apan kay ang iyang amahan nanglimbong ug nangawat man gikan sa iyang isigkatawo ug nagbuhat ug daotan, mamatay siya tungod sa iyang sala. “Apan moingon kamo, ‘Nganong dili man mag-antos ang anak tungod sa sala sa iyang amahan?’ Kon ang anak magtuman sa balaod ug dili manglimbong ug magmatngon hinuon sa pagtuman sa akong mga sugo, mabuhi gayod siya. Apan ang tawo nga makasala mamatay. Ang anak dili mag-antos tungod sa sala sa iyang amahan sama nga ang amahan dili mag-antos tungod sa sala sa iyang anak. Ang tawong matarong gantihan tungod sa iyang pagkamatarong ug ang tawong daotan silotan tungod sa iyang pagkadaotan. “Apan kon ang tawong daotan maghinulsol sa tanang sala nga iyang nahimo ug motuman sa tanan kong mga sugo ug magbuhat subay sa balaod ug sa katarong, mabuhi siya ug dili mamatay. Kalimtan sa hingpit ang tanan niyang sala ug tungod kay gihimo man niya ang matarong, mabuhi gayod siya. Dili ako malipay nga mamatay ang usa ka makasasala. Palabihon ko pa hinuon nga maghinulsol siya sa iyang sala aron mabuhi siya,” nag-ingon ang Ginoong Dios. “Apan sa diha nga ang usa ka tawong matarong mobiya sa iyang pagkamatarong ug magpakasala ug magbuhat sa mga salawayong butang nga gibuhat sa tawong daotan, magpadayon ba siya nga buhi? Dili! Dili na gayod hinumdoman ang mga matarong niyang buhat tungod sa pagbudhi ug sa sala nga iyang nahimo busa mamatay siya. “Apan moingon gihapon kamo, ‘Dili matarong ang paagi sa Ginoo!’ Pamati katawhan sa Israel: Dili ba diay matarong ang akong paagi? Dili ba nga ang inyo mang mga paagi maoy dili matarong? Kon ang usa ka tawong matarong mobiya sa iyang pagkamatarong ug magpakasala siya, mamatay siya tungod niini. Kon ang usa ka tawong daotan mobiya usab sa iyang pagkadaotan ug buhaton niya ang husto ug matarong, nagluwas siya sa iyang kinabuhi. Tungod kay siya mibiya man sa tanan niyang sala, mabuhi gayod siya. Apan ang katawhan sa Israel miingon, ‘Dili matarong ang paagi sa Ginoo.’ O katawhan sa Israel, dili ba diay matarong ang akong paagi? Dili ba nga ang inyo mang mga paagi maoy dili matarong? “Busa silotan ko kamo, O katawhan sa Israel, ang matag usa sumala sa iyang pagkinabuhi,” nag-ingon ang Ginoong Dios. “Paghinulsol kamo ug biyai ang inyong mga sala aron dili kamo mangamatay. Isalikway ninyo ang tanan ninyong sala ug bag-oha ang inyong kasingkasing ug hunahuna. Nganong buot man kamong magpakamatay, O katawhan sa Israel? Dili ko ikalipay ang kamatayon ni bisan kinsa busa biyai ninyo ang inyong sala aron maluwas kamo,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Ang Ginoo nagsugo kanako sa pag-awit niining awit sa kagul-anan alang sa mga prinsipe sa Israel: Ang imong inahan usa ka bayeng liyon taliwala sa mga laking liyon! Naglubog siya uban sa mga gagmayng liyon ug nagpasuso kanila. Gialimahan niya ang usa sa iyang mga anak ug midako kini; nakakat-on siya sa pagdakop sa iyang tukbonon ug nanukob siyag mga tawo. Nakig-away kaniya ang kanasoran ug nahulog siya sa ilang gahong. Gikaw-itan siya ug giguyod nila ngadto sa Ehipto. Sa dihang nakita sa inahang liyon nga nahanaw na ang iyang paglaom nga mobalik pa ang iyang anak nagkuha na usab siya ug lain niyang anak ug gipadako niya kini. Sa dihang dako na siya, nagkuyogkuyog na siya sa mga liyon sa ilang pagpangatang. Nakakat-on siya sa pagpanukob ug mga tawo. Giguba niya ang ilang mga kota ug gilumpag ang ilang mga siyudad; nalisang ang nasod ug ang mga lumolupyo niini sa pagkadungog nila sa iyang pagngulob. Unya nakigbatok kaniya ang kanasoran ug gilibotan siyag mga lit-ag; gipukot nila siya ug nakuha siya sa ilang gahong. Gikaw-itan nila siya, gibalhog sa tangkal, ug gidala ngadto sa hari sa Babilonia; gibilanggo nila siya aron dili na mabati ang iyang tingog didto sa kabukiran sa Israel. Ang imong inahan sama sa paras nga gitanom daplin sa suba; nananga kini ug namunga kay daghan mag tubig. Ang labing lig-ong sanga niini nahimong sitro sa hari. Mitaas kini pag-ayo ug misangko sa panganod. Nakakita ang tanan sa iyang kataas ug sa kadaghan sa iyang dahon. Apan giibot kini sa mga napungot niini ug gilamba sa yuta; nalaya kini tungod sa hangin nga gikan sa sidlakan, nangatagak ang mga bunga niini ug nalawos ang lig-ong sanga ug gisunog sa kalayo. Karon ang maong paras gibalhin pagtanom didto sa kamingawan, sa dapit nga walay tubig. May kalayo nga migula sa punoan niini ug nasunog ang iyang mga sanga ug bunga, busa wala nay sanga nga nahibilin nga mahimo untang sitro sa hari. Usa kini ka awit sa kagul-anan ug gisublisubli pag-awit. Sa ikanapulong adlaw sa ikalimang bulan sa ikapitong tuig sa among pagkabihag, may mga kadagkoan sa Israel nga nagpakisayod kanako mahitungod sa kabubut-on sa Ginoo ug milingkod sila sa akong atubangan. Ang Ginoo miingon kanako, “Tawo, sultihi ang kadagkoan sa Israel ug ingna sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios, ‘Mianhi ba kamo aron sa pagpakisayod sa akong kabubut-on? Ingon nga ako buhing Dios, dili ko kamo tugotan paghimo niini.’ “Hukmi sila, tawo! Pahibaloa sila sa salawayong mga buhat sa ilang katigulangan ug sultihi sila nga mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa adlaw nga gipili ko ang Israel, nanumpa ako sa kaliwat sa banay ni Jacob ug nagpaila ako kanila didto sa Ehipto. Nanumpa ako kanila pinaagi sa pag-ingon: ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Niadtong adlawa nanumpa ako kanila nga pagawason ko sila sa Ehipto ug dad-on ngadto sa usa ka yuta nga gipili ko alang kanila, yuta nga tabunok kaayo ug labing maayo sa tanang yuta. Ug giingnan ko sila nga kinahanglang isalikway nila ang mga daotang butang nga ilang gihigugma ug nga dili na nila hugawhugawan ang ilang kaugalingon sa mga diosdios sa Ehipto tungod kay ako ang Ginoo nga ilang Dios. Apan misupil sila ug wala mamati kanako. Wala nila isalikway ang daotang mga butang nga nakadani kanila. Wala usab nila biyai ang mga diosdios sa Ehipto. Busa nakahukom ako nga ibubo ko kanila ang akong kasuko ug ipahamtang ko kanila ang akong kapungot didto sa Ehipto. Apan wala ko kini himoa aron dili pasipad-an ang akong ngalan sa atubangan sa kanasoran diin nabihag ang akong katawhan kay sa ilang atubangan giingnan ko ang mga Israelita nga pagawason ko sila gikan sa Ehipto. “Busa gidala ko sila gawas sa Ehipto ngadto sa kamingawan. Gihatag ko kanila ang akong mga balaod ug gipasabot ko sila niini aron tumanon nila kini ug sa ingon maluwas sila. Dugang pa niini, gihatag ko usab kanila ang Adlawng Igpapahulay aron tamdon nila ingon nga usa ka ilhanan tali kanako ug kanila aron masayran nila nga ako, ang Ginoo, maoy nagpili kanila. Apan ang tibuok katawhan sa Israel misukol kanako didto sa kamingawan. Wala nila tumana ang akong mga sugo nga mao untay makaluwas kanila kon ila kining tumanon. Gipasipad-an usab nila pag-ayo ang Adlawng Igpapahulay. Unya naghunahuna ako nga ibubo ko kanila ang akong kapungot didto sa kamingawan aron malaglag sila sa hingpit. Apan wala ko kini himoa tungod ug alang sa akong ngalan aron dili kini pasipad-an atubangan sa kanasoran nga nakasaksi sa pagpagawas ko kanila gikan sa Ehipto. Busa, nanumpa ako kanila didto sa kamingawan nga dili ko sila dad-on sa yuta nga akong gihatag kanila, yuta nga tabunok kaayo ug labing maayo sa tanang yuta, tungod kay gisalikway man nila ang akong mga balaod ug wala nila tumana ang akong mga sugo ug gipasipad-an nila ang Adlawng Igpapahulay kay gipalabi man nila ang ilang mga diosdios. “Apan bisan pa niini gikaluy-an ko sila ug wala ko sila puoha didto sa kamingawan. Giingnan ko ang ilang mga anak didto sa kamingawan, ‘Ayaw kamo pagsunod sa gibuhat sa inyong katigulangan ug ayaw buhata ang ilang mga tulomanon ug ayaw hugawhugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa ilang mga diosdios. Ako mao si Yahweh nga inyong Dios; tumana ang akong mga sugo ug ilha nga balaan ang Adlawng Igpapahulay aron mahimo kining usa ka ilhanan tali kanako ug kaninyo aron masayran ninyo nga ako mao si Yahweh nga inyong Dios.’ “Apan ang maong kaliwatan misukol kanako ug wala nila tumana ang akong mga sugo ug mga balaod nga mao untay makaluwas kanila kon ila pa kining gituman ug gipasipad-an pa gayod nila ang Adlawng Igpapahulay. Unya naghunahuna ako nga ibubo ko kanila ang akong kapungot ug ipahamtang kanila ang akong kasuko didto sa kamingawan. Apan wala ko kini buhata tungod sa akong ngalan aron dili kini kapasipad-an atubangan sa kanasoran nga nakasaksi sa pagpagawas ko sa mga Israelita gikan sa Ehipto. Busa nanumpa ako kanila didto sa kamingawan nga patibulaagon ko sila sa kanasoran kay wala man nila sunda ang akong mga sugo ug gipasipad-an nila ang Adlawng Igpapahulay ug nagsimba sila sa mga diosdios sa ilang katigulangan. “Busa gihatagan ko silag mga balaod nga dili maayo ug mga tulomanon nga dili makaluwas kanila. Gitugotan ko sila sa paghugawhugaw sa ilang kaugalingon pinaagi sa paghalad sa ilang mga panganayng anak. Gihimo ko kini agig silot kanila ug pagpaila nga ako mao ang Ginoo. “Busa, tawo, sultihi ang katawhan sa Israel ug ingna sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Niining paagiha usab gipasipad-an ako sa inyong katigulangan pinaagi sa ilang pagbudhi kanako. Sa dihang nadala ko na sila sa yuta nga akong gisaad nga ihatag kanila, sa matag higayon nga makakita silag habog nga bungtod o dahonon nga kahoy, naghalad sila didto ug gipasundayag nila ang ilang halad nga maoy nakahaling sa akong kasuko. Didto gisunog nila ang ilang mga halad ug gibubo nila ang ilang mga halad nga ilimnon. Gipangutana ko sila: ‘Unsa may ngalan sa mga halaran nga inyong adtoan?’ Busa ang maong dapit ginganlag Bama hangtod karon. Ingna ang katawhan sa Israel nga nag-ingon ako: Hugawhugawan ba ninyo ang inyong kaugalingon sama sa gihimo sa inyong katigulangan ug simbahon ba ninyo ang ilang mga diosdios? Bisan hangtod karon naghalad kamo sa inyong mga gasa ug nagsakripisyo sa inyong mga anak ngadto sa inyong mga diosdios pinaagi sa pagsunog kanila. Tungod niini gihugawhugawan ninyo ang inyong kaugalingon. Ug karon, O katawhan sa Israel, mianhi kamo aron pagpakisayod kanako? Ingon nga ako mao ang buhing Dios dili ko gayod kamo tugotan niini! Dili gayod mahitabo ang inyong gihunahuna nga mosunod kamo sa buhat sa ubang kanasoran ug sa mga katawhan nga nagsimbag kahoy ug bato.” Ang Ginoong Dios nag-ingon: “Ingon nga ako mao ang buhing Dios, harian ko kamo sa higpit ug ipaila ko kaninyo ang akong gahom ug kapungot. Kuhaon ko kamo ug tigumon gikan sa mga kanasoran diin kamo nagkatibulaag ug pinaagi sa akong gahom ug kasuko, dad-on ko kamo ngadto sa awaaw nga dapit sa kanasoran ug didto silotan ko kamo. Ingon nga gisilotan ko ang inyong katigulangan didto sa kamingawan sa Ehipto, silotan ko usab kamo. “Harian ko kamo sa higpit ug dad-on ko kamo pagbalik nga inihap. Kuhaon ko gikan kaninyo ang mga masupilon ug ang mga nakasala kanako. Pagawason ko sila sa yuta nga ilang gipuy-an apan dili sila makasulod sa yuta sa Israel. Unya masayran ninyo nga ako ang Ginoo.” Nag-ingon ang Ginoong Dios: “Karon, kamong tanang katawhan sa Israel, alagari ang inyong mga diosdios, karon ug unya, kon dili man kamo mamati kanako. Apan ang akong balaang ngalan dili na unya ninyo pasipad-an pinaagi sa inyong mga gasa ngadto sa inyong mga diosdios. Kay ibabaw sa balaan kong bukid, ang habog nga bukid sa Israel, magsimba kanako ang tibuok Israel. Dawaton ko kamo didto ug didto kinahanglang magdala kamo sa inyong mga gasa ug sa inyong balaang mga halad. Dawaton ko kamo ingon nga usa ka humot nga halad inigkuha ko kaninyo gikan sa mga katawhan ug inigtigom ko kaninyo gikan sa kanasoran diin nagkatibulaag kamo. Ipadayag ko sa kanasoran ang akong pagkabalaan pinaagi kaninyo. Ug masayran ninyo nga ako mao ang Ginoo inigdala ko kaninyo ngadto sa yuta sa Israel, ang nasod nga gisaad ko nga ihatag sa inyong katigulangan. Ug didto mahinumdoman ninyo ang inyong pagkinabuhi ug ang tanang butang nga inyong gibuhat nga nakahugaw kaninyo. Ug kasilagan ninyo ang inyong kaugalingon tungod sa inyong mga sala. Ug masayran ninyo, O katawhan sa Israel, nga ako mao ang Ginoo, sa dihang buhaton ko ang angay kaninyo tungod sa akong ngalan ug dili tungod sa inyong daotan nga pagkinabuhi,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Unya ang Ginoo miingon kanako, “Tawo, atubang sa habagatan ug pagwali batok niini ug pagwali usab batok sa kalasangan sa Negeb. Ingna ang kalasangan sa Negeb: Pamati sa pulong sa Ginoo: ‘Maghaling akog kalayo diha kanimo ug sunogon niini ang tanan mong lunhaw ug laya nga kahoy ug dili kini mapalong ug ang tanang tawo gikan sa habagatan ngadto sa amihanan mangasunog niini. Ang tanang tawo masayod nga ako, ang Ginoo, maoy naghaling niini ug dili kini mapalong.’” Unya miingon ako, “O Ginoong Dios, ang mga tawo nagmulo na nga ako kuno nagsigi na lag sultig mga sambingay.” Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, atubang sa Jerusalem ug pagwali batok sa mga dapit nga alampoanan ug pasidan-i ang Israel ug sultihi nga nag-ingon si Yahweh, ‘Makig-away ako kaninyo ug laniton ko ang akong espada. Pamatyon ko ang mga matarong ug ang mga daotan. Tungod kay pamatyon ko man kamo, habason ko kamo gikan sa habagatan ngadto sa amihanan. Ang tanan masayod nga ako, ang Ginoo, milanit sa akong espada ug dili ko na kini ibalik pagsakob.’ “Busa, tawo, pangagho uban sa kasakit ug kagul-anan diha sa atubangan nila. Ug kon moingon sila kanimo, ‘Nganong nangagho ka man?’ Ingna sila, ‘Tungod sa mga balita. Kon moabot na kini, malisang ang tanang tawo ug mawad-ag umoy. Ang matag usa maluya ug mangurog ang ilang tuhod. Moabot kini ug matuman gayod,’” nag-ingon ang Ginoong Dios. Ug giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, isulti nga nag-ingon ang Ginoo: Bairon ang usa ka espada ug pasinawon kini. Pahaiton kini aron gamiton pagpatay; pasinawon aron magpangidlap sama sa kilat! Manghilak ang tanan tungod niini, kay gisalikway man ninyo ang akong tambag. Busa gipasinaw ang espada aron magamit kini. Gibaid kini ug gipasinaw ug gitugyan ngadto sa tawong mopatay. Hilak ug pagminatay, tawo, kay mahitabo kini sa akong katawhan ingon man sa mga kadagkoan sa Israel. Pamatyon sila uban sa akong katawhan. Busa pamukpok sa imong dughan tungod sa kaguol, kay kini usa nako ka pagsulay kaninyo, ug kon dili kamo maghinulsol mahitabo gayod kini. “Busa, tawo, pasidan-i sila. Ipakpak ang imong mga kamot ug itigbas ang espada sa makaduha o sa makatulo. Ang espada gitagana alang sa mga patyonon ug sa dakong pinatyanay nga modangat kanila. Malisang sila ug daghan ang mangamatay diha sa ilang mga ganghaan. Gibuhian ko na kanila ang nagpangidlap nga espada nga andam nang mopatay. Hala, habasa ang tanan! Ipakpak ko usab ang akong mga kamot ug tagbawon ko ang akong kapungot. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Miingon na usab kanako ang Ginoo, “Tawo, butangig timaan ang duha ka dalan nga maoy agian sa hari sa Babilonia nga magbitbit sa iyang espada. Kining duha ka dalan anha magsugod sa usa lamang ka nasod. Pagbutang ug timaan sa kinasang-an sa dalan paingon sa siyudad. Ang usa ka dalan maoy agian sa hari paingon sa Raba, ang siyudad sa mga Amonihanon, ug ang laing dalan paingon sa Juda ug sa Jerusalem, ang siyudad nga kinutaan. Ang hari sa Babilonia mobarog sa kinasang-an sa duha ka dalan. Aron pagtino kon asa siya paingon, uyogon niya ang sudlanan sa mga udyong, magpakisayod siya sa iyang mga diosdios ug susihon niya ang atay sa mananap nga gihalad. Ang tuo niyang kamot nakahulbot sa udyong nga gipatikan ug Jerusalem. Nagpasabot kini nga paadtoon siya sa Jerusalem ug sa pag-andam ug mga trosong iglulumpag ug pag-awhag sa mga sundalo sa pag-ataki. Apan wala motuo ang mga tawo nga atakihon ang Jerusalem kay may kasabotan man sila uban sa Babilonia. Apan ang panagna maoy pahinumdom sa ilang mga sala ug timaan nga sila madakpan gayod.” Busa nag-ingon ang Ginoong Dios, “Nakasala kamo ug makita kini sa tanan ninyong binuhatan ug nabutyag ngadto sa tanan ang inyong kalapasan. Busa silotan ko kamo ug itugyan ngadto sa inyong mga kaaway. Ug ikaw, daotang pangulo sa Israel, miabot na ang imong kataposan ug silotan ka. Ako ang Ginoong Dios, nag-ingon kaninyo: Kuhaa ang purong ingon man ang korona kay kinahanglan ang mga butang dili magpabilin sa nahimutangan niini. Ibayaw ang mga kabos ug ipaubos ang mga gamhanan. Gub-on ko gayod kining siyudara apan dili kini mahitabo kon dili pa moabot ang gipili ko sa pagsilot sa siyudad. Ihatag ko kini ngadto kanila.” Ang Ginoong Dios miingon: “Tawo, isulti ang akong giingon mahitungod sa mga Amonihanon ug bahin sa ilang pagbiaybiay sa Israel: Gilanit na ang espada aron ipamatay. Gipasinaw kini pag-ayo aron magpangidlap sama sa kilat. Samtang nagtan-aw kamo sa mga bakak nga mga panan-awon ug naghimog pagtagnatagna, panglunggoan kamog ulo pinaagi sa espada tungod sa inyong pagkadaotan kay miabot na ang panahon nga silotan kamo. “Isakob pagbalik ang espada. Didto sa yuta nga inyong natawhan silotan ko kamo. Ibubo ko kaninyo ang akong kasuko. Ibuga ko kaninyo ang kalayo sa akong kapungot ug itugyan ko kamo sa bangis nga mga tawo, mga tawo nga batid sa pagpamatay. Isugnod kamo ngadto sa kalayo. Mobanaw ang inyong dugo taliwala sa inyong kaugalingong nasod. Dili na kamo mahinumdoman.” Ang Ginoo maoy nagsulti niini. Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, silotan mo ba ang siyudad nga napuno sa pinatyanay? Kon mao, ipakita kaniya ang iyang salawayong binuhatan. Sultihi siya nga mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ikaw usa ka siyudad nga nagpatay sa kaugalingon mong katawhan ug naghimog mga diosdios aron paghugawhugaw sa imong kaugalingon. Karon ang imong takna nagsingabot na! Sad-an ka sa mga kinabuhi nga imong gipamatay ug nahugawan ka tungod sa mga diosdios nga imong gipanghimo ug tungod niini nagdapit ka sa sayo mong kalaglagan. Busa gihimo ko ikaw nga kataw-anan ug bugalbugalan sa ubang kanasoran. Ang anaa sa imong duol ingon man kadtong atua sa layo mobugalbugal kanimo tungod sa daotan mong dungog ug sa kasamok nga anaa kanimo. “Ang mga kadagkoan sa Israel nga anaa kanimo nagsalig sa ilang gahom ug mga mamumuno sila. Ang imong mga lumolupyo walay tahod sa ilang mga ginikanan ug gilimbongan nila ang mga langyaw. Gidaugdaog nila ang mga ilo ug mga biyuda. Giyaga-yagaan mo ang mga balaan nakong butang ug gipasipad-an ang Adlawng Igpapahulay. Adunay pipila sa imong katawhan nga magbutangbutang sa uban aron ilang patyon. Ang uban mokaon sa mga hinalad ngadto sa mga diosdios ug magbuhat ug kalaw-ayan diha sa imong taliwala. Ang uban kanila makighilawas sa asawa sa ilang amahan ug pugson nila ang mga babaye sa pagpakighilawas bisan kon giregla sila. Ang uban usab makighilawas sa asawa sa iyang isigkatawo, sa ilang umagad nga babaye ingon man sa ilang igsoong babaye pinaagi sa amahan. Ang uban mopatay tungod lamang sa kuwarta. Modawat kamog mga tanto ug nanglimbong kamo sa inyong isigkatawo ug nalimot kamo kanako,” nag-ingon ang Ginoong Dios. “Busa silotan ko kamo tungod sa inyong pagpangilad ug pagpatay. Magpadayon ba ang inyong kaisog o magpabilin bang lig-on ang inyong kamot sa panahon nga hukman ko na kamo? Ako, ang Ginoo, nagsulti niini ug buhaton ko gayod kini. Patibulaagon ko kamo ngadto sa kanasoran ug wagtangon ko ang inyong kahugaw. Pakaulawan kamo sa ubang kanasoran ug makaila unya kamo nga ako mao ang Ginoo.” Ug miingon na usab kanako ang Ginoo, “Tawo, ang katawhan sa Israel sama na lamang sa walay bili nga bronsi, estanyo, puthaw ug tingga nga nahibilin diha sa hudno human sa pagtunaw sa plata. Busa miingon ang Ginoong Dios: Tungod kay wala na man kamoy bili, tigumon ko kamo sa Jerusalem. Ug sama nga tigumon ang plata, ang bronsi, ang puthaw, ang tingga ug ang estanyo diha sa usa ka hudno ug daoban aron matunaw, tungod sa akong kasuko ug kapungot tigumon ko usab kamo ug isulod sa hudno aron matunaw. Tigumon ko kamo ug daoban sa kalayo sa akong kapungot ug matunaw kamo sa taliwala niini. Ingon nga matunaw ang plata diha sa usa ka hudno, matunaw usab kamo diha sa Jerusalem ug masayran ninyo nga ako, ang Ginoo, maoy nagpahamtang kaninyo sa akong kasuko.” Ug giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, sultihi ang Jerusalem nga siya usa ka siyudad nga wala hinloi o wala ulani sa panahon sa akong kapungot. Ang iyang mga kadagkoan sama sa nagngulob nga liyon nga nagkuniskunis sa iyang gitukob. Gilamoy nila ang mga tawo ug gikuha nila ang mga bahandi ug ang mga mahalong butang. Daghan ang mga nangabiyuda tungod sa ilang pagpamatay. Gisupak sa mga pari ang akong balaod ug gipasipad-an ang akong balaang mga butang; managsama alang kanila ang mga butang nga balaan ug dili balaan, ang hinlo ug ang dili hinlo ug wala nila panumbalinga ang akong mga Adlawng Igpapahulay. Sa ingon nga paagi wala ako tahora sa katawhan sa Israel. Ang iyang mga kadagkoan sama sa mga lobo nga nagkuniskunis sa ilang mga tinukob, nagpaagas ug dugo ug naghunos sa mga kinabuhi aron sila madato. Gitabonan sa iyang mga propeta ang ilang mga sala pinaagi sa mini nga mga panan-awon ug bakak nga mga panagna. Miingon sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios ’ bisag wala ako magsulti niini. Nanglimbong ug nangawat ang mga dato. Gidaugdaog nila ang mga kabos ug mga timawa ug gilimbongan nila ang mga dumuduong. Nangita akog tawo diha kanila nga maoy motukod sa paril ug manalipod sa lungag niini aron dili ko na kini gun-obon sa adlaw nga ipahamtang ko ang akong kapungot apan wala akoy nakit-an. Busa gipahamtang ko kanila ang akong kasuko; gipuo ko sila sa kalayo sa akong kapungot ug gipaninglan ko sila sa ilang binuhatan,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, may duha ka babaye nga magsoon. Sa batan-on pa sila didto sila nagpuyo sa Ehipto. Daotan silang pagkababaye ug gipanghikap ang ilang mga dughan ug gipasipad-an ang ilang pagkaulay. Ohola ang ngalan sa magulang ug ang manghod si Oholiba. Gipangasawa ko sila ug nanganak sila. Si Ohola mao ang Samaria ug si Oholiba ang Jerusalem. “Bisag asawa ko na siya, si Ohola nagpadayon sa daotan niyang buhat. Nabuang siya sa iyang mga hinigugma nga taga-Asiria: mga sundalo nga nagsul-ob ug mga bisting dagtom-pula, mga gobernador ug mga pangulo sa kasundalohan. Silang tanan mga batan-on ug guwapo ug hanas mangabayo. Nakighilawas siya sa tanang opisyal sa Asiria ug gihugawhugawan niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagsimba sa mga diosdios sa Asiria. Wala niya biyai ang iyang pagkabigaon sukad pa sa panahon nga didto siya sa Ehipto kay sa iyang pagkabatan-on ang mga lalaki nakighilawas man kaniya ug nagpahimulos sa iyang pagkaulay. Busa gitugyan ko siya ngadto sa iyang mga hinigugma nga mao ang taga-Asiria kay sila man ang iyang gikabuangan. Gihuboan nila siya ug gipanakop ang iyang mga anak ug gipatay siya pinaagi sa espada. Nahimo siyang sumsuman sa mga tabitabi sa mga babaye sa dihang gipahamtang kaniya ang silot. “Bisan pag nakita kini ni Oholiba, milabaw pa siya pagkadaotan ug pagkabigaon kay kang Ohola. Nabuang usab siya sa mga taga-Asiria: mga sundalo, mga gobernador ug mga pangulo sa kasundalohan ug silang tanan batan-on ug guwapo ug hanas mangabayo. Nakita ko nga naghugawhugaw siya ug managsama ang pagkinabuhi nilang duha. “Apan labaw pa gayod ang pagkabigaon ni Oholiba. Nadani siya sa mga hulagway sa mga kadagkoan sa Babilonia nga gikulit diha sa bungbong ug gipintalan ug lubos pula; nagbakos ug nagpurong sila. Sa dihang nakita niya sila, nabuang siya kanila ug nagpadala siyag mga sinugo ngadto sa Babilonia. Ug miabot ang mga taga-Babilonia ug nakighilawas kaniya. Sa ilang kaulag, gipahimuslan nila siya ug gigamit pag-ayo ug tungod niini naglagot siya pag-ayo ug gibiyaan niya sila. Sa dihang gipadayag niya ang iyang pagkabigaon ug gipakita ang iyang pagkahubo, masuk-anon akong mibiya kaniya sama sa akong pagtalikod sa iyang igsoon. Apan midugang hinuon ang iyang pagkabigaon sama sa iyang gibuhat sa batan-on pa siya, sa dihang usa pa siya ka daotang babaye didto sa Ehipto. Napuno siya sa kaulag alang sa mga lalaki nga naghingapin ang pagkamakighilawason nga nagbaton sa tanang kaulag sa mga asno o mula. Nangandoy ka sa kaulag sa imong pagkabatan-on sa dihang nakighilawas kanimo ang mga Ehiptohanon ug gihikap ang imong mga dughan.” Busa nag-ingon ang Ginoong Dios, “Oholiba, ipasulong ko ikaw sa tanan mong mga hinigugma nga imong gitalikdan: ang mga taga-Babilonia ug ang tanang taga-Caldea, ang taga-Pekod, ang taga-Shoa ug ang taga-Coa ingon man ang tanang taga-Asiria. Sila mga batan-ong lalaki nga guwapo, mga gobernador ug mga pangulo sa kasundalohan, mga opisyal ug mga sundalo nga nagkabayo. Makig-away sila kanimo gikan sa amihanan uban sa ilang mga karwahi nga iggugubat ug mga karwahi nga kargahan sa ilang mga kahimanan ug uban usab ang daghang mga kasundalohan. Mosulong sila kanimo sa tanang dapit uban sa ilang mga taming, salipod sa dughan ug helmet ug sila maoy akong pahukmon ug hukman ka nila sumala sa ilang mga balaod. Pahiagomon ko ikaw sa akong kapungot pinaagi kanila. Pamutlon nila ang imong ilong ug dalunggan ug pamatyon ang imong kabataan. Ilogon nila ang imong mga anak ug ang mahibilin lamyon sa kalayo. Huboan ka nila ug ilogon ang imong mga alahas. Putlon ko ang imong kaulag ug pagkabigaon nga imong gisugdan didto sa Ehipto aron dili ka na mangandoy sa mga Ehiptohanon ug dili ka na mahinumdom pa kanila.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Itugyan ko ikaw ngadto sa mga tawo nga imong gidumtan, niadtong imong gitalikdan ug gikaligutgotan. Dumtan ka nila ug magpahimulos sila sa tanan mong hinagoan ug biyaan ka nila nga hubo ug madayag ang imong makauulawng pagpamiga. Ang imong kaulag ug pagkabigaon maoy hinungdan niining nahitabo kanimo kay nakighilawas ka man sa kanasoran ug gihugawhugawan mo ang imong kaugalingon pinaagi sa ilang mga diosdios. Misunod ka sa lakang sa imong igsoon busa ibutang ko ang samang kupa sa silot diha sa imong kamot.” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Moinom ka gikan sa lalom ug dako nga kupa sa imong igsoon; kataw-an ka ug bugalbugalan kay daghan ang sulod niini. Mahubog ka ug magsubo. Usa ka kupa sa kahadlok ug kalaglagan, ang kupa sa imong igsoon, ang Samaria. Moinom ka ug tition mo ang sulod niini; kitkiton mo ang mga tipak niini ug laksion ang kaugalingon mong suso. Kini ang akong hukom. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nagsulti niini.” Busa nag-ingon ang Ginoong Dios, “Tungod kay gikalimtan mo man ako ug gitalikdan, mag-antos ka sa sangpotanan sa imong kaulag ug pagkabigaon.” Ang Ginoo miingon kanako, “Tawo, hukman mo na ba si Ohola ug si Oholiba? Kon mao, ipahayag kanila ang ilang salawayong binuhatan. Nanapaw sila ug mipatay. Nanapaw sila pinaagi sa pagsimbag mga diosdios ug gipatay nila ang akong mga anak kanila ug gihalad ngadto sa ilang mga diosdios. Dugang pa niini, sa mao gihapong adlaw, gihugawhugawan nila ang akong Templo ug gipasipad-an ang Adlawng Igpapahulay. Kay sa dihang giihaw nila ang akong mga anak aron ihalad sa ilang mga diosdios, sa maong adlaw miadto sila sa akong Templo ug nagpasipala niini. Ug mao gayod kini ang ilang gihimo didto sa akong Templo. “Nagpasugo pa gani silag mga lalaki gikan sa layong dapit nga mianha usab kanila. Naligo ang magsoon, nagpintal sa ilang mata ug gidayandayanan nila pag-ayo ang ilang kaugalingon. Milingkod sila sa usa ka harianong lingkoranan nga taas ug may lamisa tupad niini diin didto nila ibutang ang akong insenso ug lana. Unya nadungog ang kabanha sa usa ka pundok sa katawhan nga gidala gikan sa kamingawan. Gipulserasan nila ang bukton sa mga babaye ug gipurongpurongan silag matahom nga mga korona. Unya miingon ako sa akong kaugalingon, ‘Nakapanapaw ang mga lalaki sa dihang nakighilawas sila kanila’ kay miadto man sila kanila sama sa buhaton sa mga lalaki ngadto sa usa ka daotang babaye. Sa ingon niining paagiha nakighilawas sila kang Ohola ug kang Oholiba nga mga daotang babaye. Apan ang mga tawong matarong maoy mosilot kanila sa silot nga alang sa pagpanapaw ug sa pagpatay tungod kay nanapaw man sila ug nabulit sa dugo ang ilang kamot.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ipasulong sila sa daghang tawo ug ipalisang ug pasakmiti sa ilang kabtangan. Ipabato sila sa pundok sa katawhan ug ipaihaw pinaagi sa ilang mga espada. Pamatyon usab ang ilang mga anak ug sunogon ang ilang mga balay. Hunongon ko ang kaulag dinhi niining nasora aron ang mga babaye kapasidan-an ug dili na sila maghimog kalaw-ayan sama sa ilang gihimo. Ug kamong duha ka magsoon pabayron ko sa inyong pagsimbag mga diosdios ug pagkabigaon. Unya makaila kamo nga ako mao ang Ginoong Dios.” Sa ikanapulong adlaw sa ikanapulong bulan sa ikasiyam nga tuig, miingon kanako ang Ginoo, “Tawo, isulat ang petsa niining adlawa kay niini gayong adlawa ang Jerusalem giataki sa hari sa Babilonia. Isulti ang usa ka sambingay ngadto sa masupilong katawhan ug sultihi sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: ‘Ipahimutang ang usa ka kawa ibabaw sa kalayo ug sudli kinig tubig. Butangi kinig mga hiniwa nga karne, ang tanan gikan sa maayong bahin: ang paa ug ang abaga; butangi usab kini sa pinili nga mga bukog. Kuhaa ang labing maayong karne sa karnero ug pundoka ang sugnod ilalom sa kawa. Pabukala kini pag-ayo ug lat-i ang bukog ug ang karne.’” Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Alaot ang siyudad nga napuno sa pinatyanay kay sama kini sa kawa nga tayaon nga wala gayod kuskosi. Tinagsaa pagkuha ang mga hiniwa nga anaa sa sulod sa kawa ug ayaw gayod kini binli. Ang dugo nga gipaagas makita pa kay gipaagas man kini diha sa ibabaw sa dakong bato. Wala niya kini ihuwad sa yuta aron unta matabonan sa abog. Aron paghaling sa akong kasuko ug sa pagpanimalos, gibutang ko sa bato ang dugo nga iyang giula aron dili kini matabonan.” Busa nag-ingon ang Ginoong Dios: “Alaot ang siyudad nga napuno sa pinatyanay! Maghimo usab akog dakong daob. Pundoka ang mga sugnod ug dusliti kini! Lutoa ang karne! Pahubsa ang sabaw! Pasagdi nga mapagod ang mga bukog! Unya itungtong ang kawa nga wala nay sulod diha sa baga aron mainitan kini ug mapagba aron ang kahugaw nga anaa niini matunaw ug mawagtang ang taya. Gihago ko ang akong kaugalingon sa wala lamay kapuslanan kay ang baga nga taya niini dili man makuha pinaagi lamang sa kalayo. Ang taya niini mao ang imong pagkabigaon, O Jerusalem. Kay gihinloan ko na unta ikaw apan wala ikaw mahinlo sa imong kahugaw ug dili ka na gayod mahinlo hangtod nga ikapahamtang ko kanimo ang akong kapungot. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini ug buhaton ko gayod kini. Dili ko kini pakyason ug wala akoy sayloan ug dili ako maluoy. Hukman ko ikaw sumala sa imong pagkinabuhi ug binuhatan,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Giingnan na usab ako sa Ginoo, “Tawo, sa dili madugay kuhaon ko gikan kanimo, sa usa ka pagpamilok, ang tawo nga gihigugma mo pag-ayo apan kinahanglan nga dili ka magbangotan o mohilak o magpaagas sa imong mga luha. Hilak apan ayaw lamang pagkusga. Ayaw ipakita ang imong pagbangotan. Hinuon pagpurong ug pagsapatos ug ayaw taboni ang imong nawong ug ayawg kaon sa kan-onon sa mga nagbangotan.” Sa pagkabuntag nakigsulti ako sa katawhan ug sa pagkagabii namatay ang akong asawa. Sa pagkasunod buntag gituman ko ang gisugo kanako. Ug miingon kanako ang katawhan, “Nganong gibuhat mo man kini?” Unya giingnan ko sila nga miingon kanako ang Ginoo, “Sultihi ang katawhan sa Israel nga ang Ginoong Dios nag-ingon: Ang akong Templo inyong gipasigarbo tungod sa iyang pagkagamhanan; buot ninyo kining makita kanunay ug inyo kining gipakamithi. Apan karon pasipad-an ko kini ug ang inyong mga anak nga nahibilin mamatay sa espada. Buhaton ninyo ang akong gipabuhat kang Ezequiel: ayaw taboni ang inyong nawong ug ayaw kamog kaon sa kan-onon sa nagbangotan. Pagpurong kamo ug pagsapatos. Ayaw pagsubo o paghilak. Magniwang kamo tungod sa inyong kasal-anan ug mag-agulo ang usag-usa kaninyo. Si Ezequiel mahimong usa ka ilhanan alang kaninyo busa buhata ang tanan nga gibuhat niya. Inigkahitabo niini, makaila kamo nga ako mao ang Ginoong Dios. “Ug tawo, sa adlaw nga kuhaon ko na kanila ang ilang dalangpanan, ang ilang kalipay ug himaya, ang makalipay sa ilang panan-aw ug ang ilang gipakamithi, kuhaon usab lakip ang ilang mga anak. Niana unyang adlawa usa ka tawo nga nakaikyas sa kalaglagan moanha kanimo aron pagtaho sa balita. Niana unyang adlawa makasulti ka na ngadto sa mga mikagiw ug dili ka na magpabiling amang. Busa mahimo ka nga usa ka ilhanan alang kanila. Unya makaila sila nga ako mao ang Ginoo.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pagwali batok sa nasod sa Ammon ug sultihi sila nga ang Ginoong Dios nag-ingon: Kay nalipay man kamo sa dihang gipasipad-an ang akong Templo ug sa diha nga ang Israel nahiagom sa dakong kadaot ug sa diha nga ang mga lumolupyo sa Juda gipamihag, itugyan ko kamo sa katawhan sa sidlakan. Magkampo ug mopuyo sila tipon kaninyo ug kan-on nila ang inyong mga prutas ug imnon nila ang inyong gatas. Himoon ko ang siyudad sa Raba nga pasibsibanan sa mga kamelyo ug ang nasod sa Ammon himoon kong toril sa kahayopan. Sa ingon makaila kamo nga ako mao ang Ginoo.” Kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Tungod kay mipakpak man kamo sa inyong kamot ug nagluksolukso sa kalipay ug nagmaya agig pagbiaybiay sa nasod sa Israel, itugyan ko kamo sa ubang nasod ug tulison kamo nila. Puohon ko kamo aron mapapas kamo ingon nga usa ka nasod. Unya makaila kamo nga ako mao si Yahweh.” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Kay ang Moab nag-ingon man nga walay kalainan ang nasod sa Juda sa ubang kanasoran, ablihan ko ug ipaataki ang mga siyudad nga nanalipod sa utlanan sa siyudad lakip ang mga siyudad nga maoy iyang garbo: ang Betjesimot, ang Baalmeon ug ang Kiriataim. Himoon ko nga ang mga tribo sa silangan sa diserto makabuntog sa Moab uban sa Ammon aron ang Moab dili na mahimong nasod. Silotan ko gayod ang Moab ug makaila sila nga ako mao ang Ginoo.” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Kay ang Edomea labihan mang nakapanimalos sa Juda ug nakasala pag-ayo tungod niini, silotan ko ang Edomea ug puohon ko ang mga tawo ug mananap niini. Gun-obon ko kini gikan sa siyudad sa Teman hangtod sa siyudad sa Dedan ug mamatay sila sa gubat. Panimaslan ko ang Edomea pinaagi sa akong katawhan, ang Israel. Ang ilang buhaton sa Edomea sumala gayod sa akong kasuko ug kapungot ug makaila gayod ang katawhan sa Edomea nga ako maoy nanimalos kanila.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ang mga Filistihanon hilabihang nakapanimalos tungod sa dako nilang kasilag ug ilang gilaglag ang akong katawhan, ang dugay na nila kaayong kaaway. Tungod niini puohon ko ang tanang Filistihanon: ang mga nagpuyo sa Kerit ingon man kadtong namuyo sa kabaybayonan. Ipahiagom ko kanila ang makalilisang kong panimalos ug kastigohon ko sila pag-ayo aron sila makaila nga ako mao ang Ginoo.” Unya sa unang adlaw sa…bulan sa ika-11 nga tuig sa among pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, miingon ang siyudad sa Tiro bahin sa Jerusalem, ‘Aha! Naguba na gayod ang ganghaan nga agianan sa nagkalainlaing katawhan busa makasulod na ako! Ako na usab ang mouswag kay nagun-ob na man siya!’” Busa nag-ingon ang Ginoong Dios, “Akoy makig-away kanimo, O Tiro. Ipasulong ko ikaw sa daghang kanasoran ug sama sila sa mga balod sa dagat nga mohasmag kanimo. Lumpagon nila ang imong mga paril ingon man ang imong mga tore. Kaloton ko ang imong yuta aron makita na ang kabatoan. Taliwad-an ka na unya sa dagat ug mahimo kang bularanan sa pukot kay mao kini ang akong pagbuot. Kuninitan ka sa nagkalainlaing nasod ug puohon ang imong kalungsoran pinaagi sa espada. Sa ingon makaila ang kanasoran nga ako mao si Yahweh.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ipasulong ko ang Tiro kang Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia, ang labing gamhanang hari. Gikan sa amihanan, magdala siyag mga kabayo, mga karwahi, mga kabalyero ug daghang kasundalohan. Puohon pinaagi sa espada ang imong kalungsoran. Libotan ka niyag paril ug magtapok siyag yuta ug himoon niyang atop-atop ang mga taming silbing panalipod nila batok kanimo. Unya iyang ipadumbol ang imong mga paril ug pinaagi sa mga wasay lumpagon niya ang imong mga tore. Tungod sa kadaghan sa iyang mga kabayo nga nagdagan, matabonan ka sa abog; matay-og ang imong mga paril tungod sa kagahob sa iyang mga kabayo ug mga karwahi inigsulod niya sa imong mga ganghaan. Tunobtunoban sa iyang mga kabayo ang imong kadalanan ug pamatyon niya sa espada ang imong katawhan ug pukanon ang imong dagkong mga haligi. Panguhaon nila ang imong mga bahandi ug mga baligya. Lumpagon nila ang imong mga paril ingon man ang matahom mong kabalayan. Unya ang imong mga bato, mga troso ug yuta itambog nila sa dagat. Pahunongon ko ang inyong mga pag-awit ug dili na gayod tugtogon ang mga lira. Mahimo ka na unyang pulos bato diin adto ibulad ang mga pukot. Dili ka na gayod tukoron pag-usab. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Giingnan sa Ginoong Dios ang Tiro, “Dili ba kaha mokurog sa kahadlok ang katawhan sa kabaybayonan tungod sa kagahob sa imong pagkapukan ug sa inagulo sa mga samdan sa dihang pamatyon ang imong mga lumolupyo? Ang tanang hari sa mga pulo manganaog unya sa ilang trono ug hukason nila ang harianon nilang kupo ug ang binordahan nilang bisti. Molingkod sila sa yuta ug magkurog sa kalisang tungod sa imong gidangatan ug dili sila makahunong pagkurog. Ug motuaw sila, ‘Ang bantogan nga siyudad nalaglag! Ang iyang mga sakayan nabanlas gikan sa kadagatan; Ang katawhan niining siyudara maoy nagmando sa kadagatan, ug nakapalisang sa tanan nga nagpuyo sa kabaybayonan. Karon, sa adlaw sa pagkapukan niini, nangurog ang kapuloan, ug ang ilang katawhan nakurat sa maong pagkapukan.’” Kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Sa dihang gun-obon ko ikaw, mahisama ka sa usa ka siyudad nga walay tawong nagpuyo ug pasanapan ko ikaw sa lalom nga tubig. Itambog ko ikaw ngadto sa Bung-aw tipon sa mga tawo sa karaang panahon aron dili ka na puy-an ug wala ka nay dapit sa kalibotan sa mga buhi. Pahiagomon ko ikaw sa makalilisang nga kataposan ug mahanaw ka na sa hingpit. Bisan pag pangitaon ka, dili ka na gayod makit-an, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Nag-ingon ang Ginoo kanako, “Tawo, awitig awit sa paglubong ang Tiro nga anaa magpuyo sa baba sa dagat ug nakigpamatigayon sa katawhan sa daghang kabaybayonan ug ingna siya nga nag-ingon ang Ginoong Dios: “O Tiro, nag-ingon ka, ‘Hingpit ang akong katahom.’ Ang imong puloy-anan anaa taliwala sa kadagatan; ang imong katahom gihingpit sa imong mga magtutukod. Ang mga tablang gidapat kanimo mga piniling kahoy nga gikan sa Bukid sa Hermon. Nagkuha silag kahoyng sidro gikan sa Lebanon aron himoon nilang palo alang kanimo. Nagkuha usab silag mga tugas sa Basan ug gihimo nilang mga gaod alang kanimo. Ang mga salog nga gidapat nila kanimo mga palo de tsina nga gikan sa kabaybayonan sa Cipre, ug gisapawan nilag linaras nga tango sa elepante. Ang imong layag binordahang lino nga gikan sa Ehipto, ug kini maoy silbing bandila nimo. Asul ug tapol nga panapton ang imong atop-atop, ug gikan kini sa kabaybayonan sa Cipre. Ang imong mga manggagaod ug ang imong mga kapitan, O Tiro, mga tawong hanas kaayo. Ang mga kadagkoan sa Gebal ug ang iyang mga tawong batid, maoy nagbulit sa mga tinakdoan sa imong mga tabla. Ang tanang barko ug mga sakayan mianha kanimo aron sa pagpakigbayloay sa imong mga baligya. “Ang mga taga-Persia, taga-Lud ug taga-Put nahimong imong mga sundalo. Gisab-ong nila diha kanimo ang ilang mga taming ug ang ilang mga helmet ug kini nakadugang sa imong katahom. Ang mga sundalo sa Arbad nagbantay sa imong mga paril ug ang mga sundalo sa Gamad nagbantay sa imong mga tore. Gisab-it nila ang ilang taming diha sa imong mga paril. Sila ang mga tawo nga naghimo kanimong matahom. “Ang Espanya nakigpamatigayon kanimo tungod sa kadaghan nimog bahandi. Gibayloan nila kinig plata, puthaw, estanyo ug tingga. Nakigpamatigayon usab kanimo ang Grecia, ang Tubal ug ang Mesec. Gibayloan nilag mga ulipon ug mga galamiton nga bronsi ang imong mga baligya. Ang mga taga-Togarma nakigbaylo kanimo sa ilang mga kabayo nga iggugubat ug mga mula. Nakigpamatigayon usab kanimo ang taga-Rodes ug ang mga isla maoy tumoranan sa imong mga baligya ug gibayloan nila kinig mga tango sa elepante ug kahoyng ebano. Ang mga taga-Aramea nakigpamatigayon kanimo tungod sa kadaghan sa imong mga baligya ug gibayloan nila kinig mga batong esmeralda, mga panaptong tapol, mga binordahang panapton, mga pinong lino, pula nga gasang ug batong agata. Ang Juda ug ang Israel nakigpamatigayon usab kanimo ug ang imong mga baligya gibayloan nila ug trigo, olibo, igos, dugos, lana ug balsamo. Nakigbaylo usab kanimo ang mga taga-Dedan sa ilang mga panapton nga hapin sa muntora. Ang Arabia ug ang mga kadagkoan sa Kedar maoy tigbaligya kanimog mga karnero ug mga kanding. Ang mga negosyante sa Sheba ug sa Raama nakigpamatigayon kanimo ug gibayloan nila ang imong mga baligya sa ilang labing maayong mga pahumot ug sa tanang matang sa mga mahalong bato ug bulawan. Ang mga siyudad sa Haran, sa Cane, sa Eden, sa Seba, sa Asur ug sa Kelmad nakigpamatigayon usab kanimo. Nagbaligya sila kanimo sa mahalong mga bisti, mga bisting asul ug binordahan ug mga alpombrang dekolor nga gibanganag maayo. Ang mga barko nga nagpanawan sa kadagatan maoy kargahanan sa imong mga baligya. “Sama ka sa usa ka barko nga puno kaayo sa mga karga ug naglawig sa kadagatan. Gidala ka sa imong mga manggagaod ngadto sa kalawran ug nalunod ka tungod sa hangin gikan sa silangan. Ang imong mga bahandi, mga baligya, mga sakayanon, mga kapitan ug mga magbubulit, ang mga tigbaligya sa imong kabtangan, ang imong kasundalohan ug ang tanan mong kauban, naunlod sa dagat sa imong pagkapukan. Nadungog sa katawhan sa kabaybayonan ang mga tiyabaw sa imong mga kapitan. “Ang tanang manggagaod, mga sakayanon ug mga kapitan nanganaog sa ilang barko ug nangadto sa baybayon. Mitiyabaw sila ug hilabihan nilang hilak tungod sa imong gidangatan. Giboliboran nilag abog ang ilang ulo ug miligid sila diha sa abo. Gikiskisan nila ang ilang ulo ug nagtapis silag sako, ug hilabihan nilang pagminatay ug pagbangotan tungod kanimo. Sa ilang pagminatay nag-ingon sila, ‘May sama ba sa Tiro nga nalunod sa dagat? Inigbiyahe nimo, magdala kag daghang butang ug gitagbaw nimo ang panginahanglan sa katawhan. Tungod sa daghan nimong bahandi ug mga baligya, nahingangha kanimo ang mga hari sa kalibotan. Apan karon nalunod ka ug natundag sa kinahiladman sa dagat uban sa imong mga baligya ug sa tanan mong sakayanon.’ “Ang tanang lumolupyo sa kabaybayonan nahibulong sa midangat kanimo ug diha sa nawong sa ilang mga hari makita ang ilang kalisang. Giyam-iran ka na sa mga negosyante. Miabot ka na gayod sa makahahadlok mong kataposan ug mahanaw ka na sa hingpit.” Nag-ingon ang Ginoo kanako, “Tawo, sultihi ang pangulo sa Tiro nga nag-ingon ang Ginoong Dios: “Garboso ka ug miingon, ‘Ako usa ka dios ug naglingkod ako sa trono sa mga dios, taliwala sa kadagatan.’ Apan tawo ka lamang ug dili dios, bisan tuod nagpakamaalamon ka sama sa usa ka dios. Nagtuo ka nga mas maalamon ka kay kang Daniel ug nga walay butang nga natago gikan kanimo. Pinaagi sa imong kaalam ug salabotan nadato ka ug nakatigom ug daghang bulawan ug plata. Pinaagi usab sa imong pagkamaayong mamatigayon, misamot kag kadato ug tungod niini nagarboso ka. “Busa ako, ang Ginoong Dios nag-ingon: Kay maalamon ka man kaha sama sa usa ka dios, ipasulong ko ikaw sa mga langyaw, sa nasod nga bangis kaayo. Gub-on nila ang tanang maanindot nga butang nga imong naangkon pinaagi sa imong kaalam. Itambog ka nila sa kahiladman ug mamatay ka taliwala sa kadagatan. Tan-awon ta kon moingon ka ba lang gihapon, ‘Ako usa ka dios!’ diha sa atubangan sa mga mopatay kanimo. Mamatay ka sama sa dili tinuli diha sa kamot sa mga langyaw nga walay kahadlok sa Dios. Ako, ang Ginoong Dios maoy naghatag sa mando.” Unya giingnan pa gayod ako sa Ginoo, “Tawo, pagbangotan tungod sa dangatan sa hari sa Tiro ug sultihi siya nga ang Ginoong Dios nag-ingon: “Kaniadto, simbolo ka sa kahingpit, puno ka sa kaalam ug hingpit ang imong katahom. Didto ka magpuyo sa Eden, ang tanaman sa Dios. Naputos ka sa nagkadaiyang mahalong bato: diyamante, kornalina, topasyo, haspe, krisolito, berilo, onyx, sapiro, karbungko ug esmeralda. Ang imong mga alahas bulawan ug giandam kini sa adlaw nga ikaw gibuhat. Sa adlaw sa pagbutang ko kanimo sa tanaman sa Eden, gipabantayan ko ikaw sa usa ka anghel. Didto ka sa balaang bukid sa Dios ug naglakawlakaw ka taliwala sa mga bato nga naggilakgilak. Walay masaway sa imong panlihok sukad sa pagbuhat kanimo hangtod nga nakasala ka. Tungod sa pag-uswag sa imong patigayon, nahimo kang bangis ug nagpakasala ka, busa gipakaulawan ko ikaw ug gisalibay gikan sa bukid sa Dios, ug gihinginlan ka sa anghel nga nagbantay gikan sa mga bato nga naggilakgilak. Nahimo kang garboso tungod sa imong katahom, ug giusikan mo ang imong kaalam tungod lamang niini. Gitambog ko ikaw sa yuta ug gihukasan atubangan sa mga hari aron mahimo kang pasidaan ngadto kanila. Tungod sa kadaghan sa imong kalapasan ug sa daotan mong mga patigayon, gipasipad-an mo ang imong mga dapit sa pagsimba, busa gisunog ko ikaw hangtod nga naugdaw ka sinaksihan sa tanang nakakita kanimo. Ang tanang nakaila kanimo nahibulong sa imong gidangatan; miabot na gayod ang makalilisang mong kataposan ug mahanaw ka na hangtod sa hangtod.” Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, pagwali batok sa siyudad sa Sidon ug sultihi sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: “Nasuko ako kanimo, Sidon, ug ipakita ko ang akong gahom diha sa imong taliwala. Makaila unya ang imong katawhan nga ako mao ang Ginoo inigsilot ko na kanimo, ug makita nila ang akong pagkabalaan. Kay padad-an ko ikawg kamatay ug pabuhagayon ko ang dugo diha sa imong kadalanan, ug magpasad unya ang mga gipamatay pinaagi sa espada. Makaila na unya sila nga ako mao ang Ginoo.” Ang Ginoo miingon, “Wala na unyay mga nasod nga magsakit sa Israel nga daw mga tunok. Niadtong adlawa makaila na sila nga ako mao ang Ginoong Dios.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Inigtigom ko unya sa katawhan sa Israel gikan sa nagkalainlaing nasod diin ko sila gipatibulaag, makita ang akong pagkabalaan atubangan sa kanasoran. Adto na unya sila puyo sa ilang kaugalingong yuta nga gihatag ko sa akong alagad nga si Jacob. Magpuyo na sila nga layo sa kadaot ug magtukod silag mga balay ug magtanom silag mga paras. Wala na gayoy magsamok kanila kon silotan ko na ang ilang kasikbit nga mga nasod nga nagdaugdaog kanila. Unya makaila na sila nga ako mao ang Ginoong Dios.” Sa ika-12 nga adlaw sa ikanapulo nga bulan sa ikanapulo nga tuig giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, lakaw ngadto sa hari sa Ehipto ug pagwali batok kaniya ug sa tanang Ehiptohanon nga nag-ingon ang Ginoong Dios: ‘Makig-away ako kanimo, Paraon, hari sa Ehipto, buaya nga anaa magpuyo sa mga kasapaan sa Nilo nga nag-ingon, “Akoa ang Nilo ug ako ang nagbuhat niini.” Kaw-itan kog mga taga ang imong baba ug ipatapot ko ang mga isda sa imong kasapaan diha kanimo. Unya birahon ko ikaw gikan sa sapa. Abugon ko ikaw ngadto sa kamingawan unya ikaw ug ang tanang isda sa imong kasapaan mahurot ug kamatay. Mamatay ka didto sa kapatagan ug walay mokuha ug molubong kanimo. Ipakaon ko ikaw sa mga mananap ug sa mga langgam. Unya makaila ang mga Ehiptohanon nga ako mao ang Ginoo.’” Nag-ingon ang Ginoo, “Ehipto, sama ka sa usa ka sungkod nga gisaligan sa katawhan sa Israel apan nabali ka sa dihang mitukod sila kanimo ug natusok ang ilang ilok ug napiang ang ilang hawak. Busa nag-ingon ako, ang Ginoong Dios, nga padad-an ko ikaw ug mga tawo nga moataki kanimog mga espada ug pamatyon nila ang imong mga lumolupyo ug kahayopan. Gun-obon ka nila ug wala na unyay tawong magtikawtikaw diha kanimo. Unya makaila kamo nga ako mao ang Ginoo. “Ug kay nag-ingon ka man, ‘Akoa ang suba sa Nilo ug akoy nagbuhat niini,’ makigbatok ako kanimo ug sa imong kasapaan ug himoon kong usa ka kamingawan ang Ehipto gikan sa siyudad sa Migdol ngadto sa siyudad sa Aswan hangtod sa utlanan sa Etiopia. Walay tawo o ihalas nga mananap nga motaak niini ug walay mopuyo niini sulod sa 40 ka tuig. Himoon kong labing alaot nga nasod ang Ehipto ug wala nay tawo nga magtikawtikaw diha sa iyang mga siyudad sulod sa 40 ka tuig ug patibulaagon ko ang mga Ehiptohanon ngadto sa ubang kanasoran.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Tapos sa 40 ka tuig, tigumon ko ang mga Ehiptohanon gikan sa mga nasod diin ko sila patibulaaga ug ibalik ko sa Ehipto ang kanhi niyang kabahandianon ug dad-on ko ang mga Ehiptohanon ngadto sa yuta sa Patros diin sila gikan ug mahimo silang huyang nga gingharian. Himoon ko ang Ehipto nga labing huyang ug gamay sa mga gingharian aron dili na gayod siya makapasigarbo ug maghari sa ubang nasod. Dili na gayod mosalig pag-usab ang Israel kaniya kay mahinumdoman man nila ang sayop nga ilang nahimo sa dihang nagpakitabang sila sa Ehipto. Makaila na unya ang mga Israelita nga ako mao ang Ginoong Dios.” Unya sa unang adlaw sa unang bulan sa ika-27 nga tuig sa among pagkabihag, giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, si Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia, nagmando sa iyang kasundalohan sa pagsulong sa Tiro. Nangaupaw ang iyang mga sundalo ug nangapaslot ang ilang mga abaga sa hilabihan nilang paghago apan wala gayod silay nakuha. Busa nag-ingon ako, ang Ginoong Dios: Itugyan ko kang Nabucodonosor ang Ehipto ug kuhaon niya ang tanang bahandi sa Ehipto ug mao kini ang suhol sa iyang kasundalohan. Itugyan ko kaniya ang Ehipto ingon nga iyang ganti kay siya gihimo man nako nga galamiton. Ako, ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “Niadto unyang higayona, himoon kong gamhanan ang katawhan sa Israel ug pasultihon ko na usab ikaw, Ezequiel, ngadto kanila aron makaila sila nga ako mao ang Ginoo.” Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, isangyaw nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Pagminatay kamo! Kay duol na ang adlaw, ang adlaw sa Ginoo. Adlaw kini nga mangiob ug panahon nga mahiagom sa katalagman ang kanasoran. Mahiagom sa gubat ang Ehipto, ug mag-antos sa hilabihang kasakit ang Etiopia, kay pamatyon man ang mga Ehiptohanon, ug sakmiton sa ubang mga nasod ang ilang mga bahandi ug panglumpagon ang ilang mga siyudad. “Ang Etiopia, ang Put, ang Lud, ang tibuok Arabia, ang Libya ug ang tanan nilang kaabin mahiagom usab sa gubat.” Nag-ingon ang Ginoo, “Mapukan ang gipasigarbong gahom sa Ehipto ingon man kadtong mibulig kaniya. Mahiagom sila sa espada sulod sa iyang mga utlanan, gikan sa Migdol hangtod sa Aswan. Mahimo siyang labing awaaw sa tanang kanasoran, ug ang iyang mga siyudad mahimong labing mingaw. Sa dihang sunogon ko na ang Ehipto ug lumpagon ang mga mitabang kaniya, makaila na sila nga ako mao ang Ginoo. “Niadtong adlawa ipadala ko ang akong mga sulugoon nga magsakay ug sakayan aron paglisang sa mga Etiopianhon. Mahiagom sila sa kasakit inig-abot na sa adlaw nga laglagon ko na ang Ehipto. Mahitabo gayod kini sa dili madugay!” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Taposon ko na ang pagkabahandianon sa Ehipto pinaagi kang Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia. Siya ug ang iyang katawhan, ang labing bangis nga nasod, dad-on ko dinhi ug pinaagi sa ilang espada, magkatap sa Ehipto ang ilang pinatay. Pahubason ko ang Suba sa Nilo, ug ibaligya ko ang Ehipto ngadto sa mga tawong daotan, ug puohon ko ang tanang anaa niini pinaagi sa mga langyaw. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Dugmokon ko ang mga diosdios, ang mga kinulit nga larawan sa Memfis. Wala na unyay hari sa Ehipto ug mahadlok na kanako ang tanang Ehiptohanon. Himoon kong kamingawan ang Patros, sunogon ko ang Soan ug kastigohon ko ang Tebes. Buboan ko sa akong kapungot ang Pelusium, ang kota sa Ehipto, ug patyon ko ang daghang lumolupyo sa Tebes. Sunogon ko ang Ehipto ug mahiagom sa kasakit ang Pelusium. Buslotan ug lumpagon ko ang mga paril sa Tebes ug bahaan ang siyudad. Mahiagom sa espada ang mga batan-on sa On ug sa Pibeset, ug pamihagon ang ilang mga babayeng lumolupyo. Mongitngit ang adlaw didto sa Tapanhes inigbugto ko sa gahom sa Ehipto, unya matapos ang iyang pagkagarboso ug tabonan siya sa panganod, ug pamihagon ang mga lumolupyo sa tanan niyang siyudad. Mao kana ang akong isilot sa Ehipto ug niadtong adlawa makaila na sila nga ako mao ang Ginoo.” Sa ikapitong adlaw sa unang bulan sa ika-11 nga tuig, giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, gibali ko ang bukton sa hari sa Ehipto. Wala kini lakilakii aron dili na kini mamaayo ug dili na makabakyaw sa espada. Busa ako, ang Ginoong Dios, makig-away sa hari sa Ehipto ug balion ko ang pikas niyang bukton nga lig-on pa ug ang iyang bukton nga bali na aron buhian niya ang gikuptan niyang espada. Patibulaagon ko ang mga Ehiptohanon ngadto sa ubang kanasoran. Lig-onon ko ang mga bukton sa hari sa Babilonia ug pakuptan ko kaniya ang akong espada. Apan balion ko ang bukton sa hari sa Ehipto ug mag-agulo siya atubangan sa hari sa Babilonia sama sa tawong himalatyon tungod sa samad. Lig-onon ko gayod ang mga bukton sa hari sa Babilonia apan magbitay na lang ang bukton sa hari sa Ehipto aron makaila ang tanan nga ako mao ang Ginoo. Inigtugyan ko na sa akong espada ngadto sa hari sa Babilonia, bakyawon niya kini batok sa Ehipto. Ug patibulaagon ko ang mga Ehiptohanon ngadto sa ubang kanasoran ug makaila na unya sila nga ako mao ang Ginoo.” Sa unang adlaw sa ikatulong bulan sa ika-11 nga tuig sa among pagkabihag, giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, sultihi ang hari sa Ehipto ug ang iyang katawhan: “Sa unsa ko ba ikaw itandi sa imong pagkagamhanan? Ah, ipakasama ko ikaw sa kahoyng sidro sa Lebanon nga matahom ang mga sanga ug makahatag ug landong sa lasang. Habog ug misangko sa panganod ang tumoy niini. Tungod sa kadaghan sa tubig sa ilalom sa yuta, milipang ug mitubo kinig habog. Diha sa gibarogan niini, may mga suba nga nagdagayday ug nagpatubig sa ubang kahoy sa lasang. Ang sidro sa Lebanon habog kay sa tanang kahoy sa lasang; dagko ug tag-as ug sanga tungod sa daghang tubig nga masuyop sa iyang mga gamot. Ang nagkalainlaing langgam nagsalag sa iyang mga sanga, ug ubos sa iyang mga sanga anha manganak ang tanang matang sa mananap, ug ubos sa iyang landong anaa magpuyo ang mga nasod nga gamhanan. Kay mitidlom man ang iyang mga gamot ug makasuyop sa daghang tubig, milipang ug mitag-as ang iyang mga sanga ug matahom kaayong sud-ongon. Bisan gani ang mga sidro sa tanaman sa Dios, dili takos ikatandi niini. Sa iya usab nga mga sanga dili ikatandi ang mga sanga sa kahoyng kastanyo. Ang mga kahoy nga platano ingon sa wala lamay bili kon itandi sa iyang sanga, ug walay kahoy sa tanaman sa Dios nga sama kaniya katahom. Gihimo ko kining matahom pinaagi sa paghatag kaniyag labong nga mga sanga. Gani ang tanang kahoy sa Eden, ang tanaman sa Dios, nasina man kaniya.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Tungod kay gipasigarbo man niya ang iyang kahabog nga misangko sa panganod, itugyan ko siya ngadto sa usa ka gamhanang nasod aron pahiagomon siya tumbas sa iyang kadaotan. Ako na siyang gisalikway ug putlon siya sa mga langyaw nga gikan sa labing bangis nga nasod ug unya biyaan siya. Didto sa kabukiran ug kawalogan mangatagak ang iyang mga sanga ug magkatag ang iyang mga dahon sa mga agianan sa tubig. Biyaan siya sa tanang katawhan sa kalibotan nga mipasilong kaniya. Inigkapukan na niya, mahimo siyang batoganan sa nagkalainlaing langgam ug diha unya sa iyang mga sanga anha maglataylatay ang mga ihalas nga mananap. Mahitabo kini aron wala nay kahoy daplin sa katubigan nga motubo habog sangko sa panganod kay silang tanan gitagana man alang sa kamatayon—alang sa kalibotan nga atua sa ilalom sa yuta, ang dapit sa mga patay.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Kon adto na unya siya sa dapit sa mga patay, pahilakon ko alang kaniya ang kahiladman ug sap-ongan ko ang tinubdan sa kasubaan ug kasapaan. Pasanapan ko sa kangiob ang bukid sa Lebanon ug malaya ang tanang kahoy niini. Sa dihang itambog ko kini ngadto sa dapit sa mga patay uban sa mga igtatambog usab didto, ang kagahob sa iyang pagkahulog motay-og sa kanasoran ug ang tanang kahoy sa Eden ug ang tanang pinili ug maayong pagkatubig nga mga kahoy sa Lebanon malipay sa iyang pagkahulog. Moadto usab sila sa dapit sa mga patay uban kaniya ug motipon niadtong gipatay pinaagi sa espada. Mamatay usab kadtong misilong sa iyang landong. “Ang kahoy mao ang hari sa Ehipto ug ang tibuok niyang katawhan. Walay sama kaniya katahom ug kadako bisan sa mga kahoy sa Eden. Apan bisan pa niini, uban sa mga kahoy sa Eden, itambog gayod siya ngadto sa dapit sa mga patay tipon sa mga wala motuog Dios ug sa gipamatay pinaagi sa gubat. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nagsulti niini.” Unya sa unang adlaw sa ika-12 nga bulan sa ika-12 nga tuig, giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, pasidan-i ang hari sa Ehipto: Nagtuo ka nga ikaw daw liyon atubangan sa ubang kanasoran apan sama ka sa buaya sa katubigan. Motunga ka sa imong mga suba ug gikutaw mo ang tubig niini sa imong mga tiil ug nalubog kini. Pukoton ko ikaw pinaagi sa daghang katawhan ug bitaron ka nila. Ilabay ko ikaw sa yuta, ngadto sa kapatagan ug busgon ko sa imong unod ang tanang mga langgam ug mga mananap. Ikatag ko ang imong kaunoran diha sa kabukiran ug pun-on ko sa imong patayng lawas ang kawalogan. Humdon ko sa dinagayday sa imong dugo ang kapatagan ug kabukiran, ug ang mga katubigan matina sa imong dugo. Sa dihang laglagon ko na ikaw, tabonan ko ang langit ug kuhaan ko ang kabituonan sa ilang kahayag. Tabonan ko sa panganod ang adlaw ug dili ko padan-agon ang bulan. Ang tanang naghatag ug kahayag sa langit, pangitngiton ko tungod kanimo aron sanapan sa kangitngit ang tibuok mong yuta,” nag-ingon ang Ginoong Dios. “Mangahadlok ang kanasoran sa dihang ipabihag ko ikaw ngadto sa laing mga nasod—mga nasod nga wala mo mailhi. Lisangon ko ang ubang katawhan sa mahitabo kanimo ug mangurog sa kahadlok ang ilang mga hari tungod kanimo inigbakyaw ko sa akong espada diha sa ilang atubangan. Mangurog sila sa kahadlok sa mahitabo kanila inig-abot na sa adlaw sa imong pagkapukan.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Mahiagom ka gayod sa espada sa hari sa Babilonia. Pamatyon ko ang daghan mong ginsakopan pinaagi sa espada sa mga tawong gamhanan—mga tawong dili hitupngan sa kabangis. Wagtangon nila ang imong garbo, O Ehipto, ug mangamatay ang tanan nimong katawhan. Pamatyon ko ang tanan nimong kahayopan diha sa daplin sa katubigan. Wala na unyay tawo o mananap nga moyatak pa kanimo. Unya patin-awon ko ang imong katubigan ug padagaydayon ko daw lana ang imong kasubaan. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nag-ingon niini. “Sa dihang gun-obon ko ang Ehipto, wala nay mahibilin sa bisan unsa nga anaa niini. Sa dihang hampakon ko ang tanan niyang lumolupyo, makaila unya sila nga ako mao ang Ginoo. Kining maong pasidaan mahimo unyang awit alang sa mga patay nga pagaawiton sa mga babayeng lumolupyo sa nagkalainlaing nasod alang sa Ehipto ug sa tanan niyang lumolupyo. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nag-ingon niini.” Sa ika-15 nga adlaw sa unang bulan sa ika-12 nga tuig, giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, pagbangotan alang sa daghang katawhan sa Ehipto ug itambog sila uban sa gamhanang mga nasod ngadto sa kalibotan sa mga patay. Ingna ang Ehipto, ‘Mas matahom ka man kaha kay sa uban, sigi tipon didto sa mga wala motuog Dios.’ “Mangapukan sila uban niadtong pamatyon pinaagi sa espada ug ilubong uban kaniya ang daghan niyang mga lumolupyo. Ang gamhanang mga pangulo ug ang mga kaabin sa Ehipto moabiabi kanila didto sa kalibotan sa mga patay ug moingon: ‘Ania na ang mga wala motuo sa Dios ug ang mga gipamatay pinaagi sa espada ug nanghigda sila nga walay timik.’ “Atua usab didto ang Asiria ug ang tanan niyang kaabin ug ang ilang mga lubnganan naglibot kaniya. Gipamatay sila pinaagi sa espada. Ang ilang mga lubnganan atua mahimutang sa kinahiladman nga bahin sa kalibotan sa mga patay. Ang iyang lubnganan gilibotan sa iyang mga kaabin nga kaniadto gikalisangan apan nangamatay silang tanan pinaagi sa espada. “Atua usab didto ang Elam ug naglibot sa iyang lubnganan ang iyang mga sundalo nga wala motuo sa Dios. Gikalisangan sila kaniadto apan nangamatay pinaagi sa espada ug miadto sa Seol ug nag-antos sa kaulawan uban sa tanan nga gipamatay nga atua gibanlod didto. Sa taliwala sa mga patay gihimoan siyag lubnganan, linibotan sa lubnganan sa iyang mga ginsakopan. Pulos sila dili motuo sa Dios ug gipamatay pinaagi sa espada. Kaniadto gikalisangan sila sa mga tawo apan karon nahiagom sila sa kaulawan uban sa mga tawo nga gitambog ngadto sa Seol. “Atua usab didto ang Mesec ug ang Tubal ug gilibotan sila sa mga lubong sa ilang mga sundalo. Pulos sila wala motuo sa Dios ug gipamatay pinaagi sa espada. Gikalisangan sila kaniadto. Wala sila mahitipon sa mga tawong gamhanan sa karaang panahon ug gitambog sila sa kalibotan sa mga patay dala ang ilang mga hinagiban sa gubat. Gibutang sa ilang ulohan ang ilang mga espada ug ang mga taming diha sa ilang dughan. Kining mga tawong gamhanan gikalisangan sa katawhan kaniadto. “Sa ingon niini pamatyon ang mga Ehiptohanon ug mahitipon sa mga wala motuo sa Dios nga nangamatay sa gubat. “Atua usab didto ang Edomea, ang iyang mga hari ug ang tanan niyang mga prinsipe nga bisan sa ilang pagkagamhanan kaayo, gilubong tipon sa mga wala motuo sa Dios. Nangamatay sila pinaagi sa espada ug atua na sa kalibotan sa mga patay. “Atua usab didto ang mga prinsipe nga gikan sa amihanan lakip ang tanang taga-Sidon. Bisan gikalisangan sila kaniadto tungod sa ilang pagkagamhanan apan atua na sila sa kalibotan sa mga patay tipon sa mga wala motuo sa Dios. Nangamatay sila pinaagi sa espada ug naulawan. “Inigkakita sa hari sa Ehipto kanila, malipay siya tungod sa tanan niyang ginsakopan bisan tuod siya ug ang iyang kasundalohan gipamatay pinaagi sa espada,” nag-ingon ang Ginoong Dios. “Gikalisangan siya kaniadto sa katawhan busa ang hari sa Ehipto ug ang tanan niyang katawhan ibanlod tipon sa mga wala motuo sa Dios. Nangamatay sila pinaagi sa espada,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, sultihi ang imong katawhan nga sa dihang kastigohon ko na ang inyong nasod pinaagi sa espada, magpili silag usa kanila nga maoy ilang himoong magbalantay. Inigkakita niya nga nagkaduol na ang kaaway, kinahanglan nga patingogon niya ang trumpeta agig pasidaan sa katawhan. Kadtong makadungog sa trumpeta ug dili manumbaling sa maong pasidaan ug unya patyon siya, isipon nga tinuyoan niya ang iyang kamatayon. Kay kon namati pa siya, makaikyas unta siya. Apan kon ang magbalantay wala mopatingog sa iyang trumpeta agig pasidaan sa katawhan bisag nakakita siya sa kaaway nga nagkaduol na ug unya makasulod sila ug pamatyon ang mga makasasala, ang paninglan ko sa ilang kamatayon mao ang magbalantay. “Busa gipili ko ikaw, O tawo, ingon nga magbalantay sa nasod sa Israel. Ang ipasulti ko kanimo maoy imong isulti kanila agig pasidaan. Kon moingon ako sa usa ka tawong daotan, ‘Mamatay ka gayod,’ ug unya wala mo siya pasidan-i sa pagbiya sa daotan niyang buhat, mamatay siya nga makasasala apan ikaw ang paninglan ko sa iyang kamatayon. Apan kon gipasidan-an mo ang makasasala sa pagbiya sa daotan niyang binuhatan apan wala niya kini tagda, mamatay siya nga makasasala apan wala kay tulobagon.” Ang Ginoo miingon kanako, “Busa, tawo, isubli pagsulti ngadto sa Israel ang ilang gisulti: ‘Ang among mga kalapasan ug mga sala maoy hinungdan sa hilabihang kalisod nga among giantos ug hapit na kami mangamatay. Unsaon man namo pagkabuhi?’ Ingna sila nga ang Ginoong Dios dili malipay sa kamatayon sa tawong daotan. Ang ikalipay niya mao nga ang daotan mobiya na sa daotan niyang mga buhat aron dili siya mamatay. Busa hunong na kamo sa pagpakasala kay nganong tuyoan man ninyo ang kamatayon, O katawhan sa Israel? “Tawo, ingna ang imong katawhan nga ang katarong sa usa ka tawo dili makaluwas kaniya kon siya makasala ug ang daotan usab dili na silotan tungod sa daotan niyang nabuhat kon siya maghinulsol ug mobiya niini. Apan ang katarong sa tawo dili na magpulos kaniya kon siya magpakasala. Bisag nag-ingon ako nga dili gayod mamatay ang matarong apan kon magsalig siya sa iyang katarong ug magpakasala, mahimong walay pulos ang matarong niyang binuhatan ug mamatay siya diha sa iyang sala. Unya bisag nag-ingon ako sa tawong daotan nga mamatay gayod siya apan kon maghinulsol siya ug magbuhat na sa matarong, kon iuli niya ang garantiya nga iya nang gipanag-iya ug ang mga butang nga iyang kinawat ug kon sundon niya ang mga lagda sa matarong nga pagkinabuhi, dili siya mamatay. Dili na isipon ang tanang sala nga iyang nahimo kay nagbuhat na man siya sa matarong. “Apan nag-ingon ang imong katawhan, ‘Dili husto ang paagi sa Ginoo.’ Apan ang tinuod mao nga ang ila hinuong paagi maoy dili husto. Kon ang matarong dili na magbuhat sa matarong ug magpakasala na, silotan siya sa kamatayon tungod niini. Ug kon ang daotan usab mobiya sa iyang pagkadaotan ug magbuhat na sa matarong, makabaton siya sa kinabuhi. Apan moingon gihapon kamo, ‘Ang paagi sa Ginoo dili husto.’ O katawhan sa Israel, hukman ko ang tagsatagsa kaninyo sumala sa inyong binuhatan.” Sa ikalima nga adlaw sa ika-10 nga bulan sa ika-12 nga tuig sa among pagkabihag, usa ka tawo nga nakalayas gikan sa Jerusalem miadto kanako ug miingon, “Nailog na ang siyudad!” Nianang gabii sa wala pa moadto kanako ang maong tawo, gihikap ako ni Yahweh ug giabli niya ang akong baba. Sa pag-abot sa tawo nianang pagkabuntag, nakasulti na ako. Giingnan ako ni Yahweh, “Tawo, ang mga lumolupyo niining mga lungsod sa Israel nga nangagun-ob na nagsigig ingon, ‘Sa pagpanag-iya ni Abraham niining yutaa siya rang usa apan karon daghan na kita busa maato gayod kining yutaa.’ “Ingna sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Mikaon kamog karne lakip ang dugo niini, misimba kamo sa mga diosdios ug nagpatay kamo sa inyong isigkatawo. Ug karon, nagtuo kamo nga inyong mapanag-iya kining yutaa? Gipakasayon lang ninyo ang pagbakyaw sa espada. Nagbuhat kamo sa mga buhat nga salawayon ug nakighilawas kamo sa asawa sa inyong silingan. Gipakaingon ba ninyog makapanag-iya kamo niining yutaa? “Ingna sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Ingon nga ako buhi, ipanumpa ko nga ang nagpuyo sa mga dapit nga nagun-ob mahiagom gayod sa espada ug ang nagpuyo diha sa hawan ipatukob ko sa mga mananap. Kadtong atua magpuyo sa mga kota ug sa mga langub mangamatay pinaagi sa sakit. Gun-obon ko ang tibuok nasod aron mahanaw ang iyang gipasigarbong gahom. Lumpagon ko ang ilang mga bukid aron wala nay moagi niini. Makaila na unya sila nga ako mao ang Ginoo dihang gun-obon ko ang tibuok nasod tungod sa daotan nilang mga buhat.” Ang Ginoo miingon kanako, “Tawo, ang imong katawhan naghisgot bahin kanimo diha sa mga paril ug sa mga pultahan sa mga balay. Nag-ingnanay sila, ‘Ngari ug pamati sa gisulti sa Ginoo.’ Manganha sila kanimo nga magpanon ingon nga akong katawhan ug mamati sila sa imong isulti apan dili sila motuman niini. Sa ilang sinultihan magpatuo sila nga dako silag gugma kanako apan ang tinuod mao nga gipalabi nila ang ilang kaugalingong kaayohan. Alang kanila, ikaw daw usa ka mag-aawit nga nag-awit ug awit sa gugma, anindot ug tingog ug maayong motugtog sa alpa. Mamati sila kanimo apan dili motuman sa imong isulti. Apan sa dihang matuman na ang akong gipasulti kanimo makaila unya sila nga may propeta diay diha sa ilang taliwala.” Giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, sultihi ang mga pangulo sa Israel nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Mga magbalantay sa Israel, nganong kamo man hinuon ang naniguro pagpangaon? Dili ba nga ang inyong katungdanan mao man ang pagpakaon sa mga karnero? Giihaw ug gikaon ninyo ang mga karnerong tambok ug gihimo ninyog bisti ang balhibo niini apan wala ninyo pakan-a ang mga karnero. Wala ninyo lig-ona ang mga maluyahon, wala ninyo ayoha ang mga masakiton, wala ninyo lakilakii ang mga piangon, wala ninyo dad-a pagbalik ang mga nahisalaag ug wala ninyo pangitaa ang nangawala. Gilisudlisod hinuon ninyo sila ug bangis kamo sa inyong pagdumala kanila. Nagkatibulaag sila kay wala may nagbantay kanila busa gipanukob sila sa mga mananap nga ihalas. Nagkatibulaag ang akong mga karnero diha sa mga bukid ug sa mga bungtod ug sa nagkalainlaing dapit sa kalibotan apan walay nangita kanila.” Busa kamong mga magbalantay sa mga karnero, pamati sa pulong sa Ginoo: “Ako, ang Ginoong Dios, buhi. Nahimong tukbonon sa mga mananap ang akong mga karnero kay wala may nagbantay kanila. Walay nangita sa akong mga karnerong nangawala ug nagbusog lamang sa ilang kaugalingon ang mga magbalantay niini inay ilang pakan-on ang mga karnero. Busa kamong mga magbalantay, pamati kamo niining akong pulong: Makigbatok ako sa mga magbalantay ug paninglan ko kamo sa akong mga karnero ug dili ko na kamo tugyanan sa pagpakaon sa akong mga karnero. Dili na usab mahitabo nga ang mga magbalantay magpatambok lamang sa ilang kaugalingon. Luwason ko ang akong mga karnero gikan kanila aron dili na sila makakaon pa niini.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ako mismo maoy mangita sa akong mga karnero. Sama nga ang magbalantay sa karnero mangita sa iyang karnerong nawala, pangitaon ko usab ang akong mga karnero ug luwason ko sila gikan sa tanang dapit diin sila nahisalaag usa niana ka adlaw nga mangiob. Kuhaon ko sila gikan sa kanasoran ug dad-on balik sa ilang nasod ug pakan-on ko sila diha sa kabukiran sa daplin sa mga tinubdan sa tubig ug sa mga kalungsoran ug kabalangayan sa Israel. Pakan-on ko sila diha sa lunhawng mga sibsibanan sa kabukiran sa Israel ug manghigda sila didto. Ako mismo maoy magbantay sa akong mga karnero ug papahulayon ko sila. Ako, ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “Pangitaon ko ang nawala, dad-on pagbalik ang nahisalaag, lakilakian ang napiang, lig-onon ang maluyahon, ug laglagon ko ang tambok ug kusgan. Unya angayon ko sila sa pagpakaon.” Mahitungod kaninyo, akong panon, nag-ingon ang Ginoong Dios: “Hukman ko ang matag usa ug lainon ko ang mga karnero gikan sa mga kanding. Dili pa ba igo alang kaninyo nga nakasibsib kamo sa maayong sibsibanan nga inyo mang gitamaktamakan ang ubang bahin niini? Giinom ninyo ang tin-awng tubig ug gilubog ninyo ang wala ninyo imna. Pakan-on ba ninyo ang ubang mga karnero sa mga sagbot nga inyong gitunobtunoban ug paimnon sa tubig nga lubog?” Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Lainon ko ang mga tambok nga karnero gikan sa mga karnerong niwang kay inyo man lang ipangwakli ug sungagon ang mga luyahon hangtod nga magkatibulaag sila ngadto sa layo. Luwason ko ang akong panon ug dili na sila panukbon sa mga ihalas nga mananap. Maghukom ako tali sa mga karnero. Hatagan ko silag usa ka magbalantay sama sa akong alagad nga si David. Magbantay siya kanila ug atimanon niya sila. Ug ako, ang Ginoo, mahimo nga ilang Dios ug ang hari sama sa akong alagad nga si David maoy magmando kanila. Ako, ang Ginoo, maoy nag-ingon niini. “Maghimo ako uban kanila ug kasabotan sa pakigdait ug pakagiwon ko ang tanang ihalas nga mananap gikan niining yutaa aron magpuyo sila sa kamingawan ug matulog sa kalasangan nga luwas sa kadaot. “Panalanginan ko sila ug papuy-on libot sa akong balaang bungtod ug paulanon ko sa tukmang panahon. Kini mao ang panalangin ko kaninyo. Mamunga ang kakahoyan ug modaghan ang abot sa kaumahan ug magpuyo na sila nga layo sa kadaot. Makaila na unya sila nga ako mao ang Ginoo sa dihang balion ko na ang yugo sa kaulipnan aron makalingkawas na sila gikan sa gahom niadtong nag-ulipon kanila. Dili na sila mahimong tukbonon sa ubang mga nasod ug sa mga ihalas nga mananap. Magpuyo na sila nga layo sa kadaot ug wala na silay angay nga kalisangan. Pabungahon kog daghan ang ilang mga tanom aron dili na sila abuton ug gutom ug wala nay nasod nga magbiaybiay pa kanila. Makaila na unya sila nga ako nag-uban kanila ug nga sila, ang tibuok nasod sa Israel, mao ang akong katawhan.” Ako, ang Ginoong Dios, maoy nagsulti niini. “Kamo akong mga karnero, mga karnero sa akong sibsibanan ug ako mao ang inyong Dios,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Giingnan ako sa Ginoo: “Tawo, lakaw ngadto sa Bukid sa Edomea ug ingna kini nga mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Nasuko ako kanimo, O kabukiran sa Edomea, ug silotan ko ikaw ug gun-obon. Gun-obon ko ang imong mga siyudad ug wala na unyay magpuyo diha kanimo. Unya makaila ka nga ako mao ang Ginoo. “Kanunay kang gustog kasamok ug gitugyan mo ang Israel ngadto sa espada sa dihang nagkalisodlisod sila ug nahiagom sa hilabihang kastigo. Busa, ingon nga ako, ang Ginoong Dios, buhi, isaad ko nga itagana ko ikaw sa kamatayon ug ang kamatayon magsunod kanimo bisag asa ka. Kay nakapatay ka man, daghan usab ang magtinguha sa pagpatay kanimo. Lumpagon ko ang imong kabungtoran, O Edomea, ug patyon ko ang tanan nga moagi niini. Lukpon ko sa mga patay ang imong kabukiran ug kabungtoran, kawalogan ug kapangpangan; mangapukan ang daghang katawhan pinaagi sa gubat. Magpabilin kang gun-ob hangtod sa hangtod ug wala nay tawong magpuyo sa imong mga siyudad. Niadtong higayona makaila ka na nga ako mao ang Ginoo. “Miingon ka nga ang Juda ug ang Israel imoha bisan pag ako mao ang ilang Dios. Ingon nga ako, ang Ginoong Dios, buhi, ipanumpa ko nga kastigohon ko gayod ikaw tumbas sa imong kasuko, kasina ug kasilag kanila. Masayod sila nga gisilotan ko ikaw tungod sa imong gibuhat kanila. Masayod ka na unya nga ako, ang Ginoo, nakadungog diay sa tanan mong mga pagbiaybiay sa mga bukid sa Israel sa dihang miingon ka, ‘Tan-awa, nagun-ob na gayod sila ug ako silang lamyon.’ Labihan nimong nakapasigarbo sa imong kaugalingon batok kanako ug nakadungog ako niining tanan.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Aron matagbaw ang tibuok nasod, gun-obon ko ikaw. Ingon nga gikalipay mo ang pagkagun-ob sa nasod sa Israel nga akong pinili, mao usab kini ang ipahamtang ko kanimo: malumpag ang tanan mong kabukiran ug magmingaw ka, O Edomea. Niadtong higayona makaila na kamo nga ako mao ang Ginoo.” Ang Ginoo miingon, “Tawo, sultihi ang kabukiran sa Israel ug ingna sila sa pagpamati sa akong isulti. Ako, ang Ginoong Dios, nag-ingon: Ang inyong mga kaaway nagsulti, ‘Tan-awa ang karaang mga bukid, naamo na gayod.’ “Busa sultihi sila nga ang Ginoong Dios nag-ingon nga ikaw Israel gihimong kataw-anan sa tanan sa dihang nailog ug gipanulis sa kasikbit nga mga nasod ang imong kabukiran. Busa pamatia ang isulti ko kaninyo, O kabukiran, kabungtoran, kawalogan ug kasapaan ug mga dapit nga nagun-ob ug mga siyudad nga gipamiyaan.” Kini ang giingon, “Himoon ko kini tungod sa akong kasuko sa ubang kanasoran labi na sa Edomea nga malipayong miilog sa akong nasod tungod sa mga pasibsibanan niini ug nagtulis niini sa tumang kalampingasan. “Busa sultihi ang nasod sa Israel ug ingna ang iyang kabukiran, kabungtoran, kasapaan ug kawalogan nga nag-ingon ako, ang Ginoong Dios: Tungod kay kamo nag-antos sa pagpakaulaw kaninyo sa ubang mga nasod, misilaob ang akong pangabubho. Busa nanumpa ako nga pahiagomon ko sa kaulawan ang maong mga nasod. Apan kamo, O kabukiran sa Israel, mananga ug mamunga alang sa akong katawhan, ang mga Israelita, kay mamauli man sila sa dili madugay. Dapig ako kaninyo ug hatagan ko kamo sa akong pagtagad ug darohon kamo ug pugasan. Padaghanon ko ang inyong mga lumolupyo, ang tibuok banay sa Israel, ug may mopuyo na sa mga siyudad ug tukoron pag-usab ang mga dapit nga nangagun-ob. Pasanayon ko ang tawo ug ang kahayopan ug sama kaniadto daghang mopuyo diha kaninyo ug panalanginan ko kamog labaw pa kay sa kaniadto. Unya makaila na kamo nga ako mao ang Ginoo. Magsuroysuroy na diha kaninyo ang akong katawhan, ang mga Israelita, ug panag-iyahon kamo nila ug mahimo kamo nga ilang panulondon ug dili na mangamatay ang ilang kabataan.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Kay ang yuta giingnan man sa katawhan, ‘Gilamoy ninyo ang mga tawo ug gihikawan ninyog mga kabataan ang inyong nasod,’ busa dili na kamo magbuhat sa ingon. Dili na kamo makadungog ug mga pagtamay gikan sa ubang mga nasod o pakaulawan pa kamo nila ug dili na gayod mahitabo nga mapukan kamo,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Unya giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, sa didto pa ang mga Israelita magpuyo sa ilang nasod, ila kining gihugawhugawan pinaagi sa daotan nilang binuhatan. Ang ilang panglihok ingon kahugaw sa babaye nga gidugo. Busa gipahamtangan ko sila sa akong kasuko tungod sa dugo nga ilang gipaagas ug sa mga diosdios nga maoy nakahugaw sa nasod. Gipatibulaag ko sila ngadto sa nagkalainlaing kanasoran ug gisilotan ko sila sumala sa daotan nilang binuhatan. Sa dihang didto na sila sa laing mga nasod, gipakaulawan nila ang akong ngalan ug ang katawhan miingon, ‘Mao kini sila ang katawhan nga pinili sa Dios apan gihinginlan sila gikan sa ilang nasod.’ Tungod niini, gipanalipdan ko ang balaan kong ngalan nga gipakaulawan sa katawhan sa Israel didto sa kanasoran nga ilang giadtoan. “Busa ingna ang mga Israelita nga nag-ingon ang Ginoong Dios: Ayaw ninyo sabta, O katawhan sa Israel, nga nakahukom ako sa pagbuhat niini tungod kaninyo kondili tungod sa akong balaan ug halangdon nga ngalan nga gipakaulawan ninyo didto sa mga nasod nga inyong giadtoan. Ipakita ko unsa kabalaan ug kahalangdon ang akong ngalan nga inyong gipakaulawan aron makaila sila nga ako mao ang Ginoo pinaagi sa akong buhaton kaninyo diha gayod sa ilang atubangan. Kuhaon ug tigumon ko kamo gikan sa nagkalainlaing nasod ug dad-on ko kamo balik sa inyong yuta. Buboan ko kamog limpyong tubig ug malimpyo kamo sa tanan ninyong kahugawan lakip sa inyong pagsimbag mga diosdios. Hatagan ko kamog bag-ong kasingkasing ug bag-ong espiritu ug kuhaon ko ang inyong kasingkasing nga gahi sama sa bato ug ilisan ko kinig kasingkasing nga masinugtanon. Ihatag ko kaninyo ang akong espiritu ug himoon ko kamong masinugtanon sa akong mga gimbut-an ug mga lagda. Adto na kamo magpuyo sa yuta nga gihatag ko sa inyong katigulangan ug mahimo na kamong akong katawhan ug ako mahimo nang inyong Dios. Unya luwason ko kamo sa inyong mga sala ug hatagan kamog daghang makaon ug dili na kamo abuton ug kagutom. Pabungahon kog daghan ang inyong prutasan ug ang inyong kaumahan aron dili na kamo mag-antos sa kagutom nga maoy hinungdan sa inyong kaulawan atubangan sa kanasoran. Inyo unyang hinumdoman ang daotan ug salawayon ninyong binuhatan ug ngil-aran kamo sa inyong kaugalingon tungod niini. Hibaloi ninyo nga buhaton ko kini dili tungod kaninyo. Angay kamong maulaw ug mahinuklog tungod sa inyong binuhatan, O Israel, nag-ingon ako, ang Ginoong Dios.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Sa adlaw nga hinloan ko kamo sa tanan ninyong kalapasan, papuy-an ko pag-usab ang mga siyudad ug ipatukod ko pag-usab ang mga balay. Ang yuta nga kaniadto walay kapuslanan pagaugmaron na ug ang mga tawong makakita niini moingon na, ‘Kining yutaa nga kaniadto wala hipusli nahimo nang sama sa Tanaman sa Eden ug ang mga siyudad nga kaniadto nagun-ob ug walay tawong nagtikawtikaw karon lig-on na ug daghan nang nagpuyo.’ Unya ang mga nasod nga inyong kasikbit makaila nga ako, ang Ginoo, maoy nagtukod pag-usab sa mga dapit nga sa dugayng panahon walay nag-uma. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini ug buhaton ko gayod kini.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Hatagan ko pag-usab ug laing kahigayonan ang katawhan sa Israel sa paghangyo kanako nga padaghanon ko sila sama kadaghan sa kahayopan nga gihalad didto sa Jerusalem sa panahon sa mga kasaulogan aron malukop ang mga siyudad sa magpanon nga katawhan. Unya masayod sila nga ako mao ang Ginoo.” Gigamhan ako pag-ayo sa Ginoo ug pinaagi sa iyang espiritu, gidala ako niya didto sa walog diin nagpasad ang mga bukog. Gipakita niya kanako ang tibuok nga walog nga nalukop sa mga bukog nga uga kaayo. Ug giingnan ako niya, “Tawo, mabuhi pa ba kining mga bukog?” Ug mitubag ako, “O Ginoong Dios ikaw ray nasayod niini.” Unya giingnan pa gayod ako niya, “Sultihi kining mga ugang bukog nga mamati sila kanako kay ako, ang Ginoong Dios, nag-ingon kaninyo: Paginhawaon ko kamo ug mabuhi kamo pag-usab. Hatagan ko kamog mga ugat ug unod ug panit ug hatagan ko kamog gininhawa ug mabuhi kamo. Unya makaila na kamo nga ako mao ang Ginoo.” Busa misulti ako sumala sa gisugo kanako. Samtang nagsulti ako, may nabati akong kinanaas ug nagkauli ang mga bukog ug nahimong tibuok nga lawas. Sa pagtan-aw ko, may mga ugat, unod ug panit na kini apan dili pa moginhawa. Unya giingnan ako sa Dios, “Tawo, sultihi ang hangin nga ako, ang Ginoong Dios, nagsugo kaniya sa paghuros ug sa paghatag ug gininhawa niining patayng mga lawas aron mabuhi sila pag-usab.” Busa misulti ako sumala sa gisugo kanako ug miginhawa na sila ug nabuhi ug nanindog. Hilabihan gayod sila ka daghan. Unya giingnan ako sa Dios, “Tawo, kining mga bukog mao ang katawhan sa Israel. Miingon sila, ‘Uga na ang among mga bukog ug wala na kami paglaom ug wala nay kaugmaon!’ Busa sultihi sila nga nag-ingon ang Ginoong Dios, ‘Ablihan ko ang inyong mga lubong ug banhawon ko kamo, O katawhan ko! Dad-on ko kamo balik sa yuta sa Israel. Ug unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo sa dihang buksan ko ang inyong mga lubnganan ug banhawon ko kamo, O katawhan ko! Papuy-on ko diha kaninyo ang akong espiritu ug mabuhi kamo ug ibutang ko kamo sa inyong kaugalingong yuta. Unya mahibaloan ninyo nga ako, ang Ginoo nga nagsulti kaninyo, maoy naghimo niini. Ako, ang Ginoo, nagsulti niini.’” Gisultihan ako sa Ginoo, “Tawo, pagkuhag lipak ug isulat niini kining maong mga pulong, ‘Ang gingharian sa Juda.’ Unya pagkuhag laing lipak ug isulat niini, ‘Ang Gingharian sa Israel.’ Usaha sila pagbugkos aron mausa sila. Ug unya inig-ingon sa imong katawhan, ‘Unsa may kahulogan niana?’ Sultihi sila nga kini mao ang giingon sa Ginoong Dios: Hapit ko na kuhaon ang lipak nga nagsimbolo sa Israel ug itipon pagbugkos sa lipak nga nagsimbolo sa Juda aron mausa na lamang sila. “Unya kon ang lipak nga imong sulatan anha na sa imong kamot ug makita nila kini, ingna sila nga ang Ginoong Dios nag-ingon nga kuhaon ko ang katawhan sa Israel gikan sa mga nasod nga nagbihag kanila ug tigumon ko silang tanan ug dad-on ko sila balik sa ilang kaugalingong yuta. Himoon ko silang usa ka nasod sa yuta nga anaa sa kabukiran sa Israel. Ug usa na lamang ka hari ang magmando kanila kay dili na sila duha ka nasod ug duha ka gingharian. Dili na nila hugawhugawan ang ilang kaugalingon pinaagi sa mga diosdios ug sa hugaw nilang mga buhat. Luwason ko sila gikan sa ilang pagkahisalaag sa sala ug hinloan ko sila ug sila mahimong akong katawhan ug ako mahimong ilang Dios. “Maghari kanila ang hari nga sama sa akong sulugoon nga si David ug usa ray ilang magbalantay. Tumanon nila ang akong mga sugo ug tamdon nila ang akong mga lagda. Magpuyo sila sa yuta nga gipuy-an sa ilang mga ginikanan. Yuta kini nga gihatag ko kang Jacob nga akong sulugoon ug didto magpuyo sila ingon man ang ilang mga kaliwatan. Maoy mangulo kanila hangtod sa kahangtoran ang hari nga sama kang David nga akong sulugoon hangtod sa kahangtoran. Maghimo akog usa ka kasabotan sa pakigdait uban kanila; kini usa ka kasabotan nga walay pagkabalhin. Panalanginan ko sila ug padaghanon ug ibutang ko ang akong Templo sa taliwala nila hangtod sa kahangtoran. Magpuyo ako uban kanila ug ako ilhon nila nga ilang Dios ug sila mahimong akong katawhan. Unya masayran sa mga nasod nga ako, ang Ginoo, nagpili sa Israel sa dihang ibutang ko ang akong Templo diha sa taliwala nila hangtod sa kahangtoran.” Unya giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, sultihi si Gog nga taga-Magog, ang labawng pangulo sa Mesec ug sa Tubal. Sultihi siya nga ako, ang Ginoong Dios, makigbatok kaniya ug kaw-itan kog taga ang iyang apapangig ug guyoron ko siya lakip ang iyang kasundalohan, mga kabayo ug mga sundalong nagkabayo nga sangkap sa mga taming ug mga espada. Uban kaniya ang kasundalohan gikan sa Persia, sa Etiopia ug sa Libya ug silang tanan may mga taming ug helmet. Uban usab kanila ang kasundalohan sa Gomer ug sa Betogarma gikan sa labing layong bahin sa amihanan ug uban pang kanasoran. Paandama sila kanunay uban sa ilang kasundalohan. Tapos sa daghang katuigan magtigom sila ug makiggubat sila sa yuta nga natukod pag-usab tapos sa gubat, ang yuta sa Israel diin ang katawhan nga gikan sa nagkalainlaing nasod magtigom didto—nasod nga kaniadto kanunay mahiagom sa kadaot. Ang katawhan niini namauli gikan sa nagkalainlaing nasod ug nagpuyo na karon nga malinawon. Mosulong sila sama sa usa ka bagyo ug sa panganod nga magtabon sa yuta, sila ug ang ilang kasundalohan ug daghang katawhan uban kanila.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios ngadto kang Gog, “Niadto unyang adlawa maglaraw kag daotan ug moingon, ‘Sulongon ko ang nasod nga ang mga siyudad walay paril. Sulongon ko ang mga tawo nga nagpuyong malinawon, walay mga panalipod ug wala magtrangka sa ilang ganghaan. Ilogon ko ang ilang mga kabtangan ug sulongon ang mga dapit nga kaniadto nahiagom sa kadaot ug nga karon gipuy-an na. Gikan sila sa nagkalainlaing nasod ug nakabaton nag kahayopan ug mga kabtangan ug nagpuyo na sa taliwala sa kanasoran.’ Ang katawhan sa Sheba ug sa Dedan ug ang mga negosyante sa Espanya moingon kanimo, ‘Mianhi ba ikaw aron pagpangawat? Gitigom ba nimo ang imong kasundalohan aron pagpangilog sa plata, bulawan, mga hayop ug uban pang kabtangan?’ “Busa, tawo, sultihi si Gog nga ang Ginoong Dios nag-ingon: Sa adlaw nga magpuyo na nga malinawon ang akong katawhan, ang mga Israelita, mahasol ka niini. Sulonga sila gikan sa imong gipuy-an sa labing layong bahin sa amihanan uban sa imong mga kabalyero nga daghan kaayo ug gikan sa nagkalainlaing nasod. O Gog, sulonga ang akong katawhan, ang mga Israelita, sama sa bangis nga bagyo. Niadto unyang adlawa maila sa kanasoran ang akong pagkabalaan diha sa akong buhaton pinaagi kanimo. Ikaw kadto ang gihisgotan kaniadto sa akong mga sulugoon, ang mga propeta sa Israel, nga mosulong kanila.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Apan niadto unyang adlawa nga si Gog mosulong na sa Israel, mosilaob ang akong kasuko. Sa akong pagpangabubho nag-ingon ako nga niadtong adlawa mahitabo ang kusog nga linog sa Israel. Tungod sa kahadlok nila kanako, mangurog ang mga isda sa dagat ug ang mga langgam sa kalangitan ug ang mga mananap sa kapatagan ug ang tanang nagkamang sa yuta ug ang tanang tawo sa kalibotan. Mangatumpag ang mga kabukiran ug magun-ob ang mga pangpang ingon man ang mga paril. Patunghaon ko batok kang Gog ang tanang matang sa mga butang nga makalilisang. Mag-unay silag pinatyanay. Silotan ko siya pinaagi sa sakit ug sa gubat. Siya ug ang iyang mga katawhan nga nag-uban kaniya, paulanan kog kusog nga ulan sa tubig ug tibug-ok nga yelo ug kalayo ug asupre. Niining paagiha ikapaila ko ngadto sa daghang kanasoran ang akong gahom ug ang akong pagkabalaan. Unya masayod sila nga ako mao ang Ginoo.” Ang Ginoong Dios miingon, “Tawo, pahibaloa si Gog, ang pangulo sa Mesec ug sa Tubal, nga ako kaaway niya. Gikan sa labing layong bahin sa amihanan, palisoon ug pasulongon ko siya sa kabukiran sa Israel. Unya balion ko ang pana nga anaa sa iyang walang kamot ingon man ang mga udyong nga anaa sa iyang tuo. Mangamatay ang iyang kasundalohan didto sa kabukiran sa Israel ug ipakaon ko sila sa mga langgam ug sa mga mananap. Mangapukan sila diha sa kaumahan kay mao kini ang akong pagbuot. Sunogon ko ang Magog ug ang mga nagpuyo nga malinawon didto sa kabaybayonan. Makaila unya sila nga ako mao ang Ginoo. Ipaila ko ang balaan kong ngalan taliwala sa akong katawhan, ang mga Israelita, ug dili ko na itugot nga pasipad-an pa ang akong ngalan. Masayran unya sa mga nasod nga ako mao ang Ginoo, ang balaang Dios sa Israel.” Miingon ang Ginoong Dios, “Hibaw-i ninyo nga mahitabo gayod kini. Unya panguhaon sa mga nagpuyo sa mga siyudad sa Israel ang mga taming, mga kalasag, mga pana ug mga bangkaw ug gamiton nila kini nga sugnod sulod sa pito ka tuig. Busa dili na sila mangahoy pa sa kalasangan kay mao na man lay ilang isugnod ang mga hinagiban. Ilogan nila ang nangilog kanila ug sakmitan nila ang nagsakmit sa ilang kabtangan.” Ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. Ang Ginoo miingon, “Niadto unyang adlawa ihatag ko kang Gog ang Walog sa Mga Magpapanaw ingon nga iyang lubnganan diha sa Israel. Nahimutang kini sa sidlakang bahin sa Patayng Dagat ug makasagabal kini sa mga magpapanaw. Adto didto ilubong si Gog ug ang daghan niyang kasundalohan ug nganlan na kinig Walog sa Kasundalohan ni Gog. Ang katawhan sa Israel maoy molubong kanila sulod sa pito ka bulan aron kahinloan ang yuta. Ilubong sila sa tanang katawhan ug pasidunggan ang katawhan sa Israel tungod sa akong kadaogan, nag-ingon ako, ang Ginoong Dios. Human sa pito ka bulan, magpili silag mga tawo aron pagsuroy sa tibuok nasod ug paglubong sa mga minatay nga wala pa ikalubong aron kahinloan ang yuta. Kon sa ilang pagsuroy may makakitag bukog sa tawo, butangan nila kinig timaan alang sa tiglubong nga maoy molubong niini didto sa Walog sa Kasundalohan ni Gog. (Duol niining waloga mao ang siyudad sa Hamona.) Niining paagiha ilang kahinloan ang yuta.” Giingnan ako sa Ginoong Dios, “Tawo, sultihi ang tanang matang sa langgam ug ang tanang mananap: Tambong kamo sa kasaulogan nga akong giandam alang kaninyo, usa ka dakong kasaulogan diha sa kabukiran sa Israel. Makakaon kamog unod ug makainom kamog dugo. Makakaon kamo sa unod sa mga sundalo ug makainom kamo sa dugo sa mga kadagkoan sa kalibotan nga sama sa mga karnero, mga kanding ug mga baka nga gikan sa Basan. Matagbaw kamog kaon sa tambok ug inom sa dugo hangtod nga mahubog kamo sa kasaulogan nga akong giandam. Diha sa akong kan-anan mabusog kamo sa mga unod sa kabayo ug sa mga nagkabayo niini ingon man sa mga sundalo ug sa mga tawong gamhanan. Ako, ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini.” Ang Ginoo miingon, “Ipakita ko ang akong himaya sa tanang mga nasod ug masayran unya nila ang akong gahom sa pagbuhat sa akong kabubut-on. Ang mga Israelita mahibalo unya nga ako, ang Ginoo mao ang ilang Dios sukad sa maong adlaw hangtod sa kataposan. Ug masayran unya sa mga nasod nga ang mga Israelita nabihag tungod sa ilang pagkadaotan kay ila man akong gibudhian ug tungod niini gitalikdan ko sila ug gitugyan sa ilang mga kaaway ug busa nangamatay sila pinaagi sa gubat. Gisilotan ko sila sumala sa ilang mga sala ug kalapasan ug gitalikdan ko sila.” Busa ang Ginoong Dios nag-ingon, “Ibalik ko kang Jacob ang iyang kadato ug kaluy-an ko ang katawhan sa Israel. Ipakita ko nga ako manalipod sa akong balaang ngalan. Inigpuyo na nila sa ilang yuta diin wala nay angay kahadlokan, malimtan nila ang ilang kaulawan nga ilang nahiagoman tungod sa ilang pagbudhi kanako. Mahitabo kini tapos ko sila makuha gikan sa kayutaan sa ilang mga kaaway. Pinaagi kanila ipaila ko ang akong pagkabalaan atubangan sa kanasoran. Unya maila sa Israel nga ako gayod mao ang Ginoo nga ilang Dios kay ako may nagpabihag kanila ngadto sa kanasoran ug ako usab ang nagpapauli kanila sa ilang kaugalingong yuta. Wala gayoy mahibilin kanila didto sa ubang nasod ug dili ko na gayod sila talikdan ug ibubo ko ang akong espiritu sa katawhan sa Israel. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nagsulti niini.” Sa ikanapulo nga adlaw sa unang bulan sa ika-25 nga tuig sa among pagkabihag nga maoy ika-14 nga tuig sukad mailog ang Jerusalem, gigamhan ako sa Ginoo. Diha sa usa ka panan-awon gidala niya ako ngadto sa Israel. Didto gibutang ako niya ibabaw sa usa ka habog kaayong bukid ug atbang kanako nakita ko ang hulagway sa usa ka siyudad. Unya didtoy usa ka tawo nga masanag sama sa bronsi. Nagbitbit siyag usa ka pisi ug usa ka sukdanan nga lipak ug nagbarog siya diha sa pultahan. Ug giingnan ako niya, “Tawo, tan-aw ug pamati pag-ayo kay isaysay ko kanimo ang hinungdan sa pagdala ko kanimo dinhi. Unya isulti sa tibuok Israel ang tanan nga imong makita.” Nakita ko ang usa ka paril libot sa Templo. Gigamit sa tawo ang lipak nga igsusukod nga may gitas-on nga tulo ka metros aron sa pagsukod sa gibag-on sa paril. Ang gihabugon sa paril mga tulo ka metros ingon man ang gibag-on niini. Unya mipaingon siya sa ganghaan dapit sa sidlakan. Misaka siya sa mga ang-ang ug gisukod niya ang agianan ug kini may gihabugon nga tulo ka metros. Ang matag usa sa tulo ka lawak sa isigkakilid may sukod nga tulo ka metros ang matag kilid. Ang gilay-on sa matag lawak may mga duha ug tunga ka metros. Ang lawak-agianan may sukod nga tulo ka metros gikan sa ganghaan ngadto sa sulod. May tulo ka lawak sa isigkakilid sa ganghaan nga dapit sa sidlakan ug kini managsamag gidak-on. Ang mga bungbong sa isigkakilid managsama usab ug gibag-on.) Unya gisukod sa tawo ang gilapdon sa agianan taliwala sa bukas nga sira sa pultahan ug kini lima ka metros. Ang gilapdon sa ganghaan mismo unom ug tunga ka metros. Sa atubangan sa matag lawak may babag nga nag-ali nga tunga sa metro ang gihabugon ug tunga sa metro ang gibag-on. Ang matag kilid sa mga lawak tulo ka metros ang gilapdon. Unya gisukod niya ang gilay-on gikan sa likod sa usa ka lawak ngadto sa likod sa laing lawak tabok sa agianan ug kini 12.5 ka metros. Gisukod usab niya ang lawak-agianan nga miabot ngadto sa hawanan sa sulod ug kini mga napulo ka metros. Gikan sa ganghaan sa atubangan sa lawak-agianan ngadto sa sulod may gilay-on nga 25 ka metros. Ang matag lawak sa isigkakilid sa agianan may bintana nga nag-anam ug kagamay paingon sa sulod. Ang lawak-agianan sa sulod may samang mga bintana usab. Diha sa mga bungbong nga nag-atubang sa agianan may gikulit nga mga palmera. Unya gidala ako sa tawo ngadto sa hawanan sa gawas. Libot sa hawanan may 30 ka lawak nga nag-atubang niini. Sa atubangan usab niining mga lawak may agianan ug ang agianan nagsubay libot sa hawanan. Ang hawanan sa gawas nahimutang ubos kay sa hawanan sa sulod. Unya iyang gisukod ang gilay-on gikan sa ganghaan sa hawanan sa gawas dapit sa ubos ngadto sa ganghaan sa hawanan sa sulod ug kini mga 50 ka metros. Unya gidala ako sa tawo paingon sa amihanan. Didto sa amihanang bahin sa hawanan sa gawas may ganghaan. Gisukod niya ang gitas-on ug ang gilapdon niini. Ang tulo ka lawak sa matag kilid niini, ang mga bungbong ug ang lawak-agianan niini sama ug sukod sa mga anaa sa unang ganghaan. Ang lawak-agianan may sukod nga 25 ka metros gikan sa ganghaan ngadto sa sulod ug may gilapdon nga 12.5 ka metros. Ug ang mga bintana, ang lawak-agianan ug ang mga palmera niini samag sukod niadtong anaa sa ganghaan dapit sa sidlakan ug kini may pito ka ang-ang ug ang lawak-agianan miabot ngadto sa hawanan sa sulod. Atbang sa amihanang ganghaan may laing ganghaan paingon sa hawanan sa sulod sama sa ganghaan sa sidlakan. Ang nag-atbang nga mga ganghaan may gilay-on nga 50 ka metros. Unya gidala ako sa tawo ngadto sa habagatan ug didto nakita ko ang usa ka ganghaan. Gisukod niya ang mga bungbong ug ang lawak-agianan niini, ug kini samag gidak-on sa uban. May mga bintana libot niini ingon man sa sulod sa lawak-agianan ug kini samag sukod sa uban: Ang lawak-agianan may sukod nga 25 ka metros gikan sa ganghaan ngadto sa sulod ug may gilapdon nga 12.5 ka metros. May pito ka ang-ang padulong sa maong ganghaan ug ang lawak-agianan miabot ngadto sa hawanan sa sulod. Didtoy gikulit nga mga palmera sa bungbong niini, usa ka palmera sa matag kilid. Ug didto may ganghaan usab sa hawanan dapit sa sulod. Gisukod niya kini paingon sa ganghaan sa habagatan ug kini may gilay-on nga 50 ka metros. Unya agi sa ganghaan sa habagatan gidala ako sa tawo ngadto sa hawanan sa sulod ug gisukod niya ang ganghaan sa habagatan ug sama kinig sukod sa uban. Ang lawak-agianan nag-atubang sa hawanan sa gawas ug may mga kinulit nga palmera sa iyang mga bungbong. Walo ka ang-ang ang hagdan. Unya gidala ako sa tawo ngadto sa hawanan sa sulod dapit sa sidlakan ug gisukod niya ang ganghaan ug sama kinig sukod sa uban. Ang mga lawak sa kilid niini, ang mga bungbong, ug ang lawak-agianan niini samag sukod sa uban. Adunay mga bintana libot sa mga lawak-agianan. Ang lawak-agianan may sukod nga 25 ka metros gikan sa ganghaan ngadto sa sulod ug may gilapdon nga 12.5 ka metros. Ang lawak-agianan nag-atubang sa hawanan sa gawas ug may mga kinulit nga palmera ang mga bungbong niini, usa sa matag kilid, ug may walo ka ang-ang ang hagdan niini. Unya gidala ako sa tawo ngadto sa ganghaan dapit sa amihanan ug iya kining gisukod ug sama kinig gidak-on sa uban. Ang mga lawak, ang mga bungbong ug ang lawak-agianan niini samag sukod sa uban ug may mga bintana nga naglibot niini. Ang lawak-agianan may sukod nga 25 ka metros gikan sa ganghaan ngadto sa sulod ang may gilapdon nga 12.5 ka metros. Ang lawak-agianan nag-atubang sa hawanan sa gawas ug may mga palmera nga kinulit diha sa mga bungbong niini, usa sa matag kilid, ug may walo ka ang-ang ang hagdan niini. May usa ka lawak nga gisumpay sa amihanang ganghaan padulong sa hawanan sa gawas. Adto didto hugasan ang mga halad nga sunogon. Sulod sa maong lawak may upat ka lamisa, duha sa matag kilid diin ihawon ang mga halad nga sunogon ug ang mga halad alang sa sala. Ug sa gawas sa lawak may upat usab ka lamisa, duha sa matag kilid. Busa may upat ka lamisa sa sulod ug may upat usab ka lamisa didto sa gawas sa ganghaan. Ang tanan walo ka lamisa ug adto didto ihawon ang mga halad. Ang upat ka lamisa alang sa halad nga sunogon gihimo gikan sa bato ug may gihabugon nga 50 ka sentimetros ug gilapdon nga 75 ka sentimetros sa matag kilid. Adto ibutang ang mga galamiton sa pag-ihaw sa mga halad nga sunogon. Ug may mga kaw-it nga usa ka dangaw ang gitas-on ug gihigot kini libot niini dapit sa sulod. Anhi niining lamesaha itungtong ang mga ighahalad nga karne. Unya gidala ako sa tawo ngadto sa sulod nga hawanan ug didto nakita ko ang duha ka lawak, ang usa nag-atubang sa ganghaan sa amihanan ug ang usa sa ganghaan sa habagatan. Unya giingnan ako niya, “Kanang lawaka nga nag-atubang sa habagatan alang sa mga pari nga nagdumala sa Templo ug ang lawak nga nag-atubang sa amihanan alang sa mga pari nga nag-alagad sa halaran. Sila mga Levita nga mga kaliwat ni Sadok, nga mao ray gitugotan sa pagsulod ngadto sa presensya sa Ginoo aron mag-alagad kaniya.” Unya gisukod sa tawo ang kuwadradong hawanan sa sulod ug ang sukod sa matag kilid niini 50 ka metros. Ang halaran nahimutang sa atubangan sa Templo. Unya gidala ako niya ngadto sa lawak-agianan sa Templo ug gisukod niya: duhag-tunga ka metros ang gilay-on gikan sa atubangan sa ganghaan ngadto sa sulod, pito ka metros ang buka sa ganghaan ug usag-tunga ka metros ang gilapdon sa mga bungbong sa isigkakilid sa ganghaan. Ang lawak-agianan may sukod nga unom ka metros gikan sa ganghaan ngadto sa sulod ug napulo ka metros ang gilapdon. May napulo ka ang-ang padulong niini ug sa isigkakilid may mga dagkong haligi. Unya gidala ako sa tawo ngadto sa dakong lawak sa sulod sa Templo. Gisukod niya ang agianan padulong sa sulod ug kini tulo ka metros. Ang gilapdon sa agianan lima ka metros ug ang gilapdon sa mga bungbong sa isigkakilid sa ganghaan duha ug tunga ka metros. Unya gisukod niya ang dakong lawak sa sulod sa Templo: 20 ka metros ang sukod pauyon ug napulo ka metros ang gilapdon. Unya misulod siya ngadto sa kinasulorang lawak ug gisukod niya ang ganghaan: usa ka metro ang gibag-on sa mga bungbong, tulo ka metros ang gilapdon sa ganghaan ug ang gilapdon sa mga bungbong sa isigkakilid sa ganghaan tulo ug tunga ka metros. Unya gisukod niya ang maong kinasulorang lawak: napulo ka metros ang matag kilid. Unya giingnan ako niya, “Kini mao ang Dapit nga Labing Balaan.” Gisukod sa tawo ang bungbong sa Templo ug tulo ka metros ang gibag-on niini. Sampig niining mga bungbong nga naglibot sa Templo may mga lawak. Ang matag usa may gilapdon nga duha ka metros. Ang maong mga lawak gipahimutang sa tulo ka andana ug sa matag andana may 30 ka lawak. Libot sa bungbong may gipalabaw nga bahin nga maoy gisukaran sa mga lawak sa kilid aron dili kini magsukad sa bungbong sa Templo. Ang mga lawak nag-anam ug kalapad gikan sa unang andana ngadto sa sunod nga andana sumala sa gilapdon sa gipalabaw nga bahin libot sa Templo. Sa kilid sa Templo may hagdan paingon sa itaas. Niining paagiha ang mosaka ngadto sa labing taas nga andana moagi gayod sa tungatungang andana. Nakita ko usab nga libot sa gawas sa Templo may habog nga salog nga maoy gisukaran sa mga lawak sa kilid libot niini. Gisukod niya kini sa igsusukod nga lipak ug kini may gihabugon nga tulo ka metros. Ang gibag-on sa bungbong dapit sa gawas duhag-tunga ka metros ug ang bahin sa habog nga salog sa gawas nga gibilin aron kaagian duhag-tunga ka metros usab. Gikan sa ngilit sa agianan sa gawas latas sa mga lawak nga puy-anan sa mga pari ngadto sa sulod nga bungbong sa Templo may gilapdon nga napulo ka metros. Ang maong sukod managsama sa tanang kilid sa Templo. May pultahan paingon ngadto sa mga lawak didto sa amihanang dapit sa Templo ug may laing pultahan usab didto sa habagatang dapit. Ang agianan sa gawas libot sa Templo duhag-tunga ka metros ang gilapdon. Dapit sa kasadpan may usa ka balay nga nag-atubang sa Templo. May gilapdon kini nga 35 ka metros ug ang sukod pauyon 45 ka metros ug ang gibag-on sa bungbong duhag-tunga ka metros. Unya gisukod sa tawo ang gitas-on sa Templo ug kini 50 ka metros. Gikan sa luyo sa templo latas sa hawanan ug balay dapit sa kasadpan ngadto sa bungbong sa luyo niini may sukod nga 50 ka metros usab. Ang gilapdon sa atubangang bahin sa Templo lakip sa hawanan dapit sa sidlakan 50 ka metros usab. Gisukod niya ang atubangan sa balay nga anaa sa luyo sa Templo lakip sa mga agianan sa isigkakilid niini ug may 50 ka metros ang tanan. Ang lawak-agianan paingon sa sulod sa Templo ang dakong lawak sa sulod ug ang Dapit nga Labing Balaan gihaklapag kahoy gikan sa salog ngadto sa mga bintana ug kining mga bintanaa mahimong sirhan. Ang bungbong sa sulod sa Templo, gikan sa salog hangtod sa ibabaw sa pultahan, gikulitan ug mga larawan sa mga palmera ug sa mga kerubin. Ang hulagway sa palmera ug sa mga kerubin nag-ulhos-ulhos. Matag kerubin may duha ka nawong: may nawong sa tawo nga nag-atubang sa palmera sa usa ka kilid ug ang usa nawong sa liyon ug nag-atubang kini sa palmera sa laing kilid. Gikulit kini sa tibuok palibot sa Templo, gikan sa salog ngadto sa ibabaw sa pultahan. Kwadrado ang mga haligi niini. Sa atubangan sa ganghaan sa Dapit nga Labing Balaan, may morag halaran nga kahoy. Ang gihabugon niini usa ug tunga ka metros ug ang gilapdon usa ka metro. Pulos kahoy ang mga haligi niini lakip ang sukaranan ug bungbong. Giingnan ako sa tawo, “Kini mao ang lamisa nga anaa sa atubangan sa presensya sa Ginoo.” May mga pultahan ang dakong lawak sa sulod sa Templo ug ang Dapit nga Labing Balaan. Ang matag pultahan may duha ka sira nga pakli-pakli. Diha sa sira sa dakong lawak sa Templo gikulit usab ang mga kerubin ug mga palmera sama sa gikulit didto sa mga bungbong. Ug sa atubangan sa lawak-agianan paingon sa sulod sa Templo may atop-atop nga kahoy. Ang lawak-agianan may mga bintana ug ang mga bungbong gidayandayanan ug mga palmera. Unya gidala ako sa tawo ngadto sa gawas nga hawanan ug dayon ngadto sa balay sa amihanang bahin sa Templo. Kining balaya dili layo sa balay didto sa kasadpang dapit. Ang balay may sukod-pauyon nga 50 ka metros ug ang gilapdon 25 ka metros. Ang usa ka bahin nag-atubang sa hawanan sa kilid sa Templo ug ang laing bahin nag-atubang sa agianan sa hawanan sa gawas. Tulo kini ka andana ug ang matag andana nag-ambihas morag hagdan. Sa amihanang kilid may agianan paingon sa sulod nga may gilapdon nga lima ka metros ug may sukod-pauyon nga 50 ka metros ug may mga pultahan kini dapit sa amihanan. Mas gagmay ang mga lawak sa itaas nga andana kay ang mga agianan mas dako kay sa ubos ug sa tungatungang bahin sa balay. Ang mga lawak gipahimutang nga tulo ka andana ug wala silay haligi sama sa mga haligi didto sa hawanan sa gawas. Busa ang mga lawak sa itaas nga andana mas gagmay ug wanang kay sa andana nga dapit sa ubos ug sa tungatunga. Atbang sa mga lawak atubang sa hawanan sa gawas may bungbong nga uyon sa mga lawak ug kini nga 25 ka metros. Ang laray sa mga lawak atubang sa hawanan sa gawas may gitas-on nga 25 ka metros samtang ang atbang sa Templo may gitas-on nga 50 ka metros. Ubos niining maong mga lawak may agianan dapit sa sidlakan, gikan sa hawanan sa gawas. Dinhi niini magsukad ang bungbong sa gawas. Dapit usab sa habagatan sa Templo may balay nga sama sa nahimutang sa amihanan ug kini dili layo sa balay nga nahimutang sa kasadpan. Sa atubangan sa mga lawak may agianan sama sa agianan didto sa amihanan ug managsama kinig sukod, porma ug mga ganghaan. Ubos sa mga lawak dapit sa habagatan, may pultahan dapit sa sidlakan diin mosulod ang tawo ngadto sa agianan ug atbang niini may bungbong. Unya giingnan ako sa tawo, “Ang mga lawak dapit sa amihanan ug sa habagatan atbang sa hawanan maoy mga balaang lawak diin ang labing balaan nga mga halad adto kan-a sa mga pari nga mosulod ngadto sa balaang presensya sa Ginoo. Adto nila didto ibutang ang labing balaang mga halad: ang halad nga uhay ug ang halad alang sa sala. Kon mosulod ang mga pari ngadto sa Balaang Dapit, dili sila mogula ngadto sa hawanan sa gawas kon dili nila ibilin dinhi ang mga bisti nga gigamit nila sa ilang paghalad kay kini balaan man. Magsul-ob silag laing bisti sa paggawas nila ngadto sa dapit nga alang sa mga tawo.” Sa dihang natapos na sa tawo pagsukod ang sulod sa Templo, gidala niya ako agi sa ganghaan nga nag-atubang sa sidlakan ug gisukod niya ang dapit nga nahimutangan sa Templo. Gisukod niya ang kiliran dapit sa sidlakan ginamit ang sukdanan nga lipak ug kini may gilapdon nga 250 ka metros. Unya miliko siya ug gisukod niya ang dapit sa amihanan ug kini may gilapdon usab nga 250 ka metros. Gisukod usab niya ang dapit sa habagatan ug kini may gilapdon usab nga 250 ka metros. Gisukod usab niya ang dapit sa kasadpan ug kini 250 ka metros. Ang upat ka kilid gilibotan ug paril ug ang matag kilid 250 ka metros ang sukod. Mao kini ang paril nga nag-ulang sa dapit nga balaan ug sa dapit nga dili balaan. Tapos niini gidala ako sa tawo ngadto sa ganghaan nga nag-atubang sa sidlakan. Unya akong nakita ang himaya sa Dios sa Israel nga naggikan sa sidlakan. Ang iyang tingog sama sa dahunog sa dagat ug misanag ang yuta gumikan sa iyang himaya. Ang panan-awon nga akong nakita sama sa panan-awon nga nakita ko sa paglaglag niya sa siyudad sa Jerusalem ug sama sa panan-awon nga nakita ko didto sa daplin sa Suba sa Kebar. Unya mihapa ako sa yuta. Ang himaya sa Ginoo misulod sa Templo agi sa ganghaan nga nag-atubang sa sidlakan. Gibayaw ako sa espiritu ug gidala ako ngadto sa hawanan sa sulod. Nakita ko didto nga milukop sa Templo ang himaya sa Ginoo. Samtang ang tawo nagbarog sa akong tupad, nabati ko ang tingog sa Ginoo nga nakigsulti kanako gikan sa Templo. Giingnan ako niya, “Tawo, mao kini ang dapit sa akong trono ug ang dapit nga akong tumbanan diin magpuyo ako uban sa mga Israelita hangtod sa kahangtoran. Sila ug ang ilang mga hari dili na magpasipala sa balaan kong ngalan pinaagi sa ilang pagsimbag mga diosdios ug paghimog monumento sa patay na nga mga hari. Ang mga tugkaran ug mga haligi sa pultahan sa ilang palasyo gitupad nila sa mga tugkaran ug haligi sa akong Templo ug sa ingon ang bungbong mao ray nag-ulang kanamo. Ilang gipanamastamasan ang balaan kong ngalan pinaagi sa ilang mga hugawng binuhatan busa gilaglag ko sila tungod sa akong kasuko. Kinahanglan hunongon nila ang ilang pagsimba sa mga diosdios ug pukanon nila ang mga monumento sa ilang mga hari aron ako magpuyo uban kanila hangtod sa kahangtoran. “Ug ikaw, tawo, ihulagway ngadto sa banay sa Israel ang Templo ug ang plano niini aron maulaw sila sa ilang daotang binuhatan. Sa dihang bation na silag kaulaw sa ilang nabuhat, ihulagway kanila ang plano ug porma sa Templo: ang mga pultahan ug ang kinatibuk-an sa maong Templo. Ipahayag usab kanila ang mga kasugoan ug mga lagda ug isulat kini samtang magtan-aw sila aron tumanon nila kining tanan. Mao kini ang balaod bahin sa Templo: Balaan ang tibuok yuta nga naglibot niini hangtod sa kinatumyan sa bukid. “Mao kini ang mga sukod sa halaran sumala sa sukdanan nga gigamit sa pagsukod sa Templo: libot sa gisukaran sa kuwadradong halaran may kanalkanal ug ang giladmon niini tunga sa metro ug ang gilapdon tunga sa metro usab. May ribiti kini sa gawas nga 25 ka sentimetros ang gibag-on. Mao kini ang kahabugon sa halaran: ang unang hunta may gihabugon nga usa ka metro ug gikan sa ngilit sa ibabaw niini ngadto sa gisukaran sa ikaduhang hunta may sukod nga tunga sa metro. Ang ikaduhang hunta duha ka metros ang gihabugon ug gikan sa ngilit niini ngadto sa gisukaran sa kinaibabwang hunta may sukod nga tunga sa metro. Ang sunoganan sa halaran o ang kinaibabwang hunta duha ka metros ang gihabugon ug gikan sa matag eskina niini may nagtuybo nga sungaysungay nga may gitas-on nga tunga sa metro. Ang ibabaw nga bahin sa halaran kwadrado ug unom ka metros ang gilapdon sa matag kilid. Ang ikaduha nga hunta kwadrado usab ug pito ka metros ang gilapdon sa matag kilid. Ang kinaubsan niini may ribiti kini nga 25 ka sentimetros ang gilapdon ug ang kanalkanal libot sa halaran tunga sa metro ang gilapdon. Nag-atubang sa sidlakan ang mga ang-ang sa halaran.” Ug giingnan ako sa Ginoong Dios, “Tawo, pamati sa akong isulti kanimo: Sa adlaw nga matukod ang halaran aron ihalad diha niini ang mga halad nga sunogon ug isablig ang dugo diha niini, ang Levita nga mga pari nga kaliwat ni Sadok maoy moduol kanako aron mag-alagad. Hatagi sila ug torong baka aron ilang ihalad alang sa sala. Ug magkuha ka gikan sa maong toro ug diyutayng dugo ug ipahid kini diha sa upat ka sungaysungay sa halaran ug sa upat ka eskina sa hunta ug sa ribiti niini. Niining paagiha gihimo mo ang paghinlo ug paghalad sa halaran. Kuhaa ang torong baka nga halad alang sa sala ug sunoga kini sa dapit nga gigahin alang niini didto sa gawas sa Templo. Sa sunod nga adlaw maghalad kamo alang sa sala, usa ka laking kanding nga walay tatsa ug mahinloan ang halaran ingon nga nahinloan kini pinaagi sa torong baka. Tapos mo kini kahinloi, ihalad ang usa ka torong baka ug torong karnero nga walay tatsa. Dad-a kini sa akong atubangan ug human kini sabwagig asin sa pari, sunoga kini ingon nga halad alang kanako. Adlaw-adlaw sulod sa pito ka adlaw, pag-ihaw ug kanding, torong baka ug torong karnero ingon nga halad alang sa sala. Kinahanglan nga ang tanan walay tatsa. Pito ka adlaw ang ilang paghalad alang sa paghinlo ug pagbalaan sa halaran. Tapos niini, sugod sa ikawalo nga adlaw, diha sa halaran maghalad ang mga pari sa inyong mga halad nga sunogon ug sa inyong mga halad alang sa pakigdait ug dawaton ko kamo. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nagsulti niini.” Unya gidala ako sa tawo balik ngadto sa ganghaan sa gawas sa Templo nga nag-atubang sa sidlakan apan sirado kini. Ug giingnan ako sa Ginoo, “Magpabiling tinak-opan kining ganghaana. Dili kini ablihan ug walay pasudlon niini kay ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, misulod man niini. Ang pangulo lamang ang makalingkod dinhi aron magkaon atubangan kanako. Mosulod siya agi sa pultahan sa lawak-agianan ug mogula agi sa mao gihapong pultahan.” Unya gidala ako sa tawo agi sa pultahan dapit sa amihanan ngadto sa atubangan sa Templo. Nakita ko nga ang himaya sa Ginoo milukop sa Templo ug mihapa ako. Ug giingnan ako sa Ginoo, “Tawo, pamatia ug timan-i pag-ayo ang tanan nga isulti ko kanimo mahitungod sa tanang lagda sa Templo ug bantayi pag-ayo kon kinsa ang mga tawo nga pasudlon sa Templo ug kinsa ang mga tawo nga dili pasudlon. Sultihi ang masupilong katawhan sa Israel nga mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, ‘O katawhan sa Israel, hunonga na ang tanan ninyong mga buhat nga hugaw: ang pagpasulod ninyo sa mga langyaw nga daotan ug binuhatan ug wala mag-alagad kanako didto sa Templo sa dihang naghalad kamo kanakog tambok ug dugo sa hayop. Gilapas ninyo ang akong kasabotan pinaagi sa inyong mga buhat nga daotan. Wala ninyo atimana ang akong mga sagradong butang ug mao hinuoy inyong gipaatiman sa akong Templo ang mga langyaw.’ “Busa ako, ang Ginoong Dios, nag-ingon: ang mga langyaw nga wala motuo sa Dios, bisan ang mga langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo, dili pasudlon sa akong Templo.” “Ang mga Levita nga nahisalaag ug misunod sa mga diosdios sa diha nga ang Israel mibulag kanako, silotan gayod. Silay mahimong mga alagad sa akong Templo ug mag-atiman sa mga ganghaan sa Templo. Silay mag-ihaw sa mga halad nga sunogon ug sa mga halad sa mga tawo ug mag-atiman sila sa mga tawo. Apan tungod kay mialagad man sila sa mga langyaw atubangan sa ilang mga diosdios ug nakaangin sa Israel sa pagpakasala, ipanumpa ko nga silotan ko gayod sila. Dili sila makaalagad kanako ingon nga mga pari o makaduol sa mga balaang butang o makasulod sa Dapit nga Labing Balaan. Pakaulawan ko sila tungod sa daotan nilang buhat. Apan itudlo ko sila nga magbalantay sa Templo aron buhaton nila ang tanang labing ubos nga buluhaton diha niini.” Miingon ang Ginoong Dios, “Ang mga pari nga Levita nga kaliwat ni Sadok nga maoy nagbantay sa akong Templo sa panahon nga nahisalaag ang katawhan sa Israel, sila maoy mag-alagad kanako. Ilang ihalad kanako ang tambok ug ang dugo. Silay makasulod sa akong Templo, ug moduol sa akong halaran aron pag-alagad kanako ug tumanon nila ang akong mga sugo. Inigsulod nila sa mga ganghaan sa sulod nga hawanan, magsul-ob sila sa mga bisti nga lino. Dili sila magsul-ob ug delana samtang mag-alagad sila diha sa ganghaan sa sulod nga hawanan ug sa sulod. Magpurong silag lino ug magkarsunsilyo usab silag lino ug dili magbakos aron dili sila sington. Ug iniggula nila ngadto sa hawanan sa gawas diin atua ang katawhan, hukason nila ang ilang bisti ingon nga pari ug ibutang nila kini sulod sa lawak nga balaan ug isul-ob nila ang lain nilang bisti aron ang kabalaan niini dili mahitapon sa katawhan. “Dili nila kiskisan ang ilang ulo o pataason pag-ayo ang ilang buhok. Ila lamang kining patupihan. Walay pari nga tugotan pag-inom ug bino inigsulod niya sa sulod nga hawanan. Dili sila tugotan pagpangasawag biyuda o babaye nga diborsyada kondili ang ulay lamang sa kaliwat sa banay sa Israel o kon biyuda man, kanang biyuda sa usa ka pari. “Tudloan nila ang mga tawo sa kalainan sa balaan ug sa dili balaan ug sa kalainan sa hinlo ug sa dili hinlo. Kon adunay lalis, sila ang mohukom sumala sa akong balaod. Bantayan nila ang akong mga sugo ug mga gimbut-an mahitungod sa mga kasaulogan ug balaanon nila ang Adlaw nga Igpapahulay. “Dili nila hugawhugawan ang ilang kaugalingon pinaagi sa pagduol sa usa ka minatay apan dili igsapayan kon mahugaw sila kon ang ilang duolon mao ang lawas nga patay sa ilang amahan o sa ilang inahan o sa ilang anak o sa ilang igsoon nga lalaki o sa igsoong babaye nga wala maminyo. Tapos sila mahimong hugaw, mag-ihap silag pito ka adlaw ug unya mahinlo na sila. Ug sa adlaw nga sila moadto sa dapit nga balaan o sa sulod nga hawanan aron sa pag-alagad, kinahanglan nga maghalad sila alang sa ilang mga sala. “Wala silay bahin nga maangkon gawas kanako. Ayaw ninyo sila papanag-iyahag yuta kay ako ray kabilin nila. Makakaon sila sa halad nga pagkaon, sa halad alang sa sala ug sa bisan unsa nga gihalad ngadto sa Dios. Ilaha ang tanang halad sa Israel. Ang una ninyong abot ug ang tanang halad ila sa mga pari. Ihatag usab ninyo sa mga pari ang unang abot ninyo sa sebada aron panalanginan ang inyong panimalay. Ayaw ipakaon sa mga pari ang bisan unsang langgam o mananap nga namatay nga wala hilabti o gitukob sa laing mananap. “Inigbahinbahin nimo sa yuta ngadto sa tagsatagsa ka banay, igahin ang usa ka bahin niini alang sa Ginoo ug isipon kini nga usa ka luna nga balaan. Mao kini ang sukod niini: Ang gitas-on niini mga 12.5 ka kilometro ug ang gilapdon napulo ka kilometro. Diha niining maong yuta, paggahin ug kwadrado nga luna nga may sukod nga 250 ka metros ang matag kilid nga maoy tukoran sa Templo ug ang balig 25 ka metros nga gilapdon libot niini maoy lagwerta sa Templo. Unya pagsukod ug laing luna nga 12.5 ka kilometro ug lima ka kilometro ang gilapdon nga butangan sa Templo, ang labing balaang dapit. Mao kini ang balaang dapit. Alang kini sa mga pari nga nag-alagad diha sa Templo. Anhi tukora ang mga balay sa mga pari ug ang Templo. Laing luna nga may gitas-on nga 12.5 ka kilometro ug lima ka kilometro ang gilapdon ang igahin alang sa mga Levita nga nag-alagad sa Templo aron ilang puy-an. “Uban sa bahin nga giisip nga luna nga balaan, igahin usab alang sa siyudad ang luna nga 12.5 ka kilometro ang gitas-on ug duha ug tunga ka kilometro ang gilapdon. Alang kini sa katawhan sa Israel. “Ug igahin alang sa pangulo ang yuta nga kasikbit sa duha ka kiliran nga dapit sa sidlakan ug sa kasadpan sa balaang luna ug sa luna nga kaugalingon sa siyudad. Tukma kini sa gitas-on sa luna nga bahin sa usa sa mga banay sa Israel ug magsukad kini gikan sa utlanan dapit sa sidlakan ngadto sa utlanan dapit sa kasadpan. Mao kini ang luna alang sa pangulo sa Israel. Ang mga pangulo dili na manlupig sa akong katawhan ug dili na nila hilabtan ang mga yuta nga gipanag-iya sa nagkalainlaing banay sa Israel.” Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: “Husto na, O mga hari sa Israel! Biyai na ang kapintas ug pagpanlupig ug ipahamtang ang hustisya ug ang katarongan. Hunonga na ang paghingilin ninyo sa akong katawhan. Ako, ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. “Ang tanan kinahanglan maggamit sa husto nga mga timbangan ug mga sukdanan: “Ang epa alang sa pagsukod sa mga uga kinahanglan sibo sa bat nga alang sa pagsukod sa mga tinubig. Ang sukdanan mao ang omer. Ang sangpotan nga mga sukod mao kining mosunod: usa ka omer = 10 ka epa = 10 ka bat “Ang inyong mga timbang mao kining mosunod: 20 ka gera = usa ka sekel 60 ka sekel = usa ka mina “Kinahanglan kining halad sa katawhan ihatag nila ngadto sa pangulo sa Israel. Maoy katungdanan sa pangulo ang paghatag sa mga halad nga sunogon, halad nga pagkaon ug halad nga ilimnon panahon sa mga kasaulogan: sa mga Bag-ong Subang sa Bulan ug mga Adlaw nga Igpapahulay ug sa tanang kasaulogan nga himoon sa banay sa Israel. Siyay maghatag niining maong mga halad alang sa kapasayloan sa mga sala sa katawhan sa Israel.” Kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Sa unang adlaw sa unang bulan, pag-ihaw ug usa ka toriyong baka nga walay tatsa ug paghimog seremonyas sa paghinlo sa Templo. Kinahanglan nga magkuha ang pari ug diyutayng dugo sa halad alang sa sala ug ipaghid niya kini sa mga haligi sa pultahan sa Templo, sa upat ka eskina sa halaran ug diha sa mga haligi sa ganghaan sa hawanan sa sulod. Mao usab kini ang buhaton sa ikapito nga adlaw sa bulan alang sa nakasala nga dili tinuyo. Niining paagiha gihimo ninyo ang pagbalaan sa Templo. “Sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan, himoa ninyo ang Pangilin sa Pagsaylo ug sulod sa pito ka adlaw maoy inyong kan-on ang pan nga walay patubo. Nianang adlawa kinahanglan ang pangulo mag-ihaw ug usa ka torong baka alang sa iyang kaugalingong sala ug sa sala sa tanang Israelita. Matag adlaw sulod sa pito ka adlaw sa maong Pangilin kinahanglan nga maggahin siyag pito ka toriyong baka ug pito ka torong karnero nga walay tatsa aron ihalad ngadto sa Ginoo pinaagi sa pagsunog niini nga tibuok. Mag-andam usab siyag laking kanding matag adlaw alang sa halad sa sala. Kinahanglan nga andamon usab niya ang halad nga pagkaon nga ipauban sa matag torong baka: 17.5 ka litro alang sa matag torong baka, 17.5 ka litro usab alang sa matag torong karnero ug mga upat ka litrong lana nga ipauban sa matag 17.5 ka litro nga pagkaon. “Alang sa Kasaulogan sa mga Balongbalong nga magsugod sa ika-15 nga adlaw sa ikapitong bulan, ang pangulo mohalad matag adlaw sulod sa pito ka adlaw sa mao gihapong halad alang sa sala, sa maong halad sunogon nga tibuok ug sa mao gihapong halad nga pagkaon ug lana sa olibo.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Ang pultahan sa hawanan nga dapit sa sulod nga nag-atubang sa sidlakan kinahanglan tak-opan sulod sa unom ka adlaw nga tingtrabaho apan ablihan kini sa Adlaw nga Igpapahulay ug sa Bag-ong Subang sa Bulan. Kinahanglan nga mosulod ang pangulo agi sa lawak-agianan sa ganghaan kon gikan siya sa gawas ug anha siya magbarog duol sa haligi sa pultahan. Ang mga pari maoy mohalad sa iyang halad nga sunogon ug sa iyang halad alang sa pakigdait ug anha siya mosimba diha sa tugkaran sa pultahan. Unya mogula siya apan ang pultahan dili takpan hangtod sa gabii. Anha ako simbaha sa katawhan sa atubangan sa ganghaan sa panahon sa mga Adlaw nga Igpapahulay ug sa Bag-ong Subang sa Bulan. Unom ka buok nating karnero nga walay tatsa ug usa ka torong karnero nga wala usay tatsa ang ihalad sa pangulo ngari kanako sa Adlaw nga Igpapahulay. Ug ang halad nga pagkaon nga ipauban sa laking kanding 17.5 ka litro ug ang halad sa uhay uban sa unom ka nating karnero mag-agad sa iyang masarangan. Paubanan niya ug upat ka litrong lana ang matag 17.5 ka litro nga halad nga pagkaon. Sa Adlaw sa Bag-ong Subang sa Bulan ihalad niya ang usa ka torong baka, unom ka nating karnero ug usa ka torong karnero nga pulos walay tatsa. Andamon sa pangulo ang iyang halad sa uhay nga 17.5 ka litro uban sa usa ka torong karnero ug ang halad nga pagkaon uban sa mga nating karnero mag-agad sa iyang masarangan. Paubanan niyag mga upat ka litrong lana ang matag halad nga pagkaon. Inigsulod sa pangulo, adto siya moagi sa lawak-agianan sa ganghaan ug mogula siya sa mao gihapong ganghaan. “Inigduol sa mga tawo ngadto sa Ginoo sa panahon sa mga kasaulogan nga gitakda, ang mosulod sa ganghaan sa amihanan kinahanglan nga mogula sa ganghaan dapit sa habagatan ug ang mosulod sa ganghaan nga dapit sa habagatan kinahanglan nga mogula sa ganghaan dapit sa amihanan. Walay tugotan sa paggula sa ganghaan nga iyang giagian sa pagsulod. Inigsulod nila, mouban kanila pagsulod ang pangulo ug iniggula nila, mogula usab siya. Sa panahon sa mga kasaulogan ug sa mga gitakda nga mga panahon, ang halad nga uhay uban sa torong baka ug torong karnero kinahanglan 17.5 ka litro. Ang halad nga kalan-on nga ipauban sa mga nating karnero mag-agad sa maabot sa maghalad. Ang matag halad nga pagkaon patabanan ug upat ka litrong lana. “Kon ang hari maghimog kinabubut-ong halad nga sunogon o halad alang sa pakigdait, adto siya paagia sa ganghaan nga nag-atubang sa sidlakan ug kining maong mga halad ihalad niya sama sa iyang himoon sa Adlawng Igpapahulay. Unya mogula siya ug ang ganghaan tak-opan.” Ang Ginoo nag-ingon, “Adlaw-adlaw kinahanglan nga usa ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa ang ihalad ngari kanako. Ihalad kini matag buntag pinaagi sa pagsunog. Kinahanglan paubanan kinig halad nga pagkaon—tulo ka litro nga harina nga gimasa ug mga usa ug tunga ka litrong lana. Kini ang iyang halad sa uhay nga ipauban sa halad nga sunogon ngari kanako. Mao kini ang ihalad matag buntag ug kini magpadayon kanunay.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Kon ang pangulo mohatag ug yuta ngadto sa iyang anak nga lalaki, ang maong yuta mapanag-iya sa maong anak. Apan kon usa sa iyang mga ulipon maoy iyang hatagan, ang ulipon manag-iya niini hangtod sa Tuig nga Tinghatag ug Kagawasan ug ang maong gasa mahibalik sa pangulo. Apan ang kabilin nga gihatag ngadto sa iyang anak dili na mabakwi. Dili mahimo sa pangulo ang pagpanag-iya sa kabilin sa ubang tawo pinaagi sa paghingilin kanila. Kinahanglan nga ang iyang ibahin sa iyang mga anak mao ra gayod ang kabtangan nga iyang kaugalingon aron nga walay mawad-ag yuta sa akong katawhan.” Unya gidala ako sa tawo agi sa pultahan tupad sa ganghaan nga paingon sa mga balaang lawak sa mga pari nga dapit sa amihanan. Didto sa kasadpang bahin nakita ko ang usa ka dapit nga iyang giingon kanako. Ug giingnan niya ako, “Anhi lutoa sa mga pari ang mga halad alang sa sala ug anhi usab nila lutoa ang halad nga pagkaon aron dili nila kini dad-on sa gawas nga hawanan ug sa ingon, dili motapon sa mga tawo sa pagkabalaan niini.” Unya gidala ako niya didto sa gawas nga hawanan ug ngadto sa upat ka eskina niini. Sa matag eskina sa hawanan may hawanan usab. Didto sa upat ka eskina sa hawanan may mga gagmay nga hawanan usab, 20 ka metros ang gitas-on ug 15 ka metros ang gilapdon ug managsamag gidak-on ang upat. Sa sulod sa upat ka hawanan may usa ka laray nga sinapsapang bato ug may abohan sa taliwala niini. Unya giingnan niya ako, “Mao kini ang kusina sa mga pari ug anhi lutoa ang halad sa mga tawo.” Unya gidala ako sa tawo pagbalik ngadto sa pultahan sa Templo. Didto nakita ko nga may nagtubod nga tubig ubos sa tugkaran sa Templo dapit sa sidlakan kay ang Templo nag-atubang man sa sidlakan ug ang tubig nagdagayday paingon sa ubos gikan sa tugkaran sa Templo sa habagatan sa halaran. Unya gidala ako niya sa gawas agi sa ganghaan dapit sa amihanan ug iya akong gidala libot sa ganghaan didto sa gawas nga nag-atubang sa sidlakan. Ang tubig naggikan sa habagatan. Unya mipaingon siya sa sidlakan dala ang usa ka pisi ug unya nagsukod siyag balig 500 ka metros ug unya gidala ako niya latas sa tubig nga may giladmon nga taga kiting. Unya nagsukod siyag laing 500 ka metros ug gidala na usab ako niya latas sa tubig ug tagatuhod na ang giladmon niini. Unya nagsukod siyag laing 500 ka metros ug gidala na usab ako niya latas sa tubig ug tagahawak na ang giladmon niini. Unya nagsukod pa gayod siyag laing 500 ka metros ug ang tubig nahimo nang usa ka suba nga dili ko na mahimong latason gawas kon molangoy ako. Ug giingnan ako niya, “Tawo, nakita mo ba kini?” Unya gidala ako niya subay sa daplin sa suba. Sa pagbalik ko, nakita ko diha sa isigkadaplin sa suba ang daghang mga kahoy. Ug giingnan niya ako, “Kining tubiga nagdagayday padulong sa kayutaan sa sidlakan ug naglugsong ngadto sa Walog sa Jordan. Sa pag-abot niini sa Patayng Dagat, mahimong tab-ang ang tubig sa Patayng Dagat. Ug bisag asa padulong ang tubig sa suba, maghatag kinig kinabuhi ngadto sa tanang binuhat ug modaghan pag-ayo ang mga isda kay moabot man didto kining tubiga ug matab-ang ang dagat busa mabuhi ang tanan nga hiagian niini. Magpuyo ang mga mananagat sa kabaybayonan, gikan sa Enggadi ngadto sa Eneglaim. Mao kini ang dapit nga pamalingan kay daghan ug nagkalainlain man ang isda niini sama sa Dagat sa Mediteraneo. Apan dili gayod mahimong tab-ang ang kalapokan ug mabaw nga bahin niini; alang kini sa mga asinan. Apan diha sa mga kadaplinan sa suba manubo ang tanang matang sa kahoy nga makaon ang bunga. Dili malaya ang ilang mga dahon o kabsag bunga. Mamunga sila matag bulan kay ang tubig nga gikinahanglan sa kahoy gikan man sa Templo. Makaon ang ilang bunga ug tambal ang ilang dahon.” Ang Ginoong Dios nag-ingon, “Mao kini ang mga utlanan sa yuta nga bahinbahinon alang sa napulog-duha ka banay sa Israel. Ang banay ni Jose hatagag duha ka bahin. Misaad ako sa paghatag niining yutaa ngadto sa inyong mga katigulangan ug kini nahimong inyong panulondon. Busa angaya ninyo kini pagbahin. “Mao kini ang mga utlanan sa yuta: Ang dapit sa amihanan magsukad sa Dagat sa Mediteraneo agi sa Hetlon ngadto sa Agianan sa Hamat ug ngadto sa siyudad sa Zedad ug sa mga siyudad sa Berota, sa Sibraim (nga anaa sa utlanan tungatunga sa Damasco ug sa Hamat) hangtod sa siyudad sa Tikon nga utlanan sa Hauran. Busa ang utlanan magsugod sa Dagat sa Mediteraneo hangtod sa Siyudad sa Enon nga anaa sa amihanang utlanan sa Damasco ug sa utlanan sa Hamat dapit sa amihanan. Mao kini ang utlanan sa amihanan. “Sa sidlakang bahin, ang utlanan magsukad sa Hauran ug sa Damasco ubay sa Suba sa Jordan nga tungatunga sa Gilead ug sa yuta sa Israel, sa dagat dapit sa sidlakan ug hangtod sa Tamar. Mao kini ang utlanan sa sidlakan. “Sa habagatang bahin, ang utlanan magsukad sa Tamar ngadto sa katubigan sa Cades Meriba ug gikan dinhi mosubay sa utlanan sa Ehipto ngadto sa Dagat sa Mediteraneo. “Sa kasadpan, ang Dagat sa Mediteraneo maoy utlanan hangtod sa usa ka bahin atbang sa Agianan sa Hamat. “Busa ayoha ninyo pagbahin kining yutaa sumala sa gidaghanon sa mga banay sa Israel. Mao kini ang kabilin alang kaninyo ug sa mga langyaw nga mitipon kaninyo ug sa ilang mga anak. Isipa ninyo sila nga lumad nga Israelita ug hatagan usab silag bahin uban kaninyo. Sa bisan diing dapita o banaya magpuyo ang langyaw, anha sila hatagig bahin. Ako, ang Ginoong Dios, maoy nagsulti niini.” Mao kini ang mga ngalan sa mga banay sa Israel: Ang una mao ang Dan. Magsukad ang utlanan niini sa amihanan gikan sa Dagat sa Mediteraneo agi sa siyudad sa Hetlon ngadto sa Agianan sa Hamat hangtod sa siyudad sa Enon nga anaa sa amihanang utlanan sa Damasco ug sa Hamat. Ang kasikbit sa yuta sa Dan mao ang Aser. Magsukad ang utlanan niini sa sidlakang bahin sa Dan ngadto sa kasadpan. Ang kasikbit sa Aser nga nagsukad sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang Neftali. Ang kasikbit sa Neftali gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang Manases. Ang kasikbit sa Manases gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang Efraim. Ang kasikbit sa Efraim gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang Ruben. Ang kasikbit sa Ruben gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang Juda. Ang kasikbit sa Juda, gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpang bahin igahin alang sa Templo. Ang gidak-on niini 12.5 ka kilometro ang matag kilid ug sama kini kadako sa bahin sa usa sa mga banay. Sa taliwala niini anha tukora ang Templo. Ang luna nga imong igahin alang sa Ginoo 12.5 ka kilometro ang gitas-on ug napulo ka kilometro ang gilapdon. Bahinbahina kining luna nga balaan: ang mga pari hatagig luna nga 12.5 ka kilometro ang gitas-on dapit sa amihanan ug habagatan ug lima ka kilometro dapit sa sidlakan ug kasadpan. Anhi dinhi tukoron ang Templo sa Ginoo. Alang kini sa mga pari nga kaliwat ni Sadok nga nagtuman sa akong balaod ug wala mosupil kanako sama sa gihimo sa katawhan sa Israel ug sa mga Levita. Kining ilang bahin kasikbit sa yuta sa mga Levita ug mao kini ang labing balaang dapit. Buyon sa yuta sa mga pari hatagig luna ang mga Levita nga may gitas-on nga 12.5 ka kilometro ug gilapdon nga lima ka kilometro. Ang kinatibuk-ang sukod sa yuta 12.5 ka kilometro ang gitas-on ug napulo ka kilometro ang gilapdon. Dili nila kini mahimong ibaligya o ibaylog lain kay kini gigahin alang sa Ginoo. Ang nahibilin nga luna nga may gitas-on nga 12.5 ka kilometro ug gilapdon nga duha ug tunga ka kilometro igahin alang sa kasagarang kagamitan sa siyudad aron tukoran ug balay ug silbing hawan. Anha sa taliwala niini ang siyudad. Ang iyang sukod 2,250 ka metros matag kilid ug kwadrado kini. Ang siyudad may hawan nga kwadrado ug 125 ka metros ang matag kilid. Ang nahibilin nga luna buyon sa balaang luna may gidak-on nga lima ka kilometro paingon sa sidlakan ug lima ka kilometro usab paingon sa kasadpan. Umahon kini sa katawhan sa siyudad. Ang mag-uma niini mao ang mga lumolupyo sa siyudad gikan sa tanang banay sa Israel. Ang kinatibuk-an sa yuta nga imong lainon kinahanglang may gidak-on nga 12.5 ka kilometro ang matag kilid ug kwadrado kini. Ang mahibilin sa isigkapikas sa balaang luna ug sa siyudad mapanag-iya sa pangulo. Magsukad kini sa balaang luna ngadto sa utlanan dapit sa sidlakan ug ngadto sa kasadpang utlanan buyon sa mga luna nga iya sa mga banay. Ang balaang luna uban sa Templo nga anaa sa taliwala niini ug ang luna nga iya sa mga Levita ug ang luna nga iya sa siyudad kinahanglan nga anha sa taliwala sa luna nga iya sa pangulo. Ang bahin sa pangulo kinahanglan nga anha sa tungatunga sa yuta sa Juda sa amihanan ug sa yuta sa Benjamin sa kasadpan. Mahitungod sa ubang mga banay: gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang bahin ni Benjamin. Ang kasikbit ni Benjamin gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang bahin ni Simeon. Ang kasikbit sa bahin ni Simeon gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang bahin ni Isacar. Ang kasikbit ni Isacar gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang bahin ni Zabulon. Ang kasikbit ni Zabulon gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan mao ang kang Gad. Ang kasikbit ni Gad ngadto sa habagatan mao ang utlanan nga mokutay gikan sa Tamar ngadto sa katubigan sa Cades Meriba gikan dinhi buyon sa sapa sa Ehipto ngadto sa Dagat sa Mediteraneo. Ang Ginoong Dios miingon, “Ingon niini ang imong pagbahinbahin sa yuta ngadto sa mga banay sa Israel.” Mao kini ang mga ganghaan sa siyudad sa Jerusalem: dapit sa amihanan ang paril nga may gitas-on nga 2,250 ka metros may tulo ka ganghaan: ang ganghaan ni Ruben, ang ganghaan ni Juda ug ang ganghaan ni Levi. Ang mga ganghaan sa siyudad ginganlan sa mga ngalan sa mga banay sa Israel. Dapit sa sidlakan, ang paril nga may gitas-on nga 2,250 ka metros may tulo usab ka ganghaan: ang ganghaan ni Jose, ang ganghaan ni Benjamin ug ang ganghaan ni Dan. Dapit sa habagatan, ang paril nga may gitas-on nga 2,250 ka metros may tulo usab ka ganghaan: ang ganghaan ni Simeon, ang ganghaan ni Isacar ug ang ganghaan ni Zabulon. Dapit sa kasadpan, ang paril nga may gitas-on nga 2,250 ka metros may tulo usab ka ganghaan: ang ganghaan ni Gad, ang ganghaan ni Aser ug ang ganghaan ni Neftali. Ang kinatibuk-ang gitas-on sa mga paril sa siyudad 9,000 ka metros. Ug ang ngalan sa siyudad sukad karon mao: “Ang Ginoo ania dinhi.” Sa ikatulong tuig sa paghari ni Joakim sa Juda, misulong sa Jerusalem si Nabucodonosor, ang hari sa Babilonia ug giataki niya kini. Gitugyan sa Ginoo si Joakim nga hari sa Juda ngadto kang Nabucodonosor uban sa mga galamiton sa Templo sa Dios. Gidala niya kini sa Babilonia ug gibutang sa templo sa iyang dios, sa tipiganan sa bahandi. Unya gisugo sa hari si Aspenas, ang pangulo sa mga yunuko, sa pagpilig mga batan-ong lalaki gikan sa binihag nga mga Israelita nga sakop ug kaliwat sa harianong banay. Kinahanglan nga sila guwapo, maayog panglawas, edukado ug daghag nahibaloan, hait ug salabotan ug may katakos sa pag-alagad sa palasyo. Ug tudloan sila sa pagbasa ug pagsulat sa pinulongan sa mga taga-Babilonia. Ang hari nagsugo nga adlaw-adlaw hatagan sila sa harianong pagkaon ug bino. Molungtad ug tulo ka tuig ang ilang pagtuon ug sa pagkatapos nianang panahona, kinahanglang moatubang sila sa hari. Uban sa mga napili mao si Daniel, si Ananias, si Misael ug si Azarias. Sila gikan sa banay ni Juda. Gihatagan silag bag-ong ngalan sa pangulo sa mga yunuko. Si Daniel ginganlan niyag Beltesasar, si Ananias ginganlag Sadrac, si Misael ginganlag Mesac, ug si Asarias ginganlan niyag Abednego. Apan si Daniel dili buot nga hugawan niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagkaon ug pag-inom sa gidulot kaniya gikan sa hari busa gihangyo niya si Aspenas nga tugotan siya sa dili pagkaon o pag-inom sa idulot kaniya. Tungod sa panabang sa Dios si Daniel gikaluy-an ni Aspenas. Apan giingnan niya si Daniel, “Nahadlok ako sa akong agalon nga maoy nagbuot sa imong kalan-on ug ilimnon. Kon makakita siya nga mas niwang ka kay sa mga batan-on nga sama kanimog panuigon mamiligro ang akong kinabuhi.” Unya miingon si Daniel sa mayordomo nga gitudlo ni Aspenas aron mag-atiman kaniya ug sa iyang tulo ka mga higala, “Sulayi kaming imong mga sulugoon sulod sa napulo ka adlaw ug hatagi lamang kamig mga utanon nga among kan-on ug tubig nga among imnon. Unya tandia ang among panagway ug ang panagway sa mga batan-on nga nagkaon sa harianong pagkaon ug sumala unya sa imong makita buhata kanamo ang imong gusto.” Misugot niini ang yunuko ug gisulayan niya sila sulod sa napulo ka adlaw. Tapos sa napulo ka adlaw nakita nga mas maayo silag panagway ug mas himsog kay sa tanang batan-on nga mikaon sa harianong pagkaon. Busa wala na sila daliti sa mayordomo ug harianong pagkaon kondili mga utanon na lamang. Kining upat ka batan-on gihatagan sa Dios sa tanang kahibalo ug kaalam sa pagsabot sa mga basahon ug si Daniel gihatagan niyag hiyas sa paghubad sa mga panan-awon ug sa mga damgo. Sa pagkatapos sa tulo ka tuig nga maoy gitagal sa hari nga paatubangon na sila kaniya, gidala sila sa pangulo sa mga yunuko ngadto kang Hari Nabucodonosor. Nakigsulti ang hari kanilang tanan ug nakita niya nga walay sama kang Daniel, kang Ananias, kang Misael ug kang Azarias busa gihimo silang mga alagad sa hari. Ug bahin sa kaalam ug panabot, iyang nakita nga ang ilang kaalam napulo ka pilo kay sa kaalam sa mga salamangkero ug sa mga may anting-anting nga sakop sa iyang gingharian. Nagpadayon si Daniel sa pagpuyo sa palasyo hangtod sa unang tuig ni Hari Ciro. Sa ikaduhang tuig sa paghari ni Nabucodonosor, nagdamgo siya sa makadaghan. Nahasol siya ug dili makatulog. Unya gipatawag sa hari ang mga salamangkero, ang may mga anting-anting, ang mga diwatahan ug ang mga maalamong taga-Babilonia aron paghubad sa iyang damgo. Busa miatubang sila sa hari. Ug gisuginlan sila sa hari, “May damgo ako nga wala ko hisabti ang kahulogan busa nahasol ako.” Mitubag sila sa hari sa pinulongang Aramaico, “Kamahalan, hatagan ka untag taas nga kinabuhi! Tug-ani kami sa imong damgo ug amo kining hubaron.” Mitubag ang hari, “Timan-i ninyo kini: kon dili kamo makatug-an kanako sa akong damgo ug makahubad niini, ipaputolputol ko kamo ug ipaguba ko ang inyong mga balay. Apan kon makatug-an kamo sa akong damgo ug makahubad niini, hatagan ko kamog mga gasa ug mga ganti ug pasidunggan ko kamo pag-ayo. Busa itug-an ninyo ug hubara ang akong damgo.” Miingon sila pag-usab, “Suginli lang kami sa imong damgo ug tug-anan ka namo sa kahulogan niini.” Mitubag ang hari, “Nasayod ako nga naglangaylangay lamang kamo kay nakita man ninyo nga tumanon ko gayod ang akong gisulti nga kon dili kamo makatug-an kanako sa akong damgo silotan ko kamo. Nagkauyon kamo sa pagpamakak ug pagsultig daotan kanako hangtod nga mausab ang akong hunahuna. Busa suginli ako sa akong damgo aron mahibaloan ko kon makahubad ba kamo niini.” Mitubag sa hari ang mga magtatambag, “Walay bisan kinsa nga makatuman sa gipangayo sa hari kay wala pa gayoy hari, bisan unsa pa siya ka gamhanan, nga nagsugo sa mga salamangkero o sa mga may anting-anting o sa mga taga-Babilonia sa pagbuhat sa ingon. Lisod tumanon ang imong gisugo ug walay makatuman niini gawas sa mga dios ug wala sila magpuyo uban sa mga tawo.” Tungod niini, nasuko ug napungot pag-ayo ang hari ug misugo nga pamatyon ang tanang makinaadmanong tawo sa Babilonia. Busa gipahibalo ang sugo nga pamatyon ang mga maalamon lakip sila si Daniel ug ang iyang mga higala. Unya si Daniel ginamit ang kaalam ug kaligdong misulti kang Arioc, ang pangulo sa mga guwardiya, nga gisugo sa hari sa pagpatay sa mga makinaadmanon nga taga-Babilonia. Miingon siya kang Arioc, “Nganong grabi man kaayo ang sugo sa hari?” Unya gisaysayan ni Arioc si Daniel bahin sa nahitabo. Busa si Daniel nangayo ug harianong pagtugot nga hatagan siyag higayon paghubad sa damgo. Unya mipauli si Daniel sa iyang balay ug gisuginlan niya ang iyang mga higala nga si Ananias, si Misael ug si Azarias bahin sa nahitabo. Gisultihan niya sila nga magpakiluoy sa Dios bahin niining tanghaga aron siya ug ang iyang mga higala dili malakip pagkamatay uban sa mga makinaadmanong tawo sa Babilonia. Unya nianang gabhiona gipakita si Daniel bahin sa tanghaga pinaagi sa usa ka panan-awon. Unya gidayeg ni Daniel ang Dios nga anaa sa langit. Siya miingon: “Dalaygon ang ngalan sa Dios hangtod sa kahangtoran, kay iya man ang kaalam ug ang gahom. Siyay nagbuot sa dagan sa panahon; paphaon niya ang mga hari ug lain na usab ang iyang paharion; gikan kaniya ang kaalam sa mga maalamon ug ang kahibalo sa adunay panabot. Gipadayag niya ang tulukibon ug tinagong mga butang; makita niya ang gitabonan sa kangitngit, ug ang kahayag anaa kaniya. Kanimo, O Dios sa akong mga katigulangan, nagpasalamat ug nagdayeg ako kay gihatagan mo man akog kaalam ug kusog ug gisayran mo man ako sa gipangayo namo kanimo; kay gipadayag mo man kanamo ang kahulogan sa damgo sa hari.” Busa si Daniel miadto kang Arioc, ang gitudlo sa hari pagpatay sa mga tawo nga maalamon nga taga-Babilonia. Giingnan siya ni Daniel, “Ayaw pamatya ang mga tawo nga maalamon. Paatubanga ako sa hari ug saysayan ko siya sa kahulogan sa iyang damgo.” Busa gidala dayon ni Arioc si Daniel ngadto sa hari ug giingnan niya ang hari, “Mahal nga hari, nakakaplag akog usa sa mga bihag nga gikan sa Juda. Usa siya ka tawo nga makahubad sa imong damgo.” Ang hari miingon kang Daniel nga ginganlan usab ug Beltesasar, “Makatug-an ka ba sa akong damgo ug makahubad niini?” Mitubag si Daniel, “Walay makinaadmanon o tawong may anting-anting o salamangkero o astrologo nga makahubad sa tanghaga nga gikalibgan sa hari. Apan may Dios sa langit nga nagpadayag sa mga tanghaga ug iyang gipadayag kang Hari Nabucodonosor ang mahitabo sa umaabot nga mga adlaw. Ang imong damgo ug ang mga panan-awon nga nakita mo samtang natulog ka mao kini: samtang natulog ka, nagdamgo ka bahin sa mga butang nga umaabot kay ang Dios nga nasayod sa mga tanghaga nagpadayag kanimo sa umaabot. Kining maong tanghaga gipadayag kanako dili tungod kay maalamon ako labaw sa uban kondili aron nga ang hubad niini masayran sa hari ug aron ka usab masayod sa mga hunahuna nga miabot kanimo. “Ang nakita mo, Kamahalan, usa ka dakong larawan ug sulaw kaayo. Nagbarog kini sa imong atubangan ug makalilisang nga tan-awon ang iyang panagway. Hinimo gikan sa lunsayng bulawan ang iyang ulo, plata ang iyang dughan ug mga bukton, bronsi ang iyang tiyan ug paa, puthaw ang iyang mga bitiis, ang iyang mga tiil sagol puthaw ug yutang kulonon. Samtang nagtan-aw ka, may usa ka bato nga naligid bisan walay kamot nga nanghilabot niini. Miigo kini sa tiil sa larawan ug nadugmok ang mga tiil niini. Unya ang puthaw, ang yutang kulonon, ang bronsi, ang plata ug ang bulawan nangadugmok sama kapino sa mga tahop diha sa giukanan. Gipadpad kini sa hangin ug wala gayoy nahibilin. Apan nahimong dakong bukid ang bato nga nakaigo sa larawan ug milukop kini sa tibuok kalibotan. “Mao kadto ang damgo. Ug kini ang kahulogan: O Kamahalan, ikaw nga labing gamhanang hari, gihatagan sa Dios nga anaa sa langit ug gingharian, gahom, kusog ug kadungganan. Gitugyan usab kanimo ang mga tawo, ang mga mananap ug ang mga kalanggaman aron ikaw ang maghari kanilang tanan—ikaw ang ulo nga bulawan. Sunod kanimo motungha ang laing hari nga mas minos kanimog gahom ug may ikatulo pa gayod nga gisimbolohan sa bronsi ug mohari siya sa tibuok kalibotan. Ug may ikaupat pa gayod nga hari nga lig-on sama sa puthaw kay ang puthaw makadugmok man sa tanang butang. Sama sa puthaw, kining haria modugmok niining tanang nahiunang gingharian. Ug sama sa nakita nimo nga ang iyang tiil hinimo gikan sa yuta nga kulonon ug sa puthaw, kining ginghariana mabahin apan anaa kaniya ang kalig-on sa puthaw sama sa nakita mo nga ang puthaw gisagol sa yuta nga kulonon. Ug sama nga ang mga tudlo sa tiil may bahin nga puthaw ug may bahin usab nga yutang kulonon, kining ginghariana may pagkalig-on ug may pagkahuyang usab. Sama sa imong nakita nga ang puthaw gisagol sa yutang kulonon, maghiusa usab sila pinaagi sa kaminyoon apan dili magdugay ang ilang panaghiusa kay dili man gayod masagol kining duha. Sa panahon niining mga haria ang Dios magtukod ug usa ka gingharian nga dili gayod malumpag ug ang iyang gahom dili maagaw sa laing katawhan. Dugmokon niya kining mga ginghariana ug kini maoy ilang kataposan ug kining maong gingharian mobarog hangtod sa kahangtoran. Imong nakita ang bato nga naligid gikan sa bukid bisag wala kini hilabti. Gidugmok niini ang puthaw, ang bronsi, ang yutang kulonon, ang plata ug ang bulawan. Ang gamhanang Dios nagpadayag ngadto sa hari sa mga butang nga mahitabo ugma damlag. Mao kana ang imong damgo ug gihatag ko kanimo ang husto gayod nga hubad niini.” Unya si Hari Nabucodonosor mihapa sa yuta ug miyukbo kang Daniel ug misugo nga halaran siyag insenso. Miingon ang hari kang Daniel, “Matuod gayod nga ang imong Dios mao ang Dios sa tanang dios ug Ginoo sa mga hari ug tigpadayag sa mga tanghaga kay nakahimo ka man sa pagsaysay niining maong tanghaga.” Unya gipasidunggan niya pag-ayo si Daniel, gihatagag mga mahalong gasa ug gihimong gobernador sa lalawigan sa Babilonia ug pangulo sa tanang makinaadmanon sa Babilonia. Tungod sa hangyo ni Daniel, gitudlo sa hari si Sadrac, si Mesac ug si Abednego nga maoy magdumala sa mga kalihokan sa lalawigan sa Babilonia apan si Daniel nagpabilin sa palasyo. Nagpahimo si Hari Nabucodonosor ug estatuwang bulawan. Ang kahabugon niini 27 ka metros ug dul-an tulo ka metros ang gilapdon. Gibutang niya kini sa kapatagan sa Dura sa lalawigan sa Babilonia. Unya gitigom ni Hari Nabucodonosor ang mga tinugyanan, mga mayor, mga gobernador, mga magtatambag, mga tesorero, mga maghuhukom ug ang tanang nga opisyal sa lalawigan aron pagtambong sa paghalad niya sa estatuwa. Unya ang mga tinugyanan ug mga mayor, ang mga gobernador, ang mga magtatambag, ang mga tesorero, ang mga maghuhukom ug ang tanang opisyal sa lalawigan nagtigom aron pagtambong sa paghalad sa estatuwa nga gipahimutang ni Hari Nabucodonosor. Mibarog sila atubangan sa maong estatuwa. Ug ang tigpahibalo miingon, “O katawhan sa nagkalainlaing mga nasod nga lainlaig pinulongan, gisugo kamo sa paghapa ug pagsimba sa estatuwang bulawan nga gipabuhat ni Hari Nabucodonosor inigkadungog ninyo sa tingog sa trumpeta, plawta, lira, alpa, trigon, kornitin ug bisag unsang honi. Kadtong dili mohapa ug mosimba, itambog dayon sa nagdilaab nga hudno.” Busa sa pagkabati nila sa tingog sa trumpeta, sa plawta, sa lira, sa trigon, sa alpa, sa kornitin ug sa tanang tulunggon, ang katawhan sa tanang nagkalainlaing nasod ug pinulongan nanghapa ug misimba sa bulawan nga estatuwa nga gipahimo ni Nabucodonosor. Niadtong panahona pipila ka taga-Babilonia miadto sa hari ug mipasakag sumbong batok sa mga Judio. Giingnan nila si Hari Nabucodonosor, “Kamahalan, hatagan ka untag taas nga kinabuhi. Mipakanaog ikawg sugo, O Kamahalan, nga ang tanang tawo mohapa ug mosimba sa estatuwang bulawan inigkadungog nila sa tingog sa trumpeta, sa plawta, sa lira, sa trigon, sa alpa, sa kornitin ug bisag unsang honi ug kadtong dili mohapa o mosimba sa estatuwa itambog ngadto sa nagdilaab nga hudno. Adunay pipila ka Judio nga imong gitudlo nga pangulo sa mga buluhaton sa lalawigan sa Babilonia. Sila mao si Sadrac, si Mesac ug si Abednego. Kining mga tawhana, O Kamahalan, wala magtagad sa imong sugo ug wala sila mag-alagad sa imong mga dios o magsimba sa estatuwa nga bulawan nga imong gipabuhat.” Unya nasuko pag-ayo si Nabucodonosor ug mimando nga paatubangon kaniya si Sadrac, si Mesac ug si Abednego. Unya gipaatubang nila sa hari kining mga tawhana. Giingnan sila ni Nabucodonosor, “Tinuod ba, O Sadrac, Mesac ug Abednego, nga wala kamo mag-alagad sa akong mga dios o magsimba sa bulawang estatuwa nga akong gipabuhat? Karon pangandam kamo, inigkabati ninyo sa tingog sa trumpeta, sa plawta, sa lira, sa trigon, sa alpa, sa kornitin ug sa tanang matang sa honi, panghapa kamo ug simbaha ninyo ang estatuwa nga akong gipabuhat ug walay mahitabo kaninyo. Apan kon dili kamo mosimba, itambog dayon kamo ngadto sa nagdilaab nga hudno. Kinsa man kahang diosa ang makaluwas kaninyo?” Mitubag sa hari si Sadrac, si Mesac ug si Abednego, “Kamahalan, walay kinahanglan nga motubag kami kanimo niining butanga. Kon kabubut-on sa Dios, luwason kami niya gikan sa nagdilaab nga hudno ug sa imong gahom. Apan kon dili iyang kabubut-on, hibaw-i nga dili usab kami moalagad sa imong mga dios o mosimba sa estatuwa nga bulawan nga imong gipabuhat.” Busa misamot ang kasuko ni Nabucodonosor ngadto kang Sadrac, Mesac ug Abednego. Unya misugo siya nga pil-og kapito ang kainit sa hudno. Ug gisugo niya ang pipila sa iyang kusgang mga sundalo nga gaposon si Sadrac, si Mesac ug si Abednego ug itambog sila sa nagsigang hudno. Unya gigapos sila nga nagsul-ob gihapon sa ilang mga bisti, sa ilang kalo ug gitambog sila ngadto sa nagdilaab nga hudno. Tungod kay gipatuman man gayod ang sugo sa hari ug nainit na man pag-ayo ang hudno, ang siga niini nakapatay sa mga tawo nga nagtambog kang Sadrac, kang Mesac ug kang Abednego. Ug kining tulo ka tawo gitambog nga ginapos ngadto sa nagsigang hudno. Unya natingala si Hari Nabucodonosor ug midali pagtindog ug giingnan niya ang iyang mga magtatambag, “Dili ba tulo ka tawo ang atong gigapos ug gitambog sa kalayo?” Gitubag nila ang hari, “Tinuod kana, Kamahalan.” Ug giingnan sila sa hari, “Apan upat ka tawo ang nakita ko nga walay gapos ug naglakawlakaw taliwala sa kalayo ug wala sila maunsa, ug ang panagway sa ikaupat sama sa usa ka anghel.” Unya si Nabucodonosor mipaduol sa ganghaan sa nagdilaab nga hudno ug miingon, “Sadrac, Mesac ug Abednego, mga alagad sa Labing Gamhanang Dios, ngari kamo! Duol kanako!” Unya nanggula gikan sa hudno si Sadrac, si Mesac ug si Abednego. Unya ang mga tinugyanan, mga mayor, mga gobernador ug ang mga magtatambag sa hari nagtigom ug nakita nila nga ang kalayo wala makasunog sa mga lawas niadtong mga tawhana. Wala masunog ang ilang buhok ug ang ilang mga bisti ug wala gani sila manimahong aso. Miingon si Nabucodonosor, “Dalaygon ang Dios ni Sadrac, ni Mesac ug ni Abednego nga mipadala nganhi sa iyang anghel aron pagluwas sa iyang mga alagad tungod kay sila misalig man kaniya. Gikawang niya ang sugo sa hari kay dili man siya buot nga sila mag-alagad ug magsimbag laing dios gawas sa ilang kaugalingong Dios. “Busa akong isugo nga bisan unsang katawhan, nasod o pinulongan nga magsulti bisag unsa batok sa Dios ni Sadrac, ni Mesac ug ni Abednego tagodtagoron ug gub-on ang ilang mga balay kay walay laing dios nga makaluwas sama niining paagiha.” Unya giusbawan sa hari ang katungdanan nila ni Sadrac, ni Mesac ug ni Abednego sulod sa lalawigan sa Babilonia. Si Hari Nabucodonosor nagpadala niining mosunod nga mensahe ngadto sa katawhan sa tanang nasod ug pinulongan sa kalibotan: “Magmalinawon unta kamo! Gusto kong suginlan kamo sa mga ilhanan ug mga kahibulongang butang nga gipakita kanako sa Dios nga Labing Gamhanan. Kahibulongan kaayo ang mga ilhanan ug ang mga milagro nga iyang gibuhat! Ang iyang gingharian ug ang iyang gahom molungtad hangtod sa kahangtoran. “Ako, si Nabucodonosor, nagpuyo nga malinawon taliwala sa tumang kahamugaway didto sa akong palasyo. Samtang natulog ako didto sa akong higdaanan, nagdamgo ako ug nakapahadlok kanako ang nakita kong panan-awon. Busa gipatawag ko ang tanang maalamong tawo sa Babilonia aron tug-anan ako nila sa kahulogan niini. Miadto kanako ang mga salamangkero, ang mga may anting-anting, ang mga maalamon ug ang mga astrologo. Gisuginlan ko sila sa akong damgo apan walay usa kanila nga nakatug-an kanako sa kahulogan niini. Sa kataposan, si Daniel miatubang kanako. Ginganlan usab siyag Beltesasar agig pasidungog sa akong dios. Gitugahan siya sa espiritu sa balaang mga dios ug gisugilon ko kaniya ang akong damgo. Giingnan ko siya: Beltesasar, labaw ka sa mga salamangkero kay nasayod man ako nga gitugahan ka sa espiritu sa balaang mga dios ug walay tinago nga malisod mong sabton busa tug-ani ako sa kahulogan sa akong damgo. “Mao kini ang nakita ko sa akong damgo. May usa ka kahoy nga diha gayod sa kinataliwad-an sa yuta ug habog kini kaayo. Nagpadayon kini pagtubo ug mitaas hangtod nga misangko sa langit ang tumoy niini ug makita bisag diing suoka sa kalibotan. Anindot ang mga dahon niini ug daghan kinig bunga ug makaon sa tanan. Sa landong niini mipasilong ang nagkalainlaing mananap ug sa mga sanga niini diha magsalag ang mga langgam. “Nakita ko usab sa akong panan-awon ang usa ka magbalantay nga balaan nga nanaog gikan sa langit. Misinggit siya, ‘Putla ang kahoy ug ang mga sanga niini. Kuhaa ang mga dahon ug ipanglabay ang mga bunga. Abuga ang mga mananap nga anaa mopasilong ug ang mga langgam nga anaa mobatog sa mga sanga niini. Apan binlig tuod ang mga gamot niini ug bugkosi kinig bugkos nga puthaw ug bronsi diha sa lunhawng kasagbotan. “‘Pasagdi nga mahumod kining tawhana sa yamog ug patipona siyag puyo sa mga mananap diha sa kasagbotan. Ang iyang pangisip mahimong sama sa mananap sulod sa pito ka tuig. Ang maong hukom pagbuot sa mga magbalantay, ang mga balaang binuhat, aron ang tanan masayod nga ang Dios nga Labing Halangdon maoy magbubuot sa gingharian sa mga tawo ug iya kining ihatag sa tawo nga iyang nahimut-an bisan pa kon siya ang labing ubos ug kahimtang.’ “Mao kini ang akong damgo, O Beltesasar ug tug-ani ako sa kahulogan niini. Walay usa sa tanang maalamon sulod sa akong gingharian nga makatug-an kanako sa kahulogan niini apan ikaw makahimo niini kay gitugahan ka man sa espiritu sa balaang mga dios.” Si Daniel o Beltesasar nahiugnok sa makadiyot ug nabalaka. Apan giingnan siya sa hari, “Beltesasar, dili ka angay nga mabalaka tungod sa damgo ug sa kahulogan niini.” Mitubag si Daniel, “Kamahalan, ang maong damgo angay untang mahitabo ngadto sa nagdumot kanimo ug sa imong mga kaaway! Ang kahoy nga imong nakita mitubo ug mitaas ug misangko sa langit tungod sa kahabog niini ug makita kini sa tanang suok sa kalibotan. Ang mga dahon niini anindot tan-awon ug daghag bunga nga makaon sa tanan. Mipasilong niini ang mga mananap ug sa mga sanga niini magsalag ang mga langgam. “Ikaw kini, O Kamahalan, nga mitubo ug miuswag. Ang imong pagkagamhanan misangko sa langit ug ang imong gingharian miabot sa tanang suok sa kalibotan. Ang imong nakita usa ka magbalantay, usa ka balaang binuhat nga nanaog gikan sa langit ug nag-ingon, ‘Putla ug patya ang kahoy apan binlig tuod ang mga gamot ug bugkosi kinig bugkos nga puthaw ug bronsi diha sa lunhawng mga sagbot. Pasagdi nga mahumod kining tawhana sa yamog ug papuy-a siya tipon sa mga mananap hangtod nga molabay kaniya ang pito ka tuig.’ “Mao kini ang kahulogan, Kamahalan: Gimbut-an sa Dios nga Labing Halangdon nga ikaw hinginlan gikan sa katilingban ug magpuyo ka tipon sa mga mananap. Magkaon kag sagbot sama sa baka ug mahumod ka sa yamog hangtod nga molabay kanimo ang pito ka tuig ug moila ka na nga ang Dios nga Labing Halangdon mao ang magbubuot sa gingharian sa mga tawo ug iya kining itugyan sa tawo nga iyang nahimut-an. Ug ingon nga may mando nga binlag tuod ang gamot sa maong kahoy, ang imong gingharian mahibalik gayod kanimo sa panahon nga moila ka na nga ang pagbuot sa langit mao gayoy matuman. Busa, Kamahalan, hinaot unta nga dawaton mo kining akong tambag kanimo: hinulsoli ang imong mga sala ug buhata ang matarong ug ipakita ang imong kaluoy ngadto sa mga dinaugdaog aron magmalinawon ka sulod sa taas nga panahon.” Kining tanan nahitabo gayod kang Hari Nabucodonosor. Tapos sa usa ka tuig samtang naglakawlakaw siya didto sa atop sa iyang palasyo sa Babilonia, miingon siya, “Kini ang gamhanang Babilonia nga natukod pinaagi sa akong gahom aron mapadayag ang akong kadungganan ug kahalangdon.” Wala pa gani siya makahumag sulti, may tingog na gikan sa langit nga nag-ingon: “Hari Nabucodonosor, pamati sa akong isulti: Ang imong gingharian gikuha na gikan kanimo. Hinginlan ka gikan sa katilingban ug motipon ka pagpuyo sa mga mananap. Mahisama ka sa baka nga magkaon ug sagbot sulod sa pito ka tuig hangtod nga moila ka na nga ang Dios nga Labing Halangdon mao ang magbubuot sa gingharian sa mga tawo ug iyang katungod ang pagtugyan niini ngadto sa tawo nga iyang nahimut-an.” Dihadiha nahitabo kini kang Nabucodonosor. Gihinginlan siya gikan sa katilingban ug mikaon na lang siyag sagbot sama sa baka. Adlaw-adlaw nahumod siya sa yamog ug nanag-as na ang iyang buhok daw balhibo sa agila ug ang iyang mga kuko maora nag kuko sa langgam. Miingon ang hari, “Unya sa pagkatapos sa gitagal nga panahon, ako, si Nabucodonosor, mihangad sa langit ug mibalik kanako ang maayong pangisip. Gidayeg ug gipasidunggan ko ang Dios nga Labing Halangdon nga buhi hangtod sa hangtod. Ang iyang gingharian malungtaron, ug magpabilin gayod hangtod sa hangtod; ang tanang nagpuyo sa yuta daw walay bili alang kaniya, ug gibuhat niya ang iyang kabubut-on ngadto sa iyang mga binuhat nga atua sa langit ug sa mga nagpuyo sa kalibotan; walay makapugong kaniya sa buot niyang buhaton o may makapangutana kaniya sa iyang gibuhat. “Sa paghibalik sa akong maayong pangisip, mibalik usab ang akong matahom ug gamhanang gingharian ug ang akong pagkahalangdon. Mibalik usab kanako ang akong mga magtatambag ug ang akong mga sinaligan ug naghari ako uban sa labaw pang kabantog. Karon ako, si Nabucodonosor, nagdayeg ug nagpasidungog na sa Hari sa langit kay matarong ang tanan niyang buhat ug husto ang iyang mga paagi ug kadtong mga garboso iya gayong ipaubos.” Unya naghimog dakong bangkite si Hari Belsazar alang sa usa ka libo ka mga kadagkoan ug nakig-inom siya uban kanila. Sa dihang nakainom na si Belsazar sa bino, gipakuha niya ang mga galamiton nga bulawan ug plata nga kinuha sa iyang amahan nga si Nabucodonosor gikan sa Templo sa Jerusalem. Iya kining gipakuha aron maoy iyang paimnan sa mga kadagkoan, sa iyang mga asawa ug mga puyopuyo. Busa gikuha ang maong mga galamiton nga gikan sa Templo sa Dios ug gigamit kini sa hari, sa mga kadagkoan, sa iyang mga asawa ug mga puyopuyo sa ilang pag-inom. Nag-inom sila ug gidayeg nila ang mga diosdios nga bulawan, plata, bronsi, puthaw, kahoy ug bato. Sa kalit may kamot sa usa ka tawo nga misulat didto sa bungbong atbang sa suga ug nakita kini sa hari. Nangluspad ang panagway sa hari ug gibati siyag kalisang. Nawad-an siyag umoy ug nangurog ang iyang mga tuhod. Misinggit siya nga ipatawag ang mga may anting-anting, ang mga maalamon ug ang mga astrologo. Giingnan niya sila, “Kinsa gani kadtong makabasa sa maong mga pulong nga gisulat diha sa bungbong ug makatug-an kanako sa kahulogan niini, pasul-oban kog sapot nga harianon, pakuwentasan kog bulawan ug himoon kong ikatulong labing taas nga opisyal sa akong gingharian.” Busa ang mga tawong maalamon miduol sa hari apan dili sila makabasa o makatug-an sa hari kon unsay kahulogan sa maong mga pulong. Busa nabalaka pag-ayo ang hari ug misamot siyag kaluspad ug nalibog usab ang iyang mga kadagkoan. Sa pagkadungog sa rayna nga inahan sa gipanagsultihan sa hari ug sa mga kadagkoan, misulod siya sa lawak nga gibangkitehan ug miingon, “Mabuhi sa kanunay ang hari! Dili ka angay nga mabalaka! Dinhi sa imong gingharian, aniay usa ka tawong gitugahan sa espiritu sa balaang mga dios. Sa panahon nga naghari pa ang imong amahan, nasuta nga may talagsaon siyang panabot ug kaalam, kaalam nga sama sa kaalam sa mga dios. Tungod niini, ang imong amahan naghimo kaniya nga pangulo sa mga salamangkero, sa mga may anting-anting, sa mga maalamon ug sa mga astrologo. May talagsaon siyang katakos, kahibalo ug panabot sa paghubad sa kahulogan sa mga damgo, mga tanghaga ug mga problema. Siya mao si Daniel nga ginganlan sa imong amahan ug Beltesasar. Ipatawag siya aron tug-anan ka niya sa kahulogan sa mga pulong nga nahisulat diha sa bungbong.” Busa gipakuha sa hari si Daniel ug giingnan, “Ikaw ba si Daniel nga usa sa mga binihag sa akong amahan gikan sa Juda? May nagtaho kanako nga gitugahan ka sa espiritu sa mga dios ug nga may talagsaon kang kahibalo, panabot ug kaalam. Gipatawag ko na ang mga maalamon ug ang mga may anting-anting aron basahon nila kining mga pulong nga nahisulat niining bungbong ug tug-anan ako nila sa kahulogan niini apan wala sila makahimo. Apan nakabalita ako nga makahubad ka kuno sa mga tanghaga ug makasulbad ug mga problema nga sama niini. Kon makabasa ka gani niini ug tug-anan mo ako sa kahulogan, pasul-oban ko ikaw sa bisting harianon ug pakuwentasan ko ikawg bulawan ug himoon kong ikatulong labing taas nga opisyal sa akong gingharian.” Unya mitubag si Daniel, “Dili kinahanglan nga gantihan mo ako. Ihatag na lamang kana sa uban apan basahon ko ang nahisulat niining bungbong ug tug-anan ko ikaw sa kahulogan niini. “Kamahalan, ang Dios nga Labing Halangdon maoy naghatag sa imong amahan ug gingharian, gahom ug kadungganan. Tungod sa talagsaong gahom nga gihatag sa Dios kaniya, nangurog ug nalisang kaniya ang katawhan sa tanang nasod sa kalibotan. Ang gusto niyang patyon gipatay niya ug gisayloan ang gusto niyang magpabiling buhi. Ang nahimut-an niya iyang gipataas ug iyang gipaubos ang wala niya kahimut-i. Apan sa dihang nagkagarboso ug nagkabangis na siya ug nahimo nang mapalabilabihon, gihukasan siya sa Dios sa iyang pagkahari ug gihatag ngadto sa laing tawo ang gahom nga diha kaniya. Gihinginlan siya gikan sa katilingban ug ang iyang pangisip nahimong sama sa pangisip sa mananap ug nagpuyo siya tipon sa mga asno ug nahisama na siya sa baka nga mokaon ug sagbot ug mahumod sa yamog hangtod nga miila siya nga ang Dios diay nga Labing Halangdon mao ang magbubuot sa gingharian sa mga tawo ug maoy angay magbuot kinsay iyang paharion niini. “Ug ikaw, Belsazar nga iyang anak, wala magmapaubsanon bisag nasayod ka niining tanan. Nagpasigarbo ka hinuon batok sa Ginoo sa langit ug gipakuha mo ang mga galamiton sa iyang Templo aron tagayan nimo sa bino sa imong pagpakig-inom uban sa imong mga kadagkoan, mga asawa ug mga puyopuyo. Gidayeg nimo ang mga diosdios nga bulawan, plata, bronsi, puthaw, kahoy ug bato nga dili makadungog o makakita o mahibalo apan wala mo hinuon pasidunggi ang Dios nga maoy naghatag kanimog kinabuhi ug sa imong kadato. “Ang kamot nga imong nakita nga misulat niining mga pulonga gikan kaniya. Ang mga pulong mao kini: Mene, Mene, Tekel ug Parsin. Mao kini ang ilang kahulogan: Mene, giihap sa Dios ang gidaghanon sa mga adlaw nga magpabilin ka ingon nga hari ug natapos na kini; Tekel, gitimbang ka ug nakaplagan nga kulang sa gibug-aton; Parsin, gibahinbahin ang imong gingharian ug gihatag ngadto sa taga-Media ug taga-Persia.” Unya mimando si Belsazar nga bistihan si Daniel ug harianong bisti ug kuwentasag bulawan. Mimando usab siya nga pahibaloon ang katawhan nga si Daniel mao na ang ikatulong labing taas nga opisyal sa gingharian. Niadto gayong gabhiona, gipatay si Belsazar nga hari sa Babilonia ug maoy mipuli kaniya paghari si Dario nga taga-Media nga 62 na ang panuigon. Unya nakahukom si Dario sa pagtudlog 120 ka tinugyanan sulod sa iyang gingharian. Kini sila ubos sa pagdumala sa tulo ka pangulo ug usa niining tulo mao si Daniel. Kinahanglan nga sila mohatag ug husay matag karon ug unya ngadto niining tulo ka pangulo aron dili malimbongan ang hari. Si Daniel maoy nahimong labing inila sa mga pangulo ug sa mga tinugyanan sa hari kay diha man kaniya ang espiritu sa Dios busa nakahunahuna ang hari sa pagtugyan ngadto kaniya sa gahom sa pagdumala sa tibuok gingharian. Tungod niini ang ubang kadagkoan nangitag paagi nga ilang ikasumbong si Daniel sa hari apan walay sayop nga nahimo si Daniel nga kapasikaran sa ilang sumbong kay buotan man siya. Busa miingon sila, “Dili gayod kita makakaplag ug kalapasan kang Daniel aron ato siyang ikasumbong sa hari gawas kon kini labot sa balaod sa iyang Dios.” Busa nagkasabot sila nga adtoon nila ang hari ug sultihan niining mosunod: “O Hari Dario, hatagan ka untag taas nga kinabuhi! Ang tanang pangulo sulod sa gingharian, ang mga mayor, mga tinugyanan, mga magtatambag ug mga gobernador, nagkauyon sa paghangyo kanimo nga magpakanaog ka unta ug usa ka sugo nga sulod sa 30 ka adlaw, kinsa kadtong dili moyukbo kanimo ug mag-ampo hinuon ngadto sa laing dios o tawo, kinahanglang itambog ngadto sa langub sa mga liyon. Busa karon, Kamahalan, ipakanaog ang sugo ug pirmahe aron dili na kini mausab sumala sa balaod sa Media ug sa Persia.” Tungod niini gipakanaog sa hari ang usa ka sugo ug iya kining gipirmahan. Sa pagkasayod ni Daniel nga gipirmahan na sa hari ang maong balaod, mipauli siya sa iyang balay ug gipangablihan niya ang mga bintana nga nag-atubang sa Jerusalem. Unya miluhod siya makatulo sa usa ka adlaw ug nag-ampo ug nagpasalamat sa iyang Dios sumala sa nabatasan niya. Ug ang iyang mga kaaway nagkauyon nga mangadto sa balay ni Daniel ug ilang nakaplagan siya nga nag-ampo ug nangaliyupo sa iyang Dios. Unya ilang giadto ang hari aron isumbong si Daniel ug sila miingon, “Kamahalan! Dili ba nagsugo ka man nga sulod sa 30 ka adlaw kinsa kadtong modangop sa laing dios o tawo inay kanimo lamang kinahanglang itambog ngadto sa langub sa mga liyon?” Mitubag ang hari, “Magpabilin ang maong sugo sumala sa balaod sa Media ug sa Persia ug dili mahimong usbon.” Ug ilang giingnan ang hari, “Si Daniel nga usa sa mga binihag gikan sa Juda wala magtahod kanimo, Kamahalan, o sa imong kasugoan kondili nag-ampo hinuon siya sa iyang Dios makatulo sa usa ka adlaw.” Sa pagkadungog sa hari niini, nasubo siya pag-ayo ug buot niyang luwason si Daniel ug naningkamot siya sa paghimo niini hangtod sa pagsalop sa adlaw. Apan ang mga kaaway ni Daniel nag-usa pag-adto sa hari ug giingnan nila ang hari, “Kamahalan, nasayod ka baya nga ang balaod sa Media ug sa Persia dili mahimong usbon human kini ikapakanaog sa hari.” Busa gipakuha sa hari si Daniel ug gipatambog ngadto sa langub sa mga liyon. Giingnan niya si Daniel, “Hinaot unta nga luwason ka sa imong Dios nga imong gialagaran sa kanunay!” Unya gitak-opan ug bato ang ganghaan sa langub sa mga liyon ug gisilyohan sa singsing sa hari ug sa singsing sa mga kadagkoan aron walay makabakwi sa silot nga gipahimutang kang Daniel. Unya mipauli ang hari sa palasyo ug nagpuasa siya niadtong gabhiona ug wala siya maglingawlingaw ug wala siya makatulog sa tibuok gabii. Sa pagkabanagbanag midali ang hari pag-adto sa langub sa mga liyon. Sa pagkaduol na niya, misinggit siya sa tingog nga masub-anon, “Daniel, alagad sa buhing Dios, nakaluwas ba kanimo ang Dios nga imong gialagaran sa tanang higayon?” Ug mitubag si Daniel, “Kamahalan, hatagan ka untag taas nga kinabuhi! Ang akong Dios nagpadala ug anghel aron pagtak-om sa baba sa mga liyon busa wala ako nila tukba kay wala man akoy daotang nahimo sa iyang atubangan ug kanimo usab.” Nalipay pag-ayo ang hari ug mimando siya nga kuhaon si Daniel gikan sa langub sa mga liyon. Busa gikuha nila si Daniel nga wala gayod maunsa kay misalig man siya sa iyang Dios. Unya gipatawag sa hari ang mga tawong nagsumbong kang Daniel lakip ang ilang mga anak ug asawa ug gitambog sila sa puy-anan sa liyon ug sa wala pa gani sila motugkad sa yuta gikuninitan na sila ug gigupok sa mga liyon ang ilang kabukogan. Human niini, gisulatan ni Hari Dario ang tanang katawhan sa kalibotan. Matod niya, “Gipanghinaot ko nga makabaton kamog malungtarong kalinaw. Gipakanaog ko kining sugo nga ang tanang sakop sa akong gingharian kinahanglang moyukbo ug mosimba sa Dios ni Daniel: “Kay siya buhi nga Dios ug walay kataposan; dili malumpag ang iyang gingharian ug maghari siya hangtod sa kahangtoran. Moluwas gayod siya, ug nagbuhat ug mga kahibulongang butang dinhi sa yuta ug sa langit. Siya ang nagluwas kang Daniel gikan sa kapintas sa mga liyon.” Busa nagmauswagon gayod si Daniel sa panahon nga si Dario ug si Ciro nga taga-Persia maoy naghari. Sa unang tuig sa paghari ni Belsazar sa Babilonia, nagdamgo si Daniel. Gisulat niya ang iyang damgo ug mao kini ang iyang asoy: Nakita ko sa akong damgo niadtong gabhiona nga ang dagat gikusokuso sa upat ka hangin. Nakita ko usab nga gikan sa dagat may mitungha nga upat ka dagkong mananap. Ang una morag liyon ug kini may pako sa agila. Unya nakita ko nga nalangkat ang iyang mga pako ug naalsa siya ug gipatindog daw tawo ug gihatagan kinig pangisip nga sama sa tawo. Ang ikaduhang mananap samag hitsura sa oso. Mitindog kini pinaagi sa mga tiil sa luyo; ug nagtangag kinig tulo ka gusok ug giingnan, “Tindog ug kaog daghang karne!” Unya nakita ko ang daw usa ka liyopardo nga may upat ka pako ug upat ka ulo ug gihatagan kinig awtoridad sa paghari. Tapos niini nakita ko ang ikaupat nga mananap: bangis ug makalilisang ug kusgan kaayo ug puthaw ang iyang ngipon. May giusap siya ug napinopino kini ug gitamaktamakan niya ang nahibilin. Lahi kaayo kini sa tanang mananap nga una kong nakita kay may napulo man kini ka sungay. Gisud-ong ko ang mga sungay ug unya diha sa ilang taliwala miturok ang usa ka gamayng sungay ug nangaibot ang unang tulo ka sungay. Kining sungaya may mga mata nga sama sa mga mata sa tawo ug may baba nga nagsultig pulos hambog. Ug sa pagtan-aw nako, may mga trono nga gibutang, ug milingkod niini siya nga walay kataposan; ingon sa niyebe ang kaputi sa iyang bisti ug ang iyang buhok sama sa delana nga puti kaayo, ang iyang trono kalayo nga nagdilaab ug may ligid kini nga kalayo usab. May suba nga kalayo nga nagbaha gikan sa iyang atubangan; libo ka libo ang nag-alagad kaniya ug nagbarog sa iyang atubangan. Ang hukmanan andam na ug ang mga basahon giablihan. Samtang nagtan-aw ako, nadungog ko gihapon ang mga panghambog nga gisulti sa sungay. Unya nakita ko nga gipatay ang mananap ug gitambog ngadto sa kalayo ang iyang lawas. Gikuhaan sa gahom ang ubang mananap apan gilugwayan ug mubong panahon ang ilang kinabuhi. May lain pa gayod akong nakita diha sa akong panan-awon. Nakita ko uban sa mga panganod sa langit ang daw usa ka tawo. Miduol siya kaniya nga Walay Kataposan ug gipaila ngadto kaniya. Ug kaniya gihatag ang gahom, ug ang himaya ug ang gingharian, aron mag-alagad kaniya ang tanang katawhan. Walay pagkatapos ang iyang gahom kay dili man malumpag ang iyang gingharian. Ako, si Daniel, nahasol pag-ayo ug nakapabalaka kanako ang akong nakita. Giduol ko ang usa niadtong nanagbarog didto ug gipangutana ko ang usa kanila kon matuod ba kining tanan. Gisultihan ako niya ug gipasabot niya kanako ang kahulogan niining tanan. Miingon siya, “Kining upat ka dagkong mananap mao ang upat ka hari nga motungha sa kalibotan. Apan ang mga pinili sa Dios maoy manag-iya sa gingharian hangtod gayod sa kahangtoran.” Unya nagpakisayod ako sa kamatuoran mahitungod sa ikaupat nga mananap nga lahi sa tanan nga nakita ko didto kay kini hilabihan ka makalilisang tungod sa iyang puthawng ngipon ug mga kuko nga bronsi. Giusap-usap niya ang iyang gitukob ug gitamaktamakan ang nahabilin niini. Buot usab ako masayod bahin sa napulo ka sungay nga diha sa ulo niini ug sa laing sungay nga mituybo usab ug nakapaibot sa tulo ka sungay niini. Kining sungaya may mga mata ug may baba nga nanghambog ug daw hawod kay sa iyang mga kauban. Sa pagtan-aw ko, nakiggubat kini sa mga balaan ug kini mibuntog kanila. Unya miabot siya nga Walay Kataposan ug gipakanaog niya ang hukom dapig sa mga pinili sa Labing Halangdon. Miabot ang adlaw nga nadawat sa katawhan sa Dios ang gingharian. Unya miingon ang akong gipangutana: “Ang ikaupat nga mananap nagsimbolo sa ikaupat nga gingharian nga lahi sa tanang gingharian. Lamyon niini ang tibuok kalibotan, ug yatakyatakan ug dugmokon kini. Ang kahulogan sa napulo ka sungay mao kini: gikan niining ginghariana motungha ang napulo ka hari, ug unya may lain pang motungha sunod kanila. Lahi siya sa nanag-una kaniya ug buntogon niya ang tulo ka hari. Mosulti siya batok sa Labing Halangdon ug buntogon niya ang mga pinili sa Labing Halangdon. Maghunahuna siya sa pag-usab sa mga panahon ug sa balaod, ug itugyan sila kaniya sulod sa tulo ug tunga ka tuig. Apan sumala sa pagbuot sa hukmanan, kuhaan kini ug gahom ug malaglag gayod kini ug mawala. Ug ihatag ngadto sa mga pinili sa Labing Halangdon ang gingharian. Ang gahom sa mga gingharian ubos sa kalangitan mapanag-iya sa katawhang pinili sa Dios. Walay pagkatapos ang ilang gingharian ug alagaran sila sa tanang nasod.” Mao kini ang kataposan sa akong panan-awon. Nabalaka ako pag-ayo ug nangluspad apan gitipigan ko ang tanan sa akong kaugalingon. Sa ikatulong tuig sa paghari ni Belsazar, ako, si Daniel, nagdamgo. Mao kini ang ikaduha kong panan-awon. Nakita ko sa akong panan-awon nga didto ako sa Susa, ang kapital sa lalawigan sa Elam. Niadtong tungora didto ako sa Suba sa Ulai. Sa pagtan-aw ko, akong nakita ang usa ka torong karnero nga nagbarog daplin sa suba. Tag-as ang duha ka sungay niini apan ang usa mubo-mubo ug ang taas ulahing mitubo. Nakita ko nga ang torong karnero nagdagan paingon sa kasadpan ug sa amihanan ug sa habagatan ug walay mananap nga makasukol o makabuntog niini. Busa gibuhat niini ang iyang gusto ug nagpasigarbo kini sa iyang kaugalingon. Samtang ako namalandong, nakita ko ang usa ka laking kanding gikan sa kasadpan nga milatas sa tibuok kalibotan ug wala magtunob sa yuta. Tungatunga sa mga mata niini may usa ka sungay nga taas kaayo. Ang torong kanding miduol sa torong karnero nga may duha ka sungay nga nakita ko daplin sa suba ug sa dakong kapintas midasmag kini sa karnero. Nakita ko ang paghasmag niini ngadto sa karnero. Namungot kini pag-ayo ug gisungag niini ang karnero ug nabali ang duha ka sungay sa karnero. Ang karnero wala makasukol sa kanding ug natumba kini sa yuta ug gitamaktamakan sa kanding ug walay nakaluwas sa karnero. Unya ang kanding labihang nakapasigarbo sa iyang kaugalingon ug sa dihang nahimo na siyang gamhanan nabali ang iyang sungay apan puli niini miturok ang upat ka tag-as nga sungay. Ang usa nag-atubang sa amihanan, ang usa sa habagatan, ang usa sa sidlakan ug ang usa sa kasadpan. Gikan sa usa niining upat ka sungay may miturok nga gamayng sungay nga mitubo hangtod nga midako pag-ayo ug nag-atubang kini sa habagatang silangan ug sa matahom nga yuta. Mitubo pa gayod ang sungay sa kanding hangtod sa langit ug gitambog niini ngadto sa yuta ang pipila ka hut-ong sa mga bituon ug giyatakyatakan kini. Nagpasigarbo ang kanding sa iyang kaugalingon ug nakigparang kini sa Pangulo sa mga binuhat nga atua sa langit. Gikuha niini gikan sa Pangulo sa mga binuhat nga atua sa langit ang inadlawng halad nga sunogon ug gilumpag niini ang Templo. Ug ang tanang binuhat nga atua sa langit gitugyan ngadto kaniya lakip ang inadlawng halad alang sa sala. Giyatakan niini ang kamatuoran ug nagmalampuson kini sa tanan niyang paningkamot. Unya nabati ko ang usa ka anghel nga nangutana sa laing anghel, “Kanus-a ba kutob ang mga hitabo nga nakita diha sa panan-awon: ang paghimo sa inadlawng halad nga sunogon, ang paglapas nga mosangpot sa kalaglagan ug ang pagtugyan sa Templo ug sa mga binuhat nga atua sa langit aron yatakyatakan?” Ug mitubag ang usa ka anghel, “1,150 ka adlaw nga dili himoon ang gabhion ug buntagon nga paghalad unya mapasig-uli ang Templo sa hustong kahimtang.” Sa diha nga nakita ko ang panan-awon, naninguha ako sa pagsabot niini. Unya mibarog sa atubangan nako ang usa ka binuhat nga maorag tawo. Ug tungatunga sa Suba sa Ulai nabati ko ang usa ka tingog nga miingon, “Gabriel, pasabta kining tawhana sa kahulogan sa damgo.” Busa miduol siya kanako. Nalisang ako ug mihapa ako sa yuta. Apan giingnan ako niya, “Sabta, O tawo, ang panan-awon mahitungod sa kataposan sa kalibotan.” Samtang nakigsulti siya kanako, nawad-an akog panimuot nga naghapa sa yuta apan gikuptan ako niya ug gipatindog. Giingnan ako niya, “Sayran ko ikaw sa sangpotanan sa kapungot sa Dios. Ang maong panan-awon naghulagway sa gitagal nga kataposan. “Ang torong karnero nga may duha ka sungay mao ang hari sa Media ug ang hari sa Persia. Ug ang laking kanding mao ang hari sa Grecia ug ang dakong sungay tungatunga sa duha niya ka mata mao ang unang hari. Ingon nga kining sungaya nabali, mabahin usab ang maong gingharian ngadto sa upat ka gingharian apan dili kini makatupong sa pagkagamhanan sa unang gingharian. “Ug sa kataposang mga adlaw sa ilang paghari, sa dihang naghingapin na ang ilang pagkamalapason, motungha ang usa ka bangis nga hari nga makasabot sa mga tanghaga. Mahimo siyang gamhanan kaayo ug maghimo siyag makalilisang nga kadaot ug molampos siya sa iyang buhaton ug buntogon niya ang mga gamhanang tawo ug ang mga tawong balaan. Pinaagi sa iyang kaigmat, molampos siya sa iyang pagpanglimbong ug magpasigarbo siya sa iyang kaugalingon. Laglagon niya ang daghang tawo sa walay pagpasidaan kanila ug gani mosupil siya sa Pangulo sa mga prinsipe apan mabuntog siya nga dili pinaagi sa gahom sa tawo. Matuod ang imong nakita mahitungod sa gabhion ug buntagon nga paghalad apan ayaw kini ipanugilon kay dugay pa man kini mahitabo.” Unya nagluya ako ug nasakit sulod sa pipila ka adlaw. Sa pagkaayo na nako mipadayon ako pag-alagad sa hari apan nalibog ako sa panan-awon ug wala ako makasabot niini. Sa unang tuig nga si Dario nga anak ni Ahasuero nga taga-Media nagmando sa gingharian sa mga taga-Babilonia, mibasa ako sa kasulatan. Namalandong ako bahin sa 70 ka tuig nga sumala sa gisulti sa Ginoo kang propeta Jeremias, kinahanglang molabay una sa dili pa matukod pag-usab ang Jerusalem. Unya midangop ako sa Ginoong Dios, pinaagi sa pag-ampo uban sa pagpuasa ug pagbistig sako ug pagbubhog abo. Nag-ampo ako sa Ginoo nga akong Dios ug gisugid ko kaniya ang akong mga sala. Miingon ako, “O Ginoo, gamhanan ka ug Dios nga angay kahadlokan. Nagtuman ka sa imong kasabotan ug ang imong gugma walay paglubad alang niadtong nahigugma kanimo ug nagtamod sa imong kasugoan. Nakasala kami kanimo sa among pagbuhat ug daotan ug sa among pagsupil kanimo ug sa pagsalikway namo sa imong kasugoan ug mga lagda. Wala namo pamatia ang imong mga sulugoon nga mga propeta nga sa imong ngalan nakigsulti ngadto sa among mga hari, mga kadagkoan ug sa among mga katigulangan ug sa tanang katawhan sa nasod. Matarong ka, O Ginoo, apan kami naulawan ingon man ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem ug ang tibuok Israel, lakip kadtong anaa sa duol ingon man kadtong atua sa layo nga atua sa tanang kayutaan diin mo sila abuga tungod kay nagbudhi man sila kanimo. O Ginoo, kami ug ang among mga hari, ang among kadagkoan ug ang among katigulangan naulawan kay nakasala man kami kanimo. “Apan ikaw, O Ginoo nga among Dios, maluluy-on ug andam sa pagpasaylo bisan pag misupil kami kanimo. O Ginoo nga among Dios, wala namo tumana ang mga sugo nga gihatag nimo kanamo pinaagi sa imong mga alagad, ang mga propeta. Nakasala ang tibuok Israel ug mibiya kanimo. Ang tunglo ug ang panumpa nga nasulat sa Balaod ni Moises nga sulugoon sa Dios nahiagoman namo kay nakasala man kami kanimo. Pinaagi sa dakong katalagman imong gituman ang imong mga pulong batok kanamo ug sa among mga pangulo kay sukad masukad wala pay nahitabo sama sa nahitabo sa Jerusalem. Sumala sa nasulat sa Balaod ni Moises, natuman gayod ang giingon nga katalagman apan bisan pa niana wala kami magpakiluoy kanimo, O Ginoo nga among Dios, ug wala namo biyai ang mga buhat nga daotan ug wala namo tagda ang kamatuoran. Busa giandam mo ang katalagman ug kay wala ka man namo tagda, imo kaming gipahiagom niini kay matarong ka man sa tanan nimong gihimo. “O Ginoo nga among Dios, ikaw ang nagkuha sa imong katawhan gikan sa Ehipto pinaagi sa mga milagro. Gipaila mo ang imong ngalan ug kini nailhan na karon ug karon gisugid namo nga kami nakasala ug nakahimog daotan batok kanimo. O Ginoo, sumala sa imong matarong nga mga buhat, hunonga na ang imong kasuko ngadto sa siyudad sa Jerusalem, ang balaan mong bungtod, kay tungod sa among mga sala ug sa mga kalapasan sa among mga ginikanan, nahimo kaming sanglitanan sa katawhan nga naglibot kanamo. Busa pamatia karon, O Dios namo, ang pag-ampo ug pangaliya sa imong sulugoon. Tungod sa imong ngalan, O Ginoo, sud-onga ug kaluy-i ang imong Templo nga biniyaan na. O Dios ko, patalinghogi ako. Sud-onga ang among kaalaot ug ang siyudad nga nagdala sa imong ngalan. Wala kami mag-ampo kanimo tungod kay kami matarong kondili tungod sa imong dakong kaluoy. Pamatia kami, O Ginoo, ug pasayloa kami. O Ginoo, tagda kami ug ihatag ang among gihangyo. Ayawg langana ang imong kaluoy tungod sa imong ngalan, O Dios ko, ang siyudad ug ang imong katawhan nga imong pinili.” Samtang nag-ampo ako ug nagsugid sa akong sala ug sa sala sa akong katawhan, ang Israel, ug nangamuyo ngadto sa Ginoo nga akong Dios alang sa balaang bungtod sa akong Dios, si Gabriel nga akong nakita sa unang panan-awon tulin nga milupad ug miduol kanako sa panahon sa gabhion nga halad. Miduol siya kanako ug miingon, “Daniel, ania ako aron paghatag kanimog kaalam ug panabot. Sa pagsugod nimog ampo gitubag ka sa Dios ug ania ako aron pagsulti kanimo niini kay ikaw gihigugma man niya pag-ayo busa palandonga ang tubag ug sabta ang panan-awon. “Pito ka 70 nga tuig ang gitagal alang sa imong katawhan ug sa imong balaang siyudad aron pagtapos sa kalapasan ug paghunong sa sala ug paghugas sa kadaotan, aron pagpatunhay sa katarong nga walay paglubad, aron pagtak-op sa panan-awon ug sa panagna ug aron paghalad pag-usab sa balaan nga Templo. Busa hibaw-i nga sukad sa paghatag sa sugo nga tukoron pag-usab ang Jerusalem ngadto sa pag-abot sa dinihogan nga usa ka prinsipe, kinahanglang molabay una ang pito ka pito ka tuig. Unya sulod sa 62 ka pito ka tuig tukoron pag-usab ang Jerusalem lakip ang mga plasa ug mga kanal nga maglibot sa siyudad apan mahitabo kini panahon sa kasamok. Ug tapos sa maong panahon ang dinihogan patyon, ug ang siyudad ug Templo laglagon sa katawhan sa umaabot nga prinsipe. Ang kataposan niini moabot daw bul-og sa baha ug kanunay kini nga may gubat kay gitagal na man ang pagkagun-ob niini. Ug sulod sa pito ka tuig ang maong prinsipe maghimog kasabotan uban sa daghang katawhan ug tapos sa katunga sa maong panahon pahunongon niya ang halad ug taliwala niining tanang kangil-ad motungha Ang Makalilisang nga Talan-awon hangtod nga ang gitagal nga katalagman ibubo diha sa nagbutang niini.” Sa ikatulong tuig sa paghari ni Ciro sa Persia, usa ka panan-awon ang gipakita ngadto kang Daniel nga ginganlan usab ug Beltesasar. Matuod kini apan naglisod siya sa pagsabot niini. Hinuon nasabtan niya ang kahulogan niini pinaagi sa panan-awon. Niadtong panahona, ako, si Daniel, nagbangotan sulod sa tulo ka semana. Wala ako mokaon bisan sa lamiang mga pagkaon o motilaw ug bino o magdihog ug lana sa akong lawas sulod sa tulo ka semana. Sa ika-24 nga adlaw sa unang bulan, nagtindog ako daplin sa dakong Suba sa Tigris ug sa akong pagtan-aw nakita ko ang usa ka tawo nga nagsapot ug lino ug nagbakos ug lunsayng bulawan nga gikan sa Ofir. Daw mahalong bato ang iyang lawas ug daw kilat ang iyang panagway, ang iyang mata daw nagdilaab nga kalayo, ang iyang mga bukton ug mga bagtak daw gipasinaw nga bronsi ug ang iyang tingog sama kabanha sa daghang tawo. Ako ra ang nakakita sa panan-awon. Ang akong mga kauban wala makakita niini apan giabot sila ug kalisang ug nanagan aron pagtago. Busa ako na lamang ang nahibilin nga nagtan-aw sa talagsaong panan-awon. Nakabsan akog umoy ug ang madasigon kong panagway hilabihang pagkausab. Unya nadungog ko ang iyang tingog ug gikuyapan ako ug nahapla. Unya may kamot nga mihikap kanako ug nangurog ang akong mga kamot ug tuhod. Giingnan ako niya, “Daniel, tawo nga gihigugma pag-ayo sa Dios, matngoni kining isulti ko kanimo. Tindog kay gisugo ako sa pag-anhi kanimo.” Busa, samtang nagsulti siya kanako, mitindog ako nga nagkurog. Unya iya akong giingnan, “Daniel, ayaw kahadlok kay sukad gayod sa unang adlaw nga ikaw nagtinguha sa pagsabot sa kahulogan sa panan-awon ug nagpaubos atubangan sa Dios, gidungog sa Dios ang imong mga pangaliya ug ania ako karon tungod niini. Sulod sa 21 ka adlaw gibabagan ako sa anghel nga prinsipe sa gingharian sa Persia. Maayo gani kay mitabang kanako si Miguel nga usa sa mga dakudako sa mga anghel. Karon atua siya didto gibiyaan nako uban sa anghel sa prinsipe sa Persia. Mianhi ako sa pagpasabot kanimo sa mahitabo sa imong katawhan sa umaabot nga mga adlaw kay ang panan-awon naghulagway man sa umaabot.” Sa pagkahuman niyag sulti niini miduko ako ug wala makatingog. Unya may maorag tawo nga mihikap sa akong ngabil ug nakasulti na ako. Nagtindog siya diha sa akong atubangan ug giingnan ko siya, “Tungod sa nakita kong panan-awon, nahasol ako pag-ayo ug nawad-ag umoy. Busa dili ako makasugakod sa pagpakigsulti kanimo kay wala na akoy igong kusog. Maglisod gani ako sa pagginhawa.” Unya gihikap na usab niya ako ug mibalik ang akong kusog. Miingon siya, “Tawo, gihigugma ka sa Dios busa ayaw kahadlok! Pagmalinawon, lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmadasigon.” Sa iyang pagsulti kanako, nalig-on ang akong galamhan ug miingon ako kaniya, “Padayon ug sulti kay nakahatag ka kanakog kalig-on.” Ug miingon siya, “Nasayod ka ba nganong mianhi ako kanimo? Sa dili madugay mobalik ako aron sa pagpakig-away sa prinsipe sa Persia apan human ko siya mabuntog, moanhi ang prinsipe sa Grecia. Apan suginlan ko ikaw sa nahisulat sa basahon sa kamatuoran. Wala akoy lain nga katabang sa pagpakig-away kanila kondili si Miguel, ang inyong anghel nga magbalantay. Ug sa unang tuig sa paghari ni Dario nga taga-Media ako maoy nangako pagtabang ug pagpanalipod kaniya.” Ang anghel mipadayon pag-ingon, “Karon suginlan ko ikaw sa matuod: may tulo pa ka hari nga mohari sa Persia unya may ikaupat pa gayod nga mas dato kay niining tulo. Ug sa dihang magamhanan na siya kaayo tungod sa iyang kadato, hagiton niya ang gingharian sa Grecia. “Unya motungha ang usa ka gamhanang hari nga dakog gingharian ug buhaton niya ang iyang gusto. Apan sa dihang magamhanan na siya kaayo, mabahin sa upat ang iyang gingharian. Mga hari nga dili niya kaliwat maoy mopuli kaniya pagmando apan walay usa kanila nga makabaton sa gahom nga iyang gihuptan kaniadto. “Unya ang hari sa Ehipto mahimong gamhanan apan usa sa iyang mga heneral mahimong gamhanan pa kay kaniya ug mas dako pag gingharian kay kaniya. Tapos sa pipila ka tuig, ang hari sa Ehipto makig-abin sa hari sa Siria ug ang babayeng anak sa hari sa Ehipto minyoon ngadto sa hari sa Siria aron pagdugang sa kalig-on sa maong panag-abin. Apan dili molungtad ug dugay ang maong panag-uban kay siya, ang iyang bana, ang iyang anak ug ang mga sulugoon nga mikuyog kaniya pamatyon man. Unya sa dili madugay, usa sa mga paryenti sa babayeng anak sa hari sa Ehipto ang mahimong hari. Sulongon niya ang kota sa kasundalohan sa hari sa amihanan ug magmadaogon siya. Ug panad-on niya ngadto sa Ehipto ang ilang mga diosdios nga hinulma lakip ang mga mahalon nilang mga kabtangan nga bulawan ug plata. Sulod sa pipila ka tuig dili siya mousab pagsulong sa gingharian sa Siria. Unya mobalos pagsulong ang hari sa Siria apan mapugos ra siya pagsibog. “Unya ang mga anak nga lalaki sa hari sa Siria magtigom ug daghang kasundalohan ug mosulong sila sama sa dakong baha hangtod sa kota sa ilang mga kaaway. Tungod niini mosilaob ang kasuko sa hari sa Ehipto ug makiggubat siya sa hari sa Siria ug mabuntog ang dakong kasundalohan sa Siria. Malipay siya pag-ayo sa iyang kadaogan ug linibo sa iyang mga dinakpan ang iyang pamatyon apan ang iyang pagkamadaugon dili molungtad ug dugay. “Sa makausa pa ang hari sa Siria magtigom ug mas daghan pang kasundalohan ug tapos ang pipila ka tuig mosulong siya uban sa daghang kasundalohan ug mga kahimanan. Niadtong mga panahona daghang makiggubat sa hari sa Ehipto. Daniel, daghan sa imong katawhan nga maisog ang moalsa batok kaniya ingon nga katumanan sa panan-awon apan dili sila molampos. Unya mosulong ang hari sa Siria ug libotan ug ilogon niya ang usa ka kinutaang siyudad. Dili na mosukol kaniya bisan ang piniling kasundalohan sa Ehipto kay wala na man silay igong kusog. Busa buhaton sa taga-Siria bisag unsay iyang gusto kay wala may makapugong kaniya. Mobarog siya diha sa yuta sa Saad ug mailalom kini sa iyang gahom sa hingpit. “Ang hari mosulong sa Siria uban sa tanang gahom sa iyang kasundalohan. Unya aron paglumpag sa gingharian sa Ehipto, makig-abin siya sa hari sa Ehipto ug ipaasawa kaniya ang iyang anak. Apan mapakyas ang iyang tuyo. Human niini iyang sulongon ang kabaybayonan ug kapuloan ug pamihagon niya ang daghang katawhan. Apan ang usa ka langyaw nga pangulo sa kasundalohan maoy motapos sa iyang pagkamapahitas-on ug mopasumbalik niini ngadto kaniya. Mopauli siya sa iyang kota didto sa iyang gingharian ug didto mahiagom siya sa katalagman ug mawad-an sa iyang gahom hangtod sa hangtod. “Unya mopuli kaniya ang usa ka hari nga labihan nga makapahamtang ug buhis pinaagi sa iyang mga sinugo ngadto sa mga sakop sa iyang gingharian apan dili siya magdugay sa iyang pagkahari. Mapukan dayon siya apan dili pinaagi sa kasuko o sa gubat.” Mipadayon pagsaysay ang anghel, “Pulihan siya sa usa ka tawong daotan nga wala untay katungod sa paghari apan pinaagi sa limbong maangkon niya ang gingharian. Buntogon niya ang bisan kinsa nga mosulay pagsukol kaniya lakip ang Pangulong Pari sa Dios. Pinaagi sa pagpakig-abin, limbongan niya ang ubang kanasoran ug mosamot ang iyang pagkagamhanan bisan ug diyutay lamang ang iyang ginsakopan. Unya sa kalit sulongon niya ang tanang bahandianong kalungsoran sa lalawigan ug buhaton niya ang wala buhata sa iyang mga katigulangan. Bahinbahinon niya ngadto sa iyang ginsakopan ang mga butang nga iyang nailog sa gubat. Maglaraw siya pagsulong sa mga kota apan sa dili madugay matapos ang iyang paghari. “Unya ginamit ang tanan niyang gahom ug kaisog sulongon niya uban sa daghan kaayong mga sundalo ang hari sa Ehipto. Ang hari sa Ehipto nga daghan usab kaayog sundalo moasdang kaniya apan dili siya molampos kay budhian man siya. Bisan gani ang suod niyang magtatambag magluib kaniya busa mahiagom sa kaparotan ang iyang kasundalohan ug daghan kanila ang mangamatay. Kining duha ka hari mag-atubang sa lamisa apan daotan ang ilang tuyo ug magbakak sila sa usag-usa kanila apan wala kini kahimoan kay ang gitagal alang niini wala pa man moabot. Mopauli ang hari sa Siria dala ang iyang mga inilog sa dakong tinguha sa pagwagtang sa pagtuo sa katawhan sa Dios. Himoon niya ang buot niyang buhaton ug unya mopauli siya sa iyang nasod. “Unya sa panahon nga gitagal mobalik siya sa Ehipto apan ang mahitabo niining higayona lahi na sa nahitabo kaniadto. Ang mga Romanhon, sakay sa ilang barko, mosulong kaniya ug tungod sa kahadlok mosibog siya nga masuko pag-ayo ug maoy iyang pahimungtan ang katawhan sa Dios. Sa iyang pagpauli ang iyang patalinghogan mao ang mga tawong nagsalikway sa kasabotan sa Dios. Unya ang iyang mga sundalo moadto sa Templo ug pasipad-an nila kini ug ang kota niini. Kuhaon nila ang inadlawng halad nga sunogon ug ipuli nila pagpahimutang Ang Makalilisang nga Talan-awon. Unya ilang danihon ang mga malapason sa kasabotan pinaagi sa pag-ulog-ulog apan ang magpabiling matinud-anon sa Dios mosukol kanila. Ang mga maalamon maoy mopasabot sa katawhan. Apan sa dili madugay ang uban kanila mangamatay pinaagi sa espada ug sa kalayo ug ang uban bilanggoon ug paantuson. Samtang nagpadayon ang pagpamatay kanila, diyutay rang tabang ang madawat sa katawhan sa Dios kay bisag daghan ang motipon kanila mga salingkapaw man lamang ang ilang tuyo. Mapukan ang pipila sa mga maalamon apan tungod niini ang katawhan magputli sa ilang kaugalingon hangtod nga moabot ang kataposan nga gitagal. “Unya buhaton sa hari sa Siria ang iyang gusto ug ipataas niya ang iyang kaugalingon labaw sa tanang diosdios ug magsulti siyag mga pasipala batok sa matuod nga Dios. Magpadayon siya sa pagbuhat niini hangtod sa panahon nga silotan siya sa Dios. Tumanon gayod sa Dios ang iyang laraw. Dili na tagdon sa hari ang mga diosdios sa iyang katigulangan bisan kadtong gimahal pag-ayo sa mga babaye kay ipataas man niya ang iyang kaugalingon labaw sa tanan. Apan ang iyang pasidunggan mao ang diosdios nga anaa sa mga kota—usa ka diosdios nga wala gani hiilhi sa iyang katigulangan. Iya kining halaran ug mga bulawan, plata, mahalong mga bato ug mga gasa. Pabantayan niya ang iyang mga kota sa mga langyaw—mga tawo nga nagtuo sa diosdios sa ubang nasod. Ang miila kaniya ingon nga hari pasidunggan niya ug himoon niyang mga pangulo sa katawhan ug hatagag yuta ingon nga ganti. “Unya sa kataposan sulongon sa hari sa Ehipto ang hari sa Siria. Apan ang hari sa Siria modasdas kaniya daw alimpulos uban sa mga karwahi, mga sundalong nagkabayo ug daghang barko ug buntogon niya ang mga nasod nga iyang agian. Sulongon niya bisan ang Yuta sa Saad ug daghan kaayong katawhan ang iyang pamatyon. Apan ang mga nasod sa Edomea, sa Moab ug ang kadaghanan sa mga Amonihanon maluwas. Sulongon usab niya ang ubang mga nasod lakip ang Ehipto. Panag-iyahon niya ang daghang mga bahandi—bulawan, plata ug ang tanang bililhon nga kabtangan sa Ehipto. Buntogon niya ang Libya ug Sudan. Unya may mga balita gikan sa sidlakan ug sa amihanan nga makapalisang kaniya ug makapasilaob sa iyang kasuko. Tungod niini mosulong siya ug pamatyon niya ang daghang katawhan. Ipahimutang niya ang iyang harianong tolda tungatunga sa dagat ug sa matahom nga bukid diin nahimutang ang Templo. Apan walay makatabang kaniya inig-abot na sa iyang kataposan.” Ang anghel mipadayon pag-ingon, “Unya niadtong panahona, motungha si Miguel, ang gamhanang prinsipe nga maoy tigpanalipod sa imong katawhan. Unya moabot ang usa ka panahon nga hilabihan kalisod nga sukad masukad wala pa gayod mahitabo apan ang tanan sa imong katawhan nga ang ngalan gilista sa basahon sa Dios maluwas gikan niini. Ug daghan sa mga nangamatay nga atua na sa lubnganan mabanhaw ngadto sa kinabuhing dayon ug ang uban ngadto sa kaulawan nga walay kataposan. Ang mga maalamon mosidlak sama sa kahayag sa kalangitan ug kadtong nakakabig ug daghan ngadto sa pagkamatarong modan-ag hangtod sa hangtod sama sa mga bituon.” Miingon siya kanako, “Apan ikaw, Daniel, tak-opi ang basahon ug silyohi kini hangtod nga moabot na ang kataposan. Daghang tawo ang mag-usik sa ilang kahago sa pagsabot unsay nanghitabo.” Unya mitan-aw ako ug nakita ko ang duha ka tawo nga nagbarog sa isigkadaplin sa suba. Ang usa kanila nangutana sa anghel nga nagbarog daplin sa ibabaw nga bahin sa suba, “Kanus-a pa ba matapos kining kahibulongang butang nga akong nakita?” Ang anghel mibayaw sa duha niya ka kamot ug nadungog ko nga nanumpa siya sa ngalan sa Dios nga walay kataposan. Nadungog ko siya nga miingon, “Tulo ug tunga ka tuig. Mahitabo kining tanan inighunong na sa paglutos sa katawhan sa Dios.” Nadungog ko ang iyang gisulti apan wala ako makatugkad sa gipasabot niini. Busa miingon ako, “Unya unsa may sangpotanan niining mga butanga?” Mitubag siya, “Lakaw na, Daniel, kay magpabilin nga tinagoan ang kahulogan sa maong mga pulong hangtod nga moabot na ang kataposan. Daghan ang magputli sa ilang kaugalingon ug mahimo silang hinlo. Dili makasabot niini ang mga daotan ug magpadayon sila sa ilang pagkadaotan apan ang mga maalamon makasabot niini. “Ug sukad sa panahon nga hunongon ang inadlawng halad nga sunogon ug ipahimutang Ang Makalilisang nga Talan-awon, may 1,290 ka adlaw ang molabay. Bulahan ang nagpabiling matinud-anon hangtod nga mahuman ang 1,335 ka adlaw. “Ug ikaw, Daniel, padayona ang imong pagkamatinud-anon hangtod sa kataposan. Unya mamatay ka apan mobangon aron pagdawat sa gitagana alang kanimo inig-abot na sa kataposan.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo kang Oseas nga anak ni Beeri sa mga panahon nga si Uzias, si Jotam, si Ahaz ug si Ezequias maoy mga hari sa Juda ug si Jeroboam nga anak ni Joas maoy hari sa Israel. Sa unang higayon nga nakigsulti ang Ginoo sa Israel pinaagi kang Oseas, giingnan niya si Oseas, “Lakaw, pangasawag babayeng maluibon ug ang inyong mga anak mahisama usab kaniya. Sa samang paagi ang akong katawhan mibiya ug nagluib kanako.” Busa milakaw si Oseas ug gipangasawa niya si Gomer nga anak ni Diblaim. Unya namabdos si Gomer ug nanganak ug batang lalaki. Ug ang Ginoo miingon kang Oseas, “Nganli siyag ‘Jezreel’ kay sa dili madugay silotan ko ang hari nga kaliwat ni Jehu tungod sa pagpamatay nga gibuhat ni Jehu didto sa Jezreel ug taposon ko ang pagkahari sa mga kaliwat ni Jehu. Ug niadto unyang adlawa, lumpagon ko ang gahom sa kasundalohan sa Israel didto sa Walog sa Jezreel.” Namabdos na usab si Gomer ug nanganak ug babaye. Ug giingnan sa Ginoo si Oseas, “Nganli siyag ‘Wala Higugmaa’ kay dili ko na higugmaon o pasayloon ang katawhan sa Israel. Apan higugmaon ko ang katawhan sa Juda ug luwason ko sila pinaagi sa akong gugma nga walay paglubad ug dili pinaagi sa pana o sa espada o sa gubat o sa mga sundalong nagkabayo. Ako, ang Ginoo nga ilang Dios, maoy magluwas kanila.” Sa dihang nalutas na ni Gomer si “Wala Higugmaa,” namabdos siya pag-usab ug nanganak siyag batang lalaki. Ug miingon ang Ginoo, “Nganli siyag ‘Dili Akong Katawhan’ kay ang katawhan sa Israel dili na akong katawhan ug ako dili na ilang Dios.” Apan ang katawhan sa Israel mahisama kadaghan sa balas sa baybayon nga dili matakos o maihap. Ug didto sa dapit diin gitawag sila nga “Dili akong katawhan,” tawgon unya sila nga “Mga anak sa buhi nga Dios.” Ug mahiusa pag-usab ang katawhan sa Juda ug sa Israel ug magpili silag ilang pangulo. Unya motubo sila ug mouswag ang ilang nasod. Halandumon kaayo ang adlaw ni Jezreel. Nganli ang imong igsoong lalaki ug “Katawhan sa Dios,” ug ang imong igsoong babaye nganli ug “Gikaluy-an sa Ginoo.” Mga anak, hangyoa ang inyong inahan bisag dili na siya akong asawa ug ako dili na iyang bana. Hangyoa siya nga isalikway niya ang iyang pagbaligya sa iyang dungog ingon man ang iyang pagkamananapaw, kay kon dili, tingali unyag himoon ko siyang hubo sama sa iyang pagkahimugso, ug himoon siyang sama sa kamingawan, ug sama sa nauga nga yuta, aron mamatay siya sa kauhaw. Dili ako maluoy sa iyang mga anak, kay sila mga anak man sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Puta ang ilang inahan. Siya nga nanamkon kanila nagkinabuhi sa kaulawan. Miingon siya, “Moadto ako sa akong mga hinigugma nga maoy naghatag kanakog panginabuhi, sa akong bisti, sa lana ug sa ilimnon.” Busa koralan kog tunok ang iyang agianan, ug magtukod akog paril aron pag-ali kaniya. Gukdon niya ang iyang mga hinigugma apan dili siya makaapas kanila; mangita siya kanila, apan dili niya sila makit-an. Unya moingon siya, “Mobalik ako sa una kong bana, kay mas maayo ang kahimtang ko kaniadto kay sa karon.” Ug wala siya moila nga ako diay ang naghatag kaniya sa pagkaon, sa bino ug sa lana, ug nagsangkap kaniya sa plata ug bulawan nga iyang gigamit aron pagsimba kang Baal. Busa sa gitakda nga panahon, bawion ko ang akong pagkaon ug bino, ug sa gitakda nga panahon, kuhaon ko ang mga bisti nga gitabon sa iyang pagkahubo. Karon ipakita ko ang iyang kaulag atubangan sa iyang mga hinigugma, ug walay makaluwas kaniya gikan sa akong kamot. Ug hunongon ko ang tanan niyang kalipay, ang iyang mga kasaulogan, mga bag-ong subang sa bulan, mga Adlawng Igpapahulay, ug ang tanan niyang gitakda nga mga kasaulogan. Ug gun-obon ko ang iyang kaparasan ug ang iyang tanaman sa igera, nga mahitungod niini siya miingon, “Mao kini ang gisuhol kanako sa akong mga hinigugma.” Himoon ko kini nga usa ka lasang, ug pangan-on kini sa ihalas nga mga mananap. Silotan ko siya tungod sa iyang pagsaulog sa mga adlaw alang sa mga Baal, sa diha nga nagsunog siyag insenso ngadto kanila, ug gidayandayanan niya ang iyang kaugalingon sa iyang singsing ug alahas, ug migukod siya sa iyang mga hinigugma ug nalimot kanako. Ang Ginoo maoy nagsulti niini. Busa danihon ko siya, ug dad-on ngadto sa kamingawan ug maymayan ko siya. Ug didto ihatag ko kaniya pag-usab ang iyang parasan, ug himoon ko ang Walog sa Acor nga usa ka pultahan sa paglaom. Ug didto motubag siya sama sa panahon sa iyang pagkabatan-on, ug sa paggawas niya sa Ehipto. Ug niadto unyang adlawa mosangpit siya kanakog “Akong bana” ug dili na siya motawag kanakog “Akong Baal.” Wagtangon ko sa iyang baba ang ngalan sa mga Baal ug dili na gayod niya kini hisgotan. Ug niadto unyang adlawa, maghimo ako alang kanila ug kasabotan uban sa mga mananap ug sa mga kalanggaman ug sa mga mananap nga nagkamang sa yuta ug wagtangon ko ang pana, ang espada ug ang gubat ug magkinabuhi na sila nga layo sa kakuyaw. Israel, himoon ko ikawng akong asawa hangtod sa kahangtoran ug pangasaw-on ko ikaw diha sa katarong ug sa hustisya, sa gugmang walay paglubad ug sa kaluoy. Pangasaw-on ko ikaw ug dili gayod luiban ug makaila ikaw nga ako mao ang Ginoo. Lig-onon ko ang akong katawhan diha sa yuta ug himoon ko sila nga mauswagon. Higugmaon ko kadtong gitawag nga “Wala Higugmaa,” ug kadtong gitawag nga “Dili Akong Katawhan,” moingon ako, “Kamo akong katawhan,” ug sila motubag, “Ikaw among Dios.” Giingnan ako sa Ginoo, “Lakaw ug higugmaa pag-usab ang usa ka babaye nga mananapaw nga hinigugma sa laing lalaki sama nga gihigugma sa Ginoo ang Israel bisag midangop sila sa ubang mga dios ug gustong mohalad ug pan nga sinagolag pasas ngadto sa mga diosdios.” Busa gipalit ko siya ug mibayad akog 15 ka buok salapi nga plata ug 270 ka litro nga sebada. Ug giingnan ko siya, “Kinahanglan nga magpabilin ka ingon nga akoa sulod sa daghang mga adlaw. Ayaw na pakighilawas o padani sa laing lalaki. Ako usab ingon niana nganha kanimo.” Ingon usab niana ang mga Israelita: magpuyo sila sulod sa dugayng panahon nga dili makabaton ug hari o pangulo, walay halad o haliging halaran ug walay mga diosdios nga gamiton sa pagtagna sa umaabot. Human niini ang mga Israelita mobalik pagdangop sa Ginoo nga ilang Dios ug ngadto sa usa ka kaliwat ni David nga ilang hari. Sa ulahing mga adlaw, uban ang pagtahod ug kahadlok, moduol sila sa Ginoo ug makatagamtam sa iyang kaayo. Ang Ginoo may sudya batok sa mga tawo nga nagpuyo niining yutaa. Israel, pamati sa gisulti sa Ginoo: “Walay pagkamatinud-anon o gugma diha sa nasod, ug ang katawhan wala moila kanako ingon nga Dios. Nanaad sila apan wala magtuman; namakak sila, nagpatay, nangawat ug nanapaw; gilapas nila ang mga balaod ug midagsang ang pinatyanay. Busa nagbangotan ang nasod ug nangamatay ang tanang nagpuyo niini, lakip ang tanang mananap sa kapatagan ug ang kalanggaman; nangamatay bisan gani ang mga isda sa kadagatan.” Miingon ang Ginoo, “Ayaw itugot nga may mosudya batok sa katawhan, o may mosumbong batok kanila, kay ang akong panudya batok man kaninyong mga pari. Madagma kamo panahon sa adlaw, madagma usab ang propeta uban kaninyo panahon sa gabii; laglagon ko ang Israel, ang inyong inahan. Malaglag ang akong katawhan tungod kay wala ako ninyo ilha ug kay gisalikway man ninyo ako, isalikway ko usab kamo ingon nga akong pari. Ug kay nalimot man kamo sa balaod sa inyong Dios, kalimtan ko usab ang inyong mga anak. “Sa nagkadaghan na hinuon kamo, misamot ang inyong pagpakasala kanako, busa ilisan kog kaulawan ang inyong kadungganan. Gipahimuslan ninyo ang pagpakasala sa akong katawhan, ug gusto ninyo nga magpadayon kini. Wala akoy palabihon sa pari ug katawhan; silotan ko kamong tanan sumala sa inyong sala, ug pabayron ko kamo sa inyong binuhatan. Mokaon kamo apan dili mabusog; makighilawas kamo sa inyong pagsimbag mga diosdios apan dili kamo mosanay, kay gitalikdan man ninyo ang Ginoo aron makapatuyang kamo pagbaligya sa inyong dungog.” Miingon ang Ginoo, “Ang bino nagwagtang sa maayong panabot sa akong katawhan. Nagpakisayod ang akong katawhan gikan sa usa ka butang nga kahoy, ug ang ilang sungkod naghatag kanilag kasayoran. Ang ilang pagkabigaon nakapahisalaag kanila, ug gitalikdan nila ang ilang Dios tungod sa kaulag ngadto sa mga diosdios. Naghalad sila didto sa tumoy sa kabukiran, ug nagdalag mga gasa sa ibabaw sa kabungtoran, sa ilalom sa kahoyng tugas, alamo ug robles, kay dagko man silag landong. “Busa nakighilawas ang inyong mga anak nga babaye, nagbaligya sa ilang dungog ug nanapaw ang inyong mga binalaye. Apan dili ko silotan ang inyong mga anak nga babaye tungod sa pagbaligya nila sa ilang dungog, o ang inyong mga binalaye sa ilang pagpanapaw; kay ang mga lalaki nakighilawas man usab sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog sa templo ni Baal, ug naghalad ug sakripisyo uban kanila. Sama sa giingon sa usa ka panultihon, ‘Ang mga tawo nga walay panabot mosangko sa pagkalaglag.’ “Bisag namiga ka, O Israel, ayaw angina ang Juda. Ayaw pag-adto sa Gilgal ug ayaw pagtungas sa Bet-aben, ug ayaw panaad nga mag-ingon, ‘Tungod kay buhi ang Ginoo.’ Ang Israel gahig ulo sama sa sukihan nga dumagang baka; mapasibsib ba sila sa Ginoo sama sa usa ka nating karnero diha sa lapad nga sibsibanan? Ang Efraim nagapos sa mga diosdios; pasagdi lamang siya. Bisag nahuwasan na sila sa ilang kahubog, nagpatuyang lang gihapon sila sa ilang kaulag; gipalabi nila ang kaulawan kay sa ilang dungog. Ipadpad sila daw giagiag alimpulos, ug maulawan sila tungod sa ilang mga halad. “Pamatia kini, O mga pari! Paminaw, O katawhan sa Israel! Patalinghog, O mga kaliwat sa hari! Kamo ang angay nga silotan kay nahimo man kamong usa ka lit-ag didto sa Mispa, ug pukot nga gitaktak didto sa Bukid sa Tabor. Ug gipaladman ninyo ang gahong sa siyudad sa Shitim, apan kastigohon ko kamong tanan. Nasayod ako sa Efraim, ug dili makatago kanako ang Israel. Ang Efraim wala magmatinud-anon; ug ang katawhan sa Israel dili na takos mosimba kanako.” Ang ilang binuhatan nagpugong kanila sa pagbalik ngadto sa Dios. Anaa kanila ang kaulagan sa pagsimbag mga diosdios, ug wala sila makaila sa Ginoo. Ang garbo sa katawhan sa Israel maoy misaksi batok kanila. Madagma ang Efraim tungod sa ilang sala; madagma usab uban kanila ang Juda. Mangita sila sa Ginoo aron ihalad kaniya ang ilang kahayopan, apan dili nila siya makaplagan kay mitalikod na man siya kanila. Giluiban nila ang Ginoo ug dili siya maoy tag-iya sa ilang mga anak. Busa karon laglagon sila sa hingpit uban sa ilang kaumahan. Patingoga ang budyong didto sa Gibeah ug ang trumpeta didto sa Rama. Isangyaw ang pasidaan sa gubat didto sa Bet-aben; pangandam, O mga taga-Benjamin! Magun-ob ang Efraim sa adlaw sa pagsilot; taliwala sa kabanayan sa Israel ipahayag ko nga kini mahitabo gayod. Ang Ginoo miingon, “Ang mga kadagkoan sa Juda nahisama sa mga mangingilog ug yuta; ibubo ko kanila ang akong kapungot ingon sa baha. Gidaugdaog ang Efraim ug nawad-an siyag yuta nga iyaha gayod unta, kay nagpakitabang man siya niadtong wala gayoy ikatabang. Busa ngadto sa Efraim, mokutkot ako sama sa anunugba, ug ngadto sa Juda, moguba ako sama sa anay. “Sa dihang nakita sa Efraim ang iyang sakit, ug nakita sa Juda ang iyang samad, midangop sa Asiria ang Efraim ug nagpakitabang sa gamhanang hari, apan ang hari dili makaayo o makatambal sa ilang samad. Apan mahisama ako sa liyon ngadto sa Efraim ug sa Juda. Ako mismo mokuniskunis ug motalikod kanila; mobihag ako ug wala gayoy makaluwas kanila. “Biyaan ko sila hangtod nga moila na sila sa ilang sala ug mangita kanako. Tungod sa ilang kalisdanan motuaw sila kanako.” Ang katawhan moingon, “Ngari kamo, mamalik kita sa Ginoo, kay gipasakitan kita niya apan iya kitang ayohon; gisamaran kita niya apan karon iyang bindahian. Tapos sa duha ka adlaw buhion kita niya, ug bangonon kita niya sa ikatulo nga adlaw, ug mabuhi kita uban kaniya. Ilhon nato ang Ginoo. Moanhi gayod siya kanato, sama nga moabot gayod ang kabuntagon; moanhi siya sama nga ulan, sa ulan panahon sa tingpugas nga mobisibis sa yuta.” Ang Ginoo miingon, “Unsa may buhaton ko kanimo, O Efraim, ingon man kanimo, O Juda? Ang imong gugma kanako sama sa gabon sa buntag, ug sa yamog nga dali rang mahanaw. Busa gipadala ko nganha kaninyo ang akong mga propeta uban sa akong mensahe sa silot ug kalaglagan. Ang akong hukom klaro gayod kaayo. Ang akong gipangayo kaninyo mao ang gugmang walay paglubad, dili ang mga halad. Ang akong gipaabot mao ang inyong pagkahibalo kanako nga inyong Dios, dili ang inyong paghalad ug mga halad nga sunogon. “Apan sa diha nga misulod sila sa yuta sa Adan, gilapas nila ang kasabotan nga akong gihimo uban kanila. Ang Gilead usa ka siyudad sa mga tawong daotan— mga tawo nga naduhig sa dugo. Ang mga pari sama sa usa ka pundok sa mga tulisan. Mangatang silag tawo ug mopatay, bisan didto sa dalan paingon sa balaang dapit sa Siquem. Gituyo gayod nila kini paghimo. Diha sa katawhan sa Israel nakita ko ang makalilisang nga buhat: labihan nilang nakahugawhugaw sa ilang kaugalingon, tungod sa ilang pagsimba sa mga diosdios. “Alang kaninyo, katawhan sa Juda, nagtakda usab ako ug panahon sa pagsilot kaninyo tungod sa inyong gibuhat. “Sa dihang ayohon ug pauswagon ko na usab ang Israel, ang akong makita mao lamang ang pagkadaotan sa Efraim ug ang daotang binuhatan sa Samaria. Nanglimbong sila, nangawat diha sa kabalayan ug nanulis didto sa gawas. Wala nila damha nga hinumdoman ko ang tanan nilang daotang buhat. Karon gilibotan sila sa daotan nilang binuhatan ug nasayod ako niini.” Ang Ginoo miingon, “Nalimbongan nila ang hari, ug ang mga kadagkoan nadala sa ilang pagpanglingla. Maluibon silang tanan, sama sa hudno nga init kaayo, ug dili na kinahanglang sugnoran pa, sukad sa pagmasa sa harina hangtod nga kini motubo. Sa dihang naghimog kasaulogan ang hari, nangahubog ang mga kadagkoan; nakighugoyhugoy siya sa mga mayubiton. Sama sa hudno, nagdilaab ang ilang kasingkasing sa laraw nga daotan; sa tibuok gabii nagbaga ang ilang kasuko, ug sa pagkabuntag mosilaob kini. Init silang tanan daw hudno ug gilamoy nila ang ilang mga pangulo. Nangapukan ang tanan nilang hari ug walay usa kanila nga misangpit kanako.” Ang Ginoo miingon, “Ang katawhan sa Efraim sama sa pan nga katunga ray naluto. Nagsalig sila sa mga nasod nga naglibot kanila. Wala sila makaamgo nga ang ilang pagsalig sa mga langyaw nakaut-ot sa ilang kusog. Inihap na lamang ang ilang mga adlaw apan wala sila masayod niini. Ang pagkamapahitas-on sa katawhan sa Israel nagsaksi batok kanila, apan wala sila mangita o mobalik kanako, ang Ginoo nga ilang Dios. Sama sa salampati ang Efraim, hungog ug walay buot; nagpakitabang siya sa Ehipto unya midangop sa Asiria. Inigpanglakat nila, taktakan ko sila sa akong pukot; dakpon ko sila sama sa mga langgam; kastigohon ko sila tungod sa daotan nilang binuhatan. Alaot sila kay mibulag man kanako! Laglagon ko sila kay misupil man kanako! Buot ko silang luwason, apan nanulti silag bakak batok kanako. Dili kinasingkasing ang ilang pagsangpit kanako, apan nagminatay sila sa ilang higdaanan; sama sa ubang tawo nga wala moila kanako, gisamadsamaran nila ang ilang kaugalingon inigpangayo nilag pagkaon ug bino. O pagkamasupilon gayod nila! Bisag gibansay ug gilig-on ko ang ilang mga bukton, naglaraw gihapon silag daotan batok kanako. Midangop sila sa mga diosdios; sama sila sa pana nga misumbalik; mangamatay sa espada ang ilang mga kadagkoan, kay mapahitas-on man silag sinultihan. Kataw-an sila sa mga Ehiptohanon.” Ang Ginoo miingon, “Patingoga ang trumpeta kay ang mga kaaway sama sa agilang manunukob nga nagsakdapsakdap sa akong katawhan. Gilapas sa akong katawhan ang akong kasabotan, ug ilang gisalikway ang akong balaod. Miangkon ang Israel nga ako ilang Dios ug sila akong katawhan, ug nakaila sila kanako. Apan gisalikway sa katawhan sa Israel ang maayo, busa gukdon sila sa ilang mga kaaway. “Nagbuotbuot silag pili ug hari sa walay pagpananghid kanako, ug nagpili silag mga kadagkoan apan wala gani sila magpakisayod kanako. Ang ilang plata ug bulawan gihimo nilang mga diosdios alang sa ilang kaugalingong kalaglagan. O Samaria, gikaligutgotan ko ang bulawang baka nga imong gisimba. Ang akong kasuko misilaob batok kanimo. Kanus-a pa ba magputli ang katawhan? Taga-Israel ra ang nagbuhat niining bulawang baka; ug kini dili mao ang Dios. Madugmok gayod ang bulawan nga baka sa Samaria. Kay nagpugas silag hangin, bagyo ang ilang anihon; wala mamunga ang ilang gipugas busa wala silay makaon; kon mamunga man ugaling, mga langyaw ang mokaon niini. Gitukob ang Israel, ug mitipon na sila sa mga nasod nga daw galamiton nga wala nay kapuslanan. Miadto sila sa Asiria, daw asnong ihalas nga nagsaagsaag ug nag-inusara. Ang Efraim may mga hinigugma nga ilang gibayrag salapi. Bisan pag nanuhol silag mga kaabin taliwala sa kanasoran, tigumon ko gihapon sila aron silotan, ug sa dili madugay mag-antos sila ilalom sa hari ug mga kadagkoan sa Asiria. “Sa nagkadaghan ang halaran sa Efraim, misamot usab ang pagpakasala sa katawhan. Bisan pag linibo ka balaod ang akong sulaton alang kanila, dili gihapon sila magpakabana niini. Naghalad sila ug mga mananap ug makakaon sila niini, apan ako, ang Ginoo, wala mahimuot niini. Busa karon hinumdoman ko ang ilang mga kalapasan, ug silotan ko sila tungod niini, unya ibalik ko sila sa Ehipto. “Ang katawhan sa Israel nanghimog daghang palasyo, apan nalimot sa ilang Magbubuhat. Ang Juda usab naghimog daghang kinutaang siyudad, apan sunogon ko kining mga siyudara ug maut-ot ang iyang mga kota.” Ayaw pagmaya, O Israel! Ayaw paglipay sama sa ubang mga nasod kay gibaligya mo ang imong dungog ug gibiyaan mo ang imong Dios. Nagbaligya ka sa imong dungog sa bisan diing giukanan. Dili ka na makakaplag ug pagkaon ug lana sa olibo diha sa mga bodega ug mahutdan kag bino. Dili ka na magpabilin sa yuta sa Ginoo, kondili ibalik ngadto sa Ehipto ang Efraim, ug didto sa Asiria mapugos silag kaon sa pagkaon nga giilang hugaw. Dili na sila magbubo ug halad nga bino ngadto sa Ginoo, ug dili na siya mahimuot sa ilang mga halad. Ang ilang kan-on mao ang pagkaon sa mga tigminatay nga makahugaw sa mokaon niini, kay alang man lamang sa katagbawan sa ilang kagutom ang maong pan, ug kini dili mahimo nga ihalad sa Ginoo. Unsa may ilang buhaton inig-abot sa mga gitakdang panahon sa kasaulogan alang sa Ginoo? Inig-abot sa katalagman magkatibulaag ang katawhan, ug tigumon sila sa Ehipto aron adto sila ilubong sa Memfis. Ang ilang mga bahandi ug ang gitukoran sa ilang balay tubuan ug matabonan sa mga tunokong sagbot. Miabot na ang adlaw sa pagsilot ingon man ang mga adlaw sa panimalos; mahiagoman gayod kini sa Israel. Giisip ninyo nga buang ang propeta, ang tawo nga gigamhan sa espiritu. Dako kaayo ang inyong kasilag kaniya tungod kay hilabihan ang inyong pagkamakasasala. Gipadala ako sa Dios ingon nga usa ka propeta aron pagpasidaan sa iyang katawhan, ang Israel. Apan bisan asa ako moadto naninguha kamo pagbitik kanako sama sa usa ka langgam. Bisan sa sulod sa Templo sa Dios ang katawhan maoy kaaway sa propeta. Gihugawhugawan nila pag-ayo ang ilang kaugalingon ingon sa gibuhat nila didto sa Gibeah; hinumdoman sa Dios ang ilang kangil-ad, ug silotan niya sila tungod sa ilang mga sala. Miingon ang Ginoo, “Hikaplagan ko ang Israel sama sa paras didto sa kamingawan. Nakita ko ang inyong mga ginikanan nga daw unang mga bunga sa igos. Apan miadto sila sa Bukid sa Peor, ug gihalad nila ngadto kang Baal ang ilang kaugalingon, ug nahimo silang sama kangil-ad sa butang nga ilang gimahal. Molupad sama sa langgam ang kabantog sa Efraim, ug mahanaw kini— wala nay manganak o magmabdos o magsamkon! Bisag manganak pa sila, puohon ko sila hangtod nga wala nay mahibilin. Alaot sila kon ako silang biyaan!” Ginoo, sumala sa akong nakita, ang mga anak ni Efraim mahimong tukbonon; ang Efraim mounay pagdala sa iyang mga anak ngadto sa ihawanan. O Ginoo, unsa may pangayoon ko kanimo nga ihatag mo kanila? Hatagi silag tagoangkan nga dili momabdos ug mga suso nga dili mogatas. Ang Ginoo miingon, “Didto sa Gilgal magsugod ang tanan nilang kangil-ad; didto gisugdan ko sila pagdumot. Tungod sa kangil-ad sa ilang mga buhat, hinginlan ko sila sa akong yuta. Dili ko na sila higugmaon; mga masupilon ang ilang mga pangulo. Gisilotan ang katawhan sa Efraim; nalaya na ang ilang gamot ug dili na sila mamunga; bisan manganak sila, patyon ko ang ilang kaliwat.” Isalikway sila sa akong Dios kay wala man sila mamati kaniya ug maglatagaw sila ngadto sa laing mga nasod. Ang Israel sama sa paras nga himunga. Sa dihang midaghan ang bunga niini, midugang usab siya pagpamuhat ug mga halaran; sa pag-uswag sa iyang nasod, gipanindotan usab niya ang iyang mga haliging sagrado. Malimbongon ang ilang kasingkasing; kinahanglang antuson nila ang silot tungod sa ilang sala, kay dugmokon sa Dios ang ilang mga halaran ug ang ilang mga haliging sagrado. Unya makaingon sila, “Kami walay hari kay wala man namo kahadloki ang Ginoo. Unsa man say kapuslanan sa hari alang kanato?” Mga pulong lamang nga walay unod ang ilang gilitok; ug wala nila hatagig bili ang ilang mga panaad; busa ang kastigo miabot kanila, sama sa makahilong sagbot nga nanurok sa tudling sa kaumahan. Nangurog ang mga tawo sa Samaria, tungod kay gikuha ang bulawang baka gikan sa Bet-aben. Tungod niini, maghilak ang iyang katawhan, ug hilakan usab kini sa mga pari sa mga diosdios; hilakan nila ang himaya niini nga nawala. Ang maong baka sa Bet-aben dad-on ngadto sa Asiria, ingon nga gasa alang sa gamhanang hari. Maulawan ang Israel tungod sa tambag nga iyang gisunod. Mahanaw ang hari sa Samaria, daw sinapsap sa kahoy nga naglutaw sa tubig. Gun-obon ang mga halaran sa Aben, nga maoy nakaangin sa Israel sa pagpakasala. Sa ilang mga halaran manubo ang mga tunok ug mga sagbot, ug unya moingon sila sa mga bukid, “Taboni kami,” ug ngadto sa kabungtoran moingon, “Tumpagi kami.” Ang Ginoo miingon, “Nakasala ang katawhan sa Israel sukad pa sa Gibeah, ug nagpadayon sila sa pagpakasala. Busa maabtan gayod silag gubat didto sa Gibeah. Sulongon ko sila aron silotan tungod sa ilang mga sala; pasulongon ko ang kanasoran batok kanila, ug kastigohon ko sila tungod sa hilabihan nilang pagpakasala. “Ang Efraim kaniadto sama sa usa ka dumagang baka nga gibansay sa paggiok, ug wala ko sangonig yugo ang iyang nindot nga liog, apan karon sangonan ko siyag yugo. Padarohon ko ang Juda ug si Jacob maoy mobungkag sa tibugol nga dinaro. Sultihan ko sila, ‘Daroha ang inyong uma, ug ipugas ang binhi sa katarong, aron maani ninyo ang bunga sa gugma nga walay paglubad. Panahon na nga pangitaon ninyo ako, ang Ginoo, aron ipaulan ko kaninyo ang kaluwasan.’ Gipugas ninyo ang kangil-ad busa inyong naani ang pagdaugdaog ug ang bunga sa mga bakak maoy inyong nakaon! “Kay nagsalig man kamo sa mga karwahi ug sa kadaghan sa inyong mga sundalo, moabot kaninyo ang kasamok sa gubat, ug panlumpagon ang inyong mga kota. Mahisama unya kini sa pagguba ni Salman sa Bet-arbel panahon sa gubat, diin ang mga inahan gipangwataswatas ingon man ang ilang mga anak. Mahitabo usab kini kanimo, O Betel, tungod sa imong pagkadaotan. Sa pagsugod gayod sa gubat ang hari sa Israel mamatay.” Ang Ginoo miingon, “Gihigugma ko ang Israel sa bata pa siya; gikan sa Ehipto gitawag ko siya ingon nga akong anak. Sa nagsigi akog sangpit kanila, nag-anam hinuon silag palayo kanako. Nagpadayon sila sa pagsimba kang Baal ug sa pagsunog ug insenso alang sa ilang diosdios. Akoy nagtudlo sa Efraim sa paglakaw; akoy nagkugos sa akong katawhan, apan wala sila moila nga akoy nag-amoma kanila. Gihigtan ko sila sa mga pisi sa kaluoy ug sa lig-ong higot sa gugma, ug nahimo ako nga ilang magtatabang sa pagpagaan sa ilang yugo, ug miduko ako aron sa pagpakaon kanila. “Mamalik sila sa Ehipto, ug ang Asiria maoy maghari kanila, kay midumili man sila sa pagbalik kanako. Mahitabo ang gubat diha sa ilang mga siyudad; maguba ang mga ganghaan niini; mangamatay sila tungod kay nagtuman man sila sa ilang gusto. Mobiya gayod kanako ang akong katawhan, busa ang yugo gitagana alang kanila ug walay makatangtang niini. “Unsaon ko man sa pagbiya kanimo, O Efraim? Unsaon ko man sa pagtugyan kanimo ngadto sa laing kamot, O Israel? Unsaon ko man sa paghimo kanimo nga sama sa Adma? Unsaon ko man sa paghimo kanimo nga sama sa Zeboim? Dili motugot ang akong kasingkasing niana, kay mipasulabi man ang akong gugma ug kaluoy kanimo. Dili ko ipadayon ang pintas kong kasuko; dili ko gub-on pag-usab ang Efraim kay ako Dios man ug dili tawo. Ako ang Balaan nga uban kaninyo ug dili ako moanha kaninyo nga may kasilag. “Mosunod kanako ang akong katawhan sa dihang mongulob ako sama sa liyon batok sa ilang mga kaaway. Modali sila pagduol kanako gikan sa kasadpan. Moduol sila nga maglupad daw langgam gikan sa Ehipto, ug daw mga salampati gikan sa Asiria, ug ibalik ko sila sa ilang puloy-anan. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini.” Ang Ginoo miingon, “Napuno ako sa pagpamakak sa Efraim ug sa pagpanglimbong sa katawhan sa Israel. Apan dili ingon kanila ang Juda kay siya wala man mobiya sa balaang Dios. “Sa tibuok adlaw ang tanang gibuhat sa katawhan sa Israel walay kapuslanan ug makadaot lamang. Gipilopilo nila ang bakak ug ang mga buhat nga mapintas; nakigkombuya sila sa Asiria sa pagpamaligyag lana ngadto sa Ehipto.” Ang Ginoo may isudya batok sa Juda, ug silotan niya si Jacob sumala sa binuhatan sa iyang katawhan, ug paninglan sila sumala sa ilang nahimo. Nakigbisog si Jacob sa iyang igsoon nga si Esau sa didto pa sila sa tiyan sa ilang inahan, ug sa dako na siya nakiglayog siya sa Dios. Nakiglayog siya sa anghel ug nagmadaugon siya; mihilak siya ug nangayo sa iyang panalangin. Gikahibalag niya ang Dios didto sa Betel ug didto nakigsulti kaniya ang Dios— ang Ginoo nga Dios, ang Labing Gamhanan; si Yahweh ang iyang ngalan. Busa karon, mga kaliwat ni Jacob, salig sa inyong Dios ug balik kaniya. Pagmaunongon ug pagmatarong kamo ug uban ang pailob paabota ang inyong Dios. Ang Ginoo miingon, “Ang negosyante nga kanunayng naggamit ug timbangan nga dili husto, gusto kaayong manglimbong sa uban. Nag-ingon ang katawhan sa Efraim, ‘Dato kita kay daghan na kitag bahandi. Walay makaingon nga nadato kita tungod sa pagpanikas.’ Ako, ang Ginoo nga inyong Dios, maoy nagpagawas kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto. Papuy-on ko kamo pag-usab diha sa mga tolda, sama sa inyong paghimo sa kasaulogan sa balongbalong. “Nakigsulti ako sa mga propeta, ug ako kadto ang mihatag kaninyog daghang panan-awon ug mga sambingay pinaagi kanila. Kon magpakasala ang taga-Gilead, dili sila molampos; kon maghalad silag mga torong baka didto sa Gilgal, tumpagon ang ilang mga halaran diha sa mga tudling sa kaumahan.” Mikagiw si Jacob ngadto sa Siria, ug didto nangalagad siya ingon nga tigbantay ug mga karnero aron makaasawa. Pinaagi sa usa ka propeta, gikuha sa Ginoo ang Israel gikan sa Ehipto ug giluwas. Daghag nahimo ang Efraim nga nakapasilaob sa kasuko sa Ginoo, busa silotan gayod sila sa Ginoo tungod sa ilang pagkamamumuno, ug pahiagomon sila sa kaulawan. Kaniadto, sa dihang mosulti ang banay ni Efraim, ang ubang mga banay sa Israel mangurog. Taas ang ilang pagtan-aw sa mga taga-Efraim. Apan ang katawhan nakasala kay gisimba man nila si Baal, ug tungod niini mamatay sila. Ug karon ang katawhan nagpadayon sa pagpakasala. Nagbuhat silag mga hinulmang larawan, mga diosdios nga hinimo sa plata ug binuhat lamang sa tawo. Nag-ingon sila, “Paghalad kamo niini.” Ug nanghalok sa mga bulawang baka ang mga tawo! Busa mahisama sila sa gabon sa kabuntagon, o sa yamog nga dali rang mahanaw, o uhot nga ipalid gikan sa giukanan, o aso nga moutbo gikan sa panghaw. Ang Ginoo miingon, “Ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ang nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto. Wala kamoy laing giila nga Dios gawas kanako ug walay laing makaluwas kaninyo gawas kanako. Ako ang nag-uban kaninyo didto sa kamingawan, sa yuta nga kanunay lamang nga uga. Apan sa pagsulod ninyo sa maayong yuta, nangabusog ug nangatagbaw kamo. Nahimo kamong garboso ug nalimot kanako. Busa sama sa liyon ug liyopardo, atangan ko kamo sa dalan. Sama sa oso nga giilogag anak, dasmagan ko kamo ug ablihan ang inyong dughan. Ug sama sa usa ka liyon ug sa pintas nga mananap, wataswatason ko kamo. “Laglagon ko kamo, O katawhan sa Israel, ug wala gayoy makatabang kaninyo. Kamong nag-ingon, ‘Hatagi kamig hari ug mga pangulo,’ hain na man karon ang hari nga moluwas kaninyo, ug ang mga kadagkoan nga manalipod kaninyo? Tungod sa akong kasuko gihatagan ko kamog mga hari, ug sa akong kapungot gikuha ko sila. “Gisulat diha sa talaan ang mga kalapasan sa Efraim ug kining tanan gitipigan. May kahigayonan unta siya nga mabuhi, apan buangbuang siya kaayo kay wala kini niya pahimusli. Sama siya sa usa ka bata nga hapit na unta nga mahimugso, apan nagdumili sa paggula gikan sa tagoangkan. Dili ko sila luwason gikan sa gahom sa Seol. Dili ko sila ilikay gikan sa gahom sa kamatayon. O kamatayon, ipadangat ang imong kalala! O Seol, ipadala ang imong gahom sa paglaglag! Dili ako maluoy kanila. Bisag molambo pa siya sama sa bugang, ipadala ko gayod ang timog nga hangin nga gikan sa kamingawan, ug mohubas ang mga tinubdan sa tubig, ug hutdog kuha niini ang tanang butang nga bililhon. Mag-antos ang Samaria sa silot sa iyang sala, kay misupil man siya sa iyang Dios; mapukan siya pinaagi sa espada, ug ang iyang kabataan wataswatason ug yasyason ang tiyan sa mga mabdos.” O katawhan sa Israel, balik sa Ginoo nga inyong Dios, kay nasukamod kamo tungod sa inyong kadaotan. Andama ang inyong igsusulti ug balik sa Ginoo. Ingna siya, “Pasayloa kami sa tanan namong kalapasan, ug dawata ang among pangaliyupo, ug ihalad namo kanimo ang among mga pagdayeg. Dili makaluwas kanamo ang Asiria, o ang mga kabayo nga among sakyan panahon sa gubat. Dili na namo isipon nga Dios ang binuhat sa among mga kamot. Maluluy-on ka niadtong walay laing kadangpan.” Ang Ginoo miingon, “Pabalikon ko ang akong katawhan ngari kanako ug higugmaon ko sila, kay nahanaw na ang kasuko ko kanila. Mahimo akong sama sa yamog alang sa Israel, ug mamulak siya sama sa lirio; mogamot siya pag-ayo sama sa dagkong kahoy sa Lebanon. Molipang ang iyang mga salingsing ug mahisama siya katahom sa olibo, ug mangalimyon siya sama sa Lebanon. Mamauli sila ug magpuyo sa silong sa akong landong; molambo ang Israel sama sa tanaman ug mamulak sama sa paras; ang ilang kahumot sama sa bino sa Lebanon. Ang Efraim dili magsimbag mga diosdios. Ako ang nagtubag sa ilang mga pag-ampo ug nag-atiman kanila kanunay. Sama ako sa sipres nga lunhaw kanunay ug akoy naghatag kanilag mga bunga.” Hinaot nga ang mga maalamon mosabot sa nahisulat dinhi ug makatugkad niini. Matarong ang tanang paagi sa Ginoo, ug mosubay niini ang mga matarong, apan mapandol niini ang mga malapason. Kini ang mensahe nga gisulti sa Ginoo kang Joel nga anak ni Petuel: Pamatia ninyo kini, kamong mga hamtong na ingon man kamong tanang nagpuyo sa Juda. May nahitabo na ba nga sama niini sa inyong panahon o sa panahon sa inyong katigulangan? Isugilon kini ngadto sa inyong mga anak, aron isugilon usab nila kini sa ilang mga anak, nga mosugilon usab niini sa ilang mga kaliwat. Nagbanosbanos paghugpa sa mga tanom ang mga panon sa dulon. Ang mga tanom nga salin sa mga dulon, gihurot pagkaon sa mga lukton. Pagmata na ug panghilak, kamong mga palahubog; danguyngoy kamong mga palainom kay wala nay ubas nga himoong bino. Gihugpaan sa bagang panon sa dulon ang atong kayutaan; gamhanan sila ug dili maihap; hait silag ngipon sama sa liyon. Gihurot nilag kaon ang atong kaparasan ug gipangpanitan ang mga kahoyng igera, busa nangaputi na ang mga sanga niini. Panghilak kamo sama sa dalagang nagbangotan tungod sa namatay niyang pamanhonon. Wala nay trigo o bino nga ikahalad didto sa Templo; nagbangotan ang mga pari kay wala na man silay ihalad ngadto sa Ginoo. Nangaupaw ang kaumahan, ug nagbangotan ang yuta kay nadaot man ang mga trigo; mikaging ang mga ubas ug nangalaya ang mga olibo. Pagsubo kamong mga mag-uuma; panghilak kamong tig-atiman sa parasan, kay ang trigo, ang sebada ug ang tanang tanom nahurot ug kadaot. Patay na ang mga paras, nangalaya usab ang mga igera, ingon man ang mga granada, palmera, mansanas ug ang tanang kahoy sa kaumahan, ug nawad-ag kalipay ang katawhan. Kamong mga pari nga nag-alagad diha sa halaran sa Dios, pagsul-ob kamog sako ug panghilak kamo. Pangadto kamo sa Templo ug pagbangotan didto sa tibuok gabii, kay wala nay trigo o bino nga ikahalad ngadto sa inyong Dios. Awhaga ang katawhan sa pagpuasa, ug pagtigom kamo; tigoma usab ang mga kadagkoan ug ang tanang nagpuyo sa Juda didto sa Templo sa Ginoo nga inyong Dios ug sangpita siya. Hapit na moabot ang adlaw sa Ginoo, ug magdala kinig kalaglagan gikan sa Labing Gamhanan. Pagkamakalilisang sa maong adlaw! Wala kitay nahimo sa dihang gilaglag ang atong mga tanom. Nahanaw ang kalipay diha sa Templo sa atong Dios. Nanguyos ang mga binhi nga gipugas ug wala na kitay maani. Nangaguba na ang walay sulod nga mga kamalig. Nag-inga ang mga baka sa kaguol sanglit wala na man silay masibsib. Nag-antos usab ang panon sa mga karnero. Nagsangpit ako kanimo, O Ginoo, kay nangalaya na ang mga balili, ug ang kakahoyan napagba sa kalayo. Nagtuaw kanimo bisan gani ang mga ihalas nga mananap kay nangahubas na man ang mga suba, ug nangasunog na ang mga sagbot sa mga kamingawan. Patingoga ang trumpeta; ipalanog ang pasidaan didto sa Sion, ang balaang bungtod sa Dios! Pangurog kamong katawhan sa Juda, kay hapit na moabot ang adlaw sa Ginoo. Usa kini ka ngitngit ug dulom nga adlaw; gitaptapan sa mga panganod ug ngiob kaayo. Ug sama sa kangitngit nga molukop sa kabukiran, mohugpa ang bagang panon sa dulon. Wala pay sama niini sukad-masukad, o may sama niini sa umaabot nga mga adlaw. Sama sa kalayo ut-oton nila ang mga tanom; ang yuta nga sama sa tanaman sa Eden mahimong sama sa diserto inigbiya na nila; wala gayoy sayloan nila. Sama silag hitsura sa mga kabayo, ug managan sama sa kabayong iggugubat. Inigpanglukso nila sa tumoy sa mga bukid, maghaguros sila daw karwahi ug daw ugang sagbot nga gisunog; maglaray sila sama sa bagang kasundalohan nga andam sa pagpakiggubat. Inigsulong nila, mangalisang ug mangluspad ang tanan. Modasdas sila daw mga sundalo, ug mangatkat sa mga paril. Modasdas sila nga dili magkaguliyang. Dili sila mag-ilogay sa ilang agian, ug walay panalipod nga makasanta kanila. Mosulong sila sa siyudad, mangatkat sa mga paril, manaka sila sa kabalayan ug moagi sa mga bintana daw kawatan. Mauyog ang kalibotan inigsulong nila ug mokurog ang kalangitan. Mongitngit ang adlaw ug ang bulan ug dili na modan-ag ang kabituonan. Mandoan sa Ginoo ang iyang kasundalohan. Ang iyang mga sundalo daghan kaayo ug gamhanan. Makalilisang kaayo ang adlaw sa Ginoo! Kinsa bay makaagwanta niini? Nag-ingon ang Ginoo, “Apan bisan karon, paghinulsol kamo sa kinasingkasing ug balik kanako nga magpuasa, maghilak ug magbangotan. Gisia ang inyong kasingkasing inay ang inyong bisti.” Balik sa Ginoo nga inyong Dios kay maluluy-on siya kaayo, mapailubon ug matinumanon sa saad; andam siya sa pagpasaylo ug sa dili pagsilot. Basin pag maluoy ang Ginoo kanato ug panalanginan niya ang atong mga uma, aron may trigo ug bino kita nga ikahalad kaniya. Patingoga ang trumpeta sa Bukid sa Sion; sugoa ang katawhan sa pagpuasa; pagtawag ug usa ka tigom. Tigoma sila ug andama sa usa ka balaang panagtigom; iapil ang mga tigulang, ang kabataan lakip ang mga masuso. Bisan ang bag-o pang gikasal kinahanglan nga moapil sa maong tigom. Ang mga pari nga nag-alagad sa Ginoo sa tungatunga sa pultahan ug sa halaran sa Templo kinahanglan nga maghilak ug mag-ampo nga nag-ingon, “O Ginoo, kaluy-i intawon ang imong katawhan. Ayaw itugot nga tamayon kami ug biaybiayon sa ubang mga nasod ug ingnan, ‘Hain na man ang inyong Dios?’” Unya gipakita sa Ginoo nga nahingawa siya sa iyang yuta ug naluoy sa iyang katawhan. Mitubag siya kanila, “Karon hatagan ko kamog trigo, bino ug lana ug matagbaw gayod kamo. Dili na kamo tamayon sa ubang nasod. Ipahilayo ko kaninyo kining mga dulon nga daw kasundalohan nga gikan sa amihanan, ug abugon ko sila ngadto sa kamingawan; ang nag-una nila abugon ko ngadto sa Patayng Dagat, ug ang ulahi ngadto sa Mediteraneo. Mangabaho ang patay nilang mga lawas. Puohon ko gayod sila tungod sa ilang gibuhat kaninyo. “Mga kaumahan, ayaw na kamo kalisang! Paglipay ug pagsadya kamo tungod sa tanan nga gibuhat sa Ginoo alang kaninyo! Mga hayop, ayaw na kamo kahadlok! Lunhaw na ang mga sibsibanan. Namunga na ang mga kahoy ug daghan nag igos ug ubas. “Pagmaya na kamo, katawhan sa Sion! Paglipay kamo tungod sa nabuhat sa Ginoo nga inyong Dios! Gihatagan kamo niya sa gikinahanglang ulan sa panahon sa ting-init, ingon man sa tingtugnaw ug sa tingsalingsing sama kaniadto. Ang mga giukanan mapuno sa trigo, ug ang mga sudlanan diha sa mga pug-anan mag-awas sa bino ug lana. Ibalik ko ang nawala kaninyo sa panahon nga ang inyong kaumahan gihugpaan ug mga dulon nga akong gipadala kaninyo. Karon daghan na kamog makaon ug matagbaw gayod kamo. Daygon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios, nga naghimog mga kahibulongang butang alang kaninyo. Dili na gayod tamayon ang akong katawhan. Unya kamong mga Israelita masayod nga ako nag-uban kaninyo, ug nga ako, ang Ginoo, mao ray inyong Dios. Dili na gayod tamayon ang akong katawhan. “Unya ibubo ko ang akong espiritu sa tanang katawhan; ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye magsangyaw sa akong mensahe; ang mga tigulang ninyo magdamgo, ug ang batan-on ninyong mga lalaki makakitag mga panan-awon. Niadtong panahona ibubo ko ang akong espiritu bisan pa sa mga ulipon nga lalaki ug babaye. “Magpakita akog ilhanan sa langit ug sa yuta: may dugo, kalayo ug bagang aso. Mongitngit ang adlaw, ug mopula ang bulan daw dugo sa hapit na mahitabo ang kahibulongan ug makalilisang nga adlaw sa Ginoo. Apan maluwas ang tanan nga mosangpit sa Ginoo. Sumala sa giingon sa Ginoo, may makaikyas didto sa Bukid sa Sion ug sa ubang bahin sa Jerusalem. Uban niadtong nahibiling buhi mao kadtong tinawag sa Ginoo.” Nag-ingon ang Ginoo, “Niadto unyang adlawa akong ibalik ang kabulahanan sa Jerusalem ug sa Juda. Tigumon ko ang kanasoran ug dad-on ko sila sa Walog sa Josafat. Didto hukman ko sila tungod sa gibuhat nila sa akong katawhan. Gipatibulaag nila ang mga Israelita ngadto sa lagyong kanasoran, ug gibahinbahin nila ang Israel, ang akong nasod. Nagripa sila kon kinsay manag-iya sa mga binihag; gipamaligya nila ingon nga mga ulipon ang mga batan-ong lalaki ug babaye, aron ilang ibayad sa daotang mga babaye ug sa bino. “O Tiro, Sidon ug Filistia, unsa may inyong giandam alang kanako? Aduna na ba kamoy ikabayad kanako? Kon aduna, pabayron ko kamo dayon! Gisakmit ninyo ang akong mga plata ug mga bulawan ug gidala ninyo ang akong mga bahandi ngadto sa inyong mga templo. Gipamihag ninyo ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem ngadto sa lagyong mga nasod ug gipamaligya ninyo sila ngadto sa mga Grego. Busa karon, kuhaon ko sila gikan sa mga dapit diin ninyo sila gipamaligya. Himoon ko nganha kaninyo ang inyong gibuhat ngadto kanila ug ipabaligya ko usab ang inyong mga anak ngadto sa taga-Juda aron ipamaligya usab ngadto sa Sabea, usa ka nasod nga layo kaayo. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “Ipahibalo kini sa mga kanasoran: ‘Pangandam kamo sa gubat, tawga ang kasundalohan, tigoma silang tanan ug sulong kamo! Himoang mga espada ang inyong mga punta sa daro, ug himoang mga bangkaw ang inyong mga galab. Bisan ang mga luyahon kinahanglan makig-away. Pagdali, duol kamong tanang silingang kanasoran ug pagtigom kamo didto sa walog.’” O Ginoo, pakanaoga ang gamhanan mong kasundalohan! “Kinahanglan nga mangandam ang kanasoran ug moadto sa Walog sa Paghukom. Didto, ako, ang Ginoo, maghukom sa tanang kasikbit nga kanasoran. Daotan sila kaayo, busa galaba sila sama sa trigo sa panahon sa ting-ani, ug pigsaa sila sama sa ubas diha sa pug-anan hangtod nga mobuhagay ang bino.” Linibo ang katawhan sa Walog sa Paghukom ug didto hapit na gayod moabot ang adlaw sa Ginoo. Mongitngit ang adlaw ug ang bulan, ug dili na mohayag ang kabituonan. Mosinggit ang Ginoo didto sa Bukid sa Sion; modahunog ang iyang tingog didto sa Jerusalem; mokurog ang yuta ug ang langit, apan panalipdan niya ang iyang katawhan. “Unya masayod ka, O Israel, nga ako mao ang Ginoo nga imong Dios. Nagpuyo ako sa Sion, ang balaan kong bukid; ang Jerusalem mao ang balaang siyudad, ug ang mga langyaw dili na gayod makabuntog niini. Niadtong panahona ang kabukiran malukop sa mga parasan, may mga baka na unya sa kabungtoran, ug daghan nang tubig sa tibuok Juda. May suba nga modagayday gikan sa Templo sa Ginoo, ug patubigan niini ang Walog sa mga Acasia. “Mahimong kamingawan ang Ehipto ingon man ang Edomea, kay gisulong man nila ang yuta sa Juda ug gipamatay ang mga tawong inosente. Mao kini ang giingon ni Amos nga usa ka magbalantay sa karnero sa lungsod sa Tekoa. Gipadayag sa Dios kining maong mensahe mahitungod sa Israel ngadto kang Amos, duha ka tuig sa wala pa ang linog sa panahon nga si Uzias maoy hari sa Juda ug si Jeroboam nga anak ni Joas maoy hari sa Israel. Si Amos miingon, “Ang Ginoo nagpadahunog sa iyang tingog gikan sa Sion, ug milanog kini gikan sa Jerusalem, ug nangalaya ang mga sibsibanan ingon man ang mga sagbot sa Bukid sa Carmel.” Ang Ginoo nag-ingon, “Ang katawhan sa Damasco nagpadayon sa pagpakasala. Silotan ko gayod sila kay gidaugdaog nila pag-ayo ang mga lumolupyo sa Gilead. Busa paulanan kog kalayo ang palasyo nga gitukod ni Hari Hasael ug sunogon ko ang mga kota ni Hari Benhadad. Gun-obon ko ang trangka sa ganghaan sa Damasco ug hinginlan ko ang mga nagpuyo sa Walog sa Aben ug ang pangulo sa Bet-eden. Ang katawhan sa Siria bihagon ngadto sa Kir.” Ang Ginoo nag-ingon, “Ang mga nagpuyo sa Gaza nagpadayon sa pagpakasala. Silotan ko gayod sila kay namihag man silag katawhan ug gitugyan nila ngadto sa Edomea. Busa paulanan kog kalayo ang kota sa Gaza aron masunog ang mga kota sa siyudad. Bihagon ko ang mga pangulo sa mga siyudad sa Asdod ug Ascalon. Silotan ko ang siyudad sa Ekron ug mangamatay ang tanang Filistihanon nga mahibilin.” Ang Ginoo nag-ingon, “Ang katawhan sa Tiro nagpadayon sa pagpakasala. Silotan ko gayod sila kay namihag man silag katawhan ngadto sa Edomea ug wala nila tumana ang kasabotan sa panaghigalaay. Busa paulanan kog kalayo ang paril sa Tiro aron masunog ang mga kota sa siyudad.” Ang Ginoo nag-ingon, “Ang katawhan sa Edomea nagpadayon sa pagpakasala. Silotan ko gayod sila kay gigukod man nila ang ilang mga kadugo nga mga Israelita sa walay kukaluoy. Walay kinutoban ang ilang kasuko ug wala nila kini palunga. Busa paulanan kog kalayo ang Teman ug sunogon ko ang mga kota sa Bozra.” Ang Ginoo nag-ingon, “Ang katawhan sa Ammon nagpadayon sa pagpakasala. Silotan ko gayod sila kay sa ilang kahakog sa pagpanag-iyag yuta, gipangyasyasan nila ang mga babayeng mabdos didto sa Gilead. Busa sunogon ko ang paril sa Raba aron masunog ang mga kota sa siyudad. Maninggit sila sa adlaw sa gubat ug ang kabangis sa ilang panag-away sama sa bagyo. Mabihag ang ilang hari ug ang ilang mga pangulo.” Ang Ginoo nag-ingon, “Ang katawhan sa Moab nagpadayon sa pagpakasala. Silotan ko gayod sila kay gisunog nila ang mga bukog sa hari sa Edomea hangtod nga naagiw kini. Paulanan kog kalayo ang Moab aron masunog ang mga kota sa Keriot. Ang katawhan sa Moab mangamatay taliwala sa kagahob sa gubat, sa mga singgit sa mga sundalo ug tingog sa mga trumpeta. Patyon ko ang hari sa Moab ug ang tanang kadagkoan sa maong nasod.” Ang Ginoo nag-ingon, “Ang katawhan sa Juda nagpadayon sa pagpakasala. Silotan ko gayod sila kay gisalikway nila ang akong mga balaod ug wala nila tumana ang akong kasugoan. Gipasalaag sila sa mini nga dios nga gialagaran sa ilang katigulangan. Busa paulanan kog kalayo ang Juda aron masunog ang mga kota sa Jerusalem.” Ang Ginoo nag-ingon, “Nagpadayon sa pagpakasala ang katawhan sa Israel. Silotan ko gayod sila kay gisilotan nila ang mga walay sala tungod sa suborno ug gibaligya nila ang mga kabos ingon nga ulipon tungod lamang sa usa ka parisan nga sandalyas. Gidaugdaog nila ang mga timawa ug namintaha sila sa mga kabos. Ang usa ka tawo ug ang iyang amahan makighilawas sa usa ra ka ulipong babaye, ug tungod niini gipakaulawan nila ang akong ngalan nga balaan. Sa tanang dapit nga ilang gisimbahan nanghigda sila sinul-ob ang mga bisti nga gigarantiya sa mga nakautang kanila. Didto sa templo sa ilang Dios nanginom silag bino nga ilang kinuha niadtong nakautang kanila. “Apan bisan pa niana gilaglag ko alang kanila ang mga Amorihanon nga sama ka tag-as sa mga kahoyng sidro ug ingon ka lig-on sa mga kahoyng tugas. Gilaglag ko sila sa hingpit. Gikuha ko kamo gikan sa Ehipto ug gigiyahan latas sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig ug gihatag ko kaninyo ang yuta sa mga Amorihanon. Gipili ko ang pipila sa inyong anak nga lalaki aron mahimong mga propeta ug pipila sa inyong batan-on aron mahimong Nasareo. Dili ba kini matuod, O katawhan sa Israel? Ako ang Ginoo maoy nag-ingon niini. Apan gipainom ninyog bino ang mga Nasareo ug gidid-an ang mga propeta sa pagsangyaw sa akong mensahe. Ug karon lisudlisoron ko kamo ug mag-agulo kamo sama sa karomata nga nagbaguod sa kargang trigo. Bisan pa kadtong kusog modagan dili makaikyas, ang mga kusgan mawad-ag kusog ug ang mga sundalo dili makaluwas sa ilang kaugalingon. Bisan pa ang hanas mogamit ug pana ug ang kusog modagan dili maluwas ug ang mga tawo nga nagkabayo dili makaikyas. Bisan ang labing isog mokagiw nga hubo niadtong adlawa,” miingon ang Ginoo. Katawhan sa Israel, pamatia kining mensahe nga gisulti sa Ginoo batok kaninyo nga iyang gikuha gikan sa Ehipto: “Sa tanang katawhan sa kalibotan kamo lamang ang akong gipili ug gimahal. Busa silotan ko kamo tungod sa tanan ninyong sala.” Magkuyog ba ang duha ka tawo gawas kon sila magkasabot? Mongulob ba ang liyon diha sa lasang gawas kon makakaplag kinig tukbonon? Motingog ba ang itoy nga liyon diha sa iyang puy-anan gawas kon siya makatukob? Makuha ba sa lit-ag ang usa ka langgam kon walay paon niini? Molibkas ba ang lit-ag gawas kon may mopalibkas niini? Mahitabo bang dili mahadlok ang katawhan kon patingogon ang trumpeta diha sa usa ka siyudad? May makalilisang bang mahitabo sa usa ka siyudad kon dili ang Ginoo maoy mohimo niini? Sa pagkatinuod, ang tanang himoon sa Ginoong Dios ipahibalo gayod niya sa iyang mga alagad nga mga propeta. Kinsay dili mahadlok kon mongulob na ang liyon? Kon ang Ginoong Dios maoy mosulti, kinsay makapugong sa pagsangyaw sa iyang mensahe? Sultihi ang mga nagpuyo sa mga palasyo sa Asdod ug sa Ehipto: “Pagtigom kamo didto sa kabukiran sa Samaria ug tan-awa ninyo ang dakong kagubot didto ug ang mga pagdaugdaog nga gihimo diha sa siyudad.” Ang Ginoo nag-ingon, “Gipuno niining mga tawhana ang ilang mga balay sa mga butang nga ilang tinulis. Wala sila masayod kon unsaon pagkinabuhig matarong. Busa libotan sa kaaway ang ilang yuta, gub-on ang ilang mga panalipod ug lungkabon ang harianon nilang mga balay.” Ang Ginoo nag-ingon, “Sama nga mao ray masakmit sa magbalantay sa karnero ang duha ka tiil o usa ka dalunggan sa karnero nga gitukob sa liyon, pipila ra usab ang maluwas sa mga tawo sa Samaria nga karon naglingkudlingkod sa mga mahalong lingkoranan. Pamati ug pasidan-i ang mga kaliwat ni Jacob,” nag-ingon ang Ginoong Dios, ang Dios nga Labing Gamhanan. “Sa adlaw nga silotan ko ang katawhan sa Israel tungod sa ilang mga sala, gun-obon ko ang mga halaran sa Betel. Ang mga sungaysungay sa halaran putlon ug mahulog sa yuta. Gun-obon ko ang mga balay alang sa tingtugnaw ug ang mga balay alang sa ting-init. Ug ang mga balay nga gidayandayanan ug mga tango sa elepante magun-ob gayod ug ang dagkong balay mangaguba.” Pamati niini, kamong mga babaye sa bukid sa Samaria nga nanambok sama sa mga baka sa Basan nga nagpalabilabi sa mga timawa, nagdaugdaog sa mga kabos ug nagsugo sa inyong mga bana sa pag-ingon, “Dad-i kamig mainom nga bino!” Ang Ginoong Dios balaan busa nagsaad siya, “Moabot gayod ang adlaw nga guyoron kamo pinaagi sa galong ug ang matag usa kaninyo mahisama sa isda nga nakuha sa taga. Dad-on kamo sa labing duol nga lungag sa kota ug ilabog ngadto sa Harmon.” Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Katawhan sa Israel, pangadto kamo sa balaang dapit sa Betel ug pagpakasala kon gusto ninyo. Pangadto kamo sa Gilgal ug pagpakasala kutob sa inyong mahimo! Pagdala kamog mga mananap nga inyong ihalad matag buntag ug dad-a ang inyong ikapulo matag tulo ka adlaw. Paghalad kamog pan ingon nga halad sa pasalamat ngadto sa Dios ug ipagarbo ang inyong kinabubut-ong halad kay mao man kini ang gusto ninyong buhaton! “Ako ang nagpadalag gutom sa inyong mga siyudad aron wala kamoy makaon. Apan wala gayod kamo mobalik kanako. Wala nako paulana sa dihang tulo pa ka bulan una pa moabot ang ting-ani. Nagpadala akog ulan sa usa ka siyudad apan wala sa laing siyudad. May ulan sa usa ka uma apan sa lain, wala. Nangaluya tungod sa kauhaw ang mga lumolupyo sa duha o tulo ka siyudad. Nangadto sila sa silingang siyudad aron pagpangitag tubig apan walay igong mainom. Apan wala gihapon kamo mobalik kanako. “Gipadad-an kog sakit ang inyong mga tanom. Gikaon sa dulon ang inyong mga tanaman ug kaparasan ingon man ang inyong mga igera ug mga olibo. Apan wala kamo mobalik kanako. “Nagpadala akog kamatay sama sa akong gibuhat didto sa Ehipto. Gipamatay ko ang inyong mga batan-ong lalaki sa panggubatan ingon man ang inyong mga kabayo. Gipasimhot ko kaninyo ang kabaho sa inyong kampo. Apan wala gihapon kamo mobalik kanako. “Gilaglag ko ang pipila kaninyo sama sa paglaglag ko sa Sodoma ug Gomora. Sama kamo sa nagdilaab nga lipak nga gikuha gikan sa kalayo. Apan wala gihapon kamo mobalik kanako,” nag-ingon ang Ginoo. “Busa katawhan sa Israel, silotan ko gayod kamo. Ug kay himoon ko man gayod kini, pangandam sa pag-atubang sa inyong Dios.” Ang Dios maoy naghimo sa kabukiran ug sa hangin, ug nagpadayag sa iyang mga hunahuna ngadto sa tawo; gihimo niya nga gabii ang adlaw ug siya ang nagmando sa tibuok kalibotan. Siya mao ang Ginoo, ang Dios nga Labing Gamhanan! O katawhan sa Israel, pamati kamo sa alawiton sa pagbangotan nga awiton ko alang kaninyo: Napukan ang ulay nga Israel, ug dili na gayod makabangon! Nalukapa siya sa yuta, ug walay motabang kaniya sa pagtindog. Nag-ingon ang Ginoong Dios, “Usa ka siyudad sa Israel nagpadalag 1,000 ka sundalo ug 100 ra ang nahibalik; laing usa ang nagpadalag 100 ug napulo ray nahibalik.” Ang Ginoo nag-ingon sa katawhan sa Israel, “Duol kamo kanako ug mabuhi kamo. Ayaw kamog adto sa Berseba aron sa pagsimba didto. Ayaw kamog pangita kanako didto sa Betel kay mahanaw ang Betel. Ayaw kamog adto sa Gilgal kay ang katawhan niini mabihag gayod.” Dangop sa Ginoo ug mabuhi kamo. Kon dili, sama sa kalayo sunogon niya ang katawhan sa Israel ug ugdawon sa kalayo ang katawhan sa Betel. Wala gayoy makapalong niini. Pagkaalaot gayod ninyo nga nagtuis sa hustisya ug naghikaw sa katawhan sa ilang mga katungod! Ang Ginoo naghimo sa kabituonan, sa Pleiades ug sa Orion. Siya ang naghimo sa kangitngit nga kahayag ug sa adlaw nga gabii, ug siya ang nagsangpit sa tubig sa kadagatan, ug nagbubo niini ngadto sa yuta. Ang iyang ngalan mao si Yahweh. Gun-obon niya ang mga tawo nga may gahom ug ang ilang mga kota. Gidumtan ninyo kadtong nagpatunhay sa hustisya ug nagsulti sa matuod diha sa mga hukmanan. Gidaugdaog ninyo ang mga kabos ug gikawatan ninyo sila sa ilang mga abot. Busa dili kamo makapuyo sa nindot nga balay nga inyong gihimo o makainom sa bino gikan sa matahom ninyong mga parasan. Nasayod ako nga daghan ang inyong mga sala ug makalilisang ang mga kalapasan nga inyong nahimo. Gilutos ninyo ang mga maayong tawo, nanawat kamog suborno ug gihikawan ninyog hustisya ang mga kabos diha sa mga hukmanan. Daotan kaayo kining panahona busa dili kahibudngan nga ang mga maalam magpakahilom na lamang. Paningkamot kamo pagbuhat sa matarong ug dili sa daotan aron mabuhi kamo. Unya ang Ginoo, ang Dios nga Labing Gamhanan, makig-uban gayod kaninyo sumala sa inyong giingon. Likayi ang daotan ug mahala ang maayo, ipatunhay ang hustisya diha sa mga hukmanan basin pag kaluy-an sa Ginoo ang katawhan nga nahibiling buhi niining nasora. Busa ang Ginoo, ang Dios nga Labing Gamhanan miingon, “Adunay pagminatay ug paghilak diha sa mga kadalanan sa siyudad. Ang mga tawo nga gikan sa mga kaumahan tawgon aron magbangotan alang sa mga patay kauban niadtong gisuholan sa pagbangotan. Adunay pagminatay diha sa tanang parasan kay moanha ako aron pagsilot kaninyo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo. Alaot gayod kamo nga nagpaabot sa adlaw sa Ginoo! Dili makaayo kaninyo kadtong adlawa. Adlaw unya kadto sa kangitngit ug dili sa kahayag. Kadto unyang adlawa mahisama sa usa ka tawo nga milikay sa liyon apan nakasugat hinuon ug oso! O sama sa usa ka tawo nga mipauli sa iyang balay apan sa pagkupot niya sa bungbong gipaak siya ug bitin! Ang adlaw sa Ginoo magdalag kangitngit ug dili kahayag. Mangiob kadtong adlawa ug wala gayoy kahayag. Nag-ingon ang Ginoo, “Gidumtan ko ang inyong mga pista ug wala ko kahimut-i ang inyong mga kasaulogan! Sa dihang dad-an ako ninyog halad nga sunogon ug mga halad nga uhay, dili ko kini dawaton. Ug dili ko usab dawaton ang mananap nga pinatambok nga inyong dad-on kanako ingon nga halad sa pasalamat. Hunonga ang inyong masaba nga awit. Dili ako buot mamati sa inyong mga alpa. Patunhaya hinuon ang hustisya ug ang katarong sama sa suba nga nagdagayday ug dili gayod mohubas. “Katawhan sa Israel, sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan wala kamo magdala kanakog mga inihaw nga mananap ug mga halad. Apan karon dad-on ninyo ang mga larawan ni Sakut nga inyong hari ug ni Kaiwan nga inyong dios sa bituon nga gihimo ninyo alang sa inyong kaugalingon. Ug dad-on ko kamo ingon nga mga binihag saylo pa sa Damasco,” nag-ingon ang Ginoo. Siya mao ang Dios nga Labing Gamhanan. Alaot gayod kamo nga nagpuyo nga haruhay diha sa Sion ug kamo nga nagtuo nga halayo kamo sa kakuyaw diha sa bukid sa Samaria—kamong mga dagkong tawo sa nasod sa Israel nga maoy dangpanan sa mga tawo. Adtoa ug tan-awa ang siyudad sa Calne. Unya adtoa ang siyudad sa Hamat ug padayon sa Gat nga siyudad sa mga Filistihanon. Mas maayo pa ba sila kay sa mga gingharian sa Juda ug sa Israel? Mas dako ba ang ilang teritoryo kay sa inyoha? Buot ninyong langanon ang pag-abot sa adlaw sa kasakitan apan ang inyong binuhatan nagpadali hinuon sa pag-abot niini. Alaot gayod kamo nga naghigda sa mga mahalon nga higdaanan ug nagkaon ug karne sa mga nating baka ug nating karnero. Gusto kamong magtagik ug mga awit sama sa gihimo ni David ug magtugtog sa mga alpa. Nagpatuyang kamog inom ug bino ug gidihogan ninyo ang inyong kaugalingon sa labing maayo nga pahumot apan wala kamo magbangotan sa pagkalaglag sa Israel. Busa kamo maoy unang mabihag ug ang inyong mga pista ug mga kombira matapos. Nanumpa ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan: “Gidumtan ko ang pagkamapahitas-on sa Israel. Gikasilagan ko ang ilang mga palasyo. Itugyan ko ngadto sa ilang kaaway ang ulohang siyudad ug ang tanan nga anaa niini.” Kon may napulo ka tawo nga mahibilin sa usa ka panimalay, mangamatay silang tanan. Kon kuhaon sa paryenti sa namatay ang haya ug sunogon kini, tawgon niya ang bisan kinsa diha sa balay, “May lain ka bang kauban diha?” Siya motubag, “Wala!” Unya ang paryenti moingon, “Hilom! Magmatngon kita sa dili paghisgot bisan gani sa paghisgot sa ngalan ni Yahweh.” Inigmando sa Ginoo, magun-ob ang mga balay, dagko ug gagmay. Modagan ba ang mga kabayo diha sa mga dapit nga batoon? Darohon ba sa mga tawo ang dagat pinaagi sa baka? Apan gihimo ninyong hilo ang hustisya ug gituis ninyo ang husto. Nalipay kamo nga nailog ninyo ang lungsod sa Lodebar. Nag-ingon kamo, “Nakahimo kami pag-ilog sa Carnaim.” Ang Ginoo, ang Dios nga Labing Gamhanan nag-ingon, “Ipasulong ko kamo sa usa ka nasod, O katawhan sa Israel. Daugdaogon kamo niini gikan sa agianan sa Hamat diha sa amihanan hangtod sa Sapa sa Araba dapit sa habagatan.” Gipakita ako sa Ginoong Dios ug usa ka panan-awon. Nakita ko siya nga naghimog usa ka panon nga dulon human magalab ang kumpay nga bahin sa hari ug ang pinutlan misugod na usab pagtubo. Ug nakita ko usab ang mga dulon human nila kan-a ang tanang lunhawng sagbot sa yuta ug miingon ako, “O Ginoong Dios, pasayloa ang Israel! Unsaon pa man nila pagpakabuhi? Luya ug diyutay ra sila kaayo.” Giusab sa Ginoo ang iyang hukom ug miingon, “Dili mahitabo ang imong nakita.” Gipakita ako Ginoong Dios ug laing panan-awon. Nakita ko siya nga nangandam pagsilot sa iyang katawhan pinaagi sa kalayo. Gisunog sa kalayo ang dakong dagat ingon man ang yuta. Unya miingon ako, “O Ginoong Dios hunonga intawon kini! Dili makasugakod ang Israel. Diyutay ra sila ug luya kaayo.” Giusab sa Ginoo ang iyang hukom ug miingon, “Dili usab kini mahitabo.” Gipakita kanako sa Ginoo kining panan-awon. Nakita ko siya nga nagtindog tupad sa usa ka paril ug nagkupot siyag tunton. Nangutana siya kanako, “Amos, unsa may imong nakita?” “Tunton,” mitubag ako. Unya miingon siya, “Tan-awa, gigamitan kog tunton ang akong katawhan nga Israel ug hiwi gayod sila. Dili na mausab ang akong hunahuna bahin sa pagsilot kanila. Ang mga dapit diin nagsimba ang mga kaliwat ni Isaac gub-on ug gun-obon ang mga balaang dapit sa Israel. Pinaagi sa gubat puohon ko ang mga kaliwat ni Hari Jeroboam.” Unya si Amasias, ang pari sa Betel, mitaho kang Jeroboam nga hari sa Israel, “Si Amos naglaraw pagpatay kanimo taliwala sa katawhan sa Israel. Ang iyang mga pakigpulong makabungkag sa nasod. Mao kini ang iyang giingon, ‘Si Jeroboam mamatay sa gubat ug mabihag ang katawhan sa Israel.’” Ug si Amasias miingon kang Amos, “Igo na, propeta! Balik ngadto sa yuta sa Juda ug panginabuhi didto pinaagi sa imong pagpanagna. Ayaw na panagna dinhi sa Betel kay mao kini ang dapit diin mosimba ang hari ug ania dinhi ang nasodnong templo.” Si Amos mitubag, “Dili ako propeta nga modawat ug bayad ug dili ako sakop sa pundok sa mga propeta. Magbalantay ako sa mga hayop ug tig-atiman sa mga kahoyng igera. Apan gikuha ako sa Ginoo gikan sa akong pagkamagbalantay sa karnero ug gisugo ako pagsulti ngadto sa iyang katawhan, ang Israel. Busa pamati kamo sa isulti sa Ginoo. Gidid-an mo ako sa pagwali batok sa katawhan sa Israel ug sa mga kaliwat ni Isaac. Tungod kay miingon ka man niana, Amasias, ang Ginoo nag-ingon kanimo, ‘Ang imong asawa magbaligya sa iyang unod diha sa siyudad ug ang imong mga anak mangamatay sa gubat. Mabahinbahin ang imong yuta ug ihatag ngadto sa laing mga tawo ug ikaw mismo mamatay didto sa laing yuta. Ang katawhan sa Israel mabihag gayod ngadto sa laing nasod.’” Gipakita na usab nako sa Ginoong Dios ug laing panan-awon. Nakita ko ang usa ka basket nga punog prutas. Unya miingon ang Ginoo, “Amos, unsa may imong nakita?” “Usa ka basket nga punog prutas,” mitubag ako. Miingon kanako ang Ginoo, “Miabot na ang kataposan sa akong katawhan, ang Israel, ug dili na mausab ang akong hukom sa pagsilot kanila. Niadtong adlawa ang mga awit didto sa palasyo mahimong awit sa pagbangotan. Malukop sa patayng lawas ang tanang dapit ug magmingaw na kini.” Pamati niini, kamong nagyatak sa mga timawa ug naninguha paglaglag sa mga kabos. Nag-ingon kamo sa inyong kaugalingon, “Dili kami makahulat sa pagkatapos sa balaan nga adlaw aron makapamaligya kami ug mga trigo. Kanus-a man matapos ang Adlawng Igpapahulay aron makabaligya kami sa among trigo? Mahalon nato ang presyo niini; gamiton ta ang dili hustong taksanan ug usbon ang timbangan aron paglimbong sa pumapalit. Ibaligya tag mahal ang walay pulos nga trigo ug paliton ta ang kabos sa presyo sa usa ka paris nga sandalyas aron mahimo siyang ulipon.” Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nanumpa, “Dili ko gayod kalimtan ang ilang daotang mga buhat. Ug busa matay-og ang kalibotan ug magbangotan ang tanan. Matay-og ang tibuok nasod, motubo ug mokunhod kini sama sa Suba sa Nilo. Niadtong adlawa pasalupon ko ang adlaw bisag udto pa ug pangitngiton ko ang kalibotan sa adlawng dako. Ako, ang Ginoong Dios, nag-ingon niini. Himoon ko nga panahon sa kasub-anan ang inyong mga kasaulogan ug ang inyong mga awit sa kalipay mahimong pagbangotan. Pabistihon ko kamog sako ug pakiskisan ko ang inyong mga ulo. Mahisama kamo sa mga ginikanan nga nagbangotan sa namatay nilang bugtong anak. Pait gayod kaayo kadtong adlawa! “Moabot ang panahon nga padad-an kog gutom ang nasod. Gutomon ang katawhan apan dili sa pan ug uhawon sila apan dili sa tubig. Gutomon sila sa mensahe gikan sa Ginoo. Ako, ang Ginoong Dios maoy nagsulti niini. Ang katawhan maluya ug magsuroysuroy gikan sa amihanan paingon sa habagatan ug gikan sa silangan paingon sa kasadpan aron pagpangita sa mensahe sa Ginoo apan dili sila makakaplag niini. Niadtong adlawa ang mga maanyag nga babaye ug ang mga batan-ong lalaki panguyapan sa kauhaw. Mapukan ug dili na gayod makabangon kadtong nanumpa pinaagi sa mga diosdios sa Samaria nga nag-ingon, ‘Pinaagi sa dios sa Dan’ ug ‘Pinaagi sa dios sa Berseba.’” Nakita ko ang Ginoo nga nagtindog tupad sa halaran. Miingon siya, “Bunali ang mga haligi sa Templo hangtod nga matay-og ang pundasyon niini. Gun-oba ang tapangko aron mahulog ngadto sa ulo sa mga tawo. Ug ang mahibilin sa katawhan pamatyon ko sa gubat ug wala gayoy makaikyas. Bisan pag maglungag sila paingon sa Seol, panakpon ko gayod sila. Bisag mosaka pa sila sa langit, pakanaogon ko sila. Kon manago sila sa tumoy sa Bukid sa Carmel, pangitaon ug panakpon ko sila. Kon manago sila sa kahiladman sa dagat, ipatukob ko sila sa higanteng mananap sa dagat. Kon mabihag sila sa ilang mga kaaway, ipapatay ko sila pinaagi sa espada. Tinguha ko gayod ang pagpatay ug dili ang pagtabang kanila.” Ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan mihikap sa yuta ug milinog kini; ang tanang nagpuyo niini nagbangotan. Ang tibuok kalibotan sama sa Suba sa Nilo nga motubo ug mokunhod. Ang Ginoo naghimo sa iyang lawak diha sa kalangitan, ug gibutang niya ang mga panganod ibabaw sa kalibotan. Gitawag niya ang mga tubig sa kadagatan ug gibubo niya kini sa yuta. Si Yahweh mao ang iyang ngalan! Ang Ginoo nag-ingon, “Katawhan sa Israel, ang pagtratar ko kaninyo sama sa taga-Etiopia. Gikuha ko ang mga Filistihanon gikan sa Creta ug ang mga Sirianhon gikan sa Kir ingon nga gipagawas ko usab kamo gikan sa Ehipto. Ako, ang Ginoong Dios, nagbantay niining makasasalang gingharian sa Israel ug laglagon ko kini. Apan dili ko laglagon sa hingpit ang banay ni Jacob. “Kay sa akong pagmando matay-og ang katawhan sa Israel sama sa trigo nga binugkos. Tay-ogon ko sila taliwala sa kanasoran aron mawagtang ang tanang walay hinungdan. Ang mga makasasala sa akong katawhan mangamatay sa gubat—ang tanan nga moingon, ‘Dili itugot sa Dios nga may katalagman nga moabot kanato.’” “Niadtong adlawa ipahiuli ko ang gingharian ni David sama sa usa ka balay nga nagun-ob. Ayohon ug ipahiuli ko ang mga kota niini. Tukoron ko kini pag-usab ug himoong sama sa kahimtang niini sa nangaging panahon. Busa buntogon sa katawhan sa Israel ang nahibilin sa yuta sa Edomea ingon man ang tanang kanasoran nga akoa kaniadto,” nag-ingon ang Ginoo nga maoy mohimo niini. “Umaabot ang mga adlaw,” nag-ingon ang Ginoo, “nga ang magdadaro magdaro na samtang nangani pa ang mangangani, ug ang mga tighimog bino maghimo pag bino samtang mamugas na ang mga magpupugas. Managayday sa kabukiran ingon man sa kabungtoran ang tam-is nga bino. Dad-on ko pagbalik ang akong katawhan ngadto sa ilang yuta. Tukoron nila pag-usab ang nagun-ob nga mga siyudad ug adto na sila puyo didto; mananom silag mga paras ug manginom sa bino niini; mananom ug mangaon sila sa ilang abot. Ipahimutang ko sila sa yuta nga gihatag ko kanila ug wala nay makahingilin kanila.” Ang Ginoo nga inyong Dios nagsulti niini. Mao kini ang panagna ni Abdias, ang giingon sa Ginoong Dios mahitungod sa nasod sa Edomea. Gipadala sa Ginoo ang iyang sinugo ngadto sa kanasoran, ug nadungog namo ang iyang gisulti nga nag-ingon: “Ngari kamo! Makiggubat kita sa Edomea!” Giingnan sa Ginoo ang nasod sa Edomea, “Ipaubos ko ikaw, ug tamayon ka pag-ayo sa tanang kanasoran. Gilimbongan ka sa imong garbo. Nagpuyo ka sa usa ka kota nga bato; anaa sa ibabaw sa bukid ang imong puloy-anan, ug busa miingon ka sa imong kaugalingon, ‘Kinsa bay makapukan kanako?’ Bisan pag molupad ka nga manganawkanaw sama sa agila, ug magsalag didto sa kabituonan, pukanon ko gihapon ikaw,” nag-ingon ang Ginoo. “Inigpangawat sa mga kawatan panahon sa kagabhion, kuhaon lamang nila ang ilang nagustohan. Ug kon ang mga tawo mamupo sa mga ubas, binlan gayod nilag diyutay. Apan ikaw gilaglag gayod sa hingpit sa imong mga kaaway. O mga kaliwat ni Esau, nakaplagan nila ang inyong bahandi ug gihurot nila kinig dala. Gibudhian kamo sa inyong mga kaabin, ug gihinginlan kamo gikan sa inyong nasod. Ang mga kaabin ninyo kaniadto mao nay mibuntog kaninyo. Ang mga higala nga nakigsalo kaninyo, milit-ag kaninyo ug miingon, ‘Hain na ba ang ilang kanhing kaigmat?’” Ang Ginoo miingon, “Inigsilot ko sa Edomea, laglagon ko ang ilang mga maalamon, ug wagtangon ko ang tanan nilang kaalam.” Mangalisang ang mga manggugubat sa Teman, ug pamatyon ang tanang sundalo didto sa Bukid ni Esau. “Tungod sa imong pagtulis sa imong mga kadugo nga kaliwat ni Jacob, laglagon ug pakaulawan ka hangtod sa kahangtoran. Wala ka lamang magtagad sa dihang gilumpag sa ilang mga kaawayng langyaw ang ilang mga ganghaan. Sama ka ra kadaotan niadtong mga dumuduong nga mitulis sa bahandi sa Jerusalem ug mibahinbahin niini. Dili mo unta angayng ikalipay ang kadaot nga naagoman sa imong kaigsoonan didto sa Juda. Dili ka unta angayng magmaya sa adlaw sa ilang pagkalaglag. Dili ka unta angayng mokatawa kanila sa panahon sa ilang kalisdanan. Dili ka unta angayng mosulod sa siyudad sa akong katawhan, aron magmaya sa katalagman nga ilang nahiagoman. Dili ka unta angay mangawat sa ilang bahandi sa adlaw sa ilang katalagman. Dili ka unta angayng magbarog sa kinasang-an sa dalan, aron pagsanta niadtong buot moikyas. Wala mo unta sila itugyan ngadto sa kaaway sa adlaw sa ilang kagul-anan. “Duol na ang adlaw nga ako, ang Ginoo, mosilot sa tanang kanasoran. Ang gibuhat mo, Edomea, buhaton usab kanimo. Ang imong gihatag mao usab ang imong madawat. Miinom ang akong katawhan ug usa ka tasa sa mapait nga silot didto sa balaan kong bungtod. Apan labaw sa kangilngig ang silot nga imnon sa tanang kasikbit nga kanasoran; magpatuyang silag inom ug unya mangahanaw sila. “Apan may makaikyas didto sa Bukid sa Sion ug mahimo kining dapit nga balaan. Mapanag-iya sa katawhan ni Jacob ang yuta nga ilaha gayod. Sama sa kalayo ang katawhan ni Jacob ug ni Jose; laglagon nila ang katawhan ni Esau sama nga ang dagami ugdawon sa kalayo. Walay makaikyas sa kaliwat ni Esau. Ako, ang Ginoo, maoy nagsulti niini. “Panag-iyahon ang Bukid ni Esau sa mga Israelita sa Negeb; kadtong atua sa kabungtoran sa Judea manag-iya sa yuta sa mga Filistihanon. Ang kayutaan sa Efraim ug Samaria panag-iyahon usab sa mga Israelita, ug ang kaliwat ni Benjamin manag-iya sa Gilead. Ang mga hininginlang kasundalohan gikan sa amihanang gingharian sa Israel mobuntog sa yuta sa mga Feniciahanon hangtod sa Sarefat. Ilogon usab ang kalungsoran sa Negeb sa mga hininginlang lumolupyo sa Jerusalem nga atua na magpuyo sa Sardis. Motungas sa Bukid sa Sion ang mga madaugong Israelita aron magmando niini; magmando sila sa Bukid ni Esau ug ang Ginoo maoy ilang Hari.” Usa ka adlaw niana, ang Ginoo miingon kang Jonas nga anak ni Amitai, “Lakaw ngadto sa dakong siyudad sa Ninibe ug badlonga ang katawhan didto kay nasayran ko nga hilabihan sila kadaotan.” Apan inay moadto si Jonas sa Ninibe mipadulong hinuon siya sa Tarsis. Miadto siya sa Jopa ug didto may barko nga paingon sa Tarsis; mibayad siya sa iyang plite ug misakay siya aron mahilayo sa Ginoo. Apan ang Ginoo nagpadala ug unos. Kusog kini kaayo nga tungod niini namiligro nga maguba ang barko. Nalisang ang tanang tripulante ug ang tagsatagsa kanila nagpakitabang sa iyang dios. Ug aron dili kaayo mamiligro ang barko, ilang gipangtambog sa dagat ang mga karga. Apan si Jonas nahinanok didto sa usa ka suok sa ilalom sa barko. Nakita siya sa kapitan sa barko ug giingnan, “Nganong natulog ka man? Bangon ug pagpakitabang sa imong dios basin pag maluoy siya kanato ug luwason kita niya.” Unya nagkasabot ang mga tripulante nga magripa sila aron pagsusi kinsay hinungdan sa katalagman nga ilang nahiagoman ug ang ngalan ni Jonas maoy natungnan. Busa gipangutana nila siya, “Ikaw bay hinungdan niini? Unsa may gibuhat mo dinhi ug taga diin ka man?” Si Jonas mitubag, “Hebreohanon ako ug si Yahweh mao ang akong Dios. Siya ang Dios sa langit nga maoy nagbuhat sa dagat ug sa yuta.” Ug gisuginlan sila ni Jonas nga milikay siya sa Ginoo. Busa nalisang ang mga tripulante ug miingon kaniya, “Pagkakuyaw niining imong gibuhat!” Sanglit misamot man kakusog ang unos, giingnan si Jonas sa mga tripulante, “Unsaon ka man namo aron molinaw ang dagat?” Si Jonas mitubag, “Itambog ako sa dagat aron mohunong ang unos kay akoy nakaingon niini.” Bisan pa niini, nanglimbasog lang gihapon pagbugsay ang mga tripulante aron ang barko makaabot sa baybayon apan kawang lamang kini kay misamot man kakusog ang hangin. Busa nagpakitabang sila sa Ginoo. “O Ginoo ayaw intawon itugot nga mamatay kami tungod sa kinabuhi niining tawhana. Ayaw intawon kamig siloti kay imo man kining pagbuot.” Unya gialsa nila si Jonas ug gitambog sa dagat, ug dihadiha mihunong ang unos. Nangahadlok pag-ayo ang mga tripulante sa Ginoo busa naghalad sila ug naghimog mga panaad kaniya. Unya gisugo ni Yahweh ang usa ka dakong isda sa paglamoy kang Jonas ug didto siya sa tiyan sa isda sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. Unya didto sa tiyan sa isda, nag-ampo si Jonas sa Ginoo nga iyang Dios. Miingon siya: “Sa akong kalisdanan, O Ginoo, nagsangpit ako kanimo, ug gitubag mo ako. Didto sa kalibotan sa mga patay, nagpakitabang ako ug gidungog mo ako. Gitambog mo ako sa kahiladman sa dagat, mitidlom ako sa katubigan, ug mitabon kanako ang gamhanan mong mga balod. Nagdahom ako nga nahilayo na ako kanimo ug dili na ako makakita pag-usab sa balaan mong Templo. Mitikyop ug miputos kanako ang katubigan; sa hingpit mitabon kanako ang kadagatan ug naputos ang akong ulo sa mga sagbot sa dagat. Miadto ako sa kinahiladman sa kabukiran, sa dapit nga ang mga ganghaan dili na mabukas hangtod sa kahangtoran, apan gidala mo ako nga buhi gikan sa kahiladman, O Ginoo nga akong Dios! Sa dihang gibati ko nga nag-anam nag kahanaw ang akong kinabuhi, nag-ampo ako kanimo, O Ginoo, ug gidungog mo ako didto sa balaan mong Templo. Sila nga nagsimba sa mga diosdios nga walay pulos wala na mag-alagad kanimo. Apan ako magdayeg ug maghalad kanimo ug tumanon ko ang akong mga panaad. Ang kaluwasan naggikan sa Ginoo!” Unya gimandoan sa Ginoo ang isda nga iluwa si Jonas didto sa baybayon. Ug gituman kini sa isda. Ang Ginoo miingon na usab kang Jonas, “Lakaw ngadto sa dakong siyudad sa Ninibe ug isangyaw didto ang mensahe nga gitugyan ko kanimo.” Busa miadto si Jonas sa Ninibe. Ang Ninibe dako kaayong siyudad ug tulo ka adlaw ang pagbaktas tadlas niini. Si Jonas misulod sa siyudad ug tapos sa usa ka adlawng pagbaktas miingon siya, “Laglagon ang Ninibe tapos sa 40 ka adlaw!” Ang tanang tawo nga nagpuyo sa Ninibe mituo sa mensahe sa Dios ug nagpuasa sila. Ang tanang tawo, gikan sa labing inila ngadto sa labing timawa, nagbistig sako ilhanan sa ilang paghinulsol. Sa pagkabalita niini sa hari sa Ninibe, mitindog siya gikan sa iyang trono. Unya gihukas niya ang iyang bisti, nagsul-ob siyag sako ug milingkod sa abo. Ug nagpadala siyag pahibalo ngadto sa mga lumolupyo sa Ninibe. Siya miingon, “Ako ug ang akong mga opisyal nagdili sa tanang tawo ug mananap sa pagkaon ug pag-inom. Kinahanglan ang tanang tawo ug mananap magbistig sako. Ang tanan kinahanglan kinasingkasing nga mag-ampo sa Dios ug mamiya sa daotang pagkinabuhi basin pag mausab ang laraw sa Dios ug dili na siya masuko kanato ug dili kita mangamatay!” Nakita sa Dios ang gibuhat nila ug nakita niya nga gibiyaan nila ang ilang daotang pagkinabuhi. Busa wala ipadayon sa Dios ang iyang laraw ug wala niya ipahamtang kanila ang makalilisang nga silot. Wala malipay niini si Jonas ug nasuko siya. Busa nangutana siya sa Ginoo, “Dili ba giingnan ko na ikaw sa wala pa ako moanhi nga mao gayod kini ang imong buhaton? Mao man gani nga mikagiw unta ako ngadto sa Tarsis! Nahibalo ako nga ikaw Dios nga maluluy-on, mapailubon kanunay ug andam sa pag-usab sa imong laraw. Busa patya na lang ako, O Ginoo, kay mas maayo pa nga mamatay na lang ako.” Ang Ginoo mitubag, “Angay ba nimo kining ikasuko?” Unya si Jonas milakaw ug miadto sa silangan sa siyudad ug milingkod didto. Unya nagbuhat siyag gamay nga kapasilongan ug mipasilong niini samtang nagpaabot siya unsay mahitabo sa Ninibe. Unya gipatubo sa Ginoo nga Dios ang usa ka tanom aron hilandongan si Jonas. Nalipay pag-ayo si Jonas tungod sa tanom. Apan pagkaugma sa pagsubang sa adlaw, nagpadala ang Dios ug ulod aron pagkutkot sa tanom ug namatay kini. Ug sa pagkaudto-udto na, nagpadala ang Dios ug hangin nga init gikan sa silangan ug naluya si Jonas tungod sa kainit sa adlaw. Busa miingon siya, “Maayo pang mamatay ako kay sa magpabiling buhi.” Apan miingon ang Dios kaniya, “Angay bang nimong ikasuko ang nahitabo sa tanom?” Si Jonas mitubag, “Mulang! Gusto na man lang gani akong mamatay tungod sa akong kasuko.” Ang Ginoo miingon kaniya, “Mitubo kining tanoma sa usa ka gabii lamang ug nahanaw pagkaugma. Wala kay nahimo alang niini ug dili ikaw ang nagpatubo apan naluoy ka niini! Labi pa akong maluoy sa Ninibe, kanang dakong siyudad nga may kapin sa 120,000 ka kabataan nga inosente, wala pay labot sa daghang kahayopan!” Sa mga panahon sa paghari ni Jotam ug ni Ahaz ug ni Ezequias didto sa Juda, ang Ginoo mihatag ug mensahe ngadto kang Miqueas nga taga-Moreset mahitungod sa Samaria ug Jerusalem. Paminaw kamong tanang kanasoran; pamati, O yuta, ug ang tanan nga anaa niini! Ang Ginoong Dios mosaksi batok kaninyo gikan sa iyang balaang Templo. Ania na ang Ginoo gikan sa iyang dapit. Nanaog siya ug anha moagi sa kabukiran. Mangatunaw ang mga bukid nga iyang tumban, sama sa talo nga mainitan ug modaligdig sa kawalogan. Kining tanan mahitabo sa katawhan sa Israel tungod sa ilang mga sala ug kalapasan. Kinsa may pasanginlan sa sala sa Israel? Dili ba ang Samaria, ang ulohang siyudad? Kinsa may pasanginlan sa pagsimbag diosdios sa Juda? Dili ba ang Jerusalem? Busa ang Ginoo miingon, “Gun-obon ko ang Samaria aron mahimo na lamang siyang parasan, ug ipadahili ko ang mga bato ngadto sa walog aron madayag ang iyang mga sukaranan. Dugmokon ko ang tanan niyang mga diosdios; sunogon ko ang tanang kinitaan sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog sa ilang templo, ug ang tanan niyang mga larawan magpasad nga wala nay kapuslanan. Naangkon niya kini pinaagi sa iyang mga babaye nga nagbaligya sa ilang dungog, ug karon gamiton usab kini sa iyang mga kaaway aron ibayad sa ilang mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog.” Unya si Miqueas miingon, “Tungod niini magbangotan ako ug magbakho ug maghubo ako ug magtiniil na lang; mouwang ako sama sa iro ug magbakho sama sa abistros. Dili maalim ang mga samad sa Samaria, ug ang Juda mag-antos usab sama sa giantos sa Samaria; ang kadaot miabot na sa ganghaan sa Jerusalem diin magpuyo ang akong katawhan.” Ayaw sultihi ang atong mga kaaway sa Gat bahin sa atong kapildihan; ayaw pakit-a nga naghilak ka. O katawhan sa Betleafra ligid sa yuta aron pagpakita sa inyong pagkawalay paglaom. O mga lumolupyo sa Safir, panaw kamo ngadto sa pagkabihag nga gihuboan ug gipakaulawan. Walay manggula sa mga lumolupyo sa Zaanan; ang Bet-esel dapit sa pagminatay ug dili na kini makatabang kaninyo. Ang mga lumolupyo sa Marot mabalak-on nga naghulat ug kaayohan, kay gipadad-an man sa Ginoo ug kadaot ang Jerusalem. Sangoni ug mga karwahi ang mga kabayo, O mga lumolupyo sa Lakis. Kamoy nagtudlo sa Jerusalem nga magpakasala kay gisundog man ninyo ang mga sala sa Israel. Busa, katawhan sa Juda, panamilit kamo sa lungsod sa Moresetgat. Ang mga hari sa Israel dili tabangan sa lungsod sa Acsib. Padad-an kamo sa Ginoo ug tawo nga moulipon kaninyo, O katawhan sa Maresa, ang hari sa Israel motago sa lungib sa Adulam. Paupaw kamo, O katawhan sa Juda, tungod sa inyong mga pinanggang anak; pagpaupaw sama sa agila, kay pamihagon man ang inyong mga anak. Alaot kadtong mga tawo nga bisag naghigda naglarawg daotan! Inigkabuntag, kon makahigayon na sila, buhaton nila ang ilang gilaraw. Ilang sakmiton ang mga uma nga ilang nagustohan, ingon man ang mga balay ug kabtangan sa mga tawo. Busa nag-ingon ang Ginoo, “May gilaraw akong daotan batok kaninyo nga dili gayod ninyo kalikayan, aron dili na kamo magpagarbo kay magkalisodlisod man kamo. Niadtong adlawa awitan kamo sa mga tawo ug awit sa pagbugalbugal; moingon sila, ‘Wala na kami nahot, kay gikuha man sa Ginoo ang among yuta ug gibahinbahin ngadto sa nagbihag kanamo.’” Busa wala unyay usa kaninyo nga makadawat ug bahin nga yuta sa diha nga ipahiuli na kini ngadto sa katawhan sa Ginoo. Ang mga tawo nag-ingon kanako, “Ayaw kamig walihi bahin niana kay ang Dios dili magpakaulaw kanamo. Tinunglo ba diay ang katawhan sa Israel? Dili ba mapailubon man ang Ginoo? Buhaton ba diay niya kini? Dili ba maluluy-on man siya sa mga matarong?” Apan ang Ginoo miingon, “Gisulong ninyo ang akong katawhan daw kaaway. Ang mga tawo malinawon nga gikan sa panggubatan, ug nagtuo nga layo na sila sa kadaot, apan giilog ninyo ang ilang mga bisti. Gipapahawa ninyo ang kababayen-an sa akong katawhan gikan sa ilang malinawong panimalay; gihikawan ninyo sa dayon ang ilang kabataan sa akong panalangin. Tindog na ug lakat kay kuyaw na kaayo kining dapita; tungod sa inyong pagpakasala mahiagom kini sa dakong kadaot. “Gusto kamo ug usa ka propeta nga magsuroysuroy aron pagsulti ug bakak ngadto sa katawhan, ug moingon, ‘Sultihan ko kamo nga mobaha ang daghan kaayong bino ug isog nga ilimnon.’ Apan tigumon ko gayod kamong tanan, O katawhan sa Israel! Tigumon ko ang nahibilin kaninyo sama nga tigumon sa magbalantay ang mga karnero diha sa toril, ug sama sa pagtigom sa panon sa mga kahayopan diha sa sibsibanan. Malukop ang inyong yuta sa kasaba sa mga tawo.” Ang Dios maoy mag-abli sa agianan ug mag-una kanila. Unya manggula sila sa ganghaan sa siyudad ug maluwas sila. Ang ilang hari nga mao ang Ginoo maoy mag-una kanila. Ug miingon ako, “Pamati kamong mga pangulo sa Israel! Dili ba katungdanan man ninyo ang pagpatunhay sa hustisya? Apan gisalikway hinuon ninyo ang maayo ug gihigugma ang daotan. Gipanitan ninyong buhi ang akong katawhan ug gilangkat ang ilang unod. Gilamoy ninyo ang akong katawhan ug gipamalian sa ilang bukog; gihiwahiwa ninyo sila daw karne nga lutuonon diha sa kaldero. Apan unya inigsangpit ninyo sa Ginoo dili kamo niya tubagon; dili kamo niya tagdon kay nagpakasala man kamo.” Ang akong katawhan gilimbongan sa mga propeta nga nagsaad ug kalinaw niadtong nagsuhol kanila, apan naghulga nga may gubat nga moabot niadtong dili makahatag. Busa nag-ingon ang Ginoo niining mga propetaha, “Wala na kamoy panan-awon nga makita ug dili na kamo makatagna. Mga propeta, hapit na matapos ang inyong panahon ug kangitngit ang nagpaabot kaninyo.” Maulawan ang mga mananagna, ug tak-umon nila ang ilang baba kay dili man makigsulti kanila ang Dios. Apan mapuno ako sa gahom gikan sa espiritu sa Ginoo, ug inubanan sa hustisya ug gahom ipadayag ko sa Israel ang iyang kalapasan ug kasal-anan. Pamatia kini, O mga pangulo sa katawhan sa Israel, nga nagsalikway sa hustisya ug naglubag sa katarong. Gitukod ninyo ang Sion pinaagi sa pagpatay, ug ang Jerusalem pinaagi sa panlimbong. Ang mga pangulo nagbaligya sa ilang hukom, sama nga ang mga pari nagtudlo tungod sa suhol, ug ang mga propeta nanagna tungod sa suborno, apan gigamit gihapon nila ang ngalan sa Ginoo. Nag-ingon sila, “Dili ba nga nag-uban kanato ang Ginoo? Walay moabot nga kadaot kanato!” Busa tungod kaninyo, ipadaro ko ang Sion sama sa uma, ug ang Jerusalem mahimong tinapok sa mga ginuba, ug mahimong lasang ang bungtod nga nahimutangan sa Templo. Sa umaabot nga mga adlaw, ang bukid diin mahimutang ang Templo sa Ginoo mahimo unyang labing habog sa tanan, ug magbaha unya ang mga tawo pagpangadto didto. Nagkalainlain ang katawhan nga moadto didto ug moingon, “Tana, mangadto kita sa bukid sa Ginoo, sa Templo sa Dios sa Israel. Didto tudloan kita niya sa ipabuhat niya kanato, aron tumanon nato ang iyang kabubut-on. Kay ang balaod ihatag didto sa Sion, ug ang pulong sa Ginoo didto sa Jerusalem.” Husayon niya ang katawhan, bisan kadtong gamhanang mga nasod nga atua sa layo. Himoon unya nilang punta sa daro ang ilang mga espada, ug ang ilang mga bangkaw himoon nilang mga galab. Dili na unya maggubat o mangandam sa gubat ang kanasoran. Ang matag tawo maglingkod unya sa landong sa iyang kaparasan ug mga kahoyng igera, ug wala na silay angay nga kalisangan. Mao kini ang saad sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Ang kanasoran magsimba sa ilang tagsatagsa ka dios, apan kita magsimba sa Ginoo nga atong Dios hangtod sa kahangtoran. Nag-ingon ang Ginoo, “Niadto unyang adlawa, tigumon ko kadtong nangabihag, kadtong akong gisilotan. Himoon kong gamhanan nga nasod ang nahibilin nga mga luyahon ug sinalikway. Ako maghari kanila didto sa Bukid sa Sion hangtod sa kahangtoran.” Ug ikaw, Jerusalem, mahibalik na usab sa imong pagkaulohang siyudad. Diha kanimo ang Dios, sama sa usa ka magbalantay sa karnero, naglantaw gikan sa iyang tore, magbantay sa iyang katawhan. Busa nganong nagminatay ka man? Wala bay naghari kanimo? Nangamatay na ba ang imong mga magtatambag nga nag-ilaid ka man sa kasakit sama sa babayeng nagbati? Hala, paglimbaglimbag sa kasakit ug pag-agulo, O katawhan sa Jerusalem, sama sa babayeng nagbati kay karon hinginlan kamo, ug adto na kamo magpuyo sa kaumahan; adto kamo paingon sa Babilonia apan luwason ko kamo gikan sa inyong mga kaaway. Karon daghan ang mga nasod nga naghiusa pagpakig-away kanimo ug miingon sila, “Kinahanglang gun-obon ang Jerusalem.” Apan wala sila mahibalo sa gihunahuna sa Ginoo; wala sila makasabot sa iyang laraw nga sila tigumon niya, sama sa mga inani nga dad-on ngadto sa giukanan. Nag-ingon ang Ginoo, “Katawhan sa Jerusalem, lakaw na ug siloti ang inyong mga kaaway, kay lig-onon ko kamo sama sa torong baka nga puthaw ang sungay ug bronsi ang mga kuko. Gun-obon ninyo ang daghang mga nasod, ug ang ilang mga bahandi dad-on ninyo ngari kanako, ang Ginoo sa tibuok kalibotan.” Katawhan sa Jerusalem, pangandam kamo kay misulong na ang mga kaaway. Giataki na nila ang mga pangulo sa Israel. Miingon ang Ginoo, “Apan ikaw, O Betlehem Efrata, bisag ikaw gamay nga lungsod sa Juda, anha maggikan kanimo ang usa ka hari sa Israel, nga ang kagikan nagsukad pa gayod sa kakaraanan.” Busa itugyan sa Ginoo ang iyang katawhan ngadto sa ilang mga kaaway, hangtod nga manganak na ang babayeng nagbati. Unya ang tanan niyang kadugo nga gipamihag mamauli na sa ilang nasod. Inig-abot niya, harian niya ang iyang katawhan sa gahom nga gikan sa Ginoo, ug sa kahalangdon nga gikan gayod sa Ginoo nga iyang Dios. Magpuyo nga layo sa kadaot ang iyang katawhan, kay ang katawhan sa tibuok kalibotan moila man sa iyang pagkagamhanan ug magdala siyag kalinaw. Inigsulong sa taga-Asiria sa atong nasod aron paggun-ob nila sa atong mga panalipod, ipaaway ta sila sa labing isog natong mga pangulo. Unya mailog nila ang Asiria ug ang yuta ni Nimrod pinaagi sa espada. Sila ang moluwas kanato inigsulong na sa taga-Asiria sa atong nasod. Unya ang nahibiling katawhan sa Israel magkatibulaag tipon sa nagkalainlaing katawhan sama sa yamog gikan sa Ginoo, ug ingon sa taligsik nga mangahulog sa kasagbotan. Mag-agad sila sa Dios ug dili sa tawo. Ang nahibiling katawhan sa Israel nga nagkatibulaag ngadto sa nagkalainlaing nasod mahisama sa usa ka liyon tipon sa mga mananap sa lasang, o sa itoy nga liyon taliwala sa mga karnero. Moyatakyatak ug mokuniskunis kini kanila ug wala gayoy makaluwas. Buntogon sa Israel ang iyang mga kaaway, ug mangamatay silang tanan. Nag-ingon ang Ginoo, “Niadtong unyang adlawa, pamatyon ko ang inyong mga kabayo ug gub-on ang inyong mga karwahi. Lumpagon ko ang inyong mga siyudad ug pukanon ang inyong mga kota. Wagtangon ko ang inyong pagkabarangan, ug mahanaw unya ang inyong mga mananagna. Dugmokon ko ang inyong mga diosdios ug ang inyong mga sagradong haligi aron dili na kamo magsimba sa binuhat sa inyong mga kamot. Pangibton ang mga larawan sa inyong diosa nga si Asera ug gun-obon ang inyong mga siyudad. Tungod sa akong kasuko, silotan ko ang mga nasod nga wala motuman sa akong sugo.” Pamatia ang pulong sa Ginoo batok sa Israel. O Ginoo, ipahayag sa kabukiran ang imong kiha, ug saysayi niini ang kabungtoran! Pamatia, O kabukiran, ang kiha sa Ginoo batok sa iyang katawhan; kamong lig-ong mga sukaranan sa kalibotan, pamati kamo kay ang Ginoo makigharong sa Israel. Ang Ginoo nag-ingon, “Unsa bay nahimo ko kaninyo, O katawhan ko? Nganong gipul-an na man kamo kanako? Tubaga ninyo ako! Hinumdomi nga akoy nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto, ug nagluwas kaninyo gikan sa kaulipnan; akoy nagpadala kang Moises, kang Aaron ug kang Miriam aron mangulo kaninyo. Hinumdomi ninyo ang gilaraw ni Balak nga hari sa Moab, ug ang gitubag ni Balaam nga anak ni Beor, ug ang nahitabo sukad sa Shitim ngadto sa Gilgal, aron masayran ninyo ang akong gihimo aron pagluwas kaninyo.” Unsa may angay kong ihalad sa Ginoo inigsimba ko kaniya? Magdala ba akog halad nga sunogon nga mga nating baka nga usa ka tuig ang kagulangon? Malipay ba ang Ginoo sa linibong karnero ug sa nagbaha nga lana sa olibo? Dili! Igo na ba kon ihalad ko ang kamagulangan kong anak alang sa akong sala? Dili! Gipakita na niya kanimo, O tawo, unsa ang maayo. Ang gipaabot sa Ginoo kanimo mao ang pagbuhat sa kaangayan, sa pagpakita sa makanunayong gugma, ug sa pagkinabuhi diha sa mapaubsanong pakig-uban sa atong Dios. Maalamon ang tawong mahadlokon sa Ginoo ug sa iyang pagbadlong. Busa pamati kamong tanan nga mga lumolupyo sa siyudad. Sa balay sa mga daotang tawo gitigom ang mga bahanding kinawat. Gigamit nila ang mga taksanan nga dili husto ug gidumtan ko kini. Pasayloon ko ba ang mga tawo nga naggamit ug mga timbangan nga dili husto? Gipanapi sa mga dato ang mga kabos; bakakon kamo ug limbongan. Busa laglagon ko kamo tungod sa inyong mga sala. Mangaon kamo apan dili mangabusog, ug magkutoy kanunay ang inyong tiyan; magsigi kamog tipig, apan dili kamo makatigom, kay ang inyong matigom ipalaglag ko sa gubat. Magpugas kamo, apan dili makaani; magpuga kamog olibo, apan dili makapahimulos sa lana niini; magpuga kamog ubas, apan dili kamo makainom sa bino niini. Mahitabo kini kay inyo mang gisunod ang daotang mga buhat ni Hari Omri ug sa iyang anak nga si Hari Ahab. Gipadayon ninyo ang ilang mga paagi busa pukanon ko kamo, ug ang inyong mga lumolupyo himoon kong kataw-anan, ug biaybiayon unya kamo sa tanang katawhan. Alaot ako! Nahisama ako sa tawong gigutom nga wala makakaplag ug bunga sa kahoy, o ubas nga makaon, kay gipupo na man ang tanang bunga sa ubas ug sa kahoyng igera. Wala nay tawong diosnon ug wala nay matarong. Ang tanan nagpaabot ug higayon sa pagpatay sa iyang isigkatawo, sama sa mangangayam nga nag-atang sa iyang patyonon. Hanas sila nga mobuhat ug daotan; ang ilang mga kadagkoan ug mga maghuhukom mangayog suborno. Ang tawong tinamod mosulti kanila sa iyang daotang tuyo ug unya magkauyon sila. Ang labing maayo ug matarong kanila sama sa tanom nga tunokon ug walay kapuslanan. Miabot na ang panahon nga kastigohon sila sa Dios, sumala sa iyang gipasidaan pinaagi sa ilang mga magbalantay, ang mga propeta. Karon nagkaguliyang na sila. Ayaw kamo pagsalig sa inyong silingan o higala; bantayi ang inyong pagpanulti bisan ngadto sa inyong asawa. Niadto unyang adlawa ang anak nga lalaki mobiaybiay sa iyang amahan, ug ang anak nga babaye makigbatok sa iyang inahan; ang binalaye makigbatok sa iyang ugangang babaye; ang mga kaaway sa usa ka tawo mga sakop ra sa iyang banay. Apan alang kanako, mosalig ako sa Ginoo, maghulat ako sa Dios nga maoy moluwas kanako; mamati kanako ang akong Dios. Kamong akong mga kaaway, ayaw paglipay nga kami napildi na ninyo, kay bisag napukan kami mobangon kami pag-usab; bisag ania kami sa kangitngit karon, ang Ginoo maghatag kanamog kahayag. Antuson namo ang kasuko sa Ginoo, kay nakasala man kami kaniya, hangtod nga iya kaming pasayloon. Dad-on kami niya ngadto sa kahayag ug luwason kami niya. Unya makakita ang akong mga kaaway ug maulawan sila pag-ayo, sila nga nag-ingon, “Hain na man ang Ginoo nga imong Dios?” Makita namo sila nga mabuntog ug tamaktamakan daw lapok sa kadalanan. Katawhan sa Jerusalem, nagsingabot na ang panahon nga tukoron pag-usab ang inyong mga paril. Niadto unyang panahona dugangan ang inyong yuta. Ang inyong mga kadugo mamauli gikan sa Asiria, sa mga siyudad sa Ehipto, sa suba sa Eufrates, ug gikan sa lagyong mga dapit. Apan mahimong diserto ang yuta tungod sa kadaotan sa katawhan. Ginoo, bantayi ang imong katawhan nga imong gipili, kay nag-inusara sila sa kamingawan nga gilibotan sa tabunok nga yuta. Pasibsiba sila sa Basan ug sa Gilead sama kaniadto. Ginoo, paghimog milagro alang kanamo sama sa imong gihimo sa dihang gipagawas mo kami gikan sa Ehipto. Makakita niini ang kanasoran ug maulaw sila bisan pa sa ilang pagkagamhanan; dili sila makasulti ug dili makadungog. Mokamang sila sa yuta sama sa bitin ug sama sa mga mananap nga nagkamang sa yuta; gikan sa ilang tagoanan manggula sila nga magkurog; sa ilang kalisang modangop sila sa Ginoo nga atong Dios. O Ginoo, walay Dios nga sama kanimo, nga mopasaylo sa kasal-anan sa nahibilin mong katawhan. Dili ka maghambin ug kasuko hangtod sa kahangtoran, kay maluluy-on ka man. Maluoy na usab ikaw kanamo; tunobtunoban nimo ang among kasal-anan, ug isalibay ang among mga sala ngadto sa kahiladman sa dagat. Ipakita mo ang imong pagkamatinumanon ug gugmang walay paglubad ngadto sa imong katawhan, ang mga kaliwat ni Abraham ug ni Jacob, sumala sa gisaad mo sa among katigulangan sukad pa sa karaang panahon. Mao kini ang gipamulong bahin sa Ninibe sumala sa panan-awon nga nakita ni Nahum nga taga-Elcos. Ang Ginoo nga Dios igihan ug tigpanimalos; panimaslan niya ang iyang mga kaaway. Dili dali masuko ang Ginoo, apan gamhanan siya kaayo ug kastigohon gayod niya ang mga malapason. Moagi siya tadlas sa alimpulos ug sa bagyo, ug ang panganod mao ang abog sa iyang mga tiil. Badlongon niya ang dagat ug pahubson kini, ingon man ang tanang kasubaan; mahanaw ang kabantog sa Basan ug sa Carmel ug mawagtang ang katahom sa Lebanon. Sa iyang atubangan, matay-og ang kabukiran ug matunaw ang kabungtoran; mokurog ang yuta ingon man ang kalibotan, ug ang tanan nga nagpuyo niini. Kinsay makaharong sa iyang kasuko ug makaantos sa iyang kapungot? Gibubo niya ang iyang kaligutgot sama sa kalayo, ug gipamulpog niya ang mga bato. Ang Ginoo maayo, dalangpanan siya panahon sa kalisdanan, ug amomahon niya kadtong modangop kaniya. Apan sama sa lunop puohon niya ang iyang mga kaaway, ug gukdon niya sila ngadto sa kangitngitan. Unsay inyong gilaraw batok sa Ginoo? Puohon kamo niya; dili kinahanglan nga kaduhaon niya pagpanimalos ang iyang mga kaaway. Sama sa mga sampinit ug sa uga nga dagami, ut-oton sa kalayo kamong mga palahubog. Dili ba gikan man kanimo, Ninibe, ang tawo nga naglaraw ug daotan batok sa Ginoo? Mao kini ang giingon sa Ginoo ngadto sa iyang katawhan, “Bisag gamhanan ug daghan ang mga taga-Asiria, pamatyon ko sila ug puohon. Bisag gikastigo ko kamo kaniadto dili ko na kamo kastigohon. Ug karon tangtangan ko kamo sa yugo sa inyong kaaway, ug bugtoon ko ang inyong mga gapos.” Naghatag ug sugo ang Ginoo bahin sa taga-Asiria: “Dili kamo makabaton ug mga kaliwat nga maoy mopadayon sa inyong ngalan; dugmokon ko ang kinulit ug hinulma nga mga larawan diha sa templo sa inyong mga diosdios. Akoy mohimo sa inyong lubnganan kay daotan man kamo.” Tan-awa, may usa ka mensahero nga nagsingabot latas sa kabungtoran nga nagdala sa maayong balita ug nagsangyaw sa kalinaw! Himoa ang imong mga kasaulogan, O Juda, ug tumana ang imong mga panaad, kay hapit na gayod mosulong kanimo ang mga daotan ug mapuo sila sa hingpit. Ninibe, gisulong ka na! Miabot na ang gahom nga molumpag kanimo. Andama ang imong mga panalipod. Bantayi ang dalan! Pangandam alang sa gubat! ( Ang Ginoo mopahiuli sa pagkahalangdon sa Israel sa wala pa siya lumpaga.) Pula ang taming sa mga sundalo nga misulong kanimo, ug pula usab ang ilang gibisti. Nagpangidlap sama sa kalayo ang ilang mga karwahi, ug nagpanikad na ang ilang mga kabayo. Misutoy ang mga karwahi diha sa kadalanan, nagbalikbalik kini latas sa mga plasa; nagpangidlap sila sama sa mga sulo, ug mikilab sama sa kilat. Gipatawag ang mga opisyal ug nadagma sila sa pagdinali. Midasdas sa paril ang mga misulong ug giandam nila ang ilang salipod. Naabli ang pultahan sa daplin sa mga suba; nagkaguliyang ang palasyo. Gihuboan ang rayna ug gibihag, ang mga dama niya nagdanguyngoy, nag-agulo sama sa mga salampati ug nagpamukpok sa ilang mga dughan. Ang Ninibe sama sa linaw kansang tubig mibuhagay; misinggit sila, “Hunong! Hunong!” apan wala gayoy nanumbaling. Kuhaa ang plata ingon man ang bulawan! Labihan kadaghan ang bahandi niining siyudara. Nagun-ob ug nagmingaw ang Ninibe. Gipanguyapan sila ug nangurog ang mga tuhod; nawad-an silag umoy ug nangluspad. Hain na man ang siyudad nga daw lungib sa mga liyon, ang puy-anan sa mga batan-ong liyon, diin adto dad-a sa liyon ang iyang mga tinukob, ug diin walay motugaw sa iyang mga itoy? Ang liyon mowataswatas sa iyang tinukob alang sa iyang mga itoy, ug moluok sa tukbonon alang sa mga bayeng liyon, pun-on niyag dinakpan ang iyang mga langub; pun-on niyag karne nga giwataswatas ang iyang mga lungib. “Makigbatok ako kanimo!” nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. “Sunogon ko ang imong mga karwahi ug pamatyon sa espada ang imong mga itoy nga liyon. Wagtangon ko sa yuta ang imong tukbonon ug dili na gayod madunggan ang tingog sa imong mga mensahero.” Alaot ang siyudad diin naghitak ang pinatyanay, napuno sa mga bakak ug mga tinulis ug walay hunong ang pagpangawat! Pamati sa nagpitipiti nga latigo, sa kabanha sa mga ligid, sa nagdagan nga mga kabayo, ug sa nag-untol-untol nga mga karwahi! Misulong na ang mga sundalong nagkabayo; nagpangidlap ang espada ug nagsinawsinaw ang bangkaw, ug daghan ang nangamatay. Nagtipun-og ang mga patayng lawas ug dili kini maihap; nangapandol sila sa mga patayng lawas! Ug nahitabo kini tungod sa pagkamahilawason sa Ninibe; matahom siya ug mabihagon, ug nag-angin sa mga nasod pinaagi sa iyang pagkaigat ug pagkabigaon. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon, “Makigbatok ako kanimo, Ninibe. Huboan ko ikaw, ug ipakita ko sa kanasoran ang imong pagkahubo, ug sa mga gingharian ang imong pagkamakauulaw. Labayon ko ikawg hugaw ug dumtan ko ikaw, ug himoong talan-awon sa katawhan. Ug ang tanan nga motan-aw kanimo molikay ug moingon, ‘Nagun-ob ang Ninibe; kinsay mohilak alang kaniya? Kinsay molipay kaniya?’” Mas maayo pa ba ikaw kay sa Tebes, ang ulohang siyudad sa Ehipto nga nahimutang duol sa Nilo? Gilibotan siyag suba nga maoy iyang panalipod ug iyang kota. Ang Etiopia ug Ehipto maoy iyang gisaligan. Walay kinutoban ang iyang gahom. Ang Put ug ang mga taga-Libia iyang mga kaabin. Apan nabihag ang katawhan sa Tebes ug naulipon; ang iyang gagmayng kabataan gipangwataswatas diha sa mga likoanan sa dalan; giripahan ang tinamod niyang mga tawo ug gigapos ug kadena ang bantogan niyang mga tawo. Mahubog ka usab ug malipong; mangita kag katagoan gikan sa imong kaaway. Ang tanan mong kota mahisama sa mga kahoyng igera nga mao pa kahinogig bunga. Kon uyogon kini, mangatagak ang bunga niini ngadto sa baba sa mokaon niini. Daw mga babaye ang imong mga sundalo, ug walay makapanalipod sa imong nasod batok sa imong mga kaaway; lamyon sa kalayo ang imong mga trangka. Pagkalos ug tubig ug lig-ona ang imong kota agig pangandam sa dihang palibutan ka sa imong kaaway. Lakaw ngadto sa yuta nga kulonon, ug tunobtunobi kini ug paghulma ug tisa. Bisan pa niining tanan, lamyon ka gihapon sa kalayo, ug patyon pinaagi sa espada. Mout-ot kini kanimo sama sa dulon. Sanay kamo sama sa dulon, pagdaghan sama sa apan-apan! Gidugangan mo ang imong mga negosyante; mas daghan pa sila kay sa mga bituon sa kalangitan. Apan sila nangahanaw na, sama sa mga dulon nga nanglupad. Ang imong mga kadagkoan sama sa mga apan-apan. Ang imong mga magtutudlo sa balaod, sama sa panon sa dulon nga mibatog sa mga koral usa niana ka adlaw nga mabugnaw. Apan pagsidlak sa adlaw nanglupad sila ug walay nasayod kon hain na sila. Nangamatay ang imong kadagkoan, O hari sa Asiria, ug dili na mobangon hangtod sa hangtod. Nagkatibulaag ang imong katawhan sa kabukiran, ug walay makatigom kanila. Walay nakahupay sa imong kasakitan, ug dili na maayo ang imong samad. Ang tanan nga nakabalita bahin kanimo namakpak sa ilang mga kamot, kay wala man moabot kanila ang makalilisang nga kadaot nga miabot kanimo. Mao kini ang mensahe nga gipadayag sa Dios kang propeta Habacuc. O Ginoo, kanus-a pa ba nimo patalinghogi ang pagpakitabang ko kanimo? Mituaw ako kanimo sa pag-ingon, “Gidaugdaog kami, apan wala mo kami luwasa!” Nganong kadaot ug kasamok man ang gipakita mo kanako? Pulos pinatyanay, kagubot ug panagbingkil ang kanunay kong makita. Ingon ug wala nay balaod ug hustisya. Gilupig sa mga daotan ang mga matarong busa natuis na ang hustisya. “Tan-awa ang kanasoran, ug mahingangha gayod kamo ug mahibulong, kay sa inyong panahon buhaton ko ang butang nga talagsaon, ug lisod ninyong tuohan kon suginlan kamo niini. Aghaton ko ang mga taga-Babilonia, sila nga mga tawong bangis ug dali rang masuko, aron lukpon nilag taak ang tibuok kalibotan, ug ilogon nila ang ubang kayutaan. Bangis ug makalilisang sila, wala silay giilang balaod gawas sa ilang kaugalingong gahom. “Ang ilang mga kabayo mas kusog modagan kay sa mga liyopardo, ug bangis pa kay sa gutom nga mga lobo; ang ilang mga sundalong nagkabayo walay gikahadlokan. Gikan sa layong dapit ang ilang mga kabalyero nga daw agila nga mosakdap sa dagitonon. “Moanhi sila aron sa pagpamatay ug gikalisangan sila sa tanan. Ang ilang mga dinakpan sama kadaghan sa balas. Bisan ang mga hari ila lamang yam-iran ug himoon nilang kataw-anan ang mga kadagkoan. Kataw-an lamang nila ang mga kota kay magtumpi man silag yuta ug unya ilogon nila kini. Unya mopadayon sila sa ilang panaw daw bagyo, sila mga tawong makasasala nga nag-isip sa ilang kusog nga ilang dios.” O Ginoo, Balaan kong Dios, dili ba ikaw diha nang daan sa pagsugod sa kapanahonan, ug wala kay kataposan? O Ginoo nga akong Tigpanalipod, ang mga taga-Babilonia gipili mo silbing silot ug kastigo kanamo. Tungod sa imong kaputli, dili ka motan-aw sa daotan ug sa sayop. Apan nganong gipasagdan mo man ang mga tawong malimbongon, ug nagpakahilom ka man lang samtang gilamoy sa tawong daotan ang tawong matarong? Ang katawhan gihimo mong sama sa mga isda sa dagat, ug sama sa mga mokamang nga mananap nga walay pangulo. Unya sama sa isda, paslon ug pukoton sila sa mga taga-Babilonia. Inigkakuha nilag daghan, magmaya sila. Maghalad pa gani sila ngadto sa ilang pukot, kay nadato ug nakakaon man silag lamiang pagkaon pinaagi niini. Magpadayon na ba lang sila pagpamukot ug pagpamatay sa katawhan sa walay kukaluoy? Busa mosaka ako sa bantayang tore, ug paaboton kog unsay isulti sa Ginoo kanako bahin sa akong mulo. Unya mitubag kanako ang Ginoo: “Klaroha pagsulat ang panan-awon diha sa mga papan aron makalikay ang makabasa niini. Kay may panahon nga gitakda alang sa katumanan sa panan-awon, ug mahitabo gayod kini. Busa bisag morag dugay kining matuman, paabota lang kay moabot gayod kini. Ug mao kini ang mensahe, ‘Kadtong mga daotan dili mabuhi, apan ang mga matarong mabuhi kay matinumanon man sila sa Dios!’” Ang bahandi malimbongon. Ang mga tawong hakog mapahitas-on ug dili mahimutang. Ang ilang kadalo walay pagkatagbaw sama sa kamatayon. Buot nilang panag-iyahon ang kanasoran aron pagtagbaw sa ilang kaugalingon. Busa motulisok ang mga dinaugdaog sa mga nagdaugdaog kanila ug moingon, “Alaot kamo, O mangingilog ug bahandi! Magpadayon ba kamo pagpadato sa inyong kaugalingon pinaagi sa pagpugos sa pagpabayad sa mga nakautang kaninyo?” Apan sa dili pa kamo masayod, kamo nga nakabuntog sa uban makautang usab ug mapugos pagbayad ug tubo. Ang mga kaaway mangabot ug mopakurog kaninyo ug ila kamong bihagon. Kay daghan mang nasod ang gitulisan ninyo, daghan usab ang motulis kaninyo tungod sa daghan ninyong gipamatay, ug sa inyong pag-among-among sa mga siyudad ug sa mga lumolupyo niini. Alaot ang tawong nadato sa daotang paagi, ug nagtukod ug habog nga balay aron paglikay sa kadaot! Nagpakaulaw ka lamang sa imong banay tungod sa imong pagpatay sa daghang katawhan; sama rag nag-unay ka paghunos sa imong kinabuhi. Kay mosinggit unya ang bato nga anaa sa imong bungbong, ug motubag usab ang salagunting. Alaot ang nagtukod ug lungsod pinaagi sa pag-ula ug dugo, ug nagtukod ug siyudad sa paaging daotan! Dili ba pagbuot man sa Ginoo nga Labing Gamhanan nga masunog ang gihagoan sa katawhan, ug makawang ang tanan nga ilang gipaningkamotan? Kay ingon nga ang dagat mapuno sa tubig, malukop usab ang kalibotan sa kahibalo sa himaya sa Ginoo. Alaot ang tawo nga tungod sa iyang kasuko nagpainom sa iyang isigkatawo, hangtod nga kini mahubog pag-ayo ug maghubo na lang! Mahiagom ka unya sa mga kaulawan inay sa mga pagdayeg. Ikaw maoy angay nga moinom hangtod nga magsusapinday ka na! Patilawon ka unya ni Yahweh sa iyang kupa sa kasuko ug mahiagoman mo ang kaulawan! Giputol mo ang mga kahoy sa kalasangan sa Lebanon; karon putlon ka usab. Gipamatay mo ang mga mananap; karon lisangon ka sa mga mananap. Nahitabo kini tungod sa mga pagpatay nga imong nahimo, ug sa kabangis nga imong gipakita sa katawhan sa kalibotan ug sa mga siyudad niini. Unsay kapuslanan sa diosdios nga binuhat lamang sa tawo? Tinubdan kini sa mga bakak! Nganong saligan man sa tawo ang amang nga diosdios nga iya rang binuhat? Alaot ang moingon ngadto sa usa ka kinulit nga kahoy, “Pagmata na!” ug moingon ngadto sa usa ka kinulit nga bato, “Bangon na!” makahatag ba kinig pagpadayag? Gihal-opan lamang kinig bulawan ug plata, ug dili kini moginhawa. Apan ang Ginoo anaa sa iyang balaang Templo; kinahanglang maghilom ang tanang kayutaan diha sa iyang atubangan. Mao kini ang usa ka pangaliya ni propeta Habacuc. O Ginoo, nadungog ko ang mga taho bahin kanimo ug sa imong buhat, ug nahadlok ako. Karon ipadayag kanamo ang mga maayong buhat nga imong gihimo kaniadto, ug kaluy-i kami bisag nasuko ka kanamo. Gikan sa Edomea ug sa Bukid sa Paran moabot ang Balaan nga Dios. Nalukop sa iyang himaya ang kalangitan, ug nagdayeg kaniya ang tibuok kalibotan. Nagdan-ag siya sama sa adlaw, ug mibidlisiw ang kahayag gikan sa iyang kamot, ug diha natago ang iyang gahom. Sa iyang padulngan ug sa iyang adtoan atua ang kamatay. Mitindog siya ug gisukod niya ang yuta. Unya gisusi ug gitay-og niya ang kanasoran, ug nangatumpag ang dagkong kabukiran ug nangapatag ang kabungtoran. Ang iyang mga paagi mao sa gihapon. Nakita ko nga nangahadlok ang katawhan sa Cusan, ug nangurog ang katawhan sa Media. O Ginoo, ang mga suba ug ang dagat ba ang imong gikapungtan sa dihang misakay ka sa imong karwahi paingon sa kadaogan? Miibot ka sa imong mga udyong ug gitaod mo kini sa imong pana. Gipaliki mo ang yuta aron agian sa mga suba. Mikurog ang kabukiran sa pagkakita nila kanimo, ug mibul-og ang mga tubig gikan sa kalangitan; midaguok ang katubigan ilalom sa yuta ug misaka ang mga balod. Miurong ang adlaw ug ang bulan sa ilang nahimutangan, sa dihang milabay ang imong mga udyong nga nagpangidlap. Tungod sa imong kasuko gitadlas mo ang kalibotan ug giyatakan mo ang kanasoran. Mipanaw ka aron pagluwas sa imong katawhan, aron pagluwas sa imong dinihogan. Gigupok mo ang pangulo sa mga daotan ug gihuboan mo ang iyang mga luyoluyo. Gipalapsan mo sa udyong ang pangulo sa iyang kasundalohan nga daw alimpulos nga misulong kanako, ug naghinamhinam sa paglamoy sa mga tawong kabos. Gipataak mo sa dagat ang imong mga kabayo ug mibula ang mga tubig niini. Nabati ko kining tanan ug mikurog ang akong lawas, ingon man ang akong mga ngabil. Sa pagkabati ko sa kagahob sa mga kaaway, ingon sa nangadunot ang akong kabukogan ug nagsusapinday ako. Hulaton ko sa kahilom nga silotan ang katawhan nga misulong kanamo. Bisan pag dili na mamulak ang igera o mamunga ang mga paras ug ang mga olibo; bisan pag wala nay maaning abot sa kaumahan, ug mangamatay na ang kahayopan, ug wala nay sulod ang ilang mga puy-anan, magmaya gihapon ako, kay ang Ginoo nga Dios mao may akong manluluwas. Ang Ginoong Dios maoy akong kalig-on. Gihimo niyang lagsik ang akong mga tiil sama sa tiil sa lagsaw ug gipalakaw ako niya diha sa kabungtoran. Mao kini ang gisulti sa Ginoo kang Sofonias sa panahon nga si Josias nga anak ni Amon maoy naghari sa Juda. Si Sofonias anak ni Cusi nga anak ni Gedalias nga anak ni Amarias nga anak ni Ezequias. Miingon ang Ginoo, “Wagtangon ko ang tanang butang sa kalibotan. Wagtangon ko ang tawo ug mga mananap, ingon man ang mga langgam ug ang mga isda. Laglagon ko ang mga daotan; puohon ko ang tanang tawo, nag-ingon ang Ginoo. “Silotan ko ang Juda ug ang tanang lumolupyo sa Jerusalem. Wagtangon ko niining dapita ang mga handomanan ni Baal, ug ang ngalan sa mga pari nga nagsimba sa mga diosdios. Laglagon ko kadtong nanaka sa mga atop aron pagsimba sa mga langitnong binuhat. Laglagon ko kadtong nangyukbo ug manumpa sa akong ngalan, apan nanumpa usab sa ngalan ni Milcom. Laglagon ko sila nga mibiya kanako, ug wala na mag-alagad kanako o magpakisayod pa kanako.” Paghilom kamo atubangan sa Ginoong Dios, kay duol na ang adlaw nga siya maghukom! Ang Ginoo nag-andam ug halad nga sunogon, ug giputli na niya ang iyang mga dinapit. Sa adlaw nga ihalad na kini ngadto sa Ginoo, moingon siya, “Silotan ko ang mga opisyal ug ang mga anak sa hari ingon man ang tanan nga nagsunod sa batasan ug kinabuhi sa mga langyaw. Niadto unyang adlawa, silotan ko ang nagsimba sama sa mga tawo nga wala moila kanako, ug kadtong mangawat ug mopatay aron mapuno sa mga inilog ang balay sa ilang agalon.” Miingon ang Ginoo, “Niana unyang adlawa mabati ang usa ka singgit gikan sa Ganghaan sa Isda didto sa Jerusalem, usa ka danguyngoy gikan sa Ikaduhang Bahin sa siyudad, usa ka dahunog gikan sa kabungtoran. Panghilak kamo, O mga lumolupyo sa ubos nga bahin sa siyudad. Kay wala na ang mga negosyante; gipamatay na ang mga nagbaligyag plata. “Niadtong panahona siksikon ko ang Jerusalem ginamit ang mga suga, ug silotan ko ang mga tawo nga nagsalig lamang sa ilang kaugalingon, ug naghunahuna nga ang Ginoo dili mobuhat ug maayo o daotan. Sakmiton ang ilang kabtangan ug panggub-on ang ilang kabalayan. Dili sila maoy makapuyo sa mga balay nga ilang gibuhat, o makainom sa bino nga abot sa ilang parasan.” Duol na kaayo ang adlaw nga ang Ginoo maghukom ug pait kining palandongon. Mohilak unya bisan ang tawong isog. Kay ang maong adlaw, adlaw man sa kasuko, adlaw sa kaguol ug kapait, adlaw sa kadaot ug kalaglagan, adlaw sa kangitngit ug kadulom, adlaw sa panganod ug sa dag-om, adlaw sa pagpatingog sa trumpeta ug sa awhag sa pagpakiggubat batok sa kinutaang mga siyudad ug sa habog nga mga bantayanan sa paril. Miingon ang Ginoo, “Kastigohon ko ang mga tawo, ug manglakaw unya sila sama sa buta, kay nakasala man sila kanako. Pabuhagayon ko ang ilang dugo sama sa tubig, ug ang ilang unod mangadunot ug mangabaho.” Sa adlaw sa kasuko sa Ginoo, dili makaluwas kanila ang ilang salapi ug bulawan; ang tibuok kalibotan lamyon sa kalayo sa iyang kasuko, ug sa kalit puohon niya ang tanang tawo nga nagpuyo dinhi sa yuta. Pagtigom kamo, O walay ulaw nga nasod, sa dili pa kamo abugon sama sa uhot nga ipadpad, sa dili pa modangat kaninyo ang adlaw sa kasuko sa Ginoo. Pangitaa ninyo ang Ginoo, kamong tanang mapaubsanon ug nagmasinugtanon sa iyang mga sugo. Buhata ang matarong ug pagmapaubsanon, basin pag mahilikay kamo inig-abot sa adlaw sa kasuko sa Ginoo. Ang siyudad sa Gaza biyaan ug magmingaw na ang Ascalon; ang lumolupyo sa Asdod palayason sa pagkaudto, ug patibulaagon ang katawhan sa Ekron gikan sa ilang siyudad. Alaot kamong mga lumolupyo sa kabaybayonan, kamong mga Filistihanon. Gihukman kamo sa Ginoo. Laglagon kamo niya ug walay mahibilin kaninyo. Ikaw, O kabaybayonan, mahimo unyang pasibsibanan ug toril sa mga kahayopan. Ang kabaybayonan panag-iyahon unya sa nahibiling kaliwat sa banay sa Juda, ug ila kining himoong pasibsibanan; inigkagabii adto sila mangatulog sa kabalayan sa Ascalon. Makig-uban kanila ang Ginoo nga ilang Dios, ug himoon sila nga magmauswagon na usab. Miingon ang Ginoo, “Nadungog ko ang mga pagbugalbugal sa taga-Moab, ug ang mga pagbiaybiay sa mga Amonihanon batok sa akong katawhan; nanghambog sila nga mailog nila ang yuta sa akong katawhan. Busa kay buhi man ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan ug Dios sa Israel, himoon ko ang Moab nga sama sa Sodoma, ug ang Ammon himoon kong sama sa Gomora; ang ilang yuta malukop sa mga sampinit ug sa mga hut-ong sa asin, ug dili na gayod kapuy-an. Ang ilang kabtangan sakmiton sa nahibilin kong katawhan ug sila panag-iyahon sa akong katawhan.” Mao kini ang ilang dangatan tungod sa ilang garbo, kay nagbiaybiay ug nanghambog man sila batok sa katawhan sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Kastigohon sila sa Ginoo sa walay kukaluoy ug laglagon niya ang tanang diosdios sa kalibotan. Ang tanang kanasoran moyukbo unya kaniya diha sa ilang tagsatagsa ka dapit. Kamo usab, mga taga-Etiopia, pamatyon pinaagi sa iyang espada. Makigbatok unya siya sa amihanan ug laglagon niya ang Asiria; ang Ninibe himoon niyang kamingawan, usa ka dapit nga uga sama sa diserto. Ang mga kahayopan ug mga mananap manghigda sa taliwala niya; ang agilang manunukob ug ang ilaga magpuyo sa tumoy sa iyang mga haligi, ug ang mingok magngiwngiw sa bintana; ang uwak magtingog sa pultahan, ug panglangkaton ang mga bungbong nga sidro. Mao kini ang mahitabo sa mapagarbohong siyudad, nga nagtuo nga walay daotang mahitabo kaniya ug moingon, “Wala nay sama kanako.” Apan mahimo siyang sama sa diserto nga puy-anan sa mga mananap, ug ang tanan nga moagi kaniya mahingangha sa kalisang. Alaot ang Jerusalem, ang madaugdaugon ug hugawng siyudad nga masupilon! Dili siya magtagad kang bisan kinsa, o mamati kon badlongon. Wala siya mosalig sa Ginoo o modangop sa iyang Dios. Sama sa liyon nga nagngulob ang iyang mga opisyal, ug sama sa mga lobo nga gutom nga nagsuroysuroy sa gabii ang iyang mga maghuhukom; hangol sila kaayo, ug wala gayoy bukog nga isalin nila sa pagkabuntag. Ang iyang mga propeta naglunang sa kahilayan ug dili kasaligan; gihugawhugawan sa iyang mga pari ang mga butang nga balaan, ug wala nila tumana ang balaod. Apan ang Ginoo nga anaa sa taliwala nila matarong ug dili mobuhat ug daotan; matag buntag ipakita niya ang iyang hustisya; himoon niya kini matag kaadlawon apan wala gayoy ulaw ang mga tawong daotan. Miingon ang Ginoo, “Gipanglaglag ko ang kanasoran ug gipangguba ang ilang mga panalipod; gihimo kong kamingawan ang ilang kadalanan, ug wala nay nagtikawtikaw diha niini; ang ilang mga siyudad nagmingaw na, ug wala nay nagpuyo niini. Miingon ako, ‘Mahadlok na gayod sila kanako, ug mamati na sa akong pagbadlong; dili na sila malimot sa tanan nga gipabuhat ko kanila.’ Apan misamot hinuon ang ilang tinguha sa pagbuhat ug daotan. “Busa hulata ang adlaw nga sudyaan ko ang kanasoran. Nakahukom ako sa pagtigom sa kanasoran ug sa mga gingharian, aron ibubo ko kanila ang akong kasuko ug ang nagdilaab kong kapungot, ug ang tibuok kalibotan lamyon sa kalayo sa akong kapungot,” nag-ingon ang Ginoo. “Niana unyang adlawa himoon kong limpyo ang sinultihan sa katawhan sa kanasoran, ug mag-ampo sila kanako lamang ug dili na sa ubang mga dios. Motahod silang tanan kanako. Gikan sa tabok sa mga suba sa Etiopia, ang nagkatibulaag kong katawhan mosimba kanako nga magdalag mga halad. Niadto unyang adlawa dili kamo pakaulawan bisan sa inyong pagsukol kanako, kay kuhaon ko ang mga garboso kaninyo, ug dili na unya kamo magmapahitas-on didto sa balaan kong bukid. Ibilin ko didto ang usa ka katawhan nga mapaubsanon. Modangop sila kanako sa pagpakitabang. Kadtong nahibilin sa Israel, dili na magbuhat ug daotan o mamakak pa. Pasibsibon nila ang ilang kahayopan, ug mamahulay sila nga wala nay angay nga kahadlokan.” Pag-awit ug kusog, O katawhan sa Sion. Singgit, O Israel! Pagmaya ug paglipay pag-ayo, O Jerusalem! Dili na kamo silotan ni Yahweh, giabog na niya ang inyong mga kaaway. Si Yahweh, ang hari sa Israel anaa sa inyong taliwala, busa ayaw na kamo kahadlok sa daotan. Niadto unyang adlawa sultihan ang Jerusalem: “Ayaw kahadlok, O Sion! Ayaw pakawad-ig kusog ang imong mga kamot. Ang Ginoo nga inyong Dios anaa uban kaninyo; ang iyang gahom maghatag kaninyog kadaogan. Malipay kaninyo ang Ginoo, ug diha sa iyang gugma hatagan kamog bag-ong kinabuhi. Magmalipayon siya nga moawit tungod kaninyo sama sa buhaton sa adlaw sa kasaulogan.” Nag-ingon ang Ginoo, “Kuhaon ko ang katalagman gikan kaninyo aron dili na kamo bugalbugalan tungod niini. Niadto unyang panahona, silotan ko ang tanang nagdaugdaog kaninyo; luwason ko ang mga bakol ug tigumon ang mga sinalikway; daygon na sila inay pakaulawan, ug himoon ko silang bantogan sa tibuok kalibotan. Niadto unyang panahona tigumon ko kamo ug ibalik ngadto sa inyong pinuy-anan. Himoon ko kamong bantogan ug dinayeg sa tanang katawhan sa kalibotan, ug ibalik ko na kaninyo ang inyong pagkaadunahan.” Ang Ginoo mao ang nagsulti niini. Ikaduhang tuig kadto sa paghari ni Dario sa Persia. Sa unang adlaw sa ikaunom nga bulan, nakigsulti ang Ginoo pinaagi kang propeta Hageo ngadto sa gobernador sa Juda nga si Zerubabel, ang anak ni Salatiel, ug ngadto sa Pangulong Pari nga si Josue nga anak ni Josedec. Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan ngadto kang Hageo, “Nag-ingon kining mga tawhana nga wala pa moabot ang panahon sa pagtukod pag-usab sa Templo sa Ginoo.” Unya ang Ginoo misulti sa mensahe alang sa katawhan pinaagi kang propeta Hageo, “Maayo ba nga kamo magpuyo sa anindot nga mga balay samtang ang akong Templo guba gihapon? Hunahunaa ang inyong kahimtang. Daghan kamog gipugas apan diyutay ray inyong naani. Nakakaon kamo apan wala gayod kamo mabusog. Miinom kamog bino apan wala gayod kamo matagbaw. May bisti kamo apan gitugnaw gihapon. Ug kadtong nagdawat ug suhol sama rag nagsulod niini sa alkansiya nga buslot. Wala ba kamo makakita nganong nahitabo kini? Tungas kamo sa kabungtoran ug pagkuha kamog kahoy nga itukod pag-usab sa akong Templo aron ako malipay ug ipakita ko kaninyo ang akong himaya. “Nangandoy kamog dagkong ani apan diyutay ra ang inyong nakaplagan ug sa nadala ninyo kini sa inyong balay giwagtang ko kini. Ngano man? Tungod kay nagpabiling guba ang akong Templo samtang kamo nagkapuliki sa paghimo sa inyong balay. Tungod niini ang langit wala na mohatag kaninyog ulan ug ang yuta wala na mohatag sa iyang abot. Ug gipadad-an kog hulaw ang kayutaan: ang mga kabungtoran, ang kaumahan, ang kaparasan, ang kaolibohan ug ang tanan nga moturok sa yuta, ang mga tawo, mga kahayopan ug ang tanan nilang gitanom.” Unya si Zerubabel nga anak ni Salatiel ug ang Pangulong Pari nga si Josue nga anak ni Josedec, lakip ang tanang nahibilin sa katawhan nga nahiuli gikan sa pagkabihag sa Babilonia, mituman sa sugo sa Ginoo nga ilang Dios. Nahadlok sila sa Ginoo busa gituman nila ang mga pulong ni Hageo, ang propeta nga pinadala sa Dios. Unya si Hageo misulti sa mensahe sa Ginoo ngadto sa katawhan, “Mag-uban ako kaninyo.” Ug gidasig sa Ginoo si Zerubabel nga gobernador sa Juda ingon man si Josue ug ang tanang nahiuli gikan sa pagkabihag ug gisugdan nila ang pagtrabaho sa Templo sa Ginoo nga Labing Gamhanan nga ilang Dios, sa ika-24 nga adlaw, sa ikaunom nga bulan sa ikaduha nga tuig sa paghari ni Dario. Ikaduhang tuig kadto sa paghari ni Dario. Sa ika-21 nga adlaw sa ikapitong bulan, ang Ginoo nakigsulti sa katawhan pinaagi kang propeta Hageo. Miingon siya, “Sultihi karon si Zerubabel nga gobernador sa Juda ug si Josue, nga Pangulong Pari ug ang tanang nahiuli gikan sa pagkabihag: Kinsa man kaninyo ang nakakita sa kaanindot niining Temploha kaniadto? Unsa na man kini karon sa inyong panan-aw? Daw wala na kini bili! Apan ayaw kamo kahadlok. Trabaho kamo kay nag-uban ako kaninyo. Ang akong espiritu mag-uban kaninyo sumala sa akong gisaad sa dihang gipagula ko kamo sa Ehipto busa ayaw kamo kahadlok, nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. “Sa dili madugay, tay-ogon ko pag-usab ang langit, ang yuta ug ang dagat ug pakurogon ko ang tanang mga nasod aron mainyo ang bahandi niini ug mapuno sa bahandi kining temploha. Akoa ang salapi ug ang bulawan. Ang bag-ong Templo mas matahom pa unya kay sa daan ug pauswagon ko ang akong katawhan.” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan maoy nagsulti niini. Sa ika-24 nga adlaw, sa ikasiyam nga bulan sa ikaduhang tuig sa paghari ni Dario, misulti na usab ang Ginoo kang propeta Hageo. Miingon siya, “Pangutan-a ang mga pari kon unsay ilang ikasulti bahin niining butanga: ‘Kon may magdalag karne nga hinalad nga giputos sa iyang bisti ug ang maong bisti makasaghid ug pan, o sud-an o bino o lana o bisag unsang pagkaon, mabalaan ba usab kini?’” Mitubag ang mga pari, “Dili.” Midugang pa gayod pagpangutana si Hageo, “Kon ang usa ka tawo nahugaw kay nakahikap siyag patayng lawas unya makahikap siya niining mga butanga, mahugaw ba usab kini?” “Mahugaw,” mitubag ang mga pari. Unya miingon si Hageo, “Mao usab kini ang mahitabo niining nasora ug sa tanan nilang abot ug ang tanan nilang halad hugaw usab. “Busa palandonga unsay mahitabo sukad karon. Sa wala pa ninyo sugdi pagtukod pag-usab ang Templo sa Ginoo, unsa may inyong kahimtang? Sa dihang miadto kamo sa tinapok nga trigo ug nagdahom nga makakuha ug 200 ka kilo, 100 ka kilo ray inyong nakuha. Ug sa dihang miadto kamo sa tigomanan sa bino ug nagtuo nga makakuhag 100 ka litro, 40 ka litro ra ang inyong nakuha. Gikastigo ko kamo ug ang tanan ninyong tanom pinaagi sa sakit ug sa ulan nga yelo apan wala gihapon kamo mobalik kanako. Karon mao ang ika-24 nga adlaw sa ikasiyam nga bulan, ang adlaw nga nahuman ang sukaranan sa Templo. Tan-awa unsay mahitabo gikan karon. Bisan tuod walay trigo nga nahibilin ug wala gihapoy bunga ang mga paras, mga kahoyng igera, mga granada ug ang mga olibo apan gikan karon panalanginan ko kamo.” Sa ika-24 nga adlaw sa bulan gisultihan na usab ni Yahweh si Hageo. Miingon ang Ginoo, “Sultihi si Zerubabel, ang gobernador sa Juda, nga hapit ko na tay-oga ang langit ug ang yuta ug lumpagon ko ang mga gingharian ug taposon ang ilang gahom. Limbuwaron ko ang mga karwahi ug ang mga kabayo ug ang mga kasundalohan mag-unay pagpinatyanay. Niadto unyang panahona ikaw, Zerubabel nga akong alagad, himoon ko nga hari sa akong katawhan kay gipili ko man ikaw,” nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. Sa ikawalong bulan sa ikaduhang tuig sa paghari ni Dario sa Persia, si Zacarias, ang propeta nga anak ni Baraquias nga anak ni Iddo, giingnan sa Ginoo, “Sultihi ang katawhan nga ako, ang Ginoo, nasuko pag-ayo sa inyong mga katigulangan. Apan karon balik kamo kanako kay dawaton ko kamo. Ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy nagsulti niini. Ayaw ninyo sundoga ang inyong mga katigulangan. Pinaagi sa unang mga propeta gipabiya ko sila sa daotan nilang pagkinabuhi apan wala sila mamati o magpatalinghog kanako. Nangamatay na ang inyong mga katigulangan ug ang maong mga propeta. Pinaagi sa akong mga propeta, gihatag ko ngadto sa inyong katigulangan ang akong mga sugo ug mga pasidaan. Wala nila kini panumbalinga ug gisilotan ko sila. Busa naghinulsol sila ug miingon, ‘Sumala sa kabubut-on sa Ginoo nga Labing Gamhanan gikastigo kita sumala sa atong mga binuhatan.’” Sa ika-24 nga adlaw sa ika-11 nga bulan nga mao ang Sebat, sa ikaduhang tuig sa paghari ni Dario, gisultihan sa Ginoo si Zacarias pinaagi sa usa ka panan-awon panahon sa kagabhion. Ug si Zacarias miingon, “Usa ka gabii niana nakita ko ang usa ka tawo nga nagkabayog pulang kabayo taliwala sa mga kahoyng mirtol didto sa walog ug sa luyo niya may pula, puti ug kabang nga mga kabayo. Unya gipangutana ko siya, ‘Unsa man kini sila?’ “Ang anghel nga akong gikasulti miingon kanako, ‘Sultihan ko ikawg unsa sila. Kini sila mao ang gisugo sa Ginoo sa pagpatrolya sa tibuok kalibotan.’ “Ug mitaho sila ngadto sa anghel, ‘Nalibot na namo ang kalibotan ug nakita namo nga kini walay timik ug mao sa gihapon.’ “Unya miingon ang anghel, ‘O Ginoo nga Labing Gamhanan, kanus-a mo ba kaluy-i ang Jerusalem ug ang mga siyudad sa Juda nga imong gikaligutgotan sulod sa 70 ka tuig na karon?’ “Ug ang Ginoo misultig mga pulong nga malumo ug makalipay ngadto sa anghel nga nakigsulti kanako. Giingnan ako sa anghel nga isangyaw ko nga si Yahweh nga Labing Gamhanan nag-ingon, ‘Nahigugma ug nahingawa ako pag-ayo sa Jerusalem, ang balaan kong siyudad. Gikaligutgotan ko pag-ayo ang mga nasod nga hamugaway. Kay sa dihang nasuko ako sa Jerusalem gipugngan ko kini apan hilabihan ang kadaot nga ilang gipahamtang sa akong katawhan. Busa mibalik ako sa Jerusalem uban ang kaluoy. Tukoron diha kaniya ang akong Templo ug ang usa ka pisi nga igsusukod ikutay tadlas sa Jerusalem.’ “Isinggit pag-usab nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon: Magmauswagon pag-usab ang akong mga siyudad ug lipayon ko pag-usab ang Sion ug himoong akong katawhan ang Jerusalem.” Sa laing panan-awon, nakita ko ang upat ka sungay! Ug giingnan ko ang anghel nga nakigsulti kanako, “Unsa man kini?” Ug gitubag ako niya, “Mao kini ang mga sungay nga nagpatibulaag sa Juda, sa Israel ug sa Jerusalem.” Unya gipakitaan ako sa Ginoo ug upat ka panday. Ug miingon ako, “Unsa may buhaton nila dinhi?” Ug gitubag ako niya, “Mianhi sila aron paglumpag ug paglisang sa mga nasod nga mibuntog sa Juda ug mipatibulaag sa iyang katawhan.” Sa laing panan-awon, nakita ko ang usa ka tawo nga nagdalag igsusukod. Unya giingnan ko siya, “Asa ka paingon?” Ug gitubag ako niya, “Sukdon ko ang Jerusalem aron masayran ko ang iyang gitas-on ug gilapdon.” Ug unya ang anghel nga akong gikasulti miduol kanako ug misugat kaniya ang laing anghel. Ang anghel nga akong gikasulti miingon kaniya, “Dagan ngadto sa batan-on nga nagdalag igsusukod ug ingna siya, ‘Ang Jerusalem pagapuy-an sama sa mga balangay nga walay paril tungod kay daghan man kaayo ang mga tawo ug mga kahayopan nga mamuyo niini. Kay nagsaad ang Ginoo nga siya mahimong usa ka paril nga kalayo libot sa Jerusalem aron pagpanalipod niini ug magpuyo siya diha niini sa tanan niyang himaya.’” Ang maghilabot kaninyo sama rag naghilabot sa akong gimahal pag-ayo.” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan nagpadala kanako niining mensahe alang sa kanasoran nga nanakmit sa iyang katawhan: “Tan-awa ninyo, kastigohon ko kamo ug sakmitan kamo sa nag-alagad kaninyo kaniadto.” Unya mahibaloan sa tanan nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan maoy nagpadala kanako. Miingon ang Ginoo, “Pag-awit kamo ug paglipay, O katawhan sa Sion, kay moanha ako ug mopuyo uban kaninyo.” Niadtong panahona daghan unya ang mga nasod nga modangop sa Ginoo ug sila mahimong iyang katawhan. Ug mopuyo siya uban kanila ug mahibaloan unya nila nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan maoy nagpadala kaniya ngadto kanila. Ug maiya sa Ginoo ang Juda ingon nga iyang bahin sulod sa balaang yuta ug pilion niya pag-usab ang Jerusalem. Paghilom kamong tanan atubangan sa Ginoo kay moanhi siya gikan sa iyang balaang puloy-anan. Unya gipakita sa Ginoo kanako ang Pangulong Pari nga si Josue nga nagbarog atubangan sa anghel sa Ginoo. Dapit sa tuo ni Josue nagtindog si Satanas nga andam sa paghimog sumbong batok kaniya. Ug miingon ang Ginoo ngadto kang Satanas, “Gibadlong ko ikaw, Satanas! Ako nga nagpili sa Jerusalem nagbadlong kanimo. Dili ba kining tawhana sama sa usa ka agipo nga gikuha gikan sa kalayo?” Niining higayona nagtindog si Josue atubangan sa anghel ug nagsul-ob ug hugaw nga bisti. Ug giingnan sa anghel ang mga nagtindog sa atubangan niya, “Huboi siya sa bisti niyang hugaw.” Unya ang anghel miingon kang Josue, “Gihinloan ko ang imong sala ug bistihan ko ikaw ug sapot nga maanindot.” Gisugo niya sila sa pagbutang ug purong sa ulo ni Josue. Busa gibutangan nilag limpyo nga purong ang iyang ulo ug gibistihan nila siya samtang nagbarog ang anghel sa Ginoo. Ug gisultihan sa anghel sa Ginoo si Josue nga ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon, “Kon magmatinumanon ka kanako ug sundon mo ang gipahimatngon ko kanimo, ikaw maoy mangulo sa akong Templo ug ikaw ang magdumala sa akong mga hawanan ug dunggon ko ang imong mga pag-ampo ingon nga gidungog ko ang mga pag-ampo sa mga anghel. Busa pamati karon, O Josue nga Pangulong Pari, ug kamong iyang kauban nga mga pari nga timailhan sa maayong kaugmaon: timan-i nga paanhion ko ang akong sulugoon nga ginganlag Ang Sanga! Sa atubangan ni Josue ibutang ko ang usa ka bato nga pito ang nawong. Kulitan ko kini, ug sulod sa usa lamang ka adlaw papason ko ang sala niining yutaa. Niadto unyang adlawa, ang tagsatagsa kaninyo magdapit sa iyang silingan sa pagpahulay diha sa landong sa iyang parasan ug sa iyang kahoy nga igera.” Ug miduol pag-usab ang anghel nga nakigsulti kanako ug gipukaw niya ako sama nga daw nahikatulog ako. Ug gipangutana ako niya, “Unsay imong nakita?” Giingnan ko siya, “Usa ka tungtonganag suga nga lubos bulawan ug tumoy niini may sudlanan sa lana. Kining tungtonganan may pito ka suga ug ang matag suga may pito ka butanganag pabilo. Ug sa kiliran sa tungtonganag suga may duha ka kahoy nga olibo, ang usa sa tuo ug ang usa sa wala.” Ug gipangutana ko ang anghel nga nakigsulti kanako, “Unsa may kahulogan niini?” Ang anghel mitubag kanako, “Wala ka ba diay masayod ug unsay kahulogan niini?” Gitubag ko siya, “Wala.” Unya giingnan ako sa anghel nga isulti kining mensahe ni Yahweh nga Labing Gamhanan ngadto kang Zerubabel, “Molampos ka, dili pinaagi sa kusog o sa imong gahom kondili pinaagi sa akong espiritu. Ang mga kakulian nga ingon kadagko sa mga bukid mahanaw sa imong atubangan. Tukoron mo pag-usab ang Templo ug sa diha nga ipahimutang mo ang kataposang bato, mosinggit ang katawhan, ‘Pagkaanindot, pagkaanindot gayod!’” Ug giingnan pa gayod ako sa Ginoo, “Si Zerubabel maoy nagpahiluna sa sukaranan niining Temploha ug siya mao ang mohuman niini. Unya mahibaloan sa akong katawhan nga ako maoy nagpadala kanimo ngadto kanila. Miingon ang anghel kanako, “Kining pito ka suga mao ang mga mata ni Yahweh nga nagtan-aw sa tibuok kalibotan.” Bisag kinsa nga nagtamay nga hinay ang dagan sa pagtukod niini magmalipayon ra unya kay makita niya nga si Zerubabel nagpadayon pagtukod sa Templo.” Unya gipangutana ko siya, “Unsa man kining duha ka kahoyng olibo nga anaa sa tuo ug sa wala sa tungtonganan sa suga?” Ug gipangutana ko pa gayod siya, “Unsa may kahulogan niining duha ka sanga sa kahoy nga olibo nga anaa sa kiliran sa duha ka tubo nga bulawan diin modagayday ang lana?” Giingnan ako niya, “Wala ka ba diay masayod ug unsa kini?” Mitubag ako, “Wala.” Unya miingon siya, “Kini mao ang duha ka tawo nga dinihogan aron mag-alagad sa Ginoo sa tibuok kalibotan.” Mitan-aw ako pag-usab ug nakita ko ang usa ka basahon nga linukot nga naglupad. Ug giingnan ako sa anghel, “Unsa may imong nakita?” Ug mitubag ako, “Usa ka linukot nga basahon nga naglupad. Siyam ka metros ang gitas-on niini ug upat ug tunga ka metros ang gilapdon.” Unya giingnan ako niya, “Dinhi niini gisulat ang tunglo batok sa tibuok yuta. Kay ang tanan nga mangawat patyon ug ang manumpa ug bakak patyon usab. Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan nga ipadala niya kini karon ug mosulod kini sa balay sa nangawat ug sa balay sa nanumpag bakak sa iyang ngalan. Magpabilin kini sa maong mga balay ug mout-ot lakip sa mga kahoy ug mga bato niini.” Unya ang anghel nga nakigsulti kanako miduol ug miingon, “Tan-awa kanang nagpadulong nganhi.” Ug miingon ako, “Unsa man kana?” Miingon siya, “Usa ka sudlanan nga nagsimbolo sa sala niining tibuok nasod.” Ug unya naukab ang tabon niini nga tingga ug sa sulod may babayeng naglingkod. Ug giingnan ako sa anghel, “Kining maong babaye nagsimbolo sa pagkadaotan.” Ug iyang gidasok pagbalik ang babaye sa sudlanan ug gisirhan niya kini. Unya nakita ko ang duha ka babaye nga nagpadulong kanako. Naglupad sila ug ang ilang mga pako sama sa pako sa langgam nga tabon ug ilang gialsa ang sudlanan ug gidala sa ilang paglupad. Unya gipangutana ko ang anghel nga nakigsulti kanako, “Asa man nila dad-a ang sudlanan?” Mitubag siya kanako, “Ngadto sa yuta sa Babilonia. Didto magtukod sila ug templo nga kapahilunaan niini. Unya kon mahuman na ang templo ila kining ibutang didto aron simbahon.” Unya mitan-aw ako pag-usab ug nakita ko ang upat ka karwahi nga mitungha sa taliwala sa duha ka bukid nga bronsi. Ang unang karwahi giguyod sa mga kabayong pula, ang ikaduha sa mga kabayong itom, ang ikatulo sa mga kabayong puti ug ang ikaupat sa mga kabayong kabang. Gipangutana ko ang anghel nga nakigsulti kanako kon unsay kahulogan niini ug mitubag siya, “Mao kini sila ang upat ka hangin. Gikan pa sila sa atubangan sa Ginoo sa tibuok kalibotan.” Ang karwahi nga giguyod sa mga kabayong itom mipadulong sa amihanan ngadto sa Babilonia, ang giguyod sa mga kabayong puti mipaingon sa nasod sa kasadpan ug ang giguyod sa mga kabayong kabang mipaingon sa habagatan. Ang mga kabayo nagpanikad kay buot nang magpatrolya sa kalibotan. Unya miingon ang anghel, “Hala! Lakaw ug pagpatrolya na kamo!” Busa nanglakaw sila. Miingon ang anghel kanako, “Ang mga karwahing mipaingon sa amihanan nakapuypoy sa kasuko sa Ginoo.” Unya giingnan ako sa Ginoo, “Kuhaa ang mga halad sa mga bihag nga si Holdai, si Tobias ug si Idaias nga nahiuli gikan sa Babilonia. Ug sa mao gihapong adlaw lakaw ngadto sa balay ni Josias nga anak ni Sofonias. Pangayoi silag plata ug bulawan ug himoa kining korona ug ikorona kini kang Josue, ang Pangulong Pari nga anak ni Josedec. Ingna siya nga mao kini ang giingon sa Ginoo nga Labing Gamhanan, ‘Ang tawo nga ginganlag Ang Sanga molambo sa iyang dapit ug tukoron niya ang Templo sa Ginoo. Pasidunggan siya ingon nga hari ug magmando siya sa katawhan. Usa ka pari ang motindog tupad sa iyang trono ug maghiusa sila sa pagtrabaho diha sa kalinaw ug pagdinaitay.’ Ang korona magpabilin sa Templo sa Ginoo ingon nga handomanan kang Holdai, kang Tobias, kang Idaias ug kang Josias.” Unya kadtong atua sa layo moanhi ug motabang pagtukod sa Templo sa Ginoo ug mahibaloan unya ninyo nga ako gisugo sa Ginoo nga Labing Gamhanan sa pag-anhi kaninyo. Ug mahitabo kini kon sa kinasingkasing tumanon ninyo ang pulong sa Ginoo nga inyong Dios. Sa ikaupat nga adlaw sa ikasiyam nga bulan (ang bulan sa Kisleb) sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Dario, nakigsulti ang Ginoo kang Zacarias. Niadtong higayona ang mga lumolupyo sa Betel nagpadala kang Sarasar ug kang Regemelec ug sa ilang mga sakop ngadto sa Templo sa Ginoo nga Labing Gamhanan aron mangamuyo sa kaluoy sa Ginoo, ug mangutana sa mga pari ingon man sa mga propeta kon kinahanglan pa bang magbangotan ug magpuasa sila sa matag ikalima nga bulan sama sa ilang gihimo sulod sa daghang katuigan. Ug giingnan ako sa Ginoo nga Labing Gamhanan, “Sultihi ang tanang katawhan sa nasod lakip ang kaparian nga sa matag higayon nga nagpuasa ug nagbangotan kamo sa ikalima ug ikapito nga bulan sulod niining 70 ka tuig, wala ninyo kini buhata alang kanako. Ang inyong pagkaon ug pag-inom gibuhat ninyo alang sa inyong kaugalingon.” Mao usab kini ang gisulti sa Ginoo ngadto kanila pinaagi sa unang mga propeta sa dihang may namuyo pa sa Jerusalem ug nagmauswagon pa kini lakip ang mga kasikbit niyang mga siyudad ug sa dihang may namuyo sa mga dapit sa habagatan ug kapatagan. Giingnan sa Ginoo si Zacarias, “Sultihi ang katawhan nga ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, nag-ingon, ‘Hatagig hustisya ang imong isigkatawo ug ipakita ang kaluoy ngadto kanila. Ayaw daugdaoga ang mga biyuda, ang mga ilo, ang mga dumuduong ug ang mga kabos. Ayaw paglaraw ug daotan batok sa imong isigkatawo.’” Miingon ang Ginoo kanako, “Apan wala gayod sila mamati. Nagpagahi sila sa ilang kasingkasing ug gisap-ongan nila ang ilang mga dalunggan aron dili sila makadungog. Gipagahi nila ang ilang kasingkasing ingon sa bato ug gisalikway nila ang mga balaod ug mga pulong nga akong gihatag pinaagi sa akong espiritu ngadto sa unang mga propeta. Busa nasuko ako pag-ayo. Tungod kay wala man sila mamati kanako sa akong pagtawag kanila, wala ko usab pamatia ang ilang pag-ampo. Sama sa usa ka alimpulos gipatibulaag ko sila ngadto sa ubang mga nasod busa nagmingaw na ug wala nay tawong nagtikawtikaw dinhi niining nasod nga matahom.” Unya giingnan ako sa Ginoo nga Labing Gamhanan, “Buot kong tabangan ang Jerusalem tungod sa akong gugma kaniya. Tungod niini nasuko pag-ayo ako sa iyang mga kaaway. Mobalik ako sa Jerusalem, ang balaan kong siyudad, ug mopuyo ako didto. Unya ang Jerusalem pagatawgon ug siyudad nga masinugtanon ug ang bukid sa Ginoo nga Labing Gamhanan pagatawgon ug balaan nga bukid. Ang mga tigulang manglingkod na pag-usab sa kadalanan sa Jerusalem ug tungod sa katigulang nila, magsungkod na sila. Magkatap usab sa kadalanan ang mga kabataan nga magdula. “Kon makapahibulong kini sa katawhan nga nahibilin niining mga adlawa, dili kini makapahibulong kanako. Luwason ko gayod ang akong katawhan gikan sa mga nasod sa sidlakan ug sa mga nasod sa kasadpan ug dad-on ko sila balik sa Jerusalem ug papuy-on didto. Sila ako nang katawhan ug ako ila nang Dios ug maghari ako kanila nga matinud-anon ug makiangayon.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Lig-ona ang inyong kaugalingon! Karon nakadungog kamo sa mga pulong nga gisulti sa mga propeta sukad sa pagpahimutang sa patukoranan sa akong Templo sa dihang gitukod kini pag-usab. Kay sa wala pa kini mahitabo, walay tawo nga nagtrabaho ug wala usay mga mananap nga magamit sa pagtrabaho. Wala usay nanalipod kanila batok sa ilang mga kaaway kay gihimo kong kaaway ang usag-usa ka tawo. Apan karon lahi na ang akong pagtagad niining nahibilin nga katawhan kay sa kaniadto. Paharion ko na ang kalinaw ug wala nay maghasol kaninyo. Magmabungahon na ang mga paras ug ang kaumahan ug mohatag usab ug ulan ang langit. Kining tanan ihatag ko sa katawhan nga nahibilin. Ingon nga nahimo kamong daotang sanglitanan sa kanasoran, O katawhan sa Juda ug Israel, luwason ko kamo ug himoong panalangin ngadto sa tanang katawhan. Ayaw kahadlok ug lig-ona ang inyong kaugalingon.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Ingon nga gipahiagom ko gayod kamo sa daotan sa dihang gihagit sa inyong katigulangan ang akong kasuko, sa samang paagi karon nagtinguha ako sa kaayohan sa Jerusalem ug sa katawhan sa Juda. Busa dili kamo angay nga mahadlok. Mao kini ang angay ninyong buhaton: Isulti ninyo sa usag-usa ang matuod ug hatagi sa hustisya ang inyong isigkatawo ug pagdinaitay kamo. Ayaw paglarawg daotan batok sa inyong isigkatawo ug ayaw pagpanumpa ug bakak kay gikasilagan ko kini.” Giingnan ako sa Ginoo nga Labing Gamhanan, “Ang pagpuasa sa ikaupat, sa ikalima, sa ikapito ug sa ikanapulo nga bulan mahimong mga panahon sa kalipay, sa pagmaya ug sa masadya nga mga kasaulogan alang sa Juda. Busa higugmaa ninyo ang kamatuoran ug ang pakigdait.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Moanhi dinhi ang mga lumolupyo sa daghang mga siyudad. Moingon ang mga lumolupyo sa usa ka siyudad ngadto sa lain, ‘Simbahon ta ang Ginoo nga Labing Gamhanan ug pangayoon ta ang iyang panalangin. Tana, mangadto kita!’ Daghang katawhan ug gamhanang mga nasod ang moanhi aron pagsimba sa Ginoo nga Labing Gamhanan dinhi sa Jerusalem ug aron sa pagpangayo sa iyang panalangin. Niadtong mga adlawa napulo ka tawo nga gikan sa nagkalainlaing nasod ang mogunit sa sapot sa usa ka Judio ug moingon, ‘Paubana kami kay nasayod kami nga ang Dios nag-uban kanimo.’” Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Gitakda ko na ang silot alang sa yuta sa Hadrac ug sa siyudad sa Damasco, kay ang mga siyudad sa Aram iya man, lakip ang tanang banay sa Israel. Iya usab ang Hamat nga kasikbit sa Hadrac, ingon man ang Tiro ug ang Sidon, bisag maalamon sila kaayo. Naghimog mga panalipod ang Tiro; nagtigom siyag plata nga sama kadaghan sa abog sa yuta, ug bulawan ingon kadaghan sa lapok sa kadalanan. Apan ang Tiro sakmitan nako sa tanan niyang kabtangan, ug itambog ngadto sa dagat ang iyang bahandi ug lamyon sa kalayo ang Tiro. Ang Ascalon ug ang Gaza malisang inigkakita nila niini ug mag-ilaid sila sa kasakit. Mahitabo usab kini sa Ekron kay mapakyas man ang iyang paglaom. Mawad-an ug hari ang siyudad sa Gaza, ug wala nay mopuyo sa siyudad sa Ascalon. Mga mestiso na unyay magpuyo sa Asdod, ug taposon ko ang garbo sa mga Filistihanon. Dili na sila magkaog karne nga aduna pay dugo ug sa uban pang ginadili nga pagkaon. Pipila sa iyang mga lumolupyo nga mahibilin nga buhi mahimong akong katawhan, ug mahimong sama sa usa ka banay sa Juda; ang mga lumolupyo sa Ekron mahimong akong katawhan sama sa mga Jebusihanon. Magkampo ako sa akong yuta aron mabantayan ko kini, ug wala nay kaaway nga mosulong niini. Dili ko na tugotan nga may modaugdaog pa kanila kay labihan na ang ilang pag-antos. Pagmaya pag-ayo, O katawhan sa Sion! Singgit, O katawhan sa Jerusalem! Moanha kanimo ang imong hari, moanha nga madaogon ug mapaubsanon nga magkabayog asno— sa nati sa asno. Ipalayo niya sa Efraim ang karwahi ug kuhaon gikan sa Jerusalem ang mga kabayong iggugubat. Balion niya ang mga pana ug makigdait siya sa kanasoran. Ang iyang gingharian maglakip sa tanang kadagatan, gikan sa Suba sa Eufrates ngadto sa tanang suok sa kalibotan. Bahin usab kanimo, tungod sa dugo nga giula aron paglig-on sa akong kasabotan uban kanimo, buhian ko ang imong katawhan nga gipamihag gikan sa mga atabay nga walay tubig. Balik sa imong kota, O mga binihag nga wala kabsig paglaom, kay iuli ko kaninyo sa doble ang bahandi nga giilog gikan kaninyo. Gibingat ko ang Juda sama sa usa ka pana, ug gihimo kong udyong ang Efraim. Gamiton ko daw usa ka espada ang imong mga anak, O Sion, batok sa imong mga anak, O Grecia! Motungha ang Ginoo sa ibabaw sa iyang katawhan ug mokilab ang iyang pana daw kilat. Unya patingogon sa Ginoong Dios ang trumpeta, ug mosakay siya sa alimpulos gikan sa habagatan. Panalipdan sila sa Ginoo nga Labing Gamhanan, ug ilang lamyon ug tunobtunoban ang ilang mga kaaway. Maninggit sila sa panggubatan sama sa mga hubog, ug ulaon nila ang dugo sa ilang mga kaaway; Mobanaw kini sama sa dugo sa mananap nga gihalad nga gibubo diha sa halaran gikan sa panaksan. Niadto unyang adlawa luwason ni Yahweh nga ilang Dios ang iyang katawhan kay sila iya mang mga karnero; unya sama sa mga alahas diha sa usa ka korona, mogilak sila diha sa iyang yuta. Pagkatahom unya niining sud-ongon! Tungod sa kadaghag abot sa kaumahan mahimsog ang mga batan-ong lalaki, ug magmaya ang mga batan-ong babaye tungod sa bag-ong bino. Pangayo kamog ulan sa Ginoo sa panahon sa tingpugas. Siyay naghimo sa panganod ug naghatag sa tawo ug ulan, ug nagpatubo sa mga tanom sa kaumahan. Ang mga tawo nagpakitambag sa mga diosdios, apan bakak ang tubag nga ilang nadawat. Ang tigdamgo nagsugilon ug mga damgong bakak, ug naghatag ug paglaom nga kawang lamang. Tungod niini, nahisalaag ang katawhan sama sa mga karnero, ug nag-antos kay wala may nagbantay kanila. “Nasuko ako pag-ayo sa mga langyaw nga maoy naghari sa akong katawhan, ug silotan ko gayod sila. Ang katawhan sa Juda akoa ug ako, ang Ginoo nga Labing Gamhanan, maoy moatiman kanila. Mahisama sila sa akong gamhanang kabayo sa panggubatan. Gikan kanila motungha ang batong sukaranan, ang ugsok sa tolda ug ang pana ug ang nagkalainlaing pangulo. Silang tanan mahisama sa madaugong mga sundalo, ug yatakyatakan nila ang ilang mga kaaway diha sa lapok sa kadalanan; makiggubat sila kay nag-uban man ako kanila. Buntogon nila bisan ang mga kaaway nga nagsakay ug kabayo. “Lig-onon ko ang katawhan sa Juda ug luwason ang banay ni Jose. Tungod sa akong kaluoy kanila dad-on ko sila balik sa ilang nasod nga sama ug wala ko sila isalikway kaniadto, kay ako mao ang Ginoo nga ilang Dios, ug patalinghogan ko ang ilang mga pag-ampo. Unya mahimong sama sa madaugong mga sundalo ang katawhan sa Israel ug magmaya sila sama sa nakainom ug bino. Ang ilang mga anak makakita niini ug maglipay sila tungod sa akong gibuhat. “Tawgon ko sila ug tigumon kay giluwas ko na man sila, ug padaghanon ko sila sama kaniadto. Bisag gipatibulaag ko sila ngadto sa kanasoran, handomon gihapon ako nila didto, ug makalahutay sila ug mamauli uban sa ilang mga anak. Kuhaon ko sila gikan sa Ehipto ug sa Asiria, ug dad-on ko sila sa Gilead ug sa Lebanon, ang tibuok yuta mapuno sa katawhan. “Inigtabok nila sa dagat sa kasamok, badlongon ko ang mga balod ug pahubson ang Suba sa Nilo. Unya lumpagon ko ang garbo sa Asiria, ug wagtangon ang gahom sa Ehipto. Himoon kong gamhanan ang akong katawhan ug simbahon ako nila,” Nag-ingon ang Ginoo. Abliha ang imong mga ganghaan, O Lebanon, aron lamyon sa kalayo ang imong mga kahoyng sidro! Danguyngoy kamo, mga kahoyng sipres, kay nangapukan na ang mga sidro, ug nangamatay na ang matahom nga kakahoyan! Danguyngoy kamo, mga tugas sa Basan, kay gipamutol na ang bagang kalasangan! Pamatia ang tuaw sa mga pangulo sa katawhan, kay nahanaw na ang ilang kabantog. Pamati kamo sa ngulob sa mga liyon gumikan sa pagkahawan sa lasang sa Jordan! Mao kini ang giingon kanako sa Ginoo nga akong Dios, “Himoa ang imong kaugalingon nga magbalantay sa mga karnero nga ihawonon. Ang mopalit kanila moihaw usab kanila ug dili sila silotan. Ang nagbaligya moingon, ‘Dalaygon si Yahweh kay nadato na ako.’ Walay kaluoy kanila ang ilang mga magbalantay.” Nag-ingon ang Ginoo, “Dili ko na kaluy-an ang mga lumolupyo niining nasora. Itugyan ko ang matag usa kanila ngadto sa kamot sa iyang magbalantay ug sa ilang hari. Laglagon nila ang katawhan ug walay bisan usa sa mga lumolupyo nga luwason ko gikan sa ilang kapintas.” Busa nahimo akong magbalantay sa mga karnerong ihawonon sa mga negosyanteg karnero. Unya nagkuha akog duha ka sungkod: ang usa ginganlan kog “Grasya” ug ang usa ginganlan kog “Paghiusa” ug giatiman ko ang mga karnero. Sulod sa usa ka bulan gipapahawa ko ang tulo ka magbalantay kay gikasilagan ako nila ug gikabsan akog pailob kanila. Busa nakaingon ako, “Dili ko na kamo bantayan. Ang patyonon pasagdang patyon, ang gub-onon pasagdang gub-on ug pasagdang magtinukbanay ang nahibiling buhi.” Unya gikuha ko ang sungkod nga ginganlan kog “Grasya” ug gibali ko kini aron pagpaila nga gipapas ko na ang kasabotan nga gihimo sa Ginoo uban sa tanang mga katawhan. Busa niadtong adlawa napapas ang maong kasabotan ug ang mga negosyanteg karnero nga nakakita kanako nakasabot nga ang Ginoo maoy nagsulti niini. Unya giingnan ko sila, “Kon sa inyong pagtuo husto ako, hatagi ninyo ako sa akong suhol apan kon dili, ayaw.” Busa nagtimbang sila sa angay nilang isuhol kanako: 30 ka salapi nga plata. Unya giingnan ako sa Ginoo, “Ibutang kana didto sa panudlanan sa Templo.” Busa ang 30 ka salapi nga plata, ang dakong kantidad nga ilang gisuhol kanako, akong gidala ngadto sa panudlanan sa Templo sa Ginoo. Human niini, gibali ko ang sungkod nga ginganlan kog “Paghiusa” aron pagpaila nga nabugto na ang panaghiusa sa Juda ug sa Israel. Unya giingnan ako sa Ginoo, “Pagpakaaron-ingnon nga ikaw usa ka walay hinungdan nga magbalantay sa karnero. Kay patunghaon ko ang usa ka magbalantay nga walay kahingawa sa mga himalatyon o mangita sa mga nahisalaag o moayo sa mga napiang o moamuma sa mga walay daot apan mokaon sa mga tambokon nga karnero ug molaksi sa ilang mga kuko. Alaot ang daotan kong magbalantay sa karnero nga mibiya sa panon nga gibantayan niya! Putlan unta siyag kamot ug lugiton ang iyang tuong mata! Mokuyos unta ang iyang bukton ug mabuta sa hingpit ang tuo niyang mata!” Mao kini ang gisulti sa Ginoo mahitungod sa Israel, ang Ginoo nga nagbuhat sa mga langit ug nagpatungha sa yuta ug naghatag ug kinabuhi sa tawo. Miingon siya, “Hapit ko na himoa ang Jerusalem ngadto sa usa ka kupa nga makahubog sa mga tawo nga naglibot kaniya. Malakip usab niini ang Juda kon libotan na ang Jerusalem. Apan inig-abot nianang adlawa himoon ko usab ang Jerusalem sama sa bug-at nga bato. Ang nasod nga mangahas pag-alsa niini masakitan gayod. Ang tanang nasod sa kalibotan maghiusa sa pag-ataki kaniya. Niadto unyang adlawa lisangon ko ang tanan nilang kabayo ug himoon kong buang ang magkabayo kanila. Bantayan ko ang katawhan sa Juda apan butaan ko ang kabayo sa ilang kaaway. Unya ang mga banay sa Juda moingon sa ilang kaugalingon, ‘Ang mga nagpuyo sa Jerusalem kusgan tungod sa tabang sa Ginoo nga Labing Gamhanan nga ilang Dios.’ “Niadto unyang adlawa himoon ko ang mga banay sa Juda nga daw nagbagang kulon taliwala sa mga sugnod, sama sa nagsigang sulo nga giduslit sa binugkos nga mga uhay. Sa wala ug sa tuo lamyon nila ang tanang katawhan nga ilang kasikbit samtang ang Jerusalem puy-an lang gihapon. “Unya unahon nako sa pagpadaog ang mga lumolupyo sa Juda aron ang himaya sa banay ni David ug ang himaya sa mga lumolupyo sa Jerusalem dili molabaw sa himaya sa Juda. Niadto unyang adlawa butangan sa Ginoo ug usa ka taming ang mga lumolupyo sa Jerusalem ug mahimong sama ka gamhanan kang David ang labing mahuyang kanila ug ang banay ni David mahimong sama sa Dios, sama sa anghel sa Ginoo nga maoy mangulo kanila. Niadto unyang adlawa laglagon ko ang tanang nasod nga moataki sa Jerusalem. “Ug buboan ko ang banay ni David ug ang mga lumolupyo sa Jerusalem sa espiritu sa pagkamaluluy-on ug pagkamainampoon aron inigtan-aw nila kaniya nga ilang gidunggab, magbangotan sila tungod kaniya sama sa nagbangotan tungod sa kamatayon usa ka bugtong nga anak. Magpaagas sila ug pait nga luha sama sa nagbangotan tungod sa kamatayon sa iyang panganayng anak. Niadto unyang adlawa magbangotan ang mga lumolupyo sa Jerusalem sama sa pagbangotan sa mga tawo alang kang Hada-dremon didto sa kapatagan sa Megido. “Niadto unyang adlawa may motungha nga tubod alang sa banay ni David ug sa mga lumolupyo sa Jerusalem aron paghugas sa ilang sala ug sa ilang pagsimba sa mga diosdios.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Ug niadto unyang adlawa, wagtangon ko ang ngalan sa mga diosdios sa nasod aron dili na gayod sila hinumdoman. Hinginlan ko usab ang mga nagpakapropeta ug ang daotang espiritu. Ug kon may tawo pa gayod nga magpakapropeta, moingon kaniya ang iyang amahan ug inahan, ‘Dili ka angay mabuhi kay nagsulti kag bakak sa ngalan sa Ginoo,’ ug dunggabon siya sa iyang amahan ug inahan sa dihang managna siya. Niadto unyang adlawa ikaulaw sa tagsatagsa ka propeta ang iyang panan-awon inigpanagna niya. Dili siya magsul-ob ug bisti nga balhiboon alang sa usa ka propeta aron sa paglimbong. Hinuon, moingon siya, ‘Dili ako propeta kondili usa ka mag-uuma kay ang yuta mao may akong kabtangan sukad pa sa akong pagkabata.’ Ug kon pangutan-on siya, ‘Unsa may nakaingon nianang mga samad sa imong likod?’ Siya motubag, ‘Mga samad kini nga akong nadawat didto sa balay sa akong kahigalaan.’” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Pagmata, O espada, habasa ang akong magbalantay sa karnero, ang tawo nga nag-alagad kanako. Patya ang magbalantay aron magkatibulaag ang mga karnero. Makigbatok ako sa akong katawhan ug sa tibuok nasod, duha sa tulo ka bahin ang mangamatay, ug usa lamang sa tulo ka bahin ang magpabiling buhi. Putlion ko pinaagi sa kalayo kining ikatulo nga bahin, putlion ko sila sama sa usa ka tawo nga magputlig plata, ug sulayan sila, sama sa pagsulay sa bulawan. Mosangpit sila sa akong ngalan ug tubagon ko sila. Moingon ako, ‘Sila akong katawhan’; ug moingon usab sila, ‘Si Yahweh mao ang among Dios.’” Unya ang adlaw sa Ginoo moabot ug niadtong panahona sakmiton ug bahinbahinon ang inyong kabtangan diha sa inyong atubangan. Tigumon sa Ginoo ang tanang kanasoran batok sa Jerusalem ug mailog nila kini. Sak-on nila ang inyong kabalayan ug panguhaon nila ang inyong kabtangan ug panglugoson ang mga babaye. Ang katunga sa mga lumolupyo sa Jerusalem ilang pamihagon apan ang uban mahibilin diha sa siyudad. Unya molihok ang Ginoo ug siya maoy makiggubat sa maong mga nasod sama sa iyang gibuhat sa nangaging panahon. Niadto unyang panahona mobarog siya sa Bukid sa mga Olibo nga atbang sa Jerusalem dapit sa sidlakan. Mapikas ang maong bukid gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan ug mahimo ang usa ka dakong walog sa tunga niini. Unya ang pikas mosibog ngadto sa amihanan ug ang pikas ngadto sa habagatan. Unya ang walog sa akong mga bukid maalihan sa ubang mga bukid ug managan kamo sama sa nahitabo sa paglinog sa panahon nga si Uzias maoy naghari sa Juda. Unya moabot si Yahweh nga inyong Dios uban sa tanang mga anghel. Niadto unyang panahona wala nay tingtugnaw o yelo. Wala nay bugto ang adlaw (ang Ginoo ray nasayod niini) kay hayag man bisag panahon na unta sa gabii. Niadto unyang panahona motungha ang mga buhing tubod diha sa Jerusalem. Ang katunga sa tubig modagayday paingon sa Dagat nga Patay ug ang katunga niini ngadto sa Mediteraneo ug magpabilin ang maong tubig sa tibuok tuig. Ang Ginoo mao nay maghari sa tibuok kalibotan. Niadto unyang panahona ang ngalan ra sa Ginoo maoy pasidunggan ingon nga Ginoo. Unya mahimong usa ka dakong patag ang Juda gikan sa Geba hangtod sa Rimon sa habagatan sa Jerusalem. Apan magpabilin ang Jerusalem sa bungtod nga nahimutangan niini gikan sa Ganghaan ni Benjamin hangtod sa Ganghaan sa Eskina ug sukad sa Tore ni Hananel hangtod sa pigsanan sa paras sa hari. Unya daghan nang mopuyo niini kay mahilayo na man kini sa tunglo ug wala nay magsamok pa sa Jerusalem. Ug mao kini ang kastigo nga ipahamtang sa Ginoo sa mga nasod nga mangahas sa pagsulong sa Jerusalem: mag-anam ug kadunot ang ilang unod bisag buhi pa sila lakip ang ilang mga mata ug dila. Libogon sila sa Ginoo ug mag-unay sila pagpinatyanay. Bisan gani ang Juda makig-away didto sa Jerusalem aron pagpanalipod niini. Tigumon unya didto sa Jerusalem ang daghang bahandi sa kanasoran: mga bulawan, plata ug daghan kaayong mga bisti. Mahiagom usab sa maong kastigo ang mga kabayo, mga mula, mga kamelyo, mga asno ug bisan unsang kahayopan nga anaa sa kampo sa kaaway. Unya ang tanang wala mangamatay sa kanasoran nga misulong sa Jerusalem moadto sa Jerusalem matag tuig aron pagsimba sa hari nga mao ang Ginoo nga Labing Gamhanan ug aron paghimo sa Kasaulogan sa mga Balongbalong. Ug kon may panimalay sa kalibotan nga magdumili sa pag-adto sa Jerusalem aron pagsimba sa hari nga mao ang Ginoo nga Labing Gamhanan, dili niya sila hatagag ulan. Ug kon may panimalay sa Ehipto nga dili moadto sa Jerusalem aron paghalad sa ilang kaugalingon ngadto sa Ginoo, mahiagom usab sila sa kastigo nga iyang gipahamtang sa mga nasod nga wala mohimo sa Kasaulogan sa mga Balongbalong. Managsama ang kastigo nga mahiagoman sa Ehipto ug sa mga nasod nga nagdumili sa paghimo sa maong kasaulogan. Niadtong panahona ipatik diha sa mga kampanilya sa mga kabayo kining mga pulonga: “Gihalad kini ngadto sa Ginoo.” Ang mga kulon diha sa Templo sa Ginoo mahisama ka balaan sa mga panaksan atubangan sa halaran. Ang tanang kulon sa tibuok Jerusalem ug sa Juda ihalad ngadto sa Ginoo nga Labing Gamhanan aron nga si bisan kinsa kadtong maghalad ug mga hayop, makahimo sa paggamit niini aron lutoan sa unod sa maong halad. Wala na unyay mamaligyag bisan unsa diha sa Templo sa Ginoo nga Labing Gamhanan niadto unyang panahona. Mao kini ang gisulti sa Ginoo kang Malaquias aron isulti ngadto sa katawhan sa Israel. Ang Ginoo miingon sa iyang katawhan, “Gihigugma ko kamo kanunay.” Apan mitubag sila, “Giunsa mo man kami paghigugma?” Ang Ginoo mitubag, “Si Esau ug si Jacob magsoon apan gihigugma ko si Jacob ug ang iyang mga kaliwat ug gikasilagan ko si Esau ug ang iyang mga kaliwat. Gigun-ob ko ang kabungtoran ni Esau ug gitugyan ko ang iyang kayutaan ngadto sa ihalas nga mga mananap.” Kon ang mga kaliwat ni Esau, ang mga Edomihanon, moingon, “Tukoron namo pag-usab ang among kalungsoran nga nangagun-ob,” ang Ginoo motubag, “Hala, tukora ninyo pag-usab kay gub-on ko gihapon kini. Ang mga tawo maghingalan niini nga ‘Daotang nasod’ ug ‘Nasod nga gikaligutgotan sa Ginoo hangtod sa hangtod.’” Makita gayod ninyo kini ug moingon kamo, “Gamhanan gayod ang Ginoo bisan sa gawas sa Israel!” Ang Ginoo nga Labing Gamhanan miingon sa mga pari, “Ang anak nagtahod sa iyang amahan ug ang ulipon nagtahod sa iyang agalon. Ako inyong amahan apan nganong wala man ako ninyo tahora? Inyo akong agalon apan nganong wala man ako ninyo sunda? Gipasipalahan ako ninyo apan nangutana gihapon kamo, ‘Giunsa ka man namo sa pagpasipala?’ Pinaagi sa inyong paghalad ug hugaw nga pagkaon diha sa akong halaran. Ug karon mangutana gihapon kamo, ‘Sa unsa bang paagiha nga wala kami motahod kanimo?’ Inyong gipasipad-an ang akong halaran! Sa pagdala ninyog buta nga mananap aron ihalad kanako, naghunahuna ba kamo nga husto ang inyong gibuhat? Sa inyong paghalad ug piang o masakitong mananap, naghunahuna ba kamo nga husto ang inyong gibuhat? Sulayi ninyog hatag ang inyong gobernador ug halad nga sama niana kon malipay ba siya o hatagan ba kamo niyag pabor.” Karon, kamong mga pari, sulayi ninyo paghangyo ang Dios nga kaluy-an kamo. Dili niya tubagon ang inyong pag-ampo ug inyo ra kanang sayop. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon, “Gusto ko nga sirhan ninyo ang mga pultahan sa Templo aron dili na kamo maghaling sa akong halaran ug kalayo nga walay kapuslanan. Wala akoy kalipay kaninyo ug dili ko dawaton ang inyong mga halad. Gikan sa pagsubang sa adlaw hangtod sa pagsalop niini ang akong ngalan gipasidunggan sa kanasoran. Bisan diing dapita nagsunog silag insenso alang kanako ug naghimo ug putli nga halad. Apan wala ako ninyo pasidunggi sa inyong pag-ingon nga hugaw ang akong halaran, ug ang pagkaon nga gihalad diha sa halaran giisip ninyo nga dili maayong kan-on. Nag-ingon kamo, ‘Gipul-an na kami niini!’ Ug akoy inyong gipahimungtan. Gihalaran ako ninyog kinawat nga mananap o mananap nga piang o masakiton. Nagdahom ba kamo nga dawaton ko kana? Tinunglo ang tawong limbongan nga naghalad kanakog daot nga mananap nga may maayo man unta siyang mananap sa iyang toril nga iyang gisaad nga ihalad kanako. Ako usa ka gamhanang hari ug ang katawhan sa tanang kanasoran may kahadlok kanako,” nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. “Karon aniay sugo alang kaninyong mga pari: kinahanglan inyo akong pasidunggan. Kon dili kamo magpatalinghog kanako ug kon dili kamo magpasidungog kanako, tunglohon ko kamo. Tunglohon ko ang mga butang nga inyong madawat alang sa inyong kabuhian. Gani gitunglo ko na man kini kay wala ninyo tumana ang akong sugo. Kastigohon ko ang inyong mga anak ug ibagnos ko ang inyong nawong sa tai sa mga mananap nga inyong gihalad ug ipanglabog ko kamo uban niini. Sa ingon nga paagi masayran ninyo nga gisugo ko kini kaninyo aron magpabilin nga lig-on ang akong kasabotan uban sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi,” matod sa Ginoo nga Labing Gamhanan. “Sa akong kasabotan gisaaran ko silag kinabuhi ug maayong kahimtang ug gihatag ko kining tanan aron ila akong tahoron. Tuod man, ila akong gitahod ug gikahadlokan. Gitudlo nila ang husto, dili ang sayop. Nagkinabuhi sila uyon kanako. Gibuhat nila ang matarong ug daghan silag gitabangan aron makabiya sa mga buhat nga daotan. Katungdanan sa mga pari ang pagtudlo sa matuod nga kaalam mahitungod sa Dios. Kinahanglan adto kanila ang katawhan magpakisayod bahin sa akong kabubut-on kay sila mao man ang mga sinugo sa Ginoo nga Labing Gamhanan. “Apan kamo nga mga pari mibiya sa kamatuoran. Ang gitudlo ninyo nagtukmod hinuon sa kadaghanan sa pagbuhat ug sayop. Gilapas ninyo ang kasabotan nga akong gibuhat uban kaninyo. Busa pakaulawan kamo sa katawhan sa Israel tungod kay wala ninyo tumana ang akong kabubut-on ug may pinalabi kamo sa inyong pagpanudlo.” Dili ba usa ray amahan natong tanan? Dili ba mao ra nga Dios ang nagbuhat kanato? Kon mao kana, nganong gilapas man nato ang atong saad sa usag-usa ug nganong gisalikway man nato ang kasabotan nga gihimo sa Dios uban sa atong mga katigulangan? Gilapas sa katawhan sa Juda ang ilang gisaad sa Dios ug nagbuhat silag ngil-ad nga butang sa Israel ug sa Jerusalem. Gipasipalahan nila ang Templo nga gimahal sa Dios. Ang ilang kalalakin-an nangasawa sa mga babaye nga nagsimbag laing mga dios. Kuhaon unta sa Ginoo gikan sa atong nasod ang nagbuhat niini ug dili na gayod hatagag higayon sa pagdalag mga halad alang sa Ginoo nga Labing Gamhanan. Ania pay gibuhat ninyo: nagpunay kamog hilak diha sa halaran sa Ginoo tungod kay wala na man niya dawata ang inyong mga halad. Ug mangutana kamo kon ngano kini? Tungod kay nasayod siya nga wala ninyo tumana ang inyong gisaad sa inyong asawa sa dihang gikasal kamo sa batan-on pa kamo. Ang inyong asawa inyong gibudhian bisag nagsaad kamo sa Dios nga magminatud-on ngadto sa inyong asawa. Wala ba kamo hiusaha sa Dios sa lawas ug sa espiritu? Unsay tuyo niya niini? Aron makabaton kamog mga anak nga tinuod nga katawhan sa Dios. Busa pagmatngon kamo nga dili ninyo lapason ang gisaad ninyo sa inyong asawa sa dihang gikasal kamo. “Dili ko gusto nga bulagan ninyo ang inyong asawa,” nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel. “Dili ako gusto nga buhaton sa bana kining daotang butang ngadto sa iyang asawa. Busa pagmatngon kamo ug ayaw ninyog lapasa ang inyong gipanumpa ngadto sa inyong asawa.” Gipul-an na ang Ginoo sa inyong gipanulti. Apan nag-ingon kamo, “Sa unsang paagiha gihago namo siya?” Sa inyong pag-ingon, “Alang sa Ginoo maayong tawo kadtong nagbuhat ug daotan ug nahimuot siya sa maong tawo,” o sa pagpangutana, “Hain na ba ang Dios nga matarong?” Miingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Ipadala ko ang akong sinugo aron pag-andam sa dalan nga akong agian. Unya sa kalit moadto sa iyang Templo ang Ginoo nga inyong gipangita. Ang sinugo nga inyong gipangandoy moanhi ug magsangyaw sa akong kasabotan.” Apan kinsay molahutay sa adlaw sa pag-abot niya? Kinsa may makaharong inigpadayag na niya? Sama siya sa kalayo nga nagputli sa puthaw ug sama sa isog nga sabon. Moanhi siya sa paghukom sama sa tigputli sa plata. Hinloan niya ang mga pari sama sa pagputli sa plata ug bulawan aron maghalad sila sa Ginoo ug husto nga matang sa mga halad. Unya ang mga halad nga dad-on sa katawhan sa Juda ug sa Jerusalem ngadto sa Ginoo makapahimuot na kaniya sama kaniadto. Ang Ginoo nga Labing Gamhanan nag-ingon, “Moanha ako kaninyo aron paghukom ug sa pagsaksi batok sa mga salamangkero, batok sa mga mananapaw, batok sa mga bakakong saksi, batok sa mga agalon nga nanikas diha sa suholan, batok sa namintaha sa mga biyuda, sa mga ilo ug sa mga dumuduong ug batok sa mga wala magtahod kanako. “Ako mao ang Ginoo ug dili ako mausab. Busa kamong mga kaliwat ni Jacob wala pa gayod mapuo. Kamo, sama sa inyong mga katigulangan, naglapas sa akong balaod. Apan pamalik kamo kanako ug dawaton ko kamo. Nangutana kamo, ‘Unsa may among buhaton aron makabalik kanimo?’ Mangutana ako, matarong ba sa usa ka tawo ang pagtikas sa Dios? Dili, apan gitikasan ako ninyo. Sa unsang paagi? Sa mga ikapulo ug mga halad! Gitunglo kamong tanan kay ang tibuok nasod nanikas kanako. Dad-a ang tibuok nga ikapulo ngadto sa Templo aron adunay pagkaon didto. Sulayi ako ug makita ninyo nga ablihan ko ang mga bintana sa langit ug ibubo ko kaninyo sa madagayaon gayod ang mga panalangin. Dili ko tugotan ang mga mananap sa paglaglag sa inyong mga tanom aron ang inyong kaparasan mamunga ug daghan. Unya ang katawhan sa tanang kanasoran moingon nga bulahan kamo tungod kay ang inyong yuta mahimo man nga maayong dapit nga puy-an. “Nagsulti kamog daotan mahitungod kanako,” matod sa Ginoo. “Apan miingon kamo, ‘Unsa bay among gisulti batok kanimo?’ Miingon kamo, ‘Walay kapuslanan ang pag-alagad sa Dios. Unsay kapuslanan sa atong pagtuman sa iyang mga sugo o sa pagpakita ngadto sa Ginoo nga Labing Gamhanan nga nasubo kita sa atong gibuhat? Sumala sa atong nakita, ang mga mapahitas-on mao hinuon ang nabulahan. Wala lamang mouswag ang daotan kondili gihagit pa nila ang Dios pinaagi sa pagbuhat ug daotan ug wala sila maunsa.’” Unya ang katawhan nga may kahadlok sa Ginoo nagsultihanay ug ang Ginoo namati kanila. Sa atubangan niya may usa ka basahon diin nasulat ang mga ngalan niadtong may kahadlok ug may pagtahod sa Ginoo. “Sila mahimong akoa gayod,” nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan. “Sa adlaw nga buhaton ko kini, maako na gayod sila. Kaluy-an ko sila sama sa amahan nga maluoy sa anak nga nag-alagad kaniya. Makita ninyo ang kalainan sa matarong ug sa daotan ug sa nag-alagad kanako ug sa wala mag-alagad kanako.” Nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan, “Moabot ang adlaw nga ang tanang mapahitas-on ug daotan sunogon sama sa dagami. Niadto unyang adlawa mangasunog sila ug walay mahibilin kanila. Apan alang kaninyo nga nagsunod kanako, ang akong pagkamatarong mosubang sama sa adlaw ug mag-ayo sa mga balatian sama sa bidlisiw sa adlaw. Manggula kamo nga manglukso sama sa mga nating baka nga gipagawas sa toril. Mabuntog ninyo ang mga daotan ug mahisama sila sa abog nga tumban ninyo sa adlaw nga buhaton ko kini. “Hinumdomi ninyo ang Balaod ni Moises nga akong alagad, ang mga tulomanon ug mga sugo nga gihatag ko kaniya didto sa Bukid sa Horeb aron ipatuman sa tanang katawhan sa Israel. “Apan sa dili pa moabot ang dako ug makalilisang nga adlaw sa Ginoo, ipadala ko kaninyo si propeta Elias. Hiusahon niya ang mga ginikanan ug ang mga anak aron dili ko laglagon ang inyong nasod.” Mao kini ang talaan sa kagikan ni Jesu-Cristo, kaliwat ni Haring David nga kaliwat ni Abraham. Busa may 14 ka kaliwatan gikan kang Abraham hangtod ni David ug 14 ka kaliwatan gikan ni David hangtod sa panahon sa pagkabihag sa mga Israelita ngadto sa Babilonia ug laing 14 ka kaliwatan gikan sa pagkabihag hangtod nga natawo ang Mesiyas. Mao kini ang kaagi sa pagkatawo ni Jesu-Cristo. Ang iyang inahan nga si Maria niadtong panahona gitakda nga maminyo kang Jose. Apan sa wala pa sila magtipon nakamatikod si Maria nga nagsabak siya pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo. Si Jose nga iyang pamanhonon tawo nga matarong ug dili buot nga pakaulawan niya si Maria atubangan sa mga tawo. Busa nagplano siya sa pagpakigbulag kaniya sa hilom. Samtang naghunahuna siya niini, mipakita kaniya ang usa ka anghel sa Ginoo pinaagi sa damgo ug miingon, “Jose, kaliwat ni David, ayaw kahadlok sa pagpangasawa kang Maria kay siya nagsabak pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo. Manganak siyag batang lalaki ug nganli siyag Jesus kay luwason niya ang iyang katawhan gikan sa ilang kasal-anan.” Ug kining tanan nahitabo aron matuman ang giingon sa Ginoo pinaagi sa propeta, “Ang usa ka putli nga batan-ong babaye magsabak unya manganak ug batang lalaki. Nganlan siyag Immanuel” (nga sa ato pa, “Ang Dios ania uban kanato”). Busa sa pagmata ni Jose gituman niya ang gisugo sa anghel ug gipangasawa niya si Maria. Apan wala niya hilabti si Maria hangtod nga siya nanganak. Unya ginganlan ni Jose ang bata ug Jesus. Natawo si Jesus sa lungsod sa Betlehem, sa lalawigan sa Judea sa panahon nga naghari si Herodes. Unya may mga tawo nga may kaalam bahin sa mga bituon nga nangabot sa Jerusalem gikan sa sidlakan ug nangutana: “Hain man ang bata nga natawo nga maoy mahimong hari sa mga Judio? Nakita namo ang bituon nga nagpahibalo sa iyang pagkatawo sa pagsubang niini didto sa sidlakan ug mianhi kami aron pagsimba kaniya.” Sa pagkahibalo ni Hari Herodes niini, wala siya mahimutang ingon man ang tibuok Jerusalem. Gitigom niya ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod ug gipangutana niya sila, “Asa man matawo ang Mesiyas?” Sila mitubag, “Sa lungsod sa Betlehem, sa Judea. Mao kini ang giingon sa Dios nga gisulat sa propeta: ‘Ikaw, Betlehem, sa yuta sa Juda, dili ka labing ubos sa mga dagkong lungsod sa Juda; kay maggikan kanimo ang usa ka pangulo nga maoy magmando sa akong katawhan, ang Israel.’ ” Busa gipatawag ni Herodes sa hilom ang mga maalamong bisita nga gikan sa sidlakan. Iyang nasayran gikan kanila ang untop nga takna sa pagsubang sa bituon. Unya gipaadto niya sila sa Betlehem nga nag-ingon, “Lakaw kamo ug pangitaa pag-ayo ang bata ug kon makaplagan na ninyo siya, pahibaloa ako aron moadto ug mosimba usab kaniya.” Unya misulod sila sa balay ug nakita nila ang bata uban sa iyang inahan nga si Maria. Nangluhod sila ug misimba sa bata. Unya giablihan nila ang ilang mga gasa ug mihalad sila kaniyag bulawan, insenso ug mira. Pinaagi sa damgo gipahimatngonan sila sa Dios sa dili pagbalik ngadto kang Herodes busa namauli sila agi sa laing dalan. Sa diha nga nanglakaw na ang mga maalamong bisita, usa ka anghel sa Ginoo ang mipakita kang Jose pinaagi sa damgo nga nag-ingon, “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug pangagiw kamo ngadto sa Ehipto ug pabilin didto hangtod nga papaulion ko kamo kay ang bata pangitaon ni Herodes aron patyon.” Busa mibangon si Jose, gidala niya ang bata ug ang inahan ug mikagiw sila niadtong gabhiona padulong sa Ehipto. Nagpabilin sila didto hangtod nga namatay si Herodes. Nahitabo kini aron matuman ang giingon sa Ginoo pinaagi sa propeta, “Gitawag ko ang akong Anak gikan sa Ehipto.” Sa pagkamatngon ni Herodes nga nalingla siya sa mga bisita, hilabihan gayod niyang sukoa. Unya misugo siya nga pamatyon ang tanang bata nga lalaki nga nagpanuigon gikan sa duha ka tuig ug ubos nga didto sa Betlehem ug sa mga dapit nga kasikbit. Kini pinasikad sa iyang pangagpas nga maoy gidugayon sukad sa pagsubang sa bituon sumala sa mga bisita. Sa maong hitabo natuman gayod ang giingon sa Dios pinaagi kang propeta Jeremias: “May tingog nga nabati didto sa Rama, usa ka mapait nga pagminatay ug pagbangotan. Naghilak si Raquel tungod sa iyang mga anak ug walay makahupay kaniya kay patay na man sila.” Sa patay na si Herodes, usa ka anghel sa Ginoo mipakita kang Jose didto sa Ehipto pinaagi sa damgo, “Bangon! Dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug balik ngadto sa yuta sa Israel kay patay na ang nagtinguha pagpatay sa bata,” matod sa anghel. Busa mibangon si Jose ug gidala niya ang bata ug ang inahan ug namauli sila sa yuta sa Israel. Apan sa pagkadungog niya nga si Arquelao na ang naghari sa Judea puli kang Herodes nga iyang amahan, nahadlok si Jose sa pagpuyo didto. Unya gipahimangnoan na usab siya sa Ginoo pinaagi sa damgo busa miadto siya sa lalawigan sa Galilea ug mipuyo sa usa ka lungsod nga ginganlag Nazaret. Nahitabo kini aron matuman ang giingon sa mga propeta, “Siya pagailhong taga-Nazaret.” Niadtong panahona miadto si Juan nga Magbubunyag didto sa dapit nga awaaw sa Judea ug nagwali nga nag-ingon, “Hinulsoli ug biyai ang inyong mga sala kay hapit na maghari ang Dios.” Si Juan mao ang gihisgotan ni propeta Isaias sa iyang pag-ingon, “May nagsinggit didto sa kamingawan: ‘Andama ninyo ang dalan alang sa Ginoo, himoang tul-id ang iyang agianan!’ ” Ang bisti ni Juan hinimo gikan sa balhibo sa kamelyo ug nagbakos siyag panit ug ang iyang kan-onon dulon ug dugos. Unya nangadto kaniya ang mga tawo gikan sa Jerusalem ug tibuok lalawigan sa Judea ug gikan sa kayutaan nga kasikbit sa Suba sa Jordan. Gisugid nila ang ilang mga sala ug gibunyagan niya sila didto sa Suba sa Jordan. Sa pagkakita ni Juan nga may daghang Pariseo ug Saduseo nga nanuol kaniya aron magpabunyag, giingnan niya sila, “Mga bitin! Kinsay nagsulti kaninyo nga makalikay kamo sa taliabot nga paghukom sa Dios? Ipakita ninyo nga naghinulsol na kamo sa inyong mga sala pinaagi sa inyong buhat. Nagdahom ba kamo nga kay kaliwat kamo ni Abraham maluwas kamo? Sultihan ko kamo: makahimo ang Dios pagkuha niining mga bato aron himoong mga anak ni Abraham! Gani giandam na sa Dios ang atsa aron iputol sa mga kahoy diha sa mga gamot. Ang tanang kahoy nga dili mamunga ug maayong bunga putlon ug isugnod sa kalayo. Ako nagbunyag kaninyo pinaagi sa tubig aron pagpakita nga naghinulsol ug mibiya kamo sa inyong mga sala. Apan ang moanhi sunod kanako magbunyag kaninyo pinaagi sa Espiritu Santo ug sa kalayo. Siya mas gamhanan kay kanako ug dili ako angay bisan gani sa pagbitbit sa iyang sandalyas. Naggiok siya ug nagpalid aron lainon ang uhot gikan sa mga lugas. Tigumon niya ang mga lugas didto sa kamalig apan ang mga uhot iyang sunogon sa kalayo nga dili mapalong!” Unya gikan sa lalawigan sa Galilea miadto si Jesus sa Jordan aron magpabunyag kang Juan. Dili unta mobunyag kaniya si Juan nga miingon, “Ako ang angay nimong bunyagan apan nganong ako na man hinuon ang mobunyag kanimo?” Apan gitubag siya ni Jesus, “Pasagdi lang nga mahitabo kini kay niining paagiha makatuman kita sa tanan nga gisugo sa Dios.” Busa miuyon si Juan. Human gayod sa pagbunyag kang Jesus, mikawas siya sa tubig. Unya naabli ang langit ug nakita niya ang Espiritu sa Dios nga mipaubos daw salampati ug mitugdon kaniya. Ug unya may tingog gikan sa langit nga nag-ingon, “Kini mao ang pinangga kong Anak nga nakalipay kanako pag-ayo.” Unya gidala si Jesus sa Espiritu Santo ngadto sa dapit nga awaaw aron tintalon sa Yawa. Didto nagpuasa si Jesus sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug unya gigutom siya. Ug miduol kaniya ang Yawa nga nag-ingon, “Anak ka man kaha sa Dios, himoang pan kining mga bato.” Mitubag si Jesus, “Ang Kasulatan nag-ingon, ‘Ang tawo mabuhi dili sa pan lamang, kondili sa matag pulong usab nga isulti sa Dios.’ ” Unya gidala si Jesus sa Yawa ngadto sa Jerusalem, ang Balaang Siyudad, ug gipatindog siya sa kinatas-ang bahin sa Templo ug giingnan, “Anak ka man kaha sa Dios, ambak ngadto sa ubos kay nag-ingon man ang Kasulatan: ‘Ang Dios magsugo sa iyang mga anghel pagbantay kanimo; sapnayon ka nila aron dili maigo sa bato bisan gani ang imong tiil.’ ” Si Jesus mitubag, “Apan nag-ingon usab ang Kasulatan, ‘Ayaw tintala ang Ginoo nga imong Dios.’ ” Unya gidala si Jesus sa Yawa ngadto sa usa ka habog kaayong bukid ug gipakita kaniya ang tanang gingharian sa kalibotan ug ang ilang kaanindot. Ang Yawa miingon, “Ihatag ko kanimo kining tanan kon moluhod ka ug mosimba kanako.” Mitubag si Jesus, “Pahawa, Satanas! Ang Kasulatan nag-ingon, ‘Simbaha ang Ginoo nga imong Dios ug siya lamang ang alagari!’ ” Busa ang Yawa mibiya kaniya ug unya nangabot ang mga anghel ug miatiman kaniya. Sa pagkadungog ni Jesus nga gibilanggo si Juan, mibalik siya sa lalawigan sa Galilea. Mibiya siya sa Nazaret ug didto mipuyo sa Capernaum, usa ka lungsod daplin sa Lanaw sa Galilea, sa kayutaan sa Zabulon ug Neftali. Sa ingon natuman ang gisulti ni propeta Isaias: “Yuta sa Zabulon ug yuta sa Neftali, agianan padulong sa dagat, tabok sa Jordan, Galilea, dapit sa mga dili Judio! Ang mga tawo nga nagpuyo sa kangitngit nakakitag dakong kahayag! Kanila nga nagpuyo sa mangitngit nga yuta sa kamatayon midan-ag ang kahayag!” Sukad niadto si Jesus misugod pagwali nga nag-ingon, “Hinulsoli ang inyong mga sala kay hapit na maghari ang Dios!” Samtang naglakaw si Jesus daplin sa Lanaw sa Galilea, nakita niya ang duha ka magsoong mananagat nga namukot: si Simon nga ginganlag Pedro ug si Andres. Si Jesus miingon kanila, “Kuyog kamo kanako ug tudloan ko kamo sa pagpanagat ug mga tawo.” Dihadiha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug mikuyog kaniya. Mipadayon siya paglakaw ug nakita niya ang laing duha ka magsoon, si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Sebedeo. Didto sila sa ilang sakayan uban sa ilang amahan, nag-ayo sa ilang mga pukot. Gitawag sila ni Jesus ug dihadiha gibiyaan nila ang ilang sakayan ug ang ilang amahan ug mikuyog sila kaniya. Unya gilibot ni Jesus ang tibuok Galilea ug nagtudlo siya sulod sa ilang mga sinagoga, nagwali sa Maayong Balita bahin sa paghari sa Dios ug nag-ayo sa mga masakiton. Mikaylap sa tibuok lalawigan sa Siria ang iyang kabantog ug gidala sa mga tawo ngadto kaniya ang tanang nag-antos sa nagkalainlaing mga sakit ug mga balatian: mga giyawaan, mga patulon, mga paralitiko ug giayo ni Jesus silang tanan. Misunod kaniya ang daghang mga tawo gikan sa Galilea, sa Decapolis, sa Jerusalem, sa Judea ug tabok sa Jordan. Sa pagkakita ni Jesus sa katawhan, mitungas siya sa bungtod ug milingkod didto. Unya mialirong kaniya ang iyang mga tinun-an ug gitudloan niya sila niining mosunod: “Bulahan ang miila nga sila kabos sa mga butang nga espirituhanon kay maangkon nila ang paghari sa Dios! “Bulahan ang nagsubo kay lipayon sila sa Dios! “Bulahan ang mapaubsanon kay maila ang tibuok yuta. “Bulahan kadtong naningkamot pagtuman sa kabubut-on sa Dios kay tagbawon niya sila! “Bulahan ang maluluy-on kay kaluy-an sila sa Dios! “Bulahan ang putli ug kasingkasing kay makakita sila sa Dios! “Bulahan ang naningkamot nga managdait ang katawhan kay isipon sila sa Dios nga iyang mga anak! “Bulahan ang gilutos tungod sa ilang pagsunod sa kabubut-on sa Dios kay mahisakop sila sa paghari sa Dios! “Bulahan kamo kon biaybiayon ug daugdaogon sa mga tawo ug butangbutangan sa tanang matang sa kadaotan tungod sa inyong pagsunod kanako. Paglipay ug pagmaya kamo kay dako ang ganti nga gitagana alang kaninyo didto sa langit. Giingon usab nila niini pagpasipala ang mga propeta nga nahiuna kaninyo. “Kamo ang asin sa katawhan. Kon ang asin kawad-an sa iyang kaparat, unsaon pa man pagpabalik sa kaparat niini? Kini wala nay kapuslanan ug angay na lamang ilabay unya tunobtunoban sa mga tawo. “Kamo ang kahayag sa kalibotan. Ang siyudad nga nahimutang sa bungtod dili gayod matago. Walay magdagkot ug suga aron lamang isulod sa gantangan kondili ibutang gayod kini sa tungtonganan aron maghatag ug kahayag sa tanan nga anaa sa balay. Busa sa samang paagi ipadan-ag ang inyong kahayag atubangan sa mga tawo aron makita nila ang inyong mga maayong buhat ug daygon nila ang inyong Amahan nga atua sa langit. “Ayaw ninyo hunahunaa nga mianhi ako aron pagsalikway sa Balaod ni Moises ug sa mga pagtulon-an sa mga propeta. Wala ako moanhi aron pagsalikway niini kondili aron pagtuman hinuon sa hustong kahulogan. Timan-i kini: samtang anaa pa ang langit ug ang yuta, bisan ang labing gamay nga kudlit o ang labing diyutay nga bahin sa Balaod, dili gayod mahanaw hangtod matuman ang tanan. Busa ang dili magtuman bisan sa labing gamayng bahin sa kasugoan ug magtudlo sa uban sa pagbuhat sa ingon, mahimong labing ubos sa Gingharian sa langit. Apan ang magtuman sa Balaod ug magtudlo sa uban sa pagbuhat sa ingon mahimong dako sa Gingharian sa langit. Busa sultihan ko kamo nga dili kamo makasulod sa Gingharian sa langit kon ang inyong pagtuman sa kabubut-on sa Dios sama lamang sa gihimo sa mga magtutudlo sa Balaod ug sa mga Pariseo. “Nasayod kamo nga ang mga tawo giingnan kaniadto, ‘Ayaw pagpatay; ang magpatay manubag niini sa hukmanan.’ Apan karon sultihan ko kamo nga ang masuko sa iyang isigkatawo dad-on ngadto sa maghuhukom ug ang maghingalag kuwanggol sa iyang isigkatawo manubag niini ngadto sa Labawng Hukmanan ug bisan kinsa nga moingon nga buang ang iyang isigkatawo malagmit nga mahiagom sa kalayo sa impirno. Busa inigdala na nimo sa imong halad ngadto sa halaran unya didto mahinumdoman mo nga nasilo kanimo ang imong isigkatawo, biyai ang imong halad atubangan sa halaran ug adtoa dayon ang imong isigkatawo ug pakig-uli una kaniya. Unya balik sa halaran ug padayona ang imong paghalad sa Dios. “Kon may mokiha kanimo ug dad-on ka niya sa hukmanan, pakighusay dayon kaniya samtang may panahon pa ug wala pa kamo moabot didto kay kon moabot na kamo sa hukmanan, itugyan ka niya sa huwes ug ang huwes motugyan kanimo sa polis ug bilanggoon ka niya. Ug magpabilin ka didto hangtod nga mabayran nimo ang tanan mong multa. “Nakadungog kamo nga giingon kaniadto, ‘Ayaw panapaw.’ Apan karon sultihan ko kamo nga bisan kinsay motan-aw sa usa ka babaye uban sa daotang tinguha nakapanapaw na ngadto kaniya sulod sa iyang kasingkasing. Busa kon ang imong tuong mata makaangin kanimo sa pagpakasala, lugita kini ug ilabay kay mas maayo pa nga kawad-an ang imong lawas ug usa ka bahin kay sa itambog ang tibuok mong lawas ngadto sa impirno. Kon ang imong tuong kamot makaangin kanimo sa pagpakasala, putla kini ug ilabay! Mas maayo pa nga kawad-an ka ug usa ka kamot kay sa itambog ang tibuok mong lawas ngadto sa impirno. “Giingon usab kaniadto, ‘Ang makigbulag sa iyang asawa kinahanglan nga maghatag kaniya ug sinulat nga pahibalo sa pakigbulag.’ Apan karon sultihan ko kamo nga kinsa kadtong mobulag sa iyang asawa bisan wala magluib kaniya makasala kay siya man ang hinungdan sa pagpanapaw unya sa iyang asawa kon magminyo kini pag-usab. Bisan ang mangasawa kaniya makapanapaw usab. “Nakadungog usab kamo nga giingnan ang atong katigulangan kaniadto, ‘Ayaw pakyasa ang imong panaad kondili tumana ang imong gipanumpa ngadto sa Ginoo.’ Apan karon sultihan ko kamo: ayaw gayod panumpa kon mosaad ka; ayaw panumpa sa langit kay ang langit mao ang trono sa Dios o sa yuta, kay ang yuta mao ang iyang tumbanan o sa Jerusalem kay kini mao ang siyudad sa halangdong Hari. Ayaw kamo panumpa bisan gani sa inyong ulo kay dili man kamo makapaputi o makapaitom sa usa ka lugas nga buhok. Ingna lamang ‘Oo’ kon ‘oo’ o ‘Dili’ kon ‘dili’, kay kon may mosobra pa niini, kana gikan na sa Yawa. “Nakadungog kamo sa giingon kaniadto, ‘Mata bayrag mata ug ngipon bayrag ngipon.’ Apan karon sultihan ko kamo: ayawg balosi ang nagbuhat kaninyog daotan. Kon sagpaon ang imong tuong aping, ipasagpa usab ang wala. Kon may mokiha kanimo aron mailog niya ang imong sapot nga pang-ilalom, ihatag usab kaniya ang imong sapot nga pang-ibabaw. Kon may mamugos sa pagpakuyog kanimo ug balig usa ka kilometro, himoa kining duha ka kilometro. Kon may mohangyo kanimo ug usa ka butang, ihatag kini kaniya ug ayaw balibari ang buot mohulam kanimo. “Nakadungog kamo nga giingon kaniadto, ‘Higugmaa ang imong mga higala ug dumti ang imong mga kaaway.’ Apan karon sultihan ko kamo: higugmaa ang inyong mga kaaway ug pag-ampo kamo alang sa mga tawo nga nagpasipala kaninyo aron makita nga kamo matuod nga mga anak sa inyong Amahan nga atua sa langit. Kay siya, sa walay pagpili, nagpasidlak sa iyang adlaw ug naghatag ug ulan ngadto sa mga matarong ug sa mga makasasala. Nganong magpaabot man kamo ug ganti gikan sa Dios kon ang inyong gihigugma mao lamang kadtong mga tawo nga nahigugma kaninyo? Dili ba bisan gani ang mga kobrador sa buhis nagbuhat man niana? Kon kamo mahigalaon ngadto lamang sa inyong mga higala, unsa may nahimo ninyo nga labaw pa sa gihimo sa kadaghanan? Dili ba bisan gani ang mga tawo nga wala moila sa Dios nagbuhat man niana? Kinahanglang magmahingpit kamo ingon nga hingpit ang inyong Amahan nga atua sa langit. “Matngoni nga dili ninyo ipasundayag ang inyong mga maayong buhat. Kon ingnon ninyo niana, dili kamo makadawat ug ganti gikan sa inyong Amahan nga atua sa langit. “Busa kon mohatag kamog hinabang, ayaw kini ipanghambog sama sa gibuhat sa mga tigpakaaron-ingnon sulod sa mga sinagoga ug sa kadalanan. Nagbuhat sila niini aron daygon sa mga tawo. Apan sultihan ko kamo nga ang naghimo niini nakadawat na sa ilang ganti. Kon pananglit motabang ka sa usa ka tawong kabos, tabangi siya sa paagi nga bisan gani ang labing suod kanimo dili masayod niini. Himoa kini sa tago ug ang imong Amahan nga nagtan-aw sa imong gibuhat moganti kanimo. “Ug kon mag-ampo ka, ayaw buhata ang gihimo sa mga tigpakaaron-ingnon. Gusto silang mag-ampo nga magtindog sulod sa mga sinagoga ug diha sa mga eskina sa kadalanan aron makita sila sa mga tawo. Sultihan ko kamo nga nakadawat na sila sa ilang ganti. Apan kon mag-ampo ka, sulod ngadto sa imong kuwarto unya sirhi ang pultahan ug pag-ampo ngadto sa imong Amahan nga dili makita. Ug gantihan ka sa imong Amahan nga nagtan-aw sa imong gibuhat sa tago. “Sa inyong pag-ampo, ayaw paggamit ug daghang pulong nga walay kahulogan sama sa gibuhat sa mga dili magtutuo kinsa naghunahuna nga tubagon sila tungod sa taas nilang pag-ampo. Ayaw sunda ang gihimo nila kay ang inyong Amahan nahibalo nang daan sa inyong gikinahanglan bisan gani sa dili pa kamo mangayo kaniya. Busa, ingna hinuon niini pag-ampo: ‘Amahan namo nga anaa sa langit, balaanon ang imong ngalan; maghari ka kanamo ug tumanon ang imong pagbuot dinhi sa yuta sama nga gituman kini didto sa langit. Ihatag kanamo ang pagkaon nga among gikinahanglan karong adlawa; ug pasayloa kami sa among mga sala sama nga kami nagpasaylo sa mga nakasala kanamo. Ayaw kami itugyan sa pagsulay; luwasa hinuon kami gikan sa daotan. [Kay imo ang gingharian, ang gahom ug ang himaya hangtod sa kahangtoran.]’ “Kay kon inyong pasayloon ang nakasala kaninyo, pasayloon usab kamo sa inyong Amahan nga atua sa langit. Apan kon dili ninyo sila pasayloon, dili usab kamo pasayloon sa inyong Amahan nga atua sa langit. “Sa inyong pagpuasa ayaw ipakita nga nagsubo kamo sama sa gibuhat sa mga tigpakaaron-ingnon. Gipasundayag nila ang gutom nilang panagway aron mailhan gayod nga nagpuasa sila. Sultihan ko kamo nga nakadawat na sila sa ilang ganti. Kon magpuasa ka, panghilam-os ug panudlay aron walay mahibalo nga nagpuasa ka gawas sa imong Amahan nga dili makita kinsa nagtan-aw sa imong gibuhat sa tago. Ug gantihan ka niya. “Ayaw kamo pagtigom ug mga bahandi alang sa inyong kaugalingon dinhi sa yuta kay tay-an lamang kini ug kutkuton sa anay o kawaton usab sa mga kawatan. Pagtigom hinuon ug mga bahandi alang sa inyong kaugalingon didto sa langit diin walay taya ug anay nga makakutkot niini ug walay mga kawatan nga makakawat niini kay hain gani ang inyong bahandi atua usab didto ang inyong kasingkasing. “Ang mata maoy suga sa lawas. Kon maayo ang imong mata, malukop sa kahayag ang tibuok mong lawas. Apan kon daotan ang imong mata, malukop sa kangitngit ang imong lawas. Busa kon ang kahayag nga anaa kanimo kangitngit diay, unsa na lang kaha ang imong kangitngit! “Dili mahimo nga ang usa ka tawo magpaulipon sa duha ka agalon kay mahitabo gayod nga iyang dumtan ang usa ug ang usa iyang higugmaon o unongan niya ang usa ug ang usa iyang tamayon. Dili kamo makapaulipon sa Dios ug sa salapi. “Tungod niini sultihan ko kamo: ayaw kabalaka unsay inyong kan-on ug imnon aron kamo mabuhi o sa inyong ibisti. Dili ba mas bililhon pa man ang kinabuhi kay sa pagkaon ug ang lawas kay sa bisti? Tan-awa ang mga langgam: wala sila magpugas ug mag-ani aron ilang tigumon sa kamalig. Apan giatiman sila sa inyong Amahan nga atua sa langit! Dili ba mas bililhon pa man kamo kay sa mga langgam? Kinsa man kaninyo ang makadugang sa gitas-on sa inyong kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka? “Ug nganong mabalaka man kamo sa inyong ibisti? Tan-awa giunsa pagtubo sa mga bulak sa kaumahan. Wala sila maghago aron makabisti. Apan sultihan ko kamo nga bisan gani si Solomon nga dato kaayo walay sapot nga sama katahom sa usa niining mga bulaka. Kon gibistihan sa Dios ang mga balili nga buhi karon apan sa sunod adlaw sunogon ra, kamo pa kahay dili bistihan? Pagkagamay ninyog pagtuo! “Busa ayaw kamo kabalaka kon asa kamog kan-on o imnon o ibisti. (Kining mga butanga maoy gitinguha kanunay sa mga dili magtutuo.) Ang inyong Amahan nga atua sa langit nasayod nga nagkinahanglan kamo niining mga butanga. Apan labaw sa tanan, paharia ninyo ang Dios ug pagkinabuhi kamo uyon sa iyang kabubut-on ug ang ubang mga butang ihatag ra niya kaninyo. Busa ayaw kabalak-i ang mosunod nga adlaw kay may kaugalingon kining suliran. Ayaw na pun-i ang suliran sa matag adlaw. “Ayaw ninyo hukmi ang uban aron dili kamo hukman sa Dios. Kay hukman kamo sa Dios sama sa paghukom ninyo sa uban ug sukdon kamo niya sa samang sukdanan nga inyong gigamit sa uban. Nganong nakita man nimo ang puling sa imong isigkatawo apan wala ka magtagad sa troso diha sa imong mata? Unsaon man nimo pag-ingon sa imong isigkatawo, ‘Kuhaon ko kanang imong puling’ nga naa may troso sa imong mata? Tigpakaaron-ingnon! Kuhaa una ang troso nga anaa sa imong mata aron makakita ka pag-ayo ug makuha mo ang puling sa imong isigkatawo. “Ayaw ihatag ang mga butang nga balaan ngadto sa mga iro kay tingalig mosumbalik sila ug mopaak kaninyo. Ug ayaw iitsa ang mga perlas ngadto sa mga baboy kay kini tamaktamakan lamang nila. “Pangayo ug kamo hatagan; pangita ug kamo makakaplag; panuktok ug ang pultahan ablihan alang kaninyo. Kay ang mangayo hatagan ug ang mangita makakaplag ug ang manuktok ablihan. Kamong mga amahan, hatagan ba ninyog bato ang inyong anak kon mangayo siyag pan? O hatagan ba ninyog bitin kon mangayo siyag isda? Kon kamo nga mga daotan mahibalong mohatag ug maayong butang ngadto sa inyong mga anak, unsa pa kaha ang inyong Amahan nga atua sa langit? Mohatag gayod siya sa mga maayong butang niadtong mangayo kaniya! “Buhata ngadto sa uban ang buot ninyo nga ilang buhaton nganha kaninyo: kini ang kahulogan sa Balaod ni Moises ug sa pagtulon-an sa mga propeta. “Sa inyong pagpangita sa dalan sa kinabuhi, sulod kamo sa sigpit nga ganghaan kay ang lapad nga ganghaan ug ang sayon nga dalan paingon man sa kalaglagan. Mao kini ang gisubay sa kadaghanan. Apan masigpit ang ganghaan ug malisod ang dalan paingon sa kinabuhing dayon ug diyutay ra ang nakakaplag niini. “Pagbantay kamo sa mga mini nga propeta. Moanha sila kaninyo nga morag mga karnero apan ang tinuod sama sila sa bangis nga mga lobo. Mailhan ninyo sila sa ilang binuhatan kay ang sampinit dili man mamungag ubas ug ang kadyapa dili usab mamungag igos. Ang punoan nga walay sakit mamungag maayong bunga apan ang punoan nga masakiton dili mamunga ug maayong bunga. Dili makabungag walay pulos nga bunga ang punoan nga walay sakit sama nga ang masakiton nga punoan dili makabungag maayong bunga. Ang matag punoan nga dili mamungag maayong bunga putlon ug isugnod sa kalayo. Busa mailhan ninyo ang mga mini nga propeta pinaagi sa ilang binuhatan. “Dili ang tanan nga magtawag kanakog ‘Ginoo, Ginoo,’ makasulod sa Gingharian sa langit kondili kadto lamang nagtuman sa kabubut-on sa akong Amahan nga atua sa langit. Niadtong adlawa daghan unya ang moingon kanako, ‘Ginoo, dili ba nagsangyaw man kami sa mensahe sa Dios, naghingilin sa mga yawa ug naghimog daghang mga milagro pinaagi sa imong ngalan?’ Apan ingnon ko unya sila, ‘Wala ako makaila kaninyo. Mga makasasala, pahawa kamo!’ “Busa ang tanan nga nakadungog sa akong gisulti ug nagtuman niini mahisama sa usa ka maalamong tawo nga nagtukod sa iyang balay diha sa bato. Sa dihang mibundak ang ulan ug mibaha ang mga suba ug ang hangin mihapak ug mikusokuso niadtong balaya, wala kini matumba kay natukod man diha sa bato. “Apan ang tanan nga nakadungog sa akong gisulti ug dili motuman niini, mahisama sa usa ka tawong buangbuang nga nagtukod sa iyang balay diha sa balas. Sa dihang mibundak ang ulan ug mibaha ug ang hangin mihapak ug mikusokuso niadtong balaya, natumba kini ug nagun-ob!” Sa pagkahuman ni Jesus ug sulti niining mga butanga, ang mga tawo natingala sa iyang pagtulon-an. Lahi siya sa ilang mga magtutudlo sa Balaod kay ang iyang pagtudlo inubanan man sa awtoridad. Milugsong si Jesus gikan sa bungtod ug misunod kaniya ang bagang panon sa katawhan. Unya miduol kaniya ang usa ka sanlahon ug miluhod sa iyang atubangan nga nag-ingon, “Sir, kon gusto nimo makahimo ka paghinlo kanako.” Gihikap siya ni Jesus ug giingnan, “Gusto ko. Mamaayo ka!” Ug dihadiha naayo siya. Unya miingon si Jesus kaniya, “Pamati! Ayaw kinig isaba kang bisan kinsa. Adtoa hinuon dayon ang pari ug ipakita ang imong kaugalingon kaniya unya paghalad sumala sa gisugo ni Moises aron pagmatuod nga naayo ka na.” Sa pagsulod ni Jesus sa Capernaum, gitagbo siya sa usa ka kapitan sa kasundalohang Romanhon nga nagpakiluoy: “Sir, ang akong sulugoon atua sa akong balay naghigda, dili makalihok ug nag-antos pag-ayo.” Si Jesus miingon, “Moadto ako ug ayohon ko siya.” Ang opisyal mitubag, “Ayaw lang pag-adto, Sir, kay dili ako angay nga mopadayon kanimo sa akong balay. Isulti lang ug mamaayo na ang akong sulugoon. Ako mismo ubos sa pagbuot sa labawng mga opisyal ug aduna akoy mga sundalo nga ubos sa akong pagmando. Kon sugoon nako ang usa kanila sa paglakaw, molakaw siya ug kon tawgon nako ang usa, moduol siya ug kon sugoon ko ang akong ulipon sa pagbuhat sa bisan unsa, motuman siya.” Natingala si Jesus sa iyang pagkabati niini ug miingon siya sa mga tawo nga mikuyog kaniya, “Sultihan ko kamo nga bisan dinhi sa Israel wala pa akoy nakitang tawo nga dunay pagtuo nga sama kadako niini. Hinumdomi kini: daghan ang mangabot gikan sa sidlakan ug sa kasadpan ug makigsalo kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob didto sa Gingharian sa langit. Apan sila nga mao untay makaambit diha sa Gingharian itambog hinuon ngadto sa kangitngitan diin maghilak sila ug magkagot ang ilang ngipon.” Ug miingon si Jesus sa opisyal, “Pauli sa inyo ug mahitabo ang imong gituohan.” Ug ang sulugoon sa opisyal naayo niadtong taknaa. Unya miadto si Jesus sa balay ni Pedro ug didto nakita niya ang naghigdang ugangang babaye ni Pedro nga gihilantan. Gihikap niya ang kamot sa masakiton ug gihuwasan kini sa hilanat, mibangon ug misilbi kaniya. Sa pagsalop na sa adlaw, gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus ang daghang mga giyawaan. Gipagula ni Jesus ang daotang mga espiritu pinaagi lamang sa pulong ug giayo niya ang tanang masakiton. Gihimo niya kini aron matuman ang giingon ni propeta Isaias, “Siya gayod maoy nag-ayo sa atong mga balatian ug mga sakit.” Sa pagkakita ni Jesus sa daghan kaayong tawo nga nag-alirong kaniya, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Manabok kita sa lanaw.” Unya may usa ka magtutudlo sa Balaod nga miduol kaniya ug miingon, “Magtutudlo, andam ako sa pagkuyog kanimo bisag asa ka moadto.” Si Jesus mitubag kaniya, “Ang mga milo may mga tagoanan ug ang mga langgam may mga salag apan ang Anak sa Tawo walay dapit nga kapahulayan.” Ug may laing tinun-an nga miingon, “Ginoo, mopauli una ako aron paglubong sa akong amahan.” Si Jesus mitubag, “Sunod kanako ug pasagdi ang mga patay nga maoy molubong sa ilang mga minatay.” Misakay si Jesus sa usa ka sakayan ug mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an. Unya mikalit paghuros ang usa ka kusog nga unos ug nasudlag tubig ang sakayan ug hapit kini malunod apan natulog si Jesus. Miduol kaniya ang mga tinun-an ug gipukaw siya, “Ginoo, tabang! Malunod na ta!” Si Jesus mitubag, “Nganong nangahadlok man mo kaayo? Pagkagamay sa inyong pagsalig!” Unya mibangon siya ug gibadlong niya ang hangin ug ang mga balod ug mibanos ang kalinaw. Natingala ang tanan ug miingon sila, “Unsa ba gyod diay kining tawhana nga bisan ang hangin ug ang mga balod mopatuo man kaniya?” Unya miabot si Jesus sa yuta sa Gadara didto sa tabok sa lanaw ug gitagbo siyag duha ka tawo nga nanggula gikan sa mga langub nga gihimong lubnganan. Giyawaan kining mga tawhana ug bangis kaayo busa walay nangahas pag-agi niadtong dalana. Ug misinggit sila, “Anak sa Dios, unsa may imong tuyo kanamo? Mianhi ka ba aron pagsakit kanamo bisag dili pa panahon?” Dili layo didto, may usa ka panon sa mga baboy nga nanibsib. Mihangyo ang mga yawa kang Jesus, “Kon abugon mo kami pasudla kami nianang panon sa mga baboy.” “Sigi, panulod kamo,” miingon si Jesus. Ug mipahawa ang mga yawa ug nanulod sa mga baboy. Unya ang tibuok panon sa baboy nanaglumba paingon sa pangpang ug nangambak sa lanaw ug nangalumos. Ang mga nag-atiman sa mga baboy nanagan ngadto sa lungsod aron pagsugilon sa tanang nahitabo ingon man sa gidangatan sa mga giyawaan. Tungod niini nanggawas ang tanang tawo niadtong lungsora aron pagsugat kang Jesus ug sa ilang pagkakita kaniya, nangaliyupo sila nga mobiya siya sa ilang dapit. Misakay si Jesus sa usa ka sakayan ug mibalik pagtabok sa lanaw ug miabot sa iyang kaugalingong lungsod. Unya may pipila ka tawo nga naghatod ngadto kaniya ug usa ka paralitiko nga gipahigda sa duyan. Nakita ni Jesus ang kadako sa ilang pagsalig kaniya ug miingon siya sa paralitiko, “Anak, ayaw kabalaka kay gipasaylo na ang imong mga sala.” Unya may pipila ka magtutudlo sa Balaod nga miingon sa ilang kaugalingon, “Nagpasipala sa Dios kining tawhana!” Nasayod si Jesus sa ilang gihunahuna ug miingon siya, “Nganong naghunahuna man kamog daotan? Hain may sayon isulti, ‘Gipasaylo na ang imong mga sala’ o ‘Bangon ug lakaw’? Karon ipakita ko kaninyo nga ang Anak sa Tawo may gahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo sa mga sala.” Busa miingon siya sa paralitiko, “Bangon, dad-a ang imong gihigdaan ug pauli sa inyo!” Ug mibangon ang paralitiko ug mipauli. Sa pagkakita sa mga tawo niini, nahingangha sila ug gidayeg nila ang Dios tungod sa paghatag niya niining gahoma ngadto sa mga tawo. Unya mibiya si Jesus niadtong dapita ug samtang naglakaw siya, nakita niya ang usa ka kobrador sa buhis nga ginganlag Mateo nga naglingkod sulod sa iyang opisina. Miingon si Jesus kaniya, “Sunod kanako.” Mitindog si Mateo ug misunod kaniya. Samtang nagkaon si Jesus didto sa balay, may daghang kobrador sa buhis ug mga makasasala nga miduol ug misalo kaniya ug sa iyang mga tinun-an. Nakakita niini ang pipila ka Pariseo ug miingon sila sa iyang mga tinun-an, “Nganong nakigsalo man ang inyong magtutudlo sa mga kobrador sa buhis ug sa mga makasasala?” Nakadungog si Jesus kanila ug mitubag, “Ang mga tawo nga walay sakit wala magkinahanglag doktor kondili ang masakiton ra. Susiha ninyo kon unsay kahulogan niining bahina sa kasulatan nga nag-ingon, ‘Pagkamaluluy-on ang akong gusto, dili mga halad.’ Kay wala ako moanhi aron pagtawag sa mga matarong kondili sa mga makasasala.” Unya miadto kang Jesus ang mga tinun-an ni Juan nga Magbubunyag ug nangutana, “Nganong kami ra man ug ang mga Pariseo ang nagpuasa kanunay apan ang imong mga tinun-an wala?” Si Jesus mitubag, “Naghunahuna ba diay kamo nga magsubo ang mga dinapit sa kombira sa kasal samtang ang pamanhonon uban pa kanila? Dili gayod! Apan moabot ang panahon nga ang pamanhonon kuhaon gikan kanila ug magpuasa na unya sila. “Walay mogamit ug bag-ong panapton aron itapak sa daang bisti kay ang bag-ong panapton mokulo man ug modako hinuon ang gisi niini. Ug walay tawo nga mogamit ug daang sudlanan nga panit aron sudlan sa bag-ong bino. Kay kon himoon niya kini, mabusbos ang sudlanan ug unya mausik ang bino ug madaot ang sudlanan. Apan ang bag-ong bino isulod hinuon sa mga sudlanan nga bag-o aron dili madaot ang bino ug ang mga sudlanan.” Samtang nagsulti si Jesus niini, miduol kaniya ang usa ka opisyal, miluhod sa iyang atubangan ug miingon, “Bag-o pa lang namatay ang akong anak nga babaye. Apan adtoa ug hikapa siya ug mabuhi siya.” Busa mitindog si Jesus ug misunod kaniya ug mikuyog ang iyang mga tinun-an. Milingi si Jesus ug nakita niya ang babaye ug miingon siya, “Ayaw kabalaka, anak! Ang imong pagsalig maoy nakaayo kanimo.” Ug dihadiha dayon naayo ang babaye. Unya misulod si Jesus sa balay sa opisyal. Sa pagkakita niya sa mga musikero alang sa paglubong ug sa mga tawo nga nagkaguliyang, miingon siya, “Panggawas kamong tanan! Wala mamatay ang bata—natulog lang siya!” Tungod niini gibugalbugalan nila si Jesus. Sa nakapanggawas na ang mga tawo, misulod si Jesus sa lawak sa bata ug gigunitan niya ang kamot niini ug mitindog ang bata. Ug nabalita dayon kini sa tanang dapit niadtong yutaa. Unya mibiya si Jesus niadtong dapita ug samtang naglakaw siya, misunod kaniya ang duha ka buta nga lalaki. Naninggit sila, “Anak ni David, kaluy-i intawon kami!” Sa nakasulod na si Jesus sa balay, miduol kaniya ang duha ka buta ug nangutana siya kanila, “Nagtuo ba kamo nga makaayo ako kaninyo?” Sila mitubag, “Oo, Sir.” Unya gihikap ni Jesus ang ilang mga mata ug miingon, “Mamaayo kamo sumala sa inyong pagtuo!” Ug nakakita sila. Unya gipasidan-an sila ni Jesus nga dili gayod kini isaba kang bisan kinsa. Apan milakaw sila ug gipamalita hinuon nila ang kabantog ni Jesus sa tanang dapit niadtong yutaa. Sa pagpanglakaw na sa mga tawo, dihay pipila nga nagdala ngadto kang Jesus ug usa ka tawo nga naamang tungod kay gisudlan kinig yawa. Sa nahinginlan na ang yawa, nakasulti ang tawo ug nahibulong ang tanan nga nag-ingon, “Wala pa gayoy nahitabo nga sama niini dinhi sa Israel!” Apan miingon ang mga Pariseo, “Ang pangulo sa mga yawa maoy naghatag kaniyag gahom sa pagpagula kanila.” Unya gilibot ni Jesus ang tanang kalungsoran ug kabaryohan. Nanudlo siya didto sa ilang mga sinagoga ug giwali niya ang Maayong Balita bahin sa paghari sa Dios. Giayo usab niya ang mga tawo sa tanan nilang balatian ug sakit. Sa pagkakita niya sa daghang mga tawo, naluoy siya kanila kay nagluya man sila ug walay kadasig, morag mga karnero nga walay magbalantay. Busa giingnan niya ang iyang mga tinun-an, “Daghan ang anihonon apan diyutay ra ang mangangani. Busa pag-ampo kamo sa tag-iya sa anihonon aron magpadala siyag dugang pang mangangani.” Gitigom ni Jesus ang iyang napulog-duha ka tinun-an ug gihatagan niya silag gahom sa paghingilin sa mga daotang espiritu ug sa pag-ayo sa tanang sakit ug balatian. Mao kini ang mga ngalan sa napulog-duha ka apostoles: una si Simon (nga ginganlag Pedro) ug ang iyang igsoon nga si Andres; si Santiago ug ang iyang igsoon nga si Juan, mga anak ni Sebedeo; si Felipe ug si Bartolome; si Tomas ug si Mateo, ang kobrador sa buhis; si Santiago, ang anak ni Alfeo ug si Tadeo; si Simon nga Patriyota ug si Judas Iscariote, ang nagbudhi kang Jesus. Gidala ni Jesus kining napulog-duha ka apostoles uban niining mga pahimangno: “Ayaw kamo pag-adto sa kayutaan sa mga dili Judio ug sa bisan unsang lungsod sa Samaria. Adtoa hinuon ninyo ang nangawala nga mga karnero sa nasod sa Israel. Lakaw kamo ug isangyaw nga nagsugod na paghari ang Dios. Ayoha ninyo ang mga masakiton, banhawa ang mga patay, hinloi ang mga sanlahon ug hinginli ang mga yawa. Nakadawat kamo nga walay bayad busa panghatag kamo sa walay pagpangayog bayad. Ayaw kamo pagdalag kuwarta—bulawan, plata o tumbaga; ayaw pagdalag bag sa inyong pagpanaw o ilisan o sandalyas o sungkod. Ang mamumuo angay hatagan sa iyang kabuhian. “Inig-abot ninyo sa usa ka lungsod o balangay, pangita kamog tawo nga moabiabi kaninyo ug pabilin uban kaniya hangtod nga mobiya kamo niadtong dapita. Inigdayon ninyo sa usa ka balay, ingna ang tagbalay, ‘Ang kalinaw mag-uban kaninyo.’ Kon modawat kaninyo ang tagbalay, ibilin kanila ang inyong panghinaot sa kalinaw. Apan kon dili, bakwia ang inyong panghinaot. Ug kon anaay dili modawat o dili mamati kaninyo, itaktak ang abog sa inyong tiil ug biyai ang ilang balay o lungsod. Hinumdomi kini: sa Adlaw sa Paghukom mas maluoy pa ang Dios sa mga tawo sa Sodoma ug sa Gomora kay sa mga tawo nianang lungsora! “Pamati kamo! Ako nagpadala kaninyo nga sama sa mga karnero ngadto sa panon sa mga lobo. Busa kinahanglan nga magmaigmat kamo sama sa bitin ug magmalumo sama sa salampati. Pagbantay kamo kay may mga tawo unya nga modakop ug modala kaninyo ngadto sa hukmanan ug latoson kamo nila sulod sa ilang mga sinagoga. Dad-on kamo atubangan sa mga namunoan ug sa mga hari tungod kanako ug pinaagi niini makasangyaw kamo sa Maayong Balita ngadto kanila ug sa mga dili Judio. Kon dad-on na kamo sa hukmanan, ayaw kamog kabalaka unsay inyong isulti o unsaon ninyo pagsulti kay inig-abot na sa panahon, hatagan kamo sa angay ninyong isulti. Kay ang mga pulong nga inyo unyang isulti dili inyo kondili iya sa Espiritu sa inyong Amahan nga magsulti pinaagi kaninyo. “Itugyan sa mga tawo ang ilang kaugalingong mga igsoon aron patyon ug mao usab kini ang buhaton sa mga amahan ngadto sa ilang mga anak. Makigbatok usab ang mga anak sa ilang mga ginikanan ug ipapatay sila sa ilang mga anak. Dumtan kamo sa tanan tungod kanako apan maluwas ang molahutay hangtod sa kataposan. Kon lutoson kamo sa katawhan sa usa ka lungsod, dangop kamo ngadto sa laing lungsod. Sultihan ko kamo nga sa dili pa ninyo mahuman ang inyong buluhaton sa tanang lungsod sa Israel, moabot na ang Anak sa Tawo. “Walay tinun-an nga labaw sa iyang magtutudlo ug walay ulipon nga labaw sa iyang agalon. Busa angayng malipay ang tinun-an kon mahisama siya sa iyang magtutudlo ug ang ulipon mahisama sa iyang agalon. Kon ang pangulo sa panimalay ginganlag Beelsebul, unsa pa kaha kangil-ad ang ihingalan sa iyang mga sakop! “Busa ayaw kamo kahadlok sa mga tawo. Walay tinagoan nga dili mahibaw-an ug walay sikreto nga dili mabutyag. Ang gisulti ko kaninyo diha sa ngitngit kinahanglan isulti ninyo diha sa hayag ug kadtong kamo ray nakabati kinahanglan ibalita ninyo ngadto sa uban. Ayaw kamo kahadlok niadtong mopatay sa lawas apan dili makapatay sa kalag. Kahadloki hinuon ninyo ang Dios nga makalaglag sa lawas ug sa kalag didto sa impirno. Sa gamayng kantidad, makapalit na kamog duha ka gagmayng langgam nga sayaw, apan bisan pa niana walay usa kanila nga mahulog sa yuta kon walay pagtugot sa inyong Amahan. Bisan gani ang buhok sa inyong ulo inihap man. Busa ayaw kamo kahadlok kay labaw pa kaayo kamog bili kay sa mga langgam! “Ang moila ug moangkon kanako atubangan sa mga tawo, angkonon ko usab atubangan sa akong Amahan didto sa langit. Apan ang dili moangkon nga siya akoa, dili ko usab angkonon atubangan sa akong Amahan didto sa langit. “Ayaw kamo paghunahuna nga mianhi ako aron pagdalag kalinaw sa kalibotan. Dili kalinaw ang akong gidala kondili espada. Hinuon mianhi ako aron magkabangi ang mga anak nga lalaki ug ang ilang amahan, ang mga anak nga babaye ug ang ilang inahan ug ang mga umagad nga babaye ug ang ilang ugangan nga babaye. Ang labing ngil-ad nga kaaway sa tawo mao ra unya ang mga sakop sa iyang kaugalingong panimalay. “Ang nagmahal sa iyang amahan o inahan labaw kay kanako dili takos nga mahimong tinun-an nako. Kadtong nagmahal sa iyang anak labaw kay kanako, dili usab takos mahimong tinun-an nako. Ang dili mopas-an sa iyang krus ug mosunod kanako, dili takos mahimong tinun-an nako. Ug kadtong maniguro sa iyang kaugalingong kinabuhi, kawad-an niini. Apan ang kawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako, makabaton hinuon niini. “Ang nagdawat kaninyo, nagdawat usab kanako ug ang nagdawat kanako, nagdawat usab kaniya nga nagsugo kanako. Ang nagdawat sa usa ka propeta tungod sa iyang pagkapropeta makadawat usab sa ganti alang sa usa ka propeta. Ang nagdawat sa tawo nga matarong, tungod sa iyang pagkamatarong, makadawat usab sa ganti nga alang sa tawo nga matarong. Ug hinumdomi kini: kadtong nagpainom ug bisan na lag bugnawng tubig sa labing ubos sa akong mga sumusunod tungod kay siya akong sumusunod, gantihan gayod.” Human pahimangnoi ni Jesus ang iyang napulog-duha ka tinun-an, mibiya siya niadtong dapita ug miadto sa mga kasilinganang lungsod aron pagtudlo ug pagwali. Sa pagkadungog ni Juan nga Magbubunyag nga didto sa bilanggoan mahitungod sa gihimo ni Cristo, gipaadto niya ang pipila sa iyang mga tinun-an ngadto kang Jesus. Ug nangutana sila kaniya, “Sultihi kami, ikaw ba ang giingon ni Juan nga moanhi o magpaabot pa ba kamig lain?” Si Jesus mitubag, “Pamauli kamo ug suginli si Juan sa inyong nadungog ug nakita: ang mga buta nakakita, ang mga bakol nakalakaw, ang mga sanlahon nangaayo, ang mga bungol nakadungog, ang mga minatay nangabanhaw ug ang Maayong Balita gisangyaw ngadto sa mga kabos. Bulahan kadtong wala magduhaduha kanako!” Samtang namauli ang mga tinun-an ni Juan, si Jesus miingon sa mga tawo mahitungod kang Juan, “Sa pag-adto ninyo kang Juan didto sa dapit nga awaaw, unsay gipaabot ninyong makita? Sagbot ba nga gipilaypilay sa hangin? Dili. Unsa ba gyod ang inyong giadto aron tan-awon? Tawo ba nga nindot kaayog pamisti? Dili usab kay ang mga tawo nga nagbistig sama niini atua man magpuyo sa mga palasyo. Sultihi ako unsa man gyod ang gipaabot ninyong makita? Propeta ba? Oo, propeta, apan ang nakita ninyo labaw pa sa usa ka propeta. Si Juan mao ang giingon sa kasulatan: ‘Ania ang akong sinugo, nag-ingon ang Dios, ipadala ko siya una kanimo aron andamon niya ang dalan alang kanimo.’ Hinumdomi kini: Wala pay tawo nga milabaw kang Juan nga Magbubunyag. Apan bisan kadtong labing ubos sa mga nagpailalom sa paghari sa Dios labaw pa kay kaniya. Sukad sa pagwali ni Juan hangtod karon, ang paghari sa Dios kusganon gayod nga miabot ug ang mga tawo kusganong naninguha paghupot niini. Kay ang tanang propeta ug ang Balaod ni Moises hangtod sa panahon ni Juan, naghisgot mahitungod sa paghari sa Dios. Ug kon gusto kamo motuo sa ilang mensahe, si Juan mao ang gipasabot sa propeta sa dihang miingon siya nga mobalik si Elias. Busa pamati kon may dalunggan kamo! “Karon, unsa may akong ikatandi sa mga tawo niining panahona? Sama sila sa mga bata nga naglingkudlingkod lang sa merkado. Usa ka pundok sa mga kadula mosinggit ngadto sa lain, ‘Mitugtog mig para sa kasal apan wala mo mosayaw! Nanganta mig para sa lubong apan wala mo manghilak!’ Mianhi si Juan, nagpuasa siya ug wala moinom ug bino. Ug miingon sila, ‘Giyawaan siya!’ Mianhi ang Anak sa Tawo ug mikaon siya ug miinom. Ug miingon na usab sila, ‘Tan-awa ninyo kining tawhana! Hangol siya sa pagkaon ug palahubog, unya higala pa gyod sa kobrador sa buhis ug sa mga makasasala!’ Apan ang kaalam sa Dios milutaw nga husto diha sa mga resulta niini.” Unya gisaway pag-ayo ni Jesus ang mga lungsod diin niya himoa ang kadaghanan sa iyang mga milagro kay ang mga tawo didto wala man maghinulsol sa ilang mga sala. “Pagkaalaot nimo, Corasin! Pagkaalaot usab nimo, Betsaida! Kay kon ang mga milagro nga nahimo diha kaninyo didto pa himoa sa Tiro ug sa Sidon, ang mga tawo didto dugay na unta nga nagsul-ob ug sako ug nagbolibod ug abo sa ilang ulo aron pagpaila nga sila naghinulsol sa ilang mga sala. Busa hinumdomi nga sa Adlaw sa Paghukom, ang Dios mas maluoy pa sa mga taga-Tiro ug sa taga-Sidon kay kaninyo! Ug ikaw, Capernaum, abi nimog ipahitaas ka ngadto sa langit? Dili. Itambog ka hinuon ngadto sa impirno! Kay kon ang mga milagro nga nahimo diha kanimo didto pa himoa sa Sodoma, ania pa unta kini hangtod karong adlawa! Busa hinumdomi nga sa Adlaw sa Paghukom, ang Dios mas maluoy pa sa Sodoma kay kanimo!” Unya si Jesus miingon, “O Amahan, Ginoo sa langit ug sa yuta! Nagpasalamat ako kanimo kay gipadayag man nimo ngadto sa mga walay kahibalo kining mga butanga nga imong gitago gikan sa mga maalamon ug sa mga makinaadmanon. Oo, Amahan, natuman kini kay mao may imong gusto ug pagbuot. “Ang akong Amahan naghatag kanako sa tanang butang. Walay nakaila sa Anak gawas sa Amahan ug walay nakaila sa Amahan gawas sa Anak ug kadtong mga tawo nga buot sa Anak nga makaila sa Amahan. “Duol kamo kanako, kamong tanan nga gikapuyan ug gibug-atan sa inyong gipas-an ug papahulayon ko kamo. Isangon ang akong yugo ug sunda ninyo ako kay malumo ako ug mapaubsanon sa espiritu ug makapahulay kamo. Sayon ang yugo nga akong isangon kaninyo ug gaan ang ipapas-an ko kaninyo.” Usa niana ka Adlawng Igpapahulay, naglakaw si Jesus ug ang iyang mga tinun-an latas sa kaumahan sa trigo. Gigutom ang iyang mga tinun-an busa nangutlo silag mga uhay sa trigo aron ilang kan-on. Sa pagkakita niini sa mga Pariseo, miingon sila kang Jesus, “Tan-awa ra, dili ba supak man sa atong Balaod ang gihimo sa imong mga tinun-an niining Adlawng Igpapahulay?” Si Jesus mitubag, “Wala ba diay kamo makabasa sa gibuhat ni David sa dihang gigutom siya ug ang iyang mga kauban? Misulod siya sa balay sa Dios ug siya ug ang iyang mga kauban mikaon sa pan nga gihalad ngadto sa Dios bisag supak sa Balaod nga mangaon sila niadtong pan kay ang mga pari ra man ang gitugotan sa pagkaon niini. O wala ba diay kamo makabasa sa Balaod ni Moises, nga sa matag Adlawng Igpapahulay ang mga pari sulod sa Templo nakalapas man sa balaod sa Adlawng Igpapahulay apan wala sila ilha nga nakasala? Sultihan ko kamo nga dinhi aniay labaw pa kay sa Templo. Kon nakasabot pa lang kamo sa kahulogan niining bahina sa kasulatan nga nag-ingon, ‘Kaluoy ang akong gusto, dili mga halad,’ dili unta ninyo pakasad-on ang mga tawo nga walay sala. Kay ang Anak sa Tawo mao ang magbuot sa angayng buhaton sa Adlawng Igpapahulay.” Si Jesus mibiya niadtong dapita ug miadto sa usa sa mga sinagoga. Didto may usa ka tawo nga kimay. May pipila usab ka tawo nga gustong mangitag bikil aron mapasanginlan nila si Jesus nga nagbuhat ug daotan. Busa nangutana sila kaniya, “Dili ba supak sa atong Balaod ang pag-ayog masakiton sa Adlawng Igpapahulay?” Si Jesus mitubag, “Unsa may inyong buhaton kon ang inyong karnero mahulog sa usa ka lawom nga lungag sa Adlawng Igpapahulay? Dili ba diay ninyo kini kuhaon? Mas dako pag bili ang tawo kay sa karnero! Busa ang atong Balaod nagtugot kanato sa pagtabang kang bisan kinsa sa Adlawng Igpapahulay.” Unya giingnan niya ang tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Ug gituy-od sa tawo ang iyang kamot ug naayo kini. Unya nanglakaw ang mga Pariseo ug naglaraw sa pagpatay kang Jesus. Nakamatngon si Jesus mahitungod sa laraw batok kaniya busa mibiya siya niadtong dapita ug mikuyog kaniya ang daghang mga tawo. Giayo niya ang tanang masakiton ug gidid-an niya sila pagpanugilon mahitungod kaniya. Nahitabo kini aron matuman ang giingon ni propeta Isaias: “Ang Dios nag-ingon, ‘Ania ang akong gipili nga sulugoon, ang akong gihigugma ug gikahimut-an. Kaniya pakunsaron ko ang akong Espiritu ug isangyaw niya ang akong kabubut-on ngadto sa tanang katawhan. Dili siya makiglalis o mosinggit o mohimog masaba nga pakigpulong sa kadalanan. Dili niya balion ang bawog nga bugang o palungon ang nagkaawop nga suga. Magpadayon siya sa iyang buhat hangtod nga mapatunhay niya ang hustisya ug siyay mahimong paglaom sa tanang katawhan.’ ” Unya may pipila ka tawo nga midala ngadto kang Jesus ug usa ka tawong giyawaan nga maoy hinungdan sa iyang pagkabuta ug pagkaamang. Giayo ni Jesus ang tawo busa nakasulti na siya ug nakakita. Natingala ang mga tawo ug nangutana sila, “Siya ba kaha ang Anak ni David?” Sa pagkadungog niini sa mga Pariseo, sila miingon, “Nakapagula siyag mga yawa kay yawa man sab ang nagtabang niya. Ang ilang pangulo nga si Beelsebul mao may naghatag kaniyag gahom.” Nasayod si Jesus sa ilang gihunahuna busa miingon siya kanila, “Ang nasod nga magkabahinbahin ug mag-unay pag-away dili molungtad ug dugay. Ug ang nagkabahinbahin nga lungsod o panimalay dili motunhay. Busa kon ang usa ka pundok sa gingharian ni Satanas makig-away sa laing pundok nga iya ra gihapon ni Satanas, nagpasabot kini nga nagkabahinbahin kini. Unya unsaon man paglungtad niini? Matod ninyo nakapagula akog mga yawa kay si Beelsebul naghatag kanako sa gahom. Kon mao kana, kinsa may naghatag ug gahom sa inyong mga sumusunod aron pagpagula kanila? Ang inyong mga sumusunod mao ang nagmatuod nga kamo nasayop pag-ayo! Dili si Satanas kondili ang Espiritu sa Dios ang naghatag kanako sa gahom sa pagpagulag mga yawa ug nagpaila kini nga miabot na kaninyo ang paghari sa Dios. “Walay makalungkab sa balay sa usa ka tawong kusgan ug makakawat sa iyang kabtangan kon dili una niya gaposon ang maong tawo. Kon mahimo na niya kini anha pa siya makakuha sa mga kabtangan. “Ang dili dapig kanako, batok gayod kanako. Ug ang dili motabang kanako pagtigom, nagpatibulaag lang. Tungod niini, sultihan ko kamo: ang mga tawo mapasaylo sa bisan unsang sala nila ug sa bisan unsang sulti nila nga daotan. Apan dili mapasaylo ang magsultig daotan batok sa Espiritu Santo. Ang magsultig daotan batok sa Anak sa Tawo mapasaylo, apan ang magsultig daotan batok sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo karon o bisan kanus-a. “Kinahanglan nga walay sakit ang punoan aron mamunga kinig maayong bunga. Kon ang punoan masakiton, ang bunga niini walay pulos. Kay ang punoan maila sa iyang bunga. Mga bitin! Unsaon man ninyo pagsultig mga maayong butang nga daotan man kamo? Kay unsa gani ang nakapuno sa kasingkasing mao usab ang isulti sa baba. Ang maayong tawo magsultig maayo gikan sa mga maayong butang nga anaa sa iyang kasingkasing. Ang tawong daotan magsultig daotan gikan sa mga butang nga daotan nga anaa sa iyang kasingkasing. “Sultihan ko kamo nga sa Adlaw sa Paghukom, ang matag usa ka tawo mohatag unya ug husay sa matag walay pulos nga pulong nga iyang gisulti. Kay ang inyong mga pulong mao usab unya ang gamiton sa paghukom kaninyo aron maila kon kamo sad-an ba o dili.” Unya pipila ka magtutudlo sa Balaod ug mga Pariseo miingon, “Magtutudlo, pakit-a kamig milagro.” Apan mitubag si Jesus, “Pagkadaotan gayod sa mga tawo karon. Wala nay pagtuo sa Dios! Nangayo kamog milagro kanako? Dili ako mohatag niini. Ang milagro nga akong ihatag kaninyo mao ra ang kahibulongan nga nahitabo kang Jonas nga propeta. Sama nga si Jonas tulo ka adlaw ug tulo ka gabii didto sa tiyan sa dakong isda sa dagat, tulo usab ka adlaw ug tulo ka gabii ang Anak sa Tawo sa ilalom sa yuta. Sa Adlaw sa Paghukom ang mga tawo sa Ninibe mamangon ug mosudya kaninyo kay naghinulsol man sila sa ilang mga sala sa pagkadungog nila sa wali ni Jonas. Ug hibaloi nga dinhi aniay labaw pa kang Jonas! Sa Adlaw sa Paghukom ang Rayna sa Sheba mobangon ug mosudya kaninyo kay mipanaw siyag layo kaayo aron lang pagpamati sa mga maalamong pagtulon-an ni Haring Solomon. Ug hibaloi nga dinhi aniay labaw pa kang Solomon! “Kon ang usa ka daotang espiritu mogula gikan sa usa ka tawo, magsuroysuroy siya sa mga dapit nga mamala ug mangitag iyang kapahulayan. Kon wala siyay hikit-an, moingon siya sa iyang kaugalingon, ‘Mobalik lang ko sa akong gipuy-an kaniadto.’ Busa mobalik siya ug makaplagan niya kini nga wala puy-i, limpyo ug ang tanang kasangkapan maayong pagkapahimutang. Unya mogula siya ug mobalik nga magdalag laing pito ka espiritu nga labi pang daotan kay kaniya ug manulod sila ug mopuyo didto. Busa, sa kataposan, kadtong tawhana molabaw pa kadaotan kay sa sinugdan. Mao usab unya kini ang dangatan niining daotang katawhan.” Samtang nakigsulti pa si Jesus sa mga tawo, miabot ang iyang inahan ug mga igsoong lalaki. Nagtindog sila didto sa gawas kay gusto makigsulti kaniya. Unya usa sa mga tawo didto miingon kaniya, “Ang imong inahan ug mga igsoon atua sa gawas ug buot sila makigsulti kanimo.” Si Jesus mitubag, “Kinsa man ang akong inahan? Kinsa man ang akong mga igsoon?” Unya gitudlo niya ang iyang mga tinun-an ug miingon, “Tan-awa! Mao kini sila ang akong inahan ug ang akong mga igsoon. Kay ang akong inahan ug mga igsoon mao kadtong nagbuhat sa kabubut-on sa akong amahan nga atua sa langit.” Niana gihapong adlawa mibiya si Jesus sa balay ug milingkod sa daplin sa lanaw. Unya tungod sa daghan kaayong mga tawo nga mialirong kaniya, misakay siya sa usa ka sakayan. Milingkod siya didto samtang ang mga tawo nagtindog sa daplin sa lanaw. Migamit siyag mga sambingay aron pagtudlo kanilag daghang mga butang. Miingon siya, “May usa ka tawo nga miadto sa uma aron pagpugas. Sa pagsabod niya sa binhi, adunay nahulog sa agianan ug miabot ang mga langgam ug gipanuka kini. Ang uban nahulog sa yuta nga batoon ug nanurok dayon kay diyutay ra man ug dili lawom ang yuta niini. Apan sa pagsubang na sa adlaw, nalawos ang bag-ong nanurok ug kay wala man makagamot pag-ayo, nangalaya dayon kini. Ang ubang mga binhi didto nahulog sa dapit sa mga tunokong sagbot. Nanubo ang mga tunokong sagbot ug gilupig ang mga bag-ong tanom. Ug ang uban nahulog sa maayong yuta ug namunga. May namunga ug balig 100 ka pilo kay sa natanom, ang uban balig 60 ka pilo ug ang uban balig 30 ka pilo.” Ug miingon si Jesus, “Busa kon aduna kamoy dalunggan, pamati!” Unya ang mga tinun-an miduol kang Jesus ug nangutana kaniya, “Nganong sambingay man ang imong gigamit sa pagtudlo kanila?” Si Jesus mitubag, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gipadayag na kaninyo apan wala ipadayag kanila. Kay ang aduna nay iya, dugangan pa hinuon aron maiya ang labaw sa iyang gikinahanglan. Apan sa tawo nga walay nahot, bisan ang gamay nga naa kaniya kuhaon pa gyod. Naggamit ako ug mga sambingay sa akong pagtudlo kanila kay nagtan-aw sila apan dili makakita ug namati apan dili makadungog ug dili makasabot. Busa natuman ang panagna ni Isaias: ‘Nakakita kamo ug nakadungog apan nagpakabuta-bungol lang kamo. Kay kining mga tawhana gahig ulo; gisampongan nila ang ilang mga dalunggan ug gipiyong ang ilang mga mata. Kay dili sila buot makakita ug dili buot makadungog kay tingali unyag makasabot sila ug mobalik kanako ug sila akong ayohon, nag-ingon ang Dios.’ “Apan kamo, pagkabulahan ninyo! Kay makakita ang inyong mga mata ug makadungog ang inyong mga dalunggan. Sultihan ko kamo sa tinuod: daghang mga propeta ug daghang mga tawo sa Dios nga buot gayod unta motan-aw sa inyong nakita apan wala sila makakita ug gusto untang mamati sa inyong nadungog apan wala sila makabati. “Busa pamati kamo ug sabta ninyo ang kahulogan sa sambingay mahitungod sa magpupugas. Kadtong nakadungog sa mensahe mahitungod sa gingharian apan wala makasabot niini adtoon sa Yawa ug sakmiton gikan kaniya ang mga binhi nga napugas diha sa iyang kasingkasing. Sama niini ang binhi nga nahulog didto sa agianan. Ang binhi nga nahulog sa yutang batoon sama sa mga tawo nga malipayong midawat sa mensahe sa pagkadungog nila niini. Apan wala kini makagamot diha kanila busa dili sila molahutay. Sa pag-abot sa mga kalisdanan ug mga paglutos tungod sa mensahe, mobiya dayon sila. Ug ang binhi nga nahulog sa dapit sa mga tunokon nga sagbot sama sa mga tawo nga nakadungog sa mensahe. Apan ang mga kabalaka bahin niining kinabuhia ug ang gugma alang sa mga bahandi mipatigbabaw kay sa mensahe ug dili sila makabunga. Ug ang binhi nga napugas didto sa maayong yuta sama sa mga tawo nga nakadungog ug nakasabot sa mensahe. Mamunga silag tag-100, ang uban tag-60 ug ang uban tag-30.” Unya misugilon si Jesus kanilag laing sambingay: “Ang paghari sa Dios nahisama sa usa ka tawo nga nagpugas ug maayong binhi didto sa iyang uma. Usa niana ka gabii, samtang nangatulog ang tanan, usa ka kaaway ang miadto ug misabod ug liso sa mga sagbot sagol sa trigo ug unya mibiya. Sa nakatubo na ang mga tanom ug misugod na pagbuswak ang mga uhay, diha pa mailhi ang mga sagbot. Ang mga sulugoon sa tag-iya miduol kaniya ug miingon, ‘Sir, maayo man unta ang binhi nga imong gipugas apan diin man gikan ang mga sagbot?’ Siya mitubag, ‘Usa ka kaaway ang naghimo niini.’ Sila nangutana kaniya, ‘Gusto ka bang mangadto kami ug pangibton namo ang mga sagbot?’ Siya mitubag, ‘Ayaw! Kay sa inyo unyang pag-ibot sa mga sagbot, basig maapil ug kaibot ang trigo. Pasagdi ninyo nga ang trigo ug ang mga sagbot magdungag tubo hangtod sa ting-ani kay ingnon ko ra unya ang mga tig-ani: Ibta ninyo pag-una ang mga sagbot, bugkosa kini ug ilabay ngadto sa kalayo. Apan tigoma ang trigo ug hiposa didto sa akong kamalig.’ ” Unya misugilon si Jesus kanilag laing sambingay: “Ang paghari sa Dios sama sa liso sa mustasa nga gikuha sa usa ka tawo ug gipugas didto sa iyang uma. Mao kini ang kinagamyan sa tanang liso, apan sa pagtubo na niini, nahimo kini nga labing dako sa tanang tanom. Nahimo kining kahoy ug nanugdon ang mga langgam niini ug nagsalag sa iyang mga sanga.” Si Jesus misugilon na usab kanila ug laing sambingay: “Ang paghari sa Dios sama niini. Gikuha sa usa ka babaye ang igpapatubo sa pan ug gisagol sa balig tulo ka takos nga harina hangtod mitubo ang tibuok minasa.” Si Jesus migamit ug mga sambingay aron pagsugilon niining mga butanga ngadto sa mga tawo. Wala siyay gisulti kanila bisag unsa nga dili pinaagig sambingay. Gihimo niya kini aron matuman ang giingon sa propeta: “Mogamit akog mga sambingay sa akong pagpakigsulti kanila; suginlan ko silag mga butang nga wala pa hibaloi sukad mabuhat ang kalibotan.” Unya mibiya si Jesus sa mga tawo ug misulod sa balay. Ang iyang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon, “Pasabta kami sa kahulogan sa sambingay mahitungod sa mga sagbot sa uma.” Si Jesus mitubag, “Ang nagpugas sa maayong binhi mao ang Anak sa Tawo. Ang uma mao ang kalibotan ug ang maayong binhi mao ang mga tawo nga sakop sa Gingharian. Ang mga sagbot mao ang mga tawo nga sakop sa Yawa ug ang kaaway nga nagsabod sa mga sagbot mao ang Yawa. Ang pagpangani mao ang kataposan sa kalibotan ug ang tig-ani mao ang mga anghel. Sama nga ang mga sagbot hiposon ug sunogon, mao usab kini ang mahitabo sa kataposan sa kalibotan. Ipadala unya sa Anak sa Tawo ang iyang mga anghel. Hiposon nila gikan sa iyang gingharian ang tanan nga maoy nakaangin sa mga tawo sa pagpakasala, lakip ang tanan nga nagbuhat ug daotan. Itambog sila ngadto sa kalayo nga nagdilaab diin maghilak sila ug magkagot sa ilang ngipon. Unya ang katawhan sa Dios modan-ag sama sa adlaw didto sa gingharian sa ilang Amahan. Busa kon may dalunggan kamo, pamati! “Ang paghari sa Dios sama sa usa ka bahandi nga gilubong didto sa usa ka uma. Hikalotan kini sa usa ka tawo apan iya kining gitabonan pag-usab. Hilabihan niyang lipaya ug tungod niini milakaw siya ug iyang gibaligya ang tanan niyang katigayonan ug unya mibalik siya ug iyang gipalit ang uma. “Ang paghari sa Dios sama usab sa usa ka negosyante nga nangitag maanindot nga mga perlas. Sa dihang nakakaplag siyag usa ka perlas nga may talagsaong kaanindot, milakaw siya ug gibaligya ang tanan niyang katigayonan ug unya gipalit niya ang perlas. “Ang paghari sa Dios sama usab sa usa ka baling nga gitaktak didto sa dagat ug nakakuha sa tanang matang sa isda. Inigkapuno na niini, birahon kini sa mga mananagat ngadto sa baybayon. Manglingkod sila aron pagpili sa isda: ang mga maayong isda isulod nila sa ilang mga sudlanan ug ang walay pulos ilang ilabay. Mao usab kini ang mahitabo sa kataposan sa kalibotan. Moanhi ang mga anghel aron ilain nila ang mga daotang tawo gikan sa mga maayo. Unya itambog nila ang mga daotan ngadto sa hudno nga nagdilaab. Didto maghilak sila ug magkagot ang ilang mga ngipon. “Nakasabot ba mo niining mga butanga?” nangutana si Jesus kanila. “Oo,” mitubag sila. Busa miingon siya, “Tungod niini, ang tanang magtutudlo sa Balaod nga nahimong tinun-an ilalom sa paghari sa Dios sama sa usa ka tagbalay nga nagpagawas sa bag-o ug karaan niyang mga kabtangan gikan sa tipiganan.” Sa nakahuman na si Jesus pagsugilon sa maong mga sambingay, mibiya siya niadtong dapita. Mipauli siya sa lungsod nga iyang gipuy-an. Nagtudlo siya didto sa ilang sinagoga ug natingala ang nakadungog kaniya. “Diin man niya kuhaa kining maong kaalam?” nangutana sila. “Ug diin man siyag gahom paghimog mga milagro? Dili ba mao man kana siya ang anak sa panday? Dili ba si Maria man ang iyang inahan? Ug dili ba igsoon man kana siya ni Santiago, ni Jose, ni Simon ug ni Judas? Dili ba nia man dinhi magpuyo ang tanan niyang mga igsoong babaye? Diin man niya kuhaa kining tanan?” Tungod niini gisalikway nila siya. Ug miingon si Jesus kanila, “Ang usa ka propeta tinahod bisan diin gawas lang sa lungsod nga iyang gipuy-an ug sa iyang kaugalingong panimalay.” Busa wala siya mohimog daghang milagro didto kay wala man silay pagtuo. Niadtong panahona, si Herodes, nga nagmando sa Galilea, nakabalita mahitungod kang Jesus. Giingnan niya ang iyang mga opisyal, “Siya mao si Juan nga Magbubunyag. Nabanhaw siya! Mao kanay hinungdan nga makahimo siya niining mga milagroha.” Si Herodes mao ang nagsugo nga dakpon si Juan ug gaposon ug prisohon. Gibuhat niya kini tungod kang Herodias, ang asawa sa iyang igsoon nga si Felipe. Kay si Juan nga Magbubunyag nagsigi man gyod ug sulti kang Herodes, “Dili matarong nga mangasawa ka kang Herodias.” Buot untang patyon ni Herodes si Juan apan nahadlok siya sa mga Judio kay giila man nila si Juan nga usa ka propeta. Sa dihang gisaulog ang adlawng natawhan ni Herodes, misayaw ang anak nga babaye ni Herodias atubangan sa tanang nanambong. Nahimuot kaayo si Herodes. Busa misaad siya kaniya, “Ipanumpa ko nga hatagan ko ikaw bisag unsay imong pangayoon!” Sumala sa sugo sa iyang inahan, miingon siya kang Herodes, “Ihatag kanako karon dayon ang ulo ni Juan nga Magbubunyag ug ibutang kini sa bandihado!” Naguol ang hari apan tungod sa panumpa nga iyang gihimo sa atubangan sa tanan niyang mga dinapit, misugo siya nga hatagan ang dalagita sa iyang gipangayo. Busa iyang gipapunggotan si Juan didto sa prisohan. Ang ulo nga gibutang sa bandihado gidala ug gihatag ngadto sa dalagita. Gidala usab kini niya ngadto sa iyang inahan. Unya miabot ang mga tinun-an ni Juan ug ilang gihipos ang iyang lawas ug gilubong. Human niini, giadto nila si Jesus ug ilang gisuginlan sa nahitabo. Sa pagkadungog ni Jesus sa balita nga gipatay si Juan, mibiya siya niadtong dapita sakay sa usa ka sakayan. Nag-inusara siyang miadto sa usa ka dapit nga awaaw. Nakabalita niini ang mga tawo busa namiya sila sa ilang mga lungsod ug nanglakaw sila aron pag-apas kaniya. Mikawas si Jesus sa sakayan ug sa pagkakita niya sa dakong pundok sa mga tawo, giabot siyag dakong kaluoy kanila ug giayo niya ang ilang mga masakiton. Sa hapit na mosalop ang adlaw ang iyang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon, “Mongitngit na ra ba ug awaaw kining dapita. Maayo tingaling palakton na lang nimo ang mga tawo ug paadtoon sa mga balangay nga duol aron mamalit ug pagkaon alang sa ilang kaugalingon.” Si Jesus mitubag, “Dili na kinahanglan nga manglakaw pa sila. Kamo mismo ang maghatag kanilag pagkaon.” Sila mitubag, “Lima ra ka pan ug duha ka isda ang ania diri.” Si Jesus miingon, “Dad-a ngari.” Unya iyang gipalingkod sa mga sagbot ang mga tawo ug gikuha niya ang lima ka pan ug ang duha ka isda. Unya mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Gipikaspikas niya ang mga pan ug gihatag ngadto sa mga tinun-an nga mao usab ang nanghatag niini ngadto sa mga tawo. Nangaon ang tanan ug nangabusog. Unya gihipos sa mga tinun-an ang mga sobra nga nakapuno ug napulog-duha ka bukag. Lima ka libo ang gidaghanon sa mga tawo nga nangaon, walay labot sa mga babaye ug sa mga bata. Human niini gipasakay ni Jesus sa sakayan ang mga tinun-an ug gipauna niya ngadto sa tabok sa lanaw samtang iyang gipalakaw ang mga tawo. Mitungas siya nga nag-inusara sa usa ka bungtod aron mag-ampo. Ug sa pagkagabii na, si Jesus didto pa gihapon, nag-inusara. Niadtong tungora ang sakayan didto na sa lawod, gikusokuso sa mga balod kay ang hangin sungsungon man. Nianang pagkakaadlawon, si Jesus miapas kanila nga naglakaw ibabaw sa tubig. Sa pagkakita sa mga tinun-an kaniya nga naglakaw sa tubig, nangahadlok kaayo sila ug naninggit, “Multo!” Si Jesus miingon kanila, “Ayaw kamo kahadlok! Ako kini!” Unya si Pedro miingon, “Ginoo, kon ikaw kana, palakta ako sa tubig nganha kanimo.” “Dali ngari,” mitubag si Jesus. Busa mikawas si Pedro sa sakayan ug milakaw sa tubig ngadto kang Jesus. Apan sa pagkamatikod niya sa kusog nga hangin, nahadlok siya ug misugod pagkaunlod. Busa misinggit siya, “Ginoo, luwasa ako!” Dihadiha gikuptan siya ni Jesus ug gibira ug miingon si Jesus kaniya, “Pagkagamay sa imong pagtuo! Nganong nagduhaduha ka man?” Ug nanakay silang duha sa sakayan. Unya mihunong ang hangin. Ang mga tinun-an nga didto sa sakayan misimba kang Jesus ug miingon, “Ikaw gayod ang Anak sa Dios!” Mitabok sila sa lanaw ug midunggo sa Genesaret. Nailhan si Jesus sa mga tawo busa gipakuha nila ang mga masakiton sa kasikbit nga kayutaan ug ilang gidala ngadto kang Jesus. Mihangyo sila kaniya nga pahikapon ang mga masakiton bisan na lang sa sidsid sa iyang bisti. Ug ang tanan nga nakahikap niini nangaayo. May pipila ka Pariseo ug mga magtutudlo sa Balaod gikan sa Jerusalem nga miduol kang Jesus. Nangutana sila kaniya, “Nganong naglapas man ang imong mga tinun-an sa pagtulon-an nga gipasunod kanato sa atong mga katigulangan? Dili sila manghunaw sa hustong paagi sa dili pa sila mangaon!” Si Jesus mitubag, “Ug nganong naglapas man usab kamo sa sugo sa Dios ug mao hinuoy inyong gisunod ang inyong kaugalingong pagtulon-an? Kay nag-ingon ang Dios, ‘Tahora ang imong amahan ug inahan,’ ug ‘Bisag kinsa nga magsultig daotan batok sa iyang amahan o inahan kinahanglan nga patyon.’ Apan nagtudlo kamo nga ang usa ka tawo mahimong moingon sa iyang amahan o inahan, ‘Ang ako untang itabang kaninyo gihatag ko na sa Dios.’ Sa ingon niana, gitudloan ninyo siya sa dili pagtahod sa iyang amahan. Kini maoy inyong paagi sa pagsalikway sa pulong sa Dios aron ang inyong kaugalingong pagtulon-an maoy matuman. Mga tigpakaaron-ingnon! Husto gayod ang giingon sa Dios pinaagi kang Isaias mahitungod kaninyo: ‘Kining mga tawhana, nagpasidungog kanako sa pulong lamang, apan layo kanako ang ilang kasingkasing. Walay kapuslanan ang ilang pagsimba kanako, kay ilang gitudlo ingon nga balaod sa Dios ang mga sugo nga hinimo lamang sa tawo!’ ” Unya gipaduol ni Jesus ang mga tawo ngadto kaniya ug miingon siya kanila, “Pamati kamo ug sabta ninyo kini: Dili ang mosulod sa baba sa tawo ang makahugaw kaniya kondili ang mogula sa iyang baba.” Unya miduol kaniya ang mga tinun-an ug miingon, “Nasayod ka ba nga naglagot ang mga Pariseo tungod sa imong gisulti?” Si Jesus mitubag, “Ang tanang tanom nga wala itanom sa akong Amahan nga atua sa langit pagaibton. Pasagdi lang sila kay sila mga giya nga buta. Ug kon ang usa ka buta maoy mag-agak sa laing buta, silang duha mangahulog sa kanal.” Si Pedro miingon, “Sultihi kami sa kahulogan niining sambingaya.” Si Jesus miingon kanila, “Dili pa ba usab diay kamo kasabot? Wala ba diay kamo makasabot nga ang mosulod sa baba sa tawo mopadulong sa iyang tiyan ug unya mogula sa iyang lawas? Apan ang mga butang nga mogula sa baba naggikan sa kasingkasing. Kining mga butanga maoy makahugaw sa tawo. Kay gikan sa iyang kasingkasing manggula ang mga daotang hunahuna: pagpatay, pagpanapaw, daotan nga pagpakighilawas, pagpangawat, pagpamakak ug pagbutangbutang. Kini ang mga butang nga makahugaw sa tawo. Apan dili makahugaw sa tawo kon mokaon siya nga dili una manghunaw sumala sa ilang giingon nga maoy angayng buhaton.” Unya mibiya si Jesus niadtong dapita ug miadto sa kayutaan duol sa mga siyudad sa Tiro ug sa Sidon. Usa ka babaye nga taga-Canaan nga nagpuyo niadtong dapita ang miduol kaniya ug nagpakiluoy, “Ginoo, Anak ni David, kaluy-i intawon ako! Ang akong anak nga babaye giyawaan ug nag-antos pag-ayo.” Apan wala motubag si Jesus. Miduol ang iyang mga tinun-an kaniya ug miingon, “Papahawaa siya kay nagsunodsunod siya kanato ug saba kaayo!” Unya mitubag si Jesus, “Gipadala ako ngadto lamang sa nawalang mga karnero sa nasod sa Israel.” Apan miduol ang babaye ug miluhod sa atubangan ni Jesus. “Ginoo, tabangi intawon ko!” miingon siya. Si Jesus mitubag, “Dili maayo nga kuhaon ang pagkaon sa mga anak aron ipakaon sa mga iro.” Ang babaye mitubag, “Tinuod kana, Ginoo, apan bisan gani ang mga iro makakaon man sa mga mumho nga mahulog gikan sa lamisa sa agalon.” Ug si Jesus mitubag kaniya, “Babaye, pagkadako sa imong pagsalig! Matuman ang imong gihangyo.” Ug niadto gyod dayong gutloa naayo ang iyang anak. Si Jesus mibiya niadtong dapita ug misubay sa daplin sa Lanaw sa Galilea. Mitungas siya sa usa ka bungtod ug milingkod didto. Ug may dagkong panon sa mga tawo nga miduol kaniya nga nagdalag mga bakol, pilay, buta, amang ug uban pang mga masakiton. Gipahimutang nila ang mga masakiton sa tiilan ni Jesus. Ug giayo niya sila. Natingala ang mga tawo sa pagkakita nila nga ang mga amang nakasulti, ang mga pilay nangaayo, ang mga bakol nakalakaw ug ang mga buta nakakita. Ug gidayeg nila ang Dios sa Israel. Gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan, “Naluoy ako niining mga tawhana kay tulo na ka adlaw nga sila nakig-uban kanako ug wala na silay makaon. Dili ko gusto nga papaulion sila nga walay kaon kay tingali unyag kuyapan sila sa dalan.” Ang mga tinun-an nangutana kaniya, “Asa man ta mangitag igong ipakaon niining mga tawhana nga awaaw man ning dapita?” “Pila ba ka pan ang inyong dala?” nangutana si Jesus. Sila mitubag, “Pito ug may pipila ka gagmayng isda.” Busa ang mga tawo gipalingkod ni Jesus sa yuta. Unya gikuha niya ang pito ka pan ug ang mga isda ug nagpasalamat siya sa Dios. Iya kining gipikaspikas ug gihatag ngadto sa mga tinun-an. Gihatag usab kini sa mga tinun-an ngadto sa mga tawo. Ug nangaon silang tanan ug nangabusog. Nakahipos pa gayod ang mga tinun-an ug pito ka bukag nga salin. Upat ka libo ang mga tawo nga nangaon, wala pay labot sa ihap ang mga babaye ug mga bata. Unya gipapauli ni Jesus ang mga tawo ug misakay siya sa sakayan ug miadto sa yuta sa Magadan. Miadto kang Jesus ang pipila ka Pariseo ug Saduseo aron pagbitik kaniya. Busa gihangyo nila siya paghimog milagro aron pagpaila nga pinadala gayod siya sa Dios. Apan mitubag si Jesus, “Inigsalop na sa adlaw moingon kamo, ‘Maayo ang panahon kay pula man ang langit.’ Ug sa pagkabuntag moingon kamo, ‘Moulan karon kay pula ang langit ug nagdag-um.’ Makatagna kamo sa panahon pinaagi sa pagtan-aw sa langit. Apan nganong dili man kamo maantigong mosabot sa kahulogan sa mga timaan niining mga panahona? Pagkadaotan sa mga tawo karon ug wala nay pagtuo sa Dios!” Ug midugang si Jesus pag-ingon, “Naghangyo kamo kanako sa paghimog milagro apan dili ko kini himoon! Ang bugtong milagro nga ikahatag ko kaninyo mao ang milagro nga nahitabo kang Jonas.” Unya milakaw siya. Nakatabok na sa lanaw ang mga tinun-an apan nakalimot sila pagdalag pan. Giingnan sila ni Jesus, “Pagbantay kamo sa igpapatubo sa pan sa mga Pariseo ug sa mga Saduseo.” Ang mga tinun-an nagsultihanay nga nag-ingon, “Nagsulti siya niini kay wala man kita makadalag pan.” Apan nasayod si Jesus sa ilang gipanulti busa nangutana siya kanila, “Nganong naghisgot man kamo nga wala kamo makadalag pan? Pagkagamay sa inyong pagtuo! Wala ba gihapon kamo makasabot hangtod karon? Wala ba kamo makahinumdom sa lima ka pan nga akong gipikaspikas alang sa lima ka libo ka tawo? Pila man ka bukag ang napuno sa salin? Ug mahitungod niadtong pito ka pan alang sa upat ka libo ka tawo, pila man ka bukag ang napuno sa salin? Nganong wala man kamo makasabot nga dili pan ang akong gihisgotan? Ang gusto nakong ipasabot mao nga magbantay kamo sa igpapatubo sa pan sa mga Pariseo ug sa mga Saduseo!” Unya nasabtan sa mga tinun-an nga dili diay ang igpapatubo sa pan ang gipalikayan ni Jesus kanila kondili ang pagtulon-an sa mga Pariseo ug sa mga Saduseo. Unya miadto si Jesus sa yuta duol sa lungsod sa Cesarea Filipo ug didto nangutana siya sa iyang mga tinun-an, “Sumala sa mga tawo, kinsa man ang Anak sa Tawo?” Sila mitubag, “May nag-ingon nga siya mao si Juan nga Magbubunyag. Ang uban nag-ingon nga siya mao si Elias samtang ang uban nag-ingon nga siya mao si Jeremias o laing propeta.” Si Jesus nangutana kanila, “Apan kamo, unsa may inyong ikasulti? Kinsa man ako?” Ug mitubag si Simon Pedro, “Ikaw mao ang Mesiyas, ang Anak sa Dios nga buhi.” Giingnan siya ni Jesus, “Bulahan ka gayod, Simon nga anak ni Jonas. Kay kining maong kamatuoran wala moabot kanimo pinaagi sa bisan unsang tawhanong pamaagi. Ang akong Amahan nga atua sa langit mao ang naghatag niini kanimo. Busa sultihan ko ikaw: ikaw si Pedro ug ibabaw niining bato tukoron ko ang akong simbahan ug bisan gani ang kamatayon dili gayod makabuntog niini. Ihatag ko kanimo ang mga yawi sa Gingharian sa langit: ang imong idili dinhi sa yuta, idili usab didto sa langit. Ug ang imong itugot dinhi sa yuta, itugot usab didto sa langit.” Unya gipasidan-an ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga dili isaba kang bisan kinsa nga siya mao ang Mesiyas. Sukad niadtong higayona, giklaro na gyod ni Jesus pagsulti ngadto sa iyang mga tinun-an: “Kinahanglang moadto ako sa Jerusalem aron paantuson pag-ayo sa mga namunoan sa mga Judio ug sa mga pangulong pari ingon man sa mga magtutudlo sa Balaod. Patyon ako nila apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” Tungod niini gidala siya ni Pedro layo sa uban ug giingnan, “Dili unta kana mahitabo kanimo, Ginoo!” Miatubang si Jesus ug miingon kang Pedro, “Pahawa, Satanas! Usa ikaw ka babag sa akong agianan kay ang imong hunahuna, hunahuna sa tawo ug dili sa Dios!” Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Kon ang usa ka tawo buot mahimong akong tinun-an kinahanglang dili siya magtuman sa iyang kaugalingon, pas-anon niya ang iyang krus ug mosunod siya kanako. Kay ang gustong magluwas sa iyang kaugalingong kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan ang mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako makabaton niini. May makuha ba ang tawo kon maangkon niya ang tibuok kalibotan apan kawad-an siya sa iyang kinabuhi? Wala gayod! Walay bisan unsa nga ikahatag ang tawo aron mabawi niya ang iyang kinabuhi. Kay ang Anak sa Tawo hapit na moabot uban sa himaya sa iyang Amahan kinuyogan sa iyang mga anghel ug unya balosan niya ang tagsatagsa sumala sa iyang nabuhat. Hinumdomi kini: aniay pipila dinhi nga dili mamatay hangtod nga makit-an nila ang Anak sa Tawo nga moabot aron maghari.” Tapos sa unom ka adlaw, gidala ni Jesus si Pedro ug ang magsoon nga si Santiago ug si Juan ngadto sa usa ka taas nga bukid. Samtang nagtan-aw sila kaniya, nausab ang iyang panagway. Ang iyang nawong misanag sama sa adlaw ug ang iyang bisti mihayag sa kaputi. Unya nakita sa tulo ka tinun-an si Moises ug si Elias nga nakigsulti kang Jesus. Si Pedro miingon kang Jesus, “Ginoo, maayo nga ania kita dinhi. Kon gusto ka, magbuhat ako dinhi ug tulo ka tolda, usa alang kanimo, usa alang kang Moises ug usa alang kang Elias.” Samtang nagsulti siya niini, usa ka masanag nga panganod ang mitabon kanila ug unya usa ka tingog gikan sa panganod ang miingon, “Kini mao ang pinangga kong Anak nga akong gikahimut-an. Pamati kamo kaniya!” Sa pagkadungog sa tulo ka tinun-an sa tingog, nangahadlok sila pag-ayo busa nanghapa sila. Si Jesus miduol ug mihikap kanila nga nag-ingon, “Tindog kamo ug ayaw kahadlok.” Sa paghangad nila, wala na silay laing nakita gawas kang Jesus. Samtang nanglugsong sila sa bukid, gipasidan-an sila ni Jesus, “Ayaw ninyo isulti kang bisan kinsa kining panan-awon nga inyong nakita hangtod nga mabanhaw na ang Anak sa Tawo.” Unya nangutana kang Jesus ang mga tinun-an, “Nganong nag-ingon man ang mga magtutudlo sa Balaod nga kinahanglan nga moanhi pag-una si Elias usa moabot ang Mesiyas?” Si Jesus mitubag, “Si Elias una gayod nga moanhi aron andamon niya ang tanan. Apan sultihan ko kamo: mianhi na si Elias apan wala makaila kaniya ang mga tawo busa ilang gibuhat kaniya ang kutob sa ilang gusto. Sa samang paagi, ang Anak sa Tawo ila usab nga pasipad-an.” Unya nakasabot ang mga tinun-an nga si Juan nga Magbubunyag mao ang iyang gihisgotan. Sa pagbalik nila ngadto sa katawhan, may miduol kang Jesus. Miluhod siya sa atubangan ni Jesus ug miingon, “Sir, kaluy-i intawon ang akong anak! Patulon siya ug grabi ang iyang pag-antos kon mosugmat kini. Makadaghan na gani siya mahulog sa kalayo o sa tubig. Gidala na nako siya ngadto sa imong mga tinun-an apan wala sila makaayo kaniya.” Si Jesus mitubag, “Pagkawalay pagtuo ug pagkagahi ninyog ulo! Magsigi na ba lang kog uban-uban ninyo? Magsigi na ba lang kog pailob ninyo? Dad-a dinhi ang bata!” Ug gihinginlan ni Jesus ang yawa ug migula kini gikan sa bata ug naayo siya dihadiha. Unya miduol sa tago kang Jesus ang mga tinun-an ug nangutana kaniya, “Nganong wala man kami makapagula sa yawa?” Si Jesus mitubag, “Tungod kay wala man kamoy igong pagtuo. Sultihan ko kamo: kon may pagtuo kamo nga sama kadako sa liso sa mustasa, makasugo kamo niining bungtora sa pagbalhin ug mobalhin kini. Pinaagi sa pagtuo walay dili mahimo ninyo!” Unya ang tanang tinun-an nagkapundok didto sa Galilea. Miingon si Jesus kanila, “Ang Anak sa Tawo hapit na itugyan ngadto sa mga tawo nga mopatay kaniya. Apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw siya.” Tungod niini nasubo pag-ayo ang mga tinun-an. Miabot si Jesus ug ang iyang mga tinun-an didto sa Capernaum. Miduol kang Pedro ang mga kobrador sa buhis alang sa Templo ug nangutana, “Nagbayad ba ang inyong Magtutudlo sa buhis alang sa Templo?” “Oo, nagbayad,” mitubag si Pedro. Sa pagsulod ni Pedro sa balay, miuna pagsulti si Jesus, “Simon, unsa may imong hunahuna? Kinsa man ang magbayad ug buhis o bayranan ngadto sa mga hari niining kalibotana? Ang mga lungsoranon ba o ang mga langyaw?” Si Pedro mitubag, “Ang mga langyaw.” Si Jesus miingon, “Kon mao kana, ang mga lungsoranon dili kinahanglang mobayad. Apan dili kita gusto nga kining mga tawhana masilo. Busa lakaw ngadto sa lanaw ug pamasol. Biraha ang unang isda nga mokubit ug sa baba niini imong makita ang usa ka salapi nga igong ibayad sa imo ug sa akong buhis alang sa Templo. Kuhaa kini ug bayri ang atong buhis.” Niadtong higayona ang mga tinun-an nangadto kang Jesus ug nangutana, “Kinsa man ang ilhong labing dako sa Gingharian sa langit?” Si Jesus mitawag ug usa ka bata ug gipatindog niya sa atubangan nila. Unya miingon siya, “Mao kini ang tinuod: gawas kon mausab kamo ug mahimong sama sa mga bata, dili gayod kamo makasulod sa Gingharian sa langit. Ang labing dako ilalom sa pagmando sa Dios mao kadtong magpaubos sa iyang kaugalingon ug magpakasama niining bataa. Ug ang magdawat sa usa ka bata nga sama niini sa akong ngalan, magadawat kanako. “Bisan kinsa nga mahimong hinungdan nga makasala kining mga gagmayng bata nga nagtuo kanako, mas maayo pa nga hiktan ug dako nga galingang bato ang iyang liog ug itambog siya sa lawod. Pagkaalaot gayod sa kalibotan kay anaa man niini ang mga butang nga makaangin sa mga tawo sa pagpakasala! Kining mga butanga mahitabo gayod kanunay apan alaot ang tawo nga maghimo niini! “Kon ang imong kamot o ang imong tiil makaangin kanimo sa pagpakasala, putla kini ug ilabay! Mas maayo pa nga mosulod ka sa kinabuhing dayon nga usa ray kamot o usay tiil kay sa kumpleto kag kamot ug tiil apan itambog ka sa kalayo nga walay pagkapalong. Ug kon ang imong mata makaangin kanimo sa pagpakasala, lugita kini ug ilabay! Mas maayo pa nga mosulod ka sa kinabuhing dayon nga usa ray mata kay sa kumpleto kag mata apan itambog ka sa kalayo sa impirno. “Matngoni ninyo nga dili kamo magtamay bisag usa niining mga gagmayng bata nga nagtuo kanako. Kay sultihan ko kamo nga ang ilang mga anghel atua kanunay sa atubangan sa akong Amahan didto sa langit. “Sa inyong hunahuna, unsa may buhaton sa usa ka tawo kon kawad-an siyag usa sa iyang usa ka gatos ka karnero? Iya gayong biyaan ang 99 nga manibsib didto sa bungtod ug molakaw siya aron pagpangita sa nawala. Sultihan ko kamo nga sa dihang makit-an na niya kini, mas malipay pa siya pag-ayo tungod niining karneroha kay sa 99 nga wala mawala. Sa samang paagi, ang inyong Amahan nga atua sa langit dili buot nga may mawala bisag usa niining mga gagmayng bata. “Kon ang imong igsoon makasala kanimo, adtoa siya ug pakit-a siya sa iyang sayop. Apan himoa kini nga kamo rang duha. Kon mamati siya kanimo, magkauli ang inyong maayong kabubut-on. Apan kon dili siya mamati kanimo, pagdalag usa o duha ka tawo aron ang matag sumbong kapamatud-an sa duha o tulo ka saksi, sumala sa giingon sa kasulatan. Ug kon dili gayod siya mamati kanila, isulti ang tanan ngadto sa simbahan. Ug kon dili siya mamati sa simbahan, isipa siya nga usa ka dili magtutuo o kobrador sa buhis. “Ug busa sultihan ko kamong tanan: ang inyong idili dinhi sa yuta, idili usab didto sa langit ug ang inyong itugot dinhi sa yuta, itugot usab didto sa langit. “Ug sultihan ko pa gayod kamo: kon duha kaninyo dinhi sa yuta magkauyon sa pagpangayo bisag unsang butanga, kini ihatag kaninyo sa akong Amahan nga atua sa langit. Kay kon may duha o tulo nga magkatigom sa akong ngalan, anaa ako uban kanila.” Unya miduol si Pedro kang Jesus ug nangutana, “Ginoo, kon ang akong igsoon kanunay makasala kanako, hangtod kapila ko man siya pasayloon? Kapito ba?” Si Jesus mitubag, “Dili kay kapito ra, kondili kapitoan ka pito. Kay ilalom sa pagmando sa Dios ang kahimtang sama sa usa ka hari nga naghusay sa mga utang sa iyang mga sulugoon. Sa diha nga nagsugod siya paghusay, gidala ngadto kaniya ang usa ka sulugoon nga nakautang kaniyag dako kaayong kantidad. Wala siyay igong ikabayad sa iyang utang. Busa misugo ang iyang agalon nga ibaligya siya lakip ang iyang asawa ug ang iyang mga anak ug ang tanan nga iyaha aron makabayad siya sa utang. Miluhod ang sulugoon sa atubangan sa iyang agalon ug nagpakiluoy nga nag-ingon, ‘Sir, ayaw intawon ako apikiha kay mobayad ra unya ko sa tanan kong utang!’ Naluoy kaniya ang agalon busa gipapas niya ang utang sa sulugoon ug iyang gipalakaw. “Milakaw kining maong sulugoon ug gikasugat niya ang usa sa iyang mga kaubang sulugoon nga nakautang kaniya ug gamay ra kaayong kantidad. Iya dayon kining gilabni, gituok ug giingnan, ‘Bayri na ko sa imong utang!’ Ang iyang kaubang sulugoon miluhod ug nagpakiluoy kaniya, ‘Ayaw intawon ako apikiha kay mobayad ra unya ko nimo!’ Apan wala siya mosugot. Gipapriso hinuon niya kini hangtod nga makabayad sa utang. Sa pagkakita sa ubang sulugoon sa nahitabo, nasubo sila pag-ayo. Nangadto sila sa ilang agalon ug gisuginlan nila siya sa tanan. Busa gipatawag sa agalon ang sulugoon ug giingnan, ‘Wala kay puangod! Gipapas ko ang tanan mong utang kay nagpakiluoy ka man kanako. Angay ka untang maluoy sa imong isigkasulugoon, sama nga ako naluoy kanimo!’ Nasuko pag-ayo ang agalon ug gipapriso niya ang sulugoon aron silotan hangtod nga makabayad siya sa tanang utang.” Ug gitapos ni Jesus ang sambingay sa pag-ingon, “Ingon usab niana ang buhaton kaninyo sa akong Amahan nga atua sa langit kon dili kamo mopasaylo sa inyong isigkatawo sa kinasingkasing gayod.” Tapos si Jesus makasulti niining mga butanga, mibiya siya sa lalawigan sa Galilea ug miadto sa Judea, tabok sa Suba sa Jordan. Misunod kaniya ang daghang mga tawo ug didto iyang giayo ang mga masakiton. May pipila ka Pariseo nga miduol ug misulay pagbitik kaniya pinaagi sa pagpangutana, “Nagtugot ba ang atong Balaod nga ang bana makabulag sa iyang asawa sa bisan unsang hinungdan?” Si Jesus mitubag, “Wala ba kamo makabasa niini sa kasulatan nga sa sinugdan ang Dios naghimo kanila nga lalaki ug babaye? Nag-ingon siya, ‘Tungod niini ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug motipon sa iyang asawa ug silang duha mahimong usa.’ Busa dili na sila duha kondili usa lamang. Tungod niini kinahanglang dili bulagon sa tawo ang gihiusa sa Dios.” Ang mga Pariseo nangutana kaniya, “Kon mao kana, nganong nagtugot man si Moises nga makabulag ang bana sa iyang asawa human siya mosulat ug pahibalo sa pakigbulag sa iyang asawa?” Si Jesus mitubag, “Mitugot si Moises kaninyo sa pagbulag sa inyong asawa kay gahi man kamog ulo. Apan dili gayod kini mao sa sinugdan. Busa sultihan ko kamo nga bisag kinsa nga mobulag sa iyang asawa nga wala magluib kaniya, makapanapaw kon siya magminyog lain.” Ang iyang mga tinun-an miingon kaniya, “Kon mao kini ang mahitabo tali sa bana ug asawa, maayo pag dili na lang magminyo.” Si Jesus mitubag, “Kining maong pagtulon-an dili alang sa tanan kondili alang lamang niadtong gihatagan sa Dios niini. Kay may nagkalainlaing katarongan nganong dili makaminyo ang ubang mga tawo: may dili gayod makahimo pagminyo tungod kay natawo sila ingon nga yunuko. Ang uban dili makaminyo tungod kay gikapon sila sa mga tawo aron mahimong yunuko. Ug ang uban boluntaryo nga dili magminyo aron mas makapangalagad sila sa Dios. Sabta kini kon makasabot kamo!” May pipila ka tawo nga nagdalag mga bata ngadto kang Jesus aron iyang pandongan sa iyang kamot ang ilang mga ulo ug mag-ampo alang kanila apan gikasab-an sa mga tinun-an kadtong mga tawhana. Si Jesus miingon, “Paduola kanako ang mga bata ug ayaw sila pugngi kay ang gingharian sa langit ila sa mga tawo nga sama kanila.” Ug iyang gipandong ang iyang kamot sa ilang mga ulo ug unya milakaw siya. Usa niana ka higayon, may miduol kang Jesus ug nangutana kaniya, “Magtutudlo, unsa may maayo nakong buhaton aron maangkon nako ang kinabuhing dayon?” Si Jesus mitubag, “Nganong nangutana ka man kanako kon unsa ang maayo? Usa ray maayo, ang Dios lamang. Tumana ang mga sugo kon buot ka mosulod sa kinabuhi.” Siya nangutana, “Unsang mga sugoa?” Si Jesus mitubag, “Ayaw pagpatay; ayaw panapaw; ayaw pangawat; ayaw pamakak; tahora ang imong amahan ug inahan; ug higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.” Ang batan-on mitubag, “Gituman ko kining tanan. Unsa pa may kinahanglan kong buhaton?” Ug miingon si Jesus kaniya, “Kon gusto kang mahingpit, lakaw ug ibaligya ang tanan mong katigayonan. Ihatag ang halin ngadto sa mga kabos ug makabaton kag mga bahandi didto sa langit. Unya balik nganhi ug sunod kanako.” Sa pagkadungog niini sa batan-on milakaw siya nga masulob-on kay dato man kaayo siya. Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Sultihan ko kamo nga malisod kaayo sa usa ka dato ang pagsulod sa Gingharian sa langit. Usbon ko: mas lisod alang sa usa ka dato ang pagsulod sa Gingharian sa Dios, kay sa usa ka kamelyo paglusot sa lungag sa dagom.” Sa pagkadungog niini sa mga tinun-an nahibulong sila pag-ayo. Busa nangutana sila, “Unya, kinsa ra man diay ang maluwas?” Si Jesus mitutok kanila ug mitubag, “Kini dili mahimo sa tawo; apan mahimo sa Dios ang tanang butang.” Unya miingon si Pedro, “Ginoo, among gibiyaan ang tanan ug misunod kami kanimo. Unsa may among mapaabot?” Si Jesus miingon kanila, “Isulti ko kini kaninyo: iniglingkod unya sa Anak sa Tawo sa iyang mahimayaong trono diha sa Bag-ong Kalibotan, kamong napulog-duha ka tinun-an molingkod usab sa mga trono aron pagmando sa napulog-duha ka banay sa Israel. Ug ang tanan nga mibiya sa ilang balay, mga igsoon, amahan, inahan, mga anak o mga uma tungod kanako makadawat ug labaw sa usa ka gatos ka pilo ug hatagan pa gayod siyag kinabuhing dayon. Apan daghan sa nag-una karon maulahi ug daghan sa naulahi karon mahiuna. “Ang paghari sa Dios sama niini: Adunay tag-iya sa usa ka parasan nga milakaw sayo sa buntag aron pagpangitag mga tawo nga iyang patrabahuon. Misugot siya paghatag kanila sa naandang suhol nga usa ka denario ang adlaw ug gipadala sila ngadto sa iyang parasan. Sa pagkaalas nuybe, miadto na usab siya sa merkado ug didto nakita niya ang pipila ka tawo nga nagtindog nga walay buhat busa miingon siya kanila, ‘Trabaho usab kamo sa akong parasan ug hatagan ko kamog hustong suhol.’ Ug nangadto sila. Sa pagkaalas dose ug sa pagkaalas tres mao gihapon ang iyang gihimo. Unya sa hapit na kadto mo-alas singko miadto siya sa merkado ug didto nakakita siyag laing pipila ka tawo nga walay buhat. Siya nangutana kanila, ‘Nganong giusikan man ninyo ang tibuok adlaw?’ Sila nanubag, ‘Kay wala may mipatrabaho kanamo.’ Ug miingon siya kanila, ‘Kon mao kana, trabaho usab kamo didto sa akong parasan.’ “Sa pagsalop na sa adlaw, ang tag-iya miingon sa iyang kapatas, ‘Tawga ang mga trabahante ug hatagi sila sa ilang suhol. Unaha pagsuhol kadtong ulahing gipatrabaho ug ipaulahi kadtong unang gipatrabaho.’ Ang matag usa nga misugod pagtrabaho sa alas singko sa hapon gisuholan ug usa ka denario. Busa sa pagduol na sa mga tawo nga unang gipatrabaho, nagtuo sila nga labaw pa ang ilang madawat. Apan ang usag-usa kanila gihatagan usab ug tagsa ka denario. Gidawat nila ang ilang suhol ug nagbagutbot sila batok sa agalon. Miingon sila, ‘Kining mga tawhana nga ulahi mong gipatrabaho nagtrabaho lamang sulod sa usa ka oras samtang kami nagtrabaho sa tibuok adlaw ug napagod sa kainit. Apan bisan pa niini imo silang gihatagag samang suhol nga imong gihatag kanamo.’ Ang agalon mitubag sa usa kanila, ‘Pamati ra. Wala ako maglimbong nimo kay miuyon ka man sa suhol nga usa ka denario ang adlaw. Karon, dawata ang imong suhol ug pauli sa inyo. Maoy akong gusto nga kining tawhana nga ulahing gipatrabaho hatagan sa samang suhol nga akong gihatag kanimo. Wala ba diay akoy katungod sa paggamit sa akong kuwarta sumala sa akong gusto? O nasina ka ba hinuon kay ako manggihatagon man?’ ” Ug gitapos ni Jesus ang sambingay sa pag-ingon, “Busa kadtong naulahi mahiuna ug kadtong nahiuna maulahi.” Samtang nagtungas si Jesus paingon sa Jerusalem, nagpalain siya ug ang napulog-duha ka tinun-an ug giingnan niya sila, “Pamati kamo: nagpadulong kita sa Jerusalem ug didto ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Balaod. Siya hukman nila sa kamatayon ug unya itugyan nila ngadto sa mga dili Judio. Bugalbugalan siya ug latoson ug ilansang sa krus. Apan sa ikatulo ka adlaw banhawon siya.” Unya ang asawa ni Sebedeo miadto kang Jesus uban sa iyang mga anak, miyukbo ug mihangyo kaniyag usa ka butang. Nangutana si Jesus kaniya, “Unsa may imong gusto?” Siya mitubag, “Isaad kanako nga kining duha ko ka anak palingkoron mo sa imong tuo ug sa imong wala kon maghari ka na.” Si Jesus mitubag kanila, “Wala kamo masayod sa inyong gipangayo. Makahimo ba kamo pag-inom sa kupa sa pag-antos nga sa dili madugay akong imnan?” Sila mitubag, “Oo, makahimo.” Si Jesus miingon kanila, “Kamo makainom gyod gikan sa akong kupa apan wala akoy katungod sa pagpili kon kinsa ang palingkoron sa akong tuo ug sa akong wala. Kining mga dapita alang lamang niadtong giandaman niini sa akong Amahan.” Sa pagkadungog niini sa napulo ka tinun-an, nangasuko sila sa duha ka magsoon. Busa gitawag ni Jesus silang tanan ug giingnan, “Nasayod kamo nga ang mga namunoan niining kalibotana nagpahawud-hawod ug ang mga kadagkoan hangol ug gahom. Apan dili kini mao ang paagi nga angay ninyong sundon. Kon usa kaninyo gustong ilhon nga dako kinahanglan nga mag-alagad siya sa tanan. Ug kon usa kaninyo gusto nga molabaw sa tanan kinahanglan nga magpaulipon siya kaninyo— sama sa Anak sa Tawo nga wala moanhi aron alagaran kondili sa pag-alagad ug paghatag sa iyang kinabuhi aron pagluwas sa daghang tawo.” Sa ilang pagbiya sa Jerico, daghang tawo ang misunod kang Jesus. May duha ka buta nga lalaki nga naglingkod daplin sa dalan. Nakadungog sila nga si Jesus hapit nang molabay busa misinggit sila, “Kaliwat ni David! Kaluy-i intawon kami!” Gipahilom sila sa mga tawo apan misamot hinuon sila pagsinggit, “Kaliwat ni David! Kaluy-i intawon kami!” Mihunong si Jesus ug nangutana kanila, “Unsa may gusto ninyo nga akong buhaton kaninyo?” Sila mitubag, “Sir, gusto unta kami nga makakita!” Naluoy si Jesus kanila ug gihikap niya ang ilang mga mata ug dihadiha nakakita sila ug misunod kaniya. Sa duol na sila sa Jerusalem ug miabot na sa Betpahe sa Bukid sa mga Olibo, gipauna ni Jesus ang duha sa iyang mga tinun-an. Giingnan niya sila, “Pangadto kamo sa baryo nga anaa sa unahan ug makita ninyo ang usa ka asno nga gihigot uban ang nati niini. Tangtangi sila sa ilang higot ug dad-a nganhi kanako. Ug kon may mobadlong kaninyo, ingna siya nga nagkinahanglan niini ang Ginoo aron ipadala dayon niya ang asno ug ang nati.” Kini nahitabo aron matuman ang giingon sa propeta: “Sultihi ang siyudad sa Sion: Karon moanhi kanimo ang imong hari! Malumo siya ug magkabayo sa asno ug sa nati niini.” Busa miuna paglakaw ang mga tinun-an ug gituman nila ang gisugo ni Jesus. Ilang gidala ang asno ug ang nati, gihapinan nila sa ilang mga bisti ug mikabayo si Jesus. Usa ka dakong panon sa mga tawo ang mibuklad sa ilang mga sapot didto sa dalan samtang ang uban namutol ug mga sanga sa kahoy ug gikatag nila sa agianan. Ang mga tawo nga nag-una kang Jesus ingon man ang mga nagsunod kaniya naninggit, “Hosanna—dalaygon ang Kaliwat ni David! Bulahan siya nga mianhi sa ngalan sa Ginoo! Dalaygon ang Dios!” Sa pagsulod ni Jesus sa Jerusalem, nagkaguliyang ang tibuok siyudad. Nangutana ang mga tawo, “Kinsa man kini siya?” Sila mitubag, “Si Jesus! Siya ang propeta nga taga-Nazaret sa Galilea.” Unya si Jesus misulod sa Templo ug gipapahawa niya ang tanan nga namalit ug namaligya didto ug gipangtuwad niya ang mga lamisa sa mga tigkambyo ug kuwarta ug ang mga lingkoranan sa mga nagbaligyag salampati. Siya miingon kanila, “Nasulat sa Kasulatan nga ang Dios miingon, ‘Ang akong balay paganganlag balay-alampoanan,’ apan gihimo ninyo kini nga tagoanan sa mga tulisan!” Ang mga buta ug ang mga bakol miduol kaniya didto sa Templo ug giayo niya sila. Nangasuko ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod sa pagkakita nila sa katingalahang mga butang nga iyang gibuhat. Nangasuko usab sila sa mga bata nga didto sa sulod sa Templo nga naninggit, “Dalaygon ang Kaliwat ni David!” Busa miingon sila kang Jesus, “Nakadungog ka ba sa ilang gisulti?” Si Jesus mitubag, “Oo, nakadungog ako. Wala ba diay kamo makabasa niining bahina sa kasulatan nga nag-ingon, ‘Ang mga bata ug ang mga masuso gibansay mo sa paghalad ug hingpit nga pagdayeg kanimo?’ ” Unya mibiya si Jesus kanila ug migula sa siyudad paingon sa Betania ug didto siya mipahulay sa pagkagabii. Sa pagbalik ni Jesus paingon sa siyudad nianang pagkabuntag gigutom siya. Sa daplin sa dalan nakakita siyag usa ka kahoyng igera. Miduol siya niini apan wala siyay nakitang bunga kondili mga dahon lamang. Busa giingnan niya ang kahoy, “Dili ka na gayod mamunga.” Ug dihadiha nalaya ang igera. Nakakita niini ang mga tinun-an ug nahibulong sila. Nangutana sila, “Nganong nalaya man dayon ang igera?” Si Jesus mitubag, “Mao kini ang tinuod: kon motuo lang kamo ug dili magduhaduha, makahimo kamo sa akong gibuhat niining kahoyng igera. Ug dili lamang kay kini ra, makahimo usab kamo sa pagsugo niining bungtora sa pag-ambak ngadto sa dagat ug mahimo kini. Kon motuo kamo, madawat ninyo ang bisan unsa nga inyong pangayoon pinaagi sa pag-ampo.” Si Jesus mibalik sa Templo. Samtang nagtudlo siya, ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga punoan sa mga Judio miduol kaniya ug nangutana, “Unsa may imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga? Kinsa may naghatag kanimo niining katungora?” Si Jesus mitubag kanila, “Mangutana ako kaninyo ug usa lang ka butang ug kon makatubag kamo, tug-anan ko kamo sa akong katungod sa pagbuhat niining mga butanga. Diin man gikan ang katungod ni Juan sa pagbunyag: gikan ba sa Dios o gikan ba sa tawo?” Gitimbangtimbang nila ang ilang itubag kaniya. Miingon sila, “Unsa may atong itubag? Kon moingon kita, ‘Gikan sa Dios,’ moingon siya kanato, ‘Nganong wala man lagi kamo motuo kang Juan?’ Apan kon moingon kita, ‘Gikan sa tawo,’ mahadlok usab kita kon unsay buhaton unya sa katawhan kay sila ra bang tanan hugot nga nagtuo nga si Juan usa ka propeta.” Busa giingnan nila si Jesus, “Wala kami masayod.” Ug miingon siya kanila, “Dili ko usab kamo tug-anan diin gikan ang akong katungod sa pagbuhat niining mga butanga. “Karon, unsa may inyong hunahuna? Dihay tawo nga may duha ka anak nga lalaki. Miadto siya sa magulang ug iyang giingnan, ‘Dong, trabaho karong adlawa didto sa parasan.’ Mitubag siya, ‘Dili ko motrabaho.’ Apan nausab ang iyang hunahuna ug miadto siya sa parasan. Unya ang amahan miadto sa manghod ug mao gihapon ang iyang giingon kaniya. ‘Oo, moadto ako,’ mitubag siya. Apan wala siya moadto. Kinsa man sa duha ang mituman sa buot ipabuhat sa amahan?” Sila mitubag, “Ang magulang.” Unya si Jesus miingon, “Sultihan ko kamo nga ang mga kobrador sa buhis ug ang mga daotang babaye una pang makadawat sa panalangin sa paghari sa Dios kay kaninyo. Kay mianhi kaninyo si Juan nga Magbubunyag aron pagtudlo sa matarong nga pagkinabuhi apan wala kamo motuo kaniya. Ang mga kobrador sa buhis ug ang mga daotang babaye hinuon maoy mituo kaniya. Apan kamo, bisag nakakita na mo niini, wala gihapon maghinulsol o motuo kaniya.” Si Jesus miingon, “Pamati kamo ug laing sambingay. May usa ka tawo nga yutaan nga nagtanom ug mga paras. Gikoral niya kini ug nagkalot siyag lungag nga giukanan sa ubas ug nagtukod siyag pasilonganan sa guwardiya. Unya gipasaopan niya ang iyang parasan ug milangyaw siya. Sa tingpamupo na sa ubas, gipadala niya ang iyang mga ulipon ngadto sa mga saop aron pagkuha sa iyang bahin. Apan gidakop sa mga saop ang mga ulipon. Gibunalan nila ang usa, ang usa ilang gipatay ug ang lain pa gayod ilang gibato. Unya gipadala na usab sa tag-iya ang laing mga ulipon nga labaw pa kadaghan kay sa unang gipadala ug mao gihapon ang gibuhat sa mga saop kanila. Sa kataposan gipadala niya ang iyang anak. Miingon siya, ‘Sa walay duhaduha tahoron gayod nila ang akong anak.’ Apan sa dihang nakita sa mga saop ang anak, nag-ingnanay sila, ‘Ania ang anak sa tag-iya. Tana, patyon nato siya ug maato na ang parasan!’ Busa gidakop nila siya unya gidala ngadto sa gawas sa parasan ug gipatay. “Karon, inig-abot sa tag-iya, unsa may iyang buhaton sa mga saop?” nangutana si Jesus. Sila mitubag, “Sa walay duhaduha patyon niya kadtong mga tawong daotan ug pasaopan niya ang parasan ug laing mga tawo nga makahatag kaniya sa iyang bahin sa abot sa hustong panahon.” Si Jesus miingon kanila, “Wala ba kamo makabasa sa giingon sa Kasulatan? ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod kay kuno walay kapuslanan, nahimo hinuong bato nga labing mapuslanon. Buhat kini sa Ginoo, ug kahibulongan gayod kini!’” Ug midugang pagsulti si Jesus, “Busa sultihan ko kamo nga ang mga panalangin sa paghari sa Dios kuhaon gikan kaninyo ug ihatag ngadto sa mga tawo nga makahatag ug maayong mga bunga.” Nakabati ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga Pariseo sa mga sambingay ni Jesus ug nasabtan nila nga sila ang gipasabot ni Jesus. Busa naninguha sila pagdakop kaniya. Apan nahadlok sila sa mga tawo nga miila kang Jesus nga usa ka propeta. Migamit na usab si Jesus ug mga sambingay sa iyang pagpakigsulti sa mga tawo. “Ang paghari sa Dios sama niini: adunay usa ka hari nga naghikay ug usa ka kombira sa kasal alang sa iyang anak nga lalaki. Gisugo niya ang iyang mga sulugoon aron pagpahibalo sa mga dinapit nga paadtoon na sila sa kombira apan mibalibad ang mga dinapit. Busa nagsugo siyag laing mga sulugoon ug giingnan niya, ‘Sultihi ninyo ang mga dinapit nga andam na ang kombira. Giihaw na ang akong mga baka ug ang mga pinatambok nga nati ug nahikay na ang tanan. Panganhi na kamo sa kombira sa kasal!’ Apan wala magtagad ang mga dinapit ug nagpadayon sila sa ilang mga buluhaton: ang usa miadto sa iyang uma, ang usa sa iyang patigayon. Ang uban usab mibira sa mga sulugoon ug gibunalan ug gipatay nila. Tungod niini nasuko pag-ayo ang hari. Busa gipadala niya ang iyang mga sundalo ug gipamatay kadtong mga nagpatay sa iyang mga sulugoon ug gisunog ang ilang siyudad. Unya gitawag niya ang iyang mga sulugoon ug giingnan, ‘Andam na ang akong kombira sa kasal apan dili angay niini ang mga tawo nga akong gidapit. Busa pangadto kamo sa kadalanan ug dapita sa kombira ang tanan nga inyong matagbuan.’ Ug ang mga sulugoon nangadto sa kadalanan ug gidala nila ang tanan nga ilang natagbuan, maayo ug daotan. Ug napuno sa mga tawo ang kombira. “Unya misulod ang hari aron pagtan-aw sa mga dinapit ug nakita niya ang usa ka tawo nga wala magsul-ob ug bisti nga angay sa kasal. Gipangutana siya sa hari, ‘Higala, giunsa man nimo pagsulod dinhi nga wala ka man magsul-ob ug bisti nga angay sa kasal?’ Apan wala makatingog ang tawo. Unya miingon ang hari sa iyang mga sulugoon, ‘Gaposa ninyo ang iyang mga kamot ug tiil ug ilabay siya ngadto sa kangitngit sa gawas. Didto maghilak siya ug magkagot ang iyang mga ngipon.’ ” Ug gitapos ni Jesus ang sambingay sa pag-ingon, “Kay daghan ang gidapit, apan diyutay ra ang gipili.” Ang mga Pariseo nagtigom ug nagsabot sa pagbitik kang Jesus pinaagi sa mga pangutana. Unya gipadala nila ngadto kang Jesus ang pipila sa ilang mga tinun-an ug uban sa mga sakop sa pundok ni Herodes. Miingon sila, “Magtutudlo, nasayod kami nga dili ka mamakak. Nagtudlo ka sa matuod mahitungod sa kabubut-on sa Dios alang sa tawo. Dili ka manumbaling sa gihunahuna sa mga tawo kay dili ka man magsapayan kon kinsa sila. Busa sultihi kami kon unsa ang imong hunahuna: supak ba sa atong Balaod ang pagbayad ug buhis ngadto sa Emperador sa Roma o dili?” Apan nasayod si Jesus sa ilang daotang tuyo busa miingon siya, “Mga tigpakaaron-ingnon! Nganong inyo man gyod kong sulayan? Ipakita kanako ang kuwarta nga ibayad sa buhis!” Busa gipakita nila ang kuwarta ug nangutana siya kanila, “Kang kinsa mang nawong ug ngalan ang ania dinhi?” “Sa Emperador,” mitubag sila. Busa si Jesus miingon kanila, “Kon mao kana, ihatag ngadto sa Emperador ang iya sa Emperador ug ngadto sa Dios ang iya sa Dios.” Sa pagkadungog nila niini, nahibulong sila pag-ayo ug unya mibiya sila kaniya ug nanglakaw. Sa mao gihapong adlaw may mga Saduseo nga miduol kang Jesus. (Kini sila ang nag-ingon nga dili mabanhaw ang mga patay.) Miingon sila, “Magtutudlo, nag-ingon si Moises, ‘Kon mamatay ang usa ka tawo nga walay anak, ang iyang igsoon kinahanglang mangasawa sa biyuda sa namatay aron makabaton silag mga anak nga ilhong iya sa namatay.’ Karon, may pito ka magsoong lalaki. Naminyo ang kamagulangan ug namatay nga walay anak. Busa ang iyang biyuda gipangasawa sa ikaduhang igsoon. Unya ang ikaduhang igsoon namatay usab nga walay anak. Ug mao usab kini ang nahitabo sa ikatulo hangtod sa ikapito. Sa kataposan, namatay ang babaye. Karon, sa adlaw nga banhawon na ang mga patay, kang kinsa man siyang asawa nga silang tanan naminyo man kaniya?” Si Jesus mitubag kanila, “Pagkasayop ninyo! Ug kini nahitabo kay wala man kamo masayod sa Kasulatan ug sa gahom sa Dios. Kay kon banhawon na ang mga patay, mahisama sila sa mga anghel sa langit ug dili na magminyoay ang mga lalaki ug mga babaye. Karon, mahitungod sa mga patay nga banhawon: wala ba diay kamo makabasa sa gisulti sa Dios kaninyo? Siya miingon, ‘Ako ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac ug ang Dios ni Jacob.’ Nagpasabot kini nga siya mao ang Dios sa mga buhi, dili sa mga patay.” Sa pagkadungog niini sa mga tawo nahibulong sila sa iyang pagtulon-an. Sa pagkadungog sa mga Pariseo nga ang mga Saduseo gilupig ni Jesus sa katarongan, nagpanon sila sa pagduol kaniya. Unya usa kanila nga magtutudlo sa Balaod misulay pagbitik kaniya pinaagi sa pagpangutana, “Magtutudlo, unsa man ang labing dakong sugo sa Balaod?” Si Jesus mitubag, “ ‘Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong hunahuna.’ Kini ang labing dako ug labing importanteng sugo. Ang ikaduha nga labing importanteng sugo sama sa una: ‘Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.’ Nagsukad niining duha ka sugo ang tibuok nga Balaod ni Moises ug ang mga pagtulon-an sa mga propeta.” Sa nagkatigom na ang mga Pariseo, nangutana si Jesus kanila, “Unsa may inyong hunahuna mahitungod sa Mesiyas? Kang kinsa man siyang kaliwat?” Sila mitubag, “Kang David.” “Kon mao kana,” matod ni Jesus, “ngano man nga ang Espiritu sa Dios midasig man kang David sa pagtawag kaniyag ‘Ginoo’? Kay miingon man si David, ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lingkod dinhi sa akong tuo hangtod nga himoon ko ang imong mga kaaway nga imong tumbanan.’ Busa kon si David mitawag kaniyag ‘Ginoo,’ unsaon man sa Mesiyas pagkahimong kaliwat ni David?” Walay usa nga nakatubag kang Jesus ug sukad niadtong adlawa wala nay nangahas pagpangutana kaniya. Unya miingon si Jesus sa mga tawo ug sa iyang mga tinun-an, “Ang mga magtutudlo sa Balaod ug ang mga Pariseo mao ang may katungod sa paghubad sa Balaod ni Moises. Busa kinahanglan tumanon ug sundon ninyo ang tanan nga ilang isugo kaninyo. Apan ayaw ninyog sunda ang ilang mga buhat kay wala man sila magtuman sa ilang giwali. Nagbugkos sila ug bug-at nga mga karga nga gipapas-an nila sa mga tawo apan sila mismo dili gani mogamit bisag usa na lang ka tudlo aron pagtabang pagpas-an sa maong karga. Himoon nila ang tanan aron lamang sila makita sa mga tawo. Tan-awa ug unsa kadagko ang gisudlan nila sa mga sinulat nga mga bersikulo sa kasulatan nga ilang gibutang sa ilang mga agtang ug gihigot sa ilang mga bukton! Ug tan-awag unsa kataas ang sidsid sa ilang mga sapot! Gusto sila sa labing maayong mga dapit sa mga kombira ug sa mga linaing lingkoranan sa mga sinagoga. Gusto silang yukboan ug tahoron didto sa mga merkado ug tawgong ‘Magtutudlo’ sa mga tawo. Ayaw kamo pagpatawag ug ‘Magtutudlo,’ kay kamong tanan managsuon man ug usa ra ang inyong Magtutudlo. Ug dinhi sa kalibotan ayaw tawga si bisan kinsa nga ‘Amahan,’ kay usa ra ang inyong Amahan nga atua sa langit. Ayaw usab kamo pagpatawag ug ‘Agalon,’ kay usa ra ang inyong agalon nga mao ang Mesiyas. Ang labing dako kaninyo kinahanglang mahimo nga inyong sulugoon. Ang magpataas sa iyang kaugalingon ipaubos ug ang magpaubos, ipataas. “Pagkaalaot ninyong mga magtutudlo sa Balaod ug kamong mga Pariseo! Mga tigpakaaron-ingnon! Gibabagan ninyo ang mga tawo sa pagsulod sa Gingharian sa Langit apan kamo mismo dili mosulod ug dili mopasulod sa mga tawo nga gustong mosulod! “Pagkaalaot ninyong mga magtutudlo sa Balaod ug kamong mga Pariseo! Mga tigpakaaron-ingnon! Mopanaw kamo sa kadagatan ug mga kayutaan aron pagkabig ug tawo ug sa nakabig na siya, gihimo ninyo siya nga labi pang angay nga maimpirno kay kaninyo! “Pagkaalaot ninyong mga giya nga buta! Nagtudlo kamo nga, ‘Kon ang usa ka tawo manumpa sa Templo, dili kinahanglan nga tumanon niya ang iyang panaad. Apan kon manumpa siya tungod sa bulawan nga anaa sa Templo, obligado siya pagtuman sa iyang panaad.’ Mga buta ug mga buangbuang! Hain may labing importante: ang bulawan ba o ang Templo nga maoy nakabalaan sa bulawan? Nagtudlo usab kamo nga kon may manumpa atubangan sa altar dili kinahanglan nga tumanon niya ang iyang panaad. Apan kon manumpa siya atubangan sa gasa nga anaa sa altar, kinahanglan nga tumanon niya ang iyang panaad. Pagkabuta gayod ninyo! Hain may labing importante: ang gasa ba o ang altar nga maoy nakabalaan sa gasa? Busa kon may manumpa atubangan sa altar, nanumpa siya niini ug sa tanang gasa nga anaa sa altar. Kon may manumpa sa Templo, nanumpa siya niini ug sa Dios nga nagpuyo didto. Ug kon may manumpa sa langit, nanumpa siya sa trono sa Dios ug kaniya nga naglingkod niini. “Pagkaalaot ninyong mga magtutudlo sa Balaod ug kamong mga Pariseo! Mga tigpakaaron-ingnon! Naghatag kamo ngadto sa Dios sa ikapulong bahin bisan gani sa mga lamas sama sa herbabuyna, sa anis ug sa kaningag. Apan wala ninyo tumana ang mas importanteng mga pagtulon-an sa Balaod sama sa hustisya, kaluoy ug pagkamatinud-anon. Angay unta nga buhaton ninyo kini sa walay pagbiya sa ubang pagtulon-an. Mga giya nga buta! Salaon ninyo ang lagong nga anaa sa inyong ilimnon apan lamyon ninyo ang kamelyo! “Pagkaalaot ninyong mga magtutudlo sa Balaod ug kamong mga Pariseo! Mga tigpakaaron-ingnon! Gilimpyohan ninyo ang gawas nga bahin sa inyong baso ug plato apan ang sulod napuno sa inyong mga kinuha pinaagi sa panlupig ug kahakog. Mga Pariseo nga buta! Limpyohi una ninyo ang sulod sa baso ug plato ug malimpyo usab ang gawas niini! “Pagkaalaot ninyong mga magtutudlo sa Balaod ug kamong mga Pariseo! Mga tigpakaaron-ingnon! Sama kamo sa mga lubnganan nga pinintalag puti nga maanindot tan-awon sa gawas apan sa sulod puno sa mga bukog sa mga patay ug mga hugawng butang. Sa samang paagi, sa gawas makita sa tanan nga kamo maayo apan sa sulod puno kamo sa mga pagpakaaron-ingnon ug sa mga sala. “Pagkaalaot ninyong mga magtutudlo sa Balaod ug kamong mga Pariseo! Mga tigpakaaron-ingnon! Nagbuhat kamog mga maanindot nga lubnganan alang sa mga propeta ug gidayandayanan ninyo ang mga monumento niadtong mga matarong ug kinabuhi. Nag-ingon kamo, ‘Kon kami nagpuyo pa lang sa panahon sa atong mga katigulangan, dili unta namo himoon ang ilang gibuhat o patyon ang mga propeta.’ Busa giangkon ninyo nga mga kaliwat kamo niadtong mga tawo nga mipatay sa mga propeta! Sigi, padayon ug tiwasa ninyo ang gisugdan sa inyong mga katigulangan! Mga bitin ug mga anak sa mga bitin! Unsaon man ninyo paglikay nga dili kamo kasilotan didto sa impirno? Busa sultihan ko kamo: padad-an ko kamog mga propeta ug mga maalamon ug mga magtutudlo. Patyon ninyo ang pipila kanila ug ilansang sa krus ang uban. Ang uban pamunalan ninyo sulod sa inyong mga sinagoga ug gukdon ninyo sila gikan sa usa ka lungsod ngadto sa laing lungsod. Tungod niini, ang silot sa pagpatay sa tanang mga tawo nga walay sala anha idakdak kaninyo, sukad sa pagpatay kang Abel nga walay sala ngadto sa pagpatay kang Zacarias nga anak ni Baraquias, nga inyong gipatay tungatunga sa altar ug sa Templo. Sultihan ko kamo nga ang silot niining tanang pagpatay mahiagoman sa mga tawo niining panahona! “O Jerusalem, Jerusalem! Gipatay mo ang mga propeta ug gibato ang mga sinugo nga gipadala sa Dios kanimo! Pagkadaghang higayon nga buot nakong tigumon ang tanan mong mga anak sama sa usa ka himungaan nga nagtigom sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako apan nagdumili ka! Karon biyaan sa hingpit ang imong balay ug magmingaw kini. Sultihan ko ikaw nga sukad karon dili ka na makakita kanako pag-usab hangtod nga moingon ka, ‘Bulahan siya nga mianhi sa ngalan sa Ginoo.’ ” Sa pagbiya na ni Jesus sa Templo, giduol siya sa iyang mga tinun-an ug giingnan, “Ginoo, tan-awa ra gud ang kinatibuk-an sa Templo.” Unya miingon siya, “Maayo nga nakamatikod kamo niining tanan. Sultihan ko kamo: walay bisag usa ka bato dinhi nga magpabilin sa nahimutangan niini. Tumpagon gayod ang tanan.” Samtang naglingkod si Jesus didto sa Bungtod sa mga Olibo, ang mga tinun-an misikreto pagduol kaniya ug nangutana, “Sultihi kami kanus-a matuman kining tanan ug unsa ang mahitabo nga magpaila sa panahon sa imong pag-abot ug sa kataposan sa kalibotan.” Si Jesus mitubag, “Pagbantay kamo ug ayaw kamo palimbong ni bisan kinsa. Kay sa akong ngalan daghang tawo ang moanhi nga mag-ingon, ‘Ako ang Mesiyas!’ ug daghan ang malimbongan. Makabati kamog mga gubat sa duol ninyo ug mga balita mahitungod sa mga gubat sa halayo apan ayaw kamog kabalaka. Kining mga butanga kinahanglan mahitabo apan wala kini magpasabot nga mao na ang kataposan. Maggubat ang mga nasod ug mag-away ang mga gingharian. May mga kagutom ug mga linog sa tanang dapit. Kining tanan sinugdanan pa lang sa mga kasakit. “Unya dakpon kamo sa mga tawo aron sakiton ug unya patyon. Kasilagan kamo sa tanang katawhan tungod kanako. Ug daghan unya niadtong panahona ang mobiya sa ilang pagtuo. Magbudhiay ug magdumtanay sila. Unya daghang mini nga mga propeta ang manungha ug daghan ang malimbongan nila. Ug tungod sa pagdagsang sa daotan, mabugnaw ang gugma sa daghang tawo. Apan maluwas ang magpadayon hangtod sa kataposan. Ug kining Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios iwali ngadto sa tibuok kalibotan aron masayod niini ang tanang tawo ug unya moabot ang kataposan. “Unya makita ninyo ‘Ang Makalilisang nga Talan-awon’ nga giingon ni propeta Daniel nga magtindog sa dapit nga balaan.” (Alang sa magbabasa: sabta ang kahulogan niini!) “Unya ang mga tawo nga anaa sa Judea kinahanglang managan ngadto sa mga bungtod. Ang tawo nga anaa sa atop sa iyang balay kinahanglan nga dili manaog aron pagkuha sa iyang kabtangan. Ug ang tawo nga anaa sa uma kinahanglang dili mopauli aron pagkuha sa iyang kupo. Pagkamakalilisang niadtong mga adlawa alang sa mga mabdos ug sa mga inahan nga may mga masuso! Busa pag-ampo kamo sa Dios nga dili unta kamo pakagiwon sa panahon sa tingtugnaw o sa Adlaw nga Igpapahulay! Kay ang kasakitan niadtong panahona labi pang makalilisang kay sa bisan unsa nga nahitabo sukad sa sinugdan sa kalibotan hangtod karon. Wala na gyoy mahitabo pa nga sama niini. Apan gipamub-an sa Dios kadtong mga adlawa, kay kon wala pa, wala untay mabuhi. Apan tungod sa iyang mga pinili, pamub-an niya kadtong panahona. “Unya kon may moingon kaninyo, ‘Tan-awa, dia diri ang Mesiyas!’ o ‘Tua siya didto!’—ayaw kamo pagtuo kaniya. Kay manungha ang mga mini nga Mesiyas ug mga mini nga propeta. Magbuhat silag mga dagkong milagro ug mga katingalahan aron pagpasalaag bisan sa mga pinili sa Dios kon mahimo. Timan-i nga gipasidan-an ko na kamo niini. “Ug kon may moingon kaninyo, ‘Tan-awa, atua siya sa dapit nga awaaw!’—ayaw kamo pag-adto didto. Kon moingon sila, ‘Tan-awa, nagtago siya diri!’—ayaw kamo pagtuo niini. Kay ang Anak sa Tawo moabot sama sa kilat nga mokilab tadlas sa tibuok langit gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan. “Asa gani ang lawas nga patay, adto usab magpundok ang mga agila. “Unya tapos gayod sa kasakitan niadtong mga adlawa, mongitngit ang adlaw ug dili na modan-ag ang bulan. Mangahulog gikan sa langit ang mga bituon ug matay-og ang tibuok kalibotan. Unya motungha sa langit ang timaan sa Anak sa Tawo ug manghilak ang tanang banay sa yuta ug makakita sila sa Anak sa Tawo nga moabot sinapnay sa mga panganod sa langit. Moabot siya nga may gahom ug dakong himaya. Unya motingog ang dakong trumpeta ug ipadala niya ang iyang mga anghel ngadto sa upat ka suok sa kalibotan. Ilang tigumon ang pinili niyang katawhan gikan sa tanang dapit. “Kuhai ninyog pagtulon-an ang kahoyng igera. Inigpanglunhaw ug inigpanghumok na sa mga sanga niini ug magsugod na kinig pangudlot, masayran ninyo nga duol na ang ting-init. Busa inigkakita usab ninyo niining tanan, hisayran ninyo nga duol na ang panahon ug hapit na gayod moabot. Hinumdomi kini: kining tanan mahitabo sa dili pa mangamatay ang tanang tawo nga karon buhi pa. Matapos ang langit ug ang yuta apan ang akong mga pulong magpabilin gayod sa kanunay. “Apan walay tawo nga nasayod kanus-a moabot kadtong adlawa ug taknaa, bisan ang mga anghel sa langit ug bisan gani ang Anak, kondili ang Amahan lamang. Ang pag-abot sa Anak sa Tawo mahisama sa nahitabo sa panahon ni Noe. Sama sa mga adlaw sa wala pa ang lunop, ang mga tawo nagpadayon sa naandan nilang buluhaton sama sa pagkaon ug pag-inom ug pagminyoay, hangtod gayod sa adlaw nga misulod si Noe sa arka. Apan wala sila masayod sa nahitabo hangtod nga ang lunop miabot ug mibanlas kanilang tanan. Sama unya niini ang mahitabo inig-abot sa Anak sa Tawo. Niadtong panahona, duha ka tawo magtrabaho sa uma: ang usa kuhaon ug ang usa ibilin. Duha ka babaye maggaling ug pagkaon: ang usa kuhaon ug ang usa ibilin. Busa pagbantay kamo kay wala kamo masayod kon unsang adlawa moanhi ang inyong Ginoo. Hinumdomi kini: kon ang agalon sa panimalay nasayod pa unta unsang taknaa sa gabii moabot ang kawatan, magtukaw gayod siya ug dili motugot nga ang kawatan molungkab sa balay. Busa kamo usab kinahanglan mag-andam kanunay kay moabot ang Anak sa Tawo sa takna nga kamo wala magpaabot kaniya. “Busa, kinsa man ang buotan ug maalamon nga sulugoon? Kadtong gipiyalan sa iyang agalon sa pagdumala sa ubang mga sulugoon aron paghatag kanilag pagkaon sa hustong panahon. Pagkabulahan niadtong sulugoon nga makaplagan sa iyang agalon nga nagtuman niini sa paghiuli niya! Sultihan ko kamo nga ang maong sulugoon himoon sa agalon nga piniyalan sa tanan niyang katigayonan. Apan kon daotan siya nga sulugoon, moingon siya sa iyang kaugalingon, ‘Dugay pang mouli ang akong agalon,’ ug mosugod siya pagpamunal sa iyang mga kaubang sulugoon ug magpalabig kaon ug inom uban sa mga palahubog. Unya ang agalon niadtong sulugoon mahibalik usa niana ka adlaw nga wala niya paabota ug sa takna nga wala niya hibaloi. Unya tagodtagoron siya sa agalon ug ipahamtang kaniya ang gidangatan sa mga tigpakaaron-ingnon. Didto maghilak siya ug magkagot ang iyang ngipon. “Niadto unyang adlawa ang paghari sa Dios mahisama niini: Adunay napulo ka dalaga nga nagdala sa ilang mga suga ug nanglakaw aron pagsugat sa pamanhonon. Danghag ang lima kanila ug maalamon ang laing lima. Ang mga danghag nagdala sa ilang mga suga apan wala magtagana ug lana nga igdudugang samtang ang mga maalamon nagdalag mga sudlanan nga puno sa lana uban sa ilang mga suga. Ang pamanhonon nalangan pag-abot busa nagduka ug nakatulog ang mga dalaga. “Tungang gabii na kadto sa dihang milanog ang usa ka singgit, ‘Ania na ang pamanhonon! Dali kamo ug sugata siya!’ Nangmata ang tanang dalaga ug giandam nila ang ilang mga suga. Unya ang mga danghag miingon sa mga maalamon, ‘Hatagi kamig diyutay sa inyong lana kay hapit na mangapalong ang among mga suga.’ Apan ang mga maalamon mitubag, ‘Ayaw! Dili na paigo ang lana kon manghatag pa kami kaninyo. Lakaw hinuon kamo sa tindahan ug pagpalit kamog inyo.’ Busa ang mga danghag nga dalaga milakaw aron pagpalit ug lana. Sa wala na sila didto, miabot ang pamanhonon. Ang lima ka dalaga nga nakapangandam mikuyog kaniya pagsulod ngadto sa kombira sa kasal ug gisirhan ang pultahan. “Unya miabot ang ubang mga dalaga ug misangpit sila, ‘Sir, Sir, pasudla kami!’ Apan ang pamanhonon mitubag, ‘Wala ako makaila kaninyo.’” Ug gitapos ni Jesus ang sambingay sa pag-ingon, “Busa pagtukaw kamo kay wala kamo mahibalo sa adlaw o sa takna. “Kay ang paghari sa Dios sama sa usa ka tawo nga molakaw ngadto sa laing dapit. Gitawag niya ang iyang mga sulugoon ug gipiyalan niya sila sa iyang katigayonan sumala sa ilang katakos: ang usa gihatagan niyag lima ka puntil nga salapi, ang usa duha ka puntil nga salapi ug ang usa pa gayod usa ka puntil nga salapi. Unya milakaw siya. Ang sulugoon nga nakadawat ug lima ka puntil nga salapi milakaw dayon. Gipatigayon niya kini ug nakaganansya siya ug lima ka puntil nga salapi. Ang nakadawat ug duha ka puntil nga salapi nakaganansya ug laing duha ka puntil nga salapi. Apan ang sulugoon nga nakadawat ug usa ka puntil nga salapi milakaw ug nagkalot sa yuta ug gilubong niya ang salapi sa iyang agalon. “Tapos sa dugay nga panahon, mipauli ang agalon niadtong mga sulugoon ug nangayog husay kanila. Ang sulugoon nga nakadawat ug lima ka puntil nga salapi miadto kaniya. Miingon siya, ‘Sir, gihatagan mo akog lima ka puntil nga salapi ug niini nakaganansya ako ug laing lima ka puntil nga salapi. Nia ra ang tanan.’ Miingon ang iyang agalon, ‘Maayo! Buotan ka ug matinumanon nga sulugoon. Kay kasaligan ka man sa diyutay, piyalan ko ikaw sa daghan. Dali, sulod ngari ug ambit sa akong kalipay!’ Unya misulod ang sulugoon nga gihatagan ug duha ka puntil nga salapi ug miingon, ‘Sir, gihatagan mo akog duha ka puntil nga salapi ug niini nakaganansya ako ug laing duha ka puntil nga salapi. Ania ang tanan.’ Miingon ang iyang agalon, ‘Maayo! Buotan ka ug matinumanon nga sulugoon. Kay kasaligan ka man sa diyutay, piyalan ko ikaw sa daghan. Dali, sulod ngari ug ambit sa akong kalipay!’ Unya misulod ang sulugoon nga nakadawat ug usa ka puntil nga salapi ug miingon, ‘Sir, nasayod ako nga estrikto ka kaayo; nag-ani ka sa wala mo itanom ug naghipos sa wala mo ipugas. Nahadlok ako, busa milakaw ako ug gilubong ko ang imong salapi sa ilalom sa yuta. Tan-awa, Sir, ania ang imong salapi.’ Miingon ang agalon, ‘Walay hinungdan ug tapolan nga sulugoon! Nasayod ka man diay nga nag-ani ako sa wala ko itanom ug naghipos sa wala ko ipugas, nganong wala mo man ideposito sa bangko ang akong salapi aron mahibalik kini kanako nga may tubo na?’ Ug miingon ang agalon ngadto sa laing sulugoon, ‘Kuhaa kaniya ang salapi ug ihatag ngadto sa sulugoon nga may napulo ka puntil nga salapi. Kay ang anaay iya hatagan pag dugang ug makabaton siyag labaw pa sa iyang gikinahanglan. Apan ang wala gayoy iya, bisan pa gani ang diyutay nga iyaha kuhaon pa gikan kaniya. Ug kining walay hinungdan nga sulugoon ilabay ngadto sa gawas diha sa kangitngit; didto maghilak siya ug magkagot ang iyang ngipon.’ “Inig-anhi sa Anak sa Tawo ingon nga Hari uban sa tanang mga anghel, molingkod siya sa iyang harianong trono ug ang tanang tawo sa kalibotan tigumon sa iyang atubangan. Unya bahinon niya sila sa duha ka pundok, sama sa usa ka magbalantay sa hayop nga maglain sa mga karnero gikan sa mga kanding. Ibutang niya ang mga karnero sa iyang tuo ug ang mga kanding sa iyang wala. Unya ang Hari moingon sa mga tawo sa iyang tuo, ‘Duol kamo nga gipanalanginan sa akong Amahan ug dawata ninyo ang Gingharian nga giandam alang kaninyo sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan. Kay gigutom ako ug inyo akong gipakaon; giuhaw ako ug inyo akong gipainom; dili ninyo ako kaila apan inyo akong gidawat sa inyong mga balay; hubo ako ug inyo akong gibistihan; nagmasakiton ako ug inyo akong giatiman; nabilanggo ako ug inyo akong giduaw.’ Unya motubag kaniya ang mga matarong, ‘Ginoo, kanus-a man kami nakakita kanimo nga gigutom ug gipakaon ka namo o giuhaw ug gipainom ka namo? Kanus-a man kami midawat kanimo sa among mga balay bisan ug dili ka namo kaila o hubo ug gibistihan ka namo? Kanus-a man kami nakakita kanimo nga nagmasakiton ug giatiman ka namo o gibilanggo ug giduaw ka namo?’ Unya ang Hari motubag kanila, ‘Sultihan ko kamo nga sa matag higayon nga maghimo kamo niini alang sa usa sa labing ubos niining akong mga igsoon, gihimo ninyo kini alang kanako!’ “Unya moingon siya ngadto sa mga tawo sa iyang wala, ‘Pahawa kamo kanako, kamong gipanghimaraot sa Dios! Ngadto kamo sa kalayo nga walay pagkapalong nga giandam alang sa Yawa ug sa iyang mga anghel! Kay gigutom ako apan wala ako ninyo pakan-a; giuhaw ako apan wala ako ninyo paimna; wala ako ninyo dawata sa inyong mga balay kay dili man ko ninyo kaila; hubo ako apan wala ako ninyo bistihi; nagmasakiton ako ug nabilanggo apan wala ako ninyo atimana.’ Unya motubag sila kaniya, ‘Ginoo, kanus-a man kami nakakita kanimo nga gigutom o giuhaw o usa ka dili kaila o hubo o nagmasakiton o nabilanggo ug wala kami motabang kanimo?’ Ang Hari motubag kanila, ‘Sultihan ko kamo nga sa matag higayon nga nagdumili kamo pagtabang sa usa niining labing ubos, nagdumili kamo sa pagtabang kanako.’ Busa kini sila mahiagom sa walay kataposang silot apan ang mga matarong makaangkon sa kinabuhing dayon.” Sa nakatapos na si Jesus pagtudlo niining tanan, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Nasayod kamo nga duha na lang ka adlaw sa dili pa ang Kasaulogan sa Pagsaylo. Nianang higayona ang Anak sa Tawo itugyan na aron ilansang sa krus.” Unya nagtigom ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga pangulo sa mga Judio didto sa palasyo ni Caifas, ang Pangulong Pari. Naglaraw sila sa pagdakop kang Jesus sa tago ug sa pagpatay kaniya. Miingon sila, “Kinahanglang dili nato kini itunong sa kasaulogan kay tingali unyag maghimog kagubot ang mga tawo.” Samtang didto si Jesus sa Betania sa balay ni Simon nga sanlahon, may usa ka babaye nga miduol kang Jesus. Dala niya ang usa ka tibod nga alabastro nga puno sa mahalon kaayo nga pahumot ug gibubo niya kini sa ulo ni Jesus samtang nagkaon siya. Nakakita niini ang mga tinun-an ug nangasuko sila nga nag-ingon, “Kining pahumota mahimo untang ibaligyag mahal ug ang halin ikahatag ngadto sa mga kabos!” Nasayod si Jesus sa ilang gisulti ug miingon siya kanila, “Nganong samukon man ninyo kining babaye? Maayo ang iyang gihimo alang kanako. Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban, apan ako dili. Ang gihimo niyang pagbubo niining pahumot sa akong lawas maoy pag-andam alang sa paglubong kanako. Hinumdomi kini: bisag asa iwali kining Maayong Balita sa tibuok kalibotan, ang nahimo niining babaye isugilon gayod alang sa iyang handomanan.” Unya ang usa sa napulog-duha ka tinun-an, ang ginganlag Judas Iscariote, miadto sa kadagkoan sa mga pari ug miingon, “Unsa may inyong iganti kanako kon itugyan ko kaninyo si Jesus?” Miihap sila ug katloan ka salapi nga sinsilyo ug gihatag kini kaniya. Sukad niadtong adlawa si Judas nangitag maayong higayon sa pagbudhi kang Jesus. Sa unang adlaw sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, ang mga tinun-an miadto kang Jesus ug nangutana kaniya, “Asa man nimo gustong ipaandam kanamo ang panihapon sa Kasaulogan sa Pagsaylo?” Si Jesus miingon kanila, “Adtoa ninyo ang usa ka tawo didto sa siyudad ug ingna siya, ‘Ang Magtutudlo nag-ingon, Miabot na ang akong oras. Ako ug ang akong mga tinun-an maghimo sa Kasaulogan sa Pagsaylo didto sa imong balay.’ ” Ug gibuhat sa mga tinun-an ang giingon ni Jesus kanila ug giandam nila ang panihapon. Sa pagkagabii, si Jesus ug ang napulog-duha ka tinun-an mitambong sa kan-anan. Ug samtang nangaon sila miingon si Jesus, “Sultihan ko kamo, usa kaninyo magbudhi kanako.” Nangaguol pag-ayo ang mga tinun-an ug ang tagsatagsa kanila nangutana kaniya, “Ginoo, ako ba ang imong gipasabot?” Si Jesus mitubag, “Ang nagtuslob sa pan uban kanako niining panaksan maoy magbudhi kanako. Ang Anak sa Tawo mamatay sumala sa giingon sa Kasulatan apan alaot siya nga magbudhi sa Anak sa Tawo! Maayo pa lang untag wala siya matawo!” Si Judas, ang traydor, miingon, “Magtutudlo, ako ba ang imong gipasabot?” Si Jesus mitubag, “Gisulti nimo.” Samtang nangaon sila, mikuha si Jesus sa pan, nagpasalamat sa Dios ug gipikaspikas niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an. Ug miingon siya, “Dawata ninyo kini ug kan-a. Kini mao ang akong lawas.” Unya gikuha niya ang kupa, nagpasalamat sa Dios ug gihatag kanila. “Inom kamong tanan niini,” siya miingon; “kini mao ang akong dugo nga naglig-on sa kasabotan, ang akong dugo nga gipaagas alang sa daghan aron sa pagpasaylo sa mga sala. Sultihan ko kamo nga dili na gayod ako mousab pag-inom niining maong bino hangtod sa adlaw nga moinom ako sa bag-ong bino uban kaninyo didto sa gingharian sa akong Amahan.” Unya nag-awit silag usa ka alawiton sa pagdayeg sa Dios ug nangadto sa Bungtod sa mga Olibo. Unya miingon si Jesus sa mga tinun-an, “Niining gabhiona kamong tanan managan ug mamiya kanako kay ang kasulatan nag-ingon, ‘Patyon sa Dios ang magbalantay ug magkatibulaag ang mga karnero.’ Apan tapos ako mabanhaw mouna ako kaninyo sa Galilea.” Si Pedro miingon kang Jesus, “Dili gayod ako mobiya kanimo bisan pag biyaan ka sa tanan!” Si Jesus miingon kang Pedro, “Hinumdomi kini: sa dili pa gani motuktugaok ang manok karong gabii, katulo ka moingon nga wala mo ako hiilhi.” Si Pedro mitubag, “Dili ko gayod ikaw ilimod bisan pag patyon ako uban kanimo!” Ug ang tanang tinun-an misulti usab sa ingon. Unya si Jesus miadto sa usa ka dapit nga ginganlag Getsemane kuyog sa iyang mga tinun-an. Ug miingon siya kanila, “Panglingkod kamo dinhi samtang moadto ako didto ug mag-ampo.” Gidala niya si Pedro ug ang duha ka anak ni Sebedeo. Ug mibati siyag dakong kaguol ug kahingawa. Unya miingon siya kanila, “Hilabihan ang akong kasubo nga halos ikamatay ko. Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw uban kanako.” Milakaw siya sa unahan, mihapa sa yuta ug nag-ampo nga nag-ingon, “Amahan ko, kon mahimo kuhaa kanako kining kupa sa pag-antos! Apan dili ang akong pagbuot maoy matuman kondili ang imo.” Unya mibalik siya ngadto sa tulo ka tinun-an ug nakaplagan niya sila nga nangatulog. Busa giingnan niya si Pedro, “Nganong wala man mo makatukaw uban kanako bisag usa lang ka oras? Pagtukaw kamo ug pag-ampo aron dili kamo madaog sa panulay. Andam ang espiritu apan luya ang lawas.” Ug mibiya si Jesus pag-usab ug nag-ampo, “Amahan ko, kon imo gayong ipainom kanako kining kupa sa pag-antos, matuman ang imong pagbuot.” Human niini, mibalik siya pag-usab ug naabtan niya ang mga tinun-an nga nangatulog gihapon kay katulgon man kaayo sila. Mibiya na usab si Jesus kanila ug nag-ampo sa ikatulong higayon sa samang mga pulong. Unya mibalik siya ngadto sa mga tinun-an ug miingon, “Nangatulog ba gihapon kamo ug namahulay? Miabot na ang oras nga ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa kamot sa mga makasasala. Bangon kamo kay manglakaw na kita. Tan-awa, ania na ang nagbudhi kanako!” Samtang nagsulti pa si Jesus miabot si Judas nga usa sa napulog-duha ka tinun-an uban ang daghang tawo nga nagdalag mga espada ug mga puspos. Sinugo sila sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga namunoan sa mga Judio. Ang traydor naghatag kanila ug usa ka ilhanan: “Ang tawo nga akong hagkan mao ang inyong gipangita. Dakpa siya!” Unya miduol dayon si Judas kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo, ang kalinaw mag-uban kanimo,” ug gihagkan niya si Jesus. Si Jesus mitubag, “Higala, buhata dayon ang buot mong buhaton!” Unya miduol sila kang Jesus ug ila siyang gidakop. Unya usa niadtong kauban ni Jesus miibot sa iyang espada ug gitigbas ang ulipon sa Pangulong Pari ug naputol ang usa sa iyang dalunggan. Unya miingon si Jesus kaniya, “Iuli sa sakuban ang imong espada kay ang maggamit sa espada, sa espada usab mamatay. Wala ka ba masayod nga makahimo ako pagpakitabang sa akong Amahan ug ipadala dayon niya kanako ang kapin sa napulog-duha ka panon sa mga anghel? Apan kon buhaton ko kini, unsaon man pagkatuman sa Kasulatan nga nag-ingon nga kinahanglan mahitabo kini?” Unya miingon si Jesus sa mga tawo, “Tulisan ba ako nga nagdala pa man gyod mog mga espada ug puspos sa pagdakop kanako? Matag adlaw nagtudlo ako didto sa Templo apan wala ako ninyo dakpa. Apan kining tanan nahitabo aron matuman ang gisulat sa mga propeta diha sa Kasulatan.” Unya mibiya kaniya ang tanang tinun-an ug nanagan. Gidala si Jesus sa mga tawo nga nagdakop kaniya ngadto sa balay ni Caifas, ang Pangulong Pari, diin nagkatigom ang mga magtutudlo sa Balaod ug ang mga pangulo sa mga Judio. Misunod si Pedro hangtod sa hawanan sa balay sa Pangulong Pari. Unya misulod siya sa hawanan ug milingkod uban sa mga guwardiya aron mahibaloan niya unsay sangpotan niining tanan. Ang kadagkoan sa mga pari ug ang tibuok hukmanan naningkamot pagpangitag ikabutangbutang nila batok kang Jesus aron mapatay nila siya. Apan wala gayod silay nakitang sayop bisag daghan na ang miadto ug nagsugilon ug mga bakak mahitungod kaniya. Sa kataposan may duha ka tawo nga miduol ug miingon, “Kining tawhana nag-ingon, ‘Makahimo ako pagguba sa Templo sa Dios ug pagpatindog niini sa tulo ka adlaw.’” Mitindog ang Pangulong Pari ug miingon kang Jesus, “Wala ka bay ikatubag niining sumbong batok kanimo?” Apan wala motubag si Jesus. Busa ang Pangulong Pari misulti pag-usab kaniya, “Sa ngalan sa Dios nga buhi, papanumpaon ko ikaw: sultihi kami kon ikaw mao ba ang Mesiyas, ang Anak sa Dios.” Si Jesus mitubag kaniya, “Gisulti nimo. Apan sultihan ko kamong tanan: sukad karon makita ninyo ang Anak sa Tawo nga naglingkod sa tuo sa Labing Makagagahom sa tanan ug moanhi sinapnay sa mga panganod sa langit!” Sa pagkabati niya niini, gigisi sa Pangulong Pari ang iyang bisti ug miingon, “Dakong pasipala! Wala na kita magkinahanglan pag dugang mga saksi! Dinhi karon nadungog ninyo ang iyang pagpasipala! Unsay inyong hunahuna?” Ug sila mitubag, “Sad-an siya ug kinahanglang patyon.” Unya gilud-an nila ang iyang nawong ug gibunalan nila siya. Kadtong misagpa kaniya miingon, “Tag-ana, Mesiyas, kon kinsay nagsagpa nimo!” Si Pedro naglingkod sa gawas didto sa hawanan sa diha nga usa sa mga sulugoong babaye sa Pangulong Pari miduol kaniya ug miingon, “Ikaw, kauban ka usab ni Jesus nga taga-Galilea.” Apan sa atubangan nilang tanan gilimod ni Pedro nga nag-ingon, “Wala ako masayod sa imong gipanulti.” Ug migula siya sa ganghaan. Unya may laing sulugoong babaye nga nakakita kaniya ug miingon sa mga tawo didto, “Kining tawhana kauban ni Jesus nga taga-Nazaret.” Apan gilimod kini pag-usab ni Pedro: “Ipanumpa ko nga wala ako makaila nianang tawhana!” Wala madugay ang mga tawo nga nagbarog didto miduol kang Pedro ug miingon, “Sigurado gyod nga usa ka usab sa mga kauban ni Jesus. Mailhan kaayo sa imong sinultihan!” Unya nanumpa si Pedro, “Silotan pa unta ako sa Dios kon namakak ako! Wala ako makaila nianang tawhana!” Unya mituktugaok dayon ang usa ka manok ug nahinumdom si Pedro sa giingon ni Jesus kaniya, “Sa dili pa motuktugaok ang manok, katulo mo na ako ilimod.” Migula si Pedro ug mihilak sa hilabihang kaguol. Sayo sa buntag ang tanang kadagkoan sa mga pari ug ang mga namunoan sa mga Judio nagplano sa pagpatay kang Jesus. Gigapos nila siya ug gitugyan ngadto kang Pilato, ang Romanhong Gobernador. Sa pagkakita ni Judas, ang traydor, nga si Jesus ilang patyon, nagbasol siya ug giuli niya ang katloan ka salapi ngadto sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio. Miingon siya kanila, “Nakasala ako sa akong pagtugyan sa dugo sa tawo nga walay sala!” Sila mitubag kaniya, “Unsa may labot namo niana? Imo na kanang tulobagon.” Unya gipanglabay ni Judas ang salapi didto sa Templo ug mibiya kanila; unya milakaw siya ug naghikog. Gipamunit sa kadagkoan sa mga pari ang salapi ug miingon sila, “Salapi kini nga bayad sa kinabuhi ug supak sa atong Balaod ang pagtipig niini sa panudlanan sa Templo.” Tapos nila kauyoni, gigamit nila ang salapi pagpalit sa uma sa mamumuhat ug kulon aron himoon kini nga lubnganan sa mga langyaw. Busa kadtong umaha ginganlag “Uma nga Gibayrag Dugo” hangtod karon. Busa natuman ang giingon ni propeta Jeremias: “Gikuha nila ang katloan ka salapi, ang kantidad nga giuyonan sa mga tawo sa Israel nga maoy gibayad sa pagpalit kaniya. Gigamit nila kini aron pagpalit sa uma sa mamumuhat ug kulon sumala sa gisugo sa Ginoo kanako.” Si Jesus nagtindog atubangan sa Romanhong Gobernador ug gipangutana siya sa Gobernador, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Si Jesus mitubag, “Gisulti nimo.” Apan wala niya tubaga ang mga sumbong sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga punoan sa mga Judio. Busa miingon si Pilato kaniya, “Wala ka ba makadungog sa tanan nilang mga sumbong batok kanimo?” Apan wala motubag si Jesus bisag usa ka pulong, busa natingala pag-ayo ang Gobernador. Matag Kasaulogan sa Pagsaylo, nabatasan sa Gobernador ang pagbuhig usa ka binilanggo nga pinangayo sa mga tawo. Niadtong panahona may bantogang binilanggo nga ginganlag Barabas. Sa nagkatigom na ang mga tawo, nangutana si Pilato kanila, “Kinsa may inyong gusto nga akong buhian? Si Barabas ba o si Jesus nga ginganlag Mesiyas?” Nangutana si Pilato niini kay nasayod man siya nga ilang gitugyan si Jesus kaniya tungod sa kasina. Samtang naglingkod si Pilato didto sa lawak-hukmanan, nagpadala kaniyag mensahe ang iyang asawa nga nag-ingon, “Ayaw paghilabti kanang tawhana nga walay sala kay nasamok ako pag-ayo tungod sa akong damgo mahitungod kaniya.” Gidani sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio ang mga tawo sa pagpangayo kang Pilato nga buhian niya si Barabas ug ipapatay si Jesus. Unya nangutana pag-usab ang Gobernador kanila, “Kinsa man niining duha ang inyong gusto nga akong buhian?” Sila mitubag, “Si Barabas!” Si Pilato nangutana kanila, “Unya, unsa may akong buhaton kang Jesus nga ginganlag Mesiyas?” Silang tanan nanubag, “Ilansang sa krus!” “Unsa may iyang sala?” nangutana si Pilato. Apan sa makusog nga tingog naninggit sila, “Ilansang siya sa krus!” Sa pagkakita ni Pilato nga wala siyay mahimo ug malagmit mahitabo ang dakong kagubot, mikuha siyag tubig ug nanghunaw atubangan sa mga tawo ug miingon, “Wala akoy labot sa dugo niining tawhana! Inyo kining gusto!” Unya ang tanang mga tawo nanubag kaniya, “Kami ug ang among mga anak maoy dat-ogi sa silot sa iyang dugo!” Unya gibuhian ni Pilato si Barabas apan gipalatos niya si Jesus ug gitugyan aron ilansang sa krus. Unya gidala si Jesus sa mga sundalo ngadto sa palasyo ni Pilato nga Gobernador ug didto gialirongan siya sa mga sundalo. Gihuboan nila si Jesus sa iyang bisti ug gisul-oban sa bisting dagtom-pula. Ug naghimo silag korona gikan sa mga sangang tunokon ug gipahaom nila kini sa iyang ulo. Gipakuptan nila sa iyang tuong kamot ang usa ka bugang. Nangluhod sila sa iyang atubangan ug gibugalbugalan siya. Miingon sila, “Mabuhi ang Hari sa mga Judio!” Unya gilud-an nila siya ug gikuha nila ang lipak ug gibunal sa iyang ulo. Human nila bugalbugali si Jesus gihukasan nila siya sa bisting dagtom-pula ug gisul-oban sa iyang kaugalingong bisti unya gidala sa gawas aron ilansang sa krus. Sa ilang pagpanggula sa siyudad hisugatan nila ang usa ka tawo nga ginganlag Simon nga taga-Cirene ug gipugos nila siya sa pagpas-an sa krus ni Jesus. Unya miabot sila sa usa ka dapit nga ginganlag Golgota, nga sa ato pa, “Ang Dapit sa Kalabera.” Didto ila siyang gitunolag bino nga sinagolag apdo aron iyang imnon. Apan tapos niya tilawi kini, wala siya moinom niini. Unya gilansang nila siya sa krus ug gibahinbahin nila ang iyang sapot pinaagi sa ripa. Tapos nanglingkod sila ug nagbantay kaniya. Ibabaw sa iyang ulo gibutang nila ang karatola sa sumbong batok kaniya: “Mao kini si Jesus, ang Hari sa mga Judio.” Unya tupad kang Jesus gilansang nila sa laing duha ka krus ang duha ka tulisan, ang usa sa iyang tuo ug ang usa sa iyang wala. Ang mga tawo nga nanglabay nagpanglingo ug gibiaybiay nila si Jesus: “Ikaw ba kadtong moguba sa Templo ug motukod niini pag-usab sulod sa tulo ka adlaw? Kon ikaw ang Anak sa Dios, luwasa ang imong kaugalingon ug kanaog sa krus!” Gibugalbugalan usab siya sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Balaod ug sa mga namunoan sa mga Judio. Sila miingon, “Giluwas niya ang uban apan dili siya makaluwas sa iyang kaugalingon! Kon tinuod nga siya ang Hari sa Israel kinahanglang manaog siya sa krus karon dayon aron motuo kita kaniya! Misalig siya nga ubanan siya sa Dios ug miingon nga siya Anak sa Dios. Tan-awon kuno nato kon luwason ba siya sa Dios karon!” Ug bisan ang mga tulisan nga gilansang uban kaniya mibiaybiay usab kaniya. Sa pagkaudtong tutok, mitabon sa tibuok yuta ang kangitngit nga milungtad ug tulo ka oras. Ug sa pagkaalas tres sa hapon mituaw si Jesus, “Eli, Eli, lama sabachthani?” nga sa ato pa, “Dios ko, Dios ko, nganong gibiyaan mo ako?” Ang ubang mga tawo nga nagbarog didto nakadungog kaniya ug miingon sila, “Nagtawag siya kang Elias!” Dihadiha usa kanila ang midagan aron pagkuhag espongha nga iyang gihumod sa baratohong bino ug gitaod sa tumoy sa usa ka bugang ug gitunol ngadto kang Jesus aron ipainom kaniya. Apan may miingon, “Ayaw una, tan-awon nato kon moanhi ba si Elias aron pagluwas kaniya!” Unya si Jesus misinggit pag-usab ug namatay. Unya ang tabil sa Templo nagisi gikan sa taas ngadto sa ubos. Nauyog ang yuta ug nangapikas ang mga bato. Ang mga lubnganan nangaabli ug daghan sa nangamatay na nga katawhan sa Dios ang nangabanhaw ug nanggula sa ilang lubnganan. Miadto sila sa Balaang Siyudad human mabanhaw si Jesus ug didto nakit-an sila sa daghang mga tawo. Sa diha nga ang opisyal ug ang iyang mga sundalo nga nagbantay kang Jesus nakamatikod sa linog ug sa tanan nga nahitabo, nangahadlok sila pag-ayo ug miingon, “Siya gayod ang Anak sa Dios!” Sa dili layo kaayo, didtoy daghang babaye nga nagtan-aw. Nag-alagad sila kang Jesus ug mikuyog kaniya gikan sa Galilea. Uban kanila mao si Maria Magdalena, si Maria nga inahan ni Santiago ug ni Jose ug ang asawa ni Sebedeo. Sa pagkangitngit na, miabot si Jose nga taga-Arimatea. Adunahan siya ug usa usab ka sumusunod ni Jesus. Miadto siya kang Pilato ug gipangayo niya ang lawas ni Jesus. Ug mimando si Pilato nga ipahatag kini kaniya. Busa gikuha kini ni Jose ug giputos niya sa usa ka bag-ong habol nga lino. Gipahimutang niya kini sa iyang kaugalingong lubnganan nga bag-o pa lamang gilungag diha sa usa ka dako kaayong bato. Unya giligid niya ang usa ka dakong bato aron isira sa pultahan sa lubnganan ug milakaw siya. Si Maria Magdalena ug ang laing Maria naglingkod didto nga nagtan-aw atbang sa lubnganan. Pagkasunod adlaw nga mao ang Adlawng Igpapahulay, ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga Pariseo nakigkita kang Pilato. Miingon sila, “Sir, nahinumdom kami nga sa buhi pa kadtong bakakon, miingon siya, ‘Mabanhaw ako sa ikatulo ka adlaw.’ Busa pabantayi pag-ayo ang lubong hangtod sa ikatulo ka adlaw aron dili makawat sa iyang mga tinun-an ang iyang lawas ug manugilon nga nabanhaw siya. Kining ulahing bakak mahimo unyang mas daotan kay sa unang bakak.” Busa miingon si Pilato kanila, “Pagdala kamog guwardiya ug guwardiyahi ninyo pag-ayo ang iyang lubong.” Busa nanglakaw sila ug aron pagsiguro nga walay makahilabot sa lubong, ilang gipalig-onan ang sira sa lubong ug gipaguwardiyahan. Unya milabay ang adlaw nga Igpapahulay. Sa pagkakaadlawon sa Adlawng Domingo, si Maria Magdalena ug ang laing Maria nangadto aron pagtan-aw sa lubnganan. Unya sa kalit dihay kusog nga linog ug usa ka anghel sa Ginoo ang mikunsad gikan sa langit; giligid niya ang bato ug milingkod siya niini. Sama sa kilat ang iyang panagway ug puti kaayo ang iyang bisti. Nangurog ang mga guwardiya tungod sa hilabihang kahadlok kaniya ug nakuyapan sila. Unya ang anghel miingon sa mga babaye, “Ayaw kamo kahadlok! Nasayod ako nga nangita kamo kang Jesus nga gilansang sa krus. Wala na siya dinhi; nabanhaw siya sumala gayod sa iyang giingon. Dali kamo ug tan-awa ang dapit nga gilubngan kaniya. Unya adtoa dayon ug sultihi ang iyang mga tinun-an nga nabanhaw siya ug nag-una kanila karon ngadto sa Galilea. Didto ikahibalag nila siya. Hinumdomi ang akong giingon kaninyo.” Busa midali sila pagbiya sa lubnganan nga may kahadlok uban ang dakong kalipay. Nanagan sila aron pagbalita sa iyang mga tinun-an. Unya sa kalit misugat si Jesus kanila ug miingon, “Ang kalinaw mag-uban kaninyo.” Miduol sila kaniya ug mihikap sa iyang mga tiil ug misimba kaniya. Si Jesus miingon kanila, “Ayaw kamo kahadlok; adtoa ang akong kaigsoonan ug paadtoa sila sa Galilea. Didto makita nila ako.” Samtang nanglakaw ang mga babaye, pipila sa mga sundalo nga nagbantay sa lubnganan namauli sa siyudad ug gisuginlan nila ang kadagkoan sa mga pari sa tanan nga nahitabo. Unya ang kadagkoan sa mga pari nakigtagbo sa mga pangulo sa mga Judio aron pagplano sa ilang buhaton. Ug ang mga sundalo gihatagan nila ug daghang kuwarta ug giingnan, “Ipanugilon ninyo nga sa pagkagabii ang iyang mga tinun-an miadto sa lubnganan ug gikawat nila ang iyang lawas samtang nangatulog kamo. Ug kon kini mahibaw-an sa Gobernador, kami nay mag-igo pagsulti kaniya ug wala na kamoy angay kabalak-an.” Gidawat sa mga guwardiya ang kuwarta ug ilang gituman ang gisugo kanila. Hangtod karon mao kini ang balita nga gipakaylap sa mga Judio. Ang napulog-usa ka tinun-an miadto sa Galilea didto sa bungtod nga paadtoan kanila ni Jesus. Ug sa ilang pagkakita kaniya, gisimba nila siya apan ang pipila kanila nagduhaduha. Miduol si Jesus ug miingon kanila, “Gihatag kanako ang tanang gahom sa langit ug sa yuta. Tungod niini, sa inyong pagpanglakaw himoa nga akong mga tinun-an ang tanang katawhan sa tibuok kalibotan. Bunyagi sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak ug sa Espiritu Santo ug tudloi sila pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo. Ug hinumdomi! Ako mag-uban kaninyo sa kanunay hangtod sa kataposan sa kalibotan.” Mao kini ang Maayong Balita mahitungod kang Jesu-Cristo, ang Anak sa Dios. Nagsugod kini sumala sa gisulat ni propeta Isaias: “Ania ang akong sinugo nga ipadala ko una kanimo aron andamon niya ang imong agian. May nagsinggit didto sa kamingawan, ‘Andama ninyo ang dalan alang sa Ginoo; himoa ninyong tul-id ang iyang agian!’ ” Busa namunyag si Juan sa mga tawo didto sa kamingawan ug nagwali, “Hinulsoli ug biyai ang inyong mga sala ug pagpabunyag kamo ug pasayloon kamo sa Dios.” Ang tibuok lalawigan sa Judea ug sa siyudad sa Jerusalem nangadto kang Juan aron sa pagpamati kaniya. Gisugid nila ang ilang mga sala ug gibunyagan sila ni Juan didto sa Suba sa Jordan. Ang bisti ni Juan hinimo gikan sa balhibo sa kamelyo, panit ang iyang bakos ug ang iyang pagkaon dulon ug dugos. Miingon siya sa katawhan, “Ang tawo nga moanhi sunod kanako mas gamhanan kay kanako. Dili ako takos bisan sa paghubad sa higot sa iyang sandalyas. Namunyag ako kaninyo sa tubig apan siya magbunyag kaninyo sa Espiritu Santo.” Wala madugay, miabot si Jesus gikan sa Nazaret sa lalawigan sa Galilea ug gibunyagan siya ni Juan didto sa Suba sa Jordan. Sa pagkawas ni Jesus gikan sa tubig, nakita niya ang langit nga naabli ug mikunsad kaniya ang Espiritu sa dagway sa usa ka salampati. Unya may tingog gikan sa langit nga nag-ingon, “Ikaw ang pinangga kong Anak. Nahimuot ako pag-ayo kanimo.” Dihadiha gipaadto si Jesus sa Espiritu Santo ngadto sa kamingawan. Nagpabilin siya didto ug 40 ka adlaw ug gitintal siya ni Satanas. Didto may mga ihalas nga mananap. May mga anghel usab nga miatiman kaniya. Sa dihang nabilanggo na si Juan, miadto si Jesus sa Galilea ug nagsangyaw sa Maayong Balita sa Dios. Miingon siya, “Miabot na gayod ang panahon nga maghari na ang Dios! Busa hinulsoli ug biyai ang inyong mga sala ug tuohi ninyo ang Maayong Balita!” Samtang naglakaw si Jesus sa daplin sa Lanaw sa Galilea, nakita niya ang magsoong mananagat, si Simon ug si Andres nga namukot. Unya miingon si Jesus kanila, “Kuyog kamo kanako ug tudloan ko kamo sa pagpanagat ug mga tawo.” Dihadiha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug mikuyog kaniya. Mipadayon si Jesus sa unahan ug nakita niya si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Sebedeo. Didto sila sa ilang sakayan nag-andam sa ilang mga pukot. Sa pagkakita ni Jesus kanila, gidapit niya sila sa pagsunod kaniya. Busa gibiyaan nila ang ilang amahan didto sa sakayan uban sa mga sinuholan ug mikuyog sila kang Jesus. Unya miabot sila sa lungsod sa Capernaum. Pag-abot sa Adlawng Igpapahulay misulod si Jesus sa sinagoga ug nagtudlo. Ang mga tawo nga nakabati kaniya natingala tungod sa iyang pagpanudlo nga may awtoridad ug dili sama sa mga magtutudlo sa Balaod. Unya may tawo nga giyawaan nga misulod sa sinagoga ug misinggit, “Unsay imong tuyo kanamo, Jesus nga Nazaretnon? Mianhi ka ba aron paglaglag kanamo? Nakaila ako nga ikaw mao ang Balaang Sinugo sa Dios!” Apan gibadlong ni Jesus ang yawa, “Hilom! Gula nianang tawhana!” Gipakurog sa yawa ang tawo, unya misinggit kinig kusog ug migula. Hilabihang kahibulong sa mga tawo nga nagpangutan-anay, “Unsa ba kini? Bag-ong pagtulon-an? Kining tawhana adunay gahom sa pagsugo sa mga yawa ug sila motuman kaniya!” Busa mikaylap dayon sa tanang dapit sa Galilea ang balita mahitungod kang Jesus. Gikan sa sinagoga miadto dayon si Jesus sa balay ni Simon ug ni Andres. Kauban niya si Santiago, si Juan ug ang ubang tinun-an. Niining higayona, ang ugangang babaye ni Simon gihilantan ug naghigda. Sa pag-abot gayod ni Jesus didto, gisuginlan dayon siya mahitungod sa masakiton. Giduol siya ni Jesus, gikuptan ang iyang kamot ug gipabangon. Dihadiha gihuwasan sa hilanat ang masakiton ug unya misilbi siya kanila. Sa pagsalop na sa adlaw, gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus ang tanang masakiton ug ang mga giyawaan. Ang tanang tawo sa lungsod nagpundok didto sa atubangan sa balay. Unya giayo ni Jesus ang daghang mga tawo nga nag-antos sa nagkalainlaing mga sakit. Gipagula usab niya ang daghang mga yawa gikan sa mga giyawaan. Wala niya tugoti ang mga yawa sa pagsulti kay nakaila man sila kaniya. Kaadlawon pa gani, mibangon na si Jesus ug migawas sa balay. Miadto siya sa usa ka dapit nga mingaw ug nag-ampo didto. Apan si Simon ug ang mga kauban nangita kaniya. Nakit-an nila siya ug giingnan, “Ang tanan nangita kanimo.” Apan mitubag si Jesus, “Mangadto kita sa silingang mga lungsod. Kinahanglan sangyawan ko usab sila. Mianhi ako alang niining maong katuyoan.” Busa gilibot ni Jesus ang tibuok Galilea. Nagwali siya sulod sa mga sinagoga ug gipagula niya ang mga yawa gikan sa mga giyawaan. May usa ka sanlahon nga miduol kang Jesus, miluhod ug mihangyo sa iyang panabang. Siya miingon, “Kon buot nimo, makahinlo ka kanako.” Naluoy si Jesus sa sanlahon busa iyang gihikap siya ug giingnan, “Buot ko. Busa mahinlo ka!” Dihadiha naayo ug nahinlo ang sanlahon. Unya gipalakaw siya ni Jesus ug higpit nga gipahimangnoan, “Ayaw gayod kini isugilon kang bisan kinsa! Adtoa hinuon dayon ang pari ug pagpahiling kaniya. Unya paghalad sumala sa gisugo ni Moises aron pagmatuod sa katawhan nga naayo ka na.” Apan milakaw ang tawo ug nanugilon hinuon sa tanang katawhan mahitungod sa nahitabo. Hilabihan gayod niyang panugilon nga tungod niini si Jesus dili na makapasayasaya pagsulod sa lungsod. Didto na lamang siya sa mga hilit nga dapit ug sa gihapon nangadto kaniya ang mga tawo gikan sa nagkalainlaing dapit. Paglabay sa pipila ka adlaw mipauli si Jesus sa Capernaum ug nadungog nga nahiuli na siya sa ila. Busa nanugok ang daghan kaayong mga tawo nga tungod niini naghuot sila bisan gani diha duol sa pultahan. Samtang si Jesus nagwali sa Maayong Balita ngadto kanila, may nangabot nga nagdalag usa ka paralitiko nga giyayongan sa upat ka tawo. Tungod sa kadaghan sa mga tawo, wala sila makaduol kang Jesus. Busa giukab nila ang usa ka bahin sa atop sa tungod gayod ni Jesus ug ilang gitunton ang paralitiko nga naghigda sa iyang higdaanan. Nakita ni Jesus nga dako kaayo ang ilang pagtuo kaniya busa miingon siya sa paralitiko, “Anak, gipasaylo na ang imong mga sala.” May pipila ka mga magtutudlo sa Balaod nga naglingkod didto nga miingon sa ilang kaugalingon, “Nganong nangahas man siya pagpasipala sa Dios? Walay tawo nga makapasaylog sala, gawas sa Dios lamang!” Apan nasabtan dayon ni Jesus ang ilang gihunahuna busa miingon siya kanila, “Nganong naghunahuna man kamo niana? Hain may mas sayon: ang pag-ingon ba ngadto sa paralitiko, ‘Ang imong mga sala gipasaylo na,’ o ang pag-ingon, ‘Bangon, dad-a ang imong gihigdaan ug lakaw’? Karon, ipaila ko kaninyo nga ang Anak sa Tawo adunay gahom dinhi sa yuta sa pagpasaylog sala.” Busa miingon siya sa paralitiko, “Bangon, dad-a ang imong gihigdaan ug pauli sa inyo!” Samtang nagtan-aw silang tanan, mibangon ang paralitiko, gipunit niya ang iyang gihigdaan ug midali paglakaw. Tungod niini hilabihan ang katingala sa mga tawo ug gidayeg nila ang Dios. Sila miingon, “Sukad masukad karon pa kita makakitag hitabo nga sama niini!” Mibalik na usab si Jesus sa daplin sa Lanaw sa Galilea. May panon sa katawhan nga midugok kaniya ug gitudloan niya sila. Unya samtang naglakaw siya, nakita niya ang usa ka kobrador sa buhis nga si Levi, anak ni Alfeo. Naglingkod siya didto sa iyang opisina. Miingon si Jesus kaniya, “Sunod kanako.” Mitindog si Levi ug misunod kaniya. Daghan ang nanunod kang Jesus. Unya samtang nagkaon siya didto sa balay niya dihay mga maniningil sa buhis ug mga makasasala nga nakigsalo kaniya ug sa iyang mga tinun-an. Sa maong dapit may mga magtutudlo sa Balaod nga mga Pariseo ug nakita nila si Jesus nga nakigsalo niining mga maniningil sa buhis ug sa mga makasasala. Busa nangutana sila sa mga tinun-an ni Jesus, “Nganong nakigsalo man siya sa mga maniningil sa buhis ug sa mga makasasala?” Nakadungog si Jesus kanila ug mitubag, “Wala magkinahanglan ug mananambal ang mga tawo nga maayog lawas kondili ang mga masakiton lamang. Wala ako moanhi sa pagdapit sa mga matarong kondili sa mga makasasala.” Usa ka higayon niana, nagpuasa ang mga sumusunod ni Juan nga Magbubunyag ug ang mga Pariseo. Ug may pipila ka mga tawo nga miadto kang Jesus ug nangutana kaniya, “Nganong nagpuasa man ang mga tinun-an ni Juan nga Magbubunyag ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo, apan ang imong mga tinun-an wala?” Mitubag si Jesus, “Magpuasa ba diay ang mga dinapit sa kombira sa kasal samtang ang pamanhonon uban pa kanila? Dili gayod! Apan kon kuhaon na ang pamanhonon, anha pa sila magpuasa. “Walay mogamit ug bag-ong panapton aron itapak sa gisi sa daang bisti. Kay kon buhaton niya kini, ang bag-ong panapton makagisi sa daang bisti ug mosamot kadako ang gisi. Ug walay magsulod ug bag-ong bino diha sa daang sudlanan nga panit tungod kay ang bag-ong bino makagisi sa daang sudlanan ug unya madaot ang sudlanan ug mausik ang bino. Busa kinahanglan nga bag-ong panit ang gamiton alang sa bag-ong bino!” Usa niana ka Adlawng Igpapahulay, miagi si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa kaumahan sa trigo. Samtang naglakaw sila, ang iyang mga tinun-an nangutlo ug mga uhay sa trigo. Busa ang mga Pariseo miingon kang Jesus, “Tan-awa ra, supak sa atong Balaod kining gibuhat sa imong mga tinun-an sa Adlawng Igpapahulay!” Si Jesus mitubag, “Wala ba kamo makabasa sa gibuhat ni David sa dihang gigutom siya ug ang iyang mga kauban? Misulod siya sa balay sa Dios ug mikaon sa pan nga gihalad sa Dios. Kini nahitabo sa panahon nga si Abiatar mao ang Pangulong Pari. Sumala sa atong Balaod, ang mga pari lamang maoy makakaon niining pan nga hinalad apan si David mikaon niini ug iya pa ganing gipakaon ang iyang mga kauban.” Unya miingon si Jesus, “Ang Adlawng Igpapahulay gibuhat alang sa tawo. Apan wala buhata ang tawo alang sa Adlawng Igpapahulay. Busa ang Anak sa Tawo maoy magbuot sa angayng buhaton bisan sa Adlawng Igpapahulay.” Unya miadto na usab si Jesus sa sinagoga ug didtoy tawo nga kimay ang kamot. May mga tawo usab didto nga naniid pag-ayo kon ayohon ba ni Jesus ang maong tawo sa Adlawng Igpapahulay aron aduna silay ikasumbong batok kaniya. Si Jesus miingon sa tawo nga kimay, “Dali ngari!” Unya iyang gipangutana ang mga tawo, “Unsa bay gitugot sa atong Balaod nga angay buhaton sa Adlawng Igpapahulay? Ang pagtabang ba o ang pagdaot? Ang pagluwas ba sa kinabuhi sa tawo o ang pagpatay?” Apan wala sila motubag. Gitan-aw sila ni Jesus uban ang kalagot ug kasubo tungod sa ilang pagkagahig ulo. Unya iyang giingnan ang tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Ug gituy-od sa tawo ang iyang kamot ug naayo kini. Busa namiya sa sinagoga ang mga Pariseo ug nakigkita dayon sa mga sakop sa pundok ni Herodes ug naglaraw sila sa pagpatay kang Jesus. Si Jesus ug ang iyang mga tinun-an nangadto sa Lanaw sa Galilea ug gisunod siya sa usa ka dakong panon sa mga tawo. Kining mga tawhana gikan sa Galilea, sa Judea, sa Jerusalem, sa mga dapit nga sakop sa Edomea ingon man sa tabok sa Jordan ug sa kasikbit nga mga dapit sa siyudad sa Tiro ug sa Sidon. Nangadto sila kang Jesus kay nakadungog man sila sa mga butang nga iyang gibuhat. Gisugo ni Jesus ang iyang mga tinun-an sa pag-andam ug sakayan alang kaniya kay basin unyag mapiit siya sa daghan kaayong mga tawo. Daghang mga tawo ang iyang giayo ug tungod niana ang tanan nga may balatian nag-ilogay pagduol aron makahikap kaniya. Sa dihang nakita si Jesus sa mga tawong giyawaan, nanghapa sila sa iyang atubangan ug naninggit, “Ikaw mao ang Anak sa Dios!” Apan higpit nga gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili nila ipanugilon kon kinsa siya. Unya mitungas si Jesus sa bungtod ug gitawag niya ang mga tawo nga buot niyang pilion. Nanuol sila kaniya. Nagpili siyag napulog-duha nga iyang gitawag ug mga apostoles. Miingon siya kanila, “Gipili ko kamo aron makig-uban kanako. Unya ipadala ko kamo aron pagwali ug makabaton kamog gahom sa pag-abog sa mga yawa.” Mao kini sila ang napulog-duha nga gipili ni Jesus: si Simon nga ginganlan niyag Pedro; ang mga anak ni Sebedeo, si Santiago ug si Juan, nga ginganlan niyag Boanerges, sa ato pa, “Mga Anak sa Dalugdog”; si Andres, si Felipe, si Bartolome, si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Tadeo, si Simon nga Cananeo ug si Judas Iscariote nga nagbudhi kaniya. Unya misulod si Jesus sa usa ka balay ug nagkatigom na usab didto ang dakong panon sa katawhan. Tungod niini si Jesus ug ang iyang mga tinun-an wala nay higayon sa pagpangaon. Sa pagkasayod niini sa iyang mga kabanay, nangadto sila aron pagkuha kaniya kay nabalitaan man nila nga nabuang siya. Unya ang pipila ka mga magtutudlo sa Balaod nga nangabot gikan sa Jerusalem miingon, “Anaa kaniya si Beelsebul! Ang pangulo sa mga yawa maoy naghatag kaniyag gahom sa paghingilin sa mga yawa!” Tungod niini gipaduol ni Jesus ang mga tawo ug gisuginlan niya silag mga sambingay: “Unsaon man ni Satanas paghingilin kang Satanas? Kon ang mga tawo sa usa ka nasod mag-unay pag-away, mapukan kanang nasora. Kon ang mga sakop sa usa ka panimalay mabahin ug mag-unay pag-away, mabungkag gayod kanang panimalaya. Busa kon ang gingharian ni Satanas magkabahinbahin, dili kini molungtad kondili mapukan ug matapos hinuon. “Walay makasulod sa balay sa usa ka tawo nga kusgan ug makakawat sa iyang mga kabtangan gawas kon iya unang gaposon ang tawo nga kusgan. Unya makahimo na siya pagkawat sa mga butang sa maong tawo. “Timan-i ninyo kini: mapasaylo ang mga tawo sa tanan nilang mga sala ug sa tanang daotan nilang sulti. Apan ang tawo nga nagpasipala sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo kay nakabuhat man siyag sala nga dili gayod mapapas.” ( Gisulti kini ni Jesus kay may pipila man gud ka tawo nga miingon nga siya giyawaan.) Unya miabot ang inahan ug ang mga igsoong lalaki ni Jesus. Didto sila sa gawas sa balay ug nagpasugo nga buot sila makigkita kaniya. Naglingkod libot kang Jesus ang pundok sa mga tawo ug miingon sila kaniya, “Ang imong inahan ug mga igsoon atua sa gawas ug buot sila makigkita kanimo.” Si Jesus mitubag, “Kinsa ba ang akong inahan ug mga igsoon?” Unya mitan-aw si Jesus sa mga tawo nga nag-alirong kaniya ug miingon, “Ania ang akong inahan ug mga igsoon. Kay kinsa kadtong nagtuman sa gisugo sa Dios mao ang akong mga igsoon ug akong inahan.” Unya misugod na usab si Jesus sa pagpanudlo didto sa daplin sa Lanaw sa Galilea. Daghan kaayo ang mga tawo nga mialirong kaniya ug tungod niini misakay si Jesus sa usa ka sakayan ug milingkod samtang ang katawhan nagbarog didto sa lapyahan. Daghang mga butang ang iyang gitudlo kanila pinaagi sa mga sambingay. Usa sa iyang gitudlo kanila mao kini: “Pamati kamo! May usa ka tawo nga miadto sa uma aron pagpugas. Sa iyang pagsabod, may mga binhi nga nahulog sa daplin sa agianan ug miabot ang mga langgam ug gipangtuka kini. Ang ubang binhi nahulog sa yuta nga batoon ug tungod kay mabaw ra man ang yuta dali ra kining miturok. Apan sa dihang nainitan na pag-ayo sa adlaw ang bag-ong turok, nalawos kini ug kay wala man makagamot pag-ayo, nalaya. Ang ubang binhi nahulog sa dapit sa mga tunokong sagbot. Unya mitubo ang mga tunokong sagbot ug milumos sa mga tanom. Tungod niini wala sila makapanguhay. Apan may mga binhi nga nahulog sa maayong yuta ug miturok, mitubo ug namunga. May nanguhay ug tag-30, ang uban tag-60 ug ang uban tag-100.” Ug unya miingon si Jesus, “Kon duna kamoy dalunggan, pamati!” Sa nag-inusara na si Jesus, pipila niadtong nakabati sa iyang pagpanudlo miduol kaniya uban sa napulog-duha ka tinun-an ug mihangyo kaniya sa paghatag ug katin-awan niadtong mga sambingay. Si Jesus mitubag, “Gipadayag na sa Dios kaninyo ang mga tinago sa iyang Gingharian. Apan alang sa uban nga anaa sa gawas, ang kamatuoran gipadayag ingon nga mga sambingay. Tungod niana, ‘Bisan ug magtan-aw pa sila, dili sila makakita; ug bisag mamati sila, dili sila makasabot; kay tingali unyag mamalik sila sa Dios ug pasayloon niya sila.’ ” Unya nangutana si Jesus kanila, “Wala ba ninyo masabti ang sambingay? Nan, unsaon man ninyo pagkasabot sa ubang sambingay? Ang gisabod sa magpupugas mao ang mensahe sa Dios. Usahay ang binhi nga mao ang mensahe mahulog sa agianan. Sama kini sa mga tawo nga makadungog sa mensahe apan moabot si Satanas ug mosakmit sa mensahe nga gipugas diha kanila. Ang nahitabo sa mga binhi nga mahulog sa yutang batoon sama niini: May mga tawo nga makadungog sa mensahe ug modawat dayon niini sa dakong kahinangop. Apan dili kini makagamot diha kanila busa dili sila mopadayon. Unya pag-abot sa mga kalisdanan ug mga paglutos tungod sa mensahe, mobiya dayon sila. Ang ubang tawo sama sa binhi nga gipugas sa dapit sa mga tunokong sagbot. Mao kini sila ang makadungog sa mensahe apan ang mga kabalaka niining kinabuhia, ang gugma sa bahandi ug ang nagkalainlaing matang sa mga pangandoy mopatigbabaw ug molumos sa mensahe busa dili kini makapamunga. Apan ang ubang mga tawo sama sa mga binhi nga gipugas sa maayong yuta. Makadungog sila sa mensahe, modawat niini ug mamunga: ang uban 30 ka buok, ang uban 60 ka buok ug ang uban 100 ka buok.” Ug mipadayon si Jesus sa pag-ingon, “Dagkotan ba gud ang suga aron lamang tagoan sa ilalom sa gantangan o sa ilalom sa higdaanan? Dili ba ibutang man kini sa tungtonganan? Walay tinagoan nga dili mabutyag ug walay gililong nga dili madayag. Kon duna kamoy dalunggan, pamati!” Ug si Jesus miingon usab kanila, “Matngoni ninyo ang inyong madungog. Ang sukdanan nga inyong gamiton paghukom sa uban mao usab ang gamiton sa paghukom kaninyo ug labaw pa gani. Ang tawo nga may iya nang daan hatagan pa gayod. Apan ang walay iya, bisan ang diyutay nga anaa kaniya, kuhaon pa.” Unya mipadayon si Jesus pagsulti, “Ang paghari sa Dios sama niini: May tawo nga nagsabod ug binhi sa iyang uma. Adlaw-adlaw nagpadayon siya sa iyang buluhaton. Miturok ug mitubo ang mga binhi sa paagi nga wala niya hisabti. Ang yuta, pinaagi sa kinaiya niini, nagpatubo ug nagpabunga sa mga tanom: maoy mouna ang linghod nga punoan, unya mosunod ang iyang uhay ug unya ang bus-ok nga mga lugas. Ug inigkahinog na, galabon kini kay ting-ani na man.” Unya nangutana si Jesus, “Sa unsa mang butanga ikatandi nato ang paghari sa Dios? Ug unsa mang sambingaya ang gamiton nato pagsaysay niini? Sama kini sa liso sa mustasa nga maoy labing gamay nga liso dinhi sa kalibotan. Kon itanom kini ug makatubo na, mahimo kining labing dako sa tanang tanom. Managko ang iyang mga sanga ug dinhi magpasilong ug magsalag ang mga langgam.” Nagwali si Jesus ngadto sa mga tawo ginamit ang daghan pang mga sambingay nga sama niini. Wala siyay gisulti kanila nga wala ipaagi sa mga sambingay. Apan kon ang iyang mga tinun-an na lamang ang kauban niya, iyang ipatin-aw kanila ang tanan. Ug nianang pagkagabii giingnan ni Jesus ang iyang mga tinun-an, “Manabok kita sa lanaw.” Busa gibiyaan nila ang panon sa katawhan ug ang mga tinun-an misakay sa sakayan nga gisakyan ni Jesus ug nagkuyog sila. May ubang mga sakayan usab didto. Unya mihuros ang usa ka kusog nga unos ug tungod sa dagkong balod nasudlag tubig ang sakayan ug hapit kini mapuno. Apan natulog lang si Jesus nga nag-unlan didto dapit sa ulin. Gipukaw siya sa mga tinun-an nga nag-ingon, “Magtutudlo, wala ka ba mabalaka nga hapit na man kita malunod?” Mibangon si Jesus ug iyang gipahunong ang hangin ug ang mga balod iyang giingnan, “Hunong!” Ug mihunong ang hangin ug mibanos ang kalinaw. Unya miingon si Jesus kanila, “Nganong nalisang man kamo? Wala ba kamoy pagsalig?” Apan nahibulong sila pag-ayo ug nagpangutan-anay, “Kinsa man kining tawhana nga bisan gani ang hangin ug ang mga balod motuman man kaniya?” Nahiabot sila sa tabok sa Lanaw sa Galilea, didto sa yuta sa Gerasa. Sa pagkawas ni Jesus sa sakayan, gisugat siyag usa ka tawo nga gikan sa mga lubnganan. Kining tawhana giyawaan ug nagpuyo sa mga lubnganan. Wala nay makagapos kaniya bisan pag kadenahan siya. Daghan nang higayon nga gigapos ang iyang tiil ug kamot apan iya lamang gipamugto ang mga kadena ug giguba ang mga posas. Kusgan kaayo siya ug wala gayoy makapugong kaniya. Adlaw ug gabii magsuroysuroy siya sa mga lubnganan ug kabungtoran nga magsigig singgit ug magsamadsamad sa iyang lawas pinaagi sa mga bato. Layo pa si Jesus sa dihang nakita siya sa tawo nga gisudlan ug daotang espiritu. Midagan siya padulong kang Jesus ug miluhod sa iyang atubangan. Unya misinggit siya, “Jesus, Anak sa Labing Halangdon nga Dios, unsa may tuyo mo kanako? Sa ngalan sa Dios, naghangyo ako kanimo, ayaw intawon akog sakita.” Nagsulti siya niini kay giingnan man siya ni Jesus, “Espiritu nga daotan, gula niining tawhana!” Busa nangutana si Jesus kaniya, “Unsa may imong ngalan?” Siya mitubag, “Panon, tungod kay daghan kami.” Ug nagsigi siyag hangyo kang Jesus nga dili papahawaon ang mga daotang espiritu gikan niadtong dapita. Niadtong higayona may usa ka dakong panon sa mga baboy nga nanibsib sa bakilid. Mihangyo ang mga daotang espiritu kang Jesus, “Paadtoa kami nianang mga baboy ug pasudla kami kanila.” Ug iyang gitugotan sila. Migula sa tawo ang mga daotang espiritu ug misulod sa mga baboy. Ug ang tibuok panon sa mga baboy nga mga duha ka libo nanagan pagdulhog ug nangambak sa pangpang ngadto sa lanaw ug nangalumos. Ang mga nag-atiman sa mga baboy nanagan ug ilang gisugilon ang nahitabo ngadto sa mga tawo nga nagpuyo sa lungsod ug sa kaumahan. Unya nangadto ang mga tawo aron pagsusi sa nahitabo. Miduol sila kang Jesus ug didto nakita nila nga naglingkod ang tawo nga kaniadto giyawaan. May sapot na siya ug gibalikan na sa maayong pangisip ug nangahadlok sila. Kadtong nakakita sa nahitabo sa tawo nga giyawaan ug sa mga baboy nanugilon niini sa uban. Busa gihangyo nila si Jesus nga mopahawa siya sa ilang dapit. Pagsakay ni Jesus sa sakayan, ang tawo nga kaniadto giyawaan nagpakiluoy kaniya nga nag-ingon, “Mahimo bang mouban ko kanimo?” Apan wala motugot si Jesus ug miingon hinuon, “Pauli sa imong panimalay ug sultihi sila unsa kadako ang nahimo sa Ginoo kanimo ug unsa siya kamaluluy-on kanimo.” Busa ang tawo milakaw ug miadto sa Decapolis ug nanugilon mahitungod sa mga butang nga nahimo ni Jesus kaniya. Ug nahibulong pag-ayo ang tanan nga nakabati niini. Unya mibalik si Jesus pagtabok sa lanaw ug didto sa daplin sa lanaw may dakong panon sa katawhan nga mialirong kaniya. Ug miabot ang usa ka pangulo sa sinagoga niadtong dapita nga ginganlag Jairo. Sa pagkakita niya kang Jesus, mihapa siya sa tiilan ni Jesus. Nagpakiluoy siya pag-ayo nga nag-ingon, “Ang akong anak nga babaye nasakit ug naglisod na. Adtoa intawon siya ug hikapa aron mamaayo.” Ug mikuyog si Jesus kaniya. Daghan kaayong mga tawo ang miuban kaniya ug tungod niini nagdasok sila libot kaniya. Dihay usa ka babaye nga nag-antos tungod sa pagsigig dugo sulod na sa napulog-duha ka tuig. Gitambalan na siya sa daghang mga doktor. Nahurot na lang ang iyang salapi apan wala gayod moarang-arang ang iyang kahimtang. Migrabe na hinuon kini. Nakadungog siya mahitungod kang Jesus busa misuot siya sa katawhan ngadto sa luyo ni Jesus. Unya miingon siya sa iyang kaugalingon, “Bisan ug mahikapan ko lamang ang iyang bisti, mamaayo gayod ako.” Busa iyang gihikap ang bisti ni Jesus ug miundang dayon ang iyang pagsigig dugo ug nabati niya nga naayo siya. Dihadiha gibati ni Jesus nga may gahom nga migula kaniya busa milingi siya sa mga tawo ug nangutana, “Kinsay mihikap sa akong bisti?” Ang iyang mga tinun-an mitubag, “Nakita nimo nga nagpunsisok kanimo ang mga tawo, unya nganong mangutana ka man kon kinsay mihikap sa imong bisti?” Apan nagpadayon si Jesus paglingilingi aron pagsusi kon kinsa gayod ang mihikap niya. Tungod sa nahitabo kaniya, ang babaye miduol nga nagkurog sa kahadlok, mihapa sa tiilan ni Jesus ug misugilon sa nahitabo. Unya miingon si Jesus kaniya, “Anak, naayo ka gumikan sa imong pagtuo. Pauli nga malinawon kay dili ka na mag-antos.” Samtang nagsulti si Jesus niini, may mga sinugo nga miabot gikan sa balay ni Jairo ug miingon kaniya, “Patay na ang imong anak, nganong imo pa mang samukon ang Magtutudlo?” Wala tagda ni Jesus ang ilang gisulti kaniya. Giingnan hinuon niya si Jairo, “Ayaw kahadlok! Salig lang.” Unya wala siyay laing gitugotan pagkuyog kaniya gawas kang Pedro ug sa magsoon nga si Santiago ug si Juan. Pag-abot nila sa balay ni Jairo nakita ni Jesus ang kaguliyang ug nabati niya ang kusog nga hinilakay ug pagminatay. Midayon siya sa balay ug miingon kanila, “Nganong nagkaguliyang ug nanghilak man kamo? Wala mamatay ang bata! Natulog lamang siya.” Unya gipagula ni Jesus ang mga tawo tungod kay nagbugalbugal man sila kaniya. Ug gidala niya ang amahan ug inahan sa bata ug ang tulo niya ka tinun-an ngadto sa kuwarto nga gihigdaan sa bata. Ug iyang gikuptan ang kamot sa bata ug giingnan, “Talitha kumi!” nga sa ato pa, “Inday, bangon!” Dihadiha ang bata nga nagpanuigon ug napulog-duha ka tuig mibangon ug milakaw. Ug hilabihan gayod ang ilang kahibulong sa nahitabo! Apan sa higpit gipahimangnoan sila ni Jesus sa dili pagsugilon kang bisan kinsa mahitungod niini ug gisugo niya sila nga pakan-on ang bata. Si Jesus mibiya niadtong dapita ug mipauli sa iyang lungsod ug mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an. Nianang Adlawng Igpapahulay miadto siya sa sinagoga ug nagtudlo sa mga tawo. Daghan ang mga tawo didto. Sa ilang pagkadungog kaniya nahibulong silang tanan. Busa nangutana sila, “Diin man niya hikat-oni kining tanan? Unsa mang matanga sa kaalam kining nabatonan niya? Ug giunsa man niya paghimog mga milagro? Dili ba siya mao man ang panday nga anak ni Maria ug igsoon nila ni Santiago, ni Jose, ni Judas ug ni Simon? Dili ba ang iyang mga igsoong babaye ania man dinhi magpuyo?” Tungod niini wala motahod kaniya ang mga tawo. Ug miingon si Jesus kanila, “Ang propeta gitahod sa tanang dapit gawas lang sa iyang kaugalingong lungsod, mga kadugo ug banay.” Wala siya makahimog milagro didto gawas sa paghikap niadtong pipila ka masakiton ug sa pag-ayo kanila. Natingala siya sa pagkawala nilay pagtuo. Unya miadto si Jesus sa tanang kasikbit nga balangay ug nagtudlo sa mga tawo. Ug gitigom niya ang napulog-duha ka tinun-an ug gipadala nga tinagurha. Unya iyang gihatagan sila ug gahom sa paghingilin sa mga yawa ug giingnan sila, “Ayaw kamo pagdalag pagkaon o bag o kuwarta o bisan unsa gawas lamang sa sungkod. Pagsandalyas kamo apan ayaw pagdalag laing bisti gawas sa inyong gisul-ob.” Miingon usab siya kanila, “Sa inyong pag-abot sa lungsod, adto saka sa balay sa nagdapit kaninyo ug ayawg balhin sa laing balay hangtod nga mobiya kamo nianang lungsora. Kon mahiadto kamo sa usa ka dapit diin ang mga tawo dili modawat o dili mamati kaninyo, biyai kanang dapita ug itaktak ang abog sa inyong tiil ingon nga pagpasidaan batok kanila.” Busa nanglakaw sila ug nagwali nga ang mga tawo kinahanglan maghinulsol sa ilang mga sala. Ilang gihinginlan ang daghang mga yawa ug gihaplasan nilag lana ug giayo ang daghang mga masakiton. Si Hari Herodes nakadungog niining tanan kay nabantog na man ang ngalan ni Jesus. May mga tawo nga miingon, “Nabanhaw si Juan nga Magbubunyag! Mao kini ang hinungdan nga nahimo niya ang mga milagro.” May miingon usab nga siya mao si Elias. Apan ang uban miingon, “Propeta siya sama sa mga bantogang propeta sa karaang panahon.” Sa pagkadungog ni Herodes sa gibuhat ni Jesus, siya miingon, “Siya mao si Juan nga Magbubunyag nga akong gipapunggotan, apan nabanhaw.” Si Herodes mismo nagsugo sa pagpadakop kang Juan ug sa pagpagaid kaniya didto sa bilanggoan. Gihimo niya kini tungod kang Herodias nga iyang gipangasawa bisan ug si Herodias asawa ni Felipe nga iyang igsoon. Kay si Juan nagsigi man gud ug badlong kang Herodes, “Dili matarong nga makigpuyo ka sa asawa sa imong igsoon.” Tungod niini nagdumot si Herodias kang Juan ug naninguha sa pagpatay kaniya. Apan wala siya makahimo niini kay wala man siya tugoti ni Herodes. Nahadlok si Herodes kang Juan kay nasayod man siya nga si Juan maayo ug balaan nga tawo busa gipanalipdan niya si Juan. Bisan tuod masamok ang hunahuna ni Herodes inigkabati niya sa tanan nga isulti ni Juan, mamati gihapon siya kaniya. Sa kataposan nakahigayon ra gayod si Herodias. Sumad kadto sa adlawng natawhan ni Herodes. Nagkombira siya alang sa tanang kadagkoan sa kagamhanan ingon man sa mga pangulo sa kasundalohan ug sa mga inilang tawo sa Galilea. Ang anak nga babaye ni Herodias misulod ug misayaw ug nahimuot si Herodes ug ang iyang mga bisita. Busa ang hari miingon sa dalagita, “Unsa may imong gusto? Ihatag ko kanimo bisag unsay imong pangayoon.” Ug nanumpa pa gayod siya, “Ihatag ko kanimo ang tanan nga imong pangayoon bisan pag ang katunga sa akong gingharian!” Busa migula ang dalagita ug nangutana sa iyang inahan, “Unsa may akong pangayoon?” “Ang ulo ni Juan,” mitubag ang inahan. Ang dalagita midali pagbalik ngadto sa hari ug miingon, “Ihatag kanako karon dayon ang ulo ni Juan diha sa bandihado.” Nakapasubo kini pag-ayo sa hari apan wala siya makabalibad tungod sa iyang gipanumpa atubangan sa tanan niyang mga bisita. Busa dihadiha nagsugo siyag usa ka sundalo sa pagpunggot sa ulo ni Juan. Miadto ang sundalo sa bilanggoan ug gipunggotan si Juan. Unya gidala sa sundalo ang ulo ni Juan nga gibutang sa bandihado ug gihatag ngadto sa dalagita. Gihatag usab kini sa dalagita ngadto sa iyang inahan. Sa pagkadungog sa mga tinun-an ni Juan mahitungod niini, miadto sila ug gikuha nila ang iyang lawas ug gilubong. Namalik ang mga apostoles kang Jesus ug gisugilon nila kaniya ang tanan nilang nahimo ug natudlo. Daghan kaayo ang mga tawo nga nagpulipulig pangabot ug panlakaw. Tungod niini si Jesus ug ang iyang mga tinun-an wala nay higayon bisan gani sa pagpangaon. Busa miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Mangadto kita sa dapit nga awaaw aron makapahulay kamog diyutay.” Busa nanakay sila sa usa ka sakayan ug nangadto sa usa ka dapit nga awaaw. Apan daghang mga tawo ang nakakita sa ilang pagbiya ug nailhan dayon sila. Busa ang mga tawo sa tanang lungsod nanagan paingon sa dapit nga adtoan ni Jesus ug sa iyang mga tinun-an ug nauna pa gani sila pag-abot didto. Sa pagkawas ni Jesus sa sakayan, nakita niya ang dakong panon sa katawhan. Naluoy kaayo siya kanila kay sama man sila sa mga karnero nga walay magbalantay. Gitudloan niya sila ug daghang mga butang. Sa pagkahapon na, giduol siya sa iyang mga tinun-an ug giingnan, “Hapon na kaayo karon ug awaaw kining dapita. Busa paadtoa ang mga tawo sa kasikbit nga mga balangay aron makapalit silag makaon.” Apan mitubag si Jesus, “Kamoy mopakaon kanila.” Ug unya nangutana sila, “Papaliton ba kami nimo ug pagkaon nga bali ug mga duha ka gatos ka denario aron ipakaon kanila?” Ug miingon si Jesus kanila, “Susiha ninyo kon pila ka buok pan ang inyong dala.” Sa nasayran na nila kini, miingon sila kaniya, “Lima ka pan ug duha ka isda.” Unya gisugo ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga sultihan ang mga tawo nga magpundokpundok ug manglingkod sa lunhawng mga sagbot. Busa nagpundokpundok ang mga tawo ug nanglingkod sa tinag-100 ug sa tinag-50. Ug gikuha ni Jesus ang lima ka pan ug ang duha ka isda ug mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Unya iyang gipikaspikas ang mga pan ug gihatag sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod ngadto sa mga tawo. Iya usab nga gibahinbahin ang mga isda alang kanilang tanan. Nangaon ug nangabusog ang tanan. Ug ang nasalin sa pan ug sa isda gihipos sa mga tinun-an ug nakapuno kinig napulog-duha ka bukag. Sa tanan nga nangaon sa pan, 5,000 ang mga lalaki. Unya gipasakay dayon ni Jesus ang iyang mga tinun-an sa sakayan. Gipauna niya sila ngadto sa Betsaida sa tabok sa lanaw samtang gipapauli niya ang mga tawo. Tapos siya makapanamilit kanila, mitungas siya sa usa ka bungtod aron pag-ampo. Nianang pagkagabii ang sakayan didto na sa taliwala sa lanaw ug si Jesus nag-inusara sa bungtod. Nakita niya ang iyang mga tinun-an nga naglisod sa ilang pagbugsay kay sungsungon man ang hangin. Nianang pagkakaadlawon giadto sila ni Jesus nga naglakaw sa tubig. Mosaylo lang unta siya kanila apan sa ilang pagkakita kaniya nga naglakaw sa tubig, naghunahuna sila nga kadto usa ka multo. Naniyagit sila tungod sa kahadlok. Apan miingon dayon si Jesus kanila, “Ayaw kamo kahadlok! Salig kamo; ako kini!” Unya misakay siya sa sakayan uban kanila ug milurang ang hangin. Nahibulong pag-ayo ang iyang mga tinun-an ug naglibog sa nahitabo. Wala sila makasabot sa kahulogan sa milagro sa pan ug ang ilang hunahuna wala gayod makatugkad niadto. Mitabok sila sa lanaw ug midunggo sa Genesaret ug gihigot nila ang sakayan. Sa pagkawas na nila nailhan dayon si Jesus sa mga tawo. Busa nanagan sila ngadto sa kasilinganan. Bisan asa nila madunggan nga atua si Jesus dad-on nila ngadto kaniya ang ilang mga masakiton nga naghigda sa ilang mga higdaanan. Bisan asa si Jesus moadto, sa kabalangayan ba, sa kalungsoran o sa kaumahan, adto gayod sa merkado dad-on sa mga tawo ang ilang mga masakiton. Nagpakiluoy sila nga ang ilang masakiton pahikapon bisan lamang sa sidsid sa iyang bisti. Ug nangaayo ang tanan nga nakahikap kaniya. Ang mga Pariseo ug pipila sa mga magtutudlo sa Balaod nga gikan sa Jerusalem mialirong kang Jesus. Ug namatikdan nila nga may mga tinun-an ni Jesus nga nangaon nga hugaw ug kamot, sa ato pa, wala sila makapanghunaw sumala sa paagi nga gitudlo sa mga Pariseo nga buhaton sa mga tawo. ( Kay ang mga Judio gud, labi na ang mga Pariseo, nagtuman man sa mga gitudlo sa ilang mga katigulangan. Dili sila mokaon kon dili una sila makapanghunaw sa hustong paagi o mokaon bisan unsa inig-abot nila gikan sa merkado gawas kon makapanghugas una sila. May daghan pang mga sugo nga ilang nadawat ug gituman sama pananglit sa hustong paagi sa paghugas sa mga tasa, mga kulon, mga panaksan nga bronsi ug mga higdaanan. ) Busa nangutana kang Jesus ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Balaod, “Ngano ba nga ang imong mga tinun-an wala man magtuman sa mga sugo nga gibilin sa atong mga katigulangan? Nangaon hinuon sila nga hugaw ug kamot.” Si Jesus mitubag kanila, “Mga tigpakaaron-ingnon! Wala gayod masayop si Isaias sa iyang gipanagna mahitungod kaninyo sumala sa nahisulat: ‘Kining mga tawhana nagpasidungog kanako sa pulong lamang apan ang ilang kasingkasing halayo kanako. Kawang lamang ang ilang pagsimba kanako kay ang mga sugo nga hinimo lamang sa tawo ilang gitudlo nga balaod kuno sa Dios!’ ” Ug midugang si Jesus sa pag-ingon, “Gisalikway ninyo ang mga sugo sa Dios ug mao hinuoy inyong gituman ang mga pagtulon-an nga iya sa tawo.” Ug miingon pa gayod si Jesus, “Maantigo gayod kamo nga mosalikway sa balaod sa Dios aron lamang matuman ang inyong kaugalingong pagtulon-an! Kay nagsugo si Moises, ‘Tahora ang imong amahan ug inahan’ ug ‘Ang magsultig daotan batok sa iyang amahan ug inahan kinahanglan nga patyon.’ Apan kamo nagtudlo nga kon ang usa ka tawo may butang nga ikatabang unta sa iyang amahan ug inahan, apan moingon siya, ‘Corban kini’ (nga sa ato pa, iya kini sa Dios), dili na siya kinahanglan nga motabang pa sa iyang amahan ug inahan. Niining paagiha wala ninyo itudlo ang pulong sa Dios diha sa mga pagtulon-an nga inyong gipasunod sa uban. Ug daghan pang mga butang nga sama niini ang inyong gibuhat.” Unya gipaduol pag-usab ni Jesus kaniya ang panon sa katawhan ug giingnan sila, “Pamati kamong tanan ug sabta ninyo kini: bisan unsa nga mosulod sa baba sa tawo dili makahugaw kaniya. Ang makahugaw sa tawo mao kadtong mogula kaniya.” Sa dihang mibiya na siya sa panon sa katawhan ug misulod sa balay gipangutana siya sa iyang mga tinun-an mahitungod sa maong panultihon. Mitubag si Jesus kanila, “Ang inyong panabot sama ra sa uban. Wala ba diay kamo makasabot? Bisan unsa nga mosulod sa baba sa tawo dili makahugaw kaniya kay ang pagkaon dili man mosulod sa iyang kasingkasing kondili ngadto sa iyang tiyan ug unya mogula usab gikan sa lawas.” (Sa pagsulti ni Jesus niini, iyang gipahayag nga mahimong kan-on ang tanang pagkaon.) Ug mipadayon siya sa pag-ingon, “Ang makahugaw sa tawo mao kadtong mogula kaniya. Kay gikan sa kasingkasing, ang tawo makahunahuna ug daotan, makahimog salawayong pagpakighilawas, pagpangawat, pagpatay, pagpanapaw, kahakog, pagkadaotan, pagpanglimbong, kalaw-ay, kasina, pagpangdaot sa uban, pagkamapahitas-on ug kabuang. Kining tanan naggikan sa sulod sa tawo ug maoy makahugaw kaniya.” Unya mibiya si Jesus ug miadto sa kayutaan duol sa siyudad sa Tiro. Mipuyo siya sa usa ka balay ug dili siya buot nga may mahibalo niini apan wala gayod siya makatago. Dihay usa ka inahan nga may anak nga babaye nga giyawaan. Sa pagkabalita niya mahitungod kang Jesus, miadto dayon siya kaniya ug mihapa sa iyang tiilan. Ang maong babaye usa ka langyaw nga didto matawo sa Fenicia, sa Siria. Gihangyo niya si Jesus sa paghingilin sa yawa gikan sa iyang anak. Apan si Jesus mitubag, “Kinahanglan nga unahon pagpakaon ang mga anak. Dili maayo nga kuhaon ang pagkaon sa mga anak ug ipakaon sa mga iro.” Mitubag ang babaye, “Apan, Sir, bisan gani ang mga iro diha ilalom sa lamisa makakaon man sa mumho sa kabataan.” Ug miingon si Jesus kaniya, “Tungod sa imong gisulti makapauli ka na. Ang yawa migula na gikan sa imong anak!” Busa mipauli ang babaye sa ila ug iyang nakita ang iyang anak nga naghigda; wala na diha kaniya ang yawa. Unya mibiya si Jesus sa kayutaan sa Tiro ug milakaw latas sa Sidon ug sa yuta sa Decapolis balik sa Lanaw sa Galilea. Ug may usa ka tawo nga bungol ug amang nga gidala sa pipila ka mga tawo ngadto kang Jesus ug mihangyo sila kaniya nga hikapon niya ang tawo. Busa gipalayo siya ni Jesus sa mga tawo ug gikulkog niya ang dalunggan sa tawo pinaagi sa iyang mga tudlo. Unya nanutho siya ug iyang gihikap ang dila sa tawo. Ug mihangad si Jesus sa langit, nanghupaw ug miingon sa tawo, “Efata!” nga sa ato pa, “Maabli ka!” Dihadiha makadungog na ang tawo ug maayo na siyang mosulti. Ug gipahimangnoan ni Jesus silang tanan nga dili kini ipanugilon kang bisan kinsa. Apan hilabihan hinuon nilang panugilon niini. Ug natingala pag-ayo ang tanan ug miingon sila, “Maayo gayod niyang pagkabuhat ang tanan! Bisan gani ang bungol iyang gihimo nga makadungog ug ang amang nga makasulti.” Sa lain na usab nga higayon may dakong panon sa mga tawo nga nagkatapok. Wala na silay pagkaon busa gipaduol ni Jesus kaniya ang iyang mga tinun-an ug giingnan, “Naluoy ako niining mga tawhana kay tulo na karon ka adlaw nga mikuyog sila kanako ug wala na silay makaon. Kon papaulion ko sila nga walay kaon panguyapan sila sa dalan kay ang uban kanila gikan ra ba sa layo.” Nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an, “Asa man kita mokuha ug pan aron ikapakaon niining mga tawhana? Awaaw kining dapita!” “Pila ba ka buok ang inyong pan?” nangutana si Jesus kanila. “Pito,” mitubag sila. Unya gipalingkod ni Jesus sa yuta ang mga tawo. Gikuha niya ang pito ka pan ug nagpasalamat siya sa Dios. Human niini, gipikaspikas niya ang pan ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron ilang iapod-apod sa mga tawo. Gituman kini sa mga tinun-an. May pipila usab sila ka gagmayng isda. Gipanalanginan kini ni Jesus ug gipaapod-apod sa iyang mga tinun-an ngadto sa mga tawo. ug misakay dayon siya sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an ug miadto sa yuta sa Dalmanuta. May pipila ka mga Pariseo nga miabot ug nakiglantugi kang Jesus. Buot nilang bitkon si Jesus busa gihangyo nila siya sa pagpakita ug ilhanan nga pinadala siya sa Dios. Nanghupaw ug lawom si Jesus ug miingon, “Nganong nangita man ug ilhanan gikan sa Dios ang mga tawo niining panahona? Sultihan ko kamo nga walay ilhanan nga ipakita alang niining mga tawhana!” Unya gibiyaan niya sila ug mibalik siya pagsakay sa sakayan ug mitabok sa lanaw. Ang mga tinun-an nakalimot sa pagdalag daghang pan. Usa ra ka buok pan ang ilang nadala didto sa sakayan. Unya miingon si Jesus kanila, “Pagbantay kamo sa igpapatubo sa pan sa mga Pariseo ug ni Herodes.” Ug nag-ingnanay sila, “Gisulti niya kini kay wala man kitay pan.” Nahibalo si Jesus sa ilang gipanagsultihan busa gipangutana niya sila, “Nganong naglalis man kamo nga wala kamo makadala ug pan? Wala ba gihapon kamo makasabot? Bugo na ba gayod kamo kaayo? May mga mata man unta kamo apan nganong dili man kamo makakita? May mga dalunggan man unta kamo apan nganong dili man kamo makadungog? Wala ba kamo mahinumdom sa akong pagpikaspikas sa lima ka pan alang sa 5,000 ka tawo? Pila ba ka bukag ang napuno sa mga salin nga inyong nahipos?” “Napulog-duha,” mitubag sila. “Ug sa akong pagpikaspikas sa pito ka pan alang sa 4,000 ka tawo, pila ba ka bukag ang napuno sa mga salin nga inyong nahipos?” “Pito,” mitubag sila. “Unya wala pa ba gihapon kamo makasabot?” miingon siya kanila. Pag-abot nila sa Betsaida dihay usa ka buta nga gidala sa pipila ka tawo ngadto kang Jesus ug gihangyo nila si Jesus sa paghikap kaniya. Gigunitan ni Jesus ang kamot sa buta ug gidala niya siya ngadto sa gawas sa balangay. Gituthuan ni Jesus ang mga mata sa tawo ug gihikap kini, unya gipangutana niya, “May nakita ka ba?” Mihangad ang tawo ug miingon, “Oo, nakakita akog mga tawo apan mura silag mga kahoy nga naglakawlakaw.” Unya gihikap ni Jesus pag-usab ang mga mata sa tawo. Niining higayona mitutok ang tawo ug nahibalik ang iyang maayong panan-aw. Unya gipapauli siya ni Jesus ug gipahimangnoan nga dili una mobalik sa balangay. Unya si Jesus ug ang iyang mga tinun-an miadto sa mga balangay sa Cesarea Filipo. Samtang naglakaw sila iyang gipangutana ang iyang mga tinun-an, “Kinsa man kuno ako sumala sa mga tawo?” Mitubag sila, “Ang uban miingon nga ikaw mao si Juan nga Magbubunyag. Ang uban usab miingon nga ikaw mao si Elias. Ug miingon pa gayod ang uban nga ikaw usa sa mga propeta.” “Apan kamo, unsa may inyong ikasulti? Kinsa man ako?” nangutana si Jesus kanila. Ug mitubag si Pedro, “Ikaw mao ang Mesiyas.” Unya gidid-an sila ni Jesus sa pagpanugilon kang bisan kinsa mahitungod kaniya. Unya gisuginlan ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga mag-antos pag-ayo ang Anak sa Tawo ug isalikway siya sa mga pangulo sa mga Judio ingon man sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Balaod. Patyon siya apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw. Gisulti niya kini sa iyang mga tinun-an sa walay lipudlipod. Tungod niini gipalayo siya ni Pedro sa uban ug gibadlong. Apan miatubang si Jesus ug mitan-aw sa iyang mga tinun-an, unya gibadlong niya si Pedro, “Pahawa Satanas! Ang imong hunahuna iya sa tawo, dili sa Dios!” Unya gitawag ni Jesus ang katawhan ug ang iyang mga tinun-an ug giingnan sila, “Bisan kinsa nga buot mahimo nga akong tinun-an kinahanglan nga kalimtan niya ang iyang kaugalingon, pas-anon niya ang iyang krus ug mosunod siya kanako. Kay ang buot moluwas sa iyang kaugalingong kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan kadtong maghalad sa iyang kinabuhi alang kanako ug sa Maayong Balita dili mawad-an niini. Unsa may makuha sa usa ka tawo kon maangkon niya ang tibuok kalibotan apan kawad-an siya sa iyang kinabuhi? Wala gayod! Walay bisan unsa nga ikabugti sa usa ka tawo aron mabawi niya ang iyang kinabuhi. Busa kon ako ug ang akong pagtulon-an ikaulaw sa usa ka tawo niining daotan ug makasasala nga kaliwatan, ikaulaw usab siya sa Anak sa Tawo inig-abot niya inubanan sa himaya sa iyang Amahan kuyog sa mga anghel nga balaan.” Unya miingon siya, “Timan-i kini: pipila kaninyo dinhi dili mamatay hangtod nga makita nila ang pag-abot sa gamhanang paghari sa Dios.” Tapos sa unom ka adlaw gidala ni Jesus sila si Pedro, si Santiago ug si Juan ngadto sa usa ka taas nga bukid diin didto walay laing tawo gawas kanila. Ug samtang nagtan-aw sila kang Jesus nausab ang iyang panagway. Ang iyang bisti misanag sa hilabihang kaputi nga walay bisan kinsa sa tibuok kalibotan nga makapaputi sama niini. Unya nakita sa tulo ka tinun-an si Elias ug si Moises nga nakigsulti kang Jesus. Ug miingon si Pedro kang Jesus, “Magtutudlo, maayo nga ania kita dinhi. Maghimo kami ug tulo ka payagpayag, usa alang kanimo, usa alang kang Moises ug usa alang kang Elias.” Nakaingon siya niini kay wala siya mahibalo kon unsay iyang isulti kay nangalisang man sila. Unya dihay panganod nga mitungha ug gilandongan sila niini. Ug may nadungog silang tingog gikan sa panganod nga nag-ingon, “Kini siya mao ang pinangga kong Anak. Pamati kamo kaniya!” Gitan-aw dayon sa mga tinun-an ang palibot apan wala na silay nakitang tawo gawas lamang kang Jesus. Sa nanglugsong na sila sa bukid gidid-an sila ni Jesus sa pagpanugilon kang bisan kinsa sa ilang nakita hangtod nga ang Anak sa Tawo mabanhaw na. Gituman nila ang iyang sugo apan nalibog sila kon unsa ang kahulogan sa giingon niyang pagkabanhaw. Ug ilang gipangutana si Jesus, “Nganong nag-ingon man ang mga magtutudlo sa Balaod nga kinahanglang mouna gayod pag-anhi si Elias?” Siya mitubag, “Tinuod gayod nga si Elias mouna pag-anhi aron pag-andam sa tanang butang. Apan nganong nag-ingon man ang Kasulatan nga ang Anak sa Tawo mag-antos pag-ayo ug isalikway? Hinuon, sultihan ko kamo nga si Elias miabot na ug gibuhat sa mga tawo kaniya ang tanan nga buot nilang buhaton sumala gayod sa giingon sa Kasulatan.” Sa namalik na sila ngadto sa ubang mga tinun-an, nakita nila didto ang usa ka dakong panon sa mga tawo. Dihay pipila ka mga magtutudlo sa Balaod nga nakiglantugi sa mga tinun-an. Sa pagkakita gayod sa mga tawo kang Jesus natingala sila pag-ayo ug midagan sila ug mihimamat kaniya. Unya gipangutana ni Jesus ang iyang mga tinun-an, “Unsa man ang inyong gipakiglantugian kanila?” Ang usa ka tawo nga diha sa panon mitubag, “Magtutudlo, ania gidala ko kanimo ang akong anak nga lalaki nga dili makasulti kay giyawaan man siya. Kon atakihon na gani siya sa yawa ilamba siya sa yuta. Unya mobula ang iyang baba, mokagot ang iyang ngipon ug mogahi siya. Gihangyo ko ang imong mga tinun-an sa paghingilin sa yawa apan wala sila makahimo.” Si Jesus miingon kanila, “Pagkawala gayod ninyoy pagtuo! Magsigi na ba lang akog uban-uban kaninyo? Magsigi na ba lang akog pailob kaninyo? Dad-a ngari ang bata!” Ug ilang gidala ang bata ngadto kang Jesus. Sa pagkakita gayod sa yawa kang Jesus, giataki niya ang bata ug mikirig ang bata ug unya natumba sa yuta ug naglimbaglimbag nga nagbula ang baba. “Dugay na ba siyang naingon niini?” nangutana si Jesus sa amahan sa bata. “Sukad sa gamay pa siya,” mitubag ang amahan. “Daghan nang higayon nga misulay ang yawa pagpatay kaniya pinaagi sa pag-itsa kaniya ngadto sa kalayo ug sa tubig. Busa kaluy-i ug tabangi intawon kami kon makahimo ka!” “Nganong miingon ka man, kon makahimo? Ang tanan mahimo sa tawo nga may pagtuo!” miingon si Jesus. Ug dihadiha ang amahan sa bata miingon nga naghilak, “Duna koy pagtuo apan dili pa kini igo. Tabangi intawon ako!” Namatikdan ni Jesus nga ang panon sa mga tawo nagkaduol na kanila busa gimandoan niya ang yawa, “Bungol ug amang nga espiritu, gula ug ayaw na gayod pagsulod kaniya.” Misinggit ang yawa ug gipakurog niya pag-ayo ang bata ug unya migula. Ang bata morag patay nga tan-awon busa ang tanan miingon, “Patay na siya!” Apan gigunitan ni Jesus ang kamot sa bata ug gipabangon. Ug mitindog ang bata. Sa dihang nakasulod na si Jesus sa balay, gipangutana siya sa iyang mga tinun-an sa dihang wala nay lain nga nakadungog, “Nganong wala man kami makapagula sa yawa?” Agig tubag, si Jesus miingon, “Walay lain nga makapagula niining matanga sa espiritu gawas lamang sa pag-ampo.” Unya mibiya sila niadtong dapita ug mipadayon paglakaw latas sa Galilea. Dili buot si Jesus nga may mahibalo kon hain siya kay gisultihan man niya ang iyang mga tinun-an nga ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga tawo ug patyon nila siya apan mabanhaw tapos sa tulo ka adlaw. Wala sila makasabot kon unsay kahulogan sa iyang giingon kanila apan nahadlok silang mangutana kaniya. Miabot sila sa Capernaum, ug sa nakasulod na sila sa balay gipangutana ni Jesus ang iyang mga tinun-an, “Unsa may inyong gilalisan didto sa dalan?” Apan wala sila motubag kay naglalis man sila kon kinsay labing dako kanila. Unya milingkod si Jesus ug iyang gipaduol ang napulog-duha ka tinun-an ug giingnan, “Bisan kinsa nga buot mahimong labing dako kinahanglan nga magpaubos ug mag-alagad sa tanan.” Unya gikuha niya ang usa ka bata ug gipatindog sa ilang atubangan. Giagbayan niya ang bata ug miingon siya kanila, “Ang modawat sa usa ka bata nga sama niini tungod kanako, modawat usab kanako. Ug ang modawat kanako, wala modawat kanako lamang kondili kaniya usab nga nagsugo kanako.” Si Juan miingon kaniya, “Magtutudlo, nakakita kamig tawo nga naghingilin ug mga yawa sa imong ngalan ug gibadlong namo siya kay dili man siya kauban nato.” Si Jesus mitubag, “Ayaw ninyo siya pagdid-i kay walay tawo nga maghimog milagro sa akong ngalan nga makasultig daotan mahitungod kanako. Kay ang dili batok kanato dapig kanato. Timan-i ninyo kini: ang mopainom kaninyog tubig tungod kay mga sakop man kamo ni Cristo, makadawat gayod ug ganti. “Bisan kinsa nga makaangin sa pagpakasala niining gagmayng mga bata nga nagtuo kanako, maayo pa nga higtan ug usa ka dakong galingang bato ang iyang liog ug itambog siya sa dagat. Ug kon ang usa nimo ka kamot makaangin kanimo sa pagpakasala, putla kini! Mas maayo pa kanimo nga mosulod sa kinabuhi nga usa ray kamot kay sa duha ang imong kamot apan mahiadto ka sa impirno diin ang kalayo walay pagkapalong. Kon ang usa nimo ka tiil maoy makaangin kanimo sa pagpakasala, putla usab kini! Mas maayo pa kanimo nga mosulod sa kinabuhi nga usa ray tiil kay sa duha ang imong tiil apan itambog ka sa impirno. Ug kon ang usa nimo ka mata maoy makaangin kanimo sa pagpakasala lugita kini! Mas maayo pa kanimo nga mosulod sa Gingharian sa Dios nga usa ray mata kay sa duha ang imong mata apan itambog ka sa impirno. Didto ‘dili mamatay ang ilang mga ulod ug dili mapalong ang kalayo.’ “Ang tanang tawo putlion pinaagi sa kalayo maingon nga ang usa ka halad giputli pinaagi sa asin. “Ang asin maayo. Apan kon kini kawad-an sa iyang kaparat, unsaon pa man ninyo pagpabalik sa lami niini? “Pagbaton kamog asin sa panaghigalaay ug pagdinaitay kamo.” Unya mibiya si Jesus niadtong dapita ug miadto sa kayutaan sa Judea ug tabok sa Suba sa Jordan. Didto gipundokan na usab siya sa daghang tawo ug gitudloan niya sila sumala sa iyang naandan. Ug dihay pipila ka mga Pariseo nga miduol kang Jesus aron pagbitik kaniya. Nangutana sila, “Nagtugot ba ang atong Balaod kang bisan kinsa sa pagbulag sa iyang asawa?” Si Jesus misumbalik sa pagpangutana kanila, “Unsa may gisugo ni Moises kaninyo?” Mitubag sila, “Mitugot si Moises nga ang bana makahimo pagbulag sa iyang asawa human niya himoi ug sulat sa pakigbulag ang iyang asawa.” Miingon si Jesus kanila, “Kining sugoa gihimo ni Moises kay gahi man gud kamog ulo. Apan sa sinugdan sa dihang gibuhat sa Dios ang kalibotan, ‘gibuhat niya ang lalaki ug babaye. Tungod niini, mobiya ang lalaki sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug makighiusa sa iyang asawa, ug silang duha mahimo nang usa.’ Busa ang bana ug ang asawa dili na duha kondili usa na lamang. Tungod niini, ang gihiusa sa Dios kinahanglan nga dili bulagon sa tawo.” Sa didto na sila sa balay, ang mga tinun-an nangutana kang Jesus mahitungod niining butanga. Miingon siya kanila, “Ang bana nga mobulag sa iyang asawa ug makigminyo sa laing babaye, nakapanapaw sa una niyang asawa. Ug ang babaye nga mobulag sa iyang bana ug makigminyo ug laing lalaki, nakapanapaw usab.” May pipila ka tawo nga nagdala ug mga bata ngadto kang Jesus aron sila hikapon niya apan gibadlong sila sa mga tinun-an. Sa pagkamatikod ni Jesus niini, nasuko siya ug giingnan niya ang iyang mga tinun-an, “Paaria kanako ang mga bata. Ayaw silag pugngi kay ang Gingharian sa Dios ila sa mga sama niining mga bata. Timan-i ninyo kini: ang dili modawat sa paghari sa Dios sama sa usa ka bata dili mahisakop niini.” Unya iyang gipangugos ang mga bata, gitapion ang iyang mga kamot kanila ug gipanalanginan niya sila. Sa diha nga molakaw na unta si Jesus, may tawo nga midagan ngadto kaniya, miluhod sa iyang atubangan ug nangutana, “Maayong Magtutudlo, unsa may kinahanglan nakong buhaton aron madawat ko ang kinabuhing dayon?” Nangutana si Jesus kaniya, “Nganong miingon ka man nga ako maayo? Walay maayo gawas sa Dios. Nahibalo ka sa mga sugo: ‘Ayaw pagpatay, ayaw panapaw, ayaw pangawat, ayaw pagbutangbutang, ayaw panglimbong, tahora ang imong amahan ug inahan.’ ” Mitubag ang tawo, “Magtutudlo, nagtuman ako niining tanang sugo sukad pa sa akong pagkabatan-on.” Mitutok si Jesus kaniya uban ang gugma ug namulong, “Usa ra ka butang ang kinahanglan nimong buhaton. Lakaw ug ibaligya ang tanan mong katigayonan ug ihatag ang halin ngadto sa mga kabos ug maangkon mo ang mga bahandi sa langit. Unya balik nganhi ug sunod kanako.” Sa pagkadungog sa tawo niini, naguol siya ug masulob-ong mibiya kang Jesus tungod kay dato man siya kaayo. Milingi si Jesus sa iyang mga tinun-an ug miingon kanila, “Lisod gayod alang sa mga dato ang pagsulod sa Gingharian sa Dios!” Nakurat ang mga tinun-an sa pagkabati nila niini apan mipadayon si Jesus pagsulti, “Mga anak, lisod gayod ang pagsulod sa Gingharian sa Dios! Mas sayon pa sa usa ka kamelyo ang paglusot sa lungag sa dagom kay sa pagsulod sa usa ka dato ngadto sa Gingharian sa Dios.” Nahibulong pag-ayo niini ang mga tinun-an ug nangutana sila kang Jesus, “Kon mao kana, kinsa ra man diay ang maluwas?” Mitan-aw si Jesus kanila ug mitubag, “Dili kini mahimo sa tawo apan mahimo sa Dios kay ang tanan mahimo gayod sa Dios.” Unya misulti si Pedro, “Nasayod ka nga gibiyaan namo ang tanan ug misunod kami kanimo.” Miingon si Jesus kanila, “Sultihan ko kamo nga ang mobiya sa iyang panimalay o mga igsoon, o inahan, o amahan, o mga anak, o mga uma tungod kanako ug tungod sa Maayong Balita makadawat ug labi pang daghan niining kinabuhia. Makadawat siyag ginatos ka mga balay, mga igsoon, mga inahan, mga anak ug mga uma bisan tuod ug lutoson siya. Ug sa umaabot nga panahon makadawat siya sa kinabuhing dayon. “Apan daghan sa nahiuna karon maulahi. Ug daghan sa naulahi nga karon mahiuna.” Sa didto na sila sa dalan padulong sa Jerusalem, nag-una si Jesus sa iyang mga tinun-an. Natingala sila pag-ayo ug nangahadlok ang mga tawo nga nagsunod. Gipundok na usab ni Jesus ang napulog-duha ka tinun-an ug gisultihan niya sila bahin sa mga butang nga mahitabo kaniya. Miingon si Jesus, “Pamati kamo! Nagpadulong kita sa Jerusalem ug ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Balaod. Hukman nila siya sa kamatayon ug unya itugyan ngadto sa mga dili Judio. Bugalbugalan nila siya, lud-an, latoson ug unya patyon. Apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw siya.” Unya si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Sebedeo miduol kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo, aduna kami ipabuhat kanimo.” “Unsa may ipabuhat ninyo kanako?” nangutana si Jesus kanila. Mitubag sila, “Kon molingkod ka na unya sa imong trono didto sa imong gingharian nga mahimayaon, palingkora kami uban kanimo: ang usa sa imong tuo ug ang usa sa imong wala.” Miingon si Jesus kanila, “Wala kamoy kalibotan sa inyong gipangayo. Makainom ba kamo sa kupa sa pag-antos nga akong imnan? Makapabunyag ba kamo sa paagi nga ako bunyagan?” “Oo,” mitubag sila. Miingon si Jesus kanila, “Makainom gayod kamo sa kupa nga akong imnan ug makapabunyag kamo sa paagi nga ako bunyagan. Apan wala akoy katungod sa pagpili kon kinsa ang palingkoron sa akong tuo ug sa akong wala. Ang Dios mao ang mohatag niining mga dapita ngadto sa gitagan-an niini.” Sa pagkabati niini sa napulo ka tinun-an, nangasuko sila kang Santiago ug kang Juan. Tungod niini, gipaduol ni Jesus silang tanan ug giingnan, “Nasayod kamo nga ang mga namunoan sa mga tawo naghari kanila ug ang mga pangulo nagmando kanila. Apan dili kini mao ang paagi nga angay kaninyo. Kon usa kaninyo buot mahimong labing dako kinahanglan nga mag-alagad siya sa tanan. Ug ang buot nga mahimong labaw sa tanan kinahanglan nga siya magpaulipon sa tanan. Kay bisan gani ang Anak sa Tawo wala man moanhi aron alagaran kondili sa pag-alagad ug paghatag sa iyang kinabuhi aron pagtubos sa daghang mga tawo.” Miabot sila sa Jerico. Ug sa diha nga mobiya na si Jesus uban sa iyang mga tinun-an ug sa dakong panon sa katawhan, may buta nga makililimos nga ginganlag Bartimeo nga anak ni Timeo nga naglingkod daplin sa dalan. Sa pagkabati niya nga mao diay kadto si Jesus nga taga-Nazaret, misinggit siya, “Jesus! Kaliwat ni David, kaluy-i intawon ako!” Daghan ang mibadlong ug mipahilom kaniya, apan misamot hinuon siya pagsinggit, “Kaliwat ni David, kaluy-i intawon ako!” Mihunong si Jesus ug miingon, “Tawga siya.” Busa gitawag nila siya. Giingnan nila ang buta, “Paglipay! Tindog, kay gitawag ka niya.” Ug giwakli niya ang iyang kupo, milukso siya ug miduol kang Jesus. Nangutana si Jesus kaniya, “Unsay ipabuhat mo kanako?” Mitubag ang buta, “Magtutudlo, gusto unta ako nga makakita pag-usab.” Ug giingnan siya ni Jesus, “Lakaw na, ang imong pagtuo nakaayo kanimo.” Dihadiha nakakita ang buta ug mikuyog siya kang Jesus. Nagkaduol na si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa Jerusalem. Nahiabot sila didto sa mga lungsod sa Betpahe ug Betania duol sa Bungtod sa mga Olibo. Unya gipauna ni Jesus ang duha sa iyang mga tinun-an ug gitugon, “Pangadto kamo nianang balangay sa unahan. Inig-abot gayod ninyo didto, makita ninyo ang gihigot nga usa ka nating asno nga wala pa makabay-i. Badbari kini ug dad-a nganhi. Kon may mangutana kaninyo, ‘Nganong inyo mang gibadbaran ang asno?’ sultihi siya, ‘Gikinahanglan kini sa Magtutudlo ug iuli ra kini dayon.’” Busa nangadto sila ug nakaplagan nila ang usa ka asno didto sa dalan nga gihigot sa pultahan sa usa ka balay. Samtang gibadbaran nila kini, pipila sa mga tawo nga nagbarog didto ang nangutana kanila, “Nganong inyong gibadbaran kanang asno?” Mitubag sila sumala sa gisulti ni Jesus kanila busa gipalakaw sila sa mga tawo. Gidala sa duha ka tinun-an ang nating asno ngadto kang Jesus. Tapos nila gikabakbak sa asno ang ilang mga kupo mikabayo si Jesus niini. Ug daghan ang mibukhad sa ilang mga kupo sa dalan, samtang ang uban namutol ug mga sangang dahonan didto sa kaumahan ug gikatag nila sa dalan. Ang mga tawo nga nag-una ingon man ang naulahi misugod pagsinggit, “Dalaygon ang Dios! Bulahan siya nga mianhi sa ngalan sa Ginoo! Panalanginan sa Dios ang umaabot nga gingharian sa atong amahan nga si David! Dalaygon ang Dios sa kahitas-an!” Misulod si Jesus sa Jerusalem unya miadto siya sa Templo ug mitan-aw sa tibuok palibot niini. Apan kay hapon na man, miadto siya sa Betania kuyog sa napulog-duha ka tinun-an. Sa sunod nga adlaw samtang namalik sila gikan sa Betania, gigutom si Jesus. Nakita niya sa layo ang usa ka kahoyng igera nga nanahon pag-ayo. Miduol siya sa kahoy aron pagsusi kon may bunga ba kini. Apan sa pag-abot niya, mga dahon lamang ang iyang nakit-an kay dili pa man tingbunga. Miingon si Jesus sa igera, “Sukad karon wala nay makakaon sa imong bunga!” Ug nakadungog niini ang iyang mga tinun-an. Sa pag-abot nila sa Jerusalem, misulod si Jesus sa Templo ug giabog ang tanang mga namaligya ug namalit didto. Gitikwang niya ang mga lamisa sa mga tig-ilis ug salapi ug ang mga lingkoranan sa namaligyag salampati. Ug wala siya motugot nga adunay magdala bisag unsa latas sa hawanan sa Templo. Unya gitudloan niya ang mga tawo, “Nag-ingon ang Dios diha sa Kasulatan, ‘Ang akong balay paganganlan ug balay sa pag-ampo alang sa tanang mga nasod.’ Apan gihimo ninyo kini nga tagoanan sa mga tulisan.” Nakabalita niini ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod busa misugod sila pagpangitag paagi sa pagpatay kang Jesus. Nangahadlok sila kaniya kay nadani man sa iyang pagtulon-an ang tibuok panon sa mga tawo. Sa pagkakilomkilom na, si Jesus ug ang iyang mga tinun-an mibiya sa siyudad. Nianang sayo sa pagkabuntag samtang naglakaw sila sa dalan, nakita nila ang kahoyng igera. Nalaya na kini gikan sa kinatumyan ngadto sa mga gamot. Ug nahinumdom si Pedro sa pagtunglo ni Jesus sa kahoyng igera ug siya miingon kaniya, “Magtutudlo, tan-awa ra, namatay ang kahoyng igera nga imong gitunglo!” Miingon si Jesus kanila, “Salig kamo sa Dios. Ug timan-i kini: makahimo kamo pagsugo niining bungtora, ‘Maalsa ka ug maitsa ngadto sa dagat.’ Kon kamo walay pagduhaduha sulod sa inyong kasingkasing ug nagtuo nga mahimo ang inyong gisulti, mahimo gayod kini. Tungod niini, ingnon ko kamo nga bisag unsa ang inyong pangayoon diha sa pag-ampo, tuohi nga madawat ninyo kini ug mainyo gayod kini. Inigtindog ninyo aron mag-ampo, kon aduna kamoy kayugot batok kang bisan kinsa, pasayloa una siya aron ang inyong Amahan nga atua sa langit mopasaylo usab kaninyo.” Unya namalik sila sa Jerusalem. Samtang naglakaw si Jesus sulod sa Templo, giduol siya sa kadagkoan sa mga pari ingon man sa mga magtutudlo sa Balaod ug sa mga pangulo sa mga Judio. Nangutana sila kaniya, “Unsa may imong katungod sa pagbuhat niini? Kinsa may naghatag kanimo sa maong katungod?” Miingon si Jesus kanila, “Usa lang ang akong pangutana kaninyo ug kon makatubag kamo, tug-anan ko kamo sa unsang katungod ako nagbuhat niining mga butanga. Tug-ani ako, diin man gikan ang katungod ni Juan sa iyang pagpamunyag? Gikan ba sa Dios o gikan ba sa tawo?” Unya gitimbangtimbang nila ang ilang itubag kaniya: “Unsa may atong itubag? Kon motubag kita nga gikan sa Dios, mosumbalik siya pagpangutana, ‘Unya ngano man nga wala kamo motuo kang Juan?’ Apan unsa may atong itubag, ‘Gikan sa tawo?’ ” (Nangahadlok sila sa mga tawo kay ang tanan nagtuo man gayod nga si Juan tinuod nga propeta.) Busa mitubag sila kang Jesus, “Ambot lang!” Ug miingon si Jesus kanila, “Sa ato pa, dili ko usab kamo tug-anan kon sa unsang katungod ako nagbuhat niining mga butanga.” Unya misulti kanila si Jesus pinaagig mga sambingay: “May tawo nga nagtanom ug mga paras. Gikoralan niya kini ug nagkalot siyag lungag alang sa pug-anan sa ubas ug nagtukod siyag usa ka bantayan. Unya iyang gipasaopan ang parasan ug milangyaw siya. Sa pag-abot na sa tingpamupo sa mga ubas, nagsugo siyag usa ka ulipon ngadto sa mga saop aron pagkuha sa iyang bahin. Apan gibunlot sa mga saop ang ulipon, gibunalan nila ug gipapauli nga walay dala. Unya nagsugo na usab ang agalon ug laing ulipon apan gibunalan nila siya sa ulo ug ila pang gipakaulawan. Nagsugo pa gayod ang agalon ug laing ulipon ug gipatay nila siya. Daghan pa ang ilang gibuhatan sa ingon: ang uban gibunalan ug ang uban gipatay. Ang wala na lamang niya ikapadala mao ang iyang pinanggang anak nga lalaki. Sa kataposan iya na gayong gipadala ang iyang anak ngadto sa mga saop. Miingon siya, ‘Tahoron gayod nila ang akong anak.’ Apan nag-ingnanay ang mga saop, ‘Kini mao ang manununod sa atong agalon. Tana, ato siyang patyon aron maato na ang parasan!’ Busa ilang gidakop ang anak ug gipatay ug gitambog nila ang iyang lawas ngadto sa gawas sa parasan.” Unya nangutana si Jesus, “Karon, unsa may buhaton sa tag-iya sa parasan? Adtoon gayod niya ug pamatyon ang mga saop ug pasaopan niyag lain ang iyang parasan. Wala ba kamo makabasa niining bahina sa Kasulatan? ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod kay walay kapuslanan nahimo hinuong labing mahinungdanong bato. Buhat kini sa Ginoo ug kahibulongan gayod kini!’ ” Buot untang dakpon sa mga pangulo sa mga Judio si Jesus kay nakasabot man sila nga sila ang giigo sa sambingay apan nahadlok sila sa mga tawo. Busa mibiya sila kaniya ug nanglakaw. May pipila ka mga Pariseo ug mga sakop sa pundok ni Herodes nga gipadala ngadto kang Jesus aron pagbitik kaniya pinaagi sa iyang kaugalingong pulong. Miduol sila kaniya ug miingon, “Magtutudlo, nasayod kami nga ikaw mosulti gayod sa tinuod ug dili ka mahasol sa mga hunahuna sa mga tawo kay dili ka man magsapayan sa kahimtang sa tawo. Nagtudlo ka sa kamatuoran mahitungod sa pagbuot sa Dios alang sa tawo. Busa sultihi kami: supak ba sa atong Balaod ang pagbayad ug buhis ngadto sa Emperador sa Roma o dili ba?” Apan nakasabot si Jesus sa ilang tuyo pagbitik kaniya busa nangutana siya, “Nganong naninguha man kamo sa pagbitik kanako? Dad-i akog salapi kay akong tan-awon.” Busa gidad-an siya nila ug salapi ug nangutana si Jesus kanila, “Kinsa man kining nawong ug ngalan nga gikulit dinhi?” Mitubag sila, “Sa Emperador.” Ug miingon si Jesus, “Kon mao kana, ihatag ninyo ngadto sa Emperador ang iya sa Emperador ug ngadto sa Dios ang iya sa Dios.” Ug nahibulong kaayo sila kaniya. Unya may mga Saduseo nga miduol kang Jesus. (Mao kini sila ang nag-ingon nga dili mabanhaw ang mga patay.) Miingon sila, “Magtutudlo, gisulat ni Moises kining balaora: ‘Kon mamatay ang usa ka tawo ug magbilin siyag asawa apan walay anak, ang iyang igsoon kinahanglan mangasawa sa biyuda aron sila manganak alang sa namatay.’ May pito ka managsuon nga lalaki. Ang kamagulangan naminyo ug namatay nga walay anak. Unya ang iyang manghod nangasawa sa biyuda ug siya usab namatay nga walay anak. Mao usab kini ang nahitabo sa ikatulo nga igsoon ug ingon man sa nahibilin nga mga igsoon. Silang pito ka managsuon naminyo sa babaye ug nangamatay nga walay anak. Sa kataposan, namatay ang babaye. Karon, sa adlaw nga banhawon na ang mga patay, kang kinsa man siyang asawa nga silang pito nakapangasawa man kaniya?” Si Jesus mitubag, “Pagkasayop ninyo! Nasayod ba kamog ngano? Kay wala kamo makasabot sa Kasulatan o sa gahom sa Dios. Kay kon ang mga patay banhawon na, mahisama sila sa mga anghel sa langit ug dili na magminyoay ang mga lalaki ug ang mga babaye. Dugang pa niini, bahin sa mga patay nga banhawon, wala ba kamo makabasa sa basahon nga gisulat ni Moises mahitungod sa sampinit nga nagdilaab? Kay didto nahisulat nga miingon ang Dios kang Moises, ‘Ako mao ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac ug ang Dios ni Jacob.’ Sa ato pa, siya mao ang Dios sa mga buhi, dili sa mga patay. Busa nasayop kamo!” Unya didtoy usa ka magtutudlo sa Balaod nga nakabati sa panaglalis nila. Nakita niya nga maayo ang pagkatubag ni Jesus sa mga Saduseo busa miduol siya kaniya ug nangutana, “Unsa mang sugoa ang labing mahinungdanon sa tanan?” Mitubag si Jesus, “Mao kini ang labing mahinungdanong sugo: ‘Pamati, Israel! Ang Ginoo nga atong Dios mao ra gayod ang Ginoo. Kinahanglan nga higugmaon mo ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag, sa tibuok mong salabotan ug sa tibuok mong kusog.’ Ang sunod mao kini: ‘Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.’ Wala nay sugo nga labi pang mahinungdanon kay niining duha.” Ang magtutudlo sa Balaod miingon kang Jesus, “Husto kana, Magtutudlo! Tinuod ang imong gisulti nga ang Ginoo lamang maoy Dios ug wala nay laing Dios gawas kaniya. Busa ang tawo kinahanglang mahigugma sa Dios sa tibuok niyang kasingkasing, sa tibuok niyang salabotan, sa tibuok niyang kusog ug kinahanglang higugmaon niya ang iyang isigkatawo sama sa iyang kaugalingon. Mas maayo ang pagtuman niining duha ka sugo kay sa pagdala ug mga mananap nga sunogon ibabaw sa halaran ug sa paghatag ug ubang mga halad ngadto sa Dios.” Nakamatikod si Jesus nga maalamon kaayo ang tubag sa maong magtutudlo sa balaod busa miingon siya kaniya, “Dili ka halayo sa gingharian sa Dios.” Ug wala na gayoy nangahas pagpangutana kaniya. Samtang nagtudlo si Jesus didto sa Templo, nangutana siya, “Nganong nakaingon man ang mga magtutudlo sa Balaod nga ang Mesiyas kaliwat ni David? Si David, dinasig sa Espiritu Santo, miingon: ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lingkod diri sa akong tuo hangtod nga himoon kong tumbanan mo ang imong mga kaaway.’ Si David mismo mitawag kaniyag ‘Ginoo’; busa unsaon man pagkahimo sa Mesiyas nga kaliwat ni David?” Ang dakong panon sa mga tawo madasigon nga namati kang Jesus. Sa iyang pagtudlo kanila si Jesus miingon, “Pagbantay kamo sa mga magtutudlo sa Balaod nga gustong magsuroysuroy nga magsul-ob ug mga tag-as nga bisti ug buot nga yukboan sulod sa mga merkado. Magpili sila sa mga linaing lingkoranan sulod sa mga sinagoga ug sa mga labing maayong dapit sa mga kombira. Gilupigan nila ang mga biyuda ug gisakmit ang ilang mga katigayonan ug unya nagpasundayag ug tag-as nga mga pag-ampo atubangan sa mga tawo. Makalilisang gayod ang silot nga ilang madawat!” Samtang naglingkod si Jesus atbang sa panudlanan sa Templo, naniid siya sa mga tawo nga nanghulog didto sa ilang mga halad. Daghang mga dato ang nanghulog ug daghang kuwarta. Unya miduol sa hulganan sa halad ang usa ka biyudang kabos ug mihulog ug duha ka gagmayng salapi nga tumbaga. Gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan, “Sultihan ko kamo nga ang gihulog niining kabos nga biyuda labaw kay sa gipanghulog sa uban. Kay ang gihulog sa uban sobra sa ilang bahandi. Apan bisan sa kakabos sa biyuda, mihatag siya sa tanan nga iya. Gihatag niya ang tanan nga iyang gisaligan aron mabuhi.” Sa paggawas ni Jesus sa Templo, usa sa iyang mga tinun-an ang miingon kaniya, “Tan-awa, Magtutudlo! Maanindot kaayo ang mga bato ug ang kinatibuk-an sa templo.” Mitubag si Jesus, “Nakita ba ninyo ang kinatibuk-an sa templo? Walay bisan usa ka bato nga mahibilin sa nahimutangan niini. Tumpagon gayod kining tanan.” Samtang si Jesus naglingkod didto sa Bungtod sa mga Olibo nga atbang sa Templo, gisikreto siya pagpangutana ni Pedro, ni Santiago, ni Juan ug ni Andres. Sila miingon, “Tug-ani kami kanus-a kini mahitabo ug unsay ilhanan nga kining mga butanga hapit na gayod matuman?” Unya gisultihan sila ni Jesus, “Pagbantay kamo nga walay maglimbong kaninyo. Kay daghang moanhi nga magdala sa akong ngalan ug mag-ingon, ‘Ako mao ang Mesiyas!’ ug daghan ang malimbongan. Ug ayaw kamo kahadlok inigkadungog ninyo ug mga balita mahitungod sa mga gubat sa duol ug sa layong mga dapit. Mahitabo gayod kining mga butanga apan dili pa kini mao ang kataposan. Makiggubat ang usa ka nasod batok sa laing nasod ug ang usa ka gingharian batok sa laing gingharian. Maglinog sa nagkalainlaing dapit ug may kagutom usab. Apan kining mga butanga sinugdanan pa lamang sama sa unang mga kasakit sa pagpanganak. “Busa pagbantay kamo kay panakpon kamo sa mga tawo ug dad-on ngadto sa hukmanan. Pamunalan kamo sulod sa mga sinagoga ug moatubang kamo sa mga pangulo ug sa mga hari tungod kanako aron pagsulti kanila sa Maayong Balita. Apan kinahanglan iwali una ang Maayong Balita ngadto sa tanang katawhan. Ug sa panahon nga dakpon kamo nila ug dad-on ngadto sa hukmanan, ayaw kamo kabalaka kon unsay angay ninyong isulti nianang higayona. Isulti ang angay ninyong isulti kay ang mga pulong nga inyong isulti dili man inyo kondili iya sa Espiritu Santo. Itugyan sa mga tawo ang ilang kaugalingong mga igsoon aron patyon ug mao usab kini ang buhaton sa mga amahan ngadto sa ilang mga anak. Makigbatok usab ang mga anak sa ilang mga ginikanan ug ipapatay sila sa mga anak. Ug dumtan kamo sa tanang tawo tungod kanako apan kadtong molahutay hangtod sa kataposan maluwas gayod. “Unya makita ninyo ang ‘Makalilisang nga Talan-awon’ nga magtindog sa dapit nga dili angay niini. (Ang magbasa maoy mag-igo pagsabot niini.) Kadtong atua sa Judea kinahanglang modangop sa kabukiran. Kadtong atua sa atop sa balay kinahanglang dili mag-usik ug panahon sa pagkanaog aron pagkuha sa bisan unsa gikan sa iyang balay. Ug kadtong atua sa uma kinahanglan nga dili mopauli sa balay aron pagkuha sa iyang kupo. Alaot gayod ang mga mabdos ug ang may mga masuso niadtong mga adlawa! Busa pag-ampo kamo sa Dios nga dili kini mahitabo sa tingtugnaw. Kay ang kasakitan niadtong mga adlawa labi pang makalilisang kay sa bisan unsa nga nahiagoman sa kalibotan sukad kini buhata sa Dios hangtod karon ug dili na gayod hitupngan bisan kanus-a. Apan tungod sa iyang pinili nga katawhan gipakubsan sa Ginoo ang gidaghanon sa mga adlaw niadtong panahona kay kon wala pa, wala untay mahibiling buhi. “Unya kon may moingon kaninyo, ‘Tan-awa, dia diri ang Mesiyas!’ o, ‘Tan-awa, atua siya didto!’ ayaw kamo pagtuo kaniya. May motungha nga mga mini nga Mesiyas ug mga mini nga propeta. Maghimo silag mga milagro ug mga katingalahan aron kon mahimo, pasalaagon usab nila ang mga pinili sa Dios. Busa pagbantay kamo! Gipasidan-an ko na kamo niining tanan. “Sa panahon unya human sa kasakitan, mongitngit ang adlaw ug dili na modan-ag ang bulan. Mangahulog gikan sa langit ang mga bituon ug matay-og ang tibuok kalangitan. Unya diha sa mga panganod makita ang Anak sa Tawo nga moabot nga may gahom ug himaya. Ug sugoon niya ang iyang mga anghel ngadto sa tanang suok sa kalibotan aron tigumon ang piniling katawhan sa Dios gikan sa tanang dapit sa kalibotan. “Kuhai ninyo ug pagtulon-an ang kahoyng igera. Inigpanghumok na sa mga sanga niini ug mangudlot na kini, inyong masayran nga duol na ang ting-init. Sa samang paagi, inigkakita ninyo nga magsugod na kining mga panghitaboa masayran ninyo nga duol na gayod ang pagbalik sa Anak sa Tawo. Timan-i kini: kining tanan mahitabo sa dili pa mangamatay ang tanang tawo nga karon buhi pa. Ang langit ug ang yuta matapos apan ang akong pulong dili gayod mapakyas. “Apan walay nasayod kanus-a moabot kadtong adlawa o taknaa, bisan ang mga anghel sa langit, bisan gani ang Anak. Ang Amahan lamang maoy nasayod niini. Busa pagbantay ug pagtukaw kamo kay wala kamo masayod kanus-a kini moabot. Sama kini sa usa ka agalon nga mopanaw sa layong dapit. Sa dili pa siya mogikan hatagan niyag buluhaton ang tagsatagsa ka sulugoon ug pahimangnoan ang guwardiya sa pultahan nga magbantay kanunay. Busa pagtukaw kamo kay wala ninyo hibaloi kanus-a ang agalon mopauli—sa hapon ba, sa tungang gabii ba, sa dili pa ang kaadlawon o sa buntag ba hinuon. Kon mokalit siya pag-abot, kinahanglan nga dili kamo niya hiabtan nga nangatulog! Ang gisulti ko kaninyo gisulti ko usab sa tanan. Busa pagbantay kamo!” Duha ka adlaw na lamang sa dili pa himoon ang Kasaulogan sa Pagsaylo ug ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod nangita ug paagi sa pagdakop kang Jesus sa tago aron ilang patyon. Sila miingon, “Dili ta kini buhaton sa panahon sa kasaulogan kay tingali unyag magubot ang katawhan.” Didto si Jesus sa Betania, sa balay ni Simon nga sanlahon. Samtang nagkaon siya, miabot ang usa ka babaye nga may dalang tibod nga alabastro. Puno kini sa mahalon kaayong pahumot nga hinimo gikan sa lunsayng nardo. Gibuak niya ang tibod ug gibubo ang pahumot sa ulo ni Jesus. Apan nangasuko ang pipila sa mga tawo nga didto niadtong higayona ug nag-ingnanay, “Pagkausik gayod sa pahumot! Ikabaligya man unta kanag kapin sa tulo ka gatos ka denario ug ang halin ikahatag sa mga kabos!” Ug ilang gisaway pag-ayo ang babaye. Apan miingon si Jesus kanila, “Pasagdi ninyo siya! Nganong samukon man ninyo siya? Usa ka maayong butang ang iyang gibuhat alang kanako. Kanunay ninyong ikauban ang mga kabos ug bisan unsang panahona makatabang kamo kanila kon buot ninyo. Apan ako dili ninyo kanunay nga ikauban. Gihimo niya ang kutob sa iyang maabot. Gipahumotan niya ang akong lawas agi ug pangandam alang sa umaabot nga paglubong. Ug timan-i kini: bisag asang dapita sa kalibotan iwali kining Maayong Balita, ang nahimo niining maong babaye hisgotan gayod aron paghandom kaniya.” Unya si Judas Iscariote nga usa sa napulog-duha ka tinun-an miadto sa kadagkoan sa mga pari aron pagtugyan kang Jesus ngadto kanila. Ug sa pagkadungog nila niini, nalipay sila ug misaad paghatag kaniyag salapi. Busa si Judas nangitag maayong higayon sa pagbudhi kang Jesus. Sa unang adlaw sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, ang adlaw nga maoy ting-ihaw sa mga karnero nga ihalad sa panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo, ang mga tinun-an nangutana kang Jesus, “Asa man kami nimo paadtoa aron andamon namo ang panihapon?” Ug gisugo ni Jesus ang duha kanila ug giingnan, “Pangadto kamo sa siyudad ug matagbuan ninyo ang usa ka tawo nga naglukdo ug usa ka banga nga tubig. Kuyog kamo kaniya ngadto sa balay nga iyang adtoan ug ingna ang tag-iya sa balay nga ang Magtutudlo nag-ingon, ‘Hain ang kuwarto alang kanako diin ako makigsalo sa akong mga tinun-an sa panihapon sa Kasaulogan sa Pagsaylo?’ Unya tultolan kamo niya sa usa ka dakong kuwarto sa itaas nga sangkap sa galamiton ug inandam na. Didto andama ang tanan alang kanato.” Ug miadto ang mga tinun-an sa siyudad ug ilang nakit-an ang tanan sumala sa giingon ni Jesus. Didto giandam nila ang panihapon. Sa pagkakilomkilom na, miabot si Jesus uban sa napulog-duha ka tinun-an. Samtang nangaon sila, miingon si Jesus, “Sultihan ko kamo: usa kaninyo nga nakigsalo kanako magbudhi kanako.” Tungod niini nangasubo ang mga tinun-an ug nangutana kaniya ang tagsatagsa kanila, “Ako ba ang gipasabot nimo?” Mitubag si Jesus, “Ang nagtunlob sa pan uban kanako niining panaksan. Ang Anak sa Tawo mamatay gayod sumala sa giingon sa Kasulatan apan alaot ang tawo nga magbudhi kaniya! Maayo pa nga wala siya matawo!” Samtang nangaon sila, mikuha si Jesus ug pan, nagpasalamat ug gipikaspikas niya kini ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an. Miingon siya, “Kan-a ninyo kini. Kini mao ang akong lawas.” Unya gikuha niya ang kupa ug gipasalamatan ang Dios. Gitunol niya kini kanila ug silang tanan nanginom niini. Miingon si Jesus, “Kini mao ang akong dugo nga giula alang sa daghan ug naglig-on sa kasabotan sa Dios. Ug sultihan ko kamo nga dili na gayod ako moinom pag-usab niining bino hangtod sa adlaw nga moinom ako sa bag-ong bino didto sa Gingharian sa Dios.” Unya nag-awit sila ug usa ka awit sa pagdayeg sa Dios ug nangadto sa Bungtod sa mga Olibo. Si Jesus miingon kanila, “Motalikod unya kamong tanan ug mamiya kanako kay ang kasulatan nag-ingon, ‘Patyon ko ang magbalantay ug magkatibulaag ang mga karnero.’ Apan human ako mabanhaw mouna ako kaninyo ngadto sa Galilea.” Si Pedro mitubag, “Dili gayod ako mobiya kanimo bisan pag biyaan ka sa tanan!” Miingon si Jesus kang Pedro, “Timan-i kini sa dili pa gani motuktugaok ang manok sa makaduha karong gabhiona, imo na akong ilimod sa makatulo.” Apan mipasalig gayod si Pedro, “Bisan pag patyon ako uban kanimo, dili ko gayod ikaw ilimod!” Ug nanumpa ang tanan sa samang mga pulong. Miabot si Jesus sa tanaman sa Getsemane uban sa iyang mga tinun-an ug miingon siya kanila, “Panglingkod kamo dinhi samtang mag-ampo ako.” Unya iyang gipauban kaniya sila si Pedro, si Santiago ug si Juan. Gibati niya ang hilabihang kaguol ug kabalaka ug miingon siya kanila, “Dako kaayo ang akong kasubo nga halos ikamatay ko. Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw.” Mipadayon siya sa unahan ug mihapa sa yuta ug nag-ampo nga kon mahimo ilikay siya sa takna sa pag-antos. Miingon siya, “Amahan ko, mahimo mo ang tanan. Kuhaa kining kupa gikan kanako. Apan dili ang akong pagbuot maoy matuman kondili ang imo.” Unya mibalik siya ngadto sa iyang mga tinun-an ug iyang naabtan nga nangatulog silang tulo. Si Jesus miingon kang Pedro, “Simon, natulog ka diay? Dili ka ba gayod makahimo pagtukaw bisag usa lamang ka oras?” Ug siya miingon kanila, “Pagtukaw ug pag-ampo aron dili kamo madaog sa panulay. Andam ang espiritu apan luya ang lawas.” Unya mibiya na usab siya ug nag-ampo sa mao gihapong pag-ampo. Human niini mibalik na usab siya ngadto sa iyang mga tinun-an ug naabtan na usab niya sila nga nangatulog tungod kay katulgon man sila kaayo. Wala sila masayod kon unsay ilang itubag kaniya. Sa ikatulo niyang pagbalik, miingon siya kanila, “Nangatulog ba gihapon kamo ug namahulay? Husto na! Miabot na ang oras nga itugyan ang Anak sa Tawo ngadto sa kamot sa mga makasasala. Bangon na kamo kay mangadto na kita. Tan-awa, ania na ang nagbudhi kanako!” Samtang nagsulti pa si Jesus, miabot si Judas nga usa sa napulog-duha ka tinun-an. Kuyog kaniya ang usa ka panon sa katawhan nga nagdalag mga pinuti ug mga puspos. Mga sinugo sila sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Balaod ug sa mga pangulo sa mga Judio. Ang mabudhion naghatag kanila ug usa ka ilhanan: “Ang tawo nga akong hagkan mao ang inyong gipangita. Dakpa siya ug unya dad-a ninyo ug bantayi pag-ayo.” Sa pag-abot gayod ni Judas, miduol siya kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo!” ug mihalok siya kaniya. Busa ilang gidakop si Jesus ug gigunitan pag-ayo. Apan usa niadtong diha nagtindog sa duol miibot sa iyang pinuti ug gitigbas niya ang ulipon sa Pangulong Pari ug naputol ang usa ka dalunggan niini. Unya miingon si Jesus kanila, “Tulisan ba ako nga nagdala man kamog mga pinuti ug mga puspos sa pagdakop kanako? Adlaw-adlaw nagtudlo ako didto sa Templo uban kaninyo ug wala ako ninyo dakpa. Apan kinahanglan gayod matuman ang giingon sa Kasulatan.” Ug mibiya kaniya ang tanan niyang mga tinun-an ug nanagan. May usa ka batan-on nga nagkupo lamang ug habol nga misunod kang Jesus. Dakpon unta nila siya apan kupo lamang ang ilang nagunitan ug nakadagan siya nga hubo. Unya gidala nila si Jesus ngadto sa balay sa Pangulong Pari. Didto nagtigom ang mga pari, ang mga pangulo sa mga Judio ug ang mga magtutudlo sa Balaod. Misunod si Pedro nga nagpaantaw ug miadto siya sa hawanan sa balay sa Pangulong Pari. Milingkod siya didto uban sa mga guwardiya ug nagpaduol siya sa kalayo aron mainitan. Ang mga pari ug ang tanang sakop sa Labawng Hukmanan nangita ug kamatuoran batok kang Jesus aron ilang mapatay siya apan wala silay nakit-an. Daghang mga saksi ang misultig bakak batok kaniya apan wala magkatakdo ang ilang mga pahayag. Unya may mga tawo nga mitindog ug misultig bakak batok kang Jesus. Sila miingon, “Nadunggan namo siya nga nag-ingon, ‘Gub-on ko kining Temploha nga binuhat sa tawo, ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon ko ang lain nga templo nga dili binuhat sa tawo.’” Apan wala gihapon magkatakdo ang ilang gipanulti. Unya mitindog ang Pangulong Pari atubangan sa tanan ug nangutana kang Jesus, “Wala ka bay ikatubag sa sumbong nga ilang gipasaka batok kanimo?” Apan naghilom lamang si Jesus. Nangutana pag-usab ang Pangulong Pari kaniya, “Ikaw ba ang Mesiyas nga Anak sa Dalaygon nga Dios?” Si Jesus mitubag, “Ako! Ug makita unya ninyo ang Anak sa Tawo nga maglingkod sa tuo sa makagagahom nga Dios ug moabot uban sa mga panganod sa langit!” Ug gigisi sa Pangulong Pari ang iyang kaugalingong bisti ug miingon, “Wala na kita magkinahanglan ug dugang pang mga saksi batok kaniya! Nadungog ninyo ang iyang pagpasipala sa Dios. Unsa may inyong hukom?” Ug mihukom silang tanan nga sad-an siya ug angay gayong patyon. Unya gilud-an sa pipila kanila si Jesus ug gitaptapan nila ang iyang mata ug gisumbag siya. Miingon sila, “Tag-ana kon kinsay nagsumbag kanimo!” Ug gikuha siya sa mga guwardiya ug gitabangag tamparos. Didto pa si Pedro sa hawanan sa dihang milabay ang usa sa mga sulugoong babaye sa Pangulong Pari. Sa pagkakita niya kang Pedro nga didto duol sa kalayo, mitutok ang babaye kaniya ug miingon, “Kauban ka usab ni Jesus nga Nazaretnon.” Apan milimod si Pedro nga nag-ingon, “Wala ako makaila kaniya ug wala ako makasabot sa imong gipanulti.” Migawas siya ug unya may manok nga mituktugaok. Didto hikit-an siya pag-usab sa babaye ug miingon ang babaye ngadto sa mga tawo nga nagbarog didto, “Kauban kana siya nila!” Apan milimod na usab si Pedro. Pagkataudtaod miingon na usab ang mga tawo kang Pedro, “Dili ka gayod makalimod nga kauban ka nila kay taga-Galilea ka man usab.” Niining higayona, nanumpa si Pedro, “Bisag mamatay pa ko karon dayon! Wala gayod ako makaila nianang tawo nga inyong gihisgotan!” Unya mituktugaok ang manok sa ikaduhang higayon ug nahinumdom si Pedro sa giingon ni Jesus kaniya, “Sa dili pa motuktugaok ang manok sa makaduha, imo na akong ilimod sa makatulo.” Ug mihilak siya. Nianang sayo sa buntag ang kadagkoan sa mga pari nakigsabot sa mga punoan sa mga Judio ug sa mga magtutudlo sa Balaod ug sa tanang sakop sa Labawng Hukmanan. Gigapos nila si Jesus, gidala ug gitugyan ngadto kang Pilato. Nangutana si Pilato kaniya, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Si Jesus mitubag, “Giingon mo.” Gipasanginlan sa kadagkoan sa mga pari si Jesus sa daghang mga butang. Busa nangutana pag-usab si Pilato kaniya, “Dili ka ba lamang motubag? Daghan kaayo ang ilang gipasangil kanimo!” Apan wala gihapon motubag si Jesus, busa nahibulong pag-ayo si Pilato. Sa matag Kasaulogan sa Pagsaylo sa mga Judio, nabatasan ni Pilato ang pagbuhi ug usa ka binilanggo nga pangayoon sa mga tawo. Niadtong panahona may usa ka tawo nga ginganlag Barabas nga gibilanggo kay usa man siya sa mga misukol sa kagamhanan. Nakapatay siya sa panahon sa usa ka kagubot. Sa dihang nagkapundok na ang mga tawo, gipangayo nila kang Pilato nga himoon na niya ang nabatasan niyang buhaton. Ug nangutana si Pilato kanila, “Buot ba kamo nga buhian nako ang hari sa mga Judio?” Nasayod man gud si Pilato nga si Jesus gitugyan sa kadagkoan sa mga pari tungod sa kasina. Apan gihulhogan sa kadagkoan sa mga pari ang mga tawo nga pangayoon nila kang Pilato nga si Barabas maoy buhian. Nangutana pag-usab si Pilato sa mga tawo, “Unsa man diay ang akong buhaton niining inyong gitawag nga hari sa mga Judio?” Ug misinggit sila, “Ilansang siya sa krus!” “Kay unsa man diay ang sala nga iyang nahimo?” nangutana si Pilato. Apan misamot hinuon sila pagsinggit, “Ilansang siya sa krus!” Buot ni Pilato nga mahimuot kaniya ang mga tawo busa iyang gibuhian alang kanila si Barabas. Unya gipalatos niya si Jesus ug gitugyan ngadto kanila aron ilansang sa krus. Gidala si Jesus sa mga sundalo ngadto sa hawanan sa palasyo sa gobernador ug gipapundok nila ang ubang mga sakop sa tropa. Unya gisul-oban nila si Jesus ug kupo nga dagtom-pula. Naghimo silag purongpurong sa mga sangang tunokon ug gibutang nila kini sa iyang ulo. Unya misugod sila pagyukboyukbo kaniya nga nag-ingon, “Mabuhi ang Hari sa mga Judio!” Ug gibunalan nilag lipak ang iyang ulo, gilud-an siya, giluhodluhoran ug giyukboyukboan. Human nila bugalbugali si Jesus, gihuboan nila siya sa kupo nga dagtom-pula ug gisul-oban pagbalik sa iyang kaugalingong sapot. Unya gidala nila siya sa gawas aron ilansang sa krus. Samtang naglakaw sila, gikasugat nila ang usa ka tawo nga ginganlag Simon nga taga-Cirene. Amahan siya ni Alejandro ug ni Rufo. Mao pa gayoy pag-abot niya sa siyudad gikan sa layong dapit ug gipugos nila siya sa pagpas-an sa krus ni Jesus. Gidala nila si Jesus ngadto sa usa ka dapit nga ginganlag Golgota, nga sa ato pa, “Ang Dapit sa Kalabera.” Ug didto misulay sila paghatag kaniya ug bino nga sinagolag mira apan midumili si Jesus pag-inom niini. Unya gilansang nila siya sa krus ug gibahinbahin ang iyang sapot ug nagripa sila kon unsang bahina sa sapot ni Jesus ang ilang maangkon. Alas nuybe kadto sa buntag sa dihang gilansang nila siya sa krus. Ang sumbong nga nahisulat sa karatola mao kini: “Ang Hari sa mga Judio.” May duha usab ka tulisan nga ilang gilansang sa mga krus uban ni Jesus, ang usa sa iyang tuo ug ang usa sa iyang wala. Ang mga tawo nga nanglabay nagyango-yango sa ilang mga ulo ug gibugalbugalan nila si Jesus, “Aha! Ikaw diay kadtong moguba sa Templo ug motukod niini pag-usab sulod sa tulo ka adlaw! Karon kanaog sa krus ug luwasa ang imong kaugalingon!” Ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod nagbugalbugal usab kang Jesus nga nag-ingnanay, “Nakaluwas siya sa uban apan dili siya makaluwas sa iyang kaugalingon! Tan-awon nato kon ang Mesiyas, ang hari sa Israel, manaog ba karon sa krus aron makatuo kita kaniya!” Ug ang duha nga gilansang sa krus uban ni Jesus nagbugalbugal usab kaniya. Sa pagkaudtong tutok, nalukop sa kangitngit ang tibuok dapit nga milungtad ug tulo ka oras. Ug sa pagkaalas tres mituaw si Jesus sa makusog, “Eloi, Eloi, lama sabachthani?” nga sa ato pa, “Dios ko, Dios ko, nganong gibiyaan mo ako?” Dihay mga tawo nga nakadungog kaniya ug miingon sila, “Pamati kamo, nagtawag siya kang Elias!” Unya midagan ang usa kanila nga nagdalag espongha nga iyang gihumod ug aslom nga bino ug gitaod sa tumoy sa usa ka dughit. Ug iya kining giisa ngadto sa mga ngabil ni Jesus ug miingon, “Hulat sa! Tan-awon ta kuno kon manaog ba si Elias aron pagkuha kaniya gikan sa krus!” Misinggit si Jesus sa kusog nga tingog ug namatay. Unya ang tabil sa Templo nagisi gikan sa itaas ngadto sa ubos. Ang kapitan sa mga sundalo nagbarog sa atubangan sa krus. Nakita niya ang pagkamatay ni Jesus ug miingon siya, “Tinuod gayod nga kining tawhana Anak sa Dios!” Didto may pipila usab ka babaye nga nagpaantaw. Uban kanila si Salome, si Maria Magdalena ug si Maria nga inahan sa batan-ong Santiago ug ni Jose. Mao kini sila ang nag-uban-uban ug nagtabang kang Jesus samtang didto pa siya sa Galilea. Ug may daghan pa gayong mga babaye didto nga mikuyog kaniya sa Jerusalem. Sa hapit na mosalop ang adlaw sa bisperas sa Adlawng Igpapahulay, miabot si Jose nga taga-Arimatea, usa ka tinamod nga sakop sa Labawng Hukmanan ug nagpaabot usab sa paghari sa Dios. Gipangahasan ni Jose ang pag-atubang kang Pilato aron pangayoon ang patayng lawas ni Jesus. Nahibulong si Pilato sa pagkabati niya nga si Jesus patay na diay. Iyang gipatawag ang kapitan ug gipangutana kon taudtaod na bang patay si Jesus. Sa pagkadungog ni Pilato sa taho sa kapitan, gitugotan niya si Jose sa pagkuha sa lawas ni Jesus. Mipalit si Jose ug panapton nga lino ug gikuha niya ang lawas. Giputos niya kini sa panaptong lino ug gipahimutang sa usa ka lubnganan nga gibangag sa pangpang nga bato. Unya giligid niya ang usa ka bato aron itabon sa pultahan sa lubnganan. Si Maria Magdalena ug si Maria nga inahan ni Jose nagtan-aw diin nila ilubong si Jesus. Sa paglabay sa Adlawng Igpapahulay, si Maria Magdalena, si Maria nga inahan ni Santiago ug si Salome namalit ug mga pahumot aron idihog sa lawas ni Jesus. Ug sayo kaayo sa Domingo sa buntag, sa misubang na ang adlaw, miadto sila sa lubnganan. Sa ilang pagpanglakaw, nag-ingnanay sila, “Kinsa may atong paligiron sa bato aron pag-abli sa lubnganan?” (Dako kaayo kining batoha.) Unya sa pagtan-aw nila, ilang nakita nga naligid na ang bato nga gitabon sa lubnganan. Ug sa pagsulod nila sa lubnganan, nakita nila didto ang usa ka batan-ong lalaki. Naglingkod siya sa tuo nga daplin ug nagsul-ob ug puting sapot nga taas. Ug nangalisang sila. Apan miingon siya kanila, “Ayaw kamo kahadlok! Nangita kamo kang Jesus nga taga-Nazaret, ang gilansang sa krus? Wala na siya dinhi. Nabanhaw siya! Tan-awa ang ilang gibutangan kaniya. Lakaw hinuon kamo ug suginli ang iyang mga tinun-an, lakip si Pedro, nga si Jesus nag-una kaninyo sa Galilea. Didto inyo siyang makita sumala sa iyang gisulti kaninyo.” Busa nanagan sila sa ilang pagpanggula gikan sa lubnganan tungod sa kakulba ug kalisang. Ug wala sila manulti kang bisan kinsa kay nahadlok man sila. [ Human mabanhaw si Jesus sayo sa unang adlaw sa semana, mipakita siya pag-una kang Maria Magdalena. Kaniadto gihinginlan ni Jesus ang pito ka yawa nga diha sa maong babaye. Unya milakaw si Maria ug gipahibalo niya ang iyang mga kauban nga nagsubo ug naghilak. Sa pagkadungog nila nga si Jesus nabuhi ug nga si Maria nakakita kaniya, wala sila motuo. Human niini, mipakita si Jesus sa laing paagi ngadto sa duha kanila samtang naglakaw sila padulong sa gawas sa siyudad. Namalik sila ug nanugilon sa uban apan wala sila tuohi. Sa kataposan, mipakita si Jesus sa napulog-usa ka tinun-an samtang nangaon sila. Gisaway niya sila tungod sa ilang pagkakulang sa pagtuo ug pagkagahi sa ilang ulo kay wala man sila motuo niadtong nakakita kaniya nga nabanhaw. Miingon siya kanila, “Panglakaw kamo sa tibuok kalibotan ug isangyaw kining Maayong Balita ngadto sa tanang mga tawo. Ang motuo ug magpabunyag maluwas, apan ang dili motuo, silotan. Ug mao kini ang mga timaan nga mabatonan sa mga motuo: sa akong ngalan maghingilin silag mga yawa ug manulti silag lainlaing mga sinultihan. Makakupot silag mga halas ug kon makainom silag hilo, dili sila maunsa. Itapion nila ang ilang mga kamot sa mga masakiton ug mangaayo sila.” Human makigsulti kanila ang Ginoong Jesus, gibayaw siya ngadto sa langit ug milingkod sa tuo sa Dios. Ug nanglakaw ang mga tinun-an ug nagsangyaw sa Maayong Balita sa tanang dapit. Mitabang gayod kanila ang Ginoo ug nagpamatuod sa ilang giwali pinaagi sa paghatag kanila ug gahom sa pagbuhat ug ilhanan.] [ Nangadto dayon ang mga babaye kang Pedro ug sa iyang mga higala ug mihatag kanila ug mubo nga taho sa tanan nga gisulti kanila. Human niini, gipadala ni Jesus ang balaan ug kanunayng buhi nga balita sa kaluwasan nga dayon. Gipadala niya kini pinaagi sa iyang mga tinun-an, gikan sa silangan ngadto sa kasadpan.] Halangdong Teofilo: Daghan ang nangako sa pagsulat sa asoy mahitungod sa mga panghitabo sa atong katilingban. Gisulat nila ang nadungog namo gikan sa unang mga nakasaksi nga nagsangyaw sa mensahe. Busa, halangdon nga Teofilo, tungod kay nasusi ko man pag-ayo kining tanan sukad sa sinugdan, nahunahuna nako nga angay kining isulat sa maayong pagkahan-ay alang kanimo. Gibuhat ko kini aron masayod ka sa tibuok nga kamatuoran sa mga butang nga gisaysay kanimo. Sa panahon nga si Herodes maoy hari sa Judea, may usa ka pari nga ginganlag Zacarias nga sakop sa kaparian sa hut-ong ni Abias. Ang iyang asawa mao si Elisabet nga sakop usab sa parianong banay ni Aaron. Silang duha nagkinabuhi nga matarong ug dalaygon sa atubangan sa Dios ug nagtuman gayod sa tanang sugo ug balaod sa Ginoo. Wala silay anak kay dili man makapanganak si Elisabet ug kay tigulang na man silang duha. Usa ka adlaw niana, turno kadto sa ilang hut-ong. Nagtuman si Zacarias sa iyang katungdanan sa pagkapari atubangan sa Dios sumala sa bahin sa pag-alagad nga iyang angkon adlaw-adlaw. Sumala sa batasan nga gisunod sa mga pari, nagripa sila ug napili siya nga maoy mosunog sa insenso didto sa halaran busa misulod siya sa Templo sa Ginoo. Samtang nag-ampo ang panon sa mga tawo didto sa gawas sa takna nga gisunog ang insenso, mipakita kaniya ang usa ka anghel sa Ginoo nga nagtindog sa tuong bahin sa halaran diin gisunog ang insenso. Sa pagkakita ni Zacarias sa anghel, nahingangha siya ug nahadlok. Apan giingnan siya sa anghel, “Ayawg kahadlok, Zacarias! Gidungog sa Dios ang imong pag-ampo ug ang imong asawa nga si Elisabet magsabak ug usa ka batang lalaki. Nganli siyag Juan. Inigkahimugso niya, magmaya ka ug malipay ingon man ang uban kay mahimo siyang dako atubangan sa Ginoo. Dili gayod siya moinom ug bino o isog nga ilimnon. Gikan sa iyang pagkatawo, mapuno siya sa Espiritu Santo ug dad-on niya ang daghang mga tawo sa Israel balik ngadto sa Ginoo nga ilang Dios. Mag-una siya sa Ginoo inubanan sa espiritu ug gahom sama sa nabatonan ni propeta Elias. Himoon niya nga magkauli ang mga amahan ug mga anak. Ang mga masupilon iyang pabalikon sa matarong nga dalan ug andamon niya ang katawhan alang sa Ginoo.” Giingnan ni Zacarias ang anghel, “Unsaon man nako pagkahibalo nga tinuod ang imong giingon? Tigulang na ako ug ang akong asawa.” Ang anghel mitubag, “Ako si Gabriel nga nagtindog atubangan sa Dios nga maoy nagpadala kanako aron pagsulti ug pagsugilon kanimo niining maayong balita. Apan wala ka motuo sa akong mensahe nga matuman gayod sa hustong panahon. Tungod niini, maamang ka! Dili ka makasulti hangtod sa adlaw nga matuman ang akong gisulti kanimo.” Niining higayona, naghulat ang mga tawo kang Zacarias ug nahibulong sila nganong nadugay siya sa sulod sa Templo. Sa paggula niya, dili na siya makasulti kanila busa nagtuo sila nga nakakita siyag panan-awon sa sulod sa Templo. Ug tungod kay dili man siya makalitok bisag usa ka pulong, misinyas na lamang siya kanila. Pagkatapos sa iyang turno sa pag-alagad sulod sa Templo, mipauli si Zacarias sa ila. Wala madugay, nagsabak ang iyang asawa nga si Elisabet ug wala mobiya sa balay sulod sa lima ka bulan. Miingon si Elisabet, “Ang Ginoo mitabang gayod kanako! Ug karon gikuha niya ang naghatag kanakog kaulawan atubangan sa mga tawo!” Sa unom na ka bulan ang gisabak ni Elisabet, gipadala sa Dios ang anghel nga si Gabriel ngadto sa usa ka lungsod sa Galilea nga ginganlag Nazaret. May mensahe siya alang sa usa ka batan-ong dalaga nga ulay nga ginganlag Maria. Kaslonon siya ngadto sa usa ka lalaki nga ginganlag Jose nga kaliwat ni Hari David. Miadto ang anghel kaniya ug miingon, “Paglipay! Ang Ginoo nag-uban ug nagpanalangin kanimo pag-ayo!” Nalibog pag-ayo si Maria sa pagkabati niya sa mensahe sa anghel ug namalandong siya kon unsay kahulogan sa iyang mga pulong. Miingon ang anghel kaniya, “Ayaw kahadlok, Maria, kay gikahimut-an ka sa Dios! Ikaw magsabak ug manganak ug usa ka batang lalaki ug nganlan mo siyag Jesus. Mahimo siyang inila ug tawgon siya nga Anak sa Dios nga Labing Halangdon. Ang Ginoong Dios maghimo kaniyang hari, sama sa iyang kagikan nga si David. Mahimo siyang hari sa mga kaliwat ni Jacob hangtod sa kahangtoran ug dili gayod matapos ang iyang gingharian!” Si Maria miingon sa anghel, “Unsaon man pagkahimo niini nga wala man koy bana?” Ang anghel mitubag, “Mokunsad kanimo ang Espiritu Santo ug magpabilin ang gahom sa Dios diha kanimo. Tungod niini, ang balaan nga bata tawgon nga Anak sa Dios. Hinumdomi ang imong paryenti nga si Elisabet. Giingon nga dili siya makaanak apan karon unom na ka bulan ang iyang pagsabak bisag tigulang na siya kay alang sa Dios walay dili mahimo.” Miingon si Maria, “Sulugoon ako sa Ginoo. Mahitabo unta kanako ang imong gisulti.” Ug mibiya ang anghel kaniya. Unya nangandam si Maria ug midali pag-adto sa usa ka lungsod sa kabukiran sa Judea. Miadto siya sa balay ni Zacarias ug nakighimamat kang Elisabet. Sa pagkabati ni Elisabet sa pangomusta ni Maria, milihok ang bata sulod sa iyang tiyan. Unya napuno sa Espiritu Santo si Elisabet ug misulti sa kusog nga tingog, “Bulahan ka sa tanang mga babaye! Bulahan ang bata nga imong ipanganak! Pagkadako sa akong kalipay nga ang inahan sa akong Ginoo miduaw kanako! Kay pagkadungog ko gayod sa imong pangomusta, milukso sa kalipay ang bata nga akong gisabak. Bulahan ka nga mituo nga matuman gayod ang mensahe sa Ginoo kanimo!” Unya miingon si Maria, “Nagdayeg sa Ginoo ang akong kalag, ug nagmalipayon ako diha sa Dios nga akong Manluluwas, tungod kay nahinumdom siya kanako nga iyang ubos nga sulugoon! Ug sukad karon ang tanang tawo motawag kanakog bulahan, tungod sa mga dagkong butang nga gihimo kanako sa Gamhanang Dios. Balaan ang iyang ngalan; nagpakita siyag kaluoy sa tanan nga may kahadlok kaniya gikan sa usa ka kaliwatan ngadto sa tanang kaliwatan. Gibakyaw niya ang iyang kamot nga gamhanan ug gipatibulaag ang mga tawo nga mapahitas-on uban sa tanan nilang laraw. Gipukan niya ang mga hari nga gamhanan gikan sa ilang mga trono, ug gituboy ang mga timawa. Gibusog niya sa mga maayong butang ang mga gigutom, ug iyang gipapahawa nga walay dala ang mga dato. Mipuyo si Maria ug mga tulo ka bulan uban kang Elisabet ug unya mipauli sa ila. Miabot ang panahon nga si Elisabet nanganak ug batang lalaki. Nakadungog ang iyang mga silingan ug mga paryenti sa kaayo nga gihimo sa Ginoo ngadto kaniya ug nangalipay silang tanan uban kaniya. Sa usa na ka semana ang bata, gihimo nila ang seremonyas sa pagtuli. Ila unta siyang nganlan ug Zacarias sama sa iyang amahan apan miingon ang iyang inahan, “Ayaw! Juan ang ingalan kaniya!” Miingon sila kaniya, “Apan wala man kamoy kaliwat nga nagdala nianang ngalana!” Unya pinaagi sa sinyas gipangutana nila ang amahan kon unsay gusto niyang ingalan sa bata. Nangayog sulatanan si Zacarias ug misulat, “Juan ang iyang ngalan.” Ug nahibulong kaayo silang tanan! Dihadiha nakasulti si Zacarias ug gidayeg niya ang Dios. Natingala pag-ayo ang ilang mga silingan ug mikaylap sa tanang kabukiran sa Judea ang balita mahitungod niining mga butanga. Namalandong ang tanan nga nakabati niini ug nangutana, “Maunsa kaha ning bataa inigkadako niya?” kay nakita nila nga ang gahom sa Ginoo nag-uban kaniya. Napuno sa Espiritu Santo ang amahan ni Juan nga si Zacarias ug namahayag: “Daygon nato ang Ginoo, ang Dios sa Israel! Kay mianhi siya aron pagtabang sa iyang katawhan ug paghatag kanilag kagawasan. Gipaanhi niya kanato ang usa ka gamhanang Manluluwas, nga kaliwat sa iyang sulugoon nga si David. Nag-ingon siya kaniadto pinaagi sa iyang mga balaang propeta nga luwason kita niya gikan sa atong mga kaaway, ug gikan sa gahom niadtong tanan nga nagdumot kanato. Nag-ingon siya nga mopakita siyag kaluoy sa atong mga katigulangan ug mahinumdom sa balaang kasabotan. pinaagi sa pagkinabuhi nga balaan ug matarong sa atubangan niya sa tanang panahon. “Ug ikaw, anak ko, tawgon nga propeta sa Dios nga Labing Halangdon; mag-una ka sa Ginoo aron pag-andam sa iyang dalan, ug pagpahibalo sa iyang katawhan nga maluwas sila pinaagi sa pagpasaylo sa ilang mga sala. Kay ang atong Dios maluluy-on ug malumo. Padan-agon niya nganhi kanato ang masanagong banagbanag sa atong kaluwasan ug mobanwag kini gikan sa langit ngadto sa tanang nagpuyo sa kangitngit ug sa landong sa kamatayon, aron sa pag-agak kanato ngadto sa dalan sa kalinaw.” Mitubo ang bata ug nalig-on diha sa espiritu. Mipuyo siya sa dapit nga awaaw hangtod sa adlaw nga miatubang siya sa katawhan sa Israel. Niadtong panahona mipakanaog ug sugo si Emperador Augusto nga ang tanang nagpuyo sa tibuok gingharian sa Roma magpalista. Si Cirenio maoy gobernador sa Siria sa panahong gihimo kining unang pagpanglista. Busa ang tanan miadto sa ilang tagsatagsa ka lungsod aron sa pagpalista. Gikan sa lungsod sa Nazaret sa Galilea, miadto si Jose sa Judea, ngadto sa Betlehem, ang lungsod nga natawhan ni Hari David. Miadto si Jose didto kay kaliwat man siya ni David. Ang tuyo niya mao ang pagpalista uban sa iyang pangasaw-onon nga si Maria nga nagsabak niadtong higayona. Ug samtang didto sila sa Betlehem, miabot ang panahon nga manganak na siya. Nanganak siya sa iyang panganay nga lalaki. Giputos niya ang bata sa panapton ug gipahiluna sa usa ka pasungan kay wala na may luna sa balay nga abotanan. Niadtong dapita may mga magbalantay sa karnero nga nagtukaw sa kagabhion aron pag-atiman sa ilang mga hayop didto sa kaumahan. Mitungha kanila ang usa ka anghel sa Ginoo ug midan-ag kanila ang himaya sa Ginoo busa nalisang kaayo sila. Apan miingon ang anghel kanila, “Ayaw kamog kahadlok! Ania ako nagdalag maayong balita alang kaninyo nga makalipay kaayo sa tanang katawhan. Kay karong gabhiona, natawo sa lungsod ni David ang inyong Manluluwas, ang Cristo nga Ginoo! Mao kini ang inyong ilhanan: makaplagan ninyo ang usa ka bata nga giputos ug panapton ug naghigda sa pasungan.” Ug sa kalit mitungha usab uban sa anghel ang usa ka dakong panon sa mga anghel sa langit nga nag-awit ug mga pagdayeg sa Dios: “Dalaygon ang Dios sa kahitas-an, ug sa yuta panagdait sa mga tawo nga iyang gikahimut-an!” Sa namalik na ang mga anghel ngadto sa langit, ang mga magbalantay sa karnero nag-ingnanay, “Mangadto kita sa Betlehem ug tan-awon nato kining nahitabo nga gipahibalo kanato sa Ginoo.” Busa midali sila pag-adto ug nakit-an nila si Maria ug si Jose ug ang bata nga naghigda sa pasungan. Sa diha nga ang mga magbalantay nakakita sa bata, gisugilon nila ang gisulti sa anghel mahitungod kaniya. Ug ang tanang nakadungog niini nahibulong sa gibalita kanila sa mga magbalantay sa karnero. Gitipigan ni Maria kining tanan sa iyang kasingkasing ug namalandong siya pag-ayo mahitungod niining mga butanga. Unya namauli ang mga magbalantay nga nag-awit ug mga pagdayeg sa Dios tungod sa tanan nga ilang nadungog ug nakita sumala gayod sa gisugilon kanila sa anghel. Sa walo na ka adlaw ang bata, gihimo ang seremonyas sa pagtuli kaniya. Ginganlan siyag Jesus, ang ngalan nga gisulti sa anghel kang Maria sa wala pa ipanamkon ang bata. Miabot ang panahon nga si Jose ug si Maria magtuman sa seremonyas sa paghinlo sumala sa gisugo sa Balaod ni Moises. Busa gidala nila ang bata ngadto sa Jerusalem aron ihalad nila sa Ginoo sumala sa nasulat sa balaod sa Ginoo: “Ang tanang panganay nga lalaki kinahanglang ihalad ngadto sa Ginoo.” Miadto usab sila aron paghalad ug usa ka paris nga tukmo o duha ka kuyabog nga salampati sumala sa gisugo sa balaod sa Ginoo. Niining panahona may tawo nga nagpuyo sa Jerusalem nga ginganlag Simeon. Maayo siyang tawo ug mahadlokon sa Dios ug nagpaabot sa kaluwasan sa Israel. Nag-uban kaniya ang Espiritu Santo ug gipadayag kaniya sa Espiritu Santo nga dili siya mamatay hangtod nga makita niya ang Cristo nga gisaad sa Ginoo. Minandoan sa Espiritu, misulod si Simeon sa Templo. Sa gidala na ang bata nga si Jesus sa iyang mga ginikanan ngadto sa Templo aron didto ilang himoon kaniya ang gisugo sa Balaod, gikuha ug gikugos ni Simeon ang bata ug nagpasalamat siya sa Dios: “Karon, Ginoo, kay imo na mang gituman ang imong saad, itugot na nga ang imong sulugoon mopanaw nga malinawon. Kay sa kaugalingon kong mga mata nakita ko ang imong kaluwasan, nga imong giandam atubangan sa tanang katawhan: Usa ka kahayag nga magpadayag sa imong dalan ngadto sa mga dili Judio ug maghatag sa himaya ngadto sa imong katawhan, ang Israel.” Ang amahan ug ang inahan sa bata nahibulong sa pagkadungog nila sa gisulti ni Simeon bahin kaniya. Unya gipanalanginan sila ni Simeon ug miingon kang Maria nga inahan sa bata, “Kining bataa gipili sa Dios alang sa kalaglagan ug kaluwasan sa daghang mga tawo sa Israel. Mahimo siyang ilhanan gikan sa Dios nga supakon sa daghang mga tawo ug tungod niini madayag ang ilang mga tinagoang hunahuna. Ug ang kaguol nga sama sa usa ka hait nga espada molagbas sa imong kaugalingong kasingkasing.” May usa usab ka propeta nga babaye nga ginganlag Ana nga anak ni Panuel sa banay ni Aser. Tigulang na siya. Pito ra ka tuig siyang nakig-uban sa iyang bana. Unya nabalo siya hangtod nga 84 na ang iyang edad. Wala gayod siya mobiya sa Templo. Adlaw ug gabii nagsimba siya sa Dios, nagpuasa ug nag-ampo. Niadto gayong taknaa miabot siya ug nagpasalamat sa Dios ug misulti bahin sa bata ngadto sa tanan nga nagpaabot nga tubson sa Dios ang Jerusalem. Sa natuman na ni Jose ug ni Maria ang tanan nga gisugo sa balaod sa Ginoo, mipauli sila sa Galilea, ngadto sa lungsod sa Nazaret nga ilang gipuy-an. Ug mitubo ang bata ug nahimong kusgan. Napuno siya sa kaalam ug ang panalangin sa Dios diha kaniya. Matag tuig ang mga ginikanan ni Jesus moadto sa Jerusalem aron pagtambong sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Sa dihang 12 na ka tuig si Jesus, nangadto sila sa kasaulogan sama sa naandan. Sa pagkatapos sa mga adlaw sa kasaulogan namauli sila apan ang bata nga si Jesus nagpabilin didto sa Jerusalem. Wala mahibalo niini ang iyang mga ginikanan ug nagtuo sila nga miuban si Jesus sa panon. Sa nakalakat na silag usa ka adlaw, gipangita nila siya didto sa ilang mga paryenti ug mga higala. Apan wala siya nila hikaplagi busa mibalik sila sa Jerusalem aron sa pagpangita kaniya. Sa ikatulo ka adlaw nakit-an nila siya didto sa Templo nga naglingkod uban sa mga magtutudlo, namati kanila ug nangutana. Ang tanan nga nakadungog kaniya nahibulong sa iyang maalamong mga tubag. Nahibulong ang iyang mga ginikanan sa pagkakita nila kaniya ug miingon ang iyang inahan kaniya, “Anak, nganong gibuhat mo man kini kanamo? Ako ug ang imong amahan nabalaka kaayo nga nangita kanimo.” Mitubag siya, “Nganong nangita pa man kamo kanako? Wala ba kamo masayod nga kinahanglang anhi gayod ako sa balay sa akong Amahan?” Apan wala sila makasabot sa iyang gisulti kanila. Mipauli si Jesus sa Nazaret uban kanila ug nagmasinugtanon siya kanila. Kining tanan gitipigan sa iyang inahan sulod sa iyang kasingkasing. Ug mitubo si Jesus sa lawas ug sa kinaadman ug gikahimut-an siya sa Dios ug sa mga tawo. Ikanapulog lima ka tuig kadto sa pagmando ni Emperador Tiberius. Si Poncio Pilato maoy gobernador sa Judea, si Herodes maoy nagmando sa Galilea ug si Felipe nga iyang igsoon maoy pangulo sa kayutaan sa Iturea ug sa Trakonite samtang si Lisanias maoy namunoan sa Abilena. Si Annas ug si Caifas maoy mga pangulong pari. Niini gayong panahona ang mensahe sa Dios miabot kang Juan nga anak ni Zacarias didto sa dapit nga awaaw. Busa gilukop pagtaak ni Juan ang tibuok kayutaan nga kasikbit sa Suba sa Jordan ug nagwali siya. Siya miingon, “Hinulsoli ug biyai ang inyong mga sala ug pabunyag kamo ug pasayloon kamo sa Dios.” Sumala ni propeta Isaias sa iyang basahon: “May nagsinggit didto sa kamingawan: ‘Andama ninyo ang dalan alang sa Ginoo. Himoang tul-id ang iyang agianan! Abunohi ninyo ang tanang walog, pataga ang tanang bungtod ug bukid; tul-ira ang mga nagliko-likong dalan, hapsaya ang mga libaungong dalan. Ug makita sa tanang tawo ang kaluwasan gikan sa Dios!’” Ug may mga panon sa mga tawo nga miadto kang Juan aron magpabunyag kaniya. Giingnan sila ni Juan, “Kamong mga bitin! Kinsay nagsulti kaninyo nga makalikay kamo sa kasuko sa Dios nga hapit na moabot? Buhata ninyo ang mga butang nga magpaila nga kamo mibiya na sa inyong mga sala. Ug ayaw kamo pag-ingnanay, ‘Si Abraham among amahan.’ Kay sultihan ko kamo nga ang Dios makahimo pagkuha niining mga bato aron himoong mga kaliwat ni Abraham! Ang wasay andam na aron iputol sa mga kahoy diha sa mga gamot. Ang tanang kahoy nga dili mamungag maayong bunga putlon ug isugnod sa kalayo.” Ang mga tawo nangutana kang Juan, “Unsa man diay ang among buhaton?” Mitubag siya, “Ang adunay duha ka bisti kinahanglang ihatag niya ang usa ngadto sa tawo nga walay bisti ug ang may pagkaon kinahanglang mobahin niini sa walay pagkaon.” Unya may pipila ka kobrador sa buhis nga miduol aron magpabunyag ug nangutana sila kang Juan, “Magtutudlo, unsa may among buhaton?” Miingon siya kanila, “Ayaw kamo paningil ug labaw kay sa gisugo sa balaod.” Unya nangutana usab kaniya ang pipila ka sundalo, “Kami usab, unsa may among buhaton?” Miingon siya kanila, “Ayaw kamo panapi kang bisan kinsa pinaagi sa pagpugos o sa pagbutangbutang ug ayaw kamo pagmulo sa inyong suhol.” Misugod pagtubo ang paglaom sa mga tawo ug nalibog sila kon kinsa gayod si Juan. Naghunahuna sila nga tingali siya mao ang Cristo. Busa miingon si Juan kanilang tanan, “Nagbunyag ako kaninyo pinaagi sa tubig apan may moabot nga labaw pa kaayo kay kanako. Dili gani ako angay bisan sa pagbadbad sa higot sa iyang sandalyas. Bunyagan kamo niya pinaagi sa Espiritu Santo ug sa kalayo. Nagkupot siyag pala aron lainon ang dagami gikan sa mga lugas ug unya tigumon ang trigo didto sa iyang kamalig apan ang dagami iyang sunogon sa kalayo nga dili mapalong!” Samtang nagwali siya sa Maayong Balita, gipahimangnoan ni Juan ang mga tawo sa nagkalainlaing paagi. Apan gibadlong ni Juan si Gobernador Herodes tungod sa iyang pagpakigpuyo kang Herodias nga asawa sa iyang igsoon ug sa daghan pang mga daotang buhat nga iyang nahimo. Unya si Herodes mihimo pa gayod sa labi pang mangil-ad nga buhat nga mao ang pagbilanggo kang Juan. Tapos mabunyagi ni Juan ang tanang mga tawo, gibunyagan usab niya si Jesus. Samtang nag-ampo si Jesus, naabli ang langit ug mikunsad kaniya ang Espiritu Santo sa dagway sa usa ka salampati. Unya nabati ang usa ka tingog gikan sa langit nga nag-ingon, “Ikaw mao ang pinangga kong Anak. Nalipay kaayo ako kanimo.” Mga 30 na ka tuig ang edad ni Jesus sa dihang misugod siya sa iyang buluhaton. Naila siya nga anak ni Jose nga anak ni Heli. Si Heli anak ni Matat nga anak ni Levi. Si Levi anak ni Melqui nga anak ni Jannai. Si Jannai anak ni Jose nga anak ni Matatias. Si Matatias anak ni Amos nga anak ni Nahum. Si Nahum anak ni Esli nga anak ni Nagai. Si Nagai anak ni Maat nga anak ni Matatias. Si Matatias anak ni Semein nga anak ni Jose. Si Jose anak ni Juda nga anak ni Joanan. Si Joanan anak ni Resa nga anak ni Zerubabel. Si Zerubabel anak ni Salatiel nga anak ni Neri. Si Neri anak ni Melqui nga anak ni Adi. Si Adi anak ni Cosam nga anak ni Elmadam nga anak ni Er. Si Er anak ni Josue nga anak ni Eliezer. Si Eliezer anak ni Jorim nga anak ni Matat. Si Matat anak ni Levi. Si Levi anak ni Simeon nga anak ni Juda. Si Juda anak ni Jose nga anak ni Jonam. Si Jonam anak ni Eliakim nga anak ni Melea. Si Melea anak ni Mena nga anak ni Matata. Si Matata anak ni Natan nga anak ni David. Si David anak ni Jesse nga anak ni Obed. Si Obed anak ni Boas nga anak ni Salmon. Si Salmon anak ni Naason nga anak ni Aminadab. Si Aminadab anak ni Admin nga anak ni Arni. Si Arni anak ni Hezron nga anak ni Perez. Si Perez anak ni Juda nga anak ni Jacob. Si Jacob anak ni Isaac nga anak ni Abraham. Si Abraham anak ni Tera nga anak ni Nahor. Si Nahor anak ni Serug nga anak ni Reu. Si Reu anak ni Peleg nga anak ni Eber. Si Eber anak ni Shela. Si Shela anak ni Cainan nga anak ni Arfacsad. Si Arfacsad anak ni Sem nga anak ni Noe. Si Noe anak ni Lamec nga anak ni Metusela. Si Metusela anak ni Enoc nga anak ni Jared. Si Jared anak ni Mahalalel nga anak ni Cainan. Si Cainan anak ni Enos nga anak ni Set ug si Set anak ni Adan nga anak sa Dios. Si Jesus nga puno sa Espiritu Santo mibiya sa Jordan. Unya gidala siya sa Espiritu Santo ngadto sa kamingawan sulod sa 40 ka adlaw ug didto gitintal siya sa Yawa. Niining panahona wala mokaon si Jesus busa sa pagkatapos niini gigutom siya. Unya giingnan siya sa Yawa, “Anak ka man kaha sa Dios, himoang pan kining bato.” Si Jesus mitubag, “Ang Kasulatan nag-ingon, ‘Dili mabuhi ang tawo sa pan lamang.’” Unya gidala siya sa Yawa ngadto sa itaas ug sa usa ka pagpamilok gipakita kaniya ang tanang gingharian sa kalibotan. Miingon ang Yawa kaniya, “Ihatag ko kanimo kining tanang gahom ug bahandi. Kining tanan gitugyan kanako ug ako makahatag kang bisan kinsa nga gusto kong hatagan. Maimo unya kining tanan kon mosimba ka kanako.” Si Jesus mitubag, “Ang Kasulatan nag-ingon, ‘Simbaha ang Ginoo nga imong Dios ug siya lamang ang alagari!’” Unya gidala siya sa Yawa ngadto sa Jerusalem ug gipahiluna siya sa kinatas-ang bahin sa Templo ug giingnan, “Anak ka man kaha sa Dios, ambak ngadto sa ubos. Kay nag-ingon ang Kasulatan, ‘Ang Dios magsugo sa iyang mga anghel sa pagpanalipod kanimo.’ Kini nag-ingon usab, ‘Sapnayon ka nila sa ilang mga kamot aron dili maigo sa mga bato ang imong tiil.’” Si Jesus mitubag, “Ang Kasulatan nag-ingon, ‘Ayaw tintala ang Ginoo nga imong Dios!’” Human si Jesus tintala sa Yawa sa tanang paagi, mibiya una kaniya ang Yawa. Unya mipauli si Jesus sa Galilea ug diha kaniya ang gahom sa Espiritu Santo. Mikaylap sa tanang kasikbit nga dapit ang balita mahitungod kaniya. Nagtudlo siya sulod sa ilang mga sinagoga ug gidayeg siya sa tanan. Unya miadto si Jesus sa Nazaret diin siya magdako ug sumala sa iyang naandan miadto siya sa sinagoga sa Adlaw nga Igpapahulay. Mitindog siya aron pagbasa sa Kasulatan ug gitunol kaniya ang basahon nga sinulat ni propeta Isaias. Gibukhad niya ang linukot nga basahon ug maoy iyang gibasa ang dapit diin nasulat kini: “Ang Espiritu sa Ginoo ania kanako. Gidihogan ako niya aron pagsangyaw sa Maayong Balita ngadto sa mga kabos; gipadala ako niya aron pagsangyaw sa kagawasan ngadto sa mga binihag ug pagpahiuli sa panan-aw sa mga buta, pagpagawas sa mga dinaugdaog ug pagpahibalo sa tuig nga ang Ginoo moluwas sa iyang katawhan!” Unya gilukot ni Jesus ang basahon, giuli ngadto sa piniyalan ug milingkod siya. Mitutok kaniya ang tanan nga didto sa sinagoga. Unya miingon siya kanila, “Natuman karong adlawa kining bahina sa kasulatan sumala sa inyong nadungog.” Nakadayeg silang tanan kaniya ug nahibulong sa mga matahom nga pulong nga iyang gisulti. Miingon sila, “Dili ba anak man kini siya ni Jose?” Miingon siya kanila, “Sa walay duhaduha inyong isulti kanako ang ginaingon, ‘Doktor, tambali ang imong kaugalingon.’ Moingon usab kamo kanako, ‘Himoa dinhi sa imong kaugalingong lungsod ang mga butang nga imong gihimo didto sa Capernaum sumala sa gisugilon kanamo.’ Apan sultihan ko kamo nga walay propeta nga dawaton sa iyang kaugalingong lungsod. Pamati kamo kanako: daghang mga biyuda sa Israel sa panahon ni Elias sa dihang walay ulan sulod sa tulo ka tuig ug tunga ug may dakong gutom sa tibuok yuta. Apan wala ipadala si Elias ngadto sa bisan usa kanila kondili ngadto hinuon sa biyuda sa Sarefat sa kayutaan sa Sidon. Ug may daghan usab nga sanlahon sa Israel sa panahon ni propeta Eliseo apan wala siyay bisan usa kanila nga giayo gawas kang Naaman nga taga-Siria.” Sa pagkadungog nila niini, nangasuko pag-ayo ang tanan nga didto sa sinagoga. Nanindog sila ug ilang giguyod si Jesus ngadto sa gawas sa lungsod ug gidala ngadto sa tumoy sa bungtod diin natukod ang ilang lungsod aron ihulog siya sa pangpang. Apan miagi siya sa taliwala sa katawhan ug mipahilayo. Unya miadto si Jesus sa Capernaum, usa ka lungsod sa Galilea. Sa Adlaw nga Igpapahulay nagtudlo siya sa mga tawo ug nahibulong silang tanan sa paagi sa iyang pagtudlo kay may gahom man ang iyang mga pulong. Didto sa sulod sa sinagoga may tawo nga giyawaan nga misinggit ug kusog, “Jesus nga taga-Nazaret, unsay imong tuyo kanamo? Mianhi ka ba aron paglaglag kanamo? Nasayod ako kon kinsa ka: ikaw mao ang balaang sulugoon sa Dios!” Gibadlong ni Jesus ang yawa, “Hilom ug gula sa tawo!” Gilamba sa yawa ang tawo sa atubangan nilang tanan ug unya migula kini nga wala maunsa ang tawo. Nahibulong ang tanan ug nag-ingnanay, “Unsay buot ipasabot niini? May gahom kining tawhana sa paghingilin sa mga yawa!” Ug mikaylap ang balita bahin kang Jesus ngadto sa tanang dapit niadtong yutaa. Mibiya si Jesus sa sinagoga ug miadto sa balay ni Simon. Niadtong higayona gihilantan ang ugangang babaye ni Simon ug gihangyo nila si Jesus nga ayohon siya. Miduol siya ug mibarog sa kiliran sa gihigdaan sa masakiton ug gihinginlan niya ang hilanat. Gihuwasan sa hilanat ang masakiton ug dihadiha mibangon siya ug misilbi kanila. Sa pagkakilomkilom na, ang tanan nga masakiton sa nagkalainlaing balatian gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus. Ug gihikap niya ang tagsatagsa ug giayo niya silang tanan. Gikan sa daghang mga tawo, nanggula usab ang mga yawa nga nagsiyagit, “Ikaw mao ang Anak sa Dios!” Ug gibadlong ni Jesus ang mga yawa sa dili pagpanugilon kay nasayod man sila nga siya mao ang Cristo. Sa pagsubang sa adlaw, mibiya si Jesus sa lungsod ug miadto sa usa ka dapit nga awaaw. Gipangita siya sa mga tawo ug sa diha nga nakit-an na nila siya, ila siyang gihangyo nga magpabilin uban kanila. Apan miingon siya kanila, “Kinahanglan nga magwali ako sa Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios ngadto usab sa ubang mga lungsod kay mao man kini ang katuyoan sa Dios sa iyang pagpadala kanako.” Busa nagwali siya sulod sa mga sinagoga sa Judea. Usa ka adlaw niana, nagtindog si Jesus sa daplin sa Lanaw sa Genesaret samtang ang mga tawo nagpunsisok kaniya aron pagpamati sa pulong sa Dios. Didto sa daplin sa lanaw nakita niya ang duha ka sakayan nga gibiyaan sa mga mangingisda kay nangwaswas man sila sa ilang mga pukot. Misakay si Jesus sa usa niining sakayan nga iya ni Simon ug gihangyo niya si Simon sa pagtulod niini ug diyutay ngadto sa tubig. Unya milingkod si Jesus sa sakayan ug gitudloan niya ang mga tawo. Sa nakahuman na siya sa pagpanudlo, giingnan niya si Simon, “Palawod kamo ug itaktak ang inyong mga pukot aron makakuha kamo.” Si Simon mitubag, “Magtutudlo, tibuok gabii kaming nangisda ug wala gayod kami nakuha apan kay sugo man nimo, akong itaktak ang mga pukot.” Ilang gitaktak ang mga pukot ug daghan gayod kaayong isda ang ilang nakuha ug tungod niini ang ilang mga pukot hapit na magisi. Busa gikamay nila ang ilang mga kauban didto sa laing sakayan aron moduol ug motabang kanila. Nanuol ang ilang mga kauban ug ilang gipuno pag-ayo sa isda ang duha ka sakayan ug tungod niini hapit na sila malunod. Sa pagkakita ni Simon Pedro sa nahitabo, miluhod siya sa atubangan ni Jesus ug miingon, “Palayo kanako, Ginoo, kay makasasala ako!” Natingala kaayo siya ug ang iyang mga kauban sa kadaghan sa isda nga ilang nakuha. Natingala usab sila si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Sebedeo ug kauban ni Simon. Unya miingon si Jesus kang Simon, “Ayaw kahadlok! Sukad karon managat ka na ug mga tawo.” Ug sa nadala na nila ang mga sakayan ngadto sa baybayon, gibiyaan nila ang tanan ug misunod sila kang Jesus. Usa ka higayon niana, didto si Jesus sa usa ka lungsod diin may usa ka tawo nga sanlahon. Sa iyang pagkakita kang Jesus, mihapa siya sa iyang atubangan ug nagpakiluoy nga nag-ingon, “Sir, kon buot nimo, makaayo ka kanako!” Unya gihikap siya ni Jesus ug giingnan, “Buot ako! Mamaayo ka!” Dihadiha naayo ang sanlahon. Ug gipasidan-an siya ni Jesus nga dili manugilon kang bisan kinsa. Ug miingon si Jesus, “Lakaw dayon ug ipakita ang imong kaugalingon ngadto sa pari. Unya paghalad sumala sa gisugo ni Moises aron pagmatuod sa tanan nga maayo ka na.” Apan mikaylap hinuon pag-ayo ang balita mahitungod kang Jesus ug daghang mga tawo nangadto sa pagpamati kaniya ug aron ayohon ang ilang mga balatian. Apan miadto si Jesus sa mga dapit nga awaaw ug didto nag-ampo siya. Usa ka adlaw niana, samtang nagtudlo si Jesus, dihay pipila ka mga Pariseo ug mga magtutudlo sa Balaod nga naglingkod sa duol. Gikan sila sa kalungsoran sa Galilea ug Judea ug sa siyudad sa Jerusalem. Diha kang Jesus ang gahom sa Ginoo sa pag-ayo sa mga masakiton. Unya may nangabot nga nagyayong ug usa ka paralitiko nga diha sa iyang higdaanan. Naningkamot sila pagsulod sa balay aron ilang ikabutang ang paralitiko sa atubangan ni Jesus. Apan wala sila makasulod sa balay tungod sa kadaghan sa mga tawo. Busa ilang gidala siya ngadto sa atop ug giukab nila ang pipila ka bahin sa atop. Unya ilang gitunton ang paralitiko nga naghigda sa iyang higdaanan ngadto sa taliwala sa mga tawo diha sa atubangan ni Jesus. Sa pagkakita ni Jesus sa kadako sa ilang pagsalig kaniya, miingon siya sa tawo, “Higala, gipasaylo na ang imong mga sala.” Unya nakapangutana sa ilang kaugalingon ang mga magtutudlo sa Balaod ug ang mga Pariseo, “Kinsa ba kining tawhana nga nagpasipala sa Dios? Walay tawo nga makapasaylo sa mga sala kondili ang Dios lamang!” Apan nasayran ni Jesus ang ilang hunahuna ug giingnan niya sila, “Nganong naghunahuna man kamo sa ingon niana? Hain bay sayon, ang pag-ingon, ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon, ‘Bangon ug lakaw’? Ipakita ko kaninyo nga ang Anak sa Tawo adunay gahom dinhi sa yuta aron pagpasaylo sa mga sala.” Busa iyang giingnan ang paralitiko, “Ako nagsugo kanimo: bangon, dad-a ang imong higdaanan ug pauli sa inyo!” Dihadiha mitindog ang paralitiko atubangan sa tanan, gikuha niya ang iyang higdaanan ug mipauli nga nagdayeg sa Dios. Natingala pag-ayo silang tanan. Ug uban sa kahadlok, ilang gidayeg ang Dios pag-ingon, “Kahibulongan gayod kaayo ang atong nakita karong adlawa!” Human niini, milakaw si Jesus ug iyang nakita si Levi, usa ka maniningil sa buhis, nga naglingkod sa iyang opisina. Miingon si Jesus kaniya, “Sunod kanako.” Ug mitindog si Levi, gibiyaan niya ang tanan ug misunod kaniya. Unya si Levi naghimog dakong kombira sa iyang balay alang kang Jesus ug didtoy daghang maniningil sa buhis ug ubang mga tawo nga nakigsalo kanila. Ang pipila ka mga Pariseo ug mga magtutudlo sa Balaod nagbagulbol batok sa mga tinun-an ni Jesus. Nangutana sila, “Nganong nakig-uban man kamo sa pagkaon ug pag-inom sa mga maniningil sa buhis ug sa mga makasasala?” Si Jesus mitubag kanila, “Ang mga tawo nga walay sakit wala magkinahanglag doktor kondili ang mga masakiton lamang. Wala ako moanhi aron sa pagtawag sa mga matarong kondili sa mga makasasala aron maghinulsol sila.” Ug miingon sila kang Jesus, “Ang mga tinun-an ni Juan kanunay nga nagpuasa ug nag-ampo, ingon man ang mga tinun-an sa mga Pariseo. Apan ang imong mga tinun-an nangaon ug nanginom.” Si Jesus mitubag, “Papuasahon ba ninyo ang mga dinapit sa kombira sa kasal samtang kauban pa nila ang pamanhonon? Dili gayod! Apan moabot ang panahon nga ang pamanhonon kuhaon ug niadtong adlawa magpuasa na sila.” Unya gisuginlan usab sila ni Jesus niining sambingaya: “Walay tawo nga magtabas ug usa ka bahin sa bag-ong bisti aron itapak sa daang bisti kay kon buhaton niya kini madaot ang bag-ong bisti ug ang gitapak dili mobagay sa daan. Ug walay magsulod ug bag-ong bino diha sa mga daang sudlanan nga panit. Kon buhaton niya kini, ang bag-ong bino makagisi sa daang panit ug unya madaot ang sudlanan ug mausik ang bino. Kinahanglan nga ang bag-ong bino maoy isulod sa bag-ong sudlanan. Walay tawo nga mangandoy sa bag-ong bino tapos siya makainom sa daang bino. Moingon siya, ‘Mas maayo gayod ang daang bino.’” Usa niana ka Adlawng Igpapahulay naglakaw si Jesus agi sa kaumahan sa trigo. Unya ang iyang mga tinun-an nangutlog mga uhay sa trigo ug tapos nila kini kusokusoa sa ilang mga kamot ilang gikaon ang lugas. Apan pipila sa mga Pariseo miingon, “Nganong nagbuhat man kamo niana? Gidili kana sa Adlaw nga Igpapahulay sumala sa atong Balaod!” Si Jesus mitubag kanila, “Wala ba kamo makabasa mahitungod sa gibuhat ni David sa dihang gigutom siya ug ang iyang mga kauban? Misulod siya sa balay sa Dios ug mikuha sa pan nga hinalad ngadto sa Dios. Unya mikaon siya niini ug gihatagan usab niyag pan ang iyang mga kauban. Apan ang tanan gidid-an sa atong Balaod sa pagkaon sa pan nga hinalad ngadto sa Dios gawas lamang sa mga pari.” Ug si Jesus midugang sa pag-ingon, “Ang Anak sa Tawo maoy magbuot sa angay nga buhaton sa Adlawng Igpapahulay.” Sa laing Adlawng Igpapahulay, misulod si Jesus sa usa ka sinagoga ug nagtudlo. Didtoy usa ka tawo nga kimay ang tuong kamot. Pipila sa mga magtutudlo sa Balaod ug mga Pariseo naniid kang Jesus kon manambal ba siya sa mga masakiton sa Adlawng Igpapahulay. Gihimo nila kini aron pagpangita ug igong katarongan aron ikasumbong nila si Jesus nga nagbuhat ug kalapasan. Apan nahibalo si Jesus sa ilang gihunahuna ug iyang giingnan ang tawo nga kimay, “Tindog ug dali ngari sa atubangan.” Ug mitindog ang tawo ug mibarog didto. Unya miingon si Jesus kanila, “Pangutan-on ko kamo: Unsa ba ang gitugot sa atong Balaod nga mahimong buhaton nato sa Adlawng Igpapahulay? Ang pagtabang ba o ang pagdaot? Ang pagluwas ba sa kinabuhi sa tawo o ang pagpatay?” Gilibot niya pagtan-aw silang tanan ug unya gisultihan niya ang tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Ug gituy-od sa tawo ang iyang kamot ug naayo kini. Apan napungot sila pag-ayo ug nagsabot unsay ilang buhaton kang Jesus. Niadtong panahona mitungas si Jesus sa usa ka bungtod aron pag-ampo ug sa tibuok gabii nag-ampo siya sa Dios. Sa pagkabuntag na, gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug gipili niya ang 12 kanila nga ginganlan niyag apostoles: si Simon (nga iyang ginganlag Pedro) ug ang iyang igsoon nga si Andres, si Santiago ug si Juan, si Felipe ug si Bartolome, si Mateo ug si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo ug si Simon (ang gitawag nga Patriyota), si Judas nga anak ni Santiago ug si Judas Iscariote, ang nahimong mabudhion. Milugsong si Jesus gikan sa bungtod kuyog sa iyang mga apostoles. Mitindog siya sa usa ka dapit nga patag kauban sa panon sa iyang mga tinun-an. Didto usab may dakong panon sa mga tawo nga gikan sa tibuok Judea ug Jerusalem ug sa mga siyudad sa kabaybayonan sa Tiro ug sa Sidon. Nangadto sila kang Jesus aron pagpamati kaniya ug aron ayohon sila sa ilang mga balatian. Nangadto usab ang gipangyawaan ug nangaayo sila. Naninguha ang tanang tawo sa paghikap kang Jesus kay gikan kaniya migula ang gahom nga nag-ayo kanilang tanan. Unya mitan-aw si Jesus sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Bulahan kamong mga kabos kay maghari ang Dios kaninyo! “Bulahan kamong mga gigutom karon kay kamo pagabusgon! “Bulahan kamo nga karon naghilak kay kamo mangatawa ra unya! “Bulahan kamo kon ang mga tawo magdumot, magsalikway ug magbugalbugal kaninyo! Bulahan kamo kon sila mag-ingon nga kamo mga daotan tungod sa Anak sa Tawo! Paglipay kamo kon mahitabo kini ug pagsayaw sa kasadya kay dako ang ganti nga gitagana alang kaninyo didto sa langit. Kay ang ilang mga katigulangan naghimo sa ingon ngadto sa mga propeta. “Apan alaot kamo nga mga dato kay napahimuslan na ninyo ang kinabuhi nga hayahay! “Alaot kamo nga mga busog karon kay kamo unya gutomon! “Alaot kamo nga karon nangatawa kay kamo unya magbangotan ug maghilak! “Alaot kamo kon magdayeg kaninyo ang tanang mga tawo kay mao usab kini ang gibuhat sa ilang mga katigulangan ngadto sa mga mini nga propeta. “Apan sultihan ko kamo nga namati kanako: higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo alang niadtong nagdumot kaninyo. Panalangini ang motunglo kaninyo ug pag-ampo kamo alang sa nagdaugdaog kaninyo. Kon may mosagpa sa inyong aping, ipasagpa usab ang pikas. Ug kon adunay moilog sa inyong kupo, ihatag usab ang inyong sinina. Hatagi ninyo ang tanan nga mangayo ug kon may mokuha sa inyong butang, ayaw na kinig bawia. Buhata ngadto sa mga tawo ang gusto ninyo nga buhaton nila nganha kaninyo. “Kon mao ray higugmaon ninyo sila nga nahigugma kaninyo, nganong magpaabot pa man kamog panalangin? Bisan gani ang mga makasasala nahigugma man niadtong nahigugma kanila! Ug kon mao ray buhatan ninyog maayo kadtong nagbuhat kaninyog maayo, nganong magpaabot pa man kamog panalangin? Bisan gani ang mga makasasala nagbuhat man niana! Ug kon mao ray inyong pahulamon kadtong inyong gituohan nga makabayad, nganong magpaabot pa man kamog panalangin? Bisan gani ang mga makasasala magpahulam man ngadto sa mga makasasala ug magpaabot sila nga bayran sa samang kantidad! Higugmaa hinuon ninyo ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto kanila! Pahulama sila sa walay pagpaabot nga bayran kay sa ingon niini dako ang ganti nga inyong madawat ug kamo mahimong mga anak sa Labing Halangdong Dios. Kay siya maayo ngadto sa mga dili mapasalamaton ingon man sa mga daotan. Busa pagmaluluy-on kamo sama nga maluluy-on ang inyong Amahan. “Ayaw kamo paghukom sa inyong isigkatawo ug kamo dili hukman sa Dios. Ayaw pakasad-a ang uban ug kamo dili pakasad-on. Pasayloa sila ug kamo pasayloon usab. Panghatag kamo sa inyong isigkatawo ug kamo hatagan. Madawat ninyo ang hustong takos ug sobra pa gani nga mag-awas kini! Ang sudlanan nga inyong gamiton alang sa uban mao usab ang gamiton alang kaninyo.” Ug gisultihan sila ni Jesus niining sambingaya: “Ang buta dili makaagak sa laing buta. Kon buhaton niya kini, mangahulog silang duha sa kanal. Walay tinun-an nga labaw sa iyang magtutudlo. Apan kon ang tinun-an hingpit nang nakat-on sa tanang gikatudlo kaniya, mahisama siya sa iyang magtutudlo. “Nganong nagtan-aw ka man sa puling sa imong isigkatawo apan wala mo tagda ang troso diha sa imong mata? Unsaon mo man pag-ingon sa imong isigkatawo, ‘Ambi, akoy pakuhaa sa imong puling,’ nga wala ka man gani makakita sa troso nga anaa sa imong kaugalingong mata? Tigpakaaron-ingnon! Kuhaa una ang troso nga anaa sa imong mata aron makakita ka pag-ayo ug makuha mo ang puling sa imong isigkatawo. “Ang maayo nga kahoy dili mamungag walay pulos nga bunga. Ang masakiton nga kahoy dili usab mamungag maayong bunga. Ang matag usa ka kahoy maila sa kaugalingon niyang bunga. Dili ka makapupo ug igos gikan sa sampinit o ubas gikan sa kadyapa. Ang maayong tawo magsultig maayo gikan sa maayong mga butang nga anaa sa iyang kasingkasing. Apan ang tawo nga daotan magbuhat ug daotan gikan sa mangil-ad nga mga butang nga anaa sa iyang kasingkasing. Kay kon unsa ang anaa sa kasingkasing sa tawo mao usab ang iyang isulti. “Nganong nagtawag man kamo kanakog, ‘Ginoo, Ginoo,’ nga dili man kamo mobuhat sa akong gisugo kaninyo? Ipakita ko kaninyo sa unsa mahisama ang tawo nga moduol kanako unya mamati sa akong gisulti ug motuman niini. Sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay. Nagkalot siyag lawom ug gipahiluna niya ang sukaranan diha sa ibabaw sa bato. Sa dihang mibaha ang suba ug mihasmag niining balaya, wala kini matay-og kay maayo man nga pagkatukod. Apan ang tawo nga namati sa akong gisulti ug dili motuman niini mahisama sa usa ka tawo nga nagtukod ug balay diha sa yuta nga wala niya butangig sukaranan. Sa dihang mihasmag niini ang baha, napukan dayon kini ug hingpit ang pagkagun-ob sa maong balay!” Human si Jesus makasulti niining tanan ngadto sa katawhan, miadto siya sa Capernaum. Didto may usa ka Romanhong opisyal nga may sulugoon nga bililhon kaayo kaniya. Masakiton ug himalatyon ang maong sulugoon. Sa pagkadungog sa opisyal mahitungod kang Jesus, nagsugo siyag mga kadagkoan sa mga Judio sa paghangyo kang Jesus nga moadto siya aron ayohon ang iyang sulugoon. Unya miadto sila kang Jesus ug nagpakiluoy pag-ayo kaniya nga nag-ingon, “Kining tawhana angay gayod nga imong tabangan. Gihigugma niya ang atong nasod ug nagtukod pa gani siyag sinagoga alang kanato.” Busa mikuyog si Jesus kanila. Apan sa nagkaduol na sila sa balay, gisugo sa opisyal ang iyang mga higala pagtagbo kang Jesus ug pag-ingon, “Sir, ayaw na lang paghago kay dili ako angay sa pagdawat kanimo sa akong balay. Ug mao man gani hinungdan nga wala gyod ko mangahas sa pagduol kanimo. Isulti lamang nga mamaayo ang akong sulugoon ug mamaayo siya. Ilalom usab ako sa gahom sa labawng mga opisyal ug aduna akoy mga sundalo nga ubos sa akong pagmando. Kon sugoon ko ang usa ka sundalo sa pag-adto didto, moadto siya. Kon sugoon ko ang laing sundalo sa pagduol kanako, moduol siya. Ug kon sugoon ko ang akong ulipon sa pagbuhat niini, mobuhat siya.” Nahibulong si Jesus sa iyang pagkadungog niini. Unya miatubang siya sa mga tawo nga mikuyog kaniya ug miingon, “Wala pa gayod ako makakaplag ug pagtuo nga sama niini bisan gani sa Israel!” Namalik ang mga sinugo sa opisyal ngadto sa iyang balay ug ilang nakita nga maayo na ang iyang sulugoon. Unya wala madugay, miadto si Jesus sa lungsod sa Nain. Mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an ug ang usa ka dakong panon sa mga tawo. Sa pag-abot niya sa ganghaan sa lungsod, mao gayoy paggula sa mga tawo aron maglubong ug minatay. Ang minatay bugtong anak nga lalaki sa usa ka biyuda ug mikuyog kaniya ang daghang mga tawo gikan sa lungsod. Sa pagkakita ni Jesus sa biyuda, naluoy siya ug miingon sa babaye, “Ayaw paghilak.” Unya miduol si Jesus ug gihikap niya ang lungon ug mihunong ang mga tawo nga nagyayong sa lungon. Unya miingon si Jesus, “Dong, bangon!” Mibangon ang batan-on nga patay na unta ug misulti. Ug gitugyan siya ni Jesus ngadto sa iyang inahan. Nahadlok ug nahibulong ang tanan ug gidayeg nila ang Dios nga nag-ingon, “Usa ka gamhanang propeta ang ania uban kanato! Ang Dios mipadayag ug pagtagad sa iyang katawhan!” Mikaylap sa tibuok Judea ug sa kasikbit nga kayutaan ang maong balita mahitungod kang Jesus. Si Juan gibalitaan sa iyang mga tinun-an mahitungod niining mga butanga. Unya gitawag ni Juan ang duha kanila ug gipaadto niya sila sa Ginoo aron pagpangutana kaniya, “Ikaw ba ang giingon nga moanhi o magpaabot pa ba kamig lain?” Sa ilang pag-abot didto kang Jesus, miingon sila, “Gipaanhi kami ni Juan nga Magbubunyag aron pagpangutana kanimo kon ikaw ba ang iyang giingon nga moanhi o magpaabot pa ba kamig lain?” Niadto gayong higayona nag-ayo si Jesus sa daghang mga tawo sa ilang mga balatian ug mga sakit. Nag-ayo usab siya sa mga giyawaan ug naghatag ug panan-aw sa mga buta. Unya gitubag niya ang mga sinugo ni Juan, “Pauli kamo ug suginli si Juan sa inyong nakita ug nadungog. Ang mga buta nakakita, ang mga bakol nakalakaw, ang mga sanlahon nahinlo na, ang mga bungol nakadungog, ang mga minatay nabuhi ug ang Maayong Balita giwali ngadto sa mga kabos. Bulahan kadtong wala magduhaduha kanako!” Sa nakalakaw na ang mga sinugo ni Juan, misulti si Jesus sa katawhan mahitungod kang Juan, “Sa pag-adto ninyo kang Juan didto sa kamingawan, unsa bay inyong gipaabot nga makita? Sagbot ba nga gipilaypilay sa hangin? Unsa ba gayod ang inyong giadto aron tan-awon? Usa ba ka tawo nga maanindot ug pamisti? Sila nga maanindot ug pamisti ug nagpuyo nga haruhay atua sa mga palasyo! Unsa ba gayod ang inyong giadto aron tan-awon? Propeta ba? Mao gayod! Sultihan ko kamo nga labaw pa sa propeta ang inyong nakita. Kay si Juan mao ang gipasabot sa nasulat sa kasulatan nga nag-ingon: ‘Ania ang akong sinugo, nag-ingon ang Dios, ipadala ko siya una kanimo aron andamon niya ang dalan alang kanimo.’ Sultihan ko kamo nga si Juan labaw kay kang bisan kinsa nga natawo. Apan siya nga labing ubos sa Gingharian sa Dios labaw pa kay kang Juan.” Namati kaniya ang tanang mga tawo ug ang mga kobrador sa buhis. Sila miila nga ang sugo sa Dios matarong ug sila nagpabunyag kang Juan. Apan gisalikway sa mga Pariseo ug sa mga magtutudlo sa Balaod ang tuyo sa Dios kanila ug wala sila magpabunyag kang Juan. Si Jesus mipadayon pagsulti, “Karon, sa unsa ko itandi ang katawhan niining panahona? Sa unsa sila nahisama? Sama sila sa kabataan nga nagyampungad sa merkado. Ang usa ka pundok mosinggit ngadto sa laing pundok, ‘Nagtugtog kami ug honi apan wala kamo mosayaw! Nag-awit kami ug alawiton sa paglubong apan wala kamo magminatay!’ Mianhi si Juan nga Magbubunyag ug wala siya mokaon ug pan ug wala moinom ug bino unya miingon kamo nga, ‘Giyawaan siya!’ Mianhi ang Anak sa Tawo ug siya mikaon ug miinom unya miingon na usab kamo, ‘Tan-awa, dako siyag kaon ug palahubog! Higala pa gyod siya sa mga maniningil sa buhis ug sa mga makasasala.’ Apan bisan pa niini, ang kaalam sa Dios giila nga tinuod sa tanan nga midawat niini.” Unya may usa ka Pariseo nga midapit kang Jesus sa pagpangaon. Busa miadto si Jesus sa balay sa Pariseo ug nakigsalo kaniya. Niadtong lungsora may usa ka babaye nga daotag kinabuhi. Sa iyang pagkadungog nga si Jesus nagkaon didto sa balay sa Pariseo, miadto siya dala ang usa ka tibod nga alabastro nga puno sa pahumot. Samtang diha siya sa luyo sa tiilan ni Jesus, mihilak siya ug nahumod sa iyang mga luha ang mga tiil ni Jesus. Unya gipahiran niya sa iyang buhok ang mga tiil ni Jesus ug gihagkan ug gibuboan sa pahumot. Sa pagkakita niini sa Pariseo nga nagdapit kang Jesus, miingon siya sa iyang kaugalingon, “Kon tinuod pa nga propeta kining tawhana, makaila unta siya kon kinsa kining babaye nga mihikap kaniya ug unsa kadaotan ang iyang kinabuhi!” Apan miingon si Jesus kaniya, “Simon, aduna akoy isulti kanimo.” Si Simon mitubag, “Sigi, Magtutudlo, sultihi ako.” Miingon si Jesus, “May duha ka tawo nga nakautang sa usa ka tigpahulam ug kuwarta. Ang usa nakautang ug 500 ka denario ug ang usa 50 ka denario. Apan kay silang duha dili man makabayad, gipapas na lamang sa nagpahulam ang ilang mga utang. Karon, kinsa man sa duha ang labaw nga mahigugma sa nagpahulam kanila?” Mitubag si Simon, “Sa akong hunahuna, kadtong dakog utang.” “Husto ang imong tubag,” matod ni Jesus. Unya milingi siya sa babaye ug miingon kang Simon, “Nakita mo ba kining bayhana? Mianhi ako sa inyo ug wala mo ako hatagig tubig aron ihugas sa akong mga tiil apan gihugasan niya ang akong mga tiil sa iyang mga luha ug gipahiran sa iyang buhok. Wala mo ako hagki sa imong pagdawat kanako apan siya nagsigig halok sa akong mga tiil sukad sa akong pag-abot. Wala mo dihogi ug lana ang akong ulo apan iyang gidihogan ug pahumot ang akong mga tiil. Busa sultihan ko ikaw nga ang daghan niyang mga sala gipasaylo. Tungod niini, dako ang gugma nga iyang gipakita. Apan kinsa kadtong gipasaylo sa diyutay lamang nga mga sala nagpakita ug diyutay usab nga paghigugma.” Unya giingnan ni Jesus ang babaye, “Gipasaylo na ang imong mga sala.” Ug ang uban nga didto sa kan-anan nakapangutana sa ilang kaugalingon, “Kinsa ba kining tawhana nga nagpasaylo man gani ug mga sala?” Apan miingon si Jesus sa babaye, “Ang imong pagtuo nagluwas kanimo. Pauli nga malinawon.” Wala madugay, miadto si Jesus sa kalungsoran ug sa kabalangayan diin nagwali siya sa Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios. Mikuyog kaniya ang 12 ka tinun-an ug pipila sa mga babaye nga naayo gikan sa daotang mga espiritu ug sa mga balatian. Sila mao si Maria (nga ginganlag Magdalena) nga gikan kaniya gipagula ang pito ka yawa; si Juana, ang asawa ni Cusa nga opisyal ni Herodes; si Susana ug daghan pang mga babaye nga mitabang kang Jesus ug sa iyang mga tinun-an pinaagi sa ilang katigayonan. Daghang mga tawo nga gikan sa kalungsoran ang nangadto kang Jesus ug sa nagkapundok na sila iyang gisugilon kining sambingaya: “May usa ka tawo nga miadto sa uma aron pagpugas ug mga binhi. Samtang nagsabod siya, pipila sa mga binhi nahulog diha sa agianan. Gitunobtunoban kini sa mga tawo ug gituka sa mga langgam. Ang uban nahulog sa yutang batoon ug sa pagturok niini, nalaya kay walay tubig ang yuta. Ang ubang binhi nahulog dapit sa mga tunokong sagbot. Ang mga tunokong sagbot mitubo uban sa binhi ug mituok niini. Ug ang ubang binhi nahulog sa maayong yuta. Mitubo kini ug namungag 100 ka pilo.” Unya midugang si Jesus pag-ingon, “Busa pamati kon may dalunggan kamo!” Unya nangutana ang mga tinun-an ni Jesus unsay kahulogan sa maong sambingay. Ug mitubag si Jesus, “Ang pagsabot sa mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gihatag na kaninyo. Apan sa uban gihatag kini pinaagi sa sambingay aron kon motan-aw sila, dili sila makakita ug kon mamati sila, dili sila makasabot. “Mao kini ang kahulogan sa sambingay: ang binhi mao ang pulong sa Dios. Ang mga binhi nga nahulog sa agianan mao kadtong mga tawo nga nakadungog sa pulong sa Dios. Apan mitungha ang Yawa ug misakmit niini gikan sa ilang kasingkasing aron dili sila motuo ug maluwas. Ang mga binhi nga nahulog sa yutang batoon mao kadtong nakadungog sa mensahe ug malipayong midawat niini. Apan wala kini makagamot. Mituo lamang sila sa makadiyot ug unya namiya sa panahon sa pagsulay. Ang mga binhi nga nahulog dapit sa mga tunokong sagbot mao kadtong namati sa pulong sa Dios. Apan ang mga kabalaka ug mga bahandi ingon man ang mga kahilayan niining kinabuhia mituok kanila ug tungod niini ang ilang mga bunga piyasot. Apan ang mga binhi nga nahulog sa maayong yuta mao kadtong nakadungog sa mensahe ug kinasingkasing nga midawat ug mituman niini ug mapailubong nagpadayon hangtod nga namunga sila. “Walay magdagkot ug suga aron lamang tabonan o ibutang ilalom sa higdaanan kondili iya hinuong ibutang sa tungtonganan aron makakita sa kahayag ang mosulod sa balay. “Kay ang tanan nga gitagoan makit-an ug ang tanan nga gililong mabutyag. “Busa pagmatngon kamo sa inyong pagpamati kay kadtong aduna hatagan pag dugang apan ang walay iya kuhaan bisan pa gani sa iyang giisip nga iyaha.” Unya miadto kang Jesus ang iyang inahan ug mga igsoong lalaki apan wala sila makaduol kaniya tungod sa kadaghan sa mga tawo. Ug may miingon kang Jesus, “Atua nagtindog sa gawas ang imong inahan ug mga igsoong lalaki ug buot silang makigkita kanimo.” Miingon si Jesus kanilang tanan, “Ang akong inahan ug mga igsoon mao kadtong mamati sa pulong sa Dios ug magtuman niini.” Usa ka adlaw niana, misakay si Jesus sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an ug miingon siya kanila, “Manabok kita sa lanaw.” Busa migikan sila. Samtang naglawig sila, nakatulog si Jesus. Unya mihuros ang usa ka kusog nga unos ug nasudlag tubig ang sakayan busa namiligro sila pag-ayo. Unya nanuol ang mga tinun-an kang Jesus ug ilang gipukaw nga nag-ingon, “Magtutudlo, Magtutudlo, hapit na kita malunod!” Mibangon si Jesus ug gipahunong niya ang kusog nga hangin ug ang dagkong mga balod. Milurang kini ug mibanos ang kalinaw. Ug miingon siya sa mga tinun-an, “Hain na ba ang inyong pagsalig?” Apan natingala sila ug nalisang ug nag-ingnanay, “Kinsa ba kining tawhana? Gipahunong niya ang hangin ug ang mga balod ug mihunong sila!” Mipadayon silag lawig ngadto sa kayutaan sa mga Gerasenhon nga didto sa tabok sa lanaw sa Galilea. Sa pagkawas ni Jesus, gisugat siyag usa ka tawo nga giyawaan nga gikan sa lungsod. Kining tawhana wala na magsul-ob ug bisti sa dugayng panahon ug didto na magpuyo sa mga langub nga gihimong lubnganan. Sa pagkakita niya kang Jesus misiyagit siya, unya mihapa sa iyang atubangan ug miingon sa kusog nga tingog, “Jesus, Anak sa Labing Halangdong Dios! Unsa may tuyo mo kanako? Ayaw intawon ako pagsakita!” Gisulti niya kini tungod kay nagsugo man gud si Jesus sa yawa sa paggula gikan kaniya. Kining tawhana kadaghan na atakiha sa yawa ug bisan ganig bilanggoon siya ug kadenahan ang iyang mga kamot ug mga tiil, bugtoon niya ang kadena ug dad-on siya sa yawa ngadto sa dapit nga awaaw. Nangutana si Jesus kaniya, “Unsay imong ngalan?” Ug siya mitubag, “Panon” (tungod kay daghang mga yawa nga misulod kaniya). Unya nagpakiluoy ang mga yawa kang Jesus nga dili unta sila paambakon sa bung-aw. Sa dapit nga dili layo may usa ka dakong panon sa mga baboy nga nanag-ungad sa bakilid. Ang mga yawa mihangyo kang Jesus nga tugotan sila nga mosulod sa mga baboy ug miuyon si Jesus. Busa ang mga yawa nanggula sa tawo ug nanulod sa mga baboy. Ang tibuok panon nanagan sa ilang pagdulhog sa bakilid ug nangambak sa pangpang ngadto sa lanaw ug nangalumos. Ang mga tawo nga nag-atiman sa mga baboy nakakita sa nahitabo busa nanagan sila ug nanugilon niini didto sa lungsod ug kabalangayan. Nangadto ang mga tawo aron pagsusi sa nahitabo. Miduol sila kang Jesus ug nakaplagan nila nga naglingkod sa tiilan ni Jesus ang tawo nga kaniadto giyawaan ug karon may bisti na ug maayo na ug panimuot. Ug nahadlok silang tanan! Sila nga nakasaksi sa nahitabo misugilon giunsa pag-ayo ang tawo nga giyawaan. Unya ang tibuok panon sa mga tawo gikan sa kayutaan sa mga Gerasenhon mihangyo kang Jesus sa pagpahawa tungod sa hilabihan nilang kahadlok. Busa misakay si Jesus sa sakayan ug mipahawa. Ang tawo nga gigulaan sa mga yawa mihangyo kang Jesus, “Pakuyoga ako.” Apan miingon si Jesus kaniya, “Pauli sa inyo ug isugilon ang gibuhat sa Dios kanimo.” Ug milakaw ang tawo sa tibuok lungsod ug gisugilon niya ang gibuhat ni Jesus kaniya. Sa pagbalik ni Jesus sa pikas nga daplin sa lanaw, ang mga tawo mahinangpong midawat kaniya tungod kay nagpaabot man silang tanan kaniya. Unya miabot ang usa ka tawo nga ginganlag Jairo nga usa ka opisyal sa ilang sinagoga. Mihapa siya sa tiilan ni Jesus ug mihangyo kaniya nga moadto sa iyang balay tungod kay himalatyon man ang iyang bugtong anak nga babaye nga nagpanuigon ug 12. Samtang naglakaw si Jesus, nagpunsisok libot kaniya ang mga tawo. Dihay usa ka babaye nga 12 na ka tuig nga nag-antos sa pagsigi ug dugo. Nagasto na niya ang tanan niyang katigayonan sa pagpatambal apan wala gayod siya maayo. Unya miduol siya sa luyo ni Jesus, mihikap sa sidsid sa iyang kupo ug dihadiha mihunong ang iyang pagdugo. Nangutana si Jesus, “Kinsay mihikap kanako?” Nangambot ang tanan apan miingon si Pedro, “Magtutudlo, daghan kaayong mga tawo nga naglibot ug nagpunsisok kanimo!” Apan si Jesus miingon, “Adunay mihikap kanako kay gibati ko nga may migulang gahom gikan kanako.” Sa dihang nakita sa babaye nga nahibaw-an siya, miduol siya nga nagkurog ug mihapa sa tiilan ni Jesus. Ug sa atubangan sa tanan, gisugilon niya kang Jesus nganong mihikap siya kaniya ug nga dihadiha naayo siya. Unya misulti si Jesus kaniya, “Anak, ang imong pagsalig nag-ayo kanimo. Pauli nga malinawon.” Samtang nagsulti si Jesus niini, miabot ang usa ka tawo gikan sa balay sa opisyal. Iyang giingnan si Jairo, “Patay na ang imong anak, busa ayaw nag samoka ang Magtutudlo.” Apan nakadungog si Jesus niini ug iyang giingnan si Jairo, “Ayaw kabalaka! Salig lamang ug maayo ang imong anak.” Sa pag-abot ni Jesus sa balay, wala siyay laing gitugotan nga mosulod kuyog kaniya gawas kang Pedro, kang Juan, kang Santiago ug sa mga ginikanan sa bata. Ang tanan nga diha sa balay naghilak ug nagminatay tungod sa bata. Apan miingon si Jesus, “Ayaw kamo paghilak kay ang bata wala mamatay kondili natulog lamang!” Ug gibugalbugalan nila si Jesus tungod kay nasayod man sila nga namatay gayod ang bata. Apan gigunitan ni Jesus ang kamot sa bata ug miingon siya, “Inday, bangon!” Ug nabuhi ang bata ug mibangon dayon. Unya misugo si Jesus kanila nga pakan-on ang bata. Hilabihan ang kahibulong sa mga ginikanan sa bata apan gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili isugilon kang bisan kinsa ang nahitabo. Gitigom ni Jesus ang 12 ka tinun-an ug iyang gihatagan silag gahom ug awtoridad sa paghingilin sa tanang mga yawa ug sa pag-ayo sa mga sakit. Unya gisugo niya sila aron magsangyaw mahitungod sa paghari sa Dios ug mag-ayo sa mga masakiton. Miingon siya kanila, “Sa inyong panaw, ayaw kamo pagdalag bisan unsa: sungkod man o bag o pagkaon o salapi ug bisan ganig ilisan. Bisan asang balaya nga kamo dawaton, pabilin kamo didto hangtod sa inyong pagbiya niadtong lungsora. Ug bisan diin nga dili kamo dawaton, biya nianang lungsora ug taktaka ang abog sa inyong mga tiil agig pasidaan kanila.” Migikan ang mga tinun-an ug miadto sa tanang balangay. Nagsangyaw sila sa Maayong Balita ug giayo nila ang mga masakiton. Si Herodes nga maoy nagmando sa Galilea nakadungog mahitungod sa tanang nanghitabo ug nalibog siya pag-ayo kay may mga tawo man nga nag-ingon nga nabanhaw si Juan nga Magbubunyag. Nag-ingon usab ang uban nga mibalik si Elias, samtang ang uban pa gayod miingon nga nabuhi ang usa sa mga propeta kaniadto. Miingon si Herodes, “Gipapunggotan ko na si Juan apan kinsa man diay kining tawhana nga daghan mang butang ang akong hidunggan mahitungod kaniya?” Ug nagtinguha siya sa pagpakigkita kang Jesus. Namalik ang mga apostoles ug misugilon sila kang Jesus sa tanan nilang nahimo. Unya gidala niya sila ug nangadto nga sila ra sa usa ka lungsod nga ginganlag Betsaida. Sa pagkasayod sa mga tawo niini, misunod sila kaniya. Giabiabi sila ni Jesus ug gisuginlan mahitungod sa paghari sa Dios ug giayo niya ang mga masakiton. Sa nagsalop na ang adlaw, nanuol kang Jesus ang 12 ka tinun-an ug miingon, “Paadtoa ang mga tawo sa kasikbit nga mga balangay ug kaumahan aron mangitag pagkaon ug abotanan kay hilit kining dapita.” Apan miingon si Jesus kanila, “Kamo ang maghatag kanilag pagkaon.” Sila nanubag, “Lima ra ka pan ug duha ka isda ang ania kanamo. Buot ka ba nga manglakaw kami ug mamalit ug pagkaon alang niining mga tawhana?” (Didto may mga 5,000 ka lalaki.) Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Palingkora ang mga tawo ug papundoka sa tinag-50.” Gituman kini sa mga tinun-an ug gipalingkod silang tanan. Gikuha ni Jesus ang lima ka pan ug duha ka isda ug mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Unya gipikaspikas niya ang pan ug gihatag niya kini sa mga tinun-an aron ilang iapod-apod sa mga tawo. Nangaon ug nangabusog silang tanan. Ug human niini nakahipos ang mga tinun-an ug 12 ka bukag nga salin sa mga tawo. Usa ka higayon niana, nag-ampo si Jesus nga nag-inusara samtang diha lamang sa duol ang iyang mga tinun-an. Unya nangutana siya kanila, “Kinsa man kuno ako sumala sa sulti sa mga tawo?” Nanubag sila, “Nag-ingon ang uban nga ikaw mao si Juan nga Magbubunyag. Nag-ingon usab ang uban nga ikaw mao si Elias samtang ang uban pa gayod nag-ingon nga ikaw usa sa mga propeta kaniadto nga nabanhaw.” “Apan kamo, unsa may inyong ikasulti? Kinsa man ako?” nangutana siya kanila. Mitubag si Pedro, “Ikaw mao ang Mesiyas nga pinadala sa Dios!” Apan gipasidan-an sila ni Jesus nga dili gayod manugilon niini kang bisan kinsa. Ug miingon siya, “Ang Anak sa Tawo kinahanglan nga mag-antos pag-ayo ug isalikway sa mga pangulo sa mga Judio, sa mga kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Balaod. Patyon siya ug banhawon sa ikatulo ka adlaw.” Ug miingon siya sa tanan, “Kon may buot mosunod kanako, kinahanglan nga magdumili siya sa iyang kaugalingon, magpas-an sa iyang krus sa tanang adlaw ug magsunod kanako. Kay ang buot magluwas sa iyang kinabuhi kawad-an hinuon niini apan ang kawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako magluwas niini. Unsa may makuha sa tawo kon maiya ang tibuok kalibotan apan mawala ang iyang kinabuhi o silotan siya? Wala gayod! Kon ako ug ang akong pagtulon-an ikaulaw sa usa ka tawo, siya usab ikaulaw unya sa Anak sa Tawo sa iyang pagbalik diha sa iyang himaya ug sa himaya sa Amahan ug sa balaang mga anghel. Timan-i kini: adunay pipila dinhi nga dili mamatay hangtod nga makita nila nga maghari na ang Dios.” Mga usa ka semana human si Jesus magsulti niining mga butanga, gidala niya si Pedro, si Juan ug si Santiago ug nanungas sila sa usa ka bungtod aron mag-ampo. Samtang nag-ampo siya, nausab ang iyang panagway ug misilaw sa kaputi ang iyang sapot. Ug sa kalit mitungha ang duha ka tawo ug nakigsulti kaniya. Sila mao si Moises ug si Elias nga mipakita uban sa langitnong himaya ug nakigsulti kang Jesus mahitungod sa iyang kamatayon didto sa Jerusalem. Nahikatulog pag-ayo si Pedro ug ang iyang mga kauban apan nahigmata sila ug nakakita sa himaya ni Jesus ug sa duha ka tawo nga nagbarog tupad kaniya. Samtang mibiya kang Jesus ang duha ka tawo, miingon si Pedro kaniya, “Magtutudlo, maayo gayod nga ania kita dinhi. Magpabarog kita ug tulo ka tolda: usa alang kanimo, usa alang kang Moises ug usa alang kang Elias.” (Sa tinuoray wala siya makasabot sa iyang gipanulti.) Samtang nagsulti pa siya, mitungha ang usa ka panganod ug milandong kanila ug nangahadlok ang mga tinun-an sa diha nga ang panganod mitabon kanila. Unya may tingog gikan sa panganod nga miingon, “Kini mao ang akong Anak nga akong gipili. Pamatia ninyo siya.” Sa pagkahanaw na sa tingog, si Jesus na lamang ang nahibilin. Wala magsaba ang mga tinun-an mahitungod niining tanan ug niadtong higayona wala silay gisuginlan sa bisan unsang butang nga ilang nakita. Sa pagkasunod adlaw nanglugsong sila gikan sa bungtod ug misugat kang Jesus ang usa ka dakong panon sa mga tawo. Unya gikan sa pundok may usa ka tawo nga misinggit, “Magtutudlo, tan-awa intawon ang akong anak nga lalaki! Bugtong ko siyang anak. Moataki kaniya ang usa ka espiritu ug mokalit lang siyag singgit ug mokirig nga magbula ang baba. Gipaantos siya niini pag-ayo ug halos dili na lang mobiya kaniya. Gihangyo ko ang imong mga tinun-an paghingilin sa espiritu apan wala sila makahimo.” Si Jesus mitubag, “Pagkawalay pagtuo ug pagkahiwi sa inyong hunahuna! Magsigi na ba lang akog uban-uban kaninyo? Magsigi na ba lang akog pailob kaninyo?” Unya miingon siya sa tawo, “Dad-a dinhi ang imong anak.” Sa pagduol sa bata, gibunal siya sa yawa ngadto sa yuta ug gipakirig siya. Gipagula ni Jesus ang yawa, giayo niya ang bata ug giuli ngadto sa amahan niini. Ug nahibulong ang tanang tawo sa dakong gahom sa Dios. Samtang natingala pa ang mga tawo sa tanan nga gibuhat ni Jesus, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Ayaw kamo kalimot sa akong isulti kaninyo karon. Ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa gahom sa mga tawo.” Apan wala sila makasabot sa kahulogan niini. Gililong kini kanila aron dili sila makasabot niini ug nahadlok sila nga mangutana kaniya mahitungod niining butanga. Unya naglalis ang mga tinun-an kon kinsa ang labing dako kanila. Apan nahibalo si Jesus sa ilang gihunahuna busa mikuha siyag usa ka bata ug gipatindog sa iyang kiliran. Ug miingon siya kanila, “Ang modawat niining bata sa akong ngalan, modawat kanako ug ang modawat kanako, modawat usab kaniya nga nagpadala kanako. Kay ang labing ubos kaninyong tanan mao ang labing dako.” Si Juan miingon kaniya, “Magtutudlo, nakakita kamig tawo nga naghingilin ug mga yawa pinaagi sa imong ngalan ug amo siyang gidid-an kay dili man siya sakop sa atong pundok.” “Ayaw siya pagdid-i,” miingon si Jesus kaniya ug sa ubang mga tinun-an, “kay ang dili batok kaninyo dapig kaninyo.” Sa dihang nagkaduol ang mga adlaw nga si Jesus mokayab na sa langit, nausa ang iyang hunahuna sa pag-adto sa Jerusalem. Mipadala siya ug mga sinugo nga nag-una kaniya ug nangadto sila sa usa ka balangay sa Samaria aron pag-andam sa tanan alang kaniya. Apan wala modawat kaniya ang mga tawo didto tungod kay nagpadulong man siya sa Jerusalem. Sa pagkasayod nila niini, ang mga tinun-an nga si Santiago ug si Juan miingon, “Ginoo, buot ka ba nga mosugo kami nga mag-ulan ug kalayo gikan sa langit aron mangasunog sila?” Si Jesus milingi ug gibadlong sila. Ug mipadayon sila paglakaw ngadto sa laing balangay. Samtang naglakaw sila, may usa ka tawo nga miingon kang Jesus, “Mosunod ako kanimo bisan asa ka moadto.” Si Jesus miingon kaniya, “Ang mga milo may tagoanan ug ang mga langgam may mga salag apan walay kahigdaan ug kapahulayan ang Anak sa Tawo.” Ug miingon siya sa laing tawo, “Sunod kanako.” Apan miingon ang tawo, “Ginoo, mouli una ako aron paglubong sa akong amahan.” Si Jesus mitubag, “Pasagdi ang mga patay nga maglubong sa ilang mga minatay. Apan ikaw, lakaw ug iwali ang paghari sa Dios.” May laing tawo usab nga miingon, “Mosunod ako kanimo, Ginoo, apan tugoti una ako sa pagpauli aron manamilit sa akong banay.” Si Jesus miingon kaniya, “Kinsa gani kadtong mosugod pagdaro ug unya magsigig lingi sa likod dili angay sa paghari sa Dios.” Human niini, nagpili ang Ginoo ug laing 72 ka tawo. Gipadala niya sila sa tinagurha aron mag-una kaniya ngadto sa tagsatagsa ka lungsod ug dapit nga hapit na niyang adtoan. Miingon siya kanila, “Ang anihon daghan apan diyutay ra ang mga mangangani. Busa pag-ampo kamo sa tag-iya sa anihon aron magpadala siyag dugang pang mamumuo nga moani niini. Lakaw kamo, ako nagpadala kaninyo nga sama sa mga nating karnero taliwala sa mga lobo. Ayaw pagdala ug puntil o bag o sandalyas ug ayaw kamo paghunong aron paghimamat kang bisan kinsa diha sa dalan. Bisan diing balaya kamo moabot, unaha ninyo pag-ingon, ‘Ang panagdait maania niining balaya.’ Kon didto may nagpuyo nga mahigugmaon sa pakigdait, ibilin kaniya ang inyong panghinaot sa pakigdait. Kon wala, ang inyong panghinaot sa pakigdait mobalik ra kaninyo. Pabilin kamo niadtong balaya; kaon ug inom sa ilang idalit kaninyo kay ang mamumuo angay gayod nga suholan. Ayaw pagbalhinbalhin gikan sa usa ka balay ngadto sa lain. Kon moadto kamo sa usa ka lungsod ug dawaton kamo nila, kaon sa idalit kaninyo. Ayoha ang mga masakiton niadtong lungsora ug ingna ang mga tawo didto nga hapit na moabot kanila ang paghari sa Dios. Apan sa dihang moadto kamo sa usa ka lungsod ug dili kamo nila dawaton, gula kamo ngadto sa kadalanan ug ingna ninyo ang mga tawo, ‘Bisan ang abog sa inyong lungsod nga mitapot sa among mga tiil among taktakon agig pasidaan batok kaninyo apan timan-i nga hapit na maghari ang Dios!’ Sultihan ko kamo nga sa Adlaw sa Paghukom mas grabi pa ang katalagman nga mahiagoman niadtong lungsora kay sa Sodoma! “Alaot ikaw, Corasin! Ug alaot usab ikaw, Betsaida! Kay kon ang mga milagro nga nahimo diha kaninyo nangahimo pa unta didto sa Tiro ug sa Sidon, dugay na untang naghinulsol ang mga tawo didto ug nagpakita niini sa paglingkod nga nagsul-ob ug bisting sako ug nagbolibod ug abo sa ilang kaugalingon. Sa Adlaw sa Paghukom, mas kaluy-an pa unya sa Dios ang Tiro ug ang Sidon kay kaninyo. Ug ikaw, Capernaum, buot mo bang ituboy ang imong kaugalingon ngadto sa langit? Ibanlod ka hinuon ngadto sa impirno!” Unya miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Ang mamati kaninyo, mamati kanako. Ug ang magsalikway kaninyo, magsalikway kanako ug ang magsalikway kanako, magsalikway kaniya nga nagsugo kanako.” Unya mibalik ang 72 nga malipayon kaayo ug miingon, “Ginoo, bisan ang mga yawa mipatuo kanamo sa among paghingilin kanila pinaagi sa imong ngalan!” Si Jesus mitubag kanila, “Nakita ko si Satanas nga nahulog ingon sa kilat gikan sa langit. Pamati kamo! Gihatagan ko kamog gahom aron makahimo kamo pagyatak sa mga bitin ug sa mga tanga ug sa tanang gahom sa Yawa, ug walay makaunsa kaninyo. Apan ayaw kamog kalipay tungod kay ang mga yawa mipatuo kaninyo kondili paglipay hinuon kamo kay ang inyong mga ngalan nahisulat didto sa langit.” Niadtong higayona gilipay si Jesus sa Espiritu Santo ug miingon siya, “Amahan, Ginoo sa langit ug sa yuta, nagpasalamat ako kanimo tungod kay gipadayag mo man ngadto sa mga walay kahibalo ang imong gililong sa mga makinaadmanon ug sa mga may kahibalo. Oo, Amahan, natuman kini kay mao may imong kabubut-on. “Gitugyan kanako sa akong Amahan ang tanang butang. Walay nakaila sa Anak gawas sa Amahan ug walay nakaila sa Amahan gawas sa Anak ug kanila nga gipili sa Anak aron pailhon kinsa ang Amahan.” Unya miatubang si Jesus sa mga tinun-an ug miingon kanila lamang, “Bulahan ang nakakita sa mga butang nga inyong nakita! Kay sultihan ko kamo nga daghang mga propeta ug mga hari ang buot motan-aw sa inyong nakita apan wala makakita ug buot mamati sa inyong nadungog apan wala makabati.” Unya miduol ang usa ka magtutudlo sa Balaod aron pagsulay kang Jesus. Nangutana siya, “Magtutudlo, unsay kinahanglan kong buhaton aron ako makadawat sa kinabuhing dayon?” Si Jesus mitubag kaniya, “Unsa may giingon sa Kasulatan? Ug giunsa man nimo kini pagsabot?” Ang magtutudlo sa Balaod mitubag, “ ‘Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing ug sa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong kusog ug sa tibuok mong hunahuna’ ug ‘Higugmaa ang imong isigkatawo ingon sa paghigugma mo sa imong kaugalingon.’” Mitubag si Jesus, “Husto ang imong tubag! Buhata kana ug makadawat ka sa kinabuhi.” Apan gusto sa magtutudlo sa Balaod nga ilhon siyang matarong busa nangutana pa gayod siya kang Jesus, “Kinsa ba diay ang akong isigkatawo?” Si Jesus mitubag, “May usa ka tawo nga milugsong gikan sa Jerusalem ngadto sa Jerico ug gibanhigan siya sa mga tulisan. Gihuboan nila siya, gibun-og ug gibiyaan nga himalatyon. Ug nahitabo nga may usa ka pari nga miagi niadtong dalana. Sa pagkakita niya sa tawo nga gitulisan, milabay lamang siya agi sa pikas daplin. Unya nahiagi usab ang usa ka Levita. Sa pagkaduol niya, mitan-aw siya sa tawo ug unya misaylo lamang agi sa pikas daplin. Apan may usa ka Samaryanhon nga nagpanaw niadtong dalana ug nahiagi sa tawo nga gitulisan. Sa pagkakita niya sa tawo, naluoy siya. Miduol siya kaniya ug gibuboan niyag lana ug bino ang iyang mga samad ug gibugkosan. Unya gipasakay niya ang tawo sa iyang hayop ug gihatod ngadto sa usa ka balay abotanan ug didto iyang gialimahan siya. Sa pagkaugma mihatag siyag duha ka denario ngadto sa tig-atiman sa abotanan ug mitugon, ‘Atimana siya ug inigbalik nako dinhi bayran ko ikaw sa imong magasto.’” Ug si Jesus mitapos pag-ingon, “Karon, sa imong hunahuna kinsa man niining tulo ang nagpamatuod nga isigkatawo sa gitulisan?” Ang magtutudlo sa Balaod mitubag, “Kadtong naluoy kaniya.” Si Jesus miingon, “Busa lakaw ug buhata ang sama sa iyang gibuhat.” Samtang nagpadayon pagpanaw si Jesus ug ang iyang mga tinun-an, nahiabot sila sa usa ka balangay diin may usa ka babaye nga ginganlag Marta nga miabiabi kaniya didto sa iyang balay. May igsoon siyang babaye nga ginganlag Maria nga milingkod sa tiilan sa Ginoo ug namati sa iyang gitudlo. Si Marta nagkapuliki sa pagsilbi kanila busa miduol siya ug miingon, “Ginoo, dili ka ba manumbaling nga gipasagdan man lamang ako sa akong igsoon sa tanang buluhaton sa balay? Sultihi siya nga motabang kanako.” Apan ang Ginoo mitubag kaniya, “Marta, Marta, naguol ug nahingawa ka sa daghang mga butang nga usa ra man unta ang gikinahanglan. Gipili ni Maria ang labing maayo ug walay makakuha niini gikan kaniya.” Usa niana ka higayon nag-ampo si Jesus didto sa usa ka dapit. Sa pagkahuman niyag ampo, miingon ang usa sa iyang mga tinun-an, “Ginoo, tudloi kami sa pag-ampo sama nga gitudloan ni Juan ang iyang mga tinun-an.” Si Jesus miingon kanila, “Kon mag-ampo kamo, ingna: ‘Amahan: Simbahon unta ang balaan mong ngalan, maghari ka unta kanamo. Ihatag kanamo sa matag adlaw ang pagkaon nga among gikinahanglan. Ug pasayloa kami sa among mga sala kay nagpasaylo kami sa tanan nga nakasala kanamo. Ug ayaw kami itugyan sa pagsulay.’” Ug miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Pananglit usa kaninyo moadto sa balay sa usa ka higala sa tungang gabii ug moingon kaniya, ‘Bay, pabayloa kog tulo ka buok pan kay miabot sa amo ang usa ko ka higala nga nagpanaw ug wala gayod akoy ikapakaon kaniya.’ Unya tubagon ka sa imong higala didto sa sulod, ‘Ayaw na akog samoka! Gitrangkahan na ang pultahan ug ako ug ang akong kabataan nanghigda na busa dili na ako makabangon sa paghatag kanimo bisag unsa.’ Sultihan ko kamo nga bisag higala ka niya, dili siya mobangon ug mohatag kanimog pan. Apan mobangon na lang siya ug mohatag kanimo sa tanan nga imong gikinahanglan kay wala ka man maulaw sa pagsigig pangayo. Busa sultihan ko kamo: Pangayo kamo ug kamo hatagan; pangita kamo ug kamo makakaplag; pagtuktok kamo ug ablihan ang pultahan alang kaninyo. Kay ang tanan nga mangayo hatagan ug siya nga mangita makakaplag ug ang pultahan ablihan alang kaniya nga magtuktok. Kamong mga amahan, kinsa man kaninyo ang mohatag sa inyong anak ug bitin kon siya mangayog isda? O mohatag kaniyag tanga kon mangayo siyag itlog? Bisan pa sa inyong pagkadaotan, mahibalo kamong mohatag ug maayong mga butang ngadto sa inyong mga anak. Labaw pa ang amahan nga atua sa langit nga mohatag sa Espiritu Santo kanila nga mangayo kaniya!” Usa ka panahon niana gipapahawa ni Jesus ang yawa nga amang. Ug sa nakagula na ang yawa, nakasulti ang tawong amang ug nahibulong ang mga tawo. Apan pipila kanila miingon, “Si Beelsebul nga pangulo sa mga yawa maoy naghatag kaniyag gahom sa pagpapahawa kanila!” Dihay uban nga buot mobitik kaniya mao nga mihangyo sila kaniya sa paghimog usa ka milagro aron pagpaila nga siya pinadala sa Dios. Apan nahibalo si Jesus sa ilang mga hunahuna ug miingon siya kanila, “Bisan unsang nasora nga magkabahinbahin ug mag-unay pag-away dili molungtad ug dugay, ug ang banay nga mabahinbahin maungkag. Busa kon diha usab sa gingharian ni Satanas may mga pundok nga nag-unay ug away, unsaon man paglungtad sa maong gingharian? Nag-ingon kamo nga naghingilin ako sa mga yawa tungod kay gihatagan ako ni Beelsebul ug gahom paghimo niini. Kon giingon nako niini paghingilin ang mga yawa, giunsa man diay sa inyong mga sumusunod pagpapahawa kanila? Ang inyong kaugalingong mga sumusunod nagpaila nga sayop gayod kamo! Ang tinuod mao nga naghingilin ako sa mga yawa pinaagi sa gahom sa Dios ug nagpamatuod kini nga miabot na ang paghari sa Dios diha kaninyo. “Kon ang usa ka tawo nga kusgan ug sangkap sa tanang hinagiban magbantay sa iyang balay, dili gayod kahilabtan ang iyang mga butang. Apan kon may mas kusgan pa nga mosulong ug mobuntog sa maong tawo, ang labing kusgan moilog sa tanang hinagiban nga gisaligan niadtong tawhana ug bahinbahinon sa mas kusgan ang tinulis. “Ang dili dapig kanako batok gayod kanako, ug ang dili motabang kanako sa pagtigom, nagpatibulaag. “Sa panahon nga mogula sa usa ka tawo ang usa ka daotang espiritu, magsuroysuroy siya sa mga dapit nga mamala ug mangitag iyang kapahulayan. Kon dili siya makakitag dapit, moingon siya, ‘Mobalik lang ako sa akong gipuy-an kaniadto.’ Busa mobalik siya ug makakaplag sa balay nga nahinlo na ug maayo nang pagkapahimutang ang mga kasangkapan niini. Unya mogula siya ug magdalag laing pito ka espiritu nga labi pang daotan kay kaniya ug manulod sila ug mopuyo didto. Busa sa kataposan, ang kahimtang niadtong tawhana mahimong labi pang daotan kay sa sinugdan.” Sa dihang nagsulti pa si Jesus niini, may usa ka babaye nga misinggit taliwala sa pundok sa mga tawo ug miingon kaniya, “Bulahan ang babaye nga maoy nagsabak ug nagpasuso kanimo!” Apan si Jesus mitubag, “Bulahan hinuon sila nga namati sa pulong sa Dios ug nagtuman niini!” Samtang nagpunsisok ang mga tawo libot kang Jesus, mipadayon siya pagsulti, “Pagkadaotan gayod sa katawhan niining panahona! Nangayo silag ilhanan apan walay ihatag kanila gawas niadtong nahitabo kang Jonas. Ingon nga si Jonas maoy usa ka ilhanan alang sa mga tawo sa Ninibe, ang Anak sa Tawo usab maoy mahimong ilhanan alang sa mga tawo niining panahona. Sa Adlaw sa Paghukom, ang Rayna sa Habagatan motungha ug mosudya sa mga tawo niining panahona kay mipanaw man siyag katunga sa kalibotan aron lang sa pagpamati sa makinaadmanong mga pagtulon-an ni Solomon. Ug hibaloi nga ania dinhi ang labaw pa kang Solomon. Sa Adlaw sa Paghukom ang mga tawo sa Ninibe motungha ug mosudya kaninyo kay naghinulsol man sila sa ilang mga sala sa pagkabati nila sa wali ni Jonas. Ug hibaloi nga ania dinhi ang labaw pa kang Jonas! “Walay magdagkot ug suga ug unya tagoan o tabonan kini sa gantangan. Ibutang gayod hinuon kini sa tungtonganan aron makakita ang mga tawo sa kahayag inigsulod nila. Ang imong mata mao ang suga sa imong lawas. Kon maayo ang imong mata, malukop sa kahayag ang tibuok mong lawas. Apan kon daot ang imong mata, malukop sa kangitngit ang tibuok mong lawas. Busa pagbantay nga ang kahayag nga anaa kanimo dili kangitngit. Kay kon ang tibuok mong lawas puno sa kahayag ug walay bahin niini nga anaa sa kangitngit, kini malukop gayod sa kasanag sama nga ang usa ka suga nagdan-ag kanimo sa tibuok nga kasanag niini.” Sa nahuman na si Jesus ug sulti, may usa ka Pariseo nga midapit kaniya sa pagpangaon busa miadto siya ug nakigsalo kaniya. Natingala ang Pariseo sa pagkamatikod niya nga wala manghunaw si Jesus sa wala pa mokaon. Tungod niini miingon ang Ginoo kaniya, “Kamong mga Pariseo naghinlo sa gawas nga bahin sa tasa ug plato apan ang sulod ninyo puno sa pagpanikas ug kadaotan. Mga buang! Dili ba ang Dios nga maoy nagbuhat sa gawas nga bahin mao usab ang nagbuhat sa sulod? Apan ihatag ang anaa sa inyong mga tasa ug plato ngadto sa mga kabos ug mahinlo ang tanan alang kaninyo. “Pagkaalaot ninyong mga Pariseo! Naghatag kamo ngadto sa Dios sa ikapulo ka bahin sa mga lamas ingon sa herbabuyna ug kaningag ug uban pang utanon. Apan wala ninyo hatagig pagtagad ang hustisya ug ang gugma sa Dios. Kinahanglan ninyong buhaton kining mga butanga sa walay pagpasagad sa ubang mga butang. “Pagkaalaot ninyong mga Pariseo! Gusto kamo sa labing maayong mga lingkoranan sulod sa mga sinagoga ug yukboan kamo didto sa mga merkado. Pagkaalaot gayod ninyo! Sama kamo sa mga lubong nga walay timaan nga wala lamang hibaloi sa mga tawo nga ila diayng gitamakan.” Unya usa sa mga magtutudlo sa Balaod miingon kaniya, “Magtutudlo, sa imong pagsulti niini imo usab kaming gipakaulawan!” Si Jesus mitubag, “Pagkaalaot usab ninyong mga magtutudlo sa Balaod! Gipapas-an ninyo ang mga tawo sa makabuktot nga palas-anon apan kamo mismo dili man gani mohikap niini bisan sa usa na lang ka tudlo ninyo aron pagtabang kanila. Pagkaalaot ninyo! Nagbuhat kamo ug nindot nga mga lubnganan alang sa mga propeta nga gipatay sa inyong mga katigulangan. Sa ingon niini kamo mismo miangkon nga kamo miuyon sa gibuhat sa inyong mga katigulangan kay sila maoy nagpatay sa mga propeta ug kamo ang nagbuhat sa ilang mga lubnganan. Tungod niini ang Kaalam sa Dios nag-ingon, ‘Padad-an ko silag mga propeta ug mga sinugo ug ilang lutoson ang uban ug ang uban ilang patyon.’ Busa paninglan ang mga tawo niining panahona tungod sa ilang pagpatay sa tanang mga propeta sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan gikan sa pagpatay kang Abel ngadto sa pagpatay kang Zacarias nga gipatay taliwala sa halaran ug sa balaan nga dapit. Oo, sultihan ko kamo silotan gayod ang mga tawo niining panahona tungod niining tanan! “Pagkaalaot ninyong mga magtutudlo sa Balaod! Gitipigan ninyo ang yawi nga maoy moabli sa pultahan sa kahibalo apan kamo mismo wala mosulod ug gisanta ninyo ang buot mosulod niini!” Sa dayong biya ni Jesus niadtong dapita, gisaway siya pag-ayo sa mga magtutudlo sa Balaod ug sa mga Pariseo ug nangutana sila kaniya mahitungod sa daghang mga butang. Gisulayan nila siya paglit-ag aron masakpan siya nga nasayop sa iyang gisulti. Usa ka higayon niana linibo ka mga tawo ang nagpunsisok kaniya ug tungod niini nagtinumbanay na sila. Miingon si Jesus pag-una sa iyang mga tinun-an, “Pagbantay kamo sa igpapatubo sa pan sa mga Pariseo nga mao ang pagpakaaron-ingnon. Bisan unsay gitabonan madayag ug ang tanang tinagoan mabutyag. Busa bisan unsay inyong gisulti didto sa ngitngit madungog diha sa hayag ug bisan unsay inyong gihunghong didto sa tinakpan nga lawak, isinggit didto sa mga atop sa kabalayan. “Sultihan ko kamo, mga higala: ayaw kamo kahadlok kanila nga makapatay sa lawas apan wala nay laing mahimo. Tug-anan ko kamo kinsa ang angay ninyong kahadlokan: kahadloki ang Dios nga human mopatay, may gahom sa pagtambog kang bisan kinsa ngadto sa impirno. Oo, kahadloki gayod ninyo siya! Dili ba ang lima ka gagmayng langgam ibaligya man lang ug duha ka dako? Apan walay usa kanila nga malimtan sa Dios. Bisan gani ang tanang buhok sa inyong ulo giihap niya. Busa ayaw kamo kahadlok; labaw pa kaayo kamog bili kay sa daghang gagmayng langgam! “Sultihan ko kamo nga bisan kinsay magsugid atubangan sa katawhan nga siya akoa, mao usab kini ang buhaton ngadto kaniya sa Anak sa Tawo atubangan sa mga anghel sa Dios. Apan bisan kinsay maglimod atubangan sa katawhan nga siya akoa, ilimod usab siya sa Anak sa Tawo atubangan sa mga anghel sa Dios. “Bisan kinsay magsultig daotan batok sa Anak sa Tawo pasayloon. Apan ang magsultig daotan batok sa Espiritu Santo dili gayod pasayloon. “Kon ikiha kamo nila didto sa mga sinagoga o atubangan sa mga gobernador o mga pangulo, ayaw kamo kaguol kon unsaon ninyo pagpangatarungan o unsay inyong isulti. Kay inig-abot nianang panahona tudloan kamo sa Espiritu Santo unsay angay ninyong isulti.” Unya may usa ka tawo didto sa pundok nga miingon kaniya, “Magtutudlo, sultihi ang akong igsoon nga bahinan ako niya sa katigayonan nga gibilin kanamo sa among amahan.” Si Jesus mitubag kaniya, “Kinsa may naghatag kanakog katungod sa paghusay o pagbahin sa katigayonan tali kaninyong duha?” Ug mipadayon siya pagsulti kanilang tanan, “Pagbantay kamo ug likayi ninyo ang bisan unsang kahakog kay ang tinuod nga kinabuhi sa tawo wala diha sa mga butang nga iyang gihuptan bisan unsa pa siya kadato.” Unya misugilon si Jesus kanila niining sambingaya: “Dihay usa ka dato nga may yuta nga maayog abot. Namalandong siya, ‘Wala na akoy kabutangan sa tanan kong abot. Unsa may angay kong buhaton? Ah, kini mao ang akong buhaton,’ miingon siya sa iyang kaugalingon; ‘gub-on ko ang akong kamalig ug magtukod ako ug mas dako diin akong tigumon unya ang abot ug ang uban kong mga kabtangan. Unya moingon ako sa akong kaugalingon: Pagkabulahan nimo! Anaa na kanimo ang tanang mga butang nga imong gikinahanglan alang sa daghang katuigan. Pagpahayahay na lang, kaon, inom ug paglipay!’ Apan ang Dios miingon kaniya, ‘Uy, buang! Niini gayong gabhiona mamatay ka, unya kinsa na may makapanag-iya nianang tanang butang nga imong gitigom alang sa imong kaugalingon?’” Ug mitapos si Jesus pag-ingon, “Mao kini ang mahitabo kanila nga magtigom ug mga bahandi alang sa ilang kaugalingon apan dili dato sa atubangan sa Dios.” Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Mao kini ang hinungdan nga nag-ingon ako kaninyo: Ayaw kamo kabalaka sa pagkaon nga inyong gikinahanglan aron kamo mabuhi o mahitungod sa sapot nga inyong gikinahanglan alang sa inyong lawas. Kay ang kinabuhi mas mahinungdanon pa kaayo kay sa pagkaon ug ang lawas mas mahinungdanon pa kaayo kay sa sapot. Tan-awa ang mga uwak: wala sila magpugas ni mag-ani. Wala silay tigomanan o kamalig apan ang Dios nagpakaon kanila! Labaw pa kamo kaayog bili kay sa mga langgam! Kinsa ba kaninyo ang makadugang sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka mahitungod niini? Kon dili kamo makadumala bisan niining gamayng butang, nganong mabalaka man kamo sa ubang mga butang? Tan-awa giunsa pagtubo sa mga ihalas nga kabulakan: wala sila magbudlay o maghabol alang sa ilang kaugalingon. Apan sultihan ko kamo nga bisan si Solomon nga dato na kaayo walay sapot nga ingon katahom sa usa niining mga bulaka. Kon gibistihan sa Dios ang mga sagbot nga karong adlawa ania pa apan ugma wala na kay isugnod man sa hudno, unsa pa kaha kamo? Pagkadiyutay sa inyong pagsalig! “Busa ayaw kamo kabalaka sa inyong pagpangitag kan-on ug imnon. (Kay ang mga tawo nga wala magtuo sa Dios kanunayng nangita niining tanan.) Nasayod ang inyong Amahan nga nagkinahanglan kamo niining mga butanga. Unaha hinuon pagpahari ang Dios diha sa inyong kinabuhi ug magsangkap siya kaninyo niining mga butanga. “Ayaw kahadlok, gamayng panon! Kay ang inyong Amahan nahimuot sa paghatag kaninyo sa Gingharian. Ibaligya ang tanan ninyong katigayonan ug ihatag ang halin ngadto sa mga kabos. Pagsangkap kamog mga puntil nga dili madunot ug tigoma ang inyong mga bahandi didto sa langit. Didto dili gayod kini mokunhod kay walay kawatan nga makahilabot niini o anay nga makakutkot. Kay hain gani ang inyong bahandi atua usab didto ang inyong kasingkasing. “Pag-andam kamo sa bisan unsay modangat. Baksig hugot ang inyong mga bisti ug dagkoti ang inyong mga suga sama sa mga sulugoon nga naghulat sa pagbalik sa ilang agalon gikan sa kombira sa kasal. Sa dihang moabot ug manuktok ang agalon, ablihan dayon sa mga sulugoon ang pultahan. Bulahan kadtong mga sulugoon nga makaplagan sa ilang agalon nga nagtukaw ug nag-andam! Sultihan ko kamo nga magbakos siya, palingkoron niya sila sa kan-anan ug silbihan. Ug bulahan sila kon makaplagan niya nga andam bisan kon moabot siya sa tungang gabii o kaadlawon na! Ug timan-i kini: kon nahibalo pa ang tagbalay kanus-a moabot ang kawatan, dili gayod siya motugot nga lungkabon sa kawatan ang iyang balay. Busa kamo usab kinahanglan mangandam kay ang Anak sa Tawo moabot sa oras nga wala ninyo paabota.” Unya miingon si Pedro, “Ginoo, nagsugilon ka ba niining sambingaya alang kanamo lamang o gitumong mo ba kini sa tanan?” Ang Ginoo mitubag, “Kinsa ba diay ang buotan ug maalamon nga sulugoon nga maoy tugyanan sa iyang agalon pagdumala sa panimalay ug paghatag sa ubang mga sulugoon sa ilang bahin sa pagkaon sa husto nga panahon? Bulahan kadtong sulugoon nga makaplagan sa iyang agalon nga nagtuman niini sa paghiuli niya. Sultihan ko kamo: ang agalon maghimo niadtong maong sulugoon nga tinugyanan sa tanan niyang katigayonan. Apan kon kadtong maong sulugoon moingon sa iyang kaugalingon, ‘Dugay pa moabot ang akong agalon’ ug unya mosugod siya pagpamunal sa kauban niyang mga sulugoon nga lalaki ug babaye ug magpalabig kaon ug inom ug maghuboghubog, ug unya mahibalik ang agalon usa niana ka adlaw nga wala paabota sa sulugoon ug sa panahon nga wala niya hibaloi, tagodtagoron siya sa iyang agalon ug pahiagomon sa gidangatan sa ubang tampalasan nga sulugoon. “Ang sulugoon nga nasayod unsa ang buot ipabuhat kaniya sa iyang agalon apan dili mag-andam ug dili magtuman sa ipabuhat, latoson sa makadaghan. Apan ang sulugoon nga wala masayod unsa ang gusto sa iyang agalon unya makabuhat ug butang nga tungod niini angay siyang latoson, silotan sa diyutay nga latos. Ang tawo nga gihatagag daghan, paninglag daghan. Apan ang gihatagag daghan pa gayod, paninglan usab ug mas daghan pa. “Mianhi ako aron sa pagpadilaab sa kalibotan ug pagkaayo unta kon kini misilaob na! Dunay bunyag nga ako pang dawaton ug dili ako mahimutang hangtod matuman kini. Naghunahuna ba kamo nga mianhi ako aron pagdalag pakigdait dinhi sa kalibotan? Tug-anan ko kamo: dili pakigdait ang akong gidala kondili pagkabahinbahin! Sukad karon ang usa ka panimalay nga may lima ka sakop mabahin, tulo batok sa duha ug duha batok sa tulo. Ang amahan makigbatok sa iyang mga anak nga lalaki ug ang mga anak nga lalaki makigbatok sa ilang amahan. Ang inahan makigbatok sa iyang mga anak nga babaye ug ang mga anak nga babaye makigbatok sa ilang inahan. Ang ugangang babaye makigbatok sa iyang mga binalaye ug ang mga binalaye makigbatok sa ilang ugangang babaye.” Miingon usab si Jesus sa mga tawo, “Inigkakita ninyo ug dag-om nga naggikan sa kasadpan, moingon dayon kamo, ‘Moulan dili madugay,’ ug moulan gayod. Ug sa pagkamatngon ninyo sa hangin nga naghuros gikan sa habagatan moingon kamo, ‘Moinit karon,’ ug moinit gayod. Mga tigpakaaron-ingnon! Makamao kamong mosabot sa kahulogan sa dagway sa yuta ug sa langit apan nganong dili man kamo makasabot sa kahulogan niining panahona? “Ug nganong dili man kamo mismo makahukom unsay angay buhaton? Kon may mokiha kanimo, paningkamot sa pagpakig-uli kaniya samtang anaa pa kamo sa dalan aron dili ka niya dad-on ngadto sa maghuhukom ug itugyan ka niya ngadto sa polis ug ibalhog ka niya ngadto sa bilanggoan. Timan-i kini: dili ka gayod buhian hangtod kabayran mo ang kataposang usa ka dako sa imong multa.” Niadtong higayona may mga tawo didto nga misugilon kang Jesus mahitungod sa mga taga-Galilea nga gipamatay ni Pilato samtang naghalad sila ngadto sa Dios. Apan miingon si Jesus kanila, “Nagtuo ba kamo nga labaw pa sila ka makasasala kay sa ubang Galileanhon tungod kay gipamatay kining mga tawhana sa maong paagi? Dili! Sultihan ko kamo nga kon dili kamo maghinulsol ug mobiya sa inyong mga sala, mangamatay usab kamong tanan sama kanila! Mahitungod niadtong 18 nga nangamatay didto sa Siloam kay natumpagan sa tore, naghunahuna ba kamo nga kadto sila mas daotan pa kay sa tanang lumolupyo sa Jerusalem? Dili! Sultihan ko kamo nga kon dili kamo maghinulsol ug mobiya sa inyong mga sala, mangamatay usab kamong tanan sama kanila.” Unya misulti si Jesus kanila niining sambingaya: “May usa ka tawo nga may kahoyng igera diha sa iyang parasan. Miadto siya aron pagpangita ug bunga niini apan wala siyay nakaplagan. Busa miingon siya sa iyang hardinero, ‘Tan-awa ra, tulo na karon ka tuig nga nag-anhian ako dinhi aron pagpangitag bunga niining kahoya, apan wala gayod akoy nakaplagan bisag usa. Busa putla kini kay nag-usik lamang sa katambok sa yuta.’ Apan ang hardinero mitubag, ‘Pasagdi una, Sir, bisan niining tuiga na lamang kay akong kalotan ang palibot sa punoan ug unya akong abunohan. Kon mamunga kini sa sunod tuig, maayo. Apan kon dili, ipaputol kini.’” Usa niana ka Adlawng Igpapahulay nagtudlo si Jesus didto sa usa ka sinagoga. Didto may babaye nga giyawaan ug tungod niini, nasakit siya sulod na sa 18 ka tuig. Nagtikuko siya ug dili na makatuyhad. Sa pagkakita ni Jesus kaniya, miingon siya sa babaye, “Naayo na ikaw sa imong sakit!” Iyang gihikap ang babaye ug dihadiha nakatuyhad ang babaye ug gidayeg niya ang Dios. Ang opisyal sa sinagoga nasuko nga si Jesus nag-ayo sa masakiton sa Adlawng Igpapahulay ug miingon siya sa mga tawo, “May unom ka adlaw nga kita makatrabaho. Anhi kamo nianang mga adlawa kon gusto kamong mamaayo, apan dili sa Adlawng Igpapahulay!” Mitubag ang Ginoo kaniya, “Mga tigpakaaron-ingnon kamo! Dili ba nga sa Adlawng Igpapahulay bisan kinsa kaninyo mobadbad man sa inyong baka o asno gikan sa kuwadra ug dad-on ninyo kini ngadto sa gawas aron paimnon? Karon, aniay kaliwat ni Abraham nga gipaantos ni Satanas sulod na sa 18 ka tuig. Dili ba siya mahimong ayohon sa Adlawng Igpapahulay?” Naulaw ang tanan niyang mga kaaway sa pagkadungog nila sa tubag niya samtang ang tanang mga tawo nalipay sa kahibulongang mga buhat ni Jesus. Si Jesus miingon, “Sama sa unsa man ang Paghari sa Dios? Ug sa unsa ko man kini itandi? Kini sama sa usa ka liso sa mustasa nga gipugas sa usa ka tawo sa iyang uma. Miturok kini ug nahimong kahoy ug nagsalag ang mga langgam diha sa mga sanga niini.” Unya nangutana pag-usab si Jesus, “Sa unsa ko ba itandi ang paghari sa Dios? Sama kini sa igpapatubo sa pan nga gikuha sa usa ka babaye ug gisagol sa usa ka takos nga harina hangtod mitubo ang tibuok minasa.” Mipadayon si Jesus paingon sa Jerusalem ug nanudlo siya sa kalungsoran ug sa kabalangayan nga iyang giagian. Unya may usa ka tawo nga nangutana kaniya, “Sir, diyutay ra ba ang maluwas?” Si Jesus mitubag, “Paningkamot kamo pagsulod sa sigpit nga pultahan kay daghan ang mosulay apan dili makasulod. Mobangon ang pangulo sa panimalay ug sirhan niya ang pultahan. Unya magtindog kamo didto sa gawas ug magsugod kamo pagtuktok sa pultahan ug moingon, ‘Sir, ablihi intawon ang pultahan!’ Ug motubag siya kaninyo, ‘Wala ako mahibalo kon taga diin kamo!’ Unya motubag usab kamo, ‘Mikaon ug miinom kami uban kanimo ug diha kami sa nanudlo ikaw sa among lungsod!’ Apan motubag siya pag-usab, ‘Wala ako mahibalo kon taga diin kamo. Palayo kamo kanako—kamong mga daotan!’ Maghilak unya kamo ug magkagot ang inyong mga ngipon inigkakita ninyo kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob ug sa tanang mga propeta didto sa Gingharian sa Dios samtang kamo adto ra sa gawas! Daghang mga tawo ang mangabot gikan sa sidlakan ug sa kasadpan ug gikan sa amihanan ug sa habagatan nga motambong sa kan-anan didto sa Gingharian sa Dios. Ug unya adunay naulahi nga mahiuna ug aduna usay nahiuna nga maulahi.” Niadtong higayona, may pipila ka mga Pariseo nga miabot kang Jesus ug miingon kaniya, “Kinahanglan nga mopahawa ka dinhi ug moadto sa ubang dapit kay si Herodes buot mopatay kanimo.” Si Jesus mitubag, “Adtoa ug suginli kanang mananap nga milo: ‘Naghingilin ako sa mga yawa ug nag-ayo sa mga masakiton karon ug ugma ug sa ikatulo ka adlaw akong taposon ang akong buluhaton.’ Apan mopadayon gayod ako sa akong panaw karong adlawa, ugma ug sa sunod nga adlaw. Dili maayo sa usa ka propeta nga patyon sa gawas sa Jerusalem. “Jerusalem, O Jerusalem! Imong gipamatay ang mga propeta ug gibato ang mga sinugo nga gipadala sa Dios kanimo! Pagkadaghang higayon nga buot ako mogakos sa tanan mong mga anak, ingon sa usa ka himungaan nga nagtigom sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako apan dili ka buot nga buhaton ko kini! Karon ang imong balay biyaan sa hingpit. Dili ka na makakita kanako hangtod sa adlaw nga ikaw moingon, ‘Bulahan siya nga mianhi sa ngalan sa Ginoo.’” Usa niana ka Adlawng Igpapahulay miadto si Jesus sa balay sa usa sa mga inilang Pariseo aron mokaon ug gipanid-an siya pag-ayo sa mga tawo. Unya dihay tawo nga ang mga bitiis ug mga bukton nanghupong nga miduol kang Jesus. Nangutana si Jesus sa mga magtutudlo sa Balaod ug sa mga Pariseo, “Gitugot ba sa atong Balaod ang pag-ayog masakiton sa Adlawng Igpapahulay?” Apan wala sila motubag. Unya gigunitan ni Jesus ang tawo ug giayo ug gipalakaw. Unya miingon siya kanila, “Kon usa kaninyo may anak o may baka nga mahulog sa atabay sa Adlawng Igpapahulay, dili ba ninyo kuhaon kini niana gayong adlawa?” Apan wala sila makatubag sa iyang pangutana. Namatikdan ni Jesus nga dihay pipila sa mga bisita nga nagpili sa labing pinasidunggang dapit sa kan-anan busa misugilon siya niining sambingaya ngadto kanilang tanan: “Kon dapiton gani kamo sa usa ka kombira sa kasal, ayaw kamo paglingkod sa labing pinasidunggang dapit sa kan-anan kay tingali unyag may laing dinapit nga labi pang halangdon kay kanimo ug ang nagdapit kaninyong duha moduol ug moingon kanimo, ‘Siyay palingkora diha.’ Unya maulawan ka ug mapugos paglingkod sa labing ubos nga dapit. Apan, kon dapiton ka, adto hinuon lingkod sa labing ubos nga dapit aron ang nagdapit kanimo moduol ug moingon: ‘Higala, balhin ngari sa pinasidunggang dapit.’ Sa ingon niini, kapasidunggan ka sa atubangan sa tanang dinapit. Kay kadtong magpataas ipaubos ug ang magpaubos ipataas.” Unya miingon si Jesus sa nagdapit kaniya, “Kon ikaw magkombira, ayaw dapita ang imong mga higala o ang imong mga igsoon o ang imong mga paryenti o ang mga dato nimong mga silingan kay sila mobalos pagdapit kanimo ug sa ingon niini mabaslan ka sa imong gibuhat. Kon magkombira ka, maoy dapita ang mga kabos, ang mga bakol, ang mga piang ug ang mga buta ug mabulahan ka kay dili man sila makabalos kanimo. Baslan ka ra sa Dios inigkabanhaw sa mga matarong.” Usa sa mga tawo nga nagtambong sa kan-anan nakadungog niini ug miingon siya kang Jesus, “Bulahan kadtong makatambong sa kan-anan didto sa Gingharian sa Dios!” Si Jesus miingon kaniya, “May tawo nga naghimog dakong kombira ug daghang mga tawo ang iyang gidapit. Sa pag-abot na sa adlaw sa kombira, iyang gipadala ang iyang sulugoon aron pagpahibalo sa iyang mga dinapit nga andam na ang tanan. Apan namalibad ang tagsatagsa kanila. Ang una miingon sa sulugoon, ‘Nakapalit akog yuta ug kinahanglan nga moadto ako aron pagsusi niini. Pasayloa nga dili ako makatambong.’ Ang ikaduha miingon, ‘Nakapalit akog lima ka parisan nga baka ug paingon ako ngadto aron sulayan sila busa pasayloa nga dili ako makatambong.’ Ug ang ikatulo miingon, ‘Bag-o pa akong gikasal busa dili ako makatambong.’ Tungod niini, mipauli ang sulugoon ug gisuginlan niya sa tanan ang iyang agalon. Labihang sukoa sa iyang agalon ug miingon sa sulugoon, ‘Lakaw pagdali ngadto sa mga kadalanan ug kasuoksuokan sa lungsod ug dad-a nganhi ang mga kabos, ang mga bakol, ang mga buta ug ang mga piang.’ Wala madugay miingon ang sulugoon, ‘Sir, natuman na ang imong sugo apan may bakante pa.’ Busa ang agalon miingon sa sulugoon, ‘Lakaw ngadto sa kadalanan ug sa kasuokan nga gawas sa lungsod ug paanhia ang mga tawo aron mapuno ang akong balay. Sultihan ko kamo: walay usa niadtong una kong gidapit nga makatilaw sa akong kombira!’” Dihay dakong panon sa mga tawo nga mikuyog kang Jesus, ug miatubang siya kanila ug miingon, “Kinsa kadtong moari kanako nga dili magdumot sa iyang amahan ug inahan, sa iyang asawa ug mga anak ug mga igsoon ingon man sa iyang kaugalingon, dili mahimong akong tinun-an. Ug kinsa kadtong dili mopas-an sa iyang krus ug mosunod kanako dili mahimo nga akong tinun-an. Kon usa kaninyo naglaraw pagtukod ug tore, tun-an una niya kini ug iyang banabanaon pila ang magasto aron pagsuta kon may igo ba siyang salapi nga ikapahuman niini. Kay kon dili kini niya buhaton, unya dili mahuman ang tore tapos niya ikapahimutang ang patukoranan, biaybiayon unya siya sa tanan nga makakita sa gisangpotan. Ug moingon sila, ‘Kining tawhana nagpatugatugag tukod ug tore apan dili diay makahuman niini!’ Kon ang usa ka hari nga may 10,000 ka sundalo makiggubat batok sa laing hari nga may 20,000 ka sundalo, iya unang tun-an ug hukman kon makasukol ba siya sa maong hari. Kon dili siya makasukol, magpadala siya ug mensahero sa pagtagbo sa maong hari samtang atua pa siya sa layo aron makigsabotsabot alang sa kalinaw. Sa samang pagkaagi, walay bisan kinsa kaninyo nga mahimong akong tinun-an gawas kon iyang biyaan ang tanan nga anaa kaniya. “Ang asin maayo. Apan kon kini kawad-an sa iyang kaparat, dili na kini maparat pag-usab. Dili na kini magpulos sa yuta o magamit nga abuno kondili ilabay na lamang. Busa pamati kon may dalunggan kamo!” Usa niana ka higayon may daghang mga kobrador sa buhis ug mga makasasala nga miadto kang Jesus aron pagpamati kaniya. Unya ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Balaod nagbagulbol nga nag-ingon, “Kining tawhana nag-abiabi sa mga makasasala ug nakigsalo pa gani kanila sa pagpangaon!” Tungod niini misugilon kanila si Jesus ug usa ka sambingay: “Pananglit usa kaninyo may 100 ka karnero ug nawala ang usa niini, unsa may iyang buhaton? Iyang biyaan ang 99 didto sa sibsibanan ug pangitaon niya ang nawala nga karnero hangtod nga kini iyang makit-an. Sa makit-an na niya kini, malipay siya pag-ayo ug iya kining pas-anon ug dad-on pagbalik ngadto sa ila. Unya iyang dapiton ang iyang mga higala ug mga silingan, ‘Maglipay kita kay akong nakaplagan ang nawala kong karnero!’ Sultihan ko kamo nga ingon usab niini ang mahitabo: mas dako ang kalipay didto sa langit tungod sa usa ka makasasala nga naghinulsol kay sa 99 ka tawo nga matarong nga wala magkinahanglan sa paghinulsol. “Sa laing bahin, pananglit ang usa ka babaye nga may napulo ka tagsa ka salapi, unya kawad-an ug usa, unsa may iyang buhaton? Magdagkot siya ug suga ug manilhig sa iyang balay ug iya gayod kining pangitaon hangtod nga makit-an. Ug sa makit-an na niya kini, tawgon niya ang iyang mga higala ug mga silingan. Moingon siya kanila, ‘Maglipay kita kay akong nakaplagan ang nawala kong usa ka salapi!’ Sultihan ko kamo nga ingon usab niini ang mahitabo, mangalipay ang mga anghel sa Dios tungod sa usa ka makasasala nga naghinulsol.” Ug mipadayon si Jesus sa pag-ingon, “Dihay usa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki. Usa ka adlaw niana, ang manghod miingon sa iyang amahan, ‘Tay, hatagi na ako sa akong bahin sa katigayonan.’ Busa gibahin sa amahan ang iyang katigayonan tali sa duha niya ka anak. Tapos sa pipila ka adlaw, gibaligya sa manghod ang iyang bahin ug milangyaw siya sa layong dapit diin giusik-usikan niya ang iyang salapi sa mga kahilayan, hangtod nga nahurot ang tanan. Unya miabot ang usa ka dakong gutom niadtong dapita ug nahimo siyang walay nahot. Busa mialagad na lang siya sa usa sa mga lumolupyo niadtong dapita ug gipadala siya ngadto sa uma aron pag-atiman sa mga baboy. Tungod sa kagutom, buot na lang unta siyang mokaon sa bunga sa kahoy nga gilawog ngadto sa mga baboy tungod kay walay mihatag kaniya. Sa kataposan, nakaamgo siya sa dako niyang sayop ug miingon siya, ‘Nagsobra ang pagkaon sa mga sinuholan sa akong amahan, samtang ako ania hapit na mamatay sa kagutom! Busa mopauli ako ngadto sa akong amahan ug sultihan ko siya, “Tay, nakasala ako sa Dios ug kanimo. Dili na ako angayng ilhon nga imong anak. Isipa na lang ako nga usa sa imong mga sinuholan.”’ Busa milakaw siya ug mipauli ngadto sa iyang amahan. “Apan layo pa gani kaayo siya sa ilang balay, nakakita na ang iyang amahan kaniya. Naluoy siya sa iyang anak ug midagan aron pagtagbo kaniya ug unya migakos ug mihalok kaniya. Unya miingon ang anak ngadto sa amahan, ‘Tay, nakasala ako sa Dios ug kanimo. Dili na ako angayng ilhon nga imong anak.’ Apan ang amahan mitawag sa iyang mga sulugoon. ‘Dali!’ miingon siya, ‘Dad-a ngari ang labing maanindot nga bisti ug isul-ob kaniya. Sul-obi usab ug singsing ang iyang tudlo ug sapatosi siya! Ug kuhaa ang pinatambok nga nating baka ug ihawa kay magkombira kita! Kay kining akong anak namatay na apan karon nabuhi. Nawala siya apan karon nakit-an na.’ Busa gisugdan nila ang kombira. “Niining higayona, didto sa uma ang anak nga magulang. Sa iya nang pagpauli ug sa diha nga duol na siya sa balay, nabati niya ang honi ug ang panagsayaw. Busa iyang gitawag ang usa sa mga sulugoon ug iyang gipangutana, ‘Nag-unsa man kamo diha?’ Mitubag ang sulugoon, ‘Ang imong manghod mipauli na ug gipaihaw sa imong amahan ang pinatambok nga nating baka tungod kay nahiuli man nga maayog lawas ang imong igsoon.’ Nasuko ang magulang ug wala mosulod sa balay. Busa migula ang iyang amahan ug gialam-alaman siya aron mosulod. Apan mitubag siya, ‘Tay, hunahunaa ra gud. Sulod sa daghang mga tuig nag-alagad ako kanimo ingon sa usa ka ulipon ug wala gayod ako makasupak sa imong mga sugo. Apan unsa may imong gihatag kanako? Wala gayod! Bisag nati nga kanding na lang unta aron maglipay ako uban sa akong mga higala! Apan kanang imong anak nag-usik-usik sa tanan mong katigayonan uban sa mga daotang babaye ug sa iyang paghiuli imo hinuong giihawan sa pinatambok nga nating baka!’ Ang amahan mitubag, ‘Anak, ikaw kanunay nga uban kanako ug imo ang tanan kong katigayonan. Apan kinahanglan gayod nga magkombira ug maglipay kita kay ang imong igsoon namatay ug karon nabuhi. Nawala siya ug karon nakaplagan na.’” Ug miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dihay usa ka dato nga may piniyalan ug gisuginlan siya nga ang iyang salapi giusik-usikan lamang sa iyang piniyalan. Busa iyang gitawag ang piniyalan ug giingnan, ‘Unsa man kining akong nadungog mahitungod kanimo? Hatagi akog hingpit nga husay sa imong pagdumala sa akong katigayonan kay sukad karon dili ka na piniyalan.’ Busa miingon sa iyang kaugalingon ang piniyalan, ‘Papahawaon na ako sa akong agalon, unsa na may akong buhaton? Wala akoy igong kusog sa pagtrabaho ug bug-at ug maulaw usab ako nga magpakilimos. Ah, mao kini ang akong buhaton aron kon papahawaon na ako sa akong trabaho, may mga higala unya ako nga mopasaka kanako sa ilang balay.’ Busa iyang gitawag ang tanang mga utangan sa iyang agalon. Ang una iyang gipangutana, ‘Pila bay utang nimo sa akong agalon?’ ‘Usa ka gatos ka taro nga lana,’ mitubag ang tawo. ‘Ania ang imong bali. Lingkod ug 50 lang ang isulat,’ matod sa piniyalan. Ug giingnan niya ang usa, ‘Ug ikaw, pila may imong utang?’ ‘Usa ka libo ka bakid nga trigo,’ mitubag ang tawo. ‘Ania ang imong bali; 800 lang ang isulat,’ miingon ang piniyalan. Ang agalon niining tikasan nga piniyalan midayeg kaniya tungod sa iyang inantigo nga buhat kay ang mga tawo niining kalibotana mas maantigo modumala sa ilang buluhaton kay sa mga tawo nga iya sa kahayag.” Ug si Jesus mipadayon sa pag-ingon, “Busa sultihan ko kamo: pagbaton kamog mga higala pinaagi sa mga bahandi niining kalibotana aron inigkahurot na niini, dawaton kamo didto sa walay kataposang puloy-anan. Kinsa kadtong kasaligan sa gagmayng butang, kasaligan usab sa dagko. Ug kinsa kadtong limbongan sa gagmayng mga butang, limbongan usab sa dagko. Busa kon kamo dili kasaligan sa inyong paggamit sa bahandi niining kalibotana, kinsay mopiyal kaninyo sa tinuod nga bahandi? Ug kon dili kamo kasaligan sa mga butang sa uban, kinsay mohatag kaninyo sa mga butang nga inyo? “Walay tawo nga mahimong ulipon sa duha ka agalon kay iyang dumtan ang usa ug ang usa iyang higugmaon; unongan niya ang usa ug ang usa iyang tamayon. Dili kamo mahimong magpaulipon sa Dios ug sa salapi.” Sa pagkadungog sa mga Pariseo niining tanan, ilang gibugalbugalan si Jesus kay makisapi man sila. Miingon si Jesus kanila, “Nagpakamatarong kamo atubangan sa mga tawo apan nasayod ang Dios sa inyong mga kasingkasing. Kay ang giisip sa mga tawo nga bililhon kaayo walay bili sa atubangan sa Dios. “Ang Balaod ni Moises ug ang mga sinulat sa mga propeta hangtod lamang sa panahon ni Juan nga Magbubunyag. Sukad niadto gisangyaw ang Maayong Balita mahitungod sa Gingharian sa Dios ug nakigbisog ang tagsatagsa ka tawo sa pagsulod niini. Apan mas masayon pang mahanaw ang langit ug ang yuta kay sa pagwagtang bisan sa labing diyutayng bahin sa Balaod. “Kinsa kadtong mobulag sa iyang asawa ug mangasawag lain nakapanapaw. Ug ang nangasawa sa babaye nga gibulagan sa iyang bana nakapanapaw usab. “May usa ka dato nga nagsul-ob sa mahalon kaayo nga bisti ug nagpuyo sa kabuhong matag adlaw. May usa usab ka kabos nga ginganlag Lazaro. Ang iyang lawas nalukop sa mga nuka. Naglubog siya duol sa pultahan sa balay sa dato, namasin nga makakaon sa mga mumho nga nangatagak gikan sa lamisa sa dato. Nanuol usab ang mga iro ug mitilap sa iyang mga nuka. Unya namatay si Lazaro ug gidala sa mga anghel ngadto sa kiliran ni Abraham. Ang dato namatay usab ug gilubong ug nag-antos pag-ayo didto sa Hades. Unya miyahat siya ug nakita niya didto sa layo si Abraham ug sa iyang kiliran diha si Lazaro. Busa misinggit siya ngadto kang Abraham, ‘Amahan! Kaluy-i intawon ako ug ipadala si Lazaro diri aron itunlob ang iyang tudlo sa tubig ug pabugnawan ang akong dila kay nag-antos ako pag-ayo sa kainit niining kalayo!’ Apan si Abraham mitubag, ‘Anak, hinumdomi nga sa didto ka pa sa kalibotan, nabuhong ka sa tanang maayong butang samtang si Lazaro lunlon lamang kadaotan ang iyang nahiagoman. Apan karon malipayon na siya diri, samtang ikaw diha nag-antos. Gawas pa niining tanan, anaay lawom nga bung-aw nga nag-ulang kanato aron walay makatabok gikan diri nganha kanimo o gikan diha ngari kanamo.’ Ang dato mitubag, ‘Kon mao kana, Amahan, hangyoon ko ikaw nga imo untang ipadala si Lazaro ngadto sa amo kay aduna akoy lima ka igsoong lalaki. Paadtoa siya aron kapasidan-an sila aron dili mahianhi niining dapit sa kasakitan.’ Si Abraham miingon, ‘Atua didto si Moises ug ang mga propeta nga magpasidaan kanila; sila nay mahibalo sa pagpamati sa isulti ni Moises ug sa mga propeta.’ Ang dato mitubag, ‘Apan Amahan, dili pa kana igo! Kon adunay mabanhaw ug moadto kanila, mamiya gayod sila sa ilang mga sala.’ Apan miingon si Abraham, ‘Kon dili gani sila motuo kang Moises ug sa mga propeta, dili gayod sila makabig bisan pag may mabanhaw.’” Unya giingnan ni Jesus ang iyang mga tinun-an, “Ang mga butang nga makaangin sa mga tawo sa pagpakasala mahitabo gayod apan alaot ang tawo nga tungod kaniya mahitabo kining mga butanga. Maayo pa kaniya nga hiktan ang iyang liog sa usa ka dako nga galingang bato ug itambog siya ngadto sa dagat kay sa makaangin sa usa niining gagmayng mga bata sa pagpakasala. Busa pagmatngon kamo! “Kon ang imong isigkatawo makasala, badlonga siya ug kon maghinulsol, pasayloa. Kon makasala siya kanimo sa makapito sulod sa usa ka adlaw ug sa matag higayon moanha siya kanimo ug moingon, ‘Naghinulsol ako,’ kinahanglan imo siyang pasayloon.” Ang mga apostoles miingon sa Ginoo, “Dugangi ang among pagtuo.” Ug ang Ginoo mitubag, “Kon duna kamoy pagtuo nga sama sa gidak-on sa liso sa mustasa, makasugo kamo sa kahoy nga sikomoro, ‘Maibot ug mabalhin ka ngadto sa dagat!’ ug kini motuman kaninyo. “Pananglitan adunay usa kaninyo nga may sulugoon nga nagdaro o nag-atiman sa mga karnero. Inig-abot niya gikan sa uma, ingnon ba nimo siya, ‘Pagdali diha aron mokaon ka’? Dili gayod! Imo hinuon siyang ingnon, ‘Andama ang akong panihapon ug unya pagbakos ug silbihi ako. Human nakog kaon, ikaw na usab!’ Ang usa ka sulugoon dili angayng pasalamatan tungod sa iyang pagtuman sa sugo, dili ba? Mao usab kamo. Kon nakabuhat na kamo sa tanan nga gisugo kaninyo, ingna ninyo, ‘Mga sulugoon kami ug nagbuhat lamang sa among katungdanan.’” Sa nagpadulong si Jesus sa Jerusalem, miagi siya sa utlanan sa Samaria ug Galilea. Samtang nagpaingon siya sa usa ka balangay, gisugat siya ug napulo ka sanlahon. Nagpaantaw sila ug naninggit, “Jesus! Magtutudlo! Kaluy-i intawon kami!” Nakita sila ni Jesus ug giingnan, “Lakaw ug pahiling kamo sa mga pari.” Samtang diha pa sila sa dalan, nangaayo sila. Ang usa kanila, sa pagkakita nga naayo na siya, mibalik nga nagdayeg sa Dios sa kusog nga tingog. Mihapa siya sa tiilan ni Jesus ug nagpasalamat kaniya. Samaryanhon kadtong tawhana. Unya miingon si Jesus, “Dili ba napulo man ka tawo ang nangaayo? Hain na man ang siyam? Nganong kini ra mang langyaw ang mibalik aron pagpasalamat?” Ug miingon kaniya si Jesus, “Tindog ug lakaw! Ang imong pagtuo maoy nakaayo kanimo.” May mga Pariseo nga nangutana kang Jesus kon kanus-a maghari ang Dios. Mitubag siya, “Ang paghari sa Dios dili butang nga inyong makita. Walay makaingon, ‘Ania ra!’ o, ‘Atua ra!’ kay ang paghari sa Dios anaa sa sulod ninyo.” Unya miingon siya sa mga tinun-an, “Moabot ang panahon nga mangandoy kamo pagtan-aw sa usa sa mga adlaw sa Anak sa Tawo apan dili gayod kamo makakita niini. Adunay daghan nga moingon, ‘Tua didto!’ o, ‘Dia diri!’ Apan ayaw kamo pag-adto aron pagsusi niini. Ingon nga ang kilat mokilab tadlas sa kalangitan gikan sa usa ka bahin niini ngadto sa pikas nga bahin, mao usab unya ang pag-abot sa Anak sa Tawo. Apan una sa tanan kinahanglang mag-antos siya pag-ayo ug unya isalikway sa mga tawo nga nagpuyo niining panahona karon. Ingon sa nahitabo sa panahon ni Noe, mao usab unya ang mahitabo inig-abot sa Anak sa Tawo. Nagpadayon ang tanan pagpangaon ug pagpanginom ug pagminyoay hangtod sa adlaw nga misulod si Noe sa arka unya miabot ang lunop ug milumos kanilang tanan. Mahisama usab kini sa panahon ni Lot. Ang tanan nagpadayon pagpangaon ug pagpanginom, pagpamalit ug pagpamaligya, pagpananom ug pagpamuhat ug balay. Sa adlaw nga mibiya si Lot sa Sodoma, ang kalayo ug asupre miulan gikan sa langit ug mitabon kanilang tanan. Mao usab unya kini ang mahitabo sa adlaw nga ipadayag ang Anak sa Tawo. “Ang atua sa ibabaw sa atop sa iyang balay niadtong adlawa kinahanglan nga dili manaog ug mosulod sa iyang balay aron pagkuha sa iyang mga kabtangan. Ang atua usab sa iyang uma kinahanglan nga dili mopauli sa iyang balay. Hinumdomi ninyo ang asawa ni Lot! Ang maninguha pagluwas sa iyang kinabuhi, mawad-an hinuon niini. Apan ang magwagtang sa iyang kinabuhi, magluwas niini. Niadtong gabhiona, may duha ka tawo sa higdaanan: kuhaon ang usa ug ang usa ibilin. Ug may duha ka babaye nga maggaling: kuhaon usab ang usa ug ang usa ibilin.” Ang mga tinun-an nangutana kaniya, “Asa man, Ginoo?” Si Jesus mitubag, “Hain gani ang lawas nga patay adto usab didto magpundok ang mga agila.” Unya gisugilon ni Jesus kining sambingaya aron pagtudlo nga kinahanglan sila mag-ampo ug dili gayod nila wad-on ang paglaom. “Sa usa ka lungsod dihay usa ka maghuhukom nga walay kahadlok sa Dios o pagtahod sa mga tawo. Ug may usa ka biyuda niadtong lungsora nga nagbalikbalik pag-adto kaniya aron paghangyo nga panalipdan ang iyang katungod. Miingon ang biyuda, ‘Tabangi intawon ako batok sa akong kaaway.’ Sulod sa taas nga panahon ang maghuhukom midumili pagtabang kaniya apan sa kataposan miingon siya sa iyang kaugalingon, ‘Bisan tuod wala akoy kahadlok sa Dios o pagtahod sa mga tawo, apan tungod kay nagsigi man ug samok kanako kining maong biyuda, panalipdan ko na lang ang iyang katungod. Kay kon dili ko kini buhaton magsigi siyag balikbalik hangtod nga kaopsan akog pailob!’” Ug mipadayon ang Ginoo, “Pamatia ninyo ang gisulti niadtong daotang huwes. Karon, dili ba ang Dios maghukom dapig sa iyang kaugalingong katawhan nga nagpakitabang kaniya sa adlaw ug sa gabii? Maglangan ba siya sa pagtabang kanila? Sultihan ko kamo nga maghukom siya dapig kanila ug dalion niya ang pagbuhat niini. Apan makakaplag ba kaha ug pagtuo ang Anak sa Tawo dinhi sa kalibotan sa iya unyang pag-abot?” Gisugilon usab ni Jesus kining sambingaya ngadto sa mga nagtuo nga sila maayong tawo ug nagtamay sa uban. “May duha ka tawo nga nangadto sa Templo aron pag-ampo: ang usa Pariseo ug ang usa kobrador sa buhis. Ang Pariseo nagtindog ug nag-ampo sa kinaugalingon, ‘Nagpasalamat ako kanimo, O Dios, nga ako dili hakog, dili limbongan ug dili himabayi sama sa uban. Nagpasalamat ako kanimo nga dili ako sama nianang kobrador sa buhis. Nagpuasa akog duha ka adlaw matag semana ug naghatag ako kanimog ikapulo sa tanan kong abot.’ Apan ang kobrador sa buhis nagtindog sa layo ug dili gani moyahat ngadto sa langit. Nagpamukpok siya sa iyang dughan ug nag-ingon, ‘O Dios, maluoy ka kanako nga usa ka makasasala!’” Unya miingon si Jesus, “Sultihan ko kamo nga ang kobrador sa buhis ug dili ang Pariseo, mao ang gikahimut-an sa Dios sa iyang pagpauli sa ila. Kay ang tanan nga magpataas sa iyang kaugalingon ipaubos ug ang tanan nga magpaubos sa iyang kaugalingon ipataas.” May mga tawo nga nagdala sa ilang mga gagmayng bata ngadto kang Jesus aron hikapon niya sila. Hikit-an sila sa mga tinun-an ug gikasab-an. Apan gipaduol sila ni Jesus ug miingon siya, “Pasagdi ninyo ang mga bata nga moduol kanako. Ayaw sila pugngi kay ang Gingharian sa Dios ila sa mga sama kanila. Timan-i ninyo kini: bisan kinsa nga dili modawat sa Gingharian sa Dios sama sa usa ka bata dili makasulod niini.” Usa ka pangulo sa mga Judio nangutana kaniya, “Maayong Magtutudlo, unsa may akong buhaton aron madawat ko ang kinabuhing dayon?” Si Jesus nangutana kaniya, “Nganong gitawag mo man ako nga maayo? Walay maayo gawas lamang sa Dios. Nasayod ka sa kasugoan: ‘Ayaw panapaw; ayaw pagpatay; ayaw pangawat; ayaw pagsaksig bakak; tahora ang imong amahan ug inahan.’” Ang tawo mitubag, “Gituman ko na kining tanang mga sugo sukad pa sa akong pagkabatan-on.” Sa pagkadungog ni Jesus niini, iyang giingnan ang dato, “Usa pa ka butang ang kinahanglan mong buhaton. Ibaligya ang tanan mong katigayonan ug ihatag ang halin ngadto sa mga kabos ug makabaton kag bahandi didto sa langit unya balik ug sunod kanako.” Apan sa pagkadungog sa tawo niini nasubo siya pag-ayo tungod kay dato man siya kaayo. Nakita ni Jesus nga nasubo ang tawo busa miingon siya, “Pagkalisod gayod alang niadtong daghan ug bahandi sa pagsulod sa Gingharian sa Dios! Mas sayon pa sa usa ka kamelyo ang paglusot sa lungag sa dagom kay sa usa ka dato pagsulod sa Gingharian sa Dios.” Ang mga nakadungog niini nangutana, “Kon mao kana, kinsa ra man diay ang maluwas?” Mitubag si Jesus, “Ang dili mahimo sa tawo mahimo sa Dios.” Unya miingon si Pedro, “Timan-i baya nga gibiyaan namo ang among panimalay aron pagsunod kanimo.” Ug si Jesus miingon kanila, “Tinuod kana! Ug sultihan ko kamo niini nga bisan kinsa ang mobiya sa iyang puloy-anan o asawa o mga igsoon o mga ginikanan o mga anak tungod sa Gingharian sa Dios, makadawat ug daghan pang mga panalangin niining panahona ug kinabuhing dayon sa umaabot nga panahon.” Unya gitigom ni Jesus ang 12 ka tinun-an ug giingnan sila, “Pamati kamo! Nagpadulong kita sa Jerusalem diin matuman ang tanang butang nga gisulat sa mga propeta mahitungod sa Anak sa Tawo. Itugyan siya ngadto sa mga dili Judio ug ila siyang bugalbugalan, pakaulawan ug lud-an. Ila siyang latoson ug unya patyon apan mabanhaw siya sa ikatulong adlaw.” Wala makasabot ang mga tinun-an bisan usa na lamang niining mga butanga. Ang kahulogan sa mga pulong nalilong kanila ug wala nila masabti ang gisulti ni Jesus. Sa nagkaduol si Jesus sa Jerico, may usa ka buta nga naglingkod ug nagpakilimos diha sa daplin sa dalan. Sa pagkadungog niya sa paglabay sa panon sa mga tawo, nangutana siya, “Unsa man karon?” “Si Jesus nga taga-Nazaret molabay dinhi,” miingon sila kaniya. Unya misinggit siya, “Jesus! Anak ni David! Kaluy-i intawon ako!” Tungod niini gikasab-an siya sa mga tawo nga nag-una ug gipahilom siya. Apan mikusog hinuon siya pagsinggit, “Anak ni David! Kaluy-i intawon ako!” Busa mihunong si Jesus ug misugo nga ang buta dad-on ngadto kaniya. Sa nahiduol na siya, nangutana si Jesus kaniya, “Unsa may buot mong buhaton ko alang kanimo?” Mitubag siya, “Sir, gusto unta ako nga makakita pag-usab.” Ug giingnan siya ni Jesus, “Makakita ka! Ang imong pagtuo maoy nakaayo kanimo.” Ug dihadiha nakakita siya ug misunod kang Jesus ug nagpasalamat sa Dios. Sa pagkakita niini sa mga tawo, gidayeg nilang tanan ang Dios. Si Jesus miabot sa Jerico ug samtang miagi siya, may usa ka dato nga ginganlag Saqueo nga pangulo sa mga kobrador sa buhis. Naninguha siya pagtan-aw kon kinsa si Jesus. Apan mubo si Saqueo ug wala siya makakita kang Jesus tungod sa panon sa mga tawo. Busa midagan siya una sa panon ug misaka sa kahoyng sikomoro aron makakita siya kang Jesus nga moagi niadtong dalana. Sa pag-abot na ni Jesus niadtong dapita, mihangad siya sa kahoy ug miingon kang Saqueo, “Kanaog dayon, Saqueo, kay adto ako moabot sa imong balay karong adlawa.” Midali pagkanaog si Saqueo ug sa dakong kalipay midawat kang Jesus. Ang tanan nga nakakita niini nagbagulbol, “Kining tawhana namisita sa balay sa usa ka makasasala!” Ug mitindog si Saqueo ug miingon sa Ginoo, “Sir, paminaw! Ihatag ko ang katunga sa akong katigayonan ngadto sa mga kabos ug kon ako nakalimbong kang bisan kinsa, ulian ko siyag upat ka pilo.” Si Jesus miingon kaniya, “Karong adlawa miabot ang kaluwasan niining balaya kay kining tawhana kaliwat usab ni Abraham. Kay mianhi ang Anak sa Tawo aron pagpangita ug pagluwas sa nawala.” Samtang naminaw sila niini misugilon si Jesus ug usa ka sambingay ngadto kanila. Niadtong tungora hapit na moabot si Jesus sa Jerusalem ug naghunahuna ang mga tawo nga hapit na madayag ang Gingharian sa Dios. Busa miingon siya, “May usa ka halangdong tawo nga moadtoay sa usa ka layong nasod aron himoong hari ug human niana mopauli sa ila. Sa wala pa siya mogikan, gipatawag niya ang iyang napulo ka sulugoon ug gihatagan niya ang tagsatagsa kanila ug usa ka salapi ug giingnan sila, ‘Ipatigayon ninyo kini samtang wala ako dinhi.’ Apan gikasilagan siya sa iyang mga katagilungsod busa nagsugo silag mga tawo pagsunod kaniya nga nagdala sa protesta nga nag-ingon, ‘Dili kami gusto nga kining tawhana maoy maghari kanamo.’ “Apan siya nahimo gayong hari ug unya mipauli. Ug gipatawag dayon niya ang iyang mga sulugoon nga gihatagan niyag kuwarta aron hisayran niya pila ang ilang ganansya. Ang una miadto kaniya ug miingon, ‘Sir, nakaganansya akog napulo gikan niadtong puhonan nga imong gihatag kanako.’ Ug miingon ang tawong halangdon, ‘Maayo, buotan ka nga sulugoon! Kay kasaligan ka man sa gagmayng mga butang, piyalan ko ikaw sa napulo ka siyudad.’ Miadto usab ang ikaduhang sulugoon ug miingon, ‘Sir, nakaganansya akog lima gikan sa puhonan nga imong gihatag kanako.’ Ang agalon miingon kaniya, ‘Piyalan ko ikaw sa lima ka siyudad.’ Ug ang ikatulong sulugoon miadto kaniya ug miingon, ‘Sir, ania ang imong salapi. Giputos ko gayod kini ug panyo kay nahadlok ako kanimo tungod kay higpit ka ra ba kaayo. Nagkuha ka sa dili imo ug nag-ani sa wala nimo ipugas.’ Ug miingon siya sa iyang sulugoon, ‘Wala kay hinungdan! Gamiton ko ang imong kaugalingong mga pulong sa paghukom kanimo. Nasayod ka man diay nga ako higpit kaayo, nagkuha sa dili ako ug nag-ani sa wala ko ipugas, ngano nga wala mo man ideposito sa bangko ang akong salapi? Madawat ko unta kini nga may tubo sa akong pagbalik!’ Unya miingon siya niadtong nagtindog didto, ‘Kuhaa kanang kuwarta nga anaa kaniya ug ihatag ngadto sa sulugoon nga may napulo ka salapi.’ Miingon sila kaniya, ‘Apan, Sir, duna na siyay napulo ka kuwartang bulawan!’ Unya mitubag siya, ‘Sultihan ko kamo nga ang tanan nga anaay iya dugangan apan siya nga wala gayoy iya, bisan pa ang diyutay nga anaa kaniya kuhaon pa gayod. Ug karon mahitungod sa akong mga kaaway nga dili gusto nga maghari ako kanila, dad-a sila dinhi ug pamatya sa akong atubangan!’” Si Jesus misulti niini ug unya mipadayon siya ngadto sa Jerusalem nga nag-una kanila. Sa nagkaduol siya sa Betpahe ug Betania, didto sa Bungtod sa mga Olibo, gipadala niya pag-una ang duha niya ka tinun-an ug gitugon: “Lakaw kamo ngadto sa balangay nga anaa sa unahan ug inigsulod ninyo inyong makaplagan ang usa ka nating asno nga gihigot ug wala pa kakabay-i. Badbari ninyo kini ug dad-a dinhi. Kon may mangutana kaninyo ngano nga inyo kining gibadbaran, ingna siya: ‘Nagkinahanglan ang Agalon: niini.’ ” Ug miadto sila ug ilang nakita ang tanan sumala gayod sa gisulti ni Jesus kanila. Samtang nagbadbad sila sa asno, nangutana ang mga tag-iya niini, “Nganong inyo man kanang gibadbaran?” Unya mitubag sila, “Nagkinahanglan niini ang Agalon.” Ug ilang gidala ang asno ngadto kang Jesus. Unya gihapinan nila ang bukobuko sa asno sa ilang mga kupo ug gipakabayo nila si Jesus niini. Samtang nagsakay siya sa asno, gipamuklad sa mga tawo ang ilang mga kupo diha sa dalan nga iyang agian. Sa nagkaduol na si Jesus sa Jerusalem, sa dapit diin ang dalan naglugsong sa Bungtod sa mga Olibo, ang dakong panon sa iyang mga sumusunod nagsugod sa pagpasalamat ug pagdayeg sa Dios sa kusog nga tingog tungod sa kahibulongang mga buhat nga ilang nakita. “Dalaygon ang hari nga mianhi sa ngalan sa Ginoo! Pakigdait didto sa langit ug dalaygon ang Dios!” miingon sila. Unya pipila sa mga Pariseo nga diha sa panon miingon kang Jesus, “Magtutudlo, pahiloma ang imong mga tinun-an!” Si Jesus mitubag kanila, “Sultihan ko kamo nga kon maghilom sila, maninggit ang mga bato.” Nagkaduol na siya sa siyudad ug sa iyang pagkakita niini, mihilak siya ug miingon, “Kon nasayod ka pa unta karong adlawa kon unsa ang gikinahanglan alang sa kalinaw! Apan karon dili ka makakita niini! Kay moabot ang mga adlaw nga libotan ka sa imong mga kaaway ug alihan ka ug atakihon nila sa tanang dapit. Gub-on ka sa hingpit ug pamatyon ang mga tawo nga nagpuyo diha kanimo. Ug walay usa ka bato nga ibilin nila sa nahimutangan niini kay wala nimo ilha ang panahon nga mianhi ang Dios aron pagluwas kanimo.” Misulod si Jesus sa Templo ug giabog niya ang mga nagpatigayon didto. Giingnan niya sila, “Nasulat sa Kasulatan nga ang Dios nag-ingon, ‘Ang akong balay tawgon nga balay-alampoanan,’ apan gihimo ninyo kini nga tagoanan sa mga tulisan!” Matag adlaw nagtudlo si Jesus didto sa templo. Ang mga kadagkoan sa mga pari, ang mga magtutudlo sa Balaod ug ang mga pangulo sa mga tawo buot untang mopatay kaniya apan wala silay nahimo tungod kay ang tanang tawo nagpadayon man pagpamati sa tanan niyang gisulti. Usa ka adlaw niana, samtang nagtudlo si Jesus sa mga tawo ug nagwali sa Maayong Balita didto sa Templo, miabot ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod uban sa mga punoan sa mga Judio. Miingon sila kaniya, “Tug-ani kami kon unsay imong awtoridad sa pagbuhat niining mga butanga? Ug kinsa may naghatag kanimog katungod sa pagbuhat niini?” Si Jesus mitubag kanila, “Karon, mangutana usab ako kaninyo. Tug-ani ako: diin man gikan ang katungod ni Juan sa pagbunyag, sa Dios ba o sa tawo?” Ug ilang gitimbangtimbang kini, “Unsa may atong isulti? Kon moingon kita nga ‘Gikan sa langit,’ moingon siya, ‘Ngano man nga wala kamo motuo kang Juan?’ Apan kon moingon kita, ‘Gikan sa tawo,’ batoon kita niining katawhan tungod kay hugot man ang ilang pagtuo nga si Juan usa ka propeta.” Busa mitubag sila, “Wala kami masayod kon diin kini gikan.” Ug miingon si Jesus kanila, “Dili usab ako motug-an kaninyo sa unsang awtoridad ako nagbuhat niining mga butanga.” Unya gisuginlan ni Jesus ang mga tawo niining sambingaya: “May usa ka tawo nga nag-ugmad ug parasan. Iya kining gipasaopan ug milangyaw siya sulod sa dugayng panahon. Pag-abot sa tingpamupo sa mga ubas nagsugo siyag ulipon ngadto sa mga saop aron pagkuha sa iyang bahin sa abot. Apan gipuspusan nila ang ulipon ug gipapauli nga walay dala. Busa nagsugo siyag laing ulipon, apan gipuspusan usab kini sa mga saop ug gipakaulawan ug gipalakaw nga walay dala. Unya nagsugo siyag ikatulong ulipon. Gisamaran nila siya ug giitsa ngadto sa gawas. Unya miingon ang tag-iya sa parasan, ‘Unsa kahay akong buhaton? Ah! Ipadala ko ang pinangga kong anak ug motahod gayod sila kaniya!’ Apan sa pagkakita sa mga saop kaniya, nag-ingnanay sila, ‘Mao kini ang anak sa tag-iya. Patyon nato siya aron maato ang parasan!’ Busa giguyod nila siya ngadto sa gawas sa parasan ug gipatay. “Nan, unsa man kaha ang buhaton sa tag-iya sa parasan sa maong mga saop?” nangutana si Jesus. “Iyang adtoon ug pamatyon kadtong mga saopa ug pasaopan niya ang parasan ug lain.” Sa pagkadungog sa mga tawo niini, miingon sila, “Dili unta kana mahitabo!” Unya mitan-aw si Jesus kanila ug nangutana, “Unsa man diay ang buot ipasabot niining bahina sa Kasulatan? ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod kay walay kapuslanan nahimo hinuong bato nga labing mahinungdanon.’ Ang tanan nga mahulog ngadto niadtong batoha mapusgay apan ang mahulogan niini madugmok.” Ang mga magtutudlo sa Balaod ug ang mga kadagkoan sa mga pari misulay unta pagdakop kang Jesus niadto gayong higayona kay nasayod man sila nga nagsugilon siya niining sambingaya batok kanila, apan nahadlok sila sa mga tawo. Busa gipanid-an nila si Jesus ug nagpadala silag mga espiya nga magpakaaron-ingnon nga mga tawong ligdong. Gisugo nila sila aron pagbitik kang Jesus pinaagi sa mga pangutana aron ikatugyan nila si Jesus ngadto sa awtoridad ug pagdumala sa gobernador. Kining maong mga espiya miingon kang Jesus, “Magtutudlo, nasayod kami nga husto ang imong gisulti ug gitudlo. Nasayod kami nga wala ka magsapayan sa matang sa tawo kondili nagtudlo ka sa kamatuoran mahitungod sa kabubut-on sa Dios alang sa tawo. Busa sultihi kami kon supak ba o dili sa atong Balaod ang pagbayad ug buhis ngadto sa Emperador sa Roma.” Apan nasabtan ni Jesus ang ilang tuyo sa pagbitik kaniya ug giingnan niya sila, “Pakit-a akog salapi. Kang kinsang nawong ug ngalan ang nakulit dinhi?” “Sa Emperador,” mitubag sila. Busa si Jesus miingon, “Kon mao kana, ihatag ngadto sa Emperador ang iya sa Emperador ug ihatag sa Dios ang iya sa Dios.” Ug wala gayod siya mabitik nila atubangan sa katawhan busa mihilom sila nga natingala sa iyang tubag. May mga Saduseo nga miduol kang Jesus. (Mao kini sila ang nag-ingon nga ang mga patay dili mabanhaw.) Nangutana sila kaniya, “Magtutudlo, nagsulat si Moises niining balaod alang kanato: ‘Kon ang usa ka tawo mamatay ug may asawa nga nahibilin apan walay anak, ang igsoon niadtong tawhana kinahanglan mangasawa sa biyuda aron manganak sila alang sa namatay.’ May pito ka magsoong lalaki. Ang kamagulangan naminyo ug namatay nga walay anak. Unya ang ikaduhang igsoon nangasawa sa biyuda ingon man ang ikatulo hangtod nga ang pito ka magsoon nakapangasawa sa babaye ug nangamatay silang tanan nga walay anak. Sa kataposan ang babaye namatay. Unya, sa adlaw nga banhawon na ang mga patay, kang kinsa man siyang asawa nga silang tanan nakapangasawa man kaniya?” Si Jesus mitubag kanila, “Magminyoay ang mga lalaki ug babaye niining panahona apan ang mga lalaki ug babaye nga angay banhawon ug magkinabuhi sa umaabot nga panahon dili na magminyoay. Mahisama na sila sa mga anghel ug dili na mamatay. Mga anak sila sa Dios kay gibanhaw man sila. Ug klaro nga gipamatud-an ni Moises nga banhawon ang mga patay. Diha sa bahin nga nagsaysay mahitungod sa sampinit nga nagdilaab, naghisgot siya mahitungod sa Ginoo nga mao ‘ang Dios ni Abraham, Dios ni Isaac ug Dios ni Jacob.’ Nagpasabot kini nga siya mao ang Dios sa mga buhi ug dili sa mga patay kay alang kaniya ang tanan buhi.” Pipila sa mga magtutudlo sa Balaod miingon, “Maayong pagkatubag, Magtutudlo!” Ug wala na sila mangahas pagpangutana kang Jesus. Si Jesus miingon kanila, “Nganong giingon man nga ang Mesiyas kaliwat ni David nga si David mismo miingon man diha sa mga Salmo: ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lingkod diri sa akong tuo hangtod nga himoon ko ang imong mga kaaway nga imong tumbanan.’ Kon si David mitawag kaniya nga ‘Ginoo,’ unsaon man sa Mesiyas pagkahimong anak ni David?” Samtang namati kaniya ang tibuok panon sa mga tawo, si Jesus miingon sa iyang mga tinun-an, “Pagbantay kamo sa mga magtutudlo sa Balaod nga gustong magsuroysuroy nga tag-as ug mga bisti. Gusto usab sila nga yukboan didto sa mga merkado ug magpili sa mga linain nga lingkoranan sa mga sinagoga ingon man sa labing maayong dapit diha sa mga kombira. Nanglupig sila sa mga biyuda ug nangilog sa ilang mga katigayonan ug aron pagtabon niini, naghimo silag tag-as nga mga pag-ampo! Labi pang makalilisang ang silot nga ilang mahiagoman!” Mitan-aw si Jesus sa palibot ug nakita niya ang mga dato nga nanghulog sa ilang mga gasa sa panudlanan sa Templo. Nakita usab niya ang usa ka biyuda nga kabos kaayo nga naghulog ug duha ka gagmayng sinsilyo. Miingon si Jesus, “Sultihan ko kamo nga mas dako ang gihatag niining kabos nga biyuda kay kanilang tanan. Kay ang uban naghalad man sa ilang mga gasa nga sobra sa ilang bahandi apan siya, bisan pa sa iyang kakabos, mihatag sa tanan nga iyang gikabuhian.” Dihay pipila kanila nga naghisgot bahin sa Templo kon unsa kini katahom tan-awon nga gidayandayanan sa maanindot nga mga bato ug sa mga gasa nga gihalad ngadto sa Dios. Unya miingon si Jesus, “Nakita ninyo kining tanan apan moabot ang panahon nga walay bisan usa ka bato nga magpabilin sa nahimutangan niini kay ang tanan tumpagon gayod.” “Magtutudlo,” nangutana sila, “kanus-a ba kini mahitabo? Ug unsa man ang ilhanan nga moabot na ang panahon nga kini matuman?” Si Jesus miingon, “Pagbantay kamo ug ayaw kamo palimbong kay daghan ang moanhi sa akong ngalan nga mag-ingon, ‘Ako mao si Cristo!’ ug moingon usab, ‘Miabot na ang panahon!’ Apan ayaw sila tuohi. Ayaw kamo kahadlok kon makadungog kamog mga gubat ug mga kagubot kay kining mga butanga kinahanglan nga mahitabo gayod pag-una apan wala kini magpasabot nga mao na kini ang kataposan.” Mipadayon siya pag-ingon, “Ang usa ka nasod makiggubat sa laing nasod ug ang usa ka gingharian mosulong sa laing gingharian. Mahitabo unya ang makalilisang nga mga linog, gutom ug kamatay sa lainlaing dapit ingon man ang makahahadlok nga mga butang ug mga dagkong ilhanan gikan sa langit. “Apan sa dili pa mahitabo kining mga butanga, dakpon kamo ug lutoson. Dad-on kamo ngadto sa mga sinagoga ug bilanggoon ug dad-on kamo atubangan sa mga hari ug sa mga gobernador tungod kanako. Mao unya kini ang higayon nga makasangyaw kamo sa Maayong Balita. Sa dili pa kini mahitabo, usaha ang inyong hunahuna nga dili kamo mabalaka kon unsaon ninyo pagtubag kay hatagan ko kamog igsusulti ug kaalam nga walay usa sa inyong mga kaaway nga makatubag o makasupak. Budhian kamo bisan gani sa inyong mga ginikanan ug mga igsoon ingon man sa inyong mga kadugo ug mga higala ug patyon nila ang uban kaninyo. Kasilagan kamo sa tanan tungod kanako apan walay bisan usa ka buhok sa inyong ulo nga mawala. Pinaagi sa inyong paglahutay maluwas kamo. “Kon makita ninyo nga ang Jerusalem palibutan na sa mga kasundalohan, masayran ninyo nga gun-obon na kini sa dili madugay. Unya ang mga nagpuyo sa Judea kinahanglang managan ngadto sa kabungtoran ug kadtong atua sa siyudad kinahanglang mamahawa usab ug ang mga nagpuyo sa kaumahan kinahanglang dili moadto sa siyudad. Kay mao kini ‘Ang mga Adlaw sa Pagsilot’ aron pagtuman sa tanan nga giingon sa Kasulatan. Niadto unyang mga adlawa pagkaalaot gayod sa mga mabdos ug sa mga inahan nga may mga masuso! Moabot ang makalilisang nga kalisdanan niining yutaa ug mahiagoman niining maong katawhan ang kasuko sa Dios. Ang uban kanila pamatyon pinaagi sa espada ug ang uban mabihag ngadto sa tanang kanasoran. Unya mailog ang Jerusalem sa mga langyaw hangtod matapos ang panahon nga gitagal kanila. “Aduna unyay mga ilhanan diha sa adlaw ug sa bulan ug sa kabituonan. Kawad-an sa paglaom ang mga nasod ug mangalisang sila sa dinahunog sa mga dagkong balod sa dagat. Panguyapan ang mga tawo tungod sa kalisang samtang magpaabot sila sa mahitabo sa tibuok kalibotan kay ang mga gahom sa kawanangan motipas sa ilang naandang agianan. Unya motungha ang Anak sa Tawo—moabot siya nga gamhanan ug mahimayaon diha sa panganod. Inigsugod nag kahitabo niining mga butanga, tindog ug hangad kamo kay duol na ang inyong kaluwasan.” Unya gisuginlan sila ni Jesus niining sambingaya: “Hinumdomi ninyo ang kahoyng igera ug ang tanang mga kahoy. Kon makita ninyo nga manahon na sila, mahibalo kamo nga duol na ang ting-init. Sa samang paagi, inigkakita ninyo nga mahitabo kining mga butanga, mahibaloan ninyo nga hapit na maghari ang Dios. “Timan-i kini: mahitabo kining tanan sa dili pa mangamatay ang mga tawo nga karon buhi pa. Ang langit ug ang yuta mangahanaw apan dili gayod mapakyas ang akong gisulti. “Busa pagbantay kamo! Ayaw kamo pagpatuyang sa pagkaon ug pag-inom sa makahubog nga ilimnon. Ayaw kamo padaog sa mga kabalaka mahitungod niining kinabuhia kay tingali unyag makalitan kamo niadtong adlawa kay moabot kini sa tanang mga tawo sa tibuok kalibotan ingon sa usa ka lit-ag. Busa pagbantay gayod kamo ug pag-ampo kanunay nga makabaton kamog kalig-on aron makaatubang kamo nga dili maunsa niining tanan nga mahitabo ug makabarog sa atubangan sa Anak sa Tawo.” Sa adlaw manudlo si Jesus didto sa sulod sa Templo ug sa pagkagabii mobiya siya sa siyudad ug adto matulog sa Bungtod sa mga Olibo. Ug sayo sa buntag ang tanang mga tawo mangadto sa Templo aron sa pagpamati kaniya. Niadtong higayona, duol na ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo nga ginganlag Kasaulogan sa Pagsaylo. Ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod naningkamot pagpangitag paagi unsaon nila pagpatay si Jesus kay nahadlok man sila sa mga tawo. Unya misulod si Satanas kang Judas nga ginganlag Iscariote nga usa sa 12 ka tinun-an. Busa miadto si Judas ug nakigsabot sa mga kadagkoan sa mga pari ug sa mga opisyal sa mga guwardiya sa Templo unsaon niya pagtugyan si Jesus ngadto kanila. Nalipay sila ug gitanyagan siya nga bayran ug kuwarta. Miuyon si Judas ug nangita siyag maayong higayon nga ikatugyan niya si Jesus kanila sa paagi nga dili masayran sa mga tawo. Ug miabot ang adlaw sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo nga maoy ting-ihaw sa mga nating karnero nga maoy kan-on sa panihapon sa panahon sa Pangilin sa Pagsaylo. Giingnan ni Jesus si Pedro ug si Juan, “Lakaw kamo ug hikaya ninyo ang atong panihapon sa Pangilin sa Pagsaylo.” “Asa man namo kini hikaya?” nangutana sila kaniya. Miingon siya, “Pamati kamo! Inigsulod ninyo sa siyudad, makasugat kamog tawo nga nagdalag banga nga sinudlag tubig. Sunda ninyo siya ngadto sa balay nga iyang adtoan ug ingna ang tag-iya sa balay, ‘Nangutana ang Magtutudlo: Hain man ang lawak nga akong kan-an sa panihapon sa Kasaulogan sa Pagsaylo uban sa akong mga tinun-an?’ Unya ipakita niya kaninyo ang usa ka dako ug sinangkapang lawak sa itaas ug adto didto ninyo hikaya ang tanan.” Busa nanglakaw sila ug nakita nila ang tanan nga tukma gayod sa gisulti ni Jesus kanila. Ug ilang gihikay ang panihapon. Sa pag-abot sa takna sa panihapon, mitambong si Jesus sa kan-anan uban sa mga apostoles. Ug miingon siya kanila, “Dako kaayo ang akong tinguha sa pagkaon uban kaninyo niining panihapon sa Kasaulogan sa Pagsaylo sa dili pa ako mag-antos. Kay sultihan ko kamo nga dili na gayod ako mokaon niini hangtod nga himoon kini didto sa Gingharian sa Dios.” Unya mikuha si Jesus ug kupa, nagpasalamat sa Dios ug miingon, “Dawata kini ug bahina ninyo kay sultihan ko kamo nga sukad karon dili na ako moinom niining bino hangtod nga moabot ang Gingharian sa Dios.” Gikuha niya ang pan ug nagpasalamat siya sa Dios unya gipikaspikas niya kini ug gihatag kanila nga nag-ingon, “Mao kini ang akong lawas [nga gihatag alang kaninyo. Buhata ninyo kini aron paghandom kanako.” Human sa panihapon, gikuha usab niya ang kupa ug nagpasalamat siya sa Dios. Gihatag niya kini kanila ug miingon siya, “Kining kupa mao ang bag-ong kasabotan sa Dios, tiniman-an sa akong dugo nga giula alang kaninyo]. “Apan angay ninyong hibaloan nga ang nagbudhi kanako ania dinhi mitambong sa lamisa! Kay mamatay ang Anak sa Tawo sumala sa pagbuot sa Dios apan pagkaalaot niadtong tawo nga nagbudhi kaniya!” Unya nagpangutan-anay sila kon kinsa kaha kanila ang magbudhi kaniya. Unya naglalis ang mga tinun-an kon kinsa kanila ang isipon nga labing dako sa tanan. Ug miingon si Jesus kanila, “Ang mga hari niining kalibotana nagmando sa ilang mga ginsakopan, ug ang mga namunoan gitawag ug ‘Mga Dangpanan sa mga Tawo.’ Apan ayaw ninyo kini buhata. Hinuon, ang labing dako kaninyo kinahanglan magpakasama sa kinamanghoran ug ang pangulo kinahanglan magpakasama sa sulugoon. Kinsa man ang labaw, ang gisilbihan ba sa pagkaon o ang nagsilbi kaniya? Ang gisilbihan gayod! Apan ako ania nagsilbi kaninyo. “Miunong kamo kanako sa tanang mga pagsulay nga akong naagian ug sama nga ang akong Amahan naghatag kanako ug katungod sa paghari, ihatag ko usab kaninyo ang maong katungod. Mangaon kamo ug manginom didto sa akong lamisa sa akong Gingharian ug manglingkod unya kamo sa mga trono aron paghukom sa 12 ka banay sa Israel. “Simon, Simon! Pagbantay! Si Satanas gitugotan sa pagsulay kaninyong tanan sama sa usa ka mag-uuma nga maglain sa trigo gikan sa uhot. Apan nag-ampo ako alang kanimo, Simon, aron dili mabuntog ang imong pagtuo. Ug inigbalik na nimo kanako, kinahanglan lig-onon mo ang imong kaigsoonan.” Si Pedro mitubag, “Ginoo, andam ako pag-unong kanimo hangtod sa bilanggoan ug sa kamatayon!” Miingon si Jesus, “Sultihan ko ikaw, Pedro, nga dili motuktugaok ang manok niining adlawa hangtod nga ilimod mo ako sa makatulo.” Unya miingon si Jesus kanila, “Sa dihang gipadala ko kamo kaniadto nga walay dalang puntil o bag o sandalyas, may nakulang ba kaninyo?” “Wala gayod,” mitubag sila. “Apan karon,” miingon si Jesus, “kadtong adunay puntil o bag kinahanglan magdala niini. Kadtong walay espada kinahanglan nga ibaligya niya ang iyang kupo ug ang halin ipalit ug espada. Kay sultihan ko kamo nga ang bahin sa Kasulatan nga nag-ingon, ‘Gitipon siya sa mga kriminal,’ kinahanglan matuman dinhi kanako. Kay ang nasulat bahin kanako nagsugod na pagkatuman.” Ang mga tinun-an miingon, “Tan-awa, Ginoo, aniay duha ka espada!” Ug mitubag siya, “Igo na kana!” Milakaw si Jesus ug miadto sa Bungtod sa mga Olibo sumala sa iyang nabatasan. Mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an. Sa nahiabot na sila didto, miingon siya kanila, “Pag-ampo kamo aron dili kamo madaog sa panulay.” Unya mibiya siya kanila ngadto sa dili kaayo halayo ug miluhod siya ug nag-ampo. “Amahan,” miingon siya, “kon buot ka, kuhaa kining kupa gikan kanako. Apan dili ang akong pagbuot kondili ang imo maoy matuman.” [ May anghel nga mitungha gikan sa langit nga milig-on kaniya. Ug samtang nag-antos siya sa hilabihang kasakit, nag-ampo siya sa labi pa ka mainiton gayod. Ang iyang singot sama sa dagkong tulo sa dugo nga nangahulog sa yuta.] Human sa iyang pag-ampo, mitindog siya ug mibalik ngadto sa iyang mga tinun-an. Nakita niya sila nga nahikatulog tungod sa hilabihang kasubo. Ug miingon siya kanila, “Nganong nangatulog man kamo? Bangon ug pag-ampo kamo aron dili kamo madaog sa panulay.” Samtang nagsulti pa siya, nahiabot ang usa ka panon sa mga tawo. Si Judas, usa sa 12 ka tinun-an, nag-una kanila ug miduol siya kang Jesus aron paghalok kaniya. Apan si Jesus miingon, “Judas, budhian ba diay nimo ang Anak sa Tawo pinaagi sa usa ka halok?” Sa dihang nakita sa mga tinun-an ni Jesus nga kauban niya kon unsa ang mahitabo, miingon sila, “Ginoo, tigbason ba namo sila?” Ug usa kanila mitigbas sa ulipon sa Pangulong Pari ug naputol ang iyang tuong dalunggan. Apan si Jesus mitubag, “Husto na!” Ug gihikap ni Jesus ang dalunggan sa ulipon ug giayo siya. Unya miingon si Jesus sa mga kadagkoan sa mga pari ug sa mga opisyal sa mga guwardiya sa Templo ug sa mga pangulo sa mga Judio nga miadto didto aron pagdakop kaniya, “Tulisan ba ako nga nagdala man kamog mga espada ug mga puspos sa pagdakop kanako? Matag adlaw uban ako kaninyo didto sa Templo ug wala ako ninyo dakpa. Apan kining taknaa inyo ug sa gahom sa kangitngit.” Unya gidakop nila si Jesus ug gidala ngadto sa balay sa Pangulong Pari. Si Pedro misunod nga nagpaantaw. Sa taliwala sa hawanan may hinaling nga kalayo ug mitipon si Pedro sa mga naglingkod libot niini. Sa pagkakita sa usa sa mga babayeng sulugoon kang Pedro nga naglingkod duol sa kalayo, mitutok siya kang Pedro ug miingon, “Kining tawhana kauban usab niya!” Apan gipanghimakak kini ni Pedro nga nag-ingon, “Day, wala ako makaila kaniya!” Sa wala madugay, may usa ka tawo nga nakamatikod kaniya ug miingon, “Kauban ka usab nila!” Apan mitubag si Pedro, “Dili, uy! Dili ako kauban nila!” Unya paglabay sa mga usa ka takna, dihay laing tawo nga miinsistir sa pag-ingon, “Walay duhaduha kining tawhana kauban gayod niya kay taga-Galilea man usab siya!” Apan mitubag si Pedro, “Uy, wala koy kalibotan sa imong gipanulti!” Samtang nagsulti pa siya, may manok nga mituktugaok. Milingi ang Ginoo ug mitutok kang Pedro, ug nahinumdom si Pedro sa gisulti sa Ginoo kaniya, “Sa dili pa motuktugaok ang manok karong adlawa, ilimod mo na ako sa makatulo.” Migula si Pedro ug mihilak sa hilabihang pagbasol. Unya gibugalbugalan ug gibunalan si Jesus sa mga tawo nga nagbantay kaniya. Gitaptapan nila ang iyang mata ug gipangutana siya, “Tag-ana kinsay nagbunal kanimo?” Ug daghan pa ang ilang gisulti sa pagpanamastamas kaniya. Sa pagkabuntag na, nagtigom ang mga punoan sa mga Judio ug ang mga kadagkoan sa mga pari ingon man ang mga magtutudlo sa Balaod ug gidala si Jesus ngadto sa ilang Labawng Hukmanan. “Sultihi kami,” miingon sila, “Ikaw ba ang Mesiyas?” Mitubag siya, “Kon sultihan ko kamo, dili kamo motuo kanako, ug kon pangutan-on ko kamo, dili kamo motubag. Apan sukad karon ang Anak sa Tawo maglingkod sa tuo sa Dios nga Labing Gamhanan.” Ug miingon silang tanan, “Ikaw ba gayod diay ang Anak sa Dios?” Siya mitubag kanila, “Giingon ninyo nga ako mao.” Unya miingon sila, “Wala na kita magkinahanglan pag mga saksi! Nadungog gayod nato gikan sa iyang kaugalingong baba!” Ang tanan mitindog ug gidala nila si Jesus sa atubangan ni Pilato. Ug didto gisumbong nila siya. Miingon sila, “Hisakpan namo kining tawhana nga nagpasalaag sa atong mga tawo ug nag-awhag kanila sa dili pagbayad ug buhis ngadto sa Emperador ug miangkon nga siya mao ang Mesiyas nga usa ka hari.” Si Pilato nangutana kaniya, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Si Jesus mitubag, “Giingon mo.” Unya miingon si Pilato sa mga kadagkoan sa mga pari ug sa mga tawo, “Wala akoy nakaplagang katarongan nga silotan kining tawhana.” Apan misamot hinuon sila sa pag-ingon, “Nagpasiugda siyag kagubot sa mga tawo tungod sa iyang pagtulon-an. Nagsugod siya sa Galilea unya milibot sa tibuok Judea ug karon ania na dinhi.” Sa pagkabati ni Pilato niini, nangutana siya, “Taga-Galilea ba kining tawhana?” Ug sa pagkasayod niya nga si Jesus gikan diay sa dapit nga gimandoan ni Herodes, gipadala niya si Jesus ngadto kang Herodes nga didto sa Jerusalem niadtong panahona. Nalipay pag-ayo si Herodes sa pagkakita niya kang Jesus kay nakabalita na man siya mahitungod kaniya ug dugay na siyang nagtinguha sa pagpakigkita kaniya. Nangandoy usab siyang motan-aw kang Jesus nga maghimog milagro. Busa gipangutana ni Herodes si Jesus bahin sa daghang mga butang apan wala gayod motubag si Jesus. Miduol ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Balaod ug mipasakag bug-at nga mga sumbong batok kang Jesus. Unya gibugalbugalan siya ug gibiaybiay ni Herodes ug sa iyang mga sundalo. Gisul-oban siya nilag harianong bisti ug gipadala balik kang Pilato. Niadto gayong adlawa, nagkahigala si Herodes ug si Pilato nga kaaway kaniadto. Unya gipatawag ni Pilato ang mga kadagkoan sa mga pari, ang mga pangulo ug ang mga tawo. Giingnan niya sila, “Inyong gidala dinhi kanako kining tawhana ug miingon kamo nga nagpasalaag siya sa mga tawo. Giimbistigar ko siya dinhi sa inyong atubangan apan nakaplagan nako nga dili siya sad-an sa bisan unsa sa mga daotang buhat nga gisumbong ninyo batok kaniya. Si Herodes wala usab makakaplag kaniya nga sad-an kay gipadala man niya kining tawhana pagbalik kanato. Wala siyay nabuhat nga angay silotan sa kamatayon. Busa ipalatos ko lang siya ug unya buhian.” Apan misinggit ang tibuok pundok sa mga tawo, “Patya siya! Si Barabas maoy buhii!” ( Si Barabas gibilanggo gumikan sa usa ka pag-alsa sa mga tawo nga nahitabo sa siyudad ug tungod kay nakapatay siya.) Buot ni Pilato nga buhian si Jesus, busa misulti siya pag-usab ngadto sa mga tawo. Apan misinggit sila pagtubag kaniya, “Ilansang siya sa krus! Ilansang siya sa krus!” Sa ikatulo ka higayon miingon si Pilato kanila, “Apan unsa bay sala nga iyang nahimo? Wala akoy nakaplagan bisag unsa nga angay sa silot sa kamatayon! Ipalatos ko siya ug unya buhian.” Apan nagpadayon sila pagsinggit ug namugos nga si Jesus ilansang gayod sa krus ug milampos gayod sila sa kataposan. Busa gipahamtang ni Pilato kang Jesus ang silot nga ilang gipangayo. Ug gibuhian niya ang tawo nga ilang gipili, ang gibilanggo tungod sa pagpanggubot ug sa pagpatay. Ug gitugyan niya si Jesus ngadto kanila aron buhaton nila ngadto kaniya ang ilang gusto. Samtang gidala nila si Jesus, gikasugat nila ang usa ka tawo nga ginganlag Simon nga taga-Cirene nga nagpadulong sa siyudad gikan sa balangay gawas sa siyudad. Gidakop nila siya ug gipapas-an sa krus ug gipasunod kang Jesus. May dakong panon sa mga tawo nga misunod kang Jesus ug ang uban kanila mga babaye nga naghilak ug nagminatay tungod kaniya. Unya milingi si Jesus kanila ug miingon, “Mga babaye sa Jerusalem, ayaw ako ninyog hilaki! Hilaki hinuon ang inyong kaugalingon ug ang inyong mga anak. Kay moabot ang mga adlaw nga moingon ang mga tawo, ‘Bulahan ang mga babaye nga dili manganak ug ang mga babaye nga wala makapanamkon ug ang wala gayod makapasuso ug mga bata!’ Mao kadtong panahona nga ang mga tawo moingon sa mga bukid, ‘Pangatumpag ngari kanamo!’ ug ngadto sa mga bungtod, ‘Taboni kami!’ Kay kon kining mga butanga gibuhat sa lunhaw pa ang kahoy, unsa kahay mahitabo kon laya na kini?” Nagdala usab sila ug laing duha ka tawo nga kriminal aron patyon uban kang Jesus. Sa pag-abot nila sa dapit nga ginganlag “Ang Kalabera,” gilansang nila si Jesus ug ang duha ka kriminal—ang usa diha sa iyang tuo ug ang usa sa iyang wala. Unya miingon si Jesus, “Amahan, pasayloa sila kay wala sila mahibalo sa ilang gibuhat.” Ug gibahinbahin nila ang iyang sapot pinaagi sa ripa. Nagtindog didto ang mga tawo nga nagtan-aw, samtang nagbugalbugal kaniya ang mga kadagkoan sa mga Judio nga nag-ingon, “Giluwas niya ang uban, ipaluwas niya ang iyang kaugalingon kon siya mao man ang Mesiyas nga pinili sa Dios!” Gibugalbugalan usab siya sa mga sundalo: miduol sila ug gitunolan siyag aslom nga bino ug giingnan, “Kon ikaw ang hari sa mga Judio, luwasa ang imong kaugalingon!” Sa ibabaw sa krus gisulat nila kining mosunod: “Kini siya mao ang Hari sa mga Judio.” Unya, usa sa mga kriminal nga nagbitay didto mibiaybiay kaniya, “Dili ba ikaw mao man ang Mesiyas? Luwasa ang imong kaugalingon ug kami!” Apan gibadlong siya sa iyang kauban nga nag-ingon, “Wala ka ba mahadlok sa Dios? Ania kita dinhi gisilotan sa mao rang silot. Apan angay kanato ang silot nga gipahamtang kanato kay tukma man kini sa atong nabuhat apan siya walay sala.” Ug miingon siya kang Jesus, “Jesus, hinumdomi intawon ako kon maghari ka na!” Miingon si Jesus kaniya, “Sultihan ko ikaw, karong adlawa adto ka sa Paraiso uban kanako.” Mga alas dose na kadto ang takna sa dihang mihunong pagdan-ag ang adlaw ug mitabon ang kangitngit sa tibuok kayutaan hangtod sa alas tres ug napikas ang tabil nga nagbitay didto sa Templo. Unya sa kusog nga tingog misinggit si Jesus, “Amahan, itugyan ko sa imong mga kamot ang akong espiritu!” Human siya makasulti niini, namatay siya. Ang opisyal sa mga sundalo nakakita sa nahitabo ug gidayeg niya ang Dios, sa pag-ingon, “Tinuod gayod nga siya maayong tawo!” Sa dihang nakakita sa nahitabo ang mga tawo nga nagtapok didto aron pagtan-aw, namauli silang tanan nga nagpamukpok sa ilang dughan sa kasubo. Ang tanang kaila ni Jesus, lakip ang mga babaye nga misunod kaniya gikan sa Galilea, nagpaantaw didto aron pagtan-aw sa mga nanghitabo. Miadto siya kang Pilato ug gipangayo niya ang lawas ni Jesus. Unya gikuha niya ang lawas gikan sa krus ug giputos niyag panapton nga lino ug gibutang sa usa ka lubnganan nga gilungag diha sa pangpang nga bato—usa ka lubnganan nga wala pa gayod magamit. Adlaw kadto sa Pagpangandam ug hapit na magsugod ang Adlawng Igpapahulay. Ang mga babaye nga misunod kang Jesus gikan sa Galilea mikuyog kang Jose ug nakita nila ang lubnganan ug giunsa pagpahimutang didto ang lawas ni Jesus. Unya namauli sila ug ilang giandam ang mga pahumot ug ang mga igdidihog sa iyang lawas. Nianang Adlawng Igpapahulay namahulay sila, sumala sa gisugo sa Balaod. Sayo kaayo sa pagka-Domingo sa buntag, miadto sa lubnganan ang mga babaye dala ang mga pahumot nga ilang giandam. Ug nakita nila nga naligid na ang bato nga giali sa pultahan sa lubnganan. Busa misulod sila apan wala nila hikit-i ang lawas sa Ginoong Jesus. Samtang nagbarog sila didto nga nangalibog mahitungod niini, sa kalit mitungha sa ilang tupad ang duha ka lalaki nga nagsul-ob ug sulaw nga bisti. Nangalisang pag-ayo ang mga babaye ug miduko sila, samtang miingon kanila ang duha ka lalaki, “Nganong gipangita man ninyo ang buhi diha sa mga patay? Wala na siya dinhi! Nabanhaw siya! Hinumdomi ang iyang gisulti kaninyo sa didto pa siya sa Galilea: ‘Ang Anak sa Tawo kinahanglan nga itugyan ngadto sa mga makasasala ug ilansang sa krus ug unya banhawon sa ikatulong adlaw.’” Unya nahinumdoman sa mga babaye ang iyang gisulti. Namauli sila ug gisugilon nila kining tanan ngadto sa 11 ka apostoles ug sa uban. Ang mga babaye mao si Maria Magdalena, si Juana ug si Maria nga inahan ni Santiago. Kini sila ug ang ubang mga babaye nga kauban nila nanugilon niining mga butanga ngadto sa mga apostoles. Apan naghunahuna ang mga apostoles nga binuang ang gisulti sa mga babaye busa wala sila motuo kanila. Apan mitindog si Pedro ug midagan ngadto sa lubnganan. Milili siya ug nakita niya nga ang panapton nga giputos kang Jesus mao na lay nahibilin didto. Unya mipauli siya nga naglibog kon unsa gayod kaha ang nahitabo. Sa maong adlaw, duha ka sumusunod ni Jesus ang naglakaw paingon sa usa ka balangay nga ginganlag Emmaus, mga 11 ka kilometro gikan sa Jerusalem, ug naghisgot mahitungod sa tanang mga butang nga nahitabo. Samtang nagsultihanay sila, miduol si Jesus ug mikuyog kanila. Nakita nila siya apan wala sila makaila kaniya. Unya miingon si Jesus kanila, “Unsa bay inyong gipanagsultihan samtang naglakaw kamo?” Mihunong sila nga subo ang panagway. Ug ang usa kanila nga ginganlag Cleopas nangutana kaniya, “Ikaw ra siguroy bisita sa Jerusalem nga wala mahibalo sa mga nahitabo didto niining pipila ka adlaw nga milabay.” “Unsang mga hitaboa?” nangutana siya. “Ang nahitabo kang Jesus nga Nazaretnon,” mitubag sila. “Usa siya ka propeta nga gamhanan sa pulong ug sa buhat atubangan sa Dios ug sa tanang mga tawo. Ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga pangulo mitugyan kaniya aron silotan siya sa kamatayon ug gilansang nila siya sa krus. Naglaom unta kadto kami nga siya mao ang moluwas sa Israel! Labot pa niini, ikatulong adlaw na karon sukad kini nahitabo. Ug pipila sa mga babaye nga among mga kauban nakapakurat kanamo. Nangadlawon sila pag-adto sa lubnganan apan wala nila hikaplagi didto ang iyang lawas. Ug namalik sila ug nanugilon nga nakakita kuno silag panan-awon diin may mga anghel nga misulti kanila nga buhi siya. Ug pipila sa among mga kauban nangadto sa lubnganan ug nakaplagan nila kini sumala gayod sa gisugilon sa mga babaye apan wala sila makakita kaniya.” Unya miingon si Jesus kanila, “Pagkabuang gayod ninyo! Pagkadugay ninyong motuo sa tanang gisulti sa mga propeta! Dili ba kinahanglan man nga mag-antos ang Mesiyas niining mga butanga ug unya mosulod sa iyang himaya?” Ug gipasabot ni Jesus kanila ang gisulti mahitungod kaniya sa tibuok Kasulatan, sugod sa mga basahon nga gisulat ni Moises hangtod sa mga sinulat sa tanang propeta. Niadtong tungora duol na sila sa balangay nga ilang adtoan ug daw nagpasabot si Jesus nga mopadayon lang siya sa unahan. Apan gihawiran nila siya ug giingnan, “Anhi lang ta mamahulay kay hapit na magabii.” Busa midayon siya ug nagpabilin uban kanila. Sa ila nang pagpanihapon, gikuha niya ang pan ug gipanalanginan kini unya gipikaspikas ug gihatag kanila. Dihadiha nabuka ang ilang mga mata ug nakaila sila kaniya apan nahanaw siya. Nag-ingnanay sila, “Dili ba ingon sa may kalayo nga nagdilaab sa atong kasingkasing sa dihang nagsulti siya ug nagpatin-aw kanato sa Kasulatan didto sa dalan?” Ug nanindog sila dayon ug namalik sa Jerusalem diin nakaplagan nila ang 11 ka tinun-an ug ang uban pa nga nagkatigom nga nag-ingon, “Tinuod gayod nga nabanhaw ang Ginoo! Nagpakita siya kang Simon!” Unya gisaysay sa duha ka tawo ang nahitabo didto sa dalan ug ang pagkaila nila sa Ginoo sa iyang pagpikaspikas sa pan. Samtang nagsugilon pa sila niini, mitungha ang Ginoo sa taliwala nila ug miingon, “Ang kalinaw mag-uban kaninyo.” Nakurat sila ug nalisang ug naghunahuna nga nakakita silag multo. Apan miingon siya kanila, “Nganong nabalaka man kamo? Nganong nagduhaduha kamo? Tan-awa ninyo ang akong mga kamot ug mga tiil. Ako gayod kini! Hikapa ako ug makita ninyo kay ang espiritu walay unod ug mga bukog sama sa nakita ninyo nga ania kanako.” Gisulti niya kini ug iyang gipakita kanila ang iyang mga kamot ug mga tiil. Apan wala gihapon sila makatuo ug hilabihan ang ilang kahibulong apan nalipay sa ilang nakita. Busa gipangutana sila ni Jesus, “Duna ba kamoy makaon dinhi?” Ug gihatagan nila siyag usa ka buok nga sinugbang isda ug gidawat kini ni Jesus ug gikaon diha sa ilang atubangan. Unya miingon siya kanila, “Kining mga butanga mao gayod ang akong gisulti kaninyo samtang uban pa ako kaninyo. Kinahanglan matuman ang tanan nga nahisulat mahitungod kanako sa Balaod ni Moises ug sa mga sinulat sa mga propeta ingon man sa mga Salmo.” Unya gipasabot niya sila sa Kasulatan, ug miingon siya kanila, “Kini mao ang nahisulat nga ang Mesiyas kinahanglan nga mag-antos ug unya mabanhaw sa ikatulong adlaw. Kinahanglan nga isangyaw pinaagi sa iyang ngalan ang mensahe mahitungod sa paghinulsol ug sa pagpasaylo sa mga sala ngadto sa tanang mga nasod, sugod sa Jerusalem. Kamo mga saksi niining mga butanga. Ug ako mismo mao ang magpadala nganhi kaninyo sa gisaad sa akong Amahan. Apan kinahanglan maghulat kamo dinhi sa siyudad hangtod nga mokunsad kaninyo ang gahom gikan sa kahitas-an.” Unya gidala niya sila ngadto sa gawas sa siyudad hangtod sa Betania, diin giisa niya ang iyang mga kamot ug gipanalanginan sila. Ug samtang gipanalanginan niya sila, mibiya siya ug gibayaw ngadto sa langit. Gisimba nila siya ug unya mibalik sila sa Jerusalem nga malipayon kaayo. Kanunay silang didto sa Templo ug nagdayeg sa Dios. Sa wala pay nabuhat bisan unsa, ang Pulong diha na. Ang Pulong uban sa Dios ug ang Pulong Dios. Sukad pa gayod sa sinugdan ang Pulong uban sa Dios. Pinaagi kaniya gibuhat sa Dios ang tanan ug walay bisan usa sa tanan nga nabuhat nga dili pinaagi kaniya. Diha sa Pulong ang kinabuhi ug ang maong kinabuhi mao ang kahayag sa mga tawo. Ang kahayag nagdan-ag diha sa kangitngit ug wala makabuntog niini ang kangitngit. Ang Dios nagpadala ug usa ka tawo nga ginganlag Juan aron pagsaksi ngadto sa mga tawo mahitungod sa maong kahayag aron ang tanan makadungog sa mensahe ug motuo. Si Juan dili mao ang kahayag apan mianhi siya aron pagsaksi mahitungod sa kahayag. Ang matuod nga kahayag moanhi sa kalibotan aron ang tanan madan-agan sa kahayag. Ang Pulong dinhi na sa kalibotan. Pinaagi kaniya gibuhat sa Dios ang kalibotan apan ang kalibotan wala moila kaniya. Mianhi siya sa iyang kaugalingong katawhan apan wala sila modawat kaniya. Apan kadtong midawat ug misalig kaniya gihatagan niya sa katungod nga mahimong mga anak sa Dios. Nahimo silang mga anak sa Dios dili sa tawhanong paagi o pagbuot. Ang Dios mismo mao ang naghimo kanilang iyang mga anak. Ug ang Pulong nahimong tawo ug mipuyo uban kanamo, puno sa grasya ug kamatuoran. Nakita namo ang iyang himaya, ang himaya nga iyang nadawat ingon nga bugtong Anak sa Amahan. Misaksi si Juan mahitungod kaniya ug misinggit, “Siya ang akong gipasabot sa akong pag-ingon, ‘Siya nga moabot sunod kanako labaw kanako kay diha na man siya sa wala pa ako matawo.’ ” Gikan sa naghingapin niyang grasya kitang tanan gihatagan niya sa walay puas nga panalangin. Ang Balaod gihatag sa Dios pinaagi kang Moises apan ang grasya ug ang kamatuoran miabot pinaagi kang Jesu-Cristo. Wala pa gayoy tawo nga nakakita sa Dios. Ang bugtong Anak nga Dios nga pinangga kaayo sa Amahan maoy nagpaila kaniya. Ang mosunod mao ang testimonyo ni Juan sa dihang ang kadagkoan sa mga Judio sa Jerusalem nagpadalag mga pari ug mga Levita aron pagpangutana kang Juan kon kinsa siya. Wala magdumili si Juan pagtubag kanila. Mitug-an siya sa walay lipudlipod nga dili siya mao ang Mesiyas. “Kinsa ka man diay?” nangutana sila. “Si Elias ka ba?” “Dili,” mitubag siya. “Ikaw ba ang Propeta nga among gipaabot?” nangutana sila. “Dili,” mitubag siya. Ug sila miingon, “Kon mao kana, sultihi kami kon kinsa ka aron may ikatubag kami sa mga nagsugo kanamo. Unsa may ikasulti mo mahitungod sa imong kaugalingon?” Si Juan mitubag pinaagi sa mga pulong ni propeta Isaias: “Ako mao ‘ang tingog nga nagsinggit sa kamingawan: Tul-ira ang dalan nga agian sa Ginoo!’ ” Ang mga sinugo pinadala sa mga Pariseo. Gipangutana na usab nila si Juan, “Kon ikaw dili mao ang Mesiyas o si Elias o ang Propeta, nganong namunyag ka man?” Si Juan mitubag, “Ako nagbunyag pinaagi sa tubig. Apan may usa diha kaninyo nga wala ninyo hiilhi. Moabot siya sunod kanako apan ako dili takos bisan gani paghubad sa higot sa iyang sandalyas.” Kining tanan nahitabo didto sa Betania, sa tabok sa Suba sa Jordan diin namunyag si Juan. Sa pagkasunod adlaw, nakita ni Juan si Jesus nga nagpadulong kaniya ug siya miingon, “Anaa ang nating Karnero sa Dios nga nagwagtang sa sala sa kalibotan! Siya ang akong gipasabot sa pag-ingon ko, ‘May tawo nga moabot sunod kanako apan labaw siya kanako kay diha na man siya sa wala pa ako matawo.’ Kaniadto wala ako makaila kon kinsa siya apan mianhi ako nga nagbunyag pinaagi sa tubig aron ipaila siya ngadto sa Israel.” Nakita ko kini ug sultihan ko kamo nga siya mao ang Anak sa Dios.” Sa pagkasunod adlaw didto na usab si Juan uban sa duha niya ka tinun-an. Ug sa pagkakita niya kang Jesus nga milabay, miingon siya, “Anaa ang nating Karnero sa Dios!” Ang duha ka tinun-an nakadungog sa pagsulti niya niini ug misunod sila kang Jesus. Milingi si Jesus ug sa pagkakita niya nga nagsunod sila kaniya, gipangutana niya sila, “Unsa may inyong gipangita?” Sila mitubag, “Rabi, (nga sa ato pa, ‘Magtutudlo’) hain ka man magpuyo?” “Dali kamo ug tan-awa ninyo,” mitubag siya. (Mga alas kuwatro kadto sa hapon.) Busa mikuyog sila kaniya ug nakita nila ang iyang gipuy-an ug nagpabilin sila uban kaniya niadtong adlawa. Usa niadtong duha nga nakadungog kang Juan ug mikuyog kang Jesus mao si Andres nga igsoon ni Simon Pedro. Gipangita dayon ni Andres ang iyang igsoon nga si Simon ug giingnan, “Nakita namo ang Mesiyas” (nga sa ato pa, “Cristo”). Unya gidala niya si Simon ngadto kang Jesus. Mitutok si Jesus kaniya ug miingon, “Ikaw si Simon nga anak ni Juan. Apan sukad karon nganlan ka nag Cefas” (nga sa ato pa, Pedro). Sa pagkasunod adlaw nakahukom si Jesus pag-adto sa Galilea. Natagboan niya si Felipe ug giingnan niya, “Kuyog kanako!” ( Si Felipe taga-Betsaida, ang lungsod nga gipuy-an ni Andres ug ni Pedro.) Nakit-an ni Felipe si Natanael ug giingnan, “Nakita namo ang gihisgotan ni Moises sa basahon sa Balaod ug gihisgotan usab sa mga propeta. Siya mao si Jesus, ang anak ni Jose nga taga-Nazaret.” “May maayo ba gud nga gikan sa Nazaret?” nangutana si Natanael. “Dali diri ug tan-awa,” mitubag si Felipe. Sa pagkakita ni Jesus kang Natanael nga nagpadulong kaniya, miingon siya, “Aniay tinuod gayod nga Israelita ug hingpit ang iyang pagkamatinud-anon!” “Nganong nakaila ka man kanako?” nangutana si Natanael kaniya. Si Jesus mitubag, “Nakita ko ikaw didto ilalom sa kahoyng igera sa wala ka pa tawga ni Felipe.” Si Natanael mitubag, “Magtutudlo, ikaw mao ang Anak sa Dios! Ikaw ang Hari sa Israel!” Si Jesus miingon, “Mituo ka ba tungod lang kay miingon ako kanimo nga nakita ko ikaw ilalom sa kahoyng igera? Makakita ka unyag mas kahibulongan pa niini!” Ug miingon siya kanila, “Sultihan ko kamo: makita ninyo ang langit nga maabli ug ang mga anghel sa Dios nga magsaka-kanaog diha sa Anak sa Tawo!” Sa ikatulo ka adlaw may kasal didto sa lungsod sa Cana sa Galilea ug didto ang inahan ni Jesus. Gidapit usab si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Sa nahutdan na silag bino, ang inahan ni Jesus miingon kaniya, “Wala na silay bino.” Si Jesus mitubag, “Babaye, unsa may labot nato niana? Wala pa moabot ang akong panahon.” Unya giingnan sa inahan ni Jesus ang mga sulugoon, “Buhata ninyo bisan unsay iyang isugo kaninyo.” Ang mga Judio may mga tulomanon sa ilang tinuohan labot sa pagpanghinlo ug tungod niini didtoy gibutang nga unom ka tadyawng bato nga sudlanan ug tubig. Ang matag usa kasudlan ug mga 20 ngadto sa 30 ka galon nga tubig. Si Jesus miingon sa mga sulugoon, “Pun-a ninyog tubig ang mga tadyaw.” Ug ila kining gipuno. Unya miingon siya kanila, “Pagkabo niining tubiga ug dad-a ngadto sa nagdumala sa kombira.” Ug gidala nila kini ngadto kaniya ug iyang gitilawan ang tubig nga nahimo nang bino. Wala siya masayod kon diin gikan ang maong bino (apan nasayod ang mga sulugoon nga maoy nagkabo sa tubig). Busa gitawag niya ang kinasal nga lalaki ug giingnan, “Nabatasan sa kadaghanan ang pagdalit pag-una sa labing maayong bino ug kon makainom na pag-ayo ang mga bisita, anha pa idalit ang bino nga dili kaayo maayo. Apan nganong karon pa man nimo idalit ang labing maayong bino?” Gihimo ni Jesus kining una niyang milagro didto sa Cana sa Galilea. Didto gipadayag niya ang iyang himaya ug nanuo kaniya ang iyang mga tinun-an. Human niini, si Jesus, ang iyang inahan ug ang iyang mga igsoong lalaki ingon man ang iyang mga tinun-an nangadto sa Capernaum ug nagpabilin sila didtog pipila ka adlaw. Niadtong higayona hapit na ang Kasaulogan sa Pagsaylo busa miadto si Jesus sa Jerusalem. Didto sa hawanan sa Templo nakita niya ang mga tawo nga namaligyag mga baka, mga karnero ug mga salampati. Nakita usab niya ang mga tig-ilis ug kuwarta. Unya si Jesus naghimog latigo nga pisi ug giabog niya ang tanang mananap—ang mga karnero ug mga baka—ngadto sa gawas sa templo. Giyabo usab niya ang mga sinsilyo sa mga tig-ilis ug kuwarta ug gilintuwad ang ilang mga lamisa. Ug iyang gimandoan ang mga tawo nga namaligyag mga salampati, “Dad-a kini sa gawas! Ayaw ninyo himoang merkado ang balay sa akong Amahan.” Unya nahinumdom ang iyang mga tinun-an nga ang kasulatan nag-ingon, “Ang akong pagmahal sa imong balay, O Dios, nagdilaab sulod kanako sama sa kalayo.” Tungod sa gibuhat ni Jesus nangutana kaniya ang kadagkoan sa mga Judio, “Unsay ilhanan nga ikapakita mo aron pagmatuod nga may katungod ka pagbuhat niini?” Si Jesus mitubag, “Gub-a ninyo kining maong Templo ug tukoron ko kini pag-usab sulod sa tulo ka adlaw.” Sila miingon kaniya, “Kining Temploha gibuhat sa sulod sa 46 ka tuig unya tukoron mo kini pag-usab sulod lang sa tulo ka adlaw?” Apan ang templo nga gihisgotan ni Jesus mao ang iyang lawas. ( Busa sa dihang nabanhaw na siya, nahinumdom ang iyang mga tinun-an nga gisulti niya kini ug mituo sila sa kasulatan ug sa gisulti ni Jesus.) Samtang si Jesus didto sa Jerusalem sa panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo, daghan ang nanuo kaniya sa pagkakita nila sa mga milagro nga iyang gihimo. Apan si Jesus wala mosalig kanila kay nasayod man siya sa tanang tawo. Wala kinahanglana nga sultihan pa siya ni bisan kinsa mahitungod sa mga tawo tungod kay siya mismo nasayod man kon unsa ang anaa sa ilang kasingkasing. May usa ka pangulo sa mga Judio nga ginganlag Nicodemo nga usa ka sakop sa pundok sa mga Pariseo. Usa ka gabii niana miadto siya kang Jesus ug miingon kaniya, “Rabi, nasayod kami nga ikaw usa ka magtutudlo nga pinadala sa Dios. Walay tawo nga makahimo sa mga milagro nga imong gipamuhat gawas kon ang Dios mag-uban kaniya.” Si Jesus mitubag, “Sultihan ko ikaw: walay makakita sa Gingharian sa Dios gawas kon siya matawo pag-usab.” “Unsaon man pagkatawo pag-usab sa usa ka tawo nga tigulang na? Makasulod pa ba diay siya sa tiyan sa iyang inahan aron magpakatawo pag-usab?” nangutana si Nicodemo. Si Jesus mitubag, “Sultihan ko ikaw: walay makasulod sa Gingharian sa Dios gawas kon matawo siya pinaagi sa tubig ug sa Espiritu. Ang gianak sa tawo, tawo usab. Ug ang gianak sa Espiritu, espiritu usab. Ayaw ikahibulong nga ako nag-ingon kanimo nga kinahanglan magpakatawo kamo pag-usab. Ang hangin mohuros bisan asa kini buot mopadulong; madungog mo ang paghuros niini, apan wala ka mahibalo diin kini gikan o asa kini padulong. Sama usab niini ang tanan nga matawo pinaagi sa Espiritu.” “Unsaon man pagkahimo niini?” nangutana si Nicodemo. Si Jesus mitubag, “Wala ka ba mahibalo niini nga inila ka man unta nga magtutudlo sa Israel? Sultihan ko ikaw: gisulti namo ang among nahibaloan ug nagmatuod kami sa among nakita apan nagdumili kamo sa pagdawat sa among mensahe. Kon dili ka motuo sa akong gisulti kanimo mahitungod sa mga butang niining kalibotana, unsaon mo man pagtuo kon sultihan ko ikaw mahitungod sa mga butang sa langit? Ug wala pay nakasaka sa langit gawas sa Anak sa Tawo nga nanaog gikan sa langit.” Sama nga giisa ni Moises didto sa kamingawan ang bitin nga bronsi nga gibutang ug tukon, ang Anak sa Tawo kinahanglan nga iisa usab aron ang tanan nga motuo kaniya makabaton ug kinabuhing walay kataposan. Kay gihigugma pag-ayo sa Dios ang kalibotan ug tungod niini gihatag niya ang iyang bugtong Anak, aron ang tanan nga motuo kaniya dili malaglag kondili makabaton hinuon sa kinabuhing dayon. Kay wala ipadala sa Dios ang iyang Anak nganhi sa kalibotan aron pagsilot kondili aron pagluwas niini. Ang tanan nga motuo sa Anak dili silotan. Apan kadtong dili motuo kaniya gisilotan na kay wala man siya motuo sa bugtong Anak sa Dios. Ug kini mao ang silot: ang kahayag mianhi sa kalibotan apan gipalabi sa mga tawo ang kangitngit kay sa kahayag, kay daotan man ang ilang binuhatan. Ug ang tanan nga nagbuhat ug daotan dili gusto sa kahayag ug dili moduol niini kay dili siya buot nga mabutyag ang iyang daotang binuhatan. Apan ang magbuhat sumala sa kamatuoran moduol sa kahayag aron makita nga nagmatinumanon siya sa Dios. Human niini, si Jesus ug ang iyang mga tinun-an nangadto sa lalawigan sa Judea. Nagpabilin siya didto ug pipila ka adlaw uban kanila ug namunyag siya. Namunyag usab si Juan didto sa Enon nga dili layo sa Salim kay daghan mag tubig didto. Nangadto kaniya ang mga tawo ug sila gipamunyagan niya. ( Niadtong higayona si Juan wala pa bilanggoa.) May mga tinun-an ni Juan nga nakiglalis sa usa ka Judio mahitungod sa seremonyas sa pagpanglinis. Busa miadto sila kang Juan ug miingon, “Magtutudlo, nahinumdom ka ba sa tawo nga uban kanimo didto sa tabok sa Jordan nga imo ganing gihisgotan? Namunyag na siya karon ug nangadto kaniya ang tanan.” Si Juan mitubag, “Walay tawo nga makahupot ug bisan unsa gawas kon ihatag kini sa Dios kaniya. Kamo mismo maoy akong mga saksi nga ako miingon nga ako dili mao ang Mesiyas apan gipadala ako pag-una kaniya. Ang pamanhonon mao ang tag-iya sa pangasaw-onon. Ang higala sa pamanhonon maghulat kaniya ug malipay siya inigkabati niya sa tingog sa pamanhonon. Niining paagiha mahingpit ang akong kalipay. Kinahanglan siya mouswag ug ako mokunhod.” Siya nga gikan sa langit labaw sa tanan. Siya nga gikan sa yuta, yutan-on ug magsulti mahitungod sa mga butang nga yutan-on. Siya nga gikan sa langit labaw sa tanan. Nagmatuod siya sa iyang nakita ug nadungog apan walay mituo sa iyang gisulti. Ang motuo sa iyang mensahe nagpamatuod nga matinud-anon ang Dios. Kay ang sinugo sa Dios nagsulti sa mga pulong sa Dios ug sa walay sukod ang Dios naghatag kaniya sa iyang Espiritu. Ang Amahan nahigugma sa iyang Anak ug gitugyan sa Amahan ang tanan ngadto kaniya. Ang motuo sa Anak may kinabuhing dayon. Apan ang dili motuo sa Anak dili makabaton sa kinabuhing dayon. Magpabilin hinuon kaniya ang kapungot sa Dios hangtod sa kahangtoran. Ang mga Pariseo nakabalita nga si Jesus nakakabig ug nakabunyag ug mas daghan pang mga tinun-an kay ni Juan. ( Apan ang matuod mao nga si Jesus mismo wala mangunay pagbunyag kondili ang iyang mga tinun-an lamang.) Busa sa pagkadungog ni Jesus niini, mibiya siya sa Judea ug mibalik sa Galilea. Sa iyang pagpaingon sa Galilea gikinahanglan nga moagi gayod siya sa Samaria. Nahiabot siya sa usa ka lungsod sa Samaria nga ginganlag Sikar nga dili layo sa yuta nga gihatag ni Jacob ngadto sa iyang anak nga si Jose. Atua didto ang atabay ni Jacob. Milingkod si Jesus tupad sa atabay kay gikapoy man siya sa panaw. Mga alas dose na kadto sa udto. Ang babaye mitubag, “Judio ka ug ako Samaryanhon, unya nganong nangayo ka man kanakog tubig nga mainom?” (Kay ang mga Judio gud ug ang mga Samaryanhon wala may panagsandurotay.) Si Jesus mitubag, “Kon nasayod ka pa unta sa gasa sa Dios, ug kon kinsa kining nangayo kanimog tubig, mangayo ka gayod unta kaniya ug hatagan ka niyag tubig nga naghatag sa kinabuhi.” Ang babaye miingon, “Sir, wala kay timba ug lawom ang atabay. Asa ka man magkuha nianang tubiga? Kining atabaya hinatag sa among katigulangan nga si Jacob ug siya ug ang iyang mga anak ingon man ang iyang mga kahayopan miinom gikan niini. Labaw ka pa ba diay kang Jacob?” Si Jesus mitubag, “Ang moinom niining tubiga uhawon pag-usab apan ang moinom sa tubig nga akong ihatag kaniya dili na gayod uhawon. Kay ang tubig nga akong ihatag mahimo diha kaniya nga usa ka tuboran nga mohatag ug buhing tubig ug kinabuhing walay kataposan.” Ang babaye miingon, “Sir, hatagi ako niining tubiga aron dili na ako uhawon ug dili na usab ako moanhi sa pagkalos.” Ug giingnan siya ni Jesus, “Lakaw, tawga ang imong bana ug balik nganhi.” “Wala akoy bana,” miingon ang babaye. Si Jesus mitubag, “Husto ang giingon mo nga wala kay bana. Diha kay lima ka bana ug ang lalaki nga imong gikaipon karon dili tinuod mong bana. Tinuod ang imong gisulti kanako.” Ang babaye miingon, “Sir, nagtuo ko nga propeta ka. Ang among mga katigulangan nga Samaryanhon nagsimba sa Dios dinhi niining bukira apan kamong mga Judio nag-ingon nga kinahanglang sa Jerusalem gyod simbahon ang Dios.” Si Jesus miingon kaniya, “Babaye, tuohi ako nga moabot ang panahon nga dili na kamo mabalaka asang dapita simbaha ang Amahan—dinhi ba niining bukira o sa Jerusalem. Kamong mga Samaryanhon wala makaila sa inyong gisimba apan kaming mga Judio nakaila sa among gisimba kay ang kaluwasan naggikan man sa mga Judio. Apan hapit na moabot ang panahon ug karon ania na nga ang matuod nga magsisimba magsimba sa Amahan diha sa espiritu ug sa kamatuoran. Mao kini ang mga magsisimba nga gusto sa Amahan nga maoy magsimba kaniya. Ang Dios Espiritu ug kadtong magsimba kaniya kinahanglang magsimba diha sa espiritu ug sa kamatuoran.” Miingon kaniya ang babaye, “Nasayod ako nga moanhi ang Mesiyas nga ginganlag Cristo. Inig-abot niya, iya kitang sultihan sa tanan.” Si Jesus mitubag, “Ako nga nakigsulti kanimo mao siya.” Niadtong higayona nahibalik ang mga tinun-an ni Jesus ug natingala sila pag-ayo sa pagkakita nila nga nakigsulti siya sa usa ka babaye. Apan walay usa kanila nga nakapangutana sa babaye kon unsay iyang gusto, o nangutana kang Jesus nganong nakigsulti siya sa babaye. Unya gibiyaan sa babaye ang iyang banga ug mibalik siya sa lungsod ug giingnan niya ang mga tawo, “Dali kamo ug tan-awa ninyo ang tawo nga misulti kanako sa tanan nga akong nabuhat. Siya na ba kaha ang Mesiyas?” Busa namiya sila sa lungsod ug nangadto kang Jesus. Niadtong higayona ang mga tinun-an miagda kang Jesus, “Rabi, kaon na!” Apan siya mitubag, “May pagkaon ako nga wala ninyo hisayri.” Busa ang mga tinun-an nagpangutan-anay, “May nagdala ba kaha kaniyag pagkaon?” Si Jesus miingon kanila, “Ang akong pagkaon mao ang pagtuman sa kabubut-on sa nagpadala kanako ug sa paghuman sa buluhaton nga iyang gipabuhat kanako. Dili ba nag-ingon man kamo mga upat pa ka bulan una moabot ang ting-ani? Apan tan-awa ninyo ang kaumahan: hinog na ang mga bunga ug husto nang anihon! Ang nag-ani makadawat ug suhol ug hiposon niya ang mga abot alang sa kinabuhing walay kataposan aron mangalipay ang nagpugas ug ang nag-ani. Kay husto ang giingon, ‘Lain ang magpugas ug lain ang mag-ani.’ Gipadala ko kamo aron mangani sa wala ninyo hagoi. Ang uban maoy naghago ug kamo ang nabulahan sa ilang hinagoan.” Daghan sa mga Samaryanhon niadtong lungsora nanuo kang Jesus kay ang babaye miingon man, “Gisultihan ako niya sa tanan kong nabuhat.” Busa sa pag-abot sa mga Samaryanhon, gihangyo nila si Jesus nga magpabilin uban kanila. Ug nagpabilin siya didtog duha ka adlaw. Daghan pa gayod ang nanuo kang Jesus tungod sa iyang gisulti. Giingnan nila ang babaye, “Mituo na kami karon dili na tungod sa imong gisulti kondili tungod kay kami mismo nakadungog kaniya ug nasayod kami nga siya mao gayod ang Manluluwas sa kalibotan.” Tapos sa duha ka adlaw, miadto si Jesus sa Galilea kay siya mismo nag-ingon, “Ang propeta dili tinahod sa iyang kaugalingong lungsod.” Sa pag-abot niya sa Galilea, gidawat siya sa mga Galileanhon kay sila miadto man sa Jerusalem sa Kasaulogan sa Pagsaylo ug nakakita sa tanan nga iyang gibuhat didto. Busa mibalik si Jesus sa Cana sa Galilea diin ang tubig iyang gihimong bino. Ug didto may usa ka opisyal sa kagamhanan nga may anak nga lalaki nga nasakit didto sa Capernaum. Sa pagkadungog niya nga si Jesus miabot sa Galilea gikan sa Judea, miadto siya kang Jesus ug mihangyo kaniya nga moadto siya sa Capernaum aron ayohon ang iyang anak nga himalatyon. Si Jesus miingon kaniya, “Wala gayod kaninyoy motuo kanako gawas kon makakita kamog mga milagro.” Ang opisyal mitubag, “Sir, kuyog na intawon kanako sa dili pa mamatay ang akong anak.” Si Jesus mitubag kaniya, “Lakaw na, kay ang imong anak naayo na!” Mituo ang tawo sa gisulti ni Jesus ug mipauli siya. Samtang nagpadulong siya sa iyang balay, gitagbo siya sa iyang mga sulugoon ug gibalitaan nga naayo na ang iyang anak. Unya iya silang gipangutana unsang orasa naayo ang iyang anak ug sila mitubag, “Gahapon sa ala una gihuwasan siya sa hilanat.” Unya nahinumdom ang amahan nga mao gayod kadtong orasa nga gisultihan siya ni Jesus nga naayo na ang iyang anak. Busa siya ug ang tanang sakop sa iyang panimalay mituo kang Jesus. Mao kini ang ikaduhang milagro nga gihimo ni Jesus sa iyang pag-abot sa Galilea gikan sa Judea. Human niini, miadto si Jesus sa Jerusalem alang sa usa ka kasaulogan sa mga Judio. Didto sa Jerusalem, duol sa ganghaan nga ginganlag Ganghaan sa mga Karnero, may linaw nga gitawag ug Betsata sa Hebreo. Kining maong linaw may lima ka pasilonganan diin may daghang mga masakiton nga naghigda—mga buta, mga bakol, mga paralitiko. Ug didtoy tawo nga nasakit sulod na sa 38 ka tuig. Nakita siya ni Jesus nga naghigda didto ug nasayran ni Jesus nga siya nagmasakiton sa maong gidugayon. Busa gipangutana niya ang tawo, “Gusto ka bang mamaayo?” Ang masakiton mitubag, “Sir, walay makasakwat kanako ngadto sa linaw kon ang tubig makutaw na. Ug samtang manlimbasog ako sa pag-adto sa linaw, aduna nay lain nga makauna kanako didto.” Si Jesus miingon kaniya, “Tindog, dad-a ang imong gihigdaan ug lakaw.” Ug dihadiha naayo siya ug gidala niya ang iyang gihigdaan ug milakaw. Nahitabo kini sa Adlawng Igpapahulay, busa giingnan sa mga Judio ang tawo nga naayo, “Adlawng Igpapahulay karon ug supak sa atong Balaod ang imong pagdala sa imong gihigdaan.” Siya mitubag, “Giingnan ako sa tawo nga nag-ayo kanako, ‘Dad-a ang imong gihigdaan ug lakaw.’” Sila nangutana kaniya, “Kinsay nagsugo kanimo sa pagdala sa imong gihigdaan ug sa paglakaw?” Apan ang tawo nga naayo wala makaila kon kinsa siya kay mipahawa man si Jesus tungod sa pundok sa mga tawo nga diha niadtong dapita. Human kini mahitabo, hitagboan ni Jesus ang tawo didto sa templo ug miingon si Jesus kaniya, “Tan-awa, naayo ka na. Ayaw na pagpakasala aron dili ka mahiagom sa labi pang mangil-ad nga hitabo.” Unya milakaw ang tawo ug misugilon sa mga kadagkoan sa mga Judio nga si Jesus diay maoy nag-ayo kaniya. Tungod niini, misugod ang mga Judio sa paglutos kang Jesus kay giayo man niya ang tawo sa Adlawng Igpapahulay. Busa si Jesus mitubag kanila, “Ang akong Amahan nagbuhat hangtod karon busa ako nagbuhat usab.” Tungod niini misamot hinuon ang tinguha sa mga kadagkoan sa mga Judio sa pagpatay kaniya. Kini dili lamang tungod kay gilapas niya ang balaod sa Adlawng Igpapahulay kondili miingon pa gayod siya nga ang Dios iyang Amahan ug sa ingon niini gipakasama niya ang iyang kaugalingon sa Dios. Busa miingon si Jesus kanila, “Sultihan ko kamo: ang Anak walay mahimo sa iyang kaugalingon. Nagbuhat lamang siya sa nakita niya nga gibuhat sa iyang Amahan. Ang gibuhat sa Amahan, gibuhat usab sa Anak. Kay ang Amahan nahigugma sa Anak ug iyang gipakita ngadto sa Anak ang tanan nga iyang gibuhat. Ug ipakita pa gayod kaniya sa Amahan ang mga butang nga labi pang kahibulongan kay niini. Ug mahibulong kamong tanan. Kay sama nga banhawon sa Amahan ang mga patay ug hatagag kinabuhi, banhawon usab sa Anak ug hatagag kinabuhi ang buot niyang banhawon. Ang Amahan dili maghukom kang bisan kinsa kay gihatag niya sa iyang Anak ang hingpit nga katungod sa paghukom aron ang tanan magpasidungog sa Anak sama nga sila nagpasidungog sa Amahan. Ang dili magpasidungog sa Anak dili usab magpasidungog sa Amahan nga nagpadala kaniya. “Sultihan ko kamo: ang mamati sa akong gisulti ug motuo kaniya nga nagpadala kanako, may kinabuhing dayon. Siya dili silotan kay nakalatas na man siya gikan sa kamatayon ngadto sa kinabuhi. Sultihan ko kamo: hapit na moabot ang panahon ug gani miabot na nga ang mga patay makabati sa tingog sa Anak sa Dios ug mabuhi ang mamati niini. Sama nga ang Amahan mao ang tinubdan sa kinabuhi, gitugot usab niya nga ang iyang Anak mahimong tinubdan sa kinabuhi. Ug iyang gihatagan ang Anak sa katungod sa paghukom kay siya mao man ang Anak sa Tawo. Ayaw kamo kahibulong kay moabot ang panahon nga ang tanang mga patay makadungog sa iyang tingog ug manggula sila sa ilang lubong: kadtong maayog binuhatan mabanhaw ug mabuhi sa dayon ug kadtong daotag binuhatan mabanhaw apan silotan. “Dili ako makahimo ug bisan unsa sumala sa akong gustong buhaton. Maghukom ako sumala sa isulti sa Amahan kanako busa ang akong hukom matarong kay wala man ako magtinguha pagbuhat sa akong kabubut-on kondili sa kabubut-on sa nagpadala kanako. “Kon magsaksi ako mahitungod ra pud sa akong kaugalingon, kini walay kapuslanan. Apan may lain nga nagsaksi mahitungod kanako ug nasayod ako nga tinuod ang iyang gisulti bahin kanako. Gipadala ninyo ang inyong mga sinugo ngadto kang Juan ug misaksi siya mahitungod sa kamatuoran. Hinuon wala ako magkinahanglan sa pagsaksi sa tawo. Gisulti ko lamang kini aron kamo maluwas. Si Juan sama sa suga nga nagsiga ug nagdan-ag ug gikalipay ninyo ang pagpahimulos sa makadiyot sa iyang kahayag. Apan may nagsaksi mahitungod kanako nga labaw pa sa gibuhat ni Juan. Ang mga buhat nga gipabuhat kanako sa akong Amahan mao ang nagsaksi mahitungod kanako nga gipadala ako sa Amahan. Ug ang Amahan nga nagpadala kanako, siya mismo nagsaksi usab mahitungod kanako. Wala kamo makadungog sa iyang tingog ug wala ninyo makita ang iyang nawong busa ang iyang mga pulong wala magpabilin diha kaninyo kay wala man kamo motuo sa iyang sinugo. Nagtuon kamo sa Kasulatan kay nagtuo man kamo nga diha niana makaangkon kamo sa kinabuhing dayon. Ang Kasulatan mismo nagsaksi mahitungod kanako! Apan kamo dili buot moari kanako aron unta makabaton kamog kinabuhi. “Wala ako magkinahanglan nga daygon sa mga tawo. Apan ako nasayod nga wala diha kaninyo ang gugma sa Dios. Mianhi ako sa ngalan sa akong Amahan, apan wala ako ninyo dawata. Apan kon may moanhi sa iya lamang kaugalingong ngalan, dawaton hinuon ninyo. Gusto kamo nga daygon sa inyong isigkatawo apan wala kamo maninguha nga daygon sa bugtong Dios busa unsaon man ninyo pagtuo kanako? Apan ayaw ninyo hunahunaa nga isumbong ko kamo sa akong Amahan. Si Moises nga maoy inyong gilaoman nga motabang kaninyo mao hinuoy magsumbong kaninyo. Kon tinuod pang nagtuo kamo kang Moises, motuo usab unta kamo kanako, kay nagsulat man siya mahitungod kanako. Apan kay wala man kamo motuo sa iyang gisulat, unsaon man ninyo pagtuo sa akong gisulti?” Human niini mitabok si Jesus sa Lanaw sa Galilea (o Lanaw sa Tiberias). Misunod kaniya ang daghan kaayong tawo kay nakita man nila ang mga milagro sa iyang pag-ayo sa mga masakiton. Mitungas si Jesus sa usa ka bungtod uban sa iyang mga tinun-an ug milingkod sila didto. Niadtong higayona duol na ang Kasaulogan sa Pagsaylo. Unya mitan-aw si Jesus sa palibot niya ug sa pagkakita niya sa daghang mga tawo nga nagpaingon kaniya, miingon siya kang Felipe, “Asa man kita makapalit ug igong pagkaon alang niining mga tawo?” ( Gisulti niya kini aron pagsulay kang Felipe apan ang tinuod mao nga nahibalo na si Jesus kon unsay iyang buhaton.) Si Felipe mitubag, “Bisan pag mopalit kitag pan nga bilig 200 ka denario dili gihapon kini paigo nga ipakaon niining mga tawhana.” Usa sa iyang mga tinun-an nga si Andres, igsoon ni Simon Pedro, miingon kang Jesus, “Aniay batang lalaki dinhi nga may lima ka pan nga sebada ug duha ka isda. Apan mag-unsa man kini alang niining daghang tawo?” Si Jesus miingon kanila, “Palingkora ang mga tawo.” (May daghang sagbot nga nanubo niadtong dapita.) Busa nanglingkod ang mga tawo nga may gidaghanon nga mga 5,000. Unya gikuha ni Jesus ang pan, nagpasalamat sa Dios ug giapod-apod niya ang pan ngadto sa mga tawo. Mao usab kini ang iyang gibuhat sa isda ug silang tanan nakakaon kutob sa ilang gusto. Sa nangabusog na silang tanan, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Hiposa ninyo ang mga salin aron walay mausik.” Busa gihipos nila ang tanang salin sa lima ka pan nga sebada nga gikaon sa mga tawo ug nakapuno kinig 12 ka bukag. Sa pagkakita sa mga tawo sa milagro nga nahimo ni Jesus, miingon sila, “Sa walay duhaduha siya gayod ang Propeta nga giingon sa kasulatan nga moanhi sa kalibotan.” Nasayod si Jesus nga moduol sila kaniya ug pugson siya aron himoon nilang hari busa mibalik siya nga nag-inusara ngadto sa kabungtoran. Sa pagsalop na sa adlaw, nangadto sa lanaw ang iyang mga tinun-an ug nanakay silag sakayan unya nanabok ngadto sa Capernaum. Nagabii na lamang apan wala gihapon moapas kanila si Jesus. Niadtong higayona dagko kaayo ang balod tungod sa kusog nga hangin. Ang mga tinun-an nakapamugsay nag lima o unom ka kilometro sa dihang nakita nila si Jesus nga naglakaw sa tubig ug nagkaduol sa sakayan busa nangalisang sila. Si Jesus miingon kanila, “Ayaw kamog kahadlok kay ako kini!” Gipasakay nila si Jesus uban ang kahinangop ug dihadiha ang sakayan midunggo sa dapit nga ilang gipadulngan. Sa pagkasunod adlaw ang mga tawo nga nagpabilin sa tabok sa lanaw nakakita nga usa ra ka sakayan ang nahibilin didto. Nasayod sila nga si Jesus wala mosakay sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an nga nanggikan nga sila ra. Hinuon didtoy ubang sakayan gikan sa Tiberias nga nanunggo duol sa dapit diin ang mga tawo mikaon sa pan tapos makapasalamat ang Ginoo. Sa pagkamatikod sa mga tawo nga wala didto si Jesus ug ang iyang mga tinun-an, nanakay sila sa mga sakayan ug nangadto sa Capernaum aron pagpangita kaniya. Sa nakit-an na nila si Jesus didto sa tabok sa lanaw, miingon sila kaniya, “Magtutudlo, kanus-a ka pa mahiabot dinhi?” Si Jesus mitubag, “Sultihan ko kamo: nangita kamo kanako dili tungod kay nakasabot kamo sa mga milagro nga akong nahimo kondili tungod kay nakakaon man kamo sa pan ug nangabusog. Ayaw kamo paghago alang sa pagkaon nga madaot, kondili sa pagkaon nga molungtad ngadto sa kinabuhing walay kataposan. Kining pagkaona ihatag kaninyo sa Anak sa Tawo, kay anaa kaniya ang pag-uyon sa Dios nga Amahan.” Busa gipangutana nila siya, “Unsa may among buhaton aron pagtuman sa mga ipabuhat sa Dios?” Si Jesus mitubag, “Ang buluhaton nga ipabuhat sa Dios kaninyo mao nga motuo kamo sa iyang gipadala.” Sila mitubag, “Unsa mang milagroha ang imong ipakita kanamo aron manuo kami kanimo? Unsa may imong himoon? Ang among mga katigulangan nangaon ug mana didto sa kamingawan, sumala gayod sa giingon sa kasulatan: ‘Gihatagan niya silag pan gikan sa langit.’” Si Jesus miingon, “Sultihan ko kamo: dili si Moises ang naghatag kaninyo ug pan gikan sa langit; ang akong Amahan mao ang naghatag kaninyo sa matuod nga pan gikan sa langit. Kay ang pan nga gihatag sa Dios mao siya nga nanaog gikan sa langit ug naghatag ug kinabuhi sa kalibotan.” Sila miingon kaniya, “Sir, hatagi kami kanunay niining maong pan.” Si Jesus miingon kanila, “Ako mao ang pan nga naghatag sa kinabuhi. Ang moari kanako dili na gayod gutomon ug ang motuo kanako dili na gayod uhawon. Gisultihan ko na kamo nga nakakita na kamo kanako apan wala kamo motuo. Ang tanan nga gihatag kanako sa akong Amahan moari kanako. Ug ang moari kanako dili ko gayod isalikway kay nanaog ako gikan sa langit dili aron pagbuhat sa akong kaugalingong kabubut-on kondili aron pagbuhat sa kabubut-on sa nagpadala kanako. Kini mao ang kabubut-on sa nagpadala kanako: nga dili ako kawad-an bisag usa sa tanan nga iyang gihatag kanako, hinuon banhawon ko silang tanan sa kataposang adlaw. Kay buot sa akong Amahan nga ang tanan nga makakita sa Anak ug motuo kaniya makabaton sa kinabuhing walay kataposan ug banhawon ko sila sa kataposang adlaw.” Ang mga tawo nagbagulbol batok kaniya kay miingon man siya, “Ako ang pan nga gikan sa langit.” Miingon sila, “Dili ba siya si Jesus, ang anak ni Jose? Nakaila kita sa iyang amahan ug inahan busa nganong miingon man siya nga gikan siya sa langit?” Si Jesus mitubag, “Ayaw kamo pagbagulbol. Walay makaari kanako gawas kon ang akong Amahan nga nagpadala kanako maoy mopaduol kaniya ngari kanako ug banhawon ko siya sa kataposang adlaw. Ang mga propeta nagsulat nga ‘Ang tanang tawo tudloan sa Dios.’ Ang mamati sa Amahan ug makakat-on gikan kaniya moari kanako. Apan wala kini magpasabot nga may nakakita sa Amahan. Siya nga gikan sa Dios mao lang ang nakakita sa Amahan. Sultihan ko kamo: ang motuo may kinabuhing walay kataposan. Ako ang pan nga naghatag sa kinabuhi. Ang inyong mga katigulangan mikaon sa mana didto sa kamingawan. Bisan pa niini, nangamatay gihapon sila. Apan ania ang pan nga mianhi gikan sa langit aron bisan kinsa mahimong mokaon niini ug dili mamatay. Ako mao ang pan nga gikan sa langit nga naghatag sa kinabuhi. Ang mokaon niini nga pan dili gayod mamatay. Ug ang pan nga akong ihatag mao ang akong unod aron mabuhi ang kalibotan.” Nakahaling kini ug mainit nga paglalisay sa mga tawo. “Unsaon man niining tawhana paghatag kanato sa iyang unod aron kan-on?” nangutana sila. Si Jesus miingon kanila, “Sultihan ko kamo: kon dili kamo mokaon sa unod sa Anak sa Tawo ug dili moinom sa iyang dugo, dili kamo makabaton ug kinabuhi. Ang mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo may kinabuhing walay kataposan ug banhawon ko siya sa kataposang adlaw. Kay ang akong unod mao ang matuod nga pagkaon ug ang akong dugo mao ang matuod nga ilimnon. Ang mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo magpabilin dinhi kanako ug ako diha kaniya. Ang buhing Amahan maoy nagpadala kanako ug tungod kaniya buhi usab ako. Sa samang paagi, ang mokaon kanako mabuhi tungod kanako. Busa mao kini ang pan nga mianhi gikan sa langit. Dili kini sama sa pan nga gikaon sa inyong mga katigulangan ug unya nangamatay gihapon. Ang mokaon niining maong pan mabuhi sa dayon.” Gisulti kini ni Jesus samtang nagtudlo siya didto sa sinagoga sa Capernaum. Daghan sa iyang mga tinun-an ang nakadungog niini ug miingon, “Lisod kaayong dawaton kining pagtulon-ana. Kinsa bay makasabot niini?” Bisag walay nagsulti kaniya, nahibalo si Jesus nga nagbagulbol ang iyang mga tinun-an bahin niini. Busa giingnan niya sila, “Nakapabugnaw ba kini sa inyong pagtuo kanako? Pananglit makita ninyo ang Anak sa Tawo nga mokayab balik sa iyang gigikanan, mabugnaw ba lang gihapon kamo? Ang naghatag ug kinabuhi mao ang Espiritu sa Dios ug dili kini mahimo sa unod. Pinaagi sa mga pulong nga akong gisulti kaninyo mabatonan ninyo ang Espiritu nga naghatag sa kinabuhi. Apan pipila kaninyo dili manuo.” (Nahibalo si Jesus sukad pa sa sinugdan kinsay dili motuo ug kinsay magbudhi kaniya.) Ug midugang siya sa pag-ingon, “Mao man gani nga gisultihan ko kamo nga walay makaari kanako gawas kon itugot kini sa Amahan.” Tungod niini daghan sa mga tinun-an ni Jesus ang mibiya ug wala na gayod mokuyog kaniya. Busa miingon siya sa 12 ka tinun-an, “Ug kamo, mobiya ba usab kamo kanako?” Si Simon Pedro mitubag kaniya, “Ginoo, kinsa may among kapaingnan? Anaa kanimo ang mga pulong nga naghatag ug kinabuhing walay kataposan! Nagtuo kami ug nasayod nga ikaw mao ang Balaan nga mianhi gikan sa Dios.” Si Jesus mitubag kanila, “Dili ba gipili ko man kamong 12? Apan yawa ang usa kaninyo.” Ang iyang gipasabot mao si Judas nga anak ni Simon Iscariote kay si Judas, bisan tuod usa sa 12 ka tinun-an, magbudhi man kaniya. Human niini milibot si Jesus sa Galilea. Dili siya buot molibot sa Judea kay ang kadagkoan sa mga Judio didto nagtinguha man pagpatay kaniya. Niadtong higayona hapit na ang Kasaulogan sa mga Payagpayag busa ang mga igsoong lalaki ni Jesus miingon kaniya, “Biya dinhi ug lakaw ngadto sa Judea aron ang imong mga tinun-an makakita sa mga milagro nga imong gihimo. Kay ang gusto nga mahimong inila dili magpasundayag diha sa tago. Kay nagbuhat ka man niining mga butanga, hala, ipadayag ang imong kaugalingon sa tibuok kalibotan!” Kay bisan gani ang iyang mga igsoon wala motuo kaniya. Si Jesus miingon kanila, “Ang tanang panahon husto alang kaninyo apan ang hustong panahon wala pa moabot alang kanako. Ang kalibotan dili makadumot kaninyo apan nagdumot kini kanako kay kanunay man akong nagsaway sa daotang binuhatan niini. Padayon kamo ngadto sa kasaulogan. Dili ako moadto kay wala pa moabot ang hustong panahon alang kanako.” Iya kining gisulti kanila ug mipabilin usa siya sa Galilea. Sa nanglakaw na ang iyang mga igsoon ngadto sa kasaulogan, si Jesus miadto usab apan wala siya magpasayasaya. Ang kadagkoan sa mga Judio nangita kaniya didto sa kasaulogan. Nangutana sila, “Hain man siya?” Ug diha sa pundok sa mga tawo daghan ang naghunghongay mahitungod kaniya. Ang uban miingon, “Maayo siyang tawo.” Ang uban usab miingon, “Dili kana tinuod! Iya hinuong gilimbongan ang mga tawo.” Apan walay misulti sa dayag bahin kaniya kay nahadlok man sila sa kadagkoan sa mga Judio. Sa hapit na matungatunga ang paghimo sa kasaulogan, miadto si Jesus sa Templo ug nanudlo. Hilabihan ang kahibulong sa kadagkoan sa mga Judio ug miingon sila, “Giunsa man niining tawhana pagkahibalo ug daghan kaayong mga butang nga wala man unta siya makaeskuyla?” Si Jesus mitubag, “Ang akong gitudlo dili gikan kanako kondili sa Dios nga nagpadala kanako. Ang buot magbuhat sa gisugo sa Dios mahibalo kon ang akong gitudlo gikan ba sa Dios o nagsulti ba lamang ako sa kaugalingon kong pagbuot. Ang nagsulti sa kaugalingon niyang pagbuot nagtinguha sa iyang kaugalingong dungog. Apan ang nagtinguha pagpasidungog sa nagsugo kaniya, matinud-anon ug dili bakakon. Dili ba naghatag man si Moises kaninyo sa Balaod? Apan walay usa kaninyo nga nagtuman niini. Nganong nagtinguha man kamo sa pagpatay kanako?” Ang mga tawo nanubag, “Giyawaan ka! Kay kinsa bay nagtinguha pagpatay kanimo?” Si Jesus mitubag, “Usa lamang ka milagro ang akong gihimo ug natingala na kamong tanan? Manuli kamo bisan sa Adlawng Igpapahulay sumala sa gisugo ni Moises kaninyo (bisan tuod ug dili si Moises ang nag-una niini kondili ang inyong mga katigulangan). Kon nanuli kamo bisan sa Adlawng Igpapahulay aron pagtuman sa Balaod ni Moises, nganong nasuko man kamo kanako sa akong pag-ayo sa usa ka tawo sa Adlawng Igpapahulay? Ayaw na kamo paghukom pinasikad sa inyong makita kondili pinasubay sa hustong sukdanan.” Pipila sa mga tawo sa Jerusalem miingon, “Dili ba mao kini siya ang buot nilang patyon? Tan-awa, nagsulti siya atubangan sa kadaghanan apan walay nagsultig bisag unsa batok kaniya! Tungod ba kaha kay nasayod ang mga pangulo nga siya ang Mesiyas? Apan inig-abot sa Mesiyas, walay masayod kon taga diin siya. Apan kitang tanan nasayod taga diin kining tawhana.” Samtang nagtudlo si Jesus sulod sa Templo, sa kusog nga tingog miingon siya, “Nakaila ba gayod kamo kanako ug nasayod ba kamo kon taga diin ako? Wala ako moanhi sa akong kaugalingong pagbuot. Ang nagpadala kanako matuod. Wala kamo makaila kaniya apan ako nakaila kay gikan man ako kaniya ug siya man ang nagpadala kanako.” Unya misulay sila sa pagdakop kaniya apan walay nakahimo niini kay wala pa man moabot ang iyang panahon. Apan daghan sa mga tawo didto mituo kaniya ug miingon, “Inig-abot sa Mesiyas, maghimo ba kaha siyag mas daghan pang milagro kay sa nahimo niining tawhana?” Ang mga Pariseo nakadungog sa mga tawo nga naghunghongay niining mga butanga mahitungod kaniya busa sila ug ang mga kadagkoan sa mga pari nagpadalag mga guwardiya sa templo aron pagdakop kang Jesus. Si Jesus miingon, “Ako makig-uban kaninyo sa mubong panahon ug unya mobalik ako ngadto sa nagpadala kanako. Mangita kamo kanako apan dili ako ninyo makit-an kay dili man kamo makaadto sa akong adtoan.” Ang kadagkoan sa mga Judio nag-ingnanay, “Asa man diay siya moadto nga dili man kita makakita kaniya? Moadto ba siya sa mga siyudad sa mga Grego diin nagpuyo ang mga Judio ug didto manudlo siya sa mga Grego? Unsa may buot niyang ipasabot sa pag-ingon niya, ‘Mangita kamo kanako apan dili ninyo ako makaplagan,’ ug ‘Dili kamo makaadto sa akong adtoan?’” Ang kataposang adlaw sa kasaulogan mao ang labing importante. Sa maong adlaw mibarog si Jesus ug miingon sa kusog nga tingog, “Paduola kanako ang giuhaw ug paimnon ko siya. Bisan kinsa nga motuo kanako modagayday gikan sa iyang kasingkasing, sama sa mga sapa, ang tubig nga naghatag ug kinabuhi, sumala sa giingon sa kasulatan.” Ang gipasabot ni Jesus niini mao ang Espiritu sa Dios nga hapit na madawat sa mituo kaniya. Niadtong higayona wala pa ikahatag ang Espiritu kay wala pa man mabayaw si Jesus ngadto sa himaya. Daghang mga tawo didto ang nakadungog kaniya nga misulti niini ug miingon sila, “Kining tawhana mao gayod ang Propeta.” Ang uban miingon, “Siya mao ang Mesiyas!” Apan ang uban usab miingon, “Ang Mesiyas dili maggikan sa Galilea! Ang kasulatan nag-ingon nga ang Mesiyas kaliwat ni David ug matawo siya sa Betlehem, ang lungsod ni David.” Busa nabahin ang mga tawo tungod kang Jesus. Ang uban gusto unta nga modakop kaniya apan walay nakahimo pagbuhat niini. Ang mga guwardiya namalik ngadto sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga Pariseo. Gipangutana nila ang mga guwardiya, “Nganong wala man ninyo siya dad-a nganhi?” Sila mitubag, “Wala pay tawo nga nakasulti sama kaniya!” “Hasta ba usab kamo nalimbongan niya?” ang mga Pariseo nangutana kanila. “May usa ba sa atong mga kadagkoan o usa ka Pariseo nga mituo kaniya? Kining mga tawhana wala masayod sa Balaod ni Moises busa tinunglo sila sa Dios!” Si Nicodemo, usa sa mga Pariseo nga nakigkita kang Jesus kaniadto, miingon kanila, “Sumala sa atong Balaod, dili kita makahukom nga sad-an ang usa ka tawo samtang dili pa nato siya mahusay ug masuta ang tinuod niyang nabuhat.” Sila mitubag, “Taga-Galilea ka ba usab? Pagtuon sa Kasulatan ug masayran mo nga wala pa gayoy propeta nga naggikan sa Galilea.” Unya ang tanan namauli apan si Jesus miadto sa Bungtod sa mga Olibo. Sayo sa pagkabuntag mibalik siya sa Templo. Mialirong kaniya ang mga tawo ug milingkod siya ug nanudlo kanila. Ang mga magtutudlo sa Balaod ug ang mga Pariseo nagdalag usa ka babaye nga hisakpan nga nanapaw ug siya gipaatubang nila sa tanan. Miingon sila kang Jesus, “Magtutudlo, kining babayhana nasakpan nga nanapaw. Sa atong Balaod nagsugo si Moises nga ang magbuhat sa ingon kinahanglan batoon hangtod mamatay. Karon, unsa may imong ikasulti?” Gisulti nila kini aron pagbitik kaniya ug sa ingon ikasumbong nila siya. Apan mitikubo si Jesus ug misulat sa yuta ginamit ang iyang tudlo. Ug samtang nagbarog sila didto nga nangutana, mituyhad si Jesus ug miingon kanila, “Bisag kinsa kaninyo nga wala makasala maoy paunaha pagbato kaniya.” Unya misulat siya pag-usab sa yuta. Sa pagkadungog nila sa gisulti ni Jesus, nag-iyahay silag pamahawa ug nag-una ang mga tigulang. Nahibilin si Jesus ug ang babaye nga nagbarog gihapon didto. Si Jesus mituyhad ug miingon kaniya, “Hain na man sila? Wala bay nagpabilin aron pagsilot kanimo?” “Wala, Sir,” siya mitubag. Si Jesus miingon kaniya, “Kon mao kana, bisan ako dili usab mosilot kanimo. Lakaw ug ayaw na pagpakasala.”] Unya si Jesus miingon na usab sa mga Pariseo, “Ako mao ang kahayag sa kalibotan. Ang mosunod kanako dili na gayod maglakaw diha sa kangitngit kondili makabaton hinuon sa kahayag sa kinabuhi.” Ang mga Pariseo miingon kaniya, “Nagsaksi ka bahin sa imo ra pud nga kaugalingon ug ang imong gisulti dili madawat.” Si Jesus mitubag, “Bisan tuod nagsaksi ako bahin sa akong kaugalingon, ang akong gisulti tinuod kay nasayod man ako diin ako gikan ug asa ako padulong. Apan kamo wala masayod diin ako gikan ug asa ako paingon. Kamo naghukom sa tawhanong paagi apan ako wala maghukom kang bisan kinsa. Apan kon maghukom ako, husto gayod ang akong hukom kay dili man ako rang usa ang maghukom kondili ako ug ang akong Amahan nga nagpadala kanako. Nahisulat sa inyong Balaod nga kon duha ka saksi magkauyon, tinuod ang ilang gisulti. Ako nagsaksi bahin sa akong kaugalingon ug ang akong Amahan nga nagpadala kanako nagsaksi usab bahin kanako.” Busa nangutana sila, “Hain man diay ang imong Amahan?” Si Jesus mitubag, “Wala kamo makaila kanako ug sa akong Amahan. Kon nakaila pa kamo kanako, makaila usab unta kamo sa akong Amahan.” Gisulti ni Jesus kining tanan samtang nagtudlo siya sulod sa Templo, didto sa lawak nga gibutangan sa mga sudlanan sa halad. Ug walay midakop kaniya kay wala pa man moabot ang iyang takna. Unya miingon usab si Jesus kanila, “Molakaw ako ug mangita kamo kanako apan mangamatay kamo diha sa inyong mga sala. Dili kamo makaadto sa akong adtoan.” Busa ang kadagkoan sa mga Judio nag-ingnanay, “Maghikog ba kaha kini siya nga nag-ingon man nga dili kita makaadto sa iyang adtoan?” Si Jesus mitubag, “Kamo taga dinhi sa yuta apan ako gikan sa langit. Kamo taga dinhi sa kalibotan apan ako dili taga dinhi. Gisultihan ko kamo nga mangamatay kamo diha sa inyong mga sala ug mahitabo gayod kini kon dili kamo motuo nga ‘Ako mao.’ ” Sila nangutana kaniya, “Kinsa ka ba diay?” Si Jesus mitubag, “Ang gitug-an ko na kaninyo sukad pa sa sinugdan. Daghan akog ikasulti ug ikahukom batok kaninyo. Apan matuod ang gisulti sa nagpadala kanako ug ang ako lamang nadungog gikan kaniya maoy isulti ko sa kalibotan.” Wala sila makasabot nga nagsulti siya kanila mahitungod sa Amahan. Busa miingon si Jesus kanila, “Kon inyo nang iisa ang Anak sa Tawo, mahibaloan ninyo nga ‘Ako mao’ ug unya masayran ninyo nga wala ako magbuhat sa kaugalingon kong pagbuot kondili nagsulti lamang ako sa gitudlo kanako sa Amahan. Ug siya nga nagpadala kanako nag-uban kanako. Wala ako niya pasagdi nga mag-inusara kay nagbuhat man ako kanunay sa makapahimuot kaniya.” Daghan ang mituo kang Jesus human niya isulti kining mga butanga. Busa miingon si Jesus sa mga nanuo kaniya, “Kon tumanon ninyo ang akong pagtulon-an, tinuod gayod nga kamo akong mga tinun-an. Mahibalo kamo sa kamatuoran ug ang kamatuoran maghatag kaninyog kagawasan.” Sila mitubag, “Mga kaliwat kami ni Abraham ug wala pa gayod kami maulipon ni bisan kinsa. Busa unsa may buot mong ipasabot sa imong pag-ingon nga kami makabaton ug kagawasan?” Si Jesus miingon kanila, “Sultihan ko kamo: ulipon sa sala ang tanan nga makasala. Ang ulipon dili kanunay sakop sa panimalay apan ang anak kanunayng sakop sa panimalay. Kon ang Anak maghatag kaninyog kagawasan, mahimo gayod kamo nga mga tawo nga gawasnon. Nasayod ako nga mga kaliwat kamo ni Abraham. Apan nagtinguha kamo sa pagpatay kanako kay dili man kamo modawat sa akong pagtulon-an. Nagsulti ako sa gipadayag kanako sa akong Amahan apan nagbuhat kamo sa gisulti kaninyo sa inyong amahan.” Sila mitubag kaniya, “Si Abraham ang among amahan.” Apan si Jesus mitubag, “Kon tinuod pa nga mga anak kamo ni Abraham, buhaton unta ninyo ang iyang gibuhat. Ang gibuhat ko lamang mao ang pagsulti kaninyo sa kamatuoran nga akong nadungog gikan sa Dios, apan nagtinguha kamo sa pagpatay kanako. Wala magbuhat ug sama niini si Abraham! Nagbuhat kamo sa gibuhat sa inyong amahan.” Sila mitubag, “Dili kami mga anak sa gawas. Usa ray among Amahan, ang Dios.” Si Jesus mitubag kanila, “Kon ang Dios mao pa ang inyong amahan, inyo unta akong higugmaon kay gikan man ako sa Dios ug karon ako ania dinhi. Wala ako moanhi sa kaugalingon kong pagbuot kondili gipadala niya ako. Nganong dili man kamo makasabot sa akong gisulti? Ang hinungdan niini mao nga dili kamo buot modawat sa akong mensahe. Mga anak kamo sa inyong amahan nga mao ang Yawa, ug buot kamo mosunod sa mga tinguha sa inyong amahan. Mamumuno siya sukad pa sa sinugdan. Wala gayod siya modapig sa kamatuoran kay wala man kaniya ang kamatuoran. Kon mamakak siya, natural lamang kana kaniya, kay bakakon man siya ug amahan sa tanang bakak. Dili kamo motuo kanako kay nagsulti man ako sa kamatuoran. Kinsa ba kaninyo ang makapamatuod nga nakasala ako? Kay nagsulti man ako sa kamatuoran, nganong dili man kamo motuo kanako? Ang iya sa Dios mamati sa mga pulong sa Dios. Apan kay dili man kamo iya sa Dios, dili kamo mamati.” Ang mga Judio mitubag kang Jesus, “Dili ba husto ang among pag-ingon nga ikaw usa ka Samaryanhon ug giyawaan?” Si Jesus mitubag, “Wala ako yawai! Gipasidunggan ko hinuon ang akong Amahan apan gipakaulawan ako ninyo. Wala ako magtinguha ug dungog alang sa akong kaugalingon. Apan may nagtinguha niini alang kanako ug siya ang maghukom. Sultihan ko kamo: ang magtuman sa akong gisulti dili gayod mamatay.” Ang mga Judio miingon kaniya, “Karon natino na gayod namo nga giyawaan ka! Si Abraham ug ang mga propeta nangamatay apan nag-ingon ka, ‘Ang magtuman sa akong gisulti dili gayod mamatay.’ Ayaw kamig ingna nga labaw ka pa kang Abraham? Namatay siya ingon man ang mga propeta! Si kinsa ka ba sa imong paghunahuna?” Si Jesus mitubag, “Kon pasidunggan ko ang akong kaugalingon, walay bili ang akong dungog. Ang nagpasidungog kanako mao ang akong Amahan nga inyong giingon nga inyong Dios. Wala gayod kamo makaila kaniya apan ako nakaila kaniya. Kon moingon ako nga wala ako makaila kaniya, mahimo akong bakakon sama kaninyo. Apan nakaila ako kaniya ug nagtuman sa iyang sugo. Ang inyong amahan nga si Abraham nalipay nga makakita siya sa adlaw sa akong pag-anhi. Nakita niya kini ug nalipay siya.” Ang mga tawo miingon kaniya, “Wala pa gani kay 50 ka tuig unya nakita mo na si Abraham?” Si Jesus mitubag, “Sultihan ko kamo: wala pa gani matawo si Abraham, ‘Ako mao na.’ ” Ug namunit silag mga bato aron ilang batoon si Jesus apan mitago siya ug mibiya sa Templo. Samtang naglakaw si Jesus nakita niya ang usa ka tawo nga buta sukad pa sa iyang pagkahimugso. Ang iyang mga tinun-an nangutana kaniya, “Magtutudlo, kinsa may nakasala nga natawo man siyang buta? Siya ba o ang iyang mga ginikanan?” Si Jesus mitubag, “Ang iyang pagkabuta dili tungod sa iyang mga sala o sa mga sala sa iyang mga ginikanan. Siya natawong buta aron ang gahom sa Dios ikapadayag diha kaniya. Samtang adlaw pa, kinahanglan buhaton ta ang mga buhat sa nagpadala kanako kay moabot ang kagabhion ug wala nay makatrabaho. Samtang ania pa ako sa kalibotan, ako ang kahayag sa kalibotan.” Human niyag sulti niini, si Jesus nangluwa sa yuta ug naghimog lapok ginamit ang laway. Unya gihidhiran niya sa lapok ang mata sa tawo ug giingnan, “Lakaw, panghilam-os didto sa Linaw sa Siloam.” (Kining ngalana nagkahulogan ug “Pinadala.”) Busa milakaw ang tawo ug nanghilam-os ug unya mibalik siya nga makakita na. Unya ang iyang mga silingan ug ang mga tawo nga nakakita kaniya nga nagpakilimos sa wala pa siya maayo, nangutana, “Dili ba mao kini ang tawo nga kaniadto kanunay nga naglingkod ug nagpakilimos?” May miingon, “Mao kana siya,” apan ang uban miingon, “Dili, pareho lamang silag hitsura.” Busa ang tawo mitug-an, “Ako bitaw.” Sila nangutana kaniya, “Nganong makakita ka na man?” Siya mitubag, “Ang tawo nga ginganlag Jesus naghimog lapok ug unya gihidhid niya kini sa akong mata ug giingnan ako, ‘Lakaw ngadto sa Siloam ug panghilam-os.’ Busa miadto ako ug nanghilam-os. Unya nakakita na ako.” Sila nangutana, “Hain na man siya?” “Wala ako masayod,” siya mitubag. Unya ilang gidala ngadto sa mga Pariseo ang tawo nga kaniadto buta. Adlawng Igpapahulay kadto sa paghimo ni Jesus ug lapok ug sa pagpabuka niya sa mga mata sa buta. Unya gipangutana pag-usab sa mga Pariseo ang tawo kon giunsa niya pagkakita. Ug siya miingon kanila, “Gibutangan niyag lapok ang akong mata ug unya nanghilam-os ako ug karon makakita na ako.” Pipila sa mga Pariseo miingon, “Ang nag-ayo kanimo dili gikan sa Dios kay wala man siya magtuman sa balaod mahitungod sa Adlawng Igpapahulay.” Apan ang uban miingon, “Unsaon man sa usa ka makasasala pagbuhat sa mga milagro nga sama niini?” Ug nabahin sila. Busa nangutana pag-usab kaniya ang mga Pariseo, “Nag-ingon ka nga giayo ka niya sa imong pagkabuta. Kon tinuod kini, unsa may imong ikasulti mahitungod kaniya?” Ang tawo mitubag, “Siya usa ka propeta.” Apan ang kadagkoan sa mga Judio wala motuo nga siya buta kaniadto hangtod nga gipatawag nila ang mga ginikanan sa tawo ug gipangutana, “Inyo ba siyang anak? Buta ba siyang daan sa iyang pagkahimugso? Kon tinuod kini, nganong makakita na man siya karon?” Ang iyang mga ginikanan mitubag, “Tinuod nga siya among anak ug tinuod usab nga natawo siyang buta. Apan wala kami masayod nganong makakita na siya karon ug kinsa ang nag-ayo kaniya. Pangutan-a lang siya kay but-an na man siya ug makatubag na mahitungod sa iyang kaugalingon.” Gisulti kini sa iyang mga ginikanan tungod kay nahadlok man sila sa kadagkoan sa mga Judio nga nagkauyon nga kadtong moingon nga si Jesus mao ang Mesiyas dili na ilhon nga sakop sa sinagoga. Kini ang hinungdan nga ang iyang mga ginikanan miingon, “But-an na man na siya; pangutan-a lang!” Unya gitawag na usab nila ang tawo nga nahimugsong buta ug ilang giingnan, “Isulti ang matuod atubangan sa Dios. Nasayod kami nga ang tawo nga giingon mo nga nag-ayo kanimo makasasala.” Ang tawo mitubag, “Wala ako masayod kon makasasala ba siya o dili. Ang nasayran ko lamang mao nga buta ako kaniadto apan karon makakita na.” Sila nangutana, “Unsa may iyang gibuhat kanimo nga makakita ka na man?” Siya mitubag, “Gisultihan ko na kamo apan wala kamo motuo. Nganong buot man kamong mamati pag-usab? Buot ba usab kamo nga mahimong iyang mga tinun-an?” Ug giinsulto siya sa mga Pariseo, “Ikaw ang tinun-an niadtong tawhana. Apan kami mga tinun-an ni Moises. Nasayod kami nga ang Dios misulti kang Moises. Apan bahin niadtong tawhana, wala gani kami masayod kon taga diin siya!” Ang tawo mitubag, “Kahibulongan! Kamo wala masayod kon taga diin siya apan giayo niya ako sa akong pagkabuta! Nasayod kita nga ang Dios dili maminaw sa mga makasasala apan paminawon niya kadtong nagtahod kaniya ug nagtuman sa iyang gisugo kanila. Sukad masukad wala pa gayod igdungog nga may nakaayo sa mata sa tawo nga nahimugsong buta. Kon kining tawhana dili pa gikan sa Dios, wala gayod siyay mahimo.” Sila mitubag, “Natawo ka ug nagtubo diha sa sala ug karon magpalumaluma kag tudlo kanamo?” Ug gihinginlan nila siya gikan sa sinagoga. Si Jesus nakabalita nga ang tawo nga iyang giayo gihinginlan nila gikan sa sinagoga. Unya nakit-an niya ang maong tawo ug giingnan, “Mituo ka ba sa Anak sa Tawo?” “Sir, tug-ani ako kon kinsa siya aron motuo ako kaniya!” ang tawo mitubag. Si Jesus miingon, “Nakakita na ikaw kaniya ug siya ang nakigsulti kanimo karon.” “Mituo ako, Ginoo!” ang tawo miingon ug miluhod siya sa atubangan ni Jesus. Si Jesus miingon, “Mianhi ako niining kalibotana aron sa paghukom, aron nga ang mga buta makakita ug kadtong makakita mangabuta.” Pipila sa mga Pariseo nga didto uban kaniya nakadungog sa iyang pagsulti niini, ug sila nangutana kaniya, “Buta ba diay usab kami?” Si Jesus mitubag, “Kon buta pa kamo, wala unta kamoy sala. Apan kay nag-ingon man kamo nga makakita kamo, sa ato pa, sad-an kamo.” Unya miingon si Jesus, “Sultihan ko kamo: ang tawo nga dili moagi sa pultahan inigsulod niya sa toril apan mokatkat hinuon sa laing bahin niini, kawatan ug tulisan. Apan ang magbalantay sa mga karnero mosulod agi sa pultahan. Ug ang pultahan ablihan sa tig-abli aron makasulod siya. Mamati ang mga karnero sa iyang tingog inigtawag niya sa ilang tagsatagsa ka ngalan ug mag-una siya kanila sa ilang paggula. Kon atua na sila sa gawas, mag-una siya kanila ug ang mga karnero mosunod kaniya kay nakaila man sila sa iyang tingog. Apan dili sila mosunod sa laing magbalantay. Managan hinuon sila kay wala man sila makaila sa iyang tingog.” Gisaysay ni Jesus kanila kining sambingaya apan wala sila makasabot sa iyang gisugilon kanila. Busa miingon si Jesus pag-usab, “Sultihan ko kamo: ako ang pultahan sa mga karnero. Ang tanan nga mianhi una kanako mga kawatan ug mga tulisan. Busa wala mamati kanila ang mga karnero. Ako ang pultahan. Ang mosulod agi kanako maluwas. Makasulod-gawas siya ug makakaplag siyag masibsib. Apan ang kawatan moanhi aron lamang pagpangawat, pagpatay ug paglaglag. Mianhi ako aron makabaton kamo ug kinabuhing madagayaon. “Ako ang maayong magbalantay sa mga karnero. Ang maayong magbalantay andam sa pagpakamatay alang sa mga karnero. Ang sinuholan modagan inigkakita niya sa lobo nga nagpaingon na kanila kay dili man siya tinuod nga magbalantay ug dili usab siya tag-iya sa mga karnero. Busa tukbon sa lobo ang mga karnero ug patibulaagon. Ang sinuholan modagan ug dili magtagad sa mga karnero tungod kay sinuholan man lang siya. Ako adunay ubang mga karnero nga wala mahisakop niining torila. Kinahanglan dad-on ko usab sila nganhi ug mamati sila sa akong tingog ug mahimo silang usa na lamang ka panon ubos sa usa ka magbalantay. “Ang Amahan nahigugma kanako kay ako andam man pagtugyan sa akong kinabuhi aron madawat ko kini pagbalik. Walay makahimo pagpatay kanako. Ang akong kinabuhi ihatag ko sa kaugalingon kong pagbuot. Mahimo ko ang paghalad sa akong kinabuhi ug mahimo ko usab ang pagbawi niini. Mao kini ang gisugo kanako sa akong Amahan.” Tungod niining mga pulonga, nagkasumpaki na usab ang mga tawo. Daghan kanila miingon, “Giyawaan siya! Nabuang siya! Nganong mamati man kamo kaniya?” Apan ang uban miingon, “Ang tawo nga giyawaan dili makasultig sama niini! Unsaon man sa usa ka yawa pag-ayo sa mga buta aron sila makakita?” Ug miabot ang panahon sa pagsaulog sa Kasaulogan sa Paghalad didto sa Jerusalem. Tingtugnaw kadto ug naglakawlakaw si Jesus sa Beranda ni Solomon didto sa Templo. Mialirong ang mga tawo kaniya ug miingon, “Kanus-a mo man gayod kami sultihi sa klaro? Tug-ani kami sa walay lipudlipod kon ikaw ba gayod ang Mesiyas.” Si Jesus mitubag, “Gisultihan ko na kamo, apan wala kamo motuo kanako. Ang mga buhat nga akong gihimo sa ngalan sa akong Amahan mao ang akong saksi. Apan dili kamo motuo tungod kay dili man kamo akong mga karnero. Ang akong mga karnero mamati sa akong tingog. Nakaila ako kanila ug sila nagsunod kanako. Naghatag ako kanila sa kinabuhing dayon ug dili na gayod sila mangamatay ug walay makaagaw kanila gikan kanako. Ang akong Amahan nga maoy naghatag kanila ngari kanako labaw sa tanan, ug walay makaagaw kanila gikan sa Amahan. Ako ug ang Amahan usa ra.” Unya ang mga tawo mipunit na usab ug mga bato aron pagbato kaniya. Si Jesus miingon kanila, “Gipakita ko kaninyo ang daghang maayong buhat nga gisugo kanako sa Amahan. Hain man niini ang hinungdan nga inyo man akong batoon?” Ang mga tawo mitubag, “Dili ka namo batoon tungod sa bisan unsang buhat nga maayo kondili tungod sa imong pagpasipala sa Dios! Tawo ka lang apan nagpaka-Dios ka!” Si Jesus mitubag, “Nasulat sa inyong kaugalingong Balaod nga ang Dios miingon, ‘Mga dios kamo.’ Kon sila nga gihatagan sa Dios sa iyang mensahe gitawag sa Dios nga mga dios ug ang kasulatan dili man gayod masayop, nganong moingon man kamo nga ako nga gipili sa Amahan ug gipadala nganhi sa kalibotan nagpasipala sa Dios sa akong pag-ingon nga ako mao ang Anak sa Dios? Busa ayaw kamo pagtuo kanako kon wala ako magbuhat sa mga buhat sa akong Amahan. Apan kon nagbuhat ako niining mga butanga, tuohi ninyo ang akong mga buhat bisag dili kamo motuo kanako, aron mahibalo kamo nga ang Amahan ania kanako ug ako anaa sa Amahan.” Ug dakpon na usab unta nila si Jesus, apan miikyas siya. Si Jesus mibalik pagtabok sa Suba sa Jordan, sa dapit diin namunyag si Juan, ug nagpabilin siya didto. Daghan ang mga tawo nga miadto kaniya. Sila miingon, “Si Juan wala magbuhat ug mga milagro apan ang tanan nga iyang gisulti mahitungod niining tawhana tinuod gayod.” Ug didto daghan ang mga tawo nga mituo kang Jesus. May usa ka tawo nga nasakit. Ginganlan siyag Lazaro nga taga-Betania, ang lungsod sa iyang mga igsoon nga si Maria ug si Marta. ( Mao kini ang Maria nga mibubo ug pahumot sa tiil sa Ginoo ug gipahiran kini sa iyang buhok. Si Lazaro iyang igsoon.) Busa ang magsoon nga si Maria ug si Marta nagpadalag balita kang Jesus nga nasakit si Lazaro, ang suod niyang higala. Sa pagkabalita ni Jesus niini, miingon siya, “Dili siya mamatay niining sakita. Nahitabo kini aron kapasidunggan ang Dios ug pinaagi niini kapasidunggan usab ang Anak sa Dios.” Gimahal ni Jesus ang magsoon nga si Marta, Maria ug Lazaro. Sa pagkabalita niya nga nasakit si Lazaro, nagpabilin usa siyag duha pa ka adlaw niadtong dapita. Unya miingon siya sa mga tinun-an, “Mamalik kita sa Judea.” Ang mga tinun-an mitubag, “Magtutudlo, dili pa dugay nga ang mga tawo nagtinguha pagbato kanimo. Nganong mobalik ka man didto?” Si Jesus miingon, “May 12 ka takna ang usa ka adlaw, dili ba? Busa ang tawo nga maglakaw sa adlawng dako dili madagma kay hayag man. Apan kon maglakaw siya sa gabii, madagma siya kay ngitngit man.” Gisulti kini ni Jesus ug midugang pa gayod siya pag-ingon, “Ang atong higala nga si Lazaro natulog apan moadto ako aron pagpukaw kaniya.” Ang mga tinun-an mitubag, “Kon natulog lamang siya, Ginoo, mamaayo siya.” Ang buot ipasabot ni Jesus mao nga si Lazaro namatay na apan abi nila ug si Jesus naghisgot ug natural lang nga pagkatulog. Busa gisultihan sila ni Jesus sa walay lipudlipod, “Patay na si Lazaro apan tungod kaninyo nalipay ako nga wala ako didto uban kaniya aron motuo kamo. Adtoon ta siya.” Si Tomas nga ginganlag “ang Kaluha” miingon sa iyang isigkatinun-an, “Manguyog kitang tanan sa Magtutudlo aron mohatag usab sa atong kinabuhi uban kaniya.” Sa pag-abot ni Jesus, nasayran niya nga si Lazaro upat na ka adlaw didto sa sulod sa lubnganan. Ang Betania mga tulo ka kilometro lamang gikan sa Jerusalem ug daghan ang mga Judio nga miduaw kang Marta ug kang Maria aron pagduyog sa ilang kaguol tungod sa kamatayon sa ilang igsoon. Sa pagkabalita ni Marta nga miabot si Jesus, migula siya aron sa pagsugat kaniya apan si Maria nagpabilin sa balay. Si Marta miingon kang Jesus, “Kon dinhi ka pa lamang, Ginoo, dili unta mamatay ang akong igsoon! Hinuon, nasayod ako nga bisan karon mohatag ang Dios kanimo bisag unsay imong pangayoon.” Si Jesus miingon kaniya, “Mabanhaw ang imong igsoon.” Siya mitubag, “Nahibalo ako nga mabanhaw siya sa kataposang adlaw.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Ako mao ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi. Ang nagtuo kanako, bisan tuod mamatay, mabuhi. Ug ang tanan nga buhi ug nagtuo kanako dili gayod mamatay. Mituo ka ba niini?” Ug siya mitubag, “Oo, Ginoo, mituo ako nga ikaw ang Mesiyas, ang Anak sa Dios nga gisaad nga moanhi sa kalibotan.” Human kini isulti ni Marta, mibalik siya ug gitawag sa tago ang iyang igsoon nga si Maria ug giingnan, “Ania ang Magtutudlo ug nangita siya kanimo.” Sa pagkadungog ni Maria niini, mitindog dayon siya ug midali paggula aron pagtagbo kang Jesus. Si Jesus wala pa moabot sa lungsod niining higayona. Didto pa siya sa dapit diin siya tagboa ni Marta. Ang mga tawo nga didto sa balay uban kang Maria aron pagduyog sa iyang kaguol misunod kaniya sa pagkakita nila nga mitindog siya ug midali paggula. Abi nila ug moadto siya sa lubong aron paghilak didto. Miabot si Maria sa dapit diin didto si Jesus. Sa pagkakita niya kang Jesus, mihapa siya sa tiilan ni Jesus ug miingon, “Ginoo, kon dinhi ka pa lamang, dili unta mamatay ang akong igsoon!” Sa pagkakita ni Jesus nga naghilak si Maria ingon man ang mga tawo nga mikuyog kaniya, natandog siya pag-ayo ug nanghupaw siya. “Hain mang lubnganan ninyo siya gibutang?” nangutana siya kanila. “Dali ngari ug tan-awa, Ginoo,” mitubag sila. Ug mihilak si Jesus. Tungod niini ang mga tawo miingon, “Tan-awa, pagkadako gayod sa iyang paghigugma kang Lazaro!” Apan ang uban miingon, “Dili ba giayo man niya ang buta? Nganong wala man siya makapugong sa kamatayon ni Lazaro?” Natandog na usab ang pagbati ni Jesus ug miadto siya sa lubnganan. Usa kini ka langub ug ang pultahan niini gialihag bato. “Kuhaa ninyo ang bato!” misugo si Jesus. Si Marta, ang igsoon sa namatay, miingon, “Ginoo, baho na siya karon kay upat na man siya ka adlaw sulod sa lubnganan!” Si Jesus miingon kaniya, “Wala ko ba ikaw sultihi nga kon motuo ka makita mo ang himaya sa Dios?” Ug ilang gikuha ang bato. Unya mihangad si Jesus ug miingon, “Amahan, nagpasalamat ako kanimo nga namati ka kanako. Nasayod ako nga kanunay kang mamati kanako. Apan nagsulti ako niini tungod niining mga tawo nga ania dinhi, aron sila motuo nga ikaw maoy nagpadala kanako.” Ug human niya isulti kini, misinggit siya, “Lazaro, gula ngari!” Ug migula ang namatay nga binugkosan ug mga bendahi ang iyang mga kamot ug tiil ug ang iyang nawong pinutos ug panapton. “Badbari ninyo siya ug palakta,” giingnan sila ni Jesus. Daghan sa mga tawo nga miduaw kang Maria ug nakakita sa gibuhat ni Jesus ang mituo kaniya. Apan ang uban kanila miadto sa mga Pariseo ug misugilon sa gibuhat ni Jesus. Busa ang mga Pariseo ug ang mga kadagkoan sa mga pari mitawag ug tigom sa Labawng Hukmanan ug miingon, “Unsa may atong buhaton nga kining tawhana naghimo mag daghang milagro? Kon pasagdan ta siya, ang tanan motuo kaniya. Unya manganhi ang kadagkoang Romanhon ug gun-obon nila ang Templo ug ang tibuok nasod!” Usa kanila nga ginganlag Caifas, ang Pangulong Pari niadtong tuiga, miingon, “Way hibangkaagan! Wala ba kamo mahibalo nga mas maayo alang kaninyo nga usa ra ka tawo ang mamatay alang sa katawhan kay sa malaglag ang tibuok nasod?” Gisulti niya kini dili sa iyang kaugalingong kabubut-on kondili, ingon nga Pangulong Pari niadtong tuiga, nagtagna siya nga si Jesus kinahanglan mamatay alang sa mga Judio ug dili lamang alang kanila, kondili aron pagtigom ug paghiusa sa nagkatibulaag nga mga anak sa Dios. Sukad niadtong adlawa, ang kadagkoan sa mga Judio naglaraw sa pagpatay kang Jesus. Tungod niini si Jesus wala na magpasayasaya paglakaw didto sa Judea. Miadto hinuon siya sa usa ka dapit nga duol sa kamingawan, sa usa ka lungsod nga ginganlag Efraim, diin nagpabilin siya uban sa iyang mga tinun-an. Ang Kasaulogan sa Pagsaylo duol na ug daghan ang nanungas ngadto sa Jerusalem gikan sa kalungsoran aron pagtuman sa seremonyas sa pagpanghinlo sa dili pa moabot ang kasaulogan. Nangita sila kang Jesus ug samtang nagkapundok sila didto sa Templo, nagpangutan-anay sila, “Unsa may inyong hunahuna? Motambong kaha siya sa kasaulogan?” Ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga Pariseo nagsugo nga kon may masayod hain si Jesus, kinahanglan itaho niya kini aron madakop nila siya. Unom ka adlaw sa wala pa ang Kasaulogan sa Pagsaylo, miadto si Jesus sa Betania diin magpuyo si Lazaro nga gibanhaw niya. Naghikay silag panihapon alang kaniya ug si Marta maoy nagsilbi, samtang si Lazaro usa sa mga mitambong sa kan-anan uban kang Jesus. Unya si Maria mikuhag pahumot nga may gidaghanon nga mga tunga sa litro. Mahal kaayo kini ug hinimo gikan sa lunsayng nardo. Gibubo niya kini sa tiil ni Jesus ug unya gipahiran sa iyang buhok. Ang tibuok balay nalukop sa kahumot sa pahumot. Unya usa sa mga tinun-an ni Jesus nga si Judas Iscariote, ang magbudhi kaniya, miingon, “Nganong wala man hinuon ibaligya kining maong pahumot ug 300 ka denario aron ang halin ihatag ngadto sa mga kabos?” Gisulti niya kini dili tungod kay naluoy siya sa mga kabos kondili tungod kay kawatan siya. Siya man gud maoy gipiyalan sa puntil nga sudlanan sa kuwarta ug nabatasan niya ang pagpangawkaw niini. Apan si Jesus miingon, “Pasagdi siya ug ayawg idili kaniya ang pagtagana niini alang sa adlaw sa paglubong kanako. Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban apan ako dili kanunayng uban kaninyo.” Sa laing bahin, usa ka dakong pundok sa mga tawo ang nakabalita nga si Jesus didto sa Betania. Busa nangadto sila didto dili lamang tungod kang Jesus kondili aron pagtan-aw kang Lazaro nga gibanhaw ni Jesus. Tungod niini ang mga kadagkoan sa mga pari naglaraw sa pagpatay usab kang Lazaro kay tungod kaniya daghan sa mga Judio ang namiya ug mituo kang Jesus. Sa pagkasunod adlaw, ang bagang panon sa mga tawo nga mitambong sa Kasaulogan sa Pagsaylo nakadungog nga taliabot si Jesus sa Jerusalem. Busa nanguha silag mga palwa sa palmera ug nanggula aron pagsugat kaniya ug naninggit, “Dalaygon ang Dios! Bulahan siya nga mianhi sa ngalan sa Ginoo! Panalanginan sa Dios ang Hari sa Israel!” Si Jesus mikuha ug nating asno ug mikabayo niini, sumala sa giingon sa kasulatan: “Ayaw kahadlok, siyudad sa Sion! Ania ang imong Hari, nagkabayo sa usa ka nating asno.” Ang iyang mga tinun-an wala makasabot niini niadtong higayona. Apan sa dihang gibayaw na si Jesus ngadto sa himaya, nahinumdom sila nga ang kasulatan naghisgot niini mahitungod kaniya ug nga kini gibuhat ngadto kaniya. Mitaho sa nahitabo ang mga tawo nga uban ni Jesus sa dihang gipagula niya si Lazaro sa lubnganan ug gibanhaw. Gisugat siya sa mga tawo kay nakadungog man sila nga gibuhat niya kining dakong milagro. Busa nag-ingnanay ang mga Pariseo, “Nakita na ninyo, wala gayod kitay mahimo! Tan-awa, ang tanan misunod kaniya!” May pipila ka mga Grego ang miuban sa mga nanungas ngadto sa Jerusalem sa panahon sa kasaulogan aron pagsimba. Miduol sila kang Felipe nga taga-Betsaida sa Galilea ug miingon, “Sir, buot kaming makigkita kang Jesus.” Busa miadto si Felipe ug misugilon kang Andres ug silang duha nangadto kang Jesus ug ilang gipahibalo siya. Si Jesus mitubag kanila, “Ang takna miabot na nga ang Anak sa Tawo pasidunggan pag-ayo. Sultihan ko kamo: ang usa ka lugas sa trigo magpabilin nga usa ra gayod ka lugas gawas kon kini ipugas sa yuta ug mamatay. Kon kini mamatay, mamunga kinig daghan. Ang magmahal sa iyang kaugalingong kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan ang dili mahinugon sa iyang kinabuhi niining kalibotana, magpatunhay niini alang sa kinabuhing dayon. Ang buot mag-alagad kanako kinahanglan mosunod kanako aron kon hain ako, atua usab ang akong sulugoon. Ang akong Amahan magpasidungog kaniya nga mag-alagad kanako. “Nabalaka ako ug unsa may akong isulti? Moingon ba ako, ‘Amahan, ayaw ipadangat kanako kining taknaa’? Dili, kay ang hinungdan sa akong pag-anhi mao ang pagdawat niining takna sa pag-antos. Amahan, pasidunggi ang imong ngalan!” Unya may tingog gikan sa langit nga nag-ingon: “Gipasidunggan ko na kini ug pasidunggan ko kini pag-usab.” Ang mga tawo nga nagtindog didto nakadungog sa tingog ug miingon sila, “Midalugdog man!” Ang uban miingon, “May anghel nga misulti kaniya!” Apan si Jesus miingon kanila, “Kining tingoga gipadungog dili alang kanako kondili alang kaninyo. Karon mao ang panahon nga hukman ang kalibotan. Karon palagputon ang nagmando niining kalibotana. Ug kon iisa na ako gikan sa yuta, kabigon ko ang tanang tawo ngari kanako.” ( Sa pagsulti niya niini, iyang gipasabot ang matang sa kamatayon nga modangat kaniya.) Ang mga tawo mitubag, “Ang atong Balaod nag-ingon nga dili mamatay ang Mesiyas busa nganong miingon ka man nga ang Anak sa Tawo kinahanglan iisa? Kinsa man diay kining Anak sa Tawo?” Si Jesus mitubag, “Ang kahayag mag-uban kaninyo sa mubo na lang nga panahon. Busa lakaw kamo samtang uban pa kaninyo ang kahayag aron dili kamo maabtan sa kangitngit kay ang naglakaw diha sa kangitngit wala mahibalo asa siya padulong. Busa tuohi ninyo ang kahayag samtang anaa pa kini kaninyo aron mahimo kamong katawhan sa kahayag.” Human kini isulti ni Jesus, milakaw siya ug mitago. Bisan tuod nabuhat niya kining tanang mga milagro sa ilang atubangan, wala sila motuo kaniya aron matuman ang gisulti ni propeta Isaias: “Ginoo, kinsay mituo sa mensahe nga among gisangyaw? Ug kinsa bay gipakitaan sa Ginoo sa iyang gahom?” Wala sila makatuo niini tungod kay, sama sa gisulti usab ni Isaias, “Gibutaan sila sa Dios ug gitakpan ang ilang salabotan, aron ang ilang mga mata dili makakita, ug ang ilang mga salabotan dili makasabot, ug dili sila moari kanako aron akong ayohon, nag-ingon ang Dios.” Gisulti kini ni Isaias kay nakita man niya ang himaya ni Jesus ug nagsulti mahitungod kaniya. Bisan pa niini, daghang kadagkoan sa mga Judio mituo kang Jesus, apan tungod sa mga Pariseo wala sila magpaila niini aron dili sila palagputon gikan sa sinagoga. Gipalabi nila nga daygon sila sa mga tawo kay sa daygon sila sa Dios. Unya si Jesus misultig kusog, “Ang nagtuo kanako wala magtuo kanako lamang kondili kaniya usab nga nagpadala kanako. Ang nakakita kanako nakakita usab kaniya nga nagpadala kanako. Mianhi ako ingon nga kahayag sa kalibotan aron ang tanan nga nagtuo kanako dili magpabilin sa kangitngit. Ang mamati sa akong mensahe ug dili magtuman niini dili ko hukman. Mianhi ako dili aron pagsilot sa kalibotan kondili aron pagluwas niini. Adunay mosilot niadtong magsalikway kanako ug dili modawat sa akong mensahe. Ang pulong nga akong gisulti mao unya ang maghukom kaniya sa kataposang adlaw! Matuman gayod kini kay wala man ako magsulti sa akong kaugalingong kabubut-on. Ang Amahan nga nagpadala kanako maoy nagsugo kanako kon unsay akong isulti. Ug nasayod ako nga ang iyang sugo naghatag ug kinabuhing dayon. Busa ang akong gisulti mao ang gipasulti kanako sa Amahan.” Bisperas kadto sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Nasayod si Jesus nga miabot na ang panahon sa iyang pagbiya niining kalibotana ug pag-adto sa Amahan. Kanunay niyang gihigugma kadtong mga iya nga ania sa kalibotan ug gihigugma niya sila hangtod sa kataposan. Nanihapon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Niadtong taknaa gitisok na sa Yawa ngadto sa hunahuna ni Judas nga anak ni Simon Iscariote, ang pagbudhi kang Jesus. Nasayod si Jesus nga gitugyan kaniya sa Amahan ang tanang gahom ug nga siya gikan sa Dios ug moadto sa Dios. Busa mitindog si Jesus, gihukas niya ang iyang sapaw ug nagbakos siyag tualya. Unya naghuwad siyag tubig sa planggana ug gihugasan niya ang mga tiil sa mga tinun-an ug gipahiran sa tualya nga iyang gibakos. Miduol siya kang Simon Pedro ug si Pedro miingon kaniya, “Ginoo, hugasan mo ba diay ang akong tiil?” Si Jesus mitubag, “Dili ka pa karon makasabot sa akong gibuhat apan makasabot ka ra unya.” Si Pedro miingon, “Dili gayod ako magpahugas nimo sa akong mga tiil!” Apan si Jesus mitubag, “Kon dili ko hugasan ang imong mga tiil, wala kay labot kanako!” Si Simon Pedro mitubag, “Kon mao kana, Ginoo, dili kay ang mga tiil ko lamang ang hugasi kondili hasta usab ang akong ulo ug mga kamot!” Apan si Jesus miingon, “Ang nakaligo hinlo na ug dili kinahanglan nga manghugas pa, gawas sa iyang mga tiil. Kamong tanan hinlo na, gawas sa usa kaninyo.” Nasayod nang daan si Jesus kinsa ang magbudhi kaniya, busa miingon siya, “Kamong tanan hinlo na, gawas sa usa kaninyo.” Human niya kahugasi ang ilang mga tiil, gisul-ob pag-usab ni Jesus ang iyang sapaw ug mibalik siya sa iyang dapit sa lamisa. Unya nangutana siya, “Nakasabot ba kamo sa akong gibuhat kaninyo? Kamo nagtawag kanakog Magtutudlo ug Ginoo ug husto kana kay mao man kana ako. Kon ako nga inyong Ginoo ug Magtutudlo naghugas sa inyong mga tiil, kinahanglan nga maghinugasay usab kamo sa inyong mga tiil. Naghatag ako kaninyog panig-ingnan aron inyong buhaton ang gibuhat ko kaninyo. Sultihan ko kamo: walay ulipon nga labaw sa iyang agalon ug walay sinugo nga labaw sa nagsugo kaniya. Karon nga nasayod na kamo sa maong kamatuoran, bulahan kamo kon inyo kining buhaton!” “Wala ako magsulti mahitungod kaninyong tanan. Nakaila ako sa akong gipili apan kinahanglan matuman ang kasulatan nga nag-ingon, ‘Ang tawo nga nakigsalo kanako sa pagkaon nahimo nga akong kaaway.’ Gisultihan ko kamo niini sa wala pa kini mahitabo aron inigkahitabo na niini, motuo kamo nga ‘Ako mao’. Sultihan ko kamo: ang modawat kang bisan kinsa nga akong ipadala, modawat usab kanako. Ug ang modawat kanako, modawat usab sa nagpadala kanako.” Human kini isulti ni Jesus, nasubo siya pag-ayo ug miingon sa walay lipudlipod, “Sultihan ko kamo nga ang usa kaninyo magbudhi kanako.” Nagtinan-away ang mga tinun-an ug nahibulong pag-ayo kon kinsa ang iyang gipasabot. Usa sa mga tinun-an nga gimahal ni Jesus naglingkod tupad kaniya. Si Simon Pedro misinyas kaniya ug miingon, “Pangutan-a si Jesus kon kinsa ang iyang gipasabot.” Busa ang maong tinun-an misampig pag-ayo kang Jesus ug nangutana, “Kinsa man siya, Ginoo?” “Siya mao kadtong hatagan ko niining tipik sa pan human ko kini ikatuslob, ” mitubag si Jesus. Busa mikuha siyag pan ug gituslob niya kini ug gihatag kang Judas nga anak ni Simon Iscariote. Sa pagdawat ni Judas sa pan, si Satanas misulod kaniya. Miingon kaniya si Jesus, “Buhata dayon ang buot mong buhaton!” Walay usa niadtong didto sa kan-anan nga nakasabot nganong gisulti kadto ni Jesus ngadto kang Judas. Ug kay si Judas man ang nagkupot sa puntil sa kuwarta, pipila sa mga tinun-an naghunahuna nga gipalakaw siya ni Jesus aron pagpalit sa ilang gikinahanglan alang sa kasaulogan o kaha may ipahatag si Jesus ngadto sa mga kabos. Gidawat ni Judas ang pan ug midali siya paggula. Gabii kadto. Sa nakalakaw na si Judas, miingon si Jesus, “Karon ang Anak sa Tawo gipasidunggan ug ang Dios gipasidunggan pinaagi kaniya. Ug kon ang Dios gipasidunggan pinaagi sa Anak sa Tawo, ang Anak sa Tawo pasidunggan sa Dios pinaagi sa iyang kaugalingong himaya ug kini iyang buhaton dayon. Mga anak, dili na ako magdugay uban kaninyo. Mangita kamo kanako apan sultihan ko kamo karon sa akong gisulti sa mga kadagkoan sa mga Judio, ‘Dili kamo makaadto sa akong adtoan.’ Maghatag ako kaninyog bag-ong sugo: paghigugmaay kamo. Ingon nga ako nahigugma kaninyo, paghigugmaay usab kamo. Kon maghigugmaay kamo, mahibalo ang tanan nga kamo akong mga tinun-an.” Si Simon Pedro nangutana kaniya, “Ginoo, asa ka man moadto?” Si Jesus mitubag, “Dili ka pa karon makaadto sa akong adtoan, apan makaadto ka ra unya.” Si Pedro nangutana, “Ginoo, nganong dili man ako makauban kanimo karon? Andam ako pagpakamatay alang kanimo!” Si Jesus mitubag, “Andam ka ba gayod pagpakamatay alang kanako? Sultihan ko ikaw: sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo na ako sa makatulo.” Ug miingon kanila si Jesus, “Ayaw kamog kaguol. Salig kamo sa Dios ug salig usab kanako. Sa balay sa akong Amahan adunay daghang mga lawak ug moadto ako aron pag-andam ug dapit alang kaninyo. Kon dili pa kini tinuod, dili ko unta kamo sultihan niini. Ug kon atua na ako didto ug makaandam nag dapit alang kaninyo, mobalik ako ug kuhaon ko kamo aron bisag asa ako, atua usab kamo. Nahibalo kamo sa dalan paingon sa dapit nga akong adtoan.” Apan si Tomas miingon kaniya, “Ginoo, wala kami mahibalo kon asa ka paingon busa unsaon man namo pagkatultol sa dalan?” Si Jesus mitubag, “Ako ang dalan, ang kamatuoran ug ang kinabuhi. Walay makaadto sa Amahan kon dili moagi kanako. Karon nga nakaila na kamo kanako, makaila usab kamo sa akong Amahan. Ug sukad karon nakaila na kamo kaniya ug nakakita kaniya.” Si Felipe miingon kaniya, “Ginoo, ipakita kanamo ang Amahan ug igo na kana kanamo.” Si Jesus mitubag, “Dugay na akong nakig-uban kaninyong tanan unya wala ka pa gihapon makaila kanako, Felipe? Ang nakakita kanako nakakita usab sa Amahan. Busa nganong nag-ingon ka man, ‘Ipakita kanamo ang Amahan’? Wala ka ba motuo, Felipe, nga ako anaa sa Amahan ug ang Amahan ania kanako? Wala maggikan kanako ang mga pulong nga gisulti ko kaninyo. Ang Amahan nga ania kanako nagbuhat sa iyang kaugalingong buluhaton. Tuohi ninyo nga ako anaa sa Amahan ug nga ang Amahan ania kanako. Kon dili kamo motuo sa akong gisulti, panuo kamo kanako tungod niining maong mga buhat. Ang tinuod mao kini: ang motuo kanako magbuhat sa akong mga buhat ug magbuhat siyag labaw pa niini kay moadto man ako sa Amahan. Ug buhaton ko bisan unsa ang inyong pangayoon sa akong ngalan aron himayaon ang Amahan pinaagi sa Anak. Kon mangayo kamo bisag unsa sa akong ngalan, buhaton ko kini. “Kon nahigugma kamo kanako, tumana ninyo ang akong mga sugo. Mangayo ako sa Amahan ug hatagan kamo niyag laing Magtatabang aron makig-uban kaninyo hangtod sa kahangtoran. Siya mao ang Espiritu sa kamatuoran. Ang kalibotan dili makahimo pagdawat kaniya kay dili man kini makakita o makaila kaniya. Apan kamo nakaila kaniya kay nag-uban siya ug nagpuyo diha kaninyo. “Dili ko kamo biyaan nga daw mga ilong tuwapos. Mobalik ako kaninyo. Sa dili madugay ang kalibotan dili na makakita kanako apan kamo makakita kanako. Ug kay ako buhi man, mabuhi usab kamo. Inig-abot niadtong adlawa, mahibalo kamo nga ako anaa sa Amahan ug kamo ania kanako, sama nga ako anaa usab kaninyo. “Ang modawat sa akong mga sugo ug magtuman niini mao ang nahigugma kanako. Ang akong Amahan mahigugma kaniya nga nahigugma kanako ug ako usab mahigugma kaniya ug magpaila sa akong kaugalingon ngadto kaniya.” Si Judas (dili si Judas Iscariote) miingon, “Ginoo, unsa mang pagkabutanga nga kanamo mo man ipaila ang imong kaugalingon ug dili man hinuon ngadto sa katawhan?” Si Jesus mitubag, “Ang nahigugma kanako magtuman sa akong gisugo. Higugmaon siya sa akong Amahan ug ang akong Amahan ug ako moanha ug magpuyo diha kaniya. Ang wala mahigugma kanako dili motuman sa akong gisugo. Ang mensahe nga inyong nadungog dili akoa kondili iya sa Amahan nga nagpadala kanako. “Gisultihan ko kamo niini samtang ako uban pa kaninyo. Siya nga inyong ikauban nga mao ang Espiritu Santo nga ipadala sa Amahan sa akong ngalan, magtudlo ug magpahinumdom kaninyo sa tanan nga akong gisulti kaninyo. “Ang kalinaw ibilin ko kaninyo. Ang akong kalinaw nga dili sama sa ikahatag sa kalibotan ihatag ko kaninyo. Ayaw kamog kabalaka ug ayaw kahadlok. Gisultihan ko na kamo nga mobiya ako apan mobalik ako. Kon gihigugma ninyo ako, malipay kamo nga moadto ako sa Amahan kay siya labaw man kanako. Gisultihan ko kamo niini karon sa wala pa kini mahitabo aron inigkahitabo niini, motuo kamo. Dili na ako makigsulti kaninyog dugay kay taliabot ang nagmando niining kalibotana. Wala siyay gahom nga makabuntog kanako. Apan kinahanglan nga mahibalo ang kalibotan nga nahigugma ako sa Amahan. Busa gibuhat ko ang tanan nga iyang gisugo kanako. “Tana, manglakaw na kita. “Ako ang matuod nga punoan sa paras, ug ang akong Amahan mao ang tig-atiman. Putlon niya ang tanan kong sanga nga dili mamunga ug pul-ongan niya ang tanang sanga nga mamunga aron kini mahinlo ug mamungag daghan. Nahinlo na kamo pinaagi sa mga pulong nga akong gisulti kaninyo. Pabilin kamo kanako ug ako magpabilin kaninyo. Dili kamo makabunga gawas kon magpabilin kamo kanako, sama nga ang usa ka sanga dili makabunga gawas kon magpabilin kini sa punoan. “Ako ang punoan sa paras ug kamo ang mga sanga. Ang magpabilin kanako ug ako diha kaniya, mamungag daghan. Kay kon wala ako, wala kamoy mahimo. Ang dili magpabilin kanako mahisama sa usa ka sanga nga ilabay ug malaya. Pamuniton kini ug itambog sa kalayo aron masunog. Kon magpabilin kamo kanako ug ang akong mga pulong magpabilin kaninyo, makapangayo kamog bisan unsa ug madawat ninyo kini. Sa inyong pagpamungag daghan kapasidunggan ang akong Amahan ug sa ingon niini kamo mahimong akong mga tinun-an. Nahigugma ako kaninyo ingon nga ang Amahan nahigugma kanako. Pabilin kamo sa akong gugma. Kon tumanon ninyo ang akong mga sugo magpabilin kamo sa akong gugma sama nga ako nagtuman sa mga sugo sa akong Amahan ug nagpabilin sa iyang gugma. “Gisultihan ko kamo niini aron mabatonan ninyo ang akong kalipay ug mahingpit ang inyong kalipay. Kini mao ang akong sugo: paghigugmaay kamo sama nga ako nahigugma kaninyo. Ang labing dakong gugma nga ikahatag sa usa ka tawo ngadto sa iyang mga higala mao ang paghatag sa kaugalingon niyang kinabuhi alang kanila. Kamo akong mga higala kon buhaton ninyo ang gisugo ko kaninyo. Dili ko na kamo tawgon nga mga sulugoon kay ang sulugoon wala mahibalo sa gibuhat sa iyang agalon. Hinuon, tawgon ko kamo nga akong mga higala kay gisultihan ko man kamo sa tanan nga nadungog ko gikan sa akong Amahan. Dili kamo ang nagpili kanako. Ako ang nagpili ug nagtudlo kaninyo aron kamo manglakaw ug mamunga ug bunga nga molungtad. Busa ihatag kaninyo sa Amahan bisag unsay inyong pangayoon kaniya pinaagi sa akong ngalan. Kini mao ang isugo ko kaninyo: paghigugmaay kamo. “Kon nasilag kaninyo ang kalibotan, hinumdomi nga akoy unang gikasilagan niini. Kon kamo iya pa sa kalibotan, higugmaon unta kamo sa kalibotan ingon nga iya sa kalibotan. Apan gipili ko kamo gikan niining kalibotana ug kamo dili na iya sa kalibotan. Busa nasilag kaninyo ang kalibotan. Hinumdomi ang akong giingon kaninyo: ‘Walay ulipon nga labaw sa iyang agalon.’ Kon gilutos nila ako, lutoson usab kamo nila; kon tumanon nila ang akong gisulti, tumanon usab nila ang inyong isulti. Apan kining tanan buhaton nila kaninyo tungod kanako kay wala man sila makaila kaniya nga nagpadala kanako. Dili unta sila makasala kon wala pa ako moanhi ug mosulti kanila. Apan karon dili na sila makaingon nga wala silay sala. Ang nasilag kanako nasilag usab sa akong Amahan. Dili unta sila makasala kon wala ko pa buhata ang mga milagro diha kanila nga sukad masukad wala pa gayoy nakahimo. Apan karon nakakita sila sa akong nabuhat ug nasilag sila kanako ug sa akong Amahan. Hinuon, kinahanglan nga mahitabo kini aron matuman ang nasulat sa ilang Balaod nga nag-ingon, ‘Gikasilagan nila ako bisag walay hinungdan.’ “Moanhi ang Magtatabang nga mao ang Espiritu nga nagpadayag sa kamatuoran nga gikan sa Amahan. Ipadala ko siya gikan sa Amahan ug magsaksi siya mahitungod kanako. Ug magsaksi usab kamo mahitungod kanako kay kamo uban man kanako sukad pa sa sinugdan. “Gisulti ko kini kaninyo aron dili kamo mawad-an sa inyong pagtuo. Hinginlan kamo nila gikan sa mga sinagoga ug moabot ang panahon nga ang magpatay kaninyo magtuo nga nagbuhat siya sa kabubut-on sa Dios. Kini ilang buhaton kaninyo kay wala man sila makaila sa Amahan ug kanako. Apan gisultihan ko kamo niini aron nga inigbuhat nila niini, inyong mahinumdoman ang gisulti ko kaninyo. “Wala ko kamo sultihi niining mga butanga sa sinugdan, kay ako uban pa man kaninyo. Ug karon nga moadto na ako sa nagpadala kanako wala hinuoy usa kaninyo nga nangutana kanako kon asa ako paingon. Apan karon nga gisultihan ko na kamo, nasubo kamo. Apan ang tinuod mao nga mas makaayo kaninyo nga biyaan ko kamo kay kon dili, dili moanhi kaninyo ang Magtatabang. Apan kon mobiya ako, ipadala ko siya kaninyo. Unya inig-abot niya, iyang pailhon ang mga tawo sa kalibotan mahitungod sa ilang sala ug sa pagkamatarong ug sa silot. Pailhon sila sa ilang sala kay wala man sila motuo kanako. Ug pailhon sila unsay matarong kay moadto man ako sa Amahan ug dili na kamo makakita kanako. Ug pailhon sila sa silot kay ang nagmando niining kalibotana gisilotan na man. “Daghan pa unta kaayo akog isulti kaninyo apan karon dili pa kamo makatugkad niini. Apan inig-abot sa Espiritu sa kamatuoran, tultolan kamo niya sa tibuok kamatuoran. Dili siya magsulti sa iyang kaugalingong pagbuot kondili sultihan kamo niya sa iyang nadungog ingon man sa mga butang umaabot. Himayaon niya ako kay ang ania kanako iya mang dawaton ug isulti kaninyo. Ang tanan nga iya sa Amahan, akoa. Busa miingon ako nga dawaton sa Espiritu ang akong ihatag kaniya ug isugilon niya kini kaninyo. “Sa dili madugay dili na ako ninyo makita apan tapos sa mubong panahon makita na usab ako ninyo.” Pipila sa iyang mga tinun-an nangutana sa ilang mga kauban, “Unsa bay kahulogan niining iyang giingon kanato nga sa dili madugay dili na kita makakita kaniya apan tapos sa mubong panahon makita na usab nato siya? Ug unsa man usab ang iyang buot ipasabot sa iyang pag-ingon nga moadto siya sa iyang Amahan? Unsa may kahulogan niining iyang giingon ‘sa dili madugay’?” nangutana sila. “Dili nato masabtan ang iyang gisulti!” Si Jesus nahibalo nga buot silang mangutana kaniya busa miingon siya kanila, “Miingon ako, ‘Sa dili madugay dili na ako ninyo makita apan tapos sa mubong panahon makita na usab ako ninyo.’ Kini ba ang inyong gikalibgan? Sultihan ko kamo: maghilak kamo ug magminatay apan malipay ang kalibotan. Maguol kamo apan mahimong kalipay ang inyong kaguol. Kon ang usa ka babaye hapit na manganak, maguol siya kay miabot na man ang takna sa iyang pag-antos. Apan inigkatawo sa bata malimot siya sa iyang pag-antos kay malipay man siya nga natawo ang usa ka bata. Mao usab kini ang mahitabo kaninyo. Karon naguol kamo apan makigkita ra ako kaninyo pag-usab ug malipay unya kamo pag-ayo—kalipay nga walay makaagaw gikan kaninyo. “Inig-abot niadtong adlawa dili kamo mangayo kanako bisag unsa. Sultihan ko kamo: ang Amahan mohatag kaninyo bisag unsay inyong pangayoon kaniya pinaagi sa akong ngalan. Hangtod karon wala pa kamo mangayo ug bisag unsa pinaagi sa akong ngalan. Pangayo ug kamo hatagan aron mahingpit ang inyong kalipay. “Gisulti ko kini kaninyo pinaagig mga sambingay. Apan moabot ang panahon nga dili na ako mogamit ug mga sambingay kondili mosulti ako kaninyo mahitungod sa Amahan pinaagi sa yanong mga pulong. Inig-abot niadtong adlawa mangayo kamo kaniya pinaagi sa akong ngalan ug ako dili moingon nga ako maoy mangayo alang kaninyo kay ang Amahan mismo nahigugma man kaninyo. Nahigugma siya kaninyo kay nahigugma man kamo kanako ug mituo nga ako gikan sa Dios. Tinuod nga ako gikan sa Amahan ug mianhi sa kalibotan. Ug karon mobiya ako sa kalibotan ug mobalik sa Amahan.” Unya ang iyang mga tinun-an miingon kaniya, “Karon yano na gayod ang imong pagsulti ug dili na pinaagig mga sambingay. Nahibalo na kami karon nga nasayod ka sa tanang butang ug wala ka magkinahanglan nga aduna pay mangutana kanimo. Busa mituo kami nga ikaw gikan gayod sa Dios.” Si Jesus mitubag kanila, “Karon, mituo na ba kamo? Ang panahon moabot ug karon mao na, nga magkatibulaag kamong tanan. Mamauli kamo sa inyo ug inyo akong biyaan. Apan dili ako mag-inusara kay ang Amahan nag-uban man kanako. Gisulti ko kini kaninyo aron makabaton kamog kalinaw pinaagi sa inyong pagkahiusa kanako. Paantuson kamo sa kalibotan apan ayaw kahadlok kay nabuntog ko na ang kalibotan!” Human makasulti si Jesus niini, mihangad siya sa langit ug miingon, “Amahan, miabot na ang takna. Ipadayag ang himaya sa imong Anak aron ipadayag sa Anak ang imong himaya kay gihatagan mo siyag katungod ibabaw sa tanang tawo aron hatagan niyag kinabuhing dayon ang tanan nga imong gitugyan kaniya. Ug kini mao ang kinabuhing dayon: nga ang mga tawo moila kanimo nga mao ang bugtong matuod nga Dios ug kang Jesu-Cristo nga imong gipadala. Gipadayag ko ang imong himaya dinhi sa kalibotan. Gihuman ko ang imong gipabuhat kanako. Karon, Amahan, pasidunggi ako diha sa imong presensya pinaagi sa dungog nga akong gihuptan uban kanimo sa wala pa buhata ang kalibotan. “Gipaila ko ikaw sa mga tawo nga imong gihatag kanako gikan sa kalibotan. Imo sila ug gitugyan mo sila kanako. Gituman nila ang imong pulong ug karon nahibalo sila nga ang tanan nga gihatag mo kanako naggikan kanimo. Gihatag ko kanila ang mensahe nga imong gitugyan kanako ug kini gidawat nila. Nasayod sila nga tinuod nga ako gikan kanimo ug mituo sila nga ikaw ang nagpadala kanako. “Nag-ampo ako alang kanila. Wala ako mag-ampo alang sa kalibotan kondili alang sa mga tawo nga imong gitugyan kanako kay imo man sila. Ang tanang tawo nga ako, imo. Ug silang tanan nga imo, ako. Ug ang akong himaya gipadayag diha kanila. Ug karon moanha ako kanimo. Dili na ako magdugay dinhi sa kalibotan apan sila magpabilin dinhi. Balaang Amahan, bantayi sila diha sa gahom sa imong ngalan—ang ngalan nga imong gihatag kanako, aron sila mausa ingon nga ikaw ug ako usa lamang! Samtang ako uban pa kanila, gibantayan ko sila pinaagi sa gahom sa imong ngalan, ang ngalan nga imong gihatag kanako. Gibantayan ko sila ug walay usa kanila nga nawala gawas niadtong tawo nga gikatakda nga mawala gayod aron matuman ang kasulatan. Ug karon moanha ako kanimo. Ug gisulti ko kining mga butanga dinhi sa kalibotan aron malipay sila sa hingpit duyog kanako. Gihatag ko kanila ang imong pulong busa gikasilagan sila sa kalibotan kay dili man sila iya sa kalibotan sama nga ako dili iya sa kalibotan. Wala ako maghangyo kanimo nga kuhaon mo sila gikan sa kalibotan kondili nga bantayan mo hinuon sila batok sa Yawa. Sama nga ako dili iya sa kalibotan, dili usab sila iya sa kalibotan. Balaana sila diha sa kamatuoran; ang imong pulong kamatuoran. Gipadala ko sila sa kalibotan sama nga ako imong gipadala nganhi sa kalibotan. Ug tungod kanila gitugyan ko ang akong kaugalingon nganha kanimo aron maimo usab sila. “Nag-ampo ako dili lamang alang kanila kondili alang usab niadtong motuo kanako tungod sa ilang mensahe. Nag-ampo ako nga mausa unta sila. Amahan, mausa unta sila dinhi kanato sama nga ikaw ania kanako ug ako anaa kanimo aron motuo ang kalibotan nga ikaw maoy nagpadala kanako. Gihatagan ko sila sa samang himaya nga imong gihatag kanako aron sila mausa sa hingpit ingon nga ikaw ug ako usa ra. Ako anaa kanila ug ikaw ania kanako aron sila mausa ug sa ingon masayod ang kalibotan nga ikaw nagpadala kanako ug nga nahigugma ka kanila sama nga ikaw nahigugma kanako. “Amahan, gihatag mo sila kanako ug buot ko nga bisan asa ako atua usab sila aron makakita sila sa akong himaya, ang himaya nga imong gihatag kanako, kay nahigugma ka man kanako bisan sa wala pa buhata ang kalibotan. Amahan nga matarong, ang kalibotan wala makaila kanimo apan ako nakaila kanimo ug kini sila nasayod nga ikaw ang nagpadala kanako. Gipaila ko ikaw kanila ug kini akong padayonon pagbuhat aron mabatonan nila ang imong gugma alang kanako ug magpuyo usab ako diha kanila.” Human si Jesus makapamulong niini, mitabok siya sa sapa sa Kidron kuyog sa iyang mga tinun-an. Niadtong dapita may usa ka tanaman ug misulod niini si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Si Judas, ang nagbudhi kaniya, nakatultol niining dapita kay si Jesus ug ang iyang mga tinun-an mag-adtoan man didto. Busa miadto si Judas sa tanaman kuyog ang usa ka panon sa mga Romanhong sundalo. Mikuyog usab ang pipila ka guwardiya sa Templo nga gipadala sa mga kadagkoan sa mga pari ug sa mga Pariseo. Sangkap silag mga hinagiban, mga parol ug mga sulo. Si Jesus nga nasayod sa tanan nga mahitabo kaniya, mitagbo kanila ug miingon, “Kinsay inyong gipangita?” Sila mitubag, “Si Jesus nga taga-Nazaret.” “Ako,” siya miingon. Si Judas, ang nagbudhi kaniya, nagbarog didto uban kanila. Sa pag-ingon ni Jesus kanila, “Ako,” miatras sila ug nangatumba. Ug gipangutana sila pag-usab ni Jesus, “Kinsay inyong gipangita?” “Si Jesus nga taga-Nazaret,” sila mitubag. “Giingnan ko na kamo nga ako si Jesus. Kon ako ang inyong gipangita, ayaw ninyog hilabti kining uban,” miingon siya. Gisulti niya kini aron matuman ang iyang giingon, “Amahan, walay usa kanila nga nawala niadtong tanan nga imong gihatag kanako.” Unya si Simon Pedro nga may espada, milanit niini ug gitigbas niya ang ulipon sa Pangulong Pari, ug naputol ang tuong dalunggan sa ulipon. Malco ang ngalan sa ulipon. Miingon si Jesus kang Pedro, “Isakob ang imong espada! Nagtuo ka ba nga dili ko imnon ang kupa sa pag-antos nga gihatag kanako sa akong Amahan?” Unya gidakop si Jesus ug gigapos sa mga Romanhong sundalo ug sa ilang kapitan ug sa mga guwardiyang Judio. Gidala nila si Jesus una ngadto kang Annas, ang ugangan nga lalaki ni Caifas. Si Caifas mao ang Pangulong Pari niadtong tuiga. Si Caifas mao ang nagtambag sa mga Judio nga mas maayo nga usa ra ka tawo ang mamatay alang sa tanang tawo. Si Simon Pedro ug laing usa ka tinun-an misunod kang Jesus. Ang maong tinun-an kaila sa Pangulong Pari busa mikuyog siya kang Jesus ngadto sa hawanan nga diha sa tugkaran sa balay sa Pangulong Pari. Nagpabilin si Pedro didto sa gawas duol sa ganghaan. Mibalik paggula ang laing tinun-an nga kaila sa Pangulong Pari ug misulti sa babaye nga nagbantay sa ganghaan ug unya gidala niya si Pedro ngadto sa sulod. Ang babaye nga nagbantay sa ganghaan miingon kang Pedro, “Dili ba usa ka man sa mga tinun-an nianang tawhana?” “Dili, uy!” mitubag si Pedro. Tugnaw kadtong panahona, busa ang mga sulugoon ug mga guwardiya naghaling ug kalayo ginamit ang uling ug nagdangdang sila nga nagbarog libot niini. Si Pedro mibarog uban kanila aron mainitan usab siya. Unya gipangutana si Jesus sa Pangulong Pari mahitungod sa iyang mga tinun-an ug sa iyang pagtulon-an. Si Jesus mitubag, “Nagsulti ako sa dayag ngadto sa tanan. Ang tanan kong pagpanudlo gibuhat ko sulod sa mga sinagoga ug sa Templo. Wala akoy gisulti sa tago. Busa nganong nangutana ka pa man kanako? Maoy pangutan-a ang mga tawong nakadungog kanako kay nasayod sila sa akong gisulti.” Sa pagsulti ni Jesus niini, gisagpa siya sa usa sa mga guwardiya ug giingnan, “Nganong nakaako ka pagsultig ingon niini sa Pangulong Pari?” Si Jesus mitubag kaniya, “Kon may sayop man ako sa akong gisulti, ipahayag kini sa tanan nga ania dinhi. Apan kon husto ako, nganong gisagpa mo man ako?” Unya, ginapos gihapon, gipadala siya ni Annas ngadto kang Caifas nga Pangulong Pari. Sa laing bahin nagtindog gihapon si Pedro duol sa kalayo. Busa ang uban miingon kaniya, “Dili ba usa ka man sa mga tinun-an nianang tawhana?” Apan milimod si Pedro, “Dili, uy!” Unya usa sa mga ulipon sa Pangulong Pari nga paryenti sa tawo nga giputlan ni Pedro ug dalunggan nangutana, “Dili ba ikaw man kadtong akong nakit-an uban kaniya didto sa tanaman?” Ug si Pedro miingon na usab, “Dili!” Ug dihadiha may mituktugaok nga manok. Unya gikan sa balay ni Caifas, ilang gidala si Jesus ngadto sa palasyo sa gobernador. Sayo kadto sa buntag. Ang mga Judio wala mosulod sa palasyo kay dili sila buot molapas sa balaod sa ilang tinuohan bahin sa pagpanghinlo aron makakaon sila sa panihapon sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Busa migula si Pilato ug nangutana kanila, “Unsa may inyong sumbong batok niining tawhana?” Sila mitubag, “Dili unta namo siya dad-on nganhi kanimo kon wala pa siya makasala.” Ug si Pilato miingon kanila, “Dad-a ninyo siya ug hukmi sumala sa inyong balaod.” Ang mga Judio mitubag, “Wala itugot kanamo ang pagpatayg tawo.” Nahitabo kini aron matuman ang gisulti ni Jesus sa iyang paghisgot unsang paagiha siya mamatay. Unya mibalik si Pilato pagsulod sa palasyo ug gitawag niya si Jesus ug gipangutana, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Si Jesus mitubag, “Imo ba kining kaugalingong pangutana o gisultihan ka ba hinuon sa uban mahitungod kanako?” Si Pilato mitubag, “Judio ba gud ako? Ang imong kaugalingong katawhan ug ang mga kadagkoan sa mga pari ang nagtugyan kanimo ngari kanako. Unsa bay imong nabuhat?” Si Jesus mitubag, “Ang akong gingharian dili iya niining kalibotana. Kon ang akong gingharian iya pa niining kalibotana, ang akong mga sakop makig-away unta aron dili ako ikatugyan ngadto sa mga Judio. Apan ang akong gingharian dili iya niining kalibotana!” Tungod niini nangutana si Pilato kaniya, “Hari ka ba diay?” Si Jesus mitubag, “Nag-ingon ka nga hari ako. Tungod niini ako natawo ug mianhi sa kalibotan alang sa usa lamang ka tuyo nga mao ang pagsaksi sa kamatuoran. Ang anaa sa kamatuoran mamati kanako.” “Kay unsa bay kamatuoran?” nangutana si Pilato kaniya. Unya mibalik paggula si Pilato ug giingnan ang mga Judio, “Wala akoy nakaplagang katarongan aron silotan siya. Apan sumala sa inyong nabatasan, buhian ko ang usa ka binilanggo nga inyong pangayoon sa panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Gusto ba kamo nga buhian ko ang hari sa mga Judio?” Sila misinggit pagtubag, “Dili siya! Si Barabas maoy among gusto!” Si Barabas usa ka tulisan. Unya gikuha ni Pilato si Jesus ug iyang gipalatos. Ang mga sundalo naghimog purongpurong sa mga sangang tunokon ug gipahaom nila kini sa ulo ni Jesus. Gisul-oban usab nila siya ug bisti nga dagtom-pula, ug nanuol sila kaniya ug miingon, “Mabuhi ang Hari sa mga Judio!” Ug gisagpa nila siya. Unya migula na usab si Pilato ug miingon sa mga tawo, “Karon, dad-on ko siya nganhi kaninyo aron mahibalo kamo nga wala akoy nakaplagang katarongan aron silotan siya.” Busa migula si Jesus nga nagsul-ob sa purongpurong nga tunokon ug sa bisti nga dagtom-pula. Unya miingon si Pilato kanila, “Ania siya!” Sa pagkakita sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga guwardiya kaniya, naninggit sila, “Ilansang siya sa krus! Ilansang siya!” Si Pilato miingon kanila, “Kon mao kana, kuhaa siya ug ilansang sa krus. Wala akoy nakaplagang katarongan nga silotan ko siya.” Ang mga Judio mitubag, “Aduna kami balaod nga nagsugo nga angay siyang patyon, kay siya nagpaka-Anak sa Dios.” Sa pagkadungog ni Pilato niini, misamot siyag kahadlok. Busa mibalik siya pagsulod sa palasyo ug nangutana kang Jesus, “Taga diin ka ba gayod?” Apan si Jesus wala motubag kaniya. Busa si Pilato miingon kaniya, “Dili ka ba motubag kanako? Wala ka ba mahibalo nga ako may gahom sa pagbuhi kanimo ug sa pagpalansang kanimo sa krus?” Si Jesus mitubag, “Wala ka untay gahom kanako kon wala pa kini ihatag kanimo sa Dios. Busa ang tawo nga nagtugyan kanako nganha kanimo mas sad-an pa kay kanimo.” Sa pagkadungog ni Pilato niini, naninguha siya sa pagbuhi kaniya. Apan ang mga Judio naninggit, “Kon buhian mo siya nagpasabot kana nga dili ka higala sa Emperador. Kay bisan kinsay magpakahari kaaway sa Emperador!” Sa pagkadungog ni Pilato niini, gidala niya si Jesus sa gawas ug milingkod siya sa lingkoranan sa maghuhukom didto sa dapit nga ginganlag “Ang Plataporma nga Bato.” (Sa Hebreo ang ngalan niini “Gabata.”) Hapit na kadto maudto sa bisperas sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Unya si Pilato miingon sa mga Judio, “Ania ang inyong hari!” Apan sila naninggit sa pagtubag, “Patya siya! Patya! Ilansang siya sa krus!” Si Pilato nangutana kanila, “Gusto ba ninyong ipalansang ko sa krus ang inyong hari?” Ang kadagkoan sa mga pari mitubag, “Wala kami hari gawas sa Emperador!” Tungod niini gitugyan ni Pilato si Jesus ngadto kanila aron ilansang sa krus. Busa ilang gidala si Jesus. Migula siya nga nagpas-an sa krus ug miabot sa dapit nga ginganlag “Dapit sa Kalabera.” (Sa Hebreo ginganlan kinig “Golgota.”) Ug didto gilansang nila siya sa krus. May duha usab ka tawo nga gilansang nila sa krus diha sa isigkakilid ni Jesus. Nagsulat si Pilato ug pahibalo ug gipabutang niya kini sa krus ni Jesus. Ang iyang gisulat mao kini: “Jesus nga taga-Nazaret, ang Hari sa mga Judio.” Daghan ang mga Judio nga nakabasa niini kay ang dapit diin gilansang si Jesus dili man layo sa siyudad. Ang pahibalo gisulat sa Hebreo, sa Latin ug sa Grego. Ang mga kadagkoan sa mga pari miingon kang Pilato, “Ayaw isulat nga hari siya sa mga Judio kondili nga miingon siya, ‘Ako ang Hari sa mga Judio.’” Apan si Pilato mitubag, “Ang nasulat ko, dili ko na ilisan.” Tapos si Jesus ikalansang sa mga sundalo didto sa krus, gikuha nila ang iyang sapot ug gibahin sa upat, usa ka bahin sa matag sundalo. Gikuha usab nila ang bisti nga taas nga walay tinahian. Ang mga sundalo nag-ingnanay, “Dili nato kini gision. Magripa hinuon kita kon kinsay makapanag-iya niini.” Nahitabo kini aron matuman ang bahin sa kasulatan nga nag-ingon: “Gibahinbahin nila ang akong sapot, ug giripahan nila ang akong bisti.” Busa gibuhat kini sa mga sundalo. Duol sa krus ni Jesus nagbarog ang iyang inahan ug ang igsoon sa iyang inahan, si Maria nga asawa ni Cleofas ug si Maria Magdalena. Sa pagkakita ni Jesus sa iyang inahan ug sa tinun-an nga iyang gimahal nga nagbarog didto, miingon siya sa iyang inahan, “Babaye, siya ang imong anak.” Unya miingon siya sa tinun-an, “Siya ang imong inahan.” Sukad niadto gidala sa tinun-an si Maria aron didto na mopuyo sa iyang balay. Human niini, si Jesus nga nasayod nga ang tanan natuman na ug aron pagtuman sa kasulatan, miingon, “Giuhaw ako.” Didto may usa ka panaksan nga puno sa suka ug gitunlob nila ang espongha sa suka ug gibutang sa usa ka sanga sa isopo ug giisa nila kini ngadto sa iyang baba. Human makatilaw si Jesus sa suka, miingon siya, “Natapos na!” Unya miduko siya ug namatay. Ang kadagkoan sa mga Judio mihangyo kang Pilato nga balion nila ang mga bitiis sa mga tawo nga gilansang sa krus ug unya kuhaon sila. Gihimo nila kini kay adlaw man kadto sa Pagpangandam, ug dili sila buot nga magpabilin ang mga lawas didto sa krus sa Adlawng Igpapahulay kay ang umaabot nga Adlawng Igpapahulay balaan man kaayo. Busa nangadto ang mga sundalo ug ilang gipamali ang mga bitiis sa duha ka tawo nga gilansang sa krus uban kang Jesus. Apan sa pagduol na nila kang Jesus, nakita nila nga patay na siya busa wala nila balia ang iyang mga bitiis. Apan ginamit ang iyang bangkaw, giduslak sa usa sa mga sundalo ang kilid ni Jesus ug dihadiha mibuhagay ang dugo ug tubig. Ang tawo nga nakakita niining hitaboa nagpamatuod niini aron motuo usab kamo. Tinuod ug kasaligan ang iyang gisulti ug nahibalo siya nga nagsulti siya sa tinuod. Gihimo kini aron matuman ang bahin sa kasulatan nga nag-ingon, “Walay bukog niya nga balion.” Ug may lain pa gayong bahin sa kasulatan nga nag-ingon, “Ang mga tawo motan-aw kaniya nga ilang giduslak.” Human niini, si Jose nga taga-Arimatea mihangyo kang Pilato nga kuhaon niya ang lawas ni Jesus. Si Jose usa ka sumusunod ni Jesus apan sa tago lamang kay nahadlok man siya sa mga kadagkoan sa mga Judio. Gitugotan siya ni Pilato busa miadto si Jose ug gikuha niya ang lawas ni Jesus. Ug si Nicodemo, ang nakigkita kang Jesus usa niana ka gabii, mikuyog kaniya dala ang sinagol nga herba nga mira ug sabila nga ang gidaghanon mokabat ug mga 50 ka kilo. Unya gikuha nilang duha ang lawas ni Jesus ug ilang giputos ug panapton nga lino uban sa mga herba kay mao man kini ang nabatasan sa mga Judio sa pag-andam sa minatay alang sa paglubong. May usa ka tanaman didto sa dapit diin gilansang si Jesus ug sa maong tanaman may usa ka lubnganan nga wala pa gayod kalubngi. Ug kay adlaw man kadto sa Pagpangandam ug duol ra man ang lubnganan, ilang gipahimutang ang patayng lawas ni Jesus didto. Sayo sa buntag sa unang adlaw sa semana samtang ngitngit pa, si Maria Magdalena miadto sa lubnganan ug nakita niya nga ang bato naligid na gikan sa baba sa lubnganan. Midagan siya ug miadto kang Simon Pedro ug sa tinun-an nga gimahal ni Jesus ug giingnan niya sila, “Gikuha nila sa lubnganan ang Ginoo ug wala kami mahibalo kon hain nila ibutang siya!” Unya si Pedro ug ang laing tinun-an nangadto sa lubnganan. Nagdagan silang duha apan ang maong tinun-an mas kusog nga midagan kay kang Pedro ug nahiuna pag-abot sa lubnganan. Milili siya sa lubnganan ug iyang nakita ang panapton nga lino apan wala siya mosulod. Miabot si Simon Pedro sunod kaniya ug midiritso ngadto sa sulod sa lubnganan. Ug nakita niya didto ang panapton nga lino ug ang panapton nga giputos sa ulo ni Jesus. Wala kini mahitipon sa panapton nga lino kondili linukot lang gihapon diha sa iyang nahimutangan. Unya kadtong tinun-an nga nahiuna pag-abot sa lubnganan misulod usab ug nakakita siya ug mituo. Wala gihapon sila makasabot sa bahin sa kasulatan nga nag-ingon nga mabanhaw siya. Unya namauli ang mga tinun-an. Apan si Maria nagtindog nga naghilak didto sa gawas sa lubnganan. Unya miyuko siya aron paglili sa lubnganan ug nakita niya didto ang duha ka anghel nga nagbistig puti ug naglingkod sa dapit nga nahimutangan sa lawas ni Jesus. Ang usa didto dapit sa ulohan ug ang usa dapit sa tiilan. “Babaye, nganong naghilak ka man?” sila nangutana kaniya. Si Maria mitubag, “Ila man gud nga gikuha ang akong Ginoo ug wala ako mahibalo kon hain nila ibutang siya!” Sa pagkahuman niyag sulti niini, milingi siya ug iyang nakita si Jesus nga nagbarog didto apan wala siya makaila nga si Jesus diay kadto. “Babaye, nganong naghilak ka man?” nangutana si Jesus kaniya. “Kinsa man ang imong gipangita?” Nagtuo si Maria nga siya mao ang hardinero, busa miingon siya kaniya, “Kon ikaw maoy nagkuha kaniya, tug-ani ako kon hain mo siya ibutang kay kuhaon ko siya.” Si Jesus miingon kaniya, “Maria!” Ug si Maria miatubang kang Jesus ug miingon sa Hebreo, “Rabboni!” (nga sa ato pa, “Magtutudlo.”) Unya giingnan siya ni Jesus, “Ayaw akog hikapa kay wala pa ako makabalik sa Amahan. Adtoa hinuon ang akong kaigsoonan ug suginli sila nga moadto ako sa akong Amahan ug inyong Amahan, sa akong Dios ug inyong Dios.” Busa gisuginlan ni Maria Magdalena ang mga tinun-an nga nakakita siya sa Ginoo ug gisaysay niya kanila ang gisulti ni Jesus kaniya. Sa pagkakilomkilom na niadtong adlawa nga maoy unang adlaw sa semana nagtigom ang mga tinun-an ug gitrangkahan nila ang pultahan kay nahadlok man sila sa kadagkoan sa mga Judio. Unya mitungha si Jesus sa taliwala nila ug miingon, “Mainyo ang kalinaw.” Human siya makasulti niini, iyang gipakita kanila ang iyang mga kamot ug ang iyang kilid. Nalipay pag-ayo ang mga tinun-an sa ilang pagkakita sa Ginoo. Unya si Jesus miingon kanila pag-usab, “Mainyo ang kalinaw. Ingon nga gipadala ako sa Amahan, ako usab nagpadala kaninyo.” Gisulti niya kini ug unya gihuypan niya sila ug giingnan, “Dawata ninyo ang Espiritu Santo. Kon pasayloon ninyo ang mga sala sa mga tawo, gipasaylo kini. Kon dili ninyo pasayloon ang ilang mga sala, dili usab kini pasayloon.” Si Tomas nga ginganlag Kaluha, usa sa 12 ka tinun-an, wala mahiuban kanila sa pag-anha ni Jesus. Busa gisuginlan siya sa ubang mga tinun-an, “Nakita namo ang Ginoo!” Si Tomas miingon kanila, “Gawas kon makita ko ug ikabutang ang akong tudlo sa inagian sa mga lansang diha sa iyang kamot ug mahikap ko ang samad sa iyang kilid, dili ako motuo.” Human molabay ang usa ka semana, nagtigom na usab ang mga tinun-an sulod sa lawak ug uban na kanila si Tomas. Gitrangkahan ang mga pultahan apan mitungha si Jesus ug mitindog sa taliwala nila ug miingon, “Mainyo ang kalinaw.” Unya miingon siya kang Tomas, “Tan-awa ang akong kamot ug hikapa kini. Hikapa usab ang samad sa akong kilid. Tuo ug ayaw na pagduhaduha!” Si Tomas miingon kaniya, “Ginoo ko ug Dios ko!” Unya miingon si Jesus kaniya, “Mituo ka ba tungod kay nakakita ka kanako? Bulahan kadtong motuo bisan wala makakita kanako!” Ug daghan pang mga milagro nga gibuhat ni Jesus sinaksihan sa iyang mga tinun-an nga wala nasulat niining basahona. Apan gisulat kini aron kamo motuo nga si Jesus mao ang Mesiyas, ang Anak sa Dios, ug pinaagi sa maong pagtuo makabaton kamo ug kinabuhi diha sa iyang ngalan. Human niini, nagpakita na usab si Jesus sa iyang mga tinun-an didto sa Lanaw sa Tiberias. Ang iyang pagpakita ingon niini: nagkatigom sila si Simon Pedro, si Tomas nga ginganlag Kaluha, si Natanael nga taga-Cana sa Galilea, ang mga anak ni Sebedeo ug ang duha ka laing tinun-an. Miingon kanila si Simon Pedro, “Managat ako.” Sila miingon, “Mouban kami.” Busa nangadto sila ug nanakay sa sakayan. Apan wala gayod silay nakuha tibuok gabii. Sa pagsubang na sa adlaw, nagtindog si Jesus didto sa lapyahan apan wala makaila ang mga tinun-an nga si Jesus diay kadto. Unya miingon siya kanila, “Mga anak, nakakuha ba kamo?” Sila mitubag, “Wala gayod.” Siya miingon kanila, “Itaktak ang inyong pukot dapit sa tuo sa sakayan ug makakuha kamo.” Busa gitaktak nila ang ilang pukot ug wala na sila makadaog pagbira niini kay daghan man kaayo ang ilang nakuha. Ang tinun-an nga gimahal ni Jesus miingon kang Pedro, “Ang Ginoo kana!” Sa pagkadungog ni Simon Pedro nga ang Ginoo diay kadto, gitapis niya ang iyang sapaw kay naghubo man siya ug miambak sa tubig. Ang ubang mga tinun-an nangadto sa lapyahan sakay sa sakayan nga nagbira sa pukot nga puno sa isda. Dili kaayo sila layo sa lapyahan—mga 90 ka metros lamang. Sa pagkawas na nila, nakita nila didto ang usa ka tapok sa binagang uling nga may isda nga gisugba ug may pan usab. Unya miingon si Jesus kanila, “Pagdala kamo diri ug pipila ka buok isda nga inyong nakuha.” Busa mikawas si Simon Pedro ug gibira niya sa lapyahan ang pukot nga napuno sa mga dagkong isda—153 ka buok ang tanan. Apan bisan pa sa kadaghan sa ilang nakuha, wala gayod magisi ang pukot. Unya miingon si Jesus kanila, “Dali ngari ug pangaon kamo.” Walay usa sa mga tinun-an nga nangahas pagpangutana kaniya kon kinsa siya kay nakaila man sila nga siya mao ang Ginoo. Busa miduol si Jesus ug gikuha niya ang pan ug gihatag kanila. Gihatag usab niya ang isda. Ikatulo kining pagpakita ni Jesus ngadto sa mga tinun-an human siya mabanhaw. Human nilag pangaon, nangutana si Jesus kang Simon Pedro, “Simon, anak ni Juan, gihigugma mo ba ako labaw sa paghigugma nimo niining mga butanga?” Siya mitubag, “Oo, Ginoo, nasayod ka nga gihigugma ko ikaw.” Si Jesus miingon kaniya, “Atimana ang akong mga nating karnero.” Unya miingon na usab si Jesus kaniya, “Simon, anak ni Juan, gihigugma mo ba ako?” Si Simon mitubag pag-usab, “Oo, Ginoo, nasayod ka nga gihigugma ko ikaw.” Si Jesus miingon kaniya, “Atimana ang akong mga karnero.” Unya, sa ikatulong higayon, si Jesus miingon, “Simon, anak ni Juan, gihigugma mo ba ako?” Si Pedro nasubo tungod kay gipangutana man siya ni Jesus sa ikatulong higayon, “Gihigugma mo ba ako?” Ug si Pedro miingon kaniya, “Ginoo, nasayod ka sa tanan. Nasayod ka nga gihigugma ko ikaw!” Si Jesus miingon kaniya, “Atimana ang akong mga karnero. Sultihan ko ikaw sa matuod: sa batan-on ka pa ikaw ra ang nagbakos sa imong kaugalingon ug nakaadto ka sa bisan diin nga gusto mong adtoan. Apan inigkatigulang na nimo, idupa mo ang imong mga kamot ug lain na ang magbakos alang kanimo ug dad-on ka sa dapit nga dili mo gustong adtoan.” (Sa pagsulti niya niini gipasabot ni Jesus kon unsang paagiha si Pedro mamatay aron paghimaya sa Dios.) Unya miingon si Jesus kaniya, “Sunod kanako!” Milingi si Pedro ug nakita niya nga misunod kanila ang tinun-an nga gimahal ni Jesus. Siya kadtong midip-ig sa dughan ni Jesus sa ilang pagpanihapon ug nangutana, “Ginoo, kinsa ba ang magbudhi kanimo?” Sa pagkakita ni Pedro kaniya, miingon siya kang Jesus, “Ginoo, unsa may dangatan niining tawhana?” Si Jesus mitubag, “Kon buot ko nga siya magpabiling buhi hangtod sa akong pagbalik, unsa may labot nimo? Sunod lamang kanako!” Busa mikaylap ang balita diha sa mga sumusunod ni Jesus nga dili mamatay ang maong tinun-an. Apan wala moingon si Jesus nga ang maong tinun-an dili mamatay. Igo lamang siyang miingon, “Kon buot ko nga siya magpabiling buhi hangtod sa akong pagbalik, unsa may labot nimo?” Kini siya mao ang tinun-an nga nagmatuod ug nagsulat niining mga butanga ug nasayod kami nga tinuod ang iyang gisulti. Daghan pa kaayong mga butang nga gibuhat ni Jesus. Kon gisulat pa ang tanan, nagtuo ako nga ang tibuok kalibotan dili gayod paigo nga kasudlan sa mga sinulat. Minahal kong Teofilo: Sa una kong sinulat gihisgotan ko ang tanang butang nga gibuhat ug gitudlo ni Jesus sukad sa pagsugod niya sa iyang buluhaton hangtod sa adlaw nga gibayaw siya ngadto sa langit. Sa wala pa siya bayawa, gipahimangnoan niya pinaagi sa Espiritu Santo ang mga tawo nga iyang gipili nga mga apostoles. Sulod sa 40 ka adlaw human siya mamatay, mipakita siya kanila sa makadaghan, sa mga paagi nga nagmatuod nga buhi gayod siya. Nakita nila siya ug nakigsulti kanila mahitungod sa paghari sa Dios. Ug samtang si Jesus uban pa kanila gitugon niya sila, “Ayaw una kamo pagbiya sa Jerusalem. Hulata ninyo ang gasa nga gisaad sa akong Amahan sumala sa gisulti ko kaninyo. Kay si Juan nagbunyag pinaagi sa tubig apan pipila na lamang ka adlaw gikan karon bunyagan kamo pinaagi sa Espiritu Santo.” Sa pagkatigom na nila, gipangutana nila si Jesus, “Ginoo, ipahiuli mo ba pag-usab niining panahona ang gingharian sa Israel?” Si Jesus mitubag kanila, “Ang mga panahon ug mga adlaw gitakda nang daan diha sa pagbuot sa akong Amahan. Dili kamo angay magpakisayod kon kanus-a kini mahitabo. Apan kon mokunsad na kaninyo ang Espiritu Santo, makadawat kamog gahom ug mahimo kamong akong mga saksi sa Jerusalem, sa tibuok Judea ug Samaria ug sa tibuok kalibotan.” Human niya isulti kini, gibayaw siya ngadto sa langit samtang nagtan-aw sila kaniya. Unya gisalipdan siyag panganod ug wala na nila siya makita. Samtang nagtutok sila sa langit sa pagkayab ni Jesus, may duha ka tawo nga nagbistig puti nga mitungha pagkalit ug mibarog tupad kanila. Miingon sila, “Mga taga-Galilea, nganong nagbarog man kamo dinhi ug nagsigig hangad sa langit? Si Jesus nga gibayaw ngadto sa langit mobalik sa samang paagi sa iyang pagkayab ngadto sa langit.” Unya ang mga apostoles namalik sa Jerusalem gikan sa Bungtod sa mga Olibo nga may gilay-on nga usa ka kilometro gikan sa siyudad. Misulod sila sa Jerusalem ug misaka sa lawak sa itaas nga ilang giabotan. Sila si Pedro, si Juan, si Santiago, si Andres, si Felipe, si Tomas, si Bartolome, si Mateo, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Simon nga patriyota ug si Judas nga anak ni Santiago nagtigom kanunay aron mag-ampo. Uban usab kanila ang mga babaye ug si Maria nga inahan ni Jesus ug ang iyang mga igsoong lalaki. Usa ka adlaw niana, samtang nagtigom ang mga 120 ka magtutuo, mitindog si Pedro ug miingon, “Mga igsoon, kinahanglan nga matuman ang bahin sa kasulatan diin ang Espiritu Santo, pinaagi kang David, mitagna mahitungod kang Judas nga mitultol sa mga tawo nga nagdakop kang Jesus. Si Judas usa ka sakop kanhi sa atong pundok kay napili man siya aron mahiapil sa atong buluhaton.” ( Kadto si Judas mipalit ug uma ginamit ang salapi nga gibayad kaniya tungod sa iyang daotang buhat. Nahulog siya didto nga nag-una ang ulo ug namatay nga nahabwa ang iyang tinai. Ang tanang mga tawo nga nagpuyo sa Jerusalem nakabalita niini busa sa ilang pinulongan ginganlan nilag Akeldama ang maong uma, nga sa ato pa, “Ang Uma sa Dugo.”) “Kay kini nasulat sa basahon sa mga Salmo, ‘Mahimo untang mingaw ang iyang puloy-anan, ug wala nay magpuyo niini.’ Ug kini nasulat usab, ‘Aduna untay mopuli kaniya sa iyang katungdanan.’ Busa misugyot sila ug duha ka tawo: si Jose nga ginganlag Barsabas (nga ginganlan usab ug Justo) ug si Matias. Unya nag-ampo sila, “Ginoo, nasayod ka sa kasingkasing sa tanang tawo. Busa itudlo kanamo kon kinsa niining duha ang imong gipili nga mopuli sa pagkaapostol nga gibiyaan ni Judas aron pag-adto sa dapit nga angay kaniya.” Human niini nagripa sila kon kinsay mahipuli ug si Matias mao ang napili. Ug gidugang siya ngadto sa 11 ka apostoles. Sa pag-abot na sa adlaw sa Pentecostes, ang tanang magtutuo nagtigom sa usa ka dapit. Ug sa kalit may haguros gikan sa langit sama sa kusog nga huros sa hangin ug milukop kini sa tibuok balay nga ilang gitigoman. Unya nakakita silag daw mga dila nga kalayo nga nagtungtong diha sa matag usa kanila. Silang tanan napuno sa Espiritu Santo ug misultig nagkalainlaing pinulongan sumala sa gipasulti kanila sa Espiritu. Didto sa Jerusalem niadtong higayona, may mga Judio nga relihiyoso kaayo nga gikan sa nagkalainlaing nasod sa kalibotan. Sa pagkadungog sa mga tawo sa kabanha, nanugok sila ug natingala sila pag-ayo kay ang tagsatagsa ka magtutuo nagsulti man sa tagsatagsa ka pinulongan sa mga namati. Busa sa dakong kahibulong ug katingala, miingon sila, “Dili ba taga-Galilea man kining mga tawhana? Nganong nakasulti man sila sa atong tagsatagsa ka pinulongan? Dinhi kanato may mga taga-Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia, Frigia, Pampilia, Ehipto ug sa mga dapit sa Libya duol sa Cirene. Ang uban kanato taga-Roma nga mga Judio ug mga dili Judio nga nakabig sa tinuohan sa mga Judio. Ug may pipila pa kanato nga taga-Creta ug Arabia apan bisan pa niini, kitang tanan nakadungog kanila nga nagsulti sa atong tagsatagsa ka pinulongan mahitungod sa katingalahang mga butang nga gibuhat sa Dios.” Ug sa ilang katingala ug kalibog, nagpangutan-anay sila, “Unsa bay kahulogan niini?” Apan ang uban nagbugalbugal nga nag-ingon, “Ah, mga hubog kining mga tawhana.” Unya mitindog si Pedro uban sa 11 ka apostoles ug sa makusog nga tingog miingon kanila, “Mga kaigsoonan kong Judio ug kamong tanan nga ania sa Jerusalem, pamatia ninyo ang akong isulti karon. Kining mga tawhana dili hubog sumala sa inyong gihunahuna kay alas nuybe pa man lang karon sa buntag. Apan mao kini ang giingon ni propeta Joel: ‘Mao kini ang akong buhaton sa kataposang mga adlaw, nag-ingon ang Dios: Ibubo ko sa tanang katawhan ang akong Espiritu. Ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye magsulti sa mensahe sa Dios, ang inyong mga batan-ong lalaki makakitag mga panan-awon, ug ang inyong mga tigulang nga lalaki magdamgog mga damgo. Oo, bisan sa akong mga ulipon, lalaki ug babaye, ibubo ko ang akong Espiritu niadtong mga adlawa, ug magsulti sila sa mensahe sa Dios. Maghimo akog mga milagro diha sa kalangitan, ug mga katingalahan dinhi sa yuta. Aduna unyay dugo ug kalayo ug mabagang aso; mongitngit ang adlaw, ug ang bulan mahimong pula sama sa dugo, sa dili pa moabot ang dako ug mahimayaong Adlaw sa Ginoo. Ug ang mosangpit sa ngalan sa Ginoo maluwas!’ “Mga taga-Israel, pamati kamo! Si Jesus nga Nazaretnon usa ka tawo kansang diosnong awtoridad tin-aw nga gipadayag sa Dios diha kaninyo pinaagi sa mga milagro ug sa mga katingalahang butang ug sa mga ilhanan nga gibuhat sa Dios pinaagi kaniya. Kamo mismo nasayod niini kay dinhi man kini mahitabo. Ang Dios, sumala sa kaugalingon niyang laraw ug pagbuot, mitugyan kang Jesus nganha kaninyo. Gipatay ninyo siya pinaagi sa pagtugyan ninyo kaniya ngadto sa mga makasasala nga maoy milansang kaniya sa krus. Apan gibanhaw siya sa Dios ug giluwas gikan sa gahom sa kamatayon kay dili man siya kapugngan sa kamatayon. Kay si David miingon mahitungod kaniya, ‘Ang Ginoo nag-una kanunay kanako; nag-uban siya kanako aron dili ako matarog. Tungod niini malipayon ang akong kasingkasing ug ang akong mga pulong puno sa kalipay. Ug magmalaomon ako bisan tuod mamatay ang akong lawas, kay dili mo man biyaan ang akong kalag didto sa Hades, sa kalibotan sa mga patay. Dili mo itugot nga madugta ang imong pinili. Gipakita mo kanako ang mga agianan paingon sa kinabuhi; ug pinaagi sa imong pagpakig-uban kanako, ako mapuno sa kalipay.’ “Mga igsoon, isulti ko kaninyo sa walay lipudlipod gayod ang mahitungod kang David nga atong katigulangan. Namatay siya ug gilubong ug ang iyang lubnganan ania pa dinhi hangtod karon. Usa siya ka propeta ug nahibalo nga ang Dios nanumpa sa pagtuman sa iyang saad nga himoon niyang hari ang usa sa iyang mga kaliwat. Nasayod nang daan si David sa buhaton sa Dios busa naghisgot siya mahitungod sa pagkabanhaw sa Mesiyas sa iyang pag-ingon: ‘Wala siya biyai didto sa Hades; ang iyang lawas wala madugta.’ Gibanhaw sa Dios kining maong Jesus, ug kaming tanan mga saksi niini. Gituboy siya ngadto sa tuo sa Dios ug gidawat niya ang Espiritu Santo sumala sa gisaad sa iyang Amahan ug ang inyo karong nakita ug nadungog mao na ang iyang gasa nga gibubo niya kanamo. Kay si David mismo wala mokayab sa langit. Apan miingon siya, ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lingkod sa akong tuo, hangtod nga himoon ko ang imong mga kaaway nga imong tumbanan.’ “Busa ang tanang mga tawo sa Israel kinahanglan nga masayod gayod nga kining maong Jesus nga inyong gilansang sa krus gihimo sa Dios nga Ginoo ug Mesiyas!” Sa pagkadungog niini sa mga tawo, daw gikumot ang ilang kasingkasing ug giingnan nila si Pedro ug ang ubang mga apostoles, “Mga igsoon, unsa may among buhaton?” Unya miingon si Pedro kanila, “Ang tagsatagsa kaninyo kinahanglan nga maghinulsol ug magpabunyag sa ngalan ni Jesu-Cristo aron pasayloon ang inyong mga sala ug madawat ninyo ang gasa sa Dios nga mao ang Espiritu Santo. Kay ang saad sa Dios alang man kaninyo ug sa inyong mga anak ug sa tanan nga atua sa layo—ang tanan nga pagatawgon sa atong Ginoong Dios ngadto kaniya.” Naghatag si Pedro ug daghan pang pagpamatuod kanila ug miagda nga nag-ingon, “Luwasa ninyo ang inyong kaugalingon sa silot nga ipahamtang niining daotang katawhan!” Daghan kanila ang mituo sa iyang mensahe ug nagpabunyag. Mga 3,000 ka tawo ang nahidugang sa pundok sa mga magtutuo niadtong adlawa. Ug mainiton silang mipadayon sa pagpamati sa mga gitudlo sa mga apostoles, sa pagpakigsandurot uban kanila, sa pagpakigsalo sa pagpangaon ug sa mga pag-ampo. Daghang mga milagro ug mga buhat nga katingalahan ang nahimo pinaagi sa mga apostoles ug tungod niini ang tanan giabot ug katingala uban ang kahadlok. Ang tanang mga magtutuo nagpadayon sa ilang panagkauban ug ang mga kabtangan sa matag usa kanila gipakig-ambitan nilang tanan. Ug gipamaligya nila ang ilang mga katigayonan ug ang halin ilang giapod-apod ngadto sa tanan sumala sa gikinahanglan sa usag-usa. Nagpadayon sila sa pagtigom matag adlaw didto sa Templo ug naghiusa sila pagpangaon uban sa malipayon ug mapaubsanong kasingkasing didto sa ilang mga balay. Gidayeg nila ang Dios ug gikahimut-an sila sa katawhan. Ug sa matag adlaw gidugangan sa Ginoo ang ilang pundok ug mga tawo nga nangaluwas. Usa niana ka adlaw, si Pedro ug si Juan miadto sa Templo sa alas tres sa hapon, ang takna sa pag-ampo. Didto sa ganghaan nga ginganlag Matahom, may usa ka tawo nga bakol sukad sa iyang pagkahimugso. Matag adlaw ihatod siya ngadto sa Templo aron magpakilimos sa mga tawo nga manulod didto. Sa pagkakita niya kang Pedro ug kang Juan nga mosulod na sa Templo, nagpakilimos siya kanila. Mitutok sila kaniya ug unya miingon si Pedro, “Tan-awa kami!” Busa mitutok ang bakol kanila ug nagpaabot nga hatagan siyag limos. Apan miingon si Pedro, “Wala akoy salapi o bulawan apan ihatag ko kanimo ang ania kanako: sa ngalan ni Jesu-Cristo nga Nazaretnon, tindog ug lakaw!” Unya gigunitan ni Pedro ang tuong kamot sa bakol ug gitabangan siya pagpatindog. Dihadiha nalig-on ang mga tiil ug lutahan sa bakol. Milukso siya sa iyang pagtindog ug milakaw kuyog kanila sulod sa Templo. Siya naglakaw nga nagluksolukso ug nagdayeg sa Dios. Ang mga tawo nakakita kaniya nga naglakaw ug nagdayeg sa Dios ug nailhan nila nga siya mao diay ang makililimos nga naglingkoran didto sa ganghaan nga Matahom sa Templo ug natingala pag-ayo silang tanan sa nahitabo kaniya. Samtang nangupot kang Pedro ug kang Juan ang bakol nga naayo, ang tanang mga tawo natingala ug nanagan ngadto kanila sa dapit nga ginganlag Beranda ni Solomon. Sa pagkakita ni Pedro sa mga tawo, miingon siya kanila, “Mga taga-Israel, nganong nahibulong man kamo niini ug inyo man kaming gitutokan? Naghunahuna ba kamo nga gipalakaw namo kining tawhana pinaagi sa among kaugalingong gahom o sa among pagkadiosnon? Ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob, ang Dios sa atong mga katigulangan, nagpasidungog sa iyang Sulugoon nga si Jesus. Apan inyo siyang gitugyan sa kagamhanan ug sa atubangan ni Pilato inyo siyang gisalikway bisan ug buhian unta siya ni Pilato. Siya ang Balaan ug ang Matarong apan wala ninyo siya dawata ug inyo hinuong gihangyo si Pilato nga maoy iyang buhian ang usa ka mamumuno. Ug gipatay ninyo ang Tinubdan sa kinabuhi. Apan gibanhaw siya sa Dios ug kami mga saksi niini. Ug ang gahom sa ngalan ni Jesus nga among gituohan maoy nakaayo niining tawhana nga inyong nakita ug nailhan. Ang pagtuo kang Jesus maoy nakaayo kaniya sumala sa inyong nakita. “Ug karon, mga kaigsoonan, nahibalo ako nga wala kamo masayod sa inyong gibuhat sama sa inyong mga pangulo. Dugay na kaayong gipahibalo sa Dios pinaagi sa tanan niyang mga propeta nga kinahanglan mag-antos ang Mesiyas ug gituman kini sa Dios niining paagiha. Busa paghinulsol kamo ug balik sa Dios aron papason niya ang inyong mga sala. Kon himoon ninyo kini, moabot kaninyo ang bag-ong espirituhanong kusog gikan sa Ginoo ug unya ipadala niya ang Mesiyas, si Jesus nga iya nang gipili alang kaninyo. Kinahanglan nga magpabilin siya sa langit hangtod nga moabot ang panahon nga bag-ohon ang tanang mga butang sumala sa gipahibalo sa Dios pinaagi sa iyang balaang mga propeta sa karaang panahon. Kay si Moises miingon, ‘Ang Ginoo nga inyong Dios magpadala kaninyo ug propeta nga inyong kaliwat ingon nga siya nagpadala kanako. Kinahanglan tumanon ninyo ang tanan nga iyang isulti kaninyo. Ang dili motuman sa isulti sa maong propeta hinginlan gikan sa katawhan sa Dios ug puohon.’ Ug ang mga propeta sukad kang Samuel naghisgot usab mahitungod niining mga adlawa. Ang mga saad sa Dios pinaagi sa iyang mga propeta alang man kaninyo ug kamo nakaambit sa kasabotan nga gihimo sa Dios uban sa inyong mga katigulangan. Ingon sa gisulti niya kang Abraham, ‘Pinaagi sa imong kaliwat panalanginan ko ang tanang katawhan sa yuta.’ Busa gipili sa Dios ang iyang Sulugoon ug gipadala pag-una nganha kaninyo aron pagpanalangin kaninyo pinaagi sa pagpabiya kaninyo gikan sa inyong pagkadaotan.” Si Pedro ug si Juan nagsulti pa sa katawhan sa dihang giduol sila sa mga pari ug sa pangulo sa mga guwardiya sa Templo ug sa mga Saduseo. Naglagot sila kay ang duha ka apostoles nanudlo man sa mga tawo ug nagsangyaw nga pinaagi ni Jesus mabanhaw ang mga patay. Busa ilang gidakop sila ug gibilanggo hangtod sa pagkasunod nga adlaw kay gabii na man kadto. Apan daghan niadtong nakabati sa mensahe ang mituo ug ang gidaghanon sa mga tawo miabot na ug mga 5,000. Sa pagkasunod adlaw, ang mga pangulo ug ang mga kadagkoan sa mga Judio ug ang mga magtutudlo sa Balaod nagtigom sa Jerusalem. Nakigkita sila sa Pangulong Pari nga si Annas ingon man kang Caifas, kang Juan, kang Alejandro ug sa ubang mga sakop sa banay sa Pangulong Pari. Ilang gipaatubang kanila ang mga apostoles ug gipangutana, “Giunsa man ninyo kini pagbuhat? Unsa bang gahoma ang anaa kaninyo ug kang kinsa mang ngalan ang gigamit ninyo?” Si Pedro nga napuno sa Espiritu Santo mitubag kanila, “Mga pangulo ug kadagkoan sa katawhan: kon kami gisukitsukit man karon mahitungod sa maayong buhat nga nahimo alang sa bakol ug sa unsang paagiha siya naayo, angay gayod nga kamong tanan masayod ug ang tanang katawhan sa Israel nga kining tawhana nga nagtindog dinhi sa inyong atubangan hingpit nga naayo pinaagi sa gahom sa ngalan ni Jesu-Cristo nga Nazaretnon—kadtong inyong gilansang sa krus ug unya gibanhaw sa Dios. Si Jesus mao ang gihisgotan sa Kasulatan nga nag-ingon, ‘Ang bato nga gisalikway ninyong mga magtutukod ug balay nahimo hinuon nga labing mahinungdanong bato.’ Ang kaluwasan makaplagan lamang diha kaniya kay dinhi sa kalibotan wala nay laing ngalan nga gihatag sa Dios ngadto sa katawhan nga maoy makaluwas kanato.” Ang mga sakop sa Labawng Hukmanan natingala sa gipakitang pagkamaisogon ni Pedro ug ni Juan ug sa ilang nasayran nga kining mga tawhana wala diay makaeskuyla. Ug nasayran nila nga mga kauban diay sila ni Jesus kaniadto. Apan wala silay ikasulti kay nakita man gayod nila nga ang tawo nga naayo nagtindog didto uban ni Pedro ug ni Juan. Busa gipagula nila ang mga apostoles gikan sa lawak sa Labawng Hukmanan ug nagpangutan-anay sila, “Unsa may atong buhaton niining mga tawhana? Ang tanang nagpuyo sa Jerusalem nasayod nga kining talagsaong milagro nahimo nila ug dili kita makalimod niini. Apan aron dili na masangyaw pag-ayo kining hitaboa ngadto sa katawhan, did-an nato sila sa pagsulti mahitungod sa ngalan ni Jesus ngadto kang bisan kinsa.” Busa gipatawag nila pag-usab ang duha ka apostoles ug giingnan nga dili gayod sila magsulti o magtudlo sa ngalan ni Jesus. Apan si Pedro ug si Juan mitubag kanila, “Hukmi ninyo! Hain may matarong sa atubangan sa Dios: ang pagsunod ba sa inyong sugo o sa sugo sa Dios? Kay dili kami makapugong pagsulti sa amo gayong nakita ug nadungog.” Tungod niini, gipasidan-an sila pag-ayo sa Labawng Hukmanan ug unya gibuhian. Wala silay kapasikaran aron pagsilot kanila kay ang katawhan nagdayeg man sa Dios tungod sa nahitabo. Ang tawo nga gihimoan niining milagroha kapin na sa 40 ang panuigon. Sa dihang gibuhian na si Pedro ug si Juan, namalik sila sa ilang mga kauban ug ilang gisugilon kanila ang gisulti sa kadagkoan sa mga pari ug sa kadagkoan sa lungsod. Sa pagkadungog nila niini, naghiusa silang tanan sa pag-ampo sa Dios. Miingon sila, “Ginoo, ikaw ang nagbuhat sa langit, sa yuta, sa dagat ug sa tanan nga anaa kanila! Misulti ka pinaagi sa among amahan nga si David nga imong sulugoon nga gilamdagan sa Espiritu Santo: ‘Nganong nasuko man ang mga dili Judio? Ug nganong naglaraw man ang katawhan ug mga butang nga walay kapuslanan? Nangandam ang mga hari sa kalibotan, ug ang mga pangulo nagtigom batok sa Ginoo ug sa iyang Mesiyas.’ Kay sa pagkatinuod, niining maong siyudad, si Herodes ug si Poncio Pilato nakighiusa sa mga dili Judio ug sa mga taga-Israel batok kang Jesus, ang balaan mong Sulugoon nga imong gidihogan. Apan pinaagi niini ilang gibuhat ang tanan nga imo nang gitakda nga mahitabo. Ug karon, Ginoo, tan-awa kining mga pagpanghulga nga ilang gibuhat ug hatagig kaisog kaming imong mga sulugoon sa pagsulti sa imong mensahe. Ituy-od ang imong kamot aron sa pag-ayo ug itugot nga mahimo unta ang mga butang nga katingalahan ug ang milagro pinaagi sa ngalan sa balaan mong Sulugoon nga si Jesus.” Human sila mag-ampo, nauyog ang dapit nga ilang gitigoman. Ug silang tanan napuno sa Espiritu Santo ug sa walay kahadlok nagwali sa mensahe sa Dios. Ang pundok sa mga magtutuo nagkahiusa sa hunahuna ug kasingkasing. Ug wala kanilay miingon nga siya ray tag-iya sa iyang kabtangan kondili silang tanan nag-ambitay sa tanang mga butang nga ilang gihuptan. Uban sa dakong gahom, ang mga apostoles nagsaksi mahitungod sa pagkabanhaw sa Ginoong Jesus ug ang Dios nagpanalangin pag-ayo kanilang tanan. Walay usa kanila nga nakulangan. Kadtong may mga uma o mga balay nagbaligya niini ug ang halin gitugyan nila sa mga apostoles. Gibahinbahin kini sa mga apostoles ngadto sa tagsatagsa sumala sa ilang gikinahanglan. Ug mao nga si Jose, usa ka Levita nga taga-Cipre nga ginganlan sa mga apostoles ug Bernabe (nga sa ato pa, “Ang Magdadasig”), mibaligya sa iyang uma ug ang halin niini iyang gitugyan sa mga apostoles. May managtiayon nga si Ananias ug si Safira nga mibaligya sa ilang katigayonan. Apan gikuhaan ni Ananias ang halin ug nasayod niini ang iyang asawa. Ang nahibilin gitugyan niya ngadto sa mga apostoles. Si Pedro miingon kaniya, “Ananias, nganong nagpatintal ka man ni Satanas ug namakak sa Espiritu Santo pinaagi sa pagtipig ug bahin sa halin sa katigayonan? Sa wala pa nimo ibaligya ang katigayonan, imo kadto. Ug sa dihang nabaligya na, ang halin imo gihapon. Karon, nganong namakak ka man? Dili ang mga tawo ang imong gibakakan kondili ang Dios!” Sa pagkadungog ni Ananias niini, natumba siya ug namatay. Ug ang tanan nga nakabalita niini nangahadlok. Unya nanuol ang mga batan-ong lalaki ug giputos nila ang iyang lawas ug gidala sa gawas aron ilubong. Sa paglabay sa mga tulo ka oras misulod ang asawa ni Ananias apan wala siya masayod sa nahitabo. Si Pedro miingon kaniya, “Tug-ani ako, mao ra ba kini ang halin sa inyong katigayonan?” Si Safira mitubag, “Oo, mao ra kana.” Busa si Pedro miingon kaniya, “Nganong nagkasabot man kamo pagsulay sa Espiritu sa Ginoo? Ang mga tawo nga naglubong sa imong bana anaa na sa pultahan ug dad-on ka usab nila sa gawas!” Dihadiha natumba si Safira sa tiilan ni Pedro ug namatay. Unya misulod ang mga batan-ong lalaki ug ilang nakita nga patay na siya. Busa giyayongan nila siya ngadto sa gawas aron ilubong tupad sa iyang bana. Nangahadlok pag-ayo ang tibuok simbahan ug ang tanan nga nakabalita niini. Daghang mga milagro ug mga butang nga katingalahan nga gibuhat sa mga apostoles diha sa mga tawo. Nagtiguman ang tanang mga magtutuo didto sa Beranda ni Solomon. Walay taga gawas nga nangahas pagtipon kanila bisan tuod ug gitamod sila pag-ayo sa mga tawo. Apan misamot kadaghan ang mga tawo nga nanuo sa Ginoo ug nadugang sa ilang pundok. Tungod sa gibuhat sa mga apostoles, ang mga masakiton gidala ngadto sa kadalanan ug gipahigda sa mga lantay ug sa mga banig basin na lamang ug malandongan sila sa anino ni Pedro inig-agi niya. Ug nangabot ang daghang tawo gikan sa kalungsoran nga kasikbit sa Jerusalem nga nagdala sa ilang mga masakiton ug sa mga giyawaan ug nangaayo silang tanan. Unya ang Pangulong Pari ug ang tanan niyang mga kauban nga mga sakop sa pundok sa mga Saduseo nasina pag-ayo sa mga apostoles. Busa ilang gidakop ang mga apostoles ug gibalhog sa bilanggoan. Apan niadtong gabhiona usa ka anghel sa Ginoo miabli sa mga ganghaan sa bilanggoan ug gipagula ang mga apostoles ug giingnan, “Pangadto kamo sa Templo ug sultihi ang mga tawo mahitungod niining bag-ong kinabuhi.” Gituman kini sa mga apostoles ug sa pagkakaadlawon misulod sila sa Templo ug nanudlo. Gipatawag sa Pangulong Pari ug sa iyang mga kauban ang tanang mga kadagkoan sa mga Judio aron manambong sa tigom sa Labawng Hukmanan. Unya ilang gipakuha ang mga apostoles gikan sa bilanggoan aron paatubangon kanila. Apan sa pag-adto sa mga guwardiya, wala na didto sa bilanggoan ang mga apostoles. Busa namalik sila ngadto sa Labawng Hukmanan ug misugilon, “Sa pag-abot namo sa bilanggoan, among nakita nga maayo kining pagkasira ug ang tanang guwardiya nagbantay diha sa mga ganghaan. Apan sa among pag-abli sa ganghaan wala na ang mga binilanggo.” Sa pagkadungog niini sa kapitan sa mga guwardiya sa Templo ingon man sa kadagkoan sa mga pari, nangalibog sila kon unsa ang nahitabo sa mga apostoles. Unya may tawo nga misulod ug miingon kanila, “Ang mga tawo nga inyong gibilanggo atua sa Templo nanudlo sa mga tawo.” Busa miadto sa Templo ang kapitan sa mga guwardiya uban sa iyang mga sakop ug gidakop nila ang mga apostoles. Apan wala sila mogamit ug kusog kay nahadlok man sila nga batoon sa mga tawo. Unya gidala nila ang mga apostoles ngadto sa Labawng Hukmanan ug gisukitsukit sila sa Pangulong Pari. Miingon siya, “Dili ba gidid-an man kamo namo sa pagpanudlo sa ngalan niining tawhana? Apan tan-awa kining inyong gibuhat! Gisangyaw ninyo ang inyong pagtulon-an sa tibuok Jerusalem ug buot ninyo nga kami ang paninglan sa iyang kamatayon!” Si Pedro ug ang ubang mga apostoles mitubag, “Kinahanglan sundon namo ang Dios ug dili ang mga tawo. Ang Dios sa atong mga katigulangan nagbanhaw kang Jesus nga inyong gipatay pinaagi sa paglansang kaniya sa krus. Ug gibayaw siya sa Dios ngadto sa iyang tuo ingon nga Pangulo ug Manluluwas aron paghatag sa katawhan sa Israel ug higayon sa paghinulsol ug aron mapasaylo ang ilang mga sala. Saksi kami niining mga butanga ingon man ang Espiritu Santo nga mao ang gasa sa Dios niadtong nagmasinugtanon kaniya.” Sa pagkadungog niini sa mga sakop sa Labawng Hukmanan, nasuko sila pag-ayo ug buot nilang ipapatay ang mga apostoles. Apan usa kanila, si Gamaliel nga usa ka Pariseo ug magtutudlo sa Balaod nga gitamod pag-ayo sa tanang mga tawo, mitindog ug misugo nga pagulaon unag makadiyot ang mga apostoles. Unya miingon siya sa Labawng Hukmanan, “Mga isigka-Israelita, pagbantay kamo sa inyong pagabuhaton niining mga tawhana. Kaniadto dihay ginganlag Teudas nga nagpakadakong tawo ug may mga 400 ka tawo nga misunod kaniya. Apan gipatay siya ug nagkatibulaag ang tanan niyang mga sumusunod ug nahanaw ang iyang kalihokan. Sa panahon usab sa pagpanglista sa mga lumolupyo, si Judas nga taga-Galilea nakadani ug mga tawo. Apan gipatay siya ug nagkatibulaag ang tanan niyang mga sumusunod. Busa niining kasoha karon, ayaw ninyo sila hilabti. Pasagdi sila kay kon kining ilang laraw ug buhat iya lamang sa tawo, mahanaw gayod kini. Apan kon iya kini sa Dios, dili gayod kamo makabuntog kanila. Mahitabo pa hinuon nga kamo nakigbatok sa Dios.” Ang Labawng Hukmanan misunod sa tambag ni Gamaliel. Busa ilang gipasulod sa lawak ang mga apostoles ug gipalatos ug gibaoran sa dili na gayod pagsulti sa ngalan ni Jesus. Unya gibuhian nila sila. Unya nanggula ang mga apostoles nga malipayon nga ang Dios nag-isip kanilang takos sa pag-antos sa kaulawan tungod sa ngalan ni Jesus. Ug matag adlaw, didto sa Templo ug sa mga puloy-anan, nagpadayon sila sa pagtudlo ug pagwali mahitungod kang Jesus nga Mesiyas. Wala madugay, samtang nag-anam ug kadaghan ang mga tinun-an, nagkabingkil ang mga lumad nga Judio ug ang mga Judio nga Grego ang pinulongan. Ang mga Judio nga Grego ang pinulongan miingon nga ang ilang mga biyuda wala kahatagi sa ilang bahin sa matag adlaw nga pag-apod-apod. Busa gitigom sa 12 ka apostoles ang tanang tinun-an ug giingnan, “Dili maayo nga palabihon namo ang pag-atiman sa pag-apod-apod sa inadlawng panginahanglan kay sa pagwali sa pulong sa Dios. Busa, mga igsoon, pagpili kamog pito ka tawo gikan kaninyo nga kasaligan, puno sa Espiritu Santo ug sa kaalam ug amo silang tugyanan niining buluhatona. Niining paagiha makagahin kami sa tibuok namong panahon sa pag-ampo ug sa pagwali.” Ang tibuok pundok nahimuot sa sugyot sa mga apostoles. Busa gipili nila si Esteban nga puno sa pagtuo ug sa Espiritu Santo, ug si Felipe, si Procoro, si Nicanor, si Timon, si Parmenas ug si Nicolas nga taga-Antioquia nga nakabig ngadto sa pagka-Judio. Unya ilang gidala sila ngadto sa mga apostoles ug ang mga apostoles nag-ampo ug nagpandong kanila sa ilang mga kamot. Busa mipadayon pagkaylap ang pulong sa Dios. Ang mga tinun-an didto sa Jerusalem nag-anam kadaghan ug daghan kaayong mga pari nga midawat sa pagtuo. Si Esteban, usa ka tawo nga puno sa grasya ug sa gahom, naghimog dagkong mga milagro ug mga butang nga katingalahan atubangan sa katawhan. Apan may mga tawo nga misupak ug nakiglantugi kaniya. Ang uban kanila mga Judio nga taga-Cirene ug Alejandria nga sakop sa sinagoga nga ginganlag mga tawong Gawasnon, ug ang uban taga-Cilicia ug Asia. Apan si Esteban puno sa Espiritu ug kaalam ug tungod niini wala sila makabuntog kaniya sa lantugi. Busa, sa tago, nanuhol sila ug mga tawo aron pag-ingon, “Nakadungog kami kaniya nga nagpasipala kang Moises ug sa Dios!” Tungod niini nagubot ang mga tawo ug ang mga kadagkoan sa templo ug ang mga magtutudlo sa Balaod. Unya ilang gidakop si Esteban ug gidala nila ngadto sa Labawng Hukmanan. Unya ilang gipaatubang ang pipila ka mga tawo aron pagsaksi ug bakak batok kaniya. Miingon sila, “Kining tawhana kanunay nagpasipala sa atong balaang Templo ug sa Balaod ni Moises. Nadungog namo siya nga miingon nga kining Jesus nga Nazaretnon moguba sa Templo ug usbon niya ang mga tulomanon nga gibilin ni Moises kanato!” Ang tanang mga sakop sa Labawng Hukmanan mitutok kang Esteban ug nakita nila nga ang iyang nawong nahisama sa nawong sa usa ka anghel. Ang Pangulong Pari nangutana kang Esteban, “Tinuod ba kini?” Ug si Esteban mitubag, “Mga igsoon ug mga ginikanan! Pamati kamo kanako! Ang Dios nga halangdon ug gamhanan nagpakita sa atong amahan nga si Abraham samtang nagpuyo siya didto sa Mesopotamia, sa wala pa siya mopuyo sa Haran. Ang Dios miingon kaniya, ‘Biyai ang imong panimalay ug nasod ug lakaw ngadto sa yuta nga akong ipakita kanimo.’ Busa mibiya siya sa yuta sa Caldea ug mibalhin pagpuyo sa Haran. Sa pagkamatay na sa amahan ni Abraham, gipabalhin siya sa Dios nganhi niining nasora nga inyong gipuy-an karon. Ang Dios wala maghatag kang Abraham ug usa ka bahin niini aron maiya bisan na lamang ug igong katumban sa iyang mga tiil. Apan nagsaad ang Dios nga kini iyang ihatag kaniya ug maiya na ug sa iyang mga kaliwatan bisan ug si Abraham wala pay anak niadtong panahona. Mao kini ang giingon sa Dios kaniya, ‘Ang imong mga kaliwat magpuyo sa laing nasod diin mahimo silang mga ulipon ug daugdaogon sulod sa 400 ka tuig. Apan silotan ko ang katawhan nga magaulipon kanila ug unya mamahawa sila niadtong nasora ug magsimba kanako niining dapita.’ Ug gisugo sa Dios si Abraham sa pagbuhat sa seremonyas sa pagtuli agig timaan sa iyang kasabotan. Ug gituli ni Abraham si Isaac sa ikawalo nga adlaw gikan sa iyang pagkatawo. Ug mao usab ang gibuhat ni Isaac ngadto kang Jacob, ug ni Jacob ngadto sa 12 ka katigulangan. “Nasina kang Jose ang mga katigulangan ug ilang gibaligya siya ingon nga ulipon didto sa Ehipto. Apan ang Dios nag-uban ug nagluwas kaniya gikan sa tanang kalisdanan. Gihatagan siya sa Dios sa makapahimuot nga pamatasan ug kaalam sa atubangan sa hari sa Ehipto. Si Jose gihimo sa hari nga gobernador sa nasod ug sa harianong panimalay. Unya may gutom sa tibuok Ehipto ug sa Canaan nga nakahatag sa katawhan ug dakong kalisod. Ug ang atong mga katigulangan walay makaon. Busa sa pagkadungog ni Jacob nga may trigo didto sa Ehipto, gipadala niya ang iyang mga anak, ang atong mga katigulangan, ug mao kadtoy una nilang pagduaw sa Ehipto. Sa ikaduha nilang pag-adto, nagpaila si Jose ngadto sa iyang mga igsoon ug nailhan ni Paraon ang banay ni Jose. Busa gipahibalo ni Jose ang iyang amahan nga si Jacob ug gidapit siya ug ang iyang panimalay, 75 silang tanan, sa pag-adto sa Ehipto. Unya miadto si Jacob sa Ehipto diin didto siya ug ang atong mga katigulangan mangamatay. Ang ilang mga lawas gidalag balik ngadto sa Siquem ug didto gilubong sila sa lubnganan nga pinalit ni Abraham gikan sa banay ni Hamor. “Sa nagkaduol na ang panahon nga tumanon sa Dios ang iyang gisaad kang Abraham, midaghan ug misanay pag-ayo ang atong katawhan nga didto sa Ehipto hangtod nga may mipuli sa paghari sa Ehipto nga wala makaila kang Jose. Gilimbongan niya ang atong kaliwatan ug gipugos ang atong mga katigulangan sa pagbiya sa ilang mga masuso didto sa gawas aron mangamatay. Niadtong panahona natawo si Moises, usa ka bata nga matahom sa atubangan sa Dios. Sulod sa tulo ka bulan, giatiman siya diha sa ilang balay. Ug sa dihang gibiyaan na siya didto sa gawas, gisagop ug gimatuto siya sa anak nga babaye ni Paraon ingon nga kaugalingong anak. Gitudloan si Moises sa tanang kaalam sa mga Ehiptohanon ug nahimo siyang bantogan sa pulong ug sa buhat. “Sa nag-edad na si Moises ug 40 ka tuig, nakahunahuna siya sa pagduaw sa iyang mga kadugo nga mga Israelita. Sa dihang nakita niya nga ang usa kanila gidagmalan sa usa ka Ehiptohanon, milaban siya ug gipatay niya ang Ehiptohanon. Nagdahom si Moises nga ang iyang mga kadugo makasabot nga gamiton siya sa Dios sa pagluwas kanila, apan wala sila makasabot. Pagkasunod adlaw nakita niya ang duha ka Israelita nga nag-away ug gisulayan niya ang paghusay kanila. Miingon siya, ‘Mga higala, magsoon kamo apan nganong mag-unay man kamo?’ Apan ang tawo nga nagdagmal sa iyang kauban miwakli kang Moises ug miingon, ‘Kinsay naghimo kanimo nga pangulo ug maghuhukom namo? Patyon mo ba ako sama sa imong pagpatay sa Ehiptohanon kagahapon?’ Sa pagkadungog ni Moises niini, mikagiw siya ug mipuyo sa yuta sa Midian. Didto nahimo siyang amahan sa duha ka anak nga lalaki. “Paglabay sa 40 ka tuig, may usa ka anghel nga mipakita kang Moises pinaagi sa nagdilaab nga sampinit didto sa kamingawan sa Bukid sa Sinai. Natingala si Moises sa iyang nakita ug miduol siya sa sampinit aron sa pagsusi niini. Apan nadungog niya ang tingog sa Ginoo nga nag-ingon, ‘Ako ang Dios sa imong mga katigulangan—ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob.’ Mikurog sa kalisang si Moises ug wala siya mangahas pagtan-aw. Ug miingon kaniya ang Ginoo, ‘Huboa ang imong sandalyas kay balaan ang dapit nga imong gitindogan. Nakita ko ang mapait nga pag-antos sa akong katawhan didto sa Ehipto ug nadungog ko ang ilang agulo ug ania ako aron pagluwas kanila. Busa duol ngari kay ipadala ko ikaw ngadto sa Ehipto.’ “Mao kini ang Moises nga gisalikway sa katawhan sa Israel ug ang giingnan nila, ‘Kinsay naghimo kanimo nga pangulo ug maghuhukom namo?’ Siya ang gipadala sa Dios ingon nga pangulo ug manluluwas, binuligan sa anghel nga iyang nakita didto sa nagdilaab nga sampinit. Siya ang nangulo sa katawhan sa ilang paggawas gikan sa Ehipto ug nagbuhat siyag mga milagro ug mga katingalahan didto sa Ehipto, sa Dagat nga Pula ug sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig. Siya ang Moises nga miingon sa katawhan sa Israel, ‘Ang Dios magpadala kaninyog propeta gikan sa inyong katawhan sama nga siya nagpadala kanako.’ Siya mao ang nag-uban sa katawhan sa Israel nga nagkatigom didto sa kamingawan. Didto siya uban sa atong mga katigulangan ug sa anghel nga nakigsulti kaniya didto sa Bukid sa Sinai ug nadawat niya gikan sa Dios ang buhing mensahe aron ihatag kanato. “Apan midumili ang atong mga katigulangan sa pagtuman kaniya. Ila siyang gisalikway ug nangandoy sila nga makabalik unta sa Ehipto. Miingon sila kang Aaron, ‘Buhati kamig mga diosdios nga maoy mag-una kanamo kay wala kami mahibalo unsa nay nahitabo niadtong Moises nga nagdala kanamo gikan sa Ehipto.’ Busa nagbuhat silag usa ka diosdios sa dagway sa nating baka ug ila kining gihalaran ug naglipay sila tungod sa binuhat sa ilang mga kamot. Ug mibiya kanila ang Dios ug gipasagdan sila nga magsimba sa mga bituon sa kalangitan, sumala sa gisulat sa basahon sa mga propeta: ‘Katawhan sa Israel! Ako ba ang inyong giihawan ug gihalaran ug mga mananap sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan? Ang inyong gidala mao ang tolda sa diosdios nga si Moloc, ug ang larawan sa bituon sa inyong diosdios nga si Repan. Sila mga diosdios nga inyong gibuhat aron simbahon. Busa ingon nga mga bihag ipadala ko kamo saylo pa sa Babilonia.’ “Didto sa kamingawan ang atong mga katigulangan adunay usa ka tolda diin ang katawhan makigtagbo sa Dios. Gibuhat kini ni Moises sumala sa sumbanan nga gipakita kaniya sa Dios. Unya, gikan sa ilang katigulangan, nadawat kini sa atong katigulangan ug gidala nila kini sa ilang pagkuyog kang Josue sa pag-ilog nila sa kayutaan sa mga tawo nga gihinginlan sa Dios sa atubangan nila. Ug nagpabilin ang tolda hangtod sa panahon ni David. Si David gikahimut-an sa Dios ug mihangyo sa Dios nga tugotan pagtukod ug balay alang sa Dios ni Jacob. Apan si Solomon mao ang nakapatukod niini. “Apan ang labing halangdon nga Dios wala magpuyo sa mga balay nga gitukod sa mga tawo kay sumala sa gisulti sa propeta: ‘Ang langit mao ang akong trono, nag-ingon ang Ginoo, ug ang yuta mao ang akong tumbanan. Unsa bang matanga sa balay ang imong tukoron alang kanako? Hain ba ang dapit nga akong pahulayan? Dili ba ako man ang nagbuhat niining tanan?’ “Pagkagahi ninyog ulo! Pagkatig-a sa inyong kasingkasing! Nganong dili man kamo mamati sa mensahe sa Dios? Sama ra gayod kamo sa inyong mga katigulangan. Gisupak ninyo kanunay ang Espiritu Santo! May propeta ba nga wala lutosa sa inyong mga katigulangan? Gipatay nila ang mga sinugo sa Dios nga kaniadto nagpahibalo sa pag-anhi sa iyang Matarong nga Sulugoon. Ug inyo siyang gibudhian ug gipatay. Kamo ang nakadawat sa kasugoan sa Dios nga gihatag pinaagi sa mga anghel apan wala ninyo kini tumana!” Human mabati sa mga sakop sa Labawng Hukmanan si Esteban, nangasuko sila pag-ayo ug nagpangagot sa ilang kapungot kaniya. Apan si Esteban nga puno sa Espiritu Santo, mihangad sa langit ug nakita niya ang himaya sa Dios ug si Jesus nga nagtindog sa tuo sa Dios! Miingon siya, “Tan-awa, nakita ko ang langit nga naabli ug ang Anak sa Tawo nga nagtindog sa tuo sa Dios!” Apan naninggit sila ug nanampong sa ilang mga dalunggan ug nagdungan silang tanan paghasmag kaniya. Unya giguyod nila siya ngadto sa gawas sa siyudad ug gibato. Ug gibutang sa mga saksi ang ilang mga kupo sa tiilan sa usa ka batan-on nga ginganlag Saulo. Ug samtang gibato nila si Esteban, nag-ampo siya, “Ginoong Jesus, dawata ang akong espiritu.” Unya miluhod siya ug mituaw, “Ginoo, ayaw sila pakasad-a sa ilang gibuhat!” Tapos niya isulti kini, namatay siya. Giuyonan ni Saulo ang pagpatay kang Esteban. Niana gayong adlawa nagsugod ang mapintas nga paglutos batok sa simbahan sa Jerusalem. Ang tanang mga magtutuo, gawas sa mga apostoles, nagkatibulaag ngadto sa mga lalawigan sa Judea ug sa Samaria. Si Esteban gilubong sa pipila ka mga tawong diosnon ug nagbangotan sila pag-ayo tungod sa iyang kamatayon. Apan gigubot ni Saulo ang simbahan ug gipaniksik niya ang mga kabalayan ug gipanakop ang mga magtutuo, lalaki ug babaye ug gibalhog niya sa bilanggoan. Ang mga magtutuo nga nagkatibulaag nangadto sa nagkalainlaing dapit ug nagsangyaw sa mensahe. Si Felipe miadto sa usa ka siyudad sa Samaria ug didto gisangyawan niya ang katawhan mahitungod sa Mesiyas. Naghiusa ang mga tawo sa pagpaminaw sa gisulti ni Felipe sa dihang nabati nila siya ug nakita ang mga milagro nga iyang gibuhat. Gikan sa daghang mga tawo, ang mga yawa nanggula nga nanagsinggit ug daghan usab ang mga paralitiko ug mga bakol nga nangaayo. Busa nalipay pag-ayo ang mga tawo niadtong maong siyudad. Apan may usa ka tawo nga ginganlag Simon nga kaniadto naghimog salamangka niadtong siyudara ug nakapatingala sa mga Samaryanhon. Nagpatuo siya nga gamhanan siya ug ang tanang tawo sa siyudad, gikan sa tanang hut-ong sa katilingban, mituo kaniya. Miingon sila, “Siya ang gahom sa Dios nga gitawag ug ‘Ang Dakong Gahom.’” Ug kay sa dugaydugayng panahon nakapahibulong man siya kanila pinaagi sa iyang salamangka, mituo sila kaniya. Apan sa dihang midawat na sila sa mensahe ni Felipe mahitungod sa Maayong Balita sa paghari sa Dios ug sa ngalan ni Jesu-Cristo, sila, mga lalaki ug babaye, gibunyagan. Si Simon mismo mituo usab ug human siya bunyagi, nag-uban-uban siya ni Felipe ug natingala siya sa pagkakita niya sa dagkong mga milagro ug mga katingalahang buhat. Ang mga apostoles nga didto sa Jerusalem nakadungog nga ang mga taga-Samaria midawat sa pulong sa Dios, busa ilang gipadala si Pedro ug si Juan ngadto kanila. Sa pag-abot nila, nag-ampo sila nga ang mga magtutuo makadawat unta sa Espiritu Santo, kay ang Espiritu Santo wala pa man mokunsad bisan sa usa kanila. Nabunyagan lamang sila sa ngalan sa Ginoong Jesus. Unya gipandong ni Pedro ug ni Juan ang ilang mga kamot ngadto sa mga magtutuo ug nakadawat sila sa Espiritu Santo. Nakita ni Simon nga nadawat sa mga tawo ang Espiritu Santo sa diha nga gipandongan sila sa mga kamot sa mga apostoles. Busa gitanyagan niyag salapi si Pedro ug si Juan ug giingnan, “Hatagi usab ako niining gahoma aron ang tanan nga mapandongan ko sa akong kamot makadawat sa Espiritu Santo.” Apan si Pedro mitubag kaniya, “Malaglag ka unta uban sa imong salapi tungod sa imong paghunahuna nga mapalit mo ang gasa sa Dios! Dili ka makaambit ug wala kay bahin niining buhata kay dili matarong ang imong kasingkasing sa atubangan sa Dios. Busa hinulsoli kining daotan mong laraw ug pag-ampo nga pasayloon ka sa Ginoo tungod sa imong paghunahuna sa ingon. Kay akong nasabot nga dako ang imong kasina ug naulipon ka sa sala.” Si Simon miingon kang Pedro ug kang Juan, “Iampo intawon ako ninyo sa Ginoo aron dili mahitabo ang inyong gisulti kanako.” Human makahatag si Pedro ug si Juan sa ilang pagpamatuod ug makawali sa mensahe sa Ginoo, namalik sila sa Jerusalem. Ug gisangyaw usab nila ang Maayong Balita sa daghang mga balangay sa Samaria nga ilang giagian. Unya may usa ka anghel sa Ginoo nga miingon kang Felipe, “Lakaw ngadto sa habagatan, didto sa dalan nga gikan sa Jerusalem paingon sa Gaza.” Kining dalana anaa sa diserto. Ang Espiritu Santo miingon kang Felipe, “Adtoa ug abayi ang karwahi.” Busa midagan si Felipe ngadto kaniya ug nadunggan niya ang yunuko nga nagbasa sa basahon nga sinulat ni propeta Isaias. Unya nangutana kaniya si Felipe, “Nakasabot ka ba sa imong gibasa?” Ang opisyal mitubag, “Unsaon nako pagkasabot niini kon walay motudlo kanako?” Ug iyang gipasakay si Felipe sa karwahi ug gipalingkod tupad niya. Ang bahin sa kasulatan nga iyang gibasa mao kini: “Sama siya sa karnero nga gidala aron ihawon o sa nating karnero nga dili gayod motingog samtang alotan. Wala siyay gisulti bisan usa ka pulong. Gipakaulawan siya ug gihikawan sa hustisya. Walay makasubay sa iyang kaliwatan, kay ang iyang kinabuhi dinhi sa yuta natapos na man.” Ang opisyal miingon kang Felipe, “Sultihi ako kon kinsa ang gihisgotan sa propeta niining bahina sa kasulatan. Ang iya bang kaugalingon o lain ba?” Busa gisaysayan siya ni Felipe sa Maayong Balita mahitungod kang Jesus sugod gayod niining bahina sa kasulatan. Ug samtang nagpanaw sila nahiabot sila sa usa ka dapit nga may tubig ug ang opisyal miingon, “Ania may tubig, nganong dili mo man ako bunyagan?” Busa gipahunong sa opisyal ang karwahi ug silang duha nanaog ug miubog sa tubig, ug gibunyagan siya ni Felipe. Sa paghaw-as nila gikan sa tubig, ang Espiritu sa Ginoo misakmit kang Felipe ug wala na siya makit-i sa opisyal. Apan ang opisyal mipadayon sa iyang panaw nga malipayon kaayo. Unya nakamatngon si Felipe nga didto na siya sa Asoto ug nagwali siya sa Maayong Balita sa tanang lungsod hangtod nahiabot siya sa Cesarea. Niadtong higayona, nagpadayon si Saulo sa mapintas nga pagpanghulga sa pagpatay sa mga tinun-an sa Ginoo. Miadto siya sa Pangulong Pari ug nangayog mga sulat nga magpaila kaniya ngadto sa mga sinagoga sa Damasco nga siya gitugotan sa pagdakop sa mga sumusunod sa Dalan nga iyang makit-an didto, lalaki o babaye ug pagdala kanila balik sa Jerusalem. Mipanaw siya padulong sa Damasco. Sa duol na siya sa siyudad, sa kalit may kahayag gikan sa langit nga midan-ag libot kaniya. Natumba siya ug nadungog niya ang tingog nga nag-ingon, “Saulo, Saulo! Nganong gilutos mo man ako?” “Kinsa ka ba, Ginoo?” nangutana siya. Ang tingog miingon, “Ako si Jesus nga imong gilutos. Apan bangon ug lakaw ngadto sa siyudad ug didto sultihan ka kon unsay imong buhaton.” Ang mga tawo nga kauban ni Saulo nanghunong nga wala makatingog. Nadungog nila ang tingog apan wala silay tawo nga nakita. Mibangon si Saulo ug gibuka niya ang iyang mga mata apan dili na siya makakita. Busa ila siyang giagak ug gidala ngadto sa Damasco. Sulod sa tulo ka adlaw dili siya makakita ug niining panahona wala siya mokaon o moinom. Didto sa Damasco may usa ka tinun-an nga ginganlag Ananias. Pinaagi sa panan-awon giingnan siya sa Ginoo, “Ananias!” Ug mitubag siya, “Ania ako, Ginoo.” Ang Ginoo miingon kaniya, “Lakaw ngadto sa dalan nga ginganlag Tul-id ug pangitaa didto sa balay ni Judas ang usa ka tawo nga taga-Tarso nga ginganlag Saulo. Nag-ampo siya ug sa panan-awon nakita niya ang usa ka tawo nga ginganlag Ananias nga misulod ug unya mipandong kaniya sa iyang kamot aron makakita siya pag-usab.” Si Ananias mitubag, “Ginoo, daghan ang nagsulti kanako mahitungod kaniya ug sa mangilngig nga mga kadaotan nga iyang gibuhat batok sa imong katawhan didto sa Jerusalem. Ug karon ania siya sa Damasco ug gihatagag gahom sa mga kadagkoan sa mga pari aron sa pagdakop sa tanan nga nagsangpit sa imong ngalan.” Ang Ginoo miingon kaniya, “Adtoa siya kay gipili ko siya aron mag-alagad kanako sa pagpaila sa akong ngalan ngadto sa mga dili Judio ug sa mga hari ingon man sa katawhan sa Israel. Ug ipakita ko kaniya ang tanan nga iyang pagaantoson tungod sa akong ngalan.” Busa miadto si Ananias sa balay ug gipandong niya kang Saulo ang iyang mga kamot. Unya miingon siya, “Igsoong Saulo, ang Ginoong Jesus nga nagpakita kanimo didto sa dalan sa imong pagpaingon nganhi nagpadala kanako aron makakita ka pag-usab ug mapuno sa Espiritu Santo.” Dihadiha may nangahulog nga daw mga himbis sa isda gikan sa mata ni Saulo ug nakakita siya pag-usab. Mitindog siya ug gibunyagan ug mikaon siya ug nabaskog. Nagpabilin si Saulo sa Damasco sulod sa pipila ka adlaw uban sa mga tinun-an. Miadto dayon siya sa mga sinagoga ug nagsangyaw nga si Jesus mao ang Anak sa Dios. Ang tanan nga nakadungog kaniya natingala ug nangutana, “Dili ba mao man kini siya ang didto sa Jerusalem nga naglutos niadtong nagsangpit sa ngalan ni Jesus? Ug dili ba mianhi man siya aron pagdakop ug pagdala kanila ngadto sa mga kadagkoan sa mga pari?” Apan midugang hinuon ang pagkamainiton ni Saulo ug lig-on kaayo ang iyang mga pagpamatuod nga si Jesus mao ang Mesiyas. Tungod niini wala makatubag kaniya ang mga Judio nga nagpuyo sa Damasco. Sa paglabay sa daghang mga adlaw, naglaraw ang mga Judio sa pagpatay kang Saulo apan nahibaloan kini ni Saulo. Giatangan nila siya sa mga ganghaan adlaw ug gabii aron ilang patyon. Apan usa niana ka gabii gikuha si Saulo sa iyang mga sumusunod ug gitunton nila siya sulod sa bukag gikan sa itaas sa paril. Miadto si Saulo sa Jerusalem ug misulay pag-apil sa pundok sa mga tinun-an. Apan wala sila motuo nga usa na siya ka tinun-an busa nangahadlok silang tanan kaniya. Apan si Bernabe mitabang kaniya ug gidala siya ngadto sa mga apostoles. Gisaysayan sila ni Bernabe mahitungod sa pagkakita ni Saulo sa Ginoo didto sa dalan ug nga nakigsulti kaniya ang Ginoo. Iya usab silang gisuginlan sa maisogon nga pagwali ni Saulo sa ngalan ni Jesus didto sa Damasco. Busa mitipon si Saulo kanila ug milibot sa tibuok Jerusalem nga maisugong nagwali sa ngalan sa Ginoo. Nakigsulti ug nakiglantugi usab siya sa mga Judio nga Grego ug pinulongan apan nangita silag paagi sa pagpatay kaniya. Sa pagkasayod niini sa mga kaigsoonan, gidala nila si Saulo ngadto sa Cesarea ug gipaadto sa Tarso. Busa ang simbahan sa tibuok Judea ug sa Galilea ug sa Samaria nakabaton gayod ug kalinaw ug nalig-on. Sa nagkinabuhi sila nga mahadlokon sa Ginoo ug tinabangan sa Espiritu Santo, midaghan ang sakop sa simbahan. Miadto si Pedro sa tanang dapit ug usa niana ka higayon miduaw siya sa katawhan sa Dios nga nagpuyo sa Lida. Didto nakita niya si Eneas nga paralitiko nga wala makabangon sulod na sa walo ka tuig. Unya si Pedro miingon kaniya, “Eneas, giayo ka ni Jesu-Cristo. Busa bangon ug hiposa ang imong higdaanan.” Dihadiha mibangon si Eneas. Nakakita kaniya ang tanang mga tawo nga nagpuyo sa Lida ug sa Sharon ug nangakabig sila ngadto sa Ginoo. Sa Jopa dihay usa ka babaye nga tinun-an nga ginganlag Tabita nga sa Grego pa, Dorcas. Kanunay siyang nagbuhat ug maayo ug nagtabang sa mga kabos. Niadtong higayona nasakit siya ug namatay. Gihugasan nila ang iyang patayng lawas ug gihaya didto sa usa ka lawak sa itaas. Ang Jopa dili kaayo layo sa Lida ug sa pagkadungog sa mga tinun-an didto sa Jopa nga si Pedro didto sa Lida, nagsugo silag duha ka tawo sa pagpahibalo kaniya nga paadtoon siya sa Jopa sa labing madali. Busa mikuyog si Pedro kanila ug sa pag-abot niya gidala siya ngadto sa lawak sa itaas. Unya gialirongan si Pedro sa tanang biyuda nga naghilak ug ilang gipakita kaniya ang mga bisti ug mga kupo nga gibuhat ni Dorcas sa buhi pa siya. Gipagula ni Pedro silang tanan gikan sa lawak ug miluhod siya ug nag-ampo. Unya giingnan niya ang patay, “Tabita, bangon!” Ug gibuka sa babaye ang iyang mga mata ug sa pagkakita niya kang Pedro, milingkod siya. Unya gigunitan ni Pedro ang kamot sa babaye ug gipatindog. Unya gitawag niya ang mga magtutuo ug ang mga biyuda ug iyang gipakita kanila si Dorcas nga buhi na. Mikaylap sa tibuok Jopa ang balita mahitungod niini ug daghang tawo ang mituo sa Ginoo. Si Pedro nagpabilin sa Jopa ug pipila ka adlaw uban kang Simon nga tigpatigayon ug panit. May usa ka tawo sa Cesarea nga ginganlag Cornelio nga kapitan sa Kasundalohang Italyano. Si Cornelio usa ka tawo nga relihiyoso ug ang tibuok niyang banay nagsimba sa Dios. Dako siyag nahimo sa pagtabang sa mga kabos ug kanunay siyang nag-ampo sa Dios. Mga alas tres sa hapon nakita niyag klaro sa usa ka panan-awon ang anghel sa Dios nga miduol kaniya ug miingon, “Cornelio!” Mitutok siya sa anghel uban ang kahadlok ug miingon, “Unsa man, Sir?” Ang anghel mitubag, “Ang imong mga pag-ampo ug mga buhat sa kaluoy gidawat sa Dios ug nahinumdom siya kanimo. Ug karon paadtoa sa Jopa ang pipila ka tawo ug ipakuha nila si Simon nga ginganlag Pedro. Atua siya mag-abot sa balay ni Simon nga magpapanit nga nagpuyo duol sa dagat.” Unya sa pagpahawa na sa anghel, gitawag ni Cornelio ang duha sa iyang mga sulugoon ug usa ka sundalo nga relihiyoso nga usa sa iyang mga sinaligan. Gisuginlan niya sila sa nahitabo ug gipaadto sa Jopa. Pagkasunod adlaw, sa may kaudtohon, samtang sila nagpaingon ug nagkaduol sa Jopa, misaka si Pedro sa atop sa balay aron sa pag-ampo. Gigutom siya ug buot mokaon apan samtang gihikay pa ang pagkaon, nakakita siyag panan-awon. Nakita niya nga nabukas ang langit ug may gitunton nga ingon sa usa ka dakong panapton nga gihiktan sa upat ka eskina. Sa sulod niini diha ang tanang matang sa mga langgam nga ihalas ug mga mananap nga molakat ug mokamang. Unya may tingog nga miingon kaniya, “Hala, Pedro, pag-ihaw ug kaon!” Apan si Pedro mitubag, “Dili ko, Ginoo! Kay wala pa ako makakaon ug bisan unsa nga giilang mahugaw.” Ang tingog miingon kaniya pag-usab, “Ayaw isipa nga mahugaw ang bisan unsa nga gihinloan na sa Dios.” Nahitabo kini sa makatulo, ug unya ang iyang nakita gibalik ngadto sa langit. Si Pedro naglibog sa kahulogan sa panan-awon nga iyang nakita. Nianang higayona ang mga sinugo ni Cornelio, human makapangutana hain ang balay ni Simon, didto na sa atubangan sa ganghaan. Misangpit sila ug nangutana, “May nag-abot ba dinhi nga ginganlag Simon Pedro?” Nagapadayon pa si Pedro sa pagpamalandong sa kahulogan sa panan-awon sa dihang miingon kaniya ang Espiritu, “Anaay tulo ka tawo nga nangita kanimo. Busa kanaog dayon ug ayaw pagpanuko sa pagkuyog kanila kay gipaanhi ko sila.” Busa mikanaog si Pedro ug miingon sa mga tawo, “Ako ang inyong gipangita. Nganong nanganhi man kamo?” Sila mitubag, “Gipaanhi kami ni Kapitan Cornelio. Siya maayong tawo ug nagsimba sa Dios ug gitamod pag-ayo sa tanang mga Judio. Gisugo siya sa usa ka anghel sa pagdapit kanimo sa pag-adto sa iyang balay aron makapamati siya sa imong isulti.” Gipadayon ni Pedro ang mga tawo ug didto niya sila pakatulga niadtong gabhiona. Pagkasunod adlaw mikuyog siya kanila ug miuban usab ang pipila sa mga kaigsoonan sa Jopa. Pagkaugma miabot sila sa Cesarea diin naghulat kanila si Cornelio uban sa iyang mga paryenti ug suod nga mga higala nga iyang gidapit. Sa mosulod na unta si Pedro sa balay, gisugat siya ni Cornelio ug mihapa siya sa tiilan ni Pedro aron pagsimba kaniya. Apan gipatindog siya ni Pedro ug giingnan, “Tindog, ayaw akog simbaha kay ako tawo usab.” Nagsultihanay si Pedro ug si Cornelio samtang nanulod sila sa balay ug nakita niya ang daghang mga tawo nga nagkatigom didto. Si Pedro miingon kanila, “Nahibalo kamo nga ang Judio gidid-an sa iyang relihiyon sa pagduaw o pagpakigsandurot sa dili Judio. Apan gipadayag sa Dios kanako nga dili ko na isipon nga mahugaw si bisan kinsa. Busa sa dihang gipakuha ninyo ako wala ako magpanuko sa pag-anhi. Karon, mangutana ako kaninyo, nganong inyo man akong gipaanhi?” Si Cornelio mitubag, “Sa ingon niining taknaa, sa may mga alas tres sa hapon, upat na ka adlaw karon, nag-ampo ako sulod sa akong balay. Sa kalit mitungha sa akong atubangan ang usa ka tawo nga nagsul-ob ug masanag nga sapot ug miingon, ‘Cornelio! Gidungog sa Dios ang imong pag-ampo ug gihinumdoman niya ang imong pagpanghatag ngadto sa mga kabos. Ipakuha didto sa Jopa si Simon nga ginganlag Pedro. Atua siya mag-abot sa balay ni Simon nga magpapanit, nga nagpuyo duol sa dagat.’ Busa gipakuha ko ikaw dayon ug salamat nga mianhi ka. Karon ania kaming tanan atubangan sa Dios aron mamati sa tanan nga ipasulti sa Ginoo kanimo.” Si Pedro miingon, “Karon naila ko na nga ang Dios walay pinalabi. Ang mahadlokon kaniya ug nagbuhat sa matarong iyang dawaton bisag taga-diin pa siya. Nasayod kamo sa mensahe nga gipadala sa Dios ngadto sa katawhan sa Israel. Mao kini ang mensahe sa Maayong Balita sa pakigdait pinaagi kang Jesu-Cristo nga mao ang Ginoo sa tanan. Nasayod kamo niadtong dakong hitabo sa yuta sa Judea. Nagsugod kini sa Galilea human sa pagwali ni Juan mahitungod sa bunyag. Nasayod kamo mahitungod kang Jesus nga Nazaretnon nga gibuboan sa Dios sa gahom ug sa Espiritu Santo. Miadto siya sa tanang dapit ug naghimog mga maayong butang ug giayo niya ang tanang giyawaan kay ang Dios diha man kaniya. Ug kami saksi sa tanan nga iyang gibuhat didto sa kayutaan sa mga Judio lakip sa Jerusalem. Gipatay siya nila pinaagi sa paglansang kaniya didto sa krus. Apan gibanhaw siya sa Dios sa ikatulo ka adlaw ug gipadayag siya. Wala makakita kaniya ang tanang mga tawo kondili kami lamang nga gipili sa Dios ingon nga mga saksi, kami nga nangaon ug nanginom uban kaniya human siya mabanhaw. Ug gisugo kami niya sa pagwali sa Maayong Balita ngadto sa katawhan ug sa pagmatuod nga siya mao ang gipili sa Dios paghukom sa mga buhi ug sa mga patay. Naghisgot mahitungod kaniya ang tanang mga propeta nga nag-ingon nga ang tanan nga nagtuo kaniya pasayloon sa ilang mga sala pinaagi sa iyang ngalan.” Samtang nagsulti pa si Pedro, mikunsad ang Espiritu Santo kanilang tanan nga namati sa mensahe. Ang mga magtutuo nga Judio nga taga-Jopa nga kuyog ni Pedro natingala nga ang Dios nagbubo usab sa iyang gasa nga mao ang Espiritu Santo ngadto sa mga dili Judio kay nadunggan man nila nga ang mga dili Judio nagsulti sa lahi nga mga pinulongan ug nagdayeg sa Dios. Si Pedro miingon, “Kining mga tawhana nakadawat sa Espiritu Santo, ingon nga kami nakadawat usab. Duna ba kaninyoy makapugong nga bunyagan sila pinaagi sa tubig?” Busa misugo siya nga bunyagan sila sa ngalan ni Jesu-Cristo. Unya gihangyo nila siya nga magpabilin uban kanila sulod sa pipila ka adlaw. Nakabalita ang mga apostoles ug ang mga kaigsoonan sa tibuok Judea nga ang mga dili Judio nakadawat usab sa pulong sa Dios. Sa pag-adto ni Pedro sa Jerusalem, sila nga nangusog sa paghimo sa seremonyas sa pagtuli misaway kaniya, “Nganong miadto ka man sa mga tawo nga wala matuli ug nakigsalo kanila?” Busa gisaysay ni Pedro ngadto kanila ang tanan nga nahitabo sukad gayod sa sinugdan. Siya miingon, “Sa didto ako sa siyudad sa Jopa, nag-ampo ako ug nakakita akog panan-awon. Nakita ko sa maong panan-awon ang sama sa usa ka dakong panapton nga hiniktan ang upat ka eskina ug gitunton gikan sa langit ug mihunong sa akong tungod. Akong gisusi pag-ayo ang sulod niini ug nakita ko ang mga mananap nga upat ang tiil, mga hayop, mananap nga mokamang ug ihalas nga mga langgam. Unya nakadungog akog tingog nga nag-ingon, ‘Pedro, tindog! Pag-ihaw ug kaon!’ Apan mitubag ako, ‘Dili ko, Ginoo, kay sukad masukad wala ako makakaon ug bisan unsa nga mahugaw.’ Ang tingog misulti na usab gikan sa langit, ‘Ayaw isipa nga mahugaw ang gihinloan na sa Dios.’ Makatulo kini mahitabo ug unya ang panapton lakip ang tanang sulod niini gibalik ngadto sa langit. Ug niadto gayong higayona tulo ka tawo gikan sa Cesarea nga gisugo sa pagkuha kanako miabot sa balay nga akong giabotan. Ang Espiritu misulti kanako sa pagkuyog kanila sa walay pagpanuko. Kining unom ka igsoon nga taga-Jopa mikuyog usab kanako ngadto sa Cesarea ug kaming tanan midayon sa balay ni Cornelio. Unya iya kaming gisuginlan mahitungod sa anghel nga nakita niya nga nagtindog sulod sa iyang balay ug miingon kaniya, ‘Pagsugo ug mga tawo ngadto sa Jopa ug ipakuha si Simon nga ginganlag Pedro. May mensahe siya nga makaluwas kanimo ug sa imong panimalay.’ Ug sa pagsugod nakog sulti mikunsad kanila ang Espiritu Santo sama nga gikunsaran kita sa sinugdanan. Unya nahinumdom ako sa giingon sa Ginoo, ‘Si Juan nagbunyag pinaagi sa tubig apan bunyagan kamo pinaagi sa Espiritu Santo!’ Kon ang Dios naghatag sa mga dili Judio sa samang gasa nga iyang gihatag kanato sa dihang mituo kita kang Ginoong Jesu-Cristo, kinsa man ako nga mopugong sa Dios?” Sa ilang pagkadungog niini, mihunong sila pagsaway ug gidayeg nila ang Dios sa pag-ingon, “Ang Dios naghatag usab diay ngadto sa mga dili Judio ug higayon sa paghinulsol aron sila maluwas!” Ang mga magtutuo nagkatibulaag gumikan sa paglutos nga nahitabo sa dihang gipatay si Esteban. Pipila kanila nangabot hangtod sa Fenicia, Cipre ug Antioquia apan ang mga Judio lamang ang ilang gisangyawan. Hinuon adunay pipila sa mga magtutuo nga taga-Cipre ug Cirene nga nangadto sa Antioquia ug gisangyawan usab nila sa Maayong Balita mahitungod kang Ginoong Jesus ang mga dili Judio. Ang gahom sa Ginoo diha kanila ug daghan ang nanuo ug nangakabig ngadto sa Ginoo. Ang balita mahitungod niini midangat sa simbahan sa Jerusalem busa ilang gipaadto si Bernabe sa Antioquia. Sa iyang pag-abot didto ug sa nakita niya nga gipanalanginan pag-ayo sa Dios ang katawhan, nalipay siya ug gidasig niya silang tanan nga magpabilin nga matinumanon diha sa Ginoo uban sa bug-os nga kasingkasing. Si Bernabe usa ka maayong tawo, puno sa Espiritu Santo ug sa pagtuo. Ug daghang mga tawo ang nangakabig ngadto sa Ginoo. Unya miadto si Bernabe sa Tarso aron pagpangita kang Saulo. Sa dihang nakit-an niya si Saulo, gidala niya siya sa Antioquia. Sulod sa usa ka tuig silang duha nakig-uban sa mga magtutuo diha sa simbahan ug gitudloan nila ang daghang katawhan. Ug sa unang higayon, ang mga tinun-an gitawag nga mga Cristohanon didto sa Antioquia. Niadtong panahona pipila ka mga propeta nangadto sa Antioquia gikan sa Jerusalem. Usa kanila nga ginganlag Agabo mitindog ug pinaagi sa gahom sa Espiritu mitagna nga usa ka dakong gutom moabot sa tibuok kalibotan. Ang gutom nahitabo samtang si Claudio mao ang Emperador. Nagkauyon ang mga tinun-an nga ang matag usa kanila magpadalag hinabang kutob sa iyang mahimo alang sa mga kaigsoonan didto sa Judea. Busa gibuhat nila kini ug gipadala ang mga hinabang ngadto sa mga kadagkoan sa simbahan pinaagi kang Bernabe ug kang Saulo. Niining panahona si Hari Herodes misugod paglutos sa pipila sa mga sakop sa simbahan. Gipapatay niya si Santiago nga igsoon ni Juan pinaagi sa espada. Sa pagkasayod niya nga nakapahimuot kini sa mga Judio, iya usab nga gipadakop si Pedro. Nahitabo kini sa Pangilin sa Pan nga Walay Patubo. Human madakop si Pedro, gibilanggo siya ug gipabantayan sa upat ka pundok sa mga guwardiya nga tag-upat ka sundalo matag pundok. Naglaraw si Herodes pag-imbistigar kaniya inigkaliwas sa Kasaulogan. Busa si Pedro nagpabilin nga binilanggo apan ang mga sakop sa simbahan nag-ampo nga mainiton ngadto sa Dios alang kaniya. Nianang gabii sa dayon na siyang itugyan ni Herodes ngadto sa katawhan, natulog si Pedro nga gitaliwad-an ug duha ka guwardiya. Gigapos siyag duha ka kadena ug gibantayan sa mga guwardiya ang ganghaan sa prisohan. Ug sa kalit mitungha ang usa ka anghel sa Ginoo ug may kahayag nga midan-ag sa bilanggoan. Unya giyugyog sa anghel ang abaga ni Pedro, gipukaw siya ug giingnan, “Bangon dayon!” Ug dihadiha nangatangtang ang kadena sa iyang kamot. Unya ang anghel miingon kaniya, “Ayohag sul-ob ang imong bisti ug pagsandalyas.” Gituman kini ni Pedro ug ang anghel miingon, “Pagkupo ug sunod kanako.” Misunod si Pedro kaniya paggula sa bilanggoan. Apan wala siya masayod kon tinuod ba gayod ang gibuhat sa anghel kay abi niyag nakakita lang siyag panan-awon. Miagi sila sa unang mga guwardiya ug unya sa ikaduha ug nahiabot sila sa ganghaang puthaw nga padulong sa siyudad. Ang ganghaan naabli lag iya ug nanggula sila subay sa usa ka dalan ug ang anghel kalit nga mibiya kang Pedro. Unya nakaamgo si Pedro nga tinuod ang nahitabo kaniya ug miingon siya, “Karon nasayod ako nga tinuod gayod diay nga ang Ginoo nagpadala sa iyang anghel ug nagluwas kanako gikan sa gahom ni Herodes ug sa tanang butang nga gipaabot sa mga Judio nga mahitabo.” Sa pagkamatngon ni Pedro sa tinuod nga nahitabo kaniya, miadto siya sa balay ni Maria nga inahan ni Juan nga ginganlan usab ug Marcos. Daghan ang mga tawo nga nagkatigom didto ug nag-ampo. Mituktok si Pedro sa pultahan sa ganghaan ug si Roda nga sulugoon maoy miadto aron pag-abli. Nailhan niya ang tingog ni Pedro apan tungod sa iyang kalipay midagan siya balik sa sulod nga wala kaablihi ang pultahan ug gipahibalo niya nga si Pedro atua sa gawas. “Nabuang ka!” miingon sila kaniya. Apan namugos gayod siya nga tinuod ang iyang gisulti. Busa mitubag sila, “Ang iyang anghel kana.” Sa laing bahin, nagsigig tuktok si Pedro sa pultahan ug sa ilang pag-abli nakita nila siya ug natingala sila pag-ayo. Pinaagi sa iyang kamot misinyas si Pedro nga maghilom sila ug iyang gisaysay kanila giunsa sa Ginoo pagpagula kaniya gikan sa bilanggoan. “Isugilon kini kang Santiago ug sa tanang kaigsoonan,” miingon siya kanila. Unya mibiya siya ug miadto sa laing dapit. Sa pagkabuntag, nagubot pag-ayo ang mga guwardiya kay wala man sila mahibalo sa nahitabo kang Pedro. Gipapangita siya ni Herodes apan wala nila siya makit-i. Busa gipaimbistigar niya ang mga guwardiya ug unya gipapatay. Human niini, miadto si Herodes sa Cesarea gikan sa Judea ug nagpabilin siyag dugaydugay didto. Si Herodes nasuko pag-ayo sa taga-Tiro ug taga-Sidon busa nagpanon sila aron sa pagpakigkita kang Herodes. Ilang nadani si Blasto nga tinugyanan sa palasyo sa pagtabang kanila. Unya miadto sila kang Herodes ug nakig-uli kaniya kay ang ilang nasod didto man magkuhaan sa ilang pagkaon sa nasod ni Herodes. Sa adlaw nga gikasabotan, gisul-ob ni Herodes ang iyang harianong bisti, milingkod siya sa iyang trono ug naghimog pakigpulong. Naninggit ang mga tawo, “Dili tawo ang nagsulti kondili dios!” Ug dihadiha gisilotan si Herodes sa anghel sa Ginoo kay wala man niya pasidunggi ang Dios. Giulod siya ug namatay. Apan ang pulong sa Dios nagpadayon pagkaylap. Si Bernabe ug si Saulo namalik gikan sa Jerusalem human matapos ang ilang misyon, dala si Juan Marcos. Sa simbahan sa Antioquia dihay mga propeta ug mga magtutudlo nga si Bernabe, si Simeon nga gianggaag Negro, si Lucio nga taga-Cirene, si Manaen nga namatuto uban ni Gobernador Herodes, ug si Saulo. Usa ka adlaw niana, samtang nagsimba sila sa Ginoo ug nagpuasa, miingon kanila ang Espiritu Santo, “Igahin alang kanako si Bernabe ug si Saulo alang sa buluhaton nga maoy hinungdan sa pagtawag ko kanila.” Busa nagpuasa sila ug nag-ampo ug gipandongan nila sa ilang mga kamot si Bernabe ug si Saulo ug unya ilang gipalakaw sila. Busa minandoan sa Espiritu Santo, si Bernabe ug si Saulo nangadto sa Seleucia ug gikan didto milawig sila ngadto sa pulo sa Cipre. Sa pag-abot nila sa Salamis, giwali nila ang pulong sa Dios sulod sa mga sinagoga sa mga Judio. Kuyog kanila si Juan Marcos silbing katabang. Gilukop nila pagtaak ang isla hangtod sa Papos, diin ilang gikahinagbo ang usa ka salamangkero nga ginganlag Bar-Jesus nga usa ka Judio nga nagpatuo nga propeta. Higala siya sa gobernador sa pulo nga si Sergio Paulo, usa ka tawo nga hait ug salabotan. Gipatawag sa gobernador si Bernabe ug si Saulo kay gusto siyang mamati sa pulong sa Dios. Apan gibabagan sila sa salamangkero nga si Elimas (kini ang iyang ngalan sa Grego) kay dili man siya buot nga motuo ang gobernador. Unya si Saulo, nailhan usab sa ngalan nga Pablo, nga puno sa Espiritu Santo; mitutok sa salamangkero ug miingon kaniya, “Anak sa Yawa! Kaaway ka sa tanang maayo. Napuno ka sa tanang matang sa kadaotan ug limbong ug kanunay kang naninguha pagtuis sa kamatuoran sa Ginoo! Karon silotan ka sa Ginoo ug mabuta ka ug dugaydugay nga dili makakita sa kahayag sa adlaw.” Ug dihadiha namatngonan ni Elimas nga mingitngit ang iyang panan-aw ug nangarapkarap siya sa pagpangitag makaagak kaniya. Ang gobernador nakabig sa dihang nakita niya ang nahitabo ug nahibulong siya pag-ayo sa pagtulon-an mahitungod sa Ginoo. Si Pablo ug ang iyang mga kauban milawig gikan sa Papos ug miabot sa Perga sa kayutaan sa Pampilia. Apan si Juan Marcos mibulag kanila didto ug mibalik sa Jerusalem. Gikan sa Perga miadto sila sa Antioquia sa Pisidia ug sa Adlawng Igpapahulay misulod sila sa sinagoga ug milingkod didto. Human sa pagbasa sa usa ka bahin sa Balaod ni Moises ug sa sinulat sa mga propeta, gipasugoan sila sa mga kadagkoan sa sinagoga, nga nag-ingon, “Mga igsoon, kon aduna kamoy mensahe nga makadasig niining mga tawo, mahimong isulti ninyo karon.” Mitindog si Pablo, misinyas pinaagi sa iyang kamot ug miingon, “Katawhang Israelinhon ug tanang dili Judio nga nagtuo sa Dios, pamati kamo: Ang Dios niining nasod sa Israel nagpili sa atong mga katigulangan ug naghimo kanila nga mauswagon sa nagpuyo pa sila ingon nga mga langyaw sa yuta sa Ehipto. Pinaagi sa iyang dakong gahom, ang Dios nagpagawas kanila gikan sa Ehipto ug sulod sa 40 ka tuig siya nag-atiman kanila didto sa kamingawan. Gilaglag niya ang pito ka nasod sa yuta sa Canaan ug gihatag kini kanila ug gipanag-iya nila kini sulod sa mga 450 ka tuig. “Human niini, gihatagan niya silag mga maghuhukom hangtod sa panahon ni propeta Samuel. Ug sa diha nga nangayo silag hari, gihatag sa Dios kanila si Saulo, ang anak ni Kis sa banay ni Benjamin aron maoy maghari kanila sulod sa 40 ka tuig. Sa dihang gipapahawa siya sa trono, si David gihimo sa Dios nga ilang hari. Kini ang giingon sa Dios mahitungod kaniya, ‘Nakita ko nga si David nga anak ni Jesse usa ka tawo nga nakapahimuot kanako ug mobuhat sa tanan nga isugo ko kaniya.’ Gikan sa kaliwatan ni David gipili sa Dios si Jesus aron magluwas sa katawhan sa Israel sumala sa iyang gisaad. Sa wala pa moanhi si Jesus, nagwali si Juan ngadto sa tanang mga tawo sa Israel nga kinahanglan maghinulsol sila ug magpabunyag. Ug sa hapit na mamatay si Juan, miingon siya sa katawhan, ‘Kinsa ba ako sa inyong hunahuna? Dili ako ang inyong gipaabot. Apan sunod kanako may moanhi ug dili ako takos bisan gani paghubo sa iyang sandalyas.’ “Mga igsoon nga kaliwat ni Abraham ug kamong tanang dili Judio nga nagtuo sa Dios: kita mao ang gipadad-an niining mensahe sa kaluwasan! Kay ang mga tawo sa Jerusalem ug ang ilang mga pangulo wala mahibalo nga siya mao ang Manluluwas ug wala nila masabti ang mga pulong sa mga propeta nga gibasa matag Adlawng Igpapahulay. Apan sa dihang gisilotan nila si Jesus, natuman nila ang mga pulong sa mga propeta. Ug bisan wala silay nakitang katarongan sa pagsilot kang Jesus sa kamatayon, ilang gipangayo gikan ni Pilato nga patyon siya. Ug human nila mabuhat ang tanang gisulti sa Kasulatan mahitungod kaniya, gikuha nila siya sa krus ug gilubong. Apan gibanhaw siya sa Dios ug sulod sa daghang mga adlaw nagpakita siya niadtong miuban kaniya gikan sa Galilea ngadto sa Jerusalem. Sila karon mao ang iyang mga saksi ngadto sa katawhan. Ug mianhi kami aron pagdala kaninyo sa Maayong Balita nga ang gisaad sa Dios ngadto sa atong katigulangan, gibuhat sa Dios alang kanato karon nga ilang mga kaliwat pinaagi sa pagbanhaw kang Jesus. Sumala sa nasulat usab sa ikaduhang Salmo, ‘Ikaw ang akong Anak; karong adlawa nahimo ako nga imong Amahan.’ Mao kini ang giingon sa Dios mahitungod sa kamatuoran sa iyang pagbanhaw kang Jesus ug sa kamatuoran nga si Jesus wala madunot sa lubnganan: ‘Ihatag ko kanimo ang balaan ug kasaligang panalangin nga akong gisaad kang David.’ Sumala usab sa iyang giingon sa laing bahin sa kasulatan, ‘Dili mo itugot nga madunot sa lubnganan ang imong balaang sulugoon.’ Kay sa iyang panahon nagtuman si David sa gisugo sa Dios ug unya namatay ug gilubong tupad sa iyang katigulangan ug nadunot. Apan ang gibanhaw sa Dios wala madunot. Busa pagmatngon kamo aron dili mahitabo kaninyo ang giingon sa mga propeta: ‘Mga mayubiton! Katingala ug pangamatay kamo! Kay aduna akoy gibuhat sa inyong panahon nga dili gayod ninyo tuohan, bisan kon adunay magsugilon niini kaninyo!’” Sa pagpanggula na ni Pablo ug ni Bernabe sa sinagoga, gidapit sila sa mga tawo sa pagbalik sa sunod Adlawng Igpapahulay aron saysayan pa sila niining mga butanga. Ug sa natapos na ang tigom sa sinagoga, daghang mga Judio ug mga dili Judio nga nakabig ngadto sa tinuohan sa mga Judio ang misunod kang Pablo ug kang Bernabe. Gimaymayan nila ang mga tawo ug gidasig sa pagpabilin diha sa grasya sa Dios. Sa pagkasunod Adlawng Igpapahulay, hapit ang tanang tawo sa lungsod miadto aron sa pagpamati sa pulong sa Ginoo. Sa pagkakita sa mga Judio sa daghang mga tawo, nangasina sila ug misupak sa gisulti ni Pablo ug ilang gipakaulawan siya. Apan midugang hinuon ang kaisog ni Pablo ug ni Bernabe ug miingon sila, “Kinahanglan nga kamo unta ang unang suginlan sa pulong sa Dios. Apan kay gisalikway man ninyo kini ug naghukom kamo sa inyong kaugalingon nga dili takos sa kinabuhing dayon, biyaan kamo namo ug mangadto kami sa mga dili Judio. Kay kini ang gisugo kanamo sa Ginoo: ‘Gibutang ko ikaw nga kahayag alang sa mga dili Judio, aron pinaagi kanimo ang kaluwasan moabot hangtod sa kinatumyan sa kalibotan.’” Sa pagkadungog niini sa mga dili Judio, nalipay sila ug gidayeg nila ang mensahe sa Ginoo ug kadtong gipili alang sa kinabuhing dayon nahimong magtutuo. Ug ang pulong sa Ginoo mikaylap sa tanang dapit niadtong yutaa. Apan gihulhogan sa mga Judio ang tinamod nga mga babayeng relihiyoso ug ang mga kadagkoan sa siyudad aron lutoson nila si Pablo ug si Bernabe ug hinginlan gikan sa ilang dapit. Gitaktak ni Pablo ug ni Bernabe ang abog sa ilang mga tiil batok kanila ug mipadayon sila sa Iconio. Ug nalipay pag-ayo ang mga tinun-an ug napuno sa Espiritu Santo. Didto sa Iconio nanulod si Pablo ug si Bernabe sa sinagoga sa mga Judio ug nagwali busa daghang mga Judio ug mga dili Judio ang nahimong mga magtutuo. Apan gihulhogan sa mga Judio nga wala motuo ang mga dili Judio nga magtutuo aron masilag sila sa mga kaigsoonan. Nagpabilin didto ang mga apostoles sulod sa taas nga panahon. Sa walay kahadlok nagwali sila mahitungod sa Ginoo. Ug ang Ginoo nagmatuod nga ang ilang mensahe mahitungod sa iyang grasya tinuod gayod pinaagi sa paghatag kanilag gahom sa pagbuhat ug mga milagro ug mga katingalahan. Apan ang mga tawo sa siyudad nagkabahin: ang uban midapig sa mga Judio ug ang uban sa mga apostoles. Unya ang mga dili Judio ug ang mga Judio kauban sa ilang mga pangulo nagkauyon sa pagpanamastamas ug pagbato sa mga apostoles. Sa pagkahibalo sa mga apostoles niini nangagiw sila ngadto sa Listra ug sa Derbe nga mga siyudad sa Licaonia ug ngadto sa kasikbit nga kayutaan. Ug didto giwali nila ang Maayong Balita. Didto sa Listra, may bakol nga sukad pa sa iyang pagkatawo dili gayod makalakaw. Namati siya sa gisulti ni Pablo. Mitutok si Pablo kaniya ug nakita ni Pablo nga may pagtuo ang bakol ug tungod niini mahimo siyang ayohon. Busa sa kusog nga tingog miingon si Pablo, “Tindog!” Milukso ang bakol ug naglakawlakaw. Sa pagkakita sa mga tawo sa gibuhat ni Pablo, naninggit sila sa ilang pinulongang Licaonianhon, “Nanaog ang mga dios sa dagway sa tawo!” Ug ilang gianggaag Zeus si Bernabe ug Hermes si Pablo, kay siya man ang tigpamaba. Ang templo ni Zeus atua sa gawas sa lungsod ug ang pari niini nagdalag mga baka ug mga bulak ngadto sa ganghaan. Buot niya ug sa mga tawo nga ihalad kini ngadto sa mga apostoles. Sa pagkasayod ni Bernabe ug ni Pablo sa buot nilang buhaton, gigisi nila ang ilang mga bisti ug midagan ngadto sa taliwala sa katawhan ug misinggit, “Mga higala, nganong nagbuhat man kamo niini? Mga tawo lamang kami sama kaninyo! Mianhi kami sa pagsangyaw sa Maayong Balita aron biyaan ninyo kining walay hinungdan nga mga butang ug modangop kamo sa buhing Dios nga maoy nagbuhat sa langit, sa yuta, sa dagat ug sa tanan nga anaa niini. Gitugotan niya kaniadto ang tanang katawhan nga magtuman sa ilang gusto. Apan kanunay siyang nagpamatuod sa iyang kaugalingon pinaagi sa maayong mga butang nga iyang gibuhat ug naghatag siya kaninyog ulan ug mga panahon nga abunda sa abot ug gihatagan kamo niyag pagkaon ug gipuno ang inyong kasingkasing sa kalipay.” Apan bisan pa sa ilang gisulti, naglisod gihapon sila pagsanta sa mga tawo sa pagdala ug mga halad ngadto kanila. Apan may pipila ka mga Judio nga nangabot gikan sa Antioquia sa Pisidia ug gikan sa Iconio. Nadani nila ang mga tawo ug gibato nila si Pablo ug giguyod ngadto sa gawas sa lungsod kay nagdahom sila nga patay na siya. Apan sa dihang gialirongan siya sa mga tinun-an, mibangon siya ug mibalik sa lungsod. Sa pagkasunod adlaw mipadayon siya ug si Bernabe ngadto sa Derbe. Si Pablo ug si Bernabe nagwali sa Maayong Balita didto sa Derbe ug daghan ang ilang nakabig ug nahimong mga tinun-an. Unya namalik sila sa Listra, unya sa Iconio ug dayon sa Antioquia sa Pisidia. Ilang gilig-on ang mga magtutuo ug gidasig nga magpadayon diha sa pagtuo. Miingon sila, “Kinahanglang moagi kita sa daghang mga kalisdanan aron makasulod sa gingharian sa Dios.” Nagpili sila ug mga pangulo sa matag simbahan ug uban sa mga pag-ampo ug pagpuasa ilang gitugyan sila ngadto sa Ginoo nga ilang gisaligan. Unya milatas sila sa Pisidia ug miabot sa Pampilia. Giwali nila ang mensahe sa Ginoo didto sa Perga ug unya nangadto sa Atalia. Gikan didto milawig sila balik sa Antioquia diin gitugyan sila ngadto sa grasya sa Dios alang sa buhat nga karon ila nang nahuman. Sa pag-abot nila sa Antioquia, ilang gitigom ang mga sakop sa simbahan ug gisuginlan sa tanan nga gibuhat sa Dios pinaagi kanila ug sa iyang pagbukas ug dalan alang sa mga dili Judio aron sila motuo. Nagpabilin silag dugay didto uban sa mga tinun-an. May pipila ka tawo nga nangabot sa Antioquia gikan sa Judea ug nanudlo sa mga kaigsoonan. Sila nag-ingon, “Dili kamo maluwas gawas kon modawat kamo sa seremonyas sa pagtuli sumala sa gisugo sa Balaod ni Moises.” Dako kaayo ang pagsupak ni Pablo ug ni Bernabe niining pagtulon-ana busa gikauyonan nga si Pablo ug si Bernabe ug ang pipila ka mga tinun-an sa Antioquia mangadto sa Jerusalem aron makigkita sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan bahin niining butanga. Busa gipagikan sila sa simbahan ug sa ilang pag-agi sa Fenicia ug sa Samaria gisugilon nila ang pagkakabig sa mga dili Judio ngadto sa Dios. Kining balitaa nakalipay pag-ayo sa mga kaigsoonan. Sa pag-abot nila sa Jerusalem, gidawat sila sa simbahan ug sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan sa simbahan. Gisugilon nila ang tanang gibuhat sa Dios pinaagi kanila. Apan may mga magtutuo nga sakop sa pundok sa mga Pariseo nga mitindog ug miingon, “Kinahanglan gayod nga tulion sila ug patumanon sa Balaod ni Moises.” Ang mga apostoles ug ang mga kadagkoan sa simbahan nagtigom aron paghusay niining butanga. Human sa taas nga lantugi, mitindog si Pedro ug miingon, “Mga igsoon, nahibalo kamo nga kaniadto gipili ako sa Dios gikan kaninyo aron magwali sa Maayong Balita ngadto sa mga dili Judio aron makadungog sila niini ug motuo. Ug ang Dios nga nasayod sa kasingkasing sa mga tawo mipadayag nga gidawat usab niya ang mga dili Judio pinaagi sa paghatag kanila sa Espiritu Santo, sama nga gihatagan kita niya niini. Wala siyay gipalabi tali kanato ug kanila. Giputli usab niya ang ilang mga kasingkasing kay mituo na man sila. Busa nganong sulayan man gayod ninyo ang Dios pinaagi sa pagpapas-an sa mga tinun-an ug mga palas-anon nga ang atong mga katigulangan ug kita mismo wala makahimo sa pagpas-an? Apan, nagtuo kita nga pinaagi sa grasya sa Ginoong Jesus maluwas kita ug mao usab kana ang kahimtang nila.” Naghilom ang tibuok pundok samtang namati sila kang Bernabe ug kang Pablo nga nagsugilon sa tanang mga milagro ug mga katingalahan nga gibuhat sa Dios ngadto sa mga dili Judio pinaagi kanila. Sa pagkahuman nilag sulti, mitubag si Santiago ug miingon, “Pamati kamo, mga igsoon! Bag-o pa lang gisaysay ni Simon ang unang pagpakita sa Dios sa iyang pagtagad ngadto sa mga dili Judio pinaagi sa pagpili gikan kanila ug katawhan nga magdala sa iyang ngalan. Ang mga pulong sa mga propeta tukma gayod niini sumala sa giingon sa kasulatan, ‘Human niini mobalik ako, nag-ingon ang Ginoo, ug akong tukoron pag-usab ang napukang balay ni David. Tukoron ko kini pag-usab ug lig-onon. Busa mangita sa Ginoo ang ubang katawhan, ingon man ang tanang dili Judio nga akong gitawag aron maako. Mao kini ang giingon sa Ginoo, nga nagpahibalo niini sukad pa gayod kaniadto.’” Ug mipadayon si Santiago pagsulti, “Busa ang akong hunahuna mao nga dili nato lisudlisoron ang mga dili Judio nga midawat sa Dios. Ato hinuon silang sulatan nga dili sila mangaon sa hugaw nga mga pagkaon tungod kay hinalad man kini ngadto sa mga diosdios ug nga likayan nila ang salawayong pakighilawas ug nga dili sila mokaon sa bisan unsang mananap nga gituok ug sa bisan unsang dugo. Kay sukad pa kaniadto ang Balaod ni Moises gibasa sulod sa mga sinagoga matag Adlawng Igpapahulay ug sa matag lungsod giwali ang iyang mga pulong.” Unya nagkauyon ang mga apostoles, ang mga kadagkoan ug ang tibuok simbahan sa pagpilig mga tawo gikan sa ilang pundok aron ipadala ngadto sa Antioquia uban ni Pablo ug ni Bernabe. Gipili nila si Judas nga ginganlag Barsabas ug si Silas—mga tawo nga gitamod pag-ayo sa mga kaigsoonan. Ug ilang gipadala kanila kining mosunod nga sulat: “Ang mga apostoles ug ang mga pangulo sa simbahan nga inyong mga igsoon nangomusta sa tanang mga kaigsoonang dili Judio nga nagpuyo sa Antioquia, sa Siria ug sa Cilicia. Nakadungog kami nga may mga sakop sa atong pundok nga gikan sa Jerusalem nga nagsamok ug nagpalibog kaninyo tungod sa ilang gipanulti bisan wala namo sila sugoa sa pagbuhat niini. Busa sa among panagtigom, nagkauyon ang tanan sa pagpilig mga tinugyanan aron ipadala nganha kaninyo. Mokuyog sila sa atong minahal nga mga higala nga si Bernabe ug si Pablo, nga naghalad sa ilang kinabuhi aron pag-alagad sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa among gipadala kaninyo si Judas ug si Silas nga maoy mosaysay sa mga butang nga among gisulat kaninyo. Ang Espiritu Santo ug kami magkauyon nga dili kamo hatagan ug daghang mga palas-anon gawas sa pipila nga gikinahanglang tumanon: Ayaw pagkaon sa mga gihalad ngadto sa mga diosdios. Ayaw pagkaon sa dugo o sa mananap nga gituok ug likayi ninyo ang salawayong pakighilawas. Kon likayan ninyo kining mga butanga matarong ang inyong gibuhat. Pag-ayoayo kamo!” Unya ilang gipagikan ang mga tinugyanan ug nangadto sa Antioquia ug gitigom nila ang tanang magtutuo ug gihatagan sa sulat. Sa pagkabasa sa mga tawo sa sulat, nangalipay sila pag-ayo tungod sa makapadasig nga mga pulong. Si Judas ug si Silas nga mga propeta mihatag ug mga pakigpulong ngadto sa mga kaigsoonan. Ug kini nakapadasig ug nakapalig-on kanila. Taudtaod silang nagpabilin didto ug tapos niini, gipagikan sila sa mga kaigsoonan uban sa mga panghinaot sa kalinaw ug namalik sila ngadto sa nagpadala kanila. Si Pablo ug si Bernabe nagpabilin ug dugaydugay sa Antioquia. Ug didto, inabagan sa uban, nagtudlo sila ug nagwali sa pulong sa Ginoo. Human sa pipila ka adlaw si Pablo miingon kang Bernabe, “Mamalik kita ug duawon nato ang mga kaigsoonan sa matag siyudad nga atong gisangyawan sa pulong sa Ginoo ug atong susihon kon naunsa na sila.” Buot ni Bernabe nga pakuyogon si Juan Marcos apan maoy hukom ni Pablo nga dili paubanon si Juan Marcos kay wala man gud siya molahutay pag-uban kanila hangtod sa pagkatapos sa ilang buhat apan mipauli hinuon ug gibiyaan sila didto sa Pampilia. Tungod niini, nagkalalis pag-ayo si Pablo ug si Bernabe ug nagbulag sila. Gidala ni Bernabe si Marcos ug milawig sila ngadto sa Cipre ug si Silas maoy gidala ni Pablo ug migikan sila human sila isalig sa mga kaigsoonan ngadto sa grasya sa Dios. Miagi siya sa Siria ug sa Cilicia ug gilig-on niya ang mga simbahan didto. Mipadayon si Pablo sa pagpanaw ngadto sa Derbe ug sa Listra. Didto may nagpuyo nga usa ka tinun-an nga ginganlag Timoteo. Ang iyang inahan usa ka magtutuo nga Judio apan ang iyang amahan Grego. Gidayeg si Timoteo sa tanang kaigsoonan sa Listra ug sa Iconio. Buot ni Pablo nga pakuyogon kaniya si Timoteo busa gituli niya si Timoteo. Gibuhat niya kini kay ang tanang Judio nga nagpuyo didto nahibalo man nga Grego ang amahan ni Timoteo. Sa ilang pag-agi sa mga kalungsoran ilang gitugyan ngadto sa mga magtutuo ang mga lagda nga gikauyonan sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan sa simbahan didto sa Jerusalem ug gipahimangnoan sila sa pagtuman niini. Busa ang mga simbahan nalig-on sa pagtuo ug nagdugang ang ilang gidaghanon matag adlaw. Unya milatas sila sa kayutaan sa Frigia ug sa Galacia apan ang Espiritu Santo wala motugot kanila pagwali sa mensahe didto sa lalawigan sa Asia. Pag-abot nila sa utlanan sa Misia, moadto unta sila sa lalawigan sa Bitinia apan gidid-an sila sa Espiritu ni Jesus. Busa milatas sila sa Misia ug mipadayon ngadto sa Troas. Niadtong gabhiona, pinaagi sa panan-awon, nakita ni Pablo ang usa ka tawo nga taga-Macedonia nga nagtindog ug naghangyo kaniya nga nag-ingon, “Dali ngari sa Macedonia ug tabangi kami!” Human gayod sa panan-awon ni Pablo, nangandam kami pag-adto sa Macedonia kay among nasiguro nga ang Dios nagtawag kanamo aron sa pagwali sa Maayong Balita sa katawhan didto. Busa mibiya kami sa Troas sakay sa linayagang sakayan ug midiritso sa Samotrasia ug sa pagkasunod adlaw ngadto sa Neapolis. Gikan didto miadto kami sa Filipos, ang kinadak-ang siyudad sa distrito sa Macedonia nga kolonya usab sa Roma. Nagpabilin kamig pipila ka adlaw niadtong siyudara. Sa Adlawng Igpapahulay migawas kami sa siyudad ug miadto sa daplin sa suba kay naghunahuna man kami nga didto may tigomanan sa mga Judio alang sa pag-ampo. Nanglingkod kami ug nakigsulti ngadto sa mga babaye nga nagtigom didto. Usa niadtong namati kanamo mao si Lydia nga taga-Tiatira nga namaligyag panapton nga dagtom-pula. Mahadlokon siya sa Dios ug ang Ginoo nag-abli sa iyang kasingkasing aron sa pagdawat sa mensahe ni Pablo. Gibunyagan siya ug ang tibuok niyang panimalay. Unya iya kaming gidapit, “Diri kamo abot sa akong balay kon giisip ninyo ako nga tinuod nga magtutuo sa Ginoo.” Ug wala gayod siya pabalibad. Usa ka adlaw niana, samtang nagpaingon kami sa dapit nga ampoanan, gisugat kamig usa ka ulipong babaye nga gitugahan sa yawa ug gahom sa pagtagna sa umaabot. Tungod sa iyang pagpanagna sa kapalaran sa mga tawo, nakasapi pag-ayo ang iyang mga agalon. Misunod siya kang Pablo ug kanamo nga nagsinggit, “Kining mga tawhana mga sulugoon sa Labing Halangdon nga Dios! Nagsangyaw sila kaninyo sa mensahe sa kaluwasan.” Iya kining gibuhat sulod sa daghang mga adlaw hangtod nga gisamokan si Pablo ug milingi kaniya ug giingnan ang espiritu, “Sa ngalan ni Jesu-Cristo gula gikan kaniya!” Ug migula dayon ang espiritu. Sa diha nga ang mga agalon sa babaye nakaamgo nga dili na sila makasapi, gidakop nila si Pablo ug si Silas ug gidala ngadto sa hukmanan. Unya sa didto na sila sa atubangan sa mga maghuhukom nga Romanhon, ang mga agalon sa babaye miingon, “Kining mga tawhana mga Judio ug nagsamok-samok sila sa atong siyudad. Nanudlo silag mga pagtulon-an nga supak sa atong balaod ug gidid-an kitang mga Romanhon sa pagsunod niini.” Miapil ang mga tawo sa pagdagmal kanila ug gigisi sa mga opisyal ang mga bisti ni Pablo ug ni Silas ug misugo nga bunalan sila. Human sila bunali pag-ayo, gibilanggo sila ug gisugo ang guwardiya nga kandadohan pag-ayo ang bilanggoan. Busa gibutang sila sa guwardiya ngadto sa kinasuokang lawak ug gilugpitan sa giakob nga kahoy ang ilang mga tiil. Sa hapit na ang tungang gabii, si Pablo ug si Silas nag-ampo ug nag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Dios ug namati kanila ang ubang mga binilanggo. Unya sa kalit milinog ug kusog nga nakatay-og pag-ayo bisan sa pasukaranan sa bilanggoan ug nangaabli ang tanang pultahan ug nangatangtang ang mga kadena sa tanang binilanggo. Nahigmata ang tinugyanan sa bilanggoan ug sa pagkakita niya nga nangaabli na ang mga pultahan, gipakaingon niyag nanglayas ang tanang binilanggo. Busa gilanit niya ang iyang espada aron maghikog unta. Apan misinggit si Pablo, “Ayaw paghikog! Ania ra kaming tanan!” Busa ang tinugyanan sa karsel nangayog suga unya misulod siya nga nagdali ug miluhod nga nagkurog sa tiilan ni Pablo ug ni Silas. Unya gipagawas niya sila ug gipangutana, “Sir, unsa may akong buhaton aron ako maluwas?” Sila mitubag, “Saligi ang Ginoong Jesus, ug maluwas ka lakip ang imong panimalay.” Unya siya ug ang tanang sakop sa iyang panimalay giwalihan nila sa pulong sa Dios. Niadtong taknaa sa kagabhion gihugasan sa tinugyanan sa bilanggoan ang ilang mga samad ug gibunyagan dayon siya ug ang iyang panimalay. Unya gidala niya si Pablo ug si Silas sa iyang balay ug gipakaon. Nalipay siya ug ang iyang panimalay kay siya mituo na man sa Dios. Sa pagkabuntag ang mga maghuhukom nga Romanhon nagsugo sa mga opisyal sa kapulisan nga buhian si Pablo ug si Silas. Busa gipahibalo sa tinugyanan sa bilanggoan si Pablo ug si Silas nga nag-ingon: “Gipabuhian na kamo sa mga maghuhukom ug lakaw kamo uban ang kalinaw.” Apan miingon si Pablo ngadto sa mga pangulo, “Gipabunalan nila kami sa atubangan sa mga tawo bisag kami walay sala ug mga Romanhong lungsoranon pa gayod! Unya ila pa gayod kaming gipabilanggo. Ug karon buhian lang kami nila sa tago? Dili kana mahimo! Kinahanglan nga sila gayong mga Romanhong maghuhukom ang moanhi dinhi ug maoy mopagula kanamo.” Gitaho kini sa mga pangulo sa kapulisan ngadto sa mga maghuhukom ug sa pagkadungog nila nga sila diay si Pablo ug si Silas mga Romanhon nga lungsoranon, nangahadlok sila. Busa nangadto sila ug nangayog pasaylo kanila unya ilang gipagula sila sa bilanggoan ug gihangyo sa pagbiya sa siyudad. Busa nanggula si Pablo ug si Silas sa bilanggoan ug nangadto sa balay ni Lydia. Gikakita nila didto ang mga kaigsoonan ug ilang gidasig sila ug unya namiya si Pablo ug si Silas. Unya miagi si Pablo ug si Silas sa Ampipolis ug sa Apolonia, ug miabot sila sa Tesalonica. Didto may usa ka sinagoga sa mga Judio ug miadto si Pablo sumala sa iyang nabatasan. Sulod sa tulo ka Adlawng Igpapahulay nakiglantugi siya didto sa mga tawo pinasikad sa Kasulatan ug iyang gipasabot ug gipamatud-an ngadto kanila nga ang Mesiyas kinahanglan gayod nga mag-antos ug mabanhaw. Siya miingon, “Kining Jesus nga akong gisangyaw kaninyo mao ang Mesiyas.” Nakabig ug mitipon kang Pablo ug kang Silas ang pipila sa mga Judio ingon man ang daghang Grego nga nagtuo sa Dios ug ubay-ubay sa tinamod nga mga babaye. Apan nasina ang mga Judio ug gitigom nila ang mga bugoy nga nagyampungad sa kadalanan aron paghimog kasamok. Unya ilang gigubot ang tibuok siyudad ug gisulong ang balay ni Jason sa tuyo nga makit-an nila si Pablo ug si Silas aron paatubangon sila sa mga tawo. Apan kay wala man nila makit-i, ilang gidala si Jason ug ang pipila sa mga kaigsoonan ngadto sa mga namunoan sa siyudad. Naninggit sila, “Kining mga tawhana naghimog kasamok bisag asa sila paingon ug ania sila karon sa atong siyudad ug gipapuyo sila ni Jason sa iyang balay. Silang tanan naglapas sa mga balaod sa emperador ug nag-ingon sila nga adunay laing hari nga ginganlag Jesus.” Nagubot ang mga tawo ug ang mga namunoan sa siyudad sa pagkadungog nila niini. Human kakuhaig piyansa si Jason ug mga kauban, gibuhian nila sila. Sa pagkagabii niana, gipagikan dayon sa mga kaigsoonan si Pablo ug si Silas ngadto sa Berea ug sa ilang pag-abot didto, miadto sila sa sinagoga sa mga Judio. Mas bukas ang panghunahuna sa mga tawo didto kay sa mga taga-Tesalonica. Madasigon kaayo silang namati sa Maayong Balita ug nagtuon sila sa Kasulatan matag adlaw aron pagtino kon tinuod ba gayod kining mga butanga. Daghan kanila ang mituo lakip ang daghang mga babayeng Grego nga tinamod sa katilingban ug ang mga lalaki usab. Apan sa pagkadungog sa mga Judio didto sa Tesalonica nga nagwali na usab si Pablo sa pulong sa Dios didto sa Berea, nangadto usab sila ug gihulhogan ang mga tawo aron sa paghimog kasamok. Busa gipagikan dayon sa mga kaigsoonan si Pablo paingon sa baybayon apan si Silas ug si Timoteo nagpabilin didto sa Berea. Ang mga tawo nga naghatod ni Pablo mikuyog kaniya hangtod sa siyudad sa Atenas. Unya namalik sila sa Berea uban sa tugon ni Pablo nga paapason sila si Silas ug si Timoteo sa labing madali. Didto sa Atenas samtang si Pablo nagpaabot kang Silas ug kang Timoteo, nasamok pag-ayo ang iyang hunahuna sa pagkakita niya sa siyudad nga nalukop sa mga diosdios. Busa nakiglantugi siya sa mga Judio didto sa sinagoga ug sa mga dili Judio nga nagtuo sa Dios ug sa mga tawo nga mahiadto sa plasa matag adlaw. Pipila ka mga magtutudlo nga Epikureo ug Estoiko nakiglantugi usab kaniya. Ang uban kanila miingon, “Unsa bay buot ipasabot niining ignorante nga nagpakaaron-ingnon nga maalam?” Ang uban usab miingon, “Daw naghisgot siya mahitungod sa mga dios sa laing mga nasod.” Gisulti nila kini tungod kay nagwali man si Pablo mahitungod kang Jesus ug sa pagkabanhaw. Busa gidala nila si Pablo sa atubangan sa tigom sa konseho sa Areopago, ug miingon sila, “Buot kaming masayod niining bag-ong pagtulon-an nga imong gihisgotan. Pipila sa imong gisulti nakapatingala kanamo ug buot kaming masayod sa kahulogan niini.” Kay ang tanang taga-Atenas ug ang mga langyaw nga nagpuyo didto gusto kaayong makighisguthisgot ug mamati sa mga bag-ong pagtulon-an. Unya si Pablo mitindog sa atubangan sa konseho sa Areopago ug miingon, “Mga taga-Atenas! Nakita ko nga kamo mga relihiyoso kaayo. Kay sa akong pagsuroysuroy sa inyong siyudad nakita nako ang mga dapit nga inyong gisimbahan ug nakita ko usab ang altar nga gikulitan niining mga pulonga, ‘Alang sa Dios nga Wala Hiilhi.’ Kanang inyong gisimba bisan wala ninyo hiilhi, mao karon ang akong gipaila kaninyo. Ang Dios nga nagbuhat sa kalibotan ug sa tanan nga ania niini mao ang Ginoo sa langit ug sa yuta ug wala magpuyo sa mga templo nga binuhat sa mga tawo. Ug wala usab siya magkinahanglan ug bisag unsa gikan sa tawo kay siya man mismo ang naghatag ug kinabuhi sa tawo ug sa tanang butang. Gikan sa usa ka tawo gibuhat niya ang tanang kaliwat sa katawhan ug gipapuyo sila sa tibuok kalibotan. Iya nang gitakda ang mga panahon ug ang mga utlanan sa mga dapit nga ilang puy-an aron mangita sila kaniya sa pamasin nga makit-an nila siya. Apan ang tinuod mao nga ang Dios dili layo kanato kay ‘Diha kaniya kita may kinabuhi ug naglihok ug nahimong mao kita.’ Ingon sa gisulti sa pipila sa inyong mga magbabalak, ‘Iya usab kitang mga anak.’ Ug kay mga anak man kita sa Dios, dili nato hunahunaon nga ang Dios sama sa dagway sa larawan nga bulawan o plata o bato nga gikulit pinaagi sa kahanas sa tawo. Wala na isipa sa Dios ang panahon sa inyong pagkaignorante apan karon gisugo niya ang tanang tawo sa paghinulsol. Kay nagtagal siyag adlaw nga hukman niya ang tibuok kalibotan pinasubay sa hustisya pinaagi sa tawo nga iyang gipili. Ug gimatuod niya kini ngadto sa tanang katawhan pinaagi sa pagbanhaw kaniya.” Sa pagkadungog nila nga si Pablo nagsulti mahitungod sa pagkabanhaw may pipila kanila nga mibugalbugal kaniya apan ang uban miingon, “Buot kaming mamati kanimo pag-usab mahitungod niini.” Unya mibiya si Pablo sa tigom. Apan pipila sa mga tawo ang mitipon kaniya ug mituo. Usa kanila mao si Dionisio nga sakop sa konseho sa Areopago ingon man ang usa ka babaye nga si Damaris ug uban pa. Human niini mibiya si Pablo sa Atenas ug miadto sa Corinto. Didto gikatagbo niya si Aquila, usa ka Judio nga natawo sa Ponto, nga bag-o pa lang nga miabot gikan sa Italia kauban sa iyang asawa nga si Priscila tungod sa mando ni Emperador Claudio nga papahawaon sa Roma ang tanang mga Judio. Miduaw kanila si Pablo ug tungod kay managsama man ang ilang pangita nga mao ang pagpamuhat ug mga tolda, mitipon siya pagpuyo kanila aron mag-uban sila sa ilang buhat. Matag Adlawng Igpapahulay nakiglantugi siya sulod sa sinagoga aron pagkabig sa mga Judio ug sa mga Grego. Sa pag-abot ni Silas ug ni Timoteo gikan sa Macedonia, gigamit ni Pablo ang tanan niyang panahon alang sa pagwali sa Maayong Balita. Gipamatud-an niya ngadto sa mga Judio nga si Jesus mao ang Mesiyas. Sa dihang misupak sila ug nagbiaybiay kaniya, iyang giyabyab ang abog sa iyang bisti ug miingon, “Kon dili kamo maluwas, inyo kanang sayop! Wala akoy labot. Sukad karon moadto ako sa mga dili Judio.” Busa mibiya siya didto ug mipuyo siya sa balay sa usa ka dili Judio nga ginganlag Titio Justo nga nagtuo sa Dios. Ang iyang balay kasikbit sa sinagoga. Si Crispo nga pangulo sa sinagoga mituo sa Ginoo, lakip ang iyang tibuok panimalay. Daghan usab nga mga taga-Corinto ang nakadungog sa Maayong Balita ang mituo ug gibunyagan. Usa ka gabii niana, pinaagi sa panan-awon, ang Ginoo miingon kang Pablo, “Ayaw kahadlok! Padayon sa pagwali kay ako nag-uban kanimo. Walay makapasipala kanimo kay daghan sa mga taga-dinhi ang nagtuo kanako.” Busa nagpabilin si Pablo didto sulod sa usa ka tuig ug tunga ug gitudloan niya ang mga tawo sa pulong sa Dios. Sa dihang si Galio mao na ang Romanhong gobernador sa Grecia, naghiusa ang mga Judio ug gidakop nila si Pablo ug gidala ngadto sa hukmanan. Miingon sila, “Kining tawhana nagdani sa mga tawo sa pagsimba sa Dios sa paagi nga supak sa atong balaod!” Sa dihang mosulti na unta si Pablo, miingon si Galio sa mga Judio, “Kon siya nakalapas pa sa balaod sa lungsod, tabangan ko unta kamo. Apan kay mahitungod man kini sa mga pulong ug mga ngalan ug sa inyong kasugoan, kamong mga Judio ang angay mohusay niini. Dili ako maghukom niining mga butanga!” Ug gipagula niya sila sa hukmanan. Unya ilang gidakop si Sostenes nga pangulo sa sinagoga ug gikulata atubangan sa hukmanan. Apan wala kini tagda ni Galio. Human niini, nagpabilin si Pablo sa Corinto sulod sa daghang mga adlaw uban sa mga kaigsoonan; unya mibiya siya kanila ug milawig kuyog ni Priscila ug Aquila paingon sa Siria. Sa wala pa siya mogikan sa Cencrea nagpaupaw siya tungod sa panaad nga iyang gihimo. Miabot sila sa Efeso diin gibilin niya si Priscila ug si Aquila. Unya miadto siya sa sinagoga ug nakiglantugi sa mga Judio. Gihangyo siya sa mga tawo sa pagpabilin didto sa dugayng panahon apan wala siya mosugot. Hinuon, sa pagbiya na niya, giingnan niya sila, “Kon motugot ang Dios, mobalik ako.” Unya milawig siya gikan sa Efeso. Sa pag-abot niya sa Cesarea, miadto siya sa Jerusalem ug gipangomusta niya ang simbahan ug unya milahos siya sa Antioquia. Wala madugay, migikan siya ug miagi sa kayutaan sa Galacia ug Frigia ug gilig-on niya ang tanang mga magtutuo. May usa ka Judio nga ginganlag Apolos nga taga-Alejandria nga miadto sa Efeso. Maayo siyang mosulti ug batid sa Kasulatan. Namatuto siya sa pagtulon-an sa Ginoo ug sa dakong kadasig nagsulti siya ug nagtudlo sa husto mahitungod kang Jesus. Hinuon, ang bunyag lamang ni Juan ang iyang nahibaw-an. Maisogon siya nga misulti didto sa sinagoga. Sa pagkadungog ni Priscila ug ni Aquila kang Apolos gidala nila siya sa ilang balay ug gisaysayan sa hustong kahulogan sa pagtulon-an sa Dios. Sa dihang mihukom si Apolos nga moadto sa Grecia, ang mga magtutuo sa Efeso mibulig kaniya pinaagi sa pagsulat ngadto sa mga kaigsoonan sa Grecia aron dawaton siya nila. Sa pag-abot niya nakatabang siyag dako sa mga tawo nga tungod sa grasya sa Dios nahimong mga magtutuo. Gilupig niya sa lantugi ang mga Judio pinaagi sa lig-on niyang mga katarongan nga nagmatuod gikan sa Kasulatan nga si Jesus mao ang Mesiyas. Samtang didto si Apolos sa Corinto, milatas si Pablo sa lalawigan hangtod nga miabot siya sa Efeso. Didto gikatagbo niya ang pipila ka mga tinun-an ug gipangutana niya sila, “Nakadawat ba kamo sa Espiritu Santo sa dihang mituo kamo?” Sila mitubag, “Wala gani kami mahibalo kon aduna bay Espiritu Santo!” Unya si Pablo nangutana kanila, “Unsa man diayng matanga sa bunyag ang inyong nadawat?” “Ang bunyag ni Juan,” mitubag sila. Unya si Pablo miingon, “Ang bunyag ni Juan alang lamang niadtong naghinulsol ug iyang gitudloan ang katawhan sa Israel nga kinahanglan motuo sila niadtong moanhi sunod kaniya nga mao si Jesus.” Sa pagkadungog nila niini, gibunyagan sila sa ngalan sa Ginoong Jesus. Sa dihang gipandongan sila ni Pablo sa iyang kamot, mikunsad kanila ang Espiritu Santo; unya nagsulti silag lahi nga mga pinulongan ug nagwali usab sa pulong sa Dios. Mga 12 sila ka tawo. Unya miadto si Pablo sa sinagoga ug sulod sa tulo ka bulan gisangyawan niya ang katawhan sa walay kahadlok. Nakiglantugi siya ug naninguha sa pagpasabot kanila mahitungod sa gingharian sa Dios. Apan ang pipila kanila gahig kasingkasing ug wala motuo ug nanultig daotan atubangan sa mga tawo mahitungod sa Dalan. Busa mibiya kanila si Pablo ug gidala niya ang mga tinun-an ug matag adlaw nakiglantugi siya didto sa lawak-tigomanan ni Tirano. Nagpadayon kini sa duha ka tuig ug tungod niini ang katawhan sa lalawigan sa Asia, mga Judio ug mga dili Judio, nakadungog sa pulong sa Ginoo. Nagbuhat ang Dios ug talagsaong mga milagro pinaagi kang Pablo. Bisan ang mga panyo ug ang mga tapis nga iyang gigamit gidala ngadto sa mga masakiton ug naayo ang ilang mga sakit ug nanggula gikan kanila ang mga daotang espiritu. May pipila ka nagsuroysuroy nga mga Judio nga tighingilin sa mga yawa. Misulay usab sila sa paggamit sa ngalan sa Ginoong Jesus. Miingon sila, “Sa ngalan ni Jesus nga giwali ni Pablo, gula diha!” Gibuhat kini sa pito ka mga anak nga lalaki ni Esceva nga usa ka Pangulong Pari sa mga Judio. Apan ang yawa miingon kanila, “Nakaila ako kang Jesus ug kang Pablo apan kinsa man kamo?” Ang tawo nga giyawaan mihasmag kanila sa labihang kapintas ug gibuntog silang tanan. Nanagan sila gikan sa iyang balay nga pulos samaran ug hubo na. Ang tanang mga Judio ug mga dili Judio sa Efeso nakabalita niini ug nalisang silang tanan ug gipasidunggan pag-ayo ang ngalan sa Ginoo nga si Jesus. Daghan usab niadtong nahimo nang magtutuo ang nangabot ug sa dayag misugid sa ilang mga binuhatan. Daghan sa mga nagsalamangka ang nagdala sa ilang mga libro ug gisunog nila kini atubangan sa tanan. Ang mga libro mibilig mga 50,000 ka platang kuwarta. Tungod niini ang pulong sa Ginoo mikaylap pag-ayo ug nagmadaugon. Human niining hitaboa, giniyahan sa Espiritu Santo, si Pablo mihukom sa pag-agi sa Macedonia ug sa Grecia ug sa paglahos ngadto sa Jerusalem. Unya miingon siya, “Gikan didto, moadto usab ako sa Roma.” Busa gipadala niya ang duha sa iyang mga katabang nga si Timoteo ug si Erasto ngadto sa Macedonia samtang siya nagpabilin ug dugaydugay sa lalawigan sa Asia. Niining panahona dihay dakong kasamok sa Efeso mahitungod sa Dalan. Kay may usa ka platero nga ginganlag Demetrio nga namuhat ug mga modelong plata sa templo sa diosa nga si Diana ug nakasapi pag-ayo ang mga trabahador tungod sa maong patigayon. Busa iyang gitigom ang mga trabahador uban niadtong sama kanilag pangita ug giingnan, “Mga kaigsoonan, nasayod kamo nga ang atong kauswagan naggikan niining pangitaa. Nakita ninyo ug nadungog ang gihimo niining tawhana nga ginganlag Pablo. Nag-ingon siya nga ang mga dios nga gibuhat sa mga tawo dili tinuod nga mga dios ug daghan siyag nakabig dinhi sa Efeso ug hapit sa tibuok lalawigan sa Asia. Busa peligro nga ang atong pangita makabaton ug ngil-ad nga dungog. Ug dili kay kini lamang kondili hasta usab ang templo sa bantogang diosa nga si Diana dili na magpulos ug mahanaw ang kabantog sa diosa nga gisimba sa tanan dinhi sa Asia ug sa tibuok kalibotan!” Sa pagkadungog niini sa mga tawo naglagot sila pag-ayo ug naninggit, “Gamhanan si Diana sa Efeso!” Ug mikaylap ang kagubot sa tibuok siyudad. Unya si Gayo ug si Aristarco nga mga taga-Macedonia nga mga kauban ni Pablo sa panaw, gidakop sa mga tawo ug gidala ngadto sa tiyatro. Si Pablo mismo buot mosulti sa mga tawo apan gipugngan siya sa mga magtutuo. Pipila sa mga namunoan sa lalawigan nga mga higala ni Pablo ang nagpadala kaniya ug mensahe nga naghangyo nga dili siya moadto sa tiyatro. Niining higayona ang mga tawo nagkagubot ug nag-iyahay ug singgit ug kadaghanan kanila wala masayod nganong nagkatigom sila didto. Pipila kanila nagtuo nga si Alejandro maoy hinungdan sa kasamok tungod kay siya man ang gipaatubang sa mga Judio ngadto sa katawhan. Unya misinyas si Alejandro ug naninguha paghatag ug katin-awan ngadto sa mga tawo. Apan sa dihang nahibaloan nila nga Judio diay siya, naninggit silang tanan sulod sa mga duha ka oras, “Gamhanan si Diana sa Efeso!” Sa kataposan, ang sekretaryo sa lungsod nakapahilom ra gayod sa mga tawo. Miingon siya kanila, “Mga taga-Efeso! Ang tanan nasayod nga ang Efeso mao ang magbalantay sa templo sa gamhanang Diana ug sa sagradong bato nga nahulog gikan sa langit. Walay makalimod niini, busa kalma lang ug ayaw kamo pagpinutong. Gidala ninyo dinhi kining mga tawhana bisan kon wala sila mangawat sa mga templo ni magpasipala sa atong diosa. Busa kon si Demetrio ug ang iyang mga trabahador may sumbong batok kang bisan kinsa, aduna kitay hukmanan ug mga namunoan nga ilang kasumbongan. Apan kon aduna pa kamoy problema, husayon kini diha sa naandan nga tigom sa mga lungsoranon. Kay malagmit nga kitay pasanginlan sa kagubot nga nahitabo karon ug wala kitay igong katarongan nga ikahatag mahitungod niini.” Human makasulti niini ang sekretaryo sa lungsod, gipapauli niya ang mga tawo. Sa pag-undang na sa kagubot, gitigom ni Pablo ang mga magtutuo ug human niya sila dasiga nanamilit siya kanila ug miadto sa Macedonia. Miagi siya niadtong mga dapita ug gidasig usab niya ang mga magtutuo didto. Unya miadto siya sa Grecia ug didto nagpabilin siyag tulo ka bulan. Nangandam na siya pag-adto sa Siria sa dihang nahibaloan niya nga ang mga Judio naglaraw sa pagpatay kaniya busa mibalik siya agi sa Macedonia. Si Sopater nga anak ni Piro nga taga-Berea mikuyog kaniya. Nanguyog usab sila si Aristarco ug si Segundo nga mga taga-Tesalonica, si Gayo nga taga-Derbe, si Timoteo ug sila si Tiquico ug Trofimo nga taga-lalawigan sa Asia. Miuna sila ug naghulat kanamo didto sa Troas. Unya pagkaliwas sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, milawig kami gikan sa Filipos ug sa paglabay sa lima ka adlaw, nangabot kami sa Troas ug didto nagpabilin kamig usa ka semana. Sa unang adlaw sa semana nagtigom kami aron pag-ambit sa balaang panihapon. Ug ang mga tawo giwalihan ni Pablo hangtod sa tungang gabii kay mogikan man siya sa pagkasunod adlaw. Daghang mga suga didto sa lawak sa itaas diin kami nagtigom. Niadtong higayona, si Eutico nga usa ka batan-ong lalaki naglingkod sa bintana. Samtang nagwali si Pablo, nagduka si Eutico ug unya nakatulog ug nahulog sa yuta gikan sa ikatulong andana sa balay. Patay na siya sa dihang gikuha sa mga tawo. Apan nanaog si Pablo ug miyuko ug gigakos niya si Eutico. Unya miingon siya, “Ayaw kamog kabalaka kay buhi pa siya!” Unya mibalik si Pablo sa itaas ug gipikaspikas niya ang pan ug mikaon. Nakigsulti siya kanila hangtod sa kaadlawon ug unya mibiya siya kanila. Buhi nga gidala sa mga tawo si Eutico ngadto sa ila ug nalipay sila pag-ayo. Miuna kamig gikan ug milawig ngadto sa Asos aron among hapiton si Pablo kay mao man kini ang iyang gitugon kanamo kay nagbaktas man siya pag-adto didto. Sa iyang pagsugat kanamo sa Asos, gipasakay namo siya ug mipadayon kami sa Mitilene. Gikan didto milawig kami ug sa pagkasunod adlaw miabot sa atbang sa Quio. Paglabay sa usa ka adlaw miabot kami sa Samo ug sa pagkasunod adlaw midangat sa Mileto. Mihukom si Pablo nga molabay lamang sa Efeso aron dili siya malangan didto sa lalawigan sa Asia kay nagdali man siya aron makaabot sa Jerusalem sa adlaw sa Pentecostes. Samtang didto si Pablo sa Mileto gipasugoan niya ang mga pangulo sa simbahan sa Efeso aron paghangyo kanila sa pagpakigkita kaniya. Sa pag-abot nila, miingon siya, “Nasayod kamo kon giunsa nako paggamit ang tibuok kong panahon samtang ako uban pa kaninyo sukad sa unang adlaw sa pag-abot ko sa lalawigan sa Asia. Uban sa dakong pagpaubos ug mga luha, nag-alagad ako ingon nga sulugoon sa Ginoo bisan pa sa mga pagsulay nga midangat kanako gumikan sa mga daotang laraw sa mga Judio. Nasayod kamo nga wala akoy gihikaw bisan unsa nga makatabang kaninyo samtang nagwali ug nagtudlo ako kaninyo sa atubangan sa katawhan ug diha sa inyong mga puloy-anan. Giawhag ko ang mga Judio ug ang mga dili Judio sa paghinulsol ug sa pagbalik ngadto sa Dios ug sa pagtuo sa atong Ginoong Jesus. Ug karon, minandoan sa Espiritu Santo, moadto ako sa Jerusalem ug wala ako masayod kon unsay mahitabo kanako didto. Ang nahibaloan ko lamang mao nga ako gipasidan-an sa Espiritu Santo nga sa matag siyudad naghulat kanako ang bilanggoan ug ang mga kasakit. Apan giisip ko ang akong kinabuhi nga walay bili basta lamang matapos ko ang buluhaton nga gihatag sa Ginoong Jesus kanako nga mao ang pagsangyaw sa Maayong Balita sa grasya sa Dios. “Naduaw ko na kamong tanan ug nawalihan mahitungod sa Gingharian sa Dios. Ug karon nasayod ako nga dili na kita magkita pag-usab. Busa niining adlawa sultihan ko kamo sa walay lipudlipod nga kon aduna man kaninyoy dili maluwas, ayaw ako ninyog basola kay wala ako magpanuko sa pagpadayag kaninyo sa kinatibuk-ang katuyoan sa Dios. Bantayi ninyo ang inyong kaugalingon ug ang tanang mga magtutuo nga gitugyan sa Espiritu Santo aron inyong amomahon. Atimana usab ang simbahan sa Dios nga naiya pinaagi sa dugo sa iyang Anak. Nahibalo ako nga inigbiya ko kaninyo, anhaon kamo sa mapintas nga mga lobo ug wala silay sayloan sa panon sa mga magtutuo. May pipila unya ka mga tawo diha sa inyong pundok nga manudlog bakak aron pagdani sa mga magtutuo sa pagsunod kanila. Busa pagbantay gayod kamo ug hinumdomi nga sulod sa tulo ka tuig gitambagan ko ang matag usa kaninyo sa adlaw ug sa gabii uban sa mga luha. “Ug karon itugyan ko kamo ngadto sa Dios ug sa mensahe sa iyang grasya. Makalig-on siya ug makahatag kaninyo sa mga panulondon nga gitagana alang sa tanang katawhan nga iyang gibalaan. Wala ako maibog sa salapi o bulawan o sa bisti ni bisan kinsa. Kamo mismo nasayod nga kining akong mga kamot naghago sa pagsangkap sa tanan nga gikinahanglan nako ug sa akong mga kauban. Diha sa tanan nga akong gihimo, gipakita ko kaninyo nga kinahanglan kita maghago aron pagtabang sa mga maluyahon uban ang paghinumdom sa giingon sa Ginoong Jesus, ‘Labaw nga bulahan ang paghatag kay sa pagdawat.’” Human kini masulti ni Pablo, miluhod siya ug nag-ampo uban kanilang tanan. Nanghilak silang tanan ug migakos ug mihalok kaniya sa pagpanamilit. Nasubo sila pag-ayo tungod sa gisulti ni Pablo nga dili na sila magkita pag-usab. Unya gihatod nila siya ngadto sa sakayan. Nanamilit kami kanila ug unya migikan. Midiritso kamig lawig paingon sa Cos. Sa pagkasunod nga adlaw miabot kami sa Rodas ug gikan didto mipadayon kami sa Patara. Didto may sakayan nga moadto sa Fenicia busa nanakay kami. Sa didto na kami sa dapit diin nakita na namo ang Cipre, milawig kami sa habagatan niini paingon sa Siria. Mikawas kami sa Tiro diin midunggo ang sakayan aron pagdiskarga. Sa nakit-an na namo ang mga magtutuo didto, nagpabilin kami uban kanila sulod sa usa ka semana. Pinaagi sa gahom sa Espiritu, gisultihan nila si Pablo sa dili pag-adto sa Jerusalem. Sa natapos na ang panahon sa among pagpakig-uban kanila, mipadayon kami sa among panaw. Silang tanan, uban sa ilang asawa ug mga anak, nanguyog kanamo ngadto sa gawas sa siyudad ug didto sa baybayon nangluhod kaming tanan ug nag-ampo. Unya nanamilit kami sa usag-usa ug misakay sa sakayan samtang sila namauli. Mipadayon kami sa among panaw gikan sa Tiro ngadto sa Tolemaida. Didto gihimamat namo ang mga kaigsoonan ug nagpabilin kami uban kanila sulod sa usa ka adlaw. Sa pagkasunod adlaw migikan kami ug miabot sa Cesarea. Miadto kami sa balay ni Felipe nga usa ka ebanghelista ug didto kami miabot. Si Felipe usa sa pito ka tawo nga gipili didto sa Jerusalem. Siya may upat ka dalagang anak nga nagsangyaw sa mensahe sa Dios. Samtang didto kami sulod sa pipila ka adlaw, miabot gikan sa Judea ang usa ka propeta nga si Agabo. Miduol siya kanamo ug gikuha niya ang bakos ni Pablo. Unya gigapos niya sa bakos ang iyang tiil ug kamot ug miingon, “Mao kini ang gisulti sa Espiritu Santo: ang tag-iya niining bakosa gaposon sa mga Judio sa Jerusalem sa ingon niining paagiha ug itugyan nila siya ngadto sa mga dili Judio.” Sa among pagkadungog niini, kami ug ang uban nga didto mihangyo kang Pablo nga dili na lang siya moadto sa Jerusalem. Apan mitubag siya, “Nganong naghilak man kamo ug naghatag kanakog kaguol? Andam akong mabilanggo, ug bisan patyon pa ako didto sa Jerusalem tungod ug alang sa Ginoo nga si Jesus.” Dili gayod namo siya kapugngan busa miundang kami sa pagpugong kaniya ug miingon, “Matuman ang pagbuot sa Ginoo.” Human niini, giandam namo ang among mga butang ug migikan kami paingon sa Jerusalem. May pipila ka mga tinun-an sa Cesarea nga nanguban kanamo ug ila kaming gihatod ngadto sa balay ni Mnason nga maoy among abotan. Si Mnason taga-Cipre ug siya usa sa unang mga magtutuo sa Ginoo niadtong dapita. Sa pag-abot namo sa Jerusalem gidawat kami sa mga kaigsoonan sa dakong kahinangop. Sa pagkasunod nga adlaw si Pablo miuban kanamo aron sa pagpakigkita kang Santiago. Ug ang tanang kadagkoan sa simbahan mitambong usab. Nangomusta si Pablo kanila ug gisuginlan niya sila sa tanang gibuhat sa Dios ngadto sa mga dili Judio pinaagi kaniya. Sa nadungog nila kini, ilang gidayeg ang Dios. Unya ilang giingnan si Pablo, “Nasayod ka, igsoon, nga may linibo ka mga Judio nga nahimong mga magtutuo ug silang tanan mainiton nga nagtamod sa Balaod. May nagsugilon kanila nga ikaw kuno nagtudlo nga ang tanang Judio nga nagpuyo sa mga nasod sa mga dili Judio kinahanglan magsalikway sa Balaod ni Moises ug nga dili na tulion ang ilang mga anak o pasundon pa sa mga pamatasan sa mga Judio. Siguro gayod nga makabalita sila nga ania ka na. Unsaon na man niini karon? Mao kini ang angay mong buhaton: adunay upat ka tawo dinhi nga may panaad. Kuyog kanila ug apil sa ilang paghimo sa seremonyas sa paghinlo ug bayri ang ilang magasto unya makahimo na sila sa pagpakiskis sa ilang ulo. Niining paagiha ang tanan masayod nga dili tinuod ang ilang nadungog mahitungod kanimo kondili nga nagtuman ka sa Balaod ni Moises. Apan bahin sa mga dili Judio nga nahimong mga magtutuo, amo na silang gisulatan mahitungod sa among hukom nga kinahanglan nga dili sila mangaon ug bisan unsang pagkaon nga gihalad ngadto sa mga diosdios, o sa bisan unsang dugo, o bisan unsang mananap nga tinuok ug sa paglikay sa salawayong pagpakighilawas.” Unya gidala ni Pablo ang mga tawo ug pagkasunod nga adlaw gibuhat niya ang seremonyas sa paghinlo uban kanila. Miadto siya sa Templo ug nagpahibalo kon kanus-a matapos ang panahon sa paghinlo aron maghalad na ang matag usa kanila. Sa naghinapos na ang pito ka adlaw, may mga Judio nga taga lalawigan sa Asia nga nakakita kang Pablo didto sa Templo. Gihulhogan nila ang mga tawo aron magkagubot ug gidakop nila si Pablo. Unya naninggit sila, “Mga taga-Israel! Tabang kamo! Mao kining tawhana ang misuroy sa tanang dapit aron pagtudlo sa mga tawo batok sa taga-Israel ug sa Balaod ni Moises ug niining Templo. Ug karon nagdala pa gayod siyag mga tawo nga dili Judio nganhi sa sulod sa Templo ug nagpasipala niining dapit nga balaan!” Ila kining gisulti tungod kay nakita nila si Trofimo nga taga-Efeso nga kuyog ni Pablo sa Jerusalem ug abi nilag gidala siya ni Pablo didto sa Templo. Mikaylap ang kaguliyang sa tibuok siyudad ug nagdinaganay ang tanang mga tawo, ug gidakop nila si Pablo ug giguyod ngadto sa gawas sa Templo. Ug gisirhan dayon nila ang mga pultahan sa Templo. Sa diha nga patyon na unta nila si Pablo, ang komandante sa kasundalohang Romanhon nakadawat ug balita nga nagubot ang tibuok Jerusalem. Dihadiha ang komandante mikuha ug mga opisyal ug mga sundalo ug midali sila pag-adto sa katawhan. Sa pagkakita sa mga tawo kaniya kuyog sa mga sundalo, miundang sila pagkulata kang Pablo. Miduol ang komandante kang Pablo ug gidakop niya si Pablo ug gipagapos sa duha ka kadena. Unya nangutana siya, “Kinsa man kining tawhana ug unsa bay iyang nabuhat?” Apan nagkalainlain ang tubag sa mga tawo. Tungod sa kaguliyang sa mga tawo wala makatino ang komandante kon unsa gayod ang nahitabo. Busa gisugo niya ang iyang mga sundalo sa pagdala kang Pablo ngadto sa kampo. Sa pag-abot nila sa hagdanan, napugos ang mga sundalo sa pag-alsa kang Pablo tungod sa kabangis sa mga tawo nga nagsunod ug naninggit, “Patya siya!” Ug sa ila na untang isulod si Pablo sa kampo, miingon siya sa komandante, “Mahimo bang makasulti ako kanimo?” Ang komandante mitubag, “Makasulti ka diayg Grego? Dili diay ikaw kadtong Ehiptohanon nga sa dili pa lang dugay mialsa batok sa kagamhanan ug nangulo sa 4,000 ka armadong mga rebelde didto sa mga dapit nga awaaw!” Si Pablo mitubag, “Usa ako ka Judio, natawo sa Tarso sa Cilicia ug nagpuyo sa usa ka dakong siyudad. Kon mahimo, pasultiha ako sa katawhan.” Gitugotan siya sa komandante busa mitindog si Pablo sa hagdanan ug gisenyasan niya ang katawhan sa paghilom. Sa nahilom na sila, miingon si Pablo kanila sa pinulongang Hebreo: “Mga kaigsoonan ug mga ginikanan, pamatia ako nga manalipod sa akong kaugalingon!” Sa pagkadungog nila nga misulti siya sa pinulongang Hebreo labi pa silang mihilom. Ug si Pablo mipadayon: “Usa ako ka Judio nga natawo sa Tarso sa Cilicia apan dinhi ako magtubo sa Jerusalem ingon nga tinun-an ni Gamaliel. Gitudloan ako sa Balaod sa atong mga katigulangan sa higpit nga pamaagi ug madasigon akong nag-alagad sa Dios sama kaninyong tanan nga ania karon dinhi. Wala ko lung-i paglutos ang mga tawo nga nagsunod sa Dalan. Akong gipadakop ug gipabilanggo ang mga lalaki ug mga babaye. Ang Pangulong Pari ug ang Labawng Hukmanan makasaksi nga nagsulti ako sa tinuod. Nakadawat akog mga sulat gikan kanila alang sa mga kaigsoonang Judio sa Damasco busa miadto ako didto aron pagdakop niining mga tawhana ug pagdala kanila balik sa Jerusalem aron silotan. “Udtong tutok kadto samtang nagpanaw ako ug nagkaduol sa Damasco, mikalit pagdan-ag libot kanako ang usa ka masanag nga kahayag gikan sa langit. Natumba ako sa yuta ug nadungog ko ang usa ka tingog nga nag-ingon, ‘Saulo, Saulo! Nganong gilutos mo man ako?’ Unya nangutana ako, ‘Kinsa ka ba, Ginoo?’ Ug mitubag siya, ‘Ako si Jesus nga Nazaretnon nga imong gilutos.’ Ang akong mga kauban nakakita sa kahayag apan wala makadungog sa tingog nga nakigsulti kanako. Ug nangutana ako, ‘Unsa may buhaton ko, Ginoo?’ Ug miingon siya kanako, ‘Tindog ug lakaw ngadto sa Damasco ug didto sultihan ka sa tanan nga ipabuhat sa Dios kanimo.’ Nabuta ako tungod sa masulaw nga kahayag busa giagak ako sa akong mga kauban paingon sa Damasco. “Didto may usa ka tawo nga ginganlag Ananias nga matinumanon kaayo sa atong Balaod ug gitamod pag-ayo sa tanang mga Judio nga nagpuyo sa Damasco. Miduol siya kanako ug mitindog sa akong kiliran ug miingon, ‘Igsoong Saulo, makakita ka na!’ Ug niadto gayong higayona nahibalik ang akong panan-aw ug nakita ko si Ananias. Unya miingon siya, ‘Ang Dios sa atong mga katigulangan nagpili kanimo aron masayod ka sa iyang kabubut-on ug makakita sa iyang Matarong nga Sulugoon ug makadungog kaniya. Kay ikaw mahimong iyang saksi ug magmatuod ka ngadto sa tanang mga tawo mahitungod sa imong nakita ug nadungog. Busa pagpabunyag na aron mahugasan ka sa imong mga sala pinaagi sa pagsangpit sa iyang ngalan.’ “Unya mibalik ako sa Jerusalem. Ug samtang nag-ampo ako didto sa Templo nakakita akog panan-awon diin akong nakita ang Ginoo nga nag-ingon kanako, ‘Biya dayon sa Jerusalem kay ang mga tawo dinhi dili modawat sa imong pagsaksi kanako.’ Apan mitubag ako, ‘Ginoo, nasayod sila nga miadto ako sa mga sinagoga ug gidakop ko ug gibun-og kadtong nagtuo kanimo. Ug sa dihang gipatay ang imong saksi nga si Esteban nagtan-aw ako ug miuyon nga patyon siya samtang gibantayan ko ang mga kupo sa mga nagpatay kaniya.’ Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Lakaw na! Paadtoon ko ikaw sa layong dapit ngadto sa mga dili Judio.’” Dinhi ra kutob ang pagpamati sa mga tawo kaniya. Unya naninggit sila, “Patya siya! Dili siya angay mabuhi!” Naniyagit sila ug nagwarawara sa ilang mga kupo ug nangitsag yuta. Ang Romanhong komandante misugo sa iyang mga tawo sa pagdala kang Pablo sulod sa kampo ug paglatos kaniya aron ilang sukitsukiton ngano nga ang mga Judio naninggit man sa ingon niini batok kaniya. Apan sa dihang gigapos na siya nila aron latoson, miingon si Pablo sa opisyal nga nagtindog didto, “Subay ba sa balaod ang paglatos sa usa ka Romanhong lungsoranon nga wala pa kahukmi?” Sa pagkadungog sa kapitan niini miadto siya sa komandante ug miingon, “Unsa may imong buhaton karon? Kanang tawhana usa ka Romanhong lungsoranon!” Busa ang komandante miadto kang Pablo ug nangutana, “Sultihi ako, Romanhong lungsoranon ka ba?” “Oo,” mitubag si Pablo. Ang komandante miingon, “Dako akog nagasto aron lamang mahimong Romanhong lungsoranon.” Unya mitubag si Pablo, “Apan ako natawo nga Romanhon.” Dihadiha nanibog ang mga tawo nga mosukitsukit unta kang Pablo ug nahadlok ang komandante sa pagkasayod niya nga si Pablo nga iyang gipagapos sa kadena usa diay ka Romanhong lungsoranon. Ang komandante buot motino kon unsa gayod ang sumbong sa mga Judio batok kang Pablo. Busa sa pagkasunod adlaw gipatangtang niya ang mga kadena ni Pablo ug gipatigom niya ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang tibuok Labawng Hukmanan. Unya gidala niya si Pablo ug gipaatubang kanila. Gitan-aw pag-ayo ni Pablo ang mga sakop sa Labawng Hukmanan ug giingnan, “Mga igsoon, sukad kaniadto hangtod karon hinlo ang akong tanlag mahitungod sa akong kinabuhi atubangan sa Dios.” Ang Pangulong Pari nga si Ananias misugo niadtong mga tawo nga nagtindog duol kang Pablo nga siya ilang sagpaon. Ug si Pablo miingon kaniya, “Silotan ka unta sa Dios—ikaw nga nagpakaaron-ingnon! Anaa ka diha aron paghukom kanako sumala sa Balaod apan gilapas mo ang Balaod sa pagsugo mo kanila sa pagsagpa kanako!” Ang mga tawo nga didto duol ni Pablo miingon kaniya, “Giinsulto mo ang Pangulong Pari sa Dios!” Si Pablo mitubag, “Mga igsoon, wala ako mahibalo nga siya mao diay ang Pangulong Pari. Ang kasulatan nag-ingon, ‘Ayaw pagsultig daotan batok sa pangulo sa imong katawhan.’” Sa pagkasayod ni Pablo nga may mga Saduseo ug mga Pariseo didto, miingon siya sa kusog nga tingog ngadto sa Labawng Hukmanan, “Mga igsoon, ako Pariseo ug anak pa gayod sa usa ka Pariseo. Gipaatubang ako dinhi tungod kay nagtuo ako nga banhawon ang mga patay!” Sa pagsulti gayod niya niini, ang mga Pariseo ug ang mga Saduseo nagkalalis ug nabahin ang pundok kay ang mga Saduseo nag-ingon man nga ang mga patay dili banhawon ug nga walay mga anghel ug mga espiritu apan ang mga Pariseo nagtuo niining tanan. Misamot ang panaglalis ug ang pipila ka mga magtutudlo sa Balaod nga sakop sa pundok sa mga Pariseo mitindog ug mitutol pag-ayo nga nag-ingon, “Wala kami nakitang buhat nga daotan niining tawhana! Tingalig may espiritu o anghel nga nagsulti gayod kaniya!” Ang panaglalis miinit pag-ayo ug tungod niini ang komandante nahadlok nga kuniskunison nila si Pablo. Busa gipakanaog niya ang mga sundalo aron pagkuha kang Pablo ug pagdala kaniya ngadto sa kampo. Nianang pagkagabii, ang Ginoo mitungha tupad kang Pablo ug miingon, “Ayaw kahadlok! Ingon nga nagsaksi ka kanako dinhi sa Jerusalem, mosaksi ka usab kanako didto sa Roma.” Sa pagkabuntag nagtigom ang pipila ka mga Judio ug nagsabot. Nanumpa sila nga dili mangaon o manginom hangtod mapatay nila si Pablo. Kapin sila sa 40 ka tawo. Unya nangadto sila sa mga kadagkoan sa mga pari ug sa mga kadagkoan sa mga Judio ug miingon, “Nanumpa kami nga dili mangaon hangtod mapatay namo si Pablo. Busa uban sa Labawng Hukmanan pahibaloa ninyo ang Romanhong komandante nga ipadala niya nganhi kaninyo si Pablo sa tuyo kunohay nga buot kamong magpakisayod ug dugang mahitungod kaniya. Unya amo siyang patyon sa dili pa siya moabot dinhi.” Apan ang anak nga lalaki sa igsoong babaye ni Pablo nakadungog bahin sa laraw. Busa miadto siya sa kampo ug gitug-anan niya si Pablo niini. Unya gitawag ni Pablo ang usa ka opisyal ug giingnan, “Dad-a kining batan-ong lalaki ngadto sa komandante kay aduna siyay isulti kaniya.” Busa gidala siya sa opisyal ngadto sa komandante ug miingon ang opisyal, “Ang binilanggo nga si Pablo mitawag kanako ug mihangyo nga dad-on kining batan-on nganhi kay aduna kuno siyay isulti kanimo.” Gikuptan sa komandante ang kamot sa batan-on ug gidala niya sa layulayo ug gipangutana, “Unsa may imong isulti kanako?” Ang batan-on miingon, “Nagkauyon ang kadagkoan sa mga Judio nga ugma hangyoon ka nila nga imong ipadala si Pablo ngadto sa Labawng Hukmanan sa tuyo kunohay nga buot silang magpakisayod ug dugang mahitungod kaniya. Apan ayaw sila tuohi kay may kapin sa 40 ka tawo nga nag-atang kaniya sa tago. Nanumpa sila nga dili sila mangaon o manginom hangtod mapatay nila si Pablo. Ug karon andam na sila sa pagbuhat niini ug naghulat na lamang sa imong hukom.” Ang kapitan miingon, “Ayaw isugilon kang bisan kinsa nga imo akong gitug-anan niini.” Ug gipapauli niya ang batan-on. Unya gitawag sa komandante ang duha ka mga kapitan ug giingnan, “Andama ang 200 ka sundalo aron paadtoon sa Cesarea karong alas nuybe sa gabii. Pakuyogi sila ug 70 ka sundalo nga magkabayo ug 200 ka sundalo nga magdalag bangkaw. Pag-andam usab ug mga kabayo nga kasakyan ni Pablo ug paniguroa ninyo nga mahidangat siya kang Gobernador Felix nga walay mahitabo kaniya.” Unya ang komandante nagsulat niining mosunod: “Gikan ni Claudio Lisias ngadto sa halangdong Gobernador Felix: Komusta! Kining tawhana gidakop sa mga Judio ug ila untang patyon. Apan akong nahibaloan nga siya usa diay ka Romanhong lungsoranon busa giluwas ko siya uban sa akong mga sundalo. Ug tungod kay buot akong masayod kon unsa ang ilang sumbong batok kaniya, gidala ko siya ngadto sa ilang Labawng Hukmanan. Unya nasayran ko nga wala siyay nabuhat nga tungod niini angay siyang patyon o bilanggoon kay ang sumbong batok kaniya may kalabotan man lamang sa ilang balaod. Ug sa dihang gipahibalo ako nga may pipila ka mga Judio nga naglaraw sa pagpatay kaniya, mihukom ako sa pagpadala kaniya nganha kanimo. Unya giingnan ko ang nagsumbong kaniya nga anha nila ipasaka kanimo ang ilang mga sumbong.” Busa niadtong gabhiona, sumala sa sugo, gikuha si Pablo sa mga sundalo ug gidala ngadto sa Antipatris. Sa pagkasunod adlaw, ang mga sundalo nga naglakaw lamang namalik sa kampo ug ang mga sundalo nga nagkabayo maoy mihatod kang Pablo. Sa pag-abot nila sa Cesarea, gihatag nila ang sulat ngadto sa gobernador ug ilang gitugyan si Pablo kaniya. Gibasa sa gobernador ang sulat ug iyang gipangutana si Pablo kon taga diin siyang lalawigana. Sa pagkasayod niya nga si Pablo taga-Cilicia, miingon siya, “Husayon ko ang imong kaso inig-abot sa mga nagsumbong kanimo.” Ug gipabantayan niya si Pablo didto sa palasyo ni Herodes. Tapos sa lima ka adlaw ang Pangulong Pari nga si Ananias miadto sa Cesarea uban sa pipila ka mga kadagkoan ug sa usa ka abogado nga ginganlag Tertulo. Miatubang sila kang Gobernador Felix ug mipasaka sa ilang sumbong batok kang Pablo. Gipatawag si Pablo sa gobernador ug sa diha na siya, si Tertulo miingon: “Halangdong Felix! Ang imong maalamong pagpangulo nakahatag kanamo ug kalinaw sulod sa taas nga panahon ug daghang mga kausaban ang imong nahimo alang sa kaayohan niining nasora. Sa tanang dapit ug sa tanang panahon gikalipay namo kini pag-ayo ug mapasalamaton kaayo kami kanimo. Dili ako buot mag-usik sa imong panahon, busa naghangyo ako nga imong pamation kining mubo namong isulti. Nakit-an namo nga kining tawhana samokan kaayo ug tigpasiugdag mga kagubot sa mga Judio sa tibuok kalibotan ug siya ang pangulo sa pundok sa mga Nazareno. Misulay gani siya sa pagpasipala sa Templo apan amo siyang gidakop. Kon sukitsukiton mo kining tawhana masayran mo ang tanan mahitungod sa among sumbong batok kaniya.” Ang mga Judio midason sa sumbong ug miingon nga kining tanan pulos tinuod. Unya ang gobernador misinyas kang Pablo sa pagsulti ug si Pablo miingon, “Nasayod ako nga ikaw maoy maghuhukom niining nasora sulod sa daghang mga tuig busa gikalipay ko ang pagpanalipod sa akong kaugalingon dinhi sa imong atubangan. Kon imong susihon masuta mo nga wala pay 12 ka adlaw sukad sa akong pag-adto sa Jerusalem aron pagsimba. Ang mga Judio dili makapamatuod nga nakiglantugi ako kang bisan kinsa didto sa Templo ug dili sila makapamatuod nga nagpagubot ako sa katawhan didto sa mga sinagoga o bisan diing dapita sa siyudad. Ug wala usab silay ikapakitang pruyba sa mga sumbong nga ila karong gipasaka batok kanako. Hinuon angkonon ko dinhi sa imong atubangan nga nagsimba ako sa Dios sa among mga katigulangan pinaagi sa pagsunod sa Dalan nga ilang giingon nga bakak kuno. Nagtuo usab ako sa tanang butang nga nasulat sa Balaod ni Moises ug sa mga basahon nga gisulat sa mga propeta. Sama kanila naglaom ako sa Dios nga iyang banhawon ang tanang mga patay, maayo ug daotan. Busa kanunay kong gipaningkamotan ang pagbaton ug malinis nga tanlag atubangan sa Dios ug sa mga tawo. “Human sa pipila ka tuig nga nahilayo ako sa Jerusalem, mibalik ako didto aron sa paghatod sa mga hinabang alang sa akong mga kaigsoonang Judio ug aron sa paghalad. Hikaplagan ako nila nga naghalad didto sa Templo tapos ko mabuhat ang seremonyas sa pagpanghinlo. Wala akoy kaubang mga tawo ug walay kasamok nga nahitabo. Apan didtoy pipila ka mga Judio nga taga lalawigan sa Asia. Kadto unta sila ang angay nga moatubang kanimo ug mopasaka sa ilang sumbong kon ugaling may ikasumbong man sila batok kanako o ipasulti ba hinuon niining mga tawhana ang sala nga akong nahimo sa dihang miatubang ako sa Labawng Hukmanan. Apan tinuod nga sa dihang miatubang ako kanila, miingon ako, ‘Ako gihusay karon sa inyong atubangan tungod lamang kay nagtuo ako nga banhawon ang mga patay.’” Unya si Felix nga nasayod kaayo mahitungod sa Dalan mitapos sa husay. Miingon siya kanila, “Hukman ko ang inyong kaso inig-abot ni Komandante Lisias.” Unya gisugo niya ang kapitan nga gitugyanan kang Pablo nga pabantayan siya, apan hatagan lang ug diyutayng kagawasan ug tugotan ang iyang mga higala sa paghatag sa iyang mga gikinahanglan. Tapos sa pipila ka adlaw miabot si Felix uban sa iyang asawa nga si Drusila nga usa ka Judio. Unya gipatawag si Pablo ni Felix ug namati siya kaniya nga nagsaysay mahitungod sa pagtuo kang Cristo Jesus. Apan sa paghisgot ni Pablo mahitungod sa kinabuhing matarong, sa pagpugong sa kaugalingon ug sa umaabot nga Adlaw sa Paghukom, nakuyawan si Felix ug miingon, “Makalakaw ka na! Ipatawag ko ra unya ikaw kon may higayon ako.” Apan ang tinuod mao nga nagpaabot siya nga subornohan ni Pablo busa makadaghan niya ipatawag siya aron makighinabi kaniya. Tapos sa duha ka tuig, gipulihan si Felix ni Porcio Festo ingon nga gobernador. Buot si Felix magpahimuot sa mga Judio busa wala niya buhii si Pablo. Tulo ka adlaw sukad sa pag-abot ni Festo sa lalawigan sa Cesarea, miadto siya sa Jerusalem. Didto ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga namunoan sa mga Judio mipasaka sa ilang sumbong batok kang Pablo. Gihangyo nila si Festo, “Paanhia si Pablo sa Jerusalem.” Gihimo nila kini aron ilang atangan si Pablo ug patyon sa dalan. Apan si Festo mitubag, “Si Pablo gibilanggo didto sa Cesarea ug sa dili madugay ako mismo mobalik didto. Busa paubana kanako sa Cesarea ang inyong mga pangulo ug pasakai siyag sumbong kon ugaling may nabuhat siyang kalapasan.” Nagpabilin si Festo uban kanila ug laing walo o napulo ka adlaw ug unya miadto siya sa Cesarea. Sa pagkasunod adlaw misugo siya nga paatubangon kaniya si Pablo didto sa hukmanan. Sa pag-abot ni Pablo, ang mga Judio nga gikan sa Jerusalem mialirong kaniya ug nagpasakag bug-at nga mga sumbong batok kaniya nga wala gayod nila kapamatud-i. Apan si Pablo nanalipod sa iyang kaugalingon sa pag-ingon, “Wala ako makalapas sa Balaod sa mga Judio o sa Templo o sa Emperador sa Roma.” Apan si Festo buot magpahimuot sa mga Judio busa gipangutana niya si Pablo, “Gusto ka bang moadto sa Jerusalem aron adto ka didto nako husaya?” Si Pablo miingon, “Ania ako nagbarog atubangan sa hukmanan sa Emperador diin ako angay nga husayon. Sumala sa imong nahibaloan pag-ayo wala akoy nabuhat nga kalapasan batok sa mga Judio. Kon nakalapas ako sa balaod ug nakabuhat ug bisan unsa nga angay akong silotan sa kamatayon, dili ako mohangyo nga pasayloon aron makalikay sa kamatayon. Apan kon walay kamatuoran ang mga sumbong nga ilang gipasaka batok kanako, walay bisan kinsa nga makatugyan kanako ngadto kanila. Naghangyo ako nga isang-at ngadto sa Emperador ang akong kaso.” Unya human makigsulti si Festo sa iyang mga magtatambag, miingon siya kang Pablo, “Kay mao man kaha nay imong gusto, adto ka sa Emperador!” Wala madugay, si Hari Agripa ug si Bernice miabot sa Cesarea aron paghimamat kang Festo. Human sa pipila ka adlaw nga pagpabilin didto, ang hari gisuginlan ni Festo mahitungod sa kaso ni Pablo. Si Festo miingon, “Aniay binilanggo dinhi nga wala buhii ni Felix ug sa akong pag-adto sa Jerusalem ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga Judio mipasakag sumbong batok kaniya ug gihangyo ako nila nga silotan ko siya. Apan gisultihan ko sila nga dili batasan sa mga Romanhon ang pagsilot sa usa ka sinumbong kon wala pa siya makaatubang sa nagkiha kaniya ug wala pa siya kahatagig higayon sa pagtubag sa mga sumbong batok kaniya. Busa sa ilang pag-abot dinhi wala ako maglangan ug sa pagkasunod nga adlaw gipaatubang ko sa hukmanan ang sinumbong. Apan sa pagsulti na sa mga nagkiha kaniya, wala sila magpasakag bisan unsang sumbong nga akong gipaabot gikan kanila. Nagbangi lamang hinuon sila bahin sa ilang relihiyon ug mahitungod sa usa ka tawo nga patay na nga ginganlag Jesus nga nabanhaw kuno matod ni Pablo. Ug tungod kay wala ako mahibalo kon unsay akong buhaton niining kasoha, gipangutana ko si Pablo kon buot ba siya moadto sa Jerusalem aron adto husaya. Apan mihangyo si Pablo nga ipadayon lang ang pagbilanggo kaniya ug nga ang Emperador maoy pahukmon sa iyang kaso. Busa nagsugo ako nga prisohon lang gihapon siya hangtod ikapadala ko siya ngadto sa Emperador.” Si Agripa miingon kang Festo, “Gusto akong mamati niining tawhana.” Ug si Festo mitubag, “Makapamati ka kaniya ugma.” Sa pagkasunod nga adlaw miabot si Agripa ug si Bernice uban sa harianong pasundayag kinuyogan sa mga pangulo sa kasundalohan ug sa mga kadagkoan sa siyudad. Unya misugo si Festo nga paatubangon si Pablo. Si Festo miingon, “Hari Agripa ug kamong tanan nga ania dinhi: Ania kining tawo nga gipasakaag mga sumbong sa tanang mga Judio dinhi ug sa Jerusalem. Maoy ilang singgit nga siya angayng patyon. Apan wala akoy nakita nga may nabuhat siya nga angayng silotan sa kamatayon. Ug kay mihangyo man siya nga isang-at ngadto sa Emperador ang iyang kaso, mihukom ako nga ipadala siya ngadto kaniya. Apan tungod kay wala man akoy bisan unsa nga ikasulat mahitungod kaniya ngadto sa Emperador, gipaatubang ko siya dinhi kaninyo—labi na kanimo, Hari Agripa!—aron tapos mausisa ang iyang kaso, aduna na akoy ikasulat. Kay daw dili makatarunganon alang kanako ang pagpadalag binilanggo sa walay pagtino sa mga sumbong nga gipasaka batok kaniya.” Si Agripa miingon kang Pablo, “Gitugotan ka pagpanalipod sa imong kaugalingon.” Unya giisa ni Pablo ang iyang kamot ug miingon: “Hari Agripa, giisip ko nga ako palaran tungod kay karong adlawa sa imong atubangan makapanalipod ako sa akong kaugalingon batok sa tanang gipasangil kanako sa mga Judio, labi na gayod kay sinati ka man kaayo sa tanang pamatasan ug mga kabangian sa mga Judio. Busa naghangyo ako kanimo sa pagpamati kanako uban ang pailob. “Ang tanang Judio nasinati sa akong pagkinabuhi sukad sa akong pagkabatan-on didto sa akong kaugalingong nasod ug sa Jerusalem. Kon gusto lamang sila, makapamatuod sila kay dugay na silang nasayod nga sukad sa sinugdan nagkinabuhi ako nga usa sa mga Pariseo, ang labing mahigpit nga pundok sa atong relihiyon. Ug karon ania ako sanglit gikiha man tungod kay naglaom ako sa saad sa Dios ngadto sa atong katigulangan— ang saad nga gilaoman nga madawat sa 12 ka banay sa atong katawhan samtang nagsimba sila sa Dios adlaw ug gabii. Ug tungod sa maong paglaom, Kamahalan, gikiha ako sa mga Judio! Nganong dili man gayod kamo makatuo nga banhawon sa Dios ang mga patay? “Ako mismo mituo kaniadto nga akong katungdanan ang pagbuhat kutob sa akong mahimo batok sa ngalan ni Jesus nga taga-Nazaret. Mao kini ang akong gibuhat didto sa Jerusalem. Gihatagan akog awtoridad sa mga kadagkoan sa mga pari sa pagbilanggo sa daghang mga magtutuo ug sa dihang gisilotan sila sa kamatayon, miuyon ako sa hukom. Sa makadaghan gipakastigo ko sila didto sa mga sinagoga ug gipugos pagpabiya sa ilang pagtuo. Dako kaayo ang akong kasuko nga tungod niini gigukod ko pa sila hangtod sa mga siyudad sa laing nasod. “Mao kini ang akong tuyo sa pag-adto sa Damasco uban sa awtoridad ug mga sugo sa mga kadagkoan sa mga pari. Unya sa udtong tutok samtang nagpanaw ako, Kamahalan, nakita ko gikan sa langit ang kahayag nga sulaw pa kay sa adlaw nga midan-ag libot kanako ug sa akong mga kauban. Nangatumba kaming tanan sa yuta ug nadungog ko ang tingog nga misulti kanako sa pinulongang Hebreo, ‘Saulo, Saulo! Nganong gilutos mo ako? Ikaw ra ang masakitan sa imong pagtindak sa tinalinsang kahoy.’ ‘Kinsa ka man, Ginoo?’ nangutana ako. Ug ang Ginoo mitubag, ‘Ako si Jesus nga imong gilutos. Apan tindog kay nagpakita ako kanimo aron himoon ko ikaw nga akong sulugoon. Isulti sa uban ang imong nakita karon ug ang ako unyang ipakita kanimo. Panalipdan ko ikaw gikan sa katawhan sa Israel ug sa mga dili Judio nga mao ang katawhan nga paadtoan ko kanimo. Ikaw magpabuka sa ilang mga mata ug magtultol kanila gikan sa kangitngit ngadto sa kahayag ug gikan sa gahom ni Satanas ngadto sa Dios aron pinaagi sa ilang pagtuo kanako mapasaylo ang ilang mga sala ug madawat nila ang ilang dapit uban sa katawhan nga gibalaan sa Dios.’ “Busa, Hari Agripa, wala ako mosupak sa panan-awon nga gikan sa langit. Nagwali ako didto sa Damasco ug sa Jerusalem ug unya sa tibuok nasod sa mga Judio ug sa mga dili Judio nga maghinulsol sila ug mamalik sa Dios ug magbuhat sa mga butang nga magpaila nga nabag-o na sila. Tungod niini, gidakop ako sa mga Judio didto sa Templo ug ila unta akong patyon. Apan hangtod niining adlawa gibuligan ako sa Dios busa ania ako nagmatuod ngadto sa tanan, timawa siya o bantogan. Ang gisulti ko mao lamang gayod ang gisulti sa mga propeta ug ni Moises nga mahitabo: nga ang Mesiyas kinahanglang mamatay ug siya mao ang unang mabanhaw gikan sa mga patay aron pagsangyaw sa mensahe sa kahayag ngadto sa mga Judio ug sa mga dili Judio.” Samtang nanalipod si Pablo sa iyang kaugalingon niining paagiha, gisinggitan siya ni Festo, “Nabuang ka, Pablo! Ang naghinobra mong kahibalo maoy nakapabuang kanimo!” Apan si Pablo mitubag, “Wala ako mabuang, Talahurong Festo! Ang akong gisulti matuod ug tarong. Nagsulti ako kang Haring Agripa sa walay lipudlipod kay nasayod man siya niining mga butanga. Siguro ako nga nasayran niya kining tanan kay wala man kini mahitabo sa tago. Hari Agripa, nagtuo ka ba sa mga propeta? Nasayod ako nga nagtuo ka!” Si Agripa miingon kang Pablo, “Nagtuo ka ba nga makabig mo ako pagka-Cristohanon sulod lamang sa mubong panahon?” Si Pablo mitubag, “Sa madugay o madali, ang akong pag-ampo sa Dios mao nga ikaw ug kamong tanan nga namati kanako karon mahisama kanako apan dili kinadenahan!” Unya mitindog ang hari, ang gobernador, si Bernice ug ang tanang nanambong uban nila ug sa ilang pagpahawa, nag-ingnanay sila, “Kining tawhana dili angay patyon o bilanggoon kay wala man siyay nahimong daotan.” Unya si Agripa miingon kang Festo, “Kining tawhana mahimo untang buhian kon wala pa niya isang-at ngadto sa Emperador ang iyang kaso.” Sa dihang gikauyonan nga molawig kami ngadto sa Italia, gitugyan nila si Pablo ug ang pipila ka mga binilanggo ngadto kang Julio, usa ka kapitan sa Romanhong kasundalohan nga ginganlag “Kasundalohan sa Emperador.” May barko nga gikan sa Adramito nga andam na sa paglawig padulong sa mga dunggoanan sa lalawigan sa Asia. Misakay kami ug milawig. Mikuyog kanamo si Aristarco nga taga-Tesalonica, usa ka siyudad sa Macedonia. Sa pagkasunod adlaw miabot kami sa Sidon. Si Julio maayo kaayo kang Pablo ug gitugotan niya si Pablo pagduaw sa iyang mga kahigalaan aron kahatagan siya sa iyang mga gikinahanglan. Unya mipadayon kami sa among panaw ug tungod kay sungsungon man kaayo ang hangin mipaingon kami sa nasalipdang bahin sa pulo sa Cipre. Milabang kami sa dagat atbang sa Cilicia ug Pampilia ug miabot sa Mira sa Licia. Didto, ang kapitan nakakita ug barko nga gikan sa Alejandria nga moadto sa Italia busa iya kaming gipabalhin sa maong barko. Hinay ang among paglawig sulod sa pipila ka adlaw ug tapos namo hiagii ang dakong kalisod miabot kami atbang sa lungsod sa Nido. Ug tungod kay sungsungon man kaayo ang hangin, mipadulong kami sa nasalipdang bahin sa pulo sa Creta atbang sa Salmone. Namidpid kami sa kabaybayonan ug uban sa dakong kalisod miabot kami sa dapit nga ginganlag Mga Maayong Dunggoanan nga dili layo sa lungsod sa Lasea. Nagpabilin kami didto ug dugay hangtod nga naabtan kami sa panahon nga makuyaw na kaayo ang pagpanaw sa kadagatan kay milabay na man ang Adlaw sa Pagtubos. Busa gitambagan sila ni Pablo, “Mga higala, nasabot ko nga makuyaw na ang atong panaw ug moabot ang dakong kadaot sa atong karga ug sa barko ingon man sa atong kinabuhi.” Apan ang kapitan sa mga sundalo mas mituo sa gisulti sa kapitan ug sa tag-iya sa barko kay kang Pablo. Ang dunggoanan dili maayong dapit nga katagoan sa panahon sa tingtugnaw busa ang kadaghanan miuyon sa pagpadayon paglawig ug sa pagpaningkamot pagdunggo sa Fenicia. Usa kini ka dunggoanan sa Creta nga nag-atubang sa habagatang-kasadpan ug sa amihanang-kasadpan ug makatago sila didto sa panahon sa tingtugnaw. Unya misugod paghuros sa hinay ang habagat ug ang mga tawo nagdahom nga matuman nila ang ilang laraw busa giisa nila ang angkla ug namaybay sila sa Creta. Apan wala madugay mihuros gikan sa pulo ang kusog kaayong hangin nga gikan sa amihanang sidlakan. Mihampak kini sa barko ug sanglit dili na man namo masungsong ang hangin, nagpaanod na lamang kami. Nasalipdan kami sa paghitungod namo sa habagatang bahin sa gamayng pulo sa Clauda. Unya among gipahigayon ang sakayan uban sa dakong kalisod aron dili malunod. Gikarga nila kini ug unya ang barko gihigtan nilag mga pisi aron malig-on. Tungod sa ilang kahadlok nga masangad sila sa kabalasan sa Sirtis, gihipos nila ang layag ug nagpaanod na lang sila. Mipadayon pagkusokuso ang kusog nga unos busa sa pagkasunod nga adlaw gilabay nila sa dagat ang mga kargamento sa barko ug sa sunod pa gayod nga adlaw ilang gipanglabay ang mga kasangkapan sa barko. Sulod sa daghang mga adlaw wala namo makita ang adlaw ug ang mga bituon ug mipadayon paghuros ang makusog nga hangin. Sa kataposan nawad-an kamig paglaom nga maluwas pa. Tapos sa pipila ka adlaw nga ang mga tawo walay kaon, mitindog si Pablo ug miingon, “Mga higala, kon namati pa lang unta kamo kanako ug wala molawig gikan sa Creta, dili unta kita mahiagom niining tanang kadaot ug kapildihan. Apan karon naghangyo ako kaninyo nga dili kamo mahadlok kay walay usa kaninyo nga mamatay. Ang barko lamang ang mapildi. Kay kagabii ang Dios nga maoy nanag-iya kanako ug maoy akong gisimba nagpadalag anghel nga miingon kanako, ‘Pablo! Ayaw kahadlok! Kinahanglan moatubang ka sa Emperador ug ang Dios, sa iyang kaayo, moluwas kaninyong tanan tungod kanimo.’ Busa salig kamo kay ako nagsalig sa Dios nga matuman gayod ang iyang gisulti kanako. Apan idagsa kita ngadto sa laing pulo.” Sa pagka-ika-14 ka gabii, gianod pa gihapon kami ngadto sa Adria. Sa pagkatungang gabii, ang mga tripulante nakamatikod nga nagkaduol kamig yuta. Busa ilang gisukod ang giladmon sa tubig pinaagig pisi nga sa tumoy may gihigot nga pabug-at ug nasuta nila nga ang giladmon 20 ka dupa. Ug sa unahan ug diyutay gisukod na usab nila ug nasuta nila nga 15 na lamang ka dupa ang giladmon. Tungod sa kahadlok nga madasmag kami sa mga bato, miariya silag upat ka angkla sa ulin ug nag-ampo nga mabuntag na unta. Ang mga tripulante buot mobiya sa barko busa giariya nila ang sakayan sa pasangil nga iariya nila ang pipila ka angkla sa dulong. Apan si Pablo miingon sa kapitan sa kasundalohan ug sa mga sundalo, “Kon kining mga tripulante dili magpabilin sa barko, dili kamo mangaluwas.” Busa giputol sa mga sundalo ang mga pisi nga naggaid sa sakayan ug gipasagdan kini nga ianod. Hapit na kadto mabuntag ug giagda ni Pablo silang tanan sa pagkaon. Siya miingon, “Napulog-upat na ka adlaw karon sa inyong pagpaabot ug wala gayod kamoy kaon. Busa naghangyo ako kaninyo pagkaon aron kamo mabaskog kay walay mawala bisan usa ka buhok sa inyong ulo.” Unya mikuhag pan si Pablo, nagpasalamat sa Dios atubangan nilang tanan ug gipikaspikas niya kini ug gikaon. Ug nadasig silang tanan ug nangaon usab sila. Kaming tanan 276 ka buok. Sa nabusog na ang tanan, gilabog nila sa dagat ang mga trigo aron dili mabug-atan ang barko. Sa pagkabuntag na, wala maila sa mga tripulante kon unsa kadtong dapita apan nakita nila ang usa ka luok nga may lapyahan ug mihukom sila nga ipasangad didto ang barko kon ugaling mahimo. Busa giputol nila ang mga higot sa angkla ug kini gibiyaan nila sa dagat. Gibadbad usab nila ang mga pisi nga gihigot sa mga timon. Unya giisa nila ang layag didto sa dulong sa barko aron sila ipadpad sa hangin ngadto sa baybayon. Apan nahipunta ang barko sa mabawng dapit ug nasangad. Ang dulong niini miungot ug wala na maukang samtang ang ulin naguba sa dagkong mga balod. Naglaraw unta ang mga sundalo sa pagpatay sa tanang mga binilanggo aron walay usa kanila nga makalangoy ngadto sa baybayon ug makapuga. Apan ang kapitan sa kasundalohan buot moluwas kang Pablo busa gisanta niya sila. Unya ang tanan nga makalangoy iyang gipauna pag-ambak ug gipalangoy ngadto sa baybayon ug ang uban gipasunod niya nga mag-abay sa mga tabla o sa bisan unsang gubang bahin sa barko. Sa ingon niini, nakaabot kaming tanan sa baybayon. Sa nakalingkawas na kami sa kadaot ug nakaabot na sa baybayon, nahibaloan namo nga ang pulo ginganlag Malta. Naluoy pag-ayo kanamo ang mga lumad didto. Unya miulan ug kay tugnaw man ang panahon, nagdaob sila ug giabiabi nila kaming tanan. Unya namunit si Pablo ug mga igsusugnod ug sa iyang pagbutang niini sa kalayo migula ang usa ka halas tungod sa kainit ug mibalikos sa iyang kamot. Ang mga lumad nakakita sa halas nga nagbitay sa kamot ni Pablo ug nag-ingnanay sila, “Mamumuno tingali kining tawhana apan ang hustisya dili gayod motugot nga mabuhi siya bisan kon nakalingkawas na siya sa dagat.” Apan giwakli ni Pablo ang halas ngadto sa kalayo ug wala gayod siya maunsa. Nagpaabot sila nga manghupong siya o mokalit pagkatumba ug mamatay. Apan tapos sa dugaydugayng pagpaabot nakita nila nga wala siya maunsa busa nausab ang ilang hunahuna ug miingon sila, “Usa siya ka dios!” Dili layo niadtong dapita mao ang kayutaan ni Publio nga maoy pangulo sa isla. Giabiabi niya kami didto sulod sa tulo ka adlaw. Niadtong higayona ang amahan ni Publio naghigda kay gihilantan ug gidisenteriya. Miduaw si Pablo sa masakiton ug nag-ampo. Gitapion niya ang iyang kamot sa masakiton ug naayo kini. Pagkahitabo niini, nangadto kang Pablo ang tanang masakiton didto sa pulo ug nangaayo sila. Unya gihatagan kami nilag daghang mga gasa ug sa among paggikan ila pa kaming gipabalonan sa among gikinahanglan sa panaw. Paglabay sa tulo ka bulan milawig kami nga sakay sa sakayan nga gikan sa Alejandria. Ang maong sakayan nga didto sa isla sa panahon sa tingtugnaw ginganlag “Ang Kaluha nga Dios.” Miabot kami sa siyudad sa Siracusa ug nagpabilin kami didto sulod sa tulo ka adlaw. Gikan didto milawig kami ug miabot sa siyudad sa Regio. Sa pagkasunod nga adlaw mihuros ang habagat ug sa ikaduhang adlaw miabot kami sa lungsod sa Puteoli. Didto gikahimamat namo ang pipila ka magtutuo nga mihangyo kanamo sa pagpabilin uban kanila sa usa ka semana. Ug unya miabot kami sa Roma. Ang mga kaigsoonan sa Roma nakabalita mahitungod kanamo ug nangadto sila bisan kadtong layo kaayo nga gikan sa Taboan ni Apio ug sa Tulo ka Abotanan aron sa pagsugat kanamo. Sa pagkakita ni Pablo kanila, nadasig siya ug nagpasalamat sa Dios. Pag-abot namo sa Roma, gitugotan si Pablo pagpuyo nga siya ra apan gipabantayan ug usa ka sundalo. Unya tapos sa tulo ka adlaw nagpatawag ug tigom si Pablo sa mga kadagkoan sa mga Judio didto. Ug sa nagkatigom na sila miingon siya kanila, “Mga igsoon, bisag wala akoy nabuhat batok sa atong katawhan o sa mga batasan nga atong nasunod gikan sa atong mga katigulangan, gibilanggo ako didto sa Jerusalem ug gitugyan ngadto sa mga Romanhon. Gisukitsukit nila ako ug ila unta akong buhian kay nakita man nila nga wala akoy nabuhat nga angay silotan sa kamatayon. Apan sa dihang misupak ang mga Judio, napugos ako pag-apilar ngadto sa Emperador, bisan tuod wala akoy sumbong batok sa akong katawhan. Busa mihangyo ako sa pagpakigkita ug pagpakigsulti kaninyo kay ako karon nabilanggo tungod ug alang sa paglaom sa katawhan sa Israel.” Sila miingon kaniya, “Wala kami makadawat ug sulat mahitungod kanimo gikan sa Judea ug walay mga igsoon nato nga gikan didto nga nagbalita o nagsultig daotan mahitungod kanimo. Apan buot kaming masayod sa imong mga hunahuna kay nahibalo kami nga bisan diin, ang mga tawo nagsulti batok niining maong pundok.” Busa nagtakda silag panahon sa pagpamati kang Pablo ug sa maong adlaw daghan ang miadto sa balay nga giabotan ni Pablo. Gikan sa buntag hangtod sa gabii iyang gipasabot ngadto kanila ang mensahe ug gipamatud-an ang mahitungod sa Gingharian sa Dios. Naninguha usab siya nga motuo sila kang Jesus pinasikad sa Balaod ni Moises ug sa mga sinulat sa mga propeta. Ang pipila kanila mituo sa iyang gisulti, apan ang uban wala. Wala sila magkauyon ug namiya sila human isulti ni Pablo kining mosunod: “Tinuod gayod ang giingon sa Espiritu Santo pinaagi kang propeta Isaias ngadto sa inyong mga katigulangan! Kay matod niya: ‘Adtoa ug sultihi kining katawhan: Bisag unsaon ninyog pamati, dili gayod kamo makasabot; bisag unsaon ninyog tan-aw dili gayod kamo makakita. Tungod kay kining mga tawhana gahig ulo; gisap-ongan nila ang ilang mga dalunggan, ug gipiyong ang ilang mga mata. Kay tingali unyag makakita sila, ug makadungog, ug makasabot, ug modangop kanako aron ayohon ko sila.’” Ug gitapos kini ni Pablo sa pag-ingon, “Busa angay ninyong hibaloan nga ang mensahe sa Dios bahin sa kaluwasan gisangyaw ngadto sa mga dili Judio ug mamati sila niini!” Sulod sa duha ka tuig nagpuyo si Pablo didto sa usa ka dapit nga iyang giabangan ug giabiabi niya ang tanan nga miduaw kaniya. Gisangyaw niya ang Gingharian sa Dios ug nagtudlo siya mahitungod sa Ginoong Jesu-Cristo. Gihimo niya kini sa dakong kaisog ug walay nakasanta kaniya. Gikan ni Pablo nga ulipon ni Cristo Jesus, gipili sa pagkaapostol ug gitawag sa Dios aron magsangyaw sa Maayong Balita. Dugay nang gisaad sa Dios ang Maayong Balita diha sa Balaang Kasulatan pinaagi sa iyang mga propeta ug mahitungod kini sa iyang Anak, ang atong Ginoong Jesu-Cristo. Natawo siya nga kaliwat ni David ug sa iyang espirituhanong pagkabalaan gipadayag siya nga Anak sa Dios uban sa dakong gahom pinaagi sa iyang pagkabanhaw. Pinaagi ni Cristo nadawat ko gikan sa Dios ang katungod sa pagkaapostol, aron tungod ug alang sa iyang ngalan makabig ang tanang katawhan aron motuo sila ug motuman, lakip kamo nga anaa sa Roma nga gitawag sa Dios aron maiya ni Jesu-Cristo. Busa gisulatan ko kamong tanan nga taga-Roma nga gihigugma ug gitawag sa Dios aron mahimong iyang katawhan: Hatagan unta kamog grasya ug kalinaw sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Una sa tanan, nagpasalamat ako sa Dios pinaagi kang Jesu-Cristo alang kaninyong tanan kay nasangyaw sa tibuok kalibotan ang inyong pagtuo. Ang Dios nga akong gialagaran sa bug-os kong kasingkasing pinaagi sa pagwali sa Maayong Balita mahitungod sa iyang Anak saksi nga kanunay ko kamong gilakip sa akong mga pag-ampo. Nag-ampo ako sa Dios nga niining higayona mahinayon na gyod ako sa pagduaw kaninyo kay buot akong makigkita kaninyo aron kabahinan ko kamo sa espirituhanong panalangin nga makapalig-on kaninyo. Ang buot kong ipasabot mao nga magdinasigay kita sa atong isigka pagtuo. Mga igsoon, gusto ko nga masayran ninyo nga kadaghan na ako magplano pagduaw kaninyo apan may nakababag kanako. Buot usab akong makapangani diha kaninyo ingon sa akong gibuhat sa ubang mga dili Judio. Kay may katungdanan ako alang sa tanang katawhan, sa mga Grego ug sa mga dili Grego, sa mga maalamon ug sa mga walay alamag. Busa dako ang akong tinguha sa pagwali usab sa Maayong Balita nganha kaninyo nga nagpuyo sa Roma. Dili ko ikaulaw ang Maayong Balita kay kini mao ang gahom sa Dios aron pagluwas sa tanan nga motuo, una sa mga Judio, ingon man sa mga dili Judio. Kay gipadayag sa Maayong Balita ang paagi sa Dios sa paghimong matarong sa tawo ug kini pinaagi sa pagtuo gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan. Sumala sa kasulatan, “Ang gihimong matarong sa Dios mabuhi pinaagi sa pagtuo.” Gipadayag gikan sa langit ang kapungot sa Dios batok sa tanang pagkadili diosnon ug pagkadaotan sa mga tawo nga nagsanta sa kamatuoran pinaagi sa mangil-ad nga pagkinabuhi. Kay unsay mahimong masayran mahitungod sa Dios wala matago ngadto sa mga tawo kay ang Dios gayod maoy nagpadayag niini ngadto kanila. Sukad nabuhat sa Dios ang kalibotan tin-aw kaayo nga nakita diha sa mga butang nga gibuhat sa Dios ang iyang dili makita nga mga kinaiya nga mao ang iyang gahom nga walay kataposan ug ang iyang pagkadios. Busa wala na silay ikapangatarongan. Nahibalo sila sa Dios apan wala sila magpasidungog kaniya ingon nga Dios o magpasalamat kaniya. Ang ila hinuong mga gihunahuna pulos binuang ug nangitngitan ang ilang mga salabotan. Matod nila maalam sila apan mga buangbuang diay. Imbis himayaon nila ang Dios nga walay kamatayon, mao na hinuoy gihimaya nila ang mga larawan nga gibuhat sama sa dagway sa tawo o sa mga langgam o sa mga mananap o sa mga hayop nga nanagkamang. Tungod niini gipasagdan na lang sila sa Dios diha sa malaw-ay nga gitinguha sa ilang kasingkasing ug gibuhat nila ngadto sa usag-usa ang salawayong mga butang. Gipulihan nilag bakak ang kamatuoran mahitungod sa Dios ug maoy ilang gisimba ug gialagaran ang binuhat sa Dios imbis ang Magbubuhat nga mao untay angayng daygon hangtod sa kahangtoran! Amen. Tungod sa gibuhat sa mga tawo, gipasagdan na lang sila sa Dios ngadto sa makauulaw nga mga kailibgon. Bisan gani ang mga babaye wala magsubay sa naandang paggamit sa ilang pagkababaye. Ug ang mga lalaki usab wala na makighilawas sa mga babaye kondili sa ilang isigkalalaki tungod sa kaulag. Ang isigkalalaki nag-unay pagbuhat ug talamayong mga buhat busa nahiagoman nila ang silot nga angay kanila. Tungod kay ang mga tawo wala man moila sa Dios, gipasagdan na lang sila sa Dios diha sa mahugawng hunahuna ug sa salawayong buhat. Napuno sila sa tanang matang sa kangil-ad, sa pagkadaotan, sa kahakog, sa bisyo, sa kasina, sa pagpatay, sa panag-away, sa panlimbong ug sa kalaw-ay. Manlibak sila ug magdinaotay sa usag-usa; nagdumot sila sa Dios, mga hambugiro, mapahitas-on ug andakan; tigmugna silag daotan ug mosukol sa ilang mga ginikanan; mga buangbuang sila, dili motuman sa ilang mga saad, ug wala silay kaluoy o pagbati sa uban. Nasayod sila nga ang balaod sa Dios nag-ingon nga ang mga tawo nga nagkinabuhi niining paagiha angay sa kamatayon. Apan nagpadayon sila pagbuhat niining mga butanga ug gidasig pa gayod nila ang uban sa pagbuhat usab niini. Busa bisag kinsa ka pa, wala ka gayoy katarongan nga maghukom sa uban. Kay kon maghukom ka sa uban apan nagbuhat ka usab sa ilang gibuhat, gihukman mo ang imong kaugalingon. Nasayod kita nga gipasikad sa kamatuoran ang hukom sa Dios batok sa mga tawo nga nagbuhat niining mga butanga. Nagtuo ka ba nga makalingkawas ka sa silot sa Dios kon gisaway nimo ang gibuhat sa uban apan mao usab diay ang imong buhat? O giabusahan ba nimo ang iyang pagkamaluluy-on ug pagkamainantuson ug pagkamapailubon? Wala ka ba masayod nga gikaluy-an ka sa Dios aron ka maghinulsol? Apan gahi kag ulo! Busa gihimo mo ang kaugalingon mong silot nga labi pang dako unya sa Adlaw nga ipadayag na ang kasuko ug matarong nga hukom sa Dios. Kay hukman sa Dios ang matag tawo sumala sa iyang mga buhat. Alang niadtong mga tawo nga nagpadayon pagbuhat ug maayo ug nagtinguha sa himaya, sa kadungganan ug sa kinabuhing walay kataposan, hatagan sila sa Dios sa kinabuhing dayon. Apan ipahamtang sa Dios ang iyang kasuko ug kapungot ngadto sa mga tawo nga naghunahuna lamang sa ilang kaugalingon ug nagsalikway sa kamatuoran ug magbuhat sa daotan. Sakiton ug paantuson ang tanan nga nagbuhat ug daotan, una ang mga Judio ug unya ang mga dili Judio. Apan hatagan sa Dios ug himaya, dungog ug kalinaw ang tanang nagbuhat ug maayo, una ang mga Judio ug unya ang mga dili Judio kay walay pinalabi ang Dios. Ang tanan nga nakasala nga wala mailalom sa Balaod ni Moises laglagon apan dili pinasikad sa Balaod. Ang tanan nga nakasala nga ilalom sa Balaod hukman pinaagi sa Balaod. Kay dili pinaagi sa pagpamati sa Balaod nga ang mga tawo mahimong matarong atubangan sa Dios kondili pinaagi sa pagbuhat sa gisugo sa Balaod. Ang mga dili Judio wala mailalom sa Balaod apan kon sa kinaugalingon nilang paningkamot magbuhat sila sa gisugo sa Balaod, kana nahimong balaod alang kanila bisan tuod wala sila mailalom sa Balaod. Ang ilang binuhatan nagpakita nga ang gisugo sa Balaod nasulat diha sa ilang kasingkasing. Ang ilang mga konsensya nagpakita usab nga kini tinuod sanglit ang ilang mga hunahuna usahay naglaban kanila ug usahay nagsupak kanila. Sumala sa Maayong Balita nga akong giwali, mao kini ang mahitabo unya niadtong Adlawa, nga ang Dios pinaagi kang Jesu-Cristo, maghukom sa tinagong mga hunahuna sa mga tawo. Apan ikaw nag-ingon nga ikaw Judio ug nagsalig sa Balaod ug nanghambog nga diosnon ka ug nasayod unsay kabubut-on sa Dios alang kanimo ug gitudloan ka unsay matarong sumala sa Balaod. Naniguro ka nga ikaw giya sa mga buta, kahayag sa anaa sa kangitngit, magtutudlo sa mga buangbuang ug sa mga walay alamag. Nasayod ka nga anaa sa Balaod ang kahupnganan sa kahibalo ug sa kamatuoran. Kay ikaw nagtudlo man sa uban, nganong dili mo man tudloan ang imong kaugalingon? Nagwali ka man nga gidili ang pagpangawat, mangawat ka ba diay? Nag-ingon ka man nga ayaw panapaw, manapaw ka ba diay? Gilikayan mo man kaha ang mga diosdios, kawatan mo ba diay ang mga templo? Nanghambog ka man nga nagtamod ka sa Balaod sa Dios, pakaulawan mo ba diay ang Dios pinaagi sa paglapas sa iyang balaod? Kay nag-ingon ang kasulatan, “Tungod kaninyong mga Judio, gipasipad-an sa dili mga Judio ang ngalan sa Dios.” Kon tumanon mo ang Balaod, magpulos ang imong pagkatinuli apan kon lapason mo ang Balaod, maayo pa lang nga wala ka magpatuli. Kon ang mga dili Judio nga dili tinuli nagtuman sa gisugo sa Balaod, dili ba ang Dios mag-ila kanila nga tinuli? Ug kadtong mga dili tinuli apan nagtuman sa Balaod maghukom kaninyong mga nagtamod sa Balaod ug mga tinuli kay gilapas man ninyo ang Balaod. Kay ang matuod nga Judio dili kadtong sa panagway lamang o ang matuod nga pagkatinuli anaa sa gawas o sa lawas lamang. Ang matuod nga Judio mao ang Judio diha sa kasingkasing kay ang matuod nga pagkatinuli mao ang anaa sa kasingkasing ug buhat kini sa Espiritu sa Dios, dili sa sinulat nga Balaod. Makadawat kining tawhana ug pagdayeg gikan sa Dios, dili gikan sa mga tawo. Nakabintaha ba ang mga Judio sa mga dili Judio? May kapuslanan ba ang pagkatinuli? Daghan! Una sa tanan, gipiyal sa Dios ang iyang mensahe ngadto sa mga Judio. Unsa may anaa niana kon pipila kanila wala magmatinumanon? Nagpasabot ba kini nga tungod kay wala sila magtuman, ang Dios dili usab motuman sa iyang saad? Wala! Magpabilin nga maminatud-on ang Dios bisan pa ug bakakon ang tanang tawo. Sumala sa kasulatan: “Sa imong pagpanulti makita gayod nga matarong ka; ug modaog ka sa dihang hukman ka.” Apan kon ang atong pagkadaotan makapadayag hinuon sa pagkamatarong sa Dios, moingon ba kita nga dili matarong ang Dios sa iyang pagsilot kanato? (Nagsulti lang ko sa mahimong isulti sa mga tawo.) Dili gayod! Kay kon dili matarong ang Dios, unsaon man niya paghukom sa kalibotan? Apan kon ang akong pagbakak makapasidungog hinuon sa Dios pinaagi sa pagpatin-aw pag-ayo sa iyang kamatuoran, nganong hukman pa man ako ingon nga makasasala? Nganong dili na lang kita moingon, “Magbuhat kitag daotan aron moresulta ang maayo?” Gani, may nag-insulto kanako pinaagi sa pagpasangil nga ako nagsulti niining butanga! Silotan gayod sila sa angay kanila. Karon, mas maayo pa ba kitang mga Judio kay sa mga dili Judio? Dili! Sumala sa giingon ko na, ang tanan—Judio ug dili Judio nailalom sa gahom sa sala kay ang Kasulatan nag-ingon, “Wala gayoy tawo nga matarong, walay nakasabot o nangita sa Dios. Ang tanan namiya gikan sa Dios, ug nahimo silang daotan; walay bisan usang nagbuhat ug maayo, wala bisan usa. Ang tutonlan nila sama sa binuksang lubnganan; gigamit nila ang ilang dila sa pagpanglimbong, ug nanggula sa ilang mga ngabil ang kamandag sa bitin. Puno sa pait nga mga tunglo ang ilang mga baba. Gipakasayon nila ang pagpatay; dihay kalaglagan ug kasakitan sa ilang giagian. Wala sila mahibalo sa dalan sa pakigdait ug wala sila magbaton ug kahadlok sa Dios.” Karon nasayod kita nga ang tanang sugo sa Balaod alang lamang niadtong nailalom sa Balaod aron wala kitay ikabalibad ug aron mailalom ang tibuok kalibotan sa paghukom sa Dios. Kay walay mahimong matarong atubangan sa Dios pinaagi sa pagtuman sa Balaod. Ang mahimo lamang sa Balaod mao ang pagpaila sa tawo nga siya nakasala. Apan karon gipadayag sa Dios ang iyang paagi sa paghimong matarong sa mga tawo ug kini dili pinaagi sa Balaod. Gipamatud-an kini sa Balaod ug sa mga propeta. Gihimong matarong sa Dios ang mga tawo pinaagi sa ilang pagtuo kang Jesu-Cristo kay managsama man ang tanang mga tawo. Nakasala ang tanan ug nahilayo sa himaya sa Dios. Apan pinaagi sa grasya nga gigasa sa Dios ngadto kanila, mahimo silang matarong pinaagi kang Cristo Jesus nga nagluwas kanila. Gihatag siya sa Dios aron pinaagi sa iyang dugo mapasaylo ang mga sala sa motuo kaniya. Niining paagiha gipakita sa Dios ang iyang pagkamatarong ug tungod sa iyang pagkamapailubon wala niya tagda ang ilang mga sala kaniadto. Apan karon gitagad na niya ang mga sala sa mga tawo aron pagpakita nga siya matarong ug himoon niyang matarong ang tanan nga motuo kang Jesus. Karon, unsa na may angay tang ipanghambog? Wala! Ngano man? Tungod ba kay ang tawo nagtuman sa Balaod? Dili, kondili tungod sa iyang pagtuo. Kay maoy atong gituohan nga ang tawo himoong matarong sa Dios pinaagi sa pagtuo ug dili pinaagi sa pagtuman sa Balaod. O, Dios ba lamang diay siya sa mga Judio? Dili ba Dios man usab siya sa mga dili Judio? Matuod nga siya Dios usab nila. Tungod kay usa ra ang Dios, himoon niyang matarong ang mga Judio pinasikad sa ilang pagtuo ug ang mga dili Judio himoon niyang matarong pinaagi usab sa ilang pagtuo. Nagpasabot ba kini nga gisalikway nato ang Balaod tungod sa pagtuo? Wala! Gilig-on hinuon nato ang Balaod. Busa unsa may atong ikasulti mahitungod kang Abraham nga amahan sa atong kaliwat? Kon gihimo pa siyang matarong sa Dios tungod sa iyang nahimo, may katarongan unta siya sa pagpasigarbo apan dili sa atubangan sa Dios. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Mituo si Abraham sa Dios ug tungod sa iyang pagtuo ang Dios nag-isip kaniya nga matarong.” Ang tawo nga nagtrabaho suholan apan ang suhol dili maisip nga gasa kay iya mang gihagoan. Apan ang tawo nga wala magsalig sa iyang binuhatan kondili nagsalig hinuon sa Dios kinsa nag-isip sa makasasala nga walay sala, siya isipon nga matarong tungod sa iyang pagtuo. Mao kini ang giingon ni David nga bulahan ang tawo nga gihimong matarong sa Dios dili tungod sa bisan unsa niyang buhat: “Bulahan gayod ang mga tawo nga gipasaylo sa Dios sa ilang kalapasan ug gitabonan ang ilang mga sala! Bulahan gayod ang tawo kansang mga sala dili na hinumdoman sa Ginoo!” Sa mga tinuli ra ba diay ang kabulahanan nga gihisgotan ni David? Dili! Ila usab kini sa mga dili tinuli. Kay sa amo nang giingon, “Si Abraham mituo sa Dios ug tungod sa iyang pagtuo, ang Dios nag-isip kaniya nga matarong.” Kanus-a man kini mahitabo? Sa wala pa ba matuli si Abraham o sa natuli na? Nahitabo kini sa wala pa siya matuli, dili sa natuli na siya. Kay gituli siya human siya motuo sa Dios ug ang iyang pagkatinuli maoy timaan nga tungod sa iyang pagtuo, ang Dios miisip kaniya nga matarong bisag wala pa siya tulia. Busa si Abraham mao ang espirituhanong amahan sa tanang motuo sa Dios ug gihimo silang matarong sa Dios bisag dili sila tinuli. Siya usab ang amahan sa mga tinuli, dili lang kay sila natuli kondili tungod kay mituo man sila sama sa pagtuo ni Abraham sa wala pa siya tulia. Gisaad sa Dios kang Abraham ug sa iyang mga kaliwat nga maiya ang kalibotan. Gihimo kining maong saad dili tungod kay gituman ni Abraham ang Balaod kondili tungod kay mituo siya ug gihimong matarong sa Dios. Kay kon ihatag ngadto sa mga tawo nga nagtuman sa Balaod ang mga gisaad sa Dios, walay kapuslanan ang pagtuo ug kawang lang ang saad sa Dios. Ang Balaod nagdala sa kasuko sa Dios; apan kon walay balaod, walay kalapasan. Busa ang saad madawat pinasikad sa pagtuo aron maangkon gayod kini ingon nga gasa sa Dios alang sa tanang kaliwat ni Abraham—dili lamang kanila nga nagtuman sa Balaod kondili niadtong nagtuo usab sama kang Abraham. Kay si Abraham mao ang espirituhanong amahan natong tanan; sumala sa giingon sa kasulatan, “Gihimo ko ikaw nga amahan sa daghang mga nasod.” Busa nadawat ni Abraham ang saad atubangan sa Dios nga gituohan niya, ang Dios nga nagbanhaw sa mga patay ug nagmugna sa tanan nga wala kaniadto. Mituo ug milaom si Abraham bisan sa panahon nga wala na siyay paglaom nga makaanak pa. Busa nahimo siyang amahan sa daghang mga nasod; sumala sa giingon sa kasulatan, “Ingon kadaghan sa mga bituon ang imong kaliwat.” Hapit na siya mausa ka gatos ka tuig apan bisag nagkangokango na siya ug si Sara dili na makaanak wala siya kawad-ig pagtuo nga makaanak pa sila. Wala siya kawad-ig paglaom nga matuman gayod ang gisaad sa Dios kaniya kay ang iyang pagtuo naghatag man kaniyag gahom ug gidayeg niya ang Dios. Kay nasiguro niya nga ang Dios makahimo gayod sa pagtuman sa iyang gisaad. Busa si Abraham “gihimong matarong sa Dios” tungod sa iyang pagtuo. Ang pulong nga “gihimo siyang matarong” wala isulat alang lamang kaniya. Gisulat kini alang usab kanato nga himoong matarong kay nagtuo man kita kaniya nga nagbanhaw kang Jesus nga atong Ginoo. Gitugyan siya aron patyon tungod sa atong mga sala ug gibanhaw aron himoon kitang matarong. Kay gihimo na man kitang matarong sa Dios pinaagi sa pagtuo, may panagdait na kita uban sa Dios pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Pinaagi kaniya makahimo na kita sa pagpahimulos sa grasya sa Dios diin nagkinabuhi kita karon ug nagmalipayon diha sa paglaom nga makaambit gayod kita sa himaya sa Dios. Nagmalipayon usab kita diha sa atong mga pag-antos kay nasayod man kita nga ang mga pag-antos maghimo kanatong malahutayon. Ang paglahutay makahimo kanato nga kahimut-an sa Dios ug ang iyang kahimuot naghatag kanatog paglaom. Dili gayod kita pakyason niining paglaoma kay gibubo man sa Dios ang iyang gugma sulod sa atong mga kasingkasing pinaagi sa Espiritu Santo nga gasa sa Dios kanato. Kay sa panahon nga wala pa kitay mahimo, nagpakamatay si Cristo alang sa mga daotan sa panahon nga gipili sa Dios. Malisod sa tawo ang pagpakamatay alang sa usa ka tawong matarong. Tingalig adunay magpakamatay alang sa usa ka maayong tawo. Apan gipakita sa Dios kanato ang gidak-on sa iyang paghigugma kanato kay sa makasasala pa kita nagpakamatay si Cristo alang kanato. Ug karon nga gihimo na kitang matarong pinaagi sa iyang dugo, labi pa gayod nga luwason kita niya gikan sa kasuko sa Dios. Kaniadtong mga kaaway pa kita sa Dios, gipasig-uli kita ngadto sa Dios pinaagi sa kamatayon sa iyang Anak. Ug karon nga kita napasig-uli na ngadto sa Dios, labi pa gayod nga luwason kita niya pinaagi sa kinabuhi ni Cristo! Apan dili lang kay kana ra. Nagmalipayon usab kita diha sa Dios pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo nga nagpasig-uli kanato ngadto sa Dios. Miabot sa kalibotan ang sala pinaagi sa usa ka tawo ug ang sala nagdalag kamatayon. Busa mikaylap ang kamatayon ngadto sa tanang katawhan kay nakasala man ang tanang tawo. Dinhi na sa kalibotan ang sala sa wala pa gani ihatag ang Balaod. Apan diin walay balaod, wala usay sala. Apan sukad sa panahon ni Adan hangtod sa panahon ni Moises ang tanang tawo giharian sa kamatayon bisan kadtong wala makasala sama sa pagpakasala ni Adan sa iyang paglapas sa sugo sa Dios. Naghulagway si Adan sa usa ka tawo nga umaabot. Apan dili managsama kining duha kay dili sama sa sala ni Adan ang gasa sa Dios. Kay kon daghan ang nangamatay tungod sa pagpakasala sa usa ka tawo, labi pang dako ang grasya ug ang gasa sa Dios nga maangkon sa daghang tawo pinaagi sa usa ka tawo nga mao si Jesu-Cristo. Ug managlahi ang resulta sa gasa sa Dios ug sa sala sa usa ka tawo. Kay gipahamtang ang silot tungod sa maong usa ka sala apan human sa daghang pagpakasala gihatag ang gasa aron paghimong matarong sa tawo. Kon tungod sa pagpakasala sa usa ka tawo naghari ang kamatayon pinaagi sa maong tawo, labi pang magmadaugon sa ilang pagkinabuhi kadtong nakadawat sa madagayaong grasya sa Dios ug sa gasa sa iyang pagkamatarong pinaagi kang Jesu-Cristo. Busa ang pagpakasala sa usa ka tawo maoy nahimong hinungdan nga silotan ang tanan. Apan pinaagi sa matarong nga buhat sa usa ka tawo maluwas ug makaangkon sa kinabuhi ang tanan. Pinaagi sa pagkamasupilon sa usa ka tawo daghan ang nahimong makasasala. Pinaagi usab sa pagkamatinumanon sa usa ka tawo daghan ang gihimong matarong sa Dios. Gihatag ang Balaod aron modugang ang kalapasan apan diin midaghan ang sala, labaw pang midagaya ang grasya. Busa ingon nga naghari ang sala pinaagi sa kamatayon, maghari usab ang grasya sa Dios pinaagi sa pagkamatarong nga magdala kanato ngadto sa kinabuhing walay kataposan pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Busa unsa may atong ikasulti karon? Magpadayon ba kita sa pagpakasala aron modugang ang grasya sa Dios? Dili gayod! Kay mahitungod sa pagpakasala patay na kita busa unsaon man nato pagpadayon pagkinabuhi diha sa sala? Nasayod kamo nga sa pagbunyag kanato nahiusa kita kang Cristo Jesus busa nahiusa kita sa iyang kamatayon. Tungod niini, sa pagbunyag kanato gilubong kita uban kaniya ug miambit sa iyang kamatayon aron ingon nga si Cristo gibanhaw sa mahimayaong gahom sa Amahan, kita usab angay nga magkinabuhi sa bag-ong kinabuhi. Kay kon nahiusa kita kaniya diha sa iyang pagkamatay, mahiusa usab kita kaniya kon banhawon na kita ingon nga gibanhaw siya. Kay nasayod kita nga ang atong daan ug makasasala nga pagkatawo gilansang na uban ni Cristo aron malaglag kini ug dili na kita maulipon sa sala. Kay wala nay gahom ang sala ngadto sa tawo nga patay na. Kon namatay kita uban kang Cristo, gituohan nato nga mabuhi usab kita uban kaniya. Kay nasayod kita nga si Cristo gibanhaw ug dili na gayod siya mamatay pag-usab ug ang kamatayon wala nay gahom ibabaw kaniya. Ang iyang kamatayon mao ang kamatayon nga nagwagtang sa sala makausa alang sa tanang panahon ug nagkinabuhi siya karon alang lamang sa Dios. Busa isipa ang inyong kaugalingon nga patay na sa pagpakasala apan buhi alang sa Dios, hiniusa kang Cristo Jesus. Busa ayaw na paharia ang sala diha sa inyong mga lawas nga may kamatayon aron dili na kamo madaog sa inyong kailibgon. Ayaw usab ninyo itugyan ang bisan unsang bahin sa inyong lawas aron gamiton sa daotang katuyoan. Hinuon, itugyan sa Dios ang inyong kaugalingon ingon nga mga gibanhaw gikan sa kamatayon ug itugyan ang inyong kaugalingon ngadto sa Dios aron gamiton alang sa matarong nga katuyoan. Kinahanglan nga dili na kamo magpaulipon sa sala kay dili na man kamo ilalom sa balaod kondili ilalom na sa grasya sa Dios. Karon, unsa man? Magpakasala ba diay kita tungod kay dili na man kita ilalom sa balaod kondili ilalom na sa grasya sa Dios? Dili gayod! Nasayran ninyo nga kon matinumanon kamo nga magpaulipon ni bisan kinsa, ulipon kamo niya. Kon nagpaulipon kamo sa sala, ulipon kamo sa sala ug moresulta kini sa kamatayon. Kon magmatinumanon kamo sa Dios, moresulta kini sa inyong pagkamatarong. Apan salamat sa Dios kay bisan ug kaniadto naulipon kamo sa sala, karon sa kinasingkasing nagmatinumanon kamo sa mga pagtulon-an nga nadawat ninyo. Giluwas kamo gikan sa sala ug nangahimo nang mga ulipon sa pagkamatarong. (Tungod sa inyong tawhanong kahuyang gigamit ko ang yanong mga pulong.) Kon kaniadto gigamit ninyo ang inyong kaugalingon alang sa mga buhat nga malaw-ay ug daotan, karon gamita na ang inyong kaugalingon alang sa mga buhat nga matarong ug sa balaan nga katuyoan. Kaniadto sa ulipon pa kamo sa sala, dili kamo ulipon sa pagkamatarong. Ug unsa may kaayohan nga naani ninyo sa inyong pagbuhat sa mga butang nga karon gikaulaw na ninyo? Kamatayon ra gayod ang sangpotanan! Apan karon nga naluwas na kamo gikan sa sala ug nag-alagad na sa Dios, ang balos nga madawat ninyo mao ang pagkabalaan nga mosangpot sa kinabuhing walay kataposan. Kay ang bayad sa pagpakasala mao ang kamatayon apan ang gasa sa Dios mao ang kinabuhing walay kataposan nga anaa kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Mga igsoon, sa walay duhaduha, makasabot kamo sa akong isulti kay nasayod man kamong tanan sa balaod nga ang tawo ubos lamang sa balaod samtang buhi pa siya. Pananglitan, ang babayeng minyo ubos sa gahom sa iyang bana sumala sa balaod samtang buhi pa ang iyang bana. Apan inigkamatay sa iyang bana, nahilingkawas na siya gikan sa maong balaod. Busa kon makigpuyo siyag laing lalaki samtang buhi pa ang iyang bana, tawgon siyag mananapaw. Apan inigkamatay sa iyang bana, gawasnon na siya ug dili tawgon nga mananapaw kon magminyo siyag laing lalaki. Kamo usab, mga igsoon, patay na sa Balaod kay bahin man kamo sa lawas ni Cristo. Karon iya na kamo ni Cristo nga gibanhaw aron magkinabuhi kita nga mapuslanon alang sa Dios. Kay sa nagkinabuhi pa kita sumala sa tawhanon nga kinaiya, ang atong mga daotang kaibog nga gipukaw sa Balaod maoy naggahom sa atong lawas, ug kamatayon ang sangpotanan niini. Apan karon, gawasnon na kita gikan sa Balaod kay patay na man kita sa Balaod nga kaniadto nagbilanggo kanato. Dili na kita mag-alagad ubos sa daang balaod nga sinulat kondili diha na sa bag-ong kinabuhi nga iya sa Espiritu. Karon, unsa may ikasulti nato? Daotan ba diay ang Balaod? Dili! Gani, kon dili pa tungod sa Balaod dili unta ako makaila unsay sala. Ug dili usab ako makaila unsay kaibog kon wala pay Balaod nga nag-ingon, “Ayaw kaibog!” Apan diha sa kasugoan ang sala nakahigayon paghimo sa tanang matang sa kaibog dinhi sa akong kasingkasing. Kay patay ang sala kon wala pay balaod. Kaniadto buhi ako sa wala pay kasugoan, apan sa diha nay kasugoan mitungha ang sala ug namatay ako. Mao untay tuyo sa kasugoan ang paghatag ug kinabuhi apan nahimo hinuon kining hinungdan sa akong kamatayon. Kay ang sala nakahigayon man sa paglimbong kanako pinaagi sa kasugoan; ug pinaagi sa kasugoan gipatay ako sa sala. Ang Balaod balaan ug ang kasugoan balaan, matarong ug maayo. Nagpasabot ba kini nga ang maayo maoy nakapatay kanako? Dili! Apan gigamit sa sala ang maayo ingon nga hinagiban sa pagpatay kanako aron madayag gayod ang matuod nga kinaiya sa sala. Busa pinaagi sa kasugoan nahimong labi pang ngil-ad ang sala. Nasayod kita nga ang Balaod espirituhanon apan unodnon ako nga gibaligya ingon nga ulipon sa sala. Wala ako makasabot sa akong gibuhat: wala ko buhata ang buot kong buhaton. Hinuon gibuhat ko ang mga butang nga akong gidumtan. Busa kon gibuhat ko ang dili ko buot nga buhaton, nagpaila kini nga uyon ako nga matarong ang Balaod. Busa dili ako mao ang nagbuhat niini kondili ang sala nga ania kanako. Nasayod ako nga wala gayoy maayo nga ania kanako sa akong pagkatawhanon. Kay bisan may tinguha ako sa pagbuhat sa maayo, dili ako makahimo. Dili ako makahimo pagbuhat sa maayo nga buot kong buhaton apan gibuhat ko hinuon ang daotan nga dili ko buot buhaton. Kon gibuhat ko ang dili ko buot buhaton, nagpasabot kini nga dili ako maoy nagbuhat niini kondili ang sala nga ania kanako. Busa nasayran ko kining usa ka balaod: sa higayon nga buot kong buhaton ang maayo, ang daotan hinuon ang akong mabuhat. Gikahimut-an ko ang balaod sa Dios sulod sa akong kasingkasing. Apan ania usab kanako ang usa ka balaod nga sukwahi sa balaod nga nauyonan sa akong hunahuna ug kini naghimo kanakong ulipon sa balaod sa sala nga ania sa akong lawas. Pagkaalaot ko gayod! Kinsa bay moluwas kanako gikan niining lawas nga nagduot kanako ngadto sa kamatayon? Salamat sa Dios pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo! Busa mao kini ang akong kahimtang: gialagaran ko ang balaod sa Dios sa akong hunahuna lamang apan ang akong lawasnong kinaiya nag-alagad sa balaod sa sala. Tungod niini, karon dili na hukman sa silot ang nahiusa kang Cristo Jesus. Kay ang balaod sa Espiritu nga naghatag ug kinabuhi diha sa pagkahiusa kang Cristo Jesus nagluwas kanako gikan sa balaod sa sala ug sa kamatayon. Ang wala mahimo sa Balaod tungod sa kahuyang sa tawo, gihimo sa Dios. Gihukman niya ang sala diha sa kinaiya sa tawo pinaagi sa pagpadala sa iyang Anak nga mianhi ingon nga tawo aron paglaglag sa sala. Gihimo kini sa Dios aron ang katarongan nga gipangayo sa Balaod matuman dinhi kanato nga nagkinabuhi na sumala sa Espiritu, dili sumala sa tawhanong kinaiya. Kay kadtong nagkinabuhi sumala sa ilang tawhanong kinaiya naghunahuna kanunay sa mga butang nga tawhanon ingon nga kadtong nagkinabuhi sumala sa Espiritu naghunahuna kanunay sa espirituhanong mga butang. Ang paghunahuna kanunay sa mga butang nga tawhanon mosangpot sa kamatayon apan ang paghunahuna kanunay sa mga butang nga espirituhanon mosangpot sa kinabuhi ug kalinaw. Busa kaaway sa Dios ang tawo nga kanunayng maghunahuna sa mga butang nga tawhanon kay dili man siya motuman sa balaod sa Dios ug dili gayod siya makatuman niini. Ang tawo nga nagkinabuhi sumala sa tawhanong kinaiya dili gayod makapahimuot sa Dios. Apan wala na kamo magkinabuhi nga minandoan sa tawhanong kinaiya kondili sa Espiritu kon tinuod man ugaling nga ang Espiritu sa Dios anaa na sa inyong kasingkasing. Kadtong walay Espiritu ni Cristo, dili iya ni Cristo. Apan kon nagpuyo si Cristo sa inyong kasingkasing, bisan patay ang inyong lawas tungod sa sala, ang Espiritu kinabuhi alang kaninyo tungod kay gihimo man kamong matarong sa Dios. Kon nagpuyo sa inyong kasingkasing ang Espiritu sa Dios nga nagbanhaw kang Jesus, siya nga nagbanhaw kang Cristo mohatag usab ug kinabuhi sa inyong madunot nga lawas pinaagi sa iyang Espiritu nga anaa kaninyo. Tungod niana, mga igsoon, obligado kita sa pagkinabuhi dili sumala sa tawhanong kinaiya. Kay kon magkinabuhi kamo nga minandoan sa tawhanong kinaiya, mamatay gayod kamo. Apan mabuhi gayod kamo kon pinaagi sa Espiritu patyon ninyo ang tawhanong binuhatan. Ang tanang gimandoan sa Espiritu sa Dios, mga anak sa Dios. Kay ang Espiritu nga gihatag sa Dios kaninyo dili mag-ulipon kaninyo aron kamo mahadlok. Ang maong Espiritu maghimo hinuon kaninyo nga mga anak sa Dios. Tungod niini makasangpit na kita sa Dios pinaagi sa pag-ingon, “Amahan! Amahan ko!” Makighiusa ang maong Espiritu sa atong espiritu aron pagmatuod nga kita mga anak sa Dios. Ug kay mga anak man kita niya, madawat nato ang mga panalangin nga gitagana sa Dios ug madawat nato kini uban kang Cristo. Kay kon makig-ambit kita sa iyang mga pag-antos, makaambit usab kita sa iyang himaya. Giisip ko nga ang atong mga pag-antos niining panahona dili gayod ikatandi sa himaya nga ipadayag unya kanato. Mahinangpon nga nagpaabot ang kabuhatan nga ipadayag sa Dios ang iyang mga anak. Kay gitugotan sa Dios nga mahimong kawang ang kabuhatan, dili tungod sa kaugalingong pagbuot niini kondili tungod sa pagbuot sa Dios. Apan bisan pa niini, nagpabilin ang paglaom kay luwason man gayod ang kabuhatan gikan sa kaulipnan sa pagkamadunoton ug makaambit kini sa mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Dios. Nasayod kita nga hangtod karon ang tibuok kabuhatan nag-agulo tungod sa kasakit sama sa babaye nga nagbati. Apan dili kay ang kabuhatan lang ang nag-agulo kondili lakip kita nga nagbaton na sa Espiritu ingon nga unang gasa sa Dios. Nag-agulo kita samtang nagpaabot kon kanus-a sagupa nga mga anak sa Dios ug kanus-a luwasa sa hingpit. Kay giluwas kita tungod niining maong paglaom. Apan kon makita nato ang atong gilaoman, dili kana nato matawag nga paglaom. Kay lauman pa ba diay ang nakita na? Apan kon molaom kita sa wala nato makita, magpaabot kita nga mapailubon. Sa samang paagi, sa atong pagkahuyang tabangan kita sa Espiritu kay dili kita mahibalo unsaon pag-ampo. Ang Espiritu mismo mao ang mangaliyupo sa Dios alang kanato uban sa mga pag-agulo nga dili ikasaysay sa pulong. Ug ang Dios nga nasayod sa kasingkasing sa mga tawo, nasayod unsay gihunahuna sa Espiritu; kay ang Espiritu mangaliyupo sa Dios alang sa iyang katawhan sumala sa iyang kabubut-on. Nasayod kita nga diha sa tanang butang nagbuhat ang Dios alang sa kaayohan niadtong nahigugma kaniya, kadtong iyang mga tinawag sumala sa iyang katuyoan. Kadtong gipili nang daan sa Dios, gilain niya aron mahisama sa iyang Anak, aron ang iyang Anak mahimong kamagulangan sa daghang mga magsoon. Busa gitawag sa Dios kadtong iya nang gilain. Wala lamang niya tawga sila kondili gihimo usab niyang matarong ug gipaambit sa iyang himaya. Karon, unsa may atong ikasulti mahitungod niini? Kon dapig kanato ang Dios, kinsay makigbatok kanato? Kon wala magdumili ang Dios sa pagtugyan sa iyang Anak ngadto sa kamatayon alang kanatong tanan, dili ba hatagan usab kita niya sa tanang butang nga atong pangayoon kaniya? Kinsay mangahas sa pagsumbong sa mga piniling katawhan sa Dios? Ang Dios mismo nag-ila kanila nga walay sala. May makahukom ba kanila nga sila sad-an? Wala! Si Cristo Jesus mao ang nagpakamatay ug gibanhaw ug atua siya sa tuo sa Dios ug nangaliyupo alang kanato! Busa, kinsay makapahimulag kanato gikan sa gugma ni Cristo? Ang kasakit ba, ang kalisdanan, ang mga paglutos, ang gutom, ang kakabos, ang katalagman, o ang kamatayon? Sumala sa giingon sa Kasulatan, “Tungod kanimo, namiligro kami sa tanang panahon; nahisama kami sa ihawonon nga mga karnero.” Dili! Hinuon, taliwala niining tanan, may hingpit kitang kadaogan pinaagi kaniya nga nahigugma kanato! Kay nakasiguro ako nga walay bisan unsa nga makapahimulag kanato gikan sa iyang gugma: bisan ang kamatayon o kinabuhi, o mga anghel, o ang mga langitnong pamunoan o mga gahom, o ang mga butang karon ug sa umaabot nga kapanahonan, bisan ang kalibotan sa itaas o sa ilalom—wala gayoy bisan unsa sa mga binuhat nga makapahimulag kanato gikan sa gugma sa Dios nga naato pinaagi kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Matuod ang giingon ko. Iya ako ni Cristo ug wala ako mamakak. Ang akong konsensya nga gilamdagan sa Espiritu Santo mao ang akong saksi nga gibati ko ang hilabihang kasubo ug walay paghunong nga kaguol alang sa akong kaigsoonan—mga isigka-Judio. Tungod kanila, mahimo nga tunglohon ako sa Dios ug mahimulag kang Cristo kay sila mga Israelita man. Sila mga anak sa Dios ug gipaambit sa iyang himaya ug naghimo siyag mga kasabotan uban kanila ug gihatagan sila sa Balaod. Ila ang matuod nga pagsimba ug nakadawat sila sa mga saad sa Dios. Kaliwat sila sa mga patriarka ug sa ilang kaliwatan natawo si Cristo. Ang Dios nga labaw sa tanan daygon unta hangtod sa kahangtoran! Amen. Wala ako magpasabot nga wala matuman ang saad sa Dios kay dili ang tanang kaliwat ni Israel mga pinili sa Dios. Dili usab ang tanang kaliwat ni Abraham mga anak sa Dios kay ang Dios miingon man kang Abraham, “Ang kaliwat lamang ni Isaac maoy isipon nga imong kaliwat.” Nagpasabot kini nga ang mga gianak sa Dios dili mao kadtong gianak sa tawhanon nga paagi kondili ang gianak tungod sa saad sa Dios maoy isipon nga matuod nga mga kaliwat. Kay ang gisaad sa Dios mao kini, “Sa tukmang panahon mobalik ako ug si Sara manganak ug batang lalaki.” Dugang pa niini, gisamkon ni Rebecca ang kaluha nilang anak ni Isaac nga atong amahan. Sumala sa giingon sa Kasulatan, “Gihigugma ko si Jacob apan gikasilagan ko si Esau.” Unsa may ikasulti ta karon? May pinalabi ba ang Dios? Wala! Kay miingon siya kang Moises, “Kaluy-an ko kadtong buot kong kaluy-an ug higugmaon ko kadtong buot kong higugmaon.” Sa ato pa, ang pagpili sa Dios wala ipasikad sa pagbuot o sa buhat sa tawo kondili sa kaluoy sa Dios. Kay ang Kasulatan nag-ingon kang Paraon, “Gihimo ko ikaw nga hari aron ikapadayag ko ang akong gahom pinaagi kanimo ug aron ikapaila ko ang akong ngalan sa tibuok kalibotan.” Busa maluoy ang Dios sa buot niyang kaluy-an ug pagahion niya ang kasingkasing niadtong buot niya. Moingon unya kamo, “Kon matuod kini, nganong pakasad-on man sa Dios ang tawo? Kinsa may makapugong sa buot buhaton sa Dios?” Apan kinsa ka man nga makiglalis sa Dios? Tawo ka lamang! Makaingon ba ang yuta ngadto sa magkukulon, “Nganong giingon mo ako niini pagbuhat?” Wala bay katungod ang magkukulon sa paghimo sa minasang yuta ngadto sa duha ka matang sa kulon—ang usa mahalon ug ang usa baratohon? Ingon niana ang gibuhat sa Dios. Buot niyang ipakita ang iyang kapungot ug ipaila ang iyang gahom. Apan nagpailob lang siyag maayo sa mga tawo nga iyang gikapungtan ug iyang gitakda nga laglagon. Ug buot usab niyang ipadayag ang iyang himaya nga gibubo niya kanato nga iyang gikaluy-an—kita nga gitagan-an niyang daan sa iyang himaya. Kay mga tinawag kita niya, dili lamang gikan sa mga Judio, kondili gikan usab sa mga dili Judio. Mao kini ang giingon sa Ginoo diha sa basahon ni Hosea: “Ilhon ko nga ‘Akong katawhan’ ang dili ko katawhan kaniadto. Higugmaon ko usab ang katawhan nga wala ko higugmaa kaniadto. Ug sa mga dapit nga sila kaniadto giingnan, ‘Dili ko kamo katawhan,’ tawgon na silang mga anak sa Dios nga buhi.” Ug si Isaias mipahayag mahitungod sa Israel: “Bisan ang kaliwat ni Israel sama kadaghan sa balas sa baybayon apan diyutay lamang ang maluwas kay ipahamtang sa Ginoo ang iyang hukom sa kalibotan sa tuman nga kahigpit ug kadali.” Mahitabo gayod ang gitagna ni Isaias, “Kon ang Ginoong Labing Gamhanan wala pa magbilin ug pipila sa atong mga kaliwat, mahisama unta kita sa Sodoma ug sa Gomora.” Ang ikasulti ta karon mao kini: ang dili mga Judio nga wala maningkamot nga mahimong matarong atubangan sa Dios nakabaton hinuon niining maong pagkamatarong pinaagi sa pagtuo samtang ang Israel nga naningkamot aron mahimo silang matarong pinaagi sa pagtuman sa balaod wala hinuon molampos. Ngano man? Kay ang ilang paningkamot wala man ipasukad sa pagtuo kondili sa buhat. Napandol sila sa bato nga makapandol, sumala sa Kasulatan: “Gibutang ko sa Sion ang usa ka bato nga makapandol, usa ka bato nga kapandulan nila. Apan ang motuo kaniya dili gayod maulawan.” Mga igsoon, gipangandoy ko sa bug-os kong kasingkasing nga maluwas unta ang akong isigka-Judio ug nag-ampo ako sa Dios alang kanila. Kay saksi ako nga mainiton kaayo sila sa pag-alagad sa Dios. Apan ang ilang pag-alagad wala magsukad sa matuod nga kahibalo kay wala man sila masayod sa paagi sa Dios sa paghimong matarong sa tawo. Gigamit hinuon nila ang ilang kaugalingong paagi ug wala sila mosunod sa paagi sa Dios sa paghimong matarong sa tawo. Kay si Cristo mao ang kataposan sa Balaod aron himoong matarong sa Dios ang tanan nga may pagtuo. Mao kini ang gisulat ni Moises mahitungod sa pagmatarong sa tawo pinaagi sa pagtuman sa Balaod: “Mabuhi ang tawo pinaagi sa Balaod.” Apan mao kini ang giingon sa Kasulatan mahitungod sa pagmatarong sa tawo pinaagi sa pagtuo: “Ayaw pag-ingon sa imong kaugalingon, Kinsay mosaka sa langit?” (sa ato pa, mopakanaog kang Cristo). “Ayaw usab pag-ingon, Kinsay manaog sa Hades?” (sa ato pa, pagkuha kang Cristo gikan sa mga patay). Ang giingon mao: “Duol kaninyo ang mensahe sa Dios, anaa sa inyong ngabil ug sa inyong kasingkasing”—sa ato pa, ang mensahe sa pagtuo nga among giwali. Maluwas ka kon ipahayag mo nga si Jesus mao ang Ginoo, ug sa kinasingkasing motuo ka nga gibanhaw siya sa Dios. Gihimo kitang matarong sa Dios kay nagtuo man kita sa kinasingkasing gayod ug naluwas kita kay gipahayag man nato kini. Kay ang Kasulatan nag-ingon, “Ang nagtuo kaniya dili gayod maulawan.” Alang kini sa tanan kay wala may kalainan sa mga Judio ug sa dili Judio. Kay usa lamang ang Ginoo alang sa tanan ug panalanginan ang tanan nga magsangpit kaniya. Sumala sa Kasulatan, “Ang tanan nga magsangpit sa ngalan sa Ginoo maluwas.” Apan unsaon man nila pagsangpit kaniya kon wala sila motuo? Ug unsaon man nila pagtuo kon wala sila makadungog sa mensahe? Ug unsaon man nila pagkadungog kon walay magwali niini? Ug unsaon man pagwali sa mensahe kon walay gipadala nga magwawali? Sumala sa Kasulatan, “Pagkatahom sa mga tiil niadtong nagwali sa Maayong Balita!” Apan wala modawat ang tanan sa Maayong Balita! Si Isaias miingon, “Ginoo, kinsay mituo sa among giwali?” Busa ang pagtuo naggikan sa pagpamati sa mensahe ug ang nabati naggikan sa pulong ni Cristo. Apan mangutana ako: Tinuod ba nga wala sila makadungog sa mensahe? Nakadungog sila—sumala sa Kasulatan: “Mikaylap sa tibuok kalibotan ang ilang mensahe; miabot sa mga utlanan sa kalibotan ang ilang mga pulong.” Ug mangutana usab ako: Wala ba makasabot ang katawhan sa Israel? Ang unang mitubag niini mao si Moises nga nag-ingon: “Himoon ko nga masina kamo sa katawhan nga dili usa ka nasod. Himoon ko nga masuko kamo sa nasod sa mga buangbuang.” Ug sa walay lipudlipod si Isaias miingon: “Hikaplagan ako niadtong wala mangita kanako. Nagpadayag ako niadtong wala magpakisayod mahitungod kanako.” Apan mahitungod sa Israel, miingon si Isaias, “Sa tibuok adlaw naghangyo ako nga moduol kanako ang katawhan nga masupilon ug masinupakon.” Busa mangutana ako: Gisalikway ba sa Dios ang iyang katawhan? Wala gayod! Ako mismo Israelita, kaliwat ni Abraham ug sakop sa banay ni Benjamin. Wala isalikway sa Dios ang iyang katawhan nga gipili na niya sukad sa sinugdan. Nasayod kamo sa giingon sa kasulatan mahitungod kang Elias sa dihang nangaliyupo siya sa Dios batok sa Israel. Miingon siya, “Ginoo, gipatay nila ang imong mga propeta ug gigun-ob ang imong mga halaran. Ako na lamang ang nahibilin ug buot nila akong patyon.” Unsa may gitubag sa Dios kaniya? “May gilain akong pito ka libo ka tawo nga wala magsimba sa diosdios nga si Baal.” Mao usab kini ang nahitabo karon. May pipila nga gipili sa Dios tungod sa iyang kaluoy. Gipasikad niya sa iyang kaluoy ang iyang pagpili kanila, dili sa ilang buhat. Kay kon gipasikad pa ang iyang pagpili sa ilang buhat, ang iyang kaluoy dili na tinuod nga kaluoy. Karon, unsa man? Dili ang tibuok Israel ang nakakab-ot sa ilang gitinguha kondili ang mga pinili hinuon sa Dios. Ang uban wala magtagad sa pagtawag sa Dios. Sumala sa giingon sa kasulatan, “Gipagahi sa Dios ang ilang kasingkasing ug hunahuna ug hangtod karon dili sila makakita ug dili makadungog.” Ug miingon si David: “Malit-ag unta sila sa ilang mga kombira! Mangapukan unta sila ug masilotan! Mabutaan unta sila aron dili sila makakita. Ug mabuktot unta sila hangtod sa kahangtoran.” Busa mangutana ako: Sa pagpakasala sa mga Judio, nalaglag ba sila? Wala! Tungod sa ilang pagpakasala midangat sa mga dili Judio ang kaluwasan aron masina ang mga Judio. Kon ang pagpakasala sa mga Judio nakahatag ug daghang kabulahanan sa kalibotan ug ang ilang espirituhanong kakabos makapabulahan pag-ayo sa mga dili Judio, unsa pa kaha kadako ang kabulahanan kon makabig ang tanang mga Judio! Karon, mahitungod kaninyong mga dili Judio: ipasigarbo ko ang akong buluhaton ingon nga apostol sa mga dili Judio aron masina ang akong isigka-Judio ug maluwas ko ang pipila kanila. Kon sa dihang gisalikway sila, ang kalibotan napasig-uli ngadto sa Dios, unsa pa kaha kon dawaton sila? Makahatag kinig kinabuhi alang sa mga patay! Kon balaan ang unang tipik sa pan nga gihalad ngadto sa Dios, balaan usab ang kinatibuk-an niini. Ug kon balaan ang gamot sa kahoy, balaan usab ang mga sanga. Ang ubang mga sanga sa dili ihalas nga kahoyng olibo giputol ug gisumpayan sa mga sanga sa ihalas nga kahoyng olibo. Kamong dili Judio mao ang ihalas nga olibo ug nabatonan ninyo karon ang kalig-on ug bahandianong kinabuhi sa mga Judio. Busa ayaw ninyog tamaya kadtong gipamutol nga mga sanga. Nganong magpagarbo man kamo? Sanga lamang kamo ug dili kamo ang nagbuhi sa gamot kondili ang gamot maoy nagbuhi kaninyo. Apan moingon ka, “Oo, giputol ang mga sanga aron ikasumpay ako.” Tinuod kana. Giputol sila tungod kay wala man sila motuo apan wala ka putla tungod sa imong pagtuo. Apan ayaw kini ipasigarbo, hinunoa, angay kang mahadlok. Kon wala kaluy-i sa Dios ang tinuod gayod nga mga sanga, naghunahuna ka ba nga iya kang kaluy-an? Makita nato dinhi ang pagkamaluluy-on ug pagkaestrikto sa Dios. Estrikto siya niadtong nangapukan, apan maluluy-on kanimo—kon magpabilin ka sa iyang kaluoy. Kay kon dili, putlon ka usab. Ug kon motuo na usab ang mga Judio, isumpay sila pagbalik kay makahimo man ang Dios niini. Ikaw nga dili Judio sama sa sanga sa ihalas nga olibo nga giputol ug, sukwahi sa kinaiyahan, gisumpay sa dili ihalas nga olibo. Ang mga Judio sama sa dili ihalas nga olibo. Busa labi pang sayon sa Dios ang pagsumpay niining giputol nga mga sanga balik sa kaugalingon nilang punoan. Mga igsoon, buot kong masayran ninyo ang usa ka tinago nga kamatuoran aron dili kamo magpakamaalam. Mao kini: ang pagkatig-a sa katawhan sa Israel molungtad lamang hangtod nga mahingpit ang gidaghanon sa mga dili Judio nga manuol sa Dios. Ug unya maluwas ang tibuok Israel. Sumala sa giingon sa kasulatan: “Ang Manluluwas maggikan sa Sion. Wagtangon niya ang tanang pagkadaotan sa kaliwatan ni Jacob. Mao kini ang kasabotan nga himoon ko uban kanila, inigpapas ko sa ilang mga sala.” Tungod kay gisalikway nila ang Maayong Balita, nahimong mga kaaway sa Dios ang mga Judio tungod kaninyong mga dili Judio. Apan kay pinili man silang katawhan sa Dios, gihigugma gihapon sila niya tungod sa mga katigulangan. Kay dili gayod mausab ang hunahuna sa Dios labot sa iyang pilion ug panalanginan. Kamong mga dili Judio misupil sa Dios kaniadto apan karon gikaluy-an kamo sa Dios tungod kay misupil man ang mga Judio. Nahimo karong masinupilon sa Dios ang mga Judio aron ang kaluoy nga inyong nadawat gikan sa Dios madawat usab nila. Kay gitugyan sa Dios ang tanang mga tawo nga masinupilon aron ikapakita niya ang iyang kaluoy kanilang tanan. Pagkabahandianon gayod sa Dios ug pagkalawom sa iyang kaalam ug kahibalo! Walay makasaysay sa iyang hukom! Walay makasabot sa iyang mga paagi! Sumala sa giingon sa kasulatan: “Kinsay nasayod sa hunahuna sa Ginoo? Kinsay makatambag kaniya? Kinsay nakahatag kaniyag bisan unsa, aron iyang baslan?” Kay gikan kaniya ug pinaagi kaniya ug alang kaniya ang tanang mga butang. Iya sa Dios ang himaya sa walay kataposan! Amen. Busa, mga igsoon, tungod sa dakong kaluoy nga gipakita sa Dios kanato, hangyoon ko kamo sa pagtugyan sa inyong kaugalingon ngadto sa Dios ingon nga buhing halad, balaan ug makapahimuot kaniya. Mao kini ang matuod nga pagsimba nga angay ninyong ihalad. Ayaw kamo pagpahiuyon sa pamatasan niining panahona. Ipabag-o hinuon sa Dios ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagbag-o sa inyong panghunahuna aron masayran ninyo ang kabubut-on sa Dios—unsay maayo, hingpit ug makapahimuot kaniya. Kay tungod sa grasya sa Dios nga gihatag kanako, sultihan ko kamong tanan: Ayaw isipa ang inyong kaugalingon nga labaw sa tinuod ninyong kahimtang. Hinuon, ligdonga ang inyong panghunahuna ug hukmi ang inyong kaugalingon sumala sa gidak-on sa pagtuo nga gihatag sa Dios kaninyo. Daghag mga bahin ang atong lawas ug ang matag bahin niini may kaugalingong buluhaton. Kita usab, bisan daghan, usa lamang ka lawas nga nahiusa diha kang Cristo ug nalambigit kita sa usag-usa ingon nga nagkalainlaing bahin sa usa ka lawas. Busa angay natong gamiton ang atong nagkalainlaing katakos sumala sa grasya nga gihatag sa Dios kanato. Kon may katakos kita sa pagwali sa mensahe sa Dios, himoon nato kini sumala sa pagtuo nga ania kanato. Kon may katakos kita sa pag-alagad, kinahanglan mag-alagad kita. Kon sa pagtudlo, magtudlo kita. Kon may katakos kita sa pagdasig sa uban, buhaton nato kini. Ang mohatag, maghatag nga madagayaon gayod; ang mangulo kinahanglan magkugi; ang maghimog mga buhat sa kaluoy kinahanglan magbuhat nga malipayon. Pagmatinud-anon kamo sa inyong paghigugma. Likayi ang daotan ug hupti ang maayo. Paghigugmaay kamo pag-ayo ingon nga mga igsoon diha kang Cristo ug pagtinahoray kamo. Ayaw kamo pagtapol; hinuon pagmadasigon kamo diha sa Espiritu ug alagari ang Ginoo. Pagmaya kamo tungod sa inyong paglaom. Pagpailob kamo diha sa inyong mga kalisdanan ug pag-ampo kanunay. Pagpaambit kamo sa inyong isigkamagtutuo nga anaa sa kawad-on ug dawata sa inyong balay ang mga dumuduong. Pag-ampo kamo sa Dios nga panalanginan niya kadtong nagpasipala kaninyo—panalanginan niya ug dili tunglohon. Paglipay kamo uban sa naglipay ug hilak uban sa naghilak. Angaya pagtagad ang tanang tawo. Ayaw kamo pagpagarbo kondili dawata ang ubos nga buluhaton. Ayaw kamo pagpakamaalam. Kon buhatan kag daotan, ayaw baslig daotan. Buhata ang giila sa tanan nga maayo. Kutob sa mahimo, pagpakigdait sa tanang tawo. Mga higala, ayaw kamo panimalos, kondili itugyan hinuon kini sa Dios. Kay nag-ingon ang Kasulatan, “Akoy manimalos, akoy mobayad, nag-ingon ang Ginoo.” Hinuon, sumala sa giingon sa Kasulatan: “Kon gigutom ang imong kaaway, pakan-a siya; kon giuhaw, paimna; kay sa paghimo mo niini, maulaw siya sa iyang gibuhat kanimo.” Ayaw padaog sa daotan. Hinuon, dag-a ang daotan pinaagi sa maayo. Kinahanglan ang tanan magtahod sa mga anaa sa kagamhanan kay walay awtoridad nga dili tinugotan sa Dios ug ang mga kagamhanan karon gipahimutang sa Dios. Busa ang mosupak sa kagamhanan nagsupak sa gitukod sa Dios ug ang magbuhat niini silotan gayod. Kay ang mga punoan dili angayng kahadlokan niadtong nagbuhat sa maayo kondili sa nagbuhat sa daotan. Buhata ang maayo aron dili ka mahadlok sa kagamhanan ug daygon ka hinuon. Kay ang namunoan mga sulugoon sa Dios ug nag-alagad alang sa inyong kaayohan. Apan kon magbuhat kamog daotan, angay kamong mahadlok kay silotan gayod kamo nila. Mga sulugoon sila sa Dios aron maoy magpahamtang sa kasuko sa Dios niadtong nagbuhat ug daotan. Tungod niini tumana ninyo ang mga namunoan, dili lamang aron paglikay sa kasuko sa Dios kondili tungod usab sa konsensya. Mao kini ang hinungdan nga magbayad kamog mga buhis kay nag-alagad sa Dios ang mga punoan sa pagtuman nila sa ilang mga katungdanan. Busa bayad kamo sa mga buhis nga gipangayo gikan kaninyo ug ipakita ang inyong pagtahod ug pagpasidungog kanilang tanan. Ayaw pagapos sa utang gawas sa paghigugmaay sa usag-usa. Ang nahigugma sa iyang isigkatawo nakatuman sa Balaod. Ang kasugoan nga nag-ingon, “Ayaw panapaw, ayaw pagpatay, ayaw pangawat, ayaw kaibog,” kining tanan ug uban pa, nalangkob sa usa ka sugo, “Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.” Ang nahigugma sa iyang isigkatawo dili makahimog daotan ngadto sa iyang isigkatawo. Busa ang paghigugma mao ang katumanan sa Balaod. Nasayod kamo unsa nang taknaa karon. Mao na kini ang panahon nga angay kamong magmata. Kay mas duol na kanato karon ang kaluwasan kay sa pagsugod nato sa pagtuo. Hapit na matapos ang kagabhion ug duol na ang kabuntagon. Busa isalikway nato ang mga buhat nga iya sa kangitngit ug isul-ob nato ang panalipod sa mga iya sa kahayag. Magtarong kita sa atong pagkinabuhi ingon nga mga tawo nga anaa sa kahayag—dili sa pagpatuyang sa paghudyaka ug sa paghuboghubog, dili sa kahilayan ug sa kalaw-ayan, dili sa pagpakig-away ug sa pagkamasinahon. Hinuon, himoa ang Ginoong Jesu-Cristo nga inyong tigpanalipod ug ayaw kamo padaog sa inyong lawasnong kaibog. Dawata ninyo ang huyang sa pagtuo sa walay pagpakiglalis kaniya. May nagtuo nga mahimo nila pagkaon bisag unsa apan ang huyang sa pagtuo mokaon lamang ug utanon. Ang mokaon bisag unsa dili angay maghukom sa tawo nga utanon ray kan-on; ug ang tawo usab nga utanon ray kan-on dili angay maghukom sa tawo nga mokaon bisag unsa kay gidawat na siya sa Dios. Kinsa ka man nga makahukom sa sulugoon sa laing tawo? Ang iyang Agalon mao ray maghukom kon nakatuman ba siya sa iyang katungdanan o wala. Makatuman gayod siya kay motabang man ang Ginoo kaniya. May naghunahuna nga adunay usa ka adlaw nga mas balaan kay sa ubang adlaw samtang ang uban naghunahuna nga managsama kabalaan ang tanang adlaw. Libre ang matag usa sa pagsunod hain niini ang hugot niyang gituohan. Ang naghunahuna nga mas balaan ang usa ka adlaw kay sa ubang adlaw nagpasidungog sa Ginoo. Ang mokaon bisag unsa, nagbuhat niini sa pagpasidungog sa Ginoo kay nagpasalamat man siya sa Dios tungod sa kalan-on. Ang nagdumili sa pagkaon sa ubang kalan-on nagbuhat usab niini aron pagpasidungog sa Ginoo ug nagpasalamat usab siya sa Dios. Kay walay usa kanato nga magkinabuhi ug mamatay alang lamang sa kaugalingon. Kon buhi kita, ang atong pagkabuhi alang sa Ginoo ug kon mamatay, alang usab kita sa Ginoo. Busa buhi o patay iya kita sa Ginoo. Kay si Cristo namatay ug nabanhaw aron mahimong Ginoo sa mga buhi ug sa mga patay. Busa nganong naghukom ug nagtamay man kamo sa inyong isigkamagtutuo? Moatubang kitang tanan sa Dios aron hukman niya. Kay ang Kasulatan nag-ingon, “Tungod kay buhi ako, nag-ingon ang Ginoo, moluhod ang tanan sa akong atubangan, ug ang tanan magdayeg sa Dios.” Busa ang tagsatagsa kanato maghatag ug husay sa iyang kaugalingon ngadto sa Dios. Busa dili na kita manaway sa usag-usa ug likayan nato ang pagbuhat sa bisan unsa nga makaangin sa atong igsoon sa pagpakasala. Sa akong pagkahiusa sa Ginoong Jesus, ako nahibalo ug nagtuo nga walay butang nga hugaw sa iyang kaugalingon. Apan kon may nagtuo nga hugaw ang usa ka butang, hugaw kini alang kaniya. Kon nakapasakit kamo sa inyong igsoon tungod sa inyong gikaon, wala kamo magsunod sa gugma. Ayaw itugot nga ang inyong gikaon makalaglag sa tawo nga gipakamatyan ni Cristo! Ayaw itugot nga ang giila ninyong maayo isipon nga daotan sa uban. Kay ang Gingharian sa Dios dili pagkaon ug pag-inom, kondili pagkamatarong, pakigdait ug kalipay nga gihatag sa Espiritu Santo. Ug ang nag-alagad kang Cristo niining paagiha, gikahimut-an sa Dios ug giuyonan sa mga tawo. Busa paninguhaon gayod nato kanunay ang pagbuhat sa mga butang nga makahatag ug kalinaw ug makalig-on sa usag-usa. Ayaw gub-a ang gibuhat sa Dios tungod lamang sa kalan-on. Mahimong kan-on ang tanang pagkaon apan sayop ang pagkaon sa bisan unsa nga makaangin sa uban sa pagpakasala. Maayo ang dili pagkaon ug karne o pag-inom ug bino o pagbuhat sa bisan unsa nga makaangin sa imong igsoon ngadto sa pagpakasala. Busa tipigi ang imong pagtuo bahin niining mga butanga aron ang Dios ra ug ikaw ang masayod. Bulahan ang tawo nga wala sudyai sa iyang konsensya sa pagbuhat niya sa butang nga iyang giuyonan. Apan kon mokaon siya nga may pagduhaduha, hukman siya sa Dios kay mikaon man siya nga wala ipasikad sa pagtuo ug sala ang pagbuhat sa ingon. Kitang mga lig-on sa pagtuo kinahanglan nga motabang pagdala sa mga kaluyahon sa mga huyang ug dili kita magpahimuot sa atong kaugalingon. Ang matag usa kanato angay hinuong magpahimuot sa atong isigkamagtutuo alang sa iyang kaayohan aron malig-on ang iyang pagtuo. Kay wala magpahimuot si Cristo sa iyang kaugalingon kondili, sumala sa giingon sa Kasulatan, “Ako ang nadakdakan sa mga pagbugalbugal nila kanimo.” Kay ang tanang nahisulat sa Kasulatan gisulat aron pagtudlo kanato aron makabaton kitag paglaom pinaagi sa pailob ug sa kadasig nga gihatag kanato sa Kasulatan. Ug hinaot unta nga ang Dios nga tinubdan sa pailob ug kadasig maghiusa sa inyong mga hunahuna pinaagi sa pagsunod sa panag-ingnan ni Cristo Jesus aron maghiusa kamong tanan sa pagdayeg sa Dios nga Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa, alang sa himaya sa Dios, dawata ang inyong isigkamagtutuo ingon nga gidawat kamo ni Cristo. Kay si Cristo nahimong sulugoon sa mga Judio aron sa pagpakita nga matinud-anon ang Dios sa pagtuman sa iyang mga saad ngadto sa mga katigulangan ug aron daygon sa mga dili Judio ang Dios tungod sa iyang kaluoy. Sumala sa giingon sa Kasulatan, “Busa pasalamatan ko ikaw taliwala sa mga dili Judio. Awiton ko ang mga pagdayeg alang sa imong ngalan.” Ug miingon pa gayod ang Kasulatan, “Paglipay kamong mga dili Judio uban sa piniling katawhan sa Dios!” Miingon pa gayod, “Dayga ninyo ang Ginoo, kamong tanan nga dili Judio. Dayga ninyo siya pag-ayo, kamong tanang katawhan!” Ug miingon usab si Isaias, “Moabot ang usa ka kaliwat ni Jesse; siya mobarog aron maghari sa mga dili Judio, ug mahimo siyang paglaom nila.” Ang Dios nga tinubdan sa paglaom magpuno unta kaninyo sa tanang kalipay ug pakigdait pinaagi sa inyong pagtuo kaniya aron magpadayon pagtubo ang inyong paglaom pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo. Mga igsoon, nakasiguro ako nga puno kamo sa kaayo ug tanang kahibalo ug makahimo kamo pagtudlo sa usag-usa. Apan sa pagsulat ko niini, nagmaisogon ako bahin sa pipila ka mga butang agig pahinumdom ko kaninyo: tungod sa pribilihiyo nga gihatag sa Dios kanako, gihimo akong sulugoon ni Cristo Jesus aron pag-alagad sa mga dili Judio. Nag-alagad ako ingon nga pari aron pagwali sa Maayong Balita nga gikan sa Dios aron ang mga dili Judio dawaton sa Dios ingon nga halad nga gibalaan sa Espiritu Santo. Busa sa akong pagkahiusa kang Cristo Jesus, makapagarbo ako sa akong pag-alagad sa Dios. Dili ako mangahas sa pagsultig bisan unsa gawas lamang sa nahimo ni Cristo pinaagi kanako aron paggiya sa mga dili Judio sa pagsunod sa Dios pinaagi sa pulong ug buhat, sa gahom sa mga ilhanan ug mga milagro ug sa gahom sa Espiritu. Busa sa nagpanaw ako gikan sa Jerusalem paingon sa Ilirico, gisangyaw ko ang Maayong Balita mahitungod ni Cristo. Gitinguha ko gayod kanunay ang pagsangyaw sa Maayong Balita sa mga dapit diin wala pa ikasangyaw si Cristo aron dili ako magtukod diha sa sukaranan nga gipahimutang na sa uban. Sumala sa giingon sa Kasulatan, “Makakita kadtong wala suginli mahitungod kaniya, ug makasabot kadtong wala makadungog kaniya.” Tungod niini kadaghan ako masanta sa pag-anha kaninyo. Sa pagkakaron, moadto una ako sa Jerusalem aron pagdala ug mga hinabang alang sa katawhan sa Dios didto. Kay gikalipay sa mga simbahan sa Macedonia ug sa Grecia ang paghatag ug hinabang sa mga magtutuo nga kabos didto sa Jerusalem. Ila gayod kining gusto. Gani, katungdanan gayod nila ang pagtabang sa maong mga tawo kay gipaambit man sa mga Judio sa ilang mga espirituhanong panalangin ang mga dili Judio busa ang mga dili Judio angay nga mopaambit sa ilang mga yutan-ong panalangin ngadto sa mga Judio. Kon mahimo ko na kini ug ikahatag ko na kanila ang mga hinabang nga giamot alang kanila, mogikan ako paingon sa Espanya ug mohapit unya ako kaninyo. Nasayod ako nga inig-anha ko kaninyo mapuno ako sa panalangin ni Cristo. Mga igsoon, tungod sa atong Ginoong Jesu-Cristo ug sa gugma nga gihatag sa Espiritu, awhagon ko kamo sa pagduyog kanako sa pag-ampo nga mainiton ngadto sa Dios alang kanako. Pag-ampo kamo nga panalipdan ako gikan sa mga dili matinuohon didto sa Judea ug nga ang akong pag-alagad sa Jerusalem dawaton unta sa katawhan sa Dios didto. Ug busa kon motugot ang Dios, moanha ako kaninyo nga malipayon ug makapahulay una uban kaninyo. Hinaot unta nga ang Dios nga tinubdan sa kalinaw mag-uban kaninyong tanan. Amen. Ipaila ko kaninyo ang atong igsoon nga si Phoebe nga nag-alagad sa simbahan sa Cencrea. Sa ngalan sa Ginoo, dawata siya ingon nga angay gayong buhaton sa katawhan sa Dios, ug tabangi siya sa tanan niyang gikinahanglan kay daghan siyag natabangan lakip kanako. Ipangomusta ako kang Priscila ug kang Aquila nga akong mga katabang sa pag-alagad kang Cristo Jesus. Gitahan nila ang ilang kinabuhi alang kanako. Busa nagpasalamat ako kanila—ug dili lamang kay ako ra ang nagpasalamat kondili ang tanang mga simbahan nga dili Judio. Ipangomusta usab ako sa mga magtutuo nga magtigoman sa ilang balay. Ipangomusta ako sa minahal kong higala nga si Epeneto nga maoy unang mituo kang Cristo sa lalawigan sa Asia. Ipangomusta ako kang Maria nga naghago pag-ayo uban kaninyo. Ipangomusta usab ako kang Andronico ug kang Junias nga mga kauban kong Judio nga nabilanggo uban kanako. Inila sila sa mga apostoles ug nahimong Cristohanon una pa kanako. Ipangomusta ako kang Ampliato, ang minahal kong higala diha sa Ginoo. Ipangomusta usab ako kang Urbano nga katabang nato sa pag-alagad kang Cristo ug kang Estaquis nga minahal kong higala. Ipangomusta usab ako kang Apeles kansang kamasinugtanon kang Cristo napamatud-an na. Ipangomusta ako sa pamilya ni Aristobulo ug kang Herodion nga Judio sama kanako ug sa mga Cristohanong kaigsoonan sa pamilya ni Narciso. Ipangomusta ako kang Trifena ug kang Trifosa nga nag-alagad sa Ginoo ug ipangomusta ako kang Persida nga dakog nahimo alang sa Ginoo. Ipangomusta usab ako kang Rufo, ang inilang alagad sa Ginoo ug sa iyang inahan nga nagtagad kanako sama sa iyang anak. Ipangomusta ako kang Asincrito, kang Flegonte, kang Hermes, kang Patrobas, kang Hermas ug sa tanang Cristohanong kaigsoonan uban kanila. Ipangomusta ako kang Filologo, kang Julia, kang Nereo ug sa iyang igsoong babaye, ingon man kang Olimpas ug sa tanang magtutuo nga uban kanila. Pagpangomustahay kamo pinaagi sa inigsoon nga halok. Nangomusta kaninyo ang tanang simbahan ni Cristo. Hangyoon ko kamo, mga igsoon, nga magbantay ug maglikay kamo niadtong mga tawo nga mobahinbahin ug mosamok kaninyo pinaagi sa pagsupak sa pagtulon-an nga inyong nadawat. Kay ang nagbuhat niining mga butanga wala mag-alagad kang Cristo nga atong Ginoo kondili sa ila lamang kaugalingong kahakog. Gilimbongan nila ang mga ubos ug salabotan pinaagi sa matahom nilang mga pulong ug pag-ulog-ulog. Nalipay ako tungod kaninyo kay nailhan man sa tanan ang inyong pagkabuotan. Buot ko nga magmaalam kamo sa mga maayong butang apan inosente bahin sa daotan. Ug unya ang Dios nga tinubdan sa pakigdait mobuntog ni Satanas pinaagi kaninyo. Mag-uban unta kaninyo ang grasya sa atong Ginoong Jesus. Nangomusta kaninyo si Timoteo, ang akong katabang, ingon man si Lucio, si Jason, ug si Sosipatro nga mga Judio sama kanako. Ako, si Tercio, ang gipasulat niini, nangomusta usab kaninyo ingon nga inyong isigkamagtutuo. Si Gayo, nga midawat kanako, kansang balay gihimong tigomanan sa mga magtutuo, nangomusta usab kaninyo ingon man si Erasto, ang tesorero sa siyudad ug ang atong igsoon nga si Cuarto. Daygon nato ang Dios! Kay makahimo siya sa paglig-on kaninyo, sumala sa Maayong Balita nga akong giwali, nga mao ang mensahe mahitungod kang Jesu-Cristo ug sumala sa gipadayag nga tinagoang kamatuoran nga gitipigan sulod sa dugayng panahon. Apan karon gipadayag na ang maong kamatuoran pinaagi sa mga sinulat sa mga propeta ug gibutyag kini ngadto sa tanang kanasoran tungod sa mando sa walay kataposang Dios aron ang tanan motuo ug motuman. Himayaon ta ang bugtong maalam nga Dios pinaagi kang Jesu-Cristo hangtod sa kahangtoran! Amen. Gikan ni Pablo nga sa pagbuot sa Dios gitawag aron mahimong apostol ni Cristo Jesus ug gikan usab sa atong igsoon nga si Sostenes— Alang sa simbahan sa Dios diha sa Corinto, sa tanan nga gitawag aron mahimong balaang katawhan sa Dios nga naiya diha sa ilang pagkahiusa kang Cristo Jesus, uban sa tanang tawo sa tanang dapit nga nagsangpit sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo nga ilang Ginoo ug ato usab: Mainyo ang grasya ug kalinaw sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Sa kanunay nagpasalamat ako sa Dios alang kaninyo tungod sa grasya nga iyang gihatag kaninyo pinaagi kang Cristo Jesus. Kay diha sa pagkahiusa ninyo kang Cristo, naadunahan kamo sa tanang butang lakip sa tanang pagpanulti ug sa tanang kahibalo. Ang mensahe mahitungod kang Cristo nakagamot na diha kaninyo ug tungod niini wala kamo makulangi sa tanang panalangin samtang nagpaabot kamo sa pagpadayag sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Lig-onon usab kamo niya hangtod sa kataposan aron wala unyay ikasaway kaninyo sa adlaw sa pagbalik sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Kasaligan ang Dios nga nagtawag kaninyo aron mahiusa sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Mga igsoon, sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, naghangyo ako kaninyo nga magkauyon unta kamo sa tanan ninyong pagsulti aron walay pagkabahin diha kaninyo. Paghiusa gayod kamo diha sa usa ka hunahuna ug tumong. Kay gibalitaan ako sa pipila ka sakop ni Cloe nga kamo nagkabingkil. Ang buot kong ipasabot mao nga nagkalainlain ang gisulti sa usag-usa kaninyo. Ang usa moingon, “Dapig ako kang Pablo;” ang usa usab moingon, “Dapig ako kang Apolos;” ug may nag-ingon, “Dapig ako kang Pedro;” ug adunay nag-ingon, “Dapig ako kang Cristo.” Nabahinbahin ba diay si Cristo? Si Pablo ba diay ang gilansang sa krus tungod kaninyo? Gibunyagan ba kamo sa ngalan ni Pablo? Nagpasalamat ako sa Dios nga wala akoy gibunyagan kaninyo gawas kang Crispo ug kang Gayo. Busa walay makaingon nga kamo gibunyagan ingon nga akong mga tinun-an. ( Tinuod, gibunyagan ko usab diay si Estefanas ug ang mga sakop sa iyang panimalay. Gawas kanila wala nay lain nga nahinumdoman ko nga akong gibunyagan.) Si Cristo wala magpadala kanako aron ako mamunyag kondili aron magsangyaw sa Maayong Balita. Wala nako gamita ang mga pulong nga lisod sabton aron dili mawagtang ang gahom sa kamatayon ni Cristo didto sa krus. Kay ang mensahe mahitungod sa kamatayon ni Cristo didto sa krus binuang alang niadtong nangalaglag apan kanatong giluwas, gahom kini sa Dios. Ang Kasulatan nag-ingon, “Himoon kong kawang ang kahibalo sa mga maalam ug isalikway ko ang kaalam sa mga makinaadmanon.” Busa unsa na man unyay kapuslanan sa mga maalam ug sa mga makinaadmanon ug sa mga batid sa lantugi niining kalibotana? Gipakita sa Dios nga walay kapuslanan ang kaalam niining kalibotana. Kay sa iyang kaalam, maoy pagbuot sa Dios nga walay makaila kaniya pinaagi sa tawhanong kinaadman. Apan gibut-an sa Dios ang pagluwas niadtong motuo pinaagi sa ilang giingong binuang nga mensahe nga maoy among giwali. Ang mga Judio nagkinahanglan ug mga milagro agig pamatuod ug ang mga Grego nangita ug kaalam. Apan kami nagsangyaw kang Cristo nga gilansang sa krus. Kining mensahea dili madawat sa mga Judio ug binuang alang sa mga dili Judio. Apan alang niadtong gitawag sa Dios, Judio siya o Grego, si Cristo mao ang gahom ug ang kaalam sa Dios. Kay ang giisip nila nga binuang sa Dios mas maalamon pa kay sa kinaadman sa tawo ug ang ilang giisip nga kahuyang sa Dios mas lig-on pa kay sa kusog sa tawo. Mga igsoon, hunahunaa kon unsa kamo kaniadto sa pagtawag sa Dios kaninyo. Sumala sa kalibotanong sukdanan, pipila ra kaninyo ang maalamon, gamhanan o tinamod sa katilingban. Gituyo pagpili sa Dios ang giisip sa mga tawo nga walay kapuslanan aron pakaulawan ang mga maalamon ug gipili niya kadtong giisip nga huyang aron pakaulawan ang mga tawong gamhanan. Gipili sa Dios ang mga sinalikway ug mga tinamay niining kalibotana ug ang gipakawalay bili sa mga tawo aron paghimong walay kapuslanan niadtong mga butang nga giisip nilang mahinungdanon aron wala gayoy makapagarbo sa atubangan sa Dios. Apan kamo gihiusa sa Dios diha kang Cristo Jesus ug diha kang Cristo aduna kitay kaalam. Pinaagi kaniya nahimo kitang matarong atubangan sa Dios, nahimo kitang balaang katawhan sa Dios ug gihatagan kita ug kagawasan. Busa sumala sa giingon sa Kasulatan, “Ang buot magpasigarbo kinahanglan magpasigarbo sa mga butang nga nahimo sa Ginoo.” Mga igsoon, sa akong pag-anha aron pagwali sa tinagong kamatuoran gikan sa Dios, wala ako maggamit ug lawom o maalamong mga pulong. Nakahukom ako nga kalimtan ang tanang butang gawas kang Jesu-Cristo ug ang iyang kamatayon sa krus. Busa sa pag-anha ko kaninyo, huyang ako ug nagkurog sa kahadlok. Ang akong pagpanudlo ug pagwali dili pinaagi sa madanihong mga pulong sa tawhanong kaalam kondili pinaagi sa pagpasundayag sa gahom sa Espiritu sa Dios aron ang inyong pagtuo dili mag-agad diha sa kaalam sa tawo kondili sa gahom sa Dios. Apan, alang niadtong mga hamtong na sa ilang kinabuhing espirituhanon, naghisgot akog kaalam. Hinuon dili kini ang kaalam nga iya niining kalibotana o sa mga nagmando niining kalibotana nga mga lumalabay lamang. Ang kaalam nga akong gitudlo mao ang tinagong kaalam sa Dios nga iyang gililong sa tawo, apan gipili niya alang sa atong himaya, bisan sa wala pa himoa ang kalibotan. Ug walay pangulo niining kalibotana nga nasayod sa maong kaalam kay kon nasayran pa nila kini, wala unta nila ilansang sa krus ang Ginoo sa himaya. Hinuon, sumala sa giingon sa kasulatan, “Ang wala makita ug madungog, ug ang wala gayod palandonga sa tawo, mao ang giandam sa Dios niadtong nahigugma kaniya.” Apan gipadayag kanato sa Dios ang iyang tinago pinaagi sa iyang Espiritu. Ang Espiritu nagsusi sa tanang mga butang, bisan pa niadtong labing natago nga mga katuyoan sa Dios. Walay laing nasayod mahitungod sa hunahuna sa usa ka tawo gawas sa iyang kaugalingong espiritu, ingon nga ang Espiritu sa Dios lamang ang nasayod mahitungod sa Dios. Wala nato dawata ang espiritu niining kalibotana kondili ang Espiritu nga gipadala sa Dios aron atong mahibaw-an ang tanan nga gihatag sa Dios kanato. Busa sa atong pagsaysay sa espirituhanon nga mga kamatuoran alang niadtong nakabaton sa Espiritu sa Dios wala kita magtudlo ginamit ang mga pulong sa kaalam sa tawo kondili sa mga pulong nga gitudlo sa Espiritu sa Dios. Apan ang tawo nga wala magbaton sa Espiritu sa Dios dili makadawat sa mga gasa nga gikan sa Espiritu sa Dios. Dili gayod siya makasabot niini ug binuang kini alang kaniya kay kini matugkad man lamang sa espirituhanong pamaagi. Ang tawong espirituhanon makatugkad sa bili sa tanang butang apan walay makahukom kaniya. Sumala sa gisulti sa kasulatan, “Kinsay nahibalo sa hunahuna sa Ginoo? Kinsay makatambag kaniya?” Apan nabatonan nato ang salabotan ni Cristo. Mga igsoon, dili ako makasulti kaninyo sama sa akong pagpakigsulti sa mga tawo nga tawong espirituhanon. Kinahanglan nga makigsulti ako kaninyo ingon nga mga kalibotanon ug mga masuso pa sa Cristohanong pagtuo. Kaniadto gibuhi ko kamog gatas ug dili sa gahing pagkaon kay dili pa man kamo andam niini. Ug bisan gani karon dili pa man kamo andam sa gahi nga pagkaon kay nagkinabuhi man gihapon kamo ingon nga mga tawong kalibotanon. Kay dili ba ang inyong kasina ug panagbingkil nagpaila man nga kalibotanon gihapon kamo ug nagsubay niining dalana? Kay kon usa kaninyo moingon, “Dapig ako kang Pablo,” ug ang uban moingon, “Dapig ako kang Apolos,” dili ba sama ra kamo sa mga kalibotanon? Kay kinsa ba gud si Apolos? Ug kinsa ba si Pablo? Kami mga sulugoon lamang sa Dios nga nag-agak kaninyo sa pagtuo. Ang tagsatagsa kanamo nagtuman sa gipabuhat sa Dios. Ako ang nagpugas sa binhi, si Apolos ang nagbisibis sa tanom apan ang Dios mao ang nagpatubo niini. Dili importante ang nagpugas ug ang nagbisibis kondili ang Dios kay siya man ang nagpatubo sa tanom. Walay kalainan ang nagpugas sa nagbisibis. Gantihan sa Dios ang matag usa kanila sumala sa iyang nahimo. Kay sa Dios kami isigkamagbubuhat ug kamo mao ang uma sa Dios. Kamo mao usab ang balay sa Dios. Sumala sa hiyas nga gihatag sa Dios ngari kanako ug sama sa usa ka batid nga magtutukod, gipahimutang ko ang patukoranan ug lain na ang magtukod sa balay dinhi niini. Apan kinahanglan magmatngon ang tagsatagsa unsaon niya kini pagtukod. Kay wala nay laing patukoranan nga ikapahiluna ni bisan kinsa gawas sa napahiluna na nga mao si Jesu-Cristo. May pipila nga mogamit ug bulawan, plata, o bililhon nga mga bato alang sa patukoranan. Ang uban mogamit ug kahoy, sagbot o dagami. Ug ang kalidad sa binuhatan sa tagsatagsa makita unya sa adlaw nga kini ibutyag ni Cristo pinaagi sa kalayo. Sulayan kini diha sa kalayo ug sutaon ang iyang matuod nga kalidad. Kon ang gitukod sa tawo diha sa patukoranan dili masunog, makadawat siyag ganti. Apan kon masunog kini, mahanaw kini gikan kaniya apan maluwas siya sama ra nga nakalatas siya sa kalayo. Sa walay duhaduha nasayod kamo nga kamo templo sa Dios ug nagpuyo diha kaninyo ang Espiritu sa Dios. Busa ang moguba sa templo sa Dios laglagon sa Dios. Kay balaan ang templo sa Dios ug kamo mao ang templo niya. Kinahanglang walay maglimbong sa iyang kaugalingon. Kon ang usa kaninyo naghunahuna nga maalamon siya sumala sa sukdanan sa kalibotan, kinahanglan nga magpakahungog siya aron mahimo gayod siyang maalamon. Kay ang giisip niining kalibotana nga kaalam, binuang alang sa Dios. Kay sumala sa giingon sa kasulatan, “Bitkon sa Dios ang mga maalamon pinaagi ra usab sa ilang kaalam.” Ug laing bahin sa kasulatan nag-ingon, “Nasayod ang Ginoo nga walay kapuslanan ang hunahuna sa mga maalamon.” Busa dili angay nga ipasigarbo ang mga butang nga mahimo sa tawo. Sa pagkatinuod, inyo ang tanang butang: si Pablo, si Apolos ug si Pedro, ingon man kining kalibotana, ang kinabuhi ug ang kamatayon, ang karon ug ang umaabot—inyo kining tanan, ug kamo iya ni Cristo ug si Cristo iya sa Dios. Isipa kami nga mga sulugoon ni Cristo nga gitugyanan sa mga tinagong kamatuoran sa Dios. Ug kinahanglan nga ang usa ka tinugyanan kasaligan sa iyang agalon. Wala ako mabalaka nga hukman ako ninyo o sa bisan unsang tawhanong hukmanan kay wala man gani ako maghukom sa akong kaugalingon. Tin-aw kaayo ang akong konsensya apan wala kini magpasabot nga wala gayod akoy sala. Ang Ginoo ray maghukom kanako. Busa ayaw kamo paghukom kang bisan kinsa sa dili pa moabot ang hustong higayon. Ang kataposang paghukom unya na himoa sa pag-abot sa Ginoo kay ipadayag niya ang mga daotang tinagoan ug ibutyag ang gililong nga mga tinguha sa kasingkasing sa tawo. Niadtong adlawa modawat ang tagsatagsa sa pagdayeg nga angay kaniya gikan sa Dios. Kay tungod kaninyo, mga igsoon, gihimo ko nga panig-ingnan si Apolo ug ang akong kaugalingon alang sa inyong kaayohan aron makat-on kamo sa pagkinabuhi sumala sa kasulatan. Kinahanglan nga walay usa kaninyo nga magpalabi sa usa ka tawo ug magtamay sa uban. Kinsay naghimo kaninyo nga labaw kay sa uban? Dili ba ang Dios man ang naghatag kaninyo sa tanang butang? Unya, nganong magpasigarbo man kamo? Mura man pud ug dili hinatag ang tanang butang nga anaa kaninyo! Anaa na kaninyo ang tanang butang nga inyong gikinahanglan! Mga dato na kamo! Nahimo kamong mga hari bisag wala kami. Maayo untag nahari gayod kamo aron maghari kami uban kaninyo. Sa akong hunahuna, ang Dios nagbutang kanamong mga apostoles sa labing ubos nga kahimtang. Sama kami sa mga tawo nga gihukman nga patyon atubangan sa katawhan—usa ka talan-awon alang sa tanang anghel ug sa tanang tawo. Tungod kang Cristo kami mga buangbuang apan kamo maalamon diha kang Cristo. Huyang kami apan kamo lig-on. Tinamay kami apan kamo pinasidunggan. Hangtod gayod niining mga taknaa, gigutom ug giuhaw kami, nagkagidlay, gipamunalan ug nadiindiin. Apan bisan pa niini, naningkamot gayod kami sa pagtrabaho aron mabuhi. Kon may motunglo kanamo, panalanginan namo ang nagbuhat sa ingon. Kon lutoson, magpailob kami; kon pakaulawan, tubagon namo sa malumong mga pulong. Hangtod karon nahisama kami sa basura nga gisalibay diha sa yuta. Gisulat ko kini dili aron pakaulawan kamo kondili aron sa pagtudlo kaninyo ingon nga pinangga kong mga anak. Kay bisan pa kon kamo adunay linibo ka mga magtutudlo diha kang Cristo, usa lamang ang inyong amahan. Kay sa inyong kinabuhi diha kang Cristo Jesus, nahimo ako nga inyong amahan pinaagi sa akong pagdala sa Maayong Balita nganha kaninyo. Busa naghangyo ako nga sundon ninyo ang akong panig-ingnan. Kay alang niining tuyoa gipadala ko kaninyo si Timoteo. Siya ang akong pinangga ug buotang anak diha sa Ginoo. Pahinumdoman kamo niya sa akong gisunod nga bag-ong kinabuhi diha kang Cristo Jesus samtang gitudlo ko kini sa tanang mga simbahan sa tanang dapit. Pipila kaninyo nahimong mapahitas-on ug nagdahom nga dili na ako moduaw kaninyo. Kon motugot ang Ginoo, duawon ko kamo sa dili madugay ug unya masayran ko dili lamang kon unsay ikasulti niining mga mapahitas-on kondili ang gahom usab nga anaa kanila. Kay ang Gingharian sa Dios dili pulos mga pulong lamang kondili gahom. Hain may inyong palabihon? Moanha ba ako kaninyo nga magdalag bunal, o moanha uban sa kasingkasing nga mahigugmaon ug malumo? Gidungog na nga may imoralidad diha kaninyo ug hilabihan kini kangil-ad nga bisan gani ang mga dili magtutuo wala makabuhat sa ingon. Gisuginlan ako nga may usa ka tawo nga nakigpuyo sa iyang ina-ina. Unya nagpasigarbo hinuon kamo! Angay unta nga masubo kamo ug papahawaon gikan sa inyong pundok ang nakabuhat niini. Bisan tuod layo ako kaninyo, kauban gihapon ako ninyo diha sa espiritu ug sa ngalan sa atong Ginoong Jesus, gihukman ko na ang naghimo niining mangil-ad nga butang, sama ra nga uban ako kaninyo. Sa inyong panagtigom, uban ako kaninyo diha sa espiritu pinaagi sa gahom sa atong Ginoong Jesus nga nakig-uban kanato. Itugyan kining tawhana kang Satanas aron laglagon ang iyang lawas ug ang iyang espiritu maluwas unya sa pagbalik sa Ginoo. Dili maayo nga magpasigarbo kamo! Nasayod kamo sa giingon, “Ang gamayng patubo makapatubo sa tibuok minasa.” Isalikway ang daang patubo aron maputli gayod kamo. Unya mahisama kamo sa bag-ong minasa nga walay patubo sama sa matuod ninyong kahimtang. Kay si Cristo, ang nating karnero sa Kasaulogan sa Pagsaylo, gikahalad na. Busa himoon nato ang Kasaulogan sa walay paggamit sa pan nga sinambogan sa daang patubo nga mao ang patubo sa sala ug kalaw-ayan kondili sa pan nga walay patubo, ang pan sa kaputli ug sa kamatuoran. Sa sulat nga gipadala ko kaninyo, gisultihan ko kamo nga dili makighugoyhugoy sa mga tawo nga makihilawason. Ang gipasabot ko dili ang mga kalibotanon nga nagbuhat ug malaw-ay o ang mga hakog, o malapason sa balaod, o nagsimba sa mga diosdios kay kinahanglan man gayod nga sa hingpit mogawas kamo sa kalibotan aron paglikay kanila. Ang buot kong ipasabot mao nga dili kamo makighugoyhugoy sa usa ka tawo nga nag-angkon nga siya Cristohanon apan makihilawason o hakog, o nagsimba sa mga diosdios, o tigbutangbutang, o palahubog, o kawatan. Likayi bisan ang pagpakigsalo sa maong tawo. Kon usa kaninyo agrabyado sa iyang igsoon, nganong modangop man siya sa maghuhukom nga dili magtutuo ug dili hinuon kini ipahusay sa simbahan? Wala ba kamo masayod nga ang balaang katawhan sa Dios maoy maghukom sa kalibotan? Ug kon kamo maoy maghukom sa kalibotan, dili ba kamo makahusay sa mga ginagmayng panagsumpaki? Wala ba kamo masayod nga kitay maghukom sa mga anghel? Unsa pa kaha sa mga butang niining kinabuhia? Kon mahitabo ang mga butang nga sama niana, inyo ba kining ipahusay sa mga tawo nga dili sakop sa simbahan? Angay kamong maulaw! Ngano, wala bay maalamon kaninyo nga makahusay sa inyong gikasungian? Apan nagkinihaay hinuon kamo ug nagpahusay sa maghuhukom nga dili magtutuo! Ang inyong pagkihaay nagpaila nga napakyas gayod kamo. Dili ba maayo pa nga kamoy lupigan o tikasan? Apan kamo na hinuon ang nanglupig ug nanikas bisan gani sa kaigsoonan. Sa walay duhaduha nasayod kamo nga ang mga daotan dili makasulod sa Gingharian sa Dios. Ayaw pagpalimbong kay ang mga tawo nga makihilawason, o nagsimba sa mga diosdios, o mga mananapaw, o nakighilawas sa isigkalalaki o isigkababaye, o kawatan, o hakog, o mga palahubog, o tigbutangbutang, o mga malapason sa balaod, dili makasulod sa Gingharian sa Dios. Ang pipila kaninyo sama gayod niana kaniadto. Apan nahugasan na kamo sa inyong mga sala ug gihalad na kamo ngadto sa Dios. Gimatarong na kamo sa Dios pinaagi sa ngalan sa Ginoong Jesu-Cristo ug pinaagi sa Espiritu sa atong Dios. Dunay moingon, “Gitugotan ako sa pagbuhat sa bisan unsa.” Tinuod kana apan dili ang tanan makaayo kaninyo. Ako usab makaingon nga gitugotan ako sa pagbuhat sa bisan unsa apan dili ako buot mahimong ulipon sa bisan unsang butang. Ang uban moingon, “Ang pagkaon alang man sa tiyan ug ang tiyan alang man sa pagkaon.” Tinuod kana apan taposon sa Dios kining duha. Ang lawas sa tawo dili alang sa kalaw-ayan, kondili alang sa pag-alagad sa Ginoo ug ang Ginoo magsangkap sa lawas. Ang Dios nagbanhaw sa Ginoo ug siya magbanhaw usab kanato pinaagi sa iyang gahom. Nasayod kamo nga ang inyong lawas kabahin sa lawas ni Cristo. Kuhaon ko ba diay ang usa ka bahin sa lawas ni Cristo ug himoon nga bahin sa lawas sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang unod? Dili! O wala ba kamo masayod nga ang tawo nga makighilawas sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog nahimong usa ka lawas uban kaniya? Klaro kaayo ang giingon sa kasulatan, “Ang duha mahimong usa.” Apan siya nga nahiusa sa Ginoo, nahiusa kaniya diha sa espiritu. Busa likayi ang kalaw-ayan. Ang ubang sala nga mahimo sa tawo walay kalabotan sa iyang lawas apan ang tawo nga makihilawason makasala batok sa iyang kaugalingong lawas. Wala ba kamo masayod nga ang inyong lawas mao ang templo sa Espiritu Santo nga nagpuyo diha kaninyo ug nga gihatag sa Dios kaninyo? Dili kamo ang tag-iya sa inyong kaugalingon kondili ang Dios. Gipalit na kamo niya. Busa gamita ang inyong lawas alang sa himaya sa Dios. Karon hisgotan nato kadtong mga butang nga inyong gisulat kanako. Maayo alang sa usa ka tawo nga dili magminyo. Apan aron paglikay sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, kinahanglan ang lalaki mangasawa ug ang babaye mamana. Ang lalaki kinahanglan magtuman sa iyang katungdanan ingon nga bana ug ang babaye kinahanglan magtuman sa iyang katungdanan ingon nga asawa. Ang asawa dili maoy magbuot sa iyang lawas kondili ang bana ug ang bana usab dili maoy magbuot sa iyang lawas kondili ang asawa. Ayaw ihikaw ang inyong kaugalingon sa usag-usa gawas kon nagkasabot kamo sa pagbuhat niini sulod sa mubong panahon aron magamit ninyo ang inyong panahon alang sa pag-ampo. Apan pagkatapos niini, makabuhat kamo sa naandan ingon nga magtiayon aron nga dili kamo madaog sa pagtintal ni Satanas gumikan sa kakulang sa pagpugong sa kaugalingon. Gisulti ko kini dili ingon nga usa ka sugo kondili usa ka pagtugot. Maayo unta kon kamong tanan sama pa kanako apan ang usag-usa gihatagan sa Dios ug iyang kaugalingong hiyas. Ang usa kining hiyasa ug ang usa lahi usab. Ingnon ko kamo nga mga dili minyo ug kamong mga biyuda nga maayo kaninyo ang magpabiling mag-inusara sama kanako. Apan kon dili kamo makapugong sa inyong kaugalingon, pagminyo kamo kay maayo pa nga magminyo kay sa masunog sa kaibog. Alang sa mga minyo aduna akoy usa ka sugo nga dili akong kaugalingon kondili iya sa Ginoo: ang babayeng minyo kinahanglan dili mobulag sa iyang bana. Kon mobulag siya, kinahanglan nga dili siya magminyo pag-usab o kaha makig-uli siya sa iyang bana ug ang bana kinahanglan nga dili makigbulag sa iyang asawa. Ingnon ko ang uban bisag wala ako sugoa sa Ginoo niini: kon ang usa ka bana nga magtutuo may asawa nga dili magtutuo ug miuyon ang maong babaye sa pagpakigtipon kaniya, kinahanglan nga ang lalaki dili makigbulag kaniya. Kon ang asawa magtutuo apan ang bana dili, unya miuyon ang maong bana sa pagpakigtipon kaniya, kinahanglan nga dili makigbulag ang asawa sa maong bana. Kay ang bana nga dili magtutuo gidawat sa Dios pinaagi sa pagkahiusa ngadto sa iyang asawa ug ang asawa nga dili magtutuo gidawat sa Dios pinaagi sa iyang pagkahiusa ngadto sa iyang Cristohanon nga bana. Kon dili pa ingon niini, mahisama unta ang ilang mga anak sa mga anak sa mga dili magtutuo. Apan nianang kahimtanga gidawat sila sa Dios. Apan kon ang dili magtutuo buot mobulag sa iyang kapikas nga Cristohanon, tugoti siya. Sa ingon niana ang kapikas nga magtutuo, bana man siya o asawa, wala nay kabilinggan kay ang Dios nagtawag kaninyo sa pagpuyo nga malinawon. Asawa nga Cristohanon, unsaon man nimo pagsiguro nga maluwas nimo ang imong bana? O bana nga Cristohanon, unsaon man nimo pagsiguro nga maluwas nimo ang imong asawa? Kinahanglan nga ang usag-usa magkinabuhi sumala sa gihatag sa Dios kaniya ug sa iyang kahimtang sa dihang gitawag siya sa Dios. Mao kini ang akong gitudlo sa tanang simbahan. Kon ang usa ka tawo tinuli na sa dihang gitawag sa Dios, dili kinahanglan nga wagtangon niya ang ulat sa pagtuli. Ug kon dili pa siya tinuli sa dihang gitawag siya sa Dios, dili kinahanglan nga magpatuli pa siya. Kay dili mahinungdanon kon tinuli ka o dili. Ang mahinungdanon mao ang pagtuman sa kasugoan sa Dios. Ang matag usa kinahanglan magpabilin sa samang kahimtang sa dihang gidawat niya ang tawag sa Dios. Kon ulipon ka sa dihang gitawag ka sa Dios, ayaw kana igsapayan. Apan kon may higayon ka nga makagawas sa imong pagkaulipon, pahimusli kini. Kay ang usa ka ulipon nga gitawag sa Ginoo, dili na ulipon diha sa Ginoo. Ug ang tawo nga dili ulipon sa diha nga gitawag siya ni Cristo nahimong ulipon ni Cristo. Kay gipalit kamo sa Dios busa ayaw na kamo pagpaulipon sa mga tawo. Mga igsoon, angay nga ang matag usa magpadayon sa pagpakighiusa sa Dios sa samang kahimtang sa pagtawag sa Dios kaniya. Mahitungod sa mga dili minyo, wala akoy sugo gikan sa Ginoo apan aniay akong hunahuna ingon nga usa ka tawo nga tungod sa kaluoy sa Ginoo takos kasaligan: Tungod sa kalisdanan niining panahona, gihunahuna ko nga maayo pa sa usa ka tawo nga magpabilin sa iyang kahimtang karon. Kon may asawa ka, ayaw siyag bulagi. Kon ulitawo ka, ayaw pagminyo. Apan kon magminyo ka, wala ka makasala. Ug kon ang usa ka dalaga magminyo, wala siya makasala. Apan palabihon ko nga mahilikay kamo sa matag adlaw nga mga kalisdanan nga maangkon nila. Ang buot kong ipasabot, mga igsoon, mao kini: ang gitagal nga panahon hapit na moabot. Sukad karon, ang mga lalaking minyo magkinabuhi sama rag dili minyo; kadtong naghilak, sama rag wala maghilak; ang nalipay, sama rag wala malipay; ang namalit, sama rag dili tag-iya sa ilang pinalit ug kadtong nagpahimulos sa kalibotan sama rag wala magpahimulos niini. Kay ang kinaiya niining kalibotana karon hapit na matapos. Buot ko nga mahilikay kamo sa kabalaka. Ang tawo nga dili minyo magtagad sa buhat sa Ginoo kay maningkamot man siya sa pagpahimuot sa Ginoo. Apan ang tawo nga minyo magkapuliki sa kalibotanong mga butang kay buot siya magpahimuot sa iyang asawa; busa mabahin ang iyang hunahuna. Ang babaye nga dili minyo o ang usa ka dalagang putli magtagad sa buhat sa Ginoo kay buot siyang maghalad sa iyang lawas ug espiritu. Apan ang babaye nga minyo magkapuliki sa kalibotanong mga butang kay magtinguha man siya pagpahimuot sa iyang bana. Gisulti ko kini alang sa inyong kaayohan. Dili ko tuyo ang pagpugong kaninyo. Hinuon, buot ko nga magbuhat kamo sa matarong ug husto ug hingpit nga magtugyan sa inyong kaugalingon ngadto sa pag-alagad sa Ginoo. Apan kon ang usa ka lalaki may hinigugma ug gibati niya nga ang iyang lihok wala magpasidungog sa iyang hinigugma ug dili siya makapugong sa iyang kaibog ug gibati niya nga kinahanglan silang maminyo, paminyoa sila. Dili kana sala. Apan kon ang usa ka tawo bisag wala pugsa hugot nga nakahukom nga dili magminyo kay makapugong siya sa kaugalingon, nan maayo nga dili siya makigminyo sa iyang hinigugma. Busa ang tawo nga makigminyo sa iyang hinigugma nagbuhat ug maayo apan siya nga nakahukom sa dili pagminyo, nagbuhat ug mas maayo pa. Ang asawa walay kagawasan samtang buhi pa ang iyang bana apan kon mamatay na ang iyang bana, makahimo na siya pagpakigminyo sa lalaki nga iyang nagustohan apan kinahanglan nga kini pinasubay sa kabubut-on sa Ginoo. Hinuon, mas magmalipayon siya kon magpabilin sa iyang kahimtang karon. Mao kanay akong hunahuna ug nagtuo ako nga ang Espiritu sa Dios nagpaluyo kanako niini. Karon hisgotan ko ang mahitungod sa pagkaon nga gihalad ngadto sa mga diosdios. Tinuod ang giingon nga kitang tanan may kahibalo. Hinuon ang maong kahibalo naghimo sa tawo nga mapahitas-on apan ang gugma nagpalig-on. Ang tawo nga naghunahuna nga may kahibalo siya, sa pagkatinuod, wala mahibalo sa angay niyang mahibaloan. Apan ang tawong nahigugma sa Dios nailhan niya. Busa mahitungod sa pagkaon sa kalan-on nga gihalad ngadto sa mga diosdios, nahibalo kita nga ang diosdios dili tinuod. Nasayod kita nga usa lamang ang Dios. Bisan tuod kon dunay ginganlag mga “dios” nga atua sa langit o ania ba hinuon sa yuta ug bisag daghan kining maong mga “dios” ug mga “ginoo”, apan alang kanato may usa lamang ka Dios. Kini mao ang Amahan nga nagbuhat sa tanang butang ug nagkinabuhi kita alang kaniya. May usa lamang ka Ginoo, si Jesu-Cristo, nga pinaagi kaniya gibuhat ang tanang butang ug nagkinabuhi kita pinaagi kaniya. Apan ang maong kamatuoran wala hisayri sa tanan. Ang uban naanad na gayod sa mga diosdios nga hangtod karon naghunahuna gihapon nga kanang pagkaon iya sa diosdios. Huyang ang ilang konsensya ug bation nila nga mahugaw sila inigkaon nila niini. Hinuon, ang pagkaon dili makapaduol kanato ngadto sa Dios. Dili makadaot ang dili pagkaon niini o makaayo ang pagkaon niini. Apan pagmatngon kamo nga ang inyong kagawasan sa pagbuhat dili mahimong kapandulan niadtong huyang sa pagtuo. Kay kon ang huyang ug konsensya makakita nga ikaw nga may “kahibalo” nagkaon didto sa templo sa diosdios, dili ba siya madasig sa pagkaon sa mga kalan-on nga gihalad ngadto sa mga diosdios? Busa kining maong tawo nga huyang ug pagtuo madaot tungod sa imong “kahibalo”. Apan hinumdomi nga siya imong igsoon ug gipakamatyan ni Cristo! Sa imong pagbuhat niini nakasala ikaw kang Cristo pinaagi sa imong pagpakasala batok sa imong mga igsoon ug pagsamad sa ilang huyang nga konsensya. Busa kon ang pagkaon makaangin sa pagpakasala sa akong igsoon, dili na gayod ako mokaon ug karne aron dili ako mahimong hinungdan nga makasala ang akong igsoon. Dili ba ako usa man ka tawo nga may kagawasan? Dili ba ako usa ka apostol? Wala ko ba makita si Jesus nga atong Ginoo? Ug dili ba kamo bunga man sa akong pag-alagad sa Ginoo? Bisan tuod kon alang sa uban dili ako apostol, nakasiguro ako nga kamo nag-ila kanako nga apostol kay kamo mao man ang pruyba nga ako apostol sa Ginoo. Kon sawayon ako sa mga tawo, tubagon ko sila: Wala ba gud akoy katungod sa pagkaon ug pag-inom? Wala ba akoy katungod sa pagdalag asawa nga Cristohanon sa akong mga panaw sama sa gihimo sa ubang mga apostoles ug sa mga igsoon sa Ginoo ug ni Pedro? O si Bernabe ra ba ug ako ang kinahanglang magtrabaho alang sa among panginabuhi? Kinsa may sundalo nga nagsuhol sa iyang kaugalingon samtang nag-alagad sa kasundalohan? O mag-uuma nga wala mokaon sa mga abot gikan sa iyang uma? O usa ka magbalantay sa kahayopan nga wala magpahimulos sa gatas nga gikan sa iyang mga hayop? Ang akong gisulti dili iya sa tawo lamang kay ang Balaod man nagsulti usab niini. Mabasa nato sa Balaod ni Moises ang giingon, “Ayaw hikti ang baba sa baka samtang maggiok kini.” Mga baka ra ba ang gikahingawaan sa Dios? O kita ba hinuon ang gipahinungdan niya niini? Gisulat kini alang kanato! Ang nagdaro ug ang nag-ani nagtuman sa ilang katungdanan ug naglaom nga makadawat sa ilang bahin sa abot. Kon nagpugas kami sa espirituhanong mga binhi diha kaninyo, ikasakit ba ninyo kon moani kamig yutan-ong kaayohan gikan kaninyo? Kon ang uban may katungod sa pagpaabot niini gikan kaninyo, dili ba labaw pa kami nga may katungod? Apan wala namo pahimusli ang maong katungod. Giantos hinuon namo ang tanan aron walay makababag sa pagsangyaw sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo. Sa walay duhaduha nasayod kamo nga ang nag-alagad sa templo nagkuha sa ilang pagkaon gikan sa templo ug kadtong nag-alagad didto sa halaran, may bahin sa halad. Sa mao usab nga paagi, ang Ginoo nagbuot nga kadtong nagwali sa Maayong Balita magkuha sa ilang panginabuhi gikan niini. Apan wala ko pahimusli ang bisan unsa niining mga katungora ug wala ko kini sulata aron paggamit sa maong mga katungod. Palabihon ko ang kamatayon kay sa hikawan ako sa akong katarongan sa pagpasigarbo! Wala akoy katungod sa pagpasigarbo tungod lamang kay nagwali ako sa Maayong Balita kay gisugo man ako sa pagbuhat niini. Alaot ako kon dili ako magsangyaw sa Maayong Balita! Kon kinabubut-on pa ang paghimo ko sa akong buluhaton, makapaabot unta ako nga gantihan. Apan katungdanan ko ang pagbuhat niini isip tinugyanan. Busa unsa may suhol nga mapaabot ko? Mao kini: Ang pribilihiyo sa pagwali sa Maayong Balita sa walay pagpabayad niini, sa walay pagpahimulos sa hingpit sa akong mga katungod ingon nga naghago alang sa Maayong Balita. Dili ako ulipon ni bisan kinsa apan nagpaulipon ako sa tanan aron mas daghan ang akong makabig. Samtang nag-alagad ako sa mga Judio, nagkinabuhi ako ingon nga Judio aron makabig ko sila. Ug kanila nga nailalom sa Balaod ni Moises, nagkinabuhi ako ingon nga ilalom niini bisan dili ako ilalom sa maong Balaod aron pagkabig kanila. Sa mga dili Judio nagkinabuhi ako sama kanila nga dili ilalom sa Balaod sa mga Judio aron makabig ko sila. Wala kini magpasabot nga wala ako magtuman sa balaod sa Dios kay sa pagkatinuod ubos man ako sa balaod ni Cristo. Diha sa mga huyang sa pagtuo nahimo akong huyang sama kanila aron makabig ko sila. Busa nagpahiuyon ako sa tanang tawo aron maluwas ko ang pipila kanila sa bisan unsang paagi. Gihimo ko ang tanan tungod sa Maayong Balita aron makaambit ako sa panalangin niini. Sa walay duhaduha nasayod kamo nga sa lumba ang tanan modagan, apan usa ra kanila ang gantihan. Busa paningkamot kamog dagan aron gantihan kamo. Ang kada magdudula nga nagbansaybansay nagsunod sa higpit nga disiplina. Gihimo niya kini aron makadawat siyag purongpurong nga malawos. Apan kita naghimo niini alang sa usa ka purongpurong nga dili malaya hangtod sa kahangtoran. Mao kini ang hinungdan nga nagdagan ako paingon gayod sa dag-anan ug sama ako sa boksingiro nga dili magpatakag sumbag. Gimanso ko ang akong lawas ug gipanton ko kini aron nga dili ako isalikway human ako mag-awhag sa uban pag-apil sa bangga. Mga igsoon, buot kong hinumdoman ninyo ang atong mga katigulangan nga gipanalipdan sa panganod ug milatas sa Dagat nga Pula. Pinaagi sa panganod ug sa dagat gibunyagan silang tanan ingon nga mga sumusunod ni Moises. Nagkaon silag pagkaon nga espirituhanon ug nanginom sa tubig nga espirituhanon kay nanginom man sila gikan sa espirituhanong bato nga mikuyog kanila ug kadtong batoha mao si Cristo. Apan bisan pa niana wala kahimut-i sa Dios ang kadaghanan kanila busa gilaglag sila ug nakatag ang ilang mga lawas didto sa awaaw nga dapit. Kining tanan mga pasidaan kanato aron dili kita magtinguhag daotang mga butang sama sa ilang gihimo ug dili magsimba sa mga diosdios sama sa gibuhat sa pipila kanila. Kay sumala sa giingon sa kasulatan, “Milingkod sila aron pagkaon ug pag-inom ug mitindog aron pagsayaw.” Dili kita makighilawas ingon sa gibuhat sa pipila kanila busa nangamatay ang 23,000 kanila sulod sa usa ka adlaw lamang. Dili nato sulayan ang Ginoo, sama sa gibuhat sa pipila kanila busa gipamatay sila sa mga bitin. Ayaw kamo pagbagulbol sama sa gibuhat sa pipila kanila nga gilaglag sa Anghel sa Kamatayon tungod niini. Kadtong tanan nga nahitabo kanila nagsilbing mga panig-ingnan. Apan gisulat kini aron pasidan-an kita kay ania kita sa panahon nga hapit na moabot ang kataposan. Ang naghunahuna nga siya lig-on magbantay nga dili mapukan. Ang tanang tintasyon nga naagian ninyo naagian usab sa kadaghanan. Kay ang Dios motuman gayod sa iyang saad ug dili siya motugot nga tintalon kamo labaw sa inyong madaog. Sa panahon nga tintalon kamo, maghatag siya kaninyo ug kusog aron kamo makalahutay ug unya makalingkawas gikan niini. Busa, mga igsoon, ayaw kamo pagsimba sa mga diosdios. Gisulti ko kini kaninyo ingon nga mga tawo nga mabuot. Kamo nay mahibalo sa pagtimbangtimbang sa akong gisulti. Gipasalamatan nato ang Dios tungod sa kupa sa panalangin. Matag inom nato gikan niining maong kupa, nakig-ambit kita sa dugo ni Cristo. Ug matag kaon nato sa pan nga gipikaspikas, nakig-ambit kita sa lawas ni Cristo. Kay may usa lamang ka pan ug bisan daghan kita usa lamang kita ka lawas kay nakig-ambit man kita sa usa lamang ka pan. Hunahunaa ninyo ang gibuhat sa mga Israelita: kadtong nagkaon sa halad-sinunog nakaambit sa pag-alagad sa Dios diha sa halaran. Wala ako mag-ingon nga may bili ang diosdios o ang pagkaon nga gihalad ngadto sa diosdios. Ang gipasabot ko mao nga kadtong gihalad diha sa mga halaran sa dili magtutuo gihalad ngadto sa mga yawa, dili ngadto sa Dios. Dili ko buot nga mahimo kamong kaabin sa mga yawa. Dili mahimong moinom kamo gikan sa kupa sa Ginoo ug sa kupa usab sa mga yawa. Dili mahimong mokaon kamo diha sa kan-anan sa Ginoo ug sa kan-anan sa mga yawa. Hagiton ba nato ang Ginoo aron mangabubho kanato? Nagtuo ba kamo nga kita gamhanan pa kay kaniya? “Makahimo kita bisan unsa,” nag-ingon sila. Tinuod kana apan dili ang tanang butang makaayo kanato. “Makahimo kita bisan unsa”—apan dili ang tanang butang makapalig-on kanato. Kinahanglan walay magtinguha sa kaugalingong kaayohan kondili sa kaayohan sa uban. Makahimo kamo pagkaon sa bisag unsang karne nga gibaligya diha sa merkado sa walay pag-agad sa inyong konsensya. Kay sumala sa giingon sa kasulatan, “Ang kalibotan ug ang tanan nga anaa niini iya sa Ginoo.” Kon ang dili magtutuo modapit kaninyo sa pagpangaon ug mihukom ka sa pagkuyog kaniya, kaon sa idulot kaninyo ug ayaw pagpangutana tungod sa konsensya. Apan kon sultihan kamo nga ang maong pagkaon gihalad ngadto sa mga diosdios, ayawg kaon. Ayaw pagkaon tungod kaniya nga nagsugilon niini kanimo ug tungod usab sa konsensya— dili ang imong kaugalingong konsensya kondili ang iya sa nagsugilon kanimo. Kon may mangutana, “Nganong but-an man sa konsensya sa laing tawo ang kagawasan ko sa pagbuhat? Kon nagpasalamat ako sa Dios alang sa akong pagkaon, nganong sawayon man ako mahitungod sa pagkaon nga akong gipasalamatan sa Dios?” Busa kon mokaon kamo o moinom o magbuhat ug bisan unsa, buhata ang tanan sa pagpasidungog sa Dios. Paningkamoti nga dili kamo mahimong hinungdan nga makasala ang mga Judio o mga dili Judio o ang simbahan sa Dios tungod kaninyo. Sunda ang akong gibuhat: gipaningkamotan ko ang pagpahimuot sa tanang tawo sa tanan kong gibuhat, sa walay paghunahuna sa kaugalingon kong kaayohan kondili sa kaayohan sa tanan aron sila maluwas. Busa sunda ninyo ako sama nga gisunod ko si Cristo. Gidayeg ko kamo kay kanunay man kamong nahinumdom kanako ug inyo mang gituman ang mga pagtulon-an nga akong gitudlo kaninyo. Apan buot ko nga masayod kamo nga si Cristo maoy ulo sa tanang tawo, ang bana maoy ulo sa iyang asawa ug ang Dios maoy ulo ni Cristo. Busa ang usa ka lalaki nga magpandong kon mag-ampo o magwali sa mensahe sa Dios nagpakaulaw kang Cristo. Ug ang babaye nga dili magpandong kon mag-ampo o magpadayag sa mensahe sa Dios nagpakaulaw sa iyang bana. Sama ra siya sa babaye nga kiniskisan ang ulo. Kon ang babaye dili magpandong, maayo pang putlon niya ang iyang buhok. Ug tungod kay makauulaw man sa usa ka babaye nga kiskisan ang iyang ulo o putlon ang iyang buhok, kinahanglan magpandong siya. Dili kinahanglang magpandong ang lalaki kay siya larawan man sa dagway ug himaya sa Dios. Apan ang babaye larawan sa himaya sa lalaki. Kay ang lalaki wala man buhata gikan sa babaye kondili ang babaye maoy gibuhat gikan sa lalaki. Wala buhata ang lalaki alang sa babaye apan ang babaye gibuhat alang sa lalaki. Busa tungod sa mga anghel, kinahanglan magpandong ang babaye aron pagpakita nga ubos siya sa pagbuot sa iyang bana. Apan sa atong pagkinabuhi diha sa Ginoo, ang babaye nagkinahanglan sa lalaki ug ang lalaki nagkinahanglan usab sa babaye. Kay sama nga ang babaye gibuhat gikan sa lalaki, ang lalaki gianak sa babaye ug ang tanang butang naggikan sa Dios. Timbangtimbanga ninyo kini: maayo ba sa babaye nga mosimba nga walay pandong? Bisan gani ang kinaiyahan nagtudlo man kaninyo nga makauulaw alang sa lalaki nga taas ang iyang buhok apan garbo kini sa babaye. Gihatag kaniya ingon nga pandong ang iyang taas nga buhok. Kon adunay buot makiglalis mahitungod niini, ang ako rang ikaingon mao nga kami ug ang mga simbahan sa Dios walay laing nabatasan diha sa pagsimba gawas niini. Niining mosunod nga mga pahimangno dili ko kamo daygon kay kadaot lamang ang nahimo sa inyong panagtigom inay kaayohan. Una sa tanan, gibalitaan ako nga nagkabahinbahin kamo sa inyong panagtigom ingon nga simbahan ug nagtuo ako nga may pagkatinuod kini. Hinuon maayo nga magkabahinbahin kamo aron makita kinsa gayod ang tinuod kaninyo. Inigtigom ninyo ang inyong tuyo dili mao ang pagkaon sa Panihapon sa Ginoo kay mag-unahay man kamo sa pagpangaon busa ang uban dili mangabusog samtang ang uban usab mangahubog. Wala ba kamoy kaugalingong mga balay diin kamo makakaon ug makainom? O palabihon ba ninyo nga tamayon ang simbahan sa Dios ug pakaulawan ang mga kabos? Unsa may buot ninyo nga akong isulti mahitungod niini? Daygon ko ba kamo? Dili gayod! Kay nadawat ko gikan sa Ginoo ang pagtulon-an nga akong gitudlo kaninyo: nga ang Ginoong Jesus, sa gabii nga siya gibudhian, mikuha sa pan. Unya nagpasalamat siya sa Dios ug gipikaspikas niya ang pan ug miingon, “Mao kini ang akong lawas nga alang kaninyo. Buhata kini aron paghandom kanako.” Human sa panihapon gikuha niya ang kupa ug miingon, “Mao kini ang kupa sa bag-ong kasabotan sa akong dugo. Matag inom ninyo niini, buhata sa paghandom kanako.” Kay sa matag kaon ninyo niining pan ug sa matag inom ninyo gikan niining kupa, gisangyaw ninyo ang iyang kamatayon hangtod sa pagbalik niya. Busa ang mokaon sa pan sa Ginoo o moinom gikan sa iyang kupa sa paagi nga dili takos, nakasala batok sa lawas ug sa dugo sa Ginoo. Busa kinahanglan nga ang matag usa magsusi sa iyang kaugalingon ug unya mokaon sa pan ug moinom gikan sa kupa. Kay kon dili niya ilhon ang kahulogan sa lawas sa Ginoo inigkaon niya sa pan ug inig-inom gikan sa kupa, siya ang nagpahamtang ug silot sa iyang kaugalingon. Maoy hinungdan nga daghan kaninyo ang nagmasakiton ug nagmaluyahon ug daghan ang nangamatay. Apan kon susihon una nato ang atong kaugalingon, dili kita silotan sa Dios. Apan kon silotan kita sa Ginoo, kini maoy pagpanton lamang kanato aron dili kita mahiapil inigsilot niya sa kalibotan. Busa, mga igsoon, inigtigom ninyo aron pagkaon sa Panihapon sa Ginoo, paghinulatay kamo. Ug kon may usa kaninyo nga gigutom, kinahanglan mokaon siya didto sa iyang balay aron dili kamo kastigohon sa Dios sa inyong panagtigom. Ug mahitungod sa ubang mga problema ninyo, husayon ko ra kini inig-anha nako. Mga igsoon, buot ko nga masayod kamo sa kamatuoran mahitungod sa mga hiyas gikan sa Espiritu Santo. Nasayod kamo nga sa inyong pagkadili magtutuo kaniadto nahisalaag kamo sa nagkadaiyang paagi sa pagsimbag mga diosdios. Busa kinahanglan nga mahibaloan ninyo nga ang tawo nga gimandoan sa Espiritu sa Dios dili makatunglo kang Jesus ug walay makasugid nga si Jesus mao ang Ginoo, gawas kon mandoan siya sa Espiritu Santo. May nagkalainlaing mga hiyas apan mao rang Espirituha ang naghatag niini. May nagkalainlaing paagi sa pag-alagad apan mao rang Ginooha ang gialagaran. May nagkalainlaing katakos sa pag-alagad apan usa ra ka Dios ang naghatag ug katakos sa tagsatagsa. Adunay mga butang nga nagpaila nga ang presensya sa Espiritu anaa sa matag usa ug kini alang sa kaayohan sa tanan. Ang Espiritu naghatag ngadto sa usa ka tawo ug mensahe sa kaalam, samtang sa uban naghatag siya ug mensahe sa kahibalo. Usa lamang ka Espiritu ang naghatag ug pagtuo ngadto sa usa ka tawo samtang sa lain naghatag siyag gahom sa pag-ayo sa mga masakiton. Ang Espiritu naghatag ngadto sa usa ka tawo ug gahom sa paghimog mga milagro. Sa laing tawo gihatag niya ang hiyas sa pagsulti sa mensahe sa Dios ug sa lain pa gayod, ang katakos sa pag-ila sa nagkalainlaing espiritu. Sa usa ka tawo naghatag siyag hiyas sa pagsultig lahi nga mga pinulongan ug sa laing tawo naghatag siyag hiyas pagpasabot sa kahulogan sa maong mga pinulongan. Apan mao rang Espirituha ang naghimo niining tanan. Gihatagan niya ug nagkalainlaing hiyas ang matag tawo sumala sa iyang pagbuot. Si Cristo sama sa usa ka lawas nga may daghang bahin. Bisan kon nagkalainlain ang mga bahin niini, usa ra gihapon kini ka lawas. Ang uban kanato mga Judio, ang uban dili. Ang uban mga ulipon ug ang uban usab dili. Apan kitang tanan gibunyagan diha sa usa ka lawas pinaagi sa mao gihapong Espiritu ug kitang tanan nakig-ambit pag-inom sa usa ka Espiritu. Kay ang lawas dili usa ra ka bahin kondili daghan. Mahimong moingon ang tiil, “Tungod kay dili man ako kamot, dili ako bahin sa lawas.” Apan ang pagsulti niya niini wala maghimo sa tiil nga dili bahin sa lawas. Ug mahimong moingon ang dalunggan, “Kay dili man ako mata, dili ako bahin sa lawas.” Apan kini wala maghimo sa dalunggan nga dili bahin sa lawas. Kon ang tibuok lawas pulos mata, unsaon man pagkadungog niini? Ug kon pulos dalunggan ra, unsaon man niini pagsimhot? Ang Dios nagpahimutang sa nagkalainlaing bahin sa lawas sumala sa iyang pagbuot. Wala untay lawas kon usa lamang kini ka bahin. Apan sumala sa atong nasayran, may daghang bahin ang usa ka lawas. Busa dili makaingon ang mata ngadto sa kamot, “Wala ako magkinahanglan kanimo!” Dili usab makaingon ang ulo ngadto sa tiil, “Wala ako magkinahanglan kanimo!” Gikinahanglan hinuon nato ang mga bahin nga atong giisip nga huyang. Kadtong mga bahin nga giisip natong dili kaayo mahinungdanon mao hinuon ang atong giatiman pag-ayo. Ug ang mga bahin sa lawas nga dili angayang makita sa uban gihatagan nato sa talagsaong pagtagad. Ang mas matahom nga mga bahin sa atong lawas wala magkinahanglan sa maong talagsaong pagtagad. Ang Dios mismo nagpahaom sa mga bahin sa atong lawas aron paghatag ug dugang dungog niadtong mga bahin nga nakulangan niini. Gihimo sa Dios nga ingon niini aron dili magkabahinbahin ang lawas kondili ang tanang bahin niini may samang pagtagad alang sa usag-usa. Kon ang usa ka bahin sa lawas mag-antos, ang ubang bahin mag-antos usab. Kon daygon ang usa ka bahin, ang tanang bahin makaambit sa kalipay. Busa kamong tanan lawas ni Cristo ug ang usag-usa bahin niini. Diha sa simbahan gipahimutang sa Dios ang tanan sa husto nga dapit: una ang mga apostoles, ikaduha mga propeta, ikatulo mga magtutudlo ug kadtong naghimog mga milagro, kadtong gihatagag gahom sa pag-ayo, kadtong gihatagag hiyas sa pagtabang sa uban, kadtong gihatagag hiyas sa pagdumala ug kadtong may katakos sa pagsultig lahi nga pinulongan. Dili silang tanan mga apostoles o mga propeta o mga magtutudlo. Dili ang tanan may gahom sa paghimog mga milagro o sa pag-ayo sa mga balatian o sa pagsultig mga lahi nga pinulongan o sa pagpasabot sa kahulogan sa maong mga pinulongan. Busa tinguhaa ninyo ang mga hiyas nga labi pang importante. Apan ang labing maayo sa tanan mao kining mosunod nga paagi. Mahimo nga makasulti ako sa pinulongan sa mga tawo ug bisan sa mga anghel. Apan kon wala akoy gugma, sama ra ako sa saba nga agong ug sa piyangpiyang nga nagtagingting. Bisag may hiyas pa ako sa pagpadayag sa langitnong mensahe, makabaton sa tanang kahibalo ug makasabot sa tanang tinago; bisag may pagtuo ako nga makapabalhin sa mga bukid—apan kon wala akoy gugma, wala akoy kapuslanan. Bisag ipanghatag ko pa ang tanan nga ania kanako ug ipasunog ang akong lawas apan kon wala akoy gugma, wala kini kapuslanan. Ang gugma mapailubon ug maluluy-on. Dili kini masinahon o tigpanghambog. Ang gugma dili mapahitas-on o bastos. Ang gugma dili mamugos sa kaugalingong kagustohan; ang gugma dili masuk-anon o madinumtanon. Ang gugma dili malipay sa daotan kondili sa kamatuoran. Ang gugma mopailub, motuo, molaom ug molahutay gayod. Ang mga pagpadayag sa langitnong mensahe lumalabay lamang. Ang mga hiyas sa pagsultig lahi nga pinulongan mawala ug ang kahibalo mahanaw. Apan ang gugma dili gayod matapos. Kay ang atong kaalam ug ang atong pagpadayag sa mga langitnong mensahe dili hingpit. Apan kon ang hingpit moabot na, kadtong dili hingpit mawala. Sa bata pa ako, ang akong sinultihan, pagbati ug panghunahuna binata; apan karon nga hamtong na ako, dili na ako magbinata. Ang atong nakita karon sama lamang sa hanap nga panagway diha sa salamin apan unya maklaro na gayod nato ang tanan. Ang nahibaloan ko karon tipik lamang apan mahingpit ra unya kini sama ka hingpit sa kahibalo sa Dios bahin kanako. Busa kining tulo magpabilin: pagtuo, paglaom ug gugma. Apan ang labing dako niini mao ang gugma. Angay ninyong tinguhaon ang gugma ug ang mga hiyas nga espirituhanon labi na gayod ang pagsulti sa mensahe sa Dios. Ang magsulti ug lahi nga pinulongan wala magsulti ngadto sa tawo kondili ngadto sa Dios tungod kay walay makasabot kaniya. Nagsulti siya sa tinagong mga butang pinaagi sa Espiritu. Apan ang nagsulti sa mensahe sa Dios nagsulti sa mga tawo ug naglig-on, nagdasig ug naglipay kanila. Ang nagsultig lahi nga pinulongan naglig-on sa iyang kaugalingon lamang apan ang nagsulti sa mensahe sa Dios naglig-on sa tibuok simbahan. Buot unta nako nga kamong tanan makasulti ug lahi nga pinulongan. Apan palabihon ko nga kamong tanan makabaton sa hiyas sa pagsulti sa mensahe sa Dios. Kay ang nagsulti sa mensahe sa Dios mas mahinungdanon pa kay sa nagsultig lahi nga pinulongan gawas kon may makahubad sa iyang gisulti aron malig-on ang tibuok simbahan. Busa kon moanha ako kaninyo, mga igsoon, ug magsultig lahi nga pinulongan, unsa may inyong makuha kanako? Wala gayod, gawas kon nagsulti akog mga pamahayag gikan sa Dios o kahibalo o mga dinasig nga mensahe o pagtulon-an. Hunahunaa ang mga instrumento sa musika nga walay kinabuhi sama sa plawta ug sa alpa. Unsaon man sa usa ka tawo pagkahibalo sa tuno kon dili klaro ang pagtukar niini? Ug kon ang pagpatingog sa trumpeta dili klaro, kinsa may mangandam alang sa gubat? Sa samang paagi, kinsa may makasabot kaninyo kon magsulti kamog lahi nga pinulongan nga dili maklaro? Ang inyong mga pulong mahanaw lamang uban sa hangin! Dunay nagkalainlaing pinulongan dinhi sa kalibotan ug ang tanang pinulongan may kahulogan. Apan kon dili ako makasabot sa pinulongan nga gigamit, alang kanako ang nagsulti niini langyaw ug mao usab ako alang kaniya. Tungod kay naninguha man kamo pagbaton sa mga hiyas sa Espiritu, tinguhaa ninyo ang mga hiyas nga makapalig-on sa simbahan. Busa ang nagsultig lahi nga pinulongan kinahanglan nga mag-ampo nga makabaton sa hiyas sa paghubad niini. Kay kon mag-ampo ako sa pinulongang dili masabtan, nag-ampo ang akong espiritu apan ang akong hunahuna wala makasabot. Busa unsa man ang akong buhaton? Mag-ampo ako uban sa akong espiritu ug sa akong salabotan. Mag-awit ako uban sa akong espiritu ug sa akong salabotan. Kon magpasalamat kamo sa Dios uban sa espiritu lamang, unsaon man sa usa ka yano nga tawo nga mitambong sa pagsimba pag-ingog “Amen” sa inyong pagpasalamat? Dili gayod siya makasabot sa inyong gipanulti ug bisan pa kon ang inyong pag-ampo ngadto sa Dios maayo kaayo, dili kini makapalig-on sa ubang tawo. Nagpasalamat ako sa Dios nga makasulti akog lahi nga mga pinulongan labaw kang bisan kinsa kaninyo. Apan sa panahon sa pagsimba diha sa simbahan, palabihon ko ang pagsultig lima ka mga pulong nga masabot aron pagtudlo sa uban kay sa pagsultig libong lahi nga pinulongan nga dili masabtan. Mga igsoon, ayaw kamo pagpakasama sa bata sa inyong panghunahuna. Pagpakasama kamo sa bata mahitungod sa daotan apan pagpakahamtong sa inyong panghunahuna. Nahisulat kini sa Kasulatan: “Sultihan ko kining katawhan pinaagi sa mga langyaw nga nagsulti ug dili masabtan nga pinulongan apan bisan pa niini ang akong katawhan dili mamati kanako, nag-ingon ang Ginoo.” Busa ang lahi nga mga pinulongan ilhanan lamang sa mga dili magtutuo, ug dili sa mga magtutuo, samtang ang hiyas sa pagsulti sa mensahe sa Dios alang sa mga magtutuo, ug dili alang sa mga dili magtutuo. Busa kon magkatigom ang tibuok simbahan ug ang usag-usa magsultig mga pinulongang dili masabtan unya mosulod ang pipila ka ordinaryo nga tawo nga dili mga magtutuo, dili ba moingon sila nga nangabuang kamong tanan? Apan kon ang tanan magsulti sa mensahe sa Dios unya may mosulod nga dili magtutuo o walay hiyas sa pagsabot sa laing pinulongan, sudyaan ug hukman siya sa iyang konsensya tungod sa tanan niyang nabati. Ang iyang tinagoang mga hunahuna mabutyag ug mohapa siya ug mosimba sa Dios. Moingon siya, “Ang Dios ania gayod dinhi uban kaninyo!” Ang gipasabot ko, mga igsoon, mao nga inigtigom ninyo, ang uban mag-awit, ang uban magtudlo, ang uban magwali. Ang uban magsultig lahi nga pinulongan ug ang uban pa gayod maghubad sa kahulogan niini. Kinahanglan nga kining tanan buhaton aron paglig-on sa simbahan. Kon dunay mosulti ug lahi nga pinulongan, kinahanglang duha o tulo lamang. Magbanosbanos sila pagsulti ug lain ang maghubad niini. Apan kon walay makahubad, kinahanglang pahilumon sila diha sa inyong pagsimba ug pasultiha sila ngadto lamang sa ilang kaugalingon ug sa Dios. Duha o tulo lamang kanila nga gihatagan sa mensahe sa Dios ang pasultihon ug ang uban maoy magtimbangtimbang sa ilang gipanulti. Apan kon usa sa mga nagtigom ang nakadawat ug mensahe gikan sa Dios, kinahanglan mohunong ang nagsulti. Mahimo nga kamong tanan magbanosbanos pagsulti sa mensahe sa Dios aron ang tanan makakat-on ug madasig. Ang hiyas sa pagsulti sa mensahe sa Dios kinahanglan ubos sa pagpugong sa nagsulti. Kay ang Dios dili Dios sa kaguliyang kondili sa kalinaw. Ug sama sa tanang mga simbahan sa katawhan sa Dios, ang mga babaye kinahanglan maghilom sa panahon sa pagsimba. Ayaw sila pasultiha. Sumala sa giingon sa Balaod sa mga Judio, kinahanglan dili sila mangulo. Kon buot sila masayod sa usa ka butang, kinahanglan mangutana sila sa ilang bana didto sa ilang pinuy-anan. Makauulaw sa usa ka babaye ang pagsulti sa panahon sa pagtigom sa simbahan. Naghunahuna ba kamo nga naggikan kaninyo ang pulong sa Dios, o kamo ra bay nakadawat niini? Kon may naghunahuna nga siya mensahero sa Dios o may hiyas nga espirituhanon, kinahanglan ilhon niya nga ang gisulat ko kaninyo sugo sa Ginoo. Apan kon dili siya magtagad niini, ayaw siyag tagda. Busa, mga igsoon, paninguhaa ninyo ang pagsulti sa mensahe sa Dios apan ayaw pugngi ang pagsultig lahi nga pinulongan. Kinahanglan ang tanan buhaton ninyo sa husto ug sa mahusay nga paagi. Mga igsoon, pahinumdoman ko kamo sa Maayong Balita nga giwali ko kaninyo. Gidawat ninyo kini ug gibarogan ninyo ang inyong pagtuo. Mao kini ang Maayong Balita, ang mensahe nga akong giwali kaninyo. Maluwas kamo pinaagi sa Maayong Balita kon magpabilin kamo niini nga malig-on—gawas kon taphaw lamang ang inyong pagtuo. Gitudlo ko kaninyo ang akong nadawat nga mahinungdanon kaayo: kini mao nga si Cristo namatay alang sa atong mga sala sumala sa nahisulat sa Kasulatan. Gilubong siya ug sa ikatulo ka adlaw gibanhaw sumala sa nahisulat sa Kasulatan. Nagpakita siya kang Pedro ug unya ngadto sa 12 ka mga apostoles. Unya sa usa ka higayon, nagpakita siya ngadto sa kapin sa 500 sa iyang mga sumusunod ug kadaghanan kanila buhi pa. Unya nagpakita siya kang Santiago ug sa tanang mga apostoles. Sa kataposan nagpakita usab siya kanako bisan tuod ako sama sa usa nga natawo sa dili husto nga panahon. Kay ako ang labing ubos sa tanang mga apostoles ug dili gani ako angay nga tawgog apostol kay gilutos ko man ang simbahan sa Dios. Apan pinaagi sa grasya sa Dios, nahimo akong ingon niini ug ang grasya nga iyang gihatag kanako wala gayod makawang. Labaw hinuon akong naghago kay sa ubang mga apostoles ug kini dili bunga sa akong pagpaningkamot kondili sa grasya sa Dios nga ania kanako. Busa dili mahinungdanon kon ako ang nagwali o sila. Ang mahinungdanon mao nga kami nagwali ug kamo mituo. Kay ang mensahe nag-ingon man nga si Cristo gibanhaw, unsaon man pag-ingon sa pipila kaninyo nga ang mga patay dili banhawon? Kon mao kana, wala diay banhawa si Cristo. Ug kon wala banhawa si Cristo, kawang lamang ang among giwali ug kawang usab ang inyong pagtuo. Ug labaw pa niana, kon ugaling matuod man nga ang mga patay dili banhawon, masayran nga bakak ang among gisulti mahitungod sa Dios kay nag-ingon man kami nga gibanhaw niya si Cristo apan wala diay. Ug kon dili banhawon ang mga patay, wala usab banhawa si Cristo. Ug kon wala banhawa si Cristo, kawang lamang ang inyong pagtuo ug makasasala gihapon kamo. Nagpasabot usab kini nga nangalaglag diay ang mga nagtuo kang Cristo nga nangamatay na. Kon ang atong paglaom kang Cristo kutob ra niining kinabuhia, kita ang labing makaluluoy sa tanang mga tawo. Apan ang tinuod mao nga gibanhaw si Cristo isip garantiya nga kadtong nangamatay banhawon usab. Kay ingon nga ang kamatayon miabot pinaagi sa usa ka tawo, moabot usab ang pagkabanhaw pinaagi sa usa ka tawo. Kay ingon nga nangamatay ang tanang mga tawo tungod sa ilang pagkahiusa kang Adan, banhawon usab ang tanan tungod sa ilang pagkahiusa kang Cristo. Apan ang pagbanhaw sa matag usa himoon sa hustong han-ay: si Cristo maoy una sa tanan, unya mosunod kadtong iya ni Cristo inig-abot na niya. Unya moabot ang kataposan ug buntogon ni Cristo ang tanang pangulo, mga awtoridad ug mga kagamhanan. Unya itugyan niya ang Gingharian ngadto sa Dios nga Amahan. Kay kinahanglan nga maghari si Cristo hangtod mabuntog sa Dios ang tanan niyang mga kaaway ug himoon sila nga tumbanan. Ang kataposang kaaway nga buntogon mao ang kamatayon. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Himoon sa Dios ang tanang butang nga iyang tumbanan.” Hinuon, klaro kaayo nga niini wala mahilakip ang Dios nga nagbuhat aron ang tanang butang mahimong tumbanan ni Cristo. Apan sa dihang ang tanang butang nailalom na sa pagmando ni Cristo, siya mismo, ang Anak, magpailalom sa paghari sa Dios. Ang Dios maoy nagbuhat aron ang tanan mailalom sa pagmando ni Cristo. Si Cristo nagpailalom sa pagmando sa Dios aron ang Dios maoy maghari sa tanan sa hingpit gayod. Karon, unsa na may dangatan niadtong mga tawo nga gibunyagan alang sa mga patay? Unsa may ilang mahimo? Kon tinuod ang giingon nila nga dili banhawon ang mga patay, ngano man nga gibunyagan sila alang sa mga patay? Ug bahin kanamo—nganong sagubangon man namo kanunay ang mga katalagman? Mga igsoon, sa matag adlaw giatubang ko ang kamatayon. Ang garbo ko kaninyo diha kang Cristo Jesus nga atong Ginoo nakaaghat kanako pagbutyag niini. Kon ang pagpakig-away batok sa “bangis nga mga mananap” dinhi sa Efeso tungod lamang sa tawhanong tuyo, unsa may akong makuha? Kon dili banhawon ang mga patay, nan, matod pa sa panultihon, “Mangaon ug manginom kita kay ugma mangamatay man kita.” Ayaw kamo patunto. “Ang daotang mga kauban makadaot sa maayong pamatasan.” Pagtinarong kamo ug ayaw na pagpakasala. Gisulti ko kini aron maulaw kamo kay pipila kaninyo wala makaila sa Dios. Apan adunay mangutana, “Unsaon man pagkabanhaw sa mga patay? Unsa mang lawasa ang ilang maangkon?” Mga buangbuang! Inigpugas ninyog binhi, dili kini moturok gawas kon mamatay una kini. Ug inigpugas ninyo, dili hingkod na nga tanom ang inyong ipugas kondili liso o binhi lamang sama sa trigo ug uban pa. Gihatagan kini sa Dios ug lawas sumala sa iyang gusto ingon man ang matag binhi. Dili managsama ang unod sa tanang binuhat. Lain ang unod sa mga tawo, lain ang sa mga mananap, lain ang sa mga langgam ug lain usab ang sa mga isda. May mga lawas nga langitnon ug may mga lawas nga yutan-on. May kaanyag nga iya sa langitnong mga lawas ug laing matang sa kaanyag sa yutan-ong mga lawas. Ang adlaw may kaugalingong katahom, ang bulan usab may laing katahom ug ang mga bituon may lahi nga katahom kay nagkalainlain ang matang sa katahom sa mga bituon. Ingon niini ang mahitabo sa panahon nga banhawon na ang mga patay. Ang lawas nga ilubong madunot, apan sa pagbanhaw na niini, dili na kini madunot. Gilubong kini nga walay bili ug huyang apan kon banhawon na kini mahimayaon na ug lig-on. Iniglubong niini, lawas kini nga yutan-on apan kon banhawon na kini, lawas na nga espirituhanon. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Ang unang tawo nga si Adan gibuhat nga buhi,” apan ang kataposang Adan mao ang Espiritu nga naghatag ug kinabuhi. Dili ang espirituhanon maoy nag-una kondili ang lawasnon ug mosunod ang espirituhanon. Ang unang Adan gihimo gikan sa abog sa yuta. Ang ikaduhang Adan mianhi gikan sa langit. Ang yutan-on sama sa hinimo gikan sa yuta ug ang langitnon sama niadtong mianhi gikan sa langit. Ingon nga nagsul-ob kita sa dagway sa tawo nga hinimo gikan sa yuta, magsul-ob unya usab kita sa dagway sa Tawo nga gikan sa langit. Mga igsoon, ang buot kong ipasabot mao nga ang hinimo gikan sa unod ug sa dugo dili makaambit sa Gingharian sa Dios, ug ang butang nga madunot dili makaangkon sa kinaiya niadtong walay pagkadunot. Mao kini ang misteryo: dili ang tanan kanato mamatay apan kitang tanan kalit nga mangausab sama kakalit sa usa ka pagpamilok. Mahitabo kini inigtingog sa kataposang trumpeta. Kay inigtingog niini, ang mga patay banhawon aron dili na gayod mamatay. Ug kita mangausab. Kay kining lawas nga madunot kinahanglan magsul-ob sa pagkadili na madunot ug kining lawas nga mamatay, kinahanglang magsul-ob sa pagkadili na mamatay. Busa kon kining lawas masul-oban na sa pagkadili madunot ug kon kining lawas nga mamatay masul-oban na sa pagkadili mamatay, matuman na ang kasulatan nga nag-ingon: “Gilaglag sa dayon ang kamatayon diha sa hingpit nga kadaogan.” “O Kamatayon, hain na ang imong kadaogan? O Kamatayon, hain na ang imong kalala?” Ang kalala sa kamatayon naggikan sa sala ug ang gahom sa sala naggikan sa Balaod. Apan salamat sa Dios nga naghatag kanatog kadaogan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo! Busa, mga minahal kong kaigsoonan, tindog kamo nga lig-on ug dili matarog. Pagkugi kamo kanunay sa inyong pag-alagad sa Ginoo kay nasayod kamo nga ang inyong pag-alagad dili gayod makawang. Mahitungod sa ihinabang alang sa katawhan sa Dios: buhata usab ninyo ang akong gipabuhat sa mga simbahan sa Galacia. Sa unang adlaw sa matag semana, ang usag-usa kaninyo maggahin gayod ug kuwarta sumala sa inyong kinitaan ug tigumon kini aron maandam na inig-anha ko. Unya ipadala ko ang mga tawo nga inyong napili uban sa sulat sa pagpailaila aron dad-on nila sa Jerusalem ang inyong gasa. Kon kinahanglanon nga moadto ako, pakuyogon ko sila. Nagplano ako nga moagi sa Macedonia. Gikan didto moanha ako kaninyo. Tingali magpabilin usa ako uban kaninyo. Tingali makig-uban ako kaninyo sa tibuok nga tingtugnaw ug unya matabangan ako ninyo pagpadayon sa akong panaw bisan asa ako moadto. Kay dili ako buot makigkita kaninyo sa mubong panahon lamang. Nagtinguha ako pagpakig-uban kaninyo sulod sa taastaas nga panahon kon motugot ang Ginoo. Apan magpabilin ako diri sa Efeso hangtod sa adlaw sa Pentecostes. May dakong kahigayonan dinhi alang sa mapuslanong buhat bisan tuod adunay daghang mga kaaway. Kon moanha kaninyo si Timoteo, abiabiha gayod siya kay sama kanako, nag-alagad siya sa Ginoo. Ayaw siya tamaya kondili tabangi siya pagpadayon sa iyang panaw nga malinawon aron mahibalik siya kanako kay gipaabot ko siya nga mahibalik uban sa mga kaigsoonan. Mahitungod sa atong igsoon nga si Apolos, makadaghan ko na siya dasiga pagduaw kaninyo uban sa mga kaigsoonan apan wala niya batia nga kinahanglan moanha siya karon. Hinuon, kon makahigayon, moanha ra siya. Pagbantay kamo. Pagmalig-on diha sa pagtuo. Pagmaisogon ug pagmakusganon. Buhata ang tanan diha sa gugma. Nasayod kamo mahitungod kang Estefanas ug sa iyang panimalay. Sila maoy unang mga Cristohanon didto sa Grecia ug sila nag-alagad sa katawhan sa Dios. Hangyoon ko kamo pagsunod sa mga pangulo nga sama kanila ug sa mga tawo nga nagbuhat uban kanila. Nalipay ako sa pag-abot ni Estefanas, ni Fortunato ug ni Acaico. Sila ang ilis ninyo samtang wala kamo diri ug nakadasig sila kanako ingon man kaninyo. Angay pasidunggan ang mga tawo nga sama kanila. Nangomusta kaninyo ang mga simbahan sa lalawigan sa Asia. Si Priscila ug si Aquila ug ang mga magtutuo nga nagtiguman sa ilang balay kinasingkasing nga nangomusta kaninyo diha sa Ginoo. Nangomusta usab kaninyo ang tanang kaigsoonan diri. Paghimamatay kamo uban sa halok nga inigsoon. Ako, si Pablo, mao gayod ang nagsulat niining pangomusta. Tinunglo ang wala mahigugma sa Ginoo. Marana tha —Balik na, among Ginoo! Ang grasya sa atong Ginoong Jesus mag-uban kaninyo. Ang akong gugma mag-uban kaninyong tanan diha kang Cristo Jesus. Gikan kang Pablo, apostol ni Cristo Jesus tungod sa pagbuot sa Dios, ug gikan kang Timoteo nga atong igsoon— Alang sa simbahan sa Dios sa Corinto ug sa tanang katawhan sa Dios sa tibuok Acaya: Hinaot unta nga ang Dios nga atong Amahan ug ang Ginoong Jesu-Cristo maghatag kaninyog grasya ug kalinaw. Pasalamatan nato ang Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ang maluluy-ong Amahan ug Dios nga tinubdan sa tanang pagdasig. Nagdasig siya kanato diha sa tanan natong kalisdanan aron kita makadasig usab niadtong anaa sa tanang kalisdanan pinaagi sa samang pagdasig nga nadawat nato gikan sa Dios. Ingon nga miambit kita sa daghang mga pag-antos ni Cristo, makaambit usab kita sa naghingapin nga kadasig pinaagi kang Cristo. Kon gisakit kami, alang kana sa inyong kadasig ug kaluwasan. Ug kon gidasig kami, kana alang sa inyong kalipay nga maoy molig-on kaninyo aron uban ang pailob maantos ninyo ang mga kalisdanan nga giantos usab namo. Busa dili gayod matarog ang among pagsalig kaninyo kay nasayran man namo nga sa inyong pag-ambit sa among pag-antos, makaambit usab kamo sa kalipay nga among nadawat. Mga igsoon, buot namo nga masayran ninyo ang among mga kalisdanan didto sa lalawigan sa Asia. Hilabihan kapait ug kabug-at ang giantos namo nga tungod niini nawad-an kamig paglaom nga mabuhi pa. Daw gipahamtangan kami sa silot sa kamatayon. Apan nahitabo kini aron dili kami magsalig sa among kaugalingon kondili sa Dios nga nagbanhaw sa mga patay. Ug giluwas kami niya gikan sa makalilisang nga katalagman sa kamatayon ug luwason usab kami niya sa umaabot pang mga katalagman. Naglaom kami nga buhaton gayod niya kini. Tabangi gayod kami pinaagi sa pag-ampo. Ug tungod kay daghan na man ang mag-ampo alang kanamo, daghan usab ang magpasalamat sa Dios tungod sa mga panalangin nga amo unyang madawat agig tubag sa daghang mga pag-ampo. Ikapasigarbo namo nga ang among konsensya nagpamatuod nga putli ug matinud-anon ang among pagkinabuhi niining kalibotana ug labi na ang among relasyon kaninyo. Kini dili pinaagi sa yutan-ong kaalam kondili sa grasya sa Dios. Nasiguro ko kining tanan, busa sa una, nagplano ako sa pagduaw kaninyo aron kahatagan ko kamog dobleng panalangin. Kay nagplano ako pagduaw kaninyo sa akong pagpaingon sa Macedonia ug mohapit ako diha sa akong pagbalik aron kamo makatabang alang sa akong pag-adto sa Judea. Nagpaila ba kini nga mabalhinon ako sa akong mga plano? Sama ba ako sa kadaghanan nga dalidalion lang ang pagtando o pagbalibad sa samang higayon? Ingon nga matinud-anon ang Dios, ang gisulti namo kaninyo dili usahay “Oo” ug usahay “Dili”. Kay si Jesu-Cristo, ang Anak sa Dios, nga giwali namo ni Silas ug ni Timoteo nganha kaninyo dili usahay “Oo” ug usahay “Dili.” Apan diha kaniya kanunay gayod nga “Oo”. Kay ang tanang saad sa Dios matuman gayod diha kang Cristo. Tungod niini moingon kita “Amen” pinaagi kang Cristo alang sa himaya sa Dios. Ang Dios gayod ang naghatag kanatog kasigurohan diha kang Cristo. Ang Dios mao gayod ang nagpili kanato ug gipatikan kita niya sa timaan nga kita iya na ug gihatagan kita niya sa Espiritu Santo dinhi sa atong kasingkasing ingon nga pasalig. Nasayod ang Dios sa akong kasingkasing ug siya saksi niini nga alang sa inyong kaayohan, wala ako moanha sa Corinto. Dili sa ingon nga kami ang magbuot sa inyong pagtuo kay lig-on man ang inyong pagtuo. Hinuon, nagbuhat kami uban kaninyo aron kamo malipay. Busa nakahukom ako nga dili na lang moanha kaninyo pag-usab aron dili ko kamo kahatagag kaguol. Kay kon hatagan ko kamog kaguol, kinsa na man unya ang maglipay kanako? Dili ba kamo ra usab? Busa gisulatan ko kamog ingon niadtong sulata aron inig-anha nako diha dili ako kahatagag kaguol niadtong angay untang molipay kanako. Kay nasiguro ko nga kon malipay ako, malipay usab kamo. Naguol ako pag-ayo ug nahasol ug naghilak ako sa pagsulat ko kaninyo niadtong sulata dili aron paghatag kaninyog kaguol kondili aron sa pagpaila kaninyo nga gimahal ko kamo pag-ayo. Kon aduna man kaninyoy nakapasubo, gibuhat niya kini dili kanako kondili, kon subayon gyod, kaninyong tanan hinuon. Apan dili na lang ko magdaghan pa ug sulti. Igo na ang silot nga gipahamtang kaniya sa kadaghanan ninyo. Busa pasayloa na ninyo siya ug dasiga aron dili siya maguol pag-ayo ug unya mawad-an sa iyang pagtuo. Tungod niini hangyoon ko kamo nga ipaila ninyo kaniya nga gimahal gayod ninyo siya. Kay gisulatan ko kamo niadtong sulata aron pagsuta kon nagtuman ba kamo sa tanang gitudlo ko kaninyo. Ang gipasaylo ninyo gipasaylo ko usab. Kay kon ako mopasaylo, kon ugaling aduna may angay nakong pasayloon, kana akong buhaton tungod kaninyo diha sa atubangan ni Cristo. Sa ingon niini, dili kita mabuntog ni Satanas kay nasayod man kita sa iyang mga laraw. Sa pag-abot ko sa Troas aron pagwali sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo, giandam na sa Ginoo ang maong dapit alang niining buhata. Apan nabalaka ako pag-ayo kay wala man nako makit-i didto ang atong igsoon nga si Tito. Busa nanamilit ako sa katawhan didto ug mipadayon sa Macedonia. Apan salamat sa Dios nga diha sa atong pagkahiusa kang Cristo kanunay siyang nangulo kanato ngadto sa kadaogan. Gamiton kita sa Dios sa pagsangyaw sa humot nga mensahe mahitungod kang Cristo ngadto sa tanang katawhan. Kay sama kita sa alimyon sa insenso nga gisunog ni Cristo alang sa Dios. Mangalimyon kini ngadto sa mga linuwas ug niadtong nangalaglag. Alang niadtong nangalaglag, mao kini ang baho nga makamatay apan niadtong ginaluwas mao kini ang kahumot nga makapabuhi. Busa kinsa man ang takos sa maong buhat? Dili kami sama sa kadaghanan nga nagsangyaw sa mensahe sa Dios ingon nga kini usa ka baratong butang nga igbabaligya. Apan tungod kay ang Dios nagsugo man kanamo, nagsangyaw kami nga matinud-anon diha sa iyang atubangan ingon nga mga sulugoon ni Cristo. Nagpasabot ba kini nga nagpasigarbo na usab kami sa among kaugalingon? Sama ba kami sa uban nga nagkinahanglan pag mga sulat sa pagrekomendar sa among kaugalingon nganha kaninyo o gikan kaninyo? Kamo mismo ang among sulat nga nasulat sa among kasingkasing aron maila ug mabasa sa tanan. Klaro nga si Cristo gayod maoy nagsulat niining sulata ug gipadala niya kini pinaagi kanamo. Nasulat kini dili pinaagi sa tinta diha sa mga papan nga bato kondili diha sa kasingkasing sa mga tawo pinaagi sa Espiritu sa Dios nga buhi. Gisulti namo kini kay misalig man kami sa Dios pinaagi kang Cristo. Kami walay igong katakos sa pag-angkon nga makahimo kami sa maong buluhaton. Ang among katakos naggikan sa Dios kay siya ang naghimo kanamong takos sa pag-alagad sa bag-ong kasabotan. Kining bag-ong kasabotan dili balaod nga sinulat kondili iya sa Espiritu. Ang sinulat nga balaod nagpahamtang sa kamatayon apan ang Espiritu naghatag ug kinabuhi. Ang Balaod nga gikulit diha sa mga papan nga bato gihatag uban sa masanag nga himaya sa Dios, ug ang katawhan sa Israel wala makatutok sa nawong ni Moises kay sulaw ra kaayo kini bisan ug ang kasanag nagkahanaw na. Kon ang Balaod nga nagpahamtang sa kamatayon gihatag uban sa hilabihang kasulaw, mas masulaw pa ang iya sa Espiritu! Kon ang paghatag sa Balaod nga nagdalag silot giubanag kasulaw, mas masulaw pa ang paghatag sa bag-ong kasabotan nga nagdalag kaluwasan. Kon itandi niining maong kasulaw, ang kasulaw kaniadto nahanaw na. Kay kon kadtong milungtad lang sa makadiyot adunay kasulaw, unsa pa kaha kasulaw kadtong molungtad sa walay kataposan! Masaligon kami tungod kay ania man kanamo kining maong paglaom. Dili kami sama kang Moises nga nagtaptap sa iyang nawong aron ang katawhan sa Israel dili makakita sa pagkawala sa nagkahanaw nga kasanag. Dili sila makasabot kay hangtod niining adlawa ang ilang mga salabotan gitaptapan gihapon sa maong taptap samtang magbasa sila sa mga basahon sa daang kasabotan. Makuha lamang ang maong taptap kon ang tawo mahiusa kang Cristo. Bisan karon, inigbasa nila sa Balaod ni Moises, gitaptapan gihapon ang ilang mga salabotan. Apan sa dihang ang tawo moduol sa Ginoo, kining maong taptap matangtang. Ang Ginoo mao ang Espiritu ug hain gani ang Espiritu sa Ginoo anaay kagawasan. Kitang tanan naglarawan sa himaya sa Ginoo pinaagi sa atong mga nawong nga dili tinaptapan. Busa gipang-usab kita ngadto sa iya gayong dagway, sa labi pang dako nga himaya. Ang maong himaya naggikan sa Ginoo nga mao ang Espiritu. Busa wala kami kawad-i sa kadasig kay ang Dios sa iyang kaluoy naghatag man kanamo niining maong pagpangalagad. Gisalikway namo ang tanang tinago ug makauulawng mga buhat. Wala kami manlimbong o magtuis sa pulong sa Dios. Nagkinabuhi kami diha sa kahayag sa kamatuoran atubangan sa Dios ug among gipaningkamotan nga ang mga tawo walay ikasaway kanamo. Kay kon wala hisabti ang Maayong Balita nga among giwali, ang wala makasabot niini kadto rang wala mangaluwas. Dili sila motuo niini tungod kay gibutaan man sa dios niining kalibotana ang ilang mga hunahuna. Busa dili sila makakita sa kahayag sa Maayong Balita mahitungod sa himaya ni Cristo nga mao ang sibo nga dagway sa Dios. Kay ang giwali namo dili ang among kaugalingon kondili ang Ginoo nga si Jesu-Cristo ug nga kami inyong mga sulugoon tungod kang Jesus. Ang Dios nga miingon, “Gikan sa kangitngit modan-ag ang kahayag!” mao ang Dios nga nagpadan-ag sa iyang kahayag sulod sa atong kasingkasing aron paghatag kanato sa kahibalo mahitungod sa himaya sa Dios nga nagdan-ag diha sa nawong ni Cristo. Apan kami nga nagbaton niining espirituhanong bahandi nahisama sa mga kulon nga hinimo gikan sa lapok aron sa pagpakita nga ang labing dakong gahom iya sa Dios ug dili amoa. Gisakit kami sa tanang paagi, apan wala gayod mapukan; naglibog apan wala gayod kawad-ig paglaom. Gilutos kami sa mga tawo apan wala gayod biyai sa Dios ug bisan tuod gidagmalan sa makadaghan, wala kami mamatay. Sa tanang panahon gidala namo sa among lawas ang kamatayon ni Jesus aron ang iyang kinabuhi usab makita dinhi sa among lawas. Sa tibuok namong kinabuhi kanunay kaming namiligro nga mamatay tungod kang Jesus aron makita ang iyang kinabuhi dinhi sa among lawas nga may kamatayon. Kini nagpasabot nga dinhi kanamo, ang kamatayon maoy naggahom apan diha kaninyo maoy naggahom ang kinabuhi. Ang kasulatan nag-ingon, “Misulti ako tungod kay mituo man ako.” Sa samang diwa sa pagtuo, misulti usab kami tungod kay mituo man kami. Kay nasayod kami nga ang Dios nga nagbanhaw sa Ginoong Jesus magbanhaw usab kanamo uban kang Jesus, ug iya kaming dad-on uban kaninyo ngadto sa iyang atubangan. Gibuhat kining tanan alang kaninyo ug sa magakadaghan ang mga tawo nga makadawat sa grasya sa Dios, molabi kadaghan ang mga pag-ampo sa pasalamat alang sa himaya sa Dios. Tungod niini wala gayod kami kawad-ig kadasig. Bisag nag-anam nag kahugo ang among lawas, ang among espiritu gilig-on adlaw-adlaw. Ug kining gamay ug lumalabay nga kalisdanan nga among giantos naghatag kanamog labihan kadako ug walay kataposang himaya nga labaw kaayo kay sa mga kalisdanan. Kay wala kami magtan-aw sa mga butang nga makita, kondili sa mga butang nga dili makita kay ang mga butang nga makita dili molungtad ug dugay apan ang mga butang nga dili makita walay kataposan. Kay nasayod kita nga inigkaguba na niining atong gipuy-an nga payag dinhi sa yuta nga mao ang atong lawas, hatagan kita sa Dios ug puloy-anan didto sa langit. Kini maoy usa ka puloy-anan nga walay kataposan ug siya gayod ang nagbuhat. Sa pagkakaron nanghupaw kita kay dako kaayo ang atong tinguha nga masul-oban na kita sa atong puloy-anan nga atua sa langit. Kay kon masul-oban na gud kita niini, dili na kita mapalgan nga hubo. Samtang nagpuyo pa kita niining yutan-ong puloy-anan, nag-agulo kita kay nabug-atan sa alantuson, dili tungod kay buot kitang mahubuan sa atong yutan-ong lawas kondili buot kitang masul-oban sa langitnong lawas aron ang may kamatayon lamyon sa kinabuhi. Ang Dios mao ang nag-andam kanato alang sa maong kausaban ug gihatagan kita niya sa iyang Espiritu ingon nga pasalig sa tanan nga iyang gitagana alang kanato. Busa kanunay kitang masaligon kaayo. Nasayod kita nga samtang ania kita niining lawasa, layo kita sa Ginoo kay nagkinabuhi man kita pinaagi sa pagtuo ug dili pinaagi sa atong makita. Kita masaligon kaayo ug palabihon nato nga mamiya kita niining lawasa ug makig-uban sa Ginoo. Apan labaw sa tanan, buot kitang magpahimuot kaniya bisan dinhi sa atong puloy-anan o didto. Kay kinahanglan moatubang kitang tanan kang Cristo aron iyang hukman aron ang tagsatagsa makadawat sa angay kaniya sumala sa iyang nabuhat, maayo o daotan, dinhi sa kalibotan. Busa tungod kay may kahadlok ug pagtahod man kami sa Ginoo, naningkamot kami pagkabig ug mga tawo. Ang Dios nakaila kanamo sa hingpit ug naglaom ako nga sa inyong kasingkasing nakaila usab kamo kanamo. Wala kami magrekomendar pag-usab sa among kaugalingon nganha kaninyo kondili naningkamot kami sa paghatag kaninyog maayong katarongan aron kami inyong ikapasigarbo. Sa ingon makatubag kamo niadtong nagpasigarbo sa kaugalingon pinasikad sa ilang kahimtang ug dili sa kinaiya. Kay kon nangabuang man kami, kini tungod sa Dios. O kon maayo ang among panghunahuna, kini tungod kaninyo. Kay giharian kami sa gugma ni Cristo ug kay nasayod kami nga may usa ka tawo nga namatay alang sa tanan ug kini nagpasabot nga ang tanang mga tawo nakaambit sa iyang kamatayon. Namatay siya alang sa tanang mga tawo aron ang mga buhi dili na magkinabuhi alang sa ilang kaugalingon kondili alang kaniya nga namatay ug gibanhaw tungod kanila. Busa dili na kami maghukom kang bisan kinsa pinaagi sa tawhanong sukdanan. Kaniadto among gihukman si Cristo sa tawhanong sukdanan apan karon dili na kini namo buhaton. Kay bisan kinsa nga nahiusa kang Cristo, bag-o na siyang binuhat. Ang daan miagi na ug ang bag-o miabot na. Gibuhat sa Dios kining tanan ug siya usab ang nagpasig-uli kanato ngadto kaniya pinaagi kang Cristo ug gihatagan kita niya sa buluhaton sa pagpasig-uli sa uban ngadto kaniya. Maoy among mensahe nga ang Dios pinaagi kang Cristo nagpasig-uli sa tanang tawo ngadto sa iyang kaugalingon. Ang Dios wala na mag-isip sa ilang mga sala, ug gihatagan kami niya sa mensahe unsaon niya pagpasig-uli kanila ngadto kaniya. Busa ania kami gipadala ni Cristo ug sama ra nga ang Dios gayod ang nangaliyupo kaninyo pinaagi kanamo. Sa ngalan ni Cristo, naghangyo kami kaninyo nga makig-uli kamo sa Dios. Walay sala si Cristo apan gipakamakasasala siya sa Dios aron kita, sa atong pagkahiusa kaniya, makabaton sa pagkamatarong sa Dios. Busa ingon nga mga katabang sa Dios, naghangyo kami kaninyo nga dili ninyo himoong kawang ang grasya sa Dios nga inyong nadawat. Kay nag-ingon ang Dios, “Gidungog ko kamo sa takna nga akong gikahimut-an, ug gitabangan ko kamo sa adlaw sa kaluwasan.” Mao na kini ang takna sa pagdawat sa kaluoy sa Dios. Karon mao ang adlaw sa kaluwasan! Gilikayan namo ang paghimog kapandulan aron walay makasaway sa among buhat. Hinuon, sa tanang gibuhat namo, among gipakita nga mga sulugoon kami sa Dios pinaagi sa mapailubong pag-antos sa mga kasamok, sa mga kakulian ug sa mga kalisdanan. Gipamunalan kami, gipriso, ug gisamok sa mga tawo. Nahago kami pag-ayo ug kanunay nga walay tulog ug walay kaon. Gipakita namo nga kami mga sulugoon sa Dios pinaagi sa among kaputli, kaalam, pailob, kaluoy ug pinaagi sa Espiritu Santo ug sa among matuod nga gugma ingon man sa among matinud-anon nga pagpanulti ug sa gahom sa Dios. Ania kanamo ang pagkamatarong ingon nga among hinagiban sa pag-asdang ug pagpanalipod sa among kaugalingon. Gipasidunggan ug gipakaulawan kami, gitamay ug gidayeg. Giisip kami nga mga bakakon bisag nagsulti kami sa matuod. Bisan dili inila, naila kami pag-ayo; bisan daw mga patay kami apan buhi sumala sa inyong nakita. Bisag gikastigo, wala kami mamatay; bisan may kaguol, malipayon gihapon kami; mga kabos kami, apan daghang nangadato sa espirituhanong butang tungod kanamo; daw mga walay nahot kami, apan tag-iya diay sa tanang butang. Minahal nga mga higala sa Corinto, gisultihan kamo namo sa walay lipudlipod ug gibuksan namo ang among kasingkasing alang kaninyo. Wala namo takpi ang among kasingkasing kondili kamo hinuon ang nagtak-op sa inyong kasingkasing. Nagsulti ako kaninyo karon sama nga kamo akong mga anak: ipakita kanamo ang samang pagbati nga among gibatonan alang kaninyo. Buksi usab pag-ayo ang inyong mga kasingkasing! Ayaw kamo pakighiusa sa mga dili magtutuo, kay dili gayod magkasinabot ang matarong ug ang daotan o mag-ambitanay ang kahayag ug ang kangitngit. Dili gayod magkauyon si Cristo ug si Belial. Kay managsama ba gud ang magtutuo ug ang dili magtutuo? Magkasabot ba ang templo sa Dios ug ang sa mga diosdios? Dili! Kay kita ang templo sa Dios nga buhi. Sumala sa gisulti sa Dios, “Magpuyo ako ug makig-uban sa akong katawhan. Mahimo ako nga ilang Dios, ug mahimo sila nga akong katawhan.” Busa ang Ginoo nag-ingon, “Bulagi sila ug paglain gikan kanila. Ayaw kamo paghikap sa hugaw, ug dawaton ko kamo. Ako mahimong inyong amahan, ug kamo mahimong akong mga anak, nag-ingon ang Ginoo nga Labing Gamhanan.” Minahal kong mga igsoon, tungod niining mga saad alang kanato, hinloan ta ang atong kaugalingon gikan sa bisan unsa nga makahugaw sa lawas ug espiritu. Maningkamot kita nga mahingpit sa pagkabalaan diha sa pagkinabuhi nga mahadlokon sa Dios. Hatagi kamig luna sa inyong kasingkasing. Wala kami makabuhat ug sayop kang bisan kinsa ug wala kami mangdaot o mamintaha kang bisan kinsa. Wala ko kini isulti aron paghukom kaninyo kay sa giingon ko na kaniadto, mahal kaayo kamo namo ug tungod niini walay makabulag kanato, kamatayon man o bisan unsa niining kinabuhia. Dako kaayo ang akong pagsalig ug garbo kaninyo. Sa tanan namong kalisdanan puno gihapon ako sa kadasig ug kalipay. Wala kami pahulay bisan didto sa Macedonia. Sa tanang paagi gilisudlisod kami. Adunay panag-away bisan asa, unya giabot kamig kahadlok. Apan ang Dios nga nagdasig sa mga masulob-on, nagdasig kanamo pinaagi sa pag-abot ni Tito. Ug dili kay ang iyang pag-abot ra ang nakalipay kanako kondili ang gibalita usab niya mahitungod sa inyong pagdasig kaniya. Gisultihan kami niya sa dako ninyong tinguha sa pagpakigkita kanako ingon man sa inyong kasubo ug nga andam kamo sa paglaban kanako busa labi akong malipayon karon. Kay bisan ug nakapasubo kaninyo kadtong akong sulat, wala ako magbasol nga gisulat ko kadto. Hinuon nasubo usab ako kay nasayod ako nga ang maong sulat nakapasubo man kaninyo bisan ug sa makadiyot lamang. Apan karon malipayon ako dili tungod kay gihatagan ko kamo ug kasubo kondili nga ang kasubo nakapahinulsol kaninyo. Kadtong kasuboa gigamit sa Dios ug busa wala kami makabuhat kaninyo ug kadaot. Kay ang diosnong kasubo makapahinulsol ug magtultol kaninyo ngadto sa kaluwasan ug dili kini angay basolan! Apan kamatayon ang sangpotan sa kalibotanong kasubo. Tan-awa, dili ba nadasig kamo tungod kay gigamit sa Dios ang inyong kasubo aron ipakita ninyo nga dili kamo sad-an? Nakapasuko kini kaninyo, nakapahingawa, nakahatag kaninyog tinguha sa pagpakigkita kanako ug nakadasig kaninyo sa pagsilot sa sayop nga binuhatan. Gipakita ninyo nga wala kamoy sala niining tanan. Busa gisulat ko kadtong sulata dili tungod kaniya nga nasayop o kaniya nga gibuhatan sa sayop kondili aron makita atubangan sa Dios ang katiunay sa inyong paghigugma kanamo. Busa nadasig kami. Ug gawas nga nadasig kami, nalipay usab kami sa hilabihan sa pagkasayod namo sa kalipay nga inyong gidulot kang Tito. Gipasigarbo ko kamo kaniya ug wala ako ninyo pakyasa kay ang tanan iya mang nasuta nga tinuod gayod. Busa midugang ang iyang gugma alang kaninyo sa matag hinumdom niya nga kamo andam sa pagtuman ug sa pagdawat kaniya uban ang pagtahod ug pagtamod. Malipayon ako kaayo nga kamo kasaligan ko sa hingpit. Mga igsoon, buot namo nga masayod kamo sa nahimo sa mga simbahan didto sa Macedonia tungod sa grasya sa Dios. Gisulayan sila pag-ayo pinaagi sa mga kalisdanan nga ilang gisagubang apan ang ilang kalipay labihan kadako ug tungod niini naghingapin ang ilang pagkamahinatagon bisan sila mga kabos kaayo. Makapamatuod ako nga sumala sa ilang maarangan ug labaw pa gani niana, naghatag sila gikan sa kaugalingong kabubut-on. Mihangyo sila kanamo ug gani namugos nga tugotan sila sa pagtabang sa katawhan sa Dios didto sa Judea. Ug ang gibuhat nila labaw pa kaayo kay sa among gipaabot! Una sa tanan, gitugyan nila ang ilang kaugalingon ngadto sa Ginoo ug unya, isip pagbuhat sa kabubut-on sa Dios, gituman usab nila kami. Gisugdan ni Tito kining buhata uban kaninyo busa gihangyo namo siya nga padayonon ug humanon kining talagsaong pag-alagad diha sa gugma. Madagayaon kamo sa pagtuo, sa panulti, sa kahibalo, sa inyong tinguha sa pagtabang, ug sa inyong paghigugma kanamo. Busa buot kami nga magmadagayaon usab kamo sa inyong paghatag diha sa gugma. Wala ako maghimog bisan unsang mga lagda. Apan buot kong masayran kon tinuod ba gayod ang inyong gugma pinaagi sa pagpakita kon unsa ka mainiton ang uban sa pagtabang. Kay nasayod kamo sa grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Bisan siya dato, nagpakakabos siya tungod kaninyo aron madato kamo pinaagi sa iyang kakabos. Mao kini ang akong hunahuna niining butanga: labing maayo nga inyong tiwason karon ang buhat nga inyong gisugdan sa miaging tuig. Kamo ang nag-una dili lamang sa pagbuhat kondili sa pagtinguha usab sa pagbuhat. Busa padayona ug taposa ang buhat! Pagmadasigon kamo sa pagtapos niini sama sa inyong pagplano niini ug hatag kutob sa inyong mahimo. Kon gusto gayod kamong mohatag, dawaton sa Dios ang inyong gasa pinasikad nianang anaa kaninyo ug dili nianang wala diha kaninyo. sumala sa giingon sa kasulatan, “Ang daghag nakuha wala masobrahi, ug ang diyutayg nakuha wala makulangi.” Gipasalamatan namo ang Dios sa iyang paghatag kang Tito ug kadasig nga sama sa iyang gihatag kanamo aron pagtabang kaninyo! Dili lamang kay misugot siya sa among hangyo kondili tungod sa iyang kadasig sa pagtabang, mianha siya kaninyo sa kaugalingon niyang kabubut-on. Among gipauban kaniya ang usa ka igsoon nga tinamod kaayo sa mga simbahan tungod sa iyang pagwali sa ebanghelyo. Ug labot pa, gipili siya ug gitudlo sa mga simbahan sa pagpanaw uban kanamo samtang magpadayon kami niining pag-alagad diha sa gugma alang sa himaya sa Ginoo ug sa pagpakita nga kami buot gayod motabang. Nagmatngon gayod kami aron walay magmulo sa among pagdumala niining dako kaayong gasa. Maoy tuyo namo ang pagbuhat sa matarong dili lamang atubangan sa Ginoo kondili sa mga tawo usab. Busa gipauban namo kanila ang atong igsoon. Makadaghan na namo siya sulayi ug nakit-an nga madasigon siya sa daghang mga butang. Ug karon nga dako na kaayo ang pagsalig niya kaninyo, labi pa siyang madasigong motabang kaninyo. Mahitungod kang Tito, kauban ko siya sa pagtabang kaninyo ug ang kaigsoonan nga mikuyog kaniya mao ang mga pinadala sa mga simbahan ug nagpasidungog sila kang Cristo. Busa ipakita kanila ang inyong gugma aron ang tanang simbahan masayod niini ug makita nila nga husto kami sa among pagpasigarbo mahitungod kaninyo. Dili na kinahanglan nga sulatan ko pa kamo mahitungod sa hinabang nga gipadala ngadto sa katawhan sa Dios sa Judea. Nasayod ako nga andam kamo sa pagtabang ug gipasigarbo ko kamo sa katawhan sa Macedonia. Giingnan ko sila nga ang mga kaigsoonan sa Acaya andam sa pagtabang sukad pa sa miaging tuig ug ang kasibot ninyo nakadasig sa kadaghanan nila. Karon gipadala ko kining mga kaigsoonan aron dili makawang ang among pagpasigarbo mahitungod kaninyo niining bahina kondili andam kamo sa pagtabang sa gikaingon ko na. Kay kon mokuyog kanako ang mga taga-Macedonia ug mahibaloan nila nga dili diay kamo andam, maulawan gayod kami pag-ayo tungod sa dako namong pagsalig kaninyo ug bisan kamo maulawan usab. Busa nahunahunaan ko nga gikinahanglang hangyoon ko kining kaigsoonan nga mouna pag-anha kaninyo aron andamon nilang daan ang gasa nga inyong gisaad. Unya inig-abot ko diha, andam na ang tanan. Magpaila kini nga kamo naghatag tungod sa gugma ug dili tungod kay napugos kamo. Timan-i nga ang nagpugas ug diyutay, mag-anig diyutay. Apan ang nagpugas ug daghan, mag-anig daghan. Busa kinahanglan nga maghatag ang matag usa sumala sa iyang gusto, ug dili magsubo o maghunahuna nga gipugos siya, kay ang Dios nahigugma sa malipayong naghatag. Ug ang Dios makahimo pagbubo sa tanang grasya nganha kaninyo aron kahatagan ug katagbawan ang tanan ninyong panginahanglan ug makahatag kamo nga madagayaon alang sa tanang maayong buhat. Sumala sa giingon sa kasulatan, “Siya mahinatagon kaayo sa mga kabos ug walay kataposan ang iyang kaluoy.” Ug ang Dios, nga maoy naghatag ug binhi ngadto sa magpupugas ingon man sa pan aron kan-on, maghatag usab kaninyo sa binhi nga inyong gikinahanglan. Patubuon niya kini aron makaani kamo ug dako gikan sa inyong pagkamahinatagon. Himoon kamo niya nga madagayaon sa tanang butang aron magmahinatagon kamo sa tanang panahon ug daghan unya ang magpasalamat sa Dios sa inyong gasa nga ilang madawat pinaagi kanamo. Kay kining pag-alagad nga gihimo ninyo dili lamang magsangkap sa mga kinahanglan sa katawhan sa Dios kondili mosangpot usab sa madagayaong pagpasalamat ngadto sa Dios. Ug tungod sa kamatinud-anon sa inyong pag-alagad, daghan ang magpasidungog sa Dios gumikan sa inyong pagtuman sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo ug sa inyong pagkamahinatagon kanila ug sa uban pa. Busa, uban sa dakong paghigugma, mag-ampo sila alang kaninyo tungod sa talagsaong grasya nga gipakita sa Dios kaninyo. Pasalamatan nato ang Dios niining bililhon kaayong gasa! Ako, si Pablo, nga giingong mapainubsanon kon atubang kaninyo apan isog kon layo, nangaliyupo kaninyo. Tungod sa kalumo ug kaluoy ni Cristo, hangyoon ko kamo: ayaw ako ninyo pugsa nga mangisog inig-anha ko diha! Sigurado gyod nga kasab-an ko kadtong naghukom nga kami kuno nagbuhat nga dinasig sa kalibotanong tinguha. Tinuod nga nagpuyo kami sa kalibotan apan dili kami makig-away tungod sa kalibotanong tinguha. Ang mga hinagiban nga gigamit namo sa among pagpakig-away dili mga hinagiban sa kalibotan kondili gamhanang mga hinagiban sa Dios nga molumpag sa mga kota sa sayop nga mga pangatarongan. Gipukan namo ang tanang babag nga gigamit sa mapagarbohon batok sa kahibalo mahitungod sa Dios ug gibihag namo ang tanang hunahuna ug gipasunod kang Cristo. Ug human kapamatud-i ninyo ang inyong hingpit nga pagkamasinugtanon, andam kami sa pagsilot kang bisan kinsa nga mosupak. Ang inyong gitan-aw mao ra ang makita sa mata. May naghunahuna ba nga siya iya ni Cristo? Kon aduna, papamalandonga siya pag-usab mahitungod sa iyang kaugalingon kay kon siya iya ni Cristo, mao usab kami. Kay dili ko ikaulaw bisag labihan ra ang akong pagpasigarbo sa gahom nga gihatag sa Ginoo kanamo aron sa paglig-on kaninyo ug dili sa paglumpag. Ayaw ninyo sabta nga gihulga ko kamo pinaagi sa akong mga sulat. Adunay nag-ingon nga bug-at ug puno sa kaisog ang akong mga sulat apan sa inatubangay huyang kuno ako ug dili makadani ang akong pagpanulti. Angay masayod kining mga tawhana nga walay kalainan ang gisulat namo kon kami atua sa layo ug sa buhaton namo kon kami uban kaninyo. Hinuon, dili kami mangahas aron ilhon o itandi ang among kaugalingon niadtong naghunahuna nga labaw sila. Pagkabuang gayod nila! Naghimo silag ilang kaugalingong mga sukdanan aron pagsukod ug paghukom sa ilang kaugalingon! Apan wala kami maghinobra sa among pagpasigarbo kondili gipasubay namo kini sa mga utlanan nga gilatid sa Dios alang kanamo ug kini naglakip sa among buhat diha kaninyo. Kamo anaa sa sulod sa maong utlanan busa wala kami maglapas niini pinaagi sa among pag-anha kaninyo aron pagdala sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo. Wala kami magpasigarbo sa buluhaton nga nabuhat sa uban lapas sa mga utlanan nga gilatid sa Dios alang kanamo. Naglaom hinuon kami nga motubo unta ang inyong pagtuo ug molambo ang among pagbuhat uban kaninyo. Unya makasangyaw na kami sa Maayong Balita sa uban pang kanasoran. Dili kami mangangkon sa buhat nga nahimo na sa uban sa dapit nga gihatag sa Dios kanila. Apan sumala sa giingon sa kasulatan, “Ang buot magpasigarbo kinahanglan magpasigarbo sa Ginoo.” Ang tawo tinuod gayong dalaygon kon ang Ginoo maoy magdayeg kaniya ug dili siya ang magdayeg sa iyang kaugalingon. Naglaom ako nga magpailob kamo kanako bisag daw buangbuang ako. Pailob intawon kamo! Nangabubho ako alang kaninyo sama gayod sa Dios kay sama man kamo sa putli nga dalaga nga akong gisaarang ipakasal sa usa lamang ka lalaki nga mao si Cristo. Nahadlok ako nga masaag ang inyong hunahuna ug biyaan ninyo ang bug-os ug lunsay nga paghigugma kang Cristo sa samang paagi nga si Eva gipasalaag sa lansis sa bitin. Kay modawat man dayon kamo niadtong moanha kaninyo nga magwali ug laing Jesus nga dili maoy giwali namo ug gidawat ninyo ang usa ka espiritu nga dili mao ang Espiritu Santo ug ang maayong balita nga lahi sa nadawat na ninyo. Nagtuo ako nga dili ako ubos bisag diyutay sa hawod nga “mga apostoles”! Tingali dili ako hanas mosulti apan wala gayod kakulangi sa kahibalo. Gitin-aw namo kini nganha kaninyo sa tanang panahon ug sa tanang kahimtang. Wala ako magpasuhol kaninyo sa akong pagwali sa Maayong Balita sa Dios kondili nagpaubos ako aron ipataas kamo. Nasayop ba ako niana? Samtang nag-alagad ako kaninyo, laing simbahan ang nagsuporta kanako. Sama ra nga gikawatan ko sila aron pagtabang kaninyo. Bisan sa akong kawad-on samtang nakig-uban kaninyo, wala ako mangayo kaninyog hinabang kay ang mga kaigsoonan nga nangabot gikan sa Macedonia nagdala man sa tanan nga akong gikinahanglan. Sama kaniadto ug sa umaabot, dili gayod ako magsamok kaninyo! Ingon nga ang kamatuoran ni Cristo ania kanako, walay makapugong sa akong pagpasigarbo niini didto sa kayutaan sa Acaya. Ngano? Tungod ba kay wala ako mahigugma kaninyo? Nasayod ang Dios nga gimahal ko gayod kamo! Padayonon ko pagbuhat ang gihimo ko karon aron hunongon ang kahigayonan niadtong nagtinguha sa pagpasigarbo ug sa pagpakita nga sila usab naghimo sa samang butang. Kay sila mga mini nga apostoles, limbongan nga mga magbubuhat ug nagtakuban pagkaapostoles ni Cristo. Ug kini dili katingad-an! Kay bisan si Satanas makausab sa iyang kaugalingon sama sa anghel sa kahayag. Busa dili katingad-an kon ang iyang mga alagad usab magtakuban pagkaalagad sa pagkamatarong. Ang ilang dangatan tukma sa ilang binuhatan. Sublion ko nga kinahanglan walay maghunahuna nga ako buangbuang. Apan kon naghunahuna kamo niana, dawata lang ako ingon nga daw buangbuang aron may diyutay akong ikapasigarbo. Hinuon, ang pagpasigarbo ko karon dili mao ang buot sa Ginoo alang kanako kondili gihimo ko kini sama sa buangbuang. Apan kay daghan man kaayo ang nagpasigarbo gumikan lamang sa tawhanong katarongan, magpasigarbo usab ako. Maalam gayod kamo kaayo busa malipayon kamong nagpailob sa mga buangbuang! Mosugot lang gani kamo nga himoong ulipon, pahimuslan, bintahaan, tamayon o sagpaon. Maulaw ako sa pag-ingon nga huyang ra kami aron paghimo niana! Apan kon adunay maghagit sa pagpasigarbohay, magpasigarbo usab ako. Sama ako sa buangbuang nga nagsulti niini. Mga Hebreo ba sila? Mao usab ako! Mga Israelita ba sila? Mao usab ako! Mga kaliwat ba sila ni Abraham? Mao usab ako! Mga alagad ba sila ni Cristo? Daw nabuang ako apan mas maayo pa ako nga alagad kay kanila! Labaw pa ang akong paghago ug mas makadaghan pa mabilanggo, mas daghang bunal ang nahiagoman ug mas makadaghan mag-ungaw sa kamatayon kay kanila. Makalima ako pahamtangig 39 ka lapdos sa mga Judio, makatulo ako latigoha sa mga Romanhon ug makausa batoha. Makatulo ako makasinatig pagkalunod ug makausa gianod-anod sa tubig sulod sa 24 ka oras. Sa daghan kong mga panaw, giagian ko ang mga katalagman sa baha, sa mga tulisan, sa mga isigka-Judio ug sa mga dili Judio. May mga katalagman sa mga siyudad, sa mga kalasangan, sa kadagatan ug sa dili matuod nga kaigsoonan. Naghago ako ug nagbudlay ug kasagaran wala akoy tulog. Gigutom ug giuhaw ako sa makadaghan ug wala akoy igong pagkaon, kapasilongan o bisti. Gawas pa sa ubang butang, matag adlaw nabug-atan ako sa kahingawa alang sa tanang simbahan. Kon may maluya sa pagtuo, bation ko usab ang kaluya. Kon may mahulog sa sala, maguol ako pag-ayo. Kon magpasigarbo man ugaling ako, magpasigarbo ako sa mga butang nga nagpakita sa akong kaluyahon. Ang Dios ug Amahan sa Ginoong Jesus nga dalaygon sa walay kataposan nasayod nga wala ako mamakak. Sa didto pa ako sa Damasco, gipaguwardiyahan sa gobernador nga ubos ni Hari Aretas ang mga ganghaan sa siyudad aron pagdakop kanako. Apan gitunton ako pinaagi sa usa ka bukag agi sa usa ka bintana sa kota ug nakaikyas ako. Bisag wala akoy makuha sa pagpasigarbo, magpasigarbo gayod ako. Hisgotan ko ang mahitungod sa mga panan-awon ug sa mga gipadayag sa Ginoo kanako. May nailhan ako nga usa ka Cristohanon, 14 na ka tuig karon sukad nga gibayaw siya ngadto sa ikatulong langit. Ambot kon gibayaw ba gayod siya o panan-awon ba lamang kadto; ang Dios ray nasayod. Sublion ko, nasayod ako nga kining tawhana gibayaw ngadto sa Paraiso apan wala lagi ako masayod kon lawas ba gayod niya ang gibayaw, o usa ba lang kadto ka panan-awon; ang Dios ray nasayod. Didto nadungog niya ang mga butang nga dili mahubit sa mga pulong ug wala itugot nga litukon sa tawo. Busa gipasigarbo ko kining tawhana apan dili ako magpasigarbo sa akong kaugalingon gawas sa mga butang nga nagpakita sa akong kahuyang. Kon magpasigarbo man ugaling ako, dili ako maisip nga buangbuang tungod kay matuod man ang akong isulti. Apan dili ako magpasigarbo kay tingali unyag ilhon akong labaw pa kay sa nakita nga akong gibuhat ug gipanulti. Apan aron dili ako magmapahitas-on tungod sa katingalahan kaayong mga butang nga akong nakita, gihatagan akog tunok sa unod nga gigamit ni Satanas sa paghasol kanako aron dili ako magpagarbo. Sa makatulo nag-ampo ako sa Ginoo nga iya kining kuhaon apan ang iyang tubag mao kini: “Igo kanimo ang akong grasya kay sa imong kaluya makita sa hingpit ang akong gahom.” Busa gikalipay ko pag-ayo ang pagpasigarbo sa akong mga kahuyang aron maangkon ko ang gahom ni Cristo. Tungod ni Cristo, gikalipay ko ang mga kahuyang, mga panamastamas, mga kalisdanan, mga paglutos ug ang mga kakulian. Kay kon huyang ako, lig-on hinuon ako. Nagpakabuang ako, apan kamoy nakaingon niini. Kamo untay angay magdayeg kanako kay bisan kon wala akoy hinungdan, dili ako iwit sa inyong pinalabing mga apostoles. Gibuhat ko diha kaninyo uban sa bug-os nga pagpailob ang mga timailhan nga ako usa ka matuod nga apostol pinaagi sa mga timailhan, sa mga katingalahang butang ug sa mga milagro. Ang akong pagtagad kaninyo sama ra sa pagtagad ko sa ubang simbahan gawas nga wala ako maghasol kaninyo sa pagpangayog hinabang. Pasayloa intawon ako niining akong sayop! Ikatulo na kining higayon nga moduaw ako kaninyo—ug dili ko kamo hasulon. Kamo ang akong gikinahanglan ug dili ang inyong salapi, kay ang mga anak dili maoy magbuhi sa ilang mga ginikanan kondili ang mga ginikanan maoy magbuhi sa ilang mga anak. Ikalipay ko ang paghatag sa tanan nga ania kanako lakip ang akong kaugalingon aron pagtabang kaninyo. Higugmaon ba diay ninyo akog diyutay tungod kay gihigugma ko kaayo kamo? Nasayod kamo nga wala ako magsamok kaninyo. Apan may moingon nga abtik kuno ako ug gitunto ko lang kamo. Sa unsang paagiha? Namintaha ba ako kaninyo pinaagi sa mga tawo nga gipadala ko kaninyo? Gihangyo ko si Tito sa pag-anha kaninyo ug gipauban ko kaniya ang laing igsoon. Moingon ba kamo nga si Tito namintaha kaninyo? Dili ba siya ug ako nagbuhat tungod sa samang katuyoan ug nagkinabuhi sa samang paagi? Tingali naghunahuna kamo nga naningkamot kami sa paglaban sa among kaugalingon sa atubangan ninyo. Wala kami magbuhat niini. Minahal nga mga igsoon, sa atubangan sa Dios nagsulti kami sumala gayod sa kabubut-on ni Cristo ug ang tanan nga among gibuhat alang sa paglig-on kaninyo. Nahadlok ako nga inig-anha ko diha, makaplagan ko kamo nga lahi kay sa akong pagdahom kaninyo ug ako lahi kay sa inyong pagdahom kanako. Nahadlok ako nga makaplagan ko ang panagbingkil ug kasina, ang kasuko ug ang kahakog, ang mga pagtamay ug ang mga panglibak, ang garbo ug ang kagubot. Nahadlok ako nga sa sunod kong pag-anha, pakaulawan ako sa akong Dios diha sa inyong atubangan ug mohilak ako tungod sa daghan nga nakasala kaniadto ug wala maghinulsol sa ilang gibuhat nga kalaw-ayan, imoralidad ug kaulag. Karon ang ikatulong higayon nga moanha ako kaninyo. Sumala sa giingon sa kasulatan, “Ang bisan unsang sumbong kinahanglan pamatud-an sa duha o tulo ka saksi.” Pasidan-an ko kamong nakasala kaniadto ug ang uban usab. Gisulti ko na kini kaniadto sa ikaduha kong pagduaw kaninyo, apan isulti ko na usab kini karon nga nahilayo ako: sa sunod kong pag-anha diha silotan ko gayod kamo kay nangita man kaha kamog kamatuoran nga si Cristo nagsulti pinaagi kanako. Dili siya huyang sa iyang pagpakig-uban kaninyo kondili gamhanan. Kay bisan tuod ug si Cristo, diha sa kahuyang, gipatay pinaagi sa paglansang sa krus, nabanhaw siya tungod sa gahom sa Dios. Sa among pagpakighiusa kaniya huyang usab kami apan sa among pagpakig-uban kaninyo, mabuhi kami uban kaniya pinaagi sa gahom sa Dios. Susiha ug hukmi ang inyong kaugalingon aron pagtino kon nagkinabuhi ba kamo diha sa pagtuo. Nahibalo na kamo nga si Cristo Jesus anaa kaninyo, gawas kon napakyas gayod kamo. Masaligon ako nga masayran ninyo nga wala kami mapakyas. Nag-ampo kami sa Dios nga dili ninyo buhaton ang sayop—dili aron pagpakita nga milampos kami kondili nga buhaton unta ninyo ang matarong bisan pa kon kami daw nangapakyas kay dili kami makabuhat ug bisan unsa nga sukwahi sa kamatuoran kondili alang lamang sa kamatuoran. Ikalipay namo nga huyang kami basta lang lig-on kamo. Busa nag-ampo usab kami nga mahingpit unta kamo. Maoy hinungdan nga gisulat ko kini samtang layo ako kaninyo aron inig-abot ko diha dili na ako magmahigpit sa paggamit sa awtoridad nga gihatag sa Ginoo kanako—ang awtoridad sa pagpalig-on ug dili sa paglumpag kaninyo. Karon, mga igsoon, manamilit na ako! Pagtarong mo sa inyong pagkinabuhi. Pamatia ang akong mga hangyo ug paghiusa kamo ug pagmakigdaiton. Ang Dios sa gugma ug kalinaw mag-uban kaninyo. Pagpangomustahay kamo uban sa halok nga inigsoon. Nangomusta kaninyo ang tanang katawhan sa Dios. Ang grasya sa Ginoong Jesu-Cristo, ang gugma sa Dios ug ang pagpakig-ambit sa Espiritu Santo mag-uban kaninyong tanan. Gikan ni Pablo nga gitawag pagkaapostol dili gikan sa tawo o pinaagi sa tawo, kondili pinaagi kang Jesu-Cristo ug sa Dios nga Amahan nga nagbanhaw kaniya. Ako ug ang tanang kaigsoonan nga uban kanako nangomusta sa mga simbahan sa Galacia: Ang Dios nga atong Amahan ug ang Ginoong Jesu-Cristo maghatag kaninyo sa grasya ug kalinaw. Si Cristo nagtugyan sa iyang kaugalingon tungod sa atong mga sala aron pagluwas kanato gikan sa pagkadaotan niining panahona sumala sa kabubut-on sa atong Dios ug Amahan. Himayaon ang Dios hangtod sa kahangtoran! Amen. Nahibulong ako nga sa kalit lamang mibiya kamo kaniya nga nagtawag kaninyo pinaagi sa grasya ni Cristo ug midawat kamo sa laing maayong balita. Ang tinuod mao nga walay laing maayong balita, apan gisulti ko kini kay may mga tawo man nga nagsamok kaninyo ug naninguha sa pagtuis sa maayong balita ni Cristo. Apan bisan ug kami o usa ka anghel nga gikan sa langit ang magwali kaninyo ug maayong balita nga lahi sa among giwali, mahimo unta siyang tinunglo! Sa gisulti na namo ug karon sublion ko pag-ingon: kon may magwali kaninyo ug maayong balita nga lahi sa inyong nadawat, matinunglo siya! Nagpasabot ba kini nga naninguha ako nga kahimut-an sa mga tawo? Wala! Gusto ako nga kahimut-an sa Dios! Naningkamot ba ako aron mahimong inila? Kon naninguha pa gihapon ako niini, dili unta ako mahimong sulugoon ni Cristo. Mga igsoon, tugoti ako sa pagsulti kaninyo niini: ang maayong balita nga akong giwali dili gikan sa tawo. Wala ko kini madawat gikan ni bisan kinsa. Walay nagtudlo kanako niini kondili gipadayag kini kanako ni Jesu-Cristo. Nasayran na ninyo ang akong pagkinabuhi kaniadto. Mainiton ako sa tinuohan sa mga Judio ug gilutos ko sa walay kukaluoy ang simbahan sa Dios ug gihimo ko ang tanan aron paglaglag niini. Labaw ako kamatinumanon sa tinuohan sa mga Judio kay sa kadaghanan sa mga Judio nga akong kaedad. Labi pa gayod akong mainiton sa pagsunod sa mga gikabiling pagtulon-an ug pamatasan sa atong mga katigulangan. Apan ang Dios, tungod sa iyang grasya, nagpili kanako sa wala pa gani ako matawo ug nagtawag kanako aron pag-alagad kaniya. Ug sa dihang gipadayag niya kanako ang iyang Anak aron iwali ko siya ngadto sa mga dili Judio wala ako magpakitambag ni bisan kinsa. Wala ako moadto sa Jerusalem aron sa pagpakigkita sa nahimong mga apostoles una kanako. Miadto hinuon ako sa Arabia ug mibalik ako pag-usab sa Damasco. Milabay ang tulo ka tuig una ako miadto sa Jerusalem aron sa pagpakigkita kang Pedro ug nagpabilin ako uban kaniya sulod sa 15 ka adlaw. Walay laing apostol nga akong gipakigkitaan gawas kang Santiago, ang igsoon sa Ginoo. Matuod kining akong gisulat ug nasayod ang Dios nga wala ako mamakak. Unya miadto ako sa nagkalainlaing dapit sa Siria ug Cilicia. Niadtong higayona ang mga sakop sa mga simbahan nga iya ni Cristo didto sa Judea wala pa gayod makakita kanako. Nasayod lamang sila mahitungod kanako tungod sa gisulti sa uban, “Siya nga naglutos kanato kaniadto nagsangyaw na karon sa tinuohan nga kanhi iyang gipaningkamotan paglaglag.” Tungod niini gidayeg nila ang Dios. Human sa 14 ka tuig mibalik ako sa Jerusalem kauban ni Bernabe ug gidala ko usab si Tito. Miadto ako tungod kay gipadayag man sa Dios kanako nga kinahanglan moadto ako. Gisaysay ko kanila ang maayong balita nga akong giwali ngadto sa mga dili Judio ug sa linain nga tigom, ngadto sa tinamod nga mga pangulo kay dili ako buot nga makawang lamang ang akong gibuhat kaniadto ug karon. Si Tito nga akong kuyog bisag usa ka Grego wala pugsa sa pagpatuli bisag may pipila ka tawo nga gusto niini. Kining mga tawhana nagpakaaron-ingnon nga magtutuo ug hilom nga misulod sa pundok aron sa pagpaniid mahitungod sa kagawasan nga atong naangkon pinaagi sa atong pagkahiusa kang Cristo Jesus. Buot nila nga maulipon kita. Apan wala gayod kami magpadaog kanila bisag makadiyot aron alang kaninyo among kapanalipdan ang kamatuoran sa maayong balita. Apan kadtong giila nga mga pangulo walay bag-ong gikasugyot kanako. Gisulti ko kini kay dili ko igsapayan kon kinsa sila kaniadto kay ang Dios walay pinalabi. Apan nakita hinuon nila nga gisugo ako sa Dios sa pagwali sa maayong balita ngadto sa mga dili Judio ingon nga siya nagsugo kang Pedro sa pagwali sa maayong balita ngadto sa mga Judio. Kay tungod sa gahom sa Dios gihimo ako nga apostol alang sa mga dili Judio sama nga gihimo niya si Pedro nga apostol alang sa mga Judio. Si Santiago, si Pedro ug si Juan nga giisip nga mga pangulong haligi miila nga ang Dios naghatag kanako niining talagsaong buluhaton. Busa nakiglamano sila kanako ug kang Bernabe timailhan nga mga kauban kami sa buhat. Gikauyonan nga kami si Bernabe magbuhat uban sa mga dili Judio ug sila sa mga Judio. Ang ila lamang gihangyo mao nga among hinumdoman ang mga kabos sa ilang pundok, butang nga ako gayong gikahinangop sa pagbuhat. Sa pag-abot ni Pedro sa Antioquia, gisupak ko siya sa atubang tungod kay nasayop siya. Kay sa wala pa moabot didto ang pipila ka tawo nga gipadala ni Santiago, si Pedro nakigsalo sa kaigsoonang mga dili Judio. Apan sa pag-abot niining mga tawhana, milikay si Pedro ug wala na makigsalo kanila kay nahadlok man siya niadtong mga tawhana nga gusto nga tulion ang mga dili Judio. Ang ubang kaigsoonan nga mga Judio nahadlok na lang usab hinuon ug bisan gani si Bernabe nadala sa ilang pagkadili matinud-anon. Sa dihang nakita ko nga wala sila magmatinud-anon sa pagsubay sa kamatuoran sa maayong balita, giingnan ko si Pedro atubangan sa tanan: “Kon ikaw nga usa ka Judio nagkinabuhi sama sa dili Judio, unsaon mo man pagpugos sa mga dili Judio sa pagkinabuhi sama sa mga Judio?” Tinuod nga kami natawo nga mga Judio ug dili katawhan nga makasasala. Apan nasayod kami nga ang tawo isipon sa Dios nga matarong pinaagi lamang sa pagtuo kang Jesu-Cristo ug dili sa pagtuman sa Balaod. Bisan gani kami nagtuo man kang Cristo Jesus aron ang Dios mag-isip kanamo nga matarong pinaagi sa pagtuo kang Cristo ug dili pinaagi sa pagtuman sa Balaod. Kay walay tawo nga isipon sa Dios nga matarong pinaagi sa pagtuman sa Balaod. Apan kon sa maong pagpaningkamot aron isipong matarong sa Dios pinaagi sa pagkahiusa kang Cristo, makaplagan kami nga makasasala gihapon sama sa mga dili Judio—nagpasabot ba kini nga si Cristo nagdasig kanato sa pagpakasala? Wala! Kon tukoron ko pag-usab ang akong giguba, magpaila kini nga naglapas ako sa Balaod. Kay kon ipasikad nato sa Balaod, ako patay na—gipatay pinaagi sa Balaod aron nga magkinabuhi ako alang sa Dios. Gilansang ako uban kang Cristo didto sa krus busa dili na ako ang nabuhi kondili si Cristo na nga ania kanako. Ug kining kinabuhi ko karon akong gikinabuhi diha sa akong pagtuo sa Anak sa Dios nga nahigugma ug nagtugyan sa iyang kaugalingon alang kanako. Wala ko isalikway ang grasya sa Dios kay kon ang tawo isipon sa Dios nga matarong pinaagi sa Balaod, walay kapuslanan ang kamatayon ni Cristo! Pagkabuangbuang gayod ninyong mga taga-Galacia! Kinsa bay naglamat kaninyo nga unta gisaysayan na man kamo sa dayag gayod mahitungod sa kamatayon ni Jesu-Cristo didto sa krus! Karon mangutana ako kaninyo: nadawat ba ninyo ang Espiritu sa Dios pinaagi sa pagtuman sa Balaod o pinaagi ba sa pagpamati ug pagtuo sa Maayong Balita? Pagkawala gayod ninyoy hunahuna! Nagsugod kamo diha sa Espiritu sa Dios. Buot ba ninyong taposon kini pinaagi sa inyong kaugalingong gahom? Ayaw akog ingna nga wala lamang diay kahulogan alang kaninyo ang tanan ninyong kasinatian? Sa paghatag sa Dios kaninyo sa Espiritu ug sa iyang pagbuhat sa mga milagro diha kaninyo, gihimo ba niya kini tungod kay nagtuman kamo sa Balaod o tungod ba kay namati ug mituo kamo sa Maayong Balita? Mao kini ang giingon sa kasulatan mahitungod kang Abraham: “Mituo siya sa Dios ug tungod sa iyang pagtuo gidawat siya sa Dios ingon nga matarong.” Busa angay kamong masayod nga ang mga tawo nga may pagtuo mao ang matuod nga mga kaliwat ni Abraham. Ang kasulatan daan nang nag-ingon nga ang Dios mag-isip sa mga dili Judio nga matarong pinaagi sa pagtuo. Busa ang kasulatan nagwali nang daan sa Maayong Balita ngadto kang Abraham: “Pinaagi kanimo ang Dios manalangin sa tanang katawhan sa kalibotan.” Mituo si Abraham ug gipanalanginan siya. Busa ang tanan nga motuo panalanginan usab. Kadtong nagsalig sa pagtuman sa Balaod mahimong tinunglo kay ang kasulatan nag-ingon, “Tunglohon sa Dios ang dili magtuman sa tanang gisugo sa basahon sa Balaod.” Busa klaro kaayo nga walay tawo nga isipon sa Dios nga matarong pinaagi sa Balaod kay ang kasulatan nag-ingon man, “Ang giisip sa Dios nga matarong mabuhi pinaagi sa pagtuo.” Apan ang Balaod wala mag-agad sa pagtuo kay ang kasulatan nag-ingon, “Ang magtuman sa tanang gisugo sa Balaod mabuhi pinaagi niini.” Apan gilukat kita ni Cristo gikan sa tunglo sa Balaod pinaagi sa paghimo sa iyang kaugalingon nga tinunglo tungod kanato kay sumala sa giingon sa kasulatan, “Tinunglo sa Dios si bisan kinsa nga bitayon sa kahoy.” Gihimo kini ni Cristo aron ang panalangin nga gisaad sa Dios ngadto kang Abraham ikahatag ngadto sa mga dili Judio pinaagi kang Cristo Jesus aron madawat nato ang gisaad sa Espiritu sa Dios pinaagi sa pagtuo. Mga igsoon, aniay usa ka pananglitan: kon ang usa ka kasabotan gikauyonan ug gisilyohan na, wala nay makasalikway o makadugang ug bisan unsa niini. Ang mga saad gihimo sa Dios ngadto kang Abraham ug sa iyang kaliwat. Wala mag-ingon ang kasulatan, “ug sa imong mga kaliwat,” nga sa ato pa, daghan, kondili nag-ingon, “ug sa imong kaliwat,” sa ato pa, usa lamang ka tawo nga mao si Cristo. Kini ang buot kong ipasabot: ang Dios naghimog kasabotan ug nagsaad nga tumanon niya kini. Ang Balaod, nga gihatag human molabay ang 430 ka tuig, dili makabungkag sa maong kasabotan o makahimong kawang sa saad sa Dios. Kay kon ang gihatag sa Dios nag-agad pa sa Balaod, wala na kini mag-agad sa saad sa Dios. Apan gihatag kini sa Dios ngadto kang Abraham kay iya man kining gisaad kaniya. Unya, nganong gihatag man ang Balaod? Gidugang kini aron sa pagpaila sa mga kalapasan ug magpabilin kini hangtod lamang sa pag-abot sa kaliwat ni Abraham nga maoy gisaaran. Ang Balaod gihatag pinaagi sa mga anghel inabagan sa usa ka tawo nga maoy tigpataliwala. Ang tigpataliwala gikinahanglan lamang kon may duha ka tawo apan ang Dios usa ra. Nagpasabot ba kini nga ang Balaod nahisupak sa mga saad sa Dios? Wala! Kon may gihatag pang balaod nga makahatag ug kinabuhi sa mga tawo, mahimo untang matarong ang tawo atubangan sa Dios pinaagi sa Balaod. Apan sumala sa kasulatan, ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa sala aron ang motuo makadawat sa gasa nga gisaad pinasikad sa pagtuo kang Jesu-Cristo. Sa wala pa moabot ang pagtuo, nabilanggo kita diha sa Balaod hangtod nga igapadayag kining maong pagtuo. Busa ang Balaod maoy nagdumala kanato hangtod sa pag-abot ni Cristo aron isipon kitang matarong sa Dios pinaagi sa pagtuo. Apan karon nga ania na ang pagtuo, ang Balaod dili na maoy magdumala kanato. Pinaagi sa pagtuo kamong tanan nahimong mga anak sa Dios sa pagpakighiusa ninyo kang Cristo Jesus. Gibunyagan kamo aron mahiusa kang Cristo busa nakaambit kamo sa kinaiya ni Cristo. Busa wala nay kalainan sa mga Judio ug sa mga dili Judio, sa mga ulipon ug sa mga gawasnon, sa mga lalaki ug sa mga babaye kay nahiusa na man kamong tanan kang Cristo Jesus. Kon kamo iya na ni Cristo, mga kaliwat kamo ni Abraham ug madawat ninyo ang gisaad sa Dios. Ang buot kong ipasabot mao kini: samtang bata pa ang anak nga maoy manununod sa katigayonan sa iyang amahan, sama siya sa usa ka ulipon bisan kon siya ang tag-iya sa tanan. May mga tawo nga mag-atiman kaniya ug magdumala sa iyang katigayonan hangtod nga moabot ang panahon nga gitakda sa iyang amahan. Kita usab kaniadto ulipon sa mga gahom nga nagmando sa kalibotan samtang bata pa kita sa espiritu. Apan sa pag-abot na sa hustong panahon, gipadala sa Dios ang iyang Anak, gipanganak sa tawhanong inahan ug nagkinabuhi siya ilalom sa Balaod aron pagluwas niadtong nailalom sa Balaod ug aron mahimo kitang mga anak sa Dios. Aron sa pagpaila nga kamo iyang mga anak, gipadala sa Dios ang Espiritu sa iyang Anak nganhi sa atong kasingkasing, ang Espiritu nga nagtuaw, “Amahan ko!” Busa dili na kamo ulipon kondili anak na. Ug tungod kay kamo iya nang anak, ang Dios maghatag kaninyo sa tanan nga anaa kaniya. Kaniadto wala kamo makaila sa Dios busa naulipon kamo sa mga diosdios. Apan karon nga nakaila na kamo sa Dios o karon nga nailhan na kamo sa Dios, nganong mamalik man kamo ngadto sa walay gahom ug walay hinungdang mga espiritu aron magpaulipon pag-usab kanila? Nagtamod gihapon kamo sa mga adlaw, mga bulan, mga panahon ug mga tuig. Nahadlok ako nga tingalig wala lamay kapuslanan ang tanan kong paningkamot alang kaninyo. Mga igsoon, naghangyo ako kaninyo nga magpakasama kamo kanako sama nga ako nagpakasama kaninyo. Wala kamo makasala kanako. Nasayod kamo nga nagwali ako sa Maayong Balita nganha kaninyo sa unang higayon tungod kay nagmasakiton ako. Apan bisan kon ang akong sakit nakahasol pag-ayo kaninyo wala ako ninyo tamaya o isalikway. Gidawat hinuon ninyo ako nga daw usa ka anghel sa Dios sama ra nga si Cristo Jesus gayod ang inyong gidawat. Malipayon man kaayo kamo kaniadto. Naunsa na man kamo karon? Ako mismo makasulti niini mahitungod kaninyo: kon mahimo pa, lugiton ninyo ang inyong mata aron ihatag kanako! Nasilag ba kamo kanako tungod kay gisultihan ko kamo sa matuod? May mga tawo gayod nga naninguha pag-ayo sa pagdani kaninyo apan dili maayo ang ilang tuyo. Ang tinguha nila mao lamang nga mahimulag kamo kanako aron masuod kamo kanila. Maayo gayod nga magmadasigon kamo kanunay sa maayong butang bisan kon wala ako diha uban kaninyo. Mga minahal kong anak, sama sa usa ka inahan nga nagbati, gibati ko sa makausa pa ang samang kasakit tungod kaninyo hangtod nga makabaton kamo sa kinaiya ni Cristo. Dako ang akong tinguha sa pagpakig-uban kaninyo karon aron mausab ang akong hunahuna mahitungod kaninyo. Nabalaka ako pag-ayo kaninyo. Pangutan-on ko kamong nagtinguha sa pagpailalom sa Balaod: wala ba kamo makadungog sa giingon sa Balaod? Ang kasulatan nag-asoy nga si Abraham may duha ka anak nga lalaki, ang usa anak sa ulipon nga babaye ug ang usa anak sa babaye nga gawasnon. Ang iyang anak sa ulipon nga babaye natawo sumala sa tawhanong paagi apan ang iyang anak sa babaye nga gawasnon natawo sumala sa saad sa Dios. Mahimo nga sabton kini nga usa ka sambingay: Ang duha ka babaye mao ang duha ka kasabotan. Ang usa si Hagar, ug ang iyang mga anak natawo nga mga ulipon. Siya ang nagrepresentar sa kasabotan nga naggikan sa Bukid sa Sinai. Si Hagar mao ang Bukid sa Sinai didto sa Arabia ug nagrepresentar siya sa siyudad sa Jerusalem karon nga naulipon uban sa tanan niyang katawhan. Apan ang langitnong Jerusalem dili ulipon ug siya mao ang atong inahan. Kay ang kasulatan nag-ingon: “Pagmalipayon, babaye nga wala makabaton ug anak! Singgit tungod sa kalipay, ikaw nga wala makasinati sa kasakit sa pag-anak! Kay ang babaye nga biniyaan manganak pag mas daghan kay sa babaye nga may bana.” Karon, mga igsoon, sama kang Isaac, mga anak kita sa Dios tungod sa iyang saad. Apan sama nga niadtong panahona gilutos sa anak nga natawo sa naandang paagi ang anak nga natawo tungod sa Espiritu sa Dios, mao usab kini ang nahitabo kanato karon. Apan unsa may giingon sa kasulatan? Kini nag-ingon, “Papahawaa ang ulipon nga babaye ug ang iyang anak kay ang anak sa babayeng ulipon walay bahin nga masunod sa katigayonan sa iyang amahan uban sa anak sa babayeng gawasnon.” Busa, mga igsoon, dili kita mga anak sa babayeng ulipon kondili sa babaye nga gawasnon. Gihatagan na kitag kagawasan ni Cristo. Busa pabilin kamo nga gawasnon ug ayaw na kamo paulipon pag-usab. Ako, si Pablo, mag-ingon kaninyo nga kon magpatuli kamo, nagpasabot kini nga walay kapuslanan si Cristo alang kaninyo. Pahimangnoan ug ingnon ko kamo pag-usab nga kadtong magpatuli kinahanglan nga magtuman gayod sa tibuok Balaod. Kamo nga naningkamot nga isipon sa Dios nga matarong pinaagi sa pagtuman sa Balaod nahimulag hinuon kang Cristo ug sa grasya sa Dios. Apan alang kanato naglaom kita nga pinaagi sa Espiritu, ang Dios mag-isip kanato nga matarong tungod sa pagtuo. Kay kon nahiusa kita kang Cristo Jesus, dili mahinungdanon ang pagkatinuli o pagkadili tinuli. Ang mahinungdanon mao ang pagtuo nga nagbuhat pinaagi sa gugma. Maayo na man unta ang inyong nahimo! Apan kinsa may nagsanta kaninyo sa pagsunod sa kamatuoran? Dili kini buhat sa Dios nga maoy nagtawag kaninyo. Sumala sa ilang giingon, “Diyutay rang patubo ang gikinahanglan aron motubo ang tibuok minasa nga harina.” Apan misalig ako nga diha sa atong pagkahiusa sa Ginoo, ako gayod ang inyong tuohan ug ang nagsamok kaninyo bisan kinsa siya, silotan gayod sa Dios. Apan, mga igsoon, kon tinuod pa nga nagwali gihapon ako nga kinahanglan ang pagpatuli, nganong gilutos man gihapon ako? Kon tinuod pa kini, nan ang akong pagwali sa krus ni Cristo dili unta makahimog kasamok. Mas maayo pa nga kadtong nagsamok kaninyo magkapon sa ilang kaugalingon! Apan kamo, mga igsoon, gitawag aron makabaton ug kagawasan. Apan ayaw himoang pasangil ang inyong kagawasan aron maghari kaninyo ang lawasnong kaibog. Pag-alagaray hinuon kamo tungod sa gugma. Kay ang tibuok Balaod natingob sa usa lamang ka sugo: “Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.” Apan kon kamo magpinahitay ug magtinukbanay sama sa mga mananap, pagbantay nga dili kamo mahurot sa usag-usa! Kini ang akong isulti kaninyo: paharia ang Espiritu sa inyong kinabuhi ug ayaw tumani ang mga tinguha sa lawasnong kaibog. Kay ang mga tinguha sa lawasnong kaibog supak sa mga tinguha sa Espiritu, ug ang mga tinguha sa Espiritu supak sa lawasnong kaibog. Nagkasumpaki kining duha busa dili kamo makabuhat sa buot unta ninyong buhaton. Kon ang Espiritu maoy nagmando kaninyo, dili na kamo ilalom sa Balaod. Sayon kaayo pag-ila sa buhat sa tawhanong kinaiya. Makita kini diha sa salawayon nga pakighilawas, hugaw ug hilas nga mga buhat, ingon man sa pagsimba sa mga diosdios ug sa pagpamarang. Makita usab kini sa pagdinumtanay, pagbingkilbingkil, sa kasina, sa kapungot, sa kahakog, sa pagkabahinbahin, pagkamasinahon, pagkapalahubog, pagkamapatuyangon sa lawasnong kaibog ug uban pang mga butang nga sama niini. Busa pasidan-an ko kamo karon sama sa akong gihimo kaniadto: ang magbuhat niining mga butanga walay dapit sa Gingharian sa Dios. Apan ang Espiritu naghatag sa gugma, kalipay, kalinaw, pailob, kaluoy, kaayo, pagkamaminatud-on, pagkamapaubsanon ug pagkamapinugnganon sa kaugalingon. Kining mga butanga wala mahisupak sa bisan unsang balaod. Gilansang na diha sa krus sa mga tawo nga iya na ni Cristo Jesus ang mga tawhanong kailibgon ug mga lawasnong pangandoy. Ang Espiritu maoy naghatag kanatog kinabuhi busa paharion nato siya sa atong kinabuhi. Kinahanglan dili kita magmapagarbohon o magmasuk-anon o magmasinahon sa usag-usa. Mga igsoon, kon usa kaninyo makasala, kinahanglan nga kamong mga hamtong na sa pagtuo maoy magpabalik kaniya apan buhata ninyo kini uban ang kalumo. Ug bantayi nga dili usab kamo matintal. Pagtinabangay kamo sa pagpas-an sa inyong mga alantuson kay niining paagiha matuman ninyo ang sugo ni Cristo. Kon may maghunahuna nga bililhon siya bisan kon ang tinuod mao nga wala diay siyay bili, naglimbong lamang siya sa iyang kaugalingon. Ang tagsatagsa angay nga magsusi sa iyang kaugalingong binuhatan. Kon maayo kini, makapasigarbo siya sa iyang nahimo sa walay pagtandi niini ngadto sa nabuhat sa uban. Kay ang matag usa kinahanglan magpas-an sa iyang kaugalingong palas-anon. Ang gitudloan sa Cristohanong mensahe angay nga magpaambit sa iyang magtutudlo sa tanang maayong butang nga anaa kaniya. Ayaw limbongi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagtuo nga makalimbong kamo sa Dios. Ang ipugas sa tawo mao usab ang iyang anihon. Kon magtanom siya diha sa uma sa lawasnon niyang mga tinguha, gikan niini maani niya ang kamatayon. Kon magtanom siya diha sa uma sa Espiritu, maani niya gikan sa Espiritu ang kinabuhing walay kataposan. Busa dili kita magtinapulan sa pagbuhat ug maayo kay kon magmadasigon kita moabot ang panahon nga makaani gayod kita sa bunga niini. Busa samtang may kahigayonan kita, buhaton ta ang maayo ngadto sa tanang mga tawo labi na gayod sa atong isigkamagtutuo. Tan-awa unsa kadagko sa mga letra nga ako gayod ang nagsulat! Kadtong gusto nga magpasikat sa mga butang nga makita mao ang nagpugos kaninyo sa pagpatuli. Gibuhat nila kini aron dili sila lutoson tungod sa krus ni Cristo. Kay bisan kadtong nagpatuli wala magtuman sa Balaod. Apan gusto sila nga magpatuli kamo aron makapasigarbo sila nga midawat kamo sa seremonyas sa pagtuli. Apan alang kanako magpasigarbo lamang ako sa krus sa atong Ginoong Jesu-Cristo kay pinaagi sa iyang krus patay na ang kalibotan alang kanako ug ako patay na alang sa kalibotan. Dili mahinungdanon kon ang usa ka tawo tinuli ba o dili. Ang mahinungdanon mao nga siya bag-o nang binuhat. Alang niadtong nagsunod niining lagdaa, panghinauton ko nga ang kalinaw ug kaluoy mag-uban kanila ug sa tanang katawhan sa Dios! Sa kataposan, manghinaot ako nga wala na untay magsamok kanako kay ania sa akong lawas ang mga ulat nga nagmatuod sa akong pagkaulipon ni Jesus. Mga igsoon, ang grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo mag-uban kaninyong tanan. Amen. Gikan ni Pablo, apostol ni Cristo Jesus, tungod sa kabubut-on sa Dios— Alang sa katawhan sa Dios diha sa Efeso, nga matinumanon kang Cristo Jesus: Ang Dios nga atong Amahan ug ang Ginoong Jesu-Cristo maghatag kaninyo sa grasya ug kalinaw. Magpasalamat kita sa Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo nga nagpanalangin kanato sa tanang espirituhanong gasa sa langit diha sa atong pagkahiusa kang Cristo. Sa wala pa buhata ang kalibotan gipili na kita sa Dios diha kang Cristo aron mahimo kitang balaan ug walay sala sa iyang atubangan. Tungod sa gugma, daan nang gitakda sa Dios nga himoon kitang iyang mga anak pinaagi kang Jesu-Cristo. Mao kini ang iyang kagustohan. Daygon nato ang Dios tungod sa iyang mahimayaong grasya, sa iyang gasa nga gihatag kanato pinaagi sa iyang hinigugmang Anak! Kay gilukat kita pinaagi sa dugo ni Cristo, sa ato pa, napasaylo na ang atong mga sala. Pagkadako gayod sa grasya sa Dios nga sa walay sukod gihatag niya kanato diha sa tanan niyang kaalam ug kahibalo. Gipadayag sa Dios kanato ang tinagong laraw nga iya nang gibut-an nga tumanon pinaagi ni Cristo. Tumanon sa Dios ang iyang laraw inig-abot na sa hustong panahon. Hiusahon niya ang tanang binuhat diha sa langit ug sa yuta ubos sa pagpangulo ni Cristo. Ang tanang butang gibuhat sumala sa laraw ug pagbuot sa Dios ug diha kang Cristo gipili kami sa Dios aron mahimong iyang katawhan sumala sa iyang tuyo sukad pa sa sinugdan. Ug maoy pagbuot sa Dios nga kami, nga maoy unang nagsalig kang Cristo, magdayeg sa iyang himaya. Ug mao usab kini ang midangat kaninyo: sa pagkadungog ninyo sa matuod nga mensahe sa Maayong Balita nga naghatag kaninyog kaluwasan, mituo kamo kang Cristo. Busa gipatikan kamo sa Dios pinaagi sa paghatag kaninyo sa Espiritu Santo nga iyang gisaad, timaan nga kamo iya na. Ang Espiritu mao ang pasalig nga madawat gayod nato ang gisaad sa Dios hangtod nga madawat nato ang hingpit nga kagawasan. Daygon ta ang iyang himaya! Tungod niini, sukad nga nadungog ko ang mahitungod sa inyong pagtuo sa Ginoong Jesus ug sa inyong gugma sa tanang katawhan sa Dios, wala akoy hunong sa pagpasalamat sa Dios tungod kaninyo. Gihinumdoman ko kamo sa akong mga pag-ampo ug naghangyo ako sa Dios sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ang gamhanang Amahan, nga hatagan unta kamog kaalam ug pagsabot sa mga gipadayag aron kamo hingpit nga makaila kaniya. Naghangyo usab ako nga malamdagan unta ang inyong salabotan aron masayod kamo unsa ang paglaom nga alang niini gitawag kamo ug aron masayran ninyo ang kadagaya sa mga panalangin nga gisaad niya sa iyang balaang katawhan. Giampo ko usab nga masayran ninyo ang kadako sa iyang gahom nga ania kanato nga nagtuo kaniya. Kining gahoma nga ania kanato mao ang iyang gigamit sa pagbanhaw ug pagpalingkod kang Cristo sa iyang tuo didto sa langit. Didto naghari si Cristo labaw sa tanang mga hari ug sa mga anaa sa gahom ug sa mga namunoan ingon man sa mga pangulo. Labaw gayod siya sa tanan dili lamang niining panahona kondili sa umaabot usab. Gibutang sa Dios ang tanan ubos sa pagmando ni Cristo ug alang sa simbahan gihimo siyang pangulo nga labaw sa tanan. Ang simbahan mao ang lawas ni Cristo, ang kahingpitan niya nga mao ang naghingpit sa tanang butang. Kaniadto patay kamo tungod sa inyong pagkadaotan ug pagkamakasasala. Gisunod ninyo ang daotang pagkinabuhi sa kalibotan ug ang pangulo sa mga kagamhanan diha sa kawanangan, ang espiritu nga maoy nagmando sa mga tawo nga misupil sa Dios. Kaniadto kitang tanan sama kanila, nagkinabuhi sumala sa tawhanong kailibgon ug sa mga pangandoy sa atong lawas ug hunahuna. Busa tungod sa atong tawhanong kinaiya gikaligutgotan kita sa Dios sama sa tanang katawhan. Apan dako kaayo ang kaluoy ug gugma sa Dios alang kanato. Bisan gani nga kaniadto patay na kita sa espiritu tungod sa atong pagkadaotan, gibanhaw kita niya uban kang Cristo. Naluwas kamo tungod sa grasya sa Dios. Gibanhaw kita niya uban kang Cristo aron maghari uban kaniya didto sa kalangitan. Gibuhat kini sa Dios aron sa umaabot nga mga panahon ipakita niya ang naghingapin niyang grasya diha sa kaayo nga iyang gipakita kanato pinaagi kang Cristo Jesus. Kay pinaagi sa pagtuo naluwas kamo tungod sa grasya sa Dios. Dili kini inyong buhat kondili gasa sa Dios. Busa walay makapasigarbo niini sanglit dili man kini bunga sa inyong mga paningkamot. Mga binuhat kita sa Dios. Ug gibuhat kita niya diha kang Cristo Jesus aron magbuhat kita sa maayo nga maoy iyang tuyo alang kanato. Hinumdomi nga kaniadto, kamong mga dili Judio makasasala nga matod pa sa mga Judio, dili tinuli kay sila gud nga mga Judio nag-ingon man nga sila tinuli, nga sa ato pa, gituli sa tawo. Kaniadto nahimulag kamo kang Cristo kay mga langyaw man kamo ug dili sakop sa katawhan nga pinili sa Dios. Wala kamoy bahin sa mga kasabotan nga pinasikad sa mga saad sa Dios ngadto sa iyang katawhan. Nagkinabuhi kamo niining kalibotana nga walay paglaom ug walay Dios. Apan karon nahiusa na kamo kang Cristo Jesus; kamo nga kaniadto layo sa Dios, karon nahiduol na pinaagi sa dugo ni Cristo. Kay si Cristo gayod mao ang atong pakigdait. Gihimo niya ang mga Judio ug ang mga dili Judio nga usa na lamang ka katawhan. Pinaagi sa iyang kamatayon giguba niya ang paril sa panagbingkil nga nag-ulang kanila. Gihimo niyang walay bili ang Balaod sa mga Judio, lakip ang mga kasugoan ug mga kalagdaan niini aron gikan sa duha ka kaliwatan, mahimo ang usa ka bag-ong katawhan ug sa ingon makab-ot ang pakigdait. Pinaagi sa iyang kamatayon sa krus gihiusa kita niya diha sa usa ka lawas ug gipasig-uli ngadto sa Dios ug sa ingon niana gitapos niya ang pagdinumtanay. Busa mianhi si Cristo ug gisangyaw ang Maayong Balita sa pakigdait alang sa tanan—kaninyong mga dili Judio nga kaniadto layo sa Dios ug sa mga Judio nga duol kaniya. Pinaagi kang Cristo kitang tanan, Judio ug dili Judio, makaduol sa Amahan diha sa usa ka Espiritu. Busa kamong mga dili Judio dili na mga langyaw o mga dumuduong kondili mga kauban na sa katawhan sa Dios ug mga sakop na sa iyang banay. Gitukod kamo diha sa sukaranan nga gipahimutang sa mga apostoles ug sa mga propeta, ug ang bato nga gisukaran mao si Cristo Jesus. Diha kaniya gitukod ang tibuok balay hangtod nga mahimo kining balaang templo sa Ginoo. Uban sa tanang magtutuo, kamo usab nahiusa ngadto kaniya diin nagpuyo ang Dios pinaagi sa iyang Espiritu. Busa tungod niini ako, si Pablo, ang binilanggo ni Cristo Jesus tungod kaninyong mga dili Judio, nag-ampo sa Dios. Sa walay duhaduha nakadungog kamo nga ang Dios naghatag kanako niining buluhaton sa pagwali sa iyang grasya nga alang kaninyo. Gibutyag ug gipadayag sa Dios kanako ang iyang tinago sumala sa gisulat ko na kaninyo sa daklit. Kon basahon ninyo ang akong nasulat masayran ninyo ang akong pagsabot sa tinago ni Cristo. Kaniadto wala kini ibutyag ngadto sa mga tawo apan karon gipadayag na kini sa Dios pinaagi sa Espiritu ngadto sa iyang balaang mga apostoles ug mga propeta. Ang tinago mao nga pinaagi sa ebanghelyo ang mga dili Judio, sama sa mga Judio, makadawat usab sa mga panalangin sa Dios. Mga bahin sila sa usa lamang ka lawas ug makaambit sa saad sa Dios diha kang Cristo Jesus. Gihimo ako nga sulugoon alang sa ebanghelyo tungod sa linain nga gasa sa Dios nga gihatag niya kanako pinaagi sa iyang gahom. Ako nga labing ubos sa tanang katawhan sa Dios, gihatagan sa Dios niining pribilihiyo sa pagsangyaw sa Maayong Balita mahitungod sa dili masukod nga bahandi ni Cristo ngadto sa mga dili Judio ug sa pagpakita sa tanang tawo sa tinagong laraw sa Dios. Sa nangaging panahon gililong kini sa Dios nga maoy nagbuhat sa tanang butang, aron pinaagi sa simbahan masayran karon sa mga pangulo ug kagamhanan sa kalangitan ang kaalam sa Dios nga may nagkalainlaing pamaagi. Gihimo kini sa Dios subay sa iyang katuyoan sa tanang panahon nga gituman niya pinaagi kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Diha kaniya makabaton kitag kaisog ug makaatubang na kita sa Dios pinaagi sa atong pagtuo kaniya. Busa hangyoon ko kamo: ayaw wad-a ang inyong paglaom gumikan sa akong mga pag-antos tungod kaninyo kay kining tanan alang man sa inyong kaayohan. Busa tungod niini nag-ampo ako sa Amahan nga maoy naghatag sa matuod nga ngalan sa tanang kabanayan sa langit ug sa yuta. Naghangyo ako sa Dios nga tungod sa kadagaya sa iyang himaya, lig-onon niya ang inyong espirituhanong kinabuhi pinaagi sa iyang Espiritu. Magpuyo unta si Cristo sa inyong kasingkasing pinaagi sa inyong pagtuo aron mogamot ug malig-on ang inyong gugma ug uban sa tanang katawhan sa Dios, makabaton kamog gahom sa pagsabot sa kalapad ug kataas, sa kahabog ug kalawom sa gugma ni Cristo. Hinaot pa unta nga masayod kamo sa dili matugkad nga gugma ni Cristo ug sa ingon niana makinabuhi ninyo ang kinaiya sa Dios. Daygon ta ang Dios kansang gahom ania kanato ug maoy makahatag ug labaw pa kay sa atong pangayoon o hunahunaon; daygon ta siya diha sa simbahan ug diha kang Cristo Jesus ngadto sa tanang kaliwatan hangtod sa kahangtoran! Amen. Busa ako nga binilanggo tungod kay nag-alagad sa Ginoo, mag-awhag kaninyo sa pagkinabuhi nga takos gayod ingon nga mga tinawag sa Dios. Pagmapaubsanon kamo, pagmaaghop ug pagmapailubon kanunay. Ipakita ang inyong gugma sa usag-usa pinaagi sa pagtinabangay. Paningkamoti aron motunhay ang inyong panaghiusa nga hinatag sa Espiritu diha sa panagdait nga nagbugkos kaninyo. May usa lamang ka lawas ug usa ka Espiritu ingon nga may usa lamang ka paglaom ug alang niini gitawag kamo sa Dios. May usa lamang ka Ginoo, usa ka pagtuo ug usa ka bunyag; may usa lamang ka Dios ug Amahan sa tanang mga tawo. Siya mao ang labaw sa tanan ug nagbuhat pinaagi sa tanan ug anaa sa tanan. Ang matag usa kanato gihatagan ug gasa sumala sa kabubut-on ni Cristo. Kay nag-ingon ang kasulatan, “Sa pagkayab niya ngadto sa kahitas-an, nagdala siyag daghang mga bihag; ug gihatagan niyag mga gasa ang mga tawo.” Unsa may gipasabot sa giingong “pagkayab niya”? Nagpasabot kini nga mikunsad una siya ngadto sa kahiladman sa yuta. Busa siya nga mikunsad mao ra usab ang mikayab saylo pa sa kalangitan aron lukpon niya ang tibuok kabuhatan sa iyang presensya. Ang mga gasa niya mao nga ang uban iyang gihimong mga apostoles, ang uban mga propeta, ang uban mga tigsangyaw sa Maayong Balita, ang uban mga pastor ug mga magtutudlo. Gihimo niya kini aron sa pag-andam sa tibuok katawhan sa Dios alang sa buluhaton sa Cristohanong pag-alagad aron motubo ang lawas ni Cristo hangtod magkahiusa kitang tanan diha sa pagtuo ug sa atong kahibalo mahitungod sa Anak sa Dios. Unya mahingkod kita sama sa kahingkod ni Cristo. Dili na unya kita sama sa mga bata nga maanod-anod sa mga balod ug mapadpad ngadto-nganhi sa nagbalibali nga hangin sa pagtulon-an sa malimbongong mga tawo nga magpasalaag sa uban pinaagi sa mga tanghaga nga ilang binuhat. Kinahanglan hinuong motubo kita sa tanang paagi ngadto kang Cristo nga mao ang ulo pinaagi sa pagsulti sa kamatuoran uban ang gugma. Diha kang Cristo magkahaom ang tanang mga bahin sa lawas ug magkadugtong ang tibuok lawas pinaagi sa tagsatagsa ka lutahan niini. Busa kon molihok ang tagsatagsa ka bahin sumala sa katungdanan niini, ang tibuok lawas motubo ug molig-on sa iyang kaugalingon pinaagi sa gugma. Busa, sa ngalan sa Ginoo, awhagon ko kamo nga dili magkinabuhi sama sa mga dili magtutuo kansang mga hunahuna walay hinungdan ug kansang kaisipan anaa sa kangitngit. Nahimulag sila sa kinabuhi nga gihatag sa Dios kay wala man sila mahibalo niini tungod kay wala man sila mamati. Nawad-an na sila sa kaulaw; nagpatuyang na lang sila sa bisyo ug nagbuhat sa tanang kalaw-ayan. Apan dili kini mao ang inyong nakat-onan kang Cristo! Sa walay duhaduha nakadungog kamo mahitungod kaniya ug gitudloan diha sa iyang mga pagtulon-an kay ang kamatuoran anaa man ni Jesus. Busa hukasa ninyo ang daang pagkatawo nga maoy hinungdan sa inyong daotang kinabuhi kaniadto. Ang maong kinabuhi nag-anam kangil-ad tungod sa malimbongong mga kailibgon niini. Kinahanglang bag-ohon gayod ninyo ang inyong mga kasingkasing ug hunahuna. Isul-ob ninyo ang bag-ong pagkatawo nga gibuhat sa Dios sama sa iyang dagway nga makita diha sa matuod nga kinabuhing matarong ug balaan. Busa ayaw na kamo pamakak! Isulti ninyo ang tinuod ngadto sa inyong isigkatawo kay kitang tanan bahin man sa lawas ni Cristo. Kon masuko kamo, bantayi nga dili kamo makasala ug ayaw palungtara ang inyong kasuko sa tibuok adlaw. Ayaw hatagig higayon ang Yawa. Ang kawatan kinahanglan dili na mangawat kondili magtrabaho na, manginabuhi sa matarong nga paagi aron makatabang usab sa mga kabos. Ayaw kamo paggamit ug daotang mga pulong kondili ang makatabang lamang ug makaayo sa mamati kaninyo. Ug ayaw ninyo pasub-a ang Espiritu Santo sa Dios kay ang Espiritu mao ang patik sa Dios diha kaninyo alang unya sa Adlaw nga luwason kamo sa Dios. Biyai ninyo ang tanang kayugot, kapungot ug kasuko. Ayaw na kamo pagsiningkahay ug pag-ininsultohay. Hikalimti ang bisan unsang kaligutgot. Pagkaluy-anay hinuon kamo ug pagbaton sa malumong kasingkasing alang sa usag-usa ug pagpinasayloay kamo ingon nga gipasaylo kamo sa Dios diha kang Cristo. Sanglit kamo minahal man nga mga anak sa Dios, paningkamot gayod kamo nga mahisama kaniya. Magkinabuhi kamo diha sa gugma sama nga gihigugma kita ni Cristo ug gitugyan ang iyang kinabuhi alang kanato sama sa mahumot nga halad-sinunog nga makapahimuot sa Dios. Sanglit kamo katawhan man sa Dios, dili maayong igdungog nga dunay salawayong pagpakighilawas o kahugawan o kahakog diha kaninyo. Ayaw kamo paggamit sa mga pulong nga malaw-ay, binuang o mahugawng tiaw. Angay hinuon kamong magpasalamat sa Dios. Timan-i kini: walay tawo nga salawayon, law-ay o hakog (kay ang kahakog maoy usa ka paagi sa pagsimba sa diosdios) nga makaambit sa Gingharian ni Cristo ug sa Dios. Ayaw kamo patunto kang bisan kinsa pinaagi sa mga pulong nga binuang kay tungod niini mahiagom sa kapungot sa Dios ang mosupil kaniya. Busa likayi gayod ninyo kining mga tawhana. Kaniadto dulom ang inyong kinabuhi apan karon may kahayag na sukad nga kamo nahimong katawhan sa Dios. Busa kinahanglan nga magkinabuhi kamo ingon nga mga tawo nga iya sa kahayag. Kay ang bunga sa kahayag mao ang kaayo, katarong ug kamatuoran. Paningkamoti nga makat-onan ninyo ang makapahimuot sa Ginoo. Ayaw kamo pag-apil-apil sa mga daotang buhat nga iya sa kangitngit. Hinuon ibutyag kini. Kay makauulaw bisan gani ang paghisgot sa mga butang nga gibuhat nila sa tago. Ug kon ipadayag na ngadto sa kahayag ang tanang mga butang, makita ang matuod nga kinaiya niini kay ang tanang madayag mahimong kahayag. Busa giingon, “Pagmata na, hingatulgon! Bangon gikan sa mga patay, ug hatagan ka ni Cristo ug kahayag!” Busa pagmatngon kamo pag-ayo sa inyong pagkinabuhi. Ayaw kamo pagkinabuhi sama sa mga walay alamag kondili sama sa mga maalam. Ayoha paggamit ang inyong panahon kay daotan kining mga adlawa. Busa ayaw kamo pagpakabuang. Paningkamoti hinuon nga masabtan ninyo ang kabubut-on sa Ginoo. Ayaw kamo paghuboghubog kay makadaot lamang kini kaninyo. Tinguhaa hinuon ninyo nga mapuno kamo sa Espiritu ug sa inyong pagsultianay gamita ninyo ang mga salmo, mga himno ug mga balaang awit. Awiti ug dayga ninyo ang Ginoo sa kinasingkasing gayod. Sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, pasalamati ninyo kanunay ang Dios nga Amahan tungod sa tanang butang. Tungod kang Cristo pagtinahoray kamo. Mga asawa, tahora ug sunda ninyo ang inyong bana sama nga nagtahod ug nagsunod kamo sa Ginoo. Kay ang bana mao ang ulo sa iyang asawa ingon nga si Cristo maoy ulo sa simbahan ug si Cristo mismo mao ang Manluluwas sa simbahan nga mao ang iyang lawas. Busa kinahanglan motahod ug mosunod ang mga asawa sa ilang bana ingon nga ang simbahan nagtahod ug nagsunod kang Cristo. Mga bana, higugmaa ang inyong asawa ingon nga gihigugma ni Cristo ang simbahan ug gitugyan ang iyang kinabuhi alang niini. Gihimo niya kini aron sa paghalad sa simbahan ngadto sa Dios human niya kini hugasi sa tubig uban sa pulong. Sa ingon niini, ikatugyan niya ang simbahan alang kaniya mismo diha sa bug-os niyang kaanyag, putli ug walay ikasaway, walay buling o kunot o bisan unsang apan. Kinahanglan nga ang mga bana mahigugma sa ilang asawa ingon nga nahigugma sila sa ilang kaugalingong lawas. Ang bana nga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon. Walay tawo nga nasilag sa kaugalingon niyang lawas. Pakan-on hinuon niya kini ug panggaon sama sa gibuhat ni Cristo sa simbahan kay mga bahin man kita sa iyang lawas. Sumala sa giingon sa kasulatan, “Tungod niini ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug motipon sa iyang asawa ug silang duha mahimong usa.” May dakong kahulogan kining bahina sa kasulatan ug sa akong hunahuna nagpasabot kini kang Cristo ug sa simbahan. Apan alang usab kini kaninyo: kinahanglan ang bana mahigugma sa iyang asawa sama sa iyang kaugalingon ug ang asawa usab kinahanglan magtahod sa iyang bana. Mga anak, sanglit mga Cristohanon man kamo, sunda ninyo ang inyong mga ginikanan kay mao kini ang husto. Ang unang sugo nga dunay saad mao kini: “Tahora ang imong amahan ug inahan,” ug kini ang saad: “aron ka mabulahan ug mataas ang imong kinabuhi dinhi sa kalibotan.” Mga ginikanan, ayaw pasuk-a ang inyong mga anak. Hinuon, amomaha sila sa Cristohanong disiplina ug maayong pagtulon-an. Kamong mga ulipon, pagmasinugtanon kamo sa inyong mga agalon ug tahora sila. Buhata kini sa kinakasingkasing gayod sama ra nga si Cristo maoy inyong gialagaran. Himoa kini dili lamang kon magtan-aw sila kaninyo aron daygon kamo nila kondili buhata ang kabubut-on sa Dios, sa kinasingkasing gayod ingon nga mga ulipon ni Cristo. Busa tumana nga malipayon ang inyong buhat sama nga ang Ginoo maoy inyong gialagaran ug dili ang mga tawo lamang. Hinumdomi nga gantihan sa Ginoo ang magbuhat ug maayo, ulipon man siya o dili. Kamong mga agalon, buhata usab ninyo kini sa inyong mga ulipon ug ayaw na kamo panghulga kanila. Hinumdomi nga kamo ug sila pulos ulipon sa Ginoo ug wala siyay pinalabi. Sa kataposan, lig-ona ang inyong kaugalingon diha sa pagpakighiusa sa Ginoo pinaagi sa iyang dakong gahom. Isul-ob ninyo ang tanang kahimanan sa gubat nga gihatag sa Dios kaninyo aron makasukol kamo batok sa mga pagpanglimbong sa Yawa. Kay wala kita makig-away batok sa dugo ug unod, kondili batok sa mga daotang espirituhanong gahom diha sa kalangitan, sa mga pangulo, sa mga anaa sa gahom ug sa mga daotang gahom nga nagmando niining kalibotan sa kangitngit. Busa dad-a ang tanang kahimanan sa gubat nga gikan sa Dios! Ug inig-abot unya sa daotang adlaw, makasukol kamo sa inyong kaaway sa walay pagsibog o pag-undang hangtod sa kataposan. Busa pangandam kamo: gamita ang kamatuoran ingon nga bakos, ang pagkamatarong ingon nga salipod sa inyong dughan ug ang kadasig sa pagsangyaw sa Maayong Balita sa pakigdait ingon nga inyong sapatos. Dad-a kanunay ang inyong taming nga mao ang inyong pagtuo kay pinaagi niini makapalong kamo sa tanang nagsiga nga ipana kaninyo sa Yawa. Ug ikalo ninyo ang kaluwasan ingon nga panalipod sa ulo ug gamita ang pulong sa Dios nga gihatag kaninyo sa Espiritu ingon nga espada. Buhata kining tanan diha sa pag-ampo ug pangayo kamo kanunay pinaagi sa Espiritu. Tungod niini pagbantay kamo ug lahutay gayod. Pag-ampo kanunay alang sa tibuok balaang katawhan sa Dios ug alang usab kanako, aron ang Dios maghatag kanakog mensahe sa akong pagwali ug aron sa walay kukahadlok makasulti ako sa tinago sa Maayong Balita. Tungod niini nahimo akong pinadala bisan ania ako karon sa bilanggoan. Busa pag-ampo kamo nga magmaisog ako sa pagwali niini kay gikinahanglan gayod kini. Si Tiquico, minahal nga igsoon ug buotang sulugoon sa buluhaton sa Ginoo, maoy magbalita kaninyo sa tanan gayod mahitungod kanako aron masayod kamo sa akong kahimtang. Gipadala ko siya nganha kaninyo aron balitaan kamo mahitungod kanamong tanan diri ug sa ingon madasig kamo. Ang Dios nga Amahan ug ang Ginoong Jesu-Cristo maghatag sa kalinaw ug gugma uban sa pagtuo ngadto sa tanang kaigsoonan. Ang grasya sa Dios maanaa sa tanan nga nahigugma sa atong Ginoong Jesu-Cristo sa gugma nga walay paglubad. Gikan ni Pablo ug ni Timoteo, mga sulugoon ni Cristo Jesus— Alang sa tibuok katawhan sa Dios sa Filipos nga nahiusa kang Cristo Jesus, lakip sa mga pangulo ug sa mga katabang sa buluhaton sa simbahan: Ang Dios nga atong Amahan ug ang Ginoong Jesu-Cristo maghatag kaninyo sa grasya ug kalinaw. Nagpasalamat ako sa Dios sa matag higayon nga maghandom ako kaninyo ug malipayon ako sa pag-ampo kanunay alang kaninyong tanan tungod sa inyong pagtabang kanako sa buluhaton sa ebanghelyo sukad sa una gayong adlaw hangtod karon. Ug busa siguro ako nga kining maayong buhat nga gisugdan sa Dios diha kaninyo padayonon gayod niya hangtod mahuman kini sa pagbalik ni Cristo Jesus. Angay gayod nga bation ko kini alang kaninyo sanglit gimahal ko man kamo. Kay nakig-ambit man kamong tanan niining pribilihiyo nga gihatag sa Dios kanako, dili lamang karon nga nabilanggo ako kondili samtang gawasnon pa ako sa pagpanalipod ug sa pagpalambo sa buluhaton sa ebanghelyo. Nasayod ang Dios nga ang tim-os kong pagbati alang kaninyong tanan gikan gayod sa kasingkasing ni Cristo Jesus. Maoy akong pag-ampo nga magtubo unta ang inyong gugma, kahibalo ug kaalam sa paghukom aron makapili kamo sa labing maayo. Sa ingon niini maputli kamo nga walay ikasaway diha kaninyo unya sa pagbalik ni Cristo. Mapuno unya ang inyong kinabuhi sa maayong mga hiyas nga gikan ni Jesu-Cristo alang sa himaya ug dungog sa Dios. Buot kong masayran ninyo, mga igsoon, nga ang nahitabo kanako nakatabang hinuon sa pagpauswag sa ebanghelyo. Tungod niini, ang tanang mga magbalantay sa palasyo ug ang uban nga ania diri nahibalo nga nabilanggo ako tungod kay sulugoon man ni Cristo. Ug tungod sa akong pagkabilanggo misamot ang pagsalig sa kadaghanan sa mga kaigsoonan diha sa Ginoo ug milabi pa gayod ang ilang kaisog sa pagsangyaw sa mensahe sa Dios sa walay kukahadlok. Hinuon pipila kanila nagsangyaw kang Cristo tungod sa kasina ug pag-indigay apan ang uban nagsangyaw kaniya sa maayong kabubut-on. Gibuhat nila kini pinasikad sa gugma kay nasayod man sila nga ang Dios naghatag kanako sa buluhaton sa pagpanalipod sa ebanghelyo. Apan ang uban wala magsangyaw kang Cristo sa kinasingkasing gayod kondili tungod kay buot silang magpadako sa ilang kaugalingon aron kadugangan ang kalisod nga giantos ko sa bilanggoan. Apan kini walay bali kanako! Gikalipay ko kini basta lang isangyaw si Cristo sa bisan unsang paagi, hiwi man o matarong ang tuyo. Ug magpadayon ang akong kalipay kay nasayod ako nga tungod sa inyong mga pag-ampo ug sa panabang sa Espiritu ni Jesu-Cristo, buhian gayod ako. Ang dako kong tinguha ug paglaom mao nga dili gayod nako pakyason ang pagtuman sa akong katungdanan. Magmaisog hinuon ako sa tanang panahon labi na gayod ning panahona aron makapasidungog ako kang Cristo buhi man ako o patay. Kay alang kanako ang kinabuhi mao si Cristo ug ang kamatayon maghatag ug dugang nga kabulahanan. Apan kon buhi ako, makahimo akog mas mapuslanon nga buhat busa wala ako masayod hain niini ang akong pilion. Naglibog gayod ako kon unsay akong pilion. Buot ako mobiya niining kinabuhia ug makig-uban kang Cristo, nga mas maayo alang kanako apan tungod ug alang kaninyo labi pang maayo nga buhi ako. Nakasiguro gayod ako niini nga magpabilin pa ako uban kaninyong tanan aron makatabang alang sa inyong kauswagan ug kalipay diha sa pagtuo. Busa kon mahiuban na usab ako kaninyo, mas makapasigarbo kamo kanako diha kang Cristo Jesus. Karon, ang mahinungdanon mao nga magkinabuhi kamo sumala sa ebanghelyo ni Cristo aron bisag dili ako makaanha kaninyo madungog ko nga nagpabilin kamo nga lig-on diha sa usa ka katuyoan ug naghiusa kamo sa pagpalambo sa pagtuo diha sa ebanghelyo ug nga kamo walay kalisang sa inyong mga kaaway. Magpaila kini nga mapildi gayod sila ug modaog kamo kay ang Dios maoy maghatag kaninyo niini. Kay gihatagan kamo sa pribilihiyo dili lamang sa pagtuo kang Cristo kondili sa pag-antos usab tungod ug alang kaniya kay makigbisog man kamo uban kanako. Mao kini ang pakigbisog nga nakita ninyo nga gisagubang ko sukad pa kaniadto ug hangtod karon sumala sa inyong nadunggan. Busa kon nakapalig-on kaninyo ang inyong kinabuhi diha kang Cristo ug nalipay kamo diha sa iyang gugma; kon may panaghiusa kamo diha sa Espiritu ug may gugma ug kaluoy sa usag-usa, awhagon ko kamo sa pagbaton sa managsamang katuyoan ug hunahuna ug sa samang gugma aron mahingpit ang akong kalipay. Ayaw kamo pagbuhat bisag unsa gikan sa hinakog nga katuyoan o sa walay hinungdan nga tinguha sa pagpanghambog. Pagpaubos hinuon kamo ug isipa kanunay nga ang uban mas maayo kay kaninyo. Pagtinabangay kamo ug dili kay mao ray inyong atimanon ang tagsatagsa ninyo ka kaayohan. Angay ninyong batonan ang hunahuna nga gibatonan ni Cristo Jesus nga mao kini: Bisan siya Dios, wala siya mamugos nga magpabiling tupong sa Dios. Hinuon, sa iyang kaugalingong kabubut-on, gibiyaan niya kining iyang kautungod ug nahumong usa ka ulipon. Natawo siya sama sa kasagarang tawo; Nagpaubos siya ug nagmasinugtanon hangtod sa kamatayon— bisan sa iyang kamatayon sa krus. Tungod niini gituboy siya sa Dios ngadto sa kinatas-ang dapit sa kalangitan ug gihatagan siyag ngalan nga labaw sa tanang ngalan. Busa mangluhod ang tanang binuhat nga atua sa langit, sa ibabaw sa yuta ug sa ilalom sa yuta sa pagpasidungog sa ngalan ni Jesus. Ug ang tanan magsangyaw nga si Jesu-Cristo mao ang Ginoo, alang sa himaya sa Dios nga Amahan. Busa, mga hinigugma, kay nagmasinugtanon man kamo kanako sa dihang uban pa ako kaninyo, labi pa gayong maayo nga magmasinugtanon kamo kanako karon nga layo na ako kaninyo. Padayon kamo sa pagpaningkamot uban sa kahadlok ug pagtahod aron sa paghingpit sa inyong kaluwasan, kay ang Dios nagbuhat kanunay diha kaninyo aron paghatag kaninyog tinguha sa pagtuman sa iyang kabubut-on. Buhata ang tanan sa walay pagbagulbol o pakiglalis aron walay ikasaway kaninyo ingon nga hingpit nga mga anak sa Dios nga nagpuyo sa katilingban nga hiwi ug daotan. Kinahanglan nga modan-ag kamo taliwala kanila sama sa mga bituon nga nagsidlak sa kalangitan samtang gitanyag ninyo kanila ang mensahe nga naghatag sa kinabuhi. Kon himoon ninyo kini, aduna unya akoy katarongan sa pagpasigarbo kaninyo inigbalik ni Cristo kay kini magpakita man nga ang tanan kong paningkamot ug paghago wala diay makawang. Ang inyong pagtuo sama sa usa ka halad nga sinunog ug ang akong dugo sama sa bino nga ibubo ngadto sa maong halad. Kon ingon niana, magmalipayon ako ug makigduyog sa kalipay uban kaninyo. Sa samang paagi, kinahanglan magmalipayon usab kamo duyog kanako. Nagsalig ako sa Ginoong Jesus nga ikapadala ko si Timoteo nganha kaninyo sa dili madugay aron madasig unya ako sa mga balita mahitungod kaninyo. Wala akoy laing kauban sama kaniya nga tinuoray gayong nahingawa kaninyo. Ang uban naghunahuna lamang sa ilang kaugalingong kaayohan, dili sa mga katuyoan ni Jesu-Cristo. Ug nahibalo kamo sa iyang katakos kay sama sa amahan ug anak, nagtambayayong man kami sa pagpalambo sa ebanghelyo. Naglaom ako nga ikapadala ko dayon siya nganha kaninyo inigkahibalo na nako sa akong dangatan diri ug nagsalig ako sa Ginoo nga makaanha gayod ako kaninyo sa dili madugay. Nakahunahuna ako nga kinahanglan papaulion ko nganha kaninyo ang atong igsoon nga si Epafrodito nga akong isigkamagbubuhat ug kauban sa pakigbisog nga maoy inyong gipadala aron pagtabang kanako. Nangandoy siya sa pagpakigkita kaninyong tanan. Naguol usab siya pag-ayo tungod kay nakabalita man kamo nga nasakit siya. Tinuod nga nasakit siya ug hapit gani mamatay. Apan naluoy kaniya ang Dios ug dili lamang kaniya kondili kanako usab ug giluwas ako sa labi pang dako nga kaguol. Busa labi pa akong nagtinguha sa pagpadala kaniya nganha kaninyo aron malipay kamo inigkakita ninyo kaniya pag-usab ug aron dili na kaayo ako mabalaka. Busa dawata siya uban sa dakong kalipay ingon nga usa ka igsoon diha sa Ginoo. Tahora ninyo ang mga tawo nga sama kaniya kay gihalad niya ang iyang kinabuhi ug hapit gani siya mamatay tungod sa gipabuhat ni Cristo. Gihimo niya kini aron sa pagtabang kanako sa paagi nga dili na ninyo mahimo. Sa kataposan, mga igsoon, pagmalipayon kamo diha sa Ginoo. Dili ko igsapayan ang pagsubli sa gisulat ko na kaninyo kaniadto kay kini makaayo man kaninyo. Pagbantay kamo sa mga iro, sa mga tawo nga nagbuhat ug daotan ug sa mga nag-ingon nga kinahanglan gayod ang pagpatuli. Kay kita, ug dili sila, ang tinuod nga tinuli, kay nagsimba man kita sa Dios pinaagi sa Espiritu ug nagkalipay sa atong pagkinabuhi diha kang Cristo Jesus; wala kita magsalig sa mga seremonyas. May katarongan gayod unta ako nga mosalig niining mga butanga. Kay kon may naghunahuna man nga makasalig siya sa mga seremonyas, labaw pa ako. Kay gituli na ako sa nag-edad pa lang ug usa ka semana. Natawo ako nga Israelita sa tribo ni Benjamin ug lumad gayod nga Hebreo. Mahitungod sa pagtuman sa Balaod sa mga Judio, Pariseo ako ug hilabihan ang akong kadasig nga gilutos ko gani ang simbahan. Kon ang pagkamatarong ipasubay pa sa pagtuman sa Balaod, wala akoy kasaypanan nga nahimo. Apan kadtong tanan nga kaniadto giisip ko nga bililhon, karon giisip ko na nga walay bili tungod kang Cristo. Dugang pa niana, giisip ko na ang tanan nga walay bili tungod sa kahibalo mahitungod ni Cristo Jesus nga akong Ginoo nga labaw pa kaayo kabililhon. Tungod kaniya gisalikway ko ang tanan ug giisip kong basura lamang aron maangkon ko si Cristo ug mahiusa kaniya sa hingpit. Wala na ako magbaton sa pagkamatarong nga gipasikad sa pagtuman sa Balaod kondili sa pagkamatarong nga nadawat ko pinaagi sa pagtuo diha kang Cristo—pagkamatarong nga gikan sa Dios ug gipasukad diha sa pagtuo. Ang tinguha ko lamang mao nga maila ko si Cristo ug masinati ang gahom sa iyang pagkabanhaw, makaambit sa iyang mga pag-antos ug mahisama kaniya diha sa iyang kamatayon uban sa paglaom nga banhawon usab unta ako. Wala ako magpasabot nga nakab-ot ko na kini o nahingpit na ako. Nagpadayon ako sa pagpaningkamot sa pagkab-ot niini kay ako iya na man ni Cristo Jesus. Hinuon, mga igsoon, wala gayod ako maghunahuna nga nakab-ot ko na ang akong gitinguha. Ang gihimo ko mao ang paghikalimot sa nangagi ug ang pagpaningkamot kutob sa mahimo aron makaabot sa dag-anan. Busa nagdagan ako diritso gayod sa dag-anan aron maangkon ko ang ganti sa pagkatinawag sa Dios pinaagi ni Cristo Jesus ngadto sa kinabuhing walay kataposan. Kitang tanan nga hingkod na sa pagtuo angay nga magbaton sa samang hunahuna. Apan kon kamo adunay laing panghunahuna, ang Dios na maoy magpadayag niini kaninyo. Apan bisan unsay mahitabo magpadayon gayod kita sa unahan subay sa pagkinabuhi nga atong naangkon. Mga igsoon, padayon kamong tanan sa pagsundog kanako. Gipakita na namo kaninyo ang hustong panig-ingnan busa sundoga ninyo kadtong nagsunod niini. Gisultihan ko na kamo niini sa makadaghan ug karon sublion ko kini pag-ingon uban sa mga luha: dunay daghan nga nagkinabuhi sukwahi sa katuyoan sa kamatayon ni Cristo sa krus. Mosangko gayod sila sa kalaglagan. Ang ilang gipakadios mao ang ilang lawasnong kailibgon ug nagpasigarbo sila sa angay unta nilang ikaulaw ug naghunahuna lamang sila sa mga butang niining kalibotana. Apan ang atong puloy-anan atua sa langit ug mahinangpon kitang nagpaabot sa pag-anhi sa atong Manunubos gikan sa langit—ang Ginoong Jesu-Cristo. Ilisdan niya ang atong mga lawas nga may kamatayon sa lawas nga mahimayaon sama sa iyaha pinaagi sa gahom nga gigamit niya sa pagmando sa tanan. Busa, mga minahal ug hinandom kong kaigsoonan, kalipay ug garbo ko, paglig-on kamo diha sa Ginoo. Euodia ug Sintique, pagsinabtanay kamo ingon nga magsoon diha sa Ginoo. Ug ikaw usab, tinuod kong kauban, tabangi kining mga babayhana kay naghago sila pag-ayo uban kanako sa pagsangyaw sa ebanghelyo uban ni Clemente ug sa tanan kong katabang kansang mga ngalan nasulat sa basahon sa kinabuhi. Paglipay kamo kanunay diha sa Ginoo. Sublion ko pag-ingon: paglipay kamo! Ipakita sa tanan ang malumo ninyong kinaiya. Hapit na mobalik ang Ginoo. Ayaw kamo kabalaka sa bisan unsa kondili pangayoa sa Dios ang inyong gikinahanglan uban ang pagpasalamat sa tanan ninyong pag-ampo. Ug ang kalinaw sa Dios nga dili matugkad sa tawo, manalipod sa inyong kasingkasing ug hunahuna diha sa inyong pagkahiusa kang Cristo Jesus. Sa kataposan, mga igsoon, pun-a ang inyong hunahuna sa mga butang nga maayo ug angayng daygon, sa mga butang nga matuod, ligdong, matarong, putli, matahom ug halangdon. Ipakita sa buhat ang inyong nakat-onan, nadawat, nadungog ug nakita diri kanako. Ug ang Dios nga naghatag kanato sa kalinaw mag-uban kaninyo. Dako kaayo ang akong kalipay diha sa Ginoo kay karon human sa taas nga panahon, nakahigayon na usab kamo sa pagpakita sa inyong gugma kanako. Nahibalo ako nga nahangawa gayod kamo kanako apan wala lang kamoy higayon sa pagpakita niini. Wala ako magpasabot nga nakulangan ako sa akong mga gikinahanglan kay nakat-onan ko ang pagkatagbaw sa bisan unsay ania kanako. Nasinati ko ang pagpuyo diha sa kawad-on ug sa kahamugaway. Nakat-onan ko na ang pag-atubang sa bisan unsang kahimtang sa kinabuhi: sa kabusog o sa kagutom ug sa kahamugaway o sa kawad-on. May kalig-on ako sa pagsagubang sa tanan tungod sa gahom nga gihatag kanako ni Cristo. Apan dalaygon kamo tungod sa inyong pagtabang kanako sa akong mga kalisdanan. Nasayod kaayo kamong mga taga-Filipos nga sa pagbiya ko sa Macedonia, sa bag-o pang gisangyaw ang Maayong Balita, walay laing simbahan nga nakig-ambit kanako pinaagi sa paghatag ug sa pagdawat gawas kaninyo. Dili lang kay kausa ra ako ninyo padad-i ug hinabang sa dihang nagkalisudlisod ako didto sa Tesalonica. Dili kay gasa ang akong gipangita kondili ang bunga nga makapabulahan kaninyo. Nadawat nako ang tanan ug sobra pa gani. Sangkap na ako sa tanan kong gikinahanglan karon nga nadawat ko na pinaagi ni Epafrodito ang tanan ninyong mga gasa. Sama kini sa usa ka humot nga halad-sinunog ngadto sa Dios, usa ka halad nga makapahimuot kaniya. Ug ang akong Dios magsangkap sa tanan ninyong gikinahanglan sumala sa naghingapin niyang bahandi diha ni Cristo Jesus. Daygon ta ang atong Dios ug Amahan hangtod sa kahangtoran. Amen. Ipangomusta ako sa tanang katawhan sa Dios nga iya ni Cristo Jesus. Nangomusta kaninyo ang akong mga kauban diri. Nangomusta usab kaninyo ang tanang katawhan sa Dios diri labi na ang mga nangalagad sa emperador. Ang grasya sa Ginoong Jesu-Cristo mag-uban unta kaninyong tanan. Gikan ni Pablo, apostol ni Cristo Jesus tungod sa pagbuot sa Dios, ug gikan ni Timoteo nga atong igsoon— Alang sa katawhan sa Dios sa Colosas nga mga buotang igsoon diha ni Cristo: Maghatag kaninyog grasya ug kalinaw ang Dios nga atong Amahan. Nagpasalamat kami kanunay sa Dios, ang Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, sa among pag-ampo alang kaninyo kay nakabalita kami mahitungod sa inyong pagtuo kang Cristo Jesus ug sa inyong gugma alang sa tanang katawhan sa Dios tungod sa paglaom nga gitagana kaninyo didto sa langit. Nasayran ninyo kini kaniadto sa dihang gisangyaw kaninyo ang matuod nga mensahe nga mao ang Maayong Balita. Miabot kini kaninyo ingon man sa tibuok kalibotan ug naghatag kinig bunga sama sa nahitabo diha kaninyo sukad sa inyong pagkadungog sa grasya sa Dios ug pagsinati gayod niini. Nakat-onan ninyo kini gikan ni Epafras, ang atong minahal nga kauban ug buotang alagad ni Cristo. Gisuginlan niya kami sa gugma nga gihatag kaninyo sa Espiritu. Nag-ampo gayod kami kanunay alang kaninyo sukad sa pagkasayod namo niini. Gipangayo namo sa Dios nga masayod unta kamo sa iyang kabubut-on uban sa tanang kaalam ug kahibalo nga gihatag sa iyang Espiritu aron makahimo kamo pagkinabuhi sumala sa kabubut-on sa Ginoo ug makabuhat kanunay sa mga butang nga makapahimuot kaniya. Magmabungahon ang inyong kinabuhi sa tanang mga maayong buhat ug magdugang ang inyong kahibalo mahitungod sa Dios. Hinaot unta nga lig-onon kamo sa kusog nga naggikan sa iyang mahimayaong gahom aron makalahutay kamo sa tanan ug makapailob uban ang kamaya. Pasalamati ninyo ang Amahan nga naghimo kaninyong takos sa pag-ambit sa gitagana sa Dios alang sa iyang katawhan didto sa gingharian sa kahayag. Kay giluwas kita niya gikan sa gahom sa kangitngit ug gidala ngadto sa gingharian sa iyang hinigugmang Anak nga maoy naglukat kanato ug nagpasaylo sa atong mga sala. Si Cristo mao ang makita nga dagway sa dili makita nga Dios. Siya ang kamagulangang Anak ug labaw sa tanang binuhat. Kay pinaagi kaniya gibuhat sa Dios ang tanan nga atua sa langit ug ania sa yuta, makita ug dili makita—mga gahom nga espirituhanon, mga pamunoan, mga hari ug ang tanan nga nagmando. Gibuhat sa Dios ang tanan pinaagi kaniya ug alang kaniya. Diha na siya sa wala pa buhata ang tanang butang ug diha kaniya ang tanan nahugpong. Siya ang ulo sa simbahan nga mao ang iyang lawas. Siya ang sinugdan; siya ang unang gibanhaw sa Dios gikan sa mga patay aron siya ang mag-una sa tanang mga butang. Kay maoy pagbuot sa Dios nga ang Anak makabaton sa bug-os nga kinaiya sa Dios. Busa pinaagi sa Anak gipasig-uli sa Dios ngadto sa iyang kaugalingon ang tanang butang sa langit ug sa yuta. Nakigdait ang Dios pinaagi sa dugo sa iyang Anak didto sa krus. Kaniadto layo kamo sa Dios ug kaaway niya tungod sa daotan ninyong mga hunahuna ug buhat. Apan karon, gipasig-uli na kamo sa Dios ngadto kaniya pinaagi sa kamatayon sa iyang Anak aron makaatubang kamo kaniya nga balaan, putli ug walay sala. Mahimo kini kon magpadayon kamo nga lig-on sa pagtuo ug dili matarog sa paglaom nga inyong nahuptan sa inyong pagdawat sa ebanghelyo. Ako, si Pablo, nahimong sulugoon niining ebanghelyo nga giwali ngadto sa tanang mga tawo. Ug karon gikalipay ko ang akong mga pag-antos tungod kaninyo. Kay pinaagi sa akong mga giantos nakatabang ako sa paghingpit sa wala pa matapos nga mga pag-antos ni Cristo alang sa iyang lawas nga mao ang simbahan. Gihimo ako sa Dios nga sulugoon sa simbahan ug gitugyanan sa mga buluhaton aron hingpit nga masangyaw ang iyang mensahe alang sa inyong kaayohan. Kaniadto, gitagoan niya ang maong mensahe apan gibutyag na niya karon ngadto sa iyang katawhan. Kay maoy tuyo sa Dios nga ibutyag niya ngadto sa iyang katawhan ang iyang bahandianon ug mahimayaong tinago nga iyang giandam alang sa tanang katawhan. Ang tinago mao nga si Cristo anaa kaninyo. Nagpasabot kini nga makaambit kamo sa himaya sa Dios. Busa gisangyaw namo si Cristo ngadto sa tanang mga tawo. Gipahimangnoan ug gitudloan namo ang tanan ginamit ang tanan namong kaalam aron sa pagdala sa tagsatagsa ngadto sa Dios ingon nga hingkod nga nahiusa kang Cristo. Naghago ug naningkamot ako aron mahimo kini ginamit ang gahom nga gihatag kanako ni Cristo. Buot kong masayran ninyo nga naningkamot ako pag-ayo alang kaninyo ug alang sa taga-Laodicea ug sa tanan nga wala pa makakita kanako. Gihimo ko kini aron madasig sila nga mahugpong sa gugma ug makabaton sa tanang kabulahanan nga ikahatag sa matuod nga kahibalo. Sa ingon, masayran nila ang tinago sa Dios nga mao si Cristo. Diha kaniya natago ang tanang bahandi sa kaalam ug kahibalo sa Dios. Gisultihan ko kamo niini aron dili kamo matunto sa mga sayop nga pangatarongan bisag unsa pa kini kamaayong pamation. Kay bisan tuod wala ako diha, uban ako kaninyo sa espiritu. Nalipay ako sa inyong kahusay ug sa kalig-on sa inyong pagtuo kang Cristo. Kay gidawat na man ninyo nga Ginoo si Cristo Jesus, pagkinabuhi kamo nga hiniusa kaniya nga nakagamot ug nakabarog ug nga nalig-on diha sa pagtuo sumala sa gitudlo kaninyo ug mapasalamaton kanunay. Busa matngoni nga dili kamo matunto sa lipatlipat sa tawhanong kaalam nga gikan sa mga pagtulon-an nga gikabilinbilin sa mga tawo, ug gikan sa mga espiritu nga naghari sa kalibotan apan dili diay gikan ni Cristo. Kay ang tibuok nga pagka-Dios anaa kang Cristo sa iyang pagkatawhanon ug gihatagan kamog hingpit nga kinabuhi diha sa inyong pagkahiusa kaniya. Labaw siya sa tanang espirituhanong pangulo ug awtoridad. Gituli kamo diha sa inyong pagkahiusa kaniya, dili sa paagi nga tawhanon kondili sa paagi ni Cristo, nga maoy timaan nga kamo naluwas gikan sa gahom niining lawas nga makasasala. Kay sa pagbunyag kaninyo, gilubong kamo ug gibanhaw uban ni Cristo pinaagi sa inyong pagtuo sa gahom sa Dios nga nagbanhaw kaniya. Kaniadto patay kamo sa espiritu tungod sa inyong mga sala ug tungod kay dili man kamo mga Judio busa wala mahisakop sa Balaod. Apan karon gibanhaw na kamo sa Dios uban ni Cristo! Gipasaylo na kita sa Dios sa tanan tang mga sala. Gipapas niya ang tanan tang mga utang lakip ang mga kasabotan bahin niini ug giwagtang niya ang tanan pinaagi sa paglansang niini didto sa krus. Ug pinaagi sa iyang kamatayon sa krus gibuntog ni Cristo ang mga espirituhanong pangulo ug awtoridad. Gipasundayag niya ngadto sa tanan ang ilang kapildihan. Busa ayaw ninyo itugot nga may magsaway kaninyo mahitungod sa pagkaon o ilimnon o mahitungod sa mga adlaw nga balaan o sa kasaulogan sa bag-ong bulan o bahin sa Adlaw nga Igpapahulay. Kining tanan mga anino lamang sa mga butang nga umaabot, apan ang katumanan mao si Cristo. Ayaw kamo pagpahukom ni bisan kinsa nga nagpakamapaubsanon ug nagsimba sa mga anghel ug nagpatuo nga labaw siya kaninyo tungod sa iyang nakitang panan-awon. Nagpagarbo siya sa iyang tawhanong hunahuna bisag wala siyay katarongan. Ug gisalikway niya ang Ulo nga mao si Cristo nga nagmatuto ug nahiusa sa tibuok lawas pinaagi sa mga lutahan ug kaugatan niini ug nagtubo sumala sa pagbuot sa Dios. Namatay na kamo uban ni Cristo ug naluwas na gikan sa mga espiritu nga naghari niining kalibotana. Apan nganong nagkinabuhi man gihapon kamo nga daw iya pa kamo niining kalibotana? Nganong magtuman pa man kamo sa mga tulomanon, ingon sa “Ayaw pagkupot niini,” “Ayaw pagtilaw niana,” “Ayaw paghikap niadto”? Dili na magpulos kining tanan human kini magamit. Kini mga sugo ug mga pagtulon-an nga binuhat lamang ug tawo. Sa tinuoray, daw may kaalam sila sa ilang pinugos nga pagsimba nga ilang minugna ug sa taphaw nga pagpaubos ug sa hilabihang pagdagmal sa ilang lawas apan dili kini makatabang sa pagpugong sa mga kailibgon sa lawas. Sanglit gibanhaw na man kamo uban ni Cristo, tinguhaa ang mga butang nga atua sa langit diin naglingkod si Cristo sa iyang trono sa tuo sa Dios. Hunahunaa ang mga butang langitnon, dili ang yutan-on. Kay namatay na kamo ug ang inyong kinabuhi natago uban ni Cristo diha sa Dios. Ang matuod ninyong kinabuhi mao si Cristo ug inigpakita niya, makita usab kamo uban kaniya ug moambit sa iyang himaya. Busa patya ninyo ang mga kaibog nga kalibotanon nga anaa kaninyo, sama sa salawayong pagpakighilawas, kalaw-ayan, kaulag, daotang kailibgon ug kahakog nga maoy usa ka paagi sa pagsimbag diosdios. Kay moabot ang kapungot sa Dios ngadto sa mga tawo nga magbuhat niining mga butanga. Kaniadto nagkinabuhi kamo sumala sa maong mga kailibgon, sa dihang naghari pa kini kaninyo. Apan karon kinahanglan biyaan ninyo kining tanan: ang kasuko, ang pagkasaputon, ang kahugaw sa hunahuna, ang pagpasipalag sulti ug ang pagpamalikas. Ayaw kamo pamakak sa usag-usa kay gihubo na man ninyo ang inyong daang pagkatawo uban sa iyang mga buhat ug gisul-ob na ninyo ang bag-ong pagkatawo. Gibag-o gayod kini sa Dios nga iyang magbubuhat sumala sa iyang kaugalingong dagway aron masayod kamo sa hingpit mahitungod sa Dios. Tungod niini, wala nay Judio ug dili Judio, mga tinuli ug dili tinuli, mga lain ug sinultihan, mga luog, mga ulipon o dili ulipon, kay si Cristo mao ang tanan ug anaa sa tanan! Katawhan kamo sa Dios; gibalaan ug gihigugma kamo niya. Busa kinahanglan nga mobati kamo sa uban, magmaluluy-on, magmapaubsanon, magmaaghop ug magmapailubon. Pagpinailobay kamo ug kon duna kamoy mulo batok kang bisan kinsa kaninyo pagpinasayloay kamo sama nga gipasaylo kamo sa Ginoo. Ug labaw niining tanan idugang ang paghigugma nga maoy magbugkos sa tanan ngadto sa hingpit nga panaghiusa. Paharia sa inyong kasingkasing ang pakigdait nga gikan ni Cristo kay alang niini gitawag kamo sa Dios aron mahiusa kamo diha sa usa ka lawas. Ug pagmapasalamaton kamo. Papuy-a sa inyong kasingkasing ang bahandianong mensahe ni Cristo. Pagtinudloay ug pagpahimangnoay kamo uban sa tanang kaalam. Pag-awit kamog mga salmo ug balaang mga alawiton ug awiti ninyo ang Dios uban sa pasalamat diha sa inyong mga kasingkasing. Busa bisag unsay inyong isulti o buhaton, himoa kini diha sa ngalan sa Ginoong Jesus uban sa pagpasalamat ngadto sa Dios nga Amahan pinaagi kaniya. Mga asawa, sunda ug tahora ang inyong bana kay mao kini ang angay ninyong buhaton ingon nga mga Cristohanon. Mga bana, higugmaa ang inyong asawa ug ayaw silag daugdaoga. Mga anak, pagmasinugtanon kamo kanunay sa inyong mga ginikanan kay mao kanay makapahimuot sa Dios. Mga ginikanan, ayaw palagota ang inyong mga anak kay tingali unyag mawad-an silag kadasig. Mga ulipon, pagmasinugtanon kamo kanunay sa inyong mga agalon dinhi sa yuta ug himoa kini dili lamang kon magtan-aw sila kaninyo nga aron daygon kamo nila kondili himoa sa kinasingkasing gayod tungod sa inyong pagtahod sa Ginoo. Bisan unsay inyong buhaton, buhata kini sa kinasingkasing sama nga inyo kining gibuhat alang sa Ginoo ug dili alang sa mga tawo. Nasayran ninyo nga gantihan kamo sa Ginoo ug madawat ninyo ang gitagana niya alang sa iyang katawhan. Kay si Cristo mao ang matuod nga Agalon nga inyong gialagaran. Ang nagbuhat ug daotan baslan tungod sa nabuhat niya kay wala gayoy pinalabi. Mga agalon, ayoha pagdumala ang inyong mga ulipon ug hatagi sila sa angay kanila. Hinumdomi nga aduna usab kamoy Agalon didto sa langit. Padayon kamo sa pag-ampo ug pagmabinantayon uban ang pagpasalamat sa Dios. Pag-ampo usab kamo alang kanamo aron ang Dios maghatag kanamog kahigayonan sa pagsangyaw sa iyang mensahe ug sa pagpadayag sa tinago ni Cristo kay mao kini ang hinungdan nga nabilanggo ako. Busa pag-ampo kamo aron isulti ko kini sa tin-aw gayod ingon sa angay kong buhaton. Uban ang kaalam pagmatngon kamo sa inyong kagawian atubangan sa mga dili magtutuo ug pahimusli ang tanang higayon nga anaa kamo uban kanila. Kinahanglan nga ang inyong sinultihan kanunayng makapahimuot ug makapadasig aron makatubag kamo sa husto sa mangutana kaninyo. Si Tiquico nga atong minahal nga igsoon, buotang alagad ug isigkaulipon sa Ginoo, magsugilon unya kaninyo sa tanan mahitungod kanako. Tungod niini, gipaanha ko siya kaninyo aron masayod kamo mahitungod kanamo ug madasig kamo. Gikuyogan siya ni Onesimo, ang minahal ug buotang igsoon nga sakop sa inyong pundok. Suginlan kamo nila sa tanan nga nanghitabo diri. Nangomusta kaninyo si Aristarco nga akong kaubang binilanggo ingon man si Marcos, ang ig-agaw ni Bernabe. (Gisultihan na kamo bahin kaniya—nga inyo siyang abiabihon kon mahianha siya diha.) Nangomusta usab si Jesus nga gianggaag Justo. Kini ra silang tulo ang mga Judio nga nakabig ug nagbuhat uban kanako alang sa Gingharian sa Dios ug dako kaayo silag natabang kanako. Nangomusta si Epafras, sakop sa inyong pundok, ug sulugoon ni Cristo Jesus. Kanunay siyang nag-ampo nga mainiton alang kaninyo. Naghangyo siya sa Dios nga magpabilin unta kamong lig-on, hingkod, ug magtuman gayod sa kabubut-on sa Dios. Saksi ako nga naghago siya pag-ayo alang kaninyo ug sa katawhan sa Laodicea ug Hierapolis. Nangomusta kaninyo si Lucas ang atong minahal nga mananambal ug si Demas. Ihatag ang among labing mainitong panghinaot ngadto sa mga kaigsoonan sa Laodicea ug kang Ninfa ug sa simbahan nga magtigoman sa iyang balay. Human kamo makabasa niining sulata, ipabasa usab kini didto sa simbahan sa Laodicea. Basaha usab ninyo ang sulat nga gikan sa Laodicea. Ug ingna si Arquipo nga kinahanglan humanon gayod niya ang buluhaton nga gitugyan kaniya sa Ginoo. Ako, si Pablo, mao gayod ang nagsulat niining mga pangomusta. Ayaw kalimti nga ako gibilanggo! Mag-uban kaninyo ang grasya sa Dios. Gikan ni Pablo, ni Silas ug ni Timoteo— Alang sa simbahan sa Tesalonica nga iya sa Dios nga Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo: Mainyo ang grasya ug ang kalinaw sa Dios. Sa kanunay nag-ampo kami alang kaninyo ug nagpasalamat sa Dios tungod kaninyong tanan. Sa among pag-ampo sa atong Dios ug Amahan wala namo hikalimti paghisgot ang pagtuo nga gipakita ninyo ug ang inyong kakugi nga dinasig sa gugma ingon man ang inyong lig-ong paglaom sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Mga igsoon, nasayod kami nga ang Dios nahigugma kaninyo ug gipili kamo niya aron maiya. Kay nagwali kami sa Maayong Balita dili sa pulong lamang kondili sa gahom sa Espiritu Santo. Hugot ang among pagtuo nga kini matuod gayod. Nasayod kamo giunsa namo pagkinabuhi samtang kami uban pa kaninyo alang lamang sa inyong kaayohan. Gisundog ninyo kami ug ang Ginoo, ug bisag nag-antos kamo pag-ayo gidawat ninyo ang mensahe uban sa kalipay nga gikan sa Espiritu Santo. Tungod niini nahimo kamong panig-ingnan sa tanang magtutuo sa Macedonia ug sa Acaya. Pinaagi kaninyo ang mensahe mahitungod sa Ginoo mikaylap sa Macedonia ug sa Acaya. Mikaylap usab sa tanang dapit ang balita mahitungod sa inyong pagtuo sa Dios busa dili na kinahanglan nga amo pa kining isulti. Sila mismo nagbalita giunsa ninyo kami pagdawat sa among pagduaw kaninyo ug nga mibiya kamo sa mga diosdios aron pag-alagad sa matuod ug buhi nga Dios. Nagbalita usab sila sa inyong pagpaabot sa iyang Anak nga si Jesus nga moanhi gikan sa langit. Gibanhaw siya sa Dios ug siya maoy magluwas kanato gikan sa umaabot nga kasuko sa Dios. Kamo mismo, mga igsoon, nasayod nga wala makawang ang among pagduaw kaninyo. Nasayod kamo nga sa didto pa kami sa Filipos, gipaantos ug gipakaulawan kami. Apan gidasig kami sa Dios sa pagwali kaninyo sa iyang Maayong Balita bisan pag daghang misupak niini. Dili sayop ang among giwali, dili usab daotan ang among tuyo ug wala kami maglimbong kang bisan kinsa. Nagwali kami kay napamatud-an sa Dios nga kapiyalan kami sa Maayong Balita. Wala kami tuyo sa pagpahimuot sa tawo kondili sa Dios nga nagsusi sa atong kasingkasing. Nahibalo kamo nga wala kami mag-ulog-ulog kaninyo o may gitabontabonan nga kahakog ug ang Dios maoy among saksi. Wala kami tuyo nga daygon ni bisan kinsa bisag mahimo namong gamiton ang among awtoridad ingon nga mga apostoles ni Cristo aron ipabuhat kaninyo ang among gusto. Apan sa diha pa kami uban kaninyo, nagmalumo kami kaninyo sama sa usa ka inahan nga nagmatuto sa iyang mga anak. Tungod sa among gugma kaninyo, among giwali kaninyo ang Maayong Balita sa Dios. Gitahan usab namo ang among kaugalingong kinabuhi kay kamo gimahal man namo pag-ayo. Mga igsoon, sa walay duhaduha nahinumdoman pa ninyo giunsa namo paghago. Nagtrabaho kami adlaw ug gabii aron dili kami makahasol kaninyo sa among pagwali kaninyo sa Maayong Balita sa Dios. Kamo ug ang Dios saksi nga putli, matarong ug dili salawayon ang among pagpakig-uban kaninyo nga mituo. Nasayod kamo nga ang among pagtagad kaninyong tanan sama sa pagtagad sa usa ka amahan ngadto sa iyang mga anak. Gidasig namo kamo, gilipay ug gitambagan kanunay sa pagkinabuhi sa paagi nga makapahimuot sa Dios kinsa maoy nagtawag kaninyo aron kamo makaambit sa iyang Gingharian ug himaya. Ug gipasalamatan usab namo kanunay ang Dios kay sa dihang giwali namo kaninyo ang iyang mensahe namati kamo ug gidawat ninyo kini dili ingon nga iya sa tawo kondili iya gayod sa Dios kay ang Dios naglihok diha kaninyong mga magtutuo. Mga igsoon, ang nahitabo kaninyo sama usab sa nahitabo sa mga simbahan sa Dios sa Judea—sa mga magtutuo ni Cristo Jesus. Gilutos kamo sa inyong katagilungsod ingon nga ang mga magtutuo didto sa Judea gilutos sa mga Judio. Gipatay nila ang Ginoong Jesus ug ang mga propeta. Sila usab maoy naglutos kanamo. Busa sila wala makapahimuot sa Dios ug kaaway nila ang tanang tawo. Gibabagan gani kami nila sa pagwali ngadto sa mga dili Judio sa mensahe nga makaluwas kanila. Kining gibuhat nila maoy nakapuno sa taksanan sa ilang pagkadaotan busa gisilotan gayod sila sa Dios. Bahin kanamo, mga igsoon, niadtong panahon nga kami nahimulag kaninyo sa makadiyot, kanunay kaming naghandom kaninyo. Gimingaw kami pag-ayo kaninyo ug naningkamot gayod sa pagpakigkita kaninyo. Buot kami nga moduaw kaninyo pag-usab. Ako, si Pablo, sa makadaghan nagplano pagduaw kaninyo apan gibabagan kami ni Satanas. Kamo lamang ang among paglaom, ang among kalipay ug ang hinungdan sa pagpagarbo namo sa among kadaogan atubangan sa atong Ginoong Jesus inig-anhi niya. Kamo gayod ang among garbo ug kalipay. Sa wala na gayod namo maantos ang kahingawa, nagpabilin kami sa Atenas. Unya among gipadala kaninyo si Timoteo nga atong igsoon ug kauban namo sa buluhaton sa Dios sa pagwali sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo. Gipaanha namo siya aron pagdasig kaninyo ug paglig-on sa inyong pagtuo aron walay usa kaninyo nga matarog tungod niining mga paglutos. Kamo mismo nasayod nga ang mga paglutos nga sama niini kabubut-on sa Dios alang kanato. Kay samtang kami uban pa kaninyo, amo kamong gipasidan-an nga kita lutoson gayod. Ug sumala sa inyong nasayran mao gayod kini ang nahitabo. Busa sa dako kong kahingawa, gipaanha ko si Timoteo aron pagsusi kon naunsa na ang inyong pagtuo kay nabalaka ako nga natintal kamo sa Yawa ug unya makawang ang tanan namong kahago! Karon nahibalik na kanamo si Timoteo ug anindot ang iyang balita mahitungod sa inyong pagtuo ug paghigugma. Matod niya kanunay kamong naghandom kanamo ug buot moduaw kanamo ingon nga kami buot moduaw kaninyo. Busa, mga igsoon, taliwala sa tanan namong kalisdanan ug pag-antos, nadasig kami tungod sa inyong pagtuo. Kay tam-is gayod ang among kinabuhi kon kamo magmalig-on diha sa Ginoo. Dili igo ang among pagpasalamat sa Dios tungod sa dakong kalipay nga gihatag sa Dios ngari kanamo pinaagi kaninyo. Sa kinasingkasing naghangyo kami kaniya adlaw ug gabii nga iya unta kaming paanhaon kaninyo aron mahatag namo ang tanan nga gikinahanglan sa paglig-on sa inyong pagtuo. Nag-ampo kami nga ang Dios nga atong Amahan ug ang atong Ginoong Jesus maghatag kanamog higayon sa pagduaw kaninyo. Hinaot unta nga dugangan sa Ginoo ang inyong paghigugma ngadto sa usag-usa ug sa tanang tawo sama sa among paghigugma kaninyo. Niining paagiha lig-onon niya ang inyong kasingkasing ug mahingpit kamo ug walay makitang salawayon diha kaninyo atubangan sa Dios nga atong Amahan inig-anhi sa atong Ginoong Jesus kinuyogan sa tanan niyang mga balaan. Sa kataposan, mga igsoon, nakat-onan ninyo gikan kanamo ang pagkinabuhi nga makapahimuot sa Dios ug ingon niini ang inyong pagkinabuhi. Karon, sa ngalan ni Ginoong Jesus, naghangyo kami ug nag-awhag kaninyo sa pagkinabuhi ug labi pang makapahimuot sa Dios. Kay nasayran na man ninyo ang among mga pahimangno kaninyo sa ngalan sa Ginoong Jesus. Gusto sa Dios nga magmaputli kamo pinaagi sa hingpit nga paglikay sa imoralidad. Kamong mga lalaki angayng masayod unsaon ninyo pagpakighiusa sa inyong asawa sa paagi nga balaan ug dungganan ug dili inaghat sa kaulag sama sa gibuhat sa mga tawo nga wala magtuo sa Dios. Busa ayaw ninyo panamastamasi ug yataki ang katungod sa inyong isigkatawo bahin niining mga butanga. Gipahimangnoan na namo kamo kaniadto nga ang magbuhat niini silotan gayod sa Ginoo. Ang Dios wala magtawag kanato aron magpuyo kita sa sala kondili aron magkinabuhi kita nga balaan. Busa ang magsalikway niining pagtulon-ana wala magsalikway sa tawo kondili sa Dios nga maoy naghatag kaninyo sa iyang Espiritu Santo. Dili kinahanglan nga magsulat pa ako kaninyo mahitungod sa paghigugma sa inyong isigkamagtutuo kay kamo gitudloan na man sa Dios sa paghigugmaay. Ug mao gayod kini ang inyong gibuhat sa tanang kaigsoonan sa tibuok Macedonia. Busa, mga igsoon, naghangyo kami kaninyo nga dugangan ninyo ang kainit sa inyong paghigugmaay. Tinguhaa ninyo ang pagkinabuhi nga malinawon. Ayaw kamo panghilabot sa uban o pagsalig sa uban alang sa inyong panginabuhi sumala sa gisulti na namo kaninyo. Niining paagiha tahoron kamo sa dili mga magtutuo ug dili na kamo magsalig kang bisan kinsa alang sa inyong gikinahanglan. Mga igsoon, buot kami nga masayod kamo sa kamatuoran mahitungod niadtong nangamatay na aron dili kamo maguol sama sa mga tawo nga walay paglaom. Kita nagtuo nga si Jesus namatay ug nabanhaw. Busa tungod kang Jesus banhawon ug dad-on sa Dios uban kaniya kadtong nangamatay nga nagtuo kang Jesus. Ang pagtulon-an sa Ginoo nga gitudlo namo kaninyo mao kini: kita nga buhi pa inigbalik sa Ginoo dili mag-una niadtong nangamatay na. Unya mabati ang singgit sa pagmando ug ang tingog sa arkanghel ingon man ang lanog sa trumpeta sa Dios ug mokunsad ang Ginoo gikan sa langit. Maoy unang mabanhaw kadtong nangamatay nga nagtuo kang Cristo. Unya kita nga buhi pa niadtong adlawa, bayawon uban kanila didto sa mga panganod aron pagsugat sa Ginoo. Ug kita unya uban na kanunay sa Ginoo. Busa pagdasigay kamo tungod niining paglaoma. Mga igsoon, dili na kinahanglan nga sulatan pa kamo kon kanus-a mahitabo kining mga butanga. Kamo mismo nasayod kaayo nga ang pagbalik sa Ginoo sama sa usa ka kawatan nga moabot sa gabii. Inig-ingon sa mga tawo, “Malinawon ang tanan ug luwas sa kakuyaw,” sa kalit moabot kanila ang kalaglagan sama kakalit sa sakit nga bation sa babaye nga nagbati. Unya dili sila makalikay niini. Apan kamo, mga igsoon, wala magpuyo diha sa kangitngit busa dili kamo makalitan sa maong Adlaw nga moabot sama sa usa ka kawatan. Kamong tanan iya sa kahayag ug iya sa adlaw. Dili kita iya sa gabii o iya sa kangitngit. Busa dili kita mangatulog sama sa uban kondili magtukaw ug magmaligdong kita. Kasagaran ang mga tawo matulog sa gabii, ug sa gabii usab sila mangahubog. Apan kay kita iya man sa adlaw, angay kita magmaugdang. Kinahanglan nga ang pagtuo ug paghigugma himoon natong sama sa taming sa dughan ug ang atong paglaom sa kaluwasan sama sa helmet. Ang Dios wala magpili kanato aron kita iyang silotan kondili aron maluwas pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Gihatag niya ang iyang kinabuhi alang kanato aron kita mabuhi uban kaniya, buhi man kita o patay inigbalik niya. Tungod niini pagdinasigay ug pagtinabangay kamo sama sa inyong gihimo karon. Mga igsoon, naghangyo kami kaninyo nga inyong tahoron ang mga naghago uban kaninyo. Sila ang gipili sa Ginoo aron pagdumala ug pagtudlo kaninyo. Tahora sila ug higugmaa pag-ayo tungod sa ilang katungdanan ug pagdinaitay kamo. Nag-awhag kami kaninyo, mga igsoon, nga inyong pahimatngonan ang mga tapolan, dasigon ang talawan, tabangan ang maluyahon ug pagmapailubon kamo kanilang tanan. Ayaw ninyo panimasli ang nagbuhat ug daotan kaninyo kondili sa kanunay buhata ang maayo alang sa usag-usa ug sa tanang tawo. Pagmalipayon kamo kanunay. Pag-ampo sa tanang panahon ug pagpasalamat kamo bisag unsay modangat kaninyo. Kini mao ang kabubut-on sa Dios nga buhaton ninyo sa ngalan ni Cristo Jesus. Ayaw ninyo santaa ang Espiritu Santo. Ayaw tamaya ang mga mensahe gikan sa Dios. Sutaa ninyo ang tanan; ampingi ang maayo ug isalikway ang daotan. Hinaot unta nga ang Dios nga naghatag kanatog kalinaw hingpit nga maghimo kaninyong balaan aron walay makitang salawayon sa tibuok ninyong pagkatawo—sa espiritu, kalag ug lawas hangtod sa pag-abot sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Matinud-anon ang nagtawag kaninyo ug buhaton gayod niya kini. Mga igsoon, pag-ampo usab kamo alang kanamo. Pangomustaha ang tanang kaigsoonan sa halok nga inigsoon. Sa ngalan sa Ginoo, naghangyo ako kaninyo nga basahon ninyo kining sulata ngadto sa tanang kaigsoonan. Mainyo ang grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Gikan ni Pablo, ni Silas ug ni Timoteo— Alang sa simbahan sa Tesalonica nga iya sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo: Ang Dios nga Amahan ug ang Ginoong Jesu-Cristo maghatag kaninyo sa grasya ug kalinaw. Mga igsoon, kinahanglan nga sa tanang panahon magpasalamat kami sa Dios tungod kaninyo. Angay gayod nga buhaton namo kini kay ang inyong pagtuo nagtubo man pag-ayo ug misamot usab ka hugot ang inyong paghigugmaay. Busa kamo gipasigarbo namo sa mga simbahahan sa Dios tungod sa inyong paglahutay ug pagtuo taliwala sa tanang paglutos ug mga pag-antos. Kini maoy kamatuoran sa matarong nga hukom sa Dios nga naghimo kaninyong takos sa iyang Gingharian nga tungod niini nag-antos kamo. Buhaton sa Dios ang matarong: paantuson niya kadtong nagpaantos kaninyo ug papahulayon kamong nag-antos ingon man usab kami. Buhaton niya kini inigbalik sa Ginoong Jesus gikan sa langit kinuyogan sa iyang gamhanang mga anghel. Moanhi siya uban sa nagdilaab nga kalayo aron sa pagsilot niadtong wala moila sa Dios ug niadtong wala modawat sa Maayong Balita mahitungod sa atong Ginoong Jesus. Mag-antos sila sa silot nga mao ang walay kataposang pagkalaglag ug ipahilayo sila gikan sa presensya sa Ginoo ug sa iyang mahimayaong gahom. Mahitabo kini inig-abot niya niadtong adlawa aron pagdawat sa pagdayeg gikan sa iyang katawhan ug sa pasidungog gikan sa tanan nga nagtuo. Kamo usab mahiuban kanila kay nagtuo man kamo sa mensahe nga among gisangyaw kaninyo. Mao kini ang hinungdan nga kanunay kaming nag-ampo alang kaninyo. Nangamuyo kami sa atong Dios nga himoon kamo niyang takos sa iyang pagtawag kaninyo. Hinaot unta nga pinaagi sa iyang gahom ihatag niya ang tanang maayo nga inyong gipangandoy ug magbuhat kamo tungod sa inyong pagtuo. Niining paagiha ang ngalan sa atong Ginoong Jesus mapasidunggan tungod kaninyo ug kamo tungod kaniya pinaagi sa grasya sa atong Dios ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Mahitungod sa pag-anhi sa atong Ginoong Jesu-Cristo ug sa atong pagkatigom aron makig-uban kaniya, naghangyo ako kaninyo mga igsoon: ayaw dayon kamo kataranta ug kabalaka kon makadungog kamo nga ang Adlaw sa Ginoo miabot na. Ayaw kinig tuohi bisag gipasikad pa kini sa propesiya o sa wali o sa sulat nga kuno gikan kanamo. Ayaw kamo palimbong ni bisan kinsa sa bisan unsang paagi. Kay ang maong Adlaw dili moabot samtang dili pa mahitabo ang kataposang pag-alsa batok sa Dios ug dili pa motungha ang Tawong Yawan-on nga gitagana alang sa kalaglagan. Supakon niya ang tanan nga gipakadios ug gipakabalaan sa tawo. Himoon niyang labaw ang iyang kaugalingon kay kanilang tanan. Gani mosulod ug molingkod siya sa Templo sa Dios ug angkonon niya nga siya Dios. Wala ba kamo mahinumdom nga gisultihan ko kamo niining tanan samtang ako uban pa kaninyo? Apan may nagpugong niini aron dili kini mahitabo karon ug nasayod kamo niini. Busa sa panahon nga gitagal, moanhi ang Tawong Yawan-on. Ang tinagoang gahom sa Tawong Yawan-on naglihok na ug madayag lamang kining gahoma kon kini dili na pugngan sa nagpugong niini. Unya ang Tawong Yawan-on moanhi ug patyon siya sa Ginoong Jesus pinaagi sa huyop ug sa kasulaw sa iyang pagpadayag. Ang Tawong Yawan-on moanhi nga may gahom ni Satanas ug maghimo sa tanang matang sa milagro ug mga buhat nga katingalahan. Gamiton niya ang tanang paagi aron malimbongan ang mga laglagonon. Pagalaglagon sila kay wala man nila dawata ug higugmaa ang kamatuoran. Kon gibuhat pa nila kini, maluwas unta sila. Tungod niini, gipadad-an sila sa Dios ug dakong kalibog aron motuo sila sa bakak ug aron kasilotan ang tanan nga wala motuo sa kamatuoran apan nagpatuyang hinuon sa pagpakasala. Mga igsoon, angay kaming magpasalamat kanunay ngadto sa Dios tungod kaninyo nga gihigugma sa Ginoo. Kay gipili kamo sa Dios sukad pa sa sinugdan aron maluwas pinaagi sa gahom sa Espiritu ug pinaagi usab sa inyong pagtuo sa kamatuoran aron mahimo kamong balaang katawhan sa Dios. Mao kini ang tuyo sa Dios sa iyang pagpili kaninyo pinaagi sa Maayong Balita nga among giwali kaninyo aron makaambit kamo sa himaya sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa, mga igsoon, barog nga malig-on ug pabilin diha sa mga gikabiling pagtulon-an ug pamatasan nga among gitudlo kaninyo pinaagi sa wali o sa sulat. Hinaot unta nga ang atong Ginoong Jesu-Cristo ug ang Dios nga atong Amahan nga nahigugma kanato ug naghatag kanatog walay kataposan nga kadasig ug maayong paglaom pinaagi sa iyang grasya, magdasig ug maglig-on kaninyo sa tanang maayong butang nga inyong buhaton ug isulti. Sa kataposan, mga igsoon, iampo kami. Iampo nga ang mensahe sa Ginoo mokaylap dayon ug pasidunggan sama sa nahitabo diha kaninyo. Iampo usab nga ilikay kami sa Dios gikan sa mga bangis ug daotang tawo kay dili man ang tanan may pagtuo. Apan kasaligan ang Ginoo. Lig-onon kamo niya ug panalipdan gikan sa daotan. Ug masaligon kami diha sa Ginoo nga kamo nagbuhat ug padayon nga magbuhat sa among gisugo kaninyo. Hinaot unta nga ang Ginoo magtultol sa inyong kasingkasing ngadto sa gugma sa Dios ug ngadto usab sa pagkamainantuson nga gihatag ni Cristo. Mga igsoon, sa ngalan sa Ginoong Jesu-Cristo, palayo kamo sa tanang kaigsoonan nga nagtinapolan ug wala magtuman sa mga pagtulon-an ug pamatasan nga among gibilin kanila. Kay nahibaloan ninyo nga angay kamong mosundog kanamo. Wala kami magtinapulan sa diha pa kami uban kaninyo. Wala kami magpadulot ug pagkaon nga wala namo bayri. Hinuon, nagbuhat ug nagbudlay kami sa adlaw ug gabii aron dili makahasol kang bisan kinsa kaninyo. Gihimo namo kini dili tungod kay wala kami katungod sa pagpangayog suhol kondili aron mahimo kami ninyong sumbanan. Kay samtang diha pa kami uban kaninyo, giingnan namo kamo, “Ayaw pakan-a ang dili motrabaho.” Gisulti namo kini kay nakabalita man kami nga may pipila kaninyo nga nagtinapolan ug walay laing gihimo gawas sa pagpanghilabot sa buhat sa uban. Busa, sa ngalan sa Ginoong Jesu-Cristo, nagsugo kami ug nagpasidaan niining mga tawhana nga kinahanglan nga magpuyo sila nga malinawon ug magtrabaho alang sa ilang kaugalingong panginabuhi. Mga igsoon, ayaw kamo pagtapol sa pagbuhat ug maayo. Kon dunay dili mosunod sa among gisugo pinaagi niining sulata, panid-i siya ug ayaw na pagpakig-uban kaniya aron maulaw siya. Ayaw siya isipa nga kaaway apan pasidan-i hinuon siya ingon nga igsoon. Hinaot unta nga ang Ginoo mismo nga mao ang tuboran sa atong kalinaw kanunay maghatag kaninyog kalinaw sa tanang paagi. Ang Ginoo mag-uban kaninyong tanan. Ako mismo, si Pablo, maoy nagsulat niining pangomusta. Kini ang akong paagi pagpirma sa tanang sulat ug ingon niini ang akong sinulatan. Ang grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo mag-uban kaninyong tanan. Gikan ni Pablo, apostol ni Cristo Jesus tungod sa pagbuot sa Dios nga atong Manluluwas ug ni Cristo Jesus nga atong paglaom— Alang kang Timoteo, tinuod kong anak sa pagtuo: Ang Dios nga atong Amahan ug si Cristo Jesus nga atong Ginoo maghatag unta kanimog grasya, kaluoy ug kalinaw. Sama sa gihangyo ko kanimo samtang nagpadulong ako sa Macedonia, gusto kong magpabilin ka sa Efeso kay may pipila ka mga tawo nga nanudlo ug mga pagtulon-an nga sayop ug kinahanglan nga pahunongon mo sila. Sultihi sila nga dili na motuo nianang hinimu-himo nga mga sugilanon ug tag-as nga mga listahan sa mga ngalan sa katigulangan. Makahatag lamang kini ug higayon sa panaglantugi ug dili makatabang sa plano sa Dios nga nahibaloan pinaagi sa pagtuo. Ang tuyo niining maong pahimangno mao nga magbaton kamog gugma gikan sa usa ka putli nga kasingkasing, limpyo nga konsensya ug tinuod nga pagtuo. May pipila ka mga tawo nga namiya niini ug nahisalaag tungod sa walay pulos nga panaglantugi. Buot sila nga mahimong mga magtutudlo sa balaod sa Dios apan wala sila makasabot sa ilang gipanulti ug sa mga butang nga ilang gipamugos. Nahibalo kita nga ang Balaod maayo kon gamiton sa hustong paagi. Ug angay hinumdoman nga ang mga balaod wala himoa alang sa mga maayong tawo kondili alang sa mga malapason, sa mga kriminal, sa mga walay kahadlok sa Dios ug sa mga makasasala. Gihimo kini alang sa mga dili diosnon ug dili balaan, sa mga tawo nga nagpatay sa ilang amahan o inahan, sa mga mamumuno, sa mga makihilawason ug sa mga lalaki nga makighilawas sa isigkalalaki, sa mga mamimihag ug tawo, sa mga bakakon ug sa nagbuhat sa tanan nga supak sa tinuod nga pagtulon-an. Gipahimangno ko kini sumala sa Maayong Balita nga gitugyan kini kanako sa mahimayaon ug dalaygon nga Dios. Nagpasalamat ako kang Cristo Jesus nga atong Ginoo nga naghatag kanakog kusog alang sa akong buluhaton. Gipasalamatan ko siya kay iya man akong giila nga takos ug gitudlo aron mag-alagad kaniya. Kaniadto ako siyang gipasipad-an, gilutos ug gibugalbugalan apan ang Dios naluoy kanako kay dili pa man ako magtutuo ug wala ako masayod sa akong gibuhat. Ug gibubo sa atong Ginoo ang iyang naghingaping grasya nganhi kanako ug gihatagan ako niya sa pagtuo ug gugma diha kang Cristo Jesus. Tinuod angay dawaton ug tuohan sa hingpit ang giingon nga mianhi si Cristo Jesus sa kalibotan aron sa pagluwas sa mga makasasala ug ako ang labing daotan kanila. Apan gikaluy-an ako sa Dios aron dinhi kanako nga labing daotan sa mga makasasala, ikapadayag ang hingpit nga pailob ni Cristo Jesus aron nga mahimo akong panig-ingnan alang sa tanan nga motuo unya kaniya ug makadawat sa kinabuhing dayon. Alang sa Hari nga walay kataposan, walay kamatayon ug dili makita, ang bugtong Dios—kaniya ang dungog ug himaya hangtod sa kahangtoran! Amen. Timoteo, anak ko, gisalig ko kanimo kining sugoa. Gipasubay kini sa propesiya mahitungod kanimo nga gihimo dugay na kaayo. Gamita ang maong propesiya alang sa imong pagpakigbisog diha sa tinuoray nga pakig-away ug padayon sa imong pagtuo ug limpyo nga konsensya. May pipila ka tawo nga wala mamati sa ilang konsensya ug tungod niini napakyas ang ilang pagtuo. Nahilakip kanila si Himeneo ug si Alejandro nga gitugyan ko sa gahom ni Satanas aron makakat-on sila ug dili na magpasipala sa Dios. Busa una sa tanan, awhagon ko kamo sa pag-ampo alang sa tanang tawo. Pangayoa gikan sa Dios ang ilang mga gikinahanglan ug pasalamati siya. Kinahanglang iampo ninyo ang mga hari ug ang tanang nagmando aron makabaton kitag mahusay ug malinawong kinabuhi, kinabuhing diosnon ug subay sa hustong pamatasan. Maayo kini ug makapahimuot sa Dios nga atong Manluluwas. Buot sa Dios nga maluwas ang tanang tawo ug mahibalo sa kamatuoran. Kay may usa lamang ka Dios ug usa lamang ang naghiusa sa Dios ug sa mga tawo. Siya mao ang tawo nga si Cristo Jesus. Gitugyan niya ang iyang kaugalingon aron sa paglukat sa tanang tawo. Kini ang kamatuoran nga luwason sa Dios ang tanang mga tawo sa gitagal nga panahon. Mao kini ang hinungdan nga gipadala ako nga apostol ug magtutudlo ngadto sa mga dili Judio aron sa pagsangyaw sa mensahe sa pagtuo ug kamatuoran ug wala ako magbakak. Buot ako nga mag-ampo ang mga lalaki nga anaa sa tanang dapit, mag-ampo nga binayaw ang mga kamot sa walay kasuko o panaglalis. Buot usab ako nga ang mga babaye magmaligdong ug magtinarong sa ilang pagpamisti. Kinahanglang dili sila magpalabig dayandayan sa buhok, o magdayandayan ug mga bulawan o mga perlas o maggamit ug mahalong mga sapot. Hinunoa magbuhat silag maayo nga maoy angay sa mga babaye nga nagpaila nga diosnon. Kinahanglan nga ang mga babaye makakat-on pinaagi sa paghilom ug sa hingpit nga pagpaubos. Dili ako motugot nga ang mga babaye magtudlo o magmando sa mga lalaki. Kinahanglan hinuon nga maghilom sila. Kay si Adan mao ang unang gihimo ug gisunod si Eva. Ug dili si Adan ang nalimbongan kondili ang babaye ug siya ang nakalapas sa sugo sa Dios. Apan ang babaye maluwas pinaagi sa pagpanganak kon magpadayon siya sa pagtuo ug paghigugma ug sa pagkabalaan inubanan sa kaligdong. Tinuod kining maong panultihon: Ang nagtinguha nga mahimong pangulo sa simbahan nagtinguha ug maayong buhat. Busa kinahanglang dili masaway ang pangulo sa simbahan, usa ray asawa, maugdang, mapugnganon sa kaugalingon, mahigugmaon sa kalinaw, maabiabihon, ug maantigong motudlo. Kinahanglang dili siya palahubog ug dili palaaway kondili malumo ug makigdaiton. Kinahanglan dili siya nawong ug kuwarta. Kinahanglang maayo siyang modumala sa iyang kaugalingong panimalay ug makapanton sa iyang mga anak aron sila magmasinugtanon ug magmatinahuron kaniya. Kay kon ang usa ka tawo dili maantigong modumala sa iyang kaugalingong panimalay, unsaon man niya pagdumala sa simbahan sa Dios? Kinahanglan nga siya dili bag-o pa lang nakabig kay tingali unyag magmapagarbohon siya pag-ayo ug tungod niini silotan siya ingon sa nahitabo sa Yawa. Kinahanglan nga tinahod usab siya sa mga dili sakop sa simbahan aron dili siya kaulawan ug mahulog sa lit-ag sa Yawa. Kinahanglan nga ang mga katabang diha sa simbahan maayo usab ug kinaiya ug matinud-anon, dili magpalabig inom ug dili hakog ug salapi. Kinahanglan nga magpadayon sila sa paghupot sa gipadayag nga kamatuoran sa pagtuo inubanan sa putli nga konsensya. Ug kinahanglan nga sulayan una sila ug kon makita nga wala gayoy ikasaway kanila, makaalagad na sila. Kinahanglan nga ang mga babayeng katabang maayo usab ug kinaiya ug dili tiglibak, maugdang, ug dili limbongan. Ang katabang sa simbahan kinahanglan usa ray asawa ug maantigong modumala sa iyang mga anak ug panimalay. Ug kadtong maayo sa ilang pag-alagad makaangkon ug dungog ug makahimo sa pagsulti nga maisogon mahitungod sa ilang pagtuo kang Cristo Jesus. Samtang gisulat ko kini, gilaoman ko nga sa dili madugay makaanha ako kanimo. Apan kon malangan ako, kining sulata maoy magtudlo kanimo kon unsaon nato sa pagkinabuhi diha sa balay sa Dios. Kanang balaya mao ang simbahan sa buhi nga Dios, ang haligi ug ang sukaranan sa kamatuoran! Walay makalimod unsa kadako ang tinago sa atong relihiyon: Nagpakita siya ingon nga tawo, ug namatud-an nga matarong pinaagi sa Espiritu, ug nakita siya sa mga anghel. Giwali siya ngadto sa kanasoran, gituohan dinhi sa kalibotan, ug gibayaw ngadto sa langit. Ang Espiritu klaro nga nag-ingon nga sa umaabot nga panahon may mga tawo nga mamiya sa ilang pagtuo. Maoy ilang sundon ang mga limbongang espiritu ug ang mga pagtulon-an sa mga yawa. Naggikan kining mga pagtulon-ana sa limbong sa mga tawong bakakon ug ang ilang mga konsensya dili na mobati nga daw gipasoan ug binagang puthaw. Nagtudlo sila nga sayop ang pagminyo ug ang pagkaon sa pipila ka mga pagkaon. Apan gibuhat sa Dios kining maong mga pagkaon aron, human kapasalamati, kan-on niadtong mga nagtuo ug nahibalo sa kamatuoran. Ang tanan nga gibuhat sa Dios maayo. Ang tanan angay dawaton uban ang pagpasalamat ug walay isalikway bisan unsa kay ang pulong sa Dios ug ang pag-ampo maoy nakapabalaan niini. Kon itudlo mo kini sa mga kaigsoonan, mahimo kang maayong sulugoon ni Cristo Jesus. Makita nila nga ikaw namatuto sa mga pulong sa pagtuo ug sa matuod nga pagtulon-an nga imong gisunod. Apan likayi ang mga hinimu-himong sugilanon nga dili angay isugilon. Hinunoa, bansaya ang imong kaugalingon sa kinabuhing diosnon. May kapuslanan ang pagpaugnat sa lawas. Apan ang espirituhanong pagpaugnat mapuslanon alang sa tanang butang kay makahatag man kini kanatog kinabuhi karon ug sa umaabot. Tinuod kini nga panultihon nga angay dawaton ug tuohan sa hingpit. Tungod niini nanglimbasog ug naghago kita pag-ayo. Naglaom kita sa buhing Dios nga mao ang Manluluwas sa tanang tawo, labi na niadtong nagtuo. Isugo ug itudlo kining mga butanga. Ayaw itugot nga tamayon ka tungod sa imong pagkabatan-on. Himoa hinuon ang imong kaugalingon nga panig-ingnan sa mga magtutuo pinaagi sa imong pagpanulti, sa batasan, sa gugma, sa pagtuo ug sa kaputli. Pagkugi sa pagbasa sa Kasulatan atubangan sa kadaghanan ingon man sa pagwali ug sa pagpanudlo hangtod nga moanha ako diha. Gamita ang espirituhanong gasa nga nadawat mo sa dihang nanulti ang mga propeta samtang nagpandong kanimo sa ilang kamot ang mga kadagkoan sa simbahan. Ug buhata kining mga butanga sa matinud-anon gayod aron makita sa tanan ang imong pag-uswag. Bantayi ang imong kaugalingon ingon man ang imong pagpanudlo. Buhata kini kanunay kay niining paagiha maluwas mo ang imong kaugalingon ug ang mamati kanimo. Ayaw kasab-i ang magulang kanimo kondili pakigsultihi siya sama ra nga siya imong amahan. Isipa nga imong igsoon ang mga lalaki nga manghod nimog panuigon. Ang mga babaye nga magulang nimo isipa nga imong inahan. Ang mga babaye nga manghod nimo isipa usab nga imong igsoon. Himoa kini sa bug-os nga kaputli. Tahora ang tinuod nga biyuda. Apan kon ang biyuda adunay mga anak o mga apo, kinahanglan makakat-on una sila sa pagtuman sa ilang diosnong katungdanan ngadto sa ilang kaugalingong banay. Sa ingon makabalos sila sa ilang mga ginikanan kay kini gikahimut-an sa Dios. Ang tinuod nga biyuda nga nag-inusara na ug wala nay kapaingnan, nagsalig sa Dios lamang ug nagpadayon sa pag-ampo ug sa pagpakitabang adlaw ug gabii. Apan ang biyuda nga mapatuyangon sa kahilayan patay na sa espiritu bisan tuod buhi pa siya sa lawas. Pahimangnoi sila niini aron walay makasaway kanila. Ang dili mag-atiman sa iyang mga paryenti labi na sa mga sakop sa iyang kaugalingong panimalay, nagsalikway sa iyang pagtuo ug mas daotan pa kay sa dili magtutuo. Ang malakip sa listahan sa mga biyuda mao kadtong nagpanuigon ug dili moubos sa 60. Kinahanglan nga kausa lamang siya maminyo, ug kinahanglan nga naila siya sa iyang mga maayong buhat sama sa maayong pagmatuto sa iyang mga anak, pag-abiabi sa mga dumuduong diha sa iyang balay, paghugas sa mga tiil sa mga magtutuo, nagtabang niadtong nagkalisudlisod ug sa pagbuhat ug maayo sa tanang paagi. Apan ayaw isulat sa talaan ang mga batan-ong biyuda kay kon buot silang magminyo pag-usab tungod sa ilang lawasnong tinguha, magpahilayo sila kang Cristo. Sa ingon makasala sila tungod kay wala man nila tumana ang ilang unang saad kaniya. Makakat-on usab sila pag-usik-usik sa ilang panahon kay manumbalay na man sila. Apan labaw pang mangil-ad ang ilang pagpanglibak ug pagpanabi sa dili unta angay nilang isulti. Busa mas maayo pa nga magminyo pag-usab ang mga batan-ong biyuda ug unya manganak ug mag-atiman sa ilang mga panimalay. Niining paagiha, dili kahatagan ug higayon ang atong mga kaaway sa pagsultig daotan batok kanato. Kay may mga biyuda nga misimang na aron sa pagsunod kang Satanas. Apan kon ang usa ka babayeng magtutuo may mga paryenti nga mga biyuda, kinahanglan nga siya ang moatiman kanila ug dili magsalig sa simbahan. Sa ingon makaatiman ang simbahan sa mga biyuda nga wala nay kapaingnan. Ang mga pangulo sa simbahan nga maayong motuman sa ilang katungdanan angayng ilhon nga takos sa doble nga suhol labi na kadtong naghago gayod sa pagwali ug pagtudlo. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Ayaw sampungi ang baba sa baka samtang maggiok kini sa trigo.” Nag-ingon usab ang kasulatan, “Ang mamumuo angay gayod suholan.” Ayaw tagda ang bisan unsang sumbong batok sa usa ka pangulo sa simbahan gawas kon pamatud-an kini sa duha o tulo ka saksi. Badlonga sa atubangan sa kadaghanan kadtong nagpadayon sa pagpakasala aron mahadlok ang uban. Sa atubangan sa Dios ug ni Cristo Jesus ug sa balaang mga anghel, giawhag ko ikaw sa pagtuman niining maong mga pahimangno sa walay pagpaburpabor kang bisan kinsa diha sa tanan mong buhaton. Ayaw ipandong pagdalidali ang imong mga kamot kang bisan kinsa alang sa buluhaton sa Ginoo. Ayaw pag-apil sa pagpakasala sa uban. Pagmaputli hinuon. Ayaw na pag-inom ug tubig lamang kondili inom usab ug diyutayng bino aron kahilisan ka pag-ayo kay kanunay ka ra bang masakit. Ang mga sala sa pipila ka mga tawo klaro kaayo bisan wala pay mireklamo batok kanila, samtang ang sala sa uban ulahi nang mahibaloan. Sa samang paagi, dali usab makita ang mga maayong binuhatan. Apan bisan pa gani ug dili kini makita dayon, dili kini magpabiling tinago. Ang mga ulipon kinahanglan magtahod sa ilang mga agalon aron walay makapasipala sa ngalan sa Dios ug sa atong pagtulon-an. Bisan pa kon ang mga agalon nila mga magtutuo sama kanila, angay gihapon silang magtahod. Angay pa gani nga modugang pa kamaayo ang ilang pag-alagad kay ang makapahimulos sa ilang pag-alagad mga magtutuo ra man usab nga ilang gihigugma. Itudlo ug iwali kining mga butanga. Ang magtudlo ug laing pagtulon-an ug dili mouyon sa matuod nga pagtulon-an sa atong Ginoong Jesu-Cristo ug sa atong tinuohan, garboso kaayo ug walay kahibalo. Nabuang siya sa pakiglantugi ug pakiglalis mahitungod sa mga pulong nga mosangpot sa kasina, panagbingkil, pagbugalbugal ug daotan nga mga katahap. Mosangpot usab kini sa walay hunong nga panaglalis sa mga tawo nga dili makasabot ug wala na magbaton sa kamatuoran. Nagdahom sila nga ang relihiyon usa ka paagi sa pagpadato. Hinuon, ang relihiyon makapadato gayod pag-ayo sa tawo kon siya kuntento lamang sa anaa kaniya. Unsa bay atong dala sa pagkatawo nato dinhi sa kalibotan? Wala! Ug unsa may atong madala inigkamatay nato? Wala usab! Busa angay kitang makuntento kon makakaon ug makabisti. Apan kadtong buot madato mahiagom sa tintasyon ug malit-ag sa daghang mga binuang ug makadaot nga mga tinguha nga maoy makabanlud sa tawo ngadto sa kaalaotan ug kalaglagan. Kay ang pagkamahigugmaon sa salapi maoy tinubdan sa tanang pagkadaotan. May mga tawo nga tungod sa kadako sa ilang tinguha nga masapian, nahimulag hinuon sa pagtuo ug nahiagom sa daghang mga kagul-anan. Apan kay ikaw iya man sa Dios, likayi kining tanan. Paningkamoti nga mahimo kang matarong, diosnon, may pagtuo, may paghigugma, mainantuson ug maaghop. Paningkamoti kutob sa imong mahimo nga makadaog ka sa lumba sa pagtuo ug hupti ang kinabuhing walay kataposan kay gitawag ka man sa Dios alang sa maong kinabuhi sa dihang gisugid mo ang imong pagtuo atubangan sa daghang mga saksi. Sa atubangan sa Dios nga maoy naghatag ug kinabuhi sa tanan ug sa atubangan ni Cristo Jesus nga misaksi sa kamatuoran atubangan ni Poncio Pilato, gisugo ko ikaw sa pagtuman sa tanan nga gipabuhat kanimo. Matngoni nga dili kini kabulingan ug dili masaway hangtod sa pagbalik sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Ipadayag siya sa Dios sa tukmang panahon. Siya ang Dios nga dalaygon ug bugtong Magbubuhat, ang Hari sa mga hari ug ang Ginoo sa mga ginoo. Siya lamang ang walay kamatayon ug nagpuyo sa kahayag nga dili maduol. Wala pa gayoy nakakita kaniya ug wala gayoy makakita kaniya. Ipahinungod kaniya ang dungog ug walay kataposang gahom! Amen. Pahimangnoi ang mga dato nga dili sila magmapahitas-on ug dili magsalig sa bahandi kondili sa Dios. Kay ang bahandi dili makahatag ug kasigurohan apan ang Dios sa walay sukod naghatag kanato sa tanan aron kita malipay. Sultihi sila sa pagbuhat ug maayo ug sa pagpadato diha sa mga maayong binuhatan, sa pagkamahinatagon ug sa pagtabang sa uban. Niining paagiha makatigom sila ug bahandi nga mahimo nilang lig-on nga sukaranan alang sa umaabot ug maangkon unya nila ang kinabuhing matuod. Timoteo, matngoni ang gitugyan kanimo. Likayi ang mga sulti-sulti nga dili diosnon ug ang binuang nga mga panaglalis nga gitawag ug “Kaalam” apan dili diay tinuod nga kaalam. Kay may pipila nga nagpatuo nga nagbaton sila niining maong kaalam ug tungod niini nangapakyas sila sa ilang pagtuo. Ang grasya sa Dios mag-uban kaninyo. Gikan ni Pablo, apostol ni Cristo Jesus tungod sa pagbuot sa Dios, ug gipadala aron magsangyaw sa gisaad nga kinabuhi nga atong nabatonan pinaagi sa pagkahiusa nato kang Cristo Jesus— Alang kang Timoteo, ang pinangga kong anak: Ang Dios nga Amahan ug si Cristo Jesus nga atong Ginoo maghatag unta kanimog grasya, kaluoy ug kalinaw. Nagpasalamat ako sa Dios nga akong gialagaran sa malinis nga konsensya, sama sa pag-alagad sa akong mga katigulangan. Adlaw ug gabii nagpasalamat ako kaniya samtang sa kanunay ako naghinumdom kanimo diha sa akong mga pag-ampo. Nahinumdom ako sa imong mga luha ug nangandoy nga makigkita kanimo aron malipay ako pag-ayo. Nahinumdom ako sa imong matinud-anong pagtuo sama sa pagtuo sa imong apohan nga si Loida ug sa imong inahan nga si Eunice. Misalig ako nga nagbaton ka gihapon sa maong pagtuo. Tungod niini, pahinumdoman ko ikaw sa pagmainiton sa paggamit sa gasa nga gihatag sa Dios kanimo sa dihang gipandongan ko ikaw sa akong mga kamot. Kay ang Espiritu nga gihatag sa Dios kanato wala maghimo kanatong talawan kondili naghatag kanatog gahom ug gugma ug pagpugong sa kaugalingon. Busa ayaw kaulaw sa pagsaksi alang sa atong Ginoo ug kanako nga iyang binilanggo. Pakig-ambit hinuon sa mga pag-antos tungod sa Maayong Balita sumala sa kusog nga gihatag sa Dios kanimo. Giluwas kita niya ug gipili aron mahimong katawhan niya, dili tungod sa atong nabuhat kondili tungod sa iyang kaugalingong tuyo ug grasya. Gihatag niya kanato kining maong grasya diha kang Cristo Jesus sukad pa sa sinugdanan apan karon gipakita na kanato pinaagi sa pag-abot sa atong Manluluwas nga si Cristo Jesus. Gibuntog niya ang gahom sa kamatayon ug pinaagi sa Maayong Balita gipadayag niya ang kinabuhing walay kataposan. Gisugo ako sa Dios sa pagsangyaw ug pagtudlo sa Maayong Balita ingon nga apostol ug tungod niini nag-antos ako. Apan wala ko kini ikaulaw kay nakaila ako sa akong gisaligan ug sigurado ako nga siya takos nga makaamping sa iyang gipiyal kanako hangtod niadtong Adlawa. Sunda nga panig-ingnan ang matuod nga mga pagtulon-an nga gitudlo ko kanimo ug pabilin diha sa pagtuo ug gugma nga naato tungod sa atong pagkahiusa kang Cristo Jesus. Ampingi ang maayong mga butang nga gipiyal kanimo pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo nga nagpuyo dinhi kanato. Nasayod ka nga gitalikdan ako sa tanan nga taga lalawigan sa Asia lakip na nila ni Figelo ug ni Hermogenes. Hinaot unta nga maluoy ang Ginoo sa panimalay ni Onesiforo kay gidasig ako niya sa makadaghan ug wala niya ikaulaw ang akong pagkabilanggo. Hinuon, sa pag-abot gayod niya sa Roma, gipangita dayon ako niya hangtod nga nakaplagan ako. Hinaot unta nga kaluy-an siya sa Ginoo sa adlaw sa iyang pagbalik. Nasayod ka pag-ayo sa gidak-on sa iyang gikatabang kanako didto sa Efeso. Busa, anak, pagmalig-on pinaagi sa grasya nga nabatonan nato diha kang Cristo Jesus. Itugyan sa mga tawo nga kasaligan ang imong madungog nga akong giwali atubangan sa kadaghanan aron kini itudlo usab nila sa uban. Pakig-ambit sa mga pag-antos ingon nga maayong sundalo ni Cristo Jesus. Gusto sa usa ka sundalo nga mahimuot ang iyang labaw busa dili siya mag-apil-apil sa kalihokan nga walay labot sa iyang pagkasundalo. Ang usa usab ka magdudula nga moapil sa lumba dili gantihan kon dili mosubay sa mga lagda. Ang mag-uuma nga naghago pag-ayo kinahanglan maoy makadawat sa unang bahin sa abot. Palandonga kining akong gisulti kay ang Ginoo magtabang kanimo sa pagsabot sa tanan. Hinumdomi si Jesu-Cristo nga kaliwat ni David. Gibanhaw siya ug mao kini ang Maayong Balita nga akong giwali. Nag-antos ako ug gigapos gani ug kadena sama sa usa ka kriminal tungod kay nagwali man ako sa Maayong Balita. Apan ang pulong sa Dios dili ginapos. Busa giantos ko ang tanan tungod sa piniling katawhan sa Dios aron makabaton usab sila sa kaluwasan nga anaa kang Cristo Jesus uban sa himayang dayon. Matuod gayod ang giingon: “Kon namatay kita uban kaniya, mabanhaw usab kita uban kaniya. Kon molahutay kita, maghari usab kita uban kaniya. Kon ilimod ta siya, ilimod usab kita niya. Kon kita dili magmatinumanon, magpabilin siyang matinumanon, kay dili siya makahimo sa paglimod sa iyang kaugalingon.” Pahinumdomi niini ang katawhan ug pahimangnoi sila atubangan sa Dios sa dili pagpakiglantugi bahin ug mga pulong kay dili kini makaayo kondili makadaot lamang sa namati. Paningkamoti pag-ayo nga ang Dios mahimuot kanimo ingon nga alagad nga wala ikaulaw ang iyang trabaho ug usa ka alagad nga nagtudlo sa kamatuoran sa hustong paagi. Likayi ang binuang ug dili diosnon nga lantugi nga mas makapahilayo lamang sa mga tawo gikan sa Dios. Ang gitudlo nila mahisama sa kabahong nga mag-ut-ot sa unod. Ang duha kanila mao si Himeneo ug si Fileto. Nahisalaag sila gikan sa kamatuoran ug gilibog nila ang ubang mga magtutuo pinaagi sa pag-ingon nga ang pagkabanhaw nahitabo na. Apan ang lig-on nga sukaranan nga gipahimutang sa Dios dili gayod matarog ug niini nahisulat kining mga pulonga: “Nakaila ang Ginoo sa mga iya” ug “Ang tanan nga nagsangpit sa ngalan sa Ginoo kinahanglan dili na magbuhat ug daotan.” Sa usa ka dakong balay adunay nagkalainlaing mga plato ug mga panaksan: ang uban plata ug bulawan, ang uban kahoy ug yuta. May alang sa espesyal nga higayon ug may alang usab sa adlaw-adlawng paggamit. Kon hinloan sa tawo ang iyang kaugalingon gikan niining daotang mga buhat, gamiton siya alang sa espesyal nga mga katuyoan kay gihalad man siya aron kapuslan sa iyang Agalon ug siya andam sa tanang buhat nga maayo. Likayi ang mga daotang butang nga gusto kaayong himoon sa mga batan-on. Tinguhaa hinuon ang pagkamatarong, pagtuo, gugma ug pakigdait uban niadtong maputli ug kasingkasing nga nagsangpit sa Ginoo. Likayi usab ang binuang ug walay pulos nga mga pakiglantugi. Nasayod ka nga mosangpot lamang kini sa panag-away. Ang sulugoon sa Ginoo kinahanglan dili mangaway. Kinahanglan maluluy-on siya sa tanan, maayo nga magtutudlo ug mapailubon. Malumo siya kon magmaymay sa mga misupak kaniya. Tingali hatagan sila sa Dios ug higayon sa paghinulsol ug masayod sila sa kamatuoran. Ug mahibalik unya sila sa maayong pangisip ug makaikyas sa bitik sa Yawa nga midakop ug miulipon kanila. Timan-i kini: sa kataposang mga adlaw moabot ang mga malisod nga panahon. Ang mga tawo maghunahuna lamang sa ilang kaugalingon ug sa kuwarta. Hambugiro sila, mapahitas-on, bugalbugalon, masupilon sa ilang mga ginikanan, dili mapasalamaton ug dili diosnon. Wala silay kaluoy, walay puangod, tigbutangbutang, mapatuyangon, bangis, madinumtanon sa maayo, mabudhion, mapasagaron ug garboso kaayo. Palabihon nila ang kahilayan kay sa Dios. Magpabilin silang relihiyoso apan isalikway nila ang matuod nga gahom niini. Likayi kining mga tawhana. Pipila kanila mosaka sa kabalayan aron pag-ilad sa mga makaluluoy nga babayeng nabug-atan sa sala ug dali rang madala sa ilang nagkalainlaing daotang kaibog. Naningkamot kining mga babayhana nga makakat-on apan dili gayod sila makasabot sa kamatuoran. Ingon nga si Janes ug si Jambres misupak kang Moises, kining mga tawhana usab misupak sa kamatuoran. Hugaw ang ilang hunahuna ug pakyas ang ilang pagtuo. Apan dili sila molampos kay makita man unya sa tanan ang ilang binuang sama sa nahitabo kang Janes ug kang Jambres. Apan walay natago gikan kanimo sa akong gitudlo, sa akong kagawian ug sa akong tumong sa kinabuhi. Nasayod ka sa akong pagtuo, pagpailob, paghigugma ug pagkamainantuson sa mga paglutos ug mga pag-antos nga nahiagoman ko didto sa Antioquia, sa Iconio ug sa Listra! Apan giluwas ako sa Ginoo gikan niining tanan. Ang tanan nga nagtinguha sa pagkinabuhi nga diosnon diha kang Cristo Jesus lutoson gayod. Apan ang mga daotan ug tigpakaaron-ingnon mosamot pagkadaotan, manlimbong sa uban ug malimbongan usab sila. Apan ikaw, pabilin diha sa mga kamatuoran nga gitudlo ko kanimo ug hugot mong gituohan kay nakaila ka man sa nagtudlo kanimo niini. Nasayod ka nga sukad pa sa imong pagkabata nagbasa ka na sa Balaang Kasulatan. Kini maoy nakahatag kanimog kaalam ug naghatod kanimo ngadto sa kaluwasan pinaagi sa pagtuo kang Cristo Jesus. Ang tibuok Kasulatan gisulat uban sa lamdag gikan sa Dios ug mapuslanon alang sa pagtudlo sa kamatuoran, sa pagbadlong, sa pagsaway ug sa pagtudlo unsaon pagkinabuhi nga matarong. Sa ingon, ang nag-alagad sa Dios masangkap pag-ayo ug maandam sa tanang maayong buhat. Sa atubangan sa Dios ug ni Cristo Jesus nga maoy maghukom sa tanang tawo, buhi o patay, tungod kay mobalik man siya aron paghari, awhagon ko ikaw: pagkugi kanunay sa pagwali sa mensahe sa tanang panahon gayod; daniha, badlonga, dasiga ug tudloi uban sa pagpailob ang mga tawo. Moabot ang panahon nga ang mga tawo dili na mamati sa matuod nga pagtulon-an. Ang ila na hinuong gusto mao na lang ang ilang sundon ug magtawag silag daghang mga magtutudlo nga magsulti kanila sa buot nilang madungog. Dili na sila mamati sa kamatuoran kondili sa mga tinumotumo nga mga sugilanon. Apan kinahanglan nga magpugong ka kanunay sa imong kaugalingon. Antusa ang mga kasakitan. Buhata ang katungdanan sa usa ka magwawali sa Maayong Balita ug tumana ang imong buluhaton ingon nga sulugoon sa Dios. Kay bahin kanako, miabot na ang takna nga ihalad ako ngadto sa Dios. Panahon na nga mobiya ako niining kinabuhia. Gihimo ko kutob sa akong maabot ang pagpakiglumba ug natapos ko gayod kini. Giampingan ko ang akong pagtuo. Ug karon gitagana alang kanako ang ganti sa kadaogan, ang purongpurong sa pagkamatarong nga niadto unyang adlawa iganti kanako sa Ginoo, ang matarong nga Maghuhukom. Ug kini dili kanako lamang kondili sa tanan gayod nga nagpaabot sa iyang pagpadayag. Paningkamoti gayod ang pag-ari kanako sa labing madali. Gibiyaan ako ni Demas tungod sa iyang paghigugma niining kalibotana ug miadto siya sa Tesalonica. Si Crescente miadto sa Galacia ug si Tito sa Dalmacia. Si Lucas na lamang ang uban kanako. Kuhaa si Marcos ug dad-a diri kay makatabang siya kanako. Gipaadto ko si Tiquico sa Efeso. Inig-ari nimo, dad-a ang akong kupo nga gibilin ko kang Carpo didto sa Troas. Dad-a usab ang mga libro, labi na kadtong mga libro nga panit. Si Alejandro nga platero nakahimo kanakog dakong kadaot. Ang Ginoo maoy magbalos kaniya sa iyang gibuhat. Likayi siya kay supak gayod siya kaayo sa atong mensahe. Sa una kong pag-atubang sa hukmanan, wala gayoy mitabang kanako. Gitalikdan ako sa tanan. Hinaot unta nga dili sila pakasad-on sa Dios niini. Apan ang Ginoo miunong kanako ug mihatag kanakog kusog aron ikasangyaw ko ang tibuok mensahe ngadto sa mga dili Judio ug giluwas ako gikan sa baba sa liyon. Ug luwason ako sa Ginoo gikan sa tanang kadaotan ug dad-on ngadto sa iyang langitnong Gingharian. Kaniya ang himaya hangtod sa kahangtoran. Amen. Ipangomusta ako kang Prisca ug kang Aquila ug sa panimalay ni Onesiforo. Si Erasto nagpabilin sa Corinto ug si Trofimo gibilin ko sa Mileto kay nasakit man siya. Paningkamoti pag-ari diri sa dili pa ang tingtugnaw. Si Eubulo ug si Prudente ingon man si Lino ug si Claudia ug ang tanang kaigsoonan nangomusta kanimo. Ang Ginoo mag-uban sa imong espiritu. Ang grasya sa Dios mag-uban kaninyong tanan. Gikan ni Pablo, sulugoon sa Dios ug apostol ni Jesu-Cristo. Gipili ako ug gipadala aron paglig-on sa pagtuo sa katawhan nga pinili sa Dios, ug pagdala kanila ngadto sa kamatuoran nga gitudlo sa atong tinuohan nga gipasikad diha sa paglaom sa kinabuhing walay kataposan. Ang Dios nga dili gayod mamakak misaad kanato sa maong kinabuhi sukad pa sa sinugdan. Sa hustong panahon gipadayag niya kining kinabuhia diha sa iyang mensahe. Gitugyan niya kanako ang mensahe ug ako kining gisangyaw tungod kay gisugo man ako sa Dios nga atong Manluluwas. Nagsulat ako kang Tito, ang matuod kong anak sa pagtuo nga atong gibatonan. Ang Dios nga Amahan ug si Cristo Jesus nga atong Manluluwas maghatag unta kanimog grasya ug kalinaw. Gibilin ko ikaw sa Creta aron imong atimanon ang mga butang nga wala pa mahuman ug aron magtudlo kag mga pangulo sa simbahan sa matag lungsod sumala sa akong gisugo kanimo. Ang usa ka pangulo sa simbahan kinahanglan dili salawayon. Kinahanglan usa ray iyang asawa ug ang iyang mga anak magtutuo, dili mapatuyangon ug dili masupilon. Kay gitugyanan man siya sa pagpangulo sa buluhaton sa Dios kinahanglan dili siya salawayon, dili garboso, dili dali nga masuko, dili palahubog, dili bangis ug dili hakog. Kinahanglan hinuon nga maabiabihon siya, mahigugmaon sa maayo, ligdong, matarong, balaan ug mapinugnganon sa kaugalingon. Kinahanglan nga magpabilin siyang lig-on diha sa kasaligan nga pagtulon-an nga gitudlo kaniya aron makadasig siya sa uban ug makabadlong sa sayop niadtong mosupak niini. Kay daghan ang misukwahi labi na kadtong mga nagtuo nga kinahanglang tulion ang tanang dili Judio. Naghisgot sila ug mga butang nga walay pulos nga maoy nakapahisalaag sa uban. Kinahanglan pahunongon sila kay nagsamok sila sa mga panimalay pinaagi sa pagtudlo sa dili unta angay itudlo tungod lamang sa makauulawng tuyo sa pagpanapi. Usa sa ilang mga propeta mismo nga taga-Creta miingon, “Ang mga taga-Creta bakakon, mga salbahis, kaon ray gihunahuna ug tapolan!” Ug tinuod ang iyang gisulti. Busa badlonga sila sa walay pugongpugong aron makabaton sila sa hustong pagtuo. Kinahanglan dili na sila motuo sa mga tinumotumong sugilanon sa mga Judio ug sa kasugoan sa mga tawo nga nagsalikway sa kamatuoran. Kanila nga mga putli ang tanang butang putli. Apan alang niadtong mahugaw ug walay pagtuo, wala gayoy butang nga putli kay hugaw man ang ilang hunahuna ug tanlag. Miangkon sila nga nakaila sa Dios apan ang ilang buhat wala magmatuod niini. Mga talamayon sila, masupilon ug dili makabuhat ug maayo. Apan ikaw kinahanglan magtudlo sa hustong pagtulon-an. Tudloi ang mga lalaking hamtong nga magkalma, magmaugdang, magmaligdong, magmalig-on sa ilang pagtuo ug paghigugma ug magmalahutayon. Tudloi sa balaang pagkinabuhi ang mga hamtong nga babaye. Kinahanglan dili sila manlibak ug maghuboghubog. Kinahanglan nga ang maayo maoy ilang itudlo aron sa pagbansay sa batan-ong mga babaye sa paghigugma sa ilang mga bana ug kabataan. Patudloi usab nila ang mga batan-ong babaye sa pagpugong sa ilang kaugalingon ug sa pagkinabuhi nga putli, maayong moatiman sa panimalay ug matinahuron sa ilang bana. Sa ingon, walay makabiaybiay sa mensahe sa Dios. Dasiga usab ang mga batan-ong lalaki sa pagpugong sa kaugalingon. Kinahanglang ikaw mismo ang mag-una kanila sa mga maayong buhat. Ug sa imong pagpanudlo ipakita ang pagkamatinud-anon ug kaligdong. Gamita ang mga hustong pulong nga dili masaway aron maulawan ang imong mga kaaway tungod kay wala silay ikasulting daotan batok kanato. Tudloi ang mga ulipon sa pagtahod ug pagpahimuot sa ilang mga agalon sa tanang butang. Kinahanglan nga dili sila magtubagtubag sa ilang mga agalon o mangawat. Magpabilin hinuon sila nga buotan ug matinumanon aron kapasidunggan ang pagtulon-an mahitungod sa Dios nga atong Manluluwas sa tanan nilang buhaton. Kay gipadayag sa Dios ang iyang grasya alang sa kaluwasan sa tanang mga tawo. Ang maong grasya nagtudlo kanato sa pagbiya sa kinabuhing daotan ug sa kalibotanong kailibgon. Nagtudlo kini kanato sa pagkinabuhi nga mapinugnganon sa kaugalingon, matarong ug diosnon. Kinahanglang ingon niini ang atong pagkinabuhi samtang nagpaabot kita sa bulahang adlaw nga atong gilaoman inigpadayag na sa himaya sa atong gamhanang Dios ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo. Gitugyan niya ang iyang kaugalingon aron sa pagluwas kanato gikan sa tanang pagkadaotan ug paghimo kanato nga putling katawhan nga iyaha ra gayod, katawhan nga matinud-anon sa pagbuhat ug maayo. Itudlo kining mga butanga ug gamita ang tanan mong awtoridad sa pagdasig ug pagbadlong kanila. Ayaw itugot nga tamayon ka ni bisan kinsa. Pahinumdomi ang mga magtutuo sa pagtahod ug pagsugot sa mga namunoan ug sa mga anaa sa kagamhanan. Kinahanglan nga andam sila pagbuhat sa tanang butang nga maayo. Sultihi sila nga dili magsultig daotan batok kang bisan kinsa kondili magmakigdaiton ug magmahigalaon ug kanunay magpakita sa malumong kinaiya ngadto sa tanang mga tawo. Kay kaniadto kita usab mga buangbuang, masupilon ug nangasaag. Naulipon kita sa mga kaibog ug sa tanang matang sa kahilayan ug nagkinabuhi sa pagkadaotan ug pagkamasinahon. Ang uban nasilag kanato ug ato usab silang gikasilagan. Apan gipadayag sa Dios nga atong Manluluwas ang iyang kaluoy ug gugma. Giluwas kita niya. Kini dili tungod sa bisan unsang maayo nga atong nabuhat kondili tungod sa iyang kaluoy. Giluwas kita niya pinaagi sa paghugas kanato aron kita matawo pag-usab ug makabaton ug bag-ong kinabuhi diha sa Espiritu Santo. Kay madagayaong gibubo sa Dios ang Espiritu Santo dinhi kanato pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Manluluwas. Pinaagi sa iyang grasya isipon kitang matarong sa Dios aron makapanag-iya kita sa kinabuhing walay kataposan nga atong gipaabot. Ug tinuod kini. Gusto kong hatagan nimo ug talagsaong pagtagad kining mga butanga aron kadtong nagtuo sa Dios magmatngon paggamit sa ilang panahon sa pagbuhat ug maayo. Kini maayo ug mapuslanon alang sa tawo. Apan likayi ang binuang nga pakiglantugi, ang pagsubaysubay sa inyong mga katigulangan, ang mga pakig-away ug mga pakiglalis mahitungod sa Balaod. Wala kini kapuslanan. Human kapasidan-i sa makaduha ang tawo nga maoy nakaingon sa pagkabahinbahin sa pundok, isalikway siya. Kay nasayod ka nga kanang tawhana daotan ug ang iyang sala nagmatuod nga nasayop siya. Inigpadala ko kang Artemas o kang Tiquico nganha kanimo, paningkamoti ang pagpakigkita kanako sa Nicopolis kay nakahukom ako sa pagpabilin didto sa panahon sa tingtugnaw. Paningkamoti kutob sa imong mahimo ang pagtabang kang Senas nga abogado ug kang Apolos aron makagikan sila. Hatagi sila sa tanan nilang gikinahanglan. Tudloi ang mga magtutuo sa paggamit sa ilang panahon sa pagbuhat ug maayo aron sila masangkap sa ilang mga gikinahanglan. Dili maayo nga magpuyo sila nga walay kapuslanan. Nangomusta kanimo ang tanan kong mga kauban diri. Ipangomusta kami sa atong mga higala diha nga kauban nato sa pagtuo. Ang grasya sa Dios mag-uban kaninyong tanan. Gikan ni Pablo nga gibilanggo tungod kang Cristo Jesus ug gikan ni Timoteo nga atong igsoon— Alang kanimo Filemon, nga among higala ug kauban sa buhat ug sa mga magtutuo nga nagtiguman sa imong balay ug alang kang Apia nga atong igsoong babaye ug kang Arquipo nga atong kaubang sundalo: Mainyo ang grasya ug kalinaw sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Gilakip ko ikaw, igsoon, sa matag higayon nga ako mag-ampo ug nagpasalamat ako sa akong Dios tungod kanimo. Kay nakabalita ako sa imong gugma sa tanang katawhan sa Dios ug sa imong pagtuo sa Ginoong Jesus. Nag-ampo ako nga ang atong panaghiusa ingon nga mga magtutuo magdugang sa atong pagsabot sa tanang panalangin nga ato diha kang Cristo. Nakalipay ug nakadasig pag-ayo kanako ang imong gugma, minahal nga igsoon, tungod kay gidasig mo man ang tanang katawhan sa Dios. Tungod niini, nakabaton akog kaisog ingon nga imong igsoon diha kang Cristo aron pagsugo kanimo sa paghimo sa angayng buhaton. Apan tungod sa gugma, ako si Pablo, ang embahador ni Cristo Jesus nga gibilanggo karon tungod kaniya, maghangyo kanimo alang kang Onesimo nga akong anak diha kang Cristo. Nahimo akong amahan niya sa pagtuo samtang gibilanggo ako. Kaniadto wala siyay kapuslanan kanimo apan karon mapuslanon na siya kanimo ug kanako. Karon papaulion ko siya kanimo uban sa tibuok kong kasingkasing. Buot unta ako nga magpabilin siya diri aron makatabang kanako puli kanimo samtang gibilanggo pa ako tungod sa ebanghelyo. Apan dili ako magbuhat ug bisan unsa nga dili nimo uyonan. Busa dili ko ikaw pugson sa pagtabang kanako kon dili gikan sa imong gawasnong kabubut-on. Tingali nahimulag si Onesimo kanimo sa makadiyot aron mahibalik siya kanimo sa dayon. Karon dili na siya ulipon lamang kondili minahal na nga igsoon diha kang Cristo. Gimahal ko siya ug labi pa siyang mahalon mo ingon nga ulipon ug igsoon diha sa Ginoo. Kon giila mo ako nga imong kauban sa buhat, dawata siya sama ra nga ako ang gidawat nimo. Kon kaniadto nakahimo siyag sayop diha kanimo o nakautang kanimo ug bisan unsa, ako lang ang paningli. Ako gayod ang nangunay sa pagsulat niining mosunod: Ako, si Pablo, mobayad gayod kanimo. Dili ako buot nga magpahinumdom kanimo nga utang mo kanako ang imong kinabuhi diha kang Cristo. Busa, igsoon, buhata kini alang kanako tungod sa Ginoo ug lipaya ako ingon nga imong igsoon diha kang Cristo. Sa pagsulat ko niini, nagsalig ako nga buhaton mo gayod ang labaw pa gani sa gihangyo ko kanimo. Andami usab akog lawak nga akong kaabotan kay naglaom ako nga tubagon sa Dios ang inyong mga pag-ampo ug mahibalik gayod ako diha kaninyo. Nangomusta kaninyo si Epafras nga gibilanggo uban kanako tungod kang Cristo Jesus. Nangomusta usab ang akong mga katabang nga si Marcos, si Aristarco, si Demas ug si Lucas. Mag-uban kaninyong tanan ang grasya sa Ginoong Jesu-Cristo. Sa karaang panahon ang Dios, sa makadaghan ug sa nagkalainlaing paagi, misulti sa atong mga katigulangan pinaagi sa mga propeta. Apan niining kataposang mga adlaw misulti siya kanato pinaagi sa iyang Anak. Pinaagi kaniya gibuhat sa Dios ang tibuok nga kalibotan ug gipili siya aron manag-iya sa tanang butang. Naglarawan siya sa himaya sa Dios ug diha gayod kaniya ang kinaiya sa Dios. Siya maoy nagkupot sa tibuok uniberso pinaagi sa iyang gamhanang pulong. Tapos niya hugasi ang mga tawo sa ilang mga sala, milingkod siya sa tuo sa Dios didto sa langit. Ang Anak gihimong labaw pa kay sa mga anghel ingon nga gihatagan siya sa Dios ug ngalan nga halangdon pa kay sa ngalan sa mga anghel. Kay wala gayoy anghel nga giingnan sa Dios: “Ikaw mao ang akong Anak; karong adlawa Amahan mo na ako.” Ug wala moingon ang Dios, “Ako mahimo niyang Amahan, ug siya mahimong akong Anak.” Sa dihang gipadala sa Dios ang iyang panganay nga Anak nganhi sa kalibotan, miingon siya, “Kinahanglan simbahon siya sa tanang mga anghel sa Dios.” Ug bahin sa mga anghel, mao kini ang giingon sa Dios: “Gihimo sa Dios nga sama sa hangin ang iyang mga anghel, ug ang iyang mga sulugoon sama sa nagdilaab nga kalayo.” Apan bahin sa iyang Anak, miingon ang Dios: “Ang imong trono, O Dios, molungtad hangtod sa kahangtoran! Ug uban sa hustisya maghari ka sa imong gingharian. Gihigugma mo ang katarong ug gikasilagan mo ang daotan. Busa gipili ka sa Dios, nga imong Dios. Gilipay ka ug gipasidunggan labaw sa imong mga kauban.” Miingon usab siya, “Sa sinugdan gibuhat mo, Ginoo, ang kalibotan, ug sa imong kaugalingong mga kamot gibuhat mo ang mga langit. Mangahanaw silang tanan apan magpabilin ka. Madaan silang tanan sama sa mga sapot. Piloon mo sila sama sa mga kupo, ug ilisan sama sa mga bisti. Apan ikaw dili mausab hangtod sa kahangtoran, ug ang imong kinabuhi dili gayod matapos.” Wala gayoy anghel nga giingnan sa Dios: “Lingkod diri sa akong tuo, hangtod himoon ko ang imong mga kaaway nga tumbanan sa imong mga tiil.” Busa unsa man diay ang mga anghel? Silang tanan pulos mga espiritu nga nag-alagad sa Dios ug gipadala niya aron pagtabang niadtong luwason sa Dios. Busa huptan ta sa dugang kalig-on ang mga kamatuoran nga atong nadawat aron dili kita mahimulag niini. Ang mensahe nga gihatag pinaagi sa mga anghel namatud-an nga tinuod gayod ug ang wala magtuman o ang misupak niini gisilotan sa Dios sa angay kaniya. Unsaon man nato paglikay sa silot kon dili kita magtagad niining dakong kaluwasan? Ang Ginoo mismo maoy unang nagbutyag sa maong kaluwasan ug sila nga nakadungog kaniya nagpamatuod kanato niini. Ug gipamatud-an usab kini sa Dios pinaagi sa pagbuhat ug mga timaan sa gahom, mga katingalahan ug daghang mga milagro. Nanghatag usab siya sa mga gasa sa Espiritu Santo sumala sa iyang kabubut-on. Kay wala himoa sa Dios ang mga anghel aron maghari sa kalibotan nga umaabot nga mao ang kalibotan nga atong gihisgotan. Giingon hinuon sa usa ka bahin sa Kasulatan: “O Dios, unsa ba ang tawo nga gitagad mo man siya? Unsa ba gayod ang tawo nga nag-amoma ka man kaniya? Gibuhat mo siya sa makadiyot nga ubos lamang ug diyutay sa mga anghel; gihatagan mo siyag himaya ug dungog nga angay lamang sa hari, ug gihimo mo siyang magbubuot sa tanang butang.” Giingon sa Kasulatan nga gihimo sa Dios ang tawo nga magbubuot sa tanang butang busa naglakip kini sa tanan. Apan karon wala nato makita nga ang tawo maoy nagbuot sa tanang mga butang. Ang nakita nato mao si Jesus nga sa makadiyot nahimong ubos sa mga anghel aron pinaagi sa grasya sa Dios ihatag niya ang iyang kinabuhi alang sa tanan. Nakita nato siya karon nga gihimaya ug gipasidunggan tungod sa kamatayon nga iyang giantos. Ang Dios maoy nagbuhat ug nagpalungtad sa tanang butang. Husto gayod siya sa paghingpit kang Jesus pinaagi sa pag-antos aron makaambit sa iyang himaya ang daghang mga anak. Kay si Jesus mao ang nagdala kanila ngadto sa kaluwasan. Kay sila nga gibalaan ug ang nagbalaan kanila may usa lamang ka Amahan. Busa dili maulaw si Jesus sa pagtawag kanila nga iyang mga igsoon. Sumala sa iyang giingon, “Ipaila ko ang imong ngalan ngadto sa akong mga igsoon; awitan ko ikaw ug mga alawiton atubangan sa katawhan nga nagsimba kanimo.” Nag-ingon usab siya, “Mosalig ako sa Dios.” Ug miingon pa gayod siya, “Ania ako uban sa mga anak nga gihatag sa Dios kanako.” Tungod kay ang mga anak mga tawo man nga adunay unod ug dugo, si Jesus usab nahimong sama kanila ug miambit sa ilang tawhanon nga kinaiya. Gihimo niya kini aron nga pinaagi sa iyang kamatayon, malaglag niya ang Yawa nga may gahom batok sa kamatayon. Sa maong paagi giluwas niya ang tanan nga naulipon sa tibuok nilang kinabuhi tungod sa ilang kahadlok sa kamatayon. Kay tin-aw nga dili ang mga anghel ang iyang gitabangan kondili ang mga kaliwat ni Abraham. Nagpasabot kini nga kinahanglan mahimo siyang sama sa iyang mga igsoon sa tanang paagi. Sa ingon, mahimo siyang matinumanon ug maluluy-on nga Pangulong Pari sa iyang pag-alagad sa Dios aron mapasaylo ang mga sala sa katawhan. Ug tungod kay nag-antos man siya ug gitintal, makatabang usab siya kanila nga gitintal. Busa mga igsoon kong Cristohanon nga gitawag usab sa Dios, tan-awa si Jesus, ang apostol ug Pangulong Pari sa pagtuo nga atong gihuptan. Matinumanon siya sa Dios nga nagpili kaniya, sama nga si Moises nagtuman sa iyang katungdanan diha sa balay sa Dios. Ang nagtukod sa usa ka balay mas dakog dungog kay sa maong balay. Sa samang paagi, si Jesus takos sa labaw pa kaayong himaya kay kang Moises. Kay ang tanang balay binuhat sa tawo apan ang Dios maoy nagbuhat sa tanang butang. Si Moises matinumanon sa iyang pagkasulugoon diha sa tibuok balay sa Dios ug naghisgot siya bahin sa mga butang nga isulti sa Dios sa umaabot. Apan si Cristo masinugtanon sa iyang pagka-Anak nga maoy gipiyalan sa balay sa Dios. Kita mao ang iyang balay kon ampingan nato ang atong pagsalig ug magmapasigarbohon kita sa atong gilaoman. Busa miingon ang Espiritu Santo, “Kon makadungog kamo sa tingog sa Dios karong adlawa, ayaw pagahia ang inyong kasingkasing, sama sa pagsukol sa inyong katigulangan batok sa Dios sa adlaw sa pagsulay didto sa kamingawan. Didto gitintal ug gisulayan nila ako bisan kon nakita nila ang akong gibuhat sulod sa 40 ka tuig. Busa nasuko ako niadtong mga tawhana ug miingon ako: ‘Kanunay silang nagdumili. Wala gayod sila makakat-on sa akong mga paagi.’ Napungot ako ug nanumpa, ‘Dili gayod sila makasulod sa yuta diin ihatag ko unta kanila ang kapahulayan!’ ” Mga igsoon, pagbantay kamo nga walay usa kaninyo nga magbaton ug daotan ug dili matinuohon nga kasingkasing. Mao unya kini ang hinungdan nga mobiya kamo sa buhi nga Dios. Pagdinasigay hinuon kamo sa matag adlaw samtang may gitawag pa nga “karong adlawa,” aron walay usa kaninyo nga mahimong masinupakon tungod kay nalimbongan sa sala. Kay kitang tanan kauban ni Cristo kon magpadayon kita nga lig-on sa atong pagsalig hangtod sa kataposan. Sumala sa giingon sa Kasulatan: “Kon makadungog kamo sa tingog sa Dios karong adlawa, ayaw pagahia ang inyong kasingkasing sama sa pagsukol sa inyong katigulangan batok sa Dios.” Kinsa bay nakadungog sa tingog sa Dios ug misukol kaniya? Ang tanan nga gipangulohan ni Moises sa paggula sa Ehipto. Kinsa may gikapungtan sa Dios sulod sa 40 ka tuig? Ang nakasala nga nangamatay didto sa dapit nga awaaw. Sa pagpanumpa sa Dios nga dili gayod sila makasulod sa yuta diin ihatag unta niya kanila ang kapahulayan, kinsa may iyang gipasabot? Ang misukol kaniya. Busa nakita nato nga wala sila makasulod kay wala man sila motuo. Busa samtang nagpadayon ang saad sa Dios nga makasulod kita aron makaangkon sa iyang pahulay, magmatngon kita nga walay usa kanato nga mapakyas sa pagdawat nianang maong kapahulayan. Kay sama kanila nakadungog kita sa Maayong Balita apan wala magpulos ang mensahe nga nadungog nila tungod kay wala man sila motuo niini. Busa kita nga nagtuo nakadawat sa kapahulayan nga gisaad sa Dios. Sumala sa iyang giingon, “Napungot ako ug nanumpa nga dili gayod sila makasulod sa yuta diin ihatag ko unta kanila ang kapahulayan!” Gisulti kini niya bisan kon nahuman na niya ang tanan sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan. Kay diha sa Kasulatan gihisgotan ang ikapitong adlaw, “Mipahulay ang Dios gikan sa tanan niyang buhat sa ikapitong adlaw.” Gihisgotan usab kini niya sa iyang pag-ingon, “Dili gayod sila makasulod sa yuta diin ihatag ko kanila ang kapahulayan.” Kadtong unang nakadungog sa Maayong Balita wala makasulod ug makaangkon sa kapahulayan sa Dios tungod kay wala man sila motuo. Busa may pipila diay nga makasulod ug makaangkon sa kapahulayan sa Dios. Ug nagtagal siyag adlaw nga ginganlag “Karong Adlawa.” Nagsulti siya niini tapos ang daghang katuigan pinaagi ni David diha sa Kasulatan nga gihisgotan na: “Kon makadungog kamo sa tingog sa Dios karong adlawa, ayawg pagahia ang inyong kasingkasing.” Kay kon nakahatag pa kanilag pahulay si Josue dili na unta ang Dios maghisgot sa ulahi ug lain pa nga adlaw. Busa dunay adlaw sa pahulay alang sa katawhan sa Dios. Kay bisag kinsa nga makadawat sa kapahulayan nga gisaad sa Dios, mopahulay siya sa iyang mga buhat sama nga mipahulay ang Dios. Busa maninguha kita sa pag-angkon sa gisaad nga kapahulayan aron walay usa kanato nga mapakyas sama sa nahitabo kanila tungod sa ilang pagkamasupilon. Kay ang pulong sa Dios buhi ug maabtik ug mas hait pa kay sa bisan unsang espada nga duhay sulab. Modulot kini hangtod sa kinahiladman sa kalag ug sa espiritu hangtod sa dapit diin nag-abot ang lutahan ug ang kauyokan. Nag-usisa kini sa mga tinguha ug hunahuna sa kasingkasing sa tawo. Walay butang nga matago gikan sa Dios. Ang tanan dayag ug makita sa iyang mga mata ug kitang tanan maghatag kaniyag husay sa atong binuhatan. Busa lig-onon ta ang atong pagtuo kay duna kitay Pangulong Pari nga halangdon nga atua na sa presensya sa Dios. Siya mao si Jesus, ang Anak sa Dios. Ang atong Pangulong Pari dili sama sa ubang pari nga dili mobatig kaluoy sa atong mga kahuyang kondili usa siya ka Pangulong Pari nga gitintal sa tanang paagi sama kanato apan wala gayod makasala. Busa dili kita magpanuko sa pagduol sa trono sa Dios diin anaa ang grasya. Dinha madawat nato ang kaluoy ug ang grasya nga atong gikinahanglan. Ang tanang pangulong pari gipili gikan sa katawhan ug gitudlo aron mag-alagad sa Dios sa ngalan sa mga tawo. Maghalad siyag mga gasa ug mga halad nga sunogon tungod sa mga sala. Sanglit huyang man siya sama kanato, maluoy siya sa mga walay hibangkaagan ug sa mga masalaypon. Ug kay huyang man siya kinahanglang maghalad siyag mga halad nga sunogon dili lamang alang sa mga sala sa katawhan kondili sa iyang kaugalingong mga sala usab. Walay magpili sa iyang kaugalingon aron mahimong pangulong pari kondili ang Dios maoy magpili kaniya sama sa iyang gibuhat kang Aaron. Sa samang paagi si Cristo wala magpili sa iyang kaugalingon aron mahimong pangulong pari kondili gitudlo siya sa Dios ug giingnan, “Ikaw ang akong Anak, imo na akong Amahan karong adlawa.” Miingon usab siya sa laing bahin sa Kasulatan, “Ikaw mahimong pari hangtod sa kahangtoran, sa laray sa pagkapari ni Melquisedec.” Sa mga adlaw sa tawhanong pagkinabuhi ni Jesus, nag-ampo ug nangaliyupo siya uban sa makusog nga pagtuaw ug mga luha ngadto sa Dios nga may gahom sa pagluwas kaniya sa kamatayon. Tungod kay mapaubsanon ug buotan man siya, gidungog siya sa Dios. Apan bisan ug siya mao ang Anak sa Dios, nakat-on siya sa pagkamasinugtanon pinaagi sa iyang mga pag-antos. Kay nahingpit man siya, nahimo siyang tinubdan sa dayon nga kaluwasan alang sa tanan nga masinugtanon kaniya, ug gihimo siya sa Dios nga pangulong pari sa laray ni Melquisedec. Daghan ang atong ikasulti bahin niining butanga apan lisod kining ipasabot kaninyo tungod kay dugay kaayo kamong makasabot. Dugay na unta kamong nahimo nga mga magtutudlo apan hangtod karon nagkinahanglan pa kamog motudlo kaninyo sa unang mga leksiyon mahitungod sa mensahe sa Dios. Gahi na unta ang angay ninyong kan-on apan hangtod karon nagkinahanglan gihapon kamog gatas. Ang nagkinahanglag gatas bata pa ug walay kasinatian bahin sa maayo ug sa daotan. Apan ang gahing pagkaon alang sa mga hamtong na nga nakabansay ug nakagamit sa ilang igtitilaw aron pag-ila sa kalainan tali sa maayo ug sa daotan. Busa magpadayon kita diha sa hingkod nga pagtulon-an ug dili kita magpabilin sa unang ang-ang sa mensahe nga Cristohanon. Dili na nato balikon ang mga pagtulon-an mahitungod sa paghinulsol gikan sa mga buhat nga mosangpot lang sa kamatayon ug ang mga pagtulon-an mahitungod sa pagtuo sa Dios. Dili na nato balikon ang pagtulon-an mahitungod sa mga bunyag, sa pagpandong sa mga kamot, sa pagkabanhaw sa mga patay ug sa hukom nga walay kataposan. Ug buhaton ta kini kon motugot ang Dios. Dili na gayod makahimo pagpahinulsol pag-usab kadtong namiya kay kaniadto diha sila sa kahayag sa Dios, nakatilaw sila sa gasa sa langit ug nakapakig-ambit sa Espiritu Santo. Nahibalo sila nga maayo ang pulong sa Dios ug nakatagamtam sila sa gahom sa umaabot nga katuigan. Apan namiya gihapon sila! Dili na mahimo ang pagpabalik kanila sa paghinulsol kay gilansang nila pag-usab ang Anak sa Dios ug ilang gipakaulawan atubangan sa tanan. Panalanginan sa Dios ang yuta nga mosuyop sa ulan nga matagak niini ug nagpatubo sa mga tanom aron kapuslan sa giandaman niini. Apan kon ang yuta tugkan ug mga tunok ug mga sagbot, wala kini kapuslanan ug tunglohon kini sa Dios ug laglagon pinaagi sa kalayo. Apan, mga igsoon, bisan kon nagsulti kami sa ingon niini, wala kami pagduhaduha bahin kaninyo. Nasayod kami nga anaa kaninyo ang maayong mga panalangin. Ang Dios makiangayon. Dili siya malimot sa inyong nabuhat o sa inyong paghigugma kaniya nga inyong gipakita diha sa pagtabang ug sa pagpadayon sa pagtabang sa inyong isigka-Cristohanon. Dako ang among tinguha nga ang tagsatagsa kaninyo magpadayon sa inyong kadasig hangtod sa kataposan aron matuman ang mga butang nga inyong gilaoman. Dili kami buot nga magtinapulan kamo. Gusto kami nga mahisama kamo niadtong nakadawat sa gisaad sa Dios pinaagi sa ilang pagtuo ug pailob. Sa pagsaad sa Dios kang Abraham, nanumpa siya sa pagtuman sa iyang gisaad. Kay wala nay labaw pa kaniya, gigamit niya ang iyang kaugalingong ngalan sa iyang pagpanumpa. Miingon siya, “Isaad ko kanimo nga panalanginan ko ikaw ug hatagan ug daghang kaliwat.” Nagpailob si Abraham ug nakadawat siya sa gisaad sa Dios. Kon ang tawo manumpa, gamiton niya ang ngalan sa labaw kaniya ug ang panumpa maoy magtapos sa tanang panaglalis. Buot tin-awon pag-ayo sa Dios alang kanila nga modawat sa iyang gisaad nga dili gayod niya usbon ang iyang tuyo. Tungod niini, gipanumpaan niya ang iyang saad. Mao kini ang duha ka butang nga dili mausab ug ang Dios dili mamakak. Busa kita nga nakabaton ug kasigurohan uban kaniya nadasig pag-ayo sa pagpabilin nga malig-on diha sa paglaom nga gitanyag kanato. Gihuptan nato kining paglaoma ingon nga angkla sa atong mga kinabuhi. Siguro kini ug kasaligan. Milahos kini sa tabil sa langitnong templo sa kinasulorang alampoanan. Nag-una pagsulod si Jesus didto alang ug tungod kanato. Nahimo siyang pangulong pari hangtod sa kahangtoran sa laray sa pagkapari ni Melquisedec. Si Melquisedec hari sa Salem ug pari sa Labing Halangdong Dios. Sa pagbalik ni Abraham gikan sa gubat diin napatay niya ang mga hari, gisugat siya ni Melquisedec ug gipanalanginan. Gihatagan siya ni Abraham sa ikapulo sa tanan nga naiya. Ang unang kahulogan sa ngalan ni Melquisedec mao ang “Hari sa Katarong.” Ug tungod kay hari man siya sa Salem, nagkahulogan usab ang iyang ngalan ug “Hari sa Kalinaw.” Walay nasulat bahin sa amahan o inahan ni Melquisedec o bisan kinsa sa iyang mga katigulangan. Wala usay nasulat mahitungod sa iyang pagkatawo o pagkamatay. Sama siya sa Anak sa Dios ug pari siya hangtod sa kahangtoran. Busa makita ninyo unsa siya kahalangdon. Bisan ang patriarka nga si Abraham mihatag kaniya ug ikapulo sa tanan nga nasakmit niya sa gubat. Karon, ang Balaod nagsugo nga ang mga kaliwat ni Levi nga mga pari mangobra ug ikapulo gikan sa katawhan sa Israel. Sa ato pa, nangobra sila gikan sa ilang kaugalingong katawhan nga kaliwat usab ni Abraham sama kanila. Si Melquisedec dili kaliwat ni Levi apan mikobra siyag ikapulo gikan ni Abraham. Ug gipanalanginan niya si Abraham nga nakadawat sa mga saad sa Dios. Walay duhaduha nga ang naghatag sa panalangin mas labaw kay sa gipanalanginan. Mahitungod sa mga pari, ang ikapulo gipangobra sa mga tawo nga may kamatayon, apan bahin ni Melquisedec, ang ikapulo gikobra sa tawo nga buhi sa dayon sumala sa giingon sa kasulatan. Busa, makasulti kita nga si Levi nga nangobra ug ikapulo, mihatag ug ikapulo pinaagi ni Abraham kay bisan ug si Levi wala pa matawo, didto na siya sa lawas sa iyang katigulangan nga si Abraham sa diha nga gisugat siya ni Melquisedec. Ang Balaod gihatag ngadto sa katawhan sa Israel pinasikad sa pagkapari ni Levi. Kon hingpit pa ang buhat sa mga pari sa laray ni Levi, dili na unta kinahanglan nga motungha ang laing matang sa pagkapari sa laray ni Melquisedec ug dili sa laray ni Aaron. Kay kon ilisan ang pagkapari, ilisan usab ang Balaod. Ug ang atong Ginoo nga gipahinungdan niini, sakop sa laing banay ug wala pa gayoy sakop sa iyang banay nga nakaalagad ingon nga pari. Nahibaloan pag-ayo nga ang Ginoo natawo nga sakop sa banay ni Juda ug kining banaya wala hisgoti ni Moises sa iyang pagsulti mahitungod sa mga pari. Kini misamot katin-aw sa diha nga mitungha ang laing pari nga sama kang Melquisedec. Nahimo siyang pari dili sumala sa mga kasugoan ug kalagdaan sa mga tawo kondili pinaagi sa gahom sa usa ka kinabuhi nga walay kataposan. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Mahimo ikawng pari hangtod sa kahangtoran sa laray ni Melquisedec.” Busa ang karaang tulomanon gisalikway tungod kay huyang kini ug walay hinungdan. Kay ang Balaod ni Moises dili makahingpit ug giilisan kini ug usa ka mas maayong paglaom diin pinaagi niini makaduol kita sa Dios. Ug dugang pa niini, anaa usab ang panumpa sa Dios. Wala himoa kining panumpaa sa dihang gihimong pari ang uban. Apan nahimong pari si Jesus pinaagi sa usa ka panumpa sa dihang miingon ang Dios kaniya, “Nanumpa ang Ginoo ug dili gayod mausab ang iyang hunahuna: ‘Pari ka hangtod sa kahangtoran.’ ” Busa si Jesus mao ang garantiya sa usa ka mas maayo nga kasabotan. Duna pay laing kalainan: kon ang usa niadtong mga pari mamatay, dili na siya makapadayon sa iyang katungdanan. Busa adunay daghang mga pari. Apan si Jesus buhi hangtod sa kahangtoran ug ang iyang pagkapari magpadayon. Ug busa makahimo siya, karon ug sa gihapon, sa pagluwas kanila nga moduol sa Dios pinaagi kaniya kay buhi man siya hangtod sa kahangtoran aron pagpangaliya sa Dios alang kanila. Busa si Jesus mao ang Pangulong Pari nga makasangkap sa atong mga kinahanglan. Balaan siya. Wala siyay kalapasan o sala. Gilain siya gikan sa mga tawo nga makasasala ug gibayaw ngadto sa kalangitan. Lahi siya sa ubang mga pangulong pari kay dili man siya kinahanglan nga maghimog mga halad sa tanang adlaw, una alang sa iyang kaugalingong mga sala ug unya sa mga sala sa katawhan. Gihimo niya ang iyang halad sa makausa lamang ug alang sa tanang panahon sa dihang gihalad niya ang iyang kaugalingon! Ang Balaod ni Moises nagpilig mga tawo nga dili hingpit aron mahimong mga pangulong pari. Apan ang panumpa sa Dios, nga ulahing miabot kay sa Balaod, nagpili sa Anak nga gihimong hingpit hangtod sa kahangtoran. Ang buot namong ipasabot mao nga aduna kitay Pangulong Pari. Naglingkod siya sa tuo sa trono sa Dios didto sa langit. Nag-alagad siya ingon nga Pangulong Pari sa Dapit nga Labing Balaan nga mao ang matuod nga tolda nga tinukod sa Ginoo, dili sa tawo. Ang tanang pangulong pari gitudlo aron maghalad ug mga gasa ug mga halad nga mananap ngadto sa Dios. Busa ang atong Pangulong Pari kinahanglan usab nga adunay ihalad. Kon ania pa siya sa yuta, dili gayod siya mahimong pari kay aduna na may mga pari nga naghalad ug mga gasa sumala sa Balaod sa mga Judio. Ang gibuhat nila ingon nga mga pari usa lamang ka kopya o anino niadtong atua sa langit. Sama usab niini ang nahitabo kang Moises. Sa dayon na niyang pagpatindog sa tolda, giingnan siya sa Dios, “Himoa gayod ang tanan sumala sa sumbanan nga gipakita kanimo didto sa bukid.” Apan gihatagan si Jesus ug parianong katungdanan nga mas halangdon pa kaayo kay sa ila. Sa samang paagi, ang kasabotan nga iyang gihikay tali sa Dios ug sa tawo mas maayo kay sa unang kasabotan tungod kay kini gipasikad man sa labi pang maayong mga saad. Kon wala pay sayop kadtong unang kasabotan, wala unta kinahanglana ang ikaduha. Apan nakakita ang Dios ug kasaypanan sa iyang katawhan. Miingon siya, “Nagsingabot ang mga adlaw, nag-ingon ang Ginoo, nga maghimo akog bag-ong kasabotan tali sa katawhan sa Israel ug sa banay ni Juda. Dili kini sama sa kasabotan nga gihimo ko tali sa ilang mga katigulangan sa adlaw nga giagak ko sila aron mamiya gikan sa yuta sa Ehipto. Wala nila tumana ang kasabotan nga gihimo ko tali kanako ug kanila, busa wala ko sila panumbalinga, miingon ang Ginoo. Mao kini ang kasabotan nga himoon ko tali sa katawhan sa Israel human niadtong mga adlawa, nag-ingon ang Ginoo. Ibutang ko ang akong mga balaod diha sa ilang mga hunahuna, ug isulat ko kini sa ilang mga kasingkasing. Mahimo ako nga ilang Dios ug mahimo sila nga akong katawhan. Ug dili kinahanglan nga magtudlo pa sila sa ilang isigkalumulupyo o magsulti sa ilang isigkalungsoranon, ‘Ilha ang Ginoo!’ Kay makaila silang tanan kanako, gikan sa labing ubos hangtod sa labing halangdon kanila. Pasayloon ko sila sa ilang mga kalapasan ug dili ko na hinumdoman ang ilang mga sala.” Sa paghisgot mahitungod sa usa ka bag-ong kasabotan, ang Dios naghimong daan sa nahauna ug ang tanan nga nagkadaan ug nagkadunot mahanaw sa dili madugay. Ang unang kasabotan may mga kalagdaan sa pagsimba ug mga dapit nga binuhat sa tawo aron gamiton sa pagsimba. Gipatindog sa gawas ang usa ka tolda nga gitawag ug Balaang Dapit. Gibutang didto ang butanganag suga ug ang lamisa diin gibutang ang pan nga hinalad ngadto sa Dios. Sa luyo sa ikaduhang tabil mao ang tolda nga gitawag ug Labing Balaang Dapit. Gibutang didto ang halaran nga bulawan alang sa pagsunog sa insenso ug ang Sudlanan sa Kasabotan nga giputos ug bulawan. Didto sa Sudlanan mao ang banga nga bulawan nga gibutangan sa mana, ang sungkod ni Aaron nga gitubuag mga dahon ug ang duha ka papan nga bato diin gisulat ang kasabotan. Ibabaw sa Sudlanan sa Kasabotan didto ang mga binuhat o kerubin. Sila maoy timailhan sa presensya sa Dios. Gipandongan sa ilang mga pako ang dapit diin adto pasayloa ang mga sala. Apan niining bahina dili nato matagsatagsa pagsaysay ang tanan. Ingon niini ang pagkahan-ay sa tanan. Ang mga pari mosulod matag adlaw ngadto sa tolda nga anaa sa gawas aron pagtuman sa ilang mga katungdanan. Apan ang Pangulong Pari lamang ang makasulod sa tolda nga anaa sa sulod. Himoon kini niya makausa lamang matag tuig. Magdala siyag dugo nga iyang ihalad sa Dios alang sa iyang kaugalingon ug alang sa mga sala sa mga tawo nga wala makahibalo nga nakahimo diay sila niini. Gikan niining tanan tin-aw nga nagtudlo ang Espiritu Santo nga ang agianan ngadto sa Labing Balaang Dapit dili ablihan samtang nagtindog pa ang tolda sa gawas. Naghulagway kini sa panahon karon. Nagkahulogan kini nga ang mga gasa ug ang mga mananap nga gihalad ngadto sa Dios dili makahingpit sa kasingkasing sa magsisimba. Kining mga gasa ug halad may kalabotan lamang sa pagkaon, sa pag-inom ug sa nagkalainlaing mga seremonyas sa paghinlo. Kining tanan mga lagda nga magpadayon lamang hangtod usbon sa Dios ang tanang butang. Apan miabot na si Cristo ingon nga Pangulong Pari sa mga maayong butang nga ania na dinhi. Mas halangdon ug mas hingpit ang tolda nga iyang gialagaran kay dili kini binuhat sa mga tawo, sa ato pa, dili tipik niining kalibotana. Misulod si Cristo sa Labing Balaan nga Dapit makausa lang ug alang sa tanang panahon. Wala siya magdala ug dugo sa mga kanding ug sa mga nating baka aron ihalad. Ang iyang gihalad mao ang iyang kaugalingong dugo. Gihatagan kita niya sa kaluwasan nga walay kataposan. Ang dugo sa mga kanding ug toro nga baka ug ang abo sa sinunog nga nating baka isablig ngadto sa mga tawo nga dili hinlo sumala sa seremonyas. Kini naghinlo kanila pinaagi sa paghugas sa hugaw nila sumala sa seremonyas. Kon tinuod man kini, unsa pa kadako ang nahimo sa dugo ni Cristo! Pinaagi sa walay kataposang Espiritu gihalad niya ang iyang kaugalingon ingon nga hingpit nga halad ngadto sa Dios. Ang iyang dugo maoy maghinlo sa atong mga konsensya sa walay kapuslanang mga buhat aron mag-alagad kita sa buhing Dios. Tungod niini si Cristo mao ang naghimo sa usa ka bag-ong kasabotan aron kadtong gitawag sa Dios makadawat sa walay kataposang mga panalangin nga gisaad sa Dios. Mahimo kini tungod kay ang iyang kamatayon nagluwas man sa mga tawo gikan sa mga sala nga nahimo nila samtang ubos pa sila sa unang kasabotan. Kon aduna gani testamento, kinahanglan kapamatud-an nga namatay na ang naghimo niini kay walay kapuslanan ang testamento samtang buhi pa ang naghimo niini. Mapuslanon lamang kini inigkamatay sa naghimo. Busa bisan ang unang kasabotan giuyonan lamang pinaagi sa paggamit ug dugo. Una sa tanan, gisulti ni Moises ngadto sa katawhan ang tanang mga sugo sumala sa Balaod. Unya gikuha niya ang dugo sa mga baka ug sa mga kanding uban sa tubig. Unya ginamit ang tanom nga isopo ug panaptong delana nga pula, gibisibisan niya ang libro sa Balaod ug ang tanang mga tawo. Miingon siya, “Mao kini ang dugo nga nagtimaan sa kasabotan nga ipatuman sa Dios kaninyo.” Sa samang paagi, gibisibisan usab ni Moises ug dugo ang tolda ug ang tanang butang nga gigamit sa pagsimba. Sumala sa Balaod hapit ang tanang butang kahinloan pinaagi sa dugo ug mapasaylo lamang ang sala kon kini kapaagasan ug dugo. Kining mga butanga nga mga kopya niadtong atua sa langit kinahanglan nga hinloan niining paagiha. Apan ang langitnong mga butang nagkinahanglan ug mas maayong mga halad. Kay wala mosulod si Cristo sa balaang dapit nga hinimo sa mga tawo nga kopya lamang sa matuod nga balaang dapit apan misulod siya sa langit diin nangatubang siya karon sa Dios alang ug tungod kanato. Ang Pangulong Pari sa mga Judio mosulod ngadto sa Labing Balaang Dapit matag tuig dala ang dugo sa usa ka mananap. Apan wala mosulod si Cristo aron paghalad sa iyang kaugalingon sa makadaghan kay sa ingon mag-antos unta siya sa makadaghan sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan. Karon nga naghinapos na ang tanang panahon, nagpakita siya sa makausa ug alang sa tanang panahon aron pagwagtang sa sala pinaagi sa paghalad sa iyang kaugalingon. Ang tanan kinahanglan mamatay sa makausa ug tapos niana hukman siya sa Dios. Gihalad usab si Cristo sa makausa aron pagwagtang sa mga sala sa daghang mga tawo. Mopakita siya sa ikaduhang higayon dili tungod sa sala kondili sa pagluwas kanila nga naghulat kaniya. Ang Balaod sa mga Judio dili hingpit ug dili sibo nga sumbanan sa tinuod nga mga butang. Anino lamang kini sa maayong mga butang nga umaabot. Ang samang mga halad gihalad kanunay matag tuig. Busa unsaon man sa Balaod paghingpit sa mga tawo nga moduol sa Dios pinaagi niining mga halad? Kon tinuod pang nahinloan sa ilang mga sala ang mga nagsimba sa Dios, dili na unta sila mobati nga sad-an gihapon ug wala na untay mga paghalad nga himoon. Apan kining mga halad sa matag tuig nagpahinumdom sa mga tawo sa ilang mga sala. Kay ang dugo sa mga toro nga baka ug mga kanding dili gayod makawagtang sa mga sala. Tungod niini, sa dayon nang anhi ni Cristo sa kalibotan, miingon siya sa Dios, “Dili ka gusto sa sakripisyo ug mga halad nga mananap, apan giandaman mo ako ug usa ka lawas. Wala ka mahimuot sa halad nga mga mananap nga gisunog didto sa halaran, o sa mga sakripisyo sa pagwagtang sa mga sala. Unya miingon ako, ‘Ania ako, O Dios, aron pagtuman sa buot mong ipabuhat kanako, sumala sa nahisulat bahin kanako diha sa libro sa Balaod.’ ” Una sa tanan miingon siya, “Dili ka gusto o mahimuot sa mga sakripisyo ug mga halad nga mananap. Dili mga halad nga mananap ang imong gipangayo aron sunogon didto sa halaran ug dili usab mga sakripisyo sa pagwagtang sa mga sala.” Kining tanang mga sakripisyo mao ang gipangayo sa Balaod. Unya miingon siya, “Ania ako, O Dios, aron pagtuman sa buot mong ipabuhat kanako.” Busa gisalikway sa Dios ang tanang mga karaang sakripisyo ug giilisan kini sa sakripisyo ni Cristo. Tungod kay gituman ni Jesu-Cristo ang buot ipabuhat sa Dios kaniya, nahinloan kitang tanan sa sala pinaagi sa paghalad sa iyang kaugalingong lawas sa makausa lamang ug alang sa tanang panahon. Adlaw-adlaw ang matag pari nga Judio nagbuhat sa iyang relihiyosong tulomanon ug nagsubli-subli paghalad sa samang mga sakripisyo. Apan kining mga sakripisyoha dili gayod makawagtang sa mga sala. Apan si Cristo naghalad ug usa ka sakripisyo alang sa mga sala. Kining sakripisyoha epiktibo hangtod na gayod sa kahangtoran. Ug unya milingkod siya sa tuo sa Dios. Didto naghulat siya karon hangtod nga ang iyang mga kaaway himoon sa Dios nga tumbanan sa iyang mga tiil. Busa pinaagi sa usa ka sakripisyo gihingpit niya hangtod sa kahangtoran kadtong nahinloan sa sala. Kay nagmatuod usab kanato ang Espiritu Santo. Una sa tanan nag-ingon siya, “Mao kini ang kasabotan nga akong himoon tali kanila inig-abot niadtong mga adlawa, nag-ingon ang Ginoo: Ibutang ko ang akong mga balaod diha sa ilang mga kasingkasing ug isulat ko kini sa ilang mga hunahuna.” Unya miingon siya, “Dili ko na hinumdoman ang ilang mga sala ug daotang mga buhat.” Human kini mapasaylo, wala na kinahanglana ang halad aron pagwagtang sa mga sala. Busa, mga igsoon, may hingpit kitang kagawasan sa pagsulod sa Labing Balaang Dapit pinaagi sa dugo ni Jesus. Gibuksan niya alang kanato ang usa ka bag-ong agianan, usa ka buhing agianan lahos sa tabil, nga sa ato pa, pinaagi sa iyang kaugalingong lawas. Duna kitay usa ka gamhanang pari nga nagdumala sa balay sa Dios. Busa manuol kita sa Dios uban sa maminatud-ong kasingkasing ug lig-ong pagtuo. Duolon nato siya uban sa kasingkasing nga pinaagi sa pagbisibis nahinloan gikan sa konsensya nga sad-an ug sa mga lawas nga nahinloan pinaagi sa tubig nga putli. Magpabilin kitang malig-on sa paglaom nga atong gihuptan kay makasalig man kita sa Dios nga tumanon gayod niya ang iyang saad. Magdinasigay kita sa pagpakita sa gugma ug sa pagbuhat sa maayo. Dili nato undangon ang batasan sa panagtigom sama sa gibuhat sa uban. Magdasigay hinuon kita labi na kay nasayod kamo nga hapit na moabot ang Adlaw sa pagbalik sa Ginoo. Kay wala nay sakripisyo alang sa mga sala kon tuyoon gayod nato ang pagpakasala human kita makahibalo sa kamatuoran. Ang nahibilin hinuon mao na lang ang kahadlok sa umaabot nga paghukom ug sa mabangis nga kalayo nga molaglag sa misukol sa Dios! Patyon sa walay kukaluoy ang makalapas sa Balaod ni Moises kon kahukman nga sad-an pinasikad sa pagmatuod sa duha o tulo ka saksi. Karon, unsa may angay nga buhaton ngadto sa tawo nga nagtamay sa Anak sa Dios ug nag-isip nga walay bili ang dugo sa kasabotan nga naghinlo kaniya? Ug unsa may mahitabo sa magbugalbugal sa Espiritu nga naghatag ug grasya? Sigurado gayod nga mas bug-at ang silot nga ipahamtang kaniya! Kay nasayod kita kinsa ang nag-ingon, “Manimalos gayod ako ug pabayron ko sila.” Ug nailhan usab nato ang miingon, “Hukman sa Ginoo ang iyang katawhan.” Makalilisang gayod ang pagkahulog ngadto sa kamot sa buhi nga Dios! Hinumdomi unsay nahitabo kaninyo kaniadto. Niadtong mga adlawa, human kamo dan-agi sa kahayag sa Dios, nag-antos kamo ug daghang mga butang apan wala kamo mabuntog diha sa pagpakigbisog. May mga higayon nga gibugalbugalan kamo ug gidaugdaog atubangan sa katawhan ug usahay nahiapil kamo kanila nga nahiagom niining paagiha. Nakig-ambit kamo sa mga pag-antos sa mga priso. Sa dihang gisakmit ang tanan ninyong mga kabtangan malipayon kamo nga midawat sa inyong kawad-on tungod kay nasayod man kamo nga naghupot kamo ug mas maayo pang mga kabtangan nga molungtad hangtod sa kahangtoran. Busa ayaw wad-a ang inyong pagsalig kay duna kini dakong balos. Kinahanglan nga magmapailubon kamo aron mabuhat ninyo ang kabubut-on sa Dios ug madawat ang iyang gisaad. Kay sumala sa giingon sa Kasulatan, “Dili na madugay, siya nga umaabot moabot gayod; dili siya maglangan. Apan ang matarong kong katawhan motuo ug mabuhi; apan kon may mosukwahi kanila, dili ako mahimuot kaniya.” Dili kita katawhan nga mosibog ug tungod niini mangalaglag kondili katawhan kita nga adunay pagtuo ug maluwas gayod kita. Ang kahulogan sa pagtuo mao nga may kasigurohan kita sa mga butang nga atong gilaoman nga dili makita. Pinaagi sa pagtuo ang mga tawo sa karaang panahon gikahimut-an sa Dios. Pinaagi sa pagtuo nasabtan nato nga ang kalibotan gibuhat pinaagi sa pulong sa Dios ug ang makita gihimo gikan sa mga butang nga dili makita. Tungod sa pagtuo naghalad si Abel ngadto sa Dios ug mas maayong halad kay sa kang Cain. Tungod sa iyang pagtuo gikahimut-an siya sa Dios ingon nga tawong matarong kay gidawat man sa Dios ang iyang mga halad. Patay na si Abel apan pinaagi sa iyang pagtuo nagsulti gihapon siya. Tungod sa pagtuo wala mamatay si Enoc. Gidala siya ngadto sa kahitas-an. Wala na siya hikaplagi kay gikuha man siya sa Dios. Nag-ingon ang Kasulatan nga sa wala pa kuhaa si Enoc nakapahimuot siya sa Dios. Walay makapahimuot sa Dios kon dili pinaagi sa pagtuo. Kay ang moduol sa Dios kinahanglan gayod motuo nga adunay Dios ug gantihan niya ang nangita kaniya. Tungod sa pagtuo namati si Noe sa mga pasidaan sa Dios mahitungod sa mga butang nga umaabot nga wala niya makita. Nagmasinugtanon siya sa Dios ug nagbuhat siyag arka nga maoy nakaluwas kaniya ug sa iyang pamilya. Niining paagiha gihukman niya nga sad-an ang tibuok kalibotan ug nadawat niya gikan sa Dios ang pagkamatarong pinaagi sa pagtuo. Tungod sa pagtuo misugot si Abraham sa dihang gipaadto siya sa Dios sa usa ka nasod nga gisaad sa Dios nga ihatag kaniya. Gibiyaan niya ang iyang kaugalingong nasod bisan wala siya masayod asa siya paingon. Pinaagi sa pagtuo mipuyo siya sa nasod nga gisaad sa Dios kaniya ingon nga usa ka langyaw. Nagpuyo siya sa mga tolda sama ni Isaac ug ni Jacob nga nakadawat sa samang saad gikan sa Dios. Kay nagpaabot si Abraham sa siyudad nga ang Dios mismo maoy nagplano ug nagtukod. Mao kini ang siyudad nga ang mga patukoranan dili gayod mapukan. Tungod sa pagtuo nahimo si Abraham nga usa ka amahan bisan tuod ug tigulang na siya kaayo ug si Sara dili na makapanamkon. Misalig siya nga tumanon sa Dios ang iyang gisaad. Bisan siya daw patay na gayod, mitungha gikan niining tawhana ang mga kaliwat nga sama kadaghan sa mga bituon sa kalangitan ug mga balas sa kabaybayonan. Nangamatay silang tanan diha sa pagtuo. Wala sila makadawat sa mga butang nga gisaad sa Dios apan bisan layo pa kaayo nakita na nila kini ug gikahinangop nila ug miila sa dayag nga sila mga langyaw ug mga lumalabay dinhi sa kalibotan. Kadtong nagsulti sa ingon nagpahayag sa matin-aw nga nangita sila ug usa ka nasod nga ilang kaugalingon. Wala na sila maghunahuna sa nasod nga ilang gibiyaan. Kon naghunahuna pa sila niini, makapauli unta sila. Gipangandoy hinuon nila ang labi pang maayong nasod nga mao ang langitnong nasod. Busa wala ikaulaw sa Dios ang ilang pag-ila kaniya nga ilang Dios kay nag-andam man siyag usa ka siyudad alang kanila. Tungod sa pagtuo, nakahimo si Abraham paghalad sa iyang anak nga si Isaac sa dihang gisulayan siya sa Dios. Si Abraham mao ang gisaaran sa Dios apan andam siya paghalad sa iyang bugtong anak ingon nga halad-sinunog. Giingnan siya sa Dios, “Pinaagi kang Isaac makabaton kag mga kaliwat.” Nagtuo si Abraham nga makahimo ang Dios sa pagbanhaw kang Isaac busa makaingon kita nga gidawat ni Abraham si Isaac gikan sa kamatayon. Tungod sa pagtuo, gisaad ni Isaac kang Jacob ug kang Esau ang mga panalangin sa umaabot nga panahon. Tungod sa pagtuo, gipanalanginan ni Jacob ang duha ka anak ni Jose sa wala pa siya mamatay. Miakbo siya sa iyang sungkod ug misimba sa Dios. Tungod sa pagtuo, si Jose sa hapit na mamatay naghisgot mahitungod sa pagbiya sa mga Israelita gikan sa Ehipto ug nanugon kon unsaon ang iyang patay nga lawas. Tungod sa pagtuo, ang mga ginikanan ni Moises nakahimo sa pagtago kaniya sulod sa tulo ka bulan human siya matawo. Nakita nila nga matahom siya nga bata ug wala sila mahadlok sa pagsupak sa sugo sa hari. Tungod sa pagtuo, si Moises sa dako na siya midumili nga tawgong anak sa babayeng anak sa Paraon. Gipalabi niya ang pag-antos uban sa katawhan sa Dios kay sa pagpahimulos sa sala sulod sa mubong panahon. Naghunahuna siya nga ang pag-antos sa mga pagyubit tungod sa Mesiyas labi pang bililhon kay sa tanang bahandi sa Ehipto tungod kay gilantaw niya ang ganti nga madawat niya. Tungod sa pagtuo mikagiw si Moises gikan sa Ehipto sa walay pagkahadlok sa kasuko sa hari. Mipadayon gayod siya ug wala mobalik kay daw nakita niya ang Dios nga dili makita. Tungod sa pagtuo gitukod niya ang tulomanon sa Pagsaylo ug misugo nga isablig ang dugo diha sa mga pultahan aron dili patyon sa Anghel sa Kamatayon ang mga kamagulangang anak nga lalaki sa mga Israelita. Tungod sa pagtuo, ang mga Israelita nakatabok sa Dagat nga Pula sama ra nga kini yuta nga uga. Apan sa dihang misulay pagtabok niini ang mga Ehiptohanon, nangalumos sila. Tungod sa pagtuo, nangatumpag ang mga paril sa Jerico human kini libotliboti sa mga Israelita sulod sa pito ka adlaw. Tungod sa pagtuo, ang daotang babaye nga si Rahab naluwas gikan sa kamatayon nga nahiagoman niadtong misupak sa Dios tungod kay gidawat man niya nga malipayon ang mga espiya. Mopadayon pa ba ako? Wala nay igong panahon nga maghisgot pa mahitungod kang Gideon, kang Barac, kang Samson, kang Jefta, kang David, kang Samuel ug sa mga propeta. Tungod sa pagtuo, nakig-away sila sa mga kanasoran ug midaog sila. Gibuhat nila ang husto ug nakadawat sila sa gisaad sa Dios. Gitak-om nila ang mga baba sa mga liyon, gipalong ang makalilisang nga mga kalayo ug nakaikyas sila sa sulab sa espada. Mga huyang sila apan nahimong kusgan. Gamhanan sila sa pakig-away ug gibuntog nila ang mga kasundalohan sa mga langyaw. Tungod sa pagtuo, nahibalik ngadto sa mga babaye ang ilang mga patay pinaagi sa pagkabanhaw. Ang uban gisakit hangtod sa kamatayon apan midumili sila sa pagdawat sa kagawasan aron banhawon ngadto sa mas maayo pang kinabuhi. May gibugalbugalan ug gilatos, ang uban gigapos ug gibanlod sa bilanggoan. Gibato sila, gitunga paggabas ug gipatay pinaagi sa espada. Naglakawlakaw sila nga nagbistig panit sa karnero o kanding. Kabos sila, gilutos ug gidaugdaog. Dili angay ang kalibotan alang kanila! Naglatagaw sila sa mga kamingawan ug mga kabungtoran sama sa mga layas. Nagpuyo sila sa mga langub ug mga lungib. Dalaygon kaayo ang nabuhat niining mga tawhana tungod sa ilang pagtuo! Apan wala nila madawat ang gisaad sa Dios kay ang Dios nagplano ug mas maayo pa alang kanato. Maoy tuyo niya nga mahingpit lamang sila uban kanato. Busa, kay gilibotan man kita niining dakong pundok sa mga saksi, isalikway ta ang tanan nga nakababag kanato ug ang sala nga naghawid kanato pag-ayo. Daganon ta nga matinud-anon ang lumba nga atong gisalmotan. Itutok ta ang atong mga mata ngadto kang Jesus nga maoy gisandigan sa atong pagtuo ug tighingpit niini. Wala siya mosibog bisan pa sa iyang pag-antos sa krus ug wala niya igsapayan ang kaulaw sa pagpakamatay didto sa krus tungod sa kalipay nga madawat niya. Ug naglingkod siya sa tuo sa trono sa Dios. Palandonga kon unsa ang iyang giantos ug giunsa niya sa pagpailob taliwala sa labihang pagsupil sa mga makasasala aron dili kamo maluya ug mabugnaw. Sa inyong pagpakigbisog batok sa sala wala pa gayod kamo makig-away hangtod sa kamatayon. Nalimot ba kamo sa makapadasig nga mga pulong nga gisulti sa Dios kaninyo ingon nga iyang mga anak? “Anak, isipa nga mahinungdanon ang pagdisiplina sa Ginoo kanimo, ug ayaw kaluya kon badlongon ka niya. Kay disiplinahon sa Dios ang tanan nga iyang gihigugma, ug kastigohon ang tanan niyang anak nga iyang giila.” Lahutay sa inyong giantos ingon nga pagdisiplina kaninyo. Ang pagdisiplina kaninyo nagpaila nga giisip kamo sa Dios nga iyang mga anak. Kay may anak ba gud nga dili disiplinahon sa iyang amahan? Kon dili kamo kastigohon sama sa gihimo sa Dios sa tanan niyang mga anak, dili kamo tinuod nga mga anak niya kondili mga anak sa gawas. Ang atong mga tawhanong amahan nagkastigo kanato ug gitahod ta sila. Dili ba mas labi pang dawaton nato ang pagkastigo sa atong espirituhanong Amahan aron makabaton kitag kinabuhi? Kay gidisiplina kita sa atong mga tawhanong amahan sulod sa mubong panahon lamang sumala sa ilang gihunahuna nga angay buhaton. Apan ang Dios nagdisiplina kanato alang sa atong kaugalingong kaayohan aron makaambit kita sa iyang pagkabalaan. Walay kastigo nga dili sakit ug dili gayod kini makalipay. Apan sa kaulahian kadtong nakadawat sa maong pagpanton makaani sa kinabuhing matarong ug malinawon. Busa ipataas ang nahuyhoy ninyong mga kamot ug lig-ona ang naluya ninyong mga tuhod! Subaya ninyo ang tul-id nga mga dalan aron dili mainutil ang piang ninyong tiil kondili mamaayo hinuon. Paningkamoti ninyo ang pagpakigdait sa tanang tawo ug sa pagkinabuhi nga balaan kay gawas niini walay makakita sa Ginoo. Pagmatngon kamo nga walay usa kaninyo nga mobiya sa grasya sa Dios. Ug matngoni nga walay usa kaninyo nga mahisama sa mapait nga tanom nga motubo ug makahasol sa uban pinaagi sa hilo niini. Matngoni usab ninyo nga dili kamo mahimong imoral o mahimong dili espirituhanon sama kang Esau nga nagbaligya sa iyang katungod sa pagkapanganay nga anak tungod lamang sa usa ka pagkaon. Nasayod kamo nga sa nangayo na siya sa panalangin nga iyang mapanunod sa iyang amahan, gisalikway siya kay dili na man niya mabakwi ang iyang gibuhat bisan pag naghilak siya ug nagpakiluoy pag-ayo. Kay wala kamo moduol sa usa ka bukid nga mahikap diin didtoy nagdilaab nga kalayo, kangitngit, kangiob ug bagyo. Wala kamo moduol sa dapit nga may lanog sa trumpeta ug usa ka tingog nga sa pagkadungog sa mga Israelita sa maong tingog, nangaliyupo sila sa Dios nga mohunong na unta kini. Kay wala sila makaantos nga maminaw sa mando nga nag-ingon, “Bisan ang mananap nga motunob sa bukid kinahanglan batoon gayod hangtod mamatay.” Makalilisang kaayo ang talan-awon nga tungod niini miingon si Moises, “Nalisang ako ug nagkurog!” Apan ang giduol ninyo mao hinuon ang Bukid sa Sion ug ang siyudad sa buhing Dios, ang langitnong Jerusalem, uban sa linibo ka mga anghel niini. Giduol ninyo ang malipayong kahugpungan sa mga panganay nga anak nga ang mga ngalan nahisulat didto sa langit. Giduol ninyo ang Dios, ang maghuhukom sa tanang tawo, ug ang mga espiritu sa mga matarong nga nahingpit na. Miduol kamo kang Jesus nga maoy naghimo sa bag-ong kasabotan ug ngadto sa gibisibis nga dugo nga nagdalag mas maayong mensahe kay sa dugo ni Abel. Busa pagmatngon kamo ug ayaw pagdumili sa pagpamati kaniya nga nagsulti. Kadtong midumili sa pagpamati niadtong nagsangyaw sa mensahe sa Dios dinhi sa yuta wala gayod makalikay sa silot. Labi pa kitang dili makalikay kon isalikway nato siya nga nagsulti gikan gayod sa langit! Ang iyang tingog nakapakurog kaniadto sa yuta apan karon nagsaad siya, “Pakurogon ko pag-usab dili lamang ang yuta kondili ang langit usab.” Ang pulong “pag-usab” nagpasabot nga ang tanang binuhat uyogon ug kuhaon aron kadto lamang dili mauyog mao ray magpabilin. Busa magpasalamat kita kay nakadawat man kita ug gingharian nga dili gayod matay-og. Magmapasalamaton kita ug simbahon ta ang Dios sa paagi nga makapahimuot kaniya uban ang pagtahod ug kahadlok. Kay ang atong Dios sama sa kalayo nga mosunog gayod. Padayona ang inyong paghigugmaay ingon nga mga igsoon diha kang Cristo. Ayaw kalimot sa pag-abiabi sa mga dumuduong diha sa inyong balay. May pipila nga naghimo niana ug wala nila hibaloi nga mga anghel diay ang ilang giabiabi. Hinumdomi ang anaa sa bilanggoan sama nga daw nabilanggo kamo uban kanila. Hinumdomi kadtong nag-antos sama nga nag-antos usab kamo uban kanila. Angay pasidunggan sa tanan ang kaminyoon. Kinahanglang dili magmaluibon ang bana ug ang asawa kay hukman sa Dios kadtong makihilawason ug ang manapaw. Ayaw higugmaa ang salapi. Kinahanglang makuntento kamo sa unsay anaa kaninyo kay nag-ingon ang Dios, “Dili ko gayod kamo biyaan o talikdan.” Busa may kaisog kita sa pag-ingon, “Ang Ginoo maoy akong magtatabang, dili ako mahadlok; kay unsa bay mahimo sa tawo kanako?” Hinumdomi ang inyong mga pangulo kaniadto nga misulti kaninyo sa mensahe sa Dios. Palandonga giunsa nila sa pagkinabuhi hangtod nga namatay sila ug sundoga ang ilang pagtuo. Si Jesu-Cristo mao gihapon kagahapon, karon ug sa walay kataposan. Ayaw itugot nga ang lahi nga mga pagtulon-an makapatipas kaninyo gikan sa matarong nga agianan. Maayo gayod nga malig-on ang atong kalag pinaagi sa grasya sa Dios ug dili pinaagi sa pagtuman sa mga tulomanon mahitungod sa kalan-on. Kay ang maong tulomanon wala makatabang niadtong nagtuman niini. Aduna kitay halaran apan ang mga pari nga nag-alagad sa tolda sa mga Judio walay katungod sa pagkaon sa halad nga anaa sa atong halaran. Ang lawas sa mga mananap sunogon sa gawas sa kampo apan ang dugo sa mga mananap dad-on sa Pangulong Pari nga Judio ngadto sa Labing Balaang Dapit aron ihalad ingon nga sakripisyo alang sa mga sala. Tungod niana namatay usab si Jesus sa gawas sa ganghaan sa siyudad aron sa paghinlo sa mga sala sa katawhan pinaagi sa iyang kaugalingong dugo. Busa mangadto kita kaniya sa gawas sa kampo ug makig-ambit sa iyang kaulawan. Kay dinhi sa kalibotan wala kitay siyudad nga molungtad. Nangita kita sa siyudad nga umaabot. Busa himoon ta kanunay ang halad ngadto sa Dios pinaagi kang Jesus. Mao kini ang halad sa pagdayeg gikan sa mga ngabil nga nagsugid sa iyang ngalan. Ayaw kalimot pagbuhat sa maayo ug pagtinabangay kamo kay mao kini ang mga halad nga makapahimuot sa Dios. Tahora ang inyong mga pangulo ug tumana ang ilang mga sugo. Kini sila walay pahulay sa pag-atiman sa inyong mga kalag kay maghatag man silag husay sa ilang pag-alagad sa Dios. Malipay sila sa pagtuman sa ilang buluhaton kon tahoron ninyo sila. Apan kon dili, masubo sila sa pag-alagad kaninyo ug kana dili makatabang kaninyo. Padayon kamo sa pag-ampo alang kanamo. Nasayod kami nga limpyo ang among konsensya kay gibuhat man namo sa kanunay ang matarong. Ug gihangyo ko kamo nga mag-ampo pa gayod nga pabalikon ako sa Dios nganha kaninyo sa dili madugay. Karon, ang Dios sa kalinaw nga nagbanhaw sa atong Ginoong Jesus, ang Gamhanang Magbalantay sa mga karnero, pinaagi sa dugo sa walay kataposang kasabotan, maghatag unta kaninyo sa tanang kaayohan aron matuman ninyo ang iyang kabubut-on. Himoon unta sa Dios dinhi kanato pinaagi kang Jesu-Cristo ang makapahimuot kaniya. Himayaon unta si Cristo hangtod sa kahangtoran! Amen. Mga igsoon, hangyoon ko kamo sa pagpamati uban ang pailob niining mensahe sa pagdasig kay dili man kaayo taas kining akong sulat. Nagpahibalo ako kaninyo nga si Timoteo nga atong igsoon gibuhian na gikan sa bilanggoan. Kon mahibalik siya dayon pakuyogon ko siya inigduaw ko kaninyo. Ipangomusta ako sa tanan ninyong pangulo ug sa tanang katawhan sa Dios. Nangomusta kaninyo ang kaigsoonan sa Italia. Ang grasya sa Dios mag-uban kaninyong tanan. Gikan ni Santiago nga sulugoon sa Dios ug sa Ginoong Jesu-Cristo: Alang sa tanang katawhan sa Dios nga nagkatibulaag sa tibuok kalibotan. Komusta! Mga igsoon, isipa nga bulahan kamo kon ang tanang matang sa pagsulay moabot kaninyo kay nasayod kamo nga ang inyong pagtuo gisulayan lamang aron kamo mahimong malahutayon. Paniguroa nga ang inyong pagkamalahutayon mahingpit aron mahingpit gayod kamo ug dili makulangan sa bisan unsa. Apan kon diha kaninyo may nakulangan ug kaalam, papangayoa siya sa Dios ug dili gayod siya mapakyas kay ang Dios mahinatagon ug maluluy-on man sa tanan. Apan papangayoa siya uban ang pagtuo sa wala gayoy pagduhaduha kay ang nagduhaduha sama sa balod nga mosunod bisag asa huypa sa hangin. Ang tawo nga sama niini dili makapaabot nga hatagan sa Ginoo sa iyang gipangayo kay maduhaduhaon man siya ug walay tumong sa tanan niyang buhaton. Ang kabos nga igsoon angay maglipay kay pauswagon sa Dios ug ang dato nga igsoon kinahanglan nga magpaubos kay siya mahanaw lamang sama sa bulak sa balili. Ang adlaw mosubang uban sa naglagiting nga kainit nga makapalaya sa balili ug ang bulak niini malarag ug mahanaw ang iyang katahom. Sama niini ang dato; takulahaw lang nga mamatay siya samtang nagkapuliki sa iyang mga patigayon. Bulahan ang tawo nga mobarog taliwala sa mga pagtintal kay sa iyang pagdaog makadawat siya sa kinabuhi, ang ganti nga gisaad sa Dios alang niadtong mga nahigugma kaniya. Kon ang usa ka tawo tintalon, dili siya angay moingon, “Kining tintasyon gikan sa Dios.” Kay ang Dios dili man matintal sa pagbuhat ug daotan ug dili usab siya motintal kang bisan kinsa. Apan moabot ang tintasyon kon ang tawo hayluon ug danihon sa daotan niyang tinguha. Unya ang iyang daotang tinguha manamkon ug manganak ug sala ug inigkahingkod na sa sala, magdala kinig kamatayon. Minahal kong mga igsoon, ayaw kamo palimbong! Ang tanang maayo ug hingpit nga mga gasa naggikan sa langit; gikan kini sa Dios nga maoy nagbuhat sa mga kahayag diha sa langit. Dili gayod siya mausab o magpakitag landong sa pagkausab. Sa iyang pagbuot gihimo kita niyang mga anak pinaagi sa pulong sa kamatuoran aron sa tanan niyang binuhat mahisama kita sa unang mga bunga. Minahal kong mga igsoon, timan-i kini! Kinahanglan nga andam kamong tanan sa pagpamati apan dili madalidalion sa pagsulti o dali nga masuko. Ang kasuko sa tawo dili makatabang sa pagkab-ot sa matarong nga katuyoan sa Dios. Busa isalikway ninyo ang tanang ngil-ad nga batasan ug daotang mga buhat ug dawata nga mapaubsanon ang pulong nga gitisok sa Dios diha sa inyong kasingkasing kay makaluwas kini kaninyo. Ayaw limbongi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagpamati lamang sa pulong sa Dios; hinuon, tumana kini. Ang mamati sa iyang pulong apan dili magtuman niini, mahisama sa usa ka tawo nga manamin ug makakita sa iyang tinuod nga hitsura. Makasud-ong siya sa iyang kaugalingon apan inigpahawa na niya, malimot lang dayon siya sa iyang hitsura. Apan ang tawo nga magsusi pag-ayo sa hingpit nga kasugoan nga naghatag ug kagawasan sa mga tawo ug magpadayon sa pagtamod niini, panalanginan sa Dios ang iyang buhaton kay dili man siya kutob ra diha sa pagpamati. Kon may nagtuo nga siya relihiyoso apan wala magpugong sa iyang dila, walay kapuslanan ang iyang tinuohan ug naglimbong siya sa iyang kaugalingon. Alang sa Dios nga Amahan, ang putli ug matuod nga tinuohan mao ang pag-atiman sa mga ilo ug mga biyuda sa ilang kalisod ug ang pagmatngon nga dili kabulingan ang iyang kaugalingon sa kangil-ad sa kalibotan. Mga igsoon, kamo nga nagtuo sa atong halangdong Ginoong Jesu-Cristo, angaya ninyo pagtagad ang mga tawo. Pananglit may usa ka dato nga nagsul-ob ug bulawan nga singsing ug mahalong bisti nga motambong sa inyong pagsimba ug motambong usab ang usa ka kabos nga nagkagidlay— kon tagdon ninyo pag-ayo ang mahalog bisti unya moingon kamo kaniya, “Diri ka lingkod sa labing maayong lingkoranan,” apan moingon kamo sa kabos, “Tindog diha o lingkod diri sa akong tiilan,”— nakasala kamo sa inyong pagpilig mga tawo ug sa paghukom pinasikad sa daotang katuyoan. Pamati kamo, minahal kong mga igsoon. Ang Dios nagpili sa mga kabos niining kalibotana aron mahimong dato sa pagtuo ug aron makapanag-iya sa Gingharian nga iyang gisaad sa tanan nga nahigugma kaniya. Apan gipakaulawan ninyo ang mga kabos! Kinsa ba ang nagdaugdaog kaninyo ug nagdala kaninyo sa mga hukmanan? Dili ba ang mga dato? Sila ang nagpasipala sa dungganang ngalan nga gihatag sa Dios kaninyo. Kon tumanon ninyo ang balaod sa Gingharian nga anaa sa Kasulatan nga nag-ingon, “Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon,” husto ang inyong gibuhat. Apan kon inyong pilion ang inyong tagdon, nakasala kamo ug ang Balaod maghukom kaninyo nga malapason. Kay ang naglapas bisan sa usa lamang ka sugo sa Balaod nakalapas sa tanan. Kay siya nga nag-ingon, “Ayaw panapaw,” nag-ingon usab, “Ayaw pagpatay.” Busa bisan ug wala kamo manapaw, nakalapas kamo sa Balaod kon kamo mopatay. Pagsulti ug pagkinabuhi kamo ingon nga mga tawo nga hukman sa balaod nga naghatag ug kagawasan. Kay ang Dios dili maluoy inighukom niya sa tawo nga wala maluoy sa uban apan ang kaluoy mopatigbabaw gayod kay sa pagsilot. Mga igsoon, unsay kapuslanan kon ang usa ka tawo moingon nga siya may pagtuo apan walay maayong binuhatan? Makaluwas ba kaniya ang iyang pagtuo? Dili gayod! Pananglit may mga kaigsoonan nga nagkinahanglan ug bisti ug walay igong pagkaon, magpulos ba ang inyong pag-ingon kanila, “Panalanginan unta kamo sa Dios! Pagsinina kamo ug kaog maayo!”—kon dili ninyo sila hatagan sa ilang gikinahanglan? Ingon niini ang pagtuo: patay kini kon dili ubanan sa buhat. Apan dunay moingon, “Ikaw may pagtuo ug ako may mga buhat.” Ang ikatubag ko mao kini, “Pakit-a ako sa imong pagtuo nga walay buhat ug pakit-on ko ikaw sa akong pagtuo pinaagi sa akong mga buhat.” Nagtuo ka nga usa ray Dios. Maayo kana. Apan ang mga demonyo nagtuo usab niana—ug nagkurog sa kahadlok. Buangbuang! Kinahanglan ka pa bang saysayan nga ang pagtuo nga dili ubanag mga buhat walay kapuslanan? Sa unsa bang paagiha nga ang atong amahan nga si Abraham giisip sa Dios nga matarong? Dili ba tungod sa paghalad niya sa iyang anak nga si Isaac didto sa halaran? Busa klaro kaayo nga ang iyang pagtuo giubanan sa mga buhat ug ang iyang pagtuo nahingpit pinaagi sa iyang mga buhat. Ug natuman ang giingon sa kasulatan, “Si Abraham mituo sa Dios ug tungod sa iyang pagtuo ang Dios nag-isip kaniya nga matarong.” Ug siya ginganlag higala sa Dios. Busa nakita ninyo nga ang usa ka tawo isipon sa Dios nga matarong tungod sa iyang mga buhat, ug dili tungod sa pagtuo lamang. Ingon usab niini ang nahitabo sa daotang babaye nga si Rahab. Giisip siya sa Dios nga matarong tungod sa iyang pagdawat ug pagtabang sa mga espiyang Judio pag-ikyas agi sa laing dalan. Kay sama nga patay ang lawas nga wala nay espiritu, patay usab ang pagtuo kon walay mga buhat. Mga igsoon, pipila lamang kaninyo ang angay mahimong magtutudlo kay nasayod kamo nga kitang mga magtutudlo hukman sa mas higpit nga paghukom kay sa uban. Kitang tanan masayop. Ang tawo nga dili masayop sa iyang pagpanulti hingpit ug makahimo sa pagpugong sa iyang kaugalingon. Atong bukadohan ang baba sa kabayo aron mosunod kini bisag asa nato paadtoa. Ug tan-awa usab ang mga barko: bisan pa sa kadagko niini ug gihuyop sa kusog nga hangin, gigiyahan lamang kini sa gamayng timon ug moadto bisan asa paadtoa sa kapitan. Ingon usab niini ang dila: bisan sa kagamay niini makapangandak kini sa dagkong mga butang. Hunahunaa unsa kadako nga lasang ang masunog sa gamayng kalayo! Ang dila sama sa kalayo. Kini maoy usa ka mangil-ad nga kalibotan nga bahin sa atong lawas ug nagbuling sa tibuok lawas ug nagpasilaob sa tibuok natong kinabuhi sa kalayo nga gikan gayod sa impirno. Makahimo ang tawo ug nahimo gayod sa tawo ang pag-anad sa tanang matang sa ihalas nga mga mananap, mga langgam ug mga binuhat sa kadagatan. Apan walay makamanso sa dila. Daotan kini ug dili kapugngan ug puno sa hilo nga makamatay. Ato kining gigamit sa pagpasalamat sa atong Ginoo ug Amahan ug sa pagtunglo sa atong isigkatawo nga gibuhat sama sa dagway sa Dios. Ang mga pagpasalamat ug pagtunglo mogula sa mao rang baba. Mga igsoon, dili kini angayng mahitabo! Dili mahimo nga maggikan sa usa lamang ka tubod ang tab-ang ug ang parat nga tubig. Ang kahoyng igera dili makabunga ug olibo o ang paras makabunga ug igos o ang dagat makahatag ug tab-ang nga tubig. Kon diha kaninyo may maalam ug masinabuton, kinahanglan ipakita niya kini sa iyang kinabuhi pinaagi sa mga maayong buhat nga inubanan sa pagpaubos ug sa kaalam. Apan kon sa inyong kasingkasing anaa ang hilabihang kasina ug kahakog, ayaw pagpakasala batok sa kamatuoran pinaagi sa pagpasigarbo sa imong kaalam. Ang maong matang sa kaalam dili langitnon kondili kalibotanon, dili diosnon kondili yawan-on. Diin anaa ang kasina ug ang pagpaninguha alang sa kaugalingong kaayohan lamang, anaa usab ang kasamok ug tanang matang sa daotang buhat. Apan ang kaalam nga gikan sa langit, una sa tanan putli ug unya makigdaiton, maaghop, mahigalaon, maluluy-on, maayog binuhatan, dili usab kini pilian ug dili tigpakaaron-ingnon. Ang pagkamatarong mao ang bunga sa binhi nga gipugas sa mga makigdaiton diha sa kalinaw. Unsa bay hinungdan sa inyong panag-away ug panagbingkil? Dili ba ang inyong mga lawasnong kaibog nga nagkasumpaki sa sulod ninyo? Gusto kamong manag-iyag mga butang. Unya kay dili man ninyo maangkon buot kamong mopatay. May gikaibgan kamo pag-ayo apan wala ninyo kini makuha busa nakigbingkil ug nag-away kamo. Wala kamo makabaton sa inyong gitinguha kay wala man kamo mangayo niini sa Dios. Ug sa dihang nangayo kamo, wala kamo hatagi kay daotan man ang inyong tuyo. Nangayo kamo aron lamang sa pagtagbaw sa inyong mga lawasnong kaibog. Mga maluibon! Wala ba kamo masayod nga ang pagpakighigala sa kalibotan maoy pagpakig-away sa Dios? Kay kadtong buot makighigala sa kalibotan nakig-away sa Dios. Ayaw ninyo hunahunaa nga walay hinungdan ang giingon sa Kasulatan, “Ang espiritu nga gibutang sa Dios dinhi kanato puno sa nagdilaab nga pangandoy.” Apan ang grasya nga gihatag sa Dios daghan pa. Sumala sa giingon sa kasulatan, “Kaaway sa Dios ang mga mapahitas-on, apan maghatag siyag grasya sa mga mapaubsanon.” Busa pagmasinugtanon kamo sa Dios. Sukli ninyo ang Yawa ug modagan siya. Duol kamo sa Dios ug moduol siya kaninyo. Paghinulsol kamo, mga makasasala! Hinloi ang inyong kasingkasing, mga tigpakaaron-ingnon! Pangaguol kamo, pagsubo ug paghilak; ilisi ang inyong katawa sa hilak ug ang hudyaka sa kasubo! Pagpaubos kamo sa atubangan sa Ginoo ug bayawon kamo niya. Mga igsoon, ayaw kamo pagdinaotay kay ang magdaot sa iyang isigkamagtutuo o maghukom kaniya nagdaot ug naghukom sa Balaod. Kon maghukom ka sa Balaod, wala ka na magtuman kondili naghukom niini. Ang Dios ray makahatag sa Balaod ug maoy maghukom. Siya lamang ang makaluwas ug makalaglag. Si kinsa ka man nga maghukom sa imong isigkatawo? Aniay isulti ko kaninyo, kamo nga nag-ingon, “Karon o ugma moadto kami sa siyudad ug magpabilin didtog usa ka tuig aron mamatigayon ug makasapi pag-ayo,” wala kamo masayod kon unsay mahitabo kaninyo ugma! Sama kamo sa gabon nga makita sa makadiyot ug unya mahanaw. Mao kini ang angay ninyong isulti: “Kon maluoy ang Ginoo, lugwayan niya ang atong kinabuhi ug makabuhat kita sa atong buot buhaton.” Apan kamo karon nagpagarbo ug nangandak. Dili kini maayo. Busa ang tawo nga nasayod unsay maayo nga buhaton apan wala magbuhat niini, nakasala. Kamong mga dato, panghilak ug pagminatay kamo tungod sa mga kagul-anan nga modangat kaninyo. Ang inyong mga bahandi nangadunot ug ang inyong mga bisti gipangutkot sa anay. Gitay-an na ang inyong bulawan ug salapi ug ang taya niini mahimong saksi batok kaninyo ug sama sa kalayo magakutkot sa inyong lawas. Nagtigom hinuon kamog mga bahandi niining kataposang mga adlaw. Pamatia ninyo ang tuaw sa mga nagtrabaho sa inyong kaumahan nga wala ninyo hatagi sa ilang suhol. Ang mga mulo sa nag-ani sa inyong mga abot nadungog sa Dios, ang Ginoo nga labing gamhanan! Dinhi sa kalibotan haruhay kaayo ang inyong pagpuyo ug nagpatuyang kamo sa kahilayan. Gipatambok ninyo ang inyong kaugalingon tagana sa adlaw nga ting-ihaw. Gisilotan ug gipatay ninyo ang tawong walay sala; wala siya mosukol kaninyo. Busa pailob kamo, mga igsoon, hangtod sa pag-abot sa Ginoo. Tan-awa unsa ang pagpailob sa mag-uuma samtang siya nagpaabot sa pag-ani. Mapailubon siyang nagpaabot sa una ug sa ulahing ting-ulan. Busa kinahanglan nga magpailob usab kamo. Lig-ona ang inyong paglaom kay duol na ang pagbalik sa Ginoo. Mga igsoon, ayaw kamo pagbagulbol sa usag-usa aron dili kamo silotan sa Dios. Ang Maghuhukom anaa na sa pultahan! Mga igsoon, hinumdomi ninyo ang mga propeta nga nagwali sa ngalan sa Ginoo. Himoa sila nga panig-ingnan sa mapailubong pag-antos taliwala sa mga kalisdanan. Ato silang giisip nga bulahan kay sila nakalahutay man. Gisuginlan kamo mahitungod sa pagkamapailubon ni Job ug inyong nasayran ang gibalos sa Ginoo kaniya sa kataposan kay ang Ginoo mahigugmaon ug maluluy-on kaayo. Labaw sa tanan, mga igsoon, ayaw kamo panumpa kon manaad kamo; ayaw panumpa sa langit, o sa yuta, o sa bisan unsa. Ingna lamang, “Oo” kon uyon kamo, o “Dili” kon dili kamo uyon aron dili kamo silotan sa Dios. Kon may nagkalisudlisod kaninyo, paampoa siya sa Dios. Ang nagmalipayon paawitag mga awit sa pagdayeg. Kon adunay nagmasakiton kaninyo, ipatawag ang mga pangulo sa simbahan aron mag-ampo alang kaniya ug sa ngalan sa Ginoo magdihog kaniyag lana. Ang maong pag-ampo nga inubanan sa pagtuo makaayo sa masakiton; ang Ginoo mopahiuli kaniya sa maayong panglawas ug mopasaylo sa iyang mga sala. Busa pagsugiray kamo sa inyong mga sala ug pag-ampo alang sa usag-usa aron kamo mangaayo. Ang pag-ampo sa tawo nga matarong dakog kahimoan. Si Elias sama kanato apan siya mainitong nag-ampo nga dili unta moulan ug wala gayod moulan sulod sa tulo ka tuig ug tunga. Ug unya nag-ampo na usab siya nga moulan unta ug ang langit mibubo sa iyang ulan ug ang yuta mihatag sa iyang abot. Mga igsoon, kon usa kaninyo mahisalaag gikan sa kamatuoran ug may makapabalik kaniya, angay ninyong masayran nga kadtong makadani sa usa ka makasasala gikan sa iyang pagkadaotan magluwas kaniya gikan sa kamatayon ug daghang mga sala ang mapasaylo tungod kaniya. Gikan ni Pedro, apostol ni Jesu-Cristo— Alang sa mga pinili sa Dios nga nagkatibulaag ug nagpuyo ingon nga mga langyaw sa mga lalawigan sa Ponto, Galacia, Capadocia, Asia ug Bitinia. Gipili kamo sumala sa tuyo sa Dios nga Amahan ug gihimong balaang katawhan pinaagi sa iyang Espiritu aron magmasinugtanon kamo kang Jesu-Cristo ug mahinloan sa iyang dugo. Mainyo unta ang grasya ug pakigdait sa Dios. Magpasalamat kita sa Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo kay tungod sa iyang dakong kaluoy gihatagan kita niya ug bag-ong kinabuhi pinaagi sa pagbanhaw kang Jesu-Cristo. Naghatag kini kanato ug paglaom nga dili matarog ug panulondon nga dili madunot o mahugaw o mahanaw. Gitagana niya kini didto sa langit alang kaninyo. Pinaagi sa pagtuo gipanalipdan kamo sa gahom sa Dios alang sa kaluwasan nga andam nang ipadayag sa kataposan nga panahon. Busa angay ninyo kining ikalipay bisan tuod ug sa pagkakaron kinahanglan tingali nga mag-antos kamo sa mubong panahon tungod sa daghang mga pagsulay kaninyo. Ang tuyo niini mao ang pagsulay kon tinuod ba gayod ang inyong pagtuo kay bisan gani ang bulawan nga lumalabay lamang sulayan man pinaagi sa kalayo. Ang inyong pagtuo nga bililhon pa kay sa bulawan sulayan gayod usab. Tungod niini madawat ninyo ang mga pagdayeg, himaya ug dungog sa Adlaw nga ipadayag na si Jesu-Cristo. Gihigugma ninyo siya bisan wala kamo makakita kaniya, ug nagtuo kamo kaniya bisag wala kamo makakita kaniya hangtod karon. Busa napuno kamo pag-ayo sa kalipay nga dili malitok sa pulong tungod kay nakadawat man kamo sa bunga sa inyong pagtuo nga mao ang inyong kaluwasan. Ang mga propeta nagsusi ug nagpakisayod mahitungod niining maong kaluwasan ug nanagna sila mahitungod niining gasa nga ihatag sa Dios kaninyo. Nagpakisusi sila kon kanus-a ug sa unsang paagi moabot kini. Kining panahona maoy gitudlo sa Espiritu ni Cristo nga diha kanila, sumala sa gitagna sa Espiritu mahitungod sa mga pag-antos ni Cristo ug sa himaya nga mosunod niini. Gipadayag sa Dios sa maong mga propeta nga ang gihisgotan nila dili alang sa ilang kaugalingong kaayohan kondili alang kaninyo. Kining mga butanga nadungog ninyo gikan sa mga magwawali sa Maayong Balita pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo nga gipadala gikan sa langit. Kini ang mga butang nga buot masabtan bisan gani sa mga anghel. Busa andama ang inyong salabotan; pagmaugdang kamo ug ibutang gayod ang inyong paglaom diha sa grasya nga ihatag kaninyo sa panahon nga mapadayag na si Jesu-Cristo. Pagmasinugtanon kamo sa Dios ug ayaw ninyo ipahiuyon ang inyong kinabuhi sa mga tinguha nga inyong gihuptan kaniadto sa wala pa kamo masayod sa kamatuoran. Pagkinabuhi hinuon kamo nga balaan kay balaan man ang Dios nga nagtawag kaninyo. Ang kasulatan nag-ingon, “Pagbalaan kamo kay ako balaan man.” Kon gitawag ninyo nga Amahan ang Dios nga walay gipalabi sa iyang paghukom sa tanang mga tawo sumala sa ilang binuhatan, tahora gayod ninyo siya sa tibuok ninyong kinabuhi. Nasayod kamo nga ang gibayad aron pagluwas kaninyo gikan sa daotang pagkinabuhi nga inyong nasunod sa inyong mga katigulangan, dili butang nga kawad-an ug bili sama sa salapi o bulawan. Giluwas kamo sa bililhong dugo ni Cristo kinsa, sama sa nating karnero, walay buling o mansa. Gipili siya sa Dios sa wala pa buhata ang kalibotan ug gipadayag siya niining kataposang mga adlaw tungod kaninyo. Pinaagi kaniya nagtuo kamo sa Dios nga maoy nagbanhaw ug nagpasidungog kaniya busa ang inyong pagtuo ug paglaom anaa sa Dios. Karon nga nahinlo na kamo pinaagi sa inyong pagsunod sa kamatuoran ug may matinud-anon nang gugma alang sa inyong isigkamagtutuo, paghigugmaay kamo sa kinasingkasing gayod. Kay kamo natawo pag-usab dili sa tawhanong paagi kondili pinaagi sa buhi ug walay kataposan nga pulong sa Dios. Kay nag-ingon ang kasulatan, “Ang tanang mga tawo sama sa sagbot, ug ang tanan nilang katahom sama sa bulak niini. Ang sagbot mamatay ug malarag ang bulak niini, apan ang pulong sa Dios magpabilin hangtod sa kahangtoran.” Mao kini ang Maayong Balita nga gisangyaw nganha kaninyo. Busa biyai ninyo ang tanang daotang panghunahuna, pagpamakak, pagpakaaron-ingnon, pagkamasinahon ug pagkabugalbugalon. Sama sa mga bata nga masuso, pangandoy kamo sa lunsayng gatas nga espirituhanon aron sa inyong pag-inom niini motubo kamo ngadto sa kaluwasan kay natilawan ninyo ang kaayo sa Ginoo. Paduol kamo sa Ginoo, ang buhing bato nga gisalikway sa mga tawo apan gipili sa Dios ug iyang giisip nga bililhon. Sama sa mga batong buhi, panuol kamo ug ipagamit ang inyong kaugalingon aron pagtukod sa espirituhanong templo diin mag-alagad kamo ingon nga balaang mga pari nga maghalad sa espirituhanon ug makapahimuot nga mga halad ngadto sa Dios pinaagi kang Jesu-Cristo. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Gipili ko ang usa ka bililhong bato, nga karon akong gibutang aron himoong sukaranan sa Sion; ug ang mosalig kaniya dili gayod mapakyas.” Kining batoha mahal kaayo alang kaninyo nga nagtuo. Apan alang niadtong wala motuo, ang kasulatan nag-ingon, “Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod namatud-an nga mao diay ang labing importanteng bato.” Ang laing bahin sa kasulatan nag-ingon, “Kini mao ang bato nga makapandol sa mga tawo, ang dakong bato nga makapapukan kanila.” Napandol sila kay wala man sila motuo sa pulong sa Dios ug mao kini ang gitagana sa Dios kanila. Apan kamo mao ang piniling katawhan, ang mga harianong pari ug ang balaang nasod. Gipili kamo sa Dios aron maiya ug aron magsangyaw sa mga kahibulongang buhat sa Dios. Gitawag kamo niya gikan sa kangitngit ngadto sa iyang katingalahang kahayag. Kaniadto dili kamo katawhan sa Dios apan karon katawhan na kamo niya. Kaniadto wala maluoy ang Dios kaninyo apan karon gikaluy-an na kamo. Mga igsoon, naghangyo ako kaninyo ingon nga mga dumuduong ug mga langyaw niining kalibotana: ayaw kamo padaog sa mga lawasnong kailibgon nga kanunay nakig-away sa inyong kalag. Pagbinuotan kamo sa inyong pagkinabuhi tipon sa mga dili magtutuo aron kon kamo daoton nila, makita nila ang inyong mga maayong buhat ug magdayeg sila sa Dios sa Adlaw sa iyang pagbalik. Tungod sa Ginoo tahora ninyo ang tanang nangulo: ang Emperador nga maoy labawng pangulo ug ang mga gobernador nga iyang gitugyanan sa pagsilot niadtong nagbuhat ug daotan ug pagpasidungog niadtong nagbuhat ug maayo. Kay mao kini ang kabubut-on sa Dios: buot siya nga masanta ninyo ang mga sulting walay hinungdan sa mga buangbuang pinaagi sa inyong mga maayong buhat. Pagkinabuhi kamo ingon nga mga tawo nga may kagawasan apan ayaw kini gamita aron pagtabon sa daotan kondili pagkinabuhi kamo ingon nga mga ulipon sa Dios. Tahora ang tanang tawo, higugmaa ang inyong isigkamagtutuo, kahadloki ang Dios ug tahora ang Emperador. Kamong mga sulugoon kinahanglan magmasinugtanon ug magmatinahuron sa inyong mga agalon, dili lamang sa mga maluluy-on ug maayo kondili sa mga madaugdaugon usab. Kamo panalanginan sa Dios kon tungod kaniya inyong antuson ang mga pagdaugdaog. Kay dalaygon ba kon mag-antos kamo sa kastigo nga angay kaninyo tungod kay nakabuhat kamog daotan? Dili gayod! Apan kon giantos ninyo ang mga pagdaugdaog bisan pa sa inyong pagbuhat sa maayo, panalanginan kamo sa Dios tungod niini. Gitawag kamo sa Dios aron mag-antos kay si Cristo nag-antos man tungod kaninyo ug naghatag kaninyog panig-ingnan aron inyong sundon. Wala siya makasala o mamakak. Sa dihang gibugalbugalan siya, wala siya mobalos sa pagbugalbugal; sa dihang gisakit siya, wala siya manghulga; gisalig hinuon niya ang tanan ngadto sa Dios, ang matarong nga Maghuhukom. Didto sa krus gidala ni Cristo diha sa iyang lawas ang tanan tang mga sala aron dili na kita magpakasala kondili magkinabuhi na nga matarong. Pinaagi sa iyang mga samad nangaayo kamo. Kamo kaniadto sama sa mga karnero nga nangasaag. Apan karon gidala kamo pagbalik aron magsunod sa Magbalantay ug Tig-atiman sa inyong mga kalag. Sa samang paagi, kamong mga asawa kinahanglan magmasinugtanon sa inyong bana aron kadtong mga bana nga wala motuo sa pulong sa Dios makabig ngadto kang Cristo pinaagi sa inyong maayong pamatasan. Dili na kinahanglan nga sila inyo pang sultihan kay makakita man sila unsa kaputli ug kabalaan ang inyong kinabuhi. Dili ang pagpaanindot sa buhok o ang paggamit sa mga alahas o ang pagsul-ob sa mga mahalon nga bisti maoy makapaanyag kaninyo. Apan tinguhaa hinuon ang katahom nga naggikan sa sulod ninyo, katahom nga walay paglubad nga mao ang malumo ug matam-is nga kinaiya nga bililhon kaayo sa atubangan sa Dios. Ingon niini ang pagpaanyag sa mga balaang babaye kaniadto nga nagsalig sa Dios ug nagtahod sa ilang bana. Ingon niini si Sara nga mitahod kang Abraham ug nagtawag kaniyag agalon. Karon, kamo mga anak nga babaye ni Sara kon magbuhat kamo sa maayo ug dili mahadlok sa bisan unsa. Kamo usab nga mga bana, ilha ang kahuyang sa inyong mga asawa ug hatagi sila sa angay nga pagtagad kay sila, sama kaninyo, makadawat man sa gasa sa Dios nga mao ang kinabuhi. Buhata kini aron walay makababag sa inyong mga pag-ampo. Sa kataposan, hiusaha ninyong tanan ang inyong mga hunahuna ug pagbati. Paghigugmaay kamo sama sa mga magsoon; pagkaluy-anay ug pagmapaubsanon kamo. Ang daotan ayaw balosi ug daotan. Ang panghimaraot ayaw tumbasig panghimaraot. Balosi hinuon kinig panalangin kay gisaaran man kamo sa Dios nga iyang panalanginan sa dihang gitawag kamo niya. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Ang buot mopahimulos sa kinabuhi ug nangandoy ug mga adlawng malipayon, kinahanglan dili na magsultig daotan ug dili na mamakak. Kinahanglan likayan niya ang daotan ug buhaton ang matarong. Kinahanglan nga pangitaon niya ang pakigdait, ug paningkamotan niya ang pagkab-ot niini. Kay ang Ginoo nagtan-aw sa matarong ug kanunayng namati sa ilang mga pag-ampo; apan talikdan niya kadtong nagbuhat ug daotan.” Kinsa may magpasipala kaninyo kon kamo madasigon sa pagbuhat sa matarong? Apan kon paantuson kamo tungod sa inyong pagbuhat sa matarong, bulahan kamo! Ayaw kamo kahadlok sa mga tawo ug ayaw usab kamo kabalaka. Pasidunggi hinuon ninyo si Cristo diha sa inyong mga kasingkasing ug himoa siya nga inyong Ginoo. Pangandam kamo kanunay pagtubag kang bisan kinsa nga magpakisayod kaninyo mahitungod sa inyong paglaom. Apan buhata kini sa kalumo ug pagtahod. Batoni ang hinlo nga konsensya aron nga kon bugalbugalan kamo, maulawan kadtong nagsaway sa inyong maayong pamatasan ingon nga mga sumusunod ni Cristo. Kay mas maayo pa ang pag-antos tungod sa pagbuhat sa matarong kon kini kabubut-on man sa Dios kay sa pagbuhat sa daotan. Kay si Cristo namatay sa makausa lamang tungod sa atong mga sala, ang matarong alang sa mga dili matarong, aron pagdala kanato ngadto sa Dios. Gipatay siya ingon nga tawo apan gibanhaw diha sa espiritu. Diha sa iyang espirituhanong kahimtang miadto siya ug nagwali sa mga espiritu nga nabilanggo. Mao kini ang mga espiritu sa mga tawo nga misupil sa Dios samtang siya mapailubon nga naghulat kanila sa diha nga si Noe naghimo sa arka. Walo lamang ka tawo ang misulod sa arka ug naluwas pinaagi sa tubig. Naghulagway kini sa bunyag nga karon nagluwas kaninyo, dili pinaagi sa paghugas sa buling sa inyong lawas kondili pinaagi sa pangaliyupo ngadto sa Dios gikan sa usa ka hinlo nga konsensya. Ang bunyag nagluwas kaninyo pinaagi sa pagkabanhaw ni Jesu-Cristo. Siya ang miadto sa langit ug atua na sa tuo sa Dios, nagmando sa mga anghel ug sa mga langitnong gahom. Tungod kay si Cristo nag-antos man niining kinabuhia, kinahanglan nga kamo andam usab sa pag-antos kay kinsa kadtong nag-antos niining kinabuhia dili na gayod magpabilin sa pagpakasala. Busa sukad karon pagkinabuhi kamo sumala sa kabubut-on sa Dios ug dili na sa tawhanong kailibgon. Igo na kadtong inyong pagkinabuhi nga sama sa mga walay pagtuo. Ang inyong kinabuhi kaniadto napuno sa kalaw-ayan, kaulag, paghuboghubog, nanubra nga hudyaka, pagsigig inom ug pagsimba sa mga diosdios. Apan karon ang mga walay pagtuo nahibulong nga kamo dili na moduyog kanila sa samang mapatuyangon nga pagkinabuhi ug busa gipakaulawan kamo nila. Apan maghatag unya sila ug husay sa ilang kaugalingon ngadto sa Dios nga andam sa paghukom sa mga buhi ug sa mga patay. Mao kini ang hinungdan ngano nga ang Maayong Balita giwali usab ngadto sa mga patay, kanila nga hinukman na diha sa ilang lawasnon nga kahimtang sama nga ang tanan pagahukman gayod. Kini giwali kanila aron nga sa ilang espirituhanong kahimtang magkinabuhi unta sila ingon nga ang Dios buhi man. Duol na ang kataposan sa tanang butang. Busa pagpugong ug pagbantay kamo sa inyong kaugalingon aron makaampo kamo. Labaw sa tanan, paghigugmaay kamo sa kinasingkasing gayod kay ang gugma nagtabon sa daghang mga sala. Batasana ninyo ang pag-abiabi sa usag-usa sa walay pagbagulbol. Ingon nga maayong piniyalan sa nagkalainlaing mga gasa sa Dios, kinahanglan nga gamiton sa tagsatagsa ang talagsaong gasa nga iyang nadawat gikan sa Dios alang sa kaayohan sa uban. Ang magwali kinahanglan nga magwali sa pulong sa Dios. Ang nag-alagad kinahanglan nga mag-alagad sumala sa kusog nga gihatag kaniya sa Dios aron nga sa tanang butang daygon ang Dios pinaagi kang Jesu-Cristo kay iya man ang tanang dungog ug gahom hangtod sa kahangtoran! Amen. Mga minahal kong igsoon, ayaw kamo kahibulong sa mga mapait nga pagsulay nga inyong giantos. Ayaw kini isipa nga talagsaong butang nga nahitabo kaninyo. Paglipay hinuon nga nakaambit kamo sa mga pag-antos ni Cristo aron magmalipayon kamo inigpadayag na sa iyang himaya. Bulahan kamo kon gipakaulawan kamo tungod sa inyong pagsunod kang Cristo kay kini nagpasabot lamang nga ang mahimayaong Espiritu, ang Espiritu sa Dios, anaa kaninyo. Kinahanglan nga walay usa kaninyo nga mag-antos tungod kay siya mamumuno o kawatan o malapason sa balaod o hilabtanon sa uban. Apan kon kamo nag-antos tungod sa inyong pagka-Cristohanon, ayaw ninyo ikaulaw kini. Pasalamati hinuon ninyo ang Dios nga kamo mga Cristohanon. Ang panahon sa paghukom ania na ug ang unang hukman mao ang katawhan sa Dios. Ug kon kita ang unang hukman, unsa kaha ang dangatan niadtong wala motuo sa Maayong Balita nga gikan sa Dios? Sumala sa giingon sa kasulatan, “Kon lisod maluwas ang tawong matarong, unsa pa kaha ang wala motuo sa Dios ug ang mga makasasala?” Busa kadtong nag-antos sumala sa kabubut-on sa Dios, kinahanglan magbuhat sa maayo ug magtugyan sa ilang kaugalingon ngadto sa ilang Magbubuhat nga matinumanon sa iyang saad. Kaninyo nga mga pangulo sa simbahan, ako, ingon nga pangulo usab sama kaninyo ug saksi sa mga pag-antos ni Cristo ug mag-aambit sa himaya nga ipadayag unya, naghangyo kaninyo nga alimahan ninyo pag-ayo ang katawhan nga gitugyan sa Dios kaninyo. Atimana sila dili tungod kay gipugos kamo kondili tungod kay inyo gayong kabubut-on sumala sa ipabuhat sa Dios kaninyo. Pagtrabaho kamo dili tungod sa suhol lamang kondili tungod gayod sa tinguha sa pag-alagad. Ayaw pagharihari kanila nga gipiyal kaninyo aron inyong atimanon kondili ipakita kanila ang maayong panig-ingnan. Ug inig-abot na unya sa Pangulong Magbalantay, makadawat kamo sa mahimayaong korona nga dili molubad. Kamo usab nga mga batan-on kinahanglan nga motahod sa mga magulang kaninyo. Pagpaubos kamong tanan ug pag-alagad sa usag-usa kay ang kasulatan nag-ingon, “Kontra sa Dios ang mga garboso apan maluoy siya sa mga mapaubsanon.” Busa pagpailalom kamo sa gahom sa Dios aron magtuboy siya kaninyo sa panahon nga iyang gitakda. Itugyan kaniya ang tanan ninyong kabalaka kay siya nag-atiman kaninyo. Pagmaigmat ug pagmabinantayon kamo kay ang inyong kaaway nga mao ang Yawa naglibotlibot kaninyo sama sa liyon nga nagngulob, nangita ug tukbonon. Lig-ona ang inyong pagtuo ug sukli siya kay nasayod kamo nga ang inyong isigkamagtutuo sa tibuok kalibotan gisulayan usab sa samang alantuson. Apan human sa inyong pag-antos sa mubong panahon, ang Dios mismo nga mao ang tinubdan sa tanang grasya ug maoy nagtawag kaninyo sa pagpakig-ambit sa iyang walay kataposang himaya uban kang Cristo, maghingpit ug maghatag kaninyog kalig-on, kusog ug sukaranan nga dili matarog. Iya ang gahom hangtod sa kahangtoran! Amen. Sa pagsulat ko niining mubong sulat, gitabangan ako ni Silvano nga giisip kong matinud-anong igsoon. Buot kong dasigon kamo ug pamatud-an kaninyo nga kini mao ang matuod nga grasya sa Dios. Pabilin gayod kamo diha niini. Ang inyong igsoong simbahan sa Babilonia nga pinili usab sa Dios, nangomusta kaninyo ingon man si Marcos nga akong anak. Pagpangomustahay kamo uban sa halok sa Cristohanong gugma. Ang pakigdait mag-uban kaninyong tanan nga iya ni Cristo. Gikan ni Simon Pedro nga sulugoon ug apostol ni Jesu-Cristo— Alang kanila nga nakadawat sa pagtuo nga sama kabililhon sa among pagtuo pinaagi sa pagkamatarong sa atong Dios ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo: Mapuno unta kamo sa grasya ug pakigdait pinaagi sa inyong kahibalo sa Dios ug sa atong Ginoong Jesus. Ang iyang diosnong gahom naghatag kanato sa tanan tang gikinahanglan alang sa pagkinabuhi nga diosnon pinaagi sa atong kahibalo mahitungod kaniya nga nagtawag kanato aron makaambit kita sa iyang himaya ug kaayo. Niining paagiha iya kitang gihatagan sa bililhon ug dagkong mga gasa nga iyang gisaad. Pinaagi sa maong mga gasa makalikay kamo sa makadaot nga mga kailibgon sa kalibotan ug makaambit sa diosnong kinaiya. Tungod niini paningkamoti nga ikadugang sa inyong pagtuo ang maayong pamatasan ug sa maayong pamatasan, ang kahibalo; sa kahibalo, ang pagpugong sa kaugalingon; sa pagpugong sa kaugalingon, ang pagkamainantuson; sa pagkamainantuson, ang pagkadiosnon; sa pagkadiosnon, ang inigsoong pagmahal; sa inigsoong pagmahal, ang gugma. Kini mao ang mga hiyas nga inyong gikinahanglan. Kon nagdagaya na kini diha kaninyo, mahimo kamong madasigon ug mapuslanon tungod sa inyong kahibalo mahitungod sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Apan kadtong wala makabaton niini buta o halap ug nakalimot siya nga gipasaylo na ang iyang mga sala. Busa, mga igsoon, paningkamoti gayod nga kapamatud-an ninyo ang inyong pagkatinawag ug pagkapinili sa Dios. Kon buhaton ninyo kini, dili gayod kamo mapukan. Ug niining paagiha hatagan kamo sa hingpit nga katungod sa pagsulod sa walay kataposang Gingharian sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo. Tungod niini, kanunay akong magpahinumdom kaninyo niining mga butanga bisan tuod nasayod na kamo niini ug nakasukad na pag-ayo diha sa kamatuoran nga inyong nadawat. Busa nagtuo ako nga maayo gayod nga dasigon ko kamo pinaagi sa pagpahinumdom kaninyo niining mga butanga samtang buhi pa ako. Nasayod ako nga sa dili madugay mobiya na ako niining kinabuhia sumala sa gipadayag kanako sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa buhaton ko kutob sa akong mahimo aron inyong mahinumdoman kanunay kining mga butanga kon mamatay na ako. Wala namo ipasikad sa tinumotumong mga sugilanon ang among pagsangyaw kaninyo mahitungod sa gamhanang pag-anhi sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Kami mismo nakakita sa iyang pagkahalangdon. Didto gayod kami sa dihang gipasidunggan siya sa Dios nga Amahan ug may tingog gikan sa Kahitas-an nga nag-ingon, “Kini ang hinigugma kong Anak nga akong nahimut-an!” Nakadungog gayod kami sa maong tingog gikan sa langit samtang kami uban kaniya didto sa balaan nga bukid. Busa midugang ang among pagsalig sa mensahe nga gisangyaw sa mga propeta. Angay kini nga inyong tagdon pag-ayo sama sa suga nga nagdan-ag diha sa kangitngit. Modan-ag kini sa inyong mga kasingkasing hangtod nga mobanagbanag ang Adlaw sa Ginoo ug ang kahayag sa kabugason. Apan labaw sa tanan, hinumdomi kini: walay bisan kinsa nga makasaysay sa kahulogan sa mga propesiya sa Kasulatan pinaagi sa iyang kaugalingong panabot. Kay walay propesiya nga nahimo gumikan sa pagbuot sa tawo. Ang Espiritu Santo maoy nagmando sa ilang pagsulti sa mensahe nga gikan sa Dios. Ingon nga kaniadto may mga mini nga propeta, motungha usab diha kaninyo ang mga mini nga magtutudlo. Magpayuhot silag bakak ug makadaot nga mga pagtulon-an ug isalikway nila ang Agalon nga nagluwas kanila, busa moabot kanila ang kalit nga kalaglagan. Apan bisan pa niini, daghan ang mosunod sa ilang mga buhat nga daotan busa pasipad-an sa mga tawo ang matuod nga Dalan. Sa ilang kahakog pahimuslan kamo sa mga mini nga magtutudlo pinaagi sa pagsultig tinumotumong mga sugilanon. Dugay na silang giandaman sa silot ug nagtukaw kanila ang Kamatayon. Wala kaluy-i sa Dios ang mga anghel nga nakasala. Gitambog sila sa impirno ug gibilanggo taliwala sa kangitngit hangtod sa Adlaw sa Paghukom. Wala usab kaluy-i sa Dios ang karaang kalibotan. Gipalunopan hinuon niya kini tungod sa pagkadaotan sa mga tawo. Ang iya lamang giluwas mao si Noe nga nagwali sa kamatuoran ug ang laing pito ka tawo. Gisilotan sa Dios ang mga siyudad sa Sodoma ug Gomora pinaagi sa pagsunog niini ug gihimo kining panig-ingnan sa mahitabo unya sa mga tawong daotan. Apan iyang giluwas si Lot, usa ka tawo nga matarong nga naguol pag-ayo tungod sa pagkadaotan sa mga tawo. Kay sa nagpuyo pa si Lot uban kanila, nakita ug nadungog niya ang ilang daotang mga buhat busa nahasol pag-ayo ang iyang matarong nga kalag. Ang Dios mahibalong moluwas sa mga tawong diosnon gikan sa mga pagsulay ug mosilot sa mga daotan sa Adlaw sa Paghukom labi na kadtong nagpadaog sa ilang lawasnong kailibgon ug nagsalikway sa awtoridad. Kining mini nga mga magtutudlo mapangahason ug walay kahadlok nga mopasipala sa mga langitnong binuhat. Bisan gani ang mga anghel nga mas gamhanan pa kay niining mini nga mga magtutudlo wala man makaako sa paghukom kanila pinaagi sa mga insulto sa atubangan sa Ginoo. Apan kining mga tawhana nagbuhat sumala sa ilang kinaiya sama sa mga ihalas nga mananap nga gipanganak aron lamang dakpon ug ihawon. Nagpasipala sila sa mga butang nga wala nila hisabti. Busa pamatyon sila sama sa mga ihalas nga mananap. Paantuson usab sila tungod sa ilang pagpaantos sa uban. Kalipay nila ang pagbuhat bisag adlawng dako sa bisan unsa nga makatagbaw sa ilang lawasnong kailibgon. Mangil-ad ug makauulaw kaayo nga makigsalo sila kaninyo kay nagpadayon man sila pagpanglimbong sa ilang isigkatawo. Wala silay laing gipangita kondili ang mga daotang mga babaye kay dili sila matagbaw sa pagpakasala. Pasudlon nila ang mga huyang sa ilang lit-ag ug ang ilang kasingkasing naanad sa kahakog. Tinunglo sila sa Dios! Mitipas sila sa tul-id nga dalan ug nahisalaag. Misunod sila kang Balaam, ang anak ni Beor, nga nagmahal sa bahandi nga naangkon sa daotan nga paagi. Apan gibadlong siya tungod sa iyang kalapasan. Ang asno nga iyang gikabay-an misulti sama sa tawo ug misanta sa binuang nga buhat sa propeta. Kining mga tawhana sama sa mga tubod nga mihubas ug sama usab sa mga panganod nga gipadpad sa unos. Giandaman na sila sa Dios ug usa ka dapit nga ngitngit kaayo. Nangandak sila ug nanultig binuang ug ilang gihaylo pinaagi sa mga kailibgon nga lawasnon kadtong bag-o pa lamang mibulag sa pundok sa mga tawo nga nagpuyo sa kasaypanan. Sila nagsaad kanilag kagawasan, samtang sila mismo ulipon sa mga bisyo nga makadaot kay ang tawo ulipon man sa bisan unsa nga nagbuntog kaniya. Kadtong nakalikay na unta sa mga kahugawan sa kalibotan pinaagi sa ilang pag-ila sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo, apan unya magapos ug madaog pag-usab niining mga butanga, molabaw kadaotan ang ilang kahimtang kay sa kaniadto. Maayo pa lang unta nga wala sila mahibalo sa matarong nga dalan kay sa mahibalo ug unya mobiya sa balaan nga sugo nga gihatag kanila. Ang nahitabo kanila nagmatuod sa panultihon, “Ang iro mokaon sa iyang sinuka,” ug “Ang baboy nga human na ligoa molunang pag-usab sa lapok.” Minahal kong mga igsoon, kini ang ikaduha kong sulat kaninyo. Sa una kong sulat ug niining sulata, gipaningkamotan ko ang pagpukaw sa inyong mga maayong hunahuna pinaagi sa pagpahinumdom kaninyo niining mga butanga. Buot ko nga inyong hinumdoman ang gisulti sa mga balaang propeta kaniadto ug ang sugo sa Ginoo ug Manluluwas nga gihatag kaninyo pinaagi sa inyong mga apostoles. Una sa tanan, angay ninyong hibaloan nga sa kataposang mga adlaw may mga tawo nga manungha kansang mga kinabuhi gigamhan sa ilang kailibgon. Magbugalbugal sila kaninyo sa pag-ingon, “Dili ba misaad man siya nga mobalik? Hain na man siya? Nangamatay na lang ang among mga ginikanan apan mao gihapon ang kahimtang sa kalibotan sukad pa sa pagbuhat niini!” Gituyo nila ang dili pagtagad niining maong kamatuoran: nga kaniadto gibuhat sa Dios ang langit ug ang yuta pinaagi sa iyang pulong. Ang kalibotan gibuhat gikan sa tubig ug pinaagi sa tubig; ug pinaagi usab sa tubig sa lunop ang unang kalibotan gilaglag. Apan pinaagi usab sa pulong sa Dios ang kalangitan ug ang yuta nga atong nakita karon gitagana aron laglagon pinaagi sa kalayo. Giandam kini alang sa adlaw nga ang mga daotan hukman ug laglagon. Apan, mga hinigugma, ayaw ninyo hikalimti nga sa Ginoo ang usa ka adlaw sama sa 1,000 ka tuig ug ang 1,000 ka tuig sama lamang sa usa ka adlaw. Ang Ginoo dili maglangan pagtuman sa iyang gisaad sumala sa gihunahuna sa uban. Apan siya nagpailob kaninyo kay dili siya buot nga may usa nga malaglag kondili nga ang tanan maghinulsol ug mobiya sa ilang mga sala. Apan ang Adlaw sa Ginoo moabot sama sa usa ka kawatan. Nianang Adlawa ang kalangitan mahanaw uban sa kusog nga dinahunog ug ang mga butang mosilaob ug maugdaw ug ang yuta mahanaw uban sa tanan nga anaa niini. Ug sanglit kining tanan laglagon man niining paagiha, unsa may angay ninyong buhaton? Kinahanglan nga magkinabuhi kamo nga balaan ug ihalad ang inyong kinabuhi ngadto sa Dios samtang maghulat kamo sa Adlaw sa Dios nga ang mga langit mosilaob ug maugdaw ug ang mga butang mangatunaw tungod sa kainit. Apan nagpaabot kita sa gisaad sa Dios nga mao ang bag-ong kalangitan ug ang bag-ong yuta diin maghari ang katarong. Busa, mga hinigugma, samtang nagpaabot kamo nianang Adlawa, paningkamot kamo pag-ayo nga mahimo kamong putli ug dili masaway sa Dios ug may pakigdait kaniya. Ug isipa ang pagpailob sa atong Ginoo nga usa ka kahigayonan nga iyang gihatag aron maluwas kamo. Ang atong minahal nga igsoon nga si Pablo nagsulat usab kaninyo mahitungod niini ginamit ang kaalam nga gihatag sa Dios kaniya. Kining mga butanga iyang gihisgotan sa tanan niyang mga sulat. May mga butang nga lisod sabton sa iyang mga sulat. Gituis kini sa mga walay alamag ug sa mga mabalhinon sama sa ilang gihimo sa ubang bahin sa Kasulatan ug sa ingon nagtukmod sa ilang kaugalingon ngadto sa kalaglagan. Apan kamo, mga hinigugma, nasayod na niini. Busa pagmatngon aron dili kamo madala sa mga sayop sa mga malapason sa balaod ug mahulog gikan sa inyong lig-on nga baroganan. Padayon hinuon kamo sa pagtubo diha sa grasya ug kahibalo sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo kay iya man ang tanang dungog hangtod sa kahangtoran! Amen. Nagsulat kami kaninyo mahitungod sa Pulong nga naghatag sa kinabuhi. Ang Pulong diha nang daan sa pagbuhat sa kalibotan. Nadungog namo kini, nakita ug nahikap gayod. Gipadayag na ang maong kinabuhi ug nakita namo kini. Busa nagmatuod kami niini ug gisangyaw namo kaninyo ang kinabuhing walay kataposan nga diha uban sa Amahan ug gipadayag kanato. Gisugilon usab namo kaninyo ang among nakita ug nadungog aron uban kanamo, mahiusa kamo sa Amahan ug sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo. Gisulat namo kini aron mahingpit gayod ang atong kalipay. Mao kini ang mensahe nga among nadungog gikan sa iyang Anak ug gisangyaw namo kaninyo nga ang Dios kahayag ug diha kaniya wala gayoy kangitngit. Kon moingon kita nga nahiusa na kita sa Dios apan nagpuyo diay gihapon diha sa kangitngit, namakak kita ug wala magkinabuhi sumala sa kamatuoran. Apan kon magpuyo kita sa kahayag, ingon nga ang Dios anaa sa kahayag, magkahiusa kita ug ang dugo ni Jesus nga iyang Anak maghugas sa tanan natong kasal-anan. Kon moingon kita nga wala kitay sala, gilimbongan nato ang atong kaugalingon ug wala kanato ang kamatuoran. Apan kon isugid nato sa Dios ang atong mga sala, siya nga matarong ug matinumanon sa iyang saad mopasaylo gayod sa tanan natong mga sala ug maghinlo sa tanan natong mga kalapasan. Kon moingon kita nga wala kita makasala, gipakabakakon nato ang Dios ug wala nato dawata ang iyang pulong. Mga anak, gisulatan ko kamo niini aron dili na kamo magpakasala. Apan kon may makasala, may manlalaban kita nga si Jesu-Cristo, ang matarong. Siya maoy mangatubang sa Amahan. Siya mao ang halad aron mapasaylo ang atong mga sala ug dili lang kay ang ato ra kondili ang mga sala usab sa tanang tawo. Kon tumanon nato ang mga sugo sa Dios, mapaniguro nato nga nakaila kita kaniya. Kon may moingon, “Nakaila ako sa Dios,” apan wala magtuman sa iyang gisugo, bakakon kanang tawhana ug wala kaniya ang kamatuoran. Apan ang nagtuman sa iyang sugo, nahingpit diha kaniya ang gugma sa Dios. Mahibaloan nato nga nagkinabuhi kita sumala sa kabubut-on sa Dios pinaagi niini: ang nag-ingon nga siya anaa sa Dios kinahanglan magkinabuhi sama kang Jesu-Cristo. Minahal kong mga igsoon, dili bag-o ang sugo nga gisulat ko kaninyo. Karaan kining sugoa ug diha na kini kaninyo sukad pa sa sinugdan. Mao kini ang mensahe nga inyo nang nadungog. Apan bag-o kining sugoa nga gisulat ko kaninyo ug makita nga matuod kini diha kang Cristo ug diha usab kaninyo kay ang kangitngit miagi na ug ang matuod nga kahayag midan-ag na. Ang nag-ingon nga anaa siya sa kahayag apan nagdumot diay gihapon sa iyang isigkatawo anaa pa sa kangitngit. Ug ang nahigugma sa iyang isigkatawo anaa sa kahayag, busa walay bisan unsa diha kaniya nga makaangin sa uban ngadto sa pagpakasala. Apan ang nagdumot sa iyang isigkatawo anaa pa sa kangitngit. Naglakaw siya sa kangitngit ug wala masayod kon asa siya paingon kay gibutaan man siya sa kangitngit. Mga anak, nagsulat ako kaninyo kay gipasaylo na ang inyong mga sala tungod kang Cristo. Gisulatan ko usab kamong mga amahan kay nakaila man kamo kaniya nga diha nang daan sukad sa sinugdan. Gisulatan ko usab kamong mga batan-ong lalaki kay gibuntog man ninyo ang Yawa. Mga anak, gisulatan ko kamo kay nakaila man kamo sa Amahan. Ug gisulatan ko usab kamong mga amahan kay nakaila man kamo kaniya nga diha nang daan sukad pa sa sinugdan. Ug kamo usab, mga batan-on, gisulatan ko kay lig-on man kamo ug ang pulong sa Dios anaa man kaninyo ug gibuntog ninyo ang Yawa. Ayaw ninyo higugmaa ang kalibotan o bisag unsa nga iya sa kalibotan. Kon higugmaon ninyo ang kalibotan, wala kamo mahigugma sa Amahan. Kay ang tanang butang nga iya sa kalibotan—ang unodnong kahidlaw, ang tanang gikaibgan sa mga mata ug ang tanang gipasigarbo sa tawo—dili kini iya sa Amahan kondili iya sa kalibotan. Ang kalibotan ug ang tanan nga anaa niini nga gikaibgan sa mga tawo mangahanaw. Apan ang magbuhat sa kabubut-on sa Dios magpabiling buhi hangtod sa kahangtoran. Mga anak, duol na ang kataposan sa kalibotan! Nakadungog kamo nga moanhi ang Kaaway ni Cristo ug karon ania na ang daghang mga kaaway ni Cristo. Busa masiguro nato nga duol na gayod ang kataposan. Mibulag kanato kining mga tawhana kay dili man sila tinuod nga sakop sa atong pundok. Kon tinuod pang ato silang mga kauban, magpabilin unta sila kanato. Apan namiya sila aron mailhan gayod nga sila dili kauban nato. Apan kamo gidihogan niya nga Balaan busa nasayod kamong tanan sa kamatuoran. Gisulatan ko kamo dili tungod kay wala kamo masayod sa kamatuoran kondili tungod kay nasayod kamo niini ug nahibalo nga walay bakak nga maggikan sa kamatuoran. Karon, kinsa man ang bakakon? Ang bakakon mao kadtong nag-ingon nga si Jesus dili mao ang Cristo. Siya ang Kaaway ni Cristo kay gisalikway man niya ang Amahan ug ang Anak. Kay ang nagsalikway sa Anak nagsalikway usab sa Amahan ug ang midawat sa Anak midawat usab sa Amahan. Busa ampingi gayod ninyo ang mensahe nga inyong nadungog sukad pa sa sinugdan. Kay kon inyong ampingan diha sa inyong kasingkasing ang nadungog ninyo, magpabilin kamo kanunay diha sa Anak ug sa Amahan. Ug ang gisaad ni Cristo kanato mao ang kinabuhing dayon. Gisulatan ko kamo mahitungod niadtong buot mopahisalaag kaninyo. Apan gidihogan na kamo ni Cristo sa iyang Espiritu. Samtang ang iyang Espiritu anaa kaninyo, wala kamo magkinahanglan ug laing magtutudlo kay ang iyang Espiritu magtudlo kaninyo sa tanang butang ug matuod ang iyang itudlo kaninyo. Busa sunda ang itudlo sa Espiritu kaninyo ug pabilin kamo diha kang Cristo. Busa, mga anak, pabilin kamo diha kaniya aron makabaton kitag pagsalig ug dili maulaw nga moatubang kaniya sa iya unyang pag-abot. Nasayod kamo nga si Cristo matarong busa angay ninyong hibaloan nga ang tanan nga magbuhat sa matarong anak sa Dios. Palandonga ninyo unsa ka dako ang paghigugma sa Amahan kanato! Gihigugma kita niya pag-ayo nga tungod niini giisip kitang mga anak sa Dios ug mao gayod kana kita. Ang hinungdan nganong wala makaila kanato ang kalibotan mao nga wala kini makaila sa Dios. Minahal kong mga igsoon, kita karon mga anak na sa Dios. Wala pa nato matino kon maunsa gayod unya kita apan ang nasayran nato mao nga inig-abot na ni Cristo mahisama kita kaniya kay makita man nato siya sa iya gayong pagkasiya. Ug ang tanan nga nagbaton niini nga paglaom diha kang Cristo nagputli sa ilang kaugalingon ingon nga si Cristo putli. Ang nakasala naglapas sa balaod sa Dios kay ang pagpakasala maoy paglapas sa balaod. Nasayod kamo nga mianhi si Cristo aron pagkuha sa atong mga sala ug siya walay sala. Busa ang tanan nga anaa kang Cristo dili na magpakasala. Apan ang magpadayon sa pagpakasala wala pa makakita o makaila kaniya. Mga anak, ayaw kamo palimbong! Ang nagbuhat sa matarong, matarong sama kang Cristo. Ang magpadayon sa pagpakasala iya sa Yawa kay ang Yawa nagpakasala man sukad pa gayod sa sinugdan. Ang hinungdan sa pag-anhi sa Anak sa Dios mao ang pagguba sa mga buhat sa Yawa. Dili na magpakasala ang nahimo nang anak sa Dios kay ang kinaiya sa Dios anaa na man kaniya. Dili na siya magpakasala tungod kay ang Dios iya na mang Amahan. Ang kalainan sa mga anak sa Dios ug sa mga anak sa Yawa mao kini: ang wala magbuhat sa matarong o wala mahigugma sa iyang isigkatawo, dili anak sa Dios. Ang mensahe nga inyong nadungog sukad pa sa sinugdan mao nga maghigugmaay kita. Dili kita manundog kang Cain nga mipatay sa iyang igsoon. Si Cain iya sa Yawa. Tungod kay si Cain daotag binuhatan, gipatay niya ang iyang igsoon nga matarong ug binuhatan. Busa, mga igsoon, ayaw katingala kon dumtan kamo sa mga tawo nga iya sa kalibotan. Nasayod kita nga nakalatas na kita sa kamatayon ngadto sa kinabuhi kay gihigugma man nato ang atong isigkatawo. Apan ang wala mahigugma anaa pa sa kamatayon. Ang nagdumot sa iyang isigkatawo mamumuno. Ug nasayod kamo nga ang mamumuno wala magbaton sa kinabuhing walay kataposan. Gihatag ni Cristo ang iyang kinabuhi alang kanato. Pinaagi niini atong maila ang tinuod nga gugma. Busa angay usab kita nga maghalad sa atong kinabuhi alang sa atong isigkatawo! Unsaon man pag-ingon sa usa ka dato nga nahigugma siya sa Dios kon nagdumili siya pagtabang sa iyang isigkatawo nga anaa sa kawad-on? Mga anak, ipakita ta ang matuod nga paghigugma pinaagi sa mga maayong buhat, dili sa mga pulong lamang. Pinaagi niini maila nato nga kita iya sa kamatuoran ug nga may pagsalig kita atubangan sa Dios sa dihang sudyaan kita sa atong konsensya kay ang Dios labaw pa kay sa atong konsensya ug nasayod siya sa tanan. Busa, mga igsoon, kon wala magsudya kanato ang atong konsensya, may kaisog kita nga moatubang sa Dios. Ug atong madawat gikan kaniya ang bisan unsa nga pangayoon nato kay gituman man nato ang iyang mga sugo ug gibuhat ang makapahimuot kaniya. Ang gisugo niya mao nga motuo kita sa ngalan sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo ug maghigugmaay sumala sa sugo ni Cristo. Ang nagtuman sa mga sugo sa Dios anaa sa Dios ug ang Dios anaa kaniya. Ug masayran nato nga ang Dios ania kanato pinaagi sa Espiritu nga iyang gihatag kanato. Mga igsoon, ayaw ninyo tuohi ang tanang nagpatuo nga ang Espiritu anaa kanila kondili usisaha ninyo kon gikan ba gayod sa Dios ang espiritu nga anaa kanila kay daghan ang dili matuod nga mga propeta nga nanungha sa tanang dapit. Maila ninyo kon ang maong Espiritu iya ba sa Dios pinaagi niini: ang nagpahayag nga si Jesu-Cristo nagpakatawo iya sa Dios. Apan ang dili magpahayag niini mahitungod kang Jesu-Cristo, dili iya sa Dios. Ang maong espiritu iya sa Kaaway ni Cristo. Nadunggan ninyo nga moanhi kini ug karon ania na gayod sa kalibotan. Apan mga anak, iya na kamo sa Dios ug gidaog ninyo ang mga dili matuod nga propeta kay ang Espiritu nga anaa kaninyo mas gamhanan kay sa espiritu nga anaa sa mga tawo nga iya sa kalibotan. Naghisgot sila mahitungod sa mga butang sa kalibotan ug namati kanila ang kalibotan kay sila iya man sa kalibotan. Apan kita iya sa Dios, ug ang nakaila sa Dios mamati kanato. Apan ang dili iya sa Dios dili gayod mamati kanato. Pinaagi niini maila nato ang Espiritu nga nagtudlo sa matuod ug ang espiritu nga nagtudlo ug bakak. Mga igsoon, maghigugmaay kita kay ang gugma gikan sa Dios. Ang naghigugma sa iyang isigkatawo anak sa Dios ug nakaila sa Dios. Ang wala maghigugma sa iyang isigkatawo wala makaila sa Dios kay ang Dios gugma man. Gipadayag sa Dios ang iyang gugma kanato pinaagi sa pagpadala sa iyang bugtong Anak nganhi sa kalibotan aron makabaton kita sa kinabuhing walay kataposan pinaagi kaniya. Ang matuod nga gugma mao kini: dili kita maoy unang naghigugma sa Dios kondili siya maoy unang naghigugma kanato. Gipadala niya ang iyang Anak aron pinaagi kaniya mapasaylo ang atong mga sala. Mga igsoon, kon ingon niini ang paghigugma sa Dios kanato, kinahanglan nga maghigugmaay usab kita. Wala pay tawo nga nakakita sa Dios. Apan kon maghigugmaay kita, magpuyo kanato ang Dios ug mahingpit dinhi kanato ang iyang gugma. Pinaagi niini, masiguro nato nga anaa kita sa Dios ug ania kanato ang Dios kay gihatag na man niya kanato ang iyang Espiritu. Nakita nato ug gisugilon ngadto sa uban nga gipadala sa Amahan ang iyang Anak aron pagluwas sa kalibotan. Ang magpahayag nga si Jesus mao ang Anak sa Dios, siya anaa sa Dios ug anaa kaniya ang Dios. Busa nasayod kita ug nagtuo nga gihigugma kita sa Dios. Ang Dios gugma ug ang nagkinabuhi subay sa gugma anaa sa Dios ug ang Dios anaa kaniya. Gihingpit dinhi kanato ang gugma aron mahingpit ang atong kaisog sa Adlaw sa Paghukom kay ang kinabuhi nato dinhi sa kalibotan sama na man sa kinabuhi ni Cristo. Walay kahadlok diha sa gugma. Ang gugmang hingpit magwagtang sa tanang kahadlok. Busa kon mahadlok gihapon ang tawo, wala pa mahingpit ang gugma diha kaniya kay ang kahadlok may kalabotan man sa silot. Nahigugma kita kay ang Dios man ang unang naghigugma kanato. Kon may moingon, “Gihigugma ko ang Dios,” apan nagdumot diay sa iyang isigkatawo, bakakon siya. Kay unsaon man niya paghigugma sa Dios nga wala niya makita kon wala siya maghigugma sa iyang isigkatawo nga makita niya? Ang gisugo ni Cristo kanato mao kini: ang nahigugma sa Dios kinahanglan maghigugma usab sa iyang isigkatawo. Anak sa Dios ang nagtuo nga si Jesus mao ang Cristo. Ug ang nahigugma sa ginikanan nahigugma usab sa iyang anak. Maila nato nga nahigugma kita sa mga anak sa Dios kon higugmaon nato ang Dios ug tumanon ang iyang mga sugo. Kay ang ilhanan nga gihigugma nato ang Dios mao nga gituman nato ang iyang mga sugo. Ug dili lisod tumanon ang iyang mga sugo. Kay ang tanang anak sa Dios makabuntog sa kalibotan ug gidaog nato ang kalibotan pinaagi sa atong pagtuo. Mao ray makabuntog sa kalibotan ang nagtuo nga si Jesus mao ang Anak sa Dios. Ang mianhi mao si Jesu-Cristo ug nailhan ang iyang pag-anhi pinaagi sa tubig ug sa dugo. Nailhan siya dili sa tubig lamang kondili sa tubig ug sa dugo. Ang Espiritu mao ang saksi nga matuod kini kay ang Espiritu kamatuoran man. Adunay tulo ka saksi: ang Espiritu, ang tubig ug ang dugo ug nagkauyon kining tulo. Kon tuohan nato ang pagsaksi sa tawo, labi pang tuohan nato ang pagsaksi sa Dios kay kini ang iyang gisaksi bahin sa iyang Anak. Busa kadtong nagtuo sa Anak sa Dios, nagmatuod niini diha sa iyang kasingkasing. Apan ang wala motuo sa Dios, nag-isip nga bakakon ang Dios kay wala man niya tuohi ang gisaksi sa Dios mahitungod sa iyang Anak. Ang pagpamatuod mao kini: ang Dios naghatag kanato sa kinabuhing walay kataposan ug anaa kini sa iyang Anak. Ang midawat sa Anak may kinabuhing walay kataposan. Apan ang wala modawat sa Anak sa Dios wala makabaton sa maong kinabuhi. Gisulatan ko kamong tanan nga nagtuo sa ngalan sa Anak sa Dios aron masayod nga kamo may kinabuhing walay kataposan. Ug makasalig kita sa Dios nga bisag unsay atong pangayoon kaniya sumala sa iyang kabubut-on, dunggon gayod kita niya. Ug kay nasayod man kita nga mamati siya kanato, masiguro usab nato nga iya nang gihatag kanato ang atong gipangayo kaniya. Kon may makakita sa iyang isigkamagtutuo nga nakasala apan sala nga dili mosangpot sa kamatayon, kinahanglan mag-ampo siya sa Dios. Hatagan sa Dios ug kinabuhi ang maong magtutuo. Kini alang lamang niadtong nakahimog sala nga dili ikamatay. Apan adunay sala nga mosangpot gayod sa kamatayon ug dili na kinahanglan nga mag-ampo pa kamo alang niini. Sala ang tanang buhat nga dili matarong apan adunay sala nga dili mosangpot sa kamatayon. Nasayod kita nga walay anak sa Dios nga magpadayon sa pagpakasala kay manalipod man kaniya ang Anak sa Dios ug dili gayod makahimo kaniyag daotan ang Yawa. Nasayod kita nga iya kita sa Dios ug ang tibuok kalibotan naulipon sa Yawa. Nasayod usab kita nga mianhi ang Anak sa Dios ug mihatag kanatog salabotan aron makaila kita sa matuod nga Dios. Ang atong kinabuhi anaa sa matuod nga Dios—sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo. Siya ang matuod nga Dios ug ang kinabuhi nga dayon. Mga anak, likayi ninyo ang mga diosdios! Gikan sa Pangulo — Alang sa pinili nga Ginang ug sa iyang mga anak nga akong gimahal ug gimahal usab sa tanan nga nasayod sa kamatuoran kay ania man kanato ang kamatuoran ug magpabilin kini kanato hangtod sa kahangtoran. Ang Dios nga Amahan ug ang iyang Anak nga si Jesu-Cristo maghatag kanatog grasya, kaluoy ug kalinaw diha sa kamatuoran ug sa gugma. Gikalipay ko kaayo nga ang pipila sa imong mga anak nagkinabuhi sumala gayod sa kamatuoran ingon sa gisugo kanato sa Amahan. Busa hangyoon ko ikaw, minahal nga Ginang, nga maghigugmaay kitang tanan. Kining gisulat ko kanimo dili bag-ong sugo kondili dinhi na kanato sukad pa sa sinugdan. Kining paghigugma nga akong gipasabot mao kini: tumanon nato ang mga sugo sa Dios. Sumala sa nasayran ninyo sukad pa sa sinugdan, ang sugo mao nga magkinabuhi kamong tanan diha sa gugma. Ania karon sa kalibotan ang daghang magtutudlo nga bakakon. Wala sila motuo nga si Jesu-Cristo nagpakatawo. Mao kini sila ang mangingilad ug ang kaaway ni Cristo. Busa pagbantay kamo aron dili mawala kaninyo ang inyong gihagoan, kondili makadawat hinuon kamo sa hingpit nga ganti. Ang tawo nga wala magpabilin ug wala motuman sa pagtulon-an ni Cristo, wala kaniya ang Dios. Apan ang Amahan ug ang Anak anaa kaniya nga nagsunod sa pagtulon-an ni Cristo. Busa kon may moanha kaninyo nga dili magtudlo niining pagtulon-ana, ayaw siyag dawata sa inyong balay o bisan gani sa pagtagad kaniya. Kay ang magtagad kaniya nag-ambit sa daotan niyang buhat. May daghan pa unta akong isulti kaninyo apan dili ko kini ipaagi sa sulat. Maoy akong tinguha ang pagduaw ug pagpakigsulti gayod kaninyo aron mahingpit ang akong kalipay. Nangomusta kanimo ang mga anak sa imong minahal nga igsoong babaye. Gikan sa Pangulo— Alang sa minahal kong higala nga si Gayo. Minahal kong higala, nag-ampo ako nga anaa ka sa maayong kahimtang ug maayong panglawas ingon nga maayo ka sa espirituhanong kinabuhi. Gikalipay ko pag-ayo ang pag-abot sa pipila ka mga igsoon nga nagbalita kanako sa imong pagkinabuhi sumala sa kamatuoran sama sa imong naandan. Wala nay labaw nga makalipay kanako kay sa balita nga ang mga anak ko nagkinabuhi sumala sa kamatuoran. Minahal kong higala, nagmatinumanon ka sa imong pag-alagad sa mga kaigsoonan bisan pa kon sila dili nimo kaila. Nagbalita sila atubangan sa simbahan diri mahitungod sa imong gugma. Tabangi intawon sila sa paagi nga makapahimuot sa Dios aron makapadayon sa ilang panaw. Kay ang tuyo sa ilang pagpanaw mao man ang pag-alagad kang Cristo ug wala sila modawat ug hinabang gikan sa dili magtutuo. Busa kinahanglan nga tabangan ta sila aron makaambit kita sa ilang buhat alang sa kamatuoran. Nagsulat ako sa simbahan apan si Diotrefes nga gustong ilhon nga pangulo diha wala magtagad sa akong gisulti. Busa inig-anha ko diha, hisgotan ko ang iyang gibuhat nga pagbutangbutang kanako. Ug dili kay kana ra. Dili usab siya moabiabi kon may moabot nga mga kaigsoonan. Gani, pugngan pa gayod niya kadtong buot moabiabi kanila ug hinginlan niya sila gikan sa simbahan. Minahal kong higala, ayaw sunda ang daotan kondili ang maayo. Ang nagbuhat sa maayo iya sa Dios ug ang nagbuhat sa daotan wala makakita sa Dios. Si Demetrio gidayeg sa tanan. Bisan gani ang kamatuoran saksi niini. Ug ako usab modason niini ug nahibalo ka nga matuod ang akong gisulti. Daghan pa unta akog isulti kanimo apan dili ko kini ipaagi sa sulat. Makigkita ako kanimo sa dili madugay aron magkasultihanay kita. Ang kalinaw mag-uban kanimo. Nangomusta kanimo ang tanan mong mga higala. Ipangomusta usab ako sa tanan tang mga higala diha. Gikan ni Judas nga ulipon ni Jesu-Cristo, ug igsoon ni Santiago— Alang sa mga tinawag sa Dios ug nagkinabuhi diha sa gugma sa Dios nga Amahan ug gipanalipdan ni Jesu-Cristo: Mainyo unta sa hingpit ang kaluoy, kalinaw ug gugma. Minahal nga mga higala, gipaningkamotan ko ang pagsulat kaninyo mahitungod sa kaluwasan nga managsama natong naangkon. Apan gibati ko nga kinahanglang magsulat ako dayon aron sa pag-awhag kaninyo sa pagpadayon paglaban sa pagtuo nga makausa ug alang sa tanang panahon gihatag sa Dios ngadto sa iyang katawhan. Kay may pipila ka daotang mga tawo nga mihilom pagtipon kanato. Dugay nang nahisulat ang silot nga alang kanila. Gituis nila ang mensahe mahitungod sa grasya sa atong Dios aron may ikapasangil sila sa daotan nilang mga buhat. Sa ingon niana, gisalikway nila si Jesu-Cristo, ang bugtong natong Agalon ug Ginoo. Bisan nahibaloan na ninyo kining tanan, pahinumdoman ko kamo nga ang Ginoo nga nagluwas sa katawhan sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto, sa kaulahian milaglag niadtong wala motuo. Hinumdomi nga ang mga anghel nga milapas sa awtoridad nga gitugot kanila, ug mibiya hinuon sa ilang puloy-anan, gibilanggo sa Dios didto sa kahiladman nga mangiob ug gigapos silag mga kadena nga dili gayod mabugto tagana sa dakong Adlaw nga silotan sila. Hinumdomi usab nga ang Sodoma ug ang Gomora ug ang kasikbit nga kalungsoran nga nagpatuyang sa pagkamahilawason ug sa kangil-aran, gisilotan sa kalayo nga walay pagkapalong silbing pasidaan alang sa tanan. Sa samang paagi usab, kining mga tawhana may mga panan-awon nga nag-aghat kanila sa pagpakasala batok sa ilang lawas ug gibiaybiay nila ang awtoridad sa Dios ug gipasipad-an nila ang mga langitnong binuhat. Si Miguel, ang pangulong anghel, wala gani maghimo sa ingon sa iyang pagpakig-away sa Yawa. Sa dihang naglalis sila mahitungod sa lawas ni Moises, si Miguel wala magpasipalag hukom sa Yawa apan igo lang miingon, “Silotan ka unta sa Ginoo!” Apan kining mga tawhana nagbiaybiay sa mga butang nga wala nila hisabti. Ang nasayran nila pinaagi sa kinaiyahan ilang gibuhat sama sa gibuhat sa ihalas nga mga mananap. Mao kini ang naglaglag kanila. Pagkaalaot gayod nila! Gisunod nila ang gibuhat ni Cain. Gibuhat nila ang sayop tungod lamang sa salapi sama sa gibuhat ni Balaam. Nangalaglag sila tungod sa ilang pagsupil sama sa gibuhat ni Korah. Sama sila sa mga hugawng mansa sa inyong mga pagsalosalo tungod sa ilang makauulaw nga paghudyaka. Ang giatiman nila mao ra gayod ang ilang kaugalingon. Sama sila sa mga panganod nga gipadpad sa hangin ug wala magdalag ulan. Sama sila sa mga kahoy nga dili mamunga bisag tingbunga ug sa mga kahoyng gipangibot ug patay na. Sama sila sa mga dagkong balod sa dagat, kansang makauulawng mga buhat nakita ingon sa bula. Sama sila sa nangahulog nga mga bituon, gitagan-an sa Dios ug dapit didto sa kahiladman nga mangiob. Si Enoc, ang ikapitong kaliwat ni Adan, dugay nang miingon mahitungod kanila, “Moanhi ang Ginoo uban sa linibo niyang mga balaan aron paghukom ug pagsilot sa tanang makasasala tungod sa daotan nilang binuhatan ug sa tanan nilang pagbugalbugal sa Dios!” Sila ang mga bagulbolan ug tigpasangil sa uban. Gituman nila ang daotan nilang tinguha. Mga hambugiro sila ug tig-uloulo sa uban aron molampos ang ilang tuyo. Apan, mga hinigugma, hinumdomi ang giingon kaniadto sa mga apostoles sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Gisultihan nila kamo nga sa ulahing mga adlaw motungha ang mga tawo nga magbugalbugal kaninyo, mga tawo nga nagsunod sa ilang mga daotang tinguha. Sila maoy hinungdan sa pagkabahinbahin. Gigamhan sila sa tawhanong mga tinguha ug wala kanila ang Espiritu. Apan kamo, mga hinigugma, padayon kamo paglig-on diha sa inyong labing balaang pagtuo. Pag-ampo kamo diha sa Balaang Espiritu. Pagkinabuhi kamo kanunay diha sa gugma sa Dios samtang naghulat kamo sa atong Ginoong Jesu-Cristo nga sa iyang kaluoy maghatag kaninyo sa kinabuhing walay kataposan. Tabangi kadtong nagduhaduha; luwasa ang uban pinaagi sa pagsakmit kanila gikan sa kalayo. Kaluy-i usab ang uban apan pagbantay. Likayi bisan ang ilang bisti nga nabulingan sa daotang kailibgon. Ngadto kaniya nga may gahom sa pagpugong kaninyo aron dili kamo mapukan ug makatugyan kaninyo nga putli ug malipayon ngadto sa iyang mahimayaong atubangan— ngadto sa bugtong Dios nga atong Manluluwas, pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo, ang kahalangdon, gahom ug awtoridad, sukad pa kaniadto, karon ug hangtod sa kahangtoran! Amen. Kining basahona nag-asoy sa mga butang nga gipadayag sa Dios kang Jesu-Cristo aron iyang ipakita sa mga sulugoon sa Dios ang mahitabo sa dili madugay. Ug gipadayag kini ni Cristo pinaagi sa iyang anghel ngadto sa iyang sulugoon nga si Juan. Gisugilon ni Juan ang tanan nga iyang nakita ug kini ang iyang asoy mahitungod sa mensahe sa Dios ug sa kamatuoran nga gipadayag ni Jesu-Cristo. Bulahan ang mobasa niining basahon sa mga propesiya ug bulahan ang mamati ug magtuman sa nahisulat niini kay duol na ang panahon nga mahitabo kining tanan. Gikan ni Juan alang sa pito ka simbahan sa lalawigan sa Asia: Mainyo ang grasya ug kalinaw gikan kaniya, ang Dios karon, kaniadto ug ang moanhi. Mainyo usab ang grasya ug kalinaw nga gikan sa pito ka espiritu nga anaa sa atubangan sa iyang trono ug gikan kang Jesu-Cristo, ang kasaligang saksi, ang unang gibanhaw nga mao usab ang nagmando sa mga hari sa kalibotan. Gihigugma kita niya ug pinaagi sa iyang dugo giluwas kita niya sa atong mga sala. Gihimo kita niyang usa ka gingharian sa mga pari aron mag-alagad sa iyang Dios ug Amahan. Iya ni Jesu-Cristo ang dungog ug gahom sa walay kataposan! Amen. Tan-awa unya! Moanhi siya uban sa mga panganod ug makita gayod siya sa tanan lakip sa naglansang kaniya. Magminatay ang tanang katawhan sa yuta tungod kaniya. Tinuod gayod kini! Amen. “Ako ang Alpa ug ang Omega,” nag-ingon ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, ang Dios karon, kaniadto ug ang moanhi. Ako si Juan, nga inyong igsoon, ug ingon nga sumusunod ni Jesus, nakig-ambit kaninyo sa mapailubong paglahutay sa mga pag-antos nga modangat kanila nga sakop sa Gingharian sa Dios. Gidala ako ngadto sa pulo sa Patmos tungod kay gisangyaw ko man ang pulong sa Dios ug ang kamatuoran nga gipadayag ni Jesus. Sa adlaw sa Ginoo gigamhan ako sa Espiritu ug nadungog ko gikan sa akong luyo ang kusog nga tingog nga milanog sama sa usa ka trumpeta. Miingon kini, “Isulat ang imong nakita ug ipadala ang imong sinulat ngadto sa pito ka simbahan: sa Efeso, sa Smirna, sa Pergamo, sa Tiatira, sa Sardis, sa Filadelfia ug sa Laodicea.” Milingi ako pagsusi kon kinsay nakigsulti kanako ug nakita ko ang pito ka bulawan nga butanganag suga. Sa taliwala niini nagtindog ang daw tawo nga nagsul-ob ug bisti nga sangko sa iyang tiil ug gibaksan ang iyang dughan ug bakos nga bulawan. Ang iyang buhok puti kaayo ug ang iyang mga mata sama sa nagdilaab nga kalayo. Ang iyang tiil sama sa bronsi nga tinunaw sa hudno ug unya gipasinaw ug midahunog ang iyang tingog sama sa dakong busay. May gikuptan siyang pito ka bituon sa tuo niyang kamot ug migula sa iyang baba ang hait nga espadang duhay sulab. Sulaw ang iyang nawong ingon sa adlaw sa udtong tutok. Sa pagkakita ko kaniya natumba ako sa iyang tiilan daw patay. Unya gitapion niya kanako ang tuo niyang kamot ug miingon siya, “Ayaw kahadlok! Ako ang sinugdan ug ang kataposan. Ako ang buhi! Namatay ako apan tan-awa, buhi ako ug dili na gayod mamatay. Ilalom sa akong gahom ang Kamatayon ug ang Hades. Isulat ang mga butang nga imong nakita, ang nahitabo karon ug ang mahitabo unya. Ania ang tinagong kahulogan sa pito ka bituon nga nakita mo sa akong tuong kamot ug sa pito ka bulawan nga butanganag suga: ang pito ka bituon mao ang mga anghel sa pito ka simbahan, ug ang pito ka butanganag suga mao ang pito ka simbahan. “Isulat kini alang sa anghel sa simbahan sa Efeso: “Mao kini ang mensahe gikan kaniya nga 4 nagkupot sa pito ka bituon sa iyang tuong kamot ug naglakaw taliwala sa pito ka bulawan nga butanganag suga. Nasayran ko ang imong nabuhat, ang imong paghago ug ang imong pailob. Nasayran ko usab nga dili ka gusto sa daotang mga tawo ug giusisa mo kadtong nagpakaapostol ug nakaplagan mo nga sila mga mini. Nasayod ako nga nagpailob ka ug giantos mo ang mga kasakitan tungod kanako ug wala ka maluya. Apan ang ikasaway ko kanimo mao nga wala ka na mahigugma kanako sama sa sinugdan. Busa hunahunaa unsay imong sala. Paghinulsol ug buhata ang gibuhat mo sa sinugdan. Apan kon dili ka maghinulsol, moanha ako kanimo ug kuhaon ko ang imong butanganan sa suga gikan sa nahimutangan niini. Hinuon ang nakaayo kanimo mao nga gikasilagan mo ang gibuhat sa mga Nicolaita sama sa akong pagkasilag niini. “Busa kon may dalunggan ka, pamatia ang giingon sa Espiritu ngadto sa mga simbahan! “Kadtong modaog hatagan ko sa katungod sa pagkaon sa bunga sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi nga anaa sa Tanaman sa Dios. “Isulat kini alang sa anghel sa simbahan sa Smirna: “Mao kini ang mensahe gikan kaniya nga mao ang sinugdan ug ang kataposan, ang namatay ug nabuhi pag-usab. Nasayod ako sa imong mga giantos ug sa imong kakabos apan ang tinuod dato ka! Nasayod usab ako sa mga gibutangbutang kanimo niadtong nagpaka-Judio apan mga sakop diay sa pundok ni Satanas! Ayaw kahadloki ang bisan unsa nga imong antuson. Bilanggoon sa Yawa ang pipila kaninyo aron sa pagsulay kaninyo ug molungtad sa napulo ka adlaw ang imong kasakitan. Pagmatinumanon hangtod sa kamatayon ug ihatag ko kanimo ang korona sa kinabuhi. “Busa kon may dalunggan ka, pamatia ang giingon sa Espiritu ngadto sa mga simbahan! “Ang modaog dili mahiagom sa ikaduhang kamatayon. “Isulat kini alang sa anghel sa simbahan sa Pergamo: “Mao kini ang giingon sa naghupot sa hait nga espadang duhay sulab. Nasayod ako nga anaa ka magpuyo sa dapit nga nahimutangan sa trono ni Satanas. Nagmaminatud-on ka kanako ug nagpadayon pagtuo kanako bisan sa panahon nga si Antipas, ang buotan kong saksi, gipatay sa dapit nga gipuy-an ni Satanas. Apan aniay pipila ka butang nga ikasaway ko kanimo: anaay pipila diha kanimo nga misagop sa pagtulon-an ni Balaam nga nagtudlo kang Balak pagtintal sa katawhan sa Israel aron makasala pinaagi sa pagkaon sa hinalad ngadto sa mga diosdios ug pinaagi sa pagpakighilawas. May pipila usab diha kanimo nga nagsunod sa pagtulon-an sa mga Nicolaita. Busa paghinulsol sa imong mga sala! Kon dili ka maghinulsol, moanha ako kanimo sa labing madali ug makig-away ako kanila ginamit ang espada nga gikan sa akong baba. “Busa kon may dalunggan ka, pamatia ang giingon sa Espiritu ngadto sa mga simbahan! “Alang niadtong modaog ihatag ko ang pipila sa mga tinago nga mana. Hatagan ko usab ang tagsatagsa kanila ug puting bato diin gisulat ang bag-ong ngalan nga dili mabasa ni bisan kinsa gawas sa makadawat niini. “Isulat kini alang sa anghel sa simbahan sa Tiatira: “Mao kini ang giingon sa Anak sa Dios kansang mga mata daw nagdilaab nga kalayo ug kang kinsang mga tiil ingon sa pinasinaw nga bronsi. Nasayod ako sa imong binuhatan, sa imong gugma, sa imong pagkamatinumanon, sa imong pag-alagad ug sa imong pagpailob. Nasayod usab ako nga labaw pa ang imong gibuhat karon kay sa kaniadto. Apan ang ikasaway ko kanimo mao nga wala mo badlonga ang babaye nga si Jezebel nga nagpakapropeta sa Dios nga nagtudlo ug nagtukmod sa akong mga sulugoon aron sa pagbuhat ug salawayon nga pagpakighilawas ug pagkaon sa hinalad ngadto sa mga diosdios. Gihatagan ko siyag panahon sa paghinulsol apan wala siya maghinulsol sa iyang imoralidad. Busa ibundak ko siya sa higdaanan diin siya ug kadtong nanapaw uban kaniya mag-antos pag-ayo sa kasakitan. Buhaton ko gayod kini gawas kon sila maghinulsol sa daotan nilang binuhatan. Patyon ko ang iyang mga anak ug unya ang tanang simbahan makaila nga ako mao ang nasayod sa hunahuna ug sa kasingkasing sa tawo. Gantihan ko ang matag usa kaninyo sumala sa inyong binuhatan. “Apan ang uban kaninyo sa Tiatira wala mosunod niining daotang pagtulon-an. Wala kamo mahibalo sa giingong ‘malisod sabton nga mga sikreto ni Satanas!’ Sultihan ko kamo nga dili ko ipapas-an kaninyo ang lain pang palas-anon apan kinahanglang huptan ninyo pag-ayo ang anaa na kaninyo hangtod sa akong pag-abot. Alang sa makadaog ug mopadayon pagbuhat sa akong kabubut-on hangtod sa kataposan, hatagan ko silag gahom sa pagmando sa mga nasod. Maghari sila nga mahigpit gayod ug dugmokon nila ang mga nasod sama sa kulon. Hatagan ko silag gahom ingon nga ako nakadawat ug gahom gikan sa akong Amahan. Ihatag ko usab kanila ang bituon nga kabugason. “Kon may dalunggan ka, pamatia ang giingon sa Espiritu ngadto sa mga simbahan! “Isulat kini alang sa anghel sa simbahan sa Sardis: “Kini ang giingon sa naghupot sa pito ka espiritu sa Dios ug sa pito ka bituon. Nasayod ako sa imong gibuhat ug nasayod usab ako nga gidungog ka nga buhi bisan tuod patay ka! Busa pagmata ug lig-ona ang anaa pa kanimo nga hapit na mamatay kay nakita ko nga ang imong nahimo dili pa hingpit sa atubangan sa akong Dios. Busa hinumdomi kadtong pagtulon-an nga gitudlo kanimo ug imong nadunggan. Tumana kini ug hinulsoli ang imong mga sala. Kon dili ka magmata, moanha ako kanimo sama sa usa ka kawatan ug dili ka mahibalo sa takna sa akong pag-abot. Apan may pipila kaninyo diha sa Sardis nga wala magbuling sa ilang bisti. Mokuyog sila kanako nga binistihag puti kay takos man sila. Ang modaog bistihag puti ug dili ko papason ang ilang ngalan sa libro sa kinabuhi. Sa atubangan sa akong Amahan ug sa iyang mga anghel ipahayag ko nga sila akong mga sakop. “Busa kon may dalunggan ka, pamatia ang giingon sa Espiritu ngadto sa mga simbahan! “Isulat kini alang sa anghel sa simbahan sa Filadelfia: “Kini ang mensahe nga giingon sa balaan ug matuod, ang nagkupot sa yawi ni David. Walay makasira sa iyang ablihan ug walay makaabli sa iyang sirad-an. Nasayod ako sa imong binuhatan ug nga may diyutay kang gahom. Gituman mo ang akong pagtulon-an ug wala mo ako ilimod. Tan-awa, giablihan ko alang kanimo ang usa ka pultahan ug walay makasira niini. Kanang mga sakop sa pundok ni Satanas nga nagpaka-Judio mga bakakon. Paduolon ko sila kanimo aron paludhon ug payukbuon kanimo aron sila mahibalo nga gihigugma ko ikaw. Tungod kay gituman mo man ang akong sugo nga magpailob ka, ilikay ko ikaw sa mga kalisdanan nga moabot sa kalibotan aron pagsulay sa tanang mga tawo. Moanha ako dayon. Bantayi nga dili maunsa kanang imong gihuptan aron walay makailog sa imong korona sa kadaogan. Ang makadaog himoon kong haligi sa templo sa akong Dios ug magpabilin gayod siya niini. Isulat ko diha kaniya ang ngalan sa akong Dios ug ang ngalan sa siyudad sa akong Dios nga mao ang bag-ong Jerusalem nga manaog sa langit gikan sa akong Dios. Isulat ko usab kaniya ang bag-o kong ngalan. “Busa kon may dalunggan ka, pamatia ang giingon sa Espiritu ngadto sa mga simbahan! “Isulat kini alang sa anghel sa simbahan sa Laodicea: “Kini ang giingon sa Amen, ang kasaligan ug matuod nga saksi nga mao ang sinugdan sa tanan nga gibuhat sa Dios. Nasayod ako sa imong binuhatan; dili ka bugnaw ug dili usab init. Gusto ko unta nga bugnaw ka na lang gayod o init ba hinuon! Apan tungod kay ikaw init-init man lang, dili gayod init ug dili usab bugnaw, iluwa ko ikaw! Nag-ingon ka, ‘Dato ako ug maayong pagkabutang ug walay nakulang kanako.’ Apan wala ka masayod nga alaot ug makaluluoy ka kaayo! Kabos ka, hubo ug buta. Busa tambagan ko ikaw sa pagpalit gikan kanako ug bulawan nga gilunsay pinaagi sa kalayo aron ka madato. Pagpalit usab ug bisting puti nga isul-ob mo aron katabonan ang imong makauulawng pagkahubo. Pagpalit usab ug tambal nga idihog sa imong mata aron ka makakita. Gibadlong ug gikastigo nako ang tanan nga akong gihigugma. Busa pagmatinud-anon ug hinulsoli ang imong mga sala. Nagtindog ako sa pultahan ug nagtuktok. Kon may makadungog sa akong tingog ug moabli sa pultahan, mosulod ako sa iyang balay ug makigsalo kaniya ug mokaon siya uban kanako. Ang modaog patuparon ko paglingkod sa akong trono ingon nga gipalingkod ako tupad sa akong Amahan diha sa iyang trono tungod kay midaog man ako. “Busa kon may dalunggan ka, pamatia ang giingon sa Espiritu ngadto sa mga simbahan!” Unya sa akong panan-awon, nakita ko ang usa ka binuksang pultahan didto sa langit. Ug ang tingog nga nadungog ko na nga milanog sama sa usa ka trumpeta, miingon kanako, “Saka ngari ug ipakita ko kanimo unsay mahitabo human niini.” Dihadiha gigamhan ako sa Espiritu ug nakita ko didto sa langit ang usa ka trono ug may naglingkod niini. Midan-ag ang iyang nawong ingon sa mga mahalong bato sama sa haspe ug kornalina. Sa palibot sa trono may bangaw nga ang kolor daw esmeralda. Gilibotan ang trono ug 24 ka laing trono ug sa tagsatagsa ka trono may naglingkod nga pangulo nga nagbistig puti ug may mga koronang bulawan. Gikan sa trono nanggula ang mga kilat ug may mga dahunog ug lanog sa dalugdog. Didtoy pito ka dinagkotang mga sulo nga nagsiga atubangan sa trono. Mao kini ang pito ka espiritu sa Dios. Sa atubangan sa trono dihay sama sa dagat nga bildo, tin-aw sama sa kristal. Sa matag kilid sa trono, may upat ka buhing binuhat nga nalukop sa mga mata sa atubangan ug sa likod. Ang unang buhing binuhat sama sa liyon; ang ikaduha sama sa nating baka; ang ikatulo samag dagway sa tawo; ug ang ikaupat sama sa naglupad nga agila. Ang tagsatagsa may unom ka pako ug nalukop sila sa mga mata sa sulod ug sa gawas. Wala silay hunong sa ilang pag-awit adlaw ug gabii: “Balaan, balaan, balaan, ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, ang kaniadto, ang karon ug ang moanhi.” Sa matag higayon nga ang upat ka buhing binuhat magdayeg ug magpasalamat kaniya nga buhi sa kahangtoran nga naglingkod sa trono, manghapa sa atubangan niya ang 24 ka pangulo ug magsimba kaniya. Iitsa nila ang ilang mga korona atubangan sa trono ug moingon, “Among Ginoo ug Dios! Angay kang modawat sa pagdayeg ug sa pasidungog ug sa gahom. Kay ikaw may nagbuhat sa tanang butang, ug pinaagi sa imong pagbuot namugna ang tanan.” Nakita ko ang usa ka linukot nga basahon diha sa tuong kamot niadtong naglingkod sa trono; gisulatan kini sa sulod ug sa gawas ug gisilyohan ug pito ka silyo. Ug nakita ko ang usa ka gamhanang anghel nga nagsinggit, “Kinsa bay takos nga motangtang sa mga silyo ug mobukhad sa linukot nga basahon?” Apan walay bisan kinsa sa langit o sa yuta o sa ilalom sa yuta nga makabukhad sa linukot nga basahon o makakita sa sulod niini. Naghilak ako pag-ayo kay wala may nakaplagan nga takos sa pagbukhad sa basahon ug sa pagtan-aw sa sulod niini. Unya usa sa mga pangulo miingon kanako, “Ayaw paghilak kay ang Liyon sa banay ni Juda, ang gamhanang kaliwat ni David, midaog ug makatangtang siya sa pito ka silyo ug makabukhad sa linukot nga basahon.” Unya nakita ko ang usa ka Nating Karnero nga nagtindog taliwala sa trono nga gilibotan sa upat ka buhing binuhat ug sa mga pangulo. Ang Nating Karnero daw miagig pagkamatay. May pito kini ka sungay ug pito ka mata nga mao ang pito ka espiritu sa Dios nga gipadala ngadto sa tibuok kalibotan. Miduol ang Nating Karnero ug gikuha niya ang linukot nga basahon gikan sa tuong kamot niadtong naglingkod sa trono. Sa dihang gihimo niya kini, ang upat ka buhing binuhat ug ang 24 ka pangulo nanghapa atubangan sa Nating Karnero. Ang matag usa kanila may dalang alpa ug mga bulawang panaksan nga puno sa insenso nga mao ang pag-ampo sa katawhan sa Dios. Nag-awit sila ug bag-ong awit: “Takos ka sa pagkuha sa linukot nga basahon ug sa pagtangtang sa mga silyo niini. Kay gipatay ka ug pinaagi sa imong dugo gitubos mo ang katawhan alang sa Dios, gikan sa tanang banay, pinulongan, katawhan, ug kanasoran. Gihimo mo silang gingharian sa mga pari aron mag-alagad sa atong Dios; ug maghari sila sa kalibotan.” Ug mitan-aw ako pag-usab ug nadungog ko ang liboan ka libong mga anghel! Nag-alirong sila sa trono uban sa upat ka buhing binuhat ug mga pangulo ug nag-awit sila sa makusog: “Ang Nating Karnero nga gipatay takos sa pagdawat sa gahom, sa bahandi, sa kaalam ug sa kusog, sa dungog, sa himaya ug sa pagdayeg!” Ug nadungog ko ang tanang binuhat didto sa langit, dinhi sa yuta ug sa ilalom sa yuta ug sa dagat—ang tanang binuhat sa tibuok kalibotan—ug nag-awit sila nga nag-ingon: “Alang kaniya nga naglingkod sa trono ug alang sa Nating Karnero, ang pagdayeg, dungog, himaya ug gahom, hangtod sa kahangtoran!” Ug mitubag ang upat ka buhing binuhat nga nag-ingon, “Amen!” Ug nanghapa ang mga pangulo ug misimba. Unya nakita ko nga gitangtang sa Nating Karnero ang usa sa pito ka silyo ug nadungog ko ang tingog nga daw dalugdog gikan sa usa sa upat ka buhing binuhat nga nag-ingon, “Dali ngari!” Unya nakita ko ang usa ka puting kabayo. Ang nagkabayo niini nagkupot ug pana ug gihatagan siyag korona. Mibiya siya ug nagmadaugon ug nagmadaugon pa gayod. Unya gitangtang sa Nating Karnero ang ikaduhang silyo ug nadungog ko ang ikaduhang buhing binuhat nga miingon, “Dali ngari!” Unya migula ang kabayong pula. Ang nagkabayo niini gihatagan ug gahom pagkuha sa kalinaw sa kalibotan aron magpinatyanay ang mga tawo. Ug gihatagan siyag usa ka dakong espada. Unya gitangtang sa Nating Karnero ang ikatulong silyo ug nadungog ko ang ikatulong buhing binuhat nga miingon, “Dali ngari!” Ug nakita ko ang itom nga kabayo ug ang nagkabayo niini nagbitbit ug timbangan. Nadungog ko ang daw usa ka tingog nga gikan sa taliwala sa upat ka buhing binuhat nga nag-ingon, “Usa ka litrong trigo o tulo ka litrong sebada ang mapalit sa suhol sa usa ka adlaw nga pagtrabaho. Apan ayaw hilabti ang lana sa olibo ug ang bino!” Unya gitangtang sa Nating Karnero ang ikaupat nga silyo ug nadungog ko ang ikaupat nga buhing binuhat nga miingon, “Dali ngari!” Ug nakita ko ang kabayo nga luspad. Ang nagkabayo niini ginganlag Kamatayon ug gisunod siya sa Hades. Gihatagan silag awtoridad sa pagpamatay sa ikaupat nga bahin sa mga tawo sa kalibotan pinaagi sa espada, sa gutom, sa sakit ug sa mga ihalas nga mananap. Unya gitangtang sa Nating Karnero ang ikalimang silyo ug nakita ko ilalom sa halaran ang mga kalag niadtong gipamatay tungod sa ilang pagsangyaw sa pulong sa Dios ug sa ilang pagkamatinumanon sa pagsaksi. Misinggit sila, “Ginoo nga Labing Gamhanan, balaan ug matuod! Dugay pa ba nimong hukman ug silotan ang katawhan sa kalibotan tungod sa ilang pagpatay kanamo?” Unya ang matag usa kanila gihatagan ug puting bisti ug gipapahulay usa sila sulod sa mubong panahon, hangtod mahusto na ang gidaghanon sa ilang isigkasulugoon ug isigkamagtutuo nga pamatyon usab sama kanila. Nakita ko nga gitangtang sa Nating Karnero ang ikaunom nga silyo. Unya milinog ug kusog kaayo ug naitom ang adlaw sama sa itom nga panapton ug ang bulan napula sama sa dugo. Nangahulog ang mga bituon sama sa dili pa hinog nga mga igos nga gihuros sa kusog nga hangin. Nahanaw ang langit ingon sa gilukot nga basahon ug nangatay-og ang kapuloan ug kabukiran gikan sa ilang nahimutangan. Ug nanago didto sa mga langub ug sa mga pangpang sa kabukiran ang mga hari sa yuta, ang mga pangulo ug mga kadagkoan sa mga kasundalohan, ang mga dato ug mga gamhanan ug ang tanang tawo, ulipon ug dili ulipon. Nagpanawag sila sa mga bukid ug sa mga bato, “Tumpagi ug salipdi kami gikan sa panagway sa naglingkod sa trono ug gikan sa kapungot sa Nating Karnero! Kay miabot na ang dakong adlaw sa ilang kapungot ug kinsay makasagubang niini?” Tapos niini nakita ko nga nagtindog sa upat ka eskina sa kalibotan ang upat ka anghel nga nagpugong sa upat ka hangin niini aron walay hangin nga mohuros sa yuta, sa dagat ug sa bisan unsang kahoy. Unya nakita ko ang laing anghel nga mikayab gikan sa sidlakan. Dala niya ang igsisilyo nga iya sa buhing Dios. Misinggit siya ngadto sa upat ka anghel nga gihatagan sa Dios ug gahom sa pagdaot sa yuta ug sa dagat. Miingon siya, “Ayaw hilabti ang yuta, ang dagat ug ang kakahoyan hangtod nga ang mga sulugoon sa atong Dios kapatikan namo sa ilang agtang!” Ug gisuginlan ako nga ang napatikan sa silyo sa Dios sa ilang agtang, 144,000 gikan sa tanang banay sa Israel. Sa banay ni Juda 12,000 ang napatikan; sa banay ni Ruben 12,000; sa banay ni Gad 12,000; sa banay ni Aser 12,000; sa banay ni Neftali 12,000; sa banay ni Manases 12,000; sa banay ni Simeon 12,000; sa banay ni Levi 12,000; sa banay ni Isacar 12,000; sa banay ni Zabulon 12,000; sa banay ni Jose 12,000; ug sa banay ni Benjamin 12,000. Tapos niini nakita ko ang dakong panon sa katawhan nga walay makaihap. Gikan sila sa nagkalainlaing nasod, banay, katawhan ug pinulongan ug nagbarog sila sa atubangan sa trono ug sa Nating Karnero. Nagbisti silag puti ug nagbitbit ug mga palwa. Naninggit sila, “Ang atong kaluwasan naggikan sa atong Dios nga naglingkod sa trono ug gikan usab sa Nating Karnero!” Nag-alirong ang tanang anghel sa trono lakip ang mga pangulo ug ang upat ka buhing binuhat. Unya nanghapa sila atubangan sa trono ug misimba sa Dios ug miingon, “Amen! Ang pagdayeg, himaya, kaalam, mga pasalamat ug pasidungog, gahom ug kusog iya sa atong Dios hangtod sa kahangtoran! Amen!” Unya nangutana kanako ang usa sa mga pangulo, “Kinsa man kining mga tawhana nga nagbistig puti ug diin man sila gikan?” Gitubag ko siya, “Sir, nasayod ka kinsa sila.” Ug miingon siya kanako, “Mao kini sila ang nakalahutay sa dakong paglutos. Gilabhan nila ang ilang mga bisti ug gipaputi nila kini sa dugo sa Nating Karnero. Busa anaa sila sa atubangan sa trono sa Dios ug nag-alagad kaniya diha sa iyang templo adlaw ug gabii. Siya nga naglingkod sa trono manalipod kanila pinaagi sa iyang presensya. Dili na sila gutomon ug uhawon. Dili na sila mag-antos pa sa kainit sa adlaw o sa bisan unsang kainit. Kay ang Nating Karnero nga anaa sa taliwala sa trono maoy magbantay ug maggiya kanila ngadto sa tinubdan sa mga buhing tubig. Pahiran sa Dios ang tanang luha sa ilang mga mata.” Sa dihang gitangtang sa Nating Karnero ang ikapitong silyo, may kahilom didto sa langit sulod sa mga tunga sa oras. Unya nakita ko ang pito ka anghel nga nagbarog atubangan sa Dios ug gihatagan silag pito ka trumpeta. Laing anghel nga may dalang bulawang sudlanan sa insenso ang miabot ug mibarog sa atubangan sa bulawan nga halaran. Gihatagan siyag daghang insenso aron idugang sa mga pag-ampo sa tanang katawhan sa Dios ug ihalad didto sa halaran nga diha sa atubangan sa trono. Ang aso sa sinunog nga insenso, uban sa mga pag-ampo sa katawhan sa Dios misaka gikan sa kamot sa anghel nga nagtindog atubangan sa Dios. Unya gikuha sa anghel ang sudlanan sa insenso ug gipuno niya kinig kalayo gikan sa halaran ug gilabog ngadto sa yuta ug dihay sipa kaayo nga mga dalugdog, kilat ug linog. Unya ang pito ka anghel nga may dalang pito ka trumpeta nangandam sa pagpatingog niini. Gipatingog sa unang anghel ang iyang trumpeta ug giulanan ang yuta ug yelo ug kalayo nga sagol dugo. Nasunog ang ikatulong bahin sa yuta, ang ikatulong bahin sa kakahoyan ug ang tanang lunhaw nga sagbot. Unya gipatingog sa ikaduhang anghel ang iyang trumpeta. Unya may gitambog ngadto sa dagat nga daw usa ka dakong bukid nga nagdilaab. Nahimong dugo ang ikatulong bahin sa dagat ug nangamatay ang ikatulong bahin sa mga mananap sa dagat ug nangaguba ang ikatulong bahin sa tanang mga barko. Gipatingog sa ikatulong anghel ang iyang trumpeta. Unya nahulog gikan sa langit ang usa ka dakong bituon nga nagdilaab daw sulo didto sa ikatulong bahin sa mga suba ug mga tinubdan sa tubig. Ang ngalan sa maong bituon Kapaitan. Nahimong pait ang ikatulong bahin sa mga tubig ug nangamatay ang daghang mga tawo nga nakainom niini. Unya gipatingog sa ikaupat nga anghel ang iyang trumpeta ug mingitngit ang ikatulong bahin sa adlaw, sa bulan ug sa mga bituon. Ug mingitngit ang ikatulong bahin sa adlaw ug sa gabii. Unya nakita ko ang usa ka agila nga naglupad sa kalangitan ug miingon sa kusog nga tingog, “Pagkaalaot! Pagkaalaot! Pagkaalaot gayod sa tanang molupyo sa kalibotan inigpatingog sa tulo ka laing anghel sa ilang mga trumpeta!” Unya gipatingog sa ikalimang anghel ang iyang trumpeta ug nakita ko ang usa ka bituon nga nahulog sa yuta. Gihatagan kini ug yawi alang sa bung-aw paingon sa kahiladman. Giablihan sa bituon ang kahiladman ug miutbo ang aso nga daw gikan sa dakong hudno ug tungod niini mingitngit ang adlaw ug ang kawanangan. Unya gikan sa aso mihugpa ang mga dulon sa yuta ug gihatagan silag gahom sama sa gahom sa tanga. Gidid-an sila sa paghilabot sa mga sagbot o sa kakahoyan o sa bisan unsang tanom. Makahilabot lamang sila sa mga tawo nga walay patik sa silyo sa Dios diha sa ilang agtang. Gitugotan lamang ang mga dulon sa pagsakit niining mga tawhana sulod sa lima ka bulan apan dili sila patyon. Ug ang kasakit nga antuson nila sama kalala sa pinaakan sa tanga. Sulod sa lima ka bulan mangandoy ang mga tawo sa kamatayon apan dili sila mamatay kay molikay man kanila ang kamatayon. Ang mga dulon samag hitsura sa kabayo nga andam sa gubat. Daw may mga koronang bulawan diha sa ilang ulo ug ang mga nawong nila sama sa nawong sa tawo. Ang buhok nila sama sa buhok sa babaye ug ang ngipon nila sama sa ngipon sa liyon. May mga himbis sila nga daw puthaw nga salipod sa dughan. Ang hinaguros sa ilang mga pako sama kabanha sa daghang karwahi nga giguyod sa mga kabayo paingon sa gubat. May ikog ug tudyok sila nga sama sa tanga ug pinaagi sa ilang ikog may gahom sila sa pagsakit sa mga tawo sulod sa lima ka bulan. Ang hari nila mao ang anghel nga nagbantay sa kahiladman. Ang iyang ngalan sa Hebreo, Abaddon; sa Grego, Apolyon. Natapos na ang unang katalagman apan may umaabot pang laing duha. Unya gipatingog sa ikaunom nga anghel ang iyang trumpeta. Unya may nadungog akong tingog gikan sa upat ka eskina sa bulawang halaran nga diha sa atubangan sa Dios. Miingon kini ngadto sa ikaunom nga anghel nga may trumpeta: “Buhii ang upat ka anghel nga gigapos didto sa dakong suba sa Eufrates!” Busa gibuhian ang upat ka anghel nga giandam alang sa oras, adlaw, bulan ug tuig, aron pamatyon nila ang ikatulong bahin sa katawhan. Gitug-anan ako nga ang mga sundalo nga nagkabayo 200,000,000. Nakita nako nga ang nagkabayo may salipod sa dughan nga sama kapula sa kalayo, sama kaasul sa sapiro ug sama kadalag sa asupre. Ang ulo sa mga kabayo sama sa ulo sa liyon ug migula gikan sa ilang baba ang kalayo, aso ug asupre. Tungod niini nangamatay ang ikatulong bahin sa katawhan pinaagi niining tulo ka mga katalagman: ang kalayo, ang aso, ug ang asupre nga migula gikan sa baba sa mga kabayo. Ang gahom sa maong mga kabayo anaa sa ilang baba ug ikog. Ang ilang ikog may mga ulo sama sa bitin ug mao kini ang ilang gigamit pagsakit sa mga tawo. Ang uban nga wala mangamatay pinaagi sa mga katalagman wala maghinulsol sa ilang daotang binuhatan. Nagpadayon sila pagsimba sa mga demonyo ug mga diosdios nga bulawan, plata, bronsi, bato ug kahoy nga dili makakita, dili makabati ug dili makalakaw. Wala usab nila hinulsoli ang ilang pagkamamumuno, pagkasalamangkiro, pagkamahilawason ug pagkakawatan. Unya nakita ko ang laing gamhanang anghel nga mikunsad gikan sa langit. Naputos siya sa panganod ug gilibotan sa bangaw ang iyang ulo. Sama sa adlaw ang iyang nawong ug ingon sa haliging kalayo ang iyang bitiis. May binukhad nga gamayng linukot nga basahon sa iyang kamot. Gitunob niya ang iyang tuong tiil sa dagat ug ang wala sa yuta ug misinggit siya nga daw ngulob sa liyon. Sa iyang pagsinggit, mitubag ang pito ka dalugdog ug human niini, mosulat na unta ako apan nabati ko ang tingog gikan sa langit nga nag-ingon, “Ayaw ibutyag ang giingon sa pito ka dalugdog ug ayaw kini isulat!” Unya nakita ko nga ang anghel nga nagbarog sa dagat ug sa yuta miisa sa iyang tuong kamot ngadto sa langit ug nanumpa siya sa ngalan sa Dios nga buhi kanunay nga maoy nagbuhat sa langit, sa yuta, sa dagat ug sa tanan nga anaa niini. Miingon ang anghel, “Dili na gayod langanon! Inigpatingog sa ikapitong anghel sa iyang trumpeta, tumanon gayod sa Dios ang tinago niyang plano sumala sa gipadayag niya sa iyang mga sulugoong propeta!” Unya nadungog ko na usab ang tingog gikan sa langit nga miingon, “Kuhaa ang binukhad nga basahon nga gikuptan sa anghel nga nagbarog sa dagat ug sa yuta.” Busa giduol ko ang anghel aron sa pagpangayo kaniya sa gamayng basahon ug miingon siya kanako, “Kuhaa kini ug kan-a. Tam-is kini sama sa dugos samtang anha pa sa imong baba apan pait kon matulon mo na.” Ug gikuha ko ang gamayng linukot nga basahon gikan sa iyang kamot ug gikaon ko kini. Tam-is kini daw dugos sa diha pa sa akong baba apan nahimong pait sa natulon ko na. Unya giingnan ako, “Kinahanglan isangyaw mo pag-usab ang mensahe sa Dios ngadto sa daghang katawhan, mga nasod, mga pinulongan ug mga hari!” Unya gihatagan ako ug usa ka sukdanan nga sama sa sungkod ug giingnan ako, “Lakaw ug sukda ang templo sa Dios ug ang halaran ug ipha ang nanimba didto. Apan ayaw sukda ang hawanan sa gawas sa templo. Gitugyan na kini ngadto sa mga dili magtutuo nga mopasipala sa Balaang Siyudad sulod sa 42 ka bulan. Ipadala ko ang duha nako ka saksi nga nagbistig sako ug isangyaw nila ang mensahe sa Dios sulod sa 1,260 ka adlaw.” Kining duha ka saksi mao ang duha ka kahoyng olibo ug ang duha ka lampara nga anaa sa atubangan sa Ginoo sa kalibotan. Kon adunay buot mopasipala kanila, mogula ang kalayo sa ilang baba ug molaglag sa mga kaaway nila ug ang tanan nga buot mopasipala kanila mahiagom gayod sa kamatayon. May gahom sila sa pagtak-op sa langit aron dili moulan samtang magsangyaw sila sa mensahe sa Dios. May gahom usab sila sa paghimong dugo sa mga tubod sa tubig ug sa pagpahamtang sa tanang matang sa katalagman bisan unsang panahona nga gusto nila. Unya human ikasangyaw nila ang mensahe, makig-away kanila ang mananap nga mogula gikan sa kahiladman. Molampos gayod ang mananap sa pagbuntog ug pagpatay kanila. Magbuy-od ang patay nilang lawas didto sa dalan sa dakong siyudad diin gilansang sa krus ang ilang Ginoo. Ang maong siyudad gipasumbingayan ug tawag nga Sodoma o Ehipto. Sulod sa tulo ka adlaw ug tunga, ang katawhan sa nagkalainlaing nasod, banay, ug pinulongan motan-aw sa ilang mga haya ug dili kini nila ipalubong. Malipay ang katawhan sa kalibotan tungod sa kamatayon niining duha ka saksi. Saulogon nila kini pinaagi sa paghinatagay ug mga gasa kay gipaantos man pag-ayo ang katawhan niadtong duha ka propeta. Apan tapos sa tulo ka adlaw ug tunga, kining duha ka propeta gibanhaw sa Dios ug nanindog sila ug nalisang pag-ayo ang tanan nga nakakita kanila. Unya nadungog sa duha ka propeta ang singgit gikan sa langit nga nag-ingon, “Saka kamo ngari!” Ug mikayab sila ngadto sa langit sakay sa mga panganod samtang nagtan-aw kanila ang ilang mga kaaway. Unya niana gayong taknaa, may kusog kaayong linog. Nagun-ob ang ikanapulong bahin sa siyudad ug nangamatay ang 7,000 ka tawo. Nalisang ang nahibilin sa katawhan ug gidayeg nila ang Dios sa langit. Natapos ang ikaduhang katalagman apan sa dili madugay moabot usab ang ikatulo. Unya gipatingog sa ikapitong anghel ang iyang trumpeta. May naninggit didto sa langit nga nag-ingon, “Ang gingharian sa kalibotan nahimo nang gingharian sa atong Ginoo ug sa iyang Cristo ug maghari siya hangtod sa kahangtoran!” Unya ang 24 ka pangulo nga naglingkod sa ilang trono atubangan sa Dios nanghapa ug misimba kaniya ug nag-ingon: “Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, nga mao gihapon karon ug kaniadto! Nagpasalamat kami kanimo nga gigamit nimo ang imong dakong gahom ug gisugdan mo na ang imong paghari! Nasuko pag-ayo ang kanasoran apan miabot na ang panahon sa imong kapungot ug ang paghukom sa mga nangamatay. Panahon na nga gantihan mo ang mga sulugoon mong mga propeta ug ang tanan mong katawhan, inila ug dili inila, ug ang tanang mahadlokon kanimo. Panahon na nga laglagon ang naghimog kadaot sa kalibotan!” Unya naabli ang templo sa Dios didto sa langit ug sa sulod sa templo nakita ang Sudlanan sa Kasabotan sa Dios. Unya may kilat, kagahob, dalugdog, linog ug mibunok ang daghan kaayo nga yelo. Unya nagpakita ang usa ka dakong tilimad-on didto sa langit: usa ka babaye nga nagbistig adlaw ug nagtunob sa bulan ug gikoronahan siyag 12 ka bituon. Hapit na siya manganak ug nagtiyabaw siya sa kasakit. Unya may laing tilimad-on nga nakita didto sa langit. May dakong dragon nga pula; ug may pito kini ka ulo, napulo ka sungay ug may korona ang matag ulo niini. Gikahig niya pinaagi sa iyang ikog ang ikatulong bahin sa mga bituon sa langit ug gitambog ngadto sa yuta. Mibarog siya sa atubangan sa babayeng hapit na manganak aron tukbon niya ang bata nga mahimugso. Unya gianak sa babaye ang usa ka batang lalaki nga maghari sa kanasoran sa paagi nga higpit kaayo. Apan gisakmit ang bata ug gidala ngadto sa Dios ug sa iyang trono. Mikagiw ang babaye ngadto sa kamingawan diin ang Dios nag-andam kaniya ug dapit. Ug didto atimanon siya sulod sa 1,260 ka adlaw. Unya may gubat didto sa langit. Si Miguel ug ang kauban niyang mga anghel nakigsangka sa dragon ug sa mga anghel niini. Apan nabuntog ang dragon ug ang mga anghel niini ug gipanghinginlan sila gikan sa langit. Gitambog ang dakong dragon, ang karaang bitin nga ginganlag Yawa o Satanas nga maoy naglimbong sa tibuok kalibotan. Gitambog siya uban sa tanang mga anghel niya ngadto sa yuta. Unya nadungog ko ang kusog nga tingog gikan sa langit nga nag-ingon, “Ania na gayod ang kaluwasan gikan sa Dios! Gipadayag na gayod sa Dios ang iyang gahom ingon nga Hari ug gipakita na sa Mesiyas ang iyang awtoridad! Kay ang tigsumbong nga nagbarog sa atubangan sa Dios ug nagsumbong sa atong kaigsoonan adlaw ug gabii gihinginlan na gikan sa langit. Gibuntog sa atong mga kaigsoonan ang Yawa pinaagi sa dugo sa Nating Karnero ug sa kamatuoran nga gisangyaw nila. Wala nila ihikaw ang ilang kinabuhi bisan sa kamatayon. Busa paglipay kamo, kalangitan ug kamong tanan nga nagpuyo diha! Apan alaot ang yuta ug ang dagat! Kay mikunsad kaninyo ang Yawa nga suko kaayo kay nasayod man siya nga mubo na lang ang iyang panahon!” Sa pagkamatngon na sa dragon nga gitambog na siya ngadto sa yuta, gigukod niya ang babaye nga nanganak ug batang lalaki. Apan ang babaye gihatagag pako sa dakong agila aron makalupad siya ngadto sa iyang dapit sa kamingawan diin atimanon siya sulod sa tulo ka tuig ug tunga ug makalikay siya sa kapintas sa dragon. Unya mibugwak ang dragon ug tubig nga daw suba aron ibanlas ang babaye sa bul-og niini. Apan ang yuta mitabang sa babaye. Giabli ang baba niini ug gisuyop ang tubig nga gibuga sa dragon. Napungot pag-ayo ang dragon ug nakig-away siya sa tanang kaliwat sa babaye ug sa tanan nga nagtuman sa mga sugo sa Dios ug nagmatinumanon sa kamatuoran nga gipadayag ni Jesus. Ug ang dragon nagtindog sa baybayon. Unya nakita ko ang usa ka mananap nga mitunga gikan sa dagat. May napulo kini ka sungay ug pito ka ulo. Ang matag sungay may korona ug nahisulat diha sa mga ulo niini ang mapasipalahon nga ngalan. Ang nakita kong mananap sama sa liyopardo ug ang tiil niini ingon sa tiil sa oso ug ang baba sama sa baba sa liyon. Gihatag sa dragon ngadto sa mananap ang iyang gahom ug trono ingon man ang iyang dakong awtoridad. Ang usa sa mga ulo niini may grabing samad apan naayo na. Natingala ang tibuok kalibotan ug misunod sa mananap. Gisimba sa tanang katawhan ang dragon kay gihatag man niya ang iyang awtoridad ngadto sa mananap. Ug gisimba usab nila ang mananap. Sila nag-ingon, “Kinsay sama sa mananap ug kinsay makasukol kaniya?” Ang mananap gitugotan sa pagpangandak ug pagpasipala ug gihatagan kinig awtoridad sulod sa 42 ka bulan. Gipasipalahan niya ang Dios ug ang ngalan ug puloy-anan sa Dios, lakip ang tanan nga nagpuyo sa langit. Gitugotan usab siya sa pagpakiggubat sa katawhan sa Dios ug sa pagbuntog kanila ug gihatagan pa gayod kinig awtoridad sa tanang katawhan sa nagkalainlaing tribo, pinulongan ug kanasoran. Mosimba sa mananap ang tanang katawhan sa kalibotan kansang mga ngalan wala mahisulat sa basahon sa kinabuhi sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan. Ang basahon iya sa Nating Karnero nga gipatay. “Busa kon may dalunggan kamo, pamati gayod! Kadtong dakponon, madakpan gayod; ang patyonon, patyon gayod pinaagi sa espada. Kinahanglan nga ang katawhan sa Dios molahutay ug magpabilin sa pagtuo.” Unya nakita ko ang laing mananap nga migula sa yuta. May duha kini ka sungay nga sama sa sungay sa nating karnero ug misulti siya sama sa dragon. Gigamit niya ang dakong awtoridad sa unang mananap diha sa iyang atubangan. Unya gipugos sa mananap ang tibuok kalibotan pagpasimba sa unang mananap nga may grabing samad nga naayo na. Mihimog mga dagkong milagro ang ikaduhang mananap. Mipaulan kinig kalayo gikan sa langit atubangan sa tanang tawo. Ug nalimbongan niya ang tanang katawhan sa kalibotan pinaagi sa mga milagro nga gitugot nga buhaton niya atubangan sa unang mananap. Ug gisugo sa mananap ang tanang katawhan sa kalibotan sa paghimog larawan aron pagpasidungog sa mananap nga nasamdan sa espada apan wala mamatay. Gitugotan ang ikaduhang mananap sa paghatag ug kinabuhi ngadto sa larawan sa unang mananap aron ang larawan makasulti ug mopatay sa tanan nga dili mosimba kaniya. Gipugos sa mananap nga mapatikan ang tanang tawo, inila ug dili inila, dato ug kabos, ulipon ug dili ulipon, diha sa tuo nilang kamot o agtang. Walay makapamalit ug makapamaligya gawas niadtong may patik sa ngalan sa mananap o sa numero nga simbolo sa maong ngalan. Salabtonon kini. Ang maalam makasabot sa kahulogan sa numero sa mananap kay ang numero simbolo man sa ngalan sa usa ka tawo. Ang numero niini 666. Unya nakita ko ang Nating Karnero nga nagtindog sa Bukid sa Sion uban ang 144,000 ka tawo kansang mga agtang gisulatan sa iyang ngalan ug sa ngalan sa iyang Amahan. Ug nadungog ko ang usa ka tingog gikan sa langit nga sama sa dinahunog sa dakong busay ug sa sipa nga dalugdog. Ang nadungog kong tingog sama sa honi sa gitugtog nga mga alpa. Ang 144,000 ka tawo nagtindog atubangan sa trono ug sa upat ka buhing binuhat ug sa mga pangulo. Nag-awit silag bag-ong awit ug walay makamao sa maong awit gawas sa 144,000 nga gitubos gikan sa kalibotan. Kini sila nagpabiling putli kay wala man sila makighilawas sa mga babaye. Mga ulay sila. Mag-uban-uban sila sa Nating Karnero bisan asa siya; gitubos sila ug mao ang unang gihalad ngadto sa Dios ug sa Nating Karnero. Wala gayod sila mamakak ug walay ikasaway kanila. Unya nakita ko ang laing anghel nga naglupad ug nagdala sa walay kataposang mensahe aron isangyaw ngadto sa tanang katawhan sa kalibotan sa nagkalainlaing nasod, banay ug pinulongan. Ug misulti siya ug kusog, “Kahadloki ang Dios ug dayga siya kay miabot na ang panahon nga hukman niya ang katawhan. Simbaha siya nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta, sa dagat ug sa mga tuboran sa tubig!” May ikaduhang anghel nga misunod sa nahiuna ug nag-ingon, “Napukan na! Napukan na gayod ang gamhanang Babilonia nga mipainom sa tanang katawhan sa bino sa iyang mahugawng kaulag!” May ikatulong anghel nga misunod ug misinggit, “Ang nagsimba sa mananap ug sa iyang larawan ug napatikan diha sa iyang agtang o sa iyang kamot, paimnon sa bino sa kasuko sa Dios nga gibubo nga walay sagol diha sa kupa sa kapungot sa Dios! Pagasakiton sila pinaagi sa kalayo ug asupre atubangan sa balaang mga anghel ug sa Nating Karnero. Mag-utbo sa walay kataposan ang aso sa kalayo nga magsakit kanila. Adlaw ug gabii mag-antos sa walay hunong kadtong misimba sa mananap ug sa larawan niini o si bisan kinsa nga napatikan sa ngalan sa mananap.” Kinahanglan nga molahutay ang katawhan sa Dios, sila nga nagtuman sa mga sugo sa Dios ug nagmaminatud-on kang Jesus. Unya nadungog ko ang usa ka tingog gikan sa langit nga nag-ingon, “Isulat kini: Sukad karon, bulahan ang mamatay tungod sa pag-alagad sa Ginoo!” Ug mitubag ang Espiritu, “Matuod gayod kini! Makapahulay na gayod sila ug ang mga bunga sa ilang pag-alagad mag-uban kanila.” Unya nakita ko ang usa ka puting panganod ug naglingkod diha sa panganod ang sama sa tawo nga may koronang bulawan sa iyang ulo ug nagbitbit siyag hait nga sanggot. Unya may laing anghel nga migula sa templo ug misinggit kaniya nga naglingkod sa panganod, “Galaba ang alanihon kay miabot na ang hustong panahon. Hinog na ang alanihon sa kalibotan!” Busa gigalab sa naglingkod sa panganod ang alanihon ug gianihan ang kalibotan. Unya nakita ko ang laing anghel nga migula sa templo didto sa langit ug may dala usab siyang hait nga sanggot. Ug may lain pa gayong anghel nga migula gikan sa halaran; siyay nagbantay sa kalayo. Misinggit siya sa anghel nga nagdalag hait nga sanggot, “Gamita ang imong sanggot ug abisa ang mga ubas sa parasan sa kalibotan kay hinog na kini!” Busa gigalab sa anghel ang mga ubas ug giitsa ngadto sa pug-anan sa dakong kapungot sa Dios. Unya gipuga ang mga ubas sa pug-anan didto sa gawas sa siyudad ug gikan sa pug-anan mibuhagay ang dugo nga may mga lima ka tiil ang giladmon ug mga 300 ka kilometro ang gilay-on. Unya nakita ko ang laing dako ug kahibulongang talan-awon didto sa langit. Nakita ko ang pito ka anghel nga nagdalag pito ka katalagman. Kini ang kataposang mga katalagman kay kataposan man kining pagpakita sa kapungot sa Dios. Ug nakita ko ang sama sa bildong dagat nga may sagol nga kalayo. Nakita ko usab ang mga tawo nga nakabuntog sa mananap ug sa iyang larawan ug sa numero nga nagsimbolo sa iyang ngalan. Nagbarog sila sa daplin sa bildong dagat ug nagdalag mga alpa nga hinatag sa Dios. Nag-awit sila sa awit ni Moises, ang sulugoon sa Dios, ug sa awit sa Nating Karnero: “Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, pagkakahibulongan sa imong mga buhat! Hari sa tanang kanasoran, matarong ug matuod gayod ang imong mga paagi! Kinsa bay dili mahadlok kanimo, Ginoo? Kinsa bay magdumili pagdayeg sa imong pagkagamhanan? Ikaw lamang ang balaan. Moduol ug mosimba kanimo ang tanang kanasoran. Kay nakita sa tanan ang matarong mong mga buhat.” Human niini, nakita ko nga naabli ang Templo didto sa langit ug ang Templo nga puy-anan sa Dios diha niini. Ug migula sa templo ang pito ka anghel nga nagdala sa pito ka katalagman. Nagbisti silag puting lino ug gibandahan ug bulawan ang ilang dughan. Unya ang usa sa upat ka buhing binuhat mihatag sa pito ka anghel ug pito ka bulawang panaksan nga puno sa kapungot sa Dios nga buhi sa walay kataposan. Ang templo napuno sa aso nga gikan sa himaya ug gahom sa Dios ug walay makasulod sa templo hangtod nga matapos ang pito ka katalagman nga gidala sa pito ka anghel. Unya nadungog ko ang usa ka kusog nga tingog gikan sa templo nga nag-ingon ngadto sa pito ka anghel, “Lakaw ug iyabo ninyo sa kalibotan ang pito ka panaksan nga gisudlan sa kapungot sa Dios!” Ug giyabo sa unang anghel ang iyang panaksan ngadto sa kalibotan ug nahiagom sa makalilisang nga kabahong ang tanan nga midawat sa patik sa mananap ug misimba sa iyang larawan. Unya giyabo sa ikaduhang anghel ngadto sa dagat ang iyang panaksan ug ang dagat nahimong sama sa dugo sa patayng tawo ug nangamatay ang tanang binuhat diha sa dagat. Unya giyabo sa ikatulong anghel ang iyang panaksan ngadto sa kasubaan ug sa mga tinubdan sa tubig ug nahimong dugo ang tubig niini. Unya nadungog ko ang anghel nga nagbantay sa tubig nga miingon, “Matarong ka sa imong mga hukom, O Balaang Dios, nga mao karon ingon man kaniadto! Giula nila ang dugo sa katawhan sa Dios ug sa mga propeta busa gipainom mo sila ug dugo. Mao kini ang angay kanila!” Unya nadungog ko gikan sa halaran ang usa ka tingog nga nag-ingon, “Ginoong Dios nga Labing Gamhanan, matuod ug matarong gayod ang imong mga hukom!” Unya giyabo sa ikaupat nga anghel ang iyang panaksan ngadto sa adlaw ug gitugotan kini sa pagsunog sa mga tawo sa nagdilaab nga kainit niini ug nasunog ang mga tawo sa hilabihang kainit. Apan wala gihapon sila maghinulsol ug magdayeg sa iyang pagkagamhanan. Gitunglo nila ang ngalan sa Dios nga maoy nagbuot niining mga katalagman. Ug giyabo sa ikalimang anghel ang iyang panaksan ngadto sa trono sa mananap ug mingitngit ang gingharian niini. Nagpamaak ang mga tawo sa ilang dila tungod sa kasakit nga ilang giantos. Gitunglo nila ang Dios sa langit tungod sa giantos nilang kasakit ug sa mga kabahong. Apan wala nila biyai ang daotan nilang mga buhat. Unya giyabo sa ikaunom nga anghel ang iyang panaksan ngadto sa dakong suba sa Eufrates. Mihubas kini aron kaagian sa mga hari nga gikan sa sidlakan. Unya nakita ko ang tulo ka hugaw nga espiritu nga sama sa mga baki nga migula sa baba sa dragon, sa baba sa mananap ug sa baba sa bakakong propeta. Mao kini ang mga espiritu sa mga demonyo nga naghimog mga milagro. Kining tulo ka espiritu nangadto sa mga hari sa tibuok kalibotan aron pagtigom kanila alang sa usa ka gubat niadto unyang dakong adlaw sa Dios nga Labing Gamhanan. “Pamati! Moanhi ako sama sa kawatan. Bulahan ang nagtukaw ug nag-amping sa iyang bisti aron dili siya maglakawlakaw nga hubo ug maulawan atubangan sa katawhan!” Unya gitigom sa mga espiritu ang mga hari didto sa usa ka dapit nga ginganlag Armagedon sa Hebreohanong pinulongan. Ug giyabo sa ikapitong anghel ang iyang panaksan ngadto sa kahanginan ug usa ka dakong tingog gikan sa trono sulod sa templo ang miingon, “Natapos na gayod!” Nagpangilat ug may kabanha, midalugdog ug milinog ug kusog kaayo nga wala pay sama niini sukad gibuhat ang tawo dinhi sa kalibotan. Kadto maoy kinangilngigang linog sa tanan! Nabahin sa tulo ang dakong siyudad ug nagun-ob ang tanang siyudad sa tanang kanasoran. Ug nahinumdoman sa Dios ang gamhanang Babilonia ug gipainom niya kini sa bino diha sa iyang kupa, ang bino sa mapintas niyang kapungot. Nangahanaw ang tanang pulo ug kabukiran. Nangahulog gikan sa langit ngadto sa katawhan ang dagkong mga yelo nga ang matag usa may gibug-aton nga mga 50 ka kilo. Ug gitunglo sa mga tawo ang Dios tungod niining makalilisang nga katalagman. Unya ang usa sa pito ka anghel nga nagdalag pito ka panaksan miduol kanako ug miingon, “Dali ngari ug pakit-on ko ikaw unsaon pagsilot ang daotang babaye nga mao ang dakong siyudad nga anaa mahimutang duol sa mga suba. Nakighilawas ang mga hari sa kalibotan niining daotang babaye ug nangahubog ang katawhan sa kalibotan tungod sa ilang pag-inom sa bino sa iyang pagkabigaon.” Unya gigamhan ako sa Espiritu ug gidala ako sa anghel ngadto sa kamingawan. Didto nakita ko ang usa ka babaye nga nagkabayo sa pulang mananap nga naputos sa mapasipalahon nga mga ngalan nga nahisulat niini. Ang maong mananap may pito ka ulo ug napulo ka sungay. Nagsapot ang babaye ug dagtom-pula ug hayag-pula nga gidayandayanag mga bulawan, mahalong mga bato ug mga perlas. Nagkupot siyag kupa nga bulawan nga puno sa law-ay ug hugawng mga butang nga bunga sa iyang pagkabigaon. Nahisulat sa iyang agtang ang usa ka ngalan nga may tinagong kahulogan: “Ang gamhanang Babilonia, inahan sa tanang bigaon ug kangil-aran sa kalibotan.” Ug nakita ko nga nahubog ang babaye sa dugo sa katawhan sa Dios ug sa dugo niadtong gipamatay tungod sa ilang pagsunod kang Jesus. Sa pagkakita ko kaniya nahibulong ako pag-ayo. Ug miingon ang anghel kanako, “Ayaw ug kahibulong! Tug-anan ko ikaw sa tinagong kahulogan sa babaye ug sa iyang gikabay-an nga mananap nga may pito ka ulo ug napulo ka sungay. Ang nakita mong mananap buhi kaniadto apan patay na karon. Mogula kini sa dili madugay gikan sa kahiladman aron laglagon. Ang tanang tawo nga ang mga ngalan wala mahisulat sa libro sa kinabuhi sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan makakita sa mananap ug mahibulong sila kay namatay na man kini apan nabuhi. “Kining butanga nagkinahanglan ug lalom nga pagsabot. Ang pito ka ulo mao ang pito ka bungtod nga gilingkoran sa babaye. Sila usab pito ka hari. Napukan na ang lima kanila apan naghari pa ang usa ug umaabot pa ang laing usa. Inig-abot niya, dili usab siya molungtad ug dugay. Ang mananap nga kaniadto buhi apan karon patay na mao ang ikawalong hari nga kauban sa nahiunang pito ka hari ug pagalaglagon usab siya sama sa uban. “Ang nakita mong napulo ka sungay mao ang napulo ka hari nga wala pa magsugod paghari. Apan hatagan silag gahom sa paghari uban sa mananap sulod sa usa ka oras. Nagkahiusa ang tinguha niining napulo ka hari. Ihatag nila ang ilang gahom ug awtoridad ngadto sa mananap ug makig-away sila sa Nating Karnero. Apan buntogon sila niya ug sa iyang mga tinawag ug pinili ug matinumanon nga mga alagad kay siya Ginoo man sa mga ginoo ug Hari sa mga hari.” Miingon usab ang anghel kanako, “Ang nakita mong tubig diin naglingkod ang babaye mao ang nagkalainlaing kanasoran, katawhan, bulok sa pamanit ug sinultihan. Ang nakita mong napulo ka sungay ug ang mananap magdumot sa daotang babaye. Kuhaan siya nila sa tanan nga anaa kaniya ug huboan nila siya. Unya kan-on nila ang iyang unod ug sunogon siya pinaagi sa kalayo. Kay gibutang sa Dios diha sa ilang kasingkasing ang pagbuhat sa iyang katuyoan pinaagi sa ilang panaghiusa ug paghatag ngadto sa mananap sa ilang harianong gahom hangtod nga matuman ang mga pulong sa Dios. “Ang nakita mong babaye mao ang dakong siyudad nga nagmando sa mga hari sa kalibotan.” Tapos niini, nakita ko ang laing anghel nga nanaog gikan sa langit. May dako siyang gahom ug nahayagan ang tibuok kalibotan sa iyang kahayag. Misinggit siya, “Napukan na! Napukan na gayod ang gamhanang Babilonia! Karon nahimo na siyang pinuy-anan sa mga demonyo ug abtanan sa mga daotang espiritu ug sa tanang hugaw ug dulomtanang kalanggaman. Kay ang tanang katawhan nakainom sa isog nga bino sa iyang kamahilawason. Nakighilawas kaniya ang mga hari sa kalibotan ug nangadato ang mga negosyante tungod sa iyang nagpatuyang nga kaulag.” Unya nadungog ko gikan sa langit ang laing tingog nga nag-ingon, “Katawhan ko, likay kamo kaniya! Bulag kamo kaniya! Ayaw kamo pagpakasala uban kaniya, aron dili kamo makaambit sa silot nga ipahamtang ko kaniya! Kay misangko na sa langit ang nagpatungpatong niyang mga sala, ug nahinumdoman sa Dios ang iyang pagkadaotan. Buhata kaniya ang gibuhat niya kaninyo. Balosi siya ug doble pa sa gibuhat niya kaninyo. Pun-a ang tasa niya sa ilimnon nga doble pa ka isog kay sa giandam niya kaninyo. Sakita ug paantusa siya tumbas sa himaya ug kaharuhay nga gipahimuslan niya. Kay nagsigi siyag ingon sa iyang kaugalingon: ‘Ania, naglingkod ako nga usa ka rayna! Dili ako biyuda, dili gayod ako makatilaw ug kaguol!’ Tungod niini, moabot kaniya sa usa ka adlaw ang mga katalagman: sakit, kagul-anan ug gutom ug sunogon siya. Kay gamhanan ang Ginoong Dios nga maoy nagsilot kaniya.” Ang mga hari sa kalibotan nga nakighilawas ug nakig-ambit sa iyang kaulag maghilak ug magminatay inigkakita nila sa aso sa pagkasunog niya. Magpaantaw lamang sila kay nahadlok man sila sa iyang giantos ug moingon sila, “Pagkamakalilisang! Pagkaalaot sa dako ug gamhanang siyudad sa Babilonia! Nahiagom siya sa silot sa usa lamang ka oras!” Maghilak ug magbangotan usab tungod kaniya ang mga negosyante sa kalibotan kay wala na may mamalit sa ilang mga baligya. Dili na mahalin ang ilang mga bulawan, plata, mahalong bato, perlas, panaptong lino, panapton nga bulok tapol, mga sida ug mga panaptong hayag nga pula, tanang matang sa talagsaong kahoy ug tanang butang nga hinimo gikan sa tango sa elepante ug mahalong mga kahoy, bronsi, puthaw, marmol, kaningag, lamas, insenso, mira, bino, lana, harina, trigo, mga baka, karnero, kabayo ug karwahi, ulipon ug bisan gani kinabuhi sa tawo. Moingon kaniya ang mga negosyante, “Ang tanang butang nga gitinguha mong mabatonan ingon man ang mga bahandi ug ang gilak niini nangahanaw na ug dili mo na gayod sila hikaplagan pag-usab!” Magpaantaw lamang ang mga negosyante nga nangadto tungod sa negosyo nila sa maong siyudad kay nahadlok man sila sa iyang mga pag-antos. Maghilak sila ug magbangotan ug moingon, “Pagkamakalilisang! Pagkaalaot sa dakong siyudad nga naanad sa pagbistig mga lino, bulok tapol ug hayag nga pula ug pagdayandayan sa iyang lawas ug mga bulawan, mga bililhong bato ug mga perlas! Nahanaw kaniya ang tanan niyang bahandi sa usa ka oras lamang!” Ang tanang kapitan sa barko ug mga pasahero, mga sakayanon ug ang tanan nga nagsalig sa ilang panginabuhi sa dagat, nagpaantaw didto sa layo. Sa pagkakita nila sa aso sa iyang pagkasunog, misinggit sila, “Wala na gayoy siyudad nga sama nianang dakong siyudad!” Ug gibutangan nilag yuta ang ilang ulo ug mihilak sila nga nag-ingon, “Pagkamakalilisang! Pagkaalaot sa dakong siyudad! Tungod sa iyang bahandi nangadato ang mga tag-iya sa mga barko nga nagbiyahian sa kadagatan! Apan nahanaw kaniya ang tanan sa usa lamang ka oras!” Paglipay, O langit, kay nalaglag na siya! Paglipay kamo, katawhan sa Dios, mga apostoles ug mga propeta! Kay gisilotan na siya sa Dios tungod sa iyang gibuhat kaninyo! Unya usa ka gamhanang anghel ang mipunit ug bato nga sama kadako sa dakong galingan ug gitambog kini ngadto sa dagat ug miingon siya, “Sama niini kamakalilisang ang pagkapukan sa dakong siyudad sa Babilonia ug dili na gayod siya makita pag-usab. Dili na gayod madungog pag-usab diha kanimo ang mga honi sa mga alpa ug sa mga musikero nga hanas sa mga plawta ug trumpeta. Dili na gayod hikaplagan diha kanimo ang mga manggagama sa bisan unsa ug dili na gayod mabati pag-usab diha kanimo ang tingog sa galingan. Dili na gayod makita diha kanimo ang hayag sa suga o mabati pa diha kanimo ang tingog sa pamanhonon ug sa pangasaw-onon. Ang imong mga negosyante maoy labing gamhanan sa tibuok kalibotan ug gilimbongan mo pinaagi sa mga salamangka ang tanang katawhan sa kalibotan!” Gisilotan ang Babilonia tungod kay nakaplagan man diha sa maong siyudad ang dugo sa mga propeta ug sa katawhan sa Dios ingon man ang tanang gipamatay dinhi sa kalibotan. Tapos niini, nadungog ko ang daw hilabihang kabanha sa dakong panon sa katawhan didto sa langit nga nag-ingon, “Dayga ang Dios! Ang kaluwasan, ang himaya ug ang gahom iya sa atong Dios! Matuod ug matarong ang iyang mga hukom! Kay gisilotan niya ang nabantog nga daotang babaye nga maoy nagduhig sa kalibotan pinaagi sa iyang kaulag. Gisilotan siya sa Dios tungod kay gipatay man niya ang mga sulugoon sa Dios.” Misinggit sila pag-usab, “Dayga ang Dios! Ang aso gikan sa dakong siyudad nga nasunog nag-utbo sa walay kataposan!” Nanghapa ang 24 ka pangulo ug ang upat ka buhing binuhat ug misimba sa Dios nga naglingkod sa trono. Miingon sila, “Amen! Dalaygon ang Dios!” Unya gikan sa trono may tingog nga nag-ingon, “Dayga ninyo ang atong Dios, kamong tanan nga mga sulugoon niya ug tanang mga tawo nga mahadlokon sa Dios, inila ug dili inila!” Unya nadungog ko ang daw hilabihang kabanha sa daghang tawo ug kagahob sa usa ka dakong busay ug sama sa masipa nga lipak sa dalugdog. Nadungog ko ang ilang pag-ingon, “Dayga ang Dios kay naghari ang Ginoo nga Labing Gamhanan! Maghugyaw ug maglipay kita ug daygon nato ang iyang pagkagamhanan! Kay miabot na ang panahon sa kasal sa Nating Karnero ug andam na ang iyang pangasaw-onon. Gipasul-ob siya sa bisting lino nga sulaw ang kaputi ug limpyo.” Ang lino mao ang maayong binuhatan sa katawhan sa Dios. Unya miingon ang anghel kanako, “Isulat kini: Bulahan ang gidapit pagtambong sa bangkite sa kasal sa Nating Karnero.” Ug miingon pa gayod ang anghel, “Mao kini ang matuod nga mga pulong sa Dios.” Ug mihapa ako sa tiilan niya aron pagsimba kaniya apan miingon siya kanako, “Ayaw kini buhata! Sulugoon lamang ako sama kanimo ug sa ubang isigkamagtutuo nga nag-amping sa mga kamatuoran nga gipadayag ni Jesus. Maoy simbaha ang Dios!” Kay ang kamatuoran nga gipadayag ni Jesus maoy nagdasig sa mga propeta. Unya nakita ko nga naabli ang langit ug didto may puting kabayo. Ang nagkabayo niini ginganlag Kasaligan ug Matuod ug diha sa katarong naghukom siya ug nakiggubat. Sama sa siga sa kalayo ang iyang mata ug may daghang korona diha sa iyang ulo. May nahisulat kaniya nga ngalan ug siya lamang ang nakaila niini. Nalukop sa dugo ang iyang bisti ug ginganlan siyag “Ang Pulong sa Dios.” Nagsunod kaniya ang kasundalohan sa langit nga nagkabayo ug mga puting kabayo ug nagbistig puti ug limpyong lino. Migula sa iyang baba ang hait nga espada nga gamiton niya pagbuntog sa kanasoran. Maghari siya kanila sa paaging mahigpit gayod ug pug-on niya ang ubas diha sa pug-anan sa kapungot sa Dios nga Labing Gamhanan. Diha sa bisti niya ug sa iyang paa nahisulat ang ngalan: “Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo.” Unya nakita ko ang usa ka anghel nga nagbarog didto sa adlaw. Gisinggitan niya ang tanang kalanggaman nga naglupad sa kahanginan, “Ngari kamo ug pagtigom kamo diri alang sa dakong bangkite sa Dios! Kan-a ninyo ang unod sa mga hari, sa mga heneral, sa mga sundalo, sa mga kabayo ug sa nagkabayo niini, sa tanang tawo, ulipon ug dili ulipon, inila ug dili inila!” Unya nakita ko ang mananap ug ang mga hari sa kalibotan lakip sa ilang kasundalohan nga nagtigom aron pagpakiggubat kaniya nga nagkabayo sa puting kabayo ug sa iyang kasundalohan. Nadakpan ang mananap ug ang bakakong propeta nga naghimog mga milagro sa atubangan sa mananap. Pinaagi sa maong mga milagro nalimbongan niya kadtong napatikan sa patik sa mananap ug kadtong misimba sa larawan sa mananap. Ang mananap ug ang bakakong propeta gitambog nga buhi ngadto sa linaw nga kalayo nga nagdilaab nga asupre. Ang ilang kasundalohan gipamatay pinaagi sa espada nga migula sa baba sa nagkabayo ug gipangaon sa kalanggaman ang ilang unod. Unya nakita ko ang usa ka anghel nga mikunsad gikan sa langit. Nagdala siyag dakong kadena ug yawi alang sa bung-aw nga dili matugkad. Gidakop niya ang dragon, ang karaang bitin nga mao ang Yawa o Satanas, ug gigapos kini sulod sa 1,000 ka tuig. Gitambog sa anghel ang yawa ngadto sa bung-aw unya iya kining gisirhan ug gitrangkahan aron ang yawa dili na makapanlimbong sa mga kanasoran hangtod nga matapos ang 1,000 ka tuig. Tapos niana, buhian siya sulod sa mubong panahon. Unya nakita ko ang mga trono ug ang mga naglingkod niini nga gihatagan ug gahom sa paghukom. Nakita ko usab ang mga kalag niadtong gipamunggotan tungod sa pagsangyaw nila sa kamatuoran nga gipadayag ni Jesus ug tungod sa pulong sa Dios. Wala sila mosimba sa mananap o sa iyang larawan. Wala sila magpapatik sa ilang agtang ug kamot sa timaan sa mananap. Nabanhaw sila ug naghari uban kang Cristo sulod sa 1,000 ka tuig. Wala mabanhaw ang ubang mga patay hangtod nga miagi ang 1,000 ka tuig. Mao kini ang unang pagbanhaw. Bulahan kaayo ang nahiapil sa unang pagbanhaw. Wala nay gahom kanila ang ikaduhang kamatayon. Mahimo silang mga pari sa Dios ug ni Cristo ug maghari sila uban kaniya sulod sa 1,000 ka tuig. Tapos sa 1,000 ka tuig, buhian si Satanas gikan sa bilanggoan. Unya suroyon niya ang kanasoran nga mao ang Gog ug Magog aron paglimbong kanila. Tigumon niya sila alang sa usa ka gubat ug ang ilang gidaghanon sama sa balas sa baybayon. Mikatap sila sa tibuok kalibotan ug gilibotan nila ang kampo sa katawhan sa Dios ug ang siyudad nga iyang gimahal. Apan may kalayo nga gikan sa langit nga milaglag kanila. Ang Yawa nga naglimbong kanila gitambog usab ngadto sa linaw nga kalayo ug asupre diin gitambog ang mananap ug ang bakakong propeta. Didto sakiton sila adlaw ug gabii hangtod sa kahangtoran. Unya nakita ko ang dako ug puti nga trono ug ang naglingkod niini. Mipahawa ang yuta ug ang langit gikan sa naglingkod sa trono ug wala na kini makita pag-usab. Ug nakita ko ang mga patay, inila ug dili inila, nga nagbarog atubangan sa trono. Gibukhad ang mga libro ug may lain pa gayong librong gibukhad nga mao ang libro sa kinabuhi. Gihukman ang mga patay sumala sa ilang binuhatan nga nahisulat sa mga libro. Unya ang kadagatan, ang Kamatayon ug ang Hades mitugyan sa mga patay nga diha kanila ug gihukman silang tanan sumala sa ilang binuhatan. Unya gitambog ang Kamatayon ug ang Hades ngadto sa linaw nga kalayo. Kining linaw nga kalayo mao ang ikaduhang kamatayon. Ang tanang tawo nga walay ngalan diha sa libro sa kinabuhi itambog ngadto sa linaw nga kalayo. Unya nakita ko ang usa ka bag-ong langit ug bag-ong yuta kay nahanaw na man ang unang langit ug ang unang yuta ingon man ang dagat. Nakita ko usab nga mikunsad gikan sa langit ang Balaang Siyudad, ang bag-ong Jerusalem nga gikan sa Dios nga sama sa kaslonong babaye nga andam na sa pagsugat sa iyang pamanhonon. Ug nadungog ko ang usa ka kusog nga tingog nga nagsulti gikan sa trono, “Karon ang puloy-anan sa Dios ania na sa katawhan. Magpuyo na siya tipon kanila ug sila mahimong iyang katawhan. Ang Dios makig-uban kanila ug siya mahimo nga ilang Dios. Pahiran niya ang ilang luha ug wala nay kamatayon o kasubo, paghilak o kasakit kay nahanaw na man ang daang mga butang.” Unya ang naglingkod sa trono miingon, “Gibag-o ko na ang tanang butang. Busa isulat kini kay kining mga pulonga kasaligan ug matuod gayod!” Ug miingon siya kanako, “Natapos na ang tanan! Ako ang Alpa ug ang Omega, ang sinugdan ug ang kataposan. Ang giuhaw hatagan kog tubig nga walay bayad nga gikan sa tuboran sa tubig sa kinabuhi. Ang modaog makadawat niini gikan kanako: ako mahimong iyang Dios ug siya mahimong akong anak. Apan ang mga talawan, ang mga wala magtuo, ang mga malaw-ay, ang mga mamumuno, ang mga makighilawason, ang mga salamangkero, ang mga nagsimbag mga diosdios ug ang tanang bakakon itambog gayod sa linaw nga kalayo ug asupre nga mao ang ikaduhang kamatayon.” Unya miduol kanako ang usa sa pito ka anghel nga nagdalag pito ka panaksan nga puno sa kataposang pito ka katalagman. Miingon ang anghel, “Dali ngari ug patan-awon ko ikaw sa Pangasaw-onon sa Nating Karnero.” Unya gigamhan ako sa Espiritu ug gidala sa anghel ngadto sa tumoy sa habog kaayong bukid ug gipakita kanako ang Jerusalem, ang Balaang Siyudad nga mikunsad gikan sa langit ug gikan sa Dios. Naggilakgilak kini sa himaya sa Dios. Migilak ang siyudad sama sa mahalong bato nga daw haspe ug tin-aw sama sa kristal. Kini may dako ug habog nga paril ug may 12 ka ganghaan nga gibantayan sa 12 ka anghel. Diha sa mga ganghaan, nahisulat ang mga ngalan sa 12 ka banay sa Israel. Matag kilid sa siyudad may tulo ka ganghaan: tulo sa silangan, tulo sa habagatan, tulo sa amihanan ug tulo sa kasadpan. Ang paril gitukod sa siyudad ibabaw sa 12 ka sukaranang bato nga gisulatan sa ngalan sa 12 ka apostoles sa Nating Karnero. Ang anghel nga nakigsulti kanako may dalang sukdanan nga bulawan aron isukod sa siyudad ug sa mga ganghaan ug sa paril niini. Kwadrado ang siyudad, parihas ang gitas-on ug ang gilapdon niini. Unya gisukod sa anghel sa iyang dalang sukdanan ang siyudad: ang gitas-on niini 2,400 ka kilometro ug ang gilapdon, ang gihabugon ug ang gitas-on niini parihas gayod. Gisukod usab niya ang paril ug kini 60 ka metros ang gihabugon sumala sa sukdanan nga gigamit niya nga maoy kasagarang gamiton. Haspe ang paril niini ug lunsayng bulawan ang tibuok siyudad ug tin-aw kini sama sa kristal. Gidayandayanan sa tanang matang sa mahal nga bato ang mga sukaranan sa paril sa siyudad. Ang una haspe, ang ikaduha sapiro, ang ikatulo agata, ang ikaupat esmeralda, ang ikalima onise, ang ikaunom kornalina, ang ikapito krisolito, ang ikawalo berilo, ang ikasiyam topasyo, ang ikanapulo krisopraso, ang ika-11 hasinto, ang ika-12 amatista. Ang 12 ka ganghaan pulos perlas; ang matag ganghaan hinimo gikan sa usa ka perlas. Ang dalan sa maong siyudad lunsayng bulawan ug tin-aw sama sa kristal. Wala akoy nakitang templo didto sa siyudad kay ang Ginoong Dios nga Labing Gamhanan ug ang Nating Karnero mao man ang templo. Didto wala na kinahanglana ang kahayag sa adlaw ug sa bulan kay nagdan-ag man niini ang himaya sa Dios ug ang Nating Karnero maoy suga didto. Ug maglakaw ang katawhan sa kalibotan diha sa kahayag niini ug dad-on sa mga hari sa kalibotan ang ilang mga bahandi ngadto sa maong siyudad. Binuksan sa tibuok adlaw ang mga ganghaan niini ug dili kini sirhan kay didto wala na may gabii. Dad-on ngadto sa siyudad ang kabantog ug ang bahandi sa kanasoran. Apan walay bisan unsang hugaw nga makasulod sa siyudad o bisan kinsa nga naghimog makauulawng buhat o nagbakak. Ang pasudlon sa siyudad mao lamang ang mga tawo nga ang ngalan nahisulat sa libro sa kinabuhi sa Nating Karnero. Gipakita usab sa anghel kanako ang suba sa tubig sa kinabuhi nga nagpangidlap daw kristal. Naggikan ang maong suba sa trono sa Dios ug sa Nating Karnero. Midagayday kini sa taliwala sa dalan sa siyudad. Sa isigkadaplin sa suba may kahoy nga naghatag sa kinabuhi nga mamungag kausa matag bulan ug ang mga dahon niini tambal alang sa kanasoran. Walay bisan unsa nga tinunglo sa Dios nga makaplagan diha sa siyudad. Anaa sa siyudad ang trono sa Dios ug sa Nating Karnero ug simbahon siya sa mga alagad niya. Makakita sila sa nawong niya ug ang iyang ngalan isulat diha sa ilang agtang. Didto wala nay gabii ug dili na sila magkinahanglan ug mga suga o kahayag sa adlaw kay ang Ginoong Dios mao may ilang kahayag, ug maghari sila hangtod sa kahangtoran. Unya miingon ang anghel kanako, “Matuod kining mga pulonga ug kasaligan. Ang Ginoong Dios nga naghatag sa iyang Espiritu ngadto sa mga propeta nagsugo sa iyang anghel aron ipakita ngadto sa iyang mga alagad ang mga butang nga mahitabo sa dili madugay.” Miingon si Jesus, “Mobalik ako sa dili madugay. Bulahan kadtong nag-amping sa gipanagna dinhi niining libroha!” Ako, si Juan, nakadungog ug nakakita gayod niining mga butanga. Human niini, mihapa ako sa tiilan sa anghel nga nagpakita kanako niining mga butanga aron sa pagsimba kaniya. Apan miingon siya kanako, “Ayaw kana buhata! Sulugoon lamang ako sa Dios sama kanimo ug sa imong mga igsoon nga mga propeta ug sa tanang nag-amping sa mga pulong niining libroha. Maoy simbaha ang Dios!” Ug miingon siya kanako, “Ayaw itago ang mga panagna nga ania niining libroha kay duol na ang katumanan niini. Pasagdi nga ang daotan magpadayon pagbuhat sa daotan, ang malaw-ayon magpabilin nga malaw-ay, ang matarong magpadayon pagbuhat sa matarong ug ang balaan magpabilin sa pagkabalaan.” Si Jesus miingon, “Mobalik ako sa dili madugay nga magdalag ganti aron ihatag sa tagsatagsa sumala sa iyang binuhatan. Ako ang Alpa ug ang Omega, ang una ug ang ulahi, ang sinugdan ug ang kataposan.” Bulahan kadtong naglaba sa ilang bisti aron sila hatagan sa katungod sa pagkaon sa bunga sa kahoy nga naghatag sa kinabuhi ug sa pagsulod sa mga ganghaan sa siyudad. Apan sa gawas sa siyudad, didto ang mga malaw-ay, ang mga salamangkero, ang mga makighilawason, ang mga mamumuno, ang mga nagsimba sa mga diosdios ug ang tanang bakakon. “Ako, si Jesus, nagsugo sa akong anghel pagpadayag niining mga butanga ngadto sa mga simbahan. Kaliwat ako ni David ug ako ang mahayag nga bituon sa kabuntagon.” Ang Espiritu ug ang Pangasaw-onon miingon, “Dali ngari!” Ug ang tanang nakadungog paingna usab, “Dali ngari!” Duol kamong giuhaw ug kadtong may gusto, inom sa walay bayad nga tubig nga naghatag sa kinabuhi. Ako, si Juan, nagpasidaan sa tanang nakabati sa mga propesiya nga ania niining libroha, “Ang magdugang niini, dugangan usab sa Dios ang ipahamtang kanila nga mga katalagman nga gihisgotan niining libroha. Ug ang magkuha sa mga panagna nga ania dinhi, kuhaon usab sa Dios ang iyang bahin sa kahoy nga naghatag sa kinabuhi ug ang iyang bahin sa Balaang Siyudad nga gihisgotan dinhi niining libroha.” Siya nga maoy nagmatuod niining tanan nag-ingon, “Mobalik gayod ako sa dili madugay!” Hinaot pa unta! Dali na, Ginoong Jesus! Mag-uban sa tanan ang grasya sa Ginoong Jesus.