Sa sinugdan gibuhat sa Dios ang kalangitan ug ang yuta. Ug ang yuta walay dagway ug walay sulod ug ang kangitngit milukop sa nawong sa kahiladman, ug ang Espiritu sa Dios naglihok ibabaw sa katubigan. Ug ang Dios miingon, “Motungha ang kahayag,” ug diha ang kahayag. Nakita sa Dios nga ang kahayag maayo, ug gilain sa Dios ang kahayag gikan sa kangitngit. Ug gitawag sa Dios ang kahayag nga Adlaw, ug ang kangitngit gitawag niya nga Gabii. Dihay kagabhion ug dihay kabuntagon, una nga adlaw. Unya ang Dios miingon, “Mahimo ang usa ka wanang taliwala sa mga katubigan ug bahinon niini ang katubigan gikan sa katubigan.” Busa gibuhat sa Dios ang wanang ug gilain niya ang katubigan nga diha sa ilalom sa wanang gikan sa katubigan nga diha sa ibabaw sa wanang. Ug nahimo kini. Gitawag sa Dios ang wanang nga Langit. Dihay kagabhion ug dihay kabuntagon, ikaduha nga adlaw. Unya ang Dios miingon, “Matingob ang katubigan nga anaa sa ubos sa kalangitan ngadto sa usa ka dapit ug motungha ang uga nga yuta.” Ug nahimo kini. Ang uga nga dapit gitawag sa Dios nga Yuta, ug ang katubigan nga natingob iyang gitawag nga Kadagatan. Ug nakita sa Dios nga kini maayo. Ug miingon ang Dios, “Magpaturok ug mga tanom ang yuta, mga tanom nga maghatag ug liso, ug mga kahoy nga maghatag ug bunga nga anaa ang binhi, ang matag usa sumala sa matang niini diha sa yuta.” Ug nahimo kini. Busa ang yuta nagpaturok ug mga tanom, mga tanom nga naghatag ug liso, sumala sa matang niini, ug mga kahoy nga naghatag ug bunga nga anaa ang binhi niini, sumala sa mga matang niini. Ug nakita sa Dios nga kini maayo. Dihay kagabhion ug dihay kabuntagon, ikatulo nga adlaw. Unya ang Dios miingon, “Mahimo ang mga kahayag diha sa wanang sa kalangitan aron sa paglain sa adlaw gikan sa gabii, ug mahimo nga ilhanan alang sa mga panahon alang sa mga adlaw ug sa mga tuig, ug mahimo sila nga mga kahayag diha sa wanang sa kalangitan aron paghatag ug kahayag ibabaw sa yuta.” Ug nahimo kini. Busa gibuhat sa Dios ang duha ka dagkong kahayag: ang labaw ug kahayag magdan-ag panahon sa adlaw ug ang gamay ug kahayag magdan-ag panahon sa gabii, ug gibuhat usab niya ang mga bituon. Gibutang sila sa Dios diha sa wanang sa kalangitan aron maghatag ug kahayag sa yuta, aron maggahom panahon sa adlaw ug sa gabii, ug aron sa paglain sa kahayag gikan sa kangitngit. Ug nakita sa Dios nga kini maayo. Dihay kagabhion ug dihay kabuntagon, ikaupat nga adlaw. Unya ang Dios miingon, “Mapuno ang katubigan sa daghan nga buhing binuhat ug manglupad ang kalanggaman sa ibabaw sa yuta diha sa wanang sa kalangitan.” Busa gibuhat sa Dios ang dagkong mga mananap sa dagat ug ang tanang buhing binuhat nga naglihok nga milukop sa katubigan, sumala sa ilang mga matang ug ang tanang langgam nga may pako, sumala sa ilang mga matang. Ug nakita sa Dios nga kini maayo. Gipanalanginan sila sa Dios nga nag-ingon, “Sanay ug panaghan kamo ug lukpa ninyo ang tubig sa kadagatan ug managhan ang mga langgam diha sa yuta.” Dihay kagabhion ug dihay kabuntagon, ikalima nga adlaw. Unya ang Dios miingon, “Motungha diha sa yuta ang mga buhing binuhat sumala sa ilang mga matang, mga kahayopan, ug mga mananap sa yuta nga nagkamang ug mga ihalas nga mananap sumala sa ilang mga matang.” Ug nahimo kini. Busa gibuhat sa Dios ang mga mananap sa yuta sumala sa ilang mga matang, ug ang kahayopan sumala sa ilang mga matang ug ang tanang mga mananap nga nagkamang sa yuta sumala sa ilang mga matang. Ug nakita sa Dios nga kini maayo. Unya ang Dios miingon, “Buhaton nato ang tawo sumala sa atong dagway, ingon nga sama kanato. Sila ang maggahom ibabaw sa mga isda sa dagat ug sa mga langgam sa kahanginan, ug sa tanang kahayopan ug sa tanang ihalas nga mananap sa kalibotan ug sa tanan nga nagkamang sa yuta.” Busa gibuhat sa Dios ang tawo sumala sa iyang kaugalingong dagway, sumala sa dagway sa Dios gibuhat niya sila, lalaki ug babaye iyang gibuhat sila. Ug gipanalanginan sila sa Dios, ug ang Dios miingon kanila, “Sanay kamo ug panaghan, ug lukpa ang yuta ug dumalaha kini ug kamo ang maggahom ibabaw sa mga isda sa dagat, ug sa mga langgam sa kalangitan, ug sa tanan nga buhing binuhat nga naglihok sa ibabaw sa yuta.” Ug ang Dios miingon, “Tan-awa, akong gihatag kaninyo ang tanang tanom nga naghatag ug binhi nga anaa sa tibuok nga yuta, ug ang tanang kahoy nga may bunga nga naghatag ug binhi. Inyo na kini alang sa inyong pagkaon. Ug alang sa tanang mananap sa yuta ug sa tanang langgam sa kalangitan, ug sa tanang nagkamang sa yuta, alang sa tanan nga adunay kinabuhi, gihatag nako ang tanang tanom nga lunhaw aron ilang kaonon.” Ug nahimo kini. Ug nakita sa Dios ang tanang butang nga iyang gihimo, ug tan-awa, kini maayo kaayo. Dihay kagabhion ug dihay kabuntagon, ikaunom nga adlaw. Busa ang kalangitan ug ang yuta nahuman pagbuhat ug ang tanang panon niini. Ug sa ikapito nga adlaw natapos sa Dios ang buhat nga iyang gihimo. Ug mipahulay siya sa ikapito nga adlaw gikan sa tanan niyang buhat nga iyang nahimo. Ug gipanalanginan sa Dios ang ikapito nga adlaw ug gibalaan kini tungod kay niini mipahulay ang Dios gikan sa tanan niyang buhat nga iyang gihimo sa iyang pagpamuhat. Kini mao ang mga sinugdan sa kalangitan ug sa yuta sa dihang gibuhat kini. Sa adlaw nga gibuhat sa Ginoong Dios ang yuta ug ang langit, wala pay tanom sa kapatagan diha sa yuta ug wala pay mga tanom nga nanurok sa kapatagan kay ang Ginoong Dios wala pa magpaulan sa ibabaw sa yuta, ug wala pay tawo nga mouma sa yuta. Apan dihay tubig nga mibuswak gikan sa yuta ug mipatubig sa tibuok yuta. Ug giumol sa Ginoong Dios ang tawo nahimo nga gikan sa abog sa yuta ug gihuyop niya ngadto sa ilong niini ang gininhawa sa kinabuhi, ug ang tawo nahimo nga buhing binuhat. Ug ang Ginoong Dios nagbuhat ug usa ka tanaman sa silangan sa Eden ug gibutang niya didto ang tawo nga iyang giumol. Ug gipaturok sa Ginoong Dios gikan sa yuta ang tanan nga kahoy nga matahom nga tan-awon ug maayo nga kaonon. Diha usab sa taliwala sa tanaman ang kahoy sa kinabuhi ug ang kahoy sa kahibalo sa maayo ug sa daotan. Ug dihay usa ka suba nga midagayday gikan sa Eden, ang usa ka suba aron sa pagpatubig sa tanaman, ug gikan didto nabahin kini ug nahimong upat ka suba. Ang ngalan sa usa Pison. Kini mao ang naglibot sa tibuok nga yuta sa Habila diin adunay bulawan, ug ang bulawan niadtong yutaa maayo; didto usab may bedelio ug bato nga onyx. Ug ang ngalan sa ikaduha nga suba Gihon. Kini mao ang naglibot sa tibuok nga yuta sa Cus. Ug ang ngalan sa ikatulo nga suba Hidekel. Kini midagayday sa silangan sa Asiria. Ug ang ikaupat nga suba mao ang Eufrates. Gikuha sa Ginoong Dios ang tawo ug gibutang sa tanaman sa Eden aron mag-atiman ug magbantay niini. Ug ang Ginoong Dios nagsugo sa tawo, nga nag-ingon, “Makakaon ikaw gikan sa tanan nga kahoy sa tanaman, apan sa kahoy sa kahibalo sa maayo ug sa daotan, ayaw pagkaon niini kay sa adlaw nga mokaon ikaw niini, mamatay ka gayod.” Ug miingon ang Ginoong Dios, “Dili maayo nga ang tawo mag-inusara; buhatan nako siya ug kaabag nga angay kaniya.” Ug giumol sa Ginoong Dios gikan sa yuta ang tanang mga mananap sa kapatagan ug ang tanan nga langgam sa kalangitan, ug gidala niya sila ngadto sa tawo aron makita niya kon unsay ingalan niya kanila. Ug ang tanan nga gingalan sa tawo sa mga mananap nga buhi, mao na ang ngalan niini. Gihatagan sa tawo ug mga ngalan ang tanan nga kahayopan ug ang mga langgam sa kalangitan ug ang tanan nga mga mananap sa kapatagan apan alang sa tawo walay nakaplagan nga katabang nga angay kaniya. Ug gipahinanok sa Ginoong Dios ang tawo ug samtang natulog siya, ang Dios mikuha ug usa sa mga gusok niya ug gitakpan niya ang unod sa dapit niini. Ug ang gusok nga gikuha sa Ginoong Dios gikan sa tawo gibuhat niya nga usa ka babaye, ug iyang gidala siya ngadto sa lalaki. Ug ang tawo miingon, “Ania ra gayod ang bukog sa akong mga bukog, ug unod sa akong unod, siya nganlan nga Babaye, kay gikuha siya gikan sa Lalaki.” Tungod niini, ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan, ug motipon siya sa iyang asawa, ug sila mahimong usa ka unod. Ug silang duha hubo, ang tawo ug ang iyang asawa, ug sila wala maulaw. Karon, ang bitin labawng malinglahon kay sa tanang ihalas nga mananap nga gibuhat sa Ginoong Dios. Ug miingon siya sa babaye, “Nag-ingon ba ang Dios, ‘Dili kamo makakaon gikan sa bisan unsa nga kahoy sa tanaman’?” Ug ang babaye mitubag sa bitin, “Makakaon kami sa bunga sa mga kahoy sa tanaman, apan miingon ang Dios, ‘Ayaw kamo pagkaon sa bunga sa kahoy nga anaa sa taliwala sa tanaman o bisan sa paghikap niana, aron dili kamo mamatay.’ ” Ug ang bitin miingon sa babaye, “Dili kamo mamatay. Kay nasayod ang Dios nga sa dihang kamo mokaon niini mabuka ang inyong mga mata ug mahimo kamo nga sama sa Dios, mahibalo sa maayo ug sa daotan.” Ug sa dihang nakita sa babaye nga ang kahoy maayong kaonon ug nga kini makalipay sa mga mata ug nga ang kahoy angay nga tinguhaon aron mahimong maalamon, mikuha siya sa bunga niini ug mikaon. Ug gihatagan niya ang iyang bana nga uban kaniya ug mikaon siya. Unya nabuka ang mga mata nilang duha, ug sila nakaamgo nga sila hubo, busa nagtahi sila ug mga dahon sa igera ug gihimo nilang mga tapis alang sa ilang kaugalingon. Ug nadungog nila ang kasikas sa Ginoong Dios nga naglakaw didto sa tanaman sa pagkakilomkilom. Ug mitago ang tawo ug ang iyang asawa didto sa taliwala sa mga kakahoyan sa tanaman. Apan ang Ginoong Dios mitawag sa tawo ug miingon kaniya, “Hain ka?” Ug mitubag siya, “Nadungog nako ang imong kasikas diha sa tanaman, ug nahadlok ako kay hubo man ako, busa mitago ako.” Ug miingon siya, “Kinsa ba ang nag-ingon kanimo nga hubo ikaw? Mikaon ba ikaw gikan sa kahoy nga gidili nako kanimo sa pagkaon?” Ug ang tawo miingon, “Ang babaye nga gihatag nimo kanako aron akong ikauban, siya ang naghatag kanako sa bunga sa kahoy, ug mikaon ako.” Ug ang Ginoong Dios miingon sa babaye, “Unsa man kining imong gibuhat?” Ug ang babaye miingon, “Ang bitin milingla kanako, ug mikaon ako.” Ug ang Ginoong Dios miingon sa bitin, “Tungod kay ikaw nagbuhat niini, tinunglo ikaw labaw sa tanan nga mga kahayopan ug labaw sa tanan nga ihalas nga mga mananap; pinaagi sa imong tiyan magkamang ikaw, ug magkaon ikaw ug abog sa tanan nga mga adlaw sa imong kinabuhi. Ug ibutang nako ang panag-away tali kanimo ug sa babaye ug tali sa imong kaliwat ug sa iyang kaliwat; siya magsamad sa imong ulo, ug ikaw magsamad sa iyang tikod.” Ngadto sa babaye miingon siya, “Padaghanon nako pag-ayo ang kasakit sa imong pagpanamkon ug sa kasakit ikaw magpahimugso ug mga anak, apan mangandoy gihapon ikaw sa imong bana ug siya magbuot kanimo.” Ug miingon siya kang Adan, “Tungod kay namati man ikaw sa tingog sa imong asawa ug mikaon sa bunga sa kahoy nga niini ako nagsugo kanimo, ‘Ayaw pagkaon niini,’ tinunglo ang yuta tungod kanimo. Pinaagi sa pagbudlay makakaon ikaw gikan niini sa tanang mga adlaw sa imong kinabuhi. Kini magpaturok usab kanimo ug mga tunokong sampinit ug mga sagbot ug magkaon ikaw sa mga tanom sa kapatagan. Pinaagi sa singot sa imong nawong makakaon ikaw sa pan hangtod nga mobalik ikaw sa yuta tungod kay ikaw gikuha gikan niini; ikaw abog ug sa abog ikaw mobalik.” Ug ginganlan sa tawo ug Eva ang iyang asawa tungod kay siya mao ang inahan sa tanan nga buhi. Ug ang Ginoong Dios nagbuhat ug mga bisti nga panit alang kang Adan ug sa iyang asawa ug iyang gibistihan sila. Ug ang Ginoong Dios miingon, “Tan-awa, ang tawo nahimo nga sama sa usa kanato, nahibalo sa maayo ug sa daotan. Ug karon tingali unya ug mokab-ot siya ug mokuha usab gikan sa kahoy sa kinabuhi ug mokaon, ug mabuhi hangtod sa kahangtoran.” Tungod niini ang Ginoong Dios mihingilin kaniya gikan sa tanaman sa Eden aron sa pag-uma sa yuta diin siya gikuha. Busa gipapahawa niya ang tawo, ug didto sa silangang dapit sa tanaman sa Eden gibutang niya ang mga kerubin ug ang nagsiga nga espada nga nagtuyok aron pagbantay sa dalan ngadto sa kahoy sa kinabuhi. Ug si Adan nakighilawas kang Eva nga iyang asawa ug kini nanamkon, unya nanganak kang Cain ug miingon, “Nanganak ako ug usa ka lalaki tungod sa tabang sa Ginoo.” Ug nanganak usab siya sa igsoon niini nga si Abel. Ug si Abel tigbantay sa mga karnero samtang si Cain tig-ugmad sa yuta. Ug sa paglabay sa panahon, nahitabo nga si Cain nagdala ngadto sa Ginoo sa iyang halad gikan sa mga abot sa yuta. Ug si Abel nagdala usab sa mga kamagulangan sa iyang mga karnero ug sa mga tambok nga bahin niini ug gitagad sa Ginoo si Abel ug ang iyang halad. Apan kang Cain ug sa iyang halad, wala siya magtagad. Busa nasuko pag-ayo si Cain, ug nagmug-ot ang iyang dagway. Ug ang Ginoo miingon kang Cain, “Nganong nasuko ka man, ug nganong nagmug-ot man ang imong dagway? Kon maayo ang imong gibuhat, dili ba dawaton man kini? Ug kon ikaw wala magbuhat sa maayo, ang sala naghupo diha sa ganghaan ug ang tuyo niini mao ikaw, apan ikaw kinahanglan nga mobuntog niini.” Ug si Cain misulti kang Abel nga iyang igsoon, “Mangadto kita sa patag.” Ug sa didto na sila sa patag, si Cain mihasmag batok kang Abel nga iyang igsoon, ug gipatay niya siya. Ug ang Ginoo miingon kang Cain, “Hain si Abel nga imong igsoon?” Ug siya mitubag, “Wala ako mahibalo! Tigbantay ba god ako sa akong igsoon?” Ug ang Ginoo miingon, “Unsa man ang imong gibuhat? Ang tingog sa dugo sa imong igsoon nagtuaw kanako gikan sa yuta. Ug karon tinunglo ikaw gikan sa yuta nga mibuka sa iyang baba sa pagdawat sa dugo sa imong igsoon gikan sa imong kamot. Sa dihang mag-ugmad ikaw sa yuta, dili na kini maghatag kanimo sa iyang kusog. Maglatagaw ug magtagotago ikaw sa kalibotan.” Ug si Cain miingon sa Ginoo, “Ang akong silot dako pa kay sa akong maantos. Giabog nimo ako niining adlawa gikan niining yutaa, ug ako matago gikan sa imong atubangan, maglatagaw ug magtagotago ako sa kalibotan ug mahitabo nga si bisan kinsa nga makakita kanako, mopatay kanako.” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Dili kana mahitabo! Si bisan kinsa nga mopatay kang Cain panimaslan ug pito ka pilo.” Ug gibutangan sa Ginoo ug patik si Cain aron siya dili patyon ni bisan kinsa nga makakita kaniya. Ug mipahawa si Cain sa atubangan sa Ginoo, ug mipuyo sa yuta sa Nod, sa silangan sa Eden. Ug nakighilawas si Cain sa iyang asawa, ug siya nagsamkon ug nanganak kang Enoc ug nagtukod siya ug usa ka lungsod ug ginganlan niya sama sa ngalan sa iyang anak nga si Enoc. Ug kang Enoc natawo si Irad, ug si Irad mao ang amahan ni Mehujael, ug si Mehujael mao ang amahan ni Methusael, ug si Methusael mao ang amahan ni Lamec. Ug si Lamec nangasawa ug duha ka buok, ang ngalan sa usa mao si Ada ug ang ngalan sa usa si Zilla. Ug si Ada nanganak kang Jabal, ang amahan sa mga nagpuyo sa mga tolda ug may mga kahayopan. Ug ang ngalan sa iyang igsoon mao si Jubal, ang amahan sa tanan nga mga tig-alpa ug sa mga tigplawta. Ug si Zilla usab nanganak kang Tubal-Cain nga tighimo sa tanang galamiton nga bronsi ug puthaw, ug ang igsoon nga babaye ni Tubal-Cain mao si Naama. Ug si Lamec miingon sa iyang mga asawa, “Ada ug Zilla, pamati kamo sa akong tingog, kamong mga asawa ni Lamec, pamatia ninyo ang akong isulti kaninyo; kay gipatay nako ang usa ka tawo tungod sa iyang pagsamad kanako, usa ka batan-on tungod sa iyang pagbun-og kanako. Kon si Cain ipanimalos ug pito ka pilo, si Lamec 77 ka pilo.” Ug si Adan nakighilawas pag-usab sa iyang asawa ug siya nanganak ug usa ka batang lalaki ug gitawag niya ang iyang ngalan nga Seth, kay miingon siya, “Ang Dios mihatag kanako ug usa ka kaliwat nga puli kang Abel nga gipatay ni Cain.” Ug kang Seth usab natawo ang usa ka anak nga lalaki ug gitawag niya ang iyang ngalan nga Enos. Unya ang mga tawo nagsugod sa pagtawag sa ngalan sa Ginoo. Mao kini ang talaan sa mga kaliwat ni Adan. Sa diha nga gibuhat sa Dios ang tawo, gibuhat niya siya sumala sa dagway sa Dios. Lalaki ug babaye gibuhat niya sila, ug gipanalanginan niya sila ug ginganlan sila nga “Tawo” sa dihang gibuhat sila. Ug si Adan nagpanuigon ug 130 ka tuig sa dihang nahimo siyang amahan sa usa ka anak nga lalaki nga liwat kaniya, sumala sa iyang dagway, ug ginganlan niya siya ug Seth. Human maanak kaniya si Seth, si Adan nabuhi pa ug laing 800 ka tuig ug may mga anak pa gayod siya nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Adan 930 ka tuig, ug siya namatay. Sa dihang si Seth nagpanuigon ug 105, siya nahimong amahan ni Enos. Human maanak kaniya si Enos, si Seth nabuhi pa ug laing 807 ka tuig ug may mga anak pa gayod siya nga lalaki ug babaye. Ang tanan nga mga adlaw sa kinabuhi ni Seth 912 ka tuig, ug siya namatay. Sa dihang si Enos nagpanuigon ug 90, siya nahimong amahan ni Kenan. Human maanak kaniya si Kenan, si Enos nabuhi pa ug laing 815 ka tuig ug may mga anak pa gayod nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Enos 905, ug siya namatay. Sa dihang si Kenan nagpanuigon ug 70, siya nahimong amahan ni Mahalaleel. Human maanak kaniya si Mahalaleel, si Kenan nabuhi pa ug laing 840 ka tuig ug may mga anak pa gayod nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Kenan 910 ka tuig, ug siya namatay. Sa dihang si Mahalaleel nagpanuigon ug 65, siya nahimong amahan ni Jared. Ug human maanak kaniya si Jared, si Mahalaleel nabuhi pa ug laing 830 ka tuig ug may mga anak pa gayod nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Mahalaleel 895 ka tuig, ug siya namatay. Sa dihang si Jared nagpanuigon ug 162, siya nahimong amahan ni Enoc. Human maanak kaniya si Enoc, si Jared nabuhi pa ug laing 800 ka tuig ug may mga anak pa gayod nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Jared 962 ka tuig, ug siya namatay. Sa dihang si Enoc nagpanuigon ug 65, siya nahimong amahan ni Metusela. Human maanak kaniya si Metusela, si Enoc nagkinabuhi uban sa Dios sulod sa 300 ka tuig ug may mga anak pa gayod nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Enoc 365 ka tuig. Si Enoc nagkinabuhi uban sa Dios, ug nahanaw siya kay gikuha siya sa Dios. Sa dihang si Metusela nagpanuigon ug 187, siya nahimong amahan ni Lamec. Human maanak kaniya si Lamec, si Metusela nabuhi pa ug laing 782 ka tuig, ug may mga anak pa gayod nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Metusela 969 ka tuig, ug siya namatay. Sa dihang si Lamec napanuigon ug 182 ka tuig, siya nahimong amahan sa usa ka batang lalaki, ug ginganlan niya siya ug Noe, nga nag-ingon, “Gikan sa yuta nga gitunglo sa Ginoo, kining bataa maoy magdala kanato ug pahulay gikan sa atong buluhaton ug gikan sa pagpangabudlay sa atong mga kamot.” Human maanak kaniya si Noe, si Lamec nabuhi pa ug laing 595 ka tuig ug may mga anak pa gayod nga lalaki ug babaye. Busa ang tanang mga adlaw ni Lamec 777 ka tuig ug siya namatay. Human nga si Noe nagpanuigon ug lima ka gatos, siya nahimong amahan nila ni Sem, Ham ug Japhet. Sa dihang misugod sa pagdaghan ang mga tawo sa ibabaw sa yuta ug may nangatawo kanila nga mga anak nga babaye, ang mga anak nga lalaki sa Dios nakakita nga ang mga anak nga babaye sa mga tawo maanyag ug nangasawa sila sumala sa ilang napili. Ug ang Ginoo miingon, “Ang akong espiritu dili angay nga magpabilin uban sa tawo hangtod sa kahangtoran, kay siya unod apan ang iyang mga adlaw mahimo nga 120 ka tuig.” Niadtong mga adlawa ang mga Nefilim diha sa yuta, ug bisan sa panahon human niini, sa dihang ang mga lalaking anak sa Dios misulod ngadto sa mga babayeng anak sa mga tawo, ug sila nanganak alang kanila. Kini mao ang kusgan nga mga tawo sa karaang panahon, ang mga tawo nga bantogan. Nakita sa Ginoo nga dako ang pagkadaotan sa tawo sa ibabaw sa yuta ug nga ang tanang anaa sa mga hunahuna sa iyang kasingkasing kanunay lamang nga daotan. Ug ang Ginoo nagbasol nga gibuhat niya ang tawo sa yuta ug kini nakapasubo sa iyang kasingkasing. Ug miingon ang Ginoo, “Akong laglagon gikan sa nawong sa yuta ang tawo nga akong gibuhat, tawo ug mananap ug ang mga nagkamang sa yuta ug mga langgam sa kalangitan kay nagbasol ako nga gibuhat ko sila.” Apan si Noe nakapahimuot sa mga mata sa Ginoo. Kini mao ang mga kaliwat ni Noe. Si Noe usa ka tawo nga matarong ug dili masaway sa iyang panahon. Si Noe nagkinabuhi uban sa Dios. Ug si Noe may tulo ka anak nga lalaki: si Sem, si Ham ug si Japhet. Ug ang kalibotan nahimong daotan, nagkadunot sa atubangan sa Dios ug ang yuta napuno sa kabangis. Ug nakita sa Dios nga ang kalibotan nahimong daotan, nagkadunot kini kay ang tanang tawo daotan man sa ilang pamaagi diha sa kalibotan. Ug ang Dios miingon kang Noe, “Nakahukom na ako sa pagtapos sa tanan nga unod kay ang yuta napuno sa kadaotan tungod kanila, busa laglagon nako sila uban sa kalibotan. Pagbuhat ug usa ka arka gikan sa kahoy nga sipre ug mga lawak sa sulod sa arka ug buliti ug aspalto ang sulod ug gawas niini. Ug buhata kini sa ingon niini nga paagi: ang gitas-on sa arka 300 ka maniko, ang iyang gilapdon 50 ka maniko, ug ang iyang gihabogon 30 ka maniko. Pagbuhat ug atop sa arka, ug palabwa kini ug usa ka maniko diha sa ibabaw ug himoa diha sa kilid ang pultahan sa arka, ug himoa kini nga may ubos, ikaduha ug ikatulo nga andana. Ug tan-awa, ako magdala ug baha sa mga tubig nganha sa yuta aron sa paglaglag sa tanang unod nga may kinabuhi ubos sa langit, ang tanan nga anaa sa yuta mangamatay. Apan buhaton nako ang akong kasabotan uban kanimo ug mosulod ikaw sa arka, ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki, ug ang imong asawa ug ang mga asawa sa imong mga anak nga uban kanimo. Ug gikan sa tanang buhing butang sa tanan nga unod, duha sa matag matang, sila ipasulod nimo sa arka aron mabuhi uban kanimo. Kinahanglan nga sila laki ug baye. Sa matag matang sa langgam ug sa matag matang sa mga hayop ug tanang mga butang nga nagkamang sa yuta sumala sa ilang matang, duha sa matag matang, sila mosulod uban kanimo aron mabuhi sila. Ug pagdala usab uban kanimo sa tanan nga pagkaon nga kaonon ug tigoma kini. Ug kini mahimo nga pagkaon alang kanimo ug alang kanila.” Ug kini gibuhat ni Noe, gibuhat niya ang tanan nga gisugo sa Dios kaniya. Unya ang Ginoo miingon kang Noe, “Sulod ngadto sa arka, ikaw ug ang tibuok nimong banay kay nakita nako nga ikaw matarong sa akong atubangan niining maong kaliwatan. Pagdala ug pito ka parisan sa tanang hinlo nga mananap, ang laki ug ang baye, apan sa mga mananap nga hugaw, usa ka paris lamang, laki ug baye. Pagdala usab ug pito ka parisan sa mga langgam sa kalangitan, laki ug baye aron sa pagpasanay sa ilang matang sa tibuok kalibotan. Kay pito ka adlaw gikan karon, paulanan nako ang yuta sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug puohon nako gikan sa nawong sa yuta ang tanan nakong gibuhat nga may kinabuhi.” Ug gibuhat ni Noe ang tanan nga gisugo sa Ginoo kaniya. Si Noe nagpanuigon ug unom ka gatos sa pag-abot sa lunop sa mga tubig sa ibabaw sa yuta. Ug si Noe ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang iyang asawa ug ang mga asawa sa iyang mga anak nga uban kaniya misulod sa arka aron paglingkawas gikan sa mga tubig sa lunop. Sa mga mananap nga hinlo ug sa mga mananap nga dili hinlo ug sa mga langgam, ug sa tanan nga nagkamang sa yuta, sa tinagurha, sila nanulod ngadto sa arka ni Noe, laki ug baye, sumala sa sugo sa Dios kang Noe. Ug unya tapos sa pito ka adlaw, ang mga tubig sa lunop misanap sa ibabaw sa yuta. Sa ikaunom ka gatos nga tuig sa kinabuhi ni Noe, sa ikaduha nga bulan, sa ikanapulo ug pito nga adlaw sa bulan, niadto gayong adlawa mibuswak ang tanang tinubdan sa dako nga kahiladman ug ang mga tamboanan sa kalangitan nangaabli. Ug dihay ulan sa ibabaw sa yuta sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Niadto gayong adlawa si Noe ug ang iyang mga anak, si Sem, si Ham, ug si Japhet, ug ang asawa ni Noe ug ang tulo ka asawa sa iyang mga anak, misulod uban kanila sa arka, sila ug ang tanan nga mga mananap sumala sa ilang matang, ang tanan nga kahayopan sumala sa ilang matang, ug ang tanan nga mga mananap nga nagkamang sa ibabaw sa yuta sumala sa ilang matang, ug ang tanang mga langgam sumala sa ilang matang, ang tanang nagkalainlaing matang sa langgam. Misulod sila ngadto sa arka uban ni Noe sa tinagurha, ang tanan nga unod nga may kinabuhi. Ug ang mga nanulod, ang laki ug baye sa tanan nga unod, nanulod sumala sa sugo sa Dios kaniya, ug gitak-opan siya sa Ginoo didto sa sulod. Nagpadayon ang lunop sulod sa 40 ka adlaw sa ibabaw sa yuta ug mitubo pag-ayo ang mga tubig ug mipalutaw sa arka gikan sa ibabaw sa yuta. Milunop ang mga tubig ug mitubo pag-ayo sa ibabaw sa yuta ug ang arka naglutawlutaw sa ibabaw sa katubigan. Ug milunop pag-ayo ang mga tubig sa ibabaw sa yuta, ug gilapawan ang tanang mga habog nga bukid sa ubos sa kalangitan. Ug ang tubig milapaw sa mga bukid, milapaw kanila ug napulo ug lima ka maniko ang giladmon. Ug nangamatay ang tanang unod nga naglihok sa ibabaw sa yuta, mga langgam, mga kahayopan, o mga ihalas nga mananap, tanang mga mananap nga anaa ibabaw sa yuta ug ang tanang mga tawo. Ang tanan nga may kinabuhi, ang tanan nga diha sa uga nga yuta, nangamatay. Iyang gilaglag ang tanang butang nga may kinabuhi diha sa nawong sa yuta, tawo ug ang kahayopan ug mga nagkamang sa yuta ug mga langgam sa kalangitan, nangalaglag sila gikan sa yuta ug ang nahibilin mao na lamang si Noe ug sila nga uban kaniya didto sa arka. Ug ang mga tubig milunop sa ibabaw sa yuta sulod sa 150 ka adlaw. Apan ang Dios nahinumdom kang Noe ug sa tanan nga mga mananap ug sa tanang kahayopan nga uban kaniya didto sa arka. Ug gipahuros sa Dios ang usa ka hangin sa ibabaw sa kalibotan, ug mianam paghubas ang tubig. Ang mga tinubdan sa kahiladman ug ang mga tamboanan sa langit natakpan, ug ang ulan sa langit mituang. Ug ang mga tubig nagpadayon sa pagkunhod gikan sa yuta. Human sa 150 ka adlaw ang tubig mihubas. Sa ikapito nga bulan, sa ikanapulo ug pito nga adlaw sa bulan, ang arka nasangad dapit sa kabukiran sa Ararat. Ug ang mga tubig nagpadayon sa paghubas hangtod sa ikanapulo nga bulan. Sa ikanapulo nga bulan, sa unang adlaw sa bulan, nakita na ang mga tumoy sa mga bukid. Human sa 40 ka adlaw giablihan ni Noe ang tamboanan sa arka nga iyang gihimo. Ug nagsugo siya ug usa ka uwak ug kini migikan ug naglibotlibot paglupad, hangtod nga ang tubig mihubas sa ibabaw sa yuta. Unya nagsugo siya ug usa ka salampati gikan kaniya, aron magtan-aw kon ang tubig mihubas na ba gikan sa ibabaw sa yuta. Apan ang salampati wala makakita ug kabatogan sa iyang mga tiil ug siya mibalik kang Noe ngadto sa arka, kay ang mga tubig diha pa sa ibabaw sa tibuok nga yuta ug iya kining gikab-ot ug gidakop ug gipasulod niya kini sa arka. Ug mihulat siya ug lain pang pito ka adlaw ug unya gipagula niya pag-usab ang salampati gikan sa arka. Ug ang salampati mibalik kaniya sa pagkilomkilom, ug tan-awa, nagtangag kini ug usa ka dahon sa olibo nga bag-ong gikutlo. Busa si Noe nahibalo nga ang mga tubig mihubas na sa ibabaw sa yuta. Ug mihulat pa gayod siya ug laing pito ka adlaw ug unya gisugo niya ang salampati ug kini wala na mobalik kaniya. Sa ika-601 nga tuig, sa unang bulan, sa unang adlaw sa bulan, ang lunop nawala gikan sa yuta ug gikuha ni Noe ang atop sa arka, ug siya mitan-aw ug nakita nga ang yuta nagkauga na. Ug sa ikaduhang bulan, sa ika-27 nga adlaw sa bulan nauga na gayod ang yuta. Ug ang Dios misulti kang Noe nga nag-ingon, “Gawas gikan sa arka, ikaw ug ang imong asawa ug ang imong mga anak nga lalaki ug ang mga asawa sa imong mga anak nga kuyog kanimo. Ug ipagula uban kanimo ang tanang buhing binuhat uban kanimo, ang tanan nga unod, ang mga langgam ug ang kahayopan ug ang tanan nga nagkamang sa ibabaw sa yuta aron sila mosanay diha sa yuta ug magmabungahon ug modaghan sila sa ibabaw sa yuta.” Ug migawas si Noe ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang iyang asawa ug ang mga asawa sa iyang mga anak nga uban kaniya. Ang tanan nga mga mananap ug ang tanan nga mga nagkamang ug ang tanan nga mga langgam, ang tanan nga naglihok sa ibabaw sa yuta, sumala sa ilang matang, nanggawas sa arka. Unya si Noe nagbuhat ug usa ka halaran alang sa Ginoo, ug nagkuha siya gikan sa tanan nga mananap nga hinlo ug sa tanan nga langgam nga hinlo ug naghalad siya ug mga halad nga sunogon didto sa halaran. Sa diha nga ang Ginoo nakapanimaho sa kahumot, ang Ginoo miingon diha sa iyang kasingkasing, “Dili na nako tunglohon pag-usab ang yuta tungod sa tawo, kay ang tuyo sa kasingkasing sa tawo daotan sukad sa iyang pagkabata, ug dili na nako laglagon pag-usab ang tanang butang nga buhi sama sa akong gihimo. Samtang magpabilin pa ang yuta, ang pagtanom ug ang pag-ani, ang kabugnaw ug ang kainit, ang ting-init ug ang tingtugnaw, ang kabuntagon ug ang kagabhion dili moundang.” Ug gipanalanginan sa Dios si Noe ug ang iyang mga anak, ug miingon kanila, “Sanay kamo ug panaghan, ug pun-a ninyo ang yuta. Ang kahadlok ug ang kalisang kaninyo maanaa sa tanang mananap sa yuta ug sa tanan nga langgam sa kalangitan, sa tanan nga nagkamang sa yuta ug sa tanan nga mga isda sa dagat. Nganha sa inyong kamot gitugyan sila. Ang tanang butang nga naglihok ug buhi mahimong pagkaon alang kaninyo, ug ingon nga gihatag nako kaninyo ang mga lunhawng tanom, gihatag nako kaninyo ang tanan. Apan lamang, ayaw ninyo kaona ang unod uban ang kinabuhi niini, nga mao ang dugo. Kay ang dugo nga inyong kinabuhi paninglon gayod nako sa tanang mananap paninglon nako kini ug sa tawo. Sa matag igsoon sa tawo paninglon nako ang kinabuhi sa tawo. Si bisan kinsa nga magpaagas ug dugo sa tawo, pinaagi sa tawo ang iyang dugo paagason, kay gibuhat sa Dios ang tawo sama sa iyang dagway. Pagmabungahon ug panaghan kamo, sanay kamo pag-ayo sa ibabaw sa yuta ug panaghan kamo diha niini.” Unya ang Dios miingon kang Noe ug sa iyang mga anak nga uban kaniya, “Ug tan-awa, ako maghimo sa akong kasabotan uban kaninyo ug sa inyong kaliwatan sunod kaninyo, ug uban sa tanan nga binuhat nga buhi nga anaa uban kaninyo, ang mga langgam, ang mga kahayopan ug ang tanang mananap sa yuta nga anaa uban kaninyo, lakip ang tanan gayod nga migawas sa arka. Ug lig-onon nako ang akong kasabotan uban kaninyo, nga dili na puohon pag-usab ang tanan nga unod pinaagi sa mga tubig sa lunop, ug wala na gayoy lunop nga maglaglag sa yuta.” Ug miingon ang Dios, “Kini mao ang timaan sa kasabotan nga akong gihimo tali kanako ug kaninyo ug sa tanan nga binuhat nga buhi nga anaa uban kaninyo, alang sa mga kaliwatan nga umaabot. Ang akong bangaw ibutang nako diha sa panganod, ug mahimo kini nga usa ka timaan sa kasabotan tali kanako ug sa yuta. Ug sa dihang magpadala ako ug dag-om sa ibabaw sa yuta, ug ang bangaw makita sa panganod, hinumdoman nako ang akong kasabotan, tali kanako ug kaninyo ug sa tanan nga binuhat nga buhi, sa tanang matang sa unod, ang mga tubig dili na gayod mahimong lunop aron laglagon ang tanan nga unod. Sa diha nga ang bangaw anaa sa panganod, tan-awon nako kini aron hinumdoman nako ang kasabotan nga dayon tali sa Dios ug sa tanang binuhat nga buhi, sa tanang matang sa unod nga anaa ibabaw sa yuta.” Busa ang Dios miingon kang Noe, “Kini mao ang timaan sa kasabotan nga akong gihimo tali kanako ug sa tanang unod nga anaa ibabaw sa yuta.” Ang mga anak nga lalaki ni Noe nga nanggawas gikan sa arka mao sila si Sem, si Ham, ug si Japhet. Si Ham mao ang amahan ni Canaan. Kining tulo mao ang mga anak nga lalaki ni Noe ug gikan kanila napuno ang tibuok nga yuta. Ug si Noe nga usa ka mag-uuma, maoy unang nagtanom ug parasan, ug miinom siya sa bino ug nahubog siya, ug mihigda nga hubo sulod sa iyang tolda. Ug si Ham nga amahan ni Canaan nakakita sa pagkahubo sa iyang amahan, ug siya misugilon sa iyang duha ka igsoon nga didto sa gawas. Unya si Sem ug si Jafet mikuha ug usa ka bisti, ug kini gibutang nila sa ibabaw sa ilang mga abaga ug naglakaw nga nagtalikod, ug gitabonan nila ang pagkahubo sa ilang amahan ug gilingiw nila ang ilang mga nawong ug wala sila makakita sa pagkahubo sa ilang amahan. Sa dihang nakamata si Noe gikan sa iyang pagkahubog, ug sa pagkahibalo niya sa gibuhat kaniya sa iyang anak nga kamanghoran, siya miingon, “Tinunglo si Canaan, mahimo siyang ulipon sa mga ulipon ngadto sa iyang mga igsoon.” Ug miingon usab siya, “Panalanginan sa Ginoo nga akong Dios si Sem, ug si Canaan mahimong iyang ulipon. Padaghanon sa Dios si Jafet ug magpuyo siya sa mga tolda ni Sem, ug si Canaan mahimong iyang ulipon.” Human sa lunop si Noe nabuhi pa ug 350 ka tuig. Ang tanan nga mga adlaw ni Noe 950 ka tuig, ug siya namatay. Kini mao ang mga kaliwat sa mga anak ni Noe nga si Sem, si Ham, ug si Japhet ug kanila nangatawo ang mga anak nga lalaki human sa lunop. Ang mga anak nga lalaki ni Jafet: si Gomer, si Magog, si Madai, si Javan, si Tubal, si Mesec ug si Tiras. Ang mga anak nga lalaki ni Gomer: si Askenas, si Rifat, ug si Togarma. Ang mga anak nga lalaki ni Javan: si Eliseo, si Tarsis, si Kitim, ug si Dodanim. Gikan kanila misanay ang mga katawhan sa mga kabaybayonan. Kini sila mao ang mga kaliwat ni Jafet nga nagpuyo sa ilang kayutaan; ang matag usa adunay ilang pinulongan, sumala sa ilang mga panimalay diha sa ilang mga nasod. Ang mga anak nga lalaki ni Ham: si Cus, si Ehipto, si Put ug si Canaan. Ang mga anak nga lalaki ni Cus: si Seba, si Habila, si Sabta, si Raama ug si Sabteca. Ang mga anak nga lalaki ni Raama: si Seba ug si Dedan. Si Cus nahimong amahan ni Nimrod nga unang nahimo nga gamhanan sa yuta. Siya mao ang bantogan nga mangangayam sa atubangan sa Ginoo nga tungod niana kini giingon, “Sama kang Nimrod nga bantogang mangangayam sa atubangan sa Ginoo.” Ang sinugdan sa iyang gingharian mao ang Babel ug ang Erec ug ang Acad, ang tanan anaa sa yuta sa Sinar. Gikan niadtong yutaa miadto siya sa Asiria ug nagtukod sa Ninibe, sa Rehobot-Ir, sa Cala ug sa Resen sa taliwala sa Ninibe ug sa Cala, ang dakong siyudad. Si Ehipto nahimong amahan sa mga Kaudihanon, Anamihanon, Lehabihanon, Naftuhanon, Patrusihanon, Casluhanon ug Patrusihanon, Casluhanon nga mao ang kagikan sa mga Filistihanon ug sa Cafturihanon. Si Canaan nahimong amahan ni Sidon nga iyang kamagulangan ug ni Het, ug sa mga Jebusihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Gergasihanon, ug sa mga Hibihanon, sa mga Arkihanon, sa mga Sinihanon, sa mga Arvadhanon, sa mga Zemarihanon, sa mga Hamatihanon. Ug unya nagbulagbulag sa layo ang mga kabanayan sa mga Canaanhon. Ug ang kayutaan sa mga Canaanhon nagsukad sa Sidon, padulong sa Gerar, ngadto sa Gaza, ngadto sa Sodoma, sa Gomora, sa Adma, ug sa Zeboim, hangtod sa Lasa. Mao kini sila ang mga kaliwat ni Ham, sumala sa ilang mga kabanayan, sa ilang mga pinulongan, sa ilang mga yuta ug sa ilang mga nasod. Ngadto usab kang Sem, ang amahan sa tanang mga anak ni Eber ug magulang ni Jafet, may mga nangatawo usab nga mga anak. Ang mga anak nga lalaki ni Sem: si Elam, si Asur, si Arpacsad, si Lud ug si Aram. Ang mga anak nga lalaki ni Aram: si Uz, si Hul, si Geter, si Mas. Si Arpacsad nahimong amahan ni Sela, ug si Sela nahimong amahan ni Eber. Ngadto kang Eber nangatawo ang duha ka anak nga lalaki, ang ngalan sa usa mao si Peleg kay sa iyang panahon nabahinbahin ang yuta, ug ang ngalan sa iyang igsoon mao si Joctan. Si Joctan nahimong amahan ni Almodad, ni Selep, ni Hazarmabet, ni Jera, ni Hadoram, ni Uzal, ni Dicla, ni Obal, ni Abimael, ni Sheba, ni Ofir, ni Habila ug ni Jobab. Kining tanan mao ang mga anak nga lalaki ni Joctan. Ang kayutaan nga ilang gipuy-an nagsukad sa Mesa paingon sa Separ, ngadto sa bukid sa silangan. Kini sila mao ang mga kaliwat ni Sem sumala sa ilang kabanayan, sa ilang mga pinulongan, diha sa ilang mga yuta ug sa ilang mga nasod. Kini sila mao ang mga kabanayan sa mga anak nga lalaki ni Noe sumala sa ilang mga kaliwatan, sa ilang mga nasod ug gikan kanila ang mga nasod mikaylap dinhi sa yuta human sa lunop. Niadtong panahona ang tibuok nga yuta may usa lamang ka pinulongan, ug naggamit ug samang mga pulong. Ug nahitabo nga sa dihang mipanaw sila gikan sa silangan, nakakaplag sila ug usa ka patag sa yuta sa Sinar ug didto mipuyo sila. Ug sila nag-ingon sa usa ug usa, “Dali, maghimo kita ug tisa unya pagbahon nato pag-ayo.” Ug sila may tisa ingon nga bato ug may aspalto aron ibulit. Unya miingon sila, “Dali, magbuhat kita alang kanato ug usa ka siyudad ug usa ka tore nga ang tumoy mosangko sa langit, ug magbuhat kita alang kanato ug usa ka ngalan kay tingali unya ug nagkatibulaag kita sa tibuok kalibotan.” Ug nanaog ang Ginoo aron sa pagtan-aw sa siyudad, ug sa tore nga gitukod sa mga anak sa mga tawo. Ug miingon ang Ginoo, “Tan-awa, sila usa lamang ka katawhan ug may usa lamang ka pinulongan silang tanan, ug kini sinugdanan lamang sa bisan unsa nga ilang buot buhaton, ug wala unyay dili mahimo sa buot nilang buhaton. Dali, manganaog kita ug libogon nato ang ilang mga pinulongan aron sila dili na magkasinabot sa ilang sinultihan ang usa ug usa.” Gikan didto, gipatibulaag sila sa Ginoo ngadto sa layong dapit sa tibuok nga yuta ug gibiyaan nila ang pagtukod sa siyudad. Tungod niini ang ngalan niadtong dapita gitawag ug Babel kay didto gilibog sa Ginoo ang pinulongan sa tibuok nga yuta. Ug gikan didto gipatibulaag sila sa Ginoo ngadto sa tibuok nga yuta. Mao kini ang mga kaliwatan ni Sem. Sa dihang nagpanuigon siya ug 100 ka tuig, si Sem nahimong amahan ni Arpacsad, duha ka tuig human sa lunop. Ug si Sem, human siya mahimong amahan ni Arpacsad, nabuhi pa siya ug laing 500 ka tuig ug may lain pa gayong mga anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Arpacsad nagpanuigon ug 35 ka tuig, nahimo siyang amahan ni Sela. Human maanak kaniya si Sela, si Arpacsad nabuhi pa ug laing 403 ka tuig ug siya may lain pang anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Sela nagpanuigon ug 30, siya nahimong amahan ni Eber. Human maanak kaniya si Eber, si Sela nabuhi pa ug laing 403 ka tuig ug may lain pang mga anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Eber nagpanuigon ug 34 ka tuig, nahimo siyang amahan ni Peleg. Human maanak kaniya si Peleg, si Eber nabuhi pa ug laing 430 ka tuig ug may lain pang mga anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Peleg nagpanuigon ug 30, nahimo siyang amahan ni Reu. Human maanak kaniya si Reu, si Peleg nabuhi pa ug laing 209 ka tuig ug may lain pang mga anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Reu nagpanuigon ug 32, nahimo siyang amahan ni Serug. Human maanak kaniya si Serug, si Reu nabuhi pa ug laing 207 ka tuig ug may lain pang mga anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Serug nagpanuigon ug 30 ka tuig, nahimo siyang amahan ni Nahor. Human maanak kaniya si Nahor, si Serug nabuhi pa ug laing 200 ka tuig sa iyang kinabuhi ug may lain pang mga anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Nahor nagpanuigon ug 29 ka tuig, nahimo siyang amahan ni Tera. Human maanak kaniya si Tera, si Nahor nabuhi pa ug laing 119 ka tuig ug may lain pang mga anak nga lalaki ug babaye. Sa dihang si Tera nagpanuigon ug 70 ka tuig, siya nahimong amahan ni Abram, ni Nahor ug ni Haran. Mao kini ang mga kaliwat ni Tera. Si Tera nahimong amahan ni Abram, ni Nahor ug ni Haran; ug si Haran mao ang amahan ni Lot. Si Haran namatay sa wala pa mamatay ang iyang amahan nga si Tera didto sa yuta nga iyang natawhan, sa Ur sa mga Caldeanhon. Ug nangasawa si Abram ug si Nahor. Ang ngalan sa asawa ni Abram mao si Sarai ug ang ngalan sa asawa ni Nahor mao si Milca, anak ni Haran, ang amahan ni Milca ug ni Isca. Unya si Sarai dili makaanak, busa wala siyay anak. Ug gikuha ni Tera si Abram nga iyang anak ug si Lot nga anak ni Haran, iyang apo, ug si Sarai nga iyang umagad, asawa ni Abram nga iyang anak. Ug nanglakaw sila gikan sa yuta sa Ur sa mga Caldeanhon, aron moadto sa yuta sa Canaan. Apan sa pag-abot nila sa Haran, mipuyo sila didto. Ug ang mga adlaw ni Tera 205 ka tuig, ug namatay si Tera didto sa Haran. Unya ang Ginoo miingon kang Abram, “Lakaw gikan sa imong yuta ug gikan sa imong kadugo ug sa balay sa imong amahan ngadto sa yuta nga akong ipakita kanimo. Ug akong buhaton gikan kanimo ang usa ka dako nga nasod, ug ikaw panalanginan nako ug himoong bantogan ang imong ngalan, aron ikaw mahimo nga usa ka panalangin. Panalanginan nako ang nagpanalangin kanimo ug ang nagtunglo kanimo tunglohon usab nako ug pinaagi kanimo panalanginan ang tanang kabanayan sa yuta.” Busa milakaw si Abram sumala sa gisulti sa Ginoo kaniya ug miuban kaniya si Lot. Si Abram nagpanuigon ug 75 ka tuig sa pagpahawa niya sa Haran. Ug gidala ni Abram si Sarai nga iyang asawa ug si Lot nga anak sa iyang igsoon ug ang tanan nilang kabtangan nga ilang natigom ug ang mga tawo nga ilang natigom sa Haran, ug migikan sila ngadto sa yuta sa Canaan ug miabot sila sa yuta sa Canaan. Ug si Abram milatas niadtong yutaa hangtod sa dapit sa Sekem, hangtod sa dakong kahoy didto sa Moreh. Niadtong panahona ang mga Canaanhon didto sa maong yuta. Unya, ang Ginoo mipakita kang Abram ug miingon kaniya, “Sa imong kaliwat ihatag nako kining yutaa.” Ug nagtukod siya didto ug usa ka halaran alang sa Ginoo nga nagpakita kaniya. Unya mibalhin siya didto sa kabukiran dapit sa silangan sa Betel ug gipabarog niya ang iyang tolda. Dapit sa kasadpan niini mao ang Betel ug ang Ai dapit sa silangan. Ug nagtukod siya didto ug usa ka halaran alang sa Ginoo ug nagtawag sa ngalan sa Ginoo. Ug si Abram mipadayon sa pagpanaw padulong sa Negeb. Unya dihay gutom sa yuta, ug milugsong si Abram ngadto sa Ehipto sa paglangyaw didto, kay dako ang gutom sa yuta. Sa dihang hapit na siya mosulod sa Ehipto, siya miingon kang Sarai nga iyang asawa, “Nasayod ako nga ikaw usa ka babaye nga matahom sud-ongon, busa kon makakita kanimo ang mga Ehiptohanon, sila makaingon, ‘Iya kining asawa,’ ug ako patyon nila ug ikaw tugotan nila nga mabuhi. Busa ingna nga ikaw akong igsoon aron magmaayo sila kanako tungod kanimo, ug maluwas ang akong kinabuhi tungod kanimo.” Sa pagsulod ni Abram sa Ehipto nakita sa mga Ehiptohanon nga ang babaye maanyag kaayo. Ug sa dihang nakita siya sa mga tinugyanan sa Paraon, gidayeg nila siya ngadto sa Paraon. Ug gidala si Sarai ngadto sa balay sa Paraon. Ug tungod kaniya, si Abram gitagad pag-ayo sa Paraon ug siya nakabaton ug mga karnero, mga baka, mga laki nga asno, mga ulipon nga lalaki ug babaye, mga asno nga baye ug mga kamilyo. Apan gisakit sa Ginoo ang Paraon ug ang iyang panimalay pinaagi sa dagkong mga katalagman tungod kang Sarai nga asawa ni Abram. Unya ang Paraon mipatawag kang Abram ug siya miingon kaniya, “Unsa ba kining imong gibuhat kanako? Nganong wala man ikaw motug-an kanako nga siya imong asawa? Nganong miingon man ikaw, ‘Siya akong igsoon,’ tungod niini gikuha nako siya aron akong maasawa? Busa karon, ania ang imong asawa, kuhaa ug lakaw na.” Unya misugo ang Paraon sa iyang mga tawo mahitungod kaniya, ug ilang gihatod siya sa dalan uban ang iyang asawa ug ang tanan nga iyaha. Busa gikan sa Ehipto si Abram miadto sa Negeb, siya ug ang iyang asawa ug ang tanan nga iyaha, ug uban kaniya si Lot. Niadtong panahona si Abram dato kaayo sa kahayopan, sa plata ug sa bulawan. Ug siya mipadayon gikan sa Negeb hangtod sa Betel, didto sa dapit nga unang nahimutangan sa iyang tolda, sa taliwala sa Betel ug sa Ai, sa dapit diin sa una nagbuhat siya ug halaran. Ug didto si Abram nagtawag sa ngalan sa Ginoo. Ug si Lot nga miuban kang Abram, may mga panon usab sa karnero ug baka ug mga tolda. Busa ang yuta dili paigo kanila nga magtipon pagpuyo didto, kay ang ilang mga kabtangan hilabihan ka daghan ug dili mahimo nga sila magtipon pagpuyo. Ug dihay panagbingkil sa mga tigbantay sa kahayopan ni Abram ug sa mga tigbantay sa kahayopan ni Lot. Niadtong panahona, ang mga Canaanhon ug ang mga Perisihanon nagpuyo niadtong yutaa. Unya si Abram miingon kang Lot, “Hinaot unta nga walay panagbingkil tali kanimo ug kanako, sa akong mga tigbantay ug sa imo, kay kita kadugo ra. Dili ba anaa man ang tibuok nga yuta sa atubangan nimo? Naghangyo ako kanimo, bulag gikan kanako. Kon adto ikaw sa wala, ako adto sa tuo, kon ikaw sa tuo, ako sa wala.” Giyahat ni Lot ang iyang mga mata, ug nakita niya nga ang kapatagan sa Jordan daghan ug tubig sama sa tanaman sa Ginoo, sama sa yuta sa Ehipto paingon sa Zoar. Kini sa wala pa laglaga sa Ginoo ang Sodoma ug ang Gomora. Busa gipili ni Lot alang kaniya ang tibuok nga kapatagan sa Jordan, ug mipadulong si Lot sa silangan. Ug sa ingon, nagbulag sila gikan sa usa ug usa. Si Abram mipuyo sa yuta sa Canaan ug si Lot mipuyo didto sa mga siyudad sa kapatagan, ug gibalhin niya ang iyang tolda hangtod sa Sodoma. Niadtong panahona ang mga tawo sa Sodoma daotan ug hilabihan gayod ka makasasala batok sa Ginoo. Unya ang Ginoo misulti kang Abram, human si Lot mibulag kaniya, “Iyahat karon ang imong mga mata, ug tan-awa sukad sa imong nahimutangan ngadto sa amihanan ug ngadto sa habagatan ug ngadto sa silangan ug ngadto sa kasadpan. Kay ang tanang yuta nga imong nakita, ihatag nako kanimo ug sa imong kaliwatan hangtod sa kahangtoran. Buhaton nako ang imong mga kaliwat nga ingon sa abog sa yuta, nga kon adunay tawo nga makaihap sa abog sa yuta, ang imong kaliwatan usab mahimong maihap. Tindog, lakaw sa gitas-on ug sa gilapdon niini nga yuta kay ihatag ko kini kanimo.” Ug gibalhin ni Abram ang iyang tolda, ug miadto ug gipahimutang kini dapit sa dagkong mga kahoy ni Mamre nga nahimutang sa Hebron ug nagpabarog siya didto ug usa ka halaran alang sa Ginoo. Sa panahon ni Amrafel nga hari sa Sinar, si Arioc nga hari sa Elasar, si Chedorlaomer nga hari sa Ela ug si Tidal nga hari sa Goyim, kining mga haria nakiggubat batok kang Bera nga hari sa Sodoma ug batok kang Birsa nga hari sa Gomora ug batok kang Sinab nga hari sa Adma, ug batok kang Semeber nga hari sa Zeboim, ug batok sa hari sa Bela, nga mao ang Zoar. Silang tanan naghiusa didto sa Walog sa Sidim, nga mao ang Dagat nga Patay. Napulo ug duha ka tuig nga nag-alagad sila kang Chedorlaomer, sa ikanapulo ug tulo nga tuig mialsa sila. Sa ikanapulo ug upat nga tuig, si Chedorlaomer ug ang mga hari nga iyang kaabin miabot ug gibuntog nila ang mga Refahanon didto sa Asterot, ang mga Susihanon didto sa Ham ug ang mga Emihanon didto sa Sabe-Kiriataim, ug ang mga Horihanon didto sa ilang bukid sa Seir hangtod sa patag sa El-paran sa utlanan sa kamingawan. Ug namalik sila ug nangadto sa Enmispat nga mao ang Kades, ug gibuntog nila ang tanan nga lungsod sa mga Amalekanhon ug ang mga Amorihanon usab nga nagpuyo sa Hasason-Tamar. Unya ang hari sa Sodoma, ang hari sa Gomora, ang hari sa Adma, ang hari sa Zeboim ug ang hari sa Bela nga mao ang Zoar migula ug misalmot sa gubat didto sa walog sa Sidim batok kang Chedorlaomer nga hari sa Elam, kang Tidal nga hari sa Goyim, kang Amrafel nga hari sa Sinar ug kang Arioc nga hari sa Elasar, upat ka hari batok sa lima. Ug ang walog sa Sidim daghan kaayo ug mga gahong sa aspalto ug nanagan ang mga hari sa Sodoma ug sa Gomora ug pipila kanila nangabuwasot didto ug ang uban nanagan ngadto sa bukid. Busa gikuha sa ilang mga kaaway ang tanan nga bahandi sa Sodoma ug sa Gomora ug ang tanan nilang pagkaon ug sila mipadayon. Gidala usab nila si Lot, nga anak sa igsoon ni Abram nga didto magpuyo sa Sodoma lakip ang iyang kabtangan ug sila namiya. Apan dihay usa ka tawo nga nakaikyas nga miadto ug mipahibalo kang Abram nga Hebreo nga nagpuyo sa kakahoyan nga iya ni Mamre nga usa ka Amorihanon, igsoon ni Escol ug ni Aner, ug sila mga kaabin ni Abram. Ug sa pagkadungog ni Abram nga ang iyang pag-umangkon nahimong binihag, gimandoan niya ang iyang mga binansay nga mga tawo nga nangatawo sa iyang panimalay, 318 ka buok ug ilang giagpas sila hangtod sa Dan. Ug sa pagkagabii gibahin niya ang iyang mga tawo batok kanila, siya ug ang iyang mga sulugoon, ug ilang gipamatay sila, ug gigukod hangtod sa Hoba sa amihanan sa Damasco. Unya nabawi niya ang tanan nga mga butang ug ingon man usab si Lot nga iyang pag-umangkon ug ang iyang mga butang ug ingon man usab ang kababayen-an ug ang katawhan. Sa iyang pagpauli gikan sa iyang pagbuntog kang Chedorlaomer ug sa mga hari nga iyang kaabin, ang hari sa Sodoma misugat kaniya didto sa walog sa Sabe, ang Walog sa Hari. Unya si Melkisedek nga hari sa Salem nagdala kaniya ug pan ug bino; siya pari sa Dios nga Labing Halangdon. Ug siya mipanalangin kang Abram ug miingon, “Panalanginan unta si Abram sa Dios nga Labing Halangdon nga nagbuhat sa langit ug sa yuta. Ug dalaygon ang Dios nga Labing Halangdon, nga nagtugyan sa imong mga kaaway nganha sa imong kamot!” Ug si Abram mihatag kaniya sa ikapulo sa tanan. Unya ang hari sa Sodoma miingon kang Abram, “Ihatag kanako ang mga tawo, ug kuhaa alang kanimo ang bahandi.” Apan si Abram miingon sa hari sa Sodoma, “Nanumpa ako sa Ginoong Dios nga Labing Halangdon, nga nagbuhat sa langit ug sa yuta, nga ako dili mokuha bisan sa usa ka lugas nga hilo o liston sa usa ka sandalyas o sa tanan nga imo, aron ikaw dili makaingon, ‘Ako nagpadato kang Abram.’ Wala akoy kuhaon gawas sa gipangaon sa mga batan-on ug ang bahin sa mga tawo nga miuban kanako: si Aner, si Escol ug si Mamre. Ihatag kanila ang ilang bahin.” Human niining mga butanga, ang pulong sa Ginoo miabot kang Abram pinaagi sa usa ka panan-awon, “Ayaw kahadlok, Abram, ako mao ang imong taming ug ang imong ganti dako kaayo.” Apan si Abram miingon, “O Ginoong Dios, unsay ihatag nimo kanako? Nagpadayon ako nga walay anak, ug ang mahimong manununod sa akong panimalay mao si Eliezer nga taga-Damasco. ” Ug si Abram miingon, “Tan-awa, wala nimo ako hatagi ug liwat. Ug ang ulipon nga natawo sa akong panimalay maoy mahimo nga akong manununod.” Ug unya ang pulong sa Ginoo miabot kaniya, “Kining tawhana dili mao ang imong manununod, kondili ang kaugalingon nimong anak mao ang manununod.” Ug gipagula niya siya ug giingnan, “Hangad sa langit ug ihapa ang mga bituon kon makahimo ka ba sa pag-ihap kanila.” Ug siya miingon kaniya, “Ingon usab niana ang imong kaliwatan.” Ug mituo siya sa Ginoo, ug kini giisip kaniya ingon nga pagkamatarong. Ug siya miingon kaniya, “Ako mao ang Ginoo nga nagdala kanimo gikan sa Ur sa mga Caldeanhon aron sa paghatag kanimo niining yutaa, ug maimo kini.” Apan siya miingon, “O Ginoong Dios, unsaon man nako pagkasayod nga maako kini?” Ug siya miingon kaniya, “Dad-i ako ug usa ka baye nga nating baka nga tulo na ka tuig, usa ka kanding nga baye nga tulo na ka tuig, usa ka karnero nga laki nga tulo na ka tuig, usa ka tukmo ug usa ka salampati nga bata pa.” Ug gidala kining tanan ni Abram ngadto kaniya ug gipikas ug gibutang tupad sa usa ug usa apan wala niya pikasa ang mga langgam. Ug sa dihang nanugpa ang mga langgam nga manunukob ibabaw sa mga inihawng mananap, giabog sila ni Abram. Ug sa nagkasalop na ang adlaw, si Abram nahinanok sa pagkatulog ug unya gihakop siya sa usa ka kalisang ug dakong kangitngit. Ug ang Ginoo miingon kang Abram, “Hibaloi gayod kini nga ang imong mga kaliwat mahimong dumuduong sa usa ka yuta nga dili ila ug sila mahimong mga ulipon didto ug sila daogdaogon sulod sa upat ka gatos ka tuig. Apan akong silotan ang nasod nga ilang alagaran ug human niini manggawas sila uban sa daghang mga kabtangan. Apan ikaw moadto sa imong mga katigulangan diha sa kalinaw, ug ilubong ka nga tigulang na kaayo. Ug sa ikaupat nga kaliwatan mobalik sila dinhi kay ang pagkadaotan sa Amorihanon wala pa mahingpit.” Sa dihang misalop na ang adlaw ug ngitngit na, dihay usa ka nag-aso nga hudno ug usa ka nagdilaab nga sulo nga mitadlas sa taliwala sa inihaw. Niadtong adlawa ang Ginoo naghimo ug usa ka kasabotan uban kang Abram, nga nag-ingon, “Sa imong mga kaliwat ihatag nako kining yutaa, gikan sa suba sa Ehipto hangtod sa dako nga suba, ang suba nga Eufrates, ang yuta sa mga Kenihanon, sa mga Kenisihanon, sa mga Kadmonihanon, sa mga Hitihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Refahanon, sa mga Amorihanon, sa mga Canaanhon, sa mga Gergasihanon ug sa mga Jebusihanon.” Unya si Sarai nga asawa ni Abram wala makaanak alang kaniya. Siya may usa ka ulipon nga babaye nga Ehiptohanon nga ginganlan ug Hagar. Busa si Sarai miingon kang Abram, “Tan-awa, gipugngan sa Ginoo nga ako makaanak; sulod ngadto sa akong ulipon nga babaye, basin ug makaangkon ako ug mga anak pinaagi kaniya.” Ug gipatalinghogan ni Abram ang tingog ni Sarai. Busa si Sarai nga asawa ni Abram mikuha kang Hagar nga iyang ulipon nga Ehiptohanon, ug gipaasawa siya kang Abram nga iyang bana. Kini nahitabo human si Abram makapuyo ug napulo ka tuig sa yuta sa Canaan. Ug siya misulod ngadto kang Hagar ug siya nagsamkon. Ug sa pagkakita ni Hagar nga nagsamkon siya, gitan-aw niya ang iyang agalon nga babaye uban ang pagtamay. Unya si Sarai miingon kang Abram, “Ang sayop maanaa unta kanimo. Akong gihatag ang akong ulipon nga babaye sa imong mga bukton, ug sa pagkakita niya nga nagsamkon na siya, gitan-aw niya ako uban ang pagtamay. Maghukom unta ang Ginoo tali kanako ug kanimo.” Apan si Abram miingon kang Sarai, “Tan-awa, ang imong ulipon nga babaye ubos sa imong gahom, buhata kaniya ang makalipay kanimo.” Ug si Sarai midaogdaog kaniya pag-ayo ug mikagiw siya gikan kaniya. Unya ang anghel sa Ginoo nakakita kaniya tupad sa usa ka tuboran sa tubig didto sa kamingawan, ang tuboran nga diha sa dalan paingon sa Sur. Ug siya miingon, “Hagar, ulipon ni Sarai, diin ka gikan ug asa ka paingon?” Ug siya mitubag, “Mikagiw ako gikan kang Sarai nga akong agalon.” Ug ang anghel sa Ginoo miingon kaniya, “Balik ngadto sa imong agalon nga babaye ug pagpailalom kaniya.” Ang anghel sa Ginoo miingon usab kaniya, “Padaghanon nako pag-ayo ang imong mga kaliwat, nga kini dili maihap tungod sa kadaghan.” Ang anghel sa Ginoo miingon usab, “Tan-awa, ikaw nagsamkon, ug manganak ikaw ug usa ka batang lalaki, ug nganlan nimo siya ug Ismael kay gipatalinghogan sa Ginoo ang imong kagul-anan. Ug siya mahimong sama sa ihalas nga asno, ang iyang kamot batok sa tanan ug ang mga kamot sa tanang tawo batok usab kaniya ug siya magpuyo nga batok sa tanan niyang mga igsoon.” Unya gitawag niya ang ngalan sa Ginoo nga nakigsulti kaniya, “Ikaw mao ang Dios nga nagtan-aw,” kay siya miingon, “Nakakita ba gayod ako sa Dios ug nagpabiling buhi human ako nakakita kaniya?” Tungod niana ang atabay ginganlan ug Beer-lahai-roi, ug anaa kini sa taliwala sa Kades ug sa Bered. Ug si Hagar nanganak ngadto kang Abram ug usa ka batang lalaki ug Ismael ang gingalan ni Abram sa iyang anak kang Hagar. Ug ang panuigon ni Abram 86 ka tuig sa pagpanganak ni Hagar kang Ismael. Sa dihang 99 na ang panuigon ni Abram, ang Ginoo, nagpakita kaniya ug miingon, “Ako mao ang Dios nga Labing Gamhanan, pagkinabuhi nga dili masaway sa akong atubangan. Ug maghimo ako sa akong kasabotan tali kanako ug kanimo, ug ikaw padaghanon sa hilabihan gayod.” Unya si Abram mihapa ug ang Dios miingon kaniya, “Tan-awa, ang akong kasabotan anaa kanimo, mahimo ikaw nga amahan sa daghan nga mga nasod. Ug ang imong ngalan dili na Abram, kondili si Abraham na, kay ikaw gihimo nako nga amahan sa daghan nga mga nasod. Padaghanon ko ikaw sa hilabihan gayod ug maghimo ako ug mga nasod gikan kanimo, ug ang mga hari maggikan kanimo. Ug himoon nako ang akong kasabotan tali kanako ug kanimo ug sa imong mga kaliwat sunod kanimo sa tanan nilang kaliwatan alang sa usa ka kasabotan nga dayon aron ako mahimong Dios nganha kanimo ug sa imong kaliwatan sunod kanimo. Ug ihatag nako nganha kanimo ug sa imong kaliwatan nga sunod kanimo ang yuta diin ikaw milangyaw, ang tibuok nga yuta sa Canaan aron mapanag-iya ninyo sa dayon, ug ako mahimo nga ilang Dios.” Ang Dios miingon usab kang Abraham, “Mahitungod kanimo, ampingi ang akong kasabotan, ikaw ug ang imong kaliwatan nga sunod kanimo, hangtod sa ilang mga kaliwatan. Kini mao ang akong kasabotan nga inyong ampingan, tali kanako ug kanimo ug sa imong kaliwatan nga sunod kanimo: Ang tanan ninyong mga lalaki kinahanglan nga tulion. Busa kinahanglan nga tulion ang inyong yamis, ug kini mao ang timaan sa kasabotan tali kanako ug kaninyo. Ug ang bata nga walo na ka adlaw kinahanglang tulion, ang tanan nga lalaki sa tibuok ninyong kaliwatan nga natawo sa inyong balay o kadtong gipalit gikan kang bisan kinsa nga dumuduong nga dili imong kaliwat. Siya nga natawo sa imong balay ug siya nga inyong pinalit kinahanglang tulion. Ug ang akong kasabotan nga anaa sa inyong unod mahimong usa ka kasabotan nga walay kataposan. Ug ang lalaki nga wala matuli ang iyang yamis ipahimulag gikan sa iyang katawhan. Siya naglapas sa akong kasabotan.” Ang Dios miingon usab kang Abraham, “Mahitungod kang Sarai nga imong asawa, ayaw na siya tawga ug Sarai, kondili Sarah na ang iyang ngalan. Ako magpanalangin kaniya ug hatagan ko usab ikaw ug anak nga lalaki gikan kaniya. Ako magpanalangin kaniya ug siya mahimo nga inahan sa mga nasod ug ang mga hari sa mga katawhan maggikan kaniya.” Unya si Abraham mihapa sa yuta ug mikatawa, ug miingon sa iyang kaugalingon, “Sa lalaki nga usa na ka gatos ka tuig, matawo pa ba ang usa ka anak? Ug si Sarah nga 90 na ka tuig, manganak pa ba?” Ug si Abraham miingon sa Dios, “O hinaot unta nga si Ismael mabuhi sa atubangan nimo!” Ug ang Dios miingon, “Dili, apan si Sarah nga imong asawa manganak ug usa ka batang lalaki, ug nganlan siya ug Isaac ug lig-onon nako ang akong kasabotan uban kaniya, usa ka kasabotan nga dayon alang sa iyang kaliwatan sunod kaniya. Ug mahitungod usab kang Ismael, ikaw gipatalinghogan nako. Tan-awa panalanginan nako siya ug himoon nga mabungahon ug padaghanon sa hilabihan gayod. Mahimo siyang amahan sa napulo ug duha ka pangulo ug buhaton nako siya nga usa ka dakong nasod. Apan lig-onon nako ang akong kasabotan uban kang Isaac nga ipanganak ni Sarah kanimo niining panahona sa mosunod nga tuig.” Ug sa dihang nahuman siya sa pagpakigsulti kang Abraham, ang Dios mikayab gikan kaniya. Unya si Abraham mikuha kang Ismael nga iyang anak ug sa tanan nga mga ulipon nga natawo sa iyang balay, ug sa tanan nga iyang pinalit, ang tanan nga lalaki sa mga tawo sa balay ni Abraham. Ug gituli niya ang unod sa ilang yamis niadto gayong adlawa, sumala sa giingon sa Dios kaniya. Si Abraham 99 ka tuig, sa dihang gituli ang iyang yamis. Ug si Ismael nga iyang anak napulo ug tulo ka tuig sa dihang gituli ang iyang yamis. Niadto gayong adlawa gituli si Abraham ug si Ismael nga iyang anak. Ug ang tanan nga mga lalaki sa iyang balay, ang natawo sa iyang balay ug ang iyang pinalit gikan sa dumuduong, gituli sila uban kaniya. Ug ang Ginoo mipakita kang Abraham didto sa kakahoyan ni Mamre, samtang naglingkod siya dapit sa pultahan sa iyang tolda diha sa kainit sa adlaw. Giyahat niya ang iyang mga mata, ug mitan-aw siya ug nakita niya nga dihay tulo ka tawo nga nagtindog atbang kaniya, ug sa iyang pagkakita kanila, midagan siya gikan sa pultahan sa iyang tolda aron sa pagtagbo kanila ug siya mihapa sa yuta. Ug miingon siya, “Akong agalon, kon ako nakakaplag ug kahimuot diha sa imong atubangan, dili unta kamo mosaylo sa inyong ulipon. Magpakuha kita karon ug diyotay nga tubig ug manghugas kamo sa inyong mga tiil ug pahulay kamo sa landong sa kahoy samtang magkuha ako ug diyotayng pagkaon aron makapabaskog kaninyo ug human niana makapadayon kamo kay nakahapit na man kamo sa inyong ulipon.” Ug sila miingon, “Buhata ang imong gisulti.” Ug si Abraham midali pagsulod sa tolda ngadto kang Sarah, ug miingon kaniya, “Dali, pagkuha ug tulo ka takos nga pinong harina, masaha kini ug himoa nga pan.” Ug midagan si Abraham ngadto sa panon sa mga baka, ug mikuha siya ug usa ka nating baka nga humok pa ug maayo, ug gihatag niya sa sulugoon nga midali sa paghikay niini. Mikuha usab siya ug keso ug gatas, ug ang nating baka nga gihikay ug iyang gidulot sa atubangan nila ug siya nagtindog duol kanila ilalom sa kahoy ug nangaon sila. Ug sila miingon kaniya, “Hain ba si Sarah nga imong asawa?” Ug mitubag siya, “Anaa siya sa tolda.” Unya siya miingon, “Mobalik gayod ako kanimo kon moabot na ang panahon ug tan-awa, si Sarah nga imong asawa makabaton ug usa ka anak nga lalaki.” Ug si Sarah naminaw didto sa pultahan sa tolda nga diha sa likod ni Abraham. Karon si Abraham ug si Sarah tigulang na sila kaayo. Mihunong na kang Sarah ang naandang kinaiya sa mga babaye. Busa mikatawa si Sarah sa iyang kaugalingon nga nag-ingon, “Karon na hinuon nga ako tigulang na, ug ang akong bana tigulang na usab, aduna pa ba akoy kalipay?” Unya ang Ginoo miingon kang Abraham, “Nganong mikatawa si Sarah nga miingon, ‘Tinuod ba gayod nga ako manganak, karon nga tigulang na ako?’ Aduna bay mga butang nga lisod alang sa Dios? Sa gitakda nga panahon mobalik ako kanimo, sa tingpamulak, ug si Sarah makabaton ug usa ka anak nga lalaki.” Unya si Sarah milimod nga nag-ingon, “Wala ako mokatawa,” kay nahadlok man siya. Siya miingon, “Dili, mikatawa gayod ikaw.” Unya ang mga tawo mitindog gikan didto ug milantaw ngadto sa Sodoma ug si Abraham mikuyog sa paghatod kanila ngadto sa dalan. Ang Ginoo miingon, “Itago ba nako gikan kang Abraham ang akong buhaton, nga si Abraham mahimo man gayod nga usa ka dako ug lig-on nga nasod, ug diha kaniya panalanginan ang tanang mga nasod sa yuta? Dili, kay gipili nako siya aron magsugo sa iyang mga anak ug panimalay nga sunod kaniya aron magsubay sila sa dalan sa Ginoo, pinaagi sa pagbuhat sa pagkamatarong ug sa hustisya, aron ang Ginoo magpadangat kang Abraham niadtong gisaad kaniya.” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Tungod kay ang singgit batok sa Sodoma ug sa Gomora dako kaayo, ug tungod kay ang ilang sala hilabihan gayod ka bug-at, molugsong ako karon aron sa pagsusi kon gibuhat ba gayod nila ang tanan sumala sa singgit nga miabot kanako ug kon wala, mahibaloan ra nako.” Unya ang mga tawo miliko gikan didto ug mipaingon sa Sodoma apan si Abraham nagtindog pa sa atubangan sa Ginoo. Unya miduol si Abraham ug miingon kaniya, “Laglagon ba usab nimo ang mga matarong uban sa mga daotan? Pananglit adunay 50 ka matarong sa sulod sa siyudad, laglagon ba diay nimo ug dili nimo sayloan ang dapit tungod sa 50 ka matarong nga anaa sa sulod niini? Malayo unta kanimo ang pagbuhat sa ingon niana nga patyon nimo ang mga matarong uban sa mga daotan, ug nga sa ingon niana ang mga matarong mahisama sa mga daotan. Malayo unta kana kanimo! Dili ba nga ang Maghuhukom sa tibuok nga yuta magbuhat man sa matarong?” Ug ang Ginoo miingon, “Kon makakita ako sa Sodoma ug 50 ka matarong sulod sa siyudad, sayloan nako ang tibuok nga dapit tungod kanila.” Si Abraham mitubag, “Ania karon, ako nangako sa pagsulti sa akong Ginoo, bisan ako abog ug abo lamang. Pananglit, ang 50 ka matarong makulangan ug lima, laglagon ba nimo ang tibuok tungod niadtong lima nga nakulang?” Ug siya miingon, “Dili nako laglagon kon didto adunay 45.” Ug miusab siya sa pagsulti kaniya ug miingon, “Pananglit may makita didto nga 40.” Ug mitubag siya, “Dili nako kini buhaton tungod lamang sa 40.” Ug miingon siya, “Dili unta masuko ang akong Ginoo, ug ako mosulti. Pananglit may makita didto nga 30.” Ug siya mitubag, “Dili nako buhaton kini kon adunay 30 nga makita didto.” Ug miingon siya, “Tan-awa, nangako ako sa pagsulti sa akong Ginoo. Pananglit may 20 nga makita didto.” Siya mitubag, “Dili nako kini laglagon tungod sa 20.” Ug siya miingon, “Dili unta masuko karon ang akong Ginoo kon mosulti ako sa makausa na lang. Pananglit may napulo nga magkaplagan didto.” Mitubag siya, “Dili nako kini laglagon tungod sa napulo.” Ug mipadayon ang Ginoo sa paglakaw human siya makigsulti kang Abraham, ug si Abraham mipauli sa iyang dapit. Unya ang duha ka anghel miabot didto sa Sodoma sa pagkagabii ug si Lot naglingkod didto sa ganghaan sa Sodoma. Sa dihang nakita sila ni Lot, mitindog siya sa pagdawat kanila ug mihapa siya sa yuta. Ug siya miingon, “Naghangyo ako kaninyo, akong mga agalon, mohapit una kamo sa balay sa inyong ulipon ug magpalabay sa kagabhion ug manghugas kamo sa inyong mga tiil ug sa pagkabuntag mamangon kamo ug sayo ug mopadayon sa inyong paglakaw.” Ug sila mitubag, “Dili, kay sa dalan lamang kami magpalabay sa kagabhion.” Apan siya namugos gayod kanila ug sila miuban kaniya ug miadto una sila sa iyang balay ug sila gihikayan niya ug nagluto siya ug pan nga walay patubo ug nangaon sila. Apan sa wala pa sila makahigda, ang balay ni Lot gilibotan sa mga tawo sa siyudad, sa mga tawo sa Sodoma, mga batan-on ug mga tigulang, sa tanang mga tawo gayod. Unya ilang gitawag si Lot, “Hain ba ang mga tawo nga mianhi kanimo karong gabii? Pagulaa sila nganhi kanamo aron kami makighilawas kanila.” Unya si Lot migula sa pultahan ngadto kanila, ug gitakpan niya ang pultahan sa likod niya. Ug miingon siya, “Naghangyo ako kaninyo, akong mga igsoon, nga dili kamo magbuhat sa hilabihan nga kadaotan. Ania karon, ako adunay duha ka anak nga babaye nga wala pa makasinati ug lalaki. Akong pagulaon sila nganha kaninyo ug buhata ninyo ang inyong buot buhaton ngadto kanila, ayaw lamang ninyo hilabti kining mga tawo kay sila mianhi sa landong sa akong atop.” Ug sila miingon, “Hawa diha.” Ug miingon pa gayod sila, “Kining tawhana mianhi sa pagpuyo ingon nga usa ka dumuduong, ug buot mahimong maghuhukom? Karon buhaton namo kanimo ang labi pang daotan kay kanila.” Ug gipugos nila pag-ayo ang tawo nga si Lot ug miduol sila aron sa paglungkab sa pultahan. Unya gikab-ot sa duha ka tawo si Lot ug gipasulod nila siya sa balay uban kanila ug gitakpan nila ang pultahan. Ug gibutaan nila ang mga tawo nga diha sa pultahan sa balay, gagmay ug dagko, ug nagsukarap sila sa pagpangita sa pultahan. Unya ang mga tawo miingon kang Lot, “Aduna ka pa bay laing kauban dinhi, mga umagad nga lalaki ug mga anak nga babaye ug bisan kinsa dinhi sa siyudad? Pagawasa sila gikan dinhi, kay laglagon namo kining dapita. Ang singgit batok sa katawhan niini midako atubangan sa Ginoo, busa ang Ginoo nagpaanhi kanamo aron sa paglaglag niini.” Unya migula si Lot ug misulti sa iyang mga umagaron nga buot mangasawa sa iyang mga anak nga babaye ug siya miingon kanila, “Panindog kamo, pahawa kamo niining dapita kay hapit na gayod laglagon sa Ginoo kining siyudara.” Apan nagtuo ang iyang mga umagaron nga siya nagtiaw lamang kanila. Sa pagbanagbanag sa kabuntagon, ang mga anghel mipadali kang Lot ug nag-ingon, “Tindog, kuhaa ang imong asawa ug ang imong duha ka anak nga babaye nga ania dinhi, aron dili kamo masunog uban sa pagsilot sa siyudad.” Apan siya naglangaylangay busa gikuptan siya sa mga tawo ug ang iyang asawa ug ang iyang duha ka anak nga babaye diha sa ilang mga kamot kay ang Ginoo nagmaluluy-on kaniya. Ug ilang gidala siya, ug gipagawas sa siyudad. Ug sa napagawas na sila sa mga anghel, miingon sila, “Dagan alang sa imong kinabuhi. Ayaw paglingilingi sa imong kilid, ayaw paghunong bisan diin sa walog. Palayo paingon sa kabukiran aron dili ikaw masunog.” Ug si Lot miingon kanila, “Dili unta kana mahitabo, akong mga agalon. Tan-awa, ang imong ulipon nakapahimuot sa imong mga mata, ug gipakita nimo ang dakong kaluoy ngari kanako sa pagluwas sa akong kinabuhi, apan dili ako makapahilayo ngadto sa kabukiran, kay tingali unya ug maapsan ako sa katalagman ug mamatay ako. Tan-awa, sa unahan anaay gamayng lungsod nga igo gayod nakong madagan, paadtoa ako didto ug maluwas ako.” Ug siya miingon kaniya, “Tan-awa, akong ihatag kanimo kining imong gipangayo, nga dili nako laglagon kanang siyudad nga imong gihisgotan. Pagdali, pahilayo didto kay wala akoy mahimo hangtod nga moabot ikaw didto.” Tungod niana ang ngalan sa maong siyudad gitawag nga Zoar. Ang adlaw misidlak na sa ibabaw sa yuta, sa pag-abot ni Lot sa Zoar. Unya ang Sodoma ug Gomora gipaulanan sa Ginoo ug asupri ug kalayo nga gikan sa langit. Ug gilaglag niya ang mga siyudad ug ang tibuok nga walog, uban sa tanan nga mga namuyo niadtong mga siyudara, ug ang nagtubo sa yuta. Apan ang asawa ni Lot nga didto sa ulahi, milingi sa luyo niya ug nahimo siyang haligi nga asin. Si Abraham, nianang sayo sa buntag, mitungas sa bukid sa dapit diin siya mitindog sa atubangan sa Ginoo, ug milantaw siya sa dapit sa Sodoma ug sa Gomora ug ngadto sa tibuok nga yuta niadtong walog ug nakita niya kini ug ang aso nag-utbo gikan sa yuta sama sa aso sa hudno. Ug mao kadto nga sa dihang gilaglag sa Dios ang mga siyudad sa walog, ang Dios nahinumdom kang Abraham ug gipagawas si Lot gikan sa taliwala sa kalaglagan, sa paglaglag niya sa mga siyudad nga gipuy-an ni Lot. Unya si Lot mitungas gikan sa Zoar ug mipuyo didto sa kabukiran uban sa iyang duha ka anak nga babaye kay nahadlok siya sa pagpuyo sa Zoar, ug mipuyo siya sa usa ka langob, siya ug ang iyang duha ka anak nga babaye. Ug ang magulang miingon sa manghod, “Ang atong amahan tigulang na, ug walay lalaki sa yuta nga moduol kanato ingon sa nabatasan sa tibuok nga yuta. Dali, paimnon nato ug bino ang atong amahan ug mohigda kita uban kaniya, aron makapasanay kita ug mga kaliwat pinaagi sa atong amahan.” Ug ilang gipainom ug bino ang ilang amahan niadtong gabhiona ug misulod ang magulang ug midulog sa iyang amahan, apan wala masayod si Lot kanus-a kini midulog kaniya o kanus-a kini mibangon. Ug nianang sunod nga adlaw miingon ang magulang sa manghod, “Tan-awa, midulog ako sa akong amahan kagabii. Paimnon na usab nato siya ug bino karong gabii ug mosulod usab ikaw ug modulog kaniya aron makapasanay kita ug mga kaliwat pinaagi sa atong amahan.” Ug gipainom na usab nila ug bino ang ilang amahan niadtong gabhiona. Ug mibangon ang manghod ug midulog kaniya apan wala siya masayod kanus-a kini midulog kaniya o kanus-a kini mibangon. Busa nagsamkon ang duha ka anak nga babaye ni Lot pinaagi sa ilang amahan. Ug nanganak ang magulang ug usa ka bata nga lalaki, ug ginganlan niya siya ug Moab. Siya mao ang amahan sa mga Moabihanon hangtod niining adlawa. Ang manghod nanganak usab ug usa ka bata nga lalaki, ug ginganlan niya siya ug Ben-ammi, nga mao ang amahan sa mga Amonihanon hangtod niining adlawa. Gikan didto mipanaw si Abraham padulong sa kayutaan sa Negeb ug mipuyo siya sa taliwala sa Kades ug sa Sur ug mipuyo siya didto sa Gerar. Ug miingon si Abraham mahitungod kang Sarah nga iyang asawa, “Siya akong igsoon.” Ug si Abimelek nga hari sa Gerar, nagsugo ug gikuha niya si Sarah. Apan ang Dios miadto kang Abimelek pinaagi sa damgo sa pagkagabii ug miingon kaniya, “Tan-awa, daw patay na ikaw tungod sa babaye nga imong gikuha, kay siya asawa sa usa ka tawo.” Apan si Abimelek wala pa makaduol kaniya busa miingon siya, “Ginoo, patyon ba usab nimo ang katawhan nga walay sala? Dili ba si Abraham gayod nag-ingon kanako, ‘Siya akong igsoon’? Si Sarah usab nag-ingon, ‘Siya akong igsoon.’ Sa kahingpit sa akong kasingkasing ug sa kahinlo sa akong mga kamot, nabuhat nako kini.” Unya ang Dios miingon kaniya diha sa damgo, “Oo, ako usab nahibalo nga sa kahingpit sa imong kasingkasing gibuhat nimo kini ug ako usab nagpugong kanimo sa pagpakasala batok kanako ug niini wala ko ikaw tugoti nga motandog kaniya. Busa, karon, iuli ang babaye ngadto sa iyang bana kay siya usa ka propeta ug siya mag-ampo alang kanimo ug mabuhi ikaw. Ug kon dili nimo siya iuli, nasayod na ikaw nga mamatay gayod ikaw lakip ang tanang mga imo.” Ug si Abimelek mibangon pagsayo ug gitawag niya ang tanan niyang mga ulipon ug gisugilon niya kining tanan ngadto kanila ug nangahadlok ang mga tawo sa hilabihan gayod. Unya si Abraham gitawag ni Abimelek ug giingnan siya, “Unsa ba kining gibuhat nimo kanamo? Ug unsa bay sala nako kanimo nga nagdala man ikaw kanako ug sa akong gingharian ug dako kaayong sala? Gibuhat nimo kanako ang dili angay nimong buhaton.” Ug miingon si Abimelek kang Abraham, “Unsa ba ang gihunahuna nimo nga nagbuhat ka man niini?” Ug si Abraham miingon, “Gibuhat ko kini kay naghunahuna ako nga ang pagkahadlok ngadto sa Dios wala niining dapita ug ako patyon nila tungod sa akong asawa. Ug labot pa usab, siya gayod akong igsoon, anak sa akong amahan apan dili anak sa akong inahan ug siya akong gipangasawa. Ug sa dihang gipagula ako sa Dios sa paglangyaw gikan sa balay sa akong amahan, ako miingon kang Sarah, ‘Kini mao ang kaluoy nga imong ipakita kanako, nga sa tanan nga dapit diin kita makaabot, moingon ikaw mahitungod kanako, “Siya akong igsoon.” ’ ” Unya si Abimelek mikuha ug mga karnero ug mga baka, ug mga ulipon nga lalaki ug mga ulipon nga babaye ug iya kining gihatag kang Abraham, ug iyang giuli kang Abraham si Sarah nga iyang asawa. Ug si Abimelek miingon, “Tan-awa, ang yuta nako anaa sa atubangan nimo, puyo sa bisan asa nga dapit niini nga imong mauyonan.” Ug miingon siya kang Sarah, “Tan-awa, gihatagan nako ug usa ka libo ka buok plata ang imong igsoon nga lalaki. Mao kini ang ilhanan alang sa tanan nimong kauban nga ikaw walay sala, ug atubangan sa matag usa gimatarong ikaw.” Ug si Abraham nag-ampo ngadto sa Dios ug ang Dios nag-ayo kang Abimelek ug sa iyang asawa ug sa iyang mga ulipon nga babaye nga tungod niana nanganak sila. Kay gitakpan man sa Ginoo ang tanang taguangkan sa tanang sakop sa panimalay ni Abimelek tungod kang Sarah nga asawa ni Abraham. Ang Ginoo miduaw kang Sarah sumala sa gisulti niya ug ang Ginoo mibuhat ngadto kang Sarah sumala sa iyang gisaad. Ug nagsamkon si Sarah ug nanganak ug usa ka bata nga lalaki kang Abraham sa tigulang na siya, sa panahon nga gisulti sa Dios kaniya. Ug ginganlan ni Abraham ug Isaac ang iyang anak nga lalaki nga gipanganak ni Sarah kaniya. Ug gituli ni Abraham ang iyang anak nga si Isaac sa dihang walo na siya ka adlaw, sumala sa sugo sa Dios. Si Abraham usa ka gatos ka tuig na ang kagulangon sa dihang natawo kaniya si Isaac nga iyang anak. Ug si Sarah miingon, “Ang Dios nagpakatawa kanako aron ang tanan nga makadungog magkatawa uban kanako.” Ug miingon siya, “Kinsa bay makasulti kang Abraham nga si Sarah magpasuso sa mga bata? Kay ako nanganak alang kaniya sa usa ka bata nga lalaki, sa tigulang na siya.” Ug mitubo ang bata ug gilutas siya. Ug naghikay si Abraham ug usa ka dakong kombira sa adlaw sa paglutas kang Isaac. Nakita ni Sarah nga ang anak ni Hagar nga Ehiptohanon, nga iyang gipanganak kang Abraham, nagduladula uban sa iyang anak nga si Isaac. Busa miingon siya kang Abraham, “Hinginli kining ulipon nga babaye ug ang iyang anak, kay ang anak sa babayeng ulipon dili makapanunod uban sa akong anak nga si Isaac.” Ug ang maong butang nakapasubo pag-ayo kang Abraham tungod sa iyang anak. Ug ang Dios miingon kang Abraham, “Ayaw pagsubo tungod sa bata nga lalaki ug tungod sa imong ulipon nga babaye. Ang tanan nga gisulti ni Sarah kanimo himoa kay gikan kang Isaac nganlan ang imong mga kaliwat. Ug gikan usab sa anak sa ulipon nga babaye himoon nako ang usa ka nasod, tungod kay siya imong kaliwat.” Ug si Abraham mibangon pagsayo sa buntag ug mikuha ug pan ug tubig nga sinulod sa sudlanang panit ug kini gihatag niya kang Hagar, ug gipapas-an kaniya ug gihatag kaniya ang bata, ug si Hagar gipalakaw niya. Ug migikan siya, naglatagaw sa kamingawan sa Beer-seba. Sa dihang nahurot ang tubig sa sudlanan, gibiyaan niya ang bata sa ilalom sa kalibonan. Ug milakaw siya ug milingkod sa iyang atbang nga may igong gilay-on, ingon sa gilay-on sa usa ka pagbuhi sa pana, kay miingon siya, “Hinaot unta nga dili ako makakita sa kamatayon sa bata.” Ug milingkod si Hagar atbang sa bata ug mipatugbaw ang bata sa iyang tingog ug mihilak. Ug nadungog sa Dios ang tingog sa bata ug ang anghel sa Dios mitawag kang Hagar gikan sa langit, ug miingon kaniya, “Unsay nakapaguol kanimo, Hagar? Ayaw kahadlok, kay ang Dios nakadungog sa tingog sa bata diin atua siya. Tindog, sakwata ang bata ug kupti siya pag-ayo sa imong kamot, kay himoon nako siya nga usa ka dakong nasod.” Ug gipabuka sa Dios ang mga mata ni Hagar ug nakita niya ang usa ka atabay sa tubig ug miadto siya ug gipuno niya ang panit nga sudlanan sa tubig ug gipainom niya ang bata. Ug ang Dios nag-uban sa bata ug midako siya. Nagpuyo siya sa kamingawan ug nahimo siyang hanas sa pagpamana. Ug nagpuyo siya sa kamingawan sa Paran ug ang iyang inahan nagpili alang kaniya ug usa ka asawa gikan sa yuta sa Ehipto. Niadtong panahona si Abimelek ug si Picol nga pangulo sa iyang kasundalohan miingon kang Abraham, “Ang Dios nag-uban kanimo diha sa tanan nimong gibuhat. Busa karon, panumpa kanako tungod sa Dios, nga dili ka maglimbong kanako o sa akong mga anak ug sa akong mga kaliwat kondili nga sama sa kaayo nga akong gibuhat nganha kanimo, mao usab ang buhaton nimo ngari kanako ug ingon man sa yuta nga imong gilangyawan.” Ug si Abraham miingon, “Ako manumpa.” Unya si Abraham nagmulo kang Abimelek tungod sa usa ka atabay sa tubig nga giilog sa mga sulugoon ni Abimelek. Si Abimelek miingon, “Wala ako mahibalo kon kinsa ang nagbuhat niana, wala usab ikaw magsulti kanako, wala usab ako makadungog niana kondili karon lamang adlawa.” Ug nagkuha si Abraham ug mga karnero ug mga baka, ug gihatag niya kini kang Abimelek ug silang duha nagbuhat ug usa ka kasabotan. Ug naglain si Abraham ug pito ka buok nating karnero nga baye. Ug si Abimelek miingon kang Abraham, “Unsa bay kahulogan nianang pito ka nating karnero nga baye nga imong gilain?” Ug siya miingon, “Kanang pito ka nating karnero nga baye, kuhaon nimo sa akong kamot aron nga sila mahimong saksi nga ako ang mikalot sa maong atabay.” Tungod niini, kadtong dapita ginganlan ug Beer-seba kay didto nanumpa silang duha sa usa ka panaad. Busa nagbuhat sila ug usa ka kasabotan didto sa Beer-seba ug mitindog si Abimelek ug si Picol nga pangulo sa kasundalohan ug namauli ngadto sa yuta sa mga Filistihanon. Ug si Abraham nagtanom ug usa ka kahoy nga tamarisko didto sa Beer-seba ug didto mitawag siya sa ngalan sa Ginoo nga walay kataposan nga Dios. Ug nagpuyo si Abraham didto sa yuta sa mga Filistihanon sulod sa daghang mga adlaw. Human niadtong mga hitaboa ang Dios nagsulay kang Abraham ug miingon kaniya, “Abraham!” Ug siya miingon, “Ania ako.” Ug siya miingon, “Kuhaa karon ang imong anak, ang bugtong nimong anak nga si Isaac nga imong pinalangga, ug lakaw ngadto sa yuta sa Moria ug didto ihalad siya ingon nga halad nga sunogon didto sa usa sa mga bukid nga akong isulti kanimo.” Busa si Abraham mibangon pagsayo nianang pagkabuntag ug iyang gisangonan ang iyang asno ug giuban niya ang duha ka batan-ong sulugoon ug si Isaac nga iyang anak. Ug nagbugha siya ug kahoy alang sa halad nga sunogon, ug mitindog ug miadto sa dapit nga giingon sa Dios kaniya. Sa ikatulo nga adlaw, giyahat ni Abraham ang iyang mga mata ug nakita niya ang dapit didto sa unahan. Ug si Abraham miingon sa iyang mga sulugoon, “Hulat una kamo dinhi uban sa asno. Ako ug ang bata moadto sa unahan ug mosimba didto ug kami mobalik nganhi kaninyo.” Ug gikuha ni Abraham ang sugnod alang sa halad nga sunogon ug gipapas-an niya kini sa iyang anak ug siya mikuha sa kalayo ug sa punyal ug milakaw silang duha nga nagkuyog. Unya si Isaac misulti kang Abraham nga iyang amahan, “Amahan ko!” Ug siya miingon, “Ania ako, anak ko.” Ug siya miingon, “Ania ang kalayo ug ang sugnod apan hain man ang nating karnero alang sa halad nga sunogon?” Ug si Abraham miingon, “Ang Dios maghatag ug nating karnero alang sa halad nga sunogon, anak ko.” Busa mipadayon sila sa paglakaw nga nagkuyog. Sa dihang miabot sila sa dapit nga giingon kaniya sa Dios, si Abraham naghimo didto ug usa ka halaran ug gipahiluna niya pag-ayo ang kahoy ug gigapos niya si Isaac nga iyang anak ug gipahimutang niya siya sa halaran, sa ibabaw sa sugnod. Ug gituy-od ni Abraham ang iyang kamot, ug gikuha niya ang iyang punyal aron sa pagpatay sa iyang anak. Apan ang anghel sa Ginoo mitawag kaniya gikan sa kalangitan nga nag-ingon, “Abraham, Abraham!” Ug siya miingon, “Ania ako.” Ug siya miingon, “Ayaw bakyawa ang imong kamot batok sa bata o magbuhat kaniya sa bisan unsa kay karon akong naila nga ikaw nahadlok sa Dios, sa nakita nako nga wala ikaw maghikaw sa imong bugtong nga anak ngari kanako.” Unya giyahat ni Abraham ang iyang mga mata ug siya mitan-aw, ug iyang nakita nga sa iyang likod dihay usa ka laking karnero nga ang mga sungay nasangit sa kasampinitan. Ug miadto si Abraham ug gikuha niya ang karnero nga laki ug kini iyang gihalad ingon nga halad nga sunogon puli sa iyang anak. Busa ginganlan ni Abraham kadtong dapita nga “Ang Ginoo mag-andam”, ingon nga kini gisulti hangtod karon, “Sa bungtod sa Ginoo kini ihatag.” Ug ang anghel sa Ginoo nagtawag kang Abraham pag-usab gikan sa langit ug miingon, “Tungod sa akong kaugalingon nanumpa ako,” nag-ingon ang Ginoo, “nga tungod kay gibuhat nimo kini ug wala ikaw maghikaw kanako sa imong anak, sa imong bugtong nga anak, ikaw panalanginan gayod nako ug akong padaghanon ang imong mga kaliwat sama sa mga bituon sa langit ug ingon sa balas nga anaa sa baybayon sa dagat, ug ang imong mga kaliwat manag-iya sa ganghaan sa ilang mga kaaway. Ug pinaagi sa imong kaliwat ang tanang nasod sa yuta magpanalangin sa ilang kaugalingon kay gituman man nimo ang akong tingog.” Busa mibalik si Abraham sa iyang mga sulugoon ug nanindog sila ug nagkuyog padulong sa Beer-seba. Ug si Abraham mipuyo sa Beer-seba. Unya human niining mga hitaboa, gisugilon kini kang Abraham, “Tan-awa, si Milca usab nanganak ug mga anak kang Nahor nga imong igsoon, si Hus, ang kamagulangan, si Buz nga iyang igsoon, si Kemuel nga amahan ni Aram, si Kesed, si Hazo, si Pildas, si Jidlap, ug si Betuel.” Si Betuel mao ang amahan ni Rebecca. Kini silang walo gipanganak ni Milca kang Nahor nga igsoon ni Abraham. Ug ang iyang puyopuyo nga ginganlan ug Reuma nanganak usab kang Teba, kang Gaham, kang Tahas ug kang Maaca. Si Sarah nabuhi ug 127 ka tuig, kini mao ang mga tuig sa kinabuhi ni Sarah. Unya namatay si Sarah didto sa Kiriat-arba nga mao ang Hebron sa yuta sa Canaan ug si Abraham miadto aron sa pagbangutan alang kang Sarah ug sa paghilak alang kaniya. Ug si Abraham mitindog gikan sa atubangan sa iyang minatay ug misulti siya sa mga Hitihanon, “Langyaw ako ug dumuduong sa taliwala ninyo. Hatagi ako ninyo ug luna nga kalubngan nako sa akong minatay nga layo sa akong panan-aw.” Ug ang mga Hitihanon mitubag kang Abraham, “Patalinghogi kami, among agalon, ikaw ang gamhanang pangulo sa taliwala namo. Ilubong ang imong minatay sa labing maayo sa among mga lubnganan. Walay bisan kinsa kanamo nga maghikaw kanimo sa iyang lubnganan, aron nga ikalubong nimo ang imong minatay.” Si Abraham mitindog ug miyukbo sa mga Hitihanon, ang katawhan niadtong yutaa. Ug siya miingon kanila, “Kon kamo motugot nga ako maglubong sa akong minatay layo sa akong panan-aw, pamatia ako ninyo ug hangyoa alang kanako si Efron, nga anak ni Zohar aron iyang ihatag kanako ang langob sa Macpela nga iyang gipanag-iya, nga atua sa kinatumyan sa iyang kapatagan. Alang sa tukma nga bili niini, ipahatag niya kini kanako diha sa inyong atubangan aron kini akong maangkon alang sa usa ka dapit nga lubnganan.” Si Efron naglingkod uban sa mga Hitihanon. Ug si Efron nga Hitihanon mitubag kang Abraham diha sa pangdungog sa mga Hitihanon, bisan sa tanan nga nanulod sa ganghaan sa iyang lungsod, “Dili, agalon ko, pamatia ako. Ihatag nako kanimo ang luna ug ihatag usab nako kanimo ang langob nga anaa niini sa atubangan sa akong katawhan, ihatag ko kana kanimo. Ilubong ang imong minatay.” Unya si Abraham miyukbo usab sa atubangan sa mga tawo sa yuta. Ug miingon siya kang Efron diha sa pangdungog sa mga tawo sa yuta, “Kon buot ikaw, pamatia ako. Ihatag nako kanimo ang bili sa luna; dawata kini gikan kanako aron ilubong nako didto ang akong minatay.” Ug si Efron mitubag kang Abraham, “Akong agalon, pamatia ako, ang usa ka luna balig upat ka gatos ka siklo nga plata. Unsa man kana tali kanimo ug kanako? Busa, ilubong ang imong minatay.” Unya si Abraham miuyon kang Efron ug gitimbangan ni Abraham si Efron sa plata nga iyang giingon diha sa pangdungog sa mga Hitihanon, upat ka gatos ka siklo nga plata, sumala sa timbang nga gigamit sa mga tigpatigayon niadtong panahona. Busa ang kapatagan ni Efron nga didto sa Macpela nga diha sa silangan sa Mamre, ang kapatagan ug ang langob nga diha niini ug ang tanan nga kakahoyan nga diha sa kapatagan, libot sa tibuok dapit, gitugyan ngadto kang Abraham ingon nga iyang kabtangan sa atubangan sa mga Hitihanon ug sa tanan nga misulod sa ganghaan sa iyang lungsod. Human niini, gilubong ni Abraham si Sarah nga iyang asawa didto sa langob sa patag sa Macpela nga silangan sa Mamre nga mao usab ang Hebron sa yuta sa Canaan. Ug ang kapatagan ug ang langob niadtong dapita naiya gayod ni Abraham ingon nga iyang kabtangan alang sa usa ka lubnganan gikan sa mga Hitihanon. Unya si Abraham tigulang na ug taas na kaayo ang panuigon, ug ang Ginoo nagpanalangin kang Abraham sa tanang butang. Ug miingon si Abraham sa iyang sulugoon, sa labing tigulang sa iyang panimalay nga maoy tinugyanan sa tanan niyang kabtangan, “Ibutang ang imong kamot sa ilalom sa akong paa, ug papanumpaon ko ikaw pinaagi sa Ginoo, ang Dios sa langit, ang Dios sa yuta, nga dili ka mangita ug maasawa alang sa akong anak gikan sa mga anak sa mga Canaanhon diin ako magpuyo. Lakaw hinuon ngadto sa akong yuta ug sa akong mga kadugo, ug pagkuha ug maasawa sa akong anak nga si Isaac.” Ang sulugoon miingon kaniya, “Basin ug ang babaye dili buot mokuyog kanako sa pag-anhi niining yutaa. Busa kinahanglan ba nga dad-on nako pagbalik ang imong anak ngadto sa yuta nga imong gigikanan?” Si Abraham miingon kaniya, “Siguroa nga dili nimo dad-on pagbalik ang akong anak didto. Ang Ginoo, ang Dios sa langit, nga mikuha kanako gikan sa balay sa akong amahan ug gikan sa yuta nga akong natawhan ug misulti kanako ug nanumpa kanako, ‘Ngadto sa imong kaliwatan ihatag nako kining yutaa,’ siya magsugo sa iyang anghel una kanimo ug ikaw magkuha ug maasawa sa akong anak gikan didto. Ug kon ang babaye dili buot mokuyog kanimo, mahigawas ikaw niining akong panumpa apan ayaw lamang dad-a pagbalik didto ang akong anak.” Busa ang sulugoon mibutang sa iyang kamot sa ilalom sa paa ni Abraham nga iyang agalon ug siya nanumpa kaniya mahitungod niining butanga. Unya ang ulipon mikuha ug napulo ka kamilyo sa iyang agalon ug milakaw. Nagdala siya sa tanang matang sa mga piniling gasa gikan sa bahandi sa iyang agalon. Ug migikan siya ug miadto sa Mesopotamia, ngadto sa lungsod ni Nahor. Ug gipalubog niya ang mga kamilyo sa gawas sa lungsod duol sa usa ka atabay sa tubig, sa sayong kagabhion, sa takna sa pagpanggula sa mga babaye aron sa pagkalos ug tubig. Ug siya miingon, “O Ginoo, Dios sa akong agalon nga si Abraham, nangaliyupo ako, palamposa ako sa akong lakaw karong adlawa, ug kaluy-i ang akong agalon nga si Abraham. Tan-awa, ako nagtindog duol sa tuboran sa tubig ug ang mga anak nga babaye sa mga tawo niining lungsora nagpaingon nganhi sa pagkalos ug tubig. Mahitabo unta nga ang dalaga nga akong ingnon, ‘Mahimo bang ipaubos ang imong banga aron makainom ako,’ ug nga siya moingon unta, ‘Inom ug paimnon usab nako ang imong mga kamilyo.’ Hinaot unta nga siya mao na ang imong pinili alang sa imong alagad nga si Isaac, ug sa ingon niini, maila nako nga ikaw nagpakita ug kaluoy sa akong agalon.” Sa wala pa siya makahuman sa pagsulti, si Rebecca nga anak ni Betuel nga anak ni Milca nga asawa ni Nahor nga igsoon ni Abraham, migula dala ang iyang banga diha sa iyang abaga. Ang dalaga maanyag kaayo nga tan-awon, ulay, wala pay lalaki nga nakatandog kaniya. Nanaog siya ngadto sa tuboran ug gipuno niya ang iyang banga ug misaka siya. Unya ang sulugoon midagan sa pagsugat kaniya ug miingon, “Palihog paimna ako ug diyotay nga tubig sa imong banga.” Siya miingon, “Inom, akong agalon.” Ug gidali niya pagpaubos ang iyang banga diha sa iyang kamot ug gipainom niya siya. Human niya siya paimna, miingon siya, “Magkalos usab ako ug tubig alang sa imong mga kamilyo hangtod nga mahuman sila pag-inom.” Busa gibubo dayon niya ang tubig sa iyang banga ngadto sa pasongan ug midagan pag-usab ngadto sa atabay sa pagtimba ug nagkalos siya alang sa tanan niyang mga kamilyo. Ug ang sulugoon mitutok kaniya sa hilom aron sa pag-ila kon ang Ginoo naghatag ba ug kalamposan sa iyang panaw o wala. Sa diha nga nakahuman na ug pag-inom ang mga kamilyo, ang sulugoon mikuha ug usa ka ariyos nga bulawan nga nagtimbang ug tunga sa siklo ug duha ka pulseras alang sa iyang mga bukton nga nagtimbang ug napulo ka siklo nga bulawan. Ug siya miingon, “Sultihi ako kon kang kinsang anak ikaw. Aduna bay dapit sa balay sa imong amahan nga among kaabotan?” Siya miingon kaniya, “Ako anak ni Betuel nga anak ni Milca, nga gianak niya kang Nahor.” Siya midugang pag-ingon, “Sa among balay adunay daghang dagami ug kompay ug dapit nga kaabotan.” Ug ang tawo miduko ug misimba sa Ginoo. Ug siya miingon, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham, nga wala maghikaw sa iyang kaluoy ug sa iyang pagkamatinumanon ngadto sa akong agalon. Ug ako gitultolan sa Ginoo sa dalan ngadto sa balay sa mga kadugo sa akong agalon.” Unya ang dalaga midagan ug nagpahibalo sa panimalay sa iyang inahan mahitungod niining mga butanga. Ug si Rebecca may usa ka igsoon nga lalaki nga ginganlan ug si Laban. Ug si Laban midagan ngadto sa gawas padulong sa tawo didto sa tuboran. Sa pagpakakita niya sa ariyos ug sa mga pulseras diha sa mga bukton sa iyang igsoon nga babaye, ug sa pagpakadungog niya sa mga pulong ni Rebecca nga iyang igsoon, “Mao kini ang gisulti kanako sa tawo,” siya miadto kaniya, iyang nakita siya didto sa tuboran uban sa mga kamilyo. Ug siya miingon kaniya, “Dayon! Ikaw nga gipanalanginan sa Ginoo. Ngano nga nagtindog ikaw sa gawas? Giandam nako ang balay ug ang dapit alang sa mga kamilyo.” Unya ang tawo misulod sa balay ug gibadbaran ni Laban ang mga kamilyo ug gihatagan ug dagami ug kompay. Gihatagan usab niya siya ug tubig nga ihugas sa iyang mga tiil ug sa tiil sa mga tawo nga uban kaniya. Ug ilang gidulotan siya aron makakaon, apan siya miingon, “Dili ako mokaon hangtod nga akong ikasulti ang gisugo kanako.” Ug siya miingon, “Isulti lang.” Busa siya miingon, “Ako sulugoon ni Abraham. Ang Ginoo nagpanalangin pag-ayo sa akong agalon ug nahimo siyang bantogan ug gihatagan niya siya ug mga panon sa kahayopan, ug plata ug bulawan, mga sulugoon nga lalaki ug babaye, mga kamilyo ug mga asno. Ug si Sarah nga asawa sa akong agalon nanganak kaniya ug usa ka anak nga lalaki sa dihang tigulang na siya, ug ngadto niining iyang anak gihatag niya ang tanan nga anaa kaniya. Ug ako gipapanumpa sa akong agalon nga nag-ingon, ‘Ayaw pagkuha ug maasawa alang sa akong anak gikan sa mga anak sa mga Canaanhon, nga ang yuta maoy akong gipuy-an. Apan lakaw ngadto sa balay sa akong amahan ug sa akong mga kadugo ug pagkuha ug maasawa alang sa akong anak.’ Giingnan nako ang akong agalon, ‘Basin ug ang babaye dili buot mokuyog kanako.’ Apan siya miingon kanako, ‘Ang Ginoo, nga sa iyang atubangan ako naglakaw, magpadala sa iyang anghel kuyog kanimo ug magpalampos sa imong dalan ug ikaw magkuha ug maasawa alang sa akong anak gikan sa akong kadugo ug gikan sa balay sa akong amahan. Unya mahigawas ikaw gikan sa akong panumpa sa dihang moabot ikaw sa akong mga kadugo, ug kon dili nila ihatag kanimo ang babaye, ikaw mahigawas sa akong panumpa.’ “Busa miabot ako karong adlawa didto sa tuboran ug ako miingon, ‘O Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham, kon ikaw magpalampos sa akong dalan nga akong gilaktan, tan-awa, nagtindog ako dinhi duol sa tuboran sa tubig, hinaot unta nga ang batan-ong babaye nga moanhi aron sa pagkalos ug tubig, ug nga kaniya moingon ako, “Palihog hatagi ako ug diyotay nga tubig nga mainom gikan sa imong banga,” ug nga moingon siya kanako, “Inom ug magkalos usab ako alang sa imong mga kamilyo”, hinaot pa nga siya mao na unta ang babaye nga gipili sa Dios alang sa anak sa akong agalon.’ “Sa wala pa mahuman ang akong pagsulti sulod sa akong kasingkasing, si Rebecca migula nga nagpas-an ug banga diha sa iyang abaga ug nanaog didto sa tuboran ug nagkalos ug tubig. Ako miingon, ‘Palihog paimna ako.’ Gipaubos dayon niya ang iyang banga gikan sa iyang abaga ug miingon siya, ‘Inom, ug paimnon nako ang imong mga kamilyo.’ Ug miinom ako ug gipainom usab niya ang akong mga kamilyo. Unya ako nangutana kaniya, ‘Kang kinsang anak ikaw?’ Ug siya miingon, ‘Anak ni Betuel nga anak ni Nahor nga gianak kaniya ni Milca.’ Busa gibutang nako ang ariyos diha sa iyang ilong ug ang mga pulseras diha sa iyang mga bukton. Unya miduko ako ug misimba ako sa Ginoo ug gidayeg nako ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham, nga nagtultol kanako sa dalan nga tukma aron sa pagkuha sa anak nga babaye sa kadugo sa akong agalon alang sa iyang anak. Busa, karon kon ipakita ninyo ang pagkamaunongon ug pagkamatinud-anon ngadto sa akong agalon, sultihi ako ug kon dili, sultihi ako aron ako mosubay sa tuo o sa wala.” Unya si Laban ug si Betuel mitubag, “Kining butanga naggikan sa Ginoo. Dili kami makahimo sa pagsulti kanimo ug daotan o maayo. Tan-awa, anaa si Rebecca sa imong atubangan, dad-a siya ug lakaw ug ipaasawa siya sa anak sa imong agalon, sumala sa gisulti sa Ginoo.” Sa dihang nabati sa sulugoon ni Abraham ang ilang mga pulong, siya miduko sa yuta atubangan sa Ginoo. Ug ang sulogoon mipagawas sa mga alahas nga plata ug mga alahas nga bulawan ug mga bisti ug kini gihatag kang Rebecca. Mihatag usab siya ug mga mahalong butang ngadto sa igsoon nga lalaki ug sa inahan ni Rebecca. Ug siya ug ang mga tawo nga kuyog kaniya nangaon ug nanginom ug nagpalabay sila sa kagabhion didto. Unya mibangon sila sa pagkabuntag ug siya miingon, “Papaulia ako ninyo ngadto sa akong agalon.” Unya ang igsoon nga lalaki ug ang inahan ni Rebecca miingon, “Tugoti nga ang dalaga magpabilin kanamo sa makadiyot, bisan napulo lamang ka adlaw ug human niini makalakaw na siya.” Apan siya miingon kanila, “Ayaw ako ninyo langana kay ang Ginoo nagpanalangin sa akong panaw. Papaulia na ako aron moadto ako sa akong agalon.” Unya sila miingon, “Tawgon nato ang dalaga ug pangutan-on siya.” Ug gitawag nila si Rebecca ug giingnan, “Mouban ba ikaw niining tawhana?” Ug siya miingon, “Mouban ako.” Busa gitugotan nila pagpalakaw si Rebecca nga igsoon nila ug ang tig-atiman niya, ug ang sulugoon ni Abraham ug ang iyang mga tawo. Ug gipanalanginan nila si Rebecca, ug miingon sila kaniya, “Among igsoon, mahimo unta ikaw nga inahan sa liboan ka libo ug maangkon unta sa imong kaliwatan ang ganghaan niadtong nagdumot kanila.” Unya si Rebecca ug ang iyang mga sulugoon nga babaye mitindog ug misakay sila sa mga kamilyo ug misunod sa tawo. Busa ang maong sulugoon midala kang Rebecca ug mipadayon sa iyang panaw. Niadtong higayona si Isaac miabot gikan sa Beer-lahai-roi, kay siya nagpuyo man sa yuta sa Negeb. Ug migula si Isaac aron sa pagpamalandong didto sa kapatagan sa sayong kagabhion. Ug giyahat niya ang iyang mga mata ug nalantawan niya nga dihay mga kamilyo nga nagpaingon kaniya. Si Rebecca usab miyahat sa iyang mga mata ug sa dihang nakita niya si Isaac, mikanaog siya sa kamilyo. Ug siya miingon sa sulugoon, “Kinsa ba kanang tawhana nga naglakaw sa kapatagan aron sa pagsugat kanato?” Ug ang ulipon miingon, “Siya mao ang akong agalon.” Unya mikuha siya ug tabon sa iyang nawong ug gitabonan niya ang iyang kaugalingon. Ug ang sulugoon misugilon kang Isaac sa tanan nga iyang gibuhat. Unya si Isaac midala kaniya ngadto sa tolda ni Sarah nga iyang inahan. Ug giminyoan niya si Rebecca ug siya naasawa ni Isaac ug gihigugma niya si Rebecca. Busa si Isaac nahupay human sa kamatayon sa iyang inahan. Unya si Abraham nangasawa na usab ug lain, nga ginganlan ug Ketura. Ug iyang gipanganak si Zimran, si Joksan, si Medan, si Midian, si Isbak ug si Sua. Si Joksan mao ang amahan ni Seba ug ni Dedan. Ang mga kaliwat ni Dedan mao ang mga Asurihanon, Letusihanon ug Leumihanon. Ang mga anak ni Midian mao sila si Efa, si Efer, si Hanok, si Abida ug si Eldaa. Silang tanan mao ang mga kaliwat ni Ketura. Gihatag ni Abraham ang tanan nga iya ngadto kang Isaac. Apan ngadto sa mga anak nga lalaki sa iyang mga puyopuyo, si Abraham mihatag kanila ug mga gasa. Ug sa dihang buhi pa siya gipalakaw niya sila layo kang Isaac nga iyang anak, ngadto sa silangan nga kayutaan. Kini mao ang mga adlaw sa mga tuig sa kinabuhi ni Abraham, 175 ka tuig. Si Abraham miginhawa sa iyang kataposan ug namatay siya nga tigulang na kaayo, ug hupong sa katuigan ug gitipon ngadto sa iyang katawhan. Ug siya gilubong ni Isaac ug ni Ismael nga iyang mga anak didto sa langob sa Macpela, didto sa kapatagan ni Efron nga anak ni Zoar nga Hitihanon, sa silangan sa Mamre, ang kapatagan nga gipalit ni Abraham gikan sa mga Hitihanon. Didto gilubong si Abraham uban kang Sarah nga iyang asawa. Human sa kamatayon ni Abraham, si Isaac nga iyang anak gipanalanginan sa Dios. Ug mipuyo si Isaac sa Beer-lahai-roi. Kini mao ang mga kaliwat ni Ismael, anak ni Abraham kang Hagar nga Ehiptohanon, ang ulipon nga babaye ni Sarah. Ug mao kini ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Ismael nga ginganlan sumala sa han-ay sa ilang pagkahimugso: si Nebaiot, ang kamagulangan ni Ismael, ug si Kedar, si Abdeel, si Mibsam, si Misma, si Duma, si Masa, si Hadad, si Tema, si Jetur, si Nafis, ug si Kedema. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Ismael ug ang ilang mga ngalan, sumala sa ilang mga lungsod ug sumala sa ilang mga banay, napulo ug duha ka pangulo sumala sa ilang mga panimalay. Kini mao ang mga tuig sa kinabuhi ni Ismael, 137 ka tuig. Ug miginhawa siya sa iyang kataposan ug namatay siya ug gitipon sa iyang mga katawhan. Sila mipuyo gikan sa Havila hangtod sa Sur nga atbang sa Ehipto, padulong sa Asiria ug nagpuyo siya nga kabatok sa tanan niyang mga kaigsoonan. Kini mao ang mga kaliwat ni Isaac nga anak ni Abraham. Si Abraham mao ang amahan ni Isaac. Ug si Isaac nagpanuigon ug 40 ka tuig sa pagpangasawa niya kang Rebecca nga anak ni Betuel nga Aramihanon, sa Padan-aram, ug igsoong babaye ni Laban nga Aramhanon. Ug nag-ampo si Isaac sa Ginoo alang sa iyang asawa, tungod kay siya dili makaanak ug ang Ginoo mitubag sa iyang pag-ampo ug nagsamkon si Rebecca nga iyang asawa. Ug ang mga bata nagdinuotay diha sa sulod niya ug miingon siya, “Kon mao kini, ngano nga mabuhi pa ako?” Ug siya miadto sa pagpangutana sa Ginoo. Ug ang Ginoo mitubag kaniya, “Adunay duha ka nasod sa imong taguangkan, ug ang duha ka katawhan nga mangatawo gikan kanimo magkabahin, ang usa kusgan kay sa usa ug ang magulang mag-alagad sa manghod.” Sa dihang miabot na ang mga adlaw aron siya manganak, tan-awa, dihay kaluha sa iyang taguangkan. Ug ang una nga migula pulahon ug ang tibuok nga lawas sama sa usa ka bisti nga gisapawan ug balhibo, ug gitawag nila ang iyang ngalan ug Esau. Human niini migula ang iyang igsoon nga lalaki, ug ang iyang kamot mikupot sa tikod ni Esau ug gitawag nila ang iyang ngalan ug Jacob. Ug si Isaac nagpanuigon ug 60 ka tuig sa dihang gipanganak na kini sila. Sa dihang midako na ang mga bata, si Esau nahimong batid sa pagpangayam, tawo sa kapatagan, apan si Jacob tawo nga hilomon nga anaa kanunay sa sulod sa tolda. Si Esau pinangga ni Isaac kay makakaon man siya sa pinangayaman niini, apan pinangga ni Rebecca si Jacob. Unya nagluto si Jacob ug sud-an nga sinabawan ug miabot si Esau gikan sa kapatagan ug gigutom pag-ayo. Ug si Esau miingon kang Jacob, “Pakan-a ako nianang pulapula nga sinabaw kay gigutom kaayo ako.” Busa ginganlan siya ug Edom. Ug si Jacob miingon, “Ibaligya una kanako ang imong katungod sa pagkapanganay.” Unya si Esau miingon, “Tan-awa, hapit na ako mamatay, unsay kapuslanan kanako sa akong katungod sa pagkapanganay?” Si Jacob miingon, “Panumpa una kanako.” Ug siya nanumpa kaniya, ug gibaligya niya kang Jacob ang iyang katungod sa pagkapanganay. Unya si Esau gihatagan ni Jacob ug pan ug sa linat-an nga mga liso ug siya mikaon ug miinom ug mitindog ug milakaw. Sa ingon niana gisalikway ni Esau ang iyang katungod sa pagkapanganay. Niadtong panahona dihay gutom sa yuta gawas sa unang gutom sa mga adlaw ni Abraham, ug si Isaac miadto sa Gerar ngadto kang Abimelek nga hari sa mga Filistihanon. Ug ang Ginoo mipakita kaniya ug miingon, “Ayaw pag-adto sa Ehipto, pabilin sa yuta nga akong isulti kanimo. Puyo dinhi niining yutaa, ug ako mag-uban kanimo ug ikaw akong panalanginan, kay kanimo ug sa imong kaliwatan, ihatag nako kining tanang mga yuta ug tumanon nako ang gipanumpa nako kang Abraham nga imong amahan. Padaghanon nako ang imong mga kaliwat sama sa mga bituon sa langit ug ihatag nako sa imong kaliwatan kining tanang mga yuta, ug ang tanang mga nasod sa yuta mapanalanginan tungod sa imong kaliwat, kay nagpatalinghog si Abraham sa akong tingog ug gituman niya ang akong pahimangno, ang akong kasugoan, ang akong mga lagda ug ang akong mga balaod.” Busa si Isaac mipuyo sa Gerar. Sa diha nga ang mga tawo niadtong dapita nangutana kaniya mahitungod sa iyang asawa, siya miingon, “Siya akong igsoon.” Kay nahadlok siya sa pag-ingon, “Siya akong asawa,” kay naghunahuna siya, “tingali ug patyon ako sa mga tawo niining dapita tungod kang Rebecca,” kay maanyag siya nga tan-awon. Sa nagpuyo siya didto sa daghang mga adlaw, si Abimelek, nga hari sa mga Filistihanon, nanambo sa bintana ug nakita niya si Isaac nga naggakosgakos kang Rebecca nga iyang asawa. Ug gipatawag ni Abimelek si Isaac ug giingnan, “Tan-awa, imo siyang asawa; nganong miingon ka man, ‘Siya akong igsoon’?” Ug si Isaac miingon kaniya, “Kay naghunahuna ako, ‘Tingali ug patyon ako tungod kaniya.’ ” Ug si Abimelek miingon, “Unsa kining gibuhat nimo kanamo? Usa sa mga tawo mahimong makadulog sa imong asawa ug ikaw magdala ug sala nganhi kanamo.” Unya si Abimelek nagsugo sa tanang mga tawo nga nag-ingon, “Ang manghilabot niining tawhana o sa iyang asawa patyon gayod.” Ug nagpugas si Isaac niadtong yutaa ug nakaani niadtong maong tuig ug usa ka gatos ka pilo kay siya gipanalanginan sa Ginoo. Ug siya nadato ug nagpadayon sa pagtigom ug daghan pa gayod hangtod nga siya nahimong adunahan kaayo. Nakapanag-iya siya ug mga panon sa nagkalainlaing kahayopan ug dako nga panimalay busa nasina kaniya ang mga Filistihanon. Niadtong panahona ang tanan nga mga atabay nga gipangkalot sa mga sulugoon sa iyang amahan nga si Abraham gipangtabonan sa mga Filistihanon ug gipuno nila kini ug yuta. Ug si Abimelek miingon kang Isaac, “Palayo kanamo kay ikaw labaw pa ka gamhanan kay kanamo.” Busa si Isaac mibiya gikan didto. Ug gipatindog niya ang iyang mga tolda sa walog sa Gerar ug mipuyo siya didto. Ug gikalot pag-usab ni Isaac ang mga atabay sa tubig nga ilang gikalot sa mga adlaw ni Abraham nga iyang amahan kay gitabonan kini sa mga Filistihanon human mamatay si Abraham. Ug kini ginganlan niya sama sa mga ngalan nga gihatag kanila sa iyang amahan. Apan sa diha nga ang mga sulugoon ni Isaac nagkalot didto sa walog ug nakakaplag didto ug usa ka atabay sa nagtubod nga tubig, ang mga tigbantay sa kahayopan sa Gerar nakig-away sa mga tigbantay sa kahayopan ni Isaac. Miingon sila, “Ang tubig amoa!” Busa ginganlan niya ang atabay ug Esek, kay sila nakig-away kaniya. Unya nagkalot na usab sila ug lain nga atabay, ug nag-away gihapon sila tungod niini ug kini ginganlan niya ug Sitna. Ug mipahawa siya didto, ug nagkalot ug laing atabay, ug alang niini wala na sila mag-away ug kini ginganlan niya ug Rehobot ug siya miingon, “Kay karon ang Ginoo mihatag ug dapit alang kanato ug magmabungahon kita sa yuta.” Gikan didto siya mitungas padulong sa Beer-seba. Ug mipakita kaniya ang Ginoo niadtong gabhiona ug miingon, “Ako mao ang Dios ni Abraham nga imong amahan. Ayaw kahadlok kay ako nag-uban kanimo ug ikaw panalanginan nako, ug padaghanon nako ang imong mga kaliwat tungod kang Abraham nga akong sulugoon.” Busa si Isaac nagtukod didto ug usa ka halaran ug mitawag sa ngalan sa Ginoo, ug gipatindog niya didto ang iyang tolda ug ang mga sulugoon ni Isaac nagkalot ug usa ka atabay. Unya si Abimelek miadto kaniya gikan sa Gerar kuyog kang Ahusat, nga iyang magtatambag ug kang Picol nga pangulo sa iyang kasundalohan. Si Isaac miingon kanila, “Nganong mianhi kamo kanako, nga nagdumot man kamo kanako ug gisalikway man gani ninyo ako palayo kaninyo?” Sila miingon, “Nakita namo sa dayag gayod nga ang Ginoo nag-uban kanimo busa nag-ingon kami, ‘Himoon nato ang usa ka panumpa tali kanimo ug kanamo, ug maghimo ug kasabotan uban kanimo, aron dili ikaw magbuhat ug daotan ngari kanamo, sama nga kami wala manghilabot kanimo, ug nga kaming tanan nagbuhat ug maayo nganha kanimo, ug ikaw gipagikan namo nga malinawon. Ikaw karon ang gipanalanginan sa Ginoo.’ ” Ug siya naghikay alang kanila ug nangaon sila ug nanginom. Ug mibangon sila sa pagkakaadlawon ug nanumpa sa usa ug usa. Ug gipagikan sila ni Isaac ug namiya sila nga malinawon gikan kaniya. Niadtong adlawa, miabot ang mga sulugoon ni Isaac ug nagsugilon kaniya mahitungod sa atabay nga ilang gikalot ug sila nag-ingon kaniya, “Nakakaplag kami ug tubig!” Ug kini ginganlan niya ug Seba. Tungod niini, ang ngalan niadtong lungsora Beer-seba hangtod niining adlawa. Ug sa nagpanuigon na si Esau ug 40 ka tuig, gipangasawa niya si Judith nga anak ni Beeri nga Hitihanon ug si Basemat nga anak ni Elon nga Hitihanon. Ug ilang gihimo nga pait ang kinabuhi ni Isaac ug ni Rebecca. Sa diha nga tigulang na si Isaac ug ang iyang mga mata halap na, nga tungod niana dili na siya makakita, gitawag niya si Esau, ang iyang anak nga magulang ug siya miingon kaniya, “Anak ko,” ug siya mitubag, “Ania ako.” Ug miingon siya, “Tan-awa, ako tigulang na ug wala ako mahibalo sa adlaw sa akong kamatayon. Busa karon, kuhaa ang imong mga hinagiban, ang imong baslayan ug ang imong pana, ug adto sa kapatagan ug pangayam alang kanako. Ug lutoi ako ug lamiang pagkaon, kadtong akong gusto ug dad-a nganhi kanako aron makakaon ako niini ug panalanginan ko ikaw sa dili pa ako mamatay.” Ug si Rebecca naminaw sa pagsulti niini ni Isaac kang Esau nga iyang anak. Busa sa dihang milakaw na si Esau ngadto sa kapatagan sa pagpangayam aron iyang dad-on, si Rebecca misulti kang Jacob nga iyang anak, “Nadungog nako ang imong amahan nga nagsulti kang Esau nga imong igsoon, ‘Dad-i ako nganhi ug pinangayaman ug lutoi ako ug lamiang pagkaon aron makakaon ako ug panalanginan ko ikaw sa atubangan sa Ginoo sa dili pa ako mamatay.’ Busa karon, akong anak, tumana ang akong pulong sumala sa akong isugo kanimo. Lakaw ngadto sa mga panon ug gikan didto dad-i ako ug duha ka maayo nga nating kanding aron ako makahikay gikan niini ug lamiang pagkaon alang sa imong amahan, kadtong iyang gusto. Ug dad-on nimo kini sa imong amahan, aron mokaon siya ug aron ikaw panalanginan niya sa dili pa siya mamatay.” Apan si Jacob miingon kang Rebecca nga iyang inahan, “Tan-awa, si Esau nga akong igsoon balhiboon nga pagkatawo ug ako hamis nga pagkatawo. Tingali unya ug hikapon ako sa akong amahan ug isipon niya ako nga limbongan, ug modangat kanako ang tunglo ug dili panalangin.” Ang iyang inahan miingon kaniya, “Anak ko, ipahamtang kanako ang tunglo, tumana lamang ang akong pulong. Lakaw ug kuhaa kini alang kanako.” Busa milakaw siya ug mikuha niini ug gidala kini ngadto sa iyang inahan. Ug ang iyang inahan nagluto ug lamiang pagkaon, kadtong gusto sa iyang amahan. Unya si Rebecca mikuha sa labing maayong bisti ni Esau nga kamagulangan niyang anak nga didto uban kaniya sa iyang balay ug gisul-ob niya kini kang Jacob nga iyang kamanghorang anak. Ug ang mga panit sa mga nati nga kanding iyang gitaod sa mga kamot ni Jacob ug sa hamis nga bahin sa iyang liog. Ug iyang gihatag ang lamiang pagkaon ug ang pan nga iyang gihikay ngadto sa kamot ni Jacob nga iyang anak. Busa miadto siya sa iyang amahan ug miingon, “Amahan ko.” Ug siya miingon, “Ania ako; kinsa ba ikaw, anak ko?” Si Jacob miingon sa iyang amahan, “Ako si Esau nga imong kamagulangan. Gibuhat nako ang imong gisugo kanako. Karon lingkod, ug kaon sa akong pinangayaman aron panalanginan nimo ako.” Apan si Isaac miingon sa iyang anak, “Nganong dali ra man ikaw nga nakakaplag niana, anak ko?” Ug siya mitubag, “Kay ang Ginoo nga imong Dios naghatag kanako ug kalamposan.” Unya si Isaac miingon kang Jacob, “Duol, aron hikapon ko ikaw, anak ko, kon ikaw mao ba gayod ang akong anak nga si Esau o dili ba.” Busa miduol si Jacob sa iyang amahan nga si Isaac ug iyang gihikap siya ug miingon, “Ang tingog iya ni Jacob apan ang mga kamot mao ang mga kamot ni Esau.” Ug wala siya makaila kaniya kay ang iyang mga kamot balhiboon man sama sa mga kamot sa iyang igsoon nga si Esau. Busa gipanalanginan niya siya. Siya miingon, “Ikaw ba gayod ang akong anak nga si Esau?” Ug siya miingon, “Ako mao.” Unya miingon siya, “Dad-a kana diri kanako aron makakaon ako sa pinangayaman sa akong anak ug panalanginan ko ikaw.” Busa iya kining gidala ngadto kaniya ug mikaon siya, gidad-an niya siya ug bino ug siya miinom. Unya miingon kaniya si Isaac nga iyang amahan, “Duol ngari ug haloki ako, anak ko.” Busa miduol siya ug iyang gihalokan siya ug nakapanimaho si Isaac sa baho sa iyang mga bisti ug gipanalanginan niya siya ug siya miingon, “Tan-awa ang baho sa akong anak sama sa baho sa uma nga gipanalanginan sa Ginoo. Hatagan unta ikaw sa Dios sa yamog gikan sa langit ug sa katambok sa yuta ug sa kadagaya sa trigo ug sa bino. Mag-alagad kanimo ang mga katawhan, ug ang mga nasod mangyukbo kanimo. Mahimo ikaw nga agalon sa imong mga igsoon, ug mangyukbo unta kanimo ang mga anak sa imong inahan. Matinunglo unta ang magtunglo kanimo, ug mapanalanginan ang nagpanalangin kanimo!” Sa dihang nahuman si Isaac sa pagpanalangin kang Jacob ug igo lang nga nakabiya si Jacob sa atubangan ni Isaac nga iyang amahan, si Esau nga iyang igsoon miabot gikan sa iyang pagpangayam. Siya naghikay usab ug lamiang pagkaon ug iyang gidala ngadto sa iyang amahan, ug siya miingon kaniya, “Bangon, amahan ko, ug kaon sa pinangayaman sa imong anak aron ikaw magpanalangin kanako.” Si Isaac nga iyang amahan miingon kaniya, “Kinsa ba ikaw?” Ug siya mitubag, “Ako ang imong anak, ang imong kamagulangan nga si Esau.” Unya si Isaac mikurog sa hilabihan gayod ug miingon, “Kinsa man diay ang mianhi dinhi, nga nangayam ug nagdala niini kanako, ug gikaon nako ang tanan sa wala pa ikaw moabot ug siya gipanalanginan nako? Oo, ug siya mahimong bulahan.” Sa pagkadungog ni Esau sa mga pulong sa iyang amahan, mitiyabaw siya sa hilabihan ug pait nga pagtiyabaw, ug miingon sa iyang amahan, “Panalangini ako, ako usab, O amahan ko.” Ug siya miingon, “Mianhi ang imong igsoon uban sa limbong ug mikuha sa imong panalangin.” Si Esau miingon, “Dili ba tukma nga siya ginganlan ug Jacob? Kay gilimbongan na niya ako sa makaduha. Gikuha niya ang akong katungod sa pagkapanganay ug tan-awa, karon gikuha usab niya ang akong panalangin.” Ug siya miingon, “Wala ka bay nahibilin nga panalangin alang kanako?” Si Isaac mitubag kang Esau, “Tan-awa, gihimo nako siya nga imong agalon, ug ang tanan niyang mga igsoon akong gihatag kaniya ingon nga iyang mga sulugoon. Sa trigo ug sa bino gisangkapan nako siya. Busa unsa may akong mahimo karon kanimo, anak ko?” Si Esau miingon sa iyang amahan, “Usa ra ba gayod ang imong panalangin, amahan ko? Panalangini ako, ako usab, amahan ko.” Ug gipatugbaw ni Esau ang iyang tingog ug siya mihilak. Ug si Isaac nga iyang amahan mitubag kaniya, “Tan-awa, ang imong puluy-anan atua sa layo gikan sa katambok sa yuta, ug layo sa yamog nga gikan sa kalangitan sa itaas. Ug pinaagi sa imong espada ikaw mabuhi, ug sa imong igsoon mag-alagad ikaw. Apan sa dihang ikaw makalingkawas, balion nimo ang iyang yugo gikan sa imong liog.” Busa si Esau nagdumot kang Jacob tungod sa panalangin nga gipanalangin kaniya sa iyang amahan ug miingon siya sa iyang kaugalingon, “Duol na ang mga adlaw sa pagbangutan tungod sa akong amahan, unya patyon nako si Jacob nga akong igsoon.” Apan gisuginlan si Rebecca sa mga pulong ni Esau nga kamagulangan niyang anak, busa iyang gipasugoan ug gipatawag si Jacob, ang kamanghoran niyang anak ug giingnan siya, “Tan-awa, si Esau nga imong igsoon naghupay sa iyang kaugalingon pinaagi sa paglaraw sa pagpatay kanimo. Busa karon, anak ko, tumana ang akong tingog; tindog ug kagiw ngadto kang Laban nga akong igsoon didto sa Haran. Adto una puyo uban kaniya sulod sa pipila ka adlaw hangtod nga ang kapungot sa imong igsoon mahanaw, hangtod nga mawala na ang kaligutgot sa imong igsoon batok kanimo ug nga malimtan niya ang imong gibuhat kaniya, unya magsugo ako ug ipakuha ko ikaw gikan didto. Nganong mawad-an man ako kaninyong duha sa usa lamang ka adlaw?” Unya miingon si Rebecca kang Isaac, “Naugtas ako sa akong kinabuhi tungod sa mga babayeng Hitihanon. Kon si Jacob mangasawa sa usa sa mga babayeng Hitihanon nga ingon niini, usa sa mga babaye niining yutaa, unsay kapuslanan sa akong kinabuhi?” Unya gitawag ni Isaac si Jacob ug iyang gipanalanginan siya, ug gipahimangnoan siya, “Ayaw pangasawa sa usa sa mga babaye nga Canaanhon. Tindog ug lakaw ngadto sa Padan-aram, sa balay ni Betuel nga amahan sa imong inahan ug pangasawa didto gikan sa mga anak ni Laban nga igsoon sa imong inahan. Ug ang Dios nga Labing Gamhanan sa tanan magpanalangin kanimo ug maghimo kanimo nga mabungahon ug magpadaghan kanimo aron ikaw mahimo nga usa ka panon sa mga katawhan. Ihatag unta niya ang panalangin ni Abraham nganha kanimo ug sa imong kaliwat uban kanimo aron mapanununod nimo ang yuta nga imong gilangyawan nga gihatag sa Dios kang Abraham.” Busa si Jacob gipalakaw ni Isaac ug siya miadto sa Padan-aram, ngadto kang Laban nga anak ni Betuel nga Aramhanon ug igsoon ni Rebecca nga inahan ni Jacob ug ni Esau. Karon nakita ni Esau nga si Isaac nagpanalangin kang Jacob ug iyang gipalakaw siya ngadto sa Padan-aram sa pagpangasawa ug nga sa iyang pagpanalangin kang Jacob iyang gipahimangnoan siya, “Ayaw pangasawa sa usa sa mga babaye nga Canaanhon.” Ug nakita usab niya nga mituman si Jacob sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug miadto sa Padan-aram. Busa nakita ni Esau nga ang mga babaye nga Canaanhon wala makapahimuot kang Isaac nga iyang amahan. Busa miadto si Esau kang Ismael ug nangasawa ug dugang sa iyang mga asawa, kang Mahalat nga anak ni Ismael nga anak ni Abraham, ug igsoon nga babaye ni Nebaiot. Ug si Jacob mibiya sa Beer-seba ug mipadulong sa Haran. Unya miabot siya sa usa ka dapit ug mipabilin didto sa tibuok nga gabii kay misalop na ang adlaw. Ug mikuha siya ug usa sa mga bato niadtong dapita nga iyang gibutang ilalom sa iyang ulo ug mihigda siya aron matulog niadtong dapita. Ug nagdamgo siya nga dihay usa ka hagdan nga gipatindog sa yuta ug ang tumoy niini miabot sa langit. Ug ang mga anghel sa Dios nagsaka-kanaog niini. Ug didto ang Ginoo nagtindog sa ibabaw niini, ug miingon, “Ako mao ang Ginoo, ang Dios ni Abraham nga imong amahan ug ang Dios ni Isaac. Ang yuta nga imong gihigdaan ihatag ko kanimo ug sa imong kaliwatan. Ug ang imong mga kaliwat mahimong sama sa abog sa yuta ug mokatap kamo ngadto sa kasadpan, sa silangan, sa amihanan ug sa habagatan. Ug pinaagi kanimo ug sa imong kaliwatan panalanginan ang tanan nga mga kabanayan sa yuta. Tan-awa, ako mag-uban kanimo ug magbantay kanimo bisan asa ikaw moadto ug ikaw pabalikon nako niining yutaa kay ako dili mobiya kanimo hangtod nga matuman nako ang akong gisulti kanimo.” Unya nakamata si Jacob gikan sa iyang pagkatulog ug miingon, “Ang Ginoo ania gayod niining dapita ug ako wala mahibalo niini.” Ug nahadlok siya ug miingon, “Pagkamakalilisang niining dapita! Kini walay lain kondili ang balay sa Dios ug kini mao gayod ang ganghaan sa langit.” Busa si Jacob mibangon sayo sa pagkabuntag ug gikuha niya ang bato nga iyang gibutang ilalom sa iyang ulo ug kini gipatindog niya ingon nga usa ka haligi ug iyang gibuboan ug lana ang ibabaw niini. Ug kadtong dapita ginganlan niya ug Betel apan sa sinugdan ang ngalan niadtong lungsora Luz. Ug si Jacob naghimo ug usa ka panumpa, nga nag-ingon, “Kon ang Dios mag-uban kanako ug magbantay kanako niining dalana nga akong gilaktan ug maghatag kanako ug kan-onon ug bisti nga isul-ob, ug nga ako makabalik nga malinawon ngadto sa balay sa akong amahan, ang Ginoo mahimo nga akong Dios. Unya kining batoha nga akong gipatindog ingon nga usa ka haligi mahimong balay sa Dios. Ug sa tanan nga imong gihatag kanako, ihatag gayod nako ang ikapulo kanimo.” Unya si Jacob mipadayon sa iyang panaw ug miabot sa yuta sa mga tawo sa silangan. Samtang milantaw siya, iyang nakita ang usa ka atabay diha sa patag, ug didtoy tulo ka panon sa mga karnero nga nanglubog duol niini kay gikan niining atabaya gipainom ang mga panon. Ug didtoy usa ka dakong bato sa baba sa atabay. Ug sa matigom na ang tanang mga panon ligiron sa mga tigbantay sa karnero ang bato gikan sa baba sa atabay ug paimnon nila ang mga karnero; unya iuli nila ang bato sa dapit niini sa ibabaw sa baba sa atabay. Ug si Jacob miingon kanila, “Mga igsoon ko, taga-diin ba kamo?” Ug miingon sila, “Taga-Haran kami.” Siya miingon kanila, “Nakaila ba kamo kang Laban nga anak ni Nahor?” Ug sila miingon, “Nakaila kami kaniya.” Siya miingon kanila, “Maayo ra ba siya?” Ug sila miingon, “Maayo man. Tan-awa si Raquel nga iyang anak nagpaingon nganhi uban sa mga karnero.” Siya miingon, “Tan-awa, taas pa ang adlaw ug dili pa panahon sa pagpundok sa kahayopan. Paimna ninyo ang mga karnero, ug lakaw, ug pasibsiba sila.” Apan sila miingon, “Dili kami makahimo hangtod nga ang tanang mga panon matigom ug ilang maligid ang bato gikan sa ibabaw sa baba sa atabay; unya mao pay pagpainom namo sa mga karnero.” Samtang nagsulti pa siya kanila, miabot si Raquel uban ang mga karnero sa iyang amahan kay siya mao man ang nag-atiman niini. Sa pagkakita ni Jacob kang Raquel nga anak ni Laban nga igsoon sa iyang inahan, ug sa mga karnero ni Laban nga igsoon sa iyang inahan, miduol si Jacob ug giligid niya ang bato gikan sa baba sa atabay ug gipainom niya ang panon ni Laban nga igsoon sa iyang inahan. Unya si Jacob mihalok kang Raquel ug mihilak ug kusog. Ug si Jacob misugilon kang Raquel nga siya mao ang kadugo sa iyang amahan ug nga siya mao ang anak ni Rebecca. Ug midagan si Raquel ug misugilon niini sa iyang amahan. Sa pagkadungog ni Laban sa balita mahitungod kang Jacob, anak sa iyang igsoon nga babaye, midagan siya aron sa pagsugat kaniya. Ug gigakos niya si Jacob ug gihagkan ug gidala niya sa iyang balay. Ug si Jacob misugilon kang Laban sa tanan nga nahitabo. Ug si Laban miingon kaniya, “Sa pagkatinuod, ikaw akong bukog ug akong unod.” Ug si Jacob mipuyog usa ka bulan uban kaniya. Unya si Laban miingon kang Jacob, “Tungod kay ikaw akong kadugo, angay ba diay nga ikaw mag-alagad kanako nga walay bayad? Sultihi ako kon unsa ang imong suhol?” Ug si Laban adunay duha ka anak nga babaye, ang ngalan sa magulang mao si Lea ug ang ngalan sa manghod mao si Raquel. Ang mga mata ni Lea malomo apan si Raquel maanyag ug madanihon. Ug si Jacob nahigugma kang Raquel ug miingon siya, “Sulod sa pito ka tuig ako mag-alagad kanimo alang kang Raquel nga imong kamanghorang anak.” Ug miingon si Laban, “Maayo pa nga siya akong ihatag kanimo kay sa ihatag nako siya sa laing tawo. Puyo uban kanako.” Busa si Jacob nag-alagad sulod sa pito ka tuig alang kang Raquel ug kini daw pipila lamang ka adlaw tungod sa iyang gugma alang kaniya. Unya si Jacob miingon kang Laban, “Ihatag kanako ang akong asawa aron ako mosulod ngadto kaniya kay natuman na ang akong mga adlaw.” Busa si Laban nagpatigom sa tanang mga tawo niadtong dapita ug naghikay siya ug usa ka kombira. Apan sa pagkagabii, gikuha ni Laban si Lea nga iyang anak ug iyang gidala ngadto kang Jacob ug siya midulog kang Lea. Ug gihatag ni Laban ang iyang ulipon nga babaye nga si Zilpa ngadto kang Lea nga iyang anak ingon nga iyang sulugoon. Ug sa pagkabuntag na, nakita niya nga si Lea diay. Ug miingon siya kang Laban, “Unsa kining imong gibuhat kanako? Wala ba ako mag-alagad kanimo alang kang Raquel? Ngano nga gilimbongan man nimo ako?” Ug si Laban miingon, “Dili batasan namo ang paghatag sa manghod sa dili pa ang magulang. Taposa ang semana alang niining usa ug ihatag usab namo kanimo ang usa alang sa imong pag-alagad kanako ug lain pang pito ka tuig.” Gibuhat kini ni Jacob ug gitapos ang iyang semana ug gihatag ni Laban kaniya si Raquel nga iyang anak ingon nga iyang asawa. Ug gihatag ni Laban kang Raquel nga iyang anak si Bilha nga iyang ulipon ingon nga iyang sulugoon. Busa siya midulog usab kang Raquel ug gihigugma niya si Raquel labaw pa kay kang Lea ug nag-alagad kang Laban ug lain pang pito ka tuig. Sa dihang nakita sa Ginoo nga gikasilagan si Lea, giablihan niya ang iyang taguangkan apan si Raquel wala makaanak. Ug nagsamkon si Lea ug nanganak siya ug usa ka batang lalaki, ug ginganlan niya siya ug Ruben kay miingon siya, “Nakita sa Ginoo ang akong kasakit, karon mahigugma na gayod kanako ang akong bana.” Nagsamkon siya pag-usab ug nanganak siya ug usa ka bata nga lalaki ug miingon siya, “Kay ang Ginoo nakadungog nga ako gikasilagan, mao nga gihatag usab niya kining bataa kanako.” Ug gitawag niya ang iyang ngalan ug Simeon. Nagsamkon siya pag-usab ug nanganak ug usa ka batang lalaki ug miingon, “Karon motipon na ang akong bana kanako kay nanganak ako kaniya ug tulo ka batang lalaki,” tungod niini ang iyang ngalan gitawag ug Levi. Ug nagsamkon siya pag-usab, ug nanganak siya ug usa ka batang lalaki, ug miingon, “Karon magdayeg ako sa Ginoo.” Tungod niini, gitawag niya ang iyang ngalan ug Juda. Unya mihunong siya sa pagpanganak. Sa pagtan-aw ni Raquel nga siya wala makahatag ug mga anak kang Jacob, nasina siya sa iyang igsoon nga babaye ug miingon siya kang Jacob, “Hatagi ako ug mga anak, kay kon dili, mamatay ako.” Ug ang kasuko ni Jacob nahaling batok kang Raquel, ug miingon siya, “Anaa ba ako sa dapit sa Dios nga naghikaw kanimo sa bunga sa imong taguangkan?” Unya si Raquel miingon, “Ania ang akong ulipon nga babaye nga si Bilha, sudla siya aron manganak siya sa ibabaw sa akong mga tuhod ug ako makabaton usab ug mga anak gikan kaniya.” Busa iyang gihatag kaniya si Bilha nga iyang ulipon aron maasawa ug si Jacob misulod ngadto kaniya. Ug nagsamkon si Bilha ug nanganak alang kang Jacob ug usa ka batang lalaki. Ug si Raquel miingon, “Gihukman ako sa Dios ug gipatalinghogan usab niya ang akong tingog ug ako gihatagan ug usa ka anak nga lalaki.” Busa ginganlan niya siya ug Dan. Ug nagsamkon pag-usab si Bilha, ang ulipon ni Raquel, ug nanganak sa ikaduhang bata nga lalaki alang kang Jacob. Unya si Raquel miingon, “Sa hilabihang pagpakiglayog nakigbisog ako batok sa akong igsoon nga babaye ug mipatigbabaw ako.” Ug ginganlan niya siya ug Neftali. Sa pagtan-aw ni Lea nga mihunong na siya sa pagpanganak, iyang gikuha si Zilpa nga iyang ulipon nga babaye ug iyang gipaasawa kang Jacob. Unya si Zilpa nga ulipon ni Lea nanganak alang kang Jacob ug usa ka bata nga lalaki. Ug miingon si Lea, “Palaran!” Ug ginganlan niya siya ug Gad. Si Zilpa nga ulipon ni Lea nanganak na usab ug usa ka bata nga lalaki alang kang Jacob. Ug si Lea miingon, “Malipayon ako! Kay ang mga babaye magtawag kanako nga bulahan.” Busa ginganlan niya siya ug Aser. Sa panahon sa ting-ani sa trigo si Ruben miadto ug nakakaplag siya ug mga mandragora didto sa kapatagan ug iya kining gidala ngadto kang Lea nga iyang inahan. Unya miingon si Raquel kang Lea, “Hatagi intawon ako sa mga mandragora sa imong anak nga lalaki.” Apan siya miingon kaniya, “Gamay ra bang butang ang pagkuha nimo sa akong bana? Unya kuhaon pa gayod nimo ang mga mandragora sa akong anak?” Ug si Raquel miingon, “Karong gabii, makahigda siya uban kanimo tungod sa mga mandragora sa imong anak.” Sa pagpauli ni Jacob gikan sa kapatagan sa pagkagabii, migula si Lea sa pagsugat kaniya ug miingon kaniya, “Kinahanglang mohigda ka uban kanako kay gibayran ko ikaw sa mga mandragora sa akong anak.” Busa siya mihigda uban kaniya niadtong gabhiona. Ug ang Dios nagpatalinghog kang Lea. Ug nagsamkon siya ug gianak niya alang kang Jacob ang ikalimang anak nga lalaki. Si Lea miingon, “Ang Dios naghatag kanako sa akong balos, kay gihatag nako ang akong ulipon nga babaye sa akong bana.” Tungod niini ginganlan niya siya ug Isacar. Ug si Lea nagsamkon pag-usab, ug gianak niya alang kang Jacob ang ikaunom nga anak nga lalaki. Unya si Lea miingon, “Ang Dios naghatag kanako ug usa ka maayong bugay. Karon motipon kanako ang akong bana kay nanganak ako alang kaniya ug unom ka anak nga lalaki.” Busa ginganlan niya siya ug Zabulon. Human niadto nanganak siya ug usa ka bata nga babaye ug gitawag ang iyang ngalan ug Dina. Unya nahinumdom ang Dios kang Raquel ug ang Dios nagpatalinghog kaniya ug giablihan ang iyang taguangkan. Busa nanamkon siya ug nanganak ug usa ka bata nga lalaki ug miingon, “Gikuha sa Dios ang akong pagkatinamay.” Ug gitawag niya ang iyang ngalan ug Jose ug siya miingon, “Ang Ginoo magdugang unta kanako ug usa pa ka anak nga lalaki!” Human mapanganak ni Raquel si Jose, si Jacob miingon kang Laban, “Palakta ako aron ako moadto sa akong kaugalingong pinuy-anan ug yuta. Ihatag kanako ang akong mga asawa ug ang akong mga anak nga tungod kanila nag-alagad ako kanimo ug tugoti ako sa paglakaw kay ikaw nahibalo sa pag-alagad nga gihatag nako kanimo.” Apan si Laban miingon kaniya, “Kon imo akong tugotan sa pagsulti niini, nahibaloan nako pinaagi sa panagna nga ang Ginoo nagpanalangin kanako tungod kanimo. Ibungat kanako ang imong suhol ug ihatag ko kini kanimo.” Ug si Jacob miingon kaniya, “Ikaw gayod nahibalo kon unsa ang pag-alagad nako kanimo ug kon unsay kahimtang sa imong kahayopan nga ania kanako. Kay kaniadto diyotay pa ang imo sa wala pa ako makaanhi ug kini midaghan pag-ayo. Ug ang Ginoo nagpanalangin kanimo bisan asa ako moadto. Ug karon kanus-a man ako magtagana alang usab sa akong kaugalingon nga panimalay?” Siya miingon, “Unsa bay ihatag nako kanimo?” Si Jacob miingon, “Dili ka maghatag kanako ug bisan unsa. Kon buhaton mo kini alang kanako, magpasibsib na usab ako sa imong mga karnero ug mag-atiman niini. Hinuon paadtoa ako karon sa tanan nimong panon sa mga kahayopan ug kuhaon nako ang tanan nga kabang ug puntikpuntik nga mga karnero ug ang tanan nga itom nga mga nating karnero ug ang mga puntikpuntik ug kabang nga mga kanding ug kini mao ang akong suhol. Busa ang akong pagkamatinud-anon manubag unya alang kanako sa dihang tan-awon nimo ang akong suhol sa imong atubangan. Ang tanan nga dili puntikpuntik o kabang sa mga kanding, ug ang dili itom sa mga nating karnero nga makit-an nimo uban kanako isipon nga akong kinawat.” Ug si Laban miingon, “Maayo! Matuman kana sumala sa imong gipamulong.” Apan gilain ni Laban niadtong adlawa ang mga laking kanding nga binadlisan ug kabang ug ang tanang kanding nga baye nga puntikpuntik ug kabang ug ang tanang kahayopan nga may puti ug ang tanang nating karnero nga itom ug gipiyal niya kini sa iyang mga anak nga lalaki. Ug mipalayo siya ug balig tulo ka adlaw nga paglakaw gikan kang Jacob. Ug si Jacob nagpasibsib sa nahibilin nga mga panon sa kahayopan ni Laban. Unya mikuha si Jacob ug mga sanga nga lunhaw sa alamo, sa almendras ug sa platano, ug iyang gipanitan kini nga lap-aklap-ak aron may puti nga mga badlis diha sa mga sanga. Gibutang niya ang mga sanga nga iyang gipanitan atubangan sa panon sa kahayopan didto sa pasongan nga paimnanan, diin manginom ang mga panon sa kahayopan. Kay magtakmagay man sila inigpanginom nila, nagtakmagay ang mga hayop didto sa atubangan sa mga sanga, busa ang mga kahayopan nanganak ug mga binadlisan, mga puntikpuntik ug mga kabang. Ug gilain ni Jacob ang mga nating karnero ug iyang gipaatubang ang mga nawong sa mga panon sa kahayopan ngadto sa mga kabang ug sa tanan nga itom sa panon ni Laban. Ug iyang gilain pagbutang ang iyang panon ug wala itipon uban sa mga kahayopan ni Laban. Ug sa diha nga magtakmagay na ang mga himsog nga kahayopan, ibutang ni Jacob ang mga sanga sa atubangan sa mga hayop didto sa imnanan aron nga magtakmagay sila didto sa nahimutangan sa mga sanga. Apan sa mga luya sa panon sa kahayopan dili niya kini ibutang, mao nga ang mga luya iya ni Laban ug ang mga himsog iya ni Jacob. Busa ang tawo midato pag-ayo ug nakabaton ug dagkong mga panon sa mga kahayopan, ug mga ulipon nga babaye ug mga ulipon nga lalaki ug mga kamilyo ug mga asno. Unya nadungog ni Jacob nga ang mga anak nga lalaki ni Laban nag-ingon, “Gikuha ni Jacob ang tanan nga iya sa atong amahan, ug gikan niadtong iya sa atong amahan naangkon niya kining tanan nga bahandi.” Ug nakita ni Jacob nga lain ang pagtagad ni Laban kaniya, dili na sama sa kaniadto. Unya ang Ginoo miingon kang Jacob, “Balik ngadto sa yuta sa imong katigulangan ug sa imong mga kadugo, kay ako mag-uban kanimo.” Busa si Jacob nagsugo ug mipatawag kang Raquel ug kang Lea ngadto sa kapatagan nga nahimutangan sa iyang mga kahayopan, ug miingon kanila, “Nakita nako nga ang tinagdan sa inyong amahan kanako dili na sama kaniadto, apan ang Dios sa akong amahan nag-uban kanako. Kamo nahibalo nga ako nag-alagad sa inyong amahan sa bug-os nako nga kusog. Apan ang inyong amahan naglimbong kanako, ug iyang giusab-usab ang akong suhol sa napulo ka higayon apan ang Dios wala motugot nga magbuhat siya kanako ug daotan. Kon siya moingon, ‘Ang mga kabang mao ang imong suhol,’ ang tanang mga panon sa kahayopan manganak ug mga kabang. Ug kon siya moingon, ‘Ang mga binadlisan mao ang imong suhol,’ ang tanan nga mga panon sa kahayopan manganak ug mga binadlisan. Sa ingon niini gikuha sa Dios ang kahayopan sa imong amahan ug iyang gihatag kanako. Sa panahon sa pagpangulag sa mga panon, giyahat nako ang akong mga mata ug nakita nako ang usa ka damgo nga ang mga laking kanding nga mitakmag sa mga panon, mga binadlisan, mga kabang ug may puntikpuntik. Unya ang anghel sa Dios miingon kanako sa damgo, ‘Jacob’, ug ako miingon kaniya, ‘Ania ako.’ Ug siya miingon, ‘Iyahat karon ang imong mga mata ug makita nimo nga ang tanang mga laki nga mitakmag sa panon mga binadlisan, mga kabang, ug mga puntikpuntik kay nakita nako ang tanan nga gibuhat ni Laban kanimo. Ako mao ang Dios sa Betel diin nagdihog ikaw ug usa ka haligi ug naghimo ug usa ka panaad kanako. Karon, tindog ug biya niining yutaa ug balik sa yuta nga imong natawhan.’ ” Unya si Raquel ug si Lea mitubag kaniya, “Aduna pa bay bahin o panulundon nga nahibilin alang kanamo sa balay sa among amahan? Dili ba giisip man kami niya ingon nga mga langyaw? Kay kami gibaligya niya ug nagamit na niya ang tanang salapi nga gihatag tungod kanamo. Ang tanang bahandi nga gikuha sa Dios gikan sa among amahan, amoa man ug sa among mga anak, busa karon, buhata ang tanan nga giingon sa Dios kanimo.” Busa nangandam si Jacob ug gipahiluna niya ang iyang mga anak ug ang iyang mga asawa sa ibabaw sa mga kamilyo. Ug gipauna niya ang tanan niyang kahayopan, ug ang tanan niyang kabtangan nga iyang natigom, ang mga kahayopan nga iyang napanag-iya, nga iyang natigom sa Padan-aram, aron mobalik siya ngadto kang Isaac nga iyang amahan sa yuta sa Canaan. Unya si Laban milakaw aron sa pagtupi sa iyang mga karnero, ug gikawat ni Raquel ang mga diosdios sa iyang amahan. Ug gilipat ni Jacob si Laban nga Aramhanon sa paagi nga wala siya magpahibalo nga siya naghunahuna sa pagbiya. Mikagiw siya uban ang tanan nga iya, busa nangandam siya ug mitabok sa Eufrates, ug mipadulong siya ngadto sa kabukiran sa Gilead. Sa dihang gisugilon kang Laban sa ikatulo nga adlaw nga si Jacob mikagiw, gikuha niya ang iyang mga kadugo aron mouban kaniya ug miagpas kang Jacob sulod sa pito ka adlaw ug hapit na niya siya maapsi didto sa kabukiran sa Gilead. Apan ang Dios miadto kang Laban nga Aramhanon pinaagi sa damgo niadtong gabhiona ug miingon kaniya, “Pagmatngon nga dili ikaw magsulti ug usa ka pulong ngadto kang Jacob, maayo o daotan.” Unya naapsan ni Laban si Jacob. Gipatindog na ni Jacob ang iyang tolda didto sa kabukiran, ug gibutang usab ni Laban uban sa iyang mga kadugo ang iyang tolda didto sa kabukiran sa Gilead. Ug si Laban miingon kang Jacob, “Unsa man kining imong gibuhat, nga gitikasan man nimo ako, ug gidala nimo ang akong mga anak nga babaye sama sa mga binihag sa espada? Ngano nga mikagiw man ikaw sa tago ug gitikasan nimo ako ug wala nimo ako pahibaloa aron nga ako magpagikan unta kanimo nga may kalipay ug mga pag-awit uban ang tambol ug alpa? Ngano nga wala man nimo ako tugoti sa paghalok sa akong mga apo ug sa akong mga anak nga babaye? Karon binuang ang imong gibuhat. Ania sa akong gahom ang pagbuhat ug daotan kaninyo apan ang Dios sa inyong amahan nagsulti kanako kagabii ug nag-ingon, ‘Pagmatngon nga dili ikaw magsulti kang Jacob ug maayo o daotan.’ Ug karon milakaw ikaw, kay ikaw may dakong tinguha sa pag-adto sa balay sa imong amahan, apan ngano nga gikawat man nimo ang akong mga dios?” Si Jacob mitubag kang Laban, “Tungod kay nahadlok ako, kay nagtuo ako nga tingali ug imong pugson pagkuha gikan kanako ang imong mga anak nga babaye. Busa kang bisan kinsa nimo makaplagan ang imong mga dios, dili siya mabuhi. Sa atubangan sa atong mga kadugo, susiha kon aduna bay ania kanako nga imoha ug kuhaa kini.” Apan si Jacob wala mahibalo nga si Raquel maoy nagkawat niini. Busa si Laban misulod sa tolda ni Jacob ug sa tolda ni Lea ug sa tolda sa duha ka ulipon niya nga babaye apan wala niya kini makit-i. Ug migula siya sa tolda ni Lea ug miadto siya sa tolda ni Raquel. Karon gikuha ni Raquel ang mga diosdios sa balay ug kini gibutang niya sa usa ka montura sa usa ka kamilyo ug milingkod siya niini. Ug gisiksik ni Laban ang tibuok tolda, ug wala kini niya makit-i. Ug siya miingon sa iyang amahan, “Dili ka unta masuko, agalon ko, kay dili ako makahimo sa pagtindog sa imong atubangan kay ania kanako ang binulan nga kinaiya sa mga babaye.” Ug siya nangita apan wala niya makit-i ang mga diosdios. Unya si Jacob nasuko ug gisultihan si Laban. Si Jacob miingon kang Laban, “Unsa ba ang akong kalapasan? Unsa ba ang akong sala nga sa hilabihan nga kainit mianhi ikaw sa pag-apas kanako? Bisan ug gisiksik ang tanan nakong mga kabtangan, unsa may imong nakit-an sa tanan nga mga bahandi sa imong balay? Ibutang kana dinhi sa atubangan sa akong mga kadugo ug sa imong mga kadugo aron sila maghukom tali kanatong duha. Niining 20 ka tuig nga ako nagpuyo uban kanimo, ang imong mga baye nga karnero ug ang imong mga baye nga kanding wala gayod kakuhai, wala usab ako makakaon ug laki nga karnero gikan sa imong mga panon. Kadtong gitukob sa mga mananap nga ihalas wala nako dad-a kanimo. Ako ang nag-abaga sa mga nangawala niini, gikan sa akong kamot gipabayran nimo kini, bisan ang gikawat panahon sa adlaw o gikawat panahon sa gabii. Sa ingon niana, ang kainit sa adlaw miut-ot kanako ug ang katugnaw sa kagabhion ug ang akong katulogon mibiya sa akong mga mata. Diha ako magpuyo sa imong balay sulod sa 20 ka tuig. Napulo ug upat ka tuig nga ako nag-alagad kanimo alang sa imong duha ka anak nga babaye, ug unom ka tuig alang sa imong kahayopan, ug napulo ka higayon giusab-usab nimo ang akong suhol. Kon ang Dios sa akong amahan, ang Dios ni Abraham, ug ang kahadlok ni Isaac wala pa mag-uban kanako, sa pagkatinuod, palakton unta nimo ako karon nga walay dala. Ang Dios nakakita sa akong kasakit ug sa kabudlay sa akong mga kamot ug ikaw gibadlong niya kagabii.” Unya mitubag si Laban ug miingon kang Jacob, “Ang mga babaye akong mga anak, ug ang mga bata akong mga bata, ug ang mga panon sa kahayopan akong mga kahayopan ug ang tanan nga imong nakita akoa. Apan unsay buhaton nako karon niining akong mga anak nga babaye, o niining ilang mga bata nga ilang gipanganak? Busa karon, magbuhat kita ug kasabotan, ikaw ug ako, ug kini maoy saksi tali kanimo ug kanako.” Busa si Jacob mikuha ug usa ka bato ug kini gipatindog niya ingon nga usa ka haligi. Ug miingon si Jacob sa iyang mga kadugo, “Pagtapok kamo ug mga bato.” Ug nagtapok sila ug mga bato ug kini ilang gipundok, ug nangaon sila didto duol sa pinundok. Ug ginganlan kini ni Laban ug Jegar-sahaduta apan ginganlan kini ni Jacob ug Galeed. Ug si Laban miingon, “Kining pundok mao karon ang saksi tali kanimo ug kanako.” Tungod niana ginganlan niya kini ug Galeed ug ang haligi Mispa, kay matod niya, “Ang Ginoo magbantay taliwala kanako ug kanimo kon kita layo sa usa ug usa. Kon sakiton nimo ang akong mga anak nga babaye ug kon mangasawa ikaw ug lain pa gayod gawas sa akong mga anak nga babaye, bisan ug walay tawo nga anaa uban kanato, hinumdomi, ang Dios mao ang saksi taliwala kanimo ug kanako.” Unya miingon si Laban kang Jacob, “Tan-awa, kining tinapok ug kining haligi nga akong gipatindog taliwala kanimo ug kanako. Kining tinapok mao ang saksi ug kining haligi mao ang saksi, nga ako dili molabang niining tinapok nganha kanimo ug nga ikaw dili molabang niining tinapok ug niining haligi ngari kanako aron sa paghimo ug daotan. Ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Nahor, ang Dios sa ilang amahan maghukom taliwala kanato.” Ug si Jacob nanumpa pinaagi sa kahadlok ni Isaac nga iyang amahan. Unya si Jacob naghimo ug halad didto sa bukid ug gitawag niya ang iyang mga kadugo aron sa pagkaon ug pan ug nangaon sila ug pan, ug nagpabilin sila niadtong gabhiona didto sa bukid. Sayo sa kabuntagon, si Laban mibangon ug mihalok sa iyang mga apo, sa iyang mga anak nga babaye, ug sila iyang gipanalanginan. Ug si Laban migikan ug mipauli sa iyang dapit. Unya si Jacob mipadayon sa iyang panaw ug ang mga anghel sa Dios misugat kaniya. Ug sa pagkakita ni Jacob kanila, siya miingon, “Kini mao ang kasundalohan sa Dios!” Ug ginganlan niya kadtong dapita ug Mahanaim. Ug si Jacob nagsugo ug mga sulugoon una kaniya ngadto kang Esau nga iyang igsoon didto sa yuta sa Seir, sa kayutaan sa Edom, nga nagtugon, “Mao kini ang isulti ninyo sa akong agalon nga si Esau: Mao kini ang giingon sa imong alagad nga si Jacob, ‘Nagpuyo ako uban kang Laban ug nagpabilin hangtod karon. Ug ako adunay mga baka, mga asno ug uban pang mga panon sa kahayopan, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye, ug nagpadala ako ug tawo aron sa pagsulti sa akong agalon aron unta kahimut-an ako sa iyang mga mata.’ ” Ug ang mga sinugo namalik kang Jacob ug miingon, “Nakadangat kami sa imong igsoon nga si Esau ug siya moanhi sa pagsugat kanimo ug uban kaniya ang upat ka gatos ka tawo.” Unya si Jacob nahadlok sa hilabihan gayod ug nabalisa siya. Ug iyang gibahin ang iyang mga tawo nga diha uban kaniya ug ang mga panon sa kahayopan ug ang mga baka ug ang mga kamilyo ngadto sa duha ka pundok. Naghunahuna siya, “Kon moanhi si Esau ug patyon ang usa ka pundok, ang nahibiling pundok makaikyas.” Unya miingon si Jacob, “O Dios sa akong amahan nga si Abraham ug Dios sa akong amahan nga si Isaac, O Ginoo nga miingon kanako, ‘Balik ngadto sa imong yuta ug sa imong kadugo, ug buhaton nako ang maayo kanimo,’ ako dili takos sa labing diyotay sa tanang gugmang walay paglubad ug sa tanang pagkamatinumanon nga imong gipakita sa imong sulugoon kay uban lamang sa akong sungkod milabang ako niining Jordan, apan karon nahimo ako nga duha na ka pundok. Luwasa ako, naghangyo ako kanimo, gikan sa kamot sa akong igsoon, gikan sa kamot ni Esau, kay nahadlok ako kaniya, tingali ug moanhi siya ug patyon niya kaming tanan, ang mga inahan uban ang mga anak. Apan ikaw gayod miingon, ‘Sa pagkatinuod, buhaton nako ang maayo ug ang imong mga kaliwat himoon nakong sama sa balas sa dagat nga dili maihap tungod sa kadaghan.’ ” Busa nagpabilin siya didto niadtong gabhiona ug nagkuha siya gikan sa mga butang nga diha kaniya, usa ka gasa alang kang Esau nga iyang igsoon: duha ka gatos ka buok kanding nga baye ug 20 ka buok kanding nga laki, duha ka gatos ka buok nga karnero nga baye ug 20 ka buok karnero nga laki, 30 ka gatasan nga kamilyo uban ang ilang mga nati, 40 ka buok baka nga baye ug napulo ka buok baka nga laki, 20 ka buok asno nga baye ug 10 ka buok laki. Ug kini gitugyan niya sa mga kamot sa iyang mga sulugoon, matag panon gilain, ug siya miingon sa iyang mga sulugoon, “Una kamo kanako ug butangi ug sal-ang ang usa ka panon gikan sa usa ka panon.” Ug gitugon niya sa nag-una, “Kon masugatan ikaw ni Esau nga akong igsoon ug pangutan-on ikaw niya, ‘Kang kinsa ikaw nga sakop? Ug asa ikaw paingon? Ug kang kinsa kanang mga dala nimo?’ Ingna siya, ‘Iya sa imong alagad nga si Jacob. Kini usa ka gasa nga iyang gipadala alang sa akong agalon nga si Esau ug ania na usab siya karon nagsunod kanamo.’ ” Ug sa ingon, nagtugon usab siya sa ikaduha ug sa ikatulo ug sa tanan nga mga nagsunod sa mga panon, “Mao gihapon ang isulti ninyo kang Esau kon kamo masugatan niya. Ug ingna siya ninyo, ‘Ania usab karon, ang imong alagad nga si Jacob, nagsunod kanamo.’ ” Kay siya naghunahuna, “Hupayon nako ang iyang kaligutgot pinaagi sa gasa nga nag-una kanako. Ug human niini, tan-awon nako ang iyang nawong, basin ug dawaton niya ako.” Busa ang gasa nag-una kaniya apan siya nagpabilin niadtong gabhiona didto sa kampo. Niadtong gabhiona nangandam siya ug gikuha niya ang iyang duha ka asawa, ug ang iyang duha ka sulugoon nga babaye ug ang iyang napulo ug usa ka anak ug mitabok sa labnganan sa Jabok. Busa gikuha sila niya ug gipatabok sila sa suba, ug gipatabok usab niya ang tanan nga iya. Ug nahibilin si Jacob nga nag-inusara, ug dihay tawo nga nakiglayog kaniya hangtod sa pagbanagbanag sa adlaw. Ug sa pagkakita sa tawo nga siya dili makabuntog kang Jacob, gisumbag niya ang tampihak sa iyang bat-ang ug nalisa ang bat-ang ni Jacob samtang siya nakiglayog pa kaniya. Ug siya miingon, “Buhii ako kay banagbanag na.” Apan mitubag kaniya si Jacob, “Dili ko ikaw buhian hangtod nga panalanginan nimo ako.” Ug siya miingon kaniya, “Unsay imong ngalan?” Ug siya mitubag, “Si Jacob.” Ug siya miingon, “Ang imong ngalan dili na tawgon ug Jacob kondili Israel, kay nakiglayog man ikaw sa Dios ug sa mga tawo ug midaog ikaw.” Ug si Jacob miingon, “Naghangyo ako kanimo, isulti kanako ang imong ngalan.” Apan siya mitubag, “Nganong nangutana man ikaw sa akong ngalan?” Ug didto gipanalanginan niya siya. Ug ginganlan ni Jacob kadtong dapita ug Peniel, nga nag-ingon, “Nakita nako ang Dios sa nawong ug nawong ug nagpabilin ako nga buhi.” Ug nasidlakan siya sa adlaw sa iyang pagsaylo sa Peniel ug nagtakiang siya tungod sa iyang bat-ang. Tungod niini hangtod karon, ang mga Israelinhon dili mokaon sa dapidapi kay naigo si Jacob niining bahina sa iyang bat-ang. Unya si Jacob miyahat sa iyang mga mata ug milantaw ug nakita niya si Esau ug ang upat ka gatos ka tawo uban kaniya nga nagsingabot. Busa gibahinbahin niya ang mga bata kang Lea ug kang Raquel ug sa duha ka sulugoon nga babaye. Ug gibutang niya ang mga sulugoon nga babaye ug ang ilang mga bata sa unahan ug gipasunod si Lea ug ang iyang mga bata ug si Raquel ug si Jose didto sa ulahi. Ug siya mao ang nag-una kanila ug miyukbo siya ngadto sa yuta sa makapito, hangtod nga miabot siya sa iyang igsoon. Apan si Esau midagan sa pagsugat kaniya ug migakos kaniya ug mipauraray sa iyang liog ug mihalok kaniya ug nanghilak sila. Sa dihang giyahat ni Esau ang iyang mga mata ug nakita niya ang mga babaye ug ang mga bata, siya miingon, “Kinsa ba kini sila nga kuyog kanimo?” Ug si Jacob miingon, “Ang mga bata nga tungod sa kaluoy sa Dios gihatag niya sa imong ulipon.” Unya miduol ang mga sulugoon nga babaye ug ang ilang mga bata ug nangyukbo sila. Ug miduol usab si Lea uban sa iyang mga bata ug nangyukbo sila ug sa ulahi miduol si Jose ug si Raquel ug nangyukbo usab sila. Si Esau miingon, “Unsa bay ipasabot nimo niadtong mga pundok nga akong nasugatan?” Ug siya mitubag, “Aron kahimut-an ako sa mga mata sa akong agalon.” Apan si Esau miingon, “Aduna akoy igo, igsoon ko. Tipigi lamang ang anaa kanimo.” Ug si Jacob miingon, “Dili, naghangyo ako kanimo. Kon ako nakakaplag karon ug kahimuot diha sa imong mga mata, dawata ang akong gasa gikan sa akong mga kamot, kay sa pagkatinuod, ang pagkakita nako sa imong nawong, sama sa pagkakita nako sa nawong sa Dios, kay gidawat nimo ako uban ang kahimuot. Naghangyo ako kanimo, dawata ang akong gasa nga gidala kanimo, kay ang Dios naluoy kanako ug kay ako adunay igo.” Ug siya namugos kaniya busa gidawat niya kini. Unya si Esau miingon, “Mopadayon kita sa atong panaw ug ako mag-una kanimo.” Apan si Jacob miingon kaniya, “Ang akong agalon nahibalo nga ang mga bata huyang ug nga aduna akoy mga karnero ug mga baka nga bag-ong nanganak ug kon malabihan sila sa paglakaw sa usa ka adlaw, mangamatay ang tanan nga mga panon sa karnero. Una na lamang, akong agalon, ug ako maglakaw sa hinayhinay, sumala sa paglakaw sa kahayopan nga naglakaw una kanako, ug sa lakang sa mga bata hangtod nga makadangat ako sa akong agalon didto sa Seir.” Busa si Esau miingon, “Ibilin nako karon ang uban sa akong mga tawo nga mikuyog kanako.” Apan siya miingon, “Unsa ba ang kinahanglan niini? Makakaplag unta ako ug kahimuot sa mga mata sa akong agalon.” Busa si Esau mipauli niadtong adlawa padulong sa Seir. Apan si Jacob mipanaw padulong sa Sucot ug nagtukod siya didto sa iyang balay, ug nagbuhat siya ug mga balongbalong alang sa iyang kahayopan. Busa ang ngalan niadtong dapita gitawag ug Sucot. Midangat si Jacob nga malinawon didto sa lungsod sa Sekem nga anaa sa yuta sa Canaan gikan sa Padan-aram ug nagkampo siya sa atubangan sa lungsod. Ug gikan sa mga anak ni Hamor nga amahan ni Sekem, gipalit niya balig usa ka gatos ka buok salapi ang luna sa yuta diin didto niya gipabarog ang iyang tolda. Ug gipatindog niya didto ang usa ka halaran, ug kini ginganlan niya, “Dios, ang Dios ni Israel.” Unya si Dina nga anak ni Lea, nga gipanganak niya kang Jacob, migula aron sa pagduaw sa mga babaye niadtong yutaa. Ug sa dihang nakita siya ni Sekem nga anak ni Hamor nga Hibihanon, ang pangulo sa yuta, gidakop niya si Dina ug gipadulog kaniya ug gipanamastamasan. Apan ang iyang kalag nadani kang Dina nga anak ni Jacob ug nahigugma siya sa dalaga, ug misulti nga malumo kaniya. Busa si Sekem misulti kang Hamor nga iyang amahan, ug nag-ingon, “Kuhaa alang kanako kining maong dalaga aron mahimo nga akong asawa.” Unya nakadungog si Jacob nga si Dina nga iyang anak gipanamastamasan ni Sekem, apan ang iyang mga anak nga lalaki didto sa iyang kahayopan sa kapatagan, busa si Jacob nagpakahilom lamang hangtod nga sila nangabot. Ug si Hamor nga amahan ni Sekem miadto kang Jacob aron sa pagpakigsulti kaniya. Unya ang mga anak ni Jacob miabot gikan sa kapatagan. Sa dihang nahibaloan nila kini, nangasuko ang mga lalaki ug napungot kay gibinuangan ni Sekem ang Israel pinaagi sa paglugos sa anak nga babaye ni Jacob, kay ang maong butang dili angay nga buhaton. Apan si Hamor misulti kanila, “Ang kalag sa akong anak nga si Sekem nangandoy sa imong anak nga babaye. Naghangyo ako kaninyo nga ihatag ninyo siya aron mahimo nga iyang asawa. Ug paghimo kamo ug mga kaminyoon uban kanamo, ihatag kanamo ang inyong mga anak nga babaye ug kuhaa ninyo ang among mga anak nga babaye alang kaninyo. Kamo makapuyo uban kanamo ug ang yuta bukas alang kaninyo. Puyo ug pamatigayon kamo dinhi ug panag-iya kamo ug kabtangan dinhi.” Si Sekem usab miingon sa amahan ni Dina ug sa iyang mga igsoon nga lalaki, “Makakaplag unta ako ug kaluoy sa inyong mga mata ug ihatag nako ang bisan unsa nga inyong isulti kanako. Pun-i pa ninyo pagpangayo ug daghang bugay ug mga gasa ug ako mohatag sumala sa inyong ibungat kanako, ihatag lamang ninyo kanako ang dalaga aron akong maasawa.” Ang mga anak nga lalaki ni Jacob mitubag nga malimbongon kang Sekem ug kang Hamor nga iyang amahan tungod kay gipanamastamasan niya si Dina nga ilang igsoon. Sila miingon kanila, “Dili kami makabuhat niining butanga, sa paghatag sa among igsoon nga babaye ngadto sa lalaki nga dili tinuli kay kini kaulawan alang kanamo. Niini lamang nga paagi nga modawat kami kaninyo, nga kamo mahimong sama kanamo ug tulion ang tanan ninyong mga lalaki. Unya among ihatag kaninyo ang among mga anak nga babaye ug kami mokuha sa inyong mga anak nga babaye alang kanamo, ug mopuyo kami uban kaninyo ug mahimo kita nga usa lamang ka katawhan. Apan kon kamo dili mamati kanamo ug dili magpatuli, kuhaon namo ang among anak nga babaye, ug manglakaw kami.” Ug ang ilang mga pulong nakapahimuot kang Hamor ug kang Sekem nga anak ni Hamor. Ug ang batan-ong lalaki wala maglangan sa pagbuhat niadto kay ang anak nga babaye ni Jacob nakalipay kaniya. Niadtong higayona siya mao ang labing tinamod sa tibuok niyang panimalay. Busa si Hamor ug si Sekem nga iyang anak miadto sa ganghaan sa lungsod ug nakigsulti sila sa mga tawo sa ilang lungsod nga nag-ingon, “Kining mga tawhana mahigalaon kanato, busa papuy-a sila sa kayutaan, ug magpatigayon sila dinhi kay, tan-awa, ang yuta hilabihan ka lapad alang kanila. Pangasaw-on nato ang ilang mga anak nga babaye ug ipaasawa kanila ang atong mga anak nga babaye. Apan niining usa lamang ka paagi nga itugot niining mga tawhana nga sila magpuyo uban kanato, aron mahimo nga usa ka katawhan, nga ang tanang mga lalaki nato magpatuli, sama kanila nga mga tinuli. Dili ba ang ilang kahayopan ug ang ilang bahandi ug ang tanan nilang mananap maato man? Mouyon lamang kita kanila ug magpuyo sila uban kanato.” Ug ang tanan nga miadto sa ganghaan sa lungsod mituman kang Hamor ug kang Sekem nga iyang anak, ug nagpatuli ang tanang mga lalaki, ang tanan nga miadto sa ganghaan sa iyang lungsod. Sa ikatulo nga adlaw, samtang mibati pa sila ug kasakit, ang duha ka anak nga lalaki ni Jacob, si Simeon ug si Levi, nga mga igsoon ni Dina, mikuha sa ilang espada ug nangadto sa lungsod nga walay pagpahibalo, ug gipamatay nila ang tanang mga lalaki. Si Hamor ug si Sekem nga iyang anak nga lalaki gipatay nila pinaagi sa espada ug gikuha nila si Dina sa balay ni Sekem ug mipalayo sila. Ug ang mga anak nga lalaki ni Jacob miadto niadtong gipamatay ug nanguha sa mga butang didto sa lungsod tungod kay gipanamastamasan man nila ang ilang igsoon nga babaye. Gikuha nila ang mga panon sa kahayopan ug mga baka ug ang mga asno ug ang tanang mga butang nga didto sa lungsod ug ang didto sa kaumahan. Ug ang tanan nilang mga bahandi ug ang tanan nilang mga bata ug mga asawa, ang bisan unsa nga diha sa balay, ilang gipamihag ug gipanguha. Unya si Jacob miingon kang Simeon ug kang Levi, “Nagdala kamo ug kagubot kanako sa paghimo kanako nga tawong gidumtan sa mga nagpuyo niining yutaa, ang mga Canaanhon ug ang mga Perisihanon. Diyotay ra ang akong mga tawo ug kon sila magtingob batok kanako ug moasdang, malaglag ako, ako ug ang akong panimalay.” Apan sila mitubag, “Isipon ba diay niya ang among igsoon nga babaye ingon nga usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog?” Unya ang Dios miingon kang Jacob, “Tindog, tungas ngadto sa Betel ug puyo didto, ug pagbuhat ug usa ka halaran alang sa Dios nga nagpakita kanimo sa dihang mikagiw ikaw gikan sa imong igsoon nga si Esau.” Busa si Jacob miingon sa iyang panimalay ug sa tanan nga uban kaniya, “Isalikway ninyo ang laing mga dios nga anaa kaninyo, ug panghinlo kamo sa inyong kaugalingon ug pag-ilis kamo sa inyong mga bisti. Ug manindog kita ug manungas ngadto sa Betel aron magbuhat ako didto ug usa ka halaran alang sa Dios nga nagtubag kanako sa adlaw sa akong kagul-anan ug nag-uban kanako bisan diin ako miadto.” Busa gihatag nila kang Jacob ang tanan nga mga laing dios nga diha kanila ug ang mga ariyos nga diha sa ilang dalunggan ug gitagoan kini ni Jacob sa ilalom sa usa ka dakong kahoy nga didto duol sa Sekem. Ug samtang sila nagpanaw, ang kahadlok gikan sa Dios miabot ngadto sa mga kalungsoran nga naglibot kanila mao nga sila wala mogukod sa mga anak ni Jacob. Unya si Jacob miabot sa Luz nga mao ang Betel nga anaa sa yuta sa Canaan, siya ug ang tibuok nga katawhan nga uban kaniya. Ug nagtukod siya didto ug usa ka halaran, ug gitawag ang maong dapit ug El-Betel kay didto nagpakita kaniya ang Dios, sa pagkagiw niya gikan sa iyang igsoon. Unya si Debora, ang tig-atiman ni Rebecca, namatay ug gilubong siya sa ubos sa Betel sa ilalom sa usa ka dakong kahoy ug ang ngalan niini gitawag ug Alon-bacut. Unya ang Dios mipakita pag-usab kang Jacob sa pagbalik niya gikan sa Padan-aram ug gipanalanginan siya. Ang Dios miingon kaniya, “Ang imong ngalan si Jacob, ang imong ngalan dili na tawgon ug Jacob, kondili Israel na ang imong ngalan.” Busa ang iyang ngalan gitawag ug Israel. Ug ang Dios miingon kaniya, “Ako mao ang Dios nga Labing Gamhanan, pagmabungahon ka ug sanay, usa ka nasod ug pundok sa mga nasod maggikan kanimo ug ang mga hari maggikan kanimo. Ug ang yuta nga gihatag nako kang Abraham ug kang Isaac, ihatag nako kanimo ug sa imong mga kaliwat sunod kanimo.” Ug ang Dios mikayab gikan kaniya sa dapit diin siya nakigsulti kaniya. Ug si Jacob nagpatindog ug usa ka haligi didto sa dapit diin ang Dios nakigsulti kaniya, usa ka haligi nga bato, ug iya kining gibuboan ug halad nga ilimnon ug lana sa ibabaw niini. Busa kadtong dapita ginganlan ni Jacob ug Betel, diin nakigsulti ang Dios kaniya. Unya mipanaw sila gikan sa Betel, ug sa dihang may igo pang gilay-on gikan sa Efrata, si Raquel nagbati ug naglisod sa iyang pagpanganak. Ug samtang naglisod siya sa iyang pagpanganak, miingon kaniya ang mananabang, “Ayaw kahadlok, kay karon makabaton ikaw ug laing anak nga lalaki.” Ug sa dihang himatyon siya, kay namatay man siya, gitawag niya ang iyang ngalan ug Ben-oni, apan ang iyang amahan nagngalan kaniya ug Benjamin. Ug namatay si Raquel ug gilubong siya sa dalan sa Efrata nga mao ang Betlehem. Ug gibutangan ni Jacob ug usa ka haligi ang ibabaw sa iyang lubnganan. Kini mao ang haligi sa lubnganan ni Raquel nga anaa gihapon hangtod karon. Ug mipadayon pagpanaw si Israel ug gipabarog niya ang iyang tolda didto sa unahan sa tore sa Eder. Samtang nagpuyo si Israel niadtong yutaa, si Ruben misulod ug mihigda uban kang Bilha nga puyopuyo sa iyang amahan ug nadunggan kini ni Israel. Ang mga anak nga lalaki ni Israel napulo ug duha. Ang mga anak ni Lea: si Ruben nga kamagulangan ni Jacob, si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar ug si Zabulon. Ang mga anak ni Raquel: si Jose ug si Benjamin. Ug ang mga anak ni Bilha, ang katabang ni Raquel: si Dan ug si Neftali. Ang mga anak ni Zilfa, ang katabang ni Lea: si Gad ug si Aser. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Jacob nga nangatawo kaniya sa Padan-aram. Ug miadto si Jacob kang Isaac nga iyang amahan didto sa Mamre, sa lungsod sa Kiriat-arba nga mao ang Hebron, diin mipuyo si Abraham ug si Issac. Ug ang mga adlaw ni Isaac 180 ka tuig. Ug si Isaac miginhawa sa iyang kataposan ug namatay siya ug gitipon siya didto sa iyang katawhan, tigulang ug hupong sa mga adlaw. Ug siya gilubong nila ni Esau ug ni Jacob. Kini mao ang mga kaliwat ni Esau nga mao si Edom. Si Esau nagpili ug iyang mga asawa gikan sa mga Canaanhon: si Ada nga anak ni Elon nga Hitihanon, si Oholibama nga anak ni Ana nga anak ni Zibeon nga Hibihanon, si Basemat nga anak ni Ismael ug igsoon ni Nebaiot. Ug si Ada nanganak kang Elipas alang kang Esau ug si Basemat nanganak kang Reuel. Ug si Oholibama nanganak kang Jeus, kang Jalam ug kang Korah. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Esau nga nangatawo kaniya didto sa yuta sa Canaan. Ug gidala ni Esau ang iyang mga asawa ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang iyang mga anak nga babaye ug ang tanang sakop sa iyang panimalay ug ang iyang kahayopan ug ang tanan niyang mga mananap ug ang tanan niyang bahandi nga iyang natigom didto sa yuta sa Canaan, ug milakaw siya ngadto sa laing yuta layo kang Jacob nga iyang igsoon. Kay ang ilang kabtangan hilabihan ka daghan kon mag-usa sila sa pagpuyo, ug ang yuta nga ilang gilangyawan dili makapaigo kanila tungod sa ilang mga baka. Busa si Esau mipuyo didto sa kabukiran sa Seir. Si Esau mao si Edom. Kini sila mao ang mga kaliwat ni Esau nga amahan sa mga Edomhanon, sa kabukiran sa Seir. Kini mao ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Esau: si Elipas nga anak ni Ada nga asawa ni Esau, si Reuel nga anak ni Basemat nga asawa ni Esau. Ug ang mga anak nga lalaki ni Elipas mao si Teman, si Omar, si Zefo, si Gatam ug si Kenas. Si Timna mao ang puyopuyo ni Elipas nga anak ni Esau. Iyang gipanganak si Amalek kang Elipas. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Ada nga asawa ni Esau. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Reuel: si Nahat, si Zera, si Samma ug si Misa. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Basemat nga asawa ni Esau. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Oholibama nga asawa ni Esau ug anak ni Ana nga anak ni Zibeon. Iyang gipanganak kang Esau si Jeus, si Jalam ug si Korah. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga anak nga lalaki ni Esau. Ang mga anak nga lalaki ni Elipas nga kamagulangan ni Esau: ang mga pangulo mao sila si Teman, si Omar, si Zefo, si Kenas, si Korah, si Gatam ug si Amalek. Kini sila mao ang mga pangulo ni Elipas didto sa yuta sa Edom ug kini sila mga anak ni Ada. Ug kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Reuel nga anak ni Esau: ang mga pangulo mao sila si Nahat, si Zera, si Samma, ug si Misa. Kini sila mao ang mga pangulo sa kaliwat ni Reuel didto sa yuta sa Edom ug kini sila mga anak ni Basemat nga asawa ni Esau. Ug kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Oholibama, nga asawa ni Esau: ang mga pangulo mao sila si Jeus, si Jalam ug si Korah. Kini sila mao ang pangulo nga gipanganak ni Oholibama nga anak ni Ana ug asawa ni Esau. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Esau nga mao si Edom ug kini sila mao ang ilang mga pangulo. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Seir nga Horihanon, ang mga nagpuyo niadtong yutaa: si Lotan, si Sobal, si Zibeon, si Ana, si Dison, si Eser ug si Disan. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga Horihanon, ang mga anak nga lalaki ni Seir, sa yuta ni Edom. Ang mga anak ni Lotan mao si Hori ug si Heman. Ug ang igsoon nga babaye ni Lotan mao si Timna. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Sobal: si Alvan, si Manahat, si Ebal, si Sefo ug si Onam. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Zibeon: si Aiah ug si Ana. Kini si Ana mao ang nakakaplag sa mga init nga tubod didto sa kamingawan, samtang nagpasibsib siya sa mga asno ni Zibeon nga iyang amahan. Mao kini ang mga anak ni Ana: si Dison ug si Oholibama nga anak nga babaye ni Ana. Mao kini ang mga anak ni Dison: si Hemdan, si Esban, si Itran, ug si Keran. Mao kini ang mga anak ni Eser: si Bilhan, si Zaavan, ug si Akan. Mao kini ang mga anak ni Disan: si Uz ug si Aran. Mao kini ang mga pangulo sa mga Horihanon: ang mga pangulo nga si Lotan, si Sobal, si Zibeon, si Ana, si Dison, si Eser, si Disan. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga Horihanon, sumala sa ilang mga banay didto sa yuta sa Seir. Mao kini ang mga hari nga naghari sa yuta sa Edom, sa wala pa maghari ang usa ka hari sa ibabaw sa mga Israelinhon. Si Bela nga anak ni Beor naghari sa Edom, ug ang ngalan sa iyang lungsod mao ang Dinhaba. Namatay si Bela ug naghari puli sa iyang dapit si Jobab nga anak ni Zera sa Bosra. Namatay si Jobab, ug si Husam sa yuta sa mga Temanhanon mao ang naghari puli kaniya. Namatay si Husham ug si Hadad nga anak ni Bedad, ang nakabuntog kang Midian didto sa kayutaan sa Moab, mao ang naghari puli kaniya. Ang ngalan sa iyang lungsod mao ang Avit. Namatay si Hadad, ug si Samla nga Masrekahanon mao ang naghari puli kaniya. Namatay si Samla ug si Shaul nga taga-Rehobot dapit sa suba sa Eufrates mao ang naghari puli kaniya. Namatay si Shaul ug si Baal-hanan nga anak ni Acbor mao ang naghari puli kaniya. Namatay si Baal-hanan nga anak ni Acbor ug si Hadar mao ang naghari puli kaniya. Ang ngalan sa iyang lungsod mao ang Pau ug ang ngalan sa iyang asawa mao si Mehetabel, anak nga babaye ni Matred nga anak nga babaye ni Mesahab. Mao kini ang mga ngalan sa mga pangulo ni Esau sumala sa ilang mga panimalay ug sa ilang mga dapit: ang mga pangulo mao sila si Timna, si Alva, si Jetet, si Oholibama, si Ela, si Pinon, si Kenas, si Teman, si Mibsar, si Magdiel, ug si Iram. Sila mao ang mga pangulo ni Edom nga mao si Esau, ang amahan sa mga Edomhanon, sumala sa ilang pinuy-anan sa yuta nga ilang gipanag-iya. Si Jacob nagpuyo sa yuta nga gilangyawan sa iyang amahan, sa yuta sa Canaan. Kini mao ang kasaysayan sa banay ni Jacob. Si Jose nga nagpanuigon ug napulo ug pito ka tuig nag-atiman sa mga panon sa kahayopan uban sa iyang mga igsoon nga lalaki. Siya nakig-uban sa mga anak nga lalaki ni Bilha ug sa mga anak nga lalaki ni Zilpa, mga asawa sa iyang amahan, ug si Jose nagdala ug dili maayong taho ngadto sa iyang amahan mahitungod kanila. Ug si Jose pinangga ni Israel labaw sa tanan niyang mga anak kay siya anak sa iyang pagkatigulang. Ug iyang gibuhatan siya ug usa ka taas nga bisti nga binuktonan. Apan sa pagkakita sa iyang mga igsoon nga ang ilang amahan nagpangga kaniya labaw kay sa tanan niyang mga igsoon, sila nagdumot kaniya ug dili makasulti kaniya sa minaayo. Unya si Jose may usa ka damgo ug sa dihang gisugilon niya kini sa iyang mga igsoon, misamot pa hinuon ang ilang pagdumot kaniya. Siya miingon kanila, “Pamatia ninyo kining damgo nga akong gidamgo. Nakita nako nga nagbugkos kita ug mga inani didto sa uma, ug ang akong binugkos mitindog ug mituy-od, ug ang inyong mga binugkos mialirong ug miyukbo sa akong binugkos.” Ug ang iyang mga igsoon miingon kaniya, “Maghari ba diay ikaw kanamo? Ug magmando ba diay ikaw kanamo?” Ug misamot pa gayod ang ilang pagdumot kaniya tungod sa iyang mga damgo ug sa iyang mga pulong. Unya nagdamgo na usab siya ug lain pang damgo ug gisugilon niya kini sa iyang mga igsoon, “Paminaw, nagdamgo ako ug lain na usab nga damgo. Nakita nako nga ang adlaw ug ang bulan ug ang napulo ug usa ka bituon nangyukbo kanako.” Apan sa dihang gisugilon niya kini sa iyang amahan ug sa iyang mga igsoon, ang iyang amahan mibadlong kaniya ug miingon, “Unsa ba kining damgoha nga imong gidamgo? Moduol ba diay ako ug ang imong inahan ug ang imong mga igsoon aron sa pagyukbo sa yuta diha sa imong atubangan?” Ug ang iyang mga igsoon nasina kaniya, apan kini nga pulong gitipigan sa iyang amahan diha sa iyang hunahuna. Unya ang iyang mga igsoon nangadto sa pagpasibsib sa kahayopan sa ilang amahan didto sa Sekem. Ug si Israel miingon kang Jose, “Dili ba ang imong mga igsoon nanugway man sa mga kahayopan didto sa Sekem? Duol ngari, ug sugoon ko ikaw ngadto kanila.” Ug siya miingon kaniya, “Ania ako.” Busa siya miingon kaniya, “Lakaw karon, tan-awa kon maayo ba ang imong mga igsoon ug ang mga kahayopan, ug balitai ako.” Busa gipagikan niya siya didto sa walog sa Hebron, ug mipaingon si Jose sa Sekem. Ug may usa ka tawo nga nakakita kaniya nga naglibotlibot didto sa kapatagan. Ang tawo nangutana kaniya, “Unsay gipangita nimo?” Siya miingon, “Nangita ako sa akong mga igsoon. Palihog sultihi ako kon hain nila itugway ang panon.” Ug ang tawo miingon, “Mibiya sila dinhi ug nabatian nako sila nga nag-ingon, ‘Mangadto kita sa Dotan.’ ” Busa si Jose miapas sa iyang mga igsoon ug nakit-an niya sila didto sa Dotan. Apan nakita nila siya didto sa layo, ug sa wala pa siya moabot kanila, nagsabot sila batok kaniya aron pagpatay kaniya. Sila miingon sa usa ug usa, “Ania, nagpadulong nganhi kining tigdamgo. Mangadto kita ug patyon nato siya ug ihulog nato siya sa usa sa mga gahong ug ingnon lamang nato nga may usa ka bangis nga mananap nga mitukob kaniya ug tan-awon nato kon unsay dangatan sa iyang mga damgo.” Sa pagkadungog ni Ruben niini giluwas niya siya sa ilang mga kamot sa pag-ingon, “Dili nato kuhaon ang iyang kinabuhi.” Ug miingon kanila si Ruben, “Ayaw pagpatulo ug dugo, ihulog siya niining gahong nga ania sa kamingawan apan ayaw siya pasipad-i.” Kini gisulti niya aron sa pagluwas kaniya gikan sa ilang mga kamot ug ikabalik sa iyang amahan. Ug sa pag-abot ni Jose ngadto sa iyang mga igsoon, gihuboan nila siya sa iyang bisti, ang taas nga bisti nga binuktonan nga iyang gisul-ob. Ug gikuha nila siya ug gihulog sa lungag. Ang gahong walay sulod kay kini walay tubig. Unya nanglingkod sila aron mangaon ug giyahat ang ilang mga mata ug nakita nila ang usa ka panon sa mga Ismaelinhon nga nagpadulong kanila gikan sa Gilead uban ang ilang mga kamilyo nga nagkarga ug mga tagok sa tanom, haplas ug mira nga dad-on nila padulong sa Ehipto. Ug si Juda miingon sa iyang mga igsoon, “Unsay kapuslanan kon patyon nato ang atong igsoon ug tagoan ang iyang dugo? Ibaligya hinuon nato siya sa mga Ismaelinhon ug dili nato bakyawon ang atong mga kamot batok kaniya kay ato siyang igsoon, atong unod.” Ug mipatuo kaniya ang iyang mga igsoon. Unya may milabay nga mga tigpatigayon nga Medianhon ug gikuha ug gibitad nila si Jose gikan sa gahong ug ilang gibaligya si Jose ngadto sa mga Ismaelinhon, balig 20 ka buok plata. Ug ilang gidala si Jose ngadto sa Ehipto. Sa pagbalik ni Ruben ngadto sa gahong, nakita niya nga si Jose wala na didto ug gigisi niya ang iyang mga bisti. Ug mibalik siya sa iyang mga igsoon ug siya miingon kanila, “Ang bata wala na ug ako, asa man ako moadto?” Apan gikuha nila ang bisti ni Jose ug nagpatay sila ug usa ka kanding nga laki ug gituslob nila sa dugo ang bisti. Unya gipakuha nila ang taas nga bisti nga binuktonan ug kini gidala nila ngadto sa iyang amahan ug sila miingon, “Kini mao ang among nakit-an. Ilha karon kon mao ba kini ang bisti sa imong anak o dili.” Ug kini nailhan niya ug siya miingon, “Mao kini ang bisti sa akong anak ug usa ka bangis nga mananap ang mitukob kaniya, sa walay duhaduha giwataswatas si Jose.” Ug gigisi ni Jacob ang iyang mga bisti ug nagsul-ob ug bisting sako diha sa iyang hawak ug nagbangutan tungod sa iyang anak sulod sa daghang mga adlaw. Ug miadto ang tanan niyang mga anak nga lalaki ug babaye aron sa paghupay kaniya apan dili siya buot nga hupayon, ug siya miingon, “Ayaw, mokanaog ako ngadto sa Sheol nga magbangutan tungod sa akong anak.” Ug mihilak ang iyang amahan tungod kaniya. Ug si Jose gibaligya sa mga Medianhon didto sa Ehipto, ngadto kang Potifar, ang sinaligan sa Paraon ug kapitan sa mga bantay. Niadtong panahona si Juda milugsong gikan sa iyang mga igsoon ug mipuyo tupad sa usa ka Adulamhanon nga ginganlan ug Hira. Ug didto nakita ni Juda ang usa ka babaye nga anak ni Sua nga Canaanhon. Nagminyo siya kaniya ug nakigdulog kaniya. Ug siya nagsamkon ug nanganak ug usa ka batang lalaki ug ginganlan niya kini ug Er. Nagsamkon siya pag-usab ug nanganak ug usa ka batang lalaki, ug ginganlan niya kini ug Onan. Ug nanganak siya pag-usab ug usa ka batang lalaki, ug ginganlan kini ug Sela. Ug siya didto sa Chesib sa iyang pagpanganak kaniya. Ug si Juda nagpili ug usa ka asawa alang sa iyang kamagulangan nga si Er ug ang ngalan niya mao si Tamar. Apan si Er, ang kamagulangan ni Juda, daotan sa panan-aw sa Ginoo, ug gipatay siya sa Ginoo. Unya si Juda miingon kang Onan, “Sudla ang asawa sa imong igsoon ug himoa kaniya ang katungdanan ingon nga igsoon sa namatay niyang bana ug hatagi ug kaliwat ang imong igsoon.” Ug nahibalo si Onan nga ang kaliwat dili maiya busa mao kadto nga sa pagduol niya sa asawa sa iyang igsoon, iyang gipaawas ang iyang binhi ngadto sa yuta aron dili makahatag ug kaliwat sa iyang igsoon. Ug ang iyang gibuhat wala makapahimuot diha sa panan-aw sa Ginoo busa gipatay usab niya siya. Unya si Juda miingon kang Tamar nga iyang umagad nga babaye, “Pagpabilin nga biyuda sa balay sa imong amahan hangtod nga modako si Sela nga akong anak kay miingon siya, ‘Tingali ug mamatay usab siya sama sa iyang mga igsoon.’ ” Ug si Tamar milakaw ug mipuyo didto sa balay sa iyang amahan. Sa paglabay sa daghang mga adlaw namatay ang asawa ni Juda nga anak ni Sua. Ug sa diha nga nahupay na si Juda, mitungas siya ngadto sa Timna sa mga tigtupi sa iyang mga karnero, siya ug ang iyang higala nga si Hira nga Adulamhanon. Ug sa dihang gipahibalo si Tamar, “Ang imong ugangan mitungas sa Timna aron sa pagpatupi sa iyang mga karnero,” gihubo niya ang iyang mga bisti sa pagkabiyuda, ug nagtabon siya ug usa ka pandong ug iyang giputos ang iyang nawong. Unya milingkod siya didto sa pultahan sa Enaim nga diha sa dalan sa Timna kay nakita niya nga dako na si Sela, ug siya wala ikahatag kang Sela ingon nga asawa niya. Sa pagkakita ni Juda kaniya, naghunahuna siya nga kini usa ka babaye nga nagbaligya sa iyang dungog kay gitabonan man niya ang iyang nawong. Ug miadto siya kaniya sa daplin sa dalan ug miingon, “Dali, paduloga ako kanimo,” kay wala siya mahibalo nga siya diay ang iyang umagad nga babaye. Ug siya miingon, “Unsa man ang imong ihatag kanako aron ikaw makadulog kanako?” Ug siya mitubag, “Padad-an ko ikaw ug usa ka nati nga kanding nga gikan sa panon.” Ug siya miingon, “Mohatag ba ikaw kanako ug pasalig hangtod nga ikaw makapadala niana?” Unya siya miingon, “Unsa bang pasaliga ang ihatag nako kanimo?” Ug siya mitubag, “Ang imong silyo ug ang imong higot niini ug ang imong sungkod nga anaa sa imong kamot.” Ug gihatag kini niya, ug siya midulog kaniya, ug siya nagsamkon pinaagi kaniya. Unya mitindog si Tamar ug milakaw ug iyang gikuha ang pandong niya ug gisul-ob niya ang mga bisti sa iyang pagkabiyuda. Sa dihang gipadala ni Juda ang nati nga kanding pinaagi sa iyang higala nga Adulamhanon, aron sa pagkuha sa pasalig gikan sa kamot sa babaye, wala kini niya makit-i. Ug siya nangutana sa mga tawo niadtong dapita, “Hain ba ang babaye nga nagbaligya sa iyang dungog sa daplin sa dalan sa Enaim?” Ug sila miingon kaniya, “Wala may babaye nga nagbaligya sa iyang dungog nga ania dinhi.” Unya siya mibalik kang Juda ug miingon, “Wala nako makit-i siya ug miingon usab ang mga tawo niadtong dapita, ‘Wala may babaye nga nagbaligya sa iyang dungog nga ania dinhi.’ ” Ug si Juda miingon, “Patipigi ang mga butang ingon nga iyaha aron kita dili mahimong kataw-anan. Tan-awa, akong gipadala kining kanding nga nati ug wala nimo siya makit-i.” Human sa mga tulo ka bulan gipahibalo si Juda, “Si Tamar nga imong umagad nga babaye nagbaligya sa iyang dungog ug siya nagsamkon tungod niini.” Ug si Juda miingon, “Kuhaa ninyo siya ug ipasunog siya.” Sa gikuha na siya, nagsugo siya sa pag-ingon sa iyang ugangan, “Sa lalaki nga tag-iya niining mga butanga nagsamkon ako.” Ug miingon pa siya, “Ilha, palihog, kang kinsa kining mga butanga, ang silyo ug ang higot ug ang sungkod.” Unya si Juda nakaila niini ug miingon, “Siya labaw pang matarong kay kanako kay siya wala nako ihatag kang Sela nga akong anak nga lalaki.” Ug wala na gayod siya modulog kaniya pag-usab. Sa pag-abot sa panahon sa iyang pagpanganak, dihay kaluha sa iyang taguangkan. Ug sa pagpanganak niya migula ang kamot sa usa ug gikuptan kini sa mananabang ug gihiktan ug usa ka lugas nga hilo nga pula ug siya miingon, “Kini ang una nga migula.” Apan sa dihang gibalik sa bata pagsulod ang iyang kamot, tan-awa, ang iyang igsoon nga lalaki migula. Ug ang mananabang miingon, “Niining paagiha ikaw migula.” Ug ginganlan niya siya ug Peres. Ug human niadto, migula ang iyang igsoon nga lalaki, kadtong may lugas sa hilo nga pula sa iyang kamot ug ginganlan niya siya ug Zera. Ug si Jose gidala ngadto sa Ehipto, ug si Potifar nga usa ka tinugyanan sa Paraon, ang kapitan sa mga bantay, usa ka Ehiptohanon, mipalit kaniya gikan sa mga Ismaelinhon nga maoy nagdala kaniya didto. Ang Ginoo nag-uban kang Jose ug siya nahimong tawo nga malamposon ug didto siya sa balay sa iyang agalon nga Ehiptohanon. Ug nakita sa iyang agalon nga ang Ginoo nag-uban kaniya ug gipauswag sa Ginoo ang tanan nga gibuhat sa iyang kamot. Busa si Jose nakapahimuot sa iyang panan-aw ug siya nag-alagad kaniya ug gihimo siya nga tinugyanan sa iyang balay ug gitugyan kaniya ang tanan niyang katigayonan. Ug sukad sa pagkahimo niya nga tinugyanan sa iyang balay ug sa tanan niyang katigayonan, gipanalanginan sa Ginoo ang balay sa Ehiptohanon tungod kang Jose. Ug ang panalangin sa Ginoo diha sa tanan niyang katigayonan, sa balay ug sa uma. Busa iyang gitugyan ang tanan niyang katigayonan diha kang Jose. Ug wala na siya mabalaka sa bisan unsa gawas sa pagkaon nga iyang gikaon. Ug si Jose ambongan ug maayo ug barog. Ug sa paglabay sa panahon, ang asawa sa iyang agalon mipasiplat kang Jose ug siya miingon, “Pakigdulog kanako.” Apan siya mibalibad ug miingon sa asawa sa iyang agalon, “Tan-awa, ingon nga ania ako, ang akong agalon wala na mabalaka sa mga gisalig niya kanako dinhi sa balay ug gibutang niya sa akong kamot ang tanan nga iyang kaugalingon. Siya dili labaw kanako niining balaya ug walay bisan unsa nga butang nga iyang gihikaw kanako gawas kanimo, kay ikaw mao ang iyang asawa. Busa unsaon nako paghimo niining dakong pagkadaotan ug sala batok sa Dios?” Busa bisan ug nagsulti siya kang Jose matag adlaw, siya wala mamati kaniya aron makigdulog kaniya o mouban kaniya. Apan usa ka adlaw niana, sa dihang misulod siya sa balay aron sa pagbuhat sa iyang katungdanan ug walay bisan usa sa mga tawo sa balay nga didto sa sulod sa balay, ang iyang agalon nga babaye migunit sa iyang bisti ug miingon, “Pakigdulog kanako.” Apan gibiyaan ni Jose ang iyang bisti diha sa mga kamot sa agalon nga babaye ug miikyas siya ug migawas sa balay. Ug sa dihang nakita niya nga gibiyaan ni Jose ang iyang bisti sa iyang mga kamot ug miikyas ngadto sa gawas sa balay, gitawag niya ang mga lalaki sa iyang balay ug siya miingon kanila, “Tan-awa, gidad-an kita niya ug usa ka Hebreo aron sa pagpasipala kanato. Siya misulod nganhi kanako sa pagpakigdulog kanako ug ako misinggit ug kusog. Ug sa pagkadungog niya nga gipatugbaw nako ang akong tingog ug misinggit, gibiyaan niya kanako ang iyang bisti ug miikyas siya ug migawas.” Unya gitagoan niya ang bisti ni Jose hangtod nga miabot si Potifar sa iyang balay. Ug iyang gisugilon kang Potiphar ang mao gihapong sugilanon, “Ang ulipon nga Hebreo nga imong gidala dinhi kanamo misulod nganhi kanako aron sa pagpasipala kanako. Apan sa dihang mipatugbaw ako sa akong tingog ug misinggit, gibiyaan niya ang iyang bisti kanako, ug miikyas siya ngadto sa gawas.” Sa diha nga ang iyang agalon nakadungog sa mga pulong nga gisulti sa iyang asawa kaniya, “Mao kini ang gihimo kanako sa imong ulipon,” misilaob ang iyang kasuko. Ug si Jose gikuha sa iyang agalon ug gibalhog sa bilanggoan, sa dapit diin didto gibilanggo ang mga binilanggo sa hari, ug siya didto sa bilanggoan. Apan ang Ginoo nag-uban kang Jose ug nagpakita kaniya sa gugmang walay paglubad ug gihimo siya nga mahimut-an sa panan-aw sa tinugyanan sa bilanggoan. Ug ang tinugyanan sa bilanggoan mitugyan ngadto sa kamot ni Jose sa tanan nga mga binilanggo nga diha sa bilanggoan, ug ang tanan nga ilang gibuhat didto, siya mao ang nagpasiugda niini. Ang tinugyanan sa bilanggoan wala magtagad sa bisan unsang butang nga diha sa mga kamot ni Jose kay ang Ginoo nag-uban kaniya, ang bisan unsa nga iyang gibuhat gipauswag sa Ginoo. Wala madugay human niini, ang tig-andam sa bino sa hari sa Ehipto, ug ang iyang panadero nakapasuko sa ilang agalon nga hari sa Ehipto. Ug nasuko ang Paraon batok sa iyang duha ka tinugyanan, sa pangulo sa mga tig-andam sa bino ug sa pangulo sa mga panadero. Ug gipabantayan niya sila didto sa balay sa kapitan sa mga bantay, didto sa bilanggoan diin si Jose nabilanggo. Ug ang kapitan sa mga bantay mitugyan kanila ngadto kang Jose ug siya miatiman kanila ug sila nagpadayon nga binilanggo sulod sa pipila ka adlaw. Unya usa ka gabii niana, silang duha nagdamgo, ang tig-andam sa bino ug ang panadero nga nabilanggo didto sa bilanggoan, ang matag usa sa iyang damgo ug ang matag damgo may kaugalingong kahulogan. Sa pagsulod ni Jose ngadto kanila sa pagkabuntag aron sa pagtan-aw kanila, nakita niya nga nagsubo sila. Busa nangutana siya sa mga tinugyanan sa Paraon nga kauban niya sa bilanggoan didto sa balay sa iyang agalon, “Nganong nasubo man ang inyong mga nawong karon?” Ug sila miingon kaniya, “Nagdamgo kaming duha ug walay usa nga makahubad.” Ug si Jose miingon kanila, “Dili ba iya sa Dios ang paghubad sa kahulogan? Palihog isugilon kini kanako.” Busa ang pangulo sa mga tig-andam ug bino misugilon kang Jose sa iyang damgo ug miingon kaniya, “Sa akong damgo, dihay usa ka punoan sa paras sa akong atubangan. Ug sa punoan sa paras dihay tulo ka sanga ug sa dihang kini namutot, ang mga bulak niini namuklad, ug ang iyang mga pinungpong nga bunga nahimong mga hinog nga paras. Ug ang kupa sa Paraon diha sa akong kamot ug gikuha nako ang mga paras ug gipuga kini sa kupa sa Paraon ug gitunol nako ang kupa ngadto sa kamot sa Paraon.” Unya si Jose miingon kaniya, “Mao kini ang kahulogan sa imong damgo, ang tulo ka sanga nagkahulogan ug tulo ka adlaw. Human sa tulo ka adlaw bayawon sa Paraon ang imong ulo ug ikaw mahiuli sa imong buluhaton ug magtunol ikaw sa Paraon sa kupa, sama sa gibuhat nimo kaniadto sa diha nga ikaw tig-andam pa sa iyang kupa. Apan hinumdomi unya ako sa dihang maayo na ang imong kahimtang, ug naghangyo ako kanimo nga kaluy-an nimo ako ug isugilon nimo ako sa Paraon aron ako makuha gikan niining balaya. Kay sa pagkatinuod, gikawat ako gikan sa yuta sa mga Hebreo, ug dinhi usab wala akoy nahimo nga kinahanglan ila akong bilanggoon.” Sa dihang nakita sa pangulo sa mga panadero nga ang hubad sa damgo maayo, siya miingon kang Jose, “Ako usab nagdamgo, dihay tulo ka bukag nga torta sa ibabaw sa akong ulo. Ug diha sa kinaibabwan nga bukag gibutang ang tanang matang sa linuto nga pagkaon alang sa Paraon apan ang mga langgam mikaon niini gikan sa bukag nga diha sa ibabaw sa akong ulo.” Unya mitubag si Jose, “Kini mao ang kahulogan niini, ang tulo ka bukag mao ang tulo ka adlaw. Human sa tulo ka adlaw punggoton sa Paraon ang imong ulo gikan kanimo ug ikaw ipabitay niya sa usa ka kahoy ug ang mga langgam mangaon sa imong unod gikan kanimo.” Sa ikatulo nga adlaw, ang adlawng natawhan sa Paraon, naghimo siya ug kombira alang sa tanan niyang mga alagad. Ug gibayaw niya ang ulo sa pangulo sa mga tig-andam sa bino, ug ang ulo sa pangulo sa mga panadero, atubangan sa tanan niyang mga alagad. Iyang gipabalik sa iyang katungdanan ang pangulo sa mga tig-andam sa bino ug gihatag kaniya ang kupa ngadto sa kamot sa Paraon. Apan iyang gipabitay ang pangulo sa mga panadero, ingon sa gihubad ni Jose kanila. Apan ang pangulo sa mga tig-andam sa bino wala mahinumdom kang Jose, hinuon nalimot kaniya. Human sa duha ka tuig, nagdamgo ang Paraon nga nagtindog siya sa daplin sa suba sa Nilo. Nakita niya nga gikan sa suba sa Nilo mikawas ang pito ka baka nga nindot ug dagway ug tambok kaayo ug nanibsib sila sa kasagbotan. Unya dihay laing pito ka baka nga mikawas gikan sa suba sa Nilo sunod kanila, ngil-ad ang ilang dagway ug niwang kaayo ug mibarog sila duol sa mga nindot nga baka didto sa daplin sa suba sa Nilo. Ug ang mga baka nga ngil-ad ug dagway ug niwang, mikaon sa pito ka baka nga nindot ug tambok. Ug nakamata ang Paraon. Ug nakatulog siya pagbalik ug nagdamgo sa ikaduhang higayon. Nakita niya nga dihay pito ka himsog ug bus-ok nga uhay nga mitubo sa usa ka punoan. Unya sunod niini dihay mitubo nga pito ka uhay nga niwang ug lawos tungod sa hangin sa silangan. Ug ang pito ka uhay nga niwang mikaon sa pito ka uhay nga himsog ug bus-ok. Ug nakamata ang Paraon, ug kadto usa ka damgo. Busa sa pagkabuntag nahasol ang iyang espiritu ug nagsugo siya ug gipatawag niya ang tanan nga mga tigsalamangka sa Ehipto ug ang tanan niya nga mga maalamong tawo. Ug ang Paraon misugilon kanila sa iyang mga damgo apan walay bisan kinsa nga nakahubad sa kahulogan niini ngadto sa Paraon. Unya ang pangulo sa mga tig-andam sa bino miingon sa Paraon, “Nahinumdom ako karong adlawa sa akong mga sayop. Sa diha nga ang Paraon nasuko sa iyang mga alagad ug ako ug ang pangulo sa mga panadero gibalhog niya sa bilanggoan sa balay sa kapitan sa mga bantay, nagdamgo kami sa maong gabii, siya ug ako, ang matag usa nagdamgo nga may kaugalingon nga mga kahulogan. Ug uban kanamo didto ang usa ka batan-ong Hebreo nga sulugoon sa kapitan sa mga bantay. Ug siya gisuginlan namo niini ug siya mihubad sa kahulogan sa among mga damgo. Sa matag usa kanamo gihubad niya ang kahulogan. Ug nahitabo nga natuman kini sumala sa gihubad kanamo, gipabalik ako sa akong katungdanan ug gipabitay ang panadero.” Unya ang Paraon nagsugo ug gipatawag niya si Jose. Ug dali siya nga gipagula nila gikan sa bilanggoan. Ug human siya makapamalbas ug makailis sa iyang mga bisti, miadto siya sa Paraon. Ug ang Paraon miingon kang Jose, “Ako nagdamgo ug walay bisan usa nga makahubad sa kahulogan niini. Nakadungog ako ug balita mahitungod kanimo, nga kon ikaw makadungog ug mga damgo, makahimo ikaw sa paghubad sa kahulogan niini.” Ug si Jose mitubag sa Paraon, “Wala kini kanako, ang Dios mao ang maghatag sa maayo nga tubag ngadto sa Paraon.” Unya ang Paraon miingon kang Jose, “Sa akong damgo, nagtindog ako sa daplin sa suba. Mikawas gikan sa suba ang pito ka baka nga tambok ug nindot ug dagway ug sila nanibsib sa kasagbotan. Ug dihay laing pito ka baka nga mikawas sunod kanila, daot, ngil-ad ug niwang kaayo. Sukad wala pa ako makakita ug sama niini ka ngil-ad sa tibuok nga yuta sa Ehipto. Ug ang mga baka nga niwang ug ngil-ad mikaon sa unang pito ka baka nga tambok. Ug sa nakaon na nila sila, dili mailhan nga nakakaon sila niini kay ngil-ad man gihapon sila sama sa sinugdan. Niana nakamata ako. Unya nakita nako sa akong damgo nga dihay pito ka uhay nga himsog ug bus-ok nga mibuswak gikan sa usa ka punoan. Ug dihay laing pito ka uhay nga kuyos, daot ug nalawos tungod sa hangin sa silangan, nga mibuswak sunod niini. Ug ang mga uhay nga niwang mikaon sa pito ka uhay nga nindot. Gisugilon ko kini sa mga maalamon apan walay usa nga makahubad sa kahulogan niini ngari kanako.” Unya si Jose miingon sa Paraon, “Ang damgo sa Paraon usa lamang. Ang Dios nagpadayag ngadto sa Paraon sa angay niyang buhaton. Ang pito ka baka nga nindot nagkahulogan ug pito ka tuig ug ang mga uhay nga nindot nagkahulogan ug pito ka tuig; ang damgo usa lamang. Ug ang pito ka baka nga niwang ug ngil-ad nga mikawas sunod niini nagkahulogan ug pito ka tuig, ug ang pito ka uhay nga walay unod ug nalawos tungod sa hangin sa silangan nagkahulogan ug pito ka tuig nga gutom. Sama sa ako nang gisulti sa Paraon, ang Dios nagpadayag sa Paraon sa angay niyang buhaton. Moabot ang pito ka tuig sa dakong kadagaya sa tibuok nga yuta sa Ehipto. Apan human niana moabot ang pito ka tuig nga gutom ug ang tanan nga kadagaya malimtan sa yuta sa Ehipto ug ang gutom mout-ot sa yuta. Ug kadtong kadagaya dili na mahinumdoman tungod sa gutom nga mosunod nga hilabihan gayod. Ug tungod niini ang damgo gihimo sa makaduha nganha sa Paraon tungod kay ang maong butang gitakda sa Dios ug nga ang Dios maghimo niini sa dili madugay. Busa, mangita karon ang Paraon ug usa ka tawo nga buotan ug maalamon ug ipahimutang siya ibabaw sa yuta sa Ehipto. Buhaton kini sa Paraon ug magpahiluna usab siya ug mga piniyalan ibabaw sa kayutaan ug sila magkuha sa ikalima nga bahin sa mga abot sa yuta sa Ehipto sulod sa pito ka tuig nga kadagaya. Ug ipatigom nila ang tanan nga makaon niining maayong mga tuig nga moabot, ug ang trigo nga moabot tigomon nila ubos sa pagbuot sa Paraon alang sa pagkaon sa kalungsoran ug kini patipigan nimo kanila. Ug ang pagkaon andamon alang sa kayutaan, tagana sa pito ka tuig nga gutom nga mahitabo sa yuta sa Ehipto aron ang yuta dili maut-ot tungod sa gutom.” Ang maong sugyot nakapahimuot sa Paraon ug sa tanan niyang mga alagad. Ug ang Paraon nag-ingon sa iyang mga alagad, “Makakaplag ba kaha kita ug usa ka tawo nga sama niini, nga kaniya anaa ang Espiritu sa Dios?” Busa ang Paraon miingon kang Jose, “Tungod kay ang Dios nagpahibalo kanimo niining tanan, walay si bisan kinsa nga hait ug salabotan ug maalamon nga sama kanimo. Ikaw magmando sa akong panimalay ug sumala sa imong pulong, dumalahon nimo ang akong tibuok nga katawhan. Sa akong trono lamang nga ako labaw kanimo.” Ug ang Paraon miingon kang Jose, “Tan-awa, gipahiluna ko ikaw ibabaw sa tibuok nga yuta sa Ehipto.” Unya gikuha sa Paraon ang singsing nga silyo gikan sa iyang kamot ug gisul-ob kini sa kamot ni Jose ug gibistihan siya sa mga panapton nga pinong lino ug gibutangan siya ug usa ka kuwentas nga bulawan sa iyang liog. Ug gipasakay siya sa ikaduha nga karwahi sa hari ug sila naninggit sa atubangan niya, “Pangluhod kamo.” Ug gipahiluna siya ibabaw sa tibuok nga yuta sa Ehipto. Dugang pa ang Paraon miingon kang Jose, “Ako mao ang Paraon, walay tawo nga makaisa sa iyang kamot o sa iyang tiil sa tibuok nga yuta sa Ehipto kon walay pagtugot nimo.” Ug ang Paraon nagngalan kang Jose ug Zafenat-panea ug gihatag kaniya ingon nga asawa si Asenat nga anak ni Potifera ang pari sa On. Ug milibot si Jose sa yuta sa Ehipto. Si Jose nagpanuigon ug 30 ka tuig sa pag-alagad niya sa Paraon, ang hari sa Ehipto. Ug si Jose mibiya sa atubangan sa Paraon ug milibot sa tibuok nga yuta sa Ehipto. Ug panahon sa pito ka tuig sa kadagaya, ang yuta naghatag ug daghan kaayong abot. Ug gitigom niya sulod sa pito ka tuig ang tanan nga makaon nga diha sa yuta sa Ehipto, ug gitigom kini sa mga kamalig sa kalungsoran. Iyang gitigom diha sa matag lungsod ang makaon sa kaumahan nga libot sa maong lungsod. Ug gitigom ni Jose ang trigo nga hilabihan ka daghan, sama sa balas sa dagat, hangtod nga wala na siya magtakos niini kay dili na gayod matakos. Ug nangatawo kang Jose ang duha ka anak nga lalaki sa wala pa moabot ang tuig sa gutom. Sila gipanganak kaniya ni Asenat, nga anak ni Potifera nga pari sa On. Ug gitawag ni Jose ang ngalan sa iyang kamagulangan ug Manases kay matod niya, “Gipalimtan sa Dios kanako ang tanan kong kalisdanan ug ang tibuok nga panimalay sa akong amahan.” Ug ang ikaduha ginganlan niya ug Efraim, “Kay ang Dios naghimo kanako nga mabungahon diha sa yuta sa akong kasakitan.” Ug natapos ang pito ka tuig sa kadagaya didto sa yuta sa Ehipto. Ug misugod pag-abot ang pito ka tuig nga gutom sumala sa giingon ni Jose. Ug dihay gutom sa tanan nga kayutaan, apan sa tibuok nga yuta sa Ehipto dihay pagkaon. Ug sa diha nga ang gutom gibati sa tibuok yuta sa Ehipto, ang katawhan mituaw ngadto sa Paraon alang sa pagkaon. Ug ang Paraon miingon ngadto sa tanan nga mga Ehiptohanon, “Pangadto kamo kang Jose ug buhata ninyo ang iyang isulti kaninyo.” Ug sa diha nga ang gutom milukop na sa tibuok nga yuta, gibuksan ni Jose ang tanan nga kamalig ug gibaligyaan niya ang mga Ehiptohanon, kay dako kaayo ang gutom sa yuta sa Ehipto. Ug ang tibuok kalibotan miadto sa Ehipto aron sa pagpamalit ug trigo gikan kang Jose, kay sa tibuok nga kalibotan milukop na ang gutom. Unya nahibaloan ni Jacob nga may trigo didto sa Ehipto ug miingon siya sa iyang mga anak, “Nganong nagtinan-away man kamo?” Ug siya miingon, “Nakadungog ako nga sa Ehipto adunay trigo. Pangadto kamo ug pamalit kamo ug pagkaon didto alang kanato aron kita mabuhi ug dili mangamatay.” Busa ang napulo ka igsoon ni Jose miadto sa Ehipto aron sa pagpalit ug trigo gikan didto. Apan si Benjamin nga igsoon ni Jose wala ipadala ni Jacob uban sa iyang mga igsoon kay nahadlok siya nga may moabot kaniya nga kadaot. Busa ang mga anak ni Israel miadto aron sa pagpalit ug trigo kuyog niadtong uban nga miadto, kay ang gutom miabot sa yuta sa Canaan. Niadtong panahona si Jose maoy gobernador sa yuta, siya mao ang nagbaligya sa pagkaon ngadto sa tanang katawhan sa yuta. Ug ang mga igsoong lalaki ni Jose nangabot, ug miyukbo atubangan kaniya ug ang ilang mga nawong paatubang sa yuta. Ug si Jose nakakita sa iyang mga igsoon ug siya nakaila kanila apan gipakasama niya sila sa langyaw ug nagsulti kanila nga walay kalumo. Miingon siya, “Diin kamo gikan?” Sila miingon, “Gikan kami sa yuta sa Canaan ug mopalit unta kami ug pagkaon.” Ug sa ingon si Jose nakaila sa iyang mga igsoon apan sila wala makaila kaniya. Ug nahinumdom si Jose sa mga damgo nga iyang gidamgo mahitungod kanila ug siya miingon kanila, “Mga tigpaniid kamo, mianhi kamo aron sa pagpaniid unsay kahuyang sa nasod.” Ug sila miingon kaniya, “Dili intawon among agalon, ang imong mga ulipon mianhi aron sa pagpalit ug pagkaon. Kaming tanan mga anak sa usa ka tawo. Kami mga tawo nga matinud-anon, ang imong mga ulipon dili gayod mga tigpaniid.” Ug siya miingon kanila, “Dili! Ang inyong gianhi mao gayod ang pagpaniid unsay kahuyang sa nasod.” Ug sila miingon, “Kami nga imong mga ulipon, napulo ug duha ka magsoon, mga anak sa usa ka tawo sa Canaan. Ug tan-awa, ang kamanghoran namo atua karon kauban sa among amahan ug ang usa wala na.” Ug si Jose miingon kanila, “Mao gayod kana sama sa akong giingon nga mga tigpaniid kamo. Tungod niini sulayan kamo, tungod sa kinabuhi sa Paraon, dili kamo makabiya dinhi gawas kon moanhi ang inyong kamanghoran nga igsoon. Sugoa ang usa kaninyo ug ipakuha ang inyong igsoon nga lalaki ug magpabilin kamo sa bilanggoan aron masuta ang inyong mga pulong kon adunay kamatuoran diha kaninyo, kay kon dili, tungod sa kinabuhi sa Paraon kamo mga tigpaniid gayod.” Ug silang tanan iyang gibutang sa bilanggoan sulod sa tulo ka adlaw. Sa ikatulo nga adlaw si Jose miingon kanila, “Buhata ninyo kini ug mabuhi kamo kay ako may kahadlok sa Dios. Kon kamo mga tawo nga matinud-anon, ibilin ang usa sa inyong mga igsoon ingon nga binilanggo sa balay nga gibutangan kaninyo. Apan panglakaw kamo ug pagdala kamo ug trigo alang sa kagutom sa inyong mga panimalay. Ug dad-a ninyo dinhi kanako ang inyong igsoon nga kamanghoran. Sa ingon niana, masuta ang inyong mga pulong ug dili kamo mangamatay.” Ug gibuhat nila kini. Unya miingon sila sa usa ug usa, “Matuod gayod nga kita nakasala batok sa atong igsoon kay nakita nato ang kapaitan sa iyang kalag sa pagpangaliyupo niya kanato apan wala kita mamati kaniya, tungod niana miabot kanato kining maong kapaitan.” Ug si Ruben mitubag kanila, “Wala ba ako magsulti kaninyo, ‘Ayaw kamo pagpakasala batok sa bata?’ Apan wala gayod kamo mamati. Busa karon, ang iyang dugo gipaningil na.” Ug sila wala mahibalo nga si Jose nakasabot kanila kay dihay tighubad uban kanila. Ug siya mibiya kanila ug mihilak ug unya siya mibalik kanila ug misulti kanila. Ug iyang gikuha si Simeon ug gigapos niya siya sa atubangan sa ilang mga mata. Unya si Jose nagsugo nga pun-on ang ilang mga sudlanan sa trigo ug ipauli ang salapi sa matag usa diha sa iyang sako ug hatagan sila ug balon alang sa ilang panaw. Ug kini gibuhat ngadto kanila. Unya ilang gikarga ang ilang trigo sa ilang mga asno ug mibiya sila gikan didto. Ug sa diha nga ang usa kanila miabli sa iyang sako aron sa paghatag ug makaon sa iyang asno didto sa abotanan, nakita niya ang iyang salapi nga diha sa baba sa iyang sako. Ug miingon siya sa iyang mga igsoon, “Ang akong salapi giuli kanako ug tan-awa, ania pa sa akong sako!” Ug tungod niini gikulbaan sila ug miatubang sa usa ug usa nga nagkurog ug nag-ingon, “Unsa ba kining gibuhat sa Dios kanato?” Sa pag-abot nila kang Jacob nga ilang amahan didto sa yuta sa Canaan, gisuginlan nila siya sa tanan nga nahitabo kanila nga nag-ingon, “Ang tawo, ang agalon sa yuta, nagsulti kanamo nga walay kalumo ug kami gipasanginlan niya nga mga tigpaniid niadtong yutaa. Apan kami miingon kaniya, ‘Kami mga tawo nga matinud-anon, dili gayod kami mga tigpaniid. Kami napulo ug duha ka magsoon nga anak sa among amahan, ang usa wala na ug ang kamanghoran atua sa among amahan sa yuta sa Canaan.’ Ug ang tawo, ang agalon sa yuta miingon kanamo, ‘Niini masuta nako kon kamo mga tawo nga matinud-anon: ibilin ninyo kanako ang usa sa inyong mga igsoon, ug pagdala kamo ug pagkaon alang sa gutom sa inyong mga panimalay, ug panglakaw kamo. Ug dad-a ninyo nganhi kanako ang inyong igsoon nga kamanghoran. Unya masayod ako nga kamo dili mga tigpaniid kondili mga tawo nga matinud-anon. Sa ingon niini ihatag nako kaninyo ang inyong igsoon ug magpatigayon kamo sa yuta.’ ” Ug sa dihang gihabwaan nila ang ilang mga sako, nakita nila diha sa tagsatagsa nila ka sako ang ilang putos sa salapi. Ug sa diha nga sila ug ang ilang amahan nakakita sa ilang mga putos sa salapi, nangahadlok sila. Unya ang ilang amahan nga si Jacob miingon kanila, “Gikuha ninyo kanako ang akong mga anak. Si Jose wala na ug si Simeon wala na usab ug si Benjamin dad-on ninyo. Kining tanan miabot kanako.” Busa si Ruben misulti sa iyang amahan nga nag-ingon, “Patya ang akong duha ka anak nga lalaki kon siya dili nako ibalik kanimo. Itugyan siya sa akong kamot ug siya ibalik nako kanimo.” Apan siya miingon, “Dili molugsong uban kaninyo ang akong anak kay ang iyang igsoon patay na ug siya na lamang ang nahibilin. Ug kon mahitabo kaniya ang kadaot sa dalan nga inyong laktan, kamo naghatod sa ubanon nakong ulo nga puno sa kasakit ngadto sa Sheol.” Ug ang gutom hilabihan ka dako didto sa yuta. Ug sa nahurot na nila pagkaon ang trigo nga gidala nila gikan sa Ehipto, ang ilang amahan miingon kanila, “Balik kamo didto ug pamalit kamo alang kanato ug diyotay nga pagkaon.” Apan si Juda miingon kaniya, “Ang tawo nagpahayag gayod kanamo nga nag-ingon, ‘Dili na kamo makakita sa akong nawong gawas kon ang inyong igsoon nga lalaki uban kaninyo.’ Kon ipadala nimo ang among igsoon uban kanamo, moadto kami ug ikaw palitan namo ug pagkaon. Apan kon dili nimo siya ipadala, dili kami mangadto kay ang tawo miingon kanamo, ‘Dili kamo makakita sa akong nawong gawas kon ang inyong igsoon uban kaninyo.’ ” Ug miingon si Israel, “Ngano ba nga gibuhatan man ako ninyo sa hilabihan ka daotan, sa pagtug-an sa tawo nga kamo aduna pay usa ka igsoon nga lalaki?” Ug sila mitubag, “Ang tawo nangutana pag-ayo kanamo mahitungod kanamo ug sa among mga kadugo, nga nag-ingon, ‘Buhi pa ba ang inyong amahan? Aduna pa ba kamoy lain nga igsoon nga lalaki?’ Ug kami mihatag kaniya sa tubag sa maong pangutana. Nahibalo ba kami nga siya moingon, ‘Paanhia ninyo ang inyong igsoon’?” Unya miingon si Juda kang Israel nga iyang amahan, “Ipadala uban kanako ang bata ug mangandam kami ug mangadto aron mabuhi kita ug dili mangamatay, ikaw ug ang among mga anak nga gagmay. Ako maoy magpasalig alang kaniya, sa akong kamot ikaw maningil kaniya nga kon dili nako siya ikauli kanimo ug ikabutang sa imong atubangan, sad-an ako batok kanimo hangtod sa kahangtoran. Kon wala pa unta kami maglangan, nakabalik na unta kami karon sa makaduha.” Unya si Israel nga ilang amahan miingon kanila, “Kon mao na gayod kini, buhata kana ninyo. Pagdala kamo sa labing maayong bunga sulod sa inyong mga sudlanan ug dad-i ninyo kadtong tawo ug usa ka gasa, diyotay nga haplas ug diyotay nga dugos, mga lamas humot nga tagok sa kahoy ug mira, mga pistasio ug mga almendras. Pagdala kamo ug duha ka pilo nga salapi ug dad-a pagbalik ang inuli nga salapi diha sa mga baba sa inyong mga sako. Tingali kadto usa ka sayop. Dad-a usab ninyo ang inyong igsoon ug pangandam kamo ug adto kamo pag-usab niadtong tawhana. Ug ang Dios nga Labing Gamhanan maghatag ug kaluoy kaninyo sa atubangan niadtong tawhana, aron iyang buhian kaninyo ang usa ninyo ka igsoon ug si Benjamin. Kon ako mawad-an sa akong mga anak, ako magbangutan gayod.” Busa ang mga lalaki mikuha ug gasa, ug gidala nila ang salapi nga duha ka pilo ang gidaghanon ug si Benjamin, ug nangandam sila ug miadto sa Ehipto ug nangatubang sila kang Jose. Sa pagkakita ni Jose kang Benjamin uban kanila, miingon siya sa tinugyanan sa iyang balay, “Pasudla sa balay kanang mga tawhana ug pag-ihaw ug paghikay didto, kay kining mga tawhana maniudto uban kanako.” Ug gibuhat sa tawo ang gisugo ni Jose ug gipasulod niya ang mga tawo sa balay ni Jose. Ug ang mga tawo nangahadlok kay gidala man sila ngadto sa balay ni Jose ug sila miingon, “Tungod sa salapi nga giuli sa atong mga sako kaniadto, kita gidala nila dinhi aron siya makakaplag ug higayon batok kanato ug himoon kitang mga ulipon ug sakmiton ang atong mga asno.” Busa miduol sila sa tinugyanan sa balay ni Jose ug sila nakigsulti kaniya didto sa pultahan sa balay, ug miingon, “Akong agalon, kami mianhi na sa una aron sa pagpalit ug pagkaon. Ug sa pag-abot namo sa abotanan, giablihan namo ang among mga sako, ug nakita ang tagsatagsa namo ka salapi diha sa baba sa iyang sako, ang among salapi nga takdo gayod sa timbang. Ug gidala namo kini pag-usab uban kanamo. Nagdala usab kami ug lain nga salapi aron sa pagpalit ug pagkaon. Kami wala mahibalo kon kinsa ang nagbutang sa among salapi sa among mga sako.” Ug siya mitubag, “Ang kalinaw maanaa kaninyo, ayaw kamo kahadlok, ang inyong Dios ug ang Dios sa inyong amahan naghatag kaninyo ug bahandi sa inyong mga sako. Ang inyong salapi ania kanako.” Ug si Simeon iyang gidala ngadto kanila. Sa dihang gipasulod niadtong tawhana ang mga tawo ngadto sa balay ni Jose ug sila gihatagan niya ug tubig ug nanghugas sa ilang mga tiil ug gihatagan ug makaon ang ilang mga asno, ilang giandam ang gasa alang sa pag-abot ni Jose sa udto, kay sila nakadungog nga sila mangaon didto. Sa dihang miabot na si Jose sa balay, ilang gidala kaniya sa sulod sa balay ang mga gasa nga diha kanila ug miyukbo sila kaniya ngadto sa yuta. Ug siya nangutana kanila mahitungod sa ilang kahimtang ug miingon, “Ang inyong amahan, ang tigulang nga giingon ninyo, maayo ba siya? Buhi pa ba siya?” Ug sila miingon, “Ang imong ulipon nga among amahan maayo man, buhi pa siya.” Ug miduko sila sa paghatag ug katahoran. Ug sa dihang giyahat niya ang iyang mga mata nakita niya si Benjamin nga iyang igsoon nga anak sa iyang inahan ug miingon, “Mao ba kini ang inyong igsoon nga kamanghoran nga inyong gisugilon kanako? Ang Dios maluoy kanimo, akong anak.” Unya si Jose midali pagbiya kay ang iyang kasingkasing nangandoy alang sa iyang igsoon, ug nangita siya ug dapit aron sa paghilak. Ug misulod siya sa iyang lawak ug mihilak siya didto. Ug gihilam-osan niya ang iyang nawong ug migula siya sa gawas ug gipugngan niya ang iyang kaugalingon ug siya miingon, “Idulot ninyo ang pagkaon.” Ug siya gidulotan nila nga siya ra, ug sila gidulotan usab nga sila ra, ug ang mga Ehiptohanon nga nagkaon uban kaniya gilain usab pagdulot kay ang mga Ehiptohanon dili mahimong makigsalo ug pagkaon uban sa mga Hebreo kay kana usa ka butang nga dulumtanan alang sa mga Ehiptohanon. Ug nanglingkod sila sa iyang atubangan: ang magulang sa iyang pagkamagulang ug ang manghod sa iyang pagkamanghod, ug ang mga tawo nanghibulong nga nagtinan-away sa usa ug usa. Ug siya mikuha ug pagkaon sa iyang atubangan nga gipahat kanila apan ang pahat ni Benjamin lima ka bahin labaw kay kang bisan kinsa kanila. Ug nanginom sila ug naglipay uban kaniya. Unya nagsugo si Jose sa tinugyanan sa iyang balay, “Pun-a sa mga pagkaon ang mga sako niining mga tawhana, kutob sa ilang madala, ug ibutang ang salapi sa tagsatagsa diha sa baba sa iyang sako. Ug ibutang ang akong kupa, ang kupa nga plata, diha sa baba sa sako sa kamanghoran, lakip ang iyang salapi nga gibayad alang sa trigo.” Ug gibuhat niya kini sumala sa giingon ni Jose. Sa pagbanagbanag na sa kabuntagon, ang mga tawo gipalakaw, sila ug ang ilang mga asno. Sa dihang migula na sila sa lungsod, sa dili pa sila layo, miingon si Jose sa tinugyanan niya, “Tindog ug apasa kadtong mga tawo. Ug kon maapsan na nimo sila, ingna sila, ‘Nganong gibaslan ninyo ug daotan ang maayo? Nganong gikawat ninyo ang akong kupa nga plata? Dili ba kini mao ang giimnan sa akong agalon ug pinaagi niini siya magtagna? Nagbuhat kamo ug daotan sa inyong paghimo sa ingon.’ ” Sa dihang naapsan niya sila iyang gisultihan sila niining mga pulonga. Sila miingon kaniya, “Ngano ba nga nagsulti ang akong agalon niining mga pulonga? Ipahilayo sa imong mga ulipon ang pagbuhat niining mga butanga! Tan-awa, ang salapi nga among nakita sa baba sa among mga sako, gibalik namo pagdala kanimo gikan sa yuta sa Canaan. Busa unsaon man namo sa pagkawat ug plata o bulawan gikan sa balay sa imong agalon? Si bisan kinsa sa imong mga ulipon nga kaniya makaplagan ang kupa, mamatay siya ug bisan kami mahimong ulipon sa akong agalon.” Siya miingon, “Karon matuman ang inyong mga pulong. Kaniya nga makaplagan ang kupa, siya mag-alagad kanako ug kamo dili pakasad-on.” Unya gidali nila sa pagkanaog ang tagsatagsa nila ka sako ngadto sa yuta ug giablihan sa matag usa ang iyang sako. Ug gipangita niya sugod sa kamagulangan ug natapos sa kamanghoran. Ug ang kupa nakit-an sa sako ni Benjamin. Unya gipanggisi nila ang ilang mga bisti ug gikarga sa matag usa ang iyang sako ngadto sa iyang asno, ug namalik sila sa lungsod. Sa dihang si Juda ug ang iyang mga igsoon miabot sa balay ni Jose, didto pa siya ug sila mihapa sa yuta sa atubangan niya. Si Jose miingon kanila, “Unsa bang buhata kini nga gibuhat ninyo? Wala ba kamo mahibalo nga ang tawo nga sama kanako makahimo sa pagtagna?” Unya si Juda miingon, “Unsa man ang isulti namo sa akong agalon? Unsay among ipamulong? O unsaon man namo sa paglingkawas sa sala? Ang kasal-anan sa imong mga ulipon nakita sa Dios. Tan-awa, kami mga ulipon sa akong agalon, kami ug siya usab nga sa iyang kamot nakit-an ang kupa.” Apan siya miingon, “Dili mahitabo nga buhaton nako kana. Ang tawo nga kaniya nakit-an ang kupa, siya maulipon nako apan mahitungod kaninyo, lakaw kamo nga malinawon ngadto sa inyong amahan.” Unya si Juda miduol kaniya ug miingon, “O akong agalon, naghangyo ako kanimo nga pasultihon nimo ako ug usa ka pulong sa mga igdulungog sa akong agalon, ug ayaw papasilaoba ang imong kasuko batok sa imong ulipon kay ikaw sama sa Paraon. Ang akong agalon nangutana sa iyang mga ulipon nga nag-ingon, ‘Aduna ba kamoy amahan o igsoon nga lalaki?’ Ug kami miingon sa akong agalon, ‘Kami adunay amahan nga tigulang ug usa ka batan-on nga igsoon nga natawo kaniya sa iyang pagkatigulang, ug ang iyang usa ka igsoon nga lalaki patay na, ug ang bata na lamang ang nahibilin nga anak sa iyang inahan, ug ang iyang amahan nagpangga kaniya.’ Ug ikaw miingon sa imong mga ulipon, ‘Dad-a siya nganhi kanako aron ako makakita kaniya.’ Kami miingon sa akong agalon, ‘Ang batan-on dili makabiya sa iyang amahan kay kon siya mobiya kaniya, ang iyang amahan mamatay.’ Unya ikaw miingon sa imong mga ulipon, ‘Kon ang inyong kamanghoran dili makaanhi uban kaninyo, dili na gayod kamo makakita sa akong nawong.’ Ug sa pag-abot namo sa among amahan nga imong ulipon, gisugilon namo kaniya ang mga pulong sa akong agalon. Unya miingon ang among amahan, ‘Balik kamo sa pagpalit ug diyotay nga pagkaon.’ Ug kami miingon, ‘Dili kami makahimo sa pag-adto. Kon ang among igsoon nga kamanghoran mouban kanamo, moadto kami kay kami dili makakita sa nawong sa tawo gawas kon makauban kanamo ang among igsoon nga kamanghoran.’ Unya ang imong ulipon nga akong amahan miingon kanamo, ‘Kamo nahibalo nga duha ra ang gipanganak sa akong asawa alang kanako. Ug ang usa nahimulag gikan kanako ug ako nagtuo nga gikuniskunis na gayod siya ug hangtod karon ako wala makakita kaniya. Kon kuhaon usab ninyo kini sa akong atubangan ug mahitabo kaniya ang kadaotan, ihatod ninyo ang akong mga buhok nga ubanon uban ang kasakit ngadto sa Sheol.’ Busa karon, kon moabot ako sa imong ulipon nga akong amahan ug dili uban kanamo ang batan-on, kay ang iyang kinabuhi nabugkos sa bata, mahitabo nga kon dili niya makita ang bata uban kanamo, mamatay siya ug ang imong mga ulipon maghatod sa mga buhok nga ubanon sa imong ulipon nga among amahan uban ang kasakit ngadto sa Sheol. Kay ang imong ulipon migikan nga maoy nagpasalig alang sa bata ngadto sa akong amahan nga nag-ingon, ‘Kon siya dili nako ikabalik kanimo, ako ang pakasad-on sa akong amahan sa tibuok nakong kinabuhi.’ Busa karon, naghangyo ako kanimo, nga magpabilin karon ang imong ulipon puli sa bata aron sa pagpaulipon sa akong agalon, ug papaulia ang bata uban sa iyang mga igsoon. Kay unsaon man nako sa pag-adto sa akong amahan kon wala ang bata uban kanako? Ako nahadlok nga makakita ako sa kadaotan nga mahitabo sa akong amahan.” Unya si Jose wala na makapugong sa iyang kaugalingon sa atubangan sa tanan nga diha sa iyang duol ug siya misinggit, “Papahawaa ninyo ang tanan.” Ug didto wala nay bisan kinsa nga nahibilin sa dihang si Jose nagpaila sa iyang kaugalingon ngadto sa iyang mga igsoon. Ug siya mihilak ug kusog ug nakadungog ang mga Ehiptohanon ug nakadungog usab ang panimalay sa Paraon. Ug si Jose miingon sa iyang mga igsoon, “Ako mao si Jose, buhi pa ba ang akong amahan?” Apan ang iyang mga igsoon wala makatubag kaniya kay sila nangalisang sa iyang atubangan. Busa si Jose miingon sa iyang mga igsoon, “Duol kamo kanako.” Ug sila miduol. Ug siya miingon, “Ako mao si Jose nga inyong igsoon nga inyong gibaligya sa Ehipto. Ug karon, ayaw ninyo ikasubo o ikasuko sa inyong kaugalingon nga ako gibaligya ninyo dinhi kay ang Dios nagpadala kanako sa pag-una kaninyo aron sa pagpatunhay sa kinabuhi. Kay ang gutom ania sa yuta duha na karon ka tuig ug may nahibilin pa nga lima ka tuig nga walay pagdaro o pag-ani. Ug ang Dios nagpadala kanako una kaninyo aron sa pagpatunhay kaninyo ingon nga salin dinhi sa yuta ug aron daghan ang mabuhi alang kaninyo. Busa dili kamo ang nagpadala kanako dinhi, kondili ang Dios ug siya naghimo kanako nga amahan sa Paraon ug agalon sa tibuok niya nga panimalay ug tigmando sa tibuok nga yuta sa Ehipto. Pagdali kamo ug adtoa ang akong amahan ug ingna ninyo siya, ‘Mao kini ang giingon sa imong anak nga si Jose, “Ang Dios naghimo kanako nga agalon sa tibuok Ehipto. Dali ngari kanako. Ayaw pagdugay. Ikaw mopuyo sa yuta sa Gosen, ug ikaw mahiduol kanako, ikaw ug ang imong mga anak ug ang mga anak sa imong mga anak, ang imong mga panon ug ang imong kahayopan ug ang tanan nga imo. Ug didto ako magsangkap kanimo kay may nahibilin pa nga lima ka tuig sa gutom, tingali unya ug mahutdan ikaw ug ang imong panimalay ug ang tanan nga imo.” ’ Ug karon ang inyong mga mata nakakita, ug ang mga mata sa akong igsoon nga si Benjamin nga ang akong baba mao ang nagsulti kaninyo. Busa kinahanglang isugilon ninyo sa akong amahan ang tibuok nakong himaya sa Ehipto ug ang tanan nga inyong nakita. Pagdali kamo ug dad-a ninyo dinhi kanako ang akong amahan.” Ug migakos siya sa liog ni Benjamin nga iyang igsoon ug mihilak siya ug si Benjamin usab mihilak nga naggakos diha sa iyang liog. Ug mihalok siya sa tanan niyang mga igsoon ug mihilak tungod kanila, ug human niini nakigsulti kaniya ang iyang mga igsoon. Sa diha nga ang balita miabot sa balay sa Paraon, “Ang mga igsoon ni Jose miabot,” kini nakapahimuot pag-ayo sa Paraon ug sa iyang mga ulipon. Ug miingon ang Paraon kang Jose, “Ingna ang imong mga igsoon, ‘Buhata ninyo kini: kargahi ninyo ang inyong mga hayop ug lakaw kamo, pauli sa yuta sa Canaan, ug kuhaa ninyo ang inyong amahan, ug ang inyong mga panimalay, ug anhi kamo ug ako maghatag kaninyo sa labing maayo nga yuta sa Ehipto ug magkaon kamo sa kinatambokan sa yuta.’ Gisugo usab ikaw sa pag-ingon, ‘Buhata ninyo kini. Pagdala kamo ug mga sakyanan gikan sa yuta sa Ehipto alang sa inyong mga anak ug sa inyong mga asawa. Kuhaa ninyo ang inyong amahan ug anhi kamo. Ug ayaw paghunahuna sa inyong mga katigayonan, kay ang labing maayo sa tibuok nga yuta sa Ehipto inyo.’ ” Ug ang mga anak ni Israel mihimo niini. Ug gihatagan sila ni Jose ug mga sakyanan sumala sa sugo sa Paraon ug sila gihatagan niya ug makaon alang sa ilang panaw. Sa matag usa kanila mihatag siya ug mga ilisan nga bisti ug kang Benjamin mihatag siya ug tulo ka gatos ka siklo nga plata ug lima ka maayong bisti. Sa iyang amahan siya nagpadala ug napulo ka asno nga laki nga gikargahan ug mga maayong butang sa Ehipto, ug napulo ka asno nga baye nga gikargahan ug trigo, ug pan ug pagkaon alang sa iyang amahan diha sa dalan. Busa iyang gipalakaw ang iyang mga igsoon, ug sa paggikan niya siya miingon kanila, “Ayaw kamo pag-away sa dalan.” Ug mitungas sila gikan sa Ehipto ug miabot sa yuta sa Canaan ngadto kang Jacob nga ilang amahan. Ug sila misugilon kaniya, “Si Jose buhi pa ug siya mao ang tigmando sa tibuok nga yuta sa Ehipto.” Ug ang iyang kasingkasing naluya, kay siya wala motuo kanila. Apan sa dihang gisugilon nila kaniya ang tanan nga mga pulong ni Jose nga iyang gisulti kanila ug nakita niya ang mga sakyanan nga gipadala ni Jose aron sa pagdala kaniya, ang espiritu ni Jacob nga ilang amahan nadasig pag-usab. Unya si Israel miingon, “Igo na kini, si Jose nga akong anak buhi pa diay, ako moadto ug motan-aw kaniya sa dili pa ako mamatay.” Busa migikan si Israel uban sa tanan nga iyaha ug miabot sa Beer-seba ug naghalad siya ug mga halad alang sa Dios sa iyang amahan nga si Isaac. Ug ang Dios misulti kang Israel pinaagi sa mga panan-awon nianang pagkagabii ug miingon, “Jacob, Jacob.” Ug siya miingon, “Ania ako.” Unya siya miingon, “Ako mao ang Dios, ang Dios sa imong amahan. Ayaw kahadlok sa pag-adto sa Ehipto kay didto himoon ko ikaw nga usa ka dakong nasod. Ako moadto uban kanimo ngadto sa Ehipto ug ako usab magdala kanimo pagbalik. Ug ang kamot ni Jose maoy magtak-op sa imong mga mata.” Unya si Jacob mibiya gikan sa Beer-seba. Gidala sa mga anak ni Israel ang ilang amahan nga si Jacob ug ang ilang mga anak ug ang ilang mga asawa pinaagi sa mga sakyanan nga gipadala sa Paraon aron sakyan nila. Gidala usab nila ang ilang kahayopan ug ang ilang katigayonan nga nahipos gikan sa yuta sa Canaan ug miadto sila sa Ehipto, si Jacob ug ang tanan niyang kaliwatan uban kaniya. Ang iyang mga anak nga lalaki, ug mga apo nga lalaki uban kaniya, ang iyang mga anak nga babaye, ug ang mga apo nga babaye ug tanan niya nga mga kaliwat iyang gidala uban kaniya ngadto sa Ehipto. Ug kini mao ang mga ngalan sa mga kaliwat ni Israel nga miadto sa Ehipto, si Jacob ug ang iyang mga anak nga lalaki. Si Ruben ang kamagulangan ni Jacob, ang mga anak nga lalaki ni Ruben: si Hanok, si Palu, si Hesron ug si Carmi. Ang mga anak nga lalaki ni Simeon: si Jemuel, si Jamin, si Ohad, si Jakin, si Zohar ug si Shaul nga anak sa babaye nga Canaanhon. Ang mga anak nga lalaki ni Levi: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ang mga anak nga lalaki ni Juda: si Er, si Onan, si Sela, si Peres ug si Zera, apan si Er ug si Onan nangamatay didto sa yuta sa Canaan. Ug ang mga anak nga lalaki ni Peres mao si Hesron ug si Hamul. Ug ang mga anak nga lalaki ni Isacar: si Tola, si Puva, si Iob ug si Simron. Ang mga anak nga lalaki ni Zabulon: si Sered, si Elon ug si Jaleel. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Lea nga iyang gipanganak alang kang Jacob didto sa Padan-aram uban sa iyang anak nga babaye nga si Dina. Ang iyang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, 33 ang tanan. Ang mga anak nga lalaki ni Gad: si Zifeon, si Hagi, si Suni, si Esbon, si Eri, si Arodi ug si Areli. Ang mga anak nga lalaki ni Aser: si Imna, si Isva, si Isvi, si Beria ug si Serah, ang igsoon nilang babaye. Ang mga anak nga lalaki ni Beria: si Heber ug si Malkiel. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Zilpa nga gihatag ni Laban sa iyang anak nga babaye nga si Lea ug kini sila iyang gipanganak alang kang Jacob. Ang tanan napulo ug unom ka tawo. Ang mga anak nga lalaki ni Raquel nga asawa ni Jacob: si Jose ug si Benjamin. Ug ang nangatawo kang Jose didto sa yuta sa Ehipto mao si Manases ug si Efraim. Sila gipanganak kaniya ni Asenat nga anak ni Potifera nga pari sa On. Ug ang mga anak ni Benjamin mao si Bela, si Beker, si Asbel, si Gera, si Naaman, si Ehi, si Ros, si Mupim, si Hupim ug si Ared. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Raquel nga nangatawo kang Jacob. Ang tanan, napulo ug upat ka tawo. Ang anak nga lalaki ni Dan: si Husim. Ang mga anak nga lalaki ni Neftali: si Jazeel, si Guni, si Jeser ug si Silem. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Bilha nga gihatag ni Laban kang Raquel nga anak niyang babaye, ug nanganak siya alang kang Jacob. Ang tanan pito ka tawo. Ang tanan nga mga tawo nga miuban kang Jacob padulong sa Ehipto nga iyang kaugalingong kaliwat, walay labot ang mga asawa sa mga anak ni Jacob, ang tanan, 66 ka tawo. Ug ang mga anak ni Jose nga nangatawo kaniya didto sa Ehipto, duha. Busa ang tanang tawo sa balay ni Jacob nga miabot ngadto sa Ehipto 70 ka buok. Ug iyang gipauna si Juda ngadto kang Jose aron maoy magtultol kaniya sa dalan ngadto sa Gosen. Ug miabot sila didto sa yuta sa Gosen. Ug gipaandam ni Jose ang iyang sakyanan ug miadto siya sa pagdawat kang Israel nga iyang amahan didto sa Gosen. Unya nagpaila siya sa iyang kaugalingon ngadto kang Jacob ug migakos sa liog sa iyang amahan ug mihilak sa igo nga kadugayon. Unya si Israel miingon kang Jose, “Karon mosugot ako nga mamatay kay ako nakakita sa imong nawong, ug nahibalo nga ikaw buhi pa.” Ug si Jose miingon sa iyang mga igsoon nga lalaki ug sa panimalay sa iyang amahan, “Moadto ako ug magpahibalo sa Paraon ug moingon kaniya, ‘Ang akong mga igsoon ug ang panimalay sa akong amahan nga didto sa yuta sa Canaan mianhi kanako, ug ang mga tawo mga tigbantay sa mga karnero kay sila mga tig-atiman sa kahayopan. Ug ilang gidala ang ilang mga panon sa mga karnero ug ang ilang mga panon sa baka, ug ang tanan nga ila.’ Sa diha nga ang Paraon magtawag kaninyo ug moingon siya, ‘Unsa ba ang inyong panginabuhi?’ ingna ninyo, ‘Ang imong mga ulipon mga tig-atiman sa kahayopan sukad pa sa among pagkabata hangtod karon, kami ug ang among mga ginikanan,’ aron makapuyo kamo sa yuta sa Gosen kay ang tanan nga mga tigbantay sa karnero dulumtanan ngadto sa mga Ehiptohanon.” Unya si Jose miadto ug mipahibalo sa Paraon, “Ang akong amahan ug ang akong mga igsoon nga lalaki, ug ang ilang mga panon sa karnero ug ang ilang mga panon sa baka uban sa tanan nga ilang gipanag-iya, nangabot na gikan sa yuta sa Canaan, ug atua sila sa yuta sa Gosen.” Ug sa iyang mga igsoon nagdala siya ug lima ka tawo ug iyang gipaatubang sa Paraon. Ug ang Paraon miingon sa iyang mga igsoon, “Unsa ba ang inyong panginabuhi?” Ug sila miingon sa Paraon, “Ang imong mga ulipon, mga tigbantay sa mga karnero, sama sa among mga ginikanan.” Ug sila miingon sa Paraon, “Nanglangyaw kami niining yutaa kay wala nay masibsib ang mga panon sa mga karnero sa imong mga sulugoon kay ang gutom dako kaayo sa yuta sa Canaan. Busa, naghangyo kami karon kanimo, nga papuy-on unta ang imong mga sulugoon didto sa yuta sa Gosen.” Ug ang Paraon misulti kang Jose, “Ang imong amahan ug ang imong mga igsoon mianhi kanimo. Ang yuta sa Ehipto anaa sa atubangan nimo, papuy-a sa labing maayong yuta ang imong amahan ug ang imong mga igsoon. Papuy-a sila sa yuta sa Gosen ug kon ikaw adunay nahibaloan nga takos nga tawo diha kanila, ibutang sila ingon nga piniyalan sa akong kahayopan.” Unya gipasulod ni Jose ang iyang amahan ug iyang gipaatubang sa Paraon ug gipanalanginan ni Jacob ang Paraon. Ug ang Paraon miingon kang Jacob, “Pila na bay imong panuigon?” Si Jacob mitubag sa Paraon, “Ang mga adlaw sa mga tuig sa akong pagpanaw, 130 ka tuig. Diyotay ug lisod ang mga adlaw sa mga tuig sa akong kinabuhi ug kini wala makaabot sa mga adlaw sa mga tuig sa akong katigulangan, sa mga adlaw sa ilang pagpanaw.” Ug gipanalanginan ni Jacob ang Paraon ug mibiya siya sa atubangan niya. Busa gipahiluna ni Jose ang iyang amahan ug ang iyang mga igsoon, ug iyang gihatag kanila ang usa ka katigayonan sa yuta sa Ehipto, sa labing maayo nga yuta, sa yuta ni Rameses sumala sa gisugo sa Paraon. Ug si Jose nagsangkap ug pagkaon sa iyang amahan ug sa iyang mga igsoon ug sa tanan sa panimalay sa iyang amahan sumala sa ilang mga banay. Ug wala nay pagkaon sa tibuok nga yuta kay ang gutom hilabihan ka dako, nga tungod niana nag-antos ang yuta sa Ehipto ug ang yuta sa Canaan tungod sa gutom. Ug gitigom ni Jose ang tanan nga salapi nga nakita didto sa yuta sa Ehipto ug sa yuta sa Canaan tungod sa trigo nga ilang gipamalit ug gidala ni Jose ang salapi ngadto sa balay sa Paraon. Ug sa dihang nahurot na ang salapi sa yuta sa Ehipto ug sa yuta sa Canaan, ang tanang mga Ehiptohanon midangop kang Jose nga nag-ingon, “Hatagi kami ug pagkaon. Nganong kinahanglang mangamatay kami sa imong atubangan? Nahurot na ang among salapi.” Ug si Jose mitubag, “Ihatag ninyo ang inyong kahayopan ug hatagan ko kamo agig baylo alang sa inyong kahayopan, kon nahurot na ang inyong salapi.” Ug ilang gidala ang ilang kahayopan ngadto kang Jose, ug si Jose mihatag kanila ug pagkaon baylo sa mga kabayo, sa mga panon sa karnero, sa mga baka, ug sa mga asno. Ug sila gihatagan niya ug pagkaon, baylo sa tanang kahayopan nila niadtong tuiga. Ug sa natapos na ang tuig, miadto sila kaniya sa ikaduha nga tuig ug miingon sila kaniya, “Dili kami magtago sa among agalon nga ang among salapi nahurot na ug ang mga panon sa kahayopan iya na sa among agalon, wala nay nahibilin sa atubangan sa among agalon kondili ang among mga lawas ug ang among mga yuta na lamang. Busa nganong kinahanglang mangamatay kami sa atubangan sa imong mga mata, kami ingon man ang among yuta? Palita kami ug ang among yuta baylo sa pagkaon, ug kami ug ang among yuta maulipon sa Paraon. Ug hatagi kami ug binhi aron mabuhi kami ug kami dili mangamatay ug aron dili mahimong awaaw ang yuta.” Busa gipalit ni Jose ang tanang yuta sa Ehipto alang sa Paraon kay ang tanang Ehiptohanon namaligya sa ilang kayutaan kay ang gutom hilabihan gayod diha kanila ug ang yuta naiya sa Paraon. Ug mahitungod sa katawhan, gihimo niya sila nga mga ulipon gikan sa usa ka tumoy sa Ehipto ngadto sa lain. Ang yuta sa mga pari lamang ang wala niya mapalit kay ang mga pari adunay bahin gikan sa Paraon ug sila nagkaon sa ilang bahin nga gihatag kanila sa Paraon. Tungod niana wala nila ikabaligya ang ilang yuta. Unya si Jose miingon sa katawhan, “Tan-awa, gipalit ko kamo ug ang inyong yuta alang sa Paraon. Aniay binhi alang kaninyo ug pugsi ninyo ang yuta. Ug sa panahon sa ting-ani ihatag ninyo ang ikalima nga bahin ngadto sa Paraon ug ang upat ka bahin inyo, alang sa inyong binhi sa yuta ug alang sa inyong pagkaon, ug alang kanila sa inyong mga panimalay ug aron makakaon ang inyong mga anak.” Ug sila mitubag, “Imong giluwas ang among kinabuhi, makapahimuot unta kini sa among agalon ug magpaulipon kami sa Paraon.” Busa gihimo kini ni Jose nga balaod mahitungod sa yuta sa Ehipto hangtod karon, nga ang Paraon maoy makaangkon sa ikalima nga bahin gawas lamang sa yuta sa mga pari nga wala maiya sa Paraon. Ug si Israel nagpuyo sa yuta sa Ehipto, sa yuta sa Gosen. Ug sila nakapanag-iya niini, ug nagmabungahon sila ug nanaghan sa hilabihan gayod. Ug si Jacob nagpuyo sa yuta sa Ehipto sulod sa napulo ug pito ka tuig, busa ang mga adlaw ni Jacob, ang mga tuig sa iyang kinabuhi, 147 ka tuig. Ug sa nagkaduol na ang adlaw sa kamatayon ni Israel, iyang gitawag si Jose nga iyang anak ug giingnan, “Kon nakakaplag ako karon ug kahimuot sa imong mga mata, hangyoon ko ikaw, nga ibutang nimo ang imong kamot sa ilalom sa akong paa ug panaad nga magmaunongon ug magmatinud-anon ikaw kanako. Naghangyo ako kanimo nga ayaw ako ilubong sa Ehipto. Apan papahulaya ako uban sa akong katigulangan, dad-a ako gawas sa Ehipto ug ilubong ako sa ilang lubnganan.” Ug siya mitubag, “Ako magbuhat sumala sa imong gisulti.” Ug siya miingon, “Panumpa kanako.” Ug siya nanumpa kaniya. Unya si Israel miyukbo didto sa ulohan sa iyang higdaanan. Human niini si Jose giingnan, “Tan-awa, nasakit ang imong amahan.” Ug iyang gidala uban kaniya ang iyang duha ka anak nga lalaki nga si Manases ug si Efraim. Ug kini gisugilon kang Jacob, “Ang imong anak nga si Jose mianhi kanimo.” Ug nanglimbasog si Israel sa iyang kaugalingon ug milingkod sa higdaanan. Ug si Jacob miingon kang Jose, “Ang Dios nga Labing Gamhanan mipakita kanako didto sa Luz sa yuta sa Canaan ug gipanalanginan niya ako. Ug siya miingon kanako, ‘Tan-awa, ikaw himoon nako nga mabungahon, ug ikaw akong padaghanon ug himoon nga usa ka panon sa mga katawhan. Ug ihatag ko kining yutaa sa imong mga kaliwat nga mosunod kanimo ingon nga panulundon nga dayon.’ Ug karon ang imong duha ka anak nga lalaki nga nangatawo kanimo sa yuta sa Ehipto sa wala pa ako moanhi kanimo dinhi sa Ehipto, akoa sila. Si Efraim ug si Manases maakoa sama kang Ruben ug kang Simeon. Ug ang mga anak nga matawo kanimo sunod kanila maimo. Sila tawgon pinaagi sa ngalan sa ilang mga igsoon, sumala sa ilang mga panulundon. Kay sa paggikan nako sa Padan, nasubo ako kay namatay man si Raquel didto sa yuta sa Canaan, sa dalan nga dili na kaayo layo gikan sa Efrata. Ug gilubong nako siya didto sa dalan padulong sa Efrata nga mao ang Betlehem.” Sa dihang nakita ni Israel ang mga anak ni Jose, miingon siya, “Kinsa ba kini sila?” Ug si Jose miingon sa iyang amahan, “Sila ang akong mga anak nga gihatag sa Dios kanako dinhi.” Ug siya miingon, “Palihog, paduola sila karon kanako ug panalanginan nako sila.” Ug ang mga mata ni Israel lubog na tungod sa katigulang, ug halap na siya. Ug sila gipaduol kaniya, ug mihalok siya kanila ug iyang gigakos sila. Ug si Israel miingon kang Jose, “Wala na ako maghunahuna nga makakita pa sa imong nawong apan, tan-awa, gitugot sa Dios kanako nga makakita usab sa imong mga anak.” Ug sila gikuha ni Jose gikan sa iyang mga tuhod ug giyukbo niya ang iyang kaugalingon ngadto sa yuta. Ug silang duha gikuha ni Jose, si Efraim diha sa iyang tuo, dapit sa wala ni Israel ug si Manases sa iyang wala dapit sa tuo ni Israel, ug sila gipaduol kaniya. Unya gituy-od ni Israel ang iyang kamot nga tuo, ug gibutang sa ibabaw sa ulo ni Efraim, nga mao ang manghod, ug ang iyang kamot nga wala sa ibabaw sa ulo ni Manases. Gisaylo niya ang iyang mga kamot kay si Manases mao man ang kamagulangan. Ug gipanalanginan niya si Jose, ug siya miingon, “Ang Dios nga sa iyang atubangan naglakaw ang akong katigulangan nga si Abraham ug si Isaac, ang Dios nga nagtultol kanako sa tibuok nakong kinabuhi hangtod niining adlawa, ang anghel nga nagluwas kanako gikan sa tanan nga kadaotan, magpanalangin niining mga batan-on, ug diha kanila ang akong ngalan magpadayon ug ang ngalan sa akong mga ginikanan nga si Abraham ug si Isaac, ug magpadaghan kanila sa hilabihan gayod sa taliwala sa yuta.” Sa pagkakita ni Jose nga ang iyang amahan nagbutang sa iyang kamot nga tuo sa ibabaw sa ulo ni Efraim, kini wala makapahimuot kaniya. Ug gikuptan niya ang kamot sa iyang amahan aron ibalhin niya gikan sa ulo ni Efraim ngadto sa ulo ni Manases. Ug miingon si Jose sa iyang amahan, “Dili kana mao, amahan ko, kay kini mao ang kamagulangan, ibutang ang imong tuong kamot sa ibabaw sa ulo niya.” Apan ang iyang amahan mibalibad, ug miingon, “Nahibalo ako niini, anak ko, nahibalo ako. Siya usab mahimong usa ka katawhan ug siya usab padaghanon apan ang iyang manghod nga lalaki mahimong dako kay kaniya ug ang iyang kaliwatan mahimong usa ka panon sa mga nasod.” Busa gipanalanginan niya sila niadtong adlawa, nga nag-ingon, “Pinaagi kanimo magpanalangin si Israel nga mag-ingon, ‘Ang Dios maghimo kanimo nga sama kang Efraim ug sama kang Manases.’ ” Busa si Efraim iyang gibutang sa atubangan ni Manases. Unya si Israel miingon kang Jose, “Tan-awa, hapit na ako mamatay, apan ang Dios mag-uban kaninyo ug siya magpabalik kaninyo ngadto sa yuta sa inyong mga katigulangan. Ug hatagan ko ikaw ug usa pa gayod ka bahin nga labaw sa bahin sa imong mga igsoon, kadtong gikuha nako gikan sa kamot sa mga Amorihanon pinaagi sa akong espada ug pinaagi sa akong pana.” Unya gitawag ni Jacob ang iyang mga anak ug giingnan, “Pagtigom kamo aron sultihan ko kamo sa inyong dangatan sa umaabot nga mga adlaw. Duol ngari ug pamati kamo, mga anak ni Jacob, ug pamatia ninyo si Israel nga inyong amahan. Ruben, ikaw mao ang akong kamagulangan, ang akong kalig-on ug ang unang bunga sa akong kusog, nag-una sa dungog, nag-una sa gahom. Dili mahimutang sama sa tubig; dili ikaw mahimong pangulo, kay misaka ikaw sa higdaanan sa imong amahan, unya gihugawan nimo kini, gisaka nimo ang akong higdaanan. Si Simeon ug si Levi magsoon, mga hinagiban sa kabangis ang ilang mga espada. O kalag ko, ayaw pag-apil sa ilang panagtigom, O akong espiritu, ayaw pakigtipon kanila, kay sa ilang kapungot gipatay nila ang mga tawo, ug sa ilang pagkamapatuyangon gipamiangan nila ang mga baka. Tinunglo ang ilang kapungot, kay kini pintas, ug ang ilang kaligutgot, kay kini bangis! Bahinon nako sila diha kang Jacob, ug patibulaagon nako sila diha sa Israel. Juda, ang imong mga igsoon magdayeg kanimo, ang imong kamot anha sa liog sa imong mga kaaway, ang mga anak sa imong amahan mangyukbo kanimo. Si Juda itoy sa liyon. Gikan sa mga tukbonon misaka ikaw, anak ko. Mikamang siya ug milayat sama sa liyon, sama siya sa liyon nga baye; kinsa ang mangahas sa pagpukaw kaniya? Ang sitro dili mobiya gikan kang Juda, o ang baston sa tigmando gikan sa taliwala sa iyang mga tiil, hangtod nga siya nga tag-iya niini moabot ug maiya ang pagkamasinugtanon sa mga katawhan. Ihigot niya sa paras ang iyang nati nga asno, sa pinili nga paras ihigot niya ang iyang nati nga asno, labhan niya sa bino ang iyang mga bisti; sa dugo sa paras labhan niya ang iyang mga bisti. Ang iyang mga mata magpula tungod sa bino, ug ang iyang mga ngipon magputi tungod sa gatas. Si Zabulon magpuyo sa mga kabaybayonan sa dagat, ug siya mahimong dunggoanan sa mga sakayan, ug ang iyang utlanan anha sa Sidon. Si Isacar kusgan nga asno, nga naglubog sa taliwala sa duha ka toril ug nakita niya nga ang pahulayanan maayo, ug nga ang yuta makalipay, ug giyuko niya ang iyang abaga sa pagpas-an, ug siya nahimong ulipon sa pinugos nga trabaho. Si Dan maghukom sa iyang katawhan, ingon nga usa sa mga banay sa Israel. Si Dan mahimong sama sa bitin diha sa dalan, bitin nga malala diha sa agianan nga mopaak sa mga tikod sa mga kabayo, aron ang magkabayo mahulog sa likod. Naghulat ako sa imong kaluwasan, O Ginoo. Si Gad sulongon sa mga manunulong, apan siya mosulong sa ilang nga tikod. Ang pagkaon ni Aser daghan kaayo, ug siya maghatag ug mga lamiang pagkaon nga harianon. Si Neftali usa ka lagsaw nga baye nga binuhian, nga maghatag ug mga nati nga matahom. Si Jose usa ka sanga nga mabungahon, sanga nga mabungahon tupad sa usa ka tubod, ang iyang mga salingsing nagtabon sa paril. Ang mga tigpana bangis nga misulong kaniya, ug mipana kaniya, ug migukod kaniya pag-ayo Apan ang iyang pana nagpabilin nga wala matarog, ug ang iyang mga bukton naabtik pinaagi sa mga kamot niadtong Gamhanan ni Jacob, pinaagi sa ngalan sa Magbalantay, ang Bato ni Israel, pinaagi sa Dios sa imong amahan nga motabang kanimo, ug sa Dios nga Labing Gamhanan nga magpanalangin kanimo, sa mga panalangin nga gikan sa langit sa itaas, sa mga panalangin sa kahiladman nga anaa sa ilalom, mga panalangin sa dughan ug sa taguangkan. Ang mga panalangin sa imong amahan milabaw kay sa mga panalangin sa dayon nga kabukiran, ang kabuhong sa mga kabungtoran nga walay kataposan, maanaa unta kini sa ibabaw sa ulo ni Jose, ug sa agtang niya nga gilain gikan sa iyang mga igsoong lalaki. Si Benjamin usa ka lobo nga manunukob, sa buntag mokaon siya sa tinukob, ug sa hapon magbahin siya sa mga inilog.” Kini sila mao ang napulo ug duha ka banay ni Israel ug kini mao ang giingon kanila sa ilang amahan sa pagpanalangin niya kanila, nagpanalangin sa matag usa sa panalangin nga angay kaniya. Ug siya nagtugon kanila ug miingon kanila, “Ako hapit na itipon sa akong katawhan. Ilubong ninyo ako uban sa akong katigulangan didto sa langob nga atua sa kapatagan ni Efron nga Hitihanon, sa langob nga atua sa kapatagan sa Macpela sa silangan sa Mamre sa yuta sa Canaan nga gipalit ni Abraham uban sa kapatagan nga iya ni Efron nga Hitihanon, ingon nga dapit nga lubnganan. Didto gilubong nila si Abraham ug si Sarah nga iyang asawa. Didto gilubong nila si Isaac ug si Rebecca nga iyang asawa; didto usab nako gilubong si Lea. Kadtong patag ug langob nga atua didto gipalit gikan sa mga Hitihanon.” Ug sa nakahuman na si Jacob sa pagpanugon sa iyang mga anak, gipasaka niya ang iyang mga tiil ngadto sa higdaanan ug miginhawa sa iyang kataposan, ug gitipon siya uban sa iyang katawhan. Unya si Jose migakos sa nawong sa iyang amahan, ug mihilak alang kaniya, ug mihalok kaniya. Ug nagsugo si Jose sa iyang mga sulugoon nga mananambal sa pag-embalsamar sa iyang amahan. Ug ang mga mananambal miembalsamar kang Israel. Ang pag-embalsamar 40 ka adlaw kay daghan man kaayo ang gikinahanglan niini. Ug ang mga Ehiptohanon nagbangutan alang kaniya sulod sa 70 ka adlaw. Ug sa nahuman na ang mga adlaw sa pagbangutan alang kaniya, si Jose misulti sa panimalay sa Paraon nga nag-ingon, “Kon ako makakaplag karon ug kaluoy sa inyong mga mata, hangyoon ko kamo, nga isulti ninyo kini sa igdulungog sa Paraon nga mag-ingon, Gipapanumpa ako sa akong amahan, sa pag-ingon, ‘Hapit na ako mamatay; sa akong lubnganan nga akong gikalot alang kanako didto sa yuta sa Canaan, adto nimo ako ilubong.’ Busa karon naghangyo ako, nga paadtoon unta nimo ako aron sa paglubong sa akong amahan ug unya mobalik ako.” Ug ang Paraon mitubag, “Lakaw ug ilubong ang imong amahan, sumala sa iyang gipapanumpa kanimo.” Unya si Jose mitungas aron sa paglubong sa iyang amahan ug mitungas uban kaniya ang tanang mga ulipon sa Paraon, ang mga tigulang sa iyang panimalay, ug ang tanan nga mga pangulo sa yuta sa Ehipto, ug ang tibuok nga panimalay ni Jose, ug ang iyang mga igsoon nga lalaki, ug ang panimalay sa iyang amahan. Ang ilang gibilin sa yuta sa Gosen mao lamang ang ilang mga anak, ug ang ilang mga karnero, ug ang ilang mga baka. Mitungas usab uban kaniya ang mga karwahi, ug ang mga tigkabayo. Ug kini nahimo nga usa ka panon nga hilabihan ka dako. Ug miabot sila sa yuta sa Atad nga giokanan sa trigo nga didto sa tabok sa Jordan ug nagbangutan sila didto sa hilabihan ug sa masulub-on nga pagbangutan. Ug si Jose naghimo ug pito ka adlaw nga pagbangutan. Sa pagkakita sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa yuta sa mga paghilak didto sa yuta sa Atad nga giokanan sa trigo, miingon sila, “Kini maoy hilabihan nga paghilak sa mga Ehiptohanon.” Busa ginganlan ang maong dapit ug Abel-misraim nga atua sa tabok sa Jordan. Ug gibuhat sa iyang mga anak nga lalaki alang kaniya ang iyang gisugo kanila. Gidala siya sa iyang mga anak ngadto sa yuta sa Canaan ug siya gilubong nila didto sa langob sa kapatagan sa Macpela, sa silangan sa Mamre, nga gipalit ni Abraham uban sa kapatagan gikan kang Efron nga Hitihanon, aron panag-iyahon ingon nga lubnganan. Human niya malubong ang iyang amahan, si Jose mibalik sa Ehipto uban sa iyang mga igsoon nga lalaki ug sa tanan nga miuban kaniya sa paglubong sa iyang amahan. Sa dihang nakaamgo ang mga igsoon ni Jose nga ang ilang amahan patay na, miingon sila, “Tingali ug dumtan kita ni Jose ug iyang pabayran kanato ang tanang mga kadaotan nga atong gibuhat kaniya.” Ug gipasugoan nila si Jose sa pag-ingon, “Ang imong amahan nagsugo sa wala pa siya mamatay nga nag-ingon, ‘Mao kini ang isulti ninyo kang Jose: Naghangyo ako kanimo, pasayloa karon ang kalapasan sa imong mga igsoon ug ang ilang sala, kay daotan ang gibuhat nila kanimo.’ Tungod niini karon naghangyo kami kanimo nga pasayloon unta nimo ang kalapasan sa mga sulugoon sa Dios sa imong amahan.” Ug si Jose mihilak samtang nagsulti pa sila niini kaniya. Ug nangadto usab ang iyang mga igsoong lalaki ug mihapa sa atubangan niya ug miingon, “Tan-awa, kami mga sulugoon nimo.” Ug si Jose miingon kanila, “Ayaw kamo kahadlok kay ania ba ako sa dapit sa Dios? Ug mahitungod kaninyo gihunahuna ninyo ang daotan batok kanako apan ang tuyo sa Dios alang sa kaayohan, aron pagluwas sa daghang katawhan karong adlawa. Busa karon ayaw kamo kahadlok. Ako magpakaon kaninyo ug sa inyong mga anak.” Niining paagiha gihupay niya sila ug gipasaligan. Busa si Jose mipuyo didto sa Ehipto, siya ug ang panimalay sa iyang amahan. Unya si Jose nakadangat ug 110 ka tuig. Ug nakita ni Jose ang mga anak ni Efraim hangtod sa ikatulo nga kaliwatan, ingon usab ang mga anak nga lalaki ni Makir, anak ni Manases nga nangatawo gikan kang Jose. Ug si Jose miingon sa iyang mga igsoon nga lalaki, “Hapit na ako mamatay apan ang Dios magduaw kaninyo ug magdala kaninyo gikan niining yutaa ngadto sa yuta nga gisaad niya kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob.” Ug gipapanumpa ni Jose ang mga anak ni Israel, nga nag-ingon, “Ang Dios magduaw kaninyo ug dad-on ninyo gikan dinhi ang akong mga bukog.” Busa namatay si Jose nga nagpanuigon ug 110 ka tuig. Ug siya giembalsamar nila ug gisulod sa usa ka lungon didto sa Ehipto. Mao kini ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Israel nga misulod sa Ehipto uban kang Jacob, ang matag usa uban sa iyang panimalay: si Ruben, si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, si Zabulon, ug si Benjamin, si Dan, si Neftali, si Gad, ug si Aser. Ug ang tanang kaliwat ni Jacob, 70 ka buok. Si Jose didto nang daan sa Ehipto. Unya namatay si Jose ug ang tanan niyang mga igsoon, ug ang tanan niadtong maong kaliwatan. Apan ang mga kaliwat ni Israel nagmabungahon ug midaghan pag-ayo ug misanay ug nahimong lig-on sa hilabihan gayod ug nalukop nila ang yuta. Unya dihay miabot nga usa ka bag-ong hari sa Ehipto nga wala makaila kang Jose. Ug siya miingon sa iyang katawhan, “Tan-awa, ang katawhan sa Israel hilabihan ka daghan ug mas lig-on pa kay kanato. Dali kamo, magmaigmat kita sa pagharong kanila, basin unya ug modaghan sila ug kon moabot kanato ang gubat, unya moipon sila sa atong mga kaaway ug makig-away batok kanato ug moikyas gikan sa yuta.” Busa gibutangan nila sila ug mga tigdumala sa buhat aron sa paglisodlisod kanila pinaagi sa mga bug-at nga palas-anon. Ug nagtukod sila alang sa Paraon ug mga siyudad nga tigomanan sa mga bahandi nga mao ang Pitom ug Raamses. Apan sa nagdugang ang pagdaogdaog kanila, misamot pa hinuon sila pagdaghan ug pagkatag sa nasod. Ug ang mga Ehiptohanon nangalisang sa katawhan sa Israel. Busa ilang gipaalagad pag-ayo ang Israel ug gihimo ang ilang mga kinabuhi nga makaluluoy tungod sa bug-at nga buhat, sa pagmasa ug yuta, sa pagbuhat ug tisa ug sa tanang matang sa buhat diha sa uma, ug sa tanan nilang buluhaton gipabuhat sila sa walay kaluoy. Unya ang hari sa Ehipto miingon sa mga mananabang nga babaye nga Hebreo, nga ang usa kanila ginganlan ug Sipra ug ang usa si Pua, “Sa diha nga manabang kamo sa mga babayeng Hebreo ug makita ninyo sila diha ibabaw sa angkanan nga lantay, kon lalaki kini patya siya ug kon babaye, mabuhi siya.” Apan ang mga mananabang nahadlok sa Dios ug wala sila magbuhat sumala sa gisugo kanila sa hari, hinuon ilang gitugotan nga mabuhi ang mga bata nga lalaki. Ug ang hari sa Ehipto mipatawag sa mga mananabang ug miingon kanila, “Nganong gibuhat man ninyo kini, nga inyong gitugotan nga mabuhi ang mga bata nga lalaki?” Ang mga mananabang mitubag sa Paraon, “Kay ang mga babayeng Hebreo dili sama sa mga babayeng Ehiptohanon, lagsik sila, ug manganak na sa dili pa moabot ang mananabang.” Busa ang Dios nagbuhat ug maayo sa mga mananabang ug ang katawhan midaghan ug nahimong lig-on kaayo. Ug tungod kay ang mga mananabang nahadlok man sa Dios, gihatagan niya sila ug mga panimalay. Unya ang Paraon misugo sa tanan niyang katawhan, “Itambog ninyo sa suba ang tanang bata nga lalaki nga Hebreo nga matawo apan ang tanang bata nga babaye tugoti ninyo nga mabuhi.” Dihay usa ka tawo nga gikan sa banay ni Levi nga miadto ug nangasawa sa usa ka kaliwat ni Levi. Ang babaye nagsamkon ug nanganak ug usa ka bata nga lalaki, ug sa pagkakita niya nga siya matahom nga bata, iyang gitagoan siya sulod sa tulo ka bulan. Sa dihang dili na siya makahimo pagtago kaniya, mikuha siya ug usa ka bukag nga hinimo gikan sa mga bugang ug gibulit niya kini ug alkitran ug aspalto, ug iyang gipahiluna ang bata diha niini ug gibutang kini sa kasagbotan daplin sa suba. Ug ang igsoon nga babaye sa bata nagtindog sa layo aron sa pagtan-aw sa mahitabo kaniya. Unya ang anak nga babaye sa Paraon miadto sa suba aron maligo samtang ang iyang mga sulugoon nagsuroysuroy sa daplin sa suba. Nakita sa prinsesa ang bukag taliwala sa kasagbotan ug iyang gisugo ang usa niya ka sulugoon nga babaye sa pagkuha niini. Sa dihang giablihan niya ang bukag, nakita niya ang bata nga naghilak. Ug naluoy siya sa bata ug miingon, “Usa kini sa mga bata sa mga Hebreo.” Unya ang igsoon nga babaye sa bata miingon sa anak nga babaye sa Paraon, “Molakaw ba ako aron sa pagkuha ug usa ka tig-atiman gikan sa mga babaye nga Hebreo, aron mag-atiman niining bataa alang kanimo?” Ug ang anak nga babaye sa Paraon mitubag, “Lakaw.” Unya milakaw ang batang babaye ug gitawag niya ang inahan sa bata. Ug ang anak nga babaye sa Paraon miingon sa inahan sa bata, “Dad-a kining bata ug atimana siya alang kanako ug suholan ko ikaw.” Busa gikuha sa inahan ang bata ug giatiman kini. Sa pagkadako na sa bata gidala siya sa inahan ngadto sa anak nga babaye sa Paraon, ug siya nahimo nga iyang anak, ug ginganlan niya siya ug Moises, kay siya miingon man, “Tungod kay siya gikuha nako gikan sa tubig.” Usa niana ka adlaw, sa dihang midako na si Moises, miadto siya sa iyang katawhan ug misud-ong sa ilang mga paghago ug nakita niya ang usa ka Ehiptohanon nga midagmal sa usa ka Hebreo nga usa sa iyang mga kadugo. Ug siya mitan-aw sa palibot, ug sa dihang nakita niya nga walay tawo, iyang gipatay ang Ehiptohanon ug gilubong sa balas. Sa dihang milakaw siya sa pagkasunod adlaw, nakita niya ang duha ka Hebreo nga nag-away ug siya miingon sa usa nga maoy sad-an, “Nganong imo mang gibunalan ang imong kauban?” Ug siya mitubag, “Kinsa ba ang naghimo kanimo nga pangulo ug maghuhukom kanamo? Naghunahuna ba ikaw sa pagpatay kanako sama sa pagpatay nimo sa Ehiptohanon?” Unya si Moises nahadlok ug miingon sa iyang kaugalingon, “Ang mga tawo nahibalo diay sa nahitabo.” Ug sa pagkadungog sa Paraon mahitungod niini, nagtinguha siya sa pagpatay kang Moises. Apan si Moises mikagiw gikan sa Paraon ug mipuyo sa yuta sa Midian. Ug milingkod siya duol sa usa ka atabay. Unya ang pari sa Midian adunay pito ka anak nga babaye ug miadto sila sa pagkalos ug tubig ug gipuno nila ang mga pasungan nga imnanan sa mga karnero sa ilang amahan. Unya nangabot ang mga tigbantay sa karnero ug gipapahawa sila. Apan si Moises mitindog ug mitabang kanila ug mipainom sa ilang mga karnero. Sa ilang pagpauli, ang ilang amahan nga si Reuel miingon kanila, “Nganong sayo man kamong miabot karong adlawa?” Ug sila mitubag, “Usa ka Ehiptohanon miluwas kanamo gikan sa kamot sa mga tigbantay sa karnero ug siya pa gani ang mikalos ug tubig alang kanamo, ug gipainom ang mga karnero.” Siya miingon sa iyang mga anak nga babaye, “Hain man siya? Nganong gibiyaan man ninyo siya? Tawga ninyo siya aron makakaon” Ug si Moises miuyon sa pagpuyo uban niadtong tawhana ug iyang gihatag kang Moises ang iyang anak nga babaye nga si Zipora. Ug siya nanganak ug usa ka bata nga lalaki ug gitawag ni Moises ug Gersom, kay siya miingon, “Nahimo akong langyaw sa laing yuta.” Human sa taas nga panahon, namatay ang hari sa Ehipto. Ug ang katawhan sa Israel nag-agulo tungod sa pagkaulipon ug nagpakitabang. Ug midangat sa Dios ang ilang pagtuaw tungod sa ilang pagkaulipon. Ug sa dihang nadungog sa Dios ang ilang mga pag-agulo, nahinumdom siya sa iyang kasabotan uban kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob. Ug nakita sa Dios ang katawhan sa Israel ug ang Dios nahibalo sa ilang kahimtang. Samtang si Moises nagbantay sa panon sa mga hayop ni Jetro nga iyang ugangan nga pari sa Midian, iyang gidala ang panon sa mga hayop ngadto sa kasadpang bahin sa kamingawan ug miadto sa Horeb, ang bukid sa Dios. Didto ang anghel sa Ginoo mipakita kaniya pinaagi sa usa ka siga sa kalayo sa taliwala sa usa ka sampinit. Ug siya mitan-aw ug nakita niya nga ang sampinit nagsiga apan wala kini maugdaw. Unya si Moises miingon, “Moadto ako ug tan-awon nako kining talagsaong talan-awon, kon ngano nga wala maugdaw ang sampinit.” Sa dihang nakita sa Ginoo nga si Moises miadto aron sa pagtan-aw niini, ang Dios mitawag kaniya gikan sa sampinit, “Moises, Moises!” Ug siya miingon, “Ania ako.” Unya ang Dios miingon, “Ayaw pagduol. Huboa ang imong mga sandalyas gikan sa imong mga tiil, kay ang dapit nga imong gitindogan yuta nga balaan.” Ug siya miingon, “Ako mao ang Dios sa imong amahan, ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac ug ang Dios ni Jacob.” Unya gitago ni Moises ang iyang nawong kay siya nahadlok nga motan-aw sa Dios. Unya ang Ginoo miingon, “Nakita nako ang kasakit sa akong katawhan nga atua sa Ehipto ug nadungog nako ang ilang pagtuaw tungod sa mga tigdumala sa buhat ug nahibaloan nako ang ilang kasakitan. Busa nanaog ako sa pagluwas kanila gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon, ug sa pagkuha kanila gikan niadtong yutaa ngadto sa usa ka maayo ug lapad nga yuta, sa yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos, sa mga dapit sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon. Ug karon ang pagtuaw sa katawhan sa Israel miabot kanako ug nakita nako kon giunsa sila pagdaogdaog sa mga Ehiptohanon. Busa, dali, paadtoon ko ikaw ngadto sa Paraon aron kuhaon nimo ang akong katawhan, ang mga anak ni Israel gikan sa Ehipto.” Apan si Moises miingon sa Dios, “Kinsa ba ako nga moadto sa Paraon ug magkuha sa mga anak ni Israel gikan sa Ehipto?” Siya miingon, “Ako mag-uban kanimo ug kini mao ang ilhanan alang kanimo nga ikaw akong gisugo: sa dihang makuha na nimo ang katawhan gikan sa Ehipto, mag-alagad kamo sa Dios dinhi niining bukira.” Unya si Moises miingon sa Dios, “Kon ako moadto sa katawhan sa Israel, ug moingon kanila, ‘Ang Dios sa inyong mga katigulangan nagsugo kanako nganhi kaninyo,’ ug kon sila mangutana kanako, ‘Unsay iyang ngalan?’ unsa ang isulti nako kanila?” Ug ang Dios miingon kang Moises, “AKO MAO AKO.” Ug siya miingon, “Isulti kini sa katawhan sa Israel, ‘Siya nga miingon nga “AKO MAO” mao ang nagsugo kanako nganhi kaninyo.’ ” Ang Dios miingon usab kang Moises, “Mao kini ang isulti nimo sa katawhan sa Israel, ‘Si Yahweh,, ang Dios sa inyong mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac ug ang Dios ni Jacob, nagsugo kanako nganhi kaninyo.’ Kini mao ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran ug mao nga mahinumdoman ako sa tanang kaliwatan. Lakaw ug tigoma ang mga kadagkoan sa Israel ug ingna sila, ‘Si Yahweh, ang Dios sa inyong mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob, mitungha kanako nga nag-ingon, “Ako nagtan-aw kaninyo ug sa gibuhat kaninyo didto sa Ehipto. Ug ako nagsaad sa pagkuha kaninyo gikan sa kalisdanan sa Ehipto ngadto sa yuta sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon, usa ka yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos.” ’ Sila mamati sa imong tingog ug ikaw ug ang mga pangulo sa Israel moadto sa hari sa Ehipto ug moingon kaniya, ‘Si Yahweh, ang Dios sa mga Hebreo, nagpakita kanamo, ug karon naghangyo kami kanimo sa pagtugot kanamo sa paglakaw ug tulo ka adlaw nga panaw ngadto sa kamingawan aron maghalad kami ngadto kang Yahweh nga among Dios.’ Nahibalo ako nga ang hari sa Ehipto dili motugot kaninyo sa paglakaw, gawas kon pinaagi sa usa ka gamhanang kamot. Busa tuy-oron nako ang akong kamot ug hampakon nako ang Ehipto pinaagi sa tanang mga katingalahan nga buhaton nako taliwala niini, ug human niana tugotan kamo niya sa paglakaw. Ug ako maghimo niining katawhan nga kahimut-an sa mga mata sa mga Ehiptohanon, ug sa paglakaw ninyo, dili kamo molakaw nga walay mga dala. Apan ang matag babaye mangayo ug mga alahas nga plata, mga alahas nga bulawan ug mga bisti gikan sa iyang silingan ug sa babaye nga nag-abot sa iyang balay, ug ipanul-ob ninyo kini sa inyong mga anak nga lalaki ug sa inyong mga anak nga babaye. Niining paagiha makuhaan ninyo ug bahandi ang mga Ehiptohanon.” Unya si Moises mitubag, “Apan dili sila motuo kanako ug dili mamati sa akong tingog, kay sila moingon, ‘Ang Ginoo wala magpakita kanimo.’ ” Ug ang Ginoo miingon, “Unsa man kanang anaa sa imong kamot?” Ug siya miingon, “Usa ka sungkod.” Siya miingon kaniya, “Ilabay kana sa yuta.” Busa iya kining gilabay sa yuta ug nahimo kining usa ka bitin. Ug si Moises mipalayo gikan niini. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Tuy-ora ang imong kamot ug kupti kini sa ikog.” Ug iyang gituy-od ang iyang kamot ug gikuptan niya kini ug nahimo na usab kini nga sungkod diha sa iyang kamot. “Unya sila motuo nga nagpakita kanimo ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac ug ang Dios ni Jacob.” Ang Ginoo miingon pag-usab kaniya, “Ibutang ang imong kamot sa imong dughan ilalom sa imong kupo.” Ug gibutang niya ang iyang kamot sa ilalom sa iyang kupo, ug sa iyang pagkuha niini, ang iyang kamot gisanla ug puti kaayo. Unya ang Dios miingon, “Ibalik pagbutang ang imong kamot sa imong dughan ilalom sa imong kupo.” Ug iyang gibalik pagbutang ang iyang kamot sa ilalom sa iyang kupo ug sa iyang pagkuha niini, naulian kini sama sa ubang bahin sa iyang lawas. Ang Dios miingon, “Kon sila dili motuo kanimo o magtagad sa una nga ilhanan, sila mahimong motuo sa ikaduhang ilhanan. Kon dili pa gayod sila motuo niining duha ka ilhanan o mamati sa imong tingog, pagkuha ug tubig sa suba sa Nilo ug ibubo kini sa yuta. Ug ang tubig nga imong kuhaon sa suba mahimong dugo ibabaw sa yuta.” Apan si Moises miingon sa Ginoo, “O akong Ginoo, dili ako maayong manulti bisan hangtod karon ug bisan sukad sa imong pagpakigsulti sa imong ulipon; kay ako hinay nga mosulti ug yungit ug dila.” Unya ang Ginoo miingon kaniya, “Kinsa ba ang nagbuhat sa baba sa tawo? Kinsa ba ang naghimo sa tawo nga amang o bungol o makakita o buta? Dili ba ako man, ang Ginoo? Busa lakaw, kay ako mag-uban sa imong baba ug magtudlo kanimo kon unsa ang imong isulti.” Apan si Moises miingon, “O akong Ginoo, naghangyo ako, lain lang ang paadtoa.” Unya ang Ginoo nasuko kang Moises ug miingon, “Wala ba diha si Aaron, ang imong igsoon nga Levihanon? Nahibalo ako nga siya maayong manulti. Ug tan-awa, siya nagpaingon nganhi sa pagsugat kanimo, ug sa dihang makakita siya kanimo, malipay siya diha sa iyang kasingkasing. Ug ikaw mosulti kaniya ug magbutang sa mga pulong sa iyang baba ug ako mag-uban sa imong baba ug sa iya usab ug ako magtudlo kaninyo sa inyong buhaton. Unya siya magsulti ngadto sa katawhan alang kanimo ug siya mahimong imong magsusulti ug ikaw mahimong sama sa Dios ngadto kaniya. Ug ikaw magbitbit niining sungkod sa imong kamot nga uban niini magbuhat ikaw ug mga ilhanan.” Unya si Moises mibalik ngadto kang Jetro nga iyang ugangan ug miingon kaniya, “Naghangyo ako kanimo, pabalika ako ngadto sa akong mga kadugo nga atua sa Ehipto ug akong tan-awon kon buhi pa ba sila.” Ug si Jetro miingon kang Moises, “Lakaw nga malinawon.” Ang Ginoo miingon kang Moises didto sa Midian, “Balik ngadto sa Ehipto kay nangamatay na ang tanang nagtinguha sa imong kinabuhi.” Busa gikuha ni Moises ang iyang asawa ug ang iyang mga anak nga lalaki ug gipasakay sila sa usa ka asno ug mibalik siya sa yuta sa Ehipto, ug gidala ni Moises ang sungkod sa Dios diha sa iyang kamot. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Sa imong pagbalik sa Ehipto, tan-awa nga imong buhaton sa atubangan sa Paraon ang tanang kahibulongan nga akong gibutang sa imong kamot, apan akong pagahion ang iyang kasingkasing aron dili niya tugotan sa paglakaw ang katawhan. Ug ikaw moingon sa Paraon, ‘Mao kini ang giingon Ginoo: Si Israel mao ang akong kamagulangan nga anak nga lalaki, ug ako mag-ingon kanimo, “Tugoti nga molakaw ang akong anak, aron siya makaalagad kanako.” Apan kon ikaw magdumili sa pagpalakaw kaniya, patyon nako ang imong kamagulangan nga anak nga lalaki.’ ” Didto sa dalan, sa usa ka balay nga abotanan, ang Ginoo misugat kaniya ug nagtinguha sa pagpatay kaniya. Unya si Zipora mikuha ug usa ka hait nga bato ug gituli niya ang iyang anak nga lalaki ug ang panit nga naputol gipahid niya sa tiil ni Moises ug miingon, “Sa pagkatinuod, ikaw usa ka bana sa dugo alang kanako!” Tungod niini iyang gitugotan siya sa paglakaw. Si Zipora miingon niini, “Ikaw usa ka bana sa dugo,” tungod sa pagtuli. Unya ang Ginoo miingon kang Aaron, “Adto sa kamingawan aron sa pagsugat kang Moises.” Ug siya miadto ug misugat kang Moises didto sa bukid sa Dios ug mihalok kaniya. Si Moises misugilon kang Aaron sa tanang pulong sa Ginoo nga tungod niini gisugo siya, ug sa tanang ilhanan nga gitugyan kaniya sa pagbuhat. Unya si Moises ug si Aaron miadto ug gitigom ang tanang pangulo sa katawhan sa Israel. Ug gisugilon ni Aaron ang tanang pulong nga gisulti sa Ginoo kang Moises ug siya mibuhat ug mga ilhanan diha sa panan-aw sa katawhan. Ug ang katawhan mituo. Sa pagkadungog nila nga ang Ginoo miduaw sa katawhan sa Israel ug nga nakita niya ang ilang kasakitan, giduko nila ang ilang mga ulo ug misimba sila. Unya miadto si Moises ug si Aaron sa Paraon ug miingon kaniya, “Mao kini ang giingon ni Yahweh, ang Dios sa Israel, ‘Tugoti sa paglakaw ang akong katawhan aron sila makahimo ug kasaulogan alang kanako didto sa kamingawan.’ ” Apan ang Paraon mitubag, “Kinsa ba si Yahweh nga kinahanglang mamati ako sa iyang tingog ug magtugot sa pagpalakaw sa Israel? Wala ako makaila kang Yahweh, dili usab ako motugot sa pagpalakaw sa Israel.” Unya sila miingon, “Ang Dios sa mga Hebreo nakigkita kanamo. Tugoti kami sa paglakaw ug tulo ka adlaw nga panaw ngadto sa kamingawan aron kami makahalad ngadto sa Ginoo nga among Dios, basin unya ug silotan kami niya pinaagi sa kamatay ug espada.” Apan ang hari sa Ehipto miingon kanila, “Moises ug Aaron, nganong inyo mang kuhaon ang katawhan gikan sa ilang buhat? Balik kamo sa inyong buhat.” Ug ang Paraon miingon, “Tan-awa, ang katawhan sa yuta daghan na ug inyo silang pahunongon sa ilang mga buhat!” Niadtong adlawa nagsugo ang Paraon sa mga tigdumala sa buhat sa katawhan ug sa ilang mga kapatas, “Ayaw na kamo panghatag ug dagami ngadto sa katawhan alang sa pagbuhat ug tisa ingon sa gihimo hangtod karon. Pasagdi sila nga maoy manguha ug dagami alang sa ilang kaugalingon. Apan ang gidaghanon sa mga tisa nga ilang gibuhat kaniadto maoy inyong ipahamtang kanila ug ayaw ninyo kini paubsi bisan diyotay kay sila tapolan, ug tungod niana sila nagsinggit, ‘Tugoti kami sa paglakaw aron maghalad sa among Dios.’ Pahamtangi ug bug-at pa nga buhat ang mga lalaki aron sila magkalisod niini ug dili magtagad sa mga pulong nga bakak.” Busa ang mga tigdumala sa buhat sa katawhan ug ang ilang mga kapatas miadto ug miingon sa katawhan, “Mao kini ang giingon sa Paraon, ‘Ako dili manghatag kaninyo ug dagami. Pangadto kamo, panguha ug dagami sa bisan diin nga kamo makakita niini, apan ang inyong buhat dili gayod paubsan.’ ” Busa ang katawhan nakatag sa tibuok yuta sa Ehipto aron sa pagkuha ug mga tuod sa trigo ingon nga dagami. Ang mga tigdumala sa buhat nagpadali kanila nga nag-ingon, “Humana ninyo ang inyong buhat, ang inadlaw ninyong buhat sama kaniadto nga may dagami kamo.” Ug ang mga kapatas sa katawhan sa Israel nga gipahimutang diha kanila sa mga tigdumala sa buhat sa Paraon gipanglatos ug gipangutana, “Nganong wala man ninyo buhata ang tanan ninyong buluhaton sa pagbuhat ug tisa niining adlawa sama kaniadto?” Unya ang mga kapatas sa katawhan sa Israel miadto ug nagpakitabang sa Paraon “Nganong nagbuhat man ikaw sa ingon ngadto sa imong mga ulipon? Walay dagami nga gihatag sa imong mga ulipon, apan miingon sila kanamo, ‘Pagbuhat kamo ug tisa!’ Tan-awa, ang imong mga ulipon gipanglatos, apan ang sayop anaa sa imong kaugalingong katawhan.” Apan siya miingon, “Tapolan kaayo kamo ug mao kana nga moingon kamo, ‘Manglakaw kita ug maghalad ngadto sa Ginoo.’ Busa lakaw kamo sa inyong buhat kay walay dagami nga ihatag kaninyo apan kinahanglang maghimo kamo sa gikinahanglang gidaghanon sa mga tisa.” Nakita sa mga kapatas sa katawhan sa Israel nga sila anaa sa daotang kahimtang, sa dihang miingon sila, “Ayaw gayod ninyo paubsi bisan diyotay ang gidaghanon sa tisa nga inyong buhaton matag adlaw.” Ilang nasugatan si Moises ug si Aaron nga nagtindog sa dalan sa ilang pagpauli gikan sa Paraon. Ug ang mga kapatas miingon kanila, “Makita unta sa Ginoo ang inyong gibuhat ug hukman kamo kay gihimo ninyo kami nga dulumtanan sa mga mata sa Paraon ug sa mga mata sa iyang mga sulugoon ug nagbutang ug espada diha sa ilang mga kamot aron sa pagpatay kanamo.” Unya si Moises mibalik ngadto sa Ginoo ug miingon, “O Ginoo, ngano man nga imong gilisodlisod kining katawhan? Nganong imo man ako nga gipadala? Kay sukad sa akong pag-adto sa Paraon aron sa pagsulti kaniya tungod sa imong ngalan, naghimo siya ug kadaot niining katawhan ug wala gayod nimo luwasa ang imong katawhan.” Apan ang Ginoo miingon kang Moises, “Karon imong makita kon unsay buhaton nako sa Paraon kay pinaagi sa kamot nga kusgan motugot siya sa pagpalakaw kanila ug pinaagi sa kamot nga kusgan iyang abogon sila ngadto sa gawas sa iyang yuta.” Ug ang Dios miingon kang Moises, “Ako mao ang Ginoo. Ako mipakita kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob, ingon nga Dios nga Labing Gamhanan apan sa akong ngalan, Yahweh, wala ako magpaila kanila. Gihimo usab nako ang akong kasabotan uban kanila, aron sa paghatag kanila sa yuta sa Canaan, ang yuta nga ilang gipuy-an ingon nga mga langyaw. Dugang pa, nadungog nako ang pag-agulo sa katawhan sa Israel nga giulipon sa mga Ehiptohanon ug nahinumdoman nako ang akong kasabotan. Busa sultihi ang katawhan sa Israel nga ako mao ang Ginoo, ug ako magpagawas kaninyo gikan sa mga kabug-at nga gipapas-an sa mga Ehiptohanon ug luwason ko kamo gikan sa ilang pagpangulipon ug lukaton ko kamo uban sa bukton nga tinuy-od ug uban sa dagkong buhat sa paghukom. Kuhaon ko kamo ingon nga akong katawhan ug ako mahimo nga inyong Dios. Ug kamo mahibalo nga ako, ang Ginoo nga inyong Dios, nagpagula kaninyo gikan sa mga kabug-at nga gipapas-an kaninyo sa mga Ehiptohanon. Ug dad-on ko kamo ngadto sa yuta nga akong gipanumpa nga ihatag kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob ug ihatag ko kini kaninyo ingon nga panulundon. Ako mao ang Ginoo. ” Si Moises misulti sa ingon ngadto sa katawhan sa Israel apan wala sila mamati kang Moises tungod sa ilang kaluya sa espiritu ug tungod sa ilang pintas nga kaulipnan. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Lakaw, sultihi ang Paraon nga hari sa Ehipto nga pagulaon niya ang katawhan sa Israel gikan sa iyang yuta.” Apan si Moises miingon sa Ginoo, “Ang katawhan sa Israel wala mamati kanako busa unsaon man usab sa Paraon pagpamati kanako nga ako dili man maayong manulti?” Apan ang Ginoo misulti kang Moises ug kang Aaron ug mihatag kanila ug sugo alang sa katawhan sa Israel ug alang sa Paraon nga hari sa Ehipto sa pagpagula sa katawhan sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto. Kini mao ang mga pangulo sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan. Ang mga anak nga lalaki ni Ruben, ang kamagulangan ni Israel: si Hanok, si Palu, si Hesron ug si Carmi. Kini sila mao ang mga panimalay ni Ruben. Ang mga anak nga lalaki ni Simeon: si Jemuel, si Jamin, si Ohad, si Jakin, si Zohar ug si Shaul nga anak sa usa ka babaye nga Canaanhon. Kini mao ang mga panimalay ni Simeon. Ang mga ngalan sa mga anak ni Levi sumala sa ilang mga kaliwatan: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ug ang mga tuig sa kinabuhi ni Levi 137 ka tuig. Ang mga anak nga lalaki ni Gerson: si Libni ug si Simei sumala sa ilang panimalay. Ang mga anak nga lalaki ni Kohat: si Amram, si Isar, si Hebron ug si Uziel. Ug ang mga tuig sa kinabuhi ni Kohat, 133 ka tuig. Ang mga anak nga lalaki ni Merari: si Mali ug si Musi. Kini sila mao ang mga panimalay sa mga Levihanon sumala sa ilang mga kaliwatan. Si Amram nangasawa kang Jocabed, igsoong babaye sa iyang amahan ug gianak ni Jocabed alang kaniya si Aaron ug si Moises. Ug ang tuig sa kinabuhi ni Amram 137 ka tuig. Ang mga anak nga lalaki ni Isar: si Korah, si Nefeg ug si Zikri. Ang mga anak nga lalaki ni Uziel: si Misael, si Elsapan, ug si Sitri. Si Aaron nangasawa kang Eliseba, anak nga babaye ni Aminadab ug igsoon ni Nason. Ug gianak ni Eliseba kaniya si Nadab, si Abihu, si Eleasar ug si Itamar. Ang mga anak nga lalaki ni Korah: si Asir, si Elkana ug si Abiasaf. Kini sila mao ang mga panimalay sa mga Korahanon. Si Eleasar nga anak ni Aaron nangasawa sa usa sa mga anak ni Putiel ug kini nanganak alang kaniya kang Pinehas. Kini mao ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga Levihanon sumala sa ilang panimalay. Kini mao ang Aaron ug Moises nga giingnan sa Ginoo, “Kuhaa ang katawhan sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto sumala sa ilang mga panon.” Kini sila mao ang nakigsulti sa Paraon nga hari sa Ehipto aron sa pagkuha sa katawhan sa Israel gikan sa Ehipto, kini si Moises ug si Aaron. Sa adlaw nga misulti ang Ginoo kang Moises didto sa yuta sa Ehipto, ang Ginoo miingon, “Ako ang Ginoo, sultihi ang Paraon nga hari sa Ehipto sa tanan nga akong gisulti kanimo.” Apan si Moises miingon sa Ginoo, “Tan-awa, ako dili maayong manulti busa unsaon man pagpamati sa Paraon kanako?” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Tan-awa, gihimo ko ikaw ingon nga Dios ngadto sa Paraon ug si Aaron nga imong igsoon mahimong propeta nimo. Isulti ang tanan nga akong gisugo kanimo ug si Aaron nga imong igsoon mosulti sa Paraon, aron tugotan ang katawhan sa Israel sa paggawas gikan sa iyang yuta. Apan akong pagahion ang kasingkasing sa Paraon ug padaghanon nako sa yuta sa Ehipto ang akong mga ilhanan ug mga kahibulongan. Unya ang Paraon dili mamati kaninyo ug ibutang nako ang akong kamot ibabaw sa Ehipto, ug kuhaon nako ang akong mga panon, ang akong katawhan nga mga anak ni Israel, gikan sa yuta sa Ehipto pinaagi sa dagkong mga buhat sa paghukom. Ug ang mga Ehiptohanon mahibalo nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga tuy-oron nako ang akong kamot batok sa Ehipto ug kuhaon nako ang katawhan sa Israel gikan sa taliwala nila.” Ug kini gibuhat ni Moises ug ni Aaron sumala sa gisugo sa Ginoo kanila. Si Moises nagpanuigon na ug 80 ka tuig ug si Aaron may 83 ka tuig sa dihang misulti sila sa Paraon. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Sa diha nga moingon ang Paraon kaninyo, ‘Ipamatuod ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagbuhat ug milagro,’ ingna si Aaron, ‘Kuhaa ang imong sungkod ug iitsa kini sa atubangan sa Paraon aron mahimo kining bitin.’ ” Busa si Moises ug si Aaron miadto sa Paraon ug gibuhat nila kini sumala sa gisugo sa Ginoo ug giitsa ni Aaron ang iyang sungkod sa atubangan sa Paraon ug sa iyang mga alagad, ug kini nahimong bitin. Unya gipatawag sa Paraon ang mga maalamon ug ang mga tigsalamangka; ug sila usab nga may mga anting-anting diha sa Ehipto nagbuhat ug sama niini pinaagi sa ilang mga lamat. Kay ang matag usa miitsa sa iyang sungkod ug nahimo kining mga bitin apan ang sungkod ni Aaron milamoy sa ilang mga sungkod. Sa gihapon ang kasingkasing sa Paraon gahi ug siya wala mamati kanila sumala sa gisulti sa Ginoo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ang kasingkasing sa Paraon migahi, nagdumili siya sa pagpalakaw sa katawhan. Adtoa ang Paraon sa pagkabuntag kay siya moadto sa tubig. Paabota siya sa daplin sa suba ug bitbita ang sungkod nga nahimong bitin. Ug ingna siya, ‘Ang Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo, nagsugo kanako nganhi kanimo, nga nag-ingon, “Tugoti sa paglakaw ang akong katawhan aron sila makaalagad kanako didto sa kamingawan ug tan-awa, wala pa gihapon ikaw motuman.” Mao kini ang giingon sa Ginoo: Pinaagi niini makaila ikaw nga ako mao ang Ginoo, tan-awa, akong hampakon sa sungkod nga ania sa akong kamot ang tubig nga anaa sa suba sa Nilo ug kini mahimong dugo. Ug ang mga isda nga anaa sa suba mangamatay, ug mabaho ang suba ug lud-on ang mga Ehiptohanon sa pag-inom sa tubig gikan sa suba.’ ” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna si Aaron, ‘Kupti ang imong sungkod ug ituy-od ang imong kamot sa ibabaw sa katubigan sa Ehipto, sa ilang mga suba, sa ilang mga kanal, ug sa ilang kadanawan, ug sa tanan nilang mga lim-aw sa tubig, aron mahimo kining dugo. Ug unya adunay dugo sa tibuok kayutaan sa Ehipto, bisan sa mga sudlanan nga kahoy ug sa mga sudlanan nga bato.’ ” Si Moises ug si Aaron mibuhat sa gisugo sa Ginoo, ug sa atubangan sa Paraon ug sa atubangan sa iyang mga alagad gibakyaw niya ang sungkod ug gihampak kini sa tubig sa suba, ug ang tanang tubig sa suba nahimong dugo. Ug ang mga isda nga diha sa suba nangamatay, ug ang suba nabaho nga tungod niana ang mga Ehiptohanon wala makainom sa tubig nga gikan niini. Ug ang dugo milukop sa tibuok yuta sa Ehipto. Apan ang mga tigsalamangka sa Ehipto mibuhat sa samang butang pinaagi sa ilang mga lamat, busa ang kasingkasing sa Paraon nagpabilin nga gahi ug siya wala mamati kanila, sumala sa gisulti sa Ginoo. Ang Paraon mitalikod ug mipauli sa iyang balay, wala gani manumbaling niini sa iyang kasingkasing. Ug ang tanang Ehiptohanon nagkalot sa palibot sa suba aron makakuha ug tubig nga mainom, kay sila wala man makahimo sa pag-inom sa tubig sa suba. Natapos ang pito ka adlaw human hampaka sa Ginoo ang suba. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang Paraon ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tugoti sa paglakaw ang akong katawhan aron sila makaalagad kanako. Apan kon ikaw dili motugot kanila sa pagpalakaw, kastigohon nako ang imong nasod pinaagi sa mga baki. Ug ang suba mapuno sa mga baki nga manaka ug manulod sa imong balay ug sa imong lawak nga higdaanan, sa ibabaw sa imong higdaanan, sa mga balay sa imong mga alagad ug sa imong katawhan, sulod sa imong mga pugon ug sa imong mga masahan. Ang mga baki manungtong kanimo, sa imong katawhan ug sa tanan nimo nga mga alagad.’ ” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna si Aaron, ‘Tuy-ora ang imong kamot uban ang imong sungkod ibabaw sa mga suba, sa mga kanal ug sa mga danawan aron patunghaon ang mga baki sa ibabaw sa yuta sa Ehipto.’ ” Busa gituy-od ni Aaron ang iyang kamot ibabaw sa katubigan sa Ehipto ug ang mga baki mitungha ug milukop sa yuta sa Ehipto. Apan ang mga tigsalamangka mibuhat sa samang butang pinaagi sa ilang mga lamat ug mipatungha ug mga baki sa ibabaw sa yuta sa Ehipto. Unya ang Paraon mipatawag kang Moises ug kang Aaron ug miingon, “Pag-ampo kamo ngadto sa Ginoo aron kuhaon niya ang mga baki gikan kanako ug gikan sa akong katawhan ug unya tugotan nako ang iyang katawhan sa paglakaw aron makahalad sila ngadto sa Ginoo.” Si Moises miingon ngadto sa Paraon, “Ikaw ang maghukom kon kanus-a ako mag-ampo alang kanimo ug alang sa imong mga alagad ug alang sa imong katawhan aron ang mga baki laglagon gikan kanimo ug sa imong mga balay, ug magpabilin lamang sila sa suba.” Ug ang Paraon miingon, “Ugma.” Si Moises miingon, “Matuman kini sumala sa imong pulong, aron mahibalo ikaw nga walay usa nga sama sa Ginoo nga among Dios. Ang mga baki magpalayo gikan kanimo ug sa imong mga balay, ug sa imong mga alagad ug sa imong katawhan, ug magpabilin lamang sila sa suba.” Busa si Moises ug si Aaron mibiya gikan sa Paraon, ug nag-ampo si Moises ngadto sa Ginoo mahitungod sa gipadala niya nga mga baki ngadto sa Paraon. Ug ang Ginoo nagbuhat sumala sa pulong ni Moises, ug nangamatay ang mga baki sa mga balay, sa mga tugkaran ug sa mga uma. Ug ilang gitigom ang mga baki nga pinundok ug ang yuta nabaho. Apan sa pagkakita sa Paraon nga miarang-arang na, gipagahi niya ang iyang kasingkasing ug wala mamati kanila sumala sa gisulti sa Ginoo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ingna si Aaron, ‘Ituy-od ang imong sungkod ug hampaka ang abog sa yuta aron mahimong mga tagnok sa tibuok yuta sa Ehipto.’ ” Ug kini gibuhat nila; gituy-od ni Aaron ang iyang kamot uban ang iyang sungkod ug gihampak ang abog sa yuta ug mitungha ang mga tagnok diha sa mga tawo ug sa mga mananap. Ang tanang abog sa yuta nahimong mga tagnok sa tibuok yuta sa Ehipto. Ang mga tigsalamangka misulay pinaagi sa ilang mga lamat aron sa pagpatungha ug mga tagnok apan wala sila makahimo. Dihay mga tagnok sa mga tawo ug sa mga mananap. Unya ang mga tigsalamangka miingon sa Paraon, “Kini mao ang tudlo sa Dios.” Apan ang kasingkasing sa Paraon migahi ug siya wala mamati kanila sumala sa gisulti sa Ginoo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sayo pagbangon sa pagkabuntag, ug paabota ang Paraon kay siya moadto sa tubig ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tugoti sa paglakaw ang akong katawhan aron sila makaalagad kanako. Kay kon ikaw dili motugot sa pagpalakaw sa akong katawhan, magpadala ako ug mga panon sa langaw nganha kanimo ug sa imong mga alagad ug sa imong katawhan ug sa sulod sa imong mga balay. Ug ang mga balay sa mga Ehiptohanon mapuno sa mga panon sa langaw ug ang yuta usab nga gipuy-an nila. Apan nianang adlawa ilain nako ang yuta sa Gosen diin nagpuyo ang akong katawhan, aron walay mga panon sa langaw nga makaadto. Kini aron mahibalo ikaw nga ako mao ang Ginoo nga ania sa taliwala sa yuta. Ug magbutang ako ug usa ka ali sa taliwala sa akong katawhan ug sa imong katawhan. Ugma mahitabo kining maong milagro.’ ” Kini gibuhat sa Ginoo. Mitungha ang dagkong mga panon sa langaw sulod sa balay sa Paraon, sulod sa mga balay sa iyang mga alagad ug sa tibuok yuta sa Ehipto. Ug ang yuta nadaot tungod sa mga panon sa langaw. Unya ang Paraon mipatawag kang Moises ug kang Aaron, ug miingon, “Lakaw kamo ug paghalad kamo ngadto sa inyong Dios dinhi sa yuta.” Apan si Moises miingon, “Dili angay ang pagbuhat sa ingon kay maghalad kami ngadto sa Ginoo nga among Dios sa halad nga dulumtanan sa mga Ehiptohanon. Kon maghalad kami ug mga mananap nga dulumtanan sa mga Ehiptohanon sa atubangan sa ilang mga mata, dili ba kami unya nila batoon? Manglakaw kami ug tulo ka adlaw nga panaw ngadto sa kamingawan ug maghalad kami ngadto sa Ginoo nga among Dios sumala sa iyang isugo kanamo.” Busa ang Paraon miingon, “Tugotan ko kamo sa paglakaw aron kamo maghalad didto sa kamingawan ngadto sa Ginoo nga inyong Dios apan ayaw kamo paglakaw ug layo kaayo. Pag-ampo kamo alang kanako.” Unya si Moises miingon, “Mobiya ako kanimo ug mag-ampo ako ngadto sa Ginoo nga ang mga panon sa langaw mamahawa gikan kanimo, sa imong mga alagad ug sa imong katawhan ugma, apan ayaw na panglimbong pinaagi sa dili pagpalakaw sa katawhan aron sa paghalad ngadto sa Ginoo.” Busa si Moises mibiya gikan sa Paraon ug nag-ampo siya ngadto sa Ginoo. Ug ang Ginoo mibuhat sumala sa gipangayo ni Moises ug gikuha niya ang mga panon sa langaw gikan sa Paraon, sa iyang mga alagad ug sa iyang katawhan, ug walay usa nga nahibilin. Apan ang Paraon nagpagahi na usab sa iyang kasingkasing niining panahona ug wala niya tugoti sa paglakaw ang katawhan. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang Paraon ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo: Tugoti sa paglakaw ang akong katawhan aron sila makaalagad kanako. Kay kon ikaw magdumili sa pagpalakaw kanila ug magpugong gihapon kanila, ang kamot sa Ginoo magpahamtang ug makalilisang nga kamatay nganha sa imong kahayopan nga anaa sa kaumahan, sa mga kabayo, sa mga asno, sa mga kamilyo, sa mga baka, ug sa mga karnero. Apan ang Ginoo maghimo ug kalainan taliwala sa kahayopan sa Israel ug sa kahayopan sa Ehipto aron walay mamatay sa tanan nga ila sa katawhan sa Israel.’ ” Ug ang Ginoo nagtakda ug panahon nga nag-ingon, “Ugma buhaton sa Ginoo kining butanga dinhi sa Ehipto.” Sa pagkasunod adlaw gibuhat kini sa Ginoo, ug nangamatay ang tanang kahayopan sa Ehipto, apan sa kahayopan sa katawhan sa Israel walay usa nga namatay. Ug ang Paraon nagsugo ug nakita nga walay usa nga namatay sa kahayopan sa katawhan sa Israel. Apan ang kasingkasing sa Paraon nagpabiling gahi ug wala niya tugoti sa paglakaw ang katawhan. Unya ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Pagkuha kamo ug mga kinumkom nga abo gikan sa hudno ug ipasabwag kini kang Moises paingon sa langit diha sa panan-aw sa Paraon. Ug kini mahimong abog ibabaw sa tibuok yuta sa Ehipto ug mahimong hubag nga mobuto ug mahimong kabahong diha sa mga tawo ug sa mga mananap sa tibuok yuta sa Ehipto.” Busa mikuha sila ug abo gikan sa hudno ug mitindog sila sa atubangan sa Paraon. Gisabwag kini ni Moises paingon sa langit ug kini nahimong mga hubag nga mibuto ug nahimong kabahong diha sa mga tawo ug sa mga mananap. Ug ang mga tigsalamangka wala makatindog sa atubangan ni Moises tungod sa mga hubag kay ang mga hubag mitakboy man sa mga tigsalamangka ug sa tanang mga Ehiptohanon. Apan gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa Paraon ug siya wala mamati kanila, sumala sa gisulti sa Ginoo kang Moises. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sayo pagbangon sa pagkabuntag ug atubanga ang Paraon ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo: Tugoti sa paglakaw ang akong katawhan aron sila makaalagad kanako. Kay niining panahona ako magpadala sa tanan nakong katalagman diha sa imong kasingkasing, sa imong mga alagad ug sa imong katawhan, aron ikaw mahibalo nga walay usa nga sama kanako sa tibuok kalibotan. Kay kon karon gibakyaw pa nako ang akong kamot ug gihampak ikaw ug ang imong katawhan pinaagi sa kamatay, patay na unta kamo. Apan gitugotan ko ikaw nga mabuhi alang niining maong tuyo, aron sa pagpakita kanimo sa akong gahom ug aron ang akong ngalan masangyaw sa tibuok kalibotan. Nagpataas pa gihapon ikaw sa imong kaugalingon batok sa akong katawhan ug dili nimo sila tugotan sa paglakaw. Ugma sa ingon niining taknaa magpaulan ako ug hilabihan ka daghan nga yelo nga wala pa gayod mahitabo sa Ehipto sukad sa adlaw nga kini natukod hangtod karon. Busa karon, pagsugo sa pagpahipos sa imong kahayopan, ug sa tanan nga anaa sa imong kaumahan ngadto sa pasilonganan nga layo sa kakuyaw kay ang ulan nga yelo mahulog sa matag tawo ug sa mananap nga anaa sa uma ug wala madala sa sulod, ug sila mangamatay.’ ” Unya ang nahadlok sa pulong sa Ginoo sa mga alagad sa Paraon nagpasulod sa iyang mga ulipon ug sa iyang kahayopan ngadto sa mga balay. Apan ang wala magtagad sa pulong sa Ginoo, nagpasagad sa iyang mga ulipon ug sa iyang kahayopan didto sa uma. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Ituy-od ang imong kamot ngadto sa langit aron moabot ang ulan nga yelo sa tibuok yuta sa Ehipto, nganha sa mga tawo, sa mga mananap, ug sa tanang tanom sa uma sa tibuok yuta sa Ehipto.” Busa gituy-od ni Moises ang iyang sungkod ngadto sa langit, ug nagpadalugdog ang Ginoo ug nagpaulan ug yelo ug ang kalayo mikatap ngadto sa yuta. Gipaulanan sa Ginoo ug ulan nga yelo ang yuta sa Ehipto, dihay ulan nga yelo ug kalayo nga walay hunong sa pagpangidlap taliwala sa ulan nga yelo. Hilabihan ka daghan ang yelo nga wala pa gayod mahitabo sa tibuok yuta sa Ehipto sukad kini nahimong nasod. Ang ulan nga yelo mibundak sa tanan nga anaa sa kaumahan sa tibuok nga yuta sa Ehipto, sa mga tawo ug sa mga mananap. Ug ang ulan nga yelo mibundak sa tanang tanom sa kaumahan ug mibalibali sa tanang kahoy sa kaumahan. Sa yuta lamang sa Gosen diin nagpuyo ang katawhan sa Israel ang walay ulan nga yelo. Unya ang Paraon misugo sa pagpatawag kang Moises ug kang Aaron ug miingon kanila, “Nakasala ako niining panahona. Ang Ginoo matarong ug ako ug ang akong katawhan daotan. Pag-ampo kamo ngadto sa Ginoo kay igo na kining dagkong mga dalugdog ug ulan nga yelo. Tugotan ko kamo sa paglakaw ug dili na magpabilin dinhi.” Ug si Moises miingon kaniya, “Sa dihang makagula na ako sa siyudad, ibayaw dayon nako ang akong mga kamot ngadto sa Ginoo ug mohunong ang dalugdog, ug wala nay ulan nga yelo aron ikaw mahibalo nga ang kalibotan iya sa Ginoo. Apan mahitungod kanimo ug sa imong mga alagad, nahibalo ako nga wala pa gihapon kamo mahadlok sa Ginoo nga Dios.” Ang mga tanom nga himoon ug lino ug ang sebada nangadaot kay ang sebada nangauhay na ug ang tanom nga himoon ug lino namulak na. Apan ang mga trigo wala mangadaot kay ulahi man kining nangahinog. Busa si Moises mibiya gikan sa Paraon ug migawas sa siyudad ug gibayaw niya ang iyang mga kamot ngadto sa Ginoo, ug ang dalugdog ug ang ulan nga yelo mihunong, ug ang ulan wala na mangahulog sa yuta. Sa dihang nakita sa Paraon nga ang ulan ug ang ulan nga yelo ug ang dalugdog mihunong, nagpakasala na usab siya ug nagpagahi sa iyang kasingkasing, siya ug ang iyang mga alagad. Busa ang kasingkasing sa Paraon migahi ug wala niya tugoti sa paglakaw ang katawhan sa Israel, sumala sa gisulti sa Ginoo pinaagi kang Moises. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang Paraon, kay akong gipagahi ang iyang kasingkasing ug ang kasingkasing sa iyang mga alagad aron sa paghatag ngadto kanila niining akong mga ilhanan, ug aron makasugilon kamo sa inyong mga anak ug sa inyong mga apo kon unsa ang akong gibuhat ngadto sa mga Ehiptohanon ug ang mga ilhanan nga gibuhat nako sa taliwala nila, aron mahibalo kamo nga ako mao ang Ginoo. ” Busa si Moises ug si Aaron miadto sa Paraon ug miingon kaniya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo, ‘Unsa ba kadugay nga magdumili ikaw sa pagpaubos sa imong kaugalingon sa akong atubangan? Tugoti sa paglakaw ang akong katawhan aron sila makaalagad kanako. Kay kon magdumili ikaw sa pagpalakaw sa akong katawhan, magpadala ako ugma ug mga dulon sa imong nasod, ug lukpon nila pagtabon ang yuta, nga tungod niini wala nay makakita sa yuta. Kaonon nila ang nahibilin kaninyo human sa ulan nga yelo ug kaonon nila ang tanang kahoy nga nagtubo diha sa kapatagan. Pun-on nila ang imong mga balay ug ang mga balay sa tanan nimong mga alagad, ug sa tanang mga Ehiptohanon, nga wala pa gayod makita sa imong katigulangan bisan sa imong mga apohan sukad sa adlaw nga mianhi sila niining yutaa hangtod karon.’ ” Ug mitalikod sila ug mibiya sa Paraon. Unya ang mga alagad sa Paraon miingon kaniya, “Hangtod kanus-a ba nga kining tawhana mahimong usa ka bitik alang kanato? Tugoti sa paglakaw kining mga katawhan aron makaalagad sila sa Ginoo nga ilang Dios. Wala pa ba ikaw makasabot nga ang Ehipto nalaglag na?” Busa si Moises ug si Aaron gidala pagbalik ngadto sa Paraon ug siya miingon kanila, “Panglakaw kamo, ug pag-alagad kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Apan kinsa ang manglakaw?” Si Moises miingon, “Manglakaw kami uban ang among mga bata ug mga tigulang. Manglakaw kami uban ang among mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, uban ang among mga panon sa mga karnero ug sa baka kay kinahanglan nga maghimo kami ug kasaulogan alang sa Ginoo.” Ug ang Paraon miingon kanila, “Hinaot unta nga ang Ginoo mag-uban kaninyo kon ako magtugot sa pagpalakaw kaninyo ug sa inyong mga bata. Tan-awa, aduna kamoy daotang tuyo diha sa inyong mga hunahuna. Dili mahimo! Ang mga lalaki lamang ang manglakaw ug mag-alagad sa Ginoo, kay kana mao ang inyong tinguha.” Ug gipapahawa sila gikan sa atubangan sa Paraon. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ituy-od ang imong kamot ibabaw sa yuta sa Ehipto aron motungha ang mga dulon sa yuta sa Ehipto ug kaonon nila ang tanang tanom nga gibilin sa ulan nga yelo.” Busa gituy-od ni Moises ang iyang sungkod sa ibabaw sa yuta sa Ehipto ug ang Ginoo mipadala ug usa ka hangin sa silangan ngadto sa kayutaan niadtong tibuok adlaw ug tibuok gabii. Sa pagkabuntag na, ang hangin sa silangan nagdala ug mga dulon. Ug ang mga dulon mihugpa sa tibuok yuta sa Ehipto ug mipahiluna sa tibuok nasod. Hilabihan gayod kini ka daghan nga wala pa gayod mahitabo sukad masukad ug dili na gayod mahitabo pag-usab. Kay sila milukop sa tibuok yuta, hangtod nga mingitngit ang tibuok dapit, ug gikaon nila ang tanang tanom sa yuta, ug ang tanang bunga sa mga kahoy nga gibilin sa ulan nga yelo. Walay nahibilin nga butang nga lunhaw, bisan kahoy o tanom sa kaumahan sa tibuok yuta sa Ehipto. Unya ang Paraon mipatawag dayon kang Moises ug kang Aaron ug miingon, “Nakasala ako batok sa Ginoo nga inyong Dios ug batok kaninyo. Busa pasayloa ako ninyo sa akong sala sa makausa na lamang, ug pag-ampo kamo sa Ginoo nga inyong Dios nga iyang kuhaon kining kamatay nga naglaglag kanako.” Busa mibiya si Moises gikan sa Paraon ug nag-ampo sa Ginoo. Ug gipahuros sa Ginoo ang usa ka hangin gikan sa kasadpan nga mikuha sa mga dulon ug mipadpad kanila ngadto sa Dagat nga Pula, ug walay nahibilin nga usa ka dulon sa tibuok nasod sa Ehipto. Apan gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa Paraon ug wala niya tugoti sa paglakaw ang mga anak ni Israel. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ituy-od ang imong kamot paingon sa langit aron adunay kangitngit sa tibuok yuta sa Ehipto, kangitngit nga mabati.” Busa gituy-od ni Moises ang iyang kamot paingon sa langit ug dihay hilabihan nga kangitngit sa tibuok yuta sa Ehipto sulod sa tulo ka adlaw. Sila wala magkit-anay ug walay bisan kinsa nga mitindog gikan sa iyang dapit sulod sa tulo ka adlaw, apan ang tanang katawhan sa Israel adunay kahayag sa ilang mga puluy-anan. Unya ang Paraon mipatawag kang Moises, ug miingon, “Panglakaw kamo aron mag-alagad kamo sa Ginoo. Ang inyong mga kabataan makauban kaninyo apan kinahanglang ibilin ninyo ang inyong mga karnero ug ang inyong mga baka.” Apan si Moises mitubag, “Ikaw kinahanglan usab nga magtugot kanamo sa paghalad ug halad nga inihaw, ug mga halad nga sunogon aron kami makahalad ngadto sa Ginoo nga among Dios. Ang among kahayopan kinahanglang uban usab kanamo. Walay bisan usa ka kuko nga mahibilin kay kami magkuha gikan niini aron mag-alagad sa Ginoo nga among Dios. Wala kami mahibalo kon unsang butanga ang kinahanglan sa among pag-alagad sa Ginoo, hangtod nga moabot kami didto.” Apan gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa Paraon ug wala niya sila tugoti sa paglakaw. Unya ang Paraon miingon kaniya, “Pahawa gikan kanako. Pagbantay sa imong kaugalingon nga dili na ikaw magpakita sa akong atubangan kay sa adlaw nga magpakita ikaw kanako, mamatay ka.” Si Moises miingon, “Sumala sa imong giingon, dili na ako magpakita kanimo pag-usab.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Usa pa ka katalagman ang akong ipahamtang sa Paraon ug sa Ehipto. Human niana tugotan na kamo niya sa paglakaw gikan dinhi ug sa dihang palakwon na kamo niya, abugon kamo niya sa hingpit gayod. Sultihi ang katawhan nga ang tanang lalaki ug babaye mangayo sa ilang silingan ug mga alahas nga plata ug mga alahas nga bulawan.” Ug ang Ginoo naghimo sa katawhan nga kahimut-an diha sa panan-aw sa mga Ehiptohanon. Dugang pa, ang tawo nga si Moises bantogan kaayo diha sa yuta sa Ehipto, diha sa panan-aw sa mga alagad sa Paraon ug diha sa panan-aw sa katawhan. Si Moises miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Sa mga tungang gabii mosuroy ako sa taliwala sa Ehipto. Ug ang tanang kamagulangan sa yuta sa Ehipto mangamatay, gikan sa kamagulangan sa Paraon nga naglingkod sa iyang trono hangtod sa kamagulangan sa ulipon nga babaye nga anaa sa galingan ug ang tanang kamagulangan sa kahayopan. Ug aduna unyay dakong pagminatay sa tibuok yuta sa Ehipto nga ang ingon niini wala pa gayod mahitabo, o aduna pay ingon niini nga mahitabo. Apan walay bisan usa ka iro nga mousig batok kang bisan kinsa sa katawhan sa Israel, tawo o mananap. Pinaagi niini masayran ninyo nga ang Ginoo nagbuhat ug kalainan taliwala sa mga Ehiptohanon ug sa Israel. Ug ang tanan nimong mga alagad moanhi kanako ug moyukbo sa akong atubangan nga mag-ingon, ‘Lakaw, ikaw ug ang tanang katawhan nga nagsunod kanimo.’ Ug human niini mobiya ako.” Ug masuk-anon kaayo nga mibiya si Moises sa Paraon. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ang Paraon dili mamati kaninyo aron ang akong mga kahibulongang buhat padaghanon sa yuta sa Ehipto.” Si Moises ug si Aaron mibuhat niining tanang mga kahibulongan sa atubangan sa Paraon. Ug gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa Paraon ug wala siya motugot sa pagpalakaw sa katawhan sa Israel gawas sa iyang yuta. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron didto sa yuta sa Ehipto, “Kining bulana mahimo nga sinugdan sa mga bulan alang kaninyo. Mahimo kini alang kaninyo nga unang bulan sa tuig. Sultihi ang tibuok katilingban sa Israel nga sa ikanapulo nga adlaw niining bulana, ang matag lalaki kinahanglan nga magdala ug nating karnero alang sa iyang banay, usa alang sa matag panimalay. Ug kon ang panimalay gamay ra kaayo alang sa usa ka nating karnero, ang iyang silingan nga sunod sa iyang balay moambit niini, sumala sa gidaghanon sa tawo. Sumala sa makaon sa matag usa, himoon ninyo ang pag-ihap alang sa nating karnero. Ang inyong nating karnero kinahanglan nga walay tatsa, laki ug usa ka tuig ang kagulangon. Pilion ninyo kini gikan sa mga karnero o sa mga kanding ug ilain ninyo kini hangtod sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa maong bulan. Ang tibuok katigoman sa katilingban sa Israel mag-ihaw niini sa pagkahapon. Unya magkuha sila ug dugo ug ipahid nila kini diha sa duha ka haligi sa pultahan ug sa ibabaw sa pultahan sa mga balay diin sila magkaon niini. Nianang gabhiona ilang kaonon ang unod nga inasal. Uban sa mga pan nga walay patubo ug sa mga utanon nga pait ila kining kaonon. Ayaw kamo pagkaon sa bisan unsa niini nga hilaw, o pinabukalan ug tubig, kondili inasal nga uban ang ulo niini, ang mga tiil niini ug ang sulod sa ginhawaan niini. Ug ayaw kamo pagsalin niini hangtod sa pagkabuntag. Kon adunay masalin niini sa pagkabuntag, sunoga kini. Ingna ninyo pagkaon niini: pagbakos kamo, pagsul-ob kamo ug sandalyas sa inyong mga tiil, ug ang inyong mga sungkod anaa sa inyong mga kamot. Kaona ninyo kini nga magdali. Mao kini ang Pagsaylo sa Ginoo. Kay molatas ako nianang gabhiona sa yuta sa Ehipto ug pamatyon nako ang tanang kamagulangan sa yuta sa Ehipto, tawo ug mananap, ug hukman nako ang tanang diosdios sa Ehipto. Ako ang Ginoo. Ang dugo mao unyay ilhanan alang kaninyo diha sa mga balay nga inyong gipuy-an. Ug kon makita nako ang dugo, mosaylo ako kaninyo ug walay katalagman nga moabot kaninyo sa diha nga hampakon nako ang Ehipto. “Kining adlawa mahimong usa ka handomanan alang kaninyo, ug himoon ninyo kini ingon nga kasaulogan alang sa Ginoo. Sa tanan ninyong kaliwatan saulogon ninyo kini ingon nga tulumanon hangtod sa kahangtoran. Pito ka adlaw kamong magkaon ug pan nga walay patubo. Sa unang adlaw, ipalayo ang tanang patubo sa pan gikan sa inyong mga balay kay si bisan kinsa nga mokaon ug bisan unsa nga may patubo sukad sa unang adlaw hangtod sa ikapito, ang maong tawo ipahimulag gikan sa Israel. Sa unang adlaw, paghimo kamo ug balaang panagtigom ug sa ikapitong adlaw paghimo usab kamo ug balaang panagtigom. Ayaw kamo pagbuhat niining mga adlawa apan mao lamay andama ninyo ang pagkaon sa tanan. Ug himoa ninyo ang kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, kay niining adlawa gikuha nako ang inyong mga panon gikan sa yuta sa Ehipto. Busa sauloga ninyo kining adlawa sa tanan ninyong kaliwatan ingon nga usa ka tulumanon hangtod sa kahangtoran. Sa unang bulan, sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa bulan, sa pagkagabii, pangaon kamo ug pan nga walay patubo hangtod sa gabii sa ika-21 nga adlaw sa bulan. Sulod sa pito ka adlaw kinahanglan nga walay patubo nga makaplagan diha sa inyong mga balay, kay si bisan kinsa nga mokaon niadtong may patubo, kanang tawhana ipahimulag gikan sa katilingban sa Israel, langyaw man siya o lumad sa yuta. Ayaw gayod kamo pagkaon ug bisan unsa nga may patubo. Bisan asa kamo mopuyo, pangaon kamo ug pan nga walay patubo.” Unya gipatawag ni Moises ang tanang mga pangulo sa Israel ug miingon siya kanila, “Pagpili kamo ug mga nating karnero alang kaninyo sumala sa inyong mga panimalay, ug ihawa kini alang sa Pagsaylo. Pagkuha kamo ug usa ka pungpong nga hisopo ug ituslob kini sa dugo nga anaa sa planggana ug pahiri ug dugo ang duha ka haligi sa pultahan ug ang ibabaw sa pultahan ug walay si bisan kinsa kaninyo nga mogawas sa mga pultahan sa iyang balay hangtod sa buntag. Kay ang Ginoo moagi aron sa pagpatay sa mga Ehiptohanon; ug sa dihang makita niya ang dugo sa ibabaw sa pultahan ug sa duha ka haligi niini, ang Ginoo mosaylo sa pultahan, ug dili motugot sa tiglaglag nga makasulod sa inyong balay sa pagpatay kaninyo. Tumanon ninyo kini nga pahimangno ingon nga usa ka tulumanon alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Ug sa diha nga mosulod kamo sa yuta nga ihatag sa Ginoo kaninyo sumala sa iyang gisaad, tumana ninyo kini nga tulumanon. Ug sa diha nga ang inyong mga anak moingon kaninyo, ‘Unsa bay gipasabot niining maong tulumanon?’ Kamo moingon, ‘Mao kini ang halad sa Pagsaylo sa Ginoo kay misaylo siya sa mga balay sa katawhan sa Israel didto sa Ehipto, sa dihang gipamatay niya ang mga Ehiptohanon, apan gisayloan niya ang atong mga panimalay.’ ” Ug ang katawhan miduko ug misimba. Unya ang katawhan sa Israel milakaw, ug nagbuhat sa ingon. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises ug kang Aaron sila nagbuhat. Sa pagkatungang gabii gipamatay sa Ginoo ang tanang kamagulangan sa yuta sa Ehipto, gikan sa kamagulangan sa Paraon nga naglingkod sa iyang trono hangtod sa kamagulangan sa bihag nga anaa sa bilanggoan ug sa tanang kamagulangan sa kahayopan. Ug niadtong gabhiona mibangon ang Paraon ug ang tanan niyang alagad, ug ang tanang mga Ehiptohanon. Ug dihay dakong pagminatay sa Ehipto kay walay balay didto nga walay usa nga namatay. Unya gipatawag sa Paraon si Moises ug si Aaron sa pagkagabii ug miingon siya kanila, “Panindog kamo, palayo gikan sa akong katawhan, kamo ug ang katawhan sa Israel, ug panglakaw kamo ug pag-alagad kamo sa Ginoo sumala sa inyong gisulti. Dad-a usab ninyo ang inyong mga karnero ug ang inyong mga baka sumala sa inyong gisulti. Ug panglakaw kamo ug panalangini usab ako ninyo!” Ang mga Ehiptohanon mipadali sa katawhan sa pagbiya dayon gikan sa nasod kay sila nag-ingon, “Mangamatay na kaming tanan.” Busa ilang gidala ang ilang minasa nga harina nga wala pay patubo, ang ilang mga masahanan giputos sa ilang kupo ug gipas-an diha sa ilang mga abaga. Ang katawhan sa Israel nagbuhat usab sumala sa gisulti ni Moises kanila. Nangayo sila sa mga Ehiptohanon ug mga alahas nga plata ug mga alahas nga bulawan ug mga bisti. Ug ang Ginoo naghimo sa katawhan sa Israel nga kahimut-an sa atubangan sa mga Ehiptohanon nga sa ingon gihatagan sila kutob sa ilang gipangayo kanila. Niniing paagiha ilang gikuhaan ang mga Ehiptohanon. Ang katawhan sa Israel mipanaw gikan sa Rameses padulong sa Sucot. Mga unom ka gatos ka libo ka lalaki ang nanglakaw, gawas sa mga bata. Mipanaw usab uban kanila ang nagsagol nga panon sa katawhan ug mga karnero ug kahayopan nga hilabihan ka daghan. Nagluto sila ug mga pan nga walay patubo sa minasa nga ilang gidala gikan sa Ehipto kay kini wala may patubo. Tungod kay gihinginlan man sila sa Ehipto ug wala sila makahimo sa paglanganlangan o sa paghikay ug bisan unsang makaon. Ang gidugayon sa pagpuyo sa katawhan sa Israel didto sa Ehipto 430 ka tuig. Human sa 430 ka tuig, niadto gayong adlawa, ang tanang panon sa Ginoo migula gikan sa yuta sa Ehipto. Mao kadto ang gabii nga nagtukaw ang Ginoo aron sa pagkuha kanila gikan sa yuta sa Ehipto. Busa kining maong gabii mao usab ang gabii sa pagtukaw alang sa Ginoo nga himoon sa tanang katawhan sa Israel ug sa tanan nilang kaliwatan. Unya ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kini mao ang tulumanon sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Kinahanglan nga walay langyaw nga mokaon niini. Apan ang tanan nga ulipon nga pinalit ug salapi makakaon niini human nimo siya matuli. Walay langyaw o sinuholan nga sulugoon nga makakaon niini. Diha sa usa ka balay kaonon kini ug dili na magdala ug bisan diyotay nga unod ngadto sa gawas sa balay, ug ayaw kamo pagbali ug bukog niini. Ang tibuok katilingban sa Israel kinahanglan nga magtuman niini. Ug sa diha nga ang usa ka langyaw mopuyo uban kanimo ug magsaulog sa Pagsaylo ngadto sa Ginoo, ipatuli ang tanan niyang mga lalaki unya makaduol siya ug makasaulog niini, mahimo siyang sama sa usa ka lumad sa maong yuta. Apan walay si bisan kinsa nga dili tinuli nga makakaon niini. Usa lamang ang balaod alang sa lumad ug alang sa langyaw nga mopuyo diha kaninyo.” Busa gibuhat kini sa tanang katawhan sa Israel. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises ug kang Aaron sila nagbuhat. Ug niadto gayong adlawa, gikuha sa Ginoo ang katawhan sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto sumala sa ilang mga panon. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ihalad kanako ang tanang kamagulangan. Bisan unsa nga unang moabli sa taguangkan diha sa katawhan sa Israel, sa tawo ug sa mananap, akoa.” Si Moises miingon sa katawhan, “Hinumdomi ninyo kining adlawa nga migawas kamo sa Ehipto, gikan sa balay sa kaulipnan kay ang Ginoo mikuha kaninyo gikan niining dapita pinaagi sa kusog sa iyang kamot. Walay pan nga may patubo nga inyong kaonon. Niining adlawa, sa bulan sa Abib mibiya kamo. Sa dihang dad-on na kamo sa Ginoo ngadto sa yuta sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon, nga gipanumpa niya sa inyong mga katigulangan nga iyang ihatag kaninyo, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos, tumana ninyo kini nga tulumanon niining bulana. Pito ka adlaw nga kamo magkaon sa pan nga walay patubo, ug sa ikapitong adlaw himoa ang kasaulogan ngadto sa Ginoo. Pan nga walay patubo maoy inyong kaonon sulod sa pito ka adlaw ug walay pan nga may patubo nga makita diha kaninyo o patubo nga makita diha sa inyong dapit. Sultihi ang inyong mga anak nianang adlawa, ‘Kini gihimo tungod sa gibuhat sa Ginoo sa akong pagbiya sa Ehipto.’ Kini mahimo ingon nga sama sa usa ka ilhanan diha sa inyong kamot ug usa ka pahinumdom taliwala sa inyong mga mata, aron ang balaod sa Ginoo maana sa inyong baba. Kay tungod sa kusgan nga kamot gikuha kamo sa Ginoo gikan sa Ehipto. Busa tumana kining tulumanon sa iyang gitakda nga panahon matag tuig. “Sa dihang dad-on na kamo sa Ginoo ngadto sa yuta sa mga Canaanhon, ingon sa iyang gipanumpa kaninyo ug sa inyong mga katigulangan, ug ihatag kini nganha kaninyo, igahin alang sa Ginoo ang tanang nag-abli sa taguangkan. Ang tanang kamagulangan nga laki sa iyong mga mananap, iya sa Ginoo. Ang matag kamagulangan sa asno, lukata ug usa ka nating karnero ug kon dili man ikaw molukat niini, balia ang liog niini. Ang tanang kamagulangan sa tawo diha sa inyong mga anak, lukata. Ug kon moabot ang panahon nga ang inyong anak mangutana kaninyo, ‘Unsa bay gipasabot niini?’ ingna siya, ‘Pinaagi sa kusog sa kamot, ang Ginoo nagkuha kanamo gikan sa Ehipto, gikan sa balay sa kaulipnan. Kay sa dihang hugot nga nagdumili ang Paraon sa pagpalakaw kanamo, gipatay sa Ginoo ang tanang kamagulangan sa yuta sa Ehipto, ang mga kamagulangan sa tawo ug ang mga kamagulangan sa kahayopan. Busa ako naghalad alang sa Ginoo sa tanang kamagulangan nga laki apan ang tanang kamagulangan sa akong mga anak akong gilukat.’ Ug kini mahimo alang kanimo nga usa ka timaan diha sa imong kamot ug ilhanan diha sa taliwala sa imong mga mata tungod kay pinaagi sa kusgan nga kamot ang Ginoo nagkuha kanamo gikan sa Ehipto.” Sa dihang gipalakaw na sa Paraon ang katawhan, ang Dios wala magdala kanila agi sa dalan sa yuta sa mga Filistihanon, bisan pa ug kadto maoy duol kay ang Dios nag-ingon, “Tingali unya ug magbasol ang katawhan kon makakita sila ug gubat ug mamalik ngadto sa Ehipto.” Busa gidala sa Dios ang katawhan libot sa kamingawan paingon sa Dagat nga Pula. Ug ang katawhan sa Israel migawas sa Ehipto nga sangkap sa mga hinagiban. Gidala ni Moises ang mga bukog ni Jose, kay si Jose nanumpa man sa katawhan sa Israel nga nag-ingon, “Ang Dios moduaw kaninyo ug dad-a ninyo ang akong mga bukog uban kaninyo gikan dinhi.” Ug migikan sila sa Sucot ug nagkampo sa Etam sa daplin sa kamingawan. Ang Ginoo nag-una kanila sa pagkaadlaw pinaagi sa usa ka haligi nga panganod aron magtultol kanila sa dalan, ug sa kagabhion pinaagi sa usa ka haligi nga kalayo aron sa pag-iwag kanila, aron sila makalakaw sa adlaw ug sa gabii. Ang haligi nga panganod panahon sa adlaw ug ang haligi nga kalayo panahon sa gabii wala mobiya sa atubangan sa mga tawo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel sa pagbalik ug magkampo atbang sa Pihahirot, taliwala sa Migdol ug sa dagat, atbang sa Baal-sepon. Anha gayod kamo magkampo atbang niini duol sa dagat. Ang Paraon moingon mahitungod sa katawhan sa Israel, ‘Nalit-ag sila sa yuta, ang kamingawan naglibot kanila.’ Ug pagahion nako ang kasingkasing sa Paraon ug iyang gukdon sila ug himayaon ako ibabaw sa Paraon ug sa tanan niyang kasundalohan, ug ang mga Ehiptohanon mahibalo nga ako mao ang Ginoo. ” Ug sila nagbuhat sa ingon. Sa dihang gipahibalo ang hari sa Ehipto nga ang katawhan namiya na, ang hunahuna sa Paraon ug sa iyang mga alagad nausab batok sa katawhan, ug miingon sila, “Unsa kining atong gibuhat nga ato mang gipalakaw ang mga Israelinhon gikan sa pag-alagad kanato?” Busa giandam niya ang iyang karwahi ug gidala niya ang iyang kasundalohan. Ug gidala niya ang unom ka gatos ka karwahi nga pinili ug ang tanang mga karwahi sa Ehipto uban sa mga pangulo niining tanan. Ug gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa Paraon nga hari sa Ehipto ug gigukod niya ang katawhan sa Israel kay migikan man sila nga maisogon. Gigukod sila sa mga Ehiptohanon, sa tanang kabayo ug mga karwahi sa Paraon ug sa iyang mga tigpangabayo ug sa iyang kasundalohan, ug naabtan sila nga nagkampo duol sa dagat, duol sa Pihahirot, atbang sa Baal-sepon. Sa dihang nagkaduol na ang Paraon, ang katawhan sa Israel miyahat sa ilang mga mata, ug ilang nakita nga ang mga Ehiptohanon nagsunod kanila ug nangahadlok sila pag-ayo. Ug ang katawhan sa Israel mituaw ngadto sa Ginoo. Ug sila miingon kang Moises, “Tungod ba kay walay mga lubnganan sa Ehipto nga gikuha nimo kami aron mangamatay sa kamingawan? Unsa ba kining imong gibuhat kanamo sa imong pagdala kanamo gawas sa Ehipto? Dili ba mao man kini ang gisulti namo kanimo didto sa Ehipto, ‘Pasagdi lamang kami nga mag-alagad sa mga Ehiptohanon’? Kay maayo pa alang kanamo ang pag-alagad sa mga Ehiptohanon kay sa mangamatay kami sa kamingawan.” Ug si Moises miingon sa katawhan, “Ayaw kamo kahadlok, barog nga lig-on, ug tan-awa ninyo ang kaluwasan sa Ginoo nga iyang buhaton karon kaninyo. Kay ang mga Ehiptohanon nga inyong nakita karon, dili na gayod ninyo makita pag-usab. Ang Ginoo mao ang makig-away alang kaninyo, ug maghilom lamang kamo.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ngano ba nga nagpakitabang man ikaw kanako? Ingna ang katawhan sa Israel sa pagpadayon sa paglakaw. Unya bakyawa ang imong sungkod ug ituy-od ang imong kamot ibabaw sa dagat ug bahina kini, aron ang katawhan sa Israel makalakaw sa uga nga yuta diha sa dagat. Ug akong pagahion ang kasingkasing sa mga Ehiptohanon, ug sila mogukod kanila ug ako himayaon ibabaw sa Paraon ug sa tibuok niya nga kasundalohan ug sa iyang mga karwahi ug sa iyang mga tigpangabayo. Ug ang mga Ehiptohanon mahibalo nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga himayaon ako ibabaw sa Paraon ug sa iyang mga karwahi ug sa iyang mga tigpangabayo.” Unya ang anghel sa Dios nga nag-una sa kasundalohan sa Israel mibalhin ug miadto sa ilang luyo, ug ang haligi nga panganod mibalhin gikan sa ilang atubangan ug mibarog sa ilang luyo. Ug kini miadto sa taliwala sa panon sa mga Ehiptohanon ug sa Israel ug didto ang dag-om ug kangitngit, apan nag-iwag kini sa Israel panahon sa kagabhion, ug ang usa wala moduol sa usa sa tibuok gabii. Unya gituy-od ni Moises ang iyang kamot ibabaw sa dagat, ug gibuhat sa Ginoo ang pagbahin sa dagat pinaagi sa kusog nga hangin gikan sa silangan sa tibuok gabii ug nahimong uga nga yuta ang dagat, ug ang katubigan nabahin. Ug ang katawhan sa Israel misulod sa taliwala sa dagat diha sa uga nga yuta ug nangahimo nga sama sa paril ang tubig diha sa ilang tuo ug sa ilang wala. Migukod kanila ang mga Ehiptohanon, misunod kanila hangtod sa taliwala sa dagat, ang tanang kabayo sa Paraon, ang iyang mga karwahi ug ang iyang mga tigpangabayo. Sa pagkabuntag, gitan-aw sa Ginoo ang panon sa mga Ehiptohanon gikan sa haligi nga kalayo ug sa panganod, ug gigubot niya ang kasundalohan nga Ehiptohanon. Iyang gikuha ang mga ligid sa ilang mga karwahi, aron sila maglisod sa pagpadagan. Unya ang mga Ehiptohanon miingon, “Manibog kita gikan sa atubangan sa Israel kay ang Ginoo nakig-away alang kanila batok sa mga Ehiptohanon.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ituy-od ang imong kamot ibabaw sa dagat, aron ang tubig mobalik nganha sa mga Ehiptohanon, nganha sa ilang mga karwahi ug nganha sa ilang mga tigpangabayo.” Ug gituy-od ni Moises ang iyang kamot ibabaw sa dagat ug ang dagat nahibalik sa iyang naandan nga kahimtang sa pagkabuntag ug ang mga Ehiptohanon miikyas padulong sa tubig ug gilaglag sa Ginoo ang mga Ehiptohanon taliwala sa dagat. Ug ang tubig mibalik ug mitabon sa mga karwahi ug sa mga tigpangabayo ug sa tibuok panon sa Paraon nga misunod kanila ngadto sa dagat ug walay nahibilin kanila bisan usa. Apan ang katawhan sa Israel nanglakaw sa uga nga yuta taliwala sa dagat ug ang tubig nahimong sama sa paril sa ilang tuo ug sa ilang wala. Sa ingon niana giluwas sa Ginoo ang Israel niadtong adlawa gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon ug nakita sa Israel ang mga Ehiptohanon nga mga patay na diha sa baybayon sa dagat. Ug nakita sa Israel ang dakong gibuhat sa Ginoo batok sa mga Ehiptohanon. Ug ang katawhan nahadlok sa Ginoo, ug mituo sila sa Ginoo ug kang Moises nga iyang alagad. Unya si Moises ug ang katawhan sa Israel miawit niini nga alawiton ngadto sa Ginoo, “Awitan nako ang Ginoo, kay siya midaog nga mahimayaon; ang kabayo ug ang nagkabayo niini gitambog niya sa dagat. Ang Ginoo mao ang akong kusog ug akong awit, ug siya nahimo nga akong kaluwasan; kini mao ang akong Dios, ug ako magdayeg kaniya, ang Dios sa akong katigulangan, ug pasidunggan nako siya. Ang Ginoo manggugubat; Yahweh ang iyang ngalan. “Ang mga karwahi sa Paraon ug sa iyang kasundalohan gipangtambog niya sa dagat; ug ang iyang mga pinili nga mga pangulo nangaunlod sa Dagat nga Pula. Ang lawom nga katubigan mitabon kanila; nangaunlod sila ngadto sa kahiladman sama sa usa ka bato. Ang imong tuong kamot, O Ginoo, mahimayaon diha sa gahom, ang imong tuong kamot, O Ginoo, nagdugmok sa kaaway. Pinaagi sa kadako sa imong kahalangdon, gipukan nimo ang imong mga kaaway; gipadala nimo ang imong kapungot, kini naglamoy kanila sama sa mga tuod sa dagami. Pinaagi sa gininhawa sa imong ilong napundok ang katubigan, ang katubigan mibarog sama sa usa ka tinapok; ang kinahiladman nabantok sa kinataliwad-an sa dagat. Ang kaaway miingon, ‘Lutoson nako, gukdon nako, bahinbahinon nako ang mga inilog, tagbawon nako ang akong tinguha diha kanila. Bakyawon nako ang akong espada; ang akong kamot maglaglag kanila.’ Gihuyop nimo sila sa imong hangin, ang dagat mitabon kanila; naunlod sila sama sa tingga diha sa gamhanang katubigan. “Kinsa man ang sama kanimo, O Ginoo, taliwala sa mga dios? Kinsa man ang sama kanimo, halangdon diha sa pagkabalaan, kahadlokan diha sa mga mahimayaong buhat, nagbuhat sa mga katingalahan? Gituy-od nimo ang imong tuong kamot, ang yuta milamoy kanila. “Ikaw sa imong gugmang walay paglubad nagmando sa katawhan nga imong gilukat; gitultolan nimo sila pinaagi sa imong kusog ngadto sa imong balaang puluy-anan. Ang mga katawhan nakadungog, ug sila nangurog; gihakop sa mga kasakit ang nagpuyo sa Filistia. Unya ang mga kadagkoan sa Edom nangalisang; ang mga pangulo sa Moab nangurog; ang tanang nagpuyo sa Canaan nangatunaw. Kahadlok ug kalisang ang ilang nahiagoman; tungod sa pagkagamhanan sa imong bukton nangahilom sila sama sa usa ka bato, hangtod nga mosaylo ang imong katawhan, O Ginoo, hangtod nga mosaylo kining katawhan nga imong gipalit. Ikaw magpasulod kanila ug magpahimutang kanila sa imong kaugalingong bukid, ang dapit, O Ginoo, nga imong gitagana alang sa imong puluy-anan; ang balaang dapit, O Ginoo, nga gitukod sa imong mga kamot. Ang Ginoo maghari hangtod sa kahangtoran.” Sa dihang ang mga kabayo sa Paraon misulod uban sa iyang mga karwahi ug uban sa iyang mga tigpangabayo ngadto sa dagat, gipabalik sa Ginoo ang tubig sa dagat ngadto kanila, apan ang katawhan sa Israel nanglakaw sa uga nga yuta taliwala sa dagat. Unya si Miriam, ang babayeng propeta nga igsoon ni Aaron, mikuha ug tambor, ug ang tanang mga babaye misunod kaniya nga may mga tambor ug nanayaw sila. Ug si Miriam miawit alang kanila, “Pag-awit kamo sa Ginoo, kay siya midaog nga mahimayaon; ang kabayo ug ang nagkabayo niini gipangtambog ngadto sa dagat.” Unya gidala ni Moises ang Israel gikan sa Dagat nga Pula, ug mipadulong sila ngadto sa kamingawan sa Sur. Ug nanglakaw sila ug tulo ka adlaw sa kamingawan ug wala sila makakaplag ug tubig. Sa pag-abot nila sa Mara, wala sila makahimo sa pag-inom sa tubig sa Mara kay pait man kini. Tungod niana, ginganlan ang dapit ug Mara. Ug ang katawhan nagbagulbol batok kang Moises nga nag-ingon, “Unsa may atong imnon?” Ug si Moises nagpakitabang sa Ginoo ug ang Ginoo nagpakita kaniya ug usa ka kahoy, ug gihulog niya kini sa tubig ug ang tubig nahimong tam-is. Didto ang Ginoo naghimo alang kanila ug usa ka lagda ug usa ka tulumanon ug didto iyang gisulayan sila. Siya miingon, “Kon mamati gayod kamo pag-ayo sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios ug magbuhat sa unsay matarong sa iyang mga mata, ug magpatalinghog sa iyang mga sugo ug magtuman sa tanan niyang mga lagda, walay bisan unsang sakit nga ipahamtang nako kaninyo nga akong gipahamtang sa mga Ehiptohanon kay ako mao ang Ginoo nga nag-ayo kaninyo.” Unya miabot sila sa Elim, diin may napulo ug duha ka tinubdan sa tubig ug 70 ka kahoyng palmera, ug nagkampo sila didto daplin sa tubig. Unya ang tibuok katilingban sa Israel mipanaw gikan sa Elim ug miabot sa kamingawan sa Sin nga anaa sa tungatunga sa Elim ug sa Sinai, sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa ikaduha nga bulan human sila mobiya gikan sa yuta sa Ehipto. Ug ang tibuok katilingban sa katawhan sa Israel nagbagulbol batok kang Moises ug batok kang Aaron didto sa kamingawan. Ug ang katawhan sa Israel miingon kanila, “Maayo pa ug nangamatay kami pinaagi sa kamot sa Ginoo didto sa Ehipto sa dihang naglingkod kami tupad sa mga kulon sa mga unod ug nagkaon ug pan hangtod sa mabusog. Kay kamo nagdala kanamo dinhi niining kamingawan aron sa pagpatay niining tibuok nga katilingban pinaagi sa gutom.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Tan-awa, magpaulan ako ug pan gikan sa langit alang kaninyo, ug ang katawhan manggula ug manguha matag adlaw ug igo alang sa usa ka adlaw, aron kasulayan nako sila kon magsubay ba sila diha sa akong balaod o dili. Sa ikaunom nga adlaw sa dihang mangandam sila sa ilang dad-on, kinahanglang duha ka pilo ang gidaghanon sa matigom nila matag adlaw.” Busa si Moises ug si Aaron miingon sa tanang katawhan Israel, “Sa pagkagabii, inyong mahibaloan nga ang Ginoo mao ang mikuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto. Ug sa pagkabuntag, makita ninyo ang himaya sa Ginoo kay nadungog niya ang inyong mga pagbagulbol batok sa Ginoo. Kay unsa ba kami nga nagbagulbol man kamo batok kanamo?” Ug miingon si Moises, “Ang Ginoo maghatag kaninyo ug unod aron kaonon sa pagkagabii, ug sa pagkabuntag pan hangtod kamo mabusog, kay siya nakadungog man sa mga bagulbol nga batok kaniya. Unsa ba kami? Ang inyong mga pagbagulbol dili batok kanamo, kondili batok sa Ginoo.” Unya si Moises miingon kang Aaron, “Sultihi ang tibuok katilingban sa katawhan sa Israel, ‘Duol kamo sa atubangan sa Ginoo, kay siya nakadungog sa inyong mga pagbagulbol.’ ” Ug sa dihang misulti si Aaron sa tibuok katilingban sa katawhan sa Israel, mitan-aw sila ngadto sa kamingawan ug ilang nakita nga ang himaya sa Ginoo mipakita diha sa panganod. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Ako nakadungog sa mga pagbagulbol sa katawhan sa Israel. Ingna sila, ‘Sa pagkagabii mangaon kamo ug unod ug sa pagkabuntag mangabusog kamo sa pan, unya mahibalo kamo nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.’ ” Sa pagkagabii mitungha ang mga buntog ug milukop sa kampo ug sa pagkabuntag ang yamog milukop sa kampo. Ug sa dihang nahanaw ang yamog nga milukop sa kampo, ilang nakita nga sa kamingawan dihay usa ka butang nga nipis ug puti, gamay nga sama ka nipis sa yamog diha sa yuta. Sa pagkakita sa katawhan sa Israel niini, miingon ang usa ngadto sa usa, “Unsa man kini?” Kay wala man sila makaila kon unsa kadto. Ug si Moises miingon kanila, “Mao kana ang pan nga gihatag sa Ginoo kaninyo aron kaonon. Kini mao ang gisugo sa Ginoo, ‘Panguha kamo niini, ang matag usa kaninyo sumala sa igo niyang makaon. Pagkuha kamo ug usa ka omer, ang matag tawo sumala sa gidaghanon sa mga tawo nga anaa uban kaninyo sa inyong tolda.’ ” Ug ang katawhan sa Israel nagbuhat sa ingon ug nanguha sila, ang uban daghan ug ang uban diyotay. Ug sa diha nga gitakos nila kini sa omer, ang nanguha ug daghan wala masobrahi ug ang nanguha ug diyotay wala makulangi. Ang matag usa nagkuha sumala sa iyang makaon. Ug si Moises miingon kanila, “Walay si bisan kinsa nga magsalin niini hangtod sa buntag.” Apan wala sila mamati kang Moises, hinuon ang uban nagsalin niini hangtod sa pagkabuntag, ug kini giulod ug napan-os, ug nasuko si Moises kanila. Nanguha sila niini matag buntag, ang matag usa sumala sa iyang makaon apan sa dihang miinit ang adlaw, natunaw kini. Sa ikaunom nga adlaw, nanguha sila ug duha ka pilo nga gidaghanon sa pan, duha ka omer alang sa matag usa. Sa dihang ang tanang pangulo sa katilingban nangadto ug misugilon kang Moises, si Moises miingon kanila, “Kini mao ang gisugo sa Ginoo, ‘Ugma mao ang adlaw sa pagpahulay, balaan nga adlaw nga igpapahulay alang sa Ginoo. Busa lutoa ang buot ninyong lutoon ug lung-aga ang buot ninyong lung-agon, ang tanang nasalin ninyo, tipigi hangtod sa pagkabuntag.’ ” Ug ila kining gitipigan hangtod sa pagkabuntag sumala sa gisugo ni Moises ug kini wala mapan-os ug kini walay ulod usab. Ug si Moises miingon, “Kan-a ninyo kini karon, kay karon mao ang adlaw nga igpapahulay alang sa Ginoo. Karon dili kamo makakaplag niini sa kapatagan. Manguha kamo niini sulod sa unom ka adlaw apan sa ikapito nga adlaw nga mao ang adlaw nga igpapahulay, dili na makaplagan kini.” Sa ikapito nga adlaw, ang ubang mga tawo migula aron manguha apan wala sila makakita. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Hangtod kanus-a ba kamo magdumili sa akong kasugoan ug sa akong mga balaod? Tan-awa, ang Ginoo naghatag kaninyo sa adlaw nga igpapahulay ug tungod niini sa ikaunom nga adlaw siya naghatag kaninyo ug pan alang sa duha ka adlaw. Ang matag usa kinahanglang magpabilin sa iyang puluy-anan ug walay si bisan kinsa nga mogawas sa iyang dapit sa ikapito nga adlaw.” Busa ang katawhan mipahulay sa ikapito nga adlaw. Ang panimalay sa Israel nagtawag niini ug mana. Sama kini sa liso sa koriandro, puti, ug ang lami niini sama sa pan nga nipis nga may dugos. Si Moises miingon, “Kini mao ang gisugo sa Ginoo: ‘Paghipos kamo ug usa ka omer niini hangtod sa inyong mga kaliwatan aron makakita sila sa pan nga akong gipakaon kaninyo didto sa kamingawan, sa pagkuha ko kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto.’ ” Ug si Moises miingon kang Aaron, “Pagkuha ug usa ka banga ug sudli kini ug usa ka omer nga mana ug ibutang kini sa atubangan sa Ginoo, aron tipigan hangtod sa inyong mga kaliwatan.” Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, gibutang kini ni Aaron sa atubangan sa pagpamatuod aron tipigan. Ug ang katawhan sa Israel nangaon sa mana sulod sa 40 ka tuig, hangtod nga miabot sila sa yuta nga kapuy-an. Nangaon sila ug mana hangtod na sila miabot sa utlanan sa yuta sa Canaan. Ang usa ka omer mao ang ikapulo nga bahin sa epha. Ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel mipanaw nga hugna-hugna gikan sa kamingawan sa Sin, sumala sa sugo sa Ginoo. Ug nagkampo sila sa Refidim, apan didto walay tubig nga mainom sa mga tawo. Busa ang katawhan nakiglantugi kang Moises ug miingon, “Hatagi kami ug tubig nga mainom.” Ug si Moises miingon kanila, “Ngano ba nga nakiglantugi man kamo kanako? Nganong gisulayan man ninyo ang Ginoo?” Apan ang katawhan giuhaw ug tubig ug nagbagulbol sila batok kang Moises ug miingon, “Ngano bang gidala man kami nimo gikan sa Ehipto aron patyon sa kauhaw, kami ug ang among mga anak ug ang among kahayopan?” Unya si Moises mituaw ngadto sa Ginoo, “Unsa bay akong buhaton niining katawhan? Hapit na nila ako batoon.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Una paglakaw sa katawhan ug dad-a uban kanimo ang pipila ka kadagkoan sa Israel. Bitbita ang imong sungkod nga imong gibunal sa suba, ug lakaw. Motindog ako sa imong atubangan didto sa ibabaw sa bato sa Horeb ug bunali ang bato. Gikan niini motubod ang tubig nga mainom sa katawhan.” Ug gibuhat kini ni Moises sa atubangan sa mga kadagkoan sa Israel. Ug ginganlan niya kadtong dapita ug Masa ug Meriba tungod sa pagpakiglalis sa katawhan sa Israel, ug kay ila mang gisulayan ang Ginoo pinaagi sa pag-ingon, “Ania ba ang Ginoo sa atong taliwala o wala?” Unya miabot ang Amalek ug nakig-away sa Israel didto sa Refidim. Ug si Moises miingon kang Josue, “Pagpili gikan kanato ug mga tawo ug panggawas kamo ug pakig-away kamo batok sa Amalek. Ugma motindog ako sa tumoy sa bungtod nga magbitbit sa sungkod sa Dios.” Busa gibuhat kini ni Josue sumala sa giingon kaniya ni Moises ug nakig-away sa Amalek. Unya si Moises, si Aaron ug si Hur nanungas sa tumoy sa bungtod. Sa dihang gibayaw ni Moises ang iyang kamot, midaog ang Israel apan sa dihang gipaubos niya ang iyang kamot, midaog ang Amalek. Apan ang mga kamot ni Moises gikapoy busa mikuha sila ug usa ka bato ug gibutang kini sa ubos niya ug milingkod siya niini. Ug gisangga ni Aaron ug ni Hur ang iyang mga kamot, ang usa sa usa ka kilid, ug ang usa didto sa pikas. Ug ang iyang mga kamot nagpabiling inisa hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ug gibuntog ni Josue ang Amalek ug ang katawhan niini pinaagi sa sulab sa espada. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kini ingon nga usa ka handomanan diha sa usa ka basahon, ug sublia sa pagsaysay ngadto sa mga igdulungog ni Josue nga papason gayod nako ang handomanan sa Amalek sa ilalom sa langit.” Ug si Moises nagpatindog ug usa ka halaran ug iya kining ginganlan ug “Ang Ginoo mao ang akong bandila.” Ug miingon siya, “Iisa ang bandila sa Ginoo! Ang Ginoo makiggubat batok sa Amalek hangtod sa tanang kaliwatan.” Si Jetro, ang pari sa Midian, nga ugangan ni Moises nakadungog mahitungod sa tanan nga gibuhat sa Dios kang Moises ug sa Israel nga iyang katawhan, kon giunsa sa Ginoo pagkuha sa Israel gikan sa Ehipto. Ug si Jetro nga ugangan ni Moises midala kang Zipora nga asawa ni Moises human kini palakta ni Moises, uban usab ang iyang duha ka anak nga lalaki, nga ang usa ginganlan ug Gersom kay miingon siya, “Nahimo akong langyaw sa laing yuta.” Ug ang ngalan sa usa mao si Elieser kay miingon siya, “Ang Dios sa akong amahan mao ang akong magtatabang, ug miluwas kanako gikan sa espada sa Paraon.” Si Jetro nga ugangan ni Moises, uban sa mga anak nga lalaki ni Moises ug sa iyang asawa, miadto kang Moises sa kamingawan diin siya nagkampo didto sa bukid sa Dios. Ug si Jetro miingon kang Moises, “Ako, ang imong ugangan, si Jetro, mianhi ako kanimo, uban ang imong asawa ug ang imong duha ka anak.” Si Moises migula sa pagsugat sa iyang ugangan ug miyukbo siya ug mihalok kaniya, ug nagpangutan-anay ang usa ug usa sa mga kaayohan nila ug misulod sila sa tolda. Unya gisugilon ni Moises sa iyang ugangan ang tanan nga gibuhat sa Ginoo ngadto sa Paraon ug sa mga Ehiptohanon tungod sa Israel, ug ang tanang kalisdanan nga miabot kanila sa dalan ug giunsa sa Ginoo pagluwas kanila. Ug nalipay si Jetro sa tanang kaayohan nga gibuhat sa Ginoo ngadto sa Israel, nga iyang giluwas sila gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon. Ug si Jetro miingon, “Bulahan ang Ginoo, nga nagluwas kaninyo gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon ug gikan sa kamot sa Paraon. Karon naila nako nga ang Ginoo dako kay sa tanang mga dios, kay iyang giluwas ang katawhan gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon sa dihang mapagarbohon silang nagdumala sa Israel.” Ug si Jetro nga ugangan ni Moises mikuha ug halad nga sunogon ug mga halad alang sa Dios. Ug si Aaron miadto uban sa tanang mga kadagkoan sa Israel aron sa pagpangaon ug pan uban sa ugangan ni Moises atubangan sa Dios. Sa pagkaugma milingkod si Moises aron sa paghukom sa katawhan ug ang katawhan nagtindog nga nag-alirong kang Moises sukad sa buntag hangtod sa hapon. Sa dihang nakita sa ugangan ni Moises ang tanan nga gibuhat niya sa katawhan, siya miingon, “Unsa ba kining gibuhat nimo sa katawhan? Ngano ba nga naglingkod man ikaw nga nag-inusara ug ang tanang katawhan nag-alirong kanimo sukad sa buntag hangtod sa hapon?” Si Moises miingon sa iyang ugangan, “Kay ang katawhan moanhi kanako aron sa pagpakisayod mahitungod sa Dios. Kon sila adunay panagbangi, moanhi sila kanako ug ako maghukom taliwala sa usa ug sa iyang isigkatawo, ug pahibaloon nako sila sa mga kasugoan sa Dios ug sa iyang mga hukom.” Unya ang ugangan ni Moises miingon kaniya, “Ang imong gibuhat dili maayo. Sa pagkatinuod ikaw maugtas ug ang katawhan nga uban kanimo maugtas kay kining butanga bug-at kaayo alang kanimo. Dili ikaw makahimo sa pagbuhat niini nga ikaw lamang usa. Karon pamati sa akong tingog, tambagan ko ikaw ug ang Dios mag-uban unta kanimo! Tindog alang sa katawhan sa atubangan sa Dios ug dad-a ang ilang mga panagbangi ngadto sa Dios. Ug tudloi sila sa mga lagda ug mga tulumanon ug ipahibalo kanila ang dalan nga maoy ilang subayon ug ang angay nilang buhaton. Dugang pa niini, gikan sa tanang katawhan, pagpili ug mga tawo nga may katakos, mga tawo nga mahadlokon sa Dios, mga tawo nga kasaligan ug nagdumot sa suborno. Ibutang kining mga tawhana ibabaw kanila, ingon nga mga pangulo sa mga linibo, sa mga ginatos, sa mga tag-50, ug sa mga tagnapulo. Ug sila ang pahukma sa katawhan sa tanang panahon ug ang tanang dagkong butang ilang dad-on nganha kanimo, apan sa mga gagmayng butang, sila ang pahukma. Busa sayon na lang alang kanimo, ug sila magpas-an sa kabug-at uban kanimo. Kon buhaton nimo kini ug ang Dios magsugo kanimo sa ingon, makahimo ikaw sa paglahutay ug kining tanang katawhan usab mamauli nga malinawon sa ilang dapit.” Busa si Moises namati sa tingog sa iyang ugangan ug gihimo niya ang tanan nga gisulti niya. Ug nagpili si Moises ug mga tawo nga may katakos gikan sa tibuok Israel ug iyang gibutang sila nga mga pangulo sa katawhan, mga pangulo sa mga linibo, sa mga ginatos, sa mga tag-50 ug sa mga tagnapulo. Ug sila naghukom sa katawhan sa tanang panahon. Ang mga lisod nga butang gidala nila ngadto kang Moises apan sa bisan unsang gamay nga butang, sila ang naghukom. Unya gipagikan ni Moises ang iyang ugangan ug mipauli siya paingon sa iyang kaugalingong yuta. Sa ikatulong bag-ong subang sa bulan human ang katawhan sa Israel makagula gikan sa yuta sa Ehipto, niadtong adlawa miabot sila sa kamingawan sa Sinai. Ug sa pagbiya nila sa Refidim ug sa pag-abot nila sa kamingawan sa Sinai, nagkampo sila sa kamingawan ug didto ang Israel magkampo sa atubangan sa bukid. Unya si Moises mitungas ngadto sa Dios ug ang Ginoo mitawag kaniya gikan sa bukid nga nag-ingon, “Mao kini ang isulti sa panimalay ni Jacob ug sultihi ang katawhan sa Israel: Kamo nakakita sa akong gibuhat sa mga Ehiptohanon ug kon giunsa kamo nako pagdala diha sa mga pako sa mga agila ug gidala nganhi kanako. Busa karon, kon magtuman kamo sa akong tingog ug magsubay sa akong kasabotan kaninyo, kamo mahimo nga akong kaugalingong bahandi taliwala sa tanang katawhan kay ang tibuok kalibotan akoa man. Ug alang kanako kamo mahimo nga usa ka gingharian sa mga pari, ug usa ka balaan nga nasod. Kini mao ang mga pulong nga imong isulti sa mga anak sa Israel.” Busa si Moises miadto ug gipatawag niya ang mga kadagkoan sa katawhan ug gipahayag niya sa atubangan nila kining tanang pulong nga gisugo kaniya sa Ginoo. Ug ang tanang katawhan nagdungan sa pagtubag ug miingon, “Ang tanan nga gisulti sa Ginoo among buhaton.” Ug gisugilon ni Moises ang mga pulong sa katawhan ngadto sa Ginoo. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Moanha ako kanimo pinaagi sa usa ka baga nga panganod aron ang katawhan makadungog sa diha nga makigsulti ako kanimo ug motuo usab sila kanimo hangtod sa kahangtoran.” Unya gisugilon ni Moises ang mga pulong sa katawhan ngadto sa Ginoo. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Adtoa ang katawhan ug balaana sila karon ug ugma ug palabhi kanila ang ilang mga bisti. Ug paandama sila sa ikatulong adlaw kay sa ikatulong adlaw mokunsad ang Ginoo sa Bukid sa Sinai, sa atubangan sa tanang katawhan. Pagbutang ug utlanan alang sa katawhan libot sa bukid ug ingna sila, ‘Pagmatngon kamo nga dili kamo motungas sa bukid o mohikap sa utlanan niini. Si bisan kinsa nga mohikap sa bukid, patyon gayod. Walay kamot nga mohikap kaniya, kay batoon siya o panaon, mananap man o tawo, dili siya mabuhi.’ Sa diha nga ang trumpeta motingog ug kusog kinahanglan manungas sila sa bukid.” Busa milugsong si Moises sa bukid padulong sa katawhan ug gibalaan niya ang katawhan ug gilabhan nila ang ilang mga bisti. Ug miingon si Moises sa katawhan, “Pangandam kamo sa ikatulong adlaw, ayaw kamo pagduol ug babaye.” Sa pagkabuntag sa ikatulong adlaw, may mga dalugdog ug mga kilat ug baga nga panganod didto sa ibabaw sa bukid ug hilabihan ka kusog nga tingog sa trumpeta, nga tungod niana ang tanang katawhan didto sa kampo nangurog. Unya gidala ni Moises ang katawhan gikan sa kampo aron sa pagsugat sa Dios ug nanindog sila sa tiilan sa bukid. Ug ang tibuok Bukid sa Sinai nalukop sa aso kay ang Ginoo mikunsad sa ibabaw niini pinaagi sa kalayo ug ang aso niini miutbo sama sa aso sa usa ka hudno ug ang tibuok nga bukid nauyog sa hilabihan gayod. Sa nag-anam na ka kusog ang tingog sa trumpeta, si Moises misulti ug ang Dios mitubag kaniya pinaagi sa dalugdog. Unya ang Ginoo mikunsad sa Bukid sa Sinai, sa kinatumyan sa bukid, ug gitawag niya si Moises ngadto sa kinatumyan sa bukid ug mitungas si Moises. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Lugsong ug pasidan-i ang katawhan kay tingali unya ug molabang sila sa utlanan aron sa pagsud-ong sa Ginoo, ug daghan unya ang mangamatay kanila. Ang mga pari usab nga moduol sa Ginoo kinahanglang magbalaan sa ilang kaugalingon kay tingali unya hinuon ug masuko ang Ginoo kanila.” Si Moises miingon sa Ginoo, “Ang katawhan dili makahimo pagtungas sa Bukid sa Sinai kay ikaw gayod ang nagsugo kanamo nga nag-ingon, ‘Pagbutang ug mga utlanan libot sa bukid ug balaana kini.’ ” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Lugsong ug tungas nga dala si Aaron uban kanimo, apan ayaw tugoti ang mga pari ug ang katawhan sa paglapas sa utlanan aron sa pagtungas ngadto sa Ginoo, kay tingali unya ug masuko siya kanila.” Busa si Moises milugsong ngadto sa katawhan ug misulti kanila. Unya ang Dios misulti niining tanang mga pulong, nga nag-ingon, “Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa dapit sa kaulipnan. “Ayaw pagbaton ug lain nga mga dios sa akong atubangan. “Ayaw pagbuhat alang kanimo ug usa ka larawan nga kinulit sama sa dagway sa bisan unsang butang nga atua sa langit sa itaas, o nga ania sa yuta sa ilalom, o nga anaa sa tubig sa ilalom sa yuta. Ayaw kamo pagyukbo kanila o pag-alagad kanila, kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, abubhoan nga Dios, nga nagsilot sa mga sala sa mga ginikanan diha sa mga anak ngadto sa ikatulo ug sa ikaupat nga kaliwatan niadtong mga nagdumot kanako. Apan nagpakita ako sa gugmang walay paglubad ngadto sa linibo nga mga nahigugma kanako ug nagtuman sa akong kasugoan. “Ayaw gamita sa walay kapuslanan ang ngalan sa Ginoo nga imong Dios kay ang Ginoo dili mag-isip nga walay sala niadtong naggamit sa walay kapuslanan sa iyang ngalan. “Hinumdomi ang adlaw nga igpapahulay aron sa pagbalaan niini. Sa unom ka adlaw maghago ka ug buhata ang tanan nimong buluhaton, apan ang ikapitong adlaw maoy adlaw nga igpapahulay alang sa Ginoo nga imong Dios. Niining adlawa ayaw pagbuhat ug bisan unsang buhat, ikaw o ang imong anak nga lalaki o ang imong anak nga babaye, ang imong sulugoon nga lalaki o ang imong sulugoon nga babaye o ang imong kahayopan o ang langyaw nga anaa sulod sa imong mga ganghaan. Kay sa unom ka adlaw gibuhat sa Ginoo ang langit ug ang yuta, ang dagat ug ang tanan nga anaa niini ug mipahulay siya sa ikapitong adlaw. Busa gipanalanginan sa Ginoo ang adlaw nga igpapahulay ug gibalaan kini. “Tahora ang imong amahan ug ang imong inahan aron mataas ang imong mga adlaw sa yuta nga gihatag kanimo sa Ginoo nga imong Dios. “Ayaw pagpatay. “Ayaw panapaw. “Ayaw pangawat. “Ayaw pagsaksi ug bakak batok sa imong isigkatawo. “Ayaw kaibog sa balay sa imong isigkatawo. Ayaw kaibog sa asawa sa imong isigkatawo o sa iyang sulugoon nga lalaki o sa iyang sulugoon nga babaye o sa iyang baka o sa iyang asno o sa bisan unsang butang nga iya sa imong isigkatawo.” Unya sa namatikdan sa mga tawo ang mga dalugdog ug mga kilat ug ang tingog sa trumpeta ug nakita ang bukid nga nag-aso, ang mga tawo nangahadlok ug nangurog ug nagtindog sa layo. Ug sila miingon kang Moises, “Sulti kanamo ug mamati kami apan ayaw pasultiha ang Dios kanamo kay basin unya ug mangamatay kami.” Si Moises miingon sa katawhan, “Ayaw kamo kahadlok, kay ang Dios mianhi aron sa pagsulay kaninyo ug aron nga ang pagkahadlok kaniya maanaa sa inyong atubangan aron dili kamo magpakasala.” Ang katawhan nagtindog sa layo samtang si Moises mipaduol sa hilabihan nga kangitngit diin didto ang Dios. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Mao kini ang isulti sa katawhan sa Israel: ‘Kamo gayod nakakita nga ako nakigsulti kaninyo gikan sa langit. Ayaw kamo pagbuhat ug mga diosdios nga hinimo ug plata uban kanako o magbuhat alang kaninyo ug mga diosdios nga hinimo ug bulawan. Paghimo kamo ug usa ka halaran nga yuta alang kanako, ug ihalad sa ibabaw niini ang inyong mga halad nga sunogon ug ang inyong mga halad sa pakigdait, ang inyong mga karnero, ug ang inyong mga baka. Sa bisan diing dapit diin himoon nako nga mahinumdoman ang akong ngalan, moanha ako kaninyo, ug panalanginan ko kamo. Ug kon maghimo kamo alang kanako ug usa ka halaran nga bato, ayaw kini himoa gikan sa mga bato nga sinapsapan kay kon magbakyaw kamo sa inyong galamiton ibabaw niini, gihugawan ninyo kini. Ug ayaw pagsaka ngadto sa halaran agi sa mga ang-ang aron dili madayag ang inyong pagkahubo.’ “Karon mao kini ang mga lagda nga imong ipadayag sa ilang atubangan. Sa dihang mopalit kamo ug ulipon nga Hebreo, kinahanglan nga mag-alagad siya ug unom ka tuig, ug sa ikapito nga tuig mogawas siya nga walay bayad. Kon mosulod siya nga dili minyo, kinahanglang mogawas siya nga dili minyo. Kon mosulod siya nga minyo, ang iyang asawa mogawas usab uban kaniya. Kon ang iyang agalon maghatag kaniya ug asawa ug kini manganak kaniya ug mga anak nga lalaki o mga anak nga babaye, ang iyang asawa ug ang iyang mga anak mapanag-iya sa iyang agalon, ug siya mogawas nga siya ra. Apan kon ang ulipon moingon, ‘Ako nahigugma sa akong agalon, sa akong asawa ug sa akong mga anak, dili ako mobiya aron mahimong gawasnon,’ dad-on siya sa iyang agalon ngadto sa Dios, ug dad-on siya sa agalon ngadto sa pultahan o sa haligi sa pultahan ug lungagan sa iyang agalon ang iyang dalunggan pinaagi sa usa ka tusok, ug siya mag-alagad sa iyang agalon sa tibuok niyang kinabuhi. “Sa diha nga ang usa ka tawo magbaligya sa iyang anak nga babaye ingon nga ulipon, dili siya makagawas sama sa mga ulipon nga lalaki. Kon siya dili makapahimuot sa iyang agalon nga naggahin kaniya alang sa iyang kaugalingon, ang iyang agalon magpalukat kaniya. Walay katungod ang agalon sa pagbaligya kaniya ngadto sa mga langyaw kay wala man siya magmatinud-anon kaniya. Kon iya kining igahin alang sa iyang anak nga lalaki, kinahanglan nga isipon niya kini sama sa iyang anak nga babaye. Kon siya mangasawa ug lain, kinahanglan nga dili niya kunhoran ang iyang pagkaon, ang iyang bisti o ang iyang mga katungod sa pagkaminyo. Kon dili siya mobuhat niining tulo ka butang ngadto kaniya, mogawas siya nga walay bayad. “Si bisan kinsa nga modagmal sa usa ka tawo nga tungod niana mamatay kini, kinahanglan nga patyon. Apan kon wala niya kini atangi ug ang Dios mao ang nagtugyan sa tawo ngadto sa iyang kamot, magtudlo ako kanimo ug dapit nga iyang kadangpan. Apan kon tuyoon niya pagpatay ang usa ka tawo pinaagi sa lipot, kuhaa siya gikan sa akong halaran aron mamatay siya. “Si bisan kinsa nga modagmal sa iyang amahan o sa iyang inahan kinahanglan nga patyon. “Si bisan kinsa nga mangdagit ug tawo, ibaligya man kini niya o nakaplagan nga diha sa iyang mga kamot, kinahanglan nga patyon. “Si bisan kinsa nga magtunglo sa iyang amahan o sa iyang inahan, kinahanglan nga patyon. “Kon ang mga lalaki mag-away ug samaran sa usa ang usa pinaagi ug bato o pinaagi sa iyang kumo ug dili kini mamatay apan maglubog sa higdaanan, unya kon makatindog na siya ug makalakaw sa gawas nga magsungkod, ang nakasamad kaniya makalingkawas, apan magbayad siya sa panahon nga nausik ug patambalan niya hangtod nga maayo kini. “Kon ang usa ka tawo magdagmal sa iyang ulipon nga lalaki o sa iyang ulipon nga babaye pinaagi sa bunal ug ang ulipon mamatay diha sa iyang mga kamot, kinahanglan nga silotan siya. Apan kon ang ulipon mabuhi sa usa o duha ka adlaw, dili siya silotan kay ang ulipon iyang katigayonan. “Kon may mga lalaki nga mag-away ug makaangol ug usa ka babaye nga nagsabak ug makuhaan siya apan walay kadaot nga nahitabo, ang nakasamad kaniya multahan sumala sa ipahamtang kaniya sa bana sa babaye, ug mobayad siya sumala sa gihukom sa mga maghuhukom. Apan kon adunay kadaot nga mahitabo, kinahanglan nga magbayad ikaw ug kinabuhi sa kinabuhi, mata sa mata, ngipon sa ngipon, kamot sa kamot, tiil sa tiil, paso sa paso, samad sa samad, labod sa labod. “Kon ang usa ka tawo makaigo sa mata sa iyang ulipon nga lalaki o babaye, ug mabuta kini, kinahanglan nga pagawason niya kini tungod sa iyang mata. Kon makapangag siya ug ngipon sa iyang ulipon nga lalaki o babaye, kinahanglan nga pagawason niya kini tungod sa iyang ngipon. “Kon ang usa ka lalaki o usa ka babaye sungayon sa usa ka baka hangtod nga mamatay, kinahanglan nga ang baka batoon ug dili kaonon ang unod niini, apan makalingkawas ang tag-iya sa baka. Apan kon ang baka naanad sa pagpanungay sa nangaging panahon ug napasidan-an na ang tag-iya apan wala kini isulod sa toril ug kini nakapatay ug lalaki o babaye, ang baka kinahanglan nga batoon, ug ang tag-iya niini patyon usab. Kon pahamtangan siya ug lukat, kinahanglan nga magbayad siya sa lukat sa iyang kinabuhi sumala sa gipahamtang kaniya. Kon kini makapanungay sa anak nga lalaki o anak nga babaye sa usa ka tawo pahamtangan siya sumala sa mao rang balaod. Kon ang baka makasungay ug ulipon nga lalaki o babaye, ang tag-iya mohatag sa agalon niini ug 30 ka siklo nga plata ug batoon ang baka. “Kon ang usa ka tawo magbiya ug gahong nga abli o magkalot ug gahong ug dili niya kini tabonan ug mahulog didto ang baka o asno, ang tag-iya sa gahong kinahanglan nga mobayad sa kadaot. Kinahanglang maghatag siya ug salapi sa tag-iya niini ug ang namatay nga mananap maiya. “Kon ang baka sa usa ka tawo makasamad sa baka sa iyang isigkatawo ug nga kini mamatay, kinahanglan nga ibaligya nila ang baka nga buhi ug bahinon nila ang halin niini ug bahinon usab nila ang patay. Apan kon nahibaloan nga ang baka nga nakasungay naanad sa pagpanungay sukad pa sa unang panahon ug wala kini isulod sa toril sa tag-iya niini, kinahanglan nga magbayad siya ug baka sa baka, ug ang patay maiya. “Kon ang usa ka tawo mangawat ug baka o karnero ug ihawon niya kini o ibaligya, kinahanglan nga mobayad siya ug lima ka baka alang sa usa ka baka, ug upat ka karnero alang sa usa ka karnero. Ang kawatan mag-uli sa hingpit gayod, kon wala gayod siyay mahimo, ibaligya siya alang sa iyang nakawat. Kon ang kawatan maabtan nga nanglungkab ug gikulata unya mamatay, walay pakasad-on sa iyang dugo. Apan kon naabtan siya sa pagsilang sa adlaw, adunay pakasad-on sa iyang dugo. Kon ang kinawat nga mananap makaplagan nga buhi diha sa iyang kamot, baka man o asno o karnero, kinahanglang magbayad siya ug duha ka pilo. “Kon ang usa ka tawo maoy makaingon sa uma o parasan nga masibsiban o magbuhi sa iyang hayop ug kini makasibsib sa uma sa uban, kinahanglan nga bayran niya kini gikan sa labing maayo sa iyang uma ug sa labing maayo sa iyang parasan. “Kon may sunog ug kini mokatay ngadto sa kasampinitan nga tungod niini ang pinundok nga uhay o ang uhay nga nagtindog o ang tibuok nga uma masunog, ang nagduslit sa kalayo kinahanglang mobayad gayod. “Kon ang usa ka tawo magtugyan ug salapi o katigayonan ngadto sa iyang isigkatawo aron patipigan, unya kawaton kini diha sa balay niadtong tawhana, kon ang kawatan masakpan, kinahanglang mobayad siya ug duha ka pilo. Kon ang kawatan dili masakpan, ang tag-iya sa balay kinahanglang moduol ngadto sa Dios aron sa pagpakita kon nanghilabot ba siya o wala sa bahandi sa iyang isigkatawo. “Kay ang tanang matang sa paglapas sa pagsalig mahitungod sa baka, sa asno, sa karnero, sa bisti o mahitungod sa bisan unsang butang nga nawala, nga adunay moingon, “Mao kini,” ang kaso sa duha ka tawo kinahanglang dad-on sa atubangan sa Dios ug siya nga hukman sa Dios kinahanglang mobayad ug duha ka pilo ngadto sa iyang isigkatawo. “Kon ang usa ka tawo magtugyan ngadto sa iyang isigkatawo ug asno o baka o karnero o bisan unsang mananap aron pabatonan unya mamatay kini o maangol o gikuha nga walay nakakita niini, ang panumpa sa Ginoo magpataliwala kanilang duha aron sa pagsuta kon wala ba gayod siya manghilabot sa bahandi sa iyang isigkatawo, ug ang tag-iya modawat sa panumpa, ug ang nagbantay dili kinahanglang mobayad. Apan kon kini gikawat gikan kaniya, kinahanglang mobayad siya sa tag-iya niini. Kon nakuniskunis kini sa mga mananap, kinahanglang dad-on kini niya ingon nga kamatuoran ug dili siya pabayaron sa unsay nakuniskunis. “Kon ang usa ka tawo manghulam ug hayop sa iyang isigkatawo, unya naangol kini o mamatay, ug ang tag-iya niini wala diha, kinahanglan nga siya mobayad gayod. Kon ang tag-iya niini diha, ang nanghulam dili pabayaron. Kon kini inabangan, ang kadaot mataplan sa abang. “Kon tintalon sa usa ka lalaki ang usa ka ulay nga dili sinayoran ug makigdulog kaniya, kinahanglan nga mohatag siya sa bugay alang kaniya ug kini iyang pangasaw-on. Kon ang amahan sa babaye magdumili gayod sa paghatag kaniya ngadto sa lalaki, kinahanglan nga mobayad ang lalaki sa bili nga tukma sa bugay alang sa mga ulay. “Ayaw gayod tugoti nga mabuhi ang babayeng tigsalamangka. “Si bisan kinsa nga makighilawas sa mananap, kinahanglan nga patyon. “Si bisan kinsa nga maghalad ngadto sa bisan unsang dios gawas sa Ginoo lamang kinahanglang laglagon. “Ayaw buhati ug daotan ang usa ka langyaw o magdaogdaog kaniya, kay kamo mga langyaw kaniadto sa yuta sa Ehipto. Ayaw ninyo pasipad-i si bisan kinsa nga biyuda o ilo. Kon pasipad-an ninyo sila unya magpakitabang sila kanako, pamation gayod nako ang ilang mga pagpakitabang. Ug ang akong kapungot mosilaob ug patyon ko kamo pinaagi sa espada, ug ang inyong mga asawa mangahimong biyuda ug ang inyong mga anak mahimong walay mga amahan. “Kon magpahulam kamo ug salapi ngadto kang bisan kinsa sa akong katawhan nga kabos nga anaa uban kanimo, ayaw kamo pagpakasama sa mga tigpahulam ngadto kaniya ug ayaw gayod pangayo ug tubo gikan kaniya. Kon magdawat ikaw ug bisti ingon nga garantiya sa imong isigkatawo, kinahanglan nga iuli nimo kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw, kay mao lamang kini ang iyang igtatabon, mao kini ang iyang kupo alang sa iyang lawas. Unsa may lain nga iyang katulgan? Ug kon magpakitabang siya kanako, pamation nako siya kay maluluy-on man ako. “Ayaw kamo pagsulti ug daotan batok sa Dios o magtunglo sa tigdumala sa inyong katawhan. “Ayaw langana sa paghatag ang inyong mga halad gikan sa kadagaya sa inyong mga abot ug gikan sa mga inawas sa inyong mga pug-anan. “Ihatag ninyo kanako ang kamagulangan sa inyong mga anak. Buhata usab ninyo kini sa inyong mga baka ug sa inyong mga karnero. Pito ka adlaw nga magpabilin ang kamagulangan diha sa iyang inahan ug sa ikawalo nga adlaw, ihatag kini kanako. “Kamo mahimong mga tawo nga balaan alang kanako busa ayaw kamo pangaon ug unod nga gikuniskunis sa mga mananap nga ihalas sa kapatagan, ilabay ninyo kini ngadto sa mga iro. “Ayaw pagsulti ug tinumotumo nga taho. Ayaw pagpakig-abin sa tawong daotan aron mahimong saksi nga bakakon. Ayaw pagsunod sa daghan aron sa pagbuhat ug daotan, o sa pagsaksi ug bakak diha sa usa ka kaso pinaagi sa pagdapig sa daghan aron sa pagtuis sa katarongan, o sa pagpakita ug pagdapig ngadto sa usa ka tawong kabos diha sa iyang kaso. “Kon nakita nimo ang baka sa imong kaaway o ang iyang asno nga nakabuhi, dad-a gayod kini ngadto balik kaniya. Kon ang asno sa nagdumot kanimo imong makita nga nalup-og ilalom sa iyang karga, ayaw gayod siya pasagdi uban niini, kinahanglang imo siyang tabangan sa pagpatindog niini. “Ayaw tuisa ang katarongan nga iya sa inyong kabos diha sa iyang kaso. Palayo gikan sa usa ka bakak nga sumbong ug ayaw patya ang walay sala ug ang matarong kay dili ko gayod palingkawason ang daotan. Ayaw gayod kamo pagdawat ug suborno, kay ang suborno magbuta sa mga tawo nga anaa sa katungdanan ug magtuis sa mga pulong sa matarong. “Ayaw gayod ninyo daogdaoga ang usa ka dumuduong. Nahibalo kamo kon unsay bation sa usa ka dumuduong kay mga dumuduong man kamo kaniadto sa yuta sa Ehipto. “Sa unom ka tuig magpugas kamo sa inyong yuta ug magtigom sa mga abot niini, apan sa ikapitong tuig papahulayon ninyo kini ug pasagdan nga walay pugas, aron ang mga kabos sa inyong katawhan makakaon, ug unsay mahibilin nila maoy kaonon sa mga ihalas nga mananap. Buhata usab ninyo kini sa inyong parasan ug sa inyong olibo. “Sulod sa unom ka adlaw buhata ninyo ang inyong mga buluhaton ug sa ikapitong adlaw kinahanglan nga mopahulay kamo aron makapahulay ang inyong baka ug ang inyong asno ug ang anak sa inyong ulipon nga babaye ug ang langyaw maulian sa kabaskog. Tagda ang tanan nakong gisulti kaninyo. Ug ayaw hisgoti ang ngalan sa ubang mga dios o ipadungog kini gikan sa inyong baba. “Makatulo sa usa ka tuig maghimo kamo ug kasaulogan alang kanako. Himoa ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo sumala sa akong gisugo kaninyo. Magkaon kamo ug pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw sulod sa gitakda nga panahon sa bulan sa Abib, kay niini migula kamo gikan sa Ehipto ug walay si bisan kinsa nga magpakita sa akong atubangan nga walay dala. Kinahanglan nga himoon ninyo ang Kasaulogan sa Pag-ani sa mga unang bunga sa inyong mga paghago, sa inyong gipugas sa uma. Ug himoa ninyo ang Kasaulogan sa Paghipos sa Abot sa kataposan sa tuig, sa dihang hiposon ninyo gikan sa uma ang bunga sa inyong mga paghago. Makatulo sa usa ka tuig nga ang tanan ninyong lalaki kinahanglang mopakita sa atubangan sa Ginoong Dios. “Ayaw ninyo ihalad ang dugo sa inyong halad kanako uban sa pan nga may patubo o isalin hangtod sa pagkabuntag ang tambok sa giihaw sa kasaulogan alang kanako. “Ang una sa mga unang abot sa inyong yuta kinahanglang dad-on ngadto sa balay sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw pabukali ang nating kanding diha sa gatas sa inahan niini. “Gipaanha nako ang usa ka anghel nganha kaninyo aron sa pagbantay kaninyo sa dalan ug sa pagdala kaninyo ngadto sa dapit nga akong giandam. Pamati kamo kaniya ug tumana ang iyang tingog. Ayaw kamo pagsupak kaniya kay siya dili mopasaylo sa inyong mga kalapasan, kay ang akong ngalan anaa kaniya. “Apan kon mamati kamo pag-ayo sa iyang tingog ug buhaton ninyo ang tanan nga akong gisulti, ako mahimong kaaway sa inyong mga kaaway ug kabatok sa inyong mga kabatok. “Kon ang akong anghel mag-una kaninyo ug magdala kaninyo ngadto sa mga Amorihanon, sa mga Hitihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Canaanhon, sa mga Hibihanon, sa mga Jebusihanon, ug wagtangon nako sila, ayaw gayod pagyukbo sa ilang mga diosdios o mag-alagad kanila o magbuhat sumala sa ilang mga buhat, hinuon gub-a kini ug dugmoka ninyo ang ilang mga batong haligi. Kinahanglan nga mag-alagad kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug ako magpanalangin sa inyong pan ug sa inyong tubig ug kuhaon nako ang sakit gikan kaninyo. Walay babaye nga makuhaan sa iyang gisabak o dili makaanak diha sa inyong yuta ug tumanon nako ang gidaghanon sa inyong mga adlaw. Magpadala ako ug kahadlok una kaninyo ug libogon nako ang tanang katawhan nga inyong adtoan ug pakig-awayan, ug himoon nako nga ang tanan ninyong mga kaaway motalikod kaninyo. Ug magpadala ako ug mga putyokan nganha kaninyo nga moabog sa mga Hibihanon, sa mga Canaanhon ug sa mga Hitihanon gikan sa inyong atubangan. Dili nako sila papahawaon gikan sa inyong atubangan sulod sa usa ka tuig kay tingali unya ug ang yuta mahimo nga kamingawan ug modaghan ang mga ihalas nga mananap batok kaninyo. Sa hinayhinay abugon nako sila gikan sa inyong atubangan hangtod nga modaghan kamo ug maangkon ang yuta. Ug ipahimutang nako ang inyong utlanan gikan sa Dagat nga Pula hangtod sa dagat sa mga Filistihanon, ug gikan sa kamingawan hangtod sa Eufrates, kay itugyan nako sa inyong mga kamot ang mga nagpuyo sa yuta ug papahawaon ninyo sila gikan sa inyong atubangan. Kinahanglan nga dili kamo magbuhat ug kasabotan uban kanila o uban sa ilang mga diosdios. Kinahanglan nga dili sila mopuyo sa inyong yuta kay tingali unya ug sila mag-angin kaninyo sa pagpakasala batok kanako kay kon mag-alagad kamo sa ilang mga diosdios, kini gayod mahimong usa ka lit-ag alang kaninyo.” Unya siya miingon kang Moises, “Tungas kamo ngari sa Ginoo, ikaw ug si Aaron, si Nadab ug si Abihu ug ang 70 ka kadagkoan sa Israel ug pagsimba kamo diha sa layo. Si Moises lamang ang makaduol sa Ginoo, apan sila dili makaduol ug kinahanglan nga ang katawhan dili motungas uban kaniya.” Ug si Moises miadto ug gisugilon niya sa katawhan ang tanang mga pulong sa Ginoo, ug ang tanang tulumanon. Ug ang tanang katawhan mitubag sa usa ka tingog ug miingon, “Ang tanang pulong nga gisulti sa Ginoo among buhaton.” Ug gisulat ni Moises ang tanang pulong sa Ginoo. Misayo siya pagbangon sa pagkabuntag ug nagtukod ug usa ka halaran didto sa tiilan sa bukid, ug nagpabarog ug napulo ug duha ka haliging bato, sumala sa napulo ug duha ka banay sa Israel. Ug nagpadala siya ug mga batan-ong lalaki sa katawhan sa Israel nga naghalad ug mga halad nga sunogon ug naghalad sila ug mga halad sa pakigdait nga mga baka ngadto sa Ginoo. Gikuha ni Moises ang katunga sa dugo ug gibutang niya kini sa mga planggana ug gisablig niya ang katunga sa dugo ngadto sa halaran. Ug gikuha niya ang basahon sa kasabotan, ug gibasa niya diha sa pangdungog sa katawhan ug sila miingon, “Ang tanang gisulti sa Ginoo among buhaton ug magmatinumanon kami.” Gikuha ni Moises ang dugo ug gisablig niya kini ngadto sa katawhan ug miingon, “Tan-awa ang dugo sa kasabotan nga gibuhat sa Ginoo uban kaninyo sumala niining tanang mga pulong.” Unya mitungas si Moises ug si Aaron, si Nadab ug si Abihu ug ang 70 ka kadagkoan sa Israel. Ug ilang nakita ang Dios sa Israel ug diha sa ubos sa iyang mga tiil ang daw usa ka agianan nga safiro ug sama sa langit gayod ang iyang katin-aw. Ug wala niya bakyawa ang iyang mga kamot ngadto sa mga kadagkoan sa katawhan sa Israel, ug nakakita sila sa Dios ug nangaon sila ug nanginom. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Tungas ngari kanako sa bukid ug pabilin diri ug ihatag nako kanimo ang mga papan nga bato uban sa balaod ug sa kasugoan nga gisulat nako aron itudlo kanila.” Unya mitindog si Moises, uban kang Josue nga iyang kaabag ug mitungas siya ngadto sa bukid sa Dios. Ug siya miingon ngadto sa mga kadagkoan, “Hulata ninyo kami dinhi hangtod nga mobalik kami nganhi kaninyo, si Aaron ug si Hur ania uban kaninyo. Si bisan kinsa nga adunay husayonon, paadtoa kanila.” Unya si Moises mitungas ngadto sa bukid ug ang panganod mitabon sa bukid. Ang himaya sa Ginoo mipahiluna diha sa Bukid sa Sinai ug ang panganod mitabon niini sulod sa unom ka adlaw, ug sa ikapitong adlaw gitawag niya si Moises gikan sa taliwala sa panganod. Ug ang panagway sa himaya sa Ginoo sama sa usa ka nag-ut-ot nga kalayo sa kinatumyan sa bukid diha sa panan-aw sa katawhan sa Israel. Ug misulod si Moises sa panganod ug mitungas siya ngadto sa bukid. Ug didto si Moises sa bukid sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel nga magdala sila ug halad alang kanako. Gikan sa tanang tawo nga naghatag sa kinabubut-on, dawata ang halad alang kanako. Ug mao kini ang halad nga dawaton nimo gikan kanila: bulawan, plata ug bronsi, asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug pino nga lino ug balhibo sa mga kanding, mga panit sa mga laking karnero nga gitina, panit sa kanding, kahoy nga akasya, lana alang sa mga lampara, mga pahumot alang sa lana nga igdidihog ug alang sa insenso nga humot, mga bato nga onyx ug mga bato nga ibutang alang sa ephod ug alang sa tabon sa dughan. Pabuhata sila ug usa ka balaang puluy-anan alang kanako aron makapuyo ako sa ilang taliwala. Sumala sa tanan nga gipakita nako kanimo mahitungod sa sumbanan sa Tolda ug sa tanan nga mga galamiton niini, buhata gayod kini. “Kinahanglan nga magbuhat sila ug usa ka sudlanan gikan sa kahoy nga akasya, ang gitas-on niini duha ka maniko ug tunga, ang gilapdon niini usa ka maniko ug tunga, ang gihabugon niini usa ka maniko ug tunga. Sapawi ninyo kini ug lunsay nga bulawan, sa sulod ug sa gawas ug ribitihi ug bulawan ang palibot niini. Maghimo ka ug upat ka argulya nga bulawan nga maoy gunitanan alang niini ug ibutang sa upat ka tiiltiil niini, duha ka argulya sa usa ka kilid niini, ug duha ka argulya sa pikas kilid niini. Pagbuhat ug mga yayongan gikan sa kahoy nga akasya, ug sapawi kini ug bulawan. Ug ibalhog ang mga yayongan ngadto sa mga argulya nga maoy gunitanan sa mga kilid sa sudlanan, aron yayongan ang sudlanan pinaagi niini. Ang mga yayongan kinahanglan nga magpabilin diha sa mga argulya sa sudlanan, ayaw kini ug kuhaa gikan niini. Ug ibutang diha sa sudlanan ang pagpamatuod nga ihatag nako kaninyo. Pagbuhat ug usa ka tabon gikan sa lunsay nga bulawan, ang gitas-on niini duha ka maniko ug tunga, ug ang gilapdon niini usa ka maniko ug tunga. Pagbuhat ug duha ka kerubin nga bulawan nga sinalsal diha sa duha ka tumoy sa tabon. Pagbuhat ug usa ka kerubin sa usa ka tumoy ug usa ka kerubin sa lain nga tumoy. Unay gayod sa tabon ang pagbuhat ug mga kerubin diha sa duha ka tumoy niini. Ang mga kerubin kinahanglan nga magbukhad sa ilang mga pako sa ibabaw, nga magpandong sa tabon pinaagi sa ilang mga pako. Ang ilang mga nawong mag-atubangay, mag-atubang sa tabon ang mga nawong sa mga kerubin. Ug ibutang ang tabon sa ibabaw sa sudlanan; ug sa sulod sa sudlanan ibutang ang pagpamatuod nga ihatag nako kanimo. Diha niini ako makigtagbo kanimo, ug makigsulti ako kanimo gikan sa ibabaw sa tabon, gikan sa duha ka kerubin nga anaa sa ibabaw sa sudlanan sa pagpamatuod mahitungod sa tanan nga akong ihatag kanimo nga mao ang kasugoan alang sa katawhan sa Israel. “Unya magbuhat ikaw ug usa ka lamisa gikan sa kahoy nga akasya, ang gitas-on niini duha ka maniko, ang gilapdon niini usa ka maniko ug ang gihabogon niini usa ka maniko ug tunga. Ug sapawan nimo kini ug lunsay nga bulawan ug ribitihi ug bulawan ang mga kilid libot niini. Buhati usab kini ug sanipa nga may gilapdon nga usa ka palad ug ribitihi kini ug bulawan. Ug pagbuhat alang niini ug upat ka argulya nga bulawan ug ibutang nimo ang mga argulya sa upat ka eskina diha sa upat ka tiil niini. Duol sa sanipa ibutang ang mga argulya ingon nga balhoganan sa mga yayongan inigdala sa lamisa. Himoa ang mga yayongan gikan sa kahoy nga akasya, ug sapawi kini ug bulawan aron ang lamisa yayongan pinaagi niini. Ug himoa gikan sa lunsayng bulawan ang mga pinggan niini ug ang mga sudlanan sa insenso, ug ang mga tibod niini ug mga panaksan nga maoy huwaran sa mga halad nga ilimnon. Ug ang pan nga ihalad sa akong atubangan ibutang ibabaw sa lamisa sa akong atubangan sa kanunay. “Magbuhat ikaw ug usa ka lamparahan gikan sa lunsay nga bulawan. Ang patindoganan ug ang lawas niini kinahanglan nga sinalsal. Ang mga kupa nga daw bulak, ang mga biyoos ug mga gihay kinahanglan nga unay niini. Ug kinahanglan nga may unom ka sanga gikan sa mga kilid niini, tulo ka sanga sa usa ka kilid niini ug tulo ka sanga sa usa usab ka kilid. Tulo ka kupa nga daw bulak sa almendras uban sa mga biyoos ug mga gihay sa matag kupa diha sa usa ka sanga ug tulo ka kupa nga daw bulak sa almendras sa lain nga sanga, ang matag kupa may mga biyoos ug mga gihay, busa ingon niini ang unom ka sanga sa lamparahan. Ang lamparahan kinahanglan nga may upat ka kupa nga daw bulak sa almendras, uban sa ilang mga biyoos ug mga gihay niini, ug usa ka biyoos diha sa ilalom sa matag parisan sa unom ka sanga nga migula gikan sa lamparahan. Ang ilang mga biyoos ug ang ilang mga sanga kinahanglang unay niini, ang kinatibuk-an niini kinahanglang sinalsal nga lunsayng bulawan. Ug himoa ang pito ka lampara alang niini, ang mga lampara dagkotan aron maghatag ug kahayag sa dapit diha sa atubangan niini. Ang mga kumpit niini ug ang mga sangga kinahanglan nga lunsayng bulawan. Gikan sa usa ka talanton sa lunsayng bulawan himoa kini, uban niining tanan nga mga kahimanan. Ug tan-awa nga buhaton nimo kini sumala sa sumbanan nga gipakita kanimo didto sa bukid. “Dugang pa niini, himoa ang Tolda gikan sa napulo ka tabil nga lino nga pinong pagkalubid, ug sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana. Uban sa mga kerubin nga maayong pagkabuhat, buhata kini. Ang gitas-on sa usa ka tabil kinahanglan nga 28 ka maniko ug ang gilapdon sa matag tabil upat ka maniko. Ang tanang tabil kinahanglan nga usa lamang ang sukod. Ang lima ka tabil kinahanglang taputon ang usa sa usa, ug ang lain nga lima ka tabil taputon usab ang usa sa usa. Ug pagbuhat ug mga galong nga asul sa sidsid sa kataposang tabil sa unang hut-ong ug pagbuhat usab ug mga galong sa sidsid sa kataposan nga tabil sa ikaduha nga hut-ong. Paghimo ug 50 ka galong alang sa usa ka tabil, ug 50 ka galong alang sa sidsid sa tabil nga anaa sa ikaduha nga hut-ong. Ang mga galong kinahanglan nga mag-atbang. Pagbuhat usab ug 50 ka kaw-itanan nga bulawan, ug idugtong ang mga tabil sa usa ug usa pinaagi sa kaw-itanan ug mahimo ang usa ka tolda. “Pagbuhat usab ug mga tabil nga balhibo sa mga kanding ingon nga tabon sa Tolda, napulo ug usa ka tabil ang imong buhaton. Ang gitas-on sa usa ka tabil kinahanglan nga 30 ka maniko ug ang gilapdon sa usa ka tabil kinahanglang upat ka maniko. Ang napulo ug usa ka tabil kinahanglan nga usa lamang ang sukod. Kinahanglan nga imong taputon ang lima ka tabil ug ang unom ka tabil, ug pil-a ang ikaunom nga tabil sa atubangan sa Tolda. Ug kinahanglan nga magbuhat ikaw ug 50 ka galong sa sidsid sa kataposang tabil sa unang hut-ong ug 50 ka galong sa sidsid sa kataposang tabil sa ikaduhang hut-ong. “Kinahanglan nga magbuhat ka ug 50 ka kaw-itanan nga bronsi, ug ikaw-it kini sa mga galong ug dugtonga ang Tolda aron mahimo nga usa. Ug ang bahin nga mahibilin sa tabil sa Tolda, ang katunga sa tabil nga mahibilin, kinahanglan nga magbitay sa luyo sa Tolda. Usa ka maniko sa usa ka bahin ug usa ka maniko sa lain nga bahin, ang mahibilin sa gitas-on sa mga tabil sa Tolda kinahanglan nga magbitay sa ibabaw sa mga kilid sa Tolda, sa usa ka bahin ug sa pikas nga bahin aron sa pagtabon niini. Ug kinahanglan nga magbuhat ikaw ug usa ka tabon alang sa Tolda gikan sa mga panit sa karnero nga gitina ug mga panit sa kanding. “Kinahanglan nga magbuhat ka alang sa Tolda ug mga tul-id nga tabla nga gikan sa kahoy nga akasya. Ang gitas-on sa usa ka tabla kinahanglan nga napulo ka maniko, ug usa ka maniko ug tunga ang gilapdon sa matag tabla. Kinahanglan nga adunay duha ka diladila ang matag tabla aron masumpay kini. Mao usab kini ang buhata sa tanan nga mga tabla sa Tolda. Buhata gayod ang mga tabla sa Tolda, 20 ka tabla dapit sa habagatan, ug 40 ka tungtonganan nga plata ang imong buhaton sa ilalom sa 40 ka tabla; duha ka tungtonganan sa ilalom sa usa ka tabla alang sa duha ka diladila niini, ug duha ka tungtonganan sa ilalom sa laing usa ka tabla alang sa duha ka diladila niini. Sa pikas kilid sa Tolda dapit sa amihanan, 20 ka tabla, ug ang 40 ka tungtonganan nga plata niini, duha ka tungtonganan sa ilalom sa usa ka tabla ug duha ka tungtonganan sa ilalom sa laing usa ka tabla. Ug alang sa luyo nga bahin sa Tolda sa kasadpan, pagbuhat ug unom ka tabla. Ug duha ka tabla alang sa mga eskina sa Tolda diha sa luyo. Kini sila bulagon diha sa ubos, apan tapoton sa itaas ug ipahaom sa unang argulya. Mao kini ang buhaton alang sa duha, magporma kini sa duha ka eskina. Kinahanglan nga adunay walo ka tabla, uban sa mga tungtonganan niini nga plata, napulo ug unom ka tungtonganan, duha ka tungtonganan sa ilalom sa usa ka tabla, ug duha ka tungtonganan sa ilalom sa laing usa ka tabla. “Pagbuhat ug babag gikan sa kahoy nga akasya, lima alang sa mga tabla sa usa ka kilid sa Tolda, ug lima ka babag alang sa mga tabla sa usa usab ka kilid sa Tolda, ug lima ka babag alang sa mga tabla sa usa usab ka kilid sa Tolda nga anaa sa luyo, sa kasadpan. Ang babag sa taliwala kinahanglan nga molapos sa mga tabla gikan sa usa ka tumoy ngadto sa usa ka tumoy. Sapawi ug bulawan ang mga tabla ug buhata ang mga argulya niini nga bulawan aron maoy balhogan sa mga yayongan ug sapawi usab ug bulawan ang mga babag. Ug kinahanglan nga tukoron nimo ang Tolda sumala sa plano niini nga gipakita kanimo didto sa bukid. “Magbuhat ikaw ug usa ka tabil nga asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid, ug sa batid nga pagkabuhat himoon ang mga kerubin. Ug ikaw-it nimo kini sa ibabaw sa upat ka haligi nga akasya nga gisapawan ug bulawan nga may mga kaw-itanan nga bulawan, sa ibabaw sa upat ka tungtonganan nga plata. Ikaw-it ang tabil diha sa mga kaw-itanan ug ipahimutang ang sudlanan sa pagpamatuod sa luyo sa tabil ug ang tabil maoy mag-ulang alang kaninyo sa balaang dapit gikan sa labing balaang dapit. Ibutang nimo ang tabon ibabaw sa sudlanan sa pagpamatuod didto sa dapit nga labing balaan. Ipahimutang ang lamisa sa gawas sa tabil sa amihanang dapit, ug ang lamparahan sa habagatang bahin sa Tolda atbang sa lamisa. Ibutang ang lamisa sa amihanang bahin. “Pagbuhat ug tabil alang sa pultahan sa Tolda, asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid nga binurdahan. Ug alang sa tabil pagbuhat ug lima ka haligi gikan sa kahoy nga akasya ug sapawi kini ug bulawan. Ang ilang mga kaw-it kinahanglan nga bulawan, ug paghimo ug lima ka tungtonganan nga bronsi alang niini. “Kinahanglan nga magbuhat ikaw ug halaran gikan sa kahoy nga akasya nga lima ka maniko ang gitas-on ug lima ka maniko ang gilapdon. Ang halaran kinahanglan nga kwadrado ug ang gihabogon niini tulo ka maniko. Magbuhat ikaw ug mga sungaysungay alang niini sa ibabaw sa upat ka eskina. Himoa kini nga unay sa halaran ug sapawi kini ug bronsi. Paghimo ug mga kulon nga butangan sa abo niini ug mga pala ug mga dagkong panaksan ug mga kaw-it ug mga sangga sa kalayo. Ang tanan nga mga galamiton niini himoa gikan sa bronsi. Pagbuhat usab alang niini ug rehas nga bronsi, ug diha sa rehas pagbuhat ug upat ka argulya nga bronsi sa upat ka eskina niini. Ug ibutang kini sa ilalom sa ngilit sa halaran aron moabot kini sa tungatunga sa halaran. Ug pagbuhat ug mga yayongan alang sa halaran, mga yayongan nga gikan sa kahoy nga akasya, ug sapawi kini ug bronsi. Ug ang mga yayongan niini kinahanglan nga ibalhog sa mga argulya, aron ang mga yayongan mapahimutang sa duha ka kilid sa halaran inigdala niini. Himoa kini nga haw-ang sa sulod pinaagi sa mga tabla sumala sa gipakita kanimo didto sa bukid, busa buhata kini. “Buhata ang hawanan sa Tolda. Dapit sa habagatan, ang hawanan kinahanglan nga adunay mga tabil nga lino nga pinong pagkalubid nga usa ka gatos ka maniko ang gitas-on sa usa ka kilid. Ang mga haligi niini 20 ka buok ug ang mga tungtonganan 20 ka buok nga binuhat sa bronsi, apan ang mga kaw-it sa mga haligi ug ang ilang mga bangan kinahanglan nga plata. Ug mao usab ang gitas-on dapit sa amihanan, kinahanglan nga may mga tabil nga tagsa ka gatos ka maniko ang gitas-on, ang mga haligi 20 ka buok ug ang mga tungtonganan nga bronsi 20 ka buok apan ang mga kaw-it sa mga haligi ug ang mga bangan kinahanglan nga plata. Ug alang sa gilapdon sa hawanan dapit sa kasadpan kinahanglan nga may mga tabil nga tag-50 ka maniko, may napulo ka haligi, ug napulo ka tungtonganan. Ug ang gilapdon sa hawan dapit sa silangan 50 ka maniko. Ang mga tabil alang sa usa ka kilid sa ganghaan kinahanglan nga tagnapulo ug lima ka maniko, may tulo ka haligi ug tulo ka tungtonganan. Alang sa pikas kilid, ang mga tabil kinahanglan nga tagnapulo ug lima ka maniko, may tulo ka haligi ug tulo ka tungtonganan. Alang sa pultahan sa hawanan, ibutang ang usa ka tabil nga may gitas-on nga 20 ka maniko nga asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid nga binurdahan. Kinahanglan nga upat ka buok ang mga haligi ug ang tungtonganan niini. Ang tanang haligi sa palibot sa hawanan kinahanglan nga banganan ug plata. Ang mga kaw-it niini kinahanglan nga plata ug ang mga tungtonganan niini bronsi. Ang gitas-on sa hawanan usa ka gatos ka maniko, ang gilapdon 50 ug ang gihabogon lima ka maniko, ang mga tabil hinimo gikan sa lino nga pinong pagkalubid ug ang mga tungtonganan bronsi. Ang tanan nga mga kahimanan sa Tolda sa matag kagamitan, ang tanan nga mga ugsok niini ug ang tanan nga mga ugsok sa hawan kinahanglan nga bronsi. “Kinahanglan nga magsugo ikaw sa katawhan sa Israel nga magdala sila kanimo ug lunsayng lana sa olibo nga linubok alang sa suga aron pasigaon sa kanunay ang lampara. Sulod sa tolda nga tagboanan sa gawas sa tabil nga anaa sa atubangan sa pagpamatuod, si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki mao ang mag-atiman gikan sa hapon hangtod sa buntag atubangan sa Ginoo. Kini mahimong tulumanon hangtod sa kahangtoran nga tumanon sa katawhan sa Israel ngadto sa ilang mga kaliwatan. “Unya paduola kanimo si Aaron nga imong igsoon ug ang iyang mga anak nga lalaki uban kaniya gikan sa katawhan sa Israel aron sa pag-alagad kanako ingon nga mga pari, si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki nga si Nadab ug si Abihu, si Eleasar ug si Itamar. Kinahanglan nga magbuhat ikaw ug mga bisti nga balaan alang kang Aaron nga imong igsoon, alang sa himaya ug alang sa katahom. Sultihi ang tanan nga adunay katakos nga akong gihatagan ug kinaadman aron magbuhat sila sa mga bisti ni Aaron, sa pagbalaan kaniya diha sa katungdanan sa pagkapari. Mao kini ang mga bisti nga buhaton nila: ang tabon sa dughan, ang ephod, ang sutana, ang bisti nga binurdahan, ang purong ug ang bakos. Magbuhat sila ug mga bisti nga balaan alang kang Aaron nga imong igsoon, ug sa iyang mga anak nga lalaki aron mag-alagad sila kanako ingon nga mga pari. “Kinahanglan nga maggamit sila ug bulawan, asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Ug magbuhat sila ug ephod gikan sa bulawan ug sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid nga binuhat sa mga batid nga magbubuhat. Kinahanglan nga butangan kini ug duha ka kaw-itanan sa abaga nga ipakabit sa duha ka kilid aron madugtong kini. Ug ang maayong pagkahabol nga bakos sa ibabaw niini nga maoy ibakos niini, kinahanglan nga sama usab nga pagkabuhat ug mga kasangkapan, bulawan, asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Kinahanglan nga magkuha ka ug duha ka bato nga onyx ug ikulit diha niini ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Israel. Ang unom nila ka ngalan ikulit sa usa ka bato, ug ang unom ka ngalan nga nahibilin ikulit sa usa ka bato sumala sa han-ay sa pagkatawo nila. Sama sa tighimo ug alahas nga magkulit ug silyo, kuliti usab ang duha ka bato sa mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Israel ug ipatapot kini sa engaste nga bulawan. Ug ibutang ang duha ka bato sa ibabaw sa mga bisti dapit sa abaga sa ephod, ingon nga mga bato nga handomanan sa mga anak nga lalaki ni Israel. Ug si Aaron kinahanglan nga magdala sa mga ngalan nila sa iyang duha ka abaga alang sa usa ka handomanan atubangan sa Ginoo. Kinahanglan nga magbuhat ikaw ug mga engaste nga bulawan, ug duha ka kadena nga lunsay nga bulawan nga gilubid sama sa pisi ug itaod nimo ang mga kadena nga gilubid ngadto sa mga engaste nga bulawan. “Pagbuhat ug tabon sa dughan alang sa paghukom, nga maayong pagkabuhat. Sama sa pagkabuhat sa ephod, buhata kini gikan sa bulawan, sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug sa lino nga pinong pagkalubid. Kinahanglan nga kwadrado kini ug duha ka sapaw, usa ka dangaw ang gitas-on niini ug usa ka dangaw ang gilapdon. Ug itaod niini ang upat ka laray sa mga bato. Sa usa ka laray, bato nga sardio, topasyo ug karbunko, kini mao ang unang laray. Ang ikaduha nga laray, esmeralda, sapiro ug diamante. Ang ikatulong laray, jacinto, agata ug amatista. Ug ang ikaupat nga laray, berilo, onyx ug jaspe. Ilubong kini sa engaste nga bulawan. Kinahanglan nga adunay napulo ug duha ka bato uban sa ilang mga ngalan sumala sa mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Israel. Kinahanglan nga sama sila sa mga silyo, ang matag usa sumala sa iyang ngalan, sa napulo ug duha ka banay. Alang sa tabon sa dughan pagbuhat usab ug mga kadena nga linubid sama sa pisi nga lunsayng bulawan. Ug pagbuhat alang sa tabon sa dughan ug duha ka argulya nga bulawan ug ang duha ka argulya ibutang sa duha ka eskina sa tabon sa dughan. Ug ibutang ang duha ka pisi nga bulawan diha sa duha ka argulya nga anaa sa mga eskina sa tabon sa dughan. Ang lain nga duha ka tumoy sa duha ka pisi ihigot sa duha ka engaste, ug ibutang kini sa atubangan sa higot sa abaga sa ephod. Pagbuhat ug duha ka argulya nga bulawan ug ibutang kini sa duha ka tumoy sa tabon sa dughan sa sulod nga sidsid sunod sa ephod. Kinahanglan nga magbuhat ikaw ug duha ka argulya nga bulawan ug ibutang kini sa atubangan sa ubos nga bahin sa duha ka kabiba sa ephod, diha gayod sa sinumpayan ibabaw sa maayong pagkahabol nga bakos sa ephod. Kinahanglan nga higtan nila ang tabon sa dughan pinaagi sa mga argulya niini ngadto sa mga argulya sa ephod pinaagi sa usa ka pisi nga asul aron kini anha sa ibabaw sa maayong pagkahabol nga bakos sa ephod ug aron ang tabon sa dughan dili matangtang gikan sa ephod. Ug dad-on ni Aaron ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Israel diha sa tabon sa dughan sa paghukom, diha sa iyang kasingkasing, sa dihang mosulod siya sa dapit nga balaan, aron sa pagdala kanila ngadto sa usa ka mapadayonong handomanan diha sa atubangan sa Ginoo. Ibutang diha sa tabon sa dughan sa paghukom ang Urim ug ang Tumim ug kini anha sa kasingkasing ni Aaron sa dihang mosulod siya sa atubangan sa Ginoo ug si Aaron magdala kanunay sa paghukom sa katawhan sa Israel diha sa iyang kasingkasing sa atubangan sa Ginoo. “Unya himoa ang sutana sa ephod nga lunlon asul. Ug kini may usa ka liab alang sa ulo sa taliwala niini nga adunay usa ka hinabol nga ribiti nga maglibot sa liab sama sa liab sa usa ka bisti aron kini dili magisi. Sa mga sidsid niini pagbuhat ug mga granada nga asul ug tapol ug lutong pula nga delana libot sa mga sidsid sa sutana uban sa mga kampanilya nga bulawan taliwala niini, usa ka kampanilya nga bulawan ug usa ka granada, usa ka kampanilya nga bulawan ug usa ka granada nga maglibot sa mga sidsid sa sutana. Ug kini anha ni Aaron sa dihang siya mag-alagad, ug ang tingog niini madunggan sa diha nga siya mosulod sa dapit nga balaan sa atubangan sa Ginoo, ug sa diha nga siya mogawas aron dili siya mamatay. “Kinahanglan nga magbuhat ikaw ug usa ka adorno nga lunsayng bulawan ug kuliti kini sama sa pagkulit sa usa ka silyo, ‘Balaan ngadto sa Ginoo.’ Ug itaod nimo kini sa purong pinaagi sa pisi nga asul ug anha kini sa atubangang bahin sa purong. Anha kini sa agtang ni Aaron, ug si Aaron magdala sa bisan unsang sala nga nabuhat diha sa halad nga balaan nga gigahin sa katawhan sa Israel ingon nga mga balaang gasa. Kinahanglang anha kini kanunay sa iyang agtang aron sila dawaton sa atubangan sa Ginoo. “Paghabol ug bisti nga pinong lino ug pagbuhat ug usa ka purong nga pinong lino. Pagbuhat usab ug usa ka bakos nga binurdahan. “Ug alang sa mga anak nga lalaki ni Aaron, pagbuhat ug mga bisti ug mga bakos ug mga kalo. Buhata kini alang sa himaya ug katahom. Ug ipasul-ob kini kang Aaron nga imong igsoon ug sa iyang mga anak uban kaniya, ug dihogi sila ug gahina sila ug balaana aron sila mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Buhati sila ug mga karsunsilyo nga lino aron sa pagtabon sa ilang pagkahubo, kini gikan sa hawak hangtod sa paa. Ug ipasul-ob kini kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki sa dihang mosulod sila sa tolda nga tagboanan o sa diha nga moduol sila sa halaran aron sa pag-alagad diha sa dapit nga balaan aron dili sila magdala ug sala sa ilang kaugalingon, ug mangamatay. Kini mahimong walay kataposan nga tulumanon alang kaniya ug sa iyang kaliwatan sunod kaniya. “Karon mao kini ang buhaton nimo kanila aron sa pagbalaan kanila, aron sila mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Pagkuha ug usa ka laki nga nating baka, ug duha ka karnero nga laki nga walay tatsa, ug pan nga walay patubo, mga torta nga walay patubo nga sinagolan ug lana, ug mga pan nga nigpis nga walay patubo nga gisagolan ug lana. Himoa kini gikan sa pino nga harina sa trigo. Ibutang kini sa usa ka bukag ug dad-a kini nga sinulod sa bukag uban sa torong baka ug sa duha ka laking karnero. Dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan ug hugasi sila sa tubig. Ug dad-a ang mga bisti ug ipasul-ob kang Aaron ang bisti ug ang sutana sa ephod ug ang ephod ug ang tabon sa dughan ug baksi siya sa maayong pagkahabol nga bakos sa ephod. Ug ibutang sa iyang ulo ang purong ug ibutang sa purong ang sagradong korona. Unya dad-a ang lana nga igdidihog ug ibubo sa ibabaw sa iyang ulo ug dihogi siya. Unya dad-a ang iyang mga anak nga lalaki, ug sul-obi sila ug mga bisti. Ug baksi sila sa mga bakos, si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ug kaloi sila ug maangkon nila ang pagkapari pinaagi sa walay kataposang tulumanon. Sa ingon niana igahin nimo si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki. “Unya dad-a ang torong baka sa atubangan sa tolda nga tagboanan. Si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki kinahanglan nga magtapion sa ilang mga kamot sa ibabaw sa ulo sa torong baka. Ug patya ang torong baka sa atubangan sa Ginoo, sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ug pagkuha ug dugo sa torong baka, ug ibutang kini sa mga sungaysungay sa halaran pinaagi sa imong tudlo ug ang tanang dugo nga nahibilin ihuwad sa tiilan sa halaran. Kuhaa ang tanang tambok nga nagputos sa mga tinai, ang habolhabol sa atay, ang duha ka amimislon ug ang tambok nga anaa niini, ug sunoga kini sa ibabaw sa halaran. Apan ang unod sa torong baka, ang panit niini, ug ang sulod sa tinai sunoga didto sa gawas sa kampo. Kini halad tungod sa sala. “Unya kuhaa ang usa sa mga laking karnero, ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki magtapion sa ilang mga kamot sa ulo sa laking karnero. Ug ihawa ang laking karnero ug kuhaa ang dugo niini ug isablig sa tanang kilid sa halaran. Hiwahiwaa ang karnero nga laki, ug hugasi ang mga bahin sa sulod sa ginhawaan, ug ang mga tiil niini, ug ibutang kini uban sa mga hiniwa ug sa ulo. Ug sunoga ang tibuok nga laking karnero ibabaw sa halaran. Mao kini ang halad nga sunogon alang sa Ginoo. Kini maoy usa ka kahumot, ang halad ngadto sa Ginoo pinaagi sa kalayo. “Kuhaa ang lain nga laking karnero, ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki magtapion sa ilang mga kamot ibabaw sa ulo sa laking karnero. Ug patya ang laking karnero ug pagkuha sa dugo niini ug ihidhid sa tumoy sa tuong dalunggan ni Aaron ug sa tumoy sa tuong mga dalunggan sa iyang mga anak nga lalaki, ug sa tumoy sa kumagko sa ilang mga tuong kamot ug sa tumoy sa kumagko sa mga tuo nga tiil nila, ug isablig ang dugo sa tanang kilid sa halaran. Unya pagkuha sa dugo nga anaa sa ibabaw sa halaran ug sa lana nga igdidihog ug iwisik ngadto kang Aaron ug sa iyang mga bisti ug ngadto sa iyang mga anak nga lalaki ug sa mga bisti nila, ug mahimo siyang balaan ug ang iyang mga bisti. Siya mahimong balaan lakip ang iyang mga anak nga lalaki ug ang mga bisti sa iyang mga anak nga lalaki uban kaniya. “Unya kuhaa ang tambok sa laking karnero ug ang tambok nga ikog, ug ang tambok nga nagputos sa mga tinai ug ang habolhabol sa atay, ug ang duha ka amimislon ug ang tambok nga anaa niini ug ang tuong paa, kay mao kini ang laking karnero nga gigamit alang sa paggahin, ug usa ka buok pan, ug usa ka torta nga sinagolan ug lana, ug usa ka pan nga nipis gikan sa bukag sa pan nga walay patubo nga anaa sa atubangan sa Ginoo. Ug ibutang kining tanan sa mga kamot ni Aaron ug sa mga kamot sa iyang mga anak nga lalaki, ug ibayaw kini sa atubangan sa Ginoo ingon nga halad nga binayaw. Unya kuhaa kini gikan sa ilang mga kamot ug daobi sa halaran dugang sa halad nga gisunog, ingon nga usa ka kahumot sa atubangan sa Ginoo. Kini usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. “Kuhaa ang dughan sa laking karnero nga gigamit alang sa paggahin kang Aaron, ug ibayaw kini sa atubangan sa Ginoo ingon nga halad nga binayaw ug kini mao ang imong bahin. Ihalad ang dughan sa halad nga binayaw, ug ang binayaw nga paa nga maoy bahin sa pari ug nga gihalad gikan sa laking karnero nga gigamit alang sa paggahin kay kini alang kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Maiya kini ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ingon nga tulumanon nga walay kataposan gikan sa katawhan sa Israel kay kini mao ang bahin sa mga pari nga ihalad sa katawhan sa Israel gikan sa ilang mga halad sa pakigdait, nga ilang halad ngadto sa Ginoo. “Ang mga balaan nga bisti ni Aaron masunod sa iyang mga anak nga lalaki, sila dihogan ug igahin diha niini. Ang anak nga lalaki nga mopuli kaniya sa pagkapari kinahanglan nga magsul-ob niini sulod sa pito ka adlaw sa dihang mosulod siya sa tolda nga tagboanan aron sa pag-alagad diha sa balaan nga dapit. “Kuhaa ang laking karnero nga gihalad alang sa paggahin, ug lutoa ang unod niini diha sa dapit nga balaan. Ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki kinahanglan nga mokaon sa unod sa laking karnero, ug sa pan nga anaa sa bukag, diha sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Kaonon nila kadtong mga butang nga pinaagi niini mahimo ang pagtabon sa mga sala, aron sa paggahin ug sa pagbalaan kanila, apan ang langyaw kinahanglan nga dili mokaon niini tungod kay kini balaan. Ug kon adunay unod alang sa paggahin o pan nga mahibilin hangtod sa pagkabuntag, sunoga kini sa kalayo. Dili kini kaonon tungod kay kini balaan. “Mao kini ang buhaton nimo kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki sumala sa tanan nga akong gisugo kanimo. Sulod sa pito ka adlaw himoa ang paggahin kanila. Ug sa matag adlaw paghalad ug torong baka ingon nga halad tungod sa sala, alang sa pagtabon sa mga sala. Paghalad usab ug halad tungod sa sala alang sa halaran sa diha nga maghimo ikaw ug pagtabon sa mga sala, ug dihogi kini aron sa pagbalaan niini. Sulod sa pito ka adlaw himoa ang pagtabon sa mga sala alang sa halaran ug balaana kini, ug ang halaran mahimo nga labing balaan. Bisan unsang butang nga madapat sa halaran, mahimong balaan. “Karon mao kini ang imong ihalad sa ibabaw sa halaran: duha ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon sa matag adlaw sa kanunay. Paghalad ug usa ka nating karnero sa buntag ug laing nating karnero sa gabii. Ug uban sa unang nating karnero usa ka ikanapulo nga bahin sa usa ka takos nga pinong harina nga sinagolan sa ikaupat nga bahin sa usa ka hin nga lana ug ikaupat nga bahin sa usa ka hin nga bino alang sa halad nga ilimnon. Ug ang lain nga nating karnero ihalad nimo sa pagkagabii ug ihalad kini uban sa halad nga pagkaon ug sa halad nga ilimnon, sama sa pagkabuntag, alang sa usa ka kahumot. Kini usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Kini usa ka halad nga sunogon nga magpadayon hangtod sa inyong kaliwatan diha sa pultahan sa tolda nga tagboanan sa atubangan sa Ginoo, diin ako makigtagbo kaninyo aron sa pagpakigsulti kanimo. Didto makigtagbo ako sa katawhan sa Israel ug ang Tolda balaanon pinaagi sa akong himaya. Balaanon nako ang tolda nga tagboanan ug ang halaran, si Aaron usab ug ang iyang mga anak nga lalaki akong balaanon aron sila mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Ug mopuyo ako uban sa katawhan sa Israel ug mahimo ako nga ilang Dios. Ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios, nga nagkuha kanila gikan sa yuta sa Ehipto aron mopuyo ako uban kanila. Ako ang Ginoo nga ilang Dios. “Pagbuhat ug usa ka halaran nga sunogan sa insenso. Buhata kini gikan sa kahoy nga akasya. Ang gitas-on niini usa ka maniko ug ang gilapdon niini usa ka maniko, kinahanglan nga kwadrado kini, ug ang gihabogon niini duha ka maniko. Ang mga sungaysungay niini kinahanglan nga unay sa halaran. Ug sapawi kini ug lunsayng bulawan, ang ibabaw ug ang mga bungbong nga naglibot niini ug ang mga sungaysungay niini. Kinahanglan nga buhatan nimo kini ug ribiti nga bulawan nga maglibot. Ug kinahanglan nga magbuhat ikaw alang niini ug duha ka argulya nga bulawan sa ilalom sa ribiti niini sa duha ka nag-atbang nga kilid niini, buhata kini aron kini mahimong balhoganan sa mga yayongan inigdala niini. Buhata ang mga yayongan gikan sa kahoy nga akasya ug sapawi kini ug bulawan. Ug ibutang kini sa atubangan sa tabil nga anaa sa duol sa sudlanan sa pagpamatuod, sa atubangan sa tabon sa sudlanan nga anaa sa ibabaw sa pagpamatuod diin adto ako makigtagbo kanimo. Si Aaron kinahanglan nga magsunog ug insenso nga humot sa ibabaw niini. Sa matag buntag sa diha nga mag-atiman siya sa mga lampara, magsunog siya niini, ug sa diha nga magdagkot si Aaron sa mga lampara sa pagkagabii, kinahanglan nga magsunog siya niini, ang insenso nga magpadayon sa atubangan sa Ginoo ngadto sa tibuok ninyong mga kaliwatan. Ayaw kamo paghalad sa ibabaw niini ug laing insenso o halad nga sunogon o halad nga pagkaon ug ayaw kamo pagbubo sa ibabaw niini ug halad nga ilimnon. Sa ibabaw sa mga sungaysungay kinahanglan nga si Aaron maghimo ug pagtabon sa mga sala makausa sa matag tuig. Pinaagi sa dugo sa halad tungod sa sala alang sa pagtabon sa mga sala, siya maghimo ug pagtabon sa mga sala alang niini makausa sa matag tuig sa tanan ninyong kaliwatan. Kini labing balaan alang sa Ginoo. ” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sa diha nga maghimo ikaw ug pagpanglista sa katawhan sa Israel, ang matag usa maghatag ngadto sa Ginoo ug lukat alang sa iyang kinabuhi, sa diha nga iphon nimo sila aron walay kamatay nga moabot kanila sa diha nga ikaw mag-ihap kanila. Ang matag usa nga maihap sa pagpanglista kinahanglan nga maghatag niini: tunga sa siklo sumala sa siklo sa balaang puluy-anan. Ang siklo may 20 ka gera, ang tunga sa siklo mao ang halad alang sa Ginoo. Ang matag usa nga maihap sa pagpanglista, sukad sa nagpanuigon ug 20 ug pataas kinahanglan nga maghatag ug halad sa Ginoo. Ang dato kinahanglan nga dili maghatag ug kapin ug ang kabos kinahanglan nga dili maghatag ug kulang sa tunga sa siklo, sa diha nga maghatag kamo ug halad ngadto sa Ginoo, aron sa paghimo ug pagtabon sa inyong kaugalingong mga sala. Ug dawata ang salapi nga halad sa pagtabon sa sala gikan sa katawhan sa Israel, ug gamita kini alang sa pag-alagad sa tolda nga tagboanan aron kini mahimo nga handomanan sa katawhan sa Israel, sa atubangan sa Ginoo aron paghimo ug pagtabon sa sala alang sa inyong kaugalingon.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Magbuhat usab ikaw ug usa ka planggana nga bronsi, ug tungtonganan niini nga bronsi, alang sa paghugas. Ibutang kini sa tungatunga sa tolda nga tagboanan ug sa halaran ug butangi kini ug tubig sa sulod niini. Ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki manghugas sa ilang mga kamot ug sa ilang mga tiil diha niini. Sa diha nga mosulod sila sa tolda nga tagboanan o sa diha nga moduol sila sa halaran aron sa pag-alagad, sa pagsunog ug usa ka halad alang sa Ginoo pinaagi sa kalayo, kinahanglan nga manghugas gayod sila aron dili sila mangamatay. Busa kinahanglan nga manghugas sila sa ilang mga kamot ug sa ilang mga tiil aron dili sila mamatay. Mahimo kini nga tulumanon alang kanila hangtod sa kahangtoran, kaniya ug sa iyang kaliwatan hangtod sa tanan nilang kaliwatan.” Dugang pa, ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagkuha usab ug labing maayo nga mga pahumot: lima ka gatos ka siklo nga mira nga tinubig, ug katunga sa gidaghanon nga mao ang 250 ka siklo nga humot nga kaningag ug 250 sa humot nga kahoy ug lima ka gatos sa casia, sumala sa siklo sa balaang dapit ug usa ka hin nga lana sa olibo. Buhata kini nga balaang lana nga igdidihog nga sama pagkasagol sa gibuhat sa tigbuhat ug pahumot. Ug kini mahimo nga balaang lana nga igdidihog. Dihogi pinaagi niini ang tolda nga tagboanan ug ang sudlanan sa pagpamatuod, ang lamisa ug ang tanan nga kahimanan niini, ang lamparahan ug ang tanang kahimanan niini, ang halaran sa insenso, ang halaran sa halad nga sunogon uban ang tanan nga kahimanan niini ug ang planggana ug ang tungtonganan niini. Ug ihalad kini aron kini mahimo nga labing balaan. Ang tanan nga masaghid niini mahimong balaan. Unya dihogi si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ihalad sila aron mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Ug ikaw moingon sa katawhan sa Israel, ‘Kini mao ang akong balaan nga lana nga igdidihog hangtod sa tanan ninyong kaliwatan. Dili kini ibubo sa lawas sa yanong mga tawo ug dili magbuhat ug sama niini ug sagol. Kini balaan ug kini mahimo nga balaan alang kaninyo. Si bisan kinsa nga magsagol ug sama niini ug magbutang niini sa usa ka langyaw, ipahimulag siya gikan sa iyang katawhan.’ ” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagkuha ug mga humot nga panakot, stakti, onika ug galbanum, mga humot nga panakot uban sa lunsay nga insenso. Ang matag usa kinahanglang sama ug timbang. Ug pagbuhat ug usa ka insenso nga humot, nga sama pagkasagol sa gibuhat sa tigbuhat ug pahumot nga tinimplahan ug asin, lunsay ug balaan. Ang uban niini dugmoka nga pino kaayo ug ibutang kini sa atubangan sa pagpamatuod sa tolda nga tagboanan diin adto ako makigkita kanimo. Kini mahimo nga labing balaan alang kaninyo. Ang insenso nga imong buhaton sumala sa mga sagol, ayaw buhata alang sa inyong kaugalingon. Kini mahimo nga balaan alang kaninyo ngadto sa Ginoo. Si bisan kinsa nga magbuhat ug sama niini aron gamiton ingon nga pahumot, kinahanglan nga ipahimulag gikan sa iyang katawhan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Tan-awa, akong gitawag sa ngalan si Bezalel nga anak ni Uri nga anak ni Hur sa banay ni Juda. Ug gipuno nako siya sa Espiritu sa Dios, sa katakos, sa kaalam, sa kahibalo ug sa kahanas sa pagpamuhat ug bisan unsa, sa paghimo ug mga maanindot nga dibuho, sa pagbuhat pinaagi sa bulawan, sa plata ug sa bronsi, ug sa pagtiltil sa mga bato alang sa pagpahimutang, sa pagkulit sa kahoy, sa pagbuhat sa tanang matang sa pagpanghimo. Akong gipili uban kaniya si Aholiab nga anak ni Ahisamac sa banay ni Dan. Ug gihatagan nako ug katakos ang tanang tawo nga may katakos, aron buhaton nila ang tanan nga gisugo nako kanimo: ang tolda nga tagboanan, ang sudlanan sa pagpamatuod, ang tabon niini ug ang tanan nga mga kasangkapan sa Tolda, ang lamisa ug ang kahimanan niini, ang lunsay nga lamparahan uban ang tanan nga kahimanan niini, ang halaran sa insenso, ang halaran sa halad nga sunogon ug ang tanang kahimanan niini, ang planggana ug ang tungtonganan niini, ang maayong pagkabuhat nga mga bisti, ang balaan nga mga bisti alang kang Aaron nga pari ug ang mga bisti sa iyang mga anak nga lalaki, alang sa pag-alagad nila ingon nga mga pari, ug ang lana nga igdidihog ug ang humot nga insenso alang sa balaang dapit. Sumala sa tanan nga gisugo nako kanimo, buhaton nila kini.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel, ‘Tumana ninyo ang akong mga adlaw nga igpapahulay kay kini mao ang usa ka timaan taliwala kanako ug kaninyo hangtod sa tanan ninyong mga kaliwatan, aron kamo mahibalo nga ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo. Tumana ninyo ang adlaw nga igpapahulay, kay kini balaan alang kaninyo. Ang magpasipala niini kinahanglan nga patyon gayod kay si bisan kinsa nga magbuhat ug bisan unsang buluhaton niining adlawa, kanang tawhana ipahimulag gikan sa taliwala sa iyang katawhan. Buhata ninyo ang inyong buluhaton sulod sa unom ka adlaw apan ang ikapitong adlaw mao ang adlaw sa balaan nga pagpahulay, balaan ngadto sa Ginoo. Si bisan kinsa nga magbuhat ug bisan unsang buluhaton sa adlaw nga igpapahulay, kinahanglan nga patyon gayod. Busa ang katawhan sa Israel kinahanglan nga magtuman sa adlaw nga igpapahulay, sa pagtamod sa adlaw nga igpapahulay hangtod sa tanan nilang mga kaliwatan ingon nga usa ka kasabotan nga walay kataposan. Kini maoy usa ka timaan hangtod sa kahangtoran taliwala kanako ug sa katawhan sa Israel, kay sa unom ka adlaw gibuhat sa Ginoo ang langit ug ang yuta ug sa ikapitong adlaw mipahulay siya ug nakapahulay.’ ” Sa diha nga nakahuman na siya sa pagpakigsulti kaniya didto sa Bukid sa Sinai, gihatag niya kang Moises ang duha ka papan sa pagpamatuod, mga papan nga bato nga gisulatan sa tudlo sa Dios. Sa diha nga nakita sa katawhan nga si Moises nadugay sa paglugsong gikan sa bukid, ang katawhan nagtigom ngadto kang Aaron ug miingon kaniya, “Dali, buhati kami ug mga dios nga mag-una kanamo, kay mahitungod niining Moises, ang tawo nga nagkuha kanamo gikan sa yuta sa Ehipto, wala kami mahibalo kon unsay nahitabo kaniya.” Si Aaron miingon kanila, “Tangtanga ninyo ang mga ariyos nga bulawan nga anaa sa mga dalunggan sa inyong mga asawa, sa inyong mga anak nga lalaki ug sa inyong mga anak nga babaye ug dad-a kana ninyo ngari kanako.” Busa ang tanang katawhan nanangtang sa mga ariyos nga bulawan nga diha sa ilang mga dalunggan ug gidala kini ngadto kang Aaron. Ug iyang gidawat ang bulawan sa ilang mga kamot, ug gikulit niya kini pinaagi sa usa ka kahimanan sa pagkulit ug naghimo ug usa ka nating baka nga tinunaw. Ug sila miingon, “Kini mao ang imong mga dios, O Israel, nga nagkuha kanimo gikan sa yuta sa Ehipto!” Sa pagkakita ni Aaron niini, nagtukod siya ug usa ka halaran sa atubangan niini ug si Aaron mipahibalo, ug miingon, “Ugma mao ang kasaulogan ngadto sa Ginoo. ” Ug misayo sila pagmata sa pagkasunod adlaw ug naghalad ug mga halad nga sunogon ug nagdala sila ug mga halad sa pakigdait. Ug nanglingkod ang katawhan aron sa pagkaon ug sa pag-inom ug nanindog sila aron sa pagdula. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Lugsong dayon, kay ang imong katawhan, nga imong gikuha gikan sa yuta sa Ehipto, nagpakasala sa ilang kaugalingon. Dali ra silang misimang gikan sa dalan nga akong gisugo kanila, ug nagbuhat sila alang kanila ug usa ka nating baka nga tinunaw ug misimba sila niini. Naghalad sila niini ug miingon, ‘Kini mao ang imong mga dios, O Israel, nga nagkuha kanimo gikan sa yuta sa Ehipto!’ ” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Nakita nako kining katawhan, ug kini usa ka katawhan nga tikig ug liog. Busa karon, pasagdi ako nga ang akong kaligutgot mosilaob batok kanila ug puohon nako sila, apan ikaw buhaton nga usa ka dakong nasod.” Apan si Moises mihangyo sa Ginoo nga iyang Dios ug miingon, “O Ginoo, ngano nga nagdilaab man ang imong kaligutgot batok sa imong katawhan nga imong gikuha gikan sa yuta sa Ehipto uban sa usa ka dakong gahom ug uban sa usa ka gamhanang kamot? Nganong moingon man ang mga Ehiptohanon, ‘Uban sa daotang tuyo gikuha niya sila aron patyon didto sa kabukiran ug aron puohon sila gikan sa nawong sa yuta?’ Talikdi ang kabangis sa imong kasuko ug usba ang imong hunahuna mahitungod sa kadaotan nga imong ipahamtang batok sa imong katawhan. Hinumdomi si Abraham, si Isaac ug si Israel nga imong mga alagad, nga imong gipanumpaan sa imong kaugalingon, ug ikaw miingon kanila, ‘Padaghanon nako ang inyong kaliwat sama sa mga bituon sa langit ug kining tibuok nga yuta nga akong gisaad, akong ihatag sa inyong kaliwatan, ug sila makapanunod niini hangtod sa kahangtoran.’ ” Ug wala ipadayon sa Ginoo ang daotan nga iyang nahunahunaang buhaton ngadto sa iyang katawhan. Unya si Moises mibalik ug milugsong gikan sa bukid dala ang duha ka papan sa pagpamatuod diha sa iyang mga kamot, ang mga papan nga gisulatan sa luyog luyo niini, sa usa ka luyo ug sa pikas gisulatan kini. Ug ang mga papan gibuhat sa Dios ug ang sulat mao ang sulat sa Dios nga gikulit diha sa mga papan. Sa diha nga nadungog ni Josue ang kaguliyang sa katawhan samtang sila nagsinggit, siya miingon kang Moises, “Adunay kagahob sa gubat diha sa kampo.” Apan siya miingon, “Dili kana ang tingog sa pagsinggit alang sa kadaogan o ang tingog sa danguyngoy sa kapildihan apan tingog sa panag-awit ang akong nadungog.” Ug sa dihang nagkaduol siya sa kampo ug nakita niya ang nating baka ug ang mga pagsayaw, misilaob ang kasuko ni Moises, ug gisalibay niya ang mga papan gikan sa iyang mga kamot ug nadugmok kini sa tiilan sa bukid. Ug gikuha niya ang nating baka nga ilang gibuhat ug gisunog niya kini sa kalayo. Ug gigaling kini niya hangtod nga napulbos ug gisabwag kini ngadto sa tubig ug gipainom niya kini sa katawhan sa Israel. Unya si Moises miingon kang Aaron, “Unsa bay gibuhat niining katawhan kanimo nga nagdala man ikaw ug usa ka dakong sala nganha kanila?” Ug si Aaron miingon, “Dili unta mosilaob ang kasuko sa akong agalon. Ikaw nakaila sa katawhan, nga sila hilig gayod sa daotan. Kay sila miingon kanako, ‘Buhati kami ug mga dios nga mag-una kanamo, kay mahitungod niining Moises, ang tawo nga mikuha kanamo gikan sa yuta sa Ehipto, wala kami mahibalo sa nahitabo kaniya.’ Ug ako miingon kanila, ‘Si bisan kinsa nga adunay bulawan, tangtanga ninyo kana.’ Ug ila kining gihatag kanako ug giitsa nako kini sa kalayo ug migula kining nating baka.” Sa pagkakita ni Moises nga ang katawhan nagpatuyang, kay gitugotan man sila ni Aaron sa pagpatuyang hangtod sa ilang kaulawan sa taliwala sa ilang mga kaaway, si Moises mitindog sa ganghaan sa kampo ug miingon, “Kinsa ang dapig sa Ginoo? Duol kanako.” Ug ang tanan nga kaliwat ni Levi nagtigom sa ilang kaugalingon ug nagtingob pagduol ngadto kaniya. Ug si Moises miingon kanila, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Ipatakin sa matag tawo ang iyang espada diha sa iyang hawak ug pagbalikbalik kamo gikan sa usa ka ganghaan ngadto sa usa ka ganghaan sa tibuok kampo ug patyon ang tanan niyang igsoon, ug ang tanan niyang kauban, ug ang tanan niyang silingan.’ ” Ug gibuhat kini sa mga kaliwat ni Levi sumala sa pulong ni Moises ug tulo ka libo ka tawo ang nangapukan sa katawhan niadtong adlawa. Ug si Moises miingon, “Karong adlawa gigahin ninyo ang inyong kaugalingon alang sa pagpangalagad sa Ginoo, ang matag usa sa bili sa iyang anak nga lalaki ug sa iyang igsoong lalaki aron siya maghatag kaninyo ug panalangin niining adlawa.” Sa pagkasunod adlaw, si Moises miingon sa katawhan, “Nakasala kamo ug usa ka dakong sala ug karon motungas ako ngadto sa Ginoo; basin ug makahimo ako ug pagtabon sa sala alang sa inyong mga sala.” Busa si Moises mibalik ngadto sa Ginoo ug miingon, “Kining katawhan nakasala ug usa ka dakong sala ug nagbuhat sila ug mga dios nga bulawan. Apan karon, kon imo untang pasayloon ang ilang sala, ug kon dili, papasa ako gikan sa imong basahon nga imong gisulat.” Apan ang Ginoo miingon kang Moises, “Si bisan kinsa nga nakasala batok kanako, siya papason nako gikan sa akong basahon. Karon lakaw, dad-a kining katawhan ngadto sa dapit nga akong giingon kanimo. Ang akong anghel mag-una kanimo apan sa adlaw sa akong pagduaw, duawon nako ang ilang sala diha kanila.” Ug ang Ginoo nagpadala ug katalagman diha ang katawhan kay nagbuhat man sila ug nating baka, ang gibuhat ni Aaron. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Lakaw ug tungas, ikaw ug ang katawhan nga imong gidala gikan sa yuta sa Ehipto padulong sa yuta nga akong gipanumpa kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob, nga nag-ingon, ‘Ngadto sa imong kaliwatan ihatag ko kini.’ Ug ako magpadala ug usa ka anghel una kanimo ug papahawaon nako ang mga Canaanhon, ang mga Amorihanon, ang mga Hitihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon. Lakaw ngadto sa yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos apan ako dili motungas uban kaninyo kay tingali unya ug puohon ko kamo diha sa dalan, kay kamo katawhan nga tikig ug liog.” Sa diha nga ang katawhan nakadungog niining daotan nga mga balita, nagsubo sila ug walay bisan usa nga nagsul-ob sa iyang mga alahas. Kay ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel, ‘Kamo katawhan nga tikig ug liog. Kon sa makadiyot motungas ako uban kaninyo, puohon ko gayod kamo. Busa karon tangtanga ang inyong mga alahas gikan kaninyo aron ako mahibalo sa akong buhaton kaninyo.’ ” Busa ang katawhan sa Israel nanangtang sa ilang mga alahas sukad sa Bukid sa Horeb. Naandan ni Moises ang pagkuha sa Tolda ug pabarogon kini sa gawas sa kampo, layo gikan sa kampo, ug ginganlan niya kini ug tolda nga tagboanan. Ug ang matag usa nga mangita sa Ginoo moadto sa tolda nga tagboanan nga didto sa gawas sa kampo. Sa diha nga si Moises molakaw ngadto sa Tolda, ang tibuok nga katawhan motindog ug ang matag usa mobarog diha sa pultahan sa iyang tolda ug motan-aw ngadto kang Moises hangtod nga siya mosulod sa Tolda. Sa diha nga makasulod na si Moises sa Tolda, ang haligi nga panganod mopaubos ug mopatungod diha sa pultahan sa Tolda, ug ang Ginoo makigsulti kang Moises. Ug sa dihang makita sa tibuok nga katawhan ang haligi nga panganod diha sa pultahan sa Tolda, ang tibuok nga katawhan motindog ug mosimba, ang matag usa diha sa pultahan sa iyang tolda. Busa naandan sa Ginoo ang pagpakigsulti kang Moises sa nawong ug nawong sama sa usa ka tawo nga makigsulti sa iyang higala. Sa diha nga si Moises mobalik ngadto sa kampo, ang iyang kaabag nga si Josue nga anak ni Nun, usa ka batan-on, dili mobiya sa Tolda. Unya si Moises miingon sa Ginoo, “Tan-awa, ikaw nag-ingon kanako, ‘Dad-a kining katawhan,’ apan ikaw wala magpahibalo kanako kon kinsa ang imong ipadala uban kanako. Apan ikaw miingon, ‘Ako nakaila kanimo pinaagi sa imong ngalan, ug nakakaplag usab ug kahimuot diha sa akong panan-aw.’ Busa karon, kon ako nakakaplag ug kahimuot diha sa imong panan-aw, ipakita karon kanako ang imong mga pamaagi, aron makaila ako kanimo ug makakaplag ug kahimuot diha sa imong panan-aw. Hunahunaa usab nga kining nasora mao ang imong katawhan.” Ug ang Ginoo miingon, “Ang akong presensiya mag-uban kanimo, ug ako maghatag kanimo ug pahulay.” Ug si Moises miingon kaniya, “Kon ang imong presensiya dili mag-uban kanako, ayaw kami pabiyaa dinhi. Kay unsaon man sa pag-ila nga ako nakakaplag ug kahimuot diha sa imong panan-aw, ako ug ang imong katawhan? Dili ba diha sa imong pag-uban kanamo nga kami mahimong lahi, ako ug ang imong katawhan, gikan sa tanang mga katawhan nga ania ibabaw sa yuta?” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Buhaton nako kining butanga nga imong giingon kay nakakaplag man ikaw ug kahimuot dinhi sa akong panan-aw ug nakaila ako kanimo pinaagi sa imong ngalan.” Ug si Moises miingon, “Naghangyo ako kanimo, ipakita kanako ang imong himaya.” Ug siya miingon, “Akong paagion ang tanan nakong kaayo diha sa imong atubangan ug ipadayag nako diha sa imong atubangan ang akong ngalan, ‘Yahweh,’ ug ako magmapuangoron niadtong buot nakong hatagan ug puangod ug magpakita ako ug kaluoy niadtong buot nakong kaluy-an.” Siya miingon, “Apan dili ikaw makakita sa akong nawong, kay ang tawo dili mahimong makakita kanako ug mabuhi.” Ug ang Ginoo miingon, “Tan-awa, adunay dapit duol kanako diin magtindog ikaw sa ibabaw sa bato. Ug samtang ang akong himaya molabay, ibutang ko ikaw sa usa ka liki sa bato ug tabonan ko ikaw sa akong kamot hangtod nga mosaylo ako. Unya kuhaon nako ang akong kamot ug ikaw makakita sa akong likod apan ang akong nawong dili makita.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagsapsap ug duha ka papan nga bato sama sa una, ug isulat nako diha sa mga papan ang mga pulong nga didto sa unang mga papan nga imong gibuak. Pangandam ugma sa buntag ug tungas sa pagkabuntag ngadto sa Bukid sa Sinai ug pakita kanako didto sa kinatumyan sa bukid. Walay tawo nga motungas uban kanimo ug kinahanglang walay tawo nga makita diha sa tibuok nga bukid ug kinahanglan nga walay mga karnero o mga baka nga manibsib sa atubangan sa bukid.” Busa si Moises nagsapsap ug duha ka papan nga bato sama sa una. Mibangon si Moises sayo sa buntag ug mitungas sa Bukid sa Sinai sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya ug gibitbit ang duha ka papan nga bato. Ug ang Ginoo mikunsad diha sa panganod ug mitindog didto uban kaniya ug nagpahayag sa ngalan, Yahweh. Ang Ginoo miagi sa iyang atubangan ug miingon, “Si Yahweh, si Yahweh, usa ka Dios nga maluluy-on, mapuangoron, hinay sa pagkasuko, puno sa gugmang walay paglubad ug pagkamatinumanon, nagpadayon sa gugmang walay paglubad ngadto sa mga linibo, nagpasaylo sa pagkadaotan ug sa pagkamalapason ug sa sala, apan dili magpalingkawas sa sad-an, nagsilot sa mga sala sa mga ginikanan diha sa mga anak ug sa mga anak sa mga anak ngadto sa ikatulo ug ikaupat nga kaliwatan.” Ug si Moises midali sa pagduko sa iyang ulo ngadto sa yuta ug misimba kaniya. Siya miingon, “Kon karon nakakaplag ako ug kahimuot diha sa imong panan-aw, O Ginoo, paubana ang Ginoo kanamo bisan ug kini nga katawhan tikig ug liog ug pasayloa ang among pagkadaotan ug ang among sala, ug dawata kami ingon nga imong panulundon.” Unya ang Ginoo miingon, “Tan-awa, ako maghimo ug kasabotan. Sa atubangan sa tibuok nimong katawhan magbuhat ako ug mga katingalahan, kadtong wala mabuhat diha sa tibuok nga yuta o sa bisan diin nga nasod. Ug ang tanang katawhan diin anaa ikaw makakita sa buhat sa Ginoo, kay kini makalilisang nga butang nga akong buhaton uban kaninyo. “Tumana ang akong gisugo kaninyo niining adlawa. Akong hinginlan gikan sa inyong atubangan ang mga Amorihanon, ang mga Canaanhon, ang mga Hitihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon. Pagmatngon kamo sa inyong kaugalingon kay tingali unya ug magbuhat kamo ug kasabotan uban sa mga nagpuyo sa yuta nga inyong adtoan kay tingali unya ug kini mahimong lit-ag diha kaninyo. Kinahanglang gub-on ninyo ang ilang mga halaran ug dugmokon ang ilang mga haligi ug putlon ang ilang mga Ashera. Kay kinahanglan nga dili kamo magsimba ug lain nga mga dios kay ang Ginoo, nga ang kinsang ngalan Abubhoan, abubhoan nga Dios, kay tingali unya ug magbuhat kamo ug kasabotan uban sa mga nagpuyo sa yuta ug sa dihang makighilawas sila sa pagsimba sa ilang mga diosdios ug maghalad ug mga inihaw ngadto sa ilang mga diosdios ug usa kanila modapit kaninyo, mokaon unya kamo sa ilang halad, ug kuhaon ninyo ang ilang mga anak nga babaye alang sa inyong mga anak nga lalaki, ug ang ilang mga anak nga babaye magsimba sa ilang mga diosdios ug maghimo sa inyong mga anak nga lalaki sa pagpakighilawas sa pagsimba sa ilang mga diosdios. “Ayaw kamo pagbuhat ug tinunaw nga mga diosdios. “Tumana ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Pito ka adlaw kamong magkaon ug pan nga walay patubo sumala sa gisugo nako kaninyo, sa panahon nga gitakda sa bulan sa Abib kay sa bulan sa Abib migawas kamo gikan sa Ehipto. Ang tanan nga nag-abli sa taguangkan akoa ug ang tanang laki sa kahayopan, ang kamagulangan sa baka ug sa karnero. Ang kamagulangan sa asno kinahanglan nga inyong lukaton pinaagi sa usa ka nating karnero o kon kini dili ninyo lukaton, balia ang liog niini. Ang tanang kamagulangan sa inyong mga anak nga lalaki kinahanglang inyong lukaton ug walay usa nga magpakita sa akong atubangan nga walay dala. “Unom ka adlaw nga kamo magbuhat, apan sa ikapito nga adlaw mopahulay kamo. Bisan sa panahon sa pagdaro ug sa pag-ani kinahanglang mopahulay kamo. Tumana ang Kasaulogan sa mga Semana, ang unang mga abot sa trigo, ug ang Kasaulogan sa Pag-ani sa kataposan sa tuig. Makatulo sa usa ka tuig kinahanglan nga ang tanan ninyong mga lalaki magpakita sa atubangan sa Ginoong Dios, ang Dios sa Israel. Kay akong hinginlan ang mga nasod gikan sa inyong atubangan ug palapdon nako ang inyong mga utlanan, ug walay si bisan kinsa nga magtinguha sa inyong yuta sa dihang motungas kamo aron sa pagpakita sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios makatulo sa usa ka tuig. “Ayaw ihalad ang dugo sa inihaw alang kanako uban sa patubo, o ang inihaw alang sa Kasaulogan sa Pagsaylo isalin hangtod sa pagkabuntag. Ang labing maayo sa mga unang abot sa inyong uma dad-on ninyo sa balay sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw pabukali ang nating kanding diha sa gatas sa inahan niini.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kining mga pulonga. Sumala niining mga pulonga gihimo nako ang kasabotan uban kanimo ug uban sa Israel.” Ug siya didto uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii; siya wala mokaon ug pan o moinom ug tubig. Ug gisulat niya sa mga papan ang mga pulong sa kasabotan, ang napulo ka kasugoan. Sa diha nga si Moises milugsong gikan sa Bukid sa Sinai dala ang duha ka papan sa pagpamatuod diha sa iyang kamot, sa diha nga naglugsong siya gikan sa bukid, si Moises wala mahibalo nga ang panit sa iyang nawong misilaw tungod sa iyang pagpakigsulti sa Ginoo. Sa diha nga si Aaron ug ang tanang katawhan sa Israel nakakita kang Moises, ilang nakita nga ang panit sa iyang nawong misilaw, ug nangahadlok sila sa pagduol kaniya. Apan gitawag sila ni Moises, ug si Aaron ug ang tanang pangulo sa katilingban mibalik ngadto kaniya ug si Moises nakigsulti kanila. Human niadto, ang tanang katawhan sa Israel miduol, ug gihatag ni Moises kanila ingon nga kasugoan ang tanan nga gisulti kaniya sa Ginoo didto sa Bukid sa Sinai. Ug sa diha nga si Moises nakahuman na sa pagsulti kanila, gitabonan niya ang iyang nawong. Apan sa matag panahon nga si Moises moadto sa atubangan sa Ginoo aron sa pagpakigsulti kaniya, kuhaon niya ang tabon hangtod nga mogawas siya. Ug sa diha nga mogawas siya ug makigsulti sa katawhan sa Israel mahitungod niadtong gisugo kaniya, makita sa katawhan sa Israel ang nawong ni Moises nga ang panit sa iyang nawong misilaw, ug ibutang pag-usab ni Moises ang tabon sa iyang nawong hangtod nga mosulod siya aron sa pagpakigsulti kaniya. Unya gitigom ni Moises ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel ug miingon kanila, “Kini mao ang mga butang nga gisugo sa Ginoo kaninyo nga inyong buhaton. Himoa ninyo ang inyong buluhaton sulod sa unom ka adlaw apan ang ikapito nga adlaw himoa ninyo nga adlawng igpapahulay sa balaang pagpahulay ngadto sa Ginoo. Si bisan kinsa nga magbuhat ug bisan unsa nga buluhaton niining adlawa, kinahanglan nga patyon siya. Ayaw kamo paghaling ug kalayo diha sa tanan ninyong mga puluy-anan panahon sa adlaw nga igpapahulay.” Si Moises misulti sa tibuok katilingban sa katawhan sa Israel, “Kini mao ang butang nga gisugo sa Ginoo. Gikan kaninyo pagkuha kamo ug usa ka halad alang sa Ginoo. Si bisan kinsa nga manggihatagon ug kasingkasing, padad-a siya alang sa Ginoo ug halad nga bulawan, plata, bronsi, asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug pino nga lino, balhibo sa mga kanding, mga panit sa laking karnero nga gitina, mga panit sa kanding, kahoy nga akasya, lana alang sa suga, mga panakot alang sa lana nga igdidihog ug alang sa humot nga insenso, ug mga bato nga onyx ug mga bato nga ipatapot sa ephod ug alang sa tabon sa dughan. “Kinahanglan nga moanhi ang tanang tawo nga may katakos diha kaninyo ug buhaton ang tanan nga gisugo sa Ginoo: ang Tolda, ang sapaw nga tolda ug ang tabon niini, ang mga kaw-it niini, ang mga tabla niini, ang mga yayongan niini, ang mga haligi niini, ang mga tungtonganan niini, ang sudlanan uban ang mga yayongan niini, ang tabon sa pagpasig-uli, ug ang tabil sa tolda, ang lamisa uban ang mga yayongan niini ug ang tanan nga mga kasangkapan niini, ang pan nga gihalad atubangan sa Dios, ang lamparahan uban ang mga kasangkapan niini, ang mga lampara niini, ug ang lana alang sa suga, ang halaran sa insenso uban ang mga yayongan niini, ang lana nga igdidihog ug ang humot nga insenso, ang tabil alang sa pultahan diha sa pultahan sa Tolda, ang halaran sa halad nga sunogon uban ang rehas nga bronsi niini, ang mga yayongan niini ug ang tanan nga mga kasangkapan niini, ang planggana uban ang tungtonganan niini, ang mga tabil sa hawanan, ang mga haligi ug ang mga tungtonganan niini, ang tabil sa ganghaan sa hawanan, ang mga ugsok sa Tolda ug ang mga ugsok sa hawanan ug ang mga pisi niini, ang maayong pagkabuhat nga mga bisti alang sa pag-alagad diha sa dapit nga balaan, ang mga balaan nga bisti alang kang Aaron nga pari ug ang mga bisti sa iyang mga anak nga lalaki alang sa ilang pagpangalagad ingon nga mga pari.” Unya ang tibuok katilingban sa katawhan sa Israel mibiya gikan sa atubangan ni Moises. Ug nangadto sila, ang matag usa nga gitandog sa iyang kasingkasing ug ang matag usa nga gidasig sa iyang espiritu, ug nagdala sa halad alang sa Ginoo nga gamiton alang sa tolda nga tagboanan ug alang sa tanan nga mga pagpangalagad ug alang sa mga balaan nga bisti. Nangadto sila, ang mga lalaki ug mga babaye, ang tanan nga may mahinangpon nga mga kasingkasing nagdala ug mga dayandayan, mga ariyos, mga singsing ug mga pulseras, ug ang tanang matang sa butang nga bulawan, ang matag usa naghalad ug usa ka halad nga bulawan ngadto sa Ginoo. Ug ang matag tawo nga nakaplagan nga adunay asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug pinong lino o balhibo sa mga kanding o mga panit sa mga karnero nga gitina o ang mga panit sa kanding, nagdala niini. Ang matag usa nga makahimo paghalad ug plata ug bronsi nagdala niini ingon nga halad alang sa Ginoo, ug ang matag usa nga nakaplagan nga adunay kahoy nga akasya, nga magamit alang sa bisan unsa, nagdala niini. Ang tanang babaye nga may katakos nagkalinyas pinaagi sa ilang mga kamot ug nagdala sa ilang mga kinalinyas nga asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Ang tanan nga mga babaye nga ang kasingkasing nagtandog kanila uban ang katakos nagkalinyas ug mga balhibo sa kanding. Ang mga pangulo nagdala ug mga bato nga onyx ug mga bato nga ipatapot sa ephod ug sa tabon sa dughan, ug pahumot ug lana alang sa suga, lana nga igdidihog ug alang sa humot nga insenso. Ang tanan nga katawhan sa Israel, mga babaye ug mga lalaki nga gidasig sa ilang mga kasingkasing sa pagdala ug bisan unsa alang sa buluhaton nga gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises aron ilang buhaton, nagdala niini ingon nga ilang kinabubut-ong halad ngadto sa Ginoo. Unya si Moises miingon sa katawhan sa Israel, “Tan-awa, pinaagi sa ngalan, ang Ginoo nagtawag kang Besalel nga anak ni Uri nga anak ni Hur, sa banay ni Juda. Ug siya gipuno niya sa Espiritu sa Dios, sa katakos, sa kaalam, sa kahibalo ug kahanas sa pagpamuhat ug bisan unsa, sa paghimo ug mga maanindot nga dibuho, sa pagbuhat niini pinaagi sa bulawan, sa plata ug sa bronsi, sa pagsapsap sa mga bato nga ipatapot, ug sa pagkulit sa kahoy, sa pagbuhat sa tanang matang sa pagpanghimo. Ug siya nagdasig kang Besalel sa pagtudlo, siya ug si Oholiab nga anak ni Ahisamac, sa banay ni Dan. “Sila gipuno niya sa katakos sa pagbuhat sa tanang matang sa buhat nga himoon sa tigkulit o sa tigdibuho o sa tigburda sa asul, tapol ug lutong pula nga delana ug sa lino nga pinong pagkalubid, o sa tighabol, sa tanang matang sa tigbuhat o batid nga tigdibuho. “Si Besalel ug si Oholiab ug ang tanang tawo nga may katakos nga gihatagan sa Ginoo ug katakos ug kaalam aron mahibalo sa pagbuhat sa bisan unsang buhat sa pagtukod sa balaang puluy-anan, kinahanglang magbuhat sumala sa tanan nga gisugo sa Ginoo. ” Unya gitawag ni Moises si Besalel ug si Oholiab ug ang tanang tawo nga may katakos nga ang salabotan gibutangan sa Ginoo ug katakos, ang matag tawo nga gidasig sa iyang kasingkasing aron sa pag-adto ug pagbuhat sa buluhaton. Ug gidawat nila gikan kang Moises ang tanang halad nga kinabubut-on nga gidala sa katawhan sa Israel alang sa buluhaton sa pagbuhat sa balaang puluy-anan. Ug sila nagpadayon sa pagdala ngadto kaniya ug mga kinabubut-ong halad matag buntag. Busa ang tanang tawo nga may katakos nga nagbuhat sa tanang matang sa buluhaton sa balaang puluy-anan miadto, ang matag usa gikan sa buluhaton nga iyang gibuhat. Sila miingon kang Moises, “Ang katawhan nagdala ug daghan pa kay sa inyong gikinahanglan alang sa pagbuhat sa buluhaton nga gisugo sa Ginoo kanato nga atong buhaton.” Busa si Moises mihatag ug sugo ug gipahibalo kini sa tibuok nga kampo, “Walay lalaki o babaye nga maghimo pa ug dugang nga paghalad alang sa balaang puluy-anan.” Busa ang katawhan gipugngan sa pagdala ug mga halad. Kay ang galamiton nga diha kanila igo alang sa pagbuhat sa tanang buluhaton ug labaw pa. Ang tanang tawo nga may katakos diha sa mga nagbuhat naghimo sa Tolda pinaagi sa napulo ka tabil, sa lino nga pinong pagkalubid, sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana nga adunay mga kerubin nga maayong pagkabuhat. Ang gitas-on sa matag tabil 28 ka maniko ug ang gilapdon sa matag tabil upat ka maniko. Ang tanang tabil managsama ug sukod. Gitapot nila ang lima ka tabil, ang usa ngadto sa usa, ug ang lain usab nga lima ka tabil gitapot nila ang usa ngadto sa usa. Ug nagbuhat sila ug mga galong nga asul sa sidsid sa kataposang tabil sa unang hut-ong. Mao usab kini ang ilang gibuhat sa sidsid sa kataposang tabil sa ikaduhang hut-ong. Naghimo sila ug 50 ka galong alang sa usa ka tabil, ug nagbuhat sila ug 50 ka galong alang sa sidsid sa tabil sa ikaduhang hut-ong. Ang mga galong atbang sa usa ug usa. Ug nagbuhat sila ug 50 ka kaw-it nga bulawan ug gidugtong ang mga tabil, ang usa ngadto sa usa pinaagi sa mga kaw-it, busa natibuok ang Tolda. Sila nagbuhat usab ug mga tabil nga balhibo sa mga kanding alang sa sapaw nga tolda sa ibabaw sa Tolda, napulo ug usa ka tabil ang gibuhat nila. Ang gitas-on sa matag tabil 30 ka maniko, ug upat ka maniko ang gilapdon sa matag tabil. Ang napulo ug usa ka tabil managsama ug sukod. Gilain nila pagtapot ang lima ka tabil ug ang unom usab ka tabil. Ug nagbuhat sila ug 50 ka galong sa sidsid sa kataposang tabil sa unang hut-ong ug 50 ka galong sa sidsid sa kataposang tabil sa ikaduhang hut-ong. Ug nagbuhat sila ug 50 ka kaw-it nga bronsi aron sa pagdugtong sa tolda, aron kini matibuok. Ug nagbuhat sila alang sa tolda ug usa ka tabon nga mga panit sa karnero nga gitina ug mga panit sa kanding. Unya gibuhat nila ang mga tabla sa Tolda gikan sa kahoy nga akasya. Napulo ka maniko ang gitas-on sa usa ka tabla ug usa ka maniko ug tunga ang gilapdon sa matag tabla. Ang matag tabla adunay duha ka diladila alang sa pagsumpay niini. Ila kining gibuhat sa tanan nga mga tabla sa Tolda. Nagbuhat sila ug mga tabla alang sa Tolda, 20 ka tabla alang sa dapit sa habagatan. Ug sila nagbuhat ug 40 ka tungtonganan nga plata sa ilalom sa 20 ka tabla, duha ka tungtonganan sa ilalom sa usa ka tabla alang sa duha ka diladila niini, ug duha ka tungtonganan sa ilalom sa lain na usab nga tabla alang sa duha ka diladila niini. Alang sa ikaduha nga kilid sa Tolda dapit sa amihanan, sila nagbuhat ug 20 ka tabla ug 40 ka tungtonganan niini nga plata, duha ka tungtonganan sa ilalom sa usa ka tabla ug duha ka tungtonganan sa ilalom sa usa usab ka tabla. Ug alang sa luyo sa Tolda dapit sa kasadpan, sila nagbuhat ug unom ka tabla. Ug nagbuhat sila ug duha ka tabla alang sa duha ka eskina sa Tolda dapit sa luyo. Ug kini gibulag sa ubos apan gitakdo usab sa ibabaw, sa unang argulya. Nagbuhat sila ug duha niini alang sa duha ka eskina. Ug adunay walo ka tabla uban ang mga tungtonganan niini nga plata, ug napulo ug unom ka tungtonganan, duha ka tungtonganan ilalom sa matag tabla. Sila nagbuhat ug mga babag gikan sa kahoy nga akasya, lima alang sa mga tabla sa usa ka kilid sa Tolda, ug lima ka babag alang sa mga tabla sa usa usab ka kilid sa Tolda ug lima ka babag alang sa mga tabla dapit sa luyo sa Tolda dapit sa kasadpan. Ug gihimo nila ang taliwala nga babag aron molapos gikan sa usa ka tumoy ngadto sa pikas nga tumoy agi sa taliwala sa mga tabla. Gisapawan nila ug bulawan ang mga tabla ug gibuhat ang mga argulya niini gikan sa bulawan aron balhogan sa mga babag ug gisapawan usab ug bulawan ang mga babag. Ang tabil gihimo nila gikan sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug sa lino nga pinong pagkalubid; uban ang mga kerubin nga maayong pagkabuhat, gibuhat niya kini. Ug gibuhatan nila kini ug upat ka haligi gikan sa kahoy nga akasya ug gisapawan nila kini ug bulawan, ang mga kaw-it niini bulawan, ug naghimo sila alang niini ug upat ka tungtonganan nga plata. Sila nagbuhat usab ug usa ka tabil alang sa pultahan sa Tolda gikan sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug sa lino nga pinong pagkalubid nga binurdahan, ug ang lima ka haligi niini uban ang mga kaw-it niini. Ug gisapawan niya ug bulawan ang mga tumoy niini, ug ang mga bangan niini bulawan, apan ang lima ka tungtonganan niini bronsi. Unya gibuhat ni Besalel ang sudlanan gikan sa kahoy nga akasya, duha ka maniko ug tunga ang gitas-on niini, usa ka maniko ug tunga ang gilapdon niini ug usa ka maniko ug tunga ang gihabogon niini. Ug gisapawan niya kini ug lunsay nga bulawan sa sulod ug sa gawas ug gibuhatan niya kini ug ribiti nga bulawan sa palibot niini. Ug naghimo siya alang niini ug upat ka argulya nga bulawan alang sa upat ka eskina niini, duha ka argulya sa usa ka kilid ug duha ka argulya sa pikas kilid niini. Ug siya nagbuhat ug mga yayongan gikan sa kahoy nga akasya, ug gisapawan niya kini ug bulawan. Gibalhog niya ang mga yayongan sa mga argulya sa mga kilid sa sudlanan, aron madala ang sudlanan. Ug siya nagbuhat ug usa ka tabon nga lunsayng bulawan, duha ka maniko ug tunga ang gitas-on niini ug usa ka maniko ug tunga ang gilapdon. Siya nagbuhat ug duha ka kerubin nga sinalsal nga bulawan, gibuhat niya kini diha sa duha ka tumoy sa tabon, usa ka kerubin sa usa ka tumoy ug usa ka kerubin sa pikas nga tumoy. Gibuhat niya ang mga kerubin nga unay sa tabon diha sa duha ka tumoy niini. Ang mga kerubin nagbukhad sa ilang mga pako sa ibabaw, nagpandong sa tabon pinaagi sa ilang mga pako, ug ang ilang mga nawong nag-atubang sa usa ug usa, nag-atubang sa tabon ang mga nawong sa mga kerubin. Siya nagbuhat usab ug usa ka lamisa gikan sa kahoy nga akasya, duha ka maniko ang gitas-on niini, usa ka maniko ang gilapdon niini ug usa ka maniko ug tunga ang gihabogon niini. Ug kini gisapawan niya ug lunsay nga bulawan ug nagbuhat siya ug ribiti nga bulawan libot niini. Ug gibuhatan niya ang palibot niini ug usa ka sanipa nga ang gilapdon usa ka palad ug gibuhatan niya ug ribiti nga bulawan ang palibot sa sanipa. Siya naghimo alang niini ug upat ka argulya nga bulawan ug gibutang niya kini diha sa upat ka eskina, sa upat ka tiil niini. Duol sa sanipa mao ang mga argulya, nga balhoganan sa mga yayongan aron sa pagdala sa lamisa. Gibuhat niya ang mga yayongan gikan sa kahoy nga akasya aron sa pagdala sa lamisa, ug gisapawan niya kini ug bulawan. Ug iyang gibuhat gikan sa lunsay nga bulawan ang mga kasangkapan nga alang sa ibabaw sa lamisa, ang mga pinggan ug ang mga sudlanan sa insenso niini, mga panaksan ug mga tibod nga gamiton alang sa halad nga ilimnon. Gibuhat usab niya ang lamparahan gikan sa lunsay nga bulawan. Ang patindoganan ug ang lawas sa lamparahan gihimo gikan sa sinalsal nga bulawan. Ang mga bulak, ang mga biyoos ug mga gihay gihimo nga unay niini. Ug adunay unom ka sanga nga nagtuybo gikan sa mga kilid niini, tulo ka sanga sa lamparahan gikan sa usa ka kilid niini ug tulo ka sanga sa lamparahan gikan sa pikas nga kilid niini. Adunay tulo ka kupa nga daw bulak sa almendras nga ang matag usa may mga biyoos ug mga gihay, diha sa usa ka sanga, ug tulo ka kupa nga daw bulak sa almendras nga ang matag usa may mga biyoos ug mga gihay, diha sa lain nga sanga ug kini mao gihapon sa unom ka sanga diha sa lamparahan. Ug diha gayod sa lamparahan adunay upat ka kupa nga daw bulak sa almendras nga may mga biyoos ug mga gihay, usa ka biyoos ilalom sa matag usa ka parisan sa unom ka sanga niini. Ang mga biyoos ug ang mga sanga unay niini. Ang kinatibuk-an niini usa ka buok nga sinalsal nga lunsayng bulawan. Naghimo siya ug pito ka lampara ug mga kimpit ug mga sangga niini gikan sa lunsayng bulawan. Gihimo niya kini ug ang tanang kasangkapan niini gikan sa usa ka talanton nga lunsayng bulawan. Gibuhat niya ang halaran sa insenso gikan sa kahoy nga akasya, usa ka maniko ang gitas-on niini, ug usa ka maniko ang gilapdon; kwadrado kini ug duha ka maniko ang gihabogon niini, ang mga sungaysungay unay niini. Gisapawan niya ug lunsay nga bulawan ang ibabaw niini ug ang mga kilid libot niini ug ang mga sungaysungay niini, ug giribitihan niya ug bulawan ang palibot niini. Ug siya nagbuhat alang niini ug duha ka argulya nga bulawan sa ubos sa ribiti niini, sa duha ka nag-atbang nga kilid niini, aron balhogan sa mga yayongan inigdala niini. Ug gibuhat niya ang mga yayongan gikan sa kahoy nga akasya ug gisapawan niya kini ug bulawan. Gibuhat niya ang balaan nga lana nga igdidihog ug ang lunsay nga humot nga insenso nga gisagol sama sa gibuhat sa tighimo ug pahumot. Gibuhat niya ang halaran sa halad nga sunogon gikan sa kahoy nga akasya, lima ka maniko ang gitas-on niini ug lima ka maniko ang gilapdon, kwadrado kini, ug tulo ka maniko ang gihabogon niini. Gibuhat niya ang mga sungaysungay niini sa ibabaw sa upat ka eskina niini. Ang mga sungaysungay niini unay sa halaran ug gisapawan niya kini ug bronsi. Ug gibuhat niya ang tanan nga mga kasangkapan sa halaran, ang mga kawa, ang mga pala, ang mga planggana, ang mga kaw-it ug ang mga sangga sa kalayo, ang tanan nga mga kasangkapan niini gibuhat niya gikan sa bronsi. Ug nagbuhat siya ug rehas nga bronsi alang sa halaran, ubos sa ngilit hangtod sa tungatunga sa halaran. Siya nagbuhat ug upat ka argulya alang sa upat ka eskina sa bronsi nga rehas ingon nga balhoganan sa mga yayongan. Ug gibuhat niya ang mga yayongan gikan sa kahoy nga akasya, ug gisapawan niya kini ug bronsi. Ug gibalhog niya ang mga yayongan sa mga argulya nga diha sa mga kilid sa halaran, aron sa pagdala niini uban kanila. Gihimo niya kini nga haw-ang sa sulod pinaagi sa mga tabla. Gibuhat niya ang planggana gikan sa bronsi ug ang tungtonganan niini gikan sa bronsi, gikan sa mga salamin sa mga babaye nga nag-alagad diha sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Gibuhat niya ang hawanan. Alang sa dapit sa habagatan, ang mga tabil sa hawanan gikan sa lino nga pinong pagkalubid, usa ka gatos ka maniko. Ang mga haligi niini 20 ka buok, ug ang tungtonganan niini 20 ka buok, nga hinimo gikan sa bronsi, apan ang mga kaw-it sa mga haligi ug ang mga bangan niini plata. Alang sa dapit sa amihanan usa ka gatos ka maniko, ang mga haligi niini 20 ka buok, ug ang mga tungtonganan niini 20 ka buok nga hinimo gikan sa bronsi, apan ang mga kaw-it sa mga haligi ug ang mga bangan niini plata. Alang sa dapit sa kasadpan adunay mga tabil nga 50 ka maniko, ang haligi niini napulo ka buok ug ang tungtonganan niini napulo ka buok, ang mga kaw-it sa mga haligi ug ang mga bangan niini plata. Ug alang sa dapit sa atubangan, dapit sa silangan, 50 ka maniko. Ang mga tabil alang sa usa ka kilid sa pultahan napulo ug lima ka maniko ug may tulo ka haligi ug tulo ka tungtonganan. Ug mao usab sa pikas kilid, sa usa ka kilid ug sa pikas kilid dapit sa ganghaan sa hawanan may mga tabil nga tagnapulo ug lima ka maniko ug may tulo ka haligi ug tulo ka tungtonganan. Ang tanan nga mga tabil libot sa hawanan gikan sa lino nga pinong pagkalubid. Ang mga tungtonganan sa mga haligi hinimo gikan sa bronsi. Ang mga tumoy sa mga haligi ug ang mga bangan niini binuhat sa plata ug ang gisapaw sa mga kaw-it niini plata ug ang tanang mga haligi sa hawanan adunay mga bangan nga plata. Ug ang tabil sa pultahan sa hawanan giburdahan ug asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Ang gitas-on 20 ka maniko ug ang gihabogon lima ka maniko sama sa tabil sa hawanan. Upat ka buok ang mga haligi niini ug ang upat ka tungtonganan niini bronsi, ang mga kaw-it niini plata, ug ang mga gisapaw sa mga tumoy niini ug sa mga bangan niini plata. Ug ang tanang ugsok sa Tolda ug sa naglibot nga hawanan bronsi. Mao kini ang tanang butang alang sa Tolda, sa Tolda sa Pagpamatuod, nga giihap sumala sa sugo ni Moises ubos sa pagmando ni Itamar nga anak ni Aaron nga pari, alang sa buluhaton sa mga Levihanon. Ug si Besalel nga anak ni Uri nga anak ni Hur, sa banay ni Juda, nagbuhat sa tanan nga mga butang nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug uban kaniya si Oholiab nga anak ni Ahisamac, sa banay ni Dan, nga usa ka tigkulit, ug tigdibuho ug tigburda ug asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Ang tanang bulawan nga gigamit alang sa buluhaton, sa tanan nga buluhaton sa balaang puluy-anan, ang bulawan gikan sa halad 29 ka talanton ug 730 ka siklo sumala sa siklo sa balaang dapit. Ug ang plata nga naihap gikan sa katilingban usa ka gatos ka talanton ug 1,775 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang matag tawo tagsa ka beka, sa ato pa, tunga sa siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, kay ang tanan nga naihap sa pagpanglista sukad sa nagpanuigon ug 20 ka tuig ug pataas, 603,550. Ang usa ka gatos ka talanton nga plata gitunaw alang sa mga tungtonganan sa balaang puluy-anan ug sa mga tungtonganan sa mga tabil, usa ka gatos ka tungtonganan sa usa ka gatos ka talanton, usa ka talanton sa usa ka tungtonganan. Sa 1,775 ka siklo gibuhat niya ang mga kaw-it alang sa mga haligi ug gisapawan niya ang mga tumoy niini, ug gibuhatan kini ug mga bangan. Ang bronsi nga halad 70 ka talanton ug 2,400 ka siklo. Pinaagi niini gihimo niya ang mga tungtonganan sa pultahan sa tolda nga tagboanan, ang halaran nga bronsi ug rehas nga bronsi niini, ug ang tanan nga mga galamiton sa halaran, ang mga tungtonganan sa naglibot nga hawanan, ang mga tungtonganan sa ganghaan sa hawanan, ug ang tanang ugsok sa Tolda ug ang tanang ugsok nga naglibot sa hawanan. Unya ginamit ang asul ug tapol ug lutong pula nga delana gibuhat nila ang matahom nga mga bisti aron sa pag-alagad sa dapit nga balaan. Ug gibuhat nila ang mga bisti nga balaan alang kang Aaron, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gibuhat niya ang ephod gikan sa bulawan, ug sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana, ug sa lino nga pinong pagkalubid. Ug nagsalsal sila ug bulawan ug gitabas nila kini sama sa mga hilo aron iapil pagtahi sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug sa lino nga pinong pagkalubid, kini maayong pagkabuhat. Naghimo sila ug kabiba alang sa ephod nga gipakabit sa duha ka tumoy niini. Ug ang bakos nga maayong pagkabuhat nga diha sa ibabaw niini, nga igbabakos, gibuhat sa mao rang mga butang ug mao ra nga pagkabuhat gikan sa bulawan, sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Giandam nila ang mga bato nga onyx, gipalibotan kini sa mga engaste nga bulawan, gikulit sama sa pagkakulit sa usa ka silyo, sumala sa mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Israel. Unya kini gibutang niya sa mga kabiba sa ephod, ingon nga mga bato nga handomanan sa mga anak nga lalaki ni Israel sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Siya naghimo ug tabon sa dughan nga maayong pagkabuhat, sama sa pagkabuhat sa ephod, gikan sa bulawan ug sa asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug sa lino nga pinong pagkalubid, ug kini kwadrado. Ang tabon sa dughan duha ka sapaw, ang gitas-on niini usa ka dangaw, ug usa ka dangaw ang gilapdon niini kon sapawan. Ilang gibutang niini ang upat ka laray sa mga bato. Ang unang laray, sardio, topasyo ug karbunko. Sa ikaduha nga laray, esmeralda, sapiro ug diamante. Sa ikatulo nga laray, jacinto, agata ug amatista. Ug sa ikaupat nga laray, berilo, onyx ug jaspe. Kini gipalibotan ug mga engaste nga bulawan. Adunay napulo ug duha ka bato nga adunay mga ngalan sumala sa mga ngalan sa mga anak ni Israel. Kini sama sa mga silyo, ang matag usa gikulitan sumala sa ngalan niini, alang sa napulo ug duha ka banay. Ug nagbuhat sila ug mga kadena nga gilubid sama sa pisi gikan sa bulawan diha sa tabon sa dughan. Ug nagbuhat sila ug duha ka engaste nga bulawan ug duha ka argulya nga bulawan, ug gibutang ang duha ka argulya sa duha ka tumoy sa tabon sa dughan. Ug gibutang nila ang duha ka linubid nga bulawan diha sa duha ka argulya sa mga tumoy sa tabon sa dughan. Ang duha ka tumoy sa duha ka linubid nga pisi gipakabit nila ngadto sa duha ka engaste ug gibutang nila sa ibabaw sa kabiba sa ephod sa atubangan niini. Ug nagbuhat sila ug duha ka argulya nga bulawan ug gipakabit nila sa duha ka tumoy sa tabon sa dughan, sa ilalom sa sidsid niini, dapit sa ephod. Ug nagbuhat sila ug duha ka argulya nga bulawan ug gipakabit nila sa atubangan sa ubos nga bahin sa duha ka kabiba sa ephod, sa tinakdoan niini sa ibabaw sa maayong pagkabuhat nga bakos sa ephod. Ug gihigot nila ang tabon sa dughan ngadto sa mga argulya niini ngadto sa mga argulya sa ephod nga adunay pisi nga asul, aron kini mahimutang sa ibabaw sa maayong pagkabuhat nga bakos sa ephod ug aron dili matangtang ang tabon sa dughan gikan sa ephod, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gibuhat usab niya ang sutana sa ephod nga gibuhat nga lunlon asul. Ug ang liab niini, sama sa liab sa usa ka bisti nga may ribiti sa palibot sa liab aron kini dili magisi. Sa sidsid sa sutana gihimoan kini nila ug daw mga prutas nga granada nga asul ug tapol ug lutong pula nga delana ug lino nga pinong pagkalubid. Nagbuhat usab sila ug mga kampanilya gikan sa lunsay nga bulawan ug ang mga kampanilya gibutang nila sa taliwala sa mga prutas nga granada sa mga sidsid sa sutana sa paglibot niini, sa taliwala sa mga granada, usa ka kampanilya ug usa ka granada, ug usa ka kampanilya ug usa ka granada, libot sa mga sidsid sa kupo alang sa pagpangalagad sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gibuhat usab nila ang mga bisti nga hinabol gikan sa pinong lino alang kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, ug ang purong nga pinong lino, ug ang mga kalo nga pinong lino, ug ang mga karsunsilyo nga lino nga pinong pagkalubid, ug ang bakos nga lino nga pinong pagkalubid ug asul ug tapol ug lutong pula nga delana nga giburdahan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug gibuhat nila ang dayandayan sa korona nga balaan gikan sa lunsay nga bulawan, ug kini ilang gisulatan ug sulat nga sama sa kinulit sa usa ka silyo, “Balaan ngadto sa Ginoo.” Ug gihigtan nila kini ug pisi nga asul aron kini ibutang sa ibabaw sa purong sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Sa ingon niana nahuman ang tanang buluhaton sa Tolda, sa tolda nga tagboanan. Ug ang katawhan sa Israel nagbuhat sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Busa gibuhat nila kini. Ug gidala nila ang Tolda ngadto kang Moises, ang Tolda ug ang tanang kasangkapan niini, ang mga kaw-it niini, ang mga tabla niini, ang mga yayongan niini, ang mga haligi niini, ug ang mga tungtonganan niini, ang tabon nga mga panit sa laking karnero nga gitina ug ang tabon nga panit sa kanding, ug ang tabil, ang sudlanan sa pagpamatuod ug ang mga yayongan niini, ug ang tabon niini, ang lamisa ug ang tanan nga kasangkapan niini ug ang pan nga gipahimutang sa atubangan sa Dios, ang lamparahan nga lunsayng bulawan ug ang mga lampara nga gipahimutang niini ug ang tanan nga mga kasangkapan niini, ug ang lana alang sa suga, ang halaran nga bulawan, ang lana nga igdidihog ug ang humot nga insenso, ang tabil sa pultahan sa tolda, ang halaran nga bronsi uban ang rehas nga bronsi, ang mga yayongan niini ug ang tanang kasangkapan niini ug ang planggana ug ang tungtonganan niini, ang mga tabil sa hawanan, ang mga haligi ug ang mga tungtonganan niini, ang tabil alang sa ganghaan sa hawanan, ang mga pisi ug ang mga ugsok, ug ang tanan nga mga kasangkapan sa pagpangalagad sa Tolda alang sa tolda nga tagboanan, ang maayong pagkabuhat nga mga bisti alang sa pagpangalagad didto sa dapit nga balaan, ug ang mga balaan nga bisti ni Aaron nga pari ug ang mga bisti sa iyang mga anak nga lalaki aron sa pag-alagad ingon nga mga pari. Sumala sa tanan nga gisugo sa Ginoo kang Moises, gibuhat sa katawhan sa Israel ang tanan nga buluhaton. Ug nakita ni Moises ang tanang buhat, ug tan-awa, gibuhat nila kini. Sumala sa gisugo sa Ginoo, gibuhat nila kini ug gipanalanginan sila ni Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sa unang adlaw sa unang bulan, kinahanglan nga patindogon nimo ang Tolda, ang tolda nga tagboanan. Ug ibutang niini ang sudlanan sa pagpamatuod ug salipdi ang sudlanan pinaagi sa tabil. Ug ipasulod ang lamisa, ug ipahimutang kini sa maayong pagkahimutang. Ipasulod usab ang lamparahan ug dagkoti ang mga lampara niini. Ibutang ang halaran nga bulawan alang sa insenso sa atubangan sa sudlanan sa pagpamatuod ug ibutang ang tabil sa pultahan sa Tolda. Ibutang ang halaran sa halad nga sunogon diha sa atubangan sa pultahan sa Tolda, sa tolda nga tagboanan. Ug ibutang ang planggana sa taliwala sa tolda nga tagboanan ug sa halaran, ug butangi kini ug tubig. Ug ipahimutang ang hawanan sa palibot ug ibitay ang tabil sa ganghaan sa hawanan. Unya kuhaa ang lana nga igdidihog ug dihogi ang Tolda ug ang tanan nga anaa niini ug ihalad kini uban ang tanang kasangkapan niini ug kini mabalaan. Dihogi ang halaran sa halad nga sunogon ug ang tanan nga kasangkapan niini ug ihalad ang halaran ug ang halaran mahimo nga labing balaan. Dihogi usab ang planggana ug ang tungtonganan niini, ug ihalad kini. Ug dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan, ug hugasi sila ug tubig. Ug isul-ob kang Aaron ang mga bisti nga balaan, ug dihogi siya ug ihalad siya aron siya mag-alagad kanako ingon nga pari. Dad-a ang iyang mga anak nga lalaki, ug sul-obi sila sa bisti. Dihogi sila sama sa pagdihog nimo sa ilang amahan aron sila mag-alagad kanako ingon nga mga pari ug ang pagdihog kanila maghimo kanila nga pari sa dayon hangtod sa tanan nilang mga kaliwatan.” Sa ingon niini gibuhat kini ni Moises. Sumala sa tanan nga gisugo kaniya sa Ginoo, gibuhat niya kini. Sa unang bulan sa ikaduhang tuig, ang Tolda gipatindog. Gipatindog ni Moises ang Tolda, ug gipahimutang niya ang mga tungtonganan, ug gibutang niya ang mga tabla niini ug gitaod niya ang mga babag, ug gipahimutang niya ang mga haligi niini. Ug gibukhad niya ang sapaw nga tolda sa ibabaw sa Tolda, ug gibutang niya ang tabon sa tolda sa ibabaw niini sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gikuha niya ang pagpamatuod ug gibutang niya kini ngadto sa sulod sa sudlanan ug gibutang niya ang mga yayongan sa sudlanan. Ug gibutang niya ang tabon sa ibabaw sa sudlanan. Ug gidala niya ang sudlanan ngadto sa Tolda, ug gitaod niya ang tabil ug gitabilan niya ang sudlanan sa pagpamatuod sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gibutang niya ang lamisa sa tolda nga tagboanan, sa amihanang bahin sa Tolda gawas sa tabil. Ug gipahimutang niya ang mga pan ibabaw niini sa atubangan sa Ginoo, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gibutang niya ang lamparahan sa sulod sa tolda nga tagboanan atbang sa lamisa dapit sa habagatang bahin sa Tolda. Ug gipahimutang niya ang mga lampara sa atubangan sa Ginoo, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gibutang niya ang halaran nga bulawan sulod sa tolda nga tagboanan sa atubangan sa tabil. Ug sa ibabaw niini nagsunog siya ug humot nga insenso sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug gitaod niya ang tabil sa pultahan sa Tolda. Gipahimutang niya ang halaran sa halad nga sunogon sa dapit pultahan sa Tolda, sa tolda nga tagboanan, ug naghalad sa ibabaw niini sa halad nga sunogon, ug sa halad nga pagkaon sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug gibutang niya ang planggana sa taliwala sa tolda nga tagboanan ug sa halaran ug iyang gibutangan kini ug tubig alang sa pagpanghugas, diin si Moises ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki manghugas sa ilang mga kamot ug sa ilang mga tiil sa dihang mosulod sila sa tolda nga tagboanan. Ug sa dihang moduol sila sa halaran, manghugas sila sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug gipatindog niya ang hawanan libot sa Tolda ug sa halaran, ug gitaod niya ang tabil sa ganghaan sa hawanan. Busa nahuman ni Moises ang buluhaton. Unya ang panganod mitabon sa tolda nga tagboanan ug ang himaya sa Ginoo milukop sa Tolda. Si Moises wala makahimo sa pagsulod sa tolda nga tagboanan, kay ang panganod nagpabilin sa ibabaw niini ug ang himaya sa Ginoo milukop sa Tolda. Sa tibuok nilang panaw, sa dihang mosaka ang panganod sa Tolda, ang katawhan sa Israel mopadayon sa pagpanaw. Apan kon ang panganod dili mosaka, dili sila mopadayon sa pagpanaw hangtod sa adlaw nga kini mosaka. Kay sa tibuok nilang panaw, ang panganod sa Ginoo anaa sa ibabaw sa Tolda, panahon sa adlaw ug ang kalayo anaa niini panahon sa gabii, makita sa tibuok nga banay ni Israel. Ang Ginoo mitawag kang Moises ug misulti kaniya gikan sa tolda nga tagboanan, nga nag-ingon, “Sultihi ang katawhan sa Israel, ug ingna sila: Sa diha nga ang usa kaninyo magdala ug halad ngadto sa Ginoo, pagdala kamo sa inyong halad gikan sa kahayopan, gikan sa panon sa mga baka o gikan sa panon sa karnero. “Kon ang iyang halad usa ka halad nga sunogon nga gikan sa mga baka, ihalad niya ang usa ka laki nga walay tatsa, ihalad niya kini didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan aron siya dawaton sa atubangan sa Ginoo. Iyang ibutang ang iyang kamot sa ibabaw sa ulo sa halad nga sunogon ug kini dawaton alang kaniya aron sa pagtabon sa sala alang kaniya. Patyon niya ang torong baka sa atubangan sa Ginoo ug ang mga pari nga mga anak ni Aaron maghalad sa dugo ug magsablig niini libot sa halaran nga anaa sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ug panitan niya ang halad nga sunogon ug hiwahiwaon kini. Ang mga anak nga lalaki ni Aaron nga pari maoy magbutang ug kalayo ibabaw sa halaran ug magpahimutang ug sugnod sa ibabaw sa kalayo. Ug ang mga pari nga mga anak ni Aaron magpahimutang sa mga hiniwa, sa ulo ug sa tambok ngadto sa sugnod ibabaw sa kalayo nga anaa sa ibabaw sa halaran. Apan hugasan niya ug tubig ang mga sulod sa ginhawaan ug ang mga paa niini. Ug sunogon sa pari ang tibuok ibabaw sa halaran ingon nga usa ka halad nga sinunog, usa ka halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. “Kon ang iyang halad alang sa halad nga sunogon gikan sa panon, sa mga karnero o sa mga kanding, ang iyang ihalad laki nga walay tatsa. Patyon niya kini dapit sa amihanan nga kilid sa halaran sa atubangan sa Ginoo ug ang mga pari nga mga anak ni Aaron magsablig sa dugo niini libot sa halaran. Ug hiwahiwaon niya kini uban ang ulo ug ang tambok niini ug ang pari maoy magpahimutang niini ibabaw sa sugnod ibabaw sa kalayo nga anaa ibabaw sa halaran. Apan hugasan niya ug tubig ang sulod sa ginhawaan ug ang mga paa, ug ihalad sa pari ang tibuok ug sunogon kini niya ibabaw sa halaran. Kini mao ang halad nga sinunog, halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. “Kon ang iyang halad alang sa Ginoo usa ka halad nga sunogon nga mga langgam, kinahanglan nga ang iyang ihalad tukmo o mga kuyabog sa salampati. Ug dad-on kini sa pari ngadto sa halaran, ug lungison ang ulo niini, ug sunogon kini diha sa halaran, ug ang dugo niini patuloon sa kilid sa halaran. Ug iyang kuhaon ang pabalonan ug ang mga balhibo niini, ug ilabay niya kini duol sa halaran, dapit sa silangan, sa dapit sa mga abo. Laksion niya kini diha sa mga pako, apan dili na kini bahinon pa. Ug sunogon kini sa pari ibabaw sa halaran ibabaw sa sugnod diha sa kalayo. Kini mao ang halad nga sinunog, halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. “Sa dihang adunay magdala ug halad nga pagkaon alang sa Ginoo, kinahanglan nga ang iyang ihalad pinong harina, ug buboan niya kini ug lana ug butangan niya ug insenso ang ibabaw niini. Unya dad-on niya kini ngadto sa mga anak ni Aaron, ang mga pari. Unya ang pari magkuha ug usa ka hakop sa pinong harina ug sa lana, uban ang tanan nga insenso niini. Ug kini sunogon sa pari ingon nga handomanan niini ibabaw sa halaran, halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. Ug ang nahibilin sa halad nga pagkaon iya na ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Kini labing balaan sa mga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. “Sa dihang ikaw maghalad ug usa ka halad nga pagkaon nga giluto diha sa hudno, kinahanglan nga kini mga pan nga walay patubo gikan sa pinong harina nga sinagolan ug lana o mga nipis nga pan nga walay patubo ug gihidhiran ug lana. Kon ang imong halad usa ka halad nga pagkaon nga giluto diha sa kaha nga mabaw, kinahanglan nga kini gikan sa pinong harina nga walay patubo nga sinagolan ug lana. Kini imong tipiktipikon ug buboan ug lana. Mao kini ang halad nga pagkaon. Ug kon ang imong halad usa ka halad nga pagkaon nga giluto diha sa kaha, himoon kini gikan sa pinong harina nga sinagolan ug lana. Ug dad-on nimo ngadto sa Ginoo ang halad nga pagkaon nga hinimo gikan niining mga butanga, ug sa diha nga ihatag kini ngadto sa pari, siya magdala niini ngadto sa halaran. Ang pari magkuha ug diyotay gikan sa halad nga pagkaon alang sa handomanan niini, ug sunogon kini ibabaw sa halaran, halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. Ug ang nahibilin sa halad nga pagkaon iya na ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Kini labing balaan sa mga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. “Walay halad nga pagkaon nga ihalad ninyo sa Ginoo nga himoon uban ang patubo kay walay bisan unsang butang nga may patubo o may dugos nga ihalad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Ingon nga halad sa unang mga abot dad-a ninyo kini ngadto sa Ginoo, apan dili kini ihalad ibabaw sa halaran ingon nga usa ka kahumot. Kinahanglang timplahan nimo ug asin ang tanan nimong halad nga pagkaon ug ayaw kalimti pagbutang ang asin sa kasabotan uban sa inyong Dios diha sa inyong halad nga pagkaon. Uban sa tanan nimong halad, maghalad ikaw ug asin. “Kon maghalad ikaw ug halad nga pagkaon alang sa Ginoo gikan sa unang mga abot, ihalad nimo ingon nga halad nga pagkaon gikan sa imong mga unang abot ang mga dinugmok nga bag-ong lugas gikan sa mga bag-ong ani nga uhay nga gisangag sa kalayo. Buboi ug lana ang ibabaw niini ug butangi kini ug insenso. Kini usa ka halad nga pagkaon. Ug ang pari magsunog ug bahin sa mga lugas nga gidugmok ug bahin sa lana niini ingon nga handomanan niini, uban ang tanan nga insenso niini. Kini usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. “Kon ang iyang halad usa ka inihaw nga halad sa pakigdait, kon siya maghalad gikan sa panon sa mga baka, laki o baye, maoy ihalad niya ang walay tatsa sa atubangan sa Ginoo. Ibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa ulo sa iyang halad, ug patyon niya kini didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan ug ang mga pari, ang mga anak ni Aaron, magsablig sa dugo niini libot sa halaran. Ug gikan sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, ingon nga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, ihalad niya ang tambok nga nagputos sa mga tinai, ug ang tanan nga tambok nga anaa sa sulod sa ginhawaan, ug ang duha ka amimislon ug ang tambok nga anaa sa niini dapit sa hawak, ug ang habolhabol sa atay nga kuhaon uban sa mga amimislon. Unya ang mga anak ni Aaron magsunog niini ibabaw sa halaran uban sa halad nga gisunog ibabaw sa sugnod nga anaa sa ibabaw sa kalayo. Kini usa ka halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. “Kon ang iyang halad inihaw nga halad sa pakigdait alang sa Ginoo gikan sa panon sa karnero, laki o baye, ihalad niya kini nga walay tatsa. Kon siya maghalad ug nating karnero ingon nga iyang halad, ihalad kini niya sa atubangan sa Ginoo. Ug ibutang niya ang iyang kamot ibabaw sa ulo sa iyang halad ug kini iyang patyon sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ug ang mga anak ni Aaron magsablig sa dugo niini libot sa halaran. Unya gikan sa gihalad nga halad sa pakigdait ingon nga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, ihalad niya ang tambok niini, ang tibuok ikog nga tambok nga kuhaon niya sa punoan sa dugokan ug ang tambok nga nagputos sa mga tinai ug ang tanan nga tambok nga anaa sa sulod sa ginhawaan, lakip ang duha ka amimislon ug ang tambok nga anaa sa ibabaw niini dapit sa hawak, ug ang habolhabol sa ibabaw sa atay nga kuhaon uban sa mga amimislon. Ug ang pari magsunog niini ibabaw sa halaran ingon nga pagkaon nga gihalad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo. “Kon kanding ang iyang halad, ihalad niya kini sa atubangan sa Ginoo. Ibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa ulo niini ug patyon niya kini sa atubangan sa tolda nga tagboanan ug ang mga anak ni Aaron magsablig sa dugo niini libot sa halaran. Ug gikan niini, ingon nga iyang halad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo, ihalad niya ang tambok nga nagputos sa mga tinai, ug ang tanan nga tambok nga anaa sa sulod sa ginhawaan, ug ang duha ka amimislon, ug ang tambok nga anaa niini dapit sa hawak ug ang habolhabol sa atay nga kuhaon uban sa amimislon. Ug ang pari magsunog niini sa ibabaw sa halaran ingon nga pagkaon nga gihalad pinaagi sa kalayo ingon nga kahumot alang sa Ginoo. Ang tanan nga tambok iya sa Ginoo. Kini usa ka tulumanon nga dayon alang sa inyong mga kaliwatan, sa tanan ninyong mga puluy-anan, aron dili kamo magkaon ug tambok o dugo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Kon ang usa ka tawo makasala nga wala tuyoa sa bisan unsa sa mga sugo sa Ginoo mahitungod sa mga butang nga dili angay nga buhaton, ug makabuhat sa usa niini— kon ang dinihogan nga pari maoy makasala unya makaangin sa katawhan sa pagpakasala tungod sa sala nga iyang nabuhat, pahalara siya ngadto sa Ginoo ug usa ka torong baka nga nati nga walay tatsa alang sa halad tungod sa sala. Dad-on niya ang torong baka ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan sa atubangan sa Ginoo, ug ibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa ulo sa torong baka, ug patyon niya kini sa atubangan sa Ginoo. Ang dinihogan nga pari magkuha ug diyotay sa dugo sa torong baka, ug dad-on niya kini sa tolda nga tagboanan. Ituslob sa pari ang iyang tudlo sa dugo, ug iwisik niya ang dugo sa makapito sa atubangan sa Ginoo, atubangan sa tabil sa balaan nga dapit. Ang pari magbutang ug dugo sa ibabaw sa mga sungaysungay sa halaran sa insenso nga humot nga anaa sa tolda nga tagboanan sa atubangan sa Ginoo. Ug ang nahibilin nga dugo sa torong baka iyabo niya diha sa tungtonganan sa halaran sa halad nga sunogon nga anaa sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ug kuhaon niya ang tanang tambok gikan sa laking baka nga halad tungod sa sala: ang tambok nga nagputos sa mga tinai ug ang tanan nga anaa sa sulod sa ginhawaan, lakip ang duha ka amimislon ug ang tambok nga anaa niini dapit sa hawak, ug ang habolhabol sa atay nga kuhaon niya uban sa mga amimislon, sama nga kini gikuha gikan sa inihaw nga laking baka alang sa halad sa pakigdait, ug sunogon kini sa pari ibabaw sa halaran sa halad nga sunogon. Apan ang panit sa torong baka ug ang tanan nga unod niini, uban ang ulo niini ug ang mga paa niini ug ang sulod sa tinai niini, ang tibuok torong baka dad-on niya ngadto sa gawas sa kampo, ngadto sa usa ka dapit nga hinlo, didto sa labayanan sa abo ug sunogon diha sa kalayo ibabaw sa sugnod. Sunogon kini didto sa labayanan sa abo. “Kon ang tibuok nga katilingban sa Israel makasala nga wala tuyoa ug ang sala natago gikan sa mga mata sa katilingban, ug nabuhat nila ang bisan unsa batok sa usa sa mga butang nga gidili sa Ginoo, ug mga sad-an sila; sa diha nga mahibaloan na ang sala nga ilang nabuhat, ang katilingban maghalad ug usa ka torong baka nga nati ingon nga halad tungod sa sala ug dad-on nila kini ngadto sa atubangan sa tolda nga tagboanan. Ang mga kadagkoan sa katilingban magbutang sa ilang kamot sa ibabaw sa ulo sa torong baka sa atubangan sa Ginoo ug patyon nila ang torong baka sa atubangan sa Ginoo. Unya ang dinihogan nga pari magdala sa dugo sa laking baka ngadto sa tolda nga tagboanan, ug ituslob sa pari ang iyang tudlo sa dugo niini ug iwisik kini sa makapito sa atubangan sa Ginoo, sa atubangan sa tabil. Siya magbutang ug dugo sa ibabaw sa mga sungaysungay sa halaran nga anaa sa atubangan sa Ginoo sa sulod sa tolda nga tagboanan, ug ibubo niya ang nahibilin nga dugo ngadto sa tungtonganan sa halaran sa halad nga sunogon nga anaa sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ug iyang kuhaon gikan niini ang tanan nga tambok ug sunogon niya kini ibabaw sa halaran. Mao kini ang iyang buhaton sa torong baka, sama sa iyang gibuhat sa torong baka nga halad tungod sa sala, busa buhaton usab niya kini. Ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kanila ug pasayloon sila. Ug dad-on niya ang torong baka ngadto sa gawas sa kampo ug sunogon niya kini sama sa pagsunog niya sa unang torong baka. Kini mao ang halad tungod sa sala alang sa katilingban. “Kon ang usa ka pangulo makasala ug nabuhat niya nga wala tuyoa ang bisan usa sa tanang mga butang nga gisugo sa Ginoo nga iyang Dios nga dili buhaton, ug sad-an siya, kon ang sala nga iyang nabuhat gipahibalo na kaniya, magdala siya ug usa ka laking kanding nga walay tatsa ingon nga iyang halad. Ibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa ulo sa laking kanding ug patyon niya kini sa dapit diin patyon ang halad nga sunogon sa atubangan sa Ginoo. Kini usa ka halad tungod sa sala. Ug ang pari magkuha ug diyotay nga dugo sa halad tungod sa sala pinaagi sa iyang tudlo ug ibutang niya sa ibabaw sa mga sungaysungay sa halaran sa halad nga sunogon ug ibubo niya ang dugo niini diha sa tungtonganan sa halaran sa halad nga sunogon. Ug sunogon niya ang tanan nga tambok niini sa ibabaw sa halaran sama sa tambok sa inihaw nga halad sa pakigdait. Busa ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang kaniya, alang sa iyang sala, ug pasayloon siya. “Kon ang usa sa mga nagpuyo sa lungsod makasala nga wala tuyoa sa bisan unsa sa mga butang nga gisugo sa Ginoo nga dili buhaton, ug sad-an siya, kon ang sala nga iyang nabuhat gipahibalo na kaniya, magdala siya alang sa iyang halad ug usa ka baye nga kanding nga walay tatsa ingon nga iyang halad alang sa iyang sala nga nabuhat. Ibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa ulo sa halad tungod sa sala ug patyon niya kini sa dapit sa halad nga sunogon. Ug ang pari magkuha ug diyotay nga dugo pinaagi sa iyang tudlo ug ibutang niya sa ibabaw sa mga sungaysungay sa halaran sa halad nga sunogon ug ibubo niya ang nahibilin nga dugo niini diha sa tungtonganan sa halaran. Ug iyang kuhaon gikan niini ang tanang tambok sama sa pagkuha sa tambok sa inihaw nga halad sa pakigdait, ug ang pari magsunog niini sa ibabaw sa halaran ingon nga usa ka kahumot alang sa Ginoo, ug ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang sa maong tawo ug pasayloon siya. “Kon magdala siya ug nating karnero ingon nga iyang halad alang sa halad tungod sa sala, kinahanglan nga baye nga walay tatsa ang iyang dad-on. Ibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa ulo sa halad tungod sa sala ug patyon niya kini ingon nga halad tungod sa sala didto sa dapit diin patyon ang halad nga sunogon. Ug ang pari magkuha ug diyotay nga dugo sa halad tungod sa sala pinaagi sa iyang tudlo ug ibutang niya sa ibabaw sa mga sungaysungay sa halaran sa halad nga sunogon ug ibubo niya ang nahibilin nga dugo diha sa tungtonganan sa halaran. Iyang kuhaon gikan niini ang tanan nga tambok sama sa pagkuha sa tambok sa nating karnero gikan sa inihaw nga halad sa pakigdait ug sunogon kini sa pari diha sa halaran sama sa halad nga sunogon alang sa Ginoo, ug ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang kaniya alang sa sala nga iyang nabuhat, ug pasayloon siya. “Kon adunay tawo nga makasala ingon nga siya nakadungog man ug tawag sa pagsaksi, ug nga bisan tuod siya saksi, kay nakakita man siya o nahibalo apan siya dili mosulti, siya magpas-an sa iyang sala. O kon may tawo nga makahikap sa bisan unsang butang nga hugaw, sa patayng lawas sa hugaw nga mananap o sa patayng lawas sa hugaw nga baka o sa patayng lawas sa mga hugaw nga mananap nga nagkamang, ug kini wala niya mahibaloi ug siya nahugawan, siya sad-an. O kon makahikap siya ug hugaw sa tawo, sa bisan unsa nga kahugaw nga makahugaw sa tawo ug siya wala mahibalo niini, kon mahibaloan na niya kini, siya sad-an. O kon may tawo nga magdalidali sa pagsulti ug panumpa sa pagbuhat ug daotan o sa pagbuhat ug maayo, sa bisan unsang mga butang nga ang tawo magdalidali sa pagsulti uban ang panumpa, ug kini wala niya mahibaloi, kon mahibaloan na niya kini, sad-an siya sa usa niining mga butanga. Kon sad-an siya sa usa niini, isugid niya ang sala nga iyang nahimo, ug dad-on niya ang iyang halad tungod sa paglapas ngadto sa Ginoo alang sa sala nga iyang nabuhat, usa ka baye gikan sa mga panon, nating karnero o kanding alang sa halad tungod sa sala, ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya, alang sa iyang sala. “Apan kon siya dili makaabot sa pagdala ug usa ka nating karnero, magdala siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog sa salampati ingon nga halad tungod sa paglapas alang sa Ginoo tungod sa sala nga iyang nahimo, ang usa ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Dad-on niya kini ngadto sa pari nga maoy maghalad pag-una sa usa ingon nga halad tungod sa sala. Lungison sa pari ang ulo niini gikan sa liog apan dili niya bulagbulagon. Ug magwisik siya ug diyotay sa dugo sa halad tungod sa sala diha sa kilid sa halaran ug ang nahibilin sa dugo iyabo niya diha sa tungtonganan sa halaran. Kini mao ang halad tungod sa sala. Unya ihalad niya ang ikaduha ingon nga halad nga sunogon sumala sa tulumanon ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya tungod sa sala nga iyang nabuhat, ug pasayloon siya. “Apan kon dili siya makaabot sa pagdala ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog sa salampati, ingon nga halad tungod sa sala nga iyang nahimo, magdala siya ug ikanapulo nga bahin sa usa ka epha nga pinong harina alang sa halad tungod sa sala. Dili niya kini butangan ug lana o butangan ug insenso kay kini halad tungod sa sala. Dad-on niya kini ngadto sa pari, ug ang pari magkuha ug usa ka hakop niini ingon nga handomanan niini ug sunogon kini niya diha sa halaran uban sa mga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Kini halad tungod sa sala. Ug ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang kaniya tungod sa sala nga iyang nabuhat ug siya pasayloon. Ang mahibilin maiya sa pari, sama sa halad nga pagkaon.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Kon adunay tawo nga makalapas ug makasala nga wala tuyoa sa mga butang nga gibalaan alang sa Ginoo, kinahanglan nga magdala siya ingon nga iyang halad sa paglapas ngadto sa Ginoo, usa ka laking karnero nga walay tatsa gikan sa panon nga gibilihan ug tinimbang nga plata sumala sa siklo sa balaang dapit. Kini usa ka halad tungod sa paglapas. Ulian niya ang bili sa butang nga balaan nga nabuhatan niya sa kalapasan ug idugang niini ang ikalima nga bahin ug ihatag niya sa pari, ug ang pari maghimo alang kaniya sa pagtabon sa sala pinaagi sa laking karnero nga halad tungod sa paglapas, ug siya pasayloon. “Kon may usa nga makasala ug makabuhat sa bisan unsa nga butang nga gisugo sa Ginoo nga dili buhaton, bisan wala siya mahibalo niini, sad-an siya ug magpas-an siya sa iyang sala. Magdala siya ngadto sa pari ug usa ka laking karnero nga walay tatsa gikan sa panon nga gibilihan ingon nga halad tungod sa paglapas, ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya tungod sa sayop nga iyang nabuhat nga wala tuyoa, ug siya pasayloon. Kini halad tungod sa paglapas, sad-an gayod siya sa atubangan sa Ginoo. ” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Kon adunay makasala ug magbuhat ug paglapas batok sa Ginoo pinaagi sa paglimbong sa iyang isigkatawo tungod sa gipatipigan o gibilin kaniya, o pinaagi sa pagpangawat o pagpanglupig sa iyang isigkatawo, o makakaplag siya ug nawala ug milimod mahitungod niini ug makapanumpa siya ug bakak, bisan unsa niining tanan nga mabuhat sa tawo, makasala siya niini. Kon may usa nga makasala niini ug sad-an siya, kinahanglan nga iyang iuli ang iyang gikawat o ang mga naangkon niya pinaagi sa pagpanglupig o ang butang nga gipatipigan kaniya o ang nawala nga nakit-an niya o bisan unsang butang nga iyang gipanumpaan ug bakak, iuli niya ang tanan ug iyang dugangan sa ikalima nga bahin sa bili niini ug ang tag-iya bayran niya sa adlaw nga nasakpan siya nga nakasala. Dad-on niya ngadto sa pari ang iyang halad tungod sa paglapas ngadto sa Ginoo, usa ka laking karnero nga walay tatsa gikan sa panon, sumala sa pagbili niini ingon nga halad tungod sa paglapas. Ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo ug pasayloon siya sa bisan unsa nga mga butang nga tungod niana sad-an siya.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sugoa si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki sa pag-ingon: Kini mao ang balaod sa halad nga sunogon. Ang halad nga sunogon kinahanglang magpabilin sa ibabaw sa halaran sa tibuok nga gabii hangtod sa buntag ug ang kalayo sa halaran kanunay nga magdilaab niini. Ang pari magsul-ob sa iyang bisti nga lino ug magsul-ob siya ug mga karsunsilyo nga lino sa iyang lawas. Ug iyang hiposon ang abo sa kalayo nga nag-ut-ot sa halad nga sinunog ibabaw sa halaran ug kini ibutang niya duol sa halaran. Unya huboon niya ang iyang mga bisti ug magsul-ob siya ug lain nga mga bisti ug dad-on niya ang abo ngadto sa gawas sa kampo, ngadto sa dapit nga hinlo. Ug ang kalayo sa ibabaw sa halaran kinahanglang kanunay nga magdilaab sa ibabaw niini, dili kini palongon. Ug ang pari magbutang niini ug sugnod matag buntag ug ipahimutang niya sa ibabaw niini ang halad nga sunogon ug iyang sunogon sa ibabaw sa halaran ang tambok sa mga halad sa pakigdait. Ang kalayo magdilaab gayod kanunay sa ibabaw sa halaran; kini dili palongon. “Kini mao ang balaod sa halad nga pagkaon. Ang mga anak ni Aaron maghalad niini atubangan sa Ginoo diha sa atubangan sa halaran. Gikan niini siya magkuha ug usa ka hakop nga pinong harina sa halad nga pagkaon uban sa lana niini ug ang tanan nga insenso nga anaa sa ibabaw sa halad nga pagkaon, ug sunogon niya kini ibabaw sa halaran ingon nga handomanan niini, usa ka kahumot alang sa Ginoo. Ug ang nahibilin niini kaonon ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Kini kaonon nga walay patubo diha sa dapit nga balaan, sa hawanan sa tolda nga tagboanan kini kaonon nila. Kini dili lutoon nga may patubo. Kini akong gihatag kanila ingon nga ilang bahin gikan sa akong mga halad pinaagi sa kalayo. Kini butang nga labing balaan sama sa halad tungod sa sala ug sa halad tungod sa paglapas. Ang tanang lalaki sa mga anak ni Aaron makakaon niini, ingon nga gisugo hangtod sa kahangtoran sa tibuok ninyong mga kaliwatan, gikan sa mga halad alang sa Ginoo pinaagi sa kalayo. Ang tanan nga makahikap niini mahimong balaan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Kini mao ang ihalad ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ngadto sa Ginoo sa adlaw nga siya dihogan: ikanapulo nga bahin sa usa ka epha nga pinong harina ingon nga naandang halad nga pagkaon, ang katunga niini sa buntag ug ang katunga niini sa hapon. Himoon kini diha sa mabaw nga kaha ginamit ang lana; dad-a kini nga maayong pagkasagol, ingon nga mga haon sa linuto sama sa halad nga pagkaon ug ihalad kini ingon nga usa ka kahumot ngadto sa Ginoo. Ug ang pari nga usa sa mga anak ni Aaron, nga gidihogan nga mouli kaniya, mao ang maghalad niini ngadto sa Ginoo ingon nga gisugo hangtod sa kahangtoran, ang tibuok niini kinahanglang sunogon. Ug ang tanan nga halad nga pagkaon sa pari sunogon gayod ug dili kaonon.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki: Kini mao ang balaod sa halad tungod sa sala. Sa dapit diin didto patyon ang halad nga sunogon, adto usab patyon ang halad tungod sa sala sa atubangan sa Ginoo. Kini butang nga labing balaan. Ang pari nga maghalad niini alang sa sala mokaon niini. Kaonon kini diha sa dapit nga balaan, sa hawanan sa tolda nga tagboanan. Ang tanan nga makahikap sa unod niini mahimong balaan ug kon masablig ang dugo niini sa ibabaw sa bisti, hinloan nimo ang nasabligan didto sa dapit nga balaan. Apan ang kulon nga gilutoan niana buk-on ug kon giluto kini sa sudlanan nga bronsi, hinloan kini ug hugasan sa tubig. Ang tanan nga lalaki sa banay sa mga pari mokaon niini. Kini labing balaan. Walay halad tungod sa sala nga kaonon nga ang dugo niini gidala ngadto sa tolda nga tagboanan aron himoon ang pagtabon sa sala didto sa dapit nga balaan. Kini sunogon sa kalayo. “Kini mao ang balaod sa halad tungod sa paglapas. Kini labing balaan. Sa dapit diin patyon nila ang halad nga sunogon, adto nila patyon ang halad tungod sa paglapas ug ang dugo niini isablig libot sa halaran. Ang tanang tambok niini ihalad, ang tambok nga ikog, ang tambok nga nagtabon sa mga tinai, ang duha ka amimislon ug ang tambok nga anaa niini dapit sa hawak, ug ang habolhabol sa atay nga kuhaon uban sa mga amimislon. Ug ang pari magsunog niini sa ibabaw sa halaran ingon nga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Kini halad tungod sa paglapas. Ang tanan nga lalaki sa banay sa mga pari makakaon niini. Kaonon kini diha sa dapit nga balaan. Kini labing balaan. Ang halad tungod sa paglapas sama sa halad tungod sa sala, usa lamang ka balaod ang alang niini, ang pari nga maghimo sa pagtabon sa sala pinaagi niini makabaton niini. Ug ang pari nga maghalad sa halad nga sunogon ni bisan kinsa makapanag-iya sa panit sa halad nga sunogon nga gihalad niya. Ang tanang halad nga pagkaon nga giluto pinaagi sa hudno ug ang tanan nga gihikay diha sa kaha o mabaw nga kaha mapanag-iya sa pari nga maghalad niini. Ang tanang halad nga pagkaon nga sinagolan ug lana, o uga kini, mapanag-iya sa tanang mga anak nga lalaki ni Aaron, ang usa mao usab ang sa usa. “Kini mao ang balaod sa inihaw nga halad sa pakigdait nga ihalad ni bisan kinsa ngadto sa Ginoo. Kon siya maghalad niini ingon nga halad sa pasalamat uban sa inihaw nga halad sa pasalamat, maghalad siya ug mga pan nga walay patubo nga sinagolan ug lana ug mga pan nga nipis nga walay patubo nga gihidhiran ug lana ug mga torta sa pinong harina nga sinagolan ug lana. Uban sa iyang inihaw nga halad sa pakigdait alang sa pasalamat, dad-on niya ang iyang halad uban ang mga pan nga may patubo. Ug gikan niini maghalad siya ug usa ka pan gikan sa matag halad, ingon nga halad ngadto sa Ginoo, ug kini maiya sa pari nga nagsablig sa dugo sa halad sa pakigdait. Ang unod sa iyang inihaw nga halad sa pakigdait alang sa pasalamat kaonon sa adlaw sa iyang paghalad niini. Dili siya magbilin ug bisan unsa gikan niini hangtod sa pagkabuntag. Apan kon ang iyang inihaw nga halad usa ka sinaad o halad nga kinabubut-on, kini kaonon niya sa adlaw sa iyang paghalad ug ang mahibilin kaonon niya sa adlaw nga mosunod. Apan sa ikatulo nga adlaw, ang mahibilin sa unod sa inihaw nga halad sunogon sa kalayo. Kon may bisan unsa sa unod sa iyang inihaw nga halad sa pakigdait nga kaonon sa ikatulo nga adlaw, ang naghalad niini dili dawaton o isipon nga kini iya sa naghalad niini. Isipon kini nga dulumtanan, ug ang tawo nga magkaon niini magpas-an sa iyang sala. “Ang unod nga madapat sa bisan unsa nga hugaw dili gayod kaonon, sunogon kini sa kalayo. Ang tanan nga hinlo makakaon sa unod. Apan ang tawo nga anaa sa iyang kahugaw magkaon sa unod sa inihaw nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo, ang maong tawo ipahimulag gikan sa iyang katawhan. Kon si bisan kinsa nga makahikap ug hugaw nga butang, kahugaw man sa tawo o mananap nga hugaw o bisan unsa nga dulumtanan nga hugaw, unya mokaon siya ug unod sa inihaw nga halad sa pakigdait alang sa Ginoo, ang maong tawo ipahimulag gikan sa iyang katawhan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Ayaw kamo pagkaon ug tambok sa baka sa karnero o sa kanding. Ang tambok sa mananap nga namatay ra ug iya ug ang tambok sa mananap nga gipatay ug mananap mahimong igahin alang sa bisan unsa nga laing paggamit, apan dili gayod ninyo kini kaonon. Kay si bisan kinsa nga mokaon sa tambok sa mananap nga gihalad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo ipahimulag gikan sa iyang katawhan. Dugang pa ayaw gayod kamo pagkaon ug bisan unsa nga dugo, sa langgam o sa mananap, diha sa tanan ninyo nga mga puluy-anan. Si bisan kinsa nga mokaon ug bisan unsa nga dugo, siya ipahimulag gikan sa iyang katawhan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Ang maghalad sa iyang inihaw nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo magdala sa iyang halad ngadto sa Ginoo gikan sa iyang inihaw nga halad sa pakigdait. Dad-on niya sa iyang kaugalingong mga kamot ang iyang halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo; dad-on niya ang tambok uban sa dughan aron ang dughan ibayaw ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. Ang tambok sunogon sa pari diha sa halaran apan ang dughan maiya ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Ang tuong paa ihatag ninyo sa pari ingon nga halad gikan sa inyong inihaw nga halad sa pakigdait. Ang usa sa mga anak nga lalaki ni Aaron nga maoy maghalad sa dugo sa halad sa pakigdait ug sa tambok maoy manag-iya sa tuo nga paa. Kay ang dughan nga gibayaw ug ang paa nga gihalad akong gikuha gikan sa katawhan sa Israel gikan sa mga inihaw sa ilang halad sa pakigdait ug gihatag kini kang Aaron nga pari ug sa iyang mga anak nga lalaki ingon nga ilang bahin hangtod sa kahangtoran gikan sa mga anak sa Israel. Kini mao ang bahin ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki gikan sa mga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, nga gigahin alang kanila sa adlaw nga sila gihalad aron mag-alagad sa Ginoo ingon nga mga pari. Ang Ginoo nagsugo nga kini ihatag ngadto kanila sa katawhan sa Israel sa adlaw nga sila gidihogan. Kini ilang bahin hangtod sa kahangtoran sa tanan nilang kaliwatan.” Kini mao ang balaod sa halad nga sunogon, sa halad nga pagkaon, sa halad tungod sa sala, sa halad sa paglapas, sa pagbalaan ug sa mga halad sa pakigdait nga gisugo sa Ginoo kang Moises didto sa Bukid sa Sinai, sa adlaw nga nagsugo siya sa katawhan sa Israel sa pagdala sa ilang mga halad alang sa Ginoo didto sa kamingawan sa Sinai. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki uban kaniya ug ang mga bisti ug ang lana nga igdidihog ug ang torong baka alang sa halad tungod sa sala ug ang duha ka laking karnero ug ang bukag nga gisudlan ug mga pan nga walay patubo. Unya tigoma ang tibuok nga katilingban didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan.” Ug gibuhat kini ni Moises sumala sa sugo sa Ginoo kaniya. Ug nagtigom ang katilingban didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Si Moises miingon sa katilingban, “Kini mao ang gisugo sa Ginoo nga kinahanglang buhaton.” Unya gidala ni Moises si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki, ug sila gihugasan niya ug tubig. Ug iyang gisul-ob kang Aaron ang bisti, ug gibakos kaniya ang bakos, ug gisul-ob kaniya ang sutana, ug gipahimutang ang ephod, ug iyang gibakos kaniya ang maayong pagkahabol nga bakos sa ephod ug kini gihigot kaniya. Iyang gisul-ob kaniya ang tabon sa dughan ug niini gibutang niya ang Urim ug ang Tumim. Ug gisul-ob niya ang purong diha sa ulo ni Aaron ug sa ibabaw sa purong, sa atubangan, gibutang niya ang dayandayan nga bulawan, ang balaan nga korona sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gikuha ni Moises ang lana nga igdidihog ug gidihogan niya ang Tolda ug ang tanang mga butang nga diha niini ug gibalaan kini. Giwisikan niya ug lana ang ibabaw sa halaran sa makapito ug gidihogan niya ang halaran ug ang tanang mga kasangkapan niini ug ang hugasanan ug ang tungtonganan niini aron sa pagbalaan niini. Ug gibuboan niya ug lana nga igdidihog ang ulo ni Aaron ug gidihogan niya aron sa pagbalaan kaniya. Ug gidala ni Moises ang mga anak nga lalaki ni Aaron ug gisul-oban sila sa mga bisti ug gibaksan sila sa mga bakos, ug gipurongan sila sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gidala niya ang torong baka nga halad tungod sa sala, ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki mitapion sa ilang mga kamot sa ibabaw sa ulo sa torong baka nga alang sa halad tungod sa sala. Gipatay kini ni Moises ug gikuha niya ang dugo ug pinaagi sa iyang tudlo gibutang niya kini diha sa mga sungaysungay sa halaran sa palibot ug giputli niya ang halaran. Unya gibubo niya ang uban nga dugo diha sa tungtonganan sa halaran ug kini gibalaan niya aron sa paghimo ug pagtabon sa sala alang niini. Gikuha niya ang tanang tambok nga diha sa ibabaw sa mga tinai ug ang habolhabol sa atay ug ang duha ka amimislon uban sa tambok niini ug gisunog kini ni Moises ibabaw sa halaran. Apan ang torong baka ug ang panit niini ug ang unod ug ang sulod sa tinai niini, iyang gisunog sa kalayo sa gawas sa kampo sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gihalad niya ang laking karnero ingon nga halad nga sunogon, ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki mitapion sa ilang mga kamot sa ulo sa karnero. Ug gipatay kini ni Moises ug gisablig niya ang dugo libot sa ibabaw sa halaran. Sa dihang nahiwahiwa na ang laking karnero, gisunog ni Moises ang ulo ug ang mga hiniwa ug ang tambok. Ug sa nahugasan na ug tubig ang mga tinai ug ang mga paa, gisunog ni Moises ang tibuok laking karnero sa ibabaw sa halaran ingon nga halad nga sunogon, usa ka kahumot, usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gihalad niya ang lain nga laking karnero, ang karnero alang sa paggahin. Unya si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki mitapion sa ilang mga kamot sa ibabaw sa ulo sa laking karnero. Ug gipatay kini ni Moises ug mikuha siya ug dugo niini ug gibutang niya sa tumoy sa tuong dalunggan ni Aaron ug diha sa kumagko sa tuo niyang kamot ug diha sa kumagko sa tuo niyang tiil. Unya gidala niya ang mga anak nga lalaki ni Aaron ug gibutangan ni Moises ug dugo ang tumoy sa ilang mga tuong dalunggan ug diha sa mga kumagko sa ilang mga tuong kamot ug diha sa mga kumagko sa ilang mga tuong tiil ug gisablig ni Moises ang dugo libot sa ibabaw sa halaran. Gikuha niya ang tambok ug ang tambok nga ikog ug ang tanan nga tambok nga diha sa mga tinai ug ang habolhabol sa atay ug ang duha ka amimislon uban sa tambok niini ug ang tuo nga paa. Ug gikan sa bukag sa mga pan nga walay patubo nga diha sa atubangan sa Ginoo, mikuha siya ug usa ka pan nga lingin nga walay patubo ug usa ka torta nga sinagolan ug lana ug usa ka nipis nga pan, ug kini gibutang niya sa tambok ug sa tuo nga paa. Ug gibutang niya kining tanan sa mga kamot ni Aaron ug sa mga kamot sa iyang mga anak nga lalaki, ug kini gibayaw niya ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. Unya gikuha ni Moises ang maong mga butang gikan sa ilang mga kamot ug gisunog niya kini sa halaran uban sa halad nga sunogon ingon nga halad sa paggahin, usa ka kahumot nga makapahimuot, usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Gikuha ni Moises ang dughan ug gibayaw niya kini ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. Mao kini ang bahin ni Moises sa laking karnero alang sa paggahin sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya mikuha si Moises ug lana nga igdidihog ug dugo nga diha sa ibabaw sa halaran ug giwisik kini kang Aaron ug sa iyang mga bisti ug sa iya usab nga mga anak nga lalaki ug sa ilang mga bisti. Ug gibalaan niya si Aaron ug ang iyang mga bisti ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang ilang mga bisti. Ug si Moises miingon kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, “Lutoa ninyo ang unod didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug kaonon ninyo kini didto uban sa mga pan nga anaa sa bukag sa halad alang sa paggahin ingon nga ako nagsugo nga nag-ingon, ‘Si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki magkaon niini.’ Ug ang mahibilin sa unod ug sa pan, sunogon ninyo sa kalayo. Dili kamo manggula gikan sa pultahan sa tolda nga tagboanan sulod sa pito ka adlaw hangtod nga matuman ang mga adlaw sa paggahin kaninyo, kay sa pito ka adlaw igahin kamo. Ingon sa gihimo niining adlawa, ang Ginoo nagsugo nga buhaton ang paghimo sa pagtabon sa sala alang kaninyo. Ug sa pultahan sa tolda nga tagboanan magpabilin kamo sa adlaw ug sa gabii sulod sa pito ka adlaw ug maghimo sa gisugo sa Ginoo kay tingali unya ug mangamatay kamo kay mao kini ang gisugo kanako.” Ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki mihimo sa tanang mga butang nga gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Sa ikawalo nga adlaw, gitawag ni Moises si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang mga kadagkoan sa Israel. Ug siya miingon kang Aaron, “Pagkuha ug usa ka nating baka nga laki alang sa halad tungod sa sala ug usa ka laking karnero alang sa halad nga sunogon, ang duha walay tatsa, ug ihalad kini sa atubangan sa Ginoo. Ug sultihi ang katawhan sa Israel, ‘Pagkuha kamo ug usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug usa ka nating baka ug usa ka nating karnero, kining duha tagsa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa, alang sa halad nga sunogon, ug usa ka baka ug usa ka laking karnero alang sa mga halad sa pakigdait nga ihawon ninyo sa atubangan sa Ginoo, ug usab usa ka halad nga pagkaon nga sinagolan ug lana, kay ang Ginoo magpakita karon kaninyo.’ ” Gidala nila ang gisugo ni Moises didto sa atubangan sa tolda nga tagboanan ug ang tibuok nga katilingban nanuol ug nanindog sa atubangan sa Ginoo. Unya si Moises miingon, “Kini mao ang gisugo sa Ginoo nga buhaton ninyo ug ang himaya sa Ginoo magpakita kaninyo.” Unya miingon si Moises kang Aaron, “Duol sa halaran ug ihalad ang imong halad tungod sa sala ug ang imong halad nga sunogon ug himoa ang pagtabon sa sala alang sa imong kaugalingon ug alang sa katawhan ug dad-a usab ang halad sa katawhan, ug himoa ang pagtabon sa sala alang kanila sumala sa gisugo sa Ginoo.” Busa si Aaron miduol sa halaran ug gipatay niya ang nating baka nga halad tungod sa sala nga alang sa iyang kaugalingon. Ug ang dugo gidala sa mga anak nga lalaki ni Aaron ngadto kaniya ug iyang gituslob ang iyang tudlo sa dugo ug gibutang niya ang dugo sa ibabaw sa mga sungaysungay sa halaran ug gibubo niya ang uban nga dugo diha sa tungtonganan sa halaran. Apan ang tambok ug ang mga amimislon ug ang habolhabol sa atay nga gikan sa halad tungod sa sala, iyang gisunog sa ibabaw sa halaran sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang unod ug ang panit iyang gisunog sa kalayo didto sa gawas sa kampo. Gipatay ni Aaron ang halad nga sunogon ug ang dugo gitunol kaniya sa iyang mga anak nga lalaki ug iyang gisablig libot sa ibabaw sa halaran. Ug ilang gitunol kaniya ang halad nga sunogon, sa tinagsa ka hiwa, ug ang ulo, ug iyang gisunog kini ibabaw sa halaran. Ug iyang gihugasan ang mga tinai ug ang mga paa, ug gisunog kini uban sa halad nga sunogon ibabaw sa halaran. Unya gihalad ni Aaron ang halad sa katawhan, ug gikuha niya ang laking kanding nga mao ang halad tungod sa sala sa katawhan, ug gipatay kini ug gihalad alang sa sala sama sa unang halad tungod sa sala. Ug gihalad niya ang halad nga sunogon, ug gihalad kini sumala sa tulumanon. Ug iyang gihalad ang halad nga pagkaon, ug mihakop siya gikan niini ug gisunog niya kini ibabaw sa halaran dugang sa halad nga sunogon sa buntag. Gipatay usab ni Aaron ang baka ug ang laking karnero nga ihawon alang sa halad sa pakigdait alang sa katawhan, ug ang dugo gitunol kaniya sa iyang mga anak nga lalaki ug iya kining gisablig libot sa ibabaw sa halaran, ug ang mga tambok sa baka ug sa laking karnero, ang tambok nga ikog ug ang nagputos sa tinai ug ang mga amimislon, ug ang habolhabol sa atay. Ug gibutang nila ang mga tambok sa ibabaw sa mga dughan, ug iyang gisunog ang tambok ibabaw sa halaran. Apan ang mga dughan ug ang tuo nga paa gibayaw ni Aaron ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo sumala sa gisugo ni Moises. Unya giisa ni Aaron ang iyang mga kamot ngadto sa katawhan ug iyang gipanalanginan sila ug mikanaog siya human sa paghalad sa halad tungod sa sala ug sa halad nga sunogon ug sa mga halad sa pakigdait. Ug si Moises ug si Aaron misulod sa tolda nga tagboanan, ug sa paggula nila ilang gipanalanginan ang katawhan ug ang himaya sa Ginoo nagpakita sa tibuok nga katawhan. Unya may kalayo nga migula gikan sa atubangan sa Ginoo, ug misunog sa halad nga sunogon ug sa mga tambok nga diha sa ibabaw sa halaran. Ug sa pagkakita sa tibuok nga katawhan niini naninggit sila ug nanghapa. Unya si Nadab ug si Abihu nga mga anak nga lalaki ni Aaron, matag usa kanila mikuha ug sudlanan sa insenso ug gibutangan nila kini ug kalayo ug ang ibabaw niini gibutangan nila ug insenso, ug naghalad sila ug dili balaan nga kalayo sa atubangan sa Ginoo nga wala gayod isugo kanila. Ug may migula nga kalayo gikan sa atubangan sa Ginoo ug milamoy kanila ug nangamatay sila sa atubangan sa Ginoo. Unya si Moises miingon kang Aaron, “Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ‘Ipakita nako ang akong kaugalingon nga balaan ngadto kanila nga duol kanako, ug sa atubangan sa tibuok nga katawhan himayaon ako.’ ” Ug si Aaron naghilom lamang. Gitawag ni Moises si Misael ug si Elsafan nga mga anak ni Uziel nga uyoan ni Aaron ug miingon kanila, “Duol kamo ug dad-a ninyo ang inyong mga igsoon gikan sa atubangan sa balaang puluy-anan ngadto sa gawas sa kampo.” Busa sila miduol, ug ginamit ang ilang mga bisti, gidala nila ang mga patay ngadto sa gawas sa kampo sumala sa giingon ni Moises. Ug si Moises miingon kang Aaron ug kang Eleasar ug kang Itamar nga iyang mga anak, “Ayaw ninyo ipadunghay ang mga buhok sa inyong mga ulo, ayaw usab ninyo gisia ang inyong mga bisti kay tingali unya ug kamo mangamatay, ug aron dili usab moabot ang kaligutgot ngadto sa tibuok nga katilingban. Apan ang inyong mga igsoon, ang tibuok nga katawhan sa Israel, magsubo tungod sa pagsunog nga gibuhat sa Ginoo. Ayaw kamo panggula gikan sa pultahan sa tolda nga tagboanan, aron kamo dili mangamatay kay ang lana nga igdidihog sa Ginoo gidihog man kaninyo.” Ug sila nagbuhat sumala sa pulong ni Moises. Unya ang Ginoo misulti kang Aaron nga nag-ingon, “Ayaw pag-inom ug bino o isog nga ilimnon, ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki uban kanimo sa dihang kamo mosulod sa tolda nga tagboanan aron kamo dili mamatay. Kini usa ka lagda hangtod sa kahangtoran sa tanan ninyong mga kaliwatan. Ilha ninyo ang kalainan sa balaan ug sa dili balaan, ug ang kalainan sa hugaw ug sa hinlo. Ug tudloan ninyo ang katawhan sa Israel sa tanang mga lagda nga gisulti kanila sa Ginoo pinaagi kang Moises.” Ug si Moises miingon kang Aaron ug kang Eleasar ug kang Itamar nga mga anak niya nga nahibilin, “Pagkuha kamo ug halad nga pagkaon nga nahibilin sa mga halad sa Ginoo pinaagi sa kalayo ug kaona ninyo kini nga walay patubo duol sa halaran kay kini butang nga labing balaan. Kaona ninyo kini diha sa dapit nga balaan kay kini mao ang imong bahin ug ang bahin sa imong mga anak nga lalaki gikan sa mga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, kay kini gisugo kanako. Apan ang dughan nga gibayaw ug ang paa nga gihalad kaona ninyo diha sa usa ka dapit nga hinlo, ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki ug ang imong mga anak nga babaye uban kanimo, kay kini gihatag ingon nga imong bahin ug sa imong mga anak nga lalaki, gikan sa mga inihaw nga halad sa pakigdait sa katawhan sa Israel. Dad-on nila ang paa nga gihalad ug ang dughan nga gibayaw uban sa mga tambok nga halad pinaagi sa kalayo aron ibayaw ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo ug kini maimo ug sa imong mga anak nga lalaki ingon nga bahin hangtod sa kahangtoran sumala sa sugo sa Ginoo.” Sa nagpakisusi si Moises mahitungod sa kanding nga halad tungod sa sala, kini gisunog na diay. Busa nasuko si Moises kang Eleasar ug kang Itamar, ang nahibilin nga mga anak nga lalaki ni Aaron, nga nag-ingon, “Nganong wala man ninyo kaona ang halad tungod sa sala diha sa balaang dapit nga kini butang man nga labing balaan ug nga kini gihatag man kaninyo aron pas-anon ninyo ang kasal-anan sa katilingban, aron sa paghimo sa pagtabon sa sala alang kanila sa atubangan sa Ginoo? Tan-awa, ang dugo niini wala isulod sa balaang dapit busa kaonon gayod unta ninyo kini didto sa sulod sa balaang dapit sumala sa akong gisugo.” Ug si Aaron miingon kang Moises, “Tan-awa, naghalad sila karon sa ilang halad tungod sa sala, ug sa ilang halad nga sunogon sa atubangan sa Ginoo, apan nahitabo kanako kining mga butanga! Kon nakakaon pa ako karon sa halad tungod sa sala, dawaton ba kaha kini sa Ginoo?” Sa pagkadungog ni Moises niini, nakapahimuot kini kaniya. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Sultihi ninyo ang katawhan sa Israel: Mao kini ang mga mananap nga mahimo ninyong kaonon gikan sa tanang mga mananap nga anaa sa ibabaw sa yuta. Ang tanang mananap nga may kuko nga pikas ug may tiil nga buak ug nag-usap sa ilang kinaon, makaon ninyo kini. Apan sa mga mananap nga nag-usap sa ilang kinaon o may kuko nga pikas, ayaw ninyog kaona ang kamilyo kay bisan ug mousap kini sa kinaon, dili pikas ang kuko niini, hugaw kini alang kaninyo, ug ang koneho kay bisan ug mousap kini sa kinaon, dili pikas ang kuko niini, hugaw kini alang kaninyo, ang liebre kay bisan ug mousap kini sa kinaon, dili pikas ang kuko niini, hugaw kini alang kaninyo, ug ang baboy kay bisan ug pikas ang kuko niini ug buak ang tiil, wala kini mag-usap sa kinaon, hugaw kini alang kaninyo. Ayaw kamo pagkaon sa unod niini ug ayaw kamo paghikap sa patayng lawas niining mga mananapa, hugaw kini alang kaninyo. “Sa mga nagpuyo sa tubig, kini makaon ninyo. Ang bisan unsa nga may mga kapay ug mga himbis nga anaa sa katubigan, sa dagat man o sa mga suba, kini mahimo ninyong kaonon. Apan ang tanan nga walay kapay ug walay mga himbis diha sa dagat o sa mga suba, ug sa tanang mga mananap nga nagpuyo sa katubigan, dulumtanan kini alang kaninyo. Kini magpabiling dulumtanan alang kaninyo. Ayaw kamo pagkaon sa ilang unod ug likayi ninyo ang lawas nga patay niini. Bisan unsa nga walay mga kapay ug walay mga himbis nga anaa sa katubigan dulumtanan alang kaninyo. “Sa mga langgam, kini ang mga dulumtanan alang kaninyo. Dili kamo magkaon niini kay kini dulumtanan: ang agila, ang gripon, ang agila sa dagat, ang banog, ang tanang matang sa mga manaol, ang tanang matang sa uwak, ang abistros, ang pungaw, ang laro, ang tanang matang sa mga ananangkil, ang ngiwngiw, ang gamaw, ang lapay, ang itik, ang pelicano, ang langgam nga mangaon ug patay, ang herodion, ang tanang matang sa tabon, ang kukok ug ang kabog. “Ang tanan nga gagmayng mananap nga nagkamang sa yuta, pak-an ug maglakaw sa upat ka tiil, dulumtanan alang kaninyo. Apan sa tanan nga mananap nga nagkamang sa yuta, pak-an ug naglakaw sa upat ka tiil, mahimong kaonon ninyo ang adunay mga paa gawas sa ilang mga tiil aron sa paglukso sa ibabaw sa yuta. Mahimo ninyong kaonon ang dulon sumala sa ilang matang, ang alasiwsiw sumala sa ilang matang, ang timos sumala sa ilang matang, ug ang apan-apan sumala sa ilang matang. Apan ang tanan nga mananap nga nagkamang sa yuta nga pak-an ug adunay upat ka tiil, dulumtanan alang kaninyo. “Pinaagi niining mga butanga ikaw mahimong hugaw. Ang makahikap sa mga patayng lawas niini, hugaw hangtod sa pagkakilomkilom. Ug si bisan kinsa nga magdala ug bahin sa patayng lawas niini, kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang tanang mananap nga pikas ug kuko apan ang tiil dili buak, mabahin o ang dili mousap sa kinaon, kini hugaw alang kaninyo. Bisan kinsa nga makahikap niini mahugaw siya. Sa mga mananap nga naglakaw pinaagi sa upat ka tiil, ang mga mananap nga naglakaw pinaagi sa lapalapa hugaw alang kaninyo. Ang makahikap sa patayng lawas niini, hugaw hangtod sa pagkakilomkilom. Ang magdala ug patayng lawas niini, kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti, ug magpabilin siyang hugaw hangtod sa hapon. Kini hugaw alang kaninyo. “Kini mao ang mga hugaw alang kaninyo sa mga mananap nga nagkamang sa yuta: ang milo, ang ilaga, ang buaya sumala sa ilang matang, ang tuko, ang halo, ang taluto, ang tabili ug ang kamelyon. Kini hugaw alang kaninyo taliwala sa tanang mga mananap nga nagkamang sa yuta. Si bisan kinsa nga makahikap niini kon kini patay, hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ug bisan unsa nga mahulogan sa usa niini sa dihang patay na kini mahugaw ang maong butang, sudlanan man nga kahoy o bisti o panit o sako o bisan unsa nga sudlanan nga gamiton sa bisan unsang tuyo. Ihumol kini sa tubig ug hugaw kini hangtod sa pagkakilomkilom, unya mahinlo na kini. Kon ang usa kanila mahulog ngadto sa bisan unsang sudlanan nga yuta, ang tanan nga anaa niini mahugaw, ug buk-on ninyo kini. Ang tanan nga pagkaon nga kan-onon ninyo nga mayab-an ug tubig gikan sa maong sudlanan mahugaw ug ang tanan nga imnonon nga gikan sa maong sudlanan hugaw. Tanan nga mahulogan ug bahin sa patayng lawas sa maong mga mananap, kini hugaw bisan ang hudno o ang mga sug-angan, kini buk-on kay kini hugaw, ug kini hugaw alang kaninyo. Apan ang tinubdan o pundohan ug tubig nga may daghang tubig hinlo. Apan ang makahikap sa mga patayng lawas niining mga mananapa mahugaw. Kon mahulog ang bisan unsang bahin sa patayng lawas niini sa ibabaw sa bisan unsa nga binhi nga igpupugas, hinlo ra kini. Apan kon butangan ug tubig ang binhi, ug mahulogan kini sa patayng lawas niini, hugaw kini alang kaninyo. “Kon ang bisan unsang mananap nga mahimo ninyong kaonon mamatay, ang makahikap sa patayng lawas niini hugaw hangtod sa pagkakilomkilom. Ug ang magkaon sa patayng lawas niini, kinahanglan nga manglaba sa iyang mga bisti ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang magpas-an usab sa patayng lawas niini, kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. “Ang tanan nga mananap nga nagkamang sa yuta dulumtanan, kini dili kaonon. Ang tanan nga nagkamang pinaagi sa iyang tiyan ug ang tanan nga nagkamang pinaagi sa upat ka tiil o ang tanan nga adunay daghang mga tiil, ang tanan nga mananap nga nagkamang sa yuta, ayaw kamo pagkaon niana kay kini dulumtanan. Ayaw ninyo himoang dulumtanan ang inyong mga kaugalingon pinaagi sa bisan unsa nga mananap nga nagkamang, ayaw usab ninyo bulingi ang inyong kaugalingon pinaagi niini aron dili kamo mahugawan. Kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Balaana ninyo ang inyong kaugalingon ug pagbalaan kamo kay ako balaan man. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon sa bisan unsa nga mananap nga nagkamang sa ibabaw sa yuta. Kay ako ang Ginoo nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Busa pagbalaan kamo kay ako balaan man.” Kini mao ang balaod mahitungod sa mga mananap ug sa mga langgam ug sa tanan nga buhing binuhat nga naglihok sa mga tubig, ug sa tanan nga mananap nga nagkamang ibabaw sa yuta, aron sa paghimo ug kalainan sa hugaw ug sa hinlo, ug sa mga buhing binuhat nga mahimong kaonon ug sa mga buhing binuhat nga dili mahimong kaonon. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Kon ang babaye magsamkon ug manganak ug batang lalaki, mahugaw siya sulod sa pito ka adlaw, sama sa panahon sa iyang binulan nga pagdugo, mahugaw siya. Ug sa ikawalo nga adlaw tulion ang unod sa yamis sa bata. Unya ang inahan magpadayon sulod sa 33 ka adlaw sa pagpaputli tungod sa iyang dugo. Dili siya makahikap sa bisan unsang butang nga balaan o makaadto sa balaang dapit hangtod nga matuman ang mga adlaw sa pagputli kaniya. Apan kon manganak siya ug babaye, mahugaw siya sulod sa duha ka semana, sama sa iyang binulan nga pagdugo ug sulod sa 66 ka adlaw, ug siya magpadayon sa pagpaputli tungod sa iyang dugo. “Kon ang mga adlaw sa pagputli kaniya matuman na, tungod ba sa anak nga lalaki o tungod sa anak nga babaye, kinahanglang magdala siya ug usa ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad nga sunogon, ug usa ka kuyabog sa salampati o usa ka tukmo ingon nga halad tungod sa sala. Dad-on kini ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan ngadto sa pari. Ang pari maghalad niini sa atubangan sa Ginoo ug maghimo sa halad sa pagtabon sa sala alang kaniya ug mahinlo siya gikan sa pagpangagi sa iyang dugo. Kini mao ang balaod alang kaniya nga manganak ug lalaki o babaye. Kon dili siya makaabot sa pagdala ug usa ka nating karnero, magdala siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog sa salampati, ang usa alang sa halad nga sunogon ug ang usa sa halad tungod sa sala. Ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya ug mahinlo siya.” Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kon ang tawo adunay hubag sa panit sa iyang lawas o nuka o lipagha ug kini mahimong sakit nga sanla sa panit sa iyang lawas, kinahanglang dad-on siya ngadto kang Aaron nga pari o ngadto sa usa sa mga pari nga iyang mga anak. Ug ang pari maghiling sa sakit sa panit sa lawas. Kon ang balhibo sa sakit miputi ug kon ang sakit makita nga lalom kay sa panit sa iyang lawas, kini sakit nga sanla, ug sa diha nga ang pari maghiling kaniya ipahibalo sa pari nga siya hugaw. Apan kon ang lipagha puti diha sa panit sa iyang lawas ug makita nga kini anaa lamang sa panit ug ang balhibo wala moputi, ang pari maglain sa tawo nga may sakit sulod sa pito ka adlaw. Ug sa ikapito nga adlaw ang pari maghiling kaniya ug kon sa iyang pagtan-aw ang sakit mihunong ug kini wala mokaylap sa panit, ang pari maglain kaniya pag-usab sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw ang pari maghiling kaniya pag-usab ug kon daw milagom ang sakit ug nga wala mokaylap sa panit, ang pari magpahibalo nga siya hinlo na ug nga kini nuka lamang, unya labhan niya ang iyang mga bisti ug siya mahinlo. Apan kon ang nuka mokaylap sa panit human siya magpakita sa pari aron sa pagpahinlo kaniya, kinahanglang magpakita siya pag-usab sa pari. Unya hilngon kini sa pari, ug kon ang nuka mikaylap sa panit, ang pari magpahibalo nga hugaw siya, kini sanla. “Kon adunay sakit nga sanla sa usa ka tawo, kinahanglang dad-on siya ngadto sa pari. Ug ang pari maghiling kaniya ug kon may hubaghubag nga puti sa panit ug kini nakapaputi sa balhibo, ug may unod nga nakita diha sa hubag, kini sanla nga dugay na kaayo sa iyang panit ug ang pari magpahibalo nga hugaw ang maong tawo ug siya dili ilain sa pari kay siya hugaw man. Kon ang sanla motungha sa panit ug ang sanla molukop sa tibuok panit sa masakiton, gikan sa iyang ulo hangtod sa iyang mga tiil, sumala sa makita sa pari, kinahanglang hilngon siya sa pari, ug kon ang sanla milukop sa tibuok niyang lawas, siya magpahibalo nga ang maong tawo hinlo; kay kini miputi man, siya hinlo. Apan sa diha nga makita diha kaniya ang unod, hugaw siya. Ug hilngon sa pari ang unod ug magpahibalo nga hugaw siya. Hugaw ang unod kay kini sanla. Apan kon ang unod mobalik sa pagkaputi, moadto siya sa pari. Ug ang pari maghiling kaniya, ug kon ang sakit sa panit miputi, ang pari magpahibalo nga hinlo ang masakiton, siya hinlo. “Kon ang iyang panit adunay hubag ug kini naayo na, ug mahitabo nga sa dapit sa hubag may motungha nga puti nga lipagha o pulapula, kinahanglang ipakita kini sa pari, ug ang pari mohiling niini. Ug kon makita nga kini lalom kay sa iyang panit ug ang iyang balhibo miputi, ang pari magpahibalo nga hugaw ang maong tawo, kini mao ang sakit nga sanla nga naggikan sa hubag. Apan kon sa paghiling sa pari niini ug dili makita diha kaniya ang balhibo nga puti, ug nga kini dili lalom kay sa panit, kondili lagom hinuon, ang pari maglain kaniya sulod sa pito ka adlaw. Ug kon kini mokaylap sa panit, ang pari magpahibalo nga hugaw siya, kini may sakit. Apan kon ang lipagha nga puti anaa sa iyang dapit ug wala mokaylap, kini ulat lamang sa hubag ug ang pari magpahibalo nga hinlo siya. “O kon adunay paso sa iyang panit ug ang unod nga buhi sa napaso mahimong kabang nga pulapula nga puti, o puti, kinahanglang ipahiling kini sa pari. Ug kon ang balhibo miputi diha sa kabang ug makita nga kini lalom kay sa panit, kini sanla nga migula sa napasoan ug ang pari magpahibalo nga hugaw ang maong tawo, kini sakit nga sanla. Apan kon ang pari maghiling niini ug makita nga ang balhibo diha sa kabang dili puti ug dili lalom kay sa panit, kondili lagom kini, ang pari maglain kaniya sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw ang pari maghiling kaniya. Kon kini mikaylap sa panit ang pari magpahibalo nga hugaw siya kay kining sakita sanla. Apan kon ang kabang nagpabilin sa iyang dapit ug wala mokaylap sa panit ug kini milagom, kini hubag lamang sa paso busa ang pari magpahibalo nga hinlo siya kay kini ulat man sa paso. “Ug sa diha nga ang usa ka lalaki o babaye may sakit sa ulo o sa suwang, kinahanglang hilngon sa pari ang sakit, ug kon makita nga kini lalom kay sa panit ug ang balhibo niini dalag ug nipis, ang pari magpahibalo nga hugaw ang maong tawo, kini pangatol, usa ka sanla sa ulo o sa suwang. Apan kon inighiling sa pari sa sakit nga pangatol ug makita nga kini dili lalom kay sa panit ug wala usab kini balhibo nga itom, ang pari maglain sa may sakit nga pangatol sulod sa pito ka adlaw. Ug sa ikapito nga adlaw hilngon sa pari ang sakit, ug kon makita nga ang pangatol wala mokaylap ug niini walay balhibo nga dalag ug ang pangatol makita nga dili lalom kay sa panit, kinahanglang balbasan siya apan dili ilakip pagbalbas ang dapit sa pangatol, ug ang pari maglain sa adunay pangatol sulod sa dugang nga pito pa ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw hilngon sa pari ang pangatol, ug kon makita nga ang pangatol wala mokaylap sa panit ug makita kini nga dili lalom kay sa panit, ang pari magpahibalo nga hinlo siya, ug labhan sa tawo ang iyang mga bisti ug mahinlo siya. Apan kon ang pangatol mikaylap sa panit human sa iyang paghinlo, kinahanglang hilngon siya sa pari ug kon makita nga ang pangatol mikaylap sa panit, ang pari dili na mangita ug balhibo nga dalag, siya hugaw. Apan kon sa pagtan-aw niya nga ang pangatol nasanta ug miturok kaniya ang balhibo nga itom, ang pangatol maayo na, siya hinlo, ug ang pari magpahibalo nga hinlo siya. “Kon may usa ka lalaki o babaye nga may mga kabang diha sa panit sa iyang lawas, puti nga mga kabang, ang pari maghiling niini ug kon makita nga ang mga kabang diha sa panit sa lawas lubog nga pagkaputi, alap-ap nga migula sa panit, siya hinlo. “Kon ang buhok sa usa ka lalaki mangalarot, upaw siya apan hinlo siya. Kon ang buhok dapit sa iyang agtang mangalarot, upawon siya sa atubangan, apan siya hinlo. Apan kon diha sa naupaw nga ulo o sa naupaw sa agtang may sakit nga puti nga pulapula, kana sanla nga migula sa iyang upaw nga ulo o sa iyang upaw nga agtang. Unya ang pari maghiling kaniya, ug kon makita nga ang lipagha nga sakit puti nga pulapula sa iyang upaw nga ulo o sa iyang upaw nga agtang, sama sa hitsura sa sanla sa panit sa lawas, sanlahon siya, busa hugaw siya. Ang pari magpahibalo gayod nga hugaw siya, kay sa iyang ulo adunay sakit. “Ang tawo nga adunay sanla kinahanglan nga magsul-ob ug gision nga bisti, padunghay ang buhok sa iyang ulo ug tabonan niya ang iyang ibabaw nga ngabil, ug magsinggit siya, ‘Hugaw, hugaw.’ Siya magpabilin nga hugaw sa tibuok nga panahon nga anaa pa kaniya ang sakit, hugaw siya. Magpuyo siya nga mag-inusara sa puluy-anan gawas sa kampo. “Kon adunay agup-op diha sa bisti, balhibo man o lino nga bisti, diha man sa lindog o hulog sa hablanan sa lino o delana o diha sa panit o sa bisan unsa nga hinimo sa panit, kon ang lama may pagkalunhaw o pula diha sa bisti o sa panit o diha sa lindog o sa hulog sa hablanan, o sa bisan unsa nga hinimo ug panit, kini agup-op ug ipakita kini ngadto sa pari. Ang pari maghiling sa lama ug ilain niya kadtong may lama sulod sa pito ka adlaw. Ug sa ikapito nga adlaw hilngon niya ang lama. Kon ang lama mikaylap diha sa bisti o sa lindog o sa hulog sa hablanan o sa panit o sa bisan unsa nga hinimo ug panit nga aduna nianang maong lama kay kini agup-op man nga magkutkot, kini hugaw. Sunogon niya ang bisti, o ang lindog o hulog sa hablanan, sa delana o lino o bisan unsa nga hinimo ug panit nga aduna nianang maong lama kay kini agup-op man nga magkutkot; sunogon kini sa kalayo. “Kon sa paghiling sa pari ang lama wala mokaylap sa bisti o sa lindog o sa hulog sa hablanan o sa bisan unsa nga hinimo ug panit, ang pari magsugo nga hugasan nila ang butang nga gitaptan sa lama ug kini ilain sulod sa dugang nga pito ka adlaw. Ug hilngon kini sa pari human mahugasi ang lama. Ug kon ang lama wala mausab ang bulok bisan kini wala mokaylap, kini hugaw, sunoga kini sa kalayo maanaa man sa atubangan o sa luyo ang lama. “Apan kon sa paghiling sa pari makita nga ang lama sa sakit lagom human kini mahugasi, gision ang lama gikan sa bisti, o sa panit, o sa lindog o sa hulog sa hablanan. Kon makita kini pag-usab diha sa bisti, bisan sa lindog o sa hulog sa hablanan o sa bisan unsa nga hinimo ug panit, unya kini mokaylap, sunoga sa kalayo kadtong gitaptan sa lama. Unya ang bisti o ang lindog o ang hulog sa hablanan o bisan unsa nga hinimo ug panit nga nakuhaan na sa lama human mahugasi kinahanglang hugasan sa ikaduha nga higayon ug unya mahinlo na kini.” Kini mao ang balaod mahitungod sa agup-op diha sa bisti nga delana o lino nga anaa sa lindog o sa hulog sa hablanan, o sa bisan unsa nga hinimo ug panit aron sa paghukom kon kini hinlo ba o hugaw. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Kini mao ang balaod alang sa sanlahon sa adlaw sa paghinlo kaniya. Dad-on siya ngadto sa pari. Ug ang pari mogula sa kampo ug ang pari maghimo ug paghiling. Unya kon makita nga ang sakit sa sanlahon maayo na, ang pari magsugo alang niadtong hinloan sa pagkuha ug duha ka buhing langgam nga hinlo ug kahoy nga cedro ug pula nga higot ug hisopo. Ang pari magsugo sa pagpatay sa usa sa mga langgam diha sa usa ka kulon sa ibabaw sa nag-agas nga tubig. Ang langgam nga buhi kuhaon uban sa kahoy nga cedro ug sa pulang higot ug sa hisopo, ug kini ituslob niya ug ang langgam nga buhi diha sa dugo sa langgam nga gipatay sa ibabaw sa nag-agas nga tubig. Ug magwisik siya sa makapito ibabaw sa sanlahon nga hinloan ug siya magpahibalo nga ang maong tawo hinlo na ug buhian ang langgam nga buhi ngadto sa hawan nga kapatagan. Ug kadtong hinloan manglaba sa iyang mga bisti ug kiskison niya ang tanan niyang buhok ug maligo siya sa tubig ug mahinlo siya. Ug human niana mosulod siya sa kampo apan mopuyo siya sa gawas sa iyang tolda sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw kiskison niya ang tanang buhok sa iyang ulo ug sa iyang bungot ug sa mga kilay sa iyang mga mata, kiskison niya ang tanan niyang balhibo. Unya labhan niya ang iyang mga bisti ug ligoon niya ang iyang lawas sa tubig ug mahinlo siya. “Sa ikawalo nga adlaw magkuha siya ug duha ka nating karnero nga laki nga walay tatsa ug usa ka nating karnero nga baye nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa ug halad nga pagkaon nga balig tulo sa napulo ka bahin sa usa ka epha nga pinong harina nga sinagolan ug lana ug usa ka log nga lana. Ang pari nga nagputli kaniya magpahimutang kaniya nga hinloanan ug niining mga butang sa atubangan sa Ginoo sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ug ang pari magkuha sa usa sa mga nating karnero nga laki, ug ihalad niya kini ingon nga halad tungod sa paglapas, uban sa usa ka takos nga lana, ug ibayaw kini ingon sa halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. Patyon niya ang nating karnero nga laki sa dapit diin adto patyon ang halad tungod sa sala ug ang halad nga sunogon, sa balaang dapit, kay ang halad tungod sa paglapas sama sa halad tungod sa sala, iya sa pari. Kini labing balaan. Ang pari magkuha sa dugo sa halad tungod sa paglapas ug ang pari magbutang niini sa tumoy sa tuong dalunggan sa tawo nga gihinloan ug sa ibabaw sa kumagko sa iyang tuong kamot ug sa ibabaw sa kumagko sa iyang tuong tiil. Unya ang pari magkuha gikan sa usa ka log nga lana ug ibubo niya sa palad sa iyang wala nga kamot ug ituslob niya ang iyang tuong tudlo sa lana nga anaa sa iyang wala nga kamot ug magwisik siya ug lana pinaagi sa iyang tudlo sa makapito sa atubangan sa Ginoo. Ang mahibilin sa lana nga diha sa iyang kamot, ibutang niya kini sa tumoy sa tuong dalunggan sa tawo nga hinloan, sa kumagko sa iyang tuong kamot ug diha sa kumagko sa iyang tuong tiil, diha sa dugo sa halad tungod sa paglapas. Ang mahibilin sa lana nga anaa sa iyang kamot ibutang niya sa ibabaw sa ulo sa tawo nga hinloan. Ug ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo. Ang pari maghalad sa halad tungod sa sala ug maghimo siya ug pagtabon sa sala alang sa tawo nga hinloan tungod sa iyang pagkahugaw ug human niini, patyon niya ang halad nga sunogon. Unya ihalad sa pari ang halad nga sunogon, ug ang halad nga pagkaon didto sa ibabaw sa halaran. Ug ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang kaniya ug mahinlo siya. “Apan kon siya kabos ug dili makaabot sa igo, magkuha siya ug usa ka nating karnero nga laki alang sa halad tungod sa paglapas nga ibayaw aron sa paghimo ug pagtabon sa sala alang kaniya ug pinong harina nga ikanapulo nga bahin sa usa ka epha nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon ug usa ka takos nga lana, ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog sa salampati nga iyang maabot, ang usa alang sa halad tungod sa sala ug ang usa alang sa halad nga sunogon. Ug sa ikawalo nga adlaw dad-on niya kini ngadto sa pari alang sa iyang pagpaputli, ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan sa atubangan sa Ginoo. Kuhaon sa pari ang nating karnero nga halad tungod sa paglapas ug ang usa ka log nga lana ug ang pari magbayaw niini ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. Patyon sa pari ang nating karnero nga halad tungod sa paglapas ug ang pari magkuha ug dugo gikan sa halad tungod sa paglapas ug ibutang niya sa tumoy sa tuong dalunggan sa tawo nga gihinloan ug sa kumagko sa iyang tuong kamot ug sa kumagko sa iyang tuong tiil. Ug ang pari magbubo ug lana sa ibabaw sa palad sa iyang wala nga kamot ug pinaagi sa iyang tuong tudlo ang pari magwisik sa lana nga anaa sa iyang kamot nga wala sa makapito sa atubangan sa Ginoo. Ang pari magbutang ug lana nga anaa sa iyang kamot sa tumoy sa tuong dalunggan sa tawo nga gihinloan, ug sa kumagko sa iyang tuong kamot ug sa kumagko sa iyang tuong tiil sa dapit diin ang dugo sa halad tungod sa paglapas gibutang. Ang nahibilin sa lana nga anaa sa kamot sa pari, ibutang niya sa ibabaw sa ulo sa tawo nga gihinloan, aron paghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo. Ihalad usab niya ang usa sa mga tukmo o sa mga kuyabog sa salampati sumala sa iyang maabot, ang usa alang sa halad tungod sa sala ug ang usa alang sa halad nga sunogon uban sa halad nga pagkaon. Ug ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang sa tawo nga gihinloan sa atubangan sa Ginoo.” Kini mao ang balaod alang niadtong adunay sakit nga sanla nga dili makaabot sa pagdala sa gipangayo nga halad alang sa paghinlo kaniya. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Sa dihang mosulod kamo sa yuta sa Canaan nga akong gihatag kaninyo aron inyong mapanag-iya ug butangan nako ug agup-op ang usa ka balay sa yuta nga inyong napanag-iya, kinahanglan nga ang tag-iya sa balay moadto ug mosulti sa pari, ‘Alang kanako daw adunay agup-op nga mitungha sa akong balay.’ Unya ang pari magsugo nga haw-asan nila ang balay sa dili pa mosulod ang pari sa pagtan-aw sa agup-op aron ang tanan nga anaa sa balay dili isipon nga hugaw, ug human niini ang pari mosulod aron sa pagtan-aw sa balay. Ug tan-awon niya ang agup-op, ug kon makita nga ang agup-op diha sa mga bungbong sa balay uban sa mga kabang nga may pagkalunhaw o may pagkapula ug makita nga kini lalom kay sa nawong sa bungbong, ang pari mogula sa balay agi sa pultahan sa balay ug tak-opan niya ang balay sulod sa pito ka adlaw. Ug sa ikapito nga adlaw, ang pari mobalik ug motan-aw. Ug kon makita nga ang agup-op mikaylap sa mga bungbong sa balay, magsugo ang pari nga kuhaon nila ang mga bato diin anaa ang agup-op ug ilabay kini sa dapit nga hugaw sa gawas sa lungsod. Siya magsugo nga liboton pagkiskis ang sulod sa balay, ug ang abog nga nangakuha sa ilang pagkiskis ilabay didto sa hugaw nga dapit sa gawas sa lungsod. Unya sila magkuha ug laing mga bato ug ilang ihulip kini sa dapit nga gikuhaan sa mga bato ug magkuha sila ug laing apog nga minasa ug buliton nila ang balay. “Kon ang agup-op mobalik pagtakboy niadtong balaya, human kini kuhai sa mga bato ug human makiskisi niya ang balay ug human mabuliti, ang pari mosulod ug motan-aw. Ug kon makita nga ang agup-op mikaylap didto sa balay, agup-op kini nga mokutkot niadtong balaya, kini hugaw. Gub-on niya ang maong balay, ug ang mga bato niini ug ang mga kahoy niini ug ang tanang minasa sa balay dad-on ngadto sa hugaw nga dapit sa gawas sa lungsod. Dugang pa, kadtong mosulod niadtong balaya samtang kini gitak-opan hugaw hangtod sa pagkakilomkilom. Ang makahigda niadtong balaya kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti; ang mokaon usab sulod niadtong balaya kinahanglang manglaba sa iyang nga bisti. “Apan kon ang pari mosulod ug motan-aw, ug ang agup-op wala mokaylap sa balay human kini mahulipi, ang pari magpahibalo nga ang balay hinlo kay ang agup-op nahanaw na. Ug alang sa paghinlo sa balay, magkuha siya ug duha ka gagmayng langgam ug kahoy nga cedro ug pula nga higot ug hisopo. Unya patyon niya ang usa sa mga langgam diha sa usa ka kulon ibabaw sa nag-agas nga tubig. Ug kuhaon niya ang kahoy nga cedro ug ang hisopo ug ang pula nga higot uban sa langgam nga buhi ug ituslob kini sa dugo sa langgam nga gipatay ug sa tubig nga nag-agas ug wisikan sa makapito ang balay. Busa hinloan niya ang balay pinaagi sa dugo sa langgam ug sa nag-agas nga tubig, ug sa langgam nga buhi ug sa kahoy nga cedro ug sa hisopo ug sa pula nga higot. Unya buhian niya ang langgam nga buhi sa gawas sa lungsod ngadto sa hawan nga kapatagan. Sa ingon niini himoon niya ang pagtabon sa sala alang sa balay ug kini mahinlo.” Kini mao ang balaod mahitungod sa tanan nga sanla, sa pangatol, sa agup-op sa bisti ug sa balay, ug sa hubag o sa nuka o sa kabang nga puti, aron sa pagpakita kanus-a kini hugaw ug kanus-a kini hinlo. Kini mao ang balaod mahitungod sa sanla. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Sultihi ninyo ang katawhan sa Israel: Si bisan kinsa nga lalaki nga adunay nag-agos sa iyang lawas, ang nag-agos kaniya hugaw. Kini mao ang balaod sa iyang pagkahugaw tungod sa nag-agos kaniya, nagpadayon man kini pag-agos sa iyang lawas o miundang ba hinuon, kini hugaw diha kaniya. Ang tanang higdaanan nga gihigdaan niadtong may nag-agos hugaw, ug ang tanang butang nga lingkoran niya mahugaw. Ug si bisan kinsa nga makahikap sa iyang higdaanan, kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo sa tubig ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang makalingkod sa gilingkoran niadtong may nag-agos, kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang makahikap sa lawas niadtong may nag-agos kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo sa tubig, ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ug kon kadtong may nag-agos makapangluwa sa tawong hinlo, ang nalud-an kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo sa tubig ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang tanan nga montura sa kabayo nga malingkoran niadtong may nag-agos mahugaw. Ug bisan kinsa nga makahikap sa bisan unsang butang nga didto sa ilalom niya, hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom, ug ang makadala niining mga butanga kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo siya sa tubig, ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang tanan nga mahikapan niadtong may nag-agos nga wala manghunaw sa iyang kamot sa tubig, kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo siya sa tubig, ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang sudlanan nga yuta nga mahikapan niadtong may nag-agos buk-on ug ang tanan nga sudlanan nga kahoy hugasan ug tubig. “Kon kadtong may nag-agos nahinlo na gikan sa iyang pag-agos, mag-ihap siya ug pito ka adlaw alang sa paghinlo kaniya ug labhan niya ang iyang mga bisti ug hugasan niya ang iyang lawas sa tubig nga nag-agas ug mahinlo siya. Sa ikawalo nga adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog sa salampati ug moadto siya sa atubangan sa Ginoo sa pultahan sa tolda nga tagboanan ug kini ihatag niya sa pari. Ang pari maghalad niini, ang usa ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo tungod sa iyang pag-agos. “Kon ang usa ka lalaki nagawasan sa iyang binhi, kinahanglang hugasan niya ug tubig ang tibuok niyang lawas ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang tanan nga bisti o ang tanang galamiton nga panit nga matuloan ug binhi kinahanglang hugasan niya ug tubig, ug hugaw kini hangtod sa pagkakilomkilom. Ang babaye usab nga gipakighilawasan sa lalaki ug naagasan sa binhi, silang duha kinahanglang mangaligo sa tubig ug hugaw sila hangtod sa pagkakilomkilom. “Kon ang babaye abotan sa iyang binulan nga pagdugo, hugaw siya sulod sa pito ka adlaw, ug si bisan kinsa nga makahikap kaniya hugaw hangtod sa pagkakilomkilom. Ang tanan nga iyang higdaan sa panahon sa iyang pagkahugaw mahugaw, ang tanan usab nga lingkoran niya mahugaw. Ug si bisan kinsa nga makahikap sa higdaanan sa babaye kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo sa tubig ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Si bisan kinsa nga makahikap sa bisan unsa nga iyang gilingkoran kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo siya sa tubig ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Kon ang iyang higdaanan o bisan unsa nga iyang lingkoran mahikapan, ang makahikap niini hugaw hangtod sa pagkakilomkilom. Kon adunay lalaki nga makighilawas kaniya, ug ang iyang pagkahugaw maanaa sa lalaki, ang maong lalaki hugaw sulod sa pito ka adlaw ug ang tanang higdaanan nga higdaan sa maong lalaki mahugaw. “Kon ang babaye magdugo sulod sa daghang mga adlaw nga dili sa panahon sa iyang pagkahugaw o kon magpadayon siya pagdugo saylo sa panahon niini, sa tanang mga adlaw sa iyang pagdugo magpadayon ang iyang pagkahugaw; mahugaw siya sama sa iyang binulan nga pagdugo. Ang tanang higdaanan nga gihigdaan niya sa tibuok nga panahon sa iyang pagdugo, mahisama sa higdaanan niya sa panahon sa iyang pagkahugaw, ug ang tanan nga lingkoran niya mahugaw sama sa panahon sa iyang binulan nga pagdugo. Si bisan kinsa nga makahikap nianang mga butanga mahugaw, ug kinahanglang manglaba sa iyang mga bisti ug maligo siya sa tubig ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Apan sa dihang moundang na ang iyang pagdugo, mag-ihap siya ug pito ka adlaw ug human niana mahinlo siya. Sa ikawalo nga adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog sa salampati ug dad-on niya kini ngadto sa pari didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ang pari maghalad sa usa ka langgam ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon, ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo tungod sa pagkahugaw sa iyang pagdugo. “Sa ingon niana lainon nimo ang katawhan sa Israel gikan sa ilang pagkahugaw aron sila dili mangamatay sa ilang pagkahugaw sa diha nga ilang hugawan ang akong puluy-anan nga anaa sa taliwala nila.” Kini mao ang balaod alang niadtong may nag-agos ug alang niadtong gigawasan sa binhi nga tungod niana nahugaw siya, ug alang usab sa babaye nga anaa sa iyang kahugaw tungod sa iyang pagdugo, ug mahitungod sa adunay nag-agos, lalaki man o babaye, ug sa lalaki nga makighilawas sa babaye nga anaa sa kahugaw. Ang Ginoo misulti kang Moises human mangamatay ang duha ka anak nga lalaki ni Aaron, sa diha nga miduol sila sa atubangan sa Ginoo ug nangamatay. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron nga imong igsoon nga dili sa tanan nga panahon siya mosulod sa dapit nga balaan, sa sulod sa tabil sa atubangan sa tabon nga anaa ibabaw sa sudlanan sa kasabotan, aron dili siya mamatay kay ako motungha diha sa panganod sa ibabaw sa tabon. Ingon niini ang pagsulod ni Aaron sa dapit nga labing balaan: dala ang usa ka nating baka nga laki alang sa halad tungod sa sala ug usa ka laking karnero alang sa halad nga sunogon. Magsul-ob siya sa balaang bisti nga lino ug karsunsilyo nga lino ug magbakos siya ug bakos nga lino ug magsul-ob siya ug purong nga lino. Kini mao ang balaan nga mga bisti. Ligoon niya ug tubig ang tibuok niyang lawas ug isul-ob ang mga bisti. Gikan sa katilingban sa katawhan sa Israel, magkuha siya ug duha ka laki nga kanding alang sa halad tungod sa sala ug usa ka laking karnero alang sa halad nga sunogon. “Ihalad ni Aaron ang torong baka ingon nga halad tungod sa sala alang sa iyang kaugalingon ug maghimo siya sa pagtabon sa sala alang sa iyang kaugalingon ug alang sa iyang panimalay. Unya kuhaon niya ang duha ka kanding ug ipahimutang niya kini sa atubangan sa Ginoo diha sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ug ripahon ni Aaron ang duha ka kanding, ang usa alang sa Ginoo ug ang usa usab alang sa Asasel. Ug ihalad ni Aaron ang kanding nga naripahan nga alang sa Ginoo ug ihalad niya kini ingon nga halad tungod sa sala. Apan ang kanding nga naripahan nga alang sa Asasel, ipahimutang kini nga buhi sa atubangan sa Ginoo aron sa paghimo sa pagtabon sa sala pinaagi niini, aron palakawon kini ngadto sa kamingawan ngadto sa Asasel. “Unya ihalad ni Aaron ang torong baka ingon nga halad tungod sa sala alang sa iyang kaugalingon ug himoon niya ang pagtabon sa sala alang sa iyang kaugalingon ug alang sa iyang panimalay ug patyon niya ang torong baka ingon nga halad tungod sa sala alang sa iyang kaugalingon. Magkuha siya ug sudlanan sa insenso nga puno sa nagbaga nga uling gikan sa halaran sa atubangan sa Ginoo ug duha ka hakop sa insenso nga humot nga pinong pagkadugmok ug dad-on niya kini sa sulod sa tabil. Ug ibutang niya ang insenso sa ibabaw sa kalayo sa atubangan sa Ginoo aron ang aso sa insenso motabon sa tabon nga anaa sa ibabaw sa sudlanan sa kasabotan aron siya dili mamatay. Magkuha siya sa dugo sa torong baka, ug iwisik niya kini pinaagi sa iyang tudlo ngadto sa silangan nga bahin sa tabon, ug sa atubangan sa tabon magwisik siya ug dugo pinaagi sa iyang tudlo sa makapito. “Unya patyon niya ang kanding nga alang sa halad tungod sa sala alang sa katawhan, ug dad-on niya ang dugo ngadto sa sulod sa tabil ug buhaton niya sa dugo niini ang sama sa iyang gibuhat sa dugo sa torong baka, ug iwisik kini sa ibabaw sa tabon ug sa atubangan sa tabon. Sa ingon niini himoon niya ang pagtabon sa sala alang sa dapit nga balaan, tungod sa mga kahugawan sa katawhan sa Israel ug tungod sa ilang mga kalapasan ug sa tanan nilang mga sala. Sa samang paagi himoon usab niya kini alang sa tolda nga tagboanan nga nahimutang sa taliwala nila, sa kinataliwad-an sa ilang mga kahugawan. Kinahanglang walay si bisan kinsa nga tawo diha sa sulod sa tolda nga tagboanan sa dihang siya mosulod aron sa paghimo sa pagtabon sa sala didto sa dapit nga balaan, hangtod nga siya mogula ug nga mahimo na ang pagtabon sa sala alang sa iyang kaugalingon ug alang sa iyang panimalay ug alang sa tibuok nga katilingban sa Israel. Unya mogula siya ngadto sa halaran nga anaa sa atubangan sa Ginoo ug maghimo siya sa pagtabon sa sala alang niini ug magkuha siya sa dugo sa torong baka ug sa dugo sa kanding ug iya kining ilibot pagbutang sa ibabaw sa mga sungaysungay sa halaran. Sa makapito wisikan niya ug dugo ang ibabaw niini pinaagi sa iyang tudlo, ug maghinlo niini ug magbalaan niini gikan sa mga kahugawan sa katawhan sa Israel. “Human niya mahimo ang pagtabon sa sala alang sa dapit nga balaan ug sa tolda nga tagboanan ug sa halaran, ihalad niya ang kanding nga buhi. Ibutang ni Aaron ang duha niya ka kamot sa ibabaw sa ulo sa kanding nga buhi ug isugid niya sa ibabaw niini ang tanan nga kasal-anan sa katawhan sa Israel ug ang tanan nila nga mga kalapasan, ang tanan nila nga mga sala. Ug kini ibutang niya sa ibabaw sa ulo sa kanding ug ipadala kini ngadto sa kamingawan pinaagi sa kamot sa usa ka tawo nga tinudlo alang niini. Ug ang kanding magdala sa ibabaw niya sa tanan nilang kasal-anan ngadto sa dapit nga walay nagpuyo ug buhian niya ang kanding ngadto sa kamingawan. “Si Aaron moadto sa tolda nga tagboanan ug hukason niya ang mga bisti nga lino nga iyang gisul-ob sa pagsulod niya sa dapit nga balaan ug kini ibilin niya didto. Unya ligoon niya ang iyang lawas sa tubig didto sa dapit nga balaan ug isul-ob niya ang iyang mga bisti ug mogula siya ug ihalad niya ang iyang halad nga sunogon ug ang halad nga sunogon sa katawhan ug maghimo siya sa pagtabon sa sala alang sa iyang kaugalingon ug alang sa katawhan. Ug sunogon niya ang tambok sa halad tungod sa sala ibabaw sa halaran. Ug ang magbuhi sa kanding alang sa Asasel manglaba sa iyang mga bisti ug ligoon usab niya sa tubig ang iyang lawas ug human niana mosulod siya sa kampo. Dad-on niya sa gawas sa kampo ang torong baka nga halad tungod sa sala, ug ang kanding nga halad tungod sa sala, nga ang dugo niini gigamit aron sa paghimo sa pagtabon sa sala sa dapit nga balaan. Ug ilang sunogon sa kalayo ang mga panit niini, ang mga unod ug ang mga hugaw niini. Ug ang magsunog niini manglaba sa iyang mga bisti ug ligoon usab niya ang iyang lawas sa tubig ug human niana mosulod siya sa kampo. “Kini mahimong usa ka lagda hangtod sa kahangtoran alang kaninyo. Sa ikapito nga bulan, sa ikanapulo nga adlaw sa bulan, hikawi ninyo ang inyong mga kaugalingon ug ayaw kamo pagbuhat ug bisan unsa, lumad man o dumuduong nga nagpuyo sa taliwala kaninyo, kay niining adlawa himoon ang pagtabon sa sala alang kaninyo aron sa paghinlo kaninyo. Mahinlo kamo gikan sa tanan ninyong mga sala sa atubangan sa Ginoo. Kini maoy usa ka adlaw nga igpapahulay sa balaan nga pahulay alang kaninyo ug hikawi ninyo ang inyong mga kaugalingon. Kini maoy usa ka lagda nga walay kataposan. Ang pari nga dinihogan ug nga gigahin ingon nga pari puli sa iyang amahan maghimo sa pagtabon sa sala ug magsul-ob siya sa mga balaang bisti nga lino. Maghimo siya sa pagtabon sa sala sa balaang dapit ug maghimo siya sa pagtabon sa sala alang sa tolda nga tagboanan ug alang sa halaran ug maghimo siya sa pagtabon sa sala alang sa mga pari ug alang sa tibuok nga katawhan sa katilingban. Kini mahimong lagda nga walay kataposan alang kaninyo, sa paghimo sa pagtabon sa sala alang sa katawhan sa Israel tungod sa tanan nilang mga sala, makausa sa matag tuig.” Ug gibuhat kini ni Moises sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki, ug ang tanang katawhan sa Israel, Kini mao ang gisugo sa Ginoo. Si bisan kinsang tawhana sa banay sa Israel nga magpatay ug baka o nating karnero o kanding sulod sa kampo o sa gawas sa kampo, ug wala niya kini dad-a ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan aron sa paghalad niini ingon nga halad alang sa Ginoo sa atubangan sa puluy-anan sa Ginoo, ang maong tawo sad-an tungod sa dugo. Nag-ula siya ug dugo ug kadtong tawhana ipahimulag gikan sa taliwala sa iyang katawhan. Kini aron nga ang katawhan sa Israel magdala sa ilang mga halad nga inihaw nga ilang gipatay didto sa kapatagan, ug magdala niini ngadto sa Ginoo, ngadto sa pari diha sa pultahan sa tolda nga tagboanan, ug patyon kini nila ingon nga inihaw nga mga halad sa pakigdait alang sa Ginoo. Ug ang pari magsablig sa dugo ibabaw sa halaran sa Ginoo nga anaa sa pultahan sa tolda nga tagboanan ug sunogon ang tambok ingon nga usa ka kahumot alang sa Ginoo. Busa dili na gayod sila maghalad sa ilang mga halad nga inihaw ngadto sa mga demonyong kanding aron paghimo ug maluibong pagsimba. Kini mahimong usa ka lagda hangtod sa kahangtoran alang kanila sa tanan nilang mga kaliwatan. “Sultihi sila: Si bisan kinsang tawhana sa banay sa Israel o sa mga dumuduong nga nagpuyo sa taliwala nila nga maghalad ug halad nga sunogon o inihaw nga halad ug dili niya kini dad-on ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan aron sa paghalad niini alang sa Ginoo, kadtong tawhana ipahimulag gikan sa iyang katawhan. “Si bisan kinsang tawhana sa banay sa Israel o sa mga dumuduong nga nagpuyo sa taliwala nila nga magkaon sa bisan unsa nga dugo, akong ipaatubang ang akong nawong batok nianang tawhana nga magkaon ug dugo ug ipahimulag nako siya gikan sa iyang katawhan. Kay ang kinabuhi sa unod anaa sa dugo, ug ako naghatag kaninyo niana aron sa pagtabon sa sala sa inyong mga kalag diha sa ibabaw sa halaran, kay ang dugo mao ang naghimo sa pagtabon sa sala tungod sa kinabuhi. Busa miingon ako sa katawhan sa Israel: Walay si bisan kinsa nga tawo diha kaninyo nga magkaon ug dugo, bisan ang dumuduong nga nagpuyo uban kaninyo dili magkaon ug dugo. Ug si bisan kinsang tawhana sa katawhan sa Israel o sa mga dumuduong nga nagpuyo uban kaninyo nga mangayam ug mananap o langgam nga mahimong kaonon, paagason niya ang dugo niini ug tabonan kini sa yuta. “Kay ang kinabuhi sa tanang buhing binuhat anaa sa dugo niini, busa miingon nako sa katawhan sa Israel: Dili gayod kamo magkaon sa dugo sa bisan unsa nga buhing binuhat, kay ang kinabuhi sa tanan nga buhing binuhat mao ang dugo niini, si bisan kinsa nga magkaon niini ipahimulag siya. Si bisan kinsang tawhana nga mokaon niadtong namatay sa iyang kaugalingon o gikuniskunis sa bangis nga mananap, lumad o dumuduong, manglaba siya sa iyang mga bisti ug maligo siya sa iyang kaugalingon sa tubig ug hugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom, unya mahinlo siya. Apan kon dili niya kini labhan o kaligoon ang iyang lawas, magpas-an siya sa iyang kasal-anan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel nga ako ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagbuhat sama sa gibuhat nila didto sa yuta sa Ehipto diin kamo mipuyo ug ayaw kamo pagbuhat sama sa gibuhat nila didto sa yuta sa Canaan nga didto ako magdala kaninyo. Ayaw usab kamo pagsunod sa ilang mga lagda. Buhata ninyo ang akong mga tulumanon ug tumana ang akong mga lagda ug subaya ninyo kini. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Busa tumana ninyo ang akong mga lagda ug ang akong mga tulumanon. Pinaagi sa pagbuhat niini, ang usa ka tawo mabuhi. Ako mao ang Ginoo. “Walay si bisan kinsa kaninyo nga moduol kang bisan kinsa nga suod nga kadugo aron sa pagbukas sa iyang pagkahubo. Ako mao ang Ginoo. Ayaw buksi ang pagkahubo sa imong amahan nga mao ang pagkahubo sa imong inahan. Imo siyang inahan, ayaw buksi ang iyang pagkahubo. Ayaw buksi ang pagkahubo sa asawa sa imong amahan kay siya iya man sa imong amahan. Ayaw buksi ang pagkahubo sa imong igsoon nga babaye, ang anak nga babaye sa imong amahan o ang anak nga babaye sa imong inahan, nga natawo sa balay o natawo sa gawas kay sila imo man nga mga igsoon. Ayaw buksi ang pagkahubo sa anak nga babaye sa imong anak nga lalaki, o sa anak nga babaye sa imong anak nga babaye, kay ang ilang pagkahubo imo man nga kahubo. Ayaw buksi ang pagkahubo sa anak nga babaye sa asawa sa imong amahan nga anak sa imong amahan, siya imong igsoon nga babaye. Ayaw buksi ang pagkahubo sa igsoon nga babaye sa imong amahan, siya suod nga kadugo sa imong amahan. Ayaw buksi ang pagkahubo sa igsoon nga babaye sa imong inahan, siya suod nga kadugo sa imong inahan. Ayaw buksi ang pagkahubo sa igsoon nga lalaki sa imong amahan, sa ato pa, ayaw pagduol sa iyang asawa, siya imong iyaan. Ayaw buksi ang pagkahubo sa imong umagad nga babaye, siya asawa sa imong anak nga lalaki, ayaw buksi ang iyang pagkahubo. Ayaw buksi ang pagkahubo sa asawa sa imong igsoon nga lalaki, siya ang pagkahubo sa imong igsoon nga lalaki. Ayaw buksi ang pagkahubo sa usa ka babaye ug sa iyang anak nga babaye, o bisan sa anak nga babaye sa iyang anak nga lalaki o sa anak nga babaye sa iyang anak nga babaye, sila mga suod nga kadugo, kini daotan gayod. Ayaw pangasawa sa babaye ingon nga kaagaw sa iyang igsoon nga babaye aron sa pagbukas sa iyang pagkahubo samtang buhi pa ang iyang igsoon. “Ayaw pagduol sa usa ka babaye aron sa pagbukas sa iyang pagkahubo samtang anaa pa siya sa iyang binulan nga pagkahugaw. Ayaw pagdulog sa pagpakighilawas sa asawa sa imong isigkatawo ug sa paghugaw sa imong kaugalingon uban kaniya. Ayaw ihatag ang bisan usa sa imong mga anak aron ihalad sila pinaagi sa kalayo ngadto kang Molec ug sa ingon gipasipalahan nimo ang ngalan sa imong Dios. Ako mao ang Ginoo. Ayaw pakighilawas sa isigkalalaki sama nga uban sa usa ka babaye, kini dulumtanan. Ayaw pakighilawas sa bisan unsa nga mananap ug maghugaw sa imong kaugalingon pinaagi niini, ug walay si bisan kinsa nga babaye maghatag sa iyang kaugalingon ngadto sa mananap aron sa pagpakighilawas niini. Kini hilabihan ka daotan. “Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa bisan unsa niini, kay niining tanan ang mga nasod nga akong gihinginlan gikan sa inyong atubangan naghugaw sa ilang kaugalingon. Ang yuta nahugawan busa ako nagsilot sa kalapasan niini, ug ang yuta misuka sa mga nagpuyo niini. Apan tumana gayod ninyo ang akong mga lagda ug ang akong mga tulumanon ug ayaw kamo pagbuhat ug bisan unsa niining tanan nga mga dulumtanan, lumad man o dumuduong nga nagpuyo uban kaninyo, kay tungod niining maong mga dulumtanan nga gibuhat sa mga tawo sa yuta nga una kaninyo, ang yuta nahugawan, kay tingali unya ug ang yuta magsuka kaninyo sa dihang mahugawan ninyo kini sama nga gisuka niini ang nasod nga nahiuna kaninyo. Kay si bisan kinsa nga magbuhat sa bisan unsa niining tanan nga mga dulumtanan, ang mga tawo nga magbuhat niini ipahimulag gikan sa taliwala sa ilang katawhan. Busa timan-i gayod ang akong pahimangno nga dili kamo magbuhat sa bisan unsa niining batasana nga dulumtanan nga gibuhat sa mga nahiuna kaninyo, ug ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon niining mga butanga. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel: Pagbalaan kamo kay ako nga mao ang Ginoo nga inyong Dios balaan. Kamong tanan kinahanglang magtahod sa iyang inahan ug sa iyang amahan ug tumana ang akong mga adlaw nga igpapahulay. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagdangop ngadto sa mga larawan ug ayaw usab kamo pagbuhat alang kaninyo ug mga dios nga tinunaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Sa diha nga maghalad kamo ug mga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo, ihalad ninyo kini aron kamo dawaton niya. Kaonon kini sa maong adlaw sa inyong paghalad ug sa mosunod nga adlaw. Ug kon may mahibilin hangtod sa ikatulo nga adlaw, sunogon kini sa kalayo. Kon kaonon gayod kini sa ikatulo nga adlaw, kini mahimong dulumtanan ug kini dili dawaton. Ang matag usa nga magkaon niini magpas-an sa iyang sala, kay nagpasipala man siya sa balaang butang sa Ginoo ug kadtong tawhana ipahimulag gikan sa iyang katawhan. “Sa dihang mag-ani kamo sa abot sa inyong yuta, ayaw ninyo hutda hangtod sa daplin sa inyong uma, ayaw usab hagdawi ang inyong gianihan. Ayaw hagdawi ang inyong parasan, ayaw usab pamunita ang mga bunga nga nahulog sa parasan; ibilin kini alang sa mga kabos ug sa dumuduong. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pangawat o paglimbong o pagbinakakay sa usa ug usa kaninyo. Ayaw kamo panumpa ug bakak pinaagi sa akong ngalan nga tungod niana gipasipalahan ninyo ang ngalan sa inyong Dios. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw daogdaoga ang imong isigkatawo, ayaw siya kawati. Ayaw hawiri ang suhol sa mamumuo sa tibuok nga gabii hangtod sa buntag. Ayaw tungloha ang bungol o butangan ug kapandolan ang atubangan sa buta, hinuon kahadloki ang imong Dios. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw paghimo ug dili makataronganong paghukom; ayaw paglaban sa kabos o magdapig sa tawo nga gamhanan, kondili diha sa pagkamatarong maghukom ikaw sa imong isigkatawo. Ayaw pagsuroysuroy aron manglibak taliwala sa imong katawhan, o manghimaraot batok sa dugo sa imong isigkatawo. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw pagdumot sa imong igsoon diha sa imong kasingkasing. Badlonga ang imong isigkatawo, kay tingali unya ug magpas-an ikaw ug sala tungod kaniya. Ayaw panimalos o pagbaton ug pagdumot batok sa mga anak sa imong kaugalingong katawhan, kondili higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon. Ako mao ang Ginoo. “Tumana ninyo ang akong mga lagda. Ayaw paliwati ang imong mga hayop ug lainlain nga matang. Ayaw pugsi ug duha ka matang sa binhi ang imong uma. Ayaw usab pagsul-ob ug bisti nga ang panapton binuhat ug duha ka matang. “Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babaye nga ulipon nga kaslonon sa laing lalaki apan wala pa malukat o mahatagi ug kagawasan, himoon ang usa ka pakisusi. Dili sila patyon kay ang babaye dili man gawasnon. Apan ang lalaki magdala ug usa ka halad tungod sa paglapas alang sa iyang kaugalingon ngadto sa Ginoo, ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan, usa ka laking karnero ingon nga halad tungod sa paglapas. Ug ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang kaniya pinaagi sa laking karnero nga halad tungod sa paglapas sa atubangan sa Ginoo alang sa sala nga nabuhat niya ug pasayloon ang sala nga nabuhat niya. “Sa makasulod na kamo sa yuta ug makatanom na kamo sa tanan nga matang sa kahoy nga makaon, isipa ninyo nga ang mga bunga niini dili mahimong kaonon; sa tulo ka tuig gidili kini kaninyo, ayaw ninyo kaona ang bunga niini. Sa ikaupat nga tuig ang tanan nga bunga niini balaan, usa ka halad sa pagdayeg alang sa Ginoo. Apan sa ikalima nga tuig, kaonon ninyo ang bunga niini aron kini mamunga ug daghan alang kaninyo. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pagkaon ug bisan unsa nga unod uban ang dugo niini. Ayaw paghupot ug anting-anting o pagtagnatagna. Ayaw ninyo putli ang buhok sa inyong tampihak ug ayaw ninyo putli ang daplin sa inyong bungot. Ayaw ninyo samari ang inyong lawas tungod sa usa ka patay o magpapatik ug bisan unsa nga mga timaan. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw pasipalahi ang imong anak nga babaye pinaagi sa paghimo kaniya nga magbaligya sa iyang dungog aron ang yuta dili mahimong makihilawason ug dili malukop sa pagkadaotan. Tumana ninyo ang akong mga adlaw nga igpapahulay ug tahora ninyo ang akong balaang dapit. Ako mao ang Ginoo. “Ayaw kamo pagdangop sa mga tigpakisayod sa espiritu o sa mga tigsalamangka, ayaw kamo pag-adto kanila, aron mahugawan pinaagi kanila. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Tindog sa atubangan sa ubanon ug ulo, ug tahora ang nawong sa tawo nga tigulang, ug kahadloki ang imong Dios. Ako mao ang Ginoo. “Kon ang usa ka dumuduong magpuyo uban kaninyo sa inyong yuta, ayaw kamo pagbuhat ug daotan kaniya. Ang dumuduong nga nagpuyo uban kaninyo isipon ninyo ingon nga lumad taliwala ninyo ug higugmaa ninyo siya sama sa inyong kaugalingon, kay kamo langyaw didto sa yuta sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo paghimo ug dili matarong nga paghukom, sa mga sukod sa gitas-on, sa gibug-aton o sa gidaghanon. Pagbaton kamo ug mga timbangan nga matarong, mga bato sa timbangan nga husto, ang epha nga husto ug hin nga husto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios, nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto. Ug tumana ninyo ang tanan nakong mga lagda ug ang tanan nakong mga tulumanon ug buhata ninyo kini. Ako mao ang Ginoo. ” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Si bisan kinsang tawhana sa katawhan sa Israel o sa mga dumuduong nga nagpuyo sa Israel nga maghatag bisan sa usa sa iyang mga anak ngadto kang Molec, kinahanglang patyon siya; batoon siya sa katawhan sa yuta. Makigbatok gayod ako sa maong tawo ug ipahimulag nako siya gikan sa taliwala sa iyang katawhan, kay gihatag man niya ang usa sa iyang anak ngadto kang Molec, naghugaw sa akong balaan nga dapit ug nagpasipala sa akong balaan nga ngalan. Kon ang mga tawo sa yuta maglingiw gayod sa ilang mga mata gikan niadtong tawhana nga naghatag sa usa sa iyang mga anak ngadto kang Molec ug sila dili mopatay kaniya, makigbatok ako nianang tawhana ug sa iyang panimalay ug ipahimulag nako sila gikan sa ilang katawhan, siya ug ang tanan nga nakighilawas uban kaniya sa pagsimba kang Molec. “Kon ang usa ka tawo modangop ngadto sa mga tigpakisayod sa espiritu o sa mga tigsalamangka aron sa paghugawhugaw sunod kanila, ako makigbatok nianang tawhana ug ipahimulag siya gikan sa taliwala sa iyang katawhan. Busa ihalad ang inyong kaugalingon ug pagbalaan kamo kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ug tumana ninyo ang akong mga lagda, ug buhata kini. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo. Kay ang tanan nga nagsulti ug pasipala sa iyang amahan o sa iyang inahan, patyon gayod. Kay gipasipad-an man niya ang iyang amahan o ang iyang inahan, siya ra ang sad-an sa iyang kamatayon. “Kon ang usa ka tawo manapaw sa asawa sa laing tawo, ang mananapaw nga lalaki ug ang mananapaw nga babaye patyon. Ang tawo nga makighilawas sa asawa sa iyang amahan nagbukas sa pagkahubo sa iyang amahan, silang duha patyon gayod; sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. Kon ang usa ka tawo makighilawas sa iyang umagad nga babaye, silang duha patyon gayod kay nag-unay man sila; sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. Kon ang usa ka tawo makighilawas sa isigkalalaki sama nga uban sa usa ka babaye, silang duha nagbuhat ug dulumtanan, silang duha patyon gayod ug sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. Kon ang usa ka tawo mangasawa sa usa ka babaye ug sa inahan niini, kini usa ka daotang buhat, silang tulo sunogon sa kalayo aron walay pagkadaotan taliwala kaninyo. Kon ang usa ka tawo makighilawas sa usa ka mananap, patyon gayod siya ug patyon usab ninyo ang mananap. Kon ang usa ka babaye moduol sa usa ka mananap sa pagpakighilawas niini, ang babaye ug ang mananap patyon ninyo; patyon gayod ninyo sila; sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. “Kon ang usa ka tawo magkuha sa iyang igsoon nga babaye nga anak sa iyang amahan o anak nga babaye sa iyang inahan ug makakita sa iyang kahubo ug ang babaye makakita sa kahubo sa lalaki, ang maong butang makauulaw ug hinginlan sila gikan sa panan-aw sa mga anak sa ilang katawhan. Kay gibuksan man niya ang pagkahubo sa iyang igsoon nga babaye, pas-anon niya ang iyang pagkasad-an. Kon ang usa ka tawo makighilawas sa babaye nga anaa sa iyang binulan nga pagdugo ug gibuksan ang iyang pagkahubo, gibuksan sa lalaki ang tinubdan sa babaye, ug gibuksan sa babaye ang tinubdan sa iyang dugo, silang duha hinginlan gikan sa taliwala sa ilang katawhan. Ayaw buksi ang pagkahubo sa igsoon nga babaye sa imong inahan, o sa igsoon nga babaye sa imong amahan kay kini pagpakaulaw sa imong kadugo, pas-anon nila ang ilang pagkasad-an. Kon ang usa ka tawo makighilawas sa asawa sa iyang uyoan, gibuksan niya ang pagkahubo sa iyang uyoan, ang ilang sala pas-anon nila ug mangamatay sila nga walay anak. Kon ang usa ka tawo magkuha sa asawa sa iyang igsoon nga lalaki kini hugaw; gibuksan niya ang pagkahubo sa iyang igsoong lalaki, sila dili manganak. “Busa tumana ninyo ang tanan nakong mga lagda ug ang tanan nakong mga tulumanon ug buhata kini aron ang yuta nga akong dad-an kaninyo diin kamo mopuyo dili magsuka kaninyo. Ayaw kamo pagsubay sa mga pamatasan sa nasod nga gisalikway nako gikan sa inyong atubangan kay ilang gibuhat kining tanan ug tungod niini gidumtan nako sila. Apan ako nag-ingon kaninyo, ‘Kamo makapanunod sa ilang yuta, ug ako maghatag kaninyo niini aron inyong mapanag-iya, usa ka yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos.’ Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios, nga naglain kaninyo gikan sa mga katawhan. Busa kamo maghimo ug kalainan sa mananap nga hinlo ug sa hugaw, ug sa langgam nga hugaw ug sa hinlo. Ug ayaw ninyo himoang dulumtanan ang inyong mga kaugalingon pinaagi sa mga mananap o pinaagi sa mga langgam o pinaagi sa bisan unsa nga nagkamang sa yuta nga ipalain nako kaninyo ingon nga hugaw. Magbalaan kamo alang kanako kay ako, ang Ginoo, balaan, ug naglain kaninyo gikan sa mga katawhan aron mahimong akoa. “Ang usa ka lalaki o usa ka babaye nga tigpakisayod sa espiritu o tigsalamangka patyon gayod pinaagi sa pagbato kanila; sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga pari, ang mga anak nga lalaki ni Aaron, ug ingna sila nga walay si bisan kinsa nga maghugaw sa iyang kaugalingon alang sa usa ka minatay taliwala sa iyang katawhan, gawas kon kini suod nga kadugo niya, iyang inahan, iyang amahan, iyang anak nga lalaki, iyang anak nga babaye, iyang igsoon nga lalaki, o alang sa iyang igsoon nga babaye nga ulay nga suod kaniya ug wala makapamana, tungod kaniya mahimong mahugawan niya ang iyang kaugalingon. Dili siya maghugaw sa iyang kaugalingon ingon nga usa ka bana diha sa iyang katawhan ug magpakaulaw sa iyang kaugalingon. Dili sila magpaupaw sa ilang ulo o magkiskis sa kilid sa ilang bungot o magsamad sa ilang unod. Magbalaan sila ngadto sa atubangan sa ilang Dios ug dili nila pasipalahan ang ngalan sa ilang Dios; kay sila maghalad man sa mga halad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo, ang pan sa ilang Dios, busa kinahanglan nga balaan sila. Dili sila mangasawa sa usa ka babaye nga nagbaligya sa dungog o napasipad-an, dili sila mangasawa sa usa ka babaye nga gibulagan sa iyang bana kay ang pari balaan alang sa iyang Dios. Busa balaanon nimo siya kay siya man ang maghalad sa pan alang sa inyong Dios, balaan siya alang kaninyo, kay ako, ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo, balaan. Ang anak nga babaye sa bisan kinsa nga pari, kon magpakaulaw sa iyang kaugalingon pinaagi sa pagbaligya sa iyang dungog, magpakaulaw sa iyang amahan; sunogon siya sa kalayo. “Ang labawng pari taliwala sa iyang mga igsoon, nga ang ulo gibuboan ug lana nga igdidihog ug nga gibalaan aron magsul-ob sa mga balaang bisti, dili magpadunghay sa buhok sa iyang ulo o maggisi sa iyang mga bisti. Dili siya moadto sa bisan kinsa nga tawong patay o maghugaw sa iyang kaugalingon bisan tungod sa iyang amahan o tungod sa iyang inahan. Dili siya mogula sa balaang dapit o maghugaw sa balaang dapit sa iyang Dios kay ang pagbalaan sa lana nga igdidihog sa iyang Dios anaa kaniya. Ako mao ang Ginoo. Mangasawa siya ug babaye nga ulay. Sa usa ka biyuda o binulagan o sa usa ka babaye nga napasipad-an o sa usa ka babayeng nagbaligya ug dungog dili gayod siya mangasawa. Apan mangasawa siya ug ulay gikan sa iyang katawhan, aron dili niya mabulingan ang iyang kaliwatan taliwala sa iyang katawhan, kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaniya.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron: Walay usa sa imong kaliwatan ngadto sa ilang mga kaliwatan nga adunay apan nga moduol sa paghalad ug pan alang sa iyang Dios. Kay walay usa nga adunay apan nga moduol, buta man o bakol o nadaot ang nawong o may kapin ang bahin sa lawas, o usa ka tawo nga piang ang tiil o piang ang kamot o buktot o unano o may apan ang panan-aw o may pangatol o may nuka o tawo nga kinapon. Walay si bisan kinsa sa kaliwatan ni Aaron nga pari nga may apan nga moduol sa paghalad ug mga halad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo. Kay aduna man siyay apan, dili siya moduol sa paghalad ug pan sa iyang Dios. Makakaon siya sa pan sa iyang Dios, sa labing balaan ug sa mga balaang butang, apan dili siya makaduol sa tabil o makaduol sa halaran kay aduna man siyay apan aron dili niya mapasipalahan ang akong mga balaan nga dapit kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.” Busa si Moises misulti niini kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ug sa tanang katawhan sa Israel. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki nga mag-amping sila sa mga butang nga balaan nga gikan sa katawhan sa Israel nga ilang gihalad alang kanako aron dili nila mapasipalahan ang akong balaan nga ngalan. Ako mao ang Ginoo. Ingna sila, ‘Si bisan kinsa sa tanan ninyong kaliwatan ngadto sa sunod ninyong mga kaliwatan nga moduol sa mga butang nga balaan nga gihalad sa mga anak sa Israel alang sa Ginoo, samtang anaa siya sa pagkahugaw, ang maong tawo ipahimulag gikan sa atubangan nako. Ako mao ang Ginoo. Walay kaliwat ni Aaron nga sanlahon o may nag-agos nga makakaon sa mga butang nga balaan hangtod nga siya mahinlo. Ug si bisan kinsa nga makahikap sa bisan unsang butang nga nahugaw tungod sa minatay o usa ka tawo nga gigawasan sa binhi, o si bisan kinsa nga makahikap sa bisan unsa nga mananap nga nagkamang nga makapahugaw o usa ka tawo nga makatakod ug kahugaw kaniya, bisan unsa man nga pagkahugaw ang iyang nakuha, ang maong tawo nga makahikap niana mahugaw hangtod sa pagkakilomkilom ug siya dili makakaon sa mga butang nga balaan gawas kon maligo na niya ang iyang lawas sa tubig. Sa pagsalop na sa adlaw, mahinlo siya ug unya makakaon na siya sa mga butang nga balaan, kay kini mao man ang iyang pagkaon. Kadtong mamatay sa iyang kaugalingon o gikuniskunis sa bangis nga mananap dili niya kaonon kay kini makahugaw sa iyang kaugalingon. Ako mao ang Ginoo. ’ Busa kinahanglang tumanon gayod nila ang akong tugon aron dili sila makasala tungod niini ug mangamatay kon ilang pasipad-an kini. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila. “Ang tagagawas dili makakaon sa mga butang nga balaan. Ang usa ka dumuduong sa pari o usa ka sinuholan dili makakaon sa butang nga balaan. Apan kon ang pari magpalit ug ulipon aron iyang panag-iyahon, ang ulipon makakaon niana ug ang mangatawo sulod sa iyang balay makakaon sa iyang pagkaon. Apan kon ang anak nga babaye sa usa ka pari maminyo sa usa ka tawo nga tagagawas, ang maong anak dili makakaon sa mga hinalad gikan sa mga butang nga balaan. Apan kon ang anak nga babaye sa pari nabiyuda o gibulagan sa bana ug walay anak ug mibalik siya sa balay sa iyang amahan, ingon sa iyang pagkabatan-on, makakaon siya sa pagkaon sa iyang amahan. Apan walay si bisan kinsa nga tagagawas nga makakaon niini. Kon ang usa ka tawo makakaon sa mga butang nga balaan ug wala siya mahibalo niini, ulian niya ang pari sa balaan nga butang ug dugangan niya ug ikalimang bahin niini. Ug dili pasipad-an sa mga pari ang mga balaang butang sa katawhan sa Israel nga gihalad nila alang sa Ginoo, nga tungod niana pas-anon nila ang pagkadaotan nga nagdala sa sala, sa diha nga magkaon sila sa mga butang nga balaan, kay ako ang Ginoo nga nagbalaan kanila.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang tanan nga katawhan sa Israel: Si bisan kinsang tawhana sa nasod sa Israel o sa mga dumuduong sa Israel nga magdala sa iyang halad, sinaad man kini nga halad o kinabubut-on nga halad nga gihalad alang sa Ginoo ingon nga halad nga sunogon, aron dawaton kinahanglang laki kini ug walay tatsa, baka man o karnero o kanding ba hinuon. Apan ayaw ninyo ihalad ang bisan unsa nga may tatsa kay kini dili dawaton alang kaninyo. Ug si bisan kinsa nga maghalad ug mga halad sa pakigdait alang sa Ginoo aron sa pagtuman ug usa ka panaad o kinabubut-on nga halad gikan sa panon sa baka o sa panon sa karnero, kinahanglan nga kini hingpit aron dawaton; kinahanglan nga walay tatsa. Ang mananap nga buta o piang o samaron o may nag-agos o nukaon o may kabahong, ayaw kini ihalad sa Ginoo o maghimo gikan niini ug usa ka halad pinaagi sa kalayo ibabaw sa halaran alang sa Ginoo. Ang baka nga laki o nating karnero nga adunay kapin nga bahin o kulangan sa iyang mga bahin mahimong ihalad ingon sa halad nga kinabubut-on, apan alang sa halad nga gipaanad kini dili dawaton. Dili kamo maghalad alang sa Ginoo niadtong may mga itlog nga napangos o napigsat o nalangkat o samaron; ayaw ninyo kini ihalad ngadto sa Ginoo o ihalad didto sa inyong yuta. Bisan ang gikan sa kamot sa usa ka langyaw, ayaw kamo paghalad ingon nga pagkaon sa inyong Dios gikan niining mga butanga kay may apan kini sila, kini adunay tatsa, dili kini madawat alang kaninyo.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sa diha nga ang usa ka torong baka o ang usa ka karnero o usa ka kanding ipanganak, magpabilin kini sa inahan sulod sa pito ka adlaw ug sugod sa ikawalo nga adlaw madawat na kini ingon nga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Ug ang inahan, baka o karnero, dili mahimong patyon ug ang nati niini sulod sa usa ka adlaw. Sa diha nga mag-ihaw kamo ug halad sa mga pasalamat alang sa Ginoo, ihalad ninyo kini aron kamo dawaton niya. Kaonon kini sa maong adlaw, walay isalin niini hangtod sa pagkabuntag. Ako mao ang Ginoo. “Busa tumana ninyo ang akong mga sugo ug buhata kini. Ako mao ang Ginoo. Ug ayaw ninyo pasipad-i ang akong balaan nga ngalan, apan balaanon ako sa taliwala sa katawhan sa Israel. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo, nga mao ang nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Ang gitakda nga mga kasaulogan sa Ginoo nga inyong ipahibalo ingon nga balaan nga mga panagtigom, ang akong mga kasaulogan nga gitakda mao kini. Unom ka adlaw kamo nga magbuhat sa mga buluhaton, apan ang ikapito nga adlaw usa ka adlaw nga igpapahulay sa balaan nga pagpahulay, ang panagtigom nga balaan. Wala gayoy magbuhat ug bisan unsa nga buluhaton, kini usa ka adlaw nga igpapahulay alang sa Ginoo diha sa tanan ninyong mga puluy-anan. “Kini mao ang gitakda nga mga kasaulogan sa Ginoo, ang mga panagtigom nga balaan nga ipahibalo ninyo sa panahon nga gitakda kini. Sa unang bulan, sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa bulan, taliwala sa duha ka gabii, mao ang Kasaulogan sa Pagsaylo sa Ginoo. Sa ikanapulo ug lima nga adlaw niining bulana mao ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo alang sa Ginoo. Pito ka adlaw kamong magkaon ug mga pan nga walay patubo. Sa unang adlaw paghimo kamo ug usa ka balaan nga panagtigom, dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton. Apan maghalad kamo ug halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw himoon ang usa ka balaan nga panagtigom, dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa dihang mosulod na kamo sa yuta nga akong ihatag kaninyo ug mag-ani kamo sa abot niini, dad-a ninyo ngadto sa pari ang usa ka bangan sa unang mga bunga sa inyong pag-ani. Bayawon niya ang binangan sa atubangan sa Ginoo, aron kini dawaton alang kaninyo. Sa pagkaugma, human sa adlaw nga igpapahulay ang pari magbayaw niini. Ug sa adlaw nga ibayaw ninyo ang binangan, paghalad kamo ug usa ka laking karnero nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa ingon nga usa ka halad nga sunogon alang sa Ginoo. Ang halad nga pagkaon uban niini, nga duha sa napulo ka bahin sa usa ka epha nga pinong harina nga sinagolan ug lana, ihalad kini pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, usa ka kahumot. Ug ang halad nga ilimnon ikaupat nga bahin sa usa ka hin nga bino. Ayaw kamo pagkaon ug pan o lugas nga sinanglag o uhay nga hilaw hangtod niining adlawa, hangtod nga mahalad na ninyo ang halad alang sa inyong Dios. Kini usa ka lagda hangtod sa kahangtoran ngadto sa inyong mga kaliwatan sa tanan ninyo nga puluy-anan, “Pag-ihap kamo sugod sa adlaw human sa adlaw nga igpapahulay, sugod sa adlaw nga magdala kamo sa binangan sa halad nga binayaw, hangtod sa ikapito nga adlaw nga igpapahulay. Mag-ihap kamo ug 50 ka adlaw hangtod sa adlaw sunod sa ikapito nga adlaw nga igpapahulay ug unya maghalad kamo ug bag-o nga halad nga pagkaon alang sa Ginoo. Gikan sa inyong mga puluy-anan magdala kamo ug duha ka pan nga bayawon, gikan sa harina nga duha sa napulo ka bahin sa epha, kini hinimo sa pinong harina, giluto nga adunay patubo, ingon nga gikan sa unang abot alang sa Ginoo. Paghalad kamo uban sa pan, pito ka nating karnero nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa ug usa ka laking baka nga nati ug duha ka laking karnero, kini mao ang halad nga sunogon alang sa Ginoo uban sa ilang halad nga pagkaon ug sa ilang mga halad nga ilimnon, usa ka halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. Paghalad kamo ug usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala ug duha ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad sa pakigdait. Ang pari magbayaw niini ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo uban ang pan gikan sa unang abot ug ang duha ka nating karnero, kini balaan ngadto sa Ginoo alang sa pari. Himoa ninyo ang pagpahibalo nianang adlawa, paghimo kamo ug usa ka balaan nga panagtigom. Dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton. Kini usa ka lagda hangtod sa kahangtoran diha sa tanan ninyong mga puluy-anan hangtod sa tanan ninyong kaliwatan. “Sa dihang mag-ani kamo sa abot sa inyong yuta, ayaw ninyo hutda pag-ani hangtod sa daplin sa inyong uma, ayaw hagdawa ang imong ani, ibilin kini alang sa mga kabos ug alang sa dumuduong. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa ikapito nga bulan, sa unang adlaw sa bulan maoy usa ka balaan nga pahulay alang kaninyo, usa ka balaang panagtigom nga saulogon pinaagi sa pagpatingog sa mga trumpeta. Dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton; paghalad kamo ug halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. ” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Apan sa ikanapulo nga adlaw niining ikapito nga bulan mao ang Adlaw sa Pagtabon sa Sala. Kini mao ang panahon sa balaan nga panagtigom ug hikawi ninyo ang inyong kaugalingon ug paghalad kamo ug halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Ug dili kamo magbuhat ug bisan unsang buluhaton niining adlawa kay kini ang adlaw sa pagtabon sa sala, himoon ang pagtabon sa sala alang kaninyo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. Kay si bisan kinsa nga dili maghikaw sa iyang kaugalingon niining adlawa, ipahimulag gikan sa iyang katawhan. Si bisan kinsa nga magbuhat ug bisan unsa nga buluhaton niining adlawa ipahimulag gikan sa iyang katawhan. Dili kamo magbuhat ug bisan unsa nga buluhaton, kini usa ka lagda hangtod sa kahangtoran hangtod sa inyong kaliwatan diha sa tanan ninyong mga puluy-anan. Kini alang kaninyo usa ka adlaw nga igpapahulay sa balaan nga pahulay ug maghikaw kamo sa inyong kaugalingon, sa ikasiyam nga adlaw sa bulan, gikan sa gabii hangtod sa sunod nga gabii. Tumana ninyo ang inyong adlaw nga igpapahulay.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa ikanapulo ug lima nga adlaw niining ikapito nga bulan ug sulod sa pito ka adlaw mao ang Kasaulogan sa mga Balongbalong ngadto sa Ginoo. Sa unang adlaw himoon ang usa ka balaan nga panagtigom. Dili kamo magbuhat ug bisan unsa nga buluhaton nga bug-at. Pito ka adlaw kamo nga maghalad ug halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Sa ikawalo nga adlaw paghimo kamo ug usa ka balaan nga panagtigom ug paghalad ug usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo; kini usa ka balaan nga panagtigom. Dili kamo magbuhat ug buluhaton nga bug-at. “Kini mao ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo, nga inyong ipahibalo ingon nga mga panahon sa balaang panagtigom aron sa paghalad ug halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, mga halad nga sunogon ug mga halad nga pagkaon, mga inihaw ug mga halad nga ilimnon, ang matag usa sa gitakda nga adlaw niini. Kini wala pay labot sa mga adlaw nga igpapahulay sa Ginoo ug sa inyong mga gasa ug sa tanang mga halad nga gipanaad ninyo ug sa tanan ninyong mga halad nga kinabubut-on nga ihatag ninyo sa Ginoo. “Apan sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa ikapito nga bulan, sa diha nga makatigom kamo ug abot sa yuta, himoa ninyo ang kasaulogan sa Ginoo sulod sa pito ka adlaw. Ang unang adlaw usa ka pahulay nga balaan ug ang ikawalo nga adlaw usa ka pahulay nga balaan. Sa unang adlaw magkuha kamo ug mga pungpong sa mga bunga sa kahoy nga anindot, mga sanga sa mga palmera, ug mga sanga sa mga kakahoyan nga dahonon, ug mga tangbo sa sapa, ug magkalipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios sulod sa pito ka adlaw. Himoon ninyo ang kasaulogan alang sa Ginoo sulod sa pito ka adlaw sa tuig. Kini usa ka lagda hangtod sa kahangtoran ngadto sa inyong mga kaliwatan. Himoon ninyo kini sa ikapito nga bulan. Magpuyo kamo diha sa mga balongbalong sulod sa pito ka adlaw, ang tanan nga lumad diha sa Israel magpuyo sa mga balongbalong, aron mahibalo ang inyong mga kaliwatan nga gipapuyo nako sa mga balongbalong ang katawhan sa Israel, sa diha nga gikuha nako sila gikan sa yuta sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Ug sa ingon gipahayag ni Moises sa katawhan sa Israel ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sugoa ang katawhan sa Israel sa pagdala ug lunsay nga lana sa mga olibo nga pinigis alang sa lampara aron ang lampara magsiga kanunay. Sa gawas sa tabil sa pagpamatuod, sa tolda nga tagboanan, si Aaron magpahimutang niini kanunay gikan sa pagkakilomkilom hangtod sa pagkabuntag sa atubangan sa Ginoo. Kini usa ka lagda hangtod sa kahangtoran ngadto sa inyong mga kaliwatan. Ipahimutang niya ang mga lampara sa ibabaw sa lamparahan nga bulawan sa atubangan sa Ginoo. “Pagkuha ug pinong harina ug pagluto niini ug napulog duha ka torta, tagduha ka ikanapulo nga bahin sa usa ka epha nga harina ang matag torta. Ibutang kini sa duha ka laray, unom sa matag laray, ibabaw sa lamisa nga lunsayng bulawan atubangan sa Ginoo. Ug butangi ug lunsay nga insenso ang ibabaw sa matag laray aron nga kini malakip sa pan ingon nga usa ka handomanan nga ihalad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo. Sa matag adlaw nga igpapahulay ipahimutang kini ni Aaron kanunay sa atubangan sa Ginoo, alang sa katawhan sa Israel, ingon nga usa ka kasabotan hangtod sa kahangtoran. Kini iya ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ug kaonon nila kini didto sa dapit nga balaan kay kini butang nga labing balaan alang kaniya gikan sa mga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, usa ka lagda nga walay kataposan.” Dihay lalaki nga anak sa usa ka babaye nga Israelinhon ug ang iyang amahan usa ka Ehiptohanon nga mikuyog sa katawhan sa Israel. Ug ang lalaki nga anak sa Israelinhon nga babaye ug ang usa ka lalaki nga Israelinhon nag-away didto sa kampo. Ang lalaki nga anak sa babaye nga Israelinhon mipasipala sa Ngalan ug nanunglo. Ug gidala nila siya ngadto kang Moises. Ang iyang inahan ginganlan ug Selomit, anak ni Debri, sa banay ni Dan. Ug gibutang nila siya sa bilanggoan hangtod nga ang kabubut-on sa Ginoo ikapadayag na kanila. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Dad-a sa gawas sa kampo kadtong nanunglo, ug kadtong tanan nga nakadungog kaniya ipabutang ang ilang mga kamot ibabaw sa iyang ulo ug unya ipabato siya sa tibuok nga katilingban. Ug sultihi ang katawhan sa Israel: Si bisan kinsa nga magsulti ug pasipala batok sa iyang Dios magpas-an sa iyang sala. Ug kadtong magpasipala sa ngalan sa Ginoo patyon gayod, ang tibuok nga katilingban magbato kaniya. Mao usab sa dumuduong, sama sa lumad, kon magpasipala siya sa ngalan sa Ginoo, patyon gayod siya. Ang makapatay ug tawo patyon. Ang makapatay ug usa ka hayop, mag-ilis niini, kinabuhi sa kinabuhi. Kon ang usa ka tawo makadaot sa iyang isigkatawo, unsay iyang nahimo mao usab ang buhaton kaniya, piang sa piang, mata sa mata, ngipon sa ngipon, ingon nga nakadaot siya sa usa ka tawo, mao usab kini ang buhaton ngadto kaniya. Ang makapatay ug usa ka hayop mag-ilis niini, apan ang makapatay ug tawo patyon gayod. Usa lamang ka balaod alang sa dumuduong ug alang sa lumad, kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Ug si Moises misulti sa katawhan sa Israel ug gidala nila kadtong nanunglo ngadto sa gawas sa kampo ug siya gibato nila ug mga bato. Ug ang katawhan sa Israel mibuhat sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises didto sa Bukid sa Sinai, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa inyong pagsulod sa yuta nga gihatag nako kaninyo, ang yuta maggahin ug usa ka pahulay alang sa Ginoo. Sa unom ka tuig magpugas kamo sa inyong yuta, ug sa unom ka tuig magpul-ong kamo sa inyong parasan ug magpupo sa mga bunga niini. Apan ang ikapito nga tuig usa ka tuig nga igpapahulay sa pahulay nga balaan alang sa yuta, usa ka pahulay alang sa Ginoo. Ayaw pugsi ang inyong yuta, ug ayaw pul-ongi ang inyong parasan. Kadtong moturok sa inyong yuta gikan sa kaugalingon niini ayaw ninyo aniha ug ang mga paras sa inyong parasan nga wala kapul-ongi ayaw ninyo pupoa. Kini tuig sa balaan nga pahulay alang sa yuta. Ang mga bunga sa tuig sa pagpahulay sa yuta mahimo nga pagkaon ninyo, alang kanimo ug sa imong mga ulipon nga lalaki ug babaye, ug sa imong mga sinuholan ug sa mga dumuduong nga magpuyo uban kanimo. Alang sa imong mga baka ug sa kahayopan nga anaa sa imong yuta, ang tanan nga bunga niini mahimong kaonon. “Mag-ihap ikaw ug pito ka tuig sa pahulay alang kanimo, pito ka pito ka tuig, ug niana ang mga adlaw sa pito ka tuig sa pahulay mahimo kanimo nga 49 ka tuig. Unya patingoga ug kusog ang trumpeta sa ikanapulo nga adlaw sa ikapito nga bulan, sa Adlaw sa Pagtabon sa Sala, patingoga ninyo ang trumpeta ngadto sa tibuok ninyong yuta. Balaanon ninyo ang ika-50 nga tuig ug ipahibalo ninyo ang kagawasan ngadto sa tibuok nga yuta alang sa tanang mga nagpuyo niini. Kini mao ang pagkalipay alang kaninyo, ug mamalik kamo ang matag tawo ngadto sa iyang kaugalingong yuta ug ang matag usa mamalik sa iyang panimalay. Ang ika-50 nga tuig mao ang tuig sa kalipay alang kaninyo. Ayaw kamo pagpugas o pag-ani sa moturok sa iyang kaugalingon diha sa yuta, ayaw pamupo sa paras diha sa parasan nga wala kapul-ongi. Kay kini tuig sa kalipay, kini balaan alang kaninyo. Ang abot sa yuta maoy inyong kaonon. “Niining tuig sa kalipay, ang matag usa kaninyo mamauli sa iyang kaugalingong yuta. Kon magbaligya ikaw ug bisan unsa sa imong isigkatawo, o magpalit ikaw gikan sa imong isigkatawo, ayaw kamo paglimbong sa usa ug usa. Sumala sa gidaghanon sa mga tuig human sa tuig sa kalipay ikaw magpalit gikan sa imong isigkatawo, sumala sa gidaghanon sa mga tuig nga kini may abot ibaligya niya kini. Kon daghan ang mga tuig patas-an nimo ang bili niini ug kon diyotay na lang ang mga tuig paubsan nimo ang bili niini, kay ang gidaghanon sa mga abot maoy iyang gibaligya kanimo. Busa ayaw kamo paglimbong sa usa ug usa, apan kahadloki ninyo ang inyong Dios, kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Busa, buhata ninyo ang akong mga lagda ug tumana ninyo ang akong mga tulumanon ug buhaton ninyo kini ug magpuyo kamo sa yuta nga layo sa kakuyaw. Ang yuta maghatag sa iyang abot ug magkaon kamo hangtod sa pagkabusog ug magpuyo kamo niini nga layo sa kakuyaw. Kon moingon kamo, ‘Unsa may among kaonon sa ikapito nga tuig kon dili kami makapugas o mag-ani sa among mga abot?’ Magpadala unya ako sa akong panalangin kaninyo sa ikaunom nga tuig, ug kini magpabunga alang sa tulo ka tuig. Sa dihang magpugas kamo sa ikawalo nga tuig, magkaon pa kamo sa daan nga abot hangtod sa ikasiyam nga tuig, hangtod nga moabot na ang iyang abot, magkaon pa kamo sa daan nga abot. “Ang yuta dili ibaligya sa dayon kay ang yuta akoa, kay kamo mga langyaw ug mga dumuduong uban kanako. Ug sa tanan nga yuta nga inyong nahuptan, itugot ninyo nga malukat kini. Kon ang imong igsoon mahimong kabos ug magbaligya ug diyotay sa iyang kaugalingong yuta, moanha ang iyang labing suod nga kadugo, ug lukaton ang gibaligya sa iyang igsoon. Ug kon walay makalukat niini alang sa maong tawo apan unya mahimo siyang adunahan ug makakaplag siya ug igo nga ikalukat sa yuta, ihapon niya ang mga tuig sa pagkabaligya niini ug ulian niya ang kapin nga nabayad sa tawo nga iyang gibaligyaan ug mopauli siya ngadto sa iyang kaugalingong yuta. Apan kon siya dili makaabot aron ulian niya ang nakapalit, ang iyang gibaligya magpabilin sa kamot sa nakapalit niini hangtod sa tuig sa kalipay, ug sa tuig sa kalipay kini iuli kaniya ug siya mopauli ngadto sa iyang kaugalingong yuta. “Kon ang usa ka tawo magbaligya ug balay nga puluy-anan sulod sa lungsod nga pinaril, siya makahimo sa paglukat niini sulod sa tibuok nga tuig human kini ikabaligya, kay sa tibuok nga tuig may katungod siya sa paglukat niini. Kon kini dili malukat sulod sa usa ka tuig, ang balay nga anaa sa sulod sa lungsod nga pinaril mahimo na nga iyaha na gayod sa nakapalit niini hangtod sa iyang mga kaliwatan; kini dili mauli sa tuig sa kalipay. Apan ang mga balay didto sa mga balangay nga wala liboti ug paril, isipon nga sama sa mga uma gawas sa lungsod, kini mahimo nga lukaton, ug mauli sa tuig sa kalipay. Apan ang mga lungsod sa mga Levihanon, ang mga balay nga anaa sa mga lungsod nga ilang naangkon mahimong lukaton sa mga Levihanon sa bisan unsang panahon. Kon ang usa ka Levihanon dili molukat niini, ang gibaligya nga balay nga anaa sa lungsod nga iyang kaugalingon iuli sa panahon sa tuig sa kalipay, kay ang mga balay diha sa mga lungsod sa mga Levihanon kaugalingon man nila sa taliwala sa katawhan sa Israel. Apan ang mga yuta nga pasibsibanan libot sa ilang mga kalungsoran dili mahimong ibaligya kay kini mga butang nga ilang gipanag-iya sa dayon. “Kon ang imong igsoon mahimong kabos ug dili na makabuhi sa iyang kaugalingon, tabangi siya. Magpuyo siya uban kanimo sama sa usa ka langyaw ug dumuduong. Ayaw pagdawat ug tubo gikan kaniya o bisan ganansiya, apan kahadloki ang imong Dios; aron ang imong igsoon magpuyo uban kanimo. Ayaw pagpahulam kaniya sa imong salapi nga may tubo o maghatag kaniya sa imong pagkaon aron makaganansiya. Ako mao ang Ginoo nga imong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto aron sa paghatag kaninyo sa yuta sa Canaan ug aron mahimo nga inyong Dios. Kon ang imong igsoon nga duol kanimo mahimong kabos ug ibaligya niya ang iyang kaugalingon kanimo, ayaw siya paalagara ingon nga ulipon, kondili ingon nga sinuholan nga sulugoon, ingon sa usa ka dumuduong. Magpuyo siya uban kanimo ug mag-alagad kanimo hangtod sa tuig sa kalipay. Unya siya mopahawa gikan kanimo, siya ug ang iyang mga anak uban kaniya ug mopauli siya sa iyang kaugalingong panimalay, ug sa kaugalingong yuta sa iyang amahan mopauli siya. Kay sila akong mga alagad nga akong gikuha gikan sa yuta sa Ehipto, sila dili ibaligya ingon nga mga ulipon. Ayaw pagmando kaniya uban ang kapintas, apan kahadloki ang imong Dios. Mahitungod sa imong mga ulipon nga lalaki ug babaye nga imong mabatonan, mahimo kamong mopalit ug ulipon nga babaye o lalaki gikan sa mga nasod nga naglibot kaninyo. Makapalit kamo gikan sa mga langyaw nga nagpuyo taliwala ninyo ug sa ilang mga kabanayan nga anaa uban kaninyo, nga nangatawo sa inyong yuta ug sila mahimo nga inyong kaugalingon. Mahimo ninyo silang ipasunod alang sa inyong mga anak ingon nga kabilin nga ilang mapanag-iya sa dayon, mahimo silang ulipon ninyo. Apan sa inyong mga igsoon, ang katawhan sa Israel, ayaw kamo pagmando uban ang kapintas. “Kon usa ka langyaw o dumuduong nga uban kanimo mahimong dato ug ang imong igsoon nga tapad kaniya mahimong kabos ug magbaligya sa iyang kaugalingon ngadto sa langyaw o sa dumuduong nga uban kanimo o sa sakop sa panimalay sa dumuduong, human siya mabaligya mahimo siya nga lukaton. Ang usa sa iyang mga igsoon makalukat kaniya o ang iyang uyoan o ang anak sa iyang uyoan makalukat kaniya, o ang duol nga sakop sa iyang kadugo makalukat kaniya, o kon siya mahimong adunahan, makalukat siya sa iyang kaugalingon. Siya makighusay uban sa nakapalit kaniya sukad sa tuig sa pagbaligya niya sa iyang kaugalingon hangtod sa tuig sa kalipay ug ang bili sa iyang paglukat mag-agad sa gidaghanon sa mga tuig, ang panahon nga uban siya sa iyang agalon iphon ingon sa sulugoon nga sinuholan. Kon daghan pa ang mga tuig, sumala niini ulian niya ang bili sa pagpalit kaniya nga maoy bili sa paglukat kaniya. Kon ang mahibilin pipila na lamang ka tuig hangtod sa tuig sa kalipay, makighusay siya uban kaniya ug iuli niya ang iyang salapi ingon nga lukat sumala sa iyang mga tuig sa pag-alagad. Ingon sa usa ka sulugoon nga sinuholan sa tinuig isipon siya uban kaniya. Siya dili magmando kaniya uban ang kapintas diha sa imong panan-aw. Apan kon siya dili lukaton nianang mga paagiha, sa tuig sa kalipay siya makagawas, siya ug ang iyang mga anak uban kaniya. Kay alang kanako ang katawhan sa Israel mga alagad, akong mga alagad nga akong gikuha gikan sa yuta sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pagbuhat alang kaninyo ug mga diosdios ug ayaw kamo pagpatindog ug kinulit nga larawan o haligi nga bato, ug ayaw kamo pagbutang ug bato nga kinulitan diha sa inyong yuta aron magyukbo kamo niini, kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Matngoni ninyo ang akong mga adlaw nga igpapahulay ug pagbaton kamo ug kataha sa akong balaan nga dapit, ako mao ang Ginoo. “Kon maglakaw kamo diha sa akong mga lagda ug tumanon ninyo ang akong mga sugo ug buhaton ninyo kini, ako maghatag kaninyo ug mga ulan sa ilang panahon ug ang yuta maghatag sa iyang mga abot ug ang mga kahoy sa kapatagan maghatag sa ilang bunga. Ang inyong paggiok molungtad hangtod sa pagpamupo ug ang pagpamupo molungtad hangtod sa tingpugas ug magkaon kamo sa inyong pan ngadto sa pagkabusog ug magpuyo kamo nga layo sa kakuyaw diha sa inyong yuta. Maghatag ako ug pakigdait diha sa yuta ug manghigda kamo ug walay bisan usa nga makapahadlok kaninyo ug kuhaon ko ang daotan nga mga mananap gikan sa inyong yuta ug dili motadlas sa inyong kayutaan ang espada. Gukdon ninyo ang inyong mga kaaway ug mangapukan sila sa inyong atubangan pinaagi sa espada. Ang lima kaninyo mogukod sa usa ka gatos ug ang usa ka gatos mogukod sa napulo ka libo ug ang inyong mga kaaway mangapukan sa inyong atubangan pinaagi sa espada. Ako mag-atiman kaninyo ug himoon ko kamo nga mabungahon ug padaghanon ug lig-onon nako ang akong kasabotan uban kaninyo. Magkaon kamo sa daan nga abot nga dugay nang gitipigan ug habwaon ninyo ang daan tungod kay adunay bag-o. Ibutang nako ang akong puluy-anan sa taliwala ninyo ug ako dili magdumot kaninyo. Ug maglakaw ako sa taliwala ninyo ug ako mahimong inyong Dios ug kamo mahimo nga akong katawhan. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto aron kamo dili maulipon nila. Ug gibunggo nako ang trangka sa inyong yugo ug gipalakaw nako kamo nga tuyhad. “Apan kon kamo dili mamati kanako ug dili magbuhat niining tanang mga sugo, ug kon isalikway ninyo ang akong mga lagda, ug ang inyong kalag magtamay sa akong mga tulumanon, sa pagkaagi nga dili ninyo buhaton ang tanan nakong sugo, kondili maglapas kamo sa akong kasabotan, ako usab magbuhat kaninyo niini. Ako magpadala kaninyo ug kalisang, makamatay nga sakit ug hilanat nga makadaot sa mga mata ug kaguol nga ikamatay. Ug walay kapuslanan ang inyong pagpugas sa binhi kay ang inyong mga kaaway maoy mokaon niini. Ipaatubang nako ang akong nawong batok kaninyo ug pukanon kamo sa inyong mga kaaway ug ang mga nagdumot kaninyo magmando ibabaw kaninyo ug mangagiw kamo bisan walay maggukod kaninyo. Kon nianang mga butanga dili gihapon kamo mamati kanako, kastigohon ko kamo ug pito ka pilo tungod sa inyong mga sala. Lumpagon nako ang garbo sa inyong gahom ug himoon nako ang inyong kalangitan sama sa puthaw ug ang inyong yuta sama sa bronsi. Ug ang inyong kusog mahago sa walay kapuslanan kay ang inyong yuta dili man mohatag sa abot niini bisan ang mga kahoy sa yuta dili mohatag sa ilang bunga. “Kon maglakaw kamo nga batok kanako ug kamo dili mamati kanako, dugangan nako ug pito ka pilo ang mga hampak sumala sa inyong mga sala. Ipadala nako diha sa inyong taliwala ang mga ihalas nga mananap nga mosakmit sa inyong mga anak gikan kaninyo ug laglagon nila ang inyong kahayopan ug magkadiyotay ang inyong gidaghanon ug ang inyong mga dalan mahimong kamingawan. “Kon dili kamo mobalik kanako pinaagi niining mga butanga, hinuon maglakaw kamo batok kanako, ako usab maglakaw batok kaninyo ug ako gayod maghampak kaninyo sa pito ka pilo tungod sa inyong mga sala. Ug dad-an ko kamo ug espada nga manimalos sa pagsupak ninyo sa akong kasabotan ug tigomon kamo sa inyong mga lungsod ug magpadala ako ug kamatay sa taliwala ninyo ug itugyan kamo ngadto sa kamot sa kaaway. Kon balion nako ang tinubdan sa pan, magluto ang napulo ka babaye sa inyong pan diha sa usa ka hudno ug ihatag nila kaninyo ang inyong pan nga tinimbang ug mangaon kamo apan dili kamo mangabusog. “Kon niining tanan dili pa kamo mamati kanako, hinuon maglakaw kamo batok kanako, ako maglakaw batok kaninyo nga adunay kaligutgot ug kastigohon ko kamo pag-usab sa pito ka pilo tungod sa inyong mga sala. Kamo magkaon sa unod sa inyong mga anak nga lalaki ug sa unod sa inyong mga anak nga babaye. Ug gub-on nako ang inyong mga habog nga dapit ug tumpagon nako ang inyong mga halaran sa insenso ug ibutang nako ang inyong mga lawas nga patay ibabaw sa patay nga lawas sa inyong mga diosdios ug ang akong kalag magdumot kaninyo. Ang inyong mga lungsod himoon nako nga kamingawan ug gub-on nako ang inyong mga balaang dapit ug dili nako panimahoon ang kahumot sa inyong humot nga halad. Laglagon usab nako ang yuta ug mahibulong ang inyong mga kaaway nga magpuyo niini. Patibulaagon kamo nako taliwala sa mga nasod ug laniton nako ang espada ug gukdon kamo ug ang inyong yuta mangatumpag ug mangalaglag ang inyong mga lungsod. “Unya ang yuta makapahimulos sa iyang mga tuig nga igpapahulay samtang kini magpabilin nga biniyaan ug samtang kamo atua sa yuta sa inyong mga kaaway. Unya makapahulay ang yuta ug makapahimulos sa iyang mga tuig nga igpapahulay. Samtang magpabilin kini nga biniyaan, kini may pahulay, ang pahulay nga wala mapahimusli niini sa inyong mga tuig nga igpapahulay sa nagpuyo pa kamo niini. Mahitungod sa mga nahabilin kaninyo, luyahon nako ang ilang mga kasingkasing didto sa yuta sa ilang mga kaaway ug ang kinanaas sa usa ka dahon magpakagiw kanila ingon sa usa nga mokagiw gikan sa espada ug mangapukan sila bisan walay maggukod kanila. Mangapandol sila ibabaw sa usa ug usa nga daw miikyas gikan sa espada, bisan walay maggukod kanila, dili kamo makahimo sa pagsukol atubangan sa inyong mga kaaway. Ug mangalaglag kamo taliwala sa mga nasod ug ang yuta sa inyong mga kaaway molamoy kaninyo. Ang mga mahibilin kaninyo mangaut-ot didto sa mga yuta sa inyong mga kaaway tungod sa ilang kasal-anan, ug tungod usab sa pagkadaotan sa ilang mga katigulangan mangaut-ot sila sama kanila. “Apan kon isugid nila ang ilang pagkadaotan ug ang pagkadaotan sa ilang mga katigulangan tungod sa ilang kalapasan nga ilang gihimo batok kanako, ug kay naglakaw man sila batok kanako, nga tungod niana ako naglakaw batok kanila ug nagdala kanila ngadto sa yuta sa ilang mga kaaway, apan unya kon ipaubos nila ang ilang kasingkasing nga daotan, ug magbayad tungod sa ilang kasal-anan, hinumdoman nako ang akong kasabotan uban kang Jacob ug akong hinumdoman ang akong kasabotan uban kang Isaac ug ang akong kasabotan uban kang Abraham ug akong hinumdoman ang yuta. Apan ang yuta mabiyaan nila ug mapahimuslan ang iyang mga tuig nga igpapahulay samtang kini magpabilin nga biniyaan nga wala sila ug magbayad sila tungod sa ilang kasal-anan kay ilang gisalikway ang akong mga tulumanon ug ang ilang kalag nagdumot sa akong mga lagda. Apan bisan pa niining tanan, sa dihang atua sila sa yuta sa ilang mga kaaway, ako dili magsalikway kanila o magdumot kanila aron sa paglaglag gayod kanila ug sa paglapas sa akong kasabotan kanila kay ako mao ang Ginoo nga ilang Dios; kondili, tungod kanila hinumdoman nako ang kasabotan uban sa ilang mga katigulangan nga akong gikuha gikan sa yuta sa Ehipto, diha sa panan-aw sa mga nasod aron ako mahimong ilang Dios: ako mao ang Ginoo. ” Kini mao ang mga lagda ug mga tulumanon ug mga balaod nga gihimo sa Ginoo taliwala kaniya ug sa katawhan sa Israel didto sa Bukid sa Sinai pinaagi kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa diha nga ang usa ka tawo maghimo ug pinasahi nga panaad nga tawo ngadto sa Ginoo, sumala sa imong paghatag ug bili, ang bili nga imong ihatag sa mga lalaki nga nagpanuigon ug 20 ngadto sa 60 ka tuig, kinahanglan 50 ka siklo nga plata sumala sa siklo sa balaang dapit. Kon kini babaye, ang bili nga ihatag 30 ka siklo. Kon nagpanuigon ug lima ngadto sa 20 ka tuig, ang ihatag nga bili niini, sa lalaki, 20 ka siklo, ug sa babaye napulo ka siklo. Kon nagpanuigon ug usa ka bulan ngadto sa lima ka tuig, ang ihatag nga bili sa lalaki lima ka siklo nga plata ug sa babaye, ang ihatag nga bili tulo ka siklo nga plata. Kon nagpanuigon ug 60 ka tuig ngadto sa ibabaw, kon siya lalaki, ang ihatag nga bili napulo ug lima ka siklo, ug sa babaye napulo ka siklo. Apan kon siya kabos kaayo sa pagbayad sa bili nga imong gihatag, dad-on siya ngadto sa atubangan sa pari, ug ang pari magbanabana sa iyang bili sumala sa mahimo sa nanaad, ang pari maghatag kaniya ug bili. “Kon mananap ang ihalad sa mga tawo ngadto sa Ginoo, ang tanan nga ihatag sa tawo ngadto sa Ginoo balaan. Dili kini niya ilisan o bayloan, ang maayo sa dili maayo o ang dili maayo sa maayo. Ug kon bayloan ang usa ka mananap sa laing mananap, kini ug ang gibaylo mahimong balaan. Kon kini mananap nga hugaw, nga dili angay nga ihalad ingon nga halad alang sa Ginoo, unya ang mananap iyang ibutang sa atubangan sa pari, ug ang pari maghatag ug bili niini, maayo ba o dili; ingon nga ikaw, ang pari, maghatag ug bili niini, busa mao na kini. Apan kon siya buot molukat niini, idugang niya ang ikalima nga bahin sa gihatag nga bili niini. “Sa diha nga ang usa ka tawo maghalad sa iyang balay aron mabalaan ngadto sa Ginoo, ang pari maghatag ug bili niini, maayo ba kini o dili. Sumala sa pagbili sa pari niini, mao na kini. Apan kon ang maghalad niini molukat sa iyang balay, magdugang siya sa ikalima nga bahin sa bili niini pinaagi sa salapi ug kini maiya. “Kon ang usa ka tawo maghalad ug bahin sa yuta nga iyang napanunod ngadto sa Ginoo, ang imong ihatag nga bili ipasikad sa iyang ikapugas niini, ang kapugsan ug usa ka homer nga sebada magbili ug 50 ka siklo nga plata. Kon ihalad niya ang iyang yuta sukad sa tuig sa kalipay, sumala sa imong gihatag nga bili, mao gayod kini. Apan kon siya maghalad sa iyang yuta human sa tuig sa kalipay, ang pari mag-ihap sa bili sa salapi alang niini sumala sa mga tuig nga mahibilin hangtod sa tuig sa kalipay ug kuhaan ang gihatag nga bili. Kon ang naghalad sa yuta buot gayod nga molukat niini, magdugang siya sa ikalima nga bahin sa salapi sa imong gihatag nga bili niini ug kini magpabilin nga iya. Kon siya dili molukat sa yuta, o ang yuta gikabaligya niya sa laing tawo, dili na gayod kini malukat. Apan sa diha nga mapalingkawas na ang yuta sa tuig sa kalipay, mabalaan kini ngadto sa Ginoo ingon nga yuta nga hinalad. Ang pari mao ang makapanag-iya niini. Ug kon ihalad niya ngadto sa Ginoo ang yuta nga iyang gipalit, yuta nga dili kabahin sa iyang napanunod, ang pari mag-ihap sa bili niini hangtod sa tuig sa kalipay ug nianang adlawa bayran niya ang bili nga imong gihatag ingon nga usa ka butang nga balaan alang sa Ginoo. Sa tuig sa kalipay ang yuta mahibalik ngadto sa iyang gipalitan niini, ngadto sa tag-iya niini pinaagi sa pagpanunod. Ug ang tanan nimong paghatag ug bili ipasikad sa siklo sa balaang dapit, ang siklo adunay kawhaan ka gerah. “Apan ang kamagulangan sa mga mananap, tungod kay ang kamagulangan iya sa Ginoo, walay si bisan kinsa nga maghalad niini, baka o karnero, kini iya sa Ginoo. Kon kini gikan sa mga mananap nga hugaw, lukaton nila sumala sa bili nga imong ihatag ug magdugang niini sa ikalima nga bahin, ug kon dili nila lukaton, ibaligya kini sumala sa bili nga imong gihatag. “Apan walay bisan unsa nga butang nga hinalad nga ihalad sa usa ka tawo ngadto sa Ginoo gikan sa tanan nga iyaha, bisan sa tawo o sa mga mananap o sa mga yuta nga iyang kaugalingon nga ibaligya o lukaton. Ang tanan nga hinalad butang nga labing balaan alang sa Ginoo. Walay si bisan kinsa nga hinalad nga laglagon gikan sa katawhan nga malukat, patyon gayod siya. “Ang tanan nga ikapulo sa yuta, gikan sa binhi sa yuta o sa bunga sa mga kahoy, iya sa Ginoo, kini butang nga balaan alang sa Ginoo. Kon adunay buot nga molukat sa bisan unsa sa iyang ikapulo, idugang niya ang ikalima nga bahin sa bili niini. Ug ang tanan nga ikapulo sa mga baka o sa mga karnero, bisan unsa nga moagi ilalom sa sungkod, ang ikapulo niini balaan ngadto sa Ginoo. Dili siya magsusi kon maayo ba kini o dili, dili usab kini bayloan ug kon bayloan gayod kini niya, ang iyang ibaylo ug ang gibayloan mahimong balaan, kini dili malukat.” Kini mao ang mga sugo nga gisugo sa Ginoo kang Moises alang sa katawhan sa Israel didto sa Bukid sa Sinai. Ang Ginoo misulti kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai, sulod sa tolda nga tagboanan, sa unang adlaw sa ikaduhang bulan sa ikaduhang tuig human sa ilang paggawas gikan sa yuta sa Ehipto, nga nag-ingon, “Ipha ang gidaghanon sa tanang katawhan sa Israel sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, ang matag lalaki, ang matag ulo, sukad sa nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo pag-adto sa panggubatan. Ikaw ug si Aaron mag-ihap kanila sumala sa ilang mga panon. Ug uban kaninyo kinahanglan nga may usa ka tawo gikan sa matag banay, ang matag usa pangulo sa panimalay sa iyang katigulangan. Ug kini mao ang mga ngalan sa mga tawo nga motabang kaninyo: Sa kang Ruben, si Elisur nga anak ni Sedeur; Sa kang Simeon, si Selumiel nga anak ni Zurisadai; Sa kang Juda, si Nason nga anak ni Aminadab; Sa kang Isacar, si Netanel nga anak ni Zuar; Sa kang Zabulon, si Eliab nga anak ni Helon. Sa mga anak ni Jose: sa kang Efraim, si Elisama nga anak ni Amihud; sa kang Manases, si Gamaliel nga anak ni Pedasur. Sa kang Benjamin, si Abidan nga anak ni Gideon; Sa kang Dan, si Ahieser nga anak ni Amisadai; Sa kang Aser, si Pagiel nga anak ni Ocran. Sa kang Gad, si Eliasaf nga anak ni Deuel. Sa kang Neftali, si Ahira nga anak ni Enan.” Kini sila mao ang mga gipili gikan sa katilingban, mga pangulo sa mga banay sa ilang katigulangan, sila mao ang pangulo sa mga linibo sa Israel. Ug gikuha ni Moises ug ni Aaron kining mga tawhana nga ginganlan. Ug sa unang adlaw sa ikaduhang bulan, gitigom nila ang tibuok nga katilingban ug gipalista nila ang ilang kaliwat sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa nagpanuigon ug 20 ka tuig ug pataas, ang matag ulo gayod, sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Busa giihap niya sila didto sa kamingawan sa Sinai. Ang mga kaliwat ni Ruben nga kamagulangan ni Israel, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, ang matag ulo, ang matag lalaki, ang matag lalaki nga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan sa banay ni Ruben 46,500. Sa mga kaliwat ni Simeon, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, kadtong naihap sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, ang matag ulo, ang matag lalaki nga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanang makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan sa banay ni Simeon 59,300. Sa mga kaliwat ni Gad, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan, sa banay ni Gad 45,650. Sa mga kaliwat ni Juda, sa ilang mga kaliwatan sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang naihap gikan sa banay ni Juda 74,600. Sa mga kaliwat ni Isacar, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan sa banay ni Isacar 57,400. Sa mga kaliwat ni Zabulon, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan sa banay ni Zabulon 57,400. Sa mga kaliwat ni Jose, sa mga kaliwat ni Efraim, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan sa banay ni Efraim 40,500. Sa mga kaliwat ni Manases, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan sa banay ni Manases 32,200. Sa mga kaliwat ni Benjamin, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang naihap gikan sa banay ni Benjamin 35,400. Sa mga kaliwat ni Dan, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang naihap gikan sa banay ni Dan 62,700. Sa mga kaliwat ni Aser, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay sumala sa mga balay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang naihap gikan sa banay ni Aser 41,500 Sa mga kaliwat ni Neftali, sa ilang mga kaliwatan, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, gikan sa mga nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang mga naihap gikan sa banay ni Neftali 53,400. Kini sila mao ang naihap, ang giihap ni Moises ug ni Aaron ug sa napulo ug duha ka mga pangulo sa Israel, usa sa matag banay sa ilang katigulangan. Busa ang kinatibuk-an nga gidaghanon sa katawhan sa Israel, nga naihap sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sukad sa nagpanuigon ug 20 ug pataas, ang tanan sa Israel nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan: ang tanan gayod nga naihap miabot ug 603,550. Apan ang mga Levihanon wala ipha uban kanila sumala sa banay sa ilang katigulangan. Kay ang Ginoo miingon kang Moises, “Ang banay lamang ni Levi ang dili nimo iphon, ayaw usab sila ipha uban sa katawhan sa Israel. Apan itudlo ang mga Levihanon sa pagdumala sa tolda sa pagpamatuod ug sa pagdumala sa tanang mga galamiton niini, ug sa tanang mga butang nga may kalabotan niini. Sila ang magdala sa Tolda ug sa tanang mga galamiton niini ug sila mag-atiman niini, ug sila magkampo libot sa Tolda. Sa diha nga ang Tolda dad-on na, ang mga Levihanon maoy maghipos niini ug sa diha nga ang Tolda pabarogon, ang mga Levihanon maoy magtukod niini ug ang walay labot nga magpaduol niini patyon. Ug ang katawhan sa Israel magpahiluna sa ilang mga tolda, sumala sa ilang pundok, ug ang matag usa diha sa iyang kaugalingong kampo, ang matag usa sumala sa iyang bandila. Apan ang mga Levihanon magpahiluna libot sa tolda sa pagpamatuod, aron walay kaligutgot nga moabot sa katilingban sa katawhan sa Israel, ug ang mga Levihanon magdumala sa tolda sa pagpamatuod.” Busa gibuhat kini sa katawhan Israel sumala sa tanang mga butang nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Ang katawhan sa Israel magpahiluna sa ilang kampo, ang matag usa duol sa iyang kaugalingong bandila, uban sa mga timaan sa mga banay sa ilang katigulangan. Magkampo sila nga mag-atbang sa tolda nga tagboanan diha sa matag kilid niini. Ang magkampo dapit sa silangan sa adlaw mao ang bandila sa kampo ni Juda sumala sa ilang mga panon, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Juda mao si Nason nga anak ni Aminadab, ug ang iyang mga panon sumala sa pag-ihap 74,600. Ug ang magkampo tupad kaniya mao ang banay ni Isacar, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Isacar mao si Netanel nga anak ni Zuar, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 54,400. Unya ang banay ni Zabulon, ang pangulo sa mga kaliwat ni Zabulon mao si Eliab nga anak ni Helon, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 57,400. Ang kinatibuk-ang gidaghanon sa kampo ni Juda 186,400, sumala sa ilang mga panon. Sila maoy mouna sa pagpanglakaw. “Dapit sa habagatan mao ang bandila sa kampo ni Ruben sumala sa ilang mga panon, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Ruben mao si Elisur nga anak ni Sedeur, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 46,500. Ug ang magkampo tupad kaniya mao ang banay ni Simeon, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Simeon mao si Selumiel nga anak ni Zurisadai, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 59,300. Unya ang banay ni Gad, ang pangulo sa mga kaliwat ni Gad mao si Eliasaf nga anak ni Deuel, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 45,650. Ang kinatibuk-ang gidaghanon sa kampo ni Ruben 151,450, sumala sa ilang mga panon. Ug sila maoy mosunod sa pagpanglakaw. “Unya ang tolda nga tagboanan dad-on uban sa kampo sa mga Levihanon diha sa taliwala sa mga kampo. Manglakaw sila sumala sa ilang pagpahiluna, ang matag usa sumala sa ilang mga bandila. “Dapit sa kasadpan mao ang bandila sa kampo ni Efraim sumala sa ilang mga panon, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Efraim mao si Elisama nga anak ni Amihud, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 40,500. Tupad kaniya mao ang banay ni Manases, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Manases mao si Gamaliel nga anak ni Pedasur, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 32,200. Unya ang banay ni Benjamin, ang pangulo sa mga kaliwat ni Benjamin mao si Abidan nga anak ni Gideoni, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 35,400. Ang kinatibuk-ang gidaghanon sa kampo ni Efraim 108,100, sumala sa ilang mga panon. Ug sila maoy ikatulo nga manglakaw. “Dapit sa amihanan mao ang bandila sa kampo ni Dan sumala sa ilang mga panon, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Dan mao si Ahieser nga anak ni Amisadai, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 62,700. Ang magkampo tupad kaniya mao ang banay ni Aser, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Aser mao si Pagiel nga anak ni Ocran, ug ang iyang panon sumala sa pag-ihap 41,500. Unya ang banay ni Neftali, ug ang pangulo sa mga kaliwat ni Neftali mao si Ahira nga anak ni Enan, ug ang iyang panon sumala sa naihap 53,400. Ang kinatibuk-ang gidaghanon sa kampo ni Dan 157,600. Sila ang kataposang manglakaw, sumala sa ilang mga bandila.” Kini sila mao ang katawhan sa Israel sumala sa naihap diha sa mga banay sa ilang katigulangan. Ang tanang mga naihap sa mga kampo sumala sa ilang mga panon 603,550. Apan ang mga Levihanon wala ipha uban sa katawhan sa Israel sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Busa ang katawhan sa Israel nagbuhat sumala sa tanan nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Nagkampo sila sumala sa ilang mga bandila ug ingon niini ang pagpanglakaw nila, ang matag usa sa ilang panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan. Kini mao ang mga kaliwatan ni Aaron ug ni Moises sa adlaw nga ang Ginoo misulti kang Moises didto sa Bukid sa Sinai. Ug mao kini ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Aaron: si Nadab, ang kamagulangan, ug si Abihu, si Eleasar ug si Itamar. Mao kini ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Aaron, ang mga pari nga gidihogan, nga iyang gigahin aron mag-alagad ingon nga mga pari. Apan si Nadab ug si Abihu nangamatay sa atubangan sa Ginoo, sa paghalad nila ug dili balaan nga kalayo sa atubangan sa Ginoo didto sa kamingawan sa Sinai, ug sila walay mga anak. Ug si Eleasar ug si Itamar nag-alagad ingon nga mga pari samtang buhi pa si Aaron nga ilang amahan. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Paduola ang banay ni Levi ug ipahimutang sila sa atubangan ni Aaron nga pari, aron sila mag-alagad kaniya. Ug sila magbuhat sa iyang mga buluhaton ug alang sa tibuok nga katilingban sa atubangan sa tolda nga tagboanan, samtang mag-alagad sila diha sa Tolda. Ug sila ang magdumala sa tanang mga kasangkapan sa tolda nga tagboanan ug sa paghimo sa mga buluhaton alang sa katawhan sa Israel samtang mag-alagad sila diha sa Tolda. Itugyan ang mga Levihanon ngadto kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, sila gihatag gayod gikan sa katawhan sa Israel. Ug itudlo nimo si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki, ug sila magtuman sa ilang pagkapari, ug kon ang walay labot moduol, patyon siya.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Tan-awa, gikuha nako ang mga Levihanon gikan sa katawhan sa Israel ingon nga puli sa tanang kamagulangan nga nag-abli sa taguangkan diha sa katawhan sa Israel. Ug ang mga Levihanon akoa, kay ang tanang mga kamagulangan akoa man. Sa adlaw nga gipapatay nako ang tanang mga kamagulangan didto sa yuta sa Ehipto, akong gigahin alang kanako ang tanang mga kamagulangan diha sa Israel, sa tawo ug sa mananap; sila akoa. Ako mao ang Ginoo.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai, “Ipha ang mga kaliwat ni Levi sumala sa mga banay sa ilang katigulangan ug sumala sa ilang mga panimalay, ang tanang mga lalaki sukad sa usa pa ka bulan ang kagulangon ug pataas iphon nimo.” Busa giihap sila ni Moises sumala sa pulong sa Ginoo, sumala sa gisugo kaniya. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Levi sumala sa ilang mga ngalan: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ug mao kini ang mga ngalan sa mga anak ni Gerson sumala sa ilang mga panimalay: si Libni ug si Simei. Ug ang mga anak ni Kohat sumala sa ilang mga panimalay: si Amram, si Isar, si Hebron ug si Uziel. Ug ang mga anak ni Merari sumala sa ilang mga panimalay: si Mahli ug si Musi. Kini mao ang mga panimalay sa mga Levihanon, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan. Kang Gerson ang panimalay sa mga Libnihanon ug ang panimalay sa mga Simeihanon. Kini mao ang mga panimalay sa mga Gersonhanon. Ang ilang gidaghanon, sumala sa pag-ihap sa tanang mga lalaki sukad sa usa ka bulan ang kagulangon ug pataas, 7,500. Ang mga panimalay sa mga Gersonhanon magkampo sa likod sa Tolda dapit sa kasadpan. Ug ang pangulo sa mga Gersonhanon mao si Eliasaf nga anak ni Lael. Ug ang katungdanan sa mga anak nga lalaki ni Gerson diha sa tolda nga tagboanan mao ang Tolda, ang gitabon niini, ang tabil sa pultahan sa tolda nga tagboanan, ang tabil sa hawanan, ang tabil sa pultahan sa hawanan nga naglibot sa Tolda ug sa halaran, ang tanang pisi nga higot ug ang tanang buluhaton mahitungod niini. Ug kang Kohat mao ang panimalay sa mga Amramhanon ug ang panimalay sa mga Isarhanon ug ang panimalay sa mga Hebronhanon ug ang panimalay sa mga Uzielhanon. Kini mao ang mga panimalay sa mga Kohatihanon. Sumala sa gidaghanon sa tanang mga lalaki sukad sa usa ka bulan ang kagulangon ug pataas, adunay 8,600 nga nag-atiman sa mga buluhaton sa balaang puluy-anan. Ang panimalay sa mga anak nga lalaki ni Kohat magkampo sa habagatang bahin sa Tolda. Ug ang pangulo sa mga Kohathanon mao si Elisafan nga anak ni Uziel. Ug ang ilang katungdanan mao ang sudlanan sa kasabotan, ang lamisa ug ang lamparahan, ang mga halaran ug ang mga kasangkapan sa balaang dapit nga pinaagi niini sila mag-alagad, ang tabil ug ang tanang buluhaton mahitungod niini. Ug si Eleasar nga anak ni Aaron nga pari mao ang labaw sa mga pangulo sa mga Levihanon. Siya magdumala kanila nga gitugyanan sa balaang dapit. Kang Merari ang panimalay sa mga Mahlihanon ug ang panimalay sa mga Musihanon. Kini mao ang mga panimalay ni Merari. Ug ang ilang gidaghanon, sumala sa pag-ihap sa tanang mga lalaki sukad sa usa ka bulan ang kagulangon ug pataas, 6,200. Ug ang pangulo sa mga sa banay sa katigulangan sa mga panimalay ni Merari mao si Zuriel nga anak ni Abihail. Sila magkampo sa amihanan bahin sa Tolda. Ug ang natudlo nga katungdanan sa mga anak nga lalaki ni Merari mao ang mga tabla nga porma sa Tolda, ang mga babag niini, ang mga haligi niini, ang mga tungtonganan ug ang tanang mga galamiton, ug ang tanang mga buluhaton mahitungod niini. Lakip usab niini ang mga haligi nga naglibot sa hawanan, ang mga tungtonganan niini, ang mga ugsok ug ang mga higot nga pisi. Ug ang magkampo sa atubangan sa Tolda dapit sa silangan, sa atubangan sa tolda nga tagboanan nga nag-atubang sa silangan, mao si Moises ug si Aaron ug ang iyang mga anak nga magdumala sa buluhaton sa balaang dapit, alang sa katawhan sa Israel ug ang walay labot nga moduol patyon. Ang tanang mga naihap nga mga Levihanon nga giihap ni Moises ug ni Aaron sumala sa sugo sa Ginoo, sumala sa ilang mga panimalay, ang tanang mga lalaki sukad sa usa ka bulan ang kagulangon ug pataas, 22,000. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ipha ang tanang mga kamagulangan nga lalaki sa katawhan sa Israel sukad sa usa ka bulan ang kagulangon ug pataas, sumala sa gidaghanon sa ilang mga ngalan. Ug kuhaa ang mga Levihanon alang kanako—ako mao ang Ginoo —puli sa tanang mga kamagulangan sa katawhan sa Israel, ug ang kahayopan sa mga Levihanon puli sa tanang kamagulangan sa kahayopan sa katawhan sa Israel.” Busa giihap ni Moises ang tanang mga kamagulangan sa katawhan sa Israel, sumala sa sugo sa Ginoo kaniya. Ug ang tanang mga kamagulangan nga lalaki, sumala sa gidaghanon sa mga ngalan, sukad sa usa ka bulan ang kagulangon ug pataas 22,273. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Kuhaa ang mga Levihanon ingon nga puli sa tanang mga kamagulangan sa katawhan sa Israel, ug ang kahayopan sa mga Levihanon ingon nga puli sa ilang kahayopan, ug ang mga Levihanon mahimong akoa. Ako mao ang Ginoo. Ug alang sa paglukat sa 273, sa mga kamagulangan sa katawhan sa Israel nga milabaw sa gidaghanon sa mga lalaki nga Levihanon, pagkuha ug lima ka siklo gikan sa matag tawo, kuhaa kini sumala sa siklo sa balaang dapit: ang usa ka siklo 20 ka gera; kuhaa kini ug ihatag nimo kang Aaron ug sa iyang mga anak ang salapi nga lukat sa milabaw nga gidaghanon.” Busa gikuha ni Moises ang salapi nga lukat gikan kanila nga milabaw sa gidaghanon sa gilukat sa mga Levihanon, gikan sa mga kamagulangan sa katawhan sa Israel gikuha niya ang salapi nga 1,365 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit. Ug gihatag ni Moises ang lukat ngadto kang Aaron ug sa iyang mga anak sumala sa pulong sa Ginoo, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Ipha ang mga anak nga lalaki ni Kohat gikan sa mga kaliwat ni Levi, sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sukad sa nagpanuigon ug 30 ka tuig ug pataas hangtod sa nagpanuigon ug 50 ka tuig, ang tanan nga makahimo sa pag-alagad, sa pagbuhat sa mga buluhaton diha sa tolda nga tagboanan. Kini mao ang katungdanan sa mga kaliwat ni Kohat diha sa tolda nga tagboanan: ang mga butang nga labing balaan. Sa diha nga mogikan na ang mga nagkampo, si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki mosulod ug manangtang sa tabil sa salimbong ug kini itabon nila sa sudlanan sa pagpamatuod. Ug itabon nila sa ibabaw niini ang tabon nga panit sa kanding, ug sapawan kini ug panapton nga asul ug itaod nila ang mga yayongan niini. Unya ang ibabaw sa lamisa sa pan sa atubangan sa Dios bukharan nila ug panapton nga asul, ug ibutang nila sa ibabaw niini ang mga plato, ug ang mga sudlanan sa insenso ug ang mga panaksan ug ang mga kupa alang sa halad nga ilimnon ug ang pan nga kanunayng anaa sa ibabaw niini. Unya tabonan nila ang ibabaw niini ug panapton nga pula, ug tabonan pa gayod nila kini sa tabon nga panit sa kanding ug itaod nila niini ang mga yayongan. Ug magkuha sila ug panapton nga asul ug puston ang lamparahan alang sa suga, ang mga lampara niini, ang mga igpapalong niini, ang mga sudlanan sa agiw, ang tanang mga sudlanan sa lana ug ang tanang gigamit nila sa ilang pag-alagad. Ug ibutang nila kini uban ang tanang mga kahimanan niini sulod sa usa ka putos nga panit sa kanding ug ipahimutang kini sa ibabaw sa mga sanggaan. Ug sa ibabaw sa halaran nga bulawan, ibukhad nila ang panapton nga asul ug sapawan nila kini sa tabon nga panit sa kanding ug itaod nila ang mga yayongan niini. Unya kuhaon nila ang tanang mga galamiton sa pag-alagad nga gigamit nila sa balaang dapit, ug puston kini sa usa ka panapton nga asul ug puston nila sa usa ka tabon nga panit sa kanding ug ipahimutang kini sa ibabaw sa mga sanggaan. Unya kuhaan nila ug abo ang halaran ug ibuklad nila sa ibabaw niini ang usa ka panapton nga tapol. Unya ibutang nila sa ibabaw niini ang tanang mga kahimanan sa halaran nga gigamit sa pag-alagad diha niini, ang mga sanggaan sa baga, ang mga tinidor ug ang mga pala ug ang mga planggana, ang tanang mga galamiton sa halaran ug tabonan nila kini sa usa ka tabon nga panit sa kanding ug itaod ang mga yayongan niini. Ug sa dihang mahuman na ni Aaron ug sa iyang mga anak ang pagtabon sa balaang dapit ug sa tanang mga kasangkapan sa balaang dapit, sa diha nga mobiya na ang mga nagkampo, human niini, ang mga lalaki nga kaliwat ni Kohat moadto aron sa pagpas-an niini apan kinahanglang dili sila mohikap sa balaang mga butang aron sila dili mamatay. Mao kini ang mga butang sa Tolda nga Tagboanan nga dad-onon sa mga kaliwat ni Kohat. “Ug ang katungdanan ni Eleasar nga anak ni Aaron nga pari mao ang pag-atiman sa lana alang sa suga, sa humot nga insenso, sa mapadayonon nga halad nga pagkaon ug ang pag-atiman sa lana nga igdidihog ug ang pagdumala sa tibuok nga Tolda ug sa tanan nga anaa niini, ang balaang dapit ug ang mga galamiton niini.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Ayaw ninyo ipalaglag ang banay sa mga panimalay sa mga Kohatihanon gikan sa taliwala sa mga Levihanon. Apan kini buhaton ninyo aron sila mabuhi ug dili mamatay, sa diha nga sila moduol sa mga butang nga labing balaan. Si Aaron ug ang iyang mga anak mangadto ug magtudlo kanila sa matag usa sa iyang katungdanan ug sa iyang dad-onon. Apan dili sila mosulod sa pagtan-aw sa mga balaang butang, bisan sa daklit lamang aron sila dili mamatay.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ipha usab ang gidaghanon sa mga lalaki nga kaliwat ni Gerson sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sumala sa ilang mga panimalay, sukad sa nagpanuigon ug 30 ka tuig hangtod sa nagpanuigon ug 50 ka tuig iphon nimo sila, ang tanan nga makahimo sa pagbuhat sa pag-alagad, sa paghimo sa buluhaton sulod sa tolda nga tagboanan. Kini mao ang katungdanan sa mga panimalay sa mga Gersonhanon, sa pag-alagad ug sa pagdala sa mga dad-onon. Sila ang magdala sa mga tabil sa Tolda ug sa tolda nga tagboanan, sa tabon niini ug ang tabon nga panit sa mga kanding nga anaa sa ibabaw niini ug sa salimbong sa pultahan sa tolda nga tagboanan, sa mga tabil sa hawanan ug sa tabil sa pultahan sa hawanan nga naglibot sa Tolda ug sa halaran, sa mga higot nga pisi ug sa tanang mga galamiton sa pag-alagad, ug ang tanan nga buluhaton mahitungod niini. Ang tanang buluhaton sa mga kaliwat nga lalaki sa mga Gersonhanon mag-agad sa mando ni Aaron ug sa iyang mga anak, sa tanan nilang dad-onon ug sa tanan nilang buluhaton. Ug itudlo ninyo kanila ang tanan nilang katungdanan sa mga dad-onon. Kini mao ang mga buluhaton sa mga panimalay sa mga anak nga lalaki sa mga Gersonhanon sulod sa tolda nga tagboanan, ug ang ilang mga buluhaton ilalom sa pagdumala ni Itamar nga anak ni Aaron nga pari. “Mahitungod sa mga lalaki nga kaliwat ni Merari, ipha sila sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sukad sa nagpanuigon ug 30 ka tuig hangtod sa nagpanuigon ug 50 ka tuig, iphon nimo sila, ang tanan nga makahimo sa pag-alagad aron sa paghimo sa buluhaton sa tolda nga tagboanan. Ug kini mao ang ilang katungdanan nga dad-on sumala sa tanan nga buluhaton nila sa tolda nga tagboanan: ang mga tabla nga porma sa Tolda uban sa mga babag niini, ang mga haligi ug ang mga tungtonganan niini, ang mga haligi sa hawanan nga naglibot ug ang ilang mga tungtonganan niini, ug ang mga ugsok ug ang mga higot nga pisi niini uban ang tanang mga kahimanan niini, ug ang tanan nga buluhaton niini. Ug itudlo ninyo kanila pinaagi sa mga ngalan ang tanang butang nga ilang katungdanan nga dad-on. Kini mao ang buluhaton sa mga panimalay sa mga lalaki nga kaliwat ni Merari, sumala sa tanan nilang buluhaton diha sa tolda nga tagboanan, ilalom sa pagdumala ni Itamar nga anak ni Aaron nga pari.” Unya si Moises ug si Aaron ug ang mga pangulo sa katilingban miihap sa mga Kohatihanon sumala sa ilang mga panimalay, ug sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sukad sa nagpanuigon ug 30 ka tuig hangtod sa nagpanuigon ug 50 ka tuig, ang tanan nga makahimo sa pag-alagad aron sa paghimo sa mga buluhaton diha sa tolda nga tagboanan. Ug ang naihap kanila sumala sa ilang mga panimalay 2,750. Kini sila mao ang gidaghanon diha sa mga panimalay sa mga Kohatihanon, ang tanan nga nag-alagad diha sa tolda nga tagboanan nga giihap ni Moises ug ni Aaron sumala sa sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ang gidaghanon sa mga kaliwat nga lalaki ni Gerson sumala sa ilang mga panimalay ug sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sukad sa nagpanuigon ug 30 ka tuig hangtod sa nagpanuigon ug 50 ka tuig, ang matag usa nga makahimo sa pag-alagad alang sa buluhaton sa diha sa tolda nga tagboanan, ang ilang gidaghanon sumala sa ilang mga panimalay ug sumala sa mga banay sa ilang katigulangan 2,630. Kini mao ang gidaghanon diha sa mga panimalay sa mga kaliwat nga lalaki ni Gerson, ang tanan nga nag-alagad diha sa tolda nga tagboanan, sa mga giihap ni Moises ug ni Aaron sumala sa sugo sa Ginoo. Ug ang gidaghanon diha sa mga panimalay sa mga kaliwat nga lalaki ni Merari sumala sa ilang mga panimalay, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sukad sa nagpanuigon ug nga 30 ka tuig hangtod sa nagpanuigon ug 50 ka tuig, ang matag usa nga makahimo sa pag-alagad alang sa buluhaton diha sa tolda nga tagboanan, ang ilang gidaghanon sumala sa ilang mga panimalay 3,200. Kini sila mao ang mga naihap sa mga panimalay sa mga kaliwat nga lalaki ni Merari, nga giihap ni Moises ug ni Aaron sumala sa sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Kadtong tanang mga naihap sa mga Levihanon, sa pag-ihap ni Moises ug ni Aaron ug sa mga pangulo sa Israel, sumala sa ilang mga panimalay ug sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, sukad sa nagpanuigon ug 30 ka tuig hangtod sa nagpanuigon ug 50 ka tuig, ang matag usa nga makahimo sa pag-alagad aron sa pagbuhat ug sa pagpas-an sa mga dad-onon sa tolda nga tagboanan, kadtong mga naihap kanila 8,580. Sumala sa sugo sa Ginoo giihap sila pinaagi kang Moises, ang matag usa sumala sa iyang katungdanan ug sumala sa iyang dad-onon. Busa giihap sila niya sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sugoa ang katawhan sa Israel nga papahawaon nila sa kampo ang tanang sanlahon ug ang tanang may nag-agos ug ang tanan nga nahugaw tungod sa minatay. Ipagawas sila sa kampo, ang lalaki ug ang babaye, ibutang sila sa gawas sa kampo, aron dili mahugawan ang ilang kampo diha sa taliwala diin ako nagpuyo.” Ug kini gibuhat sa katawhan sa Israel ug gipagawas sila gikan sa kampo sumala sa giingon sa Ginoo kang Moises, busa gibuhat kini sa katawhan sa Israel. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa diha nga ang usa ka lalaki o usa ka babaye makabuhat ug bisan unsa nga sala nga gibuhat sa mga tawo pinaagi sa paglapas ug nakalapas batok sa Ginoo, ug ang maong tawo sad-an, kinahanglang isugid niya ang iyang sala nga iyang nahimo ug bayran niya ang tanan gayod tungod sa iyang sala ug kini pun-an niya sa ikalima nga bahin ug ihatag ngadto sa iyang nabuhatan ug sayop. Apan kon ang tawo walay kadugo nga kahatagan sa bayad tungod sa sala, ang ibayad tungod sa sala mahiadto sa Ginoo alang sa pari dugang sa laking karnero alang sa pagtabon sa sala, nga pinaagi niini himoon ang pagtabon sa sala alang kaniya. Ug ang tanan nga halad, ang tanang mga butang nga balaan sa katawhan sa Israel nga gidala ngadto sa pari, maiya sa pari. Ug ang tanang butang nga balaan sa matag tawo maiya sa pari, bisan unsa nga ihatag sa tawo ngadto sa pari, kini maiya sa pari.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Kon ang asawa sa usa ka tawo mahisalaag ug magluib kaniya, kon may laing lalaki nga makighilawas kaniya apan natago kini gikan sa iyang bana ug kini wala mamatikdi bisan ug siya nahugawan gayod ug walay saksi batok kaniya kay wala man siya masakpi sa pagbuhat niini, ug kon moabot ngadto sa bana niya ang espiritu sa pangabubho ug siya mangabubho sa iyang asawa nga naghugaw sa iyang kaugalingon o kon moabot ngadto sa bana ang espiritu sa pangabubho ug mangabubho siya sa iyang asawa bisan ug wala mahugawi, dad-on sa bana ang iyang asawa ngadto sa pari ug siya magdala sa iyang halad alang sa iyang asawa, harina nga sebada nga usa sa napulo ka bahin sa usa ka epha, dili niya kini butangan ug lana ug dili niya kini butangan ug insenso kay kini halad nga pagkaon sa pangabubho, halad nga pagkaon sa paghinumdom, sa pagpahinumdom sa sala. “Unya ang pari magdala sa asawa ngadto sa duol ug magpahiluna kaniya sa atubangan sa Ginoo. Ug ang pari magkuha ug tubig nga balaan sa usa ka tibod ug magkuha ug abog diha sa salog sa Tolda ug ibutang kini sa tubig. Unya ang pari magpahimutang sa babaye sa atubangan sa Ginoo ug padunghayon ang buhok sa babaye, ug ibutang sa iyang kamot ang halad nga pagkaon alang sa handomanan nga mao ang halad nga pagkaon sa pangabubho, ug sa kamot sa pari anaa ang pait nga tubig nga magdala sa tunglo. Ug ang asawa papanumpaon sa pari nga mag-ingon, ‘Kon walay laing lalaki nga nakighilawas kanimo ug kon wala ikaw mahisalaag ngadto sa kahugawan, samtang ilalom ikaw sa pagbuot sa imong bana, maluwas unta ikaw gikan niining pait nga tubig nga nagdala sa tunglo. Apan kon ikaw nahisalaag bisan ilalom ikaw sa pagbuot sa imong bana, ug kon ikaw nahugawan ug ang lalaki nga dili nimo bana nakighilawas kanimo,’ unya ang pari magpapanumpa sa babaye sa panumpa nga panunglo ug ang pari moingon sa babaye, ‘ang Ginoo maghimo kanimo nga tinunglo ug mahimong panumpa sa taliwala sa imong katawhan, sa diha nga paun-onon sa Ginoo ang imong taguangkan, ng imong lawas mohupong, ug kining tubiga nga nagdala ug tunglo mosulod sa imong kalawasan ug mopahupong sa imong lawas ug mopaun-on sa imong taguangkan.’ Ug ang babaye moingon, ‘Hinaot unta, hinaot unta.’ “Unya ang pari magsulat niining mga tunglo sa usa ka basahon ug papason niya kini ngadto sa pait nga tubig, ug ipainom niya sa babaye ang pait nga tubig nga nagdala ug tunglo ug ang tubig nga nagdala ug tunglo mosulod kaniya ug maghatag ug pait nga pag-antos. Ug kuhaon sa pari gikan sa kamot sa babaye ang halad nga pagkaon sa pangabubho, ug ibayaw niya ang halad nga pagkaon sa atubangan sa Ginoo ug dad-on kini ngadto sa halaran. Ug ang pari magkuha ug usa ka hakop sa halad nga pagkaon ingon nga handomanan niini, ug sunogon kini sa ibabaw sa halaran ug human niini, ang babaye paimnon ug tubig. Sa diha nga napainom na sa pari ug tubig ang babaye, unya kon ang babaye naghugaw sa iyang kaugalingon ug nagluib sa iyang bana, ang tubig nga nagdala ug tunglo mosulod kaniya ug maghatag ug pait nga kasakit ug ang iyang lawas mohupong ug moun-on ang iyang taguangkan ug ang babaye mahimong usa ka tinunglo taliwala sa iyang katawhan. Ug kon ang babaye wala mahugawi ug siya hinlo, siya maluwas ug magsamkon. “Kini mao ang balaod mahitungod sa pangabubho sa diha nga ang asawa nga ilalom sa pagbuot sa bana, mahisalaag ug maghugaw sa iyang kaugalingon, o sa diha nga moabot sa tawo ang espiritu sa pangabubho ug siya mangabubho sa iyang asawa, patindogon niya ang iyang asawa sa atubangan sa Ginoo ug buhaton sa pari ngadto kaniya kining tanan nga balaod. Ug ang lalaki mahigawas sa kasal-anan, apan ang babaye magpas-an sa iyang kasal-anan.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa diha nga ang usa ka lalaki o usa ka babaye maghimo ug pinasahi nga panumpa, ang panumpa sa Nazareo, aron sa paggahin sa iyang kaugalingon alang sa Ginoo, kinahanglan nga mobiya siya gikan sa bino ug sa isog nga ilimnon, dili siya moinom sa suka gikan sa bino o sa isog nga ilimnon, dili usab siya moinom ug bisan unsa nga duga sa paras o magkaon sa paras nga lab-as o binulad. Sa tanan nga adlaw sa iyang pagka-Nazareo siya dili magkaon bisan unsa nga binuhat gikan sa paras, bisan sa liso o sa panit. “Sa tanan nga adlaw sa iyang panumpa sa paggahin walay labaha nga moagi sa iyang ulo; hangtod nga matuman ang mga adlaw sa paggahin sa iyang kaugalingon alang sa Ginoo, magbalaan siya. Pasagdan niya nga motubo ang mga pungpong sa buhok sa iyang ulo. “Sa tanang mga adlaw nga maggahin siya sa iyang kaugalingon alang sa Ginoo, dili siya moduol sa lawas nga patay. Dili niya hugawan ang iyang kaugalingon tungod sa iyang amahan o tungod sa iyang inahan o tungod sa iyang igsoon nga lalaki o igsoon nga babaye sa dihang sila mamatay kay ang paggahin niya sa iyang kaugalingon alang sa Dios anaa ibabaw sa iyang ulo. Sa tanan nga adlaw sa iyang pagkaginahin, balaan siya alang sa Ginoo. “Ug kon adunay tawo nga mamatay sa kalit duol kaniya ug nahugawan ang iyang binalaan nga ulo, kiskisan niya ang iyang ulo sa adlaw nga maputli na siya, sa ikapito nga adlaw kiskisan niya kini. Sa ikawalo nga adlaw magdala siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog sa salampati ngadto sa pari didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Unya ang pari maghalad sa usa ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon ug himoon sa pari ang pagtabon sa sala alang kaniya, kay nakasala man siya tungod sa minatay ug balaanon ang iyang ulo nianang adlawa. Ug iyang balaanon alang sa Ginoo ang mga adlaw sa iyang pagkaginahin ug magdala siya ug usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad tungod sa paglapas. Apan ang unang mga adlaw dili na isipon kay nahugawan man ang iyang pagkaginahin. “Kini mao ang balaod alang sa Nazareo sa diha nga mahingpit ang mga adlaw sa iyang pagkaginahin: dad-on siya ngadto sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Ug ihalad niya ang iyang halad sa Ginoo, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa ingon nga halad nga sunogon ug usa ka nating karnero nga baye nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa ingon nga halad tungod sa sala ug usa ka laking karnero nga walay tatsa ingon nga halad sa pakigdait, ug usa ka bukag nga pan nga walay patubo, torta nga gikan sa pinong harina nga sinagolan ug lana ug mga pan nga nipis nga dinihogan ug lana ug ang halad nga pagkaon niini, ug ang ilang mga halad nga ilimnon. Ang pari maghalad niini sa atubangan sa Ginoo ug maghalad sa iyang halad tungod sa sala ug sa iyang halad nga sunogon. Ug ihalad niya ang laking karnero ingon nga inihaw nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo, uban ang usa ka bukag nga pan nga walay patubo. Ang pari maghalad usab sa halad nga pagkaon ug sa mga halad nga ilimnon niini. Ug ang Nazareo magpakiskis sa iyang binalaan nga ulo didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan ug kuhaon niya ang mga buhok sa iyang binalaan nga ulo ug ibutang kini didto sa kalayo ubos sa inihaw nga halad sa pakigdait. Ug ang pari magkuha sa naluto na nga abaga sa laking karnero ug usa ka torta nga walay patubo gikan sa bukag ug usa ka nipis nga pan nga walay patubo ug ibutang kini sa ibabaw sa mga kamot sa Nazareo, human makiskis ang iyang buhok nga binalaan. Ug ang pari magbayaw niini ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. Kini balaan nga bahin alang sa pari, uban sa dughan nga gibayaw ug sa paa nga gihalad. Ug sa human niini, mahimo nang moinom ug bino ang Nazareo. “Kini mao ang balaod alang sa Nazareo nga maghimo ug panumpa. Ang iyang halad ngadto sa Ginoo kinahanglan nga sumala sa iyang panumpa ingon nga Nazareo, wala pay labot sa iyang maarangan. Sumala sa panumpa nga iyang gihimo, magbuhat siya sumala sa balaod sa iyang pagkaginahin ingon nga Nazareo.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki: Sa ingon niini nga paagi kamo magpanalangin sa mga anak sa Israel, ingna ninyo sila, Ang Ginoo magpanalangin kaninyo ug magbantay kaninyo; Ang Ginoo magdan-ag sa iyang nawong ibabaw kaninyo, ug magmaluluy-on kaninyo; Ang Ginoo magyahat sa iyang nawong nganha kaninyo ug maghatag kaninyo ug kalinaw. “Busa ibutang nila ang akong ngalan sa ibabaw sa katawhan sa Israel ug ako magpanalangin kanila.” Sa adlaw nga nahuman ni Moises ang Tolda ug nadihogan ug nabalaan kini lakip ang tanang mga kasangkapan niini, ug sa nadihogan ug nabalaan ang halaran ug ang tanang mga kahimanan niini, ang mga pangulo sa Israel, ang mga pangulo sa mga panimalay sa ilang katigulangan, ang mga pangulo sa mga banay nga nangulo niadtong mga naihap naghimo ug paghalad. Ug nagdala sila sa ilang mga halad sa atubangan sa Ginoo, unom ka karomata nga tinabonan ug napulo ug duha ka baka, usa ka karomata sa duha ka pangulo ug tagsa ka baka sa matag usa kanila. Ilang gidala kini sa atubangan sa Tolda. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Dawata kini gikan kanila aron kini gamiton sa pag-alagad sa tolda nga tagboanan, ug ihatag kini ngadto sa mga Levihanon, sa matag usa sumala sa iyang pag-alagad.” Busa gidawat ni Moises ang mga karomata ug ang mga baka, ug gihatag kini ngadto sa mga Levihanon. Duha ka karomata ug upat ka baka ang gihatag niya sa mga kaliwat ni Gerson sumala sa ilang pag-alagad. Ug upat ka karomata ug walo ka baka ang gihatag niya sa mga kaliwat ni Merari sumala sa ilang pag-alagad ubos sa pagdumala ni Itamar nga anak ni Aaron nga pari. Apan sa mga kaliwat ni Kohat wala siya maghatag, kay sila man ang gitugyanan sa pag-atiman sa balaang dapit nga mao ang ilang pas-anon. Ug ang mga pangulo naghalad alang sa pagpahinungod sa halaran sa adlaw nga kini gidihogan ug ang mga pangulo nagdala sa ilang mga halad sa atubangan sa halaran. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Magdala sila sa ilang halad, usa ka pangulo magdala sa matag adlaw, alang sa paghalad sa halaran.” Ang nagdala sa iyang halad sa unang adlaw mao si Nason nga anak ni Aminadab, sa banay ni Juda. Ug ang iyang halad usa ka bandihado nga plata, nga ang gibug-aton 130 ka siklo, ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong nga harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, ug usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Nason nga anak ni Aminadab. Sa ikaduha nga adlaw, naghalad si Natanael nga anak ni Zuar, pangulo sa mga kaliwat ni Isacar. Ingon nga iyang halad nagdala siya ug usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Natanael nga anak ni Zuar. Sa ikatulo nga adlaw naghalad si Eliab nga anak ni Helon, pangulo sa mga kaliwat ni Zabulon. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Eliab nga anak ni Helon. Sa ikaupat nga adlaw naghalad si Elisur nga anak ni Sedeur, pangulo sa mga kaliwat ni Ruben. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Elisur nga anak ni Sedeur. Sa ikalima nga adlaw naghalad si Selumiel nga anak ni Zurisadai, pangulo sa mga kaliwat ni Simeon. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolag sa lana alang sa halad nga pagkaon; usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo ug puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Selumiel nga anak ni Zurisadai. Sa ikaunom nga adlaw naghalad si Eliasaf nga anak ni Deuel, pangulo sa mga kaliwat ni Gad. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Eliasaf nga anak ni Deuel. Sa ikapito nga adlaw naghalad si Elisama nga anak ni Amihud, pangulo sa mga kaliwat ni Efraim Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding, lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Elisama nga anak ni Amihud. Sa ikawalo nga adlaw naghalad si Gamaliel nga anak ni Pedasur, pangulo sa mga kaliwat ni Manases. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Gamaliel nga anak ni Pedasur. Sa ikasiyam nga adlaw naghalad si Abidan nga anak ni Gideon, pangulo sa mga kaliwat ni Benjamin. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Abidan nga anak ni Gideon. Sa ikanapulo nga adlaw naghalad si Ahieser nga anak ni Amisadai, pangulo sa mga kaliwat ni Dan. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Ahieser, ang anak ni Amisadai. Sa ikanapulo ug usa nga adlaw naghalad si Pagiel nga anak ni Ocran, pangulo sa mga kaliwat ni Aser. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Pagiel nga anak ni Ocran. Sa ikanapulo ug duha nga adlaw naghalad si Ahira nga anak ni Enan, pangulo sa mga kaliwat ni Neftali. Ang iyang halad usa ka bandihado nga plata nga ang gibug-aton 130 ka siklo ug usa ka planggana nga plata nga ang gibug-aton 70 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit, ang duha puno sa pinong harina nga sinagolan ug lana alang sa halad nga pagkaon, usa ka plato nga bulawan nga ang gibug-aton napulo ka siklo nga puno sa insenso, usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, usa ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon alang sa halad nga sunogon, usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala, ug alang sa inihaw nga mga halad sa pakigdait, duha ka baka, lima ka laking karnero, lima ka laking kanding ug lima ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad ni Ahira nga anak ni Enan. Kini mao ang halad sa paghalad sa halaran, sa adlaw nga gidihogan kini, gikan sa mga pangulo sa Israel: napulo ug duha ka bandihado nga plata ug napulo ug duha ka planggana nga plata, napulo ug duha ka plato nga bulawan, ang matag bandihado nga plata 130 ka siklo, ang matag planggana 70 ka siklo, ang tanan nga plata sa mga galamiton, 2,400 ka siklo, sumala sa siklo sa balaang dapit; Ug ang napulo ug duha ka plato nga bulawan nga puno sa insenso may gibug-aton nga napulo ka siklo ang matag usa sumala sa siklo sa balaang dapit, ang tanang bulawan sa mga plato 120 ka siklo; ang tanang hayop alang sa halad nga sunogon, napulo ug duha ka torong baka, napulo ug duha ka laking karnero, napulo ug duha ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon uban sa ilang halad nga pagkaon ug napulo ug duha ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala; ug ang tanang hayop alang sa mga halad sa pakigdait 24 ka torong baka, 60 ka laking karnero, 60 ka laking kanding ug 60 ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon. Kini mao ang halad sa paghalad sa halaran human kini gidihogan. Ug sa pagsulod ni Moises sa tolda nga tagboanan aron sa pagpakigsulti sa Ginoo, iyang nadungog ang tingog nga nagsulti kaniya gikan sa ibabaw sa tabon nga diha sa ibabaw sa sudlanan sa pagpamatuod, gikan sa taliwala sa duha ka mga kerubin, ug kini nakigsulti kaniya. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Aaron: Sa diha nga ipahimutang nimo ang mga lampara, ang pito ka lampara maghayag diha sa atubangan sa lamparahan.” Ug gibuhat kini ni Aaron; iyang gipahimutang ang mga lampara aron maghatag ug kahayag sa atubangan sa lamparahan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug kini mao ang pagkabuhat sa lamparahan, sinalsal kini nga bulawan sukad sa sukaranan niini hangtod sa mga bulakbulak niini. Gisalsal kini sumala sa sumbanan nga gipakita sa Ginoo kang Moises, ug sa ingon niana, gibuhat niya ang lamparahan. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Kuhaa ang mga Levihanon gikan sa taliwala sa katawhan sa Israel ug hinloi sila. Ug mao kini ang imong buhaton sa paghinlo kanila: isablig sa ibabaw nila ang tubig sa paghinlo ug pakiskisi nila pinaagi sa labaha ang tibuok nilang lawas, ug palabhi nila ang ilang mga bisti ug maghinlo sila sa ilang kaugalingon. Unya magkuha sila ug usa ka nating baka nga laki ug halad nga pagkaon nga pinong harina nga sinagolan ug lana, ug magkuha ikaw ug lain nga nating baka nga laki alang sa halad tungod sa sala. Ug dad-a ang mga Levihanon sa atubangan sa tolda nga tagboanan ug tigoma ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel. Sa dihang dad-on nimo ang mga Levihanon sa atubangan sa Ginoo, ang katawhan sa Israel magbutang sa ilang mga kamot ibabaw sa mga Levihanon. Unya ihalad ni Aaron ang mga Levihanon sa atubangan sa Ginoo ingon nga halad nga binayaw alang sa katawhan sa Israel, aron maangkon nila ang buhat sa pag-alagad sa Ginoo. Ug ang mga Levihanon magbutang sa ilang mga kamot ibabaw sa mga ulo sa mga torong baka ug ihalad ang usa ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa alang sa halad nga sunogon ngadto sa Ginoo aron sa paghimo sa pagtabon sa sala alang sa mga Levihanon. Ug patindogon nimo ang mga Levihanon sa atubangan ni Aaron ug sa iyang mga anak ug ihalad nimo sila ingon nga halad nga binayaw alang sa Ginoo. “Sa ingon niana, ilain nimo ang mga Levihanon gikan sa taliwala sa katawhan sa Israel ug ang mga Levihanon mahimong akoa. Ug human niana, ang mga Levihanon mosulod sa tolda nga tagboanan aron sa pagbuhat sa pag-alagad human nimo sila mahinloi ug mahalad ingon nga halad nga binayaw. Kay gihatag nimo sila kanako nga bug-os gayod gikan sa taliwala sa katawhan sa Israel ingon nga puli sa tanang nakapaabli sa taguangkan, ang mga kamagulangan sa tanang mga anak sa Israel, akong gikuha sila alang kanako. Kay ang tanang kamagulangan sa katawhan sa Israel akoa, sa tawo ug sa mananap, sukad sa adlaw nga gipatay nako ang tanang kamagulangan sa yuta sa Ehipto, gibalaan nako sila alang sa akong kaugalingon. Ug gikuha nako ang mga Levihanon ingon nga puli sa tanang mga kamagulangan sa katawhan sa Israel. Ug akong gihatag ang mga Levihanon ingon nga gasa kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki gikan sa taliwala sa katawhan sa Israel, aron magbuhat sila sa pag-alagad sa katawhan sa Israel diha sa tolda nga tagboanan ug sa paghimo sa pagtabon sa sala alang sa katawhan sa Israel aron walay katalagman sa taliwala sa katawhan sa Israel, sa diha nga moduol ang katawhan sa Israel sa balaang dapit.” Sa ingon niana gibuhat kini ni Moises ug ni Aaron ug sa tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel ngadto sa mga Levihanon ug sumala sa tanang mga butang nga gisugo sa Ginoo kang Moises mahitungod sa mga Levihanon, gibuhat kini sa katawhan sa Israel ngadto kanila. Ug ang mga Levihanon nanghinlo sa ilang kaugalingon gikan sa sala ug gipanglabhan nila ang ilang mga bisti ug gihalad sila ni Aaron ingon nga halad nga binayaw atubangan sa Ginoo ug gihimo ni Aaron ang pagtabon sa sala alang kanila aron sa paghinlo kanila. Human niana misulod ang mga Levihanon aron sa pagbuhat sa ilang pag-alagad didto sa tolda nga tagboanan sa atubangan ni Aaron ug sa atubangan sa iyang mga anak sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises mahitungod sa mga Levihanon, busa gibuhat nila kini alang kanila. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Kini mao ang mahitungod sa mga Levihanon: sukad sa nagpanuigon ug 25 ka tuig ug pataas sila mosulod sa pagbuhat sa ilang katungdanan sa pag-alagad diha sa tolda nga tagboanan. Ug inig-abot sa panuigon nga 50 ka tuig mohunong sila sa pagbuhat sa pag-alagad ug dili na gayod sila mag-alagad, apan motabang sila sa ilang mga igsoon sulod sa tolda nga tagboanan sa pagtuman sa katungdanan ug dili sa pag-alagad. Mao kini ang imong buhaton sa mga Levihanon mahitungod sa ilang katungdanan.” Ug ang Ginoo misulti kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai, sa unang bulan sa ikaduhang tuig human sa ilang paggawas sa yuta sa Ehipto, nga nag-ingon, “Ipasaulog sa katawhan sa Israel ang Pagsaylo sa gitakda nga panahon niini. Sa ikanapulo ug upat nga adlaw niining bulana, sa pagkakilomkilom, saulogon ninyo kini sa gitakdang panahon niini, sumala sa tanang lagda niini ug sumala sa tanang mga tulumanon niini saulogon ninyo kini.” Busa si Moises misulti sa katawhan sa Israel aron saulogon nila ang Pagsaylo. Ug gisaulog nila ang Pagsaylo sa unang bulan, sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa bulan, sa pagkakilomkilom, didto sa kamingawan sa Sinai sumala sa tanang mga butang nga gisugo sa Ginoo kang Moises, busa gibuhat kini sa katawhan sa Israel. Apan dihay ubang mga tawo nga nahugaw tungod sa paghikap sa lawas sa usa ka minatay ug wala sila makahimo sa pagsaulog sa Pagsaylo niadtong adlawa. Busa miadto sila ni Moises ug ni Aaron niadtong adlawa. Ug ang maong mga tawo miingon kaniya, “Kami nahugaw tungod sa paghikap sa lawas sa usa ka minatay. Nganong did-an man kami sa paghalad ug halad alang sa Ginoo sa iyang gitakdang panahon diha sa katawhan sa Israel?” Ug si Moises miingon kanila, “Paghulat kamo aron mamati ako kon unsay isugo sa Ginoo mahitungod kaninyo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Kon si bisan kinsa kaninyo o sa inyong mga kaliwatan nga nahugaw tungod sa paghikap sa lawas sa usa ka minatay, o anaa sa pagpanaw sa layo, siya magsaulog gihapon sa Pagsaylo alang sa Ginoo. Sa ikaduha nga bulan, sa ikanapulo ug upat nga adlaw, sa pagkakilomkilom, magsaulog sila niini. Magkaon sila niini uban sa pan nga walay patubo ug mga utanon nga pait. Dili sila magsalin niini hangtod sa buntag o magbali sa bukog niini. Saulogon nila ang Pagsaylo sumala sa tanang balaod mahitungod niini. Apan ang tawo nga hinlo ug wala mopanaw sa layo, kon magdumili siya sa pagsaulog sa Pagsaylo, ang maong tawo ipahimulag gikan sa iyang katawhan tungod kay wala siya maghalad sa iyang halad alang sa Ginoo sa gitakdang panahon niini; ang maong tawo magpas-an sa iyang sala. Ug kon magpuyo sa taliwala ninyo ang usa ka langyaw ug magsaulog sa Pagsaylo alang sa Ginoo, buhaton niya kini sumala sa lagda sa Kasaulogan sa Pagsaylo ug sumala sa mga tulumanon niini. Usa lamang ang inyong lagda, alang sa langyaw ug alang sa lumad.” Sa adlaw nga ang Tolda gipatindog, ang panganod mitabon sa Tolda, sa tolda sa pagpamatuod. Ug sa gabii, sama kini sa dagway sa kalayo ibabaw sa Tolda hangtod sa pagkabuntag. Mao kini sa kanunay, ang panganod mitabon niini panahon sa adlaw ug ang dagway sa kalayo sa pagkagabii. Ug sa diha nga ang panganod mopataas gikan sa ibabaw sa Tolda, human niana, ang katawhan sa Israel manglakaw, ug sa dapit diin ang panganod mohunong, didto magpahiluna sa kampo ang katawhan sa Israel. Sa sugo sa Ginoo, ang katawhan sa Israel manglakaw ug sa sugo sa Ginoo magpahiluna sila sa kampo; samtang ang panganod magpabilin diha sa ibabaw sa Tolda, sila magpabilin sa kampo. Sa diha nga ang panganod magpabilin sa ibabaw sa Tolda sa daghang mga adlaw, ang katawhan sa Israel magtuman sa sugo sa Ginoo ug dili manglakaw. Usahay ang panganod magpabilin sa ibabaw sa Tolda sa pipila ka adlaw, unya sumala sa sugo sa Ginoo magpuyo sila sa kampo ug sumala sa sugo sa Ginoo manglakaw sila. Ug usahay ang panganod magpabilin sukad sa pagkagabii hangtod sa pagkabuntag, ug kon ang panganod mopataas sa pagkabuntag, sila manglakaw o kon mopabilin ug usa ka adlaw ug usa ka gabii, sa diha nga mopataas ang panganod, sila manglakaw. Bisan ug duha ka adlaw o usa ka bulan o taastaas nga panahon nga ang panganod magpadayon pa sa ibabaw sa Tolda, magpabilin niini, ang katawhan sa Israel magpabilin sa kampo ug dili manglakaw. Apan kon kini mopataas, sila manglakaw. Sa sugo sa Ginoo magpahiluna sila sa kampo ug sa sugo sa Ginoo manglakaw sila. Sila mituman sa sugo sa Ginoo, sa sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagbuhat ug duha ka trumpeta nga plata. Buhata kini pinaagi sa pagsalsal ug gamita kini alang sa pagtawag sa katilingban ug alang sa pagpalakaw sa nagkampo. Ug sa diha nga patingogon nila ang duha, ang tibuok nga katilingban magtigom ngadto sa ganghaan sa tolda nga tagboanan. Ug kon patingogon nila ang usa lamang, ang mga pangulo nga nangulo sa mga banay sa Israel magtigom nganha kanimo. Sa diha nga patingogon ninyo ang tunog sa pasidaan, ang mga nagkampo nga anaa mahimutang dapit sa silangan manglakaw. Ug sa diha nga patingogon ninyo ang tunog sa pasidaan sa ikaduhang higayon ang mga nagkampo nga anaa mahimutang dapit sa habagatan manglakaw. Sila magpatingog sa tunog sa pasidaan sa diha nga sila manglakaw. Apan sa diha nga tigomon ang katilingban, patingogon ninyo ang trumpeta, apan dili sa tunog sa pasidaan. Ug ang mga anak ni Aaron, ang mga pari, maoy magpatingog sa mga trumpeta ug kini lagda nga walay kataposan alang sa inyong mga kaliwatan. Ug sa diha nga kamo moadto sa panggubatan sa inyong yuta batok sa kaaway nga nagdaogdaog kaninyo, patingoga ninyo ang tunog sa pasidaan pinaagi sa mga trumpeta ug kamo hinumdoman sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios ug maluwas kamo gikan sa inyong mga kaaway. Sa adlaw usab sa inyong kalipay ug sa inyong gitakda nga mga kasaulogan ug sa mga sinugdanan sa inyong mga bulan, patingoga ninyo ang mga trumpeta alang sa inyong mga halad nga sunogon ug alang sa mga inihaw ninyong mga halad sa pakigdait ug kini mahimo alang kaninyo nga handomanan sa atubangan sa inyong Dios. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Sa ikaduhang tuig, sa ikaduhang bulan sa ika-20 nga adlaw sa bulan, ang panganod mipataas gikan sa tolda sa pagpamatuod. Ug ang katawhan sa Israel nanglakaw gikan sa kamingawan sa Sinai sumala sa han-ay sa ilang pagpanaw ug ang panganod mihunong sa kamingawan sa Paran. Sa unang higayon, sila nanglakaw sumala sa sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ang bandila sa kampo sa mga kaliwat ni Juda maoy milakaw pag-una sumala sa ilang mga panon ug ang nangulo sa iyang panon mao si Nason, nga anak ni Aminadab. Ug ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Isacar mao si Natanael nga anak ni Zuar. Ug ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Zabulon mao si Eliab nga anak ni Helon. Unya ang Tolda gitangtang ug ang mga kaliwat ni Gerson ug ang mga kaliwat ni Merari nga nagdala sa Tolda nanglakaw. Ug ang bandila sa kampo ni Ruben milakaw sumala sa ilang mga panon ug ang nangulo sa iyang panon mao si Elisur nga anak ni Sedeur. Ug ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Simeon mao si Selumiel nga anak ni Zurisadai. Ug ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Gad mao si Eliasaf nga anak ni Deuel. Unya ang mga Kohatihanon nanglakaw nga nagdala sa balaang mga butang ug gipatindog nila ang Tolda sa wala pa mangabot ang uban. Ug ang bandila sa kampo sa mga kaliwat ni Efraim misunod paglakaw sumala sa ilang mga panon ug ang nangulo sa iyang panon mao si Elisama nga anak ni Amihud. Ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Manases mao si Gamaliel nga anak ni Pedasur. Ug ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Benjamin mao si Abidan nga anak ni Gideon. Unya ang bandila sa kampo sa mga kaliwat ni Dan nga mao ang kinataposan sa tanang mga kampo misunod paglakaw sumala sa ilang mga panon ug ang nangulo sa iyang panon mao si Ahieser nga anak ni Amisadai. Ug ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Aser mao si Pagiel nga anak ni Ocran. Ug ang nangulo sa panon sa banay sa mga kaliwat ni Neftali mao si Ahira nga anak ni Enan. Kini mao ang han-ay sa pagpanaw sa katawhan sa Israel sumala sa ilang mga panon sa ilang pagpanglakaw. Ug si Moises miingon kang Hobab, ang anak ni Reuel nga Midianhon ug ugangan ni Moises, “Kami manglakaw padulong sa dapit nga giingon sa Ginoo, ‘Ihatag ko kini kaninyo.’ Uban kanamo ug magbuhat kami ug maayo kanimo kay ang Ginoo nagsulti ug maayo mahitungod sa Israel.” Si Hobab mitubag kaniya, “Ako dili moadto, kondili mopauli ako ngadto sa akong yuta ug sa akong mga kadugo.” Apan si Moises miingon, “Ayaw kami biyai kay ikaw nahibalo unsaon namo pagpahimutang sa kampo didto sa kamingawan ug ikaw alang kanamo sama sa mga mata. Kon ikaw mouban kanamo, bisan unsa nga kaayohan nga buhaton kanamo sa Ginoo, buhaton usab namo ang maong kaayohan kanimo.” Busa mipanaw sila gikan sa bukid sa Ginoo sulod sa tulo ka adlaw nga paglakaw ug ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nag-una kanila sulod sa tulo ka adlaw nga panaw sa pagpangita ug dapit nga kapahulayan alang kanila. Ug ang panganod sa Ginoo diha sa ibabaw nila sa adlawan, sa diha nga mogikan sila sa kampo. Sa dihang mogikan ang sudlanan sa kasabotan, si Moises moingon, “Tindog, O Ginoo, ug patibulaaga ang imong mga kaaway ug pakagiwa gikan sa imong atubangan kadtong nagdumot kanimo.” Ug sa diha nga kini ipahimutang, siya moingon, “Balik, O Ginoo, ngadto sa napulo ka libo sa mga linibo sa Israel.” Unya ang katawhan nagbagulbol diha sa pangdungog sa Ginoo mahitungod sa ilang kalisdanan. Ug sa dihang nadungog kini sa Ginoo, misilaob ang iyang kasuko ug midilaab batok kanila ang kalayo sa Ginoo ug milamoy sa mga daplin nga bahin sa kampo. Ug ang katawhan nagpakitabang kang Moises, ug si Moises nag-ampo ngadto sa Ginoo ug napalong ang kalayo. Busa ang ngalan niadtong dapita gitawag ug Tabera, kay ang kalayo sa Ginoo midilaab sa taliwala nila. Ug ang nagkalainlaing panon sa katawhan nga uban kanila gibati ug hilabihang kahidlaw ug ang katawhan sa Israel mituaw pag-usab ug miingon, “Maayo unta ug may karne kitang makaon! Nahinumdoman nato ang isda nga gikaon nato didto sa Ehipto nga walay bayad, ang mga pepino ug ang mga melon ug ang mga bawang ug ang mga sibuyas ug ang mga ahos. Apan karon ang atong kusog nahubas ug wala na gayoy lain gawas niining mana nga tan-awon.” Ang mana sama sa liso sa kulantro ug ang dagway niini sama sa uga nga tagok. Ang katawhan naglibotlibot ug namunit niini ug gigaling nila kini sa mga galingan o gilubok kini diha sa mga lusong ug giluto kini diha sa mga kulon ug naghimo sila gikan niini ug mga torta ug ang lami niini sama sa torta nga giluto ug lana. Ug sa diha nga ang yamog mangahulog sa ibabaw sa kampo sa pagkagabii, ang mana mahulog uban niini. Unya nabati ni Moises ang mga paghilak sa katawhan diha sa tanan nilang kabanayan, ang matag tawo diha sa pultahan sa iyang tolda, ug ang kasuko sa Ginoo misilaob sa hilabihan gayod ug si Moises wala mahimuot niini. Busa si Moises miingon sa Ginoo, “Ngano man nga nagbuhat ikaw ug daotan sa imong ulipon? Ug ngano nga wala man ako makakaplag ug kahimuot sa imong panan-aw, nga gibutang man nimo ang palas-anon niining tibuok katawhan nganhi kanako? Ako ba ang nagsamkon niining tibuok nga katawhan? Ug ako bay nanganak kanila aron mag-ingon ikaw kanako, ‘Dad-a sila sa imong sabakan sama sa tig-alima nga nagdala sa batang masuso’ ngadto sa yuta nga imong gipanumpa sa ilang katigulangan? Asa man ako ug karne nga ikahatag niining tibuok nga katawhan? Nanghilak sila diri kanako, ug nag-ingon, ‘Hatagi kami ug karne aron among kaonon.’ Dili ako makahimo sa pagdala niining tibuok nga katawhan nga ako lamang, kay hilabihan kini ka bug-at alang kanako. Ug kon mao kini ang imong buhaton kanako, patya ako dayon, kon ako nakakaplag ug kahimuot sa imong panan-aw ug ayaw ako pakitaa sa akong pagkaalaot.” Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Tigoma alang kanako ang 70 ka lalaki sa mga kadagkoan sa Israel nga imong nahibaloan nga mga pangulo gayod sa katawhan ug nangatungdanan ibabaw kanila, ug dad-a sila ngadto sa tolda nga tagboanan, ug patindoga sila didto uban kanimo. Unya ako mokunsad ug makigsulti kanimo didto, ug ako magkuha ug espiritu nga anaa kanimo, ug kini ibutang nako kanila ug sila magpas-an sa kabug-at sa katawhan uban kanimo aron dili ikaw magpas-an niini nga mag-inusara. Ug ingna ang katawhan, ‘Pagbalaan kamo alang sa pagkaugma ug mangaon kamo ug karne, kay nanghilak kamo diha sa pangdungog sa Ginoo ug nag-ingon, “Kinsa man ang maghatag kanato ug karne nga atong makaon? Kay maayo pa ang atong kahimtang sa didto pa kita sa Ehipto.” Busa ang Ginoo maghatag kaninyo ug karne ug mangaon kamo. Magkaon kamo dili sa usa ka adlaw o sa duha ka adlaw o sa lima ka adlaw o sa napulo ka adlaw o sa 20 ka adlaw lamang, kondili sa usa ka bulan gayod hangtod nga kini manggula sa inyong mga ilong ug lud-on kamo niini tungod kay gisalikway ninyo ang Ginoo nga anaa sa taliwala ninyo ug nanghilak kamo sa atubangan niya nga nag-ingon, “Ngano man nga nanggula kita gikan sa Ehipto?” ’ ” Apan si Moises miingon, “Ang katawhan diin ako uban unom ka gatos ka libo nga naglakaw, ug ikaw nag-ingon, ‘Hatagan nako sila ug karne aron mangaon sila sulod sa usa ka bulan!’ Ihawan ba sila ug mga panon sa mga karnero ug mga baka aron sa pagbusog kanila? O tigomon ba alang kanila ang tanang mga isda sa dagat aron sa pagbusog kanila?” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Mubo ba diay ug kamot ang Ginoo? Karon makita nimo kon mahitabo ba kanimo ang akong gipamulong o dili.” Busa migula si Moises ug gisulti niya sa katawhan ang mga pulong sa Ginoo, ug gitigom niya ang 70 ka lalaki sa mga kadagkoan sa katawhan, ug sila gipahimutang niya libot sa Tolda. Ug ang Ginoo mikunsad sa panganod ug misulti kaniya ug mikuha sa ubang espiritu nga anaa kaniya ug gibutang kini ngadto sa 70 ka kadagkoan. Ug sa diha na ang espiritu kanila, nagpropesiya sila apan wala sila mopadayon. Apan dihay duha ka tawo nga mipabilin sa kampo, ang ngalan sa usa mao si Eldad ug ang ngalan sa usa mao si Medad, ug ang espiritu mikunsad kanila, sila uban niadtong mga nalista apan sila wala mangadto sa Tolda hinuon sila nagpropesiya didto sa kampo. Ug midagan ang usa ka batan-ong lalaki ug mipahibalo kang Moises ug miingon, “Si Eldad ug si Medad nagpropesiya didto sa kampo.” Ug si Josue nga anak ni Nun ug pangabaga ni Moises ug usa sa iyang mga pinili nga tawo mitubag ug miingon, “Agalon kong Moises, did-i sila.” Apan si Moises mitubag kaniya, “Nasina ba ikaw alang kanako? Maayo unta kon ang tibuok nga katawhan sa Ginoo mga propeta pa, nga ibutang sa Ginoo ang iyang Espiritu diha kanila!” Ug si Moises ug ang mga kadagkoan sa Israel mibalik sa kampo. Ug dihay migula nga usa ka hangin gikan sa Ginoo, ug nagdala ug mga buntog gikan sa dagat ug gipahugpa diha sa kampo, nga usa ka adlaw nga lakaw sa usa ka kilid ug usa ka adlaw nga lakaw sa laing kilid, libot sa kampo ug mga duha ka maniko sa ibabaw sa yuta. Ug ang katawhan mibangon sulod niadtong tibuok adlaw ug sulod sa tibuok nga gabii ug sulod sa tibuok nga adlaw nga misunod, ug nanguha ug mga buntog. Ang nakapamunit sa labing diyotay, nakapunit ug napulo ka homer ug kini gikatag nila sa tanang dapit alang sa ilang kaugalingon libot sa kampo. Samtang ang karne diha pa sa taliwala sa ilang mga ngipon, sa wala pa kini mausap, ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa katawhan ug gipamatay sa Ginoo ang katawhan pinaagi sa usa ka dakong katalagman. Busa ang ngalan niadtong dapita gitawag ug Kibrot-hataava, tungod kay didto gilubong nila ang katawhan nga gihidlaw. Gikan sa Kibrot-hataava ang katawhan mipanaw padulong sa Haserot ug mipuyo sila didto sa Haserot. Unya si Miriam ug si Aaron misulti batok kang Moises tungod sa babaye nga Cusihanon nga iyang gipangasawa kay siya nangasawa man sa babaye nga Cusihanon. Ug sila miingon, “Kang Moises ba lamang diay nakigsulti ang Ginoo. Wala ba usab siya makigsulti kanamo?” Ug ang Ginoo nakadungog niini. Karon ang tawo nga si Moises mapaubsanon kaayo, labaw kay sa tanang mga tawo sa ibabaw sa yuta. Ug sa kalit ang Ginoo misulti kang Moises ug kang Aaron ug kang Miriam, “Dali kamong tulo sa tolda nga tagboanan.” Busa nangadto silang tulo. Ug ang Ginoo mikunsad diha sa usa ka haligi nga panganod ug mibarog diha sa pultahan sa Tolda ug mitawag kang Aaron ug kang Miriam ug miduol silang duha. Ug siya miingon, “Pamatia ninyo ang akong mga pulong: Kon adunay usa ka propeta sa taliwala ninyo, ako, ang Ginoo magpakita kaniya sa usa ka panan-awon, ako makigsulti kaniya pinaagi sa usa ka damgo. Dili sama niini si Moises nga akong alagad, siya gitugyanan sa tibuok nakong panimalay. Uban kaniya makigsulti ako baba sa baba, sa dayag gayod ug dili pinaagi sa mga tanghaga, ug makita niya ang dagway sa Ginoo. Busa nganong wala man kamoy kahadlok sa pagsulti batok sa akong alagad nga si Moises?” Ug ang kasuko sa Ginoo misilaob batok kanila ug siya mibiya. Ug ang panganod mibiya gikan sa ibabaw sa Tolda ug unya si Miriam nahimong sanlahon, hilabihang pagpamuti. Ug si Aaron mitan-aw kang Miriam ug nakita niya nga gisanla na si Miriam. Ug si Aaron miingon kang Moises, “O akong agalon, nangaliyupo ako kanimo, ayaw ipatong kanamo ang sala kay sa kabuang nabuhat namo kini ug nakasala kami. Ayaw intawon siya himoa nga sama sa patay, nga ang unod hapit na madunot sa paggula niya sa taguangkan sa iyang inahan.” Ug mituaw si Moises ngadto sa Ginoo, “Nangaliyupo ako kanimo, O Dios, nga ayohon nimo siya.” Apan ang Ginoo miingon kang Moises, “Kon ang iyang nawong gilud-an sa iyang amahan dili ba siya angay nga maulaw sulod sa pito ka adlaw? Ilain siya ngadto sa gawas sa kampo sulod sa pito ka adlaw ug human niana makatipon siya pag-usab.” Ug si Miriam gilain sa gawas sa kampo sulod sa pito ka adlaw ug ang katawhan wala makapanaw hangtod nga si Miriam gipasulod pag-usab. Human niini ang katawhan mipanaw gikan sa Haserot ug mipahiluna sa ilang kampo didto sa kamingawan sa Paran. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagpadala ug mga tawo aron sa pagpaniid sa yuta sa Canaan, nga akong gihatag sa katawhan sa Israel. Gikan sa matag banay sa ilang katigulangan magpadala kamo ug usa ka tawo, ang matag usa pangulo nila.” Busa si Moises mipadala kanila gikan sa kamingawan sa Paran sumala sa sugo sa Ginoo, silang tanan mga pangulo sa katawhan sa Israel. Kini mao ang ilang mga ngalan: sa banay ni Ruben, si Samua nga anak ni Zaccur; sa banay ni Simeon, si Safat nga anak ni Hori; sa banay ni Juda, si Caleb nga anak ni Jefone; sa banay ni Isacar, si Igal nga anak ni Jose; sa banay ni Efraim, si Hosea nga anak ni Nun; sa banay ni Benjamin, si Palti ang anak ni Rafu; sa banay ni Zabulon, si Gadiel nga anak ni Sodi; sa banay ni Jose (sa banay ni Manases), si Gadi nga anak ni Susi; sa banay ni Dan, si Amiel nga anak ni Gemali; sa banay ni Aser, si Setur nga anak ni Michael; sa banay ni Neftali, si Nabi nga anak ni Vopsi; Sa banay ni Gad, si Geuel nga anak ni Maki. Kini mao ang mga ngalan sa mga tawo nga gipadala ni Moises sa pagpaniid sa yuta. Ug si Hosea nga anak ni Nun gitawag ug Josue ni Moises. Busa si Moises mipadala kanila sa pagpaniid sa yuta sa Canaan ug miingon, “Tungas kamo agi sa Negeb ug tungas kamo ngadto sa kabungtoran. Ug tan-awa ninyo kon unsa ang yuta ug ang katawhan nga nagpuyo didto, kon sila lig-on ba o huyang, kon diyotay ba o daghan, ug kon unsa ang yuta nga gipuy-an nila, maayo ba o daotan, ug kon ang maong mga lungsod nga gipuy-an nila, kampo ba o kuta, ug kon ang yuta tambok ba o daot, kon didto aduna bay kakahoyan o wala. Ug pagmadasigon kamo, ug pagdala kamo sa bunga sa kayutaan.” Kadtong panahona mao ang panahon sa unang pagpanghinog sa mga ubas. Busa nanungas sila ug naniid sa yuta, gikan sa kamingawan sa Zin ngadto sa Rehob, duol sa ganghaan sa Hamat. Mitungas sila dapit sa Negeb, ug miabot sila sa Hebron, ug didto si Ahiman, si Sesai ug si Talmai, ang mga kaliwat ni Anak. (Ang Hebron natukod pito ka tuig una kay sa Zoan didto sa Ehipto.) Unya miabot sila sa Walog sa Escol ug didto nagputol sila ug usa ka sanga uban ang usa ka pungpong nga ubas, ug giyayongan nila kini sa usa ka yayongan taliwala sa duha ka tawo. Nagdala usab sila ug mga granada ug mga igos. Kadtong dapita ginganlan nila ug Walog sa Escol tungod sa pungpong sa mga ubas nga giputol sa katawhan sa Israel. Human sa 40 ka adlaw namauli sila gikan sa pagpaniid sa yuta. Ug miadto sila kang Moises ug kang Aaron ug sa tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel nga didto sa kamingawan sa Paran, didto sa Cades. Nagdala sila sa taho ngadto kanila ug sa tibuok nga katilingban ug gipakita nila ang bunga sa maong yuta. Ug gisuginlan nila siya, “Miabot kami sa yuta nga imong gipaadtoan kanamo, ang gatas ug dugos nag-agas diha niini ug kini mao ang bunga niini. Apan ang katawhan nga nagpuyo niadtong yutaa kusgan ug ang mga kalungsoran may mga paril ug dagko kaayo ug gawas pa, nakita namo didto ang mga kaliwat ni Anak. Ang mga Amalekanhon nagpuyo sa yuta sa Negeb, ug ang mga Hitihanon ug ang mga Jebusihanon ug ang mga Amorihanon nagpuyo diha sa kabungtoran, ug ang mga Canaanhon nagpuyo duol sa dagat ug sa daplin sa Jordan.” Apan gipahilom ni Caleb ang katawhan sa atubangan ni Moises ug siya miingon, “Manungas dayon kita ug panag-iyahon nato kini kay kita makahimo gayod sa pagbuntog niini.” Apan ang mga tawo nga mitungas uban kaniya miingon, “Dili kita makahimo sa pagtungas batok niadto nga katawhan kay sila kusgan pa kay kanato.” Ug sila nagdala ug daotang taho ngadto sa katawhan sa Israel mahitungod sa yuta nga ilang gipanid-an, nga nag-ingon, “Ang yuta nga among gilatas sa pagpaniid, yuta nga naglamoy sa mga nagpuyo niini ug ang tanang mga tawo nga among nakita didto, mga tawo nga tag-as kaayo. Ug didto nakita namo ang Nifilim, ang mga kaliwat ni Anak, kaliwat sa mga higanti ug kami sa among pagtan-aw daw mga dulon lamang ug mao usab kami sa ilang pagtan-aw.” Unya ang tibuok nga katilingban mipatugbaw sa ilang tingog ug naninggit ug ang katawhan nanghilak niadtong gabhiona. Ug ang tanang katawhan sa Israel nagbagulbol batok kang Moises ug batok kang Aaron, ug ang tibuok nga katilingban miingon kanila, “Maayo pa unta ug nangamatay kami didto sa yuta sa Ehipto! O maayo pa unta ug nangamatay kami niining kamingawan! Ug nganong gidala man kami sa Ginoo niining yutaa aron mangapukan pinaagi sa espada? Ang among mga asawa ug ang among kabataan mahimo nga tukbonon. Dili ba maayo pa kanamo nga mamalik sa Ehipto?” Ug miingon sila sa usa ug usa, “Magpili kita ug usa ka pangulo, ug mamalik kita sa Ehipto.” Unya si Moises ug si Aaron mihapa sa atubangan sa tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel nga nagtigom. Ug si Josue nga anak ni Nun ug si Caleb nga anak ni Jefone, nga kauban niadtong mga naniid sa yuta, migisi sa ilang mga bisti ug misulti sila ngadto sa tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel, nga nag-ingon, “Ang yuta nga among gilatas aron sa pagpaniid usa ka yuta nga maayo kaayo. Kon ang Ginoo nahimuot kanato, pasudlon gayod kita niya sa maong yuta ug kini ihatag niya kanato, usa ka yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos. Apan lamang, ayaw kamo pagpakigbatok sa Ginoo. Ug ayaw kahadlok sa katawhan nianang yutaa kay sila pan alang kanato. Ang ilang mga panalipod kuhaon gikan kanila, ug ang Ginoo uban kanato busa ayaw sila kahadloki.” Apan ang tibuok katilingban mihulga nga labayon sila ug mga bato. Unya ang himaya sa Ginoo nagpakita diha sa tolda nga tagboanan ngadto sa tanang katawhan sa Israel. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Hangtod kanus-a ba nga magtamay kanako kining mga tawhana? Ug hangtod kanus-a ba nga sila dili motuo kanako bisan sa tanang mga ilhanan nga akong gibuhat sa taliwala nila? Hampakon nako sila pinaagi sa kamatay ug isalikway nako sila aron dili makapanunod ug himoon ko ikaw nga usa ka nasod nga dako pa ug gamhanan pa kay kanila.” Apan si Moises miingon sa Ginoo, “Unya makadungog niini ang mga Ehiptohanon, kay gikuha man nimo kining maong katawhan gikan kanila pinaagi sa imong kusog, ug isugilon nila kini sa mga nagpuyo niining yutaa nga sila nakadungog nga ikaw, O Ginoo, anaa sa taliwala niining maong katawhan, nga sa nawong ug nawong nakita ikaw, O Ginoo, ug ang imong panganod nagbarog sa ibabaw nila ug sa adlaw ikaw naglakaw nga nag-una kanila sa usa ka haligi nga panganod ug sa gabii sa usa ka haligi nga kalayo. Karon kon imong pamatyon kining maong katawhan sama sa usa ka tawo, ang mga nasod nga nakadungog sa imong kadungganan mosulti unya, ‘Tungod kay dili man makahimo ang Ginoo sa pagpasulod niining maong katawhan ngadto sa yuta nga iyang gipanumpa kanila busa gipatay niya sila diha sa kamingawan.’ Busa karon, himoang dako ang gahom sa Ginoo, sumala sa imong gisaad nga nag-ingon, ‘Ang Ginoo hinay sa kasuko ug madagayaon sa gugmang walay paglubad, nagpasaylo sa kasal-anan ug sa kalapasan ug nga dili gayod magpakamatarong sa tawong sad-an, naghinumdom siya sa sala sa mga amahan diha sa mga anak, diha sa ikatulo ug diha sa ikaupat nga kaliwatan.’ Pasayloa intawon ang kasal-anan niining katawhan sumala sa pagkadako sa imong gugmang walay paglubad ug sumala sa pagpasaylo nimo niining katawhan, sukad sa Ehipto bisan hangtod karon.” Ug ang Ginoo miingon, “Ako nagpasaylo kanila sumala sa imong pulong. Apan sa pagkatinuod gayod, ingon nga ako buhi, ug ingon nga ang himaya sa Ginoo nagpuno sa tibuok kayutaan, kadtong tanang mga tawo nga nakakita sa akong himaya ug sa mga ilhanan nga akong gihimo didto sa Ehipto ug didto sa kamingawan nagsulay man kanako sa napulo na ka higayon ug wala mamati sa akong tingog, sila dili gayod makakita sa yuta nga gipanumpa nako sa ilang katigulangan o bisan kinsa kanila nga nagtamay kanako dili makakita niini. Apan ang akong alagad nga si Caleb, kay siya adunay lahi nga espiritu ug sa hingpit nagsunod kanako, pasudlon nako ngadto sa yuta diin siya misulod, ug ang iyang kaliwatan manag-iya niini. Karon, ang mga Amalekanhon ug ang mga Canaanhon nagpuyo diha sa mga walog, ugma balik kamo ug adto sa kamingawan agi sa dalan padulong sa Dagat nga Pula.” Ug ang Ginoo misulti kang Moises ug kang Aaron, “Hangtod kanus-a ba nga kining daotan nga katilingban magbagulbol batok kanako? Nabati nako ang mga pagbagulbol sa katawhan sa Israel nga ilang gibagulbol batok kanako. Sultihi sila, ‘Ingon nga ako buhi,’ nag-ingon ang Ginoo, ‘unsay inyong gisulti sa akong pangdungog, mao ang buhaton nako kaninyo: niining kamingawan mangapukan ang inyong mga lawas nga patay ug ang tanang mga naihap kaninyo, sumala sa inyong gidaghanon, gikan sa nagpanuigon ug 20 ka tuig ug pataas, kadtong nagbagulbol batok kanako, dili gayod kamo makadangat ngadto sa yuta nga akong gipanumpa nga inyong puy-an, gawas kang Caleb nga anak ni Jefone ug kang Josue nga anak ni Nun. Apan ang inyong kabataan nga inyong giingon nga mao ang mga tukbonon, akong pasudlon ug sila mahibalo sa yuta nga inyong gitamay. Apan kamo, ang inyong mga lawas nga patay mangapukan dinhi niining kamingawan. Ug ang inyong mga anak mahimong mga tigbantay sa karnero sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig ug mag-antos tungod sa inyong pagkadili matinud-anon hangtod nga ang inyong mga lawas nga patay magbuy-od diha sa kamingawan. Sumala sa gidaghanon sa mga adlaw sa inyong pagpaniid sa yuta: 40 ka adlaw, usa ka adlaw tumbas sa usa ka tuig, kamo magpas-an sa inyong pagkadaotan sulod sa 40 ka tuig, ug mailhan ninyo ang akong kapungot.’ Ako, ang Ginoo, ang nagsulti, mao gayod kini ang akong buhaton niining tibuok katilingban nga daotan nga nagtingob sa pagbatok kanako; dinhi sa kamingawan mangatapos sila, ug anhi sila mangamatay.” Unya ang mga tawo nga gisugo ni Moises sa pagpaniid sa yuta nga mibalik ug miagda sa tibuok nga katilingban sa pagbagulbol batok kaniya pinaagi sa pagdala ug daotang taho batok sa yuta, ang maong mga tawo nga nagdala ug daotang taho mahitungod sa yuta, nangamatay pinaagi sa kamatay sa atubangan sa Ginoo. Apan si Josue nga anak ni Nun ug si Caleb nga anak ni Jefone nga kauban niadtong mga tawo nga miadto sa pagpaniid sa yuta, nahibilin nga buhi. Ug si Moises misulti niining mga pulonga sa tanang katawhan sa Israel ug ang katawhan nagbangutan sa hilabihan. Ug sila mibangon sayo sa pagkabuntag ug mitungas sila sa kinatumyan sa kabukiran nga nag-ingon, “Ania kita karon dinhi ug motungas ngadto sa dapit nga gisaad sa Ginoo kay nakasala kita.” Apan si Moises miingon, “Ngano nga naglapas man kamo sa sugo sa Ginoo? Apan dili kana mouswag. Ayaw kamo pagtungas, kay ang Ginoo dili mag-uban kaninyo, aron dili kamo patyon sa atubangan sa inyong mga kaaway. Kay ang mga Amalekanhon ug ang mga Canaanhon anaa sa atubangan ninyo ug mangapukan kamo sa espada tungod kay mitalikod kamo gikan sa pagsunod sa Ginoo, busa ang Ginoo dili mag-uban kaninyo.” Apan sila mipadayon sa pagtungas ngadto sa kinatumyan sa kabukiran bisan ug ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ug si Moises wala mobiya gikan sa kampo. Unya ang mga Amalekanhon ug ang mga Canaanhon nga nagpuyo niadtong bukira nanglugsong ug mibuntog kanila ug migukod kanila bisan hangtod sa Horma. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa diha nga mosulod kamo sa yuta nga inyong puy-an nga akong gihatag kaninyo, ug maghimo kamo ug halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo, usa ka halad nga inihaw nga sunogon o usa ka halad aron sa pagtuman sa usa ka panaad o ingon sa usa ka halad nga kinabubut-on o sa inyong gitakdang mga kasaulogan aron sa paghimo sa usa ka kahumot alang sa Ginoo gikan sa mga baka o gikan sa mga karnero, unya siya nga magdala sa iyang halad alang sa Ginoo magdala usab ug halad nga pagkaon, ikanapulo nga bahin sa epha nga pinong harina nga gisagolan ug ikaupat nga bahin sa usa ka hin nga lana ug bino alang sa halad nga ilimnon nga ikaupat nga bahin sa usa ka hin. Andamon kini uban sa halad nga sunogon o alang sa halad, alang sa matag nating karnero. O alang sa usa ka laking karnero, ikaw mag-andam alang sa halad nga pagkaon, duha ka ikanapulo nga bahin sa epha nga pinong harina nga sinagolan ug lana nga ikatulo nga bahin sa usa ka hin nga lana. Ug alang sa halad nga ilimnon, ihalad nimo ang bino nga ikatulo nga bahin sa usa ka hin, usa ka kahumot alang sa Ginoo. Ug sa diha nga ikaw mag-andam ug usa ka torong baka ingon nga halad nga sunogon o ingon nga usa ka halad nga inihaw aron sa pagtuman sa usa ka panaad o ingon nga mga halad sa pakigdait alang sa Ginoo, maghalad ikaw uban sa torong baka, usa ka halad nga pagkaon nga tulo sa napulo ka bahin sa epha nga pinong harina nga sinagolan ug tunga sa usa ka hin nga lana ug alang sa halad nga ilimnon, maghalad ikaw ug tunga sa hin nga bino alang sa halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. “Mao kini ang himoon ngadto sa matag torong baka o sa matag laking karnero o alang sa matag nating karnero nga laki o sa mga nating kanding. Sumala sa gidaghanon sa giandam ninyo, mao usab ang buhaton ninyo sa matag usa sumala sa ilang gidaghanon. Ang tanan nga lumad magbuhat niining mga butanga subay niining paagiha, sa paghalad ug halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. Ug kon magpuyo uban kanimo ang usa ka langyaw o si bisan kinsa uban kaninyo ngadto sa inyong mga kaliwatan ug maghalad siya ug usa ka halad pinaagi sa kalayo ingon nga usa ka kahumot ngadto sa Ginoo, sama sa inyong buhaton, mao usab ang iyang buhaton. Alang sa katilingban, adunay usa lamang ka lagda alang kaninyo ug alang sa langyaw nga nagpuyo uban kaninyo, usa ka lagda nga walay kataposan ngadto sa inyong mga kaliwatan; sama kaninyo, mao usab ang usa ka langyaw sa atubangan sa Ginoo. Usa ka balaod ug usa ka tulumanon alang kaninyo ug alang sa usa ka langyaw nga nagpuyo uban kaninyo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa pag-abot ninyo sa yuta nga akong dad-an kaninyo, unya sa dihang mangaon kamo sa pagkaon niadtong yutaa, pagdala kamo ug halad ngadto sa Ginoo. Sa una ninyong minasa, maghalad kamo ug usa ka pan ingon nga usa ka halad, ingon nga halad gikan sa giukanan, mao kini ang inyong ihalad. Sa una ninyong mga minasa ihatag ninyo kini ngadto sa Ginoo ingon nga usa ka halad hangtod sa tanan ninyong kaliwatan. “Apan kon masayop kamo ug dili magtuman niining tanang mga sugo nga gisulti sa Ginoo kang Moises, sa tanang mga butang nga gisugo kaninyo sa Ginoo pinaagi kang Moises, sukad pa sa adlaw nga ang Ginoo nagsugo ug hangtod sa tanan ninyong mga kaliwatan, kon kini nabuhat nga wala tuyoa ug wala mahibaloi sa katilingban, ang tibuok nga katilingban maghalad ug usa ka nating baka nga laki ingon nga halad nga sunogon, usa ka kahumot alang sa Ginoo, uban ang halad nga pagkaon ug ang halad nga ilimnon niini, sumala sa tulumanon, ug usa ka kanding nga laki alang sa halad tungod sa sala. Unya ang pari maghimo ug pagtabon sa sala alang sa tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel ug sila pasayloon kay kadto usa man ka sayop, ug sila nagdala sa ilang halad, usa ka halad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo ug ang ilang halad tungod sa sala sa atubangan sa Ginoo, alang sa ilang sayop. Unya ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel pasayloon lakip ang mga langyaw nga nagpuyo sa taliwala nila, kay ang tibuok nga katawhan may kalabotan niini nga sayop. “Ug kon ang usa ka tawo makasala nga wala tuyoa, maghalad siya ug usa ka kanding nga baye nga usa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad tungod sa sala. Ug ang pari maghimo sa pagtabon sa sala alang niadtong tawo nga nasayop, sa diha nga makasala siya nga wala tuyoa sa atubangan sa Ginoo, aron sa paghimo sa pagtabon sa sala alang kaniya ug siya pasayloon. Kamo adunay usa lamang ka balaod alang kaniya nga nakabuhat ug bisan unsang kasaypanan nga wala tuyoa, alang sa lumad diha sa katawhan sa Israel ug alang sa langyaw nga nagpuyo uban kanila. Apan ang tawo nga nagbuhat sa bisan unsang kasaypanan nga tinuyo, bisan siya lumad o usa ka langyaw, nagpasipala sa Ginoo ug ang maong tawo ipahimulag gikan sa iyang katawhan. Tungod kay iyang gitamay ang pulong sa Ginoo ug gilapas ang iyang sugo, ang maong tawo ipahimulag gayod, ang iyang kadaotan anha sa ibabaw niya.” Samtang ang katawhan sa Israel didto pa sa kamingawan, nakakita sila ug usa ka tawo nga namunit ug igsusugnod sa adlaw nga igpapahulay. Ug sila nga nakakita kaniya nga namunit ug igsusugnod, midala kaniya ngadto kang Moises ug kang Aaron ug ngadto sa tibuok nga katilingban. Unya gibutang nila siya sa bilanggoan, tungod kay wala pa ipahayag kon unsay buhaton kaniya. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Ang tawo kinahanglan nga patyon gayod. Ang tibuok nga katilingban magbato kaniya didto sa gawas sa kampo.” Ug ang tibuok nga katilingban midala kaniya didto sa gawas sa kampo, ug mibato kaniya hangtod nga namatay sumala sa sugo sa Ginoo kang Moises. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel, ug sugoa sila nga magbuhat ug mga borlas diha sa mga sidsid sa ilang mga bisti sa tanan nilang mga kaliwatan ug butangan ug hilo nga asul ang matag borlas sa mga sidsid. Ug kini mahimo alang kaninyo nga usa ka borlas nga inyong tan-awon ug mahinumdom kamo sa tanang kasugoan sa Ginoo, aron buhaton kini ug aron nga dili kamo magtuman sa inyong kasingkasing ug sa inyong mga mata, nga maoy buot ninyong patuyangan. Busa hinumdomi ug buhata ninyo ang tanan nakong kasugoan ug magbalaan kamo alang sa inyong Dios. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto aron mahimong inyong Dios: Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Karon si Korah, anak ni Isar nga anak ni Kohat nga anak ni Levi, ug si Datan ug si Abiram nga mga anak ni Eliab, ug si On nga anak ni Pelet, mga kaliwat ni Ruben, nanguha ug mga tawo. Ug sila mitindog sa atubangan ni Moises uban sa pipila ka katawhan sa Israel, 250 ka pangulo sa katilingban, mga pinili sa katilingban ug mga tawo nga inila. Naghiusa sila sa pagtigom sa pagbatok kang Moises ug sa pagbatok kang Aaron ug miingon kanila, “Naghingapin na kamo! Ang tibuok nga katilingban balaan, ang matag usa kanila, ug ang Ginoo anaa sa taliwala nila busa ngano nga nagpataas kamo sa inyong kaugalingon ibabaw sa katilingban sa Ginoo?” Sa diha nga nabati kini ni Moises, mihapa siya ug siya miingon kang Korah ug sa tanan niyang kaubanan ug miingon, “Sa pagkabuntag ang Ginoo magpadayag kon kinsa ang mga iya ug kon kinsa ang balaan, ug mag-aghat kaniya sa pagduol ngadto kaniya. Siya nga iyang pilion paduolon ngadto kaniya. Buhata ninyo kini, pagkuha kamo ug mga sudlanan sa insenso, si Korah ug ang tanan niyang kaubanan. Butangan ninyo kini ug kalayo ug butangan ninyo ug insenso ang ibabaw niini, sa atubangan sa Ginoo, sa pagkaugma ug ang tawo nga pilion sa Ginoo siya mabalaan. Naghingapin na kamo, mga kaliwat ni Levi!” Ug si Moises miingon kang Korah, “Pamati, kamong mga kaliwat ni Levi! Daw gamay ba lamang nga butang alang kaninyo nga ang Dios sa Israel naggahin kaninyo gikan sa katilingban sa Israel, sa pagdala kaninyo duol ngadto kaniya, sa pag-alagad sa Tolda sa Ginoo ug sa pagbarog sa atubangan sa katilingban aron sa pag-alagad kanila, ug nga siya nagdala kanimo duol kaniya ug ang tanan nimong kaigsoonan nga mga kaliwat ni Levi uban kanimo? Ug nagtinguha usab kamo sa pagkapari? Tungod niini, ikaw ug ang tanan nimong kaubanan naghiusa sa pagtigom batok sa Ginoo. Unsa ba si Aaron, nga nagbagulbol man kamo batok kaniya?” Ug si Moises mipatawag kang Datan ug kang Abiram nga mga anak ni Eliab, ug sila miingon, “Dili kami mangadto. Gamay ba lamang kini nga butang nga gidala nimo kami gikan sa usa ka yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos aron sa pagpatay kanamo dinhi sa kamingawan, nga ikaw maghimo pa gayod sa imong kaugalingon nga pangulo ibabaw kanamo? Dugang pa niini, ikaw wala magdala kanamo ngadto sa yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos o maghatag kanamo ug panulondon nga kaumahan ug kaparasan. Palugwaon ba nimo ang mga mata niining mga tawhana? Dili kami mangadto.” Si Moises nasuko pag-ayo ug miingon sa Ginoo, “Ayaw tagda ang ilang halad! Wala ako magkuha bisan usa ka asno gikan kanila o magdaot sa usa kanila.” Ug si Moises miingon kang Korah, “Kinahanglan nga ikaw ug ang tanan nimong kaubanan moduol sa atubangan sa Ginoo, ikaw, ug silang tanan ug si Aaron, ugma. Ug ang matag usa magkuha sa iyang sudlanan sa insenso ug butangan kini ug insenso ug dad-on sa matag usa ang iyang sudlanan sa insenso sa atubangan sa Ginoo, 250 ka sudlanan sa insenso, ikaw usab ug si Aaron, ang matag usa sa iyang sudlanan sa insenso.” Busa ang matag usa mikuha sa iyang sudlanan sa insenso ug gibutangan nila kini ug kalayo ug gibutangan ug insenso ang ibabaw niini ug mibarog sila sa ganghaan sa tolda nga tagboanan kauban ni Moises ug ni Aaron. Ug si Korah mitigom sa tibuok nga katilingban nga batok kanila nga didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Unya ang himaya sa Ginoo mipakita sa tibuok nga katilingban. Ug ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Palayo kamo gikan sa taliwala niining katilingban aron hutdon nako sila sa usa ka pagpamilok.” Ug sila mihapa ug miingon “O Dios, ang Dios sa mga espiritu sa tanan nga unod, kon makasala ang usa ka tawo, masuko ba ikaw sa tibuok nga katilingban?” Ug ang Ginoo misulti kang Moises, “Sultihi ang tibuok nga katilingban: Palayo kamo gikan sa palibot sa tolda ni Korah, ni Datan ug ni Abiram.” Unya si Moises mitindog ug miadto kang Datan ug kang Abiram, ug ang mga kadagkoan sa Israel misunod kaniya. Ug siya miingon sa tibuok nga katilingban, “Palayo kamo gikan sa mga tolda niining mga tawong daotan ug ayaw kamo paghikap sa bisan unsang butang nga ila aron dili kamo maut-ot diha sa tanan nilang kasal-anan.” Busa nagpalayo sila gikan sa palibot sa tolda ni Korah, ni Datan ug ni Abiram. Unya si Datan ug si Abiram migula ug mibarog sa pultahan sa ilang mga tolda, ug ang ilang mga asawa ug ang ilang mga anak nga lalaki ug ang ilang mga kabataan. Ug si Moises miingon, “Pinaagi niini maila ninyo nga ang Ginoo nagsugo kanako aron sa pagbuhat niining mga buluhaton, kay wala nako kini buhata gikan sa akong kaugalingong hunahuna. Kon kining mga tawhana mangamatay sa yanong kamatayon sa tanang tawo o kon sila aboton sa samang paagi sa tanang mga tawo, sa ingon niana ang Ginoo wala magsugo kanako. Apan kon ang Ginoo magbuhat ug usa ka bag-ong butang ug ang yuta magbuka sa iyang baba ug molamoy kanila uban ang tanan nilang mga butang, ug sila manganaog nga buhi ngadto sa Sheol, kamo masayod nga kining mga tawhana nagtamay sa Ginoo. ” Ug sa pagkahuman niya ug sulti niining tanang mga pulong, nabuka ang yuta sa ubos nila ug ang yuta mibuka sa iyang baba ug milamoy kanila ug sa ilang mga panimalay, ug sa tanang tawo nga sakop ni Korah ug sa tanan nilang mga butang. Busa sila ug ang tanan nga ila nanganaog nga buhi ngadto sa Sheol ug ang yuta mitabon kanila ug nangahanaw sila gikan sa taliwala sa katilingban. Ug ang tibuok Israel nga diha libot kanila nanagan sa pagkadungog nila sa ilang singgit kay sila nag-ingon, “Tingali unya ug lamyon kita sa yuta!” Ug migula ang kalayo gikan sa Ginoo ug milamoy sa 250 ka tawo nga naghalad sa insenso. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi si Eleasar nga anak ni Aaron nga pari, nga panguhaon niya ang mga sudlanan sa insenso gikan sa taliwala sa nangasunog ug ikatag ang kalayo ngadto sa layo. Kay kini balaan man, ang mga sudlanan sa insenso niining mga tawo nga nakasala ug nag-angin sa ilang mga kinabuhi, busa buhata kini nga mga sinalsal nga plansa ingon sa tabon sa halaran, kay ila kining gihalad sa atubangan sa Ginoo, busa balaan kini. Sa ingon niana, kini mahimong ilhanan alang sa katawhan sa Israel.” Busa si Eleasar nga pari mikuha sa mga bronsi nga sudlanan sa insenso nga gihalaran sa mga nangasunog ug ila kining gisalsal alang sa tabon sa halaran, aron mahimong pahinumdom alang sa katawhan sa Israel, nga walay bisan kinsa nga dili pari, nga dili gikan sa kaliwatan ni Aaron, nga moduol sa paghalad ug insenso sa atubangan sa Ginoo aron siya dili mahisama kang Korah ug sa iyang kaubanan sumala sa gisulti sa Ginoo kang Eleasar pinaagi kang Moises. Apan sa pagkaugma ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel nagbagulbol batok kang Moises ug batok kang Aaron nga nag-ingon, “Gipatay ninyo ang katawhan sa Ginoo. ” Ug nagtigom ang katilingban batok kang Moises ug batok kang Aaron, mipaatubang sila sa tolda nga tagboanan ug unya ang panganod mitabon niini, ug ang himaya sa Ginoo mipakita. Ug si Moises ug si Aaron nangadto sa atubangan sa tolda nga tagboanan. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Palayo kamo gikan sa taliwala niining katilingban aron hutdon nako sila sa usa ka pagpamilok.” Ug sila mihapa. Ug si Moises miingon kang Aaron, “Kuhaa ang imong sudlanan sa insenso ug butangi kini ug kalayo nga gikan sa halaran, butangi ug insenso ang ibabaw niini, ug dad-a dayon ngadto sa katilingban, ug paghimo ug pagtabon sa sala alang kanila kay adunay kasuko nga migula gikan sa Ginoo, ang kamatay misugod na.” Ug gikuha kini ni Aaron sumala sa gisulti ni Moises ug midagan ngadto sa taliwala sa katilingban. Unya ang kamatay misugod na sa taliwala sa katawhan, ug gibutang niya ang insenso ug naghimo ug pagtabon sa sala alang sa katawhan. Ug siya mibarog sa taliwala sa mga patay ug sa mga buhi ug ang katalagman mihunong. Unya kadtong mga nangamatay pinaagi sa katalagman 14,700, wala pay labot sa mga nangamatay tungod sa hitabo ni Korah. Unya mibalik si Aaron ngadto kang Moises nga didto sa ganghaan sa tolda nga tagboanan, sa diha nga ang katalagman mihunong. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel ug pagkuha gikan kanila ug mga sungkod, usa alang sa matag banay sa ilang katigulangan, sa tanang mga pangulo sumala sa banay sa ilang katigulangan, napulo ug duha ka sungkod. Isulat ang ngalan sa matag usa diha sa iyang sungkod. Ug isulat ang ngalan ni Aaron diha sa sungkod ni Levi kay adunay tagsa ka sungkod alang sa matag pangulo sa mga banay sa ilang katigulangan. Unya ibutang kini sila sa tolda nga tagboanan sa atubangan sa pagpamatuod diin ako makigtagbo kaninyo. Ug ang sungkod niadtong tawo nga akong pilion manalingsing, ug sa ingon niini pahunongon nako ang mga pagbagulbol sa katawhan sa Israel, ang ilang gibagulbol batok kaninyo.” Ug si Moises misulti sa katawhan sa Israel ug ang tanan nilang mga pangulo mihatag kaniya ug mga sungkod, usa sa matag pangulo, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, napulo ug duha ka sungkod, ug ang sungkod ni Aaron diha uban sa ilang mga sungkod. Ug gibutang ni Moises ang mga sungkod sa atubangan sa Ginoo didto sa tolda sa pagpamatuod. Ug sa pagkaugma, si Moises misulod ngadto sa tolda sa pagpamatuod ug ang sungkod ni Aaron nga alang sa banay ni Levi nanalingsing ug namutot ug namulak ug namunga ug mga hinog nga almendras. Unya si Moises midala sa tanang mga sungkod gikan sa atubangan sa Ginoo ngadto sa katawhan sa Israel ug sila mitan-aw, ug ang matag tawo mikuha sa iyang sungkod. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Ibalik pagbutang ang sungkod ni Aaron sa atubangan sa pagpamatuod, aron kini tipigan ingon nga usa ka timaan alang sa mga misukol aron taposon nimo ang ilang pagbagulbol kay tingali unya ug mangamatay sila.” Busa gibuhat kini ni Moises sumala sa sugo sa Ginoo kaniya, kini gibuhat niya. Ug ang katawhan sa Israel miingon kang Moises, “Tan-awa, kami mangahanaw, kami mangawala, kaming tanan mangawala. Ang tanan nga magpaduol, ang mopaduol sa Tolda sa Ginoo mamatay. Mangamatay ba diay kaming tanan?” Busa ang Ginoo miingon kang Aaron, “Ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki ug ang banay sa imong katigulangan uban kanimo magdala sa sala nga may kalabotan sa balaang dapit, ug ikaw ug ang imong mga anak uban kanimo magdala sa sala nga may kalabotan sa inyong pagkapari. Ug uban kanimo dad-a usab ang imong kaigsoonan nga lalaki, ang banay ni Levi, ang banay sa imong amahan, aron sila motabang kanimo ug mag-alagad sila kanimo, samtang ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki uban kanimo adto sa atubangan sa tolda sa pagpamatuod. Magtuman sila sa imong sugo ug sa katungdanan sa tibuok nga Tolda, apan dili sila moduol sa mga galamiton sa balaang dapit ug sa halaran, kay tingali unya ug sila ug ikaw mamatay. Motabang sila kanimo ug magtuman sila sa katungdanan sa tolda nga tagboanan, sa tanan nga mga pag-alagad sa Tolda, ug kinahanglan nga walay lain nga moduol kaninyo. Ug tumana ninyo ang katungdanan sa dapit nga balaan ug ang katungdanan sa halaran, aron wala nay kasuko nga moabot pag-usab ngadto sa katawhan sa Israel. Ug tan-awa, akong gikuha ang inyong kaigsoonan nga mga Levihanon gikan sa katawhan sa Israel. Sila gasa alang kaninyo, gihatag ngadto sa Ginoo, aron sa pagbuhat sa pag-alagad sa tolda nga tagboanan. Ug ikaw ug ang imong mga anak uban kanimo magtuman sa inyong pagkapari alang sa tanang butang sa halaran ug sa anaa sa sulod sa tabil, ug mag-alagad kamo. Ako naghatag kaninyo sa pagkapari ingon nga gasa sa pag-alagad, ug ang walay labot nga moduol kinahanglang patyon.” Unya ang Ginoo miingon kang Aaron, “Ug tan-awa, akong gitugyan kanimo ang unsay mahibilin sa mga halad nga gihimo alang kanako, ang tanang mga butang nga gibalaan sa katawhan sa Israel, gihatag nako kini kanimo ingon nga imong bahin ug ngadto sa imong mga anak ingon nga bahin hangtod sa kahangtoran. Kini maimo gikan sa labing balaan nga mga butang, ang gigahin gikan sa kalayo, ang matag halad nila, ang matag halad nga pagkaon nila ug ang matag halad tungod sa sala nila ug ang matag halad sa paglapas nila nga ilang ihatag kanako, kini mahimong labing balaan alang kanimo ug alang sa imong mga anak nga lalaki. Diha sa labing balaan nga dapit kamo magkaon niini, ang tanan nga lalaki magkaon niini; kini balaan alang kaninyo. Ug kini imo usab, ang halad sa ilang mga gasa, ang tanang mga halad nga binayaw gikan sa katawhan sa Israel. Kini gihatag nako kanimo ug sa imong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye uban kanimo, ingon nga bahin hangtod sa kahangtoran. Ang tanan nga hinlo diha sa imong balay makakaon niini. Ang tanan sa labing maayo nga lana ug ang tanan nga labing maayo gikan sa bino ug ang gikan sa trigo, ang unang abot niadtong ilang gihatag sa Ginoo, akong gihatag kanimo. Ang unang hinog nga mga bunga sa tanang mga butang sa ilang yuta nga dad-on nila sa Ginoo, kini imo usab, ang matag usa nga hinlo diha sa imong balay makakaon niini. Ang tanan nga ginahin nga butang sa Israel maimo. Ang tanan nga mag-abli sa taguangkan sa tanan nga unod tawo man o mananap, nga ihalad nila ngadto sa Ginoo maimo. Hinuon ang kamagulangan sa tawo lukaton gayod nimo ug ang kamagulangan sa mananap nga hugaw lukaton usab nimo. Ug ang bili sa ilang lukat (sa usa ka bulan ang kagulangon imong lukaton) sumala sa imong pagbili niini, lima ka siklo nga plata, sumala sa siklo sa balaang dapit, 20 ka gerah. Apan ang kamagulangan sa baka o ang kamagulangan sa karnero o ang kamagulangan sa kanding, dili nimo lukaton, balaan kini. Isablig ang dugo niini sa ibabaw sa halaran ug sunoga ang tambok niini ingon nga halad pinaagi sa kalayo, ingon nga usa ka kahumot alang sa Ginoo. Ug ang unod niini maimo, ingon man ang dughan nga binayaw, ug ingon man ang tuo nga paa maimo. Ang tanang balaang halad nga gihalad sa katawhan sa Israel ngadto sa Ginoo, akong gihatag kanimo ug sa imong mga anak nga lalaki ug sa imong mga anak nga babaye uban kanimo, ingon nga bahin hangtod sa kahangtoran. Kini usa ka kasabotan sa asin hangtod sa kahangtoran sa atubangan sa Ginoo alang kanimo ug alang sa imong kaliwatan uban kanimo.” Ug ang Ginoo miingon kang Aaron, “Sa ilang yuta ikaw walay panulondon, bisan diha kanila ikaw walay bahin. Ako mao ang imong bahin ug ang imong panulondon diha sa katawhan sa Israel. “Ug gihatag nako sa mga Levihanon ang tanang mga ikapulo sa Israel ingon nga panulondon nga bugti sa ilang pag-alagad, sa pag-alagad didto sa tolda nga tagboanan. Ug sukad karon dili moduol ang katawhan sa Israel sa tolda nga tagboanan, kay makadala unya sila ug sala ug mangamatay. Apan ang mga Levihanon magbuhat sa pag-alagad sa tolda nga tagboanan ug sila magdala sa ilang pagkadaotan. Kini mao ang walay kataposan nga balaod hangtod sa inyong mga kaliwatan, ug sila dili makaangkon ug panulundon diha sa katawhan sa Israel. Kay ang ikapulo sa katawhan sa Israel nga ilang gidala ingon sa halad ngadto sa Ginoo akong gihatag nga panulondon sa mga Levihanon. Tungod niana miingon ako kanila nga sila walay panulundon taliwala sa katawhan sa Israel.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga Levihanon, ‘Sa dihang madawat ninyo gikan sa katawhan sa Israel ang mga ikapulo nga akong gihatag kaninyo gikan kanila ingon nga panulondon ninyo, maghatag kamo ug halad gikan niini ngadto sa Ginoo: ang ikapulo sa mga ikapulo. Ug isipon alang kaninyo ang inyong halad ingon nga trigo gikan sa giokanan ug ingon nga gikan sa kapuno sa pug-anan sa mga ubas. Busa kamo usab magdala ug halad ngadto sa Ginoo gikan sa tanan ninyong mga ikapulo nga madawat gikan sa katawhan sa Israel ug gikan niini ihatag ninyo ang halad alang sa Ginoo ngadto kang Aaron, ang pari. Gikan sa matag gasa alang kaninyo maghalad kamo sa tanang halad alang sa Ginoo, gikan sa tanan nga labing maayo niini ihatag ang binalaan nga bahin gikan niini.’ Busa ingna sila, ‘Sa diha nga makahalad na kamo sa labing maayo gikan niini, kini isipon alang sa mga Levihanon ingon nga gikan sa giokanan ug ingon nga gikan sa pug-anan sa mga ubas. Ug kamo makakaon niini sa bisan diin nga dapit, kamo ug ang inyong panimalay, kay kini balos kaninyo sa inyong pag-alagad sa tolda nga tagboanan. Ug dili kamo magdala ug sala tungod niini, sa dihang maghalad kamo gikan sa labing maayo niini. Ayaw ninyo hugawi ang mga butang nga balaan sa katawhan sa Israel aron dili kamo mangamatay.’ ” Unya ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Kini mao ang lagda sa balaod nga gisugo sa Ginoo: Sultihi ang katawhan sa Israel nga magdala sila kanimo ug usa ka dumaga nga baka nga pula nga walay tatsa, nga walay buling ug wala pa kasangoni ug yugo. Ug ihatag ninyo kini kang Eleasar nga pari, ug kini dad-on niya ngadto sa gawas sa kampo ug patyon kini diha sa iyang atubangan. Ug si Eleasar nga pari magkuha ug dugo niini pinaagi sa iyang tudlo ug magwisik sa dugo sa makapito ngadto sa atubangan sa tolda nga tagboanan. Ug sunogon ang dumaga nga baka diha sa iyang panan-aw, ang panit niini ug ang unod ug ang dugo niini uban ang hugaw niini, sunogon gayod. Unya ang pari magkuha ug kahoy nga cedro ug hisopo ug pula nga hilo, ug ibutang niya kini sa taliwala sa kalayo sa gisunog nga dumagang baka. Unya ang pari manglaba sa iyang mga bisti ug hugasan niya ang iyang lawas sa tubig ug human niini mosulod siya sa kampo, ug mahugaw ang pari hangtod sa pagkakilomkilom. Ug siya nga nagsunog niini manglaba sa iyang mga bisti sa tubig ug hugasan niya sa tubig ang iyang lawas ug mahugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ang tawo nga hinlo maoy mohipos sa mga abo sa dumaga nga baka ug ibutang kini sa gawas sa kampo sa dapit nga hinlo. Kini tipigan alang sa katilingban sa katawhan sa Israel alang sa tubig sa paghinlo, alang sa pagkuha sa sala. Ug ang naghipos sa mga abo sa dumaga nga baka manglaba sa iyang mga bisti ug mahugaw siya hangtod sa pagkakilomkilom. Ug kini alang sa katawhan sa Israel ug sa langyaw nga nagpuyo uban kanila, usa ka lagda hangtod sa kahangtoran. “Ang makahikap sa patay nga lawas ni bisan kinsa mahugaw sa pito ka adlaw. Iyang hinloan ang iyang kaugalingon sa tubig sa ikatulo nga adlaw ug sa ikapito nga adlaw mahinlo siya. Apan kon dili siya manghinlo, sa ikatulo nga adlaw, sa ikapito nga adlaw dili siya mahinlo. Si bisan kinsa nga makahikap ug minatay, sa lawas sa tawo nga namatay, ug dili siya manghinlo sa iyang kaugalingon naghugaw siya sa Tolda sa Ginoo ug ang maong tawo ipahimulag gikan sa Israel. Tungod kay ang tubig sa paghinlo wala man ikasablig sa ibabaw niya, mahugaw siya ug ang iyang pagkahugaw anaa pa kaniya. “Kini mao ang balaod sa diha nga ang usa ka tawo mamatay sulod sa tolda: ang matag usa nga mosulod sa tolda ug ang tanan nga anaa sa tolda, mahugaw sa pito ka adlaw. Ug ang tanan nga sudlanan nga walay tabon sa ibabaw, hugaw. Ug si bisan kinsa nga anaa sa kapatagan nga makahikap sa gipatay pinaagi sa espada o makahikap sa lawas nga patay o sa bukog sa usa ka tawo o sa lubnganan, mahugaw siya sulod sa pito ka adlaw. Alang sa nahugaw magkuha sila ug abo sa gisunog nga halad tungod sa sala ug isagol kini sa tubig gikan sa tubod diha sa usa ka sudlanan. Unya ang usa ka tawo nga hinlo magkuha ug hisopo ug ituslob diha sa tubig ug iwisik sa tolda ug sa tanang mga kasangkapan ug sa mga tawo nga atua didto ug ngadto sa nakahikap sa bukog o sa gipatay o sa minatay o sa lubnganan. Ug ang tawo nga hinlo magwisik ngadto sa nahugaw sa ikatulo ug sa ikapito nga adlaw, ug sa ikapito nga adlaw hinloan niya siya ug manglaba siya sa iyang mga bisti ug maligo sa tubig ug mahinlo sa pagkakilomkilom. “Apan ang tawo nga nahugaw ug wala manghinlo sa iyang kaugalingon, ang maong tawo ipahimulag gikan sa taliwala sa katilingban tungod kay gihugawan niya ang balaang dapit sa Ginoo. Tungod kay ang tubig sa paghinlo wala ikasablig kaniya hugaw siya. Ug kini usa ka lagda hangtod sa kahangtoran alang kanila. Ang magwisik sa tubig sa paghinlo manglaba sa iyang mga bisti ug ang makahikap sa tubig sa paghinlo mahugaw hangtod pagkakilomkilom. Ug ang bisan unsa nga mahikapan sa tawong hugaw mahugaw usab, ug si bisan kinsa nga makahikap niini, mahugaw hangtod sa pagkakilomkilom.” Ug ang katawhan sa Israel, ang tibuok katilingban, miabot sa kamingawan sa Zin sa unang bulan ug ang katawhan nagpabilin didto sa Cades ug didto namatay si Miriam ug gilubong siya didto. Ug walay tubig alang sa katilingban, ug sila nagtigom pagtingob batok kang Moises ug batok kang Aaron. Ug ang katawhan nakiglalis kang Moises ug miingon, “Maayo pa unta ug nangamatay kami sa dihang nangamatay ang among kaigsoonan sa atubangan sa Ginoo! Ngano nga gidala man ninyo ang katilingban sa Ginoo niining kamingawan aron mangamatay kami dinhi, kami ug ang among mga kahayopan? Ug ngano nga gipatungas man nimo kami gikan sa Ehipto, aron dad-on kami niining daotan nga dapit? Kini dili mao ang dapit alang sa trigo o sa mga igera o sa mga paras o sa mga granada; wala gani bisan tubig nga mainom.” Unya si Moises ug si Aaron mibiya gikan sa atubangan sa katilingban paingon sa pultahan sa tolda nga tagboanan ug mihapa sila, ug ang himaya sa Ginoo mipakita kanila. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Kuhaa ang sungkod ug tigoma ang katilingban, ikaw ug si Aaron nga imong igsoon ug sultihi ang bato sa atubangan sa ilang mga mata aron kini maghatag sa iyang tubig ug magkuha ikaw ug tubig gikan sa bato alang kanila ug paimnon nimo ang katilingban ug ang ilang mga kahayopan.” Busa gikuha ni Moises ang sungkod gikan sa atubangan sa Ginoo, sumala sa iyang sugo kaniya. Unya gitigom ni Moises ug ni Aaron ang katilingban sa atubangan sa bato ug siya miingon kanila, “Pamati kamo karon, mga masupilon, magpagula ba kami ug tubig alang kaninyo gikan niining bato?” Ug giisa ni Moises ang iyang kamot ug gibunalan ang bato sa iyang sungkod sa makaduha ug mibuhagay ang daghang tubig ug miinom ang katilingban ug ang ilang kahayopan. Ug ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, “Tungod kay wala man kamo motuo kanako aron mabalaan ako sa mga mata sa katawhan sa Israel, tungod niini dili ninyo madala kini nga katilingban ngadto sa yuta nga akong gihatag kanila.” Kini mao ang katubigan sa Meriba diin ang katawhan sa Israel nakiglalis sa Ginoo, ug siya nagpakita nga balaan diha kanila. Ug si Moises nagpadala ug mga sulugoon ngadto sa hari sa Edom gikan sa Cades. “Mao kini ang gisulti ni Israel nga imong igsoon: Ikaw nahibalo sa tanan nga kalisdanan nga miabot kanamo, nga ang among katigulangan miadto sa Ehipto ug mipuyo kami sa Ehipto sa dugay nga panahon ug ang mga Ehiptohanon midaogdaog kanamo ug sa among katigulangan. Ug sa dihang mituaw kami sa Ginoo, namati siya sa among tingog ug nagsugo sa usa ka anghel ug gikuha kami gikan sa Ehipto, ug ania kami dinhi sa Cades, usa ka lungsod sa utlanan sa imong yuta. Naghangyo ako kanimo, paagia kami sa imong yuta. Dili kami moagi sa darohan o sa parasan o moinom ug tubig sa mga atabay. Mosubay lamang kami sa Dalan sa Hari; dili kami motipas sa tuo o sa wala hangtod nga kami makalatas na sa imong yuta.” Apan si Edom mitubag kaniya, “Ayaw kamo pag-agi aron ako dili mogula uban sa espada batok kanimo.” Ug ang katawhan sa Israel miingon kaniya, “Sa dakong dalan kami mangagi ug kon makainom kami sa imong tubig, ako ug ang akong kahayopan, mobayad ako alang niini. Tugoti lamang ako nga moagi nga maglakaw ug walay nay lain.” Apan siya miingon, “Dili ikaw makaagi.” Ug migula si Edom batok kaniya uban ang daghan nga katawhan ug kalig-on nga kasundalohan. Busa si Edom nagdumili sa pagpaagi sa Israel diha sa iyang yuta ug mibiya ang Israel gikan kaniya. Ug mipanaw sila gikan sa Cades ug ang katawhan sa Israel, ang tibuok nga katilingban, miabot sa Bukid sa Hor. Ug ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron didto sa Bukid sa Hor, sa mga utlanan sa yuta ni Edom, “Si Aaron itipon na sa iyang katawhan, kay dili siya makasulod sa yuta nga akong gihatag sa katawhan sa Israel, tungod kay nagmasupilon kamo sa akong pulong didto sa katubigan sa Meriba. Dad-a si Aaron ug si Eleasar nga iyang anak ug patungasa sila sa Bukid sa Hor. Unya huboa kang Aaron ang iyang mga bisti, ug isul-ob kini kang Eleasar nga iyang anak ug si Aaron itipon sa iyang katawhan ug didto mamatay siya.” Ug si Moises mibuhat niini sumala sa sugo kaniya sa Ginoo ug nanungas sila sa Bukid sa Hor diha sa panan-aw sa tibuok nga katilingban. Ug gihuboan ni Moises si Aaron sa iyang mga bisti ug gisul-ob kini kang Eleasar nga iyang anak ug si Aaron namatay didto sa ibabaw sa bukid. Unya si Moises ug si Eleazar nanglugsong gikan sa bukid. Ug sa pagkakita sa tibuok katilingban nga si Aaron namatay, ang tibuok banay sa Israel nagbangutan alang kang Aaron sulod sa 30 ka adlaw. Sa diha nga ang Canaanhon, ang hari sa Arad nga nagpuyo sa Negeb, nakadungog nga ang Israel nagsingabot agi sa dalan sa Atarim nakig-away siya batok sa Israel ug mibihag sa pipila kanila. Ug ang Israel naghimo ug panumpa ngadto sa Ginoo ug miingon, “Kon imong itugyan kining maong katawhan sa akong kamot, laglagon gayod nako ang ilang mga siyudad.” Ug ang Ginoo namati sa tingog sa Israel ug gitugyan ang Canaanhon, ug gilaglag nila sila ug ang ilang mga siyudad busa ginganlan ang maong dapit ug Horma. Gikan sa Bukid sa Hor mipanaw sila, agi sa dalan sa Dagat nga Pula aron sa paglibot sa yuta sa Edom, apan ang katawhan naupsan sa pailob diha sa dalan. Ug ang katawhan misulti batok sa Dios ug batok kang Moises, “Ngano man nga gipatungas ninyo kami gikan sa Ehipto aron mangamatay kami niining kamingawan? Kay walay pan ug walay tubig ug ang among kalag giluod niining pan nga hilabihan ka gaan.” Unya ang Ginoo mipadala ug mga mapintas nga bitin ngadto sa katawhan ug kini namaak sa katawhan ug nangamatay ang daghang katawhan sa Israel. Ug ang katawhan miadto kang Moises ug miingon, “Nakasala kami tungod kay kami nagsulti batok sa Ginoo ug batok kanimo. Pag-ampo sa Ginoo nga kuhaon niya ang mga bitin gikan kanamo.” Ug si Moises nag-ampo alang sa katawhan. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagbuhat ug usa ka bitin nga mapintas ug ibutang kini sa ibabaw sa usa ka tukon ug si bisan kinsa nga paakon, sa diha nga motan-aw niini, mabuhi siya.” Busa si Moises nagbuhat ug usa ka bitin nga bronsi ug gibutang niya sa ibabaw sa tukon ug mahitabo nga kon adunay bitin nga mopaak kang bisan kinsa, sa diha nga siya makatan-aw sa bitin nga bronsi mabuhi siya. Ug mipanaw ang katawhan sa Israel ug nagkampo didto sa Obot. Unya mipanaw sila gikan sa Obot ug nagkampo didto sa Iye-abarim, sa kamingawan atbang sa Moab, paingon sa silangan sa adlaw. Gikan didto mipanaw sila ug nagkampo didto sa Walog sa Zered. Gikan didto mipanaw sila ug nagkampo tabok sa Arnon nga diha sa kamingawan, nga nagsubay sa utlanan sa mga Amorihanon, kay ang Arnon mao ang utlanan sa Moab, tali sa Moab ug sa mga Amorihanon. Busa giingon kini diha sa basahon sa mga Gubat sa Ginoo, “Waheb sa Supa ug ang mga walog sa Arnon, ug ang bakilid sa mga walog nga miabot ngadto sa nahimutangan sa Ar, ug nagpaingon ngadto sa utlanan sa Moab.” Ug gikan didto mipanaw sila ngadto sa Beer, nga mao ang atabay diin miingon ang Ginoo kang Moises, “Pundoka ang katawhan ug hatagan nako sila ug tubig.” Unya ang Israel miawit niini nga alawiton, “Tubod, O atabay! Pag-awit alang niini! Ang atabay nga gikalot sa mga pangulo, gipaladman kini sa mga kadagkoan sa katawhan, pinaagi sa baston ug sa ilang mga sungkod.” Ug gikan sa kamingawan mipadayon sila ngadto sa Matana, ug gikan sa Matana ngadto sa Nahaliel, ug gikan sa Nahaliel ngadto sa Bamot, ug gikan sa Bamot ngadto sa walog nga anaa sa yuta sa Moab, ngadto sa ibabaw sa Pisga nga nagdungaw sa kamingawan. Unya ang Israel nagpadala ug mga sulugoon ngadto kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon ug miingon, “Tugoti ako nga moagi sa imong yuta; kami dili mosimang ngadto sa kaumahan o ngadto sa kaparasan, kami dili moinom sa tubig sa atabay. Kami maglakaw agi sa Dalan sa Hari, hangtod nga kami makalatas sa imong yuta.” Apan si Sihon wala motugot nga ang Israel moagi sa iyang yuta; hinuon si Sihon nagtigom sa tibuok niyang katawhan, ug migula batok sa Israel didto sa kamingawan ug miabot sa Jahas ug nakig-away siya batok sa Israel. Apan ang Israel mipatay kaniya pinaagi sa sulab sa espada ug gipanag-iya nila ang iyang yuta gikan sa Arnon ngadto sa Jaboc, hangtod sa mga Amonihanon kay ang utlanan sa mga Amonihanon lig-on man. Ug ang Israel mikuha niining tanang mga lungsod ug ang Israel mipuyo diha sa tanang mga siyudad sa mga Amorihanon, didto sa Hesbon ug sa tanang mga balangay niini. Kay ang Hesbon mao ang lungsod ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga nakiggubat batok sa miaging hari sa Moab ug nagkuha sa tanan niyang kayutaan gikan sa iyang kamot bisan hangtod sa Arnon. Tungod niini sila nga nagsulti sa mga sanglitanan nag-ingon, “Adto kamo sa Hesbon; ipatukod kini; palig-oni ang lungsod ni Sihon. Kay ang kalayo migula sa Hesbon, usa ka siga gikan sa lungsod ni Sihon. Kini naglamoy sa Ar sa Moab, sa mga agalon sa kinahabogan sa Arnon. Alaot ikaw, O Moab! Ikaw nalaglag, O katawhan sa Kemos! Siya naghimo sa iyang mga anak nga lalaki nga mga kagiw ug sa iyang mga anak nga babaye nga mga binihag ngadto kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon. Ang ilang kaliwat nalaglag gikan sa Hesbon hangtod sa Dibon, ug kami nanglaglag bisan hangtod ang kalayo mikatap sa Medeba.” Busa mipuyo ang Israel didto sa yuta sa mga Amorihanon. Ug si Moises nagpadala ug mga tawo sa pagpaniid sa Jaser ug ilang nailog ang mga kabalangayan niini, ug gihinginlan nila ang mga Amorihanon nga nagpuyo didto. Ug sila namalik ug mitungas sa dalan sa Basan, ug si Og nga hari sa Basan migula batok kanila, siya ug ang tanan niyang katawhan aron sa pagpakiggubat didto sa Edrei. Apan ang Ginoo miingon kang Moises, “Ayaw kahadlok kaniya, kay ako nagtugyan na kaniya nganha sa imong kamot, ug ang tanan niyang katawhan ug ang iyang kayutaan. Ug buhaton nimo ngadto kaniya ang imong gibuhat ngadto kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hesbon.” Busa sila mipatay kaniya ug sa iyang mga anak nga lalaki ug sa tanan niyang katawhan, hangtod nga walay usa nga nahibilin kaniya ug sila nanag-iya sa iyang kayutaan. Unya mipanaw ang katawhan sa Israel ug nagkampo didto sa mga kapatagan sa Moab, tabok sa Jordan duol sa Jerico. Ug nakita ni Balak nga anak ni Zipor ang tanang gibuhat ngadto sa mga Amorihanon. Ug ang Moab nahadlok pag-ayo sa katawhan kay daghan sila; nalisang ang Moab tungod sa katawhan sa Israel. Ug ang Moab miingon sa mga kadagkoan sa Midian, “Karon kining katawhan motilap sa tanan nga mga naglibot kanato sama sa baka nga nagtilap sa balili sa kapatagan.” Busa si Balak nga anak ni Zipor nga mao ang hari niadtong panahona sa Moab, nagpadala ug mga sulugoon ngadto kang Balaam nga anak ni Beor didto sa Petor nga anaa duol sa suba sa yuta sa Amaw, sa pagtawag kaniya, nga nag-ingon, “Tan-awa, usa ka katawhan nga migula gikan sa Ehipto; milukop sila sa tibuok yuta ug nagpuyo sila atbang kanako. Busa dali ngari, tungloha kining maong katawhan alang kanako kay sila gamhanan kaayo kay kanako, basin na lamang ug mabuntog nako sila ug maghingilin kanila gikan sa yuta; kay ako nahibalo nga ang imong panalanginan mabulahan ug ang imong tunglohon matinunglo.” Busa ang mga kadagkoan sa Moab ug ang mga kadagkoan sa Midian namiya dala ang mga bayad sa pagpanagna diha sa ilang kamot ug miabot sila kang Balaam ug gisulti nila kaniya ang mga pulong ni Balak. Ug siya miingon kanila, “Pahulay kamo dinhi karong gabii ug isugilon nako kaninyo ang mga pulong nga isulti kanako sa Ginoo.” Busa ang mga pangulo sa Moab nagpabilin uban kang Balaam. Ug ang Dios miadto kang Balaam ug miingon, “Kinsa ba kining mga tawhana nga uban kanimo?” Ug si Balaam miingon sa Dios, “Si Balak nga anak ni Zipor, nga hari sa Moab nagpasugo nganhi kanako nga nag-ingon, ‘Tan-awa, kining katawhan nga migula gikan sa Ehipto milukop sa tibuok sa yuta. Dali ngari, tungloha sila alang kanako basin na lamang ug ako makahimo sa pagpakig-away batok kanila ug sa paghingilin kanila.’ ” Ug ang Dios miingon kang Balaam, “Dili ka mouban kanila; dili ka magtunglo sa katawhan kay gipanalanginan sila.” Busa sa pagkabuntag mibangon si Balaam ug miingon sa mga pangulo ni Balak, “Pamauli kamo sa inyong yuta, kay ang Ginoo nagdumili sa pagpauban kanako kaninyo.” Ug ang mga pangulo sa Moab mitindog ug nangadto kang Balak, ug miingon, “Si Balaam mibalibad sa pag-uban kanamo.” Unya si Balak nagsugo na usab ug mga pangulo nga daghan pa ug labaw pa ka dungganan kay kanila. Ug sila miadto kang Balaam ug miingon kaniya, “Mao kini ang giingon ni Balak nga anak ni Zipor: Naghangyo ako kanimo, nga dili nimo itugot nga adunay makapugong sa imong pag-anhi kanako, kay pasidunggan ko gayod ikaw ug buhaton nako ang tanan nga imong isulti kanako. Busa dali ngari, tungloha alang kanako kining maong katawhan.” Apan si Balaam mitubag ug miingon sa mga alagad ni Balak, “Bisan pa ug ihatag ni Balak kanako ang iyang balay nga puno sa plata ug bulawan, dili nako mahimo ang paglapas sa pulong sa Ginoo nga akong Dios, aron sa pagbuhat ug kulang o kapin. Pabilin usab kamo dinhi karong gabii, aron ako mahibalo kon unsa pay isulti sa Ginoo kanako.” Ug ang Dios miadto kang Balaam sa pagkagabii ug miingon kaniya, “Kon manganhi ang mga tawo sa pagtawag kanimo, tindog ug uban kanila, apan ang isugo lamang nako kanimo maoy imong buhaton!” Busa si Balaam mibangon sa pagkabuntag ug gimonturahan niya ang iyang asno ug miuban sa mga pangulo sa Moab. Apan ang kasuko sa Dios misilaob kay miadto man siya ug ang anghel sa Ginoo mitindog diha sa dalan ingon nga kaaway niya. Unya siya nagsakay sa iyang asno ug ang iyang duha ka sulugoon uban kaniya. Unya ang asno nakakita sa anghel sa Ginoo nga diha sa dalan, nagkupot ug espada diha sa iyang kamot ug ang asno mitipas sa dalan ug miadto sa uma. Busa gibunalan ni Balaam ang asno aron sa pagpabalik niini sa dalan. Unya ang anghel sa Ginoo mitindog diha sa sigpit nga agianan taliwala sa parasan nga may paril sa matag kilid. Ug sa diha nga ang asno nakakita sa anghel sa Ginoo, midip-ig kini sa paril ug gipiit niya diha sa paril ang tiil ni Balaam busa giusban niya kini sa pagbunal. Unya ang anghel sa Ginoo mipadayon ug mitindog sa usa ka sigpit nga dapit nga walay dalan nga katipasan ngadto sa tuo o ngadto sa wala. Sa diha nga ang asno nakakita sa anghel sa Ginoo milubog kini sa ilalom ni Balaam ug misilaob ang kasuko ni Balaam ug gibunalan niya ang asno sa iyang sungkod. Ug gipabuka sa Ginoo ang baba sa asno ug kini miingon kang Balaam, “Unsa bay akong nabuhat kanimo nga gibunalan man ako nimo niining tulo na ka higayon?” Ug si Balaam miingon sa asno, “Kay gibinuangan man nimo ako, maayo pa unta kon may espada sa akong kamot, kay karon gipatay ko na unta ikaw.” Ug ang asno miingon kang Balaam, “Dili ba imo man akong asno nga imong gisakyan sa tibuok nimong kinabuhi hangtod niining adlawa? Nabatasan ba nako ang pagbuhat ug ingon niini nganha kanimo?” Ug siya miingon, “Wala.” Unya gipabuka sa Ginoo ang mga mata ni Balaam ug nakita niya ang anghel sa Ginoo nga nagtindog sa dalan, nagkupot ug espada diha sa iyang kamot. Ug si Balaam miyukbo ug mihapa. Ug ang anghel sa Ginoo miingon kaniya, “Nganong gibunalan man nimo ang imong asno sa tulo na ka higayon? Tan-awa, ako mianhi sa pagsanta kanimo, kay ang imong dalan sukwahi sa atubangan nako. Ug ang asno nakakita kanako ug milikay siya sa atubangan nako sa tulo ka higayon. Kon wala pa siya molikay gikan kanako, karon gipatay ko na unta ikaw ug siya pasagdan nga buhi.” Ug si Balaam miingon sa anghel sa Ginoo, “Nakasala ako, kay ako wala mahibalo nga ikaw nagtindog sa dalan aron sa pagsanta kanako. Busa karon, kon kini daotan sa imong panan-aw, mobalik ako.” Ug ang anghel sa Ginoo miingon kang Balaam, “Kuyog sa mga tawo apan ang pulong lamang nga ipasulti nako kanimo maoy imong isulti.” Busa si Balaam mikuyog sa mga pangulo ni Balak. Sa pagkadungog ni Balak nga si Balaam nagsingabot na, migula siya sa pagtagbo kaniya didto sa lungsod sa Moab nga diha sa utlanan sa Arnon nga mao ang kinutoban sa mga utlanan. Ug si Balak miingon kang Balaam, “Wala ba ako magsugo ngadto kanimo sa pagtawag kanimo? Nganong wala ka man moanhi kanako? Dili ba ako makahimo sa pagpasidungog kanimo?” Si Balaam miingon kang Balak, “Ania ako karon mianhi kanimo! Aduna ba akoy gahom karon sa pagsulti ug bisan unsa? Ang pulong nga ibutang sa Dios sa akong baba, kana maoy akong isulti.” Ug miuban si Balaam kang Balak ug miadto sila sa lungsod sa Kiriat-husot. Ug si Balak naghalad ug mga baka ug mga karnero ug gipadala niya kang Balaam ug sa mga pangulo nga uban kaniya. Ug sa pagkaugma, si Balak midala kang Balaam ug nanungas sila sa Bamot-Baal ug gikan didto nakita niya ang kinaduolan sa katawhan. Unya si Balaam miingon kang Balak, “Pagpabarog dinhi ug pito ka halaran alang kanako ug andami ako ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero.” Si Balak mibuhat sumala sa giingon ni Balaam, unya si Balak ug si Balaam naghalad ug usa ka torong baka ug usa ka laking karnero ibabaw sa matag halaran. Ug si Balaam miingon kang Balak, “Tindog tupad sa imong halad nga sunogon ug ako moadto, basin ug ang Ginoo moanhi sa pagpakigtagbo kanako. Ug bisan unsa nga iyang ipakita kanako, akong isugilon kanimo.” Ug siya miadto sa usa ka hawan nga bukid. Ug ang Dios nakigtagbo kang Balaam ug si Balaam miingon kaniya, “Ako nag-andam ug pito ka halaran, ug ako naghalad ug usa ka torong baka ug usa ka laking karnero sa ibabaw sa matag halaran.” Ug ang Ginoo nagbutang ug pulong diha sa baba ni Balaam ug miingon, “Balik ngadto kang Balak ug mao kini ang imong isulti.” Ug siya mibalik ngadto kang Balak ug siya ug ang tanang mga pangulo sa Moab nagtindog duol sa iyang halad nga sunogon. Ug si Balaam mihimo sa iyang pakigpulong ug miingon, “Gikan sa Aram si Balak nagdala kanako, ang hari sa Moab gikan sa mga kabukiran sa silangan: ‘Dali, tungloha si Jacob alang kanako, ug dali, panghimaraota ang Israel!’ Unsaon nako pagtunglo sa wala tungloha sa Dios? Unsaon nako pagpanghimaraot sa wala panghimaraota sa Ginoo? Kay gikan sa kinatumyan sa mga kabukiran ako nakakita kaniya, gikan sa kabungtoran ako naglantaw kaniya. Tan-awa, ang katawhan nga nagpuyo nga nag-inusara, ug wala mag-isip sa ilang kaugalingon nga uban sa kanasoran! Kinsa ba ang makaihap sa abog ni Jacob o makaihap sa ikaupat nga bahin sa Israel? Tugoti ako nga mamatay sa kamatayon sa matarong, ug himoa nga ang akong kataposan mahisama sa iyang kataposan!” Ug si Balak miingon kang Balaam, “Unsa ang imong gibuhat kanako? Ako mikuha kanimo aron sa pagtunglo sa akong mga kaaway, ug ania, ikaw walay nahimo kondili nagpanalangin hinuon kanila.” Ug siya mitubag, “Kinahanglan ba nga dili ako magtagad sa pagsulti sa unsay gibutang sa Ginoo sa akong baba?” Ug si Balak miingon kaniya, “Dali, ako naghangyo kanimo, uban kanako ngadto sa laing dapit diin didto ikaw makakita kanila. Ikaw makakita lamang sa kinaduolan nila ug dili ikaw makakita kanilang tanan, ug tungloha sila alang kanako gikan didto.” Ug siya midala kaniya ngadto sa kapatagan sa Sofim, ngadto sa kinatumyan sa Pisga, ug nagpabarog didto ug pito ka halaran ug naghalad ug usa ka torong baka ug usa ka laking karnero sa ibabaw sa matag halaran. Si Balaam miingon kang Balak, “Tindog dinhi duol sa imong halad nga sunogon samtang ako makigtagbo sa Ginoo didto sa unahan.” Ug ang Ginoo nakigtagbo kang Balaam ug nagbutang ug pulong diha sa baba niya ug miingon, “Balik ngadto kang Balak, ug mao kini ang imong isulti.” Ug siya miadto kaniya ug didto siya nagtindog tupad sa iyang halad nga sunogon ug ang mga pangulo sa Moab uban kaniya. Ug si Balak miingon kaniya, “Unsa ang gisulti sa Ginoo?” Si Balaam mihimo sa iyang pakigpulong ug miingon, “Tindog, Balak, ug pamati; pamatia ako, O anak ni Zipor. Ang Dios dili tawo nga siya mamakak, o anak sa tawo nga siya maghinulsol. Nagsulti ba siya ug dili niya kini buhaton? O nagsulti ba siya ug dili niya kini tumanon? Tan-awa, ako nakadawat ug sugo sa pagpanalangin; ug siya nagpanalangin ug ako dili makabakwi niini. Siya wala makakita ug kadaotan diha kang Jacob; o makakaplag ug kasamok diha sa Israel. Ang Ginoo nga ilang Dios nag-uban kanila, ug ang singgit sa usa ka hari anaa sa taliwala kanila. Ang Dios nagdala kanila gikan sa Ehipto; sila adunay sungay sama sa ihalas nga baka. Wala gayoy panglamat batok kang Jacob, walay pagpanagna batok sa Israel. Karon ikasulti kini mahitungod kang Jacob ug sa Israel, ‘Unsa ang nabuhat sa Dios!’ Tan-awa, usa ka katawhan! Sama sa usa ka liyon nga baye mitindog kini, ug sama sa usa ka liyon nga laki mibarog kini sa iyang kaugalingon, ug kini dili mohigda hangtod nga kini makakaon sa tukbonon, ug makainom sa dugo sa mga napatay.” Unya si Balak miingon kang Balaam, “Ayaw gayod sila tungloha o panalangini.” Apan si Balaam mitubag kang Balak, “Wala ba ako magsulti kanimo, ‘Ang tanan nga gisulti sa Ginoo kinahanglan maoy akong buhaton?’ ” Ug si Balak miingon kang Balaam, “Dali dayon, dad-on ko ikaw sa laing dapit, basin pa lamang ug kini makapahimuot sa Dios nga ikaw magtunglo kanila alang kanako gikan didto.” Busa si Balak midala kang Balaam ngadto sa kinatumyan sa Peor nga nagdungaw sa kamingawan. Ug si Balaam miingon kang Balak, “Pagpabarog alang kanako ug pito ka halaran ug andami ako dinhi ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero.” Ug si Balak nagbuhat sumala sa giingon ni Balaam ug naghalad ug usa ka torong baka ug usa ka laking karnero ibabaw sa matag halaran. Ug sa nakita ni Balaam nga nakapahimuot sa Ginoo ang pagpanalangin sa Israel, siya wala moadto ingon sa ubang mga panahon sa pagpangita ug mga tilimad-on, hinuon miatubang siya sa kamingawan. Ug giyahat ni Balaam ang iyang mga mata ug nakita niya ang Israel nga nagkampo sumala sa ilang mga banay ug ang Espiritu sa Dios mikunsad kaniya. Ug gihimo niya ang iyang pakigpulong ug miingon, “Ang gipamulong ni Balaam nga anak ni Beor, ang gipamulong sa tawo nga ang mata buka, ang gipamulong niya nga nakadungog sa mga pulong sa Dios, nga nakakita sa panan-awon sa Labing Gamhanan, nga natumba apan ang iyang mga mata wala taptapi: pagkaanindot sa imong mga tolda, O Jacob, ang imong mga puluy-anan, O Israel! Sama sa mga walog sila nakatag, sama sa mga tanaman daplin sa suba, sama sa mga aloe nga gitanom sa Ginoo, sama sa mga cedro sa daplin sa katubigan. Ang tubig mag-awas gikan sa ilang mga timba, ug ang iyang binhi maanaa sa daghang katubigan, ug ang iyang hari labaw pa kay kang Agag, ug ang iyang gingharian himayaon. Ang Dios nagkuha kaniya gikan sa Ehipto; siya adunay sungay nga sama sa ihalas nga baka; lamyon niya ang mga nasod nga iyang mga kaaway, ug magdugmok sa ilang mga bukog hangtod sa pagkapulpog, ug magduslak kanila pinaagi sa iyang mga udyong. Siya mipauraray, siya mihigda sama sa usa ka liyon, ug sama sa usa ka baye nga liyon; kinsa ang mopukaw kaniya? Bulahan ang tanan nga magpanalangin kanimo, ug tinunglo ang tanan nga magtunglo kanimo.” Ug ang kasuko ni Balak misilaob batok kang Balaam, ug mipakpak siya sa iyang mga kamot ug si Balak miingon kang Balaam, “Mitawag ako kanimo aron sa pagtunglo sa akong mga kaaway, ug tan-awa, ikaw nagpanalangin kanila niining tulo ka higayon. Busa pahawa karon ngadto sa imong dapit. Ako nag-ingon, ‘Pasidunggan ko gayod ikaw,’ apan ang Ginoo naghikaw kanimo sa kadungganan.” Ug si Balaam miingon kang Balak, “Wala ba usab ako magsulti sa imong mga sulugoon nga imong gipaadto kanako, ‘Kon si Balak maghatag kanako sa iyang balay nga puno sa plata ug bulawan, dili ako makahimo sa paglapas sa pulong sa Ginoo, aron sa pagbuhat ug maayo o daotan gikan sa akong kaugalingong pagbuot kon unsa ang gisulti sa Ginoo, kana maoy akong isulti’? Ug karon, tan-awa, ako moadto sa akong katawhan. Dali, tug-anan ko ikaw unsay buhaton niining katawhan sa imong katawhan sa ulahing mga adlaw.” Ug gihimo niya ang iyang pakigpulong ug miingon, “Ang gipamulong ni Balaam nga anak ni Beor, ug ang gipamulong sa tawo nga ang mata buka, ang gipamulong niya nga nakadungog sa mga pulong sa Dios ug nahibalo sa kahibalo sa Labing Halangdon, nga nakakita sa panan-awon sa Labing Gamhanan, nga natumba apan ang iyang mga mata wala taptapi: nakita nako siya apan dili karon; nasud-ong nako siya, apan dili sa duol— adunay bituon nga moabot gikan kang Jacob, ug usa ka sitro motindog gikan sa Israel, ug magdugmok sa mga utlanan sa Moab, ug maglaglag sa tanang mga anak ni Set. Ang Edom ilogon, ang Seir usab nga iyang kaaway ilogon, samtang ang Israel magmaisogon. Gikan kang Jacob adunay usa nga magmando, ug maglaglag sa nahibilin sa mga siyudad!” Ug siya mitan-aw kang Amalek ug mihimo sa iyang pakigpulong ug miingon, “Si Amalek mao ang una sa mga nasod, apan sa kataposan siya modangat sa pagkalaglag.” Ug siya mitan-aw sa Kenihanon ug mihimo sa iyang pakigpulong ug miingon, “Lig-on ang imong puluy-anan, ug ang imong salag nahimutang diha sa bato. Bisan pa niana si Kain gun-obon. Hangtod kanus-a ba nga si Asur magdala kanimo ingon nga bihag?” Ug siya mibungat sa iyang pakigpulong ug miingon, “Pagkaalaot, kinsa man ang mabuhi sa diha nga buhaton kini sa Dios? Apan mangabot ang mga sakayan gikan sa Kitim, ug sakiton nila ang Asur ug ang Eber ug siya usab malaglag.” Unya si Balaam mitindog ug mibalik ngadto sa iyang dapit, ug si Balak usab milakaw. Unya samtang ang Israel mipuyo sa Sitim, ang katawhan misugod sa pagpakighilawas uban sa mga anak nga babaye ni Moab. Kini nagdapit sa katawhan sa mga paghalad ngadto sa ilang mga dios, ug ang katawhan mikaon ug miyukbo sa ilang mga dios. Busa ang Israel nakiglambigit sa iyang kaugalingon ngadto kang Baal didto sa Peor, ug ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa Israel. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Kuhaa ang tanang kadagkoan sa katawhan ug bitaya sila sa atubangan sa Ginoo, binuwad sa adlaw, aron ang bangis nga kasuko sa Ginoo magpalayo gikan sa Israel.” Ug si Moises miingon sa mga maghuhukom sa Israel, “Ang matag usa kaninyo magpatay sa iyang katawhan nga nakiglambigit sa ilang kaugalingon ngadto kang Baal sa Peor.” Unya dihay usa sa katawhan sa Israel miabot ug nagdala sa usa ka babaye nga Midianhon ngadto sa iyang panimalay, diha sa panan-aw ni Moises ug diha sa panan-aw sa tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel, samtang sila nanghilak pa didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Sa pagkakita ni Pinehas nga anak ni Eleasar nga anak ni Aaron nga pari, mitindog siya ug mibiya sa katilingban ug nagdala ug usa ka bangkaw sa iyang kamot ug gisunod niya kadtong lalaki sa Israel ngadto sa sulod nga lawak ug giduslak niya silang duha, ang lalaki sa Israel ug ang babaye lapos sa iyang lawas. Sa ingon niini mihunong ang katalagman sa katawhan sa Israel. Apan kadtong mga nangamatay pinaagi sa katalagman, 24,000. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Si Pinehas, nga anak ni Eleasar nga anak ni Aaron nga pari, nagpalayo sa akong kasuko gikan sa katawhan sa Israel kay siya nangabubho uban sa akong pangabubho taliwala nila nga tungod niana wala nako puoha ang katawhan sa Israel sa akong pagpangabubho. Busa isulti, ‘Tan-awa, naghatag ako kaniya sa akong kasabotan sa pakigdait, ug kini alang kaniya ug sa iyang kaliwat nga mosunod kaniya, ang kasabotan sa pagkapari nga walay kataposan tungod kay siya adunay kainit alang sa Dios, ug naghimo ug pagtabon sa sala alang sa katawhan sa Israel.’ ” Ang ngalan niadtong lalaki sa Israel nga gipatay uban sa babaye nga Midianhon mao si Zimri nga anak ni Salu nga pangulo sa banay sa mga katigulangan nga sakop sa mga Simeonhanon. Ug ang ngalan sa babaye nga Midianhon nga gipatay mao si Cosbi, ang anak nga babaye ni Zur nga pangulo sa katawhan sa usa ka banay sa mga katigulangan sa Midian. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Sulonga ninyo ang mga Midianhon ug pamatya sila, kay sila nagsamok kaninyo pinaagi sa ilang mga lingla, nga pinaagi niini sila milimbong kaninyo mahitungod sa Peor ug mahitungod ni Cosbi nga anak sa pangulo sa Midian, ilang igsoon nga babaye nga gipatay sa adlaw sa katalagman tungod sa Peor.” Human sa katalagman, ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Eleasar nga anak ni Aaron nga pari, “Ipha ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel, sukad sa nagpanuigon ug 20 ka tuig ug pataas, sumala sa mga banay sa ilang katigulangan, ang tanan sa Israel nga makahimo sa pag-adto sa panggubatan.” Busa si Moises ug si Eleazar nga pari misulti kanila didto sa mga kapatagan sa Moab duol sa Jordan sa Jerico nga miingon, “Ipha ang katawhan, sukad sa nagpanuigon ug 20 ka tuig ug pataas,” sumala sa sugo sa Ginoo ngadto kang Moises. Ang katawhan sa Israel nga migula gikan sa yuta sa Ehipto mao: Si Ruben, ang kamagulangan ni Israel, ang mga kaliwat ni Ruben: sa kang Hanok, ang panimalay sa mga Hanokanon; sa kang Palu, ang panimalay sa mga Paluhanon; sa kang Hesron, ang panimalay sa mga Hesronhanon; sa kang Carmi, ang panimalay sa mga Carmihanon. Kini mao ang mga panimalay sa mga Rubenhanon ug ang ilang gidaghanon 43,730. Ug ang anak ni Palu: si Eliab. Ang mga anak ni Eliab: si Nemuel, si Datan ug si Abiram. Kini si Datan ug si Abiram mao ang mga pinili sa katilingban, nga misukol batok kang Moises ug batok kang Aaron uban sa ginsakopan ni Korah, sa diha nga misukol sila batok sa Ginoo, ug ang yuta mibuka sa iyang baba ug milamoy kanila lakip kang Korah, sa diha nga ang ginsakopan niya nangamatay, sa diha nga ang kalayo milamoy sa 250 ka tawo, ug kini nahimo nga usa ka pasidaan. Bisan pa niana, ang mga kaliwat ni Korah wala mangamatay. Ang mga kaliwat ni Simeon sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Nemuel, ang panimalay sa mga Nemuelhanon; sa kang Jamin, ang panimalay sa mga Jaminhanon: sa kang Jakin, ang panimalay sa mga Jakinhanon; sa kang Zera, ang panimalay sa mga Zerahanon; sa kang Shaul, ang panimalay sa mga Shaulhanon. Kini mao ang mga panimalay sa mga kaliwat ni Simeon, 22,200. Ang mga kaliwat ni Gad sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Zepon, ang panimalay sa mga Zeponhanon; sa kang Hagi, ang panimalay sa mga Hagihanon; sa kang Suni, ang panimalay sa mga Sunihanon, sa kang Osni, ang panimalay sa mga Osnihanon; sa kang Eri, ang panimalay sa mga Erihanon; sa kang Arod, ang panimalay sa mga Arodhanon; sa kang Areli, ang panimalay sa mga Arelihanon. Kini mao ang mga panimalay sa mga kaliwat ni Gad sumala niadtong mga naihap, 40,500. Ang mga anak ni Juda: si Er ug si Onan; apan si Er ug si Onan nangamatay didto sa yuta sa Canaan. Ug ang mga kaliwat ni Juda sumala sa ilang mga panimalay mao kini: sa kang Sela, ang panimalay sa mga Selahanon; sa kang Peres, ang panimalay sa mga Pereshanon; sa kang Zera, ang panimalay sa mga Zerahanon. Ug ang mga kaliwat ni Peres mao kini: sa kang Hesron, ang panimalay sa mga Hesronhanon; sa kang Hamul, ang panimalay sa mga Hamulhanon. Kini mao ang mga panimalay ni Juda sumala niadtong mga naihap, 76,500. Ang mga kaliwat ni Isacar sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Tola, ang panimalay sa mga Tolahanon; sa kang Pua, ang panimalay sa mga Puahanon; sa kang Jasub, ang panimalay sa mga Jasubhanon; sa kang Simron, ang panimalay sa mga Simronhanon. Kini mao ang mga panimalay ni Isacar sumala niadtong mga naihap, 64,300. Ang mga kaliwat ni Zabulon sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Sered, ang panimalay sa mga Seredhanon; sa kang Elon, ang panimalay sa mga Elonhanon; sa kang Jaleel, ang panimalay sa mga Jaleelhanon. Kini mao ang mga panimalay sa mga Zabulonhanon sumala niadtong mga naihap, 60,500. Ang mga anak ni Jose sumala sa ilang mga panimalay: si Manases ug si Efraim. Ang mga kaliwat ni Manases: sa kang Makir, ang panimalay sa mga Makirhanon; ug si Makir mao ang amahan ni Gilead; sa kang Gilead, ang panimalay sa mga Gileadhanon. Kini mao ang mga kaliwat ni Gilead: sa kang Jeser, ang panimalay sa mga Jeserhanon; sa kang Helek, mao ang panimalay sa mga Helekhanon; ug sa kang Arsiel, ang panimalay sa mga Arsielhanon; ug sa kang Sekem, ang panimalay sa mga Sekemhanon; ug sa kang Semida, ang panimalay sa mga Semidahanon; ug sa kang Hefer, ang panimalay sa mga Heferhanon. Ug si Zelofehad nga anak ni Hefer walay mga anak nga lalaki, kondili mga babaye, ug ang mga ngalan sa mga anak nga babaye ni Zelofehad mao si Mala, si Noa, si Hogla, si Milca ug si Tirsa. Kini mao ang mga panimalay ni Manases ug ang mga naihap, 52,700. Kini mao ang mga kaliwat ni Efraim sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Sutela, ang panimalay sa mga Sutelahanon; sa kang Beker, ang panimalay sa mga Bekerhanon; sa kang Tahan, ang panimalay sa mga Tahanhanon. Ug kini mao ang mga kaliwat ni Sutela: sa kang Eran, ang panimalay sa mga Eranhanon. Kini mao ang mga panimalay sa mga kaliwat ni Efraim sumala sa mga naihap, 32,500. Kini mao ang mga kaliwat ni Jose sumala sa ilang mga panimalay. Ang mga kaliwat ni Benjamin sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Bela, ang panimalay sa mga Belahanon; sa kang Asbel, ang panimalay sa mga Asbelhanon; sa kang Ahiram, mao ang panimalay sa mga Ahiramhanon; sa kang Sefufam, ang panimalay sa mga Sefufamhanon; sa kang Hufam, ang panimalay sa mga Hufamhanon. Ug ang mga anak ni Bela mao si Ard ug si Naaman: sa kang Ard, ang panimalay sa mga Ardihanon; sa kang Naaman, ang panimalay sa mga Naamanhanon. Kini mao ang mga kaliwat ni Benjamin sumala sa ilang mga panimalay, ug ang ilang gidaghanon, 45,600. Kini mao ang mga kaliwat ni Dan sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Suham, ang kaliwat sa mga Suhamhanon. Kini mao ang mga panimalay ni Dan sumala sa ilang mga panimalay. Ang tanang mga panimalay sa mga Suhamhanon, sumala sa mga naihap, 64,400. Ang mga kaliwat ni Aser sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Imna, ang panimalay sa mga Imnahanon; sa kang Isvi ang panimalay sa mga Isvihanon; sa kang Beria, ang panimalay sa mga Beriahanon. Sa mga anak ni Beria: sa kang Heber, ang panimalay sa mga Heberhanon; sa kang Malkiel, ang panimalay sa mga Malkielhanon. Ug ang ngalan sa anak nga babaye ni Aser mao si Sera. Kini mao ang mga panimalay sa mga kaliwat ni Aser sumala niadtong mga naihap, 53,400. Ang mga kaliwat ni Neftali sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Jaseel, ang panimalay sa mga Jaseelhanon; sa kang Guni, ang panimalay sa mga Gunihanon; sa kang Jeser, ang panimalay sa mga Jeserhanon; sa kang Silem, ang panimalay sa mga Silemhanon. Kini mao ang mga panimalay ni Neftali sumala sa ilang mga panimalay ug ang ilang gidaghanon, 45,400. Kini mao ang gidaghanon sa katawhan sa Israel, 601,730. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Pinaagi niini, ang yuta bahinon ingon nga usa ka panulondon sumala sa gidaghanon sa mga ngalan. Ngadto sa dakong banay ihatag nimo ang dako nga panulondon, ug ngadto sa diyotay nga banay ang gamay nga panulondon; ang matag banay hatagan sa panulondon niini sumala sa gidaghanon niini. Apan ang yuta bahinon pinaagi sa pagripa, sumala sa mga ngalan sa mga banay sa ilang mga katigulangan, sila manunod niini. Ang ilang panulondon bahinon sumala sa ripa taliwala sa daghan ug sa diyotay nga banay.” Kini mao ang mga Levihanon nga naihap sumala sa ilang mga panimalay: sa kang Gerson, ang panimalay sa mga Gersonhanon, sa kang Kohat, ang panimalay sa mga Kohathanon; sa kang Merari, ang panimalay sa mga Merarihanon. Kini mao ang mga panimalay ni Levi: ang panimalay sa mga Libnihanon, ang panimalay sa mga Hebronhanon, ang panimalay sa mga Mahlihanon, ang panimalay sa mga Musihanon, ang panimalay sa mga Korahanon. Ug si Kohat mao ang amahan ni Amram. Ug ang ngalan sa asawa ni Amram mao si Jocabed nga anak ni Levi, siya natawo kang Levi didto sa Ehipto, ug iyang gipanganak kang Amram si Aaron ug si Moises ug si Miriam nga ilang igsoong babaye. Ug kang Aaron nangatawo si Nadab, si Abihu, si Eleasar ug si Itamar. Apan si Nadab ug si Abihu nangamatay sa diha nga mihalad sila ug dili balaan nga kalayo sa atubangan sa Ginoo. Ug ang mga naihap, 23,000 ang mga lalaki sukad sa usa ka bulan ang kagulangon ug pataas, kay sila wala ihapa lakip sa katawhan sa Israel tungod kay wala may panulondon nga gihatag kanila uban sa katawhan sa Israel. Kini mao ang mga naihap ni Moises ug ni Eleasar nga pari, nga nag-ihap sa katawhan sa Israel didto sa kapatagan sa Moab duol sa Jordan didto sa Jerico. Apan diha kanila walay bisan usa ka tawo niadtong mga naihap ni Moises ug ni Aaron nga pari, nga nag-ihap usab sa katawhan sa Israel didto sa kamingawan sa Sinai. Kay ang Ginoo miingon mahitungod kanila, “Mangamatay sila diha sa kamingawan.” Ug walay bisan usa ka tawo nga nahibilin kanila gawas kang Caleb, nga anak ni Jefone ug kang Josue nga anak ni Nun. Unya miduol ang mga anak nga babaye ni Zelofehad nga anak ni Hefer nga anak ni Gilead nga anak ni Makir nga anak ni Manases, sa mga panimalay ni Manases nga anak ni Jose. Ug kini mao ang mga ngalan sa mga anak niya nga babaye: si Mala, si Noa, si Hogla, si Milca, ug si Tirsa. Ug mitindog sila sa atubangan ni Moises ug sa atubangan ni Eleasar nga pari, ug sa atubangan sa mga pangulo ug sa tibuok nga katilingban, didto sa pultahan sa tolda nga tagboanan ug nag-ingon, “Ang among amahan namatay didto sa kamingawan ug siya wala mahilakip sa kaubanan nila nga nagtigom sa ilang kaugalingon batok sa Ginoo sulod sa ginsakopan ni Korah, apan siya namatay sa iyang kaugalingong sala ug siya walay mga anak nga lalaki. Ngano bang kuhaon ang ngalan sa among amahan gikan sa taliwala sa iyang panimalay, tungod lamang kay siya walay mga anak nga lalaki? Ihatag kanamo ang usa ka panulondon uban sa kaigsoonan nga lalaki sa among amahan.” Busa gidala ni Moises ang ilang gipangayo sa atubangan sa Ginoo. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Ang mga anak nga babaye ni Zelofehad nagsulti sa matarong. Ihatag kanila ang pagpanag-iya sa usa ka panulondon taliwala sa kaigsoonang lalaki sa ilang amahan ug ipasunod kanila ang panulondon sa ilang amahan. Ug sultihi ang katawhan sa Israel, ‘Kon ang usa ka tawo mamatay ug walay anak nga lalaki, sa ingon niana ipasunod ninyo ang iyang panulondon ngadto sa iyang anak nga babaye. Ug kon siya walay anak nga babaye, ihatag ninyo ang iyang panulondon ngadto sa iyang mga igsoon nga lalaki. Ug kon siya walay mga igsoon nga lalaki, ihatag ninyo ang iyang panulondon ngadto sa mga igsoon nga lalaki sa iyang amahan. Ug kon ang iyang amahan walay igsoon nga lalaki, ihatag ninyo ang iyang panulondon ngadto sa iyang kadugo nga labing duol kaniya sa iyang banay ug siya manag-iya niini. Ug kini mahimong lagda ug tulumanon alang sa katawhan sa Israel, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises.’ ” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Tungas niining bukira sa Abarim ug tan-awa ang yuta nga akong gihatag sa katawhan sa Israel. Ug sa diha nga imong makita kini, matipon usab ikaw ngadto sa imong katawhan, ingon nga si Aaron nga imong igsoon gitipon, tungod kay misupak man ikaw batok sa akong pulong didto sa kamingawan sa Zin, sa diha nga nagkaguliyang ang katilingban, aron sa pagbalaan kanako didto sa katubigan sa atubangan sa ilang mga mata.” Kini mao ang katubigan sa Meriba sa Cades didto sa kamingawan sa Zin. Unya si Moises miingon sa Ginoo, “Himoon unta sa Ginoo, ang Dios sa mga espiritu sa tanan nga unod, ang pagtudlo ug usa ka tawo ibabaw sa katilingban, nga mag-una kanila sa paggula ug mag-una kanila sa pagsulod ug siya nga mangulo kanila sa paggula, ug siya nga mangulo kanila sa pagsulod aron ang katilingban sa Ginoo dili mahisama sa mga karnero nga walay tigbantay.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Dad-a si Josue nga anak ni Nun, usa ka tawo nga kaniya anaa ang Espiritu, ug ipandong ang imong kamot ibabaw kaniya, ug patindoga siya sa atubangan ni Eleasar nga pari ug sa tibuok nga katilingban ug sangonan nimo siya sa katungdanan diha sa ilang panan-aw. Ug magbutang ikaw sa uban nimong kagahom sa ibabaw niya aron ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel motuman kaniya. Ug siya mobarog sa atubangan ni Eleasar nga pari nga maoy magpakisayod alang kaniya sa paghukom sa Urim sa atubangan sa Ginoo. Sa iyang pulong manggula sila ug sa iyang pulong manulod sila, siya ug ang tanang katawhan sa Israel uban kaniya, ang tibuok nga katilingban.” Busa nagbuhat si Moises sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya ug iyang gikuha si Josue ug gibarog sa atubangan ni Eleasar nga pari ug sa atubangan sa tibuok nga katilingban. Ug gipandong niya ang iyang mga kamot kang Josue ug gisangonan siya sa katungdanan sumala sa gisulti sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Sugoa ang katawhan sa Israel ug ingna sila, ‘Ang akong halad, ang akong pan alang sa akong mga halad pinaagi sa kalayo, ang kahumot alang kanako, tumanon ninyo ang paghalad alang kanako sulod sa gitakda nga panahon niini.’ Ug ingna sila, Kini mao ang halad nga pinaagi sa kalayo nga ihalad ninyo sa Ginoo: duha ka nating karnero nga laki nga walay tatsa nga usa ka tuig ang kagulangon sa matag adlaw ingon nga halad nga sunogon nga magpadayon. Ang usa ka nating karnero ihalad nimo sa buntag, ug ang usa usab ka nating karnero ihalad nimo sa pagkakilomkilom. Ug usab ikanapulo nga bahin sa usa ka epha nga pinong harina alang sa usa ka halad nga pagkaon nga sinagolan sa ikaupat nga bahin sa hin nga lana nga piniga. Kini usa ka magpadayon nga halad nga sunogon nga gitukod didto sa Bukid sa Sinai usa ka kahumot, usa ka halad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo. Ug ang halad nga ilimnon niini mao ang ikaupat nga bahin sa usa ka hin alang sa matag nating karnero. Sa dapit nga balaan magbubo ikaw ug halad nga ilimnon nga isog, ilimnon alang sa Ginoo. Ug ang lain nga nating karnero ihalad nimo sa pagkakilomkilom. Sama sa halad nga pagkaon sa buntag ug sama sa halad nga ilimnon, maghalad ikaw niini ingon nga halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo. “Ug sa adlaw nga igpapahulay, duha ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, ug duha ka ikanapulo nga bahin sa usa ka epha nga pinong harina ingon nga usa ka halad nga pagkaon nga sinagolan ug lana ug ang halad nga ilimnon niini. Kini mao ang halad nga sunogon alang sa matag adlaw nga igpapahulay, dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon ug sa halad nga ilimnon niini. “Sa mga sinugdanan sa inyong mga bulan, kamo maghalad ug usa ka halad nga sunogon ngadto sa Ginoo: duha ka nating baka nga laki ug usa ka laking karnero, pito ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, ug tulo ka ikanapulo nga bahin sa usa ka epha sa pinong harina ingon nga usa ka halad nga pagkaon nga sinagolan ug lana alang sa matag torong baka ug duha sa ikanapulo nga bahin sa pinong harina ingon nga usa ka halad nga pagkaon nga sinagolan ug lana alang sa laking karnero, ug usa ka ikanapulo nga bahin sa pinong harina nga sinagolan ug lana ingon nga usa ka halad nga pagkaon sa matag nating karnero, ingon nga usa ka halad nga sunogon, usa ka kahumot, usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Ug ang ilang mga halad nga ilimnon tunga sa hin nga bino alang sa usa ka torong baka, ikatulo nga bahin sa usa ka hin alang sa usa ka laking karnero ug ikaupat nga bahin sa usa ka hin alang sa usa ka nating karnero. Kini mao ang halad nga sunogon sa matag bulan alang sa mga bulan sa tuig. Ug usab usa ka laking kanding ingon nga usa ka halad tungod sa sala ngadto sa Ginoo; kini ihalad dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon ug sa halad nga ilimnon niini. “Sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa unang bulan mao ang Pagsaylo sa Ginoo. Ug sa ikanapulo ug lima nga adlaw niining bulana maoy usa ka kasaulogan, sulod sa pito ka adlaw sa pan nga walay patubo ang kaonon. Sa unang adlaw himoon ang usa ka balaan nga panagtigom, dili kamo mabuhat ug bug-at nga buluhaton. Apan kamo maghalad ug usa ka halad pinaagi sa kalayo, usa ka halad nga sunogon alang sa Ginoo: duha ka nating baka nga laki ug usa ka laking karnero, ug pito ka nating karnero nga tagsa ka tuig ang kagulangon. Susiha ninyo nga kini walay mga tatsa. Ug ang ilang halad nga pagkaon, pinong harina nga sinagolan ug lana: tulo ka ikanapulo nga bahin sa epha inyong ihalad alang sa usa ka torong baka, duha ka ikanapulo nga bahin sa epha alang sa laking karnero, usa ka ikanapulo nga bahin ang inyong ihalad alang sa matag usa, sa pito ka nating karnero ug usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala, sa paghimo ug pagtabon sa sala alang kaninyo. Ihalad nimo kini gawas sa halad nga sunogon sa buntag nga mao ang dayon nga halad nga sunogon. Sa samang paagi, ihalad ninyo matag adlaw, sulod sa pito ka adlaw, ang pan sa halad pinaagi sa kalayo ingon nga usa ka kahumot ngadto sa Ginoo. Kini ihalad dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon ug sa halad nga ilimnon niini. Ug sa ikapito nga adlaw himoon ninyo ang usa ka balaan nga panagtigom; dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton. “Sa adlaw sa unang mga bunga, sa diha nga maghalad kamo ug bag-o nga halad nga pagkaon alang sa Ginoo sa inyong Kasaulogan sa mga Semana, maghimo kamo ug usa ka balaan nga panagtigom, dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton. Apan maghalad kamo ug usa ka halad nga sunogon, usa ka kahumot alang sa Ginoo: duha ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, pito ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon, ug usab ang ilang halad nga pagkaon nga pinong harina nga sinagolan ug lana nga tulo ka ikanapulo nga bahin sa epha alang sa matag laking baka, duha ka ikanapulo nga bahin sa epha alang sa usa ka laking karnero, ug usa ka ikanapulo nga bahin alang sa matag pito ka nating karnero, uban sa usa ka laking kanding alang sa paghimo sa pagtabon sa sala alang kaninyo. Dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon niini, maghalad kamo niini uban sa mga halad nga ilimnon. Susiha nga kini sila walay tatsa. “Sa unang adlaw sa ikapito nga bulan, maghimo kamo ug usa ka balaan nga panagtigom, dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton. Kini mao ang adlaw sa pagpatingog sa mga trumpeta alang kaninyo. Ug maghalad kamo ug halad nga sunogon, usa ka kahumot alang sa Ginoo: usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, pito ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, ug usab ang mga halad nga pagkaon niini pinong harina nga sinagolan ug lana, tulo ka ikanapulo nga bahin sa epha alang sa torong baka, duha ka ikanapulo nga bahin alang sa laking karnero, ug usa ka ikanapulo nga bahin sa matag usa sa pito ka nating karnero, uban sa usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala, alang sa paghimo ug pagtabon sa sala alang kaninyo. Kini dugang sa halad nga sunogon sa bag-ong bulan, ug sa halad nga pagkaon niini, ug sa magpadayon nga halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon niini ug sa mga halad nga ilimnon niini, sumala sa mga tulumanon niini, alang sa usa ka kahumot, usa ka halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. “Sa ikanapulo nga adlaw niining ikapito nga bulan, maghimo kamo ug usa ka balaan nga panagtigom ug maghikaw sa inyong kaugalingon, dili kamo magbuhat ug bisan unsa nga buluhaton. Apan maghalad kamo ug usa ka halad nga sunogon ngadto sa Ginoo, usa ka kahumot: usa ka nating baka nga laki, usa ka laking karnero, ug pito ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon, kinahanglan kini walay tatsa alang kaninyo, ug ang halad nga pagkaon niini, nga pinong harina nga sinagolan ug lana, tulo ka ikanapulo nga bahin sa epha alang sa torong baka, duha ka ikanapulo nga bahin alang sa usa ka laking karnero, usa ka ikanapulo nga bahin alang sa matag usa sa pito ka nating karnero, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa halad tungod sa sala alang sa pagtabon sa sala, ug sa magpadayon nga halad nga sunogon, ug sa halad nga pagkaon niini ug sa mga halad nga ilimnon niini. “Sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa ikapito nga bulan, kamo maghimo ug usa ka balaan nga panagtigom; dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton ug magsaulog kamo alang sa Ginoo sulod sa pito ka adlaw. Ug kamo maghalad ug usa ka halad nga sunogon, usa ka halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo: napulo ug tulo ka nating baka nga laki, duha ka laking karnero, napulo ug upat ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon, kini kinahanglang walay tatsa. Ang mga halad nga pagkaon niini pinong harina nga sinagolan ug lana tulo ka ikanapulo nga bahin sa epha alang sa matag usa sa napulo ug tulo ka torong baka, duha ka ikanapulo nga bahin alang sa matag usa sa duha ka laking karnero, ug usab usa ka ikanapulo nga bahin alang sa matag usa sa napulo ug upat ka nating karnero, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon, sa halad nga pagkaon niini ug sa halad nga ilimnon niini. “Sa ikaduha nga adlaw, napulo ug duha ka nating baka nga laki, duha ka laking karnero, napulo ug upat ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, uban ang mga halad nga pagkaon ug ang halad nga ilimnon alang sa mga torong baka, alang sa mga laking karnero ug alang sa mga nating karnero, sumala sa gidaghanon, subay sa ilang tulumanon, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon niini ug sa mga halad nga ilimnon niini. “Sa ikatulo nga adlaw, napulo ug usa ka torong baka, duha ka laking karnero, napulo ug upat ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, uban ang mga halad nga pagkaon ug ang mga halad nga ilimnon alang sa mga torong baka, alang sa mga laking karnero ug alang sa mga nating karnero, sumala sa gidaghanon subay sa tulumanon, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon, ug sa halad nga pagkaon niini, ug sa halad nga ilimnon niini. “Ug sa ikaupat nga adlaw, napulo ka torong baka, duha ka laking karnero, napulo ug upat ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, uban ang halad nga pagkaon ug ang mga halad nga ilimnon alang sa mga torong baka, alang sa mga laking karnero ug alang sa mga nating karnero sumala sa ilang gidaghanon, subay sa tulumanon, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon, sa halad nga pagkaon niini ug ang halad nga ilimnon niini. “Sa ikalima nga adlaw, siyam ka torong baka, duha ka laking karnero, napulo ug upat ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, uban ang mga halad nga pagkaon ug ang mga halad nga ilimnon alang sa mga torong baka, alang sa mga laking karnero ug alang sa mga nating karnero, sumala sa gidaghanon, subay sa tulumanon, usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon niini ug sa halad nga ilimnon niini. “Sa ikaunom nga adlaw, walo ka torong baka, duha ka laking karnero, napulo ug upat ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, uban ang mga halad nga pagkaon ug ang mga halad nga ilimnon alang sa mga torong baka, alang sa mga laking karnero ug alang sa mga nating karnero, sumala sa gidaghanon, subay sa tulumanon, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon, sa halad nga pagkaon niini ug sa mga halad nga ilimnon niini. “Sa ikapito nga adlaw, pito ka torong baka, duha ka laking karnero, napulo ug upat ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, uban ang mga halad nga pagkaon niini ug ang mga halad nga ilimnon alang sa mga torong baka, alang sa mga laking karnero ug alang sa mga nating karnero, sumala sa gidaghanon, subay sa tulumanon, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon, sa halad nga pagkaon niini ug sa halad nga ilimnon niini. “Sa ikawalo nga adlaw maghimo kamo ug balaan nga panagtigom, dili kamo magbuhat ug bug-at nga buluhaton. Apan maghalad kamo ug usa ka halad nga sunogon, usa ka halad pinaagi sa kalayo, usa ka kahumot alang sa Ginoo: usa ka torong baka, usa ka laking karnero, pito ka nating karnero nga laki nga tagsa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa, ug ang halad nga pagkaon ug ang mga halad nga ilimnon alang sa torong baka, alang sa laking karnero ug alang sa mga nating karnero, sumala sa gidaghanon, subay sa tulumanon, ug usab usa ka laking kanding alang sa halad tungod sa sala dugang sa magpadayon nga halad nga sunogon, ug sa halad nga pagkaon niini ug sa halad nga ilimnon niini. “Kini mao ang ihalad ninyo sa Ginoo sa inyong gitakda nga mga kasaulogan, dugang sa inyong mga saad ug sa inyong mga halad nga kinabubut-on, alang sa inyong mga halad nga sunogon ug alang sa inyong mga halad nga pagkaon ug alang sa inyong mga halad nga ilimnon ug alang sa inyong mga halad sa pakigdait.” Ug si Moises misulti sa katawhan sa Israel sumala sa tanan nga sugo sa Ginoo kang Moises. Ug si Moises miingon sa mga pangulo sa mga banay sa katawhan sa Israel, “Kini mao ang butang nga gisugo sa Ginoo. Sa diha nga ang tawo magsaad ug usa ka panaad ngadto sa Ginoo, o manumpa ug usa ka panumpa nga maghigot sa iyang kaugalingon uban sa usa ka katungdanan, dili gayod niya lapason ang iyang pulong, magbuhat gayod siya sumala sa tanan nga mogula sa iyang baba. O sa diha nga usa ka babaye magsaad ug usa ka panaad ngadto sa Ginoo ug maghigot sa iyang kaugalingon sa usa ka katungdanan, samtang anaa siya sa balay sa iyang amahan sa iyang pagkabatan-on, unya ang iyang amahan makadungog sa iyang panaad ug sa katungdanan nga gihigot sa iyang kaugalingon ug maghilom mahitungod kaniya, ang tanang mga panaad magpadayon ug ang tanang katungdanan nga naghigot sa iyang kaugalingon magpadayon. Apan kon ang iyang amahan mopugong kaniya sa adlaw nga makadungog siya, walay bisan usa sa iyang mga panaad o sa iyang mga katungdanan nga gihigot niya sa iyang kaugalingon nga magpadayon, ug ang Ginoo magpasaylo kaniya kay ang iyang amahan nagpugong man kaniya. Ug kon siya adunay bana sa dihang siya nanaad o sa dihang nakabungat siya sa butang nga maghigot sa iyang kaugalingon, unya ang iyang bana makadungog niini, apan maghilom siya mahitungod kaniya sa adlaw nga siya makadungog niini, ang iyang mga panaad magpadayon ug ang iyang mga katungdanan nga gihigot niya sa iyang kaugalingon magpadayon. Apan kon ang iyang bana magpugong kaniya sa adlaw nga siya makadungog niini, dili niya ipapadayon ang panaad sa iyang asawa ug ang hinanali nga gibungat sa iyang mga ngabil nga naghigot sa iyang kaugalingon, ug ang Ginoo magpasaylo kaniya. Apan ang panaad sa babaye nga biyuda o sa babaye nga binulagan sa bana, ang tanang butang nga gihigot niya sa iyang kaugalingon, magpadayon batok kaniya. Ug kon nanaad siya diha sa balay sa iyang bana o naghigot sa iyang kaugalingon sa katungdanan sa panumpa, ug ang iyang bana nakadungog niana ug siya maghilom mahitungod kaniya ug wala magpugong kaniya, ang tanan niyang mga panaad magpadayon ug ang tanan nga mga katungdanan nga gihigot niya sa iyang kaugalingon magpadayon. Apan kon ang iyang bana maghimo niini nga walay bili sa adlaw sa pagkadungog niya, ang tanan nga migula sa iyang mga ngabil mahitungod sa iyang mga panaad o mahitungod sa katungdanan sa iyang kaugalingon dili magpadayon. Ang iyang bana maghimo niini nga walay bili ug ang Ginoo magpasaylo kaniya. Ang tanan nga panaad ug ang tanan nga panumpa nga naghigot sa pagsakit sa kaugalingon mahimong tugotan sa iyang bana o himoon sa iyang bana nga walay bili. Apan kon ang iyang bana magpakahilom sa matag adlaw, sa ato pa nga mitugot siya sa tanang mga panaad niya o sa tanang mga katungdanan nga anaa ibabaw kaniya, siya nagpalig-on niana, tungod kay mihilom man siya sa adlaw nga siya nakadungog mahitungod niini. Apan kon ang bana maghimo niana nga walay bili human siya makadungog niini, ang bana maoy magpas-an sa kalapasan sa asawa.” Kini mao ang mga lagda nga gisugo sa Ginoo kang Moises tali sa usa ka tawo ug sa iyang asawa, tali sa amahan ug sa iyang anak nga babaye nga anaa pa sa iyang pagkabatan-on diha sa balay sa iyang amahan. Ang Ginoo miingon kang Moises, “Panimasli ang mga Midianhon tungod sa katawhan sa Israel. Human niana, matipon ikaw ngadto sa imong katawhan.” Ug si Moises miingon sa katawhan, “Sangkapi ninyo ug mga hinagiban ang pipila kaninyo alang sa gubat aron mangadto sila batok sa Midian sa pagpahamtang sa panimalos sa Ginoo ngadto sa Midian. Magpadala ikaw ug usa ka libo gikan sa matag banay sa Israel ngadto sa panggubatan.” Busa dihay gipaadto gikan sa linibo sa Israel, usa ka libo gikan sa matag banay, 12,000 ang nasangkapan alang sa gubat. Ug si Moises mipadala kanila ngadto sa gubat, usa ka libo gikan sa matag banay, uban kang Pinehas nga anak ni Eleasar nga pari, uban ang mga galamiton sa balaang dapit ug ang mga trumpeta alang sa pagpasidaan diha sa iyang kamot. Ug nakiggubat sila batok sa Midian, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, ug gipatay nila ang tanang lalaki. Gipatay nila uban sa ilang mga gipamatay ang mga hari sa Midian nga si Evi, si Rekem, si Zur, si Hur ug si Reba, ang lima ka hari sa Midian, ug gipatay nila si Balaam nga anak ni Beor pinaagi sa espada. Ug ang katawhan sa Israel mibihag sa kababayen-an sa Midian ug sa ilang mga kabataan, ug gisakmit ang tanan nilang mga baka ug ang tanan nilang mga panon ug ang tanan nilang bahandi. Gisunog nila ang tanang kalungsoran sa mga dapit diin sila magpuyo ug ang tanan nilang mga kampo, ug gidala nila ang tanan nga inilog ug ang tanan nga dinakpan, mga tawo ug mga mananap. Unya gidala nila ang mga bihag ug ang mga dinakpan ug ang mga inilog ngadto kang Moises ug kang Eleasar nga pari ug ngadto sa katilingban sa katawhan sa Israel, ngadto sa kampo sa kapatagan sa Moab nga duol sa Jordan sa Jerico. Si Moises ug si Eleasar nga pari, ug ang tanang mga pangulo sa katilingban migula sa pagsugat kanila didto sa gawas sa kampo. Ug si Moises nasuko sa mga pangulo sa kasundalohan, sa mga nagmando sa mga linibo ug sa mga tigmando sa mga ginatos nga namauli gikan sa pag-alagad sa gubat. Si Moises miingon kanila, “Gipasagdan ba ninyo nga mabuhi ang tanang mga babaye? Tan-awa, kini sila maoy nakaagin sa katawhan sa Israel, tungod sa tambag ni Balaam, sa paglapas batok sa Ginoo mahitungod sa mga butang sa Peor nga tungod niana midangat ang katalagman taliwala sa katilingban sa Ginoo. Busa karon, pamatya ninyo ang tanang lalaki nga kabataan ug pamatya ninyo ang tanang babaye nga nakasinati ug lalaki pinaagi sa pagdulog kaniya. Apan ang tanang mga batan-on nga babaye nga wala makasinati ug lalaki pinaagi sa pagdulog kaniya ibilin ninyo sila nga buhi alang sa inyong kaugalingon. Magpabilin kamo didto sa gawas sa kampo sulod sa pito ka adlaw. Ug si bisan kinsa kaninyo nga nakapatay ug tawo, ug si bisan kinsa nga nakahikap ug patay, maghinlo kamo sa inyong kaugalingon ug ang inyong mga binihag sa ikatulo ug sa ikapito nga adlaw. Hinloi ninyo ang tanang bisti ug ang tanan nga hinimo sa panit, ug ang tanan nga binuhat ug balhibo sa kanding ug ang tanang mga butang nga hinimo ug kahoy.” Ug si Eleasar nga pari miingon sa mga manggugubat nga miadto sa gubat, “Kini mao ang lagda sa Balaod nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang bulawan lamang, ug ang plata, ang bronsi, ang puthaw, ang estanyo ug ang tingga, ang tanang butang nga makasukol sa kalayo, ang ipaagi ninyo sa kalayo ug mahinlo kini, apan bisan pa niana kini putlion pinaagi sa tubig alang sa kahugawan. Apan ang tanan nga dili makasukol sa kalayo ipaagi ninyo sa tubig. Unya labhan ninyo ang inyong mga bisti sa ikapito nga adlaw ug kamo mahinlo. Ug human niana makasulod na kamo sa kampo.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Ipha ninyo ang mga inilog, mga tawo ug mga mananap, ikaw ug si Eleasar nga pari, ug ang mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa katilingban, ug bahina sa duha ka bahin ang mga dinakpan, taliwala sa mga manggugubat nga miadto sa gubat ug sa tibuok nga katilingban. Ug maghatag ka ug buhis ngadto sa Ginoo gikan sa mga manggugubat nga miadto sa gubat: usa gikan sa lima ka gatos, sa mga tawo ug sa mga baka, sa mga asno ug sa mga karnero. Kuhaa kini gikan sa katunga nila ug ihatag kang Eleasar nga pari, ingon nga usa ka halad ngadto sa Ginoo. Ug gikan sa katunga nga alang sa katawhan sa Israel magkuha ikaw ug usa sa matag 50 sa mga tawo, sa mga baka, sa mga asno ug sa mga karnero, sa tanan nga kahayopan, ug ihatag ngadto sa mga Levihanon nga nangatungdanan sa pagbantay sa Tolda sa Ginoo.” Ug mibuhat si Moises ug si Eleasar nga pari sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug ang mga inilog nga nahibilin sa mga binihag nga nakuha sa mga manggugubat 675,000 ka karnero, 72,000 ka libo ka baka, 61,000 libo ka asno, ug 32,000 ka tawo ang tanan, sa mga babaye nga wala makasinati ug lalaki pinaagi sa pagdulog kaniya. Ug ang katunga nga bahin sa mga miadto sa gubat 337,500 ka karnero. Ug ang buhis nga alang sa Ginoo gikan sa mga karnero, 675. Ug ang mga baka 36,000 ug gikan niini ang buhis alang sa Ginoo 72. Ug ang mga asno 30,500, ug gikan niini ang buhis alang sa Ginoo 61. Ang mga tawo napulo ug unom ka libo, ug gikan niini ang buhis alang sa Ginoo katloan ug duha ka tawo. Ug gihatag ni Moises ang buhis, ingon nga halad alang sa Ginoo, ngadto kang Eleasar nga pari sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug gikan sa katunga nga alang sa katawhan sa Israel, nga gibahin ni Moises gikan sa mga tawo nga miadto sa panggubatan— ang katunga sa mga karnero nga iya sa katilingban 337,500, ug sa mga baka 36,000, ug sa mga asno 30,500, ug sa mga tawo 16,000— gikan sa katunga nga alang sa katawhan sa Israel, mikuha si Moises ug usa sa matag 50, sa mga tawo ug sa mga mananap, ug gihatag kini ngadto sa mga Levihanon nga nangatungdanan sa pagbantay sa Tolda sa Ginoo sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya ang mga pangulo sa mga linibo nga kasundalohan miduol kang Moises, ang mga nagmando sa linibo nga kasundalohan ug ang mga tigmando sa mga ginatos ug miingon sila kang Moises, “Ang imong mga ulipon miihap sa gidaghanon sa mga manggugubat nga ilalom sa among pagmando ug walay bisan usa ka tawo nga nakulang kanamo. Ug nagdala kami ug halad alang sa Ginoo, halad sa bisan unsa nga nakuha sa matag usa, mga alahas nga bulawan, mga baklaw sa kamot, mga pulseras, mga singsing, mga ariyos, ug mga kuwentas, aron sa paghimo sa pagtabon sa sala alang sa among kaugalingon sa atubangan sa Ginoo.” Ug si Moises ug si Eleasar nga pari midawat sa bulawan gikan kanila, ang tanang alahas nga hinimo. Ug ang tanang bulawan nga ilang gihalad sa Ginoo nga gikan sa mga tigmando sa mga linibo ug sa mga tigmando sa mga ginatos napulo ug unom ka libo ug pito ka gatos ug kalim-an ka siklo. Kay ang mga manggugubat nakasakmit man ang matag usa alang sa iyang kaugalingon. Ug gidawat ni Moises ug ni Eleasar nga pari ang bulawan gikan sa mga tigmando sa mga linibo ug sa mga tigmando sa mga ginatos ug gidala nila kini ngadto sa tolda nga tagboanan ingon nga usa ka handomanan sa katawhan sa Israel sa atubangan sa Ginoo. Karon ang mga kaliwat ni Ruben ug ang mga kaliwat ni Gad adunay hilabihan ka dagko nga mga panon sa kahayopan, ug ilang nakita ang yuta sa Jaser ug ang yuta sa Gilead, ug ang maong dapit usa ka dapit alang sa kahayopan. Busa ang mga kaliwat ni Gad ug ang mga kaliwat ni Ruben miadto ug miingon kang Moises ug kang Eleasar nga pari ug sa mga pangulo sa katilingban, “Ang Atarot, ang Dibon, ang Jaser, ang Nimra, ang Hesbon, ang Eleale, ang Sebam, ang Nebo ug ang Beon, ang kayutaan nga gilaglag sa Ginoo sa atubangan sa katilingban sa Israel usa ka yuta alang sa kahayopan, ug ang imong mga sulugoon adunay kahayopan.” Ug sila miingon, “Kon kami nakakaplag ug kahimuot sa imong mga mata, itugot nga kining yutaa ihatag ngadto sa imong mga sulugoon aron mapanag-iya nila. Ayaw kami dad-a ngadto sa tabok sa Jordan.” Apan si Moises miingon sa mga kaliwat ni Gad ug sa mga kaliwat ni Ruben, “Mangadto ba sa gubat ang inyong mga kaigsoonan samtang kamo manglingkod lamang dinhi? Ug ngano nga luyahon man ninyo ang kasingkasing sa katawhan sa Israel sa pagtabok ngadto sa yuta nga gihatag sa Ginoo kanila? Mao kini ang gibuhat sa inyong katigulangan, sa diha nga ako nagpadala kanila gikan sa Kades-barnea aron sa pagtan-aw sa yuta. Kay sa diha nga sila miadto sa Walog sa Escol ug nakita ang yuta, ilang gipaluya ang kasingkasing sa katawhan sa Israel aron sila dili mosulod sa yuta nga gihatag sa Ginoo kanila. Ug ang kasuko sa Ginoo misilaob niadtong adlawa ug siya nanumpa nga nag-ingon, ‘Sa pagkatinuod walay si bisan kinsa sa mga tawo nga migula gikan sa Ehipto, sukad sa 20 ka tuig ang panuigon ug pataas nga makakita sa yuta nga akong gipanumpa nga ihatag kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob, tungod kay sila wala mosunod kanako sa bug-os, gawas kang Caleb nga anak ni Jefone nga Kenizihanon, ug kang Josue nga anak ni Nun tungod kay sila misunod sa Ginoo sa bug-os gayod.’ Ug ang kaligutgot sa Ginoo misilaob batok sa Israel ug gihimo niya nga sila maglatagaw sa kamingawan sa 40 ka tuig hangtod nga ang tanang kaliwatan nga nagbuhat ug daotan sa panan-aw sa Ginoo mangahurot. Ug tan-awa, kamo ang mipuli sa inyong mga amahan nga dugang sa mga tawong makasasala, aron sa pagdugang pa sa kasuko sa Ginoo ngadto sa Israel! Kay kon kamo mamiya gikan sa pagsunod kaniya, siya mobiya kanila pag-usab sa kamingawan, ug kamo maglaglag niining tanan nga katawhan.” Unya sila miduol kaniya ug miingon, “Kami magtukod ug mga toril dinhi alang sa among kahayopan ug mga kinutaang siyudad alang sa among mga kabataan. Apan kami mangandam nga sangkap sa hinagiban aron paglakaw una sa katawhan sa Israel, hangtod nga madala namo sila ngadto sa ilang dapit, ug ang among mga kabataan magpuyo sa mga lungsod nga kinutaan tungod sa mga nagpuyo sa yuta. Dili kami mamauli sa among mga balay hangtod nga ang katawhan sa Israel makapanunod ang matag usa sa iyang panulondon. Kay kami dili manunod uban kanila didto sa tabok sa Jordan ug sa unahan, tungod kay ang among panulondon nahatag na kanamo dinhi niining bahina sa Jordan, dapit sa silangan.” Busa si Moises miingon kanila, “Kon buhaton ninyo kining butanga, kon kamo magsangkap sa hinagiban aron sa paglakaw sa atubangan sa Ginoo ngadto sa gubat, ug ang tanan kaninyo nga sangkap sa hinagiban motabok sa Jordan sa atubangan sa Ginoo, hangtod nga mapapahawa niya ang iyang mga kaaway gikan sa iyang atubangan, ug ang yuta mailog na sa atubangan sa Ginoo, unya human niini, mamauli kamo nga walay tulubagon ngadto sa Ginoo, ug ngadto sa Israel ug kining yutaa mapanag-iya ninyo diha sa atubangan sa Ginoo. Apan kon kini dili ninyo buhaton, kamo nakasala batok sa Ginoo ug masilotan gayod kamo tungod sa inyong sala. Pagtukod kamo ug mga kinutaang siyudad alang sa inyong mga kabataan, ug mga toril alang sa inyong mga karnero, ug buhata ang tanan ninyong gisaad.” Ug ang mga kaliwat ni Gad ug ang mga kaliwat ni Ruben miingon kang Moises, “Ang imong mga sulugoon magbuhat sumala sa gisugo sa akong agalon. Ang among mga kabataan, ang among mga asawa, ang among mga panon sa karnero ug ang tanan namong kahayopan magpabilin sa mga kinutaang siyudad sa Gilead, apan ang imong mga sulugoon motabok, ang tanang tawo nga sangkap sa hinagiban alang sa gubat, sa atubangan sa Ginoo ngadto sa gubat, sumala sa gipamulong sa akong agalon.” Busa si Moises mihatag ug sugo mahitungod kanila ngadto kang Eleasar nga pari, ug kang Josue nga anak ni Nun ug sa mga pangulo sa mga banay sa katigulangan sa katawhan sa Israel. Ug si Moises miingon kanila, “Kon ang mga kaliwat ni Gad ug ang mga kaliwat ni Ruben motabok uban kaninyo ngadto sa tabok sa Jordan, ang tanang tawo nga sangkap sa hinagiban sa gubat, sa atubangan sa Ginoo, ug ang yuta buntogon sa inyong atubangan, ihatag ninyo kanila ang yuta sa Gilead aron ilang mapanag-iya. Apan kon sila dili motabok uban ninyo nga sangkap sa hinagiban, sila manag-iya sa yuta uban ninyo didto sa yuta sa Canaan.” Unya ang mga kaliwat ni Gad ug ang mga kaliwat ni Ruben mitubag, “Sumala sa gisulti sa Ginoo ngadto sa imong mga sulugoon, mao usab ang among buhaton. Motabok kami nga sangkap sa hinagiban sa atubangan sa Ginoo ngadto sa yuta sa Canaan, ug ang gipanag-iya namo nga among panulondon magpabilin kanamo dinhi tabok sa Jordan.” Ug gihatag ni Moises ngadto kanila, ngadto sa mga kaliwat ni Gad ug ngadto sa mga kaliwat ni Ruben ug ngadto sa katunga sa banay ni Manases nga anak ni Jose, ang gingharian ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon ug ang gingharian ni Og nga hari sa Basan, ang yuta uban sa mga siyudad niini ngadto sa mga utlanan, bisan ang mga siyudad sa yuta nga naglibot. Ug ang mga kaliwat ni Gad mitukod sa Dibon, sa Atarot, sa Aroer, sa Atrot-sofan, sa Jaser, sa Jogbeha, sa Bet-nimra ug sa Bet-haran, mga siyudad nga kinutaan ug may mga toril alang sa mga karnero. Ug ang mga kaliwat ni Ruben mitukod sa Hesbon, sa Eleale, sa Kiriataim, sa Nebo ug sa Baal-meon (ang mga ngalan niini gipangilisan) ug sa Sibma, ug gihatagan nila ug laing mga ngalan ang mga siyudad nga ilang gitukod. Ug ang mga kaliwat ni Makir nga anak ni Manases miadto sa Gilead ug mikuha niini ug giilogan ang mga Amorihanon nga nagpuyo didto. Ug si Moises mihatag sa Gilead ngadto kang Makir nga anak ni Manases ug siya mipuyo didto. Ug si Jair nga anak ni Manases miadto ug gikuha ang mga balangay niini, ug ginganlan kini ug Habot-jair. Ug si Noba miadto ug gikuha ang Kenat ug ang mga balangay niini ug ginganlan kini ug Noba, sunod sa iyang ngalan. Kini mao ang mga hugna sa pagpanaw sa katawhan sa Israel sa paggula nila gikan sa yuta sa Ehipto sumala sa ilang mga panon ubos sa pagpangulo ni Moises ug ni Aaron. Ug si Moises misulat sa tanan nilang mga paglakaw sumala sa mga hugna sa ilang pagpanaw agad sa pagmando sa Ginoo, ug kini mao ang mga hugna sa ilang pagpanaw sumala sa ilang mga paglakaw. Unya mibiya sila gikan sa Rameses sa unang bulan, sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa unang bulan, sa adlaw human sa pagsaylo, ang katawhan sa Israel nanggula uban ang binayaw nga kamot ngadto sa mga Ehiptohanon, samtang ang mga Ehiptohanon naglubong sa tanan nilang mga kamagulangan nga gipamatay sa Ginoo sa taliwala nila. Ngadto usab sa ilang mga dios, ang Ginoo nagpahamtang ug mga paghukom. Busa ang katawhan sa Israel mipanaw gikan sa Rameses ug nagkampo didto sa Sucot. Ug mipanaw sila gikan sa Sucot ug nagkampo didto sa Etam dapit sa utlanan sa kamingawan. Ug mibiya sila gikan sa Etam ug namalik ngadto sa Pi-hahirot, sa silangan sa Baal-sefon ug nagkampo sila atbang sa Migdol. Unya mibiya sila gikan sa Pi-hahirot ug milatas sa taliwala sa dagat ngadto sa kamingawan ug mipadayon sila sa tulo ka adlaw nga panaw sa kamingawan sa Etam ug nagkampo sa Mara. Unya mibiya sila gikan sa Mara ug miabot sa Elim, ug didto sa Elim may napulo ug duha ka tinubdan sa tubig ug 70 ka palmera ug sila nagkampo didto. Unya mibiya sila gikan sa Elim ug nagkampo sa daplin sa Dagat nga Pula. Unya mibiya sila gikan sa Dagat nga Pula, ug nagkampo didto sa kamingawan sa Sin. Unya mibiya sila gikan sa kamingawan sa Sin ug nagkampo didto sa Dofka. Unya mibiya sila gikan sa Dofka ug nagkampo didto sa Alus. Unya mibiya sila gikan sa Alus ug nagkampo didto sa Refidim diin walay tubig nga mainom ang katawhan. Unya mibiya sila gikan sa Refidim ug nagkampo didto sa kamingawan sa Sinai. Unya mibiya sila gikan sa kamingawan sa Sinai, ug nagkampo didto sa Kibrot-hataava. Unya mibiya sila gikan sa Kibrot-hataava ug nagkampo didto sa Haserot. Unya mibiya sila gikan sa Haserot ug nagkampo didto sa Ritma. Unya mibiya sila gikan sa Ritma ug nagkampo didto sa Rimon-peres. Unya mibiya sila gikan sa Rimon-peres ug nagkampo didto sa Libna. Unya mibiya sila gikan sa Libna ug nagkampo didto sa Risa. Unya mibiya sila gikan sa Risa, ug nagkampo didto sa Kehelata. Unya mibiya sila gikan sa Kehelata ug nagkampo didto sa Bukid sa Sefer. Unya mibiya sila gikan sa Bukid sa Sefer ug nagkampo didto sa Harada. Unya mibiya sila gikan sa Harada ug nagkampo didto sa Makelot. Unya mibiya sila gikan sa Makelot ug nagkampo didto sa Tahat. Unya mibiya sila gikan sa Tahat ug nagkampo didto sa Tera. Unya mibiya sila gikan sa Tera ug nagkampo didto sa Mitka. Unya mibiya sila gikan sa Mitka ug nagkampo didto sa Hasmona. Unya mibiya sila gikan sa Hasmona ug nagkampo didto sa Moserot. Unya mibiya sila gikan sa Moserot ug nagkampo didto sa Bene-jaakan. Unya mibiya sila gikan sa Bene-jaakan ug nagkampo didto sa Hor-hagidgad. Unya mibiya sila gikan sa Hor-hagidgad ug nagkampo didto sa Jotbata. Unya mibiya sila gikan sa Jotbata ug nagkampo didto sa Abrona. Unya mibiya sila gikan sa Abrona ug nagkampo didto sa Esion-geber. Unya mibiya sila gikan sa Esion-geber ug nagkampo didto sa kamingawan sa Zin nga mao ang Kades. Unya mibiya sila gikan sa Kades ug nagkampo didto sa bukid sa Hor, didto sa daplin sa mga kayutaan sa Edom. Ug si Aaron nga pari mitungas sa Bukid sa Hor tungod sa sugo sa Ginoo ug siya namatay didto sa ika-40 nga tuig human ang katawhan sa Israel makagula gikan sa yuta sa Ehipto, sa ikalima nga bulan, sa unang adlaw sa bulan. Ug si Aaron 123 ka tuig ang panuigon sa iyang pagkamatay didto sa bukid sa Hor. Ug ang Canaanhon, ang hari sa Arad, nga nagpuyo sa Negeb sa yuta sa Canaan, nakadungog mahitungod sa pag-abot sa katawhan sa Israel. Unya mibiya sila gikan sa bukid sa Hor ug nagkampo didto sa Zalmona. Unya mibiya sila gikan sa Zalmona ug nagkampo didto sa Punon. Unya mibiya sila gikan sa Punon ug nagkampo didto sa Obot. Unya mibiya sila gikan sa Obot ug nagkampo didto sa Iye-abarim, didto sa utlanan sa Moab. Unya mibiya sila gikan sa Iyim ug nagkampo didto sa Dibon-gad. Unya mibiya sila gikan sa Dibon-gad ug nagkampo didto sa Almon-diblataim. Unya mibiya sila gikan sa Almon-diblataim ug nagkampo didto sa kabukiran sa Abarim, atbang sa Nebo. Unya mibiya sila gikan sa kabukiran sa Abarim ug nagkampo didto sa kapatagan sa Moab duol sa Jordan didto sa Jerico. Ug sila nagkampo duol sa Jordan, sukad sa Bet-esimot hangtod sa Abel-sitim didto sa kapatagan sa Moab. Ug ang Ginoo miingon kang Moises didto sa kapatagan sa Moab, duol sa Jordan sa Jerico, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa diha nga kamo manabok sa Jordan ngadto sa yuta sa Canaan, papahawaon ninyo ang tanang mga nagpuyo sa yuta gikan sa atubangan ninyo ug dugmokon ang tanan nilang mga larawan ug ang tanan nilang mga tinunaw nga larawan ug gub-on ang tanan nilang habog nga mga dapit ug panag-iyahon ninyo ang yuta ug magpuyo didto kay gihatag na nako ang yuta aron inyong panag-iyahon. Kamo manunod sa yuta pinaagi sa pagripa sumala sa inyong mga panimalay. Sa dakong banay, ihatag ang dako nga panulondon, ug sa gamay nga banay ihatag ang gamay nga panulondon, bisan asa matumong ang pagripa alang ni bisan kinsa kana maiyaha, sumala sa mga kabanayan sa inyong katigulangan kamo manunod. Apan kon kamo dili mopapahawa sa mga nagpuyo sa yuta gikan sa inyong atubangan, kadtong inyong gitugotan nga magpabilin gikan kanila mahimong sama sa mga puling sa inyong mga mata ug ingon sa mga tunok diha sa inyong mga kilid, ug sila magsamok kaninyo sa yuta diin kamo magpuyo. Ug akong buhaton nganha kaninyo ang sama sa akong gihunahuna nga buhaton kanila.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sugoa ang katawhan sa Israel ug ingna sila: Sa diha nga kamo makasulod na sa yuta sa Canaan (kini mao ang yuta nga mahianha kaninyo ingon nga usa ka panulundon, ang yuta sa Canaan sumala sa mga utlanan niini), ang inyong dapit sa habagatan maggikan sa kamingawan sa Zin subay sa utlanan sa Edom ug ang inyong utlanan sa habagatan maggikan sa kinatumyan sa Dagat nga Asin dapit sa silangan. Ang inyong utlanan moliko sa habagatan gikan sa tungasan sa Akrabim, ug molatas sa Zin ug ang tumoy niini adto sa habagatan sa Kades-barnea, ug kini mopadayon ngadto sa Hasar-adar, ug mosubay padulong sa Asmon, ug ang utlanan moliko gikan sa Asmon ngadto sa sapa sa Ehipto ug ang kinutoban niini adto sa Dagat. “Ug ang utlanan dapit sa kasadpan mao ang Dakong Dagat ug ang kabaybayonan niini; kini mao ang inyong utlanan; kini mao ang inyong utlanan dapit sa kasadpan. “Ug kini mao ang inyong utlanan dapit sa amihanan. Gikan sa Dakong Dagat ilatid ang inyong linya ngadto sa bukid sa Hor. Gikan sa bukid sa Hor timan-an ninyo hangtod sa agianan sa Hamat ug ang tumoy sa utlanan adto sa Sedad. Unya ang utlanan mopadayon ngadto sa Sifron, ug ang tumoy niini adto sa Hasar-enan, kini mao ang inyong utlanan dapit sa amihanan. “Ug timan-an ninyo ang inyong utlanan dapit sa silangan gikan sa Hazar-enan ngadto sa Sefam ug ang utlanan molugsong gikan sa Sefam ngadto sa Ribla sa silangang dapit sa kilid sa Ain. Unya ang utlanan molugsong ug moabot ngadto sa daplin sa dagat sa Kineret sa silangan. Ug ang utlanan molugsong ngadto sa Jordan, ug ang tumoy niini adto sa Dagat nga Asin. Kini mao ang inyong yuta sumala sa mga utlanan libot niini.” Ug si Moises misugo sa katawhan sa Israel nga nag-ingon, “Kini mao ang yuta nga inyong masunod pinaagi sa pagripa nga gisugo sa Ginoo nga ihatag ngadto sa siyam ka banay ug sa katunga nga banay, kay ang banay sa mga kaliwat ni Ruben sumala sa mga panimalay sa ilang katigulangan ug ang banay sa mga kaliwat ni Gad sumala sa panimalay sa ilang katigulangan usab ug ang katunga nga banay ni Manases nakadawat na sa ilang panulundon. Ang duha ka banay ug ang katunga nga banay nakadawat na sa ilang panulundon niining bahina sa Jordan sa Jerico dapit sa silangan, dapit sa sidlakan sa adlaw.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Kini mao ang mga ngalan sa mga tawo nga magbahin sa yuta nganha kaninyo ingon nga panulundon: si Eleasar nga pari ug si Josue nga anak ni Nun. Magkuha kamo ug tagsa ka pangulo sa matag banay aron sa pagbahin sa yuta ingon nga panulundon. Kini mao ang mga ngalan sa mga tawo: sa banay ni Juda, si Caleb nga anak ni Jefone; sa banay sa mga kaliwat ni Simeon, si Semuel nga anak ni Amihud; sa banay ni Benjamin, si Elidad nga anak ni Kislon; ang pangulo sa banay sa mga kaliwat ni Dan, si Bukki nga anak ni Jogli; sa mga kaliwat ni Jose: ang pangulo sa banay sa mga kaliwat ni Manases, si Haniel nga anak ni Efod; ug ang pangulo sa banay sa mga kaliwat ni Efraim, si Kemuel nga anak ni Siftan; ug ang pangulo sa banay sa mga kaliwat ni Zabulon, si Elisafan nga anak ni Parnac; ug ang pangulo sa banay sa mga kaliwat ni Isacar si Paltiel nga anak ni Azan; ug ang pangulo sa banay sa mga kaliwat ni Aser si Amihud nga anak ni Selomi; ug ang pangulo sa banay sa mga kaliwat ni Neftali, si Pedahel nga anak ni Amihud. Mao kini sila ang gisugo sa Ginoo sa pagbahin sa panulundon ngadto sa mga katawhan sa Israel didto sa yuta sa Canaan.” Ang Ginoo miingon kang Moises didto sa kapatagan sa Moab duol sa Jordan dapit sa Jerico, “Sugoa ang katawhan sa Israel nga hatagan nila ang mga Levihanon ug mga siyudad nga kapuy-an gikan sa panulundon nga ilang napanag-iya, ug hatagi usab ang mga Levihanon ug mga pasibsibanan libot sa mga siyudad. Ang mga siyudad mapanag-iya nila aron ilang puy-an ug ang mga pasibsibanan alang sa ilang kahayopan ug alang sa ilang mga binuhi ug alang sa tanan nila nga mga mananap. Ug ang mga pasibsibanan sa mga siyudad nga inyong ihatag ngadto sa mga Levihanon maggikan sa kuta sa lungsod ug paingon sa gawas, usa ka libo ka maniko nga maglibot. Ug magsukod kamo sa gawas sa siyudad alang sa kiliran dapit sa silangan duha ka libo ka maniko, dapit sa habagatan duha ka libo ka maniko, dapit sa kasadpan duha ka libo ka maniko, ug dapit sa amihanan duha ka libo ka maniko; ang lungsod anaa sa taliwala. Kini mapanag-iya nila ingon nga pasibsibanan sa mga siyudad. Ang mga siyudad nga inyong ihatag ngadto sa mga Levihanon, unom ka siyudad nga dalangpanan, nga inyong padangpan niadtong nakapatay sa iyang isigkatawo, ug dugang pa niana, ihatag ninyo ang 42 ka siyudad. Ang tanan nga mga siyudad nga inyong ihatag ngadto sa mga Levihanon 48 uban sa mga pasibsibanan niini. Ug mahitungod sa mga siyudad nga inyong ihatag gikan sa napanag-iya sa katawhan sa Israel, gikan sa dakong banay magkuha kamo ug daghan, ug gikan sa gamay nga banay magkuha kamo ug diyotay. Ang matag usa, sumala sa gidak-on sa iyang panulundon nga iyang napanunod, maghatag ug mga siyudad ngadto sa mga Levihanon.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang katawhan sa Israel: Sa diha nga motabok kamo sa Jordan ngadto sa yuta sa Canaan, magpili kamo ug mga siyudad nga mahimong mga siyudad nga dalangpanan alang kaninyo, aron ang makapatay ug tawo nga wala tuyoa makadangop didto. Ug ang mga siyudad mahimo alang kaninyo nga dalangpanan gikan sa manimalos, aron ang nakapatay dili patyon hangtod nga siya makatindog atubangan sa katilingban aron hukman. Ug ang mga siyudad nga inyong ihatag, unom ka siyudad nga dalangpanan. Kamo maghatag ug tulo ka siyudad tabok sa Jordan ug tulo ka siyudad ang inyong ihatag didto sa yuta sa Canaan. Kini mahimong mga siyudad nga dalangpanan. Kining unom ka siyudad mahimong dalangpanan alang sa katawhan sa Israel, ug alang sa mga dumuduong ug alang sa mga langyaw, aron nga si bisan kinsa nga makapatay ug tawo nga wala tuyoa makadangop didto. “Apan kon siya makasamad ug tawo pinaagi sa usa ka galamiton nga puthaw nga sa ingon niana namatay kini, siya usa ka mamumuno; ang mamumuno patyon gayod. Ug kon siya makasamad ug tawo pinaagi sa usa ka bato nga diha sa iyang kamot, nga igong makamatay sa usa ka tawo ug kini namatay, siya usa ka mamumuno; ang mamumuno patyon gayod. O kon siya makasamad ug tawo pinaagi sa usa ka hinagiban nga kahoy nga diha sa iyang kamot nga igong makamatay sa usa ka tawo, ug kini namatay, siya usa ka mamumuno; ang mamumuno patyon gayod. Ang manimalos sa dugo mao gayod ang mopatay sa mamumuno; sa diha nga ikatagbo niya ang mamumuno, patyon niya kini. Ug kon siya motukmod kaniya tungod sa pagdumot, o manglabay pinaagi sa pagpangatang, nga sa ingon niana mamatay kini, o tungod sa pagdumot siya makasamad pinaagi sa iyang kamot, nga sa ingon niana kini mamatay, siya nga nakasamad kaniya patyon gayod. Siya usa ka mamumuno, ang manimalos sa dugo mopatay sa mamumuno, sa diha nga ikatagbo niya kini. “Apan kon siya makatukmod kaniya sa kalit nga walay pagdumot o makalabay kaniya bisan unsa, bisan wala mangatang, o maggamit ug bato nga igong makamatay sa usa ka tawo, ug bisan wala makakita kaniya maglabay niini ngadto kaniya nga sa ingon niana kini mamatay, bisan ug dili siya kaaway ug dili niya tinguha ang pagdaot kaniya, ang katilingban maghukom taliwala sa mamumuno ug sa manimalos sa dugo sumala niining mga tulumanon ug ang katilingban magluwas sa mamumuno gikan sa kamot sa manimalos sa dugo ug ang katilingban magpahiuli kaniya ngadto sa iyang siyudad nga dalangpanan, diin siya modangop. Siya magpuyo didto hangtod sa kamatayon sa labawng pari nga gidihogan sa lana nga balaan. Apan kon ang mamumuno sa bisan unsang panahona molakaw gawas sa utlanan sa siyudad nga dalangpanan diin siya midangop, unya ang manimalos sa dugo makakita kaniya didto sa gawas sa utlanan sa iyang siyudad nga dalangpanan ug ang manimalos sa dugo mopatay sa mamumuno, siya dili pakasad-on tungod sa dugo, kay ang mamumuno kinahangalang magpabilin gayod sulod sa siyudad nga iyang dalangpanan hangtod sa kamatayon sa labawng pari, apan human sa kamatayon sa labawng pari, ang mamumuno makapauli na ngadto sa kaugalingon niyang yuta nga iyang napanag-iya. “Ug kining mga butanga mahimong usa ka lagda ug tulumanon nganha kaninyo ngadto sa tanan ninyong mga kaliwatan, sa tanan ninyong mga puluy-anan. Si bisan kinsa nga makapatay ug tawo, ang mamumuno patyon tungod sa pagpamatuod sa mga saksi, apan walay tawo nga patyon sa pagpamatuod sa usa ka saksi. Dugang pa, ayaw kamo pagdawat ug lukat alang sa kinabuhi sa usa ka mamumuno nga sad-an tungod sa pagpatay, siya patyon gayod. Ug ayaw kamo pagdawat ug lukat alang kaniya nga midangop ngadto sa iyang siyudad nga dalangpanan aron siya makabalik sa pagpuyo sa iyang yuta sa dili pa mamatay ang labawng pangulong pari. Busa ayaw ninyo hugawi ang yuta nga inyong gipuy-an, kay ang dugo makahugaw sa yuta, ug walay paghinlo nga mahimo alang sa yuta tungod sa dugo nga moagas diha niini kondili pinaagi sa dugo niadtong nagpaagas niini. Ayaw ninyo hugawi ang yuta nga inyong gipuy-an, nga sa taliwala niini ako nagpuyo, kay ako ang Ginoo nagpuyo diha sa kinataliwad-an sa katawhan sa Israel.” Unya ang mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa mga kaliwat ni Gilead, ang anak ni Makir nga anak ni Manases, sa mga panimalay sa katigulangan sa mga kaliwat ni Jose, miduol ug misulti sa atubangan ni Moises ug sa atubangan sa mga pangulo, sa mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa katawhan sa Israel, ug sila miingon, “Ang Ginoo nagsugo sa akong agalon sa paghatag sa yuta ingon nga panulundon pinaagi sa pagripa ngadto sa katawhan sa Israel, ug ang akong agalon gisugo sa Ginoo sa paghatag sa panulundon ni Zelofehad nga among igsoon nga lalaki ngadto sa iyang mga anak nga babaye. Apan kon sila mangaminyo sa bisan kinsang anak nga lalaki sa laing mga banay sa katawhan sa Israel, ang ilang panulundon kuhaon gikan sa panulundon sa among katigulangan, ug madugang ngadto sa panulundon sa banay diin sila mahisakop, busa kini makuha gikan sa natumngan nga among panulundon. Ug sa diha nga ang tuig sa kalipay sa katawhan sa Israel moabot na, ang ilang panulundon madugang ngadto sa panulundon sa banay diin sila mahisakop busa ang ilang panulundon kuhaon gikan sa panulundon sa banay sa among katigulangan.” Ug si Moises misugo sa katawhan sa Israel sumala sa pulong sa Ginoo, nga nag-ingon, “Ang banay sa mga anak ni Jose nagsulti sa matarong. Mao kini ang butang nga gisugo sa Ginoo mahitungod sa mga anak nga babaye ni Zelofehad: ‘Paminyoa sila kang bisan kinsa nga ilang gihunahuna nga labing maayo, apan sulod lamang sa panimalay sa banay sa ilang amahan sila magminyo. Ang panulundon sa katawhan sa Israel dili balhinon gikan sa laing banay ngadto sa usa ka banay; kay ang matag usa sa katawhan sa Israel magpabilin diha sa iyang panulundon sa banay sa iyang katigulangan. Ug ang tanang anak nga babaye nga makapanag-iya ug usa ka panulundon sa bisan diin nga banay sa katawhan sa Israel, kinahanglan nga maasawa sa usa ka lalaki sa panimalay sa banay sa iyang amahan aron ang matag usa sa katawhan sa Israel magbaton sa panulundon sa iyang katigulangan. Busa walay panulundon nga balhinon gikan sa usa ka banay ngadto sa laing banay kay ang matag banay sa katawhan sa Israel magpabilin diha sa iyang kaugalingong panulundon.’ ” Ang mga anak nga babaye ni Zelofehad nagbuhat sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, kay si Mahla, si Tirsa, si Holga, si Milca ug si Noa, ang mga anak nga babaye ni Zelofehad, nangaminyo ngadto sa mga anak sa mga igsoon sa ilang amahan. Sila nangaminyo ngadto sa mga panimalay sa mga anak ni Manases nga anak ni Jose, ug ang ilang panulundon nagpabilin diha sa banay sa panimalay sa ilang amahan. Kini mao ang mga kasugoan ug ang mga tulumanon nga gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises ngadto sa katawhan sa Israel didto sa kapatagan sa Moab duol sa Jordan dapit sa Jerico. Kini mao ang mga pulong nga gisulti ni Moises sa tibuok Israel sa tabok sa Jordan didto sa kamingawan, didto sa Araba atbang sa Suph sa tungatunga sa Paran ug sa Tofel, sa Laban, sa Haserot ug sa Disahab. Napulo ug usa ka adlaw kini nga panaw gikan sa Horeb agi sa dalan sa Bukid sa Seir ngadto sa Kades-barnea. Ug sa ika-40 nga tuig, sa unang adlaw sa ikanapulo ug usa nga bulan, si Moises misulti sa katawhan sa Israel sumala sa tanan nga gihatag sa Ginoo kaniya ingon nga kasugoan alang kanila, human niya mabuntog si Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hesbon, ug si Og nga hari sa Basan nga nagpuyo sa Astarot ug sa Edrei. Sa tabok sa Jordan, sa yuta sa Moab, misugod si Moises sa pagpahayag niining balaod, nga nag-ingon, “Ang Ginoo nga atong Dios misulti kanato didto sa Horeb, ‘Kamo nakapuyo ug dugaydugay niining bukira. Padayon sa inyong panaw, pangadto kamo sa kabungtoran sa mga Amorihanon ug sa tanang silingang kayutaan sa Araba, sa kabungtoran ug sa kapatagan ug sa Negeb ug sa baybayon sa dagat, sa yuta sa mga Canaanhon ug sa Lebanon, hangtod sa dakong suba, ang suba nga Eufrates. Tan-awa, akong gigahin ang yuta sa atubangan ninyo. Panulod kamo ug panag-iyaha ninyo ang yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan, ngadto kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob, nga ihatag kanila ug sa ilang mga sumusunod nga kaliwatan.’ “Niadtong panahona miingon ako kaninyo, ‘Dili ako makahimo sa pagdala kaninyo nga mag-inusara. Ang Ginoo nga inyong Dios nagpadaghan kaninyo, ug tan-awa, niining adlawa kamo sama sa mga bituon sa langit ang gidaghanon. Hinaot pa nga ang Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan, maghimo kaninyo nga libo ka pilo sa inyong gidaghanon karon ug magpanalangin kaninyo, sumala sa iyang gisaad kaninyo! Unsaon man nako pagdala nga mag-inusara sa kabug-at sa inyong mga palas-anon ug sa inyong mga panagbangi? Pagpili kamo ug mga maalamon, maayo ug panabot ug may kasinatian nga mga tawo sumala sa inyong mga banay ug ibutang nako sila ingon nga inyong mga pangulo.’ Ug kamo mitubag kanako, ‘Ang butang nga imong gipamulong maayo nga among buhaton.’ Busa gikuha nako ang mga pangulo sa inyong mga banay, mga tawo nga maalamon ug may kasinatian ug gibutang nako sila ingon nga mga pangulo ninyo, mga tigmando sa mga linibo, mga tigmando sa mga ginatos, mga tigmando sa mga tagkalim-an, mga tigmando sa tagnapulo ug mga tinugyanan, sa tibuok ninyong mga banay. Ug ako mimando sa inyong mga maghuhukom niadtong panahona, ‘Husaya ninyo ang mga panagbingkil taliwala sa inyong mga kaigsoonan, ug paghukom kamo sa minatarong, tali sa tawo ug sa iyang igsoon o sa langyaw nga uban kaniya. Ayaw kamo pagdapig sa inyong paghukom. Pamatia ninyo ang gagmay sama sa dagko. Ayaw kamo kahadlok sa nawong sa tawo kay ang paghukom iya sa Dios. Ug ang husayonon nga lisod alang kaninyo dad-a ninyo kanako ug pamation nako kini.’ Ug gimandoan ko kamo niadtong panahona sa tanang mga butang nga angay ninyong buhaton. “Unya mipanaw kita gikan sa Horeb ug milatas niadtong tanang dagko ug makalilisang nga kamingawan nga inyong nakita didto sa dalan sa kabungtoran sa mga Amorihanon, sumala sa gisugo sa Ginoo nga atong Dios kanato ug miabot kita sa Kades-barnea. Ug ako miingon kaninyo, ‘Nakaabot kamo sa kabungtoran sa mga Amorihanon nga gihatag kanato sa Ginoo nga atong Dios. Tan-awa, ang Ginoo nga inyong Dios naggahin sa yuta sa atubangan ninyo. Panungas kamo ug panag-iyaha ninyo sumala sa gisulti kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan. Ayaw kamo kahadlok o kaluya.’ Unya kamong tanan miduol kanako ug miingon, ‘Magsugo kita ug mga tawo una kanato nga mosusi alang kanato sa yuta, ug magdala usab kanato ug balita mahitungod sa dalan nga atong agian, ug sa mga siyudad nga atong adtoan.’ Ug ang maong butang daw nakapahimuot kanako ug nagpili ako ug napulo ug duha ka tawo gikan kaninyo, usa ka tawo sa matag banay. Ug milakaw sila ug mitungas ngadto sa kabungtoran, ug miabot sila sa Walog sa Escol ug naniid didto. Ug namupo sila ug bunga sa kayutaan ug gidala kini kanato, ug nagdala usab sila ug balita kanato, ug miingon, ‘Kini maayo nga yuta nga gihatag kanato sa Ginoo nga atong Dios.’ “Apan wala kamo motungas, hinuon misupak kamo sa sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Ug nagbagulbol kamo diha sa inyong mga tolda ug miingon, ‘Kay gidumtan man kita sa Ginoo, gikuha niya kita gikan sa yuta sa Ehipto aron itugyan kita ngadto sa kamot sa mga Amorihanon aron sa paglaglag kanato. Asa man kita motungas? Ang atong mga igsoon nagbugnaw sa atong mga kasingkasing ug miingon, “Ang mga tawo dagko ug tag-as kay kanato. Ang mga siyudad dagko ug kinutaan hangtod sa langit, ug dugang pa, nakita namo didto ang mga kaliwat sa mga Anakihanon.” ’ Unya miingon ako kaninyo, ‘Ayaw kamo kalisang o kahadlok kanila. Ang Ginoo, ang inyong Dios nga nag-una kaninyo, maoy makig-away alang kaninyo, sama sa gibuhat niya alang kaninyo didto sa Ehipto sa atubangan sa inyong mga mata, ug didto sa kamingawan, diin nakita ninyo kon giunsa sa Ginoo nga inyong Dios ang pagdala kaninyo sama sa usa ka tawo nga nagdala sa iyang anak diha sa tanang dalan nga inyong giagian hangtod nga midangat kamo niining dapita.’ Apan bisan pa niining pulonga, wala kamo motuo sa Ginoo nga inyong Dios nga nag-una kaninyo sa dalan aron sa pagpangita ug dapit kon asa kamo magpahiluna sa inyong mga tolda, pinaagi sa kalayo panahon sa gabii, aron sa pagpakita kaninyo sa dalan nga inyong subayan, ug pinaagi sa panganod panahon sa adlaw. “Ug ang Ginoo nakadungog sa inyong mga pulong ug nasuko ug nanumpa, ‘Walay usa niining katawhan niining daotan nga kaliwatan nga makakita sa maayong yuta nga gipanumpa nako nga ihatag sa inyong katigulangan, gawas kang Caleb nga anak ni Jefone. Siya makakita niini ug ngadto kaniya ug sa iyang mga anak ihatag nako ang yuta nga iyang nataakan kay siya hingpit nga misunod sa Ginoo! ’ Ug ang Ginoo nasuko usab kanako tungod kaninyo ug miingon, ‘Ikaw usab dili makasulod didto. Si Josue nga anak ni Nun nga nagtindog sa imong atubangan, makasulod didto. Dasiga siya kay siya ang maghimo sa Israel nga makapanunod niini. Dugang pa, ang inyong mga gagmay nga matod ninyo mahimong tukbonon ug ang inyong mga anak nga karon walay kahibalo sa maayo o sa daotan makasulod didto, ug ngadto kanila ihatag nako kini ug sila makapanag-iya niini. Apan mahitungod kaninyo, pamalik kamo ug lakaw ngadto sa kamingawan paingon sa Dagat nga Pula.’ “Unya kamo mitubag kanako, ‘Nakasala kami batok sa Ginoo, motungas kami ug makig-away sumala sa gisugo kanamo sa Ginoo nga among Dios.’ Ug ang tagsatagsa kaninyo nagtakin sa iyang hinagiban sa gubat ug naghunahuna nga sayon ang pagtungas sa kabungtoran. Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Ingna sila: Ayaw kamo pagtungas o pakig-away kay wala ako sa inyong taliwala, kay tingali unya ug mabuntog kamo sa atubangan sa inyong mga kaaway.’ Unya ako misulti kaninyo ug wala kamo mamati, hinuon misupak kamo sa sugo sa Ginoo ug mapangahason kamo nga mitungas sa kabungtoran. Unya ang mga Amorihanon nga nagpuyo niadtong dapita nanggula batok kaninyo ug migukod kaninyo sama sa mga putyokan ug mibuntog kaninyo gikan sa Seir hangtod sa Horma. Ug mibalik kamo ug mihilak sa atubangan sa Ginoo apan ang Ginoo wala magpatalinghog sa inyong tingog o mamati kaninyo. Busa kamo nagpabilin sa Kades sulod sa daghang mga adlaw, sumala sa mga adlaw nga kamo nagpabilin didto. “Unya mibalik kita ug mipanaw padulong sa kamingawan paingon sa Dagat nga Pula sumala sa giingon sa Ginoo kanako ug sulod sa daghang mga adlaw gilibot nato ang bukid sa Seir. Unya ang Ginoo miingon kanako, ‘Dugay na kamong naglibot niining bukira. Lakaw kamo paingon sa amihanan ug sugoa ang katawhan: Hapit na kamo moagi sa utlanan sa inyong kaigsoonan, ang mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Seir ug sila mangahadlok kaninyo. Busa pagbantay kamo pag-ayo. Ayaw kamo pagpakig-away kanila kay dili ko kamo hatagan sa ilang yuta, bisan ug igong katumban sa lapalapa sa tiil kay gihatag ko na kang Esau ang bukid sa Seir ingon nga panulundon. Pagpalit kamo ug pagkaon gikan kanila pinaagi sa salapi aron kamo makakaon ug pagpalit usab kamo ug tubig gikan kanila pinaagi sa salapi aron kamo makainom. Kay ang Ginoo nga inyong Dios nagpanalangin kaninyo sa tanang buhat sa inyong mga kamot. Siya nahibalo sa inyong paglatas niining dakong kamingawan. Niining 40 ka tuig, ang Ginoo nga inyong Dios nag-uban kaninyo, walay bisan unsa nga nakulang kaninyo.’ Busa mipadayon kita ug gilabyan nato ang atong mga kaigsoonan, ang mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Seir gikan sa dalan sa Araba, sa Elat ug sa Esion-geber. “Ug mibalik kita ug miagi sa dalan sa kamingawan sa Moab. Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Ayaw samoka ang Moab o mohagit ikaw sa pagpakiggubat kanila kay dili nako ihatag kaninyo ang pagpanag-iya sa ilang yuta, kay gihatag na nako ang Ar ingon nga panulundon sa mga kaliwat ni Lot.’ (Ang mga Emihanon nagpuyo diha kaniadto, katawhan nga mga bantogan ug daghan ug tag-as sama sa mga Anakihanon. Sama sa mga Anakihanon nailhan usab sila nga Refahanon apan ang mga Moabihanon nagtawag kanila ug mga Emihanon. Ang mga Horihanon nagpuyo usab kaniadto sa Seir apan giilogan sila sa mga anak ni Esau ug gilaglag sila sa atubangan nila ug mipuyo sila sa maong dapit puli kanila, sama sa gibuhat sa Israel sa yuta nga panulundon nga gihatag kanila sa Ginoo.) ‘Karon, panindog kamo ug labang kamo sa sapa sa Zered.’ Busa milabang kita sa sapa sa Zered. Ug ang gidugayon sukad sa atong pagbiya sa Kades-barnea hangtod sa atong paglabang sa sapa sa Zered 38 ka tuig, hangtod nga ang tibuok kaliwatan nga mao ang mga tawo sa panggubatan nangahanaw gikan sa kampo sumala sa gipanumpa kanila sa Ginoo. Kay ang kamot gayod sa Ginoo batok kanila aron sa paglaglag kanila gikan sa kampo, hangtod nga nangahanaw sila. “Busa sa diha nga ang mga tawo sa panggubatan nangahanaw na ug nangamatay taliwala sa katawhan, ang Ginoo miingon kanako, ‘Niining adlawa moagi ikaw sa utlanan sa Moab didto sa Ar. Ug sa dihang magkaduol na ikaw sa atubangan sa mga kaliwat ni Amon, ayaw sila samoka o makig-away ikaw kanila kay dili nako ihatag kaninyo ang pagpanag-iya sa yuta sa mga kaliwat ni Amon kay gihatag ko na kini ingon nga panulundon sa mga kaliwat ni Lot.’ (Kini usab giisip nga yuta sa mga Refahanon. Ang mga Refahanon kaniadto nagpuyo didto apan ang mga Amonihanon nagtawag kanila nga mga Zamsomihanon, usa ka katawhan nga bantogan ug daghan ug tag-as sama sa mga Anakihanon, apan ang Ginoo naglaglag kanila sa atubangan sa mga Amonihanon, ug sila nangilog kanila ug mipuyo puli kanila sama sa gibuhat niya alang sa mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Seir, sa diha nga gilaglag niya ang mga Horihanon sa ilang atubangan ug sila nangilog kanila ug mipuyo sila puli kanila hangtod niining adlawa. Ug ang mga Avihanon nga nagpuyo sa mga balangay hangtod sa Gaza, ang mga Caftorhanon nga gikan sa Caftor milaglag kanila ug mipuyo puli kanila.) ‘Panindog kamo, padayon sa inyong panaw ug panglabang sa suba sa Arnon. Tan-awa, gihatag nako sa imong kamot si Sihon nga Amorihanon, ang hari sa Hesbon ug ang iyang yuta. Sugdi ninyo ang pagpanag-iya niini ug pakig-away kamo batok kaniya sa gubat. Niining adlawa magsugod ako sa pagbutang sa kahadlok ug sa kalisang kanimo nganha sa mga katawhan nga anaa sa ilalom sa tibuok nga langit nga makadungog sa balita mahitungod kanimo, ug mangurog sila ug magbangutan tungod kanimo.’ “Busa nagpadala ako ug mga sinugo gikan sa kamingawan sa Kedemot ngadto kang Sihon, ang hari sa Hesbon, uban ang mga pulong sa pakigdait nga nag-ingon, ‘Paagia ako sa imong yuta; maglakaw lamang ako subay sa dalan, dili ako motipas ngadto sa tuo o sa wala. Baligyai ako ug pagkaon baylo sa salapi aron ako makakaon ug hatagi ako ug tubig baylo sa salapi aron ako makainom. Paagia lamang ako nga maglakaw, sama sa gibuhat kanako sa mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Seir ug sa mga Moabihanon nga nagpuyo sa Ar, hangtod nga motabok ako sa Jordan ngadto sa yuta nga gihatag kanamo sa Ginoo nga among Dios.’ Apan si Sihon nga hari sa Hesbon wala mopaagi kanato sa iyang kayutaan kay ang Ginoo nga inyong Dios nagpagahi sa iyang espiritu ug nagpatig-a sa iyang kasingkasing aron iyang itugyan siya sa inyong kamot sama niining adlawa. Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Tan-awa, misugod ako sa paghatag kang Sihon ug sa iyang yuta nganha kanimo. Sugdi ang pagpanag-iya aron maangkon ang iyang yuta.’ Unya si Sihon migula batok kanato, siya ug ang tanan niyang katawhan aron sa pagpakiggubat didto sa Jahas. Ug ang Ginoo nga atong Dios nagtugyan kaniya nganhi kanato ug ato siyang nabuntog ug ang iyang mga anak nga lalaki ug ang tanan niyang katawhan. Ug niadtong panahona atong nakuha ang tanan niyang kalungsoran ug gilaglag sa hingpit ang tanang lungsod, ang mga lalaki, ang mga babaye ug mga bata. Walay bisan usa nga atong gibilin. Ang kahayopan lamang ang atong gikuha ingon nga inilog alang sa atong kaugalingon, uban ang mga inilog sa kalungsoran nga atong nakuha. Gikan sa Aroer nga anaa sa daplin sa suba sa Arnon, ug gikan sa lungsod nga anaa sa walog hangtod sa Gilead, walay lungsod nga lig-on kaayo alang kanato. Ang Ginoo nga atong Dios naghatag sa tanan nganhi sa atong mga kamot. Sa yuta lamang sa mga kaliwat ni Amon nga wala kamo moadto, nga mao ang tanang daplin sa suba sa Jabok ug ang mga lungsod sa kabungtoran, ug sa bisan diing dapit nga gidili kanato sa Ginoo nga atong Dios. “Unya miliko kita ug mitungas sa dalan ngadto sa Basan, ug si Og nga hari sa Basan migula batok kanato, siya ug ang tanan niyang katawhan aron sa pagpakiggubat didto sa Edrei. Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Ayaw kahadlok kaniya kay siya ug ang tanan niyang katawhan ug ang iyang yuta gitugyan na nako nganha sa imong mga kamot. Ug buhata kaniya ang gibuhat nimo kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hesbon.’ Busa ang Ginoo nga atong Dios mitugyan usab nganhi sa atong mga kamot kang Og nga hari sa Basan ug sa tanan niya nga katawhan, ug gipamatay nato sila hangtod nga walay nahibilin kaniya bisan usa. Ug gikuha nato ang tanan niyang mga siyudad niadtong panahona, walay siyudad nga wala nato kuhaa gikan kanila, 60 ka siyudad, ang tibuok yuta sa Argob, ang gingharian ni Og sa Basan. Kining tanan mga siyudad nga gipalig-onan sa tag-as nga mga kuta, mga ganghaan ug mga babag, gawas sa daghan kaayong balangay nga walay kuta. Ug gilaglag gayod nato sila sama sa atong gibuhat kang Sihon nga hari sa Hesbon, gilaglag gayod ang tanang siyudad, ang mga lalaki, ang mga babaye ug ang mga bata. Apan gikuha nato ang tanang kahayopan ug ang mga inilog gikan sa kalungsoran ingon nga atong inilog. Busa gikuha nato niadtong panahona ang yuta gikan sa kamot sa duha ka hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo niini tabok sa Jordan, gikan sa walog sa Arnon hangtod sa Bukid sa Hermon (ang mga Sidonhanon nagtawag sa Hermon nga Sirion, samtang ang mga Amorihanon nagtawag niini nga Senir), ang tanang kalungsoran sa kapatagan ug ang tibuok Gilead ug ang tibuok Basan hangtod sa Saleka ug sa Edrei, mga siyudad sa gingharian ni Og sa Basan. (Kay si Og lamang nga hari sa Basan maoy nahibilin sa mga salin sa mga Refahanon. Ang iyang lungon usa ka higdaanan nga puthaw, wala ba kini diha sa Raba sa mga Amonihanon? Ang gitas-on niini siyam ka maniko ug ang gilapdon upat ka maniko sumala sa maniko sa lalaki.) “Sa dihang napanag-iya nato kining yutaa niadtong panahona akong gihatag ngadto sa mga Rubenhanon ug sa mga Gadhanon ang yuta sukad sa Aroer nga anaa daplin sa suba sa Arnon ug ang katunga sa kabungtoran sa Gilead ug sa mga kalungsoran niini. Ang ubang bahin sa Gilead ug ang tibuok Basan, ang gingharian ni Og, nga mao ang tibuok kayutaan sa Argob, gihatag nako ngadto sa katunga sa banay ni Manases. (Ang tibuok Basan gitawag ug yuta sa mga Refahanon. Si Jair nga Manasehanon mikuha sa tibuok nga yuta sa Argob nga mao ang Basan, hangtod sa utlanan sa mga Gesurhanon ug sa mga Maacahanon ug ginganlan ang mga kabalangayan sunod sa iyang ngalan, Habot-Jair hangtod niining adlawa.) Ug kang Makir gihatag nako ang Gilead, ug ngadto sa mga Rubenhanon ug ngadto sa mga Gadhanon gihatag nako ang yuta gikan sa Gilead hangtod sa walog sa Arnon nga ang utlanan mao ang kinatung-an sa walog hangtod sa sapa sa Jabok nga mao ang utlanan sa mga Amonihanon, ang Araba usab, uban sa Jordan nga mao ang utlanan niini, sukad sa Kineret hangtod sa dagat sa Araba, ang Dagat nga Asin, ubos sa mga bakilid sa Pisga dapit sa silangan. “Ug niadtong panahona nagsugo ako kaninyo nga nag-ingon, ‘Ang Ginoo nga inyong Dios mihatag kaninyo niining yutaa aron inyong mapanag-iya. Kinahanglan nga ang tanang tawo nga isog molabang nga sangkap sa hinagiban sa atubangan sa inyong mga kaigsoonan, ang katawhan sa Israel. Apan ang inyong mga asawa, ang inyong kabataan ug ang inyong kahayopan, nahibalo ako nga kamo adunay daghang kahayopan, kinahanglang magpabilin sa mga siyudad nga akong gihatag kaninyo, hangtod nga ang Ginoo maghatag ug pahulay sa inyong mga kaigsoonan, sama kaninyo ug manag-iya usab sila sa yuta tabok sa Jordan nga gihatag kanila sa Ginoo nga inyong Dios. Unya mamauli kamo, ang matag tawo ngadto sa iyang panulundon nga akong gihatag kaninyo.’ Ug niadtong panahona ako nagsugo kang Josue, ‘Ang imong mga mata nakakita sa tanan nga gibuhat sa Ginoo nga imong Dios ngadto sa duha ka hari. Mao kana ang buhaton sa Ginoo sa tanan nga mga gingharian nga imong agian. Ayaw kamo kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang nakig-away alang kaninyo.’ “Ug nangamuyo ako ngadto sa Ginoo niadtong panahona, nga nag-ingon, ‘O, Ginoong Dios, ikaw nagsugod sa pagpakita sa imong pagkadako ug sa imong gamhanang kamot ngadto sa imong ulipon, kay unsa ba nga dios ang anaa sa langit o anaa sa yuta nga makabuhat nianang mga buhat ug gamhanang mga buhat sama kanimo? Pataboka ako, aron matan-aw nako ang maayong yuta tabok sa Jordan, ang maayong kabungtoran ug ang Lebanon.’ Apan ang Ginoo nasuko kanako tungod kaninyo ug wala mamati kanako. Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Igo na kana kanimo, ayaw na pagsulti kanako mahitungod niining butanga. Tungas sa kinatumyan sa Pisga ug iyahat ang imong mga mata ngadto sa kasadpan ug ngadto sa amihanan ug ngadto sa habagatan ug ngadto sa silangan, ug tan-awa pinaagi sa imong mga mata kay dili ikaw makalabang niining Jordan. Apan sugoa si Josue ug dasiga ug lig-ona siya kay siya moadto nga mangulo niining katawhan, ug siya magpahiluna kanila sa pagpanag-iya sa yuta nga imong makita.’ Busa nagpabilin kita didto sa walog atbang sa Bet-peor. “Ug karon, O Israel, tumana ang mga lagda ug ang mga tulumanon nga akong gitudlo kaninyo, ug buhata kini aron mabuhi kamo, ug mosulod ug manag-iya sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Ayaw ninyo dugangi ang pulong nga akong gisugo kaninyo, ayaw kini kuhai aron matuman ninyo ang kasugoan sa Ginoo nga inyong Dios nga akong gisugo kaninyo. Ang inyong mga mata nakakita kon unsa ang gibuhat sa Ginoo didto sa Baal-peor, kay gilaglag sa Ginoo nga inyong Dios ang tanang tawo nga misunod sa Baal sa Peor. Apan kamo nga nagpabilin sa Ginoo nga inyong Dios buhi hangtod niining adlawa. Tan-awa, ako nagtudlo kaninyo ug mga lagda ug mga tulumanon sumala sa gisugo kanako sa Ginoo nga akong Dios, aron inyo gayong buhaton didto sa yuta diin maoy inyong sudlan aron sa pagpanag-iya niini. Tumana kini ug buhata ninyo kay kini mao ang inyong kaalam ug salabotan sa mga mata sa katawhan, nga sa dihang makadungog niining tanang lagda moingon, ‘Sa walay duhaduha kining dakong nasod usa ka maalamon ug maayo ug panabot nga katawhan.’ Kay unsa ba nga dakong nasod nga adunay usa ka dios nga duol gayod kanila nga sama sa Ginoo nga atong Dios nganhi kanato, sa diha nga magsangpit kita kaniya? Ug unsa ba nga dakong nasod nga may mga lagda ug mga tulumanon nga sama ka matarong niining tanang balaod nga gibutang nako sa inyong atubangan niining adlawa? “Pagmatngon lamang ug ampingi pag-ayo ang inyong kalag kay tingali unya ug malimot kamo sa mga butang nga nakita sa inyong mga mata, ug tingali unya ug mobulag sila sa inyong kasingkasing sa tanang mga adlaw sa inyong kinabuhi. Ipahibalo kini sa imong mga anak ug sa mga anak sa imong mga anak nga niadtong adlaw nga nagtindog ikaw sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios didto sa Horeb, kon giunsa sa Ginoo pag-ingon kanako, ‘Tigoma nganhi kanako ang katawhan aron papamation nako sila sa akong mga pulong, aron sila makakat-on sa pagkahadlok kanako sa tanang mga adlaw nga magpuyo sila sa yuta ug aron matudloan nila ang ilang mga kabataan sa ingon.’ Ug miduol kamo ug mitindog didto sa tiilan sa bukid samtang ang bukid nagdilaab sa kalayo hangtod gayod sa langit, nga gilukop sa kangitngit, dag-om ug kangiob. Unya misulti ang Ginoo kaninyo gikan sa taliwala sa kalayo. Nadungog ninyo ang tingog sa mga pulong apan wala makakita ug dagway, tingog lamang ang atua didto. Ug siya mipahayag kaninyo sa kasabotan nga iyang gisugo kaninyo sa pagbuhat nga mao ang napulo ka sugo ug iyang gisulat kini sa duha ka papan nga bato. Ug ang Ginoo misugo kanako niadtong panahona sa pagtudlo kaninyo sa mga balaod ug sa mga tulumanon, aron buhaton ninyo didto sa yuta nga adtoan ninyo aron panag-iyahon. “Busa bantayi ninyo pag-ayo ang inyong kaugalingon kay wala kamo makakita ug dagway niadtong adlawa nga ang Ginoo nakigsulti kaninyo didto sa Horeb gikan sa taliwala sa kalayo. Pagmatngon kamo kay tingali unya ug magbuhat kamo sa daotan pinaagi sa pagbuhat ug kinulit nga larawan alang sa inyong kaugalingon, diha sa bisan unsang dagway sa panagway sa lalaki o sa babaye, sa panagway sa bisan unsang mananap nga ania sa yuta, sa panagway sa bisan unsang langgam nga adunay pako nga naglupad sa kahanginan, sa panagway sa bisan unsa nga nagkamang sa yuta, panagway sa bisan unsang isda nga anaa sa tubig ilalom sa yuta. Ug pagmatngon kamo kay tingali unya ug sa pagyahat ninyo sa inyong mga mata sa langit ug sa dihang makita ninyo ang adlaw ug ang bulan ug ang mga bituon, ang tanang panon sa langit, madani kamo ug mosimba kanila ug mag-alagad kanila, mga butang nga gihatag sa Ginoo nga inyong Dios alang sa tanang mga katawhan ilalom sa tibuok nga langit. Apan ang Ginoo nagkuha kaninyo ug nagpagula kaninyo gikan sa hudno nga puthaw, gikan sa Ehipto, aron mahimo kamo nga iyang kaugalingong katawhan sama niining adlawa. Dugang pa, ang Ginoo nasuko kanako tungod kaninyo ug nanumpa siya nga dili ako makatabok sa Jordan ug nga ako dili usab makasulod sa maayong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga usa ka panulundon. Apan kinahanglan nga anhi ako mamatay niining yutaa, kinahanglan nga dili ako motabok sa Jordan. Apan kamo motabok ug manag-iya nianang maayong yuta. Pagmatngon kamo sa inyong kaugalingon kay tingali unya ug malimot kamo sa kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios nga gibuhat niya uban kaninyo ug magbuhat kamo ug kinulit nga larawan sa dagway sa bisan unsa nga gidili kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang kalayo nga nag-ut-ot, usa ka Dios nga abubhoan. “Sa diha nga kamo manganak ug ang inyong mga anak manganak ug matigulang na kamo didtong dapita, kon magbuhat kamo ug daotan pinaagi sa pagbuhat ug kinulit nga larawan sa dagway sa bisan unsang butang, ug pinaagi sa pagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo nga inyong Dios, aron sa paghagit kaniya sa pagkasuko, tawgon nako ang langit ug ang yuta aron sa pagsaksi batok kaninyo niining adlawa, nga mangahanaw gayod kamo dayon gikan sa yuta nga inyong tabokon sa Jordan aron sa pagpanag-iya niini. Dili kamo makapuyo niini ug dugay, kondili mangalaglag gayod kamo. Ug ang Ginoo magpatibulaag kaninyo taliwala sa mga katawhan, ug bilinan kamo ug diyotay nga gidaghanon taliwala sa mga nasod diin dad-on kamo sa Ginoo. Ug didto mag-alagad kamo sa mga diosdios nga binuhat sa mga kamot sa mga tawo gikan sa kahoy ug sa bato nga dili makakita, dili makadungog, dili makakaon ug dili makapanimaho. Apan gikan didto mangita kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug makakaplag kamo kaniya kon mangita kamo kaniya sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag. Sa diha nga anaa kamo sa kalisdanan ug modangat kaninyo kining tanang mga butang sa ulahing mga adlaw, mobalik kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug motuman sa iyang tingog, kay ang Ginoo nga inyong Dios maluluy-on nga Dios. Dili siya mopakyas kaninyo o molaglag kaninyo o malimot sa iyang kasabotan uban sa inyong mga katigulangan nga iyang gipanumpa kanila. “Kay pangutana karon mahitungod sa mga panahon nga miagi, nga diha kaniadto kaninyo, sukad sa adlaw nga gibuhat sa Dios ang tawo sa kalibotan, ug pangutana gikan sa usa ka tumoy sa langit ngadto sa lain, kon ang ingon niana ka dakong butang nahitabo ba o nadungog. May katawhan ba nga nakadungog sa tingog sa usa ka dios nga nagsulti gikan sa taliwala sa kalayo, sama sa inyong nadungog, ug nabuhi pa gihapon? May dios ba nga misulay sa pag-adto ug sa pagkuha alang kaniya ug usa ka nasod gikan sa taliwala sa laing nasod, pinaagi sa mga pagsulay, pinaagi sa mga ilhanan, pinaagi sa mga katingalahan, ug pinaagi sa gubat, ug pinaagi sa gamhanang kamot ug sa bukton nga tinuy-od, ug pinaagi sa mga dagkong kakuyaw, sumala sa mga butang nga gibuhat kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios didto sa Ehipto sa atubangan sa inyong mga mata? Nganha kaninyo gipakita kini aron kamo mahibalo nga ang Ginoong Dios; wala nay lain gawas kaniya. Gikan sa langit gipadungog kamo niya sa iyang tingog aron kamo mapanton niya. Ug dinhi sa yuta gipakita niya kaninyo ang iyang dakong kalayo ug nakadungog kamo sa iyang mga pulong gikan sa taliwala sa kalayo. Ug tungod kay siya nahigugma sa inyong mga katigulangan ug nagpili sa ilang kaliwatan sunod kanila ug nagpagula kaninyo uban kaniya gikan sa Ehipto, pinaagi sa iyang dakong gahom, nag-abog gikan sa inyong atubangan sa mga nasod nga dagko ug gamhanan kay kaninyo aron sa pagpasulod kaninyo, naghatag kaninyo sa ilang yuta ingon nga usa ka panulundon sama niining adlawa, busa hibaloi ninyo niining adlawa ug ipahiluna sa inyong kasingkasing nga ang Ginoo mao ang Dios sa langit sa itaas ug dinhi sa yuta sa ubos; wala nay lain. Busa tumana ninyo ang iyang mga lagda ug ang iyang mga sugo nga akong gisugo kaninyo niining adlawa aron magmaayo ang inyong kahimtang ug sa inyong mga anak nga sunod kaninyo, ug aron motaas ang inyong mga adlaw sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios hangtod sa kahangtoran.” Unya gigahin ni Moises ang tulo ka siyudad sa silangang bahin sa Jordan aron ang makapatay ug tawo makadangop didto, ang makapatay sa iyang isigkatawo nga dili tinuyo, nga walay pagdumot kaniya sa miaging panahon, ug nga pinaagi sa pagdangop niya sa usa niining mga siyudad maluwas niya ang iyang kinabuhi: ang Beser sa kamingawan sa yuta sa kapatagan alang sa mga Rubenhanon ug ang Ramot sa Gilead alang sa mga Gadhanon ug ang Golan sa Basan alang sa mga Manasehanon. Kini mao ang balaod nga gihatag ni Moises sa atubangan sa mga anak ni Israel. Kini mao ang mga pagpamatuod, mga lagda ug mga tulumanon nga gisulti ni Moises sa mga anak ni Israel sa diha nga migula sila gikan sa Ehipto, sa tabok sa Jordan didto sa walog atbang sa Bet-peor, sa yuta ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hesbon, nga gilaglag ni Moises ug sa mga anak ni Israel, sa paggula nila gikan sa Ehipto. Ug gikuha nila ang yuta niya ug ang yuta ni Og nga hari sa Basan, ang duha ka hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa silangang bahin sa Jordan, sukad sa Aroer nga diha sa daplin sa walog sa Arnon, hangtod sa Bukid sa Sirion, nga mao ang Hermon ug ang tibuok nga Araba nga tabok sa Jordan dapit sa silangan hangtod sa Dagat sa Araba sa ubos sa mga bakilid sa Pisga. Ug gipatawag ni Moises ang tibuok Israel ug giingnan sila, “Pamati O Israel, sa mga lagda ug sa mga tulumanon nga akong isulti sa inyong pangdungog niining adlawa ug tun-i ninyo kini ug matngoni ang pagbuhat niini. Ang Ginoo nga atong Dios nagbuhat ug kasabotan uban kanato didto sa Horeb. Dili uban sa atong katigulangan nga gibuhat sa Ginoo kining kasabotan, kondili kanatong tanan nga ania dinhi nga mga buhi niining adlawa. Ang Ginoo misulti kaninyo sa nawong ug nawong didto sa bukid gikan sa taliwala sa kalayo. Niadtong panahona ako nagtindog taliwala kaninyo ug sa Ginoo aron sa pagsulti kaninyo sa pulong sa Ginoo kay nangahadlok man kamo tungod sa kalayo, ug wala kamo motungas sa bukid. Siya miingon: “ ‘Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa balay sa kaulipnan. “ ‘Ayaw kamo pagbaton ug laing mga dios sa akong atubangan. “ ‘Ayaw kamo pagbuhat alang kaninyo ug kinulit nga larawan, o bisan unsang dagway sa bisan unsang butang nga atua sa langit sa itaas o sa yuta sa ubos o sa tubig sa ilalom sa yuta. Ayaw kamo pagyukbo kanila o pag-alagad kanila kay ako ang Ginoo nga inyong Dios abubhoan nga Dios, nga nagsilot sa mga anak tungod sa pagkadaotan sa mga ginikanan ngadto sa ikatulo ug sa ikaupat nga kaliwatan sa mga nagdumot kanako. Apan nagpakita ako sa gugmang walay paglubad ngadto sa mga linibo nga nahigugma kanako ug nagtuman sa akong mga sugo. “ ‘Ayaw gamita sa walay pulos ang ngalan sa Ginoo nga inyong Dios kay ang Ginoo dili mag-isip nga walay sala kaniya nga naggamit sa iyang ngalan sa walay pulos. “ ‘Tumana ninyo ang adlaw nga igpapahulay aron sa pagbalaan niini sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Unom ka adlaw kamong magbuhat ug buhata ang tanan ninyong buluhaton. Apan ang ikapito nga adlaw usa ka adlaw nga igpapahulay ngadto sa Ginoo nga inyong Dios. Niini ayaw kamo pagbuhat ug bisan unsa nga buluhaton, kamo, ang inyong mga anak nga lalaki o ang inyong mga anak nga babaye o ang inyong mga sulugoon nga lalaki o ang inyong mga sulugoon nga babaye o ang inyong mga baka o ang inyong mga asno o bisan unsa sa inyong mga kahayopan o sa langyaw nga anaa sa sulod sa inyong mga ganghaan, aron makapahulay ang inyong mga sulugoon nga lalaki ug ang inyong mga sulugoon nga babaye ug kamo usab. Hinumdomi nga kaniadto mga ulipon kamo didto sa yuta sa Ehipto ug nga ang Ginoo nga inyong Dios nagkuha kaninyo gikan didto pinaagi sa gamhanang kamot ug bukton nga tinuy-od. Tungod niana ang Ginoo nga inyong Dios nagsugo kaninyo sa pagtuman sa adlaw nga igpapahulay. “ ‘Tahora ninyo ang inyong amahan ug ang inyong inahan sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron motaas ang inyong mga adlaw ug aron mamaayo kini kaninyo didto sa yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “ ‘Ayaw kamo pagpatay. “ ‘Ayaw usab kamo panapaw. “ ‘Ayaw usab kamo pangawat. “ ‘Ayaw usab kamo pagsaksi ug bakak batok sa inyong isigkatawo. “ ‘Ayaw usab kamo kaibog sa asawa sa inyong isigkatawo ug ayaw tinguhaa ang pag-angkon sa balay sa inyong isigkatawo o sa iyang yuta o sa iyang sulugoong lalaki o sa iyang sulugoong babaye o sa iyang baka o sa iyang asno o sa bisan unsang butang nga iya sa inyong isigkatawo.’ “Kining mga pulonga gisulti sa Ginoo ngadto sa tibuok ninyong katilingban didto sa bukid, gikan sa taliwala sa kalayo, sa panganod ug sa hilabihan nga kangitngit uban sa kusog nga tingog ug wala na siyay gidugang. Ug kini gisulat niya sa duha ka papan nga bato ug gihatag kini kanako. “Ug sa diha nga nadungog ninyo ang tingog gikan sa taliwala sa kangitngit, samtang ang bukid nagdilaab sa kalayo, miduol kamo kanako, ang tanan nga mga pangulo sa inyong mga banay ug ang inyong mga kadagkoan. Ug miingon kamo, ‘Tan-awa, ang Ginoo nga atong Dios nagpakita kanato sa iyang himaya ug sa iyang pagkagamhanan ug atong nadungog ang iyang tingog gikan sa taliwala sa kalayo. Nakita nato niining adlawa nga ang Dios nakigsulti sa tawo ug ang tawo buhi gihapon. Busa karon nganong mangamatay man kita? Kay kining dakong kalayo molamoy man kanato. Mangamatay kita kon makadungog kita pag-usab sa tingog sa Ginoo nga atong Dios. Kay kinsa ba diha sa tanang tawo nga nakadungog sa tingog sa buhing Dios nga nagsulti gikan sa taliwala sa kalayo, sama sa atong nasinati ug nabuhi pa gihapon? Duol ug pamatia ang tanan nga isulti sa Ginoo nga atong Dios. Ug isulti kanamo ang tanan nga isulti kanimo sa Ginoo nga atong Dios ug mamati kami ug magbuhat niini.’ “Ug nadungog sa Ginoo ang inyong mga tingog sa dihang misulti kamo kanako, ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Nadungog nako ang mga pulong niining katawhan nga ilang gisulti kanimo. Maayo ang ilang pagkasulti niadtong tanan nga ilang gipanulti. Aduna pa lamang unta silay hunahuna nga sama niini kanunay, sa pagkahadlok kanako ug sa pagtuman sa tanan nakong mga sugo, aron magmaayo ang ilang kahimtang ug sa ilang mga anak hangtod sa kahangtoran! Adtoa ug sultihi sila, “Pamauli kamo sa inyong mga tolda.” Apan ikaw, tindog tupad kanako ug sultihan ko ikaw sa tanan nga mga sugo ug mga lagda ug mga tulumanon nga itudlo nimo kanila, aron buhaton nila didto sa yuta nga gihatag nako kanila aron mapanag-iya.’ Busa pagmatngon kamo sa pagbuhat sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagtipas ngadto sa tuo o ngadto sa wala. Lakaw kamo diha sa tanang dalan nga gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, aron mabuhi kamo ug mamaayo ang inyong kahimtang, ug aron mabuhi kamo ug dugay didto sa yuta nga inyong mapanag-iya. “Karon mao kini ang kasugoan, ang mga lagda, ug mga tulumanon nga gisugo kanako sa Ginoo nga inyong Dios nga itudlo kaninyo aron buhaton ninyo kini didto sa yuta nga inyong adtoan aron sa pagpanag-iya niini, aron mahadlok kamo sa Ginoo nga iyong Dios, kamo ug ang inyong mga anak ug ang mga anak sa inyong mga anak, pinaagi sa pagtuman sa tanan niyang mga lagda ug sa iyang mga sugo nga akong gisugo kaninyo, sa tanang mga adlaw sa inyong kinabuhi ug aron ang inyong mga adlaw malugwayan pa. Busa pamati, O Israel, ug tinguhaa ang pagbuhat niini aron mamaayo ang inyong kahimtang, ug aron modaghan kamo pag-ayo sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, didto sa yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos. “Pamati, O Israel: Ang Ginoo nga atong Dios usa ra ka Ginoo. Ug higugmaa ang Ginoo nga inyong Dios sa tibuok ninyong kasingkasing, sa tibuok ninyong kalag ug sa tibuok ninyong kusog. Ug kining mga pulonga nga gisugo nako kaninyo niining adlawa maanaa sa inyong kasingkasing. Itudlo ninyo kini sa makugihon ngadto sa inyong mga anak, ug hisgoti ninyo kini sa dihang maglingkod kamo diha sa inyong balay ug sa dihang maglakaw kamo sa dalan ug sa inyong paghigda ug sa inyong pagbangon. Ihigot ninyo kini sa inyong kamot ingon nga ilhanan ug mahimo kini nga mga timaan sa agtang taliwala sa inyong mga mata. Ug isulat ninyo kini sa mga haligi sa pultahan sa inyong balay ug sa inyong mga ganghaan. “Ug sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios magdala kaninyo ngadto sa yuta nga gipanumpa niya ngadto sa inyong katigulangan, kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob, aron ihatag kaninyo, uban ang dagko ug matahom nga mga siyudad nga wala ninyo tukora ug mga balay nga puno sa tanang maayong butang nga wala ninyo pun-a ug mga atabay nga kinalot nga wala ninyo kalota ug mga kaparasan ug kaolibohan nga wala ninyo itanom. Ug sa dihang mangaon kamo ug mabusog, pagbantay kamo kay tingali unya ug makalimot kamo sa Ginoo nga nagpagula kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa balay sa kaulipnan. Kahadloki ninyo ang Ginoo nga inyong Dios. Pag-alagad kamo kaniya ug panumpa pinaagi sa iyang ngalan. Ayaw kamo pagsunod sa nagkalainlaing mga diosdios, sa mga diosdios sa mga katawhan nga naglibot kaninyo. Kay ang Ginoo nga iyong Dios sa taliwala ninyo abubhoan nga Dios. Tingali unya ug ang kapungot sa Ginoo nga inyong Dios mosilaob batok kaninyo ug siya maglaglag kaninyo gikan sa nawong sa yuta. “Ayaw ninyo sulayi ang Ginoo nga inyong Dios sama sa inyong pagsulay kaniya didto sa Masa. Tumana ninyo nga makugihon ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios ug ang iyang mga pagpamatuod ug ang iyang mga lagda nga iyang gisugo kaninyo. Ug buhata ninyo ang matarong ug ang maayo diha sa panan-aw sa Ginoo aron mamaayo ang inyong kahimtang ug nga aron makasulod kamo ug makapanag-iya sa yuta nga maayo nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan, pinaagi sa pag-abog sa tanan ninyong mga kaaway gikan sa inyong atubangan sumala sa gisaad sa Ginoo. “Sa diha nga ang inyong anak mangutana kaninyo sa umaabot nga panahon, ‘Unsa ba ang kahulogan sa mga pagpamatuod ug sa mga lagda ug mga tulumanon nga gisugo kaninyo sa Ginoo nga atong Dios?’ Unya ingna ninyo ang inyong anak, ‘Kami ulipon kaniadto sa Paraon didto sa Ehipto ug ang Ginoo nagkuha kanamo gikan sa Ehipto pinaagi sa gamhanang kamot. Ug ang Ginoo mipakita ug mga ilhanan ug mga katingalahan, dagko ug makalilisang, batok sa Ehipto ug batok sa Paraon ug sa tibuok niyang panimalay sa atubangan sa among mga mata. Ug kami gikuha niya gikan didto aron sa pagdala kanamo nganhi sa yuta nga iyang gipanumpa nga ihatag sa atong katigulangan. Ug ang Ginoo nagsugo kanamo sa pagbuhat niining tanang mga lagda, sa pagkahadlok sa Ginoo nga atong Dios, alang sa among kaayohan kanunay aron ipabilin kami niya nga buhi sama niining adlawa. Ug kini mahimong pagkamatarong alang kanato kon kita magmatngon sa pagtuman niining tanang kasugoan sa atubangan sa Ginoo nga atong Dios sumala sa iyang gisugo kanato.’ “Sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios magdala kaninyo ngadto sa yuta nga inyong adtoan aron sa pagpanag-iya niini ug mag-abog sa daghang mga nasod gikan sa inyong atubangan, sa Hitihanon, sa Gergasihanon, sa Amorihanon, sa Canaanhon, sa Perisihanon, sa Hibihanon ug sa Jebusihanon, pito ka nasod nga dagko ug gamhanan kay kaninyo. Ug sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios magtugyan kanila nganha kaninyo ug inyong nalupig, kinahanglang laglagon ninyo sila sa hingpit. Ayaw kamo paghimo ug kasabotan uban kanila ug ayaw pagpakita ug kaluoy kanila. Ayaw kamo pagpakigminyo kanila, nga maghatag sa inyong mga anak nga babaye ngadto sa ilang mga anak nga lalaki, o magkuha sa ilang mga anak nga babaye alang sa inyong mga anak nga lalaki. Kay sila magpasimang sa inyong anak nga lalaki gikan sa pagsunod kanako, aron sa pag-alagad sa laing mga dios, unya ang kapungot sa Ginoo mosilaob batok kaninyo ug siya maglaglag dayon kaninyo. Apan ingon niini ang buhata kanila: gub-a ninyo ang ilang mga halaran ug dugmoka ang ilang mga haligi ug pukana ang ilang Aserim ug sunoga sa kalayo ang ilang mga kinulit nga larawan. “Kay kamo katawhan nga balaan ngadto sa Ginoo nga inyong Dios; ang Ginoo nga inyong Dios nagpili kaninyo aron mahimong usa ka katawhan nga iyang panag-iyahon gikan sa tanang mga katawhan nga anaa sa yuta. Dili tungod kay daghan pa kamo sa gidaghanon kay sa ubang katawhan nga kamo gihigugma sa Ginoo ug iyang gipili kay kamo mao ang labing diyotay sa tanang katawhan, apan kini tungod kay ang Ginoo nahigugma kaninyo ug nagtuman sa panumpa nga iyang gipanumpa sa inyong mga katigulangan nga gikuha kamo sa Ginoo pinaagi sa gamhanang kamot ug gilukat kamo gikan sa balay sa kaulipnan, gikan sa kamot sa Paraon nga hari sa Ehipto. Busa hibaloi ninyo nga ang Ginoo nga inyong Dios Dios gayod, ang matinumanon nga Dios nga nagtuman sa kasabotan ug sa gugma nga walay paglubad ngadto sa mga nahigugma kaniya ug nagtuman sa iyang mga sugo ngadto sa usa ka libo ka kaliwatan, ug nanimalos nganha sa ilang nawong sa mga nagdumot kaniya pinaagi sa paglaglag kanila. Siya dili maglangan niadtong nagdumot kaniya; siya magbalos kaniya nganha sa iyang nawong. Busa pagbantay kamo sa pagbuhat sa sugo ug sa mga lagda ug sa mga tulumanon nga gisugo nako kaninyo niining adlawa. “Ug tungod kay nagtagad kamo niining mga tulumanon ug nagbuhat niini, ang Ginoo nga inyong Dios magtuman diha kaninyo sa kasabotan ug sa gugmang walay paglubad nga gipanumpa niya nga tumanon ngadto sa inyong katigulangan. Siya mahigugma kaninyo, ug magpanalangin kaninyo ug magpadaghan kaninyo. Magpanalangin usab siya sa bunga sa inyong lawas ug sa bunga sa inyong yuta, sa inyong trigo ug sa inyong bino ug sa inyong lana, sa nadugang sa inyong mga kahayopan ug sa mga nati sa panon sa inyong karnero didto sa yuta nga gipanumpa niya sa inyong katigulangan nga ihatag kaninyo. Mabulahan kamo labaw sa tanang mga katawhan. Walay lalaki o babaye nga dili makaanak diha kaninyo o sa inyong kahayopan. Ug kuhaon sa Ginoo gikan kaninyo ang tanang balatian ug walay bisan usa sa daotan nga sakit didto sa Ehipto nga inyong nahibaloan nga ipahamtang nganha kaninyo, apan ipahamtang niya kini nganha sa tanang magdumot kaninyo. Ug laglagon ninyo ang tanang mga katawhan nga itugyan kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ang inyong mata dili maluoy kanila ug ayaw kamo pag-alagad sa ilang mga diosdios kay kana mahimong lit-ag alang kaninyo. “Kon moingon kamo sa inyong kasingkasing, ‘Kini nga mga nasod mas dagko pa kay kanako, unsaon man nako sa pag-ilog kanila?’ Ayaw kamo kahadlok kanila hinuon hinumdomi ang gibuhat sa Ginoo nga inyong Dios ngadto sa Paraon ug sa tibuok nga Ehipto, ang dagkong mga pagsulay nga nakita sa inyong mga mata, ang mga ilhanan ug mga kahibulongan, ang gamhanang kamot ug ang bukton nga tinuy-od nga pinaagi niini gipagula kamo sa Ginoo nga inyong Dios, busa ingon niini ang buhaton sa Ginoo nga inyong Dios ngadto sa tanang mga katawhan nga inyong gikahadlokan. Dugang pa, ang Ginoo nga inyong Dios magpadala ug mga putyokan sa taliwala nila, hangtod nga ang mga mahibilin ug ang mga magtago gikan kaninyo mangalaglag. Ayaw kamo kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios anaa sa taliwala ninyo, ang Dios nga dako ug makalilisang. Ang Ginoo nga inyong Dios maghawan niining mga nasod gikan sa inyong atubangan sa hinayhinay. Ayaw sila puoha dayon kay tingali unya ug ang mga mananap nga ihalas modaghan pag-ayo batok kaninyo. Apan ang Ginoo nga inyong Dios magtugyan kanila nganha kaninyo, ug siya maglisang kanila pag-ayo hangtod nga mangalaglag sila. Ug iyang itugyan ang ilang mga hari nganha sa inyong mga kamot ug laglagon ninyo ang ilang ngalan gikan sa ubos sa langit. Walay bisan kinsang tawo nga makahimo pag-asdang batok kaninyo hangtod nga malaglag ninyo sila. Sunoga sa kalayo ang kinulit nga larawan sa ilang mga diosdios. Ayaw kaibgi ang plata o ang bulawan nga anaa kanila o kuhaon ninyo kini alang sa inyong kaugalingon, aron nga dili kamo malit-ag niini kay kini dulumtanan alang sa Ginoo nga inyong Dios. Ug ayaw kamo pagdala ug usa ka dulumtanan nga butang nganha sa inyong balay ug mahimong usa ka tinunglo sama niini. Dumti ug kasilagi gayod kini kay kini tinunglo nga butang. “Pagbantay kamo sa pagtuman sa tanang kasugoan nga gisugo nako kaninyo niining adlawa aron mabuhi kamo ug modaghan ug mosulod kamo ug manag-iya sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan. Ug hinumdomi ninyo ang tanang dalan nga gidad-an kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan, aron kamo himoon niya nga mapaubsanon, magsulay kaninyo aron sa pag-ila sa unsay anaa sa inyong kasingkasing, kon magtuman ba kamo sa iyang mga sugo o dili. Ug kamo iyang gipaubos ug gipagutoman ug gipakaon kamo niya sa mana nga wala ninyo mailhi, bisan ang inyong katigulangan wala makaila niini, aron kamo iyang mapahibalo nga ang tawo dili mabuhi sa pan lamang, kondili sa tanang butang nga mogula gikan sa baba sa Ginoo mabuhi ang tawo. Ang inyong bisti wala gayod madaan diha kaninyo ug wala maghubag ang inyong tiil sulod sa 40 ka tuig. Ug hibaloi ninyo diha sa inyong kasingkasing nga sama nga ang tawo magpanton sa iyang anak, ang Ginoo nga inyong Dios magpanton usab kaninyo. Busa tumana ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios pinaagi sa paglakaw diha sa iyang mga dalan ug sa pagkahadlok kaniya. Kay ang Ginoo nga inyong Dios nagdala kaninyo ngadto sa maayong yuta, yuta sa mga sapa sa tubig, sa mga tubod ug sa mga tinubdan nga nagdagayday ngadto sa mga walog ug sa mga bukid, yuta sa trigo ug sa sebada, sa mga paras ug sa mga igera ug sa mga granada, yuta sa mga kahoyng olibo ug sa dugos, yuta diin magkaon kamo ug pan nga dili mahutdan, dili kamo makulangan, yuta nga ang iyang mga bato puthaw, ug gikan sa iyang mga bukid makakutkot kamo ug tumbaga. Ug mangaon kamo ug mangabusog ug magdayeg kamo sa Ginoo nga inyong Dios tungod sa maayong yuta nga iyang gihatag kaninyo. “Pagmatngon kamo kay tingali unya ug malimot kamo sa Ginoo nga inyong Dios pinaagi sa dili pagtuman sa iyang mga sugo ug sa iyang mga tulumanon ug sa iyang mga lagda nga akong gisugo kaninyo niining adlawa. Tingali unya ug sa dihang makakaon na kamo ug mabusog ug makatukod na ug matahom nga mga balay ug magpuyo niini, ug sa diha nga ang inyong mga panon sa hayop ug mga panon sa karnero modaghan, ug ang inyong plata ug bulawan modaghan, ug ang tanan nga anaa kaninyo modaghan, unya ang inyong kasingkasing magmapahitas-on ug malimot kamo sa Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa balay sa kaulipnan, kaniya nga nagmando kaninyo latas sa usa ka dako ug makalilisang nga kamingawan, diin adunay mga pintas nga bitin ug mga tanga ug yuta sa kauhaw diin walay tubig, kaniya nga nagdala ug tubig alang kaninyo gikan sa batong bantilis, kaniya nga nagpakaon kaninyo didto sa kamingawan ug mana nga wala mailhi sa inyong katigulangan, aron unta himoon kamo niya nga ubos ug sulayan kamo aron sa paghimo ug maayo kaninyo sa kaulahian. Pagbantay kamo kay tingali unya ug moingon kamo diha sa inyong kasingkasing, ‘Ang akong gahom ug ang kusog sa akong kamot maoy naghatag kanako niini nga bahandi.’ Apan hinumdomi ang Ginoo nga inyong Dios kay siya mao ang naghatag ug gahom sa pagbaton sa mga bahandi, aron mapamatud-an niya ang iyang kasabotan nga gipanumpa niya sa inyong katigulangan sama niining adlawa. Ug kon malimot kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug magsunod sa laing mga dios ug mag-alagad kanila ug magsimba kanila, ako nagpasidaan kaninyo niining adlawa nga mangalaglag gayod kamo. Sama sa mga nasod nga gilaglag sa Ginoo diha sa inyong atubangan, mangalaglag usab kamo kay kamo wala motuman sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios. “Pamati, O Israel! Kinahanglang manabok kamo sa Jordan niining adlawa aron sa pagsulod ug sa pag-ilog ug mga nasod nga dagko ug gamhanan kay kaninyo, mga siyudad nga dagko ug kinutaan hangtod sa langit, usa ka katawhan nga dagko ug tag-as, mga kaliwat sa mga Anakihanon nga inyong nailhan nga mahitungod kanila nakadungog kamo niini nga giingon, ‘Kinsa ba ang makatindog sa atubangan sa mga kaliwat ni Anak?’ Busa hibaloi niining adlawa nga siya nga mag-una kaninyo sama sa nag-ut-ot nga kalayo mao ang Ginoo nga inyong Dios; laglagon niya sila ug pukanon sa inyong atubangan busa papahawaa ninyo sila ug laglaga dayon sila, sumala sa gisaad sa Ginoo kaninyo. “Ayaw kamo pag-ingon diha sa inyong kasingkasing, human sila mapapahawa sa Ginoo gikan sa inyong atubangan, ‘Kini tungod sa akong pagkamatarong nga gipasulod ako sa Ginoo aron sa pagpanag-iya niining yutaa,’ apan kini tungod sa pagkadaotan niining mga nasod nga giabog sila sa Ginoo gikan sa inyong atubangan. Dili tungod sa inyong pagkamatarong o sa pagkaligdong sa inyong kasingkasing nga makasulod kamo aron sa pagpanag-iya sa ilang yuta, kondili tungod sa pagkadaotan niining mga nasod nga ang Ginoo nga inyong Dios naghingilin kanila gikan sa inyong atubangan ug nga aron mapamatud-an niya ang pulong nga gipanumpa sa Ginoo sa inyong katigulangan, kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob. “Busa hibaloi nga ang Ginoo nga inyong Dios wala maghatag kaninyo niining maayong yuta aron inyong mapanag-iya tungod sa inyong pagkamatarong kay kamo gahi ug ulo nga katawhan. Hinumdomi ug ayaw kalimti kon giunsa ninyo pagpasuko ang Ginoo nga inyong Dios didto sa kamingawan, sukad sa adlaw nga kamo migula gikan sa yuta sa Ehipto hangtod nga miabot kamo niining dapita, nagmasupilon kamo batok sa Ginoo. Bisan didto sa Horeb gipasuko ninyo ang Ginoo ug nasuko ang Ginoo batok kaninyo nga andam siya sa paglaglag kaninyo. Sa dihang mitungas ako sa bukid aron sa pagdawat sa mga papan nga bato, sa mga papan sa kasabotan nga gibuhat sa Ginoo uban kaninyo, mipabilin ako sa bukid 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Wala ako mokaon ug pan o moinom ug tubig. Ug gihatag sa Ginoo kanako ang duha ka papan nga bato nga gisulatan sa tudlo sa Dios ug diha niini ang tanang mga pulong nga gisulti sa Ginoo kaninyo didto sa bukid gikan sa taliwala sa kalayo sa adlaw sa panagtigom. Ug sa kataposan sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, gihatag sa Ginoo kanako ang duha ka papan nga bato, ang mga papan sa kasabotan. Unya ang Ginoo miingon kanako, ‘Tindog, pagdali ug lugsong gikan dinhi kay ang imong katawhan nga imong gikuha gikan sa Ehipto nagbuhat ug daotan. Dali silang mitipas gikan sa dalan nga akong gisugo, nagbuhat sila alang sa ilang kaugalingon ug usa ka larawan nga tinunaw.’ “Dugang pa, ang Ginoo miingon kanako, ‘Nakita nako kining katawhan ug tan-awa, kini usa ka katawhan nga gahi ug ulo. Pasagdi ako aron laglagon nako sila ug papason nako ang ilang ngalan gikan sa ubos sa langit ug buhaton ko ikaw nga usa ka nasod nga gamhanan ug dako pa kay kanila.’ Busa mibalik ako ug milugsong gikan sa bukid, ug ang bukid nagdilaab sa kalayo, ug ang duha ka papan sa kasabotan diha sa akong duha ka kamot. Ug mitan-aw ako, ug tan-awa, nakasala kamo batok sa Ginoo nga inyong Dios. Nagbuhat kamo ug usa ka nating baka nga tinunaw; mitipas dayon kamo gikan sa dalan nga gisugo sa Ginoo kaninyo. Busa gikuptan nako ang duha ka papan ug gisalibay nako kini gikan sa akong duha ka kamot ug gidugmok kini nako atubangan sa inyong mga mata. Ug mihapa ako sa atubangan sa Ginoo sama sa una, 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Wala ako mokaon ug pan o moinom ug tubig tungod sa tanan ninyong sala nga inyong gibuhat, sa inyong pagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo aron sa pagpasuko kaniya. Kay nahadlok ako sa kasuko ug sa hilabihang kapungot nga gibatonan sa Ginoo batok kaninyo nga andam siya sa paglaglag kaninyo. Apan ang Ginoo namati kanako niadtong panahona usab. Ug ang Ginoo nasuko pag-ayo kang Aaron nga andam siya nga mopatay kaniya, ug nag-ampo ako alang kang Aaron niadtong panahona usab. Ug gikuha nako ang inyong sala, ang nating baka nga inyong gibuhat, ug gisunog kini sa kalayo, ug gidugmok ug gipinopino hangtod nga kini sama ka pino sa abog ug gisalibay nako ang abog niini ngadto sa sapa nga nagdagayday gikan sa bukid. “Ug didto sa Tabera ug sa Masa ug sa Kibrot-hataava gipasuko ninyo ang Ginoo. Ug sa dihang gisugo kamo sa Ginoo gikan sa Kades-barnea, nga nag-ingon, ‘Panungas kamo ug panag-iyaha ninyo ang yuta nga akong gihatag kaninyo,’ misupak usab kamo sa sugo sa Ginoo nga inyong Dios ug wala kamo motuo kaniya o motuman sa iyang tingog. Nagmasinupakon kamo batok sa Ginoo sukad sa adlaw nga nakaila ako kaninyo. “Busa mihapa ako sa atubangan sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii kay ang Ginoo miingon nga iya kamong laglagon. Ug nag-ampo ako ngadto sa Ginoo, ‘O Ginoong Dios, ayaw laglaga ang imong katawhan ug ang imong panulundon nga imong giluwas pinaagi sa imong pagkagamhanan, nga imong gikuha gikan sa Ehipto pinaagi sa gamhanang kamot. Hinumdomi ang imong mga ulipon, si Abraham, si Isaac ug si Jacob, ayaw tagda ang kagahi niining katawhan o ang ilang pagkadaotan o ang ilang sala kay tingali unya ug ang yuta diin kami imong gikuha moingon, “Tungod kay ang Ginoo wala makahimo sa pagdala kanila ngadto sa yuta nga iyang gisaad kanila ug tungod kay siya nasilag kanila, gidala niya sila ngadto aron patyon sila didto sa kamingawan.” Kay sila imong katawhan ug imong kabilin nga imong gikuha pinaagi sa imong dakong gahom ug sa imong bukton nga tinuy-od.’ “Niadtong panahona ang Ginoo miingon kanako, ‘Pagtiltil ug duha ka papan nga bato sama sa una, ug adto kanako sa bukid ug pagbuhat ug usa ka sudlanan nga kahoy. Ug isulat nako sa mga papan ang mga pulong nga didto sa unang mga papan nga gibuak nimo ug isulod kini sa sudlanan.’ Busa nagbuhat ako ug sudlanan gikan sa kahoy nga akasya ug nagtiltil ug duha ka papan nga bato sama sa una ug mitungas ako sa bukid nga nagbitbit sa duha ka papan. Ug gisulatan niya ang mga papan sama sa unang sinulat, ang napulo ka sugo nga gisulti sa Ginoo kaninyo didto sa bukid gikan sa taliwala sa kalayo, sa adlaw sa panagtigom ug kini gihatag sa Ginoo kanako. Unya mibalik ako ug milugsong gikan sa bukid ug gibutang nako ang mga papan didto sa sudlanan nga akong gibuhat ug didto kini sumala sa gisugo sa Ginoo kanako. (Ang katawhan sa Israel mipanaw gikan sa Beerot-Bene-jaakam ngadto sa Mosera. Didto namatay si Aaron ug didto siya gilubong, ug ang iyang anak nga si Eleasar nag-alagad ingon nga pari puli kaniya. Gikan didto mipanaw sila padulong sa Gudgoda ug gikan sa Gudgoda ngadto sa Jotbata, yuta sa kasapaan sa tubig. Niadtong panahona gilain sa Ginoo ang banay ni Levi aron sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, aron sa pagtindog sa atubangan sa Ginoo sa pag-alagad kaniya ug sa pagpanalangin pinaagi sa iyang ngalan hangtod niining adlawa. Busa si Levi walay bahin o panulundon uban sa iyang mga igsoon. Ang Ginoo mao ang iyang panulundon sumala sa gisulti kaniya sa Ginoo nga inyong Dios.) “Ug mipabilin ako didto sa bukid, sama sa unang panahon, 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug ang Ginoo namati kanako niadtong panahona usab. Ang Ginoo walay tinguha sa paglaglag kaninyo. Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Tindog, padayon sa imong panaw nga mag-una sa katawhan aron mosulod sila ug manag-iya sa yuta nga akong gipanumpa sa ilang katigulangan nga ihatag kanila.’ “Ug karon, Israel, unsa ang gikinahanglan kanimo sa Ginoo nga imong Dios kondili ang pagkahadlok sa Ginoo nga imong Dios, ang paglakaw diha sa tanan niyang mga dalan, ug ang paghigugma kaniya, ug ang pag-alagad sa Ginoo nga imong Dios sa tibuok nimong kasingkasing ug sa tibuok nimong kalag, ang pagtuman sa mga sugo sa Ginoo ug sa iyang mga lagda nga akong gisugo kanimo niining adlawa alang sa imong kaayohan? Tan-awa, ngadto sa Ginoo nga imong Dios iya ang langit ug ang langit sa mga langit, ang yuta uban ang tanan nga anaa niini. Apan ang Ginoo nahimuot sa imong katigulangan sa paghigugma kanila ug nagpili sa ilang kaliwatan gikan kanila, kaninyo gikan sa taliwala sa tanang mga katawhan, sama niining adlawa. Busa putlia ninyo ang inyong mga kasingkasing ug ayaw na kamo pagpagahi. Kay ang Ginoo nga inyong Dios, Dios sa mga dios, ug Ginoo sa mga ginoo, ang dako, gamhanan ug makalilisang nga Dios nga walay pinalabi ug dili usab modawat ug suborno. Siya nagbuhat ug matarong alang sa mga ilo ug sa biyuda ug nahigugma sa dumuduong, naghatag kaniya ug pagkaon ug bisti. Busa higugmaa ninyo ang dumuduong kay kamo mga dumuduong didto sa yuta sa Ehipto. Kahadloki ninyo ang Ginoo nga inyong Dios. Alagari siya ug pakighiusa kaniya ug panumpa pinaagi sa iyang ngalan. Siya mao ang inyong pagdayeg ug siya mao ang inyong Dios nga nagbuhat alang kaninyo niining dagko ug makalilisang nga mga butang nga nakita sa inyong mga mata. Ang inyong katigulangan milugsong ngadto sa Ehipto, 70 ka tawo, ug karon ang Ginoo nga inyong Dios naghimo kaninyo nga sama sa mga bituon sa langit ang gidaghanon. “Busa higugmaa ang Ginoo nga imong Dios ug tumana ang iyang pahimangno, ang iyang mga lagda, ang iyang mga tulumanon ug ang iyang mga sugo sa kanunay. Ug hinumdomi ninyo niining adlawa, kay ako wala makigsulti sa inyong mga anak nga wala mahibalo ug wala makakita niini, hinumdomi ang pagpanton sa Ginoo nga inyong Dios, sa iyang pagkadako, sa iyang gamhanang kamot ug sa iyang tinuy-od nga bukton, sa iyang mga ilhanan ug sa iyang mga buhat nga iyang gibuhat didto sa Ehipto, sa Paraon nga hari sa Ehipto ug sa tanan niyang yuta ug ang gibuhat niya sa kasundalohan sa Ehipto, sa ilang mga kabayo, ug sa ilang mga karwahi, kon giunsa niya paghimo sa Dagat nga Pula sa paglumos kanila samtang naggukod sila kaninyo ug kon giunsa sa Ginoo paglaglag kanila hangtod niining adlawa, ug kon unsa ang gibuhat niya kaninyo didto sa kamingawan hangtod nga miabot kamo niining dapita, ug kon unsa ang gibuhat niya kang Datan ug kang Abiram, ang mga anak ni Eliab nga anak ni Ruben, giunsa pagbuka sa yuta sa iyang baba ug sa paglamoy kanila ug sa ilang mga panimalay, sa ilang mga tolda ug ang tanang butang nga buhi nga misunod kanila, sa taliwala sa tibuok nga Israel. Ang inyong mga mata nakakita sa tanan nga mga dagkong buhat nga gihimo sa Ginoo. “Busa tumana ninyo ang tanang sugo nga akong gisugo kaninyo niining adlawa, aron mahimo kamong kusgan ug mosulod kamo ug manag-iya sa yuta nga inyong adtoan aron panag-iyahon kini, ug aron motaas ang inyong pagkinabuhi dinhi sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan nga iyang ihatag kanila ug sa ilang kaliwatan, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos. Kay ang yuta nga inyong adtoan aron panag-iyahon, dili sama sa yuta sa Ehipto, diin didto kamo naggikan, diin didto kamo nagpugas sa inyong binhi, ug gipatubigan ninyo pinaagi sa inyong mga tiil, sama sa tanaman sa mga utanon. Apan ang yuta nga inyong adtoon aron panag-iyahon, yuta sa kabungtoran ug sa kawalogan, ug nag-inom sa tubig nga gikan sa ulan sa langit. Kini yuta nga giatiman sa Ginoo nga inyong Dios. Ang mga mata sa Ginoo nga inyong Dios kanunay nga anaa niini, sukad sa sinugdan sa tuig hangtod sa kataposan sa tuig. “Ug kon motuman kamo sa akong mga sugo nga akong gisugo kaninyo niining adlawa, sa paghigugma sa Ginoo nga inyong Dios ug sa pag-alagad kaniya sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag, ako maghatag ug ulan sa inyong yuta sa panahon niini, ang una ug ang kataposan nga ulan, aron makatigom kamo sa inyong trigo ug sa inyong bino ug sa inyong lana. Ug maghatag ako ug balili sa inyong kaumahan alang sa inyong kahayopan ug makakaon kamo ug mabusog. Pagbantay kamo kay tingali unya ug ang inyong kasingkasing malingla ug motipas kamo ug mag-alagad ug lain nga mga dios ug magsimba kanila. Ug ang kasuko sa Ginoo mosilaob batok kaninyo ug iyang tak-opan ang kalangitan aron walay ulan ug ang yuta dili maghatag ug bunga ug mangawala dayon kamo gikan sa maayong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo. “Busa ibutang ninyo kining akong mga pulong sa inyong kasingkasing ug sa inyong kalag ug ihigot ninyo kini ingon nga ilhanan sa inyong kamot ug mahimo kini nga mga ilhanan sa agtang taliwala sa inyong mga mata. Ug itudlo ninyo kini sa inyong mga anak, maghisgot niini sa dihang manglingkod kamo diha sa inyong balay ug sa dihang maglakaw kamo sa dalan, ug sa dihang manghigda kamo ug sa dihang mobangon kamo. Ug isulat kini sa mga haligi sa pultahan sa inyong balay ug sa inyong mga ganghaan, aron modaghan ang inyong mga adlaw ug ang mga adlaw sa inyong mga anak didto sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan nga ihatag kanila, samtang ang mga langit ibabaw pa sa yuta. Kay kon magbantay kamo niining tanan nga mga sugo nga akong gisugo kaninyo sa pagbuhat, sa paghigugma sa Ginoo nga inyong Dios, sa paglakaw diha sa tanan niyang mga dalan, ug sa pagpakighiusa kaniya, ang Ginoo maghingilin niining tanang nasod gikan sa inyong atubangan ug ilogan ninyo ang mga nasod nga dagko ug gamhanan kay kaninyo. Ang tanang dapit nga tumban sa lapalapa sa inyong mga tiil mainyo, ang inyong kayutaan magsukad sa kamingawan ngadto sa Lebanon, gikan sa Suba, sa suba sa Eufrates hangtod sa dagat sa kasadpan. Walay tawo nga makaasdang batok kaninyo. Ang Ginoo nga inyong Dios magbutang sa kalisang ug kahadlok kaninyo ngadto sa tibuok nga yuta nga inyong tumban sumala sa iyang gisaad kaninyo. “Tan-awa, niining adlawa sa inyong atubangan ako nagbutang ug panalangin ug tunglo: panalangin, kon tumanon ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios, nga akong gitudlo kaninyo niining adlawa; ug tunglo, kon kamo dili motuman sa mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios apan motipas hinuon kamo gikan sa dalan nga gisugo ko kaninyo niining adlawa, sa pagsunod sa lain nga mga dios nga wala ninyo mailhi. Ug sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios magdala kaninyo ngadto sa yuta nga inyong adtoan aron panag-iyahon, ibutang ang panalangin sa Bukid sa Gerisim ug ang tunglo sa Bukid sa Ebal. Dili ba atua kini sa tabok sa Jordan, sa kasadpang dapit sa dalan, diin mosalop ang adlaw, sa yuta sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa yuta sa Araba nga atbang sa Gilgal, duol sa mga dagkong kahoy sa More? Kay kinahanglang motabok kamo sa Jordan aron sa pag-adto ug pagpanag-iya sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ug sa dihang mapanag-iya na ninyo kini ug magpuyo niini, pagmatngon kamo sa pagbuhat sa tanang mga lagda ug sa mga tulumanon nga akong gipahayag sa atubangan ninyo niining adlawa. “Kini mao ang mga lagda ug mga tulumanon nga kinahanglang matngonan ninyo sa pagbuhat didto sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong katigulangan, aron panag-iyahon kini sa tanang mga adlaw nga kamo magpuyo sa ibabaw sa yuta. Gun-oba gayod ninyo ang tanang mga dapit diin ang mga nasod nga inyong ilogan nag-alagad sa ilang mga dios, sa ibabaw sa habog nga kabukiran, ug sa ibabaw sa kabungtoran, ug sa ilalom sa tanang kahoy nga lunhaw. Ug gun-oba ninyo ang ilang mga halaran ug dugmoka ninyo ang ilang mga haliging bato ug sunoga ninyo sa kalayo ang ilang mga Asera ug dugmoka ninyo ang kinulit nga larawan sa ilang mga dios ug laglaga ninyo ang ilang ngalan gikan niadtong dapita. Ayaw kamo pagbuhat sa ingon niana ngadto sa Ginoo nga inyong Dios. Apan pangitaa ang dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa tanan ninyong mga banay aron butangan ninyo sa iyang ngalan ug maghimo sa iyang puluy-anan didto. Didto mangadto kamo, ug didto dad-on ninyo ang inyong mga halad nga sunogon, ug ang inyong mga halad nga inihaw, ug ang inyong mga ikapulo ug ang halad nga binayaw sa inyong mga kamot ug ang inyong mga halad nga gisaad ug ang inyong mga halad nga kinabubut-on ug ang mga kamagulangan sa inyong mga baka ug sa inyong mga karnero. Ug didto pangaon kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios ug paglipay kamo ug ang inyong panimalay, diha sa tanan ninyong gimbuhaton nga gipanalangin kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw ninyo buhata ang tanan nga atong gibuhat dinhi niining adlawa, nga ang matag tawo nagbuhat sa bisan unsa nga matarong sa iyang kaugalingong mga mata. Kay wala pa kamo makadangat sa kapahulayan ug sa panulundon nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Apan sa dihang motabok na kamo sa Jordan ug mopuyo sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron mapanunod ug maghatag na siya kaninyo ug kapahulayan sa tanan ninyong mga kaaway nga naglibot aron magpuyo kamo nga layo sa kakuyaw, unya ngadto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios aron sa pagpapuyo sa iyang ngalan didto, dad-a ninyo didto ang tanan nga gisugo nako kaninyo, ang inyong mga halad nga sunogon ug ang inyong mga halad nga inihaw, ang inyong mga ikapulo ug ang mga halad nga binayaw sa inyong mga kamot ug ang tanan ninyong mga halad nga gisaad, nga inyong gisaad sa Ginoo. Ug paglipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios, kamo ug ang inyong mga anak nga lalaki, ug ang inyong mga anak nga babaye, ug ang inyong mga ulipon nga lalaki ug ang inyong mga ulipon nga babaye, ug ang Levihanon nga anaa sa inyong mga lungsod kay siya walay bahin o panulundon uban kaninyo. Pagbantay kamo nga dili kamo maghalad sa inyong halad nga sunogon sa matag dapit nga inyong makita kondili sa dapit nga pilion sa Ginoo sa usa sa inyong mga banay, didto paghalad kamo sa inyong mga halad nga sunogon ug didto buhata ninyo ang tanan nga gisugo nako kaninyo. “Bisan pa niana, makaihaw kamo ug makakaon sa unod diha sa bisan diin sa inyong mga lungsod kutob sa inyong gitinguha sumala sa panalangin sa Ginoo nga inyong Dios nga iyang gihatag kaninyo. Ang hugaw ug ang hinlo makakaon niini, sama sa unod sa lagsaw ug sama sa unod sa usa. Apan ayaw ninyo kaona ang dugo, iyabo ninyo kini sa yuta sama sa tubig. Ayaw ninyo kaona sulod sa inyong mga lungsod ang ikapulo sa inyong trigo, o sa inyong bino, o sa inyong lana o sa mga kamagulangan sa inyong mga baka o sa inyong mga karnero o bisan unsa sa inyong mga halad nga gisaad nga inyong gisaad o sa inyong halad nga kinabubut-on o sa halad nga binayaw sa inyong kamot. Apan kaonon ninyo kini sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios, didto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios, kamo ug ang inyong mga anak nga lalaki ug ang inyong mga anak nga babaye, ang inyong mga ulipon nga lalaki ug ang inyong mga ulipon nga babaye ug ang Levihanon nga anaa sa inyong mga lungsod ug paglipay sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios sa tanan ninyong buhaton. Matngoni nga dili ninyo pasagdan ang mga Levihanon samtang kamo nagpuyo sa inyong dapit. “Sa diha nga padak-an sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong kayutaan sumala sa iyang gisaad kaninyo, ug kamo miingon, ‘Mokaon ako ug unod,’ kay nangandoy kamo ug unod, makakaon kamo ug unod kutob sa inyong gitinguha. Kon layo kanimo ang dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios aron butangan sa iyang ngalan, pag-ihaw sa inyong mga baka ug sa inyong mga karnero nga gihatag sa Ginoo kaninyo, sumala sa akong gisugo kaninyo ug makakaon kamo sulod sa inyong mga lungsod kutob sa inyong gitinguha. Ingon nga gikaon ang lagsaw ug ang usa, busa makakaon kamo niini. Ang hugaw ug ang hinlo makakaon usab niini. Siguroa lamang nga dili ninyo kaonon ang dugo kay ang dugo mao ang kinabuhi ug ayaw ninyo kaona ang kinabuhi uban sa iyang unod. Ayaw kamo pagkaon niini, iyabo ninyo kini sa yuta sama sa tubig. Ayaw ninyo kini kaona aron ang tanan mamaayo alang kaninyo, ug sa inyong mga anak sunod kaninyo, sa dihang magbuhat kamo ug matarong sa mga mata sa Ginoo. Apan ang mga butang nga balaan nga anaa kaninyo ug ang inyong mga halad nga gisaad dad-a ninyo ug adto kamo sa dapit nga pilion sa Ginoo ug ihalad ang inyong mga halad nga sunogon, ang unod ug ang dugo, sa ibabaw sa halaran sa Ginoo nga inyong Dios. Ang dugo sa inyong mga halad nga inihaw ibubo sa ibabaw sa halaran sa Ginoo nga inyong Dios apan ang unod kaona. Pagmatngon kamo sa pagtuman niining tanang mga pulong nga akong gisugo kaninyo, aron mamaayo ang inyong kahimtang, ug sa inyong mga anak sunod kaninyo hangtod sa kahangtoran, sa diha nga magbuhat kamo sa maayo ug sa matarong diha sa mga panan-aw sa Ginoo nga inyong Dios. “Sa diha nga laglagon sa Ginoo nga inyong Dios sa atubangan ninyo ang mga nasod nga inyong adtoan aron ilogan, ug mailogan na ninyo sila ug magpuyo sa ilang yuta, pagbantay nga dili kamo mabitik sa pagsunod kanila human sila malaglag gikan sa inyong atubangan ug nga dili kamo mangutana mahitungod sa ilang mga dios, nga mag-ingon, ‘Giunsa man niining mga nasod pag-alagad sa ilang mga dios? Buot usab nakong magbuhat sa ingon.’ Ayaw kamo pagbuhat sa ingon niini ngadto sa Ginoo nga inyong Dios kay ang tanang dulumtanang butang nga gidumtan sa Ginoo ilang gibuhat sa ilang mga dios. Kay bisan gani ang ilang mga anak nga lalaki ug ang ilang mga anak nga babaye ilang gisunog sa kalayo alang sa ilang mga dios. “Matngoni gayod sa pagbuhat ang tanan nga gisugo nako kaninyo. Ayaw ninyo kini dugangi o kuhai. “Kon may motungha diha kaninyo nga usa ka propeta o usa ka tighubad sa mga damgo ug siya maghatag kaninyo ug ilhanan o usa ka katingalahan, ug mahitabo ang ilhanan o ang usa ka katingalahan nga iyang gisulti kaninyo, ug kon siya moingon, ‘Mosunod kita sa laing mga dios,’ nga wala pa ninyo mailhi, ug ‘mag-alagad kita kanila,’ ayaw kamo pamati sa mga pulong sa maong propeta o sa maong tighubad sa mga damgo kay ang Ginoo nga inyong Dios nagsulay kaninyo, aron sa pag-ila kon nahigugma ba kamo o wala sa Ginoo nga inyong Dios sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag. Sunda ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug kahadloki ninyo siya ug tumana ang iyang mga sugo ug pamatia ang iyang tingog, ug pag-alagad kamo kaniya ug ayaw kamo pagbulag kaniya. Apan ang maong propeta o ang maong tighubad sa mga damgo kinahanglang patyon tungod kay siya nagtudlo ug pagsukol batok sa Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto ug naglukat kaninyo gikan sa balay sa kaulipnan, aron sa pagpabiya kaninyo sa dalan nga gipalaktan kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Busa puoha ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala. “Kon ang imong igsoong lalaki nga anak sa imong inahan o ang imong anak nga lalaki, o ang imong anak nga babaye, o ang asawa nga imong gihigugma o ang imong higala nga sama sa imong kaugalingon, nagdani kanimo sa tago nga mag-ingon, ‘Mangadto kita ug mag-alagad sa lain nga mga dios’ nga wala mailhi nimo ug sa imong katigulangan, sa mga dios sa katawhan nga anaa naglibot kaninyo, duol ba kaninyo o layo kaninyo gikan sa usa ka tumoy sa yuta ngadto sa laing tumoy sa yuta, ayaw padani kaniya, o pamati kaniya o magpakita kaniya sa imong kaluoy, o magpalingkawas o manalipod kaniya. Hinuon patya siya. Ang imong kamot maoy mouna batok kaniya aron sa pagpatay kaniya ug pagkahuman ang kamot sa tanang katawhan. Batoa siya hangtod nga mamatay tungod kay nagtinguha siya sa pagpahilayo kaninyo gikan sa Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa balay sa kaulipnan. Ug ang tibuok Israel makabati ug mahadlok ug diha kaninyo wala nay magbuhat sa bisan unsa nga daotan nga sama niini. “Kon makadungog kamo nga sa usa sa inyong mga lungsod nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron inyong puy-an, may daotang mga tawo nga nanggula gikan sa taliwala ninyo, ug nagpahisalaag sa mga nagpuyo sa ilang lungsod, nga nag-ingon, ‘Mangadto kita ug mag-alagad sa lain nga mga dios,’ nga wala ninyo mailhi, kinahanglan nga magpakisayod kamo ug susihon ninyo ug magpangutana kamo nga makugihon. Ug tan-awa, kon kini matuod ug siguro nga ang maong dulumtanang butang nahimo diha kaninyo, pahiagoma gayod ang mga nagpuyo sa lungsod pinaagi sa espada, nga laglagon gayod sa hingpit ang tanan nga anaa niini ug ang kahayopan niini pinaagi sa sulab sa espada. Ug tigoma ang tanang inilog nga butang ngadto sa kinataliwad-an sa iyang dalan ug sunoga sa kalayo ang siyudad ug ang tanang inilog nga butang ingon nga tinibuok nga halad nga sinunog ngadto sa Ginoo nga inyong Dios. Kini magpabilin nga tinapok hangtod sa kahangtoran ug dili na tukoron pag-usab. Kinahanglang walay mahibilin sa ginahin nga mga butang diha sa inyong mga kamot aron ang Ginoo magpahilayo sa kabangis sa iyang kapungot ug magpakita kaninyo ug kaluoy ug puangod nganha kaninyo ug magpadaghan kaninyo sumala sa iyang gipanumpa sa inyong katigulangan, kon inyong tumanon ang tingog sa Ginoo nga inyong Dios, magtuman sa tanan niyang mga sugo nga akong gisugo kaninyo niining adlawa ug magbuhat sa matarong diha sa panan-aw sa Ginoo nga inyong Dios. “Kamo mao ang mga anak sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw samari ang inyong kaugalingon o kiskisi ang inyong ulo dapit sa agtang tungod sa mga patay. Kay kamo usa ka katawhan nga balaan ngadto sa Ginoo nga inyong Dios ug ang Ginoo nagpili kaninyo aron mahimo nga usa ka katawhan alang sa iyang kaugalingong pagpanag-iya gikan sa tanan nga mga katawhan nga anaa sa ibabaw sa nawong sa yuta. “Ayaw kamo pagkaon sa bisan unsang butang nga dulumtanan. Kini mao ang mga mananap nga makaon ninyo: baka, karnero, kanding, usa nga laki, lagsaw, pula nga usa, ihalas nga kanding, ihalas nga kanding nga dagko ug sungay, nagkalainlaing matang sa lagsaw ug karnero sa bukid. Ang tanang mananap nga nabahin ang kuko ug adunay kuko nga napikas sa duha ug mag-usap sa kinaon nga mga mananap, makaon ninyo. Apan niadtong nag-usap sa kinaon o adunay kuko nga pikas, ayaw ninyo kini kaona. Sama sa kamilyo, koneho ug ilaga kay nag-usap sila sa kinaon apan dili pikas ang kuko, hugaw kini alang kaninyo. Ug ang baboy, kay pikas ang kuko niini, apan wala mag-usap sa kinaon, hugaw kini alang kaninyo. Ayaw kaona ang ilang unod ug ayaw hikapa ang ilang mga lawas nga patay. “Sa tanan nga anaa sa tubig kaona ninyo kini: ang tanan nga adunay kapay ug himbis kaona ninyo. Ug ang bisan unsa nga walay kapay ug himbis, ayaw ninyo kaona, hugaw kini alang kaninyo. “Makaon ninyo ang tanang hinlo nga langgam. Apan kini mao ang mga dili ninyo kaonon: ang agila, ang buwitre, ang agila sa dagat, ang gripon, ang banog, sumala sa ilang matang ug ang tanang uwak sumala sa iyang matang, ang abistros, ang bukaw, ang kanaway ug bisan unsang matang sa banog, ang gamayng ngiwngiw ug ang dagkong ngiwngiw, ug ang itik, pelikano ug langgam nga mangaon ug patay, ug ang gamaw, ang nagkalainlaing tabon, ang kukok ug ang kabog. Ang tanang pak-an nga gagmayng mananap hugaw alang kaninyo, dili kini kaonon. Ang tanang pak-an nga mananap nga hinlo kaona ninyo. “Ayaw kamo pagkaon sa bisan unsa nga mamatay sa iyang kaugalingon. Mahimo nga inyo kining ihatag sa langyaw nga anaa sa inyong mga lungsod aron iya kining makaon o mahimong ibaligya ninyo kini sa langyaw kay kamo mga balaan man nga katawhan ngadto sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw lutoa ang nating kanding diha sa gatas sa iyang inahan. “Kinahanglan nga maggahin kamo sa ikapulo sa tanang abot sa inyong tanom nga naggikan sa uma matag tuig. Ug sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios, sa dapit nga iyang pilion aron papuy-on didto ang iyang ngalan, kaona ninyo ang ikapulo sa inyong abot, sa inyong bino ug sa inyong lana ug ang mga kamagulangan sa inyong mga baka ug sa inyong mga karnero, aron makakat-on kamo sa pagkahadlok kanunay sa Ginoo nga inyong Dios. Ug kon ang dalan hilabihan ka layo alang kaninyo nga dili kamo makahimo pagdala sa ikapulo sa inyong abot sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios magpanalangin kaninyo, tungod kay layo kaninyo ang dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios aron didto ibutang ang iyang ngalan, ibaligya ninyo kini ug ihigot ang salapi sa inyong kamot ug adto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios. Ug gastoha ang salapi alang sa bisan unsa nga imong gitinguha, baka o karnero o bino o ilimnon nga isog, bisan unsa nga imong gipangandoy ug kaona kini diha sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios ug paglipay kamo ug ang inyong panimalay. Ug ayaw pasagdi ang Levihanon nga anaa sa inyong mga lungsod kay siya walay bahin o panulundon uban kaninyo. “Sa kataposan sa matag tulo ka tuig dad-a ninyo ang tanan nga ikapulo sa inyong mga abot sa maong tuig, ug tigoma ninyo didto sa inyong mga lungsod. Ug ang Levihanon, kay wala man siyay bahin o panulundon uban kaninyo, ug ang langyaw ug ang wala nay amahan ug ang biyuda nga anaa sa inyong mga lungsod moanha ug mokaon ug mabusog, aron ang Ginoo nga inyong Dios magpanalangin kaninyo sa tanang buhat sa inyong mga kamot nga inyong gibuhat. “Sa kataposan sa matag pito ka tuig kinahanglang maghatag kamo ug kagawasan. Ug kini mao ang paagi sa pagpagawas: ang matag usa ka tigpautang magpagawas sa iyang gipautang ngadto sa iyang isigkatawo; dili na niya paninglon kini gikan sa iyang isigkatawo ug sa iyang igsoon tungod kay ang kagawasan sa Ginoo gikapahibalo na. Sa langyaw mahimong maningil ikaw apan sa bisan unsa nga imo nga anaa sa imong igsoon pasayloa sa imong kamot. Apan walay kabos diha kaninyo, kay ang Ginoo magpanalangin kaninyo diha sa yuta nga gihatag kaninyo alang sa usa ka panulundon nga panag-iyahon, kon tumanon lamang ninyo ang tingog sa Ginoo nga inyong Dios, magbantay sa pagtuman niining tanang sugo nga akong gisugo kaninyo niining adlawa. Kay ang Ginoo nga inyong Dios magpanalangin kaninyo sumala sa iyang gisaad kaninyo, ug pagpahulam kamo sa daghang mga nasod apan ayaw kamo panghulam. Ug magmando kamo sa daghang mga nasod apan sila dili magmando kaninyo. “Kon diha kaninyo adunay tawong kabos, usa sa inyong mga igsoon, diha sa bisan diin sa inyong mga lungsod sulod sa inyong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw pagahia ang inyong mga kasingkasing o kumkoma ang imong kamot gikan sa imong kabos nga igsoon, kondili bukhara hinuon ang inyong kamot ngadto kaniya ug pahulama siya igo sa iyang gikinahanglan, bisan unsa man kini. Pagbantay nga walay daotang hunahuna sa imong kasingkasing ug ikaw moingon, ‘Duol na ang ikapitong tuig, ang tuig sa pagpahigawas’ ug ang imong mata daotan batok sa imong kabos nga igsoon ug ikaw walay gihatag kaniya ug nagpakitabang siya sa Ginoo batok kanimo ug kini mahimong sala nimo. Panghatag nga madagayaon kaniya ug ang imong kasingkasing kinahanglang dili magbagulbol sa diha nga maghatag ikaw kaniya tungod kay alang niini ang Ginoo nga imong Dios magpanalangin kanimo sa tanan nimong buluhaton ug sa tanan nimong atimanon. Kay dili mawala ang mga kabos gikan sa yuta, busa nagsugo ako kanimo, ‘Bukhara ang imong kamot ngadto sa imong igsoon, sa nagkinahanglan ug sa kabos diha sa imong yuta.’ “Kon ibaligya kanimo ang imong igsoon nga usa ka Hebreo nga lalaki o usa ka Hebreo nga babaye, kinahanglang mag-alagad siya kanimo ug unom ka tuig ug sa ikapito nga tuig ipahigawas nimo siya gikan kanimo. Ug sa diha nga imo na siyang pagawason, ayaw siya palakta nga walay dala. Sangkapi siya nga madagayaon gikan sa imong mga karnero, ug gikan sa imong giokanan ug gikan sa dapit nga pug-anan sa mga ubas. Sumala sa pagpanalangin sa Ginoo kanimo, hatagi siya. Hinumdomi nga naulipon ikaw didto sa yuta sa Ehipto ug ang Ginoo nga imong Dios naglukat kanimo, busa gisugo nako kini kanimo niining adlawa. Apan kon siya moingon kanimo, ‘Dili ako mopahawa gikan kanimo,’ tungod kay nahigugma siya kanimo ug sa imong panimalay kay maayo ang iyang kahimtang diha kanimo. Unya pagkuha ug usa ka hulihod, ug itusok kini sa iyang dalunggan ngadto sa pultahan ug siya maulipon nimo sa dayon. Mao usab kini ang buhaton nimo sa imong ulipon nga babaye. Dili kini lisod alang kanimo sa diha nga magpagawas ikaw kaniya gikan kanimo, kay sa katunga sa bili sa usa ka sinuholan nga ulipon nag-alagad siya kanimo ug unom ka tuig. Busa ang Ginoo nga imong Dios magpanalangin kanimo sa tanan nimong buhaton. “Ihalad sa Ginoo nga imong Dios ang tanang mga kamagulangan nga laki sa imong mga baka ug sa imong mga karnero. Ayaw pagbuhat uban sa mga kamagulangan nga laki sa imong mga baka, o tupihan ang kamagulangan nga laki sa imong mga karnero. Kaonon nimo kini, nimo ug sa imong panimalay, sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios sa matag tuig sa dapit nga pilion sa Ginoo. Ug kon kini adunay tatsa, kon kini piang o buta, o adunay dakong tatsa, ayaw kini ihalad ngadto sa Ginoo nga imong Dios. Kaona kini sa sulod sa imong mga lungsod, ang hugaw ug ang hinlo managsama nga magkaon niini, sama nga kini usa o lagsaw. Lamang, ayaw kaona ang dugo niini; iyabo kini sa yuta sama sa tubig. “Bantayi ninyo ang bulan sa Abib ug sauloga ang Pagsaylo alang sa Ginoo nga inyong Dios, kay sa bulan sa Abib gikuha kamo sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa Ehipto niadtong usa ka gabii. Ug paghalad kamo ug inihaw alang sa Pagsaylo ngadto sa Ginoo nga inyong Dios, gikan sa mga karnero ug gikan sa mga baka didto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga papuy-an sa iyang ngalan. Ayaw kamo pagkaon ug pan nga adunay patubo uban niini. Pito ka adlaw nga kamo magkaon niini uban ang pan nga walay patubo, ang pan sa kasakit kay midali kamo sa paggula gikan sa yuta sa Ehipto, aron nga sa tanang mga adlaw sa inyong kinabuhi mahinumdom kamo sa adlaw nga migula kamo gikan sa yuta sa Ehipto. Ug walay patubo nga makit-an uban kaninyo sa tibuok ninyong kayutaan sulod sa pito ka adlaw o adunay unod nga inyong giihaw sa pagkakilomkilom sa unang adlaw nga ipabilin sa tibuok gabii hangtod sa pagkabuntag. Dili kamo maghalad sa inihaw alang sa Pagsaylo sa bisan diin sulod sa inyong mga lungsod nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, kondili didto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios aron papuy-an sa iyang ngalan, didto paghalad kamo sa inihaw alang sa Pagsaylo sa pagkakilomkilom, sa dihang mosalop na ang adlaw, sa panahon nga migula kamo gikan sa Ehipto. Ug lat-i ninyo kini ug kaona didto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios ug balik sa pagkabuntag ug pauli sa inyong mga tolda. Sa unom ka adlaw pangaon kamo ug pan nga walay patubo ug sa ikapitong adlaw kinahanglan nga adunay balaan nga panagtigom alang sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo paghimo ug buluhaton niining adlawa. “Pag-ihap ug pito ka semana. Pagsugod ug ihap sa pito ka semana sukad sa panahon nga kamo nagsugod paggalab sa mga anihonon. Unya sauloga ninyo ang Kasaulogan sa mga Semana alang sa Ginoo nga inyong Dios uban ang halad nga kinabubut-on sa inyong kamot nga inyong ihatag, ingon nga gipanalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Ug paglipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios, kamo ug ang inyong anak nga lalaki ug ang inyong anak nga babaye, ang inyong ulipon nga lalaki ug ang inyong ulipon nga babaye, ang Levihanon nga anaa sa inyong mga lungsod, ug ang langyaw, ug ang wala nay amahan ug ang biyuda nga anaa uban kaninyo, didto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios aron papuy-an sa iyang ngalan. Hinumdomi nga naulipon kamo didto sa Ehipto ug kinahanglang magbantay kamo sa pagtuman niining mga lagda. “Ug himoa ang Kasaulogan sa mga Balongbalong sulod sa pito ka adlaw, sa dihang matigom na ninyo ang mga ani gikan sa inyong giokanan ug sa inyong pug-anan sa ubas. Ug paglipay kamo sa inyong pagsaulog, kamo ug ang inyong anak nga lalaki, ug ang inyong anak nga babaye ug ang inyong ulipon nga lalaki ug ang inyong ulipon nga babaye, ang Levihanon, ang langyaw, ang wala nay amahan ug ang biyuda nga anaa sa inyong mga lungsod. Sulod sa pito ka adlaw himoa ninyo ang kasaulogan alang sa Ginoo nga inyong Dios didto sa dapit nga pilion sa Ginoo kay ang Ginoo nga inyong Dios magpanalangin kaninyo sa tanan ninyong mga abot ug sa tanang buhat sa inyong mga kamot aron magmalipayon kamong tanan. “Sa makatulo sa usa ka tuig ang tanan ninyong mga lalaki kinahanglang magpakita sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios, sa dapit nga pilion niya: sa Kasaulogan sa mga Pan nga Walay Patubo, sa Kasaulogan sa mga Semana ug sa Kasaulogan sa mga Balongbalong. Ug kinahanglang dili sila magpakita nga walay dala sa atubangan sa Ginoo. Ang matag tawo kinahanglang maghatag sumala sa iyang mahimo sumala sa panalangin sa Ginoo nga inyong Dios nga gihatag kaninyo. “Pagtudlo ug mga maghuhukom ug mga pangulo sa tanan ninyong lungsod nga gihatag sa Ginoo nga inyong Dios sumala sa inyong mga banay ug sila maghukom sa katawhan pinaagi sa matarong nga paghukom. Ayaw tuisa ang hustisya. Ayaw pagdapig ug mga tawo ug ayaw pagdawat ug suborno kay ang suborno nagbuta sa mga mata sa mga maalamon ug nagbalit-ad sa mga pulong sa mga matarong. Hustisya lamang gayod ang sunda aron mabuhi kamo, ug makapanunod sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw pag-ugbok ug bisan unsang kahoy ingon nga Asera tupad sa inyong buhaton nga halaran sa Ginoo nga inyong Dios nga inyong buhaton. Ug ayaw pagpatindog ug haligi nga gikasilagan sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo paghalad ug baka o karnero nga adunay tatsa, ngadto sa Ginoo nga inyong Dios bisan unsa nga tatsa, kay kana butang nga dulumtanan sa Ginoo nga inyong Dios. “Kon adunay makit-an diha kaninyo, sa sulod sa bisan diin sa inyong mga lungsod nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, lalaki o babaye nga nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo nga inyong Dios, pinaagi sa paglapas sa iyang kasabotan, ug miadto ug mialagad sa laing mga dios ug misimba kanila, o sa adlaw o sa bulan o sa bisan unsa sa panon sa langit nga akong gidili, ug kini gisugilon kaninyo ug kamo nakadungog niini, magpakisusi kamo pag-ayo, ug kon kini matuod ug siguro nga ang maong dulumtanan nga butang nahimo diha sa Israel, ang lalaki o ang babaye nga nagbuhat niining daotan nga butang dad-a ngadto sa inyong mga ganghaan ug batoa ang lalaki o ang babaye, hangtod nga mamatay. Tungod sa pagpamatuod sa duha ka saksi o sa tulo ka saksi, siya nga patyonon kinahanglang patyon. Ang tawo dili patyon pinaagi sa pagpamatuod sa usa lamang ka saksi. Ang mga kamot sa mga saksi mao ang una nga idapat kaniya sa pagpatay kaniya, ug human niini, ang mga kamot sa tanang katawhan. Busa puoha ninyo ang daotan sa inyong taliwala. “Kon may moabot nga kaso nga nagkinahanglan ug hukom taliwala sa duha ka matang sa pagpatay, taliwala sa usa ka katungod ug sa lain, ug taliwala sa usa ka matang sa pagpamun-og ug sa lain—bisan unsang kaso sulod sa inyong mga lungsod nga lisod kaayo alang kaninyo—tindog ug adto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios. Ug adtoa ang mga pari nga Levihanon ug ang maghuhukom nga anaa sa buhatan niadtong mga adlawa, ug pagpakisayod kamo kaniya ug ilang isulti kaninyo ang hukom. Unya buhata ninyo kini sumala sa gisulti nila kaninyo nga gikan niadtong dapit nga pilion sa Ginoo. Ug pagmatngon kamo sa pagbuhat sumala sa tanan nga ilang itudlo kaninyo. Sumala sa mga sugo nga ilang gihatag kaninyo ug sumala sa hukom nga ilang gisulti kaninyo, buhata kini. Ayaw pagtipas gikan sa hukom nga ilang gisulti kaninyo, bisan sa tuo o sa wala. Ug ang tawo nga masinupakon ug dili motuman sa pari nga nagtindog sa pag-alagad diha sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios o sa maghuhukom, ang maong tawo kinahanglang mamatay. Busa puoha ninyo ang daotan gikan sa Israel. Ug ang tanang katawhan mamati ug mangahadlok ug dili na magmasinupakon. “Kon moabot na kamo sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ug mapanag-iya ninyo kini ug magpuyo kamo niini ug unya moingon, ‘Magbutang ako ug hari ibabaw nako, sama sa tanang nasod nga naglibot kanako,’ ibutang gayod nimo ingon nga hari sa ibabaw nimo siya nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios. Usa gikan sa inyong mga igsoon maoy inyong ibutang nga hari sa ibabaw ninyo, ayaw pagbutang ug usa ka langyaw sa ibabaw ninyo nga dili ninyo igsoon. Mao lamang nga kinahanglang dili siya magpadaghan ug mga kabayo alang sa iyang kaugalingon o pabalikon niya ang katawhan ngadto sa Ehipto aron sa pagpadaghan ug mga kabayo kay ang Ginoo nag-ingon kaninyo, ‘Ayaw na gayod kamo pagbalik nianang dalana.’ Ug kinahanglang dili siya magpadaghan ug mga asawa alang sa iyang kaugalingon aron ang iyang kasingkasing dili mahisalaag ug kinahanglang dili usab siya magpadaghan pag-ayo ug plata ug bulawan alang sa iyang kaugalingon. “Ug sa dihang maglingkod siya sa trono sa iyang gingharian kinahanglang magsulat siya alang sa iyang kaugalingon ug usa ka kopya niini nga Balaod diha sa basahon gikan sa mga pari nga Levihanon. Ug kini mag-uban kaniya ug siya magbasa niini sa tanang adlaw sa iyang kinabuhi aron mahibalo siya sa pagkahadlok sa Ginoo nga iyang Dios pinaagi sa pagtuman sa tanang mga pulong niining Balaod ug niining mga lagda ug sa pagbuhat niini, aron dili niya bayawon ang iyang kasingkasing sa ibabaw sa iyang mga igsoon ug nga aron dili siya motipas gikan sa sugo, ngadto sa tuo o sa wala, aron nga makapadayon siya ug dugay sa iyang gingharian, siya ug ang iyang mga anak, sa Israel. “Ang mga pari nga Levihanon, nga mao ang tanang banay ni Levi, walay bahin o panulundon uban sa Israel. Magkaon sila sa mga halad ngadto sa Ginoo nga hinimo pinaagi sa kalayo ug sa iyang panulundon. Ug sila walay panulundon taliwala sa ilang mga igsoon. Ang Ginoo mao ang ilang panulundon, sumala sa iyang gisaad kanila. Ug kini mao ang bahin sa mga pari gikan sa katawhan, gikan niadtong maghalad ug inihaw, baka man o karnero, ihatag nila sa pari ang abaga, ang mga apapangig ug ang tungol. Ang unang mga abot sa inyong mga trigo ug sa inyong bino ug sa inyong mga lana, ug ang una sa mga balhibo sa inyong mga karnero, ihatag ninyo kaniya. Kay ang Ginoo nga inyong Dios nagpili kaniya gikan sa tanan ninyong mga banay aron sa pagbarog ug sa pag-alagad sa ngalan sa Ginoo, siya ug ang iyang mga anak nga lalaki hangtod sa kahangtoran. “Ug kon ang Levihanon moabot gikan sa usa sa inyong mga lungsod sa tibuok Israel diin siya magpuyo, ug moabot siya sa panahon nga iyang gusto ngadto sa dapit nga pilion sa Ginoo, mag-alagad siya sa ngalan sa Ginoo nga iyang Dios, sama sa tanan niyang mga igsoon nga mga Levihanon nga nagtindog aron sa pag-alagad didto sa atubangan sa Ginoo. Makabaton sila ug samang bahin nga kaonon, walay labot sa iyang madawat gikan sa halin sa iyang katigayonan. “Sa dihang moabot na kamo sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw kamo pagkat-on sa pagsunod sa mga dulumtanang buhat niadtong mga nasod. Kinahanglang walay makita diha kaninyo nga magsunog sa iyang anak nga lalaki o anak nga babaye ingon nga halad, bisan kinsa nga tigpanagna, usa ka tigpanghimalad o anting-antingan o tigsalamangka o lumayan o tigpakisayod sa espiritu o tigpanagna pinaagi sa pagpangutana sa mga patay. Kay si bisan kinsa nga magbuhat niining mga butanga dulumtanan ngadto sa Ginoo. Ug tungod niining mga dulumtanang mga buhat gisalikway sila sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa inyong atubangan. Paghingpit kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. Kay kining mga nasod nga inyong ilogon namati sa mga tigpanghimalad ug sa mga tigpanagna apan mahitungod kaninyo, ang Ginoo nga inyong Dios wala magtugot kaninyo sa pagbuhat sa ingon. “Ang Ginoo nga inyong Dios magpatindog alang kaninyo ug usa ka propeta sama kanako gikan sa inyong taliwala, gikan sa inyong mga igsoon, kaniya mamati kamo. Sumala sa inyong gipangayo sa Ginoo nga inyong Dios didto sa Horeb sa adlaw sa panagtigom sa dihang kamo nag-ingon, ‘Ayaw na ako padungga sa tingog sa Ginoo nga akong Dios o pakitaa niining dakong kalayo aron dili ako mamatay.’ Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Husto ang ilang giingon sa tanan nilang gisulti. Magpatindog ako alang kanila ug usa ka propeta nga sama kanimo gikan sa taliwala sa ilang mga igsoon ug ibutang nako ang akong mga pulong sa iyang baba ug siya magsulti kanila sa tanan nga gisugo nako kaniya. Ug si bisan kinsa nga dili mamati sa akong mga pulong nga iyang isulti pinaagi sa akong ngalan, ako gayod maningil niini kaniya. Apan ang propeta nga mangahas pagsulti ug pulong pinaagi sa akong ngalan nga wala nako isugo sa pagpasulti kaniya o magsulti sa ngalan sa uban nga mga dios, ang maong propeta mamatay.’ Ug kon kamo moingon sa inyong kasingkasing, ‘Unsaon namo pag-ila sa pulong nga wala isulti sa Ginoo?’ Sa dihang magsulti ang usa ka propeta pinaagi sa ngalan sa Ginoo, kon ang pulong wala mahitabo o matinuod, mao kana ang pulong nga wala isulti sa Ginoo. Ang propeta nga nangahas sa pagsulti niini, dili kamo angay nga mahadlok kaniya. “Sa diha nga laglagon sa Ginoo nga inyong Dios ang mga nasod nga ang kayutaan gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ug ilogan ninyo sila ug kamo magpuyo sa ilang mga siyudad ug sa ilang mga balay, paggahin kamo ug tulo ka siyudad alang kaninyo sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron panag-iyahon. Andama ninyo ang mga dalan ug bahina sa tulo ka bahin ang yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulundon aron nga ang tanan nga makapatay ug tawo makadangop didto. “Ug kini mao ang kalagdaan alang sa makapatay ug tawo, nga pinaagi sa pagkagiw didto maluwas ang iyang kinabuhi. Kon adunay makapatay sa iyang isigkatawo nga dili tinuyo, ug nga walay pagdumot kaniya sa miaging panahon, sama nga kon ang usa ka tawo moadto sa lasang uban sa iyang isigkatawo aron mamutol ug sugnod, ug sa pag-isa sa iyang kamot sa wasay aron sa pagputol sa kahoy nahuso ang kuptanan ug naigo ang iyang isigkatawo ug namatay kini, kadto siya makakagiw padulong sa usa niining mga siyudara ug maluwas ang iyang kinabuhi. Kay tingali unya ug ang manimalos sa dugo nga nasuko pag-ayo mogukod sa nakapatay ug makaapas kaniya tungod kay ang dalan layo ug mapatay siya bisan kon dili siya angay patyon, kay wala man siyay pagdumot kaniya sa miagi nga panahon. Busa magsugo ako kaninyo: Paggahin kamo ug tulo ka siyudad. Ug kon padak-on sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong utlanan sumala sa iyang gipanumpa sa inyong katigulangan ug ihatag kaninyo ang tanang yuta nga gisaad nga ihatag sa inyong katigulangan, kon inyong tumanon kining tanang sugo nga gisulti nako kaninyo niining adlawa, pinaagi sa paghigugma sa Ginoo nga inyong Dios ug sa paglakaw subay sa iyang mga dalan, busa dugangi ug laing tulo ka siyudad kining tulo, aron dili kaagasan ug dugo sa walay sala ang inyong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulundon, nga sa ingon ang sala sa dugo anha kaninyo. “Apan kon adunay tawo nga magdumot sa iyang isigkatawo ug mag-atang niini ug mohasmag kaniya, ug samaran niya siya ug mamatay, ug siya mokagiw padulong sa usa niining mga siyudad, ang mga kadagkoan sa iyang siyudad magpaadto ug ipakuha siya gikan didto ug itugyan siya sa kamot sa manimalos sa dugo aron mamatay siya. Ang inyong mata dili maluoy kaniya apan puoha ninyo gikan sa Israel ang sala sa dugo nga walay sala aron mamaayo ang inyong kahimtang. “Ayaw balhina ang utlanan sa imong isigkatawo nga gibutang sa mga tawo sa unang panahon sa panulundon nga imong kuptan sa yuta nga gihatag kanimo sa Ginoo nga imong Dios aron panag-iyahon kini. “Dili modaog ang usa lamang ka saksi batok sa usa ka tawo tungod sa bisan unsa nga kalapasan o sa bisan unsang kasaypanan labot sa bisan unsang sala nga nabuhat niya; sa pagpamatuod lamang sa duha ka saksi o sa tulo ka saksi mapadayon ang sumbong. Kon ang usa ka saksi nga bakakon motindog batok kang bisan kinsa aron sa pagsaksi batok kaniya nga siya nagbuhat ug daotan, ang duha ka magkaatbang mopakita sa atubangan sa Ginoo, sa atubangan sa mga pari ug mga maghuhukom niadtong mga adlawa. Ug ang mga maghuhukom magpakisusi pag-ayo, ug kon bakakon ang saksi ug nagsaksi ug bakak batok sa iyang igsoon, buhata ngadto kaniya ang sama sa iyang gihunahuna nga buhaton ngadto sa iyang igsoon. Sa ingon nga paagi puohon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala. Ug ang mga mahibilin mamati ug mangahadlok ug dili na sila magbuhat pag-usab ug bisan unsang daotan nga ingon niini sa inyong taliwala. Ug ang inyong mata dili maluoy, ang kinabuhi bayran ug kinabuhi, ang mata bayran ug mata, ang ngipon bayran ug ngipon, ang kamot bayran ug kamot, ang tiil bayran ug tiil. “Sa diha nga moadto kamo aron sa pagpakiggubat batok sa inyong mga kaaway ug makakita ug mga kabayo ug mga karwahi ug usa ka kasundalohan nga dako kay kaninyo, ayaw kamo kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios mag-uban kaninyo, siya nga nagkuha kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto. Ug sa dihang magkaduol kamo sa gubat, ang pari moadto sa atubangan ug mosulti sa katawhan ug moingon kanila, ‘Pamati, O Israel, kamo moadto karon aron sa pagpakiggubat batok sa inyong mga kaaway; ayaw paluyaha ang inyong kasingkasing, ayaw kamo kahadlok o pangurog o malisang kanila, kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang mag-uban kaninyo sa pagpakig-away alang kaninyo batok sa inyong mga kaaway aron sa paghatag kaninyo sa kadaogan.’ Unya ang mga pangulo sa mga sundalo mosulti sa katawhan nga mag-ingon, ‘Kinsa bang tawhana ang nakatukod ug bag-ong balay ug wala maghalad niini? Papaulia siya sa iyang balay kay tingali unya ug siya mamatay sa panggubatan ug laing tawo ang maghalad niini. Kinsa bang tawhana ang nakatanom ug usa ka parasan ug wala makapahimulos sa bunga niini? Papaulia siya sa iyang balay kay tingali unya ug siya mamatay sa panggubatan ug laing tawo ang magpahimulos sa bunga niini. Ug kinsa bang tawhana ang nakapangasawa ug wala siya makaangkon kaniya? Papaulia siya sa iyang balay kay tingali unya ug mamatay siya sa panggubatan ug laing tawo ang makaangkon kaniya.’ Ug ang mga pangulo sa mga sundalo mosulti pa ug dugang sa katawhan ug moingon, ‘Kinsa bang tawhana nga hadlokan ug luya ug kasingkasing? Papaulia siya sa iyang balay kay tingali unya ug matunaw ang kasingkasing sa iyang mga igsoon sama sa iyang kasingkasing.’ Ug sa diha nga ang mga pangulo sa mga sundalo mahuman na sa pagsulti sa katawhan, ang mga tigmando pilion aron mangulo sa katawhan. “Sa diha nga magkaduol na kamo sa usa ka siyudad aron sa pagpakig-away batok niini, pagtanyag kamo ug kasabotan sa pakigdait niini. Ug kon ang tubag niini kaninyo pakigdait ug mangabli alang kaninyo ang tanang tawo nga makit-an sa sulod, magbuhat sila alang kaninyo sa pinugos nga buhat ug mag-alagad kaninyo. Apan kon kini dili maghimo ug pakigdait uban kaninyo, hinuon makiggubat kaninyo, sulonga ninyo kini. Ug sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios magtugyan niini sa inyong kamot, patya ang tanang lalaki niini pinaagi sa espada. Apan ang mga babaye ug ang mga bata, ang kahayopan, ug ang tanan nga anaa sa siyudad, ang tanan nga mga nailog gikan kanila, kuhaa ninyo ingon nga mga sinakmit alang kaninyo ug pahimusli ninyo ang nailog gikan sa inyong mga kaaway nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Mao kini ang inyong buhaton sa tanang siyudad nga layo kaayo kaninyo, nga dili mga siyudad niining mga nasod dinhi. Apan sa mga siyudad niining mga katawhan nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulundon, walay buhion sa bisan unsa nga nagginhawa. Hinuon laglaga gayod sila, ang mga Hitihanon ug ang mga Amorihanon, ang mga Canaanhon ug ang mga Perisihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron sila dili makatudlo kaninyo sa pagbuhat sumala sa tanan nilang mga dulumtanang buhat nga ilang gibuhat sa pag-alagad sa ilang mga dios, ug sa ingon kamo makasala batok sa Ginoo nga inyong Dios. “Sa diha nga sulongon ninyo ang usa ka siyudad sa taas nga panahon sa pagpakig-away niini aron sa pagkuha niini, ayaw pamutla ang iyang kakahoyan pinaagi sa pagbakyaw sa wasay nganha niini kay niini makakaon kamo, ug ayaw kini pamutla. Ang kakahoyan sa kapatagan tawo ba aron sulongon ninyo? Ang mga kahoy lamang nga inyong nailhan nga dili kahoy alang sa pagkaon ang inyong laglagon ug pamutlon aron kamo makabuhat ug mga kahimanan sa pagsulong batok sa siyudad nga makig-away kaninyo, hangtod nga kini mapukan. “Kon diha sa yuta nga gihatag sa Ginoo kaninyo aron panag-iyahon, adunay tawo nga makit-an nga gipatay nga nagbuy-od sa hawan nga patag ug wala mahibaloi kon kinsa ang nagpatay kaniya, ang inyong mga kadagkoan ug ang inyong mga maghuhukom manggula ug sukdon nila ang gilay-on sa mga siyudad nga naglibot kaniya nga gipatay. Unya ang mga kadagkoan sa siyudad nga labing duol sa tawo nga gipatay magkuha ug usa ka nating baka nga baye nga wala pa magamit ug wala pa masangoni ug yugo. Ug ang mga kadagkoan niadtong siyudara magdala sa nating baka nga baye ngadto sa usa ka walog nga may nag-agas nga tubig, nga wala pa gayod madaro o mapugsi, ug ilang lunggoan sa liog ang nating baka nga baye didto sa walog. Ug ang mga pari nga mga kaliwat ni Levi manuol kay ang Ginoo nga inyong Dios nagpili kanila aron sa pag-alagad kaniya ug sa pagpanalangin diha sa ngalan sa Ginoo, ug pinaagi sa ilang pulong husayon ang tanang panaglalis ug ang tanang pagpamun-og. Ug ang tanang kadagkoan niadtong siyudara nga labing duol sa tawong gipatay manghunaw sa ilang mga kamot ibabaw sa nating baka nga baye nga gilunggoan sa liog didto sa walog. Ug sila magpamatuod, ‘Ang among mga kamot wala magpaagas niining dugoa o ang among mga mata nakakita niini nga gipaagas. Pasayloa, O Ginoo, ang imong katawhan nga Israel nga imong gitubos, ug ayaw itugot nga ang dugo sa walay sala magpabilin taliwala sa imong katawhan nga Israel apan itugot nga ang sala tungod sa dugo mapasaylo gikan kanila.’ Sa ingon niini papason ninyo ang sala sa dugo nga walay sala gikan sa inyong taliwala, sa diha nga magbuhat kamo niadtong matarong sa panan-aw sa Ginoo. “Sa diha nga moadto kamo sa pagpakiggubat batok sa inyong mga kaaway, ug ang Ginoo nga inyong Dios magtugyan kanila nganha sa inyong mga kamot ug mabihag ninyo sila ug makakita ikaw sa taliwala sa mga binihag ug usa ka babaye nga maanyag ug maibog ikaw kaniya ug pangasaw-on nimo siya, dad-on nimo siya sa imong balay ug kiskisan niya ang iyang ulo ug putlan niya ang iyang mga kuko. Ug huboon niya ang iyang bisti sa pagkabinihag ug magpabilin siya sa imong balay ug magbangutan siya tungod sa iyang amahan ug sa iyang inahan sulod sa usa ka bulan. Ug human niadto moduol ikaw kaniya ug ikaw mahimo niyang bana ug siya mahimo nga imong asawa. Ug kon ikaw dili mahimuot kaniya, palakta siya bisan asa siya buot moadto. Apan ayaw siya ibaligya tungod sa salapi. Ayaw siya isipa nga ulipon kay gipakaulawan nimo siya. “Kon ang usa ka tawo adunay duha ka asawa, ang usa gihigugma ug ang usa wala higugmaa, ug silang duha manganak, ang gihigugma ug ang wala higugmaa, ug kon ang anak nga lalaki nga kamagulangan iya niadtong wala higugmaa, sa adlaw nga bahinon niya ang iyang katigayonan ingon nga panulundon sa iyang mga anak nga lalaki, dili niya isipon nga kamagulangan ang anak sa iyang gihigugma ingon nga pinalabi kay sa anak nga lalaki sa wala higugmaa nga mao ang kamagulangan. Apan kinahanglang ilhon niya ang kamagulangan, ang anak sa wala higugmaa pinaagi sa paghatag kaniya ug duha ka bahin sa tanan nga anaa kaniya kay siya mao ang sinugdan sa iyang kusog, ang katungod sa pagkapanganay iya. “Kon ang usa ka tawo adunay anak nga lalaki nga gahi ug ulo ug masupilon, nga dili motuman sa tingog sa iyang amahan o sa tingog sa iyang inahan ug bisan ilang gipanton siya dili siya mamati kanila, kuptan siya sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug dad-on siya ngadto sa mga kadagkoan sa iyang siyudad, sa ganghaan sa dapit diin didto siya magpuyo. Ug moingon sila sa mga kadagkoan sa siyudad, ‘Kining among anak nga lalaki gahi ug ulo ug masupilon, dili siya motuman sa among tingog, siya palakaon ug palahubog.’ Ug ang tanan nga mga tawo sa iyang siyudad magbato kaniya ngadto sa kamatayon. Sa ingon niini puohon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala ug ang tibuok nga Israel mamati ug mahadlok. “Ug kon ang usa ka tawo makasala ug angayng silotan sa kamatayon ug siya patyon ug bitayon ninyo diha sa usa ka kahoy, ang iyang lawas kinahanglan dili magpabilin sa kahoy sa tibuok gabii, apan ilubong ninyo siya nianang maong adlaw kay ang tawong gibitay tinunglo sa Dios. Ayaw hugawi ang inyong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulundon. “Ayaw lamang tan-awa ang baka sa imong igsoon o ang iyang karnero nga masaag ug ayaw ihikaw ang imong pagtabang. Kinahanglan nga dad-on nimo kini pagbalik ngadto sa imong igsoon. Ug kon ang imong igsoon dili duol kanimo o wala ikaw makaila kaniya, dad-a ang nawala ngadto sa imong balay ug kini anha uban kanimo hangtod nga ang imong igsoon mangita niini ug iuli kini kaniya. Ingon niini ang imong buhaton sa iyang asno ug ingon niini ang imong buhaton sa iyang bisti. Ingon niini ang imong buhaton sa tanang mga butang sa imong igsoon nga nawala kaniya ug imong nakit-an; ayaw ihikaw ang imong pagtabang. Ayaw lamang tan-awa ang asno sa imong igsoon o ang iyang baka nga matumba sa dalan ug ayaw ihikaw ang imong pagtabang. Tabangi siya sa pagbangon niini. “Ang babaye kinahanglang dili magsul-ob ug bisti nga iya sa lalaki o ang lalaki magsul-ob sa bisti nga iya sa babaye kay si bisan kinsa nga magbuhat niining mga butanga, dulumtanan sa Ginoo nga imong Dios. “Kon mahitabo nga makakaplag ikaw ug salag sa langgam diha sa bisan unsang kahoy o sa yuta nga adunay kuyabog o sa mga itlog ug ang inahan nagluob sa mga kuyabog o sa mga itlog, ayaw kuhaa ang inahan uban sa mga kuyabog. Palupara ang inahan apan ang mga kuyabog kuhaa alang kanimo aron mamaayo ang imong kahimtang ug mabuhi pa ikaw ug dugay. “Kon magtukod ikaw ug bag-ong balay, pagbuhat ug barandilya sa imong atop, aron dili ikaw magdala ug sala sa dugo nganha sa imong balay kon may mahulog nga tawo. “Ayaw pagpugas sa imong parasan ug duha ka matang sa binhi, kay tingali ug madaot ang tanang abot, ang binhi nga imong gipugas ug ang bunga sa parasan. Ayaw dungana pagpadaro ang baka ug ang asno. Ayaw pagsul-ob ug nagkasagol nga panapton, sa balhibo ug sa lino. “Buhati ug mga borlas ang upat ka sidsid sa imong kupo nga itabon sa imong kaugalingon. “Kon ang usa ka tawo mangasawa unya human sa pagpakighilawas kaniya magsalikway kaniya, ug magbutangbutang kaniya ug makauulaw nga buhat ug maghatag ug daotang ngalan kaniya nga mag-ingon, ‘Kini gipangasawa nako ug sa diha nga midulog ako kaniya wala nako makaplagi kaniya ang mga ilhanan sa pagkaulay,’ ang amahan sa batan-ong babaye ug ang iyang inahan magkuha ug magdala ug mga ilhanan sa pagkaulay sa dalaga ngadto sa mga kadagkoan sa siyudad diha sa ganghaan. Ug ang amahan sa batan-ong babaye moingon sa mga kadagkoan, ‘Akong gihatag ang akong anak nga babaye niining tawhana aron maasawa ug iyang gisalikway siya. Ug ania karon, siya naghimo ug makauulaw nga pagbutangbutang kaniya nga nag-ingon, “Wala nako makaplagi sa imong anak ang ilhanan sa pagkaulay.” Apan ania ang mga ilhanan sa pagkaulay sa akong anak.’ Ug ilang bukharon ang bisti sa atubangan sa mga kadagkoan sa siyudad. Unya kuhaon sa mga kadagkoan sa lungsod ang lalaki ug ilang kastigohon siya. Ug ila siyang multahan ug usa ka gatos ka siklo nga plata ug ihatag ngadto sa amahan sa batan-ong babaye kay naghatag siya ug daotang dungog sa ulay sa Israel ug siya mahimong iyang asawa. Dili niya masalikway siya sa tanan niyang mga adlaw. Apan kon kining butanga matuod, nga ang ilhanan sa pagkaulay sa batan-ong babaye wala makaplagi, dad-on nila ang batan-ong babaye ngadto sa pultahan sa balay sa iyang amahan ug batoon siya sa mga tawo sa iyang lungsod hangtod mamatay kay nagbuhat siya ug sala ngadto sa Israel, pinaagi sa pagpakighilawas didto sa balay sa iyang amahan. Sa ingon niini, puohon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala. “Kon ang usa ka tawo makaplagan nga nakighilawas sa usa ka babayeng minyo, silang duha mangamatay, ang lalaki nga nakigdulog sa babaye ug ang babaye. Sa ingon niini puohon ninyo ang daotan gikan sa Israel. “Kon adunay batan-ong babaye nga ulay nga kaslonon ug ang usa ka lalaki makakita kaniya sa lungsod ug makighilawas kaniya, dad-a ninyo silang duha sa ganghaan niadtong lungsora ug batoa ninyo sila hangtod mamatay, ang batan-on nga babaye kay wala siya mosinggit sa pagpakitabang nga diha man siya sa lungsod, ug ang lalaki kay gipanamastamasan niya ang asawa sa iyang isigkatawo. Sa ingon niini puohon ninyo ang daotan gikan sa inyong taliwala. “Apan kon ang usa ka tawo makakita didto sa kapatagan ug usa ka batan-ong babaye nga kaslonon ug ang tawo mosakmit kaniya ug makighilawas kaniya, ang lalaki lamang nga nakighilawas kaniya ang patyon. Apan sa batan-ong babaye wala kamoy buhaton. Walay sayop ang batan-ong babaye nga angayng silotan sa kamatayon kay kining kahimtanga sama niadtong tawo nga mihasmag ug mipatay sa iyang isigkatawo. Kay nakaplagan niya siya sa kapatagan ug bisan pa ug misinggit sa pagpakitabang ang batan-ong babaye nga kaslonon, walay bisan kinsa nga makatabang kaniya. “Kon ang usa ka tawo makakita ug batan-ong babaye nga ulay nga dili kaslonon ug gisakmit niya ug nakighilawas kaniya unya nakit-an sila, ang lalaki nga nakighilawas kaniya mohatag sa amahan sa batan-ong babaye ug 50 ka siklo nga plata ug siya mahimo niyang asawa kay gipanamastamasan niya siya. Dili niya siya isalikway sa tanan niyang mga adlaw. “Ang usa ka tawo kinahanglang dili magkuha sa asawa sa iyang amahan o pakaulawan ang iyang amahan. “Ang kinapon o naputlan sa kinatawo dili makasulod sa katilingban sa Ginoo. “Ang anak sa pinaangkan dili makasulod sa katilingban sa Ginoo. Bisan hangtod sa ikanapulo nga kaliwatan dili sila makasulod sa katilingban sa Ginoo. “Walay Amonihanon o Moabihanon nga makasulod sa katilingban sa Ginoo. Bisan hangtod sa ikanapulo nga kaliwatan walay nasakop kanila nga makasulod sa katilingban sa Ginoo hangtod sa kahangtoran. Kay sila wala motagbo kaninyo nga uban ug pan ug tubig diha sa dalan, sa dihang mibiya kamo sa Ehipto ug kay nagsuhol sila batok kaninyo kang Balaam nga anak ni Beor sa Petor sa Mesopotamia aron siya magtunglo kaninyo. Apan ang Ginoo nga inyong Dios dili buot mamati kang Balaam kondili gibalhin sa Ginoo nga inyong Dios ang tunglo ngadto sa panalangin alang kaninyo kay ang Ginoo nga inyong Dios nahigugma kaninyo. Ayaw pangitaa ang ilang pakigdait o ang ilang kauswagan sa tanan ninyong mga adlaw hangtod sa kahangtoran. “Ayaw dumti ang usa ka Edomhanon kay siya inyong igsoon. Ayaw pagdumot sa Ehiptohanon kay langyaw kamo kaniadto sa iyang yuta. Ang mga anak nila nga matawo sa ikatulong kaliwatan makasulod sa katilingban sa Ginoo. “Sa dihang moadto kamo sa pagpakigbatok sa inyong mga kaaway ug anaa kamo sa kampo paglikay kamo sa tanang daotang butang. “Kon adunay tawo diha kaninyo nga dili hinlo tungod sa nahitabo kaniya sa gabii, kinahanglang mogawas siya sa kampo, dili siya mosulod sa kampo. Apan sa dihang hapon na, kinahanglang maligo siya sa tubig ug kon mosalop na ang adlaw mahimo na siyang mosulod sa kampo. “Kinahanglang aduna kamoy usa ka dapit gawas sa kampo ug panggawas kamo didto. Ug kinahanglang aduna kamoy kahoy uban sa inyong mga hinagiban ug sa dihang mopungko kamo sa gawas, pagkalot kamo ug lungag ug unya taboni ninyo ang inyong hugaw. Kay ang Ginoo nga inyong Dios mosuroy sa taliwala sa inyong kampo aron sa pagluwas kaninyo ug aron sa pagtugyan sa inyong mga kaaway nganha kaninyo busa kinahanglan nga ang inyong kampo balaan aron dili siya makakita ug hugaw nga butang diha kaninyo ug motalikod gikan kaninyo. “Ayaw itugyan ngadto sa iyang agalon ang ulipon nga mikagiw nganha kaninyo gikan sa iyang agalon. Kinahanglang mopuyo siya uban kaninyo sa inyong taliwala, sa dapit nga iyang pilion sa usa sa inyong mga lungsod nga iyang kahimut-an pag-ayo; ayaw siya daogdaoga. “Kinahanglan nga walay magbaligya sa iyang dungog sa mga anak nga babaye sa Israel o magbaligya sa iyang dungog sa mga anak nga lalaki sa Israel. Ayaw ninyo dad-a ang bayad sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog o suhol sa lalaking nagbaligya sa iyang dungog ngadto sa balay sa Ginoo nga inyong Dios agig bayad sa bisan unsa nga panaad kay kining duha dulumtanan alang sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw pagpautang nga may tubo ngadto sa imong igsoon, tubo sa salapi, tubo sa pagkaon, tubo sa bisan unsang butang nga giutang nga may tubo. Ngadto sa langyaw makapautang ikaw nga may tubo apan sa imong igsoon ayaw pagpautang nga may tubo aron panalanginan ikaw sa Ginoo nga imong Dios sa tanan nimong buhaton didto sa yuta nga imong adtoan aron panag-iyahon. “Sa diha nga maghimo ikaw ug saad ngadto sa Ginoo nga imong Dios, ayaw paglangaylangay sa pagbayad niini kay ang Ginoo nga imong Dios maningil gayod niini kanimo ug mahimo kining sala diha kanimo. Apan kon maglikay ikaw sa pagpanaad, dili kini mahimong sala diha kanimo. Matngoni ang pagbuhat sa gilitok sa imong mga ngabil kay kinabubut-on nimong gisaad sa Ginoo nga imong Dios ang imong gisaad pinaagi sa imong baba. “Sa dihang mosulod ikaw sa parasan sa imong isigkatawo, makakaon ikaw ug mga ubas kutob sa imong gitinguha apan ayaw pagbutang ug bisan usa diha sa imong sudlanan. Sa diha nga mosulod ikaw sa trigohan sa imong isigkatawo, makakutlo ikaw ug mga uhay pinaagi sa imong kamot apan ayaw paggamit ug galab sa anihonon sa imong isigkatawo. “Sa diha nga ang usa ka tawo magpili ug asawa ug mangasawa kaniya, unya kon kini wala makapahimuot kaniya tungod kay may nakaplagan siya nga dili maayo sa maong babaye, magsulat siya kaniya ug sulat sa pagpakigbulag ug ihatag niya kini sa iyang kamot ug papahawaon siya gikan sa iyang balay. Ug kon molakaw siya ug maasawa sa laing lalaki ug ang ikaduhang bana masilag kaniya ug magsulat kaniya ug sulat sa pagpakigbulag ug ihatag kini sa iyang kamot ug papahawaon niya siya sa iyang balay o kon mamatay ang ikaduhang bana nga mikuha kaniya aron maasawa siya, ang iyang unang bana nga naghingilin kaniya dili makakuha kaniya pag-usab aron maasawa human siya mahugawi, kay kini dulumtanan sa atubangan sa Ginoo, ug ayaw dad-i ug sala ang yuta nga gihatag kanimo sa Ginoo nga imong Dios ingon nga panulundon. “Sa diha nga ang usa ka tawo bag-ong naminyo, dili siya makalakaw uban sa kasundalohan, dili usab siya matugyanan ug bisan unsang patigayon. Magpuyo siya sa iyang balay nga walay katungdanan sa usa ka tuig nga magmalipayon uban sa iyang asawa nga iyang gipili. “Kinahanglang walay tawo nga mokuha sa galingan o sa ligsanan sa galingan ingon nga garantiya kay sama ra nga iyang gikuha ang kinabuhi ingon nga garantiya. “Kon ang usa ka tawo masakpan nga nanagit sa usa sa iyang mga igsoon sa katawhan sa Israel, ug kon nag-isip siya niini ingon nga ulipon o iyang gibaligya, ang nagdagit patyon. Sa ingon niini puohon ninyo ang daotan sa inyong taliwala. “Pagbantay sa sakit nga sanla ug pagmatngon sa pagbuhat sumala sa tanan nga itudlo kaninyo sa mga pari nga Levihanon, sumala sa akong gisugo kanila pagmatngon kamo sa pagbuhat niini. Hinumdomi ang gibuhat sa Ginoo nga inyong Dios kang Miriam didto sa dalan sa inyong paggula gikan sa Ehipto. “Sa diha nga magpahulam ikaw sa imong isigkatawo sa bisan unsang paagi sa paghulam, ayaw pag-adto sa iyang balay aron sa pagkuha sa garantiya. Tindog sa gawas ug ang tawo nga imong gipahulam magdala sa garantiya nganha kanimo. Ug kon siya usa ka tawong kabos, ayaw pagkatulog uban sa iyang garantiya. Iuli kaniya ang garantiya sa dihang mosalop ang adlaw aron matulog siya sa iyang bisti ug magpanalangin kanimo. Ug kini mahimong pagkamatarong alang kanimo sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios. “Ayaw daogdaoga ang usa ka sinuholan nga ulipon nga kabos ug nagkinahanglan, bisan siya usa sa imong mga igsoon o usa sa mga langyaw nga anaa sa imong yuta sulod sa inyong mga lungsod. Ihatag kaniya ang iyang suhol sa adlaw nga iya kining gihagoan sa dili pa mosalop ang adlaw kay siya kabos ug ang iyang kasingkasing nagsalig niini, kay tingali unya ug mosangpit siya sa Ginoo batok kanimo ug kini mahimong sala diha kanimo. “Ang mga amahan kinahanglang dili patyon tungod sa mga anak, o ang mga anak patyon tungod sa mga amahan. Ang matag usa patyon tungod sa iyang kaugalingong sala. “Ayaw tuisa ang hustisya nga angay sa langyaw o sa mga wala nay amahan o kuhaon ang bisti sa biyuda ingon nga garantiya. Apan kinahanglan nga imong hinumdoman nga naulipon ikaw didto sa Ehipto ug gikan didto gilukat ikaw sa Ginoo nga imong Dios. Busa nagsugo ako kanimo sa pagbuhat niini. “Sa diha nga mag-ani ikaw sa imong mga uhay sa imong uma ug nakalimot ikaw sa usa ka bugkos nga uhay didto sa uma, ayaw pagbalik aron sa pagkuha niini, kini iya na sa langyaw, sa wala nay amahan ug sa biyuda aron panalanginan ikaw sa Ginoo nga imong Dios sa tanang buhat sa imong mga kamot. Sa dihang mag-uyog ikaw sa imong mga olibo, ayaw sublii pagpanguha ang mga sanga; kini alang na sa langyaw, sa wala nay amahan ug sa biyuda. Sa diha nga manguha ikaw sa mga bunga sa imong parasan, ayaw kini hagdawi pagkahuman, kini alang sa langyaw, sa wala nay amahan ug sa biyuda. Hinumdomi nga naulipon ikaw didto sa yuta sa Ehipto busa nagsugo ako kanimo sa pagbuhat niini. “Kon adunay panaglalis taliwala sa mga tawo ug mangadto sila sa hukmanan ug ang mga maghuhukom maghukom tali kanila, buhian ang matarong ug silotan ang sad-an. Ug kon ang sad-an nga tawo angay nga bunalan, pakulobon siya sa maghuhukom ug pabunalan siya sa iyang atubangan sa gidaghanon sumala sa iyang sala. 40 ka lapdos ang ipahamtang kaniya apan dili molabaw kay tingali unya kon adunay mobunal kaniya ug labaw pa niini, maulawan unya ang imong igsoon diha sa imong panan-aw. “Ayaw sampongi ang baba sa baka kon maggiok kini. “Kon ang mga managsoon magtipon sa pagpuyo ug mamatay ang usa kanila ug walay anak, ang asawa sa namatay dili makapamana gawas sa banay, sa usa ka langyaw. Ang igsoon sa iyang bana moadto kaniya ug mangasawa kaniya ug magbuhat sa katungdanan ingon nga igsoon sa iyang bana. Ug ang unang anak nga lalaki nga iyang ipanganak, maoy modala sa ngalan sa iyang igsoon nga namatay, aron ang ngalan niini dili mapala sa Israel. Ug kon ang tawo dili buot mangasawa sa asawa sa iyang igsoon, ang asawa sa iyang igsoon moadto sa pultahan sa mga kadagkoan ug moingon, ‘Ang igsoon sa akong bana nagdumili sa pagpatunhay sa ngalan sa iyang igsoon diha sa Israel; dili siya mobuhat sa katungdanan ingon nga igsoon sa akong bana.’ Unya ang mga kadagkoan sa iyang lungsod mopatawag sa lalaki ug makigsulti kaniya ug kon mopadayon gayod siya pag-ingon, ‘Dili ako buot nga mangasawa kaniya,’ ang asawa sa iyang igsoon moadto kaniya sa atubangan sa mga kadagkoan ug huboon ang sandalyas sa iyang tiil ug lud-an ang iyang nawong ug motubag siya ug moingon, ‘Mao kini ang buhaton sa tawo nga dili mobangon sa balay sa iyang igsoon.’ Ug ang iyang ngalan tawgon diha sa Israel, ‘Ang balay sa hinuboan ug sandalyas.’ “Sa diha nga ang mga tawo mag-away sa usa ug usa ug ang asawa sa usa moduol aron sa pagluwas sa iyang bana gikan sa kamot sa nagbun-og kaniya ug kab-oton niya ug kuptan ang kinatawo niini, putla ang iyang kamot; ang imong mata kinahanglang dili maluoy kaniya. “Kinahanglang walay duha ka matang sa gibug-aton, dako ug gamay diha sa imong bag. Ayaw pagbaton ug duha ka matang sa taksanan, dako ug gamay, diha sa imong balay. Pagbaton ug timbangan nga tukma ug matarong, tukma ug matarong gayod ang batoni aron lugwayan ang imong mga adlaw sa yuta nga gihatag kanimo sa Ginoo nga imong Dios. Kay ang tanan nga nagbuhat nianang mga butanga, ang tanan nga nagbuhat ug limbong, dulumtanan sa Ginoo nga imong Dios. “Hinumdomi unsa ang gibuhat ni Amalek kanimo didto sa dalan sa dihang migula kamo gikan sa Ehipto, giunsa niya kamo pag-asdang didto sa dalan, sa diha nga luya ug gikapoy kamo ug gilipot ang tanan sa ulahi ninyo ug wala siya mahadlok sa Dios. Busa sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios makahatag na kaninyo ug pahulay gikan sa inyong mga kaaway nga naglibot didto sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulundon aron mapanag-iya, papasa ninyo ang handomanan ni Amalek gikan sa ubos sa langit, ayaw gayod kalimot. “Sa dihang moadto kamo sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulundon ug mapanag-iya na kini ug magpuyo kamo niini, pagkuha kamo sa una sa tanang bunga sa yuta nga inyong makuha gikan sa inyong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ug ibutang ninyo kini sa usa ka bukag ug pangadto kamo sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios aron papuy-on niya didto ang iyang ngalan. Ug adtoa ang pari nga maoy nangatungdanan niadtong panahona ug ingna siya, ‘Magpadayag ako niining adlawa ngadto sa Ginoo nga imong Dios nga ania na ako sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa atong katigulangan nga ihatag kanato.’ Unya kuhaon sa pari ang bukag gikan sa imong kamot ug ibutang kini sa atubangan sa halaran sa Ginoo nga imong Dios. “Ug isulti sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios, ‘Ang akong amahan usa ka Aramhanon nga naglatagaw ug milugsong siya ngadto sa Ehipto ug mipuyo didto, diyotay lamang ang gidaghanon ug didto nahimo siyang usa ka nasod, dako, gamhanan ug daghan. Ug ang mga Ehiptohanon midaogdaog kanamo ug mipaantos kanamo ug mipapas-an kanamo sa pait nga pagkaulipon. Unya nagpakitabang kami sa Ginoo, ang Dios sa among katigulangan ug namati ang Ginoo sa among tingog ug nakita niya ang among kalisod, ang among paghago ug ang pagdaogdaog kanamo. Ug gikuha kami sa Ginoo gikan sa Ehipto pinaagi sa gamhanang kamot ug sa bukton nga tinuy-od uban sa makalilisang nga gahom, uban sa mga ilhanan ug mga katingalahan. Ug kami gidala niya niining dapita ug gihatag kanamo kining yutaa, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos. Ug tan-awa, karon nagdala ako sa una nga bunga sa yuta nga gihatag nimo kanako, O Ginoo.’ Ug ibutang nimo kini sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios ug pagsimba sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios. Ug maglipay ikaw sa tanang kaayohan nga gihatag kanimo sa Ginoo nga imong Dios ug sa imong balay, ikaw ug ang Levihanon ug ang langyaw nga anaa uban kaninyo. Sa dihang makahuman na ikaw paghatag sa tanang ikapulo sa imong mga abot sa ikatulong tuig nga mao ang tuig sa paghatag ug ikapulo nga ihatag nimo sa Levihanon, sa langyaw, sa wala nay amahan, ug sa biyuda aron sila makakaon sulod sa inyong mga lungsod ug mangabusog sila, unya isulti sa atubangan sa Ginoo nga imong Dios, ‘Gikuha sa akong balay ang mga balaang bahin ug dugang pa, gihatag kini nako ngadto sa Levihanon, sa langyaw ug sa wala nay amahan ug sa biyuda sumala sa tanan nimong mga sugo nga imong gisugo kanako. Wala ako maglapas sa bisan unsa sa imong mga sugo wala usab ako malimot niini. Wala ako mokaon sa ikapulo samtang ako nagbangutan o magkuha ug bisan usa gikan niini samtang ako hugaw o maghalad niini alang sa mga patay. Nagtuman ako sa tingog sa Ginoo nga akong Dios, nagbuhat ako sumala sa tanan nga gisugo nimo kanako. Tan-aw gikan sa imong balaang puluy-anan, gikan sa langit ug panalangini ang imong katawhan nga Israel ug ang yuta nga imong gihatag kanamo sumala sa imong gipanumpa sa among katigulangan, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos.’ “Niining adlawa ang Ginoo nga inyong Dios nagsugo kaninyo sa pagbuhat niining mga lagda ug mga tulumanon. Busa pagmatngon sa pagbuhat niini sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag. Nagsulti kamo niining adlawa mahitungod sa Ginoo nga siya inyong Dios ug nga kamo maglakaw sa iyang mga dalan ug magtuman sa iyang mga lagda ug sa iyang mga sugo ug sa iyang mga tulumanon ug magtuman sa iyang tingog. Ug ang Ginoo nagsulti niining adlawa nga kamo mao ang katawhan alang kaniya sumala sa iyang gisaad kaninyo ug nga kinahanglang magtuman kamo sa tanan niyang sugo aron ibutang kamo niya sa ibabaw sa tanang nasod nga iyang gibuhat, sa pagdayeg ug sa kabantog ug sa kadungganan ug nga kamo mahimong balaan nga katawhan ngadto sa Ginoo nga inyong Dios sumala sa iyang gisulti.” Unya si Moises ug ang mga kadagkoan sa Israel nagsugo sa katawhan nga nag-ingon, “Tumana ang tanang sugo nga akong gisugo kaninyo niining adlawa. Ug sa adlaw nga motabok kamo sa Jordan padulong sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, pagtapok kamo ug mga dagkong bato ug bulita kini ug apog. Ug sulati kini sa tanang mga pulong niini nga Balaod, sa dihang motabok kamo aron sa pagsulod sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos sumala sa saad kaninyo sa Ginoo nga Dios sa inyong katigulangan. Ug sa dihang makatabok na kamo sa Jordan, tapoka ninyo nianang adlawa didto sa bukid sa Ebal kining mga bato nga akong gisugo kaninyo ug buliti kini ug apog. Ug didto pagbuhat kamo ug halaran alang sa Ginoo nga inyong Dios, halaran nga bato. Ayaw kamo paggamit ug puthaw nga galamiton alang niini. Pinaagi sa mga bato nga tibuok pagbuhat kamo ug halaran ngadto sa Ginoo nga inyong Dios ug paghalad kamo sa ibabaw niini ug halad nga sunogon alang sa Ginoo nga inyong Dios. Ug paghalad kamo ug mga halad sa pakigdait ug pangaon kamo didto. Ug paglipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. Ug isulat ninyo sa tin-aw gayod diha sa mga bato ang tanang pulong niining Balaod.” Ug si Moises ug ang mga pari nga mga Levihanon miingon sa tibuok nga Israel, “Panghilom kamo ug pamati, O Israel! Niining adlawa nahimo kamong katawhan sa Ginoo nga inyong Dios. Busa tumana ninyo ang tingog sa Ginoo nga inyong Dios, magtuman sa iyang mga sugo ug sa iyang mga lagda nga akong gisugo kaninyo niining adlawa.” Niadtong adlawa nagsugo si Moises sa katawhan nga nag-ingon, “Kon makatabok na kamo sa Jordan, kini sila mobarog ibabaw sa bukid sa Gerisim aron sa pagpanalangin sa katawhan: si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, si Jose ug si Benjamin. Ug kini sila mobarog sa ibabaw sa bukid sa Ebal alang sa pagtunglo: si Ruben, si Gad, si Aser, si Zabulon, si Dan ug si Neftali. Ug ang mga Levihanon mosulti ngadto sa tanang katawhan sa Israel pinaagi sa kusog nga tingog: “ ‘Tinunglo ang tawo nga magbuhat ug larawan nga kinulit o tinunaw, butang nga dulumtanan sa Ginoo, butang nga binuhat sa kamot sa hanas nga tigpamuhat ug magbutang niini sa tago!’ Ug ang tanang katawhan mag-ingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang dili motahod sa iyang amahan o sa iyang inahan!’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang magbalhin sa utlanan sa iyang isigkatawo.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang mopahisalaag sa tawong buta diha sa dalan.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang magtuis sa hustisya nga alang sa langyaw, sa wala nay amahan ug sa biyuda!’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang makighilawas sa asawa sa iyang amahan kay nagpakaulaw siya sa iyang amahan!’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang makighilawas sa bisan unsang mananap.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang makighilawas sa iyang igsoong babaye, anak sa iyang amahan o anak sa iyang inahan.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang makighilawas sa iyang ugangang babaye.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang mopatay sa iyang isigkatawo sa hilom.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang modawat ug suborno aron sa pagpatay sa usa ka tawo nga walay sala.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “ ‘Tinunglo ang dili mouyon sa mga pulong niini nga Balaod aron sa pagtuman niini.’ Ug ang tanang katawhan moingon, ‘Amen!’ “Ug kon inyong tumanon ang tingog sa Ginoo nga inyong Dios, nga magmatngon sa pagbuhat sa tanan niyang kasugoan nga gisugo nako kaninyo niining adlawa, ang Ginoo nga inyong Dios magbutang kaninyo ibabaw sa tanang nasod sa yuta. Ug kining tanang mga panalangin moabot kaninyo ug modangat kaninyo kon inyong tumanon ang tingog sa Ginoo nga inyong Dios. Mabulahan kamo didto sa lungsod ug mabulahan kamo sa inyong kaumahan. Mabulahan ang bunga sa inyong lawas ug ang bunga sa inyong yuta ug ang bunga sa inyong mga mananap, ang tubo sa inyong mga baka ug ang mga nati sa inyong panon sa karnero. Mabulahan ang inyong bukag ug ang inyong masahanan. Mabulahan kamo sa dihang mosulod kamo ug mabulahan kamo sa dihang mogula kamo. “Ang Ginoo maghimo nga ang inyong mga kaaway nga moalsa batok kaninyo mabuntog diha sa inyong atubangan. Manggula sila batok kaninyo sa usa ka dalan, ug sa pito ka dalan mokagiw sila gikan kaninyo. Ipadala sa Ginoo ang panalangin nganha kaninyo, sa inyong mga kamalig ug sa tanan nga inyong buhaton ug siya magpanalangin kaninyo didto sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ang Ginoo magtukod kaninyo ingon nga katawhan nga balaan alang sa iyang kaugalingon sumala sa gipanumpa niya kaninyo kon tumanon ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios ug maglakaw kamo diha sa iyang mga dalan. Ug ang tanang mga katawhan sa kalibotan makakita nga kamo gitawag pinaagi sa ngalan sa Ginoo, ug sila mangahadlok kaninyo. Ug ang Ginoo magpadagaya kaninyo diha sa kauswagan, sa bunga sa inyong lawas, sa bunga sa inyong kahayopan, sa mga bunga sa inyong yuta, sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan nga ihatag niya kaninyo. Buksan sa Ginoo alang kaninyo ang iyang maayong tipiganan, ang kalangitan, aron sa paghatag ug ulan alang sa inyong yuta sa panahon niini ug aron sa pagpanalangin sa tanang buhat sa inyong mga kamot, ug magpahulam kamo ngadto sa daghang mga nasod apan dili kamo manghulam. Ug ang Ginoo maghimo kaninyo nga ulo ug dili ikog. Ug kamo maibabaw lamang ug dili mailalom kon kamo motuman sa mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga gisugo nako kaninyo niining adlawa, nga magmatngon sa pagbuhat niini, ug kon dili kamo motipas gikan sa bisan unsa sa mga pulong nga gisugo nako kaninyo niining adlawa, ngadto sa tuo o sa wala, aron sa pagsunod sa laing mga dios sa pag-alagad kanila. “Apan kon kamo dili motuman sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios o magbantay sa pagbuhat sa tanan niyang mga sugo ug sa iyang mga lagda nga akong gisugo kaninyo niining adlawa, kining tanang tunglo moabot kaninyo ug modangat kaninyo. Matinunglo kamo didto sa lungsod ug matinunglo kamo didto sa kaumahan. Matinunglo ang inyong bukag ug ang inyong masahan. Matinunglo ang bunga sa inyong lawas ug ang bunga sa inyong yuta, ang tubo sa inyong mga baka ug ang mga nati sa panon sa inyong mga karnero. Matinunglo kamo sa dihang kamo mosulod ug matinunglo kamo sa dihang kamo mogula. “Ang Ginoo magpadala nganha kaninyo ug mga tunglo, kalibog ug kapakyasan sa tanan ninyong gihimo hangtod nga kamo malaglag ug mawala sa kalit tungod sa pagkadaotan sa inyong mga buhat tungod kay mibiya kamo kanako. Ang Ginoo maghimo nga ang kamatay magpabilin kaninyo hangtod nga mapuo kamo didto sa yuta nga inyong adtoan aron sa pagpanag-iya niini. Ang Ginoo magpahamtang ug tisis, hilanat, hubag, ug kainit nga daw kalayo ug hulaw, ug sakit sa mga tanom ug maglutos sila kaninyo, hangtod nga mangamatay kamo. Ug ang kalangitan nga ibabaw sa inyong mga ulo mahimo nga bronsi ug ang yuta sa ubos ninyo mahimo nga puthaw. Himoon sa Ginoo nga abog ug abo ang ulan sa inyong yuta; gikan sa langit moulan kini nganha kaninyo hangtod nga mangalaglag kamo. “Ipabuntog kamo sa Ginoo sa atubangan sa inyong mga kaaway. Manggula kamo batok kanila sa usa ka dalan ug gikan kanila mangagiw kamo sa pito ka dalan ug mahimo kamong kahadlokan sa tanang mga gingharian sa yuta. Ug ang inyong mga patayng lawas mahimong pagkaon sa tanang mga langgam sa langit ug sa mga mananap sa yuta ug walay bisan kinsa nga makapahadlok kanila. Ang Ginoo maghampak kaninyo pinaagi sa mga hubag didto sa Ehipto ug sa mga kabahong, mga nuka ug mga katol nga dili gayod maayo. Ang Ginoo maghampak kaninyo pinaagi sa pagkabuang, sa pagkabuta ug sa pagkalibog sa hunahuna. Ug masukarap kamo sa udtong tutok sama sa buta nga magsukarap sa kangitngit ug dili kamo mouswag sa inyong mga paagi ug daogdaogon kamo, pangawatan sa kanunay ug walay bisan kinsa nga motabang kaninyo. Mangasawa kamo apan laing lalaki ang modulog kaniya. Magtukod kamo ug balay apan dili kamo makapuyo niini. Magtanom kamo ug parasan apan dili kamo makapahimulos sa bunga niini. Ang inyong mga baka patyon sa atubangan sa inyong mga mata ug dili kamo makakaon niini. Ang inyong mga asno ilogon sa inyong atubangan ug kini dili iuli kaninyo. Ang inyong mga karnero ihatag ngadto sa inyong mga kaaway ug walay si bisan kinsa nga motabang kaninyo. Ang inyong mga anak nga lalaki ug ang inyong mga anak nga babaye itugyan ngadto sa laing katawhan samtang ang inyong mga mata magtan-aw ug mangaluya tungod sa paghandom kanila sa tibuok nga adlaw ug dili mahimo sa gahom sa inyong mga kamot ang pagsanta niini. Ang nasod nga wala ninyo mailhi maoy magkaon sa abot sa inyong yuta ug sa tanan ninyong hinagoan, ug daogdaogon kamo ug paantoson sa kanunay, nga tungod niana mabuang kamo tungod sa talan-awon nga inyong makita sa inyong mga mata. Hampakon kamo sa Ginoo diha sa inyong mga tuhod ug sa mga paa pinaagi sa usa ka makalilisang nga hubag nga niini dili gayod kamo maayo sukad sa lapalapa sa inyong tiil hangtod sa inyong alimpulo. “Ang Ginoo magdala kaninyo ug sa inyong hari nga inyong ibutang sa ibabaw kaninyo ngadto sa nasod nga wala mailhi ninyo o sa inyong mga ginikanan. Ug didto mag-alagad kamo sa laing mga dios nga hinimo sa kahoy ug sa bato. Ug mahimo kamo nga kahadlokan, usa ka sanglitanan ug usa ka pagya taliwala sa tanang katawhan diin adto kamo dad-on sa Ginoo. Magdala kamo ug daghang binhi ngadto sa uma ug makatigom kamo ug diyotay kay ang dulon magkaon niini. Magtanom kamo ug parasan ug alimahan ninyo kini apan dili kamo makainom ug bino o makatigom sa paras kay ang ulod magkaon niini. Aduna kamoy mga kahoy nga olibo sa tibuok sa tanan ninyong kayutaan apan dili kamo magdihog ug lana sa inyong kaugalingon kay ang inyong mga olibo mangatagak. Manganak kamo ug mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye apan dili sila mainyo kay mangabihag man unya sila. Ang tanan ninyong mga kakahoyan ug ang bunga sa inyong yuta panag-iyahon sa dulon. Ang langyaw nga anaa uban kaninyo mag-anam ug uswag ibabaw kaninyo ug kamo mag-anam ug us-os. Siya magpahulam kaninyo ug kamo dili magpahulam kaniya. Siya mahimong ulo ug kamo mahimong ikog. Kining tanang tunglo moabot kaninyo ug maglutos kaninyo ug modangat kaninyo hangtod nga kamo malaglag tungod kay wala kamo motuman sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios, sa pagtuman sa iyang mga sugo ug sa iyang mga lagda nga iyang gisugo kaninyo. Mahimo kini nga usa ka ilhanan ug kahibulongan alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan hangtod sa kahangtoran. “Tungod kay wala kamo mag-alagad sa Ginoo nga inyong Dios uban sa kalipay ug kahinangop sa kasingkasing tungod sa kadagaya sa tanang butang busa mag-alagad kamo sa inyong mga kaaway nga ipadala sa Ginoo batok kaninyo, sa kagutom, sa kauhaw, sa kahubo ug sa pagkakulang sa tanang butang. Ug siya magbutang ug yugo nga puthaw sa inyong liog hangtod nga kamo iyang malaglag. Ang Ginoo magdala batok kaninyo ug usa ka nasod gikan sa layo, gikan sa kinatumyan sa kalibotan, sama ka tulin sa lupad sa agila, usa ka nasod nga ang sinultihan dili ninyo masabtan, usa ka nasod nga bangis ug nawong, nga dili motahod sa tigulang o magpakita ug kaluoy ngadto sa batan-on, ug magkaon sa bunga sa inyong kahayopan ug sa bunga sa inyong yuta, hangtod nga kamo malaglag. Ug dili siya magbilin kaninyo ug trigo, bino o lana, sa abot sa inyong mga baka o sa nati sa inyong mga karnero, hangtod nga kamo malaglag nila. Ug sila mosulong kaninyo sa tanan ninyong mga lungsod, hangtod nga mapukan ang inyong mga tag-as ug lig-on nga mga kuta nga inyong gisaligan sa tibuok ninyong yuta. Ug sila mosulong kaninyo sa tanan ninyong mga lungsod, sa tibuok ninyong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ug magkaon kamo sa bunga sa inyong kaugalingong lawas, sa unod sa inyong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, sa panahon sa pagsulong kaninyo ug sa kalisod nga ipahamtang kaninyo sa inyong mga kaaway. Ang tawo nga labing lumo ug luho kaninyo dili mohatag ug pagkaon bisan sa iyang igsoon, sa asawa nga iyang gihigugma, sa mahibilin sa iyang mga anak nga magpabilin kaniya, tungod niana siya dili manghatag ngadto sa usa kanila sa unod sa iyang mga anak nga iyang gikaon, kay walay mahibilin kaniya sa panahon sa pagsulong ug sa kalisod nga ipahamtang kaninyo sa inyong mga kaaway sa tanan ninyong mga lungsod. Ang labing lumo ug luho nga babaye uban kaninyo nga dili gayod magtunob sa lapalapa sa iyang tiil sa yuta tungod kay siya huyang ug lumo, dili manghatag ngadto sa iyang minahal nga bana, sa iyang anak nga lalaki ug sa iyang anak nga babaye sa inunlan nga migula gikan sa taliwala sa iyang mga tiil ug sa iyang mga anak nga iyang gipanganak kay sila kaonon niya sa tago tungod sa pagkakulang sa tanang mga butang panahon sa pagsulong ug sa kalisod nga gipahamtang kaninyo sa inyong kaaway didto sa inyong mga lungsod. “Kon ikaw dili magmatngon sa pagbuhat sa tanang pulong niini nga Balaod nga gisulat niini nga basahon, aron ikaw mahadlok niining mahimayaon ug makalilisang nga ngalan, si Yahweh nga inyong Dios, ang Ginoo magpadala ug talagsaon nga kasakitan nganha kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan, dagkong kasakitan nga molungtad ug dugay ug mga lisod nga balatian nga molungtad ug dugay. Ug siya magpadala kaninyo pag-usab sa tanan nga mga sakit sa Ehipto nga inyong gikahadlokan ug kini motakboy kaninyo. Ang tanang sakit usab ug ang tanang kasakitan nga wala masulat sa basahon niini nga Balaod, ipadala sa Ginoo kaninyo hangtod nga kamo mangalaglag. Bisan ug sama kamo ka daghan sa mga bituon sa langit, magpabilin kamo nga diyotay ang gidaghanon kay wala kamo magtuman sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios. Ug ingon nga ang Ginoo nalipay sa pagbuhat ug kaayohan nganha kaninyo, ug sa pagpadaghan kaninyo, ang Ginoo usab nalipay sa pagdala ug kadaot nganha kaninyo ug sa paglaglag kaninyo. Ug ibton kamo gikan sa yuta nga inyong adtoan aron panag-iyahon. Ug ang Ginoo magpatibulaag kaninyo sa taliwala sa tanang katawhan, gikan sa usa ka tumoy sa yuta ngadto sa pikas ug didto mag-alagad kamo sa lain nga mga dios nga hinimo sa kahoy ug bato nga wala mailhi ninyo o sa inyong katigulangan. Ug sa taliwala niining maong mga nasod dili kamo makakita ug kasayon, ug didto walay kapahulayan sa lapalapa sa inyong tiil apan ang Ginoo maghatag kaninyo didto ug kasingkasing nga talawan ug nagkaluya nga mata ug nagkaluya nga kalag. Ug ang inyong kinabuhi magbitay sa pagduhaduha diha sa inyong atubangan ug kamo mahadlok sa gabii ug sa adlaw ug walay kasigurohan sa inyong kinabuhi. Sa pagkabuntag kamo moingon, ‘Maayo unta kon hapon na!’ ug sa pagkagabii kamo moingon, ‘Maayo unta kon buntag na!’ tungod sa makalilisang nga kahadlokan sa inyong mga kasingkasing ug tungod sa talan-awon nga makita sa inyong mga mata. Ug ang Ginoo magdala kaninyo pagbalik ngadto sa Ehipto sakay sa sakayan, usa ka panaw nga akong gisaad nga dili na ninyo buhaton pag-usab. Ug didto ibaligya ninyo ang inyong mga kaugalingon ngadto sa mga kaaway ingon nga mga ulipon nga lalaki ug babaye apan walay tawo nga mopalit kaninyo.” Kini mao ang mga pulong sa kasabotan nga gisugo sa Ginoo kang Moises aron himoon uban sa katawhan sa Israel didto sa yuta sa Moab, gawas sa kasabotan nga iyang gihimo uban kanila didto sa Horeb. Ug gipatawag ni Moises ang tibuok Israel ug giingnan sila, “Kamo nakakita sa tanan nga gibuhat sa Ginoo sa atubangan sa inyong mga mata didto sa yuta sa Ehipto, ngadto sa Paraon ug sa tanan niyang mga ulipon ug sa tibuok niya nga yuta, ang dagkong pagsulay nga nakita sa inyong mga mata, ang mga ilhanan ug kadtong dagkong mga katingalahan. Apan hangtod karong adlawa ang Ginoo wala maghatag kaninyo ug kasingkasing sa pagsabot o mga mata sa pagtan-aw o mga dalunggan sa pagpamati. Ug gidala ko kamo sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan. Ang inyong mga bisti wala mangadaan diha kaninyo ug ang inyong mga sandalyas wala mangadaan sa inyong mga tiil. Wala kamo makakaon ug pan, wala usab kamo makainom ug bino o isog nga ilimnon, kini aron mahibalo kamo nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ug sa dihang miabot kamo niining dapita, si Sihon nga hari sa Hesbon ug si Og nga hari sa Basan misulong kanato aron sa pagpakig-away apan gibuntog nato sila. Ug gikuha nato ang ilang yuta ug gihatag kini ingon nga panulundon ngadto sa mga Rubenhanon ug sa mga Gadhanon ug sa katunga sa banay sa mga Manasehanon. Busa pagmatngon kamo sa pagbuhat sa mga pulong niini nga kasabotan aron mouswag kamo sa tanan ninyong buhaton. “Niining adlawa kamong tanan nagtindog sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios, ang mga pangulo sa inyong mga banay, ang inyong mga kadagkoan, ang inyong mga tinugyanan, ang tanang mga lalaki sa Israel, ang inyong mga bata, ang inyong mga asawa, ug ang langyaw nga anaa sa kampo, sila nga tigputol sa inyong sugnod ug tigkalos sa inyong tubig, aron kamo makasulod sa kasabotan nga gipanumpa sa Ginoo nga inyong Dios nga gibuhat sa Ginoo nga inyong Dios uban kaninyo niining adlawa, aron siya maglig-on kaninyo niining adlawa ingon nga iyang katawhan ug nga siya mahimo nga inyong Dios sumala sa iyang gisaad kaninyo, ug ingon nga siya nanumpa sa inyong katigulangan, ngadto kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob. Dili kay uban kaninyo lamang naghimo ako niining kasabotan nga gipanumpaan, kondili kaniya usab nga ania nagtambong karon uban kanato sa atubangan sa Ginoo nga atong Dios ug ingon man sa mga wala dinhi karon uban kanato niining adlawa. “Kamo nahibalo kon unsa ang pagpuyo nato didto sa yuta sa Ehipto ug kon giunsa nato paglatas sa taliwala sa mga nasod nga inyong giagian. Ug inyong nakita ang ilang mga dulumtanang butang, ang ilang mga diosdios nga kahoy ug bato, plata ug bulawan nga anaa uban kanila. Pagbantay unya kamo kay tingali ug sa taliwala ninyo adunay lalaki o babaye o panimalay o banay nga ang kasingkasing motalikod gikan sa Ginoo nga atong Dios aron sa pag-adto ug sa pag-alagad sa mga dios niadtong mga nasod. Tingali unya ug diha kaninyo adunay gamot nga makahilo, ug pait nga bunga, ang tawo nga sa dihang makadungog siya sa mga pulong niini nga tunglo, nagpanalangin sa iyang kaugalingon sulod sa iyang kasingkasing nga nag-ingon, ‘Makabaton ako ug pakigdait, bisan pa ug naglakaw ako sa kagahi sa akong kasingkasing.’ Naghatod kini ngadto sa katalagman sa umog ug sa uga. Ang Ginoo dili mopasaylo kaniya kondili ang kapungot sa Ginoo ug ang iyang pangabubho magdilaab batok sa maong tawo ug ang tanang tunglo nga gisulat niining basahon maanaa sa ibabaw niya ug papason sa Ginoo ang iyang ngalan gikan sa ubos sa langit. Ug ang Ginoo maglain kaniya gikan sa tanang kabanayan sa Israel alang sa katalagman sumala sa tanang tunglo niining kasabotan nga gisulat niining basahon sa Balaod. Ug ang kaliwatan nga umaabot, ang inyong mga anak nga mosunod kaninyo ug ang langyaw nga moabot gikan sa layo nga kayutaan, moingon sa diha nga makakita sila sa mga kalisdanan niining yutaa ug sa mga sakit nga gipadala sa Ginoo kanila— ang tibuok nga yuta niini asupri ug asin ug nagdilaab, wala pugsi ug walay nagtubo niini, diin walay sagbot nga makaturok, sama sa pagkalaglag sa Sodoma ug sa Gomora, sa Adma ug sa Zeboim nga gilaglag sa Ginoo sa iyang kapungot ug kaligutgot— ang tanang nasod moingon, ‘Nganong gibuhat kini sa Ginoo niining yutaa? Unsa ang kahulogan sa kainit niining dakong kapungot?’ Unya motubag ang mga tawo, ‘Kini tungod kay gibiyaan nila ang kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, nga gibuhat niya uban kanila sa dihang gikuha niya sila gikan sa yuta sa Ehipto. Ug nangadto sila ug nag-alagad sa lain nga mga dios ug nagsimba kanila, mga dios nga wala nila mailhi ug nga wala niya ihatag kanila. Busa misilaob ang kapungot sa Ginoo batok niining yutaa aron sa pagdala ngadto niini sa tanang mga tunglo nga gisulat niini nga basahon. Ug sa kasuko ug kapungot ug sa dakong kaligutgot, giibot sila sa Ginoo gikan sa ilang yuta ug gitambog ngadto sa laing yuta sama niining adlawa.’ “Ang mga butang nga tinago iya sa Ginoo nga atong Dios apan ang mga butang nga gipadayag ato ug sa atong mga anak hangtod sa kahangtoran aron atong tumanon ang tanang mga pulong niini nga Balaod. “Sa diha nga moabot kaninyo kining tanang mga butang, ang panalangin ug ang tunglo nga gibutang nako sa inyong atubangan, ug mahinumdoman ninyo kini taliwala sa tanang nasod diin giabog kamo sa Ginoo nga inyong Dios, ug mobalik ngadto sa Ginoo nga inyong Dios, kamo ug ang inyong mga anak, ug tumanon ang iyang tingog diha sa tanan nga gisugo nako kaninyo niining adlawa sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag, ang Ginoo nga inyong Dios magpahiuli kaninyo sa maayong kahimtang ug maluoy kaninyo, ug magtigom siya pag-usab kaninyo gikan sa tanang katawhan diin kamo gipatibulaag sa Ginoo nga inyong Dios. Kon ang mga sinalikway kaninyo atua sa kinatumyan nga mga bahin sa langit, gikan didto tigomon kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug gikan didto siya magkuha kaninyo. Ug ang Ginoo nga inyong Dios magdala kaninyo ngadto sa yuta nga gipanag-iya sa inyong katigulangan, aron inyong mapanag-iya kini. Ug siya maghimo kaninyo nga mauswagon ug daghan kay sa inyong katigulangan. Ug ang Ginoo nga inyong Dios magbag-o sa inyong kasingkasing ug sa kasingkasing sa inyong kaliwatan aron inyong higugmaon ang Ginoo nga inyong Dios sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag aron mabuhi kamo. Ug ang Ginoo nga inyong Dios magbutang niining tanang mga tunglo nganha sa inyong mga kaaway ug nganha sa tanang nagdumot kaninyo nga naglutos kaninyo. Ug kamo motuman pag-usab sa tingog sa Ginoo, ug magbuhat sa tanan niyang mga sugo nga akong gisugo kaninyo niining adlawa. Ang Ginoo nga inyong Dios maghimo kaninyo nga mauswagon diha sa tanang buhat sa inyong mga kamot, sa bunga sa inyong lawas, sa bunga sa inyong kahayopan ug sa bunga sa inyong yuta kay ang Ginoo malipay na usab sa pagpauswag kaninyo ingon nga gikalipay niya ang pagpauswag sa inyong katigulangan, kon motuman kamo sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios, motuman sa iyang mga sugo ug sa iyang mga lagda nga gisulat niining basahon sa Balaod, kon kamo mobalik ngadto sa Ginoo nga inyong Dios sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag. “Kay kining sugoa nga gisugo kaninyo niining adlawa, dili lisod alang kaninyo, dili usab layo. Wala kini sa langit, aron kamo moingon, ‘Kinsa man ang mosaka sa langit alang kanato ug magdala niini nganhi kanato aron kita makadungog ug motuman niini?’ Wala usab kini didto sa tabok sa dagat aron kamo mag-ingon, ‘Kinsa man ang motabok alang kanato sa dagat ug modala niini nganhi kanato aron kita makadungog ug motuman niini?’ Apan ang pulong duol kaayo kaninyo, anaa kini sa inyong baba ug sa inyong kasingkasing aron kamo makahimo niini. “Tan-awa, gibutang nako karon sa inyong atubangan ang kinabuhi ug ang kaayohan, ang kamatayon ug ang kadaotan. Kon inyong tumanon ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga akong gisugo kaninyo niining adlawa, sa paghigugma sa Ginoo nga inyong Dios, sa paglakaw diha sa iyang mga dalan, ug sa pagtuman sa iyang mga sugo ug sa iyang mga lagda ug sa iyang mga tulumanon, mabuhi kamo ug modaghan ug ang Ginoo nga inyong Dios magpanalangin kaninyo didto sa yuta nga inyong adtoan aron panag-iyahon. Apan kon ang inyong kasingkasing mobiya ug kamo dili mamati apan madani sa pagsimba sa laing mga dios ug mag-alagad kanila, isulti nako karon kaninyo nga kamo mangalaglag. Dili kamo mabuhi ug dugay didto sa yuta nga inyong adtoan tabok sa Jordan aron sa pagsulod ug sa pagpanag-iya niini. Ako magtawag sa langit ug sa yuta sa pagsaksi batok kaninyo niining adlawa, nga gibutang nako sa inyong atubangan ang kinabuhi ug ang kamatayon, ang panalangin ug ang tunglo. Busa pilia ang kinabuhi aron kamo ug ang inyong kaliwatan mabuhi, mahigugma sa Ginoo nga inyong Dios, motuman sa iyang tingog ug dili mobulag kaniya. Kay kini nagkahulogan ug kinabuhi nganha kaninyo ug gitas-on sa mga adlaw aron kamo makapuyo didto sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa inyong katigulangan, kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob aron ihatag kanila.” Busa mipadayon si Moises sa pagsulti niining mga pulonga ngadto sa tibuok nga Israel. Ug siya miingon kanila, “120 ka tuig na ako niining adlawa; dili na ako makahimo sa paggula ug pagsulod. Ang Ginoo miingon kanako, ‘Dili ka makatabok niining Jordan.’ Ang Ginoo nga inyong Dios mao gayod ang mag-una kaninyo. Laglagon niya kining mga nasod sa inyong atubangan aron inyo silang ilogan. Ug si Josue mao ang mangulo kaninyo sumala sa gisulti sa Ginoo. Ug ang Ginoo maghimo ngadto kanila sama sa gibuhat niya kang Sihon ug kang Og, mga hari sa mga Amorihanon, ug ngadto sa yuta nila sa dihang gilaglag niya sila. Ug ang Ginoo magtugyan kanila nganha sa inyong atubangan ug buhaton ninyo ngadto kanila sumala sa tanang sugo nga gisugo nako kaninyo. Pagmalig-on kamo ug pagmadasigon. Ayaw kamo kahadlok ug ayaw kamo kalisang kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang mag-uban kaninyo, dili siya mopakyas kaninyo o mobiya kaninyo.” Unya gipatawag ni Moises si Josue ug giingnan kini sa atubangan sa tibuok nga Israel, “Pagmalig-on ug pagmadasigon, kay ikaw maoy mosulod uban niining katawhan ngadto sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa ilang katigulangan aron ihatag kanila, ug ikaw magbutang kanila sa pagpanag-iya niini. Ug ang Ginoo mao ang mag-una kanimo. Siya mag-uban kanimo, dili ikaw niya pakyason o biyaan. Ayaw kahadlok o kaluya.” Ug gisulat ni Moises kini nga Balaod ug gihatag niya sa mga pari, sa mga kaliwat ni Levi nga nagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ug sa tanang kadagkoan sa Israel. Ug si Moises nagsugo kanila nga nag-ingon, “Human sa matag pito ka tuig, sa gitakdang panahon sa tuig sa pagpahigawas, sa Kasaulogan sa mga Balongbalong, sa dihang moduol ang tibuok Israel sa pagpakita diha sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios sa dapit nga iyang pilion, basaha kini nga Balaod sa atubangan sa tibuok Israel diha sa ilang pangdungog. Tigoma ang katawhan, ang mga lalaki, ang mga babaye, ang mga bata ug ang mga langyaw nga anaa sa inyong mga lungsod aron sila makadungog ug makakat-on sa pagkahadlok sa Ginoo nga inyong Dios ug magmatngon sa pagbuhat sa tanang mga pulong niini nga Balaod, ug nga ang ilang mga anak nga wala mahibalo niini makadungog ug makakat-on sa pagkahadlok sa Ginoo nga inyong Dios, samtang kamo magpuyo sa yuta nga inyong adtoan sa tabok sa Jordan aron sa pagpanag-iya niini.” Ang Ginoo miingon kang Moises, “Tan-awa, nagkaduol na ang mga adlaw nga ikaw mamatay. Tawga si Josue ug pangadto kamo sa tolda nga tagboanan aron ako maghatag kaniya sa katungdanan.” Ug sila si Moises ug si Josue nangadto ug nagpakita sa ilang kaugalingon didto sa tolda nga tagboanan. Ug mitungha ang Ginoo didto sa Tolda pinaagi sa haligi nga panganod ug ang haligi nga panganod nagtindog sa pultahan sa Tolda. Unya ang Ginoo miingon kang Moises, “Tan-awa, hapit na ikaw mopahulay uban sa imong mga amahan unya kining katawhan mosimba sa laing mga dios sa yuta nga maoy ilang adtoan aron makig-uban kanila, ug sila mobiya kanako ug molapas sa akong kasabotan nga gibuhat nako uban kanila. Unya ang akong kapungot mosilaob batok kanila nianang adlawa ug ako mobiya kanila, ug tagoon nako ang akong nawong gikan kanila ug mangalaglag sila. Ug daghang kadaotan ug mga kagul-anan ang moabot kanila nga tungod niana moingon sila nianang adlawa, ‘Dili ba nga miabot kanato kining kadaotan tungod kay ang atong Dios wala mag-uban kanato?’ Ug tagoon gayod nako ang akong nawong niadtong adlawa tungod sa tanang kadaotan nga ilang nabuhat kay mosimba sila sa laing mga dios. Busa karon isulat ninyo kini nga awit ug itudlo kini sa katawhan sa Israel. Ibutang kini sa ilang mga baba aron kini nga awit mahimong saksi alang kanako batok sa katawhan sa Israel. Kay sa diha nga madala na nako sila ngadto sa yuta, diin nag-agas ang gatas ug dugos, nga gipanumpa nako nga ihatag sa ilang katigulangan, ug sa makakaon na sila ug mabusog ug manambok, sila moadto sa laing mga dios ug mag-alagad kanila ug magtamay kanako ug maglapas sa akong kasabotan. Ug sa diha nga moabot kanila ang daghang mga kadaotan ug mga kasamok, kini nga awit magpamatuod sa ilang atubangan ingon nga saksi kay kini dili kalimtan sa baba sa ilang kaliwatan, kay ako nahibalo sa ilang katuyoan nga ilang gihunahuna sa wala pa nako sila madala ngadto sa yuta nga akong gipanumpa nga ihatag.” Sa mao nga adlaw gisulat ni Moises kini nga awit ug gitudlo kini ngadto sa katawhan sa Israel. Ug ang Ginoo mihatag sa sugo kang Josue nga anak ni Nun ug miingon, “Pagmalig-on ug pagmadasigon, kay ikaw magdala sa mga anak ni Israel ngadto sa yuta nga gipanumpa nako nga ihatag kanila ug ako mag-uban kanimo.” Sa nakahuman na si Moises pagsulat sa mga pulong niining Balaod diha sa usa ka basahon hangtod sa kataposan, gisugo ni Moises ang mga Levihanon nga nagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, “Kuhaa ninyo kini nga basahon sa Balaod ug ibutang ninyo kini sa kilid sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios aron kini adto didto ingon nga saksi batok kaninyo. Kay nahibalo ako kon unsa kamo ka masupilon ug ka gahi ug ulo. Tan-awa, samtang ako buhi pa uban kaninyo karong adlawa, nagmasupilon kamo batok sa Ginoo; unsa pa kaha human sa akong kamatayon! Tigoma kanako ang tanan nga mga kadagkoan sa inyong mga banay ug ang inyong mga pangulo aron akong ikasulti kining mga pulonga ug sangpiton ang langit ug yuta aron sa pagsaksi batok kanila. Kay nahibalo ako nga human sa akong kamatayon magbuhat gayod kamo ug daotan ug motipas kamo sa dalan nga akong gisugo kaninyo. Ug moabot kaninyo ang daotan sa umaabot nga mga adlaw tungod kay buhaton ninyo ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, sa pagpasuko kaniya tungod sa buhat sa inyong mga kamot.” Ug gisulti ni Moises diha sa pangdungog sa tibuok katilingban sa Israel ang mga pulong niini nga awit, hangtod nga nahuman sila. “Pamati kamo, O kalangitan, ug mosulti ako, ug papamatia ang yuta sa mga pulong sa akong baba. Hinaot pa nga ang akong mga pagtudlo mangahulog sama sa ulan, ang akong pulong motulo sama sa yamog, sama sa talisik ibabaw sa linghod nga sagbot, ug sama sa mga habohabo ibabaw sa tanom. Kay isangyaw nako ang ngalan sa Ginoo. Pasidunggi ang pagkadako sa atong Dios! “Ang Bato, ang iyang buhat hingpit, kay ang tanan niyang mga paagi matarong. Dios sa pagkamatinumanon ug walay kasal-anan, matarong ug tul-id siya. Nagpakasala sila kaniya, dili na sila iyang mga anak tungod sa ilang sala; sila usa ka sukwahi ug hiwi nga kaliwatan. Mao ba kini ang ibalos ninyo sa Ginoo, O katawhan nga buangbuang ug hungog? Dili ba siya mao ang imong amahan nga nagbuhat kanimo, ang nagbuhat ug naglig-on kanimo Hinumdomi ang mga adlaw sa unang panahon, palandonga ang mga tuig sa daghang kaliwatan; pangutan-a ang inyong amahan ug siya magpadayag kaninyo; ang inyong mga kadagkoan ug sila motug-an kaninyo. Sa diha nga gihatag sa Labing Halangdon ngadto sa mga nasod ang ilang panulundon, sa diha nga gibahinbahin niya ang mga anak sa mga tawo, gibutang niya ang mga utlanan sa mga katawhan sumala sa gidaghanon sa mga anak sa Dios. Kay ang bahin sa Ginoo mao ang iyang katawhan, si Jacob ang pahat nga iyang panulundon. “Iyang nakaplagan siya didto sa yuta nga kamingawan ug sa hawan ug makalilisang nga kamingawan. iyang gipanalipdan siya, iyang giatiman siya, iyang gibantayan siya ingon nga kalimutaw sa iyang mata. Sama sa agila nga nagpaukyab sa iyang salag, naglupadlupad sa ibabaw sa iyang mga kuyabog, nagbukhad sa iyang mga pako, nagkuha kanila, nagdala kanila pinaagi sa iyang mga pako, ang Ginoo lamang ang nagmando kaniya ug walay laing dios uban kaniya. Iyang gipasakay siya sa mga habog nga dapit sa yuta ug mikaon siya sa mga bunga sa kapatagan. Ug gipasuyop niya siya ug dugos gikan sa dagkong bato ug lana gikan sa gahi nga bato, keso gikan sa panon sa baka ug gatas gikan sa mga karnero, uban sa tambok sa mga nating karnero ug sa mga laking karnero, sa mga baka sa Basan ug mga kanding, uban sa labing pino nga trigo ug gikan sa duga sa paras giinom nimo ang bino. “Apan mitambok ang Jesurun ug nanindak; mitambok ikaw, midako ikaw, mihapsay ikaw. Unya mibiya siya sa Dios nga nagbuhat kaniya, ug gitamay niya ang Bato sa iyang kaluwasan. Gipasilaob nila siya diha sa pagpangabubho tungod sa laing mga dios; ilang gipasuko siya sa mga dulumtanang buhat. Sila naghalad ngadto sa mga demonyo nga dili mga dios, sa mga dios nga wala nila mailhi, sa mga bag-ong dios nga ulahing miabot nga wala kahadloki sa inyong katigulangan. Wala nimo hinumdomi ang Bato nga nagpakatawo kanimo ug imong gikalimtan ang Dios nga naghatag kanimo ug kinabuhi. “Ang Ginoo nakakita niini ug nagsalikway kanila, tungod sa pagpasuko kaniya sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga anak nga babaye. Ug miingon siya, ‘Tagoan nako gikan kanila ang akong nawong, tan-awon nako kon unsa ang ilang kataposan kay sila sukwahi nga kaliwatan, mga anak nga dili matinumanon. Sila naghagit kanako sa pagpangabuho sa dili dios; ila akong gihagit pinaagi sa ilang mga diosdios. Busa hagiton nako sila sa pagpangabubho sa mga dili katawhan, pasuk-on nako sila sa mga nasod nga buangbuang. Kay may kalayo nga nahaling sa akong kapungot ug kini nagdilaab hangtod sa kinahiladman sa Sheol, kini naglamoy sa yuta ug sa abot niini ug nagsunog sa mga patukoranan sa kabukiran. “ ‘Ako magpundok ug mga daotan ibabaw kanila; ihurot nako ang akong mga pana nganha kanila; mangaluya sila sa kagutom, ug lamyon sa nagdilaab nga kainit ug sa pait nga katalagman; ug ipadala nako ang mga ngipon sa mga mananap batok kanila, uban ang kalala sa mga butang nga nagkamang sa yuta. Ang anaa sa gawas mangamatay pinaagi sa espada, ug ang atua sa mga lawak mangalisang, mangalaglag ang batan-ong lalaki ug ang ulay, ang nagsuso uban ang tawo nga tigulang. Moingon unta ako, “Patibulaagon nako sila sa layo, pahunongon nako sa taliwala sa mga tawo ang handomanan nila,” kon wala pa lamang ako mahadlok sa kaligutgot sa kaaway, kay tingali unya ug ang ilang mga kabatok maghukom sa sayop, tingali ug moingon sila, ‘Ang atong kamot madaogon, ang Ginoo wala magbuhat niining tanan.” ’ “Kay sila usa ka nasod nga walay mga pagtambag ug wala kanila ang pagpanabot. Kon maalamon pa sila, makasabot unta sila niini, masabtan unta nila ang ilang kataposan! Unsaon sa usa ka tawo paggukod sa usa ka libo ug sa duha ka tawo pagpakagiw sa napulo ka libo, gawas kon ang ilang Bato nagbaligya kanila ug ang Ginoo nagtugyan kanila? Kay ang ilang bato dili sama sa atong Bato, bisan pa ug ang atong mga kaaway sa ilang kaugalingon mao ang mga maghuhukom. Kay ang ilang paras gikan sa paras sa Sodoma ug gikan sa mga kaumahan sa Gomora; ang ilang mga paras mga paras nga makahilo ang ilang mga pungpong pait. ang ilang bino kamandag sa mga dragon, ug mga bangis nga kalala sa bitin. “Kay wala ba nako kini tipigi dinhi kanako, nga sinilyohan diha sa akong mga sudlanan? Akoa ang panimalos, ug ang bayad, alang sa panahon nga ang ilang tiil madalin-as; kay ang adlaw sa ilang katalagman nagkaduol na ug ang ilang kalaglagan moabot sa kalit lamang. Kay ang Ginoo maghatag ug hustisya sa iyang katawhan ug maluoy sa iyang mga sulugoon, sa dihang makita niya nga ang ilang kusog nawala ug walay nahibilin, ulipon o gawasnon. Unya moingon siya, ‘Hain man ang ilang mga dios, ang bato nga ilang gidangpan, nga nagkaon sa tambok sa ilang mga halad, ug miinom sa bino sa ilang halad nga ilimnon? Patindoga sila ug patabanga kaninyo, himoa sila nga inyong panalipod! “ ‘Tan-awa ninyo, karon nga ako, bisan ako, mao siya, ug walay dios gawas kanako. Ako nagpatay ug ako nagbuhi; ako nagsamad ug ako nag-ayo; ug walay makalingkawas gikan sa akong kamot. Kay bayawon nako ang akong kamot ngadto sa langit ug manumpa, Ingon nga ako buhi hangtod sa kahangtoran, kon bairon nako ang akong naggilawgilaw nga espada ug ang akong kamot magkupot sa paghukom, ako manimalos sa akong mga kaaway, ug akong paninglan ang mga nagdumot kanako. Hubgon nako sa dugo ang akong mga pana ug ang akong espada maglamoy ug unod, sa dugo sa mga gipatay ug sa mga bihag, gikan sa mga tag-as ug buhok nga ulo sa kaaway.’ “Dayega ang iyang katawhan, O mga nasod; kay siya manimalos sa dugo sa iyang mga sulugoon, ug manimalos sa iyang mga kabatok, ug magbayad sa sala sa iyang yuta, alang sa iyang katawhan.” Miduol si Moises ug gisulti niya ang tanang mga pulong niini nga awit diha sa pangdungog sa katawhan, siya ug si Josue nga anak ni Nun. Sa nahuman ni Moises pagsulti kining tanang pulong sa tibuok Israel siya miingon kanila, “Ibutang ninyo sa inyong kasingkasing ang tanang mga pulong nga gimando kaninyo niining adlawa nga isugo ninyo sa inyong mga anak aron sila magmatngon sa pagbuhat sa tanang mga pulong niini nga Balaod. Kay kini dili butang nga walay pulos alang kaninyo apan kini mao ang inyong kinabuhi ug tungod niini mabuhi kamo ug dugay didto sa yuta nga inyong adtoan diin motabok kamo sa Jordan aron sa pagpanag-iya niini.” Ug ang Ginoo miingon kang Moises niadtong adlawa, “Tungasa kining bukira sa Abarim, ang bukid sa Nebo nga anaa sa yuta sa Moab, atbang sa Jerico, ug tan-awa ang yuta sa Canaan nga akong gihatag aron mapanag-iya sa katawhan sa Israel. Ug mamatay ikaw sa bukid nga imong gitungas ug maipon ikaw sa imong katawhan, ingon nga namatay si Aaron nga imong igsoon sa Hor ug giipon sa iyang katawhan, tungod kay milapas kamo batok kanako sa taliwala sa katawhan sa Israel sa katubigan sa Meriba sa Kades, didto sa kamingawan sa Zin, kay ako wala ninyo tahora nga balaan sa taliwala sa katawhan sa Israel. Kay makita nimo ang yuta sa imong atubangan apan dili ikaw makasulod didto sa yuta nga gihatag nako sa katawhan sa Israel.” Ug mao kini ang panalangin nga gipanalangin ni Moises nga tawo sa Dios ngadto sa katawhan sa Israel sa wala pa ang iyang kamatayon. Siya miingon: “Ang Ginoo miabot gikan sa Sinai, ug gikan sa Seir siya mitindog ibabaw kanato, misidlak siya gikan sa bukid sa Paran, ug mianhi siya gikan sa napulo ka libo ka balaan, sa iyang tuong kamot adunay nagdilaab nga kalayo. Oo, gihigugma niya ang iyang mga katawhan, ang tanan niya nga balaan anaa sa iyang kamot; sila misunod sa imong mga tunob, nagdawat ug mga pahimangno gikan kanimo sa diha nga si Moises nagsugo kanato ug usa ka balaod, ingon nga usa ka panulundon alang sa katilingban ni Jacob. Siya nahimong hari sa Jesurun, sa diha nga natigom ang mga pangulo sa katawhan, ang tanang mga banay sa Israel natigom. “Himoa nga mabuhi si Ruben ug dili mamatay o dili unta magkadiyotay ang iyang kalalakin-an.” Ug kini mao ang iyang gisulti mahitungod kang Juda, “Pamatia, O Ginoo, ang tingog ni Juda ug dad-a siya ngadto sa iyang katawhan. Pinaagi sa imong mga kamot pakigbisog alang kaniya ug tabangi siya batok sa iyang mga kaaway.” Ug mahitungod kang Levi siya miingon, “Ihatag kang Levi ang imong Tumim, ug ang imong Urim ngadto sa imong balaan, nga imong gisulayan didto sa Masa, nga imong gikaaway didto sa katubigan sa Meriba. Siya nag-ingon mahitungod sa iyang amahan ug sa iyang inahan, ‘Wala ako magtahod kanila’; Wala siya moila sa iyang mga igsoon ug wala magpakabana sa iyang mga anak. Kay sila nagbantay sa imong pulong ug nagtuman sa imong kasabotan. Sila magtudlo kang Jacob sa imong mga tulumanon, ug sa imong Balaod sa Israel; magbutang sila ug insenso sa imong atubangan, ug tibuok nga halad nga sunogon sa ibabaw sa imong halaran. Panalangini, O Ginoo, ang iyang katigayonan, ug dawata ang buhat sa iyang mga kamot; balia ang mga hawak sa iyang mga kaaway, niadtong mga nagdumot kaniya aron dili na sila makatindog.” Mahitungod kang Benjamin siya miingon, “Ang hinigugma sa Ginoo magpuyo nga layo sa kadaot uban kaniya; iyang panalipdan siya sa tibuok adlaw, ug naghimo sa iyang puluy-anan sa taliwala sa iyang mga abaga.” Ug mahitungod kang Jose siya miingon, “Panalanginan unta sa Ginoo ang iyang yuta, sa mga bililhong gasa gikan sa langit ug gikan sa mga lawom nga tubig nga anaa sa ilalom sa yuta, sa mga bililhong bunga sa adlaw ug sa dagaya nga abot sa mga bulanbulan, sa labing maayong abot sa kabukiran sa unang panahon, ug sa pagkamabungahon sa walay kataposang kabungtoran, sa labing maayo nga mga gasa sa yuta ug sa pagkapuno niini, ug sa kaayo niya nga nagpuyo sa sampinit. Himoa nga kini moabot ngadto sa ulo ni Jose ug sa alimpulo nga mao ang labaw sa iyang mga igsoon. Ang iyang kahalangdon sama sa kamagulangan sa torong baka ug ang iyang mga sungay mga sungay sa baka nga ihalas; pinaagi niini itulod niya ang katawhan, ang tanan ngadto sa mga kinatumyan sa kalibotan; kini sila mao ang napulo ka libo ni Efraim, ug kini sila mao ang mga linibo ni Manases.” Ug mahitungod kang Zabulon siya miingon, “Paglipay, Zabulon, sa imong paggula; ug Isacar, sa imong mga tolda. Tawgon nila ang mga katawhan ngadto sa ilang bukid; didto maghalad sila ug mga halad sa pagkamatarong, kay suyopon nila ang kadagaya sa kadagatan ug ang mga bahandi nga tinago sa baybayon.” Ug mahitungod kang Gad siya miingon, “Bulahan ang nagpadako kang Gad! Si Gad naghupo sama sa usa ka liyon, laksion niya ang bukton ug ang bagolbagol sa ulo. Gipili niya ang labing maayo sa yuta alang sa iyang kaugalingon, kay didto ang usa ka bahin gitagana alang sa pangulo sa kasundalohan; ug miadto siya uban sa mga pangulo sa katawhan, uban sa Israel gibuhat niya ang mga sugo ug ang mga matarong nga kasugoan sa Ginoo. ” Ug mahitungod kang Dan siya miingon, “Si Dan, anak sa liyon nga nagluksolukso gikan sa Basan.” Ug mahitungod kang Neftali siya miingon, “O Neftali, nga natagbaw sa kaluoy ug puno sa panalangin sa Ginoo, panag-iyaha ang lanaw ug ang habagatan.” Ug mahitungod kang Aser siya miingon, “Panalanginan unta si Aser labaw sa mga anak; himoa siya nga pinangga sa iyang mga igsoon, ug ipatuslob niya sa lana ang iyang tiil. Ang imong mga trangka puthaw ug bronsi; ug sama sa imong mga adlaw mao usab ang imong kusog. “Walay usa nga sama sa Dios, O Jesurun, nga nagsakay latas sa kalangitan aron sa pagtabang kanimo, ug sa iyang pagkahalangdon latas sa kapanganoran. Ang walay kataposan nga Dios mao ang imong puluy-anan ug sa ilalom ang mga bukton nga walay kataposan. Ug siya maghingilin sa imong kaaway sa atubangan nimo ug mag-ingon, Laglaga sila. Ug ang Israel magpuyo nga layo sa kadaot, tuboran ni Jacob lamang, sa yuta sa trigo ug sa bino, ang iyang kalangitan maghulog ug yamog. Bulahan ikaw, O Israel! Kinsa ba ang sama kanimo, katawhan nga giluwas sa Ginoo, ang taming sa imong panabang ug ang espada sa imong kadaogan? Ang imong mga kaaway moanha nga magpaitoy-itoy kanimo. ug imong tumban ang ilang habog nga mga dapit.” Unya si Moises mitungas gikan sa mga kapatagan sa Moab ngadto sa bukid sa Nebo paingon sa kinatumyan sa Pisga nga atbang sa Jerico. Ug gipakita kaniya sa Ginoo ang tibuok nga yuta sa Gilead hangtod sa Dan, ang tibuok Neftali, ug ang yuta sa Efraim ug sa Manases, ang tibuok nga yuta sa Juda hangtod sa dagat sa kasadpan, ang Negeb, ug ang Kapatagan nga mao ang walog sa Jerico nga siyudad sa mga palmera, hangtod sa Zoar. Ug miingon kaniya ang Ginoo, “Kini mao ang yuta nga gipanumpa nako kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob, nga ako nag-ingon, ‘Ihatag nako kini sa imong kaliwatan.’ Gipatan-aw ko ikaw niini sa imong mga mata apan dili ikaw makaadto didto.” Unya si Moises, ang alagad sa Ginoo, namatay didto sa yuta sa Moab, sumala sa pulong sa Ginoo. Ug iyang gilubong si Moises sa walog sa yuta sa Moab, atbang sa Bet-peor apan walay tawo nga nahibalo sa iyang lubnganan hangtod niining adlawa. Si Moises nagpanuigon ug 120 ka tuig sa iyang pagkamatay. Ang iyang panan-aw wala gayod mohanap ug ang iyang kusog wala usab maluya. Ug ang katawhan sa Israel nanghilak alang kang Moises didto sa kapatagan sa Moab sulod sa katloan ka adlaw; unya ang mga adlaw sa paghilak ug pagbangotan kang Moises natapos. Ug si Josue nga anak ni Nun puno sa espiritu sa kaalam kay si Moises nagtapion sa iyang mga kamot nganha kaniya busa ang katawhan sa Israel mituman kaniya ug nagbuhat sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug wala na gayoy mitungha nga propeta sa Israel nga sama kang Moises nga nailhan sa Ginoo sa nawong ug nawong, diha sa tanan nga mga ilhanan ug mga katingalahan nga gipadala kaniya sa Ginoo sa pagbuhat didto sa yuta sa Ehipto, sa Paraon ug sa tanan niya nga mga ulipon ug sa tibuok niya nga yuta, ug sa tanang dagkong gahom ug sa tanang dagko ug makalilisang nga buhat ni Moises diha sa panan-aw sa tibuok nga Israel. Human sa kamatayon ni Moises, ang alagad sa Ginoo, ang Ginoo miingon kang Josue nga anak ni Nun ug kaabag ni Moises, “Si Moises nga akong alagad, patay na, busa karon, tindog ug tabok niining Jordan, ikaw ug kining tanang katawhan, ngadto sa yuta nga akong ihatag kanila, ngadto sa katawhan sa Israel. Ang tanang dapit nga tumban sa lapalapa sa inyong tiil gihatag nako kaninyo sumala sa gisaad nako kang Moises. Gikan sa kamingawan ug niining Lebanon, hangtod sa dakong suba, ang suba sa Eufrates, ang tanang yuta sa mga Hitihanon, ngadto sa Dakong Dagat padulong sa kasadpan mao ang inyong kayutaan. Walay tawo nga makabarog batok kanimo sa tanang mga adlaw sa imong kinabuhi, ingon nga ako nag-uban kang Moises, mag-uban usab ako kanimo. Dili ko ikaw pakyason o biyaan. Pagmalig-on ug pagmaisogon kay ikaw ang maghimo nga kining katawhan makaangkon sa yuta nga akong gisaad sa ilang katigulangan nga akong ihatag kanila. Pagmalig-on lamang ug pagmaisogon gayod nga magmatngon sa pagbuhat sumala sa tanang balaod nga gisugo kanimo ni Moises nga akong alagad. Ayaw pagtipas gikan niini, ngadto sa tuo o ngadto sa wala, aron magmalamposon ikaw bisan asa ka moadto. Ayaw ibulag kining basahon sa Balaod gikan sa imong baba, hinuon pamalandongi kini sa adlaw ug sa gabii aron magmatngon ikaw sa pagbuhat sumala sa tanan nga nasulat niini, kay sa ingon niana, himoon nimo ang imong dalan nga mauswagon ug unya makaangkon ikaw ug maayo nga kalamposan. Wala ba ako magsugo kanimo? Pagmalig-on ug pagmaisogon; ayaw kahadlok o kaluya kay ang Ginoo nga imong Dios anaa uban kanimo bisan asa ikaw moadto.” Unya si Josue nagsugo sa mga pangulo sa katawhan, “Latas kamo sa kampo ug sugoa ang katawhan, ‘Andama ang inyong mga dad-onon kay sulod sa tulo ka adlaw manabok kamo niining Jordan aron sa pagsulod ug sa pag-angkon sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron panag-iyahon.’ ” Ug ngadto sa mga Rubenhanon, sa mga Gadhanon ug sa katunga sa banay ni Manases, si Josue miingon, “Hinumdomi ninyo ang pulong nga gisugo kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo nga nag-ingon, ‘Ang Ginoo nga inyong Dios nagtagana kaninyo ug dapit nga pahulayanan ug maghatag kaninyo niining yutaa.’ Ang inyong mga asawa, ang inyong mga anak ug ang inyong kahayopan, magpabilin sa yuta nga gihatag ni Moises kaninyo, niini nga bahin sa Jordan apan ang tanang lalaki nga isog diha kaninyo maoy motabok nga sangkap sa hinagiban una sa inyong mga igsoon ug motabang kanila hangtod nga ang Ginoo maghatag ug pahulay sa inyong mga igsoon ingon man usab kaninyo, ug manag-iya usab sila sa yuta nga gihatag kanila sa Ginoo nga inyong Dios. Unya mobalik kamo sa yuta nga inyong napanag-iya ug manag-iya niining yutaa, ang yuta nga gihatag kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo, niining taboka sa Jordan dapit sa silangan.” Ug sila mitubag kang Josue, “Ang tanan nga imong gisugo kanamo among buhaton ug bisan asa kami nimo paadtoa, kami moadto. Ingon nga kami mituman kang Moises sa tanang butang, motuman usab kami kanimo. Mag-uban lamang unta kanimo ang Ginoo nga imong Dios ingon nga siya nag-uban kang Moises. Si bisan kinsa nga mosupak sa imong sugo ug dili motuman sa imong mga pulong, bisan unsa nga imong isugo kaniya, patyon gayod. Pagmalig-on lamang ug pagmaisogon.” Ug si Josue nga anak ni Nun nagsugo sa hilom ug duha ka tawo ingon nga tigpaniid gikan sa Sitim ug miingon, “Panglakaw kamo, tan-awa ang yuta, ilabi na ang Jerico.” Ug sila nanglakaw ug miadto sa balay sa usa ka babaye nga nagbaligya sa iyang dungog nga ginganlan ug Rahab ug mipabilin sila didto. Ug gisuginlan ang hari sa Jerico, “Tan-awa, may mga tawo sa Israel nga miabot dinhi karong gabii aron sa pagsusi sa yuta.” Ug ang hari sa Jerico nagpasugo ngadto kang Rahab nga nag-ingon, “Pagulaa ang mga tawo nga mianhi kanimo, nga misulod sa imong balay kay mianhi sila aron sa pagsusi sa tibuok yuta.” Apan ang babaye mikuha sa duha ka tawo ug gitagoan niya sila ug siya miingon, “Tinuod, may mga tawo nga mianhi kanako apan wala ako mahibalo kon diin sila gikan. Ug sa diha nga hapit na takpi ang ganghaan sa pagkangitngit, ang mga tawo nanggula. Wala ako masayod kon diin sila paingon. Gukda dayon ninyo sila kay inyo silang maapsan.” Apan iyang gidala sila ngadto sa atop sa balay ug gitagoan sila sa mga dagami sa tanom nga himoonog lino nga iyang gipahimutang sa ibabaw sa atop. Busa ang mga tawo migukod kanila sa dalan padulong sa Jordan hangtod sa tabokanan ug sa nakagula na ang mga naggukod kanila, gitakpan nila ang ganghaan. Sa wala pa sila manghigda, si Rahab miadto kanila sa atop ug miingon siya sa mga tawo, “Ako nahibalo nga ang Ginoo naghatag kaninyo sa yuta ug nga ang pagkahadlok kaninyo miabot kanamo ug nga ang tanang mga nagpuyo sa tibuok yuta natunaw sa inyong atubangan. Kay kami nakadungog kon giunsa sa Ginoo pagpauga ang mga tubig sa Dagat nga Pula sa inyong atubangan sa diha nga nanggula kamo gikan sa Ehipto, ug unsa ang inyong gibuhat sa duha ka hari nga Amorihanon nga didto sa tabok sa Jordan, kang Sihon ug kang Og nga inyong gipanglaglag sa hingpit. Ug sa among pagkabati niini, ang among mga kasingkasing nangatunaw ug walay kaisog nga nagpabilin kang bisan kinsa nga tawo tungod kaninyo kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang Dios sa langit sa itaas ug sa yuta sa ubos. Busa karon, panumpa kamo kanako sa ngalan sa Ginoo, ingon nga ako naghatag kaninyo ug maayong pagtagad, kamo usab kinahanglang maluoy sa panimalay sa akong amahan, ug hatagi ako ug usa ka tino nga ilhanan. Luwasa nga buhi ang akong amahan ug ang akong inahan, ang akong mga igsoong lalaki ug mga igsoong babaye ug ang tanan nga nasakop kanila ug luwasa ang among kinabuhi gikan sa kamatayon.” Ug ang mga tawo miingon kang Rahab, “Ang among mga kinabuhi alang kanimo kon dili nimo ipanulti kining among buluhaton, magmaluluy-on kami ug magmatinumanon kanimo sa diha nga ang Ginoo maghatag na kanamo sa yuta.” Unya iyang gitunton sila sa usa ka pisi agi sa bintana kay ang iyang balay diha man sa daplin sa kuta mao nga nagpuyo siya sa kuta. Ug siya miingon kanila, “Pangadto kamo sa bukid kay tingali unya ug makit-an kamo sa naggukod kaninyo ug panago kamo didto sulod sa tulo ka adlaw hangtod nga mamauli na ang mga naggukod kaninyo ug unya makapadayon kamo sa inyong lakaw.” Ug ang mga tawo miingon kaniya, “Kami dili mahimong sad-an niining panumpa nga imong gipapanumpa kanamo. Tan-awa, sa diha nga kami manulod na sa yuta, kining pulang pisi nga imong gigamit aron sa pagtunton kanamo, ihigot sa bintana ug tigoma sa imong balay ang imong amahan ug ang imong inahan, ang imong mga igsoon ug ang tanang sakop sa panimalay sa imong amahan. Ug kon adunay mogula sa mga pultahan sa imong balay ug moadto sa dalan, ang iyang dugo anaa sa iyang ulo ug dili kami mahimong sad-an, apan kon adunay manghilabot kang bisan kinsa nga anaa uban kanimo sa balay, ang iyang dugo paninglon sa among ulo. Apan kon ikaw manulti niining among buluhaton, kami walay sala sa imong panumpa nga imong gipapanumpa kanamo.” Ug siya miingon, “Sumala sa inyong mga pulong matuman kini.” Iyang gipalakaw sila ug mibiya sila ug ang pisi nga pula gihigot niya sa bintana. Mibiya sila ug miadto sa bukid ug mipabilin didto ug tulo ka adlaw hangtod nga namalik ang naggukod kanila, kay ang mga naggukod kanila nagsusi kanila sa dalan apan wala sila makit-i. Unya ang duha ka tawo milugsong pag-usab gikan sa bukid ug nanabok ug nangadto kang Josue nga anak ni Nun, ug ilang gisugilon kaniya ang tanang nahitabo kanila. Ug sila miingon kang Josue, “Tinuod gayod nga ang tibuok yuta gihatag sa Ginoo sa atong mga kamot ug dugang pa, ang tanang nagpuyo sa yuta didto nangahadlok tungod kanato.” Sayo sa kabuntagon si Josue mibangon ug mibiya sila gikan sa Sitim uban ang tanang katawhan sa Israel ug nangadto sa Jordan, ug nagpabilin sila didto sa wala pa sila manabok. Human sa tulo ka adlaw, ang mga pangulo milatas sa kampo. Ug ilang gisugo ang katawhan, “Kon makita ninyo ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios nga giyayongan sa mga pari nga Levihanon, pamiya kamo sa inyong dapit ug sunod kamo niini, aron masayod kamo sa dalan nga inyong agian kay wala pa man kamo makaagi niining dalana kaniadto. Apan kinahanglang may dapit taliwala kaninyo ug niini nga may gilay-on nga mga duha ka libo ka maniko. Ayaw kamo pagpaduol niini.” Ug si Josue miingon sa katawhan, “Balaana ang inyong kaugalingon kay ugma ang Ginoo magbuhat ug mga katingalahan diha kaninyo.” Ug si Josue miingon sa mga pari, “Kuhaa ang sudlanan sa kasabotan ug agi kamo sa atubangan sa katawhan.” Ug gidala nila ang sudlanan sa kasabotan ug nag-una sila sa katawhan. Ang Ginoo miingon kang Josue, “Niining adlawa sugdan nako ang pagpasidungog kanimo diha sa panan-aw sa tibuok Israel aron sila mahibalo nga ingon nga ako nag-uban kang Moises, mag-uban usab ako kanimo. Sugoa ang mga pari nga nagyayong sa sudlanan sa kasabotan, ‘Kon moabot na kamo sa daplin sa katubigan sa Jordan, panghunong kamo sa Jordan.’ ” Ug si Josue miingon sa katawhan sa Israel, “Duol kamo ug pamatia ang mga pulong sa Ginoo nga inyong Dios.” Ug si Josue miingon, “Tungod niini mahibaloan ninyo nga ang buhing Dios anaa uban kaninyo ug sa walay pagkapakyas siya maghingilin gikan sa atubangan ninyo sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Hibihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Gergasihanon, sa mga Amorihanon, ug sa mga Jebusihanon. Tan-awa, ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo sa tibuok nga kalibotan moagi sa inyong atubangan ngadto sa Jordan. Busa karon pagkuha kamo ug napulo ug duha ka tawo gikan sa mga banay sa Israel, usa ka tawo sa matag banay. Ug sa diha nga matunob sa katubigan sa Jordan ang mga lapalapa sa tiil sa mga pari nga nagyayong sa sudlanan sa Ginoo, Ginoo sa tibuok nga kalibotan, ang mga tubig sa Jordan mohunong sa pagbaha ug bisan ang mga tubig nga nag-agas gikan sa itaas matingob sa usa ka pundok.” Busa sa diha nga namiya na ang mga tawo sa ilang mga tolda aron sa pagtabok sa Jordan uban sa mga pari nga nagyayong sa sudlanan sa kasabotan ug nag-una sa katawhan, ug sa diha nga ang mga nagyayong sa sudlanan miabot na sa Jordan, ug ang mga tiil sa mga pari nga nagyayong sa sudlanan natuslob didto sa daplin sa suba (kay ang Jordan moawas man sa tanan niyang mga daplin sa panahon sa ting-ani), ang mga tubig nga mibaha gikan sa ibabaw mihunong ug mitingob sa usa ka pundok sa layo, didto sa Adam, ang lungsod nga tupad sa Zaretan ug kadtong mga nagbaha padulong sa dagat sa Araba, ang Dagat nga Asin, naputol sa hingpit ug ang mga tawo nanabok atbang sa Jerico. Samtang ang tibuok Israel nanabok sa uga nga yuta, ang mga pari nga nagyayong sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, nanindog sa yuta nga uga sa taliwala sa Jordan hangtod nga ang tibuok nasod nahurot paglabang sa Jordan. Sa diha nga ang tibuok nasod nakatabok na sa Jordan, ang Ginoo miingon kang Josue, “Pagpilig napulo ug duha ka tawo gikan sa katawhan, usa ka tawo sa matag banay, ug sugoa sila, ‘Pagkuha kamo ug napulo ug duha ka bato taliwala sa Jordan, sa dapit diin didto nagtindog ang mga pari ug dad-a ninyo ug ibutang sa dapit nga inyong katulgan karong gabii.’ ” Unya gitawag ni Josue ang napulo ug duha ka tawo gikan sa katawhan sa Israel nga iyang gitudlo, usa ka tawo gikan sa matag banay. Ug si Josue miingon kanila, “Agi kamo sa atubangan sa sudlanan sa Ginoo nga inyong Dios, ngadto sa taliwala sa Jordan, ug ang matag usa kaninyo magpas-an ug usa ka bato diha sa iyang abaga, sumala sa gidaghanon sa mga banay sa katawhan sa Israel aron kini mahimong ilhanan diha kaninyo dihang mangutana unya ang inyong mga anak sa umaabot nga panahon, ‘Unsay kahulogan niining mga batoha?’ Unya sultihan ninyo sila nga ang mga tubig sa Jordan nabahin sa duha sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Sa pag-agi niini sa Jordan, ang mga tubig sa Jordan nabahin busa kining mga batoha handomanan sa katawhan sa Israel hangtod sa kahangtoran.” Unya ang mga tawo sa Israel nagbuhat sumala sa gisugo kanila ni Josue ug nagkuha ug napulog duha ka bato gikan sa tungatunga sa Jordan sumala sa gidaghanon sa mga banay sa katawhan sa Israel, sumala sa gisulti sa Ginoo kang Josue. Ug gidala nila kini ngadto sa dapit nga ilang katulogan, ug didto gipahimutang nila kini. Unya gipahimutang ni Josue ang napulo ug duha ka bato sa tungatunga sa Jordan, sa dapit nga gitindogan sa mga pari nga nagyayong sa sudlanan sa kasabotan ug kini atua didto hangtod niining adlawa. Kay ang mga pari nga nagdala sa sudlanan nagtindog sa tungatunga sa Jordan, hangtod nga natapos ang tanang butang nga gisugo sa Ginoo kang Josue nga ipasulti ngadto sa mga tawo sumala sa tanang gisugo ni Moises kang Josue. Ug ang mga tawo midali pagtabok. Ug sa diha nga ang tanang tawo nahurot na pagtabok, ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ug ang mga pari mitabok usab atubangan sa katawhan. Ang mga kaliwat ni Ruben ug ang mga kaliwat ni Gad, ug ang katunga sa banay ni Manases, nanabok nga sangkap sa hinagiban nga nag-una sa katawhan sa Israel, sumala sa gisulti ni Moises kanila. Mga 40,000 nga sangkap sa hinagiban alang sa gubat ang nanabok sa atubangan sa Ginoo ngadto sa panggubatan, ngadto sa mga kapatagan sa Jerico. Niadtong adlawa, ang Ginoo nagpasidungog kang Josue diha sa panan-aw sa tibuok Israel ug sila mitindog nga nangahadlok kang Josue, ingon nga sila nangahadlok kang Moises sa tanang adlaw sa iyang kinabuhi. Ang Ginoo miingon kang Josue, “Sugoa ang mga pari nga nagyayong sa sudlanan sa kasabotan sa pagtungas gikan sa Jordan.” Busa si Josue misugo sa mga pari, “Panungas kamo gikan sa Jordan.” Sa diha nga ang mga pari nga nagyayong sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nakakawas na gikan sa kinataliwad-an sa Jordan ug ang mga lapalapa sa mga tiil sa mga pari natunob na sa uga nga yuta, ang katubigan sa Jordan namalik sa ilang kaugalingong dapit ug miawas sa iyang mga daplin sama kaniadto. Ang katawhan mikawas sa Jordan sa ikanapulo nga adlaw sa unang bulan ug nagkampo sa Gilgal, sa silangang utlanan sa Jerico. Ug kadtong napulo ug duha ka bato nga ilang gikuha sa Jordan, gipahiluna ni Josue didto sa Gilgal. Ug si Josue miingon sa katawhan sa Israel, “Sa diha nga ang inyong mga anak mangutana sa ilang amahan sa umaabot nga panahon, ‘Unsa may kahulogan niining mga batoha?’ suginli ninyo ang inyong mga anak, ‘Ang Israel mitabok niining Jordan sa uga nga yuta.’ Kay ang Ginoo nga inyong Dios, nagpahubas sa katubigan sa Jordan alang kaninyo hangtod nga kamo nakatabok sama sa gihimo sa Ginoo nga inyong Dios sa Dagat nga Pula nga iyang gipahubas alang kanato hangtod nga kita nakatabok, aron ang tanang katawhan sa kalibotan mahibalo nga ang kamot sa Ginoo gamhanan, aron kamo mahadlok sa Ginoo nga inyong Dios hangtod sa kahangtoran.” Sa diha nga ang mga hari sa mga Amorihanon nga didto sa tabok sa Jordan dapit sa kasadpan ug ang tanang hari sa mga Canaanhon nga didto duol sa dagat nakadungog nga gipahubas sa Ginoo ang katubigan sa Jordan alang sa katawhan sa Israel hangtod nga sila nakatabok na, ang ilang mga kasingkasing nangatunaw ug wala nay bisan unsang espiritu diha kanila tungod sa katawhan sa Israel. Niadtong panahona ang Ginoo miingon kang Josue, “Pagbuhat ug hait nga mga kutsilyo ug tulia pag-usab ang katawhan sa Israel sa ikaduhang higayon.” Busa si Josue nagbuhat ug mga kutsilyo nga hait ug gituli niya ang katawhan sa Israel didto sa Gibeat-haaralot. Mao kini ang hinungdan ngano nga gituli sila ni Josue: ang tanang mga lalaki sa katawhan nga nanggula gikan sa Ehipto, ang mga lalaki nga manggugubat nangamatay sa dalan sa kamingawan human sila makagula gikan sa Ehipto. Bisan ug ang tanang tawo nga nanggula natuli na, apan kadtong tanan nga didto matawo sa ilang pagpanglakaw sa kamingawan sa nakagula na sila gikan sa Ehipto, wala matuli. Kay ang katawhan sa Israel nagpanaw sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan hangtod nga ang tibuok nga nasod, ang mga tawo nga manggugubat nga nanggula sa Ehipto, nangamatay kay sila wala mamati sa tingog sa Ginoo. Kanila ang Ginoo nanumpa nga dili niya sila pakit-on sa yuta nga gipanumpa sa Ginoo ngadto sa ilang katigulangan nga iyang ihatag kanato, usa ka yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos. Busa ang ilang mga anak nga iyang gipatubo puli kanila mao ang gituli ni Josue, kay sila dili tinuli kay wala man sila matuli didto sa dalan. Sa diha nga nahuman na ang pagpanuli sa tibuok nasod, sila nagpabilin sa ilang mga dapit sa kampo hangtod nga sila nangaayo. Ug ang Ginoo miingon kang Josue, “Niining adlawa giwagtang nako gikan kaninyo ang mga pagtamay sa Ehipto.” Tungod niini ang ngalan sa maong dapit gitawag ug Gilgal hangtod niining adlawa. Samtang ang katawhan sa Israel nagkampo sa Gilgal, ilang gisaulog ang Pagsaylo sa pagkagabii sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa bulan, didto sa kapatagan sa Jerico. Ug sa pagkaugma human sa Pagsaylo, niadto gayong adlawa, nangaon sila sa abot sa yuta, mga pan nga walay patubo ug mga sinangag nga mga trigo. Ug ang mana nahunong sa adlaw nga nangaon sila sa abot sa yuta, ug ang katawhan sa Israel wala nay mana, apan nangaon sa abot sa yuta sa Canaan niadtong tuiga. Sa diha nga si Josue duol na sa Jerico, iyang giyahat ang iyang mga mata ug mitan-aw ug nakita niya nga may usa ka tawo nga nagtindog sa iyang atubangan nga nagdala ug usa ka espada nga gihulbot gikan sa sakoban diha sa iyang kamot ug si Josue miduol kaniya ug miingon kaniya, “Dapig ba ikaw kanamo o sa among mga kaaway?” Ug siya miingon, “Dili, apan ingon nga tigmando sa kasundalohan sa Ginoo, mianhi ako karon.” Ug si Josue mihapa sa yuta ug misimba ug miingon kaniya, “Unsa ba ang isugo sa akong agalon ngadto sa iyang ulipon?” Ug ang tigmando sa panon sa kasundalohan sa Ginoo miingon kang Josue, “Huboa ang imong sandalyas gikan sa imong tiil kay ang dapit nga imong gitindogan, balaan.” Ug si Josue mibuhat sa ingon. Karon ang Jerico gitak-opan pag-ayo tungod sa katawhan sa Israel, walay migula ug walay misulod. Ug ang Ginoo miingon kang Josue, “Tan-awa, gihatag na nako sa imong kamot ang Jerico uban ang iyang hari ug ang mga tawong isog. Pagmartsa kamo libot sa siyudad, ang tanang tawo nga manggugubat maglibot sa siyudad sa makausa. Sa ingon niini, buhata kini ninyo sulod sa unom ka adlaw. Ug ang pito ka pari magdala ug pito ka trumpeta nga sungay sa laking karnero nga mag-una sa sudlanan sa kasabotan. Ug sa ikapito nga adlaw pagmartsa kamo libot sa siyudad sa makapito ug ang mga pari magpatingog sa mga trumpeta. Sa diha nga sila magpatingog ug kusog sa trumpeta nga sungay sa laking karnero, sa diha nga kamo makadungog sa tingog sa trumpeta, ang tanang katawhan kinahanglang maninggit sa kusog nga pagsinggit ug ang paril sa siyudad matumpag nga mahapla gayod, ug ang katawhan manaka sa itaas ang matag tawo lahos sa iyang giatubang.” Busa si Josue nga anak ni Nun mitawag sa mga pari ug miingon kanila, “Kuhaa ninyo ang sudlanan sa kasabotan ug ang pito ka pari padad-a ug mga trumpeta nga sungay sa karnero nga mag-una sa sudlanan sa Ginoo. ” Ug siya miingon sa katawhan, “Padayon kamo ug liboti ninyo ang siyudad ug paunha sa sudlanan sa Ginoo ang mga tawo nga sangkap sa hinagiban.” Sa pagsugo ni Josue sa katawhan, ang pito ka pari nga nagdala sa pito ka trumpeta nga sungay sa karnero sa atubangan sa Ginoo mipadayon nga nagpatingog sa mga trumpeta, uban ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nga nagsunod kanila. Ug ang mga tawo nga sangkap sa hinagiban nag-una sa mga pari nga nagpatingog sa trumpeta, ug ang bantay sa ulahi nagsunod sa sudlanan samtang ang mga trumpeta nagpadayon sa pagtingog. Apan si Josue nagsugo sa katawhan, “Ayaw kamo pagsinggit o ipadungog ang inyong tingog, walay bisan usa nga pulong nga mogula sa inyong baba, hangtod sa adlaw nga sugoon kamo nako sa pagsinggit unya paninggit kamo.” Busa iyang gipalibot sa siyudad ang sudlanan sa Ginoo, milibot kini makausa. Ug sila nangadto sa kampo ug nagpalabay sa kagabhion didto sa kampo. Unya si Josue misayo pagbangon sa pagkabuntag ug ang mga pari nagyayong sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Ug ang pito ka pari nga nagdala sa pito ka trumpeta nga sungay sa karnero nga nag-una sa sudlanan sa Ginoo mipadayon, walay hunong sa pagpatingog sa trumpeta. Ug nag-una kanila ang mga tawo nga sangkap sa hinagiban, ug ang bantay sa luyo nagsunod sa sudlanan sa Ginoo samtang ang mga trumpeta nagpadayon sa pagtingog. Sa ikaduhang adlaw nagmartsa sila libot sa siyudad sa makausa ug namalik ngadto sa kampo. Gihimo nila kini sulod sa unom ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw, namangon sila pagsayo sa pagkakaadlawon, ug nagmartsa libot sa siyudad sa makapito. Niadtong adlawa lamang nga mimartsa sila libot sa siyudad sa makapito. Ug sa ikapitong higayon, sa pagpatingog sa mga pari sa mga trumpeta, si Josue miingon sa katawhan, “Paninggit kamo kay ang Ginoo naghatag kaninyo sa siyudad. Unya ang siyudad ug ang tanan nga anaa niini itugyan ngadto sa Ginoo aron laglagon. Si Rahab lamang, ang babayeng nagbaligya sa iyang dungog, ug ang tanan nga uban kaniya sa iyang balay ang mabuhi tungod kay gitagoan niya ang mga sinugo nga atong gipadala. Apan kamo, likayi ninyo ang mga butang nga gigahin nga laglagon kay tingali unya ug makuha ninyo ang butang nga gigahin ug mahimo unya ninyong laglagonon ang kampo sa Israel, ug magdala ug kasamok niini. Apan ang tanang plata ug bulawan ug ang tanang sudlanan nga bronsi ug puthaw, balaan alang sa Ginoo. Iadto kini sa panudlanan sa Ginoo. ” Busa ang katawhan naninggit ug ang mga trumpeta gipatingog. Sa pagkadungog sa katawhan sa tingog sa trumpeta, ang katawhan misinggit sa kusog nga tingog ug ang paril natumpag nga nahapla. Unya ang mga tawo misulod sa siyudad, ang matag tawo lahos sa iyang giatubang ug ilang gikuha ang siyudad. Ug ilang gihurot paglaglag ang tanan diha sa siyudad, lalaki ug babaye, batan-on ug tigulang, mga laking baka, karnero ug mga asno, pinaagi sa sulab sa espada. Unya si Josue miingon sa duha ka tawo nga naniid sa yuta, “Pangadto kamo sa balay sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog ug pagulaa gikan niini ang babaye ug ang tanan nga iyaha sumala sa inyong gipanumpa kaniya.” Busa ang mga batan-ong lalaki nga naniid misulod ug gidala sa gawas si Rahab ug ang iyang amahan ug inahan ug mga igsoon ug ang tanan nga iya. Gipagula usab nila ang tanan niyang kabanayan ug gipahimutang sila sa gawas sa kampo sa Israel. Ug ilang gisunog sa kalayo ang siyudad ug ang tanan nga anaa niini. Ang plata lamang ug bulawan ug ang mga sudlanan nga bronsi ug puthaw maoy ilang gibutang sa panudlanan sa balay sa Ginoo. Apan si Rahab, ang babayeng nagbaligya sa iyang dungog, ug ang panimalay sa iyang amahan ug ang tanan nga iya, giluwas nga buhi ni Josue. Ug hangtod niining adlawa siya nagpuyo sa Israel tungod kay gitagoan man niya ang mga sinugo nga gipaadto ni Josue aron sa pagpaniid sa Jerico. Ug niadtong panahona, si Josue mipahayag ug usa ka panumpa nga nag-ingon, “Tinunglo sa atubangan sa Ginoo ang tawo nga magpatindog ug magtukod pag-usab niining siyudad sa Jerico. Sa bili sa iyang kamagulangan nga anak, ipahiluna niya ang patukoranan, ug sa bili sa iyang kamanghorang anak nga lalaki tukoron niya ang mga ganghaan.” Busa ang Ginoo nag-uban kang Josue ug ang iyang kabantog nasangyaw sa tibuok nga yuta. Apan ang katawhan sa Israel nakasala sa butang nga ginahin, kay si Acan nga anak ni Carmi nga anak ni Zabdi nga anak ni Zera sa banay ni Juda, mikuhag mga butang nga ginahin ug ang kaligutgot sa Ginoo misilaob batok sa katawhan sa Israel. Si Josue nagpadala ug mga tawo gikan sa Jerico ngadto sa Ai nga duol sa Bet-aven, dapit sa silangan sa Betel ug miingon kanila, “Pangadto kamo ug panid-i ang yuta.” Ug ang katawhan nangadto ug naniid sa Ai. Unya namalik sila ngadto kang Josue ug miingon kaniya, “Ayaw paadtoa ang tanang mga tawo kondili duha o tulo ka libo lamang ang paadtoa ug pasulonga sa Ai. Ayaw pahagoa ang tibuok katawhan didto kay diyotay ra sila.” Busa mga tulo ka libo gikan sa katawhan ang miadto didto. Apan nanagan sila gikan sa atubangan sa mga tawo sa Ai. Ug ang mga tawo sa Ai nakapatay kanila ug mga 36 ka tawo ug ilang gipanggukod ang mga Israelinhon gikan sa ganghaan ngadto sa Sebarim ug gipatay sila didto sa lugsonganan. Ug ang mga kasingkasing sa mga tawo nangatunaw ug nahisama sa tubig. Ug gigisi ni Josue ang iyang mga bisti ug mihapa sa yuta sa atubangan sa sudlanan sa Ginoo hangtod sa kahaponon, siya ug ang mga kadagkoan sa Israel. Ug gibutangan nila ug abog ang ilang mga ulo. Si Josue miingon, “O Ginoong Dios, nganong gidala pa man nimo kining katawhan dinhi sa tabok sa Jordan aron itugyan kami ngadto sa kamot sa mga Amorihanon, aron laglagon kami? Nakontento na unta kami sa pagpuyo sa pikas daplin sa Jordan! O Ginoo, unsa may akong ikasulti, karon nga ang Israel mitalikod sa iyang kaaway! Kay ang mga Canaanhon ug ang tanang mga nagpuyo sa yuta makadungog niini ug maglibot unya kanamo ug papason ang among ngalan gikan sa yuta. Ug unsa na may imong buhaton sa imong gamhanan nga ngalan?” Ang Ginoo miingon kang Josue, “Tindog, ngano nga naghapa man ikaw sa ingon niana? Ang Israel nakasala. Nakalapas sila sa akong kasabotan nga akong gisugo kanila. Ilang gikuha ang ubang butang nga ginahin. Nangawat sila ug namakak ug gitipon nila kini sa ilang kaugalingon mga butang. Busa ang katawhan sa Israel dili makabarog sa atubangan sa ilang mga kaaway. Managan sila gikan sa ilang mga kaaway tungod kay sila nagahimo man nga laglagonon. Dili na ako mag-uban kaninyo gawas kon laglagon ninyo ang mga butang nga ginahin gikan sa inyong taliwala. Tindog, balaana ang katawhan ug ingna, ‘Balaana ang inyong kaugalingon alang ugma kay mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, “Adunay mga butang nga ginahin diha sa taliwala ninyo, O Israel. Dili kamo makatindog sa atubangan sa inyong kaaway, hangtod nga inyong kuhaon ang butang nga ginahin gikan sa inyong taliwala.” Busa sa pagkabuntag paatubangon kamo sumala sa inyong mga banay. Ug ang banay nga kuhaon sa Ginoo, moduol sumala sa ilang panimalay ug ang panimalay nga kuhaon sa Ginoo moduol sumala sa iyang sakop sa panimalay ug ang sakop sa panimalay nga kuhaon sa Ginoo, moduol nga magtinagsa. Ug kadtong makuha nga may butang nga ginahin sunogon sa kalayo, siya ug ang tanan nga iya tungod kay siya nakalapas sa kasabotan sa Ginoo ug tungod kay naghimo siya ug makauulaw nga butang diha sa Israel.’ ” Busa si Josue misayo pagbangon sa pagkabuntag ug gipaduol ang Israel sumala sa ilang banay ug ang banay ni Juda maoy nakuha. Ug iyang gipaduol ang panimalay ni Juda ug ang panimalay sa mga Zerahanon maoy nakuha ug gipaduol niya ang matag tawo sa panimalay sa mga Zerahanon ug si Zabdi maoy nakuha. Ug gidala niya ang matag tawo nga iyang sakop sa panimalay ug si Acan nga anak ni Carmi nga anak ni Zabdi nga anak ni Zera sa banay ni Juda maoy nakuha. Unya si Josue miingon kang Acan, “Anak ko, ihatag ang himaya sa Ginoo, ang Dios sa Israel ug dayega siya. Ug sultihi ako karon kon unsay imong nabuhat; ayaw kini itago kanako.” Ug si Acan mitubag kang Josue, “Tinuod, nakasala ako batok sa Ginoo, ang Dios sa Israel ug mao kini ang akong nabuhat. Sa akong pagkakita, uban sa mga nangaguba, sa usa ka matahom nga kupo gikan sa Sinar ug duha ka gatos ka siklo nga plata ug usa ka barita nga bulawan nga 50 ka siklo ang gibug-aton, naibog ako niini ug akong gikuha. Ug ania, akong gilubong sa yuta sulod sa akong tolda uban sa plata nga anaa sa ilalom.” Busa si Josue nagpadala ug mga sinugo ug sila nangadto sa tolda. Ug ilang nakita nga gitagoan kini sa iyang tolda uban ang plata sa ilalom niini. Gikuha nila kini gikan sa tolda ug gidala kini ngadto kang Josue ug sa tanang katawhan sa Israel. Ug ila kining gibutang sa atubangan sa Ginoo. Unya si Josue ug ang tibuok Israel uban kaniya mikuha kang Acan nga anak ni Zera ug ang plata ug ang kupo ug ang barita nga bulawan ug ang iyang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye ug ang iyang mga baka ug ang iyang mga asno ug ang iyang mga karnero ug ang iyang tolda ug ang tanan nga anaa kaniya. Ug gidala nila sila ngadto sa Walog sa Acor. Ug si Josue miingon, “Nganong imo man kaming gidad-an ug kasamok? Ang Ginoo nagdala ug kasamok nganha kanimo karong adlawa.” Ug ang tibuok Israel mibato kaniya. Ilang gisunog sa kalayo ang mga butang ug gibato nila sila. Ug gitapokan nila ug daghang mga bato ang ibabaw niya ug nagpabilin kini hangtod niining adlawa. Unya ang Ginoo mibiya sa kabangis sa iyang kasuko. Tungod niana, hangtod niining adlawa, ang ngalan niadtong dapita gitawag ug Ang Walog sa Acor. Unya ang Ginoo miingon kang Josue, “Ayaw kahadlok o kaluya. Dad-a ang tanang mga lalaki nga manggugubat uban kanimo ug pangandam, unya lakaw ngadto sa Ai. Tan-awa, gihatag nako sa imong kamot ang hari sa Ai ug ang iyang katawhan, ang iyang siyudad ug ang iyang yuta. Ug buhata ngadto sa Ai ug sa hari niini ang gibuhat nimo sa Jerico ug sa hari niini. Ang mga inilog lamang ug ang mga hayop maoy inyong kuhaon ingon nga sinakmit alang sa inyong kaugalingon. Paghimog tago nga pagsulong batok sa siyudad agi sa luyo.” Busa si Josue mitindog ug ang tanang tawo nga manggugubat aron moadto sa Ai. Ug nagpili si Josue ug 30,000 ka kusgan ug isog nga mga tawo ug iyang gipalakaw sila sa pagkagabii. Ug gisugo niya sila, “Pamati! Paghimo kamog tago nga pagsulong batok sa siyudad agi sa luyo niini. Ayaw kamo pagpalayo sa siyudad kondili pangandam kamong tanan. Ako ug ang tanang katawhan nga ania uban kanako, moduol sa siyudad. Ug sa diha nga mogula sila sa pag-asdang kanamo, sama sa una, managan kami gikan sa ilang atubangan. Ug sila mogukod kanamo hangtod nga madala namo sila layo gikan sa siyudad kay moingon man unya sila, ‘Nanagan sila gikan sa atong atubangan, sama sa una.’ Busa managan kamo gikan kanila. Unya manindog kamo gikan sa inyong gitagoan ug iloga ninyo ang siyudad kay ang Ginoo nga inyong Dios maghatag niini nganha sa inyong kamot. Ug sa diha nga makuha na ninyo ang siyudad, sunoga ninyo kini, nga magtuman sa gisugo sa Ginoo. Pamatia, ako nagsugo kaninyo.” Busa gipaadto sila ni Josue ug nangadto sila sa dapit nga ilang tagoan ug mipabilin sila sa taliwala sa Betel ug sa Ai, dapit sa kasadpan sa Ai, apan niadtong gabhiona si Josue mipahulay uban sa katawhan. Sayo sa buntag si Josue mibangon ug gitigom ang katawhan ug mitungas uban sa mga kadagkoan sa Israel nga nag-una sa katawhan padulong sa Ai. Ang tanang tawo nga manggugubat nga uban kaniya, mitungas ug miduol sa siyudad ug nagkampo dapit sa amihanan sa Ai nga may usa ka walog sa taliwala ug sa Ai. Nagdala siya ug mga lima ka libo ka tawo ug iyang gitago sa taliwala sa Betel ug sa Ai, dapit sa kasadpan sa siyudad. Busa ilang gipahiluna ang kasundalohan, ang dakong kampo didto dapit sa amihanan sa siyudad, ug kadtong nagbantay sa luyo dapit sa kasadpan sa siyudad. Ug si Josue mipabilin sa walog niadtong gabhiona. Sa pagkakita sa hari sa Ai niini, siya ug ang iyang katawhan, ang katawhan sa siyudad, midali pagbangon ug misayo paggula sa gitakdang panahon padulong sa Araba aron sa pagsugat sa Israel aron sa pagpakig-away. Apan wala siya mahibalo nga adunay nanago sa luyo sa siyudad. Ug si Josue ug ang tibuok Israel naghimo ug pagpakaaron-ingnon nga nabuntog sila sa ilang atubangan ug mipalayo padulong sa kamingawan. Busa ang tanang katawhan nga diha sa siyudad gitawag aron sa paggukod kanila ug samtang gigukod nila si Josue, nagkalayo sila sa siyudad. Walay bisan usa ka tawo nga nahibilin sa Ai o sa Betel nga wala mogukod sa Israel. Ilang gibiyaan ang siyudad nga binuksan ug gigukod ang Israel. Unya ang Ginoo miingon kang Josue, “Iisa ang bangkaw nga anaa sa imong kamot padulong sa Ai kay ihatag nako kana sa imong kamot.” Ug giisa ni Josue ang bangkaw nga diha sa iyang kamot padulong sa siyudad. Ug ang nanago midali pagtindog gikan sa ilang nahimutangan ug sa iyang pag-isa sa iyang kamot, nanagan sila ug misulod sa siyudad ug giilog kini. Ug gidali nila pagsunog ang siyudad. Busa sa diha nga ang mga tawo sa Ai nanglingi sa ilang luyo, nakita nila ang aso gikan sa siyudad nga miutbo sa langit ug wala silay gahom sa pag-ikyas bisan asa paingon kay ang mga tawo nga nanagan ngadto sa kamingawan misumbalik na man sa naggukod kanila. Sa pagkakita ni Josue ug sa tibuok Israel nga ang mga nanago nakailog na sa siyudad ug nga ang aso sa siyudad miutbo, namalik sila ug gipamatay nila ang mga tawo sa Ai. Ug ang uban nanggula sa siyudad batok kanila busa sila nabutang sa tungatunga sa Israel, ang uban dinhing dapita ug ang uban didtong dapita. Ug gipamatay sila sa Israel hangtod nga wala nay buhi o nakaikyas. Apan ang hari sa Ai ilang gidakop nga buhi ug gidala ngadto kang Josue. Sa diha nga ang Israel nahuman sa pagpamatay sa tanang namuyo sa Ai didto sa hawan sa kamingawan, diin didto sila gigukod nila, ug silang tanan nangapukan pinaagi sa sulab sa espada hangtod sa kataposan, ang tibuok Israel namalik ngadto sa Ai ug ilang gipatay sila pinaagi sa sulab sa espada. Ang tanan nga nangapukan niadtong adlawa, mga lalaki ug mga babaye, 12,000 ang tanang mga tawo sa Ai. Kay wala ipaubos ni Josue ang iyang kamot nga nag-isa sa bangkaw hangtod nga nahurot pagkalaglag ang tanang nagpuyo sa Ai. Ang mga baka ug ang mga inilog lamang gikan niadtong siyudara mao ang gipangdala sa mga Israelinhon ingon nga mga sinakmit sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gisugo kang Josue. Busa gisunog ni Josue ang Ai ug gihimo kining usa ka tapok sa mga ginuba hangtod sa kahangtoran, ingon niini hangtod niining mga adlawa. Ug iyang gibitay ang hari sa Ai sa usa ka kahoy hangtod sa hapon. Sa pagkasalop sa adlaw si Josue misugo ug gikuha nila ang iyang lawas gikan sa kahoy ug gilabay sa atubangan sa ganghaan sa siyudad ug nagpatapok sa ibabaw niini ug usa ka dakong pundok sa mga bato nga nagpabilin hangtod niining mga adlawa. Unya si Josue nagtukod ug usa ka halaran didto sa bukid sa Ebal alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Sumala sa gisugo ni Moises nga alagad sa Ginoo, ngadto sa katawhan sa Israel, sumala sa gisulat sa basahon sa Balaod ni Moises, “usa ka halaran sa mga bato nga dili sinapsapan, nga niini walay tawo nga migamit ug mga kahimanang puthaw”, ug sa ibabaw niini naghalad sila ug mga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo ug naghalad ug mga halad sa pakigdait. Ug didto, sa atubangan sa katawhan sa Israel, gisulat niya sa bato ang usa ka kopya sa Balaod ni Moises, nga iyang gisulat. Ug ang tibuok nga Israel, langyaw ug ingon sa mga lumad, uban sa ilang mga kadagkoan, sa ilang mga pangulo ug sa ilang mga maghuhukom, nanindog sa matag kilid sa sudlanan, sa atubangan sa mga pari nga mga Levihanon nga nagyayong sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Ang katunga nila sa atbang sa bukid sa Gerisim ug ang katunga sa atbang sa bukid sa Ebal sumala sa gisugo kaniadto ni Moises nga alagad sa Ginoo, nga kinahanglan ilang panalanginan ang katawhan sa Israel. Unya iyang gibasa ang tanang mga pulong sa Balaod, ang panalangin ug ang tunglo, sumala sa tanang nasulat sa basahon sa Balaod. Walay usa ka pulong nga gisugo ni Moises nga wala basaha ni Josue sa atubangan sa tibuok katilingban sa Israel, ug sa mga babaye ug sa gagmay nga kabataan ug sa mga langyaw nga nagpuyo uban kanila. Sa pagkadungog niini sa tanang mga hari nga diha sa tabok sa Jordan, sa kabungtoran ug sa kapatagan, sa tanang kabaybayonan sa Dakong Dagat ngadto sa Lebanon, mga hari sa Hitihanon, sa Amorihanon, sa Canaanhon, sa Perisihanon, sa Hibihanon ug sa Jebusihanon, nagtigom silang tanan ug naghiusa sa pagpakig-away kang Josue ug sa Israel. Apan sa diha nga ang mga nagpuyo sa Gibeon nakadungog sa gibuhat ni Josue sa Jerico ug sa Ai, naghimog lansis sila ug milakaw ug nangandam sa ilang mga dad-onon ug nagdalag mga daang sako ug gikarga sa ilang mga asno ug mga panit nga sudlanan sa bino, daan, dunot ug gisi uban sa mga daan ug tinapakan nga mga sandalyas nga ilang gisul-ob ug mga bisting dunot. Ug ang tanan nilang balon uga ug giagup-op na. Ug nangadto sila kang Josue didto sa kampo sa Gilgal ug miingon kaniya ug sa mga tawo sa Israel, “Kami nanganhi gikan sa layong dapit, busa karon paghimo kamo ug usa ka kasabotan uban kanamo.” Apan ang mga tawo sa Israel miingon sa mga Hibihanon, “Basin ug nagpuyo kamo uban kanamo, unsaon man namo sa paghimo ug usa ka kasabotan uban kaninyo?” Miingon sila kang Josue, “Kami inyong mga ulipon.” Ug si Josue miingon kanila, “Kinsa ba kamo? Ug diin man kamo gikan?” Ug sila miingon kaniya, “Gikan sa layo kaayong dapit, ang imong mga ulipon nanganhi tungod sa ngalan sa Ginoo nga imong Dios, kay nakadungog kami ug mga balita mahitungod kaniya ug sa tanan nga iyang gibuhat sa Ehipto ug sa tanan nga iyang gibuhat sa duha ka hari sa mga Amorihanon nga didto sa tabok sa Jordan, kang Sihon nga hari sa Hesbon ug kang Og nga hari sa Basan nga nagpuyo sa Astarot. Ug ang among mga kadagkoan ug ang tanang nagpuyo sa among yuta miingon kanamo, ‘Pagbalon kamo alang sa inyong panaw ug pangadto kamo aron sa pagpakigkita kanila ug sa pagsulti kanila, “Kami inyong mga ulipon, karon paghimo ug kasabotan uban kanamo.” ’ Ania ang among pan, init pa kini sa among pagdala gikan sa among mga balay ingon nga among pagkaon alang sa panaw sa adlaw nga migikan kami aron sa pag-anhi kaninyo, apan karon, tan-awa, kini uga ug giagup-op na. Ug kining mga panit sa bino, bag-o sa among pagpuno niini, ug tan-awa, nangabuslot na kini. Ug kining mga bisti ug mga sandalyas nangadaan tungod sa taas nga panaw.” Busa ang mga tawo nakigsalo sa ilang balon, ug wala mangayo ug tambag gikan sa Ginoo. Ug si Josue naghimo ug pakigdait uban kanila ug naghimo ug kasabotan uban kanila aron pasagdan sila nga mabuhi ug ang mga pangulo sa katilingban nanumpa ngadto kanila. Apan paglabay sa tulo ka adlaw, human sila makabuhat sa kasabotan uban kanila, nakadungog sila nga kini ilang silingan ug nga sila nagpuyo uban kanila. Busa ang katawhan sa Israel migikan ug nakaabot sa ilang mga siyudad sa ikatulong adlaw. Karon ang ilang mga siyudad mao ang Gibeon, ug ang Chefira, ang Beerot ug ang Kiriat-jearim. Apan wala sila patya sa katawhan sa Israel kay ang mga pangulo sa ilang katilingban nanumpa na kanila pinaagi sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Unya ang tibuok katilingban nagbagulbol batok sa mga pangulo. Apan ang tanang mga pangulo miingon sa tibuok katilingban, “Nakapanumpa na kami kanila sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, busa karon, dili na kami makahilabot kanila. Kini mao ang atong buhaton kanila, ug pasagdan nato sila nga mabuhi kay tingali unya ug ang kasuko mahulog kanato tungod sa panumpa nga among gipanumpa kanila.” Ug ang mga pangulo miingon kanila, “Pasagdi sila nga mabuhi.” Busa nahimo silang tigputol ug kahoy ug tigkalos ug tubig sa tibuok nga katilingban sumala sa gisulti sa mga pangulo kanila. Ug si Josue mipatawag kanila ug miingon kanila, “Ngano nga inyo man kaming gilimbongan nga nag-ingon, ‘Kami layo kaayo kaninyo,’ nga nagpuyo ra man diay kamo uban kanamo? Busa karon mga tinunglo na kamo, ang uban kaninyo mahimong ulipon sa kanunay, tigputol ug kahoy, tigkalos ug tubig sa balay sa akong Dios.” Sila mitubag kang Josue, “Tungod kay gisulti man gayod ngadto sa imong mga ulipon nga ang Ginoo nga imong Dios nagsugo kang Moises nga iyang alagad sa paghatag kaninyo sa tibuok yuta ug sa paglaglag sa tanang namuyo sa yuta gikan sa inyong atubangan, busa nangahadlok kami pag-ayo sa among kinabuhi tungod kaninyo ug naghimo kami niining butanga. Ug karon, tan-awa, ania kami sa inyong mga kamot, buhata sumala sa inyong gihunahuna ang maayo ug matarong sa imong panan-aw nga buhaton kanamo.” Iyang gihimo kini kanila ug giluwas sila gikan sa kamot sa katawhan sa Israel ug wala sila patya nila. Ug niadtong adlawa, sila gihimo ni Josue nga mga tigputol ug kahoy ug mga tigkalos ug tubig alang sa katilingban ug alang sa halaran sa Ginoo, sa dapit nga iyang pilion, hangtod niining adlawa. Sa diha nga si Adonisedek nga hari sa Jerusalem nakadungog kon giunsa ni Josue sa pagkuha sa Ai ug sa paglaglag niini sa hingpit, sa iyang gibuhat sa Ai ug sa hari niini sama sa iyang gibuhat sa Jerico ug sa hari niini, ug kon giunsa sa mga namuyo sa Gibeon sa paghimo ug pakigdait uban sa Israel ug sa pag-ipon kanila, nahadlok siya pag-ayo tungod kay ang Gibeon dako man nga siyudad sama sa usa sa mga harianong siyudad ug kay labaw man kini ka dako kay sa Ai ug ang tanang mga tawo didto mga manggugubat. Busa si Adonisedek nga hari sa Jerusalem nagpasugo ngadto kang Hoham nga hari sa Hebron, ngadto kang Piram nga hari sa Jarmut, ngadto kang Jafia nga hari sa Lakis, ug kang Debir nga hari sa Eglon, nga nag-ingon, “Pangari kamo kanako ug tabangi ako ug atong lumpagon ang Gibeon kay nakigdait kini kang Josue ug sa katawhan sa Israel.” Busa ang lima ka hari sa mga Amorihanon, ang hari sa Jerusalem, ang hari sa Hebron, ang hari sa Jarmut, ang hari sa Lakis ug ang hari sa Eglon, nagtigom sa ilang kasundalohan ug nangadto sila uban ang tanan nilang kasundalohan ug nagkampo atbang sa Gibeon ug nakiggubat batok niini. Ug ang mga tawo sa Gibeon nagpasugo ngadto kang Josue, sa kampo sa Gilgal, nga nag-ingon, “Ayaw ipalayo ang imong kamot gikan sa imong mga ulipon, ngari dayon kanamo ug luwasa kami ug tabangi kami kay ang tanang hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa mga kabungtoran nagtigom batok kanamo.” Busa si Josue mitungas gikan sa Gilgal, siya ug ang tanang katawhan sa panggubatan uban kaniya ug ang tanang mga tawo nga isog ug kusgan. Ug ang Ginoo miingon kang Josue, “Ayaw kahadlok kanila kay gihatag ko na sila sa imong mga kamot. Walay usa kanila nga makabarog sa imong atubangan.” Busa si Josue miadto dayon kanila nga mitungas sa tibuok gabii gikan sa Gilgal. Ug gilisang sila sa Ginoo diha sa atubangan sa Israel nga mipatay kanila sa usa ka dakong kamatay didto sa Gibeon ug gigukod sila ngadto sa tungasanan sa Bet-horon ug gilaglag sila hangtod sa Aseka ug ngadto sa Makeda. Ug samtang sila nangikyas gikan sa atubangan sa tibuok Israel, sa naglugsong sila gikan sa Bet-horon, ang Ginoo nagpahulog ug dagkong bato gikan sa langit sa ibabaw nila hangtod sa Aseka ug sila nangamatay; daghan kanila ang nangamatay sa ulan nga yelo kay sa gipamatay sa katawhan sa Israel pinaagi sa mga espada. Unya si Josue misulti sa Ginoo sa adlaw nga ang Ginoo mihatag sa mga Amorihanon ngadto sa katawhan sa Israel ug siya miingon diha sa panan-aw sa Israel, “Adlaw, hunong tungod sa Gibeon, ug ikaw, Bulan, sa walog sa Aialon.” Ug ang adlaw mihunong ug ang bulan mipabilin, hangtod nga ang nasod nakabalos sa ilang mga kaaway. Wala ba kini masulat sa basahon ni Jasar? Ang adlaw mihunong sa taliwala sa langit ug wala magdali sa pagsalop hapit sa tibuok nga adlaw. Ug walay adlaw nga sama niini, kaniadto o sukad nga ang Ginoo namati sa tingog sa tawo, kay ang Ginoo nakig-away alang sa Israel. Unya si Josue mipauli ug ang tibuok Israel uban kaniya ngadto sa kampo sa Gilgal. Unya ang lima ka hari nangikyas ug nanago sa langob sa Makeda. Ug gisugilon kini kang Josue, “Ang lima ka hari nakit-an nga nagtago didto sa langob sa Makeda.” Ug si Josue miingon, “Paligira ang dagkong mga bato ngadto sa baba sa langob ug butangi ug mga tawo duol niini aron sa pagbantay niini. Apan ayaw kamo pagpabilin didto; gukda ang inyong mga kaaway ug sulonga sila sa luyo nila. Ayaw sila pasudla sa ilang mga siyudad kay ang Ginoo nga inyong Dios naghatag na kanila nganha sa inyong kamot.” Ug sa nahuman na si Josue ug ang katawhan sa Israel sa pagpamatay kanila sa dakong pagpamatay hangtod nga sila nangahurot, ug ang nahibilin kanila nakasulod na ngadto sa mga siyudad nga kinutaan, ang tanang katawhan namauli nga walay kadaot ngadto kang Josue didto sa kampo sa Makeda. Walay tawo nga militok sa iyang dila batok kang bisan kinsa sa katawhan sa Israel. Unya si Josue miingon, “Ukbi ang baba sa langob ug pagulaa kadtong lima ka hari ngari kanako gikan sa langob.” Ug gihimo kini nila ug gipagula kadtong lima ka hari ngadto kaniya gikan sa langob, ang hari sa Jerusalem, ang hari sa Hebron, ang hari sa Jarmut, ang hari sa Lakis ug ang hari sa Eglon. Sa diha nga gipagula na ang lima ka hari ngadto kang Josue, gipatawag ni Josue ang tanang mga tawo sa Israel ug miingon siya sa mga pangulo sa mga tawo sa panggubatan nga uban kaniya, “Panuol kamo ug ibutang ninyo ang inyong mga tiil ngadto sa mga liog niining lima ka hari.” Unya miduol sila ug gibutang nila ang ilang mga tiil ngadto sa liog sa mga hari. Ug si Josue miingon kanila, “Ayaw kamo kahadlok, ayaw kaluya. Pagmalig-on ug pagmaisogon kamo kay ingon niana ang buhaton sa Ginoo ngadto sa tanan ninyong mga kaaway nga inyong ikaaway.” Unya gitigbas sila ni Josue ug gipatay ug gibitay sila diha sa lima ka kahoy. Ug nagbitay sila sa kahoy hangtod sa kahaponon. Sa pagsalop sa adlaw, si Josue misugo ug ilang gikuha sila gikan sa mga kahoy ug gitambog sila ngadto sa langob nga ilang gitagoan, ug gibutangan nila ug dagkong mga bato ang baba sa langob ug nagpabilin kini hangtod niining adlawa. Ug nakuha ni Josue ang Makeda niadtong adlawa ug iyang gipatay pinaagi sa sulab sa iyang espada ang hari niini. Gilaglag niya sa hingpit ang tanang tawo nga didto ug walay usa nga iyang gibilin, ug gihimo niya ngadto sa hari sa Makeda ang gibuhat niya sa hari sa Jerico. Unya si Josue mipadayon gikan sa Makeda, ug ang tibuok Israel uban kaniya, ngadto sa Libna ug nakiggubat batok sa Libna. Ug ang Ginoo mihatag usab niini ug sa hari niini ngadto sa kamot sa Israel. Ug gitigbas niya kini pinaagi sa sulab sa espada ug ang tanang tawo didto. Walay usa nga iyang gibilin didto, ug gihimo niya sa hari niini ang iyang gihimo sa hari sa Jerico. Unya si Josue mipadayon gikan sa Libna ug ang tibuok Israel uban kaniya ngadto sa Lakis ug gilibotan nila kini ug gisulong. Gihatag sa Ginoo ang Lakis ngadto sa kamot sa Israel ug gikuha niya kini sa ikaduhang adlaw ug gitigbas niya kini pinaagi sa sulab sa espada ug ang tanang tawo niini sama sa iyang gibuhat sa Libna. Unya si Horam, ang hari sa Geser, mitungas aron sa pagtabang sa Lakis ug gipatay siya ni Josue ug sa iyang katawhan hangtod nga wala nay nahibilin kanila. Unya si Josue uban sa tibuok Israel mipadayon gikan sa Lakis ngadto sa Eglon. Ug gilibotan nila kini ug ilang gisulong. Ug ila kining gikuha niadtong adlawa ug gitigbas kini pinaagi sa sulab sa espada, ug ang tanang tawo nga didto iyang gihurot paglaglag niadtong adlawa sama sa iyang gibuhat sa Lakis. Unya si Josue uban sa tibuok Israel mitungas gikan sa Eglon ngadto sa Hebron ug gisulong nila kini. Ug gikuha nila kini ug gitigbas pinaagi sa sulab sa espada ug ang hari niini ug ang kalungsoran niini ug ang tanang tawo nga diha niini. Walay usa nga iyang gibilin sama sa iyang gibuhat didto sa Eglon, iya kining gilaglag sa hingpit ug ang tanang tawo nga diha niini. Unya si Josue uban ang tibuok Israel namalik ngadto sa Debir ug gisulong kini. Ug gikuha niya kini uban ang hari niini ug ang kalungsoran niini. Ug ilang gitigbas sila pinaagi sa sulab sa espada ug gihurot pagpamatay ang tanang tawo nga diha niini. Walay usa nga gibilin niya sama sa iyang gibuhat sa Hebron ug sa Libna ug sa hari niini, busa gibuhat usab niya kini sa Debir ug sa hari niini. Busa gibuntog ni Josue ang tibuok nga yuta, ang kabungtoran ug ang Negeb ug ang kapatagan ug ang kawalogan ug ang tanan nilang mga hari. Walay gibilin niya kondili gilaglag gayod sa hingpit ang tanan nga nagginhawa, sumala sa gisugo sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug gibuntog sila ni Josue gikan sa Kades-barnea hangtod sa Gaza ug ang tanang kayutaan sa Gosen hangtod sa Gibeon. Ug ang tanang hari ug ang ilang mga yuta gikuha ni Josue sa usa ka higayon kay ang Ginoong Dios sa Israel nakig-away alang sa Israel. Unya si Josue mibalik ug ang tibuok Israel uban kaniya ngadto sa kampo sa Gilgal. Sa dihang nakadungog niini si Jabin nga hari sa Hasor, gipaadtoan niya si Jobab nga hari sa Madon ug ang hari sa Simron ug ang hari sa Aksaf ug ang mga hari sa amihanan nga kabungtoran ug sa Araba sa habagatan sa Kinerot ug didto sa kapatagan ug sa Nafat-dor sa kasadpan, ang mga Canaanhon sa silangan ug sa kasadpan, ang mga Amorihanon, ang mga Hitihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Jebusihanon sa kabungtoran ug ang mga Hibihanon ubos sa Hermon sa yuta sa Mispa. Sila nanggula uban ang tanan nilang mga panon sa kasundalohan, dakong panon, sama sa gidaghanon sa balas sa kabaybayonan, uban ang daghang mga kabayo ug mga karwahi. Ug kining tanang mga hari naghiusa sa ilang kusog ug nagkampo sa katubigan sa Merom aron sa pagpakig-away batok sa Israel. Ang Ginoo miingon kang Josue, “Ayaw kahadlok kanila kay ugma niining taknaa ihatag nako silang tanan nga patay sa atubangan sa Israel. Piangi ang ilang mga kabayo ug sunoga sa kalayo ang ilang mga karwahi.” Busa si Josue mikalit pagsulong kanila uban ang tanan niyang manggugubat, ug miasdang kanila didto sa katubigan sa Merom. Ug sila gitugyan sa Ginoo ngadto sa kamot sa Israel nga nanigbas kanila ug migukod kanila hangtod sa bantogang Sidon ug sa Misrefot-maim, ug ngadto sa silangan hangtod sa walog sa Mispa. Ug ilang gipanigbas sila hangtod nga walay nahibilin. Ug gibuhat ni Josue ngadto kanila ang gisugo sa Ginoo kaniya. Iyang gipamiangan ang ilang mga kabayo ug gisunog sa kalayo ang ilang mga karwahi. Niadtong panahona mibalik si Josue ug gikuha niya ang Hasor ug gitigbas ang hari niini pinaagi sa espada, kay ang Hasor kaniadto mao may pangulo sa tanang mga gingharian. Ug gipanigbas nila pinaagi sa espada ang tanan nga anaa niini, gihurot paglaglag ang tanan. Walay usa nga nagginhawa nga nahibilin ug iyang gisunog sa kalayo ang Hasor. Ug ang tanang mga siyudad niadtong mga haria ug ang tanan nilang mga hari gikuha ni Josue, ug gipanigbas pinaagi sa sulab sa espada, ug gihurot gayod paglaglag sumala sa gisugo ni Moises, ang alagad sa Ginoo. Apan walay gisunog ang Israel sa mga siyudad nga nagbarog sa mga bungtod, gawas lamang sa Hasor nga gisunog ni Josue. Ang tanang mga inilog gikan niining mga siyudara ug ang mga baka, gipanguha sa katawhan sa Israel ingon nga ilang mga sinakmit, apan ang tanang tawo ilang gitigbas pinaagi sa sulab sa espada hangtod nga ilang nalaglag sila ug walay bisan usa nga nagginhawa nga ilang gibilin. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises nga iyang alagad, gisugo ni Moises si Josue, ug gibuhat kini ni Josue. Ang tanan nga gisugo sa Ginoo kang Moises, walay bisan unsa nga wala niya buhata. Busa gikuha ni Josue kadtong tibuok yuta, ang kabungtoran, ang tibuok Negeb ug ang tibuok yuta sa Gosen ug ang kapatagan ug ang Araba ug ang kabungtoran sa Israel ug ang kapatagan niini, sukad sa bukid sa Halak nga nagpadulong ngadto sa Seir, hangtod sa Baal-gad sa walog sa Lebanon ubos sa Bukid sa Hermon. Ug ang tanan nilang mga hari iyang gikuha ug gipanigbas ug gipamatay. Dugayng nakiggubat si Josue batok niadtong mga haria. Walay usa ka siyudad nga naghimo ug pakigdait sa katawhan sa Israel gawas sa mga Hibihanon, ang mga nagpuyo sa Gibeon. Ilang nakuha ang tanan pinaagi sa gubat. Kay kadto buhat man sa Ginoo sa pagpagahi sa ilang mga kasingkasing, aron nga makig-away sila batok sa Israel aron malaglag gayod sila ug dili makadawat ug kaluoy, kondili aron mangapuo sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Niadtong panahona si Josue miabot ug gilaglag ang mga Anakihanon gikan sa kabungtoran, gikan sa Hebron, gikan sa Debir, gikan sa Anab ug gikan sa tibuok kabungtoran sa Juda, ug gikan sa tibuok kabungtoran sa Israel. Gilaglag sila sa hingpit ni Josue uban sa ilang mga siyudad. Walay usa sa mga Anakihanon nga nahibilin sa yuta sa katawhan sa Israel, sa Gaza lamang, sa Gat ug sa Asdod nga may pipila nga nahibilin. Busa gikuha ni Josue ang tibuok nga yuta sumala sa tanang gisulti sa Ginoo kang Moises ug gihatag kini ni Josue ingon nga panulundon sa Israel sumala sa ilang mga bahin pinaagi sa ilang mga banay. Ug ang yuta nakapahulay gikan sa gubat. Karon mao kini ang mga hari sa yuta nga gilaglag sa katawhan sa Israel, ug gipanag-iya ang ilang yuta sa tabok sa Jordan sa silangang dapit gikan sa Walog sa Arnon ngadto sa Bukid sa Hermon uban ang tibuok Araba dapit sa silangan: si Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hesbon ug naghari sukad sa Aroer nga anaa sa daplin sa Walog sa Arnon ug gikan sa taliwala sa walog hangtod sa suba sa Jabok, ang utlanan sa mga Amonihanon nga mao ang katunga sa Gilead, ug ang Araba ngadto sa Dagat sa Kinerot padulong sa silangan ug ngadto padulong sa Bet-jesimot ngadto sa dagat sa Araba, ang Dagat nga Asin, sa habagatan ubos sa bakilid sa Pisga; si Og nga hari sa Basan, usa sa mga nahibilin sa mga Refahanon nga nagpuyo sa Astarot ug sa Edrei ug naghari sa Bukid sa Hermon ug sa Saleka ug sa tibuok nga Basan ngadto sa utlanan sa mga Gesurhanon ug sa mga Maacahanon ug katunga sa Gilead ngadto sa utlanan ni Sihon nga hari sa Hesbon. Si Moises nga alagad sa Ginoo ug ang katawhan sa Israel mibuntog kanila, ug si Moises nga alagad sa Ginoo mihatag sa ilang yuta ingon nga usa ka panulundon ngadto sa mga Rubenhanon ug sa mga Gadhanon ug sa katunga nga banay ni Manases. Kini mao ang mga hari nga gilaglag ni Josue ug sa katawhan sa Israel didto sa kasadpang bahin sa Jordan sukad sa Baal-gad sa walog sa Lebanon hangtod sa Bukid sa Halak nga nagpadulong sa Seir, ug gihatag ni Josue ang ilang yuta sa mga banay sa Israel aron sa pagpanag-iya niini sumala sa ilang mga bahin, didto sa kabungtoran, didto sa kapatagan, didto sa Araba, didto sa mga bakilid, didto sa kamingawan ug didto sa Negeb, ang mga yuta sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Canaanhon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon, ug sa mga Jebusihanon: ang hari sa Jerico, usa; ang hari sa Ai nga tupad sa Betel, usa; ang hari sa Jerusalem, usa; ang hari sa Hebron, usa; ang hari sa Jarmut, usa; ang hari sa Lakis, usa; ang hari sa Eglon, usa; ang hari sa Geser, usa; ang hari sa Debir, usa; ang hari sa Gedir, usa; ang hari sa Horma, usa; ang hari sa Arad, usa; ang hari sa Libna, usa; ang hari sa Adulam, usa; ang hari sa Makeda, usa; ang hari sa Betel, usa; ang hari sa Tapua, usa; ang hari sa Heper, usa; ang hari sa Apek, usa; ang hari sa Lasaron, usa; ang hari sa Madon, usa; ang hari sa Hasor, usa; ang hari sa Simron-meron, usa; ang hari sa Aksaf, usa; ang hari sa Taanak, usa; ang hari sa Megido, usa; ang hari sa Kedes, usa; ang hari sa Jokneam nga atua sa Carmel, usa; ang hari sa Dor, sa Nafat-dor, usa; ang hari sa Goiim didto sa Gilgal, usa; ang hari sa Tirsa, usa; ang tanan 31 ka hari. Niadtong tungora si Josue tigulang na ug taas na ang iyang panuigon ug ang Ginoo miingon kaniya, “Ikaw tigulang na ug taas na ang panuigon ug daghan pa kaayo ang nahibilin nga yuta nga panag-iyahonon. Mao kini ang yuta nga nahibilin: ang tanang dapit sa mga Filistihanon ug ang tanan nga ila sa mga Gesurhanon, sukad sa Sihor nga silangang bahin sa Ehipto, ngadto sa amihanang bahin sa utlanan sa Ekron nga giila nga Canaanhon. Adunay lima ka pangulo sa mga Filistihanon sa Gaza, sa Asdod, sa Askelon, sa Gat ug sa Ekron, lakip usab ang ila sa mga Avihanon, dapit sa habagatan, ang tibuok yuta sa mga Canaanhon, sa Meara nga ila sa mga Sidonhanon, ngadto sa Afek, ngadto sa utlanan sa mga Amorihanon ug sa yuta sa mga Gibalhanon ug sa tibuok Lebanon, padulong sa silangan, gikan sa Baal-gad ubos sa bukid sa Hermon ngadto sa agianan padulong sa Hamat, sa tanang namuyo sa kabungtoran sukad sa Lebanon ngadto sa Misrefot-maim, bisan ang tanang mga Sidonhanon. Ako gayod maoy maghingilin kanila gikan sa atubangan sa katawhan sa Israel, igahin lamang ang yuta alang sa Israel ingon nga panulundon, sumala sa akong gisugo kanimo. Busa karon, bahina kining yutaa ingon nga panulundon alang sa siyam ka banay ug sa katunga sa banay ni Manases.” Uban sa laing katunga nga banay ni Manases, ang mga Rubenhanon ug ang mga Gadhanon nakadawat sa ilang panulundon nga gihatag kanila ni Moises sa tabok sa Jordan dapit sa silangan, sumala sa gihatag kanila ni Moises nga alagad sa Ginoo, sukad sa Aroer nga anaa sa daplin sa Walog sa Arnon ug ang siyudad nga anaa sa taliwala sa walog ug sa tibuok patag sa Medeba hangtod sa Dibon, ug ang tanang siyudad ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga naghari sa Hesbon hangtod sa utlanan sa mga Amonihanon ug ang Gilead ug ang kayutaan sa mga Gesurhanon ug sa mga Maacahanon ug ang tibuok Bukid sa Hermon ug ang tibuok Basan ngadto sa Saleka, ang tibuok gingharian ni Og sa Basan, nga naghari sa Astarot ug sa Edrei (siya lamang ang nahibilin sa mga salin sa mga Refahanon). Kini sila mao ang gilaglag ni Moises ug gihinginlan. Apan ang katawhan sa Israel wala maghingilin sa mga Gesurhanon o sa mga Maacahanon, apan si Gesur ug si Maaca nagpuyo sa taliwala sa Israel, hangtod niining adlawa. Sa banay lamang ni Levi si Moises wala maghatag ug panulundon; ang mga halad pinaagi sa kalayo ngadto sa Ginoo, ang Dios sa Israel, mao ang ilang panulundon, sumala sa iyang gisulti kaniya. Unya si Moises naghatag ug panulundon ngadto sa banay sa mga Rubenhanon sumala sa ilang mga panimalay. Ang ilang kayutaan nagsukad sa Aroer nga anaa sa daplin sa Walog sa Arnon ug ang siyudad nga anaa sa taliwala sa walog ug ang tibuok patag duol sa Medeba, ug ang Hesbon uban sa tanang mga lungsod nga anaa sa patag, ug ang Dibon ug ang Bamot-baal, ug ang Bet-baal-meon, ug ang Jahas, ang Kedimot ug ang Mefaat, ug ang Kiriataim, ang Sibma ug ang Zeret-sahar sa bungtod sa walog, ug ang Bet-peor ug ang mga bakilid sa Pisga ug ang Bet-jesimot, ug ang tanang lungsod sa patag ug ang tibuok nga gingharian ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga naghari sa Hesbon nga gibuntog ni Moises uban sa mga pangulo sa Midian, nga si Evi, si Rekem, si Zur, si Hur ug si Reba, mga pangulo ni Sihon nga nagpuyo sa yuta. Si Balaam usab nga anak ni Beor, ang tigpanagna, gipatay sa katawhan sa Israel uban sa tanang mga gipatay nila. Ug ang utlanan sa katawhan ni Ruben mao ang Jordan. Kini mao ang panulundon sa mga Rubenhanon sumala sa ilang mga panimalay uban ang ilang mga siyudad ug mga balangay. Si Moises mihatag usab ug panulundon ngadto sa banay sa mga Gadihanon, sumala sa ilang mga panimalay. Ang ilang kayutaan mao ang Jaser ug ang tanang siyudad sa Gilead ug ang katunga sa yuta sa mga Amonihanon ngadto sa Aroer nga silangan sa Raba, ug sukad sa Hesbon ngadto sa Ramat-mispe ug sa Betonim ug gikan sa Mahanaim hangtod sa kayutaan sa Debir, ug diha sa walog sa Bet-haram, sa Bet-nimra, sa Sucot, ug sa Zafon ug ang uban sa gingharian ni Sihon nga hari sa Hesbon. Ang utlanan niini mao ang Jordan ngadto sa kinaubsang bahin sa Dagat sa Kineret tabok sa Jordan dapit sa silangan. Kini mao ang panulundon sa mga Gadihanon, sumala sa ilang mga panimalay uban sa ilang mga siyudad ug sa mga balangay. Ug si Moises naghatag ug panulundon sa katunga sa banay ni Manases. Kini gigahin alang sa katunga sa banay sa mga Manasehanon sumala sa ilang mga panimalay. Ang ilang kayutaan nagsukad sa Mahanaim hangtod sa tibuok Basan, ang tibuok gingharian ni Og nga hari sa Basan, ug ang tanang kalungsoran sa Jair nga atua sa Basan, 60 ka siyudad, ug ang katunga sa Gilead, ang Astarot, ang Edrei, ang mga siyudad sa gingharian ni Og, didto sa Basan. Gihatag kini ngadto sa katawhan ni Makir nga anak ni Manases, sa katunga sa mga Makirhanon sumala sa ilang mga panimalay. Kini mao ang mga panulundon nga gibahinbahin ni Moises sa mga kapatagan sa Moab sa unahan sa Jordan silangan sa Jerico. Apan alang sa banay ni Levi, si Moises wala maghatag ug panulundon. Ang Ginoong Dios sa Israel mao ang ilang panulundon sumala sa iyang gisulti kanila. Kini mao ang mga panulundon nga nadawat sa katawhan sa Israel sa yuta sa Canaan nga gibahinbahin ni Eleasar nga pari ug ni Josue nga anak ni Nun ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa mga banay sa katawhan sa Israel. Ang ilang panulundon gipaagi ug ripa sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises alang sa siyam ug tunga ka banay. Kay si Moises naghatag ug panulundon ngadto sa duha ug tunga ka banay sa tabok sa Jordan, apan sa mga Levihanon siya wala maghatag ug panulundon. Kay ang mga katawhan ni Jose may duha ka banay, Manases ug Efraim. Ug walay bahin sa yuta nga gihatag ngadto sa mga Levihanon kondili mga siyudad nga ilang kapuy-an uban ang mga pasibsibanan sa ilang mga baka ug alang sa ilang kabuhian. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, gihimo kini sa katawhan sa Israel ug gibahin nila ang yuta. Unya ang katawhan ni Juda miduol ngadto kang Josue didto sa Gilgal. Ug si Caleb, nga anak ni Jefone nga Kenisihanon miingon kaniya, “Nasayod ikaw kon unsay gisulti sa Ginoo kang Moises nga tawo sa Dios mahitungod kanako ug kanimo didto sa Kades-barnea. Ang akong panuigon 40 ka tuig sa dihang si Moises nga alagad sa Ginoo, nagpadala kanako gikan sa Kades-barnea aron sa pagpaniid sa yuta ug ako nagsugilon kaniya sumala sa anaa sa akong kasingkasing. Apan ang akong mga igsoon nga mikuyog kanako nagtunaw sa mga kasingkasing sa katawhan, apan ako misunod sa hingpit sa Ginoo nga akong Dios. Ug si Moises nanumpa niadtong adlawa nga nag-ingon, ‘Sa pagkatinuod, ang yuta nga nataakan sa imong tiil mahimo nga panulundon alang kanimo ug sa imong mga anak hangtod sa kahangtoran kay ikaw misunod sa hingpit sa Ginoo nga akong Dios.’ Ug karon, tan-awa, ang Ginoo nagbuhi kanako, sumala sa iyang gisulti niining 45 ka tuig sukad sa panahon nga ang Ginoo misulti kang Moises niining mga pulonga samtang ang Israel naglakaw didto sa kamingawan. Ug karon, tan-awa, niining adlawa ako 85 na ka tuig ang panuigon. Baskog gihapon ako hangtod niining adlawa sama sa adlaw nga gisugo ako ni Moises. Ang akong kusog karon sama sa akong kusog kaniadto alang sa gubat ug sa paggula ug sa pagsulod. Busa karon, ihatag kanako kining kabungtoran nga gihisgotan sa Ginoo niadtong adlawa kay imong nadungog niadtong adlawa nga didto ang mga Anakihanon uban ang ilang mga dagkong siyudad nga kinutaan. Basin ug ang Ginoo mag-uban kanako ug papahawaon nako sila sumala sa gisulti sa Ginoo.” Unya gipanalanginan ni Josue si Caleb nga anak ni Jefone ug gihatag kaniya ang Hebron ingon nga iyang panulundon. Busa ang Hebron nahimong panulundon ni Caleb nga anak ni Jefone nga Kenisihanon hangtod niining adlawa tungod kay siya misunod sa hingpit sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Kaniadto ang ngalan sa Hebron Kiriat-arba. Kining Arba mao ang labing gamhanan nga tawo sa mga Anakihanon. Ug ang yuta nakapahulay na gikan sa gubat. Ang bahin alang sa banay sa katawhan ni Juda sumala sa ilang mga panimalay misangko sa habagatang bahin sa utlanan sa Edom ngadto sa kamingawan sa Zin, sa kinatumyan sa habagatan. Ug ang ilang utlanan sa habagatan nagsukad sa kinatumyang dapit sa Dagat nga Asin, sukad sa luok nga nag-atubang sa habagatan. Ug kini mipadayon ngadto sa habagatan sa tungasan sa Akrabim subay sa Zin ug mitungas dapit sa habagatan sa Kades-barnea agi sa Hesron ngadto sa Adar ug miliko paingon sa Karka. Ug kini mipadayon ngadto sa Asmon ug migula ngadto sa sapa sa Ehipto ug misangko sa kinatumyan niini diha sa dagat. Kini mao ang imong utlanan sa habagatan. Ug ang utlanan dapit sa silangan mao ang Dagat nga Asin, ngadto sa baba sa Jordan. Ug ang utlanan sa amihanang dapit nagsukad sa luok sa dagat dapit sa baba sa Jordan. Ug ang utlanan mitungas ngadto sa Bet-hogla ug misubay sa amihanang bahin sa Bet-araba ug ang utlanan mitungas ngadto sa Bato ni Bohan nga anak ni Ruben. Ug ang utlanan mitungas paingon sa Debir gikan sa Walog sa Acor ug nagpadayon padulong sa amihanan ug miliko paingon sa Gilgal nga anaa atbang sa tungasan sa Adumim nga anaa sa habagatang bahin sa walog. Ug ang utlanan misubay ngadto sa katubigan sa En-semes ug misangko sa En-rogel. Unya ang utlanan mitungas duol sa walog sa anak nga lalaki ni Hinom ngadto sa habagatang bahin sa Jebusihanon nga mao ang Jerusalem, ug ang utlanan mitungas ngadto sa kinatumyan sa bukid nga nahimutang atbang sa walog sa Hinom dapit sa kasadpan, sa amihanang tumoy sa walog sa Refaim. Ug ang utlanan miabot gikan sa tumoy sa bukid ngadto sa tubod sa mga katubigan sa Neftoa ug migula ngadto sa mga siyudad sa Bukid sa Efron. Ug ang utlanan miliko ngadto sa Baala (nga mao ang Kiriat-jearim). Ug ang utlanan milibot sa kasadpan sa Baala ngadto sa Bukid sa Seir, misubay ngadto sa amihanang bahin sa Bukid sa Jearim (nga mao ang Kesalon) ug ngadto sa Bet-semes ug misubay sa Timna. Ang utlanan mipadayon ngadto sa bakilid sa bukid sa amihanang bahin sa Ekron ug ang utlanan miliko ngadto sa Sikeron ug misubay paingon sa Bukid sa Baala ug migula ngadto sa Jabneel, ug misangko sa dagat ang utlanan niini. Ug ang utlanan sa kasadpan mao ang Dakong Dagat ug ang baybayon niini. Kini mao ang utlanan sa mga katawhan ni Juda nga naglibot sumala sa ilang mga panimalay. Sumala sa sugo sa Ginoo ngadto kang Josue, iyang gihatag ngadto kang Caleb nga anak ni Jefone ang usa ka bahin sa katawhan sa Juda, ang Kiriat-arba nga mao ang Hebron (si Arba mao ang amahan ni Anak). Ug gikan didto gihinginlan ni Caleb ang tulo ka anak nga lalaki ni Anak: si Sesai, si Ahiman, ug si Talmai, ang mga kaliwat ni Anak. Ug gikan didto misulong siya batok sa mga nagpuyo sa Debir; ang ngalan sa Debir kaniadto mao ang Kiriat-sefer. Ug si Caleb miingon, “Si bisan kinsa nga mosulong sa Kiriat-sefer ug mobihag niini, kaniya akong ihatag ang akong anak nga babaye nga si Acsa ingon nga iyang asawa.” Ug si Otniel nga anak ni Kenas nga igsoon ni Caleb miilog niini, ug gihatag ni Caleb ngadto kaniya ang iyang anak nga si Acsa ingon nga iyang asawa. Sa dihang miadto si Acsa kaniya, giaghat siya ni Acsa sa pagpangayo ug uma sa iyang amahan. Sa nanaog siya sa iyang asno, si Caleb miingon kaniya, “Unsay imong tuyo?” Si Acsa mitubag kaniya, “Hatagi ako ug gasa kay imo man akong gibutang sa yuta sa Negeb, hatagi usab ako ug mga tuboran sa tubig.” Busa gihatagan siya ni Caleb sa mga tuboran sa ibabaw ug sa mga tuboran sa ubos. Kini mao ang panulundon sa banay sa katawhan ni Juda sumala sa ilang mga panimalay. Ug ang mga siyudad sa banay sa katawhan ni Juda, didto sa kinatumyang habagatan paingon sa utlanan sa Edom mao ang Kabseel, ang Eder, ang Jagur, ang Kina, ang Dimona, ang Adada, ang Kedes, ang Hasor, ang Itnan, ang Zif, ang Telem, ang Be-alot, ang Hasor-hadata, ang Kiriot-hesron nga mao ang Hasor, ang Amam, ang Sema, ang Molada, ang Hasar-gada, ang Hesmon, ang Bet-pelet, ang Hasar-sual, ang Beer-seba, ang Bisitia, ang Baala, ang Iyim, ang Esem, ang Eltolad, ang Kesil, ang Horma, ang Ziklag, ang Madmana, ang Sansana, ang Lebaot, ang Silhim, ang Ain ug ang Rimon. Ang tanan, 29 ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Ang diha sa kapatagan mao ang Estaol, ang Zora, ang Asna, ang Zanoa, ang En-ganim, ang Tapua, ang Enam, ang Jarmut, ang Adulam, ang Soco, ang Aseka, ang Saaraim, ang Aditaim, ang Gedera ug ang Gederotaim, napulo ug upat ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Ang Zenan, ang Hadasa, ang Migdal-gad, ang Dilean, ang Mispa, ang Jokteel, ang Lakis, ang Boscat, ang Eglon, ang Kabon, ang Lamam, ang Kitlis, ang Gederot, ang Bet-dagon, ang Naama, ug ang Makeda, napulo ug unom ka siyudad, lakip ang mga balangay niini. Ang Libna, ang Eter, ang Asan, ang Ipta, ang Asna, ang Nesib, ang Keila, ang Acsib, ug ang Maresa; siyam ka siyudad uban ang mga balangay niini. Ang Ekron ug ang mga lungsod ug mga balangay sukad sa Ekron hangtod sa dagat, ang tanan nga anaa sa daplin sa Asdod uban ang mga balangay niini. Ang Asdod lakip ang mga lungsod ug mga balangay niini, ang Gaza lakip ang mga lungsod ug mga balangay niini, ngadto sa sapa sa Ehipto ug sa Dakong Dagat ug ang baybayon niini. Sa kabungtoran mao ang Samir, ang Jatir, ang Soco, ang Dana, ang Kiriat-sana nga mao ang Debir, ang Anab, ang Estemo, ang Anim, ang Gosen, ang Holon ug ang Gilo; napulo ug usa ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Ang Arab, ang Duma, ang Esan, ang Janim, ang Bet-tapua, ang Afeka, ang Humta, ang Kiriat-arba nga mao ang Hebron, ug Zior, siyam ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Ang Maon, ang Carmel, ang Zif, ang Juta, ang Jesreel, ang Jokdeam, ang Zanoa, ang Cain, ang Gibea ug ang Timna, napulo ka siyudad, lakip ang mga balangay niini. Ang Halhul, ang Bet-sur, ang Gedor, ang Maarat, ang Bet-anot ug ang Eltekon, unom ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Ang Kiriat-baal nga mao ang Kiriat-jearim ug ang Raba, duha ka siyudad, lakip ang mga balangay niini. Diha sa kamingawan, ang Bet-araba, ang Medin, ang Secaca, ang Nibsan nga mao ang Siyudad sa Asin ug ang En-gedi, unom ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Apan ang katawhan ni Juda wala makapapahawa sa mga Jebusihanon nga nagpuyo sa Jerusalem. Busa ang mga Jebusihanon nagpuyo uban sa katawhan ni Juda didto sa Jerusalem hangtod niining adlawa. Ang bahin sa mga kaliwat ni Jose nagsukad sa Jordan sa Jerico, sa silangan sa katubigan sa Jerico ngadto sa kamingawan gikan sa Jerico ngadto sa kabungtoran hangtod sa Betel. Unya gikan sa Betel ngadto sa Luz, misubay kini sa Atarot, ang kayutaan sa mga Arkihanon. Unya kini midulhog ngadto sa kasadpan sa yuta sa mga Japletanon, hangtod sa yuta sa ubos nga bahin sa Bet-horon ug ngadto sa Geser ug misangko kini sa dagat. Ug ang katawhan ni Jose, si Manases ug si Efraim, nakadawat sa ilang mga panulundon. Ang kayutaan sa mga Efraimhanon sumala sa ilang mga panimalay mao kini: ang utlanan sa ilang panulundon sa silangan mao ang Atarot-adar hangtod sa ibabaw nga bahin sa Bet-horon. Ug ang utlanan milahos ngadto sa dagat ngadto sa Mikmetat. Ug sa silangan, ang utlanan miliko sa Taana-silo ug misaylo padulong sa silangan ngadto sa Janoa. Unya kini midulhog gikan sa Janoa ngadto sa Atarot ug Naara, ug miabot sa Jerico ug misangko sa Jordan. Sukad sa Tapua ang utlanan misubay paingon ngadto sa kasadpan padulong sa Sapa sa Kana ug misangko sa dagat. Kini mao ang panulundon sa banay sa mga Efraimhanon sumala sa ilang mga panimalay, lakip ang mga lungsod nga nabahin alang sa mga Efraimhanon sulod sa panulundon sa mga Manasehanon, ang tanang siyudad, lakip ang mga balangay niini. Apan wala nila papahawaa ang mga Canaanhon nga nagpuyo didto sa Geser. Busa ang mga Canaanhon nagpuyo sa taliwala sa Efraim hangtod niining adlawa apan nahimong mga ulipon sa pagbuhat sa mga pinugos nga buluhaton. Unya gihimo ang pagbahin ngadto sa banay ni Manases kay siya mao ang kamagulangan nga anak ni Jose. Ngadto kang Makir nga amahan ni Gilead ug mao ang kamagulangan ni Manases gihatag ang Gilead ug ang Basan tungod kay siya tawo nga manggugubat. Ug gihimo ang pagbahin ngadto sa ubang banay ni Manases sumala sa ilang mga panimalay, kang Abieser, kang Helek, kang Asriel, kang Sekem, kang Hefer ug kang Semida. Kini sila mao ang mga kaliwat nga lalaki ni Manases nga anak ni Jose sumala sa ilang mga panimalay. Apan si Zelofehad, nga anak ni Hefer nga anak ni Gilead nga anak ni Makir nga anak ni Manases, walay mga anak nga lalaki kondili mga babaye lamang. Ug kini mao ang mga ngalan sa iyang mga anak nga babaye: si Mala, si Noa, si Hogla, si Milca ug si Tirsa. Nangadto sila sa atubangan ni Eleasar nga pari ug sa atubangan ni Josue nga anak ni Nun ug sa mga pangulo ug miingon, “Ang Ginoo misugo kang Moises sa paghatag kanamo ug panulundon uban sa among mga igsoon.” Busa sumala sa sugo sa Ginoo iyang gihatagan sila ug panulundon uban sa mga igsoon sa ilang amahan. Ug sa ingon nahiadto kang Manases ang napulo ka bahin, walay labot sa yuta sa Gilead ug sa Basan nga anaa sa pikas daplin sa Jordan, tungod kay ang mga anak nga babaye ni Manases nakadawat man ug mga panulundon uban sa iyang mga anak nga lalaki. Ug ang yuta sa Gilead gibahin ngadto sa uban nga mga kaliwat ni Manases. Ang kayutaan ni Manases misangko gikan sa Aser ngadto sa Mikmetat nga silangan sa Sekem. Ug ang utlanan mipaingon sa habagatan ngadto sa mga namuyo sa En-tapua. Ang yuta sa Tapua iya ni Manases apan ang lungsod sa Tapua didto sa utlanan ni Manases iya sa mga kaliwat ni Efraim. Ug ang utlanan midulhog ngadto sa Sapa sa Kana. Ang mga siyudad sa habagatang bahin sa sapa uban sa mga siyudad ni Manases iya kang Efraim. Unya ang utlanan ni Manases mipadayon sa amihanang dapit sa sapa ug misangko sa dagat. Ang yuta paingon sa habagatan nga iya ni Efraim ug ang dapit sa amihanan nga iya ni Manases, ang ilang utlanan mao ang dagat. Sa amihanan miabot kini sa Aser ug sa silangan sa Isacar. Didto sa Isacar usab ug sa Aser, iya ni Manases ang Bet-sean ug ang mga balangay niini ug ang Ibleam ug ang mga balangay niini ug ang mga nagpuyo sa Dor ug ang mga balangay niini, ug ang mga nagpuyo sa En-dor ug ang mga balangay niini, ug ang mga nagpuyo sa Taanak ug ang mga balangay niini, ug ang mga nagpuyo sa Megido ug ang mga balangay niini, ang ikatulo mao ang Nafat. Apan ang mga anak ni Manases wala makapanag-iya niadtong mga siyudara, hinuon ang mga Canaanhon mipadayon pagpuyo niadtong yutaa. Apan sa diha nga milig-on na ang katawhan sa Israel, ilang gibutang ang mga Canaanhon sa mga pinugos nga buluhaton ug wala nila hutda pagpapahawa sila. Ug ang mga banay ni Jose misulti kang Josue nga nag-ingon, “Nganong gihatagan man nimo kami ug usa ka luna ug usa ka bahin ingon nga panulundon, bisan kon kami usa ka dakong katawhan, kay ang Ginoo nagpanalangin kanamo sa ingon niini hangtod karon?” Ug si Josue miingon kanila, “Kon kamo usa ka dakong katawhan, pangadto kamo sa kalasangan ug panghawan kamo ug dapit alang kaninyo didto sa yuta sa mga Perisihanon ug sa mga Refahanon kay ang mga kabungtoran sa Efraim gamay ra kaayo alang kaninyo.” Ug ang banay ni Jose miingon, “Ang kabungtoran dili igo alang kanamo apan ang tanang Canaanhon nga namuyo sa walog may mga karwahi nga puthaw, sila nga nagpuyo sa Bet-sean ug sa mga balangay niini ug ang mga nagpuyo sa kapatagan sa Jesreel.” Unya si Josue miingon sa banay ni Jose, kang Efraim ug kang Manases, “Kamo usa ka dakong katawhan ug may dakong gahom. Dili kay usa lamang ka bahin ang mainyo, kondili ang mga kabungtoran mainyo usab. Kay bisan tuod kon kini kalasangan, hawani ninyo kini ug panag-iyaha kini hangtod sa labing layong utlanan kay inyong papahawaon ang mga Canaanhon bisan kon aduna silay mga karwahi nga puthaw ug bisan kusgan sila.” Unya ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel nagtigom didto sa Silo ug gipatindog ang tolda nga tagboanan. Ang yuta ilang nabuntog sa ilang atubangan. Ug didto nahibilin sa taliwala sa katawhan sa Israel ang pito ka banay nga wala pa mabahini sa ilang panulundon. Busa si Josue miingon sa katawhan sa Israel, “Unsa ka dugay ang inyong paglangaylangay sa pagsulod ug pagpanag-iya sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga Dios sa inyong katigulangan? Paggahin ug tulo ka tawo gikan sa matag banay aron sugoon nako sila ug sila manglakaw ug motungas ug molugsong sa kayutaan nga magsulat sa hulagway niini uban sa talan-awon sa panulundon ug anhi kamo kanako. Unya bahinon nila kini sa pito ka bahin. Si Juda magpabilin sulod sa iyang yuta dapit sa habagatan ug ang balay ni Jose sa kayutaan dapit sa amihanan. Ug ihulagway ninyo ang yuta sa pito ka bahin ug dad-a ang hulagway nganhi kanako, ug ripahon kini nako alang kaninyo dinhi sa atubangan sa Ginoo nga atong Dios. Ang mga Levihanon walay bahin diha kaninyo kay ang pagkapari sa Ginoo mao ang ilang panulundon. Unya si Gad ug si Ruben ug ang katunga sa banay ni Manases nakadawat na sa ilang panulundon sa tabok sa Jordan dapit sa silangan nga gihatag kanila ni Moises nga alagad sa Ginoo.” Busa ang mga tawo nanindog ug nanglakaw ug gipahimangnoan ni Josue ang mga nanglakaw aron sa pagsulat sa hulagway sa yuta ug giingnan, “Panglakaw kamo ug suroya ninyo ang yuta ug isulat ang hulagway sa yuta ug balik ngari kanako unya magripa ako alang kaninyo sa atubangan sa Ginoo dinhi sa Silo.” Busa ang mga tawo nanglakaw ug misuroy sa yuta ug ilang gisulat sa basahon ang hulagway niini pinaagi sa matag lungsod sa pito ka bahin, ug nangadto sila kang Josue didto sa kampo sa Silo. Ug si Josue nagripa alang kanila didto sa Silo, sa atubangan sa Ginoo ug didto gibahin ni Josue ang yuta ngadto sa katawhan sa Israel, ngadto sa matag usa ang iyang bahin. Ang ripa miabot sa banay ni Benjamin sumala sa ilang mga panimalay ug ang kayutaan nga ilang bahin nahimutang sa taliwala sa banay ni Juda ug sa banay ni Jose. Sa amihanang bahin, ang ilang utlanan nagsukad sa Jordan ug ang utlanan mitungas ngadto sa kasadpang bahin sa Jerico unya ngadto sa kabungtorang dapit sa kasadpan ug kini misangko sa kamingawan sa Bet-aven. Ug gikan didto ang utlanan milahos ngadto sa kasadpang bahin paingon sa Luz, sa kilid sa Luz nga mao ang Betel. Unya ang utlanan midulhog ngadto sa Atarot-adar didto sa bukid nga anaa sa habagatan sa Bet-horon. Ug ang utlanan miliko sa kasadpang bahin paingon sa habagatan sa bukid nga nahimutang atbang sa Bet-horon paingon sa habagatan. Ug kini misangko sa Kiriat-baal nga mao ang Kiriat-jearim, usa ka siyudad sa banay ni Juda. Kini mao ang dapit sa kasadpan. Ug ang habagatang bahin nagsugod sa utlanan sa Kiriat-jearim, ug ang utlanan mipadulong ngadto sa Efron ngadto sa tuboran sa mga katubigan sa Neftoa. Ug ang utlanan midulhog ngadto sa tiilan sa bukid nga nag-atubang sa walog sa anak ni Hinom, nga anaa sa amihanang dapit sa walog sa Refaim ug midulhog kini ngadto sa walog sa Hinom, sa habagatan sa kabungtoran sa mga Jebusihanon ug midulhog ngadto sa En-rogel. Kini miliko sa amihanan ngadto sa En-semes ug mipaingon sa Gelilot nga anaa sa atbang sa tungasan sa Adumim, ug midulhog ngadto sa Bato ni Bohan nga anak ni Ruben. Ug milahos kini sa amihanan sa kabungtoran sa Bet-araba ug milugsong ngadto sa Araba. Ug ang utlanan mipaingon ngadto sa amihanan sa kabungtoran sa Bet-hogla ug ang mga utlanan misangko ngadto sa amihanan nga luok sa Dagat nga Asin, sa habagatang tumoy sa Jordan. Kini mao ang utlanan sa habagatan. Ug ang Jordan mao ang nahimong utlanan dapit sa silangan. Kini mao ang panulundon sa banay ni Benjamin nga gilibotan sa mga utlanan, sumala sa ilang mga panimalay. Karon ang mga siyudad sa banay ni Benjamin, sumala sa ilang mga panimalay, mao ang Jerico, ang Bet-hogla, ang Emekesis, ang Bet-araba, ang Zemaraim, ang Betel, ang Avim, ang Para, ang Opra, ang Kefar-amoni, ang Ofni ug ang Geba, napulo ug duha ka siyudad, lakip ang mga balangay niini; ang Gibeon, ang Rama, ang Beerot, ang Mispe, ang Kefira, ang Mosa, ang Rekem, ang Irpeel, ang Tarala, ang Zela, ang Haelef, ang Jebus nga mao ang Jerusalem, ang Gibea, ug ang Kiriat-jearim, napulo ug upat ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Kini mao ang panulundon sa banay ni Benjamin sumala sa ilang mga panimalay. Ang ikaduhang ripa nahiadto kang Simeon, alang sa banay ni Simeon sumala sa ilang mga panimalay. Ug ang ilang panulundon anaa sa sulod sa panulundon sa banay ni Juda. Ug nailaha ingon nga panulundon ang Beerseba ang Seba, ang Molada, ang Hasar-sual, ang Bala, ang Esem, ang Eltolad, ang Betul, ang Horma, ang Ziklag, ang Bet-marcabot, ang Hasar-susa, ang Bet-lebaot ug ang Saruhen, napulo ug tulo ka siyudad, lakip ang mga balangay niini; ang Ain, ang Rimon, ang Eter ug ang Asan, upat ka siyudad lakip ang mga balangay niini, ug ang tanang mga balangay nga naglibot niining mga siyudara hangtod sa Baalat-beer, sa Rama sa Negeb. Kini mao ang panulundon sa banay ni Simeon sumala sa ilang mga panimalay. Ang panulundon sa banay ni Simeon gikuha gikan sa kayutaan ni Juda, tungod kay ang bahin ni Juda dako ra alang kanila, ang banay ni Simeon nakadawat sa ilang panulundon sa taliwala sa ilang panulundon. Ang ikatulong ripa nahiadto sa banay ni Zabulon sumala sa ilang mga panimalay. Ug ang kayutaan nga ilang panulundon miabot hangtod sa Sarid. Ang utlanan niini mitungas paingon sa kasadpan ngadto sa Mareal ug miabot sa Dabeset ug unya sa sapa sa silangan sa Jokneam. Sukad sa Sarid kini miliko sa silangan, ngadto sa sidlakan sa adlaw, ngadto sa utlanan sa Kislot-tabor ug kini mipadayon sa Daberat ug ngadto sa Jafia. Ug sukad didto kini miagi paingon sa silangan ngadto sa Gat-hefer ngadto sa Et-kasin, ug mipadayon ngadto sa Rimon, liko ngadto sa Nea. Ug sa amihanan, ang utlanan miliko ngadto sa Hanaton ug misangko kini ngadto sa walog sa Iftahel, sa Katat, sa Nahalal, sa Simron, sa Idala ug sa Betlehem, napulo ug duha ka siyudad, lakip ang mga balangay niini. Kini mao ang panulundon sa banay ni Zabulon, sumala sa ilang mga panimalay, kining mga siyudara lakip ang mga balangay niini. Ang ikaupat nga ripa nahiadto kang Isacar, alang sa banay ni Isacar, sumala sa ilang mga panimalay. Ug ang ilang kayutaan naglakip sa Jesreel, sa Kesulot, sa Sunem, sa Hafaraim, sa Shion, sa Anaharat, sa Rabit, sa Kision, sa Ebes, sa Remet, sa En-ganim, sa En-hada, sa Bet-pases. Ug ang utlanan midangat sa Tabor, sa Sahasuma, sa Bet-semes ug ang utlanan niini misangko sa Jordan, napulo ug unom ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Kini mao ang panulundon sa banay ni Isacar, sumala sa ilang mga panimalay, ang mga siyudad lakip ang mga balangay niini. Ang ikalima nga ripa nahiadto sa banay ni Aser, sumala sa ilang mga panimalay. Ug ang ilang kayutaan naglakip sa Helkat, sa Hali, sa Beten, sa Aksaf, sa Alamelek, sa Amad ug sa Mesal, ug sa kasadpan miabot kini sa Carmel ug sa Sihor-libnat. Unya miliko kini ngadto sa silangan paingon sa Bet-dagon ug misangko sa Zabulon ug sa walog sa Iftahel paingon sa amihanan ngadto sa Bet-emek ug sa Neiel. Ug mipadayon kini sa amihanan ngadto sa Cabul, sa Ebron, sa Rehob, sa Hamon, sa Kana, hangtod sa dakong Sidon. Unya ang utlanan miliko ngadto sa Rama sangko sa kinutaang siyudad sa Tiro, unya ang utlanan miliko ngadto sa Hosa ug misangko kini ngadto sa dagat; ang Mahalab, ang Aksib, ang Uma, ang Afec ug ang Rehob, 22 ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Kini mao ang panulundon sa banay ni Aser, sumala sa ilang mga panimalay, kining mga siyudara lakip ang mga balangay niini. Ang ikaunom nga ripa nahiadto sa banay ni Neftali, alang sa banay ni Neftali sumala sa ilang mga panimalay. Ug ang utlanan niini nagsukad sa Helef, gikan sa dagkong kahoy sa Zaananim ug sa Adaminekeb ug sa Jabnael, hangtod sa Lakum ug misangko kini ngadto sa Jordan. Unya ang utlanan miliko padulong sa kasadpan ngadto sa Asnot-tabor, ug gikan didto mipadayon kini ngadto sa Hukok ug misangko sa Zabulon sa habagatan, ug sa Aser sa kasadpan, ug sa Juda sa silangan didto sa Jordan. Ang mga kinutaan nga mga siyudad mao ang Zidim, ang Zer, ang Hamat, ang Rekat, ang Kineret, ang Adama, ang Rama, ang Hasor, ang Kedes, ang Edrei, ang En-hasor, ang Iron, ang Migdalel, ang Horem, ang Bet-anat ug ang Bet-semes, napulo ug siyam ka siyudad lakip ang mga balangay niini. Kini mao ang panulundon sa banay ni Neftali, sumala sa ilang mga panimalay, ang mga siyudad lakip ang mga balangay niini. Ang ikapito nga ripa nahiadto sa banay ni Dan sumala sa ilang mga panimalay. Ang ilang yuta naglakip sa Zora, sa Estaol, sa Ir-semes, sa Saalabin, sa Aialon, sa Itla, sa Elon, sa Timna, sa Ekron, sa Elteke, sa Gibeton, sa Baalat, sa Jehud, sa Bene-barak, sa Gat-rimon, sa Mejarkon, sa Rakon, lakip ang kayutaan nga atbang sa Jopa. Sa diha nga ang yuta sa mga Danihanon nawala gikan kanila, nanungas sila ug nakiggubat sa Lesem. Ug human makuha kini ug mapahiagom sa espada ug napanag-iya, namuyo sila didto, ang Lesem gitawag nila ug Dan, kinuha sa ngalan ni Dan nga ilang katigulangan. Kini mao ang panulundon sa banay ni Dan sumala sa ilang mga panimalay, kining mga siyudad lakip ang mga balangay niini. Sa diha nga nahuman na nila pagbahinbahin ang mga kayutaan ingon nga panulundon ang katawhan sa Israel mihatag ug usa ka panulundon, ngadto kang Josue nga anak ni Nun. Sumala sa sugo sa Ginoo, ilang gihatag kaniya ang siyudad nga iyang gipangayo nga mao ang Timnat-sera sa kabungtoran sa Efraim ug gitukod niya pag-usab ang siyudad ug mipuyo siya didto. Kini mao ang mga panulundon nga gibahinbahin pinaagi sa pagripa ni Eleasar nga pari ug ni Josue nga anak ni Nun ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa mga banay sa katawhan sa Israel, didto sa Silo sa atubangan sa Ginoo, sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Busa nahuman nila ang pagbahinbahin sa yuta. Unya ang Ginoo miingon kang Josue, “Sultihi ang katawhan sa Israel: ‘Pagpili kamo ug mga siyudad nga dalangpanan, nga akong gisulti kaninyo pinaagi kang Moises, diin ang mamumuno nga makapatay ug tawo nga dili tinuyo makahimo sa pag-ikyas didto ug kini mao ang inyong dalangpanan gikan sa manimalos sa dugo. Makakagiw siya ngadto sa usa niining mga siyudara ug motindog sa ganghaan sa siyudad ug magpahayag sa iyang kahimtang ngadto sa mga kadagkoan niining siyudara. Unya ilang dad-on siya ngadto sa siyudad ug hatagan siya ug dapit ug magpabilin siya uban kanila. Ug kon ang manimalos sa dugo mogukod kaniya dili gayod nila itugyan ang nakapatay ngadto sa iyang kamot tungod kay ang iyang igsoon napatay nga wala tuyoa ug siya walay pagdumot kaniya sa unang panahon. Ug siya magpabilin niadtong siyudara hangtod nga motindog siya sa atubangan sa katilingban alang sa paghukom, hangtod sa kamatayon sa labawng pari niadtong panahona. Unya ang nakapatay mahimo nang mopauli ug moadto sa iyang kaugalingong lungsod ug sa iyang kaugalingong balay, ngadto sa siyudad nga iyang gibiyaan.’ ” Ug ilang gipili ang Kedes sa Galilea sa kabungtoran sa Neftali ug ang Sekem, sa kabungtoran sa Efraim ug ang Kiriat-arba nga mao ang Hebron sa kabungtoran sa Juda. Ug sa tabok sa Jordan sa silangan sa Jerico, ilang gipili ang Beser sa kamingawan sa kapatagan sa banay ni Ruben, ang Ramot nga sakop sa Gilead sa banay ni Gad ug ang Golan sa Basan sa banay ni Manases. Kini mao ang mga piniling siyudad alang sa tanang katawhan sa Israel ug alang sa langyaw nga nagpuyo uban kanila, nga si bisan kinsa ang makapatay ug tawo nga dili tinuyo, makadangop didto ug dili mamatay gikan sa kamot sa manimalos sa dugo hangtod nga makatindog siya sa atubangan sa katilingban. Unya miduol ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga amahan sa mga Levihanon ngadto kang Eleasar nga pari ug ngadto kang Josue nga anak ni Nun ug ngadto sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga banay sa katawhan sa Israel. Ug sila miingon kanila didto sa Silo sa yuta sa Canaan, “Ang Ginoo nagsugo pinaagi kang Moises nga hatagan kami ug mga siyudad nga among kapuy-an uban ang mga sibsibanan sa among mga baka.” Busa ang katawhan sa Israel mihatag niining mga siyudad uban ang mga sibsibanan niini gikan sa ilang mga panulundon ngadto sa mga Levihanon sumala sa sugo sa Ginoo. Ug ang ripa nahiadto sa mga panimalay sa mga Kohatihanon. Busa kadtong mga Levihanon nga mga kaliwat ni Aaron nga pari nakadawat ug napulo ug tulo ka siyudad pinaagi sa ripa gikan sa banay ni Juda, ni Simeon ug ni Benjamin. Ug ang uban sa mga Kohatihanon nakadawat ug napulo ka siyudad pinaagi sa ripa gikan sa mga panimalay sa banay ni Efraim, gikan sa banay ni Dan ug gikan sa katunga sa banay ni Manases. Ug ang mga Gersonhanon nakadawat ug napulo ug tulo ka siyudad pinaagi sa ripa gikan sa mga panimalay sa banay ni Isacar, gikan sa banay ni Aser ug gikan sa banay ni Neftali ug gikan sa katunga sa banay ni Manases sa Basan. Ang mga Merarihanon sumala sa ilang mga panimalay nakadawat ug napulo ug duha ka siyudad gikan sa banay ni Ruben, sa banay ni Gad ug sa banay ni Zabulon. Kining mga siyudara ug ang mga sibsibanan niini gihatag sa katawhan sa Israel ngadto sa mga Levihanon sumala sa gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Gikan sa banay ni Juda ug sa banay ni Simeon gihatag nila kining mga siyudad nga ginganlan, nga nahiadto sa kaliwat ni Aaron, usa sa mga panimalay sa mga Kohatihanon nga sakop sa mga Levihanon, kay ang ripa una mang nahiadto kanila. Ug ilang gihatag kanila ang Kiriat-arba nga mao ang Hebron sa kabungtoran sa Juda uban ang mga sibsibanan nga naglibot niini. (Kini si Arba mao ang amahan ni Anak). Apan ang mga kaumahan sa siyudad ug ang mga balangay niini gihatag ngadto kang Caleb nga anak ni Jefone ingon nga iyang kabtangan. Ug ngadto sa mga kaliwat ni Aaron nga pari ilang gihatag ang Hebron, ang siyudad nga dalangpanan sa makapatay, uban ang mga sibsibanan niini, ang Libna uban ang mga sibsibanan, ang Jatir uban ang mga sibsibanan niini, ang Estemoa uban ang mga sibsibanan niini, ang Holon uban ang mga sibsibanan niini, ang Debir uban ang mga sibsibanan niini, ang Ain uban ang mga sibsibanan niini, ang Juta uban ang mga sibsibanan niini, ug ang Bet-semes uban ang mga sibsibanan niini, siyam ka siyudad gikan niadtong duha ka banay. Ug gikan sa banay ni Benjamin, ang Gibeon uban ang mga sibsibanan niini, ang Geba uban ang mga sibsibanan niini, ang Anatot uban ang mga sibsibanan niini, ang Almon uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad. Ang mga siyudad sa mga kaliwat ni Aaron, ang mga pari, napulo ug tulo ka siyudad uban ang mga sibsibanan niini. Ug sa uban nga mga Kohatihanon nga sakop sa mga panimalay sa mga Kohatihanon nga mga Levihanon, ang mga siyudad nga gibahin ngadto kanila gikan sa banay ni Efraim. Ngadto kanila gihatag ang Sekem, ang siyudad nga dalangpanan sa makapatay, uban ang mga sibsibanan niini didto sa kabungtoran sa Efraim, ang Geser lakip ang mga sibsibanan niini, ang Kibsaim uban ang mga sibsibanan niini, ug ang Bet-horon uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad. Ug gikan sa banay ni Dan, ang Elteke uban ang mga sibsibanan niini, ang Gibeton uban ang mga sibsibanan niini, ang Aialon uban ang mga sibsibanan niini, ang Gatrimon uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad. Ug gikan sa katunga sa banay ni Manases, ang Taanak uban ang mga sibsibanan niini ug ang Gat-rimon uban ang mga sibsibanan, duha ka siyudad. Ang mga siyudad sa mga panimalay uban sa mga Kohatihanon, napulo ang tanan uban ang mga sibsibanan niini. Ngadto sa mga Gersonhanon, usa sa mga panimalay sa mga Levihanon, gikan sa katunga sa banay ni Manases gihatag ang Golan sa Basan, ang siyudad nga dalangpanan sa makapatay, uban ang mga sibsibanan niini, ug ang Beestera uban ang mga sibsibanan niini, duha ka siyudad. Gikan sa banay ni Isacar, ang Kision uban ang mga sibsibanan niini, ang Daberat uban ang mga sibsibanan niini, ang Jarmut uban ang mga sibsibanan niini, ang En-ganim uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad. Gikan sa banay ni Aser, ang Misal uban ang mga sibsibanan niini, ang Abdon uban ang mga sibsibanan niini, ang Helkat uban ang mga sibsibanan niini ug ang Rehob uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad. Gikan sa banay ni Neftali, ang Kedes sa Galilea uban ang mga sibsibanan niini, ang siyudad nga dalangpanan sa makapatay, ang Hamot-dor uban ang mga sibsibanan niini, ug ang Kartan uban ang mga sibsibanan niini, tulo ka siyudad. Ang tanang mga siyudad sa nagkalainlaing mga panimalay sa mga Gersonhanon, napulo ug tulo ang tanan uban ang mga sibsibanan niini. Ngadto sa ubang mga Levihanon, sa mga panimalay sa mga Merarihanon, gihatag gikan sa banay ni Zabulon ang Jokneam uban ang mga sibsibanan niini, ang Karta uban ang mga sibsibanan niini, ang Dimna uban ang mga sibsibanan niini, ug ang Nahalal uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad. Gikan sa banay ni Ruben, ang Beser uban ang mga sibsibanan niini, ang Jahas uban ang mga sibsibanan niini, ang Kedemot uban ang mga sibsibanan niini, ug ang Mefaat uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad. Gikan sa banay ni Gad, ang Ramot sa Gilead uban ang mga sibsibanan niini, ang siyudad nga dalangpanan sa makapatay, ang Mahanaim uban ang mga sibsibanan niini, ang Hesbon uban ang mga sibsibanan niini, ang Jaser uban ang mga sibsibanan niini, upat ka siyudad ang tanan. Ang mga siyudad sa nagkalainlaing mga panimalay sa mga Merarihanon, nga mao ang nahibilin sa mga panimalay sa mga Levihanon ang gibahin kanila napulo ug duha ka siyudad ang tanan. Ang mga siyudad sa mga Levihanon diha sa taliwala sa gipanag-iya sa katawhan sa Israel 48 ka siyudad ang tanan uban ang mga sibsibanan niini. Kining mga siyudara adunay tagsatagsa ka sibsibanan nga naglibot niini; ingon niini ang tanang siyudad. Busa gihatag sa Ginoo ngadto sa Israel ang tanang yuta nga iyang gipanumpa nga ihatag sa ilang katigulangan ug sa napanag-iya na nila kini, mipuyo sila niini. Ug ang Ginoo mihatag kanila ug pahulay sa tanang bahin sumala sa iyang gipanumpa sa ilang katigulangan. Walay bisan usa sa tanan nilang mga kaaway nga nakasugakod kanila kay ang Ginoo nagtugyan sa ilang mga kaaway ngadto sa ilang mga kamot. Walay usa nga napakyas sa tanang mga maayong saad nga gihimo sa Ginoo ngadto sa panimalay ni Israel, ang tanan nangatuman. Unya gipatawag ni Josue ang mga Rubenhanon ug ang mga Gadhanon ug ang katunga sa banay ni Manases, ug siya miingon kanila, “Natuman na ninyo ang tanang gisugo kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo ug kamo namati sa akong tingog, sa tanan nga akong gisugo kaninyo. Wala ninyo pasagdi ang inyong mga igsoon niining daghang mga adlaw hangtod niining adlawa, hinuon nagmatngon kamo sa pagtuman sa sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Ug karon ang Ginoo nga inyong Dios naghatag ug pahulay sa inyong mga igsoon sumala sa iyang gisaad kanila; busa pamalik kamo ug pangadto kamo sa inyong mga puluy-anan, ngadto sa yuta nga inyong napanag-iya sa pikas nga bahin sa Jordan, nga gihatag kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo. Pagmatngon lamang kamo sa pagtuman sa sugo ug sa Balaod nga gisugo kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo, sa paghigugma sa Ginoo nga inyong Dios, ug sa paglakaw diha sa tanan niyang mga dalan, ug sa pagtuman sa iyang mga sugo, ug sa pagpabilin diha kaniya ug sa pag-alagad kaniya sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok ninyong kalag.” Busa gipanalanginan sila ni Josue ug gipalakaw sila. Ug namauli sila sa ilang mga puluy-anan. Karon, ngadto sa katunga sa banay ni Manases, si Moises mihatag ug usa ka panulundon didto sa Basan, apan ngadto sa laing katunga sa banay, si Josue mihatag ug panulundon tupad sa ilang mga igsoon didto sa yuta sa kasadpan sa Jordan. Ug sa diha nga gipalakaw na sila ni Josue ngadto sa ilang mga puluy-anan ug gipanalanginan sila, siya miingon kanila, “Pamalik kamo ngadto sa inyong mga puluy-anan uban ang daghang bahandi, uban ang daghang mga baka, uban ang plata, bulawan, bronsi, puthaw ug uban pang daghang mga bisti. Bahinbahina ninyo ang mga inilog ninyo gikan sa inyong mga kaaway alang sa inyong mga kaigsoonan.” Busa ang mga Rubenhanon ug ang mga Gadhanon ug ang katunga sa banay ni Manases namauli ug mibiya gikan sa katawhan sa Israel didto sa Silo, sa yuta sa Canaan, aron sa pag-adto sa yuta sa Gilead, sa ilang kaugalingong yuta nga ilang napanag-iya sumala sa sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Sa dihang miabot sila sa kayutaan duol sa Jordan diha sa yuta sa Canaan, ang mga Rubenhanon, ang mga Gadhanon ug ang katunga sa banay ni Manases naghimo ug usa ka halaran duol sa Jordan, usa ka dakong halaran. Ug ang katawhan sa Israel nakadungog nga giingon, “Tan-awa, ang mga Rubenhanon, ang mga Gadhanon ug ang katunga sa banay ni Manases nagtukod ug usa ka halaran sa atubangan sa yuta sa Canaan, sa kayutaan duol sa Jordan, sa bahin nga sakop sa katawhan sa Israel.” Sa diha nga ang katawhan sa Israel nakadungog niini, ang tibuok nga katilingban sa katawhan sa Israel nagtigom didto sa Silo aron sa pagpakig-away batok kanila. Unya ang katawhan sa Israel mipaadto kang Pinehas nga anak ni Eleasar nga pari, ngadto sa mga Rubenhanon, sa mga Gadihanon ug sa katunga sa banay ni Manases didto sa yuta sa Gilead. Ug uban kaniya ang napulo ka pangulo, usa gikan sa matag panimalay sa banay sa Israel. Ang matag usa kanila pangulo sa panimalay diha sa mga banay sa Israel. Sila miabot ngadto sa mga Rubenhanon, sa mga Gadhaon ug sa katunga sa banay ni Manases didto sa yuta sa Gilead, ug sila miingon kanila, “Kini mao ang gisulti sa tibuok nga katilingban sa Ginoo, ‘Unsa kining kalapasan nga inyong gibuhat batok sa Dios sa Israel sa pagtalikod ninyo sa pagsunod sa Ginoo niining adlawa, pinaagi sa paghimo ninyo ug halaran niining adlawa agig pagsukol batok sa Ginoo? Dili pa ba igo kanato ang sala didto sa Peor, nga bisan hangtod niining adlawa wala pa kita makapanghinlo sa atong kaugalingon, nga tungod niini may miabot nga katalagman ngadto sa katilingban sa Ginoo, nga motalikod man kamo niining adlawa sa pagsunod sa Ginoo? Ug kon kamo mosukol sa Ginoo niining adlawa, ugma masuko siya sa tibuok nga katilingban sa Israel. Apan karon, kon ang inyong yuta dili hinlo, pangadto kamo sa yuta sa Ginoo diin ang Tolda sa Ginoo nagbarog, ug panag-iya kamo uban kanamo. Apan ayaw lamang kamo pagsukol batok sa Ginoo o mosukol kamo batok kanamo pinaagi sa pagbuhat ug usa ka halaran alang kaninyo, gawas sa halaran sa Ginoo nga atong Dios. Wala ba makasala si Acan nga anak ni Zera sa butang nga ginahin ug ang tibuok nga katilingban sa Israel nahiagom sa kasuko sa Ginoo? Ug dili lamang kay siya ra ang namatay sa iyang sala.’ ” Unya ang mga Rubenhanon, ang mga Gadhanon ug ang katunga sa banay ni Manases miingon sa pagtubag sa mga pangulo sa mga panimalay sa Israel, “Ang Gamhanan, ang Dios, ang Ginoo! Ang Gamhanan, ang Dios, ang Ginoo! Siya nasayod! Ug pahibaloa ang Israel, kon kini tungod sa pagsukol o sa pagpakasala batok sa Ginoo, ayaw kami luwasa karong adlawa tungod sa pagtukod ug usa ka halaran aron sa pagtalikod gikan sa pagsunod sa Ginoo; o kon nagbuhat kami sa ingon aron sa paghalad sa halad nga sunogon o sa halad nga pagkaon o sa halad sa pakigdait ibabaw niini, ang Ginoo na lamang ang maningil kanamo. Dili! Kini among gibuhat sa kahadlok nga sa umaabot nga panahon ang inyong mga anak moingon sa among mga anak, ‘Unsay labot ninyo sa Ginoo, ang Dios sa Israel? Kay ang Ginoo naghimo sa Jordan nga usa ka utlanan taliwala kanamo ug kaninyo, kamo nga mga Rubenhanon ug mga Gadhanon. Kamo walay bahin diha sa Ginoo. ’ Busa ang inyong mga anak makapahunong sa among mga anak sa pagsimba sa Ginoo. Busa kami miingon, ‘Magbuhat kita karon ug usa ka halaran, dili alang sa halad nga sunogon, dili usab alang sa inihaw, apan aron mahimo nga usa ka saksi taliwala kanamo ug kaninyo ug sa taliwala sa mga kaliwatan nga sunod kanato, nga kami maghimo sa pagpangalagad ngadto sa Ginoo sa iyang atubangan uban ang among mga halad nga sunogon ug ang among mga inihaw ug ang among mga halad sa pakigdait, kay tingali unya ug ang inyong mga anak moingon sa among mga anak sa umaabot nga panahon, “Wala kamoy bahin sa Ginoo.” ’ Ug naghunahuna kami, Kon kini isulti nganhi kanamo o ngadto sa among mga kaliwatan sa umaabot nga panahon, kami moingon, ‘Tan-awa, ang hulagway sa halaran sa Ginoo nga gihimo sa among mga ginikanan, dili alang sa mga halad nga sunogon o alang sa inihaw apan aron mahimong usa ka saksi taliwala kanamo ug kaninyo.’ Ipalayo kana kanamo, nga kami mosukol batok sa Ginoo ug motalikod niining adlawa gikan sa pagsunod sa Ginoo pinaagi sa paghimo ug usa ka halaran alang sa halad nga sunogon, sa halad nga pagkaon, o sa halad nga inihaw, gawas sa halaran sa Ginoo nga atong Dios nga anaa sa atubangan sa iyang Tolda!” Sa diha nga si Pinehas nga pari ug ang mga pangulo sa katilingban, ang mga pangulo sa mga panimalay sa Israel nga uban kaniya, nakadungog sa mga pulong nga gisulti sa mga Rubenhanon, sa mga Gadhanon ug sa mga Manasehanon, kini nakapahimuot kanila pag-ayo. Ug si Pinehas nga anak ni Eleasar nga pari miingon ngadto sa mga Rubenhanon ug sa mga Gadhanon, ug sa mga Manasehanon, “Karong adlawa nahibalo kita nga ang Ginoo ania sa atong taliwala tungod kay wala kamo magbuhat niining salaa batok sa Ginoo. Karon, giluwas ninyo ang katawhan sa Israel gikan sa kamot sa Ginoo. ” Ug si Pinehas nga anak ni Eleasar nga pari ug ang mga pangulo namauli gikan sa mga Rubenhanon ug gikan sa mga Gadhanon sa yuta sa Gilead ngadto sa yuta sa Canaan, sa katawhan sa Israel, ug nagdala ug balita ngadto kanila. Ug ang balita nakalipay sa katawhan sa Israel ug ang katawhan sa Israel nagdayeg sa Dios, ug wala na maghisgot mahitungod sa pagpakiggubat batok kanila, sa paglaglag sa yuta nga gipuy-an sa mga Rubenhanon ug sa mga Gadhanon. Ug ang mga Rubenhanon ug ang mga Gadhanon nagtawag sa halaran nga Saksi. Miingon sila, “Kay kini usa ka saksi sa atong taliwala nga ang Ginoong Dios.” Human molabay ang taas nga panahon, sa diha nga ang Ginoo naghatag ug pahulay sa Israel gikan sa tanan nilang mga kaaway nga naglibot kanila, ug si Josue tigulang na ug taas na kaayo ang panuigon, gipatawag ni Josue ang tibuok Israel, ang ilang mga kadagkoan ug ang ilang mga pangulo, ang ilang mga maghuhukom ug mga tinugyanan, ug giingnan sila, “Ako karon tigulang na ug taas na ang panuigon. Nakita ninyo ang tanan nga gihimo sa Ginoo nga inyong Dios niining tanang mga nasod tungod kaninyo kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang nakig-away alang kaninyo. Tan-awa, gibahin nako kaninyo kadtong mga nasod nga nahibilin ingon nga panulundon alang sa inyong mga banay, uban sa tanang mga nasod nga akong gilaglag gikan sa Jordan ngadto sa Dakong Dagat sa kasadpan. Ug ang Ginoo nga inyong Dios magtukmod kanila gikan sa inyong atubangan ug mag-abog kanila gikan sa inyong atubangan, ug panag-iyahon ninyo ang ilang yuta sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Busa pagmalahutayon kamo sa pagtuman sa pagbuhat sa tanan nga nasulat sa basahon sa Balaod ni Moises, nga dili kamo motipas ngadto sa tuo o sa wala aron dili kamo matipon niining mga nasod nga nahibilin sa taliwala ninyo o maghisgot sa mga ngalan sa ilang mga dios o manumpa pinaagi kanila o mag-alagad kanila o magyukbo sa inyong kaugalingon ngadto kanila. Apan pabilin kamo sa Ginoo nga inyong Dios sama sa inyong gibuhat hangtod niining adlawa. Kay ang Ginoo nag-abog sa mga nasod nga dagko ug lig-on gikan sa inyong atubangan apan mahitungod kaninyo, walay tawo nga nakasugakod batok kaninyo hangtod niining adlawa. Usa ka tawo kaninyo makaabog ug usa ka libo kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang makig-away alang kaninyo sumala sa iyang gisaad kaninyo. Busa pagmatngon kamo sa inyong kaugalingon nga higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios. Kon mamiya kamo ug makigtipon sa mga salin niining mga nasod nga nahibilin uban kaninyo ug makigminyo kanila aron kamo maminyo sa ilang mga kababayen-an ug sila sa inyo, hibaloi gayod nga ang Ginoo nga inyong Dios dili mopadayon sa pag-abog niining mga nasod gikan sa inyong atubangan apan sila mahimong bitik ug lit-ag alang kaninyo, usa ka hampak sa inyong mga kilid ug mga tunok sa inyong mga mata hangtod nga kamo mahanaw niining maayong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Ug karon hapit na ako moadto sa dalan sa tibuok nga yuta ug kamo nahibalo diha sa inyong mga kasingkasing ug mga kalag, kamong tanan, nga walay usa ka butang nga napakyas sa tanang mga maayong butang nga gisaad sa Ginoo nga inyong Dios mahitungod kaninyo. Ang tanan nahitabo kaninyo, walay usa niini nga napakyas. Apan ingon nga ang tanang mga maayong butang nga gisaad sa Ginoo nga inyong Dios mahitungod kaninyo midangat kaninyo, ang Ginoo usab magdala diha kaninyo sa tanang daotang mga butang hangtod nga malaglag niya kamo gikan niining maayong yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kon kamo makalapas sa kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios nga iyang gisugo kaninyo, ug moadto ug mag-alagad kamo sa laing mga dios ug moyukbo kamo kanila, ang kasuko sa Ginoo mosilaob batok kaninyo ug kamo mangahanaw sa kalit gikan niining maayong yuta nga iyang gihatag kaninyo.” Unya gitigom ni Josue ang tanang banay sa Israel didto sa Sekem ug gipatawag ang mga kadagkoan, ang mga pangulo, ang mga maghuhukom ug ang mga tinugyanan sa Israel. Ug mipakita sila sa ilang kaugalingon sa atubangan sa Dios. Ug si Josue miingon sa tibuok nga katawhan, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Ang inyong katigulangan nagpuyo sa unang panahon didto sa unahan sa Eufrates, si Tera nga amahan ni Abraham ug ni Nahor, ug sila nag-alagad sa laing mga dios. Unya gikuha nako ang inyong amahan nga si Abraham gikan sa unahan sa Suba ug gidala nako siya ngadto sa kayutaan sa Canaan ug gipadaghan nako ang iyang kaliwat ug gihatag nako kaniya si Isaac. Ug ngadto kang Isaac gihatag nako si Jacob ug si Esau. Ug gihatag nako kang Esau ang kabungtoran sa Seir aron panag-iyahon niya apan si Jacob ug ang iyang mga anak milugsong ngadto sa Ehipto. Unya gipaadto nako si Moises ug si Aaron ug gikastigo nako ang Ehipto pinaagi sa akong gibuhat sa taliwala niini, ug human niini gipagawas nako kamo. Ug gipagawas nako ang inyong mga katigulangan gikan sa Ehipto ug miabot kamo sa dagat. Ug ang mga Ehiptohanon migukod sa inyong mga katigulangan uban ang mga karwahi ug ang mga tigpangabayo ngadto sa Dagat nga Pula. Sa dihang nagpakitabang sila ngadto sa Ginoo, gibutangan niya ug kangitngit ang taliwala ninyo ug sa mga Ehiptohanon, ug gipatubo ang dagat lapaw kanila ug gitabonan sila. Ug ang inyong mga mata nakakita sa akong gibuhat ngadto sa Ehipto, ug kamo mipuyo sa kamingawan sa dugay nga panahon. Unya gidala nako kamo ngadto sa yuta sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa pikas daplin sa Jordan. Nakig-away sila kaninyo ug gihatag nako sila sa inyong mga kamot ug gipanag-iya ninyo ang ilang yuta ug gilaglag nako sila sa inyong atubangan. Unya si Balak nga anak ni Zipor ug hari sa Moab, mibarog ug nakig-away batok sa Israel; ug iyang gipaadto ug gipatawag si Balaam nga anak ni Beor aron sa pagtunglo kaninyo. Apan wala ako mamati kang Balaam, busa gipanalanginan niya kamo ug gipagawas nako kamo gikan sa iyang kamot. Ug mitabok kamo sa Jordan ug miadto sa Jerico, ug ang mga tawo sa Jerico nakig-away batok kaninyo ug usab ang mga Amorihanon, ang mga Perisihanon, ang mga Canaanhon, ang mga Hitihanon, ang mga Gergasihanon, ang mga Hibihanon ug ang mga Jebusihanon. Ug gitugyan nako sila sa inyong mga kamot. Ug gipadala nako ang putyokan una kaninyo nga miabog kanila gikan kaninyo, ang duha ka hari sa mga Amorihanon, dili pinaagi sa inyong espada, dili usab pinaagi sa inyong pana. Gihatagan ko kamo sa usa ka yuta nga dili kamoy naghago ug mga siyudad nga wala ninyo tukora ug mipuyo kamo didto. Mikaon kamo sa mga bunga sa kaparasan ug mga olibohan nga dili kamoy nagtanom.’ “Busa karon kahadloki ninyo ang Ginoo, ug alagari siya diha sa pagkamatinud-anon ug sa pagkamatinumanon. Isalikway ninyo ang mga dios nga gialagaran sa inyong mga ginikanan sa unahan sa Suba ug sa Ehipto ug alagari ang Ginoo. Ug kon dili kamo buot moalagad sa Ginoo, pagpili kamo niining adlawa kon kinsa ang inyong alagaran, ang mga dios ba nga gialagaran sa inyong katigulangan didto sa unahan sa Suba o ang mga dios ba sa mga Amorihanon nga ang yuta mao ang inyong gipuy-an. Apan alang kanako ug sa akong panimalay, mag-alagad kami sa Ginoo.” Unya ang katawhan mitubag, “Ipalayo kana kanamo nga kami mobiya sa Ginoo aron mag-alagad ug laing dios. Kay ang Ginoo nga atong Dios, mao ang nagkuha kanato ug sa atong mga ginikanan gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa balay sa pagkaulipon ug siya maoy naghimo niadtong dagkong mga ilhanan nga atong nakita, ug nagbantay kanato sa tanang dalan nga atong giagian, ug taliwala sa tanang mga katawhan nga atong giagian. Ug ang Ginoo nag-abog sa tanang mga katawhan gikan sa atong atubangan, ang mga Amorihanon nga nagpuyo sa yuta, busa kami usab mag-alagad sa Ginoo kay siya mao ang among Dios.” Apan si Josue miingon sa katawhan, “Dili kamo makaalagad sa Ginoo kay siya balaan nga Dios. Siya Dios nga abubhoan; siya dili mopasaylo sa inyong mga kalapasan o sa inyong mga kasal-anan. Kon kamo mobiya sa Ginoo ug moalagad ug laing mga dios, siya motalikod ug magbuhat kaninyo ug daotan ug mopuo kaninyo human makabuhat kaninyo ug maayo.” Ug ang katawhan miingon kang Josue, “Dili! Mag-alagad kami sa Ginoo.” Unya si Josue miingon sa katawhan, “Kamo ang mga saksi batok sa inyong kaugalingon nga kamo mipili sa Ginoo, sa pag-alagad kaniya.” Ug sila miingon, “Kami mga saksi.” Miingon siya, “Busa isalikway ninyo ang laing mga dios nga anaa uban kaninyo ug ipaduol ang inyong kasingkasing ngadto sa Ginoo, ang Dios sa Israel.” Ang katawhan miingon kang Josue, “Sa Ginoo nga among Dios kami mag-alagad ug sa iyang tingog kami motuman.” Busa si Josue mihimo ug usa ka kasabotan uban sa katawhan niadtong adlawa ug naghatag kanila ug mga lagda ug mga tulumanon didto sa Sekem. Ug gisulat ni Josue kining mga pulonga diha sa basahon sa Balaod sa Dios ug mikuha siya ug usa ka dakong bato ug gibutang kini sa ilalom sa usa ka dakong kahoy diha sa balaang puluy-anan sa Ginoo. Ug si Josue miingon sa tibuok katawhan, “Tan-awa, kining batoha mahimong usa ka saksi batok kanato kay kini nakadungog sa tanang mga pulong sa Ginoo nga iyang gisulti kanato, busa kini mahimong usa ka saksi batok kaninyo kay tingali unya ug inyong limbongan ang inyong Dios.” Busa gipapauli ni Josue ang katawhan, ang matag tawo ngadto sa iyang panulundon. Human niining mga butanga, si Josue nga anak ni Nun, ang alagad sa Ginoo, namatay nga 110 ka tuig ang panuigon. Ug ilang gilubong siya diha sa iyang panulundon sa Timnat-sera nga anaa sa kabungtoran sa Efraim, dapit sa amihanan sa Bukid sa Gaas. Ang Israel nag-alagad sa Ginoo sa tanang mga adlaw ni Josue ug sa tanang mga adlaw sa mga kadagkoan nga ulahing namatay kang Josue ug nahibalo sa tanang buhat nga gihimo sa Ginoo alang sa Israel. Ang mga bukog ni Jose nga gidala sa katawhan sa Israel gikan sa Ehipto, gilubong nila sa Sekem, sa bahin nga yuta nga gipalit ug usa ka gatos ka salapi ni Jacob sa mga anak ni Hamor ang amahan ni Sekem, ug kini nahimong panulundon sa mga kaliwat ni Jose. Ug si Eleasar nga anak ni Aaron namatay ug ilang gilubong siya didto sa bungtod sa Gibea, ang lungsod ni Pinehas nga iyang anak nga gihatag kaniya didto sa kabungtoran sa Efraim. Human sa kamatayon ni Josue, ang katawhan sa Israel nangutana sa Ginoo, “Kinsa man ang mouna pagtungas alang kanamo batok sa mga Canaanhon, aron sa pagpakig-away batok kanila?” Ang Ginoo miingon, “Ang Juda mao ang motungas. Tan-awa, gitugyan nako ang yuta ngadto sa iyang kamot.” Ug si Juda miingon kang Simeon nga iyang igsoon, “Uban kanako ngadto sa yuta nga gibahin kanako aron makig-away kita batok sa mga Canaanhon, ug ako usab mouban kanimo ngadto sa yuta nga gibahin kanimo.” Busa si Simeon miuban kaniya. Unya si Juda miadto ug ang Ginoo mitugyan sa mga Canaanhon ug sa mga Perisihanon ngadto sa ilang kamot, ug gibuntog nila ang napulo ka libo kanila didto sa Besek. Naabtan nila si Adonibesek didto sa Besek ug nakig-away sila batok kaniya ug gibuntog nila ang mga Canaanhon ug ang mga Perisihanon. Si Adonibezek midagan apan gigukod nila siya ug gidakop ug giputol ang iyang mga kumagko sa kamot ug sa tiil. Si Adonibezek miingon, “70 ka hari nga gipamutlan sa ilang mga kumagko sa kamot ug sa tiil ang namunit ug mumho sa ilalom sa akong lamisa. Sumala sa akong nabuhat, mao usab ang gipaningil sa Dios kanako.” Ug siya gidala nila sa Jerusalem ug namatay siya didto. Unya ang mga tawo sa Juda nakig-away batok sa Jerusalem ug gikuha kini ug gitigbas kini pinaagi sa sulab sa espada ug gisunog ang siyudad. Ug pagkahuman ang mga tawo sa Juda milugsong aron sa pagpakig-away batok sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa kabungtoran, sa Negeb ug sa kapatagan. Ug ang Juda miadto batok sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa Hebron (ang ngalan sa Hebron sa unang panahon mao ang Kiriat-arba) ug ilang gibuntog si Sesai, si Ahiman ug si Talmai. Gikan didto miadto sila batok sa mga nagpuyo sa Debir. Ang ngalan sa Debir sa unang panahon mao ang Kiriat-sefer. Ug si Caleb miingon, “Ang mosulong sa Kiriat-sefer ug makakuha niini, kaniya ihatag nako si Acsa nga akong anak nga babaye ingon nga asawa.” Ug si Otniel nga anak ni Kenas, nga manghod ni Caleb mikuha niini. Ug gihatag ni Caleb kaniya si Acsa nga iyang anak aron ipaasawa. Sa diha nga si Acsa miadto kaniya, giaghat niya kini sa pagpangayo sa iyang amahan ug usa ka uma. Ug nanaog siya sa iyang asno ug si Caleb miingon kaniya, “Unsay imong tuyo?” Si Acsa miingon kaniya, “Hatagi ako ug usa ka gasa kay ikaw nagpahimutang man kanako sa yuta sa Negeb, hatagi usab ako ug mga tuboran sa tubig.” Ug gihatag ni Caleb kaniya ang mga tuboran sa ibabaw ug ang mga tuboran sa ubos. Ang mga kaliwat sa Kenihanon nga ugangan ni Moises mitungas gikan sa siyudad sa mga palmera uban sa mga kaliwat ni Juda ngadto sa kamingawan sa Juda nga atua sa Negeb sa Arad. Ug sila nangadto ug mipuyo uban sa katawhan. Ug si Juda miadto uban kang Simeon nga iyang igsoon ug ilang gibuntog ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa Zefat ug gilaglag kini sa hingpit. Busa ang ngalan sa siyudad gitawag ug Horma. Gikuha usab ni Juda ang Gaza uban ang kayutaan niini, ang Askelon uban ang kayutaan niini ug ang Ekron uban ang kayutaan niini. Ug ang Ginoo nag-uban kang Juda ug gipanag-iya niya ang kabungtoran apan wala siya makapapahawa sa mga nagpuyo sa kapatagan kay sila may mga karwahi man nga puthaw. Ang Hebron gihatag ngadto kang Caleb, sumala sa gisulti ni Moises. Ug gipapahawa niya gikan didto ang tulo ka kaliwat ni Anak. Apan ang katawhan ni Benjamin wala mopapahawa sa mga Jebusihanon nga nagpuyo sa Jerusalem. Busa ang mga Jebusihanon nagpuyo uban sa mga kaliwat ni Benjamin didto sa Jerusalem hangtod niining adlawa. Ang banay ni Jose miadto usab batok sa Betel ug ang Ginoo nag-uban kanila. Ug ang banay ni Jose nagpaadto aron sa pagpaniid sa Betel. (Ang ngalan sa siyudad sa unang panahon mao ang Luz.) Ug ang mga maniniid nakakita ug usa ka tawo nga migula gikan sa siyudad ug sila miingon kaniya, “Tudloi kami sa agianan ngadto sa siyudad ug magmaluluy-on kami kanimo.” Ug iyang gitudloan sila sa agianan ngadto sa siyudad, ug ilang gilaglag ang siyudad pinaagi sa sulab sa espada apan ilang gipagawas ang tawo ug ang tibuok niyang panimalay. Ang tawo miadto sa yuta sa mga Hitihanon ug nagtukod ug usa ka siyudad ug ang ngalan niini gitawag nga Luz, mao kini ang ngalan niini hangtod niining adlawa. Ang Manases wala mopapahawa sa mga nagpuyo sa Bet-sean ug sa mga balangay niini o sa Taanak ug sa mga balangay niini o sa mga nagpuyo sa Dor ug sa mga balangay niini o sa mga nagpuyo sa Ibleam ug sa mga balangay niini o sa mga nagpuyo sa Megido ug sa mga balangay niini; hinuon ang mga Canaanhon mipadayon sa pagpuyo niadtong yutaa. Ug sa diha nga ang Israel nahimo na nga lig-on, ilang gibutang ang mga Canaanhon ngadto sa pinugos nga buhat apan wala sila hutda pagpapahawa. Ang Efraim wala mopapahawa sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa Geser, hinuon ang mga Canaanhon nagpuyo uban kanila didto sa Geser. Ang Zabulon wala mopapahawa sa mga nagpuyo sa Kitron o sa mga nagpuyo sa Nahalol, hinuon ang mga Canaanhon nagpuyo uban kanila ug nailalom sa pinugos nga buhat. Ang Aser wala mopapahawa sa mga nagpuyo sa Akko o sa mga nagpuyo sa Sidon o sa Alab o sa Aksib o sa Helba o sa Afik o sa Rehob. Apan ang mga Aserhanon nagpuyo uban sa mga Canaanhon nga mga nagpuyo sa yuta kay wala nila sila papahawaa. Ang Neftali wala mopapahawa sa mga nagpuyo sa Bet-semes o sa mga nagpuyo sa Bet-anat, hinuon mipuyo sila uban sa mga Canaanhon nga mga nagpuyo sa yuta. Apan ang mga nagpuyo sa Bet-semes ug sa Bet-anat nailalom sa pinugos nga buhat. Giabog sa mga Amorihanon ang mga Danihanon ngadto sa kabungtoran kay wala sila motugot kanila sa pag-adto sa kapatagan. Ang mga Amorihanon mipadayon sa pagpuyo sa bukid sa Heres, sa Aialon ug sa Saalbim, apan ang kamot sa banay ni Jose mipatigbabaw ug nailalom sila sa pinugos nga buhat. Ug ang utlanan sa mga Amorihanon nagsukad sa agianan sa Akrabim gikan sa Sela ug ngadto sa itaas. Unya ang anghel sa Ginoo mitungas gikan sa Gilgal ngadto sa Bokim. Ug siya miingon, “Gikuha nako kamo gikan sa Ehipto ug gidala ngadto sa yuta nga akong gipanumpa nga ihatag sa inyong katigulangan. Ug ako miingon, ‘Dili gayod nako lapason ang akong kasabotan uban kaninyo, ug ayaw kamo paghimo ug kasabotan uban sa mga nagpuyo niining yutaa. Gub-a ang ilang mga halaran.’ Apan wala ninyo tumana ang akong sugo. Unsa man kining inyong gibuhat? Busa karon moingon ako, ‘Dili nako sila papahawaon gikan sa inyong atubangan apan mahimo silang mga kaaway alang kaninyo ug ang ilang mga dios mahimong usa ka lit-ag alang kaninyo.’ ” Sa diha nga ang anghel sa Ginoo misulti niining mga pulonga ngadto sa tanang katawhan sa Israel ang katawhan mipatugbaw sa ilang mga tingog ug nanghilak. Ug gitawag nila ang ngalan niadtong dapita nga Bokim ug didto naghalad sila ngadto sa Ginoo. Sa diha nga gipapauli ni Josue ang katawhan, ang katawhan sa Israel nanglakaw, ang matag usa ngadto sa iyang panulundon aron sa pagpanag-iya sa yuta. Ug ang katawhan nag-alagad sa Ginoo sa tanang mga adlaw ni Josue ug sa tanang mga adlaw sa mga kadagkoan nga ulahing namatay kang Josue nga nakakita sa mga dagkong buhat nga gihimo sa Ginoo alang sa Israel. Si Josue nga anak ni Nun, ang ulipon sa Ginoo, namatay sa panuigon nga usa ka gatos ug napulo ka tuig. Ug gilubong nila siya sulod sa utlanan sa iyang panulundon sa Timnat-heres, didto sa kabungtoran sa Efraim, sa amihanan sa bukid sa Gaas. Ang tanan niadtong maong kaliwatan gitipon usab ngadto sa ilang mga katigulangan. Ug dihay mitungha nga laing kaliwatan sunod kanila nga wala makaila sa Ginoo o sa buhat nga iyang gihimo alang sa Israel. Ang katawhan sa Israel naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo ug nag-alagad sa mga Baal. Ug ilang gibiyaan ang Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan nga nagdala kanila gikan sa yuta sa Ehipto. Misunod sila sa laing mga dios, sa mga dios sa katawhan nga naglibot kanila ug miyukbo kanila, ug ilang gihagit ang Ginoo sa pagkasuko. Ilang gibiyaan ang Ginoo, ug mialagad sila sa mga Baal ug sa mga Astarot. Busa ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa Israel ug gihatag niya sila ngadto sa mga tulisan nga nanulis kanila ug gibaligya niya sila ngadto sa gahom sa ilang mga kaaway nga naglibot, aron dili na sila makasugakod sa ilang mga kaaway. Sa dihang manggula sila, ang kamot sa Ginoo batok kanila alang sa daotan, sumala sa gipasidaan sa Ginoo ug sumala sa gipanumpa sa Ginoo kanila ug sila nahimutang sa lisod nga kahimtang. Unya ang Ginoo nagpatungha ug mga maghuhukom nga nagluwas kanila gikan sa gahom niadtong mga nanulis kanila. Apan bisan pa niana, wala sila mamati sa ilang mga maghuhukom kay sila nakighilawas sa pagsimba sa laing mga dios ug miyukbo kanila. Sila daling mitipas gikan sa dalan diin ang ilang mga katigulangan naglakaw nga nagtuman sa mga sugo sa Ginoo, ug wala sila mobuhat sa ingon. Sa diha nga ang Ginoo nagpatungha ug mga maghuhukom alang kanila, ang Ginoo nag-uban sa maghuhukom, ug siya nagluwas kanila gikan sa kamot sa ilang mga kaaway sa tanang mga adlaw sa maghuhukom, kay ang Ginoo natandog sa pagkaluoy kanila tungod sa ilang mga pag-agulo tungod sa mga nagdaogdaog ug nagpaantos kanila. Apan sa diha nga ang maghuhukom namatay, sila mibalik ug nagbuhat ug labi pang ngil-ad kay sa ilang katigulangan, sa pagsunod sa ilang mga dios, sa pag-alagad kanila ug sa pagyukbo kanila. Sila wala mohunong sa ilang mga buhat o sa ilang pagkagahi. Busa ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa Israel ug siya miingon, “Tungod kay kining nasora nakalapas sa akong kasabotan nga akong gisugo sa ilang katigulangan ug wala mamati sa akong tingog, dili usab nako papahawaon gikan sa ilang atubangan ang bisan unsa sa mga nasod nga gibiyaan ni Josue sa iyang pagkamatay, aron pinaagi kanila ako magsulay sa Israel kon sila magbantay ba o dili sa paglakaw diha sa dalan sa Ginoo ingon sa gibuhat sa ilang katigulangan.” Busa ang Ginoo mibiya niadtong mga nasod, nga wala dayon papahawaa, wala niya ihatag sila ngadto sa gahom ni Josue. Karon mao kini ang mga nasod nga gibilin sa Ginoo aron sa pagsulay sa Israel pinaagi kanila, nga sa ato pa, ang tanan diha sa Israel nga walay kasinatian sa bisan unsang gubat sa Canaan. Kini aron lamang nga ang mga kaliwatan sa katawhan sa Israel makakat-on sa gubat aron siya makatudlo niadtong wala pa gayod mahibalo niini kaniadto. Kini mao ang mga nasod: ang lima ka pangulo sa mga Filistihanon, ang tanang mga Canaanhon, ang mga Sidonhanon, ang mga Hibihanon nga nagpuyo sa bukid sa Lebanon, sukad sa bukid sa Baal-hermon ngadto sa agianan padulong sa Hamat. Sila alang sa pagsulay sa Israel, aron sa pag-ila kon ang Israel namati ba sa mga sugo sa Ginoo nga iyang gisugo sa ilang katigulangan pinaagi kang Moises. Busa ang katawhan sa Israel mipuyo uban sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon. Ug ilang gipangasawa ang ilang mga anak nga babaye ug gihatag nila ang ilang kaugalingong mga anak nga babaye ngadto sa ilang mga anak nga lalaki ug nag-alagad sa ilang mga dios. Ang katawhan sa Israel naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, nalimot sa Ginoo nga ilang Dios ug nag-alagad sa mga Baal ug sa mga Asera. Tungod niini ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa Israel ug iyang gibaligya sila ngadto sa kamot ni Cusan-risataim nga hari sa Mesopotamia. Ug ang katawhan sa Israel nag-alagad kang Cusan-risataim sulod sa walo ka tuig. Apan sa diha nga ang katawhan sa Israel nagpakitabang sa Ginoo, ang Ginoo nagpatungha ug usa ka manluluwas alang sa katawhan sa Israel nga miluwas kanila, nga mao si Otniel nga anak ni Kenes nga manghod ni Caleb. Ug ang Espiritu sa Ginoo mikunsad kaniya ug siya nahimong maghuhukom sa Israel. Siya miadto sa pagpakiggubat ug ang Ginoo nagtugyan kang Cusan-risataim nga hari sa Mesopotamia ngadto sa iyang kamot ug ang iyang kamot midaog batok kang Cusan-risataim. Busa ang yuta nakapahulay sa 40 ka tuig. Unya si Otniel nga anak nga lalaki ni Kenes namatay. Ang katawhan sa Israel naghimo pag-usab ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Ug ang Ginoo naglig-on kang Eglon nga hari sa Moab batok sa Israel tungod kay naghimo sila ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Iyang gitigom ngadto kaniya ang mga Amonihanon ug ang mga Amalekanhon ug iyang giadto ug gibuntog ang Israel ug ilang gipanag-iya ang siyudad sa mga palmera. Ug ang katawhan sa Israel nag-alagad kang Eglon nga hari sa Moab sulod sa napulo ug walo ka tuig. Apan sa diha nga ang katawhan sa Israel nagpakitabang sa Ginoo, ang Ginoo nagpatungha kanila ug usa ka manluluwas, si Ehud nga anak ni Gera sa kaliwat ni Benjamin, usa ka tawo nga walhon. Ang katawhan sa Israel nagpadala ug buhis pinaagi kaniya ngadto kang Eglon nga hari sa Moab. Ug si Ehud nagbuhat alang sa iyang kaugalingon ug usa ka espada nga may duha ka sulab, usa ka maniko ang gitas-on ug gitakin niya kini sa iyang tuo nga paa ilalom sa iyang bisti. Ug gihatag niya ang buhis ngadto kang Eglon nga hari sa Moab. Si Eglon tambok kaayo nga tawo. Sa diha nga si Ehud nahuman na sa paghatag sa buhis, iyang gipalakaw ang katawhan nga nagdala sa buhis. Apan siya gayod mibalik gikan sa mga kinulitan nga bato duol sa Gilgal, ug miingon, “Ako adunay usa ka tinago nga mensahe alang kanimo, O hari.” Ug siya misugo, “Paghilom.” Ug ang tanan niyang mga sulugoon namahawa gikan kaniya. Unya si Ehud miadto kaniya samtang naglingkod siya nga nag-inusara diha sa iyang bugnaw nga lawak nga diha sa itaas. Ug si Ehud miingon, “Aduna akoy usa ka mensahe gikan sa Dios nganha kanimo.” Ug siya mitindog gikan sa iyang lingkoranan. Ug si Ehud miisa sa iyang walang kamot ug mikuha sa espada gikan sa iyang tuo nga paa ug giduslak kini sa tiyan ni Eglon. Ang puan usab mitaop sunod sa sulab ug ang tambok mitabon sa sulab kay wala man niya ibta ang espada sa iyang tiyan ug ang hugaw migawas. Unya si Ehud migula ngadto sa pantawan ug gitak-opan niya ang mga pultahan sa lawak sa itaas ug gitrangkahan kini. Sa diha nga nakalakaw na si Ehud, ang mga sulugoon miabot ug sa ilang pagkakita nga ang mga pultahan sa lawak sa itaas gitrangkahan, sila naghunahuna, “Nagpahayahay ra siya sa iyang kaugalingon diha sa bugnaw nga lawak sa itaas.” Ug sila naghulat hangtod nga sila nangalibog, apan sa diha nga wala gihapon niya ablihi ang mga pultahan sa lawak sa itaas, ilang gikuha ang yawi ug giablihan kini ug didto naghigda sa salog ang ilang agalon nga patay na. Si Ehud miikyas sa diha nga sila nadugay ug miagi siya sa likod sa mga kinulit nga bato ug miikyas ngadto sa Seira. Sa diha nga miabot na siya, iyang gipatingog ang trumpeta didto sa kabungtoran sa Efraim. Ug ang katawhan sa Israel milugsong uban kaniya gikan sa kabungtoran, ug siya ang nangulo kanila. Ug siya miingon kanila, “Sunod kanako kay ang Ginoo naghatag sa inyong mga kaaway nga mga Moabihanon nganha sa inyong kamot.” Busa sila milugsong sunod kaniya ug ilang giilog ang mga tabokanan sa Jordan batok sa mga Moabihanon ug walay tawo nga ilang gitugotan sa pagtabok. Ug niadtong adlawa nakapatay sila ug mga napulo ka libo ka mga Moabihanon, ang tanang kusgan, mga tawo nga may katakos sa panglawas, ug walay usa ka tawo nga nakaikyas. Busa ang Moab nabuntog niadtong adlawa ilalom sa kamot sa Israel. Ug ang yuta nakapahulay sulod sa 80 ka tuig. Sunod kaniya mao si Samgar nga anak ni Anat nga nakapatay ug unom ka gatos ka Filistihanon pinaagi sa usa ka ugsok nga ig-aabog sa baka, ug siya usab nagluwas sa Israel. Ang katawhan sa Israel naghimo na usab ug daotan sa panan-aw sa Ginoo human mamatay si Ehud. Ug ang Ginoo nagbaligya kanila ngadto sa kamot ni Jabin nga hari sa Canaan nga naghari sa Hasor. Ang nagmando sa iyang panon sa kasundalohan mao si Sisera, nga nagpuyo sa Haroset-hagoyim. Unya ang katawhan sa Israel nagpakitabang sa Ginoo, kay si Jabin adunay siyam ka gatos ka karwahi nga puthaw ug iyang gidaogdaog sa hilabihan gayod ang katawhan sa Israel sulod sa 20 ka tuig. Si Debora nga usa ka propeta nga babaye, asawa ni Lapidot, maghuhukom sa Israel niadtong panahona. Nabatasan niya ang paglingkod sa ilalom sa palmera ni Deborah sa tungatunga sa Rama ug sa Betel sa kabungtoran sa Efraim ug ang katawhan sa Israel moadto kaniya alang sa iyang paghukom. Iyang gipaadtoan ug gipatawag si Barak nga anak ni Abinoam gikan sa Kedes sa Neftali, ug miingon kaniya, “Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagsugo kanimo, ‘Lakaw, tigoma ang imong katawhan didto sa bukid sa Tabor, pagdala uban kanimo ug napulo ka libo ka tawo gikan sa banay ni Neftali ug sa banay ni Zabulon. Ug akong kuhaon si Sisera nga pangulo sa kasundalohan ni Jabin aron mosugat kanimo diha sa suba sa Kison uban ang iyang mga karwahi ug mga panon sa kasundalohan. Ug ihatag nako siya nganha sa imong kamot.’ ” Ug si Barak miingon kaniya, “Kon ikaw mouban kanako, moadto ako apan kon ikaw dili mouban kanako, dili ako moadto.” Si Debora miingon, “Mouban gayod ako kanimo, bisan pa ug ang dalan nga imong agian dili maghatod sa imong kadungganan, kay ang Ginoo magbaligya kang Sisera ngadto sa kamot sa usa ka babaye.” Unya si Debora mitindog ug mikuyog kang Barak ngadto sa Kedes. Ug si Barak mipatawag sa Zabulon ug sa Neftali ngadto sa Kedes, ug napulo ka libo ka tawo ang misunod kaniya ug si Deborah mitungas uban kaniya. Unya si Heber nga Kenihanon mibulag gikan sa mga Kenihanon nga mga kaliwat ni Hobab, ang ugangan nga lalaki ni Moises, ug nagpatindog sa iyang tolda diha sa dagkong kahoy sa Zaananim nga duol sa Kedes. Sa diha nga gisuginlan si Sisera nga si Barak nga anak ni Abinoam mitungas ngadto sa bukid sa Tabor, gitigom ni Sisera ang tanan niyang mga karwahi, siyam ka gatos ka karwahi nga puthaw, ug ang tanang katawhan nga uban kaniya, sukad sa Haroset-hagoyim ngadto sa suba sa Kison. Ug si Debora miingon kang Barak, “Tindog kay kini mao ang adlaw nga ang Ginoo magtugyan kang Sisera nganha sa imong kamot. Wala ba ang Ginoo mag-una kanimo?” Busa si Barak milugsong gikan sa bukid sa Tabor uban ang napulo ka libo ka tawo nga nagsunod kaniya. Ug gibuntog sa Ginoo si Sisera ug ang tanan niyang mga karwahi ug ang tanan niyang mga kasundalohan pinaagi sa sulab sa espada diha sa atubangan ni Barak. Ug si Sisera mikawas sa iyang karwahi ug midagan. Apan gigukod ni Barak ang mga karwahi ug ang mga kasundalohan ngadto sa Haroset-hagoyim. Ug ang tanang kasundalohan ni Sisera napukan pinaagi sa sulab sa espada, walay usa ka tawo nga nahibilin. Apan si Sisera midagan ngadto sa tolda ni Jael nga asawa ni Heber nga Kenihanon, kay may pakigdait man taliwala ni Jabin nga hari sa Hasor ug sa balay ni Heber nga Kenihanon. Ug si Jael migula aron sa pagsugat kang Sisera ug miingon kaniya, “Sulod ngari, akong agalon, sulod ngari kanako; ayaw kahadlok.” Busa si Sisera misulod sa iyang tolda ug gitabonan siya ni Jael ug panapton. Ug si Sisera miingon kaniya, “Palihog hatagi ako ug diyotayng tubig nga mainom kay giuhaw ako.” Ug giablihan ni Jael ang panit nga sudlanan ug gatas ug gipainom siya ug gitabonan siya. Si Sisera miingon kaniya, “Tindog diha sa pultahan sa tolda ug kon adunay moanhi ug mangutana kanimo, ‘Ania bay tawo dinhi?’ ingna, ‘Wala.’ ” Apan si Jael nga asawa ni Heber mikuha ug usa ka ugsok sa tolda ug nagbitbit ug usa ka martilyo sa iyang kamot ug mihinay sa pagduol kaniya ug gidukdok ang ugsok ngadto sa tampihak ni Sisera hangtod nga milapos kini ngadto sa yuta samtang siya nahinanok sa iyang pagkatulog tungod sa kakapoy. Busa namatay siya. Sa diha nga si Barak migukod kang Sisera, si Jael migula aron sa pagsugat kaniya ug miingon, “Dali, ug ipakita nako kanimo ang tawo nga imong gipangita.” Busa misulod siya sa tolda ni Jael ug didto naghigda si Sisera nga patay na uban ang ugsok sa tolda diha sa iyang tampihak. Busa niadtong adlawa gibuntog sa Dios si Jabin nga hari sa Canaan, sa atubangan sa katawhan sa Israel. Ug ang kamot sa katawhan sa Israel midugang pa sa pagdaog batok kang Jabin nga hari sa Canaan hangtod nga ilang nalaglag si Jabin nga hari sa Canaan. Unya miawit si Debora ug si Barak nga anak nga lalaki ni Abinoam niadtong adlawa, “Sa diha nga ang mga pangulo nag-una sa Israel, sa diha nga ang katawhan sa kinabubut-on naghalad sa ilang kaugalingon, dayega ninyo ang Ginoo! “Pamati, O mga hari; patalinghog, O mga pangulo; ngadto sa Ginoo ako moawit, ako maghimo ug awit ngadto sa Ginoo, ang Dios sa Israel. “ Ginoo, sa diha nga ikaw mibiya sa Seir, sa diha nga ikaw naglakaw sa kapatagan sa Edom, ang yuta mikurog, ug ang kalangitan nagpaulan, Oo, ang mga panganod nagpatulo ug tubig. Ang kabukiran nangatay-og sa atubangan sa Ginoo, siya nga didto sa Sinai, sa atubangan sa Ginoo nga Dios sa Israel. “Sa mga adlaw ni Samgar nga anak ni Anat, sa mga adlaw ni Jael, ang mga dalan wala na agii, ug ang mga magpapanaw nangagi sa laing mga dalan. Ang mga katawhan nanghunong sa Israel, sila nangundang, hangtod nga ikaw miabot, Debora, miabot ingon nga usa ka inahan sa Israel. Sa diha nga napili ang mga bag-ong dios, ang gubat diha sa mga ganghaan. Diha bay usa ka taming o bangkaw nga nakita taliwala sa 40,000 sa Israel? Ang akong kasingkasing atua sa mga tigmando sa Israel, nga naghatag sa ilang kaugalingon sa kinabubut-on taliwala sa katawhan Dayega ninyo ang Ginoo, “Isugilon kini, kamo nga nagkabayo sa puti nga mga asno, kamo nga naglingkod sa mga mahalon nga alpombra, ug kamo nga naglakaw sa dalan. Sa honi sa mga musikero didto sa mga dapit nga kuhaanan ug tubig, didto gisugilon nila ang mga kadaogan sa Ginoo, ang mga kadaogan sa iyang mga katawhan sa Israel. “Unya paingon ngadto sa mga ganghaan, nanggula ang katawhan sa Ginoo. “Pagmata, pagmata, Debora! Pagmata, pagmata, pag-awit! Tindog, Barak, ug dad-a ang imong mga binihag, O anak ni Abinoam. Unya nanaog ang nahibilin sa mga hamili, ang katawhan sa Ginoo nanaog alang kaniya batok sa mga gamhanan. Gikan sa Efraim mibiya sila paingon sa walog, nagsunod kanimo, Benjamin, uban ang imong nga kadugo; gikan sa Makir migula ang mga tigmando, ug gikan sa Zabulon, sila nga nagdala sa sungkod sa pangulo sa gubat; ug ang mga pangulo ni Isacar miabot uban kang Debora, ug si Isacar maunongon kang Barak; ngadto sa walog nanagan sila nga nagsunod kaniya. Taliwala sa banay ni Ruben adunay dagkong mga pagsusi sa kasingkasing. Nganong nagpabilin man ikaw diha sa toril sa karnero, aron ba sa pagpamati sa mga pagbudyong alang sa mga panon? Taliwala sa banay ni Ruben adunay dagkong mga pagsusi sa kasingkasing. Si Gilead nagpabilin sa tabok sa Jordan; ug si Dan, nganong nagpabilin man siya sa mga barko? Si Aser nagpabilin pa sa baybayon sa dagat, nagpahimutang diha sa mga dunggoanan. Ang Zabulon usa ka katawhan nga nagbutang sa ilang kinabuhi sa kakuyaw ngadto sa kamatayon; si Neftali usab, ibabaw sa mga habog nga dapit sa kapatagan. “Ang mga hari mianhi, sila nakig-away; unya nakig-away ang mga hari sa Canaan, didto sa Taanak, daplin sa katubigan sa Megido; sila walay nailog nga plata. Gikan sa langit nakig-away ang mga bituon, gikan sa ilang mga agianan nakig-away sila batok kang Sisera. Ang sulog sa Kison mianod kanila, ang naghasmag nga sulog, ang sulog sa Kison. Lakaw, akong kalag, uban ang kalig-on! “Unya nagpanghagtok ang mga kuko sa kabayo sa hilabihang pagdagan sa iyang mga kabayo. “Tungloha ang Meros, miingon ang anghel sa Ginoo, tungloha pag-ayo ang mga nagpuyo niini, tungod kay miadto sila dili sa pagtabang sa Ginoo, sa pagtabang sa Ginoo batok sa mga kusgan. “Mahimong labing bulahan sa tanang mga babaye si Jael, ang asawa ni Heber nga Kenihanon, labing bulahan sa mga babaye nga nagpuyo sa mga tolda. Si Sisera nangayo ug tubig, ug siya gihatagan niya ug gatas, siya gidad-an niya ug keso nga sinulod sa harianong sudlanan. Gibutang niya ang iyang kamot ngadto sa ugsok sa tolda ug ang iyang tuong kamot ngadto sa martilyo sa mamumuo. Iyang gipukpok si Sisera ug usa ka hapak, gigupok niya ang ulo niini, iyang gidugmok ug giduslak ang tampihak. Nalup-og siya, natumba, nagbuy-od siya sa tiilan ni Jael; sa iyang tiilan siya nalup-og, siya natumba; diin siya malup-og, didto siya nagbuy-od nga patay na. “Gikan sa bintana, ang inahan ni Sisera mitambo, misinggit siya diha sa rehas, ‘Ngano nga ang iyang karwahi dugay mang miabot? Nganong nalangan man ang mga ligid sa iyang karwahi?’ Ang iyang labing maalamong mga babaye mitubag, Oo, siya mitubag sa iyang kaugalingon, ‘Wala ba sila makakita ug magbahin sa mga inilog? Usa ka dalaga o duha alang sa matag usa ka tawo; inilog nga mga tininang bisti alang kang Sisera, inilog nga mga tininang bisti nga binordahan, duha ka buok tinina nga binordahan alang sa akong liog ingon nga inilog?’ “Sa ingon niini laglaga ang tanan nimong mga kaaway, O Ginoo! Apan ang imong nga higala himoa nga sama sa adlaw sa nagsidlak diha sa iyang kusog.” Ug ang yuta nakapahulay sulod sa 40 ka tuig. Ang katawhan sa Israel naghimo ug daotan sa panan-aw sa Ginoo, ug ang Ginoo nagtugyan kanila ngadto sa kamot sa Midian sulod sa pito ka tuig. Ug ang kamot sa Midian mipatigbabaw batok sa Israel ug tungod sa Midian, ang katawhan sa Israel naghimog ilang mga tagoanan nga anaa sa kabukiran, sa mga langob ug sa mga lig-ong salipdanan. Kay sa diha nga ang nga Israelinhon magpugas, ang mga Midianhon ug ang mga Amalekanhon ug ang katawhan sa silangan moabot ug mosulong kanila. Sila magkampo batok kanila ug pasipad-an nila ang mga abot sa uma hangtod sa kasilinganan sa Gaza ug walay gisalin nga kabuhian sa Israel, ug walay karnero o baka o asno. Kay sila moabot uban sa ilang mga baka ug sa ilang mga tolda, moabot sama sa mga dulon ang gidaghanon. Sila ug ang ilang mga kamilyo dili maihap, mao nga nalaglag nila ang yuta sa ilang pagsulod. Ug ang Israel naunlod sa hilabihan tungod sa Midian, ug ang katawhan sa Israel nagpakitabang sa Ginoo. Sa diha nga ang katawhan sa Israel mituaw ngadto sa Ginoo tungod sa mga Midianhon, ang Ginoo nagpadala ug usa ka propeta ngadto sa katawhan sa Israel ug siya miingon kanila, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Ako nagdala kaninyo gikan sa Ehipto ug gikuha kamo nako gikan sa balay sa kaulipnan, ug giluwas kamo nako gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon ug gikan sa kamot sa tanan nga nagdaogdaog kaninyo ug gihinginlan nako sila gikan sa inyong atubangan ug gihatag nako kaninyo ang ilang yuta. Ug ako miingon kaninyo, ‘Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios, ayaw kamo pagsimba sa mga dios sa mga Amorihanon, diin ang ilang yuta inyong gipuy-an.’ Apan kamo wala mamati sa akong tingog.” Unya ang anghel sa Ginoo miabot ug milingkod sa ilalom sa dakong kahoy didto sa Opra nga iya ni Joas nga kaliwat ni Abieser, samtang ang anak nga lalaki ni Joas nga si Gideon naggiok ug trigo didto sa pug-anan sa bino aron sa pagtago niini gikan sa mga Midianhon. Ug ang anghel sa Ginoo mipakita kaniya ug miingon, “Ang Ginoo nag-uban kanimo, ikaw nga tawong kusgan ug isog.” Ug si Gideon miingon kaniya, “O akong agalon, kon ang Ginoo nag-uban kanamo, ngano nga nahitabo man kining tanan kanamo? Ug hain na man ang tanan niyang mga katingalahang buhat nga gisugilon kanamo sa among mga ginikanan nga nag-ingon, ‘Wala ba ang Ginoo magkuha kanamo gikan sa Ehipto?’ Apan karon ang Ginoo nagsalikway kanamo ug nagtugyan kanamo ngadto sa kamot sa Midian.” Unya ang Ginoo milingi kaniya ug miingon, “Lakaw pinaagi niining imong kusog ug luwasa ang Israel gikan sa kamot sa Midian, wala ba ako magsugo kanimo?” Ug si Gideon miingon kaniya, “O Ginoo, unsaon man nako pagluwas sa Israel? Tan-awa, ang akong banay maoy labing huyang sa Manases ug ako mao ang labing ubos sa akong panimalay.” Ang Ginoo miingon kaniya, “Apan ako mag-uban kanimo, ug buntogon nimo ang mga Midianhon sama sa usa ka tawo.” Ug si Gideon miingon kaniya, “Kon karon ako nakakaplag ug kahimuot sa imong mga mata, pakitai ako ug usa ka ilhanan nga ikaw ang nakigsulti kanako. Ayaw pagbiya dinhi hangtod nga ako moanhi kanimo ug magdala sa akong gasa ug magbutang niini sa imong atubangan.” Ug ang Ginoo miingon, “Magpabilin ako hangtod nga ikaw mobalik.” Busa si Gideon misulod sa iyang balay ug nag-andam ug usa ka nating kanding ug pan nga walay patubo gikan sa usa ka epha nga harina. Ang karne iyang gisulod sa usa ka bukag ug ang sabaw iyang gisulod sa usa ka kolon ug iyang gidala kini ngadto kaniya sa ilalom sa dakong kahoy ug gihatag kini. Ug ang anghel sa Dios miingon kaniya, “Kuhaa ang karne ug ang pan nga walay patubo, ug ibutang kini sa ibabaw niining bato ug ibubo ang sabaw sa ibabaw niini.” Ug gihimo niya kini. Unya ang anghel sa Ginoo mikab-ot pinaagi sa tumoy sa sungkod nga diha sa iyang kamot ug gitandog ang karne ug ang mga pan nga walay patubo, ug dihay migula nga kalayo gikan sa bato ug milamoy sa karne ug sa mga pan nga walay patubo. Ug ang anghel sa Ginoo nawala gikan sa iyang panan-aw. Unya si Gideon nakamatikod nga kadto mao ang anghel sa Ginoo ug si Gideon miingon, “O Ginoong Dios! Karon akong nakita ang anghel sa Ginoo, nawong ug nawong.” Apan ang Ginoo miingon kaniya, “Ang kalinaw maanaa kanimo. Ayaw kahadlok; dili ikaw mamatay.” Unya si Gideon naghimo ug usa ka halaran didto alang sa Ginoo ug gitawag kini, Ang Ginoo mao ang kalinaw. Hangtod niining adlawa nagtindog pa kini didto sa Opra nga ila sa mga kaliwat ni Abieser. Niadtong gabhiona ang Ginoo miingon kaniya, “Dad-a ang torong baka sa imong amahan, ang ikaduha nga torong baka nga pito ka tuig ang panuigon ug tumpaga ang halaran ni Baal nga anaa sa imong amahan ug putla ang Asera nga anaa tupad niini. Ug paghimo ug usa ka halaran alang sa Ginoo nga imong Dios ibabaw sa kuta pinaagi sa mga bato nga maayong pagkapahimutang. Unya kuhaa ang ikaduha nga torong baka, ug ihalad kini ingon nga halad nga sunogon, uban sa kahoy sa Asera nga imong giputol.” Busa si Gideon mikuha ug napulo ka tawo sa iyang mga sulugoon ug nagbuhat sumala sa gisulti sa Ginoo kaniya. Apan tungod kay siya nahadlok sa iyang panimalay ug sa mga tawo sa siyudad sa pagbuhat niini sa pagkaadlaw, iya kining gibuhat sa pagkagabii. Sa diha nga ang mga tawo sa lungsod misayo pagmata sa pagkabuntag, nakita nila nga ang halaran ni Baal natumpag na ug ang Asera nga tupad niini naputol na ug ang ikaduha nga torong baka gihalad ibabaw sa halaran nga gitukod. Ug sila miingon sa usa ug usa, “Kinsay naghimo niining butanga?” Ug human nila mahimo ang pagpakisusi ug pagpangutana, sila miingon, “Si Gideon nga anak ni Joas maoy naghimo niining butanga.” Unya ang mga tawo sa lungsod miingon kang Joas, “Dad-a ngari ang imong anak aron siya mamatay, tungod kay gitumpag niya ang halaran ni Baal ug giputol niya ang Asera nga tupad niini.” Apan si Joas miingon kanilang tanan nga naglaray batok kaniya, “Makig-away ba kamo alang kang Baal? O inyo bang panalipdan ang iyang katungod? Si bisan kinsa nga makig-away alang kang Baal kinahanglang patyon sa pagkabuntag. Kon siya usa ka dios, paawaya siya alang sa iyang kaugalingon, tungod kay gitumpag ang iyang halaran.” Busa niadtong adlawa siya gitawag ug Jerubaal, nga nagpasabot, “Paawaya si Baal batok kaniya,” tungod kay gitumpag niya ang iyang halaran. Unya ang tanang mga Midianhon ug ang mga Amalekanhon ug ang katawhan sa silangan nagtigom, ug sa ilang pagtabok sa Jordan nagkampo sila sa walog sa Jesreel. Apan ang espiritu sa Ginoo mikunsad kang Gideon ug iyang gipatingog ang trumpeta ug ang mga kaliwat ni Abieser gitawag aron sa pagsunod kaniya. Ug nagpadala siya ug mga sinugo sa tibuok Manases, ug sila usab gipatawag aron sa pagsunod kaniya. Ug nagpadala siya ug mga sinugo ngadto sa Aser, sa Zabulon ug sa Neftali ug sila miadto aron pagpakigkita kanila. Unya si Gideon miingon sa Dios, “Kon ikaw magluwas sa Israel pinaagi sa akong kamot, sumala sa imong giingon, ania akong gibutang ang usa ka balhibo sa karnero sa ibabaw sa giokanan. Kon adunay tun-og sa balhibo lamang ug uga ang tibuok yuta, mahibaloan nako nga ikaw moluwas sa Israel pinaagi sa akong kamot, sumala sa imong giingon.” Ug kini nahitabo. Sa dihang mibangon siya sayo sa pagkaugma ug gipuga ang balhibo, nakapuga siya ug tun-og gikan sa balhibo nga igong mapuno sa tubig ang panaksan. Unya si Gideon miingon sa Dios, “Ayaw pasilaoba ang imong kasuko batok kanako. Pasultia ako sa makausa na lamang: tugoti ako sa pagsulay niini sa makausa na lamang pinaagi sa balhibo. Uga lamang unta ang balhibo ug diha lamang sa tibuok sa yuta ang adunay tun-og.” Ug ang Dios naghimo niini niadtong gabhiona kay diha lamang sa balhibo ang uga ug ang tibuok yuta adunay tun-og. Unya si Jerubaal nga mao si Gideon, ug ang tanang katawhan nga uban kaniya misayo pagbangon ug nagkampo tupad sa tuboran sa Harod ug ang kampo sa Midian didto dapit sa amihanan nila, tupad sa bungtod sa More, didto sa walog. Ang Ginoo miingon kang Gideon, “Ang katawhan nga anaa uban kanimo daghan ra kaayo alang kanako aron itugyan ang mga Midianhon ngadto sa ilang kamot, kay tingali unya ug ang Israel magpasigarbo sa ilang kaugalingon batok kanako, nga mag-ingon, ‘Ang akong kaugalingong kamot mao ang nakaluwas kanako.’ Busa karon, isulti ngadto sa mga igdulungog sa katawhan nga mag-ingon, ‘Si bisan kinsa ang nahadlok pag-ayo ug nangurog, papaulia siya ug papahawaa gikan sa bukid sa Gilead.’ ” 22,000 ang mipauli ug 10,000 ka libo ang mipabilin. Ug ang Ginoo miingon kang Gideon, “Ang katawhan daghan pa kaayo; dad-a sila ngadto sa tubig ug sulayan ko sila didto alang kanimo ug siya nga akong isulti kanimo, ‘Kining tawhana makakuyog kanimo,’ makauban kanimo. Ug si bisan kinsa nga akong isulti kanimo, ‘Kining tawhana dili makauban kanimo,’ dili makauban.” Busa iyang gidala ang katawhan ngadto sa tubig ug ang Ginoo miingon kang Gideon, “Ang tanan nga motilap sa tubig pinaagi sa iyang dila sama sa pagtilap sa iro, laina siya, mao usab ang tanan nga moluhod sa pag-inom.” Ug ang gidaghanon niadtong mga mitilap nga nagbutang sa ilang kamot sa ilang baba, tulo ka gatos ka tawo. Apan ang tanang nahibilin sa katawhan nangluhod sa pag-inom sa tubig. Unya ang Ginoo miingon kang Gideon, “Pinaagi niining tulo ka gatos ka tawo nga mitilap, luwason nako ikaw, ug ihatag nako ang mga Midianhon nganha sa imong kamot. Ug papaulia sa ilang balay ang uban.” Busa iyang gikuha ang mga tibod sa katawhan gikan sa ilang mga kamot ug ang ilang mga trumpeta. Ug iyang gipalakaw ang tanang nahibilin sa Israel, ang matag tawo ngadto sa iyang tolda apan gipabilin ang tulo ka gatos ka tawo. Ug ang kampo sa Midian didto sa ubos niya sa walog. Niadtong gabhiona ang Ginoo miingon kaniya, “Tindog, lugsong ngadto sa kampo kay gihatag na nako kini nganha sa imong kamot. Apan kon ikaw mahadlok sa paglugsong, lugsong ngadto sa kampo uban kang Pura nga imong sulugoon. Ug ikaw makadungog unsay ilang isulti ug unya ang imong mga kamot malig-on sa paglugsong batok sa kampo.” Unya milugsong siya uban kang Pura nga iyang sulugoon ngadto sa kinadaplinang bahin sa kampo sa kasundalohan. Ug ang mga Midianhon ug mga Amalekanhon ug ang tanan nga katawhan sa silangan nagpahiluna sa walog nga sama sa mga dulon ang gidaghanon. Ug ang ilang mga kamilyo dili maihap, sama sa balas nga anaa sa baybayon ang gidaghanon. Sa diha nga miabot si Gideon, didtoy usa ka tawo nga nagsugilon ug usa ka damgo ngadto sa iyang kauban, ug siya miingon, “Pamati, ako nagdamgo ug usa ka damgo, ug nakita nako ang usa ka pan nga sebada nga naligid ngadto sa kampo sa Midian, ug naabot ngadto sa tolda ug nabangga niini, mao nga ang tolda natumba ug nalintuwad kini, ug ang tolda nahapla.” Ug ang iyang kauban mitubag, “Kini walay lain kondili ang espada ni Gideon nga anak ni Joas, usa ka tawo sa Israel. Nganha sa iyang kamot gitugyan sa Dios ang Midian ug ang tanan niyang panon.” Sa diha nga si Gideon nakadungog sa pagsugilon sa damgo ug sa hubad niini, siya misimba ug mibalik ngadto sa kampo sa Israel ug miingon, “Pamangon kamo, kay ang Ginoo nagtugyan sa panon sa Midian nganha sa inyong mga kamot.” Ug gibahin niya ang tulo ka gatos ka tawo sa tulo ka pundok ug gibutang niya diha sa mga kamot nilang tanan ang mga trumpeta ug ang mga tibod nga walay sulod nga may mga sulo sa sulod sa mga tibod. Ug siya miingon kanila, “Tan-awa ako ninyo ug buhata usab ninyo ang akong gibuhat. Kon moabot na ako sa daplin sa kampo, buhata ninyo ang akong buhaton. Kon akong patingogon ang trumpeta, ako ug ang tanan nga uban kanako, patingoga usab ninyo ang mga trumpeta sa tanang daplin sa kampo ug singgit, ‘Alang sa Ginoo ug kang Gideon.’ ” Busa si Gideon ug ang usa ka gatos ka tawo nga uban kaniya miadto sa duol sa kampo sa pagsugod sa pagbantay sa tungang gabii sa diha nga bag-o pa lamang nga napahiluna ang pagbantay. Ug ilang gipatingog ang mga trumpeta ug gibuak ang mga tibod nga diha sa ilang mga kamot. Ug ang tulo ka panon mipatingog sa mga trumpeta ug ilang gibuak ang mga tibod, gibitbit ang mga sulo sa ilang wala nga mga kamot, ug ang mga trumpeta sa ilang tuo nga mga kamot aron sa pagpatingog niini. Ug sila misinggit, “Espada alang sa Ginoo ug kang Gideon!” Ug sila nanindog, ang matag tawo sa iyang dapit libot sa kampo ug ang tanang kasundalohan nanagan, sila naninggit ug nangikyas. Sa dihang gipatingog nila ang tulo ka gatos ka trumpeta, ang Ginoo nagbutang sa matag espada sa mga tawo batok sa iyang isigkatawo ug batok sa tibuok kasundalohan. Ug ang panon mikagiw hangtod sa Bet-sita ngadto sa Zerera, hangtod sa utlanan sa Abel-mehola duol sa Tabat. Ug ang mga tawo sa Israel gipatawag gikan sa Neftali ug gikan sa Aser ug gikan sa tibuok nga Manases, ug gigukod nila ang Midian. Unya si Gideon nagpadala ug mga sinugo ngadto sa tibuok nga dapit sa kabungtoran sa Efraim nga nag-ingon, “Panglugsong kamo batok sa mga Midianhon ug iloga gikan kanila ang mga tubig hangtod sa Bet-bara ug ang Jordan usab.” Busa ang tanang katawhan sa Efraim gipatawag ug ilang giilog ang katubigan hangtod sa Bet-bara, ug sa Jordan usab. Ug nabihag nila ang duha ka pangulo sa Midian, si Oreb ug si Zeeb, ug ilang gipatay si Oreb didto sa bato sa Oreb, ug si Zeeb ilang gipatay didto sa pug-anan sa bino ni Zeeb, ug gigukod nila ang Midian. Ug ilang gidala ang mga ulo ni Oreb ug ni Zeeb ngadto kang Gideon sa tabok sa Jordan. Unya ang mga tawo sa Efraim miingon kaniya, “Unsa man kining imong gibuhat kanamo nga wala man ikaw motawag kanamo sa diha nga ikaw miadto sa pagpakig-away sa Midian?” Ug ilang gikasab-an siya sa hilabihan gayod. Ug siya miingon kanila, “Unsa bay akong nabuhat karon nga ikatandi kaninyo? Dili ba nga ang nahagdaw sa mga paras ni Ephraim labaw pang maayo kay sa abot sa paras ni Abieser? Gitugyan sa Dios nganha sa inyong kamot ang mga pangulo sa Midian, si Oreb ug si Zeeb. Unsa may akong mabuhat nga ikatandi kaninyo?” Unya ang ilang kasuko kaniya napuypoy sa pag-ingon niya niini. Ug si Gideon miabot sa Jordan ug mitabok siya ug ang tulo ka gatos ka tawo nga uban kaniya, luya na apan nanggukod pa gihapon. Busa siya miingon sa mga tawo sa Sucot, “Naghangyo ako, hatagi ug mga pan ang katawhan nga nagsunod kanako kay sila nangaluya, ug ako naggukod kang Zeba ug kang Zalmuna nga mga hari sa Midian.” Ug ang mga pangulo sa Sucot miingon, “Si Zeba ug si Zalmuna anaa na ba sa imong mga kamot aron kami mohatag ug pan sa imong mga sundalo?” Si Gideon miingon, “Tungod niana, sa diha nga ang Ginoo magtugyan kang Zeba ug kang Zalmuna nganhi sa akong kamot, samaran nako ang inyong unod pinaagi sa mga tunok sa kamingawan ug pinaagi sa mga sampinit.” Ug gikan didto mitungas siya sa Penuel ug misulti kanila sa samang paagi ug ang mga tawo sa Penuel mitubag kaniya sama sa pagtubag sa mga tawo sa Sucot. Ug siya miingon ngadto sa mga tawo sa Penuel, “Sa diha nga ako moanhi pag-usab nga linaw na, akong gun-obon kining tore.” Unya si Zeba ug si Zalmuna didto na sa Karkor uban sa ilang kasundalohan, mga 15,000 ka tawo, ang tanan nga nahibilin sa tanan nga kasundalohan sa katawhan sa silangan, kay didto napukan ang 120,000 ka tawo nga milanit sa espada. Ug si Gideon mitungas agi sa mga nagpuyo sa tolda, silangan sa Noba ug Jogbeha, ug gisulong ang kasundalohan kay ang panon wala makabantay. Ug si Zeba ug Zalmuna nanagan ug gigukod sila ni Gideon. Gidakop niya ang duha ka hari sa Midian, si Zeba ug si Zalmuna, ug nalisang kaniya ang tanang kasundalohan. Unya si Gideon nga anak ni Joas, mibalik gikan sa gubat subay sa tungasan sa Heres. Ug iyang nadakpan ang usa ka batan-on nga lalaki gikan sa Sucot ug gipangutana siya, ug iyang gilista alang kaniya ang mga pangulo ug mga kadagkoan sa Sucot, 77 ka tawo. Ug siya miadto sa mga tawo sa Sucot ug miingon, “Tan-awa, si Zeba ug si Zalmuna nga tungod kanila kamo nagyubit kanako sa pag-ingon, ‘Si Zeba ug si Zalmuna, anaa na ba sa imong kamot aron kami mohatag ug pan sa inyong mga tawo nga nangaluya?’ ” Ug gikuha niya ang mga kadagkoan sa siyudad ug ang mga tunok sa kamingawan ug ang mga sampinit, ug pinaagi niini iyang gitudloan ang mga tawo sa Sucot. Ug iyang giguba ang tore sa Penuel ug gipatay ang mga tawo sa siyudad. Unya siya miingon kang Zeba ug kang Zalmuna, “Hain ang mga tawo nga inyong gipamatay sa Tabor?” Ug sila mitubag, “Sama kanimo, mao usab sila, ang tanan kanila sama ug panagway sa mga anak sa usa ka hari.” Ug siya miingon, “Sila akong mga igsoon nga lalaki, mga anak sa akong inahan. Ingon nga ang Ginoo buhi, kon giluwas pa ninyo sila nga buhi, dili ko unta kamo patyon.” Ug siya miingon kang Jeter nga iyang kamagulangan, “Tindog ug pamatya sila.” Apan ang batan-on wala molanit sa iyang espada kay siya nahadlok tungod kay siya batan-on pa man. Unya si Zeba ug si Zalmuna miingon, “Tindog ug dasmagi kami, kay kon unsa ang tawo mao usab ang iyang kusog.” Ug si Gideon mitindog ug gipatay niya si Zeba ug si Zalmuna ug iyang gikuha ang mga dayandayan nga diha sa liog sa ilang mga kamilyo. Unya ang mga tawo sa Israel miingon kang Gideon, “Paghari kanamo, ikaw ug ang imong anak nga lalaki ug ang imong apo usab, kay imo kaming giluwas gikan sa kamot sa Midian.” Si Gideon miingon kanila, “Dili ako maghari kaninyo, ug ang akong anak dili maghari kaninyo. Ang Ginoo ang maghari kaninyo.” Ug si Gideon miingon kanila, “Aduna akoy usa ka hangyo kaninyo, ang matag usa kaninyo maghatag kanako ug mga ariyos nga iyang inilog.” (Kay sila may bulawan nga ariyos tungod kay sila mga Ismaelinhon.) Ug sila mitubag, “Kami sa kinabubut-on mohatag niini.” Ug nagbukhad sila ug panapton ug giitsa didto sa matag usa ang mga ariyos nga iyang inilog. Ang gibug-aton sa bulawan nga mga ariyos nga iyang gipangayo usa ka libo ug pito ka gatos ka siklo sa bulawan gawas sa mga dayandayan ug mga kuwentas ug sa mga panapton nga tapol nga gisul-ob sa mga hari sa Midian ug gawas sa mga kadena nga gibugkos sa mga liog sa ilang mga kamilyo. Unya si Gideon naghimo ug usa ka ephod gikan niini ug gibutang kini sa iyang siyudad sa Opra ug ang tibuok Israel nagluib pinaagi sa pagsimba niini. Ug kini nahimong lit-ag kang Gideon ug sa iyang panimalay. Busa ang Midian nabuntog sa atubangan sa katawhan sa Israel ug wala na nila iyahat ang ilang mga ulo. Ug ang yuta nakapahulay sulod sa 40 ka tuig sa mga adlaw ni Gideon. Si Jerubaal nga anak ni Joas milakaw ug mipuyo sa kaugalingon niyang balay. Si Gideon adunay 70 ka anak nga lalaki nga iyang kaugalingon kay siya daghan man ug asawa. Ug ang iyang puyopuyo nga didto sa Sekem nanganak usab alang kaniya ug usa ka anak nga lalaki ug iyang ginganlan ug Abimelek. Si Gideon nga anak ni Joas namatay sa panuigon nga tigulang na kaayo ug gilubong sa lubnganan ni Joas nga iyang amahan, didto sa Ophra sa mga kaliwat ni Abiezer. Sa diha nga si Gideon namatay na, ang katawhan sa Israel mibalik na usab ug misimba sa mga Baal ug gihimo si Baal-berit nga ilang dios. Ug ang katawhan sa Israel wala mahinumdom sa Ginoo nga ilang Dios nga nagluwas kanila gikan sa kamot sa tanan nilang mga kaaway sa bisan diin nga dapit. Ug wala sila magpakita ug kaayo sa panimalay ni Jerubaal, nga mao si Gideon, agig balos sa tanang kaayo nga iyang gipakita sa Israel. Unya si Abimelek nga anak ni Jerubaal miadto sa Sekem ngadto sa mga kadugo sa iyang inahan, ug miingon kanila ug sa tibuok banay sa panimalay sa iyang inahan, “Isulti diha sa mga igdulungog sa tanang mga tawo sa Sekem, ‘Unsa may labing maayo alang kaninyo, nga ang tanang 70 sa mga anak nga lalaki ni Jerubaal maghari kaninyo, o usa ra ka tawo ang maghari kaninyo?’ Hinumdomi usab nga ako inyong bukog ug inyong unod.” Ug ang mga kadugo sa iyang inahan nagsulti niining mga pulonga alang kaniya diha sa igdulungog sa tanang tawo sa Sekem, ug ang ilang mga kasingkasing miuyon sa pagsunod kang Abimelek kay sila nag-ingon, “Siya atong igsoon.” Ug sila mihatag kaniya ug 70 ka buok salaping plata gikan sa balay ni Baal-berit, nga niini si Abimelek nagsuhol ug mga tawo nga walay pulos ug walay hinungdan, nga misunod kaniya. Unya miadto siya sa balay sa iyang amahan sa Opra ug gipatay ang iyang mga igsoon nga mga anak ni Jerubaal, 70 ka tawo ibabaw sa usa ka bato. Apan si Jotam nga kamanghoran nga anak nga lalaki ni Jerubaal nahibilin kay siya mitago man. Ug ang tanang tawo sa Sekem nagtigom sa ilang kaugalingon ug ang tibuok Bet-milo, ug sila miadto ug mihimo kang Abimelek nga hari tupad sa dakong kahoy sa haligi didto sa Sekem. Sa diha nga gisugilon nila kini kang Jotam, siya miadto ug mitindog sa kinatumyan sa bukid sa Gerisim ug misinggit ug kusog ug miingon kanila, “Pamati kamo kanako, kamo nga mga tawo sa Sekem, aron ang Dios mamati kaninyo. Usa ka higayon niana, ang mga kahoy migula aron sa pagdihog ug usa ka hari ibabaw kanila, ug sila miingon sa kahoy nga olibo, ‘Paghari ibabaw kanamo.’ Apan ang kahoy nga olibo miingon kanila, ‘Biyaan ba nako ang akong katambok, nga niana gitahod ang Dios ug ang tawo, ug moadto aron maglubaylubay sa ibabaw sa mga kahoy?’ Ug ang mga kahoy miingon sa kahoy nga igira, ‘Dali ug paghari kanamo.’ Apan ang kahoy nga igira miingon kanila, ‘Biyaan ba nako ang akong katam-is ug ang akong maayong bunga ug moadto aron maglubaylubay sa ibabaw sa mga kahoy?’ Ug ang mga kahoy miingon sa paras, ‘Dali ngari, ug paghari kanamo?’ Apan ang paras miingon kanila, ‘Biyaan ba nako ang akong bino nga makalipay sa Dios ug sa mga tawo ug moadto aron sa paglubaylubay ibabaw sa mga kahoy?’ Unya miingon ang tanang mga kahoy sa sampinit, ‘Dali ngari ug paghari kanamo.’ Ug ang sampinit miingon sa mga kahoy, ‘Kon sa pagkatinuod kamo magdihog gayod kanako ingon nga hari ibabaw ninyo, ngari ug pamasilong kamo sa akong landong, apan kon dili, pagulaa ang kalayo gikan sa sampinit aron lamyon ang tanang kahoy nga cedro sa Lebanon.’ “Busa karon, kon nagbuhat kamo sa matuod ug dungganan sa inyong paghimo kang Abimelek nga hari, ug kon maayo ang inyong gibuhat kang Jerubaal ug sa iyang balay, ug naghimo ngadto kaniya sa angay alang sa iyang mga buhat, kay ang akong amahan nakig-away alang kaninyo ug gitahan ang iyang kinabuhi ug nagluwas kaninyo gikan sa kamot sa Midian. Apan kamo misukol batok sa balay sa akong amahan niining adlawa ug mipatay sa iyang mga anak nga lalaki, 70 ka tawo ibabaw sa usa ka bato ug naghimo kang Abimelek nga anak sa iyang sulugoon nga babaye ingon nga hari ibabaw sa mga tawo sa Sekem, tungod kay siya inyong kadugo. Busa kon kamo nagbuhat sa matuod ug dungganan alang kang Jerubaal, ug lakip sa iyang balay niining adlawa, paglipay kamo diha kang Abimelek ug palipaya usab siya diha kaninyo. Apan kon dili, mogula unta ang kalayo gikan kang Abimelek ug lamyon ang mga tawo sa Sekem, ug sa Bet-milo. Mogula unta ang kalayo gikan sa mga tawo sa Sekem ug sa Bet-milo ug lamyon si Abimelek.” Ug si Jotam midagan ug mipalayo ug miadto sa Beer ug mipuyo didto kay nahadlok kang Abimelek nga iyang igsoon. Si Abimelek naghari sa Israel sulod sa tulo ka tuig. Ug ang Dios nagpadala ug usa ka daotang espiritu taliwala kang Abimelek ug sa mga tawo sa Sekem. Ug ang mga tawo sa Sekem misukol kang Abimelek, nga tungod niana ang kapintas nga nahimo batok sa 70 ka anak ni Jerubaal mapanimaslan, ug ang ilang dugo mahulog sa ibabaw ni Abimelek nga ilang igsoon nga maoy nagpatay kanila, ug sa mga tawo sa Sekem, nga naglig-on sa iyang kamot aron sa pagpatay sa iyang igsoon nga lalaki. Ug ang mga tawo sa Sekem nagsugo ug mga tawo nga mangatang alang kaniya sa mga tumoy sa kabukiran, ug gitulis nila ang tanan nga nangagi kanila niadtong dapita ug gisugilon kini kang Abimelek. Unya si Gaal nga anak ni Ebed mibalhin sa Sekem uban sa iyang mga kadugo ug miadto sa Sekem ug ang mga tawo sa Sekem misalig kaniya. Ug miadto sila sa kapatagan ug nanguha sa paras gikan sa ilang mga parasan ug naghimog bino gikan niini ug nagpista ug nangadto sa balay sa ilang dios ug nangaon ug nanginom, ug nagbugalbugal kang Abimelek. Ug si Gaal nga anak ni Ebed miingon, “Kinsa ba si Abimelek ug kinsa ba kita nga taga-Sekem nga mag-alagad gayod kaniya? Dili ba ang anak ni Jerubaal ug si Zebul nga iyang tinugyanan nag-alagad sa mga tawo ni Hamor nga amahan ni Sekem? Busa nganong mag-alagad man kita kaniya? Nailalom pa unta sa akong kamot kining katawhan, papahawaon gayod nako si Abimelek. Ingnon nako si Abimelek, ‘Padaghana ang imong kasundalohan ug gula.’ ” Sa diha nga si Zebul nga pangulo sa siyudad nakadungog sa mga pulong ni Gaal nga anak ni Ebed, ang iyang kasuko misilaob. Nagpadala siya ug mga sinugo ngadto kang Abimelek sa Aruma nga nag-ingon, “Tan-awa, si Gaal nga anak ni Ebed ug ang iyang mga kadugo miari sa Sekem ug ilang gipagubot ang siyudad batok kanimo. Busa karon, lakaw sa pagkagabii, ikaw ug ang katawhan nga anaa uban kanimo ug pag-atang diha sa kapatagan. Unya sa pagkabuntag, sa diha nga mosilang ang adlaw, bangon ug sayo ug sulonga ang siyudad, ug sa diha nga siya ug ang katawhan nga anaa uban kaniya manggula batok kanimo, buhata ngadto kanila sumala sa gihatag sa kahigayonan.” Ug si Abimelek ug ang tanang katawhan nga didto uban kaniya mibangon sa pagkagabii ug giatangan nila ang Sekem sa upat ka panon. Si Gaal nga anak ni Ebed migula ug mitindog sa agianan sa ganghaan sa siyudad, ug si Abimelek ug ang katawhan nga uban kaniya, mitindog gikan sa ilang gitagoan. Ug sa pagkakita ni Gaal sa katawhan, siya miingon kang Zebul, “Tan-awa, adunay mga tawo nga nanglugsong gikan sa tumoy sa kabukiran!” Ug si Zebul miingon kaniya, “Imong nakita ang mga anino sa mga bukid nga daw sama mga tawo.” Si Gaal misulti pag-usab ug miingon, “Tan-awa, adunay mga tawo nga nanglugsong gikan sa tungatunga sa yuta, ug usa ka panon nagpadulong nganhi gikan sa dakong kahoy sa mga tigpanag-an.” Unya miingon si Zebul kaniya, “Hain man karon ang imong gipanghambog nga ikaw miingon, ‘Kinsa ba si Abimelek nga kita mag-alagad gayod kaniya?’ Dili ba kini mao ang katawhan nga imong gitamay? Gula na ug pakig-away kanila.” Ug si Gaal migula nga nag-una sa mga tawo sa Sekem ug nakig-away kang Abimelek. Ug si Abimelek migukod kaniya ug siya midagan gikan sa iyang atubangan ug daghan ang nangapukan nga samaran hangtod sa agianan sa ganghaan. Unya si Abimelek mipuyo sa Aruma, ug gipapahawa ni Zebul si Gaal ug ang iyang mga kadugo, aron dili na sila makapuyo sa Sekem. Sa pagkasunod adlaw ang katawhan miadto sa kapatagan ug ilang gisuginlan si Abimelek. Iyang gidala ang iyang mga tawo ug gibahin sila sa tulo ka panon ug nag-atang sa kapatagan. Ug mitan-aw siya ug nakita ang katawhan nga migula sa siyudad ug mitindog siya batok kanila ug gipamatay sila. Ug si Abimelek ug ang mga panon nga didto uban kaniya midasdas ug nanindog sa agianan sa ganghaan sa siyudad, ang duha ka panon mihasmag sa tanan nga diha sa kapatagan ug gipamatay sila. Ug si Abimelek nakig-away batok sa siyudad sa tibuok adlaw. Nailog niya ang siyudad, ug gipamatay ang katawhan nga diha sa sulod ug iyang giguba ang siyudad ug gisabwagan kini ug asin. Sa diha nga ang tanang mga tawo sa Tore sa Sekem nakadungog niini, nanulod sila sa lig-on nga salipdanan sa balay ni El-berith. Si Abimelek gisuginlan nga ang tanang mga tawo sa Tore sa Sekem natigom. Ug si Abimelek miadto sa Bukid sa Zalmon, siya ug ang tanang mga tawo nga uban kaniya. Ug si Abimelek nagkuha ug usa ka wasay ug nagputol ug usa ka bugkos nga kahoy, ug gikuha niya kini ug gipas-an. Ug siya miingon sa katawhan nga didto uban kaniya, “Unsay inyong nakita nga akong gibuhat, pagdali kamo sa pagbuhat sama sa akong gibuhat.” Busa ang tanang katawhan namutol ug mga sanga sa kahoy ug misunod kang Abimelek, ug gibutang nila kini sa kuta ug gidauban ang kuta aron ang tanang tawo sa tore sa Sekem mangamatay usab, mga usa ka libo ka lalaki ug babaye. Unya si Abimelek miadto sa Tebes ug nagkampo batok sa Tebes ug giilog kini. Apan didtoy usa ka lig-on nga tore sulod sa siyudad, ug didto managan ang tanang katawhan sa siyudad, ang tanang mga lalaki ug mga babaye, ug nanirado sila sa sulod ug miadto sa atop sa tore. Ug si Abimelek miadto sa tore, ug nakig-away batok sa katawhan diha niini ug miduol sa pultahan aron sa pagsunog niini. Ug dihay usa ka babaye nga mihulog ug usa ka bato nga galingan ngadto sa ulo ni Abimelek, ug nabuak ang iyang bagolbagol. Dihadiha gitawag niya ang batan-ong lalaki nga tigdala sa iyang hinagiban ug miingon, “Ibta ang imong espada ug patya ako kay tingali unya ug ang mga tawo mosulti mahitungod kanako, ‘Usa ka babaye ang nagpatay kaniya.’ ” Ug ang iyang batan-ong lalaki midunggab kaniya ug namatay siya. Ug sa diha nga ang mga tawo sa Israel nakakita nga si Abimelek namatay na, sila namiya, ang matag usa ngadto sa iyang pinuy-anan. Sa ingon niini, ang Dios nagbalos sa pagkadaotan ni Abimelek nga iyang gibuhat sa iyang amahan, sa pagpatay sa iyang 70 ka igsoon. Ug ang tanang pagkadaotan sa mga tawo sa Sekem gipasumbalik sa Dios ngadto sa ilang mga ulo ug diha kanila midangat ang pagtunglo ni Jotam nga anak ni Jerubaal. Human kang Abimelek dihay mibarog aron sa pagluwas sa Israel, si Tola nga anak ni Pua nga anak ni Dodo, usa ka tawo sa Isacar ug siya nagpuyo sa Samir sa kabukiran sa Efraim. Ug siya nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa 23 ka tuig. Unya namatay siya ug gilubong sa Samir. Sunod kaniya mibarog si Jair nga taga-Gilead nga nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa 22 ka tuig. Siya adunay 30 ka anak nga lalaki nga nagsakay sa 30 ka nating asno, ug sila adunay 30 ka siyudad, nga gitawag ug Habot-jair hangtod niining adlawa, nga anaa sa yuta sa Gilead. Ug si Jair namatay ug gilubong sa Kamon. Unya ang katawhan sa Israel nagbuhat pag-usab ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, ug nag-alagad sa mga Baal ug sa mga Astarot, sa mga dios sa Siria, sa mga dios sa Sidon, sa mga dios sa Moab, sa mga dios sa mga Amonihanon, ug sa mga dios sa mga Filistihanon. Ug ilang gisalikway ang Ginoo ug wala mag-alagad kaniya. Ug ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa Israel ug gibaligya niya sila ngadto sa kamot sa mga Filistihanon ug ngadto sa kamot sa mga Amonihanon. Ilang gidaogdaog pag-ayo ang katawhan sa Israel niadtong tuiga. Sulod sa napulo ug walo ka tuig ilang gidaogdaog ang tanang mga anak sa Israel nga didto sa tabok sa Jordan, sa yuta sa mga Amorihanon, nga didto sa Gilead. Ug ang mga Amonihanon mitabok sa Jordan aron sa pagpakig-away batok sa Juda, batok sa Benjamin ug batok sa balay ni Efraim, nga tungod niana ang Israel naguol pag-ayo. Unya ang katawhan sa Israel mituaw ngadto sa Ginoo nga nag-ingon “Kami nakasala batok kanimo tungod kay gisalikway namo ang among Dios ug nag-alagad sa mga Baal.” Ug ang Ginoo miingon sa katawhan sa Israel, “Wala ba ako magluwas kaninyo gikan sa mga Ehiptohanon, gikan sa mga Amorihanon, gikan sa mga Amonihanon ug sa mga Filistihanon? Ang mga Sidonhanon usab, ang mga Amalekanhon, ang mga Maonihanon nagdaogdaog kaninyo ug kamo mituaw kanako ug giluwas ko kamo gikan sa ilang kamot. Apan kamo mibiya kanako ug nag-alagad sa laing dios busa dili ko na kamo luwason. Panglakaw kamo ug pagtuaw kamo ngadto sa mga dios nga inyong gipili. Sila maoy paluwasa kaninyo sa panahon sa inyong kagul-anan.” Ug ang katawhan sa Israel miingon sa Ginoo, “Kami nakasala, buhata kanamo ang bisan unsa nga maayo alang kanimo. Luwasa lamang kami niining adlawa.” Busa gisalikway nila ang laing mga dios gikan sa ilang taliwala ug mialagad sa Ginoo. Ug siya nasubo tungod sa kaalaotan sa Israel. Unya ang mga Amonihanon nagtigom ug nagkampo didto sa Gilead. Ug ang katawhan sa Israel naghiusa ug nagkampo sa Mispa. Ug ang katawhan, ang mga pangulo sa Gilead, miingon sa usa ug usa, “Kinsa ang tawo nga makig-away batok sa mga Amonihanon? Siya mahimong pangulo sa tanang nagpuyo sa Gilead.” Karon si Jefta nga Gileadhanon usa ka isog nga manggugubat apan anak siya sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Si Gilead mao ang amahan ni Jefta. Ug ang asawa ni Gilead nanganak kaniya ug mga anak nga lalaki, ug sa diha nga midako na ang mga anak nga lalaki sa iyang asawa, ilang gihinginlan si Jefta ug giingnan siya, “Ikaw dili makapanunod sa balay sa atong amahan kay ikaw anak man sa laing babaye.” Unya si Jefta mikagiw gikan sa iyang mga igsoon ug mipuyo sa yuta sa Tob ug didto natigom kang Jefta ang mga tawong walay pulos ug nanguban sila kaniya. Wala madugay ang mga Amonihanon naghimo ug pakiggubat batok sa Israel. Sa diha nga ang mga Amonihanon naghimo ug pakiggubat batok sa Israel, ang mga kadagkoan sa Gilead miadto aron sa pagkuha kang Jefta gikan sa yuta sa Tob. Ug sila miingon kang Jefta, “Ngari ug pagpangulo kanamo aron kami makig-away sa mga Amonihanon.” Apan si Jefta miingon sa mga kadagkoan sa Gilead, “Wala ba kamo magdumot kanako ug maghingilin kanako gikan sa balay sa akong amahan? Nganong nanganhi man kamo kanako karon nga anaa kamo sa kalisod?” Ug ang mga kadagkoan sa Gilead miingon kang Jefta, “Mao kanay hinungdan nga kami nganhi kanimo karon, aron mouban ikaw kanamo ug makig-away sa mga Amonihanon. Ug ikaw mahimo nga among pangulo sa tanan nga nagpuyo sa Gilead.” Ug si Jefta miingon sa mga kadagkoan sa Gilead, “Kon inyo akong dad-on pag-usab ngadto sa akong balay aron sa pagpakig-away batok sa mga Amonihanon ug ang Ginoo magtugyan kanila nganhi kanako, mahimo ako nga inyong pangulo.” Ug ang mga kadagkoan sa Gilead miingon kang Jefta, “Ang Ginoo maoy saksi taliwala kanato, among buhaton ang imong isulti.” Busa si Jefta miadto uban sa mga kadagkoan sa Gilead, ug ang katawhan mihimo kaniya nga pangulo ug tigdumala ibabaw kanila. Ug si Jefta misulti sa tanan niyang mga pulong sa atubangan sa Ginoo didto sa Mispa. Unya si Jefta nagpadala ug mga sinugo ngadto sa hari mga Amonihanon ug miingon, “Unsa bay imong gikalagotan kanako nga mianhi man ikaw kanako aron sa pagpakig-away batok sa akong yuta?” Ug ang hari sa mga Amonihanon mitubag sa mga sinugo ni Jefta, “Tungod kay ang Israel mikuha sa akong yuta sa diha nga siya mianhi gikan sa Ehipto, gikan sa Arnon hangtod sa Jabok ug ngadto sa Jordan. Busa karon, iuli kadtong mga yutaa nga malinawon.” Si Jefta nagpadala na usab ug sinugo ngadto sa hari sa mga Amonihanon. Ug siya miingon kaniya, “Mao kini ang giingon ni Jefta: Wala kuhaa sa Israel ang yuta sa Moab o ang yuta sa mga Amonihanon. Apan sa diha nga mianhi sila gikan sa Ehipto, ang Israel miagi sa kamingawan ngadto sa Dagat nga Pula ug miabot sa Kades. Unya ang Israel nagpadala ug mga sinugo ngadto sa hari sa Edom nga nag-ingon, ‘Paagia kami sa imong yuta, naghangyo kami kanimo,’ Apan ang hari sa Edom wala mamati. Ug nagpadala usab sila ngadto sa hari sa Moab apan siya wala mosugot busa ang Israel mipabilin sa Kades. Unya sila mipanaw sa kamingawan ug milibot sa yuta sa Edom ug sa yuta sa Moab ug miabot sa silangan nga dapit sa yuta sa Moab ug nagkampo sa pikas daplin sa Arnon, apan wala sila mosulod sa kayutaan sa Moab, kay ang Arnon mao ang utlanan sa Moab. Ug ang Israel nagpadala ug mga sinugo ngadto kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon, hari sa Hesbon. Ug ang Israel miingon kaniya, ‘Paagia kami sa imong yuta ngadto sa among dapit.’ Apan si Sihon wala mosalig sa Israel sa pag-agi sulod sa iyang kayutaan busa gitigom ni Sihon ang tanan niyang katawhan ug nagkampo sa Jahas ug nakig-away batok sa Israel. Ug ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagtugyan kang Sihon ug sa tanan niyang katawhan ngadto sa kamot sa Israel ug ilang gibuntog sila. Busa ang Israel nanag-iya sa tibuok nga yuta sa mga Amorihanon nga nagpuyo niadtong yutaa. Ug ilang gipanag-iya ang tanang kayutaan sa mga Amorihanon sukad sa Arnon hangtod sa Jabok ug sukad sa kamingawan hangtod ngadto sa Jordan. Busa karon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, naghingilin sa mga Amorihanon sa atubangan sa iyang katawhan nga Israel, ug buot ba ikaw nga manag-iya niini? Dili ba nimo panag-iyahon kadtong gihatag kanimo ni Camos nga imong dios aron imong panag-iyahon? Ug ang tanan nga giilogan sa Ginoo sa among atubangan, among panag-iyahon. Maayo pa ba ikaw kay kang Barak nga anak ni Zipor, hari sa Moab? Nanglimbasog ba siya batok sa Israel o nakig-away ba siya batok kanila? Samtang ang Israel nagpuyo pa sa Hesbon ug sa mga balangay niini, sa Aroer ug sa mga balangay niini ug sa tanang mga siyudad nga anaa duol sa daplin sa Arnon, tulo ka gatos ka tuig, busa nganong wala man ninyo bawia sila sulod niadtong panahona? Busa ako wala makasala batok kanimo, apan ikaw nakabuhat ug sala kanako pinaagi sa pagpakiggubat batok kanako. Ang Ginoo, ang Maghuhukom, mao ang maghukom niining adlawa taliwala sa katawhan sa Israel ug sa katawhan sa Amon.” Apan ang hari sa mga Amonihanon wala mamati sa mga pulong ni Jefta nga iyang gipadala kaniya. Unya ang Espiritu sa Ginoo mikunsad kang Jefta ug miagi siya sa Gilead ug Manases ug miagi sa Mispa sa Gilead, ug gikan sa Mispa sa Gilead, miagi siya ngadto sa mga Amonihanon. Ug si Jefta naghimo ug usa ka panaad ngadto sa Ginoo ug miingon, “Kon imong itugyan ang mga Amonihanon nganhi sa akong kamot, si bisan kinsa nga mogula sa pultahan sa akong balay aron sa pagsugat kanako, sa diha nga ako mopauli nga madaogon gikan sa mga Amonihanon maiya sa Ginoo ug ako maghalad kaniya alang sa usa ka halad nga sunogon.” Busa si Jefta mitabok ngadto sa mga Amonihanon aron sa pagpakig-away batok kanila ug ang Ginoo nagtugyan kanila ngadto sa iyang kamot. Ug iyang gilaglag sila gikan sa Aroer hangtod sa kasilinganan sa Minit, 20 ka siyudad, ug ngadto sa Abel-keramim uban ang dako kaayong pagpamatay. Busa ang mga Amonihanon nabuntog sa atubangan sa katawhan sa Israel. Unya si Jefta miabot sa iyang balay sa Mispa ug nakita niya ang iyang anak nga babaye nga migula aron sa pagsugat kaniya uban ang mga tulunggon ug mga pagsayaw. Bugtong siya nga anak niya; gawas kaniya wala siyay anak nga lalaki o anak nga babaye. Ug sa pagkakita ni Jefta kaniya, iyang gigisi ang iyang bisti ug siya miingon, “O akong anak! Gipasubo nimo ako ug ikaw nahimong hinungdan sa dakong kasamok alang kanako kay gibuka nako ang akong baba ngadto sa Ginoo ug dili nako mabakwi ang akong panumpa.” Ug siya miingon kaniya, “Amahan ko, ikaw nagbuka sa imong baba ngadto sa Ginoo, buhata kanako sumala sa migula sa imong baba, karon nga ang Ginoo nanimalos alang kanimo sa imong mga kaaway nga mga Amonihanon.” Siya miingon sa iyang amahan, “Pasagdi nga mahimo kining butanga kanako; pasagdi ako nga mag-inusara sa duha ka bulan, aron ako molakaw ug moadto sa kabukiran, ug magbakho sa akong pagkaulay, ako ug ang akong mga kauban.” Ug siya miingon, “Lakaw.” Ug siya mipalakaw kaniya sulod sa duha ka bulan, ug siya migikan, siya ug ang iyang mga kauban, ug nagbakho sa iyang pagkaulay didto sa ibabaw sa kabukiran. Sa kataposan sa duha ka bulan, siya mipauli ngadto sa iyang amahan, nga naghimo ngadto kaniya sumala sa iyang panaad nga iyang gihimo. Wala gayod siya makasinati ug lalaki. Ug kini nahimong usa ka batasan didto sa Israel, nga ang mga anak nga babaye sa Israel mag-adtoan matag tuig aron sa pagbangutan alang sa anak nga babaye ni Jefta nga Gileadhanon, upat ka adlaw sa usa ka tuig. Unya ang katawhan sa Efraim nagtigom alang sa gubat ug nanabok sa Zafon ug miingon kang Jefta, “Nganong mitabok man ikaw aron sa pagpakig-away batok sa mga Amonihanon ug wala magsangpit kanamo aron sa pag-uban kanimo? Sunogon namo ang imong balay ibabaw kanimo.” Ug si Jefta miingon kanila, “Ako ug ang akong katawhan adunay dakong away tali sa mga Amonihanon, ug sa diha nga ako mitawag kaninyo wala ako ninyo luwasa gikan sa ilang mga kamot. Sa diha nga akong nakita nga kamo dili buot moluwas kanako, gibutang nako ang akong kinabuhi sa akong kamot, ug mitabok batok sa mga Amonihanon ug ang Ginoo nagtugyan kanila nganhi sa akong kamot. Busa ngano nga mianhi man kamo kanako niining adlawa aron sa pagpakig-away batok kanako?” Unya gitigom ni Jefta ang tanang mga tawo sa Gilead ug nakig-away batok sa Efraim. Ug ang mga tawo sa Gilead mibuntog sa Efraim tungod kay sila miingon, “Kamo mga layas gikan sa Efraim, kamo nga mga Gileadhanon, sa taliwala sa Efraim ug sa Manases.” Ug ang mga Gileadhanon milabang sa Jordan batok sa mga kaliwat ni Efraim. Sa diha nga si bisan kinsa sa mga layas sa Efraim moingon, “Pataboka ako,” ang mga tawo sa Gilead moingon kaniya, “Efraimhanon ba ikaw?” Kon siya moingon, “Dili,” sila moingon kaniya, “Isulti ang Shiboleth,” ug siya moingon, “Siboleth” kay dili siya makalitok ug husto niini. Unya kuptan siya nila ug patyon didto sa tabokanan sa Jordan. Ug may nangapukan niadtong panahona nga 42,000 ug duha ka libo ka Efraimhanon. Si Jefta nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa unom ka tuig. Unya namatay si Jefta nga Gileadhanon ug gilubong didto sa iyang siyudad sa Gilead. Sunod kaniya, si Ibsan nga taga-Betlehem nahimong maghuhukom sa Israel. Siya adunay 30 ka anak nga lalaki, ug ang 30 ka anak niya nga babaye iyang giminyo gawas sa iyang banay, ug 30 ka babaye nga gikan sa gawas alang sa iyang mga anak nga lalaki. Ug siya nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa pito ka tuig. Unya si Ibsan namatay, ug gilubong didto sa Betlehem. Sunod kaniya, si Elon nga taga-Zabulon nahimong maghuhukom sa Israel, ug siya nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa napulo ka tuig. Unya si Elon nga taga-Zabulon namatay ug gilubong didto sa Aialon sa yuta ni Zabulon. Sunod kaniya, si Abdon nga anak ni Hilel nga taga-Piraton nahimong maghuhukom sa Israel. Ug siya adunay 40 ka anak nga lalaki ug 30 ka apo nga lalaki nga nangabayo sa 70 ka asno, ug siya nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa walo ka tuig. Unya si Abdon nga anak ni Hilel nga taga-Piraton namatay ug gilubong didto sa Piraton sa yuta sa Efraim, sa kabungtoran sa mga Amalekanhon. Ang katawhan sa Israel nagbuhat na usab ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo ug ang Ginoo nagtugyan kanila ngadto sa kamot sa mga Filistihanon sulod sa 40 ka tuig. Ug dihay usa ka tawo nga taga-Zora, sa banay sa mga Danihanon, nga ang ngalan mao si Manoa ug ang iyang asawa dili makaanak ug walay anak. Ug ang anghel sa Ginoo mipakita sa babaye, ug miingon kaniya, “Tan-awa, ikaw dili makaanak ug walay anak apan magsamkon ikaw ug manganak ug usa ka anak nga lalaki. Busa karon, pagmatngon ug ayaw na pag-inom ug bino o isog nga ilimnon, ug ayaw pagkaon sa mga hugaw nga pagkaon. Kay tan-awa, magsamkon ikaw ug manganak ug usa anak nga lalaki. Ug walay labaha nga modapat sa iyang ulo kay ang bata mahimong usa ka Nazareo ngadto sa Dios gikan sa pagkatawo, ug siya magsugod sa pagluwas sa Israel gikan sa kamot sa mga Filistihanon.” Unya ang babaye miadto ug misugilon sa iyang bana, “Usa ka tawo sa Dios mianhi kanako ug ang iyang dagway sama sa dagway sa anghel sa Dios, makalilisang kaayo; wala ako mangutana kaniya kon diin siya gikan, ug wala siya mosulti kanako sa iyang ngalan. Apan siya miingon kanako, ‘Tan-awa, magsamkon ikaw ug manganak ug usa ka anak nga lalaki ug karon ayaw na pag-inom ug bino o isog nga ilimnon ug ayaw pagkaon sa hugaw nga pagkaon, kay ang bata mahimong usa ka Nazareo ngadto sa Dios sukad sa pagkatawo hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon.’ ” Unya si Manoa nagpakiluoy sa Ginoo ug miingon, “O Ginoo, ako nag-ampo kanimo, himoa nga ang tawo sa Dios nga imong gipadala makaanhi kanamo pag-usab, ug magtudlo kanamo kon unsay buhaton namo sa bata nga matawo.” Ug ang Dios namati sa tingog ni Manoa, ug ang anghel sa Dios miadto pag-usab sa babaye sa dihang naglingkod siya didto sa uma, apan si Manoa nga iyang bana wala mauban kaniya. Ang babaye midali pagdagan ug misugilon sa iyang bana ug miingon kaniya, “Tan-awa, ang tawo nga mianhi kanako niadtong laing adlaw mipakita kanako.” Ug si Manoa mitindog ug misunod sa iyang asawa ug miduol sa tawo, ug miingon kaniya, “Ikaw ba ang tawo nga nakigsulti niining babaye?” Ug siya miingon, “Ako kadto.” Si Manoa miingon, “Karon kon matinuod na unya ang imong gisulti, unsa ba ang mahimong matang sa kinabuhi sa bata ug unsa man ang iyang buhaton?” Ug ang anghel sa Ginoo miingon kang Manoa, “Sa tanan nga akong gisulti sa babaye, pabantaya siya. Siya dili makakaon sa bisan unsang butang nga gikan sa paras o paimnon ug bino o isog nga ilimnon o pakan-on sa bisan unsang butang nga hugaw. Ang tanan nga akong gisugo kaniya ipatuman kaniya.” Si Manoa miingon sa anghel sa Ginoo, “Tugoti kami sa paghawid kanimo aron kami makaandam ug usa ka nating kanding alang kanimo.” Ug ang anghel sa Ginoo miingon kang Manoa, “Kon imo akong hawiran, dili ako mokaon sa imong pan, ug kon ikaw maghimo ug usa ka halad nga sunogon, ihalad kini ngadto sa Ginoo. ” Kay si Manoa wala makahibalo nga kadto anghel sa Ginoo. Ug si Manoa miingon sa anghel sa Ginoo, “Unsay imong ngalan aron nga kon ang imong pulong matinuod magpasidungog kami kanimo?” Ang anghel sa Ginoo miingon kaniya, “Nganong nangutana man ikaw sa akong ngalan, sa pagtan-aw nimo nga kahibulongan kini?” Busa si Manoa mikuha sa nating kanding uban sa halad nga pagkaon ug gihalad kini sa ibabaw sa bato ngadto sa Ginoo, ngadto kaniya nga nagbuhat ug katingalahan. Ug sa diha nga ang siga miutbo ngadto sa langit gikan sa halaran, ang anghel sa Ginoo mikayab diha sa siga sa halaran samtang si Manoa ug ang iyang asawa nagtan-aw, ug sila nanghapa sa yuta. Ang anghel sa Ginoo wala na magpakita kang Manoa ug sa iyang asawa. Unya si Manoa nahibalo nga kadto mao ang anghel sa Ginoo. Ug si Manoa miingon sa iyang asawa, “Kita mangamatay gayod tungod kay kita nakakita sa Dios.” Apan ang iyang asawa miingon kaniya, “Kon ang Ginoo buot pa gayod nga mopatay kanato, wala unta niya dawata ang usa ka halad nga sinunog ug ang usa ka halad nga pagkaon sa atong mga kamot, o magpakita siya kanato niining tanan nga mga butang, o mosugilon sa maong mga butang nga sama niini.” Ug ang babaye nanganak ug usa ka anak nga lalaki ug gitawag ang iyang ngalan ug Samson. Ug ang bata mitubo ug ang Ginoo nagpanalangin kaniya. Ug ang Espiritu sa Ginoo nagsugod sa paglihok kaniya didto sa Mahane-dan, sa taliwala sa Zora ug Estaol. Unya si Samson milugsong ngadto sa Timna, ug didto sa Timna iyang nakita ang usa sa mga anak nga babaye sa mga Filistihanon. Ug siya mitungas ug misugilon sa iyang amahan ug inahan, “Nakita nako ang usa sa mga anak nga babaye sa mga Filistihanon didto sa Timna, busa karon, kuhaa siya alang kanako aron akong maasawa.” Apan ang iyang amahan ug ang iyang inahan miingon kaniya, “Wala bay usa ka babaye sa taliwala sa mga anak nga babaye sa imong mga kadugo o sa taliwala sa tanan natong katawhan, nga ikaw moadto pa sa pagkuha ug usa ka asawa sa mga dili tinuli nga Filistihanon?” Apan si Samson miingon sa iyang amahan, “Kuhaa siya alang kanako kay siya nakapahimuot kaayo kanako.” Ang iyang amahan ug ang iyang inahan wala mahibalo nga kadto gikan sa Ginoo, kay siya nangita ug usa ka higayon batok sa mga Filistihanon. Niadtong panahona ang mga Filistihanon naggahom ibabaw Israel. Unya si Samson milugsong uban sa iyang amahan ug sa iyang inahan ngadto sa Timna, ug nahiabot siya sa kaparasan sa Timna. Ug dihay usa ka nati nga liyon nga mingulob batok kaniya. Ug ang Espiritu sa Ginoo mikunsad kaniya nga may gahom ug gikuniskunis niya kini sama nga nagkuniskunis ug sa usa ka nating kanding, ug siya walay bisan unsa sa iyang kamot. Apan wala niya suginli ang iyang amahan o ang iyang inahan sa iyang gibuhat. Unya milugsong siya ug nakigsulti sa babaye ug ang babaye nakapahimuot kaayo kang Samson. Ug sa wala madugay, siya mibalik aron sa pagkuha kaniya; ug siya misimang aron sa pagtan-aw sa patay nga liyon, ug iyang nakita nga dihay usa ka panon sa mga putyokan diha sa lawas sa liyon ug may dugos. Iya kining gikandos sa iyang mga kamot ug mipadayon nga nagkaon samtang siya naglakaw. Ug siya miadto sa iyang amahan ug inahan ug gihatag ang uban ngadto kanila, ug sila nangaon. Apan siya wala mosugilon kanila nga iyang gikuha ang dugos gikan sa patayng lawas sa liyon. Ug ang iyang amahan milugsong ngadto sa babaye ug si Samson naghimo didto ug usa ka kombira kay mao kini ang naandan nga buhaton sa mga batan-ong lalaki. Ug sa diha nga ang mga tawo nakakita kaniya, nagdala sila ug 30 ka kauban uban kaniya. Ug si Samson miingon kanila, “Tugoti ako karon sa paghatag ug usa ka tigmo kaninyo. Kon kamo makatug-an kanako kon unsa kini sulod sa pito ka adlaw sa pagkombira ug makatag-an niini, hatagan ko kamo ug 30 ka lino nga bisti ug 30 ka mahalon nga bisti. Apan kon dili kamo makatug-an kanako kon unsa kini, maghatag kamo kanako ug 30 ka bisting lino ug 30 ka mahalon nga bisti.” Ug sila miingon kaniya, “Isulti na ang imong tigmo aron madunggan namo kana.” Ug siya miingon kanila, “Gikan sa kumakaon migula ang makaon. Gikan sa kusgan migula ang tam-is.” Ug sila wala makahubad sa tigmo sulod sa tulo ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw sila miingon sa asawa ni Samson, “Ulo-ulohi ang imong bana aron motug-an kanamo sa tigmo, aron dili ikaw namo sunogon sa kalayo ug ang balay sa imong amahan. Gidapit ba nimo kami dinhi aron mangahimo kaming kabos?” Ug ang asawa ni Samson mihilak sa iyang atubangan ug miingon, “Ikaw nasilag kanako ug wala mahigugma kanako. Ikaw nagpagula ug usa ka tigmo ngadto sa akong mga katagilungsod ug wala nimo ako suginli kon unsa kini.” Ug siya miingon kaniya, “Pamati, wala ako mosugilon sa akong amahan o sa akong inahan, ug suginlan ko ba ikaw?” Siya mihilak sa iyang atubangan sulod sa pito ka adlaw sa ilang kombira. Sa ikapito nga adlaw, siya misugilon kaniya tungod kay gipugos man gayod siya pag-ayo. Ug iyang gisugilon ang tigmo ngadto sa iyang mga katagilungsod. Ug ang katawhan sa siyudad miingon kaniya sa ikapito nga adlaw, sa wala pa ang adlaw mosalop, “Unsay mas tam-is pa kay sa dugos? Unsay mas kusgan pa kay sa usa ka liyon?” Ug siya miingon kanila, “Kon wala pa kamo magdaro uban sa akong baka nga dumaga, wala unta ninyo makaplagi ang akong tigmo.” Ug ang Espiritu sa Ginoo mikunsad kaniya ug milugsong siya ngadto sa Askelon, ug gipatay niya ang 30 ka tawo sa lungsod ug gikuha ang ilang mga inilog ug gihatag ang mga mahalon nga bisti ngadto sa nagsugilon sa tigmo. Sa hilabihan nga kasuko, mibalik siya ngadto sa balay sa iyang amahan. Apan ang asawa ni Samson gihatag ngadto sa iyang kauban nga abay sa iyang kasal. Wala madugay, panahon sa ting-ani sa trigo, si Samson milakaw aron sa pagduaw sa iyang asawa uban ang usa ka nating kanding, ug siya miingon, “Sudlon nako ang akong asawa sa lawak.” Apan ang amahan sa babaye wala motugot kaniya sa pagsulod. Ug ang iyang amahan miingon, “Ako sa pagkatinuod naghunahuna nga ikaw nagdumot gayod kaniya busa gihatag nako siya sa imong kauban. Dili ba ang iyang manghod nga babaye labaw pang maanyag kay kaniya? Kuhaa siya ingon nga puli.” Ug si Samson miingon kanila, “Niining panahona ako walay sala sa mga Filistihanon kon ako maghimo kanila ug daotan.” Ug si Samson milakaw ug nanakop ug tulo ka gatos ka milo ug mikuha ug mga sulo ug gihiktan sa tinagurha ang ilang mga ikog ug gibutangan ug sulo sa taliwala sa duha ka ikog. Ug sa diha nga gidagkotan na niya ang mga sulo, iyang gibuhian ang mga milo ngadto sa mga nagbarog nga mga trigo sa mga Filistihanon ug nasunog ang tinapok nga inani ug ang nagbarog nga mga trigo ug lakip usab ang mga kaolibohan. Unya ang mga Filistihanon miingon, “Kinsay naghimo niini?” Ug sila miingon, “Si Samson nga umagad sa taga-Timna tungod kay gikuha sa iyang ugangan ang asawa ni Samson ug gihatag ngadto sa iyang kauban.” Ug ang mga Filistihanon mitungas, ug gisunog sa kalayo ang babaye ug ang iyang amahan. Ug si Samson miingon kanila, “Kon mao kini ang inyong buhaton, ipanumpa nako nga manimalos ako kaninyo ug human niana mohunong na ako.” Ug gisulong niya sila ug daghan ang iyang gipangpatay ug milugsong siya ug mipuyo sa liki sa pangpang sa Etam. Unya ang mga Filistehanon mitungas ug nagkampo sa Juda ug misulong sa Lehi. Ug ang katawhan sa Juda miingon, “Nganong nanungas kamo batok kanamo?” Ug sila miingon, “Mianhi kami aron sa paggapos kang Samson, sa pagbuhat kaniya sumala sa iyang gibuhat kanamo.” Unya tulo ka libo ka tawo sa Juda milugsong ngadto sa langob sa pangpang sa Etam ug miingon kang Samson, “Wala ba ikaw mahibalo nga ang mga Filistihanon mao ang nagmando kanato? Unsa man kining imong gibuhat kanamo?” Ug siya miingon kanila, “Sumala sa ilang gibuhat kanako, mao usab ang akong gibuhat kanila.” Ug sila miingon kaniya, “Kami mianhi sa paggapos kanimo aron ikatugyan ikaw namo ngadto sa kamot sa mga Filistihanon.” Ug si Samson miingon kanila, “Panumpa kanako nga dili gayod kamo mopatay kanako.” Ug sila miingon kaniya, “Dili, gaposon lamang ikaw namo ug itugyan ngadto sa ilang mga kamot, dili ikaw namo patyon.” Ug ilang gigapos siya sa duha ka bag-ong pisi ug gidala siya gikan sa pangpang. Pag-abot niya sa Lehi, ang mga Filistihanon nangabot nga naninggit sa pagsugat kaniya ug ang Espiritu sa Ginoo mikunsad nga may gahom diha kaniya ug ang mga pisi nga diha sa iyang bukton nahimo nga sama sa lino nga nasunog sa kalayo ug ang iyang mga gapos nangatangtang gikan sa iyang mga kamot. Ug siya nakakita ug usa ka bag-ong bukog sa apapangig sa asno, ug gituy-od niya ang iyang kamot ug gikuha kini ug pinaagi niini gipatay niya ang usa ka libo ka tawo. Ug si Samson miingon, “Pinaagi sa bukog sa apapangig sa usa ka asno, mga pundok ibabaw sa mga pinundok, pinaagi sa apapangig sa usa ka asno nakapatay ako ug usa ka libo ka tawo.” Sa diha nga nahuman siya sa pagsulti, iyang gisalibay ang bukog sa apapangig gikan sa iyang kamot ug kadtong dapita gitawag nga Ramat-lehi. Ug giuhaw siya pag-ayo ug misangpit siya sa Ginoo, ug miingon, “Ikaw ang naghatag niining dakong kaluwasan pinaagi sa kamot sa imong ulipon, ug karon mamatay ba ako sa kauhaw ug mahulog sa kamot sa mga dili tinuli?” Ug gibuksan sa Dios ang may lungag nga dapit sa Lehi ug migula ang tubig didto. Ug sa pag-inom niya, naulian ang iyang espiritu ug siya nabaskog. Busa ang ngalan niadto gitawag ug En-hakore nga anaa sa Lehi hangtod niining adlawa. Ug siya nahimong maghuhukom sa Israel sa mga adlaw sa mga Filistihanon sulod sa 20 ka tuig. Si Samson miadto sa Gaza ug didto nakakita ug usa ka babaye nga nagbaligya sa iyang dungog ug midulog kaniya. Ang mga Gazahanon gisuginlan, “Si Samson mianhi.” Ug ilang gilibotan ang dapit ug giatngan siya sa tibuok gabii didto sa ganghaan sa siyudad. Naghilom sila sa tibuok gabii nga nag-ingon, “Magpaabot kita hangtod sa kabuntagon unya patyon nato siya.” Apan si Samson natulog hangtod sa pagkatungang gabii, ug nianang pagkatugang gabii, siya mibangon ug gikuptan ang mga pultahan sa ganghaan sa siyudad ug ang duha ka haligi, ug giibot kini, ang trangka ug ang tanan, ug gipas-an kini ngadto sa tumoy sa bukid tupad sa Hebron. Human niini, nahigugma siya sa usa ka babaye sa walog sa Sorek nga ang ngalan mao si Delaila. Ug ang mga pangulo sa mga Filistihanon miadto kaniya ug miingon, “Ulo-ulohi siya ug tan-awa hain dapit ang iyang dakong kusog, ug sa unsang paagi nga kita makabuntog kaniya aron atong magapos siya sa paglupig kaniya. Ug maghatag kanimo ang matag usa kanamo ug napulo ug usa ka gatos ka salaping plata.” Ug si Delaila miingon kang Samson, “Suginli ako kon diin magsukad ang imong dakong kusog ug unsaon ikaw paggapos aron usa ka tawo makabuntog kanimo.” Ug si Samson miingon kaniya, “Kon gapuson ako sa pito ka bag-ong higot sa pana nga wala pa mauga mahimo ako nga luya ug mahisama sa ubang tawo.” Unya ang mga pangulo sa mga Filistihanon nagdala ngadto kaniya ug pito ka bag-o nga higot sa pana nga wala pa mauga ug gigapos siya ni Delaila pinaagi niini. Karon si Delaila may mga tawo nga gipatago sa sulod sa lawak ug siya miingon kang Samson, “Samson, ang mga Filistihanon anaa padulong kanimo! Ug iyang gipamugto ang mga higot sa pana sama sa lubid nga lanot nga mabugto sa dihang madapat sa kalayo. Busa ang iyang kusog wala mahibaloi. Unya si Delaila miingon kang Samson, “Tan-awa, imo akong gibugalbugalan ug gisultihan ug mga bakak. Suginli ako kon unsaon ikaw paggapos.” Ug si Samson miingon kaniya, “Kon gapuson ako nila sa mga bag-ong pisi nga wala pa magamit, maluya ako ug mahisama sa ubang tawo.” Busa si Delaila mikuha ug mga bag-ong pisi ug gigapos siya pinaagi niini ug miingon kaniya, “Samson, ang mga Filistihanon anaa padulong kanimo!” Ang mga tawo nga naghulat nagtago didto sa sulod sa lawak. Ug kini iyang gipamugto sa iyang mga bukton sama sa hilo. Unya si Delaila miingon kang Samson, “Hangtod karon imo akong gibugalbugalan ug imong gibakakan. Suginli ako kon unsaon paggapos kanimo.” Ug siya miingon kaniya, “Kon imong salapiron ug pito ka hugpong sa buhok sa akong ulo ug hugton kini pinaagi sa kimpit, maluya ako ug mahisama sa ubang tawo.” Busa samtang natulog siya, gisalapid ni Delaila ug pito ka hugpong sa iyang buhok ug gihugtan kini pinaagi sa kimpit ug miingon kaniya, “Ang mga Filistihanon anaa na kanimo, Samson!” Apan nakamata siya gikan sa iyang pagkatulog ug iyang gibunlot ang kimpit, ang hablanan ug ang sinapid. Ug si Delaila miingon kaniya, “Unsaon nimo sa pag-ingon, ‘Ako nahigugma kanimo,’ kon ang imong kasingkasing wala kanako? Imo akong gibugalbugalan sa makatulo ug wala ikaw mosugilon kanako kon diin magsukad ang imong dakong kusog.” Ug sa diha nga namugos si Delaila kaniya adlaw-adlaw pinaagi sa iyang mga pulong ug naglukmay kaniya, ang iyang kalag nahasol nga daw iyang ikamatay. Ug si Samson misugilon kaniya sa tibuok niyang kasingkasing ug miingon kaniya, “Wala pa gayoy labaha nga nakaagi sa akong ulo kay ako usa ka Nazareo ngadto sa Dios sukad sa taguangkan sa akong inahan. Kon ako matupihan, ang akong kusog mawala gikan kanako ug ako maluya ug mahimong sama sa ubang tawo.” Unya sa nasuta ni Delaila nga gisuginlan siya sa tibuok niyang kasingkasing, iyang gipasugoan ug gipatawag ang mga pangulo sa mga Filistihanon, nga nag-ingon, “Dali dayon kamo kay iya na akong gisuginlan sa tibuok niyang kasingkasing.” Unya ang mga pangulo sa mga Filistihanon nangadto kaniya ug gidala ang salapi sa ilang kamot. Siya gipakatulog niya sa iyang mga tuhod ug nagpatawag siya sa usa ka tawo ug giputol ang pito ka hugpong sa buhok sa iyang ulo ug gisugdan ni Delaila ang pagpasakit kaniya ug ang kusog ni Samson nawala kaniya. Ug si Delaila miingon, “Samson, ang mga Filistihanon anaa na padulong kanimo.” Ug siya nakamata gikan sa iyang pagkatulog ug miingon, “Ako mogula sama sa unang panahon ug magluwas sa akong kaugalingon.” Apan siya wala mahibalo nga ang Ginoo mibiya kaniya. Unya gidakop siya sa mga Filistihanon ug gilugit ang iyang mga mata, ug gidala siya ngadto sa Gaza ug gigapos siya ug bronsi nga kadena ug gihimong tiggaling didto sa bilanggoan. Apan ang buhok sa iyang ulo misugod sa pagtubo pag-usab human kini matupihi. Ang mga pangulo sa mga Filistihanon nagtigom aron sa paghimo ug usa ka dakong halad ngadto kang Dagon nga ilang dios ug aron sa paglipay. Kay sila miingon, “Ang atong dios nagtugyan kang Samson nga atong kaaway nganhi sa atong kamot.” Ug sa pagkakita sa katawhan kaniya, sila nagdayeg sa ilang dios kay sila miingon, “Ang atong dios nagtugyan sa atong kaaway nganhi sa atong kamot, ang naggun-ob sa atong nasod, nga nakapatay ug daghan kanato.” Sa diha nga ang ilang mga kasingkasing nagmalipayon, sila miingon, “Tawga si Samson aron siya makahimo ug kalingawan alang kanato” Ug ilang gitawag si Samson gikan sa bilanggoan, ug naghimo siya ug kalingawan sa ilang atubangan. Ug gipatindog nila siya sa taliwala sa mga haligi. Ug si Samson miingon sa bata nga nagkupot kaniya sa iyang kamot, “Pahikapa ako sa mga haligi nga gipahilunaan sa balay aron makasandig ako niini.” Unya ang balay napuno sa mga lalaki ug mga babaye, ug didto ang tanang mga pangulo sa mga Filistihanon, ug may tulo ka libo ka lalaki ug babaye nga didto sa ibabaw sa atop nga nanan-aw samtang si Samson naghimo ug kalingawan. Si Samson misangpit sa Ginoo ug miingon, “O Ginoong Dios, hinumdomi ako, ug lig-ona ako niining makausa na lamang nga higayon, O Dios, aron ako makabalos sa mga Filistihanon tungod sa usa sa duha nako ka mata.” Ug si Samson mikupot sa duha ka haligi sa taliwala diin didto ang balay gipahiluna, ug misandig siya niini, ang iyang tuong kamot sa usa ug ang iyang wala, sa lain. Ug si Samson miingon, “Pakamatya ako uban sa mga Filistihanon.” Ug siya midupa uban sa tibuok niyang kusog ug ang balay nalumpag ibabaw sa mga pangulo ug sa katawhan nga didto sa sulod. Busa ang mga tawo nga iyang napatay sa iyang pagkamatay labaw pa ka daghan kay kanila nga iyang gipatay sa buhi pa siya. Unya ang iyang mga kaigsoonan ug ang tibuok niyang panimalay nanglugsong ug gikuha siya ug gidala siya pagtungas ug gilubong sa taliwala sa Zora ug Estaol didto sa lubnganan ni Manoa nga iyang amahan. Si Samson nahimong maghuhukom sa Israel sulod sa 20 ka tuig. May usa ka tawo sa kabungtoran sa Efraim nga ginganlan ug Mikeas. Ug siya miingon sa iyang inahan, “Ang napulo ug usa ka gatos ka buok salaping plata nga gikuha gikan kanimo, nga mahitungod niini ikaw namulong ug usa ka tunglo, ug misulti usab ikaw niini sa akong mga dalunggan, tan-awa ang salapi ania kanako. Gikuha nako kini.” Ug ang iyang inahan miingon, “Panalanginan unta sa Ginoo ang akong anak.” Ug iyang giuli ang napulo ug usa ka gatos ka buok salaping plata ngadto sa iyang inahan ug ang iyang inahan miingon, “Akong ihalad ang salaping plata ngadto sa Ginoo gikan sa akong kamot alang sa akong anak, aron buhaton nga larawan nga kinulit ug larawan nga tinunaw.” Sa diha nga iyang giuli ang plata ngadto sa iyang inahan, ang iyang inahan mikuha ug duha ka gatos ka buok plata ug gihatag kini ngadto sa platero ug gihimo kini nga kinulit nga larawan ug tinunaw nga larawan, ug kini didto sa balay ni Mikeas. Ug ang tawo nga si Mikeas may usa ka balay sa mga dios, ug naghimo siya ug usa ka ephod ug gagmayng mga larawan ug mihimo sa usa sa iyang mga anak nga lalaki nga iyang pari. Niadtong mga adlawa walay hari sa Israel, ang matag tawo nagbuhat sa unsay matarong sumala sa iyang kaugalingong mga mata. Unya dihay usa ka batan-ong lalaki nga taga-Betlehem sa Juda, sa banay ni Juda, siya usa ka Levihanon ug siya mipuyo didto. Ug ang tawo mipahawa gikan sa lungsod sa Betlehem sa Juda, aron sa pagpangita ug dapit nga iyang kapuy-an ug samtang nagpanaw siya, miabot siya sa kabungtoran sa Efraim sa balay ni Mikeas. Ug si Mikeas miingon kaniya, “Diin man ikaw gikan?” Ug siya miingon kaniya, “Ako usa ka Levihanon sa Betlehem sa Juda, ug ako moadto aron mopuyo diin ako makakaplag ug usa ka dapit.” Unya si Mikeas miingon kaniya, “Puyo uban kanako ug ikaw mahimo alang kanako nga usa ka amahan ug usa ka pari, ug hatagan ko ikaw ug napulo ka buok salaping plata matag tuig ug bisti ug imong pagkaon.” Busa ang Levihanon misulod. Ug ang Levihanon nakauyon sa pagpuyo uban sa tawo ug ang batan-ong lalaki giila niya ingon nga usa sa iyang mga anak nga lalaki. Ug gibalaan ni Mikeas ang Levihanon, ug ang batan-ong lalaki nahimo nga iyang pari, ug didto siya sa balay ni Mikeas. Unya si Mikeas miingon, “Karon nahibalo ako nga ang Ginoo magbuhat ug maayo kanako kay ako adunay usa ka Levihanon ingon nga pari.” Niadtong mga adlawa walay hari sa Israel. Ug niadtong mga adlawa ang banay sa mga Danihanon nangita ug usa ka panulundon aron kapuy-an, kay hangtod niadtong adlawa walay panulundon sa mga banay sa Israel nga nahiadto kanila. Busa ang mga kaliwat ni Dan nagsugo ug lima ka tawo nga may katakos gikan sa tibuok nga gidaghanon sa mga banay, gikan sa Zora ug gikan sa Estaol, aron sa pagpaniid sa yuta ug sa pagsusi niini. Ug sila miingon sa lima ka tawo, “Lakaw ug susiha ninyo ang yuta.” Ug miadto sila sa kabungtoran sa Efraim, ngadto sa balay ni Mikeas ug mipuyo didto. Sa diha nga duol na sila sa balay ni Mikeas nailhan nila ang tingog sa batan-ong Levihanon ug mitipas sila ug miingon kaniya, “Kinsa ang nagdala kanimo dinhi? Unsay imong gibuhat dinhi niining dapita? Ug unsay imong tuyo dinhi?” Ug siya miingon kanila, “Nakigsabot kanako si Mikeas sa ingon niini, iya akong gisuholan ug ako nahimong pari niya.” Ug sila miingon kaniya, “Pangutan-a ang Dios aron kami mahibalo kon ang among panaw molampos ba.” Ug ang pari miingon kanila, “Panglakaw kamo nga malinawon. Ang inyong panaw anaa ilalom sa mata sa Ginoo. ” Unya ang lima ka tawo mibiya ug miadto sa Lais ug nakakita sa mga tawo nga atua didto nga maayo ang pagkabutang sa ilang pagpuyo, sama sa kahimtang sa mga Sidonhanon. Malinawon ug walay gubot, wala makulangi ug bisan unsa nga anaa sa yuta ug nakapanag-iya ug bahandi ug layo sa mga Sidonhanon ug walay pakigsandurot uban ni bisan kinsa. Ug sa diha nga miadto sila sa ilang kaigsoonan sa Zora ug Estaol, ang ilang mga kaigsoonan miingon kanila, “Unsay inyong isugilon?” Sila miingon, “Pangandam kamo ug mangadto kita batok kanila kay nakita na namo ang yuta ug tabunok kaayo kini. Wala ba kamoy buhaton? Ayaw kamo pagdugaydugay sa pag-adto ug sa pagsulod aron sa pagpanag-iya sa yuta. Sa diha nga mangadto kamo, moabot kamo sa usa ka katawhan nga walay pagduda. Ang yuta dako ug ang Dios naghatag niana nganha sa inyong kamot, usa ka dapit diin walay makulang sa bisan unsang butang sa kalibotan.” Unom ka gatos ka tawo sa banay ni Dan nga sangkap sa hinagiban sa gubat ang nanglakaw gikan sa Zora ug Estaol. Ug sila mitungas ug nagkampo didto sa Kiriat-jearim sa Juda. Tungod niana, kadtong dapita gitawag nila ug Mahane-dan hangtod niining adlawa. Anaa kini sa kasadpang bahin sa Kiriat-jearim. Ug sila nangagi gikan didto ngadto sa kabungtoran sa Efraim ug nangabot sa balay ni Mikeas. Unya ang lima ka tawo nga miadto aron sa pagpaniid sa yuta sa Lais miingon sa ilang mga igsoon, “Wala ba kamo mahibalo nga dinhi niining mga balaya adunay usa ka ephod, gagmay nga larawan, usa ka kinulit nga larawan ug usa ka tinunaw nga larawan? Busa karon hunahunaa ninyo kon unsay inyong buhaton.” Ug mihapit sila didto ug miabot sa balay sa batan-ong Levihanon, didto sa balay ni Mikeas ug nangumosta kaniya. Ang unom ka gatos ka tawo nga Danihanon nga sangkap sa ilang mga hinagiban sa gubat nagtindog didto sa ganghaan. Ug ang lima ka tawo nga miadto aron sa pagsusi sa yuta misaka ug misulod ug gikuha nila ang kinulit nga larawan, ang ephod, ang gagmayng mga larawan, ug ang larawan nga tinunaw samtang ang pari nagtindog didto sa ganghaan uban ang unom ka gatos ka tawo nga sangkap sa mga hinagiban sa gubat. Sa diha nga kini sila nanulod sa balay ni Mikeas ug gikuha nila ang kinulit nga larawan, ang ephod, ang gagmayng mga larawan, ug ang larawan nga tinunaw, ang pari miingon kanila, “Unsay inyong gibuhat?” Ug sila miingon kaniya, “Hilom, ibutang ang imong kamot sa imong baba ug uban kanamo ug ikaw mahimo nga amahan ug pari alang kanamo. Maayo ba alang kanimo nga mahimong pari sa balay sa usa ka tawo o pari ba sa usa ka banay ug diha panimalay sa Israel?” Ug ang kasingkasing sa pari nagmalipayon ug gikuha niya ang ephod, ang gagmayng mga larawan, ang kinulit nga larawan ug miadto uban sa katawhan. Busa sila mibalik ug mibiya ug gipauna nila kanila ang kabataan ug ang mga baka ug ang mga kasangkapan. Sa diha nga layolayo na sila sa balay ni Mikeas, ang mga tawo nga didto sa kabalayan duol sa balay ni Mikeas gipanawag ug ilang giapas ang mga Danihanon. Ug gisinggitan nila ang mga Danihanon. Ug sila milingi ug miingon kang Mikeas. “Unsay nakaingon kanimo nga mianhi man ikaw uban nianang pundoka?” Ug siya miingon, “Inyong gikuha ang akong mga dios nga akong gibuhat ug ang pari, ug namiya kamo, ug unsay nahibilin kanako? Nganong mangutana man kamo kanako, ‘Unsay nakaingon kanimo?’ ” Ang mga Danihanon miingon kaniya, “Ayaw ipadungog ang imong tingog kanamo kay tingali unya ug may mga tawo nga masuko ug modasmag kanimo ug mawad-an ikaw sa imong kinabuhi uban sa mga kinabuhi sulod sa imong panimalay.” Unya ang mga Danihanon mipadayon paglakaw, ug sa pagkakita ni Mikeas nga sila kusgan kaayo batok kaniya mitalikod siya ug mibalik sa iyang balay. Ug dinala ang mga binuhat ni Mikeas ug ang iyang pari, ang mga Danihanon miadto sa Lais, ngadto sa katawhan nga malinawon ug dili madudahon, ug gipamatay nila sila pinaagi sa sulab sa espada ug gisunog sa kalayo ang siyudad. Ug walay nakaluwas kay layo man kini gikan sa Sidon ug sila walay pakigsandurot kang bisan kinsa. Kini atua sa walog nga sakop sa Bet-rehob. Ug ilang gitukod pag-usab ang siyudad ug gipuy-an kini. Ug ang siyudad ilang ginganlan ug Dan, sumala sa ngalan ni Dan nga ilang kagikan nga natawo kang Israel apan ang ngalan sa siyudad kaniadto Lais. Unya gipatindog sa mga Danihanon ang kinulit nga larawan alang sa ilang kaugalingon, ug si Jonatan nga anak ni Gersom nga anak ni Moises, ug ang iyang mga anak nga lalaki nahimong mga pari sa banay sa mga Danihanon hangtod sa adlaw sa pagkabihag sa yuta. Busa ilang gipatindog ang kinulit nga larawan ni Mikeas nga iyang gibuhat, sa tanang panahon nga ang balay sa Dios didto sa Silo. Niadtong mga adlawa, sa diha nga walay hari sa Israel, may usa ka Levihanon nga nagpuyo sa layong dapit sa kabungtoran sa Efraim nga nagbaton alang kaniya ug usa ka puyopuyo gikan sa Betlehem sa Juda. Ug ang iyang puyopuyo nasuko kaniya ug mibiya kaniya paingon sa balay sa iyang amahan sa Betlehem sa Juda ug didto siya sulod sa upat ka bulan. Ug ang iyang bana milakaw ug miapas kaniya, aron makigsulti ug minaayo kaniya ug dad-on siya pagbalik. Uban kaniya ang iyang sulugoon ug duha ka asno. Ug miabot siya sa balay sa amahan sa babaye ug sa pagkakita kaniya sa amahan sa babaye nalipay siya sa pagsugat kaniya. Ug ang iyang ugangan nga lalaki, ang amahan sa babaye, mihawid kaniya ug mipabilin siya uban kaniya sulod sa tulo ka adlaw. Busa nangaon sila ug nanginom ug mipuyo didto. Sa ikaupat nga adlaw, sila namangon ug sayo sa pagkabuntag, ug nangandam siya aron molakaw, apan ang amahan sa babaye miingon sa iyang umagad, “Lig-ona ang imong kasingkasing pinaagi sa diyotay nga pan ug human niana makalakaw kamo.” Busa ang duha ka lalaki nanglingkod ug nangaon ug nanginom ug ang amahan sa babaye miingon sa tawo, “Ikalipay ang pagpabilin sa tibuok gabii ug lipaya ang imong kasingkasing.” Ug sa diha nga ang tawo mitindog aron molakaw, ang iyang ugangan nga lalaki mihawid kaniya, hangtod nga siya mihigda didto pag-usab. Sa ikalimang adlaw, mibangon siya sa pagkabuntag aron molakaw. Ug ang amahan sa babaye miingon, “Lig-ona ang imong kasingkasing ug pabilin hangtod sa pagsalop sa adlaw.” Ug silang duha nangaon. Ug sa diha nga ang tawo, ang iyang puyopuyo ug ang iyang sulugoon mitindog aron molakaw, ang ugangan niya nga lalaki, ang amahan sa babaye miingon kaniya, “Tan-awa, karon ang adlaw nagpadulong na sa kagabhion, pabilin una kamo sa tibuok gabii. Tan-awa, ang adlaw nagkasalop na, katulog dinhi aron ang imong kasingkasing magmalipayon ug ugma pamangon kamo ug sayo alang sa inyong panaw ug pamauli kamo.” Apan ang tawo wala magpabilin niadtong gabhiona, mitindog siya ug migikan ug miabot atbang sa Jebus nga mao ang Jerusalem. May dala siyang duha ka asno nga kinargahan ug ang iyang puyopuyo usab kuyog kaniya. Sa dihang duol na sila sa Jebus, hapon na kaayo ug ang sulugoon miingon sa iyang agalon, “Dali, mohapit kita ngadto nianang siyudad sa mga Jebusihanon ug magpalabay sa kagabhion didto.” Ug ang iyang agalon miingon kaniya, “Dili kita moadto sa siyudad sa mga langyaw nga dili sakop sa katawhan sa Israel, hinuon mangadto kita sa Gibea.” Ug siya miingon sa iyang sulugoon, “Dali, ug magpaduol kita ngadto sa usa niining mga dapita ug magpalabay sa kagabhion didto sa Gibea o sa Rama.” Busa nanglakaw sila ug mipadayon sa ilang panaw ug nasalopan sila sa adlaw duol sa Gibea nga iya ni Benjamin. Ug mihapit sila didto aron mosulod ug magpalabay sa kagabhion didto sa Gibea. Ug misulod siya ug milingkod didto sa plasa sa siyudad kay wala may tawo nga midapit kanila sa pagpahigda sa iyang balay. Unya dihay usa ka tawong tigulang nga miabot gikan sa iyang buhat sa uma sa pagkakilomkilom. Ang tawo gikan sa kabungtoran sa Efraim ug siya nagpuyo didto sa Gibea, nga ang mga tawo sa maong dapit mga kaliwat ni Benjamin. Ug giyahat niya ang iyang mga mata ug nakita niya ang langyaw nga tawo didto sa plasa sa siyudad ug ang tigulang nga tawo miingon, “Asa man ikaw paingon ug diin ikaw gikan?” Ug siya miingon kaniya, “Kami nangagi gikan sa Betlehem sa Juda padulong sa layong dapit sa kabungtoran sa Efraim, diin didto ako gikan. Miadto ako sa Betlehem sa Juda ug ako moadto na sa akong balay. Ug walay tawo nga midala kanako ngadto sa iyang balay. Kami adunay dagami ug pagkaon alang sa among mga asno, ug may pan ug bino alang kanako ug sa imong sulugoon nga babaye ug sa batan-ong lalaki nga uban sa imong mga sulugoon; walay kulang sa bisan unsang butang.” Ug ang tigulang miingon, “Ang kalinaw mag-uban kanimo. Akong atimanon ang tanan nimong mga kinahanglanon; ayaw lamang pagpalabay sa kagabhion dinhi sa plasa.” Busa gidala niya ang tawo ngadto sa iyang balay, ug gihatagan ug pagkaon ang mga asno, ug nanghugas sila sa ilang mga tiil ug nangaon ug nanginom. Samtang naglipay sila sa ilang mga kasingkasing, adunay mga tawo sa siyudad, mga daotang tawo, naglibot sa balay nga nagpukpok sa pultahan. Ug sila miingon sa tigulang, ang tag-iya sa balay, “Pagulaa ang tawo nga miabot sa imong balay aron makaila kami kaniya.” Ug ang tawo, ang tag-iya sa balay, miadto kanila sa gawas ug miingon kanila, “Dili, mga kaigsoonan ko, ayaw kamo pagbuhat sa hilabihang pagkadaotan, sa inyong nakita nga kining tawhana miabot sa akong balay, ayaw ninyo buhata kining ngil-ad nga butang. Tan-awa, ania ang akong ulay nga anak ug ang iyang puyopuyo, dad-on nako sila sa gawas karon. Panamastamasi ninyo sila ug buhata kanila ang unsay maayo kaninyo, apan batok niining tawhana, ayaw gayod ninyo buhata ang ngil-ad nga butang.” Apan ang mga tawo wala mamati kaniya, busa gikuha sa tawo ang iyang puyopuyo, ug gidala siya sa gawas ngadto kanila ug sila nakighilawas kaniya ug ilang gipanamastamasan siya sa tibuok gabii hangtod sa kabuntagon, ug sa pagkabanagbanag na, gibuhian nila siya. Unya sa pagkabuntag na, ang babaye miabot ug natumba sa pultahan sa balay sa tawo diin didto ang iyang agalon hangtod nga mihayag na. Ug ang iyang agalon mibangon sa pagkabuntag ug sa dihang nangabli kini sa mga pultahan sa balay ug migula aron sa pagpadayon sa panaw, ang babaye nga iyang puyopuyo nagbuy-od didto sa pultahan sa balay ug ang iyang mga kamot diha sa lusaranan. Ug siya miingon kaniya, “Tindog ug mangadto na kita.” Apan walay tubag, unya gibutang niya ang iyang puyopuyo sa ibabaw sa asno ug ang tawo nangandam ug mipadulong sa iyang dapit. Ug sa pagsulod niya sa iyang balay, mikuha siya ug usa ka kutsilyo ug gikuptan ang iyang puyopuyo ug iyang gihiwahiwa kini sumala sa iyang kabukogan, sa napulo ug duha ka bahin, ug gipadala kini ngadto sa tibuok kayutaan sa Israel. Ug ang tanan nga nakakita niini miingon, “Wala pa gayod mahitabo ang ingon nga butang o makita, sukad nga ang katawhan sa Israel migula gikan sa yuta sa Ehipto hangtod niining adlawa. Palandonga kini, pakitambag ug sulti kamo.” Unya ang tanang katawhan sa Israel nanggula, sukad sa Dan hangtod sa Beer-seba, lakip ang yuta sa Gilead, ug ang katilingban nagtigom ingon nga usa ka tawo ngadto sa Ginoo didto sa Mispa. Ug ang mga pangulo sa tanang katawhan, sa tanang mga banay sa Israel, nagpakita sa ilang kaugalingon diha sa pundok sa katawhan sa Dios, 400,000 ka tawo nga naglakaw nga nagdala ug espada. Niadtong tungora ang mga kaliwat ni Benjamin nakadungog nga ang katawhan sa Israel nangadto sa Mispa. Ug ang katawhan sa Israel miingon, “Suginli kami, sa unsang paagi nga kining kadaotan nahitabo?” Ug ang Levihanon, ang bana sa babaye nga gipatay, mitubag ug miingon, “Ako miadto sa Gibea nga iya ni Benjamin, ako ug ang akong puyopuyo, aron sa pagpalabay sa kagabhion. Ug ang mga tawo sa Gibea miadto batok kanako ug gilibotan ang balay nianang pagkagabii. Sila buot mopatay kanako, ug ilang gipanamastamasan ang akong puyopuyo ug siya namatay. Unya akong gidala ang akong puyopuyo ug gihiwahiwa ug gipadala kini sa tibuok yuta nga panulundon sa Israel kay nagbuhat sila ug kangil-aran ug pagpatuyang dinhi sa Israel. Tan-awa, kamong katawhan sa Israel, kamong tanan, ihatag ang inyong tambag ug hunahuna.” Unya ang tanang katawhan nanindog ingon nga usa ka tawo nga nag-ingon, “Walay si bisan kinsa kanamo nga moadto sa iyang tolda ug walay usa kanamo nga mopauli sa iyang balay. Apan karon mao kini ang atong buhaton sa Gibea, moadto kita batok niini pinaagi ug ripa. Ug magdala kita ug napulo ka tawo gikan sa tagsa ka gatos sa tanang mga banay sa Israel ug usa ka gatos gikan sa usa ka libo, ug usa ka libo gikan sa 10,000 aron sa pagdala sa mga balon alang sa katawhan, aron nga sa pag-abot nila makapanimalos sila sa Gibea sa Benjamin sa tanang ngil-ad nga buhat nga ilang gibuhat sa Israel.” Busa ang tanang mga tawo sa Israel nagtigom batok sa siyudad, nga naghiusa ingon nga usa ka tawo. Unya ang mga banay sa Israel nagsugo ug mga tawo ngadto sa tibuok banay ni Benjamin nga nag-ingon, “Unsa kining kadaotan nga nahitabo diha kaninyo? Busa karon, itugyan ang mga tawo, ang mga daotang tawo sa Gibea, aron amo silang patyon ug wagtangon ang daotan sa Israel.” Apan ang mga kaliwat ni Benjamin wala mamati sa tingog sa ilang mga igsoon, ang katawhan sa Israel. Ug ang mga kaliwat ni Benjamin nagtigom gikan sa mga siyudad ngadto sa Gibea aron sa paggula sa pagpakig-away batok sa katawhan sa Israel. Ug ang mga kaliwat ni Benjamin nagtigom niadtong adlawa gikan sa ilang mga siyudad, 26,000 ka tawo nga nagdala ug espada, gawas sa mga nagpuyo sa Gibea nga nagtigom ug pito ka gatos ka tawo nga pinili. Uban niining tibuok katawhan may pito ka gatos ka piniling mga tawo nga pulos walhon. Ang matag usa makalambuyog ug bato ngadto sa usa ka lugas nga buhok ug dili masipyat. Ug ang mga tawo sa Israel, walay labot sa kaliwat ni Benjamin, nagtigom ug upat ka gatos ka libo ka tawo nga nagdala ug espada, kining tanan mga tawo nga manggugubat. Ang katawhan sa Israel nangandam ug nangadto sa Betel, ug nagpakisayod sa Dios, “Kinsa kanamo ang mouna pag-adto aron sa pagpakig-away batok sa mga kaliwat ni Benjamin?” Ug ang Ginoo miingon, “Ang Juda mao ang mouna pag-adto.” Unya ang katawhan sa Israel namangon pagkabuntag ug nagkampo batok sa Gibea. Ug ang katawhan sa Israel nangadto aron sa pagpakig-away batok sa Benjamin. Ug ang katawhan sa Israel nagpahiluna batok kanila didto sa Gibea. Ang mga kaliwat ni Benjamin nanggula gikan sa Gibea ug niadtong adlawa mipukan ngadto sa yuta sa 22,000 ka tawo nga mga Israelinhon. Apan ang katawhan, ang mga tawo sa Israel, nagmaisogon ug nagpahimutang pag-usab sa samang dapit diin didto sila magpahimutang sa unang adlaw. Ug ang katawhan sa Israel nangadto ug nanghilak sa atubangan sa Ginoo hangtod sa pagkagabii ug sila nangutana sa Ginoo, “Makig-away ba kami pag-usab batok sa among kaigsoonan nga mga kaliwat ni Benjamin?” Ug ang Ginoo miingon, “Pangadto kamo batok kanila.” Busa ang katawhan sa Israel mipaduol batok sa mga kaliwat ni Benjamin sa ikaduhang adlaw. Ug sa ikaduhang adlaw, ang Benjamin migula batok kanila gikan sa Gibea ug gipukan ngadto sa yuta ang 18,000 ka tawo sa katawhan sa Israel. Kini silang tanan mga tawo nga nagdala ug espada. Unya ang tanang katawhan sa Israel, ang tibuok nga kasundalohan, nanungas ug nangadto sa Betel ug nanghilak. Nanglingkod sila didto sa atubangan sa Ginoo ug nagpuasa niadtong adlawa hangtod sa pagkagabii ug naghalad ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait sa atubangan sa Ginoo. Ug ang katawhan sa Israel nagpakisayod sa Ginoo (kay ang sudlanan sa kasabotan sa Dios didto niadtong mga adlawa, ug si Pinehas nga anak ni Eleasar nga anak ni Aaron nag-alagad niadtong mga adlawa sa atubangan niini), nga nag-ingon, “Moadto pa ba kami sa pagpakig-away batok sa mga kaliwat ni Benjamin nga among kaigsoonan o mohunong ba kami?” Ug ang Ginoo miingon, “Tungas, kay ugma itugyan nako sila nganha sa inyong kamot.” Busa ang Israel nagbutang ug mga tawo nga mag-atang libot sa Gibea. Ug ang katawhan sa Israel nangadto batok sa mga kaliwat ni Benjamin niadtong ikatulong adlaw ug nagpahiluna batok sa Gibea sama sa ubang panahon. Ug ang mga kaliwat ni Benjamin nanggula batok sa katawhan ug nadala ngadto sa gawas sa siyudad ug sama sa ubang panahon nagsugod sila sa pagpanigbas ug sa pagpamatay sa katawhan, didto sa mga dalan nga ang usa niini mitungas padulong sa Betel, ug ang lain padulong sa Gibea, ug sa kapatagan, mga 30 ka tawo sa Israel. Unya ang mga kaliwat ni Benjamin miingon, “Sila nangapukan sa atong atubangan sama sa una.” Apan ang katawhan sa Israel miingon, “Manibog kita ug dad-on nato sila gikan sa siyudad ngadto sa mga dalan.” Ug ang tanang katawhan sa Israel migawas sa ilang dapit ug nagpahiluna sa ilang kaugalingon didto sa Baal-tamar, ug ang mga tawo sa Israel nga nag-atang nanggula gikan sa ilang dapit sa kasadpang bahin sa Gibea. Ug may miadto batok sa Gibea, 10,000 ka piniling mga tawo gikan sa tibuok Israel ug ang gubat bangis kaayo. Apan ang mga kaliwat ni Benjamin wala mahibalo nga ang kadaotan duol na kanila. Ug gibuntog sa Ginoo ang Benjamin atubangan sa Israel, ug gilaglag sa katawhan sa Israel ang 25,100 ka tawo sa Benjamin niadtong adlawa. Kini silang tanan mga tawo nga nagdala ug espada. Busa nakita sa mga kaliwat ni Benjamin nga sila nabuntog. Ang katawhan sa Israel mihatag ug lugar sa Benjamin tungod kay sila misalig sa mga tawo nga nag-atang nga ilang gipahimutang batok sa Gibea. Ug ang mga tawo nga nag-atang midali ug midasdas sa Gibea, ug sila nangadto ug gipanigbas ang tibuok katawhan sa siyudad pinaagi sa sulab sa espada. Karon ang gikasabotan nga ilhanan sa mga tawo sa Israel ug sa mga nag-atang mao nga sa dihang maghimo sila ug usa ka dakong panganod sa aso nga mag-utbo gikan sa siyudad, ang mga tawo sa Israel mosumbalik sa pagpakiggubat. Ug ang mga kaliwat ni Benjamin nga misugod sa pagpanigbas ug sa pagpamatay ug mga 30 ka tawo sa Israel, miingon, “Sa walay duhaduha mangapukan sila sa atong atubangan sama sa unang gubat.” Apan sa diha nga ang ilhanan misugod na sa pag-utbo gikan sa siyudad pinaagi sa aso, ang mga kaliwat ni Benjamin milingi sa ilang luyo ug nakita ang tibuok nga siyudad nga miulbo sa aso ngadto sa langit. Ug ang katawhan sa Israel namalik ug ang katawhan sa Benjamin nangalisang kay ilang nakita nga ang katalagman duol na kanila. Busa misibog sila sa atubangan sa katawhan sa Israel ngadto paingon sa kamingawan apan naapsan sila sa gubat ug ang mga nanggula gikan sa mga siyudad mipatay kanila sa ilang taliwala. Ilang gilibotan ang mga kaliwat ni Benjamin ug gigukod ug gipangtunoban sila gikan sa Noha hangtod sa gilay-on nga atbang sa Gibea padulong sa silangan. Napulo ug walo ka libo ka tawo sa Benjamin ang nangapukan, ang tanan kanila mga tawo nga isog. Ug mibalik sila ug miadto padulong sa kamingawan ngadto sa bato sa Rimon ug lima ka libo ka tawo ang nangapukan diha sa kadalanan ug gigukod sila hangtod sa Gidom ug duha ka libo ka tawo ang nangamatay. Busa ang tanan nga nangapukan sa Benjamin niadtong adlawa 25,000 ka tawo nga nagdala ug espada. Ang tanan kanila mga tawo nga isog. Apan unom ka gatos ka tawo ang misibog ug nanagan padulong sa kamingawan ngadto sa bato sa Rimon ug mipuyo didto sa bato sa Rimon sulod sa upat ka bulan. Ug ang katawhan sa Israel namalik batok sa mga kaliwat ni Benjamin ug gipanigbas sila pinaagi sa sulab sa espada, mga tawo ug mga mananap ug ang tanan nga ilang makita. Ug ang tanang mga lungsod nga ilang nakita ilang gisunog. Ang mga tawo sa Israel nanumpa didto sa Mispa, “Walay si bisan kinsa kanato nga maghatag sa iyang anak nga babaye ngadto sa banay ni Benjamin aron ipaasawa.” Ug ang katawhan miadto sa Betel ug nanglingkod didto hangtod sa pagkagabii sa atubangan sa Dios ug gipatugbaw nila ang ilang mga tingog ug nanghilak sa hilabihang kapait. Ug sila miingon, “O Ginoo, ang Dios sa Israel, nganong nahitabo man kini sa Israel, nga niining adlawa may usa ka banay nga nawala sa Israel?” Sa pagkaugma, ang katawhan namangon pagsayo ug nagtukod didto ug usa ka halaran ug naghalad ug halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait. Ug ang katawhan sa Israel miingon, “Kinsa sa tanang mga banay sa Israel ang wala moadto sa panagtigom sa Ginoo?” Kay sila naghimo ug usa ka dakong panumpa mahitungod kaniya nga dili moadto sa Ginoo didto sa Mispa, nga nag-ingon, “Patyon gayod siya.” Ug ang katawhan sa Israel naluoy sa Benjamin nga ilang kaigsoonan ug sila miingon, “Usa ka banay ang nakuha gikan sa Israel niining adlawa. Unsa may atong buhaton aron may maasawa ang mga nahibilin, kay nanumpa man kita nga dili nato ihatag kanila ang atong mga anak nga babaye aron ipaasawa?” Ug sila miingon, “Kinsa sa mga banay sa Israel nga wala moadto sa Ginoo didto sa Mispa?” Ug nakita nila nga walay miadto sa kampo gikan sa Jabes-gilead ngadto sa tigom. Kay sa diha nga gitigom ang katawhan, walay usa sa mga nagpuyo sa Jabes-gilead nga atua didto. Ug ang katilingban nagpadala didto ug 12,000 ka tawo nga labing isog ug gisugo sila, “Lakaw ug pamatya ninyo ang mga namuyo sa Jabes-gilead pinaagi sa sulab sa espada, lakip ang mga babaye ug mga bata. Ug mao kini ang inyong buhaton: hutda ninyo pagpatay ang tanang lalaki ug ang tanang babaye nga nakadulog ug lalaki.” Ug ilang nakit-an diha sa mga nagpuyo sa Jabes-gilead ang upat ka gatos ka batan-ong babaye nga ulay nga wala makasinati ug lalaki pinaagi sa pagdulog kaniya, ug gidala nila sila ngadto sa kampo sa Silo nga atua sa yuta sa Canaan. Unya ang tibuok nga katilingban nagpadala ug pulong sa mga kaliwat ni Benjamin nga didto sa bato sa Rimon, ug nagsangyaw ug pakigdait ngadto kanila. Ug ang Benjamin mibalik niadtong panahona ug gihatag ngadto kanila ang mga babaye nga ilang naluwas nga buhi sa mga kababayen-an sa Jabes-gilead, apan wala gani sila makapaigo kanila. Ug ang katawhan naluoy sa Benjamin tungod kay ang Ginoo naghimo ug panagbingkil sa mga banay sa Israel. Unya ang mga kadagkoan sa katilingban miingon, “Unsa may atong buhaton aron may maasawa ang mga nahibilin, kay ang mga babaye sa Benjamin nangalaglag man?” Ug sila miingon, “Kinahanglan nga may usa ka panulundon alang kanila nga buhi sa Benjamin aron ang usa ka banay dili mapapas gikan sa Israel. Apan kita dili makahatag kanila ug ipaasawa gikan sa atong mga anak nga babaye.” Kini tungod kay ang katawhan sa Israel nakapanumpa, “Tinunglo ang maghatag ug maasawa ngadto sa Benjamin.” Busa sila miingon, “Pamati, adunay usa ka kasaulogan sa Ginoo matag tuig didto sa Silo nga atua sa amihanan sa Betel, dapit sa silangang bahin sa dalan nga nagtungas gikan sa Betel, ngadto sa Sekem ug sa habagatan sa Lebona.” Ug gisugo nila ang mga kaliwat ni Benjamin nga nag-ingon, “Lakaw ug pag-atang kamo didto sa mga kaparasan. Ug pagbantay kamo, kon ang mga anak nga babaye sa Silo manggula aron sa pagpanayaw sa mga sayawan, panggula kamo gikan sa kaparasan ug ang matag lalaki manakmit ug iyang maasawa gikan sa mga anak nga babaye sa Silo ug pangadto kamo sa yuta ni Benjamin. Ug sa diha nga ang ilang mga amahan o ang ilang mga igsoon moanhi aron sa pagsumbong kanamo, kami moingon kanila, ‘Ihatag sila sa maayong kabubut-on kanamo tungod kay kami wala magkuha ug maasawa sa matag lalaki pinaagi sa gubat o naghatag kanila ug maasawa nila, kondili mahimo kamong sad-an.’ ” Ug ang mga kaliwat sa Benjamin naghimo sa ingon niini, ug nangasawa sila sumala sa ilang gidaghanon, gikan sa mga misayaw nga ilang gibihag, ug nangadto ug namalik sila ngadto sa ilang panulundon, ug nagtukod pag-usab sa mga lungsod, ug gipuy-an kini. Ug ang katawhan sa Israel namiya gikan didto niadtong panahona, ang matag tawo ngadto sa iyang banay ug sa iyang panimalay, ug nanggula sila gikan didto, ang matag usa ngadto sa iyang panulundon. Niadtong mga adlawa walay hari sa Israel, ang matag tawo naghimo sa unsay matarong diha sa iyang mga mata. Niadtong mga adlaw nga ang mga maghuhukom maoy nangulo, dihay gutom sa yuta, ug usa ka tawo sa Betlehem sa Juda nga miadto aron sa pagpuyo didto sa yuta sa Moab, siya ug ang iyang asawa, ug ang iyang duha ka anak nga lalaki. Ang ngalan sa tawo mao si Elimelek ug ang ngalan sa iyang asawa mao si Naomi ug ang ngalan sa iyang duha ka anak nga lalaki mao si Malon ug si Chilion. Sila mga Efratihanon gikan sa Betlehem sa Juda. Ug nangadto sila sa yuta sa Moab ug mipuyo didto. Apan si Elimelek nga bana ni Naomi namatay. Ug si Naomi nahibilin uban sa iyang duha ka anak nga lalaki. Kini sila nangasawa ug mga Moabihanon. Ang ngalan sa usa mao si Orpa ug ang ngalan sa usa mao si Ruth. Ug sila namuyo didto sulod sa mga napulo ka tuig. Ug nangamatay silang duha, si Malon ug si Chilion, ug si Naomi nabiyaan sa iyang duha ka anak ug sa iyang bana. Unya siya nangandam uban sa iyang mga umagad nga babaye aron mopauli gikan sa yuta sa Moab, kay nakadungog siya didto sa yuta sa Moab nga ang Ginoo miduaw sa iyang katawhan ug mihatag kanila ug pagkaon. Busa mibiya siya gikan sa dapit nga iyang gipuy-an uban sa iyang duha ka umagad nga babaye ug sila mipadayon sa pagpauli ngadto sa yuta sa Juda. Apan si Naomi miingon sa iyang duha ka umagad nga babaye, “Lakaw, pamauli ang matag usa kaninyo ngadto sa balay sa iyang inahan. Hinaot unta nga maluoy ang Ginoo kaninyo, sama sa inyong gihimo niadtong nangamatay ug kanako. Itugot unta sa Ginoo nga makakaplag kamo ug pahulay, ang matag usa kaninyo diha sa balay sa iyang bana.” Unya iyang gihagkan sila ug sa kusog nga tingog nanghilak sila. Ug sila miingon kaniya, “Dili, mouli kami uban kanimo ngadto sa imong katawhan.” Apan si Naomi miingon, “Pamauli kamo, akong mga anak. Nganong mouban man kamo kanako? Aduna pa ba akoy mga anak nga lalaki sa akong taguangkan nga mahimo ninyong mga bana? Pamauli kamo, akong mga anak, padayon kamo kay tigulang na kaayo ako nga makabaton pa ug bana. Kon ako moingon, ako may paglaom, bisan pa kon ako makabaton ug bana niining gabhiona ug manganak ug mga lalaki, mohulat ba kamo hangtod sila mangdagko? Magpugong ba kamo sa pagminyo? Ayaw, akong mga anak, kay kana hilabihan ka pait alang kanako tungod kaninyo nga ang kamot sa Ginoo gibakyaw batok kanako.” Unya sa kusog nga tingog nanghilak sila pag-usab. Ug si Orpa mihalok sa iyang ugangan nga babaye, apan si Ruth migunit kaniya. Busa si Naomi miingon, “Tan-awa, ang imong bilas nga babaye mibalik ngadto sa iyang katawhan ug sa iyang mga dios, pauli sunod sa imong bilas.” Apan si Ruth miingon, “Ayaw ako agdaha sa pagbiya kanimo o sa pagpauli gikan sa pagsunod kanimo, kay bisan asa ikaw moadto ako moadto, ug bisan asa ikaw mopuyo ako mopuyo; ang imong katawhan mahimo nga akong katawhan, ug ang imong Dios mahimo nga akong Dios. Asa ikaw mamatay adto ako mamatay, ug adto ako ilubong. Magbuhat unta sa ingon ang Ginoo kanako ug labaw pa usab, kon ang kamatayon magbulag kanako gikan kanimo!” Sa nakita ni Naomi nga siya hugot gayod nga mokuyog kaniya, wala na siya mosulti. Busa silang duha nanglakaw hangtod nga miabot sila sa Betlehem. Ug sa dihang miabot sila sa Betlehem, ang tibuok siyudad nagkagubot mahitungod kanila ug sila miingon, “Mao ba kini si Naomi?” Ug siya miingon kanila, “Ayaw ako tawga ug Naomi, tawga ako ug Mara, kay ang Labing Gamhanan nagpaantos kanako sa hilabihan. Ako migikan nga puno ug ang Ginoo nagdala kanako balik nganhi nga walay dala. Nganong tawgon man ako ug Naomi nga gipaantos man ako sa Ginoo ug ang Labing Gamhanan nagpadala nganhi kanako ug katalagman?” Busa si Naomi mipauli ug si Ruth nga Moabihanon nga iyang umagad miuli uban kaniya gikan sa yuta sa Moab. Ug sila miabot sa Betlehem sa pagsugod sa pagpangani sa mga sebada. Si Naomi adunay kadugo sa iyang bana, usa ka tawong adunahan, sa panimalay ni Elimelek ug Boas ang iyang ngalan. Ug si Ruth nga Moabihanon miingon kang Naomi, “Paadtoa ako karon sa uma aron manghagdaw sa mga uhay sa trigo sunod kaniya nga sa iyang mga mata makakaplag ako ug kaluoy.” Ug siya miingon kaniya, “Lakaw, akong anak.” Busa siya milakaw ug miadto ug nanghagdaw didto sa uma sunod sa mga mangangani ug nahitabo nga siya miabot sa bahin sa uma nga iya ni Boas nga sakop sa panimalay ni Elimelek. Ug unya, si Boas miabot gikan sa Betlehem ug miingon sa mga mangangani, “Ang Ginoo mag-uban kaninyo!” Ug sila mitubag, “Ang Ginoo magpanalangin kanimo.” Unya miingon si Boas ngadto sa iyang sulugoon nga maoy pangulo sa mga mangangani, “Kinsa man kanang babayhana?” Ug ang sulugoon nga maoy pangulo sa mga mangangani mitubag, “Kana siya mao ang Moabihanon nga babaye nga mibalik uban kang Naomi gikan sa yuta sa Moab. Ug siya miingon, ‘Ako naghangyo kaninyo, pahagdawa ako ug patigoma diha sa mga binangan sunod sa mga mangangani.’ Busa siya mianhi ug nagpadayon sukad sa buntag hangtod karon nga walay pahulay bisan makadiyot.” Unya miingon si Boas kang Ruth, “Karon paminaw, akong anak, ayaw panghagdaw sa laing uma o biyai kini apan pabilin sa akong mga sulugoon nga babaye. Ilantaw ang imong mga mata sa uma nga ilang gianihan ug sunod kanila. Wala ba ako magtugon sa mga batan-ong lalaki nga sila dili maghilabot kanimo? Ug kon ikaw uhawon, lakaw ngadto sa mga tadyaw ug inom sa mga kinalos sa mga batan-ong lalaki.” Unya si Ruth miyukbo, ug miduko ngadto sa yuta ug miingon kaniya, “Nganong nakakaplag man ako ug kaluoy sa imong mga mata, nga ikaw motagad kanako nga ako usa man ka langyaw?” Apan si Boas mitubag kaniya, “Gisuginlan na ako sa tanan nga imong nabuhat sa imong ugangan nga babaye sukad sa pagkamatay sa imong bana ug gibiyaan nimo ang imong amahan ug ang imong inahan ug ang imong yutang natawhan, ug mianhi ikaw sa usa ka katawhan nga wala nimo mailhi kaniadto. Ang Ginoo nagbalos kanimo sa imong buhat, ug ang usa ka hingpit nga ganti ihatag kanimo sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga sa ilalom sa iyang mga pako ikaw mianhi aron modangop!” Unya siya miingon, “Maluluy-on kaayo ikaw kanako, akong agalon, kay ikaw naglipay kanako ug misulti nga maluluy-on ngadto sa imong ulipon nga babaye, bisan pa ug dili ako usa sa imong mga sulugoon nga babaye.” Panahon sa pagpangaon si Boas miingon kaniya, “Duol ngari ug kaon ug pan ug ituslob ang tipik sa pan diha sa bino.” Busa siya milingkod tupad sa mga mangangani ug si Boas mihatag kaniya ug sinangag nga trigo. Siya mikaon hangtod nga siya nabusog ug aduna pay salin. Sa dihang mitindog siya aron manghagdaw, si Boas misugo sa iyang mga batan-ong lalaki nga nag-ingon, “Pahagdawa siya diha sa mga binugkos ug ayaw siya badlonga. Panghulbot usab kamo ug pipila gikan sa mga binugkos alang kaniya ug ibilin kini alang kaniya aron hagdawon ug ayaw siya badlonga.” Busa nanghagdaw siya didto sa uma hangtod sa pagkahapon ug iyang gigiok ang iyang hinagdaw ug kini mga usa ka epha sa sebada. Ug iya kining gidala ug miadto siya sa siyudad. Iyang gipakita sa iyang ugangan nga babaye ang iyang hinagdaw, ug iyang gidala ug gihatag kaniya ang pagkaon nga iyang salin human siya mabusog. Ang iyang ugangan nga babaye miingon kaniya, “Diin ka man manghagdaw karong adlawa? Ug diin man ikaw magtrabaho? Bulahan ang tawo nga mitagad kanimo.” Ug iyang gipahibalo sa iyang ugangan nga babaye kon kinsa ang iyang gitrabahoan ug siya miingon, “Ang ngalan sa tawo nga akong gitrabahoan niining adlawa mao si Boas.” Unya si Naomi miingon sa iyang umagad, “Panalanginan siya sa Ginoo, siya nga wala maghikaw sa iyang kaluoy ngadto sa mga buhi ug sa mga patay!” Ug si Naomi miingon usab kaniya, “Ang tawo atong kadugo, usa sa atong mga suod nga kadugo.” Unya si Ruth nga Moabihanon miingon, “Miingon usab siya kanako, ‘Paduol sa akong mga sulugoon, hangtod nga ilang matapos ang tanan nakong anihonon.’ ” Ug si Naomi miingon kang Ruth nga iyang umagad, “Maayo, akong anak, nga miadto ikaw uban sa iyang mga sulugoong babaye kay tingali unya ug pasipad-an ikaw didto sa lain nga uma.” Busa kanunay siyang nagpaduol sa sulugoong babaye ni Boas aron sa pagpanghagdaw hangtod sa kataposan sa pagpangani sa sebada ug sa trigo, ug mipuyo siya uban sa iyang ugangan nga babaye. Unya si Naomi nga iyang ugangan miingon kaniya, “Anak ko, dili ba ako mangita ug panimalay alang kanimo aron mamaayo ang imong kahimtang? Karon dili ba kadugo man nato si Boas, nga sa iyang mga sulugoong babaye ikaw miuban? Tan-awa, karong gabii magtahop siya ug sebada didto sa giokanan. Busa kaligo ug pagpahumot ug isul-ob ang imong labing maayong bisti ug lakaw ngadto sa giokanan. Apan ayaw pagpaila sa imong kaugalingon ngadto sa tawo hangtod nga siya makakaon na ug makainom. Sa diha nga mohigda na siya, timan-i ang dapit nga iyang higdaan ug unya adtoa ug buksi ang iyang tiilan ug higda. Ug siya mosulti kanimo sa imong buhaton.” Ug si Ruth miingon kaniya, “Ang tanan nga imong gisulti, akong buhaton.” Busa miadto siya sa giokanan ug gihimo ang tanan nga gisugo kaniya sa iyang ugangan nga babaye. Sa dihang nakakaon ug nakainom na si Boas ug ang iyang kasingkasing malipayon, miadto siya ug mihigda sa kinatumyan sa tinapok nga sebada. Ug siya mihinay pagduol ug gibuksan ang tiilan ni Boas ug mihigda. Sa pagkatungang gabii, ang tawo nahibulong ug sa iyang pagliso, iyang nakita ang usa ka babaye nga naghigda sa iyang tiilan. Siya miingon, “Kinsa ba ikaw?” Ug siya mitubag, “Ako si Ruth, ang imong sulugoong babaye. Bukhara ang imong kupo ibabaw sa imong sulugoon—kay ikaw ang suod nako nga kadugo.” Ug siya miingon, “Hinaot nga panalanginan ikaw sa Ginoo, anak ko. Ikaw nagpakitag kaayo nga labaw pa kay sa sinugdan, nga ikaw wala mag-apas sa mga batan-on nga lalaki, kabos man o adunahan. Ug karon, anak ko, ayaw kahadlok. Akong buhaton kanimo ang tanan nga imong gipangayo kay ang tanan nakong katagilungsod nahibalo nga ikaw babaye nga bililhon. Ug karon matuod nga ako suod nga kadugo apan adunay usa ka kadugo nga labawng suod pa kay kanako. Pagpabilin niining gabhiona ug sa pagkabuntag, kon iyang himoon ang bahin sa usa ka kadugo alang kanimo, maayo; ipabuhat kana niya. Apan kon siya dili buot mobuhat sa bahin sa usa ka suod nga kadugo alang kanimo, ingon nga ang Dios buhi, akong buhaton ang bahin sa usa ka suod nga kadugo alang kanimo. Higda hangtod sa pagkabuntag.” Busa siya mihigda dapit sa iyang tiilan hangtod sa buntag apan mibangon sa dili pa magkailhanay ang usa ug usa. Ug si Boas miingon, “Ayaw ipahibalo nga ang babaye mianhi sa giokanan.” Unya siya miingon, “Dad-a ang kupo nga anaa kanimo ug bitbita kini.” Ug iyang gibitbit kini ug si Boas mitakos ug unom ka takos nga sebada ug gipadala kaniya. Ug miadto siya sa siyudad. Sa pag-abot niya sa iyang ugangan nga babaye, miingon kini kaniya, “Unsay nahitabo akong anak?” Ug gisugilon ni Ruth kaniya ang tanan nga gibuhat sa tawo kaniya. Ug siya miingon, “Kining unom ka takos nga sebada iyang gihatag kanako kay siya miingon, ‘Ayaw pag-adto sa imong ugangang babaye nga walay dala.’ ” Unya si Naomi miingon, “Paabota, anak ko, hangtod nga ikaw mahibalo sa sangpotanan niining butanga kay ang tawo dili mopahulay hangtod nga mahusay niya kining butanga karong adlawa.” Unya si Boas miadto sa ganghaan ug milingkod didto. Ug unya, ang suod nga kadugo nga gihisgotan ni Boas milabay. Ug si Boas miingon, “Dali ngari, higala, ug lingkod.” Ug mihapit siya ug milingkod. Unya gikuha niya ang napulo ka tawo sa mga kadagkoan sa siyudad ug siya miingon, “Panglingkod kamo dinhi.” Ug sila nanglingkod. Ug miingon siya ngadto sa suod nga kadugo, “Si Naomi nga nahibalik gikan sa yuta sa Moab nagbaligya sa bahin nga yuta nga iya ni Elimelek nga atong kadugo. Busa ako naghunahuna nga sultihan ko ikaw niini ug ingnon: Palita kini sa atubangan sa mga nanglingkod dinhi ug sa atubangan sa mga kadagkoan sa akong katawhan. Kon imo kining lukaton, lukata kini apan kon dili ikaw molukat niini, suginli ako, aron ako mahibalo, kay walay laing makalukat niini gawas kanimo ug ako sunod kanimo.” Ug siya miingon, “Akong lukaton kini.” Unya si Boas miingon, “Sa adlaw nga imong paliton ang uma gikan sa kamot ni Naomi, imo usab nga gipalit si Ruth nga Moabihanon, ang asawa sa namatay, aron sa pagbangon sa ngalan sa namatay sa iyang panulundon.” Ug ang suod nga kadugo miingon, “Dili ako molukat niini alang sa akong kaugalingon, kay tingali unya ug madaot ang akong kaugalingong panulundon. Kuhaa ang akong katungod sa paglukat kay dili ako makalukat niana.” Mao kini ang batasan sa unang panahon sa Israel mahitungod sa paglukat ug sa pag-ilis. Aron sa pagpamatuod sa maong butang, ang usa ka tawo mohubo sa iyang sandalyas ug ihatag kini ngadto sa usa. Ug kini mao ang paagi sa pagpamatuod dinhi sa Israel. Busa sa diha nga ang suod nga kadugo miingon kang Boas, “Palita kana alang sa imong kaugalingon,” gihubo niya ang iyang sandalyas. Unya si Boas miingon sa mga kadagkoan ug sa tibuok nga katawhan, “Kamo ang mga saksi niining adlawa nga gipalit nako ang tanan nga iya ni Elimelek ug ang tanan nga iya ni Chilion ug ni Malon, gikan sa kamot ni Naomi. Ug usab si Ruth nga Moabihanon, ang asawa ni Malon, gipalit nako ingon nga akong asawa, aron sa pagpadayon sa ngalan sa namatay diha sa iyang panulundon, aron ang ngalan sa namatay dili mawala gikan sa iyang mga kaigsoonan ug gikan sa ganghaan sa iyang kaugalingong dapit. Kamo ang mga saksi niining adlawa.” Unya ang tanang katawhan nga didto sa ganghaan ug ang mga kadagkoan miingon, “Kami mga saksi. Ang Ginoo maghimo unta sa babaye nga mahiadto sa imong balay sama kang Rachel ug kang Lea nga naghiusa sa pagtukod sa balay sa Israel. Hinaot nga mouswag ikaw didto sa Efrata ug mabantogan sa Betlehem. Ug hinaot pa nga ang imong balay mahisama sa balay ni Peres, nga gipanganak ni Tamar kang Juda, tungod sa mga anak nga ihatag sa Ginoo kanimo pinaagi niining batan-ong babaye.” Busa gikuha ni Boas si Ruth ug siya nahimo nga iyang asawa. Ug siya mitipon paghigda kaniya ug ang Ginoo mitugot kaniya sa pagsamkon ug siya nanganak ug usa ka anak nga lalaki. Ug ang mga babaye miingon kang Naomi, “Dalaygon ang Ginoo nga wala mobiya kanimo niining adlawa sa pagkawalay suod nga kadugo, ug hinaot pa nga ang iyang ngalan mabantogan sa Israel! Ug alang kanimo siya mahimong tigpahiuli sa kinabuhi ug tiglig-on kanimo sa imong pagkatigulang kay ang imong umagad nga babaye nga nahigugma kanimo nga labaw pang maayo kanimo kay sa pito ka anak nga lalaki, nanganak kaniya.” Unya gikuha ni Naomi ang bata ug gibutang sa iyang sabakan, ug siya nahimong iyang tig-atiman. Ug ang mga babaye nga iyang silingan mihatag kaniya ug usa ka ngalan nga nag-ingon, “May usa ka anak nga lalaki ang natawo kang Naomi.” Ug ilang ginganlan siya ug Obed. Siya ang amahan ni Jesse nga amahan ni David. Karon mao kini ang mga kaliwat ni Peres: si Peres ang amahan ni Hesron, si Hesron ang amahan ni Ram, si Ram ang amahan ni Aminadab, si Aminadab ang amahan ni Nason, si Nason ang amahan ni Salmon, si Salmon ang amahan ni Boas, si Boas ang amahan ni Obed, si Obed ang amahan ni Jesse ug si Jesse ang amahan ni David. May usa ka tawo sa Ramataim-sofim, sa kabungtoran sa Efraim, nga ang ngalan mao si Elkana nga anak nga lalaki ni Jeroham nga anak ni Elihu nga anak ni Tohu nga anak ni Zuf nga Efraimhanon. Siya adunay duha ka asawa, ang ngalan sa usa mao si Hana ug ang ngalan sa usa mao si Penina. Si Penina adunay mga anak, apan si Hana walay anak. Kining tawhana mag-adtoan matag tuig gikan sa iyang siyudad aron sa pagsimba ug paghalad ngadto sa Ginoo sa mga panon didto sa Silo, diin ang duha ka anak nga lalaki ni Eli nga si Hopni ug si Pinehas mga pari sa Ginoo. Sa adlaw nga si Elkana naghalad, siya maghatag ug mga bahin ngadto kang Penina nga iyang asawa ug sa tanan niyang mga anak nga lalaki ug babaye. Apan ngadto kang Hana mihatag siya ug duha ka bahin kay gihigugma man niya si Hana bisan ang Ginoo nagtak-op sa iyang taguangkan. Ang iyang kailog naghagit ug nagbiaybiay kaniya aron siya masuko tungod kay ang Ginoo nagtak-op sa iyang taguangkan. Ug kini nagpadayon matag tuig, sa matag higayon nga siya moadto sa balay sa Ginoo, hagiton siya sa pagkasuko. Tungod niini, si Hana mihilak ug wala mokaon. Ug si Elkana nga iyang bana miingon kaniya, “Hana, nganong naghilak ikaw? Ug nganong wala ikaw mokaon? Nganong ang imong kasingkasing masulub-on? Dili ba ako labaw pa man alang kanimo kay sa napulo ka anak nga lalaki?” Human sila makakaon ug makainom didto sa Silo, si Hana mitindog. Ang pari nga si Eli naglingkod sa iyang lingkoranan dapit sa haligi sa ganghaan sa Templo sa Ginoo. Naguol pag-ayo si Hana ug nag-ampo siya sa Ginoo ug mihilak pag-ayo. Nagsaad siya ug miingon, “O Ginoo sa mga panon, kon ikaw magsud-ong sa kasakit sa imong ulipon nga babaye ug mahinumdom kanako ug dili kalimtan ang imong ulipon nga babaye, hinuon mohatag sa imong ulipon nga babaye ug usa ka anak nga lalaki, ako maghalad kaniya alang sa Ginoo sa tanang adlaw sa iyang kinabuhi, ug walay labaha nga modapat sa iyang ulo.” Samtang nagpadayon siya sa pag-ampo atubangan sa Ginoo, gipanid-an ni Eli ang iyang baba. Nag-ampo si Hana sa hilom ug ang iyang mga ngabil lamang ang naglihok ug ang iyang tingog dili madungog, busa si Eli nagtuo nga siya hubog. Busa si Eli miingon kaniya, “Hangtod kanus-a ba ikaw mahubog? Isalikway ang bino gikan kanimo.” Apan si Hana mitubag, “Dili, akong agalon. Ako usa ka babaye nga may gikagul-an pag-ayo. Wala ako makainom ug bino o isog nga ilimnon, kondili akong gibubo ang akong kagul-anan diha sa Ginoo. Ayaw isipa nga daotan ang imong ulipon nga babaye, kay tungod sa kadaghan sa akong kabalaka ug kasubo gisulti nako kini bisan hangtod karon.” Unya si Eli mitubag, “Lakaw uban ang kalinaw, ug ang Dios sa Israel maghatag sa imong hangyo nga gipangayo nimo kaniya.” Ug siya miingon, “Hinaot unta nga kahimut-an nimo ang imong ulipon nga babaye diha sa imong mga mata.” Unya ang babaye milakaw ug mikaon ug ang iyang panagway wala na magsubo. Sayo sila nga mibangon ug misimba atubangan sa Ginoo. Unya namauli sila sa ilang balay sa Rama. Ug si Elkana nakigdulog kang Hana nga iyang asawa ug ang Ginoo nahinumdom kaniya. Sa pag-abot sa tukmang panahon, si Hana nanamkon ug nanganak ug usa ka batang lalaki nga ginganlan niya ug Samuel, tungod kay siya miingon, “Gipangayo nako kining bataa sa Ginoo. ” Unya ang tawo nga si Elkana ug ang tanan sa iyang balay miadto sa Ginoo aron sa paghalad sa halad nga tinuig ug sa pagtuman sa iyang panaad. Apan si Hana wala mokuyog kay siya miingon sa iyang bana, “Inigkalutas na sa bata, dad-on nako siya aron siya ipakita sa atubangan sa Ginoo, ug didto magpabilin siya hangtod sa kahangtoran.” Si Elkana nga iyang bana miingon kaniya, “Buhata kon unsa ang maayo alang kanimo. Hulata nga malutas nimo siya, ug itugot unta sa Ginoo nga matuman ang iyang giingon.” Busa ang babaye nagpabilin ug nagpasuso sa iyang anak hangtod nga siya nalutas. Sa diha nga gilutas na niya siya, gidala niya siya uban ang torong baka nga tulo ka tuig ang kagulangon, ug usa ka epha nga harina ug usa ka sudlanan nga panit nga bino, ug gidala siya ngadto sa balay sa Ginoo didto sa Silo, ug ang bata linghod pa ang panuigon. Unya ilang giihaw ang torong baka ug ilang gidala ang bata ngadto kang Eli. Ug si Hana miingon, “O akong agalon! Ingon nga ikaw buhi pa, akong agalon, ako kadtong babaye nga mitindog dinhi sa imong atubangan ug nag-ampo sa Ginoo. Alang niining bataa ako nag-ampo ug ang Ginoo mihatag kanako sa akong gihangyo kaniya. Busa gitugyan usab nako siya ngadto sa Ginoo; sa tibuok niyang kinabuhi, siya gitugyan ngadto sa Ginoo.” Ug gisimba nila didto ang Ginoo. Unya si Hana nag-ampo ug miingon, “Ang akong kasingkasing naghimaya diha sa Ginoo; ang akong kusog nabayaw diha sa Ginoo. Ang akong baba nagtamay sa akong mga kaaway, kay nalipay man ako sa imong pagluwas. “Walay laing balaan sama sa Ginoo, walay lain gawas kanimo; walay laing bato sama sa atong Dios. Ayaw na pagsulti sa hilabihan nga pagkamapahitas-on, ayaw pagulaa gikan sa imong baba ang pagkagarboso; kay ang Ginoong Dios sa kahibalo, ug pinaagi kaniya ang mga buhat gitimbang. Ang mga pana sa mga kusgan nangabali, apan ang mga huyang nalig-on. Kadtong mga busog nagpasuhol sa ilang kaugalingon aron makakaon, apan kadtong gigutom, wala na gutoma. Siya nga dili manganak nanganak ug pito apan siya nga daghan ug mga anak nawad-an ug paglaom. Ang Ginoo mopatay ug mohatag pagbalik sa kinabuhi; siya mobanlod ngadto sa Sheol ug magbanhaw. Ang Ginoo maghimo sa tawo nga kabos ug dato; siya ang mopaubos sa tawo, siya usab ang motuboy. Siya magbangon sa kabos gikan sa abog; siya magtuboy sa timawa gikan sa tapok sa abo, aron palingkoron sila uban sa mga pangulo, ug manunod sa trono sa himaya. Kay ang mga haligi sa yuta iya sa Ginoo, ug diha niini iyang gipahimutang ang kalibotan. “Siya magbantay sa mga tiil sa mga matinud-anon; apan ang daotan mangahanaw diha sa kangitngitan; kay dili pinaagi sa kusog nga ang tawo magmadaogon. Kadtong makigbatok sa Ginoo, mangapusgay; batok kanila siya modahunog diha sa langit. Ang Ginoo maghukom sa tibuok kalibotan; maghatag siya ug kalig-on sa iyang hari, ug magbayaw sa gahom sa iyang dinihogan.” Unya si Elkana mipauli ngadto sa iyang balay sa Rama. Ug ang bata nag-alagad sa Ginoo uban sa pari nga si Eli. Ang mga anak nga lalaki ni Eli mga tawong walay kapuslanan, sila walay pagtahod sa Ginoo. Ang nabatasan sa mga pari ngadto sa katawhan mao nga kon may maghalad ug inihawng mananap, ang sulugoon sa pari moduol samtang gipabukalan pa ang unod dala ang tinidor nga may tulo ka ngipon, ug iyang itugsok kini sa kaha o sa kaldero o sa kawa o sa kolon, ug ang tanan nga madala sa tinidor maiya sa pari. Ingon niana ang gibuhat nila sa mga Israelinhon nga moadto didto sa Silo. Dugang pa, sa dili pa sunogon ang tambok, ang sulugoon sa pari moduol ug moingon sa tawo nga naghalad, “Hatagi ug unod ang pari aron isugba, kay dili siya modawat ug linat-an nga unod, kondili hilaw.” Kon ang tawo moingon kaniya, “Ipasunog nila ang tambok pag-una, unya makahimo na ikaw sa pagkuha kutob sa imong gitinguha” siya moingon, “Dili, kinahanglan nga ihatag nimo kini kanako karon, kay kon dili, pugson nako kini pagkuha.” Ug ang sala sa mga batan-ong lalaki hilabihan kadako sa panan-aw sa Ginoo kay ilang gitamay ang halad ngadto sa Ginoo. Si Samuel nag-alagad sa atubangan sa Ginoo, nagsul-ob siya ug ephod nga lino. Ang iyang inahan naghimo kaniya ug bisti ug dad-on niya kini matag tuig inig-adto niya ug sa iyang bana aron paghalad sa tinuig nga halad. Unya si Eli nagpanalangin kang Elkana ug sa iyang asawa ug miingon, “Ang Ginoo maghatag unta kanimo ug mga anak pinaagi niining babaye tungod sa gasa nga inyong gitugyan ngadto sa Ginoo.” Ug unya namauli sila ngadto sa ilang kaugalingong balay. Ang Ginoo nagtan-aw kang Hana ug siya nagsamkon ug nanganak pa ug tulo ka lalaki ug duha ka anak nga babaye. Ug ang bata nga si Samuel nagtubo sa atubangan sa Ginoo. Niining higayona si Eli tigulang na kaayo ug nadungog niya ang tanan nga gibuhat sa iyang mga anak nga lalaki sa tibuok Israel, ug giunsa nila sa pagdulog sa mga babaye nga nag-alagad didto sa ganghaan sa tolda nga tagboanan. Ug siya miingon kanila, “Nganong naghimo kamo nianang mga butanga? Kay nadungog nako ang inyong daotang mga binuhatan gikan sa tanang katawhan. Mga anak ko, dili maayo ang balita nga akong nadungog nga mikaylap diha sa katawhan sa Ginoo. Kon ang usa ka tawo makasala batok sa laing tawo, ang Dios magpataliwala alang kaniya, apan kon ang usa ka tawo makasala batok sa Ginoo, kinsa may magpataliwala alang kaniya?” Bisan pa niana, sila wala mamati sa tingog sa ilang amahan tungod kay maoy kabubut-on sa Ginoo ang pagpatay kanila. Karon ang bata nga si Samuel nagpadayon sa pagtubo sa gidak-on ug diha sa kahimuot sa Ginoo ug sa mga tawo. Dihay usa ka tawo sa Dios nga miadto kang Eli ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Nagpakita ako sa akong kaugalingon ngadto sa balay sa imong amahan sa didto pa sila sa Ehipto, sa dihang ulipon pa sila sa balay sa Paraon. Nagpili ako kaniya gikan sa tanang banay sa Israel aron mahimo nga akong pari, sa pag-adto sa halaran, sa pagsunog ug insenso, ug sa pagsul-ob ug ephod sa akong atubangan. Ug gihatag nako sa balay sa imong amahan ang tanang mga halad nga gihimo pinaagi sa kalayo gikan sa katawhan sa Israel. Nganong gitamay ninyo ang mga inihaw ug mga halad alang kanako nga akong gisugo, ug nagpasidungog sa imong mga anak nga lalaki labaw kay kanako pinaagi sa pagpatambok sa inyong kaugalingon sa mga piniling bahin sa matag halad sa akong katawhan nga Israel?’ Busa ang Ginoo, ang Dios sa Israel nagpahayag, ‘Akong gisaad nga ang imong panimalay ug ang panimalay sa imong amahan mosulod ug mogawas sa akong atubangan hangtod sa kahangtoran,’ apan karon ang Ginoo nagpahayag, ‘Ipalayo kana kanako, kay sila nga nagpasidungog kanako akong pasidunggan, ug sila nga nagtamay kanako tamayon. Moabot ang adlaw nga akong putlon ang imong kusog ug ang kusog sa balay sa imong amahan aron wala nay matigulang sa imong panimalay. Unya diha sa kasubo masina ikaw nga magsud-ong sa tanang kauswagan nga ihatag sa Dios sa Israel, ug wala nay matigulang sa imong panimalay hangtod sa kahangtoran. Ang usa kaninyo nga dili nako kuhaon gikan sa akong halaran, ilikay nako sa mga paghilak ug sa kagul-anan ug ang tanan nga sakop sa imong panimalay mamatay pinaagi sa espada. Kining mahitabo sa imong duha ka anak nga lalaki nga si Hopni ug si Pinehas mao ang ilhanan kanimo. Silang duha mamatay sa mao rang adlaw. Magpabarog ako alang sa akong kaugalingon ug usa ka matinumanon nga pari, nga magbuhat sumala sa anaa sa akong kasingkasing ug hunahuna. Ako magtukod alang kaniya ug usa ka lig-on nga balay, ug siya mosulod ug mogawas sa atubangan sa akong dinihogan hangtod sa kahangtoran. Si bisan kinsa nga mahibilin sa imong panimalay moadto aron mangayo kaniya ug plata o usa ka buok pan ug moingon, “Naghangyo ako kanimo, ibutang ako sa usa sa mga luna sa pari aron ako makakaon ug tipik sa pan.” ’ ” Ang bata nga si Samuel nag-alagad sa Ginoo ubos sa pagdumala ni Eli. Ug ang pulong sa Ginoo talagsa ra niadtong mga adlawa ug dili kanunay ang panan-awon. Niadtong panahona, si Eli, nga ang mga mata nagsugod na sa pagkahalap nga tungod niana dili na siya makakita, naghigda sa iyang lawak. Ang lampara sa Dios wala pa mapalong ug si Samuel naghigda sa sulod sa Templo sa Ginoo, diin didto ang sudlanan sa kasabotan sa Dios. Unya ang Ginoo mitawag, “Samuel! Samuel!” Ug siya mitubag, “Ania ako.” Ug siya midagan ngadto kang Eli ug miingon, “Ania ako kay ikaw nagtawag kanako.” Apan siya miingon, “Wala ako magtawag kanimo. Balik ug higda.” Busa milakaw siya ug mihigda. Ang Ginoo mitawag pag-usab, “Samuel!” Si Samuel mibangon ug miadto kang Eli ug miingon, “Ania ako kay ikaw nagtawag kanako.” Ug siya mitubag, “Wala ako magtawag kanimo, anak; higda pag-usab.” Niining tungora si Samuel wala pa makaila sa Ginoo, ug ang pulong sa Ginoo wala pa ikapadayag diha kaniya. Ang Ginoo mitawag pag-usab kang Samuel sa ikatulong higayon. Ug siya mibangon ug miadto kang Eli ug miingon, “Ania ako kay ikaw nagtawag kanako.” Ug si Eli nakasabot nga ang bata gitawag sa Ginoo. Busa si Eli miingon kang Samuel, “Lakaw, higda ug kon siya magtawag kanimo, ikaw moingon ‘Sulti, Ginoo, kay ang imong sulugoon mamati.’ ” Busa si Samuel milakaw ug mihigda sa iyang dapit. Unya ang Ginoo mitungha ug mitindog nga nagtawag sama sa unang mga higayon, “Samuel! Samuel!” Ug si Samuel miingon, “Sulti, kay ang imong sulugoon mamati.” Ug ang Ginoo miingon kang Samuel, “Hapit na nako buhaton sa Israel ang usa ka butang, nga ang duha ka dalunggan sa makabati niini mobagting. Nianang adlawa buhaton nako batok kang Eli ang tanan nga akong gisulti mahitungod sa iyang panimalay, gikan sa sinugdanan hangtod sa kataposan. Kay ako nagsulti kaniya nga ang iyang panimalay hapit na nako silotan hangtod sa kahangtoran tungod sa ilang sala nga iyang nahibaloan, kay ang iyang mga anak nga lalaki nagpasipala sa Dios ug wala siya magpugong kanila. Busa ako nanumpa ngadto sa panimalay ni Eli nga ang ilang sala dili mabayran pinaagi sa inihaw o sa halad hangtod sa kahangtoran.” Si Samuel mihigda hangtod sa buntag. Unya giablihan niya ang mga pultahan sa balay sa Ginoo. Si Samuel nahadlok sa pagsugilon kang Eli sa panan-awon. Apan si Eli mitawag kang Samuel ug miingon, “Samuel, anak ko.” Ug siya miingon, “Ania ako.” Ug si Eli miingon, “Unsa man ang gisulti niya kanimo? Ayaw kana ililong kanako. Ang Dios maghimo unta sa ingon nganha kanimo ug labi pa gayod usab kon ikaw maglilong sa bisan unsa gikan kanako sa tanang mga butang nga iyang gisulti kanimo.” Busa si Samuel misugilon kaniya sa tanan ug walay gitago nga bisan unsa gikan kaniya. Ug si Eli miingon, “Siya mao ang Ginoo, ug ipabuhat kaniya kon unsay maayo alang kaniya.” Si Samuel mitubo ug ang Ginoo nag-uban kaniya ug walay nakawang sa tanan niyang gisulti. Ug ang tibuok Israel gikan sa Dan ngadto sa Beer-seba nahibalo nga si Samuel napamatud-an nga propeta sa Ginoo. Ang Ginoo mipakita pag-usab didto sa Silo tungod kay siya nagpadayag sa iyang kaugalingon ngadto kang Samuel pinaagi sa pulong sa Ginoo. Ang pulong ni Samuel miabot sa tibuok Israel. Niadtong mga adlawa ang Israel nanggula aron sa pagpakig-away batok sa mga Filistihanon. Nagkampo sila didto sa Ebeneser ug ang mga Filistihanon nagkampo didto sa Afek. Ang mga Filistihanon naglaray atbang sa Israel ug sa ilang panagsangka ang Israel nabuntog sa mga Filistihanon nga nakapatay ug mga upat ka libo ka tawo gikan sa panon sa kasundalohan. Sa diha nga ang mga tawo miabot na sa kampo, ang mga kadagkoan sa Israel miingon, “Nganong gipabuntog man kita sa Ginoo niining adlawa sa atubangan sa mga Filistihanon? Atong kuhaon ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo gikan sa Silo ug dad-on nato dinhi aron moanhi siya sa atong taliwala ug magluwas kanato gikan sa kamot sa atong mga kaaway.” Busa ang katawhan nagpasugo ngadto sa Silo ug ilang gikuha gikan didto ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo sa mga panon nga naglingkod ibabaw sa mga kerubin. Ang duha ka anak nga lalaki ni Eli nga si Hopni ug si Pinehas didto uban sa sudlanan sa kasabotan sa Dios. Sa pag-abot sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo didto sa kampo, ang tibuok Israel naninggit sa usa ka kusog nga tingog nga tungod niana ang yuta milanog. Ug sa diha nga ang mga Filistihanon nakadungog sa kagahob sa singgit, sila miingon, “Unsay kahulogan niining lanog nga singgit sa kampo sa mga Hebreo?” Sa dihang nasayod sila nga ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nahiabot sa kampo, ang mga Filistihanon nangahadlok nga nag-ingon, “Ang Dios nahiabot sa kampo.” Ug sila miingon, “Pagkaalaot nato! Kay walay usa ka butang nga nahitabo nga sama niini sukad masukad. Pagkaalaot nato! Kinsa ba ang makaluwas kanato gikan sa kamot niining gamhanang Dios? Mao kini ang Dios nga nagpaantos sa mga Ehiptohanon pinaagi sa nagkalainlaing katalagman didto sa kamingawan. Paglig-on kamo ug pagpakalalaki, O mga Filistihanon, aron dili kamo maulipon sa mga Hebreo, ingon nga kaniadto sila naulipon ninyo; pagpakalalaki ug pakig-away kanila.” Busa ang mga Filistihanon nakig-away, ug ang Israel nabuntog ug midagan ang matag tawo ngadto sa iyang pinuy-anan. Dihay dakong pagpamatay, kay may napukan sa Israel nga 30,000 ka sundalong naglakaw. Ug ang sudlanan sa kasabotan sa Dios nailog ug ang duha ka anak ni Eli nga si Hopni ug si Pinehas gipamatay. Dihay usa ka tawo sa Benjamin nga miikyas gikan sa panon sa kasundalohan ug miadto sa Silo sa maong adlaw, ang iyang bisti gisi ug may yuta sa ibabaw sa iyang ulo. Ug sa pag-abot niya, si Eli naglingkod sa iyang lingkoranan daplin sa dalan nga nagbantay kay ang iyang kasingkasing nagkurog tungod sa sudlanan sa kasabotan sa Dios. Ug sa diha nga ang tawo miabot na didto sa siyudad ug misugilon sa nahitabo, ang tibuok siyudad nanghilak. Sa pagkabati ni Eli sa lanog nga pagminatay, siya miingon, “Unsa bay kahulogan niini nga kaguliyang?” Ug ang tawo midali pag-adto ug misugilon kang Eli. Si Eli 98 na ka tuig ang panuigon ug ang iyang mga mata halap na, mao nga dili na siya makakita. Ug ang tawo miingon kang Eli, “Ako gikan pa sa panggubatan ug miikyas ako niining adlawa gikan didto.” Siya miingon, “Unsa na man ang nahitabo, anak ko?” Siya nga nagdala sa mga balita mitubag, “Ang Israel nanagan gikan sa atubangan sa mga Filistihanon ug may usa usab ka dako nga pagpamatay taliwala sa katawhan, ug ang imong duha usab ka anak nga si Hopni ug si Pinehas nangamatay ug ang sudlanan sa kasabotan sa Dios nailog.” Sa diha nga nakahisgot siya mahitungod sa sudlanan sa kasabotan sa Dios, si Eli nahayang gikan sa iyang gilingkoran sa kiliran sa ganghaan ug ang iyang liog nabali ug siya namatay kay siya tigulang na man ug bug-at. Naghukom siya sa Israel sulod sa 40 ka tuig. Ang iyang umaagad nga asawa ni Pinehas mabdos ug hapit nang manganak. Sa pagkabalita niya nga ang sudlanan sa kasabotan sa Dios nailog, ug nga ang iyang ugangan nga lalaki ug ang iyang bana namatay, siya mitikubo ug nanganak tungod kay ang pagbati miabot man kaniya. Sa dihang nag-ungaw siya sa kamatayon, ang mga babaye nga nag-atiman miingon kaniya, “Ayaw kahadlok kay ikaw nanganak ug usa ka batang lalaki.” Apan wala siya motubag o mohatag ug pagtagad. Ug iyang ginganlan ang bata ug Icabod, nga nag-ingon, “Ang himaya nawala gikan sa Israel,” tungod kay ang sudlanan sa kasabotan sa Dios nailog ug tungod sa iyang ugangan nga lalaki ug sa iyang bana. Siya miingon, “Ang himaya nawala gikan sa Israel tungod kay ang sudlanan sa kasabotan sa Dios nailog.” Sa dihang nailog sa mga Filistihanon ang sudlanan sa kasabotan sa Dios, ila kining gidala gikan sa Ebeneser ngadto sa Asdod. Unya gikuha sa mga Filistihanon ang sudlanan sa kasabotan sa Dios ug gidala kini ngadto sa balay ni Dagon ug gibutang kini tupad kang Dagon. Sa pagbangon sa katawhan sa Asdod sayo sa pagkasunod adlaw, nakita nila si Dagon nga natumba nga naumod atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Busa ilang gikuha si Dagon ug gipahiluna kini sa dapit nga iyang nahimutangan. Apan sa ilang pagbangon sayo sa pagkasunod buntag, si Dagon natumba na usab sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ug ang ulo ni Dagon ug ang duha niini ka kamot nangaputol nga didto na nahimutang sa tugkaran ug ang lawas ni Dagon mao ray nahibilin kaniya. Kini maoy hinungdan nga ang mga pari ni Dagon ug ang tanan nga mosulod sa balay ni Dagon dili motunob sa tugkaran ni Dagon sa Asdod hangtod niining adlawa. Ang kamot sa Ginoo bug-at diha sa katawhan sa Asdod; iyang gilisang ug gipaantos sila pinaagi sa mga hubag, ang Asdod lakip ang kayutaan niini. Sa diha nga ang mga tawo sa Asdod nakakita sa butang nga nahitabo, sila miingon, “Ang sudlanan sa kasabotan sa Dios sa Israel kinahanglang dili magpabilin uban kanato kay ang iyang kamot bug-at ibabaw kanato ug kang Dagon nga atong dios.” Busa ilang gipasugoan ug gitigom ang tanang mga pangulo sa mga Filistihanon ug miingon, “Unsay atong buhaton sa sudlanan sa kasabotan sa Dios sa Israel?” Ug sila mitubag, “Kinahanglang dad-on ang sudlanan sa kasabotan sa Dios sa Israel ngadto sa Gat.” Busa ilang gidala ang sudlanan sa kasabotan sa Dios sa Israel didto. Apan human kini nila madala ngadto sa Gat, ang kamot sa Ginoo nakigbatok sa siyudad, hinungdan sa dakong kaguliyang, ug gisakit niya ang katawhan sa siyudad, bata ug tigulang pinaagi sa pagdagsang sa mga hubag. Busa ilang gipadala ang sudlanan sa kasabotan sa Dios ngadto sa Ekron. Ug sa diha nga ang sudlanan sa kasabotan sa Dios didto sa Ekron, ang mga tawo sa Ekron naninggit, “Gidala nila ang sudlanan sa kasabotan sa Dios sa Israel kanato aron sa pagpatay kanato ug sa atong katawhan.” Busa ilang gipasugoan ug gitigom ang tanang pangulo sa mga Filistihanon ug sila miingon, “Ipalayo ang sudlanan sa kasabotan sa Dios sa Israel ug ipabalik kana ngadto sa iyang dapit aron dili kana mopatay kanato ug sa atong katawhan,” kay dihay makamatay nga kalisang sa tibuok nga siyudad. Ang kamot sa Dios bug-at kaayo didto. Ang mga tawo nga wala mamatay gikastigo pinaagi ug mga hubag, ug ang pagpakitabang sa siyudad miabot ngadto sa langit. Ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo didto sa yuta sa mga Filistihanon sulod sa pito ka bulan. Ug ang mga Filistihanon mitawag sa mga pari ug sa mga tigpanagna ug miingon, “Unsay atong buhaton sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo? Sultihi kami kon unsaon namo kini pagpadala ngadto sa iyang dapit.” Sila miingon, “Kon ipadala ninyo pagbalik ang sudlanan sa kasabotan sa Dios sa Israel, ayaw kini ipadala nga walay sulod, hinuon paniguroa nga ulian siya ug usa ka halad tungod sa paglapas. Unya kamo mangaayo ug mahibaloan ninyo ngano nga ang iyang kamot wala mobiya gikan kaninyo.” Unya sila miingon, “Unsa ba ang halad tungod sa paglapas nga atong iuli kaniya?” Ug sila mitubag, “Lima ka bulawan nga hubag ug lima ka bulawan nga ilaga sumala sa gidaghanon sa mga pangulo sa mga Filistihanon kay ang maong katalagman diha kaninyong tanan ug sa inyong mga pangulo. Busa kinahanglang maghimo kamo ug mga larawan sa inyong mga hubag ug mga larawan sa inyong mga ilaga nga nagdaot sa yuta ug maghatag kamo ug himaya ngadto sa Dios sa Israel, basin pa nga siya magpagaan sa iyang kamot gikan kaninyo ug sa inyong mga dios ug sa inyong yuta. Nganong pagahion ninyo ang inyong mga kasingkasing sama sa mga Ehiptohanon ug sa Paraon nga nagpagahi sa ilang mga kasingkasing? Human niya sila duladulai, dili ba gipalakaw man nila ang katawhan ug sila nanglakaw? Busa pagkuha ug andama ninyo ang usa ka karomata nga bag-o ug duha ka bayeng baka nga angkan nga wala pa kasangoni ug yugo ug ihigot ang mga bayeng baka sa karomata apan kuhaa ang mga nati ug dad-a sa balay. Kuhaa ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ug ibutang kini sa karomata, ug ibutang sa kahon diha sa kilid niini ang mga hulagway nga bulawan nga inyong iuli kaniya, ingon nga usa ka halad tungod sa paglapas. Palakta kini ug pasubaya sa dalan. Ug tan-awa, kon kana moagi sa agianan sa iyang kaugalingong yuta ngadto sa Bet-semes, siya mao ang naghimo kanato niining dakong kadaot. Apan kon dili, kita makahibalo nga dili ang iyang kamot ang naghampak kanato, nahitabo kini kanato sumala sa kahigayonan.” Ang mga tawo mibuhat sa maong sugyot. Mikuha sila ug duha ka bayeng baka nga angkan ug gisangon sa karomata ug gitangkal ang ilang mga nati didto sa balay. Ilang gibutang ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo sa ibabaw sa karomata ug ang kahon nga gisudlan ug mga bulawang ilaga ug mga larawan sa ilang mga hubag. Ang mga bayeng baka nga angkan milahos padulong sa Bet-semes subay sa dakong dalan, nga nag-inga samtang naglakaw. Wala sila mosimang sa tuo o sa wala nga dapit, ug ang mga pangulo sa mga Filistihanon nagsunod kanila hangtod sa utlanan sa Bet-semes. Niadtong higayona ang mga katawhan Bet-semes nangani sa ilang trigo sa walog, ug sa pagtan-aw nila ug nakita ang sudlanan sa kasabotan, nangalipay sila. Ang karomata miabot ngadto sa uma ni Josue nga taga-Bet-semes ug mihunong kini. Didto adunay usa ka dakong bato busa ilang gibugha ang kahoy sa karomata ug gihalad ang mga baka ingon nga usa ka halad nga sunogon alang sa Ginoo. Gipakanaog sa mga Levihanon ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ug ang kahon nga diha sa tupad niini nga gisudlan sa mga bulawang butang, ug gipahimutang nila kini sa ibabaw sa dakong bato. Unya ang mga tawo sa Bet-semes naghalad ug mga halad nga sunogon ug naghalad ug mga inihaw sa maong adlaw ngadto sa Ginoo. Sa diha nga ang lima ka pangulo sa mga Filistihanon nakakita niini, namauli sila sa Ekron niadtong adlawa. Mao kini ang mga bulawan nga hubag nga giuli sa mga Filistihanon ingon nga usa ka halad tungod sa paglapas ngadto sa Ginoo: usa alang sa Asdod, usa alang sa Gaza, usa alang sa Askelon, usa alang sa Gat, usa alang sa Ekron. Ug ang bulawan nga mga ilaga usab sumala sa gidaghanon sa tanang siyudad sa mga Filistihanon nga gipanag-iya sa lima ka pangulo, ang mga siyudad nga kinutaan ug mga balangay nga walay paril. Ang dakong bato diin ilang gipahimutang ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo maoy saksi hangtod niining adlawa sa yuta ni Josue nga taga-Bet-semes. Iyang gipatay ang pipila ka tawo sa Bet-semes tungod kay sila mitan-aw sa sulod sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Iyang gipatay ang 70 ka tawo gikan kanila, ug ang mga tawo nagbangotan tungod kay ang Ginoo naghimo ug dakong pagpamatay diha sa katawhan. Unya ang mga tawo sa Bet-semes miingon, “Kinsa ba ang makahimo sa pagtindog sa atubangan sa Ginoo, kining balaan nga Dios? Ug kang kinsa man siya moadto aron kita makalikay kaniya?” Busa nagpadala sila ug mga sinugo sa mga nagpuyo sa Kiriat-jearim nga nag-ingon, “Giuli sa mga Filistihanon ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Lugsong kamo ug kuhaa ninyo kini.” Ug ang mga tawo sa Kiriat-jearim nangadto ug gikuha ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ug gidala kini ngadto sa balay ni Abinadab nga didto sa bungtod. Ilang gibalaan ang iyang anak nga lalaki nga si Eleasar aron sa pagbantay sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Taas nga panahon ang milabay sukad sa adlaw nga ang sudlanan sa kasabotan diha sa Kiriat-jearim, mga 20 ka tuig, ug ang tibuok nga balay sa Israel nagbangutan ngadto sa Ginoo. Unya si Samuel miingon sa tibuok nga balay sa Israel, “Kon kamo mamalik sa Ginoo sa tibuok ninyong kasingkasing, isalikway ang mga langyawng dios ug ang Astarot gikan kaninyo. Itumong ang inyong kasingkasing ngadto sa Ginoo, ug mag-alagad kaniya lamang, ug siya magluwas kaninyo gikan sa kamot sa mga Filistihanon.” Busa ang Israel misalikway sa mga Baal ug sa Astarot, ug nag-alagad sa Ginoo lamang. Unya si Samuel miingon, “Tigoma ang tibuok Israel didto sa Mispa, ug ako mag-ampo sa Ginoo alang kaninyo.” Busa sila nagtigom didto sa Mispa ug nagkalos ug tubig ug gibubo kini sa atubangan sa Ginoo. Nagpuasa sila niadtong adlawa ug miingon, “Kami nakasala batok sa Ginoo.” Ug si Samuel nahimong maghuhukom sa katawhan sa Israel didto sa Mispa. Sa pagkadungog sa mga Filistihanon nga ang mga tawo sa Israel nagtigom didto sa Mispa, ang mga pangulo sa mga Filistihanon misulong batok sa Israel. Ug sa diha nga ang katawhan sa Israel nakadungog niini, nangahadlok sila sa mga Filistihanon. Ang katawhan sa Israel miingon kang Samuel, “Ayaw paghunong sa pag-ampo ngadto sa Ginoo nga Dios alang kanato nga unta magluwas siya kanato gikan sa kamot sa mga Filistihanon.” Busa si Samuel mikuha ug usa ka nagsuso pa nga nating karnero ug gihalad kini ingon nga usa ka tibuok nga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo. Ug si Samuel nag-ampo sa Ginoo alang sa Israel ug gitubag siya sa Ginoo. Samtang naghalad pa si Samuel sa halad nga sunogon, mipaduol ang mga Filistihanon aron sa pagsulong sa Israel, apan ang Ginoo nagpadahunog ug dakong tingog batok sa mga Filistihanon niadtong adlawa ug gipalibog sila, ug gibuntog sa atubangan sa Israel. Ug ang mga tawo sa Israel nanggula gikan sa Mispa ug gigukod ang mga Filistihanon hangtod sa ubos sa Bet-kar ug gipamatay sila. Unya si Samuel mikuha ug bato ug gipahimutang kini taliwala sa Mispa ug sa Jesana ug ginganlan kini ug Ebeneser kay siya miingon, “Hangtod dinhi ang Ginoo nagtabang kanato.” Busa ang mga Filistihanon nabuntog ug wala na sila mosulod pag-usab sa kayutaan sa Israel. Ang kamot sa Ginoo nakigbatok sa mga Filistihanon sa tanang mga adlaw ni Samuel. Ang mga siyudad nga nailog sa mga Filistihanon gikan sa Israel, sukad sa Ekron ngadto sa Gat nahibalik sa Israel, ug ang kayutaan niini nakuha pagbalik sa Israel gikan sa kamot sa mga Filistihanon. Adunay kalinaw usab taliwala sa Israel ug sa mga Amorihanon. Ug si Samuel nahimong maghuhukom sa Israel sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi. Ug siya mag-adtoan matag tuig sa Betel, sa Gilgal ug sa Mispa, ug siya naghukom sa Israel niining mga dapita. Unya siya adto mouli sa Rama kay atua man didto ang iyang balay, ug didto nagpahamtang usab siya sa hustisya alang sa Israel, ug didto naghimo siya ug usa ka halaran alang sa Ginoo. Unya sa diha nga si Samuel tigulang na, gihimo niya ang iyang mga anak nga lalaki nga mga maghuhukom sa Israel. Ang ngalan sa iyang kamagulangan mao si Joel ug si Abiha ang ngalan sa ikaduha. Sila mao ang mga maghuhukom sa Beer-seba. Apan ang iyang mga anak wala mosubay sa iyang mga pamaagi, kondili misimang ngadto sa pagpanapi. Nanawat sila ug suborno ug nagtuis sa hustisya. Unya ang tanang kadagkoan sa Israel nagtigom ug nangadto kang Samuel didto sa Rama, ug sila miingon kaniya, “Ikaw tigulang na ug ang imong mga anak wala mosubay sa imong mga pamaagi. Busa pagpili alang kanamo ug usa ka hari nga maoy mangulo kanamo sama sa ubang mga nasod.” Apan kini wala makapahimuot kang Samuel sa diha nga sila nag-ingon, “Hatagi kami ug usa ka hari nga maoy mangulo kanamo.” Ug si Samuel nag-ampo sa Ginoo, ug ang Ginoo miingon kang Samuel, “Pamatia ang tingog sa katawhan sa tanan nga ilang gisulti kanimo kay sila wala magsalikway kanimo, hinuon nagsalikway sila kanako sa akong paghari kanila. Sumala sa tanang buhat nga ilang gihimo kanako, sukad sa adlaw nga ako nagkuha kanila gikan sa Ehipto hangtod niining adlawa nga ila akong gisalikway ug nag-alagad sa laing mga dios, mao usab ang ilang gihimo nganha kanimo. Busa pamatia ang ilang tingog. Hinuon, pasidan-i sila pag-ayo ug saysayi sila sa mga pamaagi sa hari nga magmando kanila.” Busa si Samuel misugilon sa tanang gisulti sa Ginoo ngadto sa katawhan nga nangayo kaniya ug usa ka hari. Siya miingon, “Kini mao ang mga pamaagi sa hari nga maghari kaninyo: kuhaon niya ang inyong mga anak nga lalaki ug ibutang niya sila diha sa iyang mga karwahi ug mga tigpangabayo, ug mag-una sila sa iyang mga karwahi; ug siya magpili alang kaniya ug mga pangulo sa linibo ug mga pangulo sa tag-50 ug ang uban magdaro sa iyang yuta ug mag-ani sa iyang alanihon; ang uban tigbuhat ug mga kasangkapan sa gubat ug mga kasangkapan sa iyang mga karwahi. Siya maghimo sa inyong mga anak nga babaye nga tigbuhat ug pahumot ug tigluto ug tighimo ug pan. Iyang kuhaon ang labing maayo sa inyong mga uma ug parasan ug kaolibohan, ug maghatag niini ngadto sa iyang mga alagad. Siya magkuha sa ikapulo nga bahin sa inyong ani ug sa inyong parasan, ug maghatag niini ngadto sa iyang mga pangulo sa kasundalohan ug sa iyang mga alagad. Iyang kuhaon ang inyong mga sulugoon nga lalaki ug mga sulugoon nga babaye ug ang labing maayo sa inyong mga baka ug mga asno, ug magbutang kanila sa iyang buluhaton. Siya magkuha ug ikapulo nga bahin sa inyong mga panon sa karnero; ug kamo mahimo niyang mga ulipon. Ug nianang adlawa magtuaw kamo tungod sa hari nga inyong gipili alang kaninyo, apan ang Ginoo dili motubag kaninyo nianang adlawa.” Apan ang katawhan nagdumili sa pagpamati sa tingog ni Samuel ug sila miingon, “Dili! Kinahanglan nga adunay hari ibabaw kanamo, aron kami usab mahisama unta sa ubang nasod, ug nga ang among hari magmando ug mangulo kanamo sa pagpakig-away sa among mga gubat.” Human mabati ni Samuel ang mga pulong sa katawhan, iya kining gisugilon pag-usab sa mga igdulungog sa Ginoo. Ug ang Ginoo miingon kang Samuel, “Pamatia ang ilang tingog ug paghimo ug hari alang kanila.” Ug si Samuel miingon sa mga tawo sa Israel, “Pamauli ang matag tawo ngadto sa iyang siyudad.” Dihay usa ka tawo sa Benjamin nga ginganlan ug Kis nga anak ni Abiel nga anak ni Zeor nga anak ni Becorat nga anak ni Apia sa kaliwat ni Benjamin, usa ka tawo nga dato kaayo. Siya adunay usa ka anak nga lalaki nga ginganlan ug Saul, batan-on ug ambongan. Walay bisan usa sa katawhan sa Israel nga makalabaw sa iyang pagkaambongan. Siya ang labing taas kay ang uban tagaabaga man lamang niya. Unya ang mga asno ni Kis nga amahan ni Saul nangawala. Busa si Kis miingon kang Saul nga iyang anak, “Pagdala ug usa sa mga sulugoon uban nimo, ug lakaw, pangitaa ninyo ang mga asno.” Milatas sila sa kabungtoran sa Efraim, ug sa yuta sa Salisa apan wala nila kini makit-i. Ug miadto sila sa yuta sa Saalim ug wala gihapon kini didto. Unya milatas sila sa yuta sa Benjamin apan wala gayod nila makit-i ang mga asno. Sa pag-abot nila sa yuta sa Zuf, si Saul miingon sa iyang kuyog nga sulugoon, “Mamauli na kita kay tingali unya ug mohunong ang akong amahan sa pagtagad mahitungod sa mga asno ug mabalaka na mahitungod kanato.” Apan siya miingon kaniya, “Adunay usa ka tawo sa Dios dinhi niining siyudara ug siya tinamod. Ang tanan niyang isulti, mahitabo gayod. Mangadto kita kay basin pa diay ug makasulti siya kanato sa atong panaw kon asa kita mangadto.” Unya si Saul miingon sa iyang sulugoon, “Apan kon mangadto kita, unsa may atong dad-on alang sa tawo? Kay ang pan nga ania sa atong mga sudlanan nahurot na, ug walay gasa nga atong madala ngadto sa tawo sa Dios. Unsa may ania kanato?” Ang sulugoon mitubag pag-usab kang Saul, “Ania, aduna akoy ikaupat nga bahin sa usa ka siklo nga plata ug ihatag kini nako sa tawo sa Dios aron sultihan kita sa atong dalan.” (Kaniadto sa Israel, kon ang usa ka tawo magpakisayod sa Dios, siya moingon, “Tana, mangadto kita sa manalagna,” kay siya nga gitawag karon ug propeta, gitawag kaniadto ug manalagna.) Unya si Saul miingon sa iyang sulugoon, “Maayo nga pagkaasoy. Tana, mangadto kita.” Busa nangadto sila sa siyudad diin didto ang tawo sa Dios. Sa nagtungas sila sa bungtod ngadto sa siyudad, nakatagbo sila ug mga batan-ong dalaga nga nanggula aron sa pagkalos ug tubig, ug miingon kanila, “Ania ba ang manalagna dinhi?” Sila mitubag, “Ania siya, nag-una siya kaninyo. Pagdali, karon pa lang siya miabot sa siyudad kay ang katawhan may usa ka paghalad karong adlawa sa habog nga dapit. Sa pag-abot ninyo sa siyudad, makit-an ninyo siya sa dili pa siya motungas sa habog nga dapit aron mokaon, kay ang katawhan dili mangaon hangtod nga siya moabot tungod kay kinahanglan nga panalanginan niya ang halad. Pagkahuman niana silang mga dinapit mangaon. Busa karon panungas na kamo kay makita dayon ninyo siya.” Busa mitungas sila ngadto sa siyudad. Ug sa pag-abot nila didto, nakita nila si Samuel nga migula nga nagpaingon kanila sa iyang pagtungas sa habog nga dapit. Sa adlaw nga wala pa moabot si Saul, ang Ginoo mipadayag ngadto kang Samuel, “Ugma sa mga ingon niining taknaa padad-an ko ikaw ug usa ka tawo gikan sa yuta sa Benjamin, ug ikaw magdihog kaniya ingon nga pangulo ibabaw sa akong katawhan nga Israel. Siya mao ang moluwas sa akong katawhan gikan sa kamot sa mga Filistihanon, kay akong nakita ang akong katawhan tungod kay ang ilang pagtuaw midangat kanako.” Sa dihang nakita ni Samuel si Saul, ang Ginoo miingon kaniya, “Mao kini ang tawo nga akong gisulti kanimo! Siya mao ang maghari ibabaw sa akong katawhan.” Unya si Saul miduol kang Samuel didto sa ganghaan ug miingon, “Ako naghangyo kanimo, sultihi ako kon asa ang balay sa manalagna.” Si Samuel mitubag kang Saul, “Ako mao ang manalagna. Pag-una kanako ngadto sa habog nga dapit kay karong adlawa mokaon ikaw uban kanako ug sa pagkabuntag ikaw akong palakton ug suginlan sa tanan nga anaa sa imong hunahuna. Mahitungod sa imong mga asno nga nawala tulo ka adlaw na karon ang nakalabay, ayaw na silag hunahunaa kay nakit-an na sila. Ug kang kinsa ba natumong ang tanan nga gitinguha sa Israel? Dili ba diha kanimo ug sa tibuok panimalay sa imong amahan?” Ug si Saul mitubag, “Dili ba ako usa ka kaliwat ni Benjamin, gikan sa labing gamay nga banay sa Israel? Dili ba nga ang akong panimalay mao ang labing ubos sa tanang panimalay sa banay sa Benjamin? Ngano ba nga ikaw nagsulti man kanako sa ingon niana?” Unya gidala ni Samuel si Saul ug ang iyang sulugoon ngadto sa kan-anan ug gipalingkod sila sa kinaibabwan nga dapit uban kanila nga mga dinapit nga mga 30 ka tawo. Ug si Samuel miingon sa tigluto, “Dad-a ang bahin nga akong gihatag kanimo, kadtong akong giingon kanimo, ‘Igahin kana.’ ” Gikuha sa tigluto ang paa ug ang ibabaw nga bahin ug gibutang sa atubangan ni Saul. Ug si Samuel miingon, “Tan-awa, ang gigahin gibutang sa imong atubangan. Kaon, kay kana gigahin alang kanimo hangtod sa gitakda nga panahon aron makakaon ikaw uban sa mga dinapit.” Busa si Saul mikaon uban kang Samuel niadtong adlawa. Ug sa diha nga milugsong sila gikan sa habog nga dapit ngadto sa siyudad, usa ka higdaanan ang gibukhad ibabaw sa atop ug mihigda siya didto. Unya sa pagbanagbanag, gitawag ni Samuel si Saul didto sa atop, “Bangon, aron pagikanon ko ikaw.” Busa si Saul mibangon, ug siya ug si Samuel nanggawas ngadto sa dalan. Samtang nanglakaw sila paingon sa gawas sa siyudad, si Samuel miingon kang Saul, “Sultihi ang sulugoon sa paglakaw una kanato ug sa makauna na siya, hunong sa makadiyot kay akong ipahibalo kanimo ang pulong sa Dios.” Unya si Samuel mikuha ug usa ka gamayng tibod nga lana ug mibubo niini diha sa ulo ni Saul, ug mihalok kaniya ug miingon, “Wala ba magdihog kanimo ang Ginoo aron mahimong pangulo sa iyang katawhan nga Israel? Ikaw maghari ibabaw sa katawhan sa Ginoo ug magluwas kanila gikan sa mga kaaway nga naglibot kanila. Ug kini mao ang ilhanan kanimo nga ang Ginoo nagdihog kanimo nga mahimong pangulo ibabaw sa iyang panulundon. Sa dihang mobiya ikaw gikan kanako niining adlawa, makasugat ikaw ug duha ka tawo tupad sa lubnganan ni Raquel sa kayutaan sa Benjamin didto sa Zelsa, ug sila moingon kanimo, ‘Ang mga asno nga imong gipangita nakit-an na, ug karon ang imong amahan wala na magtagad sa mga asno, ug nabalaka na mahitungod kanimo nga nag-ingon, “Unsay akong buhaton alang sa akong anak nga lalaki?” ’ Unya ikaw magpadayon gikan didto hangtod nga ikaw moabot sa dakong kahoy sa Tabor; tulo ka tawo nga nagtungas ngadto sa Dios sa Betel ang mosugat kanimo, ang usa nagdala ug tulo ka nating kanding, ang usa nagdala ug tulo ka buok pan ug ang usa nagdala ug usa ka panit nga bino. Sila moyukbo kanimo ug mohatag kanimo ug duha ka buok pan nga imong dawaton gikan sa ilang kamot. Human niana, lakaw ngadto sa Gibeat-elohim diin atua didto ang kampo sa kasundalohan sa mga Filistihanon ug unya sa imong pag-abot didto sa siyudad, ikaw makatagbo ug usa ka panon sa propeta nga nanglugsong gikan sa habog nga dapit nga nagdala ug alpa, tambor, plawta ug lira diha kanila nga nagpropesiya. Unya ang Espiritu sa Ginoo moabot kanimo nga puno sa gahom ug ikaw magpropesiya uban kanila ug mahimo ikaw nga lahi nga tawo. Unya sa diha nga kining mga ilhanan moabot na kanimo, buhata ang bisan unsa nga makaplagan sa imong kamot nga buhaton, kay ang Dios nag-uban kanimo. Ug ikaw molugsong una kanako ngadto sa Gilgal ug ako molugsong ngadto kanimo, aron sa paghalad sa mga halad nga sunogon, ug maghalad sa mga halad sa pakigdait. Maghulat ikaw ug pito ka adlaw hangtod nga ako moanha kanimo ug magtudlo kanimo kon unsay imong buhaton.” Unya sa pagtalikod ni Saul aron sa pagbiya kang Samuel, ang Dios naghatag kaniya ug lain nga kasingkasing ug kadtong tanan nga mga ilhanan nahitabo niadtong adlawa. Sa pag-abot nila sa Gibea, dihay usa ka panon sa mga propeta nga misugat kaniya, ug ang Espiritu sa Dios miabot kaniya nga puno sa gahom ug siya nagpropesiya uban kanila. Sa diha nga ang tanan nga nakaila kaniya kaniadto nakakita kon giunsa niya pagpropesiya uban sa mga propeta, ang katawhan nag-ingon sa usa ug usa, “Unsa kining miabot sa anak ni Kis? Usa ba usab si Saul sa mga propeta?” Ug usa ka tawo niadtong dapita mitubag, “Ug si kinsa ang ilang amahan?” Busa nahimo kining usa ka panultihon, “Usa ba usab si Saul sa mga propeta?” Sa pagkahuman niya ug propesiya, miadto siya sa habog nga dapit. Ang uyoan ni Saul miingon kaniya ug ngadto sa iyang sulugoon, “Diin man kamo miadto?” Ug siya miingon, “Nangita sa mga asno, ug sa pagtan-aw namo nga dili kini makit-an, nangadto kami kang Samuel.” Ug ang uyoan ni Saul miingon, “Suginli ako unsay gisulti ni Samuel kanimo.” Si Saul miingon sa iyang uyoan, “Gitug-anan kami niya nga ang mga asno nakit-an na.” Apan mahitungod sa gingharian nga gisulti ni Samuel, wala siyay gisugilon kaniya. Unya gipatawag ni Samuel ang katawhan ngadto sa Ginoo didto sa Mispa. Ug siya miingon ngadto sa katawhan sa Israel, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Ako nagdala sa Israel gikan sa Ehipto ug nagluwas kaninyo gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon ug gikan sa kamot sa tanang gingharian nga nagdaogdaog kaninyo.’ Apan kamo niining adlawa nagsalikway sa inyong Dios nga nagluwas kaninyo gikan sa tanan ninyong katalagman ug sa inyong kasakit, ug kamo nagsulti kaniya, ‘Dili! pagbutang hinuon ug usa ka hari ibabaw kanamo.’ Busa karon ipakita ang inyong kaugalingon ngadto sa Ginoo pinaagi sa inyong mga banay ug sa inyong mga linibo.” Unya gipaduol ni Samuel ang tanang banay sa Israel, ug ang banay ni Benjamin ang napili pinaagi sa ripa. Iyang gipaduol ang matag panimalay sa banay ni Benjamin ug ang panimalay ni Matri ang napilian pinaagi sa ripa. Sa kataposan, iyang gipaduol ang panimalay ni Matri, ug si Saul nga anak ni Kis ang napilian pinaagi sa ripa. Apan sa diha nga sila nangita kaniya, wala siya makit-i. Busa nangutana sila pag-usab sa Ginoo, “Nakaanhi na ba ang tawo?” Ug ang Ginoo miingon, “Anaa nagtago siya sa iyang kaugalingon ipon sa mga binantal.” Busa nanagan sila ug gikuha siya gikan didto, ug sa dihang mitindog siya taliwala kang bisan kinsa diha sa katawhan, siya taas pa kay sa katawhan, gikan sa iyang abaga pataas. Ug si Samuel miingon sa tanang katawhan, “Nakita ba ninyo ang tawo nga gipili sa Ginoo? Walay sama kaniya taliwala sa tibuok katawhan.” Ug ang tibuok katawhan naninggit, “Mabuhi ang hari!” Unya gisultihan ni Samuel ang katawhan sa mga katungod ug mga katungdanan sa pagkahari ug gisulat niya kini sa usa ka basahon ug gibutang kini sa atubangan sa Ginoo. Ug gipalakaw ni Samuel ang tanang tawo, ang matag usa ngadto sa iyang balay. Si Saul usab miadto sa iyang balay didto sa Gibea, ug miuban kaniya ang panon sa mga manggugubat nga ang mga kasingkasing gitandog sa Dios. Apan ang ubang mga tawo nga walay pulos nag-ingon, “Unsaon man niining tawhana pagluwas kanato?” Ug ilang gitamay siya ug wala magdala kaniya ug gasa. Apan nagpakahilom lamang siya. Unya si Nahas nga Amonihanon mitungas ug gilibotan ang Jabes-gilead ug ang tanang tawo sa Jabes miingon kang Nahas, “Paghimo ug kasabotan uban kanamo ug mag-alagad kami kanimo.” Apan si Nahas nga Amonihanon miingon ngadto kanila, “Ako maghimo niining kasabotan uban kaninyo sa ingon lamang niini nga kauyonan, nga lugiton nako ang inyong tuong mata; kini makahatag ug kaulawan sa tibuok Israel.” Ang mga kadagkoan sa Jabes miingon kaniya, “Hatagi kami ug pito ka adlaw nga tagal aron makapadala kami ug mga sinugo ngadto sa tibuok kayutaan sa Israel. Unya, kon walay usa nga makaluwas kanamo, among itugyan ang among kaugalingon nganha kanimo.” Sa diha nga ang mga sinugo miabot kang Saul didto sa Gibea, ilang gipahibalo ang mga gikauyonan ngadto sa igdulungog sa katawhan ug ang tibuok katawhan nanghilak ug kusog. Niining higayona si Saul miabot nga nagsunod sa mga baka gikan sa uma, ug si Saul miingon, “Unsay nahitabo sa katawhan nga nanghilak man sila?” Busa gisuginlan nila siya sa gibalita sa mga tawo sa Jabes. Ug ang Espiritu sa Dios miabot nga puno sa gahom diha kang Saul sa pagkadungog niya niadtong mga pulonga ug ang iyang kasuko misilaob sa hilabihan gayod. Busa mikuha siya ug usa ka parisan nga baka ug gitagodtagod kini ug gipadala niya kini ngadto sa tibuok kayutaan sa Israel pinaagi sa kamot sa mga sinugo, nga nag-ingon, “Si bisan kinsa nga dili mosunod kang Saul ug kang Samuel, ingon usab niini ang buhaton ngadto sa iyang mga baka!” Unya ang kahadlok sa Ginoo miabot ibabaw sa katawhan ug nanggula sila ingon nga usa ka tawo. Unya sa dihang giihap niya sila didto sa Besek, 300,000 ang mga tawo sa Israel ug 30,000 ang mga tawo sa Juda. Sila miingon ngadto sa mga sinugo nga nangabot, “Kini mao ang inyong isulti sa katawhan sa Jabes-gilead, ‘Ugma, sa panahon nga init na ang adlaw, kamo makabaton ug kaluwasan.’ ” Sa diha nga ang mga sinugo miabot ug nagsugilon sa mga tawo sa Jabes, sila nangalipay. Busa ang mga tawo sa Jabes miingon, “Ugma among ihatag ang among kaugalingon diha kanimo ug makahimo kamo pagbuhat nganhi kanamo ug bisan unsa nga maayo alang kaninyo.” Ug pagkaugma, si Saul nagbahin sa katawhan sa tulo ka panon ug miadto sila ngadto sa taliwala sa kampo panahon sa pagbantay sa kabuntagon ug gipamatay ang mga Amonihanon hangtod sa pag-init sa adlaw. Ug kadtong wala mamatay nagkatibulaag ug walay bisan duha kanila nga nahibilin nga nagkuyog. Unya ang katawhan miingon kang Samuel, “Kinsa siya nga miingon, ‘Maghari ba si Saul kanato?’ Dad-a ang mga tawo aron amo silang patyon.” Apan si Saul miingon, “Walay usa ka tawo nga patyon niining adlawa kay karong adlawa ang Ginoo naghimo ug kaluwasan sa Israel.” Unya si Samuel miingon sa katawhan, “Dali kamo, ug mangadto kita sa Gilgal ug didto bag-ohon nato ang gingharian.” Busa ang tanang katawhan nangadto sa Gilgal ug didto gihimo nila si Saul nga hari sa atubangan sa Ginoo didto sa Gilgal. Naghalad sila didto ug mga halad sa pakigdait sa atubangan sa Ginoo ug didto si Saul ug ang tanang mga tawo sa Israel naglipay sa hilabihan gayod. Unya si Samuel miingon sa tibuok Israel, “Ako namati sa inyong tingog sa tanan ninyong gisulti kanako, ug naghimo ug usa ka hari ibabaw kaninyo. Karon tan-awa, ang hari naglakaw sa atubangan ninyo, ug ako tigulang ug ubanon na, ug unya ang akong mga anak nga lalaki anaa uban kaninyo ug ako nakig-uban kaninyo sukad sa batan-on pa ako hangtod niining adlawa. Ania ako, pagsaksi kamo batok kanako sa atubangan sa Ginoo ug sa atubangan sa iyang dinihogan. Kang kinsang baka ang akong gikuha? Kang kinsang asno ang akong gikuha? Kinsa ang akong gidaogdaog o kinsa ang akong gilimbongan? Gikan kang kinsang kamot nga ako nagdawat ug suborno aron sa pagbuta sa akong mga mata pinaagi niini? Pagpamatuod kamo batok kanako ug ako mag-uli niana kaninyo.” Sila miingon, “Wala ikaw maglimbong kanamo o magdaogdaog o magdawat ug bisan unsa gikan sa kamot ni bisan kinsang tawo.” Ug siya miingon ngadto kanila, “Ang Ginoo saksi batok kaninyo ug ang iyang dinihogan maoy saksi niining adlawa nga kamo wala makakita ug bisan unsa sa akong kamot.” Ug sila miingon, “Siya saksi.” Unya si Samuel miingon sa katawhan, “Ang Ginoo mao ang nagtudlo kang Moises ug kang Aaron, ug mao ang nagpagula sa inyong katigulangan gikan sa yuta sa Ehipto. Busa karon panindog kamo sa walay lihok kay maghangyo unta ako uban kaninyo sa atubangan sa Ginoo mahitungod sa tanang mga matarong nga buhat sa Ginoo nga iyang gihimo kaninyo ug sa inyong katigulangan. Sa pag-adto ni Jacob sa Ehipto ug ang mga Ehiptohanon nagdaogdaog kanila, ang inyong mga katigulangan nagtuaw sa Ginoo, unya ang Ginoo nagpadala kang Moises ug kang Aaron nga maoy nagpagula sa inyong katigulangan gikan sa Ehipto ug nagpapuyo kanila niining dapita. Apan sila nalimot sa Ginoo nga ilang Dios ug siya nagbaligya kanila ngadto sa kamot ni Sisera nga tigmando sa kasundalohan sa Hasor ug ngadto sa kamot sa mga Filistihanon ug ngadto sa kamot sa hari sa Moab, ug sila nakig-away batok kanila. Unya sila mituaw ngadto sa Ginoo ug miingon, ‘Kami nakasala tungod kay among gitalikdan ang Ginoo ug nag-alagad sa mga Baal ug sa Astarot, apan karon luwasa kami gikan sa kamot sa among mga kaaway ug kami mag-alagad kanimo.’ Ug ang Ginoo nagpadala kang Jerubaal, kang Barak, kang Jefta ug kang Samuel ug nagluwas kaninyo gikan sa kamot sa inyong mga kaaway sa tanang dapit ug nagpuyo kamo nga layo sa kakuyaw. Sa diha nga inyong nakita nga si Nahas nga hari sa mga Amonihanon mianhi batok kaninyo, kamo miingon kanako, ‘Dili, apan usa ka hari ang maghari ibabaw kanamo,’ sa diha nga ang Ginoo nga inyong Dios mao ang inyong hari. Tan-awa ang hari nga inyong gipili, nga inyong gipangayo, tan-awa, ang Ginoo nagbutang ug usa ka hari ibabaw kaninyo. Kon kamo mahadlok sa Ginoo ug mag-alagad kaniya ug mamati sa iyang tingog ug dili mosupil sa sugo sa Ginoo, ug kon kamo ug ang hari usab nga mangulo ibabaw kaninyo mosunod sa Ginoo nga inyong Dios, mamaayo ang inyong kahimtang. Apan kon dili kamo mamati sa tingog sa Ginoo, hinuon mosukol kamo batok sa sugo sa Ginoo, ang kamot sa Ginoo makigbatok kaninyo ug sa inyong hari. Busa karon tindog kamo sa walay lihok ug tan-awa kining dakong butang nga buhaton sa Ginoo sa atubangan sa inyong mga mata. Dili ba ting-ani sa trigo karong adlawa? Ako motawag sa Ginoo aron siya magpadala ug dalugdog ug ulan, ug kamo mahibalo ug makakita nga ang inyong pagkadaotan dako kaayo, nga inyong gihimo diha sa panan-aw sa Ginoo, sa pagpangayo ug usa ka hari alang sa inyong kaugalingon.” Busa si Samuel mitawag sa Ginoo ug ang Ginoo nagpadala ug dalugdog ug ulan niadtong adlawa, ug ang tibuok katawhan nahadlok pag-ayo sa Ginoo ug kang Samuel. Ang tibuok katawhan miingon kang Samuel, “Pag-ampo alang sa imong mga sulugoon ngadto sa Ginoo nga imong Dios aron kami dili mamatay kay nagdugang kami sa tanan namong mga sala niining kadaotan sa pagpangayo alang sa among kaugalingon ug usa ka hari.” Ug si Samuel miingon sa katawhan, “Ayaw kahadlok, kamo naghimo niining tanang sala apan ayaw kamo pagbiya sa Ginoo, hinuon pag-alagad kamo sa Ginoo sa tibuok ninyong kasingkasing. Ug ayaw kamo pagsimang ngadto sa walay hinungdan nga mga butang nga dili makahatag ug kaayohan o makaluwas kay kini walay kapuslanan. Kay ang Ginoo dili motalikod sa iyang katawhan tungod sa iyang dakong ngalan kay nakapahimuot sa Ginoo ang paghimo kaninyo nga usa ka katawhan alang sa iyang kaugalingon. Dugang pa, ipahilayo unta kini gikan kanako nga ako makasala batok sa Ginoo pinaagi sa paghunong sa pag-ampo alang kaninyo, ug ako magtudlo kaninyo sa maayo ug sa matarong nga dalan. Kahadloki lamang ang Ginoo ug alagari siya nga matinud-anon uban sa tibuok ninyong kasingkasing, kay hunahunaa kon unsa ka dako ang mga butang nga iyang gihimo alang kaninyo. Apan kon magpadayon kamo sa pagbuhat ug daotan, mangamatay kamo ug ang inyong hari.” Si Saul may…ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya paghari, ug naghari siya ug…ug duha ka tuig ibabaw sa Israel. Si Saul nagpili ug tulo ka libo ka tawo gikan sa Israel; ang duha ka libo didto uban ni Saul sa Mikmas ug sa kabungtoran sa Betel, ug ang usa ka libo didto uban kang Jonatan sa Gibea sa Benjamin, ug ang uban nga mga tawo gipapauli niya ngadto sa ilang tolda. Nabuntog ni Jonatan ang mga sundalo nga bantay sa kuta sa mga Filistihanon nga didto sa Geba ug ang mga Filistihanon nakadungog niini. Busa gipatingog ni Saul ang trumpeta ngadto sa tibuok yuta ug miingon, “Padungga ang mga Hebreo.” Ang tibuok Israel nakadungog sa giingon nga si Saul nakadaog sa mga sundalo nga nagbantay sa kuta sa mga Filistihanon, ug usab nga ang Israel giila nga dulumtanan sa mga Filistihanon. Ug giawhag ang katawhan sa pagtipon kang Saul didto sa Gilgal. Ang mga Filistihanon nagtapok aron sa pagpakig-away sa Israel, 30,000 ka karwahi ug unom ka libo ka tigpangabayo ug kasundalohan nga daw balas sa baybayon ang gidaghanon ug mitungas sila ug nagkampo sa Mikmas, dapit sa silangan sa Bet-aben. Sa pagkakita sa mga tawo sa Israel nga diha sila sa kalisdanan (kay ang katawhan naguol), ang mga tawo nagtago sa ilang kaugalingon sa mga langob ug sa mga lungag ug sa mga dagkong bato ug sa mga lubnganan ug sa mga gahong. Ang ubang mga Hebreo milabang sa Jordan ngadto sa yuta sa Gad ug Gilead. Apan si Saul didto pa sa Gilgal ug ang mga tawo nagsunod kaniya nga nagkurog. Siya naghulat ug pito ka adlaw, sumala sa panahon nga gitakda ni Samuel, apan si Samuel wala moadto sa Gilgal ug ang katawhan nagkabulagbulag gikan kaniya. Busa si Saul miingon, “Dad-a dinhi kanako ang halad nga sunogon ug ang halad sa pakigdait.” Ug iyang gihalad ang halad nga sunogon. Sa pagkahuman niya ug halad sa halad nga sunogon, si Samuel miabot ug si Saul migula aron sa pagtagbo kaniya, ug paghatag kaniya ug katahoran. Si Samuel miingon, “Unsay imong nabuhat?” Ug si Saul miingon, “Sa pagkakita nako nga ang katawhan nagkabulagbulag na gikan kanako ug nga wala ikaw moanhi sa mga adlaw nga gitakda, ug nga ang mga Filistihanon nagtigom na sa ilang kaugalingon didto sa Mikmas, ako miingon, ‘Karon molugsong ang mga Filistihanon nganhi kanako sa Gilgal ug wala ako makapangayo sa kaluoy sa Ginoo,’ busa gipugos nako ang akong kaugalingon ug naghalad sa halad nga sunogon.” Ug si Samuel miingon kang Saul, “Ikaw naghimo ug binuang, wala ikaw magtuman sa sugo sa Ginoo nga imong Dios nga iyang gisugo kanimo kay karon lig-onon unta sa Ginoo ang imong gingharian diha sa Israel hangtod sa kahangtoran. Apan karon ang imong gingharian dili magpadayon. Ang Ginoo nangita alang kaniya ug usa ka tawo nga uyon sa iyang kaugalingong kasingkasing ug ang Ginoo nagpili kaniya aron mahimong pangulo ibabaw sa iyang katawhan, tungod kay ikaw wala magtuman sumala sa gisugo sa Ginoo kanimo.” Busa si Samuel mitindog ug miadto siya gikan sa Gilgal ngadto sa Gibea sa Benjamin. Ug giihap ni Saul ang katawhan nga diha uban kaniya, mga unom ka gatos ka tawo. Si Saul, ug ang iyang anak nga si Jonatan ug ang katawhan nga diha uban kanila nagpabilin sa Geba sa Benjamin. Apan ang mga Filistihanon nagkampo didto sa Mikmas. Ug ang mga nanulong nanggula gikan sa kampo sa mga Filistihanon sa tulo ka panon; ang usa ka panon mipadulong ngadto sa Opra, ngadto sa yuta sa Sual, ang lain nga panon mipadulong ngadto sa Bet-horon ug ang laing panon mipadulong ngadto sa agianan sa utlanan nga nagdung-aw sa walog sa Zeboim padulong sa kamingawan. Niadtong higayona walay nakit-an nga tigsalsal ug puthaw sa tibuok yuta sa Israel kay ang mga Filistihanon nag-ingon, “Tingali unya ug ang mga Hebreo maghimo sa ilang kaugalingon ug mga espada o mga bangkaw.” Apan ang matag usa sa mga Israelinhon milugsong ngadto sa mga Filistihanon aron sa pagbaid sa tagsatagsa nila ka punta sa daro, sa ilang sarol ug sa ilang wasay o sa ilang sanggot, ug ang bayranan balig usa ka pim alang sa pagbaid sa punta sa daro ug sa sarol, ug ikatulong bahin sa siklo ang bayranan alang sa pagbaid sa wasay ug alang sa pagpahimutang sa tugsok. Busa sa adlaw sa gubat, walay espada, o bangkaw nga nakit-an sa kamot ni bisan kinsa sa katawhan nga uban ni Saul ug Jonatan, apan si Saul ug si Jonatan nga iyang anak adunay dala nga espada ug bangkaw. Ug ang panon sa mga sundalo nga nagbantay sa kuta sa mga Filistihanon miadto sa agianan sa Mikmas. Usa ka adlaw niana, si Jonatan nga anak ni Saul miingon ngadto sa batan-on nga lalaki nga maoy nagdala sa iyang hinagiban, “Tana, mangadto kita sa mga sundalo nga nagbantay sa kuta sa mga Filistihanon nga atua sa pikas nga bahin.” Apan wala niya suginli ang iyang amahan. Si Saul nagpabilin sa mga hilit nga dapit sa Gibea ilalom sa kahoy nga granada nga anaa sa Migron ug ang katawhan nga uban kaniya mga unom ka gatos ka tawo. Ug si Ahias nga anak ni Ahitub nga igsoong lalaki ni Icabod nga anak ni Pinehas nga anak ni Eli, ang pari sa Ginoo sa Silo, nagsul-ob ug ephod. Ug ang katawhan wala mahibalo nga si Jonatan milakaw. Sa matag kilid sa agianan nga buot agian ni Jonatan aron pag-adto sa mga sundalo nga bantay sa kuta sa mga Filistihanon, may pangpang sa usa ka daplin ug usa ka pangpang sa pikas nga daplin ug ang ngalan sa usa Boses, ug ang ngalan sa lain Sene. Ang usa ka pangpang mituybo dapit sa amihanan atbang sa Mikmas ug ang usa sa habagatan atbang sa Geba. Unya si Jonatan miingon ngadto sa batan-ong lalaki nga maoy nagdala sa iyang hinagiban, “Tana, mangadto kita sa kampo sa mga dili tinuli, basin ug ang Ginoo molihok alang kanato kay walay makapugong sa Ginoo sa pagluwas pinaagi sa daghan o pinaagi sa diyotay.” Ug ang tigdala sa iyang hinagiban miingon kaniya, “Buhata ang tanang anaa sa imong kasingkasing, ania ako nag-uban kanimo sumala sa anaa sa imong kasingkasing.” Unya si Jonatan miingon, “Tan-awa, moagi kita sa mga tawo ug magpadayag sa atong kaugalingon ngadto kanila. Kon moingon sila kanato, ‘Pabilin hangtod nga moabot kami kaninyo,’ busa magpabilin kita ug tindog sa atong nahimutangan ug dili kita moadto kanila. Apan kon moingon sila, ‘Ngari kamo kanamo,’ mangadto usab kita kay ang Ginoo nagtugyan kanila sa atong kamot ug kini maoy ilhanan alang kanato.” Busa silang duha nagpadayag sa ilang kaugalingon didto sa mga sundalo nga nagbantay sa kuta sa mga Filistihanon ug ang mga Filistihanon nag-ingon, “Tan-awa, ang mga Hebreo nanggula gikan sa mga lungag diin sila nagtago sa ilang kaugalingon.” Ug ang mga tawo nga nagbantay sa kuta misinggit kang Jonatan ug sa tigdala sa iyang hinagiban ug miingon, “Ngari kamo kanamo ug pakit-on kamo namo sa usa ka butang.” Ug si Jonatan miingon sa tigdala sa iyang hinagiban, “Sunod kanako sa pagsaka kay ang Ginoo nagtugyan kanila ngadto sa kamot sa Israel.” Unya si Jonatan mikatkat pinaagi sa iyang mga kamot ug sa iyang mga tiil ug ang tigdala sa iyang hinagiban nagsunod kaniya. Ug sila nangapukan sa atubangan ni Jonatan ug sila gipatay sa tigdala ug hinagiban nga nagsunod kaniya. Ug sa unang pagpamatay nga gihimo ni Jonatan ug sa iyang tigdala sa hinagiban, 20 ka tawo sulod sa ingon sa katunga sa gitas-on sa tudling sa usa ka luna sa yuta. May kaguliyang didto sa kampo, sa kapatagan ug sa taliwala sa tibuok katawhan; ang mga sundalo nga nagbantay sa kuta ug ang mga nanulong nangurog, ang yuta milinog, ug kini nahimong dakong kaguliyang. Ang mga bantay ni Saul nga didto sa Gibea sa Benjamin mitan-aw ug ilang nakita ang panon nga nagngadto nganhi. Unya si Saul miingon sa katawhan nga didto uban kaniya, “Ipha ug tan-awa kon kinsa ang mibulag gikan kanato.” Ug sa diha nga naihap na sila, si Jonatan ug ang iyang tigdala sa hinagiban wala didto. Ug si Saul miingon kang Ahias, “Dad-a dinhi ang sudlanan sa kasabotan sa Dios.” Kay ang sudlanan sa kasabotan sa Dios didto niadtong adlawa uban sa katawhan sa Israel. Samtang si Saul nakigsulti sa pari, ang kasamok nga didto sa kampo sa mga Filistihanon nagkaanam ug kadako ug si Saul miingon sa pari, “Kuhaa ang imong kamot.” Unya si Saul ug ang tibuok katawhan nga uban kaniya nagtigom ug nangadto sa gubat, ug ang espada sa matag usa batok sa iyang isigkaingon, ug may dakong kaguliyang. Ang mga Hebreo nga didto uban sa mga Filistihanon ug mikuyog ngadto sa kampo sa unang panahon, didto na dapig sa mga Israelinhon nga uban ni Saul ug ni Jonatan, ingon man ang tanang tawo sa Israel nga nagtago sa ilang kaugalingon sa kabungtoran sa Efraim, sa diha nga nadunggan nila nga ang mga Filistihanon nanagan, sila usab naninguha sa paglutos kanila diha sa gubat. Busa ang Ginoo nagluwas sa Israel niadtong adlawa ug ang gubat misaylo sa Bet-aben. Ang mga tawo sa Israel naguol niadtong adlawa kay si Saul nanumpa sa katawhan nga nag-ingon, “Tinunglo ang tawo nga mokaon sa bisan unsang pagkaon hangtod sa kagabhion ug ako manimalos sa akong mga kaaway.” Busa wala gayoy bisan usa sa katawhan nga mitilaw ug pagkaon. Ang tibuok katawhan miadto sa lasang ug may dugos didto sa yuta. Ug sa pagsulod sa katawhan sa lasang, dihay dugos nga nagtulo apan walay bisan usa nga nagbutang sa iyang kamot diha sa iyang baba kay ang katawhan nahadlok sa panumpa. Apan si Jonatan wala makadungog sa iyang amahan nga nagsugo sa katawhan sa panumpa, busa iyang gibutang ang tumoy sa sungkod nga diha sa iyang kamot ug gituslob niya kini sa udlan nga may dugos ug gibutang niya ang iyang kamot ngadto sa iyang baba ug ang iyang mga mata midan-ag. Unya ang usa sa katawhan miingon, “Ang imong amahan, sa hugot gayod, nagsugo sa katawhan inubanan sa usa ka panumpa nga nag-ingon, ‘Tinunglo ang tawo nga mokaon ug pagkaon niining adlawa.’ ” Ug ang katawhan nangaluya. Unya si Jonatan miingon, “Ang akong amahan naghimo ug kasamok sa yuta. Tan-awa, midan-ag ang akong mga mata tungod kay nakatilaw ako ug gamay niining dugos. Unsa pa kaha kon ang katawhan nagpatuyang ug kaon niining adlawa sa ilang nailog gikan sa mga kaaway nga ilang nakit-an? Kay karon dili dako ang pagpamatay mga Filistihanon.” Ilang gipamatay ang mga Filistihanon niadtong adlawa gikan sa Mikmas ngadto sa Aiyalon. Ug ang katawhan luya na kaayo. Ang katawhan nag-ilog sa mga butang nga gipamilin sa kaaway, nanguha sila ug karnero, baka ug mga nati nga baka, ug gipang-ihaw nila sa yuta ug ang katawhan nangaon niini uban ang dugo. Unya ilang gisultihan si Saul nga nag-ingon, “Tan-awa, ang katawhan nakasala batok sa Ginoo, kay nangaon sila lakip ang dugo.” Ug siya miingon, “Kamo nagbuhat sa mabudhion gayod. Paligiri ako ug usa ka dakong bato niining adlawa.” Ug si Saul miingon, “Pagtibulaag kamo taliwala sa katawhan ug ingna sila, ‘Padad-a ang matag-usa ka tawo ug baka o karnero ug ihawon kini dinhi ug kaonon ug dili magpakasala batok sa Ginoo pinaagi sa pagkaon uban sa dugo.’ ” Busa ang matag usa sa katawhan nagdala ug baka niadtong gabhiona ug giihaw nila didto. Ug si Saul naghimo ug usa ka halaran sa Ginoo ug mao kadto ang unang halaran nga iyang gitukod alang sa Ginoo. Unya si Saul miingon, “Manglugsong kita sunod sa mga Filistihanon sa gabii ug kuhaon nato ang kabtangan nga anaa kanila hangtod sa paghayag sa kabuntagon ug dili nato sila binlan ug tawo.” Ug sila miingon, “Buhata kon unsay maayo alang kanimo.” Apan ang pari miingon, “Magpaduol kita sa Dios.” Ug si Saul nagpakisayod sa Dios, “Molugsong ba ako sunod sa mga Filistihanon? Itugyan ba nimo sila ngadto sa kamot sa Israel?” Apan wala siya motubag kaniya niadtong adlawa. Ug si Saul miingon, “Paduol kamo kanako, kamong tanang mga pangulo sa katawhan ug ilha ug tan-awa kon diin gikan kining salaa niining adlawa. Kay ingon nga ang Ginoo buhi nga mao ang nagluwas sa Israel, bisan pa kon kana anaa kang Jonatan nga akong anak, siya mamatay gayod.” Apan walay usa ka tawo sa taliwala sa tibuok katawhan nga mitubag kaniya. Unya miingon siya sa tibuok Israel, “Adto kamo sa usa ka bahin ug ako ug si Jonatan nga akong anak moadto sa pikas nga bahin.” Ug ang katawhan miingon kang Saul, “Buhata kon unsay maayo alang kanimo.” Busa si Saul miingon, “O Ginoong Dios sa Israel, nganong wala man nimo tubaga ang imong sulugoon niining adlawa? Kon kining salaa ania kanako o sa akong anak nga si Jonatan, O Ginoo, ang Dios sa Israel, ihatag ang Urim apan kon kining salaa anaa sa imong katawhan nga Israel, ihatag ang Tumim.” Ug si Jonatan ug si Saul ang natumngan apan ang katawhan nakalingkawas. Busa si Saul miingon, “Himoa ang ripa tali kanako ug sa akong anak nga si Jonatan.” Ug si Jonatan ang natumngan. Unya si Saul miingon kang Jonatan, “Suginli ako kon unsay imong gibuhat.” Ug si Jonatan misulti kaniya, “Ako mitilaw ug diyotay nga dugos sa tumoy sa sungkod nga diha sa akong kamot, ug ania karon ako mamatay gayod.” Ug si Saul miingon, “Ang Dios maghimo niana kanako ug labaw pa, ikaw mamatay gayod, Jonatan.” Unya ang katawhan miingon kang Saul, “Mamatay ba gayod si Jonatan nga naghimo niining dakong kadaogan sa Israel? Ipahilayo kana. Ingon nga buhi ang Ginoo, walay usa ka lugas nga buhok sa iyang ulo nga matagak sa yuta kay siya nagbuhat uban sa Dios niining adlawa.” Busa ang katawhan milukat kang Jonatan, mao nga wala siya mamatay. Busa si Saul mihunong sa paggukod sa mga Filistihanon, ug ang mga Filistihanon nangadto sa ilang kaugalingong dapit. Sa diha nga si Saul nakadawat na sa gingharian sa Israel, nakigbatok siya sa tanan niyang mga kaaway nga anaa sa matag kilid, batok sa Moab, batok sa mga Amonihanon, batok sa Edom, batok sa mga hari sa Zoba ug batok sa mga Filistihanon; bisan asa siya paingon, iyang gibutang sila sa pagkaalaot. Siya naghimo niini sa maisogon gayod ug gibuntog ang mga Amalekanhon ug nagluwas sa Israel gikan sa mga kamot sa mga nanulis kanila. Ang mga anak nga lalaki ni Saul mao si Jonatan, si Isvi ug si Melkisua, ug ang ngalan sa iyang duha ka anak nga babaye mao kini, ang ngalan sa kamagulangan mao si Merab ug ang ngalan sa manghod mao si Mical. Ang ngalan sa asawa ni Saul mao si Ahinoam nga anak ni Ahimaas. Ang ngalan sa tigmando sa iyang kasundalohan mao si Abner nga anak ni Ner nga uyoan ni Saul. Si Kis mao ang amahan ni Saul, ug si Ner nga amahan ni Abner ang anak ni Abiel. Dihay bangis nga pagpakiggubat batok sa mga Filistihanon sa tanang mga adlaw ni Saul, si bisan kinsa nga makit-an ni Saul nga kusgan nga tawo o isog nga tawo, iya kining kuhaon alang kaniya. Si Samuel miingon kang Saul, “Ang Ginoo nagpaanhi kanako aron sa pagdihog kanimo ingon nga hari ibabaw sa iyang katawhan nga Israel, busa karon pamati sa mga pulong sa Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ‘Ako magsilot sa gibuhat ni Amalek ngadto sa Israel tungod sa ilang pagpakigbatok kanila didto sa dalan sa ilang paggula gikan sa Ehipto. Busa lakaw ug tigbasa si Amalek ug hutda paglaglag ang tanan nga anaa kanila, ug ayaw sila palingkawasa, hinuon patya ang lalaki ug babaye, bata ug masuso, baka ug karnero, kamilyo ug asno.’ ” Busa si Saul mipatawag sa katawhan ug giihap sila didto sa Telaim, duha ka gatos ka libo ka tawo nga naglakaw, ug napulo ka libo ka tawo sa Juda. Ug si Saul miadto sa siyudad ni Amalek ug nag-atang didto sa walog. Si Saul miingon sa mga Kenihanon, “Lakaw, pahawa kamo, palayo kamo gikan sa mga Amalekanhon kay tingali unya ug laglagon ko kamo uban kanila, kay kamo nagpakita ug kaluoy sa tibuok katawhan sa Israel sa diha nga sila migula gikan sa Ehipto.” Busa ang mga Kenihanon mibiya gikan sa mga Amalekanhon. Nabuntog ni Saul ang mga Amalekanhon, gikan sa Havila hangtod sa Sur nga silangan sa Ehipto. Iyang nadakpan nga buhi si Agag nga hari sa mga Amalekanhon, ug gihurot paglaglag ang tanang katawhan pinaagi sa sulab sa espada. Apan si Saul ug ang katawhan wala mopatay kang Agag ug sa labing maayo sa mga karnero ug sa mga baka ug sa mga pinatambok ug sa mga nating karnero ug sa tanan nga maayo, ug wala maglaglag ug hurot kanila, hinuon ang tanan nga tinamay ug walay pulos ilang gihurot paglaglag. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kang Samuel, “Nasubo ako nga akong gihimo si Saul nga hari kay siya mitalikod gikan sa pagsunod kanako ug wala magbuhat sa akong mga sugo.” Ug si Samuel nasuko ug siya nagtuaw ngadto sa Ginoo sa tibuok nga gabii. Ug si Samuel mibangon ug sayo aron pagsugat kang Saul sa pagkabuntag ug kini gisugilon kang Samuel, “Si Saul miadto sa Carmel, ug nagpatindog siya ug usa ka monyumento alang sa iyang kaugalingon, ug mitalikod ug milakaw ug milugsong ngadto sa Gilgal.” Si Samuel miadto kang Saul, ug si Saul miingon kaniya, “Panalanginan unta ikaw sa Ginoo! Ako nagbuhat sa sugo sa Ginoo.” Ug si Samuel miingon, “Unsay kahulogan niining pagtiyabaw sa mga karnero sa akong mga igdulungog ug ang pag-inga sa mga baka nga akong nadungog?” Si Saul miingon, “Ilang gidala sila gikan sa mga Amalekanhon kay ang katawhan nagbilin ug labing maayo sa mga karnero ug sa mga baka aron ihalad ngadto sa Ginoo nga imong Dios, ug ang uban gihurot namo paglaglag.” Unya si Samuel miingon kang Saul, “Hunong, ug suginlan ko ikaw kon unsa ang gisulti sa Ginoo kanako niining gabhiona.” Ug siya miingon kaniya, “Padayon pagsulti.” Unya si Samuel miingon, “Bisan ug gamay ikaw alang sa imong kaugalingong pagtan-aw, dili ba ikaw ang pangulo sa mga banay sa Israel? Ang Ginoo nagdihog kanimo nga hari ibabaw sa Israel. Ug ang Ginoo nagpadala kanimo alang sa usa ka buluhaton ug miingon, ‘Lakaw, hutda paglaglag ang mga makasasala, ang Amalekanhon, ug pakig-away kanila hangtod nga sila mangahurot.’ Nganong wala man nimo tumana ang tingog sa Ginoo? Nganong midali man ikaw pagkuha sa inilog ug naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo?” Ug si Saul miingon kang Samuel, “Ako nagtuman sa tingog sa Ginoo, ako naglakaw sa dalan tungod sa gipabuhat sa Ginoo kanako, akong nadala si Agag nga hari sa Amalek ug akong nalaglag paghurot ang mga Amalekanhon. Apan ang katawhan nanguha gikan sa inilog, mga karnero ug baka, ang labing maayo sa mga butang nga laglagonon aron ihalad ngadto sa Ginoo nga imong Dios didto sa Gilgal.” Ug si Samuel miingon, “Aduna bay dakong kalipay ang Ginoo diha sa mga halad nga sunogon ug sa mga inihaw kay sa pagtuman sa tingog sa Ginoo? Timan-i, ang pagtuman labaw pang maayo kay sa inihaw, ug ang pagpamati kay sa tambok sa mga laking karnero. Kay ang pagsupil sama sa sala sa pagpanag-an, ug ang pagkagahig ulo sama sa sala sa pagsimba sa mga diosdios. Tungod kay imong gisalikway ang pulong sa Ginoo, siya usab magsalikway kanimo sa imong pagkahari.” Unya si Saul miingon kang Samuel, “Ako nakasala kay ako nakalapas sa sugo sa Ginoo ug sa iyang mga pulong, tungod kay ako nahadlok sa katawhan ug nagtuman sa ilang tingog. Busa karon, ako nag-ampo, pasayloa ang akong sala, ug balik uban kanako aron ako mosimba sa Ginoo. ” Ug si Samuel miingon kang Saul, “Ako dili mobalik uban kanimo kay ikaw nagsalikway sa pulong sa Ginoo, ug ang Ginoo nagsalikway kanimo gikan sa pagkahari ibabaw sa Israel.” Sa dihang molakaw na unta si Samuel, gikuptan ni Saul ang sidsid sa iyang bisti ug nagisi kini. Ug si Samuel miingon kaniya, “Ang Ginoo naggisi sa gingharian sa Israel gikan kanimo niining adlawa ug naghatag niini sa usa ka silingan nimo nga maayo pa kay kanimo. Ug usab ang Himaya sa Israel dili magbakak o magbasol kay dili siya usa ka tawo nga kinahanglang magbasol.” Unya siya miingon, “Ako nakasala apan pasidunggi ako karon sa atubangan sa mga kadagkoan sa akong katawhan ug sa atubangan sa Israel, ug balik uban kanako aron ako mosimba sa Ginoo nga imong Dios.” Busa si Samuel mibalik uban kang Saul, ug si Saul misimba sa Ginoo. Unya si Samuel miingon, “Dad-a ninyo dinhi kanako si Agag nga hari sa mga Amalekanhon.” Ug si Agag miadto kaniya nga malipayon. Ug si Agag miingon, “Sa pagkatinuod ang kapait sa kamatayon miagi na.” Apan si Samuel miingon, “Ingon nga ang imong espada naghimo sa mga kababayen-an nga nawad-an ug anak, ingon usab ang imong inahan mawad-an ug anak taliwala sa kababayen-an.” Ug si Samuel mitagodtagod kang Agag sa atubangan sa Ginoo didto sa Gilgal. Unya si Samuel miadto sa Rama ug si Saul mitungas ngadto sa iyang balay didto sa Gibea ni Saul. Si Samuel wala na makigkita kang Saul pag-usab hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon, apan si Samuel nagbangutan tungod kang Saul. Ug ang Ginoo nasubo nga iyang gihimo si Saul nga hari sa Israel. Ang Ginoo miingon kang Samuel, “Unsa ba kadugay ang imong pagbangutan alang kang Saul, nga nakita nimo nga akong gisalikway siya gikan sa pagkahari sa Israel? Sudli ug lana ang imong sungay ug lakaw. Paadtoon ko ikaw kang Jesse nga taga-Betlehem kay ako nagtagana ug usa ka hari alang kanako taliwala sa iyang mga anak.” Si Samuel miingon, “Unsaon nako pag-adto? Kon si Saul makadungog niana, iya akong patyon.” Ug ang Ginoo miingon, “Pagdala ug usa ka nating baka ug ingna, ‘Ako mianhi aron sa paghalad alang sa Ginoo.’ Ug dapita si Jesse ngadto sa paghalad ug ipakita nako kanimo kon unsay imong buhaton ug ikaw magdihog alang kanako kaniya nga akong nganlan kanimo.” Si Samuel mibuhat sumala sa gisugo sa Ginoo, ug miadto sa Betlehem. Ug ang mga kadagkoan sa siyudad miadto aron sa pagsugat kaniya nga nagkurog ug miingon, “Mianhi ba ikaw nga malinawon?” Ug siya miingon, “Malinawon, ako mianhi aron sa paghalad alang sa Ginoo; pagbalaan kamo sa inyong kaugalingon, ug uban kanako sa paghalad.” Ug iyang gibalaan si Jesse ug ang iyang mga anak nga lalaki ug mitawag kanila ngadto sa paghalad. Sa ilang pag-abot, siya mitutok kang Eliab ug miingon, “Sa pagkatinuod ang dinihogan sa Ginoo anaa sa atubangan niya.” Apan ang Ginoo miingon kang Samuel, “Ayaw pagtan-aw sa iyang nawong o sa gitas-on sa iyang barog tungod kay ako nagsalikway kaniya, kay ang Ginoo nagtan-aw dili ingon sa makita sa tawo, kay ang tawo nagtan-aw sa panagway sa gawas apan ang Ginoo nagtan-aw sa kasingkasing.” Unya si Jesse mitawag kang Abinadab ug gipaagi siya sa atubangan ni Samuel. Ug siya miingon, “Wala usab magpili niini ang Ginoo.” Unya gipaagi ni Jesse si Samma. Ug siya miingon, “Wala usab magpili niini ang Ginoo. ” Ug gipaagi ni Jesse ang pito niya ka anak nga lalaki sa atubangan ni Samuel. Ug si Samuel miingon kang Jesse, “Ang Ginoo wala magpili niini.” Si Samuel miingon kang Jesse, “Ania ba dinhi ang tanan nimong mga anak?” Ug siya miingon, “Aduna pay nahibilin nga kamanghoran ug atua siya nagbantay sa mga karnero.” Ug si Samuel miingon kang Jesse, “Pasugoi ug ipakuha siya, kay dili kita manglingkod hangtod nga moabot siya dinhi.” Iyang gipasugoan ug gidala siya sa sulod. Pulahon siya ug nawong ug nindot ang iyang mga mata ug ambongan. Ug ang Ginoo miingon, “Tindog, dihogi siya kay mao kini siya.” Unya si Samuel mikuha sa sungay nga gisudlan sa lana ug gidihogan siya diha sa atubangan sa iyang mga igsoon ug ang Espiritu sa Ginoo mikunsad nga puno sa gahom sa ibabaw ni David sukad niadtong adlawa. Ug si Samuel mitindog ug miadto sa Rama. Unya ang Espiritu sa Ginoo mibulag gikan kang Saul ug usa ka daotan nga espiritu gikan sa Ginoo nagsakit kaniya. Ug ang mga sulugoon ni Saul miingon kaniya, “Tan-awa karon, usa ka daotang espiritu gikan sa Dios nagsakit kanimo. Himoa nga ang among agalon karon magsugo sa imong mga sulugoon nga anaa sa imong atubangan sa pagpangita ug usa ka tawo nga batid nga motugtog sa alpa, ug unya kon ang daotang espiritu gikan sa Dios anaa kanimo, siya motugtog niini ug ikaw mamaayo.” Busa si Saul miingon ngadto sa iyang mga sulugoon, “Hatagi ako karon ug usa ka tawo nga maayong motugtog ug dad-a siya dinhi kanako.” Unya mitubag ang usa sa mga batan-ong lalaki, “Nakita nako ang usa ka anak ni Jesse nga taga-Betlehem, batid nga motugtog, isog nga tawo, tawo sa gubat, ugdang nga manulti, maayo ug barog ug ang Ginoo nag-uban kaniya.” Busa si Saul nagpadala ug mga sulugoon ngadto kang Jesse, ug nag-ingon, “Ipadala ngari kanako si David nga imong anak nga atua uban sa mga karnero.” Ug si Jesse nagkuha ug usa ka asno nga gikargahan ug pan ug usa ka panit nga sudlanan sa bino ug usa ka nating kanding, ug gipadala kang David nga iyang anak ngadto kang Saul. Si David miadto kang Saul ug mitindog sa iyang atubangan. Ug si Saul nahigugma pag-ayo kaniya ug nahimo siyang tigdala sa iyang hinagiban. Unya si Saul nagpasugo ngadto kang Jesse nga nag-ingon, “Paalagara si David sa akong atubangan, kay siya nakakaplag ug kahimuot sa akong panan-aw.” Sa higayon nga ang daotang espiritu gikan sa Dios moabot kang Saul, si David mokuha sa alpa ug motugtog niini. Busa si Saul maulian ug mamaayo, ug ang daotang espiritu mobiya gikan kaniya. Unya ang mga Filistihanon nagtigom sa ilang mga panon sa kasundalohan aron sa pagpakiggubat, ug nagtigom sila didto sa Soco nga sakop sa Juda, ug nagkampo tungatunga sa Soco ug sa Aseka, sa Epes-damim. Si Saul ug ang katawhan sa Israel nagtigom ug nagkampo sa walog sa Ela, ug gihan-ay ang kasundalohan alang sa gubat batok sa mga Filistihanon. Ug ang mga Filistihanon nagtindog ibabaw sa bukid didto sa pikas bahin ug ang Israel nagtindog ibabaw sa bukid sa pikas nga bahin ug may walog sa taliwala nila. May migula nga usa ka bantogan gikan sa kampo sa mga Filistihanon nga ginganlan ug Goliat sa Gat, nga ang gitas-on unom ka maniko ug usa ka dangaw. Ug siya may usa ka helmet nga bronsi diha sa iyang ulo, ug sinul-oban siya sa usa ka panalipod sa lawas, ug ang gibug-aton sa bisti lima ka libo ka siklo nga bronsi. Siya may salipod nga bronsi sa iyang mga bitiis ug usa ka bangkaw nga bronsi nga gikabiba taliwala sa iyang mga abaga. Ang lawas sa iyang bangkaw sama sa usa ka likisan sa maghahabol, ug ang ulo sa iyang bangkaw may gibug-aton nga unom ka gatos ka siklo nga puthaw ug ang tigdala sa iyang taming nag-una kaniya. Siya mitindog ug misinggit ngadto sa mga panon sa kasundalohan sa Israel, “Nganong nanganhi kamo aron sa paghan-ay sa inyong kasundalohan alang sa pagpakiggubat? Dili ba ako usa ka Filistihanon ug kamo mga sulugoon ni Saul? Pagpili kamo ug usa ka tawo alang kaninyo, ug paanhia siya kanako. Kon siya makahimo sa pagpakig-away kanako ug sa pagpatay kanako, kami mahimong inyong mga ulipon, apan kon ako ang makadaog batok kaniya ug makapatay kaniya, kamo mahimong among mga ulipon ug mag-alagad kanamo.” Ug ang Filistihanon miingon, “Ako naghagit sa mga panon sa kasundalohan sa Israel niining adlawa. Hatagi ako ug usa ka tawo, aron kami magsangka.” Sa diha nga si Saul ug ang tibuok nga Israel nakadungog sa mga pulong sa Filistihanon, nangaluya sila ug nangahadlok pag-ayo. Si David usa ka anak sa usa ka Efratihanon sa Betlehem sa Juda nga ginganlan ug Jesse, nga may walo ka anak nga lalaki. Sa mga adlaw ni Saul, ang maong tawo tigulang na ug taas na ug panuigon. Ug ang tulo ka kamagulangang anak nga lalaki ni Jesse misunod kang Saul sa gubat, ug ang ngalan sa tulo niya ka anak nga miadto sa gubat mao si Eliab, ang kamagulangan, ug ang sunod si Abinadab, ug ang ikatulo si Samma. Si David mao ang kamanghoran ug ang tulo ka magulang misunod kang Saul, apan si David nagngadto-nganhi kang Saul aron sa pagpakaon sa mga karnero sa iyang amahan didto sa Betlehem. Sulod sa 40 ka adlaw ang Filistihanon nagpaduol ug nagpakita sa iyang kaugalingon, buntag ug hapon, Si Jesse miingon kang David nga iyang anak, “Pagdala karon alang sa imong mga igsoon ug usa ka epha niining sinangag nga trigo ug kining napulo ka buok nga pan, ug dad-a kini pagdali ngadto sa kampo sa imong mga igsoon. Dad-a usab kining napulo ka keso ngadto sa tigmando sa ilang mga linibo, ug tan-awa kon unsa ang kahimtang sa imong mga igsoon ug pagdala ug mga butang gikan kanila.” Niadtong tungora si Saul, ug sila, ug ang tanan nga katawhan sa Israel, didto sa walog sa Ela, nakig-away sa mga Filistihanon. Si David misayo pagbangon sa pagkabuntag, ug gibilin ang mga karnero sa usa ka tigbantay, ug midala sa mga dad-onon ug milakaw sumala sa gisugo kaniya ni Jesse. Ug siya miabot sa dapit nga ilang gikampohan sa diha nga ang panon nagpadulong sa panggubatan, naninggit alang sa gubat. Ang Israel ug ang mga Filistihanon naghan-ay alang sa gubat, kasundalohan batok kasundalohan. Ug si David mibilin sa iyang dala ngadto sa tigbantay sa mga dala, ug midagan ngadto sa panon sa kasundalohan ug nakighimamat sa iyang mga igsoon. Samtang nakigsulti siya kanila, ang bantogan nga Filistihanon sa Gat, nga Goliath ang ngalan, migula gikan sa panon sa mga Filistihanon, ug namulong sa mao gihapong mga pulong. Ug si David nakadungog niini. Ang tanang katawhan sa Israel, sa diha nga nakakita sila sa tawo, nanagan gikan kaniya ug nangahadlok sa hilabihan gayod. Ang katawhan sa Israel miingon, “Nakakita ba kamo nianang tawhana nga mitungas? Sa walay duhaduha mitungas siya aron sa paghagit sa Israel, ug ang tawo nga makapatay kaniya, himoon nga dato sa hari uban sa dagkong mga bahandi, ug ihatag kaniya sa hari ang iyang anak nga babaye, ug hatagan ug kagawasan ang panimalay sa iyang amahan diha sa Israel.” Si David miingon sa mga tawo nga nagtindog tupad kaniya, “Unsay buhaton sa tawo nga makapatay niining Filistihanon, ug makakuha sa pagkatalamayon sa Israel? Kay kinsa ba kining dili tinuli nga Filistihanon nga siya naghagit man sa mga panon sa kasundalohan sa buhing Dios?” Ug ang katawhan mitubag kaniya sa samang paagi, “Kini buhaton ngadto sa tawo nga makapatay kaniya.” Si Eliab nga iyang magulang nga igsoon nakadungog sa diha nga siya nakigsulti sa mga tawo, ug ang kasuko ni Eliab misilaob batok kang David, ug siya miingon, “Nganong mianhi man ikaw? Ug kinsay imong gibinlan niadtong pipila ka karnero didto sa kamingawan? Ako nahibalo sa imong garbo, ug sa kadaotan sa imong kasingkasing kay ikaw mianhi aron sa pagtan-aw sa gubat.” Ug si David miingon, “Unsa may akong nabuhat karon? Dili ba sulti lamang kini?” Ug siya mitalikod gikan kaniya sa pag-atubang ngadto sa uban, ug misulti sa mao gihapon. Ug ang katawhan mitubag kaniya pag-usab sama sa una. Sa diha nga nadungog ang mga pulong nga gipamulong ni David, ilang gisubli kini sa atubangan ni Saul ug iyang gipakuha siya. Ug si David miingon kang Saul, “Wala untay kasingkasing nga maluya tungod kaniya. Ang imong sulugoon moadto ug makig-away batok niining Filistihanon.” Apan si Saul miingon kang David, “Ikaw dili makahimo sa pag-adto aron sa pagpakig-away batok niining Filistihanon, kay ikaw usa lamang ka batan-on, ug siya usa ka tawo sa gubat sukad pa sa iyang pagkabatan-on.” Apan si David miingon kang Saul, “Ang imong sulugoon nagbantay sa mga karnero sa iyang amahan ug sa diha nga may mianha nga usa ka liyon, o usa ka oso, ug mitukob sa usa ka nating karnero sa panon, akong gisunod kini ug gipatay kini, ug nagluwas sa nating karnero gikan sa baba niini. Ug sa diha nga kini misukol kanako, gikuptan nako ang bungot niini, ug gibunalan nako kini, ug gipatay. Ang imong sulugoon nakapatay ug mga liyon ug mga oso ug kining dili tinuli nga Filistihanon mahimong sama sa usa kanila, sa pagtan-aw nga siya naghagit sa kasundalohan sa Dios nga buhi.” Ug si David miingon, “Ang Ginoo nga nagluwas kanako gikan sa tiil sa liyon ug gikan sa tiil sa oso, siya magluwas kanako gikan sa kamot niining Filistihanon.” Ug si Saul miingon kang David, “Lakaw, ug ang Ginoo mag-uban kanimo!” Unya gibistihan ni Saul si David sa iyang bisti, iyang gibutang ang usa ka helmet nga bronsi diha sa iyang ulo, ug gibistihan siya sa usa ka panalipod sa lawas. Gitakin ni David ang iyang espada sa iyang bisti, ug misulay sa paglakaw kay siya wala pa makasulay niana. Ug si David miingon kang Saul, “Ako dili makaadto uban niini, kay wala pa ako maanad niini.” Ug gihubo kini ni David. Unya gibitbit niya ang iyang sungkod, ug nagpili siya ug lima ka hamis nga bato gikan sa sapa, ug gibutang kini sa bag, sa sudlanan sa salapi sa tigbantay sa karnero nga diha kaniya, ug ang iyang lambuyog diha sa iyang kamot, ug nagpaduol sa Filistihanon. Ang Filistihanon miabot ug mipaduol kang David, uban ang tawo nga nagdala sa taming nga nag-una kaniya. Sa pagtan-aw sa Filistihanon ug nakita si David, iyang gitamay siya, kay siya usa lamang ka batan-on, pulahon ug ambongan ang panagway. Ug ang Filistihanon miingon kang David, “Iro ba ako, nga ikaw mianhi kanako uban sa mga sungkod?” Ug ang Filistihanon mitunglo kang David pinaagi sa iyang mga dios. Ang Filistihanon miingon kang David, “Duol kanako, ug ihatag nako ang imong unod ngadto sa mga langgam sa kalangitan ug sa mga mananap sa kapatagan.” Unya si David miingon sa Filistihanon, “Ikaw mianhi kanako uban ang espada, bangkaw ug sapang, apan ako mianhi kanimo sa ngalan sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa kasundalohan sa Israel, nga imong gihagit. Niining adlawa ang Ginoo magtugyan kanimo nganhi sa akong kamot, ug ako magbunal ug maglunggo sa imong ulo gikan kanimo, ug ihatag nako ang mga patay nga lawas sa panon sa mga Filistihanon niining adlawa ngadto sa mga langgam sa kalangitan ug sa mga ihalas nga mananap sa yuta, aron nga ang tibuok yuta mahibalo nga adunay Dios sa Israel, ug aron nga kining tibuok katilingban mahibalo nga ang Ginoo magluwas dili pinaagi sa espada ug bangkaw, kay ang gubat iya sa Ginoo, ug siya maghatag kanimo nganhi sa among kamot.” Sa diha nga ang Filistihanon mitindog ug miadto ug mipaduol aron sa pagtagbo kang David, si David midali pagdagan padulong sa panon sa kasundalohan aron sa pagtagbo sa Filistihanon. Ug si David mikuot sa iyang bag ug mikuha ug ang usa ka bato, ug gilabyog kini, ug naigo ang Filistihanon sa iyang agtang, ug ang bato nalubong sa iyang agtang, ug naumod siya sa yuta. Busa si David midaog batok sa Filistihanon pinaagi sa usa ka lambuyog ug sa usa ka bato, ug naigo ang Filistihanon ug gipatay siya; walay espada diha sa kamot ni David. Unya si David midagan ug mitindog sa ibabaw sa Filistihanon ug gikuha ang espada niini, ug giibot kini gikan sa sakoban ug gipatay siya, ug gipunggot ang iyang ulo pinaagi niini. Sa pagtan-aw sa mga Filistihanon nga ang ilang bantogan patay na, sila nanagan. Ang mga tawo sa Israel ug sa Juda nanindog ug naninggit, ug migukod sa mga Filistihanon hangtod sa Gat ug ngadto sa ganghaan sa Ekron. Ug ang mga samaran sa mga Filistihanon nangapukan diha sa agianan gikan sa Saaraim hangtod sa Gat ug sa Ekron. Ug ang mga Israelinhon namauli gikan sa paggukod sa mga Filistihanon ug ilang gipanguhaan ang ilang kampo. Gikuha ni David ang ulo sa Filistihanon, ug gidala kini ngadto sa Jerusalem apan iyang gibutang ang iyang bisti sa gubat didto sa iyang tolda. Sa diha nga si Saul nakakita nga si David miadto batok sa Filistihanon, siya miingon kang Abner, ang tigmando sa kasundalohan, “Abner, kang kinsang anak kining batan-on?” Si Abner miingon, “Ingon nga ikaw buhi, O hari, dili ako makasugilon.” Ug ang hari miingon, “Pagpakisayod kang kinsang anak ang batan-on.” Sa nauli na si David gikan sa pagpatay sa Filistihanon, gikuha siya ni Abner, ug gidala siya sa atubangan ni Saul uban ang ulo sa Filistihanon diha sa iyang kamot. Ug si Saul miingon kaniya, “Kang kinsang anak ikaw, batan-on?” Ug si David mitubag, “Ako ang anak sa imong sulugoon nga si Jesse nga taga-Betlehem.” Unya sa pagkahuman ni David ug pakigsulti kang Saul, ang kalag ni Jonatan nahiusa sa kalag ni David ug si Jonatan nahigugma kaniya ingon sa iyang kaugalingong kalag. Gikuha siya ni Saul niadtong adlawa ug wala na motugot nga mopauli pa siya sa balay sa iyang amahan. Unya si Jonatan naghimo ug usa ka kasabotan uban kang David tungod kay gihigugma niya siya sama sa iyang kaugalingong kalag. Ug si Jonatan mihukas sa iyang kupo nga diha kaniya ug gihatag kini kang David, ug ang iyang hinagiban lakip ang iyang espada ug ang iyang pana, ug ang iyang bakos. Ug bisan diin si David paadtoa ni Saul malampuson siya. Busa gibutang siya ni Saul ibabaw sa mga tawo sa gubat. Ug kini maayo sa panan-aw sa katawhan ingon man usab sa panan-aw sa mga sulugoon ni Saul. Samtang namauli sila, human mapatay ni David ang Filistihanon, ang mga babaye nanggula gikan sa tanang siyudad sa Israel nga nag-awit ug nagsayaw aron sa pagsugat kang Hari Saul, uban ang mga gagmayng tambor, uban sa kalipay, uban sa mga awit sa mga tulunggon sa paghoni. Ug ang mga babaye nag-awit sa usa ug usa samtang sila naglipay, “Si Saul nakapatay sa iyang mga linibo, ug si David sa iyang mga tagnapulo ka libo.” Busa si Saul nasuko sa hilabihan gayod ug kining pulonga wala makapahimuot kaniya ug siya miingon, “Gipahinungod nila kang David ang tagnapulo ka libo ug kanako ilang gipahinungod ang mga linibo lamang, ug unsa pay lain nga maiya kondili ang gingharian?” Sukad niadtong adlawa gipanid-an ni Saul si David. Sa pagkaugma, usa ka daotang espiritu gikan sa Dios miabot nga makusganon diha kang Saul ug siya nagsalimoang sulod sa balay samtang si David nagtugtog sa iyang alpa ingon sa iyang gibuhat matag adlaw. Ug dihay bangkaw sa kamot ni Saul. Ug gilabay ni Saul ang bangkaw kay siya naghunahuna, “Akong tuhugon si David diha sa bungbong.” Apan si David milikay gikan kaniya sa makaduha. Si Saul nahadlok kang David tungod kay ang Ginoo nag-uban kaniya ug mibiya gikan kang Saul. Busa gipapahawa siya ni Saul gikan sa iyang atubangan, ug gihimo siya nga tigmando sa usa ka libo ug migula siya ug mibalik sa atubangan sa katawhan. Si David nagmalamposon sa tanan niyang gibuhat kay ang Ginoo nag-uban man kaniya. Unya sa dihang nakita ni Saul nga nagmalamposon si David, siya mitindog nga may kahadlok kaniya. Apan ang tibuok nga Israel ug Juda nahigugma kang David kay siya migula ug mibalik sa ilang atubangan. Unya si Saul miingon kang David, “Ania karon ang akong kamagulangang anak nga babaye nga si Merab, siya akong ipaasawa kanimo. Pagmaisogon lamang alang kanako ug pagpakiggubat alang sa Ginoo.” Kay si Saul naghunahuna, “Dili unta itugot nga modapat ang akong kamot kaniya, kondili ang kamot sa mga Filistihanon ang padapaton kaniya.” Ug si David miingon ngadto kang Saul, “Kinsa ba ako ug kinsa ang akong mga kadugo, ang panimalay sa akong amahan diha sa Israel, nga ako mahimong umagad sa hari?” Apan niadtong panahona sa dihang si Merab nga anak ni Saul ihatag na unta ngadto kang David, gihatag siya kang Adriel nga taga-Mehola aron ipaasawa. Si Mical nga anak nga babaye ni Saul nahigugma kang David, ug ilang gisuginlan si Saul ug ang maong butang nakalipay kaniya. Si Saul naghunahuna, “Ihatag nako siya kaniya aron siya mahimong lit-ag kaniya ug nga ang kamot sa mga Filistihanon makigbatok kaniya.” Busa si Saul miingon kang David sa ikaduhang higayon, “Ikaw karon mahimong akong umagad.” Ug gisugo ni Saul ang iyang mga sulugoon, “Sultihi si David sa hilom ug ingna, ‘Ania karon, ang hari nalipay kanimo, ug ang tanan niyang mga sulugoon nahigugma kanimo, busa karon mahimo ikaw nga umagad sa hari.’ ” Ang mga sulugoon ni Saul misulti niining mga pulonga sa mga igdulungog ni David. Ug si David miingon, “Sayon ba lamang alang kaninyo kanang butanga nga mahimong umagad sa hari, nga nakita man ninyo nga ako usa ka kabos nga tawo ug dili inila?” Ug ang mga sulugoon ni Saul misugilon kaniya, “Niining paagiha nagsulti si David.” Unya si Saul miingon, “Kini mao ang isulti ninyo kang David, ‘Ang hari wala magkinahanglan sa bisan unsang bugay, kondili usa ka gatos ka yamis sa mga Filistihanon, aron iyang panimaslan ang mga kaaway sa hari.’ ” Kay si Saul naghunahuna nga mahulog si David sa kamot sa mga Filistihanon. Sa diha nga gisuginlan si David sa iyang mga sulugoon niining mga pulonga, kini nakapahimuot pag-ayo kang David nga mahimong umagad sa hari. Ug sa wala pa matapos ang panahon, si David mitindog ug miadto kuyog sa iyang mga tawo ug gipatay ang duha ka gatos ka tawo sa mga Filistihanon ug gidala ni David ang ilang mga yamis ug gihatag nila kini sa husto nga gidaghanon ngadto sa hari aron siya mahimong umagad sa hari. Ug gipaasawa ni Saul kaniya si Mical nga iyang anak. Apan sa dihang nakita ug nahibaloan ni Saul nga ang Ginoo nag-uban kang David ug si Mical nga anak ni Saul nahigugma kaniya, si Saul misamot pagkahadlok kang David. Busa si Saul nagpabilin nga kaaway ni David sa kanunay. Unya ang mga pangulo sa mga Filistihanon nanggula aron sa pagpakiggubat, ug unsa ka daghan ang ilang paghimo niini, mao usab ka daghan ang kalamposan ni David kay sa mga sulugoon si Saul, nga tungod niini ang iyang ngalan nabantog pag-ayo. Unya si Saul misulti kang Jonatan nga ang iyang anak ug sa tanan niyang mga sulugoon nga ilang patyon si David. Apan si Jonatan nga anak ni Saul nalipay pag-ayo kang David. Ug gisultihan ni Jonatan si David, “Si Saul nga akong amahan nagtinguha sa pagpatay kanimo, busa karon, pagbantay sa imong kaugalingon sa pagkabuntag, ug puyo sa usa ka tago nga dapit ug tagoa ang imong kaugalingon. Ug mogula ako ug motindog tupad sa akong amahan sa kapatagan diin atua ikaw, ug makigsulti ako uban sa akong amahan mahitungod kanimo ug kon aduna akoy masayran, akong isugilon kanimo.” Si Jonatan misulti ug maayo mahitungod kang David ngadto kang Saul nga iyang amahan ug miingon kaniya, “Ayaw itugot nga magpakasala ang hari batok sa iyang alagad nga si David, tungod kay siya wala makasala batok kanimo ug tungod kay ang iyang mga buhat maayo kaayo nganha kanimo. Kay gibutang niya ang iyang kinabuhi diha sa iyang kamot ug gipatay ang Filistihanon, ug ang Ginoo naghimo ug usa ka dakong kadaogan sa tibuok Israel. Ikaw nakakita niana ug nalipay. Ngano nga magpakasala man ikaw batok sa dugo sa walay sala pinaagi sa pagpatay kang David sa walay hinungdan?” Si Saul namati sa tingog ni Jonatan ug si Saul nanumpa, “Ingon nga ang Ginoo buhi, siya dili patyon.” Ug gitawag ni Jonatan si David ug gisuginlan niya sa tanang butang nga ilang gihisgotan. Gidala ni Jonatan si David ngadto kang Saul ug didto siya sa iyang atubangan sama sa unang panahon. May gubat na usab, ug si David migula ug nakig-away sa mga Filistihanon ug nakahimo ug usa ka dakong pagpamatay diha kanila nga tungod niana miikyas sila gikan sa iyang atubangan. Unya usa ka daotang espiritu gikan sa Ginoo miabot kang Saul samtang naglingkod siya sa iyang balay uban sa iyang bangkaw nga diha sa iyang kamot ug si David nagtugtog sa alpa. Si Saul nangita ug paagi sa pagtuhog kang David ngadto sa bungbong pinaagi sa iyang bangkaw, apan nakalikay siya kang Saul, busa mitaroy ang bangkaw diha sa bungbong. Ug si David mipalayo ug miikyas niadtong gabhiona. Si Saul nagpadala ug mga sinugo ngadto sa balay ni David aron sa pagbantay kaniya ug sa pagpatay kaniya sa pagkabuntag. Apan si Mical nga asawa ni David, misulti kaniya, “Kon dili nimo luwason ang imong kinabuhi karong gabhiona patyon ikaw ugma.” Busa gitunton ni Mical si David sa bintana ug siya mipalayo ug miikyas. Gikuha ni Mical ang usa ka larawan ug gibutang kini sa higdaanan, ug gibutangan ug usa ka unlan nga balhibo sa kanding ang dapit sa ulo ug gitabunan kini ug mga panapton. Ug sa diha nga si Saul nagpadala ug mga sinugo aron sa pagkuha kang David, si Michal miingon, “Siya nasakit.” Unya nagpadala si Saul ug mga sinugo sa pagsusi kang David, nga nag-ingon, “Dad-a siya nganhi kanako nga anaa sa higdaanan, aron patyon nako siya.” Ug sa pagsulod sa mga sinugo, nakita nila ang larawan diha sa higdaanan uban ang unlan nga balhibo sa kanding dapit sa ulo. Si Saul miingon kang Mical, “Ngano nga naglimbong ikaw kanako nga sa ingon niana imong gipalakaw ang akong kaaway, mao nga nakaikyas siya?” Ug si Mical mitubag kang Saul, “Siya miingon kanako, ‘Palakta ako, nganong patyon man nako ikaw?’ ” Busa si David mipalayo ug miikyas ug miadto kang Samuel sa Rama, ug misugilon kaniya sa tanang gihimo ni Saul kaniya. Ug siya ug si Samuel nangadto ug mipuyo sa Naiot. Ug kini gisugilon kang Saul, “Tan-awa, si David atua sa Naiot sa Rama.” Unya si Saul nagpadala ug mga sinugo aron sa pagpakuha kang David, ug sa pagkakita nila sa panon sa mga propeta nga nagpropesiya ug kang Samuel nga nagtindog ingon nga ilang pangulo, ang Espiritu sa Dios miabot sa ibabaw sa mga sinugo ni Saul ug sila usab nagpropesiya. Sa gisugilon kini kang Saul, nagpadala siya ug laing mga sinugo ug sila usab nagpropesiya. Ug si Saul nagpadala na usab sa ikatulong higayon ug sila nagpropesiya usab. Unya siya na gayod ang miadto sa Rama, ug miabot siya sa dakong atabay nga diha sa Secu ug siya nangutana, “Hain ba si Samuel ug si David?” Ug dihay miingon, “Sila atua sa Naiot sa Rama.” Ug siya miadto sa Naiot sa Rama ug ang Espiritu sa Dios miabot usab kaniya, ug samtang nagpadayon siya paglakaw nagpropesiya siya hangtod nga miabot siya didto sa Naiot sa Rama. Iya usab nga gihubo ang iyang bisti ug siya usab nagpropesiya sa atubangan ni Samuel ug naghigda nga hubo niadtong tibuok adlaw ug gabii. Maoy hinungdan nga sila miingon, “Usa ba usab si Saul sa mga propeta?” Unya si David mikagiw gikan sa Naiot sa Rama, ug miadto ug miingon sa atubangan ni Jonatan, “Unsay akong nabuhat? Unsay akong kasal-anan? Ug unsay akong sala sa atubangan sa imong amahan nga siya nagtinguha man sa akong kinabuhi?” Ug siya miingon kaniya, “Ipalayo kana! Dili ka mamatay. Ang akong amahan wala magbuhat sa bisan unsa, gamay man o dako, nga dili niya itug-an kanako ug nganong magtago man ang akong amahan niining butanga gikan kanako? Dili kana tinuod.” Apan si David nanumpa pag-usab, “Ang imong amahan nahibalo kaayo nga ako nakapahimuot sa imong mga mata ug siya miingon, ‘Ayaw pahibaloa si Jonatan niini kay tingali unya ug masubo siya.’ Sa pagkatinuod, ingon nga ang Ginoo buhi, ug ingon nga ang imong kalag buhi, usa na lamang ka lakang ang nakaulang kanako ug sa kamatayon.” Unya si Jonatan miingon kang David, “Bisan unsay imong isulti, buhaton ko kini alang kanimo.” Ug si David miingon kang Jonatan, “Ugma mao ang bag-ong subang sa bulan ug dili gayod nako pakyason ang pagtambong sa lamisa uban sa hari, apan palakta ako aron ako motago diha sa kapatagan hangtod sa gabii sa ikatulo nga adlaw. Kon mangita gayod kanako ang imong amahan, ingna siya, ‘Si David naghangyo pag-ayo kanako nga siya tugotan pag-adto sa Betlehem nga iyang siyudad kay adunay tinuig nga paghalad didto alang sa tibuok panimalay!’ Kon siya moingon ‘Maayo!’ kini maayo alang sa imong sulugoon, apan kon siya masuko, ikaw mahibalo nga daotan ang iyang gitinguha. Busa ayoha pagtagad ang imong sulugoon kay imong gidala ang imong sulugoon ngadto sa usa ka kasabotan sa Ginoo uban kanimo. Apan kon aduna akoy sala, pangunayi ako pagpatay, kay nganong dad-on pa man ako nimo ngadto sa imong amahan?” Si Jonatan miingon, “Ipalayo kana kanimo. Kon nahibaloan pa lamang nako nga maoy gitinguha sa akong amahan ang kadaotan nga modangat kanimo, dili ko ba ikaw suginlan?” Unya si David miingon kang Jonatan, “Kinsay mosugilon kanako kon singkahan ikaw sa imong amahan sa pagtubag?” Ug si Jonatan miingon kang David, “Dali, mangadto kita sa kapatagan.” Busa silang duha nangadto sa kapatagan. Si Jonatan miingon kang David, “Pinaagi sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa diha nga masuta nako ang akong amahan sa ingon niining taknaa ugma o sa ikatulo nga adlaw, kon siya maayo kang David, dili ba diay ako magpadala nganhi ug itug-an kini kanimo? Apan kon ikalipay sa akong amahan ang pagbuhat ug daotan kanimo, ang Ginoo maghimo sa ingon kang Jonatan, ug labaw pa gani kon dili ako motug-an kanimo ug mopakagiw kanimo aron malayo ikaw sa kakuyaw. Ang Ginoo mag-uban unta kanimo ingon nga siya nag-uban kaniadto sa akong amahan. Unya kon ako buhi pa, ipakita kanako ang matinud-anong gugma sa Ginoo aron ako dili mamatay. Ug ayaw bugtoa ang imong pagkamatinud-anon gikan sa akong balay hangtod sa kahangtoran, bisan sa diha nga puohon sa Ginoo ang tanang kaaway ni David gikan sa ibabaw sa yuta.” Busa si Jonatan naghimo ug kasabotan uban sa balay ni David, “Ang Ginoo manimalos unta sa mga kaway ni David.” Ug gipapanumpa pag-usab ni Jonatan si David nga higugmaon siya kay gihigugma man niya si David sama sa iyang kaugalingong kalag. Unya si Jonatan miingon kaniya, “Ugma mao ang bag-ong subang sa bulan, ug ikaw pangitaon tungod kay sa imong lingkoranan wala may maglingkod. Ug sa ikatulo nga adlaw, lugsong pagdali ug adto sa dapit nga imong gitagoan sa diha nga mahitabo kini ug pabilin tupad sa bato sa Esel. Ug ipana nako ang tulo ka udyong sa daplin niini, sama nga nagpana ako ug usa ka ig-onon. Unya ipadala nako ang bata, nga mag-ingon, ‘Lakaw, pangitaa ang mga udyong.’ Kon ako moingon sa bata, ‘Tan-awa, ang mga udyong anaa sa imong kilid, kuhaa kini,’ ikaw moduol kanako kay ingon nga ang Ginoo buhi, ikaw layo sa kakuyaw ug kadaot. Apan kon ako moingon ngadto sa batan-on, ‘Tan-awa, ang mga udyong anaa sa unahan nimo,’ lakaw, kay ang Ginoo nagpalakaw kanimo. Ug mahitungod sa mga butang nga gisabotan nimo ug nako, ang Ginoo anaa sa taliwala kanimo ug kanako hangtod sa kahangtoran.” Busa si David mitago didto sa kapatagan ug sa diha nga miabot na ang bag-ong subang sa bulan, ang hari milingkod aron mokaon. Ang hari milingkod sa iyang lingkoranan, sama sa ubang mga panahon, sa lingkoranan nga duol sa bungbong, ug si Jonatan nagtindog ug si Abner milingkod tupad kang Saul, apan sa dapit ni David walay naglingkod. Bisan pa niana si Saul walay gisulti bisan unsa niadtong adlawa, kay naghunahuna siya, “Adunay nahitabo kaniya, dili siya hinlo, sa pagkatinuod siya dili hinlo.” Apan sa ikaduha nga adlaw, sa pagkaugma human sa bag-ong subang sa bulan, sa dapit ni David walay naglingkod, ug si Saul miingon kang Jonatan nga iyang anak, “Ngano nga ang anak ni Jesse wala man moanhi aron mokaon, kagahapon o karong adlawa?” Ug mitubag si Jonatan kang Saul, “Si David mihangyo pag-ayo kanako nga moadto siya sa Betlehem. Siya miingon, ‘Paadtoa ako, kay ang among panimalay may usa ka paghalad didto sa siyudad ug ang akong igsoon nga lalaki nagsugo kanako sa pag-adto didto. Busa karon, kon nakapahimuot ako sa imong mga mata, paadtoa ako ug paduawa sa akong mga igsoon.’ Mao kanay hinungdan nga wala siya makatambong sa lamisa sa hari.” Unya ang kasuko ni Saul misilaob batok kang Jonatan ug giingnan niya siya, “Ikaw anak sa usa ka daotan ug masupilon nga babaye, wala ba ako mahibalo nga gipili nimo ang anak ni Jesse alang sa imong kaulawan, ug sa kaulawan sa pagkahubo sa imong inahan? Kay samtang ang anak ni Jesse buhi sa ibabaw sa yuta, ikaw o ang imong gingharian dili mapahiluna. Busa karon pasugoi ug dad-a siya ngari kanako, kay siya mamatay gayod.” Unya si Jonatan mitubag kang Saul nga iyang amahan, “Nganong patyon man siya? Unsay iyang nabuhat?” Apan gilabay ni Saul ang iyang bangkaw aron sa pagbangkaw kaniya. Tungod niana nahibaloan ni Jonatan nga ang iyang amahan nagtinguha sa pagpatay kang David. Busa si Jonatan mitindog gikan sa kan-anan nga hilabihan gayong sukoa ug wala mokaon sa ikaduhang adlaw sa bulan kay siya nasubo alang kang David tungod kay ang iyang amahan nagpakaulaw kaniya. Sa pagkabuntag, si Jonatan miadto sa kapatagan sa panahon nga gikasabotan uban kang David, ug uban kaniya ang usa ka batang lalaki. Ug giingnan niya ang iyang bata, “Dagan ug pangitaa ang udyong nga akong gipana.” Sa nagdagan ang bata iyang gipana ang usa ka udyong sa unahan niya. Ug sa diha nga naabot na ang bata sa dapit nga gitugpahan sa udyong nga gipana ni Jonatan, si Jonatan misinggit sa bata, ug miingon, “Dili ba ang udyong atua sa unahan nimo?” Ug si Jonatan misinggit sa bata, “Pagdali, ayaw paglangan ug ayaw paghunong.” Ug gihipos sa bata ang mga udyong ug miadto sa iyang agalon. Apan ang bata walay nasayran, si Jonatan lamang ug si David ang nasayod sa maong butang. Ug gihatag ni Jonatan ang iyang mga hinagiban ngadto sa bata niya, ug miingon kaniya, “Lakaw ug dad-a kini ngadto sa siyudad.” Sa paglakaw na sa bata, si David mibarog gikan sa usa ka dapit padulong sa habagatan ug mihapa sa yuta ug miyukbo sa makatulo ug naghinagkanay sila ug naghinilakay sila, apan labaw gayod ang paghilak ni David. Unya si Jonatan miingon kang David, “Lakaw uban ang kalinaw tungod kay kita nakapanumpa na sa ngalan sa Ginoo, nga nag-ingon, ‘Ang Ginoo nagpataliwala kanako ug kanimo ug sa akong kaliwat ug sa imong kaliwat hangtod sa kahangtoran.’ ” Ug siya mitindog ug milakaw ug si Jonatan misulod sa siyudad. Unya si David miadto sa Nob ngadto kang Ahimelek nga pari. Ug si Ahimelek nagkurog nga misugat kang David ug miingon kaniya, “Nganong nag-inusara ka ug walay tawo nga mikuyog kanimo?” Si David miingon kang Ahimelek nga pari, “Ang hari nagsugo kanako ug usa ka buluhaton ug miingon kanako, ‘Walay usa ka tawo nga mahibalo mahitungod sa butang nga niini ako nagpadala ug nagsugo kanimo.’ Naghimo ako ug kasabotan uban sa mga batan-ong lalaki mahitungod sa usa ka dapit. Busa karon unsay anaa sa imong kamot? Hatagi ako ug lima ka buok pan o bisan unsa nga anaa.” Ug ang pari mitubag kang David, “Walay naandan nga pan nga ania sa akong kamot, apan may balaan nga pan kon ang mga batan-ong lalaki nagpalayo pa lamang gikan sa mga babaye.” Ug si David mitubag sa pari, “Sa pagkatinuod ang mga babaye gipahilayo gikan kanamo kanunay kon ako adunay panaw. Ang mga sudlanan sa mga batan-ong lalaki ginahin bisan sa usa ka naandan nga panaw, unsa pa kaha ka ginahin ang ilang mga sudlanan karon?” Busa ang pari mihatag kaniya sa balaan nga pan kay walay laing pan didto gawas sa pan nga nahimutang sa atubangan sa Dios, nga gikuha gikan sa atubangan sa Ginoo, aron ilisan ug init nga pan sa adlaw nga kini kuhaon. Karon dihay usa ka tawo sa mga sulugoon ni Saul nga didto niadtong adlawa nga gihawiran sa atubangan sa Ginoo, ug ang iyang ngalan mao si Doeg nga Edomhanon, ang pangulo sa tanang tigbantay sa kahayopan ni Saul. Si David miingon kang Ahimelek, “Wala bay bangkaw o espada sa imong kamot? Kay wala ako makadala sa akong espada o sa akong mga hinagiban tungod kay ang buluhaton sa hari dinalian.” Ug ang pari miingon, “Ang espada ni Goliat, ang Filistihanon nga imong gipatay didto sa walog sa Ela ania dinhi, giputos ug panapton sa luyo sa ephod, kon imo kanang dad-on kuhaa kana kay walay lain dinhi gawas niana.” Ug si David miingon, “Walay lain sama niana, ihatag kana kanako.” Unya si David mitindog ug mipalayo niadtong adlawa gikan kang Saul, ug miadto kang Akis nga hari sa Gat. Ug ang mga sulugoon ni Akis miingon kaniya, “Dili ba kini mao si David nga hari sa yuta? Wala ba sila mag-awit kaniya ngadto sa usa ug usa sa ilang pagsayaw, ‘Si Saul nakapatay sa iyang mga linibo, ug si David sa iyang mga tagnapulo ka libo’?” Ug gitipigan ni David kining mga pulonga sa iyang kasingkasing, ug nahadlok siya pag-ayo kang Akis nga hari sa Gat. Busa iyang giusab ang iyang mga kagawian sa ilang atubangan, ug nagpakaaron-ingnon siya nga buang diha sa mga kamot nila ug nagsulatsulat sa mga pultahan sa ganghaan ug nagpatabisay sa iyang laway diha sa iyang bungot. Unya miingon si Akis ngadto sa iyang mga sulugoon, “Tan-awa, nakita ninyo nga ang tawo nabuang, busa ngano nga inyo pa mang gidala siya nganhi kanako? Nakulangan ba ako ug buang nga mga tawo nga inyong gidala kining tawhana aron sa pagbuhat ug binuang sa akong atubangan? Kinahanglan ba nga kining tawhana moanhi sa akong balay?” Busa si David mibiya gikan didto ug mikagiw ngadto sa langob sa Adulam, ug sa diha nga ang iyang mga igsoon ug ang tibuok nga panimalay sa iyang amahan nakadungog niini, sila nanglugsong ngadto kaniya. Ang matag usa nga adunay kasakit, ug ang matag usa nga adunay utang, ug ang matag usa nga adunay pagmulo naghugpong sa ilang kaugalingon ngadto kaniya ug siya nahimong pangulo nila, ug dihay mga upat ka gatos ka tawo uban kaniya. Unya si David milakaw gikan didto ngadto sa Mispa sa Moab, ug siya miingon sa hari sa Moab, “Ako naghangyo kanimo, itugot nga ang akong amahan ug ang akong inahan magpabilin uban kanimo, hangtod nga mahibalo ako sa buhaton sa Dios kanako.” Ug gibilin niya sila sa hari sa Moab, ug sila nagpuyo uban kaniya sa tibuok panahon samtang si David diha sa sulod sa kuta. Unya ang propeta nga si Gad miingon kang David, “Ayaw pagpabilin sa kuta, pahawa ug lakaw ngadto sa yuta sa Juda.” Busa si David mipahawa ug miadto sa kalasangan sa Heret. Si Saul nakadungog nga si David nakit-an ug ang mga tawo nga uban kaniya. Si Saul naglingkod ilalom sa kahoy nga tamarisko didto sa Gibea sa bukid, dala ang bangkaw nga diha sa iyang kamot ug ang tanan niyang mga sulugoon nagtindog libot kaniya. Ug si Saul miingon sa mga sulugoon nga nagtindog libot kaniya, “Pamati karon, kamong mga kaliwat ni Benjamin, mohatag ba ang anak ni Jesse sa matag usa kaninyo ug mga uma ug kaparasan, himoon ba niya kamo nga mga tigmando sa mga linibo ug mga tigmando sa mga ginatos, nga kamong tanan nagkasabot man batok kanako? Walay bisan usa nga mitug-an kanako sa diha nga ang akong anak nakig-abin sa anak ni Jesse, ug walay bisan usa kaninyo nga nagsubo alang kanako o misulti kanako nga ang akong anak nagdasig sa akong sulugoon batok kanako sa pag-atang kanako sama niining adlawa.” Unya mitubag si Doeg nga Edomhanon nga nagtindog tupad sa mga sulugoon ni Saul ug miingon, “Nakita nako ang anak ni Jesse nga nagpadulong sa Nob, ngadto kang Ahimelek nga anak ni Ahitub, ug nagpakisayod siya sa Ginoo alang kaniya ug naghatag kaniya ug mga pagkaon, ug naghatag kaniya sa espada ni Goliat nga Filistihanon.” Unya ang hari nagsugo sa pagpakuha kang Ahimelek nga pari nga anak ni Ahitub, ug sa tibuok panimalay sa iyang amahan, ang mga pari nga diha sa Nob, ug silang tanan nangadto sa hari. Ug si Saul miingon, “Pamati karon, anak ni Ahitub.” Ug siya mitubag, “Ania ako, akong agalon.” Si Saul miingon kaniya, “Nganong nagsabot kamo batok kanako, ikaw ug ang anak ni Jesse, nga niana ikaw naghatag kaniya ug pan ug usa ka espada ug nagpakisayod sa Dios alang kaniya, aron nga siya moalsa batok kanako, sa pag-atang sama niining adlawa?” Unya si Ahimelek mitubag sa hari, “Ug si kinsa sa tanan nimong mga sulugoon ang matinumanon sama kang David nga umagad sa hari, ug pangulo sa imong mga bantay ug tinahod sa imong balay? Karon bang adlawa ang unang higayon nga ako nagpakisayod sa Dios alang kaniya? Dili! Ayaw itugot sa hari nga magpasangil ug bisan unsa sa iyang sulugoon o sa tibuok nga panimalay sa akong amahan kay ang imong sulugoon walay nahibaloan niining tanan, daghan o diyotay.” Ang hari miingon, “Ikaw mamatay gayod, Ahimelek, ikaw ug ang tibuok panimalay sa imong amahan.” Unya ang hari miingon ngadto sa bantay nga nagtindog tupad niya, “Liso ug patya ang mga pari sa Ginoo tungod kay ang ilang kamot uban usab kang David, ug sila nahibalo nga siya mikagiw ug wala magtug-an niana ngari kanako.” Apan ang mga sulugoon sa hari wala mobakyaw sa ilang kamot batok sa mga pari sa Ginoo. Unya ang hari miingon kang Doeg, “Liso ug hasmagi ang mga pari.” Ug si Doeg nga Edomhanon miliso ug iyang gihasmagan ang mga pari ug nakapatay siya niadtong adlawa ug 85 ka tawo nga nagsul-ob ug ephod nga lino. Ug ang Nob, ang siyudad sa mga pari, iyang gitigbas pinaagi sa espada; ang mga lalaki ug mga babaye, kabataan ug mga masuso, mga baka, mga asno ug mga karnero iyang gipanigbas pinaagi sa espada. Apan usa sa mga anak ni Ahimelek nga anak ni Ahitub, nga ginganlan ug Abiatar, nakaikyas ug mikagiw sunod kang David. Ug gisuginlan ni Abiatar si David nga gipamatay ni Saul ang mga pari sa Ginoo. Ug si David miingon kang Abiathar, “Ako nahibalo niadtong adlawa, sa dihang didto si Doeg nga Edomhanon, nga sa walay duhaduha mosugilon gayod siya kang Saul. Ako ang nakaingon sa kamatayon sa tanang mga tawo sa panimalay sa imong amahan. Pabilin uban kanako, ayaw kahadlok kay siya nga nagtinguha sa akong kinabuhi nagtinguha sa imong kinabuhi. Uban kanako ikaw layo sa kakuyaw.” Unya ilang gisuginlan si David, “Tan-awa, ang mga Filistihanon nakig-away batok sa Keila, ug nanulis sa mga giokanan.” Busa si David nagpakisayod sa Ginoo, “Moadto ba ako ug mosulong sa mga Filistihanon?” Ug ang Ginoo miingon kang David, “Lakaw ug sulonga ang mga Filistihanon ug luwasa ang Keila.” Apan ang mga tawo ni David miingon kaniya, “Tan-awa, nahadlok man gani kita dinhi sa Juda, unsa pa kaha kon moadto kita sa Keila batok sa kasundalohan sa mga Filistihanon?” Busa nagpakisayod pag-usab si David sa Ginoo. Ug ang Ginoo mitubag kaniya, “Tindog ug lugsong ngadto sa Keila kay itugyan nako ang mga Filistihanon nganha sa imong kamot.” Ug si David ug ang iyang mga tawo nangadto sa Keila ug nakig-away sa mga Filistihanon ug gidala ang ilang kahayopan ug naghimo sila ug usa ka dakong pagpamatay diha kanila. Busa naluwas ni David ang mga nagpuyo sa Keila. Sa diha nga si Abiatar nga anak ni Ahimelek mikagiw ngadto kang David sa Keila, milugsong siya nga dala ang usa ka ephod diha sa iyang kamot. Unya gisuginlan si Saul nga si David miadto sa Keila. Ug si Saul miingon, “Ang Dios naghatag kaniya sa akong kamot kay natakpan siya sa dihang misulod sa usa ka lungsod nga may mga ganghaan ug mga trangka.” Ug gipatawag ni Saul ang tanang katawhan sa pagpakiggubat, aron molugsong ngadto sa Keila, aron libotan si David ug ang iyang mga tawo. Si David nahibalo nga si Saul naglaraw ug daotan batok kaniya ug siya miingon kang Abiatar nga pari, “Dad-a nganhi ang ephod.” Unya si David miingon, “O Ginoo, Dios sa Israel, ang imong sulugoon, sa pagkatinuod, nakadungog nga si Saul nagtinguha sa pag-anhi sa Keila aron paglaglag sa siyudad tungod kanako. Itugyan ba ako sa mga tawo sa Keila ngadto sa iyang kamot? Molugsong ba si Saul sumala sa nadungog sa imong sulugoon? O Ginoo, Dios sa Israel, ako nangamuyo kanimo, suginli ang imong sulugoon.” Ug ang Ginoo miingon, “Siya molugsong.” Unya si David miingon, “Itugyan ba ako ug ang akong mga tawo sa mga tawo sa Keila ngadto sa kamot ni Saul?” Ug ang Ginoo miingon, “Sila magtugyan kanimo.” Unya si David ug ang iyang mga tawo nga mga unom ka gatos mitindog ug mibiya gikan sa Keila ug nangadto sa bisan diin nga dapit nga ilang kaadtoan. Ug sa dihang gisugilon kang Saul nga si David miikyas gikan sa Keila, wala siya mopadayon sa pag-adto. Ug si David nagpabilin sa mga kuta diha sa kamingawan, sa kabungtoran sa Kamingawan sa Zif. Ug si Saul nangita kaniya matag adlaw, apan ang Dios wala magtugyan kaniya ngadto sa iyang kamot. Nakita ni David nga si Saul migula aron sa pagpatay kaniya. Si David didto sa Kamingawan sa Zif sa Hores. Ug si Jonatan nga anak ni Saul mitindog ug miadto kang David sa Hores ug nagpalig-on sa iyang kamot diha sa Dios. Ug siya miingon kaniya, “Ayaw kahadlok kay ang kamot ni Saul nga akong amahan dili makakita kanimo ug ikaw mahimong hari ibabaw sa Israel, ug ako ang sunod nimo, ug si Saul nga akong amahan nahibalo usab niini.” Unya silang duha naghimo ug kasabotan sa atubangan sa Ginoo, ug si David nagpabilin sa Hores ug si Jonatan mipauli. Unya mitungas ang mga Zifihanon ngadto kang Saul sa Gibea, nga nag-ingon, “Wala ba si David magtago uban kanamo sulod sa kuta didto sa Hores sa kabungtoran sa Hakila sa habagatan sa Jesimon? Busa lugsong karon, O hari, sumala sa tanang tinguha sa imong kalag sa paglugsong, ug ang among bahin mao ang pagtugyan kaniya sa kamot sa hari.” Ug si Saul miingon, “Panalanginan unta kamo sa Ginoo kay kamo naluoy kanako. Lakaw, tinoa pa gayod, susiha ug tan-awa ang dapit nga iyang kanunayan ug si kinsa ang nakakita kaniya didto, kay gisugilon kanako nga siya igmat kaayo. Busa tan-awa ug panid-i ang tanang mga dapit diin siya magtago ug balik kamo dinhi kanako nga may tino nga kasayoran. Unya mouban ako kaninyo ug kon mahitabo nga atua siya sa yuta, pangitaon gayod nako siya diha sa mga linibo sa Juda.” Ug sila nanindog ug nangadto sa Zif nga nag-una kang Saul. Si David ug ang iyang mga tawo didto sa kamingawan sa Maon, sa Araba dapit sa habagatan sa Jesimon. Si Saul ug ang iyang mga tawo nangadto sa pagpangita kaniya. Ug ilang gisuginlan si David, busa siya milugsong ngadto sa bato, ug mipuyo sa kamingawan sa Maon. Sa pagkadungog ni Saul niini, iyang gisundan si David ngadto sa kamingawan sa Maon. Si Saul miadto sa pikas nga bahin sa bukid, ug si David ug ang iyang mga tawo sa pikas nga bahin sa bukid, ug si David nagdali sa pagpalayo gikan kang Saul, kay si Saul ug ang iyang mga tawo naglibot kang David ug sa iyang mga tawo aron sa pagdakop kanila. Apan may miabot nga usa ka sulugoon ni Saul nga nag-ingon, “Pagdali kamo ug ari kay ang mga Filistihanon misulong sa yuta.” Busa si Saul mibalik gikan sa paggukod kang David ug miadto batok sa mga Filistihanon. Busa gitawag nila kadtong dapita nga Bato sa Pag-ikyas. Ug si David mibiya gikan didto ug mipayo sa mga kuta sa En-gedi. Sa pagbalik ni Saul gikan sa paggukod sa mga Filistihanon, gisuginlan siya, “Si David atua sa kamingawan sa En-gedi.” Unya si Saul mikuha ug tulo ka libo ka piniling tawo gikan sa tibuok Israel ug miadto aron sa pagpangita kang David ug sa iyang mga tawo sa atubangan sa mga Bato sa mga Kanding nga Ihalas. Siya miabot sa mga toril sa mga karnero daplin sa agianan, diin may usa ka langob, ug si Saul misulod aron sa pagpahuwas sa iyang kaugalingon. Niadtong tungora, si David ug ang iyang mga tawo nanglingkod sa kinasulorang bahin sa maong langob. Ug ang mga tawo ni David miingon kaniya, “Mao kining adlawa ang giingon sa Ginoo kanimo, ‘Tan-awa, akong itugyan ang imong kaaway nganha sa imong kamot ug ikaw magbuhat ngadto kaniya sa unsay maayo alang kanimo.’ ” Unya si David mitindog ug gitabasan sa hilom ang sidsid sa bisti ni Saul. Ug human kini mahitabo, ang kasingkasing ni David daw misakit kaniya tungod kay iyang gitabasan ang sidsid sa bisti ni Saul. Siya miingon sa iyang mga tawo, “Ang Ginoo nagdili nga ako magbuhat niining butanga sa akong agalon, ang dinihogan sa Ginoo, sa pagbakyaw sa akong kamot batok kaniya, kay siya dinihogan sa Ginoo.” Busa gibadlong ni David ang iyang mga tawo niining mga pulonga ug wala motugot kanila nga hasmagan si Saul. Ug si Saul mitindog ug mibiya sa langob ug mipadayon sa iyang paglakaw. Human niana, mitindog usab si David ug migula sa langob ug mitawag kang Saul, “Akong agalon nga hari!” Sa diha nga si Saul milingi sa iyang luyo, si David miyukbo nga ang iyang nawong duol sa yuta ug naghatag ug katahoran. Si David miingon kang Saul, “Nganong namati ikaw sa mga pulong sa mga tawo, nga nag-ingon, ‘Si David daotan ug tuyo kanimo’? Niining adlawa ang imong mata nakakita kon giunsa sa Ginoo pagtugyan kanimo sa akong kamot didto sa langob, ug ang uban nag-awhag kanako sa pagpatay kanimo, apan ako nagpalingkawas kanimo ug ako miingon, ‘Dili nako bakyawon ang akong kamot batok sa akong agalon kay siya mao ang dinihogan sa Ginoo. ’ Tan-awa, akong amahan, ang sidsid sa imong bisti sa akong kamot, kay nianang pagputol nako sa sidsid sa imong bisti ug nga wala ikaw nako patya, mahibaloan nimo ug makita nga wala gayoy daotan o paglapas sa akong kamot. Wala ako makasala batok kanimo bisan pa ug nangita ikaw sa akong kinabuhi aron sa pagkuha niini. Ang Ginoo maghukom unta taliwala kanimo ug kanako, ug ang Ginoo magbalos kanimo alang kanako, apan ang akong kamot dili gayod makigbatok kanimo. Sumala sa giingon sa karaan nga panultihon, ‘Gikan sa daotan mogula ang pagkadaotan’, apan ang akong kamot dili gayod makigbatok kanimo. Kinsa bay hinungdan sa paggula sa hari sa Israel? Kinsa ba ang imong gigukod? Usa ka iro nga patay! Usa ka pulgas! Ang Ginoo mao unta ang maghukom ug mohatag sa paghukom taliwala kanako ug kanimo ug motan-aw ug molaban sa akong katungod ug magluwas kanako gikan sa imong kamot.” Sa diha nga nahuman na pagsulti ni David niining mga pulonga ngadto kang Saul, si Saul miingon, “Mao ba kini ang imong tingog, akong anak nga David?” Ug gipatugbaw ni Saul ang iyang tingog ug mihilak. Siya miingon kang David, “Ikaw labaw pang matarong kay kanako kay ikaw nagbalos kanako ug maayo, samtang gihatag nako kanimo ang daotan. Ug ikaw nagpadayag niining adlawa kon unsa ang pagkamaayo nimo kanako, nga sa ingon wala nimo ako patya sa diha nga ang Ginoo nagtugyan kanako nganha sa imong kamot. Kay kon ang usa ka tawo makakita sa iyang kaaway, buhian ba kaha niya siya nga walay kadaot? Busa ang Ginoo magbalos unta kanimo sa maayo tungod sa imong gibuhat kanako niining adlawa. Ug karon ako nahibalo nga ikaw sa walay duhaduha mahimong hari ug nga ang gingharian sa Israel malig-on diha sa imong kamot. Busa panumpa kanako tungod sa Ginoo nga dili nimo puohon ang akong kaliwat sunod kanako ug dili papason ang akong ngalan sa balay sa akong amahan.” Ug si David nanumpa niini kang Saul. Unya si Saul mipauli apan si David ug ang iyang mga tawo nangadto sa lig-ong kuta. Unya namatay si Samuel, ug ang tibuok nga Israel nagtigom ug nagbangutan alang kaniya, ug gilubong siya didto sa iyang balay sa Rama. Unya si David mitindog ug miadto sa kamingawan sa Paran. Ug didtoy usa ka tawo sa Maon, nga ang kabtangan atua sa Carmel. Ang tawo dato kaayo ug siya adunay tulo ka libo ka karnero ug usa ka libo ka kanding, ug iyang gitupihan ang iyang mga karnero didto sa Carmel. Ang ngalan sa tawo mao si Nabal ug ang ngalan sa iyang asawa mao si Abigail. Ang babaye maayo ug pagpanabot ug maanyag, apan ang tawo bangis ug daotan ang iyang mga binuhatan ug siya kaliwat ni Caleb. Si David nakadungog didto sa kamingawan nga si Nabal nagtupi sa iyang mga karnero. Busa si David nagpasugo ug napulo ka batan-ong lalaki, ug si David miingon sa mga batan-ong lalaki, “Tungas kamo ngadto sa Carmel, ug adto kang Nabal ug pangatahoran kaniya sa akong ngalan. Kini mao ang inyong pangatahoran kaniya, ‘Ang kalinaw anaa kanimo, ug ang kalinaw anaa sa imong balay, ug ang kalinaw anaa sa tanan nga anaa kanimo. Ako nakadungog nga ikaw adunay mga manunupi ug ang imong mga tigbantay sa karnero ania uban kanamo karon. Wala namo sila pasipad-i o may bisan unsa nga nakulang kanila, sa tanang panahon nga didto sila sa Carmel. Pangutan-a ang imong mga imong batan-ong lalaki ug sila mosulti kanimo. Busa itugot nga ang akong mga batan-ong lalaki makakaplag ug kahimuot sa imong mga mata kay kami mianhi sa usa ka maayong adlaw. Naghangyo ako, ihatag ang bisan unsa nga anaa sa imong kamot ngadto sa imong mga sulugoon ug sa imong anak nga si David.’ ” Sa diha nga ang mga batan-ong lalaki ni David miabot, gisulti nila kini kang Nabal sa ngalan ni David, ug unya nagpaabot sila. Ug si Nabal mitubag sa mga sulugoon ni David, “Kinsa ba si David? Ug kinsa ba ang anak ni Jesse? Adunay daghang mga sulugoon karong mga adlawa nga mobulag gikan sa ilang mga agalon. Kuhaon ba nako ang akong pan ug ang akong tubig ug ang akong inihaw nga akong gipatay alang sa akong mga manunupi, ug ihatag ba nako kini sa mga tawo nga wala ako mahibalo kon diin sila gikan?” Busa ang mga batan-ong lalaki ni David mitalikod ug mibalik ug misugilon kaniya sa tanan. Ug si David miingon sa iyang mga tawo, “Ang matag usa magtakin sa iyang espada!” Ug ang matag usa kanila mitakin sa iyang espada, ug si David nagtakin usab sa iyang espada, ug mga upat ka gatos ka tawo ang mikuyog kang David, samtang ang duha ka gatos mipabilin uban sa mga dala. Apan usa sa mga batan-ong lalaki misugilon kang Abigail nga asawa ni Nabal, “Si David nagpadala ug mga sinugo gikan sa kamingawan aron sa paghatag ug katahoran sa atong agalon ug iyang gikasab-an sila. Apan ang mga tawo maayo kaayo kanamo, ug wala kami nila pasipad-i, wala kami mawad-i ug bisan unsa sa diha nga kami didto sa kapatagan, samtang kami uban kanila. Sila mao ang bungbong namo sa adlaw ug sa gabii, sa tanang higayon nga kami diha uban kanila nga nagbantay sa mga karnero. Busa karon hibaloi ug hunahunaa kon unsay imong buhaton, kay daotan ang gitinguha batok sa atong agalon ug batok sa tibuok niyang balay, ug siya usa ka tawo nga daotan ug batasan ug walay si bisan kinsa nga makasulti kaniya.” Unya si Abigail nagdali ug mikuha ug duha ka gatos ka pan, duha ka sudlanang panit nga bino, lima ka karnero nga inihaw, lima ka takos nga sinangag nga trigo, usa ka gatos ka pungpong nga paras ug duha ka gatos ka torta nga igera, ug gipahimutang kini diha sa mga asno. Ug siya miingon sa iyang mga batan-ong lalaki, “Lakaw una kanako, ug ako magsunod kaninyo.” Apan wala niya suginli ang iyang bana nga si Nabal. Samtang nagsakay siya sa iyang asno, ug milugsong nga nagpasalipod sa bukid, iyang nakita nga si David ug ang iyang mga tawo milugsong paingon kaniya ug iyang gitagbo sila. Karon si David miingon, “Sa pagkatinuod, kawang ang akong pagbantay sa tanan nga gipanag-iya niining tawhana didto sa kamingawan, aron nga walay makulang sa tanan niyang kabtangan, ug iya akong gibalosan ug daotan alang sa maayo. Ang Dios maghimo niini ngadto kang David, ug labaw pa usab, kon sa pagkabuntag, may ibilin ako sa tanan niyang kabtangan bisan usa ka lalaki.” Sa pagkakita ni Abigail kang David, siya nagdali ug nanaog sa iyang asno, ug mihapa sa atubangan ni David ug miyukbo ngadto sa yuta. Siya mihapa sa iyang tiilan ug miingon, “Kanako lamang unta, agalon, mahan-ok ang kasal-anan; ako naghangyo kanimo, tugoti ang imong sulugoon nga babaye sa pagsulti diha sa imong mga igdulungog, ug pamatia ang mga pulong sa imong sulugoon. Ayaw itugot nga ang akong agalon magtagad sa daotan ug batasan nga tawo nga si Nabal, kay sumala sa iyang ngalan, siya mao. Nabal ang iyang ngalan ug ang kabuang maoy nag-uban kaniya, apan ako nga imong sulugoon wala makakita sa mga batan-ong lalaki sa akong agalon nga imong gisugo. Busa karon, akong agalon, ingon nga ang Ginoo buhi, ug ingon nga ang imong kalag buhi, sa nakita nga ang Ginoo nagpugong kanimo gikan sa pagpakasala tungod sa dugo, ug gikan sa pagpanimalos pinaagi sa imong kaugalingong kamot, busa karon himoa nga ang imong mga kaaway ug sila nga nangita ug kadaotan sa akong agalon mahisama kang Nabal. Karon kining gasa nga gidala sa imong sulugoon alang sa akong agalon ihatag ngadto sa mga batan-ong lalaki nga nagsunod sa akong agalon. Naghangyo ako, pasayloa ang sala sa imong sulugoon nga babaye, kay sa pagkatinuod, ang Ginoo maghimo ug usa ka lig-ong balay alang sa akong agalon tungod kay ang akong agalon nakig-away man diha sa mga gubat sa Ginoo, ug ang daotan dili makaplagan diha kanimo sa tanan nimong mga adlaw. Kon ang mga tawo motindog aron sa paggukod kanimo ug magtinguha sa imong kinabuhi, ang kinabuhi sa akong agalon mahigot diha sa bugkos sa mga buhi uban sa Ginoo nga imong Dios, ug ang mga kinabuhi sa imong mga kaaway iyang ilambuyog kanila sama nga gikan sa usa ka saplong. Ug sa diha nga ang Ginoo maghimo sa akong agalon sumala sa tanang kaayohan nga iyang gisugilon mahitungod kanimo, ug magpili na kanimo nga pangulo ibabaw sa Israel, ang akong agalon dili na maguol o magbasol nga ikaw nakapaagas ug dugo sa walay hinungdan, o ang akong agalon manimalos alang sa iyang kaugalingon. Ug sa diha nga ang Ginoo maghimo ug maayo sa akong agalon, hinumdomi unya ang imong sulugoon nga babaye.” Unya si David miingon kang Abigail, “Bulahan ang Ginoo, ang Dios sa Israel nga nagpadala kanimo niining adlawa aron sa pagsugat kanako! Bulahan ang imong maayong paghukom, ug bulahan ikaw nga nakapalikay kanako niining adlawa gikan sa pagpakasala tungod sa dugo, ug gikan sa pagpanimalos alang sa akong kaugalingon pinaagi sa akong kamot. Kay ingon nga sa pagkatinuod ang Ginoo nga Dios sa Israel buhi, nga nagpugong kanako gikan sa pagpasakit kanimo, kon ikaw wala magdali ug mianhi aron pagsugat kanako, sa walay duhaduha, walay mahibilin kang Nabal sa pagkabuntag bisan usa ka lalaki.” Busa gidawat ni David gikan sa iyang kamot kadtong iyang gidala kaniya ug siya miingon kaniya, “Lakaw uban ang kalinaw ngadto sa imong balay. Tan-awa, ako namati sa imong tingog ug gitugot ang imong hangyo.” Si Abigail miadto kang Nabal ug iyang nakita nga naghimo siya ug usa ka kasaulogan sa iyang balay, sama sa kasaulogan sa usa ka hari, ug ang kasingkasing ni Nabal malipayon sa sulod niya, kay siya nahubog pag-ayo. Busa si Abigail wala magsugilon ug bisan unsa kaniya hangtod sa pagkabuntag. Sa pagkabuntag, sa diha nga nahuwasan na si Nabal, ang iyang asawa misugilon kaniya niining mga butanga, ug ang iyang kasingkasing namatay sa sulod niya, ug siya nahimong sama sa usa ka bato. Ug human molabay ang napulo ka adlaw, si Nabal gihampak sa Ginoo ug siya namatay. Sa diha nga si David nakadungog nga si Nabal namatay, siya miingon, “Bulahan ang Ginoo nga nanimalos sa kaulawan nga akong nadawat gikan sa kamot ni Nabal, ug nagpugong sa iyang sulugoon gikan sa daotan, ug ang daotang buhat ni Nabal gipasumbalik sa Ginoo ngadto sa iyang ulo.” Ug si David nagpasugo ug mihangyo kang Abigail, aron himoon siya nga iyang asawa. Sa diha nga ang mga sulugoon ni David miabot didto kang Abigail sa Carmel, sila misulti kaniya, “Si David nagpaanhi kanamo dinhi kanimo, aron pagdala kanimo ngadto kaniya aron ikaw iyang pangasaw-on.” Siya mitindog ug giyukbo ang iyang nawong ngadto sa yuta, ug miingon, “Ania karon, ang imong sulugoon nga babaye usa ka sulugoon aron manghugas sa mga tiil sa mga sulugoon sa akong agalon.” Ug si Abigail midali ug mitindog ug misakay sa usa ka asno, ug ang iyang lima ka dalaga nag-atiman kaniya. Milakaw siya sunod sa mga sulugoon ni David, ug nahimong iyang asawa. Si David nangasawa usab kang Ahinoam sa Jesreel, ug silang duha nahimo niyang mga asawa. Si Saul mihatag kang Mical nga iyang anak, nga asawa ni David, nga kang Palti nga anak nga lalaki ni Lais nga taga-Gallim. Unya ang mga Zifihanon nangadto kang Saul didto sa Gibea nga nag-ingon, “Wala ba si David magtago sa iyang kaugalingon didto sa bungtod sa Hakila, nga anaa sa silangan sa Jesimon?” Busa si Saul mitindog ug milugsong ngadto sa kamingawan sa Zif uban sa tulo ka libo ka piniling tawo sa Israel aron sa pagpangita kang David didto sa kamingawan sa Zif. Ug si Saul nagkampo didto sa bungtod sa Hakila, nga nag-ubay sa dalan sa silangan sa Jesimon. Apan si David nagpabilin didto sa kamingawan, ug sa pagkakita niya nga si Saul misunod kaniya didto sa kamingawan, si David nagpadala ug mga tigpaniid ug nakahibalo nga si Saul tinuod gayod nga miabot. Busa si David mitindog ug miadto sa dapit diin si Saul nagkampo, ug si David nakakita sa dapit diin si Saul naghigda uban kang Abner nga anak ni Ner, ang tigmando sa iyang kasundalohan. Si Saul naghigda sulod sa taliwala sa kampo samtang ang kasundalohan naglibot kaniya. Unya si David miingon kang Ahimelek nga Hitihanon ug kang Abisai nga anak ni Zeruia ug igsoon ni Joab, “Kinsay mokuyog kanako ngadto kang Saul sa kampo?” Ug si Abisai miingon, “Ako molugsong uban kanimo.” Busa sa pagkagabii si David ug si Abisai nangadto sa kasundalohan ug si Saul natulog sulod sa kampo uban sa iyang bangkaw nga giugbok sa yuta dapit sa iyang ulohan, ug si Abner ug ang kasundalohan nanghigda libot kaniya. Unya miingon si Abisai kang David, “Ang Dios nagtugyan sa imong kaaway nganha sa imong kamot niining adlawa, busa karon tugoti ako sa pagduslak kaniya lahos sa yuta sa makausa pinaagi niining bangkaw ug dili ako moduslak kaniya sa makaduha.” Apan si David miingon kang Abisai, “Ayaw siya patya, kay si kinsa ba ang makabakyaw sa iyang kamot batok sa dinihogan sa Ginoo ug walay sala?” Ug si David miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ang Ginoo ang maghampak kaniya o ang iyang adlaw sa kamatayon moabot o siya moadto sa gubat ug mamatay. Ang Ginoo nagdili nga bakyawon nako ang akong kamot batok sa dinihogan sa Ginoo, apan karon kuhaa ang bangkaw nga anaa sa iyang ulohan ug ang tibod sa tubig, ug manglakaw kita.” Busa gikuha ni David ang bangkaw ug ang tibod sa tubig gikan sa ulohan ni Saul ug nanglakaw sila. Walay tawo nga nakakita niini o nahibalo niini, o may si bisan kinsa nga nakamata kay silang tanan nakatulog, tungod kay ang lalom nga paghinanok gikan sa Ginoo midangat kanila. Unya si David milatas ngadto sa pikas nga bahin ug mitindog sa kinatumyan sa bukid didto sa layo, ug adunay usa ka dakong wanang nga nakaulang kanila. Ug si David mitawag sa kasundalohan ug kang Abner nga anak ni Ner, nga nag-ingon, “Dili ba ikaw motubag, Abner?” Unya si Abner mitubag, “Kinsa ikaw nga nagtawag sa hari?” Si David miingon kang Abner, “Dili ba lalaki man ikaw? Ug kinsa ba ang sama kanimo sa Israel? Ngano nga wala man ikaw magbantay sa imong agalon nga hari? Kay usa sa mga katawhan mianha aron sa paglaglag sa hari nga imong agalon. Kining butanga nga imong gibuhat dili maayo. Ingon nga ang Ginoo buhi, ikaw angay gayod nga mamatay tungod kay ikaw wala magbantay sa imong agalon, ang dinihogan sa Ginoo. Ug karon tan-awa kon hain ang bangkaw sa hari, ug ang tibod sa tubig nga diha sa iyang ulohan.” Si Saul nakaila sa tingog ni David ug miingon, “Mao ba kini ang imong tingog, akong anak nga David?” Ug si David miingon, “Akoa kining tingog, akong agalon, O hari.” Ug siya miingon, “Ngano ba nga ang akong agalon naggukod man sa iyang sulugoon? Kay unsa may akong nabuhat? Unsa ang sala nga ania sa akong kamot? Busa karon, papamatia ang akong agalon nga hari sa mga pulong sa iyang sulugoon. Kon ang Ginoo mao ang nag-aghat kanimo batok kanako, dawaton unta niya ang usa ka halad, apan kon ang mga tawo, tunglohon unta sila sa atubangan sa Ginoo, kay ako ilang gipapahawa niining adlawa aron nga ako dili mabahinan sa panulundon sa Ginoo, ug sila nag-ingon, ‘Lakaw, pag-alagad ug laing mga dios.’ Busa karon, ayaw itugot nga ang akong dugo maula sa yuta nga layo sa atubangan sa Ginoo, kay ang hari sa Israel mianhi aron sa pagpangita sa usa ka pulgas, sama sa tawo nga nangayam sa usa ka langgam sa kabukiran.” Unya si Saul miingon, “Ako nakasala; pauli, akong anak nga David, kay dili na ako magbuhat ug daotan kanimo tungod kay ang akong kinabuhi nahimong bililhon sa imong mga mata niining adlawa. Tan-awa, ako nagbuhat ingon nga buangbuang ug nasayop sa hilabihan gayod.” Ug si David mitubag, “Ania ang bangkaw, O hari! Paanhia dinhi ang usa sa mga batan-ong lalaki ug ipakuha kini. Ang Ginoo magganti sa matag tawo tungod sa iyang pagkamatarong ug sa iyang pagkamatinumanon, kay ang Ginoo nagtugyan kanimo nganhi sa akong kamot niining adlawa, ug dili ako mobakyaw sa akong kamot batok sa dinihogan sa Ginoo. Ingon nga ang imong kinabuhi bililhon sa akong panan-aw niining adlawa, bililhon usab unta ang akong kinabuhi sa panan-aw sa Ginoo ug luwason unta niya ako sa tanang kalisdanan.” Unya si Saul miingon kang David, “Bulahan ikaw, David nga akong anak! Makahimo ikaw ug daghang mga butang ug magmalamposon diha niini.” Busa si David milakaw ug si Saul mibalik ngadto sa iyang dapit. Si David miingon diha sa iyang kasingkasing, “May adlaw ra nga mahanaw ako pinaagi sa kamot ni Saul; wala nay maayo pa alang kanako gawas nga moikyas ako ngadto sa yuta sa mga Filistihanon. Unya si Saul mawad-an ug paglaom sa pagpangita kanako sa sulod sa mga utlanan sa Israel, ug makalingkawas ako gikan sa iyang kamot.” Busa si David mitindog ug mipadayon, siya ug ang unom ka gatos ka tawo nga uban kaniya, ngadto kang Akis nga anak ni Maoc ug hari sa Gat. Ug si David miipon kang Akis didto sa Gat, siya ug ang iyang mga tawo, matag tawo uban ang iyang panimalay ug si David uban sa iyang duha ka asawa, si Ahinoam nga taga-Jesreel, ug si Abigail nga taga-Carmel, ang asawa ni Nabal. Ug sa diha nga gisugilon kang Saul nga si David mikagiw ngadto sa Gat, siya wala na mangita kaniya pag-usab. Unya si David miingon kang Akis, “Kon ako nakapahimuot sa imong mga mata, pahatagi ako nila ug usa ka dapit sa usa sa mga siyudad sa kapatagan, aron ako makapuyo didto, kay ngano ba nga ang imong sulugoon magpuyo sa harianong siyudad uban kanimo?” Unya niadtong adlawa si Akis mihatag sa Ziklag kaniya, busa ang Ziklag naiya sa mga hari sa Juda hangtod niining adlawa. Ang gidaghanon sa mga adlaw nga si David nagpuyo didto sa yuta sa mga Filistihanon, usa ka tuig ug upat ka bulan. Si David ug ang iyang mga tawo nanungas, ug gisulong nila ang mga Gesurhanon, ang mga Gersihanon ug ang mga Amalekanhon kay sila mao man ang nagpuyo sa maong yuta sukad pa sa karaang panahon gikan sa Sur hangtod sa utlanan sa Ehipto. Ug si David misulong sa yuta, ug walay gibilin nga mga lalaki o babaye nga buhi, ug gidala ang mga karnero, ang mga baka, ang mga asno ug mga kamilyo, ug ang mga bisti ug siya mibalik ngadto kang Akis. Sa dihang nangutana si Akis, “Batok kang kinsa nimo gihimo ang usa ka pagsulong niining adlawa?” Si David miingon, “Batok sa Negeb sa Juda,” o “Batok sa Negeb sa mga taga-Jerameel,” o “Batok sa Negeb sa Kenihanon.” Ug si David walay gibilin bisan lalaki o babaye nga buhi aron dad-on sa Gat kay naghunahuna siya, “Tingali unya ug manugilon sila bahin kanato ug moingon, ‘Mao kini ang gibuhat ni David’ ” Ug kini maoy iyang nabatasan sa tanang panahon nga siya nagpuyo sa yuta sa mga Filistihanon. Ug si Akis misalig kang David nga naghunahuna, “Siya naghimo sa iyang kaugalingon nga dumtan gayod sa katawhan sa Israel, busa siya mahimo nga akong sulugoon sa kanunay.” Niadtong mga adlawa ang mga Filistihanon nagtigom sa ilang mga kasundalohan aron sa pagpakig-away batok sa Israel. Ug si Akis miingon kang David, “Sabta nga ikaw ug ang imong mga tawo mouban kanako sa panggubatan.” Ug si David miingon kang Akis, “Maayo hinuon kay ikaw makahibalo ug unsay mahimo sa imong sulugoon.” Ug si Akis miingon kang David, “Maayo kay himoon ko ikaw nga tigbantay sa akong kinabuhi sa walay kataposan.” Niadtong higayona, si Samuel patay na ug ang tibuok Israel nagbangotan alang kaniya ug gilubong siya didto sa Rama, didto sa iyang kaugalingong siyudad. Gipapahawa ni Saul ang mga tigpakisayod ug mga espiritu ug ang mga tigsalamangka gikan sa yuta. Ug ang mga Filistihanon nagtigom ug miadto ug nagkampo didto sa Sunem, ug gitigom ni Saul ang tibuok Israel ug sila nagkampo didto sa Gilboa. Sa diha nga nakita na ni Saul ang kasundalohan sa mga Filistihanon, siya nahadlok, ug ang iyang kasingkasing mikurog sa hilabihan gayod. Sa diha nga nagpakisayod si Saul sa Ginoo, ang Ginoo wala motubag kaniya, bisan pinaagi sa mga damgo o pinaagi sa Urim o pinaagi sa mga propeta. Unya si Saul miingon sa iyang mga sulugoon, “Pangitai ako ug usa ka babaye nga tigpakisayod ug mga espiritu aron ako moadto kaniya ug magpakisayod kaniya.” Ug ang iyang mga sulugoon miingon kaniya, “Adunay tigpakisayod ug mga espiritu didto sa Endor.” Busa si Saul nagtakoban sa iyang kaugalingon ug nagsul-ob sa laing bisti ug miadto, siya ug ang duha ka tawo uban kaniya. Ug sa pagkagabii nangadto sila sa babaye ug siya miingon, “Ipakita kanako ang umaabot pinaagi sa espiritu ug patunghaa alang kanako ang espiritu sa tawo nga akong nganlan.” Ug ang babaye miingon kaniya, “Sa pagkatinuod ikaw nahibalo kon unsay gibuhat ni Saul, giunsa niya pagpapahawa ang mga tigpakisayod ug mga espiritu ug ang mga tigsalamangka gikan sa yuta. Busa ngano man nga nagbutang ikaw ug usa ka lit-ag alang sa akong kinabuhi, aron sa pagpatay kanako?” Apan si Saul nanumpa kaniya diha sa Ginoo, “Ingon nga ang Ginoo buhi, walay silot nga mapahamtang kanimo alang niining butanga.” Unya miingon ang babaye, “Kinsay akong patunghaon alang kanimo?” Ug siya miingon, “Patunghaa kanako si Samuel.” Sa pagkakita sa babaye kang Samuel, siya misinggit sa usa ka kusog nga tingog ug ang babaye misulti kang Saul, “Nganong naglimbong ikaw kanako? Ikaw mao si Saul.” Ang hari miingon kaniya, “Ayaw kahadlok! Unsay imong nakita?” Ug ang babaye miingon kang Saul, “Akong nakita ang usa ka dios nga migula gikan sa yuta.” Siya miingon kaniya, “Unsa ang iyang panagway?” Ug siya miingon, “Usa ka tigulang nga tawo ang migula ug siya giputos ug usa ka kupo.” Ug si Saul nakaila nga kadto mao si Samuel, ug iyang giyukbo ang iyang nawong ngadto sa yuta ug mihatag ug katahoran. Si Samuel miingon kang Saul, “Ngano nga imo akong gisamok pinaagi sa pagpatungha kanako?” Ug si Saul mitubag, “Ako naguol sa hilabihan gayod kay ang mga Filistihanon nakiggubat batok kanako, ug ang Dios mibulag gikan kanako ug wala na motubag kanako, bisan pinaagi sa mga propeta o pinaagi sa mga damgo, busa gipatawag nako ikaw aron sultihan ako kon unsay akong buhaton.” Ug si Samuel miingon, “Unya nganong mangutana pa man ikaw kanako, nga ang Ginoo mibiya na man kanimo ug nahimo nga imong kaaway? Ang Ginoo nagbuhat kanimo sumala sa iyang gisulti pinaagi kanako, kay ang Ginoo naglangkat sa gingharian gikan sa imong kamot ug gihatag kini sa imong silingan, kang David. Tungod kay ikaw wala magtuman sa tingog sa Ginoo, ug wala nimo buhata ang iyang bangis nga kasuko batok kang Amalek, busa gibuhat sa Ginoo kining butanga nganha kanimo niining adlawa. Dugang pa niini, ang Ginoo maghatag sa Israel uban usab kanimo ngadto sa kamot sa mga Filistihanon, ug ugma ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki motipon kanako. Ang Ginoo magtugyan usab sa panon sa Israel ngadto sa kamot sa mga Filistihanon.” Unya dihadiha natumba si Saul nga nagbuy-od sa yuta, ug nalisang sa hilabihan gayod tungod sa mga pulong ni Samuel ug wala nay kusog nga nahibilin diha kaniya kay wala siya mokaon ug bisan unsa sa tibuok adlaw ug sa tibuok gabii. Ug ang babaye miadto kang Saul. Ug sa pagkakita niya nga siya nalisang, siya miingon kaniya, “Ania ang imong sulugoon nga babaye namati sa imong tingog, ug gibutang nako ang akong kinabuhi sa akong kamot ug namati sa imong gisulti kanako. Busa karon, pamatia usab ang tingog sa imong sulugoon, ug itugot nga magbutang ako ug usa ka tipik nga pan sa imong atubangan ug kaon aron ka makabaton ug kusog sa diha nga ikaw mopanaw na sa imong dalan.” Apan siya nagdumili ug miingon, “Dili ako mokaon.” Apan ang iyang mga sulugoon uban sa babaye, mipugos kaniya ug siya namati sa ilang gisulti. Busa mibangon siya gikan sa yuta ug milingkod sa higdaanan. Ang babaye may usa ka pinatambok nga nating baka diha sa balay ug siya midali pag-ihaw niini ug mikuha siya ug harina ug gimasa kini, ug nagluto ug pan nga walay patubo gikan niini. Ug iya kining gidala sa atubangan ni Saul ug sa iyang mga sulugoon ug sila nangaon. Unya sila mitindog ug nanglakaw niadtong gabhiona. Karon ang mga Filistihanon nagtigom sa tanan nilang kasundalohan didto sa Afkek ug ang Israelinhon nagkampo tupad sa tubod nga anaa sa Jezreel. Samtang ang mga kadagkoan sa mga Filistihanon nangagi sa tinaggatos ug sa tinaglibo, ug si David ug ang iyang mga tawo nangagi sa luyo uban kang Akis, ang mga tigmando sa mga Filistihanon miingon “Unsay gibuhat niining mga Hebreo dinhi?” Ug si Akis miingon sa mga tigmando sa mga Filistihanon, “Dili ba kini si David, ang sulugoon ni Saul nga hari sa Israel, nga uban kanako sulod sa mga adlaw ug mga tuig? Sukad sa iyang pagtipon kanako, wala ako makakita ug sayop diha kaniya hangtod niining adlawa.” Apan ang mga tigmando sa mga Filistihanon nasuko kaniya ug ang mga tigmando sa mga Filistihanon miingon kaniya, “Papaulia ang tawo aron siya mobalik sa dapit diin siya nimo gibutang. Dili siya molugsong uban kanato ngadto sa gubat kay tingali unya ug mobatok siya kanato didto sa gubat. Kay unsaon man niining tawhana sa pagpakig-uli sa iyang kaugalingon ngadto sa iyang agalon? Dili ba kini pinaagi sa mga ulo sa mga tawo dinhi? Dili ba mao kini si David nga mahitungod kaniya sila nag-awit sa usa ug usa diha sa mga pagsayaw, ‘Si Saul nakapatay sa iyang mga linibo, ug si David sa iyang mga tagnapulo ka libo’?” Unya gitawag ni Akis si David ug giingnan, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ikaw nagmatinud-anon ug alang kanako maayo nga ikaw mogula ug mosulod uban kanako diha sa panon, kay wala ako makakita ug daotan diha kanimo sukad sa adlaw sa imong pag-anhi kanako hangtod niining adlawa. Apan bisan pa niini ang mga pangulo wala mouyon kanimo. Busa karon pauli ug lakaw nga malinawon aron dili masuko kanimo ang mga pangulo sa mga Filistihanon.” Si David miingon kang Akis, “Apan unsay akong nabuhat? Ug unsay imong nakita sa imong sulugoon sukad niadtong adlaw nga misugod ako sa pag-alagad kanimo hangtod karon, aron dili ako moadto ug makig-away batok sa mga kaaway sa akong agalon nga hari?” Ug si Akis mitubag kang David, “Ako nahibalo nga ikaw walay sala sa akong panan-aw sama sa usa ka anghel sa Dios, apan bisan pa niini, ang mga tigmando sa mga Filistihanon nag-ingon, ‘Siya dili makauban kanato ngadto sa gubat.’ Busa bangon ug sayo sa pagkabuntag uban sa mga sulugoon sa imong agalon nga mianhi uban kanimo, ug biya sayo sa pagkabuntag sa diha nga mohayag na.” Busa si David mibiya uban sa iyang mga tawo sayo sa pagkabuntag, aron mobalik ngadto sa yuta sa mga Filistihanon. Ug ang mga Filistihanon miadto sa Jesreel. Sa diha nga si David ug ang iyang mga tawo miabot sa Ziklag sa ikatulo nga adlaw, ang mga Amalekanhon misulong na sa Negeb ug sa Ziklag. Ilang nailog ang Ziklag ug gisunog kini sa kalayo, ug gibihag ang mga babaye ug ang tanan nga didto, gagmay ug dagko; walay bisan usa nga ilang gipatay, apan ilang gidala sila ug mipadayon sa ilang panaw. Sa diha nga si David ug ang iyang mga tawo naabot na sa siyudad, ilang nakita nga nasunog kini sa kalayo ug ang ilang mga asawa ug ang mga anak nga lalaki ug ang mga anak nga babaye gipangbihag. Unya si David ug ang katawhan nga diha uban kaniya mipatugbaw sa ilang tingog ug nanghilak, hangtod nga wala na silay kusog sa paghilak. Ang duha ka asawa ni David gibihag usab, si Ahinoam nga taga-Jesreel ug si Abigail nga asawa ni Nabal nga taga-Carmel. Si David nasubo sa hilabihan, kay ang katawhan naghisgot sa pagbato kaniya, tungod kay ang kalag sa tibuok katawhan naguol pag-ayo, ang matag usa alang sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga anak nga babaye. Apan si David naglig-on sa iyang kaugalingon diha sa Ginoo nga iyang Dios. Si David miingon kang Abiatar nga pari ang anak ni Ahimelek, “Dad-a dinhi kanako ang ephod.” Busa gidala ni Abiathar ang ephod ngadto kang David. Ug si David nagpakisayod sa Ginoo, “Gukdon ba nako kining maong panon sa mga sundalo? Maapsan kaha nako sila?” Ug siya mitubag kaniya, “Gukda, kay sa walay duhaduha maapsan gayod nimo sila ug maluwas gayod nimo sila.” Busa si David migikan uban ang unom ka gatos ka tawo nga diha uban kaniya, ug miabot sila sa sapa sa Besor diin nagpabilin ang uban niyang sakop. Apan si David mipadayon sa iyang paggukod, siya ug ang upat ka gatos ka tawo, ang duha ka gatos nagpabilin kay gikapoy na kaayo sa pagtabok sa sapa sa Besor. Unya nakakita sila ug usa ka Ehiptohanon diha sa kapatagan ug gidala nila siya ngadto kang David, ug gihatagan nila siya ug pan ug siya mikaon ug gihatagan nila siya ug tubig nga mainom. Gihatagan nila siya ug usa ka torta nga gikan sa igera ug duha ka pungpong nga paras. Ug sa nakakaon na siya, naulian ang iyang espiritu kay wala man siya makakaon ug pan o makainom ug tubig sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. Unya si David miingon kaniya, “Kang kinsa ka mang sakop? Ug taga-diin ikaw?” Ug siya miingon, “Ako usa ka batan-on gikan sa Ehipto, sulugoon sa usa ka Amalekanhon ug ang akong agalon mibiya kanako tungod kay nasakit ako tulo na ka adlaw karon ang milabay. Kami misulong sa Negeb sa mga Keretihanon, sa Negeb nga sakop sa Juda, ug sa Negeb sa Caleb, ug gisunog namo ang Ziklag sa kalayo.” Ug si David miingon kaniya, “Tultulan ba nimo ako ngadto sa maong panon?” Ug siya miingon, “Ipanumpa ngari kanako tungod sa Dios, nga dili nimo ako patyon o itugyan ngadto sa kamot sa akong agalon, ug ako magtultol kanimo ngadto sa maong panon.” Sa diha nga gidala na niya siya, ilang nakita nga sila nagkatag sa tibuok yuta, nangaon ug nanginom ug nanayaw tungod sa kadaghan sa mga inilog nga ilang nakuha gikan sa yuta sa mga Filistihanon ug gikan sa yuta sa Juda. Gipangpatay sila ni David sukad sa pagbanagbanag sa adlaw hangtod sa kagabhion sa sunod nga adlaw, ug walay nakaikyas kanila bisan usa ka tawo, gawas sa upat ka gatos ka batan-ong lalaki nga misakay sa mga kamilyo ug miikyas. Nabawi ni David ang tanan nga nailog sa mga Amalekanhon ug giluwas ni David ang iyang duha ka asawa. Walay bisan unsa nga nakulang kanila, gamay o dagko, o mga anak nga lalaki o mga anak nga babaye, inilog o bisan unsa nga ilang nakuha kanila. Gidala ni David pagbalik ang tanan. Nailog usab ni David ang tanang mga panon sa karnero ug ang mga panon sa baka; giabog sa mga tawo kadtong panon sa baka ug miingon, “Kini mao ang inilog ni David.” Unya si David miadto sa duha ka gatos ka tawo nga gipangkapoy sa pagsunod kaniya ug nga nagpabilin didto sa sapa sa Besor. Ug nangadto sila aron sa pagsugat kang David ug sa pagsugat sa katawhan nga uban kaniya. Ug sa diha nga duol na si David sa katawhan siya miyukbo kanila. Unya mitubag kadtong daotan ug walay batasan nga mga tawo nga uban ni David, ug miingon, “Tungod kay wala man sila mouban kanato, dili nato sila hatagan ug bisan unsa sa inilog nga atong nabawi. Hinuon ang matag tawo mahimo nga modala sa iyang asawa ug sa iyang kabataan ug molakaw.” Apan miingon si David, “Dili ninyo buhaton ang ingon, mga kaigsoonan ko, ngadto sa gihatag sa Ginoo kanato; iya kitang gipanalipdan ug gitugyan kanato ang panon sa mga sundalo nga mianhi batok kanato. Kinsay mamati kaninyo niining butanga? Kay unsa ang bahin niya nga miadto sa gubat, mao usab ang iyang bahin niadtong mga nagpabilin uban sa mga kabtangan, sila makadawat ug sama nga bahin.” Ug mao nga sukad niadtong adlawa, gihimo niya kini nga usa ka lagda ug usa ka tulumanon alang sa Israel hangtod karon. Sa pag-abot ni David sa Ziklag, gipadala niya ang ubang mga inilog ngadto sa mga kadagkoan sa Juda, sa iyang mga higala, nga nag-ingon, “Aniay usa ka gasa alang kaninyo gikan sa inilog sa mga kaaway sa Ginoo. ” Kini alang kanila nga atua sa Betel, sa Ramot, sa Negeb, ug sa Jatir, sa Aroer, sa Sifmot, sa Estemoa, sa Racal, sa mga siyudad sa mga kaliwat ni Jerameel ug sa mga siyudad sa mga Kenihanon, sa Horma, sa Borasan, sa Atac, sa Hebron ug sa tanang dapit nga giadtoan ni David ug sa iyang mga tawo. Ang mga Filistihanon nakiggubat batok sa Israel, ug ang mga tawo sa Israel nanagan gikan sa atubangan sa mga Filistihanon, ug gipamatay didto sa bukid sa Gilboa. Ug naapsan sa mga Filistihanon si Saul ug ang iyang mga anak nga lalaki ug gipatay sa mga Filistihanon si Jonatan, si Abinadab ug sa Malkisua, ang mga anak nga lalaki ni Saul. Si Saul nagkalisod diha sa gubat, ug naigo siya sa mga tigpana nga nakaapas kaniya, ug hilabihan ka grabi ang mga samad tungod sa mga tigpana. Unya miingon si Saul ngadto sa iyang tigdala sa hinagiban, “Ibta ang imong espada ug dunggaba ako niana, tingali unya ug kining mga dili tinuli moabot ug modunggab kanako ug binuangan ako.” Apan ang iyang tigdala sa hinagiban wala makahimo kay nahadlok siya pag-ayo. Busa gikuha ni Saul ang iyang espada ug gidunggab niya ang iyang kaugalingon. Sa diha nga ang iyang tigdala sa hinagiban nakakita nga si Saul namatay, siya usab nagdunggab sa iyang kugalingon ug namatay uban niya. Busa si Saul namatay, ug ang iyang tulo ka anak nga lalaki, ug ang iyang tigdala sa hinagiban, ug ang tanan niyang mga tawo niadtong adlawa. Sa diha nga ang mga tawo sa Israel nga didto sa laing bahin sa walog ug kadtong didto sa unahan sa Jordan nakakita nga ang mga tawo sa Israel nanagan ug nga si Saul ug ang iyang mga anak nga lalaki nangamatay, ilang gibiyaan ang mga siyudad ug nanglayas, ug ang mga Filistihanon miabot ug mipuyo niini. Sa pagkaugma, sa diha nga ang mga Filistihanon miabot aron huboan ang mga patay, ilang nakita si Saul ug ang iyang tulo ka anak nga lalaki nga nangamatay didto sa bukid sa Gilboa. Ug gipunggotan nila siya sa ulo ug gihukasan sa mga kahimanan sa gubat, ug nagpadala ug mga sinugo sa yuta sa mga Filistihanon aron sa pagdala sa maayong balita ngadto sa ilang mga diosdios ug ngadto sa katawhan. Unya gibutang nila ang iyang mga kahimanan sa gubat didto sa templo ni Astarot ug gigaid nila ang iyang lawas didto sa kuta sa Betsan. Apan sa diha nga ang mga nagpuyo sa Jabes-gilead nakadungog sa gibuhat sa mga Filistihanon kang Saul, ang tanang isog nga tawo mitindog, ug miadto sa tibuok nga gabii ug nagkuha sa lawas ni Saul ug sa mga lawas sa iyang mga anak nga lalaki gikan sa kuta sa Bet-san ug gidala ngadto sa Jabes ug gisunog kini. Ug gikuha nila ang ilang mga bukog ug gilubong sa ilalom sa kahoy nga tamarisko sa Jabes ug nagpuasa sulod sa pito ka adlaw. Human sa kamatayon ni Saul, sa diha nga si David mipauli gikan sa pagpamatay sa mga Amalekanhon, mipabilin si David ug duha ka adlaw sa Ziklag. Ug sa ikatulo nga adlaw, dihay usa ka tawo nga miabot gikan sa kampo ni Saul, nga ang iyang mga bisti gisi ug may yuta sa ibabaw sa iyang ulo. Ug sa pag-abot niya didto kang David, mihapa siya sa yuta ug naghatag ug katahoran. Si David miingon kaniya, “Diin ikaw gikan?” Ug siya miingon kaniya, “Nakaikyas ako gikan sa kampo sa Israel.” Ug si David miingon kaniya, “Unsa na man ang nahitabo? Suginli ako.” Ug siya mitubag, “Ang katawhan nanagan gikan sa gubat, ug daghan usab sa katawhan ang nangapukan ug nangamatay, ug si Saul ug si Jonatan nga iyang anak nangamatay usab.” Unya si David miingon sa batan-ong lalaki nga nagsugilon kaniya, “Giunsa nimo pagkahibalo nga si Saul ug si Jonatan nga iyang anak nangamatay?” Ug ang batan-ong lalaki nga nagsugilon kaniya miingon, “Nahitabo nga ako didto sa bukid sa Gilboa, ug si Saul nagsandig sa iyang bangkaw ug dihay mga karwahi ug ang mga nagsakay niini naggukod kaniya. Ug sa pagtan-aw niya sa iyang luyo, nakita ako niya ug mitawag siya kanako. Ug ako mitubag, ‘Ania ako.’ Ug siya miingon kanako, ‘Kinsa ka ba?’ Ug ako mitubag kaniya, ‘Ako usa ka Amalekanhon.’ Unya siya miingon kanako, ‘Tindog tupad kanako ug patya ako, kay ang dakong kasakit ania kanako apan buhi pa ako.’ Busa mitindog ako tupad kaniya, ug gipatay ko siya tungod kay ako nahibalo nga siya dili na mabuhi human siya matumba, ug akong gikuha ang korona nga diha sa iyang ulo ug ang pulseras nga diha sa iyang bukton ug gidala nako kini dinhi sa akong agalon.” Unya gikuptan ni David ang iyang mga bisti ug gipanggisi kini, ug mao usab ang gibuhat sa tanang mga tawo nga diha uban kaniya. Ug sila nagbangutan, ug nanghilak, ug nagpuasa hangtod sa pagkagabii alang kang Saul ug alang kang Jonatan nga iyang anak ug alang sa katawhan sa Ginoo ug alang sa balay sa Israel, kay sila nangamatay pinaagi sa espada. Ug si David miingon sa batan-ong lalaki nga nagsugilon kaniya, “Diin man ikaw gikan?” Ug siya mitubag, “Ako anak sa usa ka langyaw, usa ka Amalekanhon.” Si David miingon kaniya, “Ngano nga wala ka mahadlok sa paggamit sa imong kamot sa paglaglag sa dinihogan sa Ginoo” Unya si David mitawag sa usa sa mga batan-ong lalaki, “Duol ug patya siya.” Ug gitigbas niya siya nga sa ingon namatay siya. Ug si David miingon kaniya, “Ang imong dugo maanaa sa ibabaw sa imong ulo kay ang imong baba nagsaksi batok kanimo, nga nag-ingon, ‘Gipatay nako ang dinihogan sa Ginoo. ’ ” Si David nagbangutan uban niining pagbangutan alang kang Saul ug alang kang Jonatan nga iyang anak, (ug siya misugo nga ang “Awit sa Pana” itudlo ngadto sa katawhan sa Juda; kini nasulat sa Basahon ni Jasar). Siya miingon, “Ang imong himaya, O Israel, gipatay sa ibabaw sa imong mga habog nga dapit! Naunsa nga nangapukan man ang mga kusgan! Ayaw kini isugilon sa Gat, ayaw kini ibalita sa mga kadalanan sa Askelon; tingali unya ug ang mga anak nga babaye sa mga Filistihanon mangalipay, tingali unya ug ang mga anak nga babaye sa mga dili tinuli manghugyaw. “Kamo nga mga bukid sa Gilboa, wala untay tun-og o ulan diha kaninyo, o ang mga kaumahan sa mga halad! Kay didto ang taming sa tawong kusgan nahugawan, ang taming ni Saul nga dili dinihogan ug lana. “Gikan sa dugo sa mga gipangpatay, gikan sa tambok sa mga tawong kusgan, ang pana ni Jonatan wala mosumbalik, ug ang espada ni Saul wala mauli nga walay sulod. “Si Saul ug si Jonatan, mga pinalangga ug angayng higugmaon! Diha sa kinabuhi ug diha sa kamatayon wala sila magkabulag; sila tulin pa kay sa mga agila, sila kusgan pa kay sa mga liyon. “Kamo nga mga anak nga babaye sa Israel, panghilak kamo alang kang Saul, nga nagpabisti kaninyo sa pula nga maanindot kaayo, nga nagtaod ug mga dayandayan nga bulawan sa inyong bisti. “Naunsa nga nangapukan man ang mga tawong kusgan taliwala sa gubat! “Si Jonatan gipatay didto sa imong habog nga mga dapit. Ako nasubo alang kanimo, igsoon ko nga Jonatan; maayo gayod ikaw kanako; ang imong gugma kanako talagsaon, labaw pa sa gugma sa mga babaye, “Naunsa nga nangapukan man ang mga kusgan, ug ang mga hinagiban sa gubat nangawala!” Human niini si David nagpakisayod sa Ginoo, “Motungas ba ako ngadto sa bisan diin nga lungsod sa Juda?” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Tungas.” Ug si David miingon, “Asa man ako motungas?” Ug siya miingon, “Ngadto sa Hebron.” Busa si David mitungas didto ug ang duha usab niya ka asawa, si Ahinoam nga taga-Jesreel ug si Abigail ang asawa ni Nabal nga taga-Carmel. Ug gidala ni David ang mga tawo nga kauban niya, ang matag usa uban sa iyang panimalay, ug sila mipuyo sa kalungsoran sa Hebron. Ug ang mga tawo sa Juda miadto, ug didto ilang gidihogan si David ingon nga hari sa banay ni Juda. Sa dihang gisuginlan nila si David, “Ang mga tawo sa Jabes-gilead mao ang naglubong kang Saul,” si David nagpadala ug mga sulugoon ngadto sa mga tawo sa Jabes-gilead, ug miingon kanila, “Panalanginan unta kamo sa Ginoo kay gipakita ninyo kining maong pagkamaunongon ngadto kang Saul nga inyong agalon ug gilubong ninyo siya! Karon ang Ginoo magpakita unta ug gugmang walay paglubad ug pagkamatinumanon nganha kaninyo! Ug ako magbuhat ug maayo nganha kaninyo kay kamo naghimo niining butanga. Busa karon lig-ona ang inyong mga kamot, ug pagmaisogon kamo kay si Saul nga inyong agalon patay na, ug ang banay ni Juda nagdihog kanako nga hari nila.” Unya si Abner nga anak ni Ner, ang tigmando sa kasundalohan ni Saul, mikuha kang Isboset nga anak ni Saul ug midala kaniya ngadto sa Mahanaim, ug naghimo kaniya nga hari ibabaw sa Gilead, sa mga Asurihanon, sa Jesreel, sa Efraim, sa Benjamin ug sa tibuok Israel. Si Isboset nga anak ni Saul may 40 ka tuig ang panuigon sa dihang misugod siya paghari ibabaw sa Israel, ug siya naghari sulod sa duha ka tuig. Apan ang banay ni Juda misunod kang David. Pito ka tuig ug unom ka bulan nga si David naghari didto sa Hebron ibabaw sa banay ni Juda. Si Abner nga anak ni Ner ug ang mga sulugoon ni Isboset nga anak ni Saul, mibiya sa Mahanaim ug miadto sa Gibeon. Ug si Joab nga anak ni Zeruia, ug ang mga sulugoon ni David nanggula ug misugat kanila duol sa linaw sa Gibeon ug sila milingkod; ang usa ka pundok didto sa daplin sa linaw, ug ang laing pundok usab didto sa pikas daplin sa linaw. Ug si Abner miingon kang Joab, “Tugoti ang mga batan-ong lalaki sa pagtindog ug sa pagdula sa among atubangan.” Ug si Joab miingon, “Patindoga sila.” Unya nanindog sila ug miadto sa tabok sa ingon niini ang gidaghanon: napulo ug duha alang kang Benjamin ug alang kang Isboset nga anak ni Saul, ug napulo ug duha gikan sa mga sulugoon ni David. Ang matag usa migunit sa ulo sa iyang kaaway ug nagdunggabay sila sa ilang isigkakilid, ug nagdungan sila ug kamatay. Busa kadtong dapita gitawag ug Helkat-hasurim sa yuta sa Gibeon. Ug ang gubat niadtong adlawa bangis kaayo ug si Abner ug ang mga tawo sa Israel nabuntog sa atubangan sa mga sulugoon ni David. Didto ang tulo ka anak nga lalaki ni Zeruia, si Joab, si Abisai ug si Asahel. Kini si Asahel daw lagsaw nga kusog kaayong modagan. Ug gigukod ni Asahel si Abner, ug samtang naggukod siya, wala siya motipas sa tuo o sa wala sa paggukod kang Abner. Unya si Abner milingi sa likod niya, ug miingon, “Ikaw ba si Asahel?” Ug siya mitubag, “Ako kini.” Si Abner miingon kaniya, “Tipas ngadto sa imong tuo o sa wala, ug dakpa ang usa sa mga batan-ong lalaki, ug kuhaa ang iyang nailog.” Apan si Asahel wala motipas gikan sa pagsunod kaniya. Ug si Abner miingon pag-usab kang Asahel, “Hunonga ang imong paggukod kanako. Nganong pukanon ko man ikaw ngadto sa yuta? Unsaon man nako sa pagyahat sa akong nawong ngadto kang Joab nga imong igsoon?” Apan siya nagdumili sa pagtipas, busa gidunggab siya ni Abner sa tiyan uban sa puan sa iyang bangkaw mao nga ang bangkaw milapos sa iyang likod, ug natumba siya didto ug namatay siya sa maong dapit. Ug ang tanan nga nangadto sa dapit diin si Asahel natumba ug namatay, nagbarog nga wala maglihok. Apan si Abner gigukod ni Joab ug ni Abisai, ug sa hapit na mosalop ang adlaw miabot sila sa bungtod sa Amma, nga nahimutang atbang sa Gia duol sa agianan sa kamingawan sa Gibeon. Ug ang kaliwat ni Benjamin nagtigom luyo kang Abner ug nahimong usa ka panon ug nanindog sa tumoy sa bungtod. Unya si Abner mitawag kang Joab ug miingon, “Hangtod ba sa hangtod nga ang espada maglamoy? Wala ba ikaw mahibalo nga ang kataposan niini kapaitan? Kanus-a man ikaw mosugo sa imong katawhan nga mohunong sa paggukod sa ilang kaigsoonan?” Ug si Joab miingon, “Ingon nga ang Dios buhi, kon ikaw wala pa unta magsulti, sa pagkatinuod, ang katawhan dili unta mohunong sa paggukod sa ilang kaigsoonan hangtod sa pagkabuntag.” Busa gipatingog ni Joab ang trumpeta, ug ang tibuok katawhan nanghunong ug wala na mogukod sa Israel o makig-away pa sila. Tibuok gabii nga nagbaktas si Abner ug ang iyang mga tawo latas sa Araba ug nanabok sila sa Jordan ug tapos sa tibuok buntag nilang paglakaw, miabot sila sa Mahanaim. Si Joab miuli gikan sa paggukod kang Abner, ug sa diha nga gitigom niya ang tibuok katawhan, may nakulang sa mga sulugoon ni David nga napulo ug siyam ka tawo gawas kang Asahel. Apan ang mga sulugoon ni David nakapatay ug 360 sa mga tawo ni Benjamin nga mga sakop ni Abner. Ug ilang gikuha si Asahel, ug gilubong siya sa lubnganan sa iyang amahan nga didto sa Betlehem. Ug si Joab ug ang iyang mga tawo nanglakaw sa tibuok nga gabii ug nabuntagan sila didto sa Hebron. Dugay kaayo ang gubat tali sa panimalay ni Saul ug sa panimalay ni David, ug si David nag-anam ug kalig-on samtang ang panimalay ni Saul nag-anam ug kahuyang. Kang David nangatawo ang mga anak nga lalaki didto sa Hebron, ug ang iyang kamagulangan mao si Amnon kang Ahinoam nga taga-Jesreel. Ang iyang ikaduha mao si Chileab, kang Abigail, ang asawa ni Nabal nga taga-Carmel, ug ang ikatulo mao si Absalom nga anak ni Maaca nga anak ni Talmai nga hari sa Gesur. Ang ikaupat mao si Adonias nga anak ni Hagit, ug ang ikalima mao si Sefatias nga anak ni Abital. Ang ikaunom mao si Itream, kang Egla nga asawa ni David. Kini sila ang nangatawo kang David didto sa Hebron. Samtang may gubat pa tali sa panimalay ni Saul ug sa panimalay ni David, si Abner naglig-on sa iyang kaugalingon sa panimalay ni Saul. Karon si Saul may usa ka puyopuyo nga ginganlan ug Rispa nga anak ni Aia, ug si Isboset miingon ngadto kang Abner, “Nganong gisulod nimo ang puyopuyo sa akong amahan?” Unya si Abner nasuko pag-ayo tungod sa mga pulong ni Isboset ug miingon, “Usa ba ako ka ulo sa iro sa Juda? Niining adlawa nagpakita ako ug pagkamaunongon ngadto sa panimalay ni Saul nga imong amahan, ngadto sa iyang mga kaigsoonan ug sa iyang mga kahigalaan, ug wala magtugyan kanimo ngadto sa kamot ni David, ug unya ikaw nagpasangil kanako niining adlawa sa usa ka sala mahitungod sa usa ka babaye. Ang Dios maghimo sa ingon kang Abner ug labaw pa gayod, kon dili nako mahimo alang kang David ang gipanumpa sa Ginoo ngadto kaniya, nga ibalhin ang gingharian gikan sa panimalay ni Saul ug ipahiluna ang trono ni David ibabaw sa Israel ug ibabaw sa Juda, gikan sa Dan ngadto sa Beer-seba.” Ug si Isboshet wala makatubag kang Abner ug laing pulong tungod kay nahadlok siya kaniya. Unya si Abner nagpadala ug mga sinugo ngadto kang David didto sa Hebron, nga nag-ingon, “Kinsa bay tag-iya sa yuta? Himoa ang imong kasabotan uban kanako ug ania karon, ang akong kamot mag-uban kanimo aron sa pagdala sa tibuok Israel nganha kanimo.” Ug siya miingon, “Maayo, ako maghimo ug kasabotan uban kanimo, apan usa ka butang ang akong pangayoon gikan kanimo, nga dili ikaw makakita sa akong nawong gawas kon ikaw magdala kang Mical nga anak ni Saul, sa diha nga ikaw moanhi sa pagtan-aw sa akong nawong.” Unya si David nagpadala ug mga sinugo ngadto kang Isboset nga anak ni Saul, nga nag-ingon, “Ihatag kanako ang akong asawa nga si Mical nga akong naasawa tungod sa usa ka gatos ka yamis sa mga Filistihanon.” Ug si Isboset nagpaadto ug mipakuha kaniya gikan sa iyang bana nga si Paltiel nga anak ni Lais. Apan ang iyang bana mikuyog kaniya, naghilak nga nagsunod kaniya hangtod nga miabot sila sa Bahurim. Unya miingon si Abner kaniya, “Lakaw, pauli,” ug siya mipauli. Unya si Abner nakigsulti uban sa mga kadagkoan sa Israel nga nag-ingon, “Sa panahon nga nangagi, nagpangita kamo kang David aron maghari sa ibabaw kaninyo. Busa karon buhata kini; kay ang Ginoo nagsaad kang David nga nag-ingon, ‘Pinaagi sa kamot sa akong sulugoon nga si David luwason nako ang akong katawhan nga Israel gikan sa kamot sa mga Filistihanon ug gikan sa kamot sa tanan nilang mga kaaway.’ ” Si Abner nakigsulti usab sa Benjamin, ug unya si Abner miadto kang David sa Hebron aron sa pagsulti kaniya sa tanan nga gihunahuna nga maayong buhaton sa Israel ug sa tibuok banay ni Benjamin. Sa diha nga si Abner miadto kang David didto sa Hebron uban ang 20 ka tawo, si David naghikay alang kang Abner ug sa mga tawo nga uban kaniya. Ug si Abner miingon kang David, “Ako motindog ug moadto, ug tigomon ang tibuok Israel ngadto sa akong agalon nga hari, aron maghimo sila ug usa ka kasabotan uban kanimo ug nga ikaw maghari sa tanan nga gitinguha sa imong kasingkasing.” Busa gipalakaw ni David si Abner ug siya milakaw nga malinawon. Unya ang mga sulugoon ni David nangabot uban kang Joab gikan nga nanulong, dala ang daghang inilog uban kanila. Apan si Abner wala mahiuban kang David didto sa Hebron kay siya gipalakaw niya ug milakaw siya nga malinawon. Sa diha nga si Joab ug ang tanan nga kasundalohan nga uban kaniya miabot, ilang gisuginlan si Joab, “Si Abner nga anak ni Ner mianhi sa hari ug siya gipalakaw niya, ug siya milakaw nga malinawon.” Unya si Joab miadto sa hari ug miingon, “Unsa man kining imong gibuhat? Mianhi si Abner kanimo, nganong gipalakaw man nimo siya, ug karon wala na hinuon siya. Ikaw nahibalo nga si Abner nga anak ni Ner mianhi aron sa paglimbong kanimo ug nagpakisayod sa imong paggula ug sa imong pagsulod, ug nagpakisayod sa tanan nga imong gibuhat.” Sa pagbiya ni Joab gikan kang David, nagpadala siya ug mga sulugoon sa pag-apas kang Abner, ug gidala nila siya pagbalik gikan sa atabay ni Sira, apan si David wala mahibalo niini. Ug sa pagbalik ni Abner sa Hebron, gidala siya ni Joab ngadto sa taliwala sa ganghaan aron sa pagpakigsulti kaniya sa tago, ug didto gidunggab niya siya diha sa tiyan, nga tungod niana namatay siya tungod sa dugo sa igsoon ni Joab nga si Asahel. Unya sa pagkadungog ni David niini, siya miingon, “Ako ug ang akong gingharian walay sala sa atubangan sa Ginoo hangtod sa kahangtoran tungod sa dugo ni Abner nga anak ni Ner. Mahiadto unta sa ulo ni Joab, ug sa ibabaw sa tibuok panimalay sa iyang amahan, ug dili unta kawad-an ang banay ni Joab ug tawo nga may nag-agos o usa ka sanlahon o kadtong magkupot sa kalinyas o kadtong mapukan pinaagi sa espada o kadtong makabsan ug pan!” Busa si Joab ug si Abisai nga iyang igsoon mipatay kang Abner tungod kay siya mipatay sa ilang igsoon nga si Asahel sa panahon sa gubat didto sa Gibeon. Unya si David miingon kang Joab, ug sa tibuok katawhan nga diha uban kaniya, “Gisia ninyo ang inyong mga bisti ug pagbakos kamo ug sako ug pagbangutan kamo sa atubangan ni Abner.” Ug si Hari David misunod sa lungon. Ilang gilubong si Abner sa Hebron, ug ang hari mipatugbaw sa iyang tingog ug mihilak siya didto sa lubong ni Abner ug ang tibuok katawhan nagbangotan. Ug ang hari nagbangutan alang kang Abner ug miingon, “Mamatay ba si Abner sama sa pagkamatay sa usa ka buang? Ang imong mga kamot wala gapusa, ang imong mga tiil wala hikti; sama sa usa ka tawo nga mapukan sa atubangan sa mga daotan ikaw napukan.” Ug ang tibuok katawhan nagbangutan pag-usab tungod kaniya. Unya ang tibuok katawhan miadto aron sa pag-aghat kang David sa pagkaon ug pan samtang adlaw pa, apan si David nanumpa nga nag-ingon, “Ang Dios magbuhat sa ingon ngari kanako ug labaw pa kon ako motilaw ug pan o bisan unsa hangtod nga ang adlaw mosalop!” Ug ang tibuok katawhan nakamatikod niini ug kini nakalipay kanila, ingon nga ang tanan nga gibuhat sa hari nakapahimuot sa tibuok katawhan. Busa ang tibuok katawhan ug ang tibuok Israel nakasabot niadtong adlawa nga dili kabubut-on sa hari ang pagpatay kang Abner nga anak ni Ner. Ug ang hari miingon sa iyang mga sulugoon, “Wala ba kamo mahibalo nga may usa ka pangulo ug usa ka bantogang tawo nga napukan niining adlawa sa Israel? Ug ako niining adlawa luya, bisan ug dinihogan nga hari. Kining mga tawhana, ang mga anak ni Zeruia lisod kaayo alang kanako. Ang Ginoo magbalos sa tigbuhat ug daotan sumala sa iyang pagkadaotan!” Sa diha nga si Isboset nga anak ni Saul nakadungog nga si Abner namatay didto sa Hebron, ang iyang mga kamot naluya ug ang tibuok Israel nangalisang. Ang anak ni Saul may duha ka tawo nga mga pangulo sa mga panon. Ang ngalan sa usa mao si Baana ug ang ngalan usab sa usa mao si Recab, mga anak ni Rimon nga taga-Beerot, sa mga kaliwat ni Benjamin (kay ang Beerot giisip nga kang Benjamin; ug ang mga taga-Beerot nangagiw ngadto sa Gitaim ug nahimong mga langyaw didto hangtod niining adlawa). Si Jonatan nga anak ni Saul, adunay usa ka anak nga lalaki nga piang ang tiil. Lima ka tuig ang iyang panuigon sa dihang midangat ang mga balita mahitungod kang Saul ug kang Jonathan gikan sa Jesreel, ug gikuha siya sa iyang tig-atiman ug mikagiw, ug sa diha nga nagdalidali siya pagkagiw, ang bata nahulog ug napiang. Ug ang iyang ngalan mao si Mefiboset. Unya ang mga anak ni Rimon nga taga-Beerot nga si Recab ug si Baana nanglakaw, ug sa hapit na maudtong tutok miabot sila sa balay ni Isboset samtang nagpahulay siya. Ug ang tigbantay sa pultahan sa balay nagpalid sa trigo apan nakatulog siya, busa si Recab ug si Baana nga iyang igsoon nakasulod. Sa pagsulod nila sa balay, samtang naghigda si Isboset sa higdaanan sa iyang lawak, ilang gitigbas siya ug gipatay ug gipunggotan sa ulo. Gidala nila ang iyang ulo ug milakaw sila subay sa agianan sa Araba sa tibuok nga gabii. Ug ilang gidala ang ulo ni Isboset ngadto kang David didto sa Hebron. Ug sila miingon sa hari, “Ania ang ulo ni Isboset, ang anak ni Saul nga imong kaaway nga nagpangita sa imong kinabuhi. Ang Ginoo nanimalos niining adlawa kang Saul ug sa iyang kaliwat alang sa akong agalon nga hari.” Apan si David mitubag kang Recab ug kang Baana nga iyang igsoon nga mga anak ni Rimon nga taga-Beerot, “Ingon nga ang Ginoo buhi, nga nagluwas sa akong kinabuhi gikan sa tanang kalisdanan, sa diha nga may usa nga nagsugilon kanako, ‘Tan-awa, si Saul namatay,’ ug naghunahuna siya nga nakadala ug maayong mga balita, gikuptan nako siya ug gipatay didto sa Ziklag, ingon nga balos nga akong gihatag kaniya alang sa iyang mga balita. Unsa pa kaha, sa diha nga ang daotang mga tawo mipatay sa usa ka matarong nga tawo diha sa iyang kaugalingong balay ibabaw sa iyang higdaanan, dili ba nako karon paninglon ang iyang dugo sa inyong kamot, ug laglagon kamo gikan sa yuta?” Ug si David mimando sa iyang batan-ong mga lalaki ug ilang gipamatay sila, ug gipamutol ang ilang mga kamot ug mga tiil, ug gipangbitay sila tupad sa linaw sa Hebron. Apan ilang gikuha ang ulo ni Isboset ug gilubong sa lubnganan ni Abner sa Hebron. Unya ang tanang banay sa Israel miadto kang David sa Hebron ug miingon, “Tan-awa, kami imong bukog ug unod. Sa mga panahon nga nangagi sa diha nga si Saul mao pa ang hari sa ibabaw namo, ikaw mao ang nagmando sa paggula ug sa pagsulod sa Israel, ug ang Ginoo miingon kanimo, ‘Ikaw mahimong tigbantay sa akong katawhan nga Israel ug ikaw ang mahimong pangulo sa Israel.’ ” Busa ang tanang mga kadagkoan sa Israel miadto sa hari didto sa Hebron ug si Hari David naghimo ug usa ka kasabotan uban kanila didto sa Hebron sa atubangan sa Ginoo ug sila nagdihog kang David ingon nga hari sa Israel. Si David 30 ka tuig ang panuigon sa diha nga siya misugod sa paghari, ug siya naghari sulod sa 40 ka tuig. Didto sa Hebron siya naghari ibabaw sa Juda sulod sa pito ka tuig ug unom ka bulan; ug didto sa Jerusalem siya naghari sulod sa katloan ug tulo ka tuig ibabaw sa tibuok nga Israel ug Juda. Unya ang hari ug ang iyang mga tawo miadto sa Jerusalem batok sa mga Jebusihanon, ang mga nagpuyo sa yuta nga miingon kang David, “Dili ikaw makasulod dinhi, bisan ang buta ug ang bakol mopasibog kanimo,” kay naghunahuna man sila, “si David dili makaanhi dinhi.” Bisan pa niana giilog ni David ang kuta sa Zion, nga mao ang siyudad ni David. Ug si David miingon niadtong adlawa, “Si bisan kinsa nga mosulong sa mga Jebusihanon, paadtoa siya ngadto sa agianan sa tubig aron sulongon ang bakol ug ang buta, nga gikaligutgotan sa kalag ni David.” Busa sila miingon, “Ang buta ug ang bakol kinahanglang dili moanhi sa balay.” Ug si David mipuyo didto sa kuta, ug gitawag kini nga siyudad ni David. Ug gitukod ni David ang siyudad libot niini sukad sa Milo pasulod. Ug si David nag-anam ug kabantogan kay ang Ginoo, ang Dios sa mga panon nag-uban man kaniya. Si Hiram nga hari sa Tiro nagpadala ug mga sinugo ngadto kang David, ug mga kahoy nga cedro, ug mga panday ug mga kantero ug si David ilang gibuhatan ug balay. Ug nasabot ni David nga ang Ginoo mao ang naghimo kaniya nga hari ibabaw sa Israel, ug nga iyang gibayaw ang iyang gingharian tungod ug alang sa iyang katawhan nga Israel. Unya si David mikuha ug dugang nga mga puyopuyo ug mga asawa alang kaniya gikan sa Jerusalem human siya moabot gikan sa Hebron, ug nadugangan ang iyang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye nga nangatawo kang David. Ug kini mao ang mga ngalan niadtong mga natawo kaniya didto sa Jerusalem: si Samua, si Sobab, si Natan, si Solomon, si Ibhar, si Elisua, si Nefeg, si Jafia, si Elisama, si Eliada ug si Elifelet. Sa diha nga ang mga Filistihanon nakadungog nga si David gidihogan ingon nga hari sa Israel, ang tanang mga Filistihanon mitungas aron sa pagpangita kang David, apan si David nakadungog niini ug miadto siya sa kuta. Karon ang mga Filistihanon nangadto ug nagkatag diha sa walog sa Refaim. Ug si David nagpakisayod sa Ginoo, “Motungas ba ako batok sa mga Filistihanon? Itugyan ba nimo sila sa akong kamot?” Ug ang Ginoo miingon kang David, “Tungas, kay itugyan gayod nako ang mga Filistihanon nganha sa imong kamot.” Unya si David miadto sa Baal-perasim ug gibuntog sila ni David didto, ug siya miingon, “Ang Ginoo nagbungkag sa akong mga kaaway sa akong atubangan sama sa nagbuswak nga mga katubigan.” Busa ang maong dapit gitawag ug Baal-perasim. Ug didto gibiyaan sa mga Filistihanon ang ilang mga diosdios, ug si David ug ang iyang mga tawo midala niini. Ang mga Filistihanon miabot pa gayod pag-usab ug nagkatag sa ilang kaugalingon diha sa walog sa Refaim. Sa diha nga si David nagpakisayod sa Ginoo, siya miingon, “Ikaw dili motungas, lipot ngadto sa ilang luyo, ug asdanga sila atbang sa mga kahoy nga balsamo. Ug sa diha nga ikaw makadungog ug dinahunog sa paglakaw didto sa ibabaw sa mga kahoy nga balsamo, pangandam sa imong kaugalingon, kay niana ang Ginoo nag-una kanimo aron sa pagbuntog sa kasundalohan sa mga Filistihanon.” Ug si David naghimo sa ingon, sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya, ug gibuntog ang mga Filistihanon, sukad sa Geba hangtod sa Geser. Gitigom na usab ni David ang tanang mga piniling tawo sa Israel, 30,000 ka tawo. Ug si David mitindog ug miuban sa tibuok katawhan nga didto uban kaniya, gikan sa Baale-juda aron sa pagdala gikan didto sa sudlanan sa kasabotan sa Dios, nga gitawag pinaagi sa ngalan sa Ginoo sa mga panon nga naglingkod sa ibabaw sa mga kerubin. Ug gidala nila ang sudlanan sa kasabotan sa Dios sakay sa bag-ong karomata, ug gidala kini gawas sa balay ni Abinadab nga didto sa bungtod, ug si Uza ug si Ahio nga mga anak nga lalaki ni Abinadab mao ang nagtulod sa bag-ong karomata, uban ang sudlanan sa kasabotan sa Dios, ug si Ahio maoy nag-una. Si David ug ang tibuok banay sa Israel naghudyaka sa atubangan sa Ginoo uban sa tanan nilang kusog, uban ang mga alawiton, mga lira, mga alpa, mga tambor mga kastanyeta ug mga piyangpiyang. Sa diha nga miabot sila sa giukanan sa Nacon, gibutang ni Uza ang iyang kamot sa sudlanan sa kasabotan sa Dios ug gikuptan kini, kay nalup-og man ang mga baka. Ug ang kasuko sa Ginoo misilaob batok kang Uzza ug ang Dios naglaglag kaniya didto tungod kay iyang gibutang ang iyang kamot sa sudlanan sa kasabotan ug didto namatay siya tupad sa sudlanan sa kasabotan sa Dios. Ug si David nasuko tungod kay ang Ginoo misilot kang Uza, ug ang maong dapit gitawag ug Peres-uza, hangtod niining adlawa. Si David nahadlok sa Ginoo niadtong adlawa ug siya miingon, “Unsaon sa pagdangat sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo kanako?” Busa si David dili buot nga mabalhin ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ngadto sa siyudad ni David apan gidala kini ni David ngadto sa balay ni Obed-edom nga Gitihanon. Ug ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nagpabilin didto sa balay ni Obed-edom nga Gitihanon sulod sa tulo ka bulan, ug ang Ginoo nagpanalangin kang Obed-edom ug sa tibuok niyang panimalay. Ug kini gisugilon ngadto kang Hari David, “Ang Ginoo nagpanalangin sa balay ni Obed-edom ug sa tanan nga iya tungod sa sudlanan sa kasabotan sa Dios.” Busa si David miadto ug gidala ang sudlanan sa kasabotan sa Dios gikan sa balay ni Obed-edom ngadto sa siyudad ni David uban ang kalipay. Sa diha nga ang nagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo nakalakaw ug unom ka lakang, naghalad siya ug usa ka baka ug usa ka pinatambok nga karnero. Ug si David misayaw sa atubangan sa Ginoo sa tibuok niyang kusog ug si David gibaksan ug usa ka lino nga ephod. Busa si David ug ang tibuok banay sa Israel midala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo uban sa mga singgit ug sa tingog sa trumpeta. Sa diha nga ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo miabot na sa siyudad ni David, si Mical nga anak ni Saul milantaw sa bintana ug nakakita kang Hari David nga nagluksolukso ug nagsayaw sa atubangan sa Ginoo ug siya mitamay kaniya sulod sa iyang kasingkasing. Ug ilang gidala ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ug gipahiluna kini sa iyang dapit sa sulod sa tolda nga gipatindog ni David alang niini ug si David naghalad ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait sa atubangan sa Ginoo. Sa diha nga nahuman na ni David ang paghalad sa halad nga sunogon ug sa mga halad sa pakigdait, iyang gipanalanginan ang katawhan sa ngalan sa Ginoo sa mga panon, ug siya nanghatag ngadto sa tibuok katawhan, sa tibuok nga panon sa Israel, mga lalaki ug mga babaye, ngadto sa matag usa, usa ka haon nga pan ug usa ka tipik nga unod, ug usa ka torta nga pasas. Unya ang tibuok katawhan namauli ngadto sa ilang balay. Unya si David mipauli aron sa pagpanalangin sa iyang panimalay. Apan si Mical nga anak ni Saul migula aron sa pagsugat kang David ug miingon, “Pagkamahimayaon sa hari sa Israel niining adlawa, naghubo sa iyang kaugalingon atubangan sa mga mata sa mga sulugoon nga babaye sa iyang mga alagad, sama sa usa ka tawo nga walay ulaw, naghubo sa iyang kaugalingon!” Ug si David miingon kang Mical, “Gihimo nako kini atubangan sa Ginoo nga nagpili kanako labaw sa imong amahan, ug labaw sa tibuok niyang balay, aron sa pagtudlo kanako ingon nga pangulo sa katawhan sa Ginoo, sa Israel, busa naghudyaka ako atubangan sa Ginoo. Ako maghimo sa akong kaugalingon nga labaw pang salawayon kay niini ug ipaubos diha sa akong kaugalingong mga mata, apan sa mga ulipon nga babaye nga imong gihisgotan, pinaagi kanila, ako ilhon gayod nga dungganan.” Ug si Mical nga anak ni Saul walay anak hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon. Sa diha nga ang hari nagpuyo na sa iyang balay ug ang Ginoo naghatag kaniya ug pahulay gikan sa tanan niyang mga kaaway nga naglibot, ang hari miingon kang Natan nga propeta, “Tan-awa karon, ako nagpuyo sa usa ka balay nga binuhat sa cedro, apan ang sudlanan sa kasabotan sa Dios nagpuyo sa usa ka tolda.” Ug si Nathan miingon sa hari, “Lakaw, buhata ang tanan nga anaa sa imong kasingkasing kay ang Ginoo anaa uban kanimo.” Apan niadtong gabhiona ang pulong sa Ginoo miabot kang Natan, “Lakaw ug sultihi ang akong alagad nga si David, ‘Kini mao ang gisulti sa Ginoo: Buhatan ba nimo ako ug usa ka balay nga akong kapuy-an? Wala ako makapuyo sa usa ka balay sukad sa adlaw nga gidala nako ang mga anak sa Israel gikan sa Ehipto hangtod niining adlawa apan nagbalhinbalhin ako pagpuyo diha sa mga tolda. Sa tanang dapit diin ako mibalhin uban sa tanang katawhan sa Israel, misulti ba ako ug usa ka pulong ngadto sa bisan kinsa sa mga maghuhukom sa Israel, nga akong gisugo sa pagbantay sa akong katawhan nga Israel, nga nag-ingon, “Nganong wala ako ninyo tukori ug usa ka balay nga cedro?” ’ Busa karon mao kini ang imong isulti ngadto sa akong alagad nga si David, ‘Kini mao ang gisulti sa Ginoo sa mga panon: Gikuha ko ikaw gikan sa sibsibanan, gikan sa pagsunod sa mga karnero, aron ikaw mahimong pangulo sa akong katawhan nga Israel. Ug giubanan ko ikaw bisan diin ikaw moadto, ug gipuo nako ang tanan nimong mga kaaway gikan sa imong atubangan, ug himoon nakong bantogan ang imong ngalan sama sa ngalan sa mga bantogang tawo sa kalibotan. Ug ako magpili ug dapit alang sa akong katawhan nga Israel, ug magpahimutang kanila, aron sila makapuyo sa ilang kaugalingon nga dapit, ug dili na samokon ug dili na sila sakiton sa mga tawong daotan sama kaniadto, sukad sa panahon nga ako nagtudlo ug mga maghuhukom sa akong katawhan nga Israel, ug ako maghatag kaninyo ug pahulay gikan sa tanan ninyong mga kaaway. Dugang pa, ang Ginoo nagsulti kanimo nga ang Ginoo magbuhat kanimo ug usa ka balay. Sa diha nga ang imong mga adlaw matuman na, ug ikaw mopahulay tupad sa imong katigulangan, akong patindogon ang imong kaliwat sunod kanimo, nga mogula gikan sa imong lawas ug akong lig-onon ang iyang gingharian. Magtukod siya ug usa ka balay alang sa akong ngalan, ug lig-onon nako ang trono sa iyang gingharian hangtod sa kahangtoran. Ako mahimo nga iyang amahan, ug siya mahimong akong anak. Kon siya magbuhat ug sala, ako siyang kastigohon pinaagi sa bunal sa sungkod sa mga tawo ug sa mga hampak sa anak sa mga tawo. Apan ang akong gugmang walay paglubad dili mobulag kaniya, sama sa pagkuha nako niini gikan kang Saul nga akong gikuha gikan sa imong atubangan. Ug ang imong balay ug ang imong gingharian himoong lig-on hangtod sa kahangtoran sa imong atubangan; ang imong trono lig-onon hangtod sa kahangtoran.’ ” Sumala niining tanang mga pulong, ug sumala niining tanang mga panan-awon, si Natan nakigsulti kang David. Unya si Hari David misulod ug milingkod sa atubangan sa Ginoo, ug miingon, “Kinsa ako, O Ginoong Dios, ug unsa ba ang akong balay nga gidala man nimo ako hangtod niini nga kalayoon? Ug kini usa lamang ka gamay nga butang sa imong mga mata, O Ginoong Dios, ikaw nagsulti usab mahitungod sa balay sa imong sulugoon alang sa taas nga panahon nga umaabot, ug gipakita nimo kanako ang umaabot nakong mga kaliwat, O Ginoong Dios! Ug unsa pa ang ikasulti ni David kanimo? Kay ikaw nakaila sa imong sulugoon, O Ginoong Dios! Tungod sa imong saad ug sumala sa imong kaugalingon nga kasingkasing, ikaw nagbuhat niining dakong butang aron masayod niini ang imong sulugoon. Busa ikaw gamhanan gayod, O Ginoong Dios, kay walay sama kanimo o adunay laing Dios gawas kanimo, sumala sa tanan nga among nadungog sa among mga dalunggan. Unsa mang nasora sa kalibotan nga sama sa imong katawhan nga Israel nga giadto sa Dios aron lukaton aron mahimong iyang katawhan, naghimo kaniya ug usa ka ngalan, ug nagbuhat alang kanila ug dagko ug makalilisang nga mga butang pinaagi sa pag-abog sa atubangan sa iyang katawhan sa mga nasod ug sa ilang mga diosdios? Imong gilig-on alang kanimo ang imong katawhan nga Israel, aron mahimong imong katawhan hangtod sa kahangtoran ug ikaw, O Ginoo, nahimong ilang Dios. Ug karon, O Ginoong Dios, pamatud-i hangtod sa kahangtoran ang pulong nga imong gisulti mahitungod sa imong sulugoon ug mahitungod sa iyang balay, ug buhata kini sumala sa imong gisulti. Ug ang imong ngalan pasidunggan hangtod sa kahangtoran nga mag-ingon, ‘Ang Ginoo sa mga panon mao ang Dios sa Israel,’ ug ang balay sa imong sulugoon nga si David lig-onon sa imong atubangan. Kay ikaw, O Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, mipadayag niini ngadto sa imong sulugoon nga nag-ingon, ‘Ako magtukod alang kanimo ug usa ka balay,’ busa ang imong alagad nakabaton ug kaisog sa paghimo niining pag-ampo kanimo. Ug karon, O Ginoong Dios, ikaw mao ang Dios, ug ang imong mga pulong matuod ug ikaw nagsaad niining maayong butang ngadto sa imong sulugoon, busa karon hinaot nga makapahimuot kanimo ang pagpanalangin sa balay sa imong sulugoon, aron magpadayon kini hangtod sa kahangtoran sa imong atubangan, kay ikaw, O Ginoong Dios, nagsulti niini ug pinaagi sa imong panalangin ang balay sa imong sulugoon mabulahan hangtod sa kahangtoran.” Human niini gibuntog ni David ang mga Filistihanon ug giharian sila ug gikuha ni David ang Meteg-ama gikan sa kamot sa mga Filistihanon. Iyang gibuntog ang Moab ug gisukod sila pinaagi sa pisi ug gipahigda sila sa yuta. Ang duha ka laray iyang gisukod aron patyon ug luwason niya ang usa ka laray. Ug ang mga Moabihanon nahimong mga sulugoon ni David ug naghatag ug buhis. Gibuntog usab ni David si Hadadeser nga anak ni Rehob ug hari sa Zoba, sa diha nga miadto siya aron sa pagbawi sa iyang gahom sa suba sa Eufrates. Ug nakuha ni David gikan kaniya ang usa ka libo ug pito ka gatos ka tigpangabayo, ug 20,000 ka sundalo nga naglakaw, ug gipamiangan ni David ang tanang mga kabayo sa mga karwahi apan nagbilin ug igo sa usa ka gatos ka karwahi. Sa diha nga ang mga Sirianhon sa Damasco miabot aron sa pagtabang kang Hadadezer nga hari sa Zoba, gipamatay ni David ang 2,000 ka Sirianhon. Unya si David nagbutang ug mga sundalo nga bantay sa kuta didto sa Aram sa Damasco, ug ang mga Sirianhon nahimong mga sulugoon ni David ug naghatag ug buhis. Ang Ginoo mihatag ug kadaogan kang David bisan diin siya miadto. Ug gikuha ni David ang mga taming nga bulawan nga gidala sa mga sulugoon ni Hadadeser, ug gidala kini ngadto sa Jerusalem. Ug gikan sa Beta ug gikan sa Berotai nga mga siyudad ni Hadadeser, si Hari David nakakuha ug daghan kaayong bronsi. Sa diha nga si Toi nga hari sa Hamat nakadungog nga gibuntog ni David ang tibuok kasundalohan ni Hadadeser, gipaadto ni Toi ang iyang anak nga si Joram ngadto kang Hari David, aron sa pagyukbo kaniya ug pagpahalipay kaniya, tungod kay siya nakig-away batok kang Hadadeser ug nabuntog siya. Si Hadadeser kanunayng nakig-away batok kang Toi. Ug si Joram nagdala ug mga kasangkapan nga plata, bulawan ug kasangkapan nga bronsi. Kini usab gihalad ni Hari David ngadto sa Ginoo, uban sa tanang mga plata ug bulawan nga iyang gihalad gikan sa tanang mga nasod nga iyang nabuntog, gikan sa Edom, Moab, sa mga Amonihanon, sa mga Filistihanon, sa Amalek, ug sa mga inilog kang Hadadeser nga anak ni Rehob ug hari sa Zoba. Ug nabantog ang ngalan ni David. Ug sa pagpauli niya nakapatay siya ug napulo ug walo ka libo ka Edomhanon didto sa walog sa Asin. Ug siya nagbutang ug mga sundalo nga bantay sa kuta didto sa Edom, sa tibuok Edom siya nagbutang ug mga sundalo nga bantay sa kuta, ug ang tanang mga Edomhanon nahimong mga sulugoon ni David. Ug ang Ginoo mihatag ug kadaogan kang David, bisan diin siya miadto. Busa si David naghari sa tibuok nga Israel, ug si David nagpahamtang ug hustisya ug kaangayan sa tanan niyang katawhan. Si Joab nga anak ni Zeruia maoy nangulo sa kasundalohan, si Jehosafat nga anak ni Ahilud mao ang tigsulat, si Zadok nga anak ni Ahitub ug si Ahimelek nga anak ni Abiatar mao ang mga pari, si Seraias mao ang sekretaryo, ug si Benaias nga anak ni Jehoiada maoy nangulo sa mga Keretihanon ug sa mga Peletihanon, ug ang mga anak nga lalaki ni David maoy mga pari. Unya si David miingon, “Aduna pa bay nahibilin sa balay ni Saul aron ako makapakita kaniya ug kaluoy tungod ug alang kang Jonathan?” Ug dihay usa ka ulipon sa balay ni Saul nga ginganlan ug Ziba ug siya gitawag nila ngadto kang David, ug ang hari miingon ngadto kaniya, “Ikaw ba si Ziba?” Ug siya miingon, “Ang imong sulugoon mao siya.” Ug ang hari miingon, “Wala na bay bisan usa sa balay ni Saul, aron ako makapakita sa kaluoy sa Dios ngadto kaniya?” Ug si Ziba miingon sa hari, “Si Jonatan may usa pa ka anak nga lalaki nga piang ang mga tiil.” Ang hari miingon kaniya, “Hain man siya?” Ug si Ziba miingon sa hari, “Atua siya sa balay ni Makir nga anak ni Amiel sa Lodebar.” Gipakuha siya ni Hari David gikan sa balay ni Makir nga anak ni Amiel sa Lodebar. Unya si Mefiboset nga anak ni Jonatan nga anak ni Saul miadto kang David ug mihapa ug mihatag ug katahoran. Ug si David miingon, “Mefiboset!” Ug siya mitubag, “Ania ang imong ulipon!” Ug si David miingon kaniya, “Ayaw kahadlok kay ako magpakita kanimo ug kaluoy tungod ug alang kang Jonatan nga imong amahan, ug iuli nako kanimo ang tanang yuta ni Saul nga imong apohan, ug anhi ka na magkaon kanunay sa akong lamisa.” Ug siya mihatag ug katahoran, ug miingon, “Unsa ba kining imong sulugoon, nga mitan-aw man ikaw sa usa ka patay nga iro nga sama kanako?” Unya ang hari mitawag kang Ziba nga sulugoon ni Saul ug miingon kaniya, “Ang tanan nga iya kang Saul ug sa tibuok niyang panimalay gihatag nako sa anak sa imong agalon. Ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki ug ang imong mga sulugoon mag-uma alang kaniya ug dad-on nimo dinhi ang mga abot aron ang anak sa imong agalon adunay pan nga kaonon, apan si Mefiboset nga anak sa imong agalon, anhi na magkaon kanunay sa akong lamisa.” Ug si Ziba may napulo ug lima ka anak nga lalaki ug 20 ka sulugoon. Unya si Ziba miingon sa hari, “Sumala sa tanan nga gisugo sa akong agalong hari ngadto sa iyang sulugoon, mao usab ang buhaton sa imong sulugoon.” Busa si Mefiboset, nagkaon kanunay diha sa lamisa ni David sama sa usa sa mga anak sa hari. Ug si Mefiboset may usa ka batan-ong anak nga lalaki nga ginganlan ug Mica. Ug ang tanan nga nagpuyo sa balay ni Ziba nahimong mga sulugoon ni Mefiboset. Busa si Mefiboset mipuyo sa Jerusalem ug siya nagkaon kanunay diha sa lamisa sa hari. Ug siya piang sa duha ka tiil. Human niini ang hari sa mga Amonihanon namatay, ug si Hanun nga iyang anak nga lalaki naghari puli kaniya. Ug si David miingon, “Ako magpakita ug kaayo kang Hanun nga anak ni Nahas, ingon nga ang iyang amahan nagpakita ug kaayo kanako.” Busa gipaadto ni David ang iyang mga sulugoon aron sa paglipay kaniya mahitungod sa iyang amahan. Ug ang mga sulugoon ni David miabot sa yuta sa mga Amonihanon. Apan ang mga kadagkoan sa mga Amonihanon miingon kang Hanun nga ilang agalon, “Nagtuo ba ikaw nga tungod kay si David nagpadala ug maghuhupay nganha kanimo, nga siya nagpasidungog sa imong amahan? Wala ba si David magsugo sa iyang mga sulugoon nganhi kanimo aron sa pagsusi sa siyudad ug sa pagpaniid niini, ug sa paggun-ob niini?” Busa gidakop ni Hanun ang mga sulugoon ni David ug gikiskisan ang katunga sa ilang mga bungot ug gipamutlan ang ilang mga bisti sa kinatung-an dapit sa may hawak ug gibuhian sila. Sa diha nga kini gisugilon kang David, siya nagpaadto aron sa pagsugat kanila kay ang mga tawo nangaulaw sa hilabihan gayod. Ug ang hari miingon, “Pabilin kamo didto sa Jerico hangtod nga ang inyong mga bungot motubo ug unya pamalik kamo.” Sa diha nga ang mga Amonihanon nakakita nga sila nahimong dulumtanan kang David, ang mga Amonihanon nagpadala ug nanuhol sa mga Sirianhon sa Bet-rehob ug sa mga Sirianhon sa Zoba, 20 ka libo ka sundalo nga naglakaw, ug sa hari sa Maaca uban ang usa ka libo ka tawo, ug sa mga tawo sa Tob nga napulo ug duha ka libo ka tawo. Sa pagkadungog ni David niini, iyang gipadala si Joab ug ang tanan nga panon sa mga kusgan nga tawo. Ug ang mga Amonihanon migula ug mipahiluna alang sa gubat didto sa agianan sa ganghaan, ug ang mga Sirianhon sa Zoba ug sa Rehob, ug ang katawhan sa Tob ug Maaca didto silang tanan sa kapatagan. Sa diha nga si Joab nakakita nga ang gubat gipahiluna na batok kaniya sa atubangan ug sa likod, nagpili siya gikan sa tanang mga pinili nga tawo sa Israel, ug giandam niya sila batok sa mga Sirianhon. Ang uban nga katawhan iyang gitugyan ngadto kang Abisai nga iyang igsoon ug iyang giandam sila batok sa mga Amonihanon. Ug siya miingon, “Kon ang mga Sirianhon kusgan ra kaayo kanako, ikaw magtabang kanako, apan kon ang mga Amonihanon kusgan ra kaayo alang kanimo, ako moanha ug motabang kanimo. Pagmaisogon kamo, ipakita nato ang atong pagkalalaki alang sa atong katawhan ug alang sa mga siyudad sa atong Dios ug buhaton unta sa Ginoo unsay maayo alang kaniya!” Busa si Joab ug ang katawhan nga uban kaniya midasdas sa gubat batok sa mga Sirianhon ug sila nanagan gikan sa iyang atubangan. Ug sa diha nga ang mga Amonihanon nakakita nga ang mga Sirianhon nanagan, sila usab nanagan gikan sa atubangan ni Abisai ug misulod ngadto sa siyudad. Unya si Joab mipauli gikan sa pagpakig-away sa mga Amonihanon ug miadto sa Jerusalem. Apan sa pagkakita sa mga Sirianhon nga sila gibuntog sa Israel, nag-usa sila sa pagtigom. Ug si Hadadeser misugo ug midala sa mga Sirianhon nga didto sa unahan sa suba sa Eufrates ug sila miadto sa Helam, ubos sa pagdumala ni Sobak, ang tigmando sa kasundalohan ni Hadadeser. Sa diha nga gisugilon kini ngadto kang David, iyang gitigom ang tibuok nga Israel ug mitabok sila sa Jordan ug miadto sa Helam. Ug ang mga Sirianhon nagpahiluna sa ilang kaugalingon batok kang David ug nakig-away kaniya. Ug ang mga Sirianhon nanagan gikan sa atubangan sa Israel ug si David nakapatay ug pito ka gatos ka tawo sa karwahi ug 40,000 ka tigpangabayo gikan sa mga Sirianhon, ug nasamdan si Sobak nga tigmando sa ilang kasundalohan, mao nga siya namatay didto. Sa pagkakita sa tanang mga hari nga mga alagad ni Hadadeser nga gibuntog sila sa Israel, sila naghimo ug pakigdait uban sa Israel ug nahimong mga alagad nila. Busa sukad niadto ang mga Sirianhon nahadlok na sa pagtabang sa mga Amonihanon. Sa tingpamulak niadtong tuiga, sa panahon nga ang mga hari mosulong aron sa pagpakiggubat, gipadala ni David si Joab ug ang iyang mga alagad uban kaniya, ug ang tibuok Israel, ug ilang gilaglag ang mga Amonihanon ug gisulong ang Raba. Apan si David nagpabilin sa Jerusalem. Nahitabo nga sa usa ka hapon niana, sa dihang mibangon sa David gikan sa iyang higdaanan ug naglakawlakaw sa ibabaw sa atop sa balay sa hari, iyang nakita ang usa ka babaye nga naligo ug ang babaye maanyag kaayo. Ug si David nagpasugo ug nagpakisusi mahitungod sa babaye. Ug ang usa miingon, “Dili ba kana mao si Batseba nga anak ni Eliam, ang asawa ni Uria nga Hitihanon?” Busa si David nagpadala ug mga sinugo, ug gikuha siya, ug siya miadto kaniya ug si David nakigdulog kaniya. (Niadtong tungora si Batseba nahinloan na gikan sa iyang pagkahugaw.) Unya siya mipauli sa iyang balay. Ug ang babaye nagsamkon, ug siya nagpasugo ug gipasuginlan si David, “Nagsabak ako.” Busa si David nagpadala ug mensahe kang Joab, “Paanhia kanako si Uria nga Hitihanon.” Ug gipadala ni Joab si Uria ngadto kang David. Sa diha nga si Uria miabot na kaniya, si David nangutana kaniya kon naunsa na si Joab ug unsa ang kahimtang sa katawhan ug unsa ang pag-uswag sa gubat. Unya si David miingon kang Uria, “Lakaw ngadto sa imong balay ug hinloi ang imong mga tiil.” Ug si Uria migula gikan sa balay sa hari ug gipasundan siya ug gasa gikan sa hari. Apan si Uria didto matulog sa ganghaan sa balay sa hari uban sa tanang mga sulugoon sa iyang agalon ug wala manaog ngadto sa iyang balay. Sa diha nga gisuginlan nila si David, “Si Uria wala manaog ngadto sa iyang balay,” si David miingon kang Uria, “Dili ba gikan ka man sa usa ka panaw? Nganong wala man ikaw manaog ngadto sa imong balay?” Si Uria miingon kang David, “Ang sudlanan sa kasabotan ug ang Israel ug ang Juda nagpuyo sa balongbalong, ug ang akong agalon nga si Joab ug ang mga sulugoon sa akong agalon nagkampo sa hawan nga kapatagan, moadto ba diay ako sa akong balay aron mokaon ug moinom ug makigdulog sa akong asawa? Ingon nga ikaw buhi, ug ingon nga ang imong kalag buhi, dili nako buhaton kining butanga.” Unya si David miingon kang Uria, “Pabilin usab dinhi niining adlawa ug ugma palakton ko ikaw.” Busa si Uria nagpabilin sa Jerusalem niadtong adlawa ug sa sunod nga adlaw. Ug gidapit siya ni David ug siya mikaon ug miinom sa iyang atubangan ug iyang gihubog siya, ug sa pagkagabii migawas siya ug mihigda sa iyang higdaanan uban sa mga sulugoon sa iyang agalon apan wala manaog ngadto sa iyang balay. Sa pagkabuntag, si David nagsulat ug usa ka sulat ngadto kang Joab ug gipadala kini pinaagi sa kamot ni Uria. Ang iyang sulat mao kini, “Ibutang si Uria sa atubangan gayod sa gubat diin labing bangis ang panagsangka ug palayo gikan kaniya aron siya masamaran ug mamatay.” Ug samtang si Joab nagpadayon sa pag-asdang sa siyudad, iyang gibutang si Uria sa dapit diin didto nahibaloan niya nga atua ang mga tawong isog. Ug ang mga tawo sa siyudad migula ug nakig-away batok kang Joab, ug ang uban sa mga sulugoon ni David nangapukan ug si Uria nga Hitihanon namatay usab. Unya si Joab nagsugo ug gipasuginlan si David sa tanang balita mahitungod sa panag-away. Ug iyang gisugo ang sulugoon, “Inigkahuman nimo ug sugilon sa tanang balita mahitungod sa panag-away ngadto sa hari, unya, kon ang kasuko sa hari mosamot, ug kon siya moingon kanimo, ‘Nganong miadto kamo nga duol kaayo sa siyudad sa pagpakig-away? Wala ba kamo makahibalo nga sila mopana gikan sa kuta? Kinsa ang nagpatay kang Abimelek, nga anak ni Jerubaal? Dili ba usa ka babaye ang naghulog ug usa ka bato sa galingan sa ibabaw niya gikan sa kuta, mao nga siya namatay didto sa Tebes? Nganong nagpaduol man kamo pag-ayo sa kuta?’ Unya ikaw moingon, ‘Ang imong sulugoon nga si Uria nga Hitihanon namatay usab.’ ” Busa ang sinugo miadto ug miabot ug misugilon kang David sa tanan nga gitugon ni Joab kaniya nga isulti. Ang sulugoon miingon kang David, “Ang mga tawo nakabintaha batok kanamo ug miasdang paingon kanamo ngadto sa kapatagan, apan amo silang naabog balik ngadto sa agianan sa ganghaan. Ug ang mga tigpana mipana sa imong mga sulugoon gikan sa kuta, ug ang uban sa mga sulugoon sa hari nangamatay, ug ang imong sulugoon nga si Uria nga Hitihanon namatay usab.” Unya si David miingon sa sulugoon, “Kini mao ang imong isulti kang Joab, ‘Dili nimo angay nga ikaguol kining butanga kay ang espada molamoy sa usa ingon man sa lain. Dugangi pa ang kakusog sa inyong pag-asdang sa siyudad ug gun-oba kini.’ Ug dasiga siya” Sa pagkadungog sa asawa ni Uria nga si Uria nga iyang bana namatay, siya nagbangutan alang sa iyang bana. Ug sa diha nga nahuman na ang pagbangutan, si David nagpasugo ug gipadala siya ngadto sa iyang balay, ug siya nahimo nga iyang asawa ug siya nanganak kaniya ug usa ka anak nga lalaki. Apan ang butang nga gihimo ni David wala makapahimuot sa Ginoo. Unya ang Ginoo nagpadala kang Natan ngadto kang David. Ug siya miadto kaniya ug miingon kaniya, “May duha ka tawo sa usa ka siyudad, ang usa adunahan ug ang usa kabos. Ang adunahan nga tawo adunay daghan kaayong karnero ug baka. Apan ang kabos nga tawo wala gayoy lain gawas sa usa ka gamay nga nating karnero nga iyang napalit. Ug iya kining gialimahan ug kini mitubo uban kaniya ug uban sa iyang mga anak, nagkaon kini sa iyang pagkaon ug nag-inom sa iyang kaugalingong imnanan ug gipauraray sa iyang sabakan ug alang kaniya kini sama sa iyang anak nga babaye. Ug may usa ka magpapanaw nga miadto sa adunahan nga tawo ug dili siya buot nga mokuha ug usa gikan sa iyang mga karnero o mga baka aron ihawon alang sa magpapanaw nga miabot kaniya. Apan gikuha niya ang nating karnero sa kabos nga tawo ug giihaw kini alang sa tawo nga miabot kaniya.” Ug si David nasuko sa hilabihan gayod batok sa tawo ug siya miingon kang Natan, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ang tawo nga nagbuhat niini angay nga patyon. Ug kinahanglan nga iyang ulian ug upat ka pilo, tungod kay gibuhat niya kining butanga ug tungod kay siya walay kaluoy.” Si Natan miingon kang David, “Ikaw mao ang tawo. Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Ako nagdihog kanimo ingon nga hari sa Israel ug ako nagluwas kanimo gikan sa kamot ni Saul. Ako naghatag kanimo sa balay sa imong agalon, ug ang mga asawa sa imong agalon diha sa imong sabakan ug naghatag ako kanimo sa balay sa Israel ug sa Juda, ug kon kini diyotay ra gayod dugangan ko pa kini ug daghan pa. Nganong gitamay man nimo ang pulong sa Ginoo, sa pagbuhat ug daotan sa iyang panan-aw? Imong gipatay si Uria nga Hitihanon pinaagi sa espada ug mikuha sa iyang asawa aron mahimong imong asawa, ug gipatay nimo siya pinaagi sa espada sa mga Amonihanon. Busa karon ang espada dili mobiya gikan sa imong balay, tungod kay imo akong gitamay ug gikuha nimo ang asawa ni Uria nga Hitihanon aron imong maasawa.’ Tungod niini ang Ginoo nag-ingon, ‘Tan-awa, patunghaon nako ang daotan batok kanimo gikan sa imong kaugalingong balay ug akong kuhaon ang imong mga asawa sa atubangan sa imong mga mata ug ihatag nako sila ngadto sa imong silingan ug siya mohigda tipon sa imong mga asawa sa adlawng dako. Kay ikaw naghimo niana sa tago, buhaton nako kining butanga atubangan sa tibuok nga Israel ug sa adlawng dako.’ ” Ug si David miingon kang Natan, “Ako nakasala batok sa Ginoo. ” Ug si Natan miingon kang David, “Ang Ginoo usab nagpapas sa imong sala, ikaw dili mamatay. Bisan pa niana, tungod niining buhata, ikaw nagpasipala sa Ginoo, mamatay ang bata nga matawo kanimo.” Unya si Natan mipauli sa iyang balay. Ug ang Ginoo mihampak sa bata nga gipanganak sa asawa ni Uria kang David ug kini nasakit sa hilabihan. Busa si David nagpakiluoy sa Dios alang sa bata ug si David nagpuasa ug misulod ug mihigda sa yuta sa tibuok nga gabii. Ug ang mga kadagkoan sa iyang balay nanindog tupad kaniya aron sa pagpatindog kaniya gikan sa yuta, apan midumili siya ug wala mokaon ug pagkaon uban kanila. Ug sa ikapito nga adlaw, ang bata namatay. Ang mga sulugoon ni David nahadlok sa pagsugilon kaniya nga ang bata patay na kay sila miingon, “Tan-awa, samtang buhi pa ang bata kita misulti kaniya ug wala siya mamati kanato. Unsaon man unya nato pagsulti kaniya nga ang bata patay na? Basin ug magbuhat siya ug kadaot sa iyang kaugalingon.” Apan sa pagkakita ni David nga ang iyang mga sulugoon naghunghonganay, si David nakasabot nga ang bata patay na ug si David miingon sa iyang mga sulugoon, “Namatay ba ang bata?” Ug sila miingon, “Siya patay na.” Unya si David mibangon gikan sa yuta ug naligo ug nagdihog sa iyang kaugalingon ug nag-ilis sa iyang bisti. Ug miadto siya sa balay sa Ginoo ug misimba. Unya miadto siya sa iyang kaugalingong balay ug sa dihang nangayo siya, sila midulot ug pagkaon sa iyang atubangan ug siya mikaon. Unya ang iyang mga sulugoon miingon kaniya, “Unsang butanga kining imong nabuhat? Ikaw nagpuasa ug naghilak alang sa bata sa buhi pa siya apan sa diha nga namatay na ang bata, ikaw mitindog ug mikaon.” Ug siya miingon, “Samtang ang bata buhi pa, ako nagpuasa ug naghilak, kay ako miingon, ‘Kinsay nasayod kon ang Ginoo maluoy ba kanako, aron ang bata mabuhi?’ Apan karon siya patay na, nganong magpuasa pa ako? Makapabalik ba ako kaniya? Moadto ako kaniya apan siya dili na mobalik kanako.” Unya gilipay ni David ang iyang asawa nga si Batseba ug miadto kaniya ug midulog kaniya. Ug siya nanganak kaniya ug usa ka anak nga lalaki ug iyang ginganlan ug Solomon. Ang Ginoo nahigugma kaniya ug nagpadala ug mensahe pinaagi kang Natan nga propeta nga nganlan siya ug Jedidia tungod sa Ginoo. Unya si Joab nakig-away batok sa mga Amonihanon sa Raba ug nakuha ang harianon nga siyudad. Ug si Joab nagpadala ug sulugoon ngadto kang David ug miingon, “Ako nakig-away batok sa Raba ug labaw pa niana, akong nailog ang siyudad sa mga tubig. Busa karon, tigoma ang nahibilin nga mga tawo ug pagkampo batok sa siyudad, ug kuhaa kana, kay tingali ug makuha nako ang siyudad ug nganlan kini sa akong ngalan.” Busa gitigom ni David ang tanang katawhan, ug miadto sa Raba, ug nakig-away batok niini ug nailog kini. Ug iyang gikuha ang korona sa ilang hari gikan sa iyang ulo nga may gibug-aton nga usa ka talanton nga bulawan, ug diha niana may mga mahal nga bato ug kini gibutang sa ulo ni David. Ug iyang gidala ang inilog sa siyudad nga hilabihan gayod ka daghan. Iyang gipagawas ang mga tawo nga atua didto ug gipatrabaho sila ginamit ang gabas, ang piko nga puthaw ug ang wasay nga puthaw ug gipatrabaho didto sa hudno nga pagbahanan sa tisa. Mao kini ang iyang gihimo sa tanang mga siyudad sa mga Amonihanon. Ug si David ug ang tanang katawhan mipauli sa Jerusalem. Unya si Absalom nga anak ni David may usa ka igsoong babaye nga maanyag nga ginganlan ug Tamar. Ug si Amnon nga anak ni David nahigugma kaniya. Ug si Amnon nahasol pag-ayo ug nasakit siya tungod sa iyang igsoon nga si Tamar kay siya usa ka ulay ug lisod alang kang Amnon ang paghimo ug bisan unsa kaniya. Apan si Amnon may usa ka higala, nga ginganlan ug Jonadab nga anak ni Simeas nga igsoon ni David, ug si Jonadab igmat kaayo nga tawo. Ug siya miingon kaniya, “O anak sa hari, nganong subo man kaayo ang imong nawong matag buntag? Dili mo ba ako suginlan?” Ug si Amnon miingon kaniya, “Ako nahigugma kang Tamar, ang igsoon nga babaye sa akong igsoon nga si Absalom.” Si Jonadab miingon kaniya, “Higda sa imong higdaanan ug pagpasakitsakit ug kon ang imong amahan moanhi aron sa pagtan-aw kanimo, ingna siya, ‘Paanhia ang akong igsoon nga babaye nga si Tamar, aron maoy maghatag kanako ug pan aron kaonon, ug mag-andam ug pagkaon sa akong atubangan aron makita ko kini ug kaonon kini gikan sa iyang kamot.’ ” Busa si Amnon mihigda ug nagpasakitsakit, ug sa diha nga miabot na ang hari aron sa pagtan-aw kaniya, si Amnon miingon sa hari, “Hangyoon ko ikaw nga paanhion si Tamar nga akong igsoon ug pabuhata siya ug duha ka buok torta sa akong atubangan aron mokaon ako gikan sa iyang kamot.” Unya gipatawag ni David si Tamar ug giingnan niya, “Lakaw ngadto sa balay sa imong igsoon nga si Amnon ug andami siya ug pagkaon.” Busa si Tamar miadto sa balay sa iyang igsoon nga si Amnon diin siya naghigda. Ug nagkuha siya ug harina, ug nagmasa niini, ug naghimo ug torta sa iyang atubangan, ug nagluto niini. Ug iyang gikuha ang mga torta ug gidulot kini sa iyang atubangan, apan nagdumili siya sa pagkaon. Ug si Amnon miingon, “Papahawaa ang tanang mga tawo gikan kanako.” Busa ang matag usa kanila namahawa. Unya si Amnon miingon kang Tamar, “Dad-a ang pagkaon ngadto sa lawak aron ako mokaon gikan sa imong kamot.” Ug gikuha ni Tamar ang mga torta nga iyang gibuhat, ug gidala niya didto sa sulod ngadto sa iyang igsoon nga lalaki nga si Amnon. Apan sa gidala na niya kini duol kaniya aron sa pagkaon, iyang gikuptan siya ug miingon kaniya, “Dali, higda tupad nako, igsoon ko.” Siya mitubag kaniya nga nag-ingon, “Dili, igsoon ko, ayaw ako pugsa, kay walay butang nga ingon niana nga gibuhat dinhi sa Israel. Ayaw buhata kining mapatuyangong binuanga. Ako, asa man nako dad-a ang akong kaulaw? Ug mahitungod kanimo, ikaw mahimong sama sa usa sa mga mapatuyangon nga buang sa Israel. Busa karon, ako naghangyo kanimo, sultihi ang hari kay siya dili maghikaw kanako gikan kanimo.” Apan wala siya mamati kaniya, ug tungod kay labaw man siya ka kusgan kay kaniya, iyang gilugos siya ug midulog kaniya. Unya si Amnon nagdumot kaniya sa hilabihan gayod nga pagdumot, kay ang pagdumot nga iyang gibati batok kaniya labaw pa ka dako kay sa gugma nga iyang gibati kaniya. Ug si Amnon miingon kaniya, “Bangon ug lakaw.” Apan si Tamar miingon kaniya, “Dili mahimo, akong igsoon, kay kining imong pagpapahawa kanako ngil-ad pa kay sa uban nga imong gibuhat kanako.” Apan siya wala mamati kaniya. Unya gitawag ni Amnon ang batan-ong lalaki nga nag-alagad kaniya ug giingnan, “Papahawaa karon kining babayhana gikan kanako, ug trangkahi ang pultahan kon makagula na siya.” Siya nagsul-ob ug bisti nga taas nga binuktonan kay mao man kini ang bisti sa mga ulayng anak nga babaye sa hari. Busa ang sulugoon ni Amnon nagdala kang Tamar sa gawas ug gitrangkahan ang pultahan sa iyang paggula. Ug si Tamar nagbutang ug abo sa iyang ulo, ug gigisi niya ang bisti nga taas nga iyang gisul-ob ug iyang gibutang ang iyang kamot sa iyang ulo ug milakaw nga naghilak pag-ayo. Unya ang iyang igsoon nga si Absalom miingon kaniya, “Uban ba kanimo si Ammon nga imong igsoon? Karon paghilom, igsoon ko, kay siya imong igsoon; ayaw ibutang kining butanga sa kasingkasing.” Busa si Tamar nagpabilin nga masulub-on didto sa balay sa iyang igsoon nga lalaki nga si Absalom. Sa diha nga si Hari David nakadungog niining tanang mga butanga, siya nasuko sa hilabihan. Apan si Absalom wala mosulti kang Amnon sa maayo o sa daotan; kay si Absalom nagdumot kang Amnon tungod kay iyang gilugos ang iyang igsoon nga babaye nga si Tamar. Human sa tibuok duha ka tuig, si Absalom may mga tigtupi sa mga karnero didto sa Baal-hasor nga duol sa Efraim, ug gidapit ni Absalom ang tanang mga anak nga lalaki sa hari. Ug si Absalom miadto sa hari ug miingon, “Tan-awa, ang imong ulipon may mga tigtupi sa mga karnero. Ako naghangyo nga unta ang hari ug ang iyang mga sulugoon mouban sa imong sulugoon.” Apan ang hari miingon kang Absalom, “Dili, anak ko, ayaw kaming tanan paadtoa kay tingali unya ug makapabug-at kami kanimo.” Iyang gipugos siya apan wala siya moadto, hinuon gipanalanginan niya si Absalom. Unya si Absalom miingon, “Kon dili, ako naghangyo kanimo, paubana kanamo si Amnon nga akong igsoon.” Ug ang hari miingon kaniya, “Nganong paubanon man siya nimo?” Apan si Absalom namugos kaniya hangtod nga gipakuyog sa hari si Amnon ug ang tanang anak nga lalaki sa hari. Unya si Absalom misugo sa iyang mga sulugoon, “Timan-i ninyo sa diha nga ang kasingkasing ni Amnon magmalipayon tungod sa bino, ug sa diha nga ako moingon kaninyo, ‘Tigbasa si Amnon,’ patya siya. Ayaw kahadlok; wala ba ako magsugo kaninyo? Pagmalig-on kamo ug pagmaisogon.” Busa ang mga sulugoon ni Absalom mibuhat ngadto kang Amnon sumala sa gisugo ni Absalom. Unya ang tanang mga anak nga lalaki sa hari mitindog, ug ang matag tawo misakay sa iyang mula, ug miikyas. Samtang diha pa sila sa dalan, ang mga balita miabot kang David, “Gipatay ni Absalom ang tanang mga anak nga lalaki sa hari, ug walay usa kanila nga nahibilin.” Unya ang hari mitindog, ug gigisi ang iyang mga bisti ug mihigda sa yuta, ug ang tanan niyang mga sulugoon nga nagtindog uban kaniya migisi usab sa ilang mga bisti. Apan si Jonadab nga anak ni Simeas, igsoon ni David, miingon, “Dili unta maghunahuna ang akong agalon nga ilang napatay ang tanang mga batan-ong anak nga lalaki sa hari kay si Amnon mao lamang ang namatay, kay gilaraw na kini ni Absalom sukad pa sa adlaw nga gilugos ni Amnon ang iyang igsoon nga babaye nga si Tamar. Busa karon, ang akong agalong hari dili unta maguol nga ang tanang mga anak nga lalaki sa hari nangamatay kay si Amnon mao lamang ang namatay.” Apan si Absalom mikagiw. Ug ang batan-ong lalaki nga nagbantay miyahat sa iyang mga mata ug milantaw, ug nakita ang daghang mga tawo nga nagsingabot agi sa dalan sa Horonaim sa kiliran sa bungtod. Ug si Jonadab miingon sa hari, “Tan-awa, ang mga anak nga lalaki sa hari nangabot, sumala sa giingon sa imong sulugoon nahitabo kini.” Ug igo lang siya nga nakahuman ug sulti, ang mga anak nga lalaki sa hari nangabot, ug naninggit sila ug nanghilak ug ang hari usab ug ang tanan niyang mga sulugoon nanghilak sa hilabihan gayod. Apan si Absalom mikagiw ug miadto kang Talmai nga anak nga lalaki ni Amihud, ang hari sa Gesur. Ug nagbangutan si David tungod sa iyang anak sa matag adlaw. Busa si Absalom mikagiw ug miadto sa Gesur ug didto siya magpuyo sulod sa tulo ka tuig. Ug ang kalag sa hari nangandoy sa pag-adto kang Absalom, kay siya nahupay na mahitungod kang Amnon, sa pagtan-aw nga siya patay na. Karon si Joab nga anak ni Zeruia nakasabot nga ang kasingkasing sa hari atua kang Absalom. Ug si Joab nagpaadto ngadto sa Tekoa, ug gipakuha gikan didto ang usa ka maalamong babaye ug miingon kaniya, “Pagpakaaron-ingnon nga nagbangutan ikaw ug pagsul-ob ug bisti sa pagbangutan; ayaw dihogi ang imong kaugalingon ug lana, apan pagpakaaron-ingnon nga ikaw usa ka babaye nga dugay nang nagbangutan tungod sa namatay. Unya lakaw ngadto sa hari ug sultihi niining paagiha.” Gitudloan siya ni Joab kon unsay isulti. Sa diha nga ang babaye sa Tekoa misulti na sa hari, mihapa siya sa yuta ug naghimo ug katahoran ug miingon, “Tabangi ako, O hari.” Ug ang hari miingon kaniya, “Unsay nakapasubo kanimo?” Siya mitubag, “Sa pagkatinuod ako usa ka biyuda, ug ang akong bana patay na. Ug ang imong sulugoon nga babaye may duha ka anak nga lalaki, ug silang duha nag-away didto sa kapatagan ug walay si bisan kinsa nga nakaulang kanila, ug ang usa mitigbas sa usa ug mipatay kaniya. Karon ang tibuok panimalay mitindog batok sa imong sulugoon nga babaye ug sila miingon, ‘Ihatag siya nga nagpatay sa iyang igsoon nga lalaki, aron patyon namo siya alang sa kinabuhi sa iyang igsoon nga iyang gipatay,’ ug malaglag usab nila ang manununod. Sa ingon niini mapalong nila ang baga nga nahibilin kanako, ug walay mahibilin sa akong bana nga ngalan o salin sa ibabaw sa yuta.” Unya ang hari miingon sa babaye, “Lakaw ngadto sa imong balay ug maghimo ako ug kasugoan mahitungod kanimo.” Ug ang babaye sa Tekoa miingon sa hari, “Ang kasal-anan maanaa sa ibabaw nako, akong agalon nga hari, ug sa balay sa akong amahan; ang hari ug ang iyang trono wala untay sala.” Ang hari miingon, “Si bisan kinsa nga magsulti sa bisan unsa kanimo, dad-a siya kanako ug siya dili na manghilabot kanimo pag-usab.” Unya siya miingon, “Ako naghangyo, mahinumdom unta ang hari sa Ginoo nga imong Dios, aron ang manimalos sa dugo dili na maglaglag ug ang akong anak dili na laglagon.” Ug siya miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, walay usa ka buhok sa imong anak nga lalaki nga mahulog sa yuta.” Unya ang babaye miingon, “Ako naghangyo nga pasultihon unta ang imong sulugoon nga babaye ug usa ka pulong ngadto sa akong agalong hari.” Ug siya miingon, “Sulti.” Ug ang babaye miingon, “Nganong nagplano ikaw sa maong butang batok sa katawhan sa Dios? Kay sa paghimo niining hukoma, ang hari nagpaila nga siya sad-an, kay ang hari wala magpapauli sa iyang anak nga gipakagiw. Kinahanglan nga kitang tanan mamatay, kita sama sa tubig nga nayabo sa yuta nga dili na matigom pag-usab, apan ang Dios dili mobawi sa kinabuhi niadtong nangita ug mga paagi aron kadtong nahimulag dili mahimong usa ka sinalikway. Ug karon ako mianhi aron sa pagsulti niining pulonga sa akong agalon nga hari, tungod kay ang katawhan nakapahadlok kanako ug ang imong sulugoon naghunahuna, ‘Ako mosulti sa hari, basin ang hari mohimo sa hangyo sa iyang sulugoon. Kay ang hari mamati, ug ilikay ang iyang sulugoon gikan sa kamot sa tawo nga buot molaglag kanako ug sa akong anak gikan sa panulundon sa Dios.’ Unya ang imong sulugoon naghunahuna, ‘Ang pulong sa akong agalong hari mahimong makahupay kanako,’ kay ang akong agalon nga hari sama man sa anghel Dios, nasayod sa daotan ug maayo. Ang Ginoo nga imong Dios mag-uban kanimo!” Unya ang hari mitubag sa babaye, “Ayaw itago gikan kanako ang butang nga akong ipangutana kanimo.” Ug ang babaye miingon, “Pasultiha ang akong agalong hari karon.” Ug ang hari miingon, “Ang kamot ni Joab uban ba kanimo niining tanan?” Ug ang babaye mitubag ug miingon, “Ingon nga ikaw buhi, akong agalon nga hari, walay si bisan kinsa nga makapaliso ngadto sa tuo o sa wala gikan sa mga butang nga gipamulong sa akong agalong hari. Ang imong sulugoon nga si Joab mao ang nagsugo kanako, siya ang nagbutang niining mga pulong sa baba sa imong sulugoon. Aron mausab ang kahimtang sa hitabo, ang imong sulugoon nga si Joab maoy mihimo niining butanga. Apan ang akong agalon adunay kaalam sama sa kaalam sa usa ka anghel sa Dios sa pag-ila sa tanang mga butang nga anaa sa yuta.” Unya ang hari miingon kang Joab, “Tan-awa karon, ako nagtugot niini. Lakaw ug dad-a pagbalik ang batan-on nga si Absalom.” Ug si Joab mihapa sa yuta ug mihatag ug katahoran ug gipanalanginan ang hari ug si Joab miingon, “Niining adlawa ang imong sulugoon nahibalo nga gikahimut-an nimo ako, akong agalon nga hari, nga sa ingon ang hari nagtugot sa gipangayo sa iyang sulugoon.” Busa si Joab mitindog ug miadto sa Gesur, ug gidala si Absalom ngadto sa Jerusalem. Ug ang hari miingon, “Itugot nga mopauli siya sa iyang balay, apan dili siya moanhi sa akong atubangan.” Busa si Absalom mibalik sa iyang kaugalingong balay ug wala moadto sa atubangan sa hari. Karon sa tibuok Israel walay usa nga gidayeg pag-ayo tungod sa iyang kaambongan gawas kang Absalom, gikan sa lapalapa sa iyang tiil hangtod sa alimpulo sa iyang ulo walay ikasaway kaniya. Sa diha nga tupihan niya ang buhok sa iyang ulo (ang pagtupi niini matag kataposan sa tuig tungod kay bug-at kini alang kaniya, busa iyang tupihan kini) gitimbang niya ang buhok sa iyang ulo, duha ka gatos ka siklo sa timbangan sa hari. Kang Absalom may nangatawo nga tulo ka anak nga lalaki, ug usa ka anak nga babaye nga ginganlan ug Tamar ug siya maanyag kaayo. Busa si Absalom mipuyo sa tibuok duha ka tuig didto sa Jerusalem ug wala gayod moadto sa atubangan sa hari. Unya gipasugoan ni Absalom si Joab, aron sa pagpadala kaniya ngadto sa hari apan si Joab wala moadto kaniya. Ug iyang gipaadtoan sa ikaduhang higayon, apan si Joab wala gayod moadto. Unya siya miingon sa iyang mga sulugoon, “Tan-awa, ang uma ni Joab kasikbit sa akoa ug siya may sebada didto, lakaw ug sunoga kini.” Busa ang uma gisunog sa mga sulugoon ni Absalom. Unya mitindog si Joab ug miadto kang Absalom, ngadto sa iyang balay ug miingon kaniya, “Nganong gisunog sa imong mga sulugoon ang akong uma?” Ug si Absalom mitubag kang Joab, “Tan-awa, gipasugoan ko ikaw, ‘Anhi dinhi, aron paadtoon ko ikaw ngadto sa hari aron mangutana, “Nganong mianhi ako gikan sa Gesur? Maayo alang kanako nga didto pa gihapon ako.” Busa karon paadtoa ako sa atubangan sa hari ug kon aduna akoy sala ipapatay ako niya.’ ” Unya si Joab miadto sa hari ug gisuginlan niya, ug gipatawag dayon si Absalom. Busa miadto siya sa hari ug giyukbo ang iyang nawong ngadto sa yuta atubangan sa hari ug ang hari mihalok kang Absalom. Human niini, si Absalom nag-andam ug usa ka karwahi ug mga kabayo ug 50 ka tawo nga modagan una kaniya. Si Absalom sayo nga mobangon ug motindog sa daplin sa agianan sa ganghaan, ug sa diha nga may si bisan kinsa nga tawo nga adunay sumbong nga iadto sa hari aron hukman, tawgon siya ni Absalom ug moingon, “Diin ka nga siyudad gikan?” Ug sa diha nga siya moingon, “Ang imong sulugoon gikan sa usa sa mga banay sa Israel,” si Absalom moingon kaniya, “Tan-awa, ang imong mga tuyo maayo ug matarong, apan walay usa ka tawo nga gitudlo sa hari sa pagpamati kanimo.” Ug moingon pa gayod si Absalom, “O kon ako nahimo pa unta nga maghuhukom sa yuta! Ang matag tawo nga may husayonon o may kaso moanhi kanako, ug kahatagan nako sila ug hustisya.” Ug kon adunay usa ka tawo nga moduol kaniya aron sa paghatag ug katahoran, itunol niya ang iyang kamot ug kuptan siya, ug hagkan. Kining paagiha gihimo ni Absalom sa tibuok Israel nga moadto sa hari aron sa pagpahukom, busa nadani ni Absalom ang mga kasingkasing sa mga tawo sa Israel. Sa kataposan sa upat ka tuig, si Absalom miingon sa hari, “Ako naghangyo kanimo, palakta ako ug magbayad ako sa akong panaad nga akong gisaad sa Ginoo, didto sa Hebron. Kay ang imong sulugoon misaad ug usa ka panaad samtang nagpuyo pa ako didto sa Gesur sa Aram nga nag-ingon, ‘Kon ang Ginoo sa pagkatinuod magdala kanako pagbalik ngadto sa Jerusalem, mohalad ako ug pagsimba sa Ginoo.’ ” Ug ang hari miingon kaniya, “Lakaw nga malinawon.” Busa siya mitindog ug miadto sa Hebron. Apan sa tago, si Absalom nagpadala ug mga sinugo ngadto sa tanang mga banay sa Israel, nga nag-ingon, “Sa diha nga madunggan ninyo ang tingog sa trumpeta, moingon kamo, ‘Si Absalom mao ang hari sa Hebron!’ ” Mikuyog kang Absalom ang duha ka gatos ka tawo gikan sa Jerusalem nga mga dinapit ug miadto sila nga wala nasayod ug bisan unsa. Ug samtang si Absalom naghalad pa ug mga halad, iyang gipakuha si Ahitofel nga Gilohanon nga magtatambag ni David gikan sa iyang siyudad sa Gilo. Ug ang pag-alsa nagkadako ug ang katawhan nga uban kang Absalom nagkadaghan. Unya may miabot nga usa ka sinugo ngadto kang David, nga nag-ingon, “Ang mga kasingkasing sa mga tawo sa Israel misunod kang Absalom.” Si David miingon sa tanan niyang mga sulugoon nga didto uban kaniya sa Jerusalem, “Tindog ug mangikyas kita, kay kon dili, dili na kita makaikyas gikan kang Absalom. Magdali kita kay tingali unya ug maapsan kita dayon ug magdala ug kadaotan sa ibabaw nato, ug laglagon ang siyudad pinaagi sa sulab sa espada.” Ug ang mga sulugoon sa hari miingon sa hari, “Tan-awa, ang imong mga sulugoon andam na sa pagbuhat sa bisan unsa nga ipabuhat sa akong agalon nga hari.” Busa ang hari milakaw, ug ang tibuok niyang panimalay misunod kaniya. Ug ang hari nagbilin ug napulo ka babaye nga mga puyopuyo aron sa pagbantay sa balay. Ug ang hari milakaw ug ang tibuok katawhan nagsunod kaniya, ug sila mihunong sa kataposang balay. Ang tanan niyang mga sulugoon miuna kaniya, ang tanang mga Keretihanon, ang tanang mga Peletihanon ug ang tanan nga 600 ka Gitihanon nga mikuyog kaniya gikan sa Gat nag-una sa hari. Unya ang hari miingon kang Itai nga Gitihanon, “Nganong miuban man ikaw usab kanamo? Pauli ug pabilin uban sa hari, kay ikaw usa ka langyaw ug hininginlan usab gikan sa imong balay. Ikaw miabot kagahapon pa lamang, himoon ba nako niining adlawa nga ikaw motungas ug molugsong uban kanamo, sa nakita nga ako moadto diin ako wala mahibalo? Pauli ug dad-a ang imong mga kaigsoonan, ang gugmang walay paglubad ug pagkamatinud-anon mag-uban unta kanimo.” Apan si Itai mitubag sa hari, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ug ingon nga ang akong agalong hari buhi, bisan asa moadto ang akong agalong hari, bisan sa kamatayon o sa kinabuhi, didto usab ang imong sulugoon.” Ug si David miingon kang Itai, “Lakaw ug padayon.” Busa si Itai nga Gitihanon mipadayon uban ang tanan niyang mga tawo ug ang tanang mga kabataan nga didto uban kaniya. Ug ang tanan sa tibuok yuta mihilak sa kusog nga tingog samtang ang tibuok katawhan ug ang hari mitabok sa sapa sa Kidron, ug ang tibuok katawhan mipadayon paingon sa kamingawan. Unya miabot si Abiatar ug si Zadok usab uban sa tanang mga Levihanon nga nagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Dios, ug gipahiluna nila ang sudlanan sa kasabotan sa Dios hangtod nga ang tanang katawhan nakalabay gikan sa siyudad. Unya ang hari miingon kang Zadok, “Dad-a pagbalik ang sudlanan sa kasabotan sa Dios ngadto sa siyudad. Kon makakaplag ako ug kaluoy sa mga mata sa Ginoo, siya modala kanako pagbalik ug magpakita kanako niini ug sa iyang puluy-anan. Apan kon siya moingon, ‘Ako walay kalipay diha kanimo,’ tan-awa ania ako, ipabuhat niya ngari kanako kon unsay maayo alang kaniya.” Ang hari miingon usab kang Zadok nga pari, “Tan-awa, pauli sa imong siyudad uban ang kalinaw, ikaw ug si Abiatar, uban sa inyong duha ka anak nga lalaki, si Ahimaas nga imong anak, ug si Jonatan ang anak ni Abiatar. Tan-awa, ako maghulat didto sa mga tabokanan sa kamingawan, hangtod nga may moabot nga pulong gikan kanimo aron sa pagpahibalo kanako.” Busa gidala ni Zadok ug ni Abiatar ang sudlanan sa kasabotan sa Dios balik ngadto sa Jerusalem, ug sila nagpabilin didto. Unya si David mitungas sa tungasan sa Bukid sa mga Olibo, ug naghilak samtang nagtungas siya, nagtabon sa iyang ulo ug nagtiniil. Ug ang tanang katawhan nga didto uban kaniya nagtabon usab sa ilang ulo, ug nanungas nga naghilak usab. Ug kini gisugilon kang David, “Si Ahitofel usa sa mga nakig-abin kang Absalom.” Ug si David miingon, “O Ginoo, ako naghangyo kanimo, himoa nga binuang ang tambag ni Ahitofel.” Sa diha nga naabot na si David sa kinatumyan, diin ang Dios gisimba, si Husai nga Arkihanon misugat kaniya nga gisi ang bisti ug may yuta sa iyang ulo. Si David miingon kaniya, “Kon ikaw mokuyog kanako, ikaw mahimong usa ka palas-anon alang kanako. Apan kon mobalik ikaw ngadto sa siyudad, ug moingon kang Absalom, ‘Ako mahimong imong sulugoon, O hari, ingon nga ako nahimong alagad sa imong amahan sa miaging panahon, busa karon, ako mahimong imong alagad,’ ikaw mobuntog alang kanako sa tambag ni Ahitofel. Dili ba uban man kanimo didto si Zadok ug si Abiatar nga mga pari? Busa bisan unsay imong madunggan gikan sa balay sa hari, isugilon kini kang Zadok ug kang Abiatar nga mga pari. Tan-awa, atua uban kanila didto ang ilang duha ka anak nga lalaki, si Ahimaas nga anak ni Zadok ug si Jonatan nga anak ni Abiatar, ug pinaagi kanila ipadala dinhi kanako ang tanan nga imong madunggan.” Busa si Husai nga higala ni David miadto sa siyudad, sa diha nga si Absalom misulod sa Jerusalem. Sa diha nga si David nakalabang na ug diyotay sa kinatumyan, si Ziba nga sulugoon ni Mefiboset misugat kaniya, uban ang duha ka asno nga gikargahan ug duha ka gatos ka buok pan, usa ka gatos ka pungpong nga pasas, usa ka gatos nga bunga sa ting-init ug usa ka sudlanang panit nga bino. Ug ang hari miingon kang Ziba, “Nganong nagdala man ikaw niini?” Ug si Ziba miingon, “Ang mga asno alang sa panimalay sa hari aron sakyan, ug ang pan ug ang bunga sa ting-init pagkaon sa mga batan-ong lalaki, ug ang bino imnonon alang sa mga gikapuyan didto sa kamingawan.” Ug ang hari miingon, “Hain ang anak nga lalaki sa imong agalon?” Ug si Ziba miingon sa hari, “Nagpabilin siya didto sa Jerusalem kay siya miingon, ‘Niining adlawa iuli kanako sa balay sa Israel ang gingharian sa akong amahan.’ ” Unya ang hari miingon kang Ziba, “Tan-awa, ang tanan nga iya ni Mefiboset maimoha na.” Ug si Ziba miingon, “Ako moyukbo. Itugot nga makakaplag ako ug kahimuot sa imong panan-aw, agalon ko nga hari.” Sa diha nga si Hari David miabot na sa Bahurim, may migula nga usa ka tawo nga gikan sa panimalay sa banay ni Saul, nga ginganlan ug Simei nga anak ni Gera. Migula siya nga nagsigi ug panunglo. Ug iyang gilabay ug mga bato si David ug ingon man ang tanang mga sulugoon ni Hari David, ug ang tibuok katawhan ug ang tanang mga tawo nga kusgan diha sa iyang tuo ug sa iyang wala. Ug si Simei miingon samtang siya nanunglo, “Pahawa, pahawa, ikaw nga tawo sa dugo ug tawong walay hinungdan! Ang Ginoo nanimalos kanimo sa tanang dugo sa balay ni Saul diin ikaw naghari, ug ang Ginoo naghatag sa gingharian ngadto sa kamot sa imong anak nga si Absalom. Tan-awa, ang kadaotan anaa kanimo, tungod kay ikaw usa ka tawo sa dugo.” Unya si Abisai nga anak ni Zeruia miingon ngadto sa hari, “Ngano nga kining patay nga iro nagtunglo sa akong agalon nga hari? Paadtoa ako, ug lunggoon nako ang iyang ulo.” Apan ang hari miingon, “Unsay akong labot kaninyo, kamong mga anak ni Zeruia? Kon siya nanunglo tungod kay ang Ginoo miingon kaniya, ‘Tungloha si David,’ kinsa man unya ang moingon, ‘Nganong gibuhat man nimo kini?’ ” Ug si David miingon kang Abisai ug sa tanan niyang mga sulugoon, “Tan-awa, ang akong kaugalingong anak nangita sa akong kinabuhi, unsa pa kaha karon kining kaliwat ni Benjamin? Pasagdi siya ug pasagdi nga siya magtunglo kay ang Ginoo nagsugo kaniya. Tan-awon unta sa Ginoo ang akong kagul-anan ug ang Ginoo magbalos kanako ug maayo sa iyang pagtunglo kanako niining adlawa.” Busa si David ug ang iyang mga tawo mipadayon pagbaktas samtang si Simei miagi sa kilid sa bungtod nga atbang kaniya ug nanunglo samtang naglakaw siya ug nanglabay ug mga bato kaniya ug nagsaliyab ug abog. Ug ang hari ug ang tibuok katawhan nga uban kaniya, miabot nga luya didto sa Jordan ug didto mipahulay siya. Unya si Absalom ug ang tibuok katawhan, ang mga tawo sa Israel, nangadto sa Jerusalem ug si Ahitofel uban kaniya. Sa diha nga si Husai nga Arkihanon nga higala ni David miadto kang Absalom, si Husai miingon kang Absalom, “Mabuhi ang hari! Mabuhi ang hari!” Ug si Absalom miingon kang Husai, “Mao ba kini ang imong pag-unong sa imong higala? Nganong wala man ikaw mouban sa imong higala?” Ug si Husai miingon kang Absalom, “Dili, kon kinsa ang gipili sa Ginoo ug niining katawhan ug sa tanang mga tawo sa Israel, maiya ako, ug uban kaniya ako magpabilin. Ug usab, kang kinsa ba ako mag-alagad? Dili ba sa iyang anak? Ingon nga ako nag-alagad sa imong amahan, ako mag-alagad usab kanimo.” Unya si Absalom miingon kang Ahitofel, “Ihatag ang imong tambag; unsay atong buhaton?” Si Ahitofel miingon kang Absalom, “Sudla ngadto ang mga puyopuyo sa imong amahan nga iyang gibilin aron sa pagbantay sa balay, ug ang tibuok Israel makadungog nga ikaw gidumtan sa imong amahan, unya malig-on ang mga kamot sa tanan nga kauban nimo.” Busa gibuhatan nila si Absalom ug usa ka tolda sa ibabaw sa atop ug gisulod ni Absalom ang mga puyopuyo sa iyang amahan diha sa panan-aw sa tibuok Israel. Niadtong mga adlawa, ang tambag ni Ahitofel nga iyang gihatag daw sama nga ang usa ka tawo nagpakisayod sa pulong sa Dios, busa gitahod ni David ug ni Absalom ang tanang tambag ni Ahitofel. Dugang pa miingon si Ahitofel kang Absalom, “Papilia ako ug napulo ug duha ka libo ka tawo ug ako molakaw karong gabii aron sa paggukod kang David. Ako moadto kaniya samtang gikapoy pa siya ug nawad-an ug kaisog, ug lisangon nako siya, ug ang tibuok katawhan nga uban kaniya mangagiw. Patyon nako ang hari lamang, ug dad-on nako pagbalik ang tibuok katawhan nganhi kanimo sama sa usa ka babayeng kinasal nga moadto sa balay sa iyang bana. Imong gipangita ang kinabuhi sa usa lamang ka tawo ug ang tibuok katawhan magmalinawon.” Ug ang tambag nakapahimuot pag-ayo kang Absalom ug sa tanang mga kadagkoan sa Israel. Unya si Absalom miingon, “Tawga usab si Husai nga Arkihanon ug pamation nato kon unsa usab ang iyang isulti.” Ug sa pag-abot ni Husai ngadto kang Absalom, si Absalom miingon kaniya, “Mao kini ang gisulti ni Ahitofel. Buhaton ba nato ang iyang gitambag? Kon dili, unsa may imong ikasulti?” Unya si Husai miingon kang Absalom, “Ang tambag nga gihatag ni Ahitofel niining panahona dili maayo.” Unya si Husai miingon, “Ikaw nahibalo nga ang imong amahan ug ang iyang mga tawo mga tawong kusgan, ug sila nangasuko pag-ayo sama sa oso nga gikawatan sa iyang mga anak diha sa kapatagan. Gawas pa niana ang imong amahan batid sa gubat, dili siya makig-uban sa katawhan panahon sa kagabhion. Bisan gani karon siya mitago diha sa usa sa mga gahong o sa ubang dapit. Ug sa diha nga ang ubang mga tawo mangapukan sa unang pag-asdang, si bisan kinsa nga makadungog niana moingon, ‘Dihay dakong pagpamatay sa katawhan nga nagsunod kang Absalom.’ Ug bisan ang isog nga tawo nga ang kasingkasing sama sa kasingkasing sa usa ka liyon, matunaw sa kahadlok, kay ang tibuok Israel nahibalo nga ang imong amahan usa ka gamhanan nga tawo ug sila nga kauban niya mga isog nga mga tawo. Apan ang akong tambag mao nga ang tibuok Israel kinahanglang pundokon nganha kanimo gikan sa Dan ngadto sa Beer-seba, sama sa balas nga anaa sa baybayon ang gidaghanon ug nga ikaw gayod moadto sa gubat. Busa moadto kita kaniya sa dapit diin siya makit-an ug kita moasdang kaniya sama sa yamog nga mahulog sa yuta, kaniya ug sa tanang mga tawo nga uban kaniya walay bisan usa nga mahibilin. Kon mosibog siya ngadto sa usa ka siyudad, ang tibuok nga Israel magdala ug mga pisi ngadto sa maong siyudad, ug kita magguyod niini ngadto sa suba, hangtod nga walay bisan usa ka gamay nga bato nga makaplagan didto.” Ug si Absalom ug ang tanang mga tawo sa Israel miingon, “Ang tambag ni Husai nga Arkihanon maayo pa kay sa tambag ni Ahitofel.” Kay ang Ginoo nagsugo nga mabuntog ang maayong tambag ni Ahitofel, sa tuyo nga ang Ginoo makahimo ug daotan kang Absalom. Unya si Husai miingon kang Zadok ug kang Abiatar nga mga pari, “Mao kini ang tambag ni Ahitofel kang Absalom ug sa mga kadagkoan sa Israel, nasayod usab kamo sa akong gitambag. Busa karon pagsugo dayon ug pasultihi si David, ‘Ayaw paghunong niining gabhiona sa mga tabokanan sa kamingawan, hinuon kutob sa tanang mahimo, padayon sa pagtabok kay tingali unya ug ang hari ug ang tibuok katawhan nga uban niya malamoy.’ ” Karon si Jonatan ug si Ahimaas naghulat didto sa En-rogel ug usa ka sulugoon nga babaye ang mag-adtoan ug magsugilon kanila, ug sila moadto ug magsugilon kang Haring David kay kinahanglan nga dili sila makit-an inigsulod sa siyudad. Apan usa ka bata nga lalaki nakakita kanila ug gisuginlan si Absalom, busa silang duha midali pagpahawa ug miadto sa balay sa usa ka tawo sa Bahurim, nga may usa ka atabay sa iyang tugkaran ug mikanaog sila didto. Ug ang babaye mikuha ug tabon, gitabonan ang baba sa atabay, ug gikatagan ug mga lugas sa trigo sa ibabaw niini ug wala kini mamatikdi. Sa pag-abot sa mga sulugoon ni Absalom didto sa balay sa babaye, sila miingon, “Hain si Ahimaas ug si Jonatan?” Ug ang babaye miingon kanila, “Sila nanabok sa sapa nga tubigan.” Ug sa dihang sila nangita ug wala sila makakita kanila, namauli sila sa Jerusalem. Sa pagkawala na sa nangita kanila, nanggula sila gikan sa atabay ug nanglakaw ug misugilon kang Hari David. Sila miingon kang David, “Tindog ug tabok dayon sa suba kay sa ingon niini si Ahitofel mitambag batok kanimo.” Unya si David mitindog ug ang tibuok katawhan nga kauban niya, ug nanabok sila sa Jordan ug sa pagbanagbanag sa kabuntagon walay bisan usa kanila nga nahibilin nga wala makatabok sa Jordan. Sa diha nga si Ahitofel nakakita nga ang iyang tambag wala tumana, gimontorahan niya ang iyang asno ug mipauli siya sa iyang kaugalingong siyudad. Ug gihusay niya ang iyang panimalay ug nagbitay sa iyang kaugalingon ug siya namatay ug gilubong sa lubnganan sa iyang amahan. Unya si David miadto sa Mahanaim. Ug si Absalom mitabok sa Jordan uban sa tanang mga tawo sa Israel. Ug si Absalom nagbutang kang Amasa ingon nga pangulo sa kasundalohan puli kang Joab. Si Amasa anak nga lalaki sa usa ka tawo nga ginganlan ug Itra nga Ismaelinhon, nga naminyo kang Abigal nga anak nga babaye ni Nahas, igsoon nga babaye ni Zeruia, nga inahan ni Joab. Ug ang Israel ug si Absalom nagkampo sa yuta sa Gilead. Sa pag-abot ni David sa Mahanaim, si Sobi nga anak nga lalaki ni Nahas nga taga-Raba sa mga Amonihanon, ug si Makir nga anak nga lalaki ni Amiel nga taga-Lodebar, ug si Barsilai nga taga-Gilead nga gikan sa Rogelim, nagdala ug mga higdaanan, mga panaksan ug mga sudlanan nga kulonon, trigo, sebada, harina, sinangag nga trigo, mga batong, mongos ug pinaugang mga liso, dugos, mantikilya ug mga karnero, ug keso gikan sa mga baka alang kang David ug sa katawhan nga uban kaniya aron kaonon, kay sila miingon, “Ang katawhan gipanggutom ug gipangkapoy ug giuhaw diha sa kamingawan.” Unya gitigom ni David ang katawhan nga uban kaniya ug nagpahiluna ug mga tigmando sa linibo ug mga tigmando sa mga ginatos. Ug gipadala ni David ang kasundalohan, ang ikatulo nga bahin ubos sa pagmando ni Joab; ang usa sa ikatulo nga bahin ubos sa pagmando ni Abisai nga anak ni Zeruia ug igsoon ni Joab; ug ang usa sa ikatulo nga bahin, ubos sa pagmando ni Itai nga Gitihanon. Ug ang hari miingon sa mga tawo, “Ako usab mouban gayod kaninyo.” Apan ang mga tawo miingon, “Dili ikaw moadto, kay kon kami managan, dili sila magtagad kanamo. Kon ang katunga kanamo mangamatay, kanamo dili sila magtagad. Apan ikaw bali ug napulo ka libo kanamo busa maayo pa nga ikaw magpadala na lamang kanamo ug hinabang gikan sa siyudad.” Ang hari miingon kanila, “Unsay labing maayo kaninyo maoy akong buhaton.” Busa ang hari mitindog sa kilid sa ganghaan samtang nanglabay ang tibuok kasundalohan sa ginatos ug sa linibo. Ug ang hari misugo kang Joab ug kang Abisai ug kang Itai, “Pagmaluluy-on kamo tungod kanako nianang batan-on nga si Absalom.” Ug ang tibuok katawhan nakadungog sa diha nga ang hari nagsugo sa tanang mga tigmando mahitungod kang Absalom. Busa ang kasundalohan miadto sa kapatagan batok sa Israel, ug ang gubat diha sa kalasangan sa Efraim. Ug didto ang katawhan sa Israel nabuntog sa mga sulugoon ni David, ug may usa ka dakong pagpamatay didto niadtong adlawa, 20,000 ka tawo. Mikaylap ang gubat sa tibuok kayutaan, ug daghan pa ang mga tawo nga gilamoy sa kalasangan kay sa espada niadtong adlawa. Ug si Absalom sa wala lamang palandonga nakasugat sa mga sulugoon ni David. Si Absalom nagkabayo sa iyang mula ug ang mula miagi ubos sa labong nga mga sanga sa usa ka dakong kahoy ug ang iyang ulo nasangit sa kahoy ug siya nabitay sa taliwala sa langit ug sa yuta ug ang mula nga diha sa ilalom niya mipadayon pagdagan. May usa ka tawo nga nakakita niini ug misugilon kang Joab, “Tan-awa, akong nakita nga si Absalom nagbitay sa usa ka dakong kahoy.” Ug si Joab miingon sa tawo nga nagsugilon kaniya, “Unsa, imo siyang nakita! Nganong wala man nimo siya duslaka ngadto sa yuta? Ikalipay unta nako ang paghatag kanimo ug napulo ka buok plata ug usa ka bakos.” Apan ang tawo miingon kang Joab, “Bisan pa ug makadawat ako ug usa ka libo ka buok plata sa akong kamot, dili nako bakyawon ang akong kamot batok sa anak sa hari, kay among nadungog ang hari nagsugo kanimo ug kang Abisai ug kang Itai nga nag-ingon, ‘Tungod ug alang kanako, panalipdi ang batan-on nga si Absalom.’ Sa laing bahin, kon ako magbuhat ug daotan batok sa iyang kinabuhi, (ug walay butang nga matago sa hari), ikaw dili mangilabot.” Unya si Joab miingon, “Dili na ako magdugay sa ingon niini uban kanimo.” Ug siya mikuha ug tulo ka udyong sa iyang kamot ug giduslak kini ngadto sa kasingkasing ni Absalom samtang buhi pa siya didto sa dakong kahoy. Ug napulo ka batan-ong lalaki nga nagdala sa hinagiban ni Joab mialirong kang Absalom ug midunggab kaniya ug mipatay kaniya. Unya gipatingog ni Joab ang trumpeta, ug ang katawhan namalik gikan sa ilang paggukod sa Israel kay si Joab nagpugong sa katawhan. Ug ilang gikuha si Absalom ug gitambog siya ngadto sa dakong gahong didto sa kalasangan ug gipabarog sa ibabaw kaniya ang usa ka dakong tapok sa mga bato ug ang tibuok Israel nanagan, ang matag usa ngadto sa iyang balay. Sa buhi pa si Absalom siya nagkuha ug nagpatindog ug usa ka haligi alang sa iyang kaugalingon, nga anaa sa Walog sa Hari, kay siya miingon, “Wala akoy anak nga lalaki nga magpahinumdom sa akong ngalan,” ug iyang ginganlan ang haligi sa iyang kaugalingong ngalan ug kini gitawag nga monyumento ni Absalom hangtod niining adlawa. Unya miingon si Ahimaas nga anak ni Zadok, “Padagana ako ug dad-on nako ang mga balita ngadto sa hari nga ang Ginoo nagluwas kaniya gikan sa gahom sa iyang mga kaaway.” Ug si Joab miingon kaniya, “Ikaw dili mao ang magdala sa mga balita niining adlawa, mahimo nga ikaw magdala ug mga balita sa laing adlaw apan niining adlawa ikaw dili magdala ug mga balita tungod kay ang anak sa hari patay na.” Unya miingon si Joab ngadto sa Cusihanon, “Lakaw, suginli ang hari kon unsay imong nakita.” Ug ang Cusihanon miyukbo sa atubangan ni Joab ug midagan. Unya si Ahimaas nga anak ni Zadok miingon pag-usab kang Joab, “Mahitabo ang mahitabo, padagana usab ako, sunod sa Cusihanon.” Ug si Joab miingon, “Nganong modagan man ikaw, akong anak, nga nakita man nimo nga dili ka makadawat ug ganti alang sa mga balita?” “Mahitabo ang mabitabo,” miingon siya, “Ako modagan.” Ug siya miingon kaniya, “Dagan.” Unya si Ahimaas miagi sa patag ug naunhan ang Cusihanon. Niadtong higayona si David naglingkod taliwala sa duha ka ganghaan, ug ang tigbantay misaka sa atop sa ganghaan sa kuta, ug sa diha nga giyahat ang iyang mga mata ug mitan-aw, iyang nakita ang usa ka tawo nga nag-inusara sa pagdagan. Ug ang tigbantay misinggit ug misugilon sa hari. Ug ang hari miingon, “Kon siya rang usa, adunay mga balita nga anaa sa iyang baba.” Sa hinayhinay nagkaduol siya. Ug ang tigbantay nakakita ug laing tawo nga nagdagan usab, ug ang tigbantay mitawag ngadto sa ganghaan, ug miingon, “Tan-awa, may laing tawo nga nagdagan nga nag-inusara.” Ug ang hari miingon, “Siya usab nagdala ug mga balita.” Ug ang tigbantay miingon, “Gihunahuna nako nga ang dinaganan sa labing una sama sa dinaganan ni Ahimaas nga anak ni Zadok.” Ug ang hari miingon, “Siya usa ka maayong tawo ug mianhi uban sa mga maayong balita.” Unya si Ahimaas mitawag sa hari, “Ang tanan maayo.” Ug siya miyukbo sa atubangan sa hari, nga ang iyang nawong ngadto sa yuta, ug miingon, “Bulahan ang Ginoo nga imong Dios, nga nagtugyan sa mga tawo nga mibakyaw sa ilang kamot batok sa akong agalon nga hari.” Ug ang hari miingon, “Maayo ba ang kahimtang sa batan-on nga si Absalom?” Ug si Ahimaas mitubag, “Sa diha nga si Joab nagsugo sa imong sulugoon, akong nakita ang usa ka dakong kasamok, apan wala ako mahibalo kon unsa kadto.” Ug ang hari miingon, “Padaplin ug tindog dinhi.” Busa mipadaplin siya ug mibarog. Unya ang Cusihanon miabot, ug ang Cusihanon miingon, “Mga maayong balita alang sa akong agalong hari kay ang Ginoo nagluwas kanimo niining adlawa gikan sa gahom sa tanan nga nakigbatok kanimo.” Ang hari miingon sa Cusihanon, “Maayo ba ang kahimtang sa batan-ong lalaki nga si Absalom?” Ug ang Cusihanon mitubag, “Ang mga kaaway sa akong agalon nga hari, ug ang tanang nakigbatok kanimo sa pagbuhat sa makadaot kanimo, sila mahisama unta niadtong batan-ong lalaki.” Ug natay-og pag-ayo ang pagbati sa hari ug misaka ngadto sa lawak nga didto sa ibabaw sa ganghaan ug mihilak. Ug sa iyang pag-adto, siya miingon, “O akong anak nga Absalom, anak ko, anak kong Absalom! Maayo pa unta kon ako ang namatay sa imong dapit ug dili ikaw, O Absalom, anak ko, anak ko!” Kini gisugilon kang Joab, “Tan-awa, ang hari naghilak ug nagbangutan alang kang Absalom.” Ug ang pagdaog niadtong adlawa nahimong kasubo sa tibuok katawhan, kay ang katawhan nakadungog niadtong adlawa, “Ang hari nagbangutan alang sa iyang anak nga lalaki.” Ug ang katawhan mikawat pagsulod sa siyudad niadtong adlawa sama sa katawhan nga nangaulaw sa dihang sila nangagiw sa gubat. Ang hari nagtabon sa iyang nawong, ug ang hari mihilak sa kusog nga tingog, “O anak ko nga Absalom, O Absalom, anak ko, anak ko!” Unya si Joab misulod sa balay sa hari ug miingon, “Ikaw nagpakaulaw niining adlawa sa mga nawong sa tanan nimong mga sulugoon, nga niining adlawa nagluwas sa imong kinabuhi ug sa mga kinabuhi sa imong mga anak nga lalaki ug sa imong mga anak nga babaye ug sa mga kinabuhi sa imong mga asawa ug sa imong mga puyopuyo, tungod kay imong gihigugma kadtong nagdumot kanimo ug nagdumot kanila nga nahigugma kanimo. Kay ikaw nagpadayag niining adlawa, nga ang mga tigmando ug ang mga sulugoon walay bili alang kanimo, kay niining adlawa nasabot nako nga kon si Absalom buhi pa ug kaming tanan nangamatay niining adlawa, mahimuot unta ikaw. Busa karon, tindog, gawas ug sulti nga minaayo sa imong mga sulugoon kay nanumpa ako pinaagi sa Ginoo, nga kon ikaw dili moadto walay usa ka tawo nga magpabilin uban kanimo niining gabhiona ug kini labaw pa ka daotan kay sa tanang kadaot nga nahitabo kanimo gikan sa imong pagkabatan-on hangtod karon.” Unya ang hari mitindog ug milingkod didto sa ganghaan. Ug ang tanang katawhan gisuginlan, “Tan-awa, ang hari naglingkod diha sa ganghaan,” ug ang tibuok katawhan miadto atubangan sa hari. Niining higayona, ang Israel nanagan ang matag usa ngadto sa ilang mga puluy-anan. Ug ang tibuok katawhan diha sa kagubot, ang tibuok banay sa Israel, nga nag-ingon, “Ang hari nagluwas kanato gikan sa kamot sa atong mga kaaway ug nagluwas kanato gikan sa kamot sa mga Filistihanon ug karon siya mibiya sa yuta gikan kang Absalom. Apan si Absalom nga atong gidihogan ibabaw kanato namatay sa gubat. Busa karon nganong wala kamoy gisulti mahitungod sa pagdala pagbalik sa hari?” Unya si Hari David nagpadala niining mensahe ngadto kang Zadok ug kang Abiatar nga mga pari, “Sultihi ang mga kadagkoan sa Juda, ‘Ngano nga kamo ang kinaulahian nga modala pagbalik sa hari ngadto sa iyang balay, sa diha nga ang gisulti sa tibuok Israel nakaabot sa hari ngadto sa iyang balay? Kamo mao ang akong mga kadugo, kamo mao ang akong bukog ug ang akong unod, ngano nga kamo man ang kinaulahian nga modala pagbalik sa hari?’ Ug ingna ninyo si Amasa, ‘Dili ba ikaw mao ang akong bukog ug akong unod? Ang Dios magbuhat sa ingon kanako ug labaw pa usab, kon ikaw dili magmando sa akong kasundalohan ingon nga puli ni Joab.’ ” Ug iyang nadani ang kasingkasing sa tanang tawo sa Juda ingon nga usa ka tawo, mao nga sila nagpadala ug mensahe ngadto sa hari, “Balik, ikaw ug ang tanan nimong mga sulugoon.” Busa ang hari mibalik sa Jordan. Ug ang Juda miadto sa Gilgal aron sa pagsugat sa hari ug pagdala sa hari tabok sa Jordan. Unya si Simei nga anak ni Gera nga kaliwat ni Benjamin, nga gikan sa Bahurim, midali paglugsong kuyog sa mga tawo sa Juda aron sa pagsugat kang Hari David. Mikuyog kaniya ang usa ka libo ka tawo nga gikan sa Benjamin. Ug si Ziba nga sulugoon sa balay ni Saul ug ang iyang napulo ug lima ka anak nga lalaki ug ang iyang 20 ka ulipon uban kaniya, midali paglugsong sa Jordan una sa hari. Ug sila milabang sa suba aron sa pagkuha sa panimalay sa hari ug sa paghimo sa iyang kahimut-an. Ug si Simei nga anak ni Gera mihapa sa atubangan sa hari, sa diha nga ang hari hapit na molabang sa Jordan. Ug siya miingon sa hari, “Dili unta ako pakasad-on sa akong agalon o mahinumdom kon giunsa paghimo ug daotan sa imong sulugoon sa adlaw nga ang akong agalon nga hari mibiya sa Jerusalem. Ayaw itugot nga ang hari magtipig niini diha sa iyang kasingkasing. Kay ang imong sulugoon nahibalo nga ako nakasala, busa tan-awa, ako mianhi niining adlawa, ang una sa tibuok banay ni Jose sa paglugsong aron sa pagsugat sa akong agalon nga hari.” Apan si Abisai nga anak ni Zeruia mitubag, “Dili ba angayng patyon si Simei tungod niini, tungod kay gitunglo niya ang dinihogan sa Ginoo?” Apan si David miingon, “Unsay labot nako kaninyo, kamong mga anak ni Zeruia, nga kamo niining adlawa mga kabatok nako? Kinahanglan ba nga adunay patyon niining adlawa sa Israel? Kay wala ba ako mahibalo nga ako niining adlawa hari sa Israel?” Ug ang hari miingon kang Simei, “Ikaw dili mamatay.” Ug ang hari nanumpa kaniya. Si Mefiboset nga anak ni Saul milugsong aron sa pagsugat sa hari ug wala niya mahugasi ang iyang mga tiil o maguntingi ang iyang bungot o malabhi ang iyang mga bisti sukad sa adlaw nga ang hari migikan hangtod sa adlaw nga siya mibalik sa balay nga walay kadaot. Ug sa pag-abot niya gikan sa Jerusalem aron sa pagpakigkita sa hari, ang hari miingon kaniya, “Nganong wala man ikaw mouban kanako, Mefiboset?” Siya mitubag, “Akong agalon, O hari, ang akong sulugoon naglimbong kanako, kay ang imong sulugoon miingon kaniya, ‘Akong gimontorahan ang usa ka asno alang kanako aron makasakay niini ug makauban sa hari,’ kay ang imong sulugoon bakol. Iyang gibutangbutangan ang imong sulugoon ngadto sa akong agalon nga hari. Apan ang akong agalon nga hari sama sa usa ka anghel sa Dios, busa buhata ang bisan unsa nga maayo alang kanimo. Kay ang tibuok balay sa akong amahan sama lamang sa mga tawo nga patyonon sa atubangan sa akong agalon nga hari apan gipahimutang nimo ang imong sulugoon uban kanila nga nagkaon diha sa imong lamisa. Busa unsa pa man ang katungod nga ania kanako aron mohilak pa ako ngadto sa hari?” Ug ang hari miingon kaniya, “Nganong magsulti pa man ikaw sa imong kaugalingon? Ako nakahukom: ikaw ug si Ziba magbahin sa yuta.” Ug si Mefiboset miingon sa hari, “Ipakuha kaniya ang tanan, kay ang akong agalon nga hari nahiuli sa iyang balay nga wala kadaot.” Niadtong tungora si Barsilai nga taga-Gilead milugsong gikan sa Rogelim ug mipadayon siya uban sa hari ngadto sa Jordan aron sa paghatod kaniya tabok sa Jordan. Tigulang na kaayo Barsilai, 80 na ka tuig ang panuigon. Siya ang naghatag ug pagkaon sa hari samtang nagpuyo pa siya sa Mahanaim, kay siya dato man kaayo nga tawo. Ug ang hari miingon kang Barsilai, “Kuyog kanako ug atimanon ko ikaw uban kanako sa Jerusalem.” Apan si Barsilai miingon sa hari, “Pila na lang kaha ka tuig nga ako buhi pa aron ako motungas uban sa hari ngadto sa Jerusalem? Ako 80 na ka tuig ang panuigon niining adlawa. Makaila pa ba ako sa unsay maayo ug sa dili? Makatilaw ba ang imong sulugoon kon unsay iyang gikaon o unsay iyang giinom? Makapamati pa ba ako sa mga mag-aawit nga lalaki ug sa mga mag-aawit nga babaye? Busa ngano nga ang imong sulugoon himoon pa man nga dugang nga palas-anon sa akong agalon nga hari? Ang imong sulugoon motabok lamang sa Jordan uban sa hari. Nganong magbalos pa man ang hari kanako nianang maong ganti? Ako naghangyo kanimo, tugoti ang imong sulugoon, sa pagpauli aron ako mamatay didto sa akong kaugalingong siyudad, duol sa lubnganan sa akong amahan ug sa akong inahan. Apan ania ang imong sulugoon nga si Kimham, pakuyoga siya sa akong agalon nga hari ug buhata kaniya kon unsay maayo alang kanimo.” Ug ang hari mitubag, “Si Kimham motabok uban kanako ug buhaton nako kaniya kadtong maayo alang kanimo ug bisan unsay imong pangayoon kanako, akong buhaton alang kanimo.” Busa ang tibuok katawhan mitabok sa Jordan ug ang hari mitabok ug ang hari mihalok kang Barsilai ug mipanalangin kaniya ug mipauli siya sa kaugalingon niyang balay. Ang hari mipadayon ngadto sa Gilgal ug si Kimham mikuyog kaniya. Ang tibuok katawhan sa Juda, ang katunga usab sa katawhan sa Israel, mikuyog sa hari sa iyang panaw. Unya ang tibuok katawhan sa Israel miadto sa hari ug miingon sa hari, “Ngano nga ang atong kaigsoonan sa Juda mikawat man kanimo, ug midala sa hari ug sa iyang panimalay tabok sa Jordan ug ang tibuok katawhan ni David uban kaniya?” Ang tanang mga tawo sa Juda mitubag sa mga tawo sa Israel, “Tungod kay ang hari suod nga kadugo namo. Nganong gikasuko man ninyo kining butanga? Gipakaon ba kami sa hari? O nakahatag ba siya kanamo ug bisan unsang gasa?” Ug ang mga tawo sa Israel mitubag sa mga tawo sa Juda, “Kami adunay napulo ka bahin sa hari ug kami adunay labaw nga katungod diha kang David kay kaninyo. Ngano nga nagbiaybiay man kamo kanamo? Dili ba kami man unta ang una nga misulti sa pagdala pagbalik sa among hari?” Apan ang mga pulong sa mga tawo sa Juda labaw pa ka isog kay sa mga pulong sa mga tawo sa Israel. Nahitabo nga didtoy usa ka daotang tawo nga ginganlan ug Seba nga anak ni Bikri nga kaliwat ni Benjamin, ug siya mipatingog sa trumpeta, ug miingon, “Kami walay bahin kang David, ug kami walay panulundon diha sa anak ni Jesse; ang matag tawo ngadto sa iyang tolda, O Israel!” Busa ang tanang mga tawo sa Israel mibiya gikan kang David ug misunod kang Seba nga anak ni Bikri, apan ang mga tawo sa Juda mipadayon sa pagsunod sa ilang hari, gikan sa Jordan hangtod sa Jerusalem. Unya si David miadto sa iyang balay sa Jerusalem ug gikuha sa hari ang napulo ka puyopuyo nga iyang gibilin aron sa pagbantay sa balay, ug gibutang sila sa usa ka balay nga binantayan, ug gihatagan sila ug makaon, apan wala mosulod ngadto kanila. Busa gibilanggo sila hangtod sa adlaw sa ilang kamatayon, nagpuyo sila ingon nga daw balo. Unya miingon ang hari kang Amasa, “Tigoma kanako ang mga tawo sa Juda sulod sa tulo ka adlaw ug ikaw moanhi.” Busa si Amasa miadto aron sa pagtawag sa mga tawo sa Juda apan nalangay siya sumala sa panahon nga gitakda kaniya. Ug si David miingon kang Abisai, “Karon si Seba nga anak ni Bikri magbuhat kanato ug labaw nga kadaot kay sa gibuhat ni Absalom. Dad-a ang mga sulugoon sa imong agalon, apasa siya kay tingali unya ug makuha niya ang mga kinutaang siyudad ug moikyas gikan kanato.” Ug may mikuyog uban kaniya nga mga tawo ni Joab, ug mga Keretihanon, ug mga Peletihanon ug tanang mga isog nga tawo, ug nanggula sila sa Jerusalem aron sa paggukod kang Seba nga anak ni Bikri. Sa pag-abot nila sa dakong bato sa Gibeon, si Amasa misugat kanila. Si Joab nagsul-ob ug bisti sa sundalo ug gipaibabwan kini ug usa ka bakos nga may espada sulod sa sakoban niini diha sa iyang hawak, ug sa paglakaw niya kini nahulog. Ug si Joab miingon kang Amasa, “Maayo ba ang imong kahimtang, akong igsoon?” Ug gikuptan ni Joab si Amasa sa iyang bungot pinaagi sa iyang tuong kamot aron sa paghalok kaniya. Apan si Amasa wala makabantay sa espada nga diha sa kamot ni Joab. Unya gidunggab siya ni Joab diha sa lawas ug nayagyag ang iyang mga tinai ngadto sa yuta ug wala na siya dunggaba pag-usab ug siya namatay. Unya si Joab ug si Abisai nga iyang igsoon migukod kang Seba nga anak Bikri. Usa sa mga tawo ni Joab ang mitindog tupad kang Amasa ug miingon, “Kinsa kadtong midapig kang Joab ug kinsa kadtong alang kang David, pasunda siya kang Joab.” Ug si Amasa naglunang sa iyang dugo didto sa taliwala sa dalan. Si bisan kinsa nga miagi, nga nakakita kaniya, mihunong. Ug sa pagkakita sa tawo nga ang tanang tawo nanghunong, gikuha niya si Amasa gikan sa dalan ngadto sa uma ug gitabonan ug bisti. Ug sa nakuha na siya gikan sa dalan, ang tibuok katawhan nagpadayon sa pagsunod kang Joab aron sa paggukod kang Seba nga anak ni Bikri. Unya si Seba milatas sa tanang banay sa Israel ngadto sa Abel ug sa Bet-maaca, ug ang tanang mga Bikrihanon nagtigom ug misunod kaniya. Ug ang tanang mikuyog kang Joab miabot ug gilibotan nila si Seba didto sa Abel ug sa Bet-maaca. Naghimo sila ug bundo atbang sa siyudad ug kini nagtindog atbang sa dapit sa salipdanan, ug ilang gidumbol ang kuta aron kini mahugno. Unya misinggit ang usa ka maalamon nga babaye gikan sa lungsod, “Pamati! Pamati! Sultihi si Joab, ‘Dali ngari kay may isulti ako kanimo.’ ” Ug siya miduol kaniya ug ang babaye miingon, “Ikaw ba si Joab?” Ug siya mitubag, “Ako mao.” Unya siya miingon kaniya, “Pamatia ang mga pulong sa imong sulugoon nga babaye.” Ug siya mitubag, “Ako namati.” Unya siya miingon, “Moingon sila kaniadto, ‘Kinahanglang magpakitambag sila didto sa Abel,’ busa nahusay ang maong butang. Ako usa niadtong mga makigdaiton ug matinumanon sa Israel. Ikaw nagtinguha sa paglaglag sa usa ka siyudad nga mao ang inahan sa Israel. Nganong lamyon man nimo ang kabilin sa Ginoo?” Si Joab mitubag, “Ipalayo kana gikan kanako, ipalayo kana nga ako maglamoy o maglaglag! Dili kana tinuod! Apan usa ka tawo sa kabungtoran sa Efraim, nga gitawag ug Seba nga anak ni Bikri, mibakyaw sa iyang kamot batok kang Hari David. Itugyan lamang siya ug ako mopahawa gikan sa siyudad.” Ug ang babaye miingon kang Joab, “Tan-awa, ang iyang ulo iitsa nganha kanimo ibabaw sa kuta.” Unya ang babaye sa iyang kaalam miadto sa tibuok katawhan. Ug ilang gipunggot ang ulo ni Seba nga anak ni Bikri ug gilabay kini ngadto kang Joab. Ug iyang gipatingog ang trumpeta ug mibiya sila gikan sa siyudad, ang matag tawo ngadto sa iyang puluy-anan. Ug si Joab mibalik sa Jerusalem ngadto sa hari. Niining higayona si Joab maoy nagmando sa tanang kasundalohan sa Israel, ug si Benaias nga anak ni Jehoiada maoy nagmando sa mga Keretihanon ug sa mga Peletihanon. Si Adoram maoy gitugyanan sa mga buhat nga pinugos ug si Jehosafat nga anak ni Ahilud maoy tiglista. Si Seva mao ang sekretaryo, ug si Zadok ug si Abiatar mao ang mga pari. Ug si Ira nga Jairhanon, mao usab ang pari ni David. Niadtong tungora dihay usa ka gutom sa panahon ni David sulod sa tulo ka tuig nga nagsunod-sunod ug si David nagpakitambag sa Ginoo. Ug ang Ginoo miingon, “Adunay kasal-anan si Saul ug ang iyang banay tungod kay iyang gipamatay ang mga Gibeonhanon.” Busa gitawag sa hari ang mga Gibeonhanon ug misulti siya kanila. Ang mga Gibeonhanon dili sakop sa katawhan sa Israel apan salin sa mga Amorihanon. Bisan ug ang katawhan sa Israel nanumpa sa pagpalingkawas kanila, si Saul naninguha sa pagpatay kanila tungod sa iyang mainitong pagbati alang sa katawhan sa Israel ug sa Juda. Ug si David miingon sa mga Gibeonhanon, “Unsay akong buhaton alang kaninyo? Ug asa nako himoa ang pagtabon sa sala aron inyong kapanalanginan ang kabilin sa Ginoo?” Ug ang mga Gibeonhanon miingon kaniya, “Kini dili butang mahitungod sa salapi o bulawan taliwala kanamo ug kang Saul ug sa iyang banay o alang kanato sa pagpatay ug usa ka tawo dinhi sa Israel.” Ug siya miingon, “Unsay inyong isulti nga buhaton nako alang kaninyo?” Sila miingon sa hari, “Ang tawo nga nag-ut-ot kanamo ug naglaraw sa paglaglag kanamo, aron kami wala nay dapit diha sa tibuok nga kayutaan sa Israel, itugot nga ang pito sa iyang mga anak nga lalaki itugyan kanamo ug sila among bitayon alang sa Ginoo didto sa Gibea ni Saul, ang pinili sa Ginoo.” Ug ang hari miingon, “Itugyan nako sila.” Apan ang hari mipalingkawas kang Mefiboset nga anak ni Jonatan nga anak ni Saul, tungod sa panumpa sa Ginoo nga diha sa taliwala nila, taliwala ni David ug ni Jonatan nga anak ni Saul. Apan gikuha sa hari ang duha ka anak nga lalaki ni Rispa nga anak ni Aia, nga iyang gipanganak kang Saul, si Armoni ug si Mefiboset, ug ang lima ka anak nga lalaki ni Merab, nga anak nga babaye ni Saul, nga iyang gipanganak kang Adriel nga anak ni Barsilai, nga Meholatihanon. Ug sila gitugyan niya ngadto sa mga kamot sa mga Gibeonhanon ug sila gibitay nila didto sa bukid sa atubangan sa Ginoo ug nangapukan pagdungan silang pito. Gipamatay sila sulod sa unang mga adlaw sa pag-ani, sa sinugdan sa pag-ani sa sebada. Unya si Rispa nga anak ni Aiah mikuha ug bisti nga sako ug gibukhad kini alang kaniya sa ibabaw sa bato, sukad sa sinugdan sa ting-ani hangtod nga ang ulan nangahulog diha kanila gikan sa kalangitan. Ug siya wala motugot nga ang mga langgam sa kalangitan motugdon kanila sa adlaw o ang mga mananap sa kapatagan sa gabii. Sa diha nga si David gisuginlan kon unsay gibuhat ni Rispa nga anak ni Aiah, nga puyopuyo ni Saul, si David miadto ug mikuha sa mga bukog ni Saul ug sa mga bukog ni Jonatan nga iyang anak gikan sa mga tawo sa Jabes-gilead nga mikawat niini gikan sa plasa sa Bet-san, diin ang mga Filistihanon mibitay kanila, sa adlaw nga ang mga Filistihanon mipatay kang Saul didto sa Gilboa. Ug iyang gidala gikan didto ang mga bukog ni Saul ug ang mga bukog ni Jonatan nga iyang anak ug ilang gitigom ang mga bukog nila nga gipangbitay. Ilang gilubong ang mga bukog ni Saul ug ni Jonatan nga iyang anak didto sa yuta ni Benjamin sa Zela, sa lubnganan ni Kis nga iyang amahan, ug ilang gihimo ang tanang gisugo sa hari. Ug human niana, ang Dios nagtubag sa ilang mga pag-ampo alang sa yuta. Ug ang mga Filistihanon nakiggubat pag-usab batok sa Israel, ug si David milugsong kuyog sa iyang mga sulugoon ug sila nakig-away batok sa mga Filistihanon. Ug si David nagkaluya na. Ug si Isbi-benob, usa sa mga kaliwat sa mga higanti, nga ang bangkaw may kabug-aton nga tulo ka gatos ka siklo nga bronsi ug nagtakin sa usa ka bag-ong espada, naghunahuna sa pagpatay kang David. Apan si Abisai nga anak ni Zeruia mitabang kaniya ug mitigbas sa Filistihanon ug mipatay kaniya. Unya ang mga tawo ni David nagmando kaniya, “Ikaw dili na mouban kanamo sa gubat kay tingali unya ug mapalong nimo ang suga sa Israel.” Human niini, may gubat na usab batok sa mga Filistihanon didto sa Gob. Unya gipatay ni Sibecai nga Husatihanon si Saf, ang usa sa mga kaliwat sa mga higanti. Ug may lain na usab nga gubat batok sa mga Filistihanon didto sa Gob ug gipatay ni Elhanan nga anak ni Jaareoregim nga taga-Betlehem si Goliat; nga Gitihanon, nga ang puloan sa iyang bangkaw sama sa likisan sa hablanan. Ug may gubat na usab didto sa Gat, diin adunay usa ka tawo nga dako ug lawas, nga may unom ka tudlo sa tagsa niya ka kamot, ug may unom ka tudlo sa matag tiil niya. 24 ang gidaghanon, ug gikan usab siya sa kaliwat sa mga higanti. Sa dihang gibugalbugalan niya ang Israel, si Jonatan nga anak ni Simeas nga igsoon ni David mipatay kaniya. Kining upat nga napatay kaliwat sa mga higanti didto sa Gat, ug sila nangapukan pinaagi sa kamot ni David ug pinaagi sa kamot sa iyang mga sulugoon. Si David misulti ngadto sa Ginoo sa mga pulong niining awit sa adlaw nga ang Ginoo nagluwas kaniya gikan sa kamot sa tanan niyang mga kaaway ug gikan sa kamot ni Saul. Siya miingon, “Ang Ginoo mao ang akong bato, ug ang akong salipdanan, ug akong manluluwas, ang Dios, akong bato, nga kaniya ako modangop, akong taming ug sungay sa akong kaluwasan, akong panalipod ug akong dalangpanan, akong manluluwas; ikaw nagluwas kanako gikan sa kapintas. Nagtawag ako sa Ginoo nga takos sa pagdayeg, ug ako naluwas gikan sa akong mga kaaway. “Kay ang mga balod sa kamatayon naglibot kanako, ang mga bul-og sa kapildihan mihasmag kanako; ang mga higot sa Sheol migapos kanako ang mga lit-ag sa kamatayon miatubang kanako. “Sa akong kasub-anan gitawag nako ang Ginoo; ako mitawag sa akong Dios. Gikan sa iyang templo nadungog niya ang akong tingog, ug ang akong paghilak miabot sa iyang mga igdulungog. “Unya ang yuta nauyog ug natay-og; ang mga patukoranan sa langit mikurog ug naglinog, tungod kay nasuko siya. Miutbo ang aso gikan sa iyang mga ilong, ug ang nagdilaab nga kalayo gikan sa iyang baba; ang mga baga misilaob gikan kaniya. Gipaus-os niya ang kalangitan ug siya mikanaog; ang hilabihan nga kangitngit diha sa ilalom sa iyang mga tiil. Misakay siya sa kerubin, ug milupad; siya nakita sa ibabaw sa mga pako sa hangin. Gihimo nga pandong ang kangitngit nga libot kaniya, ang bagang panganod, ang natigom nga tubig Gikan sa kahayag sa iyang atubangan nagsilaob ang mga baga sa kalayo. Ang Ginoo midahunog gikan sa langit, ug ang Labing Halangdon mipabati sa iyang tingog. Ug siya nagpadala ug mga udyong ug gipatibulaag sila; kilat, ug gibuntog sila. Unya ang mga agianan sa dagat nakita, ang mga patukoranan sa kalibotan nadayag sa pagbadlong sa Ginoo, sa paghuyop sa gininhawa sa iyang ilong. “Siya mikab-ot gikan sa itaas, iya akong gikuha, iya akong gihaw-as gikan sa daghang katubigan. Iya akong giluwas gikan sa akong kaaway nga kusgan, gikan kanila nga nagdumot kanako, kay sila gamhanan pa kay kanako. Sila miabot kanako sa adlaw sa akong katalagman; apan ang Ginoo mao ang akong kalig-on. Iya akong gidala ngadto sa usa ka lapad nga dapit; siya nagluwas kanako tungod kay nahimuot siya kanako. “Ang Ginoo nagganti kanako sumala sa akong pagkamatarong; sumala sa kahinlo sa akong mga kamot iya akong gibalosan. Kay gisubay nako ang mga pamaagi sa Ginoo, ug wala mobiya gikan sa akong Dios ngadto sa pagkadaotan. Kay ang tanan niyang mga tulumanon ania sa akong atubangan, ug sa iyang mga lagda ako wala mobiya. Walay ikasaway kanako diha sa iyang atubangan ug akong gilikay ang akong kaugalingon gikan sa pagpakasala. Busa ang Ginoo nagbalos kanako sumala sa akong pagkamatarong, sumala sa akong kahinlo diha sa iyang panan-aw. “Ngadto sa mga maunongon, nagpakita ikaw sa imong kaugalingon nga maunongon; ngadto sa mga hingpit, nagpakita ikaw sa imong kaugalingon nga hingpit; sa mga putli, nagpakita ikaw sa imong kaugalingon nga putli, ug sa mga daotan, nagpakita ikaw sa imong kaugalingon nga sukwahi. Giluwas nimo ang mga mapaubsanon, apan ang imong mga mata anaa sa mga mapahitas-on aron imo silang ipaubos. Kay ikaw mao ang akong lampara, O Ginoo, ug ang Ginoo nag-iwag sa akong kangitngit. Kay pinaagi kanimo ako makadugmok ug usa ka panon nga sundalo, ug pinaagi sa akong Dios ako makalayat sa usa ka kuta. Kini nga Dios, ang iyang dalan hingpit; ang saad sa Ginoo matuod gayod; siya usa ka taming niadtong tanan nga modangop kaniya. “Kay kinsa ba ang Dios, kondili ang Ginoo? Ug kinsa bay usa ka bato gawas sa atong Dios? Ang Dios nga naghatag kanako ug kusog. Ug naghimo sa akong dalan sa hingpit. Iyang gihimo ang akong mga tiil sama sa mga tiil sa lagsaw, ug siya nanalipod kanako didto sa kabungtoran. Siya nagbansay sa akong mga kamot alang sa gubat, aron nga ang akong mga bukton makabingat sa usa ka bronsi nga pana. Ikaw naghatag kanako sa taming sa imong kaluwasan, ug ang imong tabang nakahimo kanako nga gamhanan. Ikaw naghatag kanako ug lapad nga dapit alang sa akong mga lakang, ug ang akong mga tiil wala madalin-as; ako migukod sa akong mga kaaway ug milaglag kanila, ug wala mobalik hangtod nga nahurot sila. ako naglaglag kanila; gipukan nako silang tanan aron dili sila makabangon; sila nangapukan ilalom sa akong mga tiil. Kay ikaw nagbakos kanako ug kusog alang sa gubat; gipaunlod nimo ubos kanako kadtong mga misulong kanako. Ikaw naghimo sa akong mga kaaway nga motalikod gikan kanako, kadtong nagdumot kanako, ug gilaglag nako sila. Nangita sila, apan walay miluwas kanila; nagsangpit sila sa Ginoo, apan wala siya motubang kanila. Gidugmok nako sila sama sa abog sa yuta, giyatakyatakan ug gitumban nako sila sama sa lapok sa kadalanan. “Ikaw nagluwas kanako gikan sa mga pakig-away sa katawhan; ikaw naghimo kanako nga magpadayon sa pagkapangulo sa mga nasod; katawhan nga wala nako mailhi nga nag-alagad kanako. Ang mga langyaw nagpailalom kanako; inigkadungog nila kanako, motuman sila kanako. Ang mga langyaw nawad-an ug kaisog, ug nangabot nga nagkurog gikan sa ilang lig-ong salipdanan. “Ang Ginoo buhi ug dalaygon ang akong bato, ug pasidunggan unta ang akong Dios, ang bato sa akong kaluwasan, ang Dios nga naghatag kanako ug pagpanimalos ug nagpukan sa mga katawhan ubos kanako, nagkuha kanako gikan sa akong mga kaaway; ikaw ang nagtuboy kanako ibabaw kanila nga nagtindog batok kanako, ikaw nagluwas kanako gikan sa mga tawong bangis. “Busa dayegon ko ikaw, O Ginoo, taliwala sa mga nasod, ug mag-awit ug mga pagdayeg alang sa imong ngalan. Mga dagkong kadaogan ang iyang gihatag sa iyang hari, ug gipakita niya ang gugmang walay paglubad ngadto sa iyang dinihogan, kang David ug sa iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran.” Mao kini ang kataposang mga pulong ni David: Ang pulong ni David nga anak ni Jesse, ang pulong sa tawo nga gibayaw sa itaas, ang dinihogan sa Dios ni Jacob ug ang minahal nga salmista sa Israel, “Ang Espiritu sa Ginoo nagsulti pinaagi kanako, ang iyang pulong anaa sa akong dila. Ang Dios sa Israel nagsulti, ang Bato sa Israel nagsulti kanako: Kon ang usa ka tawo maghari sa katawhan uban sa katarong, naghari diha sa kahadlok sa Dios, modan-ag siya diha kanila sama sa kahayag sa kabuntagon, sama sa adlaw nga nagsidlak sa kabuntagon nga walay panganod, sama sa ulan nga nagpaturok sa balili sa yuta. Oo, dili ba ingon niini ang pagbarog sa akong balay uban sa Dios? Kay siya naghimo uban kanako sa usa ka walay kataposan nga kasabotan, maayong pagkahan-ay ug dili mausab. Kay dili ba niya palamboon ang tanan nakong tabang ug tinguha? Apan ang mga daotang tawo sama sa mga tunok nga gisalibay, kay sila dili makuptan pinaagi sa kamot; apan ang tawo nga magtandog kanila, kinahanglan nga sangkap sa hinagiban nga puthaw ug puan sa usa ka bangkaw; ug sila sunogon gayod paghurot sa kalayo diha sa ilang nahimutangan.” Kini mao ang mga ngalan sa mga gamhanang tawo nga diha kang David: Si Joseb-basebet, usa ka Takemonihanon, pangulo sa tulo; pinaagi sa bangkaw nakapatay siyag walo ka gatos sa usa lamang ka higayon. Sunod kaniya uban sa tulo ka gamhanang tawo mao si Eleasar nga anak ni Dodo nga anak ni Ahohi. Kuyog siya ni David sa diha nga gisuklan nila ang mga Filistihanon nga nagtigom didto alang sa panag-away ug ang mga tawo sa Israel misibog. Siya mitindog ug gipanigbas ang mga Filistihanon hangtod nga ang iyang kamot naluya, ug ang iyang kamot mitapot sa espada ug ang Ginoo naghimo ug usa ka dakong pagdaog niadtong adlawa ug ang katawhan namalik aron lamang manguha ug kasangkapan sa mga nangamatay. Sunod kaniya mao si Samma, ang anak ni Agee nga usa ka Hararihanon. Ang mga Filistihanon nagtigom didto sa Lehi diin adunay luna nga puno sa batong, ug ang katawhan nanagan gikan sa mga Filistihanon. Apan siya mitindog sa taliwala sa tanaman ug nanalipod niini ug mipatay sa mga Filistihanon ug ang Ginoo naghimo ug usa ka dakong kadaogan. Ug tulo sa 30 ka pangulo nga mga tawo milugsong, ug miadto kang David sa panahon sa ting-ani ngadto sa langob sa Adullam ug ang panon sa mga kasundalohang Filistihanon nagkampo didto sa walog sa Refaim. Niadtong higayona si David didto sa kuta ug ang kampo sa mga Filistihanon didto sa Betlehem. Ug si David nangandoy ug miingon, “May usa unta nga mohatag kanako ug tubig nga imnonon gikan sa atabay sa Betlehem nga duol sa ganghaan!” Ug ang tulo ka gamhanang tawo milatas taliwala sa kampo sa mga Filistihanon, ug mitimba ug tubig gikan sa atabay sa Betlehem nga duol sa ganghaan, ug mikuha niini ug gidala kini ngadto kang David. Apan siya wala moinom niini kondili gibubo kini ngadto sa Ginoo, ug siya miingon, “Ipalayo unta kanako, O Ginoo, nga kini akong buhaton. Imnon ba nako ang dugo sa mga tawo nga miadto ingon nga nagtahan sa ilang mga kinabuhi?” Busa wala siya moinom niini. Kining mga butanga gihimo sa tulo ka gamhanang mga tawo. Si Abisai nga igsoon ni Joab nga anak ni Zeruia maoy pangulo sa 30. Ug gibakyaw niya ang iyang bangkaw batok sa tulo ka gatos ug gipamatay sila, ug nahimo siyang inila sama sa tulo. Nahimo siyang labing inila sa 30 ug nahimong ilang pangulo apan wala siya makatupong sa kabantog sa tulo. Si Benaias nga anak ni Jehoiada usa ka isog nga tawo sa Kabseel, nga nakahimo ug dagkong mga buhat, siya ang nagpatay sa duha ka ariel sa Moab. Siya milugsong usab ug nakapatay ug usa ka liyon diha sa usa ka gahong usa ka adlaw niana nga nag-ulan ug yelo. Ug iyang gipatay ang usa ka Ehiptohanon nga ambongan. Ang Ehiptohanon may usa ka bangkaw sa iyang kamot, apan misulong si Benaias ngadto kaniya nga may usa ka sungkod ug giilog ang bangkaw gikan sa kamot sa Ehiptohanon, ug gipatay siya pinaagi sa iyang kaugalingong bangkaw. Kining mga butanga gihimo ni Benaias nga anak ni Jehoiada ug nakahimo kaniya nga inila sama sa tulo ka gamhanang mga tawo. Nahimo siyang inila sa 30 apan wala siya makatupong sa tulo. Ug gitudlo siya ni David nga labaw sa iyang mga bantay. Si Asahel nga igsoon ni Joab, usa sa 30; si Elhanan nga anak ni Dodo sa Betlehem, si Samma nga taga-Harod, si Elika nga taga-Harod, si Heles nga Paltihanon, si Ira nga anak ni Ikes nga taga-Tekoa, si Abieser nga taga-Anatot, si Mebunai nga Husatihanon, si Salmon nga Ahohanon, si Maharai nga taga-Netofa, si Heleb nga anak ni Baana nga taga-Netofa, si Itai nga anak ni Ribai sa Gibea sa mga kaliwat ni Benjamin, si Benaia nga taga-Piraton, si Hidai sa mga kasapaan sa Gaas, si Abi-albon nga Arbatihanon, si Asmavet nga taga-Bahurim, si Eliaba nga taga-Saalbon, mga anak ni Jasen, si Jonatan ug si Samma nga Hararhanon, si Ahiam nga anak ni Sarar nga Hararhanon, si Elifelet nga anak ni Ahasbai nga taga-Maaca, si Eliam nga anak ni Ahitofel nga taga-Gilo, si Hesrai nga taga-Carmel, si Paarai nga Arbihanon, si Igal nga anak ni Natan nga taga-Zoba, si Bani nga Gadihanon, si Zelek nga Amonihanon, si Naharai nga taga-Beerot, ang tigdala sa hinagiban ni Joab nga anak ni Zeruia, si Ira nga Itrihanon, si Gareb nga Itrihanon, si Uria nga Hitihanon: silang tanan 37. Misilaob na usab ang kasuko sa Ginoo batok sa Israel ug iyang gipalihok si David batok kanila nga nag-ingon, “Lakaw, ipha ang Israel ug ang Juda.” Busa ang hari miingon kang Joab ug sa mga tigmando sa kasundalohan nga didto uban kaniya, “Adtoa ninyo ang tanang banay sa Israel, gikan sa Dan ngadto sa Beer-seba ug ipha ang mga tawo aron mahibaloan nako ang gidaghanon sa mga tawo.” Apan si Joab miingon sa hari, “Ang Ginoo nga imong Dios magdugang unta ngadto sa katawhan ug usa ka gatos ka pilo sa ilang gidaghanon samtang ang mga mata sa akong agalon makakita pa niini, apan nganong nahimuot ang akong agalong hari niining butanga?” Apan mipatigbabaw gayod ang pulong sa hari kang Joab ug sa mga tigmando sa kasundalohan. Busa si Joab ug ang mga tigmando sa kasundalohan mibiya gikan sa atubangan sa hari aron sa pag-ihap sa katawhan sa Israel. Nanabok sila sa Jordan, ug nagsugod sila sa Aroer, ug gikan sa siyudad taliwala sa walog paingon sa Gad ug ngadto sa Jaser. Unya nangabot sila sa Gilead, ug ngadto sa Kades sa yuta sa mga Hitihanon ug sila miabot sa Dan ug gikan sa Dan, miliko sila sa Sidon, unya miabot sa kuta sa Tiro ug sa tanang siyudad sa mga Hibihanon ug sa mga Canaanhon, ug miadto sila ngadto sa Negeb sa Juda didto sa Beer-seba. Busa sa diha nga nalibot na nila ang tibuok yuta, mipauli sila sa Jerusalem human sa siyam ka bulan ug 20 ka adlaw. Ug gihatag ni Joab ang gidaghanon sa katawhan ngadto sa hari. Sa Israel adunay walo ka gatos ka libo ka tawo nga isog ug ang mga tawo sa Juda lima ka gatos ka libo. Apan ang kasingkasing ni David misakit kaniya human niya maihap ang mga tawo. Ug si David miingon sa Ginoo, “Ako nakasala ug dako sa akong gibuhat, apan karon, O Ginoo, ako nag-ampo kanimo, kuhaa ang sala sa imong sulugoon, kay nakabuhat ako ug dakong binuang.” Ug sa pagbangon ni David pagkabuntag, ang pulong sa Ginoo miabot ngadto sa propeta nga si Gad, ang manalagna ni David, nga nag-ingon, “Lakaw ug sultihi si David, ‘Mao kini ang gisulti sa Ginoo, Tulo ka butang ang akong itanyag kanimo, pagpili ug usa kanila, aron buhaton nako kini alang kanimo.’ ” Busa si Gad miadto kang David ug gisuginlan siya ug miingon kaniya, “Padad-an ba nako kamo ug tulo ka tuig nga gutom sa imong yuta? O mokagiw ba ikaw ug tulo ka bulan gikan sa atubangan sa imong mga kaaway samtang sila mogukod kanimo? O buot ba ikaw nga may kamatay sa imong yuta sulod sa tulo ka adlaw? Karon hunahunaa kini pag-ayo ug sultihi ako kon usa ang akong ibalik kaniya nga nagsugo kanako.” Unya si David miingon kang Gad, “Ako ania sa dakong kaguol, itugot nga mahulog kami sa kamot sa Ginoo kay ang iyang kaluoy dako apan ayaw itugot nga ako mahulog sa kamot sa tawo.” Busa ang Ginoo nagpadala ug kamatay sa Israel gikan sa buntag hangtod sa panahon nga gitagal, ug may 70,000 ka tawo nga nangamatay sa katawhan gikan sa Dan hangtod sa Beer-seba. Sa gibakyaw na sa anghel ang iyang kamot padulong sa Jerusalem aron sa paglaglag niini, ang Ginoo nasubo sa kadaotan nga nahimo ug miingon sa anghel nga naglaglag sa katawhan, “Igo na kana, ihunong ang imong kamot.” Ug ang anghel sa Ginoo diha dapit sa giokanan ni Arauna nga Jebusihanon. Unya si David misulti sa Ginoo sa diha nga nakita niya ang anghel nga mihampak sa katawhan ug miingon, “Ako nakasala ug ako nakahimo ug daotan, apan kining mga karnero, unsay ilang nabuhat? Ako naghangyo kanimo, himoa nga ang imong kamot makigbatok kanako ug makigbatok sa balay sa akong amahan.” Ug si Gad miadto kang David niadtong adlawa ug miingon kaniya, “Tungas, pagpatindog ug usa ka halaran alang sa Ginoo didto sa giukanan ni Arauna nga Jebusihanon.” Ug si David mitungas sumala sa gipamulong ni Gad, ingon sa gisugo sa Ginoo. Sa paglantaw ni Arauna, nakita niya ang hari ug ang iyang mga sulugoon nga nagpadulong kaniya ug si Arauna nangatahoran ug miyukbo sa atubangan sa hari nga ang iyang nawong ngadto sa yuta. Ug si Arauna miingon, “Nganong ang akong agalong hari mianhi sa iyang sulugoon?” Ug si David miingon, “Aron sa pagpalit sa giukanan nimo, aron tukoron ang usa ka halaran alang sa Ginoo, aron nga ang kamatay mohunong gikan sa katawhan.” Unya si Arauna miingon kang David, “Pakuhaa ang akong agalong hari ug pahalara kon unsay maayo alang kaniya, aniay mga baka alang sa halad nga sunogon ug ang mga kasangkapan sa paggiok ug ang mga yugo sa mga baka alang sa sugnod. Kining tanan, O hari, gihatag ni Arauna ngadto sa hari.” Ug si Arauna miingon sa hari, “Ang Ginoo nga imong Dios magdawat unta kanimo.” Apan ang hari miingon kang Arauna, “Dili, hinuon paliton nako kini sa usa ka bili. Dili gayod ako maghalad sa mga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo nga akong Dios nga dili nako bayran.” Busa gipalit ni David ang giukanan ug ang mga baka sa bili nga 50 ka siklo nga plata. Ug si David nagtukod didto ug usa ka halaran alang sa Ginoo ug naghalad ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait. Busa ang Ginoo nagpatalinghog sa mga hangyo alang sa yuta ug ang kamatay sa Israel mihunong. Tigulang na kaayo si Hari David ug taas na ug panuigon nga bisan ug gitabonan nila siya ug mga bisti, dili gihapon siya mobati ug kainit. Busa ang iyang mga sulugoon miingon kaniya, “Ipapangita alang sa akong agalong hari ang usa ka batan-ong babaye nga ulay, ug patindogon siya sa atubangan sa hari aron mag-atiman kaniya, ug pahigdaa siya sa imong kilid aron ang akong agalong hari makabati ug kainit.” Busa nangita sila ug usa ka maanyag nga dalaga sa tibuok kayutaan sa Israel ug nakakaplag kang Abisag nga Sunamihanon, ug gidala siya ngadto sa hari. Ug ang dalaga maanyag kaayo, ug siya nahimong tig-atiman sa hari ug nag-alagad kaniya. Apan wala siya hilabti sa hari. Unya si Adonias, ang anak nga lalaki ni Hagit nagpagarbo sa iyang kaugalingon, nga nag-ingon, “Ako mahimong hari.” Ug siya nangandam alang sa iyang kaugalingon ug mga karwahi ug mga tigpangabayo ug 50 ka tawo nga magdagan una kaniya. Ang iyang amahan wala gayod makapasubo kaniya, bisan sa pagpangutana, “Nganong gibuhat nimo ang ingon niana?” Siya usab usa ka tawo nga ambungan ug siya natawo sunod kang Absalom. Ug siya nakigsabot kang Joab nga anak ni Zeruia, ug uban kang Abiatar nga pari ug sila misunod kang Adonias, ug mitabang kaniya. Apan si Zadok nga pari ug si Benaias anak ni Jehoiada ug si Natan nga propeta ug si Semei ug Rei, ug ang kusgan nga mga tawo ni David wala manguban kang Adonias. Ug si Adonias naghalad ug mga karnero ug mga baka ug mga pinatambok nga mga mananap didto sa bato sa Zohelet nga duol sa En-rogel ug gidapit niya ang tanan niyang mga igsoon, ang mga anak nga lalaki sa hari ug ang tanang tinugyanan sa Juda, apan si Natan nga propeta ug si Benaias ug ang kusgan nga mga tawo ug si Solomon nga iyang igsoon wala niya dapita. Unya si Natan miingon kang Batseba nga inahan ni Solomon, “Wala ba ikaw makadungog nga si Adonias nga anak ni Hagit nahimong hari, ug si David nga atong agalon wala mahibalo niini? Busa karon, dali dayon, ako maghatag ug tambag kanimo aron maluwas nimo ang imong kaugalingong kinabuhi ug ang kinabuhi sa imong anak nga si Solomon. Lakaw ug adtoa dayon si Hari David ug ingna siya ‘Wala ba ikaw, akong agalon nga hari, manumpa sa imong sulugoon nga babaye, nga nag-ingon, “Si Solomon nga imong anak maghari sunod kanako, ug siya maglingkod sa akong trono?” Ngano nga si Adonias mao man ang nahimong hari?’ Unya samtang makigsulti pa ikaw uban sa hari, ako usab mosulod sunod kanimo, ug pamatud-an nako ang imong mga pulong.” Busa si Batseba misulod sa lawak sa hari. Ang hari tigulang na kaayo ug si Abisag ang Sunamihanon nag-alagad sa hari. Unya si Batseba miyukbo ug mihatag ug katahoran sa hari. Ug ang hari miingon, “Unsay imong tuyo?” Ug siya miingon kaniya, “Akong agalon, ikaw nanumpa ngadto sa imong sulugoon nga babaye pinaagi sa Ginoo nga imong Dios, nga nag-ingon, ‘Si Solomon nga imong anak maghari sunod kanako, ug siya maglingkod sa akong trono.’ Karon, tan-awa, si Adonias maoy naghari, bisan ug ikaw, akong agalong hari, wala mahibalo niini. Siya naghalad ug mga baka ug mga pinatambok nga mga mananap ug mga karnero nga daghan kaayo, ug iyang gidapit ang tanang mga anak nga lalaki sa hari ug si Abiatar nga pari ug si Joab nga pangulo sa kasundalohan, apan si Solomon nga imong sulugoon wala niya dapita. Ug karon akong agalon nga hari, ang mga mata sa tibuok Israel anaa kanimo, aron sa pagsulti kanila kon kinsa ang molingkod sa trono sa akong agalon nga hari sunod kaniya. Basin hinuon ug mahitabo nga sa diha nga ang akong agalong hari mopahulay uban sa iyang katigulangan, nga ako ug ang akong anak nga si Solomon isipon nga mga malapason.” Samtang nakigsulti pa siya sa hari, si Natan nga propeta misulod. Ug ilang gisultihan ang hari, “Ania si Natan nga propeta.” Ug sa pag-atubang niya sa hari, siya miyukbo sa atubangan sa hari ug ang iyang nawong paatubang sa yuta. Ug si Natan miingon, “Akong agalon nga hari, miingon ba ikaw, ‘Si Adonias maghari sunod kanako, ug siya molingkod sa akong trono?’ Kay milugsong siya niining adlawa ug naghalad ug mga baka ug mga pinatambok nga mga mananap ug mga karnero nga daghan kaayo ug nagdapit sa tanang mga anak nga lalaki sa hari, ug kang Joab nga tigmando sa kasundalohan ug kang Abiatar nga pari ug tan-awa, sila nangaon ug nanginom sa atubangan niya, ug nag-ingon, ‘Mabuhi ang hari nga si Adonias!’ Apan ako nga imong ulipon ug si Zadok nga pari ug si Benaias nga anak ni Jehoiada ug ang imong sulugoon nga si Solomon wala niya dapita. Gihimo na ba kining butanga sa akong agalon nga hari, ug ikaw wala magsugilon sa imong mga sulugoon kon kinsa ang molingkod sa trono sa akong agalon nga hari sunod kaniya?” Unya ang hari nga si David mitubag, “Paanhia si Batseba kanako.” Busa miadto siya sa atubangan sa hari ug mitindog sa atubangan niya. Ug ang hari nanumpa nga nag-ingon, “Ingon nga buhi ang Ginoo, nga maoy nagluwas sa akong kalag gikan sa tanang kalisdanan, ingon nga ako nanumpa kanimo pinaagi sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga nag-ingon, ‘Si Solomon nga imong anak maghari sunod kanako; siya molingkod sa akong trono puli kanako’ ug kini ipatuman gayod nako niining adlawa.” Unya si Batseba miyukbo nga ang nawong paatubang sa yuta, ug naghatag ug katahoran sa hari, ug miingon, “Hinaot unta nga ang akong agalon nga si Hari David mabuhi hangtod sa kahangtoran!” Ug si Hari David miingon, “Paanhia kanako si Zadok nga pari, ug si Natan nga propeta ug si Benaias nga anak ni Jehoiada.” Ug sila nangadto sa atubangan sa hari. Ug ang hari miingon kanila, “Dad-a uban kaninyo ang mga sulugoon sa inyong agalon, ug pakabay-a si Solomon nga akong anak sa akong kaugalingong mula ug dad-a siya ngadto sa ubos sa Gihon. Ug padihogi siya didto kang Zadok nga pari ug kang Natan nga propeta ingon nga hari sa Israel ug patingoga ninyo ang trumpeta ug paninggit kamo, ‘Mabuhi si Hari Solomon!’ Unya kuyogi siya balik nganhi aron molingkod sa akong trono kay siya mao ang mahimong hari nga puli kanako ug siya gitudlo nako ingon nga pangulo sa Israel ug sa Juda.” Ug si Benaias nga anak ni Jehoiada, mitubag sa hari, “Amen! Hinaot unta nga ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga hari, mosulti niini. Ingon nga ang Ginoo nag-uban sa akong agalong hari, mag-uban usab unta siya kang Solomon, ug maghimo sa iyang trono nga labaw ka gamhanan kay sa trono sa akong agalong hari nga si David.” Busa si Zadok nga pari ug si Natan, nga propeta ug si Benaias nga anak ni Jehoiada, ug ang mga Keretihanon, ug ang mga Peletihanon nanglugsong, ug gipakabayo si Solomon sa mula ni Hari David ug gidala siya ngadto sa Gihon. Ug si Zadok nga pari mikuha sa sungay nga may lana didto sa tolda ug gidihogan si Solomon. Ug ilang gipatingog ang trumpeta, ug ang tibuok katawhan miingon, “Mabuhi ang hari nga si Solomon!” Ug ang tibuok katawhan nanungas sunod kaniya, ug ang katawhan nagpatingog sa mga plawta, ug nagmaya uban sa dakong kalipay, nga tungod niana ang yuta natay-og tungod sa ilang kabanha. Si Adonias ug ang tanang mga dinapit nga uban kaniya nakadungog niini sa dihang nahuman na sila ug pangaon. Sa diha nga nadungog ni Joab ang lanog sa trumpeta, siya miingon, “Unsay buot ipasabot niining kabanha sa siyudad?” Samtang nagsulti pa siya, tan-awa, si Jonatan nga anak ni Abiatar nga pari miabot, ug si Adonias miingon, “Sulod, kay ikaw usa ka tawo nga may katakos ug nagdala ug mga maayong balita.” Ug si Jonathan mitubag kang Adonias, “Dili, kay ang atong agalong hari nga si David naghimo kang Solomon nga hari. Ug ang hari mipadala uban kaniya kang Zadok nga pari ug kang Natan nga propeta ug kang Benaias nga anak ni Jehoiada ug sa mga Keretihanon ug sa mga Peletihanon, ug gipakabayo nila siya sa mula sa hari. Ug si Zadok nga pari ug si Natan nga propeta nagdihog kaniya ingon nga hari didto sa Gihon ug miabot sila gikan didto nga naglipay, maoy hinungdan sa kabanha sa siyudad. Kini mao ang kabanha nga imong nadungog. Si Solomon naglingkod na sa trono sa gingharian. Ug dugang pa, ang mga sulugoon sa hari miadto aron sa pagpahalipay sa atong agalon nga si Hari David, nga nag-ingon, ‘Ang imong Dios maghimo unta sa ngalan ni Solomon nga bantogan pa kay sa imong ngalan, ug maghimo unta sa iyang trono nga gamhanan pa kay sa imong trono.’ Ug ang hari miyukbo diha sa higdaanan. Ug ang hari miingon usab, ‘Bulahan ang Ginoo, ang Dios sa Israel, kay mitugot siya nga usa sa akong mga anak molingkod niining adlawa sa akong trono, ang akong mga mata nakakita niini.’ ” Unya ang tanang mga dinapit ni Adonias nangurog ug nanindog ug nag-iyahay ug panglakaw. Ug si Adonias nahadlok usab kang Solomon, ug siya mitindog ug milakaw ug migunit sa mga sungaysungay sa halaran. Ug gisugilon kini kang Solomon nga nag-ingon, “Tan-awa, si Adonias nahadlok kang Hari Solomon, kay siya nanggunit sa mga sungaysungay sa halaran nga nag-ingon, ‘Kinahanglan nga ang hari nga si Solomon manumpa una kanako nga dili niya patyon ang iyang sulugoon pinaagi sa espada.’ ” Ug si Solomon miingon, “Kon siya magpakita sa iyang kaugalingon nga usa ka tawong takos, walay usa ka lugas nga buhok nga mahulog sa yuta gikan kaniya, apan kon ang pagkadaotan makita diha kaniya, mamatay siya.” Busa nagsugo si Hari Solomon ug gipakanaog nila siya gikan sa halaran. Ug siya miadto ug mihatag ug katahoran kang Hari Solomon, ug si Solomon miingon kaniya, “Pauli ngadto sa imong balay.” Sa diha nga ang panahon ni David nagkaduol na nga siya mamatay, iyang gitugon si Solomon nga iyang anak nga nag-ingon, “Ako hapit na moadto sa agianan sa tibuok kalibotan. Pagmalig-on ug ipakita ang imong pagkalalaki, ug tumana ang sugo sa Ginoo nga imong Dios, magsubay sa iyang mga dalan ug magtuman sa iyang mga lagda, sa iyang mga sugo, sa iyang mga tulumanon ug sa iyang mga pagpamatuod, sumala sa nasulat sa Balaod ni Moises, aron ikaw magmauswagon sa tanan nimong buhaton ug sa bisan asa ikaw moadto, aron tumanon sa Ginoo ang iyang gipamulong mahitungod kanako, nga nag-ingon, ‘Kon ang imong mga anak magmatngon sa ilang dalan, maglakaw nga magmatinumanon sa atubangan nako sa tibuok nilang kasingkasing ug sa tibuok nilang kalag, walay makulang kanimo nga usa ka tawo diha sa trono sa Israel.’ “Dugang pa, ikaw nahibalo usab sa gibuhat kanako ni Joab nga anak ni Zeruia, kon unsa ang iyang gibuhat sa duha ka tigmando sa kasundalohan sa Israel, kang Abner nga anak ni Ner ug kang Amasa nga anak ni Jether, nga iyang gipamatay ug gipaagas niya ang dugo sa gubat panahon sa pakigdait ug gibutang ang dugo sa gubat sa ibabaw sa iyang bakos nga diha sa iyang hawak ug sa iyang mga sandalyas nga diha sa iyang mga tiil. Busa buhat sumala sa imong kaalam ug ayaw itugot nga ang iyang ubanon nga ulo manaog nga malinawon ngadto sa Sheol. Apan pakitai ug kaayo ang mga anak nga lalaki ni Barsilai nga Gileadhanon, ug himoa sila nga kauban niadtong magkaon diha sa imong lamisa, kay ingon sila niana ka ayo kanako sa dihang mikagiw ako gikan kang Absalom nga imong igsoon. Ug anaa usab uban kanimo si Simei, ang anak nga lalaki ni Gera nga kaliwat ni Benjamin sa Bahurim, nga mitunglo kanako sa bug-at nga pagtunglo sa adlaw nga miadto ako sa Mahanaim. Apan sa nga diha siya mianhi aron sa pagpakigkita kanako sa Jordan, ug ako nanumpa kaniya tungod sa Ginoo nga nag-ingon, ‘Dili ko ikaw patyon pinaagi sa espada.’ Busa karon, ayaw isipa nga siya walay sala, kay ikaw usa ka maalamon nga tawo ug ikaw mahibalo kon unsay buhaton kaniya ug ikaw magdala sa iyang ulo nga ubanon ngadto sa Sheol uban ang dugo.” Ug si David mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong sa siyudad ni David. Ug ang panahon sa paghari ni David sa Israel 40 ka tuig. Naghari siya sulod sa pito ka tuig didto sa Hebron, ug 33 ka tuig didto sa Jerusalem. Ug si Solomon milingkod sa trono ni David nga iyang amahan ug ang iyang gingharian lig-on kaayo nga pagkatukod. Unya si Adonias nga anak ni Hagit miadto kang Batseba nga inahan ni Solomon. Ug si Batseba miingon, “Mianhi ba ikaw uban ang pakigdait?” Siya miingon, “Uban ang pakigdait.” Unya si Adonias miingon, “Ako adunay isulti kanimo.” Ug siya miingon, “Isulti kana.” Ug si Adonias miingon, “Ikaw nahibalo nga ang gingharian akoa ug ang tibuok Israel nagpaabot gayod nga ako unta ang maghari. Apan ang gingharian gihikaw kanako ug nahimo nga iya sa akong igsoon kay iya man kini gikan sa Ginoo. Karon ako adunay usa ka hangyo kanimo ug ayaw ako balibari.” Ug siya miingon kaniya, “Isulti kana.” Siya miingon, “Ako naghangyo kanimo nga hangyoon nimo si Hari Solomon kay siya dili mobalibad kanimo, nga ihatag niya kanako si Abisag nga Sunamihanon, ingon nga akong asawa.” Ug si Batseba miingon, “Oo, ako mosulti alang kanimo ngadto sa hari,” Busa si Batseba miadto kang Hari Solomon aron sa pagpakigsulti kaniya alang kang Adonias. Ug ang hari mitindog aron sa pagsugat kang Batseba ug miyukbo kaniya. Unya milingkod siya sa iyang trono, ug gipahimutang ang usa ka lingkoranan nga gidala alang sa inahan sa hari ug siya milingkod dapit sa iyang tuo. Unya si Batseba miingon, “Aduna akoy usa ka gamayng hangyo kanimo, ug ayaw akog balibari.” Ug ang hari miingon kaniya, “Ibungat ang imong hangyo, inahan ko, kay ikaw dili nako balibaran.” Ug siya miingon, “Ipaasawa si Abisag nga Sunamihanon kang Adonias nga imong igsoon.” Si Hari Solomon mitubag sa iyang inahan, “Ug nganong nangayo man ikaw kang Abisag nga Sunamihanon alang kang Adonias? Pangayoa usab alang kaniya ang gingharian, kay siya magulang man nako nga igsoon ug dapig kaniya sila si Abiatar nga pari ug si Joab nga anak ni Zeruia.” Unya si Hari Solomon nanumpa diha sa Ginoo nga nag-ingon, “Ang Dios magbuhat unta sa ingon kanako ug labaw pa, kon kining pulonga wala magkahulogan sa kinabuhi ni Adonias! Busa karon, ingon nga ang Ginoo buhi, nga maoy nagpalig-on kanako ug nagpalingkod kanako sa trono ni David nga akong amahan ug maoy nagbuhat kanako ug usa ka balay sumala sa iyang gisaad, kinahanglang patyon gayod si Adonias niining adlawa.” Busa gipadala ni Hari Solomon si Benaias nga anak ni Jehoiada ug iyang gidunggab siya, ug siya namatay. Unya miingon ang hari kang Abiatar nga pari, “Lakaw ngadto sa Anatot sa imong yuta kay ikaw angay sa kamatayon. Apan ikaw dili nako patyon niining panahona kay ikaw nagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoong Dios sa atubangan ni David nga akong amahan, ug tungod kay ikaw nakig-ambit sa tanan nga kasakit sa akong amahan.” Busa gipapahawa ni Solomon si Abiatar gikan sa iyang pagkapari sa Ginoo aron matuman ang pulong sa Ginoo nga iyang gipamulong mahitungod sa balay ni Eli didto sa Silo. Ug sa pagkabalita ni Joab niini, kay si Joab midapig man kang Adonias, bisan ug wala siya modapig kang Absalom, midagan siya ngadto sa Tolda sa Ginoo, ug migunit sa mga sungaysungay sa halaran. Ug gisugilon kini kang Hari Solomon, “Si Joab midagan ngadto sa Tolda sa Ginoo ug tan-awa, siya anaa tupad sa halaran.” Unya gipaadto ni Solomon si Benaia nga anak ni Jehoiada, nga nag-ingon, “Lakaw, patya siya.” Busa si Benaias miadto sa Tolda sa Ginoo ug miingon kaniya, “Ang hari nagsugo, ‘Gawas diha.’ ” Apan siya miingon, “Dili, mamatay ako dinhi.” Ug gidala pag-usab ni Benaias ang pulong ngadto sa hari nga nag-ingon, “Mao kini ang gipamulong ni Joab ug kini mao ang iyang gitubag kanako.” Ug ang hari miingon kaniya, “Buhata sumala sa iyang giingon ug patya siya ug ilubong siya, ug sa ingon makuha gikan kanako ug sa banay sa akong amahan ang sala tungod sa dugo nga gipaagas ni Joab sa walay hinungdan. Ug ang Ginoo mopasumbalik sa iyang mga dugoong buhat ngadto sa iyang kaugalingong ulo, tungod kay sa walay pagpahibalo sa akong amahan nga si David, gipatay niya ang duha ka tawo nga matarong ug maayo kay kaniya, nga mao si Abner nga anak ni Ner nga tigmando sa kasundalohan sa Israel ug si Amasa nga anak ni Jeter nga tigmando sa kasundalohan sa Juda. Busa paninglon ang ilang dugo diha sa ulo ni Joab ug diha sa ulo sa iyang kaliwatan sa walay kataposan. Apan ngadto kang David ug sa iyang kaliwatan ug sa iyang balay ug sa iyang trono, may kalinaw gikan sa Ginoo hangtod sa kahangtoran.” Unya si Benaias nga anak ni Jehoiada misaka ug midunggab kaniya ug gipatay siya ug gilubong didto sa iyang kaugalingong balay didto sa kamingawan. Ug ang hari mibutang kang Benaias nga anak ni Jehoiada ibabaw sa kasundalohan ingon nga puli kang Joab, ug ang hari mibutang kang Zadok nga pari ingon nga puli kang Abiatar. Unya gipatawag sa hari si Simei ug giingnan siya, “Pagtukod ug balay alang sa imong kaugalingon didto sa Jerusalem ug pagpuyo didto, ug ayaw pag-adto gikan didto ngadto sa bisan diin. Kay sa adlaw nga ikaw mobiya, ug molabang sa sapa sa Kidron, hibaloi nga ikaw mamatay gayod ug ang imong dugo anha sa ibabaw sa imong kaugalingong ulo.” Ug si Simei miingon sa hari, “Maayo ang imong giingon, sumala sa giingon sa akong agalong hari, mao kini ang buhaton sa imong sulugoon.” Ug si Simei nagpuyo sa Jerusalem sa daghang mga adlaw. Ug nahitabo nga sa pagkahuman sa tulo ka tuig, duha sa mga sulugoon ni Simei ang mikagiw ngadto kang Akis nga anak ni Maaca, hari sa Gat. Ug sa dihang gisuginlan si Simei, “Tan-awa, ang imong mga ulipon atua sa Gat,” si Simei mitindog ug gimonturahan ang iyang asno ug miadto sa Gat ngadto kang Akis aron sa pagpangita sa iyang mga ulipon. Ug nadala ni Simei ang iyang mga ulipon gikan sa Gat. Sa dihang gisuginlan si Solomon nga si Simei miadto gikan sa Jerusalem ngadto sa Gat ug mibalik, gipatawag sa hari si Simei ug miingon kaniya, “Dili ba gipapanumpa ko man ikaw ngadto sa Ginoo ug nagpasidaan kanimo nga nag-ingon, ‘Hibaloi gayod nga sa adlaw nga ikaw mogula ug molakaw sa bisan diin nga dapit, ikaw mamatay gayod?’ Ug ikaw miingon kanako, ‘Ang imong gisulti maayo. Motuman ako.’ Nganong wala man nimo tumana ang imong gipanumpa sa Ginoo ug ang sugo nga akong gipatuman kanimo?” Ang hari miingon usab kang Simei, “Ikaw nahibalo diha sa imong kasingkasing sa tanan nga daotan nga imong gibuhat ngadto kang David nga akong amahan, busa ipasumbalik sa Ginoo ang imong pagkadaotan ibabaw sa imong kaugalingong ulo. Apan si Hari Solomon mahimong bulahan ug ang trono ni David mahimong lig-on sa atubangan sa Ginoo hangtod sa kahangtoran.” Busa ang hari misugo kang Benaias nga anak ni Jehoiada, ug siya miadto ug midunggab kang Simei ug siya namatay. Busa ang gingharian nalig-on diha sa kamot ni Solomon. Unya si Solomon nakig-abin sa Paraon nga hari sa Ehipto pinaagi sa kaminyoon; iyang gipangasawa ang anak sa Paraon, ug gidala siya ngadto sa siyudad ni David, hangtod nga nahuman niya pagtukod ang iyang kaugalingong balay ug ang balay sa Ginoo ug ang kuta nga naglibot sa Jerusalem. Apan ang katawhan naghalad pa gihapon didto sa habog nga mga dapit, kay walay balay nga gibuhat alang sa ngalan sa Ginoo hangtod niadtong mga adlawa. Si Solomon nahigugma sa Ginoo, naglakaw sumala sa lagda ni David nga iyang amahan, apan siya naghalad ug nagsunog ug mga insenso didto sa habog nga mga dapit. Ug ang hari miadto sa Gibeon aron sa paghalad didto, kay kadto mao ang labing habog nga dapit. Usa ka libo ka halad nga sinunog ang gihalad ni Solomon niadtong maong halaran, sumala sa iyang naandan. Didto sa Gibeon, ang Ginoo nagpakita kang Solomon pinaagi sa usa ka damgo sa pagkagabii ug ang Dios miingon, “Pangayoa unsay akong ihatag kanimo.” Ug si Solomon miingon, “Ikaw nagpakita ug dako ug walay paglubad nga gugma ngadto sa imong sulugoon nga si David nga akong amahan tungod kay naglakaw siya sa atubangan nimo diha sa pagkamatinumanon, sa pagkamatarong, sa katul-id sa kasingkasing uban kanimo, ug ikaw nagtagana alang kaniya niining dako ug walay paglubad nga gugma ug naghatag kaniya ug usa ka anak nga lalaki aron molingkod sa iyang trono niining adlawa. Ug karon, O Ginoo nga akong Dios, gihimo nimo ang imong sulugoon nga hari puli kang David nga akong amahan, bisan ug ako usa lamang ka gamay nga bata, wala ako mahibalo kon unsaon paggula o pagsulod. Ug ang imong sulugoon anaa sa taliwala sa imong katawhan nga imong pinili, usa ka dakong katawhan nga dili maisip o maihap tungod sa kadaghan. Busa hatagi ang imong sulugoon ug usa ka kasingkasing nga may pagpanabot aron sa pagdumala sa imong katawhan, aron maila nako ang kalainan sa maayo ug daotan, kay kinsay makahimo sa pagdumala niining imong dakong katawhan?” Ug kini nakapahimuot sa Ginoo nga si Solomon nangayo niini. Ug ang Dios miingon kaniya, “Tungod kay nangayo ikaw niining butanga ug wala mangayo alang sa imong kaugalingon ug taas nga kinabuhi o mga bahandi o sa kinabuhi sa imong mga kaaway, apan nangayo alang sa imong kaugalingon ug salabotan aron sa pag-ila kon unsay maayo, karon, ako magbuhat sumala sa imong pulong. Ako maghatag kanimo ug usa ka maalamon ug may pagpanabot nga kasingkasing, aron walay sama kanimo sa mga nag-una kanimo ug walay motindog nga sama kanimo sa umaabot. Ug ako maghatag usab kanimo sa wala nimo pangayoa: mga bahandi ug dungog, aron walay laing hari nga ikatandi kanimo sa tanan nimong mga adlaw. Ug kon ikaw maglakaw sa akong mga dalan, magtuman sa akong mga lagda ug sa akong mga sugo, sama nga ang imong amahan nga si David naglakaw, lugwayan nako ang imong mga adlaw.” Unya si Solomon nahigmata, ug kadto usa ka damgo. Ug siya miadto sa Jerusalem ug mitindog sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ug naghalad ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait ug naghimo ug usa ka kasaulogan alang sa tanan niyang mga sulugoon. Unya miadto sa hari ang duha ka babayeng nagbaligya sa ilang dungog ug mitindog sa iyang atubangan. Ang usa ka babaye miingon, “O akong agalon, ako ug kining babayhana nagpuyo sa usa ka balay ug ako nanganak samtang diha siya sa balay. Unya sa ikatulo nga adlaw human ako manganak, kining babayhana nanganak usab ug kami rang duha ug walay lain nga uban kanamo sa balay, gawas lamang kanamong duha. Ug ang anak niining babayhana namatay sa pagkagabii, kay iya kining nadat-ogan. Ug siya mibangon sa tungang gabii ug iyang gikuha ang akong anak sa akong kilid, samtang ang imong sulugoon natulog, ug gibutang kini sa iyang kiliran ug gibutang ang iyang patay nga bata sa akong kiliran. Ug sa pagbangon nako pagkabuntag aron magpasuso sa akong anak, akong nakita nga kini patay na, apan sa pagtan-aw nako niini pag-ayo sa pagkabuntag, dili kini mao ang bata nga akong gipanganak.” Ug ang usa ka babaye miingon, “Dili! Ang buhi nga bata akoa ug ang patay nga bata, imoha.” Ug ang una kini miingon, “Dili! Ang patay nga bata imoha ug ang buhi nga bata, akoa.” Mao kini ang ilang gisulti sa atubangan sa hari. Unya ang hari miingon, “Ang usa miingon, ‘Mao kini ang akong anak nga buhi ug ang imong anak mao ang patay.’ Ug ang usa miingon, ‘Dili! Hinuon ang imong anak mao ang patay ug ang akoa mao ang buhi.’ ” Ug ang hari miingon, “Dad-i akog espada.” Ug gidala nila ang usa ka espada sa atubangan sa hari. Ug ang hari miingon, “Bahina sa duha ang buhing bata ug ihatag ang katunga sa usa ug ang katunga ngadto sa usa.” Unya ang babaye nga tag-iya sa buhing bata misulti sa hari kay ang iyang kasingkasing nangandoy sa iyang anak, “O akong agalon, ihatag kaniya ang buhing bata ug ayaw intawon kini patya.” Apan ang usa miingon, “Kana dili maako o maimo. Bahina kana!” Unya ang hari mitubag ug miingon, “Ihatag sa unang babaye ang buhing bata ug ayaw gayod kana patya. Siya maoy inahan niana.” Ug ang tibuok Israel nakadungog sa hukom nga gihatag sa hari ug sila nangahadlok sa hari kay nakita nila ang kaalam sa Dios diha kaniya sa paghatag ug hustisya. Si Hari Solomon mao ang hari sa tibuok Israel. Ug kini sila mao ang iyang mga tinugyanan: si Asarias nga anak ni Zadok mao ang pari; si Elihoref ug si Ahias nga mga anak ni Sisa mao ang mga sekretaryo; si Jehosafat nga anak ni Ahilud mao ang tiglista; si Benaias nga anak ni Jehoiada mao ang tigmando sa kasundalohan; si Zadok ug si Abiatar mao ang mga pari; si Asarias nga anak ni Natan mao ang pangulo sa mga tinugyanan; si Zabud nga anak ni Natan mao ang pari ug higala sa hari; si Ahisar mao ang piniyalan sa palasyo; ug si Adoniram nga anak ni Abda mao ang piniyalan sa pinugos nga buhat. Ug si Solomon adunay napulo ug duha ka tinugyanan sa tibuok Israel nga nagtagana ug mga pagkaon alang sa hari ug sa iyang panimalay. Ang matag tawo kinahanglan nga magtagana ug pagkaon sulod sa usa ka bulan sa usa ka tuig. Ug kini mao ang ilang mga ngalan: Si Ben-hur, sa kabungtoran sa Efraim; si Ben-deker, sa Makas, sa Saalbim, sa Bet-semes ug sa Elon-bet-hanan; si Ben-hesed, sa Arubot (kaniya nasakop ang Soco ug ang tibuok yuta sa Heper); si Ben-abinadab, sa tibuok Nafat-dor (diha kaniya si Tafat nga anak nga babaye ni Solomon ingon nga iyang asawa); si Baana nga anak ni Ahilud sa Taanac, sa Megido ug sa tibuok Bet-sean nga tupad sa Zaretan, ubos sa Jesreel, ug gikan sa Bet-sean ngadto sa Abel-mehola, hangtod sa laing bahin sa Jokmeam; si Ben-geber, sa Ramot-gilead (kaniya nasakop ang mga balangay ni Jair nga anak ni Manases, nga anaa sa Gilead, ug nasakop usab kaniya ang yuta sa Argob nga anaa sa Basan, 60 ka dagkong siyudad nga may mga kuta ug mga trangka nga pulos bronsi); si Ahinadab nga anak ni Ido, sa Mahanaim; si Ahimaas, sa Neftali (siya usab nangasawa kang Basemat nga anak ni Solomon); si Baana nga anak ni Husai, sa Aser ug sa Bealot; si Jehosafat nga anak ni Parua, sa Isacar; si Simei nga anak ni Ela, sa Benjamin; si Geber nga anak ni Uri, sa yuta sa Gilead, sa yuta ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon ug ni Og nga hari sa Basan; ug usa lamang ang pangulo nga diha sa yuta sa Juda. Ang Juda ug Israel ingon ka daghan sa balas nga anaa sa dagat, sila nangaon ug nanginom ug nangalipay. Ug si Solomon naghari sa tanang mga gingharian gikan sa Euphrates ngadto sa yuta sa mga Filistihanon ug ngadto sa utlanan sa Ehipto. Sila nagdala ug buhis ug nag-alagad kang Solomon sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi. Ang pagkaon ni Solomon alang sa usa ka adlaw 30 ka kor nga pinong harina, ug 60 ka kor nga pagkaon, napulo ka tambok nga baka ug 20 ka hayop gikan sa mga sibsibanan ug usa ka gatos ka karnero, gawas sa mga baye nga usa ug mga lagsaw ug gagmayng mga lagsaw nga laki ug pinatambok nga mga manok. Kay siya naghari sa tibuok yuta sa kasadpan sa Eufrates, gikan sa Tipsa ngadto sa Gaza, ibabaw sa tanang mga hari sa kasadpan sa Eufrates ug siya adunay kalinaw sa tanang dapit nga naglibot kaniya. Ug ang Juda ug Israel nagpuyo nga layo sa kakuyaw, gikan sa Dan ngadto sa Beer-seba, ang matag tawo ilalom sa iyang paras ug ilalom sa iyang kahoy nga igera, sa tanang mga adlaw ni Solomon. Si Solomon adunay 40,000 ka kuwadra sa mga kabayo nga alang sa iyang mga karwahi, ug 12,000 ka tigpangabayo. Kadtong mga tinugyanan mao ang naghatagan ug mga pagkaon matag bulan alang kang Hari Solomon ug alang sa tanan nga magkan-anan sa lamisa ni Hari Solomon. Ug wala gayoy nakulang kanila. Sebada usab ug dagami alang sa mga kabayo ug sa mga tulin nga mga kabayo ang gidala nila ngadto sa dapit diin kini gikinahanglan, ang matag usa sumala sa iyang katungdanan. Ug ang Dios mihatag kang Solomon sa kaalam ug pagpanabot nga dili masukod, ug lapad nga panghunahuna sama sa balas sa baybayon, mao nga ang kaalam ni Solomon milabaw sa kaalam sa tanang katawhan sa silangan ug sa tanang kaalam sa Ehipto. Kay siya labaw nga maalamon kay sa tanang mga tawo, maalamon kay kang Etan nga Ezrahanon ug kang Heman ug kang Calcol ug kang Darda nga mga anak nga lalaki ni Mahol, ug ang iyang kabantog mikaylap sa tanang mga nasod nga naglibot. Ug siya namulong ug tulo ka libo ka mga panultihon ug ang iyang mga awit 1,005. Ug siya naghisgot mahitungod sa mga kahoy, gikan sa cedro nga anaa sa Lebanon ug hangtod sa hisopo nga miturok sa kuta. Naghisgot usab siya mahitungod sa mga mananap ug sa mga langgam ug sa mga nagkamang sa yuta, ug sa mga isda. Ug ang mga tawo gikan sa tanang mga katawhan miadto aron sa pagpamati sa kaalam ni Solomon, ug gikan sa tanang mga hari sa kalibotan nga nakadungog sa iyang kaalam. Unya si Hiram, nga hari sa Tiro nagpadala sa iyang mga sulugoon ngadto kang Solomon, sa diha nga nakabalita siya nga sila nagdihog kaniya nga hari puli sa iyang amahan, kay si Hiram kanunay nga nahigugma kang David. Ug si Solomon nagpadala ug mensahe kang Hiram, “Ikaw nahibalo nga si David nga akong amahan wala makahimo sa pagtukod ug usa ka balay alang sa ngalan sa Ginoo nga iyang Dios tungod sa mga gubat nga niana ang iyang mga kaaway naglibot kaniya, hangtod nga ang Ginoo nagbutang kanila sa ilalom sa mga lapalapa sa iyang mga tiil. Apan karon ang Ginoo nga akong Dios naghatag kanako ug pahulay sa bisan diing dapit, busa wala na akoy kaaway o daotan nga panghitabo. Busa ako nagtinguha sa pagtukod ug usa ka balay alang sa ngalan sa Ginoo nga akong Dios, sumala sa gisulti sa Ginoo kang David nga akong amahan, ‘Ang imong anak nga akong ibutang sa trono puli kanimo mao ang magtukod sa balay alang sa akong ngalan.’ Busa karon isugo nga ang mga kahoy nga cedro gikan sa Lebanon putlon alang kanako, ug ang akong mga sulugoon mouban sa imong mga sulugoon ug ako magsuhol kanimo alang sa imong mga sulugoon sumala sa suhol nga imong pangayoon kay ikaw nasayod nga kanamo walay bisan usa nga nahibalo kon unsaon pagputol sa mga kahoy sama sa mga Sidonhanon.” Ug sa pagkadungog ni Hiram sa mga pulong ni Solomon, siya nalipay pag-ayo ug miingon, “Bulahan ang Ginoo niining adlawa nga naghatag kang David ug usa ka maalamon nga anak ibabaw niining gamhanang katawhan.” Ug si Hiram nagsugo ngadto kang Solomon nga nag-ingon, “Nadungog nako ang mensahe nga imong gipadala kanako. Tumanon nako ang tanan nimong tinguha mahitungod sa kahoy nga cedro ug sipre. Ang akong mga sulugoon maoy magdala niini gikan sa Lebanon ngadto sa dagat, ug kini sila buhaton nako nga gakit ug ipalutaw sa dagat ngadto sa dapit nga imong giingon ug kini akong ipabungkag didto ug ikaw magdawat niini ug tumanon nimo ang akong tinguha nga hatagan nimo ug pagkaon ang akong panimalay.” Busa gihatag ni Hiram kang Solomon ang mga kahoy nga cedro ug sipre nga iyang tinguha, samtang si Hiram gihatagan usab ni Solomon ug 20,000 ka kor nga trigo ingon nga pagkaon sa iyang panimalay, ug kawhaan ka libo ka kor sa lunsay nga lana. Si Solomon naghatag niini ngadto kang Hiram matag tuig. Ug ang Ginoo naghatag kang Solomon ug kaalam, sumala sa iyang gisaad kaniya, ug adunay pakigdait taliwala ni Hiram ug ni Solomon. Ug silang duha naghimo ug usa ka kasabotan. Ug gidugangan ni Hari Solomon ang mga tawo alang sa pinugos nga buhat gikan sa tibuok Israel, miabot kini sa 30,000 ka tawo. Ug iyang gipadala sila sa Lebanon, napulo ka libo matag hugna sa usa ka bulan. Usa ka bulan sila didto sa Lebanon, ug duha ka bulan sa balay. Ug si Adoniram maoy piniyalan sa mga tawo nga diha sa buluhaton. Ug si Solomon may 70,000 ka tigpas-an, ug 80,000 ka tigsapsap ug bato didto sa bukid, gawas sa 3,300 ka gatos ka pangulong tinugyanan ni Solomon nga nagdumala sa mga buhat. Sumala sa sugo sa hari, sila nagsapsap sa mga dagko ug mahalon nga mga bato, aron ang patukoranan sa templo butangan sa mga sinapsapan nga bato. Ug ang mga magtutukod ni Solomon ug ang mga magtutukod ni Hiram ug ang mga tawo sa Gebal maoy naghulma ug nag-andam sa kahoy ug sa mga bato aron sa pagtukod sa balay. Ug sa ika-480 nga tuig human mobiya ang katawhan sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto, sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Solomon ibabaw sa Israel, sa bulan sa Zib nga mao ang ikaduha nga bulan, siya nagsugod sa pagtukod sa balay sa Ginoo. Ug ang balay nga gitukod ni hari Solomon alang sa Ginoo may gitas-on nga 60 ka maniko, ug ang gilapdon 20 ka maniko ug ang gikahabogon 30 ka maniko. Ug ang agianan sa atubangan sa balaan nga dapit sa balay 20 ka maniko ang gilapdon, sama sa giladmon sa balay, ug napulo ka maniko ang gilapdon sa atubangan sa balay. Ug alang sa balay siya naghimo ug mga tamboanan nga nagkalapad padulong sa sulod. Ug diha sa bungbong sa balay, siya nagbuhat ug panalganan libot sa bungbong sa balay, sa balaang dapit ug sa kinasulorang balaang dapit, ug nagbuhat ug mga lawak sa kilid, sa palibot. Ang unang andana lima ka maniko ang gilapdon, ug ang sa tunga unom ka maniko ang gilapdon, ug ang ikatulo pito ka maniko ang gilapdon, kay sa gawas naghimo siya ug mga moldura diha sa bungbong libot sa Templo aron ang mga sagbayan dili modapat sa bungbong. Sa dihang gitukod na ang balay, ang mga bato nga gigamit, sinapsapan nang daan didto sa gikuhaan niini busa walay martilyo o wasay o bisan unsang kasangkapan nga puthaw nga nadunggan sulod sa balay samtang kini gitukod. Ang ganghaan sa unang andana anaa dapit sa habagatang bahin sa balay ug may hagdanan kini paingon sa tungatunga nga andana ug ngadto sa ikatulong andana. Busa gitukod niya ang balay ug nahuman kini. Ug gihimo niya ang kisami sa balay gikan sa mga sagbayan ug mga tabla nga cedro. Ug gibuhat niya ang panalganan diha sa tibuok balay, lima ka maniko ang gihabogon ug gisumpay kini ngadto sa Templo pinaagi sa kahoy nga cedro. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kang Solomon, “Mahitungod niining balay nga imong gitukod, kon ikaw maglakaw diha sa akong mga lagda ug magtuman sa akong mga tulumanon, ug magbantay sa tanan nakong mga sugo ug maglakaw diha niini, lig-onon nako ang akong pulong uban kanimo nga akong gisulti kang David nga imong amahan. Ug ako magpuyo uban sa mga anak ni Israel, ug dili nako biyaan ang akong katawhan nga Israel.” Busa gitukod ni Solomon ang balay, ug gihuman kini. Iyang gisapawan ang mga bungbong sa sulod sa balay ug mga tabla nga cedro gikan sa salog sa balay ngadto sa mga sagbayan sa kisami, iyang gitabonan ang dapit sa sulod niini ug tabla, ug iyang gitabonan ang salog sa balay ug mga tabla nga sipre. Ug gitukod niya ang luyong bahin sa balay, 20 ka maniko, pinaagi sa mga tabla nga cedro gikan sa salog ngadto sa mga sagbayan, gitukod niya kini sa sulod ingon nga kinasulorang lawak, ang labing balaang dapit. Ug ang balay, nga mao ang hawanan sa atubangan sa kinasulorang lawak, 40 ka maniko ang gitas-on. Ug ang cedro sulod sa balay gikulitan ug mga hulagway sa kalabasa ug mga bukhad nga bulak. Ang tanan cedro ug walay bato nga nakita. Ug giandam niya ang kinasulorang lawak diha sa bahin sa balay aron didto ibutang ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Ang kinasulorang lawak may gitas-on nga 20 ka maniko ug 20 ka maniko ang gilapdon ug 20 ka maniko ang gihabogon ug gitabonan niya kini ug lunsay nga bulawan. Ug ang halaran iya usab nga gitabonan ug cedro. Busa ang sulod sa balay gisapawan ni Solomon ug lunsay nga bulawan, ug iyang gikutayan ug kadena nga bulawan latas sa atubangan sa kinsulorang lawak ug iya kining gisapawan ug bulawan. Ug iyang gisapawan ug bulawan ang tibuok balay hangtod nga ang tibuok balay nahuman. Ang tibuok halaran usab nga atua sa kinasulorang lawak, iyang gisapawan ug bulawan. Ug diha sa kinasulorang lawak, siya naghimo ug duha ka kerubin gikan sa kahoy nga olibo, ang matag usa tagnapulo ka maniko ang gihabogon. Lima ka maniko ang gitas-on sa usa ka pako sa kerubin ug lima ka maniko ang laing pako sa kerubin, ug gikan sa kinatumyan sa usa ka pako ngadto sa kinatumyan sa lain, napulo ka maniko. Ug ang laing kerubin adunay sukod nga napulo ka maniko ug ang duha ka kerubin adunay managsamang sukod ug dagway. Ang gihabogon sa usa ka kerubin napulo ka maniko ug ingon man usab ang laing kerubin. Iyang gibutang ang mga kerubin sa kinasulorang bahin sa balay ug ang mga pako sa kerubin gibukhad, mao nga ang pako sa usa nagdapat sa usa ka bungbong. Nag-abot ang tagsa niini ka pako sa tungatunga nga bahin sa balay. Ug iyang gisapawan ug bulawan ang mga kerubin. Ug iyang gikulitan ang tanang mga bungbong sa balay nga naglibot niini sa mga kinulit nga dagway sa mga kerubin, ug mga palmera ug mga bukhad nga bulak, ang sulod ug gawas nga mga lawak. Ang salog sa balay iyang gisapawan ug bulawan, ang sulod ug gawas nga mga lawak. Alang sa agianan ngadto sa kinasulorang lawak, naghimo siya ug mga pultahan gikan sa kahoy nga olibo. Ang mga babag ug mga marko sa pultahan naporma nga arko. Ang duha usab ka pultahan gikan sa kahoy nga olibo ug iya kining gilukop sa kinulit nga mga kerubin, ug mga babag, ug bukhad nga bulak, ug gisapawan kini ug bulawan, ug iyang gilukop sa bulawan ang ibabaw sa mga kerubin ug ang ibabaw sa mga kahoy nga palmera. Busa naghimo usab siya ug mga marko nga kahoyng olibo alang sa pultahan sangko sa hawanan sa balay nga giporma niya ug kuwadrado, ug sipre ang duha ka pultahan. Ang duha ka palid sa usa ka pultahan mapilopilo ug ang duha ka palid sa laing pultahan mapilopilo usab. Ug siya nagkulit niini ug mga kerubin ug mga palmera ug bukhad nga mga bulak ug iya kining gisapawan ug bulawan pinaangay sa kinulit. Ug siya nagtukod sa kinasulorang bahin pinaagi sa tulo ka patong nga sinapsapan nga bato ug usa ka hut-ong nga sagbayan nga cedro. Sa ikaupat nga tuig, ang patukoranan sa balay sa Ginoo napahimutang, sa bulan sa Zib. Ug sa ikanapulo ug usa nga tuig, sa bulan sa Bul, nga mao ang ikawalo nga bulan, nahuman ang balay, ang tanang mga bahin niini, ug sumala gayod sa plano. Busa gitukod niya kini sulod sa pito ka tuig. Ug si Solomon nagtukod sa iyang kaugalingong balay sulod sa napulo ug tulo ka tuig, ug iyang nahuman ang tibuok niyang balay. Gitukod niya ang Balay sa Lasang sa Lebanon. Ang gitas-on niini usa ka gatos ka maniko ug ang gilapdon niini 50 ka maniko ug ang gihabogon niini 30 ka maniko, ug gitukod kini sa tulo ka laray nga haligi nga cedro uban sa mga sagbayan nga cedro usab. Giatopan kini ug cedro ibabaw sa mga sagbayan nga 45 ka buok nga dinha sa ibabaw sa mga haligi, napulo ug lima sa matag laray. Ug didtoy mga bintana sa tulo ka laray ug ang mga bintana nag-atbang sa tulo ka laray. Ug ang tanang mga pultahan ug mga bintana gihimong eskinado uban ang mga sagbayan, ug ang bintana nag-atbang sa tulo ka laray. Ug iyang gihimo ang Hawanan sa mga Haligi, ang gitas-on niini 50 ka maniko, ug gilapdon niini 30 ka maniko, ug may agianan sa atubangan niini, ug may mga haligi, ug may atop-atop sa atubangan niini. Ug iyang gihimo ang Hawanan sa Trono diin adto siya magpakanaog ug hukom, ang Hawanan sa Paghukom; kini gisapawan ug cedro gikan sa salog ngadto sa sagbayan. Ug ang iyang balay diin siya magpuyo, didto sa luyo sa hawanan sama usab niini pagkabuhat. Si Solomon nagbuhat usab ug usa ka balay nga sama niini alang sa anak nga babaye sa Paraon nga gipangasawa niya. Kining tanan gihimo ginamit ang mga mahalong bato, gisapsapan sumala sa sukod, gigabas sa mga gabas, sa sulod ug sa gawas, gikan sa patukoranan ngadto sa kinaibabwan sa bungbong ug ingon man sa gawas ngadto sa dakong hawanan. Ang patukoranan hinimo sa mahalong mga bato, dagkong mga bato, mga bato mga tagwalo ug tagnapulo ka maniko. Ug sa ibabaw gibutang ang mga mahalong bato, nga sinapsapan sumala sa sukod, ug kahoy nga cedro. Ang dakong hawanan nga naglibot may tulo ka lumbay sa mga bato nga sinapsapan ug usa ka lumbay sa mga sagbayan nga cedro, ingon man sa kinasuloran nga hawanan sa balay sa Ginoo ug sa agianan sa balay. Ug si Hari Solomon nagsugo ug gipakuha si Hiram gikan sa Tiro. Siya anak nga lalaki sa usa ka biyuda sa banay ni Neftali ug ang iyang amahan taga-Tiro. Siya mamumuhat ug bronsi ug siya napuno sa kaalam ug kahibalo ug kabatid sa pagbuhat ug mga butang ginamit ang bronsi. Ug siya miadto kang Hari Solomon ug gihimo niya ang tanan niyang gipabuhat. Iyang gihimo ang duha ka haligi nga bronsi, napulo ug walo ka maniko ang gitas-on ang matag usa, ug napulo ug duha ka maniko ang gilinginon ug ang gibag-on niini upat ka tudlo, mao usab ang ikaduhang haligi. Naghimo usab siya ug duha ka ulohan sa haligi sa tinunaw nga bronsi aron ibutang sa tumoy sa mga haligi. Ang kahabogon sa usa ka ulohan lima ka maniko ug ang kahabogon sa laing ulohan lima ka maniko. Unya naghimo siya ug duha ka linala nga bronsi nga idayandayan sa kinadena nga garnalda alang sa ulohan sa mga haligi. Pito alang sa usa ka ulohan, ug pito sa laing ulohan. Naghimo usab siya ug granada nga duha ka laray libot sa linala aron pagtabon sa ulohan nga diha sa tumoy sa mga haligi, ug sama usab niini ang iyang gihimo sa laing ulohan. Ang mga ulohan nga diha sa tumoy sa mga haligi, diha sa agianan, sama sa lirio ang pagkabuhat, upat ka maniko. Ang ulohan diha sa ibabaw sa duha ka haligi, ibabaw sa naglabaw nga lingin may duha ka gatos nga sunod sa linala, ug dihay duha ka gatos ka bunga sa granada nga duha ka laray nga naglibot. Ingon usab niini ang laing ulohan. Iyang gipahimutang ang mga haligi diha sa agianan sa templo, ug iyang gipahimutang ang haligi dapit sa habagatan ug ginganlan kini ug Jaquin ug iyang gipahimutang ang haligi sa amihanan ug ginganlan kini ug Boas. Ug sa tumoy sa mga haligi may binuhat nga sama sa lirio. Ug nahuman ang paghimo sa mga haligi. Naghimo usab siya ug tangke gikan sa tinunaw nga bronsi. Lingin kini ug may napulo ka maniko gikan sa usa ka ngilit ngadto sa laing ngilit, ug ang gihabogon niini lima ka maniko, ug ang sukod sa gilinginon niini katloan ka maniko. Ug ubos sa ngilit niini may gipalibot nga mga kinulit nga daw mga kalabasa, sa 30 ka maniko libot sa tangke. Ang mga kinulit nga daw kalbasa nabahin sa duha ka laray ug gihulma kini uban sa paghulma sa tangke. Kini gipahiluna sa ibabaw sa napulo ug duha ka baka, tulo ang nag-atubang sa amihanan, tulo ang nag-atubang sa kasadpan, tulo ang nag-atubang sa habagatan ug tulo ang nag-atubang sa silangan, ug ang tangke gitungtong sa ibabaw kanila, ug ang tanang luyo nga bahin nila didto dapit sa sulod. Usa ka palad ang gibag-on niini ug ang ngilit niini gihimo sama sa ngilit sa usa ka tasa, sama sa bulak sa lirio. Kini kasudlan ug duha ka libo ka bat. Naghimo usab siyag napulo ka tungtonganan nga bronsi, upat ka maniko ang gitas-on sa usa ka tungtonganan, upat ka maniko ang gilapdon ug tulo ka maniko ang gihabogon. Ang pagbuhat sa mga tungtonganan ingon niining paagiha: may mga palid sila, ug ang mga palid gihaklap diha sa mga kwadro, ug diha sa mga palid nga gihaklap diha sa mga kwadro, may hulagway sa mga liyon, mga baka ug mga kerubin. Ug diha sa mga kwadro, sa ubos ug sa ibabaw sa mga liyon ug mga baka, may mga purongpurong nga gidayandayan. Ug ang matag tungtonganan may upat ka ligid nga bronsi ug mga ihe nga bronsi ug ang upat ka eskina niini may mga sangga sa planggana nga dinayandayanan ug mga purongpurong sa isigkakilid. Ug ang baba niini gipahaom sa korona nga mituybo ug usa ka maniko, ug ang baba niini lingin sumala sa pagbuhat sa sanggaan, usa ka maniko ug tunga. Diha sa baba usab niini may mga kinulit sa palibot, ug ang palid niini kwadrado, dili lingin. Ug ang upat ka ligid sa ilalom sa mga palid ug ang mga ihe sa mga ligid unay sa mga tungtonganan. Ug ang kahabogon sa usa ka ligid usa ka maniko ug tunga. Ug ang mga ligid sama pagkabuhat sa ligid sa karwahi, ang mga ihe niini, ang mga yantas, ang mga rayos ug ang mga buha pulos hinulma. Ug may upat ka tukod diha sa upat ka eskina sa matag tungtonganan. Ang tukod unay sa mga tungtonganan. Ug diha sa tumoy sa tungtonganan may usa ka lingin nga gipugong, katunga sa maniko ang gihabogon, ug sa tumoy sa tungtonganan ang mga pugong ug mga palid unay niini. Ug sa ibabaw sa mga pugong ug mga palid niini iyang gikulit ang mga kerubin, mga liyon, ug mga palmera, sumala sa luna sa tagsatagsa, uban sa mga purongpurong sa palibot. Ingon niini ang paghimo sa napulo ka tungtonganan. Ang tanan niini managsama ang pagkahulma, usa ka sukod ug sama ug porma. Ug siya naghimo ug napulo ka planggana nga bronsi, ang matag planggana masudlan ug 40 ka bat ug ang matag planggana upat ka maniko, ug adunay usa ka planggana sa matag usa sa napulo ka tungtonganan. Ug iyang gipahimutang ang mga tungtonganan, lima dapit sa habagatan sa balay, ug lima dapit sa amihanan sa balay. Ug iyang gibutang ang tangke dapit sa habagatang-silangang eskina sa balay. Naghimo usab si Hiram ug mga kulon, mga pala ug mga panaksan. Busa nahuman ni Hiram ang tanang buluhaton alang kang Hari Solomon diha sa balay sa Ginoo: ang duha ka haligi, ang duha ka panaksan nga diha sa ulohan sa mga haligi, ang duha ka kutay nga kinadena nga gitabon sa duha ka panaksan nga diha sa ulohan sa mga haligi, ang upat ka gatos ka granada alang sa duha ka kutay, duha ka laray sa granada alang sa matag kutay aron pagtabon sa duha ka panaksan nga diha sa ulohan sa mga haligi, ang napulo ka tungtonganan, ang napulo ka planggana sa ibabaw sa mga tungtonganan, ang usa ka tangke ug ang napulog duha ka baka ilalom sa tangke. Ang mga kulon, mga pala ug ang mga panaksan, kining tanang mga galamiton nga gihimo ni Hiram alang kang Hari Solomon diha sa balay sa Ginoo pulos mga pinasinaw nga bronsi. Didto sa kapatagan sa Jordan gihulma kini sa hari diha sa kulonon nga yuta sa taliwala sa Sucot ug Zaretan. Ug si Solomon wala magtimbang sa tanang galamiton tungod kay daghan kaayo kini. Ang gibug-aton sa bronsi wala mahibaloi. Gipahimo usab ni Solomon ang tanang mga galamiton nga diha sa balay sa Ginoo: ang bulawang halaran, ang lamisang bulawan alang sa pan nga gihalad sa atubangan sa Dios, ang mga lamparahan nga lunsayng bulawan, lima dapit sa habagatan ug lima usab dapit sa amihanan atubangan sa kinasulorang lawak; ang mga bulak, mga lampara ug ang mga kimpit bulawan. Ang mga kupa, mga igpapalong sa suga, mga panaksan, mga sudlanan sa insenso ug ang mga sudlanan sa kalayo, kining tanan hinimo sa lunsay nga bulawan lakip ang bisagra sa mga pultahan sa balay, sa kinasulorang bahin sa balay, ang labing balaang dapit ug alang sa mga pultahan sa hawanan sa balay. Sa ingon niini ang tanan nga buhat nga gihimo ni Hari Solomon sa balay sa Ginoo nahuman. Ug gidala ni Solomon ang mga butang nga gihalad ni David nga iyang amahan, ang plata, ang bulawan ug ang mga galamiton, ug gibutang kini sa mga lawak tipiganan sa balay sa Ginoo. sa Templo Unya gitigom ni Solomon ang mga kadagkoan sa Israel ug ang tanang mga pangulo sa mga banay, mga pangulo sa panimalay sa katigulangan sa katawhan sa Israel, ngadto kang Hari Solomon sa Jerusalem aron ilang dad-on ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo gikan sa siyudad ni David nga mao ang Zion. Ug ang tanang mga tawo sa Israel nagtigom sa ilang kaugalingon ngadto kang Hari Solomon sa adlaw sa kasaulogan sa bulan sa Etanim nga mao ang ikapito nga bulan. Ug ang tanang kadagkoan sa Israel miadto, ug gidala sa mga pari ang sudlanan sa kasabotan. Ug ilang gidala ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ug ang tolda nga tagboanan ug ang tanan nga balaang galamiton nga didto sa tolda. Kini gidala sa mga pari ug sa mga Levihanon. Ug si Hari Solomon ug ang tibuok katilingban sa Israel, nga nagtigom sa iyang atubangan diha uban kaniya sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan, naghalad ug mga karnero ug mga baka nga dili maihap o maisip tungod sa kadaghan. Ug gidala sa mga pari ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ngadto sa dapit niini, ngadto sa kinasulorang lawak sa balay, sa labing balaang dapit, ilalom sa mga pako sa mga kerubin. Kay ang mga kerubin nagbukhad sa ilang mga pako ibabaw sa dapit diin mahimutang ang sudlanan sa kasabotan, ug ang mga kerubin nagtabon sa sudlanan sa kasabotan ug sa mga yayongan niini. Ug ang mga yayongan taas kaayo nga ang mga tumoy sa mga yayongan nakita gikan sa balaang dapit, atubangan sa kinasulorang lawak apan dili kini makita gikan sa gawas, ug atua kini didto hangtod niining adlawa. Walay sulod ang sudlanan sa kasabotan gawas sa duha ka papan nga bato nga gibutang didto ni Moises sa Horeb, sa diha nga gihimo sa Ginoo ang kasabotan uban sa katawhan sa Israel, sa paggawas nila gikan sa yuta sa Ehipto. Ug sa paggula sa mga pari gikan sa balaang dapit, ang balay sa Ginoo nalukop sa panganod, mao nga ang mga pari wala makahimo sa pag-alagad tungod sa panganod kay ang balay sa Ginoo napuno sa himaya sa Ginoo. Unya si Solomon miingon, “Ang Ginoo nagpahimutang sa adlaw diha sa kalangitan, apan nag-ingon nga siya mopuyo diha sa kangitngit. Ako nagtukod alang kanimo ug usa ka matahom nga balay, usa ka dapit nga imong kapuy-an hangtod sa kahangtoran.” Ug ang hari miatubang ug gipanalanginan ang tibuok katilingban sa Israel, samtang ang tibuok Israel nagtindog. Ug siya miingon, “Bulahan ang Ginoo, ang Dios sa Israel nga pinaagi sa iyang kamot nagtuman sa iyang gisaad ngadto kang David nga akong amahan, nga nag-ingon, ‘Sukad sa adlaw nga gidala nako ang akong katawhan nga Israel gikan sa Ehipto, ako wala magpili ug siyudad gikan sa tanang mga banay sa Israel aron sa pagtukod ug usa ka balay aron ang akong ngalan pasidunggan didto, kondili akong gipili si David aron magdumala sa akong katawhan nga Israel.’ Diha sa kasingkasing ni David nga akong amahan ang pagtukod ug usa ka balay alang sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug ang Ginoo miingon kang David nga akong amahan, ‘Tungod kay anaa sa imong kasingkasing ang pagtukod ug usa ka balay alang sa akong ngalan, maayo ang imong gihimo nga kini anaa sa imong kasingkasing. Bisan pa niana ikaw dili magtukod sa balay kondili ang imong anak nga matawo kanimo. Siya mao ang magtukod sa balay alang sa akong ngalan.’ Ug gituman sa Ginoo ang iyang saad nga iyang gihimo kay ako gipatindog ingon nga puli ni David nga akong amahan, ug naglingkod ibabaw sa trono sa Israel, sumala sa gisaad sa Ginoo, ug nagtukod ug balay alang sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug didto giandam nako ang usa ka dapit alang sa sudlanan sa kasabotan, diin anaa ang kasabotan sa Ginoo, nga iyang gihimo uban sa atong mga katigulangan sa diha nga sila gidala niya gikan sa yuta sa Ehipto.” Ug si Solomon mitindog sa atubangan sa halaran sa Ginoo atubangan sa katilingban sa Israel, ug gibayaw ang iyang mga kamot ngadto sa langit. Siya miingon, “O Ginoo, ang Dios sa Israel, walay Dios nga sama kanimo, sa langit sa itaas o sa ilalom sa yuta, nga nagtuman sa kasabotan ug nagpakita ug gugmang walay paglubad sa imong mga sulugoon nga naglakaw sa imong atubangan sa tibuok nilang kasingkasing, nga nagtuman uban sa imong sulugoon nga si David nga akong amahan sa imong gisaad kaniya; Oo, ikaw nagsulti pinaagi sa imong baba ug gituman kini pinaagi sa imong kamot sumala sa nakita niining adlawa. Busa karon, O Ginoo, ang Dios sa Israel, tumana uban sa imong sulugoon nga si David nga akong amahan kadtong imong gisaad kaniya, nga nag-ingon, ‘Walay makawang kanimo nga usa ka tawo sa akong atubangan aron molingkod sa trono sa Israel, kon ang imong mga anak magbantay lamang sa ilang dalan, sa paglakaw sa akong atubangan sama sa imong paglakaw sa akong atubangan.’ Busa karon, O Dios sa Israel, pamatud-i ang imong pulong, kadtong imong gisulti ngadto sa imong sulugoon nga si David nga akong amahan. “Apan tinuod ba gayod nga ang Dios magpuyo dinhi sa kalibotan? Tan-awa, ang langit ug ang kinahabogan nga langit dili makaigo kanimo, unsa pa kaubos kining balay nga akong gitukod! Apan ikaw nagtagad sa pag-ampo sa imong alagad ug sa iyang pagpakiluoy, O Ginoo, nga akong Dios; pamati sa pagsangpit ug sa pag-ampo nga giampo sa imong sulugoon sa imong atubangan niining adlawa, aron ang imong mga mata mabuka unta sa adlaw ug sa gabii nganhi niining balaya, ang dapit nga imong giingon, ‘Ang akong ngalan atua didto,’ aron mamati ikaw sa pag-ampo nga gihalad sa imong sulugoon nganhi niining dapita. Ug pamatia ang pagpakiluoy sa imong sulugoon ug sa imong katawhan nga Israel, sa diha nga sila mag-ampo nganhi niining dapita, Oo, pamati diha sa langit nga imong puluy-anan ug sa dihang makadungog ikaw, pasayloa kami. “Kon ang usa ka tawo makasala batok sa iyang isigkatawo ug papanumpaon siya, ug moanhi ug manumpa atubangan sa imong halaran niining balaya, pamatia diha sa langit ug buhata ug hukmi ang imong mga sulugoon, siloti ang sad-an sumala sa iyang binuhatan ug ipadayag ang matarong sumala sa iyang pagkamatarong. “Sa diha nga ang imong katawhan nga Israel mapukan atubangan sa kaaway tungod kay sila nakasala batok kanimo, kon sila mobalik nganha kanimo, ug moila sa imong ngalan ug mag-ampo ug magpakiluoy kanimo dinhi niining balaya, pamatia diha sa langit ug pasayloa ang sala sa imong katawhan nga Israel ug dad-a sila pag-usab ngadto sa yuta nga imong gihatag sa ilang katigulangan. “Sa diha nga ang langit matak-opan ug walay ulan tungod kay sila nakasala batok kanimo, kon sila mag-ampo nganhi niining dapita ug moila sa imong ngalan ug talikdan nila ang ilang mga sala sa diha nga ikaw magsakit kanila, pamatia diha sa langit ug pasayloa ang sala sa imong mga sulugoon, ang imong katawhan nga Israel, sa dihang magtudlo ikaw kanila sa maayong dalan diin sila kinahanglan maglakaw, ug padad-i ug ulan ang imong yuta nga imong gihatag sa imong katawhan ingon nga panulundon. “Kon may gutom dinhi sa yuta, kon adunay kamatay, sakit sa mga tanom, agup-op, dulon ulod, kon ang ilang mga kaaway mosulong kanila sa yuta diha sa ilang mga siyudad, bisan unsa nga katalagman, bisan unsa nga sakit ang anaa, bisan unsa nga pag-ampo o pakiluoy nga himoon sa bisan kinsang tawo o sa tibuok nimong katawhan nga Israel, matag usa nahibalo sa kasakit sa iyang kaugalingong kasingkasing ug magbayaw sa iyang mga kamot nganhi niining balaya, pamatia diha sa langit nga imong puluy-anan ug pasayloa, ug buhata, ug hatagi ang matag tawo sumala sa tanan niyang gibuhat nga ang kasingkasing imong nahibaloan, kay ikaw, ikaw lamang ang nahibalo sa kasingkasing sa tanang mga anak sa mga tawo, aron sila mahadlok kanimo sa tanang mga adlaw nga sila magpuyo diha sa yuta nga imong gihatag sa among katigulangan. “Sa mao usab nga paagi, kon ang usa ka langyaw nga dili gikan sa imong katawhan nga Israel moabot gikan sa layo nga nasod tungod sa imong ngalan, kay sila nakadungog sa imong gamhanang ngalan ug sa imong gamhanang kamot ug sa imong tinuy-od nga bukton, sa diha nga siya moanhi ug mag-ampo nganhi niining balaya, pamatia diha sa langit nga imong puluy-anan ug buhata sumala sa tanang mga pagtawag sa langyaw kanimo, aron ang tanang katawhan sa kalibotan makaila sa imong ngalan ug magmahadlokon kanimo, sama sa imong katawhan nga Israel, ug nga sila mahibalo nga kining balay nga akong gitukod gitawag pinaagi sa imong ngalan. “Kon ang imong katawhan mogula aron sa pagpakiggubat batok sa ilang kaaway, sa bisan unsang paagi paadtoon nimo sila, ug sila mag-ampo sa Ginoo, ngadto sa siyudad nga imong gipili ug sa balay nga akong gitukod alang sa imong ngalan, pamatia diha sa langit ang ilang pag-ampo ug ang ilang pagpakiluoy ug labani ang ilang katungod. Kon sila makasala batok kanimo, kay walay tawo nga dili makasala, ug ikaw masuko kanila ug magtugyan kanila ngadto sa kaaway aron sila dad-on nga binihag ngadto sa yuta sa kaaway, layo o duol, apan kon sila makaamgo didto sa yuta diin sila dad-a nga binihag ug maghinulsol ug magpakiluoy kanimo didto sa yuta sa nagbihag kanila ug moingon, ‘Kami nakasala ug nagmasinupakon ug naghimo ug daotan,’ kon sila maghinusol uban sa tibuok nilang hunahuna ug sa tibuok nilang kasingkasing didto sa yuta sa ilang mga kaaway nga nagbihag kanila ug mag-ampo nganha kanimo nga mag-atubang sa ilang yuta nga imong gihatag sa ilang katigulangan, ang siyudad nga imong gipili ug ang balay nga akong gitukod alang sa imong ngalan, pamatia diha sa langit nga imong puluy-anan ang ilang pag-ampo ug ang ilang pagpakiluoy ug labani ang ilang katungod, ug pasayloa ang imong katawhan nga nakasala batok kanimo sa tanan nilang kalapasan nga ilang nahimo batok kanimo ug ihatag kanila ang kaluoy sa atubangan niadtong nagbihag kanila aron sila maluoy kanila, kay sila imong katawhan ug imong panulundon, nga imong gidala gikan sa Ehipto gikan sa taliwala sa tunawanan sa puthaw. Bukha ang imong mga mata alang sa pakiluoy sa imong sulugoon ug alang sa pangamuyo sa imong katawhan nga Israel, sa pagpamati kanila kon sila mosangpit kanimo. Kay gilain nimo sila gikan sa tanang katawhan sa kalibotan aron mahimo nga imong panulundon, sumala sa imong gisulti pinaagi kang Moises nga imong sulugoon sa diha nga gidala nimo ang among katigulangan gikan sa Ehipto, O Ginoong Dios.” Ug sa nakahuman na si Solomon sa tanang mga pag-ampo ug pangamuyo sa Ginoo, mitindog siya gikan sa atubangan sa halaran sa Ginoo, diin siya magluhod binayaw ang iyang mga kamot ngadto sa langit. Ug siya mitindog, ug gipanalanginan ang tibuok katilingban sa Israel sa usa ka kusog nga tingog nga nag-ingon, “Dalaygon ang Ginoo nga naghatag ug pahulay sa iyang katawhan nga Israel, sumala sa tanan niyang gisaad. Walay nakawang nga usa ka pulong sa tanan niyang maayong saad, nga iyang gisulti pinaagi kang Moises nga iyang sulugoon. Mag-uban unta kanato ang Ginoo nga atong Dios ingon nga siya nag-uban sa atong katigulangan. Dili unta siya mobiya kanato o mosalikway kanato, hinuon ipaduol niya ang atong mga kasingkasing ngadto kaniya aron maglakaw sumala sa iyang kabubut-on ug magtuman sa iyang mga sugo, sa iyang mga lagda ug sa iyang mga tulumanon nga iyang gisugo sa atong mga katigulangan. Ug himoa nga kining akong mga pulong nga akong gipangayo sa atubangan sa Ginoo, maduol ngadto sa Ginoo nga atong Dios sa adlaw ug gabii aron iyang labanan ang katungod sa iyang sulugoon ug ang katungod sa iyang katawhan nga Israel, sumala sa matag adlaw nga panginahanglan, aron ang tanang katawhan sa kalibotan mahibalo nga ang Ginoo mao ang Dios, walay lain. Busa hingpita nga matuod ang inyong kasingkasing ngadto sa Ginoo nga atong Dios, sa paglakaw diha sa iyang mga lagda ug sa pagtuman sa iyang mga sugo, sama niining adlawa.” Unya ang hari ug ang tibuok Israel uban kaniya naghalad ug inihaw nga halad sa atubangan sa Ginoo. Si Solomon naghalad 22,000 ka baka ug 120,000 ingon nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo. Busa gihalad sa hari ug sa tanang katawhan sa Israel ang balay sa Ginoo. Niadtong adlawa usab gihalad sa hari ang taliwala sa hawanan nga diha sa atubangan sa balay sa Ginoo, kay didto siya naghalad sa halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon ug sa tambok nga halad sa pakigdait tungod kay ang bronsi nga halaran nga diha sa atubangan sa Ginoo gamay ra kaayo aron sa pagdawat sa halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon ug sa tambok nga halad sa pakigdait. Busa si Solomon naghimo sa kasaulogan niadtong panahona, ug ang tibuok Israel uban kaniya, sa usa ka dakong katilingban gikan sa ganghaan sa Hamath ngadto sa sapa sa Ehipto, sa atubangan sa Ginoo nga atong Dios, pito ka adlaw. Sa ikawalo nga adlaw iyang gipapauli ang katawhan, ug ilang gipanalanginan ang hari, ug namauli sa ilang mga balay nga malipayon ug maya ang ilang kasingkasing tungod sa tanang kaayo nga gipakita sa Ginoo kang David nga iyang sulugoon ug sa Israel nga iyang katawhan. Ug sa dihang nahuman na pagtukod ni Solomon ang balay sa Ginoo ug ang balay sa hari ug ang tanang gitinguha ni Solomon pagbuhat, ang Ginoo mipakita kang Solomon sa ikaduhang higayon, ingon nga siya mipakita kaniya didto sa Gibeon. Ang Ginoo miingon kaniya, “Gidungog nako ang imong pag-ampo ug ang imong pangamuyo nga imong gihimo sa akong atubangan, gibalaan na nako kining maong balay nga imong gitukod ug gibutang didto ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran. Ang akong mga mata ug ang akong kasingkasing atua didto kanunay. Ug mahitungod kanimo, kon ikaw maglakaw sa akong atubangan, ingon nga si David nga imong amahan naglakaw, uban ang kaligdong ug katarong sa pagbuhat sa tanan nakong gisugo kanimo, ug magtuman sa akong mga lagda ug sa akong mga tulumanon, lig-onon nako ang trono sa imong gingharian diha sa Israel hangtod sa kahangtoran, sumala sa akong gisaad kang David nga imong amahan, nga nag-ingon, ‘Walay makawang kanimo nga tawo sa trono sa Israel.’ Apan kon mobiya ikaw gikan sa pagsunod kanako, ikaw ug ang imong mga anak, ug dili motuman sa akong mga sugo ug sa akong mga lagda nga akong gibutang sa inyong atubangan ug moadto hinuon ug mag-alagad sa laing mga dios ug magsimba kanila, ipahimulag nako ang Israel gikan sa yuta nga akong gihatag kanila, ug kining balay nga akong gibalaan alang sa akong ngalan isalikway nako gikan sa akong panan-aw ug ang Israel mahimong usa ka sanglitanan ug usa ka talamayon diha sa tanang katawhan. Ug kining maong balay mahimong tapok sa mga ginuba ug ang tanan nga sa makaagi niini matingala ug motamay ug sila moingon, ‘Nganong gibuhat man sa Ginoo ang ingon ngadto niining yutaa ug niining balaya?’ Ug sila motubag, ‘Tungod kay sila nagsalikway sa Ginoo nga ilang Dios, nga nagdala sa ilang katigulangan gikan sa yuta sa Ehipto, ug naghupot ug laing mga dios ug nagsimba ug nag-alagad kanila, busa gipadala sa Ginoo kining tanang kadaot ngadto kanila.’ ” Pagkahuman sa 20 ka tuig, nga si Solomon nagtukod sa duha ka balay, ang balay sa Ginoo ug ang balay sa hari, si Hiram nga hari sa Tiro mihatag kang Solomon sa mga kahoy nga cedro ug sipre, ug bulawan, sumala sa tanan niyang gitinguha. Si Solomon nga hari mihatag kang Hiram ug 20 ka siyudad sa yuta sa Galilea. Apan sa diha nga si Hiram migula sa Tiro aron sa pagtan-aw sa mga siyudad nga gihatag kaniya ni Solomon, wala kini makapahimuot kaniya. Busa miingon siya, “Unsang mga siyudara kining gihatag nimo kanako, akong igsoon?” Busa gitawag niya kini nga yuta sa Cabul hangtod niining adlawa. Apan si Hiram nagpadala ngadto sa hari ug 120 ka talanton nga bulawan. Ug mao kini ang husay sa pinugos nga trabaho nga gihimo ni hari Solomon, aron sa pagtukod sa balay sa Ginoo ug sa iyang kaugalingong balay ug sa Millo ug sa paril sa Jerusalem ug sa Hasor ug sa Megido, ug sa Geser (ang Paraon nga hari sa Ehipto mitungas ug gikuha ang Geser ug gisunog kini sa kalayo ug gipamatay ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa siyudad ug gihatag kini ingon nga bugay sa iyang anak nga babaye, ang asawa ni Solomon, busa gitukod pag-usab ni Solomon ang Geser) ug sa Bet-horon nga anaa sa patag ug sa Baalat, ug sa Tadmor didto sa kamingawan, didto sa yuta sa Juda ug sa tanang mga siyudad nga tipiganan nga iya ni Solomon ug sa mga siyudad alang sa iyang mga karwahi ug sa mga siyudad alang sa iyang tigpangabayo, ug bisan unsa nga gitinguha nga tukoron ni Solomon sa Jerusalem, sa Lebanon ug sa tibuok yuta sa iyang gingharian. Ug ang tanang katawhan nga nahibilin sa mga Amorihanon, sa mga Hitihanon, mga Perisihanon, mga Hibihanon ug sa mga Jebusehanon, nga dili sakop sa katawhan sa Israel, ang mga kaliwat nila nga nahibilin sunod kanila diha sa yuta nga wala mahurot paglaglag sa mga anak sa Israel, gihimo ni Solomon nga mga ulipon ug nagpabilin sa ingon hangtod niining adlawa. Apan sa mga tawo sa Israel si Solomon walay gihimo nga ulipon, sila ang mga sundalo, mga tinugyanan, mga tigmando, mga kapitan, mga tigdumala sa karwahi ug mga tigpangabayo. Mao kini ang mga nagdumala nga diha sa buluhaton ni Solomon: 550 nga nagdumala sa katawhan nga maoy nagbuhat. Apan ang anak nga babaye sa Paraon gikan sa siyudad ni David miadto sa iyang balay nga gitukod ni Solomon alang kaniya, unya gitukod niya ang Millo. Makatulo sa usa ka tuig nga si Solomon maghalad ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait diha sa halaran nga iyang gitukod sa Ginoo, magsunog ug insenso diha sa atubangan sa Ginoo. Busa nahuman niya ang balay. Si Hari Solomon naghimo ug usa ka panon sa mga barko didto sa Esion-geber nga duol sa Elat diha sa baybayon sa Dagat nga Pula, sa yuta sa Edom. Ug si Hiram nagpadala sa iyang mga sulugoon uban sa panon sa mga barko, mga manakayan nga may kahibalo sa dagat, uban sa mga sulugoon ni Solomon. Ug sila miadto sa Ofir ug nagdala gikan didto ug bulawan nga 420 ka talanton ug gidala nila kini ngadto kang Haring Solomon. Sa pagkadungog sa rayna sa Seba sa kabantog ni Solomon mahitungod sa ngalan sa Ginoo, miadto siya aron sa pagsulay kaniya pinaagi sa lisod nga mga pangutana. Siya miadto sa Jerusalem uban ang dakong panon sa mga sakop, uban ang mga kamilyo nga gikargahan sa mga panakot ug daghan kaayong bulawan ug mga mahalon nga bato. Ug sa pag-abot niya kang Solomon, siya misugilon kaniya mahitungod sa tanan nga diha sa iyang kasingkasing. Ug gitubag ni Solomon ang tanan niyang pangutana. Wala gayoy natago gikan sa hari nga wala niya isugilon kaniya. Ug sa pagkakita sa rayna sa Seba sa tanang kaalam ni Solomon, sa balay nga iyang gitukod, sa pagkaon nga diha sa iyang lamisa, sa pagpahimutang sa iyang mga tinugyanan, sa pamisti ug kahanas sa iyang mga sulugoon, sa tigtagay sa ilimnon ug sa iyang mga halad nga sunogon nga iyang gihalad sa balay sa Ginoo, nahingangha siya pag-ayo. Ug siya miingon sa hari, “Matuod gayod ang taho nga akong nadunggan didto sa akong yuta bahin sa imong mga buhat ug sa imong kaalam. Apan ako wala motuo sa mga taho hangtod nga ako mianhi ug ang akong mga mata nakakita niini, ug tan-awa, ang katunga wala isugilon kanako; ang imong kaalam ug kauswagan milabaw sa taho nga akong nadungog. Bulahan ang imong mga asawa, malipayon kining imong mga sulugoon nga nagtindog kanunay sa imong atubangan ug nakadungog sa imong kaalam! Bulahan ang Ginoo nga imong Dios, nga nalipay diha kanimo, sa pagbutang kanimo diha sa trono sa Israel, tungod kay gihigugma sa Ginoo ang Israel hangtod sa kahangtoran, gihimo niya ikaw nga hari aron ipahamtang nimo ang hustisya ug pagkamatarong.” Unya iyang gihatagan ang hari ug 120 ka talanton nga bulawan ug daghan kaayong mga panakot ug mga mahalon nga bato; wala gayoy sama sa gidaghanon sa mga panakot nga gihatag sa rayna sa Seba ngadto kang Hari Solomon. Dugang pa, ang panon sa mga barko ni Hiram, nga nagdala sa bulawan gikan sa Ofir, nagdala gikan sa Ofir ug daghan kaayong mga kahoy nga almug ug mga mahalon nga bato. Ug gihimo sa hari ang mga kahoy nga almug ingon mga haligi sa balay sa Ginoo ug alang sa balay sa hari, mga lira ug mga alpa alang sa mga mag-aawit. Walay sama sa mga kahoy nga almug nga nakita hangtod niining adlawa. Ug gihatag ni hari Solomon ngadto sa rayna sa Seba ang tanan niyang gitinguha, bisan unsay iyang gipangayo, dugang sa daghang gihatag kaniya ni Hari Solomon. Busa siya mipauli ug miadto sa iyang kaugalingong yuta, uban ang iyang mga sulugoon. Ug ang gibug-aton sa bulawan nga miabot kang Solomon sa usa ka tuig, 666 ka talanton nga bulawan, gawas niadtong gidala sa tigbaligya ug sa mga patigayon sa mga tigpatigayon ug sa tanang mga hari sa Arabia ug sa mga gobernador sa nasod. Si Hari Solomon naghimo ug duha ka gatos ka taming gikan sa pinikpik nga bulawan, unom ka gatos ka siklo nga bulawan ang diha sa matag taming. Ug siya naghimo ug tulo ka gatos ka taming gikan sa pinikpik nga bulawan, tulo ka mina nga bulawan ang diha sa matag taming, ug gibutang kini sa hari diha sa Balay sa Lasang sa Lebanon. Ug ang hari naghimo usab ug usa ka dakong trono nga hinimo gikan sa tango sa elepante ug gisapawan kini sa labing lunsay nga bulawan. Ang trono adunay unom ka ang-ang ug ang likod sa trono gikulitan ug ulo sa nating baka ug sa matag kilid sa lingkoranan adunay tungtonganan sa bukton ug duha ka kinulit nga liyon nga nagbarog tupad sa tungtonganan sa bukton, samtang ang napulo ug duha ka liyon nagtindog sa usa ka daplin ug sa laing daplin ibabaw sa unom ka ang-ang. Walay sama niini nga gibuhat sa bisan diin nga gingharian. Ang tanang imnanan ni Hari Solomon bulawan ug ang tanang galamiton sa Balay sa Lasang sa Lebanon lunsay nga bulawan. Walay hinimo gikan sa plata kay kini walay bili sa panahon ni Solomon. Kay ang hari adunay panon sa mga barko sa Tarsis diha sa dagat, uban sa panon sa mga barko ni Hiram. Makausa sa matag tulo ka tuig, ang panon sa mga barko sa Tarsis namauli nga nagdala ug bulawan, plata marmol ug mga onggoy ug mga pabo-real. Busa si Hari Solomon milabaw sa tanang mga hari sa yuta sa kadato ug sa kaalam. Ug ang tibuok kalibotan naninguha sa pagtan-aw kang Solomon, sa pagpamati sa iyang kaalam nga gibutang sa Dios diha sa iyang kasingkasing. Ug ang matag usa kanila nagdala sa iyang buhis, mga sudlanan nga plata ug bulawan, mga bisti, mga hinagiban, mga panakot, mga kabayo, mga mula, ug nagkadaghan kini matag tuig. Si Solomon nagtigom ug mga karwahi ug mga tigpangabayo, siya may 1,400 ka karwahi ug 12,000 ka tigpangabayo nga iyang gibutang diha sa mga siyudad sa karwahi ug uban sa hari sa Jerusalem. Didto sa Jerusalem, ang hari naghimo sa plata nga sama sa mga bato, ug ang mga cedro gihimo niya nga sama kadaghan sa nga sikomoro sa Sefela. Ang mga kabayo gipamalit ni Solomon gikan sa Ehipto ug Kue, ug ang mga magpapatigayon sa hari nagdawat kanila gikan sa Kue nga may bili. Ang usa ka karwahi mapalit gikan sa Ehipto sa unom ka gatos ka siklo nga plata, ug ang usa ka kabayo mobili ug 150 ug pinaagi sa mga magpapatigayon sa hari kini gipamaligya ngadto sa mga hari sa mga Hitihanon ug sa mga hari sa Siria. Unya si Hari Solomon nahigugma sa daghang mga babaye nga langyaw uban sa anak nga babaye sa Paraon: mga Moabihanon, mga Amonihanon, mga Edomhanon, mga Sidonhanon ug mga Hitihanon, Sa mga nasod nga giingon sa Ginoo ngadto sa katawhan sa Israel, “Dili kamo makigminyo kanila, mao man usab sila nganha kaninyo kay, sa pagkatinuod sila magpasimang sa inyong kasingkasing sa pagsunod sa ilang mga dios.” Apan si Solomon nahigugma kanila pag-ayo. Ug aduna siyay pito ka gatos ka asawa nga mga princesa, ug tulo ka gatos ka mga puyopuyo, ug ang iyang mga asawa nakapasimang sa iyang kasingkasing. Kay sa diha nga si Solomon natigulang na, ang iyang mga asawa nakapasimang sa iyang kasingkasing sa pagsimba sa laing mga dios ug ang iyang kasingkasing wala magmatinud-anon sa Ginoo nga iyang Dios, sama sa kasingkasing ni David nga iyang amahan. Kay si Solomon misimba kang Astarot, ang diosa sa mga Sidonhanon, ug kang Milcom, ang dulumtanan diha sa mga Amonihanon. Ug si Solomon nagbuhat ug daotan sa atubangan sa Ginoo, ug wala mosunod sa hingpit sa Ginoo, sama sa gihimo ni David nga iyang amahan. Unya si Solomon nagtukod ug usa ka habog nga dapit alang kang Camos, ang dulumtanan diha sa Moab, ug alang kang Molec, ang dulumtanan diha sa mga Amonihanon, didto sa bungtod sa silangang dapit sa Jerusalem. Ug busa gihimo niya kini alang sa tanan niyang asawa nga langyaw nga nagsunog ug insenso ug naghalad alang sa ilang mga dios. Ug ang Ginoo nasuko kang Solomon tungod kay ang iyang kasingkasing nagsalikway sa Ginoo, ang Dios sa Israel nga nagpakita kaniya sa makaduha, ug nagsugo kaniya mahitungod niining butanga nga dili siya magsimba sa laing mga dios, apan wala niya tumana ang gisugo sa Ginoo. Busa ang Ginoo miingon kang Solomon, “Tungod kay kini mao ang imong hunahuna ug wala nimo tumana ang akong kasabotan ug ang akong mga lagda nga akong gisugo kanimo, langkaton gayod nako ang gingharian gikan kanimo ug ihatag nako kini sa imong sulugoon. Apan tungod ug alang kang David nga imong amahan, dili nako kini himoon sa imong mga adlaw, apan langkaton nako kini gikan sa kamot sa imong anak. Hinuon dili nako langkaton ang tibuok gingharian, apan akong ihatag ang usa ka banay ngadto sa imong anak, tungod ug alang kang David nga akong sulugoon, ug tungod ug alang sa Jerusalem nga akong gipili.” Ug ang Ginoo nagpatindog ug kaaway batok kang Solomon: si Hadad, nga Edomhanon. Siya kaliwat sa hari sa Edom. Kay sa diha nga si David didto sa Edom, ug si Joab, ang tigmando sa kasundalohan mitungas aron sa paglubong sa gipamatay, iyang gipatay ang tanang lalaki sa Edom, kay si Joab ug ang tibuok Israel nagpabilin didto sulod sa unom ka bulan hangtod nga napatay niya ang tanang lalaki sa Edom. Apan si Hadad mikagiw ngadto sa Ehipto, uban ang pipila sa mga Edomhanon nga mga ulipon sa iyang amahan. Niadtong panahona si Hadad bata pa. Migikan sila sa Midian ug miadto sa Paran ug nagkuha sila ug mga tawo gikan sa Paran ug nangadto sa Ehipto, ngadto sa Paraon nga mihatag kaniya ug usa ka balay ug naghatag kaniya ug mga pagkaon ug mihatag kaniya ug yuta. Ug si Hadad gikahimut-an sa Paraon, mao nga iyang gihatag kaniya nga mahimong asawa ang igsoon sa iyang asawa, ang igsoon nga babaye ni Tapenes nga rayna. Ug ang igsoon nga babaye ni Tapenes nanganak ug batang lalaki nga si Genubat, nga gilutas ni Tapenes sa balay sa Paraon. Si Genubat diha sa balay sa Paraon ipon sa mga anak sa Paraon. Apan sa pagkadungog ni Hadad didto sa Ehipto nga si David mipahulay na uban sa iyang katingulangan ug nga si Joab nga tigmando sa kasundalohan patay na, si Hadad miingon sa Paraon, “Pagikana ako karon aron makaadto ako sa akong kaugalingong nasod.” Apan ang Paraon miingon kaniya, “Unsay nakulang nimo uban kanako nga nagtinguha man ikaw sa pag-adto sa imong kaugalingong yuta?” Ug siya miingon, “Wala, apan pagikana lamang ako.” Ug ang Dios naghatag usab kang Solomon ug laing kaaway, si Rezon nga anak ni Eliada, nga mikagiw gikan sa iyang agalon nga si Hadadeser nga hari sa Zoba. Ug nagtigom siya ug mga tawo ngadto kaniya ug nahimo siyang pangulo sa maong panon, human sa pagpamatay ni David, ug nangadto sila sa Damasco ug mipuyo didto ug gihimo siyang hari sa Damasco. Kaaway siya sa Israel sa tanang mga adlaw ni Solomon, naghimo ug kasamok sama sa gihimo ni Hadad, ug nasilag siya sa Israel ug naghari sa Siria. Si Jeroboam nga anak nga lalaki ni Nebat, usa ka Efraimhanon sa Zereda, usa ka sulugoon ni Solomon, nga ang inahan ginganlan ug si Zeruia, usa ka biyuda, mipataas usab sa iyang kamot batok sa hari. Ug mao kini ang hinungdan ngano nga gipataas niya ang iyang kamot batok sa hari: gitukod ni Solomon ang Millo, ug giayo ang naguba nga bahin nga kuta sa siyudad ni David nga iyang amahan. Si Jeroboam usa ka tawo nga may katakos ug sa diha nga nakita ni Solomon ang batan-ong lalaki nga siya kugihan, gipiyalan siya sa pagdumala sa tanang pinugos nga trabaho sa banay ni Jose. Ug niadtong panahona, sa diha nga si Jeroboam migula sa Jerusalem, ang propeta nga si Ahias nga taga-Silo nakatagbo kaniya diha sa dalan. Si Ahias nagsul-ob ug usa ka bag-ong bisti ug sila lamang duha ang diha sa kapatagan. Unya gikuptan ni Ahias ang bag-ong bisti nga iyang gisul-ob ug gigisi kini sa napulo ug duha ka bahin. Ug siya miingon kang Jeroboam, “Pagkuha alang sa imong kaugalingon ug napulo ka bahin kay mao kini ang gipamulong sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Tan-awa, langkaton na nako ang gingharian gikan sa kamot ni Solomon ug maghatag kanimo ug napulo ka banay, apan usa ka banay ang maiya tungod ug alang sa akong sulugoon nga si David ug tungod ug alang sa Jerusalem, ang siyudad nga akong gipili gikan sa tanang banay sa Israel, tungod kay ila akong gitalikdan, ug nagsimba sila kang Astarot nga diosa sa mga Sidonhanon, kang Camos nga dios sa Moab ug kang Milcom nga dios sa mga Amonihanon, ug wala sila maglakaw sa akong mga dalan, sa pagbuhat sa matarong diha sa akong panan-aw ug sa pagtuman sa akong mga lagda ug sa akong mga tulumanon, sama sa gihimo ni David nga iyang amahan. Apan dili nako kuhaon ang tibuok gingharian gikan sa iyang kamot, hinuon himoon nako siya nga hari sa tanang adlaw sa iyang kinabuhi tungod ug alang kang David nga akong sulugoon nga akong gipili, nga nagtuman sa akong mga sugo ug sa akong mga lagda. Apan kuhaon nako ang gingharian gikan sa kamot sa iyang anak nga lalaki, ug kini ihatag nako kanimo, ang napulo ka banay. Ug sa iyang anak ihatag nako ang usa ka banay aron si David nga akong sulugoon makabaton ug usa ka lampara sa akong atubangan diha sa Jerusalem, ang siyudad nga akong gipili nga butangan sa akong ngalan. Ug kuhaon ikaw nako ug ikaw maghari sumala sa tanang tinguha sa imong kalag, ug ikaw mahimong hari sa Israel. Ug kon ikaw mamati sa tanan nga akong gisugo kanimo ug maglakaw sa akong mga dalan ug magbuhat sa matarong diha sa akong mga mata, sa pagtuman sa akong mga lagda ug sa akong mga sugo sama sa gihimo ni David nga akong sulugoon, ako mag-uban kanimo ug magtukod kanimo ug usa ka balay nga lig-on, ingon nga ako nagtukod alang kang David, ug ihatag nako ang Israel kanimo. Ug sakiton nako tungod niini ang kaliwat ni David, apan dili hangtod sa kahangtoran.’ ” Busa si Solomon naninguha sa pagpatay kang Jeroboam, apan si Jeroboam mitindog ug mikagiw ngadto sa Ehipto, ngadto kang Sisak nga hari sa Ehipto, ug nagpabilin didto sa Ehipto hangtod nga namatay si Solomon. Karon ang ubang mga buhat ni Solomon ug ang tanan nga iyang gihimo ug ang iyang kaalam, wala ba kini masulat sa basahon sa mga buhat ni Solomon? Ug ang panahon nga si Solomon naghari sa Jerusalem sa tibuok Israel, 40 ka tuig. Ug si Solomon mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong diha sa siyudad ni David nga iyang amahan, ug si Rehoboam nga iyang anak naghari puli kaniya. Unya si Rehoboam miadto sa Sekem, kay ang tibuok Israel miadto man sa Sekem aron sa paghimo kaniya nga hari. Ug sa diha nga si Jeroboam nga anak ni Nebat nakadungog niini, kay didto pa siya sa Ehipto diin siya mikagiw gikan sa atubangan sa hari nga si Solomon, si Jeroboam mipauli gikan sa Ehipto, ug ilang gipasugoan ug gipatawag siya, ug si Jeroboam ug ang tibuok nga katawhan sa Israel miadto ug miingon kang Rehoboam, “Ang imong amahan naghimo sa among yugo nga bug-at, busa karon himoa nga gaan ang bug-at nga pag-alagad sa imong amahan ug ang iyang bug-at nga yugo nga gibutang kanamo, ug kami mag-alagad kanimo.” Ug siya miingon kanila, “Pamauli una kamo ug human sa tulo ka adlaw, balik kamo kanako.” Busa ang katawhan nanglakaw. Unya si Hari Rehoboam nagpakitambag uban sa mga tigulang nga nag-alagad sa atubangan ni Solomon nga iyang amahan sa buhi pa siya, nga nag-ingon, “Unsa may inyong ikatambag kanako aron akong itubag niining katawhan?” Ug sila miingon kaniya, “Kon ikaw mahimong usa ka sulugoon niining katawhan karong adlawa ug mag-alagad kanila ug mosulti ug mga maayong pulong kanila sa pagtubag kanila, sila mahimong imong mga sulugoon hangtod sa kahangtoran.” Apan iyang gisalikway ang tambag sa mga tigulang nga ilang gihatag kaniya, ug nagpakitambag sa mga batan-ong lalaki nga nagtubo uban kaniya ug nagtindog sa atubangan niya. Ug siya miingon kanila, “Unsang tambaga ang inyong ihatag aron ikatubag nato niining katawhan nga misulti kanako, ‘Himoa nga ang yugo nga gipapas-an sa imong amahan kanamo magaan’?” Ug ang mga batan-ong lalaki nga nagtubo uban kaniya miingon kaniya, “Mao kini ang imong isulti niining katawhan nga misulti kanimo, ‘Ang imong amahan naghimo sa among yugo nga bug-at apan himoon ba nimo kini nga gaan alang kanamo;’ mao kini ang isulti ngadto kanila, ‘Ang akong kumingking baga pa kay sa hawak sa akong amahan. Ug karon, ingon nga ang akong amahan nagpapas-an kaninyo ug usa ka bug-at nga yugo, ako magdugang sa inyong yugo. Ang akong amahan nagkastigo kaninyo pinaagi ug mga latigo, apan ako magkastigo kaninyo pinaagi sa mga tanga.’ ” Busa si Jeroboam ug ang tibuok katawhan miadto kang Rehoboam sa ikatulo nga adlaw, sumala sa giingon sa hari, “Balik kamo kanako sa ikatulo nga adlaw.” Ug ang hari mitubag nga masuk-anon ngadto sa katawhan ug gisalikway ang tambag sa mga tigulang nga ilang gihatag kaniya, ug nagsulti kanila sumala sa tambag sa mga batan-ong lalaki nga nag-ingon, “Ang akong amahan naghimo sa inyong yugo nga bug-at, apan ako magdugang sa inyong yugo; ang akong amahan nagkastigo kaninyo pinaagi sa mga latigo apan ako magkastigo kaninyo pinaagi sa mga tanga.” Busa ang hari wala mamati sa katawhan, kay kini pagbuot man sa Ginoo aron matuman ang iyang pulong nga gisulti sa Ginoo pinaagi kang Ahias nga taga-Silo ngadto kang Jeroboam nga anak ni Nebat. Ug sa pagkakita sa tibuok Israel nga ang hari wala mamati kanila, ang katawhan mitubag sa hari, “Unsay bahin namo kang David? Kami walay panulundon sa anak ni Jesse. Sa inyong mga tolda, O Israel! Tan-awa karon ang imong kaugalingong balay, David.” Busa ang Israel namauli ngadto sa ilang mga tolda. Apan si Rehoboam naghari sa katawhan sa Israel nga nagpuyo sa mga siyudad sa Juda. Unya gipaadto ni Hari Rehoboam si Adoram nga nagdumala sa pinugos nga trabaho, ug ang tibuok Israel mibato kaniya hangtod namatay. Ug si Hari Rehoboam midali sa pagsakay sa iyang karwahi aron sa mokagiw ngadto sa Jerusalem. Busa ang Israel mialsa batok sa panimalay ni David hangtod niining adlawa. Ug sa pagkadungog sa tibuok Israel nga si Jeroboam mibalik, ilang gipasugoan siya ug gipatawag ngadto sa katilingban ug gihimo siyang hari sa tibuok Israel. Walay usa nga misunod sa panimalay ni David, gawas lamang sa banay ni Juda. Ug sa pag-abot ni Rehoboam didto sa Jerusalem, iyang gitigom ang tibuok panimalay ni Juda ug ang banay ni Benjamin, mga 180,000 ka piniling mga tawo nga manggugubat, aron sa pagpakig-away batok sa panimalay ni Israel, aron mahibalik ang gingharian ngadto kang Rehoboam nga anak ni Solomon. Apan ang pulong sa Dios midangat kang Semaias, ang tawo sa Dios: “Isulti ngadto kang si Rehoboam nga anak ni Solomon, hari sa Juda, ug ngadto sa tibuok panimalay ni Juda ug ni Benjamin, ug ngadto sa ubang katawhan, ‘Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Ayaw kamo panungas o pakig-away batok sa inyong mga kadugo, ang katawhan sa Israel. Pamauli kamo ang matag usa kaninyo sa inyong balay, kay kining butanga naggikan kanako.’ ” Busa namati sila sa pulong sa Ginoo ug namauli na usab sumala sa pulong sa Ginoo. Unya gitukod ni Jeroboam ang Sekem didto sa kabungtoran sa Efraim ug mipuyo siya didto, ug mibiya siya gikan didto ug gitukod ang Penuel. Ug si Jeroboam miingon sa iyang kasingkasing, “Karon mahimong mahibalik ang gingharian ngadto sa balay ni David, kon kining katawhan mangadto aron sa paghalad ug mga halad nga inihaw ngadto sa balay sa Ginoo didto sa Jerusalem, ang kasingkasing niining katawhan mahibalik na usab ngadto sa ilang agalon, ngadto kang Rehoboam, ang hari sa Juda, ug sila mopatay kanako ug mobalik ngadto kang Rehoboam, ang hari sa Juda.” Tungod niini ang hari nagpakitambag ug naghimo ug duha ka nating baka nga bulawan ug siya miingon ngadto sa mga tawo, “Igo na ang inyong pagtungas ngadto sa Jerusalem, tan-awa, ang inyong mga dios, O Israel, nga nagdala kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto.” Ug iyang gibutang ang usa didto sa Betel ug ang usa iyang gibutang didto sa Dan. Ug kining butanga nahimong usa ka sala, kay ang katawhan miadto sa usa didto Betel ug sa usa didto sa Dan. Ug naghimo siya ug mga balay diha sa habog nga dapit ug nagtudlo ug mga pari gikan sa tanang katawhan nga dili gikan sa mga Levihanon. Unya si Jeroboam nagtakda ug usa ka kasaulogan sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa ikawalo nga bulan, sama sa kasaulogan nga didto sa Juda ug siya naghalad ibabaw sa halaran, sama sa gihimo niya didto sa Betel, naghalad ngadto sa mga nating baka nga iyang gibuhat. Ug iyang gipahimutang sa Betel ang mga pari sa mga habog nga dapit nga iyang gibuhat. Siya mitungas ngadto sa halaran nga iyang gihimo sa Betel sa ikanapulo ug lima nga adlaw, sa ikawalo nga bulan, sa bulan nga iyang gimugna diha sa iyang kasingkasing. Nagtakda siya ug usa ka kasaulogan alang sa katawhan sa Israel ug miadto sa halaran aron sa pagsunog ug insenso. Unya dihay usa ka tawo sa Dios nga miadto sa Betel gikan sa Juda pinaagi sa pulong sa Ginoo samtang si Jeroboam nagtindog duol sa halaran aron sa pagsunog ug insenso. Ug ang tawo misinggit batok sa halaran pinaagi sa pulong sa Ginoo ug miingon, “O halaran, halaran, kini mao ang giingon sa Ginoo, ‘Tan-awa, usa ka bata nga lalaki matawo sa balay ni David, Josias ang ngalan, ug sa ibabaw nimo ihalad niya ang mga pari sa mga habog nga dapit nga nagsunog sa insenso sa ibabaw nimo ug ang mga bukog sa mga tawo ilang sunogon sa ibabaw nimo.’ ” Ug sa maong adlaw siya mihatag ug usa ka ilhanan nga nag-ingon, “Mao kini ang ilhanan nga gipamulong sa Ginoo, ‘Tan-awa, ang halaran bungkagon ug ang mga abo nga anaa niini mayabo.’ ” Ug sa pagkadungog sa hari sa gipamulong sa tawo sa Dios nga iyang gisinggit batok sa halaran sa Betel, gituyhad ni Jeroboam ang iyang kamot gikan sa halaran, nga nag-ingon, “Dakpa ninyo siya.” Ug ang iyang kamot nga iyang gituyhad batok sa propeta migahi nga tungod niana dili na niya kini mapiko pagbalik. Ang halaran usab napikas ug ang mga abo nangayabo gikan sa halaran, sumala sa ilhanan nga gihatag sa tawo sa Dios pinaagi sa pulong sa Ginoo. Ug ang hari miingon sa tawo sa Dios, “Hangyoa karon ang kaluoy sa Ginoo nga imong Dios ug iampo ako nga ang akong kamot maulian.” Ug ang tawo sa Dios mihangyo sa Ginoo ug ang kamot sa hari naulian ug nabalik kini sama sa kaniadto. Unya ang hari miingon sa tawo sa Dios, “Kuyog kanako sa balay ug kaon ug hatagan ko ikaw ug ganti.” Ug ang tawo sa Dios miingon sa hari, “Kon hatagan nimo ako ug katunga sa imong balay, dili ako mouban kanimo. Dili usab ako mokaon ug pan o moinom ug tubig niining dapita, kay mao kini ang gisugo kanako pinaagi sa pulong sa Ginoo, nga nag-ingon, ‘Ayaw pagkaon ug pan o inom ug tubig o mobalik agi sa dalan nga imong giagian.’ ” Busa miagi siya sa laing dalan ug wala moagi sa dalan nga iyang giagian paingon sa Betel. Ug didto sa Betel may nagpuyo nga usa ka tigulang nga propeta ug ang iyang mga anak nga lalaki miadto ug nagsugilon kaniya sa tanang gihimo sa tawo sa Dios niadtong adlawa sa Betel; ang mga pulong usab nga iyang gisulti sa hari, gisugilon nila sa ilang amahan. Ug ang ilang amahan miingon kanila, “Diing dalana siya miagi?” Ug gipakita kaniya sa iyang mga anak ang dalan nga giagian sa tawo sa Dios nga miabot gikan sa Juda. Unya siya miingon sa iyang mga anak, “Monturahi ang asno alang kanako.” Busa ilang gimontorahan ang asno alang kaniya ug misakay siya niini. Ug gisundan niya ang tawo sa Dios ug nakit-an niya nga naglingkod sa ilalom sa dakong kahoy ug siya miingon kaniya, “Ikaw ba ang tawo sa Dios nga mianhi gikan sa Juda?” Ug siya miingon, “Ako mao.” Unya siya miingon kaniya, “Kuyog kanako sa balay ug kaon ug pan.” Ug siya miingon, “Dili mahimo nga ako mobalik uban kanimo o mokuyog kanimo o mokaon ug pan o moinom ug tubig uban kanimo dinhi niining dapita, kay gisulti kanako pinaagi sa pulong sa Ginoo, ‘Ayaw pagkaon ug pan o moinom ug tubig didto, o mobalik sa dalan nga imong giagian.’ ” Ug siya miingon kaniya, “Ako usab usa ka propeta sama kanimo, ug usa ka anghel nagsulti kanako pinaagi sa pulong sa Ginoo, nga nag-ingon, ‘Dad-a siya pagbalik uban kanimo ngadto sa imong balay, aron siya makakaon ug pan ug makainom ug tubig.’ ” Apan namakak siya kaniya. Busa mibalik siya uban kaniya ug mikaon ug pan diha sa iyang balay ug miinom ug tubig. Ug samtang naglingkod sila sa lamisa, ang pulong sa Ginoo miabot sa propeta nga nagdala kaniya pagbalik. Ug siya misinggit ngadto sa tawo sa Dios nga miabot gikan sa Juda, “Mao kini ang gipamulong sa Ginoo, ‘Tungod kay imo man nga gisupak ang pulong sa Ginoo ug wala magtuman sa sugo nga gisugo kanimo sa Ginoo nga imong Dios, hinuon mibalik ikaw ug mikaon ug pan ug miinom ug tubig diha sa dapit nga iyang gisulti kanimo, “Dili ka mokaon ug pan o moinom ug tubig,” ang imong lawas dili makasulod sa lubnganan sa imong katigulangan.’ ” Ug human siya makakaon sa pan ug makainom, iyang gimontorahan ang asno alang sa propeta nga gidala niya pagbalik. Unya samtang nagpanaw siya, dihay usa ka liyon nga mitagbo kaniya sa dalan ug gipatay siya. Ang iyang lawas nasalibay sa dalan ug ang asno nagtindog tupad niini, ang liyon usab nagtindog tupad sa lawas. Unya, ang mga tawo milabay ug nakakita sa lawas nga nasalibay sa dalan ug sa liyon nga nagtindog tupad sa lawas. Ug sila nangadto ug misugilon niini didto sa siyudad diin ang tigulang nga propeta nagpuyo. Sa pagkadungog sa propeta nga midala kaniya pagbalik gikan sa dalan, siya miingon, “Mao kini ang tawo sa Dios nga misupak sa pulong sa Ginoo. Busa ang Ginoo mitugyan kaniya ngadto sa liyon nga maoy nagwataswatas kaniya ug mipatay kaniya, sumala sa pulong nga gisulti sa Ginoo kaniya.” Unya siya miingon sa iyang mga anak nga lalaki, “Montorahi ang asno alang kanako.” Ug gimontorahan nila kini. Ug miadto siya ug iyang nakita ang lawas nga nasalibay sa dalan ug ang asno ug ang liyon nga nagtindog tupad sa lawas. Ang liyon wala mokaon sa lawas o magwataswatas sa asno. Ug gikuha sa propeta ang lawas sa tawo sa Dios ug gitungtong kini sa ibabaw sa asno ug gidala kini pagbalik sa siyudad aron magbangotan ug maglubong kaniya. Ug iyang gibutang ang iyang lawas sa iyang kaugalingong lubnganan, ug sila nagbangotan alang kaniya, nga nag-ingon “Intawon, ang akong igsoon!” Ug human niya siya ikalubong, siya miingon sa iyang mga anak nga lalaki, “Kon ako mamatay, ilubong ako sa lubnganan diin ang tawo sa Dios gilubong; ibutang ang akong mga bukog tupad sa iyang mga bukog. Kay ang pulong nga iyang gisinggit pinaagi sa pulong sa Ginoo batok sa halaran sa Betel ug batok sa tanang mga balay sa mga habog nga dapit nga anaa sa mga siyudad sa Samaria mahitabo gayod.” Human niining hitaboa si Jeroboam wala mobiya gikan sa daotan niyang mga binuhatan, hinuon nagtudlo pag-usab ug mga pari gikan sa tanang katawhan alang sa mga habog nga dapit; bisan kinsa nga buot magpari iyang gibalaan aron may mga pari alang sa mga habog nga dapit. Kining butanga nahimong sala sa panimalay ni Jeroboam, nga tungod niana puohon ug laglagon kini gikan sa nawong sa yuta. Niadtong panahona, si Abias nga anak ni Jeroboam nasakit. Si Jeroboam miingon sa iyang asawa, “Tindog, ako naghangyo kanimo ug pagpakaaron-ingnon sa imong kaugalingon, aron dili ka mailhan nga asawa ni Jeroboam, ug lakaw ngadto sa Silo. Atua didto si Ahias nga propeta nga nagsulti mahitungod kanako nga ako mahimong hari niining katawhan. Pagdala ug napulo ka buok pan ug pipila ka torta ug usa ka tibod nga dugos, ug lakaw ngadto kaniya. Siya mosugilon kanimo kon unsay mahitabo sa bata.” Ang asawa ni Jeroboam mihimo sa ingon, siya migikan ug miadto sa Silo ug miabot sa balay ni Ahias. Si Ahias dili makakita kay ang iyang mga mata halap na tungod sa iyang panuigon. Ug ang Ginoo miingon kang Ahias, “Ang asawa ni Jeroboam mianhi aron sa pagpakisayod kanimo mahitungod sa iyang anak nga masakiton. Mao gayod kini ang imong isulti kaniya.” Sa iyang pagsulod, siya nagpakaaron-ingnon nga laing babaye. Apan sa pagkadungog ni Ahias sa tunob sa iyang tiil, sa nagpadulong siya sa pultahan, siya miingon, “Sulod, asawa ni Jeroboam, nganong nagpakaaron-ingnon man ikaw nga laing babaye? Kay ako gitugyanan sa bug-at nga mga balita alang kanimo. Lakaw, suginli si Jeroboam, ‘Mao kini ang gipamulong sa Ginoo, ang Dios sa Israel, “Tungod kay gituboy ko ikaw gikan sa taliwala sa katawhan ug naghimo kanimo nga pangulo sa akong katawhan nga Israel, ug naglangkat sa gingharian gikan sa balay ni David ug naghatag niini kanimo, ug bisan pa niana ikaw wala gayod mahisama sa akong sulugoon nga si David nga nagtuman sa akong mga sugo ug misunod kanako sa tibuok niyang kasingkasing diha sa pagbuhat lamang sa matarong sa akong panan-aw, apan ikaw naghimo ug daotan labaw pa sa tanan nga una kanimo ug miadto ug naghimo ug laing mga dios ug mga hinulma nga mga larawan nga naghagit kanako sa pagkasuko ug nagsalikway kanako ngadto sa imong luyo. Busa ipahamtang nako ang daotan ibabaw sa panimalay ni Jeroboam ug kuhaon gikan kang Jeroboam ang tanang lalaki, ulipon ug gawasnon diha sa Israel, ug puohon gayod nako ang panimalay ni Jeroboam, ingon sa usa ka tawo nga nagsunog sa kinalibang, hangtod nga kining tanan mangawala. Ang sakop sa panimalay ni Jeroboam nga mamatay diha sa siyudad kaonon sa mga iro, ug ang mamatay sa kaumahan kaonon sa mga langgam sa kalangitan, kay ang Ginoo nagsulti niini.” ’ Busa tindog ug lakaw ngadto sa imong balay. Sa pagsulod nimo sa siyudad, ang bata mamatay. Ug ang tibuok Israel magbangotan alang kaniya ug maglubong kaniya kay siya lamang sa panimalay ni Jeroboam ang makasulod sa lubnganan tungod kay kaniya may nakita nga gikahimut-an ang Ginoo, ang Dios sa Israel, diha sa panimalay ni Jeroboam. Dugang pa, ang Ginoo magpatindog alang kaniya ug usa ka hari sa Israel nga maoy mopuo sa balay ni Jeroboam karong adlawa. Ug gikan karon, ang Ginoo mosilot sa Israel sama sa bugang nga yugyogon diha sa tubig, ug ibton niya ang Israel gikan niining maayong yuta nga iyang gihatag sa ilang katigulangan, ug magpatibulaag kanila saylo sa Eufrates, tungod kay ilang gihimo ang ilang mga Asera nga nakapahagit sa Ginoo sa pagkasuko. Iyang isalikway ang Israel tungod sa mga sala ni Jeroboam nga iyang nahimo ug nakaangin sa Israel sa pagpakasala.” Unya ang asawa ni Jeroboam mitindog ug mibiya ug miadto sa Tirsa. Ug sa pagsulod niya sa pultahan sa balay, ang bata namatay. Ug ang tibuok Israel maoy milubong kaniya ug nagbangotan alang kaniya, sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gisulti pinaagi sa iyang alagad nga si Ahias nga propeta. Karon ang ubang mga buhat ni Jeroboam, giunsa niya sa paggubat ug giunsa niya sa paghari, nasulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Ug ang panahon nga si Jeroboam naghari, kawhaan ug duha ka tuig. Ug siya mipahulay uban sa iyang katigulangan ug si Nadab nga iyang anak maoy naghari puli kaniya. Si Rehoboam nga anak ni Solomon naghari sa Juda. Si Rehoboam 41 ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari, ug siya naghari sa Jerusalem sulod sa napulo ug pito ka tuig, sa siyudad nga gipili sa Ginoo gikan sa tanang banay sa Israel, aron butangan sa iyang ngalan. Ug ang ngalan sa iyang inahan mao si Naama nga Amonihanon. Ang Juda naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo ug gihagit nila siya sa pagpangabubho tungod sa ilang mga sala nga ilang nahimo, labaw pa sa tanan nga nahimo sa ilang katigulangan. Kay sila usab nagtukod ug mga habog nga dapit ug mga haligi ug mga Asera sa matag habog nga bungtod ug sa ilalom sa matag lunhaw nga kahoy. May mga lalaki usab nga nagbaligya sa ilang dungog didto sa yuta. Sila naghimo sumala sa tanang dulumtanan sa mga nasod nga gipapahawa sa Ginoo gikan sa atubangan sa katawhan sa Israel. Sa ikalima nga tuig ni Hari Rehoboam, si Sisak nga hari sa Ehipto, mitungas batok sa Jerusalem. Iyang gikuha ang mga bahandi sa balay sa Ginoo, ug ang mga bahandi sa balay sa hari iyang gikuha ang tanan. Iya usab nga gikuha ang tanang mga taming nga bulawan nga gibuhat ni Solomon. Ug si Hari Rehoboam naghimo ug mga taming nga bronsi puli niini ug gitugyan niya kini ngadto sa kamot sa mga tinugyanan sa mga bantay nga nagbantay sa ganghaan sa balay sa hari. Sa matag higayon nga ang hari moadto sa balay sa Ginoo, ang bantay magpas-an niini ug magdala niini pagbalik ngadto sa lawak sa mga bantay. Karon ang uban nga mga nabuhat ni Rehoboam, ang tanan nga iyang nahimo, wala ba kini masulat diha sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Kanunay nga may gubat tali kang Rehoboam ug kang Jeroboam. Unya si Rehoboam mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong uban sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Naama nga Amonihanon. Si Abijam nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ikanapulo ug walo nga tuig ni Hari Jeroboam nga anak ni Nabat, si Abijam nagsugod sa paghari sa Juda. Naghari siya sa Jerusalem sulod sa tulo ka tuig. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Maaca nga anak ni Abisalom. Ug nagkinabuhi siya diha sa tanang sala nga gibuhat sa iyang amahan nga una kaniya ug ang iyang kasingkasing dili gayod matinud-anon sa Ginoo nga iyang Dios, sama sa kasingkasing ni David nga iyang amahan. Apan tungod ug alang kang David, ang Ginoo nga iyang Dios naghatag kaniya ug usa ka lampara sa Jerusalem, nagpahimutang sa iyang anak puli kaniya ug naglig-on sa Jerusalem, tungod kay si David naghimo sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo ug wala magsalikway sa bisan unsang butang nga iyang gisugo kaniya sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi, gawas lamang sa butang mahitungod kang Uria nga Hitihanon. Ug dihay gubat tali kang Rehoboam ug kang Jeroboam sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi. Ang ubang mga buhat ni Abijam ug ang tanan nga iyang gihimo, wala ba kini masulat diha sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ug dihay gubat tali kang Abijam ug kang Jeroboam. Ug si Abijam mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong nila siya didto sa siyudad ni David. Si Asa nga iyang anak naghari puli kaniya. Ug sa ika-20 nga tuig ni Jeroboam nga hari sa Israel, si Asa nagsugod sa paghari sa Juda, naghari siya sa Jerusalem sulod sa 41 ka tuig. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Maaca nga anak ni Abisalom. Ug gibuhat ni Asa ang matarong diha sa panan-aw sa Ginoo, sama sa gibuhat ni David nga iyang amahan. Iyang gihinginlan ang mga lalaki nga nagbaligya sa ilang dungog gikan sa yuta ug gipanguha ang mga diosdios nga gibuhat sa iyang katigulangan. Ug gikuha usab niya si Maaca nga iyang inahan gikan sa pagkarayna, tungod kay aduna siyay dulumtanan nga larawan nga gihimo alang kang Asera. Ug giputol ni Asa ang iyang larawan ug gisunog kini didto sa sapa sa Kidron. Apan ang mga habog nga dapit wala panguhaa. Apan bisan pa niini, ang kasingkasing ni Asa matinud-anon gayod uban sa Ginoo sa tanan niyang mga adlaw. Iyang gidala ngadto sa balay sa Ginoo ang mga kinabubut-ong gasa sa iyang amahan ug ang iyang kaugalingong kinabubut-ong gasa: plata ug bulawan ug mga sudlanan. Dihay gubat tali kang Asa ug kang Baasa nga hari sa Israel sa tanan nilang mga adlaw. Si Baasa nga hari sa Israel, mitungas batok sa Juda, ug gitukod ang Rama, kay siya dili motugot ni bisan kinsa nga mogawas o moadto kang Asa nga hari sa Juda. Unya gikuha ni Asa ang tanang plata ug ang bulawan nga nahibilin diha sa mga sudlanan sa balay sa Ginoo ug ang mga bahandi sa balay sa hari, ug gihatag kini ngadto sa kamot sa iyang mga sulugoon, ug si Hari Asa mipadala niini ngadto kang Ben-hadad nga anak ni Tabrimon nga anak ni Hesion, hari sa Siria, nga nagpuyo sa Damasco, nga nag-ingon, “Tugoti nga may panag-abin tali kanako ug kanimo, sa akong amahan ug sa imong amahan. Tan-awa, ako nagpadala kanimo ug gasa nga plata ug bulawan. Lakaw, bugtoa ang inyong panag-abin ni Baasa nga hari sa Israel, aron siya mopahawa gikan kanako.” Ug si Ben-hadad namati kang Hari Asa ug nagpadala ug mga tigmando sa iyang mga sundalo batok sa mga siyudad sa Israel ug gigun-ob ang Ijon, Dan, Abel-bet-maaca, ug ang tibuok Kinerot, lakip ang tibuok kayutaan ni Neftali. Ug sa pagkadungog ni Baasa niini, iyang gihunong ang pagtukod sa Rama ug mipuyo siya sa Tirsa. Unya si Hari Asa naghimo ug usa ka pahibalo sa tibuok Juda, walay gipahigawas, ug ilang gidala sa layo ang mga bato sa Rama ug ang kahoy niini nga maoy gitukod ni Baasa. Ug pinaagi niini gitukod ni Hari Asa ang Geba sa Benjamin ug Mispa. Karon ang tanang buhat ni Asa, ang tanan niyang gahom, ug ang tanan nga iyang gibuhat, ug ang mga siyudad nga iyang gitukod, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Apan sa panahon sa iyang pagkatigulang may sakit siya diha sa iyang mga tiil. Ug si Asa mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong uban sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David nga iyang amahan ug si Jehosafat nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Nadab nga anak ni Jeroboam misugod paghari sa Israel sa ikaduha nga tuig ni Asa nga hari sa Juda. Ug siya naghari sa Israel sulod sa duha ka tuig. Naghimo siya ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, ug naglakaw diha sa dalan sa iyang amahan ug giangin niya ang Israel sa pagpakasala. Si Baasa nga anak ni Ahias sa balay ni Isacar naglaraw batok kang Nadab. Si Baasa mipatay kaniya didto sa Gibeton nga iya sa mga Filistihanon kay si Nadab ug ang tibuok Israel naglibot sa Gibeton. Busa si Baasa mipatay kaniya sa ikatulo nga tuig ni Asa nga hari sa Juda ug siya naghari puli kaniya. Ug sa diha nga hari na siya, iyang gipamatay ang tibuok panimalay ni Jeroboam, walay gibilin niya kang Jeroboam nga nagginhawa, hangtod nga nalaglag niya kini, sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gisulti pinaagi sa iyang sulugoon nga si Ahias nga taga-Silo. Kini tungod sa mga sala ni Jeroboam nga iyang gihimo ug nga niini gihimo niya nga ang Israel magpakasala, ug tungod sa kasuko sa Ginoo nga Dios sa Israel nga iyang gihagit. Karon ang ubang mga buhat ni Nadab ug ang tanan nga iyang gihimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Ug dihay gubat tali kang Asa ug kang Baasa nga hari sa Israel sa tanan nilang mga adlaw. Sa ikatulo nga tuig ni Asa nga hari sa Juda, si Baasa nga anak ni Ahias nagsugod sa paghari sa tibuok Israel didto sa Tirsa ug naghari siya sulod sa 24 ka tuig. Ug siya nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo ug naglakaw sa dalan ni Jeroboam ug nag-angin sa Israel ngadto sa pagpakasala. Unya ang pulong sa Ginoo miabot kang Jehu nga anak ni Hanani, batok kang Baasa, nga nag-ingon, “Ingon nga ako nagtuboy kanimo gikan sa abog ug naghimo kanimo nga pangulo sa akong katawhan, ang Israel, ug ikaw naglakaw sa dalan ni Jeroboam ug naghimo sa akong katawhan nga Israel sa pagpakasala, naghagit kanako sa pagkasuko pinaagi sa ilang mga sala, tan-awa, puohon gayod nako si Baasa ug ang iyang panimalay ug himoon nako ang imong balay sama sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat. Bisan kinsa nga sakop sa panimalay ni Baasa nga mamatay sa siyudad kaonon sa mga iro ug bisan kinsa nga mamatay sa kapatagan nga iyang sakop kaonon sa mga langgam sa kalangitan.” Ang uban sa mga buhat ni Baasa, ang iyang nahimo ug ang iyang gahom, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Ug si Baasa mipahulay uban sa iyang katigulangan, ug gilubong sa Tirsa. Ug si Ela nga iyang anak naghari puli kaniya. Ug dugang pa, pinaagi kang Jehu nga propeta nga anak ni Hanani, midangat ang pulong sa Ginoo batok kang Baasa ug batok sa iyang panimalay tungod sa tanang daotan nga iyang gihimo diha sa panan-aw sa Ginoo, nga nakapahagit kaniya sa pagkasuko tungod sa buhat sa iyang mga kamot, kay kini nagpakasama sa panimalay ni Jeroboam ug tungod usab kay iyang gilaglag kini. Sa ika-26 nga tuig ni Asa nga hari sa Juda nagsugod sa paghari si Ela nga anak ni Baasa sa Israel sa Tirsa ug naghari sulod sa duha ka tuig. Apan ang iyang alagad nga si Zimri, ang tigmando sa katunga sa iyang mga karwahi, naglaraw batok kaniya. Sa diha nga didto siya sa Tirsa, miinom siya hangtod nga nahubog didto sa balay ni Arsa nga tinugyanan sa balay sa Tirsa, miabot si Zimri ug miduggab ug mipatay kaniya, sa ika-27 nga tuig ni Asa nga hari sa Juda, ug naghari puli kaniya. Sa dihang misugod siya sa paghari, sa diha nga naglingkod siya sa trono, iyang gipamatay ang tibuok panimalay ni Baasa, wala siyay gibilin nga lalaki sa iyang kaliwat o sa iyang mga higala. Busa napuo ni Zimri ang tibuok panimalay ni Baasa, sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gisulti batok kang Baasa pinaagi kang Jehu nga propeta. tungod sa tanang sala ni Baasa ug sa mga sala ni Ela nga iyang anak nga ilang nabuhat, ug nakapahimo sa Israel sa pagpakasala, naghagit sa Ginoo nga Dios sa Israel sa pagkasuko tungod sa ilang mga diosdios. Karon ang uban nga mga buhat ni Ela, ug ang tanan nga iyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Sa ika-27 nga tuig ni Asa nga hari sa Juda, si Zimri naghari sulod sa pito ka adlaw didto sa Tirsa. Unya ang katawhan nagkampo batok sa Gibeton nga sakop sa mga Filistihanon. Ug ang katawhan nga nagkampo nakadungog niini nga giingon, “Si Zimri naglaraw ug daotan ug gipatay ang hari,” busa ang tibuok Israel mihimo kang Omri nga tigmando sa kasundalohan ingon nga hari sa Israel niadtong adlawa didto sa kampo. Busa si Omri mitungas gikan sa Gibeton ug ang tibuok Israel uban kaniya ug gilibotan nila ang Tirsa. Sa pagkakita ni Zimri nga ang siyudad nailog, miadto siya sa palasyo sa hari ug gisunog pinaagi sa kalayo ang balay sa hari lakip ang iyang kaugalingon ug namatay siya tungod sa mga sala nga iyang nabuhat, sa pagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, sa paglakaw diha sa dalan ni Jeroboam ug sa sala nga iyang nahimo nga naghimo sa Israel sa pagpakasala. Karon ang uban nga mga buhat ni Zimri ug ang pagbudhi nga iyang gihimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Unya ang katawhan sa Israel nabahin sa duha: ang katunga sa katawhan misunod kang Tibni nga anak ni Ginat, aron sa paghimo kaniya nga hari, ug ang laing katunga misunod kang Omri. Apan ang katawhan nga misunod kang Omri mibuntog sa katawhan nga misunod kang Tibni nga anak ni Ginat. Namatay si Tibni, ug si Omri nahimong hari. Sa ika-31 nga tuig ni Asa, ang hari sa Juda, si Omri nagsugod sa paghari Israel ug naghari sulod sa napulo ug duha ka tuig, unom ka tuig siya naghari sa Tirsa. Ug iyang gipalit ang bungtod sa Samaria gikan kang Semer duha ka talanton nga plata, ug iyang giparilan ang bungtod, ug ginganlan niyag Samaria ang siyudad nga iyang gitukod, sunod sa ngalan ni Semer, ang tag-iya sa bungtod. Si Omri naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, ug nagbuhat ug labaw pa ka daotan kay sa tanang nauna kaniya. Siya naglakaw diha sa mga dalan ni Jeroboam nga anak ni Nebat, ug diha sa mga sala nga naghimo sa Israel sa pagpakasala, nga naghagit sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa pagkasuko tungod sa ilang mga diosdios. Karon ang uban nga mga buhat ni Omri nga iyang nahimo, ug ang gahom nga iyang gipakita, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Unya si Omri mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong didto sa Samaria. Ug si Ahab nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ika-38 nga tuig ni Asa nga hari sa Juda, si Ahab nga anak ni Omri nagsugod sa paghari sa Israel, ug siya naghari sa Israel didto sa Samaria sulod sa 22 ka tuig. Ug si Ahab nga anak ni Omri nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo labaw pa sa tanan nga una kaniya. Ug ingon ug usa lamang ka gaan nga butang alang kaniya ang paglakaw diha sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat; iyang gipangasawa si Jesebel nga anak ni Etbaal nga hari sa mga Sidonhanon ug miadto ug nag-alagad kang Baal ug nagsimba kaniya. Ug nagtukod siya ug usa ka halaran alang kang Baal diha sa balay ni Baal, nga iyang gitukod sa Samaria. Ug nagbuhat si Ahab ug usa ka Asera. Ug si Ahab naghimo ug labaw pa aron sa paghagit sa kasuko sa Ginoo, ang Dios sa Israel, kay sa tanang hari sa Israel nga una kaniya. Sa iyang mga adlaw gitukod ni Hiel nga taga-Betel ang Jerico. Iyang gipahiluna ang patukoranan niini sa bili ni Abiram nga iyang kamagulangan, ug gipahiluna ang mga ganghaan niini sa bili sa kamanghoran nga si Segub, sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gisulti pinaagi kang Josue nga anak ni Nun. Unya si Elias, ang Tisbihanon, sa Tisbe sa Gilead miingon kang Ahab, “Ingon nga buhi ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga sa atubangan ako nagtindog, walay yamog o ulan niining mga tuiga, gawas kon akong ipamulong.” Ug ang pulong sa Ginoo, miabot kaniya, nga nag-ingon, “Biya dinhi ug lakaw ngadto sa silangan ug tago sa sapa sa Kerit, sa silangan sa Jordan. Ug adto ikaw moinom sa sapa, ug ako nagsugo sa mga uwak sa pagpakaon kanimo didto.” Busa miadto siya ug naghimo sumala sa pulong sa Ginoo. Miadto siya ug mipuyo duol sa sapa sa Kerit sa silangan sa Jordan. Ug ang mga uwak nagdala kaniya ug pan ug karne sa buntag ug hapon ug didto siya miinom sa sapa. Apan sa wala madugay, ang sapa nahubsan tungod kay walay ulan sa yuta. Ug ang pulong sa Ginoo, midangat kaniya, “Tindog ug lakaw ngadto Zarefat nga sakop sa Sidon ug puyo didto. Ako nagsugo ug usa ka biyuda didto sa pagpakaon kanimo.” Busa siya mitindog ug miadto sa Zarefat ug sa pag-abot niya sa ganghaan sa siyudad, dihay usa ka biyuda nga nangahoy ug gitawag niya siya ug giingnan, “Dad-i ako ug diyotay nga tubig sa usa ka sudlanan aron akong imnon.” Samtang nagpadulong siya aron sa pagdala niini, gitawag niya siya ug miingon, “Dad-i ako ug usa ka buok pan diha sa imong kamot.” Ug siya miingon, “Ingon nga ang Ginoo nga imong Dios buhi, wala akoy naluto. Usa na lang ka kumkom nga harina ang anaa sa tadyaw ug diyotayng lana nga anaa sa tibodtibod. Nangahoy ako aron mouli ug lutoon kini alang kanako ug sa akong anak nga lalaki, aron kan-on namo kini ug mangamatay.” Ug si Elias miingon kaniya, “Ayaw kahadlok, lakaw ug buhata ang ingon sa imong gisulti apan buhati una ako ug gamay nga torta ug dad-a nganhi kanako ug pagkahuman paghimo ug alang kanimo ug alang sa imong anak. Kay kini mao ang gipamulong sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Ang tadyaw sa harina dili mahutdan ug ang tibodtibod sa lana dili mahubsan hangtod sa adlaw nga ang Ginoo magpaulan ibabaw sa yuta.’ ” Busa siya milakaw ug gihimo niya ang giingon ni Elias, ug ang biyuda ug siya ug ang tibuok panimalay nangaon sulod sa daghang mga adlaw. Ang tadyaw sa harina wala mahutdi o mahubsan ang tibodtibod sa lana, sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gisulti pinaagi kang Elias. Human niini, ang anak nga lalaki sa babaye, ang tagbalay, nasakit ug ang iyang sakit grabi kaayo, nga walay gininhawa nga nahibilin kaniya. Ug siya miingon kang Elias, “Unsa may inyong nasuk-an kanako, O tawo sa Dios? Mianhi ikaw aron sa pagpahinumdom kanako sa akong sala ug sa pagpatay sa akong anak!” Ug siya miingon kaniya, “Ihatag kanako ang imong anak.” Ug gikuha niya kini gikan sa iyang mga bukton ug gidala siya ngadto sa lawak sa itaas, diin siya magpuyo ug gipahigda kini sa iyang kaugalingong higdaanan. Ug siya mituaw sa Ginoo, “O Ginoo nga akong Dios, gidad-an mo ba ug katalagman bisan ang biyuda nga akong giabotan pinaagi sa pagpatay sa iyang anak nga lalaki?” Ug gihap-an niya ang bata sa makatulo, ug mituaw sa Ginoo, “O Ginoo, nga akong Dios, himoa nga ang kalag niining bataa mobalik ngadto kaniya.” Ug ang Ginoo namati sa tingog ni Elias ug ang kalag sa bata mibalik kaniya ug siya nabuhi. Ug gikuha ni Elias ang bata, ug gidala siya sa silong gikan sa lawak sa itaas ngadto sa balay, ug gihatag siya ngadto sa iyang inahan. Ug si Elias miingon, “Tan-awa, ang imong anak nabuhi.” Ug ang babaye miingon kang Elias, “Karon ako nahibalo nga ikaw usa ka tawo sa Dios ug ang pulong sa Ginoo, diha sa imong baba matuod.” Human sa daghang mga adlaw, ang pulong sa Ginoo midangat kang Elias sa ikatulong tuig, nga nag-ingon, “Lakaw, ipakita ang imong kaugalingon ngadto kang Ahab, ug magpadala ako ug ulan sa ibabaw sa yuta.” Busa si Elias miadto aron sa pagpakita kang Ahab. Ug hilabihan gayod ang gutom sa Samaria. Ug gitawag ni Ahab si Obadias nga tinugyanan sa balay. Si Obadias nagtahod sa Ginoo sa hilabihan gayod. Ug sa dihang gipamatay ni Jesebel ang mga propeta sa Ginoo, si Obadias mikuha ug usa ka gatos ka propeta ug gipatago sila sa mga langob sa tag-50 ug gipakaon sila ug pan ug tubig. Ug si Ahab miingon kang Obadias, “Lakaw sa tibuok yuta, ngadto sa tanang tuboran sa tubig ug ngadto sa tanang kapatagan kay basin ug makakita kita ug mga sagbot ug maluwas ang mga kabayo ug mga mula, aron kita dili kawad-an ug pipila sa mga mananap.” Busa gibahin nila ang yuta tali kanila aron ilang agian, si Ahab misubay sa usa ka agianan ug si Obadias misubay sa laing agianan. Samtang naglakaw si Obadias sa dalan, si Elias misugat kaniya ug si Obadias nakaila kaniya ug mihapa ug miingon, “Ikaw ba kana, akong agalon nga Elias?” Ug siya mitubag kaniya, “Ako kini. Lakaw ug suginli ang imong agalon, ‘Si Elias ania dinhi.’ ” Ug siya miingon, “Diin man ako nakasala nga ikaw nagtugyan man sa imong alagad ngadto sa kamot ni Ahab aron sa pagpatay kanako? Ingon nga ang Ginoo nga imong Dios buhi, walay nasod o gingharian, diin ang akong agalon wala magpasugo sa pagpangita kanimo ug kon moingon sila, ‘Siya wala dinhi,’ siya naghimo ug usa ka panumpa sa gingharian o nasod nga wala ikaw nila makit-i. Ug karon ikaw nag-ingon, ‘Lakaw suginli ang imong agalon, “Si Elias ania dinhi.” ’ Ug sa diha nga ako mobiya na gikan kanimo, ang Espiritu sa Ginoo magdala kanimo sa dapit nga wala nako mahibaloi, ug busa kon ako moanhi ug magsugilon kang Ahab, ug siya dili makakaplag kanimo, iya akong patyon, bisan ug ako nga imong sulugoon nahadlok sa Ginoo sukad sa akong pagkabatan-on. Wala ba kini ikasugilon, akong agalon, kon unsay akong gibuhat sa dihang gipamatay ni Jezebel ang mga propeta sa Ginoo, giunsa nako pagtago ang usa ka gatos ka mga propeta sa Ginoo sa tag-50 sa usa ka langob ug gipakaon silag pan ug tubig? Ug karon ikaw nag-ingon, ‘Lakaw, suginli ang imong agalon, “Si Elias ania dinhi,” ’ ug iya akong patyon!” Ug si Elias miingon, “Ingon nga ang Ginoo sa mga panon buhi, nga sa atubangan ako nagtindog, ako magpakita gayod kaniya niining adlawa.” Busa si Obadias miadto aron sa pagpakigkita kang Ahab ug gisuginlan siya, ug si Ahab miadto sa pagpakigkita kang Elias. Sa pagkakita ni Ahab kang Elias, si Ahab miingon kaniya, “Ikaw ba kana, tighimo ug kasamok sa Israel?” Ug siya mitubag, “Wala ako maghimo ug kasamok sa Israel, kondili ikaw ug ang panimalay sa imong amahan, tungod kay inyong gisalikway ang mga sugo sa Ginoo ug ikaw misunod sa mga Baal. Busa karon ipaadto ug tigoma ang katawhan sa Israel didto sa bukid sa Carmel ug ang 450 ka propeta ni Baal ug ang 400 ka propeta ni Asera nga anaa magkaon sa lamisa ni Jesebel.” Busa si Ahab nagpasugo ngadto sa katawhan sa Israel ug gitigom ang mga propeta didto sa bukid sa Carmel. Ug si Elias miduol ngadto sa tibuok katawhan ug miingon, “Hangtod kanus-a ba nga kamo magpalingpaling taliwala sa duha ka panghunahuna? Kon ang Ginoo mao ang Dios, sunod kamo kaniya, apan kon si Baal, sunod kamo kaniya.” Ug ang katawhan wala motubag kaniya bisan usa ka pulong. Unya si Elias miingon ngadto sa katawhan, “Ako, ako na lamang ang nahibilin nga propeta sa Ginoo, apan ang mga propeta ni Baal 450 ka tawo. Busa pahatagi kami nila ug duha ka laking baka ug papilia sila ug usa ka laking baka alang sa ilang kaugalingon, ug hiwahiwaon nila kini ug itungtong sa ibabaw sa tinapok nga kahoy ug ayaw kini pabutangi ug kalayo, ug andamon usab nako ang lain nga laking baka ug itungtong kini sa ibabaw sa tinapok nga kahoy ug dili magbutang ug kalayo niini. Ug sangpita ninyo ang ngalan sa inyong dios ug ako magsangpit sa ngalan sa Ginoo, ug ang Dios nga motubag pinaagi sa kalayo, siya mao ang Dios.” Ug ang tibuok katawhan mitubag, “Maayo kanang pagkasulti.” Ug si Elias miingon sa mga propeta ni Baal, “Pagpili alang sa inyong kaugalingon ug usa ka laking baka ug andama kini pag-una kay kamo daghan, ug tawag kamo sa ngalan sa inyong dios, apan ayaw kini butangi ug kalayo.” Ug ilang gikuha ang laking baka nga gihatag kanila ug giandam nila kini ug nagtawag sa ngalan ni Baal gikan sa buntag hangtod sa udto, nga nag-ingon, “O Baal, tubaga kami!” Apan walay tingog, walay si bisan kinsa nga mitubag. Ug sila nagluksolukso nga naglibotlibot sa halaran nga ilang gibuhat. Sa pagkaudto si Elias nagbiaybiay kanila ug miingon, “Kusga pagsinggit kay siya usa ka dios; tingali ug namalandong pa siya o may gilakaw pa o atua ba sa usa ka panaw o tingalig natulog pa ug kinahanglang pukawon.” Ug naninggit sila ug kusog ug gisamadsamaran ang ilang kaugalingon sumala sa ilang batasan pinaagi sa espada ug bangkaw hangtod nga ang dugo nangagas diha kanila. Ug sa dihang milabay na ang kaudtohon, sila nagpadayon hangtod sa panahon sa paghalad sa haponong halad apan walay tingog, walay bisan usa nga mitubag, walay bisan usa nga nagtagad. Unya si Elias miingon sa tibuok katawhan, “Dali kamo kanako,” ug ang tibuok katawhan miduol kaniya. Ug iyang giayo ang naguba nga halaran sa Ginoo. Ug si Elias mikuha ug napulo ug duha ka bato, sumala sa gidaghanon sa mga banay sa mga anak ni Jacob, nga kaniya miabot ang pulong sa Ginoo nga nag-ingon, “Israel ang imong ngalan.” Gigamit niya ang mga bato sa pagtukod ug usa ka halaran sa ngalan sa Ginoo ug siya naghimo ug usa ka kanal libot sa halaran ug ang gidak-on niini kasudlan ug duha ka dagkong takos nga binhi. Iyang gipahimutang ang tinapok nga kahoy ug gihiwahiwa ang laking baka ug gitungtong kini sa tinapok nga kahoy. Ug siya miingon, “Pun-a sa tubig ang upat ka tadyaw ug ibubo kini sa halad nga sunogon ug sa tinapok nga kahoy.” Ug siya miingon, “Buhata kini sa ikaduhang higayon,” ug ila kining gihimo sa ikaduhang higayon. Ug siya miingon, “Buhata kini sa ikatulong higayon.” Ug ila kining gihimo sa ikatulong higayon. Ug ang tubig mibaha libot sa halaran, ug napuno usab ang kanal sa tubig. Ug nahitabo nga sa panahon sa paghalad sa haponon nga halad, si Elias nga propeta miduol ug miingon, “O Ginoo, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Israel, himoa nga mahibaloan niining adlawa nga ikaw ang Dios dinhi sa Israel ug nga ako imong alagad, ug nga gibuhat nako kining tanang mga butanga tungod sa imong pulong. Tubaga ako, O Ginoo, tubaga ako, aron nga kining katawhan mahibalo nga ikaw, O Ginoo, mao ang Dios, ug nga gipabalik nimo ang ilang kasingkasing.” Unya ang kalayo sa Ginoo mikunsad, ug misunog sa halad nga sunogon ug sa kahoy ug sa mga bato ug sa abog, ug gihurot pagtilap ang tubig nga diha sa kanal. Sa pagkakita sa tibuok katawhan niini, ug sila mihapa ug miingon, “Ang Ginoo, siya mao ang Dios; ang Ginoo, siya mao ang Dios.” Ug si Elias miingon kanila, “Dakpa ang mga propeta ni Baal ayaw paikyasa ang bisan usa kanila.” Ug gidakop nila sila ug gidala sila ni Elias ngadto sa sapa sa Kison ug gipamatay sila didto. Unya si Elias miingon kang Ahab, “Tungas, kaon ug inom, kay may dinahunog sa ulan.” Busa si Ahab mitungas aron mokaon ug moinom. Ug si Elias mitungas ngadto sa kinatumyan sa bukid sa Carmel ug siya miyukbo sa iyang kaugalingon ngadto sa yuta ug gibutang ang iyang nawong taliwala sa iyang tuhod. Ug siya miingon sa iyang alagad, “Tungas karon, tan-aw ngadto sa dagat.” Ug siya mitungas ug mitan-aw ug miingon, “Walay bisan unsa.” Ug siya miingon, “Lakaw pag-usab sa makapito.” Ug sa ikapitong higayon, siya miingon, “Tan-awa, may panganod nga sama kadako sa kamot sa tawo nga mipataas gikan sa dagat.” Ug siya miingon, “Tungas ug ingna si Ahab, ‘Andama ang imong karwahi ug lugsong aron dili ikaw maabtan sa ulan.’ ” Ug sa wala madugay, ang kalangitan miitom tungod sa mga panganod ug hangin ug dihay usa ka dakong ulan. Ug si Ahab misakay ug miadto sa Jesreel. Ug ang kamot sa Ginoo diha kang Elias ug gibaksan niya ang iyang hawak ug midagan pag-una kang Ahab ngadto sa ganghaan sa Jesreel. Gisuginlan ni Ahab si Jesebel sa tanan nga gibuhat ni Elias ug kon giunsa niya pagpatay ang tanang propeta pinaagi sa espada. Unya si Jesebel nagpadala ug usa ka sulugoon ngadto kang Elias nga nag-ingon, “Buhaton unta sa mga dios kanako, ug labaw pa usab, kon dili nako mahimo ang imong kinabuhi nga sama sa kinabuhi sa usa kanila sa pagkaugma ingon niining taknaa.” Unya nahadlok siya busa mibangon siya ug milakaw alang sa iyang kinabuhi ug miadto sa Beer-seba nga sakop sa Juda ug gibiyaan ang iyang sulugoon didto. Apan siya gayod mipanaw ug balig usa ka adlaw ngadto sa kamingawan, ug miadto ug milingkod sa ilalom sa usa ka kahoy nga enebro, ug siya nangayo nga siya mamatay unta ug miingon, “Igo na; karon, O Ginoo, kuhaa ang akong kinabuhi, kay ako dili man maayo kay sa akong katigulangan.” Ug siya mihigda ug natulog sa ilalom sa usa ka kahoy nga enebro ug dihay usa ka anghel nga mihikap kaniya ug miingon, “Tindog ug kaon.” Ug siya mitan-aw ug nakita niya diha sa iyang ulohan ang usa ka buok torta nga linuto sa init nga baga ug usa ka tibod nga tubig. Ug siya mikaon ug miinom ug mihigda pag-usab. Ug ang anghel sa Ginoo miadto na usab sa ikaduhang higayon ug mihikap kaniya ug miingon, “Tindog ug kaon kay ang panaw layo ra kaayo alang kanimo.” Ug siya mibangon ug mikaon ug miinom ug siya milakaw nga baskog tungod sa pagkaon, sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ngadto sa Horeb, ang bukid sa Dios. Ug siya miadto sa usa ka langob ug mipahulay didto, ug unya ang pulong sa Ginoo midangat kaniya ug siya miingon kaniya, “Unsay imong gibuhat dinhi, Elias?” Siya miingon, “Ako nangabubho pag-ayo alang sa Ginoo, ang Dios sa mga panon, kay ang katawhan sa Israel misalikway sa imong kasabotan, migun-ob sa imong mga halaran ug mipatay ang imong mga propeta pinaagi sa espada, ug ako, ako na lamang ang nahibilin ug gipangita nila ang akong kinabuhi aron sa pagkuha niini.” Ug siya miingon, “Lakaw ug tindog sa tumoy sa bukid sa atubangan sa Ginoo.” Ug ang Ginoo miagi, ug usa ka dako ug kusog nga hangin mibuak sa mga bukid, ug nangatipak ang mga bato sa atubangan sa Ginoo, apan ang Ginoo wala diha sa hangin; ug human sa hangin, usa ka linog apan ang Ginoo wala diha sa linog; ug human sa linog, usa ka kalayo apan ang Ginoo wala diha sa kalayo; ug human sa kalayo, usa ka malumo ug hinay nga tingog. Ug sa pagkadungog ni Elias niini, iyang gitabonan ang iyang nawong sa iyang kupo ug migula ug mitindog sa baba sa langob. Ug dihay miabot nga usa ka tingog ug miingon, “Unsay imong gibuhat dinhi, Elias?” Ug siya miingon, “Ako nangabubho pag-ayo alang sa Ginoo, ang Dios sa mga panon, kay ang katawhan sa Israel misalikway sa imong kasabotan, migun-ob sa imong mga halaran ug mipatay sa imong mga propeta pinaagi sa espada ug ako, ako na lamang ang nahibilin ug gipangita nila ang akong kinabuhi aron sa pagkuha niini.” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Lakaw, balik ngadto sa imong dalan, ngadto sa kamingawan sa Damasco ug sa imong pag-abot, dihogi si Hasael aron mahimong hari sa Siria, ug si Jehu nga anak ni Nimsi dihogi aron mahimong hari sa Israel ug si Eliseo nga anak ni Safat sa Abel-mehula dihogi aron mahimong propeta puli kanimo. Ug siya nga makaikyas gikan sa espada ni Hasael patyon ni Jehu, ug siya nga makaikyas sa espada ni Jehu, patyon ni Eliseo. Apan magbilin ako alang kanako ug pito ka libo sa Israel, ang tanan nga tuhod nga wala moyukbo kang Baal ug ang matag baba nga wala mohalok kaniya.” Busa mibiya siya gikan didto ug nakita si Eliseo nga anak ni Safat nga nagdaro uban ang napulo ug duha ka yugo sa mga baka nga nag-una kaniya ug siya diha sa ikanapulo ug duha. Ug si Elias miagi kaniya ug miitsa sa iyang kupo ngadto kaniya. Ug iyang gibiyaan ang mga baka ug migukod kang Elias ug miingon, “Ako naghangyo kanimo, pahaloka ako sa akong amahan ug sa akong inahan ug unya mosunod ako kanimo.” Ug siya miingon kaniya, “Balik pag-usab, unsa ba ang akong nabuhat kanimo?” Ug siya mibalik gikan sa pagsunod kaniya ug gikuha ang yugo sa mga baka ug gipatay kini ug giluto ang unod niini ginamit ang mga yugo sa mga baka ug gihatag ngadto sa katawhan ug sila nangaon. Unya siya mitindog ug misunod kang Elias ug nag-alagad kaniya. Unya gitigom ni Ben-hadad nga hari sa Siria ang tanan niyang kasundalohan ug may 32 ka hari nga uban kaniya ug mga kabayo ug mga karwahi, ug mitungas siya ug gilibotan ang Samaria ug nakig-away batok kanila. Ug siya nagpadala ug mga sulugoon ngadto kang Ahab nga hari sa Israel, ngadto sa siyudad, ug miingon kaniya, “Mao kini ang gisulti ni Ben-hadad, ‘Ang imong plata ug ang imong bulawan akoa; ang imong mga asawa nga maanyag ug ang imong mga anak akoa usab.’ ” Ug ang hari sa Israel mitubag, “Sumala sa imong gisulti, akong agalon, O hari, ako imo ug ang tanan nga ania kanako.” Ug ang mga sinugo miadto pag-usab ug miingon, “Mao kini ang gisulti ni Benhadad, ‘Ako nagpasugo kanimo nga nag-ingon, “Ihatag kanako ang imong plata, ug ang imong bulawan ug ang imong mga asawa ug ang imong mga anak,” ug bisan pa niana paanhaon nako kanimo ang akong mga sulugoon ugma, sa ingon niining taknaa, ug ilang susihon ang imong balay ug ang mga balay sa imong mga sulugoon ug ibutang nila ang ilang mga kamot diha sa bisan unsa nga makapahimuot kanila ug dad-on kini.’ ” Unya ang hari sa Israel nagpatawag sa tanang kadagkoan sa yuta ug miingon, “Timan-i karon ug tan-awa, kon giunsa niining tawhana sa pagpangita ug kasamok, kay nagpasugo siya kanako alang sa akong mga asawa ug sa akong mga anak ug sa akong plata ug sa akong bulawan, ug ako wala magdumili kaniya.” Ug ang tanang kadagkoan ug ang tibuok katawhan miingon kaniya, “Ayaw panumbaling o pagsugot.” Busa siya miingon sa mga sinugo ni Ben-hadad, “Suginli ang akong agalong hari, ‘Ang tanan nga imong unang gipangayo pinaagi sa imong sulugoon, akong buhaton, apan kining butanga dili nako mahimo.’ ” Ug namauli ang mga sinugo ug gisuginlan nila siya pag-usab. Ug si Ben-hadad nagsugo ngadto kaniya ug miingon, “Ang mga dios magbuhat sa ingon kanako ug labaw pa usab, kon ang abog sa Samaria makaigo sa mga hakop alang sa tanang katawhan nga nagsunod kanako.” Ug ang hari sa Israel mitubag, “Sultihi siya, ‘Ayaw papagarboha sa iyang kaugalingon siya nga nagbakos sa iyang hinagiban ingon kaniya nga naghukas niana.’ ” Ug sa pagkadungog ni Ben-hadad niining balitaa samtang nag-inom siya uban sa mga hari diha sa mga kampo, siya miingon sa iyang mga tawo, “Pangandam kamo alang sa gubat.” Ug sila nangandam alang sa gubat batok sa siyudad. Unya dihay usa ka propeta nga miduol kang Ahab nga hari sa Israel ug miingon, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Nakita ba nimo kining tibuok nga dakong panon? Tan-awa, itugyan ko kini sa imong kamot niining adlawa ug ikaw mahibalo nga ako mao ang Ginoo.” Ug si Ahab miingon, “Pinaagi kang kinsa?” Ug siya miingon, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Pinaagi sa mga sulugoon sa mga tigdumala sa mga lalawigan.” Unya siya miingon, “Kinsa ba ang mosugod sa gubat?” Ug siya mitubag, “Ikaw.” Unya iyang giihap ang mga sulugoon sa mga tigdumala sa mga lalawigan, ug sila 232 ug human kanila iyang giihap ang tibuok katawhan sa Israel, pito ka libo. Ug misulong sila sa pagkaudto samtang si Ben-hadad naghubog sa iyang kaugalingon didto sa mga kampo, siya ug ang 32 ka hari nga mitabang kaniya. Ug ang mga sulugoon sa mga tigdumala sa mga lalawigan nag-una paggula ug si Ben-hadad nagpadala ug mga tigpaniid; sila misugilon kaniya, “May mga tawo nga nanggawas gikan sa Samaria.” Ug siya miingon, “Kon nanganhi sila alang sa kalinaw, dakpa sila nga buhi, o kon sila nanganhi aron sa pagpakiggubat, dakpa sila nga buhi.” Busa kini sila nanggawas gikan sa siyudad: ang mga sulugoon sa mga tigdumala sa mga lalawigan ug ang mga kasundalohan nga misunod kanila. Ug ang matag usa kanila nakapatay ug usa ka tawo. Ang mga Sirianhon nanagan ug ang mga Israelinhon migukod kanila, apan si Ben-hadad nga hari sa Siria nakaikyas nga nagkabayo uban sa mga tigpangabayo. Ug ang hari sa Israel miasdang ug gibihag ang mga kabayo ug ang mga karwahi, ug gipamatay ang daghan kaayong Sirianhon. Unya ang propeta miduol sa hari sa Israel ug miingon kaniya, “Dali, lig-ona ang imong kaugalingon ug hunahunaa pag-ayo ang buot nimong buhaton kay sa panahon sa tingpamulak mosulong kanimo ang hari sa Siria.” Ug ang mga sulugoon sa hari sa Siria miingon kaniya, “Ang ilang mga dios dios sa mga kabungtoran busa gamhanan pa kay kanato, apan makig-away kita kanila didto sa kapatagan ug sa walay duhaduha kita mahimong kusgan kay kanila. Ug buhata kini: kuhaa ang mga hari, ang matag usa gikan sa iyang katungdanan ug butangi ug mga tigmando puli kanila, ug pagtigom ug kasundalohan sama sa gidaghanon sa kasundalohan nga nangamatay, samang gidaghanon sa kabayo ug karwahi, unya makig-away kita kanila didto sa kapatagan ug sa walay duhaduha kita kusgan pa kay kanila.” Ug iyang gipamati ang ilang tingog ug naghimo sa ingon. Busa sa panahon sa tingpamulak, gitigom ni Ben-hadad ang mga Sirianhon ug mitungas ngadto sa Afek aron sa pagpakig-away sa Israel. Ug ang katawhan sa Israel gipundok ug gipabalonan ug pagkaon ug miasdang batok kanila. Ang katawhan sa Israel nagkampo sa atbang nila sama sa duha ka gagmay nga panon sa mga kanding apan ang mga Sirianhon milukop sa yuta. Unya usa ka tawo sa Dios miduol ug miingon sa hari sa Israel, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ‘Tungod kay ang mga Sirianhon nag-ingon, “Ang Ginoo usa ka dios sa kabungtoran, apan dili siya dios sa mga walog,” busa itugyan nako kining dakong panon nganha sa imong kamot, ug ikaw mahibalo nga ako mao ang Ginoo.’ ” Ug nag-atbangay sila pagkampo sulod sa pito ka adlaw. Unya sa ikapito nga adlaw ang gubat misugod, ug ang katawhan sa Israel nakapatay ug mga Sirianhon, sa usa ka adlaw usa ka gatos ka libo ka sundalong naglakaw. Ug ang uban mikagiw ngadto sa siyudad sa Apek, ug ang kuta natumpag ibabaw sa 27,000 ka tawo nga nahibilin. Si Benhadad mikagiw usab ug miadto sa siyudad ug misulod ngadto sa kinasuloran nga lawak sa siyudad. Ug ang iyang mga sulugoon miingon kaniya, “Kami nakadungog karon nga ang mga hari sa balay sa Israel maluluy-on nga mga hari, kami naghangyo kanimo, tugoti kami nga magbutang ug sako sa among mga hawak ug mga pisi sa among mga ulo ug mangadto sa hari sa Israel, kay basin ug luwason niya ang imong kinabuhi.” Busa nagbakos sila ug sako sa ilang mga hawak ug nagbutang ug mga pisi sa ilang mga ulo ug nangadto sa hari sa Israel ug miingon, “Ang imong sulugoon nga si Ben-hadad miingon, ‘Ako naghangyo kanimo nga dili nimo ako patyon.’ ” Ug si Ahab miingon, “Buhi pa ba siya? Siya akong igsoon.” Gisabot kini sa mga tawo nga usa ka maayong tilimad-on. Sila miingon, “Oo, si Ben-hadad imong igsoon.” Unya siya miingon, “Lakaw ug dad-a siya dinhi.” Unya si Ben-hadad miadto kaniya ug gipasakay niya siya sa karwahi. Ug si Ben-hadad miingon kaniya, “Ang mga siyudad nga giilog sa akong amahan gikan sa imong amahan akong iuli, ug ikaw magtukod ug mga tindahan alang sa imong kaugalingon didto sa Damasco, sama sa gihimo sa akong amahan didto sa Samaria.” Ug si Ahab miingon, “Buhian ikaw nako ubos niining kasabotan.” Busa naghimo siya ug usa ka kasabotan uban kaniya ug gibuhian siya. Unya usa ka tawo sa mga anak nga lalaki sa mga propeta miingon sa iyang kauban pinaagi sa sugo sa Ginoo, “Tigbasa ako.” Apan ang tawo midumili sa pagsamad kaniya. Unya siya miingon kaniya, “Tungod kay ikaw wala magtuman sa pulong sa Ginoo, timan-i, sa diha nga ikaw mobiya kanako usa ka liyon mopatay kanimo.” Ug sa diha nga siya mibiya kaniya, usa ka liyon ang misugat kaniya ug gipatay siya. Unya nakasugat siya ug laing tawo ug miingon, “Tigbasa ako.” Ug ang tawo mitigbas kaniya, mitigbas ug misamad kaniya. Busa ang propeta mipahawa ug naghulat sa hari duol sa agianan, ug nagtakoban sa iyang kaugalingon pinaagi sa taptap sa iyang mga mata. Ug sa pag-agi sa hari, misinggit siya ngadto sa hari ug miingon, “Ang imong sulugoon miadto sa taliwala sa panggubatan, unya may usa ka sundalo mitipas ug nagdala ug usa ka tawo kanako ug miingon, ‘Bantayi kining tawhana, kon sa bisan unsang paagi siya mawala, ang imong kinabuhi ibaylo alang sa iyang kinabuhi, o dili ba ikaw magbayad ug usa ka talanton nga plata.’ Ug kay ang imong sulugoon nagkapuliki dinhi ug didto, siya nakaikyas.” Ug ang hari sa Israel miingon kaniya, “Mao kana ang imong silot, ikaw gayod ang nakahukom niana.” Ug siya midali sa pagkuha sa taptap sa iyang mga mata ug ang hari sa Israel nakaila kaniya nga siya usa sa mga propeta. Ug siya miingon kaniya, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ‘Tungod kay imong gibuhian gikan sa imong kamot ang tawo nga akong patyonon, busa ang imong kinabuhi ibaylo alang sa iyang kinabuhi, ug ang imong katawhan ibaylo alang sa iyang katawhan.’ ” Ug ang hari sa Israel miuli sa iyang balay, masulob-on ug wala mahimuot, ug miadto sa Samaria. Unya nahitabo nga si Nabot nga Jesreelhanon may usa ka parasan nga didto sa Jesreel tupad sa palasyo ni Ahab nga hari sa Samaria. Ug human niini, si Ahab misulti kang Nabot, “Ihatag kanako ang imong parasan aron himoon nako kini nga tanaman sa utanon tungod kay kini duol sa akong balay, ug hatagan ikaw nako ug maayo pa nga parasan ilis niini o kon maayo alang kanimo, ako mohatag kanimo sa bili niini sa salapi.” Apan si Nabot miingon kang Ahab, “Ang Ginoo nagdili kanako nga akong ihatag kanimo ang panulundon sa akong mga katigulangan.” Si Ahab mipauli sa iyang balay nga masulub-on ug wala mahimuot tungod sa pulong nga gisulti kaniya ni Nabot nga Jesreelhanon kay siya miingon, “Dili nako ihatag kanimo ang panulundon sa akong mga katigulangan.” Ug siya mihigda sa iyang higdaanan ug gilingiw ang iyang nawong ug wala mokaon. Apan si Jesebel nga iyang asawa miadto kaniya ug miingon kaniya, “Ngano nga ang imong espiritu masulub-on kaayo nga ikaw dili na gani mokaon?” Ug siya miingon kaniya, “Tungod kay nakigsulti ako kang Nabot nga Jesreelhanon ug miingon kaniya, ‘Ibaligya kanako ang imong parasan o kondili, kon kini maayo alang kanimo, hatagan ikaw nako ug laing parasan ilis niini.’ Ug siya mitubag, ‘Dili nako ihatag kanimo ang akong parasan.’ ” Ug si Jesebel nga iyang asawa miingon kaniya, “Nagdumala ba ikaw karon sa gingharian sa Israel? Tindog, kaon ug pan ug lipaya ang imong kasingkasing. Akong ihatag kanimo ang parasan ni Nabot nga Jesreelhanon.” Busa nagsulat siya ug mga sulat sa ngalan ni Ahab ug gisilyohan kini sa silyo ni Ahab, ug iyang gipadala ang mga sulat ngadto sa mga kadagkoan ug sa mga halangdon nga nagpuyo uban ni Nabot diha sa iyang siyudad. Ug siya miingon diha sa mga sulat, “Ipahibalo ang usa ka pagpuasa ug ipahimutang si Nabot ibabaw taliwala sa katawhan ug pagbutang ug duha ka daotang tawo atbang kaniya ug papasakaa sila ug sumbong batok kaniya nga mag-ingon, ‘Ikaw nagtunglo sa Dios ug sa hari.’ Unya dad-a siya sa gawas ug batoa siya hangtod mamatay.” Ug ang mga tawo sa iyang siyudad, ang mga kadagkoan ug ang mga halangdon nga nagpuyo diha sa iyang siyudad, mituman sa gisulti ni Jesebel. Sumala sa nasulat sa mga sulat nga iyang gipadala kanila, ilang gipahibalo ang usa ka pagpuasa ug gibutang si Nabot sa ibabaw taliwala sa katawhan. Ug ang duha ka daotang tawo miabot ug milingkod atbang kaniya. Ug ang mga daotang tawo mipasaka ug sumbong batok kaniya sa atubangan sa katawhan nga nag-ingon, “Si Nabot nagtunglo sa Dios ug sa hari.” Busa gidala nila siya ngadto sa gawas sa siyudad ug gibato siya hangtod nga namatay. Unya nagpasugo sila ngadto kang Jesebel nga nag-ingon, “Si Nabot gibato ug patay na siya.” Ug sa pagkadungog ni Jesebel nga si Nabot gibato ug patay na, si Jesebel miingon kang Ahab, “Tindog, panag-iyaha ang parasan ni Nabot nga Jesreelhanon nga iyang gidumili pagbaligya nganha kanimo kay si Nabot patay na.” Sa pagkadungog ni Ahab nga si Nabot patay na, si Ahab mitindog ug miadto sa parasan ni Nabot nga Jesreelhanon aron manag-iya niini. Ug ang pulong sa Ginoo miabot kang Elias nga Tisbinhanon, nga nag-ingon, “Tindog ug lugsong aron sa pagpakigkita kang Ahab nga hari sa Israel nga atua sa Samaria. Anaa siya sa parasan ni Nabot, diin siya miadto aron manag-iya niini. Ug ikaw mosulti kaniya, ‘Mao kini ang gisulti sa Ginoo, “Nagpatay ba ikaw ug nanag-iya usab niini?” ’ Ug ikaw mosulti ngadto kaniya, ‘Kini mao ang gisulti sa Ginoo, “Sa dapit diin ang mga iro mitila sa dugo ni Nabot, adto usab motila ang mga iro sa imong dugo.” ’ Si Ahab miingon kang Elias, “Nakaplagan ba nimo ako, O akong kaaway?” Ug siya mitubag, “Nakaplagan ko ikaw, tungod kay gibaligya nimo ang imong kaugalingon sa pagbuhat niadtong daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Ako magdala ug kadaot kanimo ug magpuo gayod kanimo ug maglaglag gikan kang Ahab sa tanang lalaki, gawasnon ug dili gawasnon diha sa Israel. Ug akong himoon ang imong balay nga sama sa balay ni Jeroboam nga anak ni Nebat ug sama sa balay ni Baasa nga anak ni Ahias tungod sa kasuko nga imong gihagit gikan kanako ug kay naghimo ikaw sa Israel sa pagpakasala. Ug mahitungod kang Jesebel, ang Ginoo usab miingon, ‘Ang mga iro mokaon kang Jesebel sulod sa utlanan sa Jezreel.’ Ug si bisan kinsa nga sakop ni Ahab nga mamatay diha sa siyudad kaonon sa mga iro, ug si bisan kinsa nga iya nga mamatay diha sa kapatagan kaonon sa mga langgam sa kalangitan.” Apan walay sama kang Ahab nga nagbaligya sa iyang kaugalingon sa pagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, nga gihulhogan ni Jesebel nga iyang asawa. Nagbuhat siya ug hilabihan ka dulumtanan pinaagi sa pagsunod sa mga diosdios sumala sa gihimo sa mga Amorihanon nga gisalikway sa Ginoo atubangan sa katawhan sa Israel. Ug sa pagkadungog ni Ahab niadtong mga pulonga, iyang gigisi ang iyang mga bisti, ug nagsul-ob ug sako sa iyang lawas ug nagpuasa ug mihigda nga nagsul-ob sa sako ug milakaw nga masulub-on. Ug ang pulong sa Ginoo miabot kang Elias nga Tisbihanon nga nag-ingon, “Nakita ba nimo kon giunsa ni Ahab pagpaubos ang iyang kaugalingon sa akong atubangan? Tungod kay siya nagpaubos sa iyang kaugalingon sa akong atubangan, dili nako ipadangat ang kadaot sa iyang mga adlaw, apan sa mga adlaw sa iyang anak ipadangat nako ang kadaot sa iyang balay.” Sulod sa tulo ka tuig nagpadayon nga walay gubat tali sa Siria ug sa Israel. Apan sa ikatulo nga tuig, si Jehosafat nga hari sa Juda, miadto sa hari sa Israel. Ug ang hari sa Israel miingon sa iyang mga sulugoon, “Nahibalo ba kamo nga ang Ramot-gilead atoa ug kita nagpakahilom ug wala kini nato kuhaa gikan sa kamot sa hari sa Siria?” Ug siya miingon kang Jehosafat, “Mouban ba ikaw kanako aron sa pagpakiggubat didto sa Ramot-gilead?” Ug si Jehosafat miingon sa hari sa Israel, “Ako sama kanimo, ang akong katawhan ingon sa imong katawhan, ang akong mga kabayo ingon sa imong mga kabayo.” Unya si Jehosafat miingon sa hari sa Israel, “Pagpakisayod una sa pulong sa Ginoo.” Unya gitigom sa hari sa Israel ang mga propeta, mga upat ka gatos ka tawo, ug giingnan sila, “Moadto ba ako sa Ramot-gilead aron sa pagpakiggubat o pasagdan ba lamang nako kini?” Ug sila miingon, “Tungas kay ang Ginoo magtugyan niini ngadto sa kamot sa hari.” Apan si Jehosafat miingon, “Wala bay lain nga propeta sa Ginoo dinhi nga atong pakisayran?” Ug ang hari sa Israel miingon kang Jehosafat, “Ania pay usa ka tawo nga pinaagi kaniya magpakisayod kita mahitungod sa Ginoo, si Micaias nga anak ni Imla, apan nagdumot ako kaniya, kay wala siya magpropesiya ug maayo mahitungod kanako, kondili daotan.” Ug si Jehosafat miingon, “Dili unta magsulti ang hari sa ingon.” Unya ang hari sa Israel mitawag ug usa ka tinugyanan ug miingon, “Dad-a dayon dinhi si Micaias nga anak ni Imla.” Niadtong tungora, ang hari sa Israel ug si Jehosafat nga hari sa Juda naglingkod sa ilang mga trono, nagsul-ob sa ilang bisti nga harianon, didto sa giokanan duol sa ganghaan sa Samaria ug ang tanang propeta nagpropesiya sa ilang atubangan. Ug si Zedekias nga anak ni Kenaana naghimo alang kaniya ug mga sungay nga puthaw ug miingon, “Kini mao ang gipamulong sa Ginoo, ‘Pinaagi niini sungayon nimo ang mga Sirianhon hangtod nga sila malaglag.’ ” Ug ang tanang mga propeta nagpropesiya sa ingon ug nag-ingon, “Tungas ngadto sa Ramot-gilead ug pagmadaogon kay ang Ginoo magtugyan niini ngadto sa kamot sa hari.” Ug ang sulugoon nga miadto aron sa pagtawag kang Micaias misulti kaniya, “Tan-awa, ang mga pulong sa mga propeta naghiusa sa pagpadayag sa maayo alang sa hari. Ako naghangyo kanimo, himoa nga ang imong pulong sama sa pulong sa usa kanila ug magsulti ikaw ug maayo.” Ug si Micaias miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, unsay isulti sa Ginoo kanako, kini maoy akong isulti.” Ug sa pag-adto niya sa hari, ang hari miingon kaniya, “Micaias, moadto ba kami sa Ramot-gilead aron sa pagpakiggubat o pasagdan ba lamang namo kini?” Ug siya mitubag, “Tungas ug pagmadaogon, ug ang Ginoo maghatag niini ngadto sa kamot sa hari.” Apan ang hari miingon kaniya, “Makapila ko ba ikaw hangyoon nga magsulti ikaw kanako sa matuod diha sa ngalan sa Ginoo?” Ug siya miingon, “Akong nakita ang tibuok Israel nga nagkatibulaag sa ibabaw sa kabukiran, sama sa mga karnero nga walay tigbantay. Ug ang Ginoo miingon, ‘Kini walay agalon, papaulia nga malinawon ang matag usa ngadto sa iyang balay.’ ” Ug ang hari sa Israel miingon kang Jehosafat, “Wala ba ako magsugilon kanimo nga siya dili buot magpropesiya ug maayo mahitungod kanako, kondili daotan?” Ug si Micaias miingon, “Busa pamatia ang pulong sa Ginoo: Akong nakita ang Ginoo nga naglingkod sa iyang trono ug ang tanang panon sa langit nagtindog tupad kaniya sa iyang tuo ug sa iyang wala. Ug ang Ginoo miingon, ‘Kinsa ang modani kang Ahab, aron moadto ug mapukan didto sa Ramot-gilead?’ Ug ang usa namulong niini ug ang lain namulong niana. Unya may migula nga usa ka espiritu ug mitindog sa atubangan sa Ginoo ug miingon, ‘Ako ang modani kaniya.’ Ug ang Ginoo miingon kaniya, ‘Sa unsang paagi?’ Ug siya miingon, ‘Ako moadto ug magpakabakakon nga espiritu sa baba sa tanan niyang mga propeta.’ Ug siya miingon, ‘Ikaw mao ang modani kaniya ug magmalamposon. Lakaw ug buhata kini.’ Busa tan-awa, ang Ginoo nagbutang ug usa ka bakakong espiritu sa baba sa tanan nimong mga propeta ug ang Ginoo nagsulti ug daotan mahitungod kanimo.” Unya si Zedekias nga ang anak ni Kenaanan miduol ug misagpa kang Micaias sa aping ug miingon, “Giunsa pagbiya sa Espiritu sa Ginoo gikan kanako aron sa pagpakigsulti kanimo?” Ug si Micaias miingon, “Makita na unya nimo nianang adlawa, sa diha nga ikaw moadto sa kinasuloran nga lawak aron sa pagtago sa imong kaugalingon.” Ug ang hari sa Israel miingon, “Dakpa si Macaias ug dad-a siya ngadto kang Ammon nga gobernador sa siyudad ug kang Joas nga anak sa hari, ug ingna, ‘Mao kini ang gisulti sa hari, “Ibutang kining tawhana sa bilanggoan ug hatagi lamang siya ug gamayng pan ug diyotayng tubig, hangtod sa akong pagbalik nga malinawon.” ’ ” Ug si Micaias miingon, “Kon ikaw mobalik nga malinawon, ang Ginoo wala magsulti pinaagi kanako.” Ug siya miingon, “Pamati kamo, kamong tanang katawhan!” Busa ang hari sa Israel ug si Jehosafat nga hari sa Juda mitungas ngadto sa Ramot-gilead. Ug ang hari sa Israel miingon kang Jehosafat, “Ako magtakoban sa akong kaugalingon ug moadto sa gubat. Apan magsul-ob ikaw sa imong mga bisti nga harianon.” Busa ang hari sa Israel nagtakoban sa iyang kaugalingon ug miadto sa gubat. Unya ang hari sa Siria nagsugo sa 32 ka pangulo sa iyang mga karwahi, nga nag-ingon, “Ayaw pagpakig-away batok sa gamay o sa dako, gawas lamang sa hari sa Israel.” Ug sa pagkakita sa mga pangulo sa mga karwahi kang Jehosafat, sila miingon, “Mao na gayod kini ang hari sa Israel.” Busa sila miatubang aron sa pagpakig-away batok kaniya ug si Jehosafat misinggit. Ug sa pagkakita sa mga pangulo sa mga karwahi nga kadto dili diay ang hari sa Israel, wala sila mopadayon sa paggukod kaniya. Apan may usa ka tawo nga nanaghap pagpana ug naigo ang hari sa Israel sa tinakdoan sa iyang taming sa dughan, busa siya miingon sa nagdala sa iyang karwahi, “Balik ug dad-a ako palayo gikan sa gubat kay ako samaran.” Ug ang gubat misamot kainit niadtong adlawa ug ang hari nagsandig sa iyang karwahi nga nag-atubang sa Sirianhanon hangtod nga namatay siya sa pagkagabii, ug ang dugo sa samad miagay ngadto sa ilalom sa karwahi. Ug dihay usa ka singgit gikan sa tibuok kasundalohan sa hapit na mosalop ang adlaw, “Ang matag tawo ngadto sa iyang siyudad, ug ang matag tawo ngadto sa iyang yuta!” Busa ang hari namatay ug gidala ngadto sa Samaria ug ilang gilubong ang hari didto sa Samaria. Ug ilang gihugasan ang karwahi didto sa linaw sa Samaria ug gitilaan sa mga iro ang iyang dugo ug ang mga babaye nga nagbaligya sa ilang dungog nangaligo niini, sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gisulti. Ang uban nga mga buhat ni Ahab ug ang tanan niyang gibuhat ug ang balay nga iyang hinimo gikan sa mga tango sa elepante ug ang tanang mga siyudad nga iyang gitukod, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Cronicas sa mga Hari sa Israel? Busa si Ahab mipahulay uban sa iyang katigulangan ug si Ahasias nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Jehosafat nga anak ni Asa nagsugod sa paghari sa Juda sa ikaupat nga tuig ni Ahab nga hari sa Israel. Si Jehosafat 35 ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya paghari ug siya naghari sulod sa 25 ka tuig didto sa Jerusalem. Ug ang ngalan sa iyang inahan mao si Asuba nga anak ni Silhi. Naglakaw siya diha sa tanang dalan sa iyang amahan nga si Asa, ug wala gayod mosimang gikan niini, nagbuhat sa matarong atubangan sa Ginoo, apan ang mga habog nga dapit wala makuha ug ang katawhan naghalad pa gihapon ug nagsunog ug insenso diha sa mga habog nga dapit. Ug si Jehosafat nakigdait usab uban sa hari sa Israel. Karon ang uban nga mga buhat ni Jehosafat ug ang gahom nga iyang gipakita ug giunsa niya pagpakiggubat, wala ba kini masulat diha sa basahon sa mga Cronicas sa mga Hari sa Juda? Ug ang nahibilin sa mga lalaki nga nagbaligya sa ilang dungog nga nagpabilin sa mga adlaw sa iyang amahan nga si Asa iyang gipuo gikan sa yuta. Walay hari sa Edom. Usa ka tinugyanan ang naghari. Si Jehosafat naghimo ug mga barko sa Tarsis aron sa pag-adto sa Ofir sa pagkuha ug bulawan. Apan wala sila makaadto, kay ang mga barko nangaguba didto sa Esion-geber. Unya si Ahasias nga anak ni Ahab miingon kang Jehosafat, “Paubana ang akong mga sulugoon sa imong mga sulugoon diha sa mga barko.” Apan si Jehosafat wala mouyon. Ug si Jehosafat mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong uban sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David nga iyang amahan ug si Jehoram nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Ahasias nga anak ni Ahab nagsugod paghari sa Israel didto sa Samaria sa ikanapulo ug pito nga tuig ni Jehosafat nga hari sa Juda, ug siya naghari sa Israel sulod sa duha ka tuig. Ug siya naghimo ug daotan atubangan sa Ginoo ug naglakaw diha sa dalan sa iyang amahan ug sa dalan sa iyang inahan ug sa dalan ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga naghimo sa Israel sa pagpakasala. Ug siya nag-alagad kang Baal ug nagsimba kaniya ug naghagit sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa pagkasuko sama sa tanang gibuhat sa iyang amahan. Human sa kamatayon ni Ahab, ang Moab mialsa batok sa Israel. Unya si Ahasias nahulog sa bintana sa iyang lawak sa itaas didto sa Samaria, ug nasakit siya. Busa nagpadala siya ug mga sinugo ug miingon kanila, “Lakaw ug pangutan-a si Baalsebub, ang dios sa Ekron, kon mamaayo ba ako niining sakita.” Apan ang anghel sa Ginoo miingon kang Elias nga Tisbihanon, “Tindog ug tungas aron sugaton nimo ang mga sinugo sa hari sa Samaria ug ingna sila, ‘Tungod ba kay walay Dios sa Israel, maoy hinungdan nga kamo moadto aron magpakisayod kang Baalsebub, ang dios sa Ekron?’ Busa karon mao kini ang gisulti sa Ginoo, ‘Ikaw dili na makakanaog gikan sa higdaanan nga imong gihigdaan kondili mamatay gayod ikaw.’ ” Ug si Elias milakaw. Ang mga sinugo namalik ngadto sa hari ug siya miingon kanila, “Nganong namalik man kamo?” Ug sila miingon kaniya, “May usa ka tawo nga misugat kanamo ug miingon kanamo, ‘Balik kamo ngadto sa hari nga nagpadala kaninyo ug ingna siya, ‘Kini mao ang giingon sa Ginoo: Tungod ba kay walay Dios sa Israel, maoy hinungdan nga ikaw nagpadala aron sa pagpakisayod kang Baalsebub, ang dios sa Ekron? Busa ikaw dili na makakanaog gikan sa higdaanan nga imong gihigdaan, kondili mamatay gayod ikaw.’ ” Ug siya miingon kanila, “Unsang matanga sa tawo ang misugat kaninyo ug misugilon kaninyo niining mga pulonga?” Sila mitubag kaniya, “Siya balhiboon ug nagbakos ug usa ka bakos nga panit diha sa iyang hawak.” Ug siya miingon, “Kadto mao si Elias nga Tisbihanon.” Unya ang hari nagpadala ngadto kaniya ug usa ka pangulo sa tag-50 uban sa iyang 50 ka tawo. Ug siya mitungas ngadto kang Elias nga naglingkod sa tumoy sa bungtod ug miingon kaniya, “O tawo sa Dios, ang hari miingon, ‘Lugsong!’ ” Apan si Elias mitubag sa pangulo sa tag-50, “Kon ako usa ka tawo sa Dios, pakanaogon unta ang kalayo gikan sa langit ug lamyon ikaw ug ang imong 50 ka tawo.” Ug dihay kalayo nga mikanaog gikan sa langit ug gilamoy siya ug ang iyang 50 ka tawo. Ug ang hari nagpadala pag-usab ug laing pangulo sa tag-50 uban sa iyang 50 ka tawo. Ug siya mitungas ug miingon kaniya, “O tawo sa Dios, mao kini sugo sa hari, ‘Pagdali ug lugsong!’ ” Apan si Elias mitubag kanila, “Kon ako usa ka tawo sa Dios, pakanaogon unta ang kalayo gikan sa langit, ug ikaw lamyon ug ang imong 50 ka tawo.” Ug ang kalayo sa Dios mikanaog gikan sa langit ug gilamoy siya ug ang iyang 50 ka tawo. Ug nagpadala na usab ang hari sa ikatulo nga pangulo sa tag-50 uban sa iyang 50 ka tawo. Ug ang ikatulo nga pangulo sa tag-50 mitungas ug miabot ug miluhod sa atubangan ni Elias ug naghangyo kaniya, “O tawo sa Dios, ako naghangyo kanimo, himoon unta nimo nga ang akong kinabuhi ug ang kinabuhi niining 50 nga imong mga sulugoon bililhon sa imong panan-aw. Tan-awa, ang kalayo mikanaog gikan sa langit ug milamoy sa duha ka naunang pangulo sa tag-50 uban sa ilang mga tag-50 apan karon himoon unta nimo nga ang akong kinabuhi bililhon sa imong panan-aw.” Unya ang anghel sa Ginoo miingon kang Elias, “Lugsong uban kaniya; ayaw kahadlok kaniya.” Ug siya mitindog ug milugsong uban kaniya ngadto sa hari, ug miingon kaniya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Tungod kay ikaw nagpadala ug mga sinugo aron sa pagpakisayod kang Baalsebub, ang dios sa Ekron,—tungod ba kay walay Dios sa Israel nga pakisayran sa iyang pulong?—busa ikaw dili makakanaog gikan sa higdaanan nga imong gihigdaan, kondili mamatay gayod ikaw.’ ” Busa siya namatay sumala sa pulong sa Ginoo nga gipamulong pinaagi kang Elias. Ug si Jehoram nga iyang igsoon nahimong hari puli kaniya sa ikaduha nga tuig ni Jehoram nga anak ni Jehosafat, ang nga hari sa Juda, tungod kay si Ahasias walay anak nga lalaki. Karon ang uban nga mga buhat ni Ahasias nga iyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Sa diha nga hapit na kuhaon sa Ginoo si Elias pinaagi sa usa ka alimpulos ngadto sa langit, nagpanaw si Elias uban kang Eliseo gikan sa Gilgal. Ug si Elias miingon kang Eliseo, “Pabilin dinhi kay ang Ginoo nagpadala kanako hangtod sa Betel.” Apan si Eliseo miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ug ingon nga ikaw buhi, ako dili mobiya kanimo.” Busa sila milugsong ngadto sa Betel. Ug ang pundok sa mga propeta nga didto sa Betel miadto kang Eliseo ug miingon kaniya, “Nahibalo ba ikaw nga niining adlawa kuhaon sa Ginoo gikan kanimo ang imong agalon?” Ug siya miingon, “Oo, nahibalo ako niini, paghilom kamo.” Si Elias miingon kaniya, “Eliseo, pabilin dinhi kay gipadala ako sa Ginoo ngadto sa Jerico.” Apan siya miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ug ingon nga ikaw buhi, dili ako mobiya kanimo.” Busa miadto sila sa Jerico. Ang pundok sa mga propeta nga didto sa Jerico, miduol kang Eliseo ug miingon kaniya, “Nahibalo ba ikaw nga niining adlawa kuhaon sa Ginoo gikan kanimo ang imong agalon?” Ug siya mitubag, “Oo, nahibalo ako niini, paghilom kamo.” Unya si Elias miingon kaniya, “Pabilin dinhi kay gipadala ako sa Ginoo ngadto sa Jordan.” Apan siya miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ug ingon nga ikaw buhi, dili ako mobiya kanimo.” Ug silang duha mipadayon. Ug 50 sa mga anak nga lalaki sa mga propeta nangadto usab ug nagtindog layo kanila samtang silang duha nagtindog duol sa Jordan. Ug gikuha ni Elias ang iyang kupo ug gilukot ug gihampak ang tubig, ug nabahin kini ug silang duha nanabok agi sa uga nga yuta. Sa dihang nakalabang na sila, si Elias miingon kang Eliseo, “Pangayo unsay akong buhaton alang kanimo, sa dili pa ako kuhaon gikan kanimo.” Ug si Eliseo miingon, “Ako naghangyo kanimo, ipapanunod kanako ang imong espiritu sa duha ka pilo.” Ug siya miingon, “Ikaw naghangyo sa usa ka lisod nga butang, apan bisan pa niana, kon ikaw makakita kanako sa diha nga ako kuhaon na gikan kanimo, mahimo kini alang kanimo, apan kon dili ikaw makakita kanako, dili kana mahimo.” Ug sa diha nga sila nagpadayon ug nagsulti, dihay usa ka karwahi nga kalayo ug mga kabayo nga kalayo nga mibulag kanilang duha. Ug si Elias mikayab ngadto sa langit pinaagi sa usa ka alimpulos. Ug si Eliseo nakakita niini ug siya misinggit, “Akong amahan, akong amahan! Ang mga karwahi sa Israel ug ang mga nagkabayo niini!” Ug siya wala na makakita kaniya. Iyang gikuptan ang iyang kaugalingong mga bisti ug gigisi kini niya sa duha ka bahin. Unya iyang gikuha ang kupo ni Elias nga nahulog gikan kaniya ug mibalik pagtindog sa daplin sa Jordan. Ug iyang gikuha ang kupo ni Elias nga nahulog gikan kaniya ug gihampak ang tubig ug miingon, “Hain man ang Ginoo, ang Dios ni Elias?” Ug sa paghampak niya sa tubig, nabahin kini ug si Eliseo mitabok. Unya sa pagkakita kaniya sa pundok sa mga propeta nga didto sa Jerico atbang kaniya, sila miingon, “Ang espiritu ni Elias anaa kang Eliseo.” Ug sila nangadto sa pagtagbo kaniya ug miyukbo diha sa yuta sa atubangan niya. Ug sila miingon kaniya, “Tan-awa karon, ania sa imong mga sulugoon ang 50 ka kusgan nga mga tawo. Palakta sila, kami naghangyo kanimo, ug ipapangita ang imong agalon, tingali ug ang Espiritu sa Ginoo mikuha kaniya ug gibutang siya sa kabukiran o sa kapatagan.” Ug siya miingon, “Ayaw sila ipadala.” Apan sa diha nga gipugos nila siya hangtod nga siya naulaw, siya miingon, “Ipadala sila.” Busa nagpadala sila ug 50 ka tawo ug nangita sila sulod sa tulo ka adlaw apan wala siya makit-i. Ug sila mibalik kaniya samtang nagpabilin siya didto sa Jerico ug siya miingon kanila, “Wala ba ako moingon kaninyo, Ayaw pag-adto?” Unya ang mga tawo sa siyudad miingon kang Eliseo, “Tan-awa, ang kahimtang niining siyudara makapahimuot, sumala sa nakita sa akong agalon, apan ang tubig dili maayo ug ang yuta walay abot.” Ug siya miingon, “Dad-i ako ug usa ka bag-ong panaksan ug butangi kini ug asin.” Busa ila kining gidala ngadto kaniya. Unya miadto siya sa tuburan sa tubig, ug gilabay ang asin ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Gihimo na nakong maayo kining tubiga, dili na kini makamatay o makakuha sa gisabak.’ ” Busa ang tubig maayo na hangtod niining adlawa, sumala sa pulong nga gisulti ni Eliseo. Mitungas siya gikan didto ngadto sa Betel, ug sa nagpaingon pa siya diha sa dalan, may mga batang lalaki nga nanggula gikan sa siyudad ug nagbugalbugal kaniya ug miingon, “Tungas, upaw! Tungas, upaw!” Ug siya milingi ug sa pagkakita niya kanila, gitunglo niya sila sa ngalan sa Ginoo. Unya migula ang duha ka oso nga baye gikan sa kakahoyan ug mikunis-kunis sa 42 ka batang lalaki. Ug gikan didto, miadto siya sa bukid sa Carmel, ug unya mipauli sa Samaria. Sa ikanapulo ug walo nga tuig ni Jehosafat nga hari sa Juda, si Jehoram nga anak ni Ahab nahimong hari sa Israel didto sa Samaria, ug siya naghari sulod sa napulo ug duha ka tuig. Gihimo niya ang daotan sa panan-aw sa Ginoo, apan dili sama sa iyang amahan ug inahan, kay iyang gisalikway ang haliging bato ni Baal nga binuhat sa iyang amahan. Apan nagpabilin siya diha sa sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga naghimo sa Israel sa pagpakasala. Siya wala mobiya gikan niini. Unya si Mesa nga hari sa Moab usa ka tigbuhi ug mga karnero, ug maghatagan siya ug usa ka gatos ka libo ka nating karnero ug balhibo sa usa ka gatos ka libo ka laking karnero ngadto sa hari sa Israel. Apan sa pagkamatay na ni Ahab, ang hari sa Moab mialsa batok sa hari sa Israel. Busa ang hari nga si Jehoram migula sa Samaria niadtong panahona, ug gipundok ang tibuok Israel. Ug miadto siya ug nagpadala ug mensahe ngadto kang Jehosafat nga hari sa Juda, “Ang hari sa Moab mialsa batok kanako, mouban ba ikaw kanako aron sa pagpakiggubat batok sa Moab?” Ug siya miingon, “Ako moadto, kay ako sama kanimo, ang akong katawhan ingon sa imong katawhan, ang akong mga kabayo ingon sa imong mga kabayo.” Unya siya miingon, “Asa man kita moagi?” Ug si Jehoram mitubag, “Sa agianan sa kamingawan sa Edom.” Busa ang hari sa Israel miadto uban sa hari sa Juda ug sa hari sa Edom. Human sa tuyokon nga panaw sulod sa pito ka adlaw, wala nay tubig alang sa kasundalohan ug alang sa ilang kaugalingon o alang sa kahayopan nga nagsunod kanila. Unya ang hari sa Israel miingon, “Pagkaalaot! Ang Ginoo nagtawag sa pagtapok niining tulo ka hari aron sa pagtugyan kanila ngadto sa kamot sa Moab.” Apan si Jehosafat miingon, “Wala bay propeta sa Ginoo dinhi nga maoy atong pakisayran mahitungod sa Ginoo?” Ug ang usa sa mga sulugoon sa hari sa Israel mitubag, “Si Eliseo nga ang anak ni Safat ania dinhi, siya nga mibubo ug tubig sa mga kamot ni Elias.” Ug si Jehosafat miingon, “Ang pulong sa Ginoo anaa kaniya.” Busa ang hari sa Israel ug si Jehosafat ug ang hari sa Edom milugsong ngadto kaniya. Si Eliseo miingon sa hari sa Israel, “Unsay labot nako kanimo? Lakaw ngadto sa mga propeta sa imong amahan ug ngadto sa mga propeta sa imong inahan.” Apan ang hari sa Israel miingon kaniya, “Dili, kay ang Ginoo mao ang nagtawag niining tulo ka hari aron sila itugyan ngadto sa kamot sa Moab.” Ug si Eliseo miingon, “Ingon nga ang Ginoo sa mga panon buhi, siya nga akong gialagaran, sa pagkatinuod, kon wala pa unta ako magtahod kang Jehosafat nga hari sa Juda, dili gayod ako moatubang kanimo o makigkita kanimo. Apan karon dad-i ako ug usa ka musikero.” Ug sa diha nga ang musikero mitugtog, ang gahom sa Ginoo mikunsad kaniya. Ug siya miingon, “Kini mao ang giingon sa Ginoo, ‘Pagkalot ug mga kanal diha sa walog.’ Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Kamo dili makakita ug hangin o ulan, apan kanang waloga mapuno sa tubig aron kamo makainom, kamo ug ang inyong mga baka ug ang inyong kahayopan.’ Usa lamang kini ka sayon nga butang sa panan-aw sa Ginoo. Itugyan usab niya ang mga Moabihanon nganha sa inyong kamot, ug buntogon ninyo ang matag kinutaan nga siyudad ug ang matag pinili nga siyudad, ug pukanon ang matag kahoy nga maayo, ug pahunongon ang tanang tuburan sa tubig ug daoton ang matag maayo nga bahin sa yuta pinaagi sa mga bato.” Sa pagkabuntag, sa panahon sa paghalad sa inihaw, dihay miabot nga tubig gikan sa Edom hangtod nga ang yuta napuno sa tubig. Ug sa pagkadungog sa mga Moabihanon nga ang mga hari mianha aron sa pagpakig-away batok kanila, sila nagtigom sa ilang kaugalingon, ang tanan nga makahimo sa paggamit sa hinagiban gikan sa kinabataan hangtod sa kinatigulangan, ug nagpahimutang didto sa utlanan. Ug sa pagbangon nila sayo sa pagkabuntag, ug ang adlaw misidlak ibabaw sa tubig, nakita sa mga Moabihanon ang tubig sa ilang atbang nga pula sama sa dugo. Ug sila miingon, “Kini dugo; sa walay duhaduha ang mga hari nag-inawayay ug sila nagpinatyanay. Busa karon, Moab, ngadto sa mga ilogonon.” Apan sa pag-adto nila sa kampo sa Israel, ang mga Israelinhon nanindog ug miasdang sa mga Moabihanon, hangtod nga sila nangagiw gikan sa ilang atubangan, ug mipadayon ang mga Israelinhon sa pag-asdang ug gipamatay ang mga Moabihanon. Ug ilang gigun-ob ang mga siyudad, ug sa matag maayong luna sa yuta ang matag tawo naglabay ug bato hangtod nga natabonan kini, ug ilang gipahunong ang tanan nga mga tuburan sa tubig ug gipangpukan ang tanang maayong kahoy. Sa Kir-haseret lamang nga ilang gibilin ang paril, ug ang mga tiglambuyog milibot ug mipukan niini. Ug sa pagkakita sa hari sa Moab nga lupigon siya sa maong gubat, gidala niya uban kaniya ug pito ka gatos ka tawo nga may dalang espada aron sa pagsulong sa hari sa Edom, apan napakyas sila. Unya iyang gikuha ang iyang kamagulangang anak nga lalaki nga mao untay maghari puli kaniya ug gihalad siya ingon nga halad nga sunogon ibabaw sa kuta. Ug dihay dakong kaligutgot batok sa Israel. Ug namahawa sila gikan kaniya ug namauli ngadto sa ilang kaugalingong yuta. Unya ang asawa sa usa sa mga anak sa mga propeta mihilak ngadto kang Eliseo, “Ang imong sulugoon nga akong bana namatay ug ikaw nahibalo nga ang imong sulugoon mahadlokon sa Ginoo ug ang tigpautang ug salapi ania aron sa pagkuha sa akong duha ka anak aron himoon niyang ulipon.” Ug si Eliseo miingon kaniya, “Unsay buhaton nako alang kanimo? Suginli ako, unsay anaa kanimo sa balay?” Ug siya miingon, “Ang imong sulugoon walay bisan unsa didto sa balay, gawas sa usa ka tibod nga lana.” Unya siya miingon, “Lakaw sa gawas ug panghulam ug mga sudlanan sa imong mga silingan, mga sudlanan nga walay sulod, ug dili lamang diyotay. Unya sulod ug tak-opi ang pultahan sa luyo nimo ug sa imong mga anak nga lalaki, ug sudli kining tanan nga mga sudlanan, ug inigkapuno sa usa, laina kini.” Busa miadto siya gikan kaniya, ug gitak-op ang pultahan sa luyo niya ug sa iyang mga anak nga lalaki ug ilang gidala kaniya ang mga sudlanan ug iyang gisudlan. Sa pagkapuno sa mga sudlanan, siya miingon sa iyang anak, “Dad-i pa ako ug laing sudlanan.” Ug siya miingon kaniya, “Wala nay laing sudlanan.” Unya mihunong pag-agas ang lana. Unya siya miadto ug gisuginlan ang tawo sa Dios, ug siya miingon, “Lakaw, ibaligya ang lana ug bayri ang imong utang ug ang mahibilin niini makabuhi na kanimo ug sa imong mga anak.” Usa ka adlaw niana, si Eliseo miadto sa Sunam, diin may nagpuyo nga usa ka dato nga babaye nga mipugos kaniya sa pagkaon. Busa matag agi niya niadtong dapita, mohapit gayod siya sa balay aron mokaon. Ug siya miingon sa iyang bana, “Tan-awa karon, nasabot nako nga kini usa ka balaan nga tawo sa Dios, siya nga kanunay nga moagi kanato. Maghimo kita ug gamay nga lawak nga binungbongan diha sa atop ug butangan nato kini alang kaniya ug higdaanan, lamisa, lingkoranan ug suga aron nga inig-anhi niya kanato makapuyo siya.” Usa ka adlaw niana siya miadto, ug misulod siya sa lawak ug mipahulay didto. Ug siya miingon kang Gihasi nga iyang sulugoon, “Tawga kining Sunamhanon.” Ug sa natawag na niya siya, mitindog siya sa iyang atubangan. Ug siya miingon kaniya, “Karon ingna siya, Tan-awa, ikaw nahasol pag-ayo alang kanamo, unsay angayng buhaton alang kanimo? Aduna ka bay buot isulti ngadto sa hari, o ngadto sa tigmando sa kasundalohan?” Ug siya mitubag, “Ako nagpuyo uban sa akong kaugalingong katawhan.” Ug siya miingon, “Unsa man ang angayng buhaton alang kaniya?” Ug si Gihasi mitubag, “Sa pagkamatuod, wala siyay anak ug ang iyang bana tigulang na.” Ug siya miingon, “Tawga siya.” Ug sa iyang pagtawag kaniya, siya mitindog sa ganghaan. Ug siya miingon, “Niining panahona, sumad karon, ikaw magkugos ug usa ka anak nga lalaki.” Ug siya miingon, “Dili, akong agalon, O tawo sa Dios, ayaw pagbakak sa imong sulugoon.” Apan ang babaye nagsamkon ug nanganak ug usa ka bata nga lalaki, sa samang panahon sa pagkasunod tuig sumala sa gipamulong ni Eliseo kaniya. Sa dako na ang bata, usa ka adlaw niana, miadto siya sa iyang amahan uban sa mga tig-ani. Ug siya miingon sa iyang amahan, “O ang akong ulo, ang akong ulo!” Ug siya miingon sa iyang sulugoon, “Dad-a siya ngadto sa iyang inahan.” Sa dihang gisakwat siya ug gidala ngadto sa iyang inahan, ang bata milingkod sa iyang mga paa hangtod sa kaudtohon ug unya namatay. Ug ang inahan misaka ug gibutang siya sa higdaanan sa tawo sa Dios ug gitakpan ang pultahan ug migula. Ug iyang gitawag ang iyang bana, ug miingon, “Naghangyo ako kanimo, padad-i ako ug usa sa mga sulugoon ug usa sa mga asno, aron makaadto dayon ako ngadto sa tawo sa Dios ug makabalik usab.” Ug siya miingon, “Nganong moadto man ikaw kaniya niining adlawa? Dili man unta bag-ong bulan o adlaw nga igpapahulay.” Ug siya miingon, “Mahimo ra kana.” Unya iyang gimontorahan ang asno ug miingon sa iyang sulugoon, “Palakta na ang mananap ug ayaw palangana ang pagdagan, gawas kon ako magsugo kanimo.” Busa mipanaw siya ug miadto sa tawo sa Dios didto sa bukid sa Carmel. Sa pagkakita sa tawo sa Dios kaniya nga nagsingabot sa layo, siya miingon kang Gihasi nga iyang sulugoon, “Tan-awa, atua sa unahan ang Sunamhanon. Dagan dayon aron sugaton siya ug ingna siya, ‘Maayo ba ikaw? Maayo ba ang imong bana? Maayo ba ang bata?’ ” Ug siya mitubag, “Maayo man.” Ug sa pag-abot niya ngadto sa tawo sa Dios didto sa bungtod, iyang gikuptan ang tiil niini. Ug si Gihasi mipaduol aron sa pagtukmod kaniya palayo apan ang tawo sa Dios miingon, “Pasagdi siya, kay anaa siya sa dakong kagul-anan ug ang Ginoo nagtago niini gikan kanako ug wala magsugilon kanako.” Unya siya miingon, “Nangayo ba ako ug usa ka anak sa akong agalon? Wala ba ako miingon, ‘Ayaw paglimbong kanako?’ ” Unya siya miingon kang Gihasi, “Baksi ang imong mga hawak ug kupti ang akong sungkod ug lakaw. Kon ikaw makasugat ni bisan kinsa, ayaw paghatag kaniya ug katahoran, ug kon may mangatahoran kanimo, ayaw pagtubag; ug ibutang ang akong sungkod sa ibabaw sa nawong sa bata.” Unya ang inahan sa bata miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, ug ingon nga ikaw gayod buhi, ako dili mobiya kanimo.” Ug siya mitindog ug misunod kaniya. Ug si Gihasi nag-una kanila ug gibutang ang sungkod sa ibabaw sa nawong sa bata apan walay tingog o timailhan nga nabuhi. Busa mibalik siya aron sa pagsugat kaniya ug misugilon kaniya, “Ang bata wala momata.” Sa pag-abot ni Eliseo sa balay, nakita niya ang bata nga patay na diha sa iyang higdaanan. Busa siya misulod ug gitakpan ang pultahan nilang duha ug nag-ampo sa Ginoo. Ug misaka siya ug mihapa ibabaw sa bata, ug gibutang ang iyang baba sa ibabaw sa baba niini, ug ang iyang mga mata sa ibabaw sa mga mata niini, ug ang iyang mga kamot sa ibabaw sa mga kamot niini. Samtang siya mituy-od ibabaw kaniya, ang unod sa bata nag-anam ug kainit. Unya siya mibangon ug naglakawlakaw sa sulod sa balay ug misaka pag-usab ug mituy-od sa iyang kaugalingon ibabaw kaniya ug ang bata miatsi sa makapito ug mibuka sa iyang mga mata. Ug iyang gitawag si Gihasi ug giingnan “Tawga ang Sunamhanon.” Busa iyang gitawag siya. Ug sa pag-abot niya didto kaniya, siya miingon, “Kuhaa ang imong anak.” Unya siya misulod ug mihapa sa iyang tiilan, nagduko ngadto sa yuta. Unya iyang gikuha ang iyang anak ug migula. Unya si Eliseo miadto pag-usab sa Gilgal sa dihang may gutom didto sa yuta. Ug ang pundok sa mga propeta naglingkod sa iyang atubangan ug siya miingon sa iyang sulugoon, “Itak-ang ang dakong kulon ug pagluto ug utan alang sa pundok sa mga propeta.” Ug ang usa kanila miadto sa kapatagan aron sa pagpanguha ug mga utanon ug nakakita ug bagon nga ihalas ug nanguha sa mga ihalas nga kalbasa nga igong mapas-an, ug miuli ug gihiwahiwa kini ug gisulod sa kulon bisan wala siya makaila niini. Busa ila kining gisukad aron ipakaon sa mga tawo. Ug sa nagkaon na sila sa utan sila naninggit, “O tawo sa Dios, adunay kamatayon sa kulon.” Ug dili sila makakaon niini. Apan siya miingon, “Pagdala ug harina.” Ug iya kining gisulod sa kulon ug miingon, “Sandoki ang mga tawo aron sila makakaon.” Ug walay makadaot diha sa sulod sa kulon. Dihay usa ka tawo nga gikan sa Baal-salisa nga nagdala sa mga unang bunga ngadto sa tawo sa Dios, 20 ka pan nga sebada ug bag-ong inani nga mga uhay sa trigo diha sa iyang sako. Ug si Eliseo miingon, “Hatagi ang katawhan aron sila makakaon.” Apan ang iyang sulugoon miingon, “Unsaon nako pagbutang niini sa atubangan sa usa ka gatos ka tawo?” Busa siya miingon, “Hatagi ang katawhan, aron sila makakaon, kay kini mao ang giingon sa Ginoo, ‘Sila mangaon ug magbilin ug salin niini.’ ” Busa iya kining gibutang sa ilang atubangan ug sila nangaon ug may nahibilin pa, sumala sa pulong sa Ginoo. Si Naaman nga tigmando sa kasundalohan sa hari sa Siria usa ka bantogang tawo uban sa iyang agalon, ug gitahod pag-ayo tungod kay pinaagi kaniya ang Ginoo mihatag sa pagdaog sa Siria. Usa siya ka isog nga tawo apan usa ka sanlahon. Ang mga Sirianhon, sa usa nila ka pagsulong sa yuta sa Israel, nakabihag ug usa ka dalagita ug nag-alagad siya sa asawa ni Naaman. Ug siya miingon sa iyang agalon nga babaye, “Kon ang akong agalon uban pa unta sa propeta nga atua sa Samaria, mamaayo unta siya sa iyang sanla.” Busa misulod si Naaman ug gisuginlan ang iyang agalon, “Ingon niini ang gisulti sa dalagita nga gikan sa yuta sa Israel.” Ug ang hari sa Siria miingon, “Lakaw ug magpadala ako ug usa ka sulat ngadto sa hari sa Israel.” Busa siya milakaw ug gidala niya ang napulo ka talanton nga plata, unom ka libo ka siklo nga bulawan ug napulo ka mahalon nga bisti. Ug iyang gidala ang sulat ngadto sa hari sa Israel, nga nag-ingon, “Sa diha nga moabot kanimo kining sulata, hibaloi nga gipadala nako kanimo si Naaman nga akong sulugoon, aron imo siyang ayohon sa iyang sanla.” Ug sa pagkabasa sa hari sa Israel sa sulat, iyang gigisi ang iyang mga bisti, ug miingon, “Dios ba ako nga magpatay o magbanhaw, nga kining tawhana nagpadala man kanako ug pulong aron sa pag-ayo sa usa ka tawo gikan sa iyang sanla? Palandonga lamang ug tan-awa kon giunsa niya pagpangita ug bikil batok kanako.” Apan sa pagkadungog ni Eliseo nga tawo sa Dios nga ang hari sa Israel naggisi sa iyang mga bisti, iyang gipasugoan ang hari nga nag-ingon, “Nganong gigisi man nimo ang imong mga bisti? Paanhia siya karon kanako aron siya mahibalo nga adunay usa ka propeta sa Israel.” Busa si Naaman miadto dala ang iyang mga kabayo ug ang iyang mga karwahi ug mihunong sa pultahan sa balay ni Eliseo. Ug si Eliseo nagpadala ug usa ka sinugo ngadto kaniya nga nag-ingon, “Lakaw ug hugasi ang imong kaugalingon didto sa Jordan sa makapito ug ang imong lawas maulian ug ikaw mahinlo.” Apan si Naaman nasuko ug mipahawa nga nag-ingon, “Ako nagdahom nga siya mogula gayod nganhi kanako ug motindog ug magtawag sa ngalan sa Ginoo nga iyang Dios ug magwarawara sa iyang kamot diha sa maong dapit, ug mamaayo ang sanla. Dili ba ang Abana ug ang Pharpar nga mga suba sa Damasco maayo pa kay sa tanang tubig sa Israel? Dili ba ako makapanghugas niini ug mahinlo?” Busa siya mitalikod ug mipahawa nga nasuko. Apan ang iyang mga sulugoon miduol ug miingon kaniya, “Amahan ko, kon ang propeta magsugo kanimo sa pagbuhat ug dakong butang, dili ba buhaton nimo kini? Unsa pa kaha nga misulti lamang siya kanimo, ‘Panghugas, ug mahinlo ka’?” Busa siya miadto ug mitunlob sa iyang kaugalingon sa makapito didto sa Jordan, sumala sa pulong sa tawo sa Dios, ug ang iyang lawas naulian sama sa lawas sa gamayng bata ug siya nahinlo. Unya mibalik siya ngadto sa tawo sa Dios, siya ug ang tanan niyang kauban, ug miadto ug mitindog sa iyang atubangan ug siya miingon, “Karon, ako nahibalo nga walay Dios sa tanang yuta gawas sa Israel. Busa dawata karon ang usa ka gasa gikan sa imong sulugoon.” Apan siya miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, siya nga akong gialagaran, ako dili modawat sa bisan unsa.” Ug gipugos niya siya sa pagkuha niini apan siya nagdumili. Unya si Naaman miingon, “Kon dili, ako naghangyo kanimo, hatagi ang imong sulugoon ug yuta nga makarga sa duha ka mula, kay gikan karon, ang imong sulugoon dili na maghalad ug halad nga sunogon o inihaw ngadto sa laing mga dios, kondili sa Ginoo. Niining butanga, ang Ginoo magpasaylo unta sa imong sulugoon, sa diha nga ang akong agalon moadto sa balay ni Rimon aron sa pagsimba didto, nga magsandig sa akong bukton ug ako magyukbo sulod sa balay ni Rimon, ang Ginoo magpasaylo sa imong sulugoon niining butanga.” Ug siya miingon kaniya, “Lakaw nga malinawon.” Apan sa nakalakaw na si Naaman ug layolayo ug diyotay, si Gihasi nga sulugoon ni Eliseo nga tawo sa Dios, miingon, “Tan-awa, ang akong agalon nagluwas niining Naaman nga Sirianhon sa walay pagdawat diha sa iyang kamot nianang iyang gidala. Ingon nga ang Ginoo buhi, ako moapas kaniya ug kuhaon nako ang bisan unsa gikan kaniya.” Busa si Gihasi misunod kang Naaman. Ug sa pagkakita ni Naaman nga may nagsunod kaniya, nanaog siya sa karwahi aron sa pagsugat kaniya ug miingon, “Maayo ba ang tanan?” Ug siya miingon, “Ang tanan maayo. Ang akong agalon nagpaanhi kanako nga nag-ingon, ‘Karon may miabot kanako gikan sa kabungtoran sa Efraim nga duha ka batan-ong lalaki gikan sa pundok sa mga propeta, hatagi sila, ako naghangyo kanimo, ug usa ka talanton nga plata ug duha ka mahalon nga bisti.’ ” Ug si Naaman miingon, “Ikalipay ang pagkuha sa duha ka talanton.” Ug iyang gipugos siya, ug giputos ang duha ka talanton nga plata sa duha puntil, lakip ang duha ka mahalon nga bisti, ug gipalukdo sa duha sa iyang mga sulugoon ug ilang gidala kini sa atubangan ni Gihasi. Ug sa pag-abot niya sa bungtod, iyang gikuha kini gikan sa ilang kamot, ug gihipos kini sa sulod sa balay ug iyang gipalakaw ang mga tawo, ug sila namahawa. Unya misulod siya ug mitindog sa atubangan sa iyang agalon. Ug si Eliseo miingon kaniya, “Diin ka man gikan, Gihasi?” Ug siya miingon, “Ang imong sulugoon wala molakaw sa laing dapit.” Apan siya miingon kaniya, “Wala ba mahiuban kanimo ang akong kasingkasing sa pagkanaog sa tawo sa iyang karwahi aron sa pagsugat kanimo? Panahon ba karon sa pagdawat ug salapi ug bisti, mga kaolibohan ug mga parasan, mga karnero, mga baka, mga sulugoon nga lalaki ug mga sulugoon nga babaye? Busa ang sanla ni Naaman motakboy kanimo ug sa imong mga kaliwat hangtod sa hangtod.” Ug siya mipahawa sa iyang atubangan nga usa ka sanlahon ug puti kaayo. Unya ang pundok sa mga propeta miingon kang Eliseo, “Tan-awa, ang dapit nga among gipuy-an nga ubos sa imong pagdumala gamay ra kaayo alang kanamo. Paadtoa kami sa Jordan ug ang matag usa kanamo manguha ug kahoy didto ug tugoti kami sa paghimo didto ug balay nga among kapuy-an.” Ug siya mitubag, “Lakaw kamo.” Unya ang usa kanila miingon, “Naghangyo ako, ubani ang imong mga sulugoon.” Ug siya mitubag, “Mouban ako.” Busa miuban siya kanila. Ug sa pag-abot nila sa Jordan, sila namutol ug kahoy. Apan samtang ang usa kanila nagputol ug kahoy, ang ulo sa wasay nahulog ngadto sa tubig ug siya misinggit, “Hala, akong agalon, hinulaman lamang kadto!” Unya ang tawo sa Dios miingon, “Diin man mahulog?” Ug sa diha nga iyang gitudlo kaniya ang dapit, nagputol siya ug usa ka gamayng kahoy ug gilabay kini didto ug gipalutaw ang puthaw. Ug siya miingon, “Punita kana.” Busa gikab-ot niya kini sa iyang kamot ug gikuha. Usa ka higayon niana, ang hari sa Siria nakiggubat batok sa Israel, ug nakigsabot siya uban sa iyang mga sulugoon, nga nag-ingon, “Diha nianang dapita anha ako magkampo.” Apan ang tawo sa Dios nagpasugo ngadto sa hari sa Israel ug nag-ingon, “Pagbantay nga dili ikaw moagi niadtong dapita kay ang mga Sirianhon manglugsong didto.” Ug ang hari sa Israel nagpadala ngadto sa dapit nga gisugilon kaniya sa tawo sa Dios. Ingon sa gipasidaan kaniya, naluwas niya ang iyang kaugalingon didto, dili lamang sa makausa o sa makaduha. Ug ang hunahuna sa hari sa Siria nagubot sa hilabihan gayod tungod niini busa iyang gitawag ang iyang mga sulugoon, ug miingon kanila, “Dili ba ninyo ipaila kanako kon kinsa kanato ang dapig sa hari sa Israel?” Usa sa iyang mga sulugoon miingon, “Wala, akong agalon, O hari. Apan si Eliseo, nga propeta nga atua sa Israel, nagsugilon sa hari sa Israel sa mga pulong nga imong gipamulong didto sa imong lawak nga higdaanan.” Ug siya miingon, “Lakaw ug tan-awa kon hain siya, aron ako magpadala ug ipadakop siya.” Ug gisuginlan siya, “Atua siya sa Dotan.” Busa nagpadala siya ug mga kabayo didto, ug mga karwahi ug daghang kasundalohan ug nangadto sila panahon sa kagabhion, ug gilibotan ang siyudad. Sa pagbangon ug sayo sa sulugoon sa tawo sa Dios ug sa paggula niya, nakita niya ang usa ka kasundalohan uban ang mga kabayo ug mga karwahi nga naglibot sa siyudad. Ug ang iyang sulugoon miingon kaniya, “Akong agalon! Unsa may atong buhaton?” Ug siya mitubag, “Ayaw kahadlok, kay sila nga ania uban kanato labaw pa ka daghan kay niadtong uban kanila.” Unya si Eliseo nag-ampo ug miingon, “O Ginoo, ako nag-ampo kanimo, bukha ang iyang mga mata aron siya makakita.” Ug gibuka sa Ginoo ang mga mata niadtong batan-ong lalaki, ug siya nakakita nga ang bukid napuno sa mga kabayo ug mga karwahi nga kalayo nga naglibot kang Eliseo. Ug sa paglugsong sa mga Sirianhon ngadto kaniya, si Eliseo nag-ampo sa Ginoo, nga nag-ingon, “Ako naghangyo kanimo, butai kining mga tawhana.” Ug gibutaan niya sila sumala sa pag-ampo ni Eliseo. Ug si Eliseo miingon kanila, “Dili kini mao ang dalan ug dili kini mao ang siyudad; sunda ako ug dad-on kamo nako ngadto sa tawo nga imong gipangita.” Ug gidala niya sila ngadto sa Samaria. Sa pag-abot nila sa Samaria, si Eliseo miingon, “O Ginoo, bukha ang mga mata niining mga tawhana aron sila makakita.” Ug gibuka sa Ginoo ang ilang mga mata ug sila nakakita, ug didto na sila sa taliwala sa Samaria. Sa pagkakita sa hari sa Israel kanila, miingon siya kang Eliseo, “Akong Amahan, pamatyon ba nako sila? Pamatyon ba nako sila?” Ug siya mitubag, “Ayaw sila pamatya. Patyon ba nimo ang imong mga binihag pinaagi sa imong espada ug sa imong pana? Andami sila ug pan ug tubig sa ilang atubangan aron sila makakaon ug makainom ug makaadto sa ilang agalon.” Busa nag-andam siya ug dakong kasaulogan alang kanila, ug sa dihang nakakaon sila ug nakainom, iya silang gipapauli ug nangadto sila sa ilang agalon. Ug ang mga Sirianhon wala na gayod mosulong sa yuta sa Israel. Human niadto, gitigom ni Ben-hadad nga hari sa Siria ang tanan niyang kasundalohan, ug mitungas ug gilibotan ang Samaria. Ug may usa ka dakong gutom sa Samaria samtang gisulong nila kini, hangtod ang usa ka ulo sa asno gibaligya ug tag-80 ka siklo nga plata, ug ang ikaupat nga bahin sa usa ka kab nga iti sa salampati gibaligya ug tag-lima ka siklo nga plata. Karon, samtang miagi ang hari sa Israel duol sa kuta, may usa ka babaye nga misinggit kaniya nga nag-ingon, “Tabang, akong agalon, O hari!” Ug siya miingon, “Kon ang Ginoo dili motabang kanimo, asa man ako ug itabang kanimo? Gikan ba sa giukanan o sa pug-anan sa bino?” Ug ang hari miingon kaniya, “Unsay nakahasol kanimo?” Ug siya mitubag, “Kining babayhana miingon kanako, ‘Ihatag ang imong anak aron ato siyang kaonon karong adlawa ug atong kaonon ang akong anak ugma.’ Busa among gipabukalan ang akong anak ug gikaon siya. Ug sa pagkasunod adlaw, giingnan nako siya, ‘Ihatag na ang imong anak, aron ato siyang kaonon,’ apan iyang gitagoan ang iyang anak.” Ug sa pagkadungog sa hari sa mga pulong sa babaye, iyang gigisi ang iyang ang mga bisti—siya miagi sa ibabaw sa kuta—ug ang katawhan mitan-aw ug tan-awa, siya may bisti nga sako nga gisapaw diha sa iyang lawas. Unya siya miingon, “Ang Dios maghimo unta sa ingon kanako, ug labaw pa usab, kon ang ulo ni Eliseo nga anak ni Safat nagpabilin pa sa iyang abaga niining adlawa.” Si Eliseo naglingkod sa sulod sa iyang balay ug ang mga kadagkoan naglingkod uban kaniya. Unya ang hari nagpadala ug usa ka tawo gikan sa iyang atubangan, apan sa wala pa moabot ang sinugo, siya miingon sa mga kadagkoan, “Nakita ba ninyo kon giunsa niining mamumuno sa pagsugo aron sa pagpunggot sa akong ulo? Inig-abot sa sinugo tak-opi ang ganghaan, ug pugngi pag-ayo ang pultahan batok kaniya. Dili ba ang mga tunob sa tiil sa iyang agalon anaa sa luyo niya?” Ug samtang nagsulti pa siya uban kanila, tan-awa, miabot ang hari ug siya miingon, “Kining maong kasamok gikan sa Ginoo! Nganong maghulat pa man ako sa Ginoo niining gidugayona?” Apan si Eliseo miingon, “Pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo. Kini mao ang giingon sa Ginoo: Ugma sa ingon niining taknaa ibaligya na lamang ug usa ka siklo ang usa ka takos nga maayong harina, ug ang duha ka takos nga sebada usa ka siklo, didto sa ganghaan sa Samaria.” Unya ang pangulo nga maoy sinaligan sa hari miingon sa tawo sa Dios, “Kon ang Ginoo maghimo ug mga tamboanan sa langit, mahitabo kaha kining butanga?” Apan siya miingon, “Ikaw makakita niana sa imong mga mata, apan dili ikaw makakaon niana.” Karon dihay upat ka tawong sanlahon sa tugkaran sa ganghaan ug sila nag-ingon sa usa ug usa, “Nganong manglingkod man kita dinhi hangtod nga kita mangamatay? Kon kita moingon, ‘Manulod kita ngadto sa siyudad,’ ang gutom atua sa siyudad ug kita mangamatay didto, ug kon kita manglingkod dinhi, mangamatay usab kita. Busa karon mangadto kita sa kampo sa mga Sirianhon. Kon ipalingkawas nila ang atong kinabuhi mangabuhi kita ug kon ila kitang patyon mangamatay kita.” Busa nanindog sila sa pagkabanagbanag, aron sa pag-adto sa kampo sa mga Sirianhon. Apan sa pag-abot nila didto sa daplin sa kampo sa mga Sirianhon, walay tawo didto. Kay ang Ginoo naghimo sa kasundalohan sa mga Sirianhon nga makabati ug dinahunog sa mga karwahi, ug sa mga kabayo ug sa kagahob sa dakong pundok sa kasundalohan ug sila nag-ingon sa usa ug usa, “Tan-awa, ang hari sa Israel nagsuhol batok kanato ug mga hari sa mga Hitihanon ug mga hari sa Ehipto sa pag-asdang kanato.” Busa sila namangon ug nangagiw sa pagkabanagbanag ug gibiyaan ang ilang mga tolda, mga kabayo, mga asno, ang kampo sa maong kahimtang ug nangagiw alang sa ilang kinabuhi. Ug sa pag-abot niining mga sanlahon didto sa daplin sa kampo, nanulod sila sa usa ka tolda ug nangaon ug nanginom ug nagdala gikan didto ug plata ug bulawan, ug bisti, ug nanglakaw ug gitagoan kini. Unya namalik sila ug misulod sa laing tolda ug nakadala usab ug mga butang gikan didto, ug nanglakaw ug gitagoan kini. Unya sila nag-ingon sa usa ug usa, “Kita wala magbuhat sa maayo. Kining adlawa, adlaw sa mga maayong balita. Kon magpakahilom lamang kita ug magpaabot hangtod sa kabuntagon, maabtan kita sa silot, busa dali kamo karon, mangadto kita ug atong suginlan ang banay sa hari.” Busa nangadto sila ug mitawag sa tigbantay sa ganghaan sa siyudad, ug gisuginlan nila sila, “Miadto kami sa kampo sa mga Sirianhon ug walay tawo didto, bisan tingog sa usa ka tawo, apan ang mga kabayo, ug ang mga asno gipanghigot ug ang mga tolda mao sa gihapon.” Ug siya mitawag sa mga tigbantay sa ganghaan, ug sila misugilon niini sa banay sa hari. Ug ang hari mibangon pagkagabii, ug misulti sa iyang mga sulugoon, “Suginlan ko kamo kon unsa ang giandam sa mga Sirianhon batok kanato. Sila nahibalo nga kita gigutom, busa namahawa sila sa kampo aron sa pagtago sa ilang kaugalingon diha sa kapatagan nga naghunahuna, ‘Sa ilang paggula sa siyudad, dakpon nato sila nga buhi ug manulod kita ngadto sa siyudad.’ ” Ug usa sa iyang mga sulugoon miingon, “Pakuhaa ang pipila ka tawo ug lima sa mga nahibilin nga kabayo, kay sila nga nahibilin dinhi mahisama sa panon sa Israel nga nangamatay. Pagsugo ug atong tan-awon.” Busa nagkuha sila ug duha ka tawo nga ilang gipasakay sa kabayo ug ang hari nagpadala kanila aron sa pagsunod sa kasundalohan sa mga Sirianhon, nga nag-ingon, “Adto ug tan-awa.” Ug sila misunod kanila hangtod sa Jordan, ug tan-awa ang tanang dalan nalukop sa mga bisti ug mga sudlanan nga nabiyaan sa mga Sirianhon sa ilang pagdali. Ug ang mga sulugoon namalik ug gisuginlan ang hari. Unya ang katawhan nanggula ug gipanguhaan ang kampo sa mga Sirianhon. Busa ang usa ka takos sa maayo nga harina gibaligya ug usa ka siklo, ug ang duha ka takos nga sebada, usa ka siklo, sumala sa pulong sa Ginoo. Gitudlo sa hari ang pangulo nga iyang sinaligan aron maoy magdumala didto sa ganghaan; ang katawhan mitunobtunob kaniya diha sa ganghaan ug siya namatay sumala sa gipamulong sa tawo sa Dios sa dihang miadto ang hari kaniya. Kay sa pagsulti sa tawo sa Dios ngadto sa hari, “Duha ka takos nga sebada ibaligya ug usa ka siklo, ug usa ka takos nga maayong harina usa ka siklo, sa ingon niining taknaa ugma didto sa ganghaan sa Samaria,” ang pangulo mitubag sa tawo sa Dios, “Bisan kon ang Ginoo maghimo ug mga tamboanan sa langit, mahimo ba kaha kining butanga?” Ug siya miingon, “Ikaw makakita niana sa imong kaugalingong mga mata, apan dili ikaw makakaon niini.” Busa kini nahitabo kaniya, kay gitunobtunoban man siya sa katawhan didto sa ganghaan, ug siya namatay. Si Eliseo miingon ngadto sa babaye nga ang anak iyang gibanhaw, “Tindog ug biya uban sa imong panimalay ug puyo sa bisan diin nga imong mapuy-an kay ang Ginoo nagpatawag ug usa ka gutom ug moabot kini sa yuta sulod sa pito ka tuig.” Busa ang babaye mitindog ug mihimo sumala sa gisulti sa tawo sa Dios ug siya mibiya uban sa iyang panimalay ug mipuyo sa yuta sa mga Filistihanon sulod sa pito ka tuig. Ug human sa pito ka tuig sa pagbalik sa babaye gikan sa yuta sa mga Filistihanon, miadto siya sa hari aron sa pagpakiluoy mahitungod sa iyang balay ug sa iyang yuta. Niadtong tungora ang hari nakigsulti kang Gihasi, ang sulugoon sa tawo sa Dios, nga nag-ingon, “Suginli ako sa tanang dagkong butang nga gihimo ni Eliseo.” Ug samtang nagsugilon siya sa hari kon giunsa ni Eliseo pagbanhaw ang namatay, ang babaye nga ang anak gibanhaw, mihangyo sa hari alang sa iyang balay ug sa iyang yuta. Ug si Gihasi miingon, “Akong agalon, O hari, ania ang babaye ug ang iyang anak nga gibanhaw ni Eliseo.” Ug sa pagpangutana sa hari sa babaye, iyang gisuginlan siya. Busa ang hari nagtudlo ug usa ka tinugyanan alang kaniya, nga nag-ingon, “Iuli ang tanan nga iya lakip ang tanang abot sa uma sukad sa adlaw nga siya mitalikod sa yuta hangtod karon.” Unya si Eliseo miadto sa Damasco. Si Ben-hadad nga hari sa Siria nasakit ug sa dihang gisugilon kaniya, “Ang tawo sa Dios nagpaingon nganhi,” ang hari miingon kang Hasael, “Pagdala ug gasa ug lakaw aron sugaton ang tawo sa Dios ug pagpakisayod sa Ginoo pinaagi kaniya, nga mag-ingon, ‘Mamaayo ba ako niining sakita?’ ” Busa si Hasael miadto aron sa pagsugat kaniya, ug nagdala ug gasa, tanang matang sa mga maayong butang sa Damasco, gikarga sa 40 ka kamilyo. Ug sa dihang miabot siya ug mitindog sa iyang atubangan, siya miingon, “Ang imong anak nga si Ben-hadad nga hari sa Siria nagpadala kanako nganhi kanimo nga nag-ingon, ‘Mamaayo ba ako niining sakita?’ ” Ug si Eliseo miingon kaniya, “Lakaw, ingna siya, ‘Ikaw mamaayo gayod;’ apan ang Ginoo nagpadayag kanako nga siya mamatay gayod.” Ug iyang gitutokan siya hangtod nga naulaw kini, ug ang tawo sa Dios mihilak. Ug si Hasael miingon, “Nganong naghilak man ang akong agalon?” Ug siya mitubag, “Tungod kay ako nahibalo sa daotan nga imong buhaton ngadto sa katawhan sa Israel; ang ilang mga kuta imong sunogon, ug pamatyon ang ilang mga batan-ong lalaki pinaagi sa espada ug dugmokon ang mga gagmay nga bata, ug yasyasan ang ilang mga babaye nga mabdos.” Ug si Hasael miingon, “Unsa ba ang imong sulugoon, nga usa lamang ka iro, nga siya magbuhat niining dakong butang?” Ug si Eliseo mitubag, “Ang Ginoo nagpadayag kanako nga ikaw mahimong hari sa Siria.” Unya mibiya siya gikan kang Eliseo ug miadto sa iyang agalon, nga miingon kaniya, “Unsay giingon ni Eliseo kanimo?” Ug siya mitubag, “Siya nagsugilon kanako nga ikaw mamaayo gayod.” Apan sa pagkaugma, iyang gikuha ang tabon sa higdaanan ug kini gituslob sa tubig, ug gibuklad sa iyang nawong, hangtod nga siya namatay. Ug si Hasael nahimong hari puli kaniya. Sa ikalima nga tuig ni Joram nga anak ni Ahab nga hari sa Israel, si Jehoram nga anak ni Jehosafat, hari sa Juda nagsugod sa paghari. Katloan ug duha ka tuig ang iyang panuigon sa pagsugod niya sa paghari, ug siya naghari sulod sa walo ka tuig didto sa Jerusalem. Ug naglakaw siya diha sa dalan sa mga hari sa Israel, sumala sa gihimo sa panimalay ni Ahab, kay ang anak ni Ahab mao ang iyang asawa, ug siya naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Bisan pa niini ang Ginoo dili maglaglag sa Juda, tungod lamang kang David nga iyang alagad, kay siya nagsaad sa paghatag ug usa ka lampara kaniya ug sa iyang mga anak hangtod sa kahangtoran. Sa iyang mga adlaw ang Edom mialsa batok sa pagmando sa Juda ug nagbutang ug kaugalingon nilang hari. Unya si Joram miadto sa Zair uban sa tanan niyang mga karwahi ug mibangon sa pagkagabii, siya ug ang iyang mga tigmando sa karwahi miasdang sa mga Edomhanon nga naglibot kaniya apan ang iyang kasundalohan nangikyas ngadto sa ilang balay. Busa ang Edom mialsa gikan sa pagmando sa Juda hangtod niining adlawa. Unya ang Libna mialsa usab sa samang panahon. Karon ang uban nga mga buhat ni Joram ug ang tanan niyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Busa si Joram mipahulay uban sa iyang mga katigulangan, ug gilubong uban sa iyang mga katigulangan didto sa siyudad ni David, ug si Ahasias nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ikanapulo ug duha nga tuig ni Joram nga anak ni Ahab, hari sa Israel, si Ahasias nga anak ni Jehoram, hari sa Juda, nagsugod paghari. Ang panuigon ni Ahasias 22 sa pagsugod niya paghari, ug siya naghari ug usa ka tuig didto sa Jerusalem. Ug ang ngalan sa iyang inahan mao si Atalia nga apo ni Omri nga hari sa Israel. Naglakaw usab siya diha sa dalan sa panimalay ni Ahab ug naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, ingon sa gibuhat sa panimalay ni Ahab, kay siya usa ka umagad sa panimalay ni Ahab. Ug siya miuban kang Joram nga anak ni Ahab sa pagpakiggubat batok kang Hasael nga hari sa Siria didto sa Ramot-gilead, ug ang mga Sirianhon misamad kang Joram. Ug si Hari Joram mipauli ngadto sa Jesreel aron magpaalim sa iyang mga samad nga gipahamtang kaniya sa mga Sirianhon didto sa Rama, sa dihang nakig-away siya kang Hasael nga hari sa Siria. Ug si Ahasias nga anak ni Jehoram, hari sa Juda, milugsong aron sa pagduaw kang Joram nga anak ni Ahab didto sa Jesreel, tungod kay siya nasakit man. Unya si Eliseo nga propeta mitawag sa usa gikan sa pundok sa mga propeta ug miingon kaniya, “Pangandam, ug dad-a kining sudlanan sa lana ug lakaw ngadto sa Ramot-gilead. Ug sa pag-abot nimo didto, pangitaa si Jehu nga anak ni Jehosafat nga anak ni Nimsi, ug sulod ug patindoga siya gikan sa iyang mga kaigsoonan ug dad-a siya ngadto sa kinasulorang lawak. Unya kuhaa ang sudlanan sa lana, ug ibubo kini sa iyang ulo ug ingna siya, ‘Kini mao ang gipamulong sa Ginoo: Gidihogan ko ikaw ingon nga hari sa Israel.’ Unya buksi ang pultahan ug kagiw, ug ayaw paglangan.” Busa ang batan-on, ang propeta, miadto sa Ramot-gilead. Ug sa pag-abot niya, ang mga tigmando sa kasundalohan nagtigom ug siya miingon, “Aduna akoy tuyo kaninyo, O tigmando.” Ug si Jehu miingon, “Kang kinsa kanamong tanan?” Ug siya miingon, “Kanimo, O tigmando.” Busa mitindog siya, ug misulod ngadto sa balay, ug ang batan-on mibubo sa lana ngadto sa iyang ulo ug miingon kaniya, “Kini mao ang gipamulong sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Ako nagdihog kanimo ingon nga hari ibabaw sa katawhan sa Ginoo, ang Israel. Ug laglagon nimo ang panimalay ni Ahab nga imong agalon, aron makapanimalos ako kang Jesebel sa dugo sa akong mga sulugoon nga mga propeta ug sa dugo sa tanang mga sulugoon sa Ginoo. Kay ang tibuok panimalay ni Ahab mawala ug puohon nako gikan kang Ahab ang matag lalaki, gawasnon ug dili gawasnon sa Israel. Ug buhaton nako ang balay ni Ahab nga sama sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat, ug sama sa panimalay ni Baasa nga anak ni Ahias. Ug ang mga iro mokaon kang Jesebel didto sa yuta sa Jesreel ug walay maglubong kaniya.” Unya iyang gibuksan ang pultahan ug mikagiw. Sa diha nga si Jehu miadto sa mga sulugoon sa iyang agalon, sila miingon kaniya, “Maayo ba ang tanan? Nganong mianhi man kining buang nga tawo kanimo?” Ug siya miingon kanila, “Kamo nakaila sa tawo ug unsa ang iyang gipamulong.” Ug sila miingon, “Dili kana tinuod, suginli kami karon.” Ug siya miingon, “Sa ingon niini ug sa ingon niana, siya namulong kanako nga nag-ingon, ‘Mao kini ang gipamulong sa Ginoo: Ako nagdihog kanimo nga hari sa ibabaw sa Israel.’ ” Dihadiha, ang matag usa kanila naghukas sa iyang bisti ug gibutang kini sa ubos niya diha sa mga ang-ang sa hagdanan, ug gipatingog ang trumpeta nga nag-ingon, “Si Jehu mao ang hari.” Busa si Jehu nga anak ni Jehosafat nga anak ni Nimsi naglaraw batok kang Joram. Niadtong tungora si Joram nagbantay didto sa Ramot-gilead, siya ug ang tibuok Israel, batok kang Hasael nga hari sa Siria, apan si Hari Joram mipauli didto sa Jesreel aron magpaalim sa iyang mga samad nga gipahiagom sa mga Sirianhon kaniya, sa dihang nakig-away siya batok kang Hasael nga hari sa Siria. Busa si Jehu miingon, “Kon kini maoy imong hunahuna, walay pagawason sa siyudad aron sa pag-adto sa pagsugilon sa balita didto sa Jesreel.” Unya si Jehu misakay sa usa ka karwahi, ug miadto sa Jesreel, kay si Joram naghigda didto. Ug si Ahasias nga hari sa Juda milugsong aron sa pagduaw kang Joram. Unya ang bantay nagtindog sa ibabaw sa tore sa Jesreel, ug iyang gipanid-an ang panon ni Jehu samtang siya nagsingabot ug miingon, “Nakakita ako ug usa ka panon.” Ug si Joram miingon, “Pagkuha ug usa ka tigpangabayo ug ipasugat sila ug ipaingon, ‘Pakigdait ba?’ ” Busa ang tawo nga nagkabayo misugat kaniya ug miingon, “Kini mao ang gipamulong sa hari, ‘Pakigdait ba?’ ” Ug si Jehu miingon, “Unsay labot nimo sa pakigdait? Didto ka sa likod ug sunod kanako.” Ug ang bantay misugilon nga nag-ingon, “Ang sinugo miadto kanila, apan wala na siya mobalik.” Unya siya nagpasugo sa ikaduha nga nagkabayo, miadto kanila ug miingon, “Kini mao ang giingon sa hari, ‘Pakigdait ba?’ ” Ug si Jehu mitubag, “Unsay labot nimo sa pakigdait? Didto ka sa likod ug sunod kanako.” Ang bantay misugilon pag-usab, “Siya miadto kanila apan wala na siya mobalik. Ug ang pagpadagan sama sa pagpadagan ni Jehu nga anak ni Nimsi kay siya nagpadagan ug kusog kaayo.” Si Joram miingon, “Pangandam!” Ug giandam nila ang iyang karwahi. Ug si Joram nga hari sa Israel ug si Ahasias nga hari sa Juda migula, ang matag usa sa iyang karwahi, ug sila nanggula aron sa pagsugat kang Jehu ug gikasugat nila siya didto sa yuta ni Nabot nga Jesreelhanon. Ug sa pagkakita ni Joram kang Jehu, siya miingon, “Pakigdait ba, Jehu?” Ug siya mitubag, “Unsa bay pakigdait samtang nagpadayon pagdagsang ang mga pagpakighilawas ug ang mga salamangka sa imong inahan nga si Jesebel midagsang?” Unya si Joram mipaliso sa iyang kabayo ug mipadagan ug miingon kang Ahasias, “Pagbudhi kini, O Ahasias!” Ug gibingat ni Jehu ang iyang pana uban sa tanan niyang kusog ug gipana si Joram sa taliwala sa iyang abaga ug ang udyong milapos sa iyang kasingkasing ug siya nalup-og sa sulod sa iyang karwahi. Unya miingon si Jehu kang Bidkar nga iyang pangabaga, “Kuhaa siya ug isalibay siya sa yuta nga iya ni Nabot nga Jesreelhanon, kay hinumdomi, sa diha nga ako ug ikaw nagtapad pagsakay sunod kang Ahab nga iyang amahan, giunsa sa Ginoo pagsulti niining maong mensahe batok kaniya, ‘Ingon nga nakita gayod nako kagahapon ang dugo ni Nabot ug ang dugo sa iyang mga anak nga lalaki, nag-ingon ang Ginoo, ako manimalos kanimo niining lunaa.’ Busa karon kuhaa ug ilabay siya ngadto sa yuta; sumala sa pulong sa Ginoo. ” Apan sa pagkakita ni Ahasias nga hari sa Juda niini, miikyas siya ngadto sa Bet-hagan. Ug si Jehu migukod kaniya ug miingon, “Panaa usab siya” ug ila siyang gipana diha sa karwahi didto sa tungasan sa Gur nga kasikbit sa Ibleam. Ug mikagiw siya ngadto sa Megido ug namatay didto. Ang iyang mga sulugoon midala kaniya diha sa usa ka karwahi ngadto sa Jerusalem ug gilubong siya sa iyang lubnganan uban sa iyang mga katigulangan didto sa siyudad ni David. Sa ikanapulo ug usa nga tuig ni Joram nga anak ni Ahab, si Ahasias nagsugod sa paghari sa Juda. Sa pag-adto ni Jehu sa Jesreel, si Jesebel nakadungog niini, busa iyang gipintalan ang iyang mga mata ug gidayandayanan ang iyang ulo ug midungaw sa tamboanan. Ug sa pagsulod ni Jehu sa ganghaan siya miingon, “Pakigdait ba kini, ikaw Zimri nga mamumuno sa imong agalon?” Ug gihangad niya ang iyang nawong sa tamboanan, ug miingon, “Kinsay dapig kanako? Kinsa?” Ug didtoy duha o tulo ka yunoko nga mitan-aw kaniya. Ug siya miingon, “Ihulog siya.” Busa ilang gihulog si Jesebel ug ang uban niyang dugo mituasik sa bungbong ug sa mga kabayo, ug gitumban nila siya. Unya si Jehu misulod, mikaon ug miinom, ug siya miingon, “Hiposa kanang tinunglo nga babaye ug ilubong siya kay siya usa ka anak sa hari.” Apan sa pag-adto nila aron sa paglubong kaniya, wala na silay nakaplagan kaniya gawas sa bagolbagol ug mga tiil ug mga palad sa iyang mga kamot. Sa diha nga sila mibalik ug misugilon kaniya, siya miingon, “Kini mao ang pulong sa Ginoo nga iyang gisulti pinaagi sa iyang sulugoon nga si Elias nga Tisbihanon, ‘Sa yuta sa Jesreel, kaonon sa mga iro ang unod ni Jesebel, ug ang patay nga lawas ni Jezabel mahisama sa hugaw sa mananap sa ibabaw sa uma sa yuta ni Jesreel, aron walay usa nga makaingon, Kini mao si Jesebel.’ ” Si Ahab may 70 ka anak nga lalaki didto sa Samaria. Busa si Jehu misulat ug mipadala niini ngadto sa Samaria, ngadto sa mga namunoan sa Jesreel, sa mga kadagkoan ug kanila nga nagmatuto sa mga anak ni Ahab, nga nag-ingon, “Busa karon inig-abot niining sulat diha kanimo, sa nakita nimo nga ang mga anak sa inyong agalon uban kaninyo ug anaa kaninyo ang mga karwahi ug mga kabayo, ug ang mga kinutaang siyudad ug mga hinagiban, pilia ang labing maayo ug labing angay sa mga anak sa inyong agalon ug ibutang siya sa trono sa iyang amahan, ug pagpakig-away alang sa balay sa imong agalon.” Apan sila nangahadlok sa hilabihan ug miingon, “Tan-awa, ang duha ka hari dili makabuntog kaniya, unsaon man nato pagsugakod?” Busa siya nga tinugyanan sa palasyo ug siya nga tigdumala sa siyudad, uban sa mga kadagkoan sa mga nagmatuto nagsugo ngadto kang Jehu sa pag-ingon, “Kami imong mga sulugoon ug motuman sa tanan nga imong isugo kanamo. Dili kami mohimo ni bisan kinsa nga hari; buhata ang unsay maayo diha sa imong mga mata.” Ug nagsulat siya sa ikaduhang sulat alang kanila nga nag-ingon, “Kon kamo modapig kanako ug kon kamo andam sa pagtuman kanako, kuhaa ninyo ang mga ulo sa mga anak nga lalaki sa inyong agalon ug anhi kamo kanako sa Jesreel ugma sa ingon niining taknaa.” Niadtong tungora ang mga anak nga lalaki sa hari nga 70 ka tawo, kauban sa mga bantogang tawo sa siyudad, nga maoy nagmatuto kanila. Sa pag-abot sa sulat kanila, ilang gikuha ang mga anak sa hari, ug gipamatay sila, kadtong 70 ka tawo ug gibutang ang ilang mga ulo sa mga bukag ug gipadala sila ngadto kaniya sa Jesreel. Sa pag-abot sa sinugo, gisuginlan siya, “Ilang gidala ang mga ulo sa mga anak nga lalaki sa hari.” Ug siya miingon, “Ipahimutang sila sa duha ka pundok diha sa agianan sa pagsulod sa ganghaan hangtod sa pagkabuntag.” Unya pagkabuntag, sa paggula niya. siya mitindog ug miingon sa tibuok katawhan, “Wala kamoy sala. Ako mao ang nagbudhi sa akong agalon ug gipatay siya, apan kinsay nagpatay niining tanan? Hibaloi ninyo karon nga walay makawang sa pulong sa Ginoo, nga gipamulong sa Ginoo mahitungod sa panimalay ni Ahab, kay ang Ginoo nagbuhat sa iyang gipamulong pinaagi sa iyang sulugoon nga si Elias.” Busa gipatay ni Jehu ang tanang nahibilin sa balay ni Ahab didto sa Jesreel, ang tanan niyang bantogang tawo ug iyang mga suod nga mga higala ug iyang mga pari, hangtod nga walay nahibilin kaniya. Unya nangandam siya ug miadto sa Samaria. Didto sa dalan, sa iyang pag-abot sa balay pahulayanan sa mga tigbantay sa mga karnero, gikatagbo ni Jehu ang mag kadugo ni Ahasias nga hari sa Juda ug siya miingon, “Kinsa ba kamo?” Ug sila mitubag, “Kami mao ang mga kadugo ni Ahasias ug kami nanganhi aron sa pagduaw sa banay sa hari ug sa mga anak nga lalaki sa rayna.” Ug siya miingon, “Dakpa sila nga buhi.” Ug ilang gidakop sila nga buhi ug gipatay sila didto sa gahong sa balay pahulayanan, ang 42 ka tawo ug wala siyay gibilin kanila. Sa pagtalikod niya didto, iyang gikasugat si Jehonadab nga anak ni Recab nga nagpaingon aron sa pagsugat kaniya, ug siya nangatahoran kaniya ug miingon kaniya, “Matinud-anon ba ang imong kasingkasing, ingon nga ang akong kasingkasing matinud-anon sa imong kasingkasing?” Ug si Jehonadab mitubag, “Oo.” Si Jehu miingon, “Kon matinud-anon kini, itunol kanako ang imong kamot.” Busa iyang gitunol ang iyang kamot ngadto kaniya. Ug gipasakay siya ni Jehu ngadto sa karwahi. Ug siya miingon, “Uban kanako ug tan-awa ang akong pagkamainiton alang sa Ginoo.” Busa nanakay sila sa karwahi. Ug sa pag-abot niya sa Samaria, iyang gipatay ang tanan nga nahibilin sa mga kaliwat ni Ahab sa Samaria, hangtod nga napuo gayod sila, sumala sa pulong sa Ginoo nga iyang gipamulong kang Elias. Unya gitigom ni Jehu ang tibuok katawhan ug miingon kanila, “Si Ahab nag-alagad ug diyotay kang Baal apan si Jehu mag-alagad kaniya ug dako. Busa karon paanhia kanako ang tanan nga propeta ni Baal, ang tanan nga nagsimba ug ang tanan niyang mga pari, kinahanglan walay makulang, kay adunay akoy usa ka halad nga ihalad ngadto kang Baal. Bisan kinsa niadtong dili maonhi, dili mabuhi.” Apan si Jehu naghimo niini sa limbong, aron sa paglaglag sa mga nagsimba kang Baal. Ug si Jehu misugo, “Himoa ang usa ka balaan nga panagtigom alang kang Baal.” Busa ila kining gipahibalo. Ug gipasugoan ni Jehu ang tibuok Israel, ug ang tanan nga mga nagsimba kang Baal nangabot ug nga tungod niana walay bisan usa nga wala moadto. Ug nangadto sila sa balay ni Baal, ug ang balay ni Baal napuno gikan sa usa ka tumoy hangtod sa pikas. Ug siya miingon kaniya nga may katungdanan sa pagbantay sa mga bisti, “Dad-a ang tanang bisti sa tanan nga nagsimba kang Baal.” Busa iyang gidala ang tanang bisti alang kanila. Ug si Jehu miadto sa templo ni Baal uban kang Jehonadab nga anak ni Recab ug siya miingon sa mga magsimba kang Baal, “Susiha ug tan-awa nga walay sulugoon sa Ginoo nga uban kaninyo kondili ang mga nagsimba lamang kang Baal.” Ug nanulod sila aron sa paghalad ug mga inihaw ug mga halad nga sunogon. Ug si Jehu nagbutang ug 80 ka tawo didto sa gawas ug miingon, “Ang tawo nga magtugot niadtong akong gitugyan sa inyong mga kamot nga makaikyas, mawad-an sa iyang sa kinabuhi.” Ug sa diha nga nahuman na niya ang paghalad sa halad nga sunogon, si Jehu miingon sa mga bantay ug sa mga tinugyanan, “Sulod, ug pamatya sila! Kinahanglan nga walay bisan usa ka tawo nga makaikyas.” Ug sa gipamatay na nila sila sa espada, ang mga bantay ug ang mga tinugyanan milabay kanila ngadto sa gawas ug miadto sa kinasulorang lawak sa templo ni Baal. Ug ilang gidala sa gawas ang mga haligi nga diha sa templo ni Baal ug gisunog kini. Ug ilang gigun-ob ang haligi ni Baal ug gigun-ob ang templo ni Baal ug gihimo kining kalibangan hangtod niining adlawa. Sa ingon niini giwala ni Jehu ang pagsimba ni Baal diha sa Israel. Apan wala mobiya si Jehu gikan sa mga sala ni Jeroboam, ang anak ni Nebat, diin gihimo niya nga ang Israel magpakasala sa mga nating baka nga bulawan nga didto sa Betel ug sa Dan. Ug ang Ginoo miingon kang Jehu, “Tungod kay nagbuhat ikaw sa maayo, sa pagtuman sa matarong diha sa akong panan-aw, ug naghimo ngadto sa panimalay ni Ahab sumala sa tanan nga ania sa akong kasingkasing, ang imong mga anak nga lalaki sa ikaupat nga kaliwatan maglingkod sa trono sa Israel.” Apan si Jehu wala magbantay sa paglakaw diha sa Balaod sa Ginoo nga Dios sa Israel sa tibuok niyang kasingkasing, siya wala mobiya gikan sa sala ni Jeroboam, nga nakahimo sa Israel sa pagpakasala. Niadtong mga adlawa ang Ginoo nagsugod sa pagpahimulag sa mga bahin sa Israel. Si Hasael mibuntog kanila sa tanang utlanan sa Israel, gikan sa Jordan ngadto sa silangan, ang tibuok yuta sa Gilead, ang mga Gadihanon, ug ang mga Rubenhanon, ug ang mga Manasehanon, gikan sa Aroer nga duol sa walog sa Arnon, nga mao ang Gilead ug Basan. Karon ang uban nga mga buhat ni Jehu ug ang tanan niyang nabuhat, ug ang tanan niyang gahom, wala ba sila masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Ug si Jehu mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug gilubong nila siya didto sa Samaria. Si Jehoahas nga iyang anak naghari puli kaniya. Ang kadugayon nga si Jehu naghari sa Israel sa Samaria 28 ka tuig. Sa pagkakita ni Atalia nga inahan ni Ahasias, nga ang iyang anak patay na, mitindog siya ug gilaglag niya ang tanang sakop sa harianong banay. Apan si Jehoseba nga anak nga babaye sa hari nga si Joram ug igsoon ni Ahasias, mikuha kang Joas nga anak ni Ahasias, ug gikawat siya gikan sa mga anak sa hari nga patyonon, ug siya ug ang iyang tig-atiman gitagoan diha sa lawak higdaanan. Sa ingon gitipigan siya gikan kang Atalia, mao nga wala siya mapatay. Siya diha uban kaniya nga gitagoan sulod sa unom ka tuig diha sa balay sa Ginoo samtang si Atalia nagmando sa yuta. Apan sa ikapito nga tuig si Jehoiada mipatawag sa mga pangulo sa mga Carihanon ug sa mga bantay ug gipaadto kaniya didto sa balay sa Ginoo, ug siya naghimo ug usa ka kasabotan uban kanila ug mipapanumpa kanila didto sa balay sa Ginoo, ug gipakita kanila ang anak sa hari. Ug siya nagsugo kanila, “Kini ang butang nga buhaton ninyo, usa sa tulo ka bahin kaninyo, kadtong dili magbantay panahon sa adlaw nga igpapahulay ug magbantay sa balay sa hari, ingon nga ang laing usa sa tulo ka bahin adto sa ganghaan sa Sur ug ang laing usa sa tulo ka bahin, adto sa ganghaan luyo sa mga bantay, magbantay kamo sa palasyo. Ug ang inyong duha ka pundok nga moanhi sa adlaw nga igpapahulay, magbantay sa balay sa Ginoo, maglibot sa hari, ang matag usa may mga hinagiban sa iyang kamot, ug kinsa kadtong moduol sa mga laray patyon. Ubani ninyo ang hari sa iyang paggula ug sa iyang pagsulod.” Ang mga pangulo naghimo sumala sa tanan nga gisugo ni Jehoiada nga pari, ug ang matag usa nagdala sa iyang mga tawo nga dili magbantay panahon sa adlaw nga igpapahulay uban niadtong magbantay panahon sa adlaw nga igpapahulay, ug nangadto kang Jehoiada nga pari. Ug gihatag sa pari ngadto sa mga pangulo ang mga bangkaw ug mga taming nga iya ni David kaniadto nga didto sa balay sa Ginoo. Ug ang mga bantay nagtindog, ang matag tawo dala ang iyang mga hinagiban sa iyang kamot sukad sa habagatang bahin sa balay ngadto sa amihanang bahin, libot sa halaran ug sa balay. Unya iyang gidala sa gawas ang anak sa hari ug gibutang ibabaw kaniya ang korona, ug gihatag kaniya ang pagpamatuod, ug gipaila siya nga hari, ug gidihogan siya, ug gipakpak nila ang ilang mga kamot ug nag-ingon, “Mabuhi ang hari!” Sa pagkadungog ni Atalia sa kabanha sa mga bantay ug sa katawhan, siya miadto sa katawhan sa balay sa Ginoo. Ug sa pagtan-aw niya, ang hari nagtindog duol sa haligi sumala sa nabatasan, ug ang mga pangulo ug ang mga tigtrumpeta tupad sa hari, ug ang tibuok katawhan sa yuta naglipay ug nagpatingog sa mga trumpeta. Unya gigisi ni Atalia ang iyang mga bisti ug misinggit, “Pagbudhi kini! Pagbudhi!” Unya gisugo ni Jehoiada nga pari ang mga pangulo nga gitugyanan sa kasundalohan, “Dad-a siya sa taliwala sa mga laray ug patya pinaagi sa espada si bisan kinsa nga mosunod kaniya.” Kay ang pari miingon, “Ayaw siya patya sulod sa balay sa Ginoo.” Busa gidakop nila siya ug siya miagi sa agianan sa mga kabayo ngadto sa balay sa hari ug didto gipatay siya. Ug si Jehoiada naghimo ug usa ka kasabotan tali sa Ginoo ug sa hari ug sa katawhan nga sila mahimong katawhan sa Ginoo ug mao usab tali sa hari ug sa katawhan. Unya ang tibuok katawhan sa yuta nangadto sa balay ni Baal ug gigun-ob kini. Ang iyang mga halaran ug iyang mga larawan ilang gidugmok, ug gipatay si Matan nga pari ni Baal, sa atubangan sa mga halaran. Ug ang pari nagbutang ug mga bantay sa balay sa Ginoo. Iyang gidala ang mga pangulo, ang mga Carihanon, ang mga bantay ug ang tibuok katawhan sa yuta ug ilang gidala ang hari gikan sa balay sa Ginoo, ug didto moagi sa ganghaan sa mga bantay ngadto sa balay sa hari. Ug siya milingkod sa trono sa mga hari. Busa ang tibuok katawhan sa yuta nalipay ug ang siyudad nagmalinawon human nila patya si Atalia pinaagi sa espada didto sa balay sa hari. Pito ka tuig ang panuigon ni Jehoas sa pagsugod niya sa paghari. Sa ikapito nga tuig ni Jehu, si Jehoas nagsugod paghari, ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Zibia nga taga-Beer-seba. Ug si Jehoas naghimo sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo sa tanan niyang mga adlaw tungod kay si Jehoiada nga pari nagtudlo man kaniya. Apan bisan pa niana, ang habog nga mga dapit wala kuhaa. Ang katawhan nagpadayon sa paghalad ug pagsunog ug insenso didto sa mga habog nga mga dapit. Unya si Jehoas miingon sa mga pari, “Ang tanang salapi sa balaan nga mga butang nga gidala ngadto sa balay sa Ginoo, ang salapi nga gipabayad sa mga tawo, ang salapi nga gikan sa buhis sa tanang tawo ug ang salapi nga gidala sa tawo sa kinabubut-on gayod ngadto sa balay sa Ginoo, ipadawat kini sa mga pari, ang matag usa gikan sa iyang kaila, ug ipaayo nila ang balay kon may makita sila nga kinahanglang ayohon.” Apan hangtod sa ika-23 nga tuig sa paghari ni Jehoas, wala himoa sa mga pari ang pag-ayo sa balay. Busa si Hari Jehoas mipatawag kang Jehoiada nga pari ug sa ubang mga pari ug miingon kanila, “Nganong wala man ninyo ayoha ang balay? Busa karon ayaw na kamo pagdawat ug salapi sa inyong mga kaila, kondili ihatag hinuon kana alang sa pag-ayo sa balay.” Busa ang mga pari miuyon nga dili na sila modawat ug salapi gikan sa katawhan, ug nga dili na nila ayohon ang balay. Unya ang pari nga si Jehoiada, mikuha ug usa ka kahon ug gilungagan ang takob niini ug gibutang kini tupad sa halaran, sa tuong bahin niadtong mosulod ngadto sa balay sa Ginoo. Ug ang mga pari nga nagbantay sa pultahan mibutang sa tanang salapi nga gidala ngadto sa balay sa Ginoo. Kon ilang makita nga daghan na ug salapi sa kahon, ang sekretaryo sa hari ug ang labawng pangulong pari moadto ug ilang ihapon ug isulod sa mga puyo ang salapi nga nakita didto sa balay sa Ginoo. Unya ilang ihatag ang salapi nga gitimbang ngadto mga kamot sa mga mamumuo nga gipiyalan sa balay sa Ginoo, ug ila kining ibayad ngadto sa mga panday ug sa mga magtutukod nga nagbuhat sa balay sa Ginoo ug sa mga kantiro ug sa mga tigtabas ug bato ingon man usab sa pagpalit ug kahoy ug sinapsapan nga bato alang sa pag-ayo sa mga ayohonon sa balay sa Ginoo ug alang sa bisan unsang galastohan sa balay aron sa pag-ayo niini. Apan walay gihimo alang sa balay sa Ginoo nga mga planggana nga plata, mga igpapalong, mga panaksan, mga trumpeta o bisan unsang mga sudlanan nga bulawan o plata gikan sa salapi nga gidala ngadto sa balay sa Ginoo, kay ila kining gihatag ngadto sa mga mamumuo nga nag-ayo sa balay sa Ginoo. Ug wala sila mangayo ug husay gikan sa mga tawo nga gihatagan sa salapi nga ibayad ngadto sa mga mamumuo kay sila nagmatinud-anon man. Ang salapi nga gikan sa halad tungod sa paglapas ug ang salapi nga gikan sa mga halad tungod sa sala wala dad-a ngadto sa balay sa Ginoo, kini iya sa pari. Niadtong panahona si Hasael nga hari sa Siria mitungas ug nakig-away batok sa Gat ug giilog kini. Apan sa diha nga si Hazael misulong sa Jerusalem, gikuha ni Jehoas nga hari sa Juda ang tanang balaan nga mga butang nga gihalad ni Jehosafat ug ni Jehoram ug ni Ahasias, nga iyang mga amahan, mga hari sa Juda, ug ang iyang kaugalingong mga butang nga gibalaan, ug ang tanan nga mga bulawan nga nakaplagan diha sa mga bahandi sa balay sa Ginoo ug sa balay sa hari, ug gipadala kini ngadto kang Hasael nga hari sa Siria. Unya si Hasael mipahawa gikan sa Jerusalem. Karon ang uban nga mga buhat ni Jehoas ug ang tanan niyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ang iyang mga sulugoon mialsa ug naghimo ug usa ka pagluib ug gipatay si Jehoas didto sa balay ni Millo, sa agianan nga padulong sa Silla. Si Josacar nga anak ni Simeat ug si Jehosabad nga anak ni Somer nga iyang mga sulugoon mao ang mitigbas kaniya ug siya namatay. Ug gilubong nila siya uban sa iyang katigulangan sa siyudad ni David, ug si Amasias nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ika-23 nga tuig ni Joas nga anak ni Ahasias, hari sa Juda, si Jehoahas nga anak ni Jehu misugod sa paghari sa Israel didto sa Samaria, ug naghari sulod sa napulo ug pito ka tuig. Ug siya naghimo ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, ug misunod sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nakahimo sa Israel sa pagpakasala. Siya wala mobiya gikan niini. Ug ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa Israel ug gitugyan niya sila kanunay ngadto sa kamot ni Hasael nga hari sa Siria ug unya ngadto sa kamot ni Ben-hadad nga anak ni Hasael. Unya si Jehoahas nagpakiluoy sa Ginoo, ug ang Ginoo nagpatalinghog kaniya, kay nakita niya ang pagdaogdaog sa Israel, giunsa sila pagdaogdaog sa hari sa Siria. (Busa gihatagan sa Ginoo ang Israel ug usa ka manluluwas, ug sila nakagawas gikan sa kamot sa mga Sirianhon, ug ang katawhan sa Israel nagpuyo sa ilang mga panimalay sama kaniadto. Apan sa gihapon wala sila mobiya sa mga sala sa balay ni Jeroboam nga nakapahimo sa Israel sa pagpakasala apan naglakaw niini ug ang Asera nahibilin usab didto sa Samaria). Kay walay mahibilin kang Jehoahas nga kasundalohan nga labaw sa 50 ka tigpangabayo ug napulo ka karwahi ug napulo ka libo ka sundalo nga naglakaw, kay sila gilaglag sa hari sa Siria ug gihimo sila nga sama sa abog nga gitamaktamakan. Karon ang tanan nga mga buhat ni Jehoahas, ug ang tanan niyang nahimo ug ang iyang gahom, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga hari sa Israel? Ug si Jehoahas mipahulay uban sa iyang katigulangan ug ila siyang gilubong sa Samaria, ug si Joas nga iyang anak nga lalaki naghari puli kaniya. Sa ika-37 nga tuig ni Joas nga hari sa Juda, si Jehoas nga anak ni Jehoahas nagsugod paghari sa Israel didto sa Samaria, ug naghari siya sulod sa napulo ug unom ka tuig. Gibuhat usab niya ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo ug wala siya mobiya sa tanang mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga nakapahimo sa Israel sa pagpakasala, apan naglakaw diha niini. Karon ang uban nga mga buhat ni Joas ug ang tanan niyang nabuhat ug ang iyang gahom nga iyang gipakig-away batok kang Amasias nga hari sa Juda, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Ug si Joas mipahulay uban sa iyang katigulangan ug si Jeroboam milingkod sa trono. Ug si Joas gilubong sa Samaria uban sa mga hari sa Israel. Sa dihang nasakit si Eliseo sa sakit nga iyang kamatyan, si Joas nga hari sa Israel miadto kaniya ug mihilak sa iyang atubangan ug miingon, “Amahan ko! Amahan ko! Ang mga karwahi sa Israel ug ang mga sundalo nga nagkabayo niini!” Ug si Eliseo miingon kaniya, “Pagkuha ug pana ug mga udyong.” Busa nagkuha siya ug pana ug mga udyong. Unya miingon siya ngadto sa hari sa Israel, “Ibutang ang imong kamot sa pana,” ug iyang gibutang ang iyang kamot sa pana. Ug gibutang ni Eliseo ang iyang mga kamot sa ibabaw sa kamot sa hari. Ug siya miingon, “Ablihi ang bintana dapit sa silangan”, ug iyang giablihan. Unya si Eliseo miingon, “Ipana,” ug siya mipana. Ug siya miingon, “Ang udyong sa kadaogan sa Ginoo, ang udyong sa kadaogan batok sa Siria! Kay ikaw makig-away sa mga Sirianhon didto sa Afek hangtod nga imo silang mahurot.” Ug siya miingon, “Kuhaa ang mga udyong,” ug iya kining gikuha. Ug siya miingon sa hari sa Israel, “Ibunal kana sa yuta,” ug iya kining gibunal sa makatulo ug mihunong. Unya ang tawo sa Dios nasuko kaniya ug miingon, “Imo unta kining gibunal sa makalima o makaunom, kay sa ingon niana ikaw makadaog unta sa Siria hangtod nga imo kining mahurot, apan karon ikaw makadaog sa Siria sa makatulo lamang.” Ug si Eliseo namatay ug gilubong nila siya. Sa panahon sa tingpamulak ang mga pundok sa mga Moabihanon magsulongan sa yuta. Ug samtang naglubong sila ug tawo, nakita nila ang usa ka panon ug ila na lang gitunod ang tawo sa lubnganan ni Eliseo. Ug sa diha nga ang tawo midapat sa bukog ni Eliseo, siya nabuhi ug mitindog. Si Hasael nga hari sa Siria midaogdaog sa Israel sa tanang mga adlaw ni Jehoahas. Apan ang Ginoo nagmaluluy-on kanila ug nagmapuangoron kanila ug nagtagad kanila, tungod sa iyang kasabotan uban kang Abraham, Isaac ug kang Jacob, ug wala maglaglag kanila o magsalikway kanila gikan sa iyang atubangan hangtod karon. Sa pagkamatay ni Hasael nga hari sa Siria, si Benhadad nga iyang anak, naghari puli kaniya. Ug gikuha pag-usab ni Jehoas nga anak ni Jehoahas gikan sa kamot ni Benhadad nga anak ni Hasael ang mga siyudad nga iyang nailog gikan sa kamot ni Jehoahas nga iyang amahan pinaagi sa gubat. Makatulo sila mabuntog ni Joas ug nabawi ang mga siyudad sa Israel. Sa ikaduhang tuig ni Joas nga anak ni Joahas nga hari sa Israel, si Amasias nga anak ni Joas, hari sa Juda, nagsugod sa paghari. Nagpanuigon siyag 25 sa pagsugod niya sa paghari, ug siya naghari sulod sa 29 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jehoadin nga taga-Jerusalem. Ug iyang gihimo ang matarong diha sa mga mata sa Ginoo, apan dili sama kang David nga iyang amahan; siya naghimo sumala sa gihimo sa iyang amahan nga si Joas. Ang habog nga mga dapit wala kuhaa; ang katawhan naghalad gihapon ug nagsunog ug insenso sa mga habog nga dapit. Ug sa diha nga ang harianong gahom lig-on na diha sa iyang kamot, iyang gipamatay ang iyang mga sulugoon nga mipatay sa hari nga iyang amahan. Apan wala niya patya ang mga anak sa mga mamumuno sumala sa nasulat sa basahon sa Balaod ni Moises nga gisugo sa Ginoo nga nag-ingon, “Ang mga amahan dili kinahanglang patyon tungod sa mga anak o ang mga anak patyon tungod sa mga amahan, apan ang matag tawo mamatay tungod sa iyang kaugalingong sala.” Napulo ka libo ka Edomhanon ang iyang gipamatay didto sa Walog sa Asin, ug giilog ang Sela pinaagi sa pagsulong, ug gitawag kini ug Jokteel ug hangtod karon mao kini ang ngalan. Unya si Amasias nagpadala ug mga sulugoon ngadto kang ni Jehoahas nga anak ni Jehu, hari sa Israel, nga nag-ingon, “Dali kamo, buot akong mag-atubangay kita.” Ug si Jehoas nga hari sa Israel nagpadala ug mensahe kang Amasias nga hari sa Juda, “Ang sampinit didto sa Lebanon gipadala ngadto sa cedro nga didto sa Lebanon nga nag-ingon, ‘Ipaasawa ang imong anak sa akong anak,’ ug didtoy miagi nga usa ka ihalas nga mananap sa Lebanon ug gitumban ang sampinit. Tinuod nga nabuntog gayod nimo ang Edom ug nagmapahitas-on ang imong kasingkasing. Angay kang matagbaw sa imong himaya, ug pagpuyo sa balay, kay nganong manghagit man ikaw ug kasamok aron ikaw mapukan, ikaw ug ang Juda uban kanimo?” Apan si Amasias wala mamati. Busa si Jehoas nga hari sa Israel mitungas ug siya ug si Amasias nga hari sa Juda nagsangka didto sa Bet-semes nga sakop sa Juda. Ug ang Juda nabuntog sa Israel ug ang matag tawo mikagiw ngadto sa iyang panimalay. Ug nadakpan ni Jehoas nga hari sa Israel si Amasias nga hari sa Juda, anak ni Jehoas nga anak ni Ahasias, didto sa Bet-semes ug miadto sa Jerusalem ug gigun-ob ang kuta sa Jerusalem nga usa ka gatos ka maniko gikan sa Ganghaan ni Efraim ngadto sa Ganghaan sa Eskina. Ug iyang gikuha ang tanang bulawan ug plata ug ang tanan nga mga sudlanan nga nakaplagan diha sa balay sa Ginoo ug diha sa tipiganan sa mga bahandi sa balay sa hari, ug mga binihag usab, ug mibalik siya ngadto sa Samaria. Karon ang uban nga mga buhat ni Jehoas nga iyang nahimo, ug ang iyang gahom, ug giunsa niya sa pagpakig-away batok kang Amasias nga hari sa Juda, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Ug si Jehoas mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong siya sa Samaria uban sa mga hari sa Israel. Ug si Jeroboam nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Amasias nga anak ni Joas nga hari sa Juda nabuhi pa ug napulo ug lima ka tuig human sa kamatayon ni Jehoas nga anak ni Jehoahas nga hari sa Israel. Karon ang uban nga mga buhat ni Amasias, wala ba kini masulat sa mga basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ug naghimo sila ug usa ka laraw batok kaniya didto sa Jerusalem, ug siya mikagiw ngadto sa Lakis, apan gipasundan nila siya ngadto sa Lakis ug gipatay didto. Ug gitungtong nila siya sa mga kabayo ug gilubong siya didto sa Jerusalem uban sa iyang katigulangan sa siyudad ni David. Ug ang tibuok katawhan sa Juda mikuha kang Asarias nga nagpanuigon ug napulo ug unom ka tuig, ug gihimo siya nga hari sa puli sa iyang amahan nga si Amasias. Iyang gitukod ang Elat ug giuli kini sa Juda human mipahulay si Amasias uban sa iyang katigulangan. Sa ikanapulo ug lima nga tuig ni Amasias nga anak ni Joas nga hari sa Juda, si Jeroboam nga anak ni Joas nga hari sa Israel nagsugod sa paghari sa Samaria ug naghari sulod sa 41 ka tuig. Ug nagbuhat siya ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Wala siya mobiya gikan sa tanang sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga naghimo sa Israel sa pagpakasala. Iyang giuli ang utlanan sa Israel gikan sa agianan sa Hamat ngadto sa dagat sa Araba, sumala sa pulong sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga iyang gipamulong pinaagi sa iyang sulugoon nga si Jonas nga anak ni Amitai, propeta nga gikan sa Gat-heper. Kay nakita sa Ginoo nga hilabihan gayod kapait ang kasakit sa Israel kay walay bisan usa nga nahibilin, ulipon o gawasnon, ug walay bisan usa nga makatabang sa Israel. Apan ang Ginoo wala moingon nga iyang papason ang ngalan sa Israel gikan sa langit, busa giluwas niya sila pinaagi sa kamot ni Jeroboam nga anak ni Joas. Karon ang ubang mga buhat ni Jeroboam ug ang tanan niyang gihimo ug ang iyang gahom giunsa niya pagpakiggubat ug giunsa niya pagbawi ang Damasco ug ang Hamat nga sakop sa Juda alang sa Israel, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Ug si Jeroboam mipahulay uban sa iyang katigulangan nga mga hari sa Israel. Ug si Zacarias nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ika-27 nga tuig ni Jeroboam nga hari sa Israel, si Asarias nga anak ni Amasias, nga hari sa Juda nagsugod sa paghari. Napulo ug unom ang iyang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug naghari siya sulod sa 52 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jecoliah nga taga-Jerusalem. Ug gibuhat niya ang matarong diha sa mga mata sa Ginoo, sumala sa tanan nga gihimo sa iyang amahan nga si Amasias. Apan ang mga habog nga dapit wala kuhaa, ang katawhan nagpadayon sa paghalad ug pagsunog ug insenso didto sa mga habog nga dapit. Ug gisilotan sa Ginoo ang hari, mao nga siya nahimong usa ka sanlahon hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon ug nagpuyo siya sa lain nga balay. Ug si Jotam nga anak sa hari maoy nagdumala sa panimalay, nangulo sa katawhan sa yuta. Karon ang uban nga mga buhat ni Asarias ug ang tanan nga iyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ug si Asarias mipahulay uban sa iyang katigulangan ug ila siyang gilubong uban sa iyang katigulangan sa siyudad ni David ug si Jotam nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ika-38 nga tuig ni Asarias nga hari sa Juda, si Zacarias nga anak ni Jeroboam naghari sa Israel didto sa Samaria sulod sa unom ka bulan. Ug nagbuhat siya ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, sama sa gibuhat sa iyang katigulangan. Wala siya mobiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nagpahimo sa Israel sa pagpakasala. Si Sallum nga anak ni Jabes nagbudhi kaniya ug mitigbas kaniya didto sa atubangan sa katawhan ug mipatay kaniya ug naghari puli kaniya. Karon ang ubang mga buhat ni Zacarias, nasulat kini sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Kini mao ang saad sa Ginoo nga iyang gihatag kang Jehu, “Ang imong mga kaliwat maglingkod sa trono sa Israel hangtod sa ikaupat nga kaliwatan.” Ug busa nahitabo kini. Si Sallum nga anak ni Jabes nagsugod paghari sa 39 nga tuig ni Uzias nga hari sa Juda ug siya naghari sulod sa usa ka bulan didto sa Samaria. Unya si Menahem nga anak ni Gadi mitungas gikan sa Tirsa ug miadto sa Samaria ug gitigbas si Sallum nga anak ni Jabes didto sa Samaria ug gipatay ug naghari siya puli kaniya. Karon ang ubang mga buhat ni Sallum ug ang pagbudhi nga iyang gihimo, nasulat kini sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Niadtong higayona gipamatay ni Menahem ang tanan didto sa Tapua ug sa mga kayutaan niini gikan sa Tirsa, tungod kay wala man nila kini itahan kaniya, mao nga iya kining gilumpag, ug ang tanan nga mga babaye didto nga mabdos iyang gipangyasyasan. Sa ika-39 nga tuig ni Asarias nga hari sa Juda, si Menahem nga anak ni Gadi nagsugod sa paghari sa Israel ug naghari siya sulod sa napulo ka tuig didto sa Samaria. Ug iyang gihimo ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Sa tanan niyang mga adlaw wala siya mobiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nagpahimo sa Israel sa pagpakasala. Si Pul nga hari sa Asiria misulong sa yuta ug gihatagan ni Menahem si Pul ug usa ka libo ka talanton nga plata, aron tabangan siya sa paglig-on sa iyang harianong gahom. Ug gikuha ni Menahem ang salapi gikan sa Israel, nga gikan sa tanan nga dagkong tawo nga adunahan; 50 ka siklo nga plata gikan sa matag tawo aron ihatag sa hari sa Asiria. Busa ang hari sa Asiria mipauli ug wala magpabilin sa yuta. Karon ang ubang mga buhat ni Menahem ug ang tanan niyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel? Ug si Menahem mipahulay uban sa iyang katigulangan ug si Pekahias nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ika-50 nga tuig ni Asarias nga hari sa Juda, si Pekahias nga anak ni Menahem, nagsugod sa paghari sa Israel didto sa Samaria ug naghari sulod sa duha ka tuig. Ug iyang gibuhat ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Wala siya mobiya gikan sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga nakapahimo sa Israel sa pagpakasala. Unya si Peka nga anak ni Remalias, ang iyang kapitan, mibudhi kaniya uban ang 50 ka tawo nga mga Gileadhanon, ug gitigbas siya didto sa Samaria, sa hawanan sa balay sa hari. Ug gipatay niya siya ug naghari puli kaniya. Karon ang ubang mga buhat ni Pekahias ug ang tanan niyang nabuhat nasulat kini diha sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Sa ika-52 nga tuig ni Asarias nga hari sa Juda, si Peka nga anak ni Remalias nagsugod sa paghari sa Israel sa Samaria ug naghari sulod sa 20 ka tuig. Ug iyang gibuhat ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Wala siya mobiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga nakapahimo sa Israel sa pagpakasala. Sa mga adlaw ni Peka nga hari sa Israel, si Tiglath-pileser nga hari sa Asiria, miabot ug mikuha sa Ijon, sa Abel-bet-Maaca, sa Janoa, sa Kedes, sa Hasor, sa Gilead, sa Galilea ug sa tibuok yuta sa Neftali. Ug gidala niya ang katawhan ingon nga bihag ngadto sa Asiria. Unya si Hosea nga anak ni Ela mihimog usa ka pagbudhi kang Peka nga anak ni Remalias, ug mitigbas kaniya ug mipatay kaniya ug naghari puli kaniya, sa ika-kawhaan nga tuig ni Jotam nga anak ni Uzias. Karon ang uban nga mga buhat ni Peka ug ang tanan niyang nahimo, nasulat kini diha sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Sa ikaduha nga tuig ni Peka nga anak ni Remalias nga hari sa Israel, si Jotam nga anak ni Uzias nagsugod paghari sa Juda. Siya 25 ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya paghari. Ug naghari siya sulod sa napulo ug unom ka tuig sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jerusa nga anak ni Zadok. Ug gibuhat niya ang matarong diha sa mga mata sa Ginoo sumala sa tanang gihimo sa iyang amahan nga si Uzias. Apan ang habog nga mga dapit wala kuhaa. Ang katawhan nagpadayon sa paghalad ug pagsunog ug insenso didto sa mga habog nga dapit. Iyang gitukod ang kinatas-ang ganghaan sa balay sa Ginoo. Karon ang uban nga mga buhat ni Jotam, ug ang tanan niyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Niadtong mga adlawa ang Ginoo nagsugod sa pagpadala batok sa Juda kang Resin nga hari sa Siria ug kang Peka nga anak ni Remalias. Si Jotam mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong uban sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David nga iyang amahan. Ug si Ahas nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ikanapulo ug pito nga tuig ni Peka nga anak ni Remalias, si Ahas nga anak ni Jotam ug hari sa Juda nagsugod paghari. Si Ahas 20 tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug naghari siya sulod sa napulo ug unom ka tuig didto sa Jerusalem. Wala niya buhata ang matarong diha sa panan-aw sa Ginoo nga iyang Dios, ingon sa gihimo ni David nga iyang amahan, apan naglakaw siya diha sa dalan sa mga hari sa Israel. Gisunog pa gani niya ang iyang anak nga lalaki ingon nga halad sumala sa dulumtanang buhat sa mga nasod nga gisalikway sa Ginoo gikan sa atubangan sa katawhan sa Israel. Ug siya naghalad ug nagsunog sa insenso didto sa habog nga mga dapit ug sa ibabaw sa mga bungtod ug sa ilalom sa matag lunhaw nga kahoy. Unya si Resin nga hari sa Siria ug si Peka nga anak ni Remalias ug hari sa Israel mitungas sa Jerusalem aron sa pagpakiggubat ug gilibotan nila si Ahas, apan wala gayod siya mabuntog. Niadtong panahona nabawi ni Resin nga hari sa Edom ang Elat alang sa Edom ug gihinginlan ang katawhan sa Juda gikan sa Elat ug ang mga Edomihanon nangadto sa Elat, ug didto na magpuyo hangtod niining mga adlawa. Busa si Ahas nagpadala ug mga sinugo ngadto kang Tiglat-pileser nga hari sa Asiria nga nag-ingon, “Ako imong sulugoon ug imong anak. Dali ngari ug luwasa ako gikan sa mga kamot sa hari sa Siria ug gikan sa mga kamot sa hari sa Israel nga misulong kanako.” Gikuha usab ni Ahas ang plata ug ang bulawan nga nakit-an didto sa balay sa Ginoo ug diha sa mga bahandi sa balay sa hari, ug nagpadala ug usa ka gasa ngadto sa hari sa Asiria. Ug ang hari sa Asiria namati kaniya. Ug ang hari sa Asiria misulong batok sa Damasco ug nailog kini ug gidala ang katawhan ingon nga binihag ngadto sa Kir ug iyang gipatay si Resin. Sa diha nga si Hari Ahas miadto sa Damasco aron sa pagtagbo kang Tiglat-pileser nga hari sa Asiria, nakita niya ang halaran nga diha sa Damasco. Ug si Hari Ahas nagpadala ngadto kang Urias nga pari ug usa ka sumbanan sa maong halaran, ug ang pagkabuhat, tukma gayod ang tanan niini. Ug gitukod ni Urias nga pari ang usa ka halaran, sumala sa tanang gipadala ni Hari Ahas gikan sa Damasco. Busa gihimo kini ni Urias nga pari sa wala pa moabot si Hari Ahas gikan sa Damasco. Ug sa pag-abot sa hari gikan sa Damasco, ang hari nakakita sa halaran. Unya mipaduol ang hari ngadto sa halaran, ug naghalad sa ibabaw niini, ug iyang gisunog ang iyang halad nga sunogon ug ang iyang halad nga pagkaon ug gibubo ang iyang halad nga ilimnon ug gisablig ang dugo sa iyang mga halad sa pakigdait sa ibabaw sa halaran. Ug ang halaran nga bronsi, nga diha sa atubangan sa Ginoo, iyang gikuha gikan sa atubangan sa balay, nga nahimutang sa taliwala sa iyang halaran ug sa balay sa Ginoo ug gibutang kini dapit sa amihanan sa iyang halaran. Ug si Hari Ahas nagsugo kang Urias nga pari, nga nag-ingon, “Sa ibabaw sa dakong halaran sunoga ang buntagon nga halad nga sunogon ug ang haponon nga halad nga pagkaon ug ang halad nga sunogon sa hari ug ang iyang halad nga pagkaon, uban ang halad nga sunogon alang sa tibuok katawhan sa yuta, ug ang ilang halad nga pagkaon ug ang ilang halad nga ilimnon, ug isablig sa ibabaw niini ang tanang dugo sa halad nga sunogon ug ang tanang dugo sa halad. Apan ang halaran nga bronsi, kini alang kanako diin ako magpakisayod.” Ug gihimo ni Urias nga pari kining tanan sumala sa tanang gisugo ni Ahas nga hari. Ug giputol ni Hari Ahas ang mga tukod sa mga tungtonganan ug gikuha ang planggana gikan niini ug gipaubos ang tangke gikan sa mga baka nga bronsi nga diha sa ilalom niini ug gibutang kini sa ibabaw sa usa ka tungtonganan nga bato. Ug ang tinabonan nga dapit alang sa adlaw nga igpapahulay nga ilang gitukod diha sa sulod sa palasyo ug ang agianan sa gawas alang sa hari iyang gikuha gikan sa balay sa Ginoo, tungod sa hari sa Asiria. Karon ang ubang mga buhat ni Ahas nga iyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ug si Ahas mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong uban sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David. Ug si Hesekias nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ikanapulo ug duha nga tuig ni Ahas nga hari sa Juda, si Hosea nga anak ni Ela nagsugod sa paghari didto sa Samaria sa Israel ug naghari sulod sa siyam ka tuig. Ug gibuhat niya ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, apan dili sama sa mga hari sa Israel nga una kaniya. Mibatok kaniya si Salmaneser nga hari sa Asiria ug si Hosea nahimo nga iyang sulugoon, ug nagbayad kaniya ug buhis. Apan ang hari sa Asiria nakaplagan nga nagluib si Hosea, kay siya nagpadala ug mga sinugo ngadto kang So nga hari sa Ehipto ug wala na mohatag ug buhis alang sa hari sa Asiria, ingon sa iyang gibuhat matag tuig. Busa gidakop siya sa hari sa Asiria ug gibilanggo. Unya ang hari sa Asiria misulong sa tibuok yuta ug miadto sa Samaria, ug gilibotan kini sulod sa tulo ka tuig. Sa ikasiyam nga tuig ni Hosea, ang Samaria nailog sa hari sa Asiria, ug gidala ang Israel ngadto sa Asiria, ug gibutang sila didto sa Hala, ug didto sa Habor, sa suba sa Gosan ug sa mga siyudad sa mga taga-Media. Nahitabo kini tungod kay ang katawhan sa Israel nagpakasala batok sa Ginoo nga ilang Dios, nga nagkuha kanila gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa mga kamot sa Paraon nga hari sa Ehipto, ug gikahadlokan nila ang laing mga dios, ug naglakaw sumala sa nabatasan sa mga nasod nga gisalikway sa Ginoo gikan sa atubangan sa mga katawhan sa Israel ug diha sa pamatasan nga gihimo sa mga hari sa Israel. Ang katawhan sa Israel tago nga naghimo sa mga butang nga dili matarong batok sa Ginoo nga ilang Dios. Nagtukod sila alang kanila ug mga habog nga dapit sa tanan nilang mga siyudad, gikan sa tore ngadto sa mga siyudad nga kinutaan. Alang sa ilang kaugalingon nagpatindog sila ug mga haligi nga bato ug mga Asera sa ibabaw sa matag habog nga bungtod ug ilalom sa matag lunhaw nga kahoy. Ug didto nagsunog sila ug insenso sa tanan nga mga habog nga dapit, sumala sa gihimo sa mga nasod nga gidala sa Ginoo sa layo gikan kanila. Ug naghimo sila ug daotan nga mga butang nga nakapahagit sa Ginoo sa pagkasuko. Nag-alagad sila sa mga diosdios nga tungod niana ang Ginoo miingon kanila, “Ayaw ninyo buhata kini.” Bisan pa niana ang Ginoo nagpasidaan batok sa Israel ug batok sa Juda, pinaagi sa matag propeta ug sa matag mananagna nga nag-ingon, “Balik kamo gikan sa daotan ninyong mga dalan, ug tumana ang akong mga sugo ug mga lagda, sumala sa tanang balaod nga akong gisugo sa inyong katigulangan ug nga akong gipadala kaninyo pinaagi sa akong mga sulugoon nga mga propeta.” Apan wala sila mamati ug nagpagahi hinuon sa ilang mga ulo sama sa ilang katigulangan nga wala motuo sa Ginoo nga ilang Dios. Ilang gisalikway ang iyang mga lagda ug ang iyang kasabotan nga iyang gihimo uban sa ilang katigulangan ug ang iyang mga pagpasidaan nga gihatag kanila. Nagsimba sila sa mga diosdios ug nangahimo silang bakakon, ug misunod sa mga nasod nga naglibot kanila, nga mahitungod niini ang Ginoo nagsugo kanila nga dili sila magbuhat sama kanila. Ug ilang gisalikway ang tanang mga sugo sa Ginoo nga ilang Dios ug naghimo sila alang sa ilang kaugalingon ug duha ka tinunaw nga mga larawan sa nating baka ug naghimo sila ug usa ka Asera ug nagsimba sa tanang panon sa langit ug nag-alagad kang Baal. Ug gisunog nila ang ilang mga anak nga lalaki ug babaye ingon nga mga halad ug nanag-an ug nagsalamangka ug nagbaligya sa ilang kaugalingon aron sa pagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo nga nakapahagit kaniya sa kasuko. Busa ang Ginoo nasuko sa hilabihan gayod sa Israel ug gipapahawa niya sila sa iyang atubangan. Walay nahibilin gawas lamang sa banay ni Juda. Ang Juda wala usab magtuman sa mga sugo sa Ginoo nga ilang Dios, kondili naglakaw diha sa pamatasan nga gihimo sa Israel. Ug gisalikway sa Ginoo ang tanang kaliwat sa Israel ug gisakit sila ug gitugyan ngadto sa kamot sa mga mamimihag, hangtod nga gipalayo niya sila gikan sa iyang panan-aw. Sa dihang gilangkat ang Israel gikan sa balay ni David, gihimo nila nga hari si Jeroboam nga anak ni Nebat. Ug giabog ni Jeroboam ang Israel gikan sa pagsunod sa Ginoo ug gipabuhat silag dagkong mga sala. Ang katawhan sa Israel nagbuhat sa tanang mga sala nga gibuhat ni Jeroboam ug wala sila mobiya niini, hangtod nga gikuha sa Ginoo ang Israel gikan sa iyang panan-aw sumala sa iyang gipamulong pinaagi sa tanan niyang mga sulugoon nga mga propeta. Busa ang Israel nabihag gikan sa iyang kaugalingong yuta ngadto sa Asiria hangtod niining adlawa. Ug ang hari sa Asiria nagdala ug mga tawo gikan sa Babilonia, sa Cuta, ug gikan sa Ava, sa Hamat, ug sa Sefarbaim, ug gibutang sila sa mga siyudad sa Samaria puli sa katawhan sa Israel, ug ilang gipanag-iya ang Samaria ug mipuyo sa mga siyudad niini. Ug sa pagsugod nila sa pagpuyo didto, wala sila mahadlok sa Ginoo, busa ang Ginoo, nagpadala ug mga liyon sa ilang taliwala ug gipatay ang uban kanila. Busa ang hari sa Asiria gisuginlan, “Ang mga nasod nga imong gibihag ug gibutang sa mga siyudad sa Samaria wala mahibalo sa balaod sa dios sa yuta. Busa siya nagpadala kanila ug mga liyon, ug tan-awa, gipamatay sila tungod kay wala sila mahibalo sa balaod sa dios sa yuta.” Unya ang hari sa Asiria nagsugo, “Dad-a ngadto ang usa sa mga pari nga inyong gidala gikan dinhi, ug paadtoa siya ug papuy-a didto, ug patudloi sila niya sa balaod sa dios sa yuta.” Busa ang usa sa mga pari nga ilang gibihag gikan sa Samaria miadto ug mipuyo sa Betel ug gitudloan sila kon unsaon pagkahadlok sa Ginoo. Apan ang matag nasod nagpadayon sa paghimo ug mga dios alang sa ilang kaugalingon ug gibutang kini sa mga templo sa mga habog nga dapit nga gibuhat sa mga Samarianhon, matag nasod diha sa mga siyudad diin sila nagpuyo. Ug ang mga tawo sa Babilonia naghimo sa Sucot-benot, ang mga tawo sa Cuta naghimo sa Nergal, ang mga tawo sa Hamat naghimo sa Asima, ug ang mga Avihanon naghimo sa Nebhas ug Tartak, ug ang mga Sefarbihanon nagsunog sa ilang mga anak sa kalayo alang kang Adramelek ug Anamelek, ang mga dios sa Sefarbaim. Sila usab adunay kahadlok sa Ginoo, ug nagtudlo gikan sa ilang kaugalingon sa tanang matang sa tawo ingon nga mga pari sa mga habog nga dapit, nga naghalad usab alang kanila diha sa mga templo sa mga habog nga dapit. Busa nahadlok sila sa Ginoo apan nag-alagad usab sa ilang kaugalingong mga dios, sama sa gibuhat sa mga nasod diin sila bihaga. Hangtod niining adlawa sila nagbuhat sumala sa nabatasan kaniadto. Wala sila mahadlok sa Ginoo, wala usab sila magtuman sa mga lagda o sa mga tulumanon o sa balaod o sa kasugoan nga gisugo sa Ginoo sa mga anak ni Jacob nga iyang ginganlan ug Israel. Ang Ginoo naghimo ug usa ka kasabotan uban kanila ug nagsugo kanila, “Ayaw kamo kahadlok sa laing mga dios o magyukbo sa inyong kaugalingon kanila o mag-alagad kanila o maghalad kanila, apan kahadloki ninyo ang Ginoo nga nagluwas kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto pinaagi sa dakong gahom ug sa tinuy-od nga bukton. Ug kaniya kamo magyukbo ug kaniya kamo maghalad. Ug ang mga lagda ug ang mga tulumanon ug ang balaod ug ang sugo nga iyang gisulat alang kaninyo, bantayi ninyo sa pagbuhat. Ayaw kamo kahadlok sa laing mga dios. ug ayaw ninyo kalimti ang kasabotan nga akong gihimo uban kaninyo. Ayaw kamo kahadlok sa laing mga dios, apan kahadloki ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug siya magluwas kaninyo gikan sa kamot sa tanan ninyong mga kaaway.” Wala sila mamati, apan nagpadayon hinuon sa ilang naandan nga batasan. Busa kining mga nasora nahadlok sa Ginoo ug nag-alagad usab sa ilang kinulit nga mga larawan; ang ilang mga anak usab ug ang mga anak sa ilang mga anak, sama sa gihimo sa ilang katigulangan, busa ila kining gihimo hangtod niining adlawa. Sa ikatulo nga tuig ni Hosea nga anak ni Ela hari sa Israel, si Hesekias nga anak ni Ahas, hari sa Juda, nagsugod sa paghari. Siya 25 ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug siya naghari sulod sa 29 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Abi nga anak ni Zacarias. Gibuhat niya ang matarong diha sa mga mata sa Ginoo sumala sa tanan nga gibuhat sa iyang amahan nga si David. Iyang giguba ang mga habog nga dapit ug gitumpag ang mga haligi nga bato ug giputol ang Asera ug iyang gidugmok ang bitin nga bronsi nga gibuhat ni Moises, kay hangtod niadtong mga adlawa ang katawhan sa Israel nagsunog man ug insenso alang niini, ug kini gitawag ug Nehustan. Siya misalig sa Ginoo, ang Dios sa Israel, busa walay sama kaniya sa taliwala sa tanang mga hari sa Juda nga sunod kaniya o bisan niadtong una kaniya. Nagpabilin siya sa Ginoo, wala siya mobiya sa pagsunod kaniya kondili nagtuman sa iyang mga sugo nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Ug ang Ginoo nag-uban kaniya ug bisan asa siya moadto, siya nagmauswagon. Ug siya mialsa batok sa hari sa Asiria ug wala moalagad kaniya. Iyang gilaglag ang mga Filistihanon hangtod sa Gaza ug sa mga kayutaan niini, gikan sa tore hangtod sa kinutaan nga siyudad. Sa ikaupat nga tuig ni Hari Hesekias nga mao ang ikapito nga tuig ni Hosea nga anak ni Ela nga hari sa Israel, si Salmaneser nga hari sa Asiria misulong sa Samaria ug gilibotan kini. Ug human sa tulo ka tuig iya kining nailog. Sa ikaunom nga tuig ni Hesekias nga maoy ikasiyam nga tuig ni Hosea, nga hari sa Israel, nailog ang Samaria. Ug gibihag sa hari sa Asiria ang mga Israelinhon ngadto sa Asiria, ug gibutang sila sa Hala, ug sa Habor, sa suba sa Gosan, ug sa mga siyudad sa mga taga-Media, tungod kay wala sila motuman sa tingog sa Ginoo nga ilang Dios, apan milapas hinuon sa iyang kasabotan, bisan sa tanan nga gisugo ni Moises nga sulugoon sa Ginoo, wala sila mamati o magtuman niini. Ug sa ikanapulo ug upat nga tuig ni Hari Hesekias, si Senakerib nga hari sa Asiria misulong sa tanang kinutaan nga mga siyudad sa Juda ug nailog kini. Unya si Hesekias nga hari sa Juda nagpaadto sa hari sa Asiria didto sa Lakis, nga nag-ingon, “Ako nakahimo ug daotan, palayo gikan kanako ug bisan unsa ang inyong ipahamtang kanako akong sagubangon.” Ug ang hari sa Asiria nangayo kang Hesekias nga hari sa Juda ug tulo ka gatos ka talanton nga plata ug katloan ka talanton nga bulawan. Ug gihatag ni Hesekias kaniya ang tanang plata nga diha sa balay sa Ginoo ug diha sa mga tipiganan sa bahandi sa balay sa hari. Niadtong panahona gipanguha ni Hesekias ang bulawan sa mga ganghaan sa templo sa Ginoo, ug gikan sa mga haligi nga gidayandayan ni Hesekias nga hari sa Juda ug gihatag kini ngadto sa hari sa Asiria. Ug ang hari sa Asiria nagpadala sa Tartan sa Rabsaris ug sa Rabsakes uban sa usa ka dakong panon sa kasundalohan gikan sa Lakis ngadto kang Hari Hesekias didto sa Jerusalem. Ug sila mitungas ug miadto sa Jerusalem. Ug sa pag-abot nila, nangadto ug nanindog sila duol sa agianan sa tubig nga paingon sa dalan sa Uma sa Tiglaba. Ug sa pagtawag nila sa hari, migula ngadto kanila si Eliakim nga anak ni Hilkias nga sinaligan sa panimalay ug si Sebna nga sekretaryo ug si Joa nga anak ni Asaf, ang tiglista. Unya ang Rabsakes miingon kanila, “Sultihi si Hesekias, ‘Kini mao ang giingon sa bantogang hari nga hari sa Asiria: Sa unsa nimo gisandig ang imong pagsalig? Nagtuo ba ikaw nga mga pulong lamang ang paagi ug gahom alang sa gubat? Kang kinsa man ikaw nagsalig nga mialsa man ikaw batok kanako? Tan-awa, ikaw nagsalig karon sa Ehipto nga daw usa ka buak nga sungkod nga moduslak sa kamot ni bisan kinsa nga mosandig niini. Mao kana ang Paraon nga hari sa Ehipto ngadto sa tanan nga mosalig kaniya. Apan kon moingon kamo kanako, “Kami nagsalig sa Ginoo nga among Dios,” dili ba kana siya kang kansang habog nga mga dapit ug mga halaran gikuha ni Hesekias, nga nag-ingon sa Juda ug sa Jerusalem, “Kamo kinahanglang magsimba sa atubangan niining halaran sa Jerusalem”? Dali ngari ug pakigpusta sa akong agalon nga hari sa Asiria: Ako maghatag kanimo ug duha ka libo ka kabayo kon makahimo ikaw sa imong bahin sa pagbutang kanila ug mga tigkabayo. Unsaon man nimo sa pagsanta sa usa ka pangulo sa labing ubos sa mga sulugoon sa akong agalon nga nagsalig man ikaw sa Ehipto alang sa mga karwahi ug sa mga tigkabayo? Dugang pa niana, dili ba uban sa Ginoo nga ako mitungas batok niining dapita aron sa paglaglag niini? Ang Ginoo miingon kanako, ‘Sulonga kining yutaa ug laglaga kini.’ ” Unya si Eliakim nga anak ni Hilkias ug si Sebna ug si Joas miingon sa Rabsakes, “Naghangyo kami kanimo, sulti sa imong mga sulugoon sa pinulongan nga Aramaiko, kay kami makasabot niana. Ayaw pagpakigsulti kanamo sa pinulongan sa Juda, kay makadungog ang katawhan nga anaa sa ibabaw sa kuta.” Apan ang Rabsakes miingon kanila, “Gipaanhi ba ako sa akong agalon aron sa pagsulti niining mga pulonga ngadto sa imong agalon ug kaninyo ug dili ngadto sa mga tawo nga nanglingkod sa ibabaw sa kuta, nga uban kaninyo mokaon unya sa kaugalingon nilang kinalibang ug moinom sa kaugalingon nilang ihi?” Unya ang Rabsakes mitindog ug misinggit sa pinulongan sa Juda, “Pamatia ninyo ang pulong sa gamhanang hari, ang hari sa Asiria! Mao kini ang gisulti sa hari, ‘Ayaw itugot nga maglimbong si Hesekias kaninyo kay siya dili makaluwas kaninyo gikan sa iyang kamot. Ayaw itugot nga si Hesekias maghimo kaninyo nga mosalig sa Ginoo sa pag-ingon, Ang Ginoo magluwas gayod kanato ug kining siyudad dili ihatag ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.’ Ayaw kamo pamati kang Hesekias, kay kini mao ang gipamulong sa hari sa Asiria, ‘Himoa ang inyong pagpakigdait uban kanako ug duol kamo kanako, unya ang matag usa kaninyo magkaon sa iyang kaugalingong paras ug ang matag usa sa iyang kaugalingong igera ug ang matag usa kaninyo mag-inom sa tubig sa iyang kaugalingong atabay, hangtod nga ako moanhi ug magdala kaninyo ngadto sa usa ka yuta nga sama sa inyong kaugalingong yuta, usa ka yuta sa trigo ug sa bino, usa ka yuta sa pan ug mga kaparasan, usa ka yuta sa mga kahoy nga olibo ug dugos, aron kamo mangabuhi ug dili mangamatay. Ug ayaw kamo pagpamati kang Hesekias kon siya maglukmay kaninyo nga mag-ingon, Ang Ginoo magluwas kanato. May mga dios ba sa mga nasod nga nakaluwas gayod sa iyang yuta gikan sa kamot sa hari sa Asiria? Hain ang mga dios sa Hamat ug sa Arpad? Hain ang mga dios sa Sefarbaim, sa Ena, ug Iva? Naluwas ba nila ang Samaria gikan sa akong kamot? Kinsa ba sa mga dios sa tanan nga kayutaan nga nakaluwas sa ilang yuta gikan sa akong kamot, nga ang Ginoo magluwas sa Jerusalem gikan sa akong kamot?’ ” Apan ang katawhan naghilom ug wala motubag kaniya bisan usa ka pulong, kay ang sugo sa hari nag-ingon, “Ayaw siya tubaga.” Unya si Eliakim nga anak ni Hilkias, ang sinaligan sa panimalay ug si Sibna nga sekretaryo ug si Joas nga anak ni Asaf, ang tiglista, miabot ngadto kang Hesekias, gisi ang ilang mga bisti ug nagsugilon kaniya sa mga pulong sa Rabsakes. Ug sa pagkadungog ni Hari Hesekias niini, iyang gigisi ang iyang mga bisti ug nagtabon sa iyang kaugalingon sa bisti nga sako, ug misulod sa balay sa Ginoo. Ug iyang gipaadto si Eliakim nga mao ang sinaligan sa panimalay ug si Sebna nga sekretaryo ug ang mga kadagkoan sa mga pari nga nagsul-ob ug bisti nga sako, ngadto kang propeta Isaias nga anak ni Amos. Unya sila miingon kaniya, “Kini mao ang giingon ni Hesekias, Kining adlawa mao ang adlaw sa kasubo sa pagbadlong, sa kaulaw, kay ang mga anak ipahimugso na ug wala nay kusog aron sa pagpahimugso kanila. Tingali ang Ginoo nga imong Dios nakadungog sa mga pulong sa Rabsakes, nga gipadala sa hari sa Asiria nga iyang agalon aron sa pagbiaybiay sa buhing Dios ug mobadlong sa mga pulong nga nadungog sa Ginoo nga imong Dios. Busa ipatugbaw ang imong pag-ampo alang sa mga nahibilin.” Sa pag-adto sa mga sulugoon ni Hari Hesekias kang Isaias, si Isaias miingon kanila, “Sultihi ang inyong agalon, ‘Kini mao ang giingon sa Ginoo: Ayaw kahadlok sa mga pulong nga imong nadungog nga pinaagi niini ang mga sulugoon sa hari sa Asiria nagpasipala kanako. Tan-awa, magbutang ako ug usa ka espiritu diha kaniya ug siya makadungog ug mga balita ug mopauli sa iyang kaugalingong yuta ug himoon nako nga mapukan siya sa espada diha sa iyang kaugalingong yuta.’ ” Unya ang Rabsakes mipauli ug nakita niya nga ang hari sa Asiria nakiggubat batok sa Libna kay siya nakadungog nga ang hari mibiya na sa Lakis. Ug sa pagkadungog sa hari mahitungod kang Tirhaka nga hari sa Etiopia, “Tan-awa, siya migula aron sa pagpakig-away batok kanimo,” nagpadala siya ug mga sulugoon kang Hesekias, nga nag-ingon, “Kini mao ang isulti ninyo kang Hesekias nga hari sa Juda, ‘Ayaw himoa nga ang imong Dios nga inyong gisaligan maglimbong kanimo pinaagi sa pagsaad nga ang Jerusalem dili ihatag ngadto sa kamot sa hari sa Asiria. Ikaw nakadungog kon unsa ang gihimo sa mga hari sa Asiria ngadto sa tanan nga mga nasod pinaagi sa paglaglag kanila sa hingpit. Ug maluwas ba ikaw? Nakaluwas ba kanila ang mga dios sa mga nasod, ang mga nasod nga gilaglag sa akong katigulangan: ang Gozan, ang Haran, ang Rezef ug ang katawhan sa Eden nga diha sa Tel-asar? Hain man ang hari sa Hamat, ang hari sa Arpad ug ang hari sa siyudad sa Sefarbaim, ang hari sa Hena ug ang hari sa Iva?’ ” Ug gidawat ni Hesekias ang sulat gikan sa kamot sa mga sinugo ug gibasa niya kini. Ug si Hesekias misaka ngadto sa balay sa Ginoo ug gibukhad niya kini sa atubangan sa Ginoo. Ug si Hesekias nag-ampo sa Ginoo nga nag-ingon, “O Ginoo, ang Dios sa Israel, nga naglingkod ibabaw sa mga kerubin, ikaw ang Dios, ikaw lamang, sa tanang gingharian sa yuta, ikaw ang nagbuhat sa langit ug sa yuta. Ikiling ang imong dalunggan, O Ginoo, ug pamati; bukha ang imong mga mata, O Ginoo, ug tan-awa ako ug patalinghogi ang mga pulong ni Senakerib nga iyang gipadala aron sa pagbiaybiay sa buhing Dios. Sa pagkatinuod, O Ginoo, ang mga hari sa Asiria naglaglag sa mga nasod ug sa ilang mga yuta, ug nagsalibay sa ilang mga dios ngadto sa kalayo, kay sila dili mga dios kondili buhat sa mga kamot sa mga tawo, kahoy ug bato. Busa ila kining gilaglag. Busa karon, O Ginoo nga among Dios, luwasa kami, naghangyo ako kanimo, gikan sa iyang kamot, aron ang tanang gingharian sa yuta mahibalo nga ikaw lamang gayod, O Ginoo, mao ang Dios.” Unya si Isaias nga anak ni Amos nagsugo ngadto kang Hesekias, sa pag-ingon, “Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Ang imong pag-ampo kanako mahitungod kang Senakerib nga hari sa Asiria akong gipatalinghogan. Kini mao ang pulong nga gisulti sa Ginoo mahitungod kaniya: “Siya nagbiaybiay kanimo, siya nagkatawa kanimo ang anak nga ulay sa Zion; siya naglingolingo sa iyang ulo sa luyo nimo, ang anak nga babaye sa Jerusalem. “Kinsa ang imong gihagit ug gipasipalahan? Batok kang kinsa ba ikaw nagpatugbaw sa imong tingog ug nagpataas sa imong mga mata? Batok sa Balaan sa Israel! Pinaagi sa imong mga sulugoon imong gibiaybiay ang Ginoo ug ikaw nag-ingon, ‘Pinaagi sa daghang karwahi natungas nako ang mga kinatumyan sa kabukiran, ang kinalayoang dapit sa Lebanon. Gipamutol nako ang kinahabogan nga mga cedro, ang pinili nga mga sipre. Nakasulod ako sa kinasuokan ug kinabag-an nga kalasangan. Nagkalot ako ug mga atabay ug nakainom sa mga tubig sa laing dapit ug pinaagi sa lapalapa sa akong tiil, gipahubas nako ang tanang suba sa Ehipto.’ “Wala ba ikaw makadungog nga dugay na nako kining gilaraw? Dugay na nakong gilaraw ang nahitabo karon, nga imong panggub-on ang kinutaang mga siyudad, samtang ang mga nagpuyo niini mawad-an ug kusog, mangaluya ug mangalibog ug mahimo silang sama sa mga tanom sa kaumahan ug sama sa lunhaw nga sagbot, sama sa sagbot sa mga atop sa balay, nga malaya dayon ug dili makatubo. “Apan nasayod ako sa imong paglingkod ug sa imong paggula, ug sa pagsulod ug sa imong pagkasuko batok kanako. Tungod kay ikaw nasuko batok kanako ug ang imong pagkagarbuso miabot sa akong mga dalunggan, ibutang nako ang akong kaw-it sa imong ilong, ug ang akong bukad diha sa imong baba ug pabalikon ikaw nako sa dalan nga imong giagian. “Ug kini mao ang ilhanan kanimo: karong tuiga magkaon kamo sa abot nga wala ipugas ug sa ikaduha nga tuig, niadtong motubo sa mao gihapon, ug sa ikatulo nga tuig magpugas kamo, mag-ani ug magtanom ug mga paras, ug kaonon ninyo ang bunga niini. Unya ang salin nga mahibilin sa balay sa Juda mogamot paingon sa ubos ug mamunga paingon sa ibabaw. Kay gikan sa Jerusalem mogula ang usa ka salin, ug gikan sa bukid sa Zion, usa ka panon nga nagpabiling buhi. Ang mainitong tinguha sa Ginoo maghimo niini. “Busa mao kini ang gisulti sa Ginoo mahitungod sa hari sa Asiria, Dili siya moanhi dinhi niining siyudara o mopana ug usa ka udyong didto o moanha siya sa atubangan niini nga may taming o maghimo ug usa ka bundo batok niini. Sa dalan nga iyang giagian paingon nganhi, sa mao gihapon nga dalan siya mobalik, ug siya dili moanhi niining siyudara, miingon ang Ginoo. Kay ako manalipod niining siyudara aron sa pagluwas niini, tungod sa akong kaugalingon ug tungod sa akong sulugoon nga si David.” Ug niadtong gabhiona, ang anghel sa Ginoo migula ug gipatay ang 185,000 nga diha sa kampo sa mga Asirianhon, ug sa pagbangon sa mga tawo sayo sa buntag, tan-awa, kining tanan patay na. Unya si Senakerib nga hari sa Asiria mibiya ug mipauli ug mipuyo didto sa Ninibe. Ug sa diha nga nagsimba siya didto sa balay ni Nisrok nga iyang dios, si Adramelek ug si Sarasar nga iyang mga anak, mipatay kaniya pinaagi sa espada ug nangikyas sila ngadto sa yuta sa Ararat. Ug si Esarhadon nga iyang anak naghari puli kaniya. Niadtong panahona si Hesekias nasakit ug nag-ungaw sa kamatayon. Si Isaias nga propeta nga anak ni Amos miadto kaniya ug miingon kaniya, “Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ‘Andama ang imong balay kay ikaw mamatay ug dili maulian.’ ” Unya gilingi ni Hesekias ang iyang nawong ngadto sa bungbong ug nag-ampo sa Ginoo, nga nag-ingon, “Hinumdomi karon, O Ginoo, ako nangamuyo kanimo, giunsa nako paglakaw nga matinud-anon diha sa imong atubangan ug uban sa tibuok nako nga kasingkasing, ug nagbuhat sa maayo diha sa imong panan-aw.” Ug si Hesekias mihilak sa hilabihan. Ug sa wala pa makagawas si Isaias gikan sa kinataliwad-an nga hawanan, ang pulong sa Ginoo midangat kaniya nga nag-ingon, “Balik ug ingna si Hesekias nga pangulo sa akong katawhan, Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ang Dios ni David nga imong amahan: Nadungog nako ang imong pag-ampo, nakita nako ang imong mga luha; ikaw akong ayohon; sa ikatulo nga adlaw kinahanglan nga moadto ikaw sa balay sa Ginoo. Ug dugangan nako ang imong kinabuhi ug napulo ug lima ka tuig. Ug ako magluwas kanimo ug niining siyudara gikan sa kamot sa hari sa Asiria, ug ako manalipod niining siyudara tungod ug alang sa akong kaugalingon ug tungod ug alang sa akong sulugoon nga si David.” Ug si Isaias miingon, “Pagdala ug usa ka torta nga igos. Ug ipakuha nila ug ipabutang sa ibabaw sa hubag aron siya maulian.” Unya si Hesekias miingon kang Isaias, “Unsa ba ang ilhanan nga ang Ginoo mag-ayo kanako ug nga ako moadto ngadto sa balay sa Ginoo sa ikatulo nga adlaw?” Si Isaias miingon, “Kini mao ang ilhanan kanimo gikan sa Ginoo, nga buhaton sa Ginoo ang butang nga iyang gisaad. Mag-una ba ang anino ug napulo ka lakang o mosibog ba ug napulo ka lakang?” Ug si Hesekias mitubag, “Sayon nga butang nga ang anino mouna ug napulo ka lakang kay sa mosibog ang anino ug napulo ka lakang.” Ug si Isaias nga propeta mituaw sa Ginoo ug iyang gipasibog ang anino ug napulo ka lakang sumala sa taknaan ni Ahas. Niadtong panahona, si Merodak-baladan nga anak ni Baladan ug hari sa Babilonia nagpadala ug mga tawo uban ang mga sulat ug usa ka gasa alang kang Hesekias kay nakadungog siya nga si Hesekias nasakit. Ug si Hesekias midawat kanila ug gipakita kanila ang tipiganan sa iyang bahandi, ang plata, ang bulawan, ang mga panakot, ang bililhon nga lana, ang iyang hinagiban ug ang tanan nga nakita diha sa iyang mga tipiganan. Walay butang diha sa iyang balay o sa tibuok niyang gingharian nga wala ipakita ni Hesekias kanila. Unya miadto si Isaias nga propeta kang Hesekias nga hari ug miingon kaniya, “Unsay giingon niining mga tawhana? Ug diin sila gikan nga nanganhi man kanimo?” Ug si Hesekias miingon, “Gikan sila sa layong yuta, gikan sa Babilonia.” Ug siya miingon, “Unsay nakita nila sa imong balay?” Ug si Hesekias mitubag, “Ang tanan nga ania sa akong balay ilang nakita. Walay butang sa akong tipiganan nga wala nako ipakita kanila.” Ug si Isaias miingon kang Hesekias, “Pamatia ang pulong sa Ginoo: Tan-awa, ang mga adlaw moabot nga ang tanan nga anaa sa imong balay ug ang gitigom sa imong katigulangan hangtod niining adlawa, dad-on ngadto sa Babilonia. Kinahanglang walay mahibilin, nag-ingon ang Ginoo. Ug ang uban nimong mga anak nga lalaki nga matawo kanimo, ilang kuhaon ug himoon sila nga mga yunoko sa palasyo sa hari sa Babilonia.” Unya si Hesekias miingon kang Isaias, “Maayo ang pulong sa Ginoo nga imong gipamulong.” Kay siya naghunahuna, “Nganong dili, kon ang pakigdait ug kasigurohan modangat sa akong mga adlaw?” Ang uban nga mga buhat ni Hesekias, ug ang tanan niyang kagahom ug kon giunsa niya paghimo ang lim-aw ug ang kanal ug gidala ang tubig ngadto sa siyudad, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ug si Hesekias mipahulay uban sa iyang katigulangan ug si Manases nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Manases napulo ug duha ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug siya naghari sulod sa 55 ka tuig sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Hefsiba. Ug gihimo niya ang daotan sa atubangan sa Ginoo, sumala sa dulumtanang mga buhat sa mga nasod nga gisalikway sa Ginoo gikan sa atubangan sa katawhan sa Israel. Kay iyang gitukod pag-usab ang mga habog nga dapit nga gigun-ob ni Hesekias nga iyang amahan, ug nagpatindog siya ug mga halaran alang kang Baal ug naghimo siya ug usa ka Asera, sama sa gihimo ni Ahab nga hari sa Israel, ug nagsimba sa tanang mga panon sa langit ug nag-alagad kanila. Ug siya nagtukod ug mga halaran diha sa balay sa Ginoo nga niini ang Ginoo miingon, “Sa Jerusalem nako ibutang ang akong ngalan.” Ug siya nagtukod ug mga halaran sa tanang mga panon sa langit diha sa duha ka hawanan sa balay sa Ginoo. Ug iyang gisunog ang iyang anak nga lalaki ingon nga halad, ug nanag-an ug nanglamat ug nagpakitambag niadtong tigpakisayod ug mga espiritu ug tigsalamangka. Siya naghimo ug daotan sa hilabihan gayod diha sa panan-aw sa Ginoo nga nakapahagit kaniya sa pagkasuko. Ang kinulit nga larawan ni Asera nga iyang gibuhat, iyang gibutang sa balay diin ang Ginoo miingon kang David ug kang Solomon nga iyang anak, “Niining balaya ug sa Jerusalem nga akong gipili sa tibuok nga banay sa Israel, ibutang nako ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran, ug dili nako himoon nga ang mga tiil sa Israel maglatagaw gikan sa yuta nga akong gihatag sa ilang katigulangan, kon sila magbantay lamang sa pagtuman sumala sa akong gisugo kanila, ug sumala sa tanang balaod nga gisugo kanila sa akong sulugoon nga si Moises.” Apan wala sila mamati ug si Manases midani kanila sa pagbuhat ug daotan nga labaw pa kay sa gihimo sa mga nasod nga gilaglag sa Ginoo sa atubangan sa katawhan sa Israel. Unya ang Ginoo miingon pinaagi sa iyang mga sulugoon nga mga propeta, “Tungod kay si Manases nga hari sa Juda naghimo niining mga dulumtanan, ug naghimo ug daotan nga labaw pa kay sa gihimo sa mga Amorihanon nga nauna kaniya, ug naghimo usab sa Juda sa pagpakasala uban sa iyang mga diosdios, busa mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel, Tan-awa, ako magdala sa maong kadaot diha sa Jerusalem ug Juda aron nga ang mga dalunggan sa matag usa nga makadungog niiini managingting. Ug ipaabot nako sa ibabaw sa Jerusalem ang sukod nga gigamit batok sa Samaria, ug ang tunton sa balay ni Ahab, ug hinloan nako ang Jerusalem sama sa usa ka tawo nga maghinlo sa usa ka pinggan, maghinlo niini ug kulbon kini. Unya isalikway nako ang salin sa akong panulundon, ug itugyan sila ngadto sa kamot sa ilang mga kaaway. Ug sila mahimong usa ka tukbonon ug usa ka inilog sa tanan nilang mga kaaway, tungod kay gibuhat nila ang daotan sa akong atubangan ug gihagit ako sa pagkasuko, sukad niadtong adlaw nga ang ilang katigulangan migawas gikan sa Ehipto, hangtod niining adlawa.” Dugang pa, si Manases nag-ula sa daghan kaayong dugo sa mga walay sala, hangtod nga napuno niya ang Jerusalem gikan sa usa ka daplin ngadto sa pikas, gawas sa sala nga nakapahimo sa Juda sa pagpakasala nga tungod niana sila nagbuhat ug daotan sa mga mata sa Ginoo. Karon ang uban nga mga buhat ni Manases ug ang tanan niyang gihimo, ug ang sala nga iyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ug si Manases mipahulay uban sa iyang katigulangan, ug gilubong sa tanaman sa iyang kaugalingon nga balay didto sa tanaman sa Uza. Ug si Amon nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Amon 22 ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari, ug siya naghari sulod sa duha ka tuig sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Mesulemet nga anak ni Harus sa Jotba. Ug iyang gihimo ang daotan sa atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo ni Manases nga iyang amahan. Siya naglakaw diha sa tanang dalan nga gisubay sa iyang amahan ug nag-alagad sa mga diosdios nga gialagaran sa iyang amahan ug nagsimba niini. Iyang gisalikway ang Ginoo, ang Dios sa iyang katigulangan, ug wala maglakaw sa dalan sa Ginoo. Ug ang mga sulugoon ni Amon nagbudhi kaniya ug gipatay ang hari didto sa iyang kaugalingong balay. Apan gipamatay sa katawhan ang tanan nga nagbudhi kang Hari Amon, ug ang katawhan sa yuta naghimo kang Josias nga iyang anak nga hari puli kaniya. Karon ang tanan nga mga buhat ni Amon nga iyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Ug siya gilubong sa iyang lubnganan didto sa tanaman sa Uza. Ug si Josias nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Josias walo ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari, ug siya naghari sulod sa 31 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Idida ang anak ni Adaias sa Boskat. Ug gibuhat niya ang matarong diha sa mga mata sa Ginoo, ug naglakaw diha sa tanang dalan ni David nga iyang amahan ug wala motipas sa tuo o sa wala. Sa ikanapulo ug walo nga tuig ni Hari Josias, gipaadto sa hari ang sekretaryo nga si Safan nga anak ni Asalias nga anak ni Mesulam, ngadto sa balay sa Ginoo, nga nag-ingon, “Lakaw ngadto kang Hilkias nga labawng pangulong pari, aron iyang iphon ang salapi nga gidala ngadto sa balay sa Ginoo, nga nadawat sa mga tigbantay sa ganghaan gikan sa katawhan, ug ipahatag kini ngadto sa kamot sa mga mamumuo nga nag-atiman sa balay sa Ginoo ug ipahatag kini kanila ngadto sa mga mamumuo nga anaa sa balay sa Ginoo, aron sa pag-ayo sa balay, ngadto sa mga panday ug sa mga magtutukod ug sa mga magtitiltil sa bato, ug ingon man ang ibayad sa kahoy ug sa mga tiniltilan nga bato aron sa pag-ayo sa balay. Apan walay husay nga pangayoon ninyo alang sa salapi nga gipiyal kanila kay sila dili man mga tikasan.” Unya si Hilkias nga labawng pangulong pari miingon kang Safan, nga sekretaryo, “Nakit-an nako ang basahon sa Balaod didto sa balay sa Ginoo.” Ug gihatag ni Hilkias ang basahon kang Safan ug iya kining gibasa. Ug si Safan nga sekretaryo miadto sa hari ug gisuginlan pag-usab ang hari, “Gikuha sa imong mga sulugoon ang salapi nga nakita didto sa balay ug gihatag sa kamot sa mga mamumuo nga nagbantay sa balay sa Ginoo.” Unya si Safan nga sekretaryo misugilon sa hari, “Si Hilkias nga pari naghatag kanako ug usa ka basahon.” Ug kini gibasa ni Safan sa atubangan sa hari. Sa pagkadungog sa hari sa mga pulong sa basahon sa Balaod, iyang gigisi ang iyang mga bisti. Ug ang hari nagsugo kang Hilkias nga pari ug kang Ahikam nga anak ni Safan ug kang Acbor nga anak ni Micaias ug kang Safan nga sekretaryo ug kang Asaias nga sulugoon sa hari, nga nag-ingon, “Lakaw, pagpakisayod sa Ginoo alang kanako ug alang sa katawhan ug alang sa tibuok nga Juda, mahitungod sa mga pulong niining basahona nga nakit-an kay dako ang kaligutgot sa Ginoo nga misilaob batok kanato, tungod kay ang atong katigulangan wala magtuman sa mga pulong niining basahona sa pagbuhat sa tanang nasulat mahitungod kanato.” Busa si Hilkias nga pari ug si Ahikam, si Acbor, si Safan ug si Asaias miadto kang Hulda nga propeta nga asawa sa tinugyanan sa mga bisti nga si Sallum nga anak ni Tikba nga anak ni Harhas, ug sila nakigsulti kaniya. Niadtong tungora si Hulda nagpuyo sa Jerusalem sa ikaduha nga bahin sa siyudad. Unya siya miingon kanila, “Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Sultihi ninyo ang tawo nga nagpadala kaninyo nganhi kanako. Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, magdala ako ug kadaot niining dapita ug sa mga nagpuyo niini, sumala sa tanan nga mga pulong sa basahon nga gibasa sa hari sa Juda. Tungod kay ila akong gisalikway ug nagsunog ug insenso alang sa laing mga dios, nga nakapahagit kanako sa pagkasuko uban sa tanang buhat sa ilang mga kamot, busa ang akong kaligutgot pasilaobon batok niining dapita ug dili gayod kini mapalong. Apan alang sa hari sa Juda, nga nagsugo kaninyo sa pagpakisayod sa Ginoo, kini mao ang inyong isulti kaniya: Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel, Mahitungod sa mga pulong nga imong nadungog, tungod kay ang imong kasingkasing mahinulsolon ug ikaw nagmapaubsanon sa atubangan sa Ginoo, sa pagkadungog nimo sa akong gisulti batok niining dapita ug batok sa mga nagpuyo niini, nga sila unta mahimong biniyaan ug usa ka tinunglo, ug gigisi nimo ang imong mga bisti, ug naghilak ikaw sa akong atubangan, ako usab namati kanimo, nag-ingon Ginoo. Busa itipon ko ikaw ngadto sa imong katigulangan ug ikaw ibutang ngadto sa imong lubnganan diha sa kalinaw ug ang imong mga mata dili makakita sa tanang kadaot nga akong dad-on niining dapita.’ ” Ug ilang gisuginlan pag-usab ang hari. Unya ang hari nagsugo nga ang tanang kadagkoan sa Juda ug sa Jerusalem nagtigom ngadto kaniya. Ug ang hari miadto sa balay sa Ginoo, ug uban kaniya ang tanang mga tawo sa Juda ug ang tanan nga nagpuyo sa Jerusalem ug ang mga pari ug ang mga propeta ug ang tibuok katawhan, inila ug dili inila, ug iyang gibasa sa ilang atubangan ang tanang mga pulong sa basahon sa kasabotan nga nakita didto sa balay sa Ginoo. Unya ang hari mitindog tupad sa haligi ug naghimo ug usa ka kasabotan sa atubangan sa Ginoo sa pagsunod sa Ginoo, ug sa pagtuman sa iyang mga sugo ug sa iyang mga pagpamatuod ug sa iyang mga lagda, sa tibuok niyang kasingkasing ug sa tibuok niyang kalag, sa pagbuhat sa mga pulong niini nga kasabotan nga nasulat niini nga basahon, ug ang tibuok katawhan misalmot sa kasabotan. Unya ang hari misugo kang Hilkias nga labawng pangulong pari, ug sa mga pari sa ikaduhang laray, ug sa mga tigbantay sa tugkaran, sa pagdala ngadto sa gawas sa balay sa Ginoo sa tanan nga mga sudlanan nga gihimo alang sa Baal, alang sa Asera ug alang sa tanang panon sa kalangitan. Ug iya kining gisunog sa gawas sa Jerusalem diha sa mga kapatagan sa Kidron, ug gidala ang mga abo niini ngadto sa Betel. Ug iyang gipapahawa ang mga pari nga nag-alagad sa mga diosdios nga gisugo sa mga hari sa Juda sa pagsunog ug insenso sa habog nga mga dapit sa mga siyudad sa Juda ug sa mga dapit nga naglibot sa Jerusalem, ingon man usab niadtong nagsunog ug insenso alang sa Baal, sa adlaw ug sa bulan ug sa mga planeta ug sa tanang panon sa kalangitan. Iyang gipagawas ang Asera gikan sa balay sa Ginoo ngadto sa gawas sa Jerusalem, ngadto sa sapa sa Kidron ug gisunog kini didto sa sapa sa Kidron ug gidugmok hangtod nga naabog ug gisaliyab ang abog niini sa ibabaw sa mga lubnganan sa mga anak sa mga tawo nga yano. Unya iyang gigun-ob ang mga balay sa mga lalaking nagbaligya sa ilang dungog nga diha sa balay sa Ginoo, diin ang mga babaye naghimo sa dayandayan alang sa Asera. Iyang gidala ang tanang mga pari gikan sa mga lungsod sa Juda ug gipasipalahan ang mga habog nga dapit diin ang mga pari nagsunog ug insenso, gikan sa Gibea ngadto sa Beer-seba. Ug iyang gigun-ob ang mga habog nga dapit sa mga ganghaan nga diha sa agianan sa ganghaan ni Josue nga gobernador sa siyudad, nga diha dapit sa wala sa ganghaan sa siyudad. Bisan pa niana ang mga pari sa mga habog nga dapit wala moadto sa halaran sa Ginoo didto sa Jerusalem, kondili nangaon sila ug pan nga walay patubo uban sa ilang mga kaigsoonan. Ug iyang gipasipalahan ang Tofet nga anaa sa walog sa mga anak ni Hinom, aron walay bisan kinsa nga makasunog sa iyang anak nga lalaki o anak nga babaye ingon nga halad ngadto kang Molec. Ug iyang gikuha ang mga kabayo nga gihalad sa mga hari sa Juda ngadto sa adlaw, sa agianan padulong sa balay sa Ginoo, dapit sa lawak ni Natan-melek nga tinugyanan sa balay nga didto sa mga hawanan ug iyang gisunog sa kalayo ang mga karwahe sa adlaw. Ang mga halaran nga diha sa atop sa kinatas-an nga lawak ni Ahas, nga gibuhat sa mga hari sa Juda ug ang mga halaran nga gibuhat ni Manases didto sa duha ka hawanan sa balay sa Ginoo, iyang gilumpag ug gipulpog ug ilang gisaliyab ang abog didto sa sapa sa Kidron. Gipasipalahan sa hari ang mga habog nga dapit nga diha sa silangan sa Jerusalem, dapit sa habagatan sa Bungtod sa Pagkadunot nga gitukod ni Solomon nga hari sa Israel alang kang Astarot nga dulumtanan nga iya sa mga Sidonhanon, ug alang kang Camos nga dulumtanan nga iya sa Moab ug alang kang Milcom nga dulumtanan nga iya sa mga Amonihanon. Ug iyang gipanugmok ang mga haligi ug gipamutol ang mga Asera ug gipuno ang ilang nga dapit sa mga bukog sa mga tawo. Dugang pa, ang halaran nga diha sa Betel, ang habog nga dapit nga gibuhat ni Jeroboam nga anak ni Nebat nga naghimo sa Israel sa pagpakasala, kadtong halaran sa habog nga dapit iyang gilumpag ug gidugmok ang mga bato niini, gipulpog hangtod nga naabo ug gisunog usab niya ang Asera. Ug sa paglingi ni Josias, iyang nakita ang mga lubnganan nga diha sa bukid, ug siya nagpaadto ug gikuha ang mga bukog sa mga lubnganan ug gisunog sila sa ibabaw sa halaran, ug gipasipalahan kini, sumala sa pulong sa Ginoo nga gipadayag sa tawo sa Dios nga nagpahibalo niining mga butanga. Unya siya miingon, “Unsa kanang monyumento nga akong nakita?” Ug ang mga tawo sa siyudad misulti kaniya, “Kana mao ang lubnganan sa tawo sa Dios nga miabot gikan sa Juda ug nagpahibalo niining mga butanga nga imong nabuhat batok sa halaran sa Betel.” Ug siya miingon, “Pasagdi siya; ayaw itugot nga adunay magbalhin sa iyang mga bukog.” Busa ilang gipasagdan ang iyang mga bukog, uban sa mga bukog sa propeta nga migula sa Samaria. Ang tanang mga templo usab sa mga habog nga dapit, nga diha sa mga siyudad sa Samaria, nga gihimo sa mga hari sa Israel, aron sa paghagit sa Ginoo sa pagkasuko, gikuha ni Josias ug gibuhat ngadto kanila ang tanan nga iyang gibuhat didto sa Betel. Ug iyang gipamatay ang tanan nga mga pari sa habog nga dapit nga didto sa mga halaran ug gisunog ang mga bukog sa mga tawo sa ibabaw nila. Unya mibalik siya ngadto sa Jerusalem. Unya ang hari nagsugo sa tibuok katawhan, “Tumana ang Kasaulogan sa Pagsaylo alang sa Ginoo nga inyong Dios, sumala sa nasulat niining basahon sa kasabotan.” Walay Kasaulogan sa Pagsaylo nga nahimo sukad sa mga adlaw sa mga maghuhukom nga naghukom sa Israel o sa tanang mga adlaw sa mga hari sa Israel o sa mga hari sa Juda, apan sa ikanapulo ug walo nga tuig ni Hari Josias kini nga Kasaulogan sa Pagsaylo gihimo alang sa Ginoo didto sa Jerusalem. Dugang pa, gihinginlan ni Josias ang mga tawo nga tigpakisayod ug mga espiritu ug ang mga salamangkiro ug ang mga gagmayng larawan ug ang mga diosdios ug ang tanang mga dulumtanan nga nakita didto sa yuta sa Juda ug sa Jerusalem, aron iyang matuman ang mga pulong sa Balaod nga nasulat sa basahon nga nakaplagan ni Hilkias nga pari sa balay sa Ginoo. Ug walay hari nga una kaniya nga sama kaniya nga mibalik sa Ginoo uban ang tibuok niyang kasingkasing ug uban ang tibuok niyang kalag ug uban ang tibuok niyang gahom, sumala sa tibuok Balaod ni Moises, o may ulahi pa kaniya nga sama kaniya. Apan bisan pa niini ang Ginoo wala mobiya gikan sa kabangis sa iyang dakong kaligutgot, diin ang iyang kasuko misilaob batok sa Juda, tungod sa tanang mga paghagit ni Manases kaniya. Ug ang Ginoo miingon, “Kuhaon usab nako ang Juda gikan sa akong panan-aw, ingon sa akong pagkuha sa Israel ug isalikway nako kining siyudad nga akong gipili, ang Jerusalem ug ang balay nga niini ako miingon, Ang akong ngalan anha diha.” Karon ang uban nga mga buhat ni Josias ug ang tanan niyang nahimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Sa iyang mga adlaw, ang Paraon nga si Neco nga hari sa Ehipto misulong sa hari sa Asiria ngadto sa suba sa Eufrates. Si Hari Josias misugat kaniya ug ang Paraon nga si Neco mipatay kaniya didto sa Megido sa iyang pagkakita kaniya. Ug ang iyang mga sulugoon nagbutang sa iyang patayng lawas diha sa usa ka karwahi gikan sa Megido ug gidala siya ngadto sa Jerusalem, ug gilubong siya didto sa iyang kaugalingong lubnganan. Ug ang katawhan sa yuta mikuha kang Jehoahas nga anak ni Josias ug gidihogan siya ug gihimo siya nga hari puli sa iyang amahan. Si Jehoahas 23 ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug siya naghari sulod sa tulo ka bulan didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias sa Libna. Iyang gibuhat ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo sumala sa gihimo sa iyang katigulangan. Ug gipabilanggo siya sa Paraon nga si Neco didto sa Ribla sa yuta sa Hamat, aron dili siya makahari sa Jerusalem, ug gipabuhis niya ang katawhan ug usa ka gatos ka talanton nga plata ug usa ka talanton nga bulawan. Unya ang Paraon nga si Neco naghimo kang Eliakim nga anak ni Josias ingon nga hari puli kang Josias nga iyang amahan ug giilisan ang iyang ngalan ug Jehoiakim. Apan iyang gikuha si Jehoahas ug miadto siya sa Ehipto ug namatay didto. Unya gihatag ni Jehoiakim ang plata ug ang bulawan ngadto sa Paraon, apan iyang gipabuhisan ang yuta aron ihatag ang salapi sumala sa sugo sa Paraon. Iyang gikuha ang plata ug ang bulawan sa katawhan sa yuta, ang matag usa sumala sa iyang buhis, aron ihatag sa Paraon nga si Neco. Sa Jehoiakim 25 ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug siya naghari sulod sa napulo ug usa ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Zebida nga anak ni Pedaias sa Ruma. Ug iyang gibuhat ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, sumala sa tanan nga gihimo sa iyang katigulangan. Sa iyang mga adlaw si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia misulong, ug si Jehoiakim nahimo nga iyang sulugoon sulod sa tulo ka tuig. Unya mialsa si Jehoiakim batok kaniya. Ug ang Ginoo nagpadala batok kaniya ug mga panon sa mga Caldeanhon, mga panon nga Sirianhon, mga panon nga Moabihanon ug mga panon nga Amonihanon, ug gipadala sila batok sa Juda aron laglagon kini, sumala sa pulong sa Ginoo, nga iyang gisulti pinaagi sa iyang mga sulugoon nga mga propeta. Nahitabo gayod kini sa Juda sumala sa sugo sa Ginoo aron sa pagpapahawa kanila gikan sa iyang panan-aw tungod sa sala ni Manases, sumala sa tanan niyang gihimo, ug tungod usab sa dugo sa mga walay sala nga iyang giula; kay iyang gipuno ang Jerusalem sa dugo sa mga walay sala, ug ang Ginoo dili gayod mopasaylo niini. Karon ang tanan nga mga buhat ni Jehoiakim ug ang tanan niyang gihimo, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga Hari sa Juda? Busa si Jehoiakim mipahulay uban sa iyang katigulangan ug si Jehoiakin nga iyang anak naghari puli kaniya. Ug ang hari sa Ehipto wala na gayod mosulong pag-usab sa iyang yuta kay nailog na man sa hari sa Babilonia ang tanan nga iya sa hari sa Ehipto gikan sa sapa sa Ehipto hangtod sa suba sa Eufrates. Si Jehoiakin napulo ug walo ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari, ug siya naghari sulod sa tulo ka bulan didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Nehosta nga anak ni Elnatan sa Jerusalem. Ug gibuhat niya ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, sumala sa tanan nga gibuhat sa iyang amahan. Niadtong panahona ang mga sulugoon ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia misulong sa Jerusalem, ug gilibotan ang siyudad. Ug si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia miadto sa siyudad, samtang naglibot pa niini ang iyang mga sulugoon. Ug si Jehoiakin nga hari sa Juda mitugyan sa iyang kaugalingon ngadto sa hari sa Babilonia, siya ug ang iyang inahan, ang iyang mga sulugoon ug ang iyang mga pangulo ug ang iyang mga tinugyanan sa palasyo. Gibihag siya sa hari sa Babilonia sa ikawalo nga tuig sa iyang paghari. Ug iyang gidala gikan didto ang tanan nga mga bahandi sa balay sa Ginoo ug ang mga bahandi sa balay sa hari, ug gidugmok ang tanan nga mga sudlanan nga bulawan nga diha sa Templo sa Ginoo nga gibuhat ni Solomon nga hari sa Israel sumala sa gisulti nang daan sa Ginoo. Gibihag niya ang tibuok Jerusalem ug ang tanan nga mga pangulo ug ang tanan nga mga bantogan ug isog nga mga tawo, napulo ka libo ka binihag, ug ang tanan nga mga batid sa buluhaton ug ang mga platero. Walay nahibilin gawas niadtong labing kabos nga mga tawo sa yuta. Unya gidala ngadto sa Babilonia si Jehoiakin ug ang inahan sa hari, ang mga asawa sa hari, ang iyang mga tinugyanan, ug ang mga kadagkoan sa nasod iyang gidala ingon nga binihag gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia. Ug gidala usab ingon nga binihag sa hari sa Babilonia ang pito ka libo ka isog nga mga tawo ug ang mga batid sa buluhaton ug ang mga platero, usa ka libo. Silang tanan baskog ug angay sa gubat. Ug ang hari sa Babilonia mihimo kang Matanias, igsoon sa amahan ni Jehoiakin, ingon nga hari puli kaniya, ug ang iyang ngalan giilisdag Zedekias. Si Zedekias 21 ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug siya naghari sulod sa napulo ug usa ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias sa Libna. Ug gibuhat niya ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, sumala sa tanan nga gibuhat ni Jehoiakim. Tungod sa kasuko sa Ginoo iyang gipapahawa ang katawhan sa Jerusalem ug sa Juda gikan sa iyang atubangan. Ug si Zedekias mialsa batok sa hari sa Babilonia. Sa ikanapulo nga adlaw, sa ikanapulo nga bulan sa ikasiyam nga tuig, si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia misulong uban sa tanan niyang kasundalohan batok sa Jerusalem ug gilibotan kini; nagbuhat sila ug mga kahimanan sa pagsulong libot niini. Busa ang siyudad gilibotan hangtod sa ikanapulo ug usa nga tuig ni Hari Zedekias. Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan ang gutom midako na sa siyudad, mao nga wala nay pagkaon alang sa katawhan sa yuta. Unya ang kuta sa siyudad gibuslotan ug ang hari uban sa mga manggugubat miikyas sa pagkagabii agi sa ganghaan tungatunga sa duha ka paril duol sa tanaman sa hari bisan ug ang mga Caldeanhon naglibot na sa siyudad. Ug sila miagi sa dalan padulong sa Araba. Apan ang kasundalohan nga mga Caldeanhon migukod sa hari ug naapsan siya didto sa kapatagan sa Jerico ug ang tanan niyang kasundalohan nagkatibulaag gikan kaniya. Unya ilang gidakop ang hari, ug gidala siya ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla, nga maoy mihukom kaniya. Ug ilang gipamatay ang mga anak nga lalaki ni Zedekias diha sa iyang atubangan ug gilugit ang mga mata ni Zedekias ug gigapos siya ug kadena, ug gidala siya ngadto sa Babilonia. Sa ikalima nga bulan, sa ikapito nga adlaw sa bulan nga maoy ikanapulo ug siyam nga tuig ni Hari Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, si Nebusaradan nga pangulo sa mga bantay, usa ka sulugoon sa hari sa Babilonia, miabot sa Jerusalem. Ug iyang gisunog ang balay sa Ginoo ug ang balay sa hari ug ang tanan nga kabalayan sa Jerusalem, ang matag dagkong balay, iyang gisunog. Unya ang kasundalohan nga Caldeanhon nga uban sa pangulo sa mga bantay miguba sa mga paril nga naglibot sa Jerusalem. Ug ang katawhan nga nahibilin sa siyudad ug kadtong mga namiya nga miikyas ngadto sa hari sa Babilonia uban ang panon sa katawhan gidala ingon nga binihag ni Nebusaradan nga pangulo sa mga bantay. Apan gibilin sa pangulo sa mga bantay ang labing kabos didto sa yuta aron mahimong tig-atiman sa parasan ug mga mag-uuma. Ug ang mga haligi nga bronsi nga diha sa balay sa Ginoo ug ang mga tungtonganan ug ang bronsi nga tangke nga diha sa balay sa Ginoo gidugmok sa mga Caldeanhon ug gidala ang mga bronsi niini ngadto sa Babilonia. Ug ilang gikuha ang mga kulon ug ang mga pala ug ang mga igpapalong ug ang mga sudlanan sa insenso ug ang tanan nga mga sudlanan nga bronsi nga ilang gigamit sa pag-alagad sa Templo, ang mga sangga sa baga usab ug ang mga panaksan. Kadtong hinimo sa bulawan gikuha sa pangulo sa mga bantay ingon nga bulawan ug kadtong hinimo sa plata ingon nga plata. Ang duha ka haligi, ang usa ka tangke ug ang mga tungtonganan nga gihimo ni Solomon alang sa balay sa Ginoo, ang bronsi niining tanan nga mga sudlanan dili matimbang. Ang gitas-on sa usa ka haligi napulo ug walo ka maniko, sa tumoy niini may ulo nga bronsi. Ang gitas-on sa ulo tulo ka maniko ug gilibotan kini ug daw mga bunga sa granada nga lunlon bronsi. Ug ang ikaduha nga haligi sama usab niini. Unya ang pangulo sa mga bantay midala kang Seraias nga pangulong pari ug kang Zefanias nga ikaduhang pari, ug sa tulo ka tigbantay sa tugkaran. Ug gikan sa siyudad gikuha niya ang usa ka tinugyanan nga nagmando sa mga tawo sa gubat ug ang lima ka magtatambag sa hari nga nakit-an diha sa siyudad ug ang sekretaryo sa tigmando sa kasundalohan nga maoy nagtigom sa katawhan sa yuta ug ang kan-uman ka tawo sa yuta nga nakit-an sa siyudad. Gikuha sila ni Nebusaradan nga pangulo sa mga bantay ug gidala sila ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla. Ug gipangtigbas sila sa hari sa Babilonia ug gipamatay sila didto sa Ribla sa yuta sa Hamat. Busa ang Juda nabihag gikan sa iyang yuta. Unya ibabaw sa katawhan nga nahibilin sa yuta sa Juda nga gibiyaan ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, iyang gitudlo nga gobernador si Gedalias nga anak ni Ahikam nga anak ni Safan. Sa pagkadungog sa tanang pangulo sa kasundalohan ug sa ilang mga tawo nga ang hari sa Babilonia nagtudlo kang Gedalias nga gobernador, miadto sila uban sa ilang mga tawo ngadto kang Gedalias didto sa Mispa: si Ismael nga anak ni Netanias, si Johanan nga anak ni Carias, si Seraias nga anak ni Tanhumet nga Netofahanon, ug si Jasanias nga anak sa taga-Maaca. Ug si Gedalias nanumpa kanila ug sa ilang mga tawo ug miingon, “Ayaw kahadlok sa mga tinugyanan nga Caldeanhon. Pagpuyo kamo sa yuta ug alagari ninyo ang hari sa Babilonia ug kini maayo alang kaninyo.” Apan sa ikapito nga bulan, si Ismael nga anak ni Netanias nga anak ni Elisama, sa harianong kaliwat, miabot uban sa napulo niya ka tawo ug misulong ug mipatay kang Gedalias, sa mga Judio ug sa mga Caldeanhon nga diha uban kaniya didto sa Mispa. Unya ang tibuok katawhan, gagmay ug dagko, ug ang mga pangulo sa kasundalohan nangikyas ug miadto sa Ehipto kay sila nangahadlok sa mga Caldeanhon. Sa ika-37 nga tuig sa pagkabihag ni Jehoiakin nga hari sa Juda, sa ikanapulo ug duha nga bulan, sa ikakawhaan ug pito nga adlaw sa bulan, si Ebil-merodac nga hari sa Babilonia, sa tuig nga siya nagsugod sa paghari, mibuhi kang Jehoiakin nga hari sa Juda gikan sa bilanggoan. Ug siya misulti nga maluluy-on kaniya ug gibutang ang iyang trono labaw sa trono sa mga hari nga diha uban kaniya sa Babilonia. Busa giilisan ni Jehoiakin ang iyang mga bisti sa bilanggoan. Ug matag adlaw sa iyang kinabuhi nagkan-anan siya diha sa lamisa sa hari; ug alang sa iyang galastohon, kanunay siyang hatagan sa hari, matag adlaw usa ka bahin, sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi. Si Adan, si Set, si Enos, si Kenan, si Mahalalel, si Jared, si Enoc, si Metusela, si Lamec, si Noe, si Sem, si Ham ug si Jafet. Ang mga anak nga lalaki ni Jafet: si Gomer, si Magog, si Madai, si Javan, si Tubal, si Mesec ug si Tiras. Ang mga anak nga lalaki ni Gomer: si Askenas, si Rifat ug si Togarma. Ang mga anak nga lalaki ni Javan: si Elisa, si Tarsis, si Kitim ug si Bodanim. Ang mga anak nga lalaki ni Ham: si Cus, si Ehipto, si Put ug si Canaan. Ang mga anak nga lalaki ni Cus: si Seba, si Habila, si Sabta, si Raama ug si Sabteca. Ang mga anak nga lalaki ni Raama: si Sheba ug si Dedan. Si Cus maoy amahan ni Nimrod; siya ang unang bantogan dinhi sa yuta. Si Ehipto mao ang amahan sa mga Ludihanon, Anamihanon, Lihabihanon, Naftuhanon, Patrusihanon, Casluhanon (diin naggikan ang mga Filistihanon) ug sa mga Caftorihanon. Si Canaan mao ang amahan ni Sidon nga iyang kamagulangan ug ni Het, ug sa mga Jebusihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Girgasihanon, sa mga Hibihanon, sa mga Arkihanon, mga Sinihanon, sa mga Arbadihanon, sa mga Zemarihanon ug sa mga Hamatihanon. Ang mga anak nga lalaki ni Sem: si Elam, si Asur, si Arpacsad, si Lud, si Aram, si Uz, si Hul, si Geter ug si Mesec. Si Arpacsad mao ang amahan ni Sela, ug si Sela mao ang amahan ni Eber. Kang Eber natawo ang duha ka anak nga lalaki: ang ngalan sa usa mao si Peleg kay sa iyang mga adlaw ang yuta nabahin. Ang ngalan sa iyang igsoon nga lalaki mao si Joktan. Si Joktan mao ang amahan ni Almodad, ni Selep, ni Hasarmabet, ni Jera, ni Hadoram, ni Usal, ni Dikla, ni Ebal, ni Abimael, ni Sheba, ni Ofir, ni Habila ug ni Jobab. Kini silang tanan mga anak ni Joktan. Si Sem, si Arpacsad, si Sela, si Eber, si Peleg, si Reu, si Serug, si Nahor, si Tera, si Abram nga mao si Abraham. Ang mga anak nga lalaki ni Abraham mao si Isaac ug si Ismael. Kini mao ang ilang mga kaliwatan: ang kamagulangan ni Ismael mao si Nebaiot, unya si Kedar, si Adbeel, si Mibsam, si Misma, si Duma, si Masa, si Hadad, si Tema, si Jetur, si Nafis ug si Kedema. Kini mao ang mga anak nga lalaki ni Ismael. Ang mga anak nga lalaki ni Ketura nga puyopuyo ni Abraham: siya nanganak kang Zimran, kang Joksan, kang Medan, kang Midian, kang Isbac ug kang Sua. Ang mga anak nga lalaki ni Joksan: si Sheba, ug si Dedan. Ang mga anak nga lalaki ni Midian: si Efa, si Efer, si Hanok, si Abida ug si Eldaa. Kining tanan mao ang mga kaliwat ni Ketura. Si Abraham mao ang amahan ni Isaac. Ang mga anak nga lalaki ni Isaac: si Esau ug si Israel. Ang mga anak nga lalaki ni Esau: Si Elifas, si Reuel, si Jeus, si Halam ug si Kora. Ang mga anak nga lalaki ni Elifas: si Teman, si Omar, si Sefi, si Gatam, si Kenas, si Timna ug si Amalek. Ang mga anak nga lalaki ni Reuel: si Nahat, si Zera, si Samma ug si Misa. Ang mga anak nga lalaki ni Seir: si Lotan, si Sobal, si Zibeon, si Ana, si Dison, si Eser ug si Disan. Ang mga anak nga lalaki ni Lotan: si Hori ug si Homam, ug ang igsoong babaye ni Lotan mao si Timna. Ang mga anak nga lalaki ni Sobal: si Alian, si Manahat, si Ebal, si Sefi ug si Onan. Ang mga anak nga lalaki ni Zibeon: si Aiah ug si Ana. Ang mga anak nga lalaki ni Ana mao si Dison ug ang mga anak nga lalaki ni Dison: si Hamran, si Esban, si Itran, ug si Keran. Ang mga anak nga lalaki ni Eser: si Bilhan, Zaavan, ug si Jaakan. Ang mga anak nga lalaki ni Disan: si Uz ug si Aran. Mao kini ang mga hari nga naghari sa yuta sa Edom sa wala pay hari nga naghari sa mga Israelinhon: si Bela nga anak ni Beor, nga ang ngalan sa iyang siyudad mao ang Dinhaba. Sa pagkamatay ni Bela, si Jobab nga anak ni Zera sa Bosra mao ang naghari puli kaniya. Sa pagkamatay ni Jobab, si Husam sa yuta sa mga Temanihanon mao ang naghari puli kaniya. Sa pagkamatay ni Husam, si Hadad nga anak ni Bedad nga mibuntog kang Midian sa kapatagan sa Moab, maoy naghari puli kaniya. Ug ang ngalan sa iyang lungsod mao ang Abit. Sa pagkamatay ni Hadad, si Samla sa Masreka maoy naghari puli kaniya. Sa pagkamatay ni Samla, si Shaul sa Rehobot sa Eufrates maoy naghari puli kaniya. Sa pagkamatay ni Shaul, si Baal-hanan nga anak ni Acbor maoy naghari puli kaniya. Sa pagkamatay ni Baal-hanan, si Hadad maoy naghari puli kaniya, ug ang ngalan sa iyang siyudad mao ang Pai. Ang ngalan sa iyang asawa mao si Mehetabel nga anak ni Matred nga anak nga babaye ni Mesahab. Ug si Hadad namatay. Ang mga pangulo sa Edom mao si Timna, si Alia, si Jetet, si Oholibama, si Ela, si Pinon, si Kenas, si Teman, si Mibsar, si Magdiel ug si Iram. Kini mao ang mga pangulo sa Edom. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Israel: si Ruben, si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, si Zabulon, si Dan, si Jose, si Benjamin, si Neftali, si Gad ug si Aser. Ang mga anak nga lalaki ni Juda: si Er, si Onan ug si Sela. Kini silang tulo mao ang gipanganak kaniya ni Bat-sua nga Canaanhon. Si Er nga kamagulangan ni Juda daotan diha sa panan-aw sa Ginoo ug gipatay niya. Ug si Tamar nga iyang umagad nga babaye nanganak usab alang kaniya kang Peres ug Zera. Lima kabuok ang tanang anak ni Juda. Ang mga anak nga lalaki ni Peres: si Hesron ug si Hamul. Ang mga anak nga lalaki ni Zera: si Zimri, si Etan, si Heman, si Calcol ug si Dara; lima ang tanan. Ang mga anak nga lalaki ni Carmi: si Acan, ang tighimo ug kasamok sa Israel nga milapas sa hinalad nga mga butang. Ang anak nga lalaki ni Etan mao si Asarias. Ang mga anak nga lalaki ni Hesron nga natawo kaniya: si Jerameel, si Ram ug si Caleb. Si Ram mao ang amahan ni Aminadab ug si Aminadab mao ang amahan ni Nahason nga pangulo sa mga kaliwat ni Juda. Si Nahason mao ang amahan ni Salmon, ug si Salmon ni Boas. Si Boas ni Obed, si Obed ni Jesse. Si Jesse mao ang amahan ni Eliab nga iyang kamagulangan, si Abinadab ang ikaduha, ug si Simea ang ikatulo, si Netanael ang ikaupat, si Radai ang ikalima, si Osem ang ikaunom, si David ang ikapito; ug ang ilang mga igsoong babaye mao si Zeruia ug si Abigail. Tulo ka buok ang mga anak nga lalaki ni Zeruia: si Abisai, si Joab ug si Asael. Si Abigail nanganak kang Amasa ug ang amahan ni Amasa mao si Jeter nga Ismaelinhon. Si Caleb nga anak ni Hesron may mga anak kang Asuba nga iyang asawa, ug kang Jeriot ug kini ang iyang mga anak nga lalaki: si Jeser, si Sobab ug si Ardon. Sa pagkamatay ni Asuba, gipangasawa ni Caleb si Efrata nga nanganak alang kaniya kang Hur. Si Hur mao ang amahan ni Uri ug si Uri mao ang amahan ni Besalel. Human niana si Hesron miadto sa anak nga babaye ni Makir nga amahan ni Gilead, nga iyang gipangasawa sa dihang 60 ang iyang panuigon ug kini nanganak kaniya kang Segub. Ug si Segub mao ang amahan ni Jair nga may 23 ka lungsod sa yuta sa Gilead. Apan gikuha ni Gesur ug Aram ang Habot-jair, ang Kenat ug ang mga balangay niini, 60 ka lungsod. Kining tanan kaliwat ni Makir nga amahan ni Gilead. Human mamatay si Hesron miadto si Caleb kang Efrata nga asawa ni Hesron nga iyang amahan ug si Efrata nanganak kang Asur nga amahan ni Tekoa. Ang mga anak nga lalaki ni Jerameel nga kamagulangan ni Hesron: si Ram ang iyang kamagulangan, si Buna, si Oren, si Osem ug si Ahias. Si Jerameel usab may laing asawa nga ginganlan ug Atara. Siya mao ang inahan ni Onam. Ang mga anak nga lalaki ni Ram nga kamagulangan ni Jerameel: si Maas, si Jamin ug si Eker. Ang mga anak nga lalaki ni Onam mao si Samai ug si Jada. Ang mga anak nga lalaki ni Samai mao si Nadab ug si Abisur. Ang ngalan sa asawa ni Abisur mao si Abihail, ug nanganak siya alang kaniya kang Aban ug kang Molid. Ang mga anak nga lalaki ni Nadab: si Seled ug si Apaim. Apan si Seled namatay nga walay anak. Ang mga anak nga lalaki ni Apaim mao si Isi, ug ang anak nga lalaki ni Isi mao si Sesan. Ug ang anak nga lalaki ni Sesan mao si Alai. Ang mga anak nga lalaki ni Jada nga igsoon ni Samai: si Jeter ug si Jonatan. Ug si Jeter namatay nga walay anak. Ang mga anak nga lalaki ni Jonatan: si Pelet ug si Zaza. Kini mao ang mga kaliwat ni Jerameel. Unya si Sesan walay mga anak nga lalaki, mga anak nga babaye lamang. Apan si Sesan may usa ka ulipon nga Ehiptohanon, nga ginganlan ug Jarha. Busa gipaasawa ni Sesan ang iyang anak nga babaye kang Jarha nga iyang ulipon ug nanganak kini kang Atai. Si Atai mao ang amahan ni Natan ug si Natan ni Zabad. Si Zabad mao ang amahan ni Eflal ug si Eflal ni Obed. Si Obed mao ang amahan ni Jehu ug si Jehu ni Asarias. Si Asarias mao ang amahan ni Heles ug si Heles ni Eleasa. Si Eleasa mao ang amahan ni Sismai ug si Sismai ni Sallum, Si Sallum mao ang amahan ni Jekamias ug si Jekamias ni Elisama. Ang mga anak nga lalaki ni Caleb nga igsoon ni Jerameel: si Maresa nga iyang kamagulangan nga maoy amahan ni Zif. Ang anak nga lalaki ni Maresa mao si Hebron. Ang mga anak nga lalaki ni Hebron: si Kora, si Tapua, Rekem ug si Sema. Si Sema mao ang amahan ni Raham nga amahan ni Jorkeam ug si Rekem mao ang amahan ni Samai. Ang anak nga lalaki ni Samai mao si Maon, ug si Maon, mao nga amahan ni Betsur. Si Efa usab nga puyopuyo ni Caleb nanganak kang Haran, kang Mosa ug kang Gases. Ug si Haran mao ang amahan ni Gases. Ang mga anak nga lalaki ni Jadai: si Regem, si Jotam, si Gesan, si Pelet, si Efa ug si Saaf. Si Maaca nga puyopuyo ni Caleb nanganak kang Seber ug kang Tirhana. Siya nanganak usab kang Saaf nga amahan ni Madmana, ug kang Seba nga amahan ni Macbena ug amahan ni Gibea. Ug si Acsa mao ang anak nga babaye ni Caleb. Kini mao ang mga kaliwat ni Caleb. Ang mga anak nga lalaki ni Hur nga kamagulangan ni Efrata: si Sobal nga amahan ni Kiriat-jearim, si Salma nga amahan ni Betlehem ug si Haref nga amahan ni Betgader. Si Sobal nga amahan ni Kiriat-jearim aduna pay laing mga anak nga lalaki: ang mga Haroe nga katunga sa mga Menuhot. Ug ang mga panimalay sa Kiriat-jearim: ang mga Itrihanon, ang mga Putihanon, ang mga Sumatihanon ug ang mga Misrahanon, gikan kanila nanggula ang mga Zoratihanon ug ang mga Estaolihanon. Ang mga anak nga lalaki ni Salma: si Betlehem, ang mga Netofatihanon ug Atrot-bet-joab ug ang katunga sa mga Manahatihanon nga mao ang mga Zorihanon. Ang mga panimalay usab sa mga eskriba nga nagpuyo sa Jabes: ang mga Tiratihanon, mga Simeatihanon ug mga Sucatihanon. Kini mao ang mga Kenihanon nga gikan kang Hamat nga amahan sa panimalay ni Recab. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni David nga nangatawo kaniya didto sa Hebron. Ang kamagulangan mao si Amnon, kang Ahinoam nga taga-Jesreel. Ang ikaduha si Daniel, kang Abigail nga taga-Carmel. Ang ikatulo, si Absalom nga ang inahan mao si Maaca nga anak ni Talmai nga hari sa Gesur. Ang ikaupat si Adonias nga ang inahan mao si Hagit. Ang ikalima si Sefatias, kang Abital, ang ikaunom si Itream kang Egla nga iyang asawa. Unom ang natawo kaniya sa Hebron, diin naghari siya didto sulod sa pito ka tuig ug unom ka bulan. Ug naghari siya sa Jerusalem sulod sa 33 ka tuig. Kini sila nangatawo kaniya sa Jerusalem: si Simeas, si Sobab, si Natan, ug si Solomon, upat pinaagi kang Batsua nga anak ni Amiel. Unya si Ibhar, si Elisama, si Elifelet, si Noga, si Nefeg, si Japia, si Elisama, si Eliada, ug si Elifelet, siyam. Kining tanan mga anak ni David gawas sa mga anak sa mga puyopuyo, ug si Tamar maoy ilang igsoon nga babaye. Ang mga kaliwat ni Solomon: si Rehoboam, si Abias nga iyang anak, si Asa nga anak ni Abias, si Jehosafat nga anak ni Asa, si Joram nga anak ni Jehosafat, si Ahasias nga anak ni Joram, si Joas nga anak ni Ahasias, si Amasias nga anak ni Joas, si Azarias nga anak ni Amasias, si Jotam nga anak ni Azarias, si Ahas nga anak ni Jotam, si Hesekias nga anak ni Ahas, si Manases nga anak ni Hesekias, si Amon nga anak ni Manases, ug si Josias nga anak ni Amon. Ang mga anak ni Josias: ang kamagulangan si Johanan, ang ikaduha si Jehoiakim, ang ikatulo si Zedekias, ang ikaupat si Sallum. Ang mga anak ni Jehoiakim: si Jeconias nga iyang anak ug si Zedekias nga iyang anak. Ang mga anak nga lalaki ni Jeconias nga binihag: si Sealtiel nga iyang anak, si Malkiram, si Pedaias, si Senasar, si Jekamias, si Hosama ug si Nedabias. Ug ang mga anak nga lalaki ni Pedaias: si Zerubabel ug si Simei ug ang mga anak nga lalaki ni Zerubabel: si Mesolam ug si Ananias ug si Selomit nga ilang igsoon nga babaye, si Hasuba, si Ohel, si Berekias, si Hasadia ug si Jusab-hesed, lima. Ang mga kaliwat ni Ananias: si Pelatias, ug si Jesaias, ang iyang anak nga si Rephaias, ang iyang anak nga si Arnan, ang iyang anak nga si Abdias, ang iyang anak nga si Secanias. Ang anak nga lalaki ni Secanias: si Semaias, ug ang mga anak nga lalaki ni Semaias: si Hatus, si Igal, si Barias, si Nearias ug si Safat, unom. Ang mga anak nga lalaki ni Nearias: si Elioenai, si Hiskias ug si Asricam, tulo. Ang mga anak nga lalaki ni Elioenai: si Hodavias, si Eliasib, si Pelaias, si Akub, si Johanan, si Delaias ug si Anani, pito. Ang mga anak nga lalaki ni Juda: si Peres, si Hesron, si Carmi, si Hur ug si Sobal. Si Reaias nga anak ni Sobal mao ang amahan ni Jahat ug si Jahat mao ang amahan ni Ahumai ug Lahad. Kini mao ang mga panimalay sa mga Zorahanon. Kini mao ang mga anak nga lalaki ni Etam: si Jezreel, si Isma, si Idbas ug ang ngalan sa iyang igsoon nga babaye mao si Haselelponi, ug si Penuel mao ang amahan ni Gedor ug si Eser mao ang amahan ni Husa. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Hur nga kamagulangan ni Efrata nga amahan ni Betlehem. Si Asur nga amahan ni Tekoa may duha ka asawa, si Hela ug si Naara. Si Naara nanganak kang Ahuzam, kang Hefer, kang Temeni ug kang Ha-ahastari. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Naara. Ang mga anak nga lalaki ni Hela: si Seret, si Isar ug si Etnan. Si Kos mao ang amahan ni Anob, ni Zobeba ug sa mga panimalay ni Aharhel nga anak nga lalaki ni Harum. Si Jabes labaw nga dungganan kay sa iyang mga igsoon. Ug ang iyang inahan nagtawag sa iyang ngalan nga Jabes, nga nag-ingon, “Tungod kay gipanganak nako siya sa kasakit.” Si Jabes nagsangpit sa Dios sa Israel, nga nag-ingon, “O, hinaot unta nga panalanginan nimo ako ug padak-an ang akong utlanan ug nga ang imong kamot mag-uban kanako ug ikaw maglikay kanako gikan sa kadaotan aron dili kini makadaot kanako!” Ug ang Dios mihatag kaniya sa iyang gipangayo. Si Chelub nga igsoon ni Suha mao ang amahan ni Mehir nga amahan ni Eston. Si Eston mao ang amahan ni Betrafa, ni Pasea ug ni Tehina nga amahan ni Irnahas. Kini sila mao ang mga tawo sa Reca. Ang mga anak nga lalaki ni Kenas: si Otniel ug si Seraias. Ug ang mga anak nga lalaki ni Otniel: si Hatat ug si Meonatai. Si Meonatai mao ang amahan ni Ofra, ug si Seraias mao ang amahan ni Joab nga amahan sa Ge-harasim, kay sila mga batid nga mamumuhat. Ang mga anak nga lalaki ni Caleb nga anak ni Jefone: si Iru, si Ela ug si Naam, ug ang anak nga lalaki ni Ela mao si Kenas. Ang mga anak nga lalaki ni Jehalelel: si Zif, si Zifa, si Tiria ug si Asarel. Ang mga anak nga lalaki ni Esra: si Jeter, si Mered, si Efer ug si Jalon. Kini sila mao ang mga anak ni Bitia nga anak sa Paraon nga gipangasawa ni Mered ug si Bitia nagsamkon ug nanganak kang Miriam, kang Samai, ug kang Isba nga maoy amahan ni Estemoa. Ug ang iyang Judio nga asawa nanganak kang Jered nga amahan ni Gedor, kang Heber nga amahan ni Soco ug kang Jekutiel nga amahan ni Zanoa. Ang mga anak nga lalaki sa asawa ni Hodias, igsoong babaye ni Naham, mao ang mga amahan ni Keila nga Garmihanon ug ni Estemoa nga Maacahanon. Ang mga anak nga lalaki ni Simon: si Amon, si Rina, si Benhanan ug si Tilon. Ang mga anak nga lalaki ni Ishi: si Zohet ug Bena-zohet. Ang mga anak nga lalaki ni Sela nga anak ni Juda: si Er nga amahan ni Leca, si Laada nga amahan ni Maresa, ug ang mga panimalay sa mga tigbuhat sa pinong lino didto sa Bet-asbea, ug si Jokim ug ang mga tawo sa Coseba, si Joas ug si Saraf nga nagmando sa Moab ug mipauli sa Lehem. Ug ang mga nasulat karaan. Kini sila mao ang mga magkukulon ug ang mga nagpuyo sa Netaim ug Gedera; didto sila namuyo uban sa hari tungod sa iyang buhat. Ang mga anak nga lalaki ni Simeon: si Nemuel, si Jamin, si Jarib, si Zera ug si Shaul. Si Sallum anak ni Shaul, si Mibsam anak ni Sallum ug si Misma anak ni Mibsam. Ang mga anak nga lalaki ni Misma: si Hamuel iyang anak, si Zaccur nga anak ni Hamuel, ug si Simei nga anak si Zacur. Si Simei may napulo ug unom ka anak nga lalaki ug unom ka anak nga babaye apan ang iyang mga igsoon nga lalaki dili daghan ug mga anak; ang ilang panimalay wala usab modaghan sama sa katawhan ni Juda. Sila namuyo sa Beer-seba, sa Molada, sa Hasar-sual, sa Bilha, sa Esem, sa Tolad, sa Betuel, sa Horma, sa Ziklag, sa Bet-marcabot, sa Hasar-susim, sa Bet-beri ug sa Saaraim. Kini mao ang ilang mga siyudad hangtod sa paghari ni David. Ug ang ilang mga balangay mao ang Etam, ang Ain, ang Rimon, ang Token ug ang Asan, lima ka siyudad, lakip ang tanan nilang mga balangay nga naglibot sa maong mga lungsod hangtod sa Baal. Kini mao ang ilang mga pinuy-anan ug sila adunay talaan sa ilang mga kaliwat. Si Mesobab, si Jamlec, si Josa nga anak ni Amasias, si Joel, si Jehu nga anak ni Josebias nga anak ni Seraias nga anak ni Asiel, si Elioenai, si Jaakoba, si Jesohaias, si Asaias, si Adiel, si Jesimiel, si Benaias, si Ziza nga anak ni Sifi nga anak ni Alon nga anak ni Jedaias nga anak ni Simri nga anak ni Semaias. Kining gihisgotan pinaagi sa ngalan mao ang mga pangulo sa ilang mga panimalay, ug ang mga banay sa ilang mga katigulangan misanay pag-ayo. Nangadto sila sa ganghaan sa Gador dapit sa silangan sa walog, aron sa pagpangita ug sibsibanan alang sa ilang mga panon, diin nakakaplag sila sa tambok ug maayong sibsibanan ug ang yuta lapad, hilom ug malinawon kay ang unang mga namuyo didto mga sakop man ni Ham. Kining gipanglista pinaagi sa ngalan mitungha panahon sa mga adlaw ni Hesekias nga hari sa Juda ug gipangguba ang ilang mga tolda ug ang mga Meunihanon nga atua didto ug gipuo sila hangtod niining adlawa, ug mipuyo puli kanila tungod kay may sibsibanan man didto alang sa ilang mga panon. Ug ang uban kanila, lima ka gatos ka tawo nga mga Simeonhanon miadto sa bukid sa Seir, nga ang ilang mga pangulo mao si Pelatias, si Nearias, si Refaias, ug si Uziel, mga anak nga lalaki ni Ishi. Ug ilang gilaglag ang nahibilin sa mga Amalekanhon nga nakaikyas ug mipuyo didto hangtod niining adlawa. Ang mga anak nga lalaki ni Ruben, ang kamagulangan ni Israel (kay siya ang unang natawo, apan tungod kay iyang gihugawan ang higdaanan sa iyang amahan, ang iyang katungod ingon nga kamagulangan gihatag ngadto sa mga anak nga lalaki ni Jose nga anak ni Israel mao nga wala siya malista sa listahan sa kagikan sumala sa katungod ingon nga kamagulangan. Bisan pa ug si Juda nahimong gamhanan labaw sa iyang mga igsoon ug naggikan kaniya ang pangulo, ang katungod ingon nga kamagulangan iya kang Jose.) Ang mga anak nga lalaki ni Ruben nga kamagulangan ni Israel: si Hanoc, si Pallu, si Hesron, ug si Carmi. Ang mga kaliwat ni Joel: si Semias nga iyang anak, si Gog nga anak ni Semias, si Simei nga anak ni Gog, si Mica nga anak ni Simei, si Reaias nga iyang anak ni Mica, si Baal nga anak ni Reaias. Si Beera nga anak ni Baal gibihag ni Tiglat-pilneser nga hari sa Asiria. Siya mao ang pangulo sa mga kaliwat ni Ruben. Ug ang iyang mga kadugo sumala sa ilang mga panimalay sa nasubay na ang kagikan sa ilang mga kaliwatan: ang pangulo nga si Jeiel ug si Zacarias, ug si Bela nga anak ni Asas nga anak ni Sema nga anak ni Joel nga nagpuyo sa Aroer hangtod sa Nebo ug Baal-meon. Siya mipuyo dapit sa silangan hangtod sa ganghaan sa kamingawan sa kilid sa Eufrates tungod kay ang ilang mga baka midaghan man didto sa yuta sa Gilead. Ug sa mga adlaw ni Saul, sila nakiggubat batok sa mga Hagrihanon nga nahulog sa ilang kamot ug sila namuyo sa ilang mga tolda sa tibuok kayutaan dapit sa silangan sa Gilead. Ang mga anak nga lalaki ni Gad namuyo atbang kanila, sa yuta sa Basan hangtod sa Saleca: si Joel ang pangulo, si Safam ang luyoluyo, si Janai ug si Safat sa Basan. Ug ang ilang mga kadugo sumala sa mga banay sa ilang mga katigulangan: si Michael, si Mesulam, si Seba, si Jorai, si Jacan, si Zia, ug si Eber, pito. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Abihael nga anak ni Hori nga anak ni Jaroa nga anak ni Gilead nga anak ni Michael nga anak ni Jesisai, nga anak ni Jado nga anak ni Buz. Si Ahi nga anak ni Abdiel nga anak ni Guni maoy pangulo sa mga banay sa ilang katigulangan. Ug sila namuyo sa Gilead didto sa Basan ug sa mga lungsod niini ug sa tanang mga sibsibanan dapit sa Saron kutob sa ilang mga utlanan. Kining tanan gipanglista sumala sa mga kagikan panahon sa mga adlaw ni Jotam nga hari sa Juda ug sa mga adlaw ni Jeroboam nga hari sa Israel. Ang mga Rubenhanon, ang mga Gadihanon ug ang katungang banay ni Manases may mga isog nga mga tawo nga nagdala ug taming ug espada, ug naggamit ug pana, ug batid sa gubat, 44,760 nga andam sa pagpanggubat. Sila nakiggubat batok sa mga Hagrihanon, sa Jetur, sa Napis ug sa Nodab. Ug sa dihang gitabangan sila batok kanila, ug ang mga Hagrihanon ug ang tanan nga uban kanila gitugyan ngadto sa ilang mga kamot, kay sila mituaw ngadto sa Dios diha sa gubat, ug iyang gitugot ang ilang gipangayo tungod kay sila misalig man kaniya. Ilang gidala ang ilang mga kahayopan: 50,000 sa ilang mga kamilyo, 250,000 ka karnero, 2,000 ka asno ug 100,000 ka tawo nga buhi. Kay daghan ang nangamatay tungod kay ang gubat iya man sa Dios. Ug sila mipuyo sa ilang dapit hangtod sa ilang pagkabihag. Ang mga sakop sa katunga sa banay ni Manases nagpuyo sa yuta. Daghan kaayo sila sukad sa Basan hangtod sa Baal-hermon, Senir ug sa Bukid sa Hermon. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga banay sa ilang katigulangan: si Efer, si Ishi, si Eliel, si Asriel, si Jeremias, si Hodavias ug si Jadiel, mga kusgang manggugubat, bantogang mga tawo, mga pangulo sa mga banay sa ilang katigulangan. Apan sila nakalapas batok sa Dios sa ilang katigulangan ug nagbaligya sa ilang dungog pinaagi sa pagsimba sa mga dios sa mga katawhan sa yuta, nga gilaglag sa Dios sa ilang atubangan. Busa giaghat sa Dios sa Israel ang espiritu ni Pul nga hari sa Asiria, ang espiritu ni Tiglat-pilneser nga hari sa Asiria, ug iyang gibihag sila, ang mga Rubenhanon, ang mga Gadihanon, ug ang katunga sa banay ni Manases ug gidala ngadto sa Hala, sa Habor, sa Ara ug ngadto sa suba sa Gosan hangtod niining adlawa. Ang mga anak nga lalaki ni Levi: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ang mga anak nga lalaki ni Kohat: si Amram, si Isar, si Hebron ug si Uziel. Ang anak ni Amram: si Aaron, si Moises ug si Miriam. Ang mga anak nga lalaki ni Aaron: si Nadab, si Abihu, si Eleasar ug si Itamar. Si Eleasar mao ang amahan ni Pinehas, ug si Pinehas ni Abisua, si Abisua ni Bukki, si Bukki ni Uzi, si Uzi ni Zeraias, si Zeraias ni Meraiot, si Meraiot ni Amarias, si Amarias ni Ahitub, si Ahitub ni Zadok, si Zadok ni Ahimaas, si Ahimaas ni Asarias, si Asarias ni Johanan, si Johanan ni Asarias (siya ang nag-alagad ingon nga pari sa balay nga gitukod ni Solomon didto sa Jerusalem). Si Asarias mao ang amahan ni Amarias ug si Amarias ni Ahitub, si Ahitub ni Zadok ug si Zadok ni Sallum, si Sallum ni Hilkias, si Hilkias ni Asarias, si Asarias ni Zerahias, si Zerahias ni Jehosadak, ug si Jehosadak nabihag sa diha nga gipabihag sa Ginoo ang Juda ug ang Jerusalem pinaagi sa kamot ni Nabucodonosor. Ang mga anak nga lalaki ni Levi: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ug kini mao ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Gerson: si Libni ug si Simei. Ang mga anak nga lalaki ni Kohat: si Amram, si Isar, si Hebron ug si Uziel. Ang mga anak nga lalaki ni Merari: si Mahli ug si Musi. Kini mao ang mga panimalay sa mga Levihanon sumala sa ilang katigulangan. Kang Gerson: si Libni nga iyang anak, si Jahat nga anak ni Libni, si Zima nga anak ni Jahat, si Joa nga anak ni Zima, si Ido nga anak ni Joa, si Zera nga anak ni Ido, ug si Jeaterai nga anak ni Zera. Ang mga anak nga lalaki ni Kohat: si Aminadab nga iyang anak, si Korah nga anak ni Aminadab, si Asir nga anak ni Korah, si Elkana nga anak ni Asir, si Ebiasaf nga anak ni Elkana, si Asir nga anak ni Abiasaf, si Tahat nga anak ni Asir, si Uriel nga anak ni Tahat, si Uzias nga anak ni Uriel, ug si Shaul nga anak ni Uzias. Ang mga anak nga lalaki ni Elkana: si Amasai ug si Ahimot, si Elkana nga anak ni Ahimot, si Sofai nga anak ni Elkana, si Nahat nga anak ni Sofai, si Eliab nga anak ni Nahat, si Jeroham nga anak ni Eliab ug si Elkana nga anak ni Jeroham. Ang mga anak nga lalaki ni Samuel: ang kamagulangan si Joel ug ang ikaduha si Abias. Ang mga anak nga lalaki ni Merari: si Mahli, si Libni nga anak ni Mahli, si Simei nga anak ni Libni, si Uza nga anak ni Simei, si Simeas nga anak ni Uza, si Hagias nga anak ni Simeas, ug si Asaias nga anak ni Hagias. Kini sila mao ang mga tawo nga gitugyanan ni David sa buluhaton sa pag-awit didto sa balay sa Ginoo human mapahimutang didto ang sudlanan sa kasabotan. Sila nag-alagad pinaagi sa pag-awit sa atubangan sa tabernakulo sa tolda nga tagboanan, hangtod nga natukod ni Solomon ang balay sa Ginoo didto sa Jerusalem, ug sila nagbuhat sa ilang pagpangalagad diha sa kahapsay. Kini sila mao ang mga tawo nga nag-alagad, ug ang ilang mga anak nga lalaki. Sa mga anak nga lalaki sa mga Kohatihanon: si Heman nga mag-aawit nga anak ni Joel nga anak ni Samuel, nga anak ni Elkana, nga anak ni Jeroham, nga anak ni Eliel, nga anak ni Toa, nga anak ni Zuf, nga anak ni Elkana, nga anak ni Mahat, nga anak ni Amasai, nga anak ni Elkana, nga anak ni Joel, nga anak ni Asarias, nga anak ni Zefanias, nga anak ni Tahat, nga anak ni Asir, nga anak ni Ebiasaf, nga anak ni Korah, nga anak ni Isar, nga anak ni Kohat nga anak ni Levi, nga anak ni Israel, ug ang iyang igsoon nga si Asaf nagtindog dapit sa iyang tuo, si Asaf nga anak ni Berekias nga anak ni Simeas, nga anak ni Michael, nga anak ni Baasias, nga anak ni Malkias, nga anak ni Etni, nga anak ni Zera, nga anak ni Adaias, nga anak ni Etan, nga anak ni Zima, nga anak ni Simei, nga anak ni Jahat, nga anak ni Gerson nga anak ni Levi. Didto dapit sa wala ang ilang mga kaigsoonan nga mga anak ni Merari: si Etan nga anak ni Kishi, nga anak Abdi, nga anak ni Maluk, nga anak ni Hasabias, nga anak ni Amasias, nga anak ni Hilkias, nga anak ni Amsi, nga anak ni Bani, nga anak ni Semer, nga anak ni Mahli, nga anak ni Musi, nga anak ni Merari, nga anak ni Levi. Ug ang ilang mga kaigsoonan nga mga Levihanon mao ang gipili alang sa tanang buluhaton sa tabernakulo sa balay sa Dios. Apan si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki naghalad sa ibabaw sa halaran sa halad nga sunogon ug ibabaw sa halaran sa insenso, alang sa tanang buluhaton sa labing balaan nga dapit ug alang sa paghimo ug pagtabon sa sala alang sa Israel sumala sa tanan nga gisugo ni Moises nga alagad sa Dios. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Aaron: si Eleasar nga iyang anak, si Pinehas nga anak ni Eleasar, si Abisua nga anak ni Pinehas, si Bukki nga anak ni Abisua, si Uzi nga anak ni Bukki, si Zerahias nga anak ni Uzi, si Meraiot nga anak ni Zerahias, si Amarias, nga anak ni Meraiot, si Ahitub nga anak ni Amarias, si Zadok nga anak ni Ahitub, si Ahimaas nga anak ni Zadok. Mao kini ang ilang mga dapit nga puluy-anan sumala sa ilang pagpahiluna sulod sa ilang mga utlanan: ngadto sa mga anak nga lalaki ni Aaron sa mga panimalay sa mga Kohatihanon, kay ila man ang unang bahin, kanila gihatag ang Hebron sa yuta sa Juda ug ang mga dapit nga sibsibanan nga naglibot niini, apan ang kaumahan sa mga siyudad ug ang mga balangay niini ilang gihatag kang Caleb nga anak ni Jefone. Ngadto sa mga anak ni Aaron ilang gihatag ang mga siyudad nga dalangpanan: ang Hebron, ang Libna lakip ang mga sibsibanan niini, ang Jatir, ang Estemoa lakip ang mga sibsibanan niini, ang Hilen lakip ang mga sibsibanan niini, ang Debir lakip ang mga sibsibanan niini, ang Asan lakip ang mga sibsibanan niini, ug ang Bet-semes lakip ang mga sibsibanan niini. Ug gikan sa banay ni Benjamin, ang Geba lakip ang mga sibsibanan niini, ang Alemet lakip ang mga sibsibanan niini ug ang Anatot lakip ang mga sibsibanan niini. Ang tanan nilang mga siyudad sa tibuok nilang banay napulo ug tulo. Ngadto sa uban nga mga Kohatihanon gihatag pinaagi sa ripa gikan sa panimalay sa banay, gikan sa katunga nga banay, ang katunga ni Manases, napulo ka siyudad. Ngadto sa mga Gersonhanon sumala sa ilang mga panimalay gihatag ang napulo ug tulo ka siyudad gikan sa mga banay ni Isacar, ni Aser, ni Neftali ug ni Manases didto sa Basan. Ngadto sa mga Merarihanon sumala sa ilang mga panimalay gihatag ang napulo ug duha ka siyudad gikan sa banay mga ni Ruben, ni Gad ug ni Zabulon. Busa ang katawhan sa Israel mihatag ngadto sa mga Levihanon sa mga siyudad lakip ang mga sibsibanan niini. Ila usab nga gihatag kanila pinaagi sa ripa ang gikan sa mga banay ni Juda, ni Simeon ug ni Benjamin, kining mga siyudad nga gihisgotan pinaagi sa ngalan. Ang uban sa mga panimalay sa mga kaliwat ni Kohat may mga siyudad sa ilang kayutaan gikan sa banay ni Efraim. Gihatagan sila sa mga siyudad nga dalangpanan: ang Sekem lakip ang mga sibsibanan niini sa kabungtoran sa Efraim, ang Geser lakip ang mga sibsibanan niini, ang Jokmeam lakip ang mga sibsibanan niini, ang Bet-horon lakip ang mga sibsibanan niini, ang Aialon lakip ang mga sibsibanan niini, ang Gat-rimon lakip ang mga sibsibanan niini, ug gikan sa katunga sa banay ni Manases, ang Aner lakip ang mga sibsibanan niini, ug ang Bileam lakip ang mga sibsibanan niini alang sa uban nga panimalay sa mga Kohatihanon. Ngadto sa mga Gersomhanon gihatag gikan sa katunga sa banay ni Manases: ang Golan didto sa Basan lakip ang mga sibsibanan niini ug ang Astarot lakip ang mga sibsibanan niini. Gikan sa banay ni Isacar: ang Kedes lakip ang mga sibsibanan niini, ang Daberat lakip ang mga sibsibanan niini, ang Ramot lakip ang mga sibsibanan niini, ug ang Anem lakip ang mga sibsibanan niini. Ug gikan sa banay ni Aser: ang Masal lakip ang mga sibsibanan niini, ang Abdon lakip ang mga sibsibanan niini, ang Hukok lakip ang mga sibsibanan niini, ug ang Rehob lakip ang mga sibsibanan niini. Gikan sa banay ni Neftali: ang Kedes sa Galilea lakip ang mga sibsibanan niini, ang Hamon lakip ang mga sibsibanan niini ug ang Kiriataim lakip ang mga sibsibanan niini. Ngadto sa uban nga mga Merarihanon gihatag gikan sa banay ni Zabulon: ang Rimono lakip ang mga sibsibanan niini, ang Tabor lakip ang mga sibsibanan niini, ug unahan sa Jordan sa Jerico, sa silangang dapit sa Jordan, gikan sa banay ni Ruben: ang Beser diha sa kamingawan lakip ang mga sibsibanan niini, ang Jasa lakip ang mga sibsibanan niini, ang Kedemot lakip ang mga sibsibanan niini, ang Mefaat lakip ang mga sibsibanan niini; ug gikan sa banay ni Gad: ang Ramot sa Gilead lakip ang mga sibsibanan niini, ang Mahanaim lakip ang mga sibsibanan niini, ang Hesbon lakip ang mga sibsibanan niini, ug ang Jaser lakip ang mga sibsibanan niini. Ang mga anak nga lalaki ni Isacar: si Tola, si Pua, si Jasub ug si Simron, upat. Ang mga anak nga lalaki ni Tola: si Uzi, si Refaias, si Jeriel, si Jamai, si Ibsam ug si Semuel, mga pangulo sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan, kaliwat ni Tola, mga isog nga manggugubat sa ilang kaliwatan, 22,600 ang ilang gidaghanon sa mga adlaw ni David. Ang anak nga lalaki ni Uzi: si Israhias. Ug ang mga anak nga lalaki ni Israhias: si Michael, si Obadias, si Joel ug si Issias, lima; silang tanan mga pangulo. Ug uban kanila, sa ilang mga kaliwatan sumala sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan, mga panon alang sa gubat, 36,000 kay daghan man ang ilang mga asawa ug mga anak nga lalaki. Ang ilang mga kadugo nga sakop sa tanang kabanayan ni Isacar, 87,000 ka isog nga manggugubat nga gilista sumala sa ilang kagikan. Ang mga anak nga lalaki ni Benjamin: si Bela, si Beker ug si Jediael, tulo. Ang mga anak nga lalaki ni Bela: si Esbon, si Uzi, si Uziel, si Jerimot ug si Iri, lima, mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan, mga isog nga mga manggugubat ug ang ilang nalista sumala sa mga kagikan 22,034. Ang mga anak nga lalaki ni Beker: si Zemira, si Joas, si Eliezer, si Elioenai, si Omri, si Jerimot, si Abias, si Anatot ug si Alimet, kining tanan mga anak nga lalaki ni Beker. Ug ang ilang nalista sumala sa ilang kagikan, sumala sa ilang mga kaliwatan ingon nga mga pangulo sa mga panimalay sa ilang katigulangan, 20,200 ka isog nga mga manggugubat. Ang anak nga lalaki ni Jediael: si Bilhan. Ug ang mga anak nga lalaki ni Bilhan: si Jeus, si Benjamin, si Ehud, si Kenaana, si Zetan, si Tarsis ug si Ahisahar. Kini silang tanan mga anak nga lalaki ni Jediael, sumala sa mga pangulo sa mga panimalay sa ilang katigulangan, mga isog nga manggugubat, 17,200, nga andam kanunay alang sa gubat. Si Supim ug si Hupim mao ang mga anak ni Ir, ug ang Husihanon mao ang mga kaliwat ni Aher. Ang mga anak nga lalaki ni Neftali: si Jasiel, si Guni, si Jeser ug si Sallum, mga kaliwat ni Bilha. Ang mga anak nga lalaki ni Manases: si Asriel nga gipanganak sa iyang puyopuyo nga taga-Aram ug si Makir nga amahan ni Gilead. Si Makir mikuha ug pangasaw-onon alang kang Hupim ug kang Supim. Ang ngalan sa iyang igsoong babaye mao si Maaca. Ug ang ngalan sa ikaduha mao si Zelofehad, ug si Zelofehad may mga anak nga babaye. Ug si Maaca nga asawa ni Makir nanganak ug usa ka lalaki ug iya kining ginganlan ug Peres ug ang ngalan sa iyang igsoong lalaki mao si Seres, ug ang mga anak nga lalaki ni Seres mao si Ulam ug si Rakem. Ang anak nga lalaki ni Ulam: si Bedan. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Gilead nga anak ni Makir nga anak ni Manases. Ug ang iyang igsoong babaye nga si Hamoleket nanganak kang Isod, Abieser ug kang Mahla. Ang mga anak nga lalaki ni Semida mao si Ahian, si Sekem, si Likhi, ug si Aniam. Ang mga anak nga lalaki ni Efraim: si Sutela, si Bered nga anak ni Sutela, si Tahat nga anak ni Bered, si Eliada nga anak ni Tahat, si Tahat nga anak ni Eliada, si Zabad nga anak ni Tahat, si Sutela nga anak ni Zabad, ug si Eser ug si Elead nga gipamatay sa mga tawo sa Gat nga nangatawo sa yuta, tungod kay sila nangadto aron sa pagkawat sa ilang mga baka. Ug si Efraim nga ilang amahan nagbangutan sulod sa daghang mga adlaw ug ang iyang mga igsoon miadto aron sa paghupay kaniya. Unya si Efraim misulod ngadto sa iyang asawa, ug siya nanamkon ug nanganak ug usa ka lalaki, ug iya kining ginganlan ug Berias tungod sa daotan nga nahitabo sa iyang banay. Ang iyang anak nga babaye mao si Seera nga nagtukod sa Ubos ug sa Ibabaw nga Bet-horon ug sa Usen-seera. Si Refa anak ni Efraim, si Resef anak ni Refa, si Tela anak ni Resef, si Tahan anak ni Tela, si Ladan anak ni Tahan, sa Amihud anak ni Ladan, si Elisama anak ni Amihud, si Nun anak ni Elisama, si Josue anak ni Nun. Ang ilang mga katigayonan ug mga puluy-anan mao ang Betel ug mga kalungsoran niini, ug sa silangan ang Naaran, sa kasadpan ang Geser ug ang mga lungsod niini, ang Sekem ug ang mga lungsod niini, ang Aya ug ang mga lungsod niini, ubay usab sa mga utlanan sa mga Manasehanon, ang Bet-sean ug ang mga lungsod niini, ang Taanak ug ang mga lungsod niini, ang Megido ug ang mga lungsod niini, ug ang Dor ug ang mga lungsod niini. Niini namuyo ang mga kaliwat ni Jose nga anak ni Israel. Ang mga anak ni Aser: si Imna, si Isva, si Isvi, si Berias ug si Sera nga ilang igsoon nga babaye. Ang mga anak nga lalaki ni Berias: si Heber ug si Malkiel nga mao ang amahan ni Birsait. Si Heber mao ang amahan ni Jaflet, ni Somer, ni Hotam ug sa ilang igsoon nga babaye nga si Sua. Ang mga anak nga lalaki ni Jaflet: si Pasac, si Bimhal ug si Asvat. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Jaflet. Ang mga anak nga lalaki ni Somer nga igsoon ni Jaflet: si Roga, si Jehuba ug si Aram. Ang mga anak nga lalaki ni Helem nga iyang igsoon: si Zofa, si Imna, si Seles, ug si Amal. Ang mga anak nga lalaki ni Zofa: si Sua, si Harnefer, si Sual, si Beri, si Imra, si Beser, si Hod, si Sama, si Silsa, si Itran ug si Beera. Ang mga anak nga lalaki ni Jeter: si Jefone, si Pispa ug si Ara. Ang mga anak nga lalaki ni Ulla: si Ara, si Haniel ug si Resia. Kini silang tanan mga tawo ni Aser, mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan, pinili ug mga isog nga manguggubat, labaw sa mga pangulo. Ang ilang gidaghanon nga nalista sumala sa kagikanan, alang sa pagpakiggubat, 26,000. Si Benjamin mao ang amahan ni Bela nga iyang kamagulangan, si Asbel ang ikaduha, si Ahara ang ikatulo, si Noha ang ikaupat ug si Rafa ang ikalima. Si Bela may mga anak nga lalaki: si Adar, si Gera, si Abihud, si Abisua, si Naaman, si Ahoa, si Gera, si Sefufan ug si Huram. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki ni Ehud (sila mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa mga nagpuyo sa Geba ug sila gipamihag ug gidala ngadto sa Manahat): si Naaman, si Ahias, si Gera nga mao si Heglam nga mao ang amahan ni Uza ug ni Ahihud. Ug si Saharaim adunay mga anak sa kayutaan sa Moab, human niya hinginli si Husim ug Baara nga iyang mga asawa. Siya may mga anak nga lalaki kang Hodes nga iyang asawa: si Jobab, si Zibia, si Mesa, si Malcam, si Jeus, si Sakias, ug si Mirma. Kini sila iyang mga anak nga lalaki, mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan. May anak usab siya kang Husim: si Abitub ug si Elpaal. Ang mga anak nga lalaki ni Elpaal: si Eber, si Misam ug si Semed, nga nagtukod sa Ono ug Lod lakip ang mga lungsod niini; ug si Berias ug si Sema mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan nga nagpuyo sa Aialon, nga nagpapahawa sa mga nagpuyo sa Gat; ug si Ahio, si Sasak ug si Jerimot. Si Zebadias, si Arad, si Eder, si Michael, si Ispa ug si Joha mao ang mga anak nga lalaki ni Berias. Si Zebadias, si Mesulam, si Hiski, si Heber, si Ismerai, si Islia ug si Jobab mao ang mga anak nga lalaki ni Elpaal. Si Jakim, si Zikri, si Zabdi, si Elienai, si Ziletai, si Eliel, si Adaias, si Beraias ug si Simrat mao ang mga anak nga lalaki ni Simei. Si Ispan, si Eber, si Eliel, si Abdon, si Zikri, si Hanan, si Ananias, si Elam, si Antotias, si Ifdeias ug si Penuel mao ang mga anak nga lalaki ni Sasak. Si Samserai, si Seharias, si Atalia, si Jaaresias, si Elias ug si Zikri mao ang mga anak nga lalaki ni Jeroham. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan, sumala sa ilang mga kaliwatan, mga pangulo nga mga tawo. Kini sila namuyo sa Jerusalem. Si Jeiel nga amahan ni Gibeon nagpuyo sa Gibeon ug ang ngalan sa iyang asawa mao si Maaca. Ang kamagulangan niyang anak nga lalaki mao si Abdon, unya si Zur, si Kis, si Baal, si Nadab, si Gedor, si Ahio, si Zeker ug si Miklot nga mao ang amahan ni Simea. Kini sila nagpuyo atbang sa ilang mga kadugo sa Jerusalem, uban sa ilang mga kadugo. Si Ner mao ang amahan ni Kis, si Kis ni Saul, si Saul ni Jonatan, ni Malkisua, ni Abinadab ug ni Esbaal. Ang anak nga lalaki ni Jonatan mao si Merib-baal ug si Merib-baal amahan ni Mica. Ang mga anak nga lalaki ni Mica: si Piton, si Melek, si Tarea ug si Ahas. Si Ahas mao ang amahan ni Jehoada ug si Jehoada mao ang amahan ni Alemet, ni Asmavet ug ni Zimri. Si Zimri mao ang amahan ni Mosa. Si Mosa mao ang amahan ni Binea, si Rafa anak ni Binea, si Eleasa anak ni Rafa, si Asel anak ni Eleasa. Si Asel may unom ka anak nga lalaki ug ang ilang mga ngalan mao kini: si Asrikam, si Bokeru, si Ismael, si Searias, si Obadias ug si Hanan. Kini silang tanan mga anak nga lalaki ni Asel. Ang mga anak nga lalaki ni Esek nga igsoon ni Asel: si Ulam ang iyang kamagulangan, si Jeus ang ikaduha ug si Elifelet ang ikatulo. Ang mga anak nga lalaki ni Ulam mga tawo nga isog nga manggugubat, mga tigpana, adunay daghang mga anak nga lalaki, ug mga apo, 150. Kini silang tanan mga kaliwat ni Benjamin. Busa ang tibuok Israel gilista sumala sa mga kagikanan ug kini nasulat diha sa basahon sa mga Hari sa Israel. Ug ang Juda gibihag ngadto sa Babilonia tungod sa ilang pagkamaluibon. Unya ang unang mopuyo pag-usab sa ilang mga napanag-iya nga yuta didto sa ilang mga siyudad mao ang Israel, ang mga pari, ang mga Levihanon ug ang mga nag-alagad sa templo. Ug pipila sa katawhan ni Juda, Benjamin, Efraim ug Manases namuyo sa Jerusalem: si Utai nga anak ni Amihud nga anak ni Omri nga anak ni Imri nga anak ni Bani, gikan sa kaliwat ni Peres nga anak ni Juda. Sa mga Silohanon: si Asaias nga kamagulangan ug ang iyang mga anak nga lalaki. Sa mga anak sa lalaki ni Zera: si Jeuel, ug ang 690 nga ilang mga kadugo. Sa mga kaliwat ni Benjamin: si Salu nga anak ni Mesulam nga anak ni Hodavias nga anak ni Hasenua, si Ibneias nga anak ni Jeroham, si Ela nga anak ni Uzi nga anak ni Mikri ug si Mesulam nga anak ni Sefatias nga anak ni Reuel nga anak ni Ibnias, ug ang ilang mga kadugo sumala sa ilang mga kaliwatan, 956. Kini silang tanan mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sumala sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan. Sa mga pari: si Jedaias, si Jehoiarib, si Jakin ug si Asarias nga anak ni Hilkias nga anak ni Mesulam nga anak ni Zadok nga anak ni Meraiot nga anak ni Ahitub, ang labawng pangulo sa balay sa Dios, ug si Adaias nga anak ni Jeroham nga anak ni Pasur, nga anak ni Malkias, ug si Maasai nga anak ni Adiel nga anak ni Jasera nga anak ni Mesulam nga anak ni Mesilemit nga anak ni Imer, dugang sa ilang mga kadugo nga mga pangulo sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan, 1,760 ka tawo nga may katakos alang sa buluhaton sa pagpangalagad sa balay sa Dios. Sa mga Levihanon: si Semaias nga anak ni Hasub nga anak ni Asrikam nga anak ni Hasabias nga kaliwat ni Merari, ug si Bakbakar, si Heres, si Galal, ug si Matanias nga anak ni Mica nga anak ni Zikri nga anak ni Asaf, ug si Obadias nga anak ni Semaias nga anak ni Galal nga anak ni Jedutun ug si Berekias nga anak ni Asa nga anak ni Elkana nga nagpuyo diha sa mga balangay sa mga Netofatihanon. Ang mga tigbantay sa ganghaan: si Sallum, si Akub, si Talmon, si Ahiman ug ang ilang mga kadugo (si Sallum maoy pangulo), nga nagbantay sa ganghaan sa hari dapit sa silangan. Kini mao sila ang mga tigbantay sa ganghaan sa kampo sa mga Levihanon. Si Sallum nga anak ni Kore nga anak ni Ebiasaf nga anak ni Korah ug ang iyang mga kadugo sa panimalay sa iyang mga katigulangan, ang mga Korahanon, mao ang sinaligan sa buluhaton sa pag-alagad, tigbantay sa tugkaran sa tolda sama nga ang ilang mga katigulangan mao ang sinaligan sa kampo sa Ginoo, mga tigbantay sa ganghaan. Si Pinehas nga anak ni Eleasar mao ang pangulo nila sa miaging panahon, ug ang Ginoo nag-uban kaniya. Si Zacarias nga anak ni Meselemias mao ang tigbantay sa pultahan sa tolda nga tagboanan. Kining tanan nga gipili ingon nga mga tigbantay sa mga ganghaan diha sa tugkaran, duha ka gatos ug napulo ug duha. Sila gilista sumala sa kagikan sa ilang mga balangay. Si David ug si Samuel nga propeta mao ang nagpahimutang kanila sa ilang katungdanan. Busa sila ug ang ilang mga anak maoy nagbantay sa mga ganghaan sa balay sa Ginoo, nga mao ang balay sa tolda ingon nga mga bantay. Ang mga tigbantay sa ganghaan gibutang diha sa upat ka kilid, sa silangan, sa kasadpan, sa amihanan ug sa habagatan. Ug ang ilang mga kadugo nga atua sa ilang mga balangay mag-adtoan matag pito ka adlaw aron makig-uban kanila. Alang sa upat ka pangulo nga mga tigbantay sa ganghaan nga mga Levihanon, gitugyan kanila ang mga lawak ug ang mga bahandi sa balay sa Dios. Ug didto sila magkatulganan sa balay sa Dios, kay ila man ang katungdanan sa pagbantay ug kanila gisalig ang pag-abli niini matag buntag. Pipila kanila gitugyanan sa mga galamiton alang sa pagsimba kay gimandoan man sila sa pag-ihap niini sa dihang ipasulod kini ug ipagula. Ang uban kanila gitugyanan sa mga kasangkapan ug sa tanang balaang kagamitan, ug sa pinong harina usab, sa bino, sa lana, sa insenso ug sa mga panakot. Ang uban sa mga anak nga lalaki sa mga pari, nag-andam sa pagsagol sa mga panakot, ug si Matatias, usa sa mga Levihanon, ang kamagulangan ni Sallum nga Korahanon, mao ang gitugyanan sa paghimo sa nipis nga pan. Ang uban usab sa ilang mga kadugo nga mga Kohatihanon gitugyanan sa pan nga gibutang sa atubangan sa Dios, sa pag-andam niini matag adlaw nga igpapahulay. Mao kini sila ang mga mag-aawit, mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga Levihanon, nga nagpuyo sa mga lawak sa Templo nga walay laing buluhaton, kay sila nagbuhat sa ilang katungdanan adlaw ug gabii. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga Levihanon sumala sa ilang mga kaliwatan, mga pangulo nga nagpuyo sa Jerusalem. Sa Gibeon nagpuyo ang amahan ni Gibeon nga si Jeiel, ug ang ngalan sa iyang asawa mao si Maaca. Ug ang kamagulangan niyang anak nga lalaki mao si Abdon, unya si Zur, si Kis, si Baal, si Ner, si Nadab, si Gedor, si Ahio, si Zacarias ug si Miklot. Si Miklot mao ang amahan ni Simeam, ug kini sila usab nagpuyo atbang sa ilang mga kadugo didto sa Jerusalem uban sa ilang mga kadugo. Si Ner mao ang amahan ni Kis, si Kis ni Saul, si Saul ni Jonatan, ni Malkisua, ni Abinadab ug ni Esbaal. Ug ang anak nga lalaki ni Jonatan mao si Merib-baal, ug si Merib-baal mao ang amahan ni Mica. Ang mga anak nga lalaki ni Mica: si Piton, si Melek, si Tarea ug si Ahas. Ug si Ahas mao ang amahan ni Jara, ug si Jara ni Alemet, ni Asmavet, ug ni Zimri. Ug si Zimri mao ang amahan ni Mosa. Si Mosa mao ang amahan ni Binea, ug si Refaias anak ni Binea, si Eleasa anak ni Refaias ug si Asel anak ni Eleasa. Si Asel may unom ka anak nga lalaki ug ang ilang mga ngalan mao kini: si Asrikam, si Bokeru, si Ismael, si Searias, si Obadias ug si Hanan. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Asel. Unya ang mga Filistihanon nakig-away batok sa Israel ug ang mga tawo sa Israel nanagan gikan sa atubangan sa mga Filistihanon ug nangamatay didto sa bukid sa Gilboa. Ug naapsan sa mga Filistihanon si Saul ug ang iyang mga anak, ug gipamatay sa mga Filistihanon si Jonatan, si Abinadab ug si Malkisua, ang mga anak nga lalaki ni Saul. Si Saul napiit sa gubat ug naapsan siya sa mga tigpana ug nasamdan siya sa mga tigpana. Unya miingon si Saul ngadto sa iyang tigdala sa hinagiban, “Ibta ang imong espada ug dunggaba ako niana kay tingali unya ug kining mga dili tinuli moanhi ug magpasipala kanako.” Apan ang iyang tigdala sa hinagiban midumili kay nahadlok siya pag-ayo. Busa gikuha ni Saul ang iyang espada ug miubo niini ug namatay. Sa diha nga ang iyang tigdala sa hinagiban nakakita nga si Saul patay na, siya usab sa maong paagi miubo sa iyang espada ug namatay. Busa si Saul namatay ug ang iyang tulo ka anak nga lalaki, ug ang tanan sa iyang balay nagdungan ug pangamatay. Sa diha nga ang tanang mga tawo sa Israel nga didto sa walog nakakita nga ang kasundalohan nanagan ug nga si Saul ug ang iyang mga anak nga lalaki nangamatay, ilang gibiyaan ang ilang mga siyudad ug nanagan, ug ang mga Filistihanon nangabot ug namuyo diha niini. Sa pagkaugma, sa diha nga ang mga Filistihanon nangabot aron panguhaan ang mga patay, nakita nila nga si Saul ug ang iyang mga anak nga lalaki nangapukan didto sa bukid sa Gilboa. Unya gihuboan nila siya sa iyang bisti, ug gikuha ang iyang ulo ug ang iyang hinagiban ug nagpaadto ug mga sinugo ngadto sa yuta sa mga Filistihanon aron sa pagdala sa maayong balita ngadto sa ilang mga diosdios ug sa katawhan. Ilang gibutang ang iyang hinagiban sa templo sa ilang mga dios ug gihigot ang iyang ulo didto sa templo ni Dagon. Apan sa diha nga ang tibuok Jabes-gilead nakadungog sa tanan nga gibuhat sa mga Filistihanon ngadto kang Saul, ang tanang mga isog nga tawo miadto ug gikuha ang lawas ni Saul ug ang mga lawas sa iyang mga anak nga lalaki ug gidala kini ngadto sa Jabes. Gilubong nila ang ilang mga bukog sa ilalom sa dakong kahoy didto sa Jabes ug nagpuasa sila sulod sa pito ka adlaw. Busa si Saul namatay tungod sa iyang pagpakasala. Wala siya magmatinumanon sa Ginoo nga niana wala siya magtuman sa sugo sa Ginoo ug nagpakisayod usab sa usa ka tigkonsulta sa mga espiritu, nagpatambag, ug wala magpakisayod sa Ginoo. Busa ang Ginoo mipatay kaniya ug gihatag ang gingharian ngadto kang David nga anak ni Jesse. Unya ang tibuok Israel nagtigom pag-adto kang David didto sa Hebron ug miingon, “Tan-awa, kami imong bukog ug unod. Sa miaging mga panahon, bisan sa hari pa si Saul, ikaw mao ang nagmando ug nagdala sa Israel ug ang Ginoo nga imong Dios nag-ingon kanimo, ‘Ikaw mahimong tigbantay sa akong katawhan nga Israel ug ikaw mahimong pangulo sa akong katawhan nga Israel.’ ” Busa ang tanang kadagkoan sa Israel nangadto sa hari didto sa Hebron, ug si David naghimo ug usa ka kasabotan uban kanila didto sa Hebron sa atubangan sa Ginoo ug ilang gidihogan si David ingon nga hari sa Israel, sumala sa pulong sa Ginoo pinaagi kang Samuel. Si David ug ang tibuok Israel nangadto sa Jerusalem nga mao ang Jebus diin didto ang mga Jebusihanon, ang mga nagpuyo sa yuta. Ang mga nagpuyo sa Jebus miingon kang David, “Ikaw dili mosulod dinhi.” Apan bisan pa niana gikuha ni David ang kuta sa Zion nga mao ang siyudad ni David. Si David miingon, “Si bisan kinsa nga mouna pagsulong sa mga Jebusihanon mahimong pangulo ug tigmando.” Ug si Joab nga anak ni Zeruia miuna pag-adto busa nahimo siyang pangulo. Si David mipuyo sulod sa kuta, busa gitawag nila kini nga siyudad ni David. Ug iyang gitukod pag-usab ang siyudad nga naglibot, sukad sa Millo sa tibuok palibot, ug giayo ni Joab ang ubang bahin sa siyudad. Ug si David nag-anam pagkagamhanan kay ang Ginoo sa mga panon nag-uban man kaniya. Mao kini ang mga pangulo sa mga bantogang tawo nga diha kang David nga naghatag kaniya ug dakong tabang sa iyang gingharian uban ang tibuok Israel aron sa paghimo kaniya nga hari, sumala sa pulong sa Ginoo mahitungod sa Israel. Kini mao ang subay sa mga bantogang tawo ni David: si Jasobeam, nga Hakmonihanon mao ang pangulo sa tulo. Gibakyaw niya ang iyang bangkaw batok sa tulo ka gatos nga iyang gipamatay sa usa lamang ka higayon. Sunod kaniya, usa sa tulo ka bantogang tawo, mao si Eleazar nga anak ni Dodo nga Ahohanon. Siya kauban ni David didto sa Pasdamim, sa diha nga ang mga Filistihanon nagtigom didto alang sa gubat. Didtoy usa ka luna sa yuta nga puno sa sebada, ug ang katawhan nanagan gikan sa mga Filistihanon. Apan siya nagtindog lamang sa iyang gibarongan taliwala sa maong yuta ug gipanalipdan kini ug gipatay ang mga Filistihanon ug ang Ginoo nagluwas kanila pinaagi sa usa ka dakong kadaogan. Tulo sa 30 ka pangulo nangadto kang David didto sa bato, ngadto sa langob sa Adulam sa diha nga ang kasundalohan sa mga Filistihanon nagkampo didto sa walog sa Refaim. Si David niadtong tungora didto sa kuta, ug ang ulohang kampo sa mga Filistihanon didto sa Betlehem. Ug si David magpangandoyong miingon, “May usa unta nga mohatag kanako ug tubig nga mainom gikan sa atabay sa Betlehem nga atua duol sa ganghaan!” Unya ang tulo misulod sa taliwala sa panon sa mga Filistihanon, ug nagkuha ug tubig gikan sa atabay sa Betlehem, nga didto duol sa ganghaan, ug gidala kini ngadto kang David. Apan si David wala moinom niini, kondili gibubo niya kini alang sa Ginoo, ug miingon, “Ipalayo unta kanako nga buhaton kini nako sa atubangan sa akong Dios. Imnon ba nako ang dugo niining mga tawhana? Kay sa pagtahan nila sa ilang mga kinabuhi, ila kining gidala.” Busa wala siya moinom niini. Kining mga butanga gihimo sa tulo ka bantogang tawo. Unya si Abisai, nga igsoon ni Joab, mao ang pangulo sa 30. Gibakyaw niya ang iyang bangkaw batok sa tulo ka gatos ka tawo ug gipangpatay sila ug nabantogan ang iyang ngalan uban sa tulo. Siya ang labing bantogan sa 30 ug nahimo nga ilang tigmando, apan wala siya makatupong sa tulo. Si Benaias nga anak ni Jehoiada, isog nga tawo sa Kabseel, tigbuhat ug bantogang mga buhat. Iyang gipatay ang duha ka ariel sa Moab. Miadto usab siya ug nakapatay ug usa ka liyon didto sa usa ka gahong sa adlaw nga miulan ug yelo. Unya iyang gipatay ang usa ka Ehiptohanon, usa ka tawo nga dako ug lawas, lima ka maniko ang gitas-on. Ug diha sa kamot sa Ehiptohanon, may usa ka bangkaw nga sama sa likisan sa tighabol ug panapton, apan si Benaias milugsong ngadto kaniya uban ang sungkod ug giilog ang bangkaw gikan sa kamot sa Ehiptohanon ug gipatay kini pinaagi sa iyang kaugalingong bangkaw. Kining mga butanga gihimo ni Benaias nga anak ni Jehoiada, ug nabantogan ang iyang ngalan uban sa tulo ka bantogang tawo. Siya ang bantogan sa 30 apan wala siya makatupong sa tulo, ug gipahimutang siya ni David ibabaw sa iyang mga bantay. Ang bantogang mga tawo sa kasundalohan mao si Asahel nga igsoon ni Joab, si Elhanan nga anak ni Dodo nga taga-Betlehem, si Samot nga taga-Harod, si Heles nga Pelonhanon, si Ira nga anak ni Ikes nga taga-Tekoa, si Abieser nga taga-Anatot, si Sibecai nga Husatihanon, si Ilai nga Ahohanon, si Maharai nga taga-Netofa, si Heled nga anak ni Baana nga taga-Netofa, si Itai nga anak ni Ribai nga taga-Gibea sa mga kaliwat ni Benjamin, si Benaias nga taga-Piraton, si Hurai sa kasapaan sa Gaas, si Abiel nga Arbatihanon, si Asmavet nga taga-Baharum, si Eliaba nga taga-Saalbon, si Hasem nga Gisonhanon, si Jonatan nga anak ni Sage nga Hararhanon, si Ahiam nga anak ni Sacar nga Hararhanon, si Elifal nga anak ni Ur, si Hefer nga Mekeratihanon, si Ahias nga Pelonhanon, si Hesro nga taga-Carmel, si Naarai nga anak ni Esbai, si Joel nga igsoon ni Natan, si Mibhar nga anak ni Hagri, si Zelek nga Amonihanon, si Naharai nga taga-Beerot nga tigdala sa hinagiban ni Joab nga anak ni Zeruia, si Ira nga Itrihanon, si Gareb nga Itrihanon, si Urias nga Hitihanon, si Zabad nga anak ni Ahlai, si Adina nga anak ni Siza nga Rubenhanon, usa ka pangulo sa mga Rubenhanon, ug ang 30 uban kaniya, si Hanan nga anak ni Maaca, si Josafat nga Mitnihanon, si Uzias nga Asteratihanon, si Sama ug si Jeiel nga mga anak ni Hotam nga Aroerhanon, si Jediael nga anak ni Simri, ug si Joha nga iyang igsoon nga Tisihanon, si Eliel nga Mahavihanon, ug si Jeribai ug si Josavias nga mga anak ni Elnaam, si Itma nga Moabihanon, si Eliel, si Obed ug si Jaasiel nga Mesobahanon. Kini mao ang mga tawo nga nangadto kang David sa Ziklag, samtang nagtago pa siya tungod kang Saul nga anak ni Kis ug sila uban sa mga bantogang tawo nga mitabang kaniya sa gubat. Sila mga tigpana, makagamit ug pana ug makalambuyog pinaagi sa tuo o walang kamot. Sila mga kaliwat ni Benjamin ug kadugo ni Saul. Ang pangulo mao si Ahieser unya si Joas, mga anak ni Semaa nga taga-Gibea; si Jesiel usab ug si Pelet nga mga anak ni Asmavet; si Beraca, si Jehu nga taga-Anatot, si Ismaias nga taga-Gibeon, usa ka bantogan nga tawo sa 30 ug pangulo sa 30; si Jeremias, si Jahasiel, si Johanan, si Josabad nga taga-Gedera, si Elusai, si Jerimot, si Bealias, si Semarias, si Sefatias nga Harupihanon, si Elkana, si Issias, si Asarel, si Joeser, si Jasobeam nga mga Korahanon, ug si Joela ug si Zebadias, mga anak ni Jeroham nga taga-Gedor. Gikan sa mga Gadihanon may miadto kang David didto sa kuta sa kamingawan, mga bantogan ug batid nga manggugubat, hanas nga mogamit sa taming ug bangkaw, nga ang mga nawong sama sa mga nawong sa mga liyon, ug sila tulin sama sa mga lagsaw sa kabukiran: si Eser ang pangulo, si Obadias ang ikaduha, si Eliab ang ikatulo, si Mismana ang ikaupat, si Jeremias ang ikalima, si Atai ang ikaunom, si Eliel ang ikapito, si Johanan ang ikawalo, si Elsabad ang ikasiyam, si Jeremias ang ikanapulo, ug si Macbanai ang ikanapulo ug usa. Kini nga mga Gadihanon mga pangulo sa kasundalohan, ang ubos-ubos tumbas sa usa ka gatos ug ang taastaas tumbas sa usa ka libo. Kini sila mao ang mga tawo nga nanabok sa Jordan sa unang bulan, sa diha nga kini miawas sa tanang mga tampi niini ug ilang gipakagiw ang tanan nga didto sa kawalogan, paingon sa silangan ug paingon sa kasadpan. Ang ubang mga tawo sa banay ni Benjamin ug ni Juda nangadto sa kuta kang David. Si David migula aron sa pagsugat kanila ug miingon, “Kon kamo nanganhi kanako sa pagpakighigala aron sa pagtabang kanako, ang akong kasingkasing mabugkos kaninyo apan kon kamo nanganhi sa pagbudhi kanako ngadto sa akong mga kaaway, bisan walay sala sa akong mga kamot, ang Dios sa atong mga katigulangan makakita unta ug maghukom kaninyo.” Unya ang Espiritu mikunsad kang Amasai nga pangulo sa 30, ug siya miingon, “Imo kami, O David; ug uban kanimo, O anak ni Jesse! Kalinaw, kalinaw nganha kanimo, ug kalinaw nganha sa imong mga kaabag! Kay ang imong Dios nagtabang kanimo.” Unya gidawat sila ni David ug gihimo sila nga mga pangulo sa iyang kasundalohan. Pipila sa katawhan sa Manases mitipon kang David sa diha nga siya miadto uban sa mga Filistihanon alang sa pagpakiggubat batok kang Saul. Apan wala siya makatabang kanila kay ang mga pangulo sa mga Filistihanon nagpakitambag, ug gipapahawa siya nga nag-ingon, “Mamiligro kita kay modapig siya sa iyang agalon nga si Saul.” Sa iyang pag-adto sa Ziklag, kining mga tawo ni Manases mitipon kaniya: si Adna, si Josabad, si Jediael, si Michael, si Josabad, si Elihu ug si Ziletai, mga pangulo sa mga linibo sa Manases. Ug sila mitabang kang David batok sa panon nga misulong tungod kay sila bantogan man nga mga tawo sa kaisog ug mga tigmando sa kasundalohan. Kay sa matag adlaw may mga tawo nga mangadto kang David aron sa pagtabang kaniya, hangtod nga dihay usa ka dakong panon sa kasundalohan sama sa kasundalohan sa Dios. Kini mao ang gidaghanon sa mga hut-ong sa kasundalohan nga sangkap sa hinagiban nga nangadto kang David sa Hebron, aron sa pagtugyan sa gingharian ni Saul ngadto kaniya, sumala sa pulong sa Ginoo. Ang katawhan sa Juda nga nagdala sa taming ug bangkaw, 6,800 ka sundalo nga sangkap sa hinagiban. Sa mga Simeonhanon, 7,100 ka bantogan nga mga tawo sa kaisog alang sa gubat. Sa mga Levihanon, 4,600 ka tawo. Ang pangulo nga si Jehoiada sa banay ni Aaron; ug uban kaniya ang 3,700 ka tawo. Si Zadok nga usa ka batan-on nga bantogan sa kaisog ug 22 ka tigmando sa panimalay sa iyang katigulangan. Sa mga kaliwat ni Benjamin, ang mga kadugo ni Saul, 3,000, nga ang kadaghanan kanila miunong kang Saul. Sa mga Efraimhanon, 20,800, mga tawong bantogan sa kaisog sa mga panimalay sa ilang katigulangan. Sa katunga sa banay ni Manases, 18,000 nga ginganlan aron sa pag-adto ug paghimo kang David nga hari. Sa Isacar, mga tawo nga may salabotan sa mga kapanahonan, sa paghibalo sa unsay angay nga buhaton sa Israel, 200 ka pangulo ug ang tanan nilang mga kadugo ilalom sa ilang pagmando. Sa Zabulon, 50,000 ka sundalo nga may katakos, sangkap sa tanang hinagiban alang sa gubat aron pagtabang kang David uban sa usa lamang ka tuyo. Sa Neftali, 1,000 ka mga pangulo, uban kanila ang 37,000 ka tawo nga nagdalag taming ug bangkaw. Sa mga Danihanon, 28,600 ka tawo nga sangkap alang sa gubat. Sa Aser, 40,000 ka sundalo nga may katakos ug andam alang sa gubat. Sa tabok sa Jordan, sa mga Rubenhanon ug sa mga Gadihanon ug sa katunga sa banay ni Manases, 120,000 ka tawo nga sangkap sa tanang hinagiban sa gubat. Kini silang tanan nga mga tawo sa gubat, nga nagpahiluna alang sa gubat, nangadto sa Hebron uban ang usa ka hingpit nga tuyo sa paghimo kang David nga hari sa tibuok Israel ug ang tanan usab sa Israel nagkahiusa sa hunahuna sa paghimo kang David nga hari. Ug sila didto uban kang David sulod sa tulo ka adlaw, nangaon ug nanginom kay ang ilang kaigsoonan nag-andam man alang kanila. Ang ilang mga silingan usab nga gikan sa Isacar ug Zabulon ug Neftali nangadto, nagdala ug pan diha sa ilang mga asno ug sa mga kamilyo ug sa mga mula, ug sa mga baka, daghang mga pagkaon, mga torta nga hinimo gikan sa igos, mga pungpong sa mga ubas, ug bino ug lana, mga baka ug mga karnero kay may kalipay man diha sa Israel. Unya si David nagpakitambag sa mga tigmando sa linibo ug sa ginatos, sa matag pangulo. Ug si David miingon sa tibuok katilingban sa Israel, “Kon daw maayo kaninyo ug kon kini kabubut-on sa Ginoo nga atong Dios, paadtoan nato ang atong kaigsoonan nga nahibilin sa tibuok yuta sa Israel, ug lakip kanila ang mga pari ug mga Levihanon nga anaa sa ilang mga siyudad nga may mga sibsibanan aron sila makighiusa kanato. Unya atong dad-on pag-usab ang sudlanan sa kasabotan sa atong Dios nganhi kanato, kay kini atong gipasagdan sa mga adlaw ni Saul.” Ang tibuok katilingban nagkasabot sa pagbuhat niini kay ang butang matarong man sa mga mata sa tibuok katawhan. Busa gitigom ni David ang tibuok Israel sukad sa Sihor sa Ehipto ngadto sa agianan sa Hamat, sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Dios gikan sa Kiriat-jearim. Unya si David ug ang tibuok Israel mitungas ngadto sa Baala nga mao ang Kiriat-jearim nga sakop sa Juda, aron sa pagdala gikan didto sa sudlanan sa kasabotan sa Dios nga gitawag pinaagi sa ngalan sa Ginoo nga naglingkod sa trono ibabaw sa mga kerubin. Ug ilang gidala ang sudlanan sa kasabotan sa Dios diha sa usa ka bag-ong karomata gikan sa balay ni Abinadab, ug si Uza ug si Ahio mao ang nagguyod sa karomata. Unya si David ug ang tibuok Israel nagsadya sa atubangan sa Dios sa tibuok nilang kusog uban sa mga awit, mga lira, mga alpa, mga tambor, mga piyangpiyang ug mga trumpeta. Sa diha nga sila miabot sa giukanan sa Kidon, giisa ni Uza ang iyang kamot aron sa paggunit sa sudlanan sa kasabotan kay natumba man ang mga baka. Ug ang kasuko sa Ginoo misilaob batok kang Uza ug iyang gipatay siya tungod kay iya mang giisa ang iyang kamot ngadto sa sudlanan sa kasabotan ug didto namatay siya sa atubangan sa Ginoo. Unya si David nasuko tungod kay ang Ginoo napungot kang Uza ug ang dapit iyang gitawag nga Peres-uza hangtod niining adlawa. Ug si David nahadlok sa Dios niadtong adlawa ug siya miingon, “Unsaon nako sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Dios nganhi kanako?” Busa wala dad-a ni David ang sudlanan sa kasabotan sa Dios ngadto sa siyudad ni David, apan gidala kini ngadto sa balay ni Obed-edom nga Gitihanon. Ug ang sudlanan sa kasabotan sa Dios nagpabilin uban sa panimalay ni Obed-edom didto sa iyang balay sulod sa tulo ka bulan, ug ang Ginoo nagpanalangin sa panimalay ni Obed-edom, ug sa tanan nga diha kaniya. Unya si Hiram nga hari sa Tiro nagpadala ug mga sinugo ngadto kang David, ug mga kahoy nga cedro, mga kantero ug mga panday aron sa pagtukod ug usa ka balay alang kaniya. Ug si David nakasabot nga ang Ginoo nagpahiluna kaniya ingon nga hari sa Israel ug nga ang iyang gingharian gipasidunggan tungod ug alang sa iyang katawhan nga Israel. Si David nangasawa pa ug dugang didto sa Jerusalem ug si David nakabaton ug dugang pang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye. Kini mao ang mga ngalan sa mga anak nga iyang nabatonan didto sa Jerusalem: si Samua, si Sobab, si Natan, si Solomon, si Ibhar, si Elisua, si Elpelet, si Noga, si Nefeg, si Jafia, si Elisama, si Beeliada ug si Elifelet. Sa diha nga ang mga Filistihanon nakadungog nga si David gidihogan ingon nga hari sa tibuok Israel, ang tanang mga Filistihanon nangadto aron sa pagpangita kang David, ug si David nakadungog mahitungod niini, ug migula batok kanila. Unya ang mga Filistihanon nangabot ug naghimo ug usa ka pagsulong didto sa walog sa Refaim. Ug si David nagpakisayod sa Dios, “Moadto ba ako batok sa mga Filistihanon? Itugyan ba nimo sila sa akong kamot?” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Adto ug itugyan nako sila sa imong kamot.” Busa nangadto sila sa Baal-perasim, ug gibuntog sila ni David didto ug si David miingon, “Ang Dios nagbungkag sa akong mga kaaway pinaagi sa akong kamot sama sa nagbul-og nga baha.” Busa ang ngalan niadtong dapita gitawag ug Baal-perasim. Ug ilang gibiyaan ang ilang mga dios didto ug si David nagsugo ug gipangsunog kini. Ang mga Filistihanon naghimo pag-usab ug usa ka pagsulong diha sa walog. Ug sa dihang si David nangutana pag-usab sa Dios, ang Dios miingon kaniya “Ayaw pagtungas sunod kanila; libot ug sulonga sila atbang sa kahoyng balsamo. Ug sa diha nga ikaw makadungog sa kanaas sa paglakaw diha sa mga tumoy sa mga kahoy nga balsamo, gula aron makiggubat, ang Dios nag-una kanimo aron sa pagbuntog sa kasundalohan sa mga Filistihanon.” Ug si David mibuhat sumala sa gisugo sa Dios kaniya ug ilang gibuntog ang kasundalohan sa mga Filistihanon sukad sa Gibeon hangtod sa Geser. Ang kabantog ni David miabot ngadto sa tanang kayutaan ug gibutang sa Ginoo ang pagkahadlok kaniya diha sa tanang kanasoran. Unya si David naghimo alang kaniya ug mga balay didto sa siyudad ni David ug nag-andam siya ug usa ka dapit alang sa sudlanan sa kasabotan sa Dios, ug nagpabarog ug usa ka tolda alang niini. Unya si David miingon, “Walay si bisan kinsa nga modala sa sudlanan sa kasabotan sa Dios gawas sa mga Levihanon, kay ang Dios nagpili kanila aron sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Dios ug sa pag-alagad kaniya hangtod sa kahangtoran.” Ug gitigom ni David ang tibuok Israel didto sa Jerusalem aron sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ngadto sa dapit niini, nga iyang giandam alang niini. Unya gitigom ni David ang mga anak nga lalaki ni Aaron ug ang mga Levihanon: gikan sa mga kaliwat ni Kohat, si Uriel nga pangulo, uban ang 120 sa iyang mga kaigsoonan; sa mga kaliwat ni Merari, si Asaias nga pangulo, uban ang 220 sa iyang mga kaigsoonan; sa mga kaliwat ni Gerson, si Joel nga pangulo uban ang 130 sa iyang mga kaigsoonan; sa mga kaliwat ni Elisafan, si Semaias nga pangulo uban ang 200 sa iyang mga kaigsoonan; sa mga kaliwat ni Hebron, si Eliel nga pangulo, uban ang 80 sa iyang nga kaigsoonan; sa mga kaliwat ni Uziel, si Aminadab nga pangulo, uban ang 112 sa iyang kaigsoonan. Unya gipatawag ni David ang mga pari nga si Zadok ug si Abiatar, ug ang mga Levihanon, si Uriel, si Asaias, si Joel, si Semaias, si Eliel ug si Aminadab. Siya miingon kanila, “Kamo mao ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga Levihanon. Balaana ang inyong kaugalingon, kamo ug ang inyong mga kaigsoonan aron madala ninyo ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ngadto sa dapit nga akong giandam alang niini. Tungod kay kini wala ninyo dad-a sa unang higayon, ang Ginoo nga atong Dios nasuko kanato, tungod kay wala nato ampingi kini sumala sa paagi nga gitakda.” Busa ang mga pari ug ang mga Levihanon nagbalaan sa ilang kaugalingon aron sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug ang mga Levihanon mipas-an sa sudlanan sa kasabotan sa Dios diha sa ilang mga abaga pinaagi sa mga yayongan ingon sa gisugo ni Moises sumala sa pulong sa Ginoo. Unya si David misugo sa mga pangulo sa mga Levihanon sa pagtudlo sa ilang mga kaigsoonan ingon nga mga mag-aawit, uban sa mga tulunggon, sa mga alpa, sa mga lira ug sa mga piyangpiyang, aron sa pagpatugbaw sa tingog sa kalipay. Busa ang mga Levihanon nagtudlo kang Heman nga anak ni Joel, ug sa iyang mga kadugo, si Asaf nga anak ni Berekias, ug sa mga anak ni Merari nga ilang mga kadugo, si Etan nga anak ni Kusaias; ug uban kanila ang ilang mga kaigsoonan sa ikaduhang han-ay, si Zacarias, si Jaasiel, si Semiramot, si Jehiel, si Uni, si Eliab, si Benaias, si Maasias, si Matitias, si Elifelehu, si Mikneias, ug ang mga tigbantay sa ganghaan nga si Obed-edom ug si Jeiel. Ang mga mag-aawit nga si Heman, si Asaf ug si Etan mao ang magtugtog sa mga piyangpiyang nga bronsi; si Zacarias, si Asiel, si Semiramot, si Jehiel, si Uni, si Eliab, si Maasias ug si Benaias, mao ang tigtugtog sa mga alpa sumala sa Alamot. Apan si Matitias, si Elifelehu, si Mikneias, si Asasias, si Obed-edom, ug si Jeiel, mao ang mangulo uban sa mga lira sumala sa Seminit. Si Kenanias, pangulo sa mga Levihanon sa musika mao ang mangulo sa musika kay batid man siya niini. Si Berekias ug si Elkana mao ang mga tigbantay sa ganghaan sa sudlanan sa kasabotan. Si Sebanias, si Josafat, si Netanel, si Amasai, si Zacarias, si Benaias ug si Elieser, ang mga pari, mao ang magpatingog sa mga trumpeta sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Dios. Si Obed-edom ug si Jehias mao ang tigbantay sa mga ganghaan sa sudlanan sa kasabotan. Busa si David ug ang mga kadagkoan sa Israel ug ang mga tigmando sa mga linibo miadto aron sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo gikan sa balay ni Obed-edom uban sa kalipay. Ug tungod kay ang Dios nagtabang sa mga Levihanon nga nagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, naghalad sila ug pito ka torong baka ug pito ka karnero. Si David gisul-oban ug usa ka bisti nga pinong lino ug ang tanan usab nga mga Levihanon nga nagdala sa sudlanan sa kasabotan, ang mga mag-aawit, ug si Kenanias nga pangulo sa musika sa mga mag-aawit, ug si David nagsul-ob ug usa ka ephod nga lino. Busa gidala sa tibuok Israel ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo uban sa pagsinggit ug sa tingog sa sungay, sa mga trumpeta ug sa mga piyangpiyang, ug nagtugtog ug lanog nga honi pinaagi sa mga alpa ug mga lira. Sa diha nga ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo miabot sa siyudad ni David, si Mical nga anak nga babaye ni Saul milantaw gikan sa bintana ug nakakita kang hari David nga nagsayaw ug nagkalipay ug siya mitamay kang David sulod sa iyang kasingkasing. Unya ilang gidala sa sulod ang sudlanan sa kasabotan sa Dios ug gipahimutang kini sa sulod sa tolda nga gipabarog ni David alang niini ug sila naghalad ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait sa atubangan sa Dios. Ug sa diha nga si David nahuman na paghalad sa mga halad nga sunogon ug sa mga halad sa pakigdait, iyang gipanalanginan ang katawhan sa ngalan sa Ginoo, ug iyang giapod-apod sa tibuok Israel, ngadto sa matag usa, lalaki ug babaye, tagsa ka buok pan, tagsa ka pahat nga unod ug tagsa ka torta nga pasas. Nagtudlo usab siya ug mga Levihanon ingon nga mga alagad sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, aron sa pagpangamuyo, sa pagpasalamat ug sa pagdayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Si Asaf mao ang pangulo, ug sunod kaniya mao si Zacarias, si Jeiel, si Semiramot, si Jehiel, si Matitias, si Eliab, si Benaias, si Obed-edom, si Jeiel nga mao ang tigtugtog sa mga alpa ug sa mga lira. Si Asaf mao ang tigtugtog sa mga piyangpiyang, ug si Benaias ug Jahasiel nga mga pari mao ang magpatingog sa mga trumpeta sa kanunay atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Dios. Unya niadtong adlawa unang gisugo ni David nga ang pasalamat ngadto sa Ginoo awiton ni Asaf ug sa iyang mga kaigsoonan. O pagpasalamat kamo sa Ginoo, sangpita ang iyang ngalan, ipahibalo ang iyang mga buhat ngadto sa katawhan! Pag-awit alang kaniya, pag-awit ug mga pagdayeg alang kaniya, isugilon ang tanan niyang mga katingalahang buhat! Paghimaya kamo diha sa iyang balaan nga ngalan; palipaya ang kasingkasing sa mga nangita sa Ginoo! Pangitaa ninyo ang Ginoo ug ang iyang kusog, pangitaa kanunay ang iyang nawong! Hinumdomi ang mga katingalahang buhat nga iyang gibuhat, ang mga katingalahan nga iyang gihimo, ang mga paghukom nga iyang gilitok, O kaliwat ni Abraham nga iyang sulugoon, mga anak ni Jacob nga iyang mga pinili! Siya mao ang Ginoo nga atong Dios; ang iyang mga hukom anaa sa tibuok nga yuta. Hinumodomi ninyo ang iyang kasabotan hangtod sa kahangtoran, ang mga pulong nga iyang gisugo sa usa ka libo ka kaliwatan, ang kasabotan nga iyang gihimo uban kang Abraham, ang iyang saad nga gipanumpa kang Isaac, nga gipamatud-an niya ingon nga usa ka lagda ngadto kang Jacob, ingon nga walay kataposang kasabotan ngadto sa Israel, nga nag-ingon, “Kanimo ihatag nako ang yuta sa Canaan ingon nga imong bahin nga panulundon.” Sa diha nga diyotay pa ang ilang gidaghanon, ug gamay pa nga panon, ug mga langyaw sila sa maong nasod, naglatagaw gikan sa usa ka nasod ngadto sa laing nasod, gikan sa usa ka gingharian ngadto sa laing katawhan, walay si bisan kinsa nga iyang gitugotan sa pagdaogdaog kanila; iyang gibadlong ang mga hari tungod kanila, nga nag-ingon, “Ayaw paghilabti ang akong mga dinihogan, ayaw buhati ug daotan ang akong mga propeta!” Pag-awit sa Ginoo, tibuok nga yuta! Isugilon ang iyang kaluwasan matag adlaw. Ipadayag ang iyang himaya ngadto sa kanasoran, ang iyang katingalahan nga mga buhat ngadto sa tanang katawhan! Kay gamhanan ang Ginoo ug takos gayod nga dayegon pag-ayo, ug siya kahadlokan labaw sa tanang mga dios. Kay ang tanang dios sa katawhan mga diosdios; apan ang Ginoo nagbuhat sa kalangitan. Dungog ug kahalangdon anaa sa iyang atubangan; kusog ug kalipay anaa sa iyang dapit. Ipahinungod ngadto sa Ginoo, O mga panimalay sa katawhan, ipahinungod ngadto sa Ginoo ang himaya ug kusog! Ipahinungod ngadto sa Ginoo ang himaya nga angay sa iyang ngalan; pagdala ug usa ka halad ug duol sa iyang atubangan! Simbaha ang Ginoo diha sa balaang katahom; pagkurog kamo sa iyang atubangan, tibuok nga yuta, ang kalibotan nagbarog nga lig-on; dili gayod matarog. Pamayaa ang kalangitan, ug pasadyaa ang yuta, ug pasultiha sila ngadto sa kanasoran, “Ang Ginoo naghari!” Padahunoga ang dagat ug ang tanan nga nakapuno niini, pasadyaa ang kapatagan ug ang tanan nga anaa niini! Unya ang kakahoyan mag-awit sa kalipay sa atubangan sa Ginoo kay siya moanhi aron sa paghukom sa kalibotan. O pagpasalamat kamo sa Ginoo kay siya maayo man; kay ang iyang gugmang walay paglubad nagpadayon hangtod sa kahangtoran! Isulti usab, “Luwasa kami, O Dios sa among kaluwasan, ug tigoma kami ug luwasa gikan sa mga kanasoran, aron makapasalamat kami sa imong balaan nga ngalan, ug maghimaya diha sa pagdayeg kanimo. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sukad sa walay kataposan hangtod sa walay kataposan!” Unya ang tanang katawhan miingon, “Amen!” ug nagdayeg sa Ginoo. Busa gibilin ni David si Asaph ug ang iyang mga kaigsoonan didto, sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, aron sa pagpadayon sa pag-alagad sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan sumala sa gikinahanglan sa matag adlaw, ug si Obed-edom usab uban ang ilang mga kaigsoonan, 68. Si Obed-edom nga anak ni Jedutun ug si Hosa maoy tigbantay sa ganghaan. Iyang gibilin si Zadok nga pari ug ang iyang mga kaigsoonan nga mga pari sa atubangan sa tolda sa Ginoo didto sa habog nga dapit didto sa Gibeon, aron sa paghalad kanunay sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo ibabaw sa halaran sa halad nga sunogon buntag ug hapon, sumala sa tanang nasulat sa Balaod sa Ginoo nga iyang gisugo sa Israel. Uban kanila mao si Heman ug si Jedutun, ug ang uban niadtong napili nga ginganlan sa pagpasalamat sa Ginoo kay ang iyang gugmang walay paglubad nagpadayon hangtod sa kahangtoran. Si Heman ug si Jeduton adunay mga trumpeta ug mga piyangpiyang alang sa musika ug sa pagpatugtog sa balaang awit. Ang mga anak nga lalaki ni Jeduton gibutang didto sa ganghaan. Unya ang tibuok katawhan nanglakaw ang matag usa ngadto sa iyang balay, ug si David mipauli aron sa pagpanalangin sa iyang panimalay. Unya sa diha nga si David mipuyo sa iyang balay, si David miingon ngadto kang Natan nga propeta, “Tan-awa, ako nagpuyo sa usa ka balay nga cedro apan ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo anaa sa tolda.” Ug si Natan miingon kang David, “Buhata ang tanan nga anaa sa imong kasingkasing kay ang Dios nag-uban kanimo.” Apan sa maong gabii ang pulong sa Ginoo midangat kang Natan, “Lakaw ug sultihi si David nga akong alagad, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Dili ikaw magtukod ug balay alang kanako nga akong kapuy-an. Kay wala ako magpuyo sa usa ka balay sukad sa adlaw nga nangulo ako sa Israel hangtod niining adlawa, apan nagbalhinbalhin ako gikan sa usa ka tolda ngadto sa laing tolda ug gikan sa usa ka puluy-anan ngadto sa laing puluy-anan. Sa tanang dapit diin ako miadto uban sa tibuok Israel, misulti ba ako ug usa ka pulong mahitungod ni bisan kinsa nga mga maghuhukom sa Israel, nga akong gisugo sa pag-atiman sa akong katawhan, nga nag-ingon, “Nganong wala man ninyo ako buhati ug usa ka balay nga hinimo sa kahoy nga cedro?” ’ Busa karon mao kini ang imong isulti ngadto sa akong alagad nga si David, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Gikuha ikaw nako gikan sa sibsibanan, gikan sa pagsunod sa mga karnero, aron ikaw mahimong pangulo sa akong katawhan nga Israel. Ug ako nag-uban kanimo bisan diin ikaw miadto ug gipuo ang tanan nimong kaaway gikan sa imong atubangan. Himoon nakong bantogan ang imong ngalan sama sa ngalan sa mga bantogang tawo diha sa yuta. Ako magtudlo ug usa ka dapit alang sa akong katawhan nga Israel ug magpahiluna kanila, aron sila makapuyo sa ilang kaugalingong dapit ug dili na masamok, ug ang mga bangis nga tawo dili na makalaglag kanila sama kaniadto, sukad sa adlaw nga ako nagtudlo ug mga maghuhukom ibabaw sa akong katawhan nga Israel ug buntogon nako ang tanan nimong mga kaaway. Dugang pa niini, akong ipahayag kanimo nga ang Ginoo magtukod alang kanimo ug usa ka balay. Sa diha nga ang imong mga adlaw matuman nga ikaw kinahanglang moadto aron motipon sa imong mga katigulangan, pabarogon nako ang imong kaliwat sunod kanimo, usa sa imong mga anak nga lalaki ug akong lig-onon ang iyang gingharian. Siya magtukod ug usa ka balay alang kanako ug ako maglig-on sa iyang trono hangtod sa kahangtoran. Ako mahimo nga iyang amahan ug siya mahimo nga akong anak. Dili nako kuhaon ang akong gugmang walay paglubad gikan kaniya ingon nga gikuha kini nako gikan kaniya nga una kanimo. Apan ipahimutang nako siya sa akong balay ug sa akong gingharian hangtod sa kahangtoran, ug ang iyang trono malig-on hangtod sa kahangtoran.’ ” Sumala niining tanang mga pulong, ug sumala niining tanang mga panan-awon, si Natan misulti kang David. Unya si Hari David misulod ug milingkod sa atubangan sa Ginoo ug miingon, “Kinsa ba ako, O Ginoo nga Dios, ug unsa man ang akong balay nga ikaw nagdala man kanako sa ingon nga kahimtang? Ug kini usa ka gamay nga butang sa imong mga mata, O Dios, apan ikaw misulti usab mahitungod sa balay sa imong alagad sa usa ka dugayng panahon nga moabot, ug giisip nimo ako ingon nga tawong halangdon, O Ginoong Dios! Ug unsa pa may ikasulti ni David kanimo mahitungod sa pagpasidungog sa imong alagad? Kay ikaw nakaila sa imong alagad. O Ginoo, tungod ug alang sa imong alagad ug sumala sa imong kaugalingong kasingkasing, ikaw naghimo niining tanang pagkadako, pinaagi sa pagsangyaw niining tanang dagkong butang. O Ginoo, walay usa nga sama kanimo, ug walay laing Dios gawas kanimo, sumala sa tanan namong nadungog sa among mga igdulungog. Unsa pa nga nasod sa kalibotan ang sama sa imong katawhan nga Israel nga giadto sa Dios, aron lukaton aron mahimong iyang katawhan, naghimo alang sa imong kaugalingon ug usa ka ngalan pinaagi sa dagko ug makalilisang nga mga butang, sa paghingilin sa mga nasod gikan sa atubangan sa imong katawhan nga imong gilukat gikan sa Ehipto? Ikaw naghimo sa imong katawhan nga Israel nga mahimong imong katawhan hangtod sa kahangtoran ug ikaw, O Ginoo, nahimo nga ilang Dios. “Ug karon, O Ginoo, himoa nga ang pulong nga imong gisulti mahitungod sa imong alagad ug mahitungod sa iyang balay malig-on hangtod sa kahangtoran, ug himoa sumala sa imong gisulti. Ang imong ngalan malig-on ug mapasidunggan hangtod sa kahangtoran, nga mag-ingon, ‘Ang Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel mao ang Dios sa Israel,’ ug ang balay ni David nga imong alagad malig-on sa imong atubangan. Kay ikaw, akong Dios, nagpadayag sa imong alagad nga ikaw magtukod ug usa ka balay alang kaniya, busa ang imong alagad nakakaplag ug kaisog sa pag-ampo sa imong atubangan. Ug karon, O Ginoo, ikaw mao ang Dios, ug ikaw nagsaad niining maayong butang ngadto sa imong alagad. Busa karon makapahimuot unta kanimo ang pagpanalangin sa balay sa imong alagad aron kini magpadayon hangtod sa kahangtoran sa imong atubangan, kay ang imong gipanalanginan, O Ginoo, gipanalanginan hangtod sa kahangtoran.” Human niini, gibuntog ni David ang mga Filistihanon ug gipukan sila ug gikuha ang Gat ug ang mga kabalangayan niini gikan sa kamot sa mga Filistihanon. Iyang gibuntog ang Moab ug ang mga Moabihanon nahimong mga sulugoon ni David ug nagdala sila ug buhis. Gibuntog usab ni David si Hadadeser nga hari sa Zoba hangtod sa Hamat, sa pag-adto niya aron sa pagpahiluna sa iyang monyumento didto sa suba sa Eufrates. Ug si David nagkuha gikan kaniya ug 1,000 ka karwahi, 7,000 ka tigpangabayo, ug 20,000 ka sundalo nga naglakaw ug gipiangan ni David ang tanang mga kabayo sa karwahi apan nagbilin ug igo alang sa usa ka gatos ka karwahi. Sa diha nga ang mga Sirianhon sa Damasco nangabot aron sa pagtabang kang Hadadeser nga hari sa Zoba, gipatay ni David ang 22,000 ka Sirianhon. Unya si David nagbutang ug mga bantay nga sundalo sa Siria sa Damasco ug ang mga Sirianhon nahimong mga alagad ni David ug nagdala ug buhis. Ug ang Ginoo naghatag ug kadaogan kang David bisan diin siya moadto. Ug gikuha ni David ang mga taming nga bulawan nga giyayongan sa mga ulipon ni Hadadeser ug gidala ngadto sa Jerusalem. Gikan sa Tibhat ug sa Kun, mga siyudad ni Hadadeser, nakuha ni David ang daghan kaayong bronsi, nga gikan niini gihimo ni Solomon ang tangke nga bronsi ug ang mga haligi ug ang mga sudlanang bronsi. Sa diha nga si Tou nga hari sa Hamat nakadungog nga gibuntog ni David ang tibuok kasundalohan ni Hadadeser nga hari sa Zoba, iyang gipaadto ang iyang anak nga lalaki nga si Hadoram ngadto kang Hari David aron sa paghimamat kaniya ug sa pagpahalipay kaniya tungod kay siya nakig-away man batok kang Hadadeser ug gibuntog kini niya, kay si Hadadeser kanunay mang nakiggubat kang Tou, ug siya nagpadala ug nagkalainlaing butang nga bulawan, plata ug bronsi. Kini usab gihalad ni Hari David ngadto sa Ginoo, uban sa plata ug sa bulawan nga iyang nadala gikan sa tanang mga nasod, gikan sa Edom, sa Moab, sa mga Amonihanon, sa mga Filistihanon ug sa Amalek. Si Abisai nga anak ni Zeruia nakapatay ug napulo ug walo ka libo ka Edomhanon didto sa Walog sa Asin. Ug siya nagbutang ug mga bantay nga sundalo didto sa Edom ug ang tanang Edomhanon nangahimong alagad ni David. Ug ang Ginoo naghatag ug kadaogan kang David bisan diin siya miadto. Busa si David naghari sa tibuok Israel, ug siya nagpahamtang ug hustisya ug kaangayan ngadto sa tibuok niyang katawhan. Si Joab nga anak ni Zeruia maoy nangulo sa kasundalohan ug si Jehosafat nga anak ni Ahilud mao ang tiglista. Si Zadok nga anak ni Ahitub ug si Ahimelek nga anak ni Abiatar mao ang mga pari ug si Savsa mao ang sekretaryo. Si Benaias nga anak ni Jehoiada mao ang pangulo sa mga Keretihanon ug mga Peletihanon ug ang mga anak nga lalaki ni David mao ang mga labawng pangulo nga nag-alagad sa hari. Human niini, si Nahas nga hari sa mga Amonihanon namatay ug ang iyang anak naghari puli kaniya. Ug si David miingon, “Magmaunongon ako kang Hanun nga anak ni Nahas tungod kay ang iyang amahan nagmaunongon man kanako.” Busa si David nagpadala ug mga sinugo aron sa paghupay kaniya mahitungod sa iyang amahan. Ug ang mga sulugoon ni David miadto kang Hanun didto sa yuta sa mga Amonihanon aron sa paghupay kaniya. Apan ang mga pangulo sa mga Amonihanon miingon kang Hanun, “Naghunahuna ba ikaw nga tungod kay si David nagpaanhi ug mga tighupay kanimo, siya nagtahod sa imong amahan? Wala ba ang iyang mga sulugoon moanhi kanimo aron sa pagsusi ug sa paggun-ob ug sa pagpaniid sa yuta?” Busa gidakop ni Hanun ang mga sulugoon ni David ug gibarbasan sila ug giputlan ang ilang mga bisti sa tungatunga sa ilang mga dapi-dapi, ug gipalakaw. Unya namiya sila. Sa diha nga gisuginlan si David mahitungod sa mga tawo, may gipaadto siya aron sa pagsugat kanila, tungod kay ang mga tawo nangaulaw sa hilabihan. Ug ang hari miingon, “Pabilin kamo sa Jerico hangtod nga ang inyong mga bungot manubo ug unya pamalik kamo.” Sa diha nga ang mga Amonihanon nakakita nga ilang nahimo ang ilang kaugalingon nga mga dulumtanan ni David, si Hanun ug ang mga Amonihanon nagpadala ug usa ka libo ka talanton nga plata aron sa pag-abang ug mga karwahi ug mga tigpangabayo gikan sa Mesopotamia, gikan sa Aram-maaca ug gikan sa Zoba. Sila nag-abang ug 32,000 ka karwahi ug ang hari sa Maaca uban ang iyang kasundalohan miadto ug nagkampo atbang sa Medeba. Ug ang mga Amonihanon gitigom gikan sa ilang mga kalungsoran ug miadto aron sa pagpakiggubat. Sa diha nga si David nakadungog niini, iyang gipaadto si Joab ug ang tanang kasundalohan sa mga bantogang tawo. Ug ang mga Amonihanon migula ug miasdang sa pagpakiggubat didto sa ganghaan sa siyudad ug ang mga hari nga miadto diha gayod usab sa dakong hawan. Sa diha nga nakita ni Joab nga ang gubat gipahimutang na batok kaniya sa atubangan ug sa luyo, nagpili siya sa tanang pinili nga mga tawo sa Israel ug gipahimutang sila batok sa mga Sirianhon. Ang uban sa iyang katawhan iyang gitugyan sa kamot ni Abisai nga iyang igsoon ug sila gipahiluna batok sa mga Amonihanon. Ug siya miingon, “Kon ang mga Sirianhon kusgan ra kaayo alang kanako, tabangi ako, apan kon ang mga Amonihanon kusgan ra kaayo alang kanimo, tabangan ikaw nako. Pagmaisugon ug magpakalalaki kita alang sa atong katawhan, ug alang sa mga siyudad sa atong Dios. Buhaton unta sa Ginoo ang maayo alang kaniya.” Busa si Joab ug ang katawhan nga uban kaniya mipaduol sa atubangan sa mga Sirianhon alang sa pagpakiggubat ug sila nanagan gikan sa iyang atubangan. Ug sa diha nga nakita sa mga Amonihanon nga ang mga Sirianhon nanagan, sila usab sa samang paagi nanagan gikan sa atubangan ni Abisai nga igsoon ni Joab ug misulod sa siyudad. Unya si Joab miadto sa Jerusalem. Apan sa diha nga nakita sa mga Sirianhon nga sila nabuntog sa Israel, nagpadala sila ug mga sinugo ug gikuha ang mga Sirianhon nga didto sa unahan sa Eufrates, uban kang Sofac nga tigmando sa kasundalohan ni Hadadeser nga nangulo kanila. Ug sa diha nga gisugilon kini kang David, iyang gitigom ang tibuok Israel ug mitabok sila sa Jordan ug misulong kanila ug gipahimutang ang iyang kasundalohan batok kanila. Ug sa diha nga gipahimutang ni David ang kasundalohan batok sa mga Sirianhon, nakig-away sila batok kaniya. Ug ang mga Sirianhon nanagan gikan sa atubangan sa Israel ug si David nakapatay ug 7,000 ka Sirinahon nga tigdala sa mga karwahi ug 40,000 ka sundalo nga naglakaw ug nakapatay usab kang Sofac nga pangulo sa ilang kasundalohan. Sa diha nga ang mga sulugoon ni Hadadeser nakakita nga sila nabuntog sa Israel, sila naghimo ug pakigdait kang David ug nagpailalom kaniya. Busa ang mga Sirianhon wala na gayod motabang sa mga Amonihanon. Sa panahon sa tingpamulak sa maong tuig, sa panahon nga ang mga hari mogula aron makiggubat, si Joab nangulo sa kasundalohan, ug gilaglag ang yuta sa mga Amonihanon, ug miadto sila ug gilibotan ang Raba. Apan si David mipabilin sa Jerusalem. Si Joab misulong sa Raba ug gibuntog kini. Unya gikuha ni David ang korona sa ilang hari gikan sa iyang ulo ug iyang nakita nga kini mitimbang ug usa ka talanton nga bulawan ug diha niini ang usa ka bililhong bato, ug gibutang kini sa ulo ni David. Ug iyang gidala ang mga inilog gikan sa siyudad, nga daghan kaayo. Iyang gipagawas ang katawhan nga atua didto ug gipatrabaho sila ginamit ang mga gabas, ang mga piko nga puthaw ug ang mga wasay. Ug mao kini ang gihimo ni David sa tanang siyudad sa mga Amonihanon. Ug si David ug ang tibuok katawhan namalik ngadto sa Jerusalem. Human niini, may gubat nga nahitabo batok sa mga Filistihanon didto sa Geser, unya si Sibecai nga Husatihanon nakapatay kang Sipai nga usa sa mga kaliwat sa mga higanti ug ang mga Filistihanon nabuntog. May gubat na usab batok sa mga Filistihanon ug si Elhanan nga anak ni Jair nakapatay kang Lahmi nga igsoon ni Goliat nga Gitihanon, nga ang pul-an sa iyang bangkaw sama sa usa ka likisan sa tighabol ug panapton. May gubat na usab sa Gat, diin may usa ka tawo nga dako ug lawas, nga adunay unom ka tudlo sa matag kamot ug unom ka tudlo sa matag tiil, 24 ang gidaghanon, ug kaliwat usab siya sa mga higanti. Ug sa dihang gihagit niya ang Israel, si Jonatan nga anak ni Simeas nga igsoon ni David mipatay kaniya. Kini mga kaliwat sa mga higanti sa Gat ug sila nangapukan pinaagi sa kamot ni David ug pinaagi sa kamot sa iyang mga sulugoon. Unya si Satanas mitindog batok sa Israel ug miaghat kang David sa pag-ihap sa Israel. Busa si David miingon kang Joab ug sa mga tigmando sa kasundalohan, “Lakaw, ipha ang Israel sukad sa Beer-seba hangtod sa Dan ug suginli ako, aron mahibaloan nako ang ilang gidaghanon.” Apan si Joab miingon, “Dugangan unta sa Ginoo ang iyang katawhan ug usa ka gatos ka pilo nga gidaghanon nila! Dili ba sila, akong agalon nga hari, silang tanan mga alagad sa akong agalon? Nganong nagkinahanglan man ang akong agalon niini? Ngano nga magdala man siya ug sala nganha sa Israel?” Apan ang pulong sa hari mipatigbabaw batok kang Joab. Busa si Joab milakaw ug milibot sa tibuok Israel ug mibalik sa Jerusalem. Ug si Joab mihatag sa lista sa gidaghanon sa katawhan ngadto kang David. Sa tibuok Israel adunay 1,100,000 ka tawo nga naggamit ug espada ug sa Juda 470,000 ka tawo nga naggamit ug espada. Apan wala niya ilakip ang Levi ug ang Benjamin sa pag-ihap kay ang sugo sa hari supak man kang Joab. Apan ang Dios wala mahimuot niining butanga busa iyang gikastigo ang Israel. Ug si David miingon sa Dios, “Ako nakasala ug dako gayod nga niana nabuhat nako kining butanga. Apan karon, nangamuyo ako kanimo, kuhaa ang kasal-anan sa imong alagad tungod kay ako nagbuhat gayod ug binuang.” Ug ang Ginoo misulti kang Gad nga propeta ni David, nga nag-ingon, “Lakaw ug sultihi si David, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tulo ka butang ang akong itanyag kanimo; pagpili ug usa niini aron mabuhat nako kini kanimo.’ ” Busa si Gad miadto kang David ug miingon kaniya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Pagpili sa imong gusto: tulo ba ka tuig nga gutom, o tulo ka bulan nga paggun-ob sa imong mga kaaway samtang ang espada sa imong mga kaaway molutos kanimo, o tulo ba hinuon ka adlaw sa espada sa Ginoo, kamatay dinhi sa yuta ug ang anghel sa Ginoo maglaglag sa tibuok yuta sa Israel.’ Busa karon hunahunaa kon unsang tubaga ang akong dad-on balik ngadto kaniya nga nagpaanhi kanako.” Unya si David miingon kang Gad, “Ako ania sa usa ka dakong kaguol; itugot nga ako mahulog ngadto sa kamot sa Ginoo kay dako kaayo ang iyang kaluoy apan ayaw itugot nga ako mahulog ngadto sa kamot sa tawo.” Busa ang Ginoo nagpadala ug usa ka kamatay ngadto sa Israel ug didtoy nangapukan nga 70,000 ka tawo sa Israel. Ug ang Dios nagpadala sa anghel ngadto sa Jerusalem aron sa paglaglag niini, apan sa diha nga laglagon na unta niya kini, ang Ginoo nakakita ug siya nasubo sa kadaotan, ug miingon siya sa tiglaglag nga anghel, “Igo na kana, karon ihunong ang imong kamot.” Ug ang anghel sa Ginoo nagtindog duol sa giokanan ni Ornan nga Jebusihanon. Unya giyahat ni David ang iyang mga mata ug nakita ang anghel sa Ginoo nga nagtindog taliwala sa yuta ug sa langit, ug sa iyang kamot dihay espada nga gibakyaw paingon sa Jerusalem. Unya si David ug ang mga kadagkoan nga nagsul-ob ug sako mihapa. Ug si David miingon sa Dios, “Dili ba ako ang nagsugo sa pag-ihap sa katawhan? Ako mao ang nakasala ug naghimo ug hilabihan ka daotan, apan kining mga karnero, unsay ilang nabuhat? Nangamuyo ako kanimo, O Ginoo nga akong Dios himoa nga ang imong kamot batok kanako ug sa balay sa akong amahan apan ayaw itugot nga ang katalagman mahiadto sa imong katawhan.” Unya ang anghel sa Ginoo nagsugo kang Gad sa pag-ingon kang David, nga si David kinahanglang motungas ug magtukod ug usa ka halaran alang sa Ginoo didto sa giokanan ni Ornan nga Jebusihanon. Busa si David mitungas tungod sa pulong ni Gad nga iyang gisulti sa ngalan sa Ginoo. Niadtong higayona si Ornan naggiok ug trigo. Milingi siya ug nakakita sa anghel, ug ang iyang upat ka anak nga lalaki nga uban kaniya nanago. Sa dihang miadto si David kang Ornan, si Ornan milantaw ug nakakita kang David ug migula gikan sa giokanan, ug miyukbo kang David nga naghapa. Unya si David miingon kang Ornan, “Ihatag kanako ang dapit sa giokanan aron ako makatukod dinhi niini ug usa ka halaran alang sa Ginoo, ihatag kini kanako sa tanan niyang bili aron ang katalagman mahunong gikan sa katawhan.” Unya si Ornan miingon kang David, “Kuhaa kini ug ipabuhat sa akong agalon nga hari ang unsay maayo alang kaniya Ania, akong gihatag ang mga baka alang sa mga halad nga sunogon ug ang mga galamiton sa paggiok alang sa sugnod ug ang trigo alang sa halad nga pagkaon. Ihatag nako kining tanan.” Apan si Hari David miingon kang Ornan, “Dili, hinuon paliton nako kini sa iyang bili. Dili nako kuhaon ang unsay imo alang sa Ginoo, o maghalad ako ug usa ka halad nga sunogon nga dili nako gastohan.” Busa gibayran ni David si Ornan ug unom ka gatos ka siklo nga kabug-aton sa bulawan alang sa maong dapit. Ug si David nagtukod didto ug usa ka halaran alang sa Ginoo, ug naghalad ug mga halad nga sunogon ug mga halad sa pakigdait ug nagtawag sa Ginoo. Ug ang Ginoo mitubag kaniya pinaagi sa kalayo gikan sa langit diha sa halaran sa halad nga sunogon. Unya ang Ginoo misugo sa anghel ug iyang gibalik sa sakoban ang iyang espada. Niadtong panahona, sa diha nga si David nakakita nga ang Ginoo mitubag kaniya didto sa giokanan ni Ornan nga Jebusihanon, naghalad siya didto. Kay ang puluy-anan sa Ginoo, nga gihimo ni Moises didto sa kamingawan ug ang halaran sa halad nga sunogon didto niadtong panahona sa habog nga dapit sa Gibeon. Apan si David wala makaadto sa atubangan niini aron sa pagpakisayod sa Dios kay siya nahadlok sa espada sa anghel sa Ginoo. Unya si David miingon, “Anhi dinhi ang balay sa Ginoo nga Dios ug ang halaran sa halad nga sunogon alang sa Israel.” Si David nagsugo sa pagtigom sa mga langyaw nga didto sa yuta sa Israel ug iyang gibutangan ug mga tigsapsap sa bato aron sa pag-andam ug mga sinapsap nga bato alang sa pagtukod sa balay sa Dios. Si David nag-andam usab ug daghang puthaw alang sa lansang alang sa mga pultahan sa ganghaan ug alang sa mga tinakdoan, ug daghang bronsi nga dili matimbang, mga kahoy nga cedro nga dili maihap tungod kay ang mga Sidonhanon ug ang mga Tirohanon nagdala ug daghang mga kahoy nga cedro ngadto kang David. Kay si David miingon, “Si Solomon nga akong anak batan-on ug wala pay kasinatian ug ang balay nga tukoron alang sa Ginoo kinahanglang matahom gayod kaayo, sa dungog ug sa himaya sa tibuok kayutaan, busa mag-andam ako alang niini.” Busa si David nagtagana ug daghan kaayong mga kagamitan sa wala pa ang iyang kamatayon. Unya gipatawag niya si Solomon nga iyang anak ug gisugo niya kini sa pagtukod sa usa ka balay alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Si David miingon kang Solomon, “Akong anak, dako ang tinguha sa akong kasingkasing sa pagtukod ug usa ka balay sa ngalan sa Ginoo nga akong Dios. Apan ang pulong sa Ginoo midangat kanako nga nag-ingon, ‘Nakapaagas ka ug daghang dugo ug nakasalmot ug daghang gubat, dili ka magtukod ug balay sa akong ngalan tungod kay nakapaagas ikaw ug daghang dugo sa akong atubangan dinhi sa yuta. Usa ka anak nga lalaki matawo kanimo, siya mahimong usa ka tawo sa pakigdait. Hatagan nako siya ug kalinaw gikan sa tanan niyang mga kaaway nga naglibot, kay ang iyang ngalan Solomon ug ako maghatag ug kalinaw ug kahilom sa Israel sa iyang mga adlaw. Siya magtukod ug usa ka balay alang sa akong ngalan ug siya mahimo nga akong anak ug ako mahimong iyang Amahan, ug akong lig-onon ang iyang harianong trono dinhi sa Israel hangtod sa kahangtoran.’ Karon, akong anak, ang Ginoo mag-uban kanimo aron molampos ikaw sa pagtukod sa balay sa Ginoo nga imong Dios sumala sa iyang gisulti mahitungod kanimo. Mao lamang nga ang Ginoo maghatag unta kanimo sa kaalam ug salabotan aron nga kon maghatag siya kanimo ug sugo mahitungod sa Israel matuman nimo ang Balaod sa Ginoo nga imong Dios. Unya ikaw mouswag kon ikaw magmatngon sa pagbuhat sa mga lagda ug mga tulumanon nga gisugo sa Ginoo kang Moises alang sa Israel. Pagmakusganon ug pagmaisogon, ayaw kahadlok o kaluya. Uban sa dakong kasakit ako nag-andam na alang sa balay sa Ginoo ug usa ka gatos ka libo ka talanton nga bulawan, usa ka milyon ka talanton nga plata ug bronsi ug puthaw nga dili matimbang kay kini daghan kaayo. Nag-andam usab ako ug kahoy ug bato. Kinahanglan nga imo kining dugangan. Daghan ikaw ug mga mamumuo: mga tigsapsap sa bato, mga kantero, mga panday ug tanang matang sa mga batid sa pagpamuhat, hanas sa pagbuhat pinaagi sa bulawan, plata, bronsi ug puthaw. Pangandam ug pagbuhat na! Ang Ginoo mag-uban kanimo!” Si David nagsugo usab sa tanang mga pangulo sa Israel aron sa pagtabang kang Solomon nga iyang anak nga nag-ingon, “Dili ba ang Ginoo nga inyong Dios uban kaninyo? Ug wala ba siya maghatag kaninyo ug kalinaw sa tanang dapit? Kay iyang gitugyan ang mga nagpuyo sa yuta nganhi sa akong kamot ug ang yuta nabuntog sa atubangan sa Ginoo ug sa iyang katawhan. Karon ibutang ang inyong hunahuna ug ang inyong kasingkasing sa pagpangita sa Ginoo nga inyong Dios. Pangandam kamo ug tukora ninyo ang balaang puluy-anan sa Ginoo nga Dios aron madala ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo ug ang mga balaang sudlanan sa Dios ngadto sa balay nga tukoron sa ngalan sa Ginoo.” Sa diha nga si David tigulang na ug hingpit na ang iyang mga adlaw, gihimo niya nga hari sa Israel si Solomon nga iyang anak. Unya gitigom ni David ang tanang mga pangulo sa Israel, ang mga pari ug ang mga Levihanon. Ang mga Levihanon giihap sukad sa 30 ka tuig ang panuigon ug pataas ug ang ilang gidaghanon 38,000 ka tawo. Si David miingon, “Ang 24,000 niini maoy tugyanan sa buhat sa balay sa Ginoo, ug 6,000 ang mga tinugyanan ug mga maghuhukom, upat ka libo ang mga tigbantay sa ganghaan ug upat ka libo ang maghatag ug pagdayeg sa Ginoo pinaagi sa mga tulunggon nga akong gibuhat alang sa pagdayeg.” Unya gibahin sila ni David sumala sa mga anak nga lalaki ni Levi: si Gerson, si Kohat ug si Merari. Ang mga anak nga lalaki ni Gerson: si Ladan ug si Simei. Ang mga anak nga lalaki ni Ladan: si Jehiel ang pangulo, si Zetam ug si Joel, tulo. Ang mga anak nga lalaki ni Simei: si Selomot, si Hasiel ug si Haran, tulo. Kini mao ang mga pangulo sa mga panimalay ni Ladan. Ang mga anak nga lalaki ni Simei: si Jahat, si Zina, si Jeus, ug si Berias. Kining upat mga anak ni Simei. Si Jahat mao ang pangulo, ug si Ziza ang ikaduha; apan si Jeus ug si Berias dili daghan ug mga anak nga lalaki, busa giisip sila ingon nga usa ka panimalay sa amahan. Ang mga anak nga lalaki ni Kohat: si Amram, si Isar, si Hebron ug si Uziel, upat. Ang mga anak nga lalaki ni Amram: si Aaron ug si Moises. Si Aaron gilain, aron iyang ihalad ang labing balaan nga mga butang, aron siya ug ang iyang mga anak nga lalaki hangtod sa kahangtoran magsunog sa insenso sa atubangan sa Ginoo ug mag-alagad kaniya, ug magpahayag sa mga panalangin diha sa iyang ngalan hangtod sa kahangtoran. Apan ang mga anak ni Moises nga tawo sa Dios ginganlan uban sa banay ni Levi. Ang mga anak nga lalaki ni Moises: si Gersom ug si Elieser. Ang mga anak nga lalaki ni Gersom: si Sebuel ang pangulo. Ang mga anak nga lalaki ni Elieser: si Rehabias ang pangulo; si Elieser walay laing mga anak nga lalaki apan ang mga anak nga lalaki ni Rehabias daghan kaayo. Ang mga anak nga lalaki ni Isar: si Selomit ang pangulo. Ang mga anak nga lalaki ni Hebron: si Jeria ang pangulo, si Amarias ang ikaduha, si Jahasiel ang ikatulo, ug si Jekameam ang ikaupat. Ang mga anak nga lalaki ni Uziel: si Mica ang pangulo, ug si Issias ang ikaduha. Ang mga anak nga lalaki ni Merari: si Mahli ug si Musi. Ang mga anak nga lalaki ni Mahli: si Eleasar ug si Kis. Si Eleasar namatay nga walay anak nga lalaki kondili mga anak nga babaye lamang ug ang ilang mga kadugo nga mga anak nga lalaki ni Kis nangasawa kanila. Ang mga anak nga lalaki ni Musi: si Mahli si Eder ug si Jeremot, tulo. Kini mao ang mga anak nga lalaki ni Levi sumala sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan, ang mga pangulo sa mga balay sa mga amahan sa dihang gilista sila sumala sa gidaghanon sa mga ngalan sa tagsatagsa sukad sa 20 ka tuig ang panuigon ug pataas nga maoy magbuhat sa buluhaton alang sa pag-alagad diha sa balay sa Dios. Kay si David miingon, “Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, naghatag ug kalinaw sa iyang katawhan ug siya nagpuyo sa Jerusalem hangtod sa kahangtoran. Ug busa ang mga Levihanon dili na kinahanglan magdala sa tolda o sa bisan unsa sa mga butang alang sa pag-alagad niini.”— kay sa kataposang mga pulong ni David ang mga kaliwat ni Levi giihap sukad sa 20 ka tuig ang panuigon ug pataas— “apan ang ilang katungdanan mao ang pagtabang sa mga anak ni Aaron alang sa pag-alagad sa balay sa Ginoo nga maoy mag-atiman sa mga hawanan ug sa mga lawak, sa paghinlo sa tanan nga balaan ug bisan unsa nga buhat sa pag-alagad diha sa balay sa Dios. Motabang usab sila diha sa pag-andam sa pan nga ihalad, sa harina alang sa halad nga pagkaon, sa nigpis nga pan nga walay patubo, sa halad nga giluto sa hudno, sa halad nga minasa ug harina ug ang tanang sukod sa gidaghanon ug sa gidak-on. Magtindog sila matag buntag aron sa pagpasalamat ug pagdayeg sa Ginoo, ug mao usab sa gabii, ug sa diha nga ang halad nga sunogon ihalad ngadto sa Ginoo panahon sa mga adlaw nga igpapahulay, sa bag-ong pagsubang sa bulan, sa mga adlaw sa kasaulogan sumala sa gidaghanon nga gitakda kanila, sa kanunay sa atubangan sa Ginoo. Sa ingon sila ang mag-atiman sa tolda nga tagboanan ug sa balaang dapit ug mag-atiman sa mga anak nga lalaki ni Aaron nga ilang mga kaigsoonan, alang sa pag-alagad diha sa balay sa Ginoo.” Ang mga hut-ong sa mga anak ni Aaron mao kini. Ang mga anak nga lalaki ni Aaron: si Nadab, si Abihu, si Eleasar ug si Itamar. Apan si Nadab ug si Abihu namatay una sa ilang amahan ug walay mga anak busa si Eleasar ug si Itamar nahimong mga pari. Uban sa tabang ni Zadok nga kaliwat ni Eleasar ug ni Ahimelek nga kaliwat ni Itamar, gibahin sila ni David sumala sa katungdanan nga gitugyan kanila sa ilang pag-alagad. Tungod kay daghan man ang mga pangulo nga nakita uban sa mga anak nga lalaki ni Eleasar kay sa mga anak nga lalaki ni Itamar, ilang gibahin sila ubos sa napulo ug unom ka pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa mga kaliwat ni Eleasar ug walo sa mga anak nga lalaki ni Itamar. Ilang gibahin sila pinaagi sa ripa sa samang gidaghanon, kay didtoy mga tinugyanan sa balaang dapit ug mga tinugyanan sa Dios, uban sa mga anak ni Eleasar ug sa mga anak ni Itamar. Ug ang eskriba si Semaias nga anak ni Netanel, usa ka Levihanon, naglista kanila sa atubangan sa hari ug sa mga pangulo ug kang Zadok nga pari ug kang Ahimelek nga anak ni Abiatar ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan sa mga pari ug sa mga Levihanon. Usa ka balay sa mga katigulangan gipili alang kang Eleasar ug usa gipili alang kang Itamar. Ang unang ripa nahiadto kang Jehoiarib, ang ikaduha nahiadto kang Jedaias, ang ikatulo ngadto kang Harim, ang ikaupat ngadto kang Seorim, ang ikalima ngadto kang Malkias, ang ikaunom ngadto kang Mijamin, ang ikapito ngadto kang Hakos, ang ikawalo ngadto kang Abias, ang ikasiyam ngadto kang Jesua, ang ikanapulo ngadto kang Sekanias, ang ikanapulo ug usa ngadto kang Eliasib, ang ikanapulo ug duha ngadto kang Jakim, ang ikanapulo ug tulo ngadto kang Hupa, ang ikanapulo ug upat ngadto kang Jesebeab, ang ikanapulo ug lima ngadto kang Bilga, ang ikanapulo ug unom ngadto kang Imer, ang ikanapulo ug pito ngadto kang Hesir, ang ikanapulo ug walo ngadto kang Hapises, ang ikanapulo ug siyam ngadto kang Petahias, ang ika-20 ngadto kang Jeheskel, ang ika-21 ngadto kang Jakin, ang ika-22 ngadto kang Gamul, ang ika-23 ngadto kang Delaias, ang ika-24 ngadto kang Maasias. Kini sila nakabaton niini ingon nga tinudlo nga katungdanan nila diha sa pag-alagad, sa pagsulod sa balay sa Ginoo sumala sa pamaagi nga gipahiluna alang kanila ni Aaron nga ilang amahan ingon nga ang Ginoo nga Dios sa Israel nagsugo kaniya. Sa uban nga mga kaliwat ni Levi: sa mga anak nga lalaki ni Amram, si Subael; sa mga anak nga lalaki ni Subael, si Jedeias; kang Rehabias, sa mga anak nga lalaki ni Rehabias, si Issias ang pangulo; Sa mga Isarhanon, si Selomot; sa mga anak nga lalaki ni Selomot, si Jahat. Ang mga anak nga lalaki ni Hebron: si Jerias, si Amarias ang ikaduha, si Jahasiel ang ikatulo ug si Jekameam ang ikaupat. Ang mga kaliwat ni Uziel: si Mica; sa mga anak nga lalaki ni Mica, si Samir. Ang igsoon nga lalaki ni Mica, si Issias; sa mga anak nga lalaki ni Issias, si Zacarias. Ang mga anak nga lalaki ni Merari: si Mahli ug si Musi. Ang mga anak nga lalaki ni Jaasias: si Beno. Ang mga kaliwat ni Merari: kang Jaasias, si Beno, si Soham, si Zacur ug si Ibri. Kang Mahli: si Eleasar nga walay mga anak nga lalaki. Kang Kis, ang mga anak nga lalaki ni Kis: si Jerameel. Ang mga anak nga lalaki ni Musi: si Mahli, si Eder ug si Jerimot. Kini sila mao ang mga anak nga lalaki sa mga Levihanon sumala sa panimalay sa ilang sa mga amahan. Kini usab sila, mga pangulo sa matag panimalay sa amahan ug ang iyang manghod nga igsoong lalaki, nagripa sama sa ilang kaigsoonan nga mga anak ni Aaron, sa atubangan ni David nga hari, ni Zadok, ni Ahimelek ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga pari ug sa mga Levihanon. Si David ug ang mga pangulo sa kasundalohan migahin usab alang sa pag-alagad sa pipila sa mga anak nga lalaki ni Asaf, ni Heman, ni Jedutun, nga magpropesiya uban sa mga lira, mga alpa ug mga piyangpiyang. Ang lista niadtong nagbuhat sa buluhaton ug sa ilang katungdanan mao kini: Sa mga anak nga lalaki ni Asaf: si Zacur, si Jose, si Netanias, si Asarela, mga anak nga lalaki ni Asaf, ubos sa pagdumala ni Asaf nga nagpropesiya ubos sa pagdumala sa hari. Kang Jedutun, ang mga anak nga lalaki ni Jedutun: si Gedalias, si Zeri, si Jesaias, si Simei, si Hasabias ug si Matitias, unom, ubos sa pagdumala sa ilang amahan nga si Jedutun nga nagpropesiya pinaagi sa lira, diha sa pagpasalamat ug pagdayeg sa Ginoo. Kang Heman, ang mga anak nga lalaki ni Heman: si Bukias, si Matanias, si Uziel, si Sebuel, si Jerimot, si Ananias, si Hanani, si Eliata, si Gidalti, si Romamti-ezer, si Josbekasa, si Maloti, si Hotir ug si Mahasiot. Kini silang tanan mao ang mga anak nga lalaki ni Heman nga propeta sa hari sumala sa saad sa Dios aron sa pagpasidungog kaniya, kay ang Dios naghatag kang Heman ug napulog upat ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. Silang tanan ilalom sa pagdumala sa ilang amahan sa musika diha sa balay sa Ginoo, uban sa mga piyangpiyang, mga alpa ug mga lira alang sa pag-alagad diha sa balay sa Dios. Si Asaf, si Jedutun ug si Heman ilalom sa pagmando sa hari. Ang gidaghanon nila 288 uban sa ilang mga kaigsoonan nga gibansay sa pag-awit alang sa Ginoo, ang tanan mga batid. Ug sila nagripa alang sa ilang mga katungdanan, gamay ug dako, magtutudlo ug tinun-an managsama lamang. Ang unang ripa nga alang kang Asaf nahiadto kang Jose; ang ikaduha ngadto kang Gedalias, kaniya ug sa iyang mga kaigsoonan ug sa iyang mga anak nga lalaki, napulo ug duha; ang ikatulo, ngadto kang Zacur, sa iyang mga anak nga lalaki ug mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikaupat ngadto kang Isri, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikalima ngadto kang Netanias, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; Ang ikaunom ngadto kang Bukias, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikapito ngadto kang Jesarela, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikawalo ngadto kang Jesaias, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikasiyam ngadto kang Matanias, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikanapulo ngadto kang Simei, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikanapulo ug usa ngadto kang Asarel, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; ang ikanapulo ug duha ngadto kang Hasabias, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ikanapulo ug tulo, kang Subael, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ikanapulo ug upat, kang Matitias, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ikanapulo ug lima, kang Jerimot, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ikanapulo ug unom, kang Ananias, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ikanapulo ug pito, kang Josbekasa, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ikanapulo ug walo ngadto kang Hanani, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ikanapulo ug siyam, kang Maloti, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ika-20, kang Eliata, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ika-21, kang Hotir, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ika-22, kang Gidalti, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ika-23, kang Mahasiot, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha; sa ika-24, kang Romamti-eser, sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kaigsoonan, napulo ug duha. Alang sa mga hut-ong sa mga tigbantay sa ganghaan: sa mga Korahanon, si Meselemias nga anak ni Kore, sa mga kaliwat ni Asaf. Si Meselemias adunay mga anak nga lalaki: si Zacarias ang kamagulangan, si Jediael ang ikaduha, si Zebadias ang ikatulo, si Jatniel ang ikaupat, si Elam ang ikalima, si Jehohanan ang ikaunom, si Eliehoenai ang ikapito. Ug si Obed-edom adunay mga anak nga lalaki: si Semaias ang kamagulangan, si Jehosabad ang ikaduha, si Joa ang ikatulo, si Sacar ang ikaupat, ug ang ikalima si Netanel, si Amiel ang ikaunom, si Isacar ang ikapito, si Peuletai ang ikawalo, tungod kay ang Dios nagpanalangin man kaniya. Ngadto usab sa iyang anak nga si Semeias may nangatawo nga mga anak nga lalaki nga nangulo sa mga panimalay sa ilang katigulangan kay sila mga tawo nga dagko ug kinaadman. Ang mga anak nga lalaki ni Semaias: si Otni, si Refael, si Obed, si Elsabad, nga ang iyang mga kaigsoonan tawo nga may katakos, si Elihu, ug si Semakias. Kini silang tanan mao ang iya sa mga anak nga lalaki ni Obed-edom, uban sa ilang mga anak nga lalaki ug mga kaigsoonan, mga tawo nga may katakos nga angay alang sa buluhaton, 62 kang Obed-edom. Ug si Meselemias may mga anak nga lalaki ug mga kaigsoonan, mga tawo nga may katakos, napulo ug walo. Si Hosa, sa mga anak ni Merari, adunay mga anak nga lalaki: si Simri ang pangulo (kay bisan dili siya ang kamagulangan, ang iyang amahan naghimo kaniyang pangulo), si Hilkias ang ikaduha, si Tebalias ang ikatulo, si Zacarias ang ikaupat: ang tanang mga anak nga lalaki ug mga kaigsoonan ni Hosa napulo ug tulo. Kining hut-ong sa mga tigbantay sa ganghaan sumala sa ilang sa mga pangulo adunay mga katungdanan sama sa ilang mga kaigsoonan, sa pag-alagad diha sa balay sa Ginoo. Ug sila nagripa, gagmay ug dagko, sumala sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan alang sa ilang ganghaan. Ug ang ripa alang sa silangan nahiadto kang Selemias. Unya nagripa usab sila alang kang Zacarias nga iyang anak nga lalaki, usa ka igmat nga tigtambag ug ang iyang ripa migula alang sa amihanan. Kang Obed-edom migula alang sa habagatan, ug sa iyang mga anak nga lalaki gigahin ang balay nga tipiganan. Ang kang Supim ug kang Hosa migula alang sa dapit sa kasadpan, dapit sa ganghaan sa Saleket, sa dalan nga nagtungas. Ang mga bantay nagpulipuli. Dapit sa silangan unom ka Levihanon matag adlaw, dapit sa amihanan upat sa matag adlaw, dapit sa habagatan upat matag adlaw ug tinagurha sa balay tipiganan. Alang sa parbar dapit sa kasadpan, upat sa dalan, ug duha sa parbar. Kini mao ang mga hut-ong sa mga tigbantay sa ganghaan uban sa mga Korahanon ug sa mga kaliwat ni Merari. Ug sa mga Levihanon, si Ahias mao ang gitugyanan sa tipiganan sa mga bahandi sa balay sa Dios, ug sa tipiganan sa mga bahandi nga hinalad nga mga butang. Ang mga anak nga lalaki ni Ladan, ang mga anak nga lalaki sa mga Gersonhanon nga sakop ni Ladan, mga pangulo sa mga panimalay sa katigulangan nga sakop ni Ladan nga Gersonhanon, si Jehieli Ang mga anak nga lalaki ni Jehieli, si Zetam ug si Joel nga iyang igsoon, gipiyalan sa tipiganan sa mga bahandi sa balay sa Ginoo. Sa mga Amramhanon, sa mga Isarhanon, sa mga Hebronhanon, sa mga Uzielhanon: si Sebuel nga anak ni Gerson nga anak ni Moises, mao ang pangulong tinugyanan sa tipiganan sa mga bahandi. Ang iyang mga kaigsoonan: gikan kang Elieser, si Rehabias nga anak ni Elieser, si Jesaias nga anak ni Rehabias, ug si Joram nga anak ni Jesaias, si Zikri nga anak ni Joram ug si Selomot nga anak ni Zikri. Kini si Selomot ug ang iyang mga kaigsoonan mao ang gipiyalan sa tanang mga bahandi, sa mga hinalad nga mga gasa nga gihalad ni David nga hari, sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan, ug sa mga pangulo sa mga linibo ug sa mga ginatos, ug sa mga pangulo sa kasundalohan. Gikan sa mga inilog nga nakuha diha sa mga gubat naghalad sila ug mga gasa alang sa pagsangkap sa balay sa Ginoo. Ang tanan usab nga gihalad ni Samuel nga propeta ug ni Saul nga anak ni Kis, ni Abner nga anak ni Ner ug ni Joab nga anak ni Zeruia, ang tanang gasa nga gihalad gipiyal kang Selomot ug sa iyang mga kaigsoonan. Sa mga Isarhanon, si Kenenias ug ang iyang mga anak nga lalaki gitudlo alang sa mga buluhaton sa gawas alang sa Israel, ingon nga mga tinugyanan ug mga maghuhukom. Sa mga Hebronhanon, si Hasabias ug ang iyang mga kaigsoonan, usa ka libo ug pito ka gatos ka tawo nga may katakos, mao ang nagbantay sa Israel dapit sa kasadpan sa Jordan alang sa tanang buluhaton sa Ginoo, ug alang sa pagpangalagad sa hari. Sa mga Hebronhanon, si Jerias ang pangulo sa mga Hebronhanon, sa bisan unsang kagikan o mga panimalay sa mga katigulangan. Sa ika-40 nga tuig sa paghari ni David gihimo ang pagsusi, ug ang mga tawo nga dagko ug kinaadman uban kanila nakit-an didto sa Jaser sa Gilead. Gitudlo siya ni Hari David ug ang iyang mga kaigsoonan, duha ka libo ug pito ka gatos ka tawo nga may katakos, mga pangulo sa mga panimalay, aron sa pagbantay sa mga Rubenhanon, sa mga Gadihanon ug sa katunga sa banay sa mga Manasehanon, alang sa tanan mahitungod sa Dios ug sa mga buluhaton sa hari. Mao kini ang lista sa katawhan sa Israel, ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan, mga tigmando sa mga linibo ug sa ginatos, ug ang ilang mga tinugyanan nga nag-alagad sa hari, sa tanang butang mahitungod sa mga hut-ong nga misulod ug migula matag bulan sa tibuok tuig, ang matag hut-ong may gidaghanon nga 24,000. Si Jasobeam nga anak ni Zabdiel mao ang gipiyalan sa unang pundok sa unang bulan. Adunay 24,000 sa iyang pundok. Siya kaliwat ni Peres ug mao ang labaw sa tanang tigmando sa kasundalohan sa unang bulan. Si Dodai nga Ahohanon mao ang gipiyalan sa hut-ong sa ikaduhang bulan. Si Miklot mao ang labawng tinugyanan sa iyang hut-ong. Adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikatulong tigmando alang sa ikatulong bulan mao si Benaias nga anak ni Jehoiada nga pari; adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Kini mao ang Benaias nga usa ka bantogang tawo sa 30, ug pangulo sa 30. Ug si Amisabad nga iyang anak mao ang gipiyalan sa iyang hut-ong. Ang ikaupat nga pangulo alang sa ikaupat nga bulan mao si Asahel nga igsoon ni Joab, ug si Zebadias nga iyang anak sunod kaniya, ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikalima nga pangulo alang sa ikalima nga bulan mao si Samhut nga Israhanon ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikaunom, alang sa ikaunom nga bulan mao si Ira nga anak ni Ikes nga taga-Tekoa ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikapito, alang sa ikapito nga bulan mao si Heles nga Pelonhanon sa mga kaliwat ni Efraim ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikawalo, alang sa ikawalo nga bulan mao si Sibecai nga Husatihanon sa mga Zerahanon, ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikasiyam, alang sa ikasiyam nga bulan mao si Abieser nga taga-Anatot nga kaliwat ni Benjamin ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong Ang ikanapulo nga pangulo alang sa ikanapulo nga bulan mao si Maharai nga taga-Netofat, sa mga Zerahanon ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikanapulo ug usa, alang sa ikanapulo ug usa nga bulan mao si Benaias nga taga-Piraton sa mga Efraimhanon, ug adunay 24,000 sa iyang hut-ong. Ang ikanapulo ug duha, alang sa ikanapulo ug duha nga bulan mao si Holdai nga taga-Netofa, sa kang Otniel; sa iyang hut-ong adunay 24,000. Sa mga banay sa Israel, alang sa mga Rubenhanon si Elieser nga anak ni Zikri mao ang labawng tinugyanan; alang sa mga Simeonhanon, si Sefatias nga anak ni Maaca; alang kang Levi, si Hasabias nga anak ni Kemuel; alang sa kang Aaron, si Zadok; alang kang Juda, si Elihu, usa sa mga igsoon ni David; alang kang Isacar, si Omri nga anak ni Michael; alang kang Zabulon, si Ismaias nga anak ni Obadias; alang kang Neftali, si Jerimot nga anak ni Asriel; alang sa mga Efraimhanon, si Hosea nga anak ni Asasias; alang sa katunga sa banay ni Manases, si Joel nga anak ni Pedaias; alang sa katunga sa banay ni Manases sa Gilead, si Ido nga anak ni Zacarias; alang kang Benjamin, si Jaasiel nga anak ni Abner; alang kang Dan, si Asarel nga anak ni Jeroham. Kini mao ang mga pangulo sa mga banay sa Israel. Wala ipha ni David kadtong ubos sa 20 ka tuig ang panuigon kay ang Ginoo nagsaad nga iyang himoon ang Israel nga sama kadaghan sa mga bituon sa langit. Si Joab nga anak ni Zeruia nagsugod sa pag-ihap apan wala makahuman, hinuon may midangat nga kapungot ngadto sa Israel tungod niini ug ang maong gidaghanon wala malakip sa mga kasaysayan ni Hari David. Sa pagdumala sa mga tipiganan sa bahandi sa hari gitugyanan si Azmavet nga anak ni Abdiel, ug sa mga tipiganan sa bahandi sa nasod, sa mga siyudad, sa mga kabalangayan, ug sa mga tore, gitugyanan si Jonatan nga anak ni Uzias. Ang nagdumala kanila nga nagbuhat diha sa kaumahan mao si Esri nga anak ni Kelub. Ug sa mga kaparasan, si Simei nga taga-Rama, ug sa mga abot sa kaparasan diha sa mga tipiganan sa bino mao si Zabdi nga taga-Sefam. Sa mga kahoy nga olibo ug sa mga kahoy nga sikomoro nga diha sa Sefela mao si Baal-hanan nga taga-Geder ug sa mga tipiganan sa lana mao si Joas. Sa mga panon sa baka nga nanibsib sa Saron mao si Setrai nga taga-Saron. Sa mga panon sa baka nga diha sa kawalogan mao si Safat nga anak ni Adlai. Sa mga kamilyo, si Obil nga Ismaelinhon, ug sa mga asno nga baye mao si Jedeias nga taga-Meronat. Sa mga panon sa karnero, si Jasis nga Hagrihanon. Kining tanan mao ang mga piniyalan sa mga katigayonan ni Hari David. Si Jonatan nga uyoan ni David, usa ka tigtambag, usa ka tawong maayo ug panabot ug usa ka eskriba, ug si Jehiel nga anak ni Hakmoni mao ang nag-atiman sa mga anak nga lalaki sa hari. Si Ahitofel maoy tigtambag sa hari ug si Husai nga Arkihanon mao ang higala sa hari. Si Ahitofel gipulihan ni Jehoiada nga anak ni Benaias ug ni Abiatar. Si Joab mao ang tigmando sa kasundalohan sa hari. Unya gitigom ni David sa Jerusalem ang tanang mga tinugyanan sa Israel, ang mga tinugyanan sa mga banay, ang mga pangulo sa mga hut-ong nga nag-alagad sa hari, ang mga tigmando sa mga linibo, ang mga tigmando sa mga ginatos, ug ang mga piniyalan sa tanang mga katigayonan ug kahayopan nga iya sa hari ug sa iyang mga anak uban sa mga tinugyanan sa palasyo, mga tawong bantogang ug ang tanang hanas sa gubat. Unya si David nga hari mitindog ug miingon, “Pamatia ako, akong kaigsoonan ug akong katawhan. Ania gayod sa akong kasingkasing ang pagtukod ug usa ka balay nga pahulayanan alang sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ug alang sa tumbanan sa atong Dios, ug naghimo ako ug pagpangandam alang sa pagtukod. Apan ang Dios miingon kanako, ‘Dili ka magtukod ug usa ka balay alang sa akong ngalan kay ikaw usa ka manggugubat ug nakapatulo ug dugo.’ Bisan pa niana ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagpili kanako gikan sa tibuok balay sa akong amahan aron mahimo nga hari sa Israel hangtod sa kahangtoran, kay iyang gipili si Juda ingon nga pangulo, ug diha sa balay ni Juda, ang balay sa akong amahan, ug sa mga anak nga lalaki sa akong amahan, iyang gikalipay ang paghimo kanako nga hari sa tibuok Israel. Ug gikan sa tanan nakong mga anak nga lalaki, kay ang Ginoo naghatag kanako ug daghang mga anak nga lalaki, siya nagpili kang Solomon nga akong anak sa paglingkod sa trono sa gingharian sa Ginoo ibabaw sa Israel. Siya miingon kanako, ‘Si Solomon nga imong anak maoy magtukod sa akong balay ug sa mga hawanan niini kay gipili nako siya nga mahimo nga akong anak ug ako mahimo nga iyang amahan. Lig-onon nako ang iyang gingharian hangtod sa kahangtoran kon siya magpadayon sa pagtuman sa akong mga sugo ug sa akong mga tulumanon sama sa iyang pagkamatinumanon karon.’ Busa karon, sa atubangan sa tibuok Israel, sa katilingban sa Ginoo, ug diha sa pangdungog sa atong Dios, bantayi ug tumana ang tanang sugo sa Ginoo nga inyong Dios aron mapanag-iya ninyo kining maayong yuta, ug ibilin kini ingon nga usa ka panulundon sa inyong mga anak sunod kaninyo hangtod sa kahangtoran. “Ug ikaw, Solomon nga akong anak, ilha ang Dios sa imong amahan ug alagari siya uban ang tibuok nimong kasingkasing ug uban sa usa ka masinugtanon nga kasingkasing, kay ang Ginoo nagsusi sa tanang mga kasingkasing, ug nakasabot sa tanang mga laraw ug mga hunahuna. Kon imo siyang pangitaon, imo siyang makit-an, apan kon imo siyang biyaan, isalikway ikaw niya hangtod sa kahangtoran. Pamati karon kay ang Ginoo nagpili kanimo sa pagtukod ug usa ka balay alang sa balaang puluy-anan, pagmakusganon ug buhata kini.” Unya gihatag ni David kang Solomon nga iyang anak ang plano sa agianan sa templo ug sa mga balay niini, sa mga tipiganan sa mga bahandi niini, sa mga lawak sa itaas niini, sa mga kinasulorang lawak ug sa mga lawak sa tabon sa sudlanan sa kasabotan, ug ang plano sa tanan nga anaa sa iyang hunahuna alang sa mga hawanan sa balay sa Ginoo, sa tanang lawak nga naglibot, sa mga tipiganan sa mga bahandi sa balay sa Dios, sa mga tipiganan alang sa mga gasa nga hinalad; alang sa mga hut-ong sa mga pari ug sa mga Levihanon ug sa tanang mga buhat sa pag-alagad didto sa balay sa Ginoo, ug alang sa tanang mga sudlanan alang sa pag-alagad sa balay sa Ginoo, ang timbang sa bulawan alang sa tanang sa mga sudlanan nga bulawan alang sa matag buluhaton, ang timbang sa plata nga mga sudlanan alang sa matag buluhaton, ang timbang sa mga lamparahan nga bulawan ug sa mga lampara niini, ang timbang sa bulawan alang sa matag lamparahan ug sa mga lampara niini, ang timbang sa plata alang sa usa ka lamparahan ug sa mga lampara niini, sumala sa paggamit sa matag lamparahan diha sa pagpangalagad, ang timbang sa bulawan alang sa matag lamisa nga butangan ug pan nga gihalad, sa plata alang sa plata nga lamisa, ug lunsay nga bulawan alang sa mga tinidor, mga planggana ug mga tasa, alang sa mga panaksan nga bulawan ug ang timbang alang sa matag usa, alang sa mga panaksan nga plata ug ang timbang alang sa matag usa, alang sa halaran sa insenso nga hinimo sa lunsay nga bulawan ug ang timbang niini, usab ang iyang plano alang sa karwahing bulawan sa mga kerubin nga binukhad ang mga pako ug nagtabon sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. Kining tanan, iyang gipatin-aw pinaagi sa sinulat nga gikan sa kamot sa Ginoo mahitungod niini, ang tanang buluhaton nga buhaton sumala sa plano. Unya si David miingon kang Solomon nga iyang anak “Pagmakusganon ug pagmaisugon ug buhata kini. Ayaw kahadlok o pagkaluya, kay ang Ginoong Dios nga akong Dios mag-uban kanimo. Siya dili mopakyas kanimo o motalikod kanimo, hangtod nga ang tanang buhat alang sa pag-alagad sa balay sa Ginoo matapos. Tan-awa ang mga hut-ong sa mga pari ug sa mga Levihanon alang sa tanang pag-alagad didto sa balay sa Dios, ug uban kanimo diha sa tanang buluhaton ang mga masinugtanong tawo nga adunay kahanas alang sa bisan unsang paagi sa pag-alagad; ang mga tinugyanan usab ug ang tanang katawhan anha gayod ilalom sa imong pagbuot.” Unya si David nga hari miingon sa tibuok nga katilingban, “Si Solomon nga akong anak nga mao lamang ang gipili sa Dios, batan-on ug walay kasinatian ug ang buluhaton dako kay ang balay dili alang sa tawo kondili alang sa Ginoo nga Dios. Busa nagtagana ako alang sa balay sa akong Dios kutob sa akong mahimo, ang bulawan alang sa mga butang nga bulawan, ang plata alang sa mga butang nga plata, ug ang bronsi alang sa mga butang nga bronsi, ang puthaw alang sa mga butang nga puthaw, ug ang kahoy alang sa mga butang nga kahoy, dugang sa daghan kaayong mga bato nga onyx, mga sinaw nga bato, mga bato nga ibutang sa enggaste, mga bato nga may mga bulok, tanang matang sa bililhong mga bato ug mga marmol. Dugang pa niini, dugang sa tanan nakong gitagana alang sa balaang balay, ako adunay bahandi nga akong kaugalingon, bulawan ug plata, ug tungod sa akong gugma sa balay sa akong Dios, gihatag nako kini sa balay sa akong Dios, tulo ka libo ka talanton nga bulawan, sa bulawan sa Ofir, ug pito ka libo ka talanton nga lunsayng plata, alang sa pagsapaw sa mga bungbong sa balay, ug bulawan alang sa mga butang nga bulawan ug plata alang sa mga butang nga plata, alang sa tanang buluhaton nga buhaton sa mga tawo nga batid sa pagpamuhat. Busa kinsa ang maghalad nga kinabubut-on, nga magbalaan sa iyang kaugalingon niining adlawa ngadto sa Ginoo?” Unya ang mga pangulo sa mga balay sa mga katigulangan, ug ang mga pangulo sa mga banay sa Israel, ug ang mga tigmando sa mga linibo ug sa mga ginatos uban sa mga tinugyanan nga nag-alagad sa hari, naghalad sa kinabubut-on nga paghalad. Sila mihatag alang sa pag-alagad sa balay sa Dios, lima ka libo ka talanton nga bulawan ug napulo ka libo ka daric, napulo ka libo ka talanton nga plata ug napulo ug walo ka libo ka talanton nga bronsi ug usa ka gatos ka libo ka talanton nga plata. Ug si bisan kinsa nga adunay bililhong bato mihatag niini ngadto sa panudlanan sa balay sa Ginoo ubos sa pagdumala ni Jehiel nga Gersonhanon. Unya ang katawhan nangalipay tungod kay nanghatag man sila nga kinabubut-on uban sa tibuok nga kasingkasing, nanghatag sila sa kinabubut-on ngadto sa Ginoo. Si David nga hari nalipay usab pag-ayo. Tungod niini gidayeg ni David ang Ginoo sa atubangan sa tibuok katilingban ug si David miingon, “Dalaygon ikaw, O Ginoo, ang Dios ni Israel nga among amahan, hangtod sa kahangtoran. Imo, O Ginoo, ang pagkadako ug ang gahom ug ang himaya ug ang pagdaog ug ang pagkahalangdon kay ang tanan nga anaa sa kalangitan ug sa yuta imo. Imo ang gingharian, O Ginoo, ug ikaw gituboy ingon nga pangulo sa tanan. Ang mga bahandi ug dungog naggikan kanimo ug ikaw naghari sa tanan. Diha sa imong kamot ang gahom ug kusog ug sa imong kamot mao ang pagpadako, ug ang paghatag ug kusog sa tanan. Busa karon, kami nagpasalamat kanimo, among Dios, ug nagdayeg sa imong mahimayaong ngalan. “Apan kinsa man ako ug unsa ang akong katawhan, nga kami mahimong takos sa paghalad nga kinabubut-on sa ingon niini? Kay ang tanang butang gikan kanimo, ug gikan sa imong kaugalingon kami naghatag kanimo. Kay kami mga langyaw sa imong atubangan ug mga dumuduong sama sa tanan namong katigulangan. Ang among mga adlaw sa yuta sama sa usa ka anino ug walay paglaom. O Ginoo nga among Dios, kining tanan nga kadagaya nga among giandam aron sa pagtukod ug usa ka balay alang sa imong balaan nga ngalan naggikan sa imong kamot ug ang tanan imong kaugalingon. Ako nahibalo, akong Dios, nga ikaw nagsulay sa kasingkasing ug may kalipay diha sa matarong. Sa katarong sa akong kasingkasing gihatag nako sa kinabubut-on kining tanang mga butang, ug karon nakita nako ang imong katawhan nga ania dinhi, naghalad nga kinabubut-on ug malipayon nganha kanimo. O Ginoo, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Israel, among katigulangan, bantayi hangtod sa kahangtoran kining mga katuyoan ug mga hunahuna sa kasingkasing sa imong katawhan, ug tultuli ang ilang kasingkasing nganha kanimo. Itugot kang Solomon nga akong anak nga sa tibuok nga kasingkasing siya magtuman sa imong mga sugo, sa imong mga pagpamatuod, ug sa imong mga lagda, ug magbuhat niining tanan ug nga iyang matukod ang puluy-anan nga niini ako nagsangkap.” Unya si David miingon sa tibuok nga katilingban, “Dayega ninyo ang Ginoo nga inyong Dios.” Ug ang tibuok nga katilingban nagdayeg sa Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan ug nagduko sa ilang mga ulo ug nagsimba sa Ginoo, ug miyukbo sa hari. Sa pagkasunod adlaw, sila naghalad ug mga halad nga inihaw ngadto sa Ginoo ug naghalad ug mga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo, usa ka libo ka torong baka, usa ka libo ka laking karnero ug usa ka libo ka nating karnero uban sa ilang mga halad nga ilimnon ug mga halad nga daghan alang sa tibuok Israel. Ug sila nangaon ug nanginom sa atubangan sa Ginoo niadtong adlawa uban sa dakong kalipay. Si Solomon nga anak ni David ilang gihimo nga hari sa ikaduha nga higayon, ug gidihogan nila siya ingon nga pangulo alang sa Ginoo, ug si Zadok ingon nga pari. Unya si Solomon milingkod sa trono sa Ginoo ingon nga hari puli ni David nga iyang amahan ug siya miuswag ug ang tibuok Israel nagtuman kaniya. Ug ang tanang mga pangulo, mga tawong bantogan ug usab ang tanang mga anak nga lalaki ni Hari David, misaad sa ilang pagpaluyo kang Hari Solomon. Ang Ginoo naghatag kang Solomon ug dakong dungog diha sa panan-aw sa tibuok Israel, ug mihatag kaniya sa maong kaharianong pagkahalangdon nga walay sama ni bisan kinsang hari nga una kaniya sa Israel. Busa si David nga anak ni Jesse naghari sa tibuok Israel. Ang kadugayon sa paghari niya sa Israel 40 ka tuig. Pito ka tuig siya nga naghari didto sa Hebron ug 33 ka tuig didto sa Jerusalem. Unya siya namatay nga tigulang kaayo, puno sa mga adlaw, kadato ug dungog. Ug si Solomon nga iyang anak naghari puli kaniya. Karon ang mga buhat ni David nga hari, gikan sa sinugdan ngadto sa kataposan, gisulat diha sa kasaysayan ni Samuel nga propeta, ug diha sa kasaysayan ni Natan nga propeta, ug diha sa kasaysayan ni Gad nga propeta, lakip ang kasaysayan sa iyang paghari ug ang iyang gahom, ug ang mga hitabo nga miabot kaniya ug sa Israel ug sa tanang gingharian sa kayutaan. Si Solomon nga anak ni David naglig-on sa iyang kaugalingon diha sa iyang gingharian ug ang Ginoo nga iyang Dios nag-uban kaniya, ug naghimo kaniya nga hilabihan ka bantogan. Si Solomon misulti ngadto sa tibuok Israel, sa mga tigmando sa mga linibo ug sa mga ginatos, sa mga maghuhukom, ug sa tanang pangulo sa tibuok Israel, ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan. Unya si Solomon ug ang tibuok nga katilingban uban kaniya miadto sa habog nga dapit nga didto sa Gibeon kay atua didto ang tolda nga tagboanan sa Dios nga gihimo ni Moises nga alagad sa Ginoo didto sa kamingawan. Apan gidala ni David ang sudlanan sa kasabotan sa Dios gikan sa Kiriat-jearim ngadto sa dapit nga giandam ni David alang niini kay siya nagpabarog ug usa ka tolda alang niini didto sa Jerusalem. Dugang pa, ang halaran nga bronsi nga gihimo ni Besalel nga anak ni Uri nga anak ni Hur, didto atbang sa puluy-anan sa Ginoo ug si Solomon ug ang katilingban nagpakisayod sa Ginoo. Si Solomon miadto sa halaran nga bronsi sa atubangan sa Ginoo, nga diha sa tolda nga tagboanan, ug mihalad ug 1,000 ka halad nga sunogon ibabaw niini. Niadtong gabhiona ang Dios mipakita kang Solomon ug miingon kaniya, “Pangayoa ang akong ihatag kanimo.” Ug si Solomon miingon sa Dios, “Ikaw nagpakita ug dako ug walay paglubad nga gugma kang David nga akong amahan ug naghimo kanako nga hari puli kaniya. O Ginoo nga Dios, himoa nga matuman karon ang imong saad kang David nga akong amahan kay ikaw naghimo kanako nga hari sa usa ka katawhan nga sama ka daghan sa abog sa yuta. Hatagi ako karon sa kaalam ug kahibalo sa paggula ug pagsulod sa atubangan niining katawhan kay kinsa ba ang makamando niining imong katawhan nga dako kaayo?” Unya ang Dios mitubag kang Solomon, “Tungod kay kini anaa sa imong kasingkasing ug ikaw wala mangayo ug mga kabtangan, bahandi, dungog o sa kinabuhi sa nagdumot kanimo, ug wala gani mangayo ug taas nga kinabuhi kondili nangayo sa kaalam ug kahibalo alang sa imong kaugalingon, aron ikaw makamando sa akong katawhan, nga sa ibabaw nila ikaw gihimo nako nga hari, ang kaalam ug kahibalo ihatag kanimo. Hatagan ko usab ikaw ug mga bahandi, mga kabtangan, ug dungog, nga niini walay hari nga una kanimo ug walay sunod kanimo nga makabaton ug sama.” Busa si Solomon miabot gikan sa habog nga dapit sa Gibeon, gikan sa atubangan sa tolda nga tagboanan, ngadto sa Jerusalem ug siya naghari sa Israel. Ug gitigom ni Solomon ang mga karwahi ug ang mga tigpangabayo ug siya may 1,400 ka karwahi ug 12,000 ka tigpangabayo, nga iyang gibutang sa sulod sa mga siyudad sa mga karwahi, ug uban sa hari sa Jerusalem. Ug gihimo sa hari ang plata ug bulawan nga daw sama ka yano sa mga bato diha sa Jerusalem ug ang mga cedro iyang gihimo nga sama ka daghan sa mga kahoy nga sikomoro nga anaa sa Sefela. Ang mga kabayo nga pinalit ni Solomon gikan sa Ehipto ug sa Kue ug ang mga tigpatigayon sa hari midawat niini gikan sa Kue, sa usa ka bili. Sila namalit gikan sa Ehipto ug namaligya. Ang usa ka karwahi sa 600 ka siklo nga plata, ug ang usa ka kabayo sa 150. Busa, pinaagi kanila kini gipamaligya ngadto sa mga hari sa mga Hitihanon ug sa mga hari sa Siria. Karon si Solomon mihukom sa pagtukod sa usa ka balay alang sa ngalan sa Ginoo, ug usa ka harianong balay alang sa iyang kaugalingon. Ug si Solomon nagtudlo ug 70,000 ka tawo aron sa pagdala sa mga bug-at, 80,000 ka tawo sa pagpanguha ug bato didto sa mga kabukiran ug 3,600 aron sa pagdumala kanila. Unya si Solomon nagpadala ug mensahe kang Hiram nga hari sa Tiro nga nag-ingon, “Ikaw nakigsabot kang David nga akong amahan ug nagpadala kaniya ug mga cedro aron sa pagtukod ug usa ka balay nga puluy-anan alang kaniya. Tan-awa, ako magtukod ug usa ka balay alang sa ngalan sa Ginoo nga akong Dios, ug kini ihalad alang kaniya, alang sa pagsunog sa insenso nga humot diha sa iyang atubangan ug sa paghalad kanunay sa pan nga ibutang sa atubangan sa Dios ug alang sa mga halad nga sunogon buntag ug hapon, sa mga adlaw nga igpapahulay, ug sa mga bag-ong subang sa bulan, ug sa mga gitakdang kasaulogan sa Ginoo nga among Dios. Kini usa ka tulumanon sa Israel hangtod sa kahangtoran. Ug ang balay nga akong tukoron dako kay dako ang atong Dios labaw sa tanang mga dios. Apan kinsa ang makahimo sa pagtukod alang kaniya ug usa ka balay nga ang langit, bisan ang kinatas-ang langit, dili man makapaigo kaniya? Kinsa man ako nga magtukod alang kaniya ug usa ka balay gawas lamang sa usa ka dapit alang sa pagsunog sa insenso sa iyang atubangan? Busa karon padad-i ako ug usa ka tawo nga batid sa pagbuhat pinaagi sa bulawan, sa plata, sa bronsi, sa puthaw, sa panapton nga tapol, pula ug asul, nga mahibalo sa pagkulit, sa pagpakig-uban sa mga batid nga magbubuhat nga uban kanako sa Juda ug sa Jerusalem nga giandam ni David nga akong amahan. Padad-i usab ako ug mga kahoy nga cedro, ug mga kahoy nga algum gikan sa Lebanon kay ako nahibalo nga ang imong mga sulugoon maayong mamutol sa kahoy sa Lebanon, ang akong mga sulugoon makig-uban sa imong mga sulugoon, sa pag-andam alang kanako ug daghang kahoy kay ang balay nga akong tukoron dako ug matahom. Hatagan nako ang imong mga sulugoon nga namutol sa kahoy ug 20,000 ka kor nga dinugmok nga trigo, 20,000 ka kor nga sebada, ug 20,000 ka bat sa bino, ug 20,000 ka bat sa lana.” Unya si Huram nga hari sa Tiro mitubag pinaagi sa sulat nga iyang gipadala ngadto kang Solomon, “Tungod kay ang Ginoo nahigugma sa iyang katawhan, siya naghimo kanimo nga hari nila.” Si Hiram miingon usab, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel nga nagbuhat sa langit ug sa yuta, nga mihatag kang Hari David sa usa ka maalamon nga anak nga lalaki nga gihatagan ug kaligdong ug panabot, nga magtukod sa usa ka templo alang sa Ginoo, ug usa ka harianong balay alang sa iyang kaugalingon. “Karon ako nagpadala ug usa ka batid nga tawo nga gihatagan sa pagpanabot, si Horam-abi nga anak sa usa ka babaye sa mga kaliwat ni Dan ug ang iyang amahan usa ka tawo nga taga-Tiro. Siya batid sa pagbuhat pinaagi sa bulawan, sa plata, sa bronsi, sa puthaw, sa bato, sa kahoy, sa panapton nga tapol, asul, pula ug sa pino nga lino, ug sa pagbuhat sa tanang matang sa pagkulit ug sa pagmugna sa bisan unsang dibuho nga ipabuhat kaniya uban sa imong mga tawo nga batid sa pagpamuhat, ang mga batid nga tawo sa akong agalon nga si David nga imong amahan. Busa karon ang trigo, ang sebada, ang lana ug ang bino, nga gihisgotan sa akong agalon ipadala niya ngadto sa iyang mga sulugoon. Ug kami mamutol ug kahoy gikan sa Lebanon, sumala sa imong gikinahanglan ug among dad-on kini nganha kanimo pinaagi sa gakit sa dagat ngadto sa Jopa aron imo kining madala ngadto sa Jerusalem.” Unya giihap ni Solomon ang tanang langyaw nga didto sa yuta sa Israel, sumala sa pag-ihap kanila ni David nga iyang amahan ug didtoy 153,600 Iyang gitugyanan sa pagdala sa mga bug-at nga dad-onon ang 70,000 kanila ug ang 80,000 aron sa pagpanguha ug kahoy sa mga kabukiran, ug ang 3,600 ingon nga tigdumala aron sa pagpatrabaho sa mga tawo. Unya si Solomon misugod sa pagtukod sa balay sa Ginoo didto sa Jerusalem sa Bungtod sa Moria, diin ang Ginoo mipakita kang David nga iyang amahan, sa dapit nga gitudlo ni David, didto sa giukanan ni Ornan nga Jebusihanon. Siya misugod sa pagtukod sa ikaduhang bulan, sa ikaupat nga tuig sa iyang paghari. Mao kini ang mga sukod ni Solomon alang sa pagtukod sa balay sa Dios. Ang gitas-on pinaagi sa mga maniko sumala sa karaang sumbanan sa pagsukod 60 ka maniko ug ang gilapdon 20 ka maniko. Ang agianan nga diha sa atubangan sa balay 20 ka maniko, ang gitas-on sama sa gilapdon sa balay ug ang gihabogon niini 120 ka maniko. Gisapawan niya kini sa sulod ug lunsay nga bulawan. Ug ang kinadak-ang bahin iyang gipalinyahan ug sipres ug gisapawan kini ug lunsay nga bulawan ug nagbuhat siya ug mga palmera ug mga kadena diha niini. Iyang gidayandayanan ang dapit ug bililhon nga mga bato, ug ang bulawan nga gigamit bulawan sa Parvaim. Iya usab nga gisapawan ug bulawan ang balay—ang mga sagbayan, ang mga tugkaran, ang mga bungbong ug ang mga pultahan niini ug nagkulit siya ug mga kerubin diha sa mga bungbong. Gibuhat niya ang labing balaan nga dapit, ang gitas-on niini sama sa gilapdon sa balay, 20 ka maniko ug ang gilapdon niini 20 ka maniko ug gisapawan niya kini ug 600 ka talanton nga lunsayng bulawan. Ug ang gibug-aton sa mga lansang 50 ka siklo nga bulawan. Ug iyang gisapawan ug bulawan ang mga lawak sa itaas. Diha sa labing balaan nga dapit naghimo siya ug duha ka kerubin nga kahoy ug gisapawan kini ug bulawan. Ang bukhad sa mga pako sa mga kerubin 20 ka maniko ang gitas-on sa tanan: ang usa ka pako sa usa ka kerubin lima ka maniko, miabot sa bungbong sa balay ug ang laing pako lima ka maniko miabot sa pako sa laing kerubin. Ug niini nga kerubin, ang usa ka pako lima ka maniko, miabot sa bungbong sa balay, ang laing pako lima ka maniko ug miabot sa pako sa unang kerubin. Ang bukhad sa mga pako niining mga kerubin 20 ka maniko ang tanan, sila nagtindog nga nag-atubang sa dakong hawanan sa Templo. Ug iyang gihimo ang tabil gikan sa panapton nga asul ug tapol ug pula ug sa pino nga lino ug gihimoan kini ug kerubin. Sa atubangan sa balay, naghimo siya ug duha ka haligi nga 35 ka maniko ang gihabogon nga may ulohan nga lima ka maniko sa tumoy sa matag usa. Siya naghimo ug mga kadena nga sama sa kuwentas ug gibutang diha sa tumoy sa mga haligi ug siya naghimo ug usa ka gatos ka granada ug gibutang kini diha sa mga kadena. Ug iyang gipatindog ang mga haligi sa atubangan sa Templo, usa dapit sa habagatan ug ang usa sa amihanan, ang didto sa habagatan iyang gitawag nga Jakin, ug ang didto sa amihanan, Boas. Naghimo si Haring Solomon ug usa ka halaran nga bronsi, 20 ka maniko ang gitas-on ug 20 ka maniko ang gilapdon ug napulo ka maniko ang gihabogon. Unya gihimo niya ang tangke nga gihulma; lingin kini, napulo ka maniko gikan sa usa ka ngilit ngadto sa usa ka ngilit ug lima ka maniko ang gihabogon ug ang sukod sa gilinginon 30 ka maniko. Ug sa ilalom niini mga hulagway nga daw mga turong baka alang sa 30 ka maniko, nga naglibot sa tangke. Ang mga baka duha ka laray ang pagkahulma sa diha nga kini gihulma. Kini nagtindog ibabaw sa napulo ug duha ka baka, ang tulo nag-atubang sa amihanan, ang tulo nag-atubang sa kasadpan, ang tulo nag-atubang sa habagatan, ug ang tulo nag-atubang sa silangan. Ug ang tangke gibutang sa ibabaw niini, ug ang tanan nga likod sa baka didto dapit sa sulod. Ang gibag-on niini usa ka dangaw ug ang ngilit niini gihimo sama sa ngilit sa usa ka tasa, sama sa bulak nga liryo. Mosulod kini ug tulo ka libo ka bat. Naghimo usab siya ug napulo ka planggana nga hunawanan ug gibutang ang lima dapit sa habagatan ug lima dapit sa amihanan. Diha niini sila manghugas sa mga gigamit alang sa halad nga sunogon apan ang tangke alang lamang sa mga pari sa ilang pagpanghugas. Unya naghimo siya ug napulo ka lamparahan nga bulawan sumala sa gisugo ug gibutang kini sa sulod sa Templo, lima sa habagatan ug lima sa amihanan. Siya naghimo usab ug napulo ka lamisa ug gibutang kini sa sulod sa Templo, lima sa habagatang bahin ug lima sa amihanan. Ug siya naghimo ug usa ka gatos ka planggana nga bulawan. Iyang gihimo ang hawanan sa mga pari, ug ang dakong hawanan ug mga pultahan alang sa hawanan ug gisapawan ug bronsi ang mga pultahan niini. Ug iyang gibutang ang tangke dapit sa habagatang silangan nga eskina sa balay. Gihimo usab ni Huram ang mga kulon, mga pala, ug ang mga planggana. Busa gihuman ni Huram ang buluhaton nga iyang gibuhat alang kang Hari Solomon diha sa balay sa Dios: ang duha ka haligi, ang mga panaksan, ug ang duha ka ulohan nga diha sa tumoy sa mga haligi; ug ang duha ka linubid nga kadena nga gitabon sa duha ka panaksan nga diha sa tumoy sa mga haligi; ug ang upat ka gatos ka granada alang sa duha ka linubid nga kadena, duha ka laray sa granada alang sa matag linubid aron sa pagtabon sa duha ka panaksan sa mga ulo nga diha sa tumoy sa mga haligi. Iya usab nga gihimo ang mga tungtonganan ug ang mga planggana ibabaw sa mga tungtonganan, ug ang tangke, ug ang napulo ug duha ka baka sa ilalom niini. Ang mga kulon ang mga pala, ang mga dagkong tinidor ug ang tanang mga galamiton alang niini gihimo ni Huram pinaagi sa pinasinaw nga bronsi alang kang Hari Solomon, alang sa balay sa Ginoo. Diha sa kapatagan sa Jordan gitunaw kini sa hari diha sa kulonon nga yuta taliwala sa Sucot ug sa Zereda. Gidaghan ni Solomon paghimo kining mga butanga mao nga ang gibug-aton sa bronsi wala mahibaloi. Busa gihimo ni Solomon ang tanang butang nga diha sa balay sa Dios, ang bulawan nga halaran, ang mga lamisa alang sa pan nga ibutang sa atubangan sa Dios, ang mga lamparahan uban ang mga lampara niini mga lunsayng bulawan aron pasigaon sa atubangan sa labing balaang dapit sumala sa gisugo; ang mga bulak, ang mga lampara, ang mga kumpit mga lunsayng bulawan; ang mga igpapalong, ang mga planggana, ang mga sangga sa insenso, ug ang mga sangga sa kalayo lunsay nga bulawan. Ug ang mga pultahan sa Templo, ang mga pultahan sa sulod paingon sa labing balaan nga dapit, ug ang mga pultahan sa dakong hawanan sa Templo binuhat sa bulawan. Sa ingon niana ang tanang buluhaton nga gibuhat ni Solomon alang sa balay sa Ginoo nahuman. Ug gidala ni Solomon sa sulod ang mga butang nga gihalad ni David nga iyang amahan, ug gitipigan ang mga plata, ang bulawan, ug ang tanang mga sudlanan didto sa tipiganan sa bahandi sa balay sa Dios. Unya gitigom ni Solomon ang mga kadagkoan sa Israel, ug ang tanang mga pangulo sa mga kabanayan, ang mga pangulo sa mga balay sa mga katigulangan sa katawhan sa Israel, sa Jerusalem, aron sa pagdala sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo gikan sa siyudad ni David nga mao ang Zion. Ug ang tanang katawhan sa Israel nagtigom sa atubangan sa hari panahon sa kasaulogan sa ikapitong bulan. Ug ang tanang kadagkoan sa Israel miadto ug gikuha sa mga Levihanon ang sudlanan sa kasabotan. Unya ilang gidala ang sudlanan sa kasabotan, ang tolda nga tagboanan ug ang tanang mga balaang sudlanan nga didto sa tolda; ang mga pari ug ang Levihanon mao ang nagdala niini. Si Hari Solomon ug ang tibuok nga katilingban sa Israel nga nagtigom sa iyang atubangan, diha sa atubangan sa sudlanan sa kasabotan, naghalad ug daghang mga karnero ug mga baka, nga dili maisip o maihap. Busa gidala sa mga pari ngadto sa sulod ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo, ngadto sa dapit niini, sa balaang dapit sa balay, sa labing balaan nga dapit, ilalom sa mga pako sa kerubin. Kay ang mga kerubin nagbukhad sa ilang mga pako ibabaw sa dapit sa sudlanan, ug ang mga kerubin nagtabon sa sudlanan sa kasabotan ug sa mga yayongan niini. Ug ang mga yayongan tag-as kaayo nga ang mga tumoy sa mga yayongan makita gikan sa sudlanan sa kasabotan sa atubangan sa balaang dapit apan dili kini makita sa gawas ug anaa kini hangtod niining adlawa. Walay bisan unsa diha sa sulod sa sudlanan gawas sa duha ka papan nga bato nga gibutang ni Moises didto sa Horeb, sa diha nga ang Ginoo naghimo ug usa ka kasabotan uban sa katawhan sa Israel, sa diha nga migula sila gikan sa Ehipto. Unya sa diha nga ang mga pari nanggula gikan sa balaang dapit, kay ang tanang mga pari nga didto nagbalaan man sa ilang kaugalingon, sa walay pagtagad sa ilang mga hut-ong, ug ang tanang Levihanon nga mga mag-aawit, sila si Asaf, si Heman, si Jedutun, ang ilang mga anak nga lalaki ug mga kadugo nga nagbisti ug mga pino nga lino, uban sa mga piyangpiyang, mga alpa ug mga lira, nagtindog dapit sa silangan nga bahin sa halaran uban ang 120 ka pari nga tigpatingog ug trumpeta, Katungdanan sa mga tigpatingog sa trumpeta ug sa mga mag-aawit ang pagpatugbaw sa ilang tingog nga maghiusa sa pagdayeg ug pagpasalamat sa Ginoo, ug sa diha nga napatugbaw na ang awit uban sa mga trumpeta ug sa mga piyangpiyang ug sa ubang mga tulunggon sa pagdayeg sa Ginoo, “Kay siya maayo, kay ang iyang gugmang walay paglubad nagpadayon hangtod sa kahangtoran,” ang balay, ang balay sa Ginoo nalukop sa panganod, nga tungod niana ang mga pari wala na makapadayon sa pag-alagad tungod sa panganod kay ang himaya sa Ginoo milukop man sa balay sa Dios. Unya si Solomon miingon, “Ang Ginoo miingon nga siya buot mopuyo sa hilabihang kangitngit. Ako nagtukod alang kanimo ug usa ka matahom nga balay, usa ka dapit nga imong puy-an hangtod sa kahangtoran.” Unya miatubang ang hari, ug gipanalanginan ang tibuok katilingban sa Israel samtang ang tibuok nga katilingban sa Israel nagtindog. Ug siya miingon, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga pinaagi sa iyang kamot mituman sa iyang gisaad pinaagi sa iyang baba ngadto kang David nga akong amahan, nga nag-ingon, ‘Sukad sa adlaw nga akong gidala ang akong katawhan gikan sa yuta sa Ehipto, wala ako magpili ug siyudad diha sa tanang banay sa Israel nga tukoran sa balay aron ang akong ngalan maatua didto ug wala akoy gipili ingon nga pangulo sa akong katawhan nga Israel, apan gipili nako ang Jerusalem aron ang akong ngalan maatua didto ug akong gipili si David aron magdumala sa akong katawhan nga Israel.’ Diha sa kasingkasing ni David nga akong amahan ang pagtukod sa usa ka balay alang sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Apan ang Ginoo miingon kang David nga akong amahan, ‘Tungod kay anaa sa imong kasingkasing ang pagtukod sa usa ka balay alang sa akong ngalan, ikaw naghimo sa maayo nga kini anaa sa imong kasingkasing. Bisan pa niana ikaw dili magtukod sa balay kondili ang imong anak nga lalaki nga matawo gikan kanimo mao ang magtukod sa balay alang sa akong ngalan.’ Karon ang Ginoo nagtuman sa iyang saad nga iyang gihimo kay ako mibarog sa dapit ni David nga akong amahan ug naglingkod sa trono sa Israel sumala sa gisaad sa Ginoo, ug akong gitukod ang balay alang sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug didto gibutang nako ang sudlanan, diin atua ang kasabotan sa Ginoo nga iyang gihimo uban sa katawhan sa Israel.” Unya si Solomon mitindog sa atubangan sa halaran sa Ginoo sa atubangan sa tibuok nga katilingban sa Israel ug gibayaw ang iyang mga kamot. Si Solomon naghimo ug usa ka bronsi nga pulpito nga lima ka maniko ang gitas-on, lima ka maniko ang gilapdon, ug tulo ka maniko ang gihabogon, ug gipahiluna kini diha sa hawanan ug siya mitindog ibabaw niini. Unya miluhod siya sa atubangan sa tibuok nga katilingban sa Israel, ug gibayaw niya ang iyang mga kamot paingon sa langit. Siya miingon, “O Ginoo, Dios sa Israel, walay Dios nga sama kanimo, sa langit o sa yuta, nga nagtuman sa kasabotan ug nagpakita sa gugmang walay paglubad ngadto sa imong mga alagad, nga naglakaw sa imong atubangan uban sa tibuok nilang kasingkasing, nga nagtuman sa imong alagad nga si David nga akong amahan sa imong gisaad kaniya. Oo, ikaw misulti pinaagi sa imong baba ug pinaagi sa imong kamot nagtuman ikaw niining adlawa. Busa karon, O Ginoo, ang Dios sa Israel, tumana pinaagi sa imong alagad nga si David nga akong amahan ang imong gisaad kaniya, nga nag-ingon, ‘Walay makulang kanimo nga usa ka tawo sa akong atubangan aron sa paglingkod sa trono sa Israel, kon ang imong mga anak magbantay lamang sa ilang dalan, sa paglakaw subay sa akong balaod ingon nga ikaw naglakaw sa akong atubangan.’ Busa karon, O Ginoo, Dios sa Israel, mapamatud-an unta ang imong pulong nga imong gisulti sa imong alagad nga si David. “Apan mopuyo ba gayod ang Dios uban sa tawo dinhi sa yuta? Tan-awa, ang langit ug ang kinatas-ang langit dili makapaigo kanimo, unsa pa kaha kining balay nga akong gitukod! Bisan pa niini tagda ang pag-ampo sa imong alagad ug ang iyang pangamuyo, O Ginoo nga akong Dios, nga mamati sa pagtuaw ug sa pag-ampo nga giampo sa imong alagad sa imong atubangan, ug nga ang imong mga mata mabuka unta adlaw ug gabii nganhi niining balaya, ang dapit nga imong gisaad nga imong pahilunaan sa imong ngalan, nga ikaw mamati sa pag-ampo nga isulti sa imong alagad nga mag-atubang niining dapita. Ug pamatia ang mga pangamuyo sa imong alagad ug sa imong katawhan nga Israel, sa diha nga sila mag-ampo paatubang niining dapita. Oo, pamati gikan sa langit nga imong puluy-anan ug sa diha nga ikaw makadungog, magpasaylo ka. “Kon ang usa ka tawo makasala batok sa iyang isigkatawo ug papanumpaon ug moanhi ug manumpa sa atubangan sa imong halaran niining maong balay, pamati gikan sa langit, ug pagbuhat ug hukmi ang imong mga alagad, nga magbalos sa sad-an pinaagi sa pagpahamtang sa iyang binuhatan nganha sa iyang ulo ug maglaban sa matarong pinaagi sa pagganti kaniya sumala sa iyang pagkamatarong. “Kon ang imong katawhan nga Israel mabuntog sa atubangan sa kaaway, tungod kay sila nakasala batok kanimo, sa dihang mobalik sila ug moila sa imong ngalan ug mag-ampo ug mangamuyo nganha kanimo dinhi niining balaya, pamati gikan sa langit, ug pasayloa ang sala sa imong katawhan nga Israel ug dad-a sila pag-usab ngadto sa yuta nga imong gihatag kanila ug sa ilang mga katigulangan. “Sa diha nga ang kalangitan matakpan ug walay ulan tungod kay sila nakasala batok kanimo, kon sila mag-ampo paingon niining dapita ug moila sa imong ngalan ug motalikod gikan sa ilang sala, sa diha nga ikaw magsakit kanila, pamati diha sa langit ug pasayloa ang sala sa imong mga alagad, ang imong katawhan nga Israel, sa diha nga ikaw magtudlo kanila sa maayong dalan nga angay nilang laktan ug paulani ang imong yuta nga imong gihatag sa imong katawhan ingon nga usa ka panulundon. “Kon adunay gutom dinhi sa yuta, kon adunay kamatay o kadaot sa tanom o agup-op o dulon o ulod, kon ang ilang mga kaaway maglibot kanila bisan diin sa ilang mga siyudad, bisan unsang katalagman, bisan unsang sakit ang anaa, bisan unsang pag-ampo, bisan unsang pagpangaliyupo nga himoon ni bisan kinsa o sa tibuok nimo nga katawhan nga Israel, ang matag usa nga nahibalo sa iyang kaugalingong kasakitan ug sa iyang kaugalingong kasubo magbayaw sa iyang mga kamot paingon niining balaya, pamati gikan sa langit nga imong puluy-anan, ug pagpasaylo, ug ipahamtang sa matag usa nga ang kasingkasing imong nahibaloan, sumala sa tanan niyang mga kagawian, kay ikaw, ikaw lamang ang nahibalo sa mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan, aron sila mangahadlok kanimo, ug maglakaw subay sa imong mga dalan, sa tanang mga adlaw nga sila magpuyo sa yuta nga imong gihatag sa among mga katigulangan. “Dugang pa niini, sa diha nga ang usa ka langyaw nga dili sakop sa imong katawhan nga Israel moanhi gikan sa layong dapit tungod ug alang sa imong bantogan nga ngalan ug sa imong gamhanang kamot, ug sa imong tinuy-od nga bukton, sa diha nga moanhi siya ug mag-ampo paatubang niining balaya, pamati gikan sa langit nga imong puluy-anan ug pagbuhat sumala sa tanan nga gipangayo sa langyaw kanimo, aron nga ang tanang mga katawhan sa yuta mahibalo sa imong ngalan ug mahadlok kanimo, ingon sa gibuhat sa imong katawhan nga Israel, ug nga aron sila mahibalo nga kining balaya nga akong gitukod gitawag pinaagi sa imong ngalan. “Kon ang imong katawhan mogula sa pagpakiggubat batok sa ilang mga kaaway sa bisan unsang agianan nga imong paagian kanila, ug sila mag-ampo kanimo paatubang niining siyudara nga imong gipili, ug sa balay nga akong gitukod alang sa imong ngalan, pamatia gikan sa langit ang ilang pag-ampo ug ang ilang pagpangamuyo ug labani ang ilang katungod. “Kon sila makasala batok kanimo, kay walay tawo nga wala makasala, ug ikaw masuko kanila ug magtugyan kanila ngadto sa kaaway, aron ilang bihagon sila ngadto sa layo o sa duol nga yuta, apan kon sila makahunahuna sa ilang kaugalingon didto sa yuta diin sila mabihag, ug maghinulsol ug mangaliyupo kanimo didto sa yuta sa ilang pagkabihag, nga mag-ingon, ‘Kami nakasala ug nagbuhat ug sukwahi ug daotan,’ kon sila maghinusol sa tibuok nilang hunahuna ug sa tibuok nilang kasingkasing didto sa yuta sa ilang pagkabihag, diin sila madala nila nga binihag, ug mag-ampo sila paatubang sa ilang yuta, nga imong gihatag sa ilang mga katigulangan, sa siyudad nga imong gipili ug sa balay nga akong gitukod alang sa imong ngalan, pamatia gikan sa langit nga imong puluy-anan ang ilang pag-ampo ug ang ilang mga pangamuyo ug labani ang ilang katungod ug pasayloa ang imong katawhan nga nakasala batok kanimo. Karon, O akong Dios, himoa nga ang imong mga mata mabuka ug ang imong mga dalunggan mamati sa pag-ampo gikan niining dapita. “Busa karon tindog, O Ginoong Dios, ug adto sa imong dapit nga pahulayanan, ikaw ug ang sudlanan sa imong gahom. Himoa nga ang imong mga pari, O Ginoong Dios, masul-oban sa kaluwasan, ug himoa nga ang imong mga balaan magmalipayon diha sa imong pagkamaayo. O Ginoong Dios, ayaw isalikway ang nawong sa imong dinihogan! Hinumdomi ang imong gugmang walay paglubad alang kang David nga imong alagad.” Sa dihang nahuman si Solomon sa iyang pag-ampo, may kalayo nga miabot gikan sa langit, ug milamoy sa halad nga sunogon ug sa mga inihaw ug ang himaya sa Ginoo milukop sa Templo. Ang mga pari wala makasulod sa balay sa Ginoo, tungod kay ang himaya sa Ginoo milukop sa balay sa Ginoo. Sa diha nga ang tanang katawhan sa Israel nakakita sa kalayo nga miabot ug ang himaya sa Ginoo diha sa Templo, sila miduko ngadto sa yuta diha sa agianan, ug misimba ug nagpasalamat sa Ginoo, nga nag-ingon, “Kay siya maayo, kay ang iyang gugmang walay paglubad nagpadayon hangtod sa kahangtoran.” Unya ang hari ug ang tibuok nga katawhan naghalad ug inihaw sa atubangan sa Ginoo. Si Hari Solomon naghalad ug 22,000 ka baka ug 120,000 ka karnero ingon nga halad nga inihaw. Busa ang hari ug ang tibuok katawhan mihalad sa balay sa Dios. Ang mga pari nagbarog sa ilang dapit, ang mga Levihanon usab uban ang mga tulunggon alang sa awit sa Ginoo nga gihimo ni Hari David alang sa pagpasalamat sa Ginoo —kay ang iyang gugmang walay paglubad nagpadayon hangtod sa kahangtoran—sa diha nga nagdayeg si David pinaagi sa ilang pagpangalagad. Atbang kanila ang mga pari nagpatingog sa mga trumpeta ug ang tibuok Israel nagtindog. Gihalad ni Solomon ang kinataliwad-an sa hawanan nga diha sa atubangan sa balay sa Ginoo kay didto iyang gihalad ang mga halad nga sunogon ug ang tambok sa mga halad sa pakigdait, tungod kay ang bronsi nga halaran nga gihimo ni Solomon wala makapaigo sa halad nga sunogon ug sa halad nga pagkaon ug sa tambok. Niadtong panahona gihimo ni Solomon ang kasaulogan sulod sa pito ka adlaw, ug ang tibuok Israel uban kaniya, usa ka dako kaayong tigom, sukad sa agianan sa Hamat hangtod sa Sapa sa Ehipto. Ug sa ikawalo nga adlaw sila naghimo ug balaan nga panagtigom kay ilang gihimo ang paghalad sa halaran sulod sa pito ka adlaw ug ang kasaulogan sulod sa pito ka adlaw. Sa ika-23 nga adlaw sa ikapito nga bulan, iyang gipaadto ang katawhan ngadto sa ilang mga pinuy-anan, malipayon ug nagmaya sa kasingkasing tungod sa kaayo nga gipakita sa Ginoo kang David ug kang Solomon ug sa Israel nga iyang katawhan. Sa ingon niana nahuman ni Solomon ang balay sa Ginoo ug ang balay sa hari; ang tanan nga giplano ni Solomon nga buhaton diha sa balay sa Ginoo, ug sa iyang kaugalingong balay iyang gihuman nga malamposon. Unya ang Ginoo mipakita kang Solomon sa pagkagabii ug miingon kaniya, “Nadungog nako ang imong pag-ampo, ug nagpili ako niining dapita alang sa akong kaugalingon ingon nga usa ka balay sa paghalad. Kon tak-opan nako ang mga langit aron walay ulan, o sugoon ang dulon sa paglamoy sa yuta, o magpadala ug kamatay taliwala sa akong katawhan, kon ang akong katawhan nga gitawag sa akong ngalan magpaubos sa ilang kaugalingon ug mag-ampo ug mangita sa akong nawong ug motalikod gikan sa ilang mga daotang pamaagi, ako mamati gikan sa langit ug magpasaylo sa ilang mga sala ug mag-ayo sa ilang yuta. Karon ang akong mga mata mabuka ug ang akong mga dalunggan mamati sa pag-ampo nga gihimo dinhi niining dapita. Kay karon akong gipili ug gibalaan kining balaya, aron ang akong ngalan maatua didto hangtod sa kahangtoran, ang akong mga mata ug ang akong kasingkasing maatua didto sa tanang panahon. Mahitungod kanimo, kon ikaw maglakaw sa akong atubangan ingon nga si David nga imong amahan naglakaw, magbuhat sa tanan nga akong gisugo kanimo ug magtuman sa akong mga lagda ug sa akong mga tulumanon, lig-onon nako ang trono sa imong gingharian, ingon nga ako naghimo ug kasabotan uban kang David nga imong amahan, nga nag-ingon, ‘Walay makawang kanimo nga usa ka tawo aron maghari sa Israel.’ “Apan kon kamo motipas ug mobiya sa akong mga lagda ug mga sugo nga akong gihatag kaninyo, ug moadto ug mag-alagad sa laing mga dios ug magsimba kanila, kuhaon ko kamo gikan sa yuta nga akong gihatag kaninyo ug kining balaya nga akong gihalad alang sa akong ngalan, akong ipalayo sa akong mga mata, ug himoon nako kini nga usa ka sanglitanan ug usa ka pagya sa taliwala sa tanang mga katawhan. Ug niining balaya nga halangdon, ang matag usa nga moagi niini matingala ug moingon, ‘Ngano nga ang Ginoo nagbuhat man sa ingon niining yutaa ug niining balaya?’ Unya sila motubag, ‘Tungod kay ilang gitalikdan ang Ginoo, ang Dios sa ilang katigulangan, nga nagdala kanila gikan sa yuta sa Ehipto, ug nagbaton sila sa laing mga dios ug nagsimba kanila ug nag-alagad kanila, busa gidala niya kining kadaotan ngadto kanila.’ ” Human sa 20 ka tuig, sa pagtukod ni Solomon sa balay sa Ginoo ug sa iyang kaugalingong balay, gitukod pag-usab ni Solomon ang mga siyudad nga gihatag ni Hiram kaniya ug gipapuyo didto ang katawhan sa Israel. Unya si Solomon miadto sa Hamat-soba ug gikuha kini. Iyang gitukod ang Tadmor didto sa kamingawan ug ang tanang mga siyudad nga tipiganan nga iyang gitukod didto sa Hamat. Gitukod usab niya ang Bet-horon sa ibabaw ug ang Bet-horon sa ubos, mga kinutaang siyudad, adunay mga paril, mga ganghaan, ug mga trangka, ug ang Baalat ug ang tanang mga siyudad nga tipiganan nga iya ni Solomon, ug ang tanang mga siyudad alang sa iyang mga karwahi, ug ang mga siyudad alang sa iyang mga tigpangabayo, ug bisan unsa nga gitinguha ni Solomon sa pagtukod didto sa Jerusalem, sa Lebanon, ug sa tanang yuta nga iyang gimandoan. Ang tanang katawhan nga nahibilin sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Hibihanon ug sa mga Jebusihanon nga dili sa Israel, gikan sa ilang mga kaliwat nga nahibilin kanila diha sa yuta nga wala laglaga sa katawhan sa Israel, gikan kanila gitukod ni Solomon ang usa ka pinugos nga pagbuhis hangtod niining adlawa. Apan gikan sa katawhan sa Israel si Solomon wala maghimo ug mga ulipon alang sa iyang buluhaton, sila mga sundalo, iyang mga tinugyanan, mga tigmando sa iyang mga karwahi ug sa iyang mga tigpangabayo. Ug kini sila mao ang mga pangulong tinugyanan ni Hari Solomon, 250 nga nagdumala sa katawhan. Gidala ni Solomon ang anak nga babaye sa Paraon gikan sa siyudad ni David ngadto sa balay nga iyang gitukod alang kaniya kay siya miingon, “Ang akong asawa dili magpuyo sa balay ni David nga hari sa Israel, kay ang mga dapit nga dad-an sa sudlanan sa kasabotan sa Ginoo balaan.” Unya si Solomon naghalad ug mga halad nga sunogon alang sa Ginoo ibabaw sa halaran sa Ginoo nga iyang gitukod sa agianan sa Templo, sumala sa gikinahanglan sa katungdanan matag adlaw, maghalad sumala sa sugo ni Moises alang sa mga adlaw nga igpapahulay, sa mga bag-ong subang sa bulan, ug sa tulo ka tinuig nga kasaulogan, ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, ang Kasaulogan sa mga Semana ug ang Kasaulogan sa mga Balongbalong. Sumala sa tulumanon ni David nga iyang amahan, nagsugo siya sa pagbahin sa mga pari alang sa ilang pag-alagad ug sa mga Levihanon alang sa ilang mga katungdanan sa pagdayeg ug sa pag-alagad sa atubangan sa mga pari sumala sa gikinahanglan sa katungdanan matag adlaw, ug sa mga tigbantay sa ganghaan usab sa pagbahin kanila alang sa daghang mga ganghaan kay kini maoy gisugo ni David nga tawo sa Dios. Sila wala mosimang gikan sa sugo sa hari ngadto sa mga pari ug sa mga Levihanon mahitungod sa bisan unsang butang ug mahitungod sa mga tipiganan sa bahandi. Sa ingon niini ang tanang buluhaton ni Solomon natuman gikan sa adlaw sa pagtukod sa balay sa Ginoo hangtod nga kini natapos. Busa ang balay sa Ginoo nahuman. Unya miadto si Solomon sa Esion-geber ug sa Elot sa baybayon didto sa yuta sa Edom. Ug si Hiram, pinaagi sa iyang mga sulugoon, nagpadala kaniya ug mga sakayan ug mga alagad nga hanas sa dagat ug sila miadto sa Ofir uban sa mga sulugoon ni Solomon ug nagkuha gikan didto ug 450 ka talanton nga bulawan ug gidala kini ngadto kang Hari Solomon. Sa pagkadungog sa rayna sa Seba mahitungod sa pagkabantogan ni Solomon, miadto siya sa Jerusalem aron sa pagsulay kang Solomon pinaagi sa mga lisod nga pangutana, uban sa daghang mga kauban ug mga kamilyo nga gikargahan ug mga pahumot ug daghan kaayong bulawan ug bililhon nga mga bato. Sa iyang pag-adto kang Solomon iyang gisulti kaniya ang tanan nga diha sa iyang hunahuna. Ug si Solomon mitubag sa tanan niyang mga pangutana ug walay bisan unsa nga natago kang Solomon nga wala niya isugilon kaniya. Sa pagkakita sa rayna sa Seba sa kaalam ni Solomon ug sa balay nga iyang gitukod, sa pagkaon nga diha sa iyang lamisa, sa pagkahiluna sa iyang mga tinugyanan ug sa pag-alagad sa iyang mga sulugoon, ug sa ilang mga bisti, sa iyang mga tigdala sa kupa ug sa ilang mga bisti, ug sa iyang halad nga gisunog nga iyang gihalad didto sa balay sa Ginoo, wala nay espiritu diha kaniya. Unya siya miingon sa hari, “Matuod ang taho nga akong nadungog didto sa akong kaugalingong yuta mahitungod sa imong mga buhat ug sa imong kaalam. Apan wala ako motuo sa ilang mga taho hangtod nga ako mianhi ug ang akong mga mata nakakita niini ug tan-awa, ang katunga sa kadako sa imong kaalam wala isugilon kanako. Ikaw labaw kay sa taho nga akong nadungog. Malipayon ang imong mga tawo! Malipayon kining imong mga alagad nga nagtindog kanunay sa imong atubangan ug nagpatalinghog sa imong kaalam! Dalaygon ang Ginoo nga imong Dios nga nahimuot kanimo ug nagpalingkod kanimo ibabaw sa iyang trono ingon nga hari alang sa Ginoo nga imong Dios! Tungod kay ang imong Dios nahigugma sa Israel ug naglig-on niini hangtod sa kahangtoran, gihimo niya ikaw nga hari nila aron imong ipahamtang ang hustisya ug ang pagkamatarong.” Unya siya mihatag sa hari ug 120 kawhaan ka talanton nga bulawan ug daghan kaayong pahumot ug mga bililhon nga bato; walay laing pahumot nga sama sa gihatag sa rayna sa Seba kang Hari Solomon. Dugang pa, ang mga sulugoon ni Hiram ug ang mga sulugoon ni Solomon nga nagdala ug bulawan gikan sa Ofir, nagdala ug mga kahoy nga algum ug mga bililhong bato. Ug ang mga algum nga kahoy gihimo sa hari nga hagdanan sa balay sa Ginoo ug sa balay sa hari, mga lira usab ug mga alpa alang sa mga mag-aawit; walay nakita nga sama niini kaniadto sa yuta sa Juda. Ug gihatag ni Hari Solomon ngadto sa rayna sa Seba ang tanan nga iyang gitinguha, bisan unsa sa iyang gipangayo, gawas sa iyang gidala ngadto sa hari. Busa mipauli siya ug miadto sa iyang kaugalingong yuta uban sa iyang mga sulugoon. Ang gibug-aton sa bulawan nga moabot kang Solomon sa usa ka tuig, 666 ka talanton nga bulawan, walay labot niadtong gidala sa mga tigpatigayon ug sa mga tigbaligya. Ug ang tanang hari sa Arabia ug ang mga gobernador sa yuta nagdala ug bulawan ug plata ngadto kang Solomon. Unya si Hari Solomon naghimo ug duha ka gatos ka dagkong taming gikan sa sinalsal nga bulawan, unom ka gatos ka siklo gikan sa sinalsal nga bulawan ang nagamit sa matag taming. Ug siya naghimo ug tulo ka gatos ka taming nga sinalsal nga bulawan, tulo ka gatos ka siklo nga bulawan ang nagamit sa usa ka taming ug gibutang kini sa hari diha sa Balay sa Kalasangan sa Lebanon. Ang hari naghimo usab ug usa ka dakong trono nga tango sa elepante ug gisapawan kini ug lunsay nga bulawan. Ang trono adunay unom ka ang-ang ug tumbanan nga bulawan nga gitaod sa trono ug sa matag kilid sa lingkoranan may tungtonganan sa bukton ug duha ka liyon nga nagtindog tupad sa mga tungtonganan sa bukton, samtang napulo ug duha ka liyon ang nagtindog didto, usa sa matag tumoy sa ang-ang, sa unom ka ang-ang. Ang sama niini wala gayod mabuhat sa bisan unsang gingharian. Ug ang tanan nga imnanan ni Hari Solomon hinimo gikan sa bulawan ug ang tanang galamiton sa Balay sa Kalasangan sa Lebanon hinimo sa lunsay nga bulawan; ang plata walay bili sa mga adlaw ni Solomon. Kay ang mga sakayan sa hari mag-adtoan sa Tarsis uban sa mga sulugoon ni Hiram makausa sa matag tulo ka tuig magdunggoan ang mga sakayan sa Tarsis nga magdala ug bulawan, plata, tango sa elepante, mga aliwas ug mga paboreyal. Busa si Hari Solomon milabaw sa tanang mga hari sa yuta diha sa kadato ug sa kaalam. Ug ang tanang mga hari sa yuta nagtinguha sa presensya ni Solomon aron sa pagpamati sa iyang kaalam nga gibutang sa Dios sa iyang hunahuna. Ang matag usa kanila nagdala sa iyang gasa, mga butang nga plata ug bulawan, mga bisti, mira, mga pahumot, mga kabayo ug mga mula, daghan kaayo matag tuig. Si Solomon adunay upat ka libo ka kuwadra sa kabayo ug mga karwahi ug napulo ug duha ka libo ka tigpangabayo nga iyang gibutang sa mga siyudad sa karwahi ug uban sa hari didto sa Jerusalem Siya nagmando sa tanang mga hari gikan sa Eufrates hangtod sa yuta sa mga Filistihanon ug ngadto sa utlanan sa Ehipto. Ang hari naghimo sa plata nga yano sama sa bato didto sa Jerusalem, ug ang cedro sama ka daghan sa sikomoro sa Sefela. Ug ang mga kabayo gipalit alang kang Solomon gikan sa Ehipto ug gikan sa tanang kayutaan. Karon ang uban nga mga buhat ni Solomon gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan wala ba kini masulat diha sa kasaysayan ni Natan nga propeta, ug diha sa propesiya ni Ahias nga Silohanon, ug sa mga panan-awon ni Ido nga manalagna mahitungod kang Jeroboam nga anak ni Nebat? Ug si Solomon naghari sa Jerusalem ibabaw sa tibuok Israel sulod sa 40 ka tuig. Ug si Solomon mipahulay uban sa iyang katigulangan ug siya gilubong didto sa siyudad ni David nga iyang amahan ug si Rehoboam nga iyang anak mihari puli kaniya. Si Rehoboam miadto sa Sekem kay ang tibuok Israel miadto sa Sekem aron sa paghimo kaniya nga hari. Sa diha nga si Jeroboam nga anak ni Nebat nakadungog niini, kay siya didto man sa Ehipto diin siya mikagiw gikan kang Hari Solomon, si Jeroboam mipauli gikan sa Ehipto. Ilang gipasugoan ug gipatawag siya ug si Jeroboam ug ang tibuok Israel miadto ug miingon kang Rehoboam, “Gipabug-atan sa imong amahan ang among yugo busa karon pagaani ang lisod nga buluhaton sa imong amahan ug ang iyang bug-at nga yugo nga gipahamtang kanamo, ug kami mag-alagad kanimo.” Siya miingon kanila, “Balik nganhi kanako human sa tulo ka adlaw.” Busa ang katawhan namiya. Unya si Hari Rehoboam nagpakitambag sa mga tigulang nga nagtindog sa atubangan ni Solomon nga iyang amahan samtang buhi pa siya nga nag-ingon, “Unsay inyong ikatambag kanako nga maoy akong itubag niining katawhan?” Sila miingon kaniya, “Kon ikaw magmaluluy-on niining katawhan ug magpahimuot kanila ug magsulti ug maayong mga pulong ngadto kanila, sila mahimo nga imong mga ulipon hangtod sa kahangtoran.” Apan iyang gisalikway ang tambag nga gihatag sa mga tigulang kaniya ug nagpakitambag sa mga batan-on nga nagtubo dungan kaniya nga nagtindog sa iyang atubangan. Siya miingon kanila, “Unsay inyong ikatambag nga akong itubag niining katawhan nga miingon kanako, ‘Pagaani ang yugo nga gibutang sa imong amahan nganhi kanamo’?” Ang mga batan-on nga nagtubo dungan kaniya miingon kaniya, “Mao kini ang isulti sa katawhan nga miingon kanimo, ‘Ang imong amahan nagpabug-at sa among yugo apan pagaani kini alang kanamo’; mao kini ang isulti kanila ‘Ang akong gamay nga tudlo baga pa kay sa hawak sa akong amahan. Kon ang akong amahan nagpapas-an kaninyo ug bug-at nga yugo akong dugangan ang inyong yugo. Ang akong amahan nagkastigo kaninyo pinaagi sa mga latigo apan ako magkastigo kaninyo pinaagi sa mga tanga.’ ” Busa si Jeroboam ug ang tibuok katawhan miadto kang Rehoboam sa ikatulo nga adlaw sumala sa gisulti sa hari, “Balik nganhi kanako sa ikatulo nga adlaw.” Ug ang hari misingka pagtubag kanila ug gisalikway ang tambag sa mga tigulang, siya misulti kanila sumala sa tambag sa mga batan-on, “Ang akong amahan nagpabug-at sa inyong yugo apan dugangan kini nako; ang akong amahan nagkastigo kaninyo pinaagi sa mga latigo apan ako magkastigo kaninyo pinaagi sa mga tanga.” Busa ang hari wala mamati sa katawhan kay kini gituyo sa Dios, aron tumanon sa Ginoo ang iyang pulong nga iyang gisulti pinaagi kang Ahias nga Silohanon ngadto kang Jeroboam nga anak ni Nebat. Sa pagkakita sa tibuok Israel nga ang hari wala mamati kanila, ang katawhan mitubag sa hari, “Unsay bahin namo kang David? Kami walay panulundon sa anak ni Jesse. Ang matag usa kaninyo ngadto sa inyong mga tolda, O Israel! Karon tan-awa ang kaugalingon nimong balay, David.” Busa ang tibuok Israel namiya ngadto sa ilang mga tolda. Apan si Rehoboam naghari sa katawhan sa Israel nga nagpuyo sa mga siyudad sa Juda. Unya gipaadto ni Hari Rehoboam si Hadoram nga piniyalan sa pinugos nga buhat, apan gibato siya sa katawhan sa Israel hangtod nga namatay. Ug si Hari Rehoboam midali pagsakay sa iyang karwahi aron sa pag-ikyas ngadto sa Jerusalem. Busa ang Israel mialsa batok sa banay ni David hangtod niining adlawa. Sa pag-abot ni Rehoboam sa Jerusalem, iyang gitigom ang banay sa Juda ug sa Benjamin, 180,000 ka piniling manggugubat, aron sa pagpakig-away batok sa Israel, aron sa pagkuha pagbalik sa gingharian alang kang Rehoboam. Apan ang pulong sa Ginoo miabot kang Semaias, ang tawo sa Dios, “Isulti kang Rehoboam nga anak ni Solomon, hari sa Juda, ug sa tibuok Israel nga anaa sa Juda ug sa Benjamin, ‘Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Dili kamo mangadto o makig-away batok sa inyong kaigsoonan. Ang matag tawo mamauli ngadto sa iyang balay kay kining butanga gikan kanako.’ ” Busa sila namati sa pulong sa Ginoo ug namalik ug wala mosulong batok kang Jeroboam. Si Rehoboam mipuyo sa Jerusalem ug nagtukod ug mga siyudad nga salipdanan sa Juda. Iyang gitukod ang Betlehem, ang Etam, ang Tekoa, ang Bet-sur, ang Soco, ang Adulam, ang Gat, ang Maresa, ang Zif, ang Adoraim, ang Lakis, ang Aseka, ang Zora, ang Aialon, ug ang Hebron, mga kinutaang siyudad nga anaa sa Juda ug sa Benjamin. Iyang gilig-on ang mga kuta ug nagbutang siya ug mga tigmando diha kanila, ug mga tigomanan sa mga pagkaon, lana ug bino. Ug iyang gibutangan ug mga taming ug mga bangkaw ang tanang mga siyudad ug gilig-on kini pag-ayo. Busa iyang gihuptan ang Juda ug ang Benjamin. Unya ang mga pari ug ang mga Levihanon nga didto sa tibuok Israel midangop kaniya gikan sa tanang dapit nga ilang gipuy-an. Gibiyaan sa mga Levihanon ang ilang mga yuta ug ang ilang kabtangan ug miadto sila sa Juda ug sa Jerusalem kay si Jeroboam ug ang iyang mga anak nga lalaki misalikway kanila gikan sa pag-alagad ingon nga mga pari sa Ginoo, ug siya nagpili ug iyang kaugalingong mga pari alang sa mga habog nga dapit ug alang sa mga demonyong kanding ug alang sa mga nating baka nga iyang gihimo. Kadtong nagtinguha sa ilang mga kasingkasing sa pagpangita sa Ginoo, ang Dios sa Israel, misunod kanila ngadto sa Jerusalem gikan sa tanang kabanayan sa Israel aron sa paghalad sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Busa ilang gilig-on ang gingharian sa Juda, ug sulod sa tulo ka tuig ilang gilig-on si Rehoboam nga anak ni Solomon, kay sila nagsubay man sa dalan ni David ug ni Solomon sulod sa tulo ka tuig. Unya si Rehoboam nangasawa kang Mahalat nga anak ni Jerimot nga anak ni David ug kang Abihail nga anak ni Eliab nga anak ni Jesse. Siya nanganak kaniya ug mga anak nga lalaki: si Jeus, si Semarias ug si Zaham. Sunod kaniya iyang gipangasawa si Maaca nga anak ni Absalom nga nanganak kaniya kang Abias, kang Atai, kang Ziza, ug kang Selomit, Si Rehoboam nahigugma kang Maaca nga anak ni Absalom labaw sa tanan niyang mga asawa ug sa iyang mga puyopuyo kay nangasawa man siya ug 18 ka asawa ug 60 ka puyopuyo ug adunay 28 ka anak nga lalaki ug 60 ka anak nga babaye. Gitudlo ni Rehoboam si Abias nga anak ni Maaca ingon nga labawng pangulo taliwala sa iyang kaigsoonan, kay buot niyang himoon siya nga hari. Nagbuhat siya nga maalamon ug gikatag ang uban niyang mga anak nga lalaki lukop sa tibuok kayutaan sa Juda ug sa Benjamin, sa tanang kinutaang siyudad ug iyang gihatagan sila ug daghang mga pagkaon ug gipangitaan sila ug mga asawa. Sa diha nga ang gingharian ni Rehoboam nahiluna na ug lig-on na, iyang gisalikway ang Balaod sa Ginoo ug ang tibuok Israel uban kaniya. Sa ikalima nga tuig ni Hari Rehoboam, tungod kay sila dili matinumanon sa Ginoo, si Sisac nga hari sa Ehipto misulong batok sa Jerusalem uban ang napulo ug duha ka gatos ka karwahi, ug 60,000 ka tigpangabayo. Ug ang katawhan nga miuban kaniya gikan sa Ehipto dili maihap—mga Libyanhon, mga Sukihanon ug mga Etiopianhon. Nakuha niya ang mga kinutaang siyudad sa Juda ug miadto hangtod sa Jerusalem. Unya si Semaias nga propeta miadto kang Rehoboam ug ngadto sa mga pangulo sa Juda nga nagkatigom didto sa Jerusalem tungod kang Sisac ug miingon kanila, “Kini mao ang giingon sa Ginoo, ‘Inyo akong gibiyaan busa gibiyaan usab kamo nako ngadto sa kamot ni Sisac.’ ” Unya ang mga pangulo sa Israel ug ang hari nagpaubos sa ilang kaugalingon ug miingon, “Ang Ginoo matarong.” Sa pagkakita sa Ginoo nga sila nagpaubos sa ilang kaugalingon, ang pulong sa Ginoo miabot kang Semaias, “Sila nagpaubos sa ilang kaugalingon; dili nako sila laglagon apan hatagan nako sila ug kaluwasan ug ang akong kapungot dili ibubo ngadto sa Jerusalem pinaagi sa kamot ni Sisac. Bisan pa niini sila mahimo niyang ulipon aron sila mahibalo sa kalainan sa pag-alagad kanako ug sa pag-alagad sa mga gingharian sa yuta.” Busa si Sisac nga hari sa Ehipto misulong batok sa Jerusalem ug gikuha ang mga bahandi sa balay sa Ginoo ug ang mga bahandi sa balay sa hari. Iyang gidala ang tanan; iya usab nga gikuha ang mga taming nga bulawan nga gihimo ni Solomon. Apan si Hari Rehoboam naghimo ug mga taming nga bronsi puli niini ug gitugyan kini ngadto sa mga kamot sa mga tinugyanan sa mga bantay nga nagbantay sa pultahan sa balay sa hari. Matag adto sa hari sa balay sa Ginoo, ang bantay mosulod ug magbitbit niini ug dad-on kini pag-usab ngadto sa lawak nga bantayanan. Ug sa diha nga siya nagpaubos sa iyang kaugalingon, ang kapungot sa Ginoo mibiya gikan kaniya, aron dili makahimo ug hingpit nga paglaglag ug dugang pa, maayo ang kahimtang didto sa Juda. Busa si Hari Rehoboam naglig-on sa iyang kaugalingon didto sa Jerusalem, ug naghari. Si Rehoboam 41 ka tuig ang panuigon sa dihang nagsugod siya sa paghari ug siya naghari sulod sa napulo ug pito ka tuig didto sa Jerusalem, ang siyudad nga gipili sa Ginoo gikan sa tanang mga banay sa Israel aron ibutang ang iyang ngalan didto. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Naama nga Amonihanon. Naghimo siya ug daotan tungod kay wala niya ibutang ang iyang kasingkasing sa pagpangita sa Ginoo. Karon ang mga buhat ni Rehoboam gikan sa una hangtod sa kataposan, wala ba kini masulat sa mga kasaysayan ni Semaias nga propeta ug ni Ido nga manalagna? Dihay nagpadayon nga gubat taliwala kang Rehoboam ug kang Jeroboam. Si Rehoboam mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong didto sa siyudad ni David ug si Abias nga iyang anak naghari puli kaniya. Sa ikanapulo ug walo nga tuig ni Hari Jeroboam, si Abias misugod sa paghari sa Juda. Tulo ka tuig nga naghari siya sa Jerusalem ug ang ngalan sa iyang inahan mao si Micaias nga anak ni Uriel nga taga-Gibea. Ug adunay gubat tali kang Abias ug kang Jeroboam. Si Abias nakiggubat uban ang usa ka panon sa kasundalohan nga mga tawong isog sa gubat, upat ka gatos ka libo ka piniling tawo, ug si Jeroboam nagpahimutang sa iyang han-ay alang sa pagpakiggubat batok kaniya uban sa walo ka gatos ka libo ka piniling kusgan nga manggugubat. Unya si Abias mitindog sa bukid sa Zemaraim, nga atua sa kabungtoran sa Efraim, ug miingon, “Pamatia ako, O Jeroboam ug tibuok nga Israel! Dili ba nga kinahanglan gayod ninyong mahibaloan nga ang Ginoo, ang Dios sa Israel, mihatag sa gingharian sa Israel ngadto kang David hangtod sa kahangtoran ug sa iyang mga anak nga lalaki pinaagi sa usa ka kasabotan sa asin? Apan si Jeroboam nga anak ni Nebat, ang alagad ni Solomon nga anak ni David, mitindog ug nakigbatok sa iyang agalon. Ug didtoy mga daotang tawo nga mialirong kaniya ug misukol kang Rehoboam nga anak ni Solomon, sa diha nga si Rehoboam batan-on pa ug wala pay igong katakos ug dili makabuntog kanila. “Ug karon naghunahuna kamo sa pagsukol sa gingharian sa Ginoo nga anaa sa kamot sa mga anak ni David tungod kay kamo dako kaayong panon ug anaa uban kaninyo ang bulawan nga mga nating baka nga gihimo ni Jeroboam alang kaninyo ingon nga mga dios. Wala ba ninyo aboga ang mga pari sa Ginoo, ang mga anak ni Aaron, ug ang mga Levihanon ug naghimo kamo ug mga pari alang kaninyo sama sa mga katawhan sa laing mga yuta? Busa si bisan kinsa nga moanhi sa pagbalaan sa iyang kaugalingon pinaagi sa usa ka batan-ong baka nga laki ug pito ka laking karnero, mahimong pari sa dili mga dios. Apan alang kanamo, ang Ginoo mao ang among Dios ug wala namo siya biyai. Kami adunay mga pari nga nag-alagad sa Ginoo, mga anak nga lalaki ni Aaron ug ang mga Levihanon nga anaa sa ilang pagpangalagad. Sila maghalad ngadto sa Ginoo matag buntag ug matag gabii, mga halad nga sunogon ug humot nga insenso, magpahimutang sa pan nga gihalad didto sa lamisa nga lunsayng bulawan ug mag-atiman sa bulawan nga lamparahan aron ang iyang mga lampara magsiga matag gabii kay among gituman ang sugo sa Ginoo nga atong Dios apan kamo mibiya kaniya. Tan-awa, ang Dios maoy nangulo kanamo ug ang iyang mga pari uban ang mga trumpeta sa gubat aron sa pagpatingog sa tawag sa pagpakiggubat kaninyo. O mga anak sa Israel, ayaw pakig-away batok sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, kay dili kamo magmauswagon.” Apan si Jeroboam nagpadala ug tigpangatang aron sa pagsulong kanila gikan sa likod busa ang iyang kasundalohan didto sa atubangan sa Juda ug ang mga tigpangatang didto sa luyo nila. Sa diha nga mitan-aw ang Juda, ang gubat didto sa atubangan ug sa luyo nila, ug sila mituaw ngadto sa Ginoo, ug ang mga pari mipatingog sa mga trumpeta. Unya naninggit ang katawhan sa Juda, ug sa diha nga naninggit ang katawhan sa Juda, gibuntog sa Dios si Jeroboam ug ang tibuok Israel sa atubangan ni Abias ug sa Juda. Ug ang katawhan sa Israel nanagan gikan sa atubangan sa Juda ug ang Dios mitugyan kanila diha sa ilang kamot. Si Abias ug ang iyang katawhan mipatay kanila sa usa ka dakong pagpamatay, busa dihay nangapukan sa Israel nga lima ka gatos ka libo ka piniling tawo. Sa ingon niana, ang katawhan sa Israel nabuntog niadtong panahona ug ang katawhan sa Juda midaog tungod kay sila misalig sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Gigukod ni Abias si Jeroboam ug giilog ang mga siyudad gikan kaniya, ang Betel lakip ang mga balangay niini ug ang Jesana lakip ang mga balangay niini ug ang Efron lakip ang mga balangay niini. Si Jeroboam wala makabawi sa iyang gahom sa mga adlaw ni Abias ug gihampak siya sa Ginoo ug siya namatay. Apan si Abias misamot ka gamhanan, ug nangasawa ug napulo ug upat ka asawa ug adunay 22 ka anak nga lalaki ug napulo ug unom ka anak nga babaye. Ug ang uban nga mga buhat ni Abias ug ang iyang mga pamaagi gisulat sa kasaysayan sa propeta nga si Ido. Busa si Abias mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug ilang gilubong siya didto sa siyudad ni David ug si Asa nga iyang anak mao ang naghari puli kaniya. Sa iyang mga adlaw ang yuta malinawon sulod sa napulo ka tuig. Gihimo ni Asa ang maayo ug matarong diha sa mga mata sa Ginoo nga iyang Dios. Iyang gikuha ang mga halaran sa mga langyaw ug ang mga habog nga dapit ug gigun-ob ang mga haligi ug giputol ang mga Asera. Gisugo niya ang Juda sa pagpangita sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, ug sa pagtuman sa balaod ug sa sugo. Iya usab nga gipanguha gikan sa tanang mga siyudad sa Juda ang mga habog nga dapit ug ang mga halaran sa insenso. Ug ang gingharian malinawon ilalom kaniya. Siya nagtukod ug mga kinutaang siyudad sa Juda kay ang yuta malinawon ug kini walay gubat niadtong mga tuiga tungod kay ang Ginoo naghatag kaniya ug kalinaw. Siya miingon sa Juda, “Atong tukoron kining mga siyudara ug palibotan nato kini ug mga paril, mga tore, mga ganghaan ug mga trangka. Ang yuta atoa pa gihapon kay atong gipangita ang Ginoo nga atong Dios; gipangita siya nato ug siya naghatag kanato ug pahulay sa tanang dapit.” Busa nagtukod sila ug miuswag. Si Asa may 300,000 ka sundalo gikan sa Juda nga sangkap sa mga taming ug mga bangkaw ug 280,000 gikan sa Benjamin nga nagdala ug mga taming ug naggamit ug pana; kining tanan mga bantogang tawo sa kaisog. Unya si Zera nga Etiopianhon migula batok kanila uban sa usa ka milyon ka sundalo ug tulo ka gatos ka karwahi ug miadto hangtod sa Maresa. Unya si Asa migula aron sa pagsugat kaniya ug sila nagpahimutang sa ilang han-ay alang sa gubat diha sa walog sa Zefata didto sa Maresa. Ug si Asa mituaw sa Ginoo nga iyang Dios, “O Ginoo walay sama kanimo nga motabang taliwala sa gamhanan ug sa huyang. Tabangi kami, O Ginoo nga among Dios, kay kami nagsalig kanimo, ug diha sa imong ngalan kami mianhi batok niining panon. O Ginoo, ikaw ang among Dios; ayaw itugot nga ang tawo mopatigbabaw batok kanimo.” Busa gibuntog sa Ginoo ang mga Etiopianhon sa atubangan ni Asa ug sa atubangan sa Juda, ug ang mga Etiopianhon nanagan. Gigukod sila ni Asa ug sa mga tawo nga uban kaniya hangtod sa Gerar, ug ang mga Etiopianhon nangapukan hangtod nga walay nahibiling buhi kay sila gilaglag sa atubangan sa Ginoo ug sa iyang mga sundalo. Ang katawhan sa Juda nakadala ug daghan kaayong mga inilog. Unya ilang gilaglag ang tanang mga siyudad nga naglibot sa Gerar kay ang pagkahadlok sa Ginoo miabot kanila. Ilang gipanguhaan ang tanang mga siyudad kay may daghang sinakmit diha kanila. Ilang gisulong usab ang mga tolda sa adunay mga kahayopan ug gidala ang daghan kaayong karnero ug mga kamilyo. Unya mibalik sila ngadto sa Jerusalem. Unya ang Espiritu sa Dios miabot kang Asarias nga anak ni Oded. Siya migula aron sa pagsugat kang Asa ug miingon kaniya, “Pamatia ako, Asa, ug tibuok nga Juda ug Benjamin: Ang Ginoo nag-uban kaninyo, samtang kamo uban pa kaniya. Kon pangitaon ninyo siya, inyo siyang makit-an, apan kon isalikway ninyo siya, iya kamong isalikway. Sulod sa dugayng panahon, ang Israel walay matuod nga Dios ug walay magtutudlo nga pari ug walay balaod. Apan sa ilang kalisdanan sila midangop sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ug gipangita siya ug ilang nakit-an siya. Niadtong mga panahona, walay kalinaw kaniya nga migula o kaniya nga misulod kay dagkong mga kagubot ang gipahamtang sa mga nagpuyo sa kayutaan. Ug sila nangadugmok, nasod batok sa nasod, ug siyudad batok sa siyudad, kay ang Dios nagsakit kanila sa tanang matang sa kagul-anan. Apan ikaw, pagmaisogon! Ayaw itugot nga mahuyang ang imong mga kamot, kay ang imong buhat gantihan.” Sa pagkadungog ni Asa niining mga pulonga, sa propesiya ni Asarias nga anak ni Oded, siya nagmaisogon ug gikuha ang mga dulumtanan nga mga diosdios gikan sa tibuok yuta sa Juda ug sa Benjamin ug gikan sa mga siyudad nga iyang nakuha gikan sa kabungtoran sa Efraim ug iyang giayo ang halaran sa Ginoo nga diha sa atubangan sa agianan sa balay sa Ginoo. Ug iyang gitigom ang tibuok Juda ug Benjamin ug kadtong gikan sa Efraim, sa Manases ug sa Simeon nga mipanaw uban kanila, kay daghan kaayo ang miadto kaniya gikan sa Israel, sa pagkakita nila nga ang Ginoo nga iyang Dios nag-uban kaniya. Busa sila nagkatigom didto sa Jerusalem sa ikatulong bulan, sa ikanapulo ug lima nga tuig sa paghari ni Asa. Sila naghalad ngadto sa Ginoo niadtong adlawa gikan sa inilog nga ilang nadala, pito ka gatos ka baka ug pito ka libo ka karnero. Ug sila naghimo ug usa ka kasabotan sa pagpangita sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, sa tibuok nilang kasingkasing ug sa tibuok nilang kalag. Si bisan kinsa nga dili buot mangita sa Ginoo, ang Dios sa Israel, kinahanglang patyon, batan-on man o tigulang, lalaki man o babaye. Sila nanumpa ngadto sa Ginoo pinaagi sa usa ka kusog nga tingog ug pinaagi sa pagsinggit ug sa mga trumpeta ug sa mga sungay. Ug ang tibuok Juda naglipay tungod sa pagpanumpa kay nanumpa sila uban sa tibuok nilang kasingkasing ug nangita kaniya uban sa tibuok nilang tinguha ug siya nakit-an nila, ug ang Ginoo mihatag kanila ug pahulay sa palibot. Bisan si Maaca nga iyang inahan gipapahawa ni Hari Asa gikan sa pagkarayna tungod kay siya naghimo ug usa ka dulumtanan nga larawan alang kang Asera. Giputol ni Asa ang iyang larawan ug gidugmok kini ug gisunog kini didto sa Sapa sa Kidron. Apan ang mga habog nga dapit wala panguhaa gikan sa Israel, bisan pa niana ang kasingkasing ni Asa putli sa tanan niyang mga adlaw. Ug iyang gidala ngadto sa balay sa Dios ang mga gasa nga kinabubut-on sa iyang amahan ug ang kaugalingon niyang mga gasa nga plata, bulawan ug mga sudlanan. Ug wala nay gubat hangtod sa ika-35 nga tuig sa paghari ni Asa. Sa ika-36 nga tuig sa paghari ni Asa, si Baasa nga hari sa Israel misulong batok sa Juda ug gitukod ang Rama aron walay si bisan kinsa nga iyang tugotan nga mogula o moadto kang Asa nga hari sa Juda. Unya nagkuha si Asa ug plata ug bulawan gikan sa mga bahandi sa balay sa Ginoo ug sa balay sa hari, ug gipadala kini ngadto kang Ben-hadad nga hari sa Siria nga nagpuyo sa Damasco, nga nag-ingon, “Kinahanglang adunay panag-abin tali kanako ug kanimo, ingon nga may panag-abin tali sa akong amahan ug sa imong amahan. Ania ako nagpadala kanimo ug plata ug bulawan. Lakaw, bugtoa ang imong pakig-abin uban kang Baasa nga hari sa Israel, aron siya mopahawa gikan kanako.” Si Ben-hadad namati kang Hari Asa ug gipadala ang mga tigmando sa iyang kasundalohan batok sa mga siyudad sa Israel ug ilang nabuntog ang Ion, ang Dan, ang Abel-maim ug ang tanang mga siyudad nga tipiganan sa Neftali. Sa pagkadungog ni Baasa niini, iyang gibiyaan ang pagtukod sa Rama ug gipahunong niya ang iyang buhat. Unya gidala ni Hari Asa ang tibuok Juda ug ilang gikuha ang mga bato sa Rama ug ang kahoy niini nga maoy gigamit pagtukod ni Baasa, ug pinaagi niini iyang gitukod ang Geba ug ang Mispa. Niadtong panahona si Hanani nga propeta miadto kang Asa nga hari sa Juda ug miingon kaniya, “Tungod kay ikaw misalig sa hari sa Siria ug wala mosalig sa Ginoo nga imong Dios, ang kasundalohan sa hari sa Siria nakaikyas gikan kanimo. Dili ba ang mga Etiopianhon ug ang mga Libyanhon usa ka dakong kasundalohan nga daghan kaayo ug mga karwahi ug mga tigpangabayo? Apan tungod kay ikaw misalig sa Ginoo, gitugyan niya sila nganha sa imong mga kamot. Kay ang mga mata sa Ginoo nagtan-aw ngadto-nganhi sa tibuok yuta aron sa pagpakita sa iyang gahom alang kanila nga ang mga kasingkasing putli ngadto kaniya. Naghimo ikaw ug binuang tungod niini. Busa sukad karon ikaw aduna nay mga gubat.” Unya si Asa nasuko sa propeta ug gibalhog siya sa bilanggoan kay kini nasuko kaniya tungod niining butanga. Ug gipahiagom ni Asa sa kabangis ang ubang katawhan sa maong panahon. Ang mga buhat ni Asa, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, gisulat sa basahon sa mga Hari sa Juda ug sa Israel. Sa ika-39 nga tuig sa iyang paghari, si Asa nasakit sa iyang tiil ug milamay ang iyang sakit, apan bisan sa iyang pagkasakit, wala siya mangita sa Ginoo, hinuon midangop sa mga mananambal. Unya si Asa mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug namatay sa ika-41 nga tuig sa iyang paghari. Gilubong nila siya sa lubnganan nga gibuhat niya alang sa iyang kaugalingon didto sa siyudad ni David. Gibutang nila siya sa lungon nga napuno sa nagkalainlaing mga pahumot nga giandam sa mga tigbuhat ug pahumot, ug sila naghimo ug usa ka dako kaayong daob sa pagpasidungog kaniya. Si Jehosafat nga iyang anak maoy naghari puli kaniya ug naglig-on sa iyang kaugalingon batok sa Israel. Ug gibutangan niya ug mga kasundalohan ang tanang mga kinutaang siyudad sa Juda ug gibutangan ug mga sundalo nga tigbantay sa yuta sa Juda ug sa mga siyudad sa Efraim nga nailog ni Asa nga iyang amahan. Ug ang Ginoo nag-uban kang Jehosafat tungod kay siya naglakaw subay sa unang gibuhat sa iyang amahan ug wala mangita sa mga Baal kondili nangita sa Dios sa iyang amahan ug nagsubay sa iyang mga sugo ug dili sumala sa mga pamaagi sa Israel. Busa gilig-on sa Ginoo ang gingharian diha sa iyang kamot ug ang tibuok Juda nagbuhis ngadto kang Jehosafat ug siya nakabaton ug daghang mga bahandi ug kadungganan. Ang iyang kasingkasing nagmaisogon diha sa mga dalan sa Ginoo, ug dugang niini, iyang gikuha ang mga habog nga dapit ug ang mga Asera gikan sa Juda. Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, iyang gipaadto ang iyang mga pangulo, si Benhail, si Obadias, si Zacarias, si Netanel, si Micaias, aron sa pagtudlo didto sa mga siyudad sa Juda. Uban kanila ang mga Levihanon: si Semaias, si Netanias, si Zebadias, si Asahel, si Semiramot, si Jehonatan, si Adonias, si Tobias, si Tobadonias, ug uban niining mga Levihanon mao sila si Elisama ug si Jehoram nga mga pari. Sila nagtudlo didto sa Juda nga nagdala sa basahon sa Balaod sa Ginoo ug sila mipanaw libot sa tanang mga siyudad sa Juda ug nanudlo sa katawhan. Ang pagkahadlok sa Ginoo diha sa tanang mga gingharian sa kayutaan nga naglibot sa Juda ug wala na sila maghimo ug pakiggubat batok kang Jehosafat. Ang uban sa mga Filistihanon nagdala ug mga gasa ngadto kang Jehosafat ug plata alang sa buhis; ang mga taga-Arabia nagdala usab kaniya ug 7,700 ka laking karnero ug pito ka libo ug 7,700 laking kanding. Ug si Jehosafat miuswag sa hilabihan gayod. Siya nagtukod ug mga kuta didto sa Juda ug mga siyudad nga tipiganan, Siya nakabaton ug dagkong mga tipiganan diha sa mga siyudad sa Juda. Aduna siyay mga sundalo, mga tawo nga bantogan sa kaisog didto sa Jerusalem. Kini mao ang lista nila sumala sa mga banay sa ilang mga katigulangan: Kang Juda, ang mga tigmando sa mga linibo: si Adna ang tigmando uban sa tulo ka gatos ka libo ka isog nga mga tawo; ug sunod kaniya si Jehohanan nga tigmando uban ang 280,000, ug sunod kaniya si Amasias nga anak ni Zikri, nga sa kinabubut-on mialagad sa Ginoo, uban kaniya ang duha ka gatos ka libo ka isog nga mga tawo. Kang Benjamin: si Eliada usa ka bantogang tawo sa kaisog, uban ang duha ka gatos ka libo ka sundalo nga sangkap sa pana ug taming; ug sunod kaniya si Jehosabad uban ang 180,000 nga sangkap sa hinagiban alang sa gubat. Kini sila mao ang nag-alagad sa hari gawas niadtong gibutang sa hari sa mga kinutaang siyudad sa tibuok Juda. Unya si Jehosafat daghan ug bahandi ug dungganan ug naghimo ug pakig-abin sa kaminyoon uban kang Ahab. Human sa pipila ka tuig siya miadto kang Ahab didto sa Samaria. Ug si Ahab nag-ihaw ug daghan kaayong mga karnero ug mga baka alang kaniya ug alang sa katawhan nga diha uban kaniya ug giagda siya aron mouban kaniya ngadto sa Ramot-gilead. Si Ahab nga hari sa Israel miingon kang Hari Jehosafat sa Juda, “Mouban ba ikaw kanako ngadto sa Ramot-gilead?” Siya mitubag kaniya, “Ako sama kanimo, ang akong katawhan ingon sa imong katawhan ug kami makig-uban kanimo sa gubat.” Apan si Jehosafat miingon sa hari sa Israel, “Pakisayod una alang sa pulong sa Ginoo.” Unya gitigom sa hari sa Israel ang mga propeta, upat ka gatos ka tawo, ug giingnan sila, “Moadto ba kami sa Ramot-gilead aron sa pagpakiggubat o magpugong ba ako?” Ug sila miingon, “Tungas kay ang Dios magtugyan niini ngadto sa kamot sa hari.” Apan si Jehosafat miingon, “Wala bay laing propeta sa Ginoo dinhi nga among mapakisayran?” Ang hari sa Israel miingon kang Jehosafat, “Ania pay usa ka tawo nga among mapakisayran mahitungod sa Ginoo, si Micaias nga anak ni Imla, apan gikasilagan nako siya kay wala siya magpropesiya ug maayo mahitungod kanako kondili daotan kanunay.” Ug si Jehosafat miingon, “Ayaw pasultiha ang hari sa ingon.” Unya ang hari sa Israel mitawag ug usa ka tinugyanan ug miingon, “Dad-a pagdali si Micaias nga anak ni Imla.” Unya ang hari sa Israel ug si Jehosafat nga hari sa Juda naglingkod sa ilang mga trono, nagsul-ob sa ilang mga kupo ug sila naglingkod sa giokanan dapit sa ganghaan sa Samaria, ug ang tanang mga propeta nagpropesiya sa ilang atubangan. Ug si Zedekias nga ang anak ni Kenaana naghimo alang kaniya ug mga sungay nga puthaw ug miingon, “Kini mao ang giingon sa Ginoo, ‘Pinaagi niini imong dasmagan ang mga Sirianhon hangtod nga sila mangalaglag.’ ” Ang tanang mga propeta nagpropesiya sa ingon ug miingon, “Tungas ngadto sa Ramot-gilead, ug pagmadaogon kay ang Ginoo magtugyan niini ngadto sa kamot sa hari.” Unya ang sinugo nga miadto sa pagtawag kang Micaias miingon kaniya, “Ania karon, ang mga pulong sa mga propeta naghiusa sa pagpadayag sa maayo ngadto sa hari busa himoa nga ang imong pulong mahisama sa pulong sa usa kanila ug pagsulti sa maayo.” Apan si Micaias miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi, unsay gisulti sa akong Dios, kana maoy akong isulti.” Sa pag-adto niya sa hari, ang hari miingon kaniya, “Micaias, moadto ba kami sa Ramot-gilead aron sa pagpakiggubat o magpugong ba ako?” Siya mitubag, “Lakaw kamo ug pagmadaogon; sila itugyan nganha sa inyong kamot.” Apan ang hari miingon kaniya, “Makapila ba ako moingon kanimo nga ikaw walay isulti kanako kondili ang kamatuoran sa ngalan sa Ginoo?” Ug siya miingon, “Nakita nako ang tibuok Israel nga nagkatibulaag sa kabukiran sama sa mga karnero nga walay tigbantay ug ang Ginoo miingon, ‘Kini walay agalon; papaulia nga malinawon ang matag usa ngadto sa iyang balay.’ ” Ang hari sa Israel miingon kang Jehosafat, “Wala ba ako magsulti kanimo nga dili siya magpropesiya ug maayo mahitungod kanako kondili daotan?” Ug si Micaias miingon, “Busa pamatia ang pulong sa Ginoo: Nakita nako ang Ginoo nga naglingkod sa iyang trono ug ang tanang panon sa langit nagbarog diha sa iyang tuong kamot ug dapit sa wala. Ug ang Ginoo miingon, ‘Kinsa ang modani kang Ahab nga hari sa Israel, aron siya moadto ug mapukan didto sa Ramot-gilead?’ Unya ang usa misulti ug usa ka butang ug ang lain misulti ug lain. Unya adunay usa ka espiritu nga miduol ug mitindog sa atubangan sa Ginoo, “Ako ang modani kaniya.” Ug ang Ginoo miingon kaniya, ‘Sa unsa bang paagiha?’ Ug siya miingon, ‘Ako mopanaw ug mahimong usa ka bakakon nga espiritu sa baba sa tanan niyang mga propeta.’ Ug siya miingon, ‘Daniha siya ug molampos ikaw; lakaw ug buhata ang ingon.’ Busa ania karon, ang Ginoo nagbutang ug usa ka bakakon nga espiritu sa baba niining imong mga propeta; ang Ginoo nagsulti ug daotan mahitungod kanimo.” Unya si Zedekias nga anak ni Kenaana miduol ug gisagpa si Micaias sa aping ug miingon, “Diin bang dapita nga ang Espiritu sa Ginoo mibiya gikan kanako aron sa pagpakigsulti kanimo?” Si Micaias miingon, “Tan-awa, imong makita nianang adlawa sa dihang mosulod ikaw ngadto sa kinasuloran nga lawak aron sa pagtago sa imong kaugalingon.” Ang hari sa Israel miingon, “Dakpa ninyo si Micaias ug dad-a siya pagbalik ngadto kang Amon nga gobernador sa siyudad ug ngadto kang Joas nga anak sa hari, ug ingna, ‘Kini mao ang gisulti sa hari: Ibalhog kining tawhana sa bilanggoan ug pakan-a siyag giyutayng pan ug tubig hangtod nga ako mahibalik nga malinawon.’ ” Si Micaias miingon, “Kon ikaw mobalik nga malinawon, ang Ginoo wala mosulti kanako.” Ug siya miingon, “Pamati, kamong tanan nga katawhan!” Busa ang hari sa Israel ug si Jehosafat nga hari sa Juda miadto sa Ramot-gilead. Ug ang hari sa Israel misulti kang Jehosafat, “Ako magtakoban ug moadto sa gubat, apan isul-ob ang imong mga kupo.” Busa ang hari sa Israel nagtakoban sa iyang kaugalingon ug nangadto sila sa gubat. Niadtong tungora ang hari sa Siria nagsugo sa mga pangulo sa iyang mga karwahi, “Ayaw kamo pagpakig-away kang bisan kinsa nga gamay o dako kondili sa hari sa Israel lamang.” Sa pagkakita sa mga pangulo sa mga karwahi kang Jehosafat, sila miingon, “Kana mao ang hari sa Israel.” Busa sila miadto sa pagpakig-away kaniya apan si Jehosafat mituaw ug ang Ginoo mitabang kaniya ug ang Dios miabog kanila gikan kaniya, kay sa pagkakita sa mga pangulo sa mga karwahi nga kadto dili mao ang hari sa Israel, sila namalik gikan sa paggukod kaniya. Apan dihay usa ka tawo nga migamit sa iyang pana sa panaghap ug naigo ang hari sa Israel taliwala sa tinakdoan sa iyang salipod sa dughan, busa miingon siya sa nagdala sa karwahi, “Kupti ako ug dad-a ako gawas sa gubat kay nasamdan ako.” Ug ang gubat misamot kabangis niadtong adlawa apan ang hari sa Israel nagpabilin sa iyang karwahi nga nag-atubang sa mga Sirianhon hangtod sa pagkahapon, ug sa pagsalop sa adlaw namatay siya. Unya si Jehosafat nga hari sa Juda mipauli nga wala maunsa ngadto sa iyang balay sa Jerusalem. Apan si Jehu nga anak ni Hanani nga propeta migula sa pagsugat kaniya, ug miingon kang Hari Jehosafat, “Motabang ba ikaw sa daotan ug mahigugma kanila nga nagdumot sa Ginoo? Tungod niini ang kaligutgot migula batok kanimo gikan sa Ginoo. Hinuon may maayong mga butang nga nakita diha kanimo kay imong gipukan ang mga Asera gikan sa yuta ug gibutang nimo ang imong kasingkasing sa pagpangita sa Dios.” Si Jehosafat nagpuyo sa Jerusalem ug migula siya pag-usab ngadto sa taliwala sa katawhan sukad sa Beer-seba ngadto sa kabungtoran sa Efraim ug gidala sila pagbalik ngadto sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Siya nagbutang ug mga maghuhukom sa yuta sa tanang mga kinutaang siyudad sa Juda, sa matag siyudad, ug miingon sa mga maghuhukom, “Hunahunaa kon unsay inyong buhaton, kay kamo maghukom dili alang sa tawo kondili alang sa Ginoo, anaa siya uban kaninyo sa paghatag ug hukom. Busa karon, himoa nga ang pagkahadlok sa Ginoo maanaa kaninyo; pagbantay sa inyong buhaton kay walay pagsukwahi sa hustisya diha sa Ginoo nga atong Dios o pagdapig o pagdawat ug mga suborno.” Dugang pa didto sa Jerusalem, si Jehosafat nagtudlo ug mga Levihanon ug mga pari ug mga pangulo sa mga panimalay sa Israel aron sa paghatag ug paghukom alang sa Ginoo ug sa paghukom sa mga panagbingkil. Ug sila didto magpuyo sa Jerusalem. Iyang gisugo sila, “Sa ingon niini pagbuhat kamo diha sa pagkahadlok sa Ginoo, sa pagkamatinumanon, ug sa tibuok nga kasingkasing. Kon may sumbong nga modangat kaninyo gikan sa inyong kaigsoonan nga nagpuyo sa ilang mga siyudad, mahitungod sa pagpatay, sa balaod o sa sugo, mga lagda o sa mga tulumanon, pasidan-i ninyo sila nga dili sila magpakasala sa atubangan sa Ginoo ug ang kaligutgot dili modangat kaninyo ug sa inyong kaigsoonan. Mao kini ang buhata ug kamo dili mahimong sad-an. Ug tan-awa, si Amarias nga pangulong pari anaa ibabaw kaninyo sa tanang mga butang sa Ginoo, ug si Zebadias nga anak ni Ismael, ang gobernador sa banay sa Juda, sa tanang mga butang sa hari ug ang mga Levihanon usab mag-alagad kaninyo ingon nga mga tinugyanan. Pagmaisogon kamo ug hinaot nga ang Ginoo mag-uban sa matarong!” Human niini ang mga Moabihanon ug ang mga Amonihanon, ug uban kanila ang pipila sa mga Meunihanon miadto batok kang Jehosafat aron sa pagpakiggubat. May pipila ka tawo nga miabot ug misugilon kang Jehosafat, “Usa ka dakong panon moabot batok kanimo gikan sa Edom, gikan sa unahan sa dagat ug sila atua sa Hasason-tamar,” nga mao ang En-gedi. Unya si Jehosafat nahadlok, ug mipahimutang sa iyang kaugalingon aron sa pagpangita sa Ginoo, ug nagmando ug usa ka pagpuasa sa tibuok Juda. Ug ang Juda nagtigom aron sa pagpangita ug tabang gikan sa Ginoo; gikan sa tanang mga siyudad sa Juda sila miadto sa pagpangita sa Ginoo. Unya si Jehosafat mitindog diha sa tigom sa Juda ug sa Jerusalem, sa balay sa Ginoo, sa atubangan sa bag-ong hawanan, ug miingon, “O Ginoo, Dios sa among mga katigulangan, dili ba ikaw mao ang Dios sa langit? Dili ba ikaw mao ang nagmando sa tanang mga gingharian sa mga kanasoran? Sa imong kamot anaa ang gahom ug kusog, aron walay makaasdang kanimo. Wala ba nimo, O among Dios, papahawaa ang mga nagpuyo niining yutaa gikan sa atubangan sa imong katawhan nga Israel ug ihatag kini hangtod sa kahangtoran ngadto sa kaliwatan ni Abraham nga imong higala? Sila namuyo didto ug nagtukod alang kanimo ug usa ka balaan nga puluy-anan alang sa imong ngalan, ug nag-ingon, ‘Kon ang kadaot modangat kanato, ang espada, paghukom o kamatay o gutom, kami mobarog sa atubangan, niining balaya ug sa imong atubangan kay ang imong ngalan ania niining balaya, ug magtuaw kanimo diha sa among kasakit, ug ikaw mamati ug moluwas.’ Ug karon, tan-awa, ang katawhan sa Amon ug sa Moab ug sa bukid sa Seir, nga wala nimo ipasulong sa Israel sa dihang migula sila gikan sa yuta sa Ehipto, ug ilang gisayloan ug wala laglaga, tan-awa, gibalosan nila kami pinaagi sa pag-anhi aron sa paghingilin kanamo gikan sa imong pagpanag-iya, nga imong gihatag kanamo aron mapanunod. O among Dios, dili ba ikaw magpahamtang ug hukom kanila? Kay kami walay gahom batok niining dakong panon nga mianhi batok kanamo. Wala kami mahibalo unsay buhaton apan ang among mga mata anaa kanimo.” Ang tanang katawhan sa Juda mitindog sa atubangan sa Ginoo uban ang ilang mga gagmay, ang ilang mga asawa ug ang ilang mga anak. Unya taliwala sa tigom ang espiritu sa Ginoo mikunsad kang Jahasiel nga anak ni Zacarias nga anak ni Benaias, nga anak ni Jeiel, nga anak ni Matanias, usa ka Levihanon sa mga anak ni Asaf. Siya miingon, “Pamati kamo, tibuok Juda ug mga nagpuyo sa Jerusalem, ug Hari Jehosafat: Kini mao ang gisulti sa Ginoo kaninyo, ‘Ayaw kamo kahadlok o kaluya tungod niining dakong panon, kay ang gubat dili inyo kondili iya sa Dios. Ugma adto kamo batok kanila. Sila motungas sa tungasan sa Zis; makita ninyo sila sa tumoy sa walog, sa silangan sa kamingawan sa Jeruel. Dili kinahanglan nga makig-away kamo niining maong gubat. Pabilin kamo sa inyong nahimutangan, ayaw kamo paglihok, ug tan-awa ang kaluwasan sa Ginoo alang kaninyo, O Juda ug Jerusalem.’ Ayaw kahadlok o kaluya; ugma panggula kamo batok kanila ug ang Ginoo mag-uban kaninyo.” Unya giduko ni Jehosafat ang iyang ulo ngadto sa yuta ug ang tibuok Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem nanghapa sa atubangan sa Ginoo, nagsimba sa Ginoo. Ug ang mga Levihanon, sa mga Kohatihanon ug sa mga Korahanon, nanindog aron sa pagdayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel, uban sa kusog kaayo nga tingog. Sila mibangon pagsayo sa pagkabuntag ug miadto sa kamingawan sa Tekoa, ug sa nangadto sila, si Jehosafat mitindog ug miingon, “Pamatia ako, Juda ug mga lumulupyo sa Jerusalem! Tuo kamo sa Ginoo nga inyong Dios aron kamo malig-on; tuohi ang iyang mga propeta ug molampos kamo.” Ug sa nakatambag na siya sa katawhan, nagtudlo siya ug mga tawo nga maoy mag-awit ngadto sa Ginoo ug magdayeg kaniya diha sa kabalaan, samtang sila mag-una sa kasundalohan ug moingon, “Pagpasalamat kamo sa Ginoo, kay ang iyang gugmang walay paglubad nagpadayon hangtod sa kahangtoran.” Sa diha nga nagsugod sila sa pag-awit ug sa pagdayeg, ang Ginoo nagbutang ug tigpangatang batok sa mga tawo sa Amon, sa Moab ug sa bukid sa Seir nga miabot batok sa Juda, ug nangalaglag sila. Kay ang katawhan sa Amon ug sa Moab mialsa batok sa mga nagpuyo sa bukid sa Seir, gilaglag sila sa hingpit, ug sa diha nga nalaglag na nila ang mga nagpuyo sa Seir, nagtabangay sila sa paglaglag sa usa ug usa. Sa diha nga ang Juda miabot sa lantawanan nga tore sa kamingawan, sila milantaw ngadto sa panon sa katawhan, ug nakita nila ang mga patay nga nagbuy-od sa yuta, walay usa nga nakaikyas. Sa diha nga si Jehosafat ug ang iyang katawhan miabot aron sa pagpanguha sa mga nahibilin gikan kanila, ilang nakita sa taliwala ang daghang mga kahayopan ug mga kabtangan, mga bisti ug mga bililhon nga butang nga ilang gipanguha alang sa ilang kaugalingon hangtod nga dili na nila kini madala. Tulo ka adlaw sila nga nanguha niini kay daghan kaayo kini. Sa ikaupat nga adlaw sila nagtigom didto sa Walog sa Beraka kay didto gidayeg nila ang Ginoo busa ang ngalan niadtong dapita gitawag nga Walog sa Beraka hangtod niining adlawa. Unya ang matag tawo sa Juda ug sa Jerusalem, ug si Jehosafat ang nag-una kanila, namauli sa Jerusalem uban sa kalipay kay ang Ginoo naghimo kanilang malipayon batok sa ilang mga kaaway. Sila nangabot sa Jerusalem uban ang mga alpa ug mga lira ug mga trumpeta ngadto sa balay sa Ginoo. Ug ang kahadlok sa Dios miabot sa tanang gingharian sa kayutaan sa diha nga ilang nadungog nga ang Ginoo nakig-away batok sa mga kaaway sa Israel. Busa ang gingharian ni Jehosafat malinawon kay ang iyang Dios mihatag kaniya ug pahulay sa palibot. Unya si Jehosafat naghari sa Juda. Katloan ug lima ka tuig ang iyang panuigon sa dihang misugod siya paghari, ug siya naghari sulod sa 25 ka tuig sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Asuba nga anak ni Silhi. Siya naglakaw diha sa dalan ni Asa nga iyang amahan ug wala motipas gikan niini; iyang gibuhat ang matarong diha sa panan-aw sa Ginoo. Apan ang mga habog nga dapit wala kuhaa; ang katawhan wala pa gihapon maggahin sa ilang kasingkasing alang sa Dios sa ilang mga katigulangan. Karon ang uban nga mga buhat ni Jehosafat, gikan sa una hangtod sa kataposan, nasulat sa kasaysayan ni Jehu nga anak ni Hanani, nga nasulat sa basahon sa mga Hari sa Israel. Human niini, si Jehosafat nga hari sa Juda nakig-abin kang Ahasias nga hari sa Israel nga nagbuhat ug daotan. Siya nakig-abin kaniya sa pagbuhat ug mga sakayan sa dagat aron sa pag-adto sa Tarsis ug ilang gihimo ang mga sakayan didto sa Esion-geber. Unya si Elieser nga anak ni Dodabahu sa Maresa nagpropesiya batok kang Jehosafat nga nag-ingon, “Tungod kay ikaw nakighiusa uban kang Ahasias, gun-obon sa Ginoo ang imong mga binuhat.” Ug ang mga sakayan nangaguba ug wala na makaadto sa Tarsis. Si Jehosafat mipahulay uban sa iyang katigulangan ug gilubong uban sa iyang katigulangan didto sa siyudad ni David, ug si Jehoram nga iyang anak naghari puli kaniya. Siya adunay mga igsoon, mga anak nga lalaki ni Jehosafat: si Asarias, si Jehiel, si Zacarias, si Asarias, si Michael, ug si Sefatias; kining tanan mga anak nga lalaki ni Jehosafat nga hari sa Juda. Ang ilang amahan mihatag kanila ug daghan kaayong mga gasa, bulawan ug mga bililhon nga mga butang, uban ang mga kinutaang siyudad sa Juda, apan ang gingharian iyang gihatag kang Jehoram, tungod kay siya mao ang kamagulangan. Sa diha nga nakasukad na si Jehoram diha sa gingharian sa iyang amahan ug nalig-on na, iyang gipatay ang tanan niyang igsoon pinaagi sa espada ug ang pipila ka pangulo sa Israel. Si Jehoram 32 ka tuig ang panuigon sa dihang nahimo siyang hari ug siya naghari sulod sa walo ka tuig didto sa Jerusalem. Siya naglakaw diha sa dalan sa mga hari sa Israel, ingon sa gibuhat sa balay ni Ahab kay ang anak ni Ahab iyang asawa. Nagbuhat siya ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Apan bisan pa niini, ang Ginoo wala maglaglag sa panimalay ni David, tungod sa kasabotan nga iyang gihimo uban kang David ug tungod kay siya nagsaad sa paghatag ug usa ka lampara ngadto kaniya ug sa iyang mga anak hangtod sa kahangtoran. Sa iyang mga adlaw ang Edom mialsa batok sa paggahom sa Juda ug nagtuboy ug kaugalingon nilang hari. Unya si Jehoram mitabok uban sa iyang mga tigmando ug sa tanan niyang mga karwahi, ug misulong siya sa pagkagabii ug gipamatay ang mga Edomhanon nga naglibot kaniya ug sa iyang mga tigmando sa karwahi. Busa ang Edom mialsa batok sa iyang paggahom sa Juda hangtod niining adlawa. Niadtong panahona, ang Libna mialsa usab batok sa iyang paggahom, tungod kay iyang gibiyaan ang Ginoo, ang Dios sa iyang mga katigulangan. Dugang pa niana siya naghimo ug mga habog nga dapit didto sa kabukiran sa Juda ug nangulo siya sa mga nagpuyo sa Jerusalem ngadto sa pagkadili matinumanon ug gipahisalaag ang Juda. Unya dihay usa ka sulat nga miabot kaniya gikan kang Elias nga propeta, nga nag-ingon, “Kini mao ang giingon sa Ginoo, ang Dios ni David nga imong amahan, ‘Tungod kay ikaw wala maglakaw diha sa dalan ni Jehosafat nga imong amahan o sa mga dalan ni Asa nga hari sa Juda, apan naglakaw diha sa dalan sa mga hari sa Israel ug nangulo sa Juda ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem ngadto sa pagkadili matinumanon, sama nga ang panimalay ni Ahab nangulo sa Israel sa pagkadili matinumanon, ug usab gipamatay nimo ang imong mga igsoon sa balay sa imong amahan, nga maayo pa kay kanimo, tan-awa, ang Ginoo magpadala ug dakong katalagman nganha sa imong katawhan, sa imong mga anak, sa imong mga asawa ug sa tanan nimong mga kabtangan, ug ikaw gayod makadawat ug grabing sakit sa imong tinai, hangtod nga ang imong mga tinai mangahabwa adlaw-adlaw tungod sa imong sakit.’ ” Ug giaghat sa Ginoo batok kang Jehoram ang kasuko sa mga Filistihanon ug sa mga Arabo nga anaa duol sa mga Etiopianhon. Ug sila nangadto batok sa Juda ug misulong niini, ug gidala ang tanang mga kabtangan nga ilang nakit-an nga nasakop sa balay sa hari, ug ingon man ang iyang mga anak nga lalaki ug mga asawa aron walay usa ka anak nga lalaki nga mahibilin kaniya, gawas kang Jehoahas, ang iyang kamanghoran nga anak nga lalaki. Human niining tanan, gikastigo siya sa Ginoo diha sa iyang mga tinai pinaagi sa usa ka sakit nga dili mamaayo. Milabay ang panahon, human sa duha ka tuig, ang iyang mga tinai nangahabwa tungod sa iyang sakit ug siya namatay nga nag-antos pag-ayo. Ug ang iyang katawhan wala magdaob alang kaniya sama sa pagdaob nga gihimo alang sa iyang katigulangan. Siya 32 ka tuig ang panuigon pagsugod niya sa paghari ug siya naghari sa Jerusalem sulod sa walo ka tuig ug siya mibiya nga walay nawili. Gilubong nila siya sa siyudad ni David, apan dili sa mga lubnganan sa mga hari. Ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem naghimo nga hari kang Ahasias nga iyang kamanghorang anak nga lalaki puli kaniya kay ang panon sa mga tawo nga miabot uban sa mga Arabo ngadto sa kampo mipatay sa tanang mga magulang nga anak nga lalaki. Busa naghari si Ahasias nga anak ni Jehoram nga hari sa Juda. Si Ahasias 42 tuig ang panuigon sa pagsugod niya sa paghari ug siya naghari didto sa Jerusalem sulod ug usa ka tuig. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Atalia nga apo ni Omri. Siya usab naglakaw diha sa mga dalan sa balay ni Ahab kay ang iyang inahan maoy iyang magtatambag sa pagbuhat ug kadaotan. Nagbuhat siya ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, ingon sa gihimo sa balay ni Ahab, kay human sa kamatayon sa iyang amahan, sila maoy iyang magtatambag ngadto sa iyang pagkalaglag. Siya usab misunod sa ilang tambag ug miuban kang Jehoram nga anak ni Ahab nga hari sa Israel aron sa pagpakiggubat batok kang Hasael nga hari sa Siria didto sa Ramot-gilead. Si Joram gisamaran sa mga Sirianhon ug siya mipauli ngadto sa Jesreel aron magpaayo sa mga samad nga iyang nadawat didto sa Rama, sa diha nga nakig-away siya batok kang Hasael nga hari sa Siria. Ug si Ahasias nga anak ni Jehoram nga hari sa Juda miadto sa Jesreel aron sa pagpakigkita kang Joram nga anak ni Ahab, tungod kay siya nagmasakiton. Apan gibut-an na sa Dios nga ang pagkapukan ni Ahasias moabot pinaagi sa iyang pagduaw kang Jehoram kay sa diha nga miabot siya didto miadto siya kang Jehoram aron sa pagpakigkita kang Jehu nga anak ni Nimsi nga gidihogan sa Ginoo aron sa paglaglag sa balay ni Ahab. Sa diha nga si Jehu nagpahamtang sa paghukom sa balay ni Ahab, iyang nahimamat ang mga pangulo sa Juda ug ang mga anak nga lalaki sa mga kaigsoonan ni Ahasias nga nag-alagad kang Ahasias, ug gipamatay niya sila. Iyang gipangita si Ahasias, ug siya nadakpan samtang nagtago didto sa Samaria, ug siya gidala ngadto kang Jehu ug gipatay. Gilubong nila siya kay sila miingon, “Siya apo ni Jehosafat nga nangita sa Ginoo sa tibuok niyang kasingkasing.” Ug ang balay ni Ahasias walay usa nga takos sa pagdumala sa gingharian. Sa diha nga nakita ni Atalia nga inahan ni Ahasias nga ang iyang anak nga lalaki patay na, siya mitindog ug gilaglag ang tanang harianong panimalay sa banay sa Juda. Apan si Jehosabeat nga anak nga babaye sa hari midala kang Joas nga anak ni Ahasias ug gikawat siya palayo gikan sa mga anak sa hari nga patyonon ug gibutang siya ug ang iyang tig-atiman sa usa ka lawak nga higdaanan. Busa si Jehosabeat nga anak ni Hari Jehoram ug asawa ni Jehoiada nga pari kay siya igsoon nga babaye ni Ahasias—nagtago kaniya gikan kang Atalia, mao nga siya wala niya mapatay. Ug siya nagpabilin uban kanila nga gitagoan diha sa balay sa Dios sulod sa unom ka tuig samtang si Atalia nagmando ibabaw sa yuta. Apan sa ikapitong tuig si Jehoiada nagmaisogon ug naghimo ug pakigsaad uban sa mga tigmando sa mga ginatos, kang Asarias nga anak ni Jehoram, kang Ismael nga anak ni Jehohanan, ug kang Asarias nga anak ni Obed, kang Maasias nga anak ni Adaias, ug kang Elisafat nga anak ni Zikri. Ug sila milibot sa Juda ug gitigom ang mga Levihanon gikan sa tanang mga siyudad sa Juda ug ang mga pangulo sa mga balay sa mga katigulangan sa Israel ug nangadto sila sa Jerusalem. Unya ang tibuok tigom naghimo ug usa ka kasabotan uban sa hari didto sa balay sa Dios. Si Jehoiada miingon kanila, “Ania na, ang anak sa hari! Paharia siya sumala sa gisulti sa Ginoo mahitungod sa mga anak nga lalaki ni David. Kini mao ang butang nga inyong buhaton: usa sa tulo ka bahin kaninyo nga mga pari ug mga Levihanon nga wala mag-alagad panahon sa adlawng igpapahulay maoy tigbantay sa mga ganghaan, usa sa tulo ka bahin adto sa balay sa hari, ug usa sa tulo ka bahin adto sa Ganghaan sa Patukoranan, ug ang tanang katawhan anha sa mga hawanan sa balay sa Ginoo. Apan ayaw pasudla si bisan kinsa sa balay sa Ginoo, gawas sa mga pari, ug sila nga mga nag-alagad nga mga Levihanon; sila makasulod, kay sila mga balaan apan ang tibuok katawhan kinahanglang magtuman sa sugo sa Ginoo. Ang mga Levihanon kinahanglang magpalibot sa hari, ang matag usa dala ang iyang mga hinagiban diha sa iyang kamot ug si bisan kinsa nga mosulod sa balay kinahanglang patyon. Kinahanglang mouban kamo sa hari sa diha nga mosulod siya, ug sa diha nga siya mogula.” Ang mga Levihanon ug ang tibuok Juda nagbuhat sumala sa tanan nga gisugo ni Jehoiada nga pari. Ang matag usa kanila nagdala sa iyang mga tawo nga wala mag-alagad panahon sa adlaw nga igpapahulay uban niadtong nag-alagad panahon sa adlawng igpapahulay kay si Jehoiada nga pari wala magpapauli sa mga pundok. Gitugyan ni Jehoiada nga pari ngadto sa mga pangulo ang mga bangkaw, ug ang mga dagko ug mga gagmayng taming nga iya kaniadto ni Hari David nga diha sa balay sa Dios. Ug iyang gipahimutang ang tanang katawhan, ingon nga bantay sa hari, ang matag tawo uban sa iyang hinagiban diha sa iyang kamot. sukad sa habagatang bahin sa balay hangtod sa amihanang bahin sa balay, libot sa halaran ug sa balay. Unya gidala niya sa gawas ang anak nga lalaki sa hari ug gipahimutang ang korona diha kaniya ug gihatag kaniya ang pagpamatuod ug gihimo nila siya nga hari, ug si Jehoiada ug ang iyang mga anak nga lalaki nagdihog kaniya ug sila miingon, “Mabuhi ang hari.” Sa diha nga si Atalia nakadungog sa kaguliyang sa katawhan nga nanagan ug nagdayeg sa hari, siya miadto sa katawhan sa balay sa Ginoo, ug sa diha nga mitan-aw siya, didto ang hari nagtindog tupad sa iyang haligi sa agianan sa pagsulod ug ang mga pangulo ug ang mga tigpatingog sa trumpeta tupad sa hari ug ang tibuok katawhan sa yuta nalipay, ug nagpatingog sa mga trumpeta ug ang mga mag-aawit usab uban sa ilang mga tulunggon nagdumala sa pag-awit sa pagdayeg. Unya si Atalia migisi sa iyang mga bisti, ug miingon, “Pagbudhi kini! Pagbudhi!” Unya si Jehoiada nga pari midala ngadto sa gawas sa mga pangulo nga gibutang sa kasundalohan nga nag-ingon kanila, “Paagia siya sa taliwala sa mga laray ug si bisan kinsa nga mosunod kaniya, patyon pinaagi sa espada.” Kay ang pari miingon, “Ayaw siya patya sulod sa balay sa Ginoo.” Busa gidakop nila siya ug misulod siya sa agianan sa Ganghaan sa Kabayo sa balay sa hari ug didto gipatay nila siya. Unya si Jehoiada naghimo ug usa ka kasabotan tali sa iyang kaugalingon ug sa tibuok katawhan ug sa hari nga sila mahimong katawhan sa Ginoo. Unya ang tibuok katawhan nangadto sa balay ni Baal ug gigun-ob kini, ang iyang mga halaran ug ang iyang mga larawan ilang gidugmok, ug gipatay nila si Matan nga pari ni Baal sa atubangan sa mga halaran. Nagbutang si Jehoiada ug mga bantay sa balay sa Ginoo ubos sa pagmando sa mga pari nga mga Levihanon nga gihan-ay ni David aron maoy magdumala sa balay sa Ginoo, aron sa paghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo, sumala sa nasulat sa Balaod ni Moises, uban sa paglipay ug sa pag-awit, sumala sa sugo ni David. Ug iyang gibutang ang mga tigbantay sa mga ganghaan diha sa ganghaan sa balay sa Ginoo aron walay si bisan kinsa nga hugaw sa bisan unsang paagi nga makasulod. Ug iyang gikuha ang mga pangulo, ang mga halangdon, ang mga gobernador sa katawhan, ug ang tibuok katawhan sa yuta, ug gidala sa ubos ang hari gikan sa balay sa Ginoo agi sa ganghaan sa itaas ngadto sa balay sa hari, ug gipahimutang nila ang hari ibabaw sa harianong trono. Busa ang tanang katawhan sa yuta nangalipay ug ang siyudad nagmalinawon human si Atalia mapatay pinaagi sa espada. Si Joas pito ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa 40 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Zibia, nga taga-Beer-seba. Si Joas nagbuhat sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo sa tanang mga adlaw ni Jehoiada nga pari. Si Jehoiada nagkuha ug duha ka asawa alang kaniya ug siya nakabaton ug mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye. Human niini, si Joas nakahunahuna sa pag-ayo sa balay sa Ginoo. Iyang gitigom ang mga pari ug ang mga Levihanon ug miingon kanila, “Pangadto kamo sa mga siyudad sa Juda ug panguha kamo ug salapi gikan sa tibuok Israel matag tuig aron sa pag-ayo sa balay sa inyong Dios, ug tan-awa ninyo nga inyong dalion ang maong butang.” Apan ang mga Levihanon wala magdali niini. Busa ang hari mipatawag kang Jehoiada ug miingon kaniya, “Nganong wala nimo sugoa ang mga Levihanon sa pagdala gikan sa Juda ug sa Jerusalem sa buhis nga gipaningil ni Moises nga alagad sa Ginoo sa katilingban sa Israel alang sa tolda sa pagpamatuod?” Kay ang mga anak nga lalaki ni Atalia, kadtong daotan nga babaye, milungkab sa balay sa Dios, ug gigamit nila ang tanang mga butang nga hinalad sa balay sa Ginoo alang sa mga Baal. Busa ang hari nagsugo ug sila naghimo ug usa ka kahon, ug gibutang kini didto sa gawas sa ganghaan sa balay sa Ginoo. Ug sila naghimo ug usa ka pagpahibalo sa tibuok Juda ug sa Jerusalem, sa pagdala alang sa Ginoo sa buhis nga gipabuhis ni Moises nga alagad sa Dios sa mga Israelinhon didto sa kamingawan. Ang tanang mga pangulo ug ang tibuok katawhan nangalipay ug nagdala sa ilang mga buhis ug gihulog kini sa kahon hangtod nga ilang napuno. Sa diha nga ang kahon dad-on ngadto sa mga tinugyanan sa hari pinaagi sa mga Levihanon, sa diha nga ilang makita nga adunay daghang salapi niini, ang sekretaryo sa hari ug ang tinugyanan sa pangulong pari moadto ug habwaon ang sulod sa kahon, ug dad-on kini ug iuli sa gibutangan niini. Ingon niini ang ilang gibuhat matag adlaw, ug nakatigom sila ug daghang salapi. Ang hari ug si Jehoiada mihatag niini ngadto sa mga gipiyalan sa buluhaton sa balay sa Ginoo ug sila nanuhol ug mga tigtiltil sa bato ug mga panday aron sa pagpaayo sa balay sa Ginoo, ug usab mga tigbuhat sa puthaw ug bronsi aron sa pag-ayo sa balay sa Ginoo. Busa ang mga nahiapil sa buluhaton naghago ug ang pag-ayo nagpadayon sa ilang mga kamot ug ilang gipahiuli ang balay sa Dios sumala sa angay nga pagpahimutang niini ug gipalig-on kini. Sa diha nga natapos na kini nila, ilang gidala ang nahibilin sa salapi ngadto sa hari ug ni Jehoiada, ug pinaagi niini gibuhat ang kagamitan alang sa balay sa Ginoo, alang sa pagpangalagad ug sa halad nga sunogon ug mga kagamitan alang sa insenso ug mga sudlanan nga bulawan ug plata. Ug sila kanunayng naghalad ug mga halad nga sunogon sa balay sa Ginoo sa tanang mga adlaw ni Jehoiada. Apan si Jehoiada tigulang na gayod ug hingpit na ang iyang mga adlaw ug namatay; usa ka gatos ug katloan ang iyang panuigon sa iyang pagkamatay. Ug ilang gilubong siya didto sa siyudad ni David uban sa mga hari tungod kay siya naghimo ug maayo ngadto sa Israel ug ngadto sa Dios ug sa iyang banay. Unya human sa kamatayon ni Jehoiada nangabot ang mga pangulo sa Juda ug naghatag ug katahoran sa hari. Unya ang hari namati kanila. Ilang gibiyaan ang balay sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, ug nag-alagad sa mga Asera ug sa mga diosdios. Ug ang kaligutgot miabot sa Juda ug sa Jerusalem tungod niining ilang sala. Bisan pa niana siya nagpadala ug mga propeta ngadto kanila aron sa pagpabalik kanila ngadto sa Ginoo, ug kini sila nagpamatuod batok kanila, apan sila wala mamati. Unya ang Espiritu sa Dios mikunsad kang Zacarias nga anak ni Jehoiada nga pari ug siya mitindog ibabaw sa katawhan ug miingon kanila, “Kini mao ang giingon sa Dios, ‘Nganong naglapas man kamo sa mga sugo sa Ginoo, aron dili na hinuon kamo magmauswagon? Tungod kay inyong gibiyaan ang Ginoo, siya mibiya kaninyo.’ ” Apan sila nagsabotsabot sa tago batok kaniya ug sa sugo sa hari ilang gilabay siya ug mga bato diha sa hawanan sa balay sa Ginoo. Busa si Joas nga hari wala mahinumdom sa kaayo nga gipakita kaniya ni Jehoiada nga amahan ni Zacarias, apan gipatay ang iyang anak. Ug sa dayong pagkamatay niya, siya miingon, “Ang Ginoo makakita unta niini ug manimalos!” Sa kataposan sa tuig, ang kasundalohan sa mga Sirianhon mitungas batok kaniya. Miadto sila sa Juda ug sa Jerusalem, ug gipanglaglag ang tanang mga pangulo sa katawhan gikan sa taliwala sa katawhan ug gipangdala ang tanang inilog ngadto sa hari sa Damasco. Bisan pa ug ang kasundalohan sa mga Sirianhon miabot uban sa diyotay nga katawhan, gitugyan sa Ginoo ang usa ka dako kaayong kasundalohan ngadto sa ilang kamot, tungod kay ilang gitalikdan ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Busa ilang gihimo ang paghukom kang Joas. Sa pagbiya nila gikan kaniya, gibiyaan siya nga hilabihan ka samaron; ang iyang kaugalingong mga ulipon nagsabot batok kaniya tungod sa dugo sa anak ni Jehoiada nga pari, ug ilang gipatay siya diha sa iyang higdaanan. Busa namatay siya ug ilang gilubong didto sa siyudad ni David apan siya wala nila ilubong sa mga lubnganan sa mga hari. Kadtong nagsabotsabot sa tago batok kaniya mao sila si Zabad nga anak ni Simeat nga Amonihanon ug si Josabad nga anak ni Simrit nga Moabihanon. Ang kasaysayan mahitungod sa iyang mga anak nga lalaki ug ang mga mensahe batok kaniya, ug ang pagtukod pag-usab sa balay sa Dios gisulat diha sa saysay sa Basahon sa mga Hari. Ug si Amasias nga iyang anak maoy naghari puli kaniya. Si Amasias 25 ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa 29 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jehoadan nga taga-Jerusalem. Siya nagbuhat sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo, apan dili sa usa ka putli nga kasingkasing. Sa diha nga ang gingharian nalig-on na diha sa iyang kamot, iyang gipamatay ang mga sulugoon nga nagpatay sa hari nga iyang amahan. Apan wala niya patya ang ilang mga anak sumala sa nasulat sa Balaod diha sa basahon ni Moises, diin ang Ginoo nagsugo, “Ang mga amahan dili patyon alang sa mga anak o ang mga anak patyon alang sa mga amahan kondili ang matag tawo mamatay alang sa iyang kaugalingong sala.” Unya gitigom ni Amasias ang katawhan sa Juda ug gipahimutang sila sumala sa mga banay sa ilang mga katigulangan, ilalom sa mga tigmando sa linibo ug sa mga ginatos, alang sa tibuok Juda ug Benjamin. Iyang giihap kadtong 20 ka tuig ang panuigon ug pataas, ug nasuta nga sila tulo ka gatos ka libo ka tawo nga mga pinili, takos alang sa gubat, makahimo paggamit sa bangkaw ug taming. Nagsuhol usab siya ug usa ka gatos ka libo ka bantogang tawo sa kaisog gikan sa Israel, sa usa ka gatos ka talanton nga plata. Apan may usa ka tawo sa Dios nga miadto kaniya nga nag-ingon, “O hari, ayaw paubana ang kasundalohan sa Israel kanimo kay ang Ginoo wala mag-uban sa Israel, uban niining tanang Efraimhanon. Apan kon ikaw maghunahuna nga niining paagiha malig-on ikaw alang sa gubat ang Dios magpukan kanimo sa atubangan sa kaaway, kay ang Dios may gahom sa pagtabang o sa pagpukan.” Si Amasias miingon sa tawo sa Dios, “Apan unsay among buhaton mahitungod sa usa ka gatos ka talanton nga akong gihatag sa kasundalohan sa Israel?” Ang tawo sa Dios mitubag, “Ang Ginoo makahimo sa paghatag kanimo ug labaw pa ka daghan kay niini.” Unya gipalakaw ni Amasias ang kasundalohan nga miadto kaniya gikan sa Efraim, aron sa pagpauli pag-usab. Ug sila nasuko pag-ayo sa Juda ug mipauli nga hilabihan ang kasuko. Apan si Amasias nagmaisogon, ug nagmando sa iyang katawhan ug miadto sa Walog sa Asin ug gilaglag ang napulo ka libo ka katawhan sa Seir. Ang katawhan sa Juda nakabihag ug laing napulo ka libo nga buhi ug gidala sila ngadto sa kinatumyan sa pangpang ug gipanghulog sila gikan sa kinatumyan sa pangpang ug nangadugmok silang tanan. Apan ang mga tawo sa kasundalohan nga gipasibog ni Amasias, nga wala paubana kaniya ngadto sa gubat, misulong sa mga siyudad sa Juda sukad sa Samaria ngadto sa Bet-horon, ug nakapatay gikan kanila ug tulo ka libo ug nakadala ug daghang mga inilog. Human si Amasias moabot gikan sa pagpamatay sa mga Edomhanon, gidala niya ang mga diosdios sa katawhan sa Seir, ug iya kining gipahimutang ingon nga iyang mga diosdios, ug nagyukbo niini ug naghimo ug mga paghalad alang kanila. Busa nasuko ang Ginoo kang Amasias ug nagpadala ngadto kaniya ug usa ka propeta nga miingon kaniya, “Nganong midangop man ikaw ngadto sa mga diosdios sa usa ka katawhan nga wala makaluwas sa ilang kaugalingong katawhan gikan sa imong kamot?” Apan samtang nagsulti pa siya, ang hari miingon kaniya, “Naghimo ba kami kanimo nga magtatambag sa hari? Hunong! Ngano bang kinahanglang patyon ikaw?” Busa ang propeta mihunong ug miingon, “Ako nahibalo nga ang Dios nagtakda sa paglaglag kanimo tungod kay ikaw nagbuhat niini ug wala mamati sa akong tambag.” Unya si Amasias nga hari sa Juda nagpakitambag ug gipaadtoan si Joas nga anak ni Jehoahas nga anak ni Jehu, hari sa Israel, nga nag-ingon, “Dali, mag-atubang kita.” Si Joas nga hari sa Israel nagpadala ug mensahe kang Amasias nga hari sa Juda, “Ang tunok nga didto sa Lebanon nagpasugo ngadto sa cedro sa Lebanon, nga nag-ingon, ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki,’ ug didtoy miagi nga usa ka ihalas nga mananap sa Lebanon, ug gitumban ang tunok. Ikaw miingon, ‘Tan-awa, akong gilaglag ang Edom,’ ug ang imong kasingkasing nagbayaw kanimo ngadto sa pagpagarbo. Apan karon pabilin sa balay; nganong naghagit man ikaw ug kasamok aron ikaw mapukan, ikaw ug ang Juda uban kanimo?” Apan si Amasias wala mamati kay kadto gikan sa Dios, aron iyang itugyan sila ngadto sa kamot sa ilang mga kaaway tungod kay sila midangop sa mga diosdios sa Edom. Busa si Joas nga hari sa Israel miadto ug siya ug si Amasias nga hari sa Juda nag-atubang diha sa gubat sa Bet-semes, nga sakop sa Juda. Ang Juda nabuntog sa Israel ug ang matag tawo mikagiw ngadto sa iyang kaugalingong puluy-anan. Gibihag ni Joas nga hari sa Israel si Amasias nga hari sa Juda, ang anak ni Joas nga anak ni Ahasias didto sa Bet-semes, ug gidala siya ngadto sa Jerusalem ug gigun-ob ang kuta sa Jerusalem sa upat ka gatos ka maniko sukad sa Ganghaan sa Efraim ngadto sa Ganghaan sa Eskina. Iyang gikuha ang tanang bulawan ug plata, ug ang tanang mga kagamitan nga nakit-an diha sa balay sa Dios nga diha kang Obed-edom. Iya usab nga gipanguha ang mga bahandi sa balay sa hari, mga tawo nga dinakpan ug mipauli siya ngadto sa Samaria. Ug si Amasias nga anak ni Joas nga hari sa Juda nabuhi pa sulod sa napulo ug lima ka tuig human sa kamatayon ni Joas nga anak ni Jehoahas nga hari sa Israel. Ang uban nga mga buhat ni Amasias, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Hari sa Juda ug sa Israel? Sukad sa panahon nga si Amasias mibiya gikan sa Ginoo, sila naghimo ug usa ka panagsabot batok kaniya didto sa Jerusalem ug siya miikyas ngadto sa Lakis. Apan ilang gigukod siya didto sa Lakis ug gipatay siya didto. Gidala nila siya sakay sa mga kabayo ug gilubong siya uban sa iyang mga katigulangan didto sa siyudad ni David. Unya gikuha sa tibuok katawhan sa Juda si Uzias nga napulo ug unom ka tuig ang panuigon ug gihimo siya nga hari puli sa iyang amahan nga si Amasias. Iyang gitukod ang Elot ug gibalik kini ngadto sa Juda, human ang hari mipahulay uban sa iyang mga katigulangan. Napulo ug unom ka tuig ang panuigon ni Uzias sa pagsugod niya sa paghari ug siya naghari sulod sa 52 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jecolia nga taga-Jerusalem. Siya nagbuhat sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo sumala sa tanan nga gibuhat ni Amasias nga iyang amahan. Nangita siya sa Dios sa mga adlaw ni Zacarias nga nagtudlo kaniya sa pagkahadlok sa Dios. Samtang nangita siya sa Ginoo, ang Dios naghimo kaniya nga mauswagon. Siya miadto ug nakiggubat batok sa mga Filistihanon ug gilumpag ang kuta sa Gat ug ang kuta sa Jabne, ug ang kuta sa Asdod, ug nagtukod siya ug mga siyudad sa kayutaan sa Asdod, ug sa mga Filistihanon. Ang Dios mitabang kaniya batok sa mga Filistihanon, ug batok sa mga Arabo nga nagpuyo sa Gurbaal, ug batok sa mga Meunihanon. Ang mga Amonihanon nagbuhis kang Uzias, ug ang iyang kabantog miabot bisan ngadto sa utlanan sa Ehipto kay siya nahimong lig-on kaayo. Dugang pa niini, nagtukod si Uzias ug mga tore sa Jerusalem sa Ganghaan sa Eskina ug sa Ganghaan sa Walog ug sa Likoanan, ug gikutaan kini. Siya nagtukod ug mga tore didto sa kamingawan ug nagkalot ug daghang mga atabay kay daghan man siya ug mga hayop didto sa Sefela ug sa kapatagan, ug siya adunay mga mag-uuma ug mga tig-atiman sa kaparasan sa kabukiran ug sa mga tabunok nga yuta kay siya mahigugmaon sa yuta. Dugang pa niini, si Uzias adunay kasundalohan nga andam sa gubat sa han-ay sumala sa gidaghanon sa pag-ihap nga gihimo ni Jeiel nga sekretaryo ug ni Maasias nga tinugyanan ubos sa pagmando ni Ananias nga usa sa mga tigmando sa hari. Ang tibuok nga gidaghanon sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga bantogang tawo sa kaisog duha ka libo ug unom ka gatos. Ubos sa ilang pagmando mao ang usa ka kasundalohan nga 307,500 nga makiggubat uban sa dakong gahom aron sa pagtabang sa hari batok sa kaaway. Ug si Uzias nag-andam alang sa tanang mga taming, mga bangkaw, mga salipod sa ulo, ug mga panalipod sa lawas, mga pana ug mga bato alang sa saplong. Didto sa Jerusalem naghimo siya ug mga makina, hinimo sa batid nga mga tawo, nga ibutang sa mga tore ug sa mga eskina aron sa pagpasulbong ug pana ug dagkong mga bato. Ug ang iyang kabantog miabot sa layong dapit tungod sa katingalahang tabang hangtod nga siya nalig-on. Apan sa nalig-on na siya, ang iyang kasingkasing nagmapagarbohon ngadto sa pagkalaglag. Kay siya nakalapas batok sa Ginoo nga iyang Dios ug misulod siya sa Templo sa Ginoo aron sa pagsunog sa insenso ibabaw sa halaran sa insenso. Apan si Asarias nga pari misulod sunod kaniya uban ang 80 ka pari sa Ginoo nga mga isog nga tawo. Sila misukol kang Hari Uzias ug miingon kaniya, “Dili alang kanimo, Uzias, ang pagsunog sa insenso alang sa Ginoo kondili sa mga pari nga mga kaliwat ni Aaron, nga gigahin aron sa pagsunog sa insenso. Gula gikan sa balaan nga puluy-anan, kay ikaw nakalapas ug dili kana makahatag kanimo ug kadungganan gikan sa Ginoong Dios.” Unya si Uzias nasuko. Siya may usa ka sudlanan sa insenso diha sa iyang kamot aron sa pagsunog sa insenso ug samtang nasuko pa siya sa mga pari, ang sanla migula sa iyang agtang diha sa atubangan sa mga pari sulod sa balay sa Ginoo tupad sa halaran sa insenso. Ug si Asarias nga pangulong pari ug ang tanang mga pari mitan-aw kaniya, ug ilang nakita nga siya may sanla diha sa iyang agtang. Gipagula dayon nila siya gikan didto ug midali siya paggula tungod kay ang Ginoo naghampak kaniya. Si Hari Uzias sanlahon hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon, ug ingon nga sanlahon nagpuyo siya sa usa ka linain nga balay tungod kay wala siya pasudla sa balay sa Ginoo. Si Jotam nga iyang anak maoy nagdumala sa balay sa hari, nagdumala sa katawhan sa yuta. Karon ang uban nga mga buhat ni Uzias gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, gisulat ni Isaias nga propeta nga anak ni Amos. Si Uzias mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug gilubong nila siya uban sa iyang mga katigulangan sa patag nga lubnganan nga ila sa mga hari kay sila miingon, “Siya usa ka sanlahon.” Ug si Jotam nga iyang anak maoy naghari puli kaniya. Si Jotam 25 ka tuig na sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa napulo ug unom ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Jerusa nga anak ni Zadok. Siya nagbuhat sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo sumala sa tanan nga gibuhat sa iyang amahan nga si Uzzias apan wala siya mosulod sa Templo sa Ginoo. Apan ang katawhan nagbuhat gihapon sa ngil-ad nga mga buhat. Iyang gitukod ang ibabaw nga ganghaan sa balay sa Ginoo ug nagtukod ug daghan nga balay sa kuta sa Ofel. Dugang pa niini, nagtukod siya ug mga siyudad sa kabungtoran sa Juda ug mga kuta ug mga tore sa mga bungtod nga may mga kahoy. Siya nakig-away sa hari sa mga Amonihanon, ug midaog batok kanila. Ug ang mga Amonihanon mihatag kaniya sa maong tuig ug usa ka gatos ka talanton nga plata ug napulo ka libo ka kor nga trigo ug napulo ka libo nga sebada. Ang mga Amonihanon mibayad kaniya ug samang gidaghanon sa ikaduha ug sa ikatulo nga tuig. Busa si Jotam nahimong gamhanan tungod kay siya nagpahimutang sa iyang mga pamaagi sa atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Karon ang uban nga mga buhat ni Jotam ug ang tanan niyang mga gubat ug ang iyang mga pamaagi nasulat sa basahon sa mga Hari sa Israel ug sa Juda. Siya 25 ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug naghari siya sulod sa napulo ug unom ka tuig didto sa Jerusalem. Ug si Jotam mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug gilubong nila siya didto sa siyudad ni David. Ug si Ahas nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Ahas 20 ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa napulo ug unom ka tuig didto sa Jerusalem. Wala niya buhata ang matarong diha sa mga mata sa Ginoo sama kang David nga iyang amahan, apan siya naglakaw diha sa mga dalan sa mga hari sa Israel. Naghimo usab siya ug mga tinunaw nga mga larawan alang sa mga Baal. Ug nagsunog siya ug insenso didto sa walog sa anak nga lalaki ni Hinom, ug gisunog ang iyang mga anak nga lalaki ingon nga halad sumala sa mga dulumtanan nga mga buhat sa mga nasod nga gihinginlan sa Ginoo gikan sa atubangan sa katawhan sa Israel. Ug siya naghalad ug nagsunog ug insenso didto sa habog nga mga dapit ug ibabaw sa kabungtoran, ug sa ilalom sa tanang lunhaw nga kahoy. Busa ang Ginoo nga iyang Dios nagtugyan kaniya ngadto sa kamot sa hari sa Siria nga mibuntog kaniya ug nagbihag sa daghan niyang katawhan ug gidala sila ngadto sa Damasco. Siya usab gitugyan ngadto sa kamot sa hari sa Israel nga mibuntog kaniya pinaagi sa usa ka dakong pagpamatay. Kay si Peka nga anak ni Remalias nakapatay didto sa Juda ug 120,000 sa usa ka adlaw, silang tanan mga tawong isog, tungod kay ilang gitalikdan ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Ug si Zikri nga usa ka bantogang tawo sa Efraim mipatay kang Maasias nga anak sa hari ug kang Asrikam nga tigdumala sa balay sa hari ug kang Elkana nga luyoluyo sa hari. Ang katawhan sa Israel mibihag ug duha ka gatos ka libo sa ilang mga kadugo, mga babaye, mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye; nanguha usab sila ug daghang inilog gikan kanila ug gidala ang mga inilog ngadto sa Samaria. Apan adunay usa ka propeta sa Ginoo didto, nga ang ngalan mao si Oded, ug migula siya aron sa pagtagbo sa kasundalohan nga miadto sa Samaria ug miingon kanila, “Tan-awa, tungod kay ang Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan nasuko batok sa Juda, iyang gitugyan sila nganha sa inyong kamot, apan gipamatay ninyo sila sa kasuko nga milanog ngadto sa langit. Ug karon kamo nagtinguha sa paghimo sa katawhan sa Juda ug sa Jerusalem, mga lalaki ug mga babaye, ingon nga inyong mga ulipon. Wala ba kamoy mga sala sa inyong kaugalingon batok sa Ginoo nga inyong Dios? Busa karon pamati kanako ug ipadala pagbalik ang mga binihag gikan sa inyong kadugo nga inyong nabihag kay ang bangis nga kasuko sa Ginoo anaa kaninyo.” Unya dihay mga pangulo usab sa katawhan sa Efraim, si Asarias nga anak ni Johanan, si Berekias nga anak ni Mesilemot, si Jehiskias nga anak ni Sallum ug si Amasa nga anak ni Hadlai, nanindog batok kanila nga nangabot gikan sa gubat, ug miingon kanila, “Dili kamo magdala sa mga binihag nganhi, kay maoy tuyo ninyo ang pagdala kanamo ug sala batok sa Ginoo agig dugang sa among mga sala ug sa among kalapasan. Kay ang among kalapasan dako na ug adunay bangis nga kapungot batok sa Israel.” Busa gibiyaan sa mga tawong sangkap sa hinagiban ang mga binihag ug ang mga inilog sa atubangan sa mga pangulo ug sa tibuok nga katilingban. Unya ang mga tawo nga gihisgotan ang ngalan nanindog ug midala sa mga binihag, ug pinaagi sa mga inilog gisul-oban nila ang walay bisti kanila ug gibistihan nila sila, gihatagan ug mga sandalyas, gisangkapan ug pagkaon ug ilimnon ug gidihogan sila. Ug gitungtong sa mga asno ang tanang luyahon kanila ug gidala sila ngadto sa ilang mga kadugo didto sa Jerico, ang siyudad sa mga palmera, unya namalik sila ngadto sa Samaria. Niadtong panahona si Hari Ahas nagpasugo ngadto sa mga hari sa Asiria sa pagtabang kaniya. Kay ang mga Edomhanon misulong pag-usab ug mibuntog sa Juda ug nakadala ug mga binihag. Ang mga Filistihanon misulong sa mga siyudad sa Sefela, ug sa Negeb sa Juda, ug nakuha ang Bet-semes, ang Aialon, ang Gederot, ang Soco lakip ang mga balangay niini, ang Timna lakip ang mga balangay niini ug ang Gimso lakip ang mga balangay niini, ug sila mipuyo didto. Kay ang Ginoo nagpaubos sa Juda tungod kang Ahas nga hari sa Israel kay siya nagbuhat nga mapatuyangon didto sa Juda ug wala magmatinumanon sa Ginoo. Busa si Tilgat-pilneser nga hari sa Asiria miadto batok kaniya ug milisodlisod kaniya ug wala hinuon siya lig-ona. Kay si Ahas nanguha gikan sa balay sa Ginoo ug gikan sa balay sa hari ug sa mga pangulo, ug mihatag ug gasa ngadto sa hari sa Asiria apan kini wala makatabang kaniya. Sa panahon sa iyang kalisod, misamot pa hinuon ang iyang pagkawalay pagtuo sa Ginoo, kining maong Hari Ahas. Kay siya naghalad ngadto sa mga diosdios sa Damasco nga mibuntog kaniya ug siya miingon, “Tungod kay ang mga diosdios sa mga hari sa Siria mitabang kanila, ako maghalad ngadto kanila aron sila motabang kanako.” Apan sila mao ang nahimong kapildihan niya ug sa tibuok Israel. Ug gitigom ni Ahas ang mga kagamitan sa balay sa Dios ug gidugmok ang mga kagamitan sa balay sa Dios ug gitakpan ang mga pultahan sa balay sa Ginoo ug naghimo alang kaniya ug mga halaran diha sa tanang suok sa Jerusalem. Sa matag siyudad sa Juda, naghimo siya ug habog nga mga dapit aron sa pagsunog ug insenso ngadto sa laing mga dios, ug naghagit sa Ginoo sa pagkasuko, ang Dios sa iyang mga katigulangan. Karon ang uban sa iyang mga buhat ug ang tanan niyang mga pamaagi, sukad sa sinugdan hangtod sa kataposan, tan-awa, nasulat kini diha sa basahon sa mga Hari sa Juda ug sa Israel. Ug si Ahas mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug gilubong nila siya didto sa siyudad sa Jerusalem kay wala nila siya dad-a ngadto sa mga lubnganan sa mga hari sa Israel, ug si Hesekias nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Hesekias nagsugod sa paghari sa dihang 25 ka tuig ang iyang panuigon ug siya naghari sulod sa 29 ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Abias nga anak ni Zacarias. Siya nagbuhat sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo, sumala sa tanan nga gibuhat ni David nga iyang amahan. Sa unang tuig sa iyang paghari, sa unang bulan, iyang giablihan ang mga pultahan sa balay sa Ginoo, ug giayo kini. Iyang gidala sa sulod ang mga pari ug mga Levihanon ug gitigom sila sa hawanan dapit sa silangan, ug siya miingon kanila, “Pamati kamo kanako mga Levihanon! Karon balaana ninyo ang inyong kaugalingon ug balaana ang balay sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, ug ipagawas ang kahugawan gikan sa balaang dapit. Kay ang atong mga katigulangan wala magmatinumanon ug nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo nga atong Dios. Gisalikway nila siya ug gilingiw nila ang ilang mga nawong gikan sa puluy-anan sa Ginoo ug mitalikod. Gitakpan usab nila ang mga pultahan sa mga agianan, ug gipamalong ang mga lampara ug wala magsunog ug insenso o maghalad sa mga halad nga sunogon didto sa balaang dapit ngadto sa Dios sa Israel. Busa ang kapungot sa Ginoo miabot sa Juda ug sa Jerusalem ug iyang gihimo sila nga kahadlokan, katingad-an ug talamayon, sumala sa nakita sa inyong mga mata. Kay ang atong mga katingulangan nangapukan pinaagi sa espada ug ang atong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye ug ang atong mga asawa anaa sa pagkabihag tungod niini. Karon ania sa akong kasingkasing ang paghimo ug usa ka kasabotan uban sa Ginoo, ang Dios sa Israel, aron ang iyang bangis nga kasuko mahanaw gikan kanato. Mga anak ko, ayaw kamo pagpasagad karon kay ang Ginoo nagpili kaninyo sa pagtindog sa atubangan niya, aron sa pag-alagad kaniya, ug nga kamo mahimo nga iyang mga alagad ug magsunog sa insenso alang kaniya.” Unya ang mga Levihanon nanindog, si Mahat nga anak ni Amasai, si Joel nga anak ni Asarias, sa mga kaliwat sa mga Kohatihanon; ug sa mga anak nga lalaki ni Merari, si Kis nga anak ni Abdi, si Asarias nga anak ni Jehalelel; ug sa mga Gersonhanon, si Joa nga anak ni Zima ug si Eden nga anak ni Joa; ug sa mga anak nga lalaki ni Elisafan, si Simri ug si Jeuel; ug sa mga anak nga lalaki ni Asaf, si Zacarias ug si Matanias; ug sa mga anak nga lalaki ni Heman, si Jehuel ug si Simei; ug sa mga anak nga lalaki ni Jedutun, si Semaias ug si Uziel. Ilang gitigom ang ilang mga kaigsoonan ug gibalaan ang ilang kaugalingon ug sila nanulod sumala sa gisugo sa hari pinaagi sa mga pulong sa Ginoo, aron sa paghinlo sa balay sa Ginoo. Ang mga pari misulod ngadto sa kinasulorang dapit sa balay sa Ginoo aron sa paghinlo niini, ug gidala nila sa gawas ang tanang mga kahugawan nga ilang nakita didto sa Templo sa Ginoo, ngadto sa hawanan sa balay sa Ginoo. Ug gikuha kini sa mga Levihanon ug gidala ngadto sa sapa sa Kidron. Nagsugod sila sa pagbalaan sa unang adlaw sa unang bulan, ug sa ikawalo nga adlaw sa bulan miadto sila sa agianan sa Ginoo. Unya gibalaan nila ang balay sa Ginoo sulod sa walo ka adlaw, ug sa ikanapulo ug unom nga adlaw sa unang bulan ila kining natapos. Unya miadto sila kang Hesekias nga hari ug miingon, “Among gihinloan ang tibuok balay sa Ginoo, ang halaran sa halad nga sunogon uban ang tanang mga kagamitan niini ug ang lamesa alang sa pan nga gihalad ug ang tanang mga kagamitan niini. Ang tanang mga kagamitan nga gisalikway ni Hari Ahas sa iyang paghari sa dihang siya wala magmatinumanon, among giandam ug gibalaan, ug tan-awa, anaa kini sa atubangan sa halaran sa Ginoo.” Unya si Hesekias nga hari mibangon pagsayo ug gitigom ang mga pangulo sa siyudad ug mitungas ngadto sa balay sa Ginoo. Sila nagdala ug pito ka torong baka, ug pito ka laking karnero, pito ka nating karnero ug pito ka laking kanding alang sa halad sa sala alang sa gingharian ug sa balaang dapit ug alang sa Juda. Ug iyang gisugo ang mga pari nga mga anak ni Aaron sa paghalad niini ibabaw sa halaran sa Ginoo. Busa ilang gipatay ang mga torong baka ug gidawat sa mga pari ang dugo ug gisablig kini ibabaw sa halaran; ilang gipatay ang mga laking karnero ug gisablig ang dugo sa ibabaw sa halaran. Ila usab nga gipatay ang mga nating karnero ug gisablig ang dugo ibabaw sa halaran. Unya gidala nila ang mga laking kanding nga halad alang sa sala ngadto sa hari ug sa katilingban ug ilang gibutang ang ilang mga kamot sa ibabaw niini. Ug gipatay kini sa mga pari, ug naghimo sila ug usa ka halad alang sa sala pinaagi sa dugo niini ibabaw sa halaran, alang sa kapasayloan sa tibuok Israel. Kay ang hari nagsugo nga ang halad nga sunogon ug ang halad alang sa sala himoon alang sa tibuok Israel. Iyang gipahimutang ang mga Levihanon diha sa balay sa Ginoo uban sa mga piyangpiyang, mga alpa, ug mga lira sumala sa sugo ni David ug ni Gad nga propeta sa hari ug ni Natan nga propeta, kay ang sugo gikan sa Ginoo pinaagi sa iyang mga propeta. Ang mga Levihanon nagtindog uban sa mga tulunggon ni David ug ang mga pari uban sa mga trumpeta. Unya si Hesekias nagsugo sa paghalad sa halad nga sunogon ibabaw sa halaran. Ug sa nasugdan na ang halad nga sunogon, ang awit alang sa Ginoo gisugdan usab ug ang mga trumpeta, dinuyogan sa mga tulunggon ni David nga hari sa Israel. Ang tibuok katilingban misimba ug ang mga mag-aawit nag-awit ug ang mga tigpatingog sa trumpeta nagpatingog; kining tanan nagpadayon hangtod nga natapos ang halad nga gisunog. Sa natapos na ang paghalad, ang hari ug ang tanan nga diha uban kaniya, miyukbo ug misimba. Unya si Hesekias nga hari ug ang mga pangulo misugo sa mga Levihanon sa pag-awit ug pagdayeg alang sa Ginoo uban sa mga pulong ni David ug ni Asaf nga propeta. Ug sila nag-awit sa mga pagdayeg uban sa kalipay ug miyukbo sila ug misimba. Unya si Hesekias miingon, “Karon kamo naghalad sa inyong kaugalingon alang sa Ginoo; duol kamo, ug pagdala ug mga halad ug mga halad sa pagpasalamat ngadto sa balay sa Ginoo.” Ug ang katilingban nagdala ug mga halad nga inihaw ug mga halad sa pagpasalamat ug ang tanan nga mahinatagon ug kasingkasing nagdala ug mga halad nga sunogon. Ang gidaghanon sa mga halad nga sunogon nga gidala sa katilingban 70 ka torong baka, usa ka gatos ka laking karnero ug duha ka gatos ka nating karnero, kining tanan alang sa usa ka halad nga sunogon alang sa Ginoo. Ang mga hinalad unom ka gatos ka baka ug tulo ka libo ka karnero. Apan diyotay ra kaayo ang mga pari ug wala makapanit sa tanang mga halad nga sunogon, busa hangtod nga ang ubang mga pari makabalaan sa ilang kaugalingon, ang ilang kaigsoonan nga mga Levihanon mitabang kanila hangtod nga natapos ang buluhaton, kay ang mga Levihanon labaw pang matarong sa kasingkasing sa pagbalaan sa ilang kaugalingon kay sa mga pari. Gawas pa sa daghang mga halad nga gisunog, anaa ang tambok sa mga halad sa pakigdait ug dihay mga halad nga ilimnon alang sa halad nga sunogon. Busa ang pagpangalagad sa balay sa Ginoo nahibalik. Ug si Hezekias ug ang tanang katawhan nalipay tungod sa gibuhat sa Dios alang sa katawhan kay ang maong butang nahitabo nga dali kaayo. Gipaadtoan ni Hesekias ang tibuok Israel ug ang Juda ug gisulatan usab ang Efraim ug ang Manases nga moadto sila sa balay sa Ginoo sa Jerusalem, aron sa pagsaulog sa Pagsaylo alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Kay ang hari ug ang iyang mga pangulo ug ang tibuok katilingban sa Jerusalem nagkauyon sa pagsaulog sa Pagsaylo sa ikaduhang bulan. Kay sila wala makasaulog niadtong panahona tungod kay ang mga pari wala pa makabalaan sa ilang kaugalingon sa igong gidaghanon o magkatigom ang katawhan didto sa Jerusalem. Ug ang plano matarong alang sa hari ug sa tibuok katilingban. Busa sila nagsugo sa paghimo ug pagpahibalo sa tibuok Israel, sukad sa Beer-seba hangtod sa Dan, nga ang katawhan moadto aron sa pagtuman sa Pagsaylo alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel, didto sa Jerusalem kay wala sila magtuman niini sa igong gidaghanon sumala sa gimando. Busa ang mga sinugo nangadto sa tibuok Israel ug sa Juda dala ang mga sulat nga gikan sa hari ug sa iyang mga pangulo, sumala sa gisugo sa hari nga nag-ingon, “O katawhan sa Israel, pamalik kamo ngadto sa Ginoo, ang Dios ni Abraham, ni Isaac ug ni Israel, aron siya molingi sa nahibilin kaninyo nga nakaikyas gikan sa kamot sa mga hari sa Asiria. Ayaw kamo pagpakasama sa inyong mga amahan ug sa inyong mga kaigsoonan nga wala magmatinumanon sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, mao nga gihimo niya sila nga biniyaan, sumala sa inyong nakita. Ayaw na kamo karon pagpatikig sa inyong liog sama sa inyong mga katigulangan kondili itugyan ninyo ang inyong kaugalingon ngadto sa Ginoo ug pangadto kamo sa iyang balaan nga puluy-anan nga iyang gibalaan hangtod sa kahangtoran, ug alagari ang Ginoo nga inyong Dios aron ang iyang bangis nga kasuko mopalayo gikan kaninyo. Kay kon kamo mobalik ngadto sa Ginoo, ang inyong kaigsoonan ug ang inyong mga anak kaluy-an sa nagbihag kanila ug mobalik niining yutaa. Kay ang Ginoo nga inyong Dios puno sa grasya ug maluluy-on ug dili molingiw sa iyang nawong gikan kaninyo, kon kamo mobalik ngadto kaniya.” Busa ang mga sinugo miadto sa nakalainlaing siyudad latas sa kayutaan sa Efraim ug sa Manases, bisan hangtod sa Zabulon, apan ang katawhan nangatawa sa pagtamay ug pagyubit kanila. Pipila lamang ka tawo sa Aser ug sa Manases ug sa Zabulon ang nagpaubos sa ilang kaugalingon, ug miadto sa Jerusalem. Ang kamot sa Dios miabot usab sa Juda aron sa paghatag kanila ug usa ka kasingkasing sa pagbuhat sa sugo sa hari ug sa mga pangulo pinaagi sa pulong sa Ginoo. Daghang mga tawo ang nagtigom didto sa Jerusalem aron sa paghimo sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo sa ikaduha nga bulan, usa ka dako kaayong tigom. Sila misugod sa pagbuhat ug gipanguha ang mga halaran nga didto sa Jerusalem, ug ang tanang mga halaran alang sa insenso ilang gikuha ug gisalibay ngadto sa sapa sa Kidron. Unya ilang gipatay ang nating karnero alang sa Pagsaylo sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa ikaduhang bulan. Ang mga pari ug mga Levihanon nangaulaw busa nagbalaan sila sa ilang kaugalingon ug nagdala sa mga halad nga sunogon ngadto sa balay sa Ginoo. Sila mihimo sa ilang naandang katungdanan sumala sa Balaod ni Moises nga tawo sa Dios; ang mga pari nagsablig sa dugo nga ilang nadawat gikan sa kamot sa mga Levihanon. Kay may daghan diha sa katilingban nga wala magbalaan sa ilang kaugalingon, busa ang mga Levihanon mao ang mipatay sa mga nating karnero alang sa Pagsaylo, alang sa matag usa nga dili mahinlo, aron sa pagbalaan kanila ngadto sa Ginoo. Kay usa ka dakong panon sa katawhan, daghan kanila nga gikan sa Efraim, sa Manases, sa Isacar ug sa Zabulon, wala maghinlo sa ilang kaugalingon apan sila nangaon sa pagkaon sa Pagsaylo nga dili maoy gimando. Apan si Hesekias nag-ampo alang kanila, nga nag-ingon, “Ang maayo nga Ginoo magpasaylo unta sa tanan nga naggahin sa iyang kasingkasing sa pagpangita sa Dios, ang Ginoo, ang Dios sa iyang mga katigulangan, bisan pa ug dili sumala sa balaod sa paghinlo sa balaan nga puluy-anan.” Ang Ginoo namati kang Hesekias, ug giayo ang katawhan. Ang katawhan sa Israel nga didto sa Jerusalem naghimo sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo sulod sa pito ka adlaw uban sa dakong kalipay ug ang mga Levihanon ug ang mga pari nagdayeg sa Ginoo matag adlaw, nag-awit uban sa mga tunog nga tulunggon ngadto sa Ginoo. Si Hesekias misulti nga madasigon ngadto sa tanang mga Levihanon nga adunay kabatid diha sa pag-alagad sa Ginoo. Busa ang katawhan nangaon sa pagkaon sa kasaulogan sulod sa pito ka adlaw, naghalad ug mga halad sa pakigdait ug nagpasalamat sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Unya ang tibuok katilingban nagkasabot sa paghimo sa Kasaulogan sa lain pang pito ka adlaw ug sila nagsaulog niini sa laing pito ka adlaw uban sa kalipay. Kay si Hesekias nga hari sa Juda mihatag sa katilingban ug usa ka libo ka torong baka ug pito ka libo ka karnero ingon nga halad ug ang mga pangulo mihatag sa katilingban ug usa ka libo ka torong baka ug napulo ka libo ka karnero. Ug daghan ang mga pari nga nagbalaan sa ilang kaugalingon. Ang tibuok katilingban sa Juda, ug ang mga pari ug mga Levihanon, ug ang tibuok katilingban nga miadto gikan sa Israel, ug ang mga dumuduong nga miadto gikan sa yuta sa Israel, ug ang mga dumuduong nga nagpuyo sa Juda, nangalipay. Busa didtoy dakong kalipay sa Jerusalem kay sukad sa panahon ni Solomon nga anak ni David nga hari sa Israel, wala pay sama niini didto sa Jerusalem. Unya ang mga pari ug ang mga Levihanon nanindog ug gipanalanginan ang katawhan ug ang ilang mga tingog nadungog ug ang ilang pag-ampo midangat sa iyang balaang puluy-anan sa langit. Sa dihang natapos kining tanan, ang tibuok Israel nga mitambong nanggula ngadto sa mga siyudad sa Juda ug gipangdugmok ang mga haligi ug gipamutol ang mga Asera, ug gigun-ob ang mga habog nga dapit ug ang mga halaran sa tibuok Juda ug Benjamin, ug sa Efraim ug sa Manases, hangtod nga nagun-ob nila kining tanan. Unya ang tanang katawhan sa Israel namalik sa ilang mga siyudad, ang matag tawo ngadto sa iyang kaugalingong kabtangan. Gitudlo ni Hesekias ang mga hut-ong sa mga pari ug sa mga Levihanon sumala sa ilang pagkabahin, ang matag tawo sumala sa iyang pag-alagad, ang mga pari ug ang mga Levihanon, alang sa mga halad nga sunogon ug sa mga halad sa pakigdait, aron sa pag-alagad diha sa mga ganghaan sa kampo sa Ginoo ug sa paghatag ug mga pagpasalamat ug pagdayeg. Ang gihatag sa hari gikan sa iyang kaugalingong kabtangan alang sa mga halad nga sunogon: ang halad nga sunogon sa buntag ug sa gabii, ang halad nga sunogon alang sa adlaw nga igpapahulay, sa mga unang subang sa bulan ug sa mga gitakda nga kasaulogan ingon nga kini nasulat diha sa balaod sa Ginoo. Siya nagsugo sa katawhan nga nagpuyo sa Jerusalem sa paghatag sa bahin sa mga pari ug sa mga Levihanon, aron sila maggahin sa ilang kaugalingon ngadto sa balaod sa Ginoo. Sa diha nga ang sugo nasangyaw, ang katawhan sa Israel naghatag ug daghan sa mga unang abot sa trigo, sa bino, sa lana, sa dugos ug sa tanang abot sa uma, ug ilang gidala ang ikapulo nga bahin sa tanang mga butang. Ang katawhan sa Israel ug sa Juda nga nagpuyo sa mga siyudad sa Juda nagdala usab sa ikapulo sa mga baka ug sa karnero, ug sa mga hinalad nga mga butang nga gigahin alang sa Ginoo nga ilang Dios ug gipamundok kini. Sa ikatulo nga bulan sila misugod sa pagpundok ug natapos kini sa ikapito nga bulan. Sa diha nga si Hesekias ug ang mga pangulo miabot ug nakakita sa mga pinundok, ilang gidayeg ang Ginoo ug ang iyang katawhan nga Israel. Unya si Hesekias nangutana sa mga pari ug sa mga Levihanon mahitungod sa mga pinundok. Ug si Asarias nga pangulong pari gikan sa balay ni Zadok mitubag kaniya, “Sukad nga ang katawhan misugod sa pagdala sa mga halad ngadto sa balay sa Ginoo, kita nakakaon ug may igo pa, ug daghan pa ang nahibilin, kay ang Ginoo nagpanalangin sa iyang katawhan mao nga aduna kitay daghang nahibilin.” Unya si Hesekias nagsugo kanila sa pag-andam ug mga lawak didto sa balay sa Ginoo ug ila kining giandam. Ug sila nagmatinumanon sa pagdala sa mga amot, sa mga ikapulo ug sa mga hinalad nga mga butang. Ang labawng pangulo nga nagdumala kanila mao si Conanias nga Levihanon, ug si Simei nga iyang igsoon maoy luyoluyo. Samtang si Jehiel, si Asasias, si Nahat, si Asahel, si Jerimot, si Josabad, si Eliel, si Ismakias, si Maha ug si Benaias mao ang mga tigdumala nga mitabang kang Conanias ug kang Simei nga iyang igsoon sumala sa pagtudlo ni Hesekias nga hari ug ni Asarias nga labawng pangulo sa balay sa Dios. Ug si Kore nga anak nga lalaki ni Imna nga Levihanon, ang tigbantay sa silangan nga ganghaan, maoy tinugyanan sa mga kinabubut-ong mga halad ngadto sa Dios, sa pagbahinbahin sa mga halad nga gigahin alang sa Ginoo ug sa labing balaan nga mga halad. Si Eden, si Miniamin, si Jesua, si Semaias, si Amarias, ug si Sekanias nagmatinumanon sa pagtabang kaniya diha sa mga siyudad sa mga pari sa pagpanghatag sa mga bahin ngadto sa ilang mga kaigsoonan, tigulang man o batan-on sumala sa mga hut-ong, gawas niadtong nalista pinaagi sa kagikan, mga lalaki sukad sa tulo ka tuig ang panuigon ug pataas, ang tanan nga misulod ngadto sa balay sa Ginoo, ingon sa gikinahanglan sa katungdanan matag adlaw alang sa ilang pag-alagad sa ilang mga katungdanan sumala sa ilang mga hut-ong. Ang pagpanglista sa mga pari gihimo sumala sa mga balay sa ilang mga katigulangan, ug sa mga Levihanon sukad sa 20 ka tuig ang panuigon ug pataas sumala sa ilang mga katungdanan pinaagi sa ilang mga hut-ong. Ang mga pari gipanglista uban ang tanan nilang mga kabataan, ilang mga asawa, ilang mga anak nga lalaki, ilang mga anak nga babaye, ang tibuok katilingban, kay sila matinumanon sa pagbalaan sa ilang kaugalingon. Alang sa mga kaliwat ni Aaron nga mga pari, nga didto sa kaumahan nga sakop sa ilang mga siyudad, adunay mga tawo sa daghang mga siyudad nga ginganlan aron sa paghatag ug mga bahin ngadto sa tanang lalaki diha sa mga pari ug sa tanan nga gipanglista diha sa mga Levihanon. Mao kini ang gibuhat ni Hesekias sa tibuok Juda, ug iyang gibuhat ang maayo ug matarong ug matinumanon siya sa atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Ang tanang buhat nga iyang gihimo diha sa pag-alagad sa balay sa Dios, sumala sa balaod ug sa kasugoan sa pagpangita sa iyang Dios, gihimo niya kini sa tibuok niyang kasingkasing ug siya miuswag. Human niining mga butanga ug niining mga buhat sa pagkamatinumanon, si Senakerib nga hari sa Asiria miabot, ug misulong sa Juda ug nagkampo batok sa mga siyudad nga kinutaan, naghunahuna sa pagbuntog kanila alang sa iyang kaugalingon. Ug sa diha nga nakita ni Hesekias nga si Senakerib miabot ug nga siya nagtinguha sa pagpakig-away batok sa Jerusalem, siya naglaraw uban sa iyang mga pangulo ug sa iyang bantogang mga tawo sa pagpahunong sa tubig sa mga tubod nga didto sa gawas sa siyudad ug sila mitabang kaniya. Daghang katawhan ang natigom ug ilang gipahunong ang tanang mga tubod ug ang sapa nga nag-agay sa tibuok yuta, ug sila nag-ingon, “Nganong moanhi man ang mga hari sa Asiria ug makakita ug daghang tubig?” Siya naningkamot sa pagbuhat ug gitukod ang tanang kuta nga natumpag, ug nagpatindog ug mga tore diha niini ug gawas niini nagtukod siya ug laing kuta ug gipalig-on niya ang Milo diha sa siyudad ni David. Naghimo usab siya ug daghang mga hinagiban ug mga taming. Nagbutang siya ug mga tigmando alang sa gubat ibabaw sa katawhan ug gitigom niya sila diha sa hawanan dapit sa ganghaan sa siyudad, ug misulti nga madasigon kanila nga nag-ingon, “Pagmalig-on ug pagmaisogon kamo. Ayaw kahadlok o kaluya atubangan sa hari sa Asiria ug ang tanan nga gidaghanon nga uban kaniya, kay adunay usa nga labaw ka gamhanan nga nag-uban kanato kay sa nag-uban kaniya. Uban kaniya usa ka bukton nga unod apan uban kanato mao ang Ginoo nga atong Dios aron sa pagtabang kanato ug sa pagpakig-away sa atong mga gubat.” Ang katawhan misalig sa mga pulong ni Hesekias nga hari sa Juda. Human niini, si Senakerib nga hari sa Asiria nga mipalibot sa Lakis uban sa tanan niyang kasundalohan, mipadala sa iyang mga sulugoon ngadto sa Jerusalem ngadto kang Hesekias nga hari sa Juda ug ngadto sa tibuok katawhan sa Juda nga diha sa Jerusalem, nga nag-ingon, “Kini mao ang giingon ni Senakerib nga hari sa Asiria, ‘Unsay inyong gisaligan, nga kamo nagpabilin man sa Jerusalem? Wala ba si Hesekias maglimbong kaninyo, aron siya magtugyan kaninyo ngadto sa kamatayon pinaagi sa gutom ug kauhaw sa iyang pag-ingon kaninyo, “Ang Ginoo nga among Dios magluwas kanamo gikan sa kamot sa hari sa Asiria”? Dili ba kini ang maong Hesekias ang nagkuha sa iyang mga habog nga dapit ug sa iyang mga halaran, ug nagsugo sa Juda ug sa Jerusalem, “Sa atubangan lamang sa usa ka halaran kamo magsimba ug ibabaw niini kamo magsunog sa nga inihaw”? Wala ba kamo mahibalo kon unsay akong gibuhat ug sa akong mga katigulangan ngadto sa tanang katawhan sa kayutaan? Ang mga dios sa mga nasod niadtong kayutaan nakaluwas ba sa ilang yuta gikan sa akong kamot? Kinsa ba sa tanang mga dios niadtong mga nasod nga gihurot paglaglag sa akong mga katigulangan ang nakaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong kamot, nga ang inyong Dios makahimo sa pagluwas kaninyo gikan sa akong kamot? Busa karon ayaw pagtugot nga si Hesekias maglimbong kaninyo o magpahisalaag kaninyo sa ingon niining paagiha ug ayaw kamo pagtuo kaniya, kay walay dios sa bisan unsang nasod ug gingharian nga nahimo sa pagluwas sa iyang katawhan gikan sa akong kamot o gikan sa kamot sa akong mga katigulangan. Labaw pang dili makaluwas kaninyo ang inyong Dios gikan sa akong kamot!’ ” Ang iyang mga sulugoon misulti pa gayod batok sa Ginoong nga Dios ug batok sa iyang alagad nga si Hesekias. Unya nagsulat si Senakerib ug mga sulat sa pagpanamastamas sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ug sa pagsulti batok kaniya nga nag-ingon, “Sama nga ang mga dios sa mga nasod sa kayutaan wala makaluwas sa ilang katawhan gikan sa akong mga kamot, mao man usab ang Dios ni Hesekias dili makaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong kamot.” Sila misinggit niini pinaagi sa usa ka kusog nga tingog sa pinulongan sa mga Judio ngadto sa katawhan sa Jerusalem nga didto sa ibabaw sa kuta, aron sa paghadlok ug pagsamok kanila, aron nga ilang makuha ang siyudad. Sila misulti mahitungod sa Dios sa Jerusalem, ingon nga misulti sila mahitungod sa mga dios sa katawhan sa yuta, nga binuhat sa mga kamot sa mga tawo. Unya si Hesekias nga hari ug si Isaias nga propeta nga anak ni Amos nag-ampo mahitungod niini ug mituaw ngadto sa langit. Ug ang Ginoo nagpadala ug usa ka anghel nga mipuo sa tanang kusgan nga mga sundalo ug sa mga tigmando ug sa mga tinugyanan didto sa kampo sa hari sa Asiria. Busa si Senakerib mipauli nga naulawan ngadto sa iyang kaugalingong yuta. Sa pag-abot niya sa balay sa iyang dios, pipila sa iyang mga anak mipatay kaniya didto pinaagi sa espada. Busa ang Ginoo nagluwas kang Hesekias ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem gikan sa kamot ni Senakerib nga hari sa Asiria ug gikan sa kamot sa tanan niyang mga kaaway ug naghatag kanila ug pahulay sa tanang dapit. Daghan ang nagdala ug mga gasa ngadto sa Ginoo sa Jerusalem ug mga bililhon nga butang ngadto kang Hesekias nga hari sa Juda mao nga siya nabayaw diha sa mga mata sa tanang mga nasod sukad niadtong panahona. Niadtong mga adlawa si Hesekias nasakit ug nag-ungaw sa kamatayon, ug siya nag-ampo ngadto sa Ginoo ug ang Ginoo mitubag kaniya ug mihatag kaniya ug usa ka ilhanan. Apan si Hesekias wala mobalos sumala sa kaayohan nga gihimo kaniya kay ang iyang kasingkasing mapagarbohon, busa ang kapungot midangat kaniya ug sa Juda ug sa Jerusalem. Apan si Hesekias nagpaubos sa iyang kaugalingon tungod sa garbo sa iyang kasingkasing, siya ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem, nga tungod niana ang kapungot sa Ginoo wala modangat kanila sa mga adlaw ni Hesekias. Si Hesekias adunay daghan kaayong bahandi ug kadungganan ug siya nagbuhat alang kaniya ug mga tipiganan alang sa plata, alang sa bulawan, alang sa mga bililhon nga bato, alang sa mga pahumot, alang sa mga taming, ug alang sa tanang nagkalainlaing mahalon nga kagamitan, mga tipiganan usab alang sa abot sa trigo, bino ug lana ug mga toril alang sa tanang nagkalainlaing mga hayop ug mga panon sa karnero. Nagtagana usab siya alang kaniya ug mga siyudad ug mga karnero ug mga baka nga daghan kaayo kay ang Dios naghatag kaniya ug dako kaayo nga katigayonan. Ang maong Hesekias mao usab ang nagpahunong sa ibabaw nga dapit sa katubigan sa Gihon, ug nagpadagayday niini ngadto sa kasadpan nga dapit sa siyudad ni David. Ug si Hesekias miuswag sa tanan niyang mga buhat. Apan mahitungod sa buhat sa mga sinugo sa mga pangulo sa Babilonia, nga gipadala ngadto kaniya aron sa pagpakisayod sa katingalahan nga nabuhat didto sa yuta, ang Dios mibiya kaniya, aron sa pagsulay kaniya ug sa pag-ila sa tanan nga anaa sa iyang kasingkasing. Karon ang uban nga mga buhat ni Hesekias ug ang iyang maayong mga buhat, tan-awa, kini nasulat sa panan-awon ni Isaias nga propeta nga anak ni Amos, diha sa basahon sa mga Hari sa Juda ug sa Israel. Ug si Hesekias mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug ilang gilubong siya diha sa bakilid sa mga lubnganan sa mga anak nga lalaki ni David. Ug ang tibuok Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem nagpasidungog kaniya sa iyang kamatayon. Ug si Manases nga iyang anak maoy naghari puli kaniya. Si Manases 20 ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa 55 ka tuig didto sa Jerusalem. Siya nagbuhat ug daotan diha panan-aw sa Ginoo sunod sa mga dulumtanan nga buhat sa mga nasod nga gihinginlan sa Ginoo gikan sa atubangan sa katawhan sa Israel. Kay iyang gitukod pag-usab ang mga habog nga dapit nga gipanglumpag ni Hesekias nga iyang amahan ug siya nagpatindog ug mga halaran alang sa mga Baal ug naghimo ug mga Asera ug nagsimba sa tanang panon sa langit ug nag-alagad kanila. Siya nagtukod ug mga halaran diha sa balay sa Ginoo diin ang Ginoo miingon, “Sa Jerusalem anha ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran.” Siya nagtukod ug mga halaran alang sa tanang panon sa langit didto sa duha ka hawanan sa balay sa Ginoo. Ug gisunog niya ang iyang mga anak ingon nga halad didto sa walog sa anak ni Hinom ug siya naghimo ug sa mga pagpanagna, pagpanglamat, salamangka ug nagpakisayod sa mga espiritu ug sa mga tigsalamangka. Gibuhat niya ang daghang kadaotan diha sa mga mata sa Ginoo, naghagit kaniya sa pagkasuko. Ang larawan sa diosdios nga iyang gihimo iyang gipahimutang diha sa balay sa Dios, nga tungod niana ang Dios misulti kang David ug kang Solomon nga iyang anak, “Niining balaya ug sa Jerusalem nga akong gipili gikan sa tanang mga banay sa Israel, ibutang nako ang akong ngalan hangtod sa kahangtoran. Ug dili na gayod nako kuhaon ang tiil sa Israel gikan sa yuta nga akong gitagana alang sa inyong mga katigulangan kon magmatngon lamang unta sila sa pagbuhat sa tanan nakong gisugo kanila, sa tanang balaod ug sa mga lagda ug sa mga tulumanon nga gihatag pinaagi kang Moises.” Gitintal ni Manases ang Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem, nga tungod niana sila naghimo ug labaw ka daotan kay sa gibuhat sa mga nasod nga gilaglag sa Ginoo sa atubangan sa katawhan sa Israel. Unya ang Ginoo misulti kang Manases ug sa iyang katawhan apan sila wala manumbaling. Busa gidala sa Ginoo ngadto kanila ang mga tigmando sa kasundalohan sa hari sa Asiria nga midakop kang Manases pinaagi sa mga kaw-it, ug migapos kaniya pinaagi sa mga posas nga bronsi ug gidala siya ngadto sa Babilonia. Sa diha nga siya diha sa kasakitan, siya nangaliyupo sa kaluoy sa Ginoo nga iyang Dios ug nagpaubos sa iyang kaugalingon sa hilabihan gayod sa atubangan sa Dios sa iyang mga katigulangan. Siya nag-ampo kaniya ug ang Ginoo midawat sa iyang pangaliyupo ug namati sa iyang paghangyo, ug gidala siya pagbalik ngadto sa Jerusalem, ngadto sa iyang gingharian. Unya si Manases nakaila nga ang Ginoo mao ang Dios. Human niini, siya nagtukod ug usa ka kuta sa gawas alang sa siyudad ni David, dapit sa kasadpan sa Gihon, sa walog ug alang sa agianan sa ganghaan ngadto sa Ganghaan sa Isda ug gipadayon kini libot sa Ofel ug gipatas-an kini sa hilabihan gayod ug gibutangan niya ug mga tigmando sa kasundalohan ang tanang mga kinutaang siyudad sa Juda. Iyang gipanguha ang laing mga dios ug ang diosdios gikan sa balay sa Ginoo ug ang tanang mga halaran nga iyang gitukod diha sa bukid sa balay sa Ginoo ug sa Jerusalem ug gipanglabay kini ngadto sa gawas sa siyudad. Iyang gipatindog pag-usab ang halaran sa Ginoo ug mihalad sa ibabaw niini ug mga inihaw ingon nga mga halad sa pakigdait ug pagpasalamat ug iyang gisugo ang Juda sa pag-alagad sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Bisan pa niana ang katawhan naghalad gihapon didto sa mga habog nga dapit, apan ngadto lamang sa Ginoo nga ilang Dios. Karon ang uban nga mga buhat ni Manases ug ang iyang pag-ampo ngadto sa iyang Dios, ug ang mga pulong sa mga propeta nga misulti kaniya sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, anaa sa Kasaysayan sa mga Hari sa Israel. Ang iyang pag-ampo ug kon giunsa sa pagdawat sa Dios sa iyang paghangyo, ug ang tanan niyang sala ug ang iyang kalapasan, ug ang mga dapit diin siya magtukod sa mga habog nga dapit ug gipatindog ang mga Asera ug ang mga larawan sa wala pa siya magpaubos sa iyang kaugalingon, kini nasulat sa Kasaysayan sa mga Propeta. Busa si Manases mipahulay uban sa iyang mga katigulangan ug gilubong nila siya sa iyang balay, ug si Amon nga iyang anak naghari puli kaniya. Si Amon 22 ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa duha ka tuig didto sa Jerusalem. Siya nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo sama sa gibuhat ni Manases nga iyang amahan ug si Amon naghalad ngadto sa tanang mga larawan nga gibuhat ni Manases nga iyang amahan, ug nag-alagad kanila. Siya wala magpaubos sa iyang kaugalingon sa atubangan sa Ginoo, ingon nga si Manases nga iyang amahan nagpaubos sa iyang kaugalingon, apan kining maong Amon nagdugang sa iyang paglapas. Ug ang iyang mga alagad nagsabotsabot sa tago batok kaniya ug gipatay siya diha sa iyang balay. Apan gipatay sa katawhan sa yuta kadtong tanan nga nagsabot sa tago batok kang Hari Amon ug gihimo sa katawhan sa yuta si Josias nga iyang anak ingon nga hari puli kaniya. Si Josias walo ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa 31 ka tuig didto sa Jerusalem. Siya nagbuhat sa matarong diha sa mga mata sa Ginoo ug naglakaw sa dalan ni David nga iyang amahan ug wala motipas ngadto sa tuo o ngadto sa wala. Kay sa ikawalo nga tuig sa iyang paghari, samtang batan-on pa siya, siya nag-alagad sa Dios ni David nga iyang amahan ug sa ikanapulo ug duha nga tuig siya nagsugod sa paghinlo sa Juda ug sa Jerusalem sa mga habog nga dapit, sa mga Asera, ug sa mga kinulit ug sa mga tinunaw nga larawan. Ilang gitumpag ang mga halaran sa mga Baal diha sa iyang atubangan ug gibuak ang mga halaran sa insenso nga diha sa ibabaw niini ug gidugmok ang mga Asera ug ang mga kinulit ug mga tinunaw nga larawan ug gihimo kining abog ug gisabwag kini sa ibabaw sa mga lubnganan niadtong mga naghalad kanila. Gisunog usab niya ang bukog sa mga pari ibabaw sa ilang mga halaran, ug gihinloan ang Juda ug ang Jerusalem. Sa mga siyudad sa Manases sa Efraim ug sa Simeon, hangtod sa Neftali, diha sa ilang mga nangaguba nga naglibot, iyang gitumpag ang mga halaran ug gidugmok ang mga Asera ug ang mga larawan hangtod naabog, ug gipamutol ang mga halaran sa insenso sa tibuok yuta sa Israel, unya mibalik siya ngadto sa Jerusalem. Sa ikanapulo ug walo nga tuig sa iyang paghari, sa diha nga nahinloan na niya ang yuta ug ang balay, iyang gipaadto si Safan nga anak ni Asalias ug si Maasias nga gobernador sa siyudad ug si Joa nga anak ni Joahas nga tiglista aron sa pag-ayo sa balay sa Ginoo nga iyang Dios. Nangadto sila kang Hilkias nga labawng pangulong pari, ug gihatag ang salapi nga gidala ngadto sa balay sa Dios nga natigom sa mga Levihanon nga mga tigbantay sa pultahan gikan sa kamot ni Manases ug ni Efraim, ug gikan sa tanang salin sa Israel ug gikan sa tibuok Juda ug Benjamin, ug gikan sa mga nagpuyo sa Jerusalem. Gihatag nila kini ngadto sa kamot sa mga mamumuo nga nag-alagad didto sa balay sa Ginoo ug ang mga mamumoo nga nagbuhat sa balay sa Ginoo mihatag niini aron sa pag-ayo ug sa pagtukod pagbalik sa balay. Gihatag nila kini ngadto sa mga panday ug sa mga magtutukod aron sa pagpalit ug mga sinapsapan nga bato, ug kahoy alang sa mga igsusumpay ug sa mga sagbayan alang sa mga balay nga gipaguba sa mga hari sa Juda. Ang mga tawo nagbuhat nga matinumanon sa buluhaton, ug ibabaw kanila mao si Jahat ug si Obadias nga mga Levihanon sa mga kaliwat ni Merari ug si Zacarias ug si Mesulam sa mga kaliwat sa mga Kohatihanon aron sa pagdumala. Ang mga Levihanon, ang tanan nga batid sa mga tulunggon sa musika maoy nagdumala sa mga tigdala sa mga bug-at nga butang ug nagdumala sa tanang nagbuhat sa tanang matang sa pagpangalagad. Pipila sa mga Levihanon mga eskriba, ug mga tinugyanan ug mga tigbantay sa ganghaan. Samtang gidala nila sa gawas ang salapi nga gidala ngadto sa balay sa Ginoo, si Hilkias nga pari nakakita sa basahon sa Balaod sa Ginoo nga gihatag pinaagi kang Moises. Unya si Hilkias miingon kang Safan nga sekretaryo, “Akong nakit-an ang basahon sa Balaod diha sa balay sa Ginoo.” Ug gihatag ni Hilkias ang basahon ngadto kang Safan. Ug gidala ni Safan ang basahon ngadto sa hari ug misugilon pa gayod ngadto sa hari, “Ang tanan nga gitugyan sa imong mga alagad, ilang gibuhat. Gihabwa nila ang salapi nga nakit-an didto sa balay sa Ginoo ug gihatag kini ngadto sa kamot sa mga tigdumala ug sa mga mamumuo.” Unya si Safan nga sekretaryo misugilon sa hari, “Si Hilkias nga pari mihatag kanako ug usa ka basahon.” Ug gibasa kini ni Safan sa atubangan sa hari. Sa diha nga ang hari nakadungog sa mga pulong sa Balaod, iyang gigisi ang iyang mga bisti. Ug ang hari misugo kang Hilkias, kang Ahikam nga anak ni Safan, kang Abdon nga anak ni Mica, kang Safan nga sekretaryo ug kang Asaias nga alagad sa hari, nga nag-ingon, “Panglakaw kamo, pakisayod sa Ginoo alang kanako ug kanila nga nahibilin sa Israel ug sa Juda, mahitungod sa mga pulong sa basahon nga nakit-an kay dako ang kapungot sa Ginoo nga gibubo kanato, tungod kay ang atong mga katigulangan wala magtuman sa pulong sa Ginoo, sa pagbuhat sumala sa tanan nga nasulat niining basahona.” Busa si Hilkias, ug kadtong gisugo sa hari, miadto kang Hulda nga propeta nga asawa sa tinugyanan sa mga bisti nga si Sallum nga anak ni Tokhat, anak nga lalaki ni Hasra. Si Hulda nagpuyo sa Jerusalem sa ikaduhang puluy-anan, ug sila nakigsulti kaniya mahitungod niining nahitabo. Siya miingon kanila, “Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Sultihi ang tawo nga nagpadala kaninyo nganhi kanako, Kini mao ang giingon sa Ginoo: Magpadala ako ug kadaotan niining dapita ug sa ibabaw sa mga nagpuyo niini, ang tanang mga tunglo nga nasulat sa basahon nga ilang nabasa sa atubangan sa hari sa Juda. Tungod kay sila mibiya kanako ug nagsunog ug insenso ngadto sa laing mga dios, aron paghagit kanako sa pagkasuko pinaagi sa tanang mga buhat sa ilang mga kamot, busa ang akong kasuko ibubo niining dapita ug kini dili mapalong. Apan ngadto sa hari sa Juda nga nagsugo kaninyo sa pagpakisayod sa Ginoo, kini mao ang isulti ninyo kaniya: Kini mao ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Mahitungod sa mga pulong nga imong nadungog, tungod kay ang imong kasingkasing mahinulsolon ug ikaw nagpaubos sa imong kaugalingon sa atubangan sa Dios sa diha nga nakadungog ikaw sa iyang mga pulong batok niining dapita ug batok sa mga nagpuyo niini ug nagpaubos ikaw sa imong kaugalingon sa akong atubangan, ug naggisi sa imong mga bisti ug mihilak sa akong atubangan, ako usab namati kanimo, miingon ang Ginoo. Tan-awa, itipon ikaw ngadto sa imong katigulangan ug ikaw ibutang ngadto sa imong lubnganan nga malinawon ug ang imong mga mata dili makakita sa tanang kadaotan nga akong ipadala niining dapita ug sa mga nagpuyo niini.’ ” Ug sila nagdala pagbalik ug mensahe ngadto sa hari. Unya ang hari nagpaadto ug gitigom ang tanang mga kadagkoan sa Juda ug sa Jerusalem. Ug ang hari miadto sa balay sa Ginoo uban ang tanang mga tawo sa Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem, ug ang mga pari ug ang mga Levihanon, ang tanang katawhan, dagko ug gagmay, ug iyang gibasa sa ilang pangdungog ang tanang mga pulong sa basahon sa kasabotan nga nakit-an didto sa balay sa Ginoo. Ug ang hari mitindog sa iyang dapit ug naghimo ug sa usa ka kasabotan sa atubangan sa Ginoo, sa paglakaw sunod sa Ginoo ug sa pagtuman sa iyang mga sugo, ug sa iyang mga pagpamatuod ug sa iyang mga lagda, uban sa tibuok niyang kasingkasing, ug sa tibuok niyang kalag, sa pagbuhat sa mga pulong sa kasabotan nga nasulat niining basahona. Unya iyang gipasaad ang tanan nga didto sa Jerusalem ug sa Benjamin; ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem nagbuhat sumala sa kasabotan sa Dios, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Gikuha ni Josias ang tanan nga mga dulumtanan gikan sa tanang mga kayutaan nga ila sa katawhan sa Israel, ug ang tanan nga didto sa Israel gipaalagad sa Ginoo nga ilang Dios. Sa tanan niyang mga adlaw sila wala mobulag gikan sa pagsunod sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Gisaulog ni Josias ang Pagsaylo ngadto sa Ginoo didto sa Jerusalem ug ilang giihaw ang nating karnero alang sa Pagsaylo sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa unang bulan. Gitudlo niya ang mga pari ngadto sa ilang mga katungdanan ug gidasig sila sa pag-alagad sa balay sa Ginoo. Ug siya miingon sa mga Levihanon nga nagtudlo sa tibuok Israel ug nga mga balaan sa Ginoo, “Ibutang ang balaan nga sudlanan sa kasabotan diha sa balay nga gitukod ni Solomon nga anak ni David nga hari sa Israel; dili kinahanglan nga inyo kining pas-anon sa inyong mga abaga. Karon alagari ang Ginoo nga inyong Dios ug ang iyang katawhan nga Israel. Andama ang inyong kaugalingon sumala sa panimalay sa inyong mga katigulangan sumala sa inyong hut-ong, magsunod sa sugo ni David nga hari sa Israel ug sa sugo ni Solomon nga iyang anak. Panindog kamo diha sa balaan nga dapit sumala sa mga pundok sa mga banay sa mga katigulangan sa inyong mga kaigsoonan nga dili pari ug himoa nga sa matag hut-ong adunay bahin ang mga panimalay sa mga katigulangan sa mga Levihanon. Unya ihawa ang nating karnero alang sa Pagsaylo ug balaana ang inyong kaugalingon ug pag-andam alang sa inyong mga kaigsoonan, sa pagbuhat sumala sa pulong sa Ginoo pinaagi kang Moises.” Unya si Josias mihatag ngadto sa mga tawo nga dili pari ingon nga mga halad sa Pagsaylo, mga nating karnero ug mga nating kanding gikan sa panon sa gidaghanon nga 30,000 ug tulo ka libo ka torong baka, kini gikan sa kahayopan sa hari. Ang iyang mga pangulo mihatag nga kinabubut-on ngadto sa katawhan, ngadto sa mga pari ug ngadto sa mga Levihanon. Si Hilkias, si Zacarias ug si Jehiel, ang mga labawng tinugyanan sa balay sa Dios, mihatag ngadto sa mga pari alang sa mga halad sa Pagsaylo, duha ka libo ug unom ka gatos ka nating karnero ug nating kanding ug tulo ka gatos ka laking baka. Si Conanias usab, ug si Semaias ug si Netanel nga iyang mga igsoon, ug si Hasabias, si Jeiel ug si Josabad, ang mga pangulo sa mga Levihanon, mihatag ngadto sa mga Levihanon alang sa mga halad sa Pagsaylo, lima ka libo ka nating karnero ug nating kanding ug lima ka gatos ka torong baka. Sa dihang naandam na ang pag-alagad, ang mga pari nanindog sa ilang dapit ug ang mga Levihanon sa ilang mga hut-ong, sumala sa sugo sa hari. Ilang giihaw ang nating karnero alang sa Pagsaylo ug ang mga pari miwisik ug dugo nga ilang nadawat gikan kanila samtang ang mga Levihanon nagpanit sa inihaw. Ilang gilain ang mga halad nga sunogon, aron ilang iapod-apod kini sumala sa mga pundok sa mga panimalay sa mga katigulangan sa mga tawo nga dili pari, aron ihalad ngadto sa Ginoo, ingon nga kini nasulat sa basahon ni Moises. Ug mao kini ang ilang gihimo sa mga laking baka. Ilang giasal ang nating karnero sa Pagsaylo pinaagi sa kalayo sumala sa tulumanon ug ang balaan nga mga halad ilang gilat-an diha sa mga kulon, sa mga kaldero, sa mga kalaha, ug gidala dayon kini ngadto sa tanang mga tawo nga dili pari. Human niini, nag-andam sila alang sa ilang kaugalingon ug alang sa mga pari, tungod kay ang mga pari nga mga kaliwat ni Aaron nag-atiman sa paghalad sa mga halad nga sunogon ug sa tambok nga mga bahin hangtod sa pagkagabii. Busa ang mga Levihanon nag-andam alang sa ilang kaugalingon ug alang sa mga pari nga mga kaliwat ni Aaron. Ang mga mag-aawit nga mga anak ni Asaf didto sa ilang dapit, sumala sa sugo ni David, ni Asaf, ni Heman ug ni Jedutun nga propeta sa hari, ug ang mga tigbantay sa pultahan diha sa matag ganghaan. Wala kinahanglana nga sila mobiya gikan sa ilang pag-alagad, kay ang ilang kaigsoonan nga mga Levihanon nag-andam alang kanila. Busa ang tanan nga pag-alagad ngadto sa Ginoo naandam niadtong adlawa, aron sa pagsaulog sa Pagsaylo ug sa paghalad sa mga halad nga sunogon ibabaw sa halaran sa Ginoo sumala sa sugo ni Hari Josias. Ang katawhan sa Israel nga nanambong nagsaulog sa Pagsaylo niadtong panahona ug sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo sulod sa pito ka adlaw. Walay Pagsaylo nga sama niadto nga gisaulog sa Israel sukad sa mga adlaw ni Samuel nga propeta; walay hari sa Israel nga nagsaulog niadtong Pagsaylo nga sama sa pagsaulog ni Josias ug sa mga pari ug sa mga Levihanon ug sa tibuok Juda ug Israel nga nanambong, ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem. Sa ikanapulo ug walo nga tuig sa paghari ni Josias kining maong Pagsaylo gisaulog. Human niining tanan, sa diha nga si Josias nakaandam na sa Templo, si Neco nga hari sa Ehipto miadto aron sa pagpakig-away didto sa Carkemis sa Eufrates ug si Josias migula sa pagpakig-away kaniya. Apan siya nagpadala ug mga sulugoon ngadto kaniya nga nag-ingon, “Unsay akong labot kanimo, ikaw nga hari sa Juda? Wala ako moanhi batok kanimo niining adlawa apan batok sa balay ako nakig-away, ug ang Dios nagsugo kanako sa pagdali. Hunong sa pagsupak sa Dios nga ania uban kanako kay tingali unya ug iya kamong laglagon.” Bisan pa niini si Josias wala motalikod kaniya apan nagtakoban sa iyang kaugalingon aron sa pagpakig-away kaniya. Wala siya mamati sa mga pulong ni Neco gikan sa baba sa Dios ug miadto sa pagpakig-away didto sa patag sa Megido. Ang mga tigpana mipana kang Hari Josias ug ang hari miingon sa iyang mga alagad, “Ipalayo ako kay ako samdan ug dako.” Busa gikuha siya sa iyang mga sulugoon gikan sa karwahi ug gibutang siya sa iyang ikaduhang karwahi ug gidala siya ngadto sa Jerusalem. Ug siya namatay ug gilubong sa mga lubnganan sa iyang mga katigulangan. Ang tibuok Juda ug Jerusalem nagbangutan alang kang Josias. Si Jeremias naglitok ug pagbangotan alang kang Josias ug ang tanang mga lalaki ug babaye nga mag-aawit naghisgot mahitungod kang Josias sa ilang mga pagbangotan hangtod niining adlawa. Gihimo nila kini nga usa ka tulumanon sa Israel, ug tan-awa, nasulat kini diha sa Mga Pagbangotan. Karon ang uban nga mga buhat ni Josias ug ang iyang mga maayong buhat sumala sa nasulat diha sa balaod sa Ginoo, ug ang iyang mga buhat sa sinugdan ug sa kataposan, kini nasulat kini diha sa Basahon sa mga Hari sa Israel ug sa Juda. Unya ang katawhan sa yuta mipili kang Jehoahas nga anak ni Josias ug gihimo siya nga hari puli sa iyang amahan didto sa Jerusalem. Si Jehoahas 23 ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa tulo ka bulan didto sa Jerusalem. Unya ang hari sa Ehipto mipapahawa kaniya sa Jerusalem ug gipabuhis ang nasod ug usa ka gatos ka talanton nga plata ug usa ka talanton nga bulawan. Ug ang hari sa Ehipto naghimo kang Eliakim nga iyang igsoon ingon nga hari sa Juda ug sa Jerusalem, ug giilisan ang iyang ngalan ug Jehoiakim. Apan si Neco mikuha kang Jehoahas nga iyang igsoon ug midala kaniya ngadto sa Ehipto. Si Jehoiakim 25 ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa napulo ug usa ka tuig didto sa Jerusalem. Siya nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo nga iyang Dios. Batok kaniya miabot si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug gigapos siya ug mga kadena aron dad-on siya ngadto sa Babilonia. Si Nabucodonosor midala usab sa ubang mga kagamitan sa balay sa Ginoo ngadto sa Babilonia ug gibutang kini didto sa iyang balay sa Babilonia. Karon ang uban nga mga buhat ni Jehoiakim, ug ang mga dulumtanan nga iyang gibuhat ug kadtong nakita batok kaniya, tan-awa, kini nasulat sa Basahon sa mga Hari sa Israel ug sa Juda, ug si Jehoiakin nga iyang anak maoy naghari puli kaniya. Si Jehoiakin walo ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa tulo ka bulan ug napulo ka adlaw didto sa Jerusalem. Siya nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo. Sa tingpamulak niadtong tuiga, si Hari Nabucodonosor misugo, ug gidala siya ngadto sa Babilonia uban sa mga bililhong galamiton sa balay sa Ginoo, ug si Zedekias nga iyang igsoon gihimong hari sa Juda ug sa Jerusalem. Si Zedekias 21 ka tuig ang panuigon sa iyang pagsugod sa paghari ug siya naghari sulod sa napulo ug usa ka tuig didto sa Jerusalem. Siya nagbuhat ug daotan diha sa panan-aw sa Ginoo nga iyang Dios. Wala siya magpaubos sa iyang kaugalingon sa atubangan ni Jeremias nga propeta nga misulti gikan sa baba sa Ginoo. Siya misukol usab batok kang Hari Nabucodonosor nga nagpapanumpa kaniya pinaagi sa Dios; gipatikig niya ang iyang liog ug gipagahi ang iyang kasingkasing batok sa pagbalik ngadto sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ang tanan nga nangulo nga mga pari ug ang katawhan hilabihan ka masupilon, nagsunod sa tanan nga mga dulumtanan sa mga nasod ug ilang gihugawan ang balay sa Ginoo nga iyang gibalaan didto sa Jerusalem. Ug ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan kanunay nga nagpaadto kanila pinaagi sa iyang mga sinugo tungod kay siya may kaluoy sa iyang katawhan ug sa iyang dapit nga puluy-anan. Apan sila nagpadayon sa pagbugalbugal sa mga sinugo sa Dios ug gitamay ang iyang mga pulong ug nagbugalbugal sa iyang mga propeta hangtod nga ang kapungot sa Ginoo misilaob batok sa iyang katawhan, hangtod nga wala nay mahimo. Busa gipadala niya batok kanila ang hari sa mga Caldeanhon nga mipatay sa ilang mga batan-ong lalaki pinaagi sa espada diha sa balay sa ilang balaang puluy-anan ug walay kaluoy sa batan-ong lalaki o sa ulay, sa mga tigulang o sa may panuigon, gitugyan niya silang tanan ngadto sa iyang kamot. Ang tanang mga kagamitan sa balay sa Dios, dagko ug gagmay, ug ang mga bahandi sa balay sa Ginoo ug ang mga bahandi sa hari ug sa iyang mga pangulo, kining tanan iyang gidala ngadto sa Babilonia. Ilang gisunog ang balay sa Dios ug gigun-ob ang kuta sa Jerusalem ug gisunog sa kalayo ang tanang harianong balay niini ug giguba ang tanang mga bililhon nga galamiton niini. Iyang gibihag ngadto sa Babilonia kadtong nakaikyas gikan sa espada ug sila nahimong mga sulugoon niya ug sa iyang mga anak nga lalaki hangtod sa pagkatukod sa gingharian sa Persia, aron sa pagtuman sa pulong sa Ginoo pinaagi sa baba ni Jeremias, hangtod nga ang yuta makapahimulos sa iyang mga adlaw nga igpapahulay. Sa tanang mga adlaw nga kini magpabilin nga biniyaan, kini nagtuman sa adlaw nga igpapahulay, sa pagtuman sa 70 ka tuig. Unya sa unang tuig ni Ciro nga hari sa Persia, aron nga ang pulong sa Ginoo pinaagi sa baba ni Jeremias matuman, ang Ginoo nagdasig sa espiritu ni Ciro nga hari sa Persia nga tungod niana siya naghimo ug usa ka pahibalo sa tibuok niyang gingharian ug gisulat usab kini, “Mao kini ang gisulti ni Ciro nga hari sa Persia, ‘Ang Ginoo, ang Dios sa langit, naghatag kanako sa tanan nga gingharian sa yuta ug iya akong gisugo sa pagtukod alang kaniya ug usa ka balay didto sa Jerusalem nga anaa sa Juda. Si bisan kinsa nga anaa uban kaninyo sa tanan niyang katawhan, ang Ginoo nga iyang Dios mag-uban unta kaniya! Paadtoa siya.’ ” Sa unang tuig ni Ciro nga hari sa Persia, aron matuman ang pulong sa Ginoo pinaagi sa baba ni Jeremias, gidasig sa Ginoo ang espiritu ni Hari Ciro sa Persia nga tungod niana siya naghimo sa usa ka pahibalo sa tibuok niyang gingharian ug gisulat usab kini: “Kini mao ang gisulti ni Ciro nga hari sa Persia: Ang Ginoo, ang Dios sa langit, naghatag kanako sa tanang gingharian sa yuta ug iya akong gisugo sa pagtukod ug balay alang kaniya didto sa Jerusalem nga anaa sa Juda. Si bisan kinsa nga anaa uban kaninyo sa tanan niyang katawhan, mag-uban unta kaniya ang iyang Dios, ug paadtoa siya sa Jerusalem nga anaa sa Juda, ug patukora pag-usab sa balay sa Ginoo, ang Dios sa Israel, siya mao ang Dios nga anaa sa Jerusalem. Ang matag usa sa mga nahibilin, bisan diin man siya magpuyo, kinahanglang tabangan siya sa mga tawo sa iyang dapit pinaagi sa plata ug bulawan, sa mga kabtangan ug sa mga mananap, dugang sa mga halad nga kinabubut-on alang sa balay sa Dios nga anaa sa Jerusalem.” Unya mitindog ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa Juda ug sa Benjamin, ang mga pari ug ang mga Levihanon, ang matag usa nga ang espiritu gidasig sa Dios sa pag-adto aron sa pagtukod pag-usab sa balay sa Ginoo nga anaa sa Jerusalem. Ug ang tanan nga naglibot kanila mitabang kanila pinaagi sa mga galamiton nga plata, bulawan, mga kabtangan, mga mananap, ug bililhong mga butang dugang sa tanang mga gihalad nga kinabubut-on. Si Ciro nga hari mipagula sa mga kagamitan sa balay sa Ginoo nga gidala ni Nabucodonozor gikan sa Jerusalem ug gibutang diha sa balay sa iyang mga diosdios. Gipagula kini ni Ciro nga hari sa Persia ug gitugyan kang Metridat nga mamahandi nga miihap niini ngadto kang Sesbasar nga pangulo sa Juda. Ug kini mao ang gidaghanon: 30 ka planggana nga bulawan, 1,000 ka planggana nga plata, 29 ka ubang mga kagamitan, 30 ka panaksan nga bulawan, 410 ka panaksan nga plata ug 1,000 ka ubang mga kagamitan. Ang tanang kagamitan nga bulawan ug plata 5,400. Kining tanan gidala ni Sesbasar sa diha nga ang mga binihag gidala gikan sa Babilonia ngadto sa Jerusalem. Mao kini sila ang katawhan sa lalawigan, nga nahiuli gikan sa pagkabihag niadtong mga binihag nga gidala ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug namauli sila ngadto sa Jerusalem ug sa Juda, ang matag usa ngadto sa iyang kaugalingong lungsod. Miabot sila uban kang Zerubabel, kang Jesua, kang Nehemias, kang Seraias, kang Reelias, kang Mardoqueo, kang Bilsan, kang Mispar, kang Bigvai, kang Rehum ug kang Baana. Ang gidaghanon sa mga lalaki sa katawhan sa Israel: ang mga kaliwat ni Paros, 2,172. Ang mga kaliwat ni Sefatias, 372. Ang mga kaliwat ni Ara, 775. Ang mga kaliwat ni Pahat-moab, nga mga kaliwat ni Jesua ug ni Joab, 2,812. Ang mga kaliwat ni Elam, 1,254. Ang mga kaliwat ni Zattu, 945. Ang mga kaliwat ni Zacai, 760. Ang mga kaliwat ni Bani, 642. Ang mga kaliwat ni Bebai, 623. Ang mga kaliwat ni Azgad, 1,222. Ang mga kaliwat ni Adonikam, 666. Ang mga kaliwat ni Bigvai, 2,056. Ang mga kaliwat ni Adin, 454. Ang mga kaliwat ni Ater, sa kang Hesekias, 98. Ang mga kaliwat ni Besai, 323. Ang mga kaliwat ni Jora, 112. ang mga kaliwat ni Hasum, 223. Ang mga kaliwat ni Gibbar, 95. Ang mga kaliwat ni Betlehem, 123. Ang katawhan sa Netofa, 56. Ang katawhan sa Anatot, 128. Ang mga kaliwat ni Asmavet, 42. Ang mga kaliwat ni Kiriatarim, ni Kefira ug ni Beerot, 743. Ang mga kaliwat ni Rama ug ni Geba, 621. Ang katawhan sa Micmas, 122. Ang katawhan sa Betel ug sa Ai, 223. Ang mga kaliwat ni Nebo, 52. Ang mga kaliwat ni Magbis, 156. Ang mga kaliwat sa lain nga Elam, 1,254. Ang mga kaliwat ni Harim, 320. Ang mga kaliwat ni Lod, ni Hadid ug ni Ono, 725. Ang mga kaliwat ni Jerico, 345. Ang mga kaliwat ni Senaa, 3,630. Ang mga pari: ang mga kaliwat ni Jedaias, sa balay ni Jesua, 973. Ang mga kaliwat ni Imer, 1,252. Ang mga kaliwat ni Pasur, 1,247. Ang mga kaliwat ni Harim, 1,017. Ang mga Levihanon: ang mga kaliwat ni Jesua ug ni Kadmiel, sa mga kaliwat ni Hodavias, 74. Ang mga mag-aawit: ang mga kaliwat ni Asaf, 128. Ang mga kaliwat sa mga tigbantay sa ganghaan: ang mga kaliwat ni Sallum, ang mga kaliwat ni Ater, ang mga kaliwat ni Talmon, ang mga kaliwat ni Akkub, ang mga kaliwat ni Hatita ug ang mga kaliwat ni Sobai, ang tanan, 139. Ang mga alagad sa Templo: ang mga kaliwat ni Ziha, ang mga kaliwat ni Hasufa, ang mga kaliwat ni Tabaot, ang mga kaliwat ni Keros, ang mga kaliwat ni Siaha, ang mga kaliwat ni Padon, ang mga kaliwat ni Lebana, ang mga kaliwat ni Hagaba, ang mga kaliwat ni Akkub, ang mga kaliwat ni Hagab, ang mga kaliwat ni Samlai, ang mga kaliwat ni Hanan, ang mga kaliwat ni Gidel, ang mga kaliwat ni Gahar, ang mga kaliwat ni Reaias, ang mga kaliwat ni Resin, ang mga kaliwat ni Nekoda, ang mga kaliwat ni Gazam, ang mga kaliwat ni Uza, ang mga kaliwat ni Pasea, ang mga kaliwat ni Besai, ang mga kaliwat ni Asna, ang mga kaliwat ni Meunim, ang mga kaliwat ni Nefisim, ang mga kaliwat ni Bakbuk, ang mga kaliwat ni Hakufa, ang mga kaliwat ni Harhur, ang mga kaliwat ni Bazlut, ang mga kaliwat ni Mehida, ang mga kaliwat ni Harsa, ang mga kaliwat ni Barkos, ang mga kaliwat ni Sisera, ang mga kaliwat ni Tema, ang mga kaliwat ni Nesia ug ang mga kaliwat ni Hatifa. Ang mga kaliwat sa mga sulugoon ni Solomon: ang mga kaliwat ni Sotai, ang mga kaliwat ni Hasoferet, ang mga kaliwat ni Peruda, ang mga kaliwat ni Jaala, ang mga kaliwat ni Darkon, ang mga kaliwat ni Gidel, ang mga kaliwat ni Sefatias, ang mga kaliwat ni Hatil, ang mga kaliwat ni Pokeret-hasebaim ug ang mga kaliwat ni Ami. Ang tanang mga alagad sa Templo, ang tanang mga kaliwat sa mga sulugoon ni Solomon, 392. Ang mga mosunod mao ang namauli gikan sa Telmela, sa Telharsa, sa Kerab, sa Adan, ug sa Imer, apan wala sila makapamatuod sa mga banay sa ilang mga katigulangan o sa ilang kagikan kon nasakop ba sila sa Israel: ang mga kaliwat ni Delaias, ang mga kaliwat ni Tobias, ang mga kaliwat ni Nekoda, 652. Sa mga kaliwat usab sa mga pari: ang mga kaliwat ni Habaias, ang mga kaliwat ni Hakos, ug ang mga kaliwat ni Barsilai, nga nangasawa sa mga kaliwat nga babaye ni Barsilai nga taga-Gilead ug gitawag sa ilang ngalan. Kini sila nangita sa ilang ngalan niadtong nalakip sa nalista sa mga kagikan apan wala sila makita didto busa wala sila ilakip sa pagkapari ingon nga hugaw. Ug ang gobernador nagsulti kanila nga dili sila makakaon sa labing balaan nga pagkaon hangtod nga adunay pari nga magpakisayod pinaagi sa Urim ug sa Tumim. Ang tibuok katilingban, 42,360, walay labot sa ilang mga sulugoon nga lalaki ug sulugoon nga babaye nga 7,337, ug sila adunay 200 ka lalaki ug babaye nga mga mag-aawit. Ang ilang mga kabayo, 736. Ang ilang mga mula, 245. Ang ilang mga kamilyo, 435. Ang ilang mga asno, 6,720. Ang uban nga pangulo sa mga panimalay, sa diha nga miabot sila sa balay sa Ginoo nga didto sa Jerusalem, naghimo ug mga paghalad nga kinabubut-on alang sa balay sa Dios, aron sa pagpatindog niini sa iyang dapit. Sumala sa ilang masarangan, sila mihatag ngadto sa tipiganan sa bahandi alang sa buluhaton, 61,000 ka daric nga bulawan, 5,000 ka mina nga plata ug 100 ka bisti sa mga pari. Ang mga pari, ug ang mga Levihanon ug ang uban sa katawhan mipuyo sa Jerusalem ug sa mga kasikbit niini. Ug ang mga mag-aawit, ug ang mga tigbantay sa ganghaan ug ang mga alagad sa Templo nagpuyo sa ilang mga lungsod ug ang tibuok Israel sa ilang mga siyudad. Sa dihang miabot ang ikapito nga bulan, ug ang mga kaliwat sa Israel diha sa mga siyudad, ang katawhan nagtigom ingon nga usa ka tawo didto sa Jerusalem. Unya mitindog si Jesua nga anak ni Josadak ug ang iyang kaubang mga pari ug si Zerubabel nga anak ni Sealtiel ingon man ang iyang mga kadugo, ug ilang gitukod ang halaran sa Dios sa Israel, aron halaran kini ug mga halad nga sunogon ingon nga nasulat kini diha sa Balaod ni Moises, ang tawo sa Dios. Ilang gipahimutang ang halaran sa dapit niini kay ang kahadlok miabot kanila tungod sa mga katawhan sa mga kayutaan ug sila naghalad ug mga halad nga sunogon ibabaw niini ngadto sa Ginoo, mga halad nga sunogon sa buntag ug sa gabii. Ug ilang gihimo ang Kasaulogan sa mga Balongbalong ingon nga kini nasulat ug gihalad ang matag adlaw nga mga halad nga sunogon nga inihap sumala sa tulumanon, sumala sa gikinahanglan sa matag adlaw. Ug sa human niini, ang magpadayon nga halad nga sunogon, ang mga halad sa bag-ong subang sa bulan ug sa tanang gitakda nga kasaulogan sa Ginoo ug ang mga halad sa matag usa nga naghimo sa kinabubut-on nga halad ngadto sa Ginoo. Sukad sa unang adlaw sa ikapito nga bulan misugod sila sa paghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Apan ang patukoranan sa Templo sa Ginoo wala pa ikapahimutang. Unya mihatag sila ug salapi sa mga tigsapsap sa bato ug sa mga panday, ug pagkaon ug ilimnon ug lana ngadto sa mga Sidonhanon ug sa mga Tirohanon aron sa pagdala ug mga cedro nga kahoy gikan sa Lebanon ngadto sa dagat sa Jopa sumala sa pagtugot kanila ni Ciro nga hari sa Persia. Sa ikaduhang tuig sa ilang pag-abot sa balay sa Dios didto sa Jerusalem, sa ikaduhang bulan, si Zerubabel nga anak ni Sealtiel ug si Jesua nga anak ni Josadak nagsugod uban sa ilang mga kaigsoonan, mga pari ug mga Levihanon ug ang tanan nga mga miabot sa Jerusalem gikan sa pagkabinihag. Gitudlo nila ang mga Levihanon, sukad sa 20 ka tuig ang panuigon ug pataas aron sa pagdumala sa buluhaton sa balay sa Ginoo. Unya si Jesua uban sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kadugo, ug si Kadmiel ug ang iyang mga anak nga lalaki, ang mga kaliwat ni Juda, nagdumala sa mga mamumuo diha sa balay sa Dios uban sa mga anak ni Henadad ug sa mga Levihanon ug sa ilang mga anak ug mga kadugo. Ug sa diha nga ang mga nagtukod mipahiluna sa patukoranan sa Templo sa Ginoo, ang mga pari nga nagsul-ob sa ilang mga bisti miduol nga may mga trumpeta, ug ang mga Levihanon, ang mga kaliwat ni Asaf, may mga piyangpiyang, aron sa pagdayeg sa Ginoo sumala sa sugo ni David nga hari sa Israel. Nagtubagtubag sila sa pag-awit, nagdayeg ug naghatag ug mga pasalamat ngadto sa Ginoo, “Kay siya maayo, kay ang iyang gugmang walay paglubad nagpadayon hangtod sa kahangtoran ngadto sa Israel.” Ug ang tibuok katawhan misinggit sa kusog nga tingog, sa dihang nagdayeg sila sa Ginoo, tungod kay napahimutang na man ang sukaranan sa balay sa Ginoo. Apan daghan sa mga pari ug mga Levihanon ug mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan, mga tawo nga tigulang nga nakakita sa unang balay, mihilak pag-ayo sa dihang nakita nila nga ang patukoranan niining balaya napahimutang na. Apan daghan ang misinggit sa kalipay, nga tungod niana ang katawhan wala na makaila sa kalainan sa kasaba sa pagsinggit sa kalipay gikan sa kasaba sa paghilak sa katawhan kay ang katawhan naninggit sa usa ka kusog nga tingog ug ang kasaba nadungog sa layo. Karon sa pagkadungog sa mga kabatok sa Juda ug sa Benjamin nga ang mga nahiuli nga binihag nagtukod ug usa ka templo sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sila miduol kang Zerubabel ug sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan ug miingon kanila, “Patabanga kami sa pagtukod uban kaninyo, kay kami nagsimba sa inyong Dios, sama sa inyong gibuhat ug kami naghalad kaniya sukad pa sa mga adlaw ni Esar-hadon nga hari sa Asiria nga maoy nagdala kanamo dinhi.” Apan si Zerubabel, si Jesua ug ang uban nga mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa Israel miingon kanila, “Kamo walay labot kanamo sa pagtukod ug balay sa among Dios, apan kami lamang ang magtukod alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sumala sa gisugo kanamo ni Hari Ciro nga hari sa Persia.” Unya gibugnaw sa katawhan sa maong yuta ang katawhan sa Juda ug gihadlok sila sa pagtukod, ug nanuhol ug mga magtatambag batok kanila, aron sa pagpakyas sa ilang katuyoan, sa tanang mga adlaw ni Ciro nga hari sa Persia, bisan hangtod sa paghari ni Dario nga hari sa Persia. Ug sa paghari ni Ahasuero, sa pagsugod sa iyang paghari, nagsulat sila ug usa ka sumbong batok sa mga nagpuyo sa Juda ug sa Jerusalem. Ug sa mga adlaw ni Artaxerxes, si Bislam, si Mitredat, si Tabeel ug ang uban sa iyang mga kaubanan misulat ngadto kang Artaxerxes nga hari sa Persia. Ang sulat gihimo sa Aramaico ug gihubad. Si Rehum nga tigmando ug si Simsai nga eskriba nagsulat ug usa ka sulat batok sa Jerusalem ngadto kang Artaxerxes nga hari ingon niining mosunod— unya misulat si Rehum nga tigmando, si Simsai nga eskriba ug uban pa niyang kaubanan, ang mga maghuhukom, ang mga gobernador, ang mga tinugyanan, ang mga Persianhon, ang katawhan sa Erec, ang mga taga-Babilonia, ang katawhan sa Susa nga mao ang mga Elamhanon, ug ang uban sa mga nasod nga gihinginlan sa gamhanan ug halangdon nga Asurbanipal ug mipahimutang didto sa mga siyudad sa Samaria, ug sa ubang lalawigan tabok sa Suba ug karon mao kini ang kopya sa sulat nga ilang gipadala—“Ngadto kang Artaxerxes nga hari: Ang imong mga alagad, mga katawhan sa lalawigan sa tabok sa Suba, nangumosta kaninyo. Ug karon ipahibalo ngadto sa hari nga ang mga Judio nga gikan kanimo ug miabot kanamo miadto sa Jerusalem. Ilang gitukod pag-usab ang masupilon ug daotan nga siyudad. Hapit na nila mahuman ang mga kuta ug giayo ang mga patukoranan. Karon ipahibalo sa hari, nga kon kining siyudara matukod pag-usab ug ang mga kuta mahuman, sila dili mobayad ug buhis, alkabala, o bayranan alang sa dalan, ug mokunhod gayod ang makita nga salapi sa gingharian. Karon tungod kay kami nagkaon sa asin sa balay sa hari, ug dili angay kanamo ang pagtan-aw sa hari nga kakuhaan sa kadungganan, busa nagpadala kami ug nagpahibalo sa hari aron nga ang pagsusi himoon unta diha sa basahon sa mga kaagi sa imong mga katigulangan. Imong makita diha sa basahon sa mga kaagi, ug mahibaloan nga kining siyudara masupilon nga siyudad, makadaot sa mga hari ug sa mga lalawigan, ug nga sila naghimo ug pag-alsa batok niini sa unang panahon. Mao kini ang hinungdan nga kining siyudara nagun-ob. Kami nagpahibalo sa hari nga kon kining siyudara matukod ug ang mga kuta mahuman, ikaw wala nay mapanag-iya sa lalawigan tabok sa Suba.” Unya ang hari nagpadala ug tubag: “Ngadto kang Rehum, nga tigmando ug ngadto kang Simsai nga eskriba, ug ngadto sa uban pa nilang mga kauban nga nagpuyo sa Samaria ug sa uban nga lalawigan tabok sa Suba, kumosta. Ug karon ang sulat nga imong gipadala kanamo gibasa sa tin-aw gayod sa akong atubangan. Ug ako nagsugo, ug ang pagsusi gihimo, ug nakita nga kining siyudara sukad sa unang panahon misukol batok sa mga hari ug nga ang pag-alsa ug pagsukol gihimo didto. Mga gamhanang hari ang nagmando sa Jerusalem, naghari sa tibuok nga lalawigan tabok sa Suba diin ang buhis, alkabala, ug bayranan alang sa dalan gibayad ngadto kanila. Busa paghimo ug usa ka sugo sa pagpahunong niining mga tawhana ug nga kining siyudara dili matukod hangtod nga ang usa ka sugo akong himoon. Ug pagbantay nga kamo dili magluyaluya niining butanga. Ngano nga palamboon man ang butang nga makadaot sa hari?” Unya sa diha nga ang kopya sa sulat ni Hari Artaxerxes gibasa sa atubangan ni Rehum ug ni Simsai nga eskriba ug sa ilang mga kauban, sila miadto nga nagdali ngadto sa mga Judio sa Jerusalem ug gipahunong sila pinaagi sa pagpugos ug sa gahom. Unya nahunong ang pagbuhat sa balay sa Dios nga didto sa Jerusalem, ug kini nahunong hangtod sa ikaduhang tuig sa paghari ni Dario nga hari sa Persia. Unya ang mga propeta, si Hageo ug si Zacarias nga anak ni Ido, nagpropesiya ngadto sa mga Judio nga didto sa Juda ug sa Jerusalem sa ngalan sa Dios sa Israel nga maoy nagmando kanila. Unya mibarog si Zerubabel nga anak ni Sealtiel ug si Jesua nga anak ni Josadak, ug gisugdan ang pagtukod sa balay sa Dios nga didto sa Jerusalem ug uban kanila ang mga propeta sa Dios nga mitabang kanila. Sa maong panahon miadto kanila si Tatenai, ang gobernador sa lalawigan nga tabok sa Suba, ug si Setarbosenai, ug ang ilang mga kauban ug miingon kanila sa ingon niini, “Kinsa ang mihatag ug sugo kaninyo sa pagtukod niining balaya ug sa paghuman niining kutaa?” Gipangutana usab nila sila, “Unsa ang mga ngalan sa mga tawo nga nagtukod niining balaya?” Apan ang mata sa ilang Dios diha sa mga kadagkoan sa mga Judio ug sila wala nila pahunonga, hangtod nga ang taho miabot kang Dario ug naghatag ang tubag pinaagi sa sulat mahitungod niini. Ang kopya sa sulat gipadala ni Tatenai nga gobernador sa lalawigan tabok sa Suba ug ni Setarbosenai ug sa iyang mga kauban nga mga gobernador, nga diha sa lalawigan tabok sa Suba, ngadto kang Dario nga hari. Sila nagpadala ug usa ka taho ngadto kaniya, diin gisulat ang mosunod: “Alang kang Dario nga hari, ang tibuok nga pakigdait. Angay kini nga mahibaloan sa hari nga kami miadto sa lalawigan sa Juda, ngadto sa Balay sa dakong Dios. Gitukod kini uban sa dagkong mga bato ug ang mga kahoy gipahimutang sa mga kuta ug kining buhata nagpadayon uban sa kakugi ug nag-uswag diha sa ilang mga kamot. Unya nangutana kami niadtong mga kadagkoan, ug miingon kanila sa ingon niini, ‘Kinsa ang mihatag ug sugo kaninyo sa pagtukod niining balaya ug sa paghuman niining kutaa?’ Gipangutana usab namo sila sa ilang mga ngalan alang sa inyong kasayoran, aron among ikasulat ang mga ngalan sa mga tawo nga nangulo kanila. Ug kini mao ang ilang tubag kanamo, ‘Kami mao ang mga alagad sa Dios sa langit ug sa yuta, ug kami nagtukod pag-usab sa balay nga natukod niining daghang mga katuigan nga nangagi, nga gitukod ug nahuman sa usa ka gamhanang hari sa Israel. Apan tungod kay gipasuko sa among mga katigulangan ang Dios sa langit, gitugyan niya sila ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, sa Caldeanhon nga maoy naggun-ob niining balaya ug nagdala sa katawhan ngadto sa Babilonia. Hinuon sa unang tuig ni Ciro nga hari sa Babilonia, si Ciro nga hari naghimo ug usa ka sugo nga tukoron pag-usab kining balay sa Dios. Ug ang bulawan ug ang plata nga mga kagamitan sa balay sa Dios nga gipanguha ni Nabucodonosor gikan sa Templo nga didto sa Jerusalem ug gidala ngadto sa templo sa Babilonia, gipanguha ni Ciro nga hari gikan sa templo sa Babilonia ug gihatag ngadto sa usa nga ginganlan ug Sesbasar nga iyang gihimong gobernador. Ug si Ciro miingon kaniya, “Dad-a kining mga kagamitan, lakaw, ug ibutang kini sa sulod sa Templo nga atua sa Jerusalem ug ipatukod pag-usab ang balay sa Dios diha sa dapit niini.” Unya kini si Sesbasar miabot ug mipahiluna sa mga patukoranan sa balay sa Dios nga anaa sa Jerusalem, ug sukad niadtong panahona bisan hangtod karon, kini gitukod pa gihapon apan wala pa gayod mahuman.’ Busa kon kini daw maayo alang sa hari, ipahimo ang usa ka pagsusi sa balay nga tipiganan sa hari didto sa Babilonia, aron sa pagtan-aw kon aduna bay sugo nga gihimo ni Ciro nga hari sa pagtukod pag-usab niining balay sa Dios sa Jerusalem. Ipadala unta kanamo sa hari ang iyang hukom mahitungod niining butanga.” Unya si Dario nga hari naghimo ug usa ka sugo, ug ang pagsusi gihimo didto sa Babilonia sa balay nga tipiganan diin didto gitipigan ang mga kasulatan. Apan didto sa Ecbatana nga ulohang siyudad sa lalawigan sa Media may usa ka linukot nga basahon nga nakita diin kini nasulat: “Usa ka kasaysayan. Sa unang tuig ni Ciro nga hari, si Ciro nga hari naghimo ug usa ka sugo: Mahitungod sa balay sa Dios nga atua sa Jerusalem, ipatukod pag-usab ang balay, ang dapit diin ang mga paghalad himoon ug ang mga halad nga sunogon adto dad-on. Ang gihabogon niini 60 ka maniko ug ang gilapdon niini kan-oman ka maniko, nga may tulo ka matang sa mga dagkong bato ug usa ka matang sa kahoy. Ang gasto bayran gikan sa panudlanan sa hari. Ug usab ang mga bulawan ug mga plata nga mga kagamitan sa balay sa Dios nga gipanguha ni Nabucodonosor gikan sa Templo nga atua sa Jerusalem ug gipangdala ngadto sa Babilonia, ipabalik ug ipadala pag-usab ngadto sa Templo nga atua sa Jerusalem, ang matag usa ngadto sa dapit niini, ug ibutang kini sa balay sa Dios.” “Busa karon, Tatenai nga gobernador sa lalawigan tabok sa Suba, Setarbosenai ug ang inyong mga kauban nga mga gobernador sa lalawigan tabok sa Suba, pagpalayo kamo. Pasagdi lamang ang pagbuhat sa balay sa Dios; ipatukod sa gobernador sa mga Judio ug sa mga kadagkoan sa mga Judio kining balay sa Dios sa dapit niini. Dugang pa, ako naghimo ug usa ka sugo mahitungod sa inyong buhaton niining mga kadagkoan sa mga Judio alang sa pagtukod niining balay sa Dios: ang gasto ihatag ngadto niining mga tawhana, ang tanan ug walay langan gikan sa panudlanan sa hari, buhis sa lalawigan tabok sa Suba. Ug bisan unsay gikinahanglan, mga nating baka nga laki, mga laking karnero o mga karnero alang sa mga halad nga sunogon alang sa Dios sa langit, trigo, asin, bino o lana sumala sa gikinahanglan sa mga pari sa Jerusalem, ipahatag kini kanila matag adlaw sa walay pagpakyas aron sila makahalad ug mga halad nga kahimut-an sa Dios sa langit ug mag-ampo alang sa kinabuhi sa hari ug sa iyang mga anak nga lalaki. Maghimo usab ako ug usa ka sugo nga si bisan kinsa nga mag-usab niining sugoa, kuhaan ug usa ka sagbayan ang iyang balay ug ihansak kini kaniya ug ang iyang balay mahimo nga usa ka tam-okanan sa hugaw tungod niini. Pukanon unta sa Dios nga nagpabutang sa iyang ngalan didto si bisan kinsa nga hari o katawhan nga magbutang sa ilang kamot aron sa pag-usab niini o aron sa paggun-ob niining balay sa Dios nga anaa sa Jerusalem. Ako si Dario naghimo ug usa ka sugo; ipatuman kini uban sa tibuok nga pagpaningkamot.” Unya sumala sa pulong nga gipadala ni Dario nga hari, si Tatenai nga gobernador sa lalawigan tabok sa Suba, si Setarbosenai ug ang ilang mga kaubanan nagbuhat uban sa tibuok nga pagpaningkamot sa gisugo ni Dario nga hari. Ug ang mga kadagkoan sa mga Judio nagtukod ug miuswag pinaagi sa pagpropesiya ni Hageo nga propeta ug ni Zacarias nga anak ni Ido. Ilang gihuman ang pagtukod sumala sa sugo sa Dios sa Israel, ug sumala sa sugo ni Ciro, ni Dario ug ni Artaxerxes nga hari sa Persia. Ug kining balaya nahuman sa ikatulong adlaw sa bulan sa Adar, sa ikaunom nga tuig sa paghari ni Dario nga hari. Ang katawhan sa Israel, ang mga pari ug ang mga Levihanon ug ang uban nga mga nahiuli nga binihag, nagsaulog sa paghalad niining balay sa Dios uban sa kalipay. Sa ilang pagpahinungod niining balay sa Dios, naghalad sila ug usa ka gatos ka laking baka, duha ka gatos ka laking karnero, upat ka gatos ka nating karnero, ug ingon nga halad alang sa sala sa tibuok Israel, napulo ug duha ka laking kanding sumala sa gidaghanon sa mga banay sa Israel. Unya ilang gipahiluna ang mga pari sumala sa ilang mga hut-ong ug ang mga Levihanon sumala sa ilang katungdanan alang sa pag-alagad sa Dios sa Jerusalem sumala sa nasulat sa basahon ni Moises. Sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa unang bulan, ang mga nahiuli nga mga binihag nagsaulog sa Pagsaylo. Kay ang mga pari ug ang mga Levihanon nagputli sa ilang kaugalingon; silang tanan nangahinlo. Busa ilang giihaw ang nating karnero sa Pagsaylo alang sa tanang mga nahiuli nga mga binihag, sa ilang mga kaubang pari ug alang sa ilang kaugalingon. Gikaon kini sa katawhan sa Israel nga mipauli gikan sa pagkabihag ug usab sa matag usa nga mitipon kanila ug mibulag gikan sa pagkahugaw sa mga katawhan sa yuta aron sa pagsimba sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug ilang gihimo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo sulod sa pito ka adlaw uban sa kalipay kay ang Ginoo naghimo kanila nga malipayon ug naglukmay sa kasingkasing sa hari sa Asiria ngadto kanila, mao nga gitabangan niya sila sa buluhaton sa balay sa Dios, ang Dios sa Israel. Human niini, sa paghari ni Artaxerxes nga hari sa Persia, si Ezra nga anak ni Seraias nga anak ni Asarias nga anak ni Hilkias nga anak ni Sallum nga anak ni Zadok nga anak ni Ahitub nga anak ni Amarias nga anak ni Asarias nga anak ni Meraiot nga anak ni Zeraias nga anak ni Uzzi nga anak ni Bukki nga anak ni Abisua nga anak ni Pinehas nga anak ni Eleasar nga anak ni Aaron nga pangulong pari— kini si Ezra mitungas gikan sa Babilonia. Siya usa ka eskriba nga batid sa Balaod ni Moises nga gihatag sa Ginoo nga Dios sa Israel. Ug ang hari mihatag kaniya sa tanan niyang gipangayo kay ang kamot sa Ginoo nga iyang Dios diha kaniya. Ug pipila sa katawhan sa Israel ug pipila sa mga pari ug sa mga Levihanon, mga mag-aawit, mga tigbantay sa ganghaan, ug mga alagad sa Templo miadto sa Jerusalem, sa ikapito nga tuig ni Artaxerxes nga hari. Ug siya miadto sa Jerusalem sa ikalimang bulan, nga maoy ikapito nga tuig sa hari. Kay sa unang adlaw sa unang bulan misugod siya sa pagtungas gikan sa Babilonia ug sa unang adlaw sa ikalima nga bulan miabot siya sa Jerusalem kay ang maayong kamot sa iyang Dios diha kaniya. Kay gigahin ni Ezra ang iyang kasingkasing sa pagtuon sa balaod sa Ginoo ug sa pagbuhat niini ug sa pagtudlo sa iyang mga lagda ug mga tulumanon didto sa Israel. Mao kini ang kopya sa sulat nga gihatag ni Hari Artaxerxes ngadto kang Ezra nga pari, ang eskriba nga batid sa mga pulong sa kasugoan sa Ginoo ug sa iyang mga lagda sa Israel: “Si Artaxerxes, ang hari sa mga hari, ngadto kang Ezra nga pari, ang eskriba sa balaod sa Dios sa langit. Ako naghimo ug usa ka sugo nga si bisan kinsa sa katawhan sa Israel o sa ilang mga pari o mga Levihanon sa akong gingharian, nga motanyag sa pag-adto nga kinabubut-on sa Jerusalem, makauban kanimo. Kay ikaw gipadala sa hari ug sa iyang pito ka magtatambag sa paghimo ug pakisusi mahitungod sa Juda ug sa Jerusalem sumala sa balaod sa imong Dios nga anaa sa imong kamot, ug sa paghatod usab sa plata ug sa bulawan nga gihalad nga kinabubut-on sa hari ug sa iyang magtatambag ngadto sa Dios sa Israel nga ang pinuy-anan atua sa Jerusalem, lakip ang tanang plata ug bulawan nga imong makit-an sa tibuok lalawigan sa Babilonia, uban sa kinabubut-ong halad sa katawhan ug sa mga pari nga misaad sa kinabubut-on alang sa balay sa ilang Dios nga anaa sa Jerusalem. Busa niining salapi uban sa tibuok nga pagpaningkamot, pagpalit ug mga laking baka, mga laking karnero, mga nating karnero, uban ang mga halad nga pagkaon ug ang mga halad nga ilimnon niini ug ihalad kini sa ibabaw sa halaran sa balay sa imong Dios nga anaa sa Jerusalem. Ug bisan unsa nga daw maayo alang kanimo ug sa imong kaigsoonan nga buhaton sa nahibilin nga plata ug bulawan, buhata ninyo sumala sa kabubut-on sa inyong Dios. Ang mga kagamitan nga gihatag kanimo alang sa pag-alagad sa balay sa Dios, imong ihatag sa atubangan sa Dios sa Jerusalem. Ug bisan unsa pa nga gikinahanglan alang sa balay sa imong Dios, nga ikaw adunay higayon sa paghatag, ihatag kini gikan sa tipiganan sa bahandi sa hari. “Ug ako, si Artaxerxes nga hari, naghatag ug usa ka sugo sa tanang mga mamahandi nga atua sa lalawigan tabok sa Suba. Bisan unsa ang pangayoon gikan kaninyo ni Ezra nga pari, ang eskriba sa balaod sa Dios sa langit, buhata uban sa bug-os nga pagpaningkamot, kutob sa usa ka gatos ka talanton nga plata, ug usa ka gatos ka kor nga trigo ug usa ka gatos ka bat nga bino, ug usa ka gatos ka bat nga lana ug asin sa walay pagtakda kon pila. Bisan unsa nga gisugo sa Dios sa langit, ipabuhat kini sa tukma gayod alang sa balay sa Dios sa langit, kay tingali unya ug ang iyang kapungot ipahiagom batok sa gingharian sa hari ug sa iyang mga anak nga lalaki. Kami usab nagpahibalo kanimo nga dili uyon sa balaod ang pagpahamtang ug buhis, alkabala o bayranan alang sa dalan ngadto kang bisan kinsa sa mga pari, mga Levihanon, mga mag-aawit, mga tigbantay sa pultahan, mga alagad sa templo o ubang mga alagad niining balay sa Dios. “Ug ikaw, Ezra, sumala sa kaalam sa imong Dios nga anaa sa imong kamot, pagtudlo ug mga pangulo sa kagamhanan ug mga maghuhukom nga maghukom sa tibuok nga katawhan nga anaa sa lalawigan tabok sa Suba, kadtong tanan nga nahibalo sa mga balaod sa imong Dios, ug kadtong wala mahibalo niini, tudloi ninyo. Si bisan kinsa nga dili magtuman sa balaod sa imong Dios ug sa balaod sa hari, ipahamtang sa higpit ang hukom kaniya, mahitungod man sa kamatayon, o sa paghingilin o sa pagsakmit sa iyang kabtangan o sa pagbilanggo.” Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa atong mga katigulangan nga nagpahiluna sa maong butang nga sama niini diha sa kasingkasing sa hari, sa paghimong matahom sa balay sa Ginoo nga atua sa Jerusalem ug naghatag kanako sa iyang gugmang walay paglubad sa atubangan sa hari ug sa iyang mga magtatambag ug sa atubangan sa tanang mga gamhanang pangulo sa hari. Ug ako nagmaisogon kay ang kamot sa Ginoo nga akong Dios ania kanako ug akong gitigom ang mga tawo nga nangulo gikan sa Israel sa pagtungas uban kanako. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga balay sa ilang mga katigulangan ug kini mao ang kagikan niadtong mitungas uban kanako gikan sa Babilonia, sa paghari ni Artaxerxes nga hari: Sa mga kaliwat ni Pinehas, si Gersom. Sa mga kaliwat ni Itamar, si Daniel. Sa mga kaliwat ni David, si Hatus, sa mga kaliwat ni Secanias. Sa mga kaliwat ni Paros, si Zacarias, ug uban kaniya may gilista nga 150 ka tawo. Sa mga kaliwat ni Pahat-moab, si Elioenai nga anak ni Zerahias, ug uban kaniya 200 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Zatu, si Secanias nga anak si Jahasiel, ug uban kaniya 300 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Adin, si Ebed nga anak ni Jonatan, ug uban kaniya 50 ka lalaki, Sa mga kaliwat ni Elam, si Jesaias nga anak ni Atalias, ug uban kaniya 70 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Sefatias, si Zebadias nga anak ni Michael, ug uban kaniya 80 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Joab, si Obadias nga anak ni Jehiel, ug uban kaniya 218 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Bani, si Selomit nga anak ni Josifias, ug uban kaniya nga 160 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Bebai, si Zacarias nga anak ni Bebai, ug uban kaniya 28 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Azgad, si Johanan nga anak ni Hakatan, ug uban kaniya 110 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Adonikam nga ulahing miabot, kini mao ang ilang mga ngalan: si Elifelet, si Jeuel, ug si Semaias, ug uban kanila 60 ka lalaki. Sa mga kaliwat ni Bigvai, si Utai ug si Zacur, ug uban kanila 70 ka lalaki. Gitigom nako sila didto sa suba nga nagdagayday ngadto sa Ahava, ug didto nagkampo kami sulod sa tulo ka adlaw. Sa akong pagtan-aw sa katawhan ug sa mga pari, wala ako makakita didto ug kaliwat ni Levi. Unya akong gipakuha si Eliezer, si Ariel, si Semaias, si Elnatan, si Jarib, si Elnatan, si Natan, si Zacarias ug si Mesulam, mga tawo nga pangulo ug si Joiarib ug si Elnatan, mga tawo sa kahibalo, ug gipaadto sila kang Ido nga pangulo sa dapit sa Casipia, gisuginlan kon unsa ang isulti kang Ido ug sa iyang mga kaigsoonan nga mga alagad sa Templo sa dapit sa Casipia, sa pagpadala nganhi kanamo ug mga alagad alang sa balay sa atong Dios. Ug pinaagi sa maayong kamot sa atong Dios nganhi kanamo, gidad-an nila kami ug usa ka tawo nga maalamon, gikan sa mga anak nga lalaki ni Mahli nga anak ni Levi nga anak ni Israel, nga mao si Serebias, uban sa iyang mga anak nga lalaki ug sa iyang mga kadugo, napulo ug walo; si Hasabias usab ug uban kaniya si Jesaias sa mga kaliwat ni Merari uban sa iyang mga kadugo ug ang ilang mga anak nga lalaki, 20, gawas sa 220 ka alagad sa templo, nga gigahin ni David ug sa iyang mga tinugyanan alang sa pag-alagad sa mga Levihanon. Kini silang tanan gihinganlan gayod. Unya ako nagpahibalo ug usa ka pagpuasa didto sa suba sa Ahava, aron kami magpaubos sa among kaugalingon sa atubangan sa among Dios, sa pagpangita gikan kaniya sa usa ka tul-id nga dalan alang kanamo, alang sa among mga kabataan ug sa tanan namong kabtangan. Kay ako naulaw sa hari sa pagpangayo ug usa ka panon sa mga sundalo ug mga tigpangabayo aron sa pagpanalipod kanamo batok sa kaaway diha sa among dalan, tungod kay kami nakasugilon sa hari, “Ang kamot sa among Dios alang sa kaayohan ngadto kanila nga nangita kaniya apan ang gahom sa iyang kaligutgot batok kanilang tanan nga misalikway kaniya.” Busa kami nagpuasa ug nagpakiluoy sa among Dios tungod niini, ug siya namati sa among hangyo. Unya akong gilain ang napulo ug duha sa mga pangulong pari, si Serebias, si Hasabias ug napulo sa ilang mga kadugo uban kanila. Ug gitimbang nako alang kanila ang plata ug ang bulawan ug ang mga kagamitan, ang halad alang sa balay sa among Dios, nga gihalad sa hari ug sa iyang mga magtatambag, ug sa iyang mga kadagkoan ug sa tibuok Israel nga mitambong didto. Akong gitimbang ngadto sa ilang kamot ang 650 ka talanton nga plata ug mga plata nga kagamitan nga balig usa ka gatos ka talanton ug usa ka gatos ka talanton nga bulawan, 20 ka panaksan nga bulawan nga mobili ug sa usa ka libo ka daric ug duha ka sudlanan nga sinaw kaayo nga bronsi nga sama ka bililhon sa bulawan. Ug ako miingon kanila, “Kamo balaan alang sa Ginoo ug ang mga kagamitan balaan, ug ang plata ug ang bulawan usa ka halad nga kinabubut-on ngadto sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Bantayi kini ug tipigi hangtod nga timbangon ninyo kini sa atubangan sa mga pangulong pari ug sa mga Levihanon ug sa mga pangulo sa mga balay sa mga katigulangan sa Israel didto sa Jerusalem sulod sa mga lawak sa balay sa Ginoo.” Busa gikuha sa mga pari ug sa mga Levihanon ang tinimbang nga plata ug bulawan ug ang mga kagamitan aron dad-on kini ngadto sa Jerusalem didto sa balay sa among Dios. Unya mibiya kami gikan sa suba sa Ahava sa ika-12 nga adlaw sa unang bulan, aron moadto sa Jerusalem ug ang kamot sa among Dios nag-uban kanamo ug iya kaming giluwas gikan sa kamot sa kaaway ug sa mga nangatang sa daplin sa dalan. Unya miabot kami sa Jerusalem ug mipuyo didto sulod sa tulo ka adlaw. Sa ikaupat nga adlaw sulod sa balay sa among Dios, ang plata, ang bulawan ug ang mga kagamitan gitimbang ngadto sa kamot ni Merimot nga pari nga anak ni Urias, ug uban kaniya si Eleasar nga anak ni Pinehas ug uban kanila ang mga Levihanon nga si Josabad nga anak ni Jesua ug si Noadias nga anak ni Binui. Ang tanan giihap ug gitimbang ug ang timbang sa tanan gilista. Niadtong panahona, kadtong miabot gikan sa pagkabihag, ang mga nahiuli nga mga binihag mihalad ug mga halad nga sunogon ngadto sa Dios sa Israel, 12 ka torong baka alang sa tibuok Israel, 96 ka laking karnero, 77 ka nating karnero, 12 ka laking kanding alang sa usa ka halad tungod sa sala, kining tanan usa ka halad nga sunogon alang sa Ginoo. Gihatag usab nila ang gisugo sa hari ngadto sa mga pangulo ug ngadto sa mga gobernador sa lalawigan tabok sa Suba ug ilang gitabangan ang katawhan ug ang balay sa Dios. Human mahimo kining mga butanga, ang mga tinugyanan miduol kanako ug miingon, “Ang katawhan sa Israel, ang mga pari ug ang mga Levihanon wala maglain sa ilang kaugalingon gikan sa katawhan sa mga kayutaan nga may mga dulumtanan, gikan sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Jebusihanon, sa mga Amonihanon, sa mga Moabihanon, sa mga Ehiptohanon ug sa mga Amorihanon. Kay sila nangasawa sa ilang mga anak nga babaye alang sa ilang kaugalingon ug alang sa ilang mga anak nga lalaki, nga tungod niana ang balaan nga binhi nagsagol sa ilang kaugalingon uban sa katawhan sa kayutaan. Ug niini nga pagkamasupilon ang kamot sa mga tinugyanan ug sa mga kadagkoan maoy nag-una.” Sa diha nga ako nakadungog niini akong gigisi ang akong bisti ug ang akong kupo, ug gilabnot nako ang buhok sa akong ulo ug ang akong bungot ug milingkod nga nalibog. Unya ang tanan nga nagkurog tungod sa mga pulong sa Dios sa Israel, tungod sa pagkamalapason sa mga nahiuli gikan sa pagkabinihag, nag-alirong kanako samtang ako naglingkod nga nalibog hangtod sa haponon nga paghalad. Panahon sa haponon nga paghalad mitindog ako gikan sa akong pagpuasa, nagsul-ob sa akong bisti ug sa akong kupo nga ginisi ug ako miluhod ug gibayaw nako ang akong mga kamot ngadto sa Ginoo nga akong Dios, ug ako miingon, “O akong Dios, ako naulaw ug nanglipaghong ang nawong sa pagyahat nganha kanimo, Dios ko, kay ang among kalapasan milapaw sa among ulo ug ang among sala misaka ngadto sa kalangitan. Sukad sa mga adlaw sa among mga katigulangan hangtod niining adlawa, kami hilabihan ka makasasala ug tungod sa among mga kalapasan, kami, ang among mga hari ug ang among mga pari gitugyan ngadto sa kamot sa mga hari sa kayutaan, ngadto sa espada, ngadto sa pagkabinihag ug sa pagkainilogan ug ngadto sa kaulawan hangtod niining adlawa. Apan karon sa usa ka mubo nga panahon ang grasya gipakita sa Ginoo nga among Dios, sa pagbilin kanamo ug salin ug sa paghatag kanamo sa usa ka lig-on nga kuptanan diha sa iyang balaan nga dapit aron nga ang among Dios maglamdag sa among mga mata ug maghatag kanamo ug usa ka diyotay nga kinabuhi diha sa among pagkaulipon. Kay kami mga ulipon apan ang among Dios wala mobiya kanamo sa among pagkaulipon kondili naghatag kanamo sa iyang gugmang walay paglubad sa atubangan sa mga hari sa Persia, sa paghatag kanamo ug kadasig sa pagpatindog sa balay sa among Dios ug sa pag-ayo sa nangaguba niini ug sa paghatag kanamo ug usa ka paril sa Juda ug sa Jerusalem. “Ug karon, O among Dios, unsay among ikasulti human niini? Kay kami mibiya sa imong mga sugo, nga imong gisugo pinaagi sa imong mga sulugoon, nga mga propeta nga nag-ingon, ‘Ang yuta nga inyong gisudlan aron panag-iyahon, usa ka hugaw nga yuta tungod sa pagkahugaw sa mga katawhan sa kayutaan, pinaagi sa ilang mga dulumtanan, nga naglukop niini gikan sa usa ka tumoy ngadto sa pikas tumoy uban sa ilang kahugawan. Busa ayaw ipaasawa ang inyong mga anak nga babaye sa ilang mga anak nga lalaki o ipaasawa ang ilang mga anak nga babaye sa inyong mga anak nga lalaki, ug ayaw tinguhaa ang ilang pakigdait o kauswagan aron kamo malig-on ug magkaon sa abot sa yuta ug ibilin kini ingon nga usa ka kabilin sa inyong mga anak hangtod sa kahangtoran.’ Ug human niining tanan nga midangat kanamo tungod sa among mga daotang buhat ug tungod sa among dakong sala, sa nakita nga ang among Dios nagsilot kanamo ug dili igo sa angay sa among kasal-anan ug naghatag kanamo sa maong usa ka salin, lapason ba namo pag-usab ang imong mga sugo ug makigminyo sa mga katawhan nga nagbuhat niining mga dulumtanan? Dili ba ikaw masuko kanamo hangtod nga imo kaming puohon aron walay mahibilin o may usa nga makaikyas? O Ginoo, ang Dios sa Israel, ikaw matarong kay kami nahibilin nga usa ka salin nga nakaikyas hangtod niining adlawa. Tan-awa, kami ania sa imong atubangan sa among pagkasad-an kay walay makatindog sa imong atubangan tungod niini.” Samtang nag-ampo si Ezra ug naghimo ug pagsugid nga naghilak ug nagluhod sa atubangan sa balay sa Dios, usa ka dako kaayong katilingban sa mga lalaki, mga babaye ug mga kabataan ang miduol kaniya gikan sa Israel kay ang katawhan nanghilak sa hilabihan gayod. Ug si Secanias nga anak ni Jehiel sa mga kaliwat ni Elam miingon kang Ezra, “Kami nakalapas batok sa atong Dios ug nangasawa sa mga babaye nga langyaw gikan sa mga katawhan sa yuta, apan bisan karon may paglaom alang sa Israel bisan pa niini. Busa karon maghimo kita ug usa ka kasabotan uban sa atong Dios pinaagi sa pagsalikway niining tanang mga asawa ug sa ilang mga anak sumala sa tambag sa akong agalon ug sa mga nagkurog sa sugo sa atong Dios ug buhaton kini sumala sa Balaod. Tindog, kay kini imong buluhaton, ug kami uban kanimo. Pagmaisogon ug buhata kini.” Unya mitindog si Ezra ug mipapanumpa sa mga nangulo nga mga pari ug sa mga Levihanon ug sa tibuok Israel nga sila magbuhat sumala niining pulonga. Busa sila nanumpa. Unya si Ezra mitindog gikan sa atubangan sa balay sa Dios ug misulod ngadto sa lawak ni Jehohanan nga anak ni Eliasib diin didto siya matulog, wala mokaon ug pan o moinom ug tubig kay siya nagbangutan man tungod sa pagkawalay pagtuo sa mga binihag. Naghimo sila ug pahibalo ngadto sa tibuok Juda ug Jerusalem, ngadto sa tanang mga nahiuli nga mga binihag aron sila magtigom didto sa Jerusalem. Ug kon adunay dili moabot sulod sa tulo ka adlaw, sumala sa sugo sa mga tinugyanan ug sa mga kadagkoan, ang tanan niyang kabtangan kuhaon ug siya hinginlan gikan sa katilingban sa mga binihag. Unya ang tanang mga tawo sa Juda ug sa Benjamin nagtigom didto sa Jerusalem sulod sa tulo ka adlaw. Kadto mao ang ikasiyam nga bulan, sa ika-20 nga adlaw sa bulan. Ug ang tibuok nga katawhan nanglingkod sa hawanan atubangan sa balay sa Dios, nagkurog tungod niining maong butang ug tungod sa kusog ulan. Ug si Ezra nga pari mitindog ug miingon kanila, “Kamo nakalapas ug nakigminyo sa mga langyaw nga babaye ug busa nadugangan ang sala sa Israel. Busa karon paghimo ug pagsugid ngadto sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, ug buhata ang iyang pagbuot ug bulag kamo gikan sa katawhan sa yuta ug gikan sa langyaw nga mga asawa.” Unya ang tibuok katilingban mitubag sa usa ka kusog nga tingog, “Mao kana, buhaton namo ang imong gisulti. Apan ang katawhan daghan ug kini panahon sa kusog nga ulan, ug dili kami makahimo sa pagtindog sa gawas. Dili usab kini mabuhat sa usa ka adlaw o duha kay kami nakalapas ug dako kaayo niining butanga. Ang mga pangulo maoy pabaroga alang sa tibuok katilingban ug ang tanan kanila nga ania sa atong mga siyudad nga nakapangasawa sa mga babaye nga langyaw paanhia sa gitakda nga panahon, ug uban kanila ang mga kadagkoan ug ang mga maghuhukom sa matag siyudad hangtod nga ang bangis nga kaligutgot sa atong Dios mahitungod niini ipalayo gikan kanato.” Si Jonatan lamang nga anak ni Asahel ug si Jaseias nga anak ni Tikva ang misupak niining butanga ug si Mesulam ug si Sabetai nga Levihanon mitabang kanila. Unya ang mga nahiuli nga mga binihag naghimo sa ingon. Ug si Ezra nga pari nagpili ug mga tawo nga pangulo sa mga banay sa mga katigulangan sumala sa mga balay sa ilang mga katigulangan, ang matag usa kanila gitudlo sumala sa ilang mga ngalan. Sa unang adlaw sa ikanapulo nga bulan sila milingkod aron sa pagsusi sa maong butang. Ug sa unang adlaw sa unang bulan sila nahuman sa tanang tawo nga nakapangasawa sa mga langyaw nga mga babaye. Sa mga anak nga lalaki sa mga pari may nakit-an nga nakapangasawa ug mga langyaw nga mga babaye: si Maasias, si Elieser, si Jarib ug si Gedalias sa mga kaliwat ni Jesua nga anak ni Josadak, ug ang iyang mga kaigsoonan. Sila misaad sa ilang kaugalingon nga ilang isalikway ang ilang mga asawa ug ang ilang halad tungod sa paglapas usa ka laking karnero gikan sa panon alang sa ilang kalapasan. Sa mga kaliwat ni Imer: si Hanani ug si Zebadias. Sa mga kaliwat ni Harim: si Maaseias, si Elias, si Semaias, si Jehiel, ug si Uzias. Sa mga kaliwat ni Pasur: si Elioenai, si Maasias, si Ismael, si Netanel, si Josabad ug si Elasa. Sa mga Levihanon: si Josabad, si Simei, si Kelaias (nga mao si Kelita), si Petahias, si Juda ug si Elieser. Sa mga mag-aawit: si Eliasib. Sa mga tigbantay sa ganghaan: si Sallum, si Telem ug si Uri. Ug sa Israel: sa mga kaliwat ni Paros: si Ramias, si Izias, si Malkias, si Mijamin, si Eleasar, si Hasabias, ug si Benaias. Sa mga kaliwat ni Elam: si Matanias, si Zacarias, si Jehiel, si Abdi, si Jeremot ug si Elias. Sa mga kaliwat ni Zatu: si Elioenai, si Eliasib, si Matanias, si Jeremot, si Zabad ug si Asisa. Sa mga kaliwat ni Bebai: si Jehohanan, si Ananias, si Zabai ug si Atlai. Sa mga kaliwat ni Bani: si Mesulam, si Maluk, si Adaias, si Jasub, si Seal ug si Jeremot. Sa mga kaliwat ni Pahat-moab: si Adna, si Kelal, si Benaias, si Maaseias, si Matanias, si Besalel, si Binui ug si Manases. Sa mga kaliwat ni Harim: si Elieser, si Isiha, si Malkias, si Semaias, si Simeon, si Benjamin, si Maluk ug si Semarias. Sa mga kaliwat ni Hasum: si Matenai, si Matata, si Zabad, si Elifelet, si Jeremai, si Manases ug si Simei. Sa mga kaliwat ni Bani: si Maadi, si Amram, si Uel, si Benaias, si Bedeias, si Keluhi, si Vanias, si Meremot, si Eliasib, si Matanias, si Matenai ug si Jaasu. Sa mga kaliwat ni Binui: si Semei, si Selemias, si Natan, si Adaias, si Macnadebai, si Sasai, si Sarai, si Asarel, si Selemias, si Semarias, si Sallum, si Amarias, ug si Jose. Sa mga kaliwat ni Nebo: si Jeiel, si Matitias, si Zabad, si Zebina, si Jadai, si Joel ug si Benaias. Kini silang tanan nakapangasawa ug mga langyaw ug sila nagsalikway kanila uban ang ilang mga anak. Ang mga pulong ni Nehemias nga anak ni Hacalias. Sa bulan sa Kisleb, sa ika-20 nga tuig, samtang didto ako sa Susa nga ulohang siyudad, si Hanani nga usa sa akong mga igsoon miabot uban sa pipila ka tawo gikan sa Juda. Ug ako nangutana kanila mahitungod sa mga Judio nga nahibiling buhi, nga nakaikyas gikan sa pagkabihag, ug mahitungod sa Jerusalem. Ug sila miingon kanako, “Ang mga nahibilin diha sa lalawigan nga nakaikyas gikan sa pagkabihag anaa sa dakong kasamok ug kaulaw, ug ang paril sa Jerusalem nagun-ob ug ang mga ganghaan niini nangaguba pinaagi sa kalayo.” Sa pagkadungog nako niining mga pulonga, milingkod ako ug mihilak ug nagbangutan sulod sa pipila ka adlaw ug ako nagpadayon sa pagpuasa ug pag-ampo sa atubangan sa Dios sa langit. Ug ako miingon, “O Ginoo nga Dios sa langit, ang dako ug makalilisang nga Dios nga nagtuman sa kasabotan ug sa gugmang walay paglubad ngadto kanila nga nahigugma kaniya ug nagtuman sa iyang mga sugo, papamatia ang imong mga dalunggan ug bukha ang imong mga mata aron sa pagpamati sa pag-ampo sa imong alagad, nga gipangamuyo nako karon diha sa imong atubangan, adlaw ug gabii alang sa katawhan sa Israel nga imong mga alagad, nagsugid ako sa mga sala sa katawhan sa Israel nga among nabuhat batok kanimo. Oo, ako ug ang panimalay sa akong katigulangan nakasala. Kami nagbuhat ug daotan batok kanimo ug wala nagtuman sa kasugoan, sa mga lagda, ug sa mga tulumanon nga imong gisugo sa imong alagad nga si Moises. Hinumdomi ang pulong nga imong gisugo sa imong alagad nga si Moises nga nag-ingon, ‘Kon kamo dili matinumanon, katagon nako kamo taliwala sa mga katawhan, apan kon kamo mobalik kanako ug magtuman sa akong mga sugo ug magbuhat niini, bisan pa ug ang inyong mga nagkatibulaag atua sa labing layo nga dapit, tigomon nako sila gikan didto ug dad-on ngadto sa dapit nga akong gipili aron papuy-on ang akong ngalan didto.’ Sila imong mga alagad ug imong katawhan nga imong gilukat pinaagi sa imong dakong gahom, ug pinaagi sa imong kusgan nga kamot. O Ginoo, ako nangamuyo kanimo, papamatia ang imong dalunggan sa pag-ampo sa imong alagad ug sa pag-ampo sa imong mga alagad nga nahinangop sa pagkahadlok sa imong ngalan. Ug hatagi ug kalamposan ang imong alagad karong adlawa ug hatagi siya ug kaluoy sa panan-aw niining tawhana.” Niadtong panahona ako ang tigdala sa kupa sa hari. Sa bulan sa Nisan, sa ika-20 nga tuig ni Hari Artaxerxes, sa diha nga ang bino diha sa iyang atubangan, akong gikuha ang bino ug gihatag kini sa hari. Kaniadto wala ako magmasulob-on diha sa iyang atubangan. Ug ang hari miingon kanako, “Nganong masulob-on ang imong nawong, sa akong nakita nga dili man unta ikaw masakiton? Kini walay lain kondili kasubo sa kasingkasing.” Unya nahadlok ako pag-ayo. Ako miingon sa hari, “Mabuhi unta ang hari hangtod sa kahangtoran! Nganong dili man masulob-on ang akong nawong nga ang siyudad, ang dapit sa mga lubnganan sa akong mga katigulangan, nahimong kamingawan ug ang mga ganghaan niini naguba sa kalayo?” Unya ang hari miingon kanako, “Unsa ba ang imong pangayoon?” Busa nag-ampo ako ngadto sa Dios sa langit. Ug ako miingon sa hari, “Kon kini nakapahimuot sa hari ug kon ang imong alagad nakapahimuot sa imong panan-aw, imo unta akong paadtoon sa Juda, ngadto sa siyudad sa mga lubnganan sa akong mga katigulangan, aron matukod nako kini pag-usab.” Ug ang hari miingon kanako (ang rayna usab naglingkod tupad kaniya), “Unsa ba ka dugay ang imong panaw ug kanus-a man ikaw mobalik?” Busa gikahimuot sa hari ang pagpalakaw kanako ug nagtakda akog panahon kaniya. Miingon ako sa hari, “Kon kini makapahimuot sa hari, pahatagi ako ug mga sulat alang sa mga gobernador sa lalawigan tabok sa Suba, aron ila akong paagion hangtod nga ako makadangat sa Juda, ug usab usa ka sulat alang kang Asaf nga tigbantay sa kalasangan sa hari, aron hatagan niya ako ug kahoy nga buhatong mga sagbayan sa mga ganghaan sa kuta sa Templo ug alang sa paril sa siyudad ug alang sa balay nga akong puy-an.” Ug ang hari mihatag kanako sa akong gipangayo kay ang maayong kamot sa akong Dios ania kanako. Unya miabot ako sa mga gobernador sa lalawigan tabok sa Suba ug gihatag kanila ang mga sulat sa hari. Ang hari nagpadala uban kanako ug mga tinugyanan sa kasundalohan ug mga tigpangabayo. Apan sa diha nga nakadungog niini si Sanbalat nga Horonhanon ug si Tobias nga alagad nga Amonihanon, nasuko sila pag-ayo nga adunay usa ka tawo nga nangita sa kaayohan sa katawhan sa Israel. Busa miabot ako sa Jerusalem ug didto ako sulod sa tulo ka adlaw. Unya mibangon ako sa pagkagabii, ako ug ang pipila ka tawo nga uban kanako ug walay si bisan kinsa nga akong gisuginlan kon unsay gibutang sa Dios sa akong kasingkasing aron buhaton alang sa Jerusalem. Walay mananap uban kanako gawas sa mananap nga akong gisakyan. Migula ako sa pagkagabii dapit sa Ganghaan sa Walog ngadto sa Atabay sa Dragon ug ngadto sa Ganghaan sa Basura ug akong gitan-aw ang mga paril sa Jerusalem nga natumpag ug ang mga ganghaan niini nga gipangguba pinaagi sa kalayo. Unya mipadayon ako ngadto sa Ganghaan sa Tuboran ug sa Lanaw sa Hari, apan walay dapit nga kaagian sa mananap nga akong gisakyan. Unya miadto ako sa pagkagabii duol sa walog, ug gisusi nako ang paril ug mibalik ako ug misulod sa Ganghaan sa Walog ug sa ingon niana nahibalik. Ug ang mga tinugyanan wala mahibalo kon diin ako miadto o unsay akong gibuhat. Ug wala pa nako suginli ang mga Judio, ang mga pari nga halangdon, ang mga tinugyanan ug ang uban nga maoy mobuhat sa buluhaton. Unya miingon ako kanila, “Inyong nakita ang kasamok diin anaa kita, ang pagkagun-ob sa Jerusalem ug ang mga ganghaan niini nga nangasunog. Dali, atong tukoron ang paril sa Jerusalem aron dili na kita mag-antos sa kaulawan.” Ug gisuginlan nako sila mahitungod sa kamot sa akong Dios nga maayo kanako, ingon man sa mga pulong sa hari nga iyang gisulti kanako. Ug sila miingon, “Mangandam kita ug magtukod.” Busa ilang gilig-on ang ilang mga kamot alang sa maayong buhat. Apan sa pagkadungog ni Sanbalat nga Horonhanon ug ni Tobias nga alagad nga Amonihanon ug ni Gesem nga Arabo, sila mibugalbugal kanamo ug mitamay kanamo ug miingon, “Unsa kining butanga nga inyong gibuhat? Mialsa ba kamo batok sa hari?” Unya mitubag ako kanila, “Ang Dios sa langit maghimo kanamo nga mauswagon ug kami nga iyang mga alagad mangandam ug magtukod apan kamo walay bahin o katungod o handomanan dinhi sa Jerusalem.” Unya si Eliasib nga labawng pangulong pari nangandam uban sa iyang mga kaigsoonan nga mga pari, ug ilang gitukod ang Ganghaan sa mga Karnero. Ilang gihalad ug gipatindog ang mga pultahan niini. Ila kining gihalad gikan sa Tore sa Usa ka Gatos hangtod sa Tore ni Hananel. Sunod kaniya nagtukod ang mga tawo sa Jerico. Sunod kanila nagtukod si Zacur nga anak ni Imri. Ang Ganghaan sa Isda gitukod sa mga anak nga lalaki ni Hasenaa. Ilang gipahimutang ang mga sagbayan niini ug gipatindog ang mga pultahan niini, ang mga tarugo niini, ug ang mga trangka niini. Sunod kanila maoy nag-ayo si Merimot nga anak ni Urias nga anak ni Hakos. Sunod kanila maoy nag-ayo si Mesulam nga anak ni Berekias nga anak ni Mesesabel. Sunod kanila maoy nag-ayo si Zadok nga anak ni Baana. Sunod kanila ang Tekoahanon maoy nag-ayo apan ang ilang mga halangdon wala moabaga sa buhat sa ilang Ginoo. Ang daan nga ganghaan giayo ni Joiada nga anak ni Pasea ug ni Mesulam nga anak ni Besodeias. Ilang gipahimutang ang mga sagbayan niini ug gipatindog ang mga pultahan niini, ang mga tarugo niini ug ang mga trangka niini. Sunod kanila maoy nag-ayo si Melatias nga Gibeonhanon ug si Jadon nga Meronotihanon, ang mga tawo sa Gibeon ug sa Mispa, nga ubos sa pagdumala sa gobernador sa lalawigan tabok sa Suba. Sunod kanila maoy nag-ayo si Uziel nga anak ni Harhaias, mga tigsalsal sa bulawan. Sunod kaniya maoy nag-ayo si Ananias, usa sa mga tigbuhat ug pahumot, ug ilang gitukod pag-usab ang Jerusalem hangtod sa Lapad nga Paril. Sunod kanila maoy nag-ayo si Refaias nga anak ni Hur, pangulo sa katunga nga distrito sa Jerusalem. Sunod kanila maoy nag-ayo si Jedaias nga anak ni Harumaf, atbang sa iyang balay. Sunod kaniya maoy nag-ayo si Hatus nga anak ni Hasebneias. Si Malkias nga anak ni Harim ug si Hasub nga anak ni Pahat-moab maoy nag-ayo sa laing bahin ug sa Tore sa mga Hudno. Sunod kaniya maoy nag-ayo si Sallum nga anak ni Halohes, pangulo sa katunga nga distrito sa Jerusalem, siya ug ang iyang mga anak nga babaye. Ang Ganghaan sa Walog giayo ni Hanun ug sa mga nagpuyo sa Zanoa. Gitukod nila kini pag-usab ug gipatindog ang mga pultahan niini, ang mga tarugo ug ang mga trangka niini, ug giayo ang usa ka libo ka maniko sa paril hangtod sa Ganghaan sa Basura. Si Malkias nga anak ni Recab nga pangulo sa distrito sa Bet-hakerem maoy nag-ayo sa Ganghaan sa Basura. Iya kining gitukod pag-usab ug gipatindog ang mga pultahan niini, ang mga tarugo niini ug ang mga trangka niini. Si Sallum nga anak ni Colhose ug pangulo sa distrito sa Mispa maoy nag-ayo sa Ganghaan sa Tuboran. Gitukod niya kini pag-usab ug gitabonan kini ug gipatindog ang mga pultahan niini, ang mga tarugo niini ug ang mga trangka niini. Iyang gitukod ang paril sa Lanaw sa Sela sa tanaman sa hari hangtod sa mga hagdan paingon sa Siyudad ni David. Sunod kaniya maoy nag-ayo si Nehemias nga anak ni Asbuk, ang pangulo sa katunga nga distrito sa Bet-sur, sa dapit atbang sa mga lubnganan ni David ug ngadto sa binuhat nga linaw ug sa balay sa bantogang mga tawo. Sunod kaniya maoy nag-ayo ang mga Levihanon, si Rehum nga anak ni Bani. Sunod kaniya si Hasabias nga pangulo sa katunga nga distrito sa Keila nag-ayo alang sa iyang distrito. Sunod kaniya maoy nag-ayo ang ilang mga kaigsoonan, si Bavai nga anak ni Henadad nga pangulo sa katunga nga distrito sa Keila. Sunod kaniya si Eser nga anak ni Jesua nga pangulo sa Mispa maoy nag-ayo sa laing bahin atbang sa tungasan paingon sa butanganan sa mga hinagiban didto sa Likoanan. Sunod kaniya si Baruk nga anak ni Zabai nag-ayo sa laing bahin sukad sa Likoanan hangtod sa pultahan sa balay ni Eliasib nga labawng pangulong pari. Sunod kaniya si Merimot nga anak ni Urias ug apo ni Hakos, nag-ayo sa laing bahin sukad sa pultahan sa balay ni Eliasib hangtod sa kinatumyan sa balay ni Eliasib. Unya sunod kaniya maoy nag-ayo ang mga pari, ang mga tawo sa patag. Sunod kanila si Benjamin ug si Hasub maoy nag-ayo atbang sa ilang balay. Sunod kanila giayo ni Asarias nga anak ni Maasias nga anak ni Ananias ang tupad sa iyang kaugalingong balay. Sunod kaniya si Binui nga anak ni Henadad maoy nag-ayo sa laing bahin sukad sa balay ni Asarias ngadto sa Likoanan ug sa daplin. Si Palal nga anak ni Uzai maoy nag-ayo sa atbang sa Likoanan ug sa tore nga nagtindog gikan sa itaas sa balay duol sa hawanan sa bantay. Sunod kaniya si Pedaias nga anak ni Paros ug ang mga alagad sa Templo nga nagpuyo sa Ofel maoy nag-ayo sa bahin nga atbang sa Ganghaan sa Tubig dapit sa silangan ug sa tore nga nagtindog sa dayag. Sunod kaniya ang mga Tekoahanon maoy nag-ayo sa laing bahin atbang sa dakong tore nga nagtindog sa dayag, hangtod sa paril sa Ofel. Ibabaw sa Ganghaan sa Kabayo, ang mga pari maoy nag-ayo, ang matag usa atbang sa iyang kaugalingong balay. Sunod kanila si Zadok nga anak ni Imer maoy nag-ayo atbang sa iyang kaugalingong balay. Sunod kaniya si Semaias nga anak ni Secanias, ang tigbantay sa Silangang Ganghaan. Sunod kaniya si Ananias nga anak ni Selemias ug si Hanun nga ikaunom nga anak ni Zalaf maoy nag-ayo sa laing bahin. Sunod kaniya si Mesulam nga anak ni Berekias maoy nag-ayo atbang sa iyang lawak. Sunod kaniya si Malkias nga usa sa mga tigsalsal sa bulawan maoy nag-ayo hangtod sa balay sa mga alagad sa Templo ug sa mga tigpatigayon, atbang sa Ganghaan nga Tigomanan sa Templo ug ngadto sa lawak sa itaas dapit sa suok. Taliwala sa lawak sa itaas dapit sa suok ug sa Ganghaan sa mga Karnero, ang mga tigsalsal sa bulawan ug ang mga tigpatigayon maoy nag-ayo. Sa dihang nakadungog si Sanbalat nga kami nagtukod sa paril, nasuko siya ug napungot sa hilabihan ug iyang gibugalbugalan ang mga Judio. Ug siya miingon diha sa atubangan sa iyang kaigsoonan ug sa kasundalohan sa Samaria, “Unsay gibuhat niining mga luya nga mga Judio? Ipahiuli ba nila ang mga butang? Maghalad ba sila? Makahuman ba sila niini sa usa ka adlaw? Mapabalik ba nila ang mga bato gikan sa mga tinapok nga linabay ug mga sinunog?” Si Tobias nga Amonihanon diha sa tupad niya, ug siya miingon, “Kanang ilang gitukod, bisan ug usa ka milo ang mosaka niini, tumpagon niini ang ilang paril nga bato!” Pamati, O among Dios, kay kami gibugalbugalan. Isumbalik sa ilang kaugalingong ulo ang ilang pagbugalbugal ug itugyan sila aron kuhaan sa ilang kabtangan diha sa yuta diin sila nangabihag. Ayaw taboni ang ilang kasal-anan ug ayaw papasa ang ilang sala gikan sa imong panan-aw kay sila naghagit kanimo sa pagkasuko sa atubangan sa mga tigtukod. Busa among gitukod ang paril, ug ang tibuok paril nadugtong ngadto sa katungang gitas-on niini kay ang katawhan may tinguha sa pagbuhat. Apan sa pagkadungog ni Sanbalat ug ni Tobias ug sa mga Arabo ug sa mga Amonihanon ug sa mga Asdodhanon nga ang pag-ayo sa mga paril sa Jerusalem nagpadayon ug nga gisugdan na ang paghulip sa mga nangatumpag, nangasuko sila pag-ayo. Ug nagsabot silang tanan sa pag-adto ug sa pagpakig-away batok sa Jerusalem ug aron sa paghimo ug kaguliyang didto sa sulod. Unya nag-ampo kami sa among Dios ug nagbutang ug usa ka bantay nga panalipod batok kanila sa adlaw ug gabii. Apan si Juda miingon, “Ang kusog sa tigdala sa mga bug-at nagkaluya ug daghan kaayo ang sagbot. Dili kami makahimo sa pagtukod sa paril.” Ug ang among mga kaaway miingon, “Dili sila makahibalo o makakita, hangtod nga kita moabot sa ilang taliwala ug pamatyon nato sila ug hunongon ang buhat.” Sa dihang miabot ang mga Judio nga nagpuyo tupad kanila, sila miingon kanamo sa napulo ka higayon, “Gikan sa tanang mga dapit nga ilang gipuy-an mosulong gayod sila kanamo.” Busa diha sa kinaubsang dapit luyo sa paril, sa hawan nga dapit, akong gibutang ang katawhan sumala sa ilang mga panimalay uban sa ilang mga espada, sa ilang mga bangkaw ug sa ilang mga pana. Ug ako mitan-aw ug mitindong ug miingon sa mga kadagkoan ug sa mga tinugyanan ug sa ubang katawhan, “Ayaw kamo kahadlok kanila. Hinumdomi ang Ginoo nga gamhanan ug makalilisang, ug pakig-away kamo alang sa inyong mga kaigsoonan, sa inyong mga anak nga lalaki, ug sa inyong mga anak nga babaye, sa inyong mga asawa ug sa inyong mga panimalay.” Sa pagkadungog sa among mga kaaway nga kini nahibaloan namo ug nga gipakyas sa Dios ang ilang laraw, namalik kaming tanan ngadto sa paril, ang matag usa ngadto sa iyang buhat. Sukad niadtong adlawa, ang katunga sa akong mga alagad nagbuhat sa pagtukod ug ang katunga nagkupot sa mga bangkaw, sa mga taming, sa mga pana ug sa panalipod sa lawas. Ug ang mga pangulo nagtindog sa luyo sa tanang balay sa Juda, nga nagtukod sa paril. Kadtong nagpas-an sa mga palas-anon, nagpas-an sa paagi nga ang matag usa pinaagi sa iyang usa ka kamot nagbuhat sa buluhaton ug ang usa nagkupot sa iyang hinagiban. Ug ang matag magtutukod may espada nga gitakin sa iyang hawak samtang siya nagbuhat. Ang tawo nga nagpatingog sa trumpeta diha tupad kanako. Ug ako miingon sa mga kadagkoan ug sa mga tinugyanan ug sa ubang katawhan, “Ang buluhaton dako ug lapad ug kita nagkabulag ibabaw sa paril, layo sa matag usa. Sa dapit diin madungog ninyo ang tingog sa trumpeta, panuol kamo kanamo. Ang atong Dios makig-away alang kanato.” Busa naghago kami sa buluhaton ug ang katunga kanila nagkupot sa mga bangkaw sukad sa pagbanagbanag sa kabuntagon hangtod sa pagsubang sa mga bituon. Miingon usab ako sa katawhan niadtong panahona, “Kinahanglan nga ang tanang tawo ug ang iyang sulugoon magpalabay sa kagabhion dinhi sa Jerusalem aron sila mahimong bantay alang kanato sa kagabhion ug makabuhat sa adlawan.” Busa walay usa kanamo bisan ako o ang akong mga alagad o ang mga tawo nga nagbantay nga misunod kanako nga mihukas sa among mga bisti, ang matag usa nagkupot sa iyang hinagiban diha sa iyang kamot. Unya didtoy usa ka dakong pagtuaw sa katawhan ug sa ilang mga asawa batok sa ilang mga kaigsoonan nga mga Judio. Kay aduna didtoy miingon, “Uban sa among mga anak nga lalaki ug sa among mga anak nga babaye, daghan kami. Manguha kami ug trigo aron makakaon kami ug mabuhi.” Aduna usab didtoy miingon, “Giprenda namo ang among kaumahan, ang among kaparasan ug ang among mga balay aron makakuha kami ug makaon tungod sa gutom.” Aduna didtoy miingon, “Kami nanghulam ug salapi aron ibuhis sa hari tungod sa among kaumahan ug sa among kaparasan. Karon ang among unod sama sa unod sa among mga kaigsoonan, ang among mga anak sama sa ilang mga anak, gani gipugos namo ang among mga anak nga lalaki ug ang among mga anak nga babaye aron mahimong ulipon, ug ang uban sa among mga anak nga babaye naulipon na. Apan wala sa among gahom ang pagtabang niini kay laing mga tawo ang nanag-iya sa among kaumahan ug sa among kaparasan.” Nasuko ako pag-ayo sa pagkadungog nako sa ilang pagtuaw ug niining mga pulonga. Akong gitimbangtimbang sa akong kaugalingon ug akong gisudyaan ang mga kadagkoan ug ang mga tinugyanan. Miingon ako kanila, “Kamo nagkuha ug tubo, ang matag usa gikan sa iyang igsoon.” Ug ako nagpatawag ug usa ka dakong tigom batok kanila, ug ako miingon kanila, “Kami sumala sa among nahimo naglukat sa among mga kaigsoonan nga mga Judio nga gipamaligya ngadto sa mga nasod, apan kamo nagbaligya hinuon sa inyong mga kaigsoonan aron sila mabaligya nganhi kanamo!” Nangahilom sila ug wala makakita ug pulong nga ikasulti. Busa ako miingon, “Ang butang nga inyong gibuhat dili maayo. Dili ba kinahanglan nga kamo maglakaw diha sa pagkahadlok sa atong Dios, aron sa pagsanta sa mga pagtamay sa atong mga kaaway? Dugang pa, ako ug ang akong mga kaigsoonan ug ang akong mga alagad nagpahulam kanila ug salapi ug trigo. Atong hunongon ang pagkuha ug tubo. Iuli kanila niining adlawa ang ilang kaumahan, ang ilang kaparasan, ang ilang kaolibohan ug ang ilang mga balay ug ang tubo sa salapi, sa trigo, sa bino ug sa lana nga inyong gipaningil kanila.” Unya sila miingon, “Among ipang-uli kini ug dili kami mangayo kanila ug bisan unsa. Kami magbuhat sumala sa imong gisulti.” Unya akong gitawag ang mga pari, ug gipapanumpa nako sila, nga sila magbuhat sumala sa ilang gisaad. Giyabyab usab nako ang akong bakos nga panapton ug miingon, “Sa ingon niini ang Dios magpapahawa unta sa matag tawo nga dili magtuman niining saad gikan sa iyang balay ug gikan sa iyang buhat. Sa ingon niini iyabyab unta siya ug kuhaan sa sulod.” Ug ang tibuok nga katilingban miingon, “Amen,” ug nagdayeg sa Ginoo. Ug ang katawhan nagbuhat sumala sa ilang gisaad. Dugang pa, sukad sa panahon nga ako gitudlo aron mahimo nilang gobernador sa yuta sa Juda, sukad sa ika-20 nga tuig hangtod sa ika-32 nga tuig ni Artaxerxes nga hari, napulo ug duha ka tuig, ako o ang akong mga kaigsoonan wala mokaon sa pagkaon sa gobernador. Ang unang mga gobernador nga nag-una kanako naghatag ug bug-at nga mga palas-anon sa katawhan ug nagkuha sa pagkaon ug bino gikan kanila, gawas sa 40 ka siklo nga plata. Bisan ang ilang mga alagad nagharihari ibabaw sa katawhan apan ako wala magbuhat sa ingon tungod sa pagkahadlok nako sa Dios. Nagpadayon usab ako sa pagbuhat niining paril, ug wala makaangkon ug yuta, ug ang tanan nakong mga alagad nagtigom didto alang sa buluhaton. Dugang pa niini, didto sa akong lamisa adunay 150 ka tawo, mga Judio ug mga tinugyanan, gawas niadtong miabot kanamo gikan sa mga nasod nga naglibot kanamo. Karon ang naandam alang sa usa ka adlaw usa ka baka nga laki ug unom ka piniling karnero, ang mga manok usab giandam alang kanako, ug matag napulo ka adlaw, daghang nagkalainlaing bino. Bisan pa niining tanan, wala ako mangayo sa pagkaon sa gobernador, tungod kay bug-at ang gipabuhat niining katawhan. Hinumdomi alang sa akong kaayohan, O akong Dios, ang tanan nga akong gibuhat alang niining katawhan. Unya sa diha nga gisugilon kini kang Sanbalat ug kang Tobias ug kang Gesem nga Arabo ug ngadto sa uban namong mga kaaway, nga akong natukod ang paril ug nga walay guba nga nahibilin (bisan gani hangtod niadtong panahona wala pa nako mapabarog ang mga pultahan sa mga ganghaan), si Sanbalat ug si Gesem nagpasugo nganhi kanako nga nag-ingon, “Dali ug magtagbo kita sa usa sa mga balangay sa kapatagan sa Ono.” Apan sila naghunahuna sa pagbuhat ug daotan kanako. Ug ako nagpadala ug mga sinugo ngadto kanila sa pag-ingon, “Ako nagbuhat ug usa ka dakong buluhaton ug dili ako makaanha. Nganong hunongon man ang buluhaton samtang biyaan nako kini, ug moanha kaninyo?” Ug ila akong gipasugoan sa makaupat niining paagiha ug gitubag nako sila sa mao gihapon nga paagi. Sa samang paagi si Sanbalat, sa ikalima nga higayon nagsugo sa iyang alagad nganhi kanako uban sa usa ka inablihan nga sulat diha sa iyang kamot. Diha niini nasulat, “Gipahibalo ngadto sa mga nasod, ug si Gesem usab misulti niini, nga ikaw ug ang mga Judio naghunahuna sa pag-alsa, maoy hinungdan nga ikaw nagtukod ug paril ug ikaw buot nga mahimo nilang hari sumala niining mga pulonga. Ug ikaw usab nagbutang ug mga propeta aron sa pagsangyaw mahitungod kanimo sa Jerusalem, ‘May usa ka hari sa Juda.’ Ug karon isugilon kini ngadto sa hari sumala niining mga pulonga. Busa karon dali ngari ug magsabot kita.” Unya gipaadtoan nako siya sa pag-ingon, “Walay ingon nianang butanga nga nahimo sama sa imong gisulti kay ikaw nagmugna niini gikan sa imong kaugalingong kasingkasing.” Kay silang tanan buot mohadlok kanamo ug naghunahuna, “Ang ilang mga kamot magkaluya gikan sa buluhaton ug dili na kini mahuman.” Apan karon, O Dios, lig-ona ang akong mga kamot. Sa diha nga miadto ako sa balay ni Semaias nga anak ni Delaias nga anak ni Mehetabel, nga nagtak-op sa iyang balay, siya miingon, “Magtigom kita sa balay sa Dios sulod sa Templo ug atong tak-opan ang mga pultahan sa Templo kay sila manganhi aron sa pagpatay kanimo; sa kagabhion manganhi sila aron sa pagpatay kanimo.” Apan ako miingon, “Moikyas ba ang usa ka tawo nga sama kanako? Ug kinsa bang tawhana nga sama kanako nga mosulod sa Templo ug mabuhi? Dili ako mosulod.” Ug akong nasabot ug nakita nga ang Dios wala magsugo kaniya apan iyang gisulti ang propesiya batok kanako tungod kay si Tobias ug si Sanbalat nagsuhol kaniya. Tungod niining katuyoan siya gisuholan aron ako mahadlok ug magbuhat niini nga paagi ug magpakasala ug aron mahatagan nila ako ug daotang ngalan aron sa pagtamay kanako. Hinumdomi, O akong Dios, si Tobias ug si Sanbalat sumala niining butang nga ilang gibuhat ug usab ang babayeng propeta nga si Noadias ug ang uban nga mga propeta nga buot mohadlok kanako. Busa ang paril nahuman sa ika-25 ug lima nga adlaw sa bulan sa Elul, sulod sa 52 ka adlaw. Ug sa pagkadungog niini sa tanan namong mga kaaway, ang tanang mga nasod nga naglibot kanamo nangahadlok ug kay nasabot man nila nga kining buhata natapos pinaagi sa tabang sa among Dios. Dugang pa, niadtong mga adlawa, ang mga kadagkoan sa Juda nagpadala ug daghang mga sulat ngadto kang Tobias ug ang mga sulat ni Tobias midangat kanila. Kay daghan sa Juda ang nanumpa ngadto kaniya tungod kay siya umagad man ni Secanias nga anak ni Ara. Ug ang iyang anak nga lalaki nga si Jehohanan nangasawa sa anak ni Mesulam nga anak ni Berekias. Sila usab misulti sa iyang maayong mga buhat sa akong atubangan ug gisugilon kaniya ang akong mga pulong. Ug si Tobias nagpadala ug mga sulat aron sa paghadlok kanako. Karon sa natukod na ang paril ug akong napatindog ang mga pultahan ug ang mga tigbantay sa ganghaan, ang mga mag-aawit ug ang mga Levihanon natudlo na, ang Jerusalem akong gitugyan sa akong igsoon nga si Hanani ug kang Ananias nga gobernador sa palasyo kay siya usa ka tawo nga matinumanon gayod ug mahadlokon sa Dios labaw kay sa kadaghanan. Ug ako miingon kanila, “Ayaw ninyo ablihi ang mga ganghaan sa Jerusalem hangtod nga mainit na ang adlaw; ug samtang sila nagbantay, patak-opi nila ug patrangkahi ang mga pultahan. Pagtudlo ug mga bantay gikan sa mga nagpuyo sa Jerusalem, ang matag usa sa iyang dapit ug ang matag usa atbang sa iyang kaugalingong balay.” Ang siyudad lapad ug dako apan ang katawhan sulod niini diyotay lamang ug walay balay nga natukod. Unya ang Dios nagbutang nganhi sa akong kasingkasing sa pagtigom sa mga kadagkoan ug sa mga tinugyanan ug sa katawhan, aron malista sumala sa kagikan. Ug akong nakit-an ang basahon sa kagikanan niadtong miabot pag-una ug akong nakita ang nasulat diha niini: Kini mao ang katawhan sa lalawigan nga miabot gikan sa pagkabihag niadtong mga gipamihag ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Namauli sila ngadto sa Jerusalem ug sa Juda, ang matag usa ngadto sa iyang lungsod. Miadto sila uban kang Zerubabel, kang Jesua, kang Nehemias, kang Asarias, kang Raamias, kang Nahamani, kang Mardoqueo, kang Bilsan, kang Misperet, kang Bigvai, kang Nehum, kang Baana. Ang gidaghanon sa mga tawo sa katawhan sa Israel: ang mga kaliwat ni Paros, 2,172. Ang mga kaliwat ni Sefatias, 372. Ang mga kaliwat ni Ara, 652. Ang mga kaliwat ni Pahat-moab, sa mga kaliwat ni Jesua ug ni Joab, 2,818. Ang mga kaliwat ni Elam, 1,254. Ang mga kaliwat ni Zatu, 845. Ang mga kaliwat ni Zacai, 760. Ang mga kaliwat ni Binui, 648. Ang mga kaliwat ni Bebai, 684. Ang mga kaliwat ni Azgad, 2,322. Ang mga kaliwat ni Adonikam, 667. Ang mga kaliwat ni Bigvai, 2,067. Ang mga kaliwat ni Adin, 655. Ang mga kaliwat ni Ater, ni Hesekias, 98. Ang mga kaliwat ni Hasum, 328. Ang mga kaliwat ni Besai, 324. Ang mga kaliwat ni Harif, 112. Ang mga kaliwat ni Gibeon, 95. Ang mga tawo sa Betlehem ug Netofa, 188. Ang mga tawo sa Anathot, 128. Ang mga tawo sa Bet-asmabet, 42. Ang mga tawo sa Kiriatiarim, Kefira ug Beerot, 743. Ang mga tawo sa Rama ug sa Geba, 621. Ang mga tawo sa Mikmas, 122. Ang mga tawo sa Betel ug sa Ai, 123. Ang mga tawo sa laing Nebo, 52. Ang mga kaliwat sa laing Elam, 1,254. Ang mga kaliwat ni Harim, 320. Ang mga kaliwat ni Jerico, 345. Ang mga kaliwat ni Lod, ni Hadid ug ni Ono, 721. Ang mga kaliwat ni Senaa, 3,930. Ang mga pari: ang mga kaliwat ni Jedaias, sa balay ni Jesua, 973. Ang mga kaliwat ni Imer, 1,052. Ang mga kaliwat ni Pasur, 1,247. Ang mga kaliwat ni Harim, 1,017. Ang mga Levihanon: ang kaliwat ni Jesua, kang Kadmiel, sa mga anak ni Hodeva, 74. Ang mga mag-aawit: sa mga kaliwat ni Asaf, 148. Ang mga tigbantay sa ganghaan: ang mga kaliwat ni Sallum, ang mga kaliwat ni Ater, ang mga kaliwat ni Talmon, ang mga kaliwat ni Akkub, ang mga kaliwat ni Hatita ug ang mga kaliwat ni Sobai, 138. Ang mga alagad sa Templo: ang mga kaliwat ni Ziha, ang mga kaliwat ni Hasufa, ang mga kaliwat ni Tabaot, ang mga kaliwat ni Keros, ang mga kaliwat ni Sia, ang mga kaliwat ni Padon, ang mga kaliwat ni Lebana, ang mga kaliwat ni Hagaba, ang mga kaliwat ni Salmai, ang mga kaliwat ni Hanan, ang mga kaliwat ni Gidel, ang mga kaliwat ni Gahar, ang mga kaliwat ni Reaias, ang mga kaliwat ni Resin, ang mga kaliwat ni Nekoda, ang mga kaliwat ni Gazam, ang mga kaliwat ni Uzza, ang mga kaliwat ni Pasea, ang mga kaliwat ni Besai, ang mga kaliwat ni Meunim, ang mga kaliwat ni Nefusesim, ang mga kaliwat ni Bakbuk, ang mga kaliwat ni Hakufa, ang mga kaliwat ni Harhur, ang mga kaliwat ni Bazlit, ang mga kaliwat ni Mehida, ang mga kaliwat ni Harsa, ang mga kaliwat ni Barkos, ang mga kaliwat ni Sisera, ang mga kaliwat ni Tema, ang mga kaliwat ni Nesia, ang mga kaliwat ni Hatifa. Ang mga kaliwat sa mga alagad ni Solomon: ang mga kaliwat ni Sotai, ang mga kaliwat ni Soferet, ang mga kaliwat ni Perida, ang mga kaliwat ni Jaala, ang mga kaliwat ni Darkon, ang mga kaliwat ni Gidel, ang mga kaliwat ni Sefatias, ang mga kaliwat ni Hatil, ang mga kaliwat ni Pokeret-hasebaim ug ang mga kaliwat ni Amon. Ang tanan nga mga alagad sa Templo ug ang mga kaliwat sa mga alagad ni Solomon, 392. Ang mosunod mao ang miabot gikan sa Telmela, sa Telharsa, sa Kerub, sa Adon ug sa Imer, apan wala sila makapamatuod sa mga panimalay sa ilang mga katigulangan o sa ilang mga kagikan, kon sila sakop ba sa Israel: ang mga kaliwat ni Delaias, ang mga kaliwat ni Tobias, ang mga kaliwat ni Nekoda, 642. Sa mga pari usab: ang mga kaliwat ni Hobaias, ang mga kaliwat ni Hakos, ang mga kaliwat ni Barsilai nga nangasawa sa usa sa mga kaliwat nga babaye ni Barsilai nga taga-Gilead ug gitawag sumala sa ilang ngalan. Kini sila buot nga malista uban niadtong nalista pinaagi sa kagikanan apan wala kini makit-i didto busa wala sila maapil sa pagkapari ingon nga mga hugaw. Ang gobernador miingon kanila, nga dili sila mokaon sa labing balaan nga mga pagkaon, hangtod nga may motindog nga usa ka pari uban ang Urim ug ang Tumim. Ang tibuok katilingban, 42,360, gawas sa ilang mga alagad nga lalaki ug sa ilang mga alagad nga babaye, diin may 7,337, ug sila may 245 ka mga mag-aawit nga lalaki ug mga mag-aawit nga babaye. Ang ilang mga kabayo, 736; ilang mga mula, 245 Ang ilang mga kamilyo, 435; ang ilang mga asno, 6,720. Unya ang uban sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan naghatag alang sa buluhaton. Ang gobernador mihatag ngadto sa tipiganan sa bahandi, 1,000 ka daric nga bulawan, 50 ka planggana, 530 ka bisti sa mga pari. Ug ang uban sa mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan naghatag ngadto sa tipiganan sa bahandi alang sa buluhaton, 20,000 ka daric nga bulawan ug 2,200 ka mina nga plata. Ug ang gihatag sa uban nga katawhan, 20,000 ka daric nga bulawan ug 2,000 mina nga plata, ug 67 ka bisti sa mga pari. Busa ang mga pari, ang mga Levihanon, ang mga tigbantay sa ganghaan, ang mga mag-aawit, ang uban sa katawhan, ang mga alagad sa Templo ug ang tibuok Israel namuyo sa ilang mga lungsod. Sa pag-abot sa ikapito nga bulan, ang mga kaliwat sa Israel diha na sa ilang mga lungsod. Ug ang tanang katawhan nagkahiusa sa pagtigom didto sa hawanan atbang sa Ganghaan sa Tubig ug ilang gisultihan si Ezra nga eskriba sa pagdala sa basahon sa Balaod ni Moises, nga gihatag sa Ginoo ngadto sa Israel. Ug gidala ni Ezra nga pari ang Balaod sa atubangan sa katilingban, mga lalaki ug mga babaye ug ang tanan nga makadungog nga may pagpanabot, sa unang adlaw sa ikapito nga bulan. Ug siya nagbasa gikan niini nga nag-atubang sa hawanan atubangan sa Ganghaan sa Tubig sukad sa sayo sa buntag hangtod sa kaudtohon, sa atubangan sa mga lalaki ug sa mga babaye, ug niadtong mga makasabot. Ug ang mga dalunggan sa tanang katawhan namati sa basahon sa Balaod. Ug si Ezra nga eskriba mitindog ibabaw sa usa ka plataporma nga kahoy nga ilang gipabuhat pagtuyo, ug tupad kaniya nagtindog si Matitias, si Sema, si Anaias, si Urias, si Hilkias ug si Maasias dapit sa iyang tuo. Ug dapit sa iyang wala, si Pedaias ug si Misael, si Malkias ug si Hasum, ug si Has-badana, si Zacarias, ug si Mesulam. Ug gibukhad ni Ezra ang basahon diha sa panan-aw sa tibuok katawhan, kay siya naibabaw man sa tibuok katawhan, ug sa nabukhad na niya kini, ang tibuok katawhan nanindog. Unya gidayeg ni Ezra ang Ginoo, ang gamhanang Dios, ug ang tibuok katawhan mitubag, “Amen, Amen,” binayaw ang ilang mga kamot ug ilang giduko ang ilang mga ulo ug gisimba ang Ginoo nga ang ilang mga nawong nag-atubang sa yuta. Si Jesua usab, si Bani, si Serebias, si Jamin, si Akkub, si Sabetai, si Hodias, si Maasias, si Kelita, si Asarias, si Josabad, si Hanan, si Pelaias, ug ang mga Levihanon, mitabang sa katawhan aron sa pagsabot sa Balaod samtang ang katawhan nagpabilin sa ilang dapit. Ug sila mibasa gikan sa basahon, gikan sa Balaod sa Dios sa tin-aw gayod ug ilang gipasabot ang kahulogan nga tungod niana ang katawhan nakasabot sa gibasa. Ug si Nehemias nga gobernador ug si Ezra nga pari ug eskriba ug ang mga Levihanon nga nagtudlo sa katawhan miingon sa tanang katawhan, “Kining adlawa balaan alang sa Ginoo nga inyong Dios; ayaw kamo kasubo o paghilak.” Kay ang tanang katawhan nanghilak sa pagkadungog nila sa mga pulong sa balaod. Unya siya miingon kanila, “Padayon kamo; kan-a ang tambok ug imna ang tam-is nga bino ug pagpadala ug mga bahin kaniya nga walay giandam kay kining adlawa balaan alang sa atong Ginoo. Ug ayaw kasubo kay ang kalipay sa Ginoo maoy inyong kusog.” Busa gipahilom sa mga Levihanon ang tanang katawhan, nga nag-ingon, “Panghilom kamo kay kining adlawa balaan; ayaw kamo kasubo.” Ug ang tanang katawhan namauli aron sa pagkaon ug sa pag-inom, ug sa pagpadala ug mga bahin ug sa paghimo ug dagkong kalipay tungod kay sila nakasabot sa mga pulong nga gipahayag ngadto kanila. Sa ikaduha nga adlaw ang mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan sa tanang katawhan, uban ang mga pari ug ang mga Levihanon, nagkahiusa pag-adto kang Ezra nga eskriba aron sa pagpamati sa mga pulong sa balaod. Ug ila kining nakita nga nasulat diha sa Balaod nga ang Ginoo nagsugo pinaagi kang Moises nga ang katawhan sa Israel kinahanglang magpuyo sa mga balongbalong sa panahon sa kasaulogan sa ikapito nga bulan. Ug kinahanglan nga ilang isangyaw ug ipahibalo sa tanan nilang mga lungsod ug sa Jerusalem, “Lakaw kamo ngadto sa kabukiran ug pagdala ug mga sanga sa olibo, ihalas nga olibo, mirtol, palmira ug ubang kahoy nga dahonon aron buhaton nga mga balongbalong sumala sa nasulat.” Busa ang katawhan nanglakaw ug nagdala niini ug nagbuhat ug mga payag alang sa ilang kaugalingon, ang matag usa ibabaw sa iyang atop ug sa ilang mga hawanan ug sa mga hawanan sa balay sa Dios, ug sa hawanan dapit sa Ganghaan sa Tubig, ug sa hawanan dapit sa Ganghaan ni Efraim. Ug ang tibuok katilingban niadtong nahibalik gikan sa pagkabihag naghimo ug mga balongbalong, ug nagpuyo diha sa mga balongbalong kay sukad sa mga adlaw ni Josue nga anak ni Nun hangtod niadtong adlawa wala magbuhat sa ingon ang katawhan sa Israel. Ug may dako kaayong kalipay. Sa matag adlaw sukad sa unang adlaw hangtod sa kataposang adlaw, siya nagbasa gikan sa basahon sa Balaod sa Dios. Ug ilang gituman ang kasaulogan sulod sa pito ka adlaw ug sa ikawalo nga adlaw adunay balaang panagtigom sumala sa tulumanon. Niadtong panahona sa ika-24 nga adlaw niining bulana, ang katawhan sa Israel nagkatigom sa pagpuasa ug nagbisti ug sako ug adunay yuta sa ilang ulo. Unya ang mga Israelinhon mibulag sa ilang kaugalingon gikan sa tanang mga langyaw ug nagtindog ug nagsugid sa ilang mga sala, ug sa mga kalapasan sa ilang mga katigulangan. Sila mitindog sa ilang dapit ug mibasa gikan sa basahon sa Balaod sa Ginoo nga ilang Dios sulod sa ikaupat nga bahin sa adlaw kay sa laing ikaupat nga bahin niini sila nagsugid ug nagsimba sa Ginoo nga ilang Dios. Unya diha sa hagdanan sa mga Levihanon nanindog si Jesua, si Bani, si Kadmiel, si Sebanias, si Buni, si Serebias, si Bani ug si Kenani ug mituaw sa kusog nga tingog ngadto sa Ginoo nga ilang Dios. Unya ang mga Levihanon, si Jesua, si Kadmiel, si Bani, si Hasabnias, si Serebias, si Hodaias, si Sebanias ug si Petahias miingon, “Panindog kamo ug dayega ninyo ang Ginoo nga inyong Dios sukad sa walay kataposan hangtod sa walay kataposan. Dalaygon ang imong mahimayaong ngalan nga gipasidunggan labaw sa tanang panalangin ug pagdayeg.” Ug si Ezra miingon, “Ikaw mao ang Ginoo, ikaw lamang. Imong gibuhat ang langit, ang langit sa kalangitan, uban ang tibuok nilang panon, ang yuta ug ang tanan nga anaa niini, ang kadagatan ug ang tanan nga anaa niini, ug imong gipalungtad silang tanan ug ang panon sa langit nagsimba kanimo. Ikaw mao ang Ginoo, ang Dios, nga nagpili kang Abram ug nagdala kaniya gikan sa Ur sa mga Caldeanhon ug naghatag kaniya sa ngalan nga Abraham. Ug nakita nimo ang iyang kasingkasing nga matinumanon sa imong atubangan ug naghimo ikaw ug usa ka kasabotan uban kaniya sa paghatag sa yuta sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Jebusihanon ug sa mga Gergasihanon ngadto sa iyang mga kaliwat ug imong gituman ang imong mga saad kay ikaw matarong. “Ikaw nakakita sa kasakit sa among mga katigulangan didto sa Ehipto ug nakadungog sa ilang pagtuaw didto sa Dagat nga Pula. Ug ikaw naghimo ug mga ilhanan ug mga katingalahan batok sa Paraon ug sa tanan niyang mga alagad ug sa tanang katawhan sa iyang yuta. Kay ikaw nahibalo nga sila nagbugalbugal batok sa among mga katiuglangan ug ikaw naghimo ug ngalan alang kanimo nga mao gihapon hangtod niining adlawa. Ug imong gibahin ang dagat sa atubangan nila, nga tungod niana sila miagi sa taliwala sa dagat ibabaw sa uga nga yuta ug ang mga naggukod kanila imong gipangtambog ngadto sa kahiladman, sama sa usa ka bato ngadto sa dakong dagat. Pinaagi sa usa ka haligi nga panganod ikaw nag-una kanila sa adlawan ug pinaagi sa usa ka haligi nga kalayo sa pagkagabii, aron sa pag-iwag kanila sa dalan nga ilang agian. Ikaw mikunsad ibabaw sa Bukid sa Sinai ug nakigsulti kanila gikan sa langit ug mihatag kanila sa matarong nga mga tulumanon ug matuod nga mga balaod, maayong kalagdaan ug kasugoan. Ikaw nagpahibalo kanila sa imong balaang adlaw nga igpapahulay ug naghatag kanila ug mga sugo ug kalagdaan ug usa ka Balaod pinaagi kang Moises nga imong alagad. Ikaw naghatag kanila ug pan gikan sa langit alang sa ilang kagutom ug nagpadala kanila ug tubig nga gikan sa bato alang sa ilang kauhaw, ug ikaw nagsugo kanila sa pag-adto aron sa pagpanag-iya sa yuta nga imong gipanumpa nga ihatag kanila. “Apan sila ug ang among mga katigulangan nagmapagarbohon ug nagpatikig sa ilang liog ug wala mamati sa imong mga sugo. Nagdumili sila sa pagsugot, ug wala maghunahuna sa mga katingalahan nga imong gihimo taliwala kanila, apan gipatikig nila ang ilang liog ug nagtudlo ug usa ka pangulo aron sa pagbalik ngadto sa ilang pagkaulipon sa Ehipto. Apan ikaw usa ka Dios nga andam sa pagpasaylo, mapuangoron ug maluluy-on, hinay sa pagkasuko ug madagayaon sa gugmang walay paglubad ug wala mobiya kanila. Bisan sa diha nga naghimo sila alang sa ilang kaugalingon ug usa ka tinunaw nga nating baka, ug miingon, ‘Kini mao ang imong Dios nga nagdala kanimo gikan sa Ehipto,’ ug naghimo sa dagkong mga pagpasipala, ikaw sa imong dakong kaluoy wala mobiya kanila didto sa kamingawan. Ang haligi nga panganod wala mobiya sa ibabaw nila sa panahon sa adlaw aron sa pagtultol kanila sa dalan ug ang haligi nga kalayo sa pagkagabii, aron sa pag-iwag kanila sa dalan nga ilang agian. Ikaw naghatag sa imong maayong Espiritu aron sa pagtudlo kanila ug wala maghikaw sa mana gikan sa ilang baba, ug naghatag kanila sa tubig alang sa ilang kauhaw. Ikaw nag-atiman kanila sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan ug walay nakulang kanila. Ang ilang mga bisti wala mangadaan ug ang ilang mga tiil wala manghupong. Ug ikaw naghatag kanila ug mga gingharian ug mga katawhan ug imong gibahinbahin kanila ang tanang suok busa ilang gipanag-iya ang yuta ni Sihon nga hari sa Hesbon ug ang yuta ni Og nga hari sa Basan. Ang ilang mga kaliwat imong gipasanay sama sa mga bituon sa langit ug imong gidala ngadto sa yuta nga adtoan ug panag-iyahon sumala sa imong gisulti sa ilang mga katigulangan. Busa ang ilang mga kaliwat nangadto ug nanag-iya sa yuta ug imong gibuntog sa atubangan nila ang mga nagpuyo sa yuta, ang mga Canaanhon, ug gihatag sila ngadto sa ilang mga kamot uban sa ilang mga hari ug sa mga katawhan sa yuta aron sila makabuhat ngadto kanila sumala sa ilang buot buhaton. Ug ilang gipanguha ang mga siyudad nga kinutaan ug ang tabunok nga yuta ug gipanag-iya ang mga balay nga puno sa mga maayong butang, mga tangke nga kinalot, mga kaparasan, mga kaolibohan ug daghang kaprutasan. Busa nangaon sila ug nangabusog, ug nanambok ug nalipay sa ilang kaugalingon tungod sa imong dakong kaayo. “Bisan pa niana sila nagmasupilon ug misukol batok kanimo ug gisalikway sa ilang likod ang imong balaod ug gipamatay ang imong mga propeta nga nagpasidaan kanila aron sa pagpabalik kanila nganha kanimo ug sila nagbuhat ug dagkong pagpasipala. Busa ikaw nagtugyan kanila ngadto sa kamot sa ilang mga kaaway nga nagpaantos kanila ug sa panahon sa ilang pag-antos, sila mituaw nganha kanimo ug ikaw namati gikan sa langit. Ug sumala sa imong dakong kaluoy ikaw mihatag kanila ug mga manluluwas nga miluwas kanila gikan sa kamot sa ilang mga kaaway. Apan human sila makapahulay naghimo na usab sila ug daotan sa imong atubangan, ug imo silang gibiyaan sa kamot sa ilang mga kaaway, mao nga sila nagdumala kanila apan sa dihang mibalik sila ug mituaw nganha kanimo, namati ikaw gikan sa langit ug sa makadaghan ikaw nagluwas kanila sumala sa imong mga kaluoy. Ug ikaw nagpasidaan kanila aron sa pagpabalik kanila ngadto sa imong Balaod. Apan sila nagmapahitas-on ug wala magtuman sa imong mga sugo, hinuon sila nagpakasala batok sa imong mga tulumanon, nga pinaagi sa pagtuman niini ang tawo mabuhi, ug gipatalikod ang mga gipagahi nga abaga ug gipatikig ang ilang liog ug wala mamati. Sa daghang katuigan ikaw nagpailob kanila ug nagpasidaan kanila pinaagi sa imong Espiritu pinaagi sa imong mga propeta apan wala sila mamati. Busa imong gihatag sila ngadto sa kamot sa mga katawhan sa kayutaan. Bisan pa niini tungod sa imong dakong kaluoy, ikaw wala maghimo ug kataposan kanila o mobiya kanila tungod kay ikaw usa ka Dios nga mapuangoron ug maluluy-on. “Busa karon, among Dios, ang dako, gamhanan ug makalilisang nga Dios, nga nagtuman sa kasabotan ug sa gugmang walay paglubad, ayaw himoa nga ang tanang mga kalisdanan nga midangat kanamo daw gamay alang kanimo, diha sa among mga hari, sa among mga pangulo, sa among mga pari, sa among mga propeta, sa among mga katigulangan ug sa tanan nimong katawhan, sukad sa panahon sa mga hari sa Asiria hangtod niining adlawa. Apan ikaw matarong diha sa tanan nga midangat kanamo kay ikaw nagmaminatud-anon man apan kami nagbuhat ug daotan. Ang among mga hari, ang among mga pangulo, ang among mga pari ug ang among mga katigulangan wala magtuman sa imong Balaod o magtagad sa imong mga kasugoan ug sa imong mga pasidaan nga imong gihatag kanila. Sila wala mag-alagad kanimo sa ilang gingharian ug sa imong dakong kaayo nga imong gihatag kanila, ug sa dako ug tabunok nga yuta nga imong gipahimutang sa ilang atubangan, ug wala sila mobiya sa ilang daotan nga mga buhat. Tan-awa, kami mga ulipon niining adlawa sa yuta nga imong gihatag sa among mga katigulangan aron sa pagpahimulos sa mga bunga niini ug sa mga maayong gasa. Tan-awa, kami mga ulipon. Ug ang daghang abot niini nahiadto sa mga hari nga imong gibutang ibabaw kanamo tungod sa among mga sala. Sila usab may gahom sa among mga lawas ug sa among mga baka, sumala sa ilang ikahimuot ug kami ania sa dakong kasakit.” Tungod niining tanan kami naghimo ug usa ka lig-on nga kasabotan ug gisulat kini, ug ang among mga pangulo, ang among mga Levihanon ug ang among mga pari mibutang sa ilang timaan diha niini. Ang mga mitimaan mao kini: si Nehemias nga gobernador nga anak ni Hacalias, si Zedekias, si Seraias, si Asarias, si Jeremias, si Pasur, si Amarias, si Malkias, si Hatus, si Sebanias, si Maluk, si Harim, si Meremot, si Obadias, si Daniel, si Gineton, si Baruk, si Mesulam, si Abias, si Mijamin, si Maasias, si Bilgai ug si Semaias; kini sila mao ang mga pari. Ang mga Levihanon: si Jesua nga anak ni Asanias, si Binui sa mga kaliwat ni Henadad, si Kadmiel ug ang ilang mga kaigsoonan mao si Sebanias, si Hodias, si Kelita, si Pelaias, si Hanan, si Mica, si Rehob, si Hasabias, si Zacur, si Serebias, si Sebanias, si Hodias, si Bani ug si Beninu. Ang mga pangulo sa katawhan: si Paros, si Pahat-moab, si Elam, si Zatu, si Bani, si Buni, si Azgad, si Bebai, si Adonias, si Bigvai, si Adin, si Ater, si Hesekias, si Azur, si Hodias, si Hasum, si Besai, si Harif, si Anatot, si Nebai, si Magpias, si Mesulam, si Hesir, si Mesesabel, si Zadok, si Jadua, si Pelatias, si Hanan, si Anaias, si Hoseas, si Ananias, si Hasub, si Halohes, si Pilha, si Sobek, si Rehum, si Hasabna, si Maaseias, si Ahias, si Hanan, si Anan, si Maluk, si Harim ug si Baana. Ang uban sa katawhan, ang mga pari, ang mga Levihanon, ang mga tigbantay sa ganghaan, ang mga mag-aawit, ang mga alagad sa Templo ug ang tanan nga mibulag sa ilang kaugalingon gikan sa mga katawhan sa mga kayutaan ngadto sa Balaod sa Dios, ang ilang mga asawa, ang ilang mga anak nga lalaki, ang ilang mga anak nga babaye, ang tanan nga may kahibalo ug may maayong pagpanabot, mitipon sa ilang mga kaigsoonan, sa ilang mga kadagkoan ug miuyon sila sa usa ka tunglo ug sa usa ka panumpa, sa paglakaw diha sa Balaod sa Dios, nga gihatag ni Moises nga alagad sa Dios, ug sa pagtuman ug sa pagbuhat sa tanang kasugoan sa Ginoo nga atong Ginoo ug sa iyang mga tulumanon ug sa iyang mga lagda. Dili namo ihatag ang among mga anak nga babaye ngadto sa mga katawhan sa yuta o kuhaon ang ilang mga anak nga babaye alang sa among mga anak nga lalaki. Ug kon ang mga katawhan sa yuta magdala ug mga abot o bisan unsang makaon sa adlaw nga igpapahulay aron ibaligya, dili kami mopalit gikan kanila sa adlaw nga igpapahulay o sa usa ka adlaw nga balaan. Ug among pasagdan ang mga tanom sa ikapitong tuig ug papason ang tanang utang. Kami usab nagsangon sa among kaugalingon ug katungdanan matag tuig sa ikatulo nga bahin sa usa ka siklo, alang sa pag-alagad sa balay sa among Dios: alang sa pan nga ibutang sa halaran, sa nagpadayon nga halad nga pagkaon, sa nagpadayong halad nga sunogon, sa mga adlaw nga igpapahulay, sa mga bag-ong subang sa bulan, sa gitakda nga mga kasaulogan, sa mga butang nga balaan, ug sa mga halad alang sa sala aron sa paghimo ug pagtabon sa sala sa Israel ug alang sa tanang mga buhat sa balay sa among Dios. Kami nagparipa, ang mga pari, ang mga Levihanon ug ang katawhan, alang sa halad nga kahoy, aron dad-on kini ngadto sa balay sa among Dios, sumala sa mga panimalay sa among mga katigulangan sa mga panahon nga gitakda matag tuig, sa pagsunog diha sa ibabaw sa halaran sa Ginoo nga among Dios, sumala sa nasulat sa balaod. Nanaad kami sa among kaugalingon sa pagdala sa unang mga bunga sa among yuta, ug sa unang mga bunga sa tanang nagkalainlaing mga kahoy, matag tuig ngadto sa balay sa Ginoo. Dad-on usab namo ngadto sa balay sa among Dios, ngadto sa mga pari nga nag-alagad sa balay sa among Dios, ang panganay sa among mga anak ug sa among mga baka, sumala sa nasulat sa balaod, ug ang panganay sa among mga hayop ug sa among mga karnero. Ug kami magdala sa una sa among minasa ug sa among mga amot, sa bunga sa matag kahoy, sa bino ug sa lana, ngadto sa mga pari, ngadto sa mga lawak sa balay sa among Dios ug dad-on ang mga ikapulo sa among yuta ngadto sa mga Levihanon kay ang mga Levihanon maoy maningil sa mga ikapulo diha sa tanang kalungsoran. Ug ang pari nga anak ni Aaron mouban sa mga Levihanon, sa diha nga ang mga Levihanon modawat sa mga ikapulo ug ang mga Levihanon magdala sa ikapulo sa mga ikapulo ngadto sa balay sa among Dios, ngadto sa mga lawak, ngadto sa tipiganan sa bahandi. Kay ang katawhan sa Israel ug ang mga anak ni Levi magdala sa amot nga trigo, sa bino ug sa lana, ngadto sa mga lawak, diin didto ang mga sudlanan sa balaang puluy-anan, ug ang mga pari nga nag-alagad, ug ang mga tigbantay sa pultahan, ug ang mga mag-aawit. Dili namo pasagdan ang balay sa among Dios. Ang mga pangulo sa katawhan namuyo sa Jerusalem, ug ang uban sa katawhan nagripa aron pagdala sa usa gikan sa napulo aron mopuyo didto sa Jerusalem, ang balaang siyudad, samtang ang siyam magpabilin sa laing mga siyudad. Ug ang katawhan nagdayeg sa tanang mga tawo nga naghatag sa ilang kaugalingon sa kinabubut-on sa pagpuyo didto sa Jerusalem. Kini sila mao ang mga pangulo sa lalawigan nga nagpuyo sa Jerusalem, apan didto sa mga lungsod sa Juda ang matag usa nagpuyo sa iyang yuta didto sa ilang mga lungsod: ang Israel, ang mga pari, ang mga Levihanon, ang mga alagad sa Templo ug ang mga kaliwat sa mga alagad ni Solomon. Ug sa Jerusalem namuyo ang pipila sa mga kaliwat sa Juda ug ang mga kaliwat ni Benjamin. Sa mga kaliwat ni Juda: si Ataias nga anak ni Uzias nga anak ni Zacarias nga anak ni Amarias nga anak ni Sefatias nga anak ni Mahalalel, sa mga kaliwat ni Peres; ug si Maasias nga anak ni Baruk nga anak ni Colhose nga anak ni Hasaias nga anak ni Adaias nga anak ni Joiarib nga anak ni Zacarias nga anak sa Silonhanon. Ang tanang mga kaliwat ni Peres nga namuyo sa Jerusalem 468 ka isog nga mga tawo. Ug kini sila mao ang mga kaliwat ni Benjamin: si Sallu nga anak ni Mesulam nga anak ni Joed nga anak ni Pedaias nga anak ni Colaias nga anak ni Maaseias nga anak ni Itiel nga anak ni Jesaias. Ug sunod kaniya, si Gabai, si Salai, 928. Si Joel nga anak ni Zikri maoy ilang tigdumala ug si Judas nga anak ni Hasena maoy ikaduha sa lungsod. Sa mga pari: si Jedaias nga anak ni Joiarib, si Jakin, si Seraias nga anak ni Hilkias nga anak ni Mesulam nga anak ni Zadok nga anak ni Meraiot nga anak ni Ahitub, ang pangulo sa balay sa Dios, ug ang ilang mga kaigsoonan nga nagbuhat sa buluhaton sa balay, 822. Ug si Adaias nga anak ni Jeroham nga anak ni Pelaias nga anak ni Amsi nga anak ni Zacarias nga anak ni Pasur nga anak ni Malkias, ug ang iyang mga kaigsoonan, mga pangulo sa mga panimalay sa mga katigulangan, 242, ug si Amasai nga anak ni Asarel nga anak ni Asai nga anak ni Mesilemot nga anak ni Imer, ug ang ilang mga kaigsoonan, bantogang mga tawo sa kaisog, 128 ug ang ilang tigdumala mao si Zabdiel nga anak ni Hagedolim. Sa mga Levihanon: si Semaias nga anak ni Hasub nga anak ni Asrikam nga anak ni Hasabias nga anak ni Buni, ug si Sabetai ug si Josabad, sa mga pangulo sa mga Levihanon nga nagdumala sa buluhaton sa gawas sa balay sa Dios, ug si Matanias nga anak ni Mica nga anak ni Zabdi nga anak ni Asaf nga mao ang pangulo sa pagsugod sa mga pagpasalamat diha sa pag-ampo, ug si Bakbukias ang ikaduha diha sa iyang mga kaigsoonan, ug si Abda nga anak ni Samua nga anak ni Galal nga anak ni Jedutun. Ang tanang mga Levihanon sa balaang siyudad 224. Ang mga tigbantay sa ganghaan, si Akkub, si Talmon ug ang ilang mga kaigsoonan nga nagbantay sa mga ganghaan, 172. Ug ang nahibilin sa Israel, sa mga pari, sa mga Levihanon, diha sa tanang mga lungsod sa Juda, ang matag usa diha sa iyang panulundon. Apan ang mga alagad sa Templo nagpuyo sa Ofel, ug si Ziha ug si Gispa maoy nagdumala sa mga alagad sa templo. Ang tigdumala sa mga Levihanon didto sa Jerusalem mao si Uzi nga anak ni Bani nga anak ni Hasabias nga anak ni Matanias nga anak ni Mica, sa mga kaliwat ni Asaf, ang mga mag-aawit nga diha sa mga buluhaton sa balay sa Dios. Kay may usa ka sugo gikan sa hari mahitungod kanila ug usa ka bahin nga gitagana alang sa mga mag-aawit, sumala sa gikinahanglan matag adlaw. Ug si Petahias nga anak ni Mesesabel, sa mga kaliwat ni Zera nga anak ni Juda, diha sa kamot sa hari bahin sa tanang butang mahitungod sa katawhan. Ug mahitungod sa mga balangay uban sa ilang mga kaumahan, ang uban sa katawhan sa Juda nagpuyo sa Kiriat-arba ug sa mga balangay niini, ug sa Dibon ug sa mga balangay niini, ug sa Jekabseel ug sa mga balangay niini, ug sa Jesua, sa Molada, sa Bet-pelet, sa Hasar-sual, sa Beer-seba ug sa mga balangay niini, sa Ziklag, sa Mecona ug sa mga balangay niini, sa En-rimon, sa Zora, sa Jarmut, sa Zanoa, sa Adulam ug sa mga balangay niini, sa Lakis ug sa mga kaumahan niini, sa Aseka ug sa mga balangay niini. Busa sila nagkampo gikan sa Beer-seba hangtod sa walog sa Hinom. Ang katawhan sa Benjamin nagpuyo usab sukad sa Geba hangtod sa Mikmas, sa Aija, sa Betel ug sa mga balangay niini, sa Anatot, sa Nob, sa Ananias, sa Hasor, sa Rama, sa Gitaim, sa Hadid, sa Zeboim, sa Nebalat, sa Lod, sa Ono, ang walog sa mga tawong batid sa pagpamuhat. Ug may mga hut-ong sa Levihanon sa Juda nga gitipon sa Benjamin. Kini sila mao ang mga pari ug ang mga Levihanon nga mitungas uban kang Zerubabel nga anak ni Sealtiel ug Jesua: si Seraias, si Jeremias, si Ezra, si Amarias, si Maluk, si Hatus, si Secanias, si Rehum, si Meremot, si Ido, si Ginetoi, si Abias, si Miamin, si Maadias, si Bilga, si Semaias, si Joiarib, si Jedaias, si Sallu, si Amok, si Hilkias, si Jedaias. Kini sila mao ang mga pangulo sa mga pari ug sa ilang mga kaigsoonan sa mga adlaw ni Jesua. Ang mga Levihanon: si Jesua, si Binui, si Kadmiel, si Serebias, si Juda, ug si Matanias, nga uban sa iyang mga igsoon maoy nagdumala sa mga alawiton sa pagpasalamat. Si Bakbukias ug si Unno, nga ilang mga igsoon nagbarog atbang kanila sa ilang mga pagpangalagad. Ug si Jesua mao ang amahan ni Joiakim, si Joiakim mao ang amahan ni Eliasib, ug si Eliasib mao ang amahan ni Joiada, si Joiada mao ang amahan ni Jonatan, ug si Jonatan mao ang amahan ni Jadua. Sa mga adlaw ni Joiakim, ang mga pari nga mga pangulo sa panimalay sa mga katigulangan: kang Seraias, si Meraias; kang Jeremias, si Ananias; kang Ezra, si Mesulam; kang Amarias, si Jehohanan; kang Maluki, si Jonatan; kang Sebanias, si Jose; kang Harim, si Adna; kang Meraiot, si Helkai; kang Ido, si Zacarias; kang Gineton, si Mesulam; kang Abias, si Zikri; kang Miniamin, kang Moadias, si Piltai; kang Bilga, si Samua; kang Semaias, si Jehonatan; kang Joiarib, si Matenai; kang Jedaias, si Uzi; kang Salai, si Kalai; kang Amok, si Eber; kang Hilkias, si Hasabias; kang Jedaias, si Netanel. Mahitungod sa mga Levihanon, sa mga adlaw ni Eliasib, ni Joiada, ni Johanan, ug ni Jadua, adunay gisulat ang mga pangulo sa panimalay sa mga katigulangan ug ang mga pari hangtod sa paghari ni Dario nga Persianhon. Ang mga anak nga lalaki ni Levi, mga pangulo sa panimalay sa mga katigulangan, gisulat diha sa basahon sa mga Kasaysayan, hangtod sa mga adlaw ni Johanan nga anak ni Eliasib. Ang mga pangulo sa mga Levihanon: si Hasabias, si Serebias ug si Jesua nga anak ni Kadmiel, uban sa ilang mga kaigsoonan nga motabang kanila, aron sa pagdayeg ug sa pagpasalamat sumala sa sugo ni David, ang tawo sa Dios, nagbantay sumala sa han-ay sa pagbantay. Si Matanias, si Bakbukias, si Obadias, si Mesulam, si Talmon, si Akkub maoy tigbantay sa ganghaan nga nagbantay sa mga balay nga tipiganan sa mga ganghaan. Kini mao kaniadto sa mga adlaw ni Joiakim nga anak ni Jesua nga anak ni Josadak, ug sa mga adlaw ni Nehemias nga gobernador ug ni Ezra nga pari, ang eskriba. Sa panahon sa paghalad sa paril sa Jerusalem, ilang gipangita ang mga Levihanon sa tanan nilang mga dapit, aron sa pagdala kanila ngadto sa Jerusalem, aron sa pagsaulog sa paghalad uban sa kasadya, inubanan sa mga pagpasalamat ug sa pag-awit uban sa mga piyangpiyang, mga alpa ug mga lira. Ug ang mga anak nga lalaki sa mga mag-aawit nagtigom gikan sa kapatagan nga naglibot sa Jerusalem ug ang gikan sa mga balangay sa mga Netofatihanon. May gikan usab sa Bet-gilgal ug gikan sa yuta sa Geba ug sa Asmavet kay ang mga mag-aawit nagtukod alang sa ilang kaugalingon ug mga balangay libot sa Jerusalem. Ug ang mga pari ug ang mga Levihanon naghinlo sa ilang kaugalingon, ug ilang gihinloan ang katawhan ug ang mga ganghaan ug ang paril. Unya akong gidala ang mga pangulo sa Juda ibabaw sa paril, ug nagtudlo ug duha ka dagkong pundok nga nagpasalamat ug milibot sa siyudad. Ang usa miadto dapit sa tuo ibabaw sa paril padulong sa Ganghaan sa Basura. Ug sunod kanila miadto si Osaias ug ang katunga sa mga pangulo sa Juda, ug si Asarias, si Ezra, si Mesulam, si Juda, si Benjamin, si Semaias, ug si Jeremias, ug pipila sa mga anak nga lalaki sa mga pari nga nagdala ug mga trumpeta: si Zacarias nga anak ni Jonatan nga anak ni Semaias nga anak ni Matanias nga anak ni Micaias nga anak ni Zacur nga anak ni Asaf. Ug ang iyang mga kaigsoonan, si Semaias, si Asarel, si Milalai, si Gilalai, si Maai, si Netanel, si Juda ug si Hanani nagdala sa mga tulunggon ni David, ang tawo sa Dios, ug si Ezra nga eskriba nag-una kanila. Diha sa Ganghaan sa Tuboran, milahos sila pagsaka agi sa hagdanan sa siyudad ni David, sa sak-anan sa paril, ibabaw sa balay ni David, ngadto sa Ganghaan sa Tubig dapit sa silangan. Ug ang laing pundok niadtong nagpasalamat miadto sa walang bahin ug misunod ako kanila uban sa katunga sa katawhan ibabaw sa paril, ibabaw sa Tore sa mga Hudno ngadto sa Lapad nga Paril, ug ibabaw sa Ganghaan ni Efraim ug tupad sa Daan nga Ganghaan, ug sa Ganghaan sa Isda ug sa Tore ni Hananel ug sa Tore sa Usa ka Gatos ngadto sa Ganghaan sa mga Karnero, ug sila mihunong sa Ganghaan sa mga Bantay. Busa mitindog ang duha ka panon nga nagpasalamat didto sa balay sa Dios, ug ako ug ang katunga sa mga tinugyanan uban kanako; ug ang mga pari, si Eliakim, si Maaseias, si Miniamin, si Micaias, si Elioenai, si Zacarias ug si Ananaias, nga nagdala ug mga trumpeta, ug si Maaseias, si Semaias, si Eleasar, si Uzi, si Jehohanan, si Malkias, si Elam ug si Eser. Ug ang mga mag-aawit nag-awit uban kang Jesrahias nga ilang pangulo. Ug sila naghalad ug mga dagkong halad niadtong adlawa ug nagmalipayon, kay ang Dios naglipay kanila uban sa dakong paglipay ug ang mga babaye usab ug ang mga kabataan naglipay, ug ang kalipay sa Jerusalem nadungog ngadto sa layo. Niadtong adlawa ang mga tawo gitudlo sa pag-atiman sa mga lawak nga tipiganan, sa mga amot, sa mga unang bunga ug sa mga ikapulo, aron tigomon ngadto niini ang mga bahin nga gisugo sa balaod alang sa mga pari ug sa mga Levihanon sumala sa kaumahan sa mga lungsod, kay ang Juda nalipay tungod sa mga pari ug sa mga Levihanon nga nag-alagad. Ug ilang gibuhat ang tulumanon sa ilang Dios ug ang tulumanon sa paghinlo, ug mao usab kini ang gihimo sa mga mag-aawit ug sa mga tigbantay sa ganghaan sumala sa sugo ni David ug ni Solomon nga iyang anak. Kay kaniadto sa mga adlaw ni David ug ni Asaf, may usa ka pangulo sa mga mag-aawit ug may mga awit sa pagdayeg ug pagpasalamat ngadto sa Dios. Ug ang tibuok Israel, sa mga adlaw ni Zerubabel ug sa mga adlaw ni Nehemias, mihatag sa mga inadlawng bahin alang sa mga mag-aawit ug sa mga tigbantay sa ganghaan. Ug ilang gilain ang alang sa mga Levihanon ug gilain sa mga Levihanon ang alang sa mga kaliwat ni Aaron. Niadtong adlawa ilang gibasa gikan sa basahon ni Moises diha sa pangdungog sa katawhan ug niini may nakit-an nga nasulat, nga walay Amonihanon o Moabihanon nga makasulod sa katilingban sa Dios tungod kay wala nila tagboa ang katawhan sa Israel uban sa pan ug tubig, hinuon misuhol kang Balaam batok kanila aron sa pagtunglo kanila, apan ang among Dios naghimo sa tunglo ngadto sa usa ka panalangin. Sa pagkadungog sa katawhan sa balaod, ilang gilain gikan sa Israel ang tanang langyaw ug kaliwat. Karon sa wala pa kini, si Eliasib nga pari nga gitudlo sa pag-atiman sa mga lawak sa balay sa among Dios, nga suod kang Tobias, nag-andam alang kang Tobias ug usa ka dakong lawak, nga kaniadto ilang butangan sa mga halad nga pagkaon, sa insenso, sa mga sudlanan, sa mga ikapulo sa trigo, sa bino ug sa lana nga gihatag pinaagi ug sugo ngadto sa mga Levihanon, sa mga mag-aawit ug sa mga tigbantay sa ganghaan ug ang mga amot alang sa mga pari. Samtang kini nahitabo, wala ako didto sa Jerusalem kay sa ika-32 nga tuig ni Artaxerxes nga hari sa Babilonia, miadto ako sa hari. Ug human sa pipila ka adlaw, nananghid ako sa hari nga molakaw ug miadto sa Jerusalem, ug akong nahibaloan ang daotan nga gihimo ni Eliasib kang Tobias, sa pag-andam kaniya ug usa ka lawak diha sa mga hawanan sa balay sa Dios. Ug ako nasuko pag-ayo ug akong gipanglabay ang tanang mga kasangkapan sa balay ni Tobias gikan sa lawak. Unya mihatag ako ug sugo ug ilang gihinloan ang mga lawak, ug didto akong gidala pagbalik ang mga sudlanan sa balay sa Dios uban ang mga halad nga pagkaon ug ang mga insenso. Ug nakita usab nako nga ang mga bahin sa mga Levihanon wala mahatag kanila, mao nga ang mga Levihanon ug ang mga mag-aawit nga nagbuhat sa buluhaton, nanagan ang matag usa ngadto sa iyang uma. Unya nakiglalis ako sa mga tinugyanan ug miingon, “Nganong gibiyaan man ang balay sa Dios?” Ug gitigom nako sila ug gipahimutang sa ilang dapit. Unya ang tibuok Juda nagdala sa ikapulo sa trigo, sa bino, ug sa lana ngadto sa mga tipiganan sa bahandi. Ug akong gitudlo ingon nga mamahandi nga mag-atiman sa mga tipiganan sa mga bahandi si Selemias nga pari, si Zadok nga eskriba ug si Pedaias sa mga Levihanon, ug ingon nga ilang kaabag, si Hanan nga anak ni Zacur nga anak ni Matanias, kay sila giisip nga kasaligan ug ang ilang katungdanan mao ang pag-apod-apod ngadto sa ilang mga kaigsoonan. Hinumdomi ako, O akong Dios, mahitungod niini, ug ayaw papasa ang akong mga maayong buhat nga akong nahimo alang sa balay sa akong Dios ug alang sa iyang buluhaton. Niadtong mga adlawa akong nakita didto sa Juda ang mga tawo nga nagpigis ug ubas sa adlaw nga igpapahulay ug nagdala ug mga pinundok nga lugas ug gikarga kini sa mga asno ug mga bino usab, mga paras, mga igos, ug tanang matang sa palas-anon nga ilang gidala ngadto sa Jerusalem panahon sa adlaw nga igpapahulay. Ug ako nagpasidaan kanila sa adlaw nga sila nagbaligya ug mga pagkaon. Ang katawhan sa Tiro usab nga nagpuyo sa siyudad nagdala ug isda ug tanang matang sa mga baligya ug gibaligya kini panahon sa adlaw nga igpapahulay ngadto sa katawhan sa Juda ug sa Jerusalem. Unya ako nakiglalis sa mga kadagkoan sa Juda ug miingon kanila, “Unsa kining daotan nga butang nga inyong gibuhat, nga nagpasipala sa adlaw nga igpapahulay? Wala ba magbuhat ang inyong mga katigulangan niining paagiha ug wala ba ang atong Dios magdala niining kadaotan nganhi kanato ug niining siyudara? Apan kamo nagdala pa gayod ug dugang nga kapungot sa Israel pinaagi sa pagpasipala sa adlaw nga igpapahulay.” Sa dihang misugod na sa pagngitngit diha sa mga ganghaan sa Jerusalem sa wala pa ang adlaw nga igpapahulay, ako misugo nga ang mga pultahan takpan ug misugo nga kini dili buksan hangtod sa pagkatapos sa adlaw nga igpapahulay. Ug akong gipahimutang ang pipila sa akong mga alagad didto sa mga ganghaan aron nga wala nay palas-anon nga dad-on panahon sa adlaw nga igpapahulay. Unya ang mga tigpatigayon ug ang mga tigbaligya sa tanang matang sa mga baligya didto magpabilin sa pagkagabii sa gawas sa Jerusalem makausa o makaduha. Apan gipasidan-an nako sila ug giingnan, “Nganong nagpundok man kamo sa atubangan sa kuta? Kon buhaton ninyo kini pag-usab, pasakitan nako kamo.” Sukad niadtong panahona wala na sila moadto panahon sa adlaw nga igpapahulay. Ug akong gisugo ang mga Levihanon nga kinahanglang maghinlo sila sa ilang kaugalingon ug moadto ug magbantay sa mga ganghaan aron sa pagbalaan sa adlaw nga igpapahulay. Hinumdomi kini alang kanako, O akong Dios, ug luwasa ako sumala sa pagkadako sa imong gugmang walay paglubad. Niadtong mga adlawa nakita usab nako ang mga Judio nga nangasawa sa mga babaye sa Asdod, sa Amon ug sa Moab. Ug ang katunga sa ilang mga anak nagsulti sa sinultihan sa Asdod apan dili makasulti sa sinultihan sa Juda, kondili sumala sa sinultihan sa matag usa ka katawhan. Ug ako nakiglalis kanila ug nagtunglo kanila, ug gibunalan nako ang pipila kanila ug gilarot ang ilang mga buhok ug akong gipapanumpa sila sa ngalan sa Dios, nga nag-ingon, “Ayaw ninyo ihatag ang inyong mga anak nga babaye ngadto sa ilang mga anak nga lalaki o ipaasawa ang ilang mga anak nga babaye sa inyong mga anak nga lalaki o alang sa inyong kaugalingon. Wala ba si Solomon nga hari sa Israel makasala tungod sa maong mga babaye? Taliwala sa daghang mga nasod walay hari nga sama kaniya ug siya gihigugma sa iyang Dios ug ang Dios naghimo kaniya nga hari sa tibuok Israel. Bisan pa niana, ang mga babayeng langyaw naghimo kaniya nga magpakasala. Mamati ba diay kami kaninyo aron sa pagbuhat niining dakong kadaot sa paglapas batok sa atong Dios pinaagi sa pagpangasawa sa mga babayeng langyaw?” Ug ang usa sa mga anak nga lalaki ni Jehoiada, nga anak ni Eliasib nga labawng pangulong pari, umagad ni Sanbalat nga Horonhanon, busa gipapahawa nako siya gikan kanako. Hinumdomi sila, O akong Dios, tungod kay ilang gihugawan ang pagkapari ug ang kasabotan sa pagkapari ug sa mga Levihanon. Sa ingon niana gihinloan nako sila gikan sa tanang mga butang nga langyaw ug akong gitukod ang mga katungdanan sa mga pari ug sa mga Levihanon, ang matag usa sa iyang buhat. Ug ako nagtagana alang sa halad nga sugnod sa mga panahon nga gikinahanglan ug alang sa unang mga bunga. Hinumdomi ako, O akong Dios, alang sa kaayohan. Sa mga adlaw ni Ahasuero, ang Ahasuero nga naghari sukad sa India hangtod sa Etiopia, ibabaw sa 127 ka lalawigan, niadtong mga adlawa sa paglingkod ni Hari Ahasuero sa iyang harianong trono diha sa Susa, ang ulohang siyudad, sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, siya naghimo ug usa ka kombira alang sa tanan niyang mga pangulo ug mga alagad. Ang kasundalohan sa Persia ug sa Media ug ang mga kadagkoan ug ang mga gobernador sa mga lalawigan diha sa iyang atubangan, samtang gipakita niya ang mga bahandi sa iyang harianong himaya ug ang katahom ug kadungganan sa iyang pagkahalangdon sulod sa daghang mga adlaw, 180 ka adlaw. Ug sa natapos na kining mga adlawa, ang hari naghatag ug kombira sulod sa pito ka adlaw didto sa hawanan sa tanaman sa palasyo sa hari alang sa tanang katawhan, dagko ug gagmay, nga didto sa Susa nga ulohang siyudad. Didtoy mga tabil nga puting panapton nga gapas ug asul nga gihigot ug mga linubid nga pinong lino ug mahalong panapton nga tapol ngadto sa mga argulya nga plata ug sa mga haligi nga marmol ug mga higdaanan usab nga bulawan ug plata, ibabaw sa usa ka salog nga dibuho ginamit ang batong porperyo, marmol, takubo ug mga mahalong bato. Ang mga ilimnon gidalit diha sa mga bulawang sudlanan, nagkalainlaing mga sudlanan, ug ang harianong bino daghan kaayo sumala sa pagkamadagayaon sa hari. Ug ang pag-inom nahisubay sa balaod, walay gipugos; kay ang hari naghatag ug mga sugo ngadto sa tanang mga tinugyanan sa iyang balay sa pagbuhat sumala sa gitinguha sa matag usa. Si Rayna Vasti usab naghimo ug usa ka kombira alang sa mga babaye sa balay sa hari nga iya ni Hari Ahasuero. Sa ikapito nga adlaw, sa nagmalipayon ang kasingkasing sa hari tungod sa bino, iyang gisugo si Mehuman, si Bista, si Harbona, si Bigta, si Abagta, si Zetar ug si Carkas, ang pito ka yunoko nga nag-alagad sa atubangan ni Hari Ahasuero, sa pagdala kang Rayna Vasti sa atubangan sa hari uban ang iyang harianong korona aron sa pagpakita sa iyang kaanyag ngadto sa mga katawhan ug sa mga pangulo kay siya matahom man nga tan-awon. Apan si Rayna Vasti nagdumili sa pag-adto sumala sa sugo sa hari nga gidala sa mga yunoko. Tungod niini ang hari nasuko pag-ayo ug ang iyang kasuko misilaob diha kaniya. Unya ang hari miingon sa mga maalamon nga tawo nga nahibalo sa mga panahon kay kini mao ang pamaagi sa hari kaniadto ngadto sa tanan nga nahibalo sa balaod ug sa paghukom, ang mga tawo nga sunod kaniya nga mao si Carsena, si Setar, si Admata, si Tarsis, si Meres, si Marsena ug si Memucan, ang pito ka kadagkoan sa Persia ug sa Media nga nakakita sa nawong sa hari ug unang milingkod sa gingharian: “Sumala sa balaod, unsa man ang angayng buhaton kang Vasti tungod kay wala man niya buhata ang sugo ni Hari Ahasuero nga gidala sa mga yunoko?” Unya si Memucan miingon sa atubangan sa hari ug sa mga kadagkoan, “Dili lamang kay sa mga hari ra si Rayna Vasti nakasala kondili sa tanan usab nga mga pangulo, ug sa tanang mga katawhan nga anaa sa tanang mga lalawigan ni Hari Ahasuero. Kay kining gibuhat sa rayna mahibaloan sa tanang mga babaye, nga tungod niana sila magtamay sa ilang mga bana diha sa ilang panan-aw kay sila moingon, ‘Si Ahasuero nagsugo kang Rayna Vasti nga paadtoon sa iyang atubangan, apan siya wala moadto.’ Niini gayong adlawa ang mga babaye sa Persia ug sa Media nga nakadungog sa buhat sa rayna mosulti niini sa tanang mga pangulo sa hari ug aduna unyay daghang mga pagtamay ug kaligutgot. Kon kini makapahimuot sa hari, ipagula ang usa ka harianong sugo gikan kaniya, ug ipasulat kini uban sa mga balaod sa mga Persianhanon ug sa taga-Medes aron dili kini mausab, nga si Vasti dili na moadto sa atubangan ni Hari Ahasuero. Ug ipahatag sa hari ang kahimtang nga harianon ngadto sa lain nga maayo pa kay kang Vasti. Busa sa diha nga ang sugo nga gihimo sa hari gisangyaw na sa tibuok niyang gingharian, sa kalapad niini, ang tanang mga babaye maghatag ug dungog sa ilang mga bana, halangdon ug ubos.” Kini nga tambag nakapahimuot sa hari ug sa mga pangulo ug ang hari nagbuhat sumala sa gisugyot ni Memucan. Nagpadala siya ug mga sulat sa tanang mga lalawigan sa hari, sa matag lalawigan sumala sa nasulat niini ug sa matag katawhan sumala sa ilang pinulongan nga ang matag lalaki maghari sa iyang kaugalingong balay ug magsulti sumala sa pinulongan sa iyang katawhan. Human niining mga butanga, sa nahupay na ang kasuko ni Hari Ahasuero, nahinumdom siya kang Vasti ug sa iyang nabuhat ug sa gipahamtang batok kaniya. Unya ang mga alagad sa hari nga nag-alagad kaniya miingon, “Papangitai ang hari ug mga maanyag nga batan-ong ulay. Ug ang hari papilia ug mga tinugyanan sa tanang mga lalawigan sa iyang gingharian, aron ilang tigomon ang tanang maanyag nga batan-ong ulay didto sa balay sa mga babaye sa Susa, ang ulohang siyudad, ubos sa pagdumala ni Hegai nga yunoko sa hari, nga gitugyanan sa mga babaye, ug ipahatag ang mga pahumot ngadto kanila. Ug ipahimong rayna ang dalaga nga makapahimuot sa hari puli kang Vasti.” Nakapahimuot kini sa hari ug kini iyang gibuhat. Didto sa Susa nga mao ang ulohang siyudad may usa ka Judio nga ang ngalan Mardoqueo, anak ni Jair nga anak ni Simei nga anak ni Kis, nga kaliwat ni Benjamin, nga gidala gikan sa Jerusalem uban sa mga binihag nga gidala uban kang Jeconias nga hari sa Juda nga gibihag ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Iyang gimatuto si Hadasa nga mao si Ester, ang anak sa iyang uyoan kay siya walay amahan o inahan ug ang dalaga maanyag ug matahom. Ug sa pagkamatay sa iyang amahan ug inahan, gisagop siya ni Mardoqueo ingon nga iyang kaugalingong anak. Busa sa diha nga ang sugo sa hari ug ang iyang balaod gipakanaog ug sa diha nga ang daghang mga dalaga natigom didto sa Susa, ang ulohang siyudad, ubos sa pagbantay ni Hegai, si Ester usab gidala ngadto sa balay sa hari ug gibutang ubos sa pagbantay ni Hegai nga gitugyanan sa mga babaye. Ang dalaga nakapahimuot kaniya ug nadani ang iyang kaluoy ug dihadiha iyang gihatag kang Ester ang mga pahumot niini uban sa iyang pagkaon ug uban sa pito ka piniling dalaga gikan sa palasyo sa hari ug iyang gibalhin siya ug ang iyang mga dalaga sa labing maayo nga dapit sa balay sa mga babaye. Si Ester wala magpahibalo mahitungod sa iyang katawhan o sa iyang kadugo kay gitugon siya ni Mardoqueo nga dili kini ipahibalo. Matag adlaw si Mardoqueo moagi sa atubangan sa hawanan sa balay sa mga babaye, aron siya mahibalo kon unsa ang kahimtang ni Ester ug kon unsa ang mahitabo kaniya. Karon sa diha nga ang panahon miabot sa matag dalaga sa pag-adto kang Hari Ahasuero, human sa napulo ug duha ka bulan ilalom sa tulumanon sa mga babaye, kay kini mao ang naandang mga adlaw sa ilang pagpaanyag, unom ka bulan sa lana sa mira ug unom ka bulan sa mga pahumot ug mga haplas alang sa mga babaye, sa diha nga ang babaye moadto sa hari niining paagiha, hatagan siya sa bisan unsa nga buot niyang dad-on gikan sa balay sa mga babaye ngadto sa balay sa hari. Sa pagkagabii siya moadto, ug sa pagkabuntag siya mobalik ngadto sa ikaduhang balay sa mga babaye nga ubos sa pagdumala ni Saasgas nga yunoko sa hari nga maoy gitugyanan sa mga puyopuyo. Siya dili na moadto pag-usab sa hari gawas kon siya kahimut-an sa hari ug siya tawgon pinaagi sa ngalan. Sa diha nga miabot na ang panahon ni Ester nga anak ni Abihail nga uyoan ni Mardoqueo nga nagsagop kaniya ingon nga iyang anak, nga siya moadto na sa hari, wala siya mangayo ug bisan unsa gawas sa gitambag ni Hegai nga yunoko sa hari, ang gitugyanan sa mga babaye. Ug si Ester nakabaton ug kahimuot diha sa mga mata sa tanan nga nakakita kaniya. Unya sa diha nga si Ester gidala ngadto kang Hari Ahasuero sa iyang harianong balay sa ikanapulo nga bulan nga mao ang bulan sa Tebet, sa ikapito nga tuig sa iyang paghari, ang hari nahigugma kang Ester labaw sa tanang mga babaye ug siya nakabaton sa grasya ug kahimuot diha sa panan-aw sa hari labaw sa tanang mga ulay, nga tungod niana gibutang sa hari kaniya ang harianong korona diha sa iyang ulo ug gihimo siya nga rayna puli kang Vasti. Unya ang hari naghimo ug usa ka dakong kombira sa tanan niyang mga pangulo ug sa iyang mga alagad, kombira kadto alang kang Ester. Siya usab nagtugot ug adlaw nga walay buhat ngadto sa mga lalawigan ug naghatag ug mga gasa sumala sa kadato sa hari. Sa natigom na ang mga ulay sa ikaduhang panahon, si Mardoqueo naglingkod sa ganghaan sa hari. Si Ester wala magpahibalo sa iyang kadugo o sa iyang katawhan sumala sa gisugo ni Mardoqueo kaniya kay si Ester mituman kang Mardoqueo, sama sa dihang nagtubo siya uban kaniya. Niadtong mga adlawa, samtang naglingkod si Mardoqueo sa ganghaan sa hari, si Bigtan ug si Teres, duha sa mga yunoko sa hari nga nagbantay sa tugkaran, nangasuko ug nagtinguha sa pagpatay kang Hari Ahasuero. Ug kini miabot sa pagkahibalo ni Mardoqueo ug gisugilon niya kini kang Rayna Ester ug gisuginlan ni Ester ang hari pinaagi sa ngalan ni Mardoqueo. Sa dihang gihimo ang pagsusi sa maong butang, ug nakita nga kini matuod, silang duha gipamitay sa kahoy ug kini gisulat diha sa basahon sa mga Kasaysayan sa atubangan sa hari. Human niining mga butanga gipauswag ni Hari Ahasuero ang katungdanan ni Haman nga Agaghanon, anak ni Hamedata, ug gihimo siyang labaw ug gibutang ang iyang lingkoranan labaw sa tanang mga pangulo nga diha uban kaniya. Ug ang tanang mga alagad sa hari nga didto sa ganghaan sa hari miyukbo ug mitahod kang Haman kay ang hari nagsugo sa ingon mahitungod kaniya. Apan si Mardoqueo wala moyukbo o motahod kaniya. Unya ang mga alagad sa hari nga didto sa iyang ganghaan miingon kang Mardoqueo, “Nganong gilapas man nimo ang sugo sa hari?” Sa diha nga misulti sila kaniya matag adlaw ug wala siya mamati kanila, gisuginlan nila si Haman aron tan-awon kon ang mga pulong ni Mardoqueo may kahimoan ba kay gisuginlan niya sila nga siya usa ka Judio. Ug sa nakita ni Haman nga si Mardoqueo wala moyukbo o magtahod kaniya, si Haman napuno sa kaligutgot. Apan wala siya makaugon nga si Mardoqueo lamang ang patyon. Busa sa dihang gipahibalo nila kaniya ang katawhan ni Mardoqueo, si Haman nagtinguha sa paglaglag sa tanang mga Judio, ang katawhan ni Mardoqueo, sa tibuok gingharian ni Ahasuero. Sa unang bulan nga mao ang bulan sa Nisan, sa ikanapulo ug duha nga tuig ni Hari Ahasuero, giripahan nila ang Pur, nga mao ang ripa sa atubangan ni Haman matag adlaw ug giripahan nila kini matag bulan hangtod sa ikanapulo ug duha nga bulan nga mao ang bulan sa Adar. Unya si Haman miingon kang Hari Ahasuero, “Adunay usa ka katawhan nga nangakatag sa layong dapit ug nagkatibulaag sa taliwala sa mga katawhan sa tanang lalawigan sa imong gingharian. Ang ilang mga balaod lahi sa ubang katawhan ug wala nila tumana ang mga balaod sa hari, busa dili makaayo sa hari ang pagpasagad kanila. Kon kini makapahimuot sa hari, maghatag unta siya ug sugo nga pamatyon sila ug ako mobayad ug napulo ka libo ka talanton nga plata ngadto sa mga kamot nga maoy gitugyanan sa patigayon sa hari aron ila kining ibutang ngadto sa tipiganan sa bahandi sa hari.” Busa ang hari mikuha sa iyang singsing gikan sa iyang kamot ug gihatag kini kang Haman nga Agaghanon nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio. Ug ang hari miingon kang Haman, “Ang salapi gihatag kanimo, ang katawhan usab, aron buhaton ngadto kanila ang gituohan mong maayo alang kanimo.” Unya ang mga sekretaryo sa hari gipatawag sa ikanapulo ug tulo nga adlaw sa unang bulan ug ang usa ka balaod sumala sa tanan nga gisugo ni Haman gisulat ngadto sa mga tinugyanan sa hari, ug ngadto sa mga gobernador nga diha sa tanang lalawigan, ug sa mga pangulo sa tanang mga katawhan, sa matag lalawigan diha sa kaugalingon niining sinulatan ug sa matag katawhan diha sa kaugalingon niining pinulongan. Gisulat kini sa ngalan ni Hari Ahasuero ug gisilyohan sa singsing sa hari. Ang mga sulat gipadala pinaagi sa mga sinugo ngadto sa tanang mga lalawigan sa hari, aron sa paglaglag, sa pagpatay, ug sa pagpuo sa tanang mga Judio, batan-on ug tigulang, mga babaye ug mga kabataan nga gagmay sulod sa usa ka adlaw, sa ikanapulo ug tulo ka adlaw sa ikanapulo ug duha nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar ug sa pagkuha sa tanan nila nga mga kabtangan. Usa ka kopya sa sulat ang ipamantala ingon nga sugo sa matag lalawigan pinaagi sa pagpahibalo ngadto sa tanang mga katawhan, nga sila mangandam nianang adlawa. Ang mga sinugo midali pag-adto sumala sa sugo sa hari ug ang usa ka sugo gimantala didto sa Susa nga mao ang ulohang siyudad. Ug ang hari ug si Haman milingkod aron sa pag-inom apan ang siyudad sa Susa nagubot. Sa nahibaloan ni Mardoqueo ang tanan nga nabuhat, gigisi niya ang iyang mga bisti ug nagsul-ob siya ug sako ug nagbutang ug mga abo ug miadto sa kinataliwad-an sa siyudad, ug mitiyabaw sa usa ka kusog ug pait nga paghilak. Miadto siya sa atubangan sa ganghaan sa hari kay walay makasulod sa ganghaan sa hari nga magbisti ug sako. Sa matag lalawigan, bisan asa miabot ang sugo sa hari ug ang iyang balaod, didtoy dakong pagsubo taliwala sa mga Judio uban ang pagpuasa, paghilak, ug pagbangutan ug daghan kanila ang mga nanghigda nga nagbisti ug sako ug nagbutang ug abo. Sa diha nga ang mga sulugoong babaye ni Ester ug ang iyang mga yunoko nangadto ug misugilon kaniya, ang rayna nasubo pag-ayo. Nagpadala siya ug bisti aron ipasul-ob kang Mardoqueo aron huboon niya ang iyang bisti nga sako apan siya wala modawat niini. Unya gitawag ni Ester si Hatac, nga usa sa mga yunoko sa hari, nga gitudlo sa pag-alagad kaniya, ug gisugo kini sa pag-adto kang Mardoqueo aron siya mahibalo kon unsa kini ug ngano kini. Busa si Hatac miadto kang Mardoqueo ngadto sa hawan nga dapit sa siyudad nga anaa sa atubangan sa ganghaan sa hari. Ug gisuginlan siya ni Mardoqueo sa tanan nga nahitabo kaniya, ug ang igo nga gidaghanon sa salapi nga gisaad ni Haman nga ibayad sa mga panudlanan sa bahandi sa hari alang sa paglaglag sa mga Judio. Si Mardoqueo mihatag usab kaniya ug kopya sa sinulat nga sugo nga gihimo didto sa Susa aron sa paglaglag kanila, aron ipakita niya kini kang Ester ug ipasabot kini kaniya ug sugoon siya sa pag-adto sa hari aron hangyoon siya ug mangaliyupo kaniya alang sa iyang katawhan. Ug si Hatac miadto ug iyang gisuginlan si Ester sa gisulti ni Mardoqueo. Unya si Ester misulti kang Hatac ug gihatagan siya ug usa ka mensahe alang kang Mardoqueo nga nag-ingon, “Ang tanang mga alagad sa hari ug ang katawhan sa mga lalawigan sa hari nahibalo nga si bisan kinsa nga lalaki o babaye nga moadto sa hari sa sulod nga hawanan nga wala tawga, adunay usa ka balaod, ang tanan managsamang patyon, gawas kaniya nga tunolan sa hari sa bulawang setro ug siya mabuhi. Apan ako wala tawga aron sa pag-adto sa hari sulod niining 30 ka adlaw.” Ug ilang gisugilon kang Mardoqueo ang gisulti ni Ester. Unya si Mardoqueo nagsugo kanila sa pagtubag kang Ester, “Ayaw paghunahuna nga dinhi sa balay sa hari ikaw makaikyas labaw sa ubang mga Judio. Kay kon ikaw magpakahilom niining panahona, ang kagawasan ug kaluwasan motungha sa mga Judio gikan sa laing dapit apan ikaw ug ang balay sa imong amahan mahanaw. Ug kinsay nahibalo kon ikaw wala pa moabot sa gingharian sa ingon niini nga panahon?” Unya si Ester misugo kanila sa pagtubag kang Mardoqueo, “Lakaw, tigoma ang tanang mga Judio nga makit-an diha sa Susa, ug paghimo kamo ug pagpuasa alang kanako ug ayaw kamo pagkaon o pag-inom sulod sa tulo ka adlaw, gabii ug adlaw. Ako usab ug ang akong mga sulugoon nga babaye magpuasa sama sa inyong gibuhat. Unya moadto ako sa hari bisan ug supak kini sa balaod, ug kon ako mamatay, mamatay ako.” Busa si Mardoqueo milakaw ug naghimo sa tanan nga gisugo ni Ester kaniya. Sa ikatulo nga adlaw, si Ester nagsul-ob sa iyang harianong bisti, ug mitindog sa sulod nga hawanan sa balay sa hari atbang sa hawanan sa hari. Ang hari naglingkod sa iyang harianang trono sulod sa balay atbang sa pultahan sa balay. Sa pagkakita sa hari kang Rayna Ester nga nagtindog sa hawanan, si Ester nakakaplag ug kahimuot diha sa iyang panan-aw ug iyang gitunol kang Ester ang bulawang setro nga diha sa iyang kamot. Unya si Ester miduol ug mihikap sa tumoy sa setro. Ug ang hari misulti kaniya, “Unsa kana, Rayna Ester? Unsa ang imong hangyo? Ihatag kini kanimo, bisan ang katunga sa akong gingharian.” Ug si Ester miingon, “Kon kini makapahimuot sa hari, paanhia ang hari ug si Haman karong adlawa sa usa ka kombira nga akong giandam alang sa hari.” Unya ang hari miingon, “Dad-a pagdali si Haman aron among himoon ang gitinguha ni Ester.” Busa ang hari ug si Haman miadto sa kombira nga giandam ni Ester. Ug samtang nag-inom sila ug bino, ang hari miingon kaniya, “Unsa man ang imong hangyo? Ihatag kini kanimo. Unsa man ang imong pangayoon? Bisan ang katunga sa akong gingharian, matuman kini.” Apan si Ester miingon, “Ang akong hangyo ug ang akong pangayoon mao kini: Kon ako nakakaplag ug kahimuot diha sa panan-aw sa hari ug kon ikalipay sa hari ang paghatag sa akong gihangyo, ug ang pagtuman sa akong gipangayo, paadtoa ang hari ug si Haman sa kombira nga akong giandam alang kanila ug akong buhaton ugma ang gisulti sa hari.” Unya miadto si Haman niadtong adlawa nga malipayon ug maya sa kasingkasing apan sa dihang nakita ni Haman si Mardoqueo diha sa ganghaan sa hari, nga siya wala motindog o mokurog sa iyang atubangan, siya napuno sa kaligutgot batok kang Mardoqueo. Apan si Haman nagpugong sa iyang kaugalingon ug mipauli ug iyang gipaadto ug gipadala ang iyang mga higala ug si Zeres nga iyang asawa. Ug si Haman misugilon kanila sa himaya sa iyang mga bahandi, sa gidaghanon sa iyang mga anak, ug sa tanang mga pagtuboy diin ang hari nagpasidungog kaniya ug giunsa sa hari sa pagpauswag kaniya labaw sa mga pangulo ug mga alagad sa hari. Ug si Haman midugang, “Bisan si Rayna Ester wala motugot nga may mokuyog sa hari ngadto sa kombira nga iyang giandam gawas lamang kanako ug ugma usab ako gidapit niya uban sa hari. Apan kining tanan wala makabuhat ug maayo kanako samtang makita pa nako si Mardoqueo nga Judio nga naglingkod sa ganghaan sa hari.” Unya si Zeres nga iyang asawa ug ang tanan niyang mga higala miingon kaniya, “Ipabuhat ang usa ka bitayan nga 50 ka maniko ang gihabogon, ug sa pagkabuntag sultihi ang hari nga ipabitay si Mardoqueo niini; unya lakaw nga malipayon uban sa hari ngadto sa kombira.” Kining tambaga nakapahimuot kang Haman ug iyang gipabuhat ang bitayan. Niadtong gabhiona wala makatulog ang hari ug siya nagsugo nga ipadala ang basahon sa mga halandomong buhat, ang mga kasaysayan ug gibasa sa atubangan sa hari. Ug nakaplagan nga nasulat nga si Mardoqueo nagsugilon mahitungod kang Bigtana ug kang Teres, duha sa mga yunoko sa hari nga nagbantay sa tugkaran ug nga natinguha sa pagpatay kang Ahasuero nga hari. Ug ang hari miingon, “Unsang pasidungog o kahalangdon ang gihatag kang Mardoqueo alang niini?” Unya ang mga alagad sa hari nga nag-alagad kaniya miingon, “Walay nabuhat alang kaniya.” Ug ang hari miingon, “Kinsa ang anaa sa hawanan?” Karon si Haman mao pa gayoy pagsulod sa gawas nga hawanan sa palasyo sa hari aron sa pagsulti sa hari mahitungod sa pagpabitay kang Mardoqueo sa bitayan nga iyang giandam alang kaniya. Busa ang mga sulugoon sa hari miingon kaniya, “Anaa si Haman nagtindog sulod sa hawanan.” Ug ang hari miingon, “Padayona siya.” Busa si Haman misulod ug ang hari miingon kaniya, “Unsay buhaton ngadto sa tawo nga gikahimut-an sa pagpasidungog sa hari?” Ug si Haman miingon sa iyang kaugalingon, “Kinsa bay kahimut-an sa hari pagpasidungog labaw kay kanako?” Ug si Haman miingon sa hari, “Alang sa tawo nga gikahimut-an sa hari sa pagpasidungog, ipadala ang harianong bisti nga gisul-ob sa hari ug ang kabayo nga gisakyan sa hari ug nga ang ulo gibutangan ug usa ka harianong korona ug ipahatod ang bisti ug ang kabayo ngadto sa usa sa mga labawng halangdon nga mga pangulo sa hari. Pagiyahi kaniya ang tawo nga gikahimut-an sa hari pagpasidungog ug pamandoi kaniya ang tawo nga nagsakay sa kabayo agi sa hawan sa siyudad nga magmantala sa iyang atubangan, ‘Mao kini ang buhaton ngadto sa tawo nga gikahimut-an sa hari sa pagpasidungog.’ ” Unya ang hari miingon kang Haman, “Pagdali, kuhaa ang mga bisti ug ang kabayo, sumala sa imong giingon, ug buhata ang ingon ngadto kang Mardoqueo nga Judio nga naglingkod sa ganghaan sa hari. Ayaw bilini ug bisan unsa ang imong gisulti.” Busa gikuha ni Haman ang mga bisti ug ang kabayo ug gibistihan si Mardoqueo ug gipakabayo siya agi sa hawanan sa siyudad ug nagmantala, “Mao kini ang buhaton ngadto sa tawo nga gikahimut-an sa hari pagpasidungog.” Unya si Mardoqueo mibalik ngadto sa ganghaan sa hari. Apan si Haman midali pag-adto sa iyang balay, masulob-on ug ang iyang ulo tinabonan. Ug si Haman misugilon kang Zeres nga iyang asawa ug sa tanan niyang mga higala sa tanan nga nahitabo kaniya. Unya ang iyang mga maalamong tawo ug si Zeres nga iyang asawa miingon kaniya, “Kon si Mardoqueo nga imong gisugdan sa pagyukbo sakop sa katawhan sa mga Judio, dili ka modaog batok kaniya, kondili mahulog gayod ikaw sa atubangan niya.” Samtang nakigsulti pa sila kaniya, miabot ang mga yunoko sa hari ug midali sa pagdala kang Haman ngadto sa kombira nga gitagana ni Ester. Busa ang hari ug si Haman miadto sa kombira ni Rayna Ester. Sa ikaduhang adlaw, samtang nag-inom sila ug bino, ang hari miingon pag-usab kang Ester, “Unsay imong hangyo, Rayna Ester? Ihatag kini kanimo. Ug unsa man ang imong pangayoon? Bisan ang katunga sa akong gingharian, kini matuman.” Unya si Rayna Ester mitubag, “Kon ako nakakaplag ug kahimuot diha kanimo sa imong panan-aw, O hari, ug kon kini nakapahimuot sa hari, ihatag kanako ang akong kinabuhi sa akong paghangyo ug ang akong katawhan sa akong pagpangayo. Kay kami gibaligya, ako ug ang akong katawhan, aron laglagon, aron patyon ug aron puohon. Kon kami gibaligya pa lamang ingon nga mga ulipon, mga lalaki ug mga babaye, magpakahilom unta ako kay ang among kasakit dili ikatandi sa kadaot sa hari.” Unya si Hari Ahasuero miingon kang Rayna Ester, “Kinsa ba siya, ug hain ba siya nga naghunahuna sa pagbuhat niini?” Si Ester miingon, “Usa ka kabatok ug kaaway! Kining daotan nga Haman!” Unya si Haman nahadlok sa atubangan sa hari ug sa rayna. Ang hari suko nga mitindog gikan sa kan-anan ug miadto sa tanaman sa balay sa hari. Apan si Haman mipabilin aron sa paghangyo sa iyang kinabuhi kang Rayna Ester kay nakita niya nga may daotan nga gihunahuna batok kaniya ang hari. Unya ang hari mibalik gikan sa tanaman sa balay sa hari ngadto sa dapit diin sila nag-inom sa bino samtang si Haman nag-akbo sa sopa diin didto sa Ester. Unya miingon ang hari, “Iya ba diayng panamastamasan ang rayna sa akong atubangan, dinhi sa akong kaugalingong balay?” Samtang ang mga pulong migula sa baba sa hari, ilang gitabonan ang nawong ni Haman. Unya si Harbona nga usa sa mga yunoko nga nag-alagad sa hari miingon, “Dugang pa niini, ang bitayan nga 50 ka maniko ang gihabogon nga giandam ni Haman alang kang Mardoqueo kinsang pulong nagluwas sa hari, nagbarog didto sa balay ni Haman.” Ug ang hari miingon, “Bitaya siya niini.” Busa ilang gibitay si Haman sa bitayan nga iyang giandam alang kang Mardoqueo. Unya ang kasuko sa hari napuypoy. Niadtong adlawa gihatag ni Hari Ahasuero ngadto kang Rayna Ester ang balay ni Haman nga kaaway sa mga Judio. Ug si Mardoqueo miadto sa atubangan sa hari, kay si Ester misugilon kon unsa siya kaniya. Unya gikuha sa hari ang singsing nga iyang gikuha kang Haman ug gihatag kini kang Mardoqueo. Busa gipahimutang ni Ester si Mardoqueo sa balay ni Haman. Unya si Ester misulti pag-usab ngadto sa hari, siya miluhod sa iyang tiilan ug nangaliyupo kaniya uban sa luha aron sa pagpahunong sa kadaotan ni Haman nga Agaghanon ug sa laraw nga iyang gihunahuna batok sa mga Judio. Unya ang hari mitunol sa iyang bulawan nga setro kang Ester. Busa si Ester mitindog ug mibarog sa atubangan sa hari. Ug siya miingon, “Kon kini nakapahimuot sa hari ug kon ako nakakaplag ug kahimuot diha sa iyang panan-aw, ug kon ang maong butang daw matarong sa atubangan sa hari, ug ako nakapahimuot sa iyang mga mata, ipasulat ang usa ka mando sa pagbakwi sa mga sulat nga gimugna ni Haman nga Agaghanon nga anak ni Hamedata, nga iyang gisulat aron sa paglaglag sa mga Judio nga anaa sa tanang mga lalawigan sa hari. Kay unsaon nako pag-antos sa pagtan-aw sa katalagman nga mahitabo sa akong katawhan? O unsaon man nako pag-antos sa pagtan-aw sa kalaglagan sa akong mga kadugo?” Unya si Hari Ahasuero miingon kang Rayna Ester ug kang Mardoqueo nga Judio, “Tan-awa, gihatag nako kang Rayna Ester ang balay ni Haman ug gibitay nila si Haman sa bitayan, kay buot niyang patyon ang mga Judio. Ug mahimong magsulat kamo sumala sa makapahimuot kaninyo mahitungod sa mga Judio sa ngalan sa hari, ug silyohi kini sa singsing sa hari kay ang balaod nga nasulat sa ngalan sa hari ug gisilyohan sa singsing sa hari dili mabakwi.” Unya ang mga sekretaryo sa hari gipatawag niadtong panahona, sa ikatulong bulan nga mao ang bulan sa Sivan, sa ika-23 nga adlaw. Ug ang usa ka balaod gisulat sumala sa tanang gisugo ni Mardoqueo mahitungod sa mga Judio alang sa mga tinugyanan ug sa mga gobernador ug sa mga pangulo sa mga lalawigan gikan sa India ngadto sa Etiopia, 127 ka lalawigan, alang sa matag lalawigan sumala sa sinulatan niini, ug alang sa matag katawhan sumala sa ilang pinulongan, ug sa mga Judio sumala sa ilang sinulatan ug sa ilang pinulongan. Ang sinulat gihimo diha sa ngalan ni Hari Ahasuero, ug gisilyohan sa singsing sa hari, ug gipadala ang mga sulat pinaagi sa mga sinugo nga nagkabayo sa mga tulin nga mga kabayo nga gigamit sa pag-alagad sa hari gikan sa mga kabayo sa hari. Pinaagi niini ang hari mitugot sa mga Judio nga diha sa matag ka siyudad sa pagtigom ug pagpanalipod sa ilang kinabuhi, sa paglaglag, sa pagpatay, ug sa pagpuo sa bisan unsang kasundalohan sa bisan unsang katawhan o lalawigan nga mosulong kanila, uban sa ilang mga kabataan ug mga kababayen-an, ug sa pagkuha sa ilang mga kabtangan, sa usa ka adlaw sa tanang lalawigan ni Hari Ahasuero, sa ikanapulo ug tulo nga adlaw sa ikanapulo ug duha nga bulan nga mao ang bulan sa Adar. Usa ka kopya sa sinulat gimantala ingon nga balaod sa matag lalawigan ug gimantala ngadto sa tanang mga katawhan ug ang mga Judio mag-andam niadtong adlawa sa ilang pagpanimalos sa ilang mga kaaway. Busa ang mga sinugo nga nagkabayo sa tulin nila nga mga kabayo nga gigamit sa pag-alagad sa hari, midali pagsakay tungod sa sugo sa hari ug ang balaod gihatag didto sa Susa nga mao ang ulohang siyudad. Unya si Mardoqueo migula gikan sa atubangan sa hari diha sa harianong bisti nga asul ug puti, uban sa usa ka dakong korona nga bulawan ug usa ka kupo nga pinong lino ug mahalong panapton nga tapol samtang ang siyudad sa Susa nagsinggit ug naglipay. Ang mga Judio may kahayag ug kalipay ug kasadya ug kadungganan. Ug sa matag lalawigan ug sa matag siyudad, bisan diin ang sugo sa hari ug ang iyang balaod miabot, dihay kalipay ug kasadya sa mga Judio, usa ka kasaulogan ug usa ka maayong adlaw. Ug daghan sa mga katawhan sa yuta nahimong mga Judio kay ang kahadlok sa mga Judio diha kanila. Sa ikanapulo ug duha nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar, sa ikanapulo ug tulo nga adlaw sa maong bulan, sa diha nga ang sugo sa hari ug ang iyang balaod hapit na matuman, sa adlaw gayod nga ang mga kaaway sa mga Judio naglaom nga maghari kanila apan nausab ngadto sa adlaw nga ang mga Judio naghari niadtong mga nagdumot kanila, ang mga Judio nagtigom diha sa ilang mga siyudad sa tibuok lalawigan ni Hari Ahasuero, aron sa pagbakyaw sa ilang kamot ngadto sa nagtinguha sa ilang kadaot. Ug walay tawo nga makasukol kanila kay ang pagkahadlok kanila miabot sa tanang mga katawhan. Ang tanang mga pangulo sa mga lalawigan, ug ang mga tinugyanan ug ang mga gobernador, ug ang mga tinugyanan sa hari mitabang sa mga Judio tungod kay ang pagkahadlok kang Mardoqueo miabot kanila. Kay si Mardoqueo halangdon diha sa balay sa hari, ug ang iyang kabantog miabot sa tanang mga lalawigan kay ang tawo nga si Mardoqueo nag-anam ug ka gamhanan. Busa gipatay sa mga Judio ang tanan nilang mga kaaway pinaagi sa espada, gipamatay ug gipanglaglag sila ug ilang gibuhat ang ilang gikahimut-an niadtong nagdumot kanila. Didto sa Susa nga mao ang ulohang siyudad, ang mga Judio mipatay ug milaglag ug lima ka gatos ka tawo ug gipatay usab si Parsandata, si Dalfon, si Aspata, si Porata, si Adalia, si Aridata, si Parmasta, si Arisai, si Aridai, ug si Vaisata, ang napulo ka anak nga lalaki ni Haman nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio; apan wala sila manghilabot sa mga kabtangan. Niadto gayong adlawa ang gidaghanon sa gipamatay didto sa Susa nga mao ang ulohang siyudad gitaho ngadto sa hari. Ug ang hari miingon kang Rayna Ester, “Ang mga Judio nakapatay ug 500 ka tawo didto sa Susa nga mao ang ulohang siyudad ug lakip ang napulo ka anak nga lalaki ni Haman. Unsa man diay ang ilang gibuhat sa nahibilin sa mga lalawigan sa hari! Karon unsa man ang imong hangyo? Kini ihatag kanimo. Ug unsa pa gayod ang imong pangayoon? Kini matuman.” Unya si Ester miingon, “Kon kini makapahimuot sa hari, itugot ugma sa mga Judio nga anaa sa Susa ang pagbuhat usab sumala sa balaod niining adlawa ug ipabitay ang napulo ka anak nga lalaki ni Haman didto sa bitayan.” Busa ang hari nagsugo niini aron buhaton, usa ka balaod gihatag didto sa Susa, ug ang napulo ka anak nga lalaki ni Haman gibitay. Ang mga Judio nga didto sa Susa nagtigom sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa bulan sa Adar, ug gipamatay nila ang tulo ka gatos ka tawo sa Susa apan wala nila hilabti ang mga kabtangan. Ug ang ubang mga Judio nga diha sa mga lalawigan sa hari nagtigom aron sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon ug nakapahulay gikan sa ilang mga kaaway, ug nakapatay sila ug 75,000 sa mga nagdumot kanila apan wala sila manghilabot sa mga kabtangan. Kini nahitabo sa ikanapulog tulo nga adlaw sa bulan sa Adar, ug sa ikanapulog upat nga adlaw sila mipahulay ug gihimo kini nga usa ka adlaw sa pagsaulog ug paglipay. Apan ang mga Judio nga didto sa Susa nagtigom sa ikanapulog tulo nga adlaw ug sa ikanapulog upat, ug sa ikanapulog lima nga adlaw sa maong bulan sila namahulay ug gihimo kini nga usa ka adlaw sa pagsaulog ug paglipay. Busa ang mga Judio sa mga balangay nga nagpuyo sa mga dili kinutaan nga mga lungsod naghimo sa ikanapulog upat nga adlaw sa bulan sa Adar ingon nga adlaw sa paglipay ug pagsaulog ug usa ka maayong adlaw ug adlaw nga magpadala sila ug mga gasang pagkaon ngadto sa usa ug usa. Unya si Mardoqueo nagsulat niining mga butanga ug nagpadala ug mga sulat sa tanang mga Judio nga didto sa tanang lalawigan ni Hari Ahasuero, duol ug layo, aron sa pag-awhag kanila nga magsaulog sila sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa bulan sa Adar ug usab sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa maong bulan, matag tuig, ingon nga ang mga adlaw diin ang mga Judio nakapahulay gikan sa ilang mga kaaway, ug ingon nga bulan diin ang kasubo gihimo nga kalipay ug ang kasakit usa ka maayong adlaw, nga sila nagbuhat niini nga mga adlaw sa pagsaulog ug paglipay, mga adlaw sa pagpadala ug mga gasang pagkaon sa usa ug usa ug mga gasa alang sa mga kabos. Busa ang mga Judio nagpadayon sa pagbuhat sumala sa ilang nasugdan ug sumala sa gisulat ni Mardoqueo kanila. Kay si Haman nga Agaghanon nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa tanang mga Judio, naglaraw batok sa mga Judio aron sa paglaglag kanila, ug nagripa sa Pur nga mao ang ripa sa pagpuo ug sa paglaglag kanila. Apan sa pag-abot ni Ester sa atubangan sa hari, siya misugo pinaagi sa mga sulat nga ang iyang laraw nga daotan nga iyang giplano batok sa mga Judio, mosumbalik ra sa iyang ulo, ug nga siya ug ang iyang mga anak nga lalaki bitayon diha sa bitayan. Busa gitawag nila kining mga adlawa nga Purim gikan sa pulong nga Pur. Busa tungod sa tanan nga nasulat niining sulata, ug niadtong ilang nakita mahitungod niining maong butang ug kadtong midangat kanila, ang mga Judio naggahin, ug ilang gisaad alang sa ilang kaugalingon ug sa ilang mga kaliwatan ug sa tanan nga mitipon kanila, aron nga sa walay pagpakyas magtuman sila niining duha ka adlaw sumala sa nasulat niini ug sa panahon nga gitakda matag tuig, nga kining mga adlawa hinumdoman ug tumanon hangtod sa tanang kaliwatan, sa matag panimalay, lalawigan ug siyudad ug nga niining mga adlawa sa Purim dili mahimong walay pulos alang sa mga Judio o ang handomanan niining mga adlaw mahunong sa ilang mga kaliwatan. Unya si Rayna Ester nga anak ni Abihail ug si Mardoqueo nga Judio mihatag ug sinulat nga hingpit nga pagbuot, nagpamatuod niining ikaduhang sulat mahitungod sa Purim. May mga sulat nga gipadala ngadto sa tanang mga Judio, ngadto sa 127 ka lalawigan sa gingharian ni Ahasuero, sa mga pulong sa pakigdait ug sa kamatuoran, aron nga kining mga adlaw sa Purim tumanon sa gitakda nga panahon, sumala sa gisugo kanila ni Mardoqueo nga Judio ug ni Rayna Ester ug sumala sa ilang gitakda sa ilang kaugalingon, ug sa ilang kaliwatan mahitungod sa ilang mga pagpuasa ug sa ilang pagbangutan. Ang sugo ni Rayna Ester naglig-on niining mga tulumanon sa Purim ug kini nasulat sa basahon. Si Hari Ahasuero nagpabuhis sa yuta ug sa mga pulo sa dagat. Ug ang tanang mga buhat sa iyang gahom ug sa iyang pagkagamhanan, ug ang tanang kasaysayan sa pagkadungganan ni Mardoqueo, diin ang hari nagpauswag kaniya, wala ba kini masulat sa basahon sa mga Kasaysayan sa mga hari sa Media ug Persia? Kay si Mardoqueo nga Judio luyoluyo ni Hari Ahasuero, ug bantogan taliwala sa mga Judio, ug gikahimut-an sa daghan niyang mga kaigsoonan kay nagtinguha siya sa kaayohan sa iyang katawhan ug nagsulti sa pakigdait sa tanan niyang katawhan. Dihay usa ka tawo sa yuta sa Uz nga Job ang ngalan. Kining tawhana hingpit ug matarong, mahadlokon sa Dios ug naglikay sa daotan. Ug nangatawo ngadto kaniya ang pito ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. Aduna siyay pito ka libo ka karnero, tulo ka libo ka kamilyo, lima ka gatos ka paris nga baka, ug lima ka gatos ka baye nga asno ug daghan kaayo ug mga sulugoon, mao nga kining tawhana maoy labing bantogan sa tibuok katawhan sa silangan. Ang iyang mga anak nga lalaki mag-adtoan ug maghimo ug kasaulogan diha sa balay sa matag usa sumala sa iyang adlaw ug pasugoan nila ug dapiton ang ilang tulo ka igsoong babaye aron sa pagkaon ug pag-inom uban kanila. Ug sa molabay na ang mga adlaw sa ilang mga pagsaulog, si Job magpaadto ug magbalaan kanila, ug mosayo siya pagmata inigkabuntag ug maghalad ug mga halad nga sunogon, sumala sa gidaghanon nilang tanan kay miingon si Job, “Tingali ug nakasala ang akong mga anak, ug nagpasipala sa Dios diha sa ilang mga kasingkasing.” Mao kini ang himoon ni Job sa kanunay. Usa niana ka adlaw sa diha nga ang mga anak sa Dios miadto aron sa pagpakita sa ilang kaugalingon sa atubangan sa Ginoo, si Satanas miduol usab uban kanila. Ang Ginoo miingon kang Satanas, “Diin ba ikaw gikan?” Unya si Satanas mitubag sa Ginoo, “Gikan sa pagngadto-nganhi sa yuta, ug gikan sa pagsaka ug pagkanaog niini.” Ang Ginoo miingon kang Satanas, “Nahunahunaan ba nimo si Job nga akong sulugoon nga walay sama kaniya diha sa yuta, walay ikasaway ug matarong nga tawo, mahadlokon sa Dios ug naglikay sa daotan?” Unya si Satanas mitubag sa Ginoo, “Mahadlok ba si Job sa Dios sa walay hinungdan? Wala ba ikaw magbutang ug ali libot kaniya ug sa iyang balay ug sa tanan niyang butang, sa tanang dapit? Gipanalanginan nimo ang buhat sa iyang mga kamot, ug ang iyang mga katigayonan nagkadaghan sa ibabaw sa yuta. Apan bakyawa karon ang imong kamot, ug tandoga ang tanan nga anaa kaniya, ug siya magpasipala kanimo nganha sa imong nawong.” Ang Ginoo miingon kang Satanas, “Tan-awa, ang tanan nga anaa kaniya anaa sa imong gahom, ayaw lamang siya tandoga.” Busa milakaw si Satanas gikan sa atubangan sa Ginoo. Usa niana ka adlaw samtang nangaon ug nanginom ug bino ang iyang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye didto sa balay sa ilang kamagulangang igsoon nga lalaki, may miabot nga sinugo ngadto kang Job ug miingon, “Ang mga baka nagdaro ug ang mga asno nanibsib duol kanila, ug ang mga Sabeanhon misulong kanila, gikuha sila ug ilang gipamatay ang mga sulugoon pinaagi sa sulab sa espada ug ako na lamang ang nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Samtang nagsulti pa siya, may lain na usab nga miabot ug miingon, “Ang kalayo sa Dios nahulog gikan sa langit, ug nasunog ang mga karnero ug ang mga sulugoon ug gihurot sila ug ako na lamang ang nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Samtang nagsulti pa siya, may lain na usab nga miabot ug miingon, “Ang mga Caldeanhon naghimo ug tulo ka pundok, ug misulong sa mga kamilyo ug gidala kini, ug ilang gipamatay ang mga sulugoon pinaagi sa sulab sa espada ug ako na lamang ang nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Samtang nagsulti pa siya, may lain na usab nga miabot ug miingon, “Ang imong mga anak nga lalaki ug ang imong mga anak nga babaye nangaon ug nanginom ug bino sa balay sa ilang kamagulangang igsoon nga lalaki, ug dihay usa ka kusog nga hangin nga miabot gikan sa kamingawan ug mihapak sa upat ka suok sa balay, ug ang mga batan-on natumbahan niini ug sila nangamatay, ug ako na lamang ang nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Unya si Job mitindog, ug migisi sa iyang bisti, ug mikiskis sa iyang ulo ug mihapa sa yuta ug misimba. Ug siya miingon, “Hubo ako nga migula gikan sa tiyan sa akong inahan ug hubo ako nga mobalik; ang Ginoo naghatag ug ang Ginoo nagkuha. Bulahan ang ngalan sa Ginoo.” Niining tanan si Job wala makasala o magpasangil sa Ginoo ug sayop. Usa na usab niana ka adlaw sa diha nga ang mga anak sa Dios miadto aron sa pagpakita sa ilang kaugalingon sa atubangan sa Ginoo, si Satanas miadto usab uban kanila, aron sa pagpakita sa iyang kaugalingon sa atubangan sa Ginoo. Ang Ginoo miingon kang Satanas, “Diin ba ikaw gikan?” Ug si Satanas mitubag sa Ginoo, “Gikan sa pagngadto-nganhi sa yuta, ug gikan sa pagsaka ug pagkanaog niini.” Ang Ginoo miingon kang Satanas, “Nahunahunaan ba nimo ang akong sulugoon nga si Job nga walay sama kaniya diha sa yuta, walay ikasaway ug matarong nga tawo, mahadlokon sa Dios ug naglikay sa daotan? Siya naghupot gihapon sa iyang pagkamatarong, bisan ug giagda nimo ako batok kaniya nga laglagon siya sa walay hinungdan.” Unya si Satanas mitubag sa Ginoo, “Panit alang sa panit! Ang tanan nga iya sa usa ka tawo iyang ihatag alang sa iyang kinabuhi. Apan bakyawa karon ang imong kamot ug tandoga ang iyang bukog ug ang iyang unod ug siya magpasipala kanimo nganha sa imong nawong.” Ang Ginoo miingon kang Satanas, “Tan-awa, anaa siya sa imong gahom, ilikay lamang ang iyang kinabuhi.” Busa milakaw si Satanas gikan sa atubangan sa Ginoo, ug gipaantos si Job pinaagi sa mga hubag nga makalilisang, gikan sa lapalapa sa iyang tiil hangtod sa alimpulo. Mikuha siya ug usa ka tipik sa kulon nga buak aron maoy iyang ikalot sa iyang kaugalingon, ug milingkod siya taliwala sa mga abo. Unya ang iyang asawa miingon kaniya, “Huptan pa ba gihapon nimo ang imong pagkamatarong? Tungloha ang Dios ug pagpakamatay!” Apan siya miingon kaniya, “Ikaw nagsulti sama sa sinultihan sa usa sa mga babayeng buang. Modawat ba kita sa maayo gikan sa kamot sa Dios ug dili kita modawat sa daotan?” Niining tanan si Job wala makasala pinaagi sa iyang mga ngabil. Sa pagkadungog sa tulo ka higala ni Job niining tanang kadaotan nga midangat kaniya, miadto ang matag usa kanila gikan sa iyang kaugalingong dapit: si Elipas nga Temanhanon, si Bildad nga Suhihanon, ug si Zofar nga Naamatihanon. Sila nagsabot nga moduaw aron sa pagduyog sa iyang kasakit ug paghupay kaniya. Sa pagkakita nila kaniya sa layo, wala sila makaila kaniya, naninggit sila ug nanghilak. Ilang gigisi ang ilang bisti ug gisabligan ug abog ang ilang mga ulo paingon sa langit. Unya milingkod sila sa yuta uban kaniya sulod sa pito ka adlaw ug pito ka gabii ug walay bisan usa nga misulti ug usa ka pulong ngadto kaniya, kay nakita man nila nga ang iyang pag-antos hilabihan gayod. Human niini gibuka ni Job ang iyang baba ug gipanghimaraot ang adlaw sa iyang pagkahimugso. Si Job miingon: “Wad-a ang adlaw nga ako nahimugso, ug ang gabii nga miingon, ‘Usa ka bata nga lalaki gipanamkon.’ Himoang kangitngit ang maong adlaw! Ang Dios sa kahitas-an dili unta mangita niini o ang kahayag modan-ag ibabaw niini. Himoa nga ang kangiob ug ang hilabihan nga kangitngit mag-angkon niini. Papuy-a ang panganod ibabaw niini; ipalisang kini sa kaitom sa adlaw. Kadtong gabhiona, ipasakmit sa baga nga kangitngit! Ayaw kana palipaya uban sa mga adlaw sa tuig, ayaw kana ilakip pag-ihap uban sa mga bulan. Oo, himoang mingaw kadtong gabhiona, ayaw ipaabot diha niini ang tingog nga malipayon. Ipatunglo sila niadtong nagtunglo sa adlaw, niadtong mga hanas sa pagpukaw sa Leviatan. Papid-oka ang mga bituon sa banagbanag, palaoma kini sa kahayag apan walay modangat, o makakita sa tabontabon sa kabuntagon; tungod kay wala man tak-opi niini ang mga pultahan sa tagoangkan sa akong inahan, o tagoi ang kasamok gikan sa akong mga mata. “Nganong wala man ako mamatay sa akong pagkahimugso, mogula gikan sa tagoangkan ug matapos? Ngano nga ang mga tuhod midawat man kanako? O nganong dihay mga dughan nga akong gisusohan? Kay nakahigda na unta ako ug nahilom; nakatulog na unta ako, unya nakapahulay, uban sa mga hari ug mga magtatambag sa kalibotan nga nagtukod pag-usab sa mga nangaguba alang sa ilang kaugalingon. o uban sa mga pangulo nga may mga bulawan, nga nagpuno sa ilang kabalayan ug plata. O ngano nga dili man ako sama sa usa ka natago nga naahat sa pagkahimugso, sama sa mga gagmayng bata nga wala gayod makakita ug kahayag? Didto ang daotan mohunong na pagsamok, ug didto ang mga gikapoyan makapahulay. Didto ang mga binilanggo mag-uban sa pagpahulay; dili na nila madungog ang tingog sa tigdumala sa buhat. Ang mga ubos ug ang mga bantogan atua didto, ug ang ulipon gawasnon na sa iyang agalon. “Ngano nga ang kahayag gihatag man kaniya nga anaa sa kaalaot, ug ang kinabuhi ngadto sa kalag nga anaa sa kapait, nga nangandoy sa kamatayon, apan wala kini moabot, ug nagkalot niini labaw pa sa tinagong mga bahandi; nga malipay sa hilabihan gayod, ug malipayon sa dihang makaplagan nila ang lubnganan? Ngano nga ang kahayag gihatag man ngadto sa tawo nga ang dalan gitagoan, ug nga gialihan sa Dios? Kay ang akong pagpanghupaw moabot ingon nga akong pagkaon, ug ang akong pag-agulo gibubo sama sa tubig. Kay ang butang nga akong gikahadlokan midangat kanako, ug ang akong gikalisangan miabot kanako. Wala ako mahimutang o mahilom; wala akoy pahulay, apan ang kasamok miabot.” Unya mitubag si Elipas nga Temanhanon: “Kon may mosulay sa pagpakigsulti kanimo, masakitan ba ikaw? Apan kinsa ang makapugong sa pagsulti? Tan-awa, daghan ang imong natudloan, ug imong gilig-on ang huyang nga mga kamot. Ang imong mga pulong nakaagak niadtong natumba, ug imong gilig-on ang mga huyang nga mga tuhod. Apan karon miabot na kini kanimo ug ikaw nawad-an ug pailob; nagtandog kini kanimo ug ikaw nalibog. Dili ba nga ang imong kahadlok sa Dios mao ang imong pagsalig, ug ang katul-id sa imong mga dalan mao ang imong paglaom? “Karon hunahunaa, kinsa ba ang walay sala nga nalaglag? O diin man ipahimulag ang matarong? Sumala sa akong nakita, kadtong nagdaro ug kasal-anan ug nagpugas ug kasamok, nag-ani sa mao ra usab. Pinaagi sa gininhawa sa Dios sila nalaglag, ug pinaagi sa pangusmo sa iyang kasuko sila nangaut-ot. Ang pagngulob sa liyon, ang tingog sa bangis nga liyon, ang mga ngipon sa mga gagmayng liyon nangahingo. Ang kusgan nga liyon namatay sa kakulang ug tukbonon, ug ang mga itoy sa baye nga liyon nagkatibulaag. “Karon usa ka pulong gidala nganhi kanako sa tago, ang akong dalunggan nakadawat sa hunghong niini. Taliwala sa mga hunahuna nga gikan sa mga panan-awon sa kagabhion, sa diha nga miabot sa katawhan ang pagkahinanok, ang kahadlok miabot kanako ug ang pagkurog, nga nakapatay-og sa tanan nakong kabukogan. Usa ka espiritu milabay sa akong atubangan; ang balhibo sa akong lawas nanindog. Kini mihunong, apan wala nako maila ang dagway niini. Dihay dagway sa atubangan sa iyang mga mata; dihay kahilom, unya nabati nako ang usa ka tingog: ‘Ang tawong may kamatayon mahimo bang matarong atubangan sa Dios? Mahimo bang putli ang tawo atubangan sa iyang Magbubuhat? Bisan sa iyang mga sulugoon wala siya magbutang ug pagsalig, ug sa iyang mga anghel siya nakakita ug sayop; unsa pa kaha kadtong nagpuyo sa mga balay nga lapok, nga ang patukoranan anaa sa abog, nga nadugmok atubangan sa anunugba. Taliwala sa kabuntagon ug sa kagabhion sila napukan, nangahanaw sila hangtod sa kahangtoran nga walay magtagad. Kon ang higot sa ilang tolda ibton sa sulod nila, dili ba sila mamatay, ug nga walay kaalam?’ “Sangpit karon; aduna bay motubag kanimo? Kinsa man sa mga balaan ang imong dangpan? Ang kapungot mopatay gayod sa buangbuang, ug ang kasina molaglag sa yano. Nakita nako ang buangbuang nga nakagamot, apan sa kalit akong gitunglo ang iyang puluy-anan. Ang iyang mga anak layo sa kaluwasan, nangadugmok sila diha sa ganghaan, ug walay bisan kinsa nga makaluwas kanila. Ang iyang ani gikaon sa gigutom, ug iya kining kuhaon bisan gikan sa katunokan, Ug ang giuhaw naghinamhinam sa iyang bahandi. Kay ang kasakit dili maggikan sa abog, o ang kasamok mogitib gikan sa yuta; apan ang tawo nahimugso ngadto sa kasakit sama sa aligato ngadto sa itaas. “Apan alang kanako, ako mangita sa Dios, ug ngadto sa Dios akong itugyan ang akong tuyo. Siya nga nagbuhat sa mga dagkong butang ug dili matukib, mga butang nga katingalahan nga dili maihap. Naghatag siya ug ulan sa kalibotan ug nagpadala ug tubig sa kaumahan; iyang gipahimutang sa itaas kadtong mga timawa ug kadtong mga masulob-on gibayaw ngadto sa kaluwasan. Iyang gipakyas ang mga laraw sa malimbongon, aron dili makakab-ot sa kalamposan ang ilang mga kamot. Iyang dakpon ang mga maalamon diha sa ilang kaugalingong kaigmat; ug ang mga laraw sa mga malinglahon santaon. Ilang masugat ang kangitngit panahon sa adlaw, ug magsukarap sila sa kaudtohon sama sa kagabhion. Apan luwason niya ang mga walay amahan gikan sa ilang baba, ang mga nanginahanglan gikan sa kamot sa mga gamhanan. Busa ang kabos adunay paglaom, ug ang pagkadaotan magtak-om sa iyang baba. “Bulahan ang tawo nga gibadlong sa Dios; busa ayaw tamaya ang mga pagpanton sa Labing Gamhanan. Kay siya magsamad apan iya kining bugkosan; siya maghampak apan ang iyang mga kamot maoy mag-ayo. Siya magluwas kanimo gikan sa unom ka kasamok; sa ikapito walay daotan nga makadapat kanimo. Sa panahon sa gutom magluwas siya kanimo gikan sa kamatayon, ug sa gubat gikan sa gahom sa espada. Ikaw tagoan gikan sa hampak sa dila, ug dili mahadlok sa kalaglagan kon kini moabot. Diha sa kalaglagan ug gutom, ikaw magkatawa, ug dili mahadlok sa mga mananap sa yuta. Kay ikaw makig-abin sa mga bato sa kapatagan, ug ang mga mananap sa kapatagan makigdait kanimo. Ikaw masayod nga ang imong tolda layo sa kakuyaw, ug ikaw magsusi sa imong panon ug walay mawala. Ikaw masayod usab nga ang imong mga kaliwat modaghan, ug ang imong mga anak sama sa mga sagbot sa yuta. Ikaw moadto sa imong lubnganan nga hingkod ang panuigon, sama sa usa ka tapok nga trigo nga mosaka ngadto sa giokanan sa panahon niini. Tan-awa, kini atong gisusi, ug matuod kini. Pamatia ug hibaloi kini alang sa imong kaugalingon.” Unya si Job mitubag: “O timbangon unta ang akong kagul-anan, ug ang tanan nakong katalagman ibutang sa timbangan! Kay unya kini bug-at pa kay sa balas sa dagat; busa hinanali ang akong mga pulong. Kay ang mga pana sa Labing Gamhanan ania kanako, ang akong espiritu miinom sa ilang hilo, ug ang mga pagpanglisang sa Dios gihan-ay batok kanako. Magbahihi ba ang asnong ihalas kon siya may balili o mag-inga ba ang baka ibabaw sa iyang kompay? Makaon ba ang walay lami kon walay asin, o aduna bay lami ang puti sa itlog? Ang akong gana nagdumili sa paghikap niini; sama kini sa pagkaon nga luod alang kanako. “O maangkon unta nako ang akong gipangayo, ug nga ang Dios maghatag kanako sa akong gipangandoy; nga makapahimuot sa Dios ang pagdugmok kanako, nga buhian unta niya ang iyang kamot ug puohon ako! Mao kini ang akong kalipay; magmasadya pa gani ako diha sa kasakit nga hilabihan; kay wala nako ilimod ang mga pulong sa Balaan. Unsa ba ang akong kusog, nga ako magpaabot man? Ug unsa man ang akong kataposan, nga ako magpailob? Ang akong kusog, kusog ba sa mga bato, o ang akong unod bronsi ba? Diha sa kamatuoran wala ako makabaton ug tabang dinhi kanako, ug bisan unsang butang gikuha gikan kanako. “Siya nga nagpugong sa kaluoy gikan sa usa ka higala nagsalikway sa kahadlok sa Labing Gamhanan. Ang akong kaigsoonan mga malimbongon sama sa usa ka sapa, sama sa tubig sa kasapaan nga mahanaw, nga itom tungod sa yelo, ug diin ang gabon magtago sa iyang kaugalingon. Sa panahon sa ting-init sila mangawala; kon init na, mangawala sila sa ilang dapit. Ang mga magpapanaw motipas sa ilang dalan, mangadto sila sa pagkausik ug mangawala. Ang mga magpapanaw sa Tema nagtan-aw, ang mga magpapanaw sa Seba naglaom. Nasubo sila tungod kay sila masaligon; nangadto sila ug nangalibog. Naingon na kamo niana alang kanako karon, nakita ninyo ang akong katalagman ug nangahadlok kamo. Nag-ingon ba ako, ‘Himoi ako ug usa ka gasa’? O, ‘Gikan sa inyong bahandi hatagi ako ug suborno’? O, ‘Luwasa ako gikan sa kamot sa kaaway’? O ‘Bawia ako gikan sa kamot sa mga malupigon’? “Tudloi ako ug ako maghilom; pasabta ako kon giunsa nako pagkasayop. Unsa ka gamhanan ang mga pulong nga matinud-anon! Apan unsa bay gibadlong sa imong pagpamadlong? Nagtuo ba ikaw nga makabadlong ikaw sa mga pulong, kon ang pakigpulong sa usa ka tawong nawad-an sa paglaom hangin? Magripa man gani kamo ngadto sa mga walay amahan, ug maghangyoay ibabaw sa inyong mga higala. “Busa karon, ikahimuot ninyo ang pagsud-ong kanako; kay dili ako mamakak sa inyong atubangan. Balik, ako naghangyo, ayaw buhata ang dili matarong. Balik karon, ang akong pagkamatarong anaa niini. Aduna bay dili matarong sa akong dila? Dili ba maila sa akong dila ang katalagman? “Dili ba lisod man ang pagpangalagad sa tawo sa ibabaw sa yuta, ug dili ba ang iyang mga adlaw sama sa mga adlaw sa usa ka sinuholan? Sama sa usa ka sulugoon nga nangandoy sa anino, ug sama sa usa ka sinuholan nga nangita sa iyang suhol, gigahinan usab ako ug mga bulan sa kahaw-ang, ug mga gabii sa kaalaot gipahat kanako. Sa diha nga maghigda ako, ako moingon, ‘Kanus-a man ako mobangon?’ Apan taas ang gabii, ug napuno ako sa paglimbaglimbag hangtod sa kaadlawon. Ang akong unod naputos sa mga ulod ug hugaw; ang akong panit mogahi ug unya mag-agos. Ang akong mga adlaw tulin pa kay sa lansadera sa maghahabol, ug natapos nga walay paglaom. “Hinumdomi nga ang akong kinabuhi usa ka gininhawa; ang akong mata dili na gayod makakita ug maayo. Ang mata niya nga nagtan-aw kanako dili na gayod makakita kanako; samtang ang imong mga mata magtan-aw kanako, mawala ako. Sama sa panganod nga nagkahanaw ug nagkawala, mao usab siya nga manaog ngadto sa Sheol, dili na mopatim-aw; dili na siya mobalik ngadto sa iyang balay, o makaila pa kaniya ang iyang dapit. “Busa dili ako magpugong sa akong baba; ako mosulti diha sa kaguol sa akong espiritu, ako magmulo diha sa kapait sa akong kalag. Ako ba ang dagat o dakong mananap sa dagat, nga ikaw magbutang kanako ug usa ka bantay? Sa diha nga ako moingon, ‘Ang akong higdaanan maghupay kanako, ang akong katulganan mopasayon sa akong mulo,’ unya imo akong gihadlok pinaagi sa mga damgo, ug gilisang ako pinaagi sa mga panan-awon, aron akong pilion ang pagtuok ug ang kamatayon kay sa akong kabukogan. Gitamay nako ang akong kinabuhi; dili ako buot nga mabuhi hangtod sa kahangtoran. Pasagdi ako nga mag-inusara, kay ang akong mga adlaw kakawangan. Unsa ba ang tawo nga ikaw naghatag man ug dakong pagtagad kaniya, ug nga ikaw naghunahuna man kaniya, nagduaw kaniya matag buntag, ug nagsulay kaniya matag higayon? Hangtod kanus-a ba ikaw nga dili maglingiw gikan kanako, o hangtod nga makatulon ako sa akong laway? Kon ako makasala, unsa may akong buhaton alang kanimo, ikaw nga magbalantay sa katawhan? Nganong gihimo man nimo ako nga imong timaan? Nganong nahimo man ako nga palas-anon nimo? Nganong dili man nimo ako pasayloon sa akong kalapasan, ug kuhaon ang akong kasal-anan? Kay karon mihigda ako sa yuta; ikaw mangita kanako apan dili na ako makit-an.” Unya si Bildad nga Suhihanon mitubag: “Hangtod kanus-a ba ikaw mosulti niining mga butanga, ug ang mga pulong sa imong baba sama sa usa ka kusog nga hangin? Nagtuis ba ang Dios sa hustisya? O nagtuis ba sa matarong ang Labing Gamhanan? Kon ang imong mga anak nakasala batok kaniya, siya nagtugyan kanila ngadto sa gahom sa ilang paglapas. Kon ikaw mangita sa Dios, ug maghimo ug pangamuyo ngadto sa Labing Gamhanan, kon ikaw putli ug matarong sa walay duhaduha mobangon siya alang kanimo ug magganti kanimo ug usa ka angay nga puluy-anan. Bisan ug ang imong sinugdanan gamay ra, ang imong mga adlaw sa kaulahian mauswagon. “Kay susiha ang mga panahon nga nangagi, ug palandonga unsay nakita sa katigulangan; kay kita ingon lamang sa kagahapon, ug walay nahibaloan, kay anino lamang ang atong mga adlaw sa ibabaw sa yuta. Dili ba sila motudlo kanimo ug mosugilon kanimo, ug magsulti sa mga pulong gikan sa ilang kasingkasing? “Makatubo ba ang tanom sa tubig kon walay lapok? Makatubo ba ang bagakay kon walay tubig? Samtang bulak pa ug wala putla, kini malaya pag-una sa ubang tanom. Ingon usab niana ang mga dalan sa tanan nga nakalimot sa Dios; ang paglaom sa tawo nga walay Dios mahanaw. Ang iyang pagsalig mapusgay, ug ang iyang kasigurohan usa ka balay sa lawalawa. Mosandig siya sa iyang balay apan dili kini mobarog; huptan niya kini apan dili kini molungtad. Siya lunhaw sa atubangan sa adlaw, ug ang iyang mga salingsing mokuyanap sa iyang tanaman. Ang iyang mga gamot mobalikos sa tinapok nga bato; siya nagpuyo taliwala sa kabatoan. Kon siya laglagon gikan sa iyang dapit, kini molimod kaniya nga mag-ingon, ‘Wala ako makakita kanimo.’ Tan-awa, mao kini ang kalipay sa iyang dalan; ug gikan sa yuta ang uban manggula. “Tan-awa, ang Dios dili mosalikway sa usa ka tawong walay ikasaway, o mogunit sa kamot sa mga nagbuhat ug daotan. Pun-on pa gani niya ug katawa ang imong baba, ug ang imong mga ngabil sa singgit. Kadtong nagdumot kanimo sul-oban sa kaulawan, ug ang puluy-anan niadtong mga daotan mahanaw.” Unya si Job mitubag: “Sa pagkatinuod ako nasayod nga kini mao; apan unsaon sa tawo aron mahimong matarong sa atubangan sa Dios? Kon siya buot makiglalis kaniya, siya dili makatubag kaniya makausa sa usa ka libo. Siya maalamon sa kasingkasing ug gamhanan sa kusog, kinsa ang nagpagahi sa iyang kaugalingon batok kaniya ug nagmalamposon? Siya nga nagbalhin sa kabukiran ug sila wala mahibalo niini, sa diha nga gilimbuwad niya kini diha sa iyang kapungot; siya nga nag-uyog sa kalibotan gikan sa dapit niini, ug ang mga haligi niini nangurog; siya nga nagsugo sa adlaw ug kini wala mosilang; siya nga nagtak-op sa kabituonan; siya nga mao lamang ang makahikyad sa kalangitan, ug magtamak sa mga balod sa dagat, siya nga maoy nagbuhat sa Oso ug sa Orion, sa Pleyades, ug sa mga tagoanan sa habagatan; siya nga nagbuhat sa mga dagkong butang nga dili matukib, ug sa mga butang nga katingalahan nga dili maihap. Tan-awa, milabay siya kanako ug wala nako siya makita; mipadayon siya apan wala ako makamatikod kaniya. Tan-awa, nangsakmit siya; kinsay makapugong kaniya? Kinsay makaingon kaniya, ‘Unsay imong gibuhat?’ “Ang Dios dili magbakwi sa iyang kasuko; ang magtatabang ni Rahab nagyukbo sa ilalom niya. Unsaon man nako siya pagtubag, sa pagpili sa akong mga pulong ngadto kaniya? Bisan ug ako walay sala, dili ako makatubag kaniya; kinahanglan magpakiluoy ako sa akong magsusumbong. Kon ako magtawag kaniya ug siya motubag kanako, dili ako motuo nga siya namati sa akong tingog. Kay iya akong gidugmok pinaagi sa usa ka unos ug gipadaghan ang akong samad sa walay hinungdan; dili niya ako tugotan sa pagginhawa, hinuon gipuno niya ako sa kapaitan. Kon kini usa ka panagsangka sa kusog, kusgan siya! Kon kini hustisya, kinsa ang makatawag kaniya? Bisan ug ako walay sala, ang akong kaugalingong baba maghukom kanako; bisan ug ako dili masaway, pamatud-an niya nga ako sukwahi. Ako dili masaway; wala ako magtagad sa akong kaugalingon; gipul-an na ako sa akong kinabuhi. Usa ra kining tanan, busa ako nag-ingon, nga siya naglaglag sa maayo ug sa daotan. Sa diha nga ang katalagman nagdala ug kalit nga kamatayon, siya mobiaybiay sa katalagman sa mga walay sala. Ang kalibotan gitugyan ngadto sa kamot sa daotan; siya nagtabon sa mga nawong sa mga maghuhukom niini, kon siya dili mao, kinsa man diay? “Ang akong mga adlaw tulin pa kay sa usa ka magdadagan, nangagiw sila, walay kaayohan nga ilang nakita. Sila nangagi sama sa mga tulin nga sakayan, sama sa agila nga misakdap sa dagitonon. Kon moingon ako, ‘Kalimtan nako ang akong mulo, hukason nako ang akong masulob-on nga panagway ug maglipay,’ ako nahadlok sa tanan nako nga mga pag-antos, kay ako nahibalo nga dili nimo ako ilhon nga walay sala. Ako hukman; ngano nga manlimbasog man ako sa walay kapuslanan? Kon akong hugasan ang akong kaugalingon pinaagi sa gabon, ug hinloan ang akong mga kamot pinaagi sa liha, apan sa gihapon ikaw mag-unlod kanako ngadto sa gahong, ug ang akong kaugalingong mga bisti mag-ayad kanako. Kay siya dili tawo nga sama kanako, aron ako motubag kaniya, aron nga kami mag-uban sa pag-adto sa hukmanan. Walay maghuhusay tali kanamo, nga magbutang sa iyang kamot kanamong duha. Ipakuha gikan kanako ang iyang tukon, ug ayaw ako hadloka sa iyang pagkamakalilisang. Unya ako mosulti nga walay kahadlok kaniya, kay dili ako ingon niini sa akong kaugalingon. “Gipul-an na ako sa akong kinabuhi; isulti nako ang akong mulo. Mosulti ako diha sa kapait sa akong kalag. Akong ingnon ang Dios, Ayaw ako hukmi; ipahibalo kanako kon ngano nga nakigbatok ikaw kanako. Maayo ba alang kanimo nga ikaw magdaogdaog, magbiaybiay sa buhat sa imong mga kamot, ug modapig sa mga laraw sa mga daotan? Aduna ka bay mga mata nga unodnon? Nagtan-aw ba ikaw sama sa pagtan-aw sa tawo? Ang imong mga adlaw sama ba sa mga adlaw sa tawo, o ang imong katuigan sama ba sa katuigan sa tawo, nga ikaw nangita man sa akong kadaotan, ug nagsusi sa akong sala, bisan ug ikaw nahibalo nga ako dili sad-an, ug walay bisan kinsa nga makaluwas gikan sa imong kamot? Ang imong mga kamot nag-umol ug nagbuhat kanako, ug karon ikaw mitalikod ug naglaglag kanako. Hinumdomi nga ikaw nag-umol kanako sama sa lapok ug imo ba akong ibalik ngadto sa abog? Wala ba nimo ako ibubo sama sa gatas, ug gipabagtok sama sa keso? Imo akong gibistihan sa panit ug sa unod, ug imo akong gihiusa sa mga bukog ug mga ugat. Imo akong gihatagan ug kinabuhi ug gugmang walay paglubad, ug ang imong pag-atiman nakapabuhi sa akong espiritu. Apan kining mga butanga imong gitipigan sa imong kasingkasing; ako nahibalo nga mao kini ang imong tuyo. Kon ako makasala, ikaw magtimaan kanako, ug dili magpalingkawas kanako sa akong kalapasan. Kon ako daotan, pagkaalaot nako! Kon ako matarong, dili nako mapataas ang akong ulo, kay puno man ako sa kaulawan ug nagtan-aw sa akong kasakit. Ug kon akong ipataas ang akong kaugalingon, ikaw, mangita kanako sama sa liyon, ug mobuhat pag-usab ug mga kahibulongan batok kanako. Imong gibag-o ang imong mga pagpamatuod batok kanako, ug gidugangan ang imong kasuko batok kanako; ikaw nagdala ug bag-ong kasundalohan batok kanako. “Nganong imo pa man akong gipagula gikan sa tagoangkan? Maayo pa unta ug namatay ako sa wala pay mata nga nakakita kanako, ug sama nga daw wala ako matawo, gidala gikan sa tagoangkan ngadto sa lubnganan. Dili ba diyotay na lang ang akong mga adlaw? Pasagdi ako nga mag-inusara aron ako makabaton ug diyotayng kahupayan, sa dili pa ako moadto nga dili na mobalik, ngadto sa yuta sa kadulom ug sa lawom nga kangitngit, ang yuta nga ngitngit ug nagkaguliyang, diin ang kahayag sama sa kangitngit.” Unya si Zofar nga Naamatihanon mitubag: “Palabyon ba ang daghang mga pulong nga dili matubag, ug ang tawo nga puno sa sulti isipong matarong? Makapahilom ba sa katawhan ang imong mga pagpangandak, ug sa diha nga magyubit ikaw, wala bay tawo nga magpakaulaw kanimo? Kay ikaw nag-ingon, ‘Ang akong pagtulun-an lunsay ug ako hinlo diha sa mga mata sa Dios.’ Apan mosulti unta ang Dios ug magbuka sa iyang mga ngabil nganha kanimo, ug nga ikaw iyang sultihan sa mga tinago sa kaalam! Kay walay makatupong sa iyang pagpanabot. Busa hibaloi nga ang Dios maningil kanimo ubos sa unsay angay sa imong kasal-anan. “Matugkad ba nimo ang lalom nga mga butang sa Dios? Matukib ba nimo ang kinutoban sa Labing Gamhanan? Habog pa kini kay sa kalangitan —unsa man ang imong mahimo? Lalom pa kini kay sa Sheol—unsa man ang imong mahibaloan? Ang sukod niini taas pa kay sa kalibotan, ug lapad pa kay sa kadagatan. Kon siya molabang ug mobilanggo ug motawag ngadto sa hukmanan, kinsa bay makapugong kaniya? Kay siya nasayod sa mga tawong walay bili; inigkakita niya ug kasal-anan, dili ba niya kini tagdon? Apan ang tawong hungog makabaton ug panabot, sa diha nga ang nati sa asno nga ihalas ipanganak ingon nga tawo. “Kon imong ipahimutang ug tarong ang imong kasingkasing, imong matuy-od ang imong kamot ngadto kaniya. Kon ang kasal-anan anaa sa imong kamot, ipalayo kana kanimo, ug ayaw papuy-a ang pagkadaotan diha sa imong mga tolda. Sa walay duhaduha ikaw makayahat unya sa imong nawong nga walay tatsa; malayo ikaw sa kadaot ug dili na mahadlok. Malimtan nimo ang imong kaalaot; mahinumdoman nimo kini sama sa tubig nga milabay na. Ug ang imong kinabuhi hayag pa kay sa kaudtohon; ang kangitngit niini mahisama sa kabuntagon. Ug ikaw makabaton ug pagsalig tungod kay adunay paglaom; panalipdan ikaw ug makapahulay nga layo sa kakuyaw. Ikaw maghigda ug walay maghadlok kanimo; daghan ang manghangyo sa imong kaayo. Apan ang mga mata sa mga daotan mapakyas; mawala kanila ang tanang dalan sa pag-ikyas, ug ang ilang paglaom mao ang pagginhawa sa ilang kataposan.” Unya si Job mitubag: “Sa walay duhaduha kamo mao ang katawhan, ug ang kaalam mamatay uban kaninyo. Apan ako adunay panabot sama kaninyo; ako dili ubos kaninyo. Kinsa ang wala masayod sa mga butang nga sama niini? Ako usa ka kataw-anan sa akong mga higala; ako nga mitawag sa Dios ug siya mitubag kanako, usa ka matarong ug hingpit nga tawo, usa ka kataw-anan. Diha sa hunahuna sa usa nga anaa sa kasayon, anaa ang pagyubit sa daotang kapalaran; kini andam alang niadtong mga tiil nga nadalin-as. Ang mga tolda sa mga kawatan anaa sa kalinaw, ug kadtong mga naghagit sa Dios layo sa kakuyaw, nga nagdala sa ilang diosdios diha sa ilang kamot. “Apan pangutan-a ang mga mananap ug sila magtudlo kanimo, ang mga langgam sa kalangitan, ug sila magsulti kanimo; o ang mga tanom sa yuta ug sila magtudlo kanimo; ug ang isda sa kadagatan mopahayag kanimo. Kinsa niining tanan ang wala mahibalo nga ang kamot sa Ginoo maoy nagbuhat niini? Anaa sa iyang kamot ang kinabuhi sa tanang butang nga buhi, ug ang gininhawa sa tanang katawhan. Dili ba sulayan man sa dalunggan ang mga pulong, sama nga ang lingagngag magtilaw sa pagkaon? Ang kaalam anaa sa mga gulang, ug ang pagpanabot anaa sa gitas-on sa mga adlaw. Sa Dios anaa ang kaalam ug kusog; anaa kaniya ang tambag ug ang pagpanabot. Kon siya maglumpag, walay usa nga makapabarog, kon siya magtak-op sa usa ka tawo, walay makaabli. Kon siya maghikaw sa katubigan, kini mahubas; kon iya kining paawason, mosanap kini sa kayutaan. Anaa kaniya ang kusog ug kaalam; iya ang nanglimbong ug ang gilimbongan. Iyang dad-on ang mga magtatambag nga hinuboan ug ang mga maghuhukom iyang himoong mga buang. Iyang gikuhaan ug gahom ang mga hari, ug tapisan ang ilang mga hawak. Iyang dad-on ang mga pari nga hinuboan, ug buntogon niya ang mga gamhanan. Iyang hikawan sa pagsulti kadtong mga piniyalan ug kuhaon ang kaalam gikan sa mga tigulang. Iyang buboan ug pagtamay ang mga pangulo ug badbaron ang bakos sa mga kusgan. Iyang buksan ang kahiladman gikan sa kangitngit, ug dad-on ang hilabihang kangitngit ngadto sa kahayag. Iyang himoon nga gamhanan ang mga nasod ug iya kining laglagon; iyang padak-on ang mga nasod ug ipabihag kini. Iyang kuhaon ang pagpanabot gikan sa mga pangulo sa mga katawhan sa yuta, ug palatagawon sila sa kamingawan nga walay dalan. Mangapkap sila diha sa kangitngit nga walay kahayag; himoon niya sila nga magsukarap sama sa tawong hubog. “Tan-awa, ang akong mata nakakita niining tanan, ang akong dalunggan nakadungog ug nakasabot niini. Unsay inyong nahibaloan, nahibaloan usab nako; dili ako ubos kaninyo. Apan mosulti gayod ako ngadto sa Labing Gamhanan, ug nagtinguha ako sa pagpangatarongan ngadto sa Dios. Apan mahitungod kaninyo, kamo mga tigduhig ug bakak; mga mananambal nga walay pulos kamong tanan. O maayo unta kon kamo maghilom na lamang, ug kini mahimo nga inyong kaalam! Pamatia karon ang akong pangatarongan, ug paminawa ang mga hangyo sa akong mga ngabil. Magsulti ba kamo ug bakak ngadto sa Dios, ug maglimbong kaniya? Magpakita ba kamo ug pagdapig kaniya, maghangyo ba kamo alang sa Dios? Maayo ba alang kaninyo kon siya magpakisusi mahitungod kaninyo? O makalimbong ba kamo kaniya sama sa naglimbong ug tawo? Badlongon gayod kamo niya kon sa tago kamo magpakita ug pagdapig. Dili ba makapahadlok kaninyo ang iyang kahalangdon, ug ang pagkahadlok kaniya modangat kaninyo? Ang inyong mga sanglitanan panultihon nga abo, ang mga panalipod ninyo mga panalipod nga lapok. “Hatagi ako ug kahilom ug ako mosulti, ug ipadangat kanako ang mahimong modangat. Akong kuhaon ang akong unod diha sa akong ngipon, ug ibutang nako ang akong kinabuhi diha sa akong kamot. Tan-awa, iya akong patyon; wala akoy paglaom; Bisan pa niini, ako manalipod sa akong mga agianan ngadto sa iyang nawong. Mao kini ang akong kaluwasan, nga ang tawong walay Dios dili makaduol sa iyang atubangan. Pamatia pag-ayo ang akong mga pulong, ug himoa nga ang akong pamahayag anaa sa imong mga dalunggan. Tan-awa, naandam na nako ang akong sumbong; ako nasayod nga ako mapamatud-an nga matarong. Kinsa ba ang anaa nga buot makigbisog kanako? Kay unya ako mohilom ug mamatay. Duha lamang ka butang ang itugot kanako, unya dili nako itago ang akong kaugalingon gikan sa imong nawong: ipalayo kanako ang imong kamot, ug ayaw itugot nga ang pagkahadlok kanimo molisang kanako. Unya tawag ug ako motubag; pasultiha ako, ug tubagon nimo ako. Unsa ba ka daghan ang akong kadaotan ug ang akong mga sala? Ipadayag kanako ang akong kalapasan ug ang akong sala. Nganong imo mang gitago ang imong nawong, ug giisip ako nga imong kaaway? Lisangon ba nimo ang dahon nga napadpad, ug gukdon ang laya nga uhot? Kay ikaw nagsulat man ug pait nga mga butang batok kanako, ug gihimo nimo nga ako mag-ani sa kadaotan sa akong pagkabatan-on. Gibutang usab nimo sa balhogan ang akong mga tiil, ug gibantayan ang tanan nakong agianan; imong gibutangan ug utlanan ang lapalapa sa akong mga tiil. Ang tawo nagkadugta sama sa usa ka dunot nga butang, sama sa usa ka bisti nga gikutkot sa anunugba. “Ang tawo nga nahimugso gikan sa usa ka babaye, diyotay ra ug mga adlaw ug puno sa kasamok. Siya mobuswak sama sa usa ka bulak ug malaya; siya molabay sama sa usa ka anino ug dili molungtad. Bukhon ba nimo ang imong mata ngadto sa ingon niana nga tawo? Hukman ba nimo ako? Kinsa ang makadala ug usa ka hinlo nga butang gikan sa hugaw? Walay bisan usa. Kay ang iyang mga adlaw gitakda na, ug ang gidaghanon sa iyang mga bulan anaa kanimo, ug ikaw nagbutang ug mga utlanan kaniya nga dili niya malabang; lingiw gikan kaniya ug hunong, aron siya malipay sama sa usa ka sinuholan sa iyang adlaw. “Kay adunay paglaom alang sa usa ka kahoy, nga kon kini putlon, manalingsing kini pag-usab, ug nga ang gamayng sanga niini dili mawala. Bisan ug magkagulang ang gamot niini diha sa yuta, ug ang tuod niini mamatay diha sa yuta, apan tungod sa baho sa tubig kini mangudlot, ug mananga kini sama sa usa ka tanom. Apan ang tawo mamatay ug ilubong, ang tawo moginhawa sa iyang kataposan, ug hain na man siya? Ingon nga ang katubigan mobiya gikan sa usa ka linaw ug ang suba mohubas ug mauga, ang tawo usab mamatay ug dili na mobangon; hangtod nga mawala ang kalangitan, siya dili na mahigmata, o mapukaw sa iyang pagkatulog. O tagoan unta nimo ako didto sa Sheol, nga imo unta akong tagoan hangtod nga ang imong kaligutgot molabay, nga imo unta akong tagalan ug panahon, ug hinumdoman ako! Kon ang tawo mamatay, mabuhi ba siya pag-usab? Sa tanang adlaw sa akong pagpangalagad, ako magpaabot, hangtod nga ang akong kagawasan moabot. Ikaw motawag ug ako motubag kanimo; ikaw mangandoy sa buhat sa imong mga kamot. Kay unya imong ihapon ang akong mga lakang, ikaw dili magbantay sa akong sala; ang akong kalapasan tak-opan sulod sa usa ka bag, ug imong tabonan ang akong kadaotan. “Apan ang bukid mangapukan ug mangatumpag, ug ang bato mangakuha gikan sa nahimutangan niini; hilison sa katubigan ang mga bato; ibanlas sa mga baha ang yuta; sa ingon, imong gilaglag ang paglaom sa tawo. Ikaw mopatigbabaw kaniya hangtod sa kahangtoran ug siya molabay; ikaw mag-usab sa iyang panagway, ug magpapahawa kaniya. Ang iyang mga anak mahimong dungganan ug siya dili mahibalo niini; sila ipaubos apan siya dili makamatikod niini. Iya lamang mabati ang kasakit sa kaugalingon niyang lawas, ug magbangutan lamang siya alang sa iyang kaugalingon.” Unya si Elipas nga Temanhanon mitubag: “Angay ba sa usa ka tawo nga maalamon nga motubag pinaagi sa walay hinungdan nga kahibalo, ug magpuno sa iyang kaugalingon sa hangin sa silangan? Makiglantugi ba siya diha sa walay pulos nga pagpanulti o sa mga pulong nga wala siyay mahimo nga maayo? Apan ikaw nagsalikway sa pagkahadlok sa Dios, ug nagsanta sa pagpamalandong atubangan sa Dios. Kay ang imong kadaotan nagtudlo sa imong baba, ug imong gipili ang dila sa malinglahon. Ang imong kaugalingong baba naghukom kanimo, ug dili ako; ug ang imong kaugalingong mga ngabil nagpamatuod batok kanimo. “Ikaw ba ang unang tawo nga nahimugso? O nahimugso na ba ikaw sa wala pa ang kabungtoran? Nakadungog ba ikaw sa tinagong plano sa Dios? Sa imong kaugalingon ba lamang kutob ang kaalam? Unsa bay imong nahibaloan nga wala namo mahibaloi? Unsa bay imong nasabtan nga dili dayag kanamo? Ang mga ubanon ug ang mga tigulang ania uban kanamo, tigulang pa kay sa imong amahan. Gamay ra ba kaayo alang kanimo ang mga paghupay sa Dios, o ang pulong nga malumong gisulti kanimo? Nganong midala man kanimo ang imong kasingkasing, ug nganong misiga man ang imong mata, nga tungod niana imong gipaatubang ang imong espiritu batok sa Dios, ug nagpagula sa ingon nga mga pulong gikan sa imong baba? Unsa ba ang tawo nga mahimo siyang hinlo? O siya nga gipanganak sa babaye nga mahimo siyang matarong? Tan-awa, ang Dios wala mosalig sa iyang mga balaan, ug ang kalangitan dili hinlo sa iyang panan-aw; unsa pa kaha ang tawo nga dulumtanan ug hugaw, ang tawo nga nag-inom sa kadaotan sama sa tubig! “Ipadayag nako kanimo, pamatia ako; unsay akong nakita akong ipahayag— unsay gisugid sa mga tawong maalamon ug ang ilang mga amahan wala magtago niini, nga kanila lamang gihatag ang yuta, ug walay dumuduong nga miagi sa ilang taliwala. Ang tawong daotan mag-antos sa kasakit sa tanan niyang mga adlaw, sa tanang katuigan nga giandam alang sa walay kaluoy. Makahadlok nga mga tingog anaa sa iyang dalunggan; diha sa kauswagan modangat kaniya ang tiglaglag. Siya dili motuo nga siya mobalik gikan sa kangitngitan ug nga siya gitagana alang sa espada. Naglatagaw siya sa pagpangita ug pan, nga nag-ingon, ‘Hain ba kini?’ Siya nasayod nga ang adlaw sa kangitngit naandam diha sa iyang kamot. Ang kasamok ug kaguol nakapalisang kaniya; sila mopatigbabaw batok kaniya, sama sa usa ka hari nga andam alang sa gubat. Tungod kay iyang gituy-od ang iyang kamot batok sa Dios, ug naghagit ug pagsupil batok sa Labing Gamhanan, pinatikig ang liog nga nagdagan sa pag-asdang batok kaniya uban sa baga nga taming; tungod kay iyang gitabonan ang iyang nawong sa iyang tambok, ug gitigom ang tambok sa iyang hawak, ug mipuyo sa mga lungsod nga biniyaan, sa mga balay nga walay tawo nga nagpuyo, nga gitagana aron mahimong mga tapok sa mga ginuba; siya dili gayod madato, ug ang iyang bahandi dili gayod molungtad, o mogamot siya diha sa yuta; siya dili makaikyas gikan sa kangitngit; ang siga sa kalayo molaya sa iyang mga sanga, ug ang iyang bulak mapadpad sa hangin Ayaw siya pasaliga diha sa kakawangan, sa paglimbong sa iyang kaugalingon; kay kakawangan ang balos kaniya. Kini bayran ug tingob sa dili pa moabot ang iyang panahon, ug ang iyang sanga dili malunhaw. Iyang yugyogon ang linghod niyang bunga, sama sa paras, ug pulakon ang iyang mga bulak sama sa kahoyng olibo. Kay ang panaghugpong niadtong mga walay Dios dili makabunga, ug ang kalayo magsunog sa mga tolda sa pagpangsuborno. Naglaraw sila ug kadaot ug nagmugna ug daotan, ug ang ilang kasingkasing nag-andam ug limbong.” Unya si Job mitubag: “Nakadungog ako ug daghan nga ingon niini; kamong tanan mga maglilipay nga makadaot. Aduna bay kataposan ang mga pulong nga walay hinungdan? O unsay nakapahagit kanimo nga ikaw mitubag? Makasulti usab ako sama sa imong gisulti, kon ikaw ania pa sa akong dapit; ako makahimo sa pagdugtong sa mga pulong batok kaninyo, ug maglingolingo sa akong ulo nganha kaninyo. Makalig-on ako kaninyo pinaagi sa akong baba, ug ang paglipay sa akong mga ngabil makahupay sa inyong kasakit. “Kon ako mosulti, ang akong kasakit dili mahupay, ug kon ako magpakahilom, unsa may mahupay kanako? Sa walay duhaduha ang Dios karon nagkapoy kanako; iyang gihimong alaot ang tanan nakong mga kaubanan. Ug gipakuyos niya ako nga maoy usa ka pagsaksi batok kanako; ang akong kaniwang nagpasundayag batok kanako, kini nagpamatuod sa akong atubangan. Iya akong gikuniskunis diha sa iyang kaligutgot ug nagdumot kanako; iyang gipakagot ang iyang mga ngipon batok kanako; ang akong kaaway nagpahait sa iyang mga mata batok kanako. Gipanganga sa mga tawo ang ilang mga baba batok kanako; gisagpa nila ang akong aping uban ang pagbugalbugal; sila nagtigom batok kanako. Ang Dios nagtugyan kanako ngadto sa mga dili diosnon, ug nagtugyan kanako ngadto sa mga kamot sa mga daotan. Diha ako sa kahamugaway ug ako iyang gipikas; gikuptan niya ako diha sa liog ug gilambos aron madugmok; iya usab akong gipahimutang ingon nga ig-onon; ang iyang mga tigpana naglibot kanako. Iyang gihiwa ang akong mga rinyon ug wala maluoy; iyang gibubo ang akong apdo ibabaw sa yuta. Iya akong gidasmagan sa makadaghan; siya midasdas kanako ingon sa usa ka manggugubat. Nagtahi ako ug sako nga bisti aron itabon sa akong panit, ug gibutang nako ang akong kusog diha sa abog. Ang akong nawong napula sa paghinilak, ug sa akong mga tabontabon anaa ang hilabihang kangitngit, bisan ug walay pagpanglupig sa akong kamot ug ang akong pag-ampo putli. “O yuta, ayaw taboni ang akong dugo; ayaw hatagi ug kapahulayan ang akong mga paghilak. Bisan karon, tan-awa, ang akong saksi atua sa langit, ug siya nga nagpamatuod kanako atua sa kahitas-an. Ang akong mga higala nagyubit kanako; ang akong mata nagpaagas ug mga luha ngadto sa Dios, nga unta adunay molaban kanako ngadto sa Dios, sama niadtong usa alang sa iyang isigkatawo! Kay inig-abot sa pipila ka tuig, mosubay ako sa dalan diin ako dili na mobalik. Naluya na ang akong espiritu, nangahanaw na ang akong mga adlaw, ang lubnganan andam na alang kanako. Anaa gayoy mga nagbiaybiay libot kanako, ug ang akong mata nagsud-ong sa ilang mga hagit. “Pagbutang ug usa ka pasalig alang kanako diha kanimo; kinsa ba ang anaa nga mohatag ug pasalig alang kanako? Kay gitakpan man nimo ang ilang mga kasingkasing gikan sa pagsabot, busa dili nimo sila padag-on. Kinsa kadtong magsumbong batok sa iyang mga higala aron gantihan, ang mga mata sa iyang mga anak mangahalap. “Gihimo niya ako nga sanglitanan sa mga tawo ug kaniadto usa ako nga gilud-an sa mga tawo. Ang akong mata nahalap tungod sa kasubo, ug ang tanang bahin sa akong lawas sama sa usa ka anino. Ang mga tawong matarong natingala niini, ug ang walay sala mialsa batok sa mga walay Dios. Apan ang matarong nagpadayon sa iyang dalan, ug siya nga hinlo ug mga kamot magtubo nga labaw ka lig-on. Apan kamo, duol pag-usab, kamong tanan ug ako dili makakaplag ug usa ka maalamon diha kaninyo. Ang akong mga adlaw nangagi na, ang akong mga laraw nangapakyas, bisan ang mga tinguha sa akong kasingkasing. Ang gabii ilang gihimong adlaw; ‘Ang kahayag,’ sila nag-ingon, ‘duol sa kangitngit.’ Kon mangita ako sa Sheol ingon nga akong balay, kon ibukhad nako diha sa kangitngit ang akong higdaanan, kon ako moingon ngadto sa gahong, ‘Ikaw akong amahan,’ ug ngadto sa ulod, ‘Akong inahan,’ o ‘Akong igsoong babaye,’ hain man diay ang akong paglaom? Kinsa ang motan-aw sa akong paglaom? Manaog ba kini ngadto sa mga utlanan sa Sheol? Manaog ba kita nga hiniusa ngadto sa abog?” Unya si Bildad nga Suhihanon mitubag: “Hangtod kanus-a ba ikaw mangayam ug mga pulong? Palandonga, ug unya kami mosulti. Nganong giisip man kami ingon nga mga hayop? Nganong hungog man kami diha sa imong mga mata? Ikaw nga nagkuniskunis sa imong kaugalingon diha sa imong kapungot, biyaan ba ang kalibotan tungod kanimo, balhinon ba ang bato gikan sa nahimutangan niini? “Oo, ang suga sa mga daotan palongon, ug ang siga sa iyang kalayo dili modan-ag. Ang kahayag ngitngit diha sa iyang tolda, ug ang lampara sa ibabaw niya palongon. Ang iyang kusog nga mga lakang gihimong mubo, ug ang iyang kaugalingong mga laraw nagpukan kaniya. Kay siya nalaang sa pukot pinaagi sa iyang kaugalingong tiil, ug siya naglakaw ibabaw sa gahong. Usa ka lit-ag nagbitik kaniya sa iyang tikod, usa ka laang nagsakmit kaniya. Usa ka pisi ang gitago alang kaniya diha sa yuta, usa ka lit-ag alang kaniya diha sa agianan. Mga panghadlok naglisang kaniya diha sa matag kilid, ug naggukod kaniya sa iyang mga tikod. Ang iyang kusog gipahit sa kagutom, ang katalagman andam alang sa iyang pagkatumba. Pinaagi sa sakit ang iyang panit naut-ot, ang anak nga panganay sa kamatayon nag-ut-ot sa iyang mga bukton. Gisakmit siya gikan sa tolda nga iyang gisaligan, ug gidala siya ngadto sa hari sa mga panghadlok. Sa iyang tolda nagpuyo ang mga dili iya; ang asupre nagkatag diha sa iyang pinuy-anan. Ang iyang mga gamot nauga diha sa ilalom, ug ang iyang mga sanga nangalaya sa ibabaw. Ang iyang handomanan nawala gikan sa yuta, ug wala na siyay ngalan diha sa kadalanan. Gitukmod siya gikan sa kahayag ngadto sa kangitngit, ug gihinginlan gikan sa kalibotan. Wala siyay anak o kaliwat diha sa taliwala sa iyang katawhan, ug walay nahibilin sa dapit nga iyang gipuy-an. Sila nga anaa sa kasadpan nahingangha sa iyang adlaw, ug ang kalisang mihakop kanila nga atua sa silangan. Sa pagkatinuod ingon niana ang mga pinuy-anan sa mga dili matarong, ingon niana ang dapit niadtong wala makaila sa Dios.” Unya si Job mitubag: “Hangtod kanus-a ba kamo magsakit kanako, ug magdugmok kanako pinaagi sa mga pulong? Ikanapulo na ka higayon kining pagpakaulaw ninyo kanako; wala ba kamo maulaw sa pagdaot kanako? Ug bisan kon tinuod pa nga ako nasayop, ang akong sayop magpabilin ra sa akong kaugalingon. Kon tinuod nga kamo nagpadako sa inyong kaugalingon batok kanako, ug naghimo sa akong kaulawan nga pangatarongan batok kanako, hibaloi nga ang Dios nagbutang kanako diha sa sayop, ug nagtak-op sa iyang pukot libot kanako. Tan-awa, ako nagtuaw, ‘Panglupig kini!’ apan wala ako tubaga; ako nagtawag ug kusog apan walay hustisya. Giparilan niya ang akong dalan aron dili ako makaagi, ug gibutang niya ang kangitngit diha sa akong mga agianan. Iyang gikuha gikan kanako ang akong himaya, ug gikuha ang purongpurong gikan sa akong ulo. Iya akong giguba sa matag kilid ug ako nawala, ug ang akong paglaom iyang giibot sama sa usa ka kahoy. Gipasiga usab niya ang iyang kapungot batok kanako, ug giisip ako ingon nga iyang kaaway. Ang iyang kasundalohan naghiusa pagsulong; ilang gitukod ang ilang agianan batok kanako, ug nagkampo libot sa akong tolda. “Iyang gibutang ang akong mga kaigsoonan layo kanako, ug gipahimulag gikan kanako ang akong mga kaila. Namiya kanako ang akong mga kadugo ug ang akong suod nga mga higala; nangalimot kanako ang mga dumuduong sa akong balay, ang akong mga sulugoon nga mga babaye nag-isip kanako nga usa ka langyaw; ako nahimong usa ka dumuduong sa ilang mga mata. Gitawag nako ang akong sulugoon, apan wala siya motubag kanako; kinahanglan nga mangaliyupo ako kaniya pinaagi sa akong baba. Ang akong gininhawa giayran sa akong asawa, ngil-ad ngadto sa mga anak sa akong kaugalingong inahan. Bisan ang mga gagmayng bata nagbiaybiay kanako; inigbangon nako, sila magsulti batok kanako. Ang tanan nakong suod nga higala nasilag kanako, ug kadtong tanan nga akong gihigugma nakigbatok kanako. Ang akong bukog nagtapot sa akong panit ug sa akong unod, ug ako nakalingkawas pinaagi sa panit sa akong mga ngipon. Kaluy-i ako, kaluy-i ako, O kamo nga akong mga higala, kay ang kamot sa Dios nagtandog kanako! Ngano man nga kamo, sama sa Dios, naggukod kanako? Ngano nga wala man kamo matagbaw sa akong unod? “O nasulat unta ang akong mga pulong! O kini nasulat unta diha sa usa ka basahon! O nga pinaagi sa igsusulat nga puthaw ug tingga nasilsil kini diha sa bato hangtod sa kahangtoran! Kay ako nasayod nga ang akong Manluluwas buhi, ug sa kataposan, siya motindog ibabaw sa yuta; Ug human malaglag sa ingon ang akong panit, unya gikan sa akong unod makita nako ang Dios; nga makita nako dinhi sa akong kilid, ug ang akong mga mata makasud-ong, ug dili ang lain. Ang akong kasingkasing naluya sa sulod nako. Kon ikaw moingon, ‘Unsaon nato siya paggukod?’ ug, ‘Ang gamot sa maong butang nakita diha kaniya’; kahadloki ang espada, kay ang kaligutgot magdala sa mga silot sa espada, aron kamo mahibalo nga adunay paghukom.” Unya si Zofar nga Naamatihanon mitubag: “Busa ang akong hunahuna nag-aghat kanako pagtubag, tungod sa akong pagdali sa sulod nako. Nadungog nako ang pagbadlong nga nakahatag kanako ug kaulaw, ug gikan sa akong pagsabot mitubag kanako ang usa ka espiritu. Wala ba ikaw mahibalo niini gikan sa kakaraanan, sukad gibutang ang tawo ibabaw sa yuta, nga ang paghimaya sa tawong daotan mubo ra, ug ang kalipay sa walay Dios usa lamang ka gutlo? Bisan ug ang iyang gitas-on mosangko sa kalangitan ug ang iyang ulo maabot sa kapanganoran, siya mawala sa dayon sama sa iyang kaugalingong kinalibang; kadtong mga nakakita kaniya moingon, ‘Hain man siya?’ Molupad siya sama sa usa ka damgo ug dili na makit-an; gukoron siya sama sa usa ka panan-awon sa kagabhion. Ang mata nga nakakita kaniya dili na makakita kaniya; ang iyang pinuy-anan dili na gayod makakita kaniya. Ang iyang mga anak mangita sa kahimuot sa mga kabos, ug ang iyang mga kamot maghatag pagbalik sa iyang bahandi. Ang iyang kabukogan napuno sa kabatan-on, apan kini mohigda uban kaniya diha sa abog. “Bisan ug ang kadaotan tam-is diha sa iyang baba, bisan ug iya kining tagoan sa ilalom sa iyang dila, bisan ug iya kining pugngan ug dili ipagula, ug tipigan kini sa sulod sa iyang baba, apan ang iyang kinaon mabalhin sa sulod sa iyang ginhawaan; mao kini ang hilo sa bitin diha sa sulod niya. Gilamoy niya ang mga bahandi, apan gisuka kini niya pag-usab; ang Dios nagpagula niini gikan sa iyang tiyan. Siya magsupsop sa hilo sa mga bitin; ang dila sa bitin nga malala maoy mopatay kaniya. Siya dili makatan-aw sa mga sapa, ang kasapaan diin nag-agay ang dugos ug keso. Iyang ihatag pagbalik ang bunga sa iyang paghago ug dili kini tunlon; gikan sa kita sa iyang patigayon, dili siya magmalipayon. Kay iyang gilupigan ug gipasagdan ang kabos, iyang giilog ang usa ka balay nga wala niya tukora. “Tungod kay wala moila ug pahulay ang iyang kadalo, dili siya makatipig sa butang nga iyang gikahimut-an. Wala gayoy nahibilin human siya mokaon busa dili gayod molungtad ang iyang pagkamauswagon. Sa kahingpitan sa iyang pagkaadunahan siya maglisod; ang tanang kusog sa kaalaot modangat kaniya. Aron sa pagpuno sa iyang tiyan, ang Dios magpadala kaniya sa kabangis sa iyang kapungot ug magpaulan niini ibabaw kaniya ingon nga iyang pagkaon. Molikay siya gikan sa puthaw nga hinagiban; ang udyong nga bronsi molagbas kaniya. Kini molapos ug mogula sa iyang lawas; ang tumoy nga magpangidlap mogula gikan sa iyang apdo; ang mga kalisang moabot kaniya. Ang hilabihan nga kangitngit gitagana alang sa iyang bahandi; ang kalayo nga wala tayhopa maglamoy kaniya; unsay nahibilin sa iyang tolda maut-ot. Ang kalangitan magpadayag sa iyang kasal-anan, ug ang yuta moalsa batok kaniya. Ang katigayonan sa iyang balay panguhaon, guyoron panahon sa adlaw sa kasuko sa Dios. Mao kini ang pahat sa tawong daotan gikan sa Dios, ang kabilin nga gitakda sa Dios alang kaniya.” Unya si Job mitubag: “Pamatia pag-ayo ang akong mga pulong, ug himoa kini nga inyong kahupayan. Tugoti ako ug ako mosulti, ug human sa akong pagsulti, padayon sa pagbugalbugal. Mahitungod kanako, batok ba sa tawo ang akong pagmulo? Ngano nga dili man ako mawad-ag pailob? Tan-awa ako, ug kahibulong, ug sa inyong baba ibutang ang inyong kamot. Kon ako maghunahuna niini, maluya ako, ug ang pagpangurog mohakop sa akong unod. Ngano nga nabuhi man ang mga daotan, nakaabot sa gulang nga panuigon ug nagtubo diha sa gahom? Ang ilang mga anak nahimutang diha sa ilang atubangan, ug ang ilang mga kaliwat atubangan sa ilang mga mata. Ang ilang mga balay luwas sa kahadlok, ug walay bunal sa Dios ibabaw kanila. Ang ilang mga torong baka nagpaliwat ug wala mapakyas; ang ilang baye nga mga baka nanganak ug dili makuhaan sa iyang nati. Ilang gipagula ang ilang mga gagmay sama sa usa ka panon, ug ang ilang mga anak nagsayaw. Sila nag-awit uban sa tambor ug lira ug naghudyaka diha sa tingog sa plawta. Nagpalabay sila sa ilang mga adlaw diha sa kauswagan, ug diha sa kalinaw mangadto sila sa Sheol. Sila nag-ingon sa Dios, ‘Pahawa gikan kanamo! Wala kami magtinguha sa kahibalo mahitungod sa imong mga dalan. Unsa ba ang Labing Gamhanan, nga nag-alagad man kami kaniya? Ug unsa may makuha namo kon kami mag-ampo kaniya?’ Tan-awa, ang ilang kauswagan wala ba sa ilang kamot? Ang tambag sa mga daotan layo kanako. “Makapila ba ang lampara sa mga daotan gipalong? Nga ang ilang katalagman miabot kanila? Nga ang Dios nag-apod-apod ug mga kasakit tungod sa iyang kasuko? Nga sila sama sa dagami sa atubangan sa hangin ug sama sa tahop nga napalid sa bagyo? Kamo nag-ingon, ‘Ang Dios nagtagana sa ilang pagkadaotan alang sa ilang mga anak.’ Pasagdi siya nga maghatag kanila sa iyang balos, aron sila mahibalo niini. Ipatan-aw sa ilang kaugalingong mga mata ang ilang pagkalaglag, ug paimna sila sa kaligutgot sa Labing Gamhanan. Kay unsa may kawilihan nila sa ilang balay nga gitalikdan nila, kon ang gidaghanon sa ilang mga bulan putlon? May makatudlo ba sa Dios ug kahibalo, nga nakita man siya nga naghukom niadtong atua sa kahitas-an? Adunay mamatay diha sa hingpit nga kauswagan, nga anaa sa dakong kalinaw ug kahusay, puno sa tambok ang iyang lawas, ug ang uyok sa iyang kabukogan nag-umog. Ang lain mamatay diha sa kapait sa kalag, wala gayod makatilaw ug maayo. Managsama silang manghigda diha sa abog, ug ang mga ulod milukop kanila. “Tan-awa, ako nasayod sa inyong mga hunahuna, ug sa inyong mga laraw aron sa pagdaot kanako. Kay kamo nag-ingon, ‘Hain ba ang balay sa pangulo? Hain ba ang tolda nga gipuy-an sa daotan?’ Wala ba ninyo pangutan-a kadtong mga nagpanaw sa kadalanan, ug dili ba ninyo dawaton ang ilang pagpamatuod, nga ang tawong daotan gisayloan sa adlaw sa katalagman, nga siya giluwas diha sa adlaw sa kaligutgot? Kinsa ang mopahayag sa iyang dalan ngadto sa iyang nawong, ug kinsa ang mobalos kaniya tungod sa iyang nabuhat? Kon siya ihatod ngadto sa lubnganan, bantayan ang iyang lubong. Ang mga tibugol nga yuta sa kawalogan tam-is alang kaniya; ang tanang tawo mosunod kaniya, dili maihap kadtong mga nag-una kaniya. Unya unsaon man ninyo paghupay kanako pinaagi sa walay hinungdan? Walay nahibilin sa inyong mga tubag gawas sa kabakakan.” Unya si Elipas nga Temanhanon mitubag: “Mahimo bang mapuslanon ang tawo ngadto sa Dios? Siya nga maalamon magpulos sa iyang kaugalingon. Makalipay ba sa Labing Gamhanan nga ikaw matarong, o mapuslanon ba alang kaniya kon himoon nimong hingpit ang imong mga dalan? Tungod ba sa imong kahadlok kaniya nga siya nagbadlong kanimo, ug naghukom kanimo? Dili ba dako man ang imong pagkadaotan? Walay kinutoban ang imong kasal-anan. Kay ikaw nagkuha sa pasalig sa imong igsoon nga walay gibugti, ug imong gihukasan sa ilang bisti ang mga hubo. Wala nimo hatagi ug tubig nga mainom ang gikapoyan, ug gihikawan nimo ug pan ang mga gigutom. Ang tawong gamhanan nanag-iya sa yuta, ug ang tawong dungganan nagpuyo niini. Gipalakaw nimo ang mga biyuda nga walay dala, ug ang mga bukton sa mga walay amahan nangadugmok. Busa ang mga lit-ag naglibot kanimo; ug ang kalit nga kalisang naglukop kanimo, ang kangitngit aron dili ikaw makakita ug ang lunop sa tubig nagtabon kanimo. “Wala ba ang Dios sa kahitas-an sa langit? Tan-awa, ang kinatas-an sa mga bituon, pagkalayo gayod nila! Busa ikaw nag-ingon, ‘Unsa ang nahibaloan sa Dios? Makahimo ba siya sa paghukom taliwala sa dakong kangitngit? Mga bagang panganod nagtabon kaniya, aron dili siya makakita, ug siya naglakaw sa hawanan sa langit.’ Padayonon ba nimo ang karaang pamaagi nga maoy gilaktan sa mga tawong daotan? Gisakmit na sila sa wala pa ang ilang panahon, nabanlas ang ilang patukoranan. Sila miingon sa Dios, ‘Pahawa gikan kanamo,’ ug ‘Unsay mahimo sa Labing Gamhanan alang kanamo?’ Bisan pa niana, iyang gipuno ang ilang mga balay sa mga maayong butang, apan ang tambag sa daotan layo kanako. Ang matarong nakakita niini ug nangalipay; ang walay sala nagkatawa sa pagyubit kanila, nga nag-ingon, ‘Gipuo gayod ang mga mibatok kanato, ug ang nahibilin kanila gilamoy sa kalayo.’ “Pakig-uyon sa Dios ug pagpakigdait, sa ingon ang maayo moabot kanimo. Dawata ang pagtulun-an gikan sa iyang baba, ug ibutang ang iyang mga pulong sa imong kasingkasing. Kon ikaw mobalik ngadto sa Labing Gamhanan ikaw ipasig-uli, kon imong kuhaon ang pagkadili matarong gikan sa imong mga tolda, kon ibutang nimo ang bulawan diha sa abog, ug ang bulawan sa Ofir taliwala sa mga bato sa kasapaan, ug kon ang Labing Gamhanan mao ang imong bulawan, ug ang imong bililhon nga plata, maglipay ikaw sa imong kaugalingon diha sa Labing Gamhanan, ug iyahat nimo ang imong nawong ngadto sa Dios. Ikaw maghimo sa imong mga pag-ampo ngadto kaniya ug siya magpatalinghog kanimo, ug ikaw magtuman sa imong mga panaad. Ikaw mohukom sa usa ka butang, ug kini tukoron alang kanimo, ug ang kahayag modan-ag diha sa imong mga dalan. Kay ang Dios magpaubos sa mapahitas-on, apan magluwas sa mapainubsanon. Iyang luwason bisan ang tawo nga sad-an; ikaw luwason tungod sa kahinlo sa imong mga kamot.” Unya si Job mitubag: “Karong adlawa usab pait ang akong pagmulo. Ang iyang kamot bug-at pa kay sa akong pag-agulo. O, nasayod unta ako kon asa nako siya pangitaon, aron moabot gayod ako bisan ngadto sa iyang lingkoranan! Ipahimutang nako ang akong kahimtang sa iyang atubangan, ug pun-on nako ang akong baba sa mga pangatarongan. Akong mahibaloan ang mga pulong nga iyang itubag kanako, ug masabtan ang iyang isulti kanako. Makiglalis ba siya kanako sumala sa gidak-on sa iyang gahom? Dili; siya magpatalinghog gayod kanako. Didto ang tawo nga matarong makapangatarongan kaniya, ug ako ipalingkawas sa akong maghuhukom hangtod sa kahangtoran. “Tan-awa, moadto ako sa unahan, apan wala siya didto; ug sa luyo, apan dili ako makakita kaniya; dapit sa wala ako nangita kaniya, apan dili ako makatan-aw kaniya; milingi ako ngadto dapit sa tuo apan dili ako makakita kaniya. Apan nahibalo siya sa dalan nga akong gisubay; sa diha nga ako masulayan na niya, mogula ako ingon sa bulawan. Ang akong tiil nagsubay pag-ayo sa iyang mga lakang; ako nagsubay sa iyang dalan, ug wala ako motipas. Wala ako mobiya gikan sa sugo sa iyang mga ngabil; akong gimahal sulod sa akong dughan ang mga pulong sa iyang baba. Apan siya dili mausab ug kinsay makasanta kaniya? Unsay iyang gitinguha, kana iyang buhaton. Kay iyang hingpiton ang iyang gitagana alang kanako; ug daghan ang ingon nianang mga butanga anaa sa iyang hunahuna. Busa ako nalisang diha sa iyang atubangan; sa diha nga ako mamalandong, mahadlok ako kaniya. Ang Dios nagpaluya sa akong kasingkasing; ang Labing Gamhanan naglisang kanako; kay ako nahimulag pinaagi sa kangitngit, ug ang baga nga kangitngit mitabon sa akong nawong. “Ngano nga wala man tumana sa Labing Gamhanan ang mga panahon sa paghukom, ug ngano nga kadtong nakaila kaniya wala man gayod makakita sa mga adlaw? Ang mga tawo nagbalhin sa mga utlanan; nanulis sila ug kahayopan ug gipangtugway kini. Ilang giabog ang asno sa mga walay amahan; ilang gikuha ang baka sa biyuda ingon nga pasalig. Ilang gitukmod ang mga kabos pagawas sa kadalanan; ang tanang kabos sa kalibotan nanago. Tan-awa, sama sa mga ihalas nga asno diha sa kamingawan, mangadto sila sa ilang buhat, mangita ug kan-onon diha sa kamingawan aron ipakaon sa ilang mga anak. Nanguha sila ug ilang pagkaon diha sa kaumahan ug nanghagdaw sa kaparasan sa tawong daotan. Nanghigda sila tibuok gabii nga hubo, walay bisti, ug walay tabon diha sa katugnaw. Sila nangahumod sa ulan sa kabukiran, ug nanuksok sa mga bato tungod sa pagkawalay kapasilongan. Anaa kadtong mga mangilog sa batang walay nay amahan gikan sa dughan, ug modawat ingon nga pasalig sa masuso sa kabos. Naglakawlakaw sila nga mga hubo, walay bisti, gutom ug nagpas-an ug mga binangan; taliwala sa laray sa mga olibo sila naghimo ug lana; ilang gituyok ang pug-anan sa bino apan nag-antos sa kauhaw. Gikan sa mga siyudad ang mga himatyon nag-agulo, ug ang kalag sa samaran nagsinggit ug pakitabang; bisan pa niana ang Dios wala magtagad sa ilang mga pag-ampo. “Adunay mga tawo nga misupil batok sa kahayag; dili sila sinati sa mga dalan niini, ug wala magpabilin sa mga agianan niini. Ang mga mamumuno mobarog diha sa kangitngit, aron iyang mapatay ang kabos ug ang nanginahanglan; ug sa gabii siya sama sa usa ka kawatan. Ang mata sa mananapaw magpaabot usab alang sa kilomkilom, nga mag-ingon, ‘Walay mata nga makakita kanako’; ug siya magtakoban sa iyang nawong. Diha sa kangitngit sila magkalot latas sa mga kabalayan; sa adlaw tak-opan nila ang ilang kaugalingon; sila wala makaila sa kahayag. Kay ang hilabihang kangitngit kabuntagon alang kanilang tanan, kay mga higala sila sa mga panglisang diha sa hilabihang kangitngit. “Ikaw moingon, ‘Sa kalit sila mangaanod sa ibabaw sa katubigan; ang ilang bahin gipanghimaraot ibabaw sa yuta, walay mosimang padulong sa ilang mga parasan. Ang tinghulaw ug ang kainit motunaw sa yelo, mao usab ang buhaton sa Sheol niadtong mga nakasala. Ang tagoangkan makalimot kanila; ang ulod malipay kanila; ang ilang ngalan dili na gayod mahinumdoman; busa ang ilang pagkadaotan naputol sama sa usa ka kahoy.’ “Ilang gikaon ang babaye nga wala makaanak, ug wala maghimo ug maayo ngadto sa biyuda. Hinuon ang Dios naglugway sa kinabuhi sa gamhanan pinaagi sa iyang gahom; manindog sila sa diha nga mawad-an ug paglaom ang ilang kinabuhi. Siya naghatag kanila ug kasigurohan ug gipaluyohan sila; ang iyang mga mata anaa sa ilang mga dalan. Sila gituboy sa makadiyot lamang, ug unya nangahanaw; nangaluya sila ug nangalawos sama sa sagbot, ug gipangkutlo kini sama sa mga uhay sa trigo. Kon kini dili tinuod, kinsa ang mopamatuod nga ako bakakon, ug mopadayag nga ang akong pakigpulong walay bili?” Unya si Bildad nga Suhihanon mitubag: “Ang paggahom ug ang kahadlok anaa sa Dios; siya naghimo ug pakigdait diha sa iyang habog nga langit. Maihap ba ang iyang kasundalohan? Kinsa man ang wala dan-agi sa iyang kahayag? Unsaon man sa tawo sa pagkahimong matarong atubangan sa Dios? Unsaon man pagkahinlo niya nga natawo sa usa ka babaye? Tan-awa, bisan ang bulan dili sanag ug ang kabituonan dili hinlo diha sa iyang panan-aw; unsa pa kaha ka ubos sa tawo nga usa lamang ka ulod, ug ang anak sa tawo, nga usa lamang ka ulod!” Unya si Job mitubag: “Giunsa nimo pagtabang siya nga walay gahom! Giunsa nimo pagluwas ang bukton nga walay kusog! Giunsa nimo pagtambag siya nga walay kaalam, ug pagpahayag sa makadaghan sa maayong kahibalo! Uban kang kinsang panabang nasulti nimo ang mga pulong ug kang kinsa mang espiritu ang migula gikan kanimo? Ang mga patay nagkurog, ang katubigan ug ang mga nagpuyo niini. Ang Sheol hubo sa atubangan sa Dios, ug ang Abadon walay tabon. Ang amihanan iyang gibuklad sa dapit nga walay sulod, ug gibitay ang kalibotan ibabaw sa wala. Ang katubigan iyang gigapos diha sa baga niyang mga panganod; ug ang panganod wala magisi sa ilalom nila. Iyang gitabonan ang nawong sa bulan, ug gibuklad ang iyang panganod sa ibabaw niini. Ang katubigan iyang gilibotan ug usa ka utlanan, didto sa utlanan sa kahayag ug kangitngit. Ang mga haligi sa langit nangatay-og, ug nakugang sa iyang pagbadlong. Pinaagi sa iyang gahom gipalinaw ang dagat, pinaagi sa iyang panabot gibuntog ang bangis nga mananap nga si Rahab. Pinaagi sa iyang hangin gihimo niya nga maanindot ang kalangitan; ang iyang kamot maoy nagduslak sa tulin nga bitin. Tan-awa, kini tipik lamang sa iyang pamaagi, ug pagkadiyotay lamang sa hagawhaw nga atong nabati mahitungod kaniya! Apan ang dalugdog sa iyang gahom, kinsa ang makatugkad?” Ug si Job nagpadayon pag-usab sa iyang pakigpulong ug miingon: “Ingon nga ang Dios buhi, nga nagkuha sa akong katungod, ug ang Labing Gamhanan, nga nagsakit sa akong kalag, samtang ania pa kanako ang akong gininhawa, ug ang espiritu sa Dios ania sa akong ilong, ang akong mga ngabil dili magsulti ug bakak, ug ang akong dila dili maglitok ug limbong. Ipalayo unta kanako ang pagsulti nga ikaw matarong; hangtod nga ako mamatay dili gayod nako isalikway ang akong pagkaligdong gikan kanako. Akong huptan ang akong pagkamatarong ug dili gayod nako buhian; ang akong kasingkasing dili magsudya kanako samtang buhi pa ako. “Himoa nga ang akong kaaway mahisama sa daotan, ug kadtong moalsa batok kanako mahisama sa dili matarong. Kay unsa man ang paglaom sa walay Dios sa dihang puohon siya sa Dios, sa dihang kuhaon sa Dios ang iyang kinabuhi? Magpatalinghog ba ang Dios sa iyang pagtuaw, sa dihang moabot kaniya ang kasamok? Malipay kaha siya diha sa Labing Gamhanan? Mosangpit kaha siya sa Dios sa tanang panahon? Tudloan ko kamo mahitungod sa kamot sa Dios; unsay anaa sa Labing Gamhanan dili nako tagoan. Tan-awa, kamong tanan nakakita gayod niini; nganong mahimo man nga walay pulos kamong tanan? “Kini mao ang bahin sa tawong daotan diha sa Dios, ug ang panulondon nga madawat sa mga malupigon gikan sa Labing Gamhanan: Kon ang iyang mga anak modaghan, kana alang sa espada; ug walay igong makaon ang iyang kaliwat. Kadtong mahibilin nga buhi diha kaniya ilubong diha sa kamatay, ug ang ilang mga biyuda dili magbangutan. Bisan pa ug magtigom siya ug salapi sama sa abog, ug magpundok ug bisti sama sa lapok, siya magpundok niini, apan ang matarong maoy magsul-ob niini, ug ang mga walay sala maoy magbahin sa salapi. Ang balay nga iyang tukoron sama sa balay sa lawalawa, ug sama sa usa ka balongbalong nga buhaton sa usa ka bantay. Siya mohigda nga usa ka dato apan dili na mohimo pag-usab sa ingon, siya mobuka sa iyang mga mata, ang iyang mga bahandi mahanaw. Ang mga kalisang mohasmag kaniya sama sa baha; diha sa kagabhion, usa ka alimpulos ang magsakmit kaniya. Ang hangin sa silangan moalsa kaniya ug siya mahanaw; kini mopadpad kaniya gikan sa iyang dapit. Modam-ag kini kaniya sa walay kukaluoy; mokagiw siya gikan sa gahom niini sa walay langan. Siya pakpakan niini, ug biaybiayon siya gikan sa iyang dapit. “Aduna gayoy mina alang sa plata, ug usa ka dapit alang sa paglunsay sa bulawan. Ang puthaw kuhaon gikan sa yuta, ug ang tumbaga tunawon gikan sa bato. Ang mga tawo makapahunong sa kangitngit, ug didto sa kahiladman mangita sa mga bato nga atua sa kangiob ug hilabihan nga kangitngit. Magkalot sila ug mga gahong sa walog nga layo sa gipuy-an sa mga tawo; sila nalimtan sa mga magpapanaw, sila nagbitay layo sa katawhan, sila natabyog ngadto-nganhi. Alang sa yuta, gikan niini mogula ang pan; apan sa ilalom niini giukay ingon ug pinaagi sa kalayo. Ang mga bato niini maoy dapit sa mga sapiro, ug ang abog niini adunay bulawan. “Niining dalana walay langgam nga manunukob nga nahibalo, ug ang mata sa banog wala makakita niini. Ang mga mananap nga mapahitas-on wala makatunob niini; ang liyon wala makaagi niini. “Gibutang sa tawo ang iyang kamot diha sa batong santik, ug gilintuwad ang mga bukid diha sa mga gamot. Siya naghimo ug mga kanal diha sa mga bato; ug ang iyang mata makakita sa tanang butang nga bililhon. Iyang gibugkosan ang kasapaan aron dili na kini modagayday ug ang butang nga tinago, iyang gidala sa kahayag. “Apan asa ba makit-an ang kaalam? Ug hain ba ang dapit sa pagpanabot? Ang tawo wala masayod sa dalan padulong niini; ug kini wala makaplagi diha sa yuta sa mga buhi. Ang kahiladman nag-ingon, ‘Kini wala kanako,’ ug ang dagat nag-ingon, ‘Kini dili uban kanako.’ Kini dili mabatonan tungod sa bulawan, ug ang plata dili matimbang ingon nga bili niini. Kini dili kahatagan ug bili diha sa bulawan sa Ofir, sa mahalon nga onyx o sapiro. Ang bulawan ug bildo dili makatumbas niini, o kabayloan kini ug mga alahas sa maayo nga bulawan. Dili na hisgotan ang bato sa dagat o ang kristal; ang bili sa kaalam labaw pa kay sa mga perlas. Ang topasyo sa Etiopia dili ikatandi niini, o kahatagan kini ug bili diha sa lunsay nga bulawan. “Diin man diay maggikan ang kaalam? Ug hain man ang dapit sa pagpanabot? Gitago kini gikan sa mga mata sa tanang buhi, ug gisalipdan gikan sa mga langgam sa kalangitan. Ang Kalaglagan ug Kamatayon nag-ingon, ‘Nabati namo sa among mga dalunggan ang balita mahitungod niini.’ “Ang Dios nakasabot sa dalan padulong niini, ug siya nahibalo sa dapit niini. Kay siya nagtan-aw ngadto sa mga kinatumyan sa yuta ug nakakita sa tanan ubos sa kalangitan, Sa diha nga gihatag niya ngadto sa hangin ang gibug-aton niini, ug gitakos ang katubigan pinaagi ug taksanan; sa diha nga siya nagbuhat ug balaod sa ulan, ug agianan alang sa kilat sa dalugdog, nakita niya kini ug gipadayag kini; gipahiluna niya kini, ug gisusi. Ug siya miingon sa tawo, ‘Tan-awa, ang pagkahadlok sa Ginoo, kana kaalam; ug ang paglikay sa daotan pagpanabot.’ ” Unya si Job mipadayon sa iyang pakigpulong ug miingon: “O, mahisama unta ako niadtong unang mga bulan, niadtong unang mga adlaw sa diha nga ang Dios nagbantay pa kanako; sa diha nga ang iyang suga nagdan-ag ibabaw sa akong ulo, ug pinaagi sa iyang kahayag nalatas nako ang kangitngit; sama niadtong diha pa ako sa mga adlaw sa akong pagkamauswagon, sa diha nga ang pakighigala sa Dios nagpuyo pa sa akong tolda; sa diha nga ang Labing Gamhanan uban pa kanako, ug ang akong mga anak nag-alirong kanako; sa diha nga ang akong mga lakang gihugasan ug gatas, ug ang bato nagpaagas alang kanako ug mga sapa sa lana! Sa diha nga moadto ako sa ganghaan sa siyudad, sa dihang mag-andam ako sa akong lingkoranan diha sa dalan, ang mga batan-ong lalaki makakita kanako ug manibog, ug ang mga tigulang mibarog ra gayod; ang mga pangulo magpugong sa pagsulti ug magtapion sa ilang mga kamot diha sa ilang baba; ang tingog sa mga tawong halangdon mahilom, ug ang ilang mga dila motapot sa alingagngag sa ilang baba. Sa pagkadungog sa dalunggan, gitawag ako niini nga bulahan, ug sa pagkakita sa mata, miuyon kini, kay akong giluwas ang kabos nga nagtuaw, ug ang walay amahan nga walay makatabang kaniya. Ang panalangin niadtong duol sa kamatayon miabot kanako, ug ang kasingkasing sa biyuda gipaawit nako sa kalipay. Gisul-ob nako ang pagkamatarong, ug gibistihan ako niini; ang akong hustisya sama sa kupo ug purong sa ulo. Ako mga mata ngadto sa mga buta ug mga tiil ngadto sa mga bakol. Ako amahan ngadto sa mga kabos ug akong gipangita ang katungod niadtong wala nako mailhi. Akong gibuak ang apapangig sa mga tawong dili matarong, ug gipabuhian ang iyang tinukob gikan sa iyang mga ngipon. Unya ako naghunahuna, ‘Ako mamatay sa akong salag, ug padaghanon nako ang akong mga adlaw sama sa balas, ang akong gamot mikaylap ngadto sa katubigan, ug ang yamog nagpabilin ibabaw sa akong mga sanga sa tibuok gabii; ang akong himaya lab-as dinhi kanako, ug ang akong pana bag-o kanunay dinhi sa akong kamot.’ “Ang mga tawo namati kanako ug nagpaabot, ug naghilom alang sa akong tambag. Human ako mosulti wala na sila mosulti pag-usab, ug ang akong pulong nahulog diha kanila. Sila naghulat kanako sama sa ulan, ug gibuka nila ang ilang baba ingon sa naghulat sa ulan panahon sa tingpamulak. Ako mipahiyom kanila sa diha nga sila walay pagsalig, ug ang kahayag sa akong panagway wala nila isalikway. Ako nagpili sa ilang dalan ug milingkod ingon nga pangulo, ug nagpuyo sama sa usa ka hari sa kasundalohan, sama sa usa nga naglipay niadtong mga masulub-on. “Apan karon giduladulaan nila ako, niadtong mga tawo nga batan-on pa kay kanako, nga ang mga amahan akong giayran sa pagpakig-uban sa mga iro sa akong kahayopan. Unsa may akong makuha gikan sa kusog sa ilang mga kamot, sa mga tawo nga nawad-an sa ilang kusog? Tungod sa panginahanglan ug sa hilabihan nga kagutom, ilang kitkiton ang uga ug biniyaan nga yuta, nangibot sila ug sagbot ug mga dahon sa kalibonan, ug mga gamot sa sampinit aron kaonon. Giabog sila gikan sa taliwala sa mga tawo; gisinggitan sila nila ingon nga daw mga kawatan. Nagpuyo sila sa mga lugot sa walog, sa mga lungag sa yuta ug sa mga bato. Sa kalibonan sila nagbahihi; ilalom sa kasampinitan sila nagtigom. Mga walay pulos; mga anak sa mga tawong walay hinungdan, gipanglatos sila gikan sa yuta. “Ug ako karon nahimo nga ilang alawiton; ako usa ka pagya alang kanila. Sila gingil-aran kanako, sila nagpalayo kanako; sila dili magduhaduha sa pagluwa sa akong nawong sa dihang makakita sila kanako. Tungod kay giluagan sa Ginoo ang akong higot ug gipaubos ako, sa akong atubangan ang bokado ilang gikuha. Dapit sa akong tuo nanindog ang mga bagis; gipasukamod nila ako ug ilang gilabay batok kanako ang ilang mga buhat sa kadaotan. Ilang giguba ang akong agianan, gipalambo nila ang akong katalagman; walay usa nga nagpugong kanila. Pinaagi sa pagsulod sa usa ka lapad nga lungag miabot sila; taliwala sa pagkagun-ob sila nagpadayon. Ang mga kalisang gipadasmag kanako; ang akong kadungganan gigukod sama sa hangin, ug ang akong kauswagan milabay sama sa panganod. “Ug karon ang akong kalag gibubo sa sulod nako; mga adlaw sa kasakit midakop kanako. Ang kagabhion nag-ukay sa akong kabukogan, ug ang mga kasakit nga nagkitkit kanako wala mopahulay. Pinaagi sa kabangis ang akong bisti gibunlot; Sama sa liog sa akong bisti ang pagbugkos niana kanako. Ang Ginoo naghulog kanako ngadto sa lunangan, ug ako nahimo nga sama sa abog ug sa abo. Ako nagtuaw kanimo, ug ikaw wala motubag kanako; ako mitindog ug wala nimo ako tagda. Ikaw nahimo nga bangis ngari kanako; ug pinaagi sa gahom sa imong kamot ikaw naglutos kanako. Imo akong gituboy ngadto sa hangin, imo akong gipasakay niini; imo akong giitsa-itsa diha sa dahunog sa unos. Ako nasayod nga imo akong dad-on ngadto sa kamatayon, ug ngadto sa balay nga gigahin alang sa tanan nga buhi. “Bisan pa niana, wala bay usa nga motuy-od sa iyang kamot diha sa pundok sa ginuba ug diha sa iyang katalagman mosangpit sa pagpakitabang? Wala ba ako maghilak alang kaniya nga anaa sa kagul-anan? Wala ba maguol ang akong kalag alang sa mga kabos? Apan sa diha nga ako nangita sa maayo, miabot ang daotan; sa diha nga naghulat ako sa kahayag, miabot ang kangitngit. Ang akong kasingkasing anaa sa kaguol ug wala gayod kini magmalinawon; ang mga adlaw sa kasakit miabot aron sa pagsugat kanako. Ako naglakaw nga nagmasub-anon ingon nga walay adlaw, ako nagtindog sa taliwala sa katigoman, ug nagsinggit sa pagpakitabang. Ako usa ka igsoon sa mga irong ihalas, ug usa ka kauban sa mga abistros. Ang akong panit naitom ug nataktak gikan kanako, ug ang akong kabukogan nasunog sa kainit. Ang akong alpa nahimong tingog sa kasub-anan, ug ang akong plawta nakigduyog sa tingog niadtong nagbakho. “Ako naghimo ug pakigsaad uban sa akong mga mata; unsaon man nako pagsud-ong sa usa ka ulay? Unsa man ang akong bahin nga gikan sa Dios sa kahitas-an, ug ang akong panulondon gikan sa Labing Gamhanan nga atua sa itaas? Dili ba katalagman ang modangat sa mga dili matarong, ug kadaotan alang sa mga tigbuhat ug kalapasan? Wala ba siya makakita sa akong mga dalan ug mag-ihap sa tanan nakong mga lakang? “Kon ako naglakaw uban ang kabakakan, ug ang akong tiil nagdali ngadto sa panglimbong ipatimbang ako sa usa ka hustong timbangan, ug ang Dios masayod sa akong kaligdong! Kon ang akong lakang mitipas sa dalan, ug ang akong kasingkasing nagsunod sa akong mga mata, ug kon may buling nga mitapot sa akong mga kamot, papugasa ako ug lain ang pakaona, ug ipaibot ang moturok alang kanako. “Kon ang akong kasingkasing nadani sa usa ka babaye, ug ako naghulat diha sa pultahan sa akong silingan, pagalinga ang akong asawa alang sa uban, ug pasagdi nga ang lain makigdulog kaniya. Kay kana usa ka sala nga makalilisang; usa ka paglapas nga angayng silotan sa mga maghuhukom; kay usa man kana ka kalayo nga mag-ut-ot hangtod sa Kalaglagan, ug magsunog kini sa tanan nakong abot hangtod sa gamot. “Kon ako nagsalikway sa katungod sa akong sulugoong lalaki ug sulugoong babaye, sa diha nga sila nagdala ug sumbong batok kanako, unsa man unya ang akong buhaton sa diha nga motindog ang Dios? Sa diha nga siya magpakisayod, unsa man ang akong itubag kaniya? Dili ba nga siya nga nagbuhat kanako diha sa tagoangkan nagbuhat usab kaniya? Dili ba nga usa lamang ang naghulma kanamo diha sa tagoangkan? “Kon ako naghikaw sa bisan unsa nga gitinguha sa mga kabos o naghimong pakyas sa mga mata sa biyuda, o nag-inusara pagkaon sa akong tipik sa pagkaon, ug ang mga walay amahan wala makatilaw niini— kay sukad sa akong pagkabatan-on ako nagmatuto sa mga ilo ingon sa usa ka amahan, ug gikan pa sa tagoangkan sa akong inahan gitultolan nako ang mga biyuda. — kon ako nakakita ni bisan kinsa nga namatay tungod sa pagkawalay bisti, o sa usa ka tawong kabos nga walay bisti, kon ang iyang hawak wala magpanalangin kanako, ug kon siya wala kainiti tungod sa balhibo sa akong karnero; kon gibakyaw nako ang akong kamot batok sa mga walay amahan, tungod kay nakakita ako ug panabang diha sa ganghaan, ipatagak ang akong abaga gikan sa nahimutangan niini, ug himoa nga ang akong bukton maputol gikan sa punoan niini. Kay ako anaa sa kalisang sa katalagman gikan sa Dios, ug dili ako makaharong sa iyang pagkahalangdon. “Kon ako naghimo sa bulawan nga akong pagsalig, ug nagtawag sa lunsayng bulawan nga akong kasigurohan; kon ako naglipay tungod kay daghan ang akong bahandi, o tungod kay daghan ang natigom sa akong kamot; kon akong nakita ang adlaw sa diha nga kini misidlak, o ang bulan nga nag-irog diha sa katahom, ug ang akong kasingkasing nadani sa tago, ug ang akong baba mihalok sa akong kamot; kini usab maoy usa ka sala nga silotan sa mga maghuhukom, kay mahimo man akong bakakon sa Dios nga atua sa itaas. “Kon gikalipay nako ang pagkalaglag niadtong nagdumot kanako, o nagmaya sa diha nga naapsan siya sa kadaot wala nako pasagdi ang akong baba nga makasala sa pagpangayo sa iyang kinabuhi pinaagi sa usa ka panghimaraot; kon ang mga tawo sa akong tolda wala mag-ingon, ‘Kinsay anaa diha nga wala mabusog sa iyang unod?’ Ang dumuduong wala magpuyo sa dalan; gibuksan nako ang akong mga pultahan alang sa pumapanaw; kon ako nagtabon sa akong mga kalapasan gikan sa mga tawo, pinaagi sa pagtago sa akong sala sulod sa akong dughan, tungod kay nahadlok ako sa dagkong panon sa katawhan, ug nakapalisang kanako ang pagtamay sa mga kabanayan, busa ako naghilom ug wala mogula sa mga pultahan— O, aduna untay usa nga magpatalinghog kanako! (Ania ang akong timaan! Patubaga kanako ang Labing Gamhanan!) O, ania unta kanako ang sumbong nga gisulat sa akong kabatok! Pas-anon gayod nako kini sa akong abaga; ibugkos ko kini dinhi ingon nga usa ka purongpurong; ipahayag nako kaniya ang gidaghanon sa akong mga lakang; sama sa usa ka pangulo, ako moduol kaniya. “Kon ang akong yuta nagsinggit batok kanako, ug ang mga tudling niini magdungan sa paghilak; kon ako nagkaon sa mga bunga niini nga walay bayad, ug nakaingon sa kamatayon sa mga tag-iya niini, patuboa ang kasampinitan inay trigo, ug sagbot inay sebada.” Ang mga pulong ni Job natapos. Busa kining tulo ka tawo mihunong sa pagtubag kang Job, kay siya matarong man diha sa iyang kaugalingong mga mata. Unya nasuko si Elihu nga anak ni Barakel nga Busihanon, sa banay ni Ram. Nasuko siya kang Job tungod kay iyang gipakamatarong ang iyang kaugalingon kay sa Dios. Nasuko usab siya sa tulo ka higala ni Job tungod kay wala sila makakita ug tubag, bisan ug napadayag nila nga si Job anaa sa kasaypanan. Karon si Elihu naghulat sa pagsulti kang Job, kay sila tigulang pa man kay kaniya. Sa pagkakita ni Elihu nga walay tubag diha sa mga baba niining tulo ka tawo, siya nasuko. Ug si Elihu nga anak ni Barakel nga Busihanon mitubag: “Batan-on pa ako ug tigulang na kamo, mao nga ako nagpanagana ug mahadlokon nga magpahayag sa akong hunahuna. Ako miingon, ‘Pasultiha ang mga adlaw, ug ang daghang katuigan patudloa ug kaalam.’ Apan ang espiritu nga diha sa tawo, ang gininhawa sa Labing Gamhanan, mao ang naghatag kaniya ug panabot. Dili ang mga tigulang mao ang maalamon, o ang mga tigulang mao ang makasabot sa unsay matarong. Busa nag-ingon ako, ‘Pamatia ako; mopahayag usab ako kaninyo sa akong hunahuna.’ “Tan-awa, ako nagpaabot sa inyong mga pulong, ako namati sa inyong mga pangatarongan, samtang gipangita ninyo kon unsa ang inyong ikasulti. Gihatag nako kaninyo ang akong pagtagad, ug tan-awa walay usa nga nakalalis kang Job, o nakatubag sa iyang mga pulong diha kaninyo. Pagbantay, tingali ug moingon kamo, ‘Nakaplagan namo ang kaalam; ang Dios mao ang magbuntog kaniya, dili ang tawo.’ Wala niya ipatumong batok kanako ang iyang mga pulong, ug dili ako motubag kaniya pinaagi sa inyong mga pakigpulong. “Nahingangha sila, wala na sila motubag; sila walay bisan usa ka pulong nga ikasulti. Ug magpaabot ba ako tungod kay dili na sila mosulti, tungod kay sila nagtindog didto ug wala na motubag? Ako usab mohatag sa akong tubag, ako usab mopahayag sa akong hunahuna. Kay ako puno sa mga pulong, ang espiritu nga ania kanako nagduso kanako. Tan-awa, ang akong dughan sama sa bino nga walay kahungawan; sama sa bag-ong panit nga sudlanan sa bino nga hapit na mobuto. Kinahanglan nga ako mosulti, aron ako makakaplag ug kahupayan; kinahanglan nga akong bukahon ang akong mga ngabil ug motubag. Dili ako magpakita ug pagdapig kang bisan kinsa, o mogamit ug pag-ulo-ulo ngadto kang bisan kinsa. Kay ako dili kahibalo kon unsaon pag-ulo-ulo, tingali hinuon ug sa madali ang akong Magbubuhat magtapos kanako. “Apan karon, pamatia ang akong pakigpulong, O Job, ug patalinghogi ang tanan nakong mga pulong. Tan-awa, gibuka nako ang akong baba; ang dila sa akong baba nagsulti. Ang akong mga pulong nagsaysay sa katul-id sa akong kasingkasing; ug unsay nasayran sa akong mga ngabil, ilang isulti sa kinasingkasing. Ang Espiritu sa Dios nagbuhat kanako, ug ang gininhawa sa Labing Gamhanan naghatag kanako ug kinabuhi. Tubaga ako, kon ikaw makahimo; ihan-ay ang imong mga pulong sa akong atubangan, barogi kini. Tan-awa, ako nag-atubang sa Dios sama kanimo; ako usab giumol gikan sa lapok. Ang pagkahadlok kanako dili makapalisang kanimo; ang akong kamot dili bug-at alang kanimo. “Nagsulti gayod ikaw diha sa akong pangdungog, ug nadungog nako ang tingog sa imong mga pulong. Ikaw nag-ingon, ‘Ako hinlo, walay kalapasan; ako putli ug walay pagkadaotan diri kanako. Tan-awa, siya nakakaplag ug mga higayon batok kanako, iya akong giisip nga iyang kaaway; gibutang niya ang akong mga tiil sa mga balhogan, ug gibantayan ang akong mga agianan.’ “Tan-awa, niini ikaw dili matarong. Ako motubag kanimo. Ang Dios gamhanan pa kay sa tawo. Ngano nga makiglalis man ikaw batok kaniya nga nag-ingon, ‘Wala siyay tubagon sa akong mga pulong’? Kay ang Dios nagsulti diha sa usa ka paagi, ug sa duha, bisan ug ang tawo wala makasabot niini. Diha sa usa ka damgo, diha sa usa ka panan-awon sa gabii, sa diha nga ang paghinanok anaa sa katawhan, samtang natulog sila diha sa ilang mga higdaanan, unya iyang buksan ang mga dalunggan sa katawhan, ug hadlokon sila pinaagi sa mga pasidaan, aron isalikway niya ang tawo gikan sa iyang tuyo, ug putlon niya ang garbo gikan sa tawo; gipugngan niya ang iyang kalag gikan sa Gahong, ug ang iyang kinabuhi gikan sa pagkalaglag pinaagi sa espada. “Ang tawo gikastigo usab pinaagi sa kasakit ibabaw sa iyang higdaanan, ug pinaagi sa walay hunong nga pagpakig-away diha sa iyang kabukogan, aron nga ang iyang kinabuhi lud-on sa pan ug ang iyang kalag sa lamian nga kalan-on. Ang iyang unod naut-ot pag-ayo nga dili na makita, ug ang iyang kabukogan nga kaniadto dili makita nanggataw. Ang iyang kalag nagkaduol na ngadto sa Gahong, ug ang iyang kinabuhi ngadto sa mga tiglaglag. Kon kaniya adunay usa ka anghel, usa ka tigpataliwala, usa diha sa matag usa ka libo, aron sa pagpadayag sa tawo kon unsa ang matarong alang kaniya; ug siya mapuangoron ngadto kaniya ug mag-ingon, ‘Luwasa siya gikan sa pagkahulog ngadto sa Gahong; ako nakakaplag ug usa ka lukat; himoa nga ang iyang unod mabag-o ngadto sa pagkabatan-on; pabalika siya ngadto sa mga adlaw sa iyang pagkabatan-on’; unya ang tawo mag-ampo sa Dios, ug siya modawat kaniya, moadto siya sa iyang atubangan uban ang kalipay. Iuli niya sa tawo ang iyang pagkamatarong, ug siya mag-awit sa atubangan sa mga tawo ug moingon, ‘Ako nakasala, ug gituis nako ang matarong, ug kini wala magpulos kanako. Iyang giluwas ang akong kalag gikan sa pagkahulog sa Gahong, ang akong kinabuhi makakita sa kahayag.’ “Tan-awa, ang Dios nagbuhat niining tanang butang, sa makaduha, sa makatulo, ngadto sa usa ka tawo, aron sa pagpabalik sa iyang kalag gikan sa Gahong, aron siya makakita sa kahayag sa kinabuhi. Timan-i pag-ayo, O Job, pamati kanako; paghilom ug ako mosulti. Kon ikaw adunay isulti, tubaga ako: sulti, kay ako buot nga maghatag kanimo ug katarongan. Kon dili, pamati kanako; paghilom, ug tudloan ko ikaw ug kaalam.” Unya si Elihu mipadayon ug miingon: “Pamatia ang akong mga pulong, kamo nga mga tawong maalamon, ug patalinghogi ako ninyo, kamo nga may kahibalo; Kay ang dalunggan magsulay sa mga pulong, ingon nga ang alingagngag magtilaw sa pagkaon. Pilion nato unsay matarong; atong ilhon taliwala sa atong kaugalingon ug unsay maayo. Kay si Job miingon, ‘Ako walay sala, ug ang Dios nagkuha sa akong katungod; bisan pa sa akong katungod ako giisip nga bakakon; ang akong samad walay kaayohan, bisan ug ako walay kalapasan.’ Unsang tawhana ang sama kang Job, nga motulon sa mga pagtamay sama sa tubig, nga makigkuyog sa mga tigbuhat ug daotan, ug maglakaw uban sa mga tawong daotan? Kay siya miingon, ‘Dili mapuslanon sa usa ka tawo, nga maglipay siya diha sa Dios.’ “Busa patalinghogi ako ninyo, kamo nga mga tawo nga adunay panabot, ipalayo unta kini sa Dios nga siya maghimo ug kadaot ug sa Labing Gamhanan nga mohimo siya ug kasaypanan. Kay sumala sa buhat sa usa ka tawo mobalos siya kaniya, ug sumala sa iyang mga pamaagi iyang himoon nga modangat kini kaniya. Sa pagkatinuod, ang Dios dili mobuhat nga dinaotan, ug ang Labing Gamhanan dili motuis sa hustisya. Kinsa ba ang naghatag kaniya ug gahom ibabaw sa yuta, ug kinsa ba ang nagbutang ibabaw kaniya sa tibuok kalibotan? Kon iyang bawion ang iyang espiritu ngadto sa iyang kaugalingon, ug iyang tigomon ngadto sa iyang kaugalingon ang iyang gininhawa, ang tanang unod mangahanaw sa tingob, ug ang tawo mobalik sa abog. “Kon ikaw adunay panabot, pamatia kini; patalinghogi ang akong isulti. Magmando ba kadtong nagdumot sa hustisya? Imo bang silotan kadtong matarong ug gamhanan, nga nag-ingon ngadto sa usa ka hari, ‘Tawong walay bili,’ ug ngadto sa mga halangdon, ‘Tawong daotan,’ nga dili magpakita ug pagdapig ngadto sa mga pangulo, o magtagad sa mga dato labaw kay sa kabos, kay silang tanan buhat man sa iyang mga kamot? Sa usa lamang ka pagpamilok sila mangamatay; sa tungang gabii, ang mga tawo mauyog ug mangawala, ug ang mga gamhanan gipanguha sa kamot nga dili tawhanon. “Kay ang iyang mga mata anaa sa mga agianan sa usa ka tawo, ug siya nagsud-ong sa tanan niyang mga lakang. Walay kangiob o hilabihan nga kangitngit diin ang mga tigbuhat ug daotan makatago sa ilang kaugalingon. Kay wala siya magtakda ug panahon alang sa usa ka tawo nga mangatubang sa Dios sa hukmanan. Iyang gilaglag ang mga gamhanan sa walay pagpakisusi, ug nagpahiluna sa uban diha sa ilang dapit. Busa, ingon nga nasayod sa ilang mga buhat, gilintuwad niya sila diha sa kagabhion ug nangagupok sila. Siya maghampak kanila tungod sa ilang pagkadaotan diha sa panan-aw sa mga tawo, tungod kay misimang man sila gikan sa pagsunod kaniya, ug wala magtagad sa bisan unsa nga pamaagi niya, nga tungod niana ilang gipadangat kaniya ang mga pagtuaw sa mga kabos, ug siya nakadungog sa mga agulo sa mga sinakit Sa diha nga siya magpakahilom, kinsa man ang makahukom? Sa diha nga tagoan niya ang iyang nawong, kinsa man ang makasud-ong kaniya, nasod man kini o usa ka tawo? nga ang tawo nga walay Dios dili makahari, aron dili niya malit-ag ang mga katawhan, “Kay may usa ba nga miingon sa Dios, ‘Ako nakadawat na ug silot, dili na ako magpakasala pag-usab; tudloi ako sa wala nako makita: kon nakasala ako dili na kini nako buhaton pa’? Maghimo ba siya ug pagbayad sumala kanimo, tungod kay imo kining gisalikway? Kay kinahanglan nga ikaw ang magpili, ug dili ako; busa ipahayag kon unsay imong nahibaloan. Mga tawo nga adunay panabot moingon kanako, ug ang tawo nga maalamon nga mamati kanako moingon, ‘Si Job nagsulti nga walay kahibalo, ug ang iyang mga pulong walay kaalam.’ Sulayan unta si Job hangtod sa kataposan, tungod kay ang iyang pagtubag sama sa mga tawong daotan. Kay iyang gidugangan ug pagsukol ang iyang sala; siya nagpakpak sa iyang kamot taliwala kanato, ug gipadaghan ang iyang mga pulong batok sa Dios.” Ug si Elihu miingon: “Naghunahuna ba ikaw nga kini makiangayon? Makaingon ba ikaw, ‘Kini ang akong katungod atubangan sa Dios,’ nga ikaw nangutana, ‘Unsa may kaayohan nga akong mabatonan? Unsa may makaayo nako kon dili ako makasala?’ Tubagon ko ikaw ug ang imong mga higala nga uban kanimo. Tan-awa ang kalangitan ug sud-onga, ug tan-awa ang mga panganod nga habog pa kay kanimo. Kon ikaw nakasala, unsa ang imong mahimo batok kaniya? Ug kon modaghan ang imong mga kalapasan, unsa ang imong mahimo kaniya? Kon ikaw matarong, unsa ang imong ihatag ngadto kaniya; o unsa man ang madawat niya gikan sa imong kamot? Ang imong pagkamakasasala makaangin sa tawo nga sama sa imong kaugalingon, ug ang imong pagkamatarong, sa anak sa tawo. “Tungod sa gidaghanon sa pagpanglupig ang katawhan nagtuaw; sila nagsinggit ug pakitabang tungod sa bukton sa kusgan. Apan walay nag-ingon, ‘Hain ba ang Dios nga akong Magbubuhat, nga naghatag ug mga awit diha sa kagabhion, nga nagtudlo kanato labaw pa kay sa mga mananap sa yuta, ug naghimo kanato nga labawng maalamon kay sa mga langgam sa kahanginan?’ Didto sila nagsinggit apan wala siya motubag, tungod sa pagkamapahitas-on sa mga tawong daotan. Ang Dios dili gayod magpatalinghog sa mga singgit nga kawang lamang, o tagdon kini sa Labing Gamhanan. Unsa pa kaha kon ikaw mag-ingon nga dili ikaw motan-aw kaniya, nga ang imong husay anaa sa iyang atubangan ug naghulat ikaw kaniya! Apan karon, tungod kay ang iyang kasuko dili magsilot, ug dili niya tagdon pag-ayo ang kalapasan, si Job misulti diha sa walay hinungdan nga pulong, gipadaghan niya ang mga pulong nga walay kahibalo.” Si Elihu mipadayon ug miingon: “Pasagdi una ako sa makadiyot, ug akong ipakita kanimo, kay aduna pa akoy isulti tungod ug alang sa Dios. Kuhaon nako ang akong kahibalo gikan sa layo, ug ipahinungod nako ang pagkamatarong ngadto sa akong Magbubuhat. Kay sa pagkatinuod ang akong mga pulong dili bakak; siya nga hingpit sa kahibalo anaa uban kanimo. “Tan-awa, ang Dios gamhanan, ug wala magtamay kang bisan kinsa; siya gamhanan diha sa kalig-on sa pagpanabot. Dili niya ibilin nga buhi ang tawong daotan, apan maghatag sa mga sinakit sa ilang katungod. Dili niya kuhaon ang iyang mga mata gikan sa mga matarong, apan sa mga hari nga anaa sa trono iyang ipahiluna sila sa walay kataposan ug sila ituboy. Ug kon sila gigaid sa mga kadena, ug gigapos sa mga higot sa kagul-anan, iyang ipadayag ngadto kanila ang ilang mga buhat, ug ang ilang mga kalapasan, nga sila nagmapahitas-on. Iyang gibuksan ang ilang mga dalunggan ngadto sa mga pagtulun-an, ug nagsugo nga mobalik sila gikan sa kasal-anan. Kon sila mamati ug mag-alagad kaniya, ilang gihingpit ang ilang mga adlaw diha sa kauswagan, ug ang ilang katuigan diha sa kahimuot. Apan kon sila dili mamati, sila laglagon pinaagi sa espada, ug sila mangamatay nga walay kahibalo. “Ang walay Dios diha sa iyang kasingkasing nagtigom ug kaligutgot; dili siya mangayo ug pakitabang sa diha nga siya maggapos kanila. Sila mangamatay diha sa kabatan-on, ug ang ilang kinabuhi matapos diha sa kaulaw. Siya nagluwas sa mga sinakit pinaagi sa ilang kagul-anan, ug nagbukas sa ilang mga dalunggan pinaagi sa kalisdanan. Naglukmay usab siya kanimo gikan sa kalisdanan ngadto sa usa ka dapit nga lapad diin walay kahuot, ug kadtong gibutang sa imong lamisa puno sa katambok. “Apan ikaw puno sa paghukom sa daotan; ang paghukom ug ang hustisya mokupot kanimo. Pagbantay kay tingali unya ug ang kaligutgot magdani kanimo ngadto sa pagtamay; ug ayaw itugot nga ang gidak-on sa lukat mopatipas kanimo. Makatabang ba kanimo ang imong pagsinggit gikan sa kalisdanan, o ang tanang gahom sa imong kusog? Ayaw pangandoya ang kagabhion, sa diha nga ang mga katawhan patyon diha sa ilang dapit. Pagbantay, ayaw pagdangop ngadto sa pagkadaotan, kay kini imo man nga gipili kay sa kasakit. Tan-awa, ang Dios gituboy diha sa iyang gahom; kinsa ba ang magtutudlo nga sama kaniya? Kinsa ba ang nagsugo kaniya sa iyang paagi, O kinsa ba ang nag-ingon, ‘Daotan ang imong gibuhat’? “Hinumdomi ang pagdayeg sa iyang buhat, nga mao ang giawit sa katawhan. Ang tibuok katawhan naglantaw niini; ang tawo nagtan-aw niini gikan sa layo. Tan-awa, ang Dios gamhanan ug kita wala makaila kaniya; ang gidaghanon sa iyang katuigan dili matukib. Kay iyang gipasaka ang mga tulo sa tubig, iyang gipatulo ang ulan gikan sa inalisngaw, nga gibubo sa kalangitan, ug gipatulo ibabaw sa tawo sa madagayaon gayod. Aduna bay usa nga makasabot kon giunsa pagkatag ang mga panganod, ang pagdalugdog sa iyang puluy-anan? Tan-awa, iyang gikatag ang iyang kilat libot kaniya; ug iyang gitabonan ang kinahiladman sa dagat. Kay pinaagi niini siya naghukom sa katawhan ug naghatag ug daghang pagkaon. Iyang gitabonan ang iyang kamot sa kilat, ug gimandoan kini sa pag-igo sa ig-onon. Ang dinahunog niini nagsaysay mahitungod kaniya, nga nangabubho uban ang kasuko batok sa kasal-anan. “Diha usab niini nagkurog ang akong kasingkasing, ug milukso gikan sa dapit niini. Pamatia ninyo ang kalanog sa iyang tingog ug ang mga dinahunog nga migula sa iyang baba. Kini iyang gibuhian sa ilalom sa tibuok nga langit, ug ang iyang kilat ngadto sa kasuokan sa yuta. Human niini ang iyang tingog midahunog; siya nagpadalugdog sa iyang tingog nga gamhanan ug wala niya pahunonga ang mga kilat sa diha nga ang iyang tingog nadungog. Ang Dios nagpadalugdog sa iyang tingog diha sa katingalahang paagi; siya nagbuhat ug mga dagkong butang nga dili nato matugkad. Kay siya nag-ingon sa yelo, ‘Pangatagak ibabaw sa yuta’; ug ngadto sa taligsik ug ngadto sa ulan, ‘Pagbunok.’ Siya nagtak-op sa kamot sa matag tawo; aron ang tanang tawo mahibalo sa iyang buhat. Unya mangadto ang mga mananap sa ilang mga lublobanan, ug magpabilin sa ilang mga lungib. Gikan sa ilang puluy-anan mogula ang bagyo, ug ang katugnaw gikan sa hangin sa amihanan. Pinaagi sa gininhawa sa Dios gihatag ang yelo; ug ang lapad nga katubigan mahimong gahi. Iyang gibutangan ug tubig ang baga nga panganod; ang panganod nagkatag sa iyang kilat. Sa iyang pagmando sila nagtuyoktuyok, aron pagtuman sa tanan nga iyang gisugo kanila sa ibabaw sa kalibotan nga kapuy-an. Alang sa pagbadlong o alang sa iyang yuta, o alang sa gugma, iya kining gitugot nga mahitabo. “Pamatia kini, O Job: hunong ug hunahunaa ang mga katingalahang buhat sa Dios. Nasayod ba ikaw kon giunsa pagbutang sa Dios sa iyang sugo ngadto kanila, ug kon giunsa sa pagpasiga ang kilat sa iyang panganod? Nahibalo ba ikaw kon giunsa pagpanimbang sa mga panganod, sa mga buhat niya nga katingalahan, siya nga hingpit sa kahibalo, ikaw nga ang mga bisti init sa diha nga ang kalibotan hilom tungod sa hangin sa habagatan? Makahimo ba ikaw, sama kaniya, sa pagbuklad sa langit nga gahi pa kay sa salamin nga tinunaw? Tudloi kami kon unsa ang among isulti kaniya; dili namo mahan-ay ang among katuyoan tungod sa kangitngit. Ipahibalo ba kaniya nga ako buot mosulti? Nangandoy ba ang tawo nga siya malamoy? “Ug karon ang mga tawo dili makatan-aw sa kahayag sa diha nga sanag kini diha sa kalangitan, sa diha nga ang hangin moagi ug maghawan kanila. Gikan sa amihanan mogula ang bulawanong kahayag; ang Dios nagsul-ob ug makalilisang nga pagkahalangdon. Ang Labing Gamhanan, dili kita makakaplag kaniya; dako siya sa gahom ug sa hustisya, ug dili niya lapason ang madagayaon niya nga pagkamatarong. Busa ang mga tawo nahadlok kaniya; siya dili magtagad niadtong may kaalam diha sa ilang kaugalingong pagkamapagarbohon.” Unya gikan sa alimpulos, ang Ginoo mitubag kang Job: “Kinsa kini nga nagngitngit sa tambag pinaagi sa mga pulong nga walay kahibalo? Pangandam ingon nga usa ka lalaki, Ako mangutana kanimo ug ikaw motug-an kanako. “Diin man ikaw sa pagpahimutang nako sa patukoranan sa kalibotan? Sultihi ako kon ikaw adunay pagpanabot. Kinsa ang nagbuot sa mga sukod niini, ikaw nasayod gayod! O kinsa ba ang naglatid sa badlis diha niini? Unsa ba ang giugbokan sa patukoranan niini? O kinsa ba ang nagpahiluna sa sukaranan niini, sa dihang nagdungan pag-awit ang mga bituon sa kabuntagon, ug ang tanang mga anak sa Dios naninggit sa kalipay? “O kinsa ba ang nagtak-op sa mga pultahan sa dagat, sa diha nga nabukas kini gikan sa tagoangkan; sa diha nga gihimo nako ang panganod nga maoy bisti niini, ug ang bagang kangitngit maoy bakbak niini, ug gipahimutang nako niini ang akong utlanan, ug gibutangan ug mga rehas ug mga pultahan, ug nag-ingon, ‘Kutob ra ikaw dinhi, ug dili na molapaw, ug dinhi magpabilin ang mapagarbohon nimong mga balod’? “Nakasugo ba ikaw sa kabuntagon sukad sa pagsugod sa imong mga adlaw, ug nagtultol sa kaadlawon sa dapit niini. aron kini makahupot sa mga ngilit sa yuta, ug ang mga tawong daotan matay-og gikan niini? Kini nausab sama sa lapok ilalom sa silyo, ug kini natina sama sa usa ka bisti. Gikan sa mga tawong daotan ang ilang suga gihikaw, ug ang tinuboy nila nga bukton nabali. “Nakaadto ba ikaw sa mga tubod sa dagat, o nakalakaw sa mga bung-aw sa kahiladman? Gipadayag ba kanimo ang mga ganghaan sa kamatayon, o nakita ba nimo ang mga pultahan sa hilabihang kangitngit? Natukib ba nimo ang gilapdon sa yuta? Ipahayag kon ikaw nasayod niining tanan. “Hain ba ang dalan padulong sa pinuy-anan sa kahayag, ug hain ba ang dapit sa kangitngit, aron imo kining madala ngadto sa iyang dapit ug aron imong mahibaloan ang agianan padulong sa balay niini? Ikaw nahibalo, kay daan ka na man nga natawo, ug dako man ang gidaghanon sa imong mga adlaw! “Nakasulod ka na ba sa mga balay tipiganan sa yelo, o nakita na ba nimo ang mga balay tipiganan sa ulan nga yelo, nga akong gitagana alang sa panahon sa kasamok, alang sa adlaw sa gubat ug sa pagpakig-away? Unsa ba ang dalan diin atua gibahin ang kahayag, o diin ang hangin sa silangan gisabwag sa ibabaw sa yuta? “Kinsa ba ang naghimo ug kanal alang sa tubig nga nagbaha, ug usa ka agianan alang sa liti, sa pagpadala ug ulan sa yuta diin walay tawo, didto sa kamingawan nga walay tawo, aron sa pagtagbaw sa awaaw ug biniyaan nga yuta ug aron sa pagpatubo sa mga balili? “May amahan ba ang ulan, o kinsa ba ang nanganak sa mga tulo sa yamog? Kang kinsa bang taguangkan naggikan ang yelo, ug kinsa ba ang nanganak sa nagbagtok nga tubig sa kalangitan? Ang katubigan nahimong gahi sama sa bato, ug ang ibabaw sa kahiladman nabagtok. “Makabugkos ba ikaw sa mga kadena sa Pleyades, o makahubad sa mga higot sa Orion? Makamando ba ikaw sa Masarot diha sa ilang panahon, o makagiya sa Oso uban sa mga anak niini? Nahibalo ba ikaw sa mga tulumanon sa kalangitan? Makatukod ba ikaw sa gingharian niini diha sa yuta? “Makahimo ba ikaw sa pagpatugbaw sa imong tingog ngadto sa kapanganoran, aron ang baha sa tubig makatabon kanimo? Makapadala ba ikaw ug mga kilat, aron sila mangadto, ug moingon kanimo, ‘Ania kami’? Kinsa ba ang nagbutang ug kaalam diha sa kapanganoran o naghatag ug pagpanabot sa gabon? Kinsa ba ang makaihap sa mga panganod pinaagi sa kaalam? O kinsa ba ang makakiling sa mga sudlanan ug tubig sa langit, sa diha nga ang abog magtapok ug ang tibugol sa yuta magkaipon? “Makapangayam ba ikaw ug tukbonon alang sa liyon, o makapatagbaw sa bata pa nga mga liyon, sa diha nga sila maglubog sa ilang mga lungib, ug mag-atang diha sa ilang mga tagoanan? Kinsa ba ang nag-andam ug makaon alang sa uwak, sa diha nga ang iyang mga kuyabog nagsangpit sa Dios, ug nangasaag tungod sa kakulang sa pagkaon? “Nahibalo ba ikaw sa panahon nga manganak ang mga kanding sa bukid? Naniid ba ikaw sa pagpanganak sa mga lagsaw? Maihap ba nimo ang gidaghanon sa bulan sa ilang pagpanamkon, ug nasayod ka ba sa panahon sa ilang pagpanganak, sa diha nga maglubog sila, manganak sila sa ilang mga gagmay, ug magpahimugso sa ilang mga anak? Ang ilang mga anak nahimong kusgan, sila nagtubo nga binuhian; sila manglakaw ug dili na mobalik kanila. “Kinsa ba ang nagpahigawas sa asno nga ihalas? Kinsa ba ang nagbadbad sa gapos sa asno nga tulin, kang kinsa ba nako gihatag ang kamingawan ingon nga iyang balay, ug ang yuta nga asin ingon nga iyang puluy-anan? Siya nagyam-id sa kagahob sa siyudad, wala siya mamati sa singgit sa tig-abog. Gisuroy niya ang kabukiran ingon nga iyang sibsibanan, ug nangita siya sa tanang butang nga lunhaw. “Andam ba ang baka nga ihalas sa pag-alagad kanimo? Mopalabay ba siya sa kagabhion diha sa imong pasungan? Makagaid ba ikaw sa baka diha sa tudling pinaagi ug mga pisi, o modaro ba siya sa mga walog sunod kanimo? Magsalig ba ikaw kaniya tungod kay siya kusgan kaayo, o ibilin ba nimo kaniya ang imong buluhaton? Aduna ka bay pagsalig diha kaniya nga siya mobalik, o magdala sa imong trigo ngadto sa imong giokanan? “Ang mga pako sa abistros mokapakapa na nga mapagarbohon; apan mao ba kini ang mga pako ug mga balhibo sa gugma? Tungod kay iya man nga biyaan ang iyang mga itlog diha sa yuta, ug painitan sila sa yuta, nakalimtan nga kini matumban sa tiil, ug nga mayatakan kini sa mananap nga ihalas. Bangis siya sa iyang mga kuyabog, ingon nga daw sila dili iya; bisan makawang ang iyang pagbudlay, apan dili siya mahadlok; tungod kay gihimo siya sa Dios nga malimot sa kaalam, ug wala maghatag kaniya ug bahin sa pagpanabot. Sa panahon nga siya molupad sa itaas, kataw-an niya ang kabayo ug ang nagkabayo niini. “Naghatag ba ikaw ug kusog sa kabayo? Gibistihan ba nimo ug kalig-on ang iyang liog? Nagpalukso ba ikaw kaniya sama sa dulon? Ang halangdon niyang pagpangusmo makalilisang. Nangakha siya diha sa walog ug nalipay diha sa iyang kusog; mogula siya aron sa pagtagbo sa mga tawong sangkap sa hinagiban. Ang kalisang iyang kataw-an ug dili siya maluya; dili niya talikdan ang espada. Ang baslayan nagkagalkal batok kaniya, ang bangkaw nga nagpangidlap ug ang sapang. Uban ang kabangis ug kaligutgot iyang tunlon ang yuta; dili siya makabarog pag-ayo inigtingog sa trumpeta. Inigtingog sa trumpeta, siya moingon, ‘Aha!’ Siya makapanimaho sa panag-away gikan sa layo, ang dalugdog sa mga pangulo, ug ang pagsinggitay. “Pinaagi ba sa imong kaalam nga ang banog molupad, ug mobukhad sa iyang mga pako padulong sa habagatan? Pinaagi ba sa imong mando nga ang agila molupad, ug maghimo sa iyang salag sa kahitas-an? Sa ibabaw sa pangpang siya nagpuyo ug naghimo sa iyang pinuy-anan, sa kinatumyan sa pangpang, ug sa dapit nga lig-on. Gikan didto siya nagtan-aw sa iyang dagitonon; ang iyang mga mata nagtan-aw niini gikan sa layo. Ang iyang kuyabog nagsupsop ug dugo; ug hain gani ang mga patay, atua siya.” Ug ang Ginoo miingon kang Job: “Siya nga himantayon, makiglalis ba sa Labing Gamhanan? Siya nga makiglantugi sa Dios, patubaga niini.” Unya si Job mitubag sa Ginoo: “Tan-awa, ako walay pulos, unsa ba ang akong itubag kanimo? Gitapion nako ang akong kamot sa akong baba. Sa makausa ako nakasulti ug dili na ako motubag; sa makaduha, apan dili na ako mopadayon.” Unya gikan sa alimpulos, ang Ginoo mitubag kang Job: “Pangandam ingon nga usa ka lalaki; mangutana ako kanimo ug ikaw motug-an kanako. Ibutang ba nimo ako diha sa sayop? Imo ba akong hukman sa silot aron ikaw mahimong matarong? Aduna ka bay bukton sama sa Dios, ug makapadalugdog ba ikaw ug tingog sama kaniya? “Dayandayani ang imong kaugalingon sa pagkahalangdon ug kaligdong; ug sul-obi ang imong kaugalingon sa dungog ug himaya. Ibubo ang mga inawas sa imong kasuko; ug tan-awa ang matag usa nga mapahitas-on, ug ipaubos siya. Tan-awa ang matag usa nga mapahitas-on, ug dad-a siya sa ubos; yataki ang tawong daotan sa ilang gitindogan, Tagoi silang tanan diha sa abog; hugponga ang ilang mga nawong sa dapit nga tago. Unya ilhon usab nako nganha kanimo nga ang imong kaugalingong tuo nga kamot makahatag kanimo ug kadaogan. “Tan-awa si Behemot nga akong gibuhat sama sa akong pagbuhat kanimo; nagkaon siya sa balili sama sa baka. Tan-awa, ang iyang kalig-on anaa sa iyang hawak, ug ang iyang kusog anaa sa kaunoran sa iyang tiyan. Iyang gipatuskig ang iyang ikog sama sa cedro Ang kaugatan sa iyang paa gitakdo. Ang iyang mga bukog mga tubo nga bronsi; ang iyang mga paa sama sa mga trangka nga puthaw. “Siya mao ang una sa mga buhat sa Dios; tugoti siya nga nagbuhat kaniya sa pagdala sa espada duol kaniya! Kay ang kabukiran naghatod kaniya ug makaon, diin ang mga ihalas nga mananap nagdula. Sa ilalom sa mga kahoy nga tunokon siya naghigda, sinalipdan sa mga bugang ug sa lamakan. Ang mga kahoy nga tunokon nagtabon kaniya sa ilang landong; ang mga tag-as nga kahoy sa sapa naglibot kaniya. Tan-awa, kon ang usa ka suba sulog kaayo, siya dili mahadlok; anaa kaniya ang pagsalig, bisan pa kon motubo ang tubig sa Jordan hangtod sa iyang baba. Aduna bay makakuha kaniya pinaagi sa taga, O motusok sa iyang ilong pinaagi sa usa ka lit-ag? “Makuha ba nimo ang Lebiatan pinaagi sa taga sa isda, o magapos ba ang iyang dila pinaagi sa mga pisi? Makabutang ba ikaw ug pisi lapos sa iyang ilong o makatuhog sa iyang apapangig pinaagi sa usa ka taga? Maghimo ba siya ug daghan nga pangamuyo kanimo? Magsulti ba siya kanimo ug mga pulong nga malumo? Magbuhat ba siya ug kasabotan uban kanimo aron ikaw mag-isip kaniya nga sulugoon hangtod sa kahangtoran? Makigdula ba ikaw uban kaniya ingon sa usa ka langgam, o higtan ba nimo siya alang sa imong mga kadalagahan? Maghangyoay ba alang kaniya ang mga tigbaligya? Bahinbahinon ba nila siya tali sa mga tigpatigayon? Malukop ba nimo ang iyang panit sa mga sapang, o ang iyang ulo pinaagi sa bangkaw sa pangisda? Kupti siya; hunahunaa ang gubat; dili na kini nimo buhaton pag-usab! Tan-awa, ang paglaom sa tawo nakawang; nahugno siya bisan sa panan-aw niya. Walay si bisan kinsa nga bangis nga mangahas sa pagtugaw kaniya. Kinsa ba diay siya nga makahimo sa pagbarog atubangan kanako? Kinsa ba ang nakahatag kanako, nga kinahanglang mobalos ako kaniya? Bisan unsa nga ania sa ubos sa tibuok langit, akoa. “Dili ako mohilom mahitungod sa iyang mga bukton ug mga paa, o sa iyang gamhanan nga kusog, o sa iyang matahom nga pamayhon. Kinsa ba ang makahukas sa iyang bisti sa gawas? Kinsa ba ang makapalapos sa iyang sinapaw nga panalipod sa lawas? Kinsa ba ang makaabli sa mga pultahan sa iyang nawong? Ang kahadlok naglibot sa iyang ngipon. Ang iyang likod hinimo ug mga laray sa mga taming, hugot gayod nga pagkatak-op daw pinaagi ug silyo. Ang usa sikit kaayo sa usa nga walay hangin nga makasulod taliwala kanila. Sila gihiusa ang usa ug usa; maayong pagkatapot ug dili gayod mabulag. Sa iyang pagpangatsi may kahayag nga mokidlap, ug ang iyang mga mata sama sa mga tabontabon sa kaadlawon. Gikan sa iyang baba manggula ang mga sulo nga nagdilaab, ang mga aligato sa kalayo nag-ulbo. Gikan sa iyang ilong migula ang aso, ingon nga gikan sa nagbukal nga kulon ug nagdilaab nga mga sagbot. Ang iyang gininhawa makapasiga sa mga uling, ug usa ka kalayo migula gikan sa iyang baba. Sa iyang liog nagpuyo ang kusog, ug ang kahadlok nagsayaw sa iyang atubangan. Ang mga bahin sa iyang unod nagtapot; lig-on ibabaw kaniya ug dili magango. Ang iyang kasingkasing gahi sama sa bato; sama ka gahi sa galingan nga bato. Sa diha nga ibayaw niya ang iyang kaugalingon ang mga gamhanan mangahadlok; tungod sa dakong kahadlok sila kawad-an sa buot. Bisan ug ang espada makaabot kaniya, dili kini magpulos, bisan ang bangkaw o pana o sapang. Giisip niya ang puthaw sama sa uhot, ug ang bronsi sama sa kahoy nga gabok. Ang udyong dili makapadagan kaniya; alang kaniya ang mga bato sa lambuyog mahimong mga dagami. Ang mga puspos giisip nga mga dagami; kataw-an lamang niya ang hinadyong sa bangkaw. Ang mga dapit sa ilalom niya sama sa hait nga mga buak nga plato; nagbuy-od siya sama sa balsa nga iggigiok nga anaa sa kalapokan Ang kahiladman iyang gipabukal sama sa usa ka kulon; ang dagat iyang gihimo nga sama sa usa ka kulon sa haplas. Sa likod niya nagpadan-ag siya ug usa ka dalan; si bisan kinsa makahunahuna nga ang kahiladman sa dagat ubanon. Sa ibabaw sa yuta walay sama kaniya, usa ka binuhat nga walay kahadlok. Nagsud-ong siya sa tanan nga anaa sa itaas; hari siya ibabaw sa mga anak sa mapahitas-on.” Unya si Job mitubag sa Ginoo: “Ako nahibalo nga makahimo ikaw pagbuhat sa tanang mga butang, ug nga walay katuyoan nimo nga matuis. ‘Kinsa ba kini nga nagtago sa tambag sa pagkawalay kahibalo?’ Busa nakasulti ako niadtong wala nako masabti, mga butang nga makapahibulong kaayo kanako, nga wala nako mahibaloi. ‘Pamati ug ako mosulti; mangutana ako kanimo, ug magpahayag ikaw kanako.’ Nakadungog ako mahitungod kanimo pinaagi sa pagpamati sa igdulungog; apan karon, ang akong mata nakakita kanimo; tungod niini, gitamay nako ang akong kaugalingon, ug naghinulsol diha sa abog ug sa abo.” Human ang Ginoo makasulti niini ngadto kang Job, ang Ginoo miingon kang Elipas nga Temanhanon, “Ang akong kasuko nadagkotan batok kanimo ug sa duha nimo ka higala, kay kamo wala magsulti sa matarong mahitungod kanako, ingon kang Job. Busa karon, pagkuha ug pito ka torong baka ug pito ka karnero, ug adto kang Job nga akong alagad, ug paghalad kamo ug halad nga sunogon alang sa inyong kaugalingon. Ug ang akong alagad nga si Job mag-ampo alang kaninyo, kay akong dawaton ang iyang pag-ampo, nga dili ako magbuhat alang kaninyo sumala sa inyong binuang, kay kamo wala magsulti sa matarong mahitungod kanako, ingon kang Job.” Busa si Elipas nga Temanhanon ug si Bildad nga Suhihanon, ug si Zofar nga Naamatihanon, milakaw ug naghimo sumala sa sugo sa Ginoo kanila, ug gidawat sa Ginoo ang pag-ampo ni Job. Ug giuli sa Ginoo ang tanang katigayonan ni Job sa diha nga nag-ampo siya alang sa iyang mga higala. Ug ang Ginoo naghatag kang Job ug duha ka pilo kay sa napanag-iya niya kaniadto. Unya miduol kaniya ang tanang mga igsoon nga lalaki, ug ang tanan niyang mga igsoon nga babaye, ug ang tanan nga kaniadto iyang kaila, ug sa iyang balay nangaon sila uban kaniya. Ug sila nagpakita kaniya ug kaluoy ug naghupay kaniya, tungod sa tanang kadaot nga gipadangat kaniya sa Ginoo. Ug ang matag usa kanila naghatag kaniya ug usa ka buok salapi, ug usa ka singsing nga bulawan. Gipanalanginan sa Ginoo ang ulahing mga adlaw ni Job labaw pa kay sa una niya nga panahon. Ug siya may napulo ug upat ka libo ka karnero, ug unom ka libo ka kamilyo, usa ka libo ka baka nga igdadaro, ug usa ka libo ka asno nga baye. Aduna usab siyay pito ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. Ug ang ngalan sa kamagulangan niyang anak mao si Jemima, ang ngalan sa ikaduha Kesia, ug ang ngalan sa ikatulo Keren-hapuk. Sa tibuok yuta walay babaye nga nakita nga sama kaanyag sa mga anak nga babaye ni Job. Ug ang ilang amahan naghatag kanila ug panulondon uban sa ilang mga igsoong lalaki. Human niini, si Job nabuhi pa ug 140 ka tuig, ug nakakita sa iyang mga anak, ug sa mga anak sa iyang mga anak hangtod sa upat ka kaliwatan. Ug si Job namatay, tigulang na ug hingpit sa mga adlaw. Bulahan ang tawo nga wala maglakaw subay sa tambag sa mga daotan, o magtindog diha sa dalan sa mga makasasala, o maglingkod sa mga lingkoranan sa mga mayubiton; hinuon ang iyang kalipay anaa sa Balaod sa Ginoo, ug sa Balaod niya namalandong siya adlaw ug gabii. Siya sama sa kahoy nga gitanom daplin sa kasapaan sa tubig, nga naghatag sa iyang bunga sa iyang panahon, ug ang iyang dahon dili malaya. Sa tanan niyang gibuhat siya nagmauswagon. Dili ingon niini ang mga daotan, kondili sama sa uhot nga gipalid sa hangin. Busa dili motindog ang mga daotan sa paghukom, o ang mga makasasala diha sa katilingban sa mga matarong; kay ang Ginoo nahibalo sa dalan sa mga matarong, apan ang dalan sa mga daotan mahanaw. Ngano nga naglaraw sa pag-alsa ang kanasoran, ug ang mga katawhan naghunahuna ug kawang nga mga butang? Ang mga hari sa yuta nagpahiluna sa ilang kaugalingon, ug ang mga nagmando nagkasabot batok sa Ginoo ug sa iyang dinihogan, nga nag-ingon, “Bugtoon nato ang ilang mga kadena ug isalibay nato ang ilang mga higot.” Siya nga naglingkod sa kalangitan magkatawa; ang Ginoo magyubit kanila. Unya siya mosulti kanila diha sa iyang kaligutgot, ug lisangon sila sa iyang kapungot, nga nag-ingon, “Gibutang nako ang akong hari ibabaw sa Zion, ang akong bungtod nga balaan.” Imantala nako ang sugo sa Ginoo: Siya nag-ingon kanako, “Ikaw mao ang akong anak, niining adlawa gihimo ko ikaw nga anak. Pangayo kanako, ug himoon nako ang kanasoran ingon nga imong panulundon, ug mapanag-iya nimo ang kinatumyang mga dapit sa yuta. Dugmokon nimo sila pinaagi sa sungkod nga puthaw, ug pulpogon nimo sila sama sa banga sa magkukulon.” Busa karon, O mga hari, pagmaalamon kamo; pagpatudlo kamo, O mga nagmando sa yuta. Alagari ang Ginoo uban ang kahadlok; uban ang pagkurog, halok sa iyang tiil, aron siya dili masuko ug mangahanaw kamo diha sa dalan; kay ang kapungot niya dali rang mosilaob. Bulahan ang tanan nga modangop diha kaniya. O Ginoo, pagkadaghan sa akong mga kaaway! Daghan ang mga nakigbatok kanako; daghan ang nagsulti mahitungod kanako, “Walay tabang alang kaniya diha sa Dios.” Apan ikaw, O Ginoo, mao ang taming libot kanako, ang akong himaya, ug ang tig-isa sa akong ulo. Nagtuaw ako sa makusog ngadto sa Ginoo, ug siya nagtubag kanako gikan sa iyang bungtod nga balaan. Mihigda ako ug natulog; mimata ako kay ang Ginoo nagsapnay kanako. Dili ako mahadlok sa napulo ka libo sa katawhan nga misulong libot kanako. Tindog, O Ginoo! Luwasa ako, O akong Dios! Kay ikaw naghampak man sa apapangig sa tanan nakong mga kaaway; ikaw naghingo sa mga ngipon sa mga daotan. Ang kaluwasan iya sa Ginoo; ang imong panalangin maanaa sa imong katawhan! Tubaga ako sa diha nga magtawag ako, O Dios sa akong katungod! Gitabangan nimo ako sa dihang ako anaa sa kalisdanan. Kaluy-i ako ug pamatia ang akong pag-ampo. O katawhan, hangtod kanus-a ba nga ang akong dungog mapakaulawan? Hangtod kanus-a ba ang inyong paghigugma sa kakawangan, ug ang inyong pagpangita sa mga bakak? Apan hibaloi nga ang Ginoo naggahin alang kaniya sa tawo nga diosnon; ang Ginoo mamati sa diha nga magtawag ako kaniya. Kasuko apan ayaw pagpakasala; pakigsulti kamo sa inyong kaugalingong kasingkasing diha sa inyong higdaanan, ug paghilom kamo. Paghalad kamo ug husto nga mga halad, ug ibutang ang inyong pagsalig diha sa Ginoo! Daghan ang mga nag-ingon, “Makakita unta kami ug maayo! Ibanwag ang kahayag sa imong nawong ngari kanamo, O Ginoo!” Nagbutang ikaw ug kalipay sa akong kasingkasing labaw pa kay sa ilang mabatonan sa panahon nga daghan ang ilang trigo ug ang ilang bino. Diha sa kalinaw ako mohigda ug matulog; kay ikaw lamang, O Ginoo, ang nagpapuyo kanako nga layo sa kakuyaw. Pamatia, O Ginoo, ang akong mga pulong; patalinghogi ang akong pag-agulo. Pamatia ang tingog sa akong pagtu-aw, akong Hari ug akong Dios, kay kanimo nag-ampo ako. O Ginoo, sa buntag ikaw mamati sa akong tingog; sa buntag ipatugbaw nako ang akong pag-ampo nganha kanimo ug maghulat ako. Kay ikaw dili Dios nga malipay diha sa pagkadaotan; ang daotan dili magpuyo uban kanimo. Ang mga mapahitas-on dili makatindog sa atubangan sa imong mga mata; nagdumot ikaw sa tanang tigbuhat ug daotan. Laglagon nimo kadtong nagsulti ug mga bakak; ang Ginoo nagdumot sa mga tawong madugoon ug mga malimbongon. Apan ako, diha sa kadagaya sa imong gugmang walay paglubad, mosulod sa imong balay; diha sa pagkahadlok kanimo, magsimba ako atubangan sa imong Templo nga balaan. Mandoi ako, O Ginoo, diha sa imong pagkamatarong tungod sa akong mga kaaway; tul-ira ang imong dalan sa akong atubangan. Kay walay pagkamatinud-anon diha sa ilang baba; ang ilang kasingkasing pagpanglaglag, ang ilang tutunlan usa ka lubnganan nga inablihan; nag-ulog-ulog sila pinaagi sa ilang dila. Hukmi sila nga sad-an, O Dios; ipalaang sila sa ilang kaugalingong laraw; tungod sa kadaghan sa ilang mga kalapasan isalikway sila, kay misupil man sila batok kanimo. Apan palipaya kadtong tanan nga midangop kanimo, sa kanunay pasinggita sila sa kalipay; panalipdi sila aron nga ang nahigugma sa imong ngalan maglipay diha kanimo. Kay ikaw magpanalangin sa mga matarong, O Ginoo, ikaw magtabon kaniya uban sa kaluoy ingon sa usa ka taming. O Ginoo, ayaw ako ug badlonga diha sa imong kapungot, o kastigoha diha sa imong kaligutgot. Kaluy-i ako, O Ginoo, kay ako naluya na; ayoha ako, O Ginoo, kay ang akong mga bukog nagkalisod. Ang akong kalag usab nagubot sa hilabihan gayod. Apan ikaw, O Ginoo, hangtod kanus-a ba? Balik, O Ginoo, luwasa ang akong kinabuhi; luwasa ako tungod ug alang sa imong gugmang walay paglubad. Kay diha sa kamatayon walay paghandom mahitungod kanimo; kinsa ba ang magdayeg kanimo didto sa Sheol? Gikapoyan na ako sa akong pag-agulo; matag gabii gipalunopan nako sa luha ang akong higdaanan; ang akong higdanaan gibasa nako sa akong paghilak. Ang akong mata naughan na tungod sa kaguol; nagkaluya kini tungod sa tanan nakong mga kaaway. Palayo kanako, kamong tanan nga tigbuhat ug daotan, kay ang Ginoo nagpatalinghog sa tingog sa akong paghilak. Ang Ginoo nagpatalinghog sa akong pagpangaliyupo; ang Ginoo nagdawat sa akong pag-ampo. Maulawan ug mangalisang pag-ayo ang tanan nakong mga kaaway; sila motalikod, ug pakaulawan sa kalit gayod. O Ginoo nga akong Dios, diha kanimo midangop ako; luwasa ako gikan sa tanan nga naggukod kanako ug ilikay ako, kay tingali unya ug sama sa liyon wataswatason nila ako, guyoron ako nga walay si bisan kinsa nga makaluwas. O Ginoo nga akong Dios, kon gibuhat nako kini, kon sa akong mga kamot adunay kasaypanan, kon ako nagbalos ug daotan kaniya nga anaa sa pakigdait uban kanako, o giilogan nako ang akong kaaway bisan walay hinungdan, ipagukod ako sa akong kaaway ug paapsa kanako, ug patumbi niya ngadto sa yuta ang akong kinabuhi, ug ang akong kalag ipabutang diha sa abog. Tindog, O Ginoo, diha sa imong kasuko, barog batok sa kapungot sa akong mga kaaway; pagmata, O akong Dios; ikaw nga nagtudlo ug paghukom. Paalironga libot kanimo ang katilingban sa mga katawhan, ug sa ibabaw niini lingkod sa trono sa kahitas-an Ang Ginoo naghukom sa mga katawhan; hukmi ako, O Ginoo, sumala sa akong pagkamatarong ug sumala sa kaligdong nga ania kanako. O laglaga ang kadaotan sa mga daotan, apan patindoga ang matarong, ikaw, ang Dios nga matarong, nagsusi sa mga hunahuna ug sa mga kasingkasing. Ang akong taming anaa sa Dios, nga nagluwas sa mga matarong sa kasingkasing. Ang Dios matarong nga maghuhukom ug usa ka Dios nga may kaligutgot matag adlaw. Kon ang usa ka tawo dili magbasol, bairon sa Dios ang iyang espada; gibawog niya ang iyang pana ug giandam kini; giandam niya ang iyang mga hinagiban sa kamatayon, gihimo niya nga magsiga ang iyang mga udyong. Tan-awa, nagsamkon siya ug daotan, ug nagsabak ug limbong, ug nagpahimugso ug bakak. Nagbuhat siya ug gahong ug nagkalot niini, ug siya nahulog ngadto sa lungag nga iyang gibuhat. Ang iyang daotang buhat mobalik sa ibabaw sa iyang ulo, ug ang iyang kabangis mahulog sa iyang alimpulo. Magpasalamat ako sa Ginoo sumala sa iyang pagkamatarong, ug mag-awit ako ug pagdayeg sa ngalan sa Ginoo nga Labing Halangdon. O Ginoo nga among Ginoo, pagkahalangdon sa imong ngalan diha sa tibuok nga yuta! Gibutang nimo ang imong himaya sa ibabaw sa kalangitan. Gikan sa baba sa mga gagmayng bata ug sa mga masuso gipahimutang nimo ang kalig-on tungod sa mga nakigbatok kanimo aron mapahilom nimo ang kaaway ug ang tigpanimalos. Sa diha nga magsud-ong ako sa imong kalangitan, sa buhat sa imong mga tudlo, sa bulan ug sa mga bituon nga imong gipahiluna; unsa ba ang tawo nga ikaw matinagdanon man kaniya ug ang anak sa tawo nga ikaw mag-atiman man kaniya? Kay gibuhat nimo siya nga ubos ug diyotay kay sa Dios ug gipurongpurongan nimo siya uban sa himaya ug dungog. Gihatagan nimo siya ug gahom sa pagdumala sa mga binuhat sa imong mga kamot; ang tanan gibutang nimo ilalom sa iyang mga tiil, ang tanang mga karnero ug mga baka, ug usab ang mga mananap sa kapatagan, ang mga langgam sa kalangitan ug ang mga isda sa dagat, bisan unsa nga moagi sa mga agianan sa kadagatan. O Ginoo, nga among Ginoo, pagkahalangdon sa imong ngalan diha sa tibuok nga yuta! Magpasalamat ako ngadto sa Ginoo sa tibuok nakong kasingkasing; isugilon nako ang tanan nimong mga buhat nga katingalahan. Magmaya ako ug maglipay diha kanimo; mag-awit ako sa pagdayeg sa imong ngalan, O Labing Halangdon. Sa diha nga motalikod ang akong mga kaaway, mangapukan sila ug mangahanaw sa imong atubangan. Kay ikaw naglaban sa akong katungod ug sa akong baroganan; naglingkod ikaw sa trono, naghatag ug matarong nga paghukom. Gibadlong nimo ang mga nasod, gilaglag nimo ang mga daotan; ang ilang ngalan gipapas nimo hangtod sa kahangtoran. Ang mga kaaway nahanaw diha sa dayon nga kalaglagan; ang ilang mga lungsod imong gipanglumpag; ang ilang handumanan nangahanaw. Apan ang Ginoo naglingkod sa iyang trono hangtod sa kahangtoran; siya nag-andam sa iyang trono alang sa pagpanghukom; ug naghukom siya sa kalibotan diha sa pagkamatarong; nagpahamtang siya sa hukom ngadto sa katawhan diha sa kaangayan. Ang Ginoo dalangpanan sa mga dinaogdaog, usa ka kuta sa panahon sa kalisdanan. Ug kadtong nakaila sa imong ngalan mosalig kanimo, kay ikaw, O Ginoo, wala mobiya niadtong mga nangita kanimo. Pag-awit kamo ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo nga nagpuyo sa Zion! Isugilon taliwala sa mga katawhan ang iyang mga buhat! Kay siya nga manimalos tungod sa dugo mahinumdom kanila; siya dili malimot sa pagtuaw sa mga sinakit. Kaluy-i ako, O Ginoo! Tan-awa ang akong kalisdanan gikan kanila nga nagdumot kanako, O ikaw nga nagtuboy kanako gikan sa mga ganghaan sa kamatayon, aron ipahayag nako ang tanan nga pagdayeg kanimo, diha sa mga ganghaan sa anak nga babaye sa Zion, ako maglipay diha sa imong pagluwas. Ang mga nasod nangahulog sa gahong nga ilang gibuhat; sa pukot nga ilang gitagoan, nagapos ang ilang kaugalingong tiil. Ang Ginoo nagpaila sa iyang kaugalingon, nagpahamtang siya ug paghukom; ang daotan nalit-ag sa buhat sa iyang kaugalingong mga kamot. Ang mga daotan mangadto sa Sheol, ang tanang nasod nga nalimot sa Dios. Kay ang nanginahanglan sa kanunay dili kalimtan, ug ang paglaom sa mga kabos dili mawala sa dayon. Tindog, O Ginoo! Ayaw itugot nga ang tawo modaog; pahukmi ang mga nasod sa imong atubangan! Ibutang sila diha sa kahadlok, O Ginoo! Pailha ang mga nasod nga sila tawo lamang! Ngano nga nagtindog man ikaw sa layo, O Ginoo? Nganong gitago nimo ang imong kaugalingon panahon sa kalisdanan? Diha sa ilang garbo, ang mga daotan milutos sa mga kabos sa hilabihan; ipabitik unta sila diha sa mga laang nga ilang gimugna. Kay ang daotan nagpasigarbo sa mga pangandoy sa iyang kasingkasing ug ang tawong hakog nagtunglo ug nagsalikway sa Ginoo. Tungod sa garbo sa iyang pagbati ang daotan wala mangita kaniya; ang tanan niyang panghunahuna, “Walay Dios.” Ang iyang mga dalan nag-uswag sa tanang panahon; ang imong mga panghukom anaa sa itaas, layo sa iyang panglantaw; ang iyang mga kaaway iya lang yam-iran. Nag-ingon siya diha sa iyang kasingkasing, “Dili ako matarog; ngadto sa tanang kaliwatan dili ako magkalisodlisod.” Ang iyang baba napuno sa pagpanunglo ug mga bakak ug pagpanaogdaog; sa ilalom sa iyang dila anaa ang kabuang ug ang kasal-anan. Naghupo siya sa mga atanganan diha sa kabalangayan; sa mga dapit nga tagoanan gipatay niya ang walay sala. Ang iyang mga mata naniid batok sa kabos, naghupo siya sa tago sama sa liyon diha sa iyang tagoanan; nag-atang siya aron dakpon ang kabos; dakpon niya ang kabos sa dihang masikop niya kini diha sa iyang pukot. Naghupo siya, nagtago, ug ang kabos nahulog pinaagi sa iyang kusog. Nag-ingon siya sa sulod sa iyang kasingkasing, “Ang Dios nakalimot na, gitagoan niya ang iyang nawong, dili na gayod siya makakita niini.” Tindog, O Ginoo; O Dios, bakyawa ang imong kamot; ayaw kalimti ang mga sinakit. Ngano ba nga ang daotan nagsalikway man sa Dios, ug nag-ingon sa sulod sa iyang kasingkasing, “Dili ka maningil”? Ikaw nakakita niini kay ikaw nagsud-ong sa kasamok ug kaguol, aron balosan kini pinaagi sa imong kamot; kanimo midangop ang kabos; ikaw mao ang magtatabang sa mga wala nay amahan. Balia ang bukton sa daotan ug sa tigbuhat ug daotan; siksika ang iyang pagkadaotan hangtod nga wala ka nay makaplagan. Ang Ginoo mao ang Hari hangtod sa kahangtoran; mangalaglag ang kanasoran gikan sa iyang yuta. O Ginoo, ikaw magpatalinghog sa tinguha sa mapaubsanon; ikaw maglig-on sa ilang kasingkasing, ikaw magkiling sa imong igdulungog sa paghatag ug hustisya sa mga wala nay amahan ug sa mga dinaogdaog, aron nga ang tawo nga iya sa yuta dili na manaogdaog. Diha sa Ginoo midangop ako; unsaon ninyo pag-ingon kanako, “Palayo ngadto sa kabukiran sama sa usa ka langgam; kay tan-awa, ang mga daotan nagbingat sa pana, giandam na nila ang ilang mga udyong diha sa pisi, aron gikan sa kangitngit panaon ang mga matarong ug kasingkasing; kon ang mga patukoranan gub-on, unsa man ang mahimo sa matarong”? Ang Ginoo anaa sa iyang Templo nga balaan; ang trono sa Ginoo atua sa langit; ang iyang mga mata nagtan-aw, ang iyang pagsud-ong nagsusi sa mga anak sa mga tawo. Ang Ginoo nagsulay sa matarong ug sa daotan, ug ang iyang kalag nagdumot niadtong nahigugma sa pagpanglupig. Ngadto sa mga daotan magpaulan siya ug mga nagbaga nga uling ug asupri; hangin nga makasunog mao ang bahin sa ilang kupa. Kay ang Ginoo matarong, siya nahigugma sa matarong nga buhat; ang matarong magsud-ong sa iyang nawong. Tabang, Ginoo, kay wala nay usa nga diosnon; kay ang matinumanon nangawala gikan sa mga anak sa mga tawo. Ang matag usa nagsulti ug bakak ngadto sa iyang silingan; uban sa ngabil nga nag-ulog-ulog ug sa kasingkasing nga palingpaling, sila nagsulti. Putlon unta sa Ginoo ang tanang mga ngabil nga nag-ulog-ulog, ang dila nga nagsulti ug mga dagkong pagpangandak, kadtong nag-ingon, “Pinaagi sa among dila mopatigbabaw kami, ang among mga ngabil ania kanamo; kinsa ba ang among agalon?” “Tungod kay ang mga kabos gilupigan, tungod kay ang mga nanginahanglan nag-agulo, karon motindog ako,” nag-ingon ang Ginoo, “Ibutang nako siya diha sa kasigurohan nga iyang gipangandoy.” Ang mga saad sa Ginoo maoy mga saad nga lunsay, sama sa plata nga gilunsay diha sa hudno ibabaw sa yuta, gilunsay sa makapito. Ikaw, O Ginoo, manalipod kanamo; bantayi kami hangtod sa kahangtoran gikan niining kaliwatana. Ang mga daotan naglakaw sa bisan diin nga dapit, ingon nga ang kangil-ad gipasidunggan taliwala sa mga anak sa mga tawo. Hangtod kanus-a ba, O Ginoo? Kalimtan ba ako nimo sa dayon? Hangtod kanus-a ba ikaw magtago sa imong nawong gikan kanako? Hangtod kanus-a ba ako mag-antos sa kasakit sa akong kalag, ug magbaton ug kaguol sa akong kasingkasing sa tibuok nga adlaw? Hangtod kanus-a ba ang pagbayaw sa akong kaaway ibabaw nako? Tagda ug tubaga ako, O Ginoo nga akong Dios; dan-agi ang akong mga mata, kay tingali unya ug mahikatulog ako ngadto sa kamatayon, basig moingon ang akong kaaway, “Mipatigbabaw ako kaniya”; ang akong mga kaaway mangalipay tungod kay ako natarog. Apan sa imong gugmang walay paglubad nagsalig ako; ang akong kasingkasing maglipay tungod sa imong pagluwas. Mag-awit ako ngadto sa Ginoo, tungod kay nagtagad siya kanako sa madagayaon gayod. Ang buangbuang nag-ingon diha sa iyang kasingkasing, “Walay Dios.” Dunot sila, nagbuhat ug mga buhat nga dulumtanan, walay si bisan kinsa nga nagbuhat ug maayo. Ang Ginoo nagsud-ong gikan sa langit ngadto sa mga anak sa mga tawo, sa pagtan-aw kon may usa ba nga maalam, nga nangita sa Dios. Silang tanan nangasaag, sila nangadunot sa tingob; walay si bisan kinsa nga nagbuhat ug maayo, wala, walay bisan usa. Wala ba silay kahibalo, ang tanan nga tigbuhat ug daotan nga naglamoy sa akong katawhan ingon sa pagkaon nila ug pan, ug wala magsangpit sa Ginoo? Didto mangahadlok sila sa hilabihan, kay ang Dios anaa man sa kaliwatan sa mga matarong. Ang plano sa kabos inyong gipakaulawan, apan ang Ginoo mao ang iyang dalangpanan. O ang kaluwasan alang sa Israel moabot unta gikan sa Zion! Sa diha nga ang Ginoo magpahiuli sa katigayonan sa iyang katawhan, si Jacob maglipay, si Israel magmaya. O Ginoo, kinsa man ang magpabilin sa imong Tolda? Kinsa man ang magpuyo sa imong bungtod nga balaan? Siya nga naglakaw nga dili masaway ug nagbuhat sa matarong, ug nagsulti sa kamatuoran gikan sa iyang kasingkasing; siya nga wala magbutangbutang pinaagi sa iyang dila, ug wala magbuhat ug daotan ngadto sa iyang higala, wala usab magpasipala batok sa iyang isigkatawo; sa iyang mga mata gitamay ang tawo nga dunot ug kasingkasing, apan nagtahod siya sa mga may kahadlok sa Ginoo; mobarog sa iyang panumpa bisan kini makasakit kaniya; wala magpahulam sa iyang salapi aron patuboan, ug wala magdawat ug suborno batok niadtong walay sala. Siya nga nagbuhat niining mga butanga dili gayod matarog. Panalipdi ako, O Dios, kay diha kanimo midangop ako. Ako nag-ingon sa Ginoo, “Ikaw mao ang akong Ginoo, ako walay kaayohan gawas kanimo.” Mahitungod sa mga balaan nga ania sa yuta, sila mao ang mga halangdon, nga kanila anaa ang hingpit nako nga kalipay. Kadtong magpili sa laing dios, magpadaghan sa ilang pag-antos dili nako ibubo ang ilang mga halad nga dugo, o litokon ang ilang mga ngalan sa akong mga ngabil. Ang Ginoo mao ang bahin nga akong panulundon ug ang akong kupa; ikaw nagkupot sa akong panulundon. Ang mga utlanan nahiluna kanako sa mga maayong dapit; Oo, ako adunay panulundon nga maayo. Magdayeg ako sa Ginoo nga naghatag kanako ug tambag; ang akong kasingkasing nagpahimangno kanako panahon sa kagabhion. Gipahiluna nako kanunay ang Ginoo diha sa akong atubangan; tungod kay anaa siya sa akong tuong kamot, ako dili matarog. Busa nagmaya ang akong kasingkasing ug naglipay ang akong kalag; ang akong lawas magpuyo usab nga layo sa kakuyaw. Tungod kay dili man nimo itugyan ang akong kalag ngadto sa Sheol, dili ikaw motugot nga ang imong balaan makakita sa Gahong. Imong gipakita kanako ang dalan sa kinabuhi; diha sa imong atubangan anaa ang kahingpitan sa kalipay; diha sa imong tuong kamot anaa ang kalipay nga walay kataposan. Pamatia ang hangyo nga matarong, O Ginoo; tagda ang akong pagtuaw! Dungga ang akong pag-ampo nga gikan sa dili malimbongon nga ngabil! Patunghaa ang hukom alang kanako gikan kanimo! Patan-awa ang imong mga mata sa matarong! Kon imong sulayan ang akong kasingkasing, kon imo akong duawon sa kagabhion, kon sulayan nimo ako, dili ikaw makakaplag ug pagkadaotan dinhi kanako; ang akong baba dili maglapas. Mahitungod sa mga buhat sa mga tawo, pinaagi sa pulong sa imong mga ngabil naglikay ako sa mga dalan sa mga bangis. Ang akong mga lakang nagpadayon diha sa imong mga dalan; ang akong mga tiil wala madakin-as. Ako nagtawag kanimo, kay ikaw motubag kanako, O Dios; ikiling kanako ang imong igdulungog, pamatia ang akong mga pulong. Ipakita nga katingalahan ang imong gugma nga walay paglubad, O ikaw nga nagluwas niadtong nangita ug kadangpan gikan sa ilang mga kaaway nganha sa imong tuong kamot. Ampingi ako ingon sa kalimutaw sa mata; tagoi ako diha sa landong sa imong mga pako, gikan sa mga daotan nga molaglag kanako, sa akong mga bangis nga mga kaaway nga naglibot kanako. Gitakpan nila ang ilang kasingkasing gikan sa pagkaluoy; pinaagi sa ilang baba nagsulti sila nga mapahitas-on. Gisunodsunod nila ako; karon naglibot sila kanako; sila nagtutok sa ilang mga mata aron sa pagtumba kanako sa yuta. Sama sila sa liyon nga naghinamhinam sa pagkuniskunis, sama sa batan-on nga liyon nga nag-atang diha sa tago. Tindog, O Ginoo, atubanga sila, buntoga sila! Luwasa ang akong kalag gikan sa daotan pinaagi sa imong espada, gikan sa mga tawo, pinaagi sa imong kamot, O Ginoo, gikan sa mga tawo nga ang bahin sa kinabuhi iya sa kalibotan. Mapuno unta ang ilang tiyan sa unsay imong gitagana alang kanila; makabaton unta ang ilang mga anak ug labaw pa; magbilin unta sila alang sa ilang mga bata. Alang kanako, magsud-ong ako sa imong nawong diha sa pagkamatarong; sa diha nga mahigmata ako, matagbaw ako sa pagsud-ong sa imong dagway. Gihigugma ko ikaw, O Ginoo, akong kusog. Ang Ginoo mao ang akong bato ug ang akong kuta ug ang akong manluluwas, akong Dios, akong bato nga diha kaniya ako midangop, akong taming, ug sungay sa akong kaluwasan, akong lig-ong salipdanan. Nagtawag ako sa Ginoo nga takos dayegon; ug naluwas ako gikan sa akong mga kaaway. Ang mga gapos sa kamatayon naglikos kanako; ang mga baha sa kalaglagan naglumos kanako; ang mga higot sa Sheol naggapos kanako; ang mga lit-ag sa kamatayon naglibot kanako. Sa akong kagul-anan nagsangpit ako sa Ginoo; ngadto sa akong Dios nagpakitabang ako. Gikan sa iyang Templo, nadungog niya ang akong tingog, ug ang akong pagtuaw ngadto kaniya midangat sa iyang mga dalunggan. Unya ang yuta nauyog ug milinog; ang mga patukoranan usab sa mga bukid natay-og ug mikurog, tungod kay siya nasuko. Miutbo ang aso gikan sa iyang ilong, ug ang nag-ut-ot nga kalayo gikan sa iyang baba; ang mga baga nagsiga gikan kaniya. Gipaubos niya ang kalangitan, ug nanaog siya; ang hilabihan nga kangitngit diha sa ilalom sa iyang mga tiil. Misakay siya sa usa ka kerubin ug milupad; miabot dayon siya pinaagi sa mga pako sa hangin. Gihimo niya ang kangitngit nga tabon libot kaniya, ang iyang pasilonganan baga nga panganod nga ngiob tungod sa tubig. Gikan sa kasanag sa atubangan niya milagbas sa iyang dag-om ang ulan nga yelo ug mga baga sa kalayo. Ang Ginoo usab mipadahunog didto sa kalangitan, ug ang Labing Halangdon mipalanog sa iyang tingog. Ug gipana niya ang iyang mga udyong, ug gikatag niya sila; gipakilat niya, ug gipukan sila. Unya nakita ang mga agianan sa kadagatan, ug ang mga patukoranan sa kalibotan nadayag, sa imong pagbadlong, O Ginoo, tungod sa pangusmo sa imong ilong. Mikab-ot siya gikan sa itaas, gikuha niya ako; gihaw-as niya ako gikan sa daghang mga katubigan. Giluwas niya ako gikan sa akong kusgan nga kaaway, ug gikan niadtong mga nagdumot kanako; kay sila hilabihan man ka kusgan alang kanako. Sila misulong kanako sa adlaw sa akong katalagman; apan ang Ginoo mao ang akong sandiganan. Gidala ako niya ngadto sa lapad nga dapit; giluwas niya ako, kay siya nahimuot kanako. Ang Ginoo miganti kanako sumala sa akong pagkamatarong; sumala sa kahinlo sa akong mga kamot gibalosan niya ako. Kay nagsubay ako sa mga dalan sa Ginoo, ug wala ako mobulag sa akong Dios ngadto sa pagkadaotan. Kay ang tanan niyang mga tulumanon anaa sa akong atubangan, ug wala nako isalikway ang iyang mga lagda gikan kanako. Ako dili masaway sa iyang atubangan, ug ako naglikay gikan sa kasaypanan. Busa ang Ginoo nagbalos kanako sumala sa akong pagkamatarong, sumala sa kahinlo sa akong mga kamot diha sa iyang panan-aw. Sa mga maunongon nagpakita ikaw nga maunongon; sa mga tawong dili masaway, nagpakita ikaw nga dili masaway; sa mga tawong putli nagpakita ikaw nga putli; ug sa mga tawong sukwahi, nagpakita ikaw nga sukwahi. Kay ikaw nagluwas sa mga tawo nga mapaubsanon; apan ang mga mata nga mapahitas-on imong gipaubos. Ikaw nagdagkot sa akong suga; ang Ginoo nga akong Dios nagdan-ag sa akong kangitngit. Kay pinaagi kanimo makapulpog ako ug usa ka panon sa kasundalohan, ug pinaagi sa akong Dios makalayat ako ibabaw sa usa ka kuta. Kini nga Dios, ang iyang dalan hingpit; ang saad sa Ginoo namatud-an nga matuod; siya mao ang taming sa tanang mga modangop kaniya. Kay kinsa ba ang Dios kondili ang Ginoo? Ug kinsa man ang bato gawas sa atong Dios?— ang Dios nga nagbakos kanako ug kusog, ug naghimo sa akong dalan nga layo sa kakuyaw. Siya naghimo sa akong mga tiil nga sama sa mga tiil sa lagsaw, ug nagpahimutang kanako ngadto sa mga habog nga dapit. Siya nagbansay sa akong mga kamot alang sa gubat, aron ang akong mga bukton makabingat sa pana nga bronsi. Ikaw naghatag kanako sa taming sa imong kaluwasan, ug ang imong tuong kamot nagsangga kanako, ug ang imong tabang naghimo kanako nga bantogan. Naghatag ikaw ug lapad nga dapit alang sa akong mga lakang ug wala maligas ang akong mga tiil. Gigukod nako ang akong mga kaaway, ug naapsan nako sila; wala ako mobalik hangtod nga nahurot sila. Gisamaran nako sila busa wala na sila makabangon; nangapukan sila ilalom sa akong mga tiil. Kay gibaksan nimo ako sa kusog alang sa gubat; gipaunlod nimo ilalom kanako ang mga nakigbatok kanako. Gipasibog nimo gikan kanako ang akong mga kaaway, ug kadtong mga nagdumot kanako akong gilaglag. Nagpakitabang sila, apan walay si bisan kinsa nga nakaluwas kanila; mituaw sila ngadto sa Ginoo apan siya wala motubag kanila. Gidugmok nako sila sama sa abog sa atubangan sa hangin; giyabyab nako sila sama sa lapok sa kadalanan. Giluwas nimo ako gikan sa mga pakig-away sa katawhan; gihimo nimo ako nga pangulo sa mga nasod; ang katawhan nga wala nako mailhi nag-alagad kanako. Sa diha nga nakadungog sila mahitungod kanako, mituman sila kanako; ang mga langyaw mitugyan sa ilang kaugalingon kanako. Ang mga langyaw nangaluya, ug nanggula nga nagkurog gikan sa ilang mga dapit nga tagoanan. Buhi ang Ginoo! Dalaygon ang akong bato, ug pasidunggan ang Dios sa akong kaluwasan, ang Dios nga nanimalos alang kanako ug nagbuntog sa mga katawhan ubos kanako; nga nagluwas kanako gikan sa akong mga kaaway; Oo, gituboy nimo ako ibabaw kanila nga nakigbatok kanako; giluwas nimo ako gikan sa mga tawo nga bangis. Tungod niini dayegon ko ikaw taliwala sa mga nasod, O Ginoo, ug mag-awit ako ug mga pagdayeg alang sa imong ngalan. Dagkong kadaogan gihatag niya sa iyang hari, ug nagpakita ug gugmang walay paglubad ngadto sa iyang dinihogan, kang David ug sa iyang kaliwatan hangtod sa kahangtoran. Ang kalangitan nagpahayag sa himaya sa Dios; ug ang kawanangan nagpadayag sa buhat sa iyang mga kamot. Ang adlaw ngadto sa sunod nga adlaw nagsulti niini, ug ang gabii ngadto sa sunod nga gabii nagpahayag ug kahibalo. Walay pagsulti o pagpamulong; ang ilang tingog dili madunggan; apan ang ilang tingog milanog sa tibuok yuta, ug ang ilang mga pulong ngadto sa kinatumyan sa kalibotan. Diha sa kalangitan gibutang niya ang usa ka tolda alang sa adlaw, nga moabot sama sa usa ka pamanhonon, nga mogawas sa iyang lawak, ug sama sa tawong kusgan nga malipayong nagdagan sa iyang agianan. Ang pagsubang niini naggikan sa usa ka tumoy sa kalangitan, ug ang iyang paglibot ngadto sa mga kinatumyan niini; ug walay bisan unsa nga natago gikan sa kainit niini. Ang balaod sa Ginoo hingpit, nagpahiuli sa kalag; ang pagpamatuod sa Ginoo tinuod, naghimong maalamon sa mga walay alamag; ang mga lagda sa Ginoo matarong, naglipay sa kasingkasing; ang kasugoan sa Ginoo lunsay, nagdan-ag sa mga mata; ang pagkahadlok sa Ginoo hinlo, molungtad hangtod sa kahangtoran; ang mga tulumanon sa Ginoo matuod, ang tanan matarong. Kini labaw nga tinguhaon kay sa bulawan, Oo, bisan sa daghang bulawan nga lunsay; tam-is usab kay sa dugos ug sa mga tinulo sa dugos sa udlan. Dugang pa, ang imong sulugoon gitambagan pinaagi niini; ang pagtuman niini adunay dakong balos. Kinsa ba ang makaila sa iyang mga sayop? Hinloi ako gikan sa mga sala nga natago. Pugngi ang imong sulugoon gikan sa mga sala nga tinuyo; dili unta kini maggahom ibabaw kanako! Unya mahimo akong dili masaway, ug walay kalabotan sa dakong kalapasan. Itugot nga ang mga pulong sa akong baba ug ang pagpamalandong sa akong kasingkasing, mahimong kahimut-an diha sa imong panan-aw, O Ginoo, akong bato ug akong manunubos. Ang Ginoo motubag kanimo sa adlaw sa kasamok! Ang ngalan sa Dios ni Jacob manalipod kanimo! Magpadala unta siya kanimo ug tabang gikan sa balaang puluy-anan, ug maghatag kanimog kalig-on gikan sa Zion! Hinumduman unta niya ang tanan nimong mga halad, ug dawaton ang imong halad nga sunogon! Hatagan unta ikaw sa gitinguha sa imong kasingkasing, ug tumanon ang tanan nimong laraw! Magmaya unta kami diha sa imong kadaogan, ug sa ngalan sa among Dios magpakayab kami sa among mga bandila! Tumanon unta sa Ginoo ang tanan nimong gipangayo! Karon ako nahibalo nga ang Ginoo magluwas sa iyang dinihogan; siya magtubag kaniya gikan sa iyang balaan nga langit uban sa kusganong kadaogan pinaagi sa iyang tuong kamot. Ang uban nagpasigarbo sa mga karwahi, ug ang uban sa mga kabayo; apan kami nagsalig sa ngalan sa Ginoo nga among Dios. Mangatumba sila ug mangapukan; apan kami motindog ug mobarog nga lig-on. Hatagi ug kadaogan ang hari, O Ginoo; tubaga kami sa dihang kami magtawag. Diha sa imong kusog, ang hari naglipay, O Ginoo; ug diha sa imong pagtabang, dako ang iyang kalipay! Ikaw naghatag kaniya sa tinguha sa iyang kasingkasing, ug wala ikaw magdumili sa hangyo sa iyang mga ngabil. Kay gisugat nimo siya uban ang panalangin sa kaayohan; nagbutang ikaw ug purongpurong nga lunsayng bulawan diha sa iyang ulo. Nangayo siya ug kinabuhi kanimo; gihatag nimo kini kaniya, lugway sa mga adlaw hangtod sa kahangtoran. Ang iyang himaya dako tungod sa imong tabang; dungog ug pagkahalangdon imong gitugyan kaniya. Gihimo nimo siya nga labing bulahan hangtod sa kahangtoran; gihimo nimo siyang malipayon sa kalipay sa imong presensiya. Kay ang hari nagsalig sa Ginoo; ug pinaagi sa gugmang walay paglubad sa Labing Halangdon dili siya matarog. Ang imong kamot makakaplag sa tanan nimong mga kaaway; ang imong tuong kamot makakaplag niadtong mga nagdumot kanimo. Himoon nimo sila nga nagdilaab nga hudno sa diha nga ikaw magpakita. Ang Ginoo molamoy kanila sa iyang kapungot; ug ang kalayo mohurot kanila. Laglagon nimo gikan sa yuta ang ilang mga kaliwat, ug ang ilang mga anak gikan sa mga anak sa katawhan. Kon sila maglaraw ug daotan batok kanimo, kon sila maglaraw ug kadaot, dili sila molampos. Kay ikaw mopakagiw kanila; ipatumong nimo sa ilang mga nawong ang imong mga pana. Halangdon ikaw, O Ginoo, diha sa imong kusog! Mag-awit kami ug magdayeg sa imong gahom. Dios ko, Dios ko, nganong gibiyaan mo ako? Nganong layo kaayo ikaw gikan sa pagtabang kanako, gikan sa mga pulong sa akong pag-agulo? O akong Dios, nagtuaw ako panahon sa adlaw, apan wala ikaw mamati kanako; ug panahon sa kagabhion, apan wala ako makapahulay. Apan ikaw balaan, naglingkod sa trono diha sa mga pagdayeg sa Israel. Kanimo misalig ang among mga katigulangan; misalig sila, ug ikaw nagluwas kanila. Nganha kanimo sila nagpakitabang, ug naluwas; kanimo sila misalig ug wala sila maulawi. Apan ako usa ka ulod, ug dili tawo; giyubit sa mga tawo, ug tinamay sa katawhan. Ang tanan nga makakita kanako magbugalbugal kanako; manghiwi sila, maglingolingo sila sa ilang mga ulo; “Itugyan ang imong kaugalingon sa Ginoo; ipaluwas siya niya; ipaluwas siya kaniya kay gikahimut-an man niya siya!” Apan ikaw mao ang nagkuha kanako gikan sa taguangkan; ikaw ang naghimo kanako nga masaligon diha sa mga suso sa akong inahan. Nganha kanimo nahimugso ako gikan sa taguangkan, sukad ako gipanganak sa akong inahan, ikaw mao ang akong Dios. Ayaw pagpahilayo kanako, kay ang kasamok anaa sa duol ug walay makatabang kanako. Gilibotan ako sa daghang torong baka, kusgan nga mga torong baka sa Basan ang naglibot kanako; ginganga nila ug dako ang ilang baba ngari kanako, sama sa kumakaon ug nagngulob nga liyon. Gibubo ako sama sa tubig, ug ang tanan nakong kabukogan nangalisa; ang akong kasingkasing sama sa talo, kini natunaw sa sulod nako; ang akong kusog nauga sama sa buak nga kulon, ug ang akong dila mitapot sa akong mga apapangig; gidala nimo ako ngadto sa abog sa kamatayon. Ang mga iro naglibot kanako; usa ka panon sa mga tigbuhat ug daotan naglibot kanako; giduslak nila ang akong mga kamot ug ang akong mga tiil— mahimong maihap nako ang tanan nakong mga bukog— sila nagtan-aw ug nagtutok kanako; gibahinbahin nila ang akong mga bisti tali kanila, ug ang akong kupo ilang giripahan. Apan ikaw, O Ginoo, ayaw pagpalayo! O ikaw nga magtatabang, dalia ang pagtabang kanako! Luwasa ang akong kalag gikan sa espada, ang akong kinabuhi gikan sa gahom sa iro! Luwasa ako gikan sa baba sa liyon, ang akong nag-antos nga kalag gikan sa mga sungay sa mga ihalas nga baka! Ipahayag nako ang imong ngalan ngadto sa akong kaigsoonan; sa kinataliwad-an sa katilingban dayegon ko ikaw: Kamo nga may kahadlok sa Ginoo, dayega ninyo siya! Kamong tanan nga kaliwat ni Jacob, himayaa ninyo siya; tindog diha sa pagkahadlok kaniya, kamong tanan nga kaliwat ni Israel! Kay wala niya tamaya o kasilagi ang kagul-anan sa sinakit; wala usab niya tagoa ang iyang nawong gikan kaniya, apan nagpatalinghog siya sa diha nga nagtuaw siya ngadto kaniya. Kanimo naggikan ang akong pagdayeg taliwala sa dakong katilingban; akong tumanon ang akong mga saad atubangan sa mga may kahadlok kaniya. Ang kabos magkaon ug mabusog; magdayeg sa Ginoo ang nangita kaniya! Molungtad unta ang inyong kasingkasing hangtod sa kahangtoran! Ang tanang mga kinatumyan sa yuta mahinumdom ug modangop ngadto sa Ginoo; ug ang tanang mga kabanayan sa mga kanasoran magsimba sa atubangan niya. Kay iya sa Ginoo ang gingharian, ug siya mao ang nagmando sa mga nasod. Ngadto kaniya ang tanang mapahitas-on sa yuta mangyukbo; sa atubangan niya mangyukbo ang tanan nga nanaog ngadto sa abog, ug siya nga dili makahimo sa pagpabiling buhi sa iyang kaugalingon. Usa ka kaliwatan mag-alagad kaniya; ang mga tawo magsugilon mahitungod sa Ginoo ngadto sa umaabot nga kaliwatan, ug magsangyaw sa iyang kaluwasan ngadto sa usa ka katawhan nga wala pa matawo, nga siya nagbuhat niini. Ang Ginoo mao ang akong magbalantay, walay makulang kanako. Gipahigda niya ako diha sa lunhawng sibsibanan; gitultolan niya ako sa daplin sa mga tubig nga linaw; gipalig-on niya ang akong kalag. Gimandoan niya ako diha sa mga dalan sa pagkamatarong tungod ug alang sa iyang ngalan. Bisan ug maglakaw ako latas sa walog sa landong sa kamatayon, dili ako mahadlok sa bisan unsang daotan; kay ikaw uban man kanako; ang imong bunal ug sungkod, naghupay kanako. Nag-andam ikaw ug pagkaon sa akong atubangan tinambongan sa akong mga kaaway; gidihogan nimo ug lana ang akong ulo; ang akong kupa nag-awas. Ang kaayo ug kaluoy magpadayon gayod uban kanako sa tanang mga adlaw sa akong kinabuhi, ug magpuyo ako sa balay sa Ginoo hangtod sa kahangtoran. Iya sa Ginoo ang yuta ug ang tanan nga anaa niini, ang kalibotan ug ang mga nagpuyo niini; kay siya ang nagpahiluna niini ibabaw sa kadagatan, ug nagpahimutang niini ibabaw sa katubigan. Kinsa ang motungas sa bungtod sa Ginoo? Ug kinsa ang motindog sa iyang balaan nga dapit? Siya nga hinlo ug mga kamot ug adunay putli nga kasingkasing, siya nga wala magbayaw sa iyang kalag ngadto sa kabakakan, ug wala manumpa ug bakak. Makadawat siya ug panalangin gikan sa Ginoo, ug pagkamatarong gikan sa Dios sa iyang kaluwasan. Kini mao ang kaliwatan nila nga nangita kaniya, nga nangita sa nawong sa Dios ni Jacob. Iisa ninyo ang inyong mga ulo, O mga ganghaan! ug iisa ninyo ang inyong kaugalingon, O mga pultahan nga karaan! aron ang Hari sa himaya mosulod. Kinsa ba ang Hari sa himaya? Ang Ginoo, kusgan ug gamhanan, ang Ginoo, gamhanan diha sa panggubatan. Iisa ninyo ang inyong mga ulo, O mga ganghaan! ug iisa ninyo ang inyong kaugalingon, O mga pultahan nga karaan! aron ang Hari sa himaya mosulod. Kinsa ba kining Hari sa himaya? Ang Ginoo sa mga panon, siya mao ang Hari sa himaya! Kanimo, O Ginoo, gibayaw nako ang akong kalag. O akong Dios, kanimo nagsalig ako, ayaw ako ibutang sa kaulawan; ayaw ako ipabuntog sa akong mga kaaway. Wala untay maulawan sa mga naglaom diha kanimo; maulawan unta kadtong nagbudhi nga walay hinungdan. Himoa ako nga mahibalo sa imong mga dalan, O Ginoo, tudloi ako sa imong mga agianan. Tultoli ako diha sa imong kamatuoran, ug tudloi ako, kay ikaw mao ang Dios sa akong kaluwasan; kanimo naghulat ako sa tibuok nga adlaw. Hinumdomi ang imong kaluoy, O Ginoo, ug ang imong gugmang walay paglubad, kay kini sukad pa sa kakaraanan. Ayaw hinumdomi ang mga sala sa akong pagkabatan-on o ang akong mga kalapasan; sumala sa imong gugmang walay paglubad, hinumdomi ako, tungod ug alang sa imong kaayo, O Ginoo! Maayo ug matarong ang Ginoo; busa siya nagtudlo sa mga makasasala diha sa dalan. Tultolan niya ang mapaubsanon diha sa unsay matarong, ug tudloan niya ang mapaubsanon sa iyang dalan. Ang tanang agianan sa Ginoo gugmang walay paglubad ug pagkamatinud-anon, alang niadtong nagtuman sa iyang kasabotan ug sa iyang mga pagpamatuod. Tungod ug alang sa imong ngalan, O Ginoo, pasayloa ang akong kasal-anan kay kini dako man kaayo. Kinsa ba ang tawo nga may kahadlok sa Ginoo? Kaniya itudlo niya ang dalan nga iyang pilion. Siya gayod magpuyo diha sa kauswagan, ug ang iyang mga anak makapanag-iya sa yuta. Ang pagpakighigala sa Ginoo ila niadtong may kahadlok kaniya, ug siya magpadayag kanila sa iyang kasabotan. Ang akong mga mata kanunay nga gitutok ngadto sa Ginoo, kay kuhaon niya ang akong mga tiil gikan sa pukot. Lingi kanako ug kaluy-i ako, kay ako biniyaan ug sinakit. Hupaya ang mga kasamok sa akong kasingkasing, ug kuhaa ako gikan sa akong mga kagul-anan. Sud-onga ang akong kasakit ug ang akong kalisdanan, ug pasayloa ang tanan nakong mga sala. Tan-awa unsa ka daghan ang akong mga kaaway, ug unsa ka bangis ang ilang pagdumot kanako. Bantayi intawon ang akong kinabuhi ug luwasa ako; ayaw itugot nga maulawan ako kay ako midangop man kanimo. Manalipod unta kanako ang kaligdong ug ang pagkamatarong, kay naghulat man ako kanimo. Luwasa ang Israel, O Dios, gikan sa tanan niyang mga kalisdanan. Hukmi ako, O Ginoo, kay naglakaw ako diha sa akong kaligdong, ug ako misalig sa Ginoo sa walay pagduhaduha. Susiha ako, O Ginoo, ug sulayi ako; sulayi ang akong kasingkasing ug ang akong hunahuna. Kay ang imong gugmang walay paglubad anaa sa atubangan sa akong mga mata, ug naglakaw ako nga matinud-anon kanimo. Wala ako maglingkod uban sa mga tawo nga bakakon, o moapil sa mga tigpakaaron-ingnon; gidumtan nako ang pundok sa mga tigbuhat ug daotan, ug dili ako molingkod uban sa mga daotan. Ako manghunaw sa akong mga kamot sa pagkawalay sala, ug molibot sa imong halaran, O Ginoo, mag-awit sa makusog ug usa ka awit sa pagpasalamat, ug magsugilon sa tanan nimong mga buhat nga katingalahan. O Ginoo, nahigugma ako sa balay nga imong puluy-anan, ug sa dapit diin magpuyo ang imong himaya. Ayaw ako itipon sa mga makasasala, o ang akong kinabuhi uban sa mga tawo nga uhaw sa dugo, mga tawo nga ang mga kamot anaa ang kadaotan, ug ang ilang tuong kamot napuno sa mga suborno. Apan alang kanako, maglakaw ako diha sa akong kaligdong; luwasa ako ug kaluy-i ako. Ang akong tiil nagtindog sa dapit nga patag; diha sa dakong katilingban magdayeg ako sa Ginoo. Ang Ginoo mao ang akong kahayag ug ang akong kaluwasan; kinsa man ang akong kahadlokan? Ang Ginoo mao ang salipdanan sa akong kinabuhi; kinsa man ang akong kalisangan? Sa diha nga nagtigom batok kanako ang mga tigbuhat ug daotan, nagsulti ug mga pagpasipala batok kanako, ang akong mga kabatok ug mga kaaway, sila mangapandol ug mangapukan. Bisan usa ka dakong panon magkampo batok kanako, dili mahadlok ang akong kasingkasing; bisan ug may gubat batok kanako, bisan pa niini ako masaligon. Usa ka butang ang akong gipangayo sa Ginoo, nga akong pangitaon; nga makapuyo ako sa balay sa Ginoo sa tanang mga adlaw sa akong kinabuhi, aron sa pagsud-ong sa katahom sa Ginoo, ug sa pagpakisayod diha sa iyang Templo. Kay tagoan man niya ako diha sa iyang puluy-anan sa adlaw sa kasamok; tagoan niya ako ilalom sa tabil sa iyang tolda, ituboy niya ako ibabaw sa usa ka bato. Karon bayawon ang akong ulo ibabaw sa akong mga kaaway nga naglibot kanako, ug diha sa iyang tolda maghalad ako ug mga halad uban ang kalipay; mag-awit ako ug maghimo ug huni ngadto sa Ginoo. Pamati, O Ginoo, sa diha nga ako magtuaw, kaluy-i ako ug tubaga ako! Ikaw nag-ingon, “Pangitaa ninyo ang akong nawong.” Ang akong kasingkasing nag-ingon kanimo, “Ang nawong nimo, Ginoo, ang akong pangitaon.” Ayaw tagoa ang imong nawong gikan kanako. Ayaw isalikway ang imong sulugoon diha sa kasuko, ikaw mao ang akong panabang. Ayaw ako isalikway, ayaw ako biyai, O Dios sa akong kaluwasan! Kay ang akong amahan ug ang akong inahan nagsalikway kanako, apan ang Ginoo magkuha kanako. Tudloi ako sa imong dalan, O Ginoo, ug tultoli ako sa patag nga agianan tungod sa akong mga kaaway. Ayaw ako itugyan sa kabubut-on sa akong mga kaaway, kay ang mga saksi nga bakakon nakigbatok kanako, ug sila nagpangusmog kabangis. Ako nagtuo nga akong makita ang kaayo sa Ginoo dinhi sa yuta sa mga buhi! Paghulat sa Ginoo; pagmalig-on ug padasiga ang imong kasingkasing; Oo, paghulat sa Ginoo! Kanimo, O Ginoo, nagsangpit ako; akong bato, ayaw pagpakabungol kanako, kay tingali unya kon ikaw magpakahilom kanako, mahimo ako nga sama kanila nga nanaog sa Gahong. Pamatia ang tingog sa akong pangaliyupo, sa diha nga magpakitabang ako kanimo, sa diha nga magbayaw ako sa akong mga kamot paingon sa imong labing balaan nga dapit. Ayaw ako ug kuhaa uban sa mga daotan, uban sa mga tigbuhat ug daotan, nga nagsulti ug pakigdait sa ilang isigkatawo, apan ang pagkadaotan anaa sa ilang mga kasingkasing. Balosi sila sumala sa ilang buhat, ug sumala sa kadaotan sa ilang mga binuhatan; balosi sila sumala sa buhat sa ilang mga kamot; ihatag kanila ang tukma nga balos. Tungod kay sila wala magtagad sa mga buhat sa Ginoo, o sa buhat sa iyang mga kamot, bungkagon niya sila ug dili na niya tukoron. Dalaygon ang Ginoo! kay siya namati sa tingog sa akong mga pangaliyupo. Ang Ginoo mao ang akong kusog ug ang akong taming; ang akong kasingkasing nagsalig kaniya; busa gitabangan ako, ug nalipay pag-ayo ang akong kasingkasing; ug pinaagi sa akong awit pasalamatan nako siya. Ang Ginoo mao ang kusog sa iyang katawhan; siya ang dalangpanan sa kaluwasan sa iyang dinihogan. O luwasa ang imong katawhan ug panalangini ang imong panulundon; magbalantay unta ikaw nila, ug magsapnay nila hangtod sa kahangtoran. Ihatag ninyo sa Ginoo, O mga langitnong binuhat, ihatag ninyo sa Ginoo ang himaya ug ang kusog. Ihatag ninyo sa Ginoo ang himaya sa iyang ngalan; simbaha ninyo ang Ginoo sa katahom sa pagkabalaan. Ang tingog sa Ginoo anaa ibabaw sa katubigan; ang Dios sa himaya nagdahunog, ang Ginoo ibabaw sa daghang katubigan. Ang tingog sa Ginoo gamhanan, ang tingog sa Ginoo puno sa pagkahalangdon. Ang tingog sa Ginoo nagbali sa mga cedro, ang Ginoo nagbali sa mga cedro sa Lebanon. Gipalukso niya ang Lebanon sama sa nati nga baka, ug ang Sirion sama sa usa ka nating baka nga ihalas. Ang tingog sa Ginoo nagpadilaab ug mga siga sa kalayo. Ang tingog sa Ginoo nag-uyog sa kamingawan, ang Ginoo nag-uyog sa kamingawan sa Kades. Ang tingog sa Ginoo nagkusokuso sa dagkong kahoy, ug gihawanan niya ang mga kalasangan; ug sa sulod sa iyang Templo ang tanan nagsinggit, “Himaya!” Ang Ginoo naglingkod sa trono ibabaw sa lunop; ang Ginoo naglingkod ingon nga hari hangtod sa kahangtoran. Ang Ginoo maghatag unta ug kusog sa iyang katawhan! Ang Ginoo magpanalangin unta ug kalinaw ngadto sa iyang katawhan! Dayegon ko ikaw, O Ginoo, kay gisakwat nimo ako, ug wala nimo tugti nga maglipay ang akong mga kaaway ibabaw kanako. O Ginoo nga akong Dios, kanimo nagpakitabang ako ug imo akong giayo. O Ginoo, gikuha nimo ang akong kalag gikan sa Sheol, gipahiuli nimo ang akong kinabuhi gikan kanila nga nananog sa Gahong. Pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo, O kamo nga iyang mga balaan, ug pagpasalamat sa iyang balaan nga ngalan. Kay ang iyang kasuko makadiyot lamang, ug ang iyang kaluoy alang sa tibuok kinabuhi. Ang paghilak mopabilin sa kagabhion, apan ang kalipay moabot uban sa kabuntagon. Ug diha sa akong kauswagan, nag-ingon ako, “Dili gayod ako matarog.” Pinaagi sa imong kaluoy, O Ginoo, gipatindog nimo ako ingon nga lig-on nga bukid; gitagoan nimo ang imong nawong, nalisang ako. Kanimo, O Ginoo, nagtuaw ako; ug ngadto sa Ginoo nangaliyupo ako: “Unsay kapuslanan sa akong kamatayon, sa diha nga manaog ako sa Gahong? Magdayeg ba kanimo ang abog? Magpahayag ba kini sa imong kamatuoran? Pamati, O Ginoo, ug kaluy-i ako! O Ginoo, mahimo unta ikaw nga akong magtatabang.” Ang akong pagbangutan gihimo nimo nga pagsayaw; gihukas nimo ang akong bisti nga sako ug gibaksan nimo ako sa kalipay, aron nga ang akong kalag mag-awit ug pagdayeg kanimo, ug dili magpakahilom. O Ginoo nga akong Dios, magpasalamat ako kanimo hangtod sa kahangtoran. Kanimo, O Ginoo, midangop ako; ayaw gayod itugot nga maulawan ako; luwasa ako diha sa imong pagkamatarong! Ikiling ang imong igdulungog nganhi kanako, dalia intawon ako pagluwas! Mahimo unta ikaw nga batong dalangpanan kanako, usa ka lig-ong kuta aron sa pagluwas kanako! Kay ikaw mao ang akong bato ug ang akong kuta; tungod ug alang sa imong ngalan, tultoli ug giyahi ako, kuhaa ako gikan sa pukot nga ilang giladlad sa tago alang kanako, kay ikaw mao ang akong dalangpanan. Nganha sa imong kamot gitugyan nako ang akong espiritu; gitubos nimo ako, O Ginoo, matinud-anon nga Dios. Gidumtan nimo ang mga nagtagad sa mga walay bili nga diosdios, apan ako nagsalig sa Ginoo. Maglipay ako ug magmaya tungod sa imong gugmang walay paglubad, kay nakita man nimo ang akong kasakit; nahibaloan nimo nga ang akong kalag anaa sa mga kalisdanan, ug wala nimo ako itugyan ngadto sa kamot sa kaaway; gipahimutang nimo ang akong mga tiil sa lapad nga dapit. Kaluy-i ako O Ginoo, kay ania ako sa kagul-anan; ang akong mata naluya tungod sa kasubo, ang akong kalag ug ang akong lawas usab. Kay ang akong kinabuhi gikapoy pag-ayo tungod sa kaguol, ug ang akong mga tuig sa pagpanghupaw; ang akong kusog naluya tungod sa akong kasal-anan, ug ang akong mga bukog nagkaut-ot. Ako talamayon sa tanan nakong mga kabatok, ilabi na sa akong mga silingan, usa ka kalisangan sa akong mga kaila; kadtong mga nakakita kanako sa dalan nanagan gikan kanako. Gikalimtan na ako sama sa usa nga patay na; nahimo ako nga sama sa usa ka sudlanan nga nabuak. Nadungog nako ang paghuhungihong sa daghan— kahadlok sa matag daplin!— samtang naghiusa sila sa pagsabot batok kanako, samtang naglaraw sila sa pagkuha sa akong kinabuhi. Apan nagsalig ako kanimo, O Ginoo; ako nag-ingon, “Ikaw mao ang akong Dios.” Ang akong mga panahon anaa sa imong kamot; luwasa ako gikan sa kamot sa akong mga kaaway, ug sa mga naglutos kanako! Pasidlaka ang imong nawong diha sa imong sulugoon; luwasa ako sa imong gugmang walay paglubad! Ayaw itugot nga ako maulawan, O Ginoo, kay nagpakitabang ako kanimo; himoa nga ang mga daotan maulawan; pahiloma sila didto sa Sheol. Mahimo unta nga amang ang mga ngabil nga bakakon, nga nagsulti ug panamastamas batok sa matarong uban sa garbo ug pagtamay. Pagkadako gayod sa imong kaayo nga gitagana nimo sa mga may kahadlok kanimo, ug giandam nimo alang kanila nga midangop kanimo, sa atubangan sa mga anak sa katawhan! Diha sa landong sa imong atubangan gitagoan nimo sila gikan sa mga daotang laraw sa katawhan; gitagoan nimo sila diha sa imong puluy-anan nga layo sa kakuyaw gikan sa kaguliyang sa mga dila. Dalaygon ang Ginoo kay katingalahan niyang gipakita kanako ang iyang gugmang walay paglubad sa diha nga didto ako sa siyudad nga gilibotan sa kaaway. Nakaingon ako diha sa akong sa kakurat, “Gipapahawa ako gikan sa imong panan-aw.” Apan gidungog nimo ang akong mga pangaliyupo sa diha nga nagpakitabang ako kanimo. Higugmaa ang Ginoo, kamong tanan nga mga balaan niya! Ang Ginoo manalipod sa mga matinumanon, apan panimaslan niya sa makadaghan ang nagbuhat nga mapagarbohon. Pagmalig-on kamo ug padasiga ang inyong kasingkasing, kamong tanan nga naghulat sa Ginoo! Bulahan siya nga ang kalapasan gipasaylo, nga ang sala gitabonan. Bulahan ang tawo nga kaniya wala isipa sa Ginoo ang kasal-anan, ug nga diha sa iyang espiritu walay limbong. Sa diha nga nagpakahilom ako, nagkaut-ot ang akong mga bukog tungod sa akong pag-agulo sa tibuok nga adlaw. Kay sa adlaw ug sa gabii ang imong kamot bug-at ibabaw kanako; ang akong kusog nauga sama sa kainit sa ting-init. Giila nako ang akong sala nganha kanimo, ug wala nako tagoi ang akong kasal-anan; miingon ako, “Isugid nako ang akong kalapasan ngadto sa Ginoo,” unya imong gipasaylo ang pagkadaotan sa akong sala. Tungod niini ang matag usa nga diosnon mag-ampo kanimo; sa panahon sa kalisdanan, ang dakong baha sa tubig, dili sila makaabot kaniya. Ikaw ang akong tagoanan; panalipdan nimo ako gikan sa kasamok; libotan nimo ako sa mga singgit sa kaluwasan. Pahimatngonan nako ikaw ug tudloan sa dalan nga imong laktan; tambagan nako ikaw uban ang akong mga mata nganha kanimo. Ayaw pagpakasama sa kabayo o sa mula nga walay panabot, nga kinahanglang pugngan pinaagi sa bukado ug rinda aron sila mosunod kanimo. Daghan ang mga kasakitan sa mga tawong daotan; apan ang gugmang walay paglubad naglibot kaniya nga nagsalig sa Ginoo. Pagmaya diha sa Ginoo ug paglipay, kamong mga matarong ug paninggit kamo sa kalipay, kamong tanan nga matarong ug kasingkasing! Paglipay diha sa Ginoo, O kamong mga matarong! Ang pagdayeg angay sa matarong. Dayega ang Ginoo uban sa lira; pag-awit kamo ug mga pagdayeg ngadto kaniya uban sa alpa nga may napulo ka kwerdas! Pag-awit kamo ngadto kaniya ug usa ka bag-ong alawiton; ayoha ninyo pagtugtog ang mga kuwerdas uban sa kusog nga tingog. Kay ang pulong sa Ginoo matarong; ug ang tanan niyang buhat gihimo diha sa kamatuoran. Siya nahigugma sa pagkamatarong ug sa hustisya; ang yuta puno sa gugmang walay paglubad sa Ginoo. Pinaagi sa pulong sa Ginoo nahimo ang kalangitan, ug ang tanan nilang mga panon pinaagi sa gininhawa sa iyang baba. Gitigom niya ang mga tubig sa dagat sama nga diha sa usa ka tibod; gibutang niya ang mga kahiladman diha sa balay tigomanan. Himoa ang tibuok yuta nga mahadlok sa Ginoo; himoa ang tanang nagpuyo sa kalibotan nga magbarog diha sa pagkahadlok kaniya! Kay siya misulti, ug kini nahitabo; siya misugo, ug kini mibarog. Gihimong walay bili sa Ginoo ang panagsabot sa kanasoran; gipakyas niya ang mga laraw sa mga katawhan. Ang tambag sa Ginoo magpadayon hangtod sa kahangtoran, ang mga hunahuna sa iyang kasingkasing ngadto sa tanang mga kaliwatan. Bulahan ang nasod nga ang Dios mao ang Ginoo, ang katawhan nga gipili niya ingon nga iyang panulundon! Ang Ginoo nagtan-aw gikan sa langit, nakita niya ang tanang mga anak sa katawhan; gikan sa dapit nga iyang giharian nagsud-ong siya sa tanang mga nagpuyo sa yuta, siya nga nag-umol sa mga kasingkasing nilang tanan, ug nagbantay sa tanan nilang mga buhat. Ang usa ka hari dili maluwas pinaagi sa iyang dakong kasundalohan; ang usa ka manggugubat dili makalingkawas pinaagi sa dako iyang nga kusog. Ang kabayo alang sa gubat kawang nga paglaom alang sa kadaogan, ug pinaagi sa iyang dakong gahom dili kini makaluwas. Tan-awa, ang mata sa Ginoo anaa sa mga may kahadlok kaniya, sa mga nagsalig sa iyang gugmang walay paglubad, aron iyang maluwas ang ilang kalag gikan sa kamatayon, ug aron magpabilin silang buhi diha sa gutom. Ang among kalag naghulat sa Ginoo; siya mao ang among tabang ug taming. Ang among kasingkasing nalipay diha kaniya, kay nagsalig kami sa iyang balaan nga ngalan. Himoa nga ang imong gugmang walay paglubad, O Ginoo, maania kanamo, ingon nga kami naglaom kanimo. Dayegon nako ang Ginoo sa tanang mga panahon; ang pagdayeg kaniya anaa kanunay sa akong baba. Ang akong kalag nagpasigarbo diha sa Ginoo; papamatia ang mga mapaubsanon ug mangalipay sila. O dayega ang Ginoo uban kanako, ug maghiusa kita sa pagbayaw sa iyang ngalan! Gipangita nako ang Ginoo, ug gitubag niya ako, ug giluwas niya ako gikan sa tanan nakong mga kahadlok. Mitutok sila kaniya, ug misanag sila; ug ang ilang mga nawong dili gayod maulawan. Kining kabos nga tawo nagtuaw, ug ang Ginoo namati kaniya, ug giluwas siya gikan sa tanan niyang mga kalisdanan. Ang anghel sa Ginoo maglibot niadtong may kahadlok kaniya, ug magluwas kanila. O sulayi ug makita ninyo nga ang Ginoo maayo! Bulahan ang tawo nga modangop kaniya! O kahadloki ninyo ang Ginoo, kamo nga iyang mga balaan, kay ang may kahadlok kaniya walay makulang! Ang gagmayng mga liyon mag-antos sa kawad-on ug kagutom; apan ang mga nangita sa Ginoo dili makulangan sa bisan unsang butang nga maayo. Duol kamo, O mga anak, pamati kamo kanako, tudloan ko kamo sa pagkahadlok sa Ginoo. Kinsa bang tawhana nga nangandoy ug kinabuhi, ug nahigugma sa daghang mga adlaw, aron makapahimulos siya sa maayo? Bantayi ang imong dila gikan sa daotan, ug ang imong ngabil gikan sa pagsulti ug limbong. Palayo gikan sa daotan, ug buhata ang maayo; pangitaa ang pakigdait ug sunda kini. Ang mga mata sa Ginoo anaa sa matarong, ug ang iyang mga dalunggan sa ilang pagtuaw. Ang nawong sa Ginoo batok sa mga tigbuhat ug daotan, aron sa pagputol sa handomanan nila gikan sa yuta. Sa diha nga magpakitabang ang mga matarong, ang Ginoo mamati, ug magluwas kanila gikan sa tanan nilang mga kagul-anan. Ang Ginoo duol niadtong mga magul-anon ug kasingkasing, ug nagluwas niadtong naluya ang espiritu. Daghan ang mga kagul-anan sa matarong; apan ang Ginoo magluwas kaniya gikan nianang tanan. Siya nagbantay sa tanan niyang mga bukog; walay usa niini nga mabali. Ang kadaotan mopatay sa daotan, ug kadtong nagdumot sa tawong matarong silotan. Ang Ginoo nagluwas sa kalag sa iyang mga sulugoon; walay bisan usa niadtong modangop kaniya nga hukman sa silot. Pakigbatok, O Ginoo, niadtong mga nakigbatok kanako; pakig-away batok niadtong nakig-away kanako! Kupti ang taming ug ang sagang, ug tindog aron sa pagtabang kanako! Bakyawa ang bangkaw ug wasay alang sa gubat batok sa mga naggukod kanako! Sultihi ang akong kalag, “Ako mao ang imong kaluwasan!” Pakaulawi ug kuhai sa dungog ang mga nagtinguha sa akong kinabuhi! Pasiboga ug liboga ang mga naglaraw ug daotan batok kanako! Himoa sila nga sama sa uhot diha sa hangin, ug ang anghel sa Ginoo mag-abog kanila! Himoa nga ngitngit ug danglog ang ilang agianan, ug ang anghel sa Ginoo maggukod kanila! Kay sa walay hinungdan nagtago sila sa ilang pukot alang kanako; sa walay hinungdan nagkalot sila ug usa ka gahong alang sa akong kinabuhi. Padangata kanila ang kalaglagan nga dili nila mahibaloan! ug himoa nga ang pukot nga ilang gitagoan molukob kanila; pahiagoma sila niini ngadto sa ilang pagkalaglag! Unya ang akong kalag maglipay diha sa Ginoo, magmaya diha sa iyang pagluwas. Ang tanan nakong kabukogan mag-ingon, “O Ginoo, kinsa ba ang sama kanimo, ikaw nga nagluwas sa mga huyang gikan kaniya nga kusgan ra kaayo alang kaniya, ang kabos ug ang huyang gikan niadtong nagtulis kaniya?” Ang daotang mga saksi namarog; nangutana sila kanako mahitungod sa mga butang nga wala nako mahibaloi. Gibalosan nila ako ug daotan alang sa maayo; ang akong kalag naguol. Apan ako, sa dihang nasakit sila, nagbisti ako ug sako, gisakit nako ang akong kalag pinaagi sa pagpuasa, Nag-ampo ako nga nagduko ang ulo, ingon nga daw nasubo ako alang sa akong higala o sa akong igsoon; nagsubo ako sama sa usa nga nagbangutan tungod sa iyang inahan, nagduko ug nagbangutan. Apan diha sa akong pagkapukan sila naglipay, nagtigom sila batok kanako, mga talamayon nga tawo nga wala nako mailhi magbutangbutang kanako sa walay hunong; sila nagbugalbugal pag-ayo, nagpakagot sa ilang mga ngipon batok kanako. Hangtod kanus-a ba, O Ginoo, nga ikaw magsud-ong niini? Luwasa ako gikan sa ilang mga paglaglag, ang akong kinabuhi gikan sa mga liyon! Unya magpasalamat ako kanimo diha sa dako nga katilingban; dayegon ko ikaw taliwala sa daghang katawhan. Ayaw itugot nga sila nga akong mga kaaway mangalipay batok kanako diha sa bakak, ug ayaw itugot nga sila nga nagdumot kanako sa walay hinungdan magkidhat sa ilang mata. Kay wala sila magsulti ug pakigdait, kondili batok sa mga mapaubsanon sa yuta naglaraw sila ug mga malimbongong mga pulong. Ginganga nila ug dako ang ilang baba batok kanako; nag-ingon sila, “Aha, Aha! ang among mga mata nakakita niini!” Ikaw nakakita, O Ginoo; ayaw pagpakahilom! O Ginoo, ayaw pagpalayo kanako! Lihok na, ug pagmata aron sa paglaban kanako, alang sa akong katungod, akong Dios ug akong Ginoo! Hukmi ako, O Ginoo nga akong Dios, sumala sa imong pagkamatarong; ug ayaw itugot nga maglipay sila batok kanako! Ayaw itugot nga moingon sila sa ilang kaugalingon, “Aha, among naangkon ang gitinguha sa among kasingkasing!” Ayaw itugot nga moingon sila, “Nalamoy na namo siya.” Himoa nga mabutang sila sa kaulawan ug sa kagubot, sila nga nangalipay sa akong katalagman! Himoa nga magsul-ob sila sa kaulawan ug pagkawalay dungog, kadtong nagpadako sa ilang kaugalingon batok kanako! Himoa nga kadtong nagtinguha sa akong katarong magsinggit sa kalipay ug magmaya ug mag-ingon sa kanunay, “Gamhanan ang Ginoo, nga nahimuot sa kauswagan sa iyang sulugoon!” Unya ang akong dila magsulti mahitungod sa imong pagkamatarong ug sa pagdayeg kanimo sa tibuok nga adlaw. Ang kalapasan nagsulti ngadto sa daotan sulod sa iyang kasingkasing; walay pagkahadlok sa Dios sa atubangan sa iyang mga mata. Kay nag-ulog-ulog siya diha sa iyang kaugalingong nga mata, nga ang iyang kadaotan dili makaplagan ug dili dumtan. Ang mga pulong sa iyang baba daotan ug malimbongon; mihunong siya sa pagkamaalamon ug sa pagbuhat ug maayo. Naglaraw siya ug daotan diha sa iyang higdaanan; nagpahimutang siya diha sa usa ka dalan nga dili maayo; ug wala niya dumti ang daotan. Ang imong gugmang walay paglubad, O Ginoo, miabot ngadto sa kalangitan, ang imong pagkamatinumanon ngadto sa kapanganoran. Ang imong pagkamatarong sama sa kabukiran sa Dios, ang imong mga paghukom sama sa usa ka dakong kahiladman; ang tawo ug mananap imong giluwas, O Ginoo. Pagkabililhon sa imong gugmang walay paglubad, O Dios! Ang mga anak sa katawhan midangop ilalom sa landong sa imong mga pako. Sila nabuhong sa kadagaya sa imong balay, ug ikaw naghatag kanila ug mainom gikan sa sapa sa imong mga kalipay. Kay anaa kanimo ang tuboran sa kinabuhi; sa imong kahayag makakita kami ug kahayag. Padayona ang imong gugmang walay paglubad ngadto sa mga nakaila kanimo, ug ang imong kaluwasan ngadto sa matarong ug kasingkasing! Ayaw itugot nga ang tiil sa mapahitas-on moabot kanako, o ang kamot sa daotan dili unta mag-abog kanako. Didto ang mga tigbuhat ug kadaotan mangapukan; itukmod sila ug dili sila makabangon. Ayaw kaguol tungod sa mga daotan, ayaw kasina niadtong mga tigbuhat ug sayop! Kay sa dili madugay putlon sila sama sa balili, ug mangalaya sama sa lunhaw nga mga sagbot. Salig sa Ginoo, ug buhata ang maayo; aron magpuyo ikaw sa yuta ug mahilayo sa kadaotan. Paglipay diha sa Ginoo, ug siya maghatag kanimo sa mga tinguha sa imong kasingkasing. Itugyan ang imong dalan ngadto sa Ginoo; salig kaniya ug siya magbuhat. Siya magpadayag sa imong pagkamatarong ingon sa kahayag, ug sa imong katungod ingon sa udtong tutok. Paghilom diha sa Ginoo ug paghulat nga mapailobon kaniya; ayaw kaguol tungod kaniya nga nagmauswagon sa iyang dalan, tungod sa tawo nga naghimo ug daotan nga mga laraw. Ayaw na pagkasuko, ug biyai ang kaligutgot! Ayaw na kaguol, kay kana nagpaingon sa buhat nga daotan. Kay ang mga daotan laglagon, apan ang mga naghulat sa Ginoo makapanag-iya sa yuta. Kay sa dili madugay ang mga daotan mangawala; bisan ug susihon nimo pag-ayo ang iyang dapit, siya wala na didto. Apan ang mga mapaubsanon manag-iya sa yuta, ug maglipay sa ilang kaugalingon diha sa kadagaya sa kauswagan. Naglaraw ang daotan batok sa matarong, ug nagkagot ang iyang mga ngipon tungod kaniya; apan ang Ginoo nagkatawa sa daotan kay siya nakakita nga umaabot ang iyang adlaw. Ang mga daotan naglanit sa espada ug nagbingat sa ilang pana aron sa pagpukan sa kabos ug sa nanginahanglan, sa pagpatay niadtong naglakaw sa katarong; ang ilang espada molagbas sa ilang kaugalingong kasingkasing, ug ang ilang pana mangabali. Maayo pa ang diyotay nga anaa sa matarong kay sa kadagaya sa daghan nga makasasala. Kay ang mga bukton sa mga daotan balion; apan ang Ginoo magsapnay sa mga matarong. Ang Ginoo nahibalo sa mga adlaw sa mga dili masaway, ug ang ilang panulundon magpabilin hangtod sa kahangtoran; dili sila maulawan sa mga panahon nga daotan, sa mga adlaw sa gutom sila may kadagaya. Apan ang mga daotan mangawala, ug ang mga kaaway sa Ginoo sama sa kaanindot sa sibsibanan; mangawala sila, mangahanaw sama sa aso. Ang daotan mangutang ug dili mobayad, apan ang matarong maluluy-on ug manghatag. Kay kadtong gipanalanginan sa Ginoo manag-iya sa yuta, aron kadtong gitunglo niya laglagon. Ang mga lakang sa tawo gimandoan sa Ginoo, ug siya naglig-on kaniya nga ang dalan iyang gikahimut-an; bisan ug matumba siya, dili siya malukapa, kay ang Ginoo mao ang magkupot sa iyang kamot. Batan-on ako kaniadto ug karon tigulang na ako, apan wala ako makakita sa matarong nga gibiyaan, o ang iyang anak magpakilimos ug pan. Kanunay siyang maluluy-on ug nagpahulam, ug ang iyang kaliwat mahimong bulahan. Biya sa daotan, ug buhata ang maayo; aron magpuyo ikaw hangtod sa kahangtoran. Kay ang Ginoo nahigugma sa hustisya; siya dili mobiya sa iyang mga balaan. Ang matarong molungtad hangtod sa kahangtoran, apan ang kaliwat sa mga daotan laglagon. Ang mga matarong manag-iya sa yuta, ug magpuyo niini hangtod sa kahangtoran. Ang baba sa matarong magsulti ug kaalam, ug ang iyang dila maglitok ug hustisya. Ang balaod sa iyang Dios anaa sa iyang kasingkasing; ang iyang mga lakang dili madakin-as. Ang daotan magbantay sa mga matarong ug magtinguha sa pagpatay kaniya. Ang Ginoo dili mobiya kaniya diha sa iyang gahom, o pasagdan nga silotan siya sa dihang hukman siya. Paghulat sa Ginoo, ug subay sa iyang dalan, ug siya magbayaw kanimo sa pagpanag-iya sa yuta; sa diha nga laglagon ang mga makasasala, ikaw makakita niini. Nakita nako ang daotan nga anaa sa dakong gahom, ug mituybo sama sa cedro sa Lebanon. Apan ako miagi ug, tan-awa, siya wala na; gipangita nako siya, apan wala siya makit-i. Timan-i ang tawong dili masaway, ug tan-awa ang matarong, kay ang sangpotanan nianang tawhana kauswagan. Apan ang mga malapason laglagon sa tingob; ang mga kaliwat sa daotan puohon. Ang kaluwasan sa mga matarong gikan sa Ginoo; siya mao ang ilang dalangpanan panahon sa kalisdanan. Ang Ginoo nagtabang kanila ug nagluwas kanila; siya nagpalingkawas kanila gikan sa mga daotan ug nagluwas kanila, kay sila midangop man kaniya. O Ginoo, ayaw ako badlonga diha sa imong kasuko, o kastigoha diha sa imong kapungot! Kay ang imong mga udyong mitaroy kanako, ug sa ibabaw nako nagdat-og ang imong kamot. Walay kaayohan sa akong unod tungod sa imong kaligutgot; walay kabaskog sa akong mga bukog tungod sa akong sala. Kay ang akong kasal-anan milapaw sa akong ulo; sama sa bug-at nga palas-anon, hilabihan ra kini kabug-at alang kanako. Nangadunot ug nangabaho ang akong mga samad tungod sa akong kabuang; nasakitan ako ug nagtikuko sa hilabihan gayod; naglakaw ako nga nagbangutan sa tibuok nga adlaw. Kay ang akong hawak napuno sa kainit; ug walay kaayohan sa akong unod. Naluya ako pag-ayo ug nahugno; nag-agulo ako tungod sa kagubot sa akong kasingkasing. Ginoo, anaa sa imong atubangan ang tanan nakong tinguha; ang akong pag-agulo wala matago gikan kanimo. Ang akong kasingkasing nakulbaan, nawad-an ako sa akong kusog; ang kahayag sa akong mga mata nawala usab kanako. Ang akong mga higala ug ang akong mga kaubanan nagpalayo sa akong kasakit, ug ang akong kadugo nagpaantaw sa layo. Kadtong nagtinguha sa akong kinabuhi nagbutang ug mga lit-ag; kadtong nagtinguha sa akong pagkalaglag nagsulti ug kadaot, ug naghunahuna ug mga limbong sa tibuok nga adlaw. Apan ako, sama sa tawong bungol, dili ako makadungog; sama sa usa ka amang nga dili magbuka sa iyang baba. Oo, ako sama sa usa ka tawo nga dili makadungog, ug nga ang baba dili makatubag. Apan kanimo, O Ginoo, naghulat ako; ikaw, O Ginoo nga akong Dios, mao ang motubag. Kay ako nag-ampo, “Dili unta nimo itugot nga maglipay sila tungod kanako, sila nga nagpasigarbo batok kanako sa dihang naligas ang akong tiil!” Kay hapit na ako mapukan, ug ang akong kasakit ania kanunay uban kanako. Nagsugid ako sa akong kalapasan; nasubo ako tungod sa akong sala. Kadtong akong mga kaaway sa walay hinungdan kusgan ug daghan ang nagdumot kanako sa walay hinungdan. Kadtong mga nagbalos ug daotan sa akong kaayo mga kabatok nako tungod kay nagsunod man ako sa maayo. Ayaw ako biyai, O Ginoo! O akong Dios, ayaw pagpalayo kanako! Pagdali sa pagtabang kanako, O Ginoo, akong kaluwasan! Ako miingon, “Bantayan nako ang akong mga pamaagi aron dili ako makasala pinaagi sa akong dila; sap-ongan nako ang akong baba samtang ang mga daotan anaa pa sa akong atubangan.” Nagpakaamang ako ug nagpakahilom; gipugngan nako ang akong kaugalingon bisan sa maayo; misamot hinuon ang akong kasakit, ang akong kasingkasing nag-init sa sulod nako. Samtang namalandong ako, midilaab ang kalayo; unya misulti ako uban sa akong dila: “ Ginoo, pahibaloa ako sa akong kataposan, ug sa sukod sa akong mga adlaw; pahibaloa ako unsa kahuyang ang akong kinabuhi! Tan-awa, imong gihimo ang akong mga adlaw nga pipila lamang ka dangaw, ug ang tibuok nakong kinabuhi daw walay bili sa imong panan-aw. Sa pagkatinuod, ang matag tawo nagbarog nga usa lamang ka gininhawa! Sa pagkatinuod, ang matag tawo naglakaw ingon sa usa ka anino! Sa pagkatinuod, ang ilang kaguliyang kawang lamang; siya nagtigom ug wala mahibalo kon kinsa ang makaangkon niini. “Ug karon, Ginoo, unsa ba ang akong gipaabot? Ang akong paglaom anaa kanimo. Luwasa ako gikan sa tanan nakong mga kalapasan. Ayaw ako himoa nga talamayon sa mga buang. Amang ako; dili ako magbuka sa akong baba, kay ikaw ang nagbuhat niini. Kuhaa ang imong hampak gikan kanako; naut-ot ako pinaagi sa pagbunal sa imong kamot. Sa diha nga ikaw magpanton sa tawo tungod sa iyang kasal-anan, giguba nimo sama sa usa ka anunugba ang unsay mahal alang kaniya; sa pagkatinuod ang matag tawo usa lamang ka gininhawa! “Pamatia ang akong pag-ampo, O Ginoo ug dungga ang akong pagtuaw; ayaw pagpakahilom niining akong mga luha. Kay ako dumuduong nimo, usa ka lumalabay sama sa tanan nakong mga katigulangan. Lingiw gikan kanako, aron makasinati ako ug kalipay, sa dili pa ako mogikan ug mahanaw.” Naghulat ako nga mapailobon sa Ginoo; siya namati kanako ug gidungog ang akong pagtuaw. Gikuha niya ako gikan sa usa ka mingaw nga gahong, gikan sa kalapokan, ug gipahimutang niya ang akong mga tiil ibabaw sa bato, gilig-on niya ang akong mga lakang. Gibutangan niya ug bag-ong awit ang akong baba, awit sa pagdayeg ngadto sa atong Dios. Daghan ang makakita niini ug mahadlok, ug mosalig sila sa Ginoo. Bulahan ang tawo nga naghimo sa Ginoo nga iyang pagsalig, nga dili magtagad sa mga mapahitas-on, bisan sa mga nahisalaag sa pagsunod sa mga diosdios. Imong gipadaghan, O Ginoo nga akong Dios, ang mga katingalahan nimong buhat ug ang imong mga hunahuna ngari kanamo; walay ikatandi kanimo. Kon ako magpahayag ug magsulti tungod kanila, daghan pa sila kay sa maihap. Halad ug gasa wala nimo tinguhaa, apan ikaw naghatag kanako ug bukas nga dalunggan. Halad nga sunogon, ug halad tungod sa sala wala nimo pangayoa. Unya miingon ako, “Ania karon mianhi ako; diha sa basahon nga linukot nasulat kini mahitungod kanako; ako nalipay sa pagbuhat sa imong kabubut-on, O akong Dios; ang imong balaod ania sulod sa akong kasingkasing.” Gisangyaw nako ang malipayong balita sa kaluwasan ngadto sa dako nga katilingban; tan-awa, wala nako pugngi ang akong mga ngabil, sumala sa imong nahibaloan, O Ginoo. Wala nako tagoi ang imong pagluwas sulod sa akong kasingkasing, nagsulti ako sa imong pagkamatinud-anon ug sa imong kaluwasan; wala nako tagoi ang imong gugmang walay paglubad ug ang imong kamatuoran gikan sa dako nga katilingban. Ayaw ihikaw ang imong kaluoy gikan kanako, O Ginoo; himoa nga ang imong gugmang walay paglubad ug pagkamatinud-anon manalipod kanako sa kanunay! Kay dili maihap ang mga kadaotan nga naglibot kanako; ang akong mga kasal-anan milukob kanako, hangtod nga dili na ako makakita; daghan pa sila kay sa mga buhok sa akong ulo, ang akong kasingkasing nagluya kanako. Mahimuot unta ikaw, O Ginoo, sa pagluwas kanako; O Ginoo, pagdali sa pagtabang kanako. Himoa nga maulawan ug magubot sila nga mga nagtinguha sa akong kinabuhi aron sa paglaglag niini; pasiboga sila ug pakaulawi sila nga nagtinguha sa akong kadaot! Palisanga sila tungod sa ilang kaulawan, sila nga nag-ingon kanako, “Aha, Aha!” Magmaya ug maglipay unta ang tanan nga nangita kanimo; ang tanan nga nahigugma sa imong kaluwasan moingon unta kanunay, “Gamhanan ang Ginoo! ” Mahitungod kanako, kabos ako ug nagkinahanglan, apan ang Ginoo naghunahuna kanako. Ikaw mao ang akong magtatabang ug akong manluluwas; ayaw paglangan, O akong Dios! Bulahan siya nga nagtagad sa mga kabos; ang Ginoo magluwas kaniya sa adlaw sa kalisdanan; ang Ginoo manalipod kaniya, ug mag-atiman kaniya nga mabuhi; mabulahan siya diha sa yuta; dili nimo siya itugyan ngadto sa kabubut-on sa iyang mga kaaway. Ang Ginoo magpalig-on kaniya diha sa iyang higdaanan sa kasakit; diha sa iyang sakit ayohon nimo ang tanan niyang balatian. Alang kanako ako miingon, “O Ginoo, kaluy-i intawon ako; ayoha ako, kay nakasala ako batok kanimo!” Ang akong mga kaaway nagsulti ug daotan batok kanako, “Kanus-a ba siya mamatay, ug mahanaw ang iyang ngalan?” Ug sa dihang adunay moanhi aron sa pagpakigkita kanako, siya magsulti ug walay pulos nga mga pulong, samtang ang iyang kasingkasing nagtigom ug kadaotan; sa diha nga mopanaw siya, magsulti siya niini. Ang tanan nga nagdumot kanako naghiusa sa paglibak kanako; naghunahuna sila ug labing daotan alang kanako. Sila nag-ingon, “Usa ka ngil-ad nga sakit ang mitakod kaniya; dili na siya mobangon pag-usab gikan sa iyang gihigdaan.” Bisan ang akong suod nga higala nga akong gisaligan, nga nagkaon sa akong pan, nag-isa sa iyang tikod batok kanako. Apan ikaw, O Ginoo, kaluy-i ako ug patindoga ako, aron panimaslan nako sila. Pinaagi niini maila nako nga ikaw nahimuot kanako, tungod kay ang akong kaaway dili man makadaog batok kanako. Apan ikaw nagsapnay kanako tungod sa akong kaligdong, ug nagpahimutang kanako diha sa imong atubangan hangtod sa kahangtoran. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, gikan sa walay kataposan ngadto sa walay kataposan! Amen ug Amen. Ingon nga ang lagsaw nangandoy sa tubig sa kasapaan, ang akong kalag usab nangandoy kanimo, O Dios. Ang akong kalag giuhaw sa Dios, sa Dios nga buhi. Kanus-a ba ako moadto ug moatubang sa Dios? Ang akong mga luha mao ang akong pagkaon sa adlaw ug sa gabii, samtang ang mga tawo kanunay nga nag-ingon kanako, “Hain man ang imong Dios?” Sa dihang nahinumdom ako niini ang akong kasingkasing naguol pag-ayo: giunsa nako pag-uban sa panon sa katawhan, ug sa pagpangulo kanila sa pagpanglakaw ngadto sa balay sa Dios, uban sa tingog sa kalipay ug pagpasalamat, usa ka dakong panon nga nagsaulog. Ngano nga nagsubo man ikaw, O akong kalag, ug nganong nahasol man ikaw sa sulod nako? Laom sa Dios; kay magdayeg ako pag-usab kaniya, akong magtatabang ug akong Dios. Ang akong kalag nagsubo sa sulod nako, busa nahinumdom ako kanimo gikan sa yuta sa Jordan ug sa Hermon, gikan sa bungtod sa Misar. Ang kahiladman nagtawag ngadto sa kahiladman sa dinahunog sa imong mga busay; ang tanan nimong mga balod milapaw kanako. Panahon sa adlaw ang Ginoo magsugo sa iyang gugmang walay paglubad; ug sa gabii ang iyang awit mag-uban kanako, usa ka pag-ampo ngadto sa Dios sa akong kinabuhi. Mag-ingon ako sa Dios nga akong bato, “Nganong gikalimtan man nimo ako? Nganong maglakaw man ako nga magbangutan tungod sa pagpanglupig sa mga kaaway?” Sama sa usa ka makamatay nga samad sa akong lawas, ang akong mga kaaway nagtamay kanako, samtang nagpadayon sila sa pag-ingon kanako, “Hain man ang imong Dios?” Ngano nga nagsubo man ikaw, O akong kalag, ug nganong nahasol man ikaw sa sulod nako? Laom sa Dios; kay magdayeg ako pag-usab kaniya, ang akong magtatabang ug akong Dios. Pamatud-i ako nga matarong, O Dios, ug labani ang akong katungod batok sa usa ka katawhan nga dili diosnon; luwasa ako gikan sa mga tawo nga limbongan ug dili matarong! Kay ikaw mao ang Dios nga akong gidangpan; nganong gisalikway man nimo ako? Nganong maglakaw man ako nga magbangutan tungod sa pagpanglupig sa kaaway? O ipadan-ag ang imong kahayag ug ang imong kamatuoran; pamandoa sila kanako; ipahatod ako nila ngadto sa imong bungtod nga balaan, ug ngadto sa imong puluy-anan! Unya moadto ako sa halaran sa Dios, ngadto sa Dios nga akong dakong kalipay; ug magdayeg ako kanimo uban sa lira, O Dios, akong Dios. Ngano nga nagsubo man ikaw, O akong kalag, ug ngano nga nahasol ikaw sa sulod nako? Laom sa Dios; kay magdayeg ako pag-usab kaniya, akong magtatabang ug akong Dios. Nadungog namo sa among mga dalunggan, O Dios, ang among katigulangan nagsugilon kanamo, unsa nga mga buhat ang imong gihimo sa ilang mga adlaw, niadtong karaang mga adlaw: ikaw sa imong kaugalingong kamot naghingilin sa mga nasod, apan sila imong gipahimutang; gisakit nimo ang mga katawhan, apan gipalingkawas nimo sila; kay dili pinaagi sa ilang kaugalingong espada nga nabuntog nila ang yuta, o ang ilang kaugalingong bukton naghatag kanila ug kadaogan; kondili pinaagi sa imong tuong kamot ug sa imong bukton, ug sa kahayag sa imong nawong, tungod kay nahimuot ikaw kanila. Ikaw ang akong Hari ug akong Dios, nga nagsugo ug kaluwasan alang kang Jacob. Pinaagi kanimo papahawaon namo ang among mga kaaway; pinaagi sa imong ngalan among tumban ang mga makigbatok kanamo. Kay dili sa akong pana ako nagsalig; o sa akong espada ako maluwas. Apan ikaw nagluwas kanamo gikan sa among mga kaaway, ug gipakaulawan nimo sila nga nagdumot kanamo. Diha sa Dios kami kanunay nagpasigarbo, ug magpasalamat kami sa imong ngalan hangtod sa kahangtoran. Apan karon imo kaming gisalikway ug gipakaulawan ug wala mogula uban sa among kasundalohan. Gipasibog nimo kami gikan sa among kaaway, ug ang among mga kaaway manguha sa among mga butang. Gihimo nimo kami nga sama sa mga karnero nga ihawonon, ug gipatibulaag kami ngadto sa mga nasod. Gibaligya nimo ang imong katawhan sa gamay nga bili, wala mangayo ug taas nga bili alang kanila. Gihimo nimo kami nga yam-iranan sa among mga silingan, yubitonon ug talamayon sa mga naglibot kanamo. Gihimo nimo kami nga usa ka sanglitanan taliwala sa mga nasod, usa ka kataw-anan taliwala sa mga katawhan. Sa tibuok nga adlaw ang akong kaulawan anaa sa akong atubangan, ug ang kaulaw nagtabon sa akong nawong, tungod sa tingog sa nagtamay ug nagbugalbugal kanako, diha sa panan-aw sa kaaway ug sa manimalos. Kining tanan midangat kanamo, apan wala kami malimot kanimo o maglapas sa imong kasabotan uban kanamo. Ang among kasingkasing wala motalikod, o ang among mga lakang mobiya gikan sa imong dalan, apan ikaw nagdugmok kanamo sa dapit sa mga ihalas nga iro ug gitabonan nimo kami sa hilabihan nga kangitngit. Kon nakalimot kami sa ngalan sa among Dios, o nagbayaw sa among mga kamot ngadto sa lain nga dios, dili ba ang Dios mahibalo niini? Kay siya nahibalo sa mga tinago sa kasingkasing. Tungod kanimo gipamatay kami sa tibuok nga adlaw, ug giisip ingon nga mga karnero nga ihawonon. Pagmata! Ngano nga natulog ikaw, O Ginoo? Bangon! Ayaw kami isalikway hangtod sa kahangtoran! Nganong gitago man nimo ang imong nawong? Nganong gikalimtan man nimo ang among kasakit ug ang pagdaogdaog kanamo? Kay ang among kalag giumod ngadto sa abog; ang among lawas nagtapot na sa yuta. Bangon, tabangi intawon kami! Luwasa kami tungod ug alang sa imong gugmang walay paglubad! Nag-awas ang akong kasingkasing sa maayong butang; nagsulti ako sa mga garay ngadto sa hari; ang akong dila sama sa igsusulat sa usa ka andam nga magsusulat. Ikaw ang labing ambongan sa mga anak sa mga tawo; ang grasya gibubo diha sa imong mga ngabil, busa ang Dios nagpanalangin kanimo hangtod sa kahangtoran. Itakin ang imong espada diha sa imong hawak, O ikaw nga gamhanan, diha sa imong himaya ug sa imong kahalangdon! Diha sa imong pagkahalangdon pagkabayo nga madaogon tungod sa kamatuoran ug sa pagpanalipod sa pagkamatarong; itugot nga ang imong tuong kamot magtudlo kanimo ug mga butang nga makalilisang! Hait ang imong mga udyong ngadto sa kasingkasing sa mga kaaway sa hari; mangapukan ang mga katawhan sa ubos nimo. Ang imong trono, O Dios, molungtad hangtod sa kahangtoran. Ang imong harianong sitro, sitro sa kaangayan; gihigugma nimo ang pagkamatarong ug gidumtan ang pagkadaotan. Tungod niana ang Dios, ang imong Dios, nagdihog kanimo sa lana sa kalipay labaw sa imong mga kauban; ang tanan nimong kupo humot sa mira ug mga aloe ug casia. Gikan sa mga palasyo nga hinimo sa tango sa elepante ang mga tulunggon nga may kuwerdas naglipay kanimo; ang mga anak nga babaye sa mga hari uban sa pinasidunggang kababayen-an; sa imong tuo nagtindog ang rayna nga gidayandayanan ug bulawan sa Ofir. Pamati, O anak nga babaye, pamalandong ug ikiling ang imong igdulungog; kalimti ang imong katawhan ug ang balay sa imong amahan, ug ang hari magtinguha sa imong katahom. Kay siya mao ang imong ginoo, yukbo kaniya; ang katawhan sa Tiro magdala ug mga gasa, ang labing dato sa katawhan uban sa tanang matang sa bahandi. Ang anak nga babaye sa hari sulod sa iyang lawak gisul-oban sa bulawan nga buda. siya paatubangon ngadto sa hari diha sa iyang binordahang buda, ug ang mga ulay nga iyang mga kauban nga magsunod kaniya, dad-on nganha kanimo. Uban sa kalipay ug pagmaya sila pasudlon ngadto sa palasyo sa hari. Puli sa imong mga katigulangan mao ang imong mga anak nga lalaki; himoon nimo sila nga mga pangulo sa tibuok nga yuta. Himoon nako nga inila ang imong ngalan sa tanang mga kaliwatan; busa ang mga katawhan magdayeg kanimo hangtod sa kahangtoran. Ang Dios mao ang atong dalangpanan ug kusog, dali nga katabang diha sa kalisdanan. Busa dili kita mahadlok bisan kon ang yuta mausab, bisan kon ang mga bukid mauyog didto sa kahiladman sa kadagatan; bisan ang mga tubig niini magdahunog ug magbula; bisan ang mga bukid mangurog tungod sa kagahob niini. Adunay usa ka suba nga ang mga sapa niini makalipay sa siyudad sa Dios, ang balaang puluy-anan sa Labing Halangdon. Ang Dios anaa sa taliwala niya busa siya dili matarog; ang Dios sayo gayod nga motabang kaniya. Ang mga nasod nagkaguliyang, ang mga gingharian nangatay-og; iyang gipalanog ang iyang tingog, ang yuta natunaw. Ang Ginoo sa mga panon nag-uban kanato; ang Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan. Dali kamo, tan-awa ang mga buhat sa Ginoo; unsa nga mga kalaglagan ang iyang gihimo sa yuta. Gipahunong niya ang mga gubat hangtod sa kinatumyan sa yuta; gibali niya ang pana, ug gibunggo ang bangkaw; gisunog niya sa kalayo ang mga karwahi! “Hilom kamo ug ilha ninyo nga ako mao ang Dios. Gibayaw ako taliwala sa mga nasod, gibayaw ako dinhi sa yuta!” Ang Ginoo sa mga panon nag-uban kanato; ang Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan. Ipakpak ang inyong mga kamot, kamong tanang mga katawhan! Panghugyaw kamo ngadto sa Dios uban sa kusog nga awit sa kalipay! Kay ang Ginoo, ang Labing Halangdon, makalilisang, bantogang hari sa tibuok kalibotan. Gibuntog niya ang mga katawhan sa ilalom nato, ug ang mga nasod sa ilalom sa atong mga tiil. Siya nagpili sa atong panulundon alang kanato, ang garbo ni Jacob nga iyang gihigugma. Mikayab ang Dios inubanan sa paghugyaw, ang Ginoo inubanan sa tingog sa trumpeta. Pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Dios, pag-awit ug mga pagdayeg! Pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa atong Hari, pag-awit ug mga pagdayeg! Kay ang Dios mao ang Hari sa tibuok kalibotan; pag-awit kamo ug mga pagdayeg pinaagi sa salmo. Ang Dios naghari ibabaw sa mga nasod; ang Dios naglingkod sa iyang balaan nga trono. Ang mga pangulo sa mga katawhan nagtigom ingon nga katawhan sa Dios ni Abraham. Kay ang mga taming sa yuta iya sa Dios; siya gibayaw sa kahitas-an! Gamhanan ang Ginoo ug dalaygon gayod kaayo diha sa siyudad sa atong Dios! Ang iyang bungtod nga balaan, matahom sa gitas-on, ang kalipay sa tibuok kalibotan, ang Bukid sa Zion, sa mga dapit sa amihanan, ang siyudad sa gamhanang Hari. Diha sa mga palasyo niini ang Dios nagpaila sa iyang kaugalingon ingon nga lig-ong panalipod. Kay tan-awa, ang mga hari nagtigom sa ilang kaugalingon, sila naghiusa sa pagsulong. Sa ilang pagkakita niini, sila nahibulong; nangalisang sila, nangagiw sila; mihakop kanila ang pagpangurog, kasakit sama sa usa ka babaye nga nanganak. Pinaagi sa hangin sa silangan giguba nimo ang mga barko sa Tarsis. Ingon sa among nadungog mao usab ang among nakita sa siyudad sa Ginoo sa mga panon, sa siyudad sa atong Dios, nga gipahimutang sa Dios hangtod sa kahangtoran. Namalandong kami sa imong gugmang walay paglubad, O Dios, diha sa taliwala sa imong Templo. Sumala sa imong ngalan, O Dios, ang pagdayeg usab kanimo miabot ngadto sa mga kinatumyan sa yuta. Ang imong tuong kamot napuno sa pagkamatarong; palipaya ang bukid sa Zion! pamayaa ang mga anak nga babaye sa Juda, tungod sa imong mga paghukom! Panglakaw kamo libot sa Zion ug libota gayod ninyo kini, ihapa ninyo ang iyang mga tore, timan-i ninyo pag-ayo ang iyang mga kuta, sud-onga ang iyang mga palasyo; aron ikasugilon ninyo sa mosunod nga kaliwatan nga kini mao ang Dios, atong Dios hangtod sa kahangtoran. Siya mao ang atong magmamando hangtod sa kahangtoran. Pamatia kini, kamong tanang katawhan! Pamati kamong tanan nga nagpuyo sa kalibotan, mga tawong ubos ug mga halangdon, kabos ug adunahan, sa tingob! Ang akong baba magsulti sa kaalam; ang pamalandong sa akong kasingkasing mao ang pagpanabot. Akong ikiling ang akong igdulungog ngadto sa usa ka sambingay; akong hubaron ang akong tigmo uban sa huni sa alpa. Busa ngano nga mahadlok man ako sa mga adlaw sa kasamok, sa diha nga ang kasal-anan sa mga naglutos kanako maglibot kanako, mga tawo nga nagsalig sa ilang katigayonan, ug nangandak diha sa kadaghan sa ilang mga bahandi? Walay makalukat sa iyang kaugalingon o makahatag ngadto sa Dios sa bili sa iyang kinabuhi, kay ang lukat sa iyang kinabuhi mahal kaayo, ug kini dili paigo nga siya mabuhi hangtod sa kahangtoran, ug dili gayod makakita sa Gahong. Kay makita niya nga bisan ang mga tawong maalamon mangamatay; ang buangbuang ug ang hungog managsama nga mahanaw ug magbilin sa ilang mga bahandi ngadto sa uban. Ang ilang lubnganan mao ang ilang puluy-anan hangtod sa kahangtoran, ang ilang mga puluy-anan ngadto sa tanang mga kaliwatan, bisan ug nganlan nila ang kayutaan nga ilang kaugalingon. Ang tawo dili magpadayon diha sa kadungganan; siya sama sa mga mananap nga mangahanaw. Mao kini ang dangatan sa ilang kabuang, ang sangpotan niadtong mga nahimuot sa ilang mga gipamulong. Sama sa mga karnero sila gitagana alang sa Sheol; ang Kamatayon mao ang ilang magbalantay; sila manganaog lahos ngadto sa ilang lubnganan, ug ang ilang katahom madugta; ang Sheol mao ang ilang puluy-anan. Apan lukaton sa Dios ang akong kalag gikan sa gahom sa Sheol kay dawaton niya ako. Ayaw kahadlok sa diha nga ang usa ka tawo maadunahan, sa diha nga ang bahandi sa iyang balay mousbaw. Kay sa diha nga mamatay siya, wala siyay madala bisan unsa; ang iyang bahandi dili manaog sunod kaniya. Bisan sa buhi pa siya, giisip niya nga bulahan ang iyang kaugalingon ug bisan ang usa ka tawo dayegon sa diha nga siya magbuhat ug maayo sa iyang kaugalingon, siya moadto sa kaliwatan sa iyang katigulangan, sila nga dili na gayod makakita sa kahayag. Ang tawo dili magpabilin diha sa kadungganan, sama siya sa mga mananap nga mangahanaw. Ang Gamhanan, ang Dios, ang Ginoo, nagsulti ug nagtawag sa yuta gikan sa pagsilang sa adlaw ngadto sa pagsalop niini. Gikan sa Zion, ang pagkahingpit sa katahom, nagsidlak ang Dios. Ang atong Dios moanhi ug dili magpakahilom, sa iyang atubangan may nagdilaab nga kalayo, may dakong bagyo nga naglibot kaniya. Nagtawag siya sa kalangitan sa kahitas-an ug sa yuta, aron hukman niya ang iyang katawhan: “Tigoma ang akong mga balaan nganhi kanako, kadtong mga naghimo ug kasabotan uban kanako pinaagi sa halad!” Ang kalangitan nagpadayag sa iyang pagkamatarong, kay ang Dios gayod mao ang maghuhukom! “Pamati, O akong katawhan, ug ako mosulti, O Israel, ako magpamatuod batok kanimo. Ako mao ang Dios, ang imong Dios. Wala ako magbadlong kanimo tungod sa imong mga halad; ang imong mga halad nga sunogon ania kanunay sa akong atubangan. Dili ako modawat sa torong baka gikan sa imong balay, o laking kanding gikan sa imong mga toril. Kay ang tanang mananap sa kalasangan akoa, ug ang kahayopan sa ibabaw sa linibo nga kabungtoran. Nahibalo ako sa tanang mga kalanggaman sa kabukiran; ug ang tanang mga mananap nga naglihok sa kapatagan akoa. “Kon ako gutomon, dili ako mosulti kanimo, kay ang kalibotan akoa ug ang tanan nga anaa niini. Mokaon ba ako sa unod sa mga torong baka, o moinom sa dugo sa mga kanding? Paghalad ngadto sa Dios ug halad sa pasalamat, ug ihatag ang imong mga gipanaad ngadto sa Labing Halangdon; ug sangpita ako sa adlaw sa kalisdanan; luwason ko ikaw, ug ikaw maghimaya kanako.” Apan ngadto sa daotan ang Dios nag-ingon: “Unsay katungod nimo sa pagpahayag sa akong kalagdaan, o sa pagdawat sa akong kasabotan diha sa imong mga ngabil? Kay ikaw nagdumot sa pagpanton ug nagsalikway sa akong mga pulong sa imong likod. Kon ikaw nga makakita ug usa ka kawatan, ikaw makighigala kaniya, ug makig-uban ikaw sa mga mananapaw. “Gitugyan nimo ang imong baba sa kadaotan, ug ang imong dila naglaraw ug limbong. Naglingkod ikaw ug nagsulti batok sa imong igsoon; nagbutangbutang ikaw batok sa anak nga lalaki sa imong inahan. Kining mga butanga imong gibuhat, ug ako nagpakahilom; naghunahuna ikaw nga ako sama kanimo. Apan karon badlongon ko ikaw, ug ibutang nako kining mga butanga sa imong atubangan. “Karon timan-i ninyo kini, kamo nga nakalimot sa Dios, tingali unya ug ako mokuniskunis ug wala nay usa nga moluwas! Ang naghatag ug pasalamat ingon nga iyang halad nagpasidungog kanako; kaniya nga nagmatngon sa iyang dalan ipakita nako ang kaluwasan sa Dios.” Kaluy-i intawon ako, O Dios, sumala sa imong gugmang walay paglubad; sumala sa imong dakong kaluoy papasa ang akong mga kalapasan. Hugasi ako pag-ayo gikan sa akong kasal-anan, ug hinloi ako gikan sa akong sala! Kay giila nako ang akong mga kalapasan, ug ang akong sala sa gihapon ania sa akong atubangan. Batok kanimo, kanimo lamang, nakasala ako, ug nagbuhat ug daotan diha sa imong panan-aw, busa ikaw giila nga matarong diha sa imong pagsulti, ug nga dili masaway diha sa imong paghukom. Tan-awa, natawo ako diha sa kasal-anan, ug sa sala gipanamkon ako sa akong inahan. Tan-awa, ikaw nagtinguha ug kamatuoran sa mga sulod nga bahin; busa tudloi ako sa kaalam diha sa tinago nakong kasingkasing. Hinloi ako pinaagi sa hisopo, ug mahinlo ako; hugasi ako, ug mahimo ako nga puti kaayo. Pabatia ako sa himaya ug kalipay, palipaya ang mga bukog nga imong gidugmok. Tagoa ang imong nawong gikan sa akong mga sala, ug papasa ang tanan nakong mga kasal-anan. Buhata sa sulod nako ang hinlo nga kasingkasing, O Dios, ug bag-oha ug lig-ona ang espiritu sa sulod nako. Ayaw ako isalikway gikan sa imong atubangan, ug ayaw kuhaa ang imong balaang Espiritu gikan kanako. Ibalik kanako ang kalipay sa imong kaluwasan, ug agaka ako diha sa masinugtanon nga espiritu. Unya tudloan nako sa imong mga pamaagi ang mga malapason, ug ang mga makasasala mamalik nganha kanimo. Luwasa ako gikan sa sala sa pagpatay, O Dios, ikaw nga Dios sa akong kaluwasan, ug ang akong dila mag-awit sa kusog mahitungod sa imong pagkamatarong. O Ginoo, abliha ang akong mga ngabil, ug ang akong baba magpadayag sa pagdayeg kanimo. Kay ikaw dili malipay sa halad nga inihaw; kon ako maghalad ug halad nga sunogon dili ikaw mahimuot. Ang halad nga dawaton sa Dios mao ang espiritu nga mapaubsanon; ang usa ka mapaubsanon ug mahinulsolon nga kasingkasing, O Dios, dili nimo isalikway. Buhata ang maayo alang sa Zion, sumala sa imong maayong kabubut-on; patindoga pag-usab ang mga kuta sa Jerusalem, unya ikaw mahimuot sa mga matarong nga halad, sa halad nga sunogon ug sa tibuok nga halad nga sunogon; unya ihalad nila ang mga torong baka ibabaw sa imong halaran. Ngano nga nagpagarbo ikaw, O gamhanang tawo, sa kadaotan nga gihimo batok sa mga diosnon? Sa tibuok nga adlaw ikaw naglaraw ug daotan. Ang imong dila sama sa hait nga labaha, ikaw nga nagbuhat nga malimbongon. Gihigugma nimo ang daotan labaw sa maayo, ug ang pagbakak labaw sa pagsulti sa kamatuoran. Gihigugma nimo ang tanang mga pulong nga makadaot, O dila nga malimbongon. Apan ang Dios maglaglag usab kanimo sa dayon; puniton ikaw niya ug sakmiton gikan sa imong tolda; ibton niya ikaw gikan sa yuta sa mga buhi. Ang matarong makakita ug mahadlok, ug mokatawa kaniya, nga mag-ingon, “Tan-awa ang tawo nga wala maghimo sa Dios ingon nga iyang dalangpanan, kondili misalig sa kadaghan sa iyang mga bahandi, ug nangita ug kadangpan diha iyang bahandi!” Apan ako sama sa lunhaw nga kahoyng olibo diha sa balay sa Dios. Nagsalig ako sa gugmang walay paglubad sa Dios hangtod sa kahangtoran. Magpasalamat ako kanimo hangtod sa kahangtoran, tungod kay gibuhat nimo kini. Ako magsangyaw sa imong ngalan kay kini maayo sa atubangan sa imong mga balaan. Ang buangbuang nag-ingon diha sa iyang kasingkasing, “Walay Dios.” Mga daotan sila, nagbuhat ug dulumtanon nga kasal-anan; walay usa nga nagbuhat ug maayo. Ang Dios nagtan-aw gikan sa langit ngadto sa mga anak sa mga tawo, aron sa pagtan-aw kon aduna bay usa nga maalamon, nga nangita sa Dios. Ang matag usa kanila mibiya; silang tanan nahimong hugaw; walay bisan usa nga nagbuhat ug maayo, wala, walay bisan usa. Wala bay kahibalo ang mga tigbuhat sa kasal-anan, nga nagkaon sa akong katawhan sama sa ilang pagkaon ug pan, ug wala magsangpit sa Dios? Anaa sila sa hilabihang kahadlok, sa kahadlok nga wala pa nila masinati! Kay ang Dios magkatag sa mga bukog niya nga nakigbatok kanimo; pakaulawan nimo sila, tungod kay ang Dios nagsalikway man kanila. O nga ang kaluwasan sa Israel mogula unta gikan sa Zion! Sa dihang ipahiuli sa Dios ang maayong kahimtang sa iyang katawhan, si Jacob maglipay ug ang Israel magmaya. Luwasa ako, O Dios, pinaagi sa imong ngalan, ug pamatud-i ako nga matarong pinaagi sa imong gahom. Patalinghogi ang akong pag-ampo, O Dios; dungga ang mga pulong sa akong baba. Kay ang mga mapahitas-on nakigbatok kanako, ug ang mga tawo nga bangis nangita sa akong kinabuhi; wala nila ipahimutang ang Dios diha sa ilang atubangan. Tan-awa, ang Dios mao ang akong magtatabang; ang Ginoo mao ang tigpanalipod sa akong kinabuhi. Balosan niya ug daotan ang akong mga kaaway; diha sa imong pagkamatinumanon laglaga sila. Uban sa usa ka kinabubut-on nga halad, maghalad ako kanimo; magpasalamat ako sa imong ngalan, O Ginoo, kay kini maayo. Kay giluwas niya ako gikan sa tanan nga kasamok, ug ang akong mata nakakita sa kadaogan batok sa akong mga kaaway. Patalinghogi ang akong pag-ampo, O Dios; ug ayaw itago ang imong kaugalingon gikan sa akong pangaliyupo! Pamatia ug tubaga ako; ako nahasol sa akong kabalaka. Nalisang ako tungod sa kagahob sa kaaway, tungod sa pagpangdaogdaog sa mga daotan. Kay gipasangil nila kanako ang kadaotan, ug sa kasuko gidumtan nila ako. Ang akong kasingkasing nag-antos sa hilabihan sa sulod nako, ug ang mga kalisang sa kamatayon milukop kanako. Ang kahadlok ug pagkurog miabot kanako, ang kalisang midaog kanako. Ug miingon ako, “O kon aduna pa unta akoy mga pako sama sa salampati! Unya makalupad ako sa layo ug makapahulay; tan-awa, moadto ako sa layo; mopuyo ako sa kamingawan. Nagdali ako sa pagpangita ug pasilonganan gikan sa naghuros nga hangin ug unos. Laglaga, O Ginoo, liboga ang ilang pinulongan; kay nakita nako ang pagpanlupig ug panag-away diha sa siyudad. Adlaw ug gabii sila naglibot niini ibabaw sa mga kuta niini; mga binuang ug kagubot anaa usab sa taliwala niini; ang pagkagun-ob anaa sa taliwala niini; ang pagpangdaogdaog ug pagpanglimbong dili mobulag gikan sa kadalanan niini. Kay dili kaaway ang nagtamay kanako, makaantos ako niini; dili usab kabatok nako ang nagpahitaas batok kanako, busa makatago ako gikan kaniya. Apan ikaw kini, ang sama kanako, akong kauban, akong suod nga higala. Tam-is ang atong pagsultihanay; sa balay sa Dios nagkuyog kita sa pagpanglakaw uban sa panon. Padalia ang kamatayon sa pag-abot kanila; pakanaoga sila nga buhi ngadto sa Sheol; kay ang kadaotan anaa sa ilang panimalay, sa taliwala nila. Apan ako magtawag sa Dios ug ang Ginoo magluwas kanako. Sa gabii ug sa buntag ug sa udto ako magmulo ug mag-agulo, ug pamation niya ang akong tingog. Luwason niya ang akong kalag ngadto sa kalinaw gikan sa gubat batok kanako, kay daghan ang nakigbatok kanako Ang Dios magpatalinghog ug magbuntog kanila, siya nga naglungtad gikan pa sa kakaraanan; tungod kay sila wala mag-usab ug walay kahadlok sa Dios. Ang akong kauban nagbakyaw sa kamot batok sa iyang mga higala, naglapas siya sa ilang kasabotan. Ang iyang pagpanulti hapsay pa sa mantikilya, apan gubat ang anaa sa iyang kasingkasing; ang iyang mga pulong lumo pa sa lana, apan diay inandam nga mga espada. Itugyan ngadto sa Ginoo ang imong palas-anon, ug siya mag-agak kanimo; dili gayod niya itugot nga matarog ang matarong. Apan ikaw, O Dios, magtambog kanila ngadto sa gahong sa pagkalaglag; ang mga madugoon ug limbongan dili mabuhi sa katunga sa ilang mga adlaw. Apan ako mosalig kanimo. Kaluy-i ako, O Dios, kay ang mga tawo nagyatak kanako; sa tibuok adlaw, ang akong mga kaaaway nagdaogdaog kanako; ang akong mga kaaway nagyatak kanako sa tibuok adlaw, kay daghan sila nga mapahitas-ong nakig-away kanako. Sa panahon nga mahadlok ako, magsalig ako kanimo. Sa Dios nga ang pulong akong gidayeg, diha sa Dios ako nagsalig nga walay kahadlok. Unsay mabuhat sa unod ngari kanako? Sa tibuok adlaw gidaot nila ang akong mga pulong; ang tanan nilang mga hunahuna batok kanako alang sa kadaotan. Naghugpong sila sa ilang kaugalingon, nagtago sila, nagbantay sila sa akong mga lakang. Samtang nag-atang sila alang sa akong kinabuhi, panimasli sila tungod sa ilang sala; diha sa imong kasuko, pukana ang mga katawhan, O Dios! Nag-isip ikaw sa akong mga paglatagaw; ibutang ang akong mga luha sa imong botilya! Wala ba kini diha sa imong basahon? Unya pasibogon ang akong mga kaaway sa adlaw nga ako mosangpit. Kini akong maila, nga ang Dios dapig kanako. Diha sa Dios, nga ang pulong akong gidayeg, diha sa Ginoo, nga ang pulong akong gidayeg, diha sa Dios nagsalig ako nga walay kahadlok. Unsay mabuhat sa tawo kanako? Tumanon gayod nako ang akong mga panaad kanimo, O Dios; ihalad nako kanimo ang mga halad sa pasalamat. Kay giluwas nimo ang akong kalag gikan sa kamatayon, ang akong mga tiil gikan sa pagkahulog, aron ako maglakaw sa atubangan sa Dios diha sa kahayag sa kinabuhi. Kaluy-i ako, O Dios, kaluy-i ako, kay ang akong kalag midangop diha kanimo; diha sa landong sa imong mga pako modangop ako, hangtod nga ang mga katalagman molabay na. Nagtuaw ako sa Dios nga Labing Halangdon, sa Dios nga nagtuman sa iyang tuyo alang kanako. Siya magpadala gikan sa langit ug magluwas kanako, iyang pakaulawan kadtong magyatak kanako. Ang Dios magpadala sa iyang gugmang walay paglubad ug sa iyang pagkamatinud-anon. Ang akong kalag ania taliwala sa mga liyon nga mga tumutukob sa mga anak sa tawo; ang ilang mga ngipon mga bangkaw ug mga udyong ug ang ilang dila mga hait nga espada. Halangdon ikaw, O Dios, ibabaw sa kalangitan! Ipatigbabaw ang imong himaya sa tibuok nga yuta! Nag-andam sila ug pukot alang sa akong mga lakang; naguol ang akong kalag. Nagkalot sila ug usa ka gahong sa akong agianan, apan sila hinuon ang nangahulog diha niini. Lig-on ang akong kasingkasing, O Dios, lig-on ang akong kasingkasing! Mag-awit ako ug magdayeg! Pagmata, akong kalag! Pagmata, O alpa ug lira! Akong pukawon ang kabuntagon! Magpasalamat ako kanimo, O Ginoo, taliwala sa mga katawhan; mag-awit ako ug mga pagdayeg kanimo taliwala sa mga nasod. Kay ang imong gugmang walay paglubad habog hangtod sa kalangitan, ang imong kamatuoran hangtod sa kapanganoran. Halangdon ikaw, O Dios, ibabaw sa kalangitan! Ipatigbabaw ang imong himaya sa tibuok nga yuta! Nagsulti ba gayod kamo sa pagkamatarong, kamong mga gamhanang pangulo? Naghukom ba kamo sa mga anak sa mga tawo diha sa katarong? Wala, diha sa inyong kasingkasing kamo naglaraw ug daotan; ang inyong mga kamot nagbuhat ug daotan diha sa yuta. Ang mga daotan nahisalaag sukad pa sa taguangkan; nakasala sila sukad sa ilang pagkahimugso, nagsulti ug bakak. Ang ilang kalala sama sa kalala sa bitin, sama sa kobra nga bungol nga nagsampong sa dalunggan niini, mao nga kini dili makabati sa tingog sa mga tiglamat o sa malinglahon nga tiglamat. O Dios, balia ang mga ngipon sa ilang mga baba; hingoa ang mga tango sa mga gagmayng liyon, O Ginoo! Wad-a sila sama sa tubig nga nagdagayday; sama sa balili patumbi sila ug malaya. Mahisama unta sila sa hilahila nga matunaw ug mahanaw, sama sa bata nga nakuha nga dili makakita sa adlaw. Sa dili pa mobati ang inyong kulon sa kainit sa mga tunok, buhi man o nagdilaab na, wagtangon unta niya sila! Ang matarong maglipay sa dihang makita niya ang panimalos; manghugas siya sa iyang mga tiil diha sa dugo sa mga daotan. Ang mga tawo mag-ingon, “Sa pagkatinuod adunay ganti alang sa mga matarong; sa pagkatinuod, adunay Dios nga maghukom dinhi sa yuta.” Luwasa ako gikan sa akong mga kaaway, O akong Dios, panalipdi ako gikan sa mga nagkigbatok kanako, luwasa ako gikan sa mga nagbuhat ug daotan, ug luwasa ako gikan sa mga tawo nga uhaw ug dugo. Kay sila nag-atang sa akong kinabuhi; ang mga bangis naghiusa batok kanako. Bisan wala akoy kalapasan o sala, O Ginoo; bisan wala akoy kasaypanan, sila nanagan ug nangandam. Pagmata, tabangi ako, ug tan-awa! Ikaw, O Ginoo nga Dios sa mga panon, mao ang Dios sa Israel. Bangon aron sa pagsilot sa tanang mga nasod; ayaw pagbilin niadtong mga naglaraw ug daotan. Mobalik sila matag gabii, mag-uwang sama sa iro ug maglibodlibod sa siyudad. Anaa sila, nagpaghot sa ilang mga baba, mga hait nga pulong sa ilang mga ngabil, kay sila naghunahuna, “Kinsa man ang makadungog kanato?” Apan kataw-an nimo sila, O Ginoo; himoon nimong kataw-anan ang tanang mga nasod. O akong kusog, maghulat ako kanimo; kay ikaw, O Dios, mao ang akong panalipod. Ang akong Dios uban sa iyang gugmang walay paglubad moanhi kanako; ang akong Dios magpakita kanako sa kadaogan batok sa akong mga kaaway. Ayaw sila patya, kay tingali unya ug malimot ang akong katawhan; patibulaaga sila pinaagi sa imong gahom, ug ipaubos sila, O Ginoo nga among taming! Tungod sa sala sa ilang baba, sa mga pulong sa ilang mga ngabil, malit-ag unta sila diha sa ilang garbo. Kay ang panunglo ug pagpamakak nga ilang gipamulong, mohurot kanila diha sa kapungot, mohurot kanila hangtod nga mangawala na sila, aron ang mga tawo makaila nga ang Dios nagmando kang Jacob, hangtod sa mga kinatumyan sa yuta. Mobalik sila matag gabii, mag-uwang sama sa iro ug maglibodlibod sa siyudad. Magsuroysuroy sila sa pagpangita ug makaon, ug magngulob kon dili sila mabusog. Apan ako mag-awit mahitungod sa imong gahom; mag-awit ako ug kusog mahitungod sa imong gugmang walay paglubad sa kabuntagon. Kay ikaw mao ang akong panalipod ug dalangpanan sa adlaw sa akong kalisdanan. O akong kusog, mag-awit ako ug mga pagdayeg alang kanimo, kay ikaw, O Dios, mao ang akong panalipod, ang Dios nga nagpakita kanako sa gugmang walay paglubad. O Dios, ikaw nagsalikway kanamo, nagbungkag kanamo; Nasuko ikaw; O ipahiuli kami. Gipalinog nimo ang yuta; gigisi nimo kini; ayoha ang mga liki niini kay nagkurog kini. Gipaantos nimo ang imong katawhan sa mga kalisdanan; gipainom nimo kami sa bino nga makabarag kanamo. Nag-isa ikaw ug bandila niadtong mga nahadlok kanimo, aron modangop sila niini gikan sa mga pana. Aron maluwas ang imong mga gihigugma, hatagi ug kadaogan pinaagi sa imong tuong kamot ug tubaga kami! Ang Dios misulti diha sa iyang dapit nga balaan, “Uban sa kalipay, akong bahinon ang Sekem ug bahinbahinon ang Walog sa Sucot. Ang Gilead akoa; ang Manases akoa; ang Efraim mao ang panalipod sa akong ulo; ang Juda mao ang akong sitro. Ang Moab mao ang akong hunawanan; diha sa Edom iitsa nako ang akong sandalyas; tungod sa Filistia, mosinggit ako sa kadaogan.” Kinsa ba ang magdala kanako ngadto sa kinutaan nga siyudad? Kinsa ba ang magtultol kanako ngadto sa Edom? Wala ba kami nimo isalikway, O Dios? Ikaw, O Dios, wala mouban sa among mga kasundalohan. Hatagi kami ug tabang batok sa kaaway, kay kawang lamang ang tabang sa tawo! Pinaagi sa Dios magbuhat kita nga maisogon, kay siya mao ang magyatak sa atong mga kaaway. Pamatia ang akong pagtuaw, O Dios, patalinghogi ang akong pag-ampo; gikan sa kinatumyan sa yuta nagtuaw ako kanimo, sa diha nga ang akong kasingkasing luya na. Dad-a ako ngadto sa bato nga habog pa kay kanako; kay ikaw mao ang akong dalangpanan, usa ka lig-ong tore batok sa kaaway. Papuy-a ako diha sa imong puluy-anan hangtod sa kahangtoran! Modangop ako diha sa silonganan sa imong mga pako. Kay ikaw, O Dios, nakadungog sa akong mga panaad; ikaw naghatag kanako sa panulundon niadtong mga may kahadlok sa imong ngalan. Lugwayi ang kinabuhi sa hari; molungtad unta ang iyang katuigan ngadto sa tanang kaliwatan! Maghari unta siya hangtod sa kahangtoran atubangan sa Dios; himoa nga ang gugmang walay paglubad ug pagkamatinumanon magbantay kaniya! Sa ingon niini mag-awit ako ug mga pagdayeg sa imong ngalan kanunay, sa dihang magtuman ako sa akong mga panaad matag adlaw. Sa Dios lamang naghulat sa hilom ang akong kalag; gikan kaniya ang akong kaluwasan. Siya lamang mao ang akong bato ug ang akong kaluwasan, ang akong salipdanan; dili gayod ako matarog. Hangtod kanus-a ba kamo maghulga sa usa ka tawo aron mapukan siya ninyong tanan, sama sa kuta nga nagharag, sama sa usa ka koral nga nagkaguba? Naglaraw lamang sila sa pagpukan kaniya gikan sa iyang pagkahalangdon. Nangalipay sila sa mga kabakakan. Nagpanalangin sila pinaagi sa ilang baba, apan sa sulod sila nagtunglo. Kay sa Dios lamang maghulat sa hilom ang akong kalag, kay gikan kaniya ang akong paglaom. Siya lamang mao ang akong bato ug ang akong kaluwasan, ang akong salipdanan; dili ako matarog. Sa Dios anaa ang akong kaluwasan ug ang akong kadungganan; ang akong gamhanang bato, ang akong dalangpanan mao ang Dios. Salig kamo kaniya sa tanan nga panahon, mga katawhan; ibubo ninyo ang inyong kasingkasing sa atubangan niya; ang Dios mao ang dalangpanan alang kanato. Ang mga tawo nga ubos ug kahimtang usa lamang ka gininhawa, ang mga tawo nga taas ug kahimtang usa lamang ka lamat; diha sa mga timbangan, sila mosaka; sila gaan pa kay sa gininhawa. Ayaw pagsalig diha sa pagpanglupig, ayaw paglaom diha sa pagpangawat; kon ang mga bahandi modaghan, ayaw ibutang ang imong kasingkasing niana. Ang Dios nagsulti sa makausa; makaduha ako makadungog niini: nga ang gahom iya sa Dios; ug nganha kanimo, O Ginoo, imo ang gugmang walay paglubad. Kay ikaw nagbalos sa tawo sumala sa iyang buhat. O Dios, ikaw mao ang akong Dios, nangita ako kanimo, ang akong kalag giuhaw kanimo; ang akong unod nangandoy kanimo, sama sa usa ka yuta nga uga ug mingaw diin walay tubig. Busa gitan-aw ko ikaw diha sa balaang puluy-anan, nagtan-aw sa imong gahom ug sa imong himaya. Tungod kay ang imong gugmang walay paglubad labaw pa ka maayo kay sa kinabuhi, ang akong mga ngabil magdayeg kanimo. Busa dayegon ko ikaw samtang buhi pa ako; magbayaw ako sa akong mga kamot ug magtawag sa imong ngalan. Ang akong kalag natagbaw ingon sa makabuhong nga pagkaon, ug ang akong baba magdayeg kanimo uban ang mga ngabil nga malipayon, sa diha nga maghunahuna ako kanimo diha sa akong higdaanan, ug mamalandong kanimo diha sa mga pagtukaw sa kagabhion; kay ikaw mao ang akong magtatabang, ug diha sa landong sa imong mga pako ako mag-awit sa kalipay. Ang akong kalag magpabilin kanimo; ang imong tuong kamot nag-agak kanako. Apan kadtong nagtinguha sa paglaglag sa akong kalag mahiadto sa mga kahiladman sa yuta; itugyan sila ngadto sa gahom sa espada, sila mangahimong tukbonon alang sa mga iro nga ihalas. Apan ang hari maglipay diha sa Dios; ang matag usa nga manumpa pinaagi kaniya maghimaya; kay ang baba sa mga bakakon patak-omon. Patalinghogi ang akong tingog, O Dios, sa akong pagpangamuyo; panalipdi ang akong kinabuhi gikan sa kahadlok sa kaaway. Tagoa ako gikan sa tinago nga laraw sa mga daotan, gikan sa kagubot sa mga tigbuhat ug daotan, nga nagbaid sa ilang dila sama sa mga espada, nga nagtion sa ilang mga pait nga pulong sama sa mga udyong, nagpana sa walay sala gikan sa tago, nagpana kaniya sa kalit sa walay kahadlok. Nagdasig sila sa ilang kaugalingon diha sa daotan nilang katuyoan, nagsabot sila sa pagbutang ug mga lit-ag diha sa tago, ug nag-ingon, “Kinsa man ang makakita kanato?” Naglaraw sila ug daotan ug nag-ingon, “Nahimo nato ang maayong pagkamugna nga laraw.” Kay ang hunahuna sa sulod ug ang kasingkasing sa tawo lalom! Apan ang Dios mopana kanila; sa kalit masamdan sila. Tungod sa ilang dila laglagon niya sila; ang tanan nga makakita kanila maglingolingo sa ilang mga ulo. Unya ang tanang mga tawo mangahadlok; sila magsugid sa buhat sa Dios, ug mamalandong sila sa iyang nabuhat. Palipaya ang mga matarong diha sa Ginoo, ug padangopa diha kaniya! Pahimayaa diha sa kasingkasing ang tanang mga matarong! Ang pagdayeg gitagana kanimo, O Dios, diha sa Zion; ug nganha kanimo himoon ang mga panaad, O ikaw nga magpatalinghog sa pag-ampo! Nganha kanimo manuol ang tanang tawo. Sa dihang ang among kasal-anan mopatigbabaw kanamo, ikaw magpasaylo niini. Bulahan ang tawo nga imong gipili ug paduolon kanimo aron magpuyo diha sa imong hawanan! Mangabusog kami sa kaayohan sa imong balay, ang imong balaan nga Templo! Pinaagi sa mga buhat nga makalilisang, ikaw magtubag kanamo uban ang pagluwas, O Dios sa among kaluwasan, nga mao ang paglaom sa tanang kinatumyan sa yuta, ug sa layong kadagatan; nga pinaagi sa iyang kusog naglig-on sa kabukiran, nga gibaksan ug gahom; nga nagpahilom sa dinahunog sa kadagatan, sa dinahunog sa mga balod niini, sa kaguliyang sa mga katawhan. Sila nga nagpuyo sa mga kinalay-ang bahin sa kalibotan nangahadlok sa imong mga timailhan; gihimo nimo ang paggula sa kabuntagon ug sa kahaponon nga magsinggit sa kalipay. Giduaw nimo ang yuta ug gibisbisan kini; gipatambok nimo kini pag-ayo; ang suba sa Dios napuno sa tubig; nagtagana ikaw ug trigo kanila, kay sa ingon giandam nimo kini. Gibisbisan nimo sa madagayaon gayod ang mga tudling niini; gipahimutang nimo ang mga dinaro niini, gipahumok kini pinaagi sa mga ulan, ug gipanalanginan nimo ang pagtubo niini. Gipurongpurongan nimo ang tuig sa imong kadagaya; ang mga agianan sa imong karwahi nagpatulo ug tambok. Ang mga sibsibanan sa kamingawan nagmadagayaon, ang kabungtoran nalukop sa kalipay, ang mga sibsibanan gibistihan ug mga panon sa karnero, ang mga walog gihabolan usab ug mga trigo, nagsinggit sila ug nag-awit sa kalipay. Paghimo ug usa ka malipayong kagahob ngadto sa Dios, tibuok nga yuta; awita ang himaya sa iyang ngalan; ihatag kaniya ang mahimayaong pagdayeg! Ingna ninyo ang Dios, “Pagkamakalilisang sa imong mga buhat! Hilabihan kadako ang imong gahom nga ang imong mga kaaway nangyukbo kanimo. Ang tibuok nga yuta magsimba kanimo; sila mag-awit ug mga pagdayeg nganha kanimo, mag-awit ug mga pagdayeg nganha sa imong ngalan.” Dali ug tan-awa ninyo unsay nabuhat sa Dios; makalilisang ang iyang mga buhat nganha sa mga tawo. Ang dagat gihimo niya nga uga nga yuta; nanabok sila nga naglakaw sa suba. Didto naglipay kita diha kaniya, nga naghari pinaagi sa iyang gahom hangtod sa kahangtoran, nga ang mga mata naniid sa mga nasod. Ayaw papasigarboha sa ilang kaugalingon ang mga masinupakon. Dayega ninyo ang atong Dios, O mga katawhan, himoa nga madungog ang tingog sa pagdayeg kaniya, nga mao ang nagkupot kanato uban sa mga buhi, ug dili motugot nga ang atong mga tiil madakin-as. Kay ikaw, O Dios, nagsulay kanamo; gisulayan nimo kami ingon nga ang plata gisulayan. Gisulod nimo kami sa pukot; gibutangan nimo ug bug-at nga palas-anon ang among mga hawak; ikaw mitugot nga ang mga tawo mangabayo ibabaw sa among mga ulo; milatas kami sa kalayo ug sa tubig, apan ikaw nagdala kanamo ngadto sa kadagaya. Mosulod ako sa imong balay uban ang mga halad nga sunogon, magtuman ako kanimo sa akong mga panaad, kadtong gipamulong sa akong mga ngabil, ug gisulti sa akong baba samtang diha ako sa kalisdanan. Ihalad nako kanimo ang mga halad nga sunogon gikan sa mga pinatambok, uban sa aso sa mga halad nga laking karnero; Maghalad ako ug mga torong baka ug mga kanding. Dali ngari ug pamati, kamong tanan nga may kahadlok sa Dios, ug ipahayag nako ang gibuhat niya alang kanako. Kaniya mituaw ako ug gidayeg siya pinaagi sa akong dila. Kon gipalabi pa nako ang kadaotan dinhi sa akong kasingkasing, ang Ginoo dili unta magpatalinghog. Apan sa pagkatinuod ang Dios namati, gidungog niya ang tingog sa akong pag-ampo. Dalaygon ang Dios nga wala magsalikway sa akong pag-ampo o maghikaw kanako sa iyang gugma nga walay paglubad! Ang Dios magmaluluy-on unta kanato ug magpanalangin kanato ug magpasidlak sa iyang nawong ibabaw kanato, aron ang imong dalan maila ibabaw sa yuta, ang imong kaluwasan taliwala sa mga nasod. Padayega kanimo ang mga katawhan, O Dios; Padayega kanimo ang tanang katawhan! Himoa nga ang mga nasod magmaya ug mag-awit sa kalipay, kay hukman nimo ang mga katawhan diha sa kaangayan ug mandoan nimo ang mga nasod sa ibabaw sa yuta. Padayega kanimo ang mga katawhan, O Dios; padayega ang tanang katawhan kanimo! Ang yuta naghatag sa iyang bunga; ang Dios, ang atong Dios nagpanalangin kanato. Ang Dios nagpanalangin kanato; himoa nga ang tanang kinatumyan sa yuta mangahadlok kaniya! Patindoga ang Dios, patibulaaga ang iyang mga kaaway; pakagiwa usab gikan sa iyang atubangan kadtong nagdumot kaniya! Ingon nga ang aso mapalid, papahawaa sila; ingon nga ang talo matunaw atubangan sa kalayo, wagtanga ang mga daotan gikan sa atubangan sa Dios. Apan palipaya ang mga matarong; pamayaa sila sa atubangan sa Dios; pamayaa sila uban sa kalipay! Pag-awit kamo sa Dios, pag-awit kamo ug mga pagdayeg sa iyang ngalan; pasidunggi ninyo siya nga moagi ibabaw sa mga panganod; Yahweh ang iyang ngalan, pagmaya kamo sa atubangan niya! Amahan sa mga wala nay amahan ug tigpanalipod sa mga biyuda ang Dios nga anaa sa iyang balaang puluy-anan. Ang Dios naghatag ug panimalay sa mga nag-inusara; siya nagpagula sa mga binilanggo ngadto sa kauswagan; apan ang mga masinupakon magpuyo sa uga nga yuta. O Dios, sa dihang nag-una ikaw sa imong katawhan, sa pagpanaw nimo latas sa kamingawan, ang yuta mikurog, ang kalangitan mipaulan usab, diha sa atubangan sa Dios; ang Sinai mikurog diha sa atubangan sa Dios, ang Dios sa Israel. Ikaw, O Dios, nagpadala ug daghang ulan; ikaw nagpahiuli sa imong panulundon sa diha nga kini naluya na; ang imong panon nakakaplag ug puluy-anan didto; ikaw, O Dios, nagtagana gikan sa imong kaayo alang sa mga kabos. Ang Ginoo naghatag sa mando; dako ang panon sa mga nagsangyaw sa balita: “Ang mga hari sa kasundalohan, nangagiw sila, nangagiw sila!” Ang kababayen-an nga nahibilin sa balay nagbahin sa inilog, bisan ug nagpabilin sila sa mga toril sa karnero, ang mga pako sa salampati nga gisapawan ug plata ang mga dagang niini sa dalag nga bulawan. Sa dihang gipatibulaag sa Labing Gamhanan ang mga hari didto, nag-ulan ug yelo sa Zalmon. O gamhanang bukid, bukid sa Basan; bukid nga daghan ug mga bungtod, ang bukid sa Basan! Ngano nga nagtan-aw kamo uban ang kasina, O bukid nga daghan ug mga bungtod, sa bukid nga gitinguha sa Dios alang sa iyang puluy-anan, diin ang Ginoo magpuyo niini hangtod sa kahangtoran? Uban sa gamhanang karwahi, 20,000, liboan ka libo, ang Ginoo miabot gikan sa Sinai ngadto sa balaang puluy-anan. Ikaw miadto sa itaas, mipagula sa mga binihag, nagdawat ka ug mga gasa gikan sa mga tawo, bisan gikan sa mga masinupakon, aron ang Ginoo nga Dios magpuyo uban kanila. Dalaygon ang Ginoo, nga sa matag adlaw nagpas-an kanato; ang Dios mao ang atong kaluwasan. Ang atong Dios usa ka Dios sa kaluwasan, ug ngadto sa Dios nga Ginoo, iya ang kagawasan gikan sa kamatayon. Apan ang Dios maghampak sa ulo sa iyang mga kaaway, ang buhokon nga ulo niadtong naglakaw diha sa iyang kasal-anan. Ang Ginoo nag-ingon, “Dad-on nako sila pagbalik gikan sa Basan, dad-on nako sila pagbalik gikan sa kahiladman sa dagat, aron mahumol nimo ang imong tiil diha sa dugo, aron ang mga dila sa imong mga iro makabaton sa ilang bahin gikan sa imong mga kaaway.” Nakita nila ang imong mga pagpanaw, O Dios, ang mga pagpanaw sa akong Dios, sa akong Hari, ngadto sa balaang puluy-anan— ang mga mag-aawit nag-una, ang mga tigtugtog nagsunod, sa taliwala nila ang mga dalaga nga nagtugtog sa mga gagmayng tambor: “Dayega ninyo ang Dios diha sa dakong katilingban, ang Ginoo, O kamo nga gikan sa tuboran sa Israel!” Anaa si Benjamin, ang labing gamay nila, nag-una, ang mga pangulo sa Juda ug ang ilang pundok, ang mga pangulo sa Zabulon, ang mga pangulo sa Neftali. Gamita ang imong gahom, O Dios; ipakita ang imong kusog, O Dios, ikaw nga nagbuhat alang kanamo. Tungod sa imong Templo didto sa Jerusalem, ang mga hari nagdala ug mga gasa nganha kanimo. Badlonga ang mananap nga ihalas nga nagpuyo sa kabugangan, ang panon sa mga torong baka, uban sa mga nating baka sa mga katawhan. Tumbi kadtong nagtinguha sa daghang plata; patibulaaga ang mga katawhan nga mangalipay sa gubat. Moabot ang mga pangulo gikan sa Ehipto; padalia ang Etiopia sa pagbayaw sa iyang mga kamot ngadto sa Dios. Pag-awit kamo ngadto sa Dios, O mga gingharian sa kalibotan; pag-awit kamo ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo, kaniya nga nagsakay sa kalangitan, sa kalangitan sa kakaraanan; pamati, siya mipalanog sa iyang tingog, sa iyang gamhanang tingog. Ipahinungod ninyo ang gahom ngadto sa Dios, nga ang pagkahalangdon anaa sa ibabaw sa Israel, ug ang iyang gahom anaa sa kapanganoran. Makalilisang ang Dios diha sa iyang balaang dapit, ang Dios sa Israel; siya naghatag ug kusog ug gahom ngadto sa iyang katawhan. Dalaygon ang Dios. Luwasa ako, O Dios! Kay ang mga tubig miabot na sa akong liog. Nalubong ako sa lalom nga lapok, diin wala nay katindogan; miabot ako ngadto sa lalom nga katubigan, ug ang mga baha mibanlas kanako. Naluya ako sa akong pagtu-aw; nauga na ang akong tutunlan. Ang akong mga mata nahalap sa paghinulat nako sa akong Dios. Daghan pa kay sa buhok sa akong ulo ang mga nagdumot kanako sa walay hinungdan; gamhanan kadtong buot molaglag kanako, kadtong miasdang kanako pinaagi sa mga bakak. Kinahanglan ba nakong iuli ang wala nako kawata? O Dios, ikaw nasayod sa akong mga kabuang; ang kasaypanan nga akong nabuhat wala matago gikan kanimo. Ayaw itugot nga sila nga naglaom kanimo mabutang sa kaulawan pinaagi kanako, O Ginoong Dios sa mga panon; ayaw itugot nga kadtong nangita kanimo mawad-an sa kadungganan pinaagi kanako, O Dios sa Israel. Kay kini tungod ug alang kanimo nga ako nag-antos sa pagtamay, ang kaulaw mitabon sa akong nawong. Nahimo ako nga dumuduong ngadto sa akong kaigsoonan, usa ka langyaw ngadto sa mga anak sa akong inahan. Kay ang pagkamainiton alang sa imong balay milukop kanako, ug ang mga pagpakaulaw nila nga nagpakaulaw kanimo ania madakdak kanako. Sa diha nga ako nagpaubos sa akong kaugalingon uban ang pagpuasa, nahimo kining kaulawan kanako. Sa diha nga gihimo nako ang sako nga akong bisti, ako nahimo nga usa ka pagya nila. Nahimo akong hisgotanan sa mga naglingkod sa ganghaan, ug nahimong awit sa mga palahubog. Apan alang kanako, ang akong pag-ampo nganha kanimo, O Ginoo. Sa panahon nga imong kahimut-an, O Dios, sa kadagaya sa imong gugmang walay paglubad, tubaga ako. Diha sa kamatuoran sa imong kaluwasan, luwasa ako gikan sa pagkaunlod diha sa lapok; palingkawasa ako gikan kanila nga nagdumot kanako, gikan sa lalom nga katubigan. Ayaw itugot nga maanod ako sa baha, o malamoy sa kahiladman, o matak-opan sa baba sa gahong. Tubaga ako, O Ginoo, kay ang imong gugmang walay paglubad maayo; sumala sa imong madagayaong kaluoy, lingia ako. Ayaw tagoa ang imong nawong gikan sa imong alagad, kay ania ako sa kagul-anan, pagdali sa pagtubag kanako. Paduol kanako, lukata ako; palingkawasa ako tungod sa akong mga kaaway. Ikaw nahibalo sa pagpakaulaw kanako, ug sa akong kaulawan, ug sa akong pagkatinamay; ang tanan nakong mga kaaway anaa sa imong atubangan. Ang pagpakaulaw nakadugmok sa akong kasingkasing, busa ako nagmagul-anon. Nangita ako ug kaluoy, apan wala; ug mga tiglipay, apan wala akoy nakit-an. Gihatagan ako ug hilo ingon nga akong pagkaon; ug sa akong kauhaw, gihatagan ako nila ug suka aron imnon. Himoa ang ilang lamisa nga laang alang kanila; ang ilang kasaulogan mahimong lit-ag alang kanila. Pangitngiti ang ilang mga mata aron sila dili makakita; ug himoa nga magpadayon sa pagkurog ang ilang mga hawak. Ibubo sa ibabaw nila ang imong kaligutgot, ug himoa nga ang kabangis sa imong kasuko makaagpas kanila. Mahimo unta nga biniyaan ang ilang kampo; ayaw itugot nga may magpuyo sa ilang mga tolda. Kay ilang gilutos siya nga imong gihampak, ug kadtong imong gisamaran ila pa gayong gipahinumdoman sa kasakit. Dugangi ug silot ang ilang silot; dili na unta sila makalingkawas sa imong paghukom. Papasa sila gikan sa basahon sa kinabuhi, ug ayaw na sila ipalista uban sa mga matarong. Apan ako kabos ug masulub-on; itugot, O Dios, nga ang imong kaluwasan magpahimutang kanako sa itaas! Dayegon nako ang ngalan sa Dios uban sa usa ka awit; pasidunggan nako siya uban sa pagpasalamat. Makapahimuot kini sa Ginoo labaw kay sa usa ka baka o usa ka torong baka nga adunay mga sungay ug mga kuko. Pakit-a niini ang mga dinaogdaog ug malipay sila; kamo nga nangita sa Dios, padasiga ang inyong kasingkasing. Kay ang Ginoo namati sa mga nanginahanglan, ug wala magtamay sa iyang katawhan nga nabilanggo. Padayega kaniya ang langit ug ang yuta, ang kadagatan ug ang tanan nga naglihok diha kanila. Kay ang Dios magluwas sa Zion ug magtukod sa mga siyudad sa Juda; ug sila magpuyo didto ug manag-iya niini; ug ang mga kaliwat sa iyang mga ulipon manunod niini, ug sila nga nahigugma sa iyang ngalan magpuyo diha niini. O Dios, luwasa ako! O Ginoo, pagdali sa pagtabang kanako! Itugyan sa kaulawan ug kalibog kadtong nagtinguha sa akong kinabuhi! Pasiboga ug ipadala ngadto sa kaulawan kadtong nagtinguha sa akong kadaot! Pasiboga sila tungod sa ilang kaulawan, sila nga nag-ingon, “Aha, Aha!” Kadtong tanan nga nangita kanimo mangalipay unta ug magmaya diha kanimo! Kadtong mga nahigugma sa imong kaluwasan magpadayon unta sa pag-ingon, “Gamhanan ang Dios!” Apan ako kabos ug nanginahanglan; pagdali ngari kanako, O Dios! Ikaw mao ang akong magtatabang ug ang akong manluluwas; O Ginoo, ayaw paglangan! Kanimo, O Ginoo, modangop ako; ayaw gayod ako ibutang sa kaulawan! Sa imong pagkamatarong luwasa ug tabanga ako; ikiling kanako ang imong igdulungog ug luwasa ako! Mahimo unta ikaw nga batong dalangpanan alang kanako, usa ikaw ka lig-on nga kuta nga magluwas kanako, kay ikaw mao ang akong bato ug ang akong kuta. Luwasa ako, O akong Dios, gikan sa kamot sa daotan, gikan sa kamot sa dili matarong ug walay puangod nga tawo. Kay ikaw, O Ginoo, mao ang akong paglaom, ang akong pagsalig, O Ginoo, sukad pa sa akong pagkabatan-on. Diha kanimo nagsalig ako gikan sa akong pagkatawo; ikaw mao ang nagkuha kanako gikan sa taguangkan sa akong inahan. Ang akong pagdayeg magpadayon nga alang kanimo. Ako sama sa usa ka timailhan alang sa daghan; apan ikaw mao ang akong lig-on nga dalangpanan. Ang akong baba napuno sa pagdayeg kanimo, ug sa paghimaya kanimo sa tibuok nga adlaw. Ayaw ako isalikway sa panahon sa pagkatigulang; ayaw ako biyai sa diha nga ang akong kusog maluya na. Kay ang akong mga kaaway nagsulti mahitungod kanako; kadtong naniid sa akong kinabuhi nag-usa sa paglaraw, nga nag-ingon, “Ang Dios mibiya kaniya; gukda ug dakpa siya kay walay bisan usa nga moluwas kaniya.” O Dios, ayaw pagpalayo gikan kanako; O akong Dios, pagdali sa pagtabang kanako! Ang akong mga kaaway mabutang unta sa kaulawan ug malaglag; matabonan unta sa kaulawan ug sa pagkatalamayon kadtong nagtinguha sa akong kadaot. Apan ako magpadayon sa paglaom, ug magdugang pa gayod sa pagdayeg kanimo. Ang akong baba magsulti sa imong pagkamatarong, sa imong mga buhat sa pagluwas sa tibuok nga adlaw, kay ang gidaghanon niini dili na nako maihap. Moanha ako uban sa mga gamhanang buhat sa Ginoong Dios, magdayeg ako sa imong pagkamatarong, sa imoha lamang. O Dios, gitudloan nimo ako sukad pa sa akong pagkabatan-on, ug sa gihapon nagpahayag ako sa imong mga katingalahang buhat. Oo, bisan sa diha nga matigulang na ako ug ubanon na, O Dios, ayaw ako biyai, hangtod nga ikapahayag nako ang imong kusog ngadto sa tanang kaliwatan nga moabot. Ang imong gahom ug ang imong pagkamatarong, O Dios, miabot sa kahitas-an. Ikaw nga nagbuhat sa mga dagkong butang, O Dios, kinsa ba ang sama kanimo? Ikaw nga nagpakita kanako ug daghang kagul-anan ug katalagman, mopalig-on kanako pag-usab; gikan sa kahiladman sa yuta pabangonon nimo ako pag-usab. Ikaw magdugang sa akong dungog ug maghupay kanako pag-usab. Magdayeg usab ako kanimo uban sa alpa, tungod sa imong pakamatinumanon, O akong Dios; kanimo mag-awit ako ug mga pagdayeg uban sa lira, O Balaan sa Israel. Ang akong mga ngabil magsinggit sa kalipay sa diha nga mag-awit ako ug mga pagdayeg kanimo; ang akong kalag usab nga imong giluwas. Ang akong dila magsulti sa imong pagkamatarong sa tibuok nga adlaw, kay sila nabutang sa kaulawan ug pagkatinamay, kadtong nagtinguha paghimo ug kadaot kanako. Ihatag sa hari ang imong mga hustisya, O Dios, ug ang imong pagkamatarong ngadto sa anak sa hari! Maghukom unta siya sa imong katawhan diha sa pagkamatarong, ug sa imong mga kabos diha sa kaangayan! Ang kabukiran magdala unta ug pakigdait sa katawhan, ug ang kabungtoran, diha sa pagkamatarong! Maglaban unta siya sa katungod sa mga kabos sa katawhan, maghatag ug kaluwasan sa mga nanginahanglan, ug magdugmok sa malupigon! Mabuhi unta siya samtang naglungtad pa ang adlaw ug ang bulan hangtod sa tanang kaliwatan! Mahisama unta siya sa ulan nga mangatagak sa balili nga gigalab, sama sa taligsik nga nagpatubig sa yuta! Sa iyang mga adlaw molambo unta ang mga matarong, ug ang pakigdait modagaya, hangtod nga ang bulan mahanaw na! Maggahom unta siya gikan sa dagat ngadto sa laing dagat, ug gikan sa Suba ngadto sa mga kinatumyan sa yuta! Ang iyang mga kabatok moyukbo unta sa iyang atubangan, ug ang iyang mga kaaway magtilap sa abog! Ang mga hari sa Tarsis ug sa mga kapuloan maghatag unta kaniya ug buhis: ang mga hari sa Sheba ug sa Seba magdala unta ug mga gasa! Ang tanang mga hari magyukbo unta sa atubangan niya; mag-alagad unta kaniya ang tanang mga nasod! Kay siya nagluwas sa nanginahanglan sa diha nga siya magtawag, sa kabos ug sa walay makatabang. Naluoy siya sa huyang ug sa nanginahanglan, ug nagluwas sa mga kinabuhi sa nanginahanglan. Gikan sa pagdaogdaog ug pagpanglupig gilukat niya ang ilang kinabuhi; ug bililhon ang ilang dugo diha sa iyang panan-aw. Mabuhi unta siya ug dugay, mahatag unta ang bulawan sa Sheba ngadto kaniya! Himoon unta kanunay ang pag-ampo alang kaniya, ug mapanalanginan unta siya sa tibuok nga adlaw! Aduna untay daghang trigo sa yuta; sa tumoy sa kabukiran magtabyog unta kini; ang mga bunga niini mahisama unta sa Lebanon; ug ang mga tawo molambo unta diha sa siyudad sama sa balili sa yuta. Ang iyang ngalan molungtad unta hangtod sa kahangtoran, ang iyang ngalan magpadayon unta ingon nga nagpadayon pa ang adlaw! Ang katawhan mabulahan unta diha kaniya, ang tanang kanasoran motawag kaniya nga bulahan! Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga mao lamang ang nagbuhat sa mga katingalahang butang. Dalaygon ang iyang mahimayaong ngalan hangtod sa kahangtoran; mapuno unta sa iyang himaya ang tibuok nga yuta! Amen ug Amen! Ang mga pag-ampo ni David nga anak ni Jesse natapos na. Sa pagkatinuod ang Dios maayo ngadto sa mga matarong, kanila nga putli ug kasingkasing. Apan alang kanako, hapit na mapandol ang akong mga tiil; hapit na maligas ang akong mga lakang. Kay nasina ako sa mga mapahitas-on, sa diha nga nakita nako ang kauswagan sa mga daotan. Kay wala silay kasakitan, hinuon ang ilang lawas lig-on ug himsog. Sila wala sa kalisdanan sama sa uban nga mga tawo; wala sila hampaka sama sa ubang mga tawo. Busa ang garbo mao ang ilang kuwentas; ang pagpanglupig nagtabon kanila sama sa usa ka bisti. Ang ilang mga mata nagbudlat sa katambok; ang ilang kasingkasing nag-awas sa kabuang. Nangyubit sila ug nagsulti ug daotan; mapahitas-on silang nagsulti ug pagpanaogdaog. Gipahimutang nila ang ilang mga baba batok sa kalangitan, ug ang ilang dila naglakaw latas sa yuta. Busa ang katawhan moatubang ug modayeg kanila ug dili makakita ug sayop kanila. Ug sila nag-ingon, “Unsaon sa pagkahibalo sa Dios? Aduna bay kahibalo diha sa Labing Halangdon?” Tan-awa, kini mao ang mga daotan, anaa kanunay sa kaharuhay, sila miuswag sa mga bahandi. Ang tanan kawang lamang sa paghinlo nako sa akong kasingkasing ug ang pagpanghunaw nako sa akong mga kamot sa pagkawalay sala. Kay sa tibuok adlaw nagkalisod ako, ug gipanton sa matag buntag. Kon miingon pa ako, “Mosulti ako sa ingon,” dili unta ako matinud-anon ngadto sa kaliwatan sa imong mga anak. Apan sa diha nga naghunahuna ako unsaon nako sa pagsabot niini, kini daw lisod kaayo alang kanako, hangtod nga miadto ako sa balaang dapit sa Dios, unya nasabtan nako ang ilang sangpotan. Sa pagkatinuod gibutang nimo sila sa mga dapit nga danglog, gihagbong nimo sila ngadto sa kalaglagan. Naunsa ba nga sila nangalaglag man sa kalit, nangaanod sa hilabihang mga kalisang! Sila sama sa usa ka damgo sa diha nga ang usa ka tawo mahigmata, sa pagmata, tamayon nimo ang ilang paghanduraw. Sa dihang nasakit ang akong kalag, sa dihang mibati ug kangutngot ang akong kasingkasing, ako buangbuang ug walay alamag, sama ako sa usa ka mananap nganha kanimo. Bisan pa niana, ako ania gihapon uban kanimo; gikuptan nimo ang tuo nakong kamot. Ikaw magmando kanako pinaagi sa imong pagtambag, ug unya dawaton nimo ako sa himaya. Kinsa may akoa nga anaa sa langit gawas kanimo? Ug walay bisan unsa dinhi sa ibabaw sa yuta nga akong gitinguha gawas kanimo. Ang akong unod ug ang akong kasingkasing maluya, apan ang Dios mao ang kalig-on sa akong kasingkasing ug ang akong bahin hangtod sa kahangtoran. Kay tan-awa, sila nga nagpalayo kanimo mangahanaw; gilaglag nimo silang tanan nga malimbongon kanimo. Apan alang kanako, maayo ang pagpaduol ngadto sa Dios; Ang Ginoo nga Dios gihimo nako nga akong dalangpanan, aron isugilon nako ang tanan nimong mga buhat. O Dios, nganong gisalikway nimo kami hangtod sa kahangtoran? Ngano ba nga nag-aso ang imong kapungot batok sa mga karnero sa imong sibsibanan? Hinumdomi ang imong katilingban nga imong gikuha sa dugay nang panahon, nga imong gilukat aron mahimo nga banay sa imong panulundon! Hinumdomi ang bukid sa Zion, nga imong gipuy-an. Ilakang ang imong mga tiil ngadto sa mga nangaguba sa dayon; ang kaaway miguba sa tanan didto sa balaang dapit. Ang imong mga kaaway nagngulob sa taliwala sa imong balaang dapit; gipahimutang nila ang ilang mga timailhan aron mahimong mga ilhanan. Sa itaas nga agianan giputol nila ang baga nga mga kahoy pinaagi sa wasay. Ug unya ang tanang mga kinulit ilang gipangguba pinaagi sa wasay ug martilyo Ilang gisunog sa kalayo ang imong balaang puluy-anan; ilang gipasipad-an ang dapit nga puluy-anan sa imong ngalan, gipukan kini ngadto sa yuta. Nag-ingon sila sa ilang kasingkasing, “Laglagon nato sila sa hingpit”; gisunog nila ang tanang mga dapit nga tagboanan sa Dios nga didto sa yuta. Wala na namo makita ang among mga ilhanan; wala nay bisan usa ka propeta, ug walay bisan usa kanamo nga nahibalo hangtod kanus-a. Hangtod kanus-a ba, O Dios, nga ang kabatok magtamay? Magpasipala ba ang kaaway sa imong ngalan hangtod sa kahangtoran? Ngano ba nga gipugngan nimo ang imong kamot, ang tuo nimong kamot? Nganong gitipigan nimo kini sa imong dughan? Apan ang Dios nga akong Hari gikan pa sa kakaraanan, naghimo sa kaluwasan diha sa taliwala sa yuta. Imong gipikas ang dagat pinaagi sa imong kusog; imong gidugmok ang mga ulo sa mga dragon diha sa katubigan. Gidugmok nimo ang mga ulo sa Lebiatan; imong gihatag siya ingon nga pagkaon alang sa mga binuhat nga nagpuyo sa kamingawan. Imong gipabuswak ang tubod ug ang suba; gipauga nimo ang dagkong mga suba. Imo ang adlaw ug imo usab ang gabii; imong giandam ang kahayag ug ang adlaw. Gipahimutang nimo ang tanang mga utlanan sa yuta; gibuhat nimo ang ting-init ug tingtugnaw. Hinumdomi kini, O Ginoo, giunsa sa mga kaaway sa pagpakaulaw, ug ang buangbuang nga katawhan nagpasipala sa imong ngalan. Ayaw itugyan ngadto sa mga ihalas nga mananap ang kinabuhi sa imong salampati; ayaw kalimti ang kinabuhi sa imong mga kabos hangtod sa kahangtoran. Tagda ang imong kasabotan kay ang mga ngitngit nga dapit sa yuta napuno sa mga puluy-anan sa kabangis. Ayaw itugot nga ang dinaogdaog maulawan. Padayega sa imong ngalan ang mga kabos ug nanginahanglan. Tindog, O Dios, labani ang imong katungod; hinumdomi giunsa sa buangbuang nga tawo pagtamay kanimo sa tibuok nga adlaw! Ayaw kalimti ang tingog sa imong mga kaaway, ang tingog niadtong mga nakigbatok kanimo nga nagkakusog! Nagpasalamat kami kanimo, O Dios, nagpasalamat kami; ug ang imong ngalan duol. Ang mga tawo nagsugilon mahitungod sa imong katingalahang buhat. Sa panahon nga akong gitakda maghukom ako diha sa kaangayan. Sa diha nga ang yuta ug ang tanang mga nagpuyo niini mangalaglag, ako mao ang magsangga sa mga haligi niini. Nag-ingon ako sa mga mapagarbohon, “Ayaw na pagpasigarbo,” ug sa daotan, “Ayaw na iisa ang inyong sungay; ayaw ninyo iisa sa itaas ang inyong sungay; o magsulti uban sa pinatikig nga liog.” Kay ang pagbayaw dili gikan sa silangan o sa kasadpan, o gikan sa habagatan; apan ang Dios mao ang maghukom, ipaubos niya ang usa ug bayawon niya ang usa. Kay diha sa kamot sa Ginoo adunay usa ka kupa, nga may bino nga nagbula, maayong pagkasagol; ug gikan niini maghuwad siya ug kapaitan, ug ang tanan nga daotan sa kalibotan mohurot niini hangtod sa mga linugdang. Apan ako maglipay hangtod sa kahangtoran; mag-awit ako ug mga pagdayeg sa Dios ni Jacob. Putlon nako ang tanang mga sungay sa mga tawong daotan, apan ang mga sungay sa mga matarong bayawon. Sa Juda giila ang Dios, sa Israel bantogan ang iyang ngalan. Ang iyang balay anaa sa Salem, ang iyang puluy-anan anaa sa Zion. Didto gipangbunggo niya ang mga nagpangidlap nga udyong, ang taming, ang espada ug ang mga hinagiban sa gubat. Mahimayaon ikaw, halangdon pa kay sa kabukiran nga walay kataposan. Ang mga isog ug kasingkasing gipanguhaan sa ilang mga inilog; sila nahinanok sa pagkatulog; walay bisan usa sa mga manggugubat nga nakagamit sa ilang mga kamot. Sa imong pagbadlong, O Dios ni Jacob, ang nagkabayo ug ang kabayo nagbuy-od nga daw patay. Apan ikaw, ikaw makalilisang gayod! Kinsay makabarog sa imong atubangan sa diha nga ikaw masuko? Gikan sa kalangitan gisulti nimo ang hukom; ang yuta nahadlok ug mihilom, sa diha nga ang Dios mitindog aron maghukom sa pagluwas sa tanang dinaogdaog diha sa yuta. Sa pagkatinuod gayod, ang kaligutgot sa tawo magdayeg kanimo; ang nahibilin sa kaligutgut imong gipugngan. Pagsaad kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug tumana kini; padad-a ug mga gasa ang tanan nga naglibot kaniya, ngadto kaniya nga takos kahadlokan, nga nagputol sa espiritu sa mga pangulo, siya nga gikalisangan sa mga hari sa yuta. Ako nagtuaw sa makusog ngadto sa Dios, sa kusog nga tingog ngadto sa Dios aron siya mamati kanako. Sa adlaw sa akong kalisdanan ako nangita sa Ginoo; sa kagabhion ang akong kamot gibayaw ug wala maluya; ang akong kalag nagdumili nga hupayon. Naghunahuna ako sa Dios, ug ako nag-agulo; namalandong ako ug ang akong espiritu naluya. Ikaw nagpugong sa akong mga mata nga matak-op; nahasol ako pag-ayo nga tungod niana wala ako makasulti. Gihandom nako ang mga adlaw sa karaang panahon, gihinumdoman nako ang katuigan sa karaang panahon. Sa kagabhion, lalom ang pamalandong sa akong kasingkasing, ako namalandong ug nagsusi sa akong espiritu, “Magsalikway ba ang Ginoo hangtod sa kahangtoran, ug dili na ba siya magmaluluy-on? Nawala na ba sa dayon ang iyang gugmang walay paglubad? Natapos na ba sa dayon ang iyang saad? Nakalimot na ba ang Dios sa pagkamaluluy-on? Sa iyang kasuko, gitabonan ba niya ang iyang malumong kaluoy?” Ug ako miingon, “Kini mao ang akong kaguol nga ang tuong kamot sa Labing Halangdon nausab.” Akong hinumdoman ang mga buhat sa Ginoo; akong hinumdoman ang imong mga kahibulongan sa kakaraanan. Pamalandongan nako ang tanan nimong mga buhat, ug magsulti ako sa imong gamhanang mga buhat. Ang imong dalan, O Dios, balaan. Kinsa ba nga dios ang dako nga sama sa atong Dios? Ikaw mao ang Dios nga nagbuhat ug mga katingalahan, nga nagpadayag sa imong gahom taliwala sa mga katawhan. Pinaagi sa imong bukton giluwas nimo ang imong katawhan, ang mga anak ni Jacob ug ni Jose. Sa diha nga ang katubigan nakakita kanimo, O Dios, sa diha nga ang katubigan nakakita kanimo, nangahadlok sila, ang kahiladman usab nangurog. Ang mga dag-om nagyabo ug tubig; ang mga langit nagpadalugdog; ang imong mga udyong usab nagpangidlap sa tanang dapit. Ang dinahunog sa imong dalugdog anaa sa mga alimpulos; ang mga kilat mihayag sa kalibotan; ang yuta mikurog ug nauyog. Ang imong dalan anaa sa dagat, ang imong mga agianan anaa sa dagkong katubigan; apan ang imong mga tunob wala makita. Gimandoan nimo ang imong katawhan sama sa usa ka panon sa karnero pinaagi sa kamot ni Moises ug ni Aaron. Pamati, O akong katawhan, sa akong pagtulun-an; ikiling ang inyong mga igdulungog sa mga pulong sa akong baba! Bukhon nako ang akong baba sa usa ka sambingay; magsulti ako ug mga butang nga natago sukad sa karaang panahon, nga among nabati ug nahibaloan, nga gisugilon kanamo sa among mga katigulangan. Dili namo kini itago gikan sa ilang mga anak, apan isugilon ngadto sa kaliwatan nga umaabot ang mga dalaygong buhat sa Ginoo, ug ang iyang gahom, ug ang mga katingalahang buhat nga iyang gihimo. Kay siya naghimo ug usa ka pagpamatuod kang Jacob, ug nagpahimutang ug usa ka Balaod diha sa Israel, nga gisugo niya sa among mga katigulangan nga itudlo ngadto sa ilang mga anak, aron ang mosunod nga kaliwatan mahibalo niini, bisan ang mga anak nga wala pa mahimugso, ug mobarog ug magsugilon niini sa ilang mga anak, aron nga ibutang nila ang ilang paglaom diha sa Dios, ug dili malimot sa mga buhat sa Dios, kondili magtuman sa iyang mga sugo; ug dili unta sila mahisama sa ilang mga katigulangan, usa ka sukihan ug masinupakon nga kaliwatan, usa ka kaliwatan nga ang kasingkasing dili mahimutang, nga ang espiritu wala magmatinumanon sa Dios. Ang mga Efraimhanon nga nasangkap sa pana, mitalikod sa adlaw sa gubat. Wala nila tumana ang kasabotan sa Dios, hinuon nagdumili sa paglakaw sumala sa iyang Balaod. Nakalimot sila sa iyang mga nabuhat ug sa iyang mga katingalahang buhat nga iyang gipakita kanila. Mga butang nga kahibulongan iyang gibuhat diha sa panan-aw sa ilang mga katigulangan didto sa yuta sa Ehipto, sa kapatagan sa Zoan. Gibahin niya ang dagat ug gipalatas niya sila niini, ug iyang gihimo ang katubigan ingon sa usa ka pinundok nga nagbarog. Sa adlawan gitultolan niya sila pinaagi sa usa ka panganod, ug sa tibuok nga gabii pinaagi sa usa ka kahayag sa kalayo. Gibuak niya ang mga pangpang sa kamingawan, ug gihatagan sila ug mainom nga madagayaon ingon nga daw gikan sa kahiladman. Gipabul-og niya ang mga tubod sa tubig gikan sa mga pangpang ug gipadagayday niya ang mga tubig sama sa mga suba. Apan bisan pa niini, nagpadayon sila sa pagpakasala batok kaniya, misukol batok sa Labing Halangdon didto sa kamingawan. Ilang gisulayan ang Dios diha sa ilang kasingkasing pinaagi sa pagpangayo sa pagkaon nga ilang gitinguha. Misulti sila batok sa Dios, nga nag-ingon, “Makahimo ba ang Dios sa paglatad ug usa ka lamisa dinhi sa kamingawan? Gibunalan niya ang bato aron mobuhagay ang tubig, ug ang mga sapa nagbaha. Makahimo ba usab siya sa paghatag ug pan, o makahatag ba siya ug unod alang sa iyang katawhan?” Busa sa dihang nakadungog ang Ginoo, nasuko siya pag-ayo; gipasilaob ang usa ka kalayo batok kang Jacob, ang iyang kasuko misaka batok sa Israel; tungod kay sila wala motuo sa Dios, ug wala mosalig sa iyang pagluwas. Bisan pa niana iyang gisugo ang kalangitan sa itaas, ug gibuksan ang mga pultahan sa langit; ug gipaulanan niya sila ug mana aron kaonon, ug gihatagan sila ug pagkaon gikan sa langit. Ang tawo mikaon sa pan sa mga anghel; siya nagpadala kanila ug daghan nga pagkaon. Iyang gipahuros ang hangin sa silangan diha sa kalangitan, ug pinaagi sa iyang gahom iyang gimandoan ang hangin sa habagatan; nagpaulan usab siya kanila ug unod sama sa abog, mga langgam nga pak-an sama sa balas sa kadagatan; gipahugpa niya kini sa kinataliwad-an sa ilang kampo, sa palibot sa ilang mga puluy-anan. Busa nangaon sila ug nangabusog pag-ayo, kay gihatag niya ang ilang gitinguha. Apan sa wala pa sila matagbaw, samtang diha pa sa ilang baba ang ilang pagkaon, ang kaligutgot sa Dios misaka batok kanila, ug gipatay ang mga labing kusgan kanila. ug gilaglag ang mga pinili sa Israel. Bisan pa niini sila nagpadayon sa pagpakasala; bisan pa sa iyang mga katingalahang buhat sila wala motuo. Busa giwagtang niya ang ilang mga adlaw sama sa gininhawa, ug ang ilang mga tuig diha sa kalisang. Sa diha nga gipamatay niya sila, sila nangita kaniya; naghinulsol sila ug nagtinguha sa pagpangita sa Dios, Nahinumdom sila nga ang Dios mao ang ilang bato, ang Labing Halangdon nga Dios nga ilang Manluluwas. Apan giuloulohan nila siya pinaagi sa ilang baba, pinaagi sa ilang dila sila namakak kaniya. Ang ilang mga kasingkasing wala magmaunongon kaniya; sila wala magmatinud-anon sa iyang kasabotan. Apan siya nga maluluy-on, nagpasaylo sa ilang kasal-anan, ug wala molaglag kanila; sa makadaghan gipugngan niya ang iyang kasuko, ug wala niya pukawa ang tibuok niyang kaligutgot. Siya nahinumdom nga sila unod lamang, usa ka hangin nga lumalabay ug dili na mobalik. Sa makadaghan sila misupil batok kaniya didto sa kamingawan, ug mipasubo kaniya didto sa kamingawan! Miusab pa gayod sila sa pagsulay sa Dios, ug mihagit sa Balaan sa Israel. Wala nila hinumdomi ang iyang gahom, o ang adlaw sa iyang paglukat kanila gikan sa kaaway, sa dihang gihimo niya ang iyang mga ilhanan didto sa Ehipto, ug ang iyang mga katingalahan didto sa kapatagan sa Zoan. Gihimo niya nga dugo ang ilang mga suba, aron sa ilang kasapaan sila dili makainom. Gipadala niya sa taliwala nila ang mga panon sa langaw nga mikaon kanila; ug mga baki nga milaglag kanila. Iyang gihatag usab ang ilang mga abot ngadto sa mga ulod, ug ang bunga sa ilang mga paghago ngadto sa mga dulon. Iyang gilaglag ang ilang kaparasan pinaagi sa ulan nga yelo, ug ang ilang mga sikomoro pinaagi sa katugnaw. Gitugyan usab niya ang ilang kahayopan ngadto sa ulan nga yelo, ug ang ilang mga panon sa karnero ngadto sa dagkong kilat. Iyang gipahamtang kanila ang kabangis sa iyang kaligutgot, kasuko, kapungot ug kalisdanan, usa ka panon sa mga anghel nga molaglag. Nagbuhat siya ug dalan alang sa iyang kasuko; wala niya sayloi ang ilang mga kalag gikan sa kamatayon, hinuon iyang gitugyan ang ilang mga kinabuhi sa katalagman, Gipamatay niya ang tanang mga panganay didto sa Ehipto, ang mga unang bunga sa ilang kusog didto sa mga tolda ni Ham. Unya iyang gipagula ang iyang katawhan sama sa mga karnero, ug gitultolan niya sila didto sa kamingawan sama sa usa ka panon. Ug gidala niya sila nga layo sa kakuyaw, nga tungod niana sila wala mangahadlok, apan ang dagat milumos sa ilang mga kaaway. Ug gidala niya sila ngadto sa iyang balaang yuta, ngadto sa bukid nga gikuha pinaagi sa iyang tuong kamot. Gipapahawa usab niya ang mga nasod gikan sa ilang atubangan; gibahinbahin niya sila alang sa usa ka panulundon, ug gipapuyo sa ilang mga tolda ang mga banay sa Israel. Bisan pa niini, sila misukol ug misulay sa Labing Halangdon nga Dios, ug wala sila magbantay sa iyang mga pagpamatuod, kondili mibiya sila ug nagmabudhion sama sa ilang mga katigulangan; mitipas sila sama sa usa ka malimbongon nga pana. Kay gihagit nila siya sa pagkasuko pinaagi sa ilang mga habog nga dapit; gipapangabubho nila siya pinaagi sa ilang mga larawan nga kinulit. Sa diha nga nakadungog ang Dios, siya nasuko, ug gisalikway niya sa hilabihan ang Israel. Gibiyaan niya ang iyang puluy-anan sa Silo, ang tolda diin siya nagpuyo uban sa mga tawo, ug gitugyan ang iyang gahom ngadto sa pagkabihag, ang iyang himaya ngadto sa kamot sa kaaway. Gitugyan usab niya ang iyang katawhan ngadto sa espada, ug mibubo sa iyang kasuko batok sa iyang panulundon. Ang kalayo milamoy sa ilang mga batan-on nga lalaki, ug ang ilang mga ulay wala nay mga alawiton sa kaminyoon. Ang ilang mga pari nangapukan pinaagi sa espada, ug ang ilang mga biyuda wala magbangutan. Unya nahigmata ang Ginoo ingon nga daw gikan sa pagkatulog, sama sa usa ka kusgan nga tawo nga nagsinggit tungod sa bino. Ug iyang gibuntog ang iyang mga kaaway; gibutang niya sila sa usa ka kaulawan nga walay kataposan. Iyang gisalikway ang tolda ni Jose, ug wala pilia ang banay ni Efraim; apan gipili niya ang banay ni Juda, ang bukid sa Zion nga iyang gihigugma. Gitukod niya ang iyang balaang puluy-anan sama sa mga kahitas-an, sama sa yuta nga iyang gipahimutang hangtod sa kahangtoran. Siya nagpili kang David nga iyang alagad, ug nagkuha kaniya gikan sa mga toril sa karnero; gikan sa pagsunod sa mga bayeng karnero nga adunay mga gagmay, gidala niya siya, aron mahimong tigbantay ni Jacob nga iyang katawhan, ug sa Israel nga iyang panulundon. Busa giatiman niya sila sumala sa katarong sa iyang kasingkasing, ug gimandoan niya sila pinaagi sa kabatid sa iyang mga kamot. O Dios, ang mga nasod miabot nganhi sa imong panulundon; gipasipad-an nila ang imong balaan nga Templo; giguba nila ang Jerusalem. Gihatag nila ang mga patayng lawas sa imong mga alagad ngadto sa mga langgam sa kalangitan ingon nga pagkaon, ang unod sa imong mga balaan, ngadto sa mga mananap sa yuta. Ilang gipaagas ang ilang dugo sama sa tubig libot sa Jerusalem, ug walay bisan usa nga milubong kanila. Nahimo kaming usa ka tinamay sa among mga silingan, giyubit ug gikataw-an nila nga naglibot kanamo. Hangtod kanus-a ba, O Ginoo? Masuko ba ikaw hangtod sa kahangtoran? Magdilaab ba ang imong pangabubho sama sa kalayo? Ibubo ang imong kaligutgot ngadto sa mga nasod nga wala makaila kanimo, ug ngadto sa mga gingharian nga wala magsangpit sa imong ngalan! Kay ilang gilamoy si Jacob, ug ilang gilumpag ang iyang puluy-anan. Ayaw hinumdomi batok kanamo ang mga kasal-anan sa among katigulangan; ipasugat kami pagdali sa imong malumong kaluoy, kay kami gipaubos na gayod kaayo. Tabangi kami, O Dios sa among kaluwasan, alang sa himaya sa imong ngalan; ug luwasa kami ug pasayloa sa among mga sala tungod ug alang sa imong ngalan! Nganong mag-ingon man ang mga nasod, “Hain ba ang ilang Dios?” Itugot nga ang pagbalos sa dugo sa imong mga alagad nga ilang gipaagas mahibaloan sa mga nasod atubangan sa among mga mata! Modangat unta sa imong atubangan ang pag-agulo sa mga binilanggo; sumala sa dako nimong gahom panalipdi kadtong mga gihukman sa kamatayon! Ibalik sa pito ka pilo ngadto sa sabakan sa among silingan ang pagpakaulaw nga ilang gihimo kanimo, O Ginoo! Unya kami nga imong katawhan, ang mga karnero sa imong sibsibanan, magpasalamat kanimo hangtod sa kahangtoran; kami magdayeg kanimo kanunay gikan sa kaliwatan ngadto sa kaliwatan. Pamati, O Magbalantay sa Israel, ikaw nga nagmando kang Jose sama sa usa ka panon sa mga karnero! Ikaw nga naglingkod ibabaw sa kerubin, dan-ag sa atubangan ni Efraim ug ni Benjamin ug ni Manases! Pukawa ang imong gahom, ug dali ngari aron sa pagluwas kanamo. Ipahiuli kami, O Dios; padan-aga ang imong nawong, aron maluwas kami! O Ginoo nga Dios sa mga panon, hangtod kanus-a ba ikaw masuko sa mga pag-ampo sa imong katawhan? Gipakaon nimo sila ug pan sa mga luha, ug gihatagan nimo sila ug hilabihan ka daghan nga luha aron imnon. Gihimo nimo kami nga sinugdan sa panag-away sa among mga silingan, ug ang among mga kaaway nangatawa diha sa ilang kaugalingon. Ipahiuli kami, O Dios sa mga panon; padan-aga ang imong nawong aron maluwas kami. Ikaw nagdala ug usa ka paras gikan sa Ehipto; gipapahawa nimo ang mga nasod, ug gitanom nimo kini. Gihinloan nimo ang yuta alang niini, migamot kini, ug milukop sa yuta. Ang kabukiran natabonan sa landong niini, ang dagko nga cedro sa mga sanga niini; mikaylap ang mga sanga niini ngadto sa dagat, ug ang mga saha niini ngadto sa Suba. Ngano man nga gipukan nimo ang mga paril niini, nga tungod niini ang tanan nga mangagi sa dalan mamupo sa bunga niini? Ang baboy nga ihalas nga gikan sa lasang miungad niini, ug ang tanang mananap sa kapatagan nangaon niini. Balik, naghangyo kami kanimo, O Dios sa mga panon; sud-onga gikan sa langit ug tan-awa; tagda kining maong paras, ang punoan nga gitanom sa imong tuong kamot Kini gisunog nila sa kalayo, giputol nila kini; mangalaglag unta sila diha sa imong pagbadlong! Apan ipandong ang imong kamot ibabaw sa tawo dapit sa imong tuong kamot, sa anak sa tawo nga imong gipalig-on alang sa imong kaugalingon! Unya kami dili na motalikod gikan kanimo; hatagi kami ug kinabuhi ug kami magtawag sa imong ngalan! Ipahiuli kami, O Ginoo nga Dios sa mga panon! Padan-aga ang imong nawong aron maluwas kami! Pag-awit sa makusog ngadto sa Dios nga atong kusog; panghugyaw kamo sa kalipay ngadto sa Dios ni Jacob! Pagpatugbaw ug usa ka awit, patingoga ang mga tambor, ang mananoy nga lira uban ang alpa. Patingoga ang trumpeta sa bag-ong subang sa bulan, sa pagtakdol sa bulan, sa atong adlaw sa kasaulogan. Kay kini usa ka lagda alang sa Israel, usa ka tulumanon sa Dios ni Jacob. Gihimo niya kini nga usa ka sugo alang kang Jose, sa diha nga migula siya batok sa yuta sa Ehipto. Nakadungog ako ug tingog nga wala nako mailhi: “Gipagaanan nako ang imong abaga gikan sa palas-anon; ang imong mga kamot gipalingkawas gikan sa bukag. Sa kalisdanan ikaw misangpit, ug ako nagluwas kanimo; gitubag ko ikaw sa tago nga dapit sa dalugdog; gisulayan ko ikaw didto sa katubigan sa Meriba. Pamati, O akong katawhan, samtang magpasidaan ako kaninyo! O Israel, kon ikaw mamati lamang unta kanako! Kinahanglang walay lain nga dios diha kanimo; dili ikaw magyukbo sa lain nga dios. Ako mao ang Ginoo nga imong Dios, nga nagkuha kanimo gikan sa yuta sa Ehipto. Bukha pagdako ang imong baba, ug pun-on nako kini. “Apan ang akong katawhan wala mamati sa akong tingog, ang Israel dili buot kanako. Busa gitugyan nako sila ngadto sa kagahi sa ilang kasingkasing, sa pagsunod sa ilang kaugalingong katuyoan. O mamati unta kanako ang akong katawhan, aron ang Israel maglakaw diha sa akong mga dalan! Laglagon dayon nako ang ilang mga kaaway, ug ibakyaw ang akong kamot batok sa ilang mga kaaway. Ang mga nagdumot sa Ginoo moyukbo ngadto kaniya, apan ang ilang dangatan magpadayon hangtod sa kahangtoran. Ako magpakaon kaninyo sa labing maayong trigo, ug sa dugos nga gikan sa bato tagbawon ko kamo.” Ang Dios nagpahiluna diha sa langitnong panagtigom; sa taliwala sa mga dios, siya naghukom: “Hangtod kanus-a ba kamo maghukom nga dili matarong, ug magdapig sa mga daotan? Hatagi ug hustisya ang kabos ug ang mga wala nay amahan; labani ang katungod sa mga sinakit ug sa nanginahanglan. Tabanga ninyo ang mga kabos ug ang mga nanginahanglan, luwasa sila gikan sa kamot sa daotan.” Sila walay kahibalo o panabot, naglakawlakaw sila diha sa kangitngit; ang tanang mga patukoranan sa yuta nangatay-og. Ako miingon, “Kamo mga dios, ug kamong tanan mga anak sa Labing Halangdon; apan bisan pa niini kamo mangamatay sama sa mga tawo, ug mangapukan sama ni bisan kinsa nga pangulo.” Tindog, O Dios, hukmi ang yuta; kay imo man ang tanang kanasoran! O Dios, ayaw paghilom; ayaw pagpakahilom o paghunong, O Dios! Kay tan-awa, ang imong mga kaaway naghimo ug usa ka kaguliyang; sila nga nagdumot kanimo nag-isa sa ilang ulo. Naghimo sila ug malimbongong laraw batok sa imong katawhan; nagsabotsabot sila batok sa imong mga gipanalipdan. Nag-ingon sila, “Dali kamo, puohon nato sila ingon nga usa ka nasod, himoon nga dili na mahinumdoman ang ngalan nga Israel!” Kay naghiusa sila sa pagsabot; batok kanimo sila naghimo ug kasabotan: ang mga tolda sa Edom ug sa mga Ismaelinhon, sa Moab ug sa mga Hagrihanon, sa Gebal ug sa Amon ug sa Amalek, sa Filistia uban sa mga nagpuyo sa Tiro; miuban usab kanila ang Asiria; sila ang lig-ong bukton sa mga anak ni Lot. Buhata kanila ang imong gibuhat sa Midian, ingon sa kang Sisera ug kang Jabin didto sa suba sa Kison, nga nangamatay didto sa Endor, nga nangahimong pundok sa kinalibang alang sa yuta. Himoa ang ilang mga halangdon nga sama kang Oreb ug kang Zeeb, ang tanan nilang mga pangulo nga sama kang Zeba ug kang Zalmuna, nga nag-ingon, “Panag-iyahon nato alang sa atong kaugalingon ang mga pasibsibanan sa Dios.” O akong Dios, himoa sila nga sama sa abog diha sa alimpulos, sama sa mga uhot atubangan sa hangin. Ingon nga ang kalayo mosunog sa kalasangan, ingon nga ang siga mopadilaab sa kabukiran, lutosa sila pinaagi sa imong unos ug lisanga sila pinaagi sa imong bagyo. Pun-a ang ilang mga nawong sa kaulaw, aron mangita sila sa imong ngalan, O Ginoo. Ibutang sila sa kaulawan ug kagul-anan hangtod sa kahangtoran; mangamatay unta sila diha sa kaulawan. Pailha sila nga ikaw lamang, nga ang ngalan si Yahweh, mao ang Labing Halangdon ibabaw sa tibuok nga yuta. Pagkatahom gayod sa imong puluy-anan, O Ginoo sa mga panon! Ang akong kalag gihidlaw, Oo, nangandoy sa mga hawanan sa Ginoo; ang akong kasingkasing ug ang akong unod nag-awit nga malipayon ngadto sa Dios nga buhi. Bisan ang goryon nakakaplag ug puluy-anan, ug ang sayaw, salag alang sa iyang kaugalingon diin didto ibutang niya ang iyang mga kuyabog, sa imong mga halaran, O Ginoo sa mga panon, akong Hari ug akong Dios. Bulahan sila nga nagpuyo sa imong balay, kanunay nga nagdayeg kanimo. Bulahan ang mga tawo nga ang ilang kalig-on anaa kanimo, nga sa kasingkasing anaa ang mga dalan ngadto sa Zion. Sa naglakaw sila latas sa walog sa Baca gihimo nila kini nga dapit sa mga tuboran; ang sayo nga ulan naglukop niini sa mga lim-aw. Nanglakaw sila gikan sa kalig-on ngadto sa kalig-on, ang Dios sa mga dios makita sa Zion. O Ginoo nga Dios sa mga panon, pamatia ang akong pag-ampo; pamati, O Dios ni Jacob! Tan-awa ang among taming, O Dios; ug sud-onga ang nawong sa imong dinihogan! Kay ang usa ka adlaw diha sa imong mga hawanan maayo pa kay sa usa ka libo sa gawas niini. Palabihon nako nga mahimong tigbantay sa pultahan sa balay sa akong Dios, kay sa pagpuyo diha sa mga tolda sa pagkadaotan. Kay ang Ginoo nga Dios adlaw ug taming; ang Ginoo mohatag ug grasya ug himaya. Walay maayo nga butang nga ihikaw niya gikan niadtong mga naglakaw nga matarong. O Ginoo sa mga panon, bulahan ang tawo nga nagsalig kanimo! Ginoo, ikaw nagmaluluy-on sa imong yuta, imong gipahiuli ang maayong kahimtang ni Jacob. Gipasaylo nimo ang kasal-anan sa imong katawhan; imong gitabonan ang tanan nilang sala. Gipasibog nimo ang tanan nimong kaligutgot, milingiw ikaw gikan sa kabangis sa imong kapungot. Ipahiuli kami, O Dios sa among kaluwasan, ug pahunonga na ang imong kaligutgot ngari kanamo! Masuko ba ikaw kanamo hangtod sa kahangtoran? Palungtaron ba diay nimo ang imong kaligutgot ngadto sa tanang kaliwatan? Dili ba nimo kami hatagan pag-usab ug kinabuhi aron ang imong katawhan maglipay diha kanimo? Ipakita kanamo ang imong gugmang walay paglubad, O Ginoo ug ihatag kanamo ang imong kaluwasan. Pabatia ako sa isulti sa Dios nga Ginoo, kay siya magsulti ug pakigdait sa iyang katawhan, sa iyang mga balaan, apan ayaw sila pabalika sa binuang. Sa pagkatinuod, duol na ang iyang kaluwasan alang kanila nga adunay kahadlok kaniya, aron ang himaya magpabilin dinhi sa atong yuta. Ang gugmang walay paglubad ug pagkamaunongon magtagbo; ang pagkamatarong ug ang pakigdait maghalok sa usa ug usa. Ang pagkamaunongon mogitib gikan sa yuta ug ang pagkamatarong magsud-ong gikan sa langit. Oo, ang Ginoo mohatag unsay maayo, ug ang atong yuta mohatag sa abot niini. Ang pagkamatarong mag-una kaniya, ug buhaton niya nga dalan ang iyang mga lakang. Ikiling ang imong igdulungog, O Ginoo, ug tubaga ako, kay ako kabos ug nanginahanglan. Panalipdi ang akong kalag kay ako diosnon man; luwasa kining imong alagad nga nagsalig kanimo. Ikaw mao ang akong Dios; pagmaluluy-on kanako, O Ginoo, kay kanimo nagtuaw ako sa tibuok adlaw. Lipaya ang kalag sa imong alagad kay kanimo, O Ginoo, gibayaw nako ang akong kalag. Kay ikaw, O Ginoo, maayo, ug mapasayloon, ug madagayaon sa gugmang walay paglubad alang sa tanan nga nagsangpit kanimo. Pamatia, O Ginoo, ang akong pag-ampo, tagda ang tuaw sa akong mga pangaliyupo. Sa adlaw sa akong kalisdanan magsangpit ako kanimo, kay ikaw motubag kanako. Walay bisan usa nga sama kanimo taliwala sa mga dios, O Ginoo, o may mga buhat nga sama sa imo. Ang tanang mga nasod nga imong gibuhat moduol ug mosimba sa atubangan nimo, O Ginoo, ug maghimaya sila sa imong ngalan. Kay ikaw bantogan ug nagbuhat sa mga katingalahang butang. Ikaw lamang ang Dios. Tudloi ako sa imong dalan, O Ginoo, aron ako maglakaw diha sa imong kamatuoran; bug-osa ang akong kasingkasing sa pagkahadlok sa imong ngalan. Dayegon ko ikaw, O Ginoo nga akong Dios, uban sa tibuok nako nga kasingkasing, ug himayaon nako ang imong ngalan hangtod sa kahangtoran. Kay dako ang imong gugmang walay paglubad ngari kanako, ug giluwas nimo ang akong kalag gikan sa kahiladman sa Sheol. O Dios, ang mga mapalabilabihon mialsa batok kanako; usa ka pundok sa mga tawo nga walay kaluoy nangita sa akong kinabuhi; ug sila wala magbutang kanimo sa ilang atubangan. Apan ikaw, O Ginoo, Dios nga maluluy-on ug puno sa grasya, hinay sa pagkasuko ug madagayaon sa gugmang walay paglubad ug sa pagkamatinumanon. Lingia ako, ug kaluy-i ako; ihatag ang imong kalig-on ngadto sa imong alagad; luwasa ang anak nga lalaki sa imong sulugoon nga babaye. Ipakita kanako ang usa ka ilhanan sa imong kaluoy, aron sila nga nagdumot kanako makakita niini ug maulawan, tungod kay ikaw, Ginoo, nagtabang kanako ug naghupay kanako. Diha sa bukid sa balaan nagbarog ang siyudad nga iyang gitukod; ang Ginoo nahigugma sa mga ganghaan sa Zion labaw sa tanang mga puluy-anan ni Jacob. Mga butang nga mahimayaon ang gihisgotan mahitungod kanimo, O siyudad sa Dios. Akong gihisgotan si Rahab ug ang Babilonia uban niadtong mga nakaila kanako; ang Filistia usab ug ang Tiro, uban sa Etiopia “Kini siya natawo didto,” sila miingon. Ug mahitungod sa Zion isulti kini, “Kini siya ug kadto siya natawo diha kaniya”; kay ang Labing Halangdon gayod mao ang maglig-on kaniya. Ang Ginoo mag-ihap, sa diha nga maglista siya sa mga katawhan, “Kini siya natawo didto.” Ang mga mag-awit ug ang mga mananayaw usab mag-ingon, “Ang tanan nakong mga tuboran anaa kanimo.” O Ginoo, Dios sa akong kaluwasan, sa adlaw ug gabii nagtuaw ako sa imong atubangan, padangata ang akong pag-ampo nganha sa imong atubangan; ikiling ang imong igdulungog sa akong pagtuaw! Kay ang akong kalag napuno sa mga kagul-anan, ug ang akong kinabuhi nagkaduol na ngadto sa Sheol. Giisip na ako nga uban niadtong manaog ngadto sa Gahong; ako usa ka tawo nga wala nay kusog, sama niadtong biniyaan uban sa mga patay, sama sa gipatay nga nagbuy-od diha sa lubnganan, sama niadtong dili na gayod nimo hinumdoman, kay sila gipahimulag gikan sa imong kamot. Gipahigda nimo ako ilalom sa Gahong, diha sa mga dapit nga ngitngit ug lalom. Ang imong kaligutgot midat-og kanako sa hilabihan gayod, ug gilumsan nimo ako pinaagi sa tanan nimong mga balod. Gihimo nimo nga magpalayo kanako ang akong mga kaila, gihimo nimo ako nga kahadlokan nila. Nabilanggo ako ug dili makaikyas; ang akong mga mata nagkahanap tungod sa kaguol. Nagsangpit ako kanimo matag adlaw, O Ginoo; akong gibayaw ang akong mga kamot nganha kanimo. Maghimo ba ikaw ug mga katingalahan alang sa mga patay? Mobangon ba sila nga mga nangamatay aron sa pagdayeg kanimo? (Selah) Gipadayag ba ang imong gugmang walay paglubad diha sa lubnganan o ang imong pagkamatinumanon diha sa Abadon? Giila ba ang imong mga katingalahan diha sa kangitngitan o ang imong pagkamatarong didto sa yuta sa pagkalimot? Apan ako, O Ginoo, nagtuaw nganha kanimo; sa pagkabuntag ang akong pag-ampo modangat sa atubangan nimo. O Ginoo, nganong gisalikway man nimo ako? Nganong gitago man nimo ang imong nawong gikan kanako? Gisakit ug duol na sa kamatayon sukad pa sa akong pagkabatan-on hangtod karon, ako nag-antos sa imong mga paglisang; nawad-an na ako sa paglaom. Ang imong kaligutgot miagi ibabaw kanako; ang imong mga pagkamakalilisang mihasmag kanako. Naglibot sila kanako sama sa baha sa tibuok adlaw; giliyokan nila ako sa tingob. Gihimo nimo nga ang akong hinigugma ug higala magpalayo kanako; ang akong mga kauban anaa sa kangitngitan. Mag-awit ako mahitungod sa imong gugmang walay paglubad o Ginoo, hangtod sa kahangtoran; pinaagi sa akong baba ipadayag nako ang imong pagkamatinumanon ngadto sa tanang mga kaliwatan. Ako magpadayag nga ang imong gugmang walay paglubad molungtad hangtod sa kahangtoran; ang imong pagkamatinumanon dili matarog sama sa kalangitan. Ikaw nag-ingon, “Naghimo ako ug kasabotan uban sa akong pinili, nanumpa ako kang David nga akong alagad: ‘Lig-onon nako ang imong kaliwat hangtod sa kahangtoran, ug tukoron nako ang imong trono ngadto sa tanang mga kaliwatan.’ ” Himoa nga ang kalangitan magdayeg sa imong mga katingalahan, O Ginoo, ang imong pagkamatinumanon diha sa katilingban sa mga balaan! Kay kinsa man diha sa kalangitan ang ikatandi sa Ginoo? Kinsa sa mga langitnong binuhat ang sama sa Ginoo, Dios nga gikahadlokan pag-ayo sa katilingban sa mga balaan, sa tanan nga naglibot kaniya? O Ginoong Dios sa mga panon, kinsa ba ang gamhanan nga sama kanimo, O Ginoo, uban sa imong pagkamatinumanon nga naglibot kanimo? Ikaw ang nagmando sa kapintas sa dagat; sa diha nga ang mga balod niini misaka gipalinaw nimo kini. Imong gidugmok si Rahab sama sa usa ka patayng lawas; gipatibulaag nimo ang imong mga kaaway pinaagi sa gamhanan nimong bukton. Ang mga kalangitan imo, ang yuta usab imo; ang kalibotan ug ang tanan nga anaa niini, gitukod nimo. Ang amihanan ug ang habagatan, imong gibuhat; ang Tabor ug Hermon naglipay sa pagdayeg sa imong ngalan. Ikaw adunay gamhanan nga bukton; kusgan ang imong kamot, taas ang imong tuong kamot. Ang pagkamatarong ug ang kaangayan mao ang patukoranan sa imong trono; ang gugmang walay paglubad ug ang pagkamatinumanon mag-una kanimo. Bulahan ang katawhan nga nahibalo sa malipayong singgit, nga naglakaw, O Ginoo, diha sa kahayag sa imong nawong; nga nagdayeg sa imong ngalan sa tibuok nga adlaw, ug nagbayaw sa imong pagkamatarong. Kay ikaw mao ang himaya sa ilang kalig-on; pinaagi sa imong kaluoy ang among sungay bayawon. Kay ang atong taming iya sa Ginoo, ang atong hari iya sa Balaan sa Israel. Unya ikaw misulti diha sa panan-awon ngadto sa imong mga matinumanon, ug miingon, “Akong gipahimutang ang panabang ibabaw sa usa ka gamhanan, gibayaw nako ang usa ka pinili gikan sa katawhan. Nakaplagan nako si David nga akong alagad; gidihogan nako siya sa akong lana nga balaan; ang akong kamot magpabilin uban kaniya, ang akong bukton magpalig-on kaniya. Ang kaaway dili makabuntog kaniya, ang anak sa kadaotan dili makapukan kaniya. Akong pulpogon ang iyang mga kaaway sa atubangan niya, ug pukanon nako ang mga nagdumot kaniya. Ang akong pagkamatinumanon ug ang akong gugmang walay paglubad mag-uban kaniya, ug diha sa akong ngalan bayawon ang iyang sungay. Akong ibutang ang iyang kamot diha sa dagat, ug ang iyang tuong kamot diha sa mga suba. Siya magtuaw kanako, ‘Ikaw mao ang akong Amahan, akong Dios ug ang Bato sa akong kaluwasan!’ Himoon nako siya nga akong panganay, ang labing halangdon sa mga hari sa yuta. Ang akong gugmang walay paglubad itagana nako kaniya hangtod sa kahangtoran, ug ang akong kasabotan lig-on nga magbarog alang kaniya. Lig-onon nako ang iyang kaliwatan hangtod sa kahangtoran, ug ang iyang trono ingon sa mga adlaw sa langit. Kon ang iyang mga anak mobiya sa akong Balaod, ug dili maglakaw subay sa akong mga tulumanon, kon lapason nila ang akong kalagdaan, ug dili magtuman sa akong kasugoan, silotan nako ang ilang kalapasan pinaagi sa bunal, ug ang ilang kasal-anan pinaagi sa mga pagbunal; apan dili nako kuhaon ang akong gugmang walay paglubad gikan kaniya, o pakyason ang akong pagkamatinumanon. Dili nako lapason ang akong kasabotan, o ilisan ang pulong nga migula sa akong mga ngabil. Sa makausa nanumpa ako pinaagi sa akong pagkabalaan; dili ako magbakak kang David. Ang iyang kaliwat molungtad hangtod sa kahangtoran, ug ang iyang trono ingon sa gidugayon sa adlaw sa akong atubangan Sama sa bulan, lig-onon kini hangtod sa kahangtoran; usa ka saksi nga mapadayonon diha sa kalangitan.” Apan ikaw nagsalikway ug nagdumili; ikaw puno sa kaligutgot batok sa imong dinihogan. Ikaw nagsalikway sa kasabotan uban sa imong alagad; gipasipad-an nimo ang iyang korona diha sa yuta. Gipangguba nimo ang tanan niyang mga paril; gipanglumpag nimo ang iyang mga kuta. Ang tanang nangagi mitulis kaniya; siya nahimong usa ka kaulawan sa iyang mga silingan. Gibayaw nimo ang tuong kamot sa iyang mga kabatok; imong gilipay ang tanan niyang mga kaaway. Oo, gipasumbalik nimo ang sulab sa iyang espada, ug wala nimo siya patindoga sa gubat. Imong gikuha ang iyang sitro, ug gipukan nimo ang iyang trono ngadto sa yuta. Gipamub-an nimo ang mga adlaw sa iyang pagkabatan-on, giputos nimo siya sa kaulaw. Hangtod kanus-a ba, O Ginoo? Tagoon ba nimo ang imong kaugalingon hangtod sa kahangtoran? Hangtod kanus-a ba nga magdilaab ang imong kaligutgot sama sa kalayo? Hinumdomi ang pagkamubo sa akong panahon, kay unsa nga kakawangan ang imong gibuhat sa tanang mga anak sa mga tawo! Kinsa bang tawhana ang mabuhi, ug dili makakita sa kamatayon? Kinsa bay makaluwas sa iyang kalag gikan sa gahom sa Sheol? Ginoo, hain na ang imong gugmang walay paglubad kaniadto, nga imong gipanumpa kang David pinaagi sa imong pagkamatinud-anon? Hinumdomi, O Ginoo, ang kaulawan sa imong alagad, giunsa nako pagdala sa sulod nako ang pagpakaulaw sa mga katawhan, nga niana gipakaulawan ako sa imong mga kaaway, O Ginoo, sa ingon gipakaulawan nila ang mga lakang sa imong dinihogan. Dalaygon ang Ginoo hangtod sa kahangtoran! Amen ug Amen. Ginoo, ikaw mao ang among dapit nga puluy-anan sa tanang mga kaliwatan. Sa wala pa patunghaa ang kabukiran o gibuhat ang yuta ug ang kalibotan, gikan sa walay sinugdan ngadto sa walay kataposan, ikaw mao ang Dios. Ikaw nagpabalik sa tawo ngadto sa abog ug nag-ingon, “Pamalik kamo, O mga anak sa mga tawo!” Kay ang usa ka libo ka tuig sa imong pagtan-aw sama lamang sa kagahapon sa diha nga kini molabay na, o sama sa usa ka pagtukaw sa kagabhion. Gidala nimo sila sama sa usa ka baha; sila sama sa usa ka damgo, sama sa balili nga molambo sa kabuntagon; sa buntag kini motubo ug molambo; sa hapon kini malaya ug malarag. Kay kami naut-ot pinaagi sa imong kapungot; pinaagi sa imong kaligutgot kami nangalisang. Gibutang nimo ang among mga kasal-anan sa imong atubangan, ang among mga sala nga tinago diha sa kahayag sa imong nawong. Kay ang tanan namong mga adlaw molabay diha sa imong kasuko, natapos ang among katuigan sama sa usa ka pagpanghupaw. Ang mga adlaw sa among kinabuhi 70 ka tuig, o tingali tungod sa kabaskog 80 ka tuig, bisan pa niana ang ilang gidugayon mao lamang ang kabudlay ug kasub-anan; kay kini matapos dayon ug kami manglupad. Kinsa ba ang nasayod sa gahom sa imong kasuko? ug sa imong kaligutgot sumala sa kahadlok kanimo? Busa tudloi kami sa pag-isip sa among mga adlaw, aron makabaton kami ug usa ka kasingkasing nga maalamon. Balik, O Ginoo! Hangtod kanus-a ba? Kaluy-i ang imong mga alagad! Sa kabuntagon tagbawa kami sa imong gugmang walay paglubad, aron kami maglipay ug magmaya sa tanan namong mga adlaw. Lipaya kami sama ka daghan sa mga adlaw nga ikaw nagsakit kanamo, ug sama ka daghan sa katuigan nga kami nakakita sa daotan. Ipakita ang imong buhat nganhi sa imong mga alagad, ug ang imong himaya ngadto sa ilang mga anak. Itugot nga ang kaluoy sa Ginoo nga among Dios maania kanamo, ug lig-ona dinhi kanamo ang buhat sa among mga kamot, Oo, lig-ona ang buhat sa among mga kamot! Siya nga nagpuyo diha sa panalipod sa Labing Halangdon, nga nagpahulay ilalom sa landong sa Labing Gamhanan, moingon ngadto sa Ginoo, “Akong dalangpanan ug akong kuta, akong Dios nga akong gisaligan.” Kay siya magluwas kanimo gikan sa lit-ag sa mangangayam, ug gikan sa makamatay nga sakit. Tabonan ikaw niya sa iyang mga dagang, ug sa ilalom sa iyang mga pako, magpasilong ikaw; ang iyang pagkamatinumanon mao ang taming ug panalipod. Dili ikaw mahadlok sa kakuyaw sa kagabhion, o sa udyong nga naglupad panahon sa adlaw, o sa kamatay nga nag-atang sa kangitngitan, o sa kalaglagan panahon sa kaudtohon. Mangapukan ang usa ka libo sa imong kiliran, ug ang napulo ka libo dapit sa imong tuong kamot, apan dili kini makaabot kanimo. Ikaw magtan-aw lamang pinaagi sa imong mga mata, ug makita nimo ang balos alang sa daotan. Kay gihimo nimo ang Ginoo nga imong dalangpanan ang Labing Halangdon nga imong puluy-anan, dili moabot kanimo ang kadaot, o magpaduol ang katalagman sa imong tolda. Kay siya magsugo sa iyang mga anghel sa pag-atiman kanimo, sa pagbantay kanimo sa tanan nimong mga dalan. Sapnayon ikaw nila sa ilang mga kamot, aron ang imong mga tiil dili mapandol sa bato. Imong tumban ang liyon ug ang bitin nga malala; yatakan nimo ang batan-on nga liyon ug ang bitin. Tungod kay siya nagbutang sa iyang gugma kanako, luwason nako siya; ipahiluna nako siya sa itaas tungod kay nakaila siya sa akong ngalan. Sa diha nga magtawag siya kanako, ako motubag kaniya; ubanan nako siya diha sa kalisdanan, luwason nako siya ug akong pasidunggan. Tagbawon nako siya sa taas nga kinabuhi, ug akong ipakita kaniya ang akong kaluwasan. Maayo gayod ang pagpasalamat ngadto sa Ginoo, ang pag-awit ug mga pagdayeg sa imong ngalan, O Labing Halangdon; ang pagpadayag sa imong gugma nga walay paglubad sa kabuntagon, ug sa imong pagkamatinumanon sa kagabhion, uban sa tulunggon nga may napulo ka kuwerdas ug sa alpa, uban sa huni sa lira. Kay ikaw, O Ginoo, naglipay kanako pinaagi sa imong buhat; sa mga buhat sa imong mga kamot mag-awit ako sa kalipay. Pagkadako gayod sa imong mga buhat, O Ginoo! Pagkalalom gayod sa imong mga hunahuna! Ang tawo nga hungog dili makahibalo, ang buangbuang dili makasabot niini: bisan ug manurok ang daotan sama sa balili, ug molambo ang tanang mga tigbuhat ug daotan, sila laglagon hangtod sa kahangtoran, apan ikaw, O Ginoo, anaa sa kahitas-an hangtod sa kahangtoran. Kay ang imong mga kaaway, O Ginoo, kay ang imong mga kaaway mangahanaw; patibulaagon ang tanang mga tigbuhat ug daotan. Apan gibayaw nimo ang akong sungay sama sa sungay sa ihalas nga baka; gidihogan nimo ako ug bag-o nga lana. Ang akong mga mata nakakita sa pagkapukan sa akong mga kaaway; ang akong mga dalunggan nakadungog sa kapildihan sa mga daotan nga nakigbatok kanako. Ang matarong molambo sama sa palmera, ug motubo sama sa cedro sa Lebanon. Sila gitanom diha sa balay sa Ginoo; milambo sila diha sa mga hawanan sa atong Dios. Namunga gihapon sila diha sa katigulangon; napuno sila sa duga ug lunhaw gihapon, aron sa pagpadayag nga ang Ginoo matarong; siya mao ang akong bato, ug walay bisan unsa nga pagkadili matarong diha kaniya. Ang Ginoo naghari, nagbisti siya sa pagkahalangdon; ang Ginoo nagbisti, siya nagbakos sa kalig-on. Gipahimutang usab ang kalibotan; kini dili matarog; ang imong trono gipahimutang gikan sa kakaraanan; ikaw gikan sa walay sinugdan. Ang mga baha misaka, O Ginoo, ang mga baha nagpatugbaw sa ilang tingog, ang mga baha nagpatugbaw sa ilang mga dinahunog. Gamhanan pa kay sa dinahunog sa daghang katubigan, gamhanan kay sa mga balod sa kadagatan, ang Ginoo sa kahitas-an gamhanan! Ang imong mga lagda kasaligan gayod; ang pagkabalaan angay sa imong balay, O Ginoo, hangtod sa kahangtoran. O Ginoo, ikaw nga Dios sa pagpanimalos, ikaw nga Dios sa pagpanimalos, dan-ag! Tindog, O maghuhukom sa yuta; ihatag sa mga mapahitas-on ang angay kanila! O Ginoo hangtod kanus-a ang mga daotan, hangtod kanus-a ang mga daotan magmaya? Nagbungat sila ug mapahitas-ong mga pulong, nangandak ang tanang mga tigbuhat ug daotan. Gidugmok nila ang imong katawhan, O Ginoo, ug gisakit ang imong panulundon. Gipamatay nila ang mga biyuda ug ang dumuduong, ug gipamatay nila ang mga wala nay amahan; ug nag-ingon sila, “Ang Ginoo dili makakita; ang Dios ni Jacob dili makamatikod.” Palandonga ninyo, kamong mga kinahungogan sa katawhan! Mga buangbuang, kanus-a ba kamo magmaalamon? Siya nga nagbuhat sa dalunggan, dili ba siya makadungog? Siya nga nag-umol sa mata, dili ba siya makakita? Siya nga nagpanton sa kanasoran, dili ba siya magpanton? Siya nga nagtudlo ug kahibalo ngadto sa tawo, ang Ginoo, nasayod sa mga hunahuna sa tawo, nga kini kakawangan lamang. Bulahan ang tawo nga imong gipanton, O Ginoo, ug nga imong gitudloan gikan sa imong Balaod, aron sa paghatag kaniya ug pahulay gikan sa mga adlaw sa kalisdanan, hangtod nga makalot ang gahong alang sa mga daotan. Kay ang Ginoo dili mosalikway sa iyang katawhan; dili siya mobiya sa iyang panulundon; kay ang hustisya mobalik ngadto sa matarong, ug ang tanang ligdong ug kasingkasing magsunod niini. Kinsa ba ang motindog alang kanako batok sa mga daotan? Kinsa ba ang motindog alang kanako batok sa mga tigbuhat ug daotan? Kon wala pa motabang kanako ang Ginoo, magpuyo unta dayon ang akong kalag sa yuta sa kahilom. Sa paghunahuna nako, “Ang akong tiil nadalin-as,” ang imong gugmang walay paglubad, O Ginoo, nagsapnay kanako. Sa dihang daghan kaayo ang akong gihunahuna, ang imong mga paghupay nakapalipay sa akong kalag. Makapakig-uban ba kanimo ang daotang pangulo nga nagmugna ug daotang buhat pinaagi sa lagda? Naghiusa sila batok sa kinabuhi sa matarong, ug gihukman nila nga patyon ang walay sala. Apan ang Ginoo mao ang akong lig-on nga salipdanan, ug ang akong Dios mao ang bato nga akong dalangpanan. Ipasumbalik niya ngadto kanila ang ilang kasal-anan, ug magpuo kanila diha sa ilang kaugalingong kadaotan; ang Ginoo nga atong Dios magpuo kanila. O dali kamo, mag-awit kita alang sa Ginoo; maghimo kita ug usa ka malipayong hugyaw alang sa bato sa atong kaluwasan! Mangadto kita sa iyang atubangan uban ang pagpasalamat; maghimo kita ug usa ka malipayong hugyaw alang kaniya uban ang mga alawiton sa pagdayeg! Kay ang Ginoo bantogan nga Dios, ug bantogan nga Hari ibabaw sa tanang mga dios. Sa iyang kamot anaa ang mga kahiladman sa yuta; ang kahitas-an sa kabukiran iyaha usab. Iya ang dagat kay siya ang nagbuhat niini; ug ang iyang kamot nag-umol sa uga nga yuta. O dali kamo, magsimba ug mangyukbo kita; mangluhod kita sa atubangan sa Ginoo nga atong Magbubuhat! Kay siya mao ang atong Dios, ug kita ang katawhan sa iyang sibsibanan, ug mga karnero sa iyang kamot. Niining adlawa mamati lamang unta kamo sa iyang tingog! Ayaw pagahia ang inyong kasingkasing, sama didto sa Meriba, sama sa adlaw didto sa Masa, didto sa kamingawan, sa dihang gisulayan ako sa inyong katigulangan, ug gisuta ako, bisan ug nakita nila ang akong buhat. Sulod sa 40 ka tuig naugtas ako niadtong kaliwatana ug miingon, “Sila katawhan nga nangasayop sa ilang kasingkasing, ug sila wala magtagad sa akong mga dalan.” Busa nanumpa ako diha sa akong kasuko nga sila dili makasulod sa akong pahulayan. O pag-awit ngadto sa Ginoo ug usa ka bag-ong awit; pag-awit alang sa Ginoo, tibuok nga yuta! Pag-awit ngadto sa Ginoo, dayega ang iyang ngalan; isugilon ang iyang pagluwas matag adlaw. Ipadayag ang iyang himaya taliwala sa mga nasod, ang gamhanan niyang buhat taliwala sa tanang mga katawhan! Kay gamhanan ang Ginoo, ug takos sa labing dako nga pagdayeg, siya angay nga kahadlokan ibabaw sa tanang mga dios. Kay ang tanang mga dios sa mga katawhan mga diosdios, apan ang Ginoo mao ang nagbuhat sa kalangitan. Kadungganan ug kahalangdon anaa sa iyang atubangan, kalig-on ug katahom anaa sa iyang balaan nga puluy-anan. Ipahinungod ninyo sa Ginoo, O mga panimalay sa mga katawhan, ipahinungod ngadto sa Ginoo ang himaya ug kusog! Ipahinungod ngadto sa Ginoo ang himaya nga angay sa iyang ngalan; pagdala ug halad ug duol ngadto sa iyang mga hawanan! Simbaha ang Ginoo diha sa balaan nga katahom; pagkurog sa atubangan niya, tibuok nga yuta! Isugilon taliwala sa mga nasod, “Ang Ginoo naghari! Ang kalibotan natukod, dili gayod kini matarog; hukman niya ang mga katawhan diha sa kaangayan.” Palipaya ang kalangitan, ug pamayaa ang yuta; padahunoga ang dagat, ug ang tanan nga nakapuno niini; pahugyawa ang kapatagan ug ang tanan nga anaa niini! Unya ang tanang mga kahoy sa lasang mag-awit sa kalipay sa atubangan sa Ginoo; kay siya moabot, kay siya moanhi aron sa paghukom sa yuta. Hukman niya ang kalibotan pinaagi sa pagkamatarong, ug ang mga katawhan pinaagi sa iyang kamatuoran. Ang Ginoo naghari, pamayaa ang yuta, palipaya ang daghang panon sa mga pulo! Mga panganod ug baga nga kangitngit naglibot kaniya; pagkamatarong ug hustisya mao ang patukoranan sa iyang trono. Ang kalayo nag-una kaniya, ug nagsunog sa iyang mga kabatok nga naglibot. Ang iyang mga kilat midan-ag sa kalibotan; ang yuta nakakita ug mikurog. Ang kabukiran natunaw sama sa talo diha sa atubangan sa Ginoo, atubangan sa Ginoo sa tibuok nga yuta. Ang kalangitan nagpahayag sa iyang pagkamatarong, ug ang tanang mga katawhan nakakita sa iyang himaya. Ang tanan nga nagsimba ug mga larawan maulawan, sila nga nangandak sa ilang kaugalingon tungod sa mga diosdios; ang tanang mga dios magyukbo kaniya. Ang Zion nakadungog ug nalipay, ug ang mga anak nga babaye sa Juda nagmaya, tungod sa imong mga paghukom, O Dios. Kay ikaw, O Ginoo, mao ang labing halangdon ibabaw sa tibuok nga yuta; ikaw nabayaw ibabaw sa tanang mga dios. Ang Ginoo nahigugma niadtong nagdumot sa daotan; siya nagbantay sa kinabuhi sa iyang mga balaan; siya nagluwas kanila gikan sa kamot sa mga daotan. Ang kahayag gipadan-ag alang sa mga matarong, ug ang kalipay alang sa mga ligdong ug kasingkasing. Pagmaya diha sa Ginoo, O kamong mga matarong, ug pagpasalamat kamo sa balaan niyang ngalan! O pag-awit ngadto sa Ginoo ug usa ka bag-ong awit, kay nagbuhat siya ug kahibulongang mga butang! Ang iyang tuong kamot ug ang iyang balaan nga bukton, nakaangkon ug kadaogan alang kaniya. Gipadayag sa Ginoo ang iyang kadaogan; gipadayag niya ang iyang katarongan diha sa panan-aw sa kanasoran. Siya nahinumdom sa iyang gugmang walay paglubad ug sa iyang pagkamatinumanon ngadto sa panimalay ni Israel. Ang tanang mga kinatumyan sa yuta nakakita sa kadaogan sa atong Dios. Panghugyaw kamo sa kalipay ngadto sa Ginoo, tibuok nga yuta; palanoga ang pag-awit sa kalipay, pag-awit ug mga pagdayeg! Pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo uban sa lira, uban sa lira ug sa tingog sa alawiton! Uban sa mga trumpeta ug tingog sa sungay, panghugyaw kamo sa tingog nga malipayon sa atubangan sa Hari, ang Ginoo! Padaguoka ang dagat ug ang tanan nga anaa niini; ang kalibotan ug ang mga nagpuyo niini! Papakpaka ang mga baha sa ilang mga kamot; paawita sa tingob diha sa kalipay ang mga kabungtoran sa atubangan sa Ginoo, kay siya moanhi aron sa paghukom sa yuta. Diha sa pagkamatarong maghukom siya sa kalibotan, ug sa mga katawhan diha sa kaangayan. Ang Ginoo naghari; pakuroga ang mga katawhan! Siya naglingkod ibabaw sa mga kerubin; palinoga ang yuta! Ang Ginoo bantogan diha sa Zion; siya gibayaw ibabaw sa tanang mga katawhan. Padayega sila sa imong bantogan ug makalilisang nga ngalan! Balaan siya! Gamhanang Hari, mahigugmaon sa hustisya, ikaw nagpahiluna sa kaangayan; ikaw nagpahamtang sa hustisya ug pagkamatarong diha kang Jacob. Bayawa ninyo ang Ginoo nga atong Dios; simba kamo didto sa tumbanan sa iyang mga tiil! Balaan siya! Si Moises ug si Aaron iyang mga pari, si Samuel lakip kanila nga nagsangpit sa iyang ngalan. Nagsangpit sila sa Ginoo, ug siya mitubag kanila. Siya misulti kanila diha sa haligi nga panganod; nagtamod sila sa iyang mga pagpamatuod, ug sa mga lagda nga iyang gihatag kanila. O Ginoo nga among Dios, mitubag ikaw kanila; ikaw mao ang Dios nga nagpasaylo kanila, apan tigpanimalos sa ilang mga kasaypanan. Bayawa ninyo ang Ginoo nga atong Dios, ug simba kamo didto sa iyang balaan nga bungtod; kay ang Ginoo nga atong Dios balaan! Panghugyaw kamo nga malipayon ngadto sa Ginoo, tibuok nga yuta! Alagari ang Ginoo uban ang kalipay; duol kamo sa iyang atubangan uban ang pag-awit! Ilha ninyo nga ang Ginoong Dios. Siya mao ang nagbuhat kanato, ug kita iya; kita iyang katawhan, ang mga karnero sa iyang sibsibanan. Sulod ngadto sa iyang mga ganghaan uban ang pagpasalamat, ug ngadto sa iyang mga hawanan uban ang pagdayeg. Pagpasalamat ngadto kaniya, dayega ang iyang ngalan. Kay ang Ginoo maayo; ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran, ug ang iyang pagkamatinumanon ngadto sa tanang kaliwatan. Mag-awit ako mahitungod sa pagkamaunongon ug sa hustisya; kanimo, O Ginoo, mag-awit ako. Magkinabuhi ako subay sa dalan nga hingpit. O kanus-a ba ikaw moanhi kanako? Magkinabuhi ako diha sa hingpit nga kasingkasing sulod sa akong balay. Dili nako ibutang sa atubangan sa akong mga mata ang bisan unsa nga daotan. Gidumtan nako ang buhat niadtong mga nahisalaag, kini dili motapot kanako. Ang pagkamasukihon sa kasingkasing magpalayo gikan kanako; Dili nako kat-onan ang butang nga daotan. Ang magbutangbutang sa iyang silingan diha sa tago laglagon nako. Ang mapahitas-on nga tinan-awan ug ang mapalabilabihon nga kasingkasing dili nako maantos. Ako magtan-aw uban ang kahimuot sa mga matinumanon diha sa yuta, aron sila magpuyo uban kanako; siya nga maglakaw sa dalan nga hingpit mag-alagad kanako. Walay tawo nga nagbuhat ug limbong nga makapuyo sa akong balay; walay tawo nga nagsulti ug bakak nga magpadayon sa akong atubangan. Sa matag buntag laglagon nako ang tanang daotan sa yuta, aron sa pagpahimulag sa tanang tigbuhat ug daotan gikan sa siyudad sa Ginoo. Pamatia ang akong pag-ampo, O Ginoo; padangata ang akong pagtuaw nganha kanimo! Ayaw tagoa ang imong nawong gikan kanako sa adlaw sa akong kalisdanan. Ikiling kanako ang imong igdulungog; tubaga dayon ako sa adlaw nga ako magsangpit. Kay ang akong mga adlaw nangahanaw sama sa aso, ug ang akong kabukogan nagdilaab sama sa hudno. Ang akong kasingkasing gisamaran ug nalaya sama sa balili; nalimot ako pagkaon sa akong pan. Tungod sa kakusog sa akong pag-agulo, ang akong bukog mipilit sa akong unod. Ako sama sa buwitre sa kamingawan, sama sa ngiwngiw sa mga dapit nga awaaw. Naghigda ako nga nagmata; ako sama sa langgam nga nag-inusara ibabaw sa atop sa balay. Sa tibuok nga adlaw nagtamay kanako ang akong mga kaaway; ang mga nagbugalbugal kanako migamit sa akong ngalan ingon nga tunglo. Kay ako nagkaon ug abo sama sa pan, ug gisagolan nako ug luha ang akong ilimnon, tungod sa imong kasuko ug sa imong kaligutgot; kay gialsa nimo ako ug imo akong gisalibay. Ang akong mga adlaw sama sa anino nga nagkahanaw, ug ako nalawos sama sa balili. Apan ikaw, O Ginoo, magpabilin sa imong trono hangtod sa kahangtoran; ang imong ngalan naglungtad hangtod sa tanang kaliwatan. Ikaw motindog ug maluoy sa Zion, kay panahon na sa pagkaluoy kaniya; ang panahon nga gitakda miabot na. Kay ang imong mga alagad nahigugma sa iyang mga bato, ug naluoy sa iyang mga abog. Ang mga nasod mahadlok sa ngalan sa Ginoo, ug ang tanang mga hari sa yuta sa imong himaya. Kay ang Ginoo mopabarog sa Zion; motungha siya diha sa iyang himaya. Tagdon niya ang pag-ampo sa mga nanginahanglan, ug dili niya isalikway ang ilang pag-ampo. Ipasulat kini alang sa kaliwatan nga umaabot, aron ang katawhan nga wala pa mahimugso magdayeg sa Ginoo: nga nagsud-ong siya gikan iyang balaang dapit sa kahitas-an; gikan sa langit nagsud-ong ang Ginoo sa yuta, aron sa pagpamati sa agulo sa binilanggo, aron sa pagpalingkawas niadtong mga sinilotan sa kamatayon, aron ipadayag sa mga tawo ang ngalan sa Ginoo didto sa Zion, ug ang pagdayeg kaniya didto sa Jerusalem, sa diha nga ang mga katawhan magtigom, ug ang mga gingharian, aron sa pagsimba sa Ginoo. Iyang gipaluya ang akong kusog diha sa dalan; gipamubo niya ang akong mga adlaw. Miingon ako, “O akong Dios, ayaw ako kuhaa sa taliwala sa akong mga adlaw, ikaw nga ang katuigan molungtad hangtod sa tanang kaliwatan!” Sa dugay nang panahon gipahimutang nimo ang patukoranan sa yuta, ug ang kalangitan mao ang buhat sa imong mga kamot. Sila mangahanaw, apan ikaw molungtad; silang tanan madaan sama sa bisti. Ikaw mag-ilis kanila sama sa bisti ug sila mahanaw; apan ikaw mao sa gihapon, ug ang imong katuigan walay kataposan. Ang mga anak sa imong mga alagad magpuyo nga layo sa kakuyaw, ug ang ilang kaliwat malig-on diha sa imong atubangan. Dayega ang Ginoo, O akong kalag; ug ang tanan nga ania sa sulod nako, dayega ang balaan niyang ngalan! Dayega ang Ginoo, O akong kalag, ug ayaw kalimti ang tanan niyang kaayohan, siya nga nagpasaylo sa tanan nimong kasal-anan, nga nag-ayo sa tanan nimong mga balatian, nga naglukat sa imong kinabuhi gikan sa Gahong, nga nagpurongpurong kanimo sa gugmang walay paglubad ug sa kaluoy, nga nagtagbaw kanimo sa maayong mga butang sa imong kinabuhi, aron ang imong pagkabatan-on mabag-o sama sa agila. Ang Ginoo nagbuhat diha sa pagkamatarong ug sa hustisya alang sa tanang gidaogdaog. Gipahibalo niya ang iyang mga dalan ngadto kang Moises, ang iyang mga binuhatan ngadto sa katawhan sa Israel. Ang Ginoo maluluy-on ug puno sa grasya, hinay sa pagkasuko ug madagayaon sa gugmang walay paglubad. Dili siya magbadlong kanunay o magtipig sa iyang kasuko hangtod sa kahangtoran. Dili siya magbuhat sumala sa atong mga kasal-anan, o magbalos kanato sumala sa atong mga kalapasan. Kay ingon nga ang kalangitan anaa sa taas ibabaw sa yuta, mao usab kadako ang iyang gugmang walay paglubad ngadto kanila nga may kahadlok kaniya; sama sa gilay-on sa silangan gikan sa kasadpan, mao usab ang gilay-on sa iyang pagpahimulag kanato gikan sa atong mga kalapasan. Sama sa usa ka amahan nga naluoy sa iyang mga anak, mao usab ang Ginoo nga maluoy niadtong may kahadlok kaniya. Kay siya nahibalo sa atong kahimtang; nahinumdom siya nga kita mga abog lamang. Mahitungod sa tawo, ang iyang mga adlaw sama sa balili, siya naglambo sama sa bulak sa kapatagan; kay ang hangin moagi ibabaw niini ug kini mahanaw ug ang dapit nga gitugkan niini dili na makaila. Apan ang gugmang walay paglubad sa Ginoo naggikan sa walay sinugdan hangtod sa walay kataposan ngadto kanila nga may kahadlok kaniya, ug ang iyang pagkamatarong ngadto sa mga anak sa mga anak; ngadto kanila nga nagtuman sa iyang kasabotan ug nahinumdom sa pagbuhat sa iyang kasugoan. Gipahimutang sa Ginoo ang iyang trono didto sa kalangitan, ug ang iyang gingharian naggahom ibabaw sa tanan. Dayega ang Ginoo, kamo nga iyang mga anghel, kamo nga mga gamhanan nga nagtuman sa iyang pulong, nga nagpatalinghog sa tingog sa iyang pulong! Dayega ang Ginoo, kamong tanan niyang mga panon, kamong mga alagad niya, nga nagbuhat sa iyang kabubut-on! Dayega ang Ginoo, kamong tanan niyang binuhat, diha sa tanang dapit sa iyang gingharian. Dayega ang Ginoo, O akong kalag! Dayega ang Ginoo, O akong kalag! O Ginoo nga akong Dios, ikaw batogan gayod kaayo! Ikaw gibistihan sa kadungganan ug pagkahalangdon, nagtabon ug kahayag sa imong kaugalingon ingon sa bisti, nagbuklad sa kalangitan ingon sa usa ka tolda, nagpahiluna sa mga sagbayan sa imong mga lawak diha sa katubigan, naghimo sa mga panganod ingon nga imong karwahi, nagsakay ibabaw sa mga pako sa hangin, naghimo sa kahanginan ingon nga imong mga sinugo, sa mga siga sa kalayo ingon nga imong mga alagad. Ikaw nagpahiluna sa mga patukoranan sa yuta, aron dili gayod kini matarog. Gitabonan nimo kini sa kahiladman ingon nga usa ka bisti; ang katubigan anaa ibabaw sa kabukiran. Sa imong pagbadlong namahawa sila; sa tingog sa imong dalugdog nangagiw sila. Misaka sila sa kabukiran, nanglugsong sa mga walog, ngadto sa dapit nga gitagana nimo alang kanila. Gibutangan nimo sila ug utlanan aron sila dili makalabang, aron dili sila mobalik pagtabon sa yuta. Gipabuswak nimo ang mga tubod didto sa mga walog; midagayday kini taliwala sa kabungtoran, nagpainom kini sa tanang mananap sa kapatagan; ang mga asno nga ihalas nagtagbaw sa ilang kauhaw. Sa kadaplinan niini ang mga langgam sa kalangitan naghimo sa ilang puluy-anan; diha sa mga sanga nag-awit sila. Gikan sa habog nimong puluy-anan ikaw nagpatubig sa kabukiran; sa bunga sa imong mga buhat nabuhong ang yuta. Ikaw nagpatubo sa balili alang sa kahayopan, ug mga tanom alang sa paghago sa tawo, aron siya makahimo sa pagkuha ug makaon gikan sa yuta, ug sa bino nga makalipay sa kasingkasing sa tawo, lana nga makapasinaw sa iyang nawong, ug pan nga makapalig-on sa kasingkasing sa tawo. Ang kakahoyan sa Ginoo gipatubigan sa kadagaya, ang mga cedro sa Lebanon nga iyang gitanom. Diha niini nagsalag ang kalanggaman; ang tag-as nga mga kahoy mao ang puluy-anan sa tabon. Ang habog nga kabukiran alang sa mga kanding nga ihalas; ang mga pangpang mao ang tagoanan sa mga koneho, Gihimo nimo nga ang bulan magtimaan sa mga panahon; ang adlaw nahibalo sa takna sa iyang pagsalop. Gibuhat nimo ang kangitngit, ug nahimo ang kagabhion, sa dihang manggula ang tanang mga mananap sa lasang. Ang mga batan-on nga liyon nagngulob sa ilang tukbonon, nangita sa ilang makaon gikan sa Dios. Sa dihang mosubang ang adlaw, kini gitigom nila, ug mamahulay kini diha sa ilang mga lungib. Ang tawo mogula ngadto sa iyang buhat ug sa iyang buluhaton hangtod sa kagabhion. O Ginoo, pagkadaghan gayod sa imong mga buhat! Diha sa kaalam gibuhat nimo silang tanan, ang yuta napuno sa imong mga binuhat. Sa unahan mao ang dagat, dako ug lapad, diin atua ang dili maihap nga mga butang, mga buhing binuhat nga gagmay ug dagko. Didto nagpanaw ang mga sakayan, ug ang Lebiatan nga gibuhat nimo aron magdula didto. Kining tanan nagsalig kanimo, sa paghatag kanila ug pagkaon sa tukmang panahon. Sa dihang maghatag ikaw, gitigom nila kini; sa dihang gibukhad nimo ang imong kamot, natagbaw nimo sila sa mga maayong butang. Sa dihang gitago nimo ang imong nawong, sila nalisang; sa dihang gikuha nimo ang ilang gininhawa, nangamatay sila ug namalik sa ilang mga abog. Sa dihang gipadala nimo ang imong Espiritu, sila nangahimo; ug imong gibag-o ang nawong sa yuta. Molungtad unta ang himaya sa Ginoo hangtod sa kahangtoran; maglipay unta ang Ginoo diha sa iyang mga buhat, siya nga nagtan-aw sa yuta ug mikurog kini, siya nga nagtandog sa kabukiran ug kini miaso! Mag-awit ako ngadto sa Ginoo samtang buhi pa ako; mag-awit ako ug pagdayeg ngadto sa akong Dios samtang buhi pa ako. Kahimut-an unta niya ang akong pamalandong, kay ako naglipay diha sa Ginoo. Maut-ot unta ang mga makasasala gikan sa yuta, ug mahanaw unta ang mga daotan! Dayega ang Ginoo, O akong kalag! Dayega ang Ginoo! O pagpasalamat kamo sa Ginoo, sangpita ang iyang ngalan, isugilon ang iyang mga buhat ngadto sa tanang katawhan! Pag-awit kamo kaniya, pag-awit ug mga pagdayeg kaniya, isugilon ang tanan niyang buhat nga katingalahan! Paghimaya kamo diha sa iyang balaan nga ngalan; palipaya ang kasingkasing niadtong mga nangita sa Ginoo! Pangitaa ninyo ang Ginoo ug ang iyang kalig-on, pangitaa ninyo kanunay ang iyang nawong! Hinumdomi ang katingalahang mga buhat nga iyang nahimo, ang iyang mga kahibulongan, ug ang mga paghukom nga iyang gilitok, O kaliwat ni Abraham nga iyang alagad, mga anak ni Jacob, ang iyang mga pinili! Siya mao ang Ginoo nga atong Dios; ang iyang mga paghukom anaa sa tibuok nga yuta. Nahinumdom siya sa iyang kasabotan hangtod sa kahangtoran, sa pulong nga iyang gisugo, alang sa usa ka libo ka kaliwatan, ang kasabotan nga iyang gihimo uban kang Abraham, ang iyang gipanumpa nga saad ngadto kang Isaac, nga iyang gipamatud-an ngadto kang Jacob ingon nga usa ka lagda, ngadto kang Israel ingon nga usa ka kasabotan nga walay kataposan, nga nag-ingon, “Kanimo ihatag nako ang yuta sa Canaan, ingon nga inyong bahin nga panulondon.” Sa diyotay pa ang gidaghanon nila, diyotay gayod, ug sila mga dumuduong didto, naglatagaw gikan sa usa ka nasod ngadto sa usa ka nasod, gikan sa usa ka gingharian ngadto sa usa ka katawhan, wala siya motugot nga may bisan kinsa nga modaogdaog kanila; gibadlong niya ang mga hari tungod kanila, nga nag-ingon, “Ayaw hilabti ang akong mga dinihogan, ug ayaw buhati ug daotan ang akong mga propeta!” Sa dihang mitawag siya ug gutom ibabaw sa yuta, ug gibali ang tanang tukod sa pan, nagpadala siya ug usa ka tawo una kanila, si Jose nga gibaligya ingon nga ulipon. Ang iyang mga tiil nasakitan tungod sa mga posas nga puthaw; ang iyang liog gihigtan ug kadena nga puthaw; hangtod sa panahon nga natuman ang iyang pulong, ang pulong sa Ginoo misulay kaniya. Ang hari misugo ug gibuhian siya, ang pangulo sa mga katawhan mihatag kaniya ug kagawasan. Siya mihimo kaniya nga agalon sa iyang balay, ug tigdumala sa tanan niyang bahandi, sa pagmando sa iyang mga pangulo sumala sa iyang kabubut-on, ug sa pagtudlo ug kaalam sa iyang mga kadagkoan. Unya si Israel miadto sa Ehipto; si Jacob mipuyo sa yuta ni Ham. Ug gihimong mabungahon pag-ayo sa Ginoo ang iyang katawhan ug gihimo silang kusgan kay sa ilang mga kabatok. Giliso niya ang kasingkasing nila aron magdumot sila sa iyang katawhan, aron maglimbong sa iyang mga alagad. Gisugo niya si Moises nga iyang alagad, ug si Aaron nga iyang gipili. Gipadayag nila ang iyang mga ilhanan sa taliwala nila, ug ang mga katingalahan didto sa yuta ni Ham. Gipadala niya ang kangiob ug gihimong ngitngit ang yuta; sila misupil sa iyang mga pulong. Gihimo niya nga dugo ang ilang katubigan ug gipamatay ang ilang mga isda. Sa ilang yuta mikatap ang panon sa mga baki, bisan didto sa mga lawak sa ilang mga hari. Siya misulti, ug mitungha ang dakong panon sa mga langaw, ug mga tagnok sa tibuok nilang kayutaan. Gihatagan niya sila ug yelo ingon nga ulan, ug mga kilat nga nagdilaab sa ilang yuta. Gipangpuo niya ang ilang mga kaparasan ug ang ilang mga igera ug gipamoril niya ang kakahoyan sa ilang kayutaan. Siya misulti ug mitungha ang mga dulon, ug ang mga lukton nga dili maihap; nga mikaon sa tanang tanom sa ilang yuta, ug mikaon sa bunga sa ilang yuta. Gipamatay niya ang tanang panganay diha sa ilang yuta, ang sinugdan sa tibuok nilang kusog. Unya gipagula niya ang Israel uban sa plata ug bulawan, ug sa iyang mga banay walay usa ka tawo nga luya. Nalipay ang Ehipto sa ilang pagbiya, kay ang pagkahadlok kanila miabot sa ibabaw niini. Gibuklad niya ang usa ka panganod aron mahimong salimbong, ug kalayo nga maghatag ug kahayag panahon sa kagabhion. Sila nangayo, ug gipadad-an niya sila ug mga buntog, ug gibusog sila sa pan gikan sa langit. Iyang giabli ang bato, ug mibuswak ang tubig; midagayday kini ngadto sa mga dapit nga uga sama sa usa ka suba. Kay nahinumdom siya sa iyang balaan nga saad, ug kang Abraham nga iyang alagad. Busa iyang gipagula ang iyang katawhan uban sa kalipay, ang iyang mga pinili nga may pag-awit. Iyang gihatag kanila ang mga yuta sa kanasoran, ug gipanag-iya nila ang mga bunga sa paghago sa mga katawhan, aron magtuman sila sa iyang mga lagda, ug magsubay sa iyang mga balaod. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! O pagpasalamat kamo sa Ginoo, kay siya maayo; kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran! Kinsa ba ang makasaysay sa gamhanang mga buhat sa Ginoo, o makasugilon sa tanang pagdayeg kaniya? Bulahan sila nga nagtuman sa hustisya, siya nga nagbuhat sa pagkamatarong sa tanang panahon. Hinumdomi ako, O Ginoo, sa dihang ikaw magpakita ug kaluoy sa imong katawhan; tabangi ako sa dihang luwason nimo sila; aron makita nako ang kauswagan sa imong mga pinili, aron magmaya ako sa kalipay sa imong nasod, aron ako maghimaya diha sa imong panulundon. Kami ug ang among katigulangan nakasala; nagbuhat kami ug kasal-anan, nagbuhat sa kadaotan. Ang among katigulangan, sa dihang didto sila sa Ehipto, wala makasabot sa kahibulongan nimong mga buhat; wala sila mahinumdom sa kadagaya sa imong gugmang walay paglubad, kondili nagmasukihon batok sa Labing Halangdon, didto sa Dagat nga Pula. Bisan pa niana giluwas niya sila tungod ug alang sa iyang ngalan, aron iyang ikapadayag ang iyang dakong gahom. Gibadlong niya ang Dagat nga Pula ug kini nauga; ug gidala niya sila latas sa kahiladman, sama nga naglatas ug kamingawan. Busa giluwas niya sila gikan sa kamot sa nagdumot kanila, ug gikuha sila gikan sa kamot sa kaaway. Ang katubigan mitabon sa ilang mga kabatok; walay usa nga nahibilin kanila. Unya mituo sila sa iyang mga pulong; nag-awit sila sa pagdayeg kaniya. Apan dali silang nalimot sa iyang mga buhat; wala sila maghulat sa iyang tambag. Hinuon nagbaton sila ug hilabihan nga kahidlaw didto sa kamingawan, ug gisulayan nila ang Dios didto sa kamingawan; siya mihatag kanila sa ilang gipangayo, apan gipadad-an sila ug makaut-ot nga sakit. Gikasinahan usab nila si Moises didto sa kampo, ug si Aaron nga balaan sa Ginoo. Unya mibuka ang yuta ug gilamoy si Datan, ug gitabonan ang kaubanan ni Abiram. Misilaob usab ang kalayo diha sa ilang kaubanan; ang siga misunog sa mga daotan. Nagbuhat sila ug nating baka didto sa Horeb, ug nagsimba sa usa ka larawan nga tinunaw. Ang himaya sa Dios gipulihan nila ug larawan sa usa ka baka nga nagkaon ug balili. Gikalimtan nila ang Dios nga ilang Manluluwas, nga nagbuhat ug mga dagkong butang didto sa Ehipto, kahibulongan nga mga buhat didto sa yuta ni Ham, ug mga butang nga makalilisang didto sa Dagat nga Pula. Busa siya miingon nga laglagon niya sila— kon si Moises nga iyang pinili wala pa motindog sa atubangan niya aron sa pagpugong sa iyang kapungot, aron dili sila malaglag. Unya gitamay nila ang maayong yuta kay wala man sila motuo sa iyang saad. Nagbagulbol sila diha sa ilang mga tolda, ug wala mamati sa tingog sa Ginoo. Busa giisa niya ang iyang kamot sa pagpanumpa batok kanila, nga laglagon niya sila didto sa kamingawan, ug nga iyang katagon ang ilang kaliwatan taliwala sa mga nasod, ug patibulaagon sila sa mga kayutaan. Unya sila miuban ngadto sa Baal sa Peor, ug mikaon sa mga inihaw nga gihalad ngadto sa mga patay; gihagit nila ang Ginoo sa pagkasuko tungod sa ilang mga buhat, ug ang katalagman miabot kanila. Unya mitindog si Pinehas ug mipakanaog ug hukom, ug sa ingon niana mihunong ang katalagman. Ug kadto giisip alang kaniya ingon nga pagkamatarong, gikan sa kaliwatan ngadto sa laing kaliwatan hangtod sa kahangtoran. Gipasuko nila siya didto sa katubigan sa Meriba, ug si Moises nadaot tungod kanila; tungod kay sila mihagit man sa iyang espiritu, ug siya nagsulti ug hinanali nga mga pulong. Wala nila laglaga ang mga katawhan, sumala sa gisugo sa Ginoo kanila, hinuon misagol sila sa mga nasod, ug nakakat-on sa ilang mga buhat. Mialagad sila sa ilang mga diosdios, nga nahimong lit-ag alang kanila. Gihalad nila ang ilang mga anak nga lalaki ug ang ilang mga anak nga babaye ngadto sa mga demonyo; giula nila ang dugo sa walay sala, ang dugo sa ilang mga anak nga lalaki ug sa ilang mga anak nga babaye, nga gihalad nila ngadto sa mga diosdios sa Canaan; ug ang yuta nahugawan tungod sa dugo. Busa nahugawan sila tungod sa ilang mga buhat, ug nagmaluibon sila pinaagi sa ilang mga buhat. Unya misilaob ang kapungot sa Ginoo batok sa iyang katawhan, ug gidumtan niya ang iyang panulundon; gitugyan niya sila ngadto sa gahom sa mga nasod, nga tungod niana ang mga nagdumot kanila naggahom ibabaw kanila. Ang ilang mga kaaway usab midaogdaog kanila, ug sila nailalom sa ilang gahom. Sa makadaghan giluwas niya sila, apan sila nagmasinupakon diha sa ilang katuyoan, ug sila gipaubos tungod sa ilang kalapasan. Bisan pa niana, iyang gitagad ang ilang kasakit, sa dihang nadungog niya ang ilang pagtuaw. Nahinumdom siya sa iyang kasabotan tungod ug alang kanila, ug siya nagmaluluy-on sumala sa kadagaya sa iyang gugmang walay paglubad. Gihimo niya sila nga kaluy-an niadtong tanan nga nagdala kanila nga binihag. Luwasa kami, O Ginoo nga among Dios, ug tigoma kami gikan sa kanasoran, aron kami magpasalamat sa imong ngalan nga balaan, ug maghimaya diha sa pagdayeg kanimo. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sukad sa walay sinugdan ngadto sa walay kinutoban! Ug paingna ang tibuok nga katawhan, “Amen!” Dayega ang Ginoo! O pagpasalamat kamo sa Ginoo kay siya maayo; kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran. Pasultiha niana ang mga gilukat sa Ginoo, nga gilukat niya gikan sa kamot sa kaaway, ug gitigom sila gikan sa mga kayutaan, gikan sa silangan ug gikan sa kasadpan, gikan sa amihanan ug gikan sa habagatan. Naglatagaw sila sa kamingawan; wala sila makakaplag ug siyudad nga ilang kapuy-an; gigutom ug giuhaw, ang ilang mga kalag nangaluya sa sulod nila. Unya mituaw sila ngadto sa Ginoo diha sa ilang kagul-anan, ug siya miluwas kanila gikan sa ilang kalisdanan; siya midala kanila pinaagi sa dalan nga tul-id, hangtod miabot sila sa usa ka siyudad nga ilang kapuy-an. Papasalamata sila sa Ginoo tungod sa iyang gugmang walay paglubad, tungod sa iyang mga katingalahang buhat alang sa mga anak sa mga tawo! Kay gitagbaw niya ang giuhaw ug ang gigutom gibuhong niya sa mga maayong butang. Ang uban naglingkod diha sa kangitngit ug sa hilabihang kangiob, mga binilanggo nga anaa sa kasakit ug sa mga puthaw, kay sila misukwahi sa mga pulong sa Dios, mitamay sa tambag sa Labing Halangdon. Ang ilang mga kasingkasing naluya tungod sa kahago; nasukamod sila ug walay usa nga mitabang kanila. Unya sila mituaw ngadto sa Ginoo sa ilang kagul-anan, ug siya miluwas kanila sa ilang kalisdanan; siya mikuha kanila gikan sa kangitngit ug sa hilabihang kangiob, ug mibugto sa ilang mga gapos. Papasalamata sila sa Ginoo tungod sa iyang gugmang walay paglubad, tungod sa iyang mga katingalahang buhat alang sa mga anak sa mga tawo! Kay gilumpag niya ang mga pultahan nga bronsi, ug gipangbali ang mga trangka nga puthaw. Ang uban nasakit tungod sa ilang kasal-anan, ug tungod sa ilang kalapasan, nag-antos sa kasakit; giluod sila sa bisan unsang pagkaon ug nagkaduol sila sa mga ganghaan sa kamatayon. Unya mituaw sila ngadto sa Ginoo sa ilang kagul-anan, ug siya miluwas kanila sa ilang mga kalisdanan; gipadala niya ang iyang pulong ug giayo sila, ug iyang giluwas sila gikan sa ilang pagkalaglag. Papasalamata sila sa Ginoo tungod sa iyang gugmang walay paglubad, tungod sa iyang mga katingalahang buhat alang sa mga anak sa mga tawo! Ug pahalara sila ug mga halad sa pasalamat, ug ipasugilon ang iyang mga buhat uban ang awit sa kalipay. Ang uban nangaunlod uban sa mga sakayan sa dagat, namatigayon didto sa dagkong kadagatan; nakita nila ang mga buhat sa Ginoo, ang iyang mga katingalahang buhat diha sa kahiladman. Kay siya nagsugo ug nagpahuros sa hangin sa unos, nga nagpaisa sa mga balod sa dagat. Misaka sila sa kalangitan, sila nanaog sa mga kahiladman; ang ilang kalag natunaw tungod sa kalisdanan. Mibarag sila ug nagsusapinday, sama sa mga hubog ug nahubsan sa tanan nilang kinaadman. Unya mituaw sila ngadto sa Ginoo diha sa ilang kagul-anan ug siya miluwas kanila gikan sa ilang mga kalisdanan; gipalurang niya ang bagyo, ang mga balod sa dagat milinaw. Unya sila nangalipay tungod kay nakabaton sila ug kahilom, ug siya midala kanila ngadto sa dunggoanan nga ilang gitinguha. Papasalamata sila sa Ginoo tungod sa iyang gugmang walay paglubad, tungod sa iyang mga katingalahang buhat alang sa mga anak sa mga tawo! Ipabayaw usab siya kanila diha sa katilingban sa katawhan, ug dayegon siya diha sa katigoman sa kadagkoan. Gihimo niya nga kamingawan ang mga suba, ang mga tinubdan sa tubig ngadto sa uga nga yuta, ang tabunok nga yuta ngadto sa asinon nga dapit, tungod sa pagkadaotan nila nga nagpuyo niini. Iyang gihimo nga mga lim-aw sa tubig ang kamingawan, ug ang yuta nga uga ngadto sa mga tinubdan sa tubig. Ug didto papuy-on niya ang mga gigutom, ug magtukod sila ug siyudad aron kapuy-an; ug magpugas sila sa kaumahan, ug magtanom ug kaparasan, ug mag-ani sila ug mabungahon nga abot. Tungod sa iyang panalangin sila modaghan pag-ayo, ug dili niya kuhaan ang ilang kahayopan. Sa dihang sila gipakunhod ug gipaubos pinaagi sa pagdaogdaog, sa kasamok, ug sa kagul-anan, iyang gibubo ang pagtamay ibabaw sa mga pangulo, ug sila gipalatagaw didto sa kamingawan nga walay dalan; apan iyang gibangon ang mga kabos gikan sa kalisdanan, ug gihimo ang ilang kabanayan nga sama sa mga panon. Ang matarong makakita niini ug maglipay, ug ang tanan nga kadaotan magtak-om sa ilang baba. Si bisan kinsa nga maalamon, papaminawa niining mga butanga; papamalandonga sila sa gugmang walay paglubad sa Ginoo. Ang akong kasingkasing dili matarog, O Dios! Mag-awit ako, ug maghimo ug huni sa pagdayeg! Pagmata, akong kalag! Pagmata, alpa ug lira! Akong pukawon ang kaadlawon! Magpasalamat ako kanimo, O Ginoo, taliwala sa mga katawhan, ug kanimo mag-awit ako sa mga pagdayeg taliwala sa mga nasod. Kay ang imong gugmang walay paglubad dako ibabaw sa kapanganoran, ug ang imong pagkamatinumanon miabot sa kalangitan. Halangdon ikaw, O Dios, ibabaw sa kalangitan! Ipatigbabaw ang imong himaya sa tibuok nga yuta! Aron ang imong gihigugma maluwas, tabang pinaagi sa imong tuong kamot ug tubaga ako. Ang Dios nagsaad diha sa iyang pagkabalaan, “Uban sa kalipay, bahinon nako ang Sekem, ug pahatpahaton nako ang Walog sa Sucot. Ang Gilead akoa; ang Manases akoa; ang Efraim mao ang panalipod sa akong ulo; ang Juda mao ang akong setro. Ang Moab mao ang akong hunawanan; sa ibabaw sa Edom isalibay nako ang akong sandalyas; mosinggit ako nga madaogon ibabaw sa Filistia.” Kinsa ba ang modala kanako ngadto sa siyudad nga kinutaan? Kinsa ba ang motultol kanako ngadto sa Edom? Wala ba ikaw magsalikway kanamo, O Dios? Ikaw wala mogula, O Dios, uban sa among kasundalohan. Hatagi kami ug tabang batok sa kaaway, kay kawang lamang ang tabang sa tawo! Uban sa Dios makabuhat kami nga maisogon; siya mao ang moyatak sa among mga kaaway. Ayaw pagpakahilom, O Dios sa akong pagdayeg! Kay ang daotan ug malimbongon nga baba gibuka batok kanako, nagsulti sila batok kanako uban sa dila nga bakakon. Gilibotan nila ako sa mga pulong sa pagdumot, ug mihasmag sila kanako sa walay hinungdan. Tugbang sa akong gugma nakigbatok sila kanako, bisan ug ako nag-ampo alang kanila. Busa sila mibalos kanako ug daotan alang sa maayo ug pagdumot alang sa akong gugma. Itudlo batok kaniya ang usa ka tawo nga daotan, ipataral siya sa usa ka kaaway diha sa hukmanan. Sa diha nga siya husayon na, ipagawas nga siya sad-an, ug himoa nga ang iyang pangamuyo isipon nga sala! Diyotay ra unta ang iyang mga adlaw; ug lain unta ang mokuha sa iyang katungdanan! Mawad-an unta ug amahan ang iyang mga anak, ug mabiyuda ang iyang asawa. Maglatagaw unta ang iyang mga anak ug magpakilimos; ug papahawaon unta sila gikan sa mga ginuba nga ilang gipuy-an! Sakmiton unta sa tigpautang ang tanan nga anaa kaniya; lungkabon unta sa mga dumuduong ang tanan niyang hinagoan! Wala untay maluoy kaniya, o maluoy sa iyang mga anak nga wala nay amahan! Mapuo unta ang iyang kaliwatan; mapapas unta ang iyang ngalan sa mosunod nga kaliwatan! Mahinumdoman unta sa Ginoo ang kasal-anan sa iyang katigulangan, ug ayaw papasa ang sala sa iyang inahan! Maanaa unta kini kanunay sa atubangan sa Ginoo, ug mapapas unta gikan sa yuta ang handomanan nila! Tungod kay wala siya mahinumdom sa pagpakita ug kaluoy, hinuon gilutos niya ang tawong kabos ug nanginahanglan ug ang nagmagul-anon sa kasingkasing ngadto sa ilang kamatayon. Nahigugma siya sa pagpanunglo; modangat unta kaniya ang tunglo! Wala siya mahimuot sa pagpanalangin; mahilayo unta kini kaniya! Nagsul-ob siya ug pagpanunglo ingon nga iyang kupo, motuhop unta kini sa iyang lawas sama sa tubig, ug sama sa lana ngadto sa iyang kabukogan! Mahisama unta kini sa bisti nga iyang gitabon sa iyang kaugalingon, sama sa bakos nga iyang gibakos matag adlaw! Mao unta kini ang balos alang sa akong mga kabatok gikan sa Ginoo, alang kanila nga nagsulti ug daotan batok sa akong kinabuhi. Apan ikaw, O Dios nga akong Ginoo, pagbuhat alang kanako tungod ug alang sa imong ngalan; tungod kay ang imong gugmang walay paglubad maayo, luwasa ako! Kay ako kabos ug nagkinahanglan ug ang akong kasingkasing nagmagul-anon sa sulod nako. Ako nagkahanaw na sama sa anino sa kagabhion; ako gitay-og sama sa dulon. Ang akong mga tuhod luya tungod sa pagpuasa; ang akong lawas nagniwang. Ako nahimo nga talamayon ngadto sa akong mga kaaway; sa dihang makita nila ako, maglingolingo sila sa ilang ulo. Tabangi ako, O Ginoo nga akong Dios! Luwasa ako sumala sa imong gugmang walay paglubad! Pahibaloa sila nga kini imong kamot; ikaw, O Ginoo, ang nagbuhat niini! Patungloha sila, apan ikaw magpanalangin! Pakaulawi ang misulong kanako; malipay unta ang imong alagad! Magbisti unta ug kaulawan ang mga nakigbatok kanako; maputos unta sila sa ilang kaugalingong kaulaw sama sa usa ka kupo! Pinaagi sa akong baba maghatag ako ug dagkong mga pasalamat ngadto sa Ginoo; magdayeg ako kaniya taliwala sa panon sa katawhan. Kay siya nagbarog diha sa tuong kamot sa nanginahanglan, aron sa pagluwas kaniya gikan sa mga naghukom kaniya ngadto sa kamatayon. Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo, “Lingkod sa akong tuong kamot, hangtod nga ang imong mga kaaway himoon nakong imong tumbanan.” Ang magpadala sa imong gamhanang sitro ipadala sa Ginoo gikan sa Zion. Paghari sa taliwala sa imong mga kaaway! Ang imong katawhan mahinangpon nga maghalad sa ilang kaugalingon sa adlaw nga ikaw mangulo sa imong kasundalohan, diha sa balaan nga bukid. Gikan sa tagoangkan sa kabuntagon, sama sa yamog ang imong kabatan-on moabot kanimo. Ang Ginoo nanumpa ug dili mousab sa iyang hunahuna, “Ikaw mao ang pari hangtod sa kahangtoran subay sa laray ni Melkisedek.” Ang Ginoo anaa sa imong tuong kamot; magpukan siya sa mga hari sa adlaw sa iyang kaligutgot. Siya magpakanaog ug hukom taliwala sa mga nasod, pun-on niya kini sa mga patay; siya mopukan sa mga pangulo diha sa lapad nga yuta. Siya moinom sa sapa diha sa dalan, busa iisa niya ang iyang ulo. Dayega ninyo ang Ginoo! Magpasalamat ako sa Ginoo sa tibuok nakong kasingkasing, diha sa katigoman sa mga matarong, diha sa katilingban. Dagko ang mga buhat sa Ginoo, gitun-an niadtong tanan nga nahimuot niini. Puno sa dungog ug kahalangdon ang iyang buhat, ug ang iyang pagkamatarong molungtad hangtod sa kahangtoran. Iyang gihimo nga mahinumdoman ang iyang mga buhat nga katingalahan; ang Ginoo puno sa grasya ug maluluy-on. Naghatag siya ug pagkaon ngadto kanila nga may kahadlok kaniya; kanunay siyang mahinumdom sa iyang kasabotan. Gipakita niya sa iyang katawhan ang gahom sa iyang mga buhat, sa paghatag kanila sa panulundon sa mga nasod. Ang mga buhat sa iyang mga kamot matuod ug makiangayon; ang tanan niyang mga lagda kasaligan. Kini gipalig-on hangtod sa kahangtoran, buhaton diha sa kamatuoran ug sa katarong. Nagpadala siya ug kaluwasan ngadto sa iyang katawhan; nagsugo siya sa iyang kasabotan hangtod sa kahangtoran. Balaan ug kalisangan ang iyang ngalan! Ang pagkahadlok sa Ginoo mao ang sinugdanan sa kaalam; ang tanan nga nagbuhat niini adunay maayong salabotan! Ang pagdayeg kaniya molungtad hangtod sa kahangtoran! Dayega ang Ginoo! Bulahan ang tawo nga may kahadlok sa Ginoo, nga nalipay sa hilabihan diha sa iyang mga sugo! Ang iyang kaliwatan mahimong gamhanan sa ibabaw sa yuta, ang kaliwatan sa matarong mahimong bulahan. Mga bahandi ug katigayonan anaa sa iyang balay ug ang iyang pagkamatarong molungtad hangtod sa kahangtoran. Ngadto sa mga matarong mosiga ang kahayag diha sa kangitngit, ang Ginoo puno sa grasya, maluluy-on ug matarong. Maayo alang sa tawo nga magpakita ug kalooy ug magpahulam, nga maghimo sa iyang mga buhat uban ang hustisya. Kay ang matarong dili gayod matarog; siya handomon hangtod sa kahangtoran. Siya dili mahadlok sa mga balita nga daotan; ang iyang kasingkasing lig-on, nagsalig diha sa Ginoo. Ang iyang kasingkasing dili matarog, siya dili mahadlok, hangtod nga makita niya ang iyang tinguha ibabaw sa iyang mga kaaway. Nanghatag siya nga madagayaon, nanghatag sa mga kabos; ang iyang pagkamatarong molungtad hangtod sa kahangtoran; ang iyang sungay bayawon diha sa kadungganan. Ang daotan makakita niini ug masuko, magpakagot siya sa iyang mga ngipon ug dayon matunaw; mangahanaw ang tinguha sa mga daotan. Dayega ang Ginoo! Dayega ninyo, O mga alagad sa Ginoo, Dayega ang ngalan sa Ginoo! Dalaygon ang ngalan sa Ginoo sukad karon hangtod sa kahangtoran! Gikan sa pagsilang sa adlaw ngadto sa pagsalop niini, dayegon ang ngalan sa Ginoo! Ang Ginoo halangdon ibabaw sa tanang mga nasod, ug ang iyang himaya ibabaw sa kalangitan! Kinsa ba ang sama sa Ginoo nga atong Dios, nga naglingkod sa kahitas-an, nga nagpaubos aron sa pagtan-aw, sa langit ug sa yuta? Gibangon niya ang kabos gikan sa abog, ug gisakwat niya ang nanginahanglan gikan sa tapok sa mga hugaw, aron pagpalingkod kanila uban sa mga pangulo, uban sa mga pangulo sa iyang katawhan. Ang babaye nga dili manganak gihatagan niya ug panimalay, naghimo kaniya nga malipayon nga inahan sa mga anak. Dayega ang Ginoo! Sa paggawas sa Israel gikan sa Ehipto, ang panimalay ni Jacob gikan sa katawhan nga lain ug pinulongan, ang Juda nahimong balaan niyang puluy-anan, ang Israel nahimong iyang gingharian. Ang dagat nakakita niini ug mipahawa, ang Jordan misibog. Ang kabukiran milukso sama sa mga laking karnero, ang kabungtoran sama sa mga nating karnero. Unsay imong gibati, O dagat, nga mipahawa man ikaw? O Jordan, nga misibog man ikaw? O kabukiran, nga milukso man kamo sama sa mga laking karnero? O kabungtoran sama sa mga nating karnero? Kurog, O yuta, diha sa atubangan sa Ginoo, diha sa atubangan sa Dios ni Jacob, nga maoy naghimo sa bato nga lim-aw sa tubig, ang bato nga santik ngadto sa usa ka tuboran sa mga tubig. Dili kanamo, O Ginoo, dili kanamo, kondili sa imong ngalan ihatag ang himaya, tungod ug alang sa imong gugmang walay paglubad ug sa imong pagkamatinumanon! Busa nganong nag-ingon man ang mga nasod, “Hain man ang ilang Dios?” Apan ang atong Dios anaa sa kalangitan; gibuhat niya ang tanan nga iyang gikahimut-an. Ang ilang mga diosdios plata ug bulawan, binuhat sa mga kamot sa mga tawo. Sila adunay baba apan dili makasulti; sila adunay mga mata apan dili makakita; sila adunay mga igdulungog apan dili makadungog; adunay mga ilong apan dili makapanimaho. sila adunay mga kamot apan dili makahikap; adunay mga tiil apan dili makalakaw; dili sila makatingog pinaagi sa ilang tutunlan. Ang mga nagbuhat kanila sama usab kanila; mao usab ang tanan nga mosalig kanila. O Israel, salig sa Ginoo! Siya mao ang ilang tabang ug ang ilang taming. O panimalay ni Aaron, salig kamo sa Ginoo! Siya mao ang ilang tabang ug ang ilang taming. Kamo nga may kahadlok sa Ginoo, salig kamo sa Ginoo! Siya mao ang ilang tabang ug ang ilang taming. Ang Ginoo kanunayng nagtagad kanato, siya magpanalangin kanato, magpanalangin siya sa balay ni Israel, magpanalangin siya sa balay ni Aaron; siya magpanalangin kanila nga may kahadlok sa Ginoo, sa gagmay ug sa dagko. Maghatag unta ang Ginoo kaninyo ug kauswagan, kaninyo ug sa inyong mga anak. Panalanginan unta kamo sa Ginoo, nga nagbuhat sa langit ug sa yuta! Ang kalangitan mao ang kalangitan sa Ginoo, apan gihatag niya ang yuta ngadto sa mga anak sa mga tawo. Ang mga patay dili magdayeg sa Ginoo, o ang bisan unsa nga manaog ngadto sa kahilom. Apan kita magdayeg sa Ginoo gikan karon ngadto sa umaabot ug hangtod sa kahangtoran. Dayega ang Ginoo! Gihigugma nako ang Ginoo, kay siya nagpatalinghog sa akong tingog ug sa akong mga pangaliyupo. Tungod kay iyang gikiling kanako ang iyang igdulungog, busa magsangpit ako kaniya samtang ako buhi pa. Ang mga lit-ag sa kamatayon naglibot kanako; ang kasakit sa Sheol naghakop kanako; ako nag-antos sa kaguol ug kasakit. Unya misangpit ako sa ngalan sa Ginoo, “O Yahweh, luwasa ang akong kinabuhi, nangamuyo ako kanimo!” Ang Ginoo puno sa grasya ug matarong; ang atong Dios maluluy-on! Ang Ginoo nanalipod sa mga yano; sa dihang gipaubos ako, iya akong giluwas. Balik sa imong pahulay, O akong kalag, kay ang Ginoo nagpanalangin kanimo sa madagayaon gayod. Kay imong giluwas ang akong kalag gikan sa kamatayon, ang akong mga mata gikan sa mga luha, ug ang akong mga tiil gikan sa pagkapandol. Maglakaw ako sa atubangan sa Ginoo dinhi sa yuta sa mga buhi. Ako nagtuo, bisan ako nagsulti, “Gisakit ako sa hilabihan gayod”; sa hinanali ako nakaingon, “Ang tanang tawo bakakon.” Unsa man ang akong igasa sa Ginoo sa tanan niyang kaayo kanako? Akong iisa ang kupa sa kaluwasan, ug sangpiton nako ang ngalan sa Ginoo. magbayad ako sa akong mga panaad sa Ginoo, diha sa atubangan sa tanan niyang katawhan. Bililhon sa panan-aw sa Ginoo ang kamatayon sa iyang mga balaan. O Ginoo, ako imong alagad. Ako imong alagad, anak sa imong alagad nga babaye. Gihubad nimo ang akong mga gapos. Akong ihalad kanimo ang halad sa pasalamat, ug magsangpit ako sa ngalan sa Ginoo. Magbayad ako sa akong mga panaad sa Ginoo diha sa atubangan sa tanan niyang katawhan, diha sa mga hawanan sa balay sa Ginoo, sa taliwala nimo, O Jerusalem. Dayega ang Ginoo! Dayega ninyo ang Ginoo, kamong tanang mga nasod! Dayega ninyo siya, O tanang katawhan! Kay dako ang iyang gugmang walay paglubad alang kanato, ug ang pagkamatinumanon sa Ginoo naglungtad hangtod sa kahangtoran. Dayega ang Ginoo! Pagpasalamat kamo sa Ginoo kay siya maayo; kay ang iyang gugmang walay paglubad molungtad hangtod sa kahangtoran! Pasultiha ang Israel, “Ang iyang gugmang walay paglubad molungtad hangtod sa kahangtoran.” Pasultiha ang balay ni Aaron, “Ang iyang gugmang walay paglubad molungtad hangtod sa kahangtoran.” Pasultiha ang mga may kahadlok sa Ginoo, “Ang iyang gugmang walay paglubad molungtad hangtod sa kahangtoran.” Tungod sa akong kalisdanan misangpit ako sa Ginoo; mitubag kanako ang Ginoo ug gibutang niya ako sa dapit nga lapad. Uban kanako ang Ginoo, dili ako mahadlok. Unsay mahimo sa tawo kanako? Ang Ginoo ania sa akong kiliran aron sa pagtabang kanako. Busa ako magtan-aw nga madaogon ngadto sa mga nagdumot kanako. Labing maayo ang pagdangop ngadto sa Ginoo kay sa pagsalig diha sa tawo. Labing maayo ang pagdangop ngadto sa Ginoo kay sa pagsalig diha sa mga pangulo. Ang tanang mga nasod naglibot kanako; sa ngalan sa Ginoo laglagon nako sila! Naglibot sila kanako, naglibot kanako sa tanang dapit; sa ngalan sa Ginoo laglagon nako sila! Naglibot sila kanako sama sa mga putyokan, sila nagdilaab sama sa kalayo sa mga tunok; sa ngalan sa Ginoo laglagon nako sila. Gitukmod ako nga tungod niana ako nagsukarap, apan ang Ginoo mitabang kanako. Ang Ginoo mao ang akong kalig-on ug ang akong awit; siya nahimo nga akong kaluwasan. Pamati sa malipayon nga awit sa kadaogan diha sa mga tolda sa mga matarong: “Ang tuong kamot sa Ginoo nagbuhat nga maisogon, ang tuong kamot sa Ginoo gibayaw, ang tuong kamot sa Ginoo nagbuhat nga maisogon!” Dili ako mamatay, kondili mabuhi ako, ug magsangyaw sa mga buhat sa Ginoo. Gipanton ako sa Ginoo sa hilabihan gayod, apan wala ako niya itugyan ngadto sa kamatayon. Buksi alang kanako ang mga ganghaan sa pagkamatarong aron ako mosulod niini ug magpasalamat sa Ginoo. Mao kini ang ganghaan sa Ginoo; ang mga matarong mosulod agi niini. Nagpasalamat ako kanimo kay ikaw mitubag man kanako, ug ikaw nahimong akong kaluwasan. Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod nahimong batong patukoranan. Kini buhat sa Ginoo; kini katingalahan sa atong mga mata. Kini ang adlaw nga gibuhat sa Ginoo; maglipay kita ug magmaya niini. Luwasa kami, nangamuyo kami kanimo, O Ginoo. O Ginoo, nangamuyo kami kanimo, hatagi kami ug kalamposan! Bulahan siya nga moabot diha sa ngalan sa Ginoo! Kami magdayeg kanimo gikan sa balay sa Ginoo. Ang Ginoo mao ang Dios, ug siya naghatag kanato ug kahayag. Bangana ang halad uban sa mga sanga, ngadto sa mga sungaysungay sa halaran! Ikaw mao ang akong Dios ug ako magpasalamat kanimo; ikaw mao ang akong Dios, ako magdayeg kanimo! Pasalamati ninyo ang Ginoo kay siya maayo, kay ang iyang gugmang walay paglubad molungtad hangtod sa kahangtoran! Bulahan sila nga ang dalan hingpit, nga naglakaw diha sa Balaod sa Ginoo. Bulahan sila nga nagtamod sa iyang mga pagpamatuod, nga sa tibuok nga kasingkasing nangita kaniya, sila nga wala magbuhat sa dili matarong, apan naglakaw diha sa iyang mga dalan. Ikaw nagsugo sa imong mga lagda, aron among tumanon kini sa makugihon gayod. Hinaot unta nga malig-on ang akong mga dalan sa pagtuman sa imong mga lagda! Unya dili na ako maulawan, kay gitutok man nako ang akong mga mata sa tanan nimong mga sugo. Magdayeg ako kanimo uban sa katarong sa kasingkasing, sa dihang makakat-on ako sa matarong nimong mga tulumanon. Tumanon nako ang imong mga lagda; O ayaw gayod ako isalikway! Unsaon man sa usa ka batan-on nga magpabiling hinlo ang iyang dalan? Pinaagi sa pagmatngon niini sumala sa imong pulong. Sa tibuok nakong kasingkasing nangita ako kanimo; ayaw itugot nga ako mahisalaag gikan sa imong kasugoan! Gitipigan nako ang imong pulong sulod sa akong kasingkasing, aron dili ako makasala batok kanimo. Dalaygon ikaw, O Ginoo; tudloi ako sa imong mga lagda! Sa akong mga ngabil gipadayag nako ang tanang tulumanon sa imong baba. Naglipay ako diha sa dalan sa imong mga pagpamatuod, sama kadako sa tanang bahandi. Mamalandong ako sa imong mga lagda ug itutok ang akong mga mata sa imong nga dalan. Maglipay ako diha sa imong lagda; dili ako malimot sa imong pulong. Pagmadagayaon sa imong alagad aron mabuhi ako ug magtuman sa imong pulong. Pabukha ang akong mga mata aron makatan-aw ako sa mga katingalahang butang gikan sa imong Balaod. Ako usa ka dumuduong dinhi sa yuta; ayaw ihikaw gikan kanako ang imong kasugoan. Naugtas ang akong kalag tungod sa pagpangandoy nako sa imong mga tulumanon sa tanang panahon. Gibadlong nimo ang mga mapahitas-on, ang mga tinunglo nga nangasaag gikan sa imong kasugoan; kuhaa gikan kanako ang ilang kaulawan ug pagkatalamayon, kay ako nagtuman sa imong pagpamatuod. Bisan kon ang mga pangulo manglingkod ug maglaraw batok kanako, ang imong alagad mamalandong sa imong mga lagda. Ang imong mga pagpamatuod mao ang akong kalipay, sila mao ang akong mga magtatambag. Ang akong kalag nahapla sa abog; pabaskoga ako sumala sa imong pulong! Sa dihang gipadayag nako ang akong mga dalan, ikaw mitubag kanako; tudloi ako sa imong mga lagda! Pasabta ako sa pamaagi sa imong mga lagda, ug ako mamalandong sa imong mga katingalahang buhat. Ang akong kalag natunaw tungod sa kaguol; lig-ona ako sumala sa imong pulong! Ipalayo gikan kanako ang dalan sa kabakakan; ug tudloi ako sa imong Balaod uban sa grasya. Akong gipili ang dalan sa pagkamatinumanon; gibutang nako ang imong mga tulumanon sa akong atubangan. Nagpabilin ako diha sa imong mga pagpamatuod, O Ginoo; ayaw itugot nga ako mabutang sa kaulawan! Ako modagan diha sa dalan sa imong kasugoan, sa diha nga imong padak-an ang akong pagpanabot! Tudloi ako, O Ginoo, sa pamaagi sa imong mga lagda, ug tumanon nako kini hangtod sa kataposan. Hatagi ako ug salabotan aron tumanon nako ang imong Balaod, ug tumanon nako kini sa tibuok nakong kasingkasing. Tultoli ako sa dalan sa imong kasugoan, kay niini anaa ang akong kalipay. Ipaduol ang akong kasingkasing ngadto sa imong mga pagpamatuod, ug dili ngadto sa pagpausbaw sa kaugalingon. Ilikay ang akong mga mata gikan sa pagtan-aw sa kakawangan; hatagi ako ug kadasig diha sa imong mga dalan. Pamatud-i ngadto sa imong alagad ang imong pulong, nga alang niadtong may kahadlok kanimo. Kuhaa gikan kanako ang kaulawan nga akong gikahadlokan, kay maayo ang imong mga tulumanon. Tan-awa, gitinguha nako ang imong mga lagda; diha sa imong pagkamatarong dasiga ako. Ipadangat kanako ang imong gugmang walay paglubad, O Ginoo, ang imong kaluwasan sumala sa imong pulong; sa ingon niana, makabaton ako ug tubag alang niadtong nagpakaulaw kanako, kay nagsalig man ako sa imong pulong. Ug ayaw kuhaa sa hingpit ang pulong sa kamatuoran gikan sa akong baba; kay ang akong paglaom anaa sa imong mga tulumanon. Bantayan nako kanunay ang imong Balaod hangtod sa kahangtoran; ug ako maglakaw nga gawasnon kay ako nangita man sa imong mga lagda. Isugilon usab nako ang imong mga pagpamatuod sa atubangan sa mga hari, ug dili ako maulawan, kay akong nakaplagan ang akong kalipay diha sa imong kasugoan nga akong gihigugma. Pasidunggan nako ang imong kasugoan nga akong gihigugma, ug pamalandongan nako ang imong mga lagda. Hinumdomi ang pulong ngadto sa imong alagad, nga niini imo akong gipalaom. Mao kini ang naghupay kanako sa akong kagul-anan, kay ang imong pulong naghatag kanako ug kinabuhi. Ang mga mapahitas-on nagyubit kanako sa hilabihan, apan wala ako mobulag gikan sa imong Balaod. Sa dihang gihinumdoman nako ang imong mga tulumanon sa kakaraanan, mahupay ako, O Ginoo. Ang init nga kaligutgot mihakop kanako tungod sa mga daotan nga mibiya gikan sa imong Balaod. Ang imong mga lagda mao ang akong mga alawiton diha sa balay sa akong pagpanglangyaw. Sa kagabhion hinumdoman nako ang imong ngalan, O Ginoo, ug gituman ang imong Balaod. Kini nga panalangin nabatonan nako, kay ako nagtuman sa imong mga lagda. Ang Ginoo mao ang akong bahin; ako nagsaad sa pagtuman sa imong mga pulong. Naghangyo ako sa tibuok nakong kasingkasing alang sa imong kaluoy; kaluy-i ako sumala sa imong pulong. Sa namalandong ako sa akong mga dalan, gipabalik nako ang akong mga tiil ngadto sa imong mga pagpamatuod. Midali ako ug wala maglangan sa pagtuman sa imong kasugoan. Bisan ug ang mga bitik sa mga daotan migapos kanako, wala nako kalimti ang imong Balaod. Sa tungang gabii mobangon ako sa pagdayeg kanimo tungod sa imong mga tulumanon nga matarong. Kauban ako sa tanang may kahadlok kanimo, niadtong nga nagtuman sa imong mga lagda. Ang yuta, O Ginoo, puno sa imong gugmang walay paglubad; tudloi ako sa imong mga lagda! Giayo nimo pagtagad ang imong alagad, O Ginoo, sumala sa imong pulong. Tudloi ako sa maayong paghukom ug kahibalo kay nagtuo ako sa imong kasugoan. Sa wala pa ako paantosa, nahisalaag ako, apan karon nagtuman ako sa imong pulong. Ikaw maayo ug nagbuhat sa maayo; tudloi ako sa imong mga lagda. Ang mga mapahitas-on nagmugna ug bakak batok kanako, apan sa tibuok nakong kasingkasing nagtuman ako sa imong mga lagda; ang ilang kasingkasing tambok sama sa sibo, apan ako naglipay diha sa imong Balaod. Maayo alang kanako nga ako gisakit, aron ako makakat-on sa imong mga lagda. Labawng maayo alang kanako ang Balaod sa imong baba kay sa mga linibo nga bulawan ug plata. Ang imong mga kamot maoy nagbuhat ug nag-umol kanako; hatagi ako ug salabotan aron ako makakat-on sa imong kasugoan. Sila nga may kahadlok kanimo makakita kanako ug mangalipay, kay diha sa imong pulong naglaom ako. Nahibalo ako, O Ginoo, nga ang imong mga paghukom matarong, ug nga diha sa imong pagkamatinumanon gisakit nimo ako. Andama intawon ang imong gugmang walay paglubad aron sa paghupay kanako, sumala sa imong pulong alang sa imong alagad. Ipadangat kanako ang imong kaluoy, aron mabuhi ako, kay ang imong Balaod maoy akong kalipay. Ibutang sa kaulawan ang mga mapahitas-on, kay gilimbongan nila ako sa walay hinungdan; apan ako mamalandong sa imong mga lagda. Pabalika ngari kanako kadtong mga may kahadlok kanimo, aron sila mahibalo sa imong mga pagpamatuod. Mahingpit unta ang akong kasingkasing diha sa imong mga lagda, aron ako dili maulawan. Nangandoy ang akong kalag alang sa imong pagluwas, naglaom ako sa imong pulong. Ang akong mga mata gikapoy na sa pagpaabot sa imong gisaad, ako nangutana, “Kanus-a man ako nimo hupayon?” Kay ako nahimong sama sa panit nga sudlanan sa bino nga anaa sa aso, apan wala nako kalimti ang imong mga lagda. Hangtod kanus-a ba mag-antos ang imong alagad? Kanus-a pa ba nimo hukman ang mga naglutos kanako? Ang mga mapahitas-on nagkalot ug mga gahong alang kanako, mga tawo nga wala magsubay sa imong Balaod. Ang tanan nimong kasugoan matuod gayod; sila naglutos kanako sa paagi nga dili matarong; tabangi ako! Hapit na ako nila maut-ot dinhi sa ibabaw sa yuta; apan wala nako biyai ang imong mga lagda. Panalipdi ako sumala sa imong gugmang walay paglubad, aron matuman nako ang mga pagpamatuod sa imong baba. Hangtod sa kahangtoran, O Ginoo, ang imong pulong lig-on diha sa kalangitan. Ang imong pagkamatinumanon naglungtad ngadto sa tanang mga kaliwatan; imong gipahiluna ang yuta ug kini magpabilin. Sumala sa imong gitakda, kini nagpadayon hangtod niining adlawa; kay ang tanang mga butang imong mga sulugoon. Kon ang imong Balaod dili pa maoy akong kalipay, nahanaw na unta ako diha sa akong kasakitan Dili gayod nako kalimtan ang imong mga lagda. kay tungod niini gihatagan nimo ako ug kinabuhi. Imoha ako, luwasa ako, kay gitun-an nako ang imong mga lagda. Ang mga daotan nag-atang sa paglaglag kanako, apan ako namalandong sa imong mga pagpamatuod. Nakita nako ang kinutoban sa tanang kahingpitan, apan ang imong kasugoan lapad gayod kaayo. O gihigugma nako pag-ayo ang imong Balaod! Kini mao ang akong pamalandong sa tibuok nga adlaw. Ang imong kasugoan nakapahimo kanako nga maalamon pa kay sa akong mga kaaway, kay kini ania kanako kanunay. Aduna akoy labaw pang pagpanabot kay sa tanan nakong magtutudlo, kay ang imong mga pagpamatuod maoy akong pamalandong. Makasabot ako labaw sa mga tigulang, tungod kay gituman nako ang imong mga lagda. Gipugngan nako ang akong mga tiil gikan sa tanang dalan nga daotan, aron nga ako makatuman sa imong pulong. Wala ako motipas gikan sa imong mga tulumanon kay ikaw man ang nagtudlo kanako. Pagkatam-is gayod sa imong mga pulong sa akong pagtilaw, tam-is pa kay sa dugos diha sa akong baba! Pinaagi sa imong mga lagda nakabaton ako ug salabotan; tungod niini gidumtan nako ang tanang paagi nga sayop. Ang imong pulong suga sa akong mga tiil, ug kahayag sa akong agianan. Nakapanumpa ako ug gipamatud-an nako kini, nga ako magbantay sa matarong nimong mga tulumanon. Gisakit ako sa hilabihan gayod; hatagi akog kinabuhi, O Ginoo, sumala sa imong pulong! Dawata, ang akong halad sa pagdayeg, O Ginoo, ug tudloi ako sa imong mga tulumanon. Ang akong kinabuhi ania kanunay sa akong kamot, apan wala nako kalimti ang imong Balaod. Ang mga daotan nagbutang ug lit-ag alang kanako apan ako wala mahisalaag gikan sa imong mga lagda. Ang imong mga pagpamatuod mao ang akong panulundon hangtod sa kahangtoran; kini mao ang kalipay sa akong kasingkasing. Gikiling nako ang akong kasingkasing sa pagbuhat sa imong mga lagda kanunay, hangtod sa kataposan. Gidumtan nako ang mga maduhaduhaon, apan gihigugma nako ang imong Balaod. Ikaw mao ang akong tagoanan ug ang akong taming; ako naglaom sa imong pulong. Palayo gikan kanako, kamong mga tigbuhat ug daotan, aron nga ako magtuman sa kasugoan sa akong Dios. Agaka ako sumala sa imong saad aron ako mabuhi, ug ayaw ako pakaulawi sa akong paglaom. Pabaroga ako aron ako maluwas ug magtahod kanunay sa imong mga lagda. Gitalikdan nimo ang tanan nga nangasaag gikan sa imong mga lagda, kay ang ilang limbong lawang lamang. Ang tanang daotan sa yuta gisalikway nimo sama sa taya; busa gihigugma nako ang imong mga pagpamatuod. Ang akong unod mikurog tungod sa kahadlok kanimo, ug ako nahadlok sa imong mga paghukom. Nabuhat nako ang kaangayan ug katarong; ayaw ako itugyan sa mga nagdaogdaog kanako. Ipasalig ang kaayohan sa imong alagad; ayaw itugot nga ang mapahitas-on modaogdaog kanako. Ang akong mga mata naluya na sa pagpaabot sa imong kaluwasan, ug sa katumanan sa imong saad nga matarong. Tagda ang imong alagad sumala sa imong gugmang walay paglubad, ug tudloi ako sa imong mga lagda. Ako imong alagad; hatagi ako ug salabotan, aron ako mahibalo sa imong mga pagpamatuod! Karon mao na ang panahon nga ang Ginoo molihok, kay gilapas nila ang imong Balaod. Tungod niana gihigugma nako ang imong kasugoan labaw kay sa bulawan, labaw kay sa inulay nga bulawan. Busa gimandoan nako ang akong mga lakang pinaagi sa imong mga lagda, ug gidumtan nako ang tanang paagi nga sayop. Katingalahan ang imong mga pagpamatuod, busa ang akong kalag nagtipig niini. Ang pagpadayag sa imong mga pulong naghatag ug kahayag, naghatag kini ug salabotan alang sa mga yano. Gibuka ko ang akong baba ug mihangos, kay nangandoy ako pag-ayo sa imong mga sugo. Lingia ako ug kaluy-a ako, sumala sa imong naandan nga buhaton niadtong mga nahigugma sa imong ngalan. Pasunda ang akong mga lakang sa imong saad, ug ayaw itugot nga may bisan unsa nga kadaotan nga maggahom kanako. Luwasa ako gikan sa pagdaogdaog sa tawo, aron magtuman ako sa imong mga lagda. Padan-aga ang imong nawong nganhi sa imong alagad ug tudloi ako sa imong mga lagda. Ang akong mga mata nagpaagas ug daghang luha tungod kay ang mga tawo wala magtuman sa imong Balaod. Matarong ikaw, O Ginoo, ug matarong ang imong mga paghukom. Gisugo nimo ang imong mga pagpamatuod diha sa pagkamatarong ug sa bug-os nga pagkamatinumanon. Ang akong kasibot miut-ot kanako, tungod kay ang akong mga kabatok nangalimot sa imong mga pulong. Ang imong pulong napamatud-an gayod, ug ang imong alagad nahigugma niini. Ako gamay ug tinamay, apan wala nako kalimti ang imong mga lagda. Ang imong pagkamatarong matarong hangtod sa kahangtoran, ug ang imong Balaod matuod. Kasamok ug kaguol mihakop kanako. apan ang imong kasugoan maoy akong kalipay. Ang imong mga pagpanamtuod matarong hangtod sa kahangtoran; hatagi ako ug pagpanabot aron ako mabuhi. Misangpit ako uban sa tibuok nakong kasingkasing, tubaga ako, O Ginoo; tumanon gayod nako ang imong mga lagda. Nagsangpit ako kanimo; luwasa ako, aron bantayan nako ang imong mga pagpamatuod. Mibangon ako sa wala pa mobanagbanag ug mituaw ako; naglaom ako diha sa imong mga pulong. Nagmata ako sa wala pa ang mga pagtukaw sa kagabhion, aron ako mamalandong sa imong saad. Patalinghogi ang akong tingog sumala sa imong gugmang walay paglubad; panalipdi ang akong kinabuhi, O Ginoo, sumala sa imong hustisya. Nagpaduol kanako kadtong naglutos kanako uban ang daotang tuyo; layo sila sa imong Balaod. Apan ikaw ania sa duol, O Ginoo, ug ang tanan nimong mga sugo matuod. Dugay na akong nahibalo sa imong mga pagpamatuod, nga ikaw nagpahiluna niini hangtod sa kahangtoran. Lantawa ang akong kasakitan, ug luwasa ako, kay wala nako kalimti ang imong Balaod. Labani ang akong katungod ug lukata ako; hatagi akog kinabuhi sumala sa imong saad. Ang kaluwasan layo sa mga daotan, kay wala nila tinguhaa ang imong mga lagda. Dako ang imong kaluoy, O Ginoo; hatagi ako ug kinabuhi sumala sa imong hustisya. Daghan ang naglutos kanako ug mibatok kanako, apan wala ako motipas gikan sa imong mga pagpamatuod. Gitan-aw nako ang mga mabudhion, ug nasubo ako, tungod kay sila wala magtuman sa imong mga sugo. Tan-awa giunsa nako paghigugma ang imong mga lagda; panalipdi ang akong kinabuhi sumala sa imong gugmang walay paglubad. Ang kinatibuk-an sa imong pulong kamatuoran, ug ang matag usa sa imong matarong nga mga tulumanon molungtad hangtod sa kahangtoran. Ang mga pangulo naglutos kanako nga walay gipasikaran, apan ang akong kasingkasing nagbarog nga may kahadlok sa imong mga pulong. Naglipay ako diha sa imong pulong, sama sa usa nga nakakaplag ug daghang inilog. Akong gidumtan ug giayran ang kabakakan apan gihigugma nako ang imong Balaod. Makapito sa usa ka adlaw, ako nagdayeg kanimo, tungod sa imong matarong nga mga tulumanon. Ang mga nahigugma sa imong Balaod adunay dakong kalinaw; walay makapapandol kanila. Ako naglaom sa imong pagluwas, O Ginoo, ug nagtuman ako sa imong mga sugo. Ang akong kalag nagtamod sa imong mga pagpamatuod; gihigugma kini nako sa hilabihan gayod. Gituman nako ang imong mga lagda ug ang imong mga pagpamatuod; kay ang tanan nakong mga dalan anaa sa imong atubangan. Ipadangat sa imong atubangan ang akong pagtuaw, O Ginoo; hatagi ako ug salabotan sumala sa imong pulong. Ipadangat sa imong atubangan ang akong pagpangaliyupo; luwasa ako sumala sa imong pulong. Ang akong mga ngabil naglitok ug pagdayeg kay ikaw nagtudlo man kanako sa imong mga lagda. Ang akong dila mag-awit mahitungod sa imong pulong kay ang tanan nimong mga sugo matarong. Andama ang imong kamot sa pagtabang kanako, kay gipili nako ang imong mga lagda. Nangandoy ako sa imong pagluwas, O Ginoo, ug ang imong Balaod mao ang akong kalipay. Tugoti ako nga mabuhi aron ako magdayeg kanimo; ug patabanga kanako ang imong mga tulumanon. Ako nahisalaag sama sa usa ka nawala nga karnero; pangitaa ang imong alagad, kay wala nako kalimti ang imong kasugoan. Sa akong kalisdanan mituaw ako sa Ginoo, aron siya motubag kanako: “Luwasa ako, O Ginoo, gikan sa mga ngabil nga bakakon, gikan sa dila nga malimbongon.” Unsa ba ang ihatag kanimo? Ug unsa pa ba ang buhaton kanimo, ikaw nga malimbongong dila? Ang mga hait nga udyong sa sundalo, nga adunay nagbaga nga uling sa kahoyng enebro! Alaot ako, nga ako milangyaw sa Mesek, nga mipuyo ako sa mga tolda sa Kedar! Dugay na ang akong puluy-anan diha uban sa mga nagdumot sa kalinaw. Ako alang sa pakigdait; apan sa dihang ako mosulti, sila alang sa gubat! Iyahat nako ang akong mga mata ngadto sa kabungtoran; Diin ba maggikan ang akong tabang? Ang akong tabang naggikan sa Ginoo, nga nagbuhat sa langit ug sa yuta. Dili niya itugot nga madalin-as ang imong mga tiil; siya nga nagbantay kanimo dili makatulog. Tan-awa, siya nga nagbantay sa Israel dili mahitagpilaw o mahikatulog. Ang Ginoo mao ang imong magbalantay; ang Ginoo mao ang imong landong sa imong tuong kamot. Ang adlaw dili makadaot kanimo panahon sa adlaw, o ang bulan panahon sa kagabhion. Ang Ginoo maglikay kanimo gikan sa tanan nga kadaotan; siya magbantay sa imong kinabuhi. Ang Ginoo magbantay sa imong paggula ug sa imong pagsulod sukad niining panahona hangtod sa kahangtoran. Nalipay ako sa pag-ingon nila kanako, “Mangadto kita sa balay ni Ginoo! ” Ang among mga tiil nagtindog sulod sa imong mga ganghaan, O Jerusalem! Jerusalem, gitukod ingon nga usa ka siyudad, hugot nga pagkabugkos, nga mao ang tungason sa mga banay, ang kabanayan sa Ginoo, ingon nga gisugo alang sa Israel, sa paghatag ug mga pasalamat sa ngalan sa Ginoo. Didto ang mga trono sa paghukom gipahimutang, ang mga trono sa panimalay ni David. Pag-ampo alang sa kalinaw sa Jerusalem: “Mouswag unta sila nga nahigugma kanimo! Ang kalinaw maanaa unta sa sulod sa imong mga paril ug ang kasigurohan sa sulod sa imong mga tore!” Tungod ug alang sa akong kaigsoonan ug sa akong mga kauban, moingon ako, “Ang kalinaw maanaa unta sulod nimo!” Tungod ug alang sa panimalay sa Ginoo nga atong Dios, akong pangitaon ang imong kaayohan. Kanimo giyahat nako ang akong mga mata, O ikaw nga naglingkod nga hari sa kalangitan! Tan-awa, ingon nga ang mga mata sa mga alagad nagtutok sa kamot sa ilang mga agalon, ingon nga ang mga mata sa sulugoon nga babaye ngadto sa kamot sa iyang agalon nga babaye, mao usab ang among mga mata nagtutok sa Ginoo nga among Dios, hangtod nga siya adunay kaluoy kanamo. Kaluy-i kami, O Ginoo, kaluy-i kami, kay naghingapin na ang mga pagtamay kanamo. Dugay na kaayo nga ang among kalag napuno na sa mga pagyubit niadtong anaa sa kasayon, sa pagtamay sa mga mapahitas-on. Kon dili pa ang Ginoo dapig kanato, —pasultiha ang Israel— kon dili pa ang Ginoo dapig kanato, sa diha nga ang mga tawo mialsa batok kanato, gilamoy na unta nila kita nga mga buhi, sa diha nga ang ilang kaligutgot misilaob batok kanato; unya ang lunop mobanlas na unta kanato, ang baha molapaw na unta kanato; unya molumos na unta kanato ang nagpungasi nga tubig. Dalaygon ang Ginoo, nga wala magtugyan kanato ingon nga tukbonon ngadto sa ilang mga ngipon! Nakaikyas kita sama sa langgam nga gikan sa lit-ag sa mga mangangayam; ang lit-ag nabungkag, ug kita nakalingkawas! Ang atong tabang anaa sa ngalan sa Ginoo, nga nagbuhat sa langit ug sa yuta. Kadtong nagsalig sa Ginoo nahisama sa bukid nga Zion, nga dili matarog, apan magpabilin hangtod sa kahangtoran. Ingon nga ang kabukiran naglibot sa Jerusalem, mao usab ang Ginoo naglibot sa iyang katawhan, sukad niining panahona hangtod sa kahangtoran. Kay ang setro sa pagkadaotan dili magpabilin sa yuta nga gigahin alang sa mga matarong, kay tingali unya ug ang mga matarong mobakyaw sa ilang mga kamot sa pagbuhat ug sayop. Buhata ang maayo, O Ginoo, ngadto sa mga maayo, ug ngadto sa mga matarong sa ilang mga kasingkasing! Apan kadtong mga mitipas ngadto sa ilang mga dalan nga hiwi, ang Ginoo maghingilin uban sa mga tigbuhat ug daotan! Ang kalinaw maanaa unta sa Israel! Sa dihang gibalik sa Ginoo ang maayong kahimtang sa Zion, kita sama niadtong mga nagdamgo. Unya ang atong mga baba napuno sa pagkatawa, ug ang atong mga dila sa paghugyaw sa kalipay; unya misulti sila sa kanasoran, “Ang Ginoo nagbuhat ug dagkong mga butang alang kanila.” Ang Ginoo nagbuhat ug dagkong mga butang alang kanato, kita nalipay. Ibalik ang among maayong kahimtang O Ginoo, sama sa mga sapa sa Negeb! Sila nga nagpugas diha sa mga luha mag-ani unta diha sa kalipay! Siya nga naglakaw nga naghilak, nagdala sa binhi nga igpupugas, mopauli uban sa pagsinggit sa kalipay nga magdala ug mga binangan uban kaniya. Gawas kon ang Ginoo ang magtukod sa balay, kawang lamang ang kahago niadtong mga nagtukod niini. Gawas kon ang Ginoo ang magbantay sa siyudad, kawang lamang ang pagtukaw sa tawo nga nagbantay. Kawang lamang ang inyong sayo nga pagbangon ug dugay nga mopahulay magkaon sa pan sa kabudlay, kay siya naghatag ug pagkatulog sa iyang mga gihigugma. Tan-awa, ang mga anak mao ang panulundon gikan sa Ginoo, ang bunga sa taguangkan mao ang ganti. Sama sa mga udyong nga anaa sa kamot sa sundalo, mao usab ang mga anak sa pagkabatan-on. Malipayon ang tawo nga ang iyang sudlanan ug udyong puno niini! Dili sila mabutang sa kaulawan, sa dihang makigsulti siya sa iyang mga kaaway diha sa ganghaan. Bulahan ang tanan nga may kahadlok sa Ginoo, nga naglakaw subay sa iyang mga dalan! Magkaon ikaw sa bunga sa kabudlay sa imong mga kamot; magmalipayon ikaw, ug magmaayo kini alang kanimo. Ang imong asawa mahisama sa mabungahon nga paras, sulod sa imong panimalay Ang imong mga anak mahisama sa mga saha nga olibo, libot sa imong lamisa. Tan-awa, sa ingon niini panalanginan ang tawo nga may kahadlok sa Ginoo. Ang Ginoo magpanalangin kanimo gikan sa Zion! Makita unta nimo ang kauswagan sa Jerusalem sa tanang mga adlaw sa imong kinabuhi! Makita unta nimo ang mga anak sa imong mga anak! Ang kalinaw maanaa sa Israel! “Sa makadaghan gisakit nila ako sukad pa sa akong pagkabatan-on,” —pasultia ang Israel karon— “Sa makadaghan gisakit nila ako sukad pa sa akong pagkabatan-on, apan sila wala mopatigbabaw batok kanako. Ang mga magdadaro nagdaro sa akong likod; gihimo nila nga tag-as ang ilang mga tudling.” Ang Ginoo matarong; iyang gipamugto ang mga gapos sa mga daotan. Mahiagom unta sa kaulawan ug manibog ang tanang nagdumot sa Zion! Himoa sila nga sama sa mga sagbot diha sa mga atop sa balay, nga mangalaya sa dili pa kini motubo, nga niini ang mag-aani dili makapuno sa iyang kamot o ang nagbugkos sa mga binangan sa iyang sabakan, samtang kadtong molabay dili moingon, “Ang panalangin sa Ginoo maanaa unta kaninyo! Magpanalangin kami kaninyo sa ngalan sa Ginoo!” Gikan sa mga kahiladman nagtuaw ako kanimo, O Ginoo! Ginoo, pamatia ang akong tingog! Papamatia ang imong mga dalunggan sa tingog sa akong mga pagpangamuyo! Kon ikaw, O Ginoo, nagtimaan pa unta sa mga kasal-anan, O Ginoo, kinsa ba ang makasugakod? Apan adunay pagpasaylo diha kanimo, aron ikaw takos nga kahadlokan. Naghulat ako sa Ginoo, ang akong kalag naghulat, ug sa iyang pulong naglaom ako; ang akong kalag naghulat sa Ginoo, labaw sa mga tawong nagtukaw alang sa kabuntagon, labaw sa mga tawong nagtukaw alang sa kabuntagon. O Israel, laom diha sa Ginoo! Kay diha sa Ginoo adunay gugmang walay paglubad, ug diha kaniya anaa ang madagayaong paglukat. Ug iyang lukaton ang Israel gikan sa tanang kasal-anan niini. O Ginoo ang akong kasingkasing dili palabilabihon, ang akong mga mata dili mapahitas-on; wala ako magbaton ug mga butang nga hilabihan ra ka dagko ug hilabihan ka katingalahan alang kanako. Apan akong gihupay ug gipahilom ang akong kalag, sama sa usa ka gilutas nga bata diha sa iyang inahan; sama sa usa ka gilutas nga bata mao usab ang akong kalag. O Israel, laom diha sa Ginoo sukad niining panahona ug hangtod sa kahangtoran. O Ginoo, hinumdomi si David, ang tanang kalisdanan nga iyang giantos; giunsa niya pagpanumpa ngadto sa Ginoo, ug sa pagsaad ngadto sa Gamhanang Dios ni Jacob, “Dili ako mosulod sa akong balay o moadto sa akong higdaanan; dili nako hatagan ug pagkatulog ang akong mga mata, o paghinanok ang akong mga tabontabon, hangtod nga makakita ako ug dapit alang sa Ginoo, dapit nga puluy-anan alang sa Gamhanang Dios ni Jacob.” Tan-awa, nakadungog kita niini didto sa Efrata nakaplagan nato kini sa kapatagan sa Jaar. “Mangadto kita sa iyang puluy-anan; magsimba kita diha sa iyang tumbanan.” Tindog, O Ginoo, ug adto sa imong dapit nga pahulayanan, ikaw ug ang sudlanan sa kasabotan sa imong kalig-on. Pasul-obi sa pagkamatarong ang imong mga pari; ug pahugyawa sa kalipay ang imong mga balaan. Tungod ug alang kang David nga imong alagad ayaw ipalingiw ang nawong sa imong dinihogan. Ang Ginoo nanumpa kang David ug usa ka kasaligan nga panumpa nga gikan niini dili na siya mobulag: “Usa sa mga anak sa imong lawas ipahimutang nako sa imong trono. Kon ang imong mga anak magtamod sa akong kasabotan ug sa akong pagpamatuod nga akong itudlo kanila, ang ilang mga anak usab molingkod sa imong trono hangtod sa kahangtoran.” Kay ang Ginoo nagpili sa Zion; iya kining gitinguha alang sa iyang puluy-anan: “Kini mao ang akong dapit nga pahulayanan hangtod sa kahangtoran; dinhi mopuyo ako kay gitinguha ko kini. Sa madagayaon gayod ako magpanalangin sa iyang pagkaon; tagbawon nako sa pan ang iyang mga kabos. Ang iyang mga pari akong bistihan ug kaluwasan, ang iyang mga balaan magsinggit sa kalipay. Didto maghimo ako ug sungay aron motubo alang kang David; ako nag-andam ug lampara alang sa akong dinihogan. Ang iyang mga kaaway akong bistihan ug kaulawan, apan sa iyang kaugalingon, ang iyang purongpurong magsidlak.” Tan-awa, unsa ka maayo ug kaanindot kon ang managsoon magpuyo diha sa panaghiusa! Kini sama sa bililhong lana nga anaa sa ulo, nagdaligdig sa bungot, sa bungot ni Aaron, nagdaligdig sa liab sa iyang mga bisti! Sama kini sa yamog sa Hermon, nga nangahulog sa kabukiran sa Zion! Kay didto gisugo sa Ginoo ang panalangin, ang kinabuhi nga walay kataposan. Duol kamo, dayega ang Ginoo, kamong tanan nga mga alagad sa Ginoo, nga nagbarog sa kagabhion diha sa balay sa Ginoo. Bayawa ninyo ang inyong mga kamot ngadto sa balaang puluy-anan, ug dayga ang Ginoo! Hinaot nga ang Ginoo magpanalangin kaninyo gikan sa Zion, siya nga nagbuhat sa langit ug sa yuta! Dayega ang Ginoo. Dayega ninyo ang ngalan sa Ginoo, paghatag ug pagdayeg, O mga alagad sa Ginoo, kamo nga nagtindog diha sa balay sa Ginoo, diha sa mga hawanan sa balay sa atong Dios! Dayega ang Ginoo, kay ang Ginoo maayo; awiti ang iyang ngalan kay siya maluluy-on! Kay ang Ginoo nagpili kang Jacob alang sa iyang kaugalingon, kang Israel ingon nga iyang kaugalingon katigayonan. Kay nasayod ako nga gamhanan ang Ginoo, ug nga ang atong Ginoo labaw sa tanang mga dios. Bisan unsa ang gikahimut-an sa Ginoo, iyang gibuhat, didto sa langit ug dinhi sa yuta, diha sa kadagatan ug sa tanang mga kahiladman. Siya ang nagpasaka sa mga panganod gikan sa mga kinatumyan sa yuta, ang nagbuhat sa mga kilat alang sa ulan ug nagpagula sa hangin gikan sa iyang mga balay tipiganan. Siya ang milaglag sa mga panganay sa Ehipto, sa tawo ug sa mananap; nga diha sa imong taliwala, O Ehipto, nagpadala siya ug mga ilhanan ug mga katingalahan batok sa Paraon, ug sa tanan niyang mga alagad; nga milaglag sa daghang mga nasod, ug mipatay sa mga gamhanang hari, kang Sihon, nga hari sa mga Amorihanon, ug kang Og nga hari sa Basan, ug sa tanang mga gingharian sa Canaan, ug naghatag sa ilang yuta ingon nga usa ka panulondon, panulondon ngadto sa iyang katawhan nga Israel. Ang imong ngalan, O Ginoo, molungtad hangtod sa kahangtoran, ang imong kabantog, O Ginoo, sa tanang mga kaliwatan. Kay ang Ginoo manalipod sa iyang katawhan, ug kaluy-an niya ang iyang mga alagad. Ang mga diosdios sa kanasoran mga plata ug bulawan, buhat sa mga kamot sa mga tawo. Sila adunay mga baba, apan dili sila makasulti; sila adunay mga mata, apan dili sila makakita; sila adunay mga dalunggan, apan dili makadungog, walay gininhawa sa ilang mga baba. Mahisama unta kanila ang mga nagbuhat kanila— ang matag usa nga mosalig kanila! O panimalay sa Israel, dayega ang Ginoo! O panimalay ni Aaron, dayega ang Ginoo! O panimalay ni Levi, dayega ang Ginoo! Kamo nga may kahadlok sa Ginoo, dayega ang Ginoo! Dalaygon ang Ginoo gikan sa Zion, siya nga nagpuyo sa Jerusalem! Dayega ang Ginoo! O pagpasalamat sa Ginoo kay siya maayo man kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran. O pagpasalamat sa Dios sa mga dios, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran. O pagpasalamat sa Ginoo sa mga ginoo, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga mao lamang ang nagbuhat sa dagkong mga katingalahan, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga pinaagi sa salabotan mihimo sa kalangitan, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga nagbuklad sa yuta ibabaw sa mga katubigan, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga nagbuhat sa mga dagkong suga, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; ang adlaw aron sa paggahom panahon sa adlaw, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; ang bulan ug mga bitoon aron sa paggahom panahon sa kagabhion, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga naglaglag sa mga panganay sa Ehipto, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; ug nagkuha sa Israel gikan sa taliwala nila, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; pinaagi sa kusgan nga kamot ug sa tinuy-od nga bukton, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga nagbahin sa Dagat nga Pula, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran, ug naghimo sa Israel nga makaagi sa taliwala niini, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; apan mibuntog sa Paraon ug sa iyang kasundalohan didto sa Dagat nga Pula, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga nagmando sa iyang katawhan latas sa kamingawan, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; kaniya nga milaglag sa gamhanang mga hari, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran, ug mipatay sa mga bantogang hari, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran, kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; ug kang Og nga hari sa Basan, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; ug naghatag sa ilang yuta ingon nga usa ka panulundon, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; usa ka panulundon ngadto sa Israel nga iyang alagad, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran. Siya ang nahinumdom kanato sa atong ubos nga kahimtang, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; ug nagluwas kanato gikan sa atong mga kaaway, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran; siya nga naghatag ug pagkaon sa tanang unod, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran. O pagpasalamat sa Dios sa langit, kay ang iyang gugmang walay paglubad naglungtad hangtod sa kahangtoran. Sa daplin sa mga suba sa Babilonia, didto kami nanglingkod ug nanghilak sa dihang nahinumdom kami sa Zion. Sa ibabaw sa kakahoyan didto gipamitay namo ang among mga lira. Kay didto, ang mga nagbihag kanamo nangayo kanamo ug mga awit ug ang mga nagsakit kanamo, hudyaka, nga nag-ingon, “Awiti kami ug usa sa mga awit sa Zion!” Unsaon namo pag-awit sa alawiton sa Ginoo dinhi sa laing nasod? Kon ako malimot kanimo, O Jerusalem, pakuyosa ang akong tuong kamot! Papilita ang akong dila sa alingagngag sa akong baba, kon ako dili mahinumdom kanimo, kon ang Jerusalem dili nako ibutang nga labing dako nakong kalipay! Hinumdomi, O Ginoo, batok sa mga kaliwat sa Edom, ang adlaw sa Jerusalem, kon giunsa nila sa pag-ingon, “Gun-oba kini! Hangtod ang mga patukoranan niini!” O anak nga babaye sa Babilonia, ikaw nga tiglaglag, Magmalipayon siya nga magbalos kanimo sa imong nahimo kanamo! Magmalipayon siya nga nagkuha sa imong mga kabataan ug mibunal kanila ngadto sa bato! Magpasalamat ako kanimo, O Ginoo, uban sa tibuok nakong kasingkasing; sa atubangan sa mga diosdios mag-awit ako kanimo ug mga pagdayeg; magyukbo ako paatubang sa imong Templo nga balaan ug magpasalamat sa imong ngalan tungod sa imong gugmang walay paglubad ug sa imong pagkamatinumanon; kay gibayaw nimo labaw sa tanan ang imong ngalan ug ang imong pulong. Sa adlaw nga ako nagsangpit, ikaw mitubag kanako, ang kusog sa akong kalag imong gilig-on. Ang tanang mga hari sa yuta magdayeg kanimo, O Ginoo, kay sila nakadungog sa mga pulong sa imong baba; ug sila mag-awit sa mga dalan sa Ginoo, kay dako ang himaya sa Ginoo. Kay bisan ug halangdon pa ang Ginoo, siya nagtagad sa mga ubos ug kahimtang, apan ang mapalabilabihon naila na niya gikan pa sa layo. Bisan pa ug ako naglakaw taliwala sa kasamok, imong gipanalipdan ang akong kinabuhi, imong gituy-od ang imong kamot batok sa kapungot sa akong mga kaaway ug ang imong tuong kamot nagluwas kanako. Ang Ginoo magtuman sa iyang katuyoan alang kanako; ang imong gugmang walay paglubad, O Ginoo, naglungtad hangtod sa kahangtoran. Ayaw biyai ang buhat sa kaugalingon nimong mga kamot. O Ginoo, gisusi nimo ako ug nakaila ikaw kanako! Ikaw nahibalo sa akong paglingkod ug sa akong pagtindog; ikaw nakasabot sa akong mga hunahuna gikan sa layo. Ikaw nagsusi sa akong agianan ug sa akong paghigda, ug nahibalo sa tanan nakong mga dalan. Bisan sa dili pa malitok ang usa ka pulong sa akong dila, ikaw, O Ginoo, nahibalo na sa tanan. Ikaw nagpalibot kanako sa luyo ug sa atubangan ug nagtapion sa imong kamot kanako. Ang ingon niini nga kahibalo kahibulongan kaayo alang kanako; habog kini, dili ako makakab-ot niini. Asa ba ako paingon gikan sa imong Espiritu? O asa ba ako mopalayo gikan sa imong presensiya? Kon mosaka ako ngadto sa langit, atua ikaw didto! Kon buhaton nako ang akong higdaanan didto sa Sheol, atua ikaw didto! Kon gamiton nako ang mga pako sa kabuntagon ug magpuyo sa kinalayoang dapit sa dagat, bisan didto ang imong kamot magtultol kanako, ug ang imong tuong kamot maggunit kanako. Kon moingon ako, “Patabona kanako ang kangitngit ug ang kahayag nga naglibot kanako mahimong gabii,” bisan ang kangitngit dili ngitngit alang kanimo, ang kagabhion hayag sama sa adlawan; kay ang kangitngit sama sa kahayag alang kanimo. Kay ikaw ang nag-umol sa akong mga sulod nga bahin; ikaw ang naghulma kanako diha sa tagoangkan sa akong inahan. Gidayeg ko ikaw, kay makalilisang ug katingalahan ang pagbuhat kanako, Katingalahan ang imong mga buhat! Nahibalo ako niana pag-ayo; ang akong lawas wala matago gikan kanimo, sa diha nga gibuhat ako sa tago, sa makuti gibuhat sa kinahiladman sa yuta. Ang imong mga mata nakakita sa akong lawas nga wala pa maumol, diha sa imong basahon nasulat ang tanan niini, ang mga adlaw nga natakda alang kanako, sa diha nga wala pay usa niini. Pagkabililhon sa imong mga hunahuna alang kanako, O Dios! Pagkadako sa gidaghanon nila! Kon ihapon nako sila, daghan pa sila kay sa balas. Sa akong pagmata, ako anaa gihapon kanimo. O pamatyon unta nimo ang mga daotan, O Dios, ug ang mga tawo nga giuhaw sa dugo magpalayo unta kanako, mga tawo nga nagsulti ug daotan batok kanimo, nga nagbayaw sa ilang kaugaligon batok kanimo alang sa daotan. Wala ba nako kasilagi ang nasilag kanimo, O Ginoo? Ug wala ba nako dumti ang mialsa batok kanimo? Gikasilagan ko sila sa hingpit nga kasilag; giisip ko sila nga akong mga kaaway. Susiha ako, O Dios, ug hibaloi ang akong kasingkasing! Sulayi ako ug hibaloi ang akong mga hunahuna! Ug tan-awa kon aduna bay daotan nga pamaagi dinhi kanako, Ug tultoli ako sa dalan nga walay kataposan! Luwasa ako, O Ginoo, gikan sa mga tawo nga daotan; panalipdi ako gikan sa bangis nga mga tawo nga naglaraw ug mga buhat nga daotan diha sa ilang kasingkasing, ug sa kanunay nag-aghat sa pagpakiggubat. Gibaid nila ang ilang mga dila sama sa dila sa bitin, ug sa ilalom sa ilang mga ngabil anaa ang kalala sa bitin. Bantayi ako, O Ginoo, gikan sa mga kamot sa daotan; panalipdi ako gikan sa bangis nga tawo nga naglaraw sa pagpapandol sa akong mga tiil. Mga mapahitas-on nga mga tawo nagtago ug lit-ag alang kanako, ug pinaagi sa mga pisi nagbukhad sila ug pukot, sa daplin sa agianan nagbutang sila ug mga laang alang kanako. Miingon ako sa Ginoo, “Ikaw mao ang akong Dios; patalinghugi ang tingog sa akong mga pangaliyupo, O Ginoo!” O Ginoo, akong Ginoo, akong lig-on nga manluluwas, ikaw nagtabon sa akong ulo sa adlaw sa gubat. Ayaw itugot, O Ginoo, ang mga tinguha sa daotan; ayaw palamposa ang iyang daotang laraw! Kadtong naglibot kanako naghangad sa ilang ulo; malumos unta sila sa mga pagdaot sa ilang kaugalingong mga ngabil! Ipahulog sa ibabaw nila ang mga nagbaga nga uling! Ipatambog sila ngadto sa mga gahong diin sila dili na makagula! Ayaw palamposa dinhi sa yuta ang mga tigbutangbutang; ipahiagom dayon ang daotan ngadto sa bangis nga tawo! Nasayod ako nga ang Ginoo naglaban sa katungod sa mga sinakit, ug nagpahamtang sa hustisya alang sa mga nangkinahanglan. Ang mga matarong magpasalamat gayod sa imong ngalan; ang mga matarong mopuyo diha sa imong atubangan. Nagsangpit ako kanimo, O Ginoo; pagdali nganhi kanako! Patalinghogi ang akong tingog sa diha nga ako mosangpit kanimo! Itugot nga ang akong pag-ampo isipon nga insenso sa imong atubangan, ug ang pagbayaw sa akong mga kamot ingon nga halad inihaw sa kahaponon! Butangi ug bantay ang akong baba, O Ginoo, bantayi ang pultahan sa akong mga ngabil! Ayaw ikiling ang akong kasingkasing ngadto sa bisan unsa nga daotan, aron sa paghago sa akong kaugaligon sa mga buhat nga daotan, kauban sa mga tawo nga nagbuhat ug kasal-anan; ug ayaw ako pakan-a sa ilang mga maayo nga pagkaon! Ipahampak o ipabadlong ako sa tawong matarong usa kini ka kaluoy, apan ayaw gayod itugot nga ang lana sa daotan idihog sa akong ulo; kay ang akong pag-ampo kanunay nga batok sa ilang daotang nga buhat. Sa diha nga sila itugyan ngadto sa mga magpahamtang ug silot kanila, ilang mahibaloan nga ang akong pulong matuod. Sama sa usa ka bato nga gibuak sa usa ka tawo ug gigupok diha sa yuta, mao usab ang atong mga bukog mangakatag sa baba sa lubnganan. Apan ang akong mga mata gitutok kanimo, O Dios, akong Ginoo; diha kanimo midangop ako; ayaw ako biyai nga walay panalipod! Ilikay ako gikan sa lit-ag nga ilang gibutang alang kanako, ug gikan sa mga laang sa mga tigbuhat ug daotan! Pasagdi nga mahulog ang mga daotan ngadto sa ilang kaugalingong mga pukot, samtang ako makaikyas. Sa akong tingog mituaw ako ngadto sa Ginoo, uban sa akong tingog nangamuyo ako sa Ginoo, gibubo nako ang akong mulo sa atubangan niya, gisugid nako ang akong kaguol sa iyang atubangan. Sa diha nga maluya ang akong espiritu, ikaw nahibalo sa akong dalan! Sa dalan diin ako maglakaw sila nagtago ug lit-ag alang kanako. Mitan-aw ako ngadto sa tuo ug nagbantay apan walay bisan kinsa nga nakamatikod kanako, walay dalangpanan nga nagpabilin kanako, walay bisan kinsa nga nagtagad kanako. Kanimo mituaw ako, O Ginoo; ako miingon, “Ikaw mao ang akong dalangpanan, ang akong bahin dinhi sa yuta sa mga buhi.” Patalinghogi ang akong pagtuaw; kay gipaubos ako pag-ayo! Luwasa ako gikan sa mga naglutos kanako; kay sila hilabihan ka kusgan alang kanako! Kuhaa ako gikan sa bilanggoan, aron ako makapasalamat sa imong ngalan! Ang mga matarong maglibot kanako kay ikaw maghimo kanako nga madagayaon. Pamatia ang akong pag-ampo, O Ginoo patalinghugi ang akong mga pangaliyupo diha sa imong pagkamatinumanon; sa imong pagkamatarong tubaga ako. Ayaw hukmi ang imong alagad; kay walay tawo nga buhi nga matarong sa imong atubangan. Kay ang kaaway naggukod kanako; iyang gidugmok ang akong kinabuhi ngadto sa yuta; iya akong gipalingkod diha sa kangitngit sama niadtong dugay nang namatay. Busa ang akong espiritu naluya sa sulod nako; ang akong kasingkasing sa sulod nako nakulbaan. Nahinumdom ako sa kanhing mga adlaw, namalandong ako sa tanan nga imong nabuhat; naghanduraw ako sa nahimo sa imong mga kamot. Gituy-od nako ang akong mga kamot nganha kanimo; ang akong kalag giuhaw kanimo sama sa yuta nga uga. Pagdali sa pagtubag kanako, O Ginoo! Naluya na ang akong espiritu! Ayaw tagoa ang imong nawong gikan kanako, aron dili ako mahisama niadtong mga nanganaog ngadto sa Gahong. Ipabati kanako sa kabuntagon ang imong gugmang walay paglubad, kay diha kanimo gibutang nako ang akong pagsalig. Tudloi ako sa dalan nga akong subayon, kay nganha kanimo gibayaw nako ang akong kalag. Luwasa ako, O Ginoo, gikan sa akong mga kaaway! Midagan ako nganha kanimo aron sa pagdangop. Tudloi ako sa pagbuhat sa imong kabubut-on, kay ikaw mao ang akong Dios! Himoa nga ang imong maayong Espiritu magtultol kanako sa patag nga agianan. Tungod ug alang sa imong ngalan, O Ginoo, panalipdi ang akong kinabuhi! Diha sa imong pagkamatarong dad-a ako gikan sa kasamok! Ug diha sa imong gugmang walay paglubad laglaga ang akong mga kaaway, ug laglaga ang tanan nakong mga kabatok kay ako imong alagad. Dalaygon ang Ginoo nga akong bato, nga nagtudlo sa akong mga kamot sa pagpakiggubat, ug sa akong mga tudlo sa pagpakig-away; Ang akong bato ug ang akong kuta, ang akong tigpanalipod ug akong manluluwas, ang akong taming, nga mao ang akong gidangpan, nga nagbuntog sa katawhan ubos kaniya. O Ginoo, unsa ba ang tawo, nga ikaw nagtagad man kaniya, o ang anak sa tawo nga ikaw naghunahuna man kaniya? Ang tawo sama sa gininhawa ang iyang mga adlaw sama sa lumalabay nga anino. Ipaubos ang imong kalangitan, O Ginoo, ug kanaog! Hikapa ang kabukiran aron kini moaso! Pakidlata ang mga kilat ug patibulaaga sila, ipadala ang imong mga udyong ug buntoga sila! Tuy-ora ang imong kamot gikan sa kahitas-an, luwasa ako ug ipalingkawas ako gikan sa daghang katubigan, gikan sa kamot sa mga langyaw, nga ang mga baba nagsulti ug bakak, ug nga ang tuong kamot mao ang tuong kamot sa kabakakan. Moawit ako ug bag-ong alawiton kanimo, O Dios; sa alpa nga may napulo ka kuwedras magtugtog ako alang kanimo, nga naghatag ug kadaogan sa mga hari, nga nagluwas kang David nga imong alagad. Luwasa ako, gikan sa bangis nga espada ug luwasa ako gikan sa kamot sa mga langyaw, nga ang mga baba nagsulti ug bakak, ug nga ang tuong kamot mao ang tuong kamot sa kabakakan. Ang among mga anak nga lalaki diha sa ilang kabatan-on, mahisama unta sa mga tanom nga hingpit nga pagkatubo, ang among mga anak nga babaye mahisama unta sa mga haligi sa daplin nga gitabas alang sa pagtukod sa balay sa hari; mapuno unta ang among mga kamalig, nga sangkap sa tanang matang sa abot; ang among mga karnero magpasanay unta ug linibo, ug tagnapulo ka libo sa among mga kapatagan; Ang among kahayopan modaghan unta ang mga nati nga walay madaot o makuha; wala untay maghilak sa kasubo diha sa among kadalanan! Malipayon ang katawhan nga natumngan sa maong mga panalangin? Malipayon ang katawhan nga ang ilang Dios mao ang Ginoo! Dayegon ko ikaw, akong Dios ug Hari, ug dayegon nako ang imong ngalan hangtod sa kahangtoran. Matag adlaw magdayeg ako kanimo, ug magdayeg sa imong ngalan hangtod gayod sa kahangtoran. Gamhanan ang Ginoo ug takos gayod nga dayegon, ug ang iyang pagkagamhanan dili gayod matukib. Ang usa ka kaliwatan magdayeg sa imong mga buhat ngadto sa laing kaliwatan, ug magpahayag sa imong mga gamhanang buhat. Mahitungod sa katahom sa himaya sa imong pagkahalangdon, ug sa imong mga buhat nga kahibulongan, mamalandong ako. Ang katawhan magsangyaw sa gahom sa makalilisang nimo nga mga buhat, ug ako magpahayag sa imong pagkagamhanan. Ipanugilon nila ang kabantog sa imong madagayaong kaayo, ug mag-awit sa kusog sa imong pagkamatarong. Ang Ginoo puno sa grasya ug maluluy-on, hinay sa pagkasuko ug madagayaon sa gugmang walay paglubad. Ang Ginoo maayo sa tanan ug ang iyang kaluoy anaa sa ibabaw sa tanan niyang mga binuhat. Ang tanan nimong mga buhat magpasalamat kanimo, O Ginoo, ug ang tanan nimong mga balaan magdayeg kanimo! Sila magsulti mahitungod sa himaya sa imong gingharian, ug magsugilon mahitungod sa imong gahom aron sa pagpahibalo sa mga anak sa katawhan sa imong gamhanang mga buhat ug sa mahimayaong katahom sa imong gingharian. Ang imong gingharian usa ka dayong gingharian ug ang imong paghari molungtad ngadto sa tanang mga kaliwatan. Ang Ginoo matinumanon sa tanan niyang mga pulong, ug puno sa grasya diha sa tanan niyang mga buhat. Ang Ginoo nagtuboy niadtong tanang mga nangapukan, ug nagbangon sa tanang mga nasukamod. Ang mga mata sa tanan nagtan-aw kanimo; ug ikaw naghatag kanila sa ilang pagkaon sa tukmang panahon. Imong gibukhad ang imong kamot, imong gitagbaw ang tinguha sa tanang butang nga buhi. Ang Ginoo matarong sa tanan niyang mga paagi, ug maayo sa tanan niyang mga buhat. Ang Ginoo duol sa tanan nga nagsangpit kaniya, sa tanan nga nagsangpit kaniya sa kamatuoran. Siya magtuman sa tinguha sa tanan nga may kahadlok kaniya, siya usab mamati sa ilang pagtuaw ug magluwas kanila. Ang Ginoo manalipod sa tanan nga nahigugma kaniya apan ang tanang mga daotan iyang laglagon. Ang akong baba magsulti sa pagdayeg sa Ginoo, ug ipagdayeg sa tanan nga unod ang iyang balaan nga ngalan hangtod gayod sa kahangtoran. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo, O akong kalag! Akong dayegon ang Ginoo samtang buhi pa ako; mag-awit ako ug mga pagdayeg ngadto sa akong Dios samtang buhi pa ako. Ayaw ibutang ang inyong pagsalig sa mga pangulo, sa anak sa tawo, nga kaniya walay tabang. Sa dihang mobiya ang iyang gininhawa, siya mobalik sa iyang yuta; niana gayong adlawa mahanaw ang iyang mga laraw. Malipayon siya nga ang tabang mao ang Dios ni Jacob, nga ang paglaom anaa sa Ginoo nga iyang Dios, nga nagbuhat sa langit ug sa yuta, sa dagat, ug sa tanan nga anaa niini; nga magmatinumanon hangtod sa kahangtoran; nga nagpahamtang sa hustisya alang sa mga dinaogdaog; nga naghatag ug pagkaon sa mga gigutom. Ang Ginoo nagpahigawas sa mga binilanggo; ang Ginoo nagpabuka sa mga mata sa mga buta. Ang Ginoo nagpatindog niadtong mga nagsukamod; ang Ginoo nahigugma sa mga matarong. Ang Ginoo nagbantay sa mga dumuduong, siya nagtuboy sa mga biyuda ug sa mga wala nay amahan; apan ang dalan sa mga daotan iyang gilaglag. Ang Ginoo maghari hangtod sa kahangtoran, ang imong Dios, O Zion, ngadto sa tanang mga kaliwatan. Dayega ang Ginoo! Dayga ang Ginoo! Kay maayo man ang pag-awit ug mga pagdayeg sa atong Dios; kay siya puno sa grasya ug angay ang awit sa pagdayeg. Ang Ginoo nagpatindog sa Jerusalem; gitigom niya ang mga sinalikway sa Israel. Iyang giayo ang mga kasingkasing nga nasubo, ug gibugkosan ang ilang mga samad. Iyang giihap ang gidaghanon sa mga bituon; iyang gihatag kanilang tanan ang ilang mga ngalan. Gamhanan ang atong Ginoo, ug madagayaon sa gahom, ang iyang salabotan dili masukod. Ang Ginoo nagtuboy sa mga giyatakan, iyang gipalukapa ang daotan ngadto sa yuta. Pag-awit alang sa Ginoo uban ang pagpasalamat, paghimo ug huni pinaagi sa lira ngadto sa atong Dios! Iyang gitabonan ang kalangitan pinaagi sa mga panganod, nag-andam siya ug ulan alang sa yuta, nagpaturok siya ug sagbot diha sa kabungtoran. Iyang gihatagan ang mga mananap sa ilang pagkaon, ug sa mga kuyabog sa mga uwak nga nag-iyagak. Ang iyang kahimuot wala diha sa kusog sa kabayo, o ang iyang kalipay diha sa mga tiil sa tawo; apan ang Ginoo may kalipay diha sa mga may kahadlok kaniya, diha sa mga naglaom sa iyang gugmang walay paglubad. Dayega ang Ginoo, O Jerusalem! Dayega ang imong Dios, O Zion! Kay iyang gilig-on ang mga trangka sa imong mga ganghaan; iyang gipanalanginan ang imong mga anak nga anaa kanimo. Siya naghimo ug pakigdait sulod sa imong mga utlanan; gibusog niya ikaw sa labing maayo nga trigo. Siya nagpadala sa iyang sugo ngadto sa yuta; ang iyang pulong midagan nga tulin. Siya naghatag ug yelo sama sa balhibo sa karnero; gikatag niya ang tun-og sama sa mga abo. Gisalibay niya ang iyang yelo sama sa mga tinipik; kinsay makasugakod sa atubangan sa iyang katugnaw? Siya nagpadala sa iyang pulong ug gitunaw kini; gipahuros niya ang iyang hangin ug mibul-og ang katubigan. Gipahayag niya ang iyang pulong ngadto kang Jacob, ang iyang mga lagda ug ang mga tulumanon ngadto kang Israel. Wala niya buhata ang ingon niini ngadto sa bisan unsa nga nasod; wala sila mahibalo sa iyang mga tulumanon. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! dayega ang Ginoo gikan sa kalangitan, Dayga siya diha sa kahitas-an! Dayega siya, kamong tanan niyang mga anghel, dayega siya, kamong tanan niyang mga panon! Dayega siya, adlaw ug bulan, dayega siya, kamong tanang nagdan-ag nga kabituonan! Dayega siya, kamong mga kinahabogang kalangitan, ug kamong katubigan nga anaa sa ibabaw sa kalangitan! Ipadayeg kanila ang ngalan sa Ginoo! Kay siya nagsugo ug sila nangahimo. Ug gipahimutang niya sila hangtod sa kahangtoran; iyang gihimo ang ilang utlanan nga dili kaagian. Dayega ang Ginoo gikan sa yuta, kamo nga mga mananap sa dagat ug tanan nga mga kahiladman, kalayo ug ulan nga yelo, yelo ug katugnaw, hangin sa bagyo nga nagtuman sa iyang sugo! Kabukiran ug tanang kabungtoran, mga kahoyng mamunga, ug tanang mga cedro! Mga mananap ug tanang kahayopan, mga butang nga nagkamang ug naglupad nga kalanggaman! Mga hari sa yuta ug tanan nga mga katawhan, mga kadagkoan ug tanang mga pangulo sa yuta! Mga batan-ong lalaki ug mga batan-ong babaye, mga tigulang ug kabataan! Ipadayeg kanila ang ngalan sa Ginoo; kay ang iyang ngalan lamang mao ang gibayaw; ang iyang himaya labaw sa yuta ug sa langit. Nagpatindog siya ug usa ka sungay alang sa iyang katawhan, pagdayeg alang sa tanan niyang mga balaan, alang sa katawhan sa Israel nga duol kaniya. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! Awiti ang Ginoo ug bag-ong alawiton, pagdayeg kaniya diha sa katilingban sa mga matinumanon! Pamayaa si Israel diha sa iyang Magbubuhat, palipaya ang mga anak sa Zion diha sa ilang Hari. Ipadayeg kanila ang iyang ngalan uban sa pagsayaw, mag-awit kaniya pinaagi sa gagmay nga tambor ug sa alpa! Kay ang Ginoo mahimuot sa iyang katawhan, iyang dayandayanan ang mga mapaubsanon uban sa kadaogan. Padayega ang mga matinumanon diha sa himaya; paawita sila sa kalipay diha sa ilang mga higdaanan. Maanaa unta sa ilang mga baba ang taas nga pagdayeg sa Dios, ug ang espada nga duhay sulab sa ilang kamot, aron sa pagpanimalos sa mga nasod, ug sa pagsilot sa mga katawhan, sa paggapos sa ilang mga hari pinaagi sa mga kadena, ug sa ilang mga halangdon sa mga posas nga puthaw aron sa pagpahamtang kanila sa hukom nga nasulat! Kini himaya alang sa tanan niyang mga matinumanon. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! Dayega ang Dios diha sa iyang balaang puluy-anan; dayega siya diha sa iyang gamhanang kalangitan! Dayga siya tungod sa iyang mga buhat nga gamhanan; dayega siya sumala sa hilabihan niyang pagkagamhanan! Dayega siya uban sa tingog sa trumpeta; dayega siya uban sa lira ug alpa! Dayega siya uban sa tambor ug pagsayaw; dayega siya uban ang mga tulunggon nga may kuwerdas ug sa plawta! Dayega siya uban sa mga piyangpiyang nga magtunog; dayega siya uban sa lanog nga mga piyangpiyang! Ang tanan nga nagginhawa, padayega sa Ginoo! Dayega ang Ginoo! Ang mga panultihon ni Solomon nga anak ni David, hari sa Israel: Aron ang mga tawo makahibalo sa kaalam ug pahimangno, makasabot sa mga pulong sa pagpanabot, makadawat ug pahimangno diha sa pagkamaalamon, sa pagkamatarong, sa hustisya ug sa kaangayan; aron ang pagkamaalamon ikahatag ngadto sa mga yano, ang kahibalo ug maayong paghukom ngadto sa mga batan-on— ang tawo nga maalamon mamati usab ug magdugang sa kinaadman, ug ang tawo nga may panabot makabaton sa maayong mga tambag, sa pagsabot sa usa ka panultihon ug sa usa ka pulong nga salabtonon, sa mga pulong sa mga maalamon ug sa ilang mga tigmo. Ang pagkahadlok sa Ginoo maoy sinugdan sa kahibalo; ang mga buangbuang nagtamay sa kaalam ug pahimangno. Anak ko, pamatia ang pahimangno sa imong amahan, ug ayaw isalikway ang gitudlo sa imong inahan; kay kini usa ka purongpurong nga bulak alang sa imong ulo ug mga kuwentas alang sa imong liog. Anak ko, kon ang mga makasasala magtintal kanimo, ayaw pag-uyon kanila. Kon sila moingon, “Uban kanamo, mangatang kita aron sa pag-ula ug dugo, atong patyon sa walay kukaluoy ang walay sala; sama sa Sheol, lamyon nato sila nga buhi ug tibuok, sama niadtong nanganaog ngadto sa Gahong; atong pangitaon ang tanang bililhong butang; atong pun-on ang atong mga balay sa mga inilog; itugyan ang inyong kapalaran uban kanamo, usahon nato ang atong sudlanan sa salapi”— anak ko, ayaw paglakaw sa dalan uban kanila, isibog ang imong tiil gikan sa ilang agianan; kay ang ilang mga tiil nagdagan padulong sa kadaotan ug sila nagdali aron sa pag-ula ug dugo. Kay kawang lamang ang pagladlad ug pukot diha sa panan-aw sa bisan unsang langgam; apan kining mga tawhana nangatang sa ilang kaugalingong dugo; sila nangatang sa ilang kaugalingong kinabuhi. Ingon niini ang mga pamaagi sa tanan nga hakog sa ganansiya; kini nagkuha sa kinabuhi sa mga tag-iya niini. Ang kaalam kusog nga nagsinggit diha sa kadalanan; nagpatugbaw kini sa iyang tingog diha sa mga taboan; sa ibabaw sa mga paril siya nagsinggit; sa agianan sa mga ganghaan sa siyudad siya nagsulti: “Hangtod kanus-a ba, kamo nga mga yano, mahigugma sa pagkayano? Hangtod kanus-a ba ang mga mayubiton mahimuot sa ilang pagyubit ug ang mga buangbuang magdumot sa kahibalo? Tagda ang akong pagbadlong; tan-awa, ibubo nako ang akong espiritu kaninyo; akong ipahibalo ang akong mga pulong nganha kaninyo. Tungod kay ako nagtawag, ug kamo nagdumili, akong gituy-od ang akong kamot ug walay usa nga nagtagad, ug gisalikway ninyo ang tanan nakong tambag ug dili buot sa akong pagbadlong, ako usab mokatawa sa inyong katalagman; ako magtamay sa diha nga aboton kamo ug kalisang, sa diha nga ang kalisang moabot kaninyo sama sa usa ka bagyo, ug ang inyong kadaot moabot sama sa usa ka alimpulos, sa diha nga ang kalisdanan ug kaguol modangat kaninyo. Unya sila magsangpit kanako, apan dili ako motubag; sila mangita pag-ayo kanako, apan dili makakita kanako. Tungod kay sila nagdumot sa kaalam, ug wala magpili sa pagkahadlok sa Ginoo, dili buot sa akong tambag, ug nagtamay sa tanan nakong pagbadlong, busa sila magkaon sa bunga sa ilang pamaagi ug matagbaw sa ilang kaugalingong mga laraw. Kay ang pagbiya sa mga yano magpatay kanila, ug ang pagpatuyang sa mga buang maglaglag kanila; apan siya nga mamati kanako magpuyo sa kasigurohan ug maanaa sa kasayon, walay kahadlok sa daotan.” Anak ko, kon imong dawaton ang akong mga pulong ug tipigan ang akong mga sugo diha kanimo, maghimo sa imong dalunggan nga matinagdanon sa kaalam ug magkiling sa imong kasingkasing ngadto sa pagpanabot; Oo, kon ikaw magsinggit alang sa kaalam, ug magpatugbaw sa imong tingog alang sa pagpanabot, kon ikaw mangita niini sama sa plata ug mangita niini sama sa tinagoan nga mga bahandi, ikaw makasabot sa pagkahadlok sa Ginoo ug makaplagan nimo ang kahibalo sa Dios. Kay ang Ginoo maghatag ug kaalam; gikan sa iyang baba mogula ang kahibalo ug pagpanabot; siya magtigom ug husto nga kaalam alang sa mga matarong; siya usa ka taming alang kanila nga naglakaw diha sa kaligdong, nagbantay sa mga agianan sa hustisya ug nag-atiman sa dalan sa iyang mga balaan. Unya imong masabtan ang pagkamatarong ug ang hustisya ug ang kaangayan, ang tanang maayong agianan; kay ang kaalam mosulod sa imong kasingkasing, ug ang kahibalo makapahimuot sa imong kalag; ang maayong panghukom magbantay kanimo; ang pagpanabot magpanalipod kanimo; magpalingkawas kini kanimo gikan sa dalan sa daotan, gikan sa mga tawong nagsulti ug mga daotan nga pulong, nga mibiya sa mga agianan sa pagkamatarong aron maglakaw diha sa mga dalan sa kangitngit, nga nalipay sa pagbuhat ug daotan, ug nahimuot sa pagkasukwahi sa daotan; mga tawo nga hiwi ang mga agianan, ug sukwahi diha sa ilang mga pamaagi. Maluwas ikaw gikan sa babayeng mananapaw, gikan sa asawa sa laing tawo pinaagi sa iyang maayo nga mga pulong, nga nagbiya sa kauban sa iyang pagkabatan-on ug nalimot sa kasabotan sa iyang Dios; kay ang iyang balay nagharag ngadto sa kamatayon, ug ang iyang mga agianan ngadto sa mga patay; walay miadto kaniya nga mibalik o mibalik sa mga agianan sa kinabuhi. Busa ikaw maglakaw sa dalan sa mga maayong tawo, ug magsubay sa mga agianan sa mga matarong. Kay ang mga matarong magpuyo sa yuta ug ang ligdong nga mga tawo magpabilin diha niini; apan ang mga daotan hinginlan gikan sa yuta, ug ang mabudhion ibton gikan niini. Anak ko, ayaw kalimti ang akong gitudlo, apan ipatuman sa imong kasingkasing ang akong kasugoan; kay ang gitas-on sa mga adlaw ug mga tuig sa kinabuhi ug daghan nga kaayohan ihatag nila kanimo. Ayaw itugot nga ang pagkamaunongon ug pagkamatinumanon mobiya kanimo; ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing. Busa makakita ikaw ug grasya ug maayong pagpanabot sa atubangan sa Dios ug sa tawo. Salig sa Ginoo sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong salabotan. Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, ug siya magtul-id sa imong mga agianan. Ayaw pagmaalamon sa imong kaugalingong mga mata; kahadloki ang Ginoo, ug palayo gikan sa daotan. Kini mahimong kaayohan sa imong lawas. ug magpalig-on sa imong mga bukog. Pasidunggi ang Ginoo pinaagi sa imong katigayonan ug sa mga unang bunga sa tanan nimong abot; unya ang imong mga kamalig mapuno tungod sa kadaghan, ug ang imong mga pug-anan mag-awas sa bag-ong bino. Anak ko, ayaw tamaya ang pagpanton sa Ginoo o maluya ikaw sa iyang pagbadlong, kay ang Ginoo magbadlong kaniya nga iyang gihigugma, ingon sa usa ka amahan ngadto sa anak nga iyang gikahimut-an. Malipayon ang tawo nga makakaplag ug kaalam ug ang tawo nga makakab-ot ug pagpanabot, kay ang makuha gikan niini maayo pa kay sa makuha gikan sa plata ug ang kaayohan niini maayo pa kay sa bulawan. Siya bililhon pa kay sa mga alahas, ug walay butang nga imong gitinguha nga ikatandi kaniya. Ang taas nga mga adlaw anaa sa iyang tuo nga kamot; diha sa iyang wala nga kamot anaa ang mga bahandi ug kadungganan. Ang iyang mga dalan mga dalan sa kahimut-anan, ug ang tanan niyang mga agianan pakigdait. Siya usa ka kahoy sa kinabuhi ngadto kanila nga nagkupot kaniya; malipayon ang naghupot kaniya. Ang Ginoo pinaagi sa kaalam nagtukod sa kalibotan; pinaagi sa pagpanabot iyang gipahiluna ang kalangitan; pinaagi sa iyang kahibalo ang mga kahiladman nangaabli, ug ang mga panganod nagpatulo sa tun-og. Anak ko, pagbaton ug husto nga kaalam ug maayong panghukom; ayaw kini paikyasa gikan sa imong panan-aw, ug sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag ug dayandayan alang sa imong liog. Unya maglakaw ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan ug ang imong tiil dili mapandol. Sa diha nga ikaw mohigda, dili ikaw malisang; sa diha nga ikaw mohigda, ang imong pagkatulog tam-is. Ayaw kalisang sa kalit nga kahadlok, o sa pagkalaglag sa daotan sa diha nga kini moabot; kay ang Ginoo mao ang imong pagsalig, ug maglikay sa imong tiil aron dili madakpan. Ayaw ihikaw ang maayo gikan kanila nga may katungod niini kon anaa sa imong gahom ang pagbuhat niini. Ayaw pag-ingon sa imong silingan, “Lakaw ug anhi pag-usab, ugma ihatag nako kini”—sa diha nga ikaw aduna na niini. Ayaw paglaraw ug daotan batok sa imong silingan nga nagpuyo nga masaligon tupad kanimo. Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay hinungdan, kon siya wala makahimo ug kadaot kanimo. Ayaw kasinahi ang tawo nga bangis ug ayaw pagpili sa bisan unsa sa iyang pamaagi; kay ang tawo nga sukwahi usa ka dulumtanan sa Ginoo, apan ang matarong anaa sa iyang pagsalig. Ang pagtunglo sa Ginoo anaa sa balay sa daotan, apan iyang panalanginan ang puluy-anan sa matarong. Ngadto sa mga mayubiton, siya mayubiton, apan ngadto sa mga mapaubsanon siya magpakita ug grasya. Ang mga maalamon makapanunod ug dungog, ang mga buang magpasidungog sa kaulawan. Pamati, O mga anak, sa pahimangno sa usa ka amahan, ug pamati, aron makahibalo kamo ug mga maayong hunahuna; kay ako naghatag kaninyo ug maayong pagtulun-an; ayaw ninyo biyai ang akong gitudlo. Sa diha nga ako usa ka anak sa akong amahan, batan-on, bugtong sa panan-aw sa akong inahan, iya akong gitudloan ug giingnan, “Patipigi sa imong kasingkasing ang akong mga pulong; tumana ang akong mga sugo ug ikaw mabuhi; ayaw kalimot ug ayaw pagtipas gikan sa mga pulong sa akong baba. Batoni ang kaalam; batoni ang pagpanabot. Ayaw siya biyai ug siya manalipod kanimo; higugma siya, ug siya magbantay kanimo. Ang sinugdanan sa kaalam mao kini: Batoni ang kaalam, ug bisan unsay imong makuha, batoni ang pagpanabot. Pasidunggi siya, ug siya magpauswag kanimo; siya magpasidungog kanimo kon ikaw mogakos kaniya. Siya magbutang sa imong ulo ug usa ka purongpurong nga bulak; siya maghatag kanimo ug usa ka matahom nga purongpurong.” Pamati, anak ko, ug dawata ang akong mga pulong, aron modaghan ang katuigan sa imong kinabuhi. Gitudloan ko ikaw sa dalan sa kaalam; gitultolan ko ikaw diha sa mga agianan sa pagkamatarong. Sa dihang maglakaw ikaw, ang imong mga lakang dili mapugngan; ug kon ikaw magdagan, dili ikaw mapandol. Hupti gayod ang pahimangno, ayaw siya buhii; bantayi siya kay siya mao ang imong kinabuhi. Ayaw pagsulod sa agianan sa daotan, ug ayaw paglakaw sa dalan sa mga tawong daotan. Likayi kini; ayaw pagsubay niini; tipas gikan niini ug padayon. Kay sila dili makatulog gawas kon sila makabuhat ug daotan; ang ilang pagkatulog mawala gawas kon sila makapapandol sa uban. Kay sila nagkaon sa pan sa pagkadaotan, ug nag-inom sa bino sa pagkabangis. Apan ang agianan sa matarong sama sa kahayag sa kaadlawon, nga nag-anam ug kahayag ang pagdan-ag hangtod sa pag-abot sa kabuntagon. Ang dalan sa daotan sama sa hilabihan nga kangitngit; sila dili mahibalo kon unsa ang ilang napandolan. Anak ko, pamati sa akong mga pulong; ikiling ang imong igdulungog nganhi sa akong mga gisulti. Ayaw kini paikyasa gikan sa imong panan-aw; tipigi kini sa sulod sa imong kasingkasing. Kay kini kinabuhi alang niadtong nangita kanila, ug kaayohan sa tibuok niyang unod. Himoa ang imong kasingkasing nga mabinantayon kanunay; kay gikan niini nag-agas ang mga tubod sa kinabuhi. Isalikway gikan kanimo ang daotan nga pagpanulti, ug ipahilayo gikan kanimo ang sukwahi nga pagsulti. Itutok ang imong mga mata ngadto sa unahan, ug ang imong pagtutok lahos sa atubangan nimo. Pagmatngon sa agianan sa imong mga tiil, ug ang tanan nimong mga dalan malig-on. Ayaw pagliko ngadto sa tuo o ngadto sa wala; ilikay ang imong tiil gikan sa daotan. Anak ko, hatagi ug pagtagad ang akong kaalam; ikiling ang imong igdulungog sa akong pagpanabot, aron ikaw makabaton ug maayong panghukom, ug ang imong mga ngabil magbantay sa kahibalo. Kay ang mga ngabil sa babayeng mananapaw nagpatulo ug dugos, ug ang iyang pagpanulti danglog kay sa lana; apan sa kataposan siya pait sama sa panyawan, hait sama sa usa ka espada nga duhay sulab. Ang iyang mga tiil nagpaingon ngadto sa kamatayon; ang iyang mga lakang nagsubay sa agianan padulong sa Sheol; wala siya magtagad sa agianan sa kinabuhi; ang iyang mga dalan magbalhinbalhin ug siya wala mahibalo niini. Busa karon, O mga anak, pamati kanako, ug ayaw pagbiya gikan sa mga pulong sa akong baba. Ilikay ang inyong dalan gikan kaniya, ug ayaw pagpaduol sa pultahan sa iyang balay; kay tingali unya ug ikaw maghatag sa imong kadungganan ngadto sa uban, ug sa imong mga tuig ngadto sa mga walay kaluoy; tingali unya ug ang mga langyaw mapuno sa imong bahandi, ug ang imong mga paghago moadto sa balay sa usa ka langyaw; ug sa kataposan sa imong kinabuhi ikaw mag-agulo, sa diha nga ang imong unod ug ang imong lawas maut-ot, ug ikaw moingon, “Gidumtan nako pag-ayo ang pagpanton, ug ang akong kasingkasing nagtamay sa pagbadlong! Wala ako mamati sa tingog sa akong mga magtutudlo, o nagkiling sa akong igdulungog ngadto sa mga nagpahimangno kanako. Ako duol na kaayo sa hingpit nga pagkalaglag diha sa nagkatigom nga katilingban.” Inom sa tubig gikan sa kaugalingon nimong tigomanan ug tubig, mga tubig nga nagtubod gikan sa kaugalingon nimong atabay. Ikatag ba nimo ang imong mga tubod sa layong dapit, mga tuboran sa tubig diha sa kadalanan? Himoa sila nga imo lamang, ug dili alang sa mga langyaw uban kanimo. Mapanalanginan unta ang imong tuboran, ug malipay diha sa asawa sa imong pagkabatan-on, usa ka matahom nga usa, madanihon nga lagsaw. Himoa nga ang iyang dughan magtagbaw kanimo sa tanang panahon; magtagbaw unta kanunay diha sa iyang gugma. Kay ngano ba, anak ko, nga magtinguha man ikaw sa usa ka babayeng mananapaw ug mogakos sa dughan sa asawa sa laing tawo? Kay ang mga dalan sa tawo anaa sa atubangan sa mga mata sa Ginoo ug nagbantay siya sa tanan niyang mga agianan. Ang kasal-anan sa daotan nagbitik kaniya, ug siya nadakpan diha sa mga paghago sa iyang sala. Siya namatay tungod sa pagkakulang sa pagpanton, ug tungod sa pagkadako sa iyang kabuang siya nasaag. Anak ko, kon ikaw nahimong garantiya alang sa imong isigkatawo, nakahatag sa imong saad alang sa usa ka langyaw; ikaw nalaang sa gibungat sa imong mga ngabil, nadakpan diha sa mga pulong sa imong baba; buhata kini, anak ko, ug luwasa ang imong kaugalingon, kay ikaw nahiadto sa gahom sa imong isigkatawo: lakaw, pagdali, ug pagpakiluoy sa imong isigkatawo. Ayaw hatagi ug katulog ang imong mga mata o paghinanok ang imong mga tabontabon; luwasa ang imong kaugalingon sama sa usa ka lagsaw gikan sa mangangayam, sama sa usa ka langgam gikan sa kamot sa mangangayam sa langgam. Adto sa hulmigas, ikaw nga tapolan; palandonga ang iyang mga pamaagi, ug pagmaalamon. Bisan walay labaw, pangulo o tigmando, nag-andam siya sa iyang pagkaon panahon sa ting-init, ug nagtigom sa iyang pagkaon panahon ting-ani. Hangtod kanus-a ba ikaw maghigda diha, O tapolan? Kanus-a man ikaw mobangon gikan sa imong pagkatulog? Diyotay nga pagkatulog, diyotay nga paghinanok, diyotay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron sa pagpahulay, ug ang pagkakabos modangat kanimo sama sa usa ka latagaw, ug ang kawalad-on sama sa usa ka tawo nga may hinagiban. Ang tawo nga walay hinungdan, tawo nga daotan, magsuroysuroy nga daotan ang gipanulti, nagpangidhat sa iyang mga mata, mosinyas pinaagi sa iyang mga tiil, magtudlo pinaagi sa iyang mga tudlo, uban sa daotan nga kasingkasing naglaraw ug daotan, kanunayng nagpugas ug kasamok; busa ang katalagman modangat dayon kaniya; sa kalit maguba siya nga dili na gayod maayo. Adunay unom ka butang nga gidumtan sa Ginoo, pito ang dulumtanan niya: mapahitas-ong mga mata, bakakon nga dila, ug mga kamot nga nag-ula ug dugo nga walay sala, kasingkasing nga naglaraw ug daotan, mga tiil nga tulin nga modagan ngadto sa daotan, usa ka bakakon nga saksi nga nagsulti ug mga bakak, ug usa ka tawo nga nagpugas ug kasamok diha sa mga kaigsoonan. Anak ko, tumana ang sugo sa imong amahan, ug ayaw isalikway ang gitudlo sa imong inahan. Ibugkos kini kanunay sa imong kasingkasing; ihigot kini sa imong liog. Sa diha nga ikaw maglakaw, kini magtultol kanimo; sa diha nga ikaw matulog, kini magbantay kanimo; ug sa diha nga ikaw magmata, kini makigsulti kanimo. Kay ang sugo maoy usa ka lampara, ug ang pagtudlo usa ka suga, ug ang mga pagbadlong aron sa pagpanton maoy dalan sa kinabuhi, sa pagpalikay kanimo gikan sa daotang babaye, gikan sa danglog nga dila sa usa ka asawa sa laing tawo. Ayaw tinguhaa ang iyang kaanyag diha sa imong kasingkasing, ug ayaw pagpabihag kaniya pinaagi sa mga tabontabon sa iyang mga mata; kay ang usa ka babaye nga nagbaligya sa iyang dungog mahimong suholan ug usa ka buok pan apan ang babayeng mananapaw mangita sa bililhon nga kinabuhi sa usa ka tawo. Makadala ba ug kalayo ang usa ka tawo diha sa iyang sabakan ug ang iyang mga bisti dili masunog? O makalakaw ba ang usa ka tawo ibabaw sa init nga mga baga ug ang iyang mga tiil dili mapaso? Mao usab siya nga mosulod ngadto sa asawa sa iyang silingan; walay usa nga manghilabot kaniya nga dili silotan. Ang mga tawo dili magtamay sa usa ka kawatan kon siya mangawat aron sa pagtagbaw sa iyang kaugalingon sa diha nga siya gigutom. Apan kon siya madakpan, mobayad siya ug pito ka pilo; ihatag niya ang tanan niyang kabtangan sa iyang balay. Siya nga nakapanapaw walay salabotan; siya nga nagbuhat niini naglaglag sa iyang kaugalingon. Mga samad ug kaulawan maoy iyang makuha, ug ang iyang kaulawan dili na gayod mapapas. Kay ang pangabubho maghimo sa usa ka tawo nga masuk-anon, ug dili siya maluoy sa dihang siya manimalos. Dili siya modawat ug bisan unsang bayad, o malukmay bisan pa ug daghanon nimo ang mga gasa. Anak ko, tumana ang akong mga pulong ug tipigi ang akong mga sugo uban kanimo; tumana ang akong mga sugo ug mabuhi ikaw, ampingi ang akong gitudlo sama sa kalimutaw sa imong mata; ibugkos kini sa imong mga tudlo, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing. Ingna ang kaalam, “Ikaw mao ang akong igsoon nga babaye,” ug tawga ang pagpanabot nga imong suod nga higala; aron sa pagpalikay kanimo gikan sa babayeng mananapaw, gikan sa danglog nga mga pulong sa asawa sa laing tawo. Kay sa bintana sa akong balay milili ako sa rihas, ug akong nakita diha sa mga yano, akong namatikdan diha sa mga batan-on, ang usa ka batan-ong lalaki nga walay salabotan, nga miagi sa dalan duol sa iyang eskina, misubay sa dalan padulong sa iyang balay sa pagkakilomkilim, sa pagkahapon, sa panahon sa kagabhion ug sa kangitngit. Unya usa ka babaye mitagbo kaniya, nagbisti sama sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog, malinglahon ug kasingkasing. Siya sabaan ug sukihan, ang iyang mga tiil dili magpuyo sa iyang balay; karon diha sa kadalanan, unya diha sa taboan, ug sa tanang dapit anaa siya nag-atang. Iyang kuptan ang lalaki ug hagkan kini, ug uban sa walay ulaw nga nawong siya moingon kaniya: “Naghalad ako ug halad sa pagkigdait, ug karong adlawa nagtuman ako sa akong mga panaad; busa karon migawas ako aron sa pagtagbo kanimo, sa pagpangita kanimo nga maikagon ug nakit-an ko ikaw. Akong gihapinan ang akong higdaanan ug mga hapin, mabulokon nga lino gikan sa Ehipto; gipahumotan nako ang akong higdaanan ug mira, aloe ug kaningag. Dali, magtagbaw kita sa gugma hangtod sa pagkabuntag; maglipay kita sa atong kaugalingon diha sa gugma. Kay ang akong bana wala sa balay; atua siya sa layong panaw. Nagdala siya ug usa ka bag nga salapi uban kaniya; siya mopauli sa balay sa pagtakdol sa bulan.” Pinaagi sa iyang madanihon nga mga pulong iyang danihon siya; pinaagi sa iyang mauloulohon nga pagsulti iyang pugson siya. Dihadiha mosunod siya kaniya, sama sa usa ka baka padulong sa ihawan, o sama sa laki nga usa nga nadakpan, hangtod nga ang usa ka udyong molapos sa iyang tinai; sama sa usa ka langgam nga nagdali ngadto sa lit-ag; wala siya mahibalo nga niini mag-ungaw ang iyang kinabuhi. Busa karon, mga anak ko, pamati kamo kanako, ug hatagi ug pagtagad ang mga pulong sa akong baba. Ayaw pasimanga ang imong kasingkasing ngadto sa iyang mga dalan; ayaw pagkasaag ngadto sa iyang mga agianan; kay daghan na ang iyang gipalukapa; Oo, ang tanan nga iyang gipamatay usa ka dakong panon. Ang iyang balay mao ang dalan ngadto sa Sheol, nagpaingon ngadto sa mga lawak sa kamatayon. Wala ba magtawag ang kaalam, wala ba magpatugbaw sa iyang tingog ang salabotan? Ibabaw sa mga habog nga dapit daplin sa dalan, diha sa mga agianan siya nagtindog; sa kilid sa mga ganghaan, atubangan sa lungsod, diha sa mga agianan siya nagsinggit sa kusog nga tingog: “Kaninyo, O mga tawo, ako nagtawag, ug ang akong pagsinggit alang sa mga anak sa katawhan. O kamo nga mga yano, kat-oni ang pagkamaalamon; O kamong mga buangbuang, pagbaton ug pagpanabot. Pamati, kay ako magsulti ug bililhong mga butang, ug gikan sa akong mga ngabil mogula ang matarong; kay ang akong baba maglitok sa kamatuoran; ang kadaotan dulumtanan sa akong mga ngabil. Ang tanang mga pulong sa akong baba matarong; walay bisan unsa nga sukwahi o baliko diha niini. Kining tanan tul-id alang kaniya nga makasabot ug husto alang kanila nga nakakaplag sa kahibalo. Dawata ang akong pahimangno kay sa plata, ug ang kahibalo kay sa piniling bulawan; kay ang kaalam maayo pa kay sa mga alahas, ug ang tanan nimong gitinguha dili ikatandi niini. Ako, ang kaalam, nagpuyo diha sa pagkamaalamon, ug nakakaplag ako sa kahibalo ug sa maayong panghukom. Ang pagkahadlok sa Ginoo maoy pagdumot sa daotan. Ang garbo ug ang pagkamapahitas-on ug ang daotan nga pamaagi ug ang daotan nga mga pulong akong gidumtan. Akoa ang maayong tambag ug ang husto nga kaalam, akoa ang maayong hunahuna, akoa ang kusog. Pinaagi kanako ang mga hari naghari, ug ang mga pangulo naghimo ug mga balaod nga matarong; pinaagi kanako ang mga pangulo nagmando, ug ang tanang gobernador sa kalibotan. Ako nahigugma sa mga nahigugma kanako; ug kadtong nagkugi sa pagpangita kanako makakaplag kanako. Mga bahandi ug kadungganan ania kanako, malungtaron nga bahandi ug kauswagan. Ang akong bunga maayo pa kay sa bulawan, bisan sa maayong bulawan, ug ang akong abot labaw kay sa piniling plata. Ako naglakaw sa dalan sa pagkamatarong, sa agianan sa hustisya, naghatag ug bahandi niadtong nahigugma kanako ug gipuno ang ilang mga panudlanan. Ang Ginoo nagbuhat kanako sa sinugdan sa iyang buhat, ang una sa iyang mga buhat kaniadto. Sa dugay nang kapanahonan gipahimutang ako, sa sinugdan, sa wala pa ang sinugdan sa kalibotan. Sa diha nga wala pay kahiladman, ako nahimugso na, sa diha nga wala pay mga tubod nga daghan ug sa tubig. Sa wala pa mapahimutang ang mga bukid, sa wala pa ang kabungtoran, ako nahimugso na; sa wala pa niya buhata ang yuta uban ang kapatagan niini, o ang sinugdan sa abog sa kalibotan. Sa diha nga gipahiluna niya ang kalangitan didto ako; sa diha nga gipahimutang niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa kahiladman, sa diha nga gilig-on niya ang kalangitan sa kahitas-an, sa dihang gipahiluna niya ang mga tuboran sa kahiladman, sa diha nga gihatagan niya ang dagat sa utlanan niini, aron ang katubigan dili maglapas sa iyang sugo, sa diha nga iyang gitiman-an ang mga patukoranan sa kalibotan, didto ako tupad kaniya, sama sa usa ka batid nga magbubuhat; ug sa matag adlaw ako ang iyang kalipay, naglipay kanunay sa iyang atubangan, naglipay diha sa iyang gipuy-an nga kalibotan, ug nahimuot diha sa mga anak sa mga katawhan. Busa karon, mga anak ko, pamati kanako: bulahan kadtong nagbuhat sa akong mga pamaagi. Pamatia ang pahimangno ug pagmaalamon, ug ayaw kini isalikway. Bulahan ang tawo nga mamati kanako, nga magbantay matag adlaw diha sa akong mga ganghaan, nga maghulat diha sa akong mga pultahan. Kay siya nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, ug makaangkon ug kaluoy gikan sa Ginoo; apan siya nga mapakyas sa pagkaplag kanako nagdaot sa iyang kaugalingon; ang tanan nga nagdumot kanako nahigugma sa kamatayon.” Ang kaalam nagtukod sa iyang balay, nagtabas siya sa pito niya ka haligi. Iyang giihaw ang iyang mga mananap, iyang gisagol ang iyang bino, iya usab nga gipahimutang ang iyang lamisa. Iyang gipalakaw ang iyang sulugoong babaye sa pagtawag gikan sa kinahabogang mga dapit sa siyudad, “Si bisan kinsa nga yano paatubanga siya dinhi!” Ngadto kaniya nga walay salabotan siya nag-ingon, “Dali, kaon sa akong pan ug inom sa bino nga akong gisagol. Biyai ang pagkayano, ug mabuhi ikaw, ug lakaw subay sa dalan sa maayong pagpanabot.” Siya nga magbadlong sa usa ka mayubiton maulawan lamang, ug siya nga magsaway sa usa ka tawo nga daotan mahiagom sa kadaot. Ayaw badlonga ang usa ka mayubiton kay kasilagan ikaw niya; badlonga ang usa ka tawong maalamon, ug siya mahigugma kanimo. Hatagi ug pahimangno ang usa ka tawong maalamon ug siya mahimong labaw pang maalamon; tudloi ang matarong nga tawo ug siya magdugang pa sa kinaadman. Ang pagkahadlok sa Ginoo maoy sinugdan sa kaalam, ug ang pagkaila kaniya nga Balaan mao ang pagsabot. Kay pinaagi kanako ang imong mga adlaw pilopiloon, ug katuigan idugang sa imong kinabuhi. Kon ikaw maalamon, ikaw maalamon alang sa imong kaugalingon; kon ikaw magyubit, ikaw lamang ang mag-antos niini. Ang buangbuang nga babaye sabaan; siya walay alamag ug walay nahibaloan. Siya naglingkod diha sa pultahan sa iyang balay, siya naglingkod diha sa mga habog nga dapit sa siyudad, nanawag niadtong mga nangagi, nga naglakaw lahos sa ilang mga padulngan, “Si bisan kinsa nga yano, pahapita siya nganhi!” Ug alang kaniya nga walay salabotan, siya nag-ingon, “Tam-is ang kinawat nga tubig, ug lamian ang pan nga gikaon sa tago.” Apan wala siya mahibalo nga ang mga patay atua didto, nga ang iyang mga dinapit anaa sa mga kahiladman sa Sheol. Ang mga panultihon ni Solomon. Ang usa ka anak nga maalamon kalipay sa usa ka amahan, apan ang usa ka anak nga buangbuang kaguol sa iyang inahan. Ang mga bahandi nga nakuha pinaagi sa pagkadaotan dili magpulos, apan ang pagkamatarong magpalingkawas gikan sa kamatayon. Ang Ginoo dili motugot sa matarong nga magutman, apan santaon niya ang tinguha sa daotan. Ang kamot nga tapolan maoy hinungdan sa kakabos, apan ang kamot sa kugihan makapahimong adunahan. Ang anak nga nag-ani panahon sa ting-init maalamon, apan ang anak nga natulog panahon sa ting-ani nagdala ug kaulawan. Ang mga panalangin anaa sa ibabaw sa ulo sa matarong, apan ang baba sa daotan nagtabon sa kabangis. Ang handomanan sa matarong panalangin, apan ang ngalan sa daotan madunot. Ang maalamon sa kasingkasing mamati sa mga sugo, apan ang buangbuang nga nagpataka ug tabi mosangpot sa kalaglagan. Siya nga naglakaw sa kaligdong naglakaw sa kasigurohan, apan siya nga nagbalit-ad sa iyang mga pamaagi masakpan. Siya nga nangidhat sa mata naghatag ug kasamok, apan siya nga maisogong nagbadlong naghimo ug kalinaw. Ang baba sa matarong maoy usa ka tuboran sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan nagtabon sa kabangis. Ang pagdumot naghatag ug kasamok, apan ang gugma nagtabon sa tanang mga kalapasan. Diha sa mga ngabil niadtong adunay pagpanabot makita ang kaalam, apan ang bunal alang sa likod niadtong walay alamag. Ang mga tawong maalamon nagtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagdala ug kalaglagan. Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawalad-on sa mga kabos mao ang ilang kalaglagan. Ang suhol sa matarong nagpadulong ngadto sa kinabuhi; ang abot sa daotan ngadto sa sala. Siya nga namati sa pahimangno anaa sa dalan paingon sa kinabuhi, apan siya nga nagsalikway sa pagbadlong nasaag. Siya nga nagtago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug siya nga nagsulti ug usa ka butangbutang usa ka buangbuang. Kon daghan ang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagpugong sa iyang mga ngabil maalamon. Ang dila sa matarong pinili nga plata; ang kasingkasing sa daotan gamay ra ug bili. Ang mga ngabil sa matarong magpakaon ug daghan, apan ang buangbuang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabotan. Ang panalangin sa Ginoo makapadato, ug siya wala magdugang ug kasubo niini. Alang sa buangbuang ang pagbuhat ug sayop sama sa usa ka dula, apan ang maalamon nga paggawi kalipay sa usa ka tawo nga may panabot. Ang gikahadlokan sa daotan modangat kaniya, apan ang tinguha sa matarong itugot kaniya. Sa dihang molabay ang unos, mahanaw ang daotan, apan ang matarong malig-on hangtod sa kahangtoran. Sama sa suka ngadto sa mga ngipon ug sa aso ngadto sa mga mata, mao usab ang tapolan ngadto sa nagsugo kaniya. Ang pagkahadlok sa Ginoo maglugway sa kinabuhi, apan ang mga tuig sa daotan mamubo. Ang paglaom sa matarong mosangpot sa kalipay, apan ang gipaabot sa daotan mahanaw. Ang Ginoo mao ang lig-ong salipdanan alang kaniya nga ang dalan matarong, apan kalaglagan alang sa tigbuhat ug daotan. Ang matarong dili gayod matarog, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta. Ang baba sa matarong magbunga ug kaalam, apan ang dila nga daotan putlon. Ang mga ngabil sa matarong nahibalo kon unsay angay nga dawaton, apan ang baba sa daotan, kon unsay daotan. Ang dili husto nga timbangan dulumtanan sa Ginoo, apan ang husto nga timbang maoy iyang kalipay. Kon moabot ang garbo, modangat ang kaulawan; apan sa mapaubsanon kaalam. Ang kaligdong sa matarong maggiya kanila, apan ang pagkabaliko sa maluibon maglaglag kanila. Ang kadato dili magpulos sa adlaw sa kaligutgot, apan ang pagkamatarong magpalingkawas gikan sa kamatayon. Ang pagkamatarong sa tawong hingpit magtul-id sa iyang dalan, apan ang daotan mahulog pinaagi sa iyang kaugalingong pagkadaotan. Ang pagkamatarong sa matarong magpalingkawas kanila, apan ang maluibon malit-ag sa ilang daotang tinguha. Kon ang daotan mamatay, ang iyang paglaom mahanaw, ug ang gipaabot sa walay dios mahanaw. Ang matarong gipalingkawas gikan sa kasamok, ug ang daotan mahiadto hinuon niini. Pinaagi sa iyang baba ang tawo nga walay dios maglaglag sa iyang isigkatawo, apan pinaagi sa kahibalo ang matarong gipalingkawas. Kon maayo ang kahimtang sa mga matarong, ang siyudad maglipay; ug kon malaglag ang daotan, adunay panaghugyaw. Pinaagi sa panalangin sa matarong, ang siyudad gipasidunggan, apan gipukan kini pinaagi sa baba sa daotan. Siya nga nagtamay sa iyang isigkatawo walay kaalam, apan ang tawo nga may panabot naghilom. Siya nga nagsuroysuroy sa pagpanabi nagbutyag sa mga tinago, apan siya nga kasaligan diha sa espiritu nag-amping sa butang nga tinago. Diin walay paggiya, ang katawhan mangapukan; apan diha sa kadaghan sa mga magtatambag adunay kasigurohan. Siya nga naghatag ug garantiya alang sa usa ka langyaw mag-antos niini, apan siya nga nagdumot sa paggarantiya anaa sa kasigurohan. Ang usa ka maluluy-ong babaye makabaton ug kadungganan, apan ang babaye nga walay pamatasan maulawan. Ang lalaking tapolan mahimong kabos, ug ang lalaki nga kugihan makabaton ug mga bahandi. Ang tawo nga maluluy-on nagbuhat ug maayo sa iyang kaugalingon, apan ang bangis nga tawo nagpasakit sa iyang kaugalingon. Ang daotan nagdawat sa mga malimbongon nga suhol, apan ang nagpugas ug pagkamatarong makabaton ug siguro nga ganti. Siya nga molahutay sa pagkamatarong mabuhi, apan kadtong nangita sa daotan mamatay. Ang mga tawo nga sukwahi ug hunahuna dulumtanan sa Ginoo, apan kadtong hingpit sa ilang mga pamaagi iyang kalipay. Siguro gayod nga ang daotang tawo dili mahimong dili masilotan, apan ang matarong luwason. Sama sa usa ka singsing nga bulawan diha sa simod sa baboy ang usa ka maanyag nga babaye nga walay kabuot. Ang tinguha sa matarong mosangpot lamang sa maayo; ang gipaabot sa daotan anaa sa kaligutgot. Adunay naghatag nga walay pugongpugong apan midugang pa hinuon ang kaadunahan; adunay nagpugong sa iyang ihatag, ug nag-antos lamang hinuon sa kawalad-on. Ang tawo nga manggihatagon magmauswagon, ug ang nagbisibis bisibisan usab. Ang katawhan magtunglo kaniya nga nagtago ug bugas, apan ang panalangin anaa sa ulo sa mga nagbaligya niini. Ang nagkugi sa pagpangita sa maayo nangita ug kaluoy; apan ang nangita sa daotan mao kini ang iyang dangatan. Ang nagsalig sa iyang mga bahandi mapukan, apan ang matarong magmauswagon sama sa lunhaw nga dahon. Siya nga nagsamok sa iyang kaugalingong balay makapanunod ug hangin, ug ang buangbuang mahimong ulipon sa maalamon. Ang bunga sa matarong maoy usa ka kahoy sa kinabuhi, ug ang maalamon makadani ug mga tawo. Kon ang matarong balosan dinhi sa yuta, unsa pa kaha ang daotan ug ang makasasala! Si bisan kinsa nga nahigugma sa pagpanton, nahigugma sa kahibalo, apan siya nga nagdumot sa pagbadlong hungog. Ang usa ka maayong tawo makabaton ug kahimuot gikan sa Ginoo, apan ang tawo nga daotan ug mga laraw iyang silotan. Ang usa ka tawo dili malig-on pinaagi sa pagkadaotan, apan ang gamot sa matarong dili matarog. Ang maayo nga asawa purongpurong sa iyang bana, apan ang nagdala ug kaulawan sama sa pagkadunot sa iyang mga bukog. Ang mga hunahuna sa matarong husto; ang mga tambag sa daotan malimbongon. Ang mga pulong sa daotan nag-atang alang sa dugo, apan ang baba sa matarong magluwas sa katawhan. Ang mga daotan mangapukan ug mangahanaw, apan ang balay sa matarong mobarog. Ang usa ka tawo dayegon sumala sa iyang maayong hunahuna, apan kadtong sukwahi ug hunahuna tamayon. Maayo pa ang tawo nga ubos ug kahimtang apan may usa ka sulugoon kay kaniya nga nagpakadakong tawo apan nakulangan sa pagkaon. Ang usa ka tawo nga matarong nagtamod sa kinabuhi sa iyang mananap, apan ang kaluoy sa daotan bangis. Siya nga nag-ugmad sa iyang yuta makabaton ug daghang pagkaon, apan siya nga nagsunod sa mga kalihokan nga walay hinungdan walay salabotan. Ang lig-ong tore sa daotan malaglag, apan ang gamot sa matarong malig-on. Ang tawo nga daotan mabitik sa kalapasan sa iyang mga ngabil, apan ang matarong mahigawas gikan sa kasamok. Gikan sa bunga sa iyang mga pulong ang tawo matagbaw sa maayo, ug ang buhat sa kamot sa usa ka tawo mahibalik kaniya. Ang dalan sa usa ka buangbuang matarong sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang maalamon nga tawo mamati ug tambag. Ang kasuko sa usa ka buangbuang mahibaloan dayon, apan ang usa ka maalamong tawo dili manumbaling sa pagpakaulaw kaniya. Siya nga nagsulti sa kamatuoran naghatag ug matuod nga kamatuoran, apan ang usa ka bakakon nga saksi nagsulti ug limbong. Adunay tawo nga ang mga hinanali nga pulong sama sa pagduslak sa usa ka espada, apan ang dila sa maalamon magdala ug kaayohan. Ang ngabil nga matinud-anon molahutay hangtod sa kahangtoran, apan ang usa ka bakakon nga dila molungtad sa makadiyot lamang. Ang paglimbong anaa sa kasingkasing sa naglaraw ug daotan, apan kadtong naglaraw ug maayo adunay kalipay. Walay kadaot nga mahitabo sa matarong, apan ang daotan napuno sa kasamok. Ang bakakon nga mga ngabil dulumtanan alang sa Ginoo, apan kadtong nagbuhat nga matinumanon maoy iyang kalipay. Ang usa ka tawong maalamon magtago sa iyang kahibalo, apan ang kasingkasing sa mga buangbuang nagpahibalo sa ilang kabuang. Ang kamot sa makugihon magmando, samtang ang tapolan ibutang ngadto sa usa ka pinugos nga buhat. Ang kabalaka nga anaa sa kasingkasing sa usa ka tawo maoy magpasubo kaniya, apan ang usa ka maayong pulong makapahimo kaniya nga malipayon. Ang matarong nga tawo molikay sa daotan, apan ang dalan sa daotan nagpahisalaag kanila. Ang tawong tapolan dili makakuha sa iyang pagkaon, apan ang tawong makugihon makakab-ot ug bililhong bahandi. Diha sa dalan sa pagkamatarong anaa ang kinabuhi, ug diha sa dalan niini walay kamatayon. Ang usa ka maalamon nga anak mamati sa pahimangno sa iyang amahan, apan ang mayubiton dili mamati sa pagbadlong. Gikan sa bunga sa iyang baba ang maayong tawo magkaon ug maayo, apan ang tinguha sa maluibon alang sa pagpanlupig. Siya nga nagbantay sa iyang baba nag-amping sa iyang kinabuhi; siya nga nagbuka ug dako sa iyang mga ngabil modangat sa kalaglagan. Ang kalag sa tapolan mangandoy, ug walay bisan unsa nga makuha, samtang ang kalag sa makugihon gisangkapan nga madagayaon. Ang usa ka tawo nga matarong nagdumot sa pagpamakak, apan ang daotang tawo nagbuhat sa makauulaw ug talamayon. Ang pagkamatarong magbantay kaniya nga ang dalan matarong, apan ang sala maglaglag sa daotan. Adunay tawong nagpakaaron-ingnon nga dato, apan walay bisan unsa; adunay lain nga nagpakaaron-ingnon nga kabos, apan adunay dakong bahandi. Ang lukat sa kinabuhi sa usa ka tawo mao ang iyang bahandi, apan ang kabos dili makadawat ug hulga. Ang kahayag sa matarong nagmalipayon, apan ang suga sa daotan palongon. Tungod sa pagkamapahitas-on, ang gahi ug ulo maghimo ug kasamok, apan kanila nga magpatambag anaa ang kaalam. Ang bahandi nga daling makuha magkawala, apan kadtong nagtigom sa hinayhinay magpadaghan niini. Ang paglaom nga nagkaluya makahimo sa kasingkasing nga masakiton, apan ang tinguha nga natuman usa ka kahoy sa kinabuhi. Siya nga magtamay sa pulong magdala ug kadaot sa iyang kaugalingon, apan kadtong mahadlok sa kasugoan gantihan. Ang pagtulun-an sa maalamon usa ka tuboran sa kinabuhi, aron nga ang usa ka tawo makalikay sa mga lit-ag sa kamatayon. Ang maayong pagsabot makadani ug kahimuot, apan ang dalan sa malapason mao ang ilang kalaglagan. Sa tanang butang ang maalamon nga tawo magbuhat uban sa kahibalo, apan ang buangbuang magpagarbo sa iyang kabuang. Ang usa ka daotan nga sinugo magdalag kadaot, apan ang usa ka matinumanon nga sinugo magdala ug kaayohan. Ang kakabos ug kaulawan modangat kaniya nga dili manumbaling ug pahimangno, apan siya nga manumbaling sa pagbadlong pasidunggan. Ang tinguha nga natuman tam-is ngadto sa kalag, apan ang pagbiya gikan sa daotan dulumtanan alang sa mga buangbuang. Siya nga naglakaw uban sa mga maalamon mahimong maalamon, apan ang kauban sa mga buangbuang mag-antos sa kadaot. Ang katalagman naglutos sa mga makasasala, apan ang kauswagan nagganti sa matarong. Ang usa ka maayong tawo magbilin ug usa ka panulundon alang sa mga anak sa iyang mga anak, apan ang katigayonan sa mga makasasala gitigom alang sa mga matarong. Ang wala maugmad nga yuta sa mga kabos naghatag unta ug daghang abot apan nahanaw kini diha sa pagkawalay hustisya. Ang nagpugong pagbunal nagdumot sa iyang anak, apan siya nga nahigugma kaniya nagkugi sa pagpanton kaniya. Ang matarong adunay igo nga ihupay sa iyang kagutom, apan ang tiyan sa mga daotan nag-antos sa kawalad-on. Ang kaalam sa mga babaye maglig-on sa iyang balay, apan ang binuang sa iyang kamot magbungkag niini. Siya nga naglakaw diha sa katarong nahadlok sa Ginoo, apan siya nga malimbongon sa iyang mga pamaagi nagtamay kaniya. Ang sulti sa buangbuang usa ka bunal alang sa iyang likod apan ang mga ngabil sa maalamon manalipod kanila. Sa dapit diin walay mga baka, walay bugas, apan ang daghan nga abot moabot pinaagi sa kusog sa baka. Ang kasaligan nga saksi dili mamakak, apan ang bakakon nga saksi magsulti ug mga bakak. Ang usa ka mayubiton mangita sa kaalam ug mapakyas, apan ang kahibalo sayon alang kaniya nga may pagpanabot. Palayo gikan sa buangbuang, kay diha kaniya ikaw walay makita nga mga pulong sa kahibalo. Ang kaalam sa maalamon nga tawo mao ang pagsabot sa iyang pamaagi, apan ang binuang sa mga buangbuang pagpanglimbong. Ang mga buangbuang magbugalbugal sa sala, apan taliwala sa mga matarong adunay kaluoy. Ang kasingkasing nahibalo sa iyang kaugalingong kapaitan, ug walay langyaw nga moambit sa kalipay niini. Ang balay sa daotan gun-obon, apan ang tolda sa matarong mouswag. Adunay dalan nga daw matarong alang sa usa ka tawo, apan ang kataposan niini mao ang dalan ngadto sa kamatayon. Bisan diha sa pagkatawa ang kasingkasing masulub-on ug ang sangpotanan sa kalipay mao ang kaguol. Ang sukwahi nga tawo mapuno sa bunga sa iyang mga pamaagi, ug ang maayong tawo sa iyang mga binuhatan. Ang yano motuo sa tanang butang, apan ang maalamon magtan-aw sa iyang padulngan. Ang usa ka tawong maalamon mabinantayon ug molikay sa daotan, apan ang buangbuang mosalikway sa pagpugong ug mapasagaron. Ang tawo nga daling masuko magbuhat ug binuang, apan ang tawo nga maalamon mapailubon. Ang yano makaangkon ug binuang, apan ang maalamon gipurongpurongan sa kahibalo. Ang daotan moyukbo sa atubangan sa maayo, ang daotan diha sa mga ganghaan sa matarong. Ang kabos giayran bisan sa iyang silingan, apan ang dato adunay daghang mga higala. Siya nga nagtamay sa iyang isigkatawo nakasala, apan malipayon siya nga maluluy-on sa mga kabos. Wala ba mangasayop kadtong nagmugna ug daotan? Kadtong nagmugna ug maayo makakita ug pagkamaunongon ug pagkamatinumanon. Diha sa tanang paghago adunay bunga, apan ang sulti lamang mohatod ngadto sa kawalad-on. Ang purongpurong sa mga maalamon mao ang ilang kaalam, apan ang binuang mao ang kabuangan sa mga buang. Ang matuod nga saksi nagluwas ug mga kinabuhi, apan ang naglitok sa kabakakan mabudhion. Diha sa pagkahadlok sa Ginoo ang tawo adunay lig-on nga pagsalig, ug ang iyang mga anak adunay dalangpanan. Ang pagkahadlok sa Ginoo maoy usa ka tuboran sa kinabuhi, aron nga ang tawo makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon. Diha sa daghan kaayong katawhan anaa ang himaya sa hari, apan kon walay katawhan ang pangulo malaglag. Siya nga hinay sa pagkasuko adunay dakong pagpanabot, apan ang madalidalion sa pagkasuko nagpasidungog sa kabuang. Ang usa ka malinawon nga kasingkasing naghatag ug kinabuhi sa unod, apan ang kasina mao ang nagdunot sa kabukogan. Siya nga nagdaogdaog sa kabos nagtamay sa iyang Magbubuhat, apan siya nga may kaluoy sa nanginahanglan nagtahod kaniya. Ang daotan mapukan tungod sa iyang buhat nga daotan, apan ang matarong makakita ug dalangpanan pinaagi sa iyang kaligdong. Ang kaalam magpuyo diha sa kasingkasing sa tawo nga may salabotan, apan dili kini mahibaloan diha sa kasingkasing sa mga buangbuang. Ang pagkamatarong nagbayaw sa usa ka nasod, apan ang sala kaulawan sa bisan unsa nga katawhan. Ang ulipon nga nagmaalamon makabaton sa kahimuot sa hari, apan ang iyang kaligutgot anaa niadtong nagbuhat ug kaulawan. Ang tubag nga malumo makapahupay sa kasuko, apan ang pulong nga hait makapahagit sa kasuko. Ang dila sa maalamon nagpadayag ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagbubo ug kabuang. Ang mga mata sa Ginoo anaa sa tanang dapit, nagbantay sa daotan ug sa maayo. Ang dila nga malumo usa ka kahoy sa kinabuhi, apan ang pagkasukwahi niini magbungkag sa espiritu. Ang usa ka buangbuang magtamay sa pahimangno sa iyang amahan, apan siya nga nagtagad sa pagbadlong maalamon. Diha sa balay sa matarong adunay daghang bahandi, apan ang kasamok maoy abot sa daotan. Ang mga ngabil sa maalamon magsabwag ug kahibalo; dili ingon niana ang kasingkasing sa buangbuang. Ang halad sa daotan usa ka dulumtanan sa Ginoo, apan ang pag-ampo sa matarong maoy iyang kalipay. Ang dalan sa daotan dulumtanan sa Ginoo, apan iyang gihigugma kadtong nagpadayon sa pagkamatarong. Adunay higpit nga pagpanton alang kaniya nga mibulag sa dalan; siya nga nagdumot sa pagbadlong mamatay. Ang Sheol ug ang Abadon bukas sa atubangan sa Ginoo, unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa katawhan! Ang usa ka mayubiton dili buot nga badlongon; dili siya moadto sa maalamon. Ang malipayong kasingkasing nagpadayag ug malipayon nga panagway, apan tungod sa kasubo sa kasingkasing ang espiritu maluya. Ang kasingkasing niadtong adunay pagpanabot nangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang maoy kinaon ang mga binuang. Ang tanang mga adlaw sa mga sinakit daotan, apan ang malipayong kasingkasing adunay makanunayong pagsaulog. Maayo pa ang diyotay nga may pagkahadlok sa Ginoo, kay sa dakong bahandi nga inubanan sa kasamok Maayo pa ang pagkaon nga utanon diin anaa ang gugma, kay sa pinatambok nga baka nga inubanan ug pagdumot. Ang usa ka tawo nga masuk-anon naghagit ug panag-away, apan siya nga hinay sa pagkasuko nagpahilom sa panagbingkil. Ang dalan sa tapolan gituboan sa mga tunok, apan ang agianan sa matarong usa ka lapad nga dalan. Ang usa ka anak nga maalamon kalipay sa iyang amahan, apan ang usa ka tawong buangbuang nagtamay sa iyang inahan. Ang binuang maoy kalipay niadtong walay kaalam, apan ang tawo nga may pagpanabot nagtarong sa iyang paglakaw. Kon walay pagtambag ang mga plano makawang, apan diha sa daghang mga magtatambag kini molampos. Ang paghatag ug angay nga tubag kalipay sa usa ka tawo, ug ang usa ka pulong nga angay sa panahon, pagkaayo niana! Ang agianan sa maalamon nga tawo nagpadulong sa itaas ngadto sa kinabuhi, aron siya makalikay sa Sheol sa ubos. Ang Ginoo magbungkag sa balay sa mapahitas-on, apan panalipdan ang utlanan sa biyuda. Ang mga hunahuna sa daotan dulumtanan sa Ginoo, apan ang mga pulong sa putli makalipay kaniya. Siya nga hakog sa dili matarong nga ganansiya naghimo ug kasamok sa iyang panimalay, apan siya nga nagdumot sa mga suborno mabuhi. Ang kasingkasing sa matarong naghunahuna kon unsay angay nga itubag, apan ang baba sa daotan nagbubo sa mga daotang butang. Ang Ginoo layo sa mga daotan, apan mamati siya sa pag-ampo sa mga matarong. Ang kahayag sa mga mata naglipay sa kasingkasing, ug ang mga maayong balita nagpalig-on sa mga bukog. Siya nga ang dalunggan mamati sa mahinungdanong pagmaymay magpabilin uban sa mga maalamon. Siya nga nagsalikway ug pahimangno nagtamay sa iyang kaugalingon, apan ang namati ug pagbadlong makakab-ot ug kahibalo. Ang pagkahadlok sa Ginoo maoy pahimangno diha sa kaalam, ug ang pagkamapaubsanon mag-una sa kadungganan. Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo, apan ang tubag sa dila gikan sa Ginoo. Ang tanang mga pamaagi sa tawo putli diha sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang Ginoo nagtimbang sa espiritu. Itugyan ang imong mga buhat ngadto sa Ginoo, ug ang imong mga laraw malig-on. Gihimo sa Ginoo ang tanang butang alang sa iyang katuyoan, bisan ang daotan alang sa adlaw sa kasamok. Ang matag usa nga mapahitas-on dulumtanon sa Ginoo; dili gayod mahimo nga dili siya silotan. Tungod sa pagkamaunongon ug sa pagkamatinumanon ang kasal-anan gipasaylo, tungod sa pagkahadlok sa Ginoo ang tawo molikay sa daotan. Kon ang mga pamaagi sa usa ka tawo makapahimuot sa Ginoo, iyang himoon bisan ang iyang mga kaaway nga makigdait kaniya. Maayo pa ang diyotay nga pinaagi sa pagkamatarong, kay sa mga dagkong abot nga pinaagi sa dili matarong. Ang kasingkasing sa tawo maglaraw sa iyang pamaagi, apan ang Ginoo magmando sa iyang mga lakang. Ang linamdagang paghukom anaa sa mga ngabil sa hari; ang iyang baba dili maglapas diha sa paghukom. Ang husto nga timbangan ug sukdanan iya sa Ginoo; ang tanang mga pabug-at diha sa bag iyang buhat. Dulumtanan alang sa mga hari ang pagbuhat ug daotan, kay ang trono natukod pinaagi sa pagkamatarong. Ang matarong nga mga ngabil maoy kalipay sa mga hari; ug siya nahigugma kaniya nga nagsulti sa matarong. Ang kapungot sa usa ka hari sama sa mga sinugo sa kamatayon, ug ang tawo nga maalamon mopuypoy niini. Diha sa kahayag sa nawong sa hari anaa ang kinabuhi, ug ang iyang kahimuot sama sa usa ka panganod nga nagdala sa ulahing mga ulan. Ang pagbaton ug kaalam maayo pa kay sa bulawan; ang pagbaton ug salabotan maayo pa nga pilion kay sa plata. Ang lapad nga dalan sa matarong mitipas gikan sa daotan; kadtong nagbantay sa iyang dalan nag-amping sa iyang kalag. Ang garbo mag-una sa pagkalaglag, ug ang mapahitas-ong espiritu sa dili pa ang pagkapukan. Maayo pa ang pagkamapaubsanon sa espiritu uban sa mga kabos kay sa pagbahin sa inilog uban sa mga mapahitas-on. Kadtong nagtamod sa pulong mouswag, ug bulahan siya nga nagsalig sa Ginoo. Ang maalamon diha sa kasingkasing gitawag nga tawong may panabot, ug ang makalipay nga mga pulong nagdugang sa pagkamadanihon. Ang kaalam tuboran sa kinabuhi alang sa mga nagbaton niini, apan ang kabuang mao ang pagpanton sa mga buangbuang. Ang kasingkasing sa maalamon makahimo sa iyang sinultihan nga maalamon, ug nagdugang ug pagkamadanihon sa iyang mga ngabil. Ang makalipay nga mga pulong sama sa dugos, tam-is alang sa kalag ug makapalig-on sa mga bukog. Adunay usa ka dalan nga daw matarong alang sa tawo, apan ang kataposan niini mao ang mga dalan sa kamatayon. Ang kahinam sa usa ka tawo nga mamumuo nagbuhat alang kaniya; ang iyang baba nag-agda kaniya. Ang tawo nga walay kapuslanan naglaraw ug daotan, ug ang iyang mga pulong sama sa kalayo nga makasunog. Ang tawo nga masukihon nagsabwag ug panagbingkil, ug ang usa ka tighunghong nagpabulag sa suod nga managhigala. Ang tawo nga bangis nagdani sa iyang isigkatawo, ug naggalgal kaniya diha sa dalan nga dili maayo. Siya nga magkidhat sa iyang mga mata, naglaraw sa mga butang nga sukwahi; kadtong nagpanakmol sa iyang mga ngabil nagdala ug daotan nga mahitabo. Ang ulo nga ubanon purongpurong sa himaya; kini naangkon diha sa dalan sa pagkamatarong. Siya nga hinay sa pagkasuko maayo pa kay sa tawong gamhanan, ug ang naggahom sa iyang espiritu kay sa nakailog ug usa ka siyudad. Ang ripa gihulog diha sa sabakan, apan ang pagbuot gikan gayod sa Ginoo. Maayo pa ang tipik sa pan nga bahaw nga adunay kalinaw, kay sa usa ka balay nga napuno sa hudyaka nga inubanan sa panagbingkil. Ang usa ka ulipon nga naggawi nga maalamon magmando sa anak nga nagbuhat ug makauulaw, ug makaambit sa bahin sa panulundon ingon nga usa sa mga igsoon. Ang tunawanan alang sa plata, ug ang hudno alang sa bulawan, ug ang Ginoo magsulay sa mga kasingkasing. Ang tigbuhat ug daotan mamati sa daotang mga ngabil; ug ang usa ka bakakon mamati sa usa ka dila nga makalaglag. Siya nga magyubit sa kabos nagtamay sa iyang Magbubuhat; ang malipay sa katalagman dili mahimo nga dili silotan. Ang mga apo maoy purongpurong sa mga tigulang, ug ang himaya sa mga anak mao ang ilang mga amahan. Ang maayo nga mga pulong dili moangay sa usa ka buangbuang; labawng dili angay ang bakakon nga mga pulong sa usa ka pangulo. Ang suborno sama sa usa ka bililhong bato diha sa mga mata sa naghatag niini; bisan diin siya moliso mouswag siya. Kadtong magpasaylo sa usa ka kalapasan nangita ug gugma, apan kadtong magbalikbalik sa maong butang nagpabulag sa usa ka higala. Ang pagbadlong motidlom ngadto sa usa ka tawo nga may panabot kay sa usa ka gatos ka hapak ngadto sa usa ka buangbuang. Ang tawong daotan mangita lamang ug kagubot, ug ang usa ka bangis nga sinugo ipadala batok kaniya. Ipasugat sa usa ka tawo ang usa ka oso nga nawad-an sa iyang mga anak, kay sa usa ka buangbuang diha sa iyang binuang. Kon ang usa ka tawo mobalos ug daotan sa maayo, ang daotan dili mobiya sa iyang balay. Ang sinugdanan sa panagbingkil sama sa paghuwad ug tubig; busa hunong sa dili pa magsugod ang panag-away. Siya nga maghimong matarong sa daotan ug siya nga maghukom sa matarong managsama nga dulumtanan sa Ginoo. Nganong aduna may bili diha sa kamot ang usa ka buangbuang aron sa pagpalit ug kaalam, nga wala man siyay panghunahuna? Ang usa ka higala mahigugma sa tanang panahon, ug ang usa ka igsoon natawo alang sa kalisdanan. Ang tawo nga walay panabot maghatag ug panaad, ug mahimong garantiya sa atubangan sa iyang isigkatawo. Siya nga mahigugma sa paglapas mahigugma sa panagbingkil; siya nga magpahabog sa iyang pultahan nangita ug kadaot. Ang tawo nga sukwahi ug kasingkasing dili mouswag, ug siya nga sukwahi ug dila mahulog ngadto sa katalagman. Ang anak nga buangbuang kaguol sa iyang amahan; ug ang amahan sa usa ka buangbuang walay kalipay. Ang kasingkasing nga malipayon usa ka maayong tambal, apan ang usa ka masulub-on nga espiritu nagpauga sa mga bukog. Ang tawong daotan modawat ug usa ka suborno gikan sa sabakan aron sa pagtuis sa mga pamaagi sa hustisya. Ang tawong may panabot naglantaw sa kaalam, apan ang mga mata sa buangbuang anaa sa mga kinatumyan sa kalibotan. Ang anak nga buangbuang kasubo sa iyang amahan ug kapaitan sa nanganak kaniya. Ang pagpahamtang ug multa sa matarong dili maayo, ang pagbunal sa mga pangulo sala. Siya nga nagpugong sa iyang mga pulong may kahibalo, ug siya nga may bugnawng espiritu usa ka tawo nga may pagpanabot. Bisan ang usa ka buangbuang nga magpakahilom giisip nga maalamon; sa diha nga tak-omon niya ang iyang mga ngabil, giisip siya nga may panabot. Siya nga dili makighugoyhugoy nangita sa iyang kaugalingong tinguha sa nagsupak sa tanang maayo nga pagpanghukom. Ang usa ka buangbuang walay kalipay diha sa pagpanabot, apan diha lamang sa pagpahayag sa iyang hunahuna. Kon ang pagkadaotan moabot, modangat usab ang pagyubit; ug uban sa kaulawan modangat ang pagtamay. Ang mga pulong sa baba sa usa ka tawo lalom nga katubigan; ang tuboran sa kaalam usa ka sapa nga nagbul-og. Dili maayo ang pagdapig sa tawong daotan, o ang paghikaw sa hustisya gikan sa matarong. Ang mga ngabil sa buangbuang magdala ug panagbingkil, ug ang iyang baba magpanawag ug pagbunal. Ang baba sa usa ka buangbuang maoy iyang kalaglagan, ug ang iyang mga ngabil maoy lit-ag sa iyang kaugalingon. Ang mga pulong sa usa ka tabian sama sa usa ka lamian nga pagkaon; kini manaog ngadto sa kinasulorang bahin sa lawas. Siya nga tapolan sa iyang buhat igsoon niadtong naglaglag. Ang ngalan sa Ginoo maoy usa ka lig-ong tore; ang matarong modagan ngadto niini ug maluwas. Ang bahandi sa usa ka adunahan nga tawo mao ang iyang lig-on nga siyudad, ug sama sa usa ka habog nga paril diha sa iyang hunahuna. Sa dili pa ang pagkalaglag mapahitas-on ang kasingkasing sa tawo, apan ang pagkamapaubsanon nag-una sa kadungganan. Kon ang usa ka tawo motubag sa wala pa siya makadungog, kini iyang kabuang ug kaulawan. Ang espiritu sa usa ka tawo moantos sa balatian, apan ang usa ka masulub-on nga espiritu, kinsa ang makaantos? Ang hunahuna nga may panabot makaangkon ug kahibalo, ug ang igdulungog sa maalamon mangita sa kahibalo. Ang gasa sa usa ka tawo maghimo ug lawak alang kaniya, ug magdala kaniya sa atubangan sa mga dagkong tawo. Siya nga unang magpadayag sa iyang katungod daw matarong, hangtod nga ang uban moabot ug magsusi kaniya. Ang pagripa magtapos sa mga panagbingkil ug maghukom taliwala sa mga gamhanan nga kabatok. Ang igsoon nga nahiubos sama sa usa ka lig-ong siyudad nga lisod sudlon, apan ang panag-away sama sa mga trangka sa usa ka palasyo. Ang usa ka tawo mabusog gikan sa bunga sa iyang baba; mabusog siya sa abot sa iyang mga ngabil. Ang kamatayon ug ang kinabuhi anaa sa gahom sa dila, ug kadtong mahigugma niini magkaon sa mga bunga niini. Siya nga makakaplag ug asawa nakakaplag sa maayong butang, ug makaangkon ug kahimuot gikan sa Ginoo. Ang kabos maggamit sa mga pagpangaliyupo, apan ang adunahan magtubag nga magsingka. Adunay mga higala nga magpakaaron-ingnon nga mga higala, apan adunay usa ka higala nga magpabilin nga suod pa kay sa usa ka igsoon. Maayo pa ang kabos nga naglakaw diha sa iyang kaligdong, kay sa tawo nga sukwahi ang sinultihan ug usa ka buangbuang. Dili maayo alang sa usa ka tawo nga mahimong walay kahibalo, ug siya nga magdali sa iyang mga tiil masayop sa iyang dalan. Ang binuang sa tawo magdala sa iyang dalan ngadto sa pagkadaot, apan sa gihapon ang iyang kasingkasing masuko batok sa Ginoo. Ang bahandi magdala ug daghang sa mga higala, apan ang kabos biyaan sa iyang mga higala. Ang usa ka bakakon nga saksi dili mahimo nga dili silotan, ug siya nga magsulti ug mga bakak dili makaikyas. Daghan ang mangita sa kaluoy sa mahinatagon nga tawo, ug ang matag usa higala sa tawo nga manghatag ug mga gasa. Ang tanang igsoon sa kabos magdumot kaniya; labaw pa nga ang iyang mga higala magpalayo kaniya! Siya magtinguha kanila uban sa mga pulong, apan wala na sila. Siya nga nakaangkon ug kaalam nahigugma sa iyang kaugalingon; siya nga nagbaton ug pagpanabot mouswag. Ang usa ka bakakon nga saksi dili mahimo nga dili silotan, ug siya nga magsulti ug bakak malaglag. Dili angay sa usa ka buangbuang nga magpuyo sa kaharuhay, labing dili angay sa usa ka ulipon nga magmando sa mga pangulo. Ang maayong pagpanabot sa usa ka tawo makahimo kaniya nga hinay sa pagkasuko, ug maoy iyang himaya ang pagpasaylo sa kalapasan. Ang kasuko sa hari sama sa pagngulob sa usa ka liyon, apan ang iyang kahimuot sama sa yamog sa balili. Ang usa ka anak nga buangbuang maoy kadaot alang sa iyang amahan, ug ang mga pakiglalis sa usa ka asawa sama sa kanunayng tinulo sa ulan. Ang balay ug mga bahandi gipanunod gikan sa mga amahan, apan ang usa ka maalamon nga asawa naggikan sa Ginoo. Ang katapolan maghatod ngadto sa lawom nga pagkatulog, ug ang tapolan nga tawo mag-antos sa kagutom. Siya nga magtuman sa kasugoan mag-amping sa iyang kinabuhi; siya nga magtamay sa iyang mga pamaagi mamatay. Siya nga maayo ngadto sa kabos nagpahulam sa Ginoo, ug siya mobayad kaniya sa iyang nabuhat. Pantona ang imong anak samtang aduna pay paglaom; ayaw ibutang ang imong kasingkasing sa iyang kalaglagan. Ang tawo nga dako ang kasuko magbayad sa silot; kay kon ikaw magpalingkawas kaniya, ikaw nagbuhat lamang niini pag-usab Pamati sa tambag ug dawata ang pahimangno, aron ikaw makaangkon ug kaalam alang sa umaabot. Daghan ang mga plano sa kasingkasing sa usa ka tawo, apan ang katuyoan sa Ginoo mao ang molungtad. Ang gitinguha diha sa usa ka tawo mao ang pagkamaunongon, ug ang usa ka tawo nga kabos maayo pa kay sa usa ka bakakon. Ang pagkahadlok sa Ginoo maghatod ngadto sa kinabuhi; ug siya nga nakabaton niini magpuyo nga may katagbawan; siya dili duawon sa daotan. Ang tapolan naglubong sa iyang kamot diha sa pinggan, ug dili gani mobutang niini pagbalik ngadto sa iyang baba. Bunali ang usa ka mayubiton ug ang yano makakat-on sa pagkamaalamon; badlonga ang tawo nga may panabot, ug siya makaangkon sa kahibalo. Siya nga nagbuhat ug kabangis ngadto sa iyang amahan ug naglutos sa iyang inahan usa ka anak nga nagpakaulaw ug nagdala ug pagkatalamayon. Hunong, anak ko, sa pagpamati sa pahimangno nga magpahisalaag lamang gikan sa mga pulong sa kahibalo. Ang usa ka walay hinungdan nga saksi magbiaybiay sa katarongan ug ang baba sa daotan maglamoy sa kasal-anan. Ang mga paghukom andam alang sa mga mayubiton, ug ang mga pagbunal alang sa bukobuko sa mga buangbuang. Ang bino tigbugalbugal, ang isog nga ilimnon tighimo ug kasamok, ug si bisan kinsa nga mahisalaag tungod niini dili maalamon. Ang makalilisang nga kapungot sa usa ka hari sama sa pagngulob sa usa ka liyon; siya nga naghagit kaniya sa pagkasuko mawad-an sa iyang kinabuhi. Kadungganan alang sa usa ka tawo ang paglikay gikan sa pakigbingkil, apan ang tanang buangbuang makig-away. Ang tapolan dili modaro panahon sa tingtugnaw; magpangita siya panahon sa ting-ani ug walay makuha. Ang katuyoan diha sa kasingkasing sa tawo sama sa lawom nga tubig, apan ang usa ka tawo nga may pagpanabot magkuha niini. Daghang mga tawo magpahayag sa iyang kaugalingong pagkamaunongon, apan kinsay makakaplag ug usa ka matinumanon nga tawo? Ang usa ka tawong matarong nga maglakaw diha sa iyang kaligdong— bulahan ang iyang mga anak sunod kaniya! Ang usa ka hari nga maglingkod sa trono sa paghukom mag-ayag sa tanang daotan pinaagi sa iyang mga mata. Kinsay makaingon, “Akong gihimo ang akong kasingkasing nga hinlo; ako putli gikan sa akong sala”? Ang sukwahi nga mga timbangan ug sukwahi nga mga sukdanan managsama nga dulumtanan sa Ginoo. Bisan ang usa ka bata magpaila sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang mga buhat, kon ang iyang gibuhat putli ba ug matarong. Ang dalungggan nga namati ug ang mata nga nagtan-aw, ang Ginoo maoy nagbuhat niining duha. Ayaw higugmaa ang pagkatulog, kay tingali unya ug ikaw modangat sa pagkakabos; bukha ang imong mga mata ug ikaw makaangkon ug daghang pagkaon. “Dili kini maayo, dili kini maayo,” moingon ang mamalit, apan sa dihang molakaw na siya, siya manghambog. Adunay bulawan ug daghang mga mahalong bato; apan ang mga ngabil sa kahibalo maoy usa ka bililhong alahas. Kuhaa ang iyang bisti human siya makahatag ug garantiya alang sa usa ka langyaw; papanumpaa siya sa dihang maghatag siya ug garantiya alang sa mga langyaw. Ang pan nga madawat pinaagi sa limbong tam-is alang sa usa ka tawo, apan human niana, ang iyang baba mapuno sa gagmayng bato. Ang mga laraw mahimo pinaagi sa pagtambag; pinaagi sa maalamong pagmando ikaw makiggubat. Siya nga maglibotlibot sa pagpanglibak nagbutyag sa mga tinagoan; busa ayaw pagpakigkauban niadtong magsulti ug binuang. Kon ang usa ka tawo magtunglo sa iyang amahan o sa iyang inahan, ang iyang suga palongon diha sa hingpit nga kangitngit. Ang usa ka panulundon nga nakuha sa dinalidali, dili mapanalanginan sa kataposan. Ayaw pag-ingon, “Ako mobalos sa doatan”; hulata ang Ginoo, ug siya motabang kanimo. Ang sukwahi nga timbangan dulumtanan sa Ginoo, ug ang mga limbongan nga sukdanan dili maayo. Ang mga lakang sa usa ka tawo gimando sa Ginoo; unsaon man sa tawo pagsabot sa iyang dalan? Usa ka lit-ag alang sa usa ka tawo ang pag-ingon sa hinanali, “Balaan kini,” ug maghunahuna lamang human mahimo ang iyang mga panaad. Ang usa ka hari nga maalamon mag-ayag sa daotan, ug magpaligid sa ligid ibabaw kanila. Ang espiritu sa tawo mao ang lampara sa Ginoo, nagsusi sa tanan niyang kinasulorang bahin. Ang pagkamaunongon ug pagkamatinumanon magpatunhay sa hari, ug ang iyang trono gilig-on tungod sa pagkamatarong. Ang himaya sa mga batan-ong lalaki mao ang ilang kusog, apan ang katahom sa mga tigulang mao ang ilang ubanon nga ulo. Ang mga hapak nga makasamad makahinlo sa daotan; ang mga pagbunal makahinlo sa mga kinasulorang bahin. Ang kasingkasing sa hari diha sa kamot sa Ginoo sama sa mga bul-og sa tubig; palikoon niya kini bisan asa nga buot niya. Ang matag dalan sa usa ka tawo matarong diha sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang Ginoo magtimbang sa kasingkasing. Ang pagbuhat sa pagkamatarong ug hustisya labaw nga dawaton sa Ginoo kay sa halad. Ang mapahitas-on nga mga mata ug ang kasingkasing nga mapalabilabihon, nga mao ang lampara sa daotan, sala. Ang mga laraw sa makugihon nagpadulong ngadto sa kadagaya, apan ang matag usa nga madalidalion mosangpot lamang sa kawalad-on. Ang pagbaton ug mga bahandi pinaagi sa usa ka bakakong dila maoy usa ka gabon nga gipalid, ug lit-ag sa kamatayon. Ang kabangis sa daotan magbanlod kanila, tungod kay sila nagdumili sa pagbuhat unsay matarong. Ang dalan niadtong sad-an hiwi, apan ang gawi sa putli matarong. Maayo pa nga magpuyo diha sa suok sa atop sa balay, kay sa sulod sa balay kauban sa usa ka babaye nga palaaway. Ang kalag sa daotan nagtinguha sa daotan; ang iyang silingan dili makakaplag ug kaluoy diha sa iyang mga mata. Kon ang mayubiton silotan, ang yano mahimong maalamon; kon ang maalamon pahimangnoan, siya makaangkon ug kahibalo. Ang matarong maniid sa balay sa daotan; ang daotan itambog ngadto sa pagkalaglag. Siya na nagsampong sa iyang mga dalunggan sa pagpakitabang sa kabos, magpakitabang usab apan dili pamation. Ang usa ka gasa sa tago maghupay sa kasuko; ug ang suborno diha sa sabakan, sa hilabihan nga kasuko. Sa diha nga mabuhat ang hustisya, kalipay kini sa matarong, apan kapukanan sa tigbuhat ug daotan. Ang tawo nga naglatagaw gikan sa dalan sa pagpanabot mopahulay diha sa katilingban sa mga patay. Siya nga mahigugma sa kalingawan mahimong kabos nga tawo; siya nga mahigugma sa bino ug lana dili maadunahan. Ang daotan maoy usa ka lukat alang sa matarong, ug ang maluibon alang sa ligdong. Maayo pa nga magpuyo sa usa ka dapit nga mingaw, kay sa pagpakig-uban sa usa ka palaaway ug masuk-anon nga babaye. Bililhon nga bahandi ug lana anaa sa puluy-anan sa tawong maalamon, apan ang usa ka tawong buangbuang maglamoy niini. Siya nga magsunod sa pagkamatarong ug sa pagkamaluluy-on makakaplag sa kinabuhi ug kadungganan. Ang usa ka maalamon nga tawo misulong sa usa ka siyudad sa manggugubat ug gipukan ang lig-ong salipdanan nga ilang gisaligan. Siya nga magbantay sa iyang baba ug sa iyang dila mahikay sa iyang kaugaligon gikan sa kasamok. “Mayubiton” ang ngalan sa garboso, mapahitas-on nga tawo, nga magbuhat uban sa mapahitas-ong garbo. Ang tinguha sa tapolan magpatay kaniya, kay ang iyang mga kamot nagdumili sa pagbuhat. Sa tibuok adlaw ang daotan mangibog, apan ang matarong maghatag ug dili mahinugon. Ang halad sa daotan usa ka dulumtanan; unsa pa kaha kon dad-on niya kini uban sa tuyo nga daotan. Ang usa ka bakakon nga saksi malaglag, apan ang pulong sa tawo nga namati molungtad sa dayon. Ang usa ka tawong daotan isog ug nawong, apan ang matarong nga tawo magpatunhay sa iyang mga pamaagi. Walay kaalam, walay salabotan, walay tambag nga magpulos batok sa Ginoo. Ang kabayo giandam alang sa adlaw sa gubat, apan ang pagdaog iya sa Ginoo. Ang usa ka maayong ngalan maoy pilion kay sa dagkong mga bahandi, ug ang kahimuot maayo pa kay sa plata o bulawan. Ang adunahan ug ang kabos mag-usa pagtagbo; ang Ginoo mao ang nagbuhat kanila nga tanan. Ang usa ka maalamon nga tawo makakita sa daotan ug magtago sa iyang kaugalingon; apan ang yano mopadayon ug mag-antos tungod niini. Ang ganti sa pagkamapaubsanon ug pagkahadlok sa Ginoo mao ang mga bahandi ug kadungganan ug kinabuhi. Ang mga tunok ug mga lit-ag anaa sa dalan sa masukihon; ang magbantay sa iyang kalag mahilayo gikan niini. Bansaya ang bata diha sa dalan nga iyang laktan, ug sa diha nga matigulang siya, dili siya mobiya gikan niini. Ang adunahan maghari sa kabos, ug ang tigpanghulam ulipon sa tigpahulam. Siya nga magpugas ug dili matarong mag-ani ug katalagman, ug ang bunal sa iyang kasuko mapakyas. Siya nga manggihatagon panalanginan, kay nagpaambit siya sa iyang pan ngadto sa kabos. Papahawaa ang mayubiton, ug ang panaglalis mobiya, ug ang panag-away ug pagpakaulaw mohunong. Siya nga nahigugma sa putli nga kasingkasing ug nga ang iyang mga pulong maluluy-on, makapakighigala sa hari. Ang mga mata sa Ginoo nagbantay sa kahibalo, apan iyang gibuntog ang mga pulong sa dili matinud-anon. Ang tapolan nag-ingon, “Adunay liyon sa gawas! Patyon ako diha sa kadalanan!” Ang baba sa mananapaw nga babaye usa ka lawom nga gahong; siya nga gikapungtan sa Ginoo mahulog ngadto niini. Ang binuang nabugkos diha sa kasingkasing sa usa ka bata, apan ang bunal sa pagpanton magpalayo niini gikan kaniya. Siya nga nagdaogdaog sa kabos aron sa pagpadaghan sa iyang bahandi, o manghatag ngadto sa adunahan, modangat lamang ngadto sa kawalad-on. Ikiling ang imong igdulungog, ug pamatia ang mga pulong sa maalamon, ug pasunda ang imong kasingkasing sa akong kahibalo; kay kini makalipay kon ikaw magtipig niini diha kanimo, kon ang tanan niini andam diha sa imong mga ngabil. Aron ang imong pagsalig maanaa sa Ginoo, akong gipahibalo kini kanimo karong adlawa, nganha gayod kanimo. Wala ba ako makasulat alang kanimo ug 30 ka panultihon sa pagtambag ug sa kahibalo, aron sa pagpakita kanimo unsay husto ug matuod, aron ikaw maghatag ug matuod nga tubag ngadto sa nagpadala kanimo? Ayaw kawati ang kabos tungod kay siya kabos, o daogdaogon ang mga sinakit diha sa ganghaan; kay ang Ginoo maglaban sa ilang katungod, ug magkuha sa kinabuhi niadtong nangilog kanila. Ayaw pagpakighigala sa usa ka tawo nga daling masuko, o mokuyog sa tawo nga masuk-anon, kay tingali unya ug ikaw makakat-on sa iyang mga pamaagi, ug magbitik sa imong kaugaligon diha sa usa ka lit-ag. Ayaw pag-apil kanila nga naghatag ug mga saad, nga nahimong mga garantiya alang sa mga utang. Kon ikaw walay ikabayad, nganong kuhaon man ang imong higdaanan gikan kanimo? Ayaw balhina ang karaan nga utlanan sa yuta nga gibutang sa inyong mga katigulagan. Nakakita ba ikaw ug usa ka tawo nga batid sa iyang buhat? Siya mag-alagad atubangan sa mga hari; dili siya mag-alagad atubangan sa mga tawong dili inila. Kon ikaw molingkod aron mokaon uban sa usa ka pangulo, paniid pag-ayo unsay anaa sa imong atubangan; ug butangi ug kutsilyo ang imong tutunlan, kon ikaw usa ka tawo nga kusog mokaon. Ayaw tinguhaa ang iyang mga lamiang pagkaon, kay kini malimbongon nga pagkaon. Ayaw paghago aron sa pag-angkon ug bahandi; pagmaalamon sa pagpugong. Sa diha nga ang imong mata magtan-aw niini, kini mawala; kay sa kalit kini makabaton ug mga pako, molupad sama sa usa ka agila paingon sa langit. Ayaw pagkaon sa pan sa usa ka tawo nga tihik; ayaw pagtinguha sa iyang lamiang mga pagkaon; kay sama siya sa tawo nga nag-isip diha sa iyang kasingkasing, “Kaon ug inom!” siya moingon kanimo; apan ang iyang kasingkasing wala diha kanimo. Imong isuka ang gamay nimong nakaon, ug usikan ang imong maayong mga pulong. Ayaw pagsulti diha sa pangdungog sa usa ka buangbuang, kay siya magtamay sa kaalam sa imong mga pulong. Ayaw balhina ang karaang utlanan sa yuta o mosulod sa kaumahan sa mga wala nay amahan; kay ang ilang Tigpanalipod lig-on; iyang labanan ang ilang katungod batok kanimo. Ibutang ang imong kasingkasing ngadto sa pahimangno ug ang imong dalunggan ngadto sa mga pulong sa kahibalo. Ayaw pugngi ang pagpanton gikan sa bata; kon imo siyang bunalan pinaagi sa bunal, dili siya mamatay. Kon imo siyang bunalan pinaagi sa bunal, imong luwason ang iyang kinabuhi gikan sa Sheol. Anak ko, kon ang imong kasingkasing maalamon, ang akong kasingkasing usab magmalipayon. Ang akong kalag maglipay, sa diha nga ang imong mga ngabil magsulti sa matarong. Ayaw itugot nga ang imong kasingkasing masina sa mga makasasala, hinuon padayon diha sa pagkahadlok sa Ginoo sa tibuok adlaw. Siguro gayod nga adunay kaugmaon, ug ang imong paglaom dili mahanaw. Pamati, anak ko, ug pagmaalamon, ug mandoi ang imong hunahuna diha sa dalan. Ayaw pagtipon sa mga palainom ug bino, o sa mga palakaon ug karne; kay ang palahubog ug ang palakaon modangat sa kakabos, ug ang pagkahingatulog magbisti sa usa ka tawo ug mga nuog. Pamati sa imong amahan nga nagpakatawo kanimo, ug ayaw tamaya ang imong inahan sa dihang tigulang na siya. Palita ang kamatuoran ug ayaw kini ibaligya; palita ang kaalam, pahimangno ug ang salabotan. Ang amahan sa matarong maglipay pag-ayo; siya nga adunay anak nga maalamon magmalipayon tungod kaniya. Himoa nga malipay ang imong amahan ug ang imong inahan, himoa nga siya nga nanganak kanimo magmalipayon. Anak ko, ihatag kanako ang imong kasingkasing, ug papaniira ang imong mga mata sa akong mga pamaagi. Kay ang usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog usa ka lalom nga gahong; ang usa ka babaye nga asawa sa laing tawo usa ka sigpit nga atabay. Siya mag-atang sama sa usa ka kawatan, ug magpadaghan sa mga dili matinud-anon diha sa kalalakin-an. Kinsa ang adunay kaguol? Kinsa ang adunay kasubo? Kinsa ang adunay pakiglalis? Kinsa ang adunay pagbagulbol? Kinsa ang adunay mga samad nga walay hinungdan? Kinsa ang adunay mata nga nagpula? Kadtong magpalabi sa bino, kadtong molakaw aron sa pagsulay ug sinagol nga bino. Ayaw pagtan-aw sa bino kon pula kini, kon magkidlapkidlap kini diha sa kupa ug tanlas nga tunlon. Sa kataposan mopaak kini sama sa usa ka bitin, ug makahilo sama sa lala nga bitin. Ang imong mga mata makakita ug mga katingalahan nga butang, ug ang imong hunahuna maglitok ug mga sukwahi nga mga butang. Ikaw mahisama niadtong naghigda sa kinataliwad-an sa dagat, sama niadtong naghigda sa tumoy sa tukon sa layag. Moingon ikaw, “Gibunalan nila ako, apan wala ako masamad; gibun-og nila ako, apan wala ako mobati niini. Kanus-a man ako momata? Mangita ako ug laing ilimnon.” Ayaw kasina sa mga daotang tawo, o magtinguha sa pagpakig-uban kanila; kay ang ilang mga kasingkasing naglaraw ug kabangis, ug ang ilang mga ngabil naglitok ug daotan. Pinaagi sa kaalam natukod ang usa ka balay, ug pinaagi sa pagpanabot kini nalig-on; pinaagi sa kahibalo ang mga lawak napuno sa tanang bililhon ug makalipay nga mga bahandi. Ang usa ka tawo nga maalamon gamhanan pa kay sa tawo nga kusgan, ug ang tawo sa kahibalo kay kaniya nga adunay kusog; kay pinaagi sa maalamon nga paggiya ikaw makahimo sa pagpakiggubat, ug diha sa kadaghan sa magtatambag adunay kadaogan. Ang kaalam habog ra kaayo alang sa usa ka buangbuang; diha sa ganghaan dili siya mobuka sa iyang baba. Siya nga naghunahuna sa pagbuhat ug daotan tawgon nga samokan. Ang paghunahuna ug binuang sala, ug ang mayubiton dulumtanan sa mga tawo. Kon ikaw maluya sa adlaw sa kalisdanan, ang imong kusog gamay ra. Luwasa kadtong gipangdala ngadto sa kamatayon; pugngi kadtong nangapandol paingon sa ihawan. Kon ikaw moingon, “Tan-awa, wala kami mahibalo niini,” dili ba siya nga nagsusi sa kasingkasing nakasabot niini? Dili ba siya mga nagbantay sa imong kalag nahibalo niini, ug dili ba siya magbalos sa tawo sumala sa iyang buhat? Anak ko, kaon ug dugos, kay kini maayo, ug ang mga tinulo sa dugos tam-is sa imong pagtilaw. Hibaloi nga ang kaalam ingon niana diha sa imong kalag; kon ikaw makakaplag niini, adunay kaugmaon, ug ang imong paglaom dili makawang. Ayaw pangatang sama sa tawo nga daotan batok sa puluy-anan sa matarong; ayaw buhati ug kadaot ang iyang panimalay; kay ang matarong nga tawo mapukan sa makapito ug mobangon pag-usab; apan ang daotan mapukan pinaagi sa katalagman. Ayaw paglipay sa diha nga ang imong kaaway mapukan, ug ayaw pamayaa ang imong kasingkasing sa diha nga siya mapandol; kay tingali unyag ang Ginoo makakita niini ug dili mahimuot, ug ipalayo ang iyang kasuko gikan kaniya. Ayaw kasubo sa imong kaugalingon tungod sa mga tigbuhat ug daotan, ug ayaw kasina sa daotan; kay ang tawong daotan walay kaugmaon; ang suga sa daotan palongon. Anak ko, kahadloki ang Ginoo ug ang hari, ug ayaw supaka si bisan kinsa kanila; kay ang katalagman gikan kanila motungha sa kalit, ug kinsa ang nahibalo sa kalaglagan nga moabot gikan kanilang duha? Kini usab mga panultihon sa maalamon: Ang pagdapig diha sa paghukom dili maayo. Siya nga moingon sa daotan, “Ikaw walay sala,” tunglohon sa mga katawhan, kasilagan sa kanasoran; apan kadtong magbadlong sa daotan adunay kalipay, ug ang usa ka maayong panalangin moabot kanila. Siya nga naghatag ug matarong nga tubag naghalok sa mga ngabil. Andama ang imong buhat sa gawas, andama ang tanan alang kanimo sa uma; ug human niini tukora ang imong balay. Ayaw pagsaksi batok sa imong silingan sa walay hinungdan, ug ayaw paglimbong pinaagi sa imong mga ngabil. Ayaw pag-ingon, “Buhaton nako kaniya ang sama sa iyang gibuhat kanako; akong bayaran ang tawo sumala sa iyang nabuhat.” Ako miagi sa uma sa tapolan, sa parasan sa tawo nga walay panabot; ug akong nakita nga kini gipanugkan ug mga sampinit; ang yuta gitabonan sa mga sagbot nga tunokon, ug ang paril nga bato nalumpag. Unya akong nakita ug gihunahuna kini; akong gitan-aw ug nadawat ang pahimangno. Diyotay nga pagkatulog, diyotay nga paghinanok, diyotay nga pagpiko sa mga kamot aron sa pagpahulay, ug ang kakabos modangat kanimo sama sa usa ka tulisan, ug ang kawalad-on sama sa tawo nga sangkap sa hinagiban. Kini usab mga panultihon ni Solomon, nga gikopya sa mga tawo ni Hesekias nga hari sa Juda. Maoy himaya sa Dios ang pagtago sa usa ka butang, apan ang himaya sa mga hari mao ang pagsusi sa usa ka butang. Ingon nga ang kalangitan alang sa kahitas-an, ug ang yuta alang sa kahiladman, mao usab ang kasingkasing sa mga hari dili matukib. Kuhaa ang hugaw gikan sa plata ug ang tigsalsal makahimo ug sudlanan gikan niini; kuhaa ang daotan gikan sa atubangan sa hari, ug ang iyang trono malig-on diha sa pagkamatarong. Ayaw dayega ang imong kaugalingon diha sa atubangan sa hari, o magtindog diha sa dapit sa mga dagkong tawo; kay maayo nga sultihan ikaw, “Saka ngari,” kay sa ibutang ikaw sa ubos diha sa atubangan sa pangulo. Unsay nakita sa imong mga mata ayaw dayon dad-a ngadto sa hukmanan; kay unsa may imong buhaton sa kataposan, sa diha nga ang imong silingan magbutang kanimo sa kaulawan? Pakiglantugi sa imong katungod uban sa imong isigkatwo lamang, ug ayaw ibutyag ang tinago sa lain; kay tingali unya ug siya nga nakadungog kanimo magpakaulaw kanimo, ug ang imong dili maayo nga dungog walay kataposan. Ang usa ka pulong nga hustong pagkasulti sama sa mga mansanas nga bulawan diha sa dayandayan nga plata. Sama sa usa ka ariyos nga bulawan o sa usa ka dayandayan nga bulawan ang usa ka maalamon nga tigbadlong ngadto sa namati nga dalunggan. Sama sa kabugnaw sa gabon sa panahon sa ting-ani ang matinumanon nga sinugo ngadto sa nagsugo kaniya, siya nagdasig sa espiritu sa iyang mga agalon. Sama sa mga panganod ug sa hangin nga walay ulan ang usa ka tawo nga nanghambog sa gasa nga wala niya ihatag. Pinaagi sa pagpailob ang pangulo malukmay, ug ang malumo nga dila makadugmok sa bukog. Kon nakakaplag ikaw ug dugos, kaon lamang sa igo kanimo, kay tingali unya ug masobrahan ikaw niini ug isuka kini. Ayaw pakanunaya ang imong tiil sa balay sa imong silingan, kay tingali unya ug pul-an siya kanimo, ug masuko kanimo. Ang usa ka tawo nga nagsaksi ug bakak batok sa iyang isigkatawo sama sa usa ka puspos o espada o sa talinis nga udyong. Ang pagsalig diha sa usa ka dili kasaligan nga tawo panahon sa kasamok sama sa usa ka daot nga ngipon o sa usa ka tiil nga napiang. Siya nga nag-awit ug mga awit ngadto sa bug-at ug kasingkasing sama sa usa ka tawo nga naghukas sa iyang bisti panahon sa tingtugnaw, ug sama sa suka diha sa samad. Kon ang imong kaaway gigutom, hatagi siya ug pan nga makaon; ug kon siya giuhaw, hatagi siya ug tubig nga mainom; kay ikaw magtapok ug mga baga sa kalayo ibabaw sa iyang ulo, ug ang Ginoo magganti kanimo. Ang hangin sa amihan magdala ug ulan; ug ang tiglibak nga dila, masuk-anon nga panagway. Maayo pang magpuyo diha sa suok sa atop sa balay, kay sa makig-uban sa usa ka babaye nga palaaway diha sa usa ka balay. Sama sa bugnaw nga tubig alang sa giuhaw nga kalag, mao usab ang maayong balita gikan sa layong dapit. Sama sa usa ka nalubog nga tubod o hugaw nga tuboran ang usa ka matarong nga tawo nga maghatag ug dalan atubangan sa daotan. Dili maayo ang pagkaon ug daghang dugos, o ang pagpangita ug dungog. Ang tawo nga walay pagpugong sa kaugalingon sama sa usa ka siyudad nga nalumpag ug gibiyaan nga walay mga paril. Sama sa gabon sa ting-init o ulan sa ting-ani, ang kadungganan dili angay sa usa ka buangbuang. Sama sa goryon sa iyang paghaguros, sama sa langgam nga sayaw sa iyang paglupad, ang pagtunglo nga walay hinungdan dili modangat. Usa ka latos alang sa kabayo, usa ka busal alang sa asno ug usa ka bunal alang sa likod sa mga buangbuang. Ayaw tubaga ang usa ka buangbuang sumala sa iyang binuang, kay tingali unya ug ikaw mahisama usab kaniya. Tubaga ang usa ka buangbuang sumala sa iyang binuang, kay tingali unya ug mahimo siyang maalamon sa iyang kaugalingong mga mata. Siya nga nagpadala ug usa ka mensahe pinaagi sa kamot sa usa ka buangbuang nagputol sa iyang mga tiil ug nag-inom sa kabangis. Sama sa mga bitiis sa piang nga tawo nga nagbitay nga walay pulos ang usa ka panultihon diha sa baba sa mga buangbuang. Sama sa usa ka tawo nga naghigot sa usa ka bato diha sa lambuyog siya nga naghatag ug dungog ngadto sa usa ka buangbuang. Sama sa usa ka tunokong sanga nga gikuptan sa usa ka palahubog ang usa ka panultihon diha sa baba sa mga buangbuang. Sama sa usa ka tigpana nga nagsamad sa tanan siya nga nagsuhol sa usa ka lumalabay nga buangbuang ug palahubog. Sama sa usa ka iro nga mokaon sa iyang sinuka ang usa ka buangbuang nga mobalik sa iyang binuang. Nakakita ba ikaw ug usa ka tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Aduna pay paglaom ang buangbuang kay kaniya. Ang tapolan nag-ingon, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon sa kadalanan!” Sama nga ang pultahan mag-ukab-ukab diha sa iyang mga bisagra, mao usab ang tapolan sa iyang higdaanan. Ang tapolan naglubong sa iyang kamot diha sa pinggan; kapoy alang kaniya ang pagpabalik sa iyang kamot ngadto sa iyang baba. Ang tapolan labawng maalamon diha sa iyang kaugalingong mga mata kay sa pito ka tawo nga makatubag nga maalamon. Siya nga mag-apil-apil sa away nga dili iya sama sa usa ka tawo nga nagdakop diha sa dalunggan sa usa ka iro nga milabay. Sama sa usa ka buang nga tawo nga naglabay ug mga agipo, mga udyong ug kamatayon, ang tawo nga naglimbong sa iyang silingan ug miingon, “Nagtiaw lamang ako!” Tungod sa kakulang sa kahoy ang kalayo mapalong; diin gani nga walay tabian, ang panag-away mahunong. Sama nga ang mga uling alang sa abo, ug ang kahoy alang sa kalayo, mao usab ang palaaway nga tawo alang sa paghaling ug panagbingkil. Ang mga pulong sa usa ka tabian sama sa lamian nga pagkaon; manganaog sila ngadto sa kinasulorang bahin sa lawas. Sama sa kasinaw nga nagtabon sa yuta nga sudlanan ang hamis nga mga ngabil nga may daotang kasingkasing. Siya nga nagdumot, nagpakaaron-ingnon pinaagi sa iyang mga ngabil ug nagtago ug limbong sa iyang kasingkasing; sa diha nga siya magsulti ug maayo ayaw siya tuohi, kay adunay pito ka dulumtanan diha sa iyang kasingkasing; bisan pa ug ang iyang pagdumot matabonan ug limbong, ang iyang pagkadaotan madayag diha sa katilingban. Siya nga nagkalot ug gahong mahulog ngadto niini, ug ang usa ka bato mobalik nganha kaniya nga nagpaligid niini. Ang usa ka bakakon nga dila nagdumot sa nasakitan niini, ug ang usa ka ulog-ulogan nga baba nagbuhat ug kalaglagan. Ayaw pagpagarbo mahitungod sa ugma, kay ikaw wala mahibalo kon unsay madala sa usa ka adlaw. Padayega ang laing tawo kanimo ug dili ang imong kaugalingong baba; usa ka langyaw, ug dili ang imong kaugalingong mga ngabil. Ang usa ka bato bug-at, ug ang balas ugdang, apan ang kasamok nga gihimo sa usa ka buangbuang bug-at pa kay sa duha. Ang kasuko bangis, ug ang kapungot makapalumos; apan kinsa ba ang makabarog atubangan sa pangabubho? Maayo pa ang pagbadlong sa dayag kay sa gugma nga tinago. Kasaligan ang mga samad sa usa ka higala; naghingapin ang mga halok sa usa ka kaaway. Siya nga nabusog magdumili sa dugos, apan kaniya nga gigutom ang tanang pait tam-is, Sama sa usa ka langgam nga nasaag gikan sa iyang salag ang usa ka tawo nga nasaag gikan sa iyang balay. Ang lana ug ang pahumot makalipay sa kasingkasing, apan ang kalag gidugmok sa kagul-anan. Ayaw talikdi ang imong higala ug ang higala sa imong amahan; ug ayaw pag-adto sa balay sa imong igsoon sa adlaw sa imong kalisdanan. Maayo pa ang silingan nga duol kay sa igsoon nga layo. Pagmaalamon, anak ko, ug lipaya ang akong kasingkasing, aron matubag nako siya nga nagtamay kanako. Ang usa ka maalamon nga tawo makakita sa katalagman ug magtago sa iyang kaugalingon; apan ang yano magpadayon ug mag-antos alang niini. Kuhaa ang bisti sa tawo sa dihang makahatag na siya ug garantiya alang sa usa ka langyaw, ug papanumpaa siya sa dihang makahatag na siya ug garantiya alang sa mga langyaw. Siya nga nagpanalangin sa usa ka higala uban sa usa ka kusog nga tingog, sayo nga mobangon sa pagkabuntag, isipon nga pagtunglo. Ang kanunay nga pagtulo panahon sa adlaw nga ting-ulan ug ang usa ka palaaway nga babaye managsama; ang pagpugong kaniya maoy pagpugong sa hangin o paghakop ug lana diha sa iyang tuong kamot. Ang puthaw makapahait ug puthaw, ug ang usa ka tawo makapahait sa lain. Siya nga mag-atiman ug kahoyng igera magkaon sa bunga niini, ug siya nga magbantay sa iyang agalon pasidunggan. Sama nga diha sa tubig ang nawong makita, mao usab ang kasingkasing sa tawo diha sa tawo. Ang Sheol ug ang Abadon dili gayod matagbaw, ug dili gayod matagbaw ang mga mata sa tawo. Ang tunawan alang sa plata, ang hudno alang sa bulawan, ug ang tawo hukman pinasikad sa iyang pagdayeg. Dugmoka ang usa ka buangbuang diha sa lusong pinaagi sa usa ka alho uban sa linubok nga trigo, apan ang iyang kabuang dili mobiya kaniya. Hibaloi pag-ayo ang kahimtang sa imong mga karnero, ug hatagi ug pagtagad ang imong kahayopan; kay ang mga bahandi dili molungtad hangtod sa kahangtoran; ug molungtad ba ang purongpurong sa tibuok nga kaliwatan? Kon ang sagbot wala na, ug ang bag-ong tubo mogitib, ug ang mga sagbot sa kabukiran magtapok, ang mga nating karnero maghatag alang sa imong bisti ug ang mga kanding sa bili sa uma; adunay gatas sa kanding nga igo alang sa imong pagkaon, alang sa pagkaon sa imong panimalay ug kabuhian alang sa imong mga sulugoong babaye. Ang daotan mopalayo bisan ug walay naggukod, apan ang matarong isog sama sa liyon. Kon ang usa ka yuta makalapas, daghan kini ug mga pangulo; apan uban sa mga tawo nga may panabot ug kahibalo, ang kahimtang niini molungtad ug dugay. Ang usa ka tawo nga kabos nga magdaogdaog sa kabos sama sa nagbunok nga ulan nga dili magbilin ug pagkaon. Kadtong nagsalikway sa Balaod nagdayeg sa daotan, apan kadtong nagtuman sa Balaod nakigbisog batok kanila. Ang daotang mga tawo dili makasabot ug hustisya, apan kadtong nagtinguha sa Ginoo nakasabot niini sa hingpit. Maayo pa ang kabos nga tawo nga naglakaw diha sa iyang kaligdong, kay sa tawo nga dato nga sukwahi diha sa iyang mga pamaagi. Siya nga nagtuman sa Balaod anak nga maalamon, apan ang kauban sa mga palakaon nagpakaulaw sa iyang amahan. Kadtong nagpadaghan sa iyang bahandi pinaagi sa tubo ug usbaw nagtigom niini alang kaniya nga maayo ngadto sa kabos. Kon ang usa ka tawo maglingiw sa iyang dalunggan gikan sa pagpamati sa Balaod bisan ang iyang pag-ampo dulumtanan. Siya nga nagpahisalaag sa matarong ngadto sa dalan nga daotan mahulog ngadto sa iyang kaugalingong gahong; apan ang dili masaway makabaton ug maayong panulundon. Ang adunahan nga tawo maalamon sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang kabos nga tawo nga may panabot magsusi. Sa diha nga ang matarong modaog, adunay dakong himaya; apan sa diha nga ang daotan mobarog, ang mga tawo magtago sa ilang kaugalingon. Siya nga nagtabon sa iyang kalapasan dili mouswag, apan siya nga nagsugid ug nagbiya niini makakab-ot ug kaluoy. Bulahan ang tawo nga may kahadlok kanunay sa Ginoo, apan siya nga nagpagahi sa iyang kasingkasing mahulog ngadto sa katalagman. Sama sa usa ka liyon nga nagngulob o sa usa ka oso nga kadasmagon ang usa ka daotan nga pangulo ngadto sa kabos nga katawhan. Ang pangulo nga kulang sa panabot bangis nga tigdaogdaog; apan siya nga nagdumot sa dili matarong nga ganansiya maglugway sa iyang mga adlaw. Kon ang usa ka tawo sad-an sa dugo sa lain, pakagiwa siya hangtod sa kamatayon; ayaw siya patabangi ni bisan kinsa. Siya nga naglakaw diha sa kaligdong ipalingkawas, apan siya nga hiwi ang mga pamaagi kalit rang mahulog. Siya nga nag-ugmad sa iyang yuta makabaton ug daghang pagkaon, apan siya nga nagsunod sa mga walay pulos nga tinguha mahiagom sa hilabihang kakabos. Ang usa ka matinumanon nga tawo magmadagayaon sa mga panalangin, apan siya nga nagdali nga madato dili mahimong dili silotan. Ang pagpakita ug pagdapig dili maayo, apan alang sa usa ka buok pan ang tawo maghimo ug sayop. Ang tihik nga tawo nagdali nga madato, ug wala mahibalo nga ang kawalad-on moabot kaniya. Siya nga nagbadlong sa usa ka tawo makakaplag unya ug dugang kahimuot, kay kaniya nga nag-ulog-ulog pinaagi sa iyang dila. Siya nga nangawat sa iyang amahan o sa iyang inahan ug moingon, “Dili kana kalapasan,” kauban sa tawo nga tigpangguba. Ang hakog nga tawo naghagit ug away, apan siya nga nagsalig sa Ginoo magmauswagon. Siya nga nagsalig sa iyang kaugalingong kasingkasing usa ka buangbuang, apan siya nga naglakaw sa kaalam ipalingkawas. Siya nga naghatag sa kabos dili makulangan, apan ang molingiw sa iyang mga mata makabaton ug daghang pagtunglo. Kon ang daotan motindog, ang mga tawo magtago sa ilang kaugalingon, apan sa diha nga mangahanaw sila, ang mga matarong modaghan. Siya nga kanunay gibadlong apan nagpatikig sa iyang liog, kalit nga laglagon nga dili na maayo. Kon ang matarong anaa sa gahom, ang katawhan malipay; apan kon ang daotan mangulo, ang mga tawo mag-agulo. Siya nga nahigugma sa kaalam naghimo sa iyang amahan nga malipayon, apan siya nga nakig-uban sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog nag-usik sa iyang katigayonan. Pinaagi sa hustisya ang hari naghatag ug kalig-on sa yuta, apan siya nga maningil ug mga gasa naggun-ob niini. Ang tawo nga nag-ulog-ulog sa iyang silingan nagbukhad ug pukot alang sa iyang mga tiil. Ang daotan nga tawo nalit-ag diha sa iyang kalapasan, apan ang matarong nga tawo nag-awit ug naglipay. Ang tawong matarong nahibalo sa katungod sa kabos; ang daotan nga tawo dili makasabot niini nga kahibalo. Ang mga mayubiton nagpadilaab ug kalayo diha sa usa ka siyudad, apan ang mga tawo nga maalamon naglikay sa kaligutgot. Kon ang usa ka maalamon adunay pakiglalis sa usa ka buangbuang, ang buangbuang masuko ug mokatawa ug walay kalinaw. Ang mga tawo nga giuhaw ug dugo nagdumot kaniya nga dili masaway, ug ang daotan nangita sa iyang kinabuhi. Ang usa ka buangbuang magpahungaw sa hingpit sa iyang kasuko, apan ang maalamon nga tawo hilom nga nagpugong niini. Kon ang usa ka pangulo mamati sa kabakakan, ang tanan niyang mga tinugyanan mahimong daotan. Ang kabos nga tawo ug ang tigdaogdaog managsama; ang Ginoo maghatag ug kahayag sa mga mata nilang duha. Kon ang usa ka hari maghukom sa kabos diha sa kaangayan, ang iyang trono malig-on hangtod sa kahangtoran. Ang bunal ug ang pagbadlong naghatag ug kaalam, apan ang usa ka bata nga gipasagdan naghatag ug kaulawan sa iyang inahan. Sa diha nga ang mga daotan anaa sa gahom, ang paglapas mosanay; apan ang matarong magtan-aw sa ilang pagkapukan. Pantona ang imong anak ug siya maghatag kanimo ug pahulay; siya maghatag ug kalipay sa imong kasingkasing. Diin walay pagpropesiya, ang katawhan nagsalikway sa pagpugong, apan bulahan kadtong nagtuman sa Balaod. Ang usa ka sulugoon dili mapanton pinaagi sa mga pulong lamang, kay bisan pa kon makasabot siya, dili siya mamati. Nakakita ba ikaw ug usa ka tawo nga madalidalion sa iyang mga pulong? Aduna pay paglaom alang sa usa ka buangbuang kay kaniya. Kadtong nagpangga sa hilabihan sa iyang sulugoon sukad sa pagkabata, maghimo kaniya nga manununod sa kataposan. Ang tawo nga masuk-anon naghaling sa panagbingkil, ug ang tawo nga daling masuko naghimo ug daghang kalapasan. Ang garbo sa tawo magdala kaniya ngadto sa ubos, apan siya nga mapaubsanon sa espiritu makabaton ug kadungganan. Ang kauban sa usa ka kawatan nagdumot sa iyang kaugalingong kinabuhi; iyang nadungog ang tunglo, apan walay bisan unsa nga gibutyag. Ang kahadlok sa tawo nagbutang ug usa ka lit-ag, apan siya nga nagsalig sa Ginoo layo sa kakuyaw. Daghan ang nangita sa kahimuot sa pangulo, apan ang tawo nagdawat ug hustisya gikan sa Ginoo. Ang dili matarong nga tawo dulumtanan sa matarong, apan siya nga ang dalan tul-id dulumtanan sa daotan. Ang mga pulong ni Agur nga anak nga lalaki ni Jakeh sa Masa. Ang tawo miingon kang Etiel, ngadto kang Itiel ug kang Ucal: Sa pagkatinuod ako walay alamag nga pagkatawo. Wala akoy pagpanabot nga iya sa usa ka tawo. Ako wala makakat-on sa kaalam, o adunay kahibalo kaniya nga Balaan. Kinsa bay nakasaka ngadto sa langit ug nanaog? Kinsa bay nagtigom sa hangin diha sa iyang mga komo? Kinsa bay nagputos sa tubig diha sa usa ka bisti? Kinsa bay nagtukod sa tanang suok sa kalibotan? Unsa ba ang iyang ngalan? Unsa ba ang ngalan sa iyang anak nga lalaki? Nahibalo gayod ikaw! Ang matag pulong sa Dios matuod gayod; siya usa ka taming ngadto sa modangop kaniya. Ayaw dugangi ang iyang mga pulong, kay tingali unya ug badlongon niya ikaw ug makaplagan ikaw nga usa ka bakakon. Duha ka butang ang akong pangayoon kanimo; ayaw kini ihikaw kanako sa dili pa ako mamatay: Ipalayo gikan kanako ang kabakakan ug ang pagpamakak; ayaw ako hatagi ug kakabos o kadato; pakan-a ako sa pagkaon nga gikinahanglan nako, kay tingali unya ug ako mabusog, ug maglimod kanimo, ug mag-ingon, “Kinsa ba ang Ginoo?” o tingali unya ug mahimo akong kabos ug mangawat, ug magpasipala sa ngalan sa akong Dios. Ayaw butangbutangi ang usa ka sulugoon ngadto sa iyang agalon, kay tingali unya ug tunglohon ikaw niya ug ikaw ilhon nga sad-an. Adunay magtunglo sa ilang mga amahan ug dili magpanalangin sa ilang mga inahan. Adunay putli diha sa ilang kaugalingong mga mata, apan wala mahinloi sa ilang pagkahugaw. Adunay mga tawo—pagkamapahitas-on sa ilang mga mata, pagkataas sa pag-isa sa ilang mga tabontabon! Adunay mga tawo nga ang ilang mga ngipon mga espada, ang ilang mga ngipon mga kutsilyo, aron sa paglamoy sa mga kabos gikan sa yuta, sa mga nanginahanglan gikan sa katawhan. Ang alimatok may duha ka anak nga babaye nga nagsinggit, “Panghatag, panghatag.” Tulo ka butang ang dili matagbaw; upat ang dili moingon, “Igo na”: Ang Sheol, ang tiyan nga dili makaanak, ang yuta nga giuhaw sa tubig ug ang kalayo nga wala mag-ingon, “Igo na.” Ang mata nga nagyubit sa usa ka amahan ug nagtamay sa pagtuman sa usa ka inahan dagiton sa mga uwak sa walog ug kan-on sa mga agila. Tulo ka butang nga katingalahan kaayo alang kanako; upat ang wala nako masabti: ang dalan sa usa ka agila diha sa kahanginan, ang dalan sa usa ka halas diha sa bato, ang dalan sa usa ka barko diha sa lawod sa dagat, ug ang dalan sa usa ka lalaki uban sa usa ka dalaga. Mao kini ang dalan sa usa ka mananapaw nga babaye: siya mokaon ug mamahid sa iyang baba, ug moingon, “Wala akoy nabuhat nga daotan.” Ubos sa tulo ka butang ang yuta mokurog; ubos sa upat, dili kini makaantos: ang usa ka ulipon sa dihang mahimo siya nga hari, ug ang usa ka buangbuang sa dihang mabusog siya sa pagkaon; ang usa ka babaye nga wala higugmaa sa dihang makapamana siya ug ang usa ka sulugoon nga babaye sa dihang mopuli siya sa iyang agalon nga babaye. Upat ka butang dinhi sa kalibotan nga mga gagmay, apan sila hilabihan ka maalamon: ang mga hulmigas maoy katawhan nga dili kusgan, apan nagtagana sila sa ilang pagkaon panahon sa ting-init; ang mga koneho maoy usa ka katawhan nga dili gamhanan, apan naghimo sila sa ilang balay diha sa mga bato; ang mga dulon walay hari, apan ang tanan kanila nagpanon sa ilang pagpanaw. ang taluto imong makuptan sa imong mga kamot, apan anaa kini sa mga balay sa mga hari. Tulo ka butang ang matahom diha sa ilang paglakaw, upat ang matahom diha sa ilang pagpanaw: ang liyon nga maoy labing gamhanan sa tanang mga mananap ug dili mosibog sa atubangan sa bisan unsa; ang usa ka sunoy nga nagbirig, ang laking kanding ug ang usa ka hari sa atubangan sa iyang katawhan. Kon ikaw nagbinuang, nagpasidungog sa imong kaugalingon, o kon ikaw naglaraw ug daotan, ibutang ang imong kamot sa imong baba. Kay ang pagbatil sa gatas makahimo ug mantikilya, ang paglubag sa ilong makapagula sa dugo, ug ang paghagit sa kasuko nagdala ug panag-away. Ang mga pulong ni Lemuel nga hari sa Masa, nga gitudlo kaniya sa iyang inahan: Unsa, anak ko? Unsa, anak sa akong taguangkan? Unsa, anak sa akong mga panaad? Ayaw ihatag ang imong kusog ngadto sa mga babaye, ang imong mga pamaagi ngadto sa mga naglaglag sa mga hari. Dili angay alang sa mga hari, O Lemuel, dili angay alang sa mga hari ang pag-inom sa bino, o alang sa mga pangulo ang pagtinguha ang isog nga ilimnon; kay tingali unya ug manginom sila ug malimot unsay gimando, ug tuison ang mga katungod sa tanan nga gisakit. Hatagi ug isog nga ilimnon kadtong hapit na mamatay, ug bino kadtong anaa sa pait nga kagul-anan; paimna sila, ug malimtan nila ang ilang kakabos, ug dili na mahinumdom sa ilang pagkamakaluluoy. Bukha ang imong baba alang sa amang, alang sa mga katungod sa tanan nga biniyaan. Bukha ang imong baba, paghukom diha sa pagkamatarong, panalipdi kanunay ang mga katungod sa kabos ug nanginahanglan. Kinsay makakaplag sa usa ka maayong asawa? Siya bililhon kaayo kay sa mga alahas. Ang kasingkasing sa iyang bana nagsalig kaniya, ug siya dili makulangan ug bahandi. Siya nagbuhat kaniya ug maayo ug dili daotan, sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi. Siya nangita ug balhibo sa karnero ug lino, ug nagbuhat pinaagi sa makugihon nga mga kamot. Siya sama sa mga barko sa tigpatigayon, siya nagdala sa iyang pagkaon gikan sa layo. Siya mobangon samtang ngitngit pa, ug naghatag ug pagkaon sa iyang panimalay ug mga buhat alang sa iyang mga sulugoong dalaga. Siya naghunahuna ug usa ka uma ug nagpalit niini; pinaagi sa bunga sa iyang mga kamot, siya nagtanom ug usa ka parasan. Gibaksan niya ug kalig-on ang iyang mga hawak, ug gipalig-on ang iyang mga bukton. Siya nahibalo nga ang iyang gibuhat mabungahon. Ang iyang lampara dili mapalong panahon sa kagabhion. Gibutang niya ang iyang mga kamot sa liksanan, ug ang iyang mga kamot nagpugong sa kalinyasan. Gibukhad niya ang iyang kamot ngadto sa mga kabos, ug gitunol ang iyang mga kamot ngadto sa mga nanginahanglan. Siya dili mahadlok sa katugnaw alang sa iyang panimalay, kay ang tanan sa iyang panimalay gibistihan ug pula. Siya nagbuhat ug mga hapin sa higdaanan alang sa iyang kaugalingon; ang iyang bisti pino nga lino ug mahalong panapton nga tapol. Ang iyang bana inila diha sa mga ganghaan, sa diha nga siya molingkod uban sa mga kadagkoan sa yuta. Siya nagbuhat ug mga bisti nga lino ug nagbaligya niini; siya naghatod ug mga bakos ngadto sa tigpatigayon. Kusog ug kaligdong maoy iyang bisti, ug siya mokatawa sa panahon nga umaabot. Siya nagbuka sa iyang baba uban ang kaalam, ug ang pagtudlo sa pagkamaayo anaa sa iyang dila. Siya nagtan-aw pag-ayo sa mga pamaagi sa iyang panimalay, ug dili mokaon sa pan sa pagkatapolan. Ang iyang mga anak mobarog, ug magtawag kaniya nga bulahan; ang iyang bana usab ug siya magdayeg kaniya, “Daghang mga babaye nga nagbuhat sa labing maayo, apan ikaw milabaw kanilang tanan.” Ang katahom malimbongon ug ang kaanyag kakawangan lamang, apan ang usa ka babaye nga may kahadlok sa Ginoo angayng dayegon. Hatagi siya sa bunga sa iyang mga kamot, ug ipadayeg siya sa iyang mga buhat diha sa mga ganghaan. Ang mga pulong sa Magwawali, ang anak nga lalaki ni David, hari sa Jerusalem. Kakawangan sa mga kakawangan, nag-ingon ang Magwawali, kakawangan sa mga kakawangan! Ang tanan kakawangan. Unsay makuha sa tawo gikan sa tanan niyang paghago, diin naghago siya ilalom sa adlaw? Usa ka kaliwatan molabay, ug ang lain nga kaliwatan moabot; apan ang yuta magpabilin hangtod sa kahangtoran. Ang adlaw mosilang ug ang adlaw mosalop, ug magdali pagbalik sa dapit diin siya misilang. Ang hangin mohuros ngadto sa habagatan, ug mobalik ngadto sa amihanan; maglibotlibot sa iyang agianan, ug magbalikbalik sa iyang gigikanan. Ang tanan nga mga suba nagbaha sa dagat, apan ang dagat wala mapuno; sa dapit diin ang mga suba nagdagayday, didto mobalik kini pag-usab. Ang tanang butang puno sa kalaay; ang tawo dili makasulti niini; ang mata dili matagbaw sa pagtan-aw, o ang dalunggan mapuno sa pagpaminaw. Unsay nahitabo kaniadto mahitabo pag-usab, ug unsay nahimo kaniadto himoon; ug walay bisan usa nga bag-o ilalom sa adlaw. Aduna bay usa ka butang diin kini giingon, “Tan-awa, kini bag-o”? Diha na kanang daan sa kapanahonan nga nauna kanato. Walay handomanan sa unang mga kaliwatan; o may handomanan pa sa moabot nga kaliwatan, nga mosunod kanila. Ako nga Magwawali naghari sa Israel didto sa Jerusalem. Ug gigamit nako ang akong kasingkasing sa pagpangita ug sa pagsusi pinaagi sa kaalam, sa tanang nahimo ilalom sa langit. Lisod kaayo nga buluhaton ang gihatag sa Dios ngadto sa mga anak sa mga tawo aron maghago alang niini. Nakita nako ang tanang mga nabuhat ilalom sa adlaw; ug tan-awa, ang tanan kakawangan ug usa lamang ka paggukod sa hangin. Kadtong baliko dili na matul-id, ug unsay kulang dili na maihap. Nakaingon ako sa akong kaugalingon, “Nakabaton ako ug dakong kaalam labaw niadtong tanan nga nauna kanako sa Jerusalem; ug ang akong kasingkasing may dakong kasinatian sa kaalam ug kahibalo.” Ug gigamit nako ang akong kasingkasing sa pag-ila sa kaalam, ug pag-ila sa kabuang ug binuang. Akong nasuta nga kini usab usa lamang ka paggukod sa hangin. Kay diha sa hilabihan nga kaalam anaa ang hilabihang kasakit, ug siya nga nagpadaghan sa kahibalo, nagpadaghan sa kagul-anan. Miingon ako sa akong kaugalingon, “Dali, maghimo ako ug usa ka pagsulay sa kalipay; paglipay sa imong kaugalingon.” Apan tan-awa, kini usab kakawangan Ako miingon mahitungod sa katawa, “Kini binuang,” ug mahitungod sa kalipay, “Unsay kapuslanan niini?” Gisusi nako sulod sa akong kasingkasing unsaon paglingaw sa akong lawas pinaagi sa bino—ang akong kasingkasing naggiya gihapon kanako pinaagi sa kaalam—ug unsaon paghupot sa binuang, hangtod nga akong nakita kon unsay maayo alang sa mga anak sa mga tawo ubos sa langit sulod sa pipila ka adlaw sa ilang kinabuhi. Nagbuhat ako ug dagkong mga buluhaton; nagtukod ako ug mga balay ug nagtanom ug mga parasan alang sa akong kaugalingon; nagbuhat ako alang sa akong kaugalingon ug mga tanaman ug mga parke, ug nagtanom diha niini sa tanang matang sa prutas. Nagbuhat ako alang sa akong kaugalingon ug mga pundohanan sa tubig, aron nga gikan niini matubigan ang lasang diin nagtubo ang mga kahoy. Mipalit ako ug mga ulipon nga lalaki ug babaye, ug adunay mga ulipon nga nangatawo sa sulod sa akong balay. Nakapanag-iya usab ako ug dagkong mga panon sa baka ug mga panon sa karnero, labaw sa tanan nga nauna kanako sa Jerusalem. Nagtigom usab ako alang sa akong kaugalingon ug plata ug bulawan, ug bahandi sa mga hari ug sa mga lalawigan. Aduna akoy mag-aawit nga mga lalaki ug mga babaye, ug daghang mga puyopuyo, katagbawan sa tawo. Busa ako nahimong bantogan ug nalupigan ang tanang nauna kanako sa Jerusalem, ang akong kaalam usab nagpabilin kanako. Bisan unsa nga gitinguha sa akong mga mata ako wala magdumili niini; wala nako pugngi ang akong kasingkasing sa bisan unsa nga kalipay, kay ang akong kasingkasing nakakaplag ug kalipay diha sa tanan nakong paghago ug kini mao ang akong ganti sa tanan nakong paghago. Unya giisip nako ang tanan nga nahimo sa akong mga kamot, ug ang paghago nga akong gigugol sa pagbuhat niini, ug akong nakita nga ang tanan kakawangan lamang ug usa lamang ka paggukod sa hangin, ug wala nay makuha ilalom sa adlaw. Busa ako milingi aron sa paghunahuna sa kaalam ug sa kabuang ug sa binuang, kay unsa man ang mahimo sa tawo nga magsunod sa hari? Kadto lamang nahimo na niya. Unya nakita nako nga ang kaalam labaw kay sa binuang, ingon nga ang kahayag labaw sa kangitngit. Ang mga mata sa tawo nga maalamon anaa sa iyang ulo, ug ang buangbuang naglakaw sa kangitngit, ug bisan pa niana, akong nasayran nga usa lamang ang dangatan nilang tanan. Unya miingon ako sa akong kaugalingon, “Unsay modangat sa buangbuang modangat usab kanako, ngano man nga ako maalamon kaayo?” Ug nakaingon ako sa akong kaugalingon nga kini kakawangan usab. Kay sa tawo nga maalamon, ingon man sa buangbuang, walay handomanan nga dayon, sa makita nga sa mga adlaw nga umaabot ang tanan dugay rang makalimtan. Ang maalamon nga tawo mamatay usab sama sa buangbuang! Busa gidumtan nako ang kinabuhi, kay unsay nahimo ilalom sa adlaw, bug-at alang kanako; kay ang tanan kawang lamang ug usa lamang ka paggukod sa hangin. Gidumtan nako ang tanan nakong paghago nga akong gihagoan ilalom sa adlaw, sa nakita nako nga kinahanglang ibilin kini sa tawo nga mopuli kanako. Ug kinsay nasayod kon siya tawo ba nga maalamon o usa ba ka buangbuang? Bisan pa niana, siya magmando ibabaw sa tanan nakong gihagoan ug gigamitan sa akong kaalam ilalom sa adlaw. Kini kakawangan usab. Busa mitalikod ako ug mitugyan sa akong kasingkasing diha sa kaguol tungod sa tanang paghago nga akong nabuhat ilalom sa adlaw, kay usahay ang tawo nga naghago inubanan sa kaalam ug kahibalo ug sa pagkabatid kinahanglang magbilin sa tanan aron pahimuslan sa tawo nga wala maghago alang niini. Kini kakawangan usab ug hilabihan ka daotan. Unsay naangkon sa tawo gikan sa tanan niyang paghago, ug paningkamot diin naghago siya ilalom sa adlaw? Kay ang tanan niyang mga adlaw puno sa kasakit, ug ang iyang buhat usa ka kasamok; bisan diha sa kagabhion ang iyang kasingkasing dili makapahulay. Kini kakawangan usab. Wala nay lain nga maayo alang sa tawo nga siya kinahanglang mokaon ug moinom, ug makakaplag ug kalipay sa iyang paghago. Kini usab, akong nakita nga gikan sa kamot sa Dios. Kay kinsa man ang makakaon o kinsa man ang makabaton ug kalipay bulag kaniya? Kay ngadto sa tawo nga nakapahimuot kaniya, ang Dios naghatag ug kaalam ug kahibalo ug kalipay; apan ngadto sa makasasala, siya naghatag sa kabudlay sa pagtigom ug pagpundok aron ihatag kini ngadto sa nakapahimuot sa Dios. Kini usab kakawangan ug usa lamang ka paggukod sa hangin. Adunay panahon alang sa tanang butang, ug panahon alang sa tanang katuyoan ilalom sa langit: panahon sa pagkatawo, ug panahon sa pagkamatay; panahon sa pagtanom, ug panahon sa pag-ibot niadtong natanom; panahon sa pagpatay, ug panahon sa pag-ayo; panahon sa paglumpag, ug panahon sa pagtukod; panahon sa paghilak, ug panahon sa pagkatawa; panahon sa pagbangutan, ug panahon sa pagsayaw; panahon sa pagsalibay ug mga bato, ug panahon sa pagtigom ug mga bato; panahon sa paggakos, ug panahon sa paglikay sa paggakos; panahon sa pagpangita, ug panahon sa pagwala; panahon sa pagtipig, ug panahon sa pag-usik; panahon sa paggisi, ug panahon sa pagtahi; panahon sa paghilom, ug panahon sa pagsulti; panahon sa paghigugma, ug panahon sa pagdumot; panahon pakiggubat ug panahon alang sa pakigdait. Unsay makuha sa magbubuhat gikan sa iyang paghago? Nakita nako ang buhat nga gihatag sa Dios sa mga anak sa mga tawo aron sila maghago niini. Gihimo niya nga matahom ang tanang butang sa panahon niini. Gibutang usab niya ang pagsabot sa nangagi ug sa umaabot diha sa sulod sa ilang kasingkasing, apan bisan pa niana dili siya makatugkad sa buhat nga nahimo sa Dios gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan. Ako nasayod nga walay lain nga maayo alang kanila, kay sa paglipay ug sa pagbuhat sa labing maayo samtang buhi pa sila; ug nga kini gasa sa Dios ngadto sa tawo nga ang matag usa kinahanglang mokaon ug moinom, ug maglipay diha sa tanan niyang paghago. Ako nasayod nga bisan unsa ang buhaton sa Dios, molungtad kini hangtod sa kahangtoran; walay ikadugang niini, o makuhaan kini sa bisan unsa; ang Dios nagbuhat sa ingon aron ang mga tawo mahadlok gayod sa iyang atubangan. Ang anaa, diha na; ang umaabot pa, diha na; ug gipangita sa Dios kadtong miagi na. Dugang pa, nakita nako ilalom sa adlaw nga diha sa dapit sa hustisya, dihay pagkadaotan, ug diha sa dapit sa pagkamatarong, dihay kasal-anan. Ako miingon diha sa akong kasingkasing, ang Dios maghukom sa matarong ug sa daotan, kay nagtakda siya ug panahon alang sa tanang katuyoan ug alang sa tanang buhat. Ako miingon diha sa akong kasingkasing mahitungod sa mga anak sa mga tawo nga ang Dios nagsulay kanila, aron ipakita kanila nga sila mga mananap lamang. Kay ang dangatan sa mga anak sa mga tawo ug ang dangatan sa mga mananap managsama; ingon nga mamatay ang usa, mamatay usab ang usa. Silang tanan managsama ug gininhawa, ug ang tawo dili labaw sa mga mananap; kay ang tanan kakawangan man. Ang tanan moadto sa usa lamang ka dapit; ang tanan gikan sa abog, ug sa abog ang tanan mopauli pag-usab. Kinsay nasayod kon ang espiritu sa tawo mosaka sa itaas ug ang espiritu sa mananap manaog ngadto sa yuta? Busa akong nakita nga wala nay laing maayo kay sa usa ka tawo nga maglipay diha sa iyang mga buhat, kay kini mao ang iyang bahin. Kinsay makadala kaniya aron sa pagtan-aw kon unsay mahitabo sunod kaniya? Nakita nako pag-usab ang tanan nga mga pagdaogdaog nga gihimo ilalom sa adlaw. Ug tan-awa, ang mga luha niadtong mga dinaogdaog, ug walay bisan usa nga naghupay kanila! Didto sa dapit sa mga nagdaogdaog kanila adunay gahom, ug walay bisan usa nga naghupay kanila. Busa ako naghunahuna nga ang mga patay nga dugay na nga nangamatay bulahan pa kay sa mga buhi nga buhi pa. Apan maayo pa kay kanilang duha siya nga wala pa matawo, ug wala makakita sa daotang buhat nga nahimo ilalom sa adlaw. Unya nakita nako nga ang tanang paghago ug ang tanang kabatid diha sa buhat naggikan sa kasina sa tawo sa iyang isigkatawo. Kini kakawangan usab ug usa lamang ka paggukod sa hangin. Ang buangbuang nangyugpos sa iyang mga kamot, ug nagkaon sa iyang kaugalingon nga unod. Maayo pa ang usa ka hakop nga kalinaw kay sa duha ka kamot nga puno sa paghago ug usa lamang ka paggukod sa hangin. Nakita na usab nako ang kakawangan ilalom sa adlaw: usa ka tawo nga nag-inusara, walay anak o igsoon, apan walay kataposan ang tanan niyang paghago, ug ang iyang mga mata wala gayod matagbaw sa mga bahandi, mao nga siya mangutana, “Alang kang kinsa ako naghago ug naghikaw sa akong kaugalingon sa kalipay?” Kini usab kakawangan ug usa ka makasusubo nga buluhaton. Ang duha maayo kay sa usa kay sila adunay maayong balos sa ilang buhat. Kay kon sila mangapukan, ang usa magbangon sa iyang kauban. Apan alaot kadtong nag-inusara sa diha nga siya mapukan, walay lain nga magbangon kaniya. Ug usab, kon ang duha magtipon sa paghigda, sila adunay kainit, apan unsaon sa nag-inusara pagkabaton ug kainit? Ug bisan kon ang usa ka tawo mopatigbabaw batok niadtong nag-inusara, ang duha makasukol kaniya. Ang tulo ka lubid nga pisi dili daling mabugto. Maayo pa ang usa ka kabos ug maalamon nga batan-on kay sa usa ka tigulang ug buangbuang nga hari, nga dili na modawat ug tambag, bisan ug gikan siya sa bilanggoan ug miabot sa trono, o diha sa kaugalingon niyang gingharian natawo siya nga kabos. Nakita nako ang tanang mga buhi nga naglakaw ilalom sa adlaw, uban niadtong mosunod nga batan-on, nga motindog puli kaniya sa iyang dapit; walay kataposan niadtong tanan nga katawhan nga iyang gipangulohan. Apan kadtong moabot sa ulahi dili malipay diha kaniya. Kini usab kakawangan gayod ug usa lamang ka paggukod sa hangin. Bantayi ang imong mga lakang kon ikaw moadto sa balay sa Dios; ang pagduol aron sa pagpamati maayo pa kay sa paghalad ug inihaw sa mga buangbuang, kay wala sila masayod nga sila nagbuhat ug daotan. Ayaw pagdalidali sa imong baba, o padalidalion ang imong kasingkasing sa pagsulti ug usa ka pulong atubangan sa Dios, kay ang Dios atua sa langit, ug ikaw anaa sa yuta, busa diyotaya lamang ang imong mga pulong. Kay ang damgo moabot pinaagi sa daghan nga patigayon, ug ang tingog sa buangbuang pinaagi sa daghang mga pulong. Sa diha nga ikaw mosaad ug usa ka panaad ngadto sa Dios, ayaw paglangan sa pagbayad niini, kay siya dili mahimuot sa mga buangbuang. Bayri unsay imong gisaad. Maayo pa nga dili ikaw mosaad kay sa mosaad ikaw ug dili mobayad. Ayaw itugot nga ang imong baba magdala kanimo ngadto sa pagpakasala, ug ayaw pagsulti atubangan sa mensahero nga kini usa ka sayop. Nganong masuko man gayod ang Dios sa imong tingog, ug gub-on ang buhat sa imong mga kamot? Kay diha sa daghan nga mga damgo adunay mga kakawangan ug daghang mga pulong; apan kahadloki ang Dios. Kon makita nimo diha sa usa ka lalawigan nga ang mga kabos gidaogdaog ug gihikawan sa hustisya ug katungod, ayaw kahibulong sa maong butang, kay ang labaw gisud-ong niadtong labaw pa ug adunay labaw pa kay kanila. Apan diha sa tanan, ang usa ka hari maayo alang sa usa ka yuta nga may mga uma nga giugmad. Siya nga nahigugma sa salapi dili matagbaw sa salapi o siya nga nahigugma sa bahandi dili matagbaw sa tubo. Kini kakawangan usab. Sa diha nga ang mga kabtangan modaghan, mouswag ang magkaon niini. Ug unsa may pulos niini ngadto sa tag-iya gawas sa pagtan-aw niini sa iyang mga mata? Tam-is ang pagkatulog sa usa ka mamumuo, mokaon man siya ug diyotay o daghan, apan ang pagkabuhong sa adunahan dili motugot kaniya sa pagkatulog. Adunay usa ka hilabihan nga pagkadaotan nga akong nakita ilalom sa adlaw: ang mga bahandi nga gitipigan sa tag-iya niini alang sa iyang kadaotan, ug ang maong mga bahandi nawala pinaagi sa daotan nga pagpatigayon; ug siya amahan sa usa ka anak nga lalaki, apan walay bisan unsa diha sa iyang kamot. Sama sa iyang paggula gikan sa taguangkan sa iyang inahan, mobalik siya nga hubo ingon sa iyang paggula, ug walay madala bisan unsa sa iyang paghago, nga madala unta niya diha sa iyang kamot. Kini usab usa ka hilabihan nga pagkadaotan, sama sa iyang pag-anhi, mao usab ang iyang pag-adto. Ug unsay makuha niya nga siya naghago man alang sa hangin, ug sa tanan niyang mga adlaw nagkaon diha sa kangitngit ug kagul-anan uban ang dakong kasamok, kasakit ug kasuko? Tan-awa, ang akong nakita nga maayo ug angay mao ang pagkaon ug pag-inom ug pagpangita sa kalipay diha sa tanang paghago, diin ang usa naghago ilalom sa adlaw sa pipila lamang ka adlaw sa iyang kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya kay kini mao man ang iyang bahin. Ang matag tawo usab nga gihatagan sa Dios ug mga bahandi ug katigayonan ug gahom aron makapahimulos niini, ug sa pagdawat sa iyang bahin ug pagpahimulos diha sa iyang paghago—kini mao ang gasa sa Dios. Kay siya dili na mahinumdom pag-ayo sa mga adlaw sa iyang kinabuhi tungod kay ang Dios nagpuno kaniya sa kalipay diha sa iyang kasingkasing. Adunay usa ka kadaotan nga akong nakita ilalom sa adlaw, ug kini bug-at ibabaw sa mga tawo: ang tawo nga gihatagan sa Dios ug katigayonan, kabtangan ug kadungganan, aron siya dili makulangan sa tanan niyang gitinguha, apan ang Dios wala maghatag kaniya ug gahom aron pagpahimulos niini, apan ang dumuduong maoy nagpahimulos niini; kini kakawangan; kini usa ka daotan nga kasakitan. Kon ang tawo manganak ug usa ka gatos ka bata, ug mabuhi sa daghang mga tuig, nga tungod niana ang mga adlaw sa iyang mga tuig modaghan, apan wala makapahimulos sa mga maayong butang sa kinabuhi ug usab walay lubnganan, ako moingon nga ang pagkatawo sa dili pa panahon maayo pa kay kaniya. Kay kini moabot diha sa kakawangan ug moadto sa kangitngitan, ug ang ngalan niini gitabonan sa kangitngit. Dugang pa, wala kini makakita sa adlaw o nahibalo sa bisan unsa; bisan pa niana kini nakapahulay kay kaniya. Bisan pa ug mabuhi siya ug usa ka libo ka tuig sa makaduha, ug dili makapahimulos sa kaayohan, dili ba ang tanan moadto sa usa lamang ka dapit? Ang tanan nga paghago sa tawo alang lamang sa iyang baba, apan bisan pa niana ang iyang kahinam dili matagbaw. Kay unsay bintaha nga mabatonan sa tawong maalamon labaw sa buangbuang? Ug unsay anaa sa tawong kabos nga mahibalong manggawi sa iyang kaugalingon atubangan sa mga buhi? Labaw nga maayo ang panan-aw sa mga mata kay sa pagpahisalaag sa tinguha. Kini kakawangan usab ug usa lamang ka paggukod sa hangin. Bisan unsa nga anaa nanganlan na, ug nasayran na kon unsa ang tawo ug nga dili siya makahimo sa pagsukol niadtong kusgan pa kay kaniya. Magkadaghan ang mga pulong, magdugang ang kakawangan, unsa may labawng maayo sa tawo? Kay kinsa man ang nasayod kon unsay maayo alang sa tawo samtang siya nagkinabuhi sa pipila lamang ka adlaw sa iyang kawang nga kinabuhi nga iyang gipalabay ingon sa usa ka anino? Kay kinsa ba ang makasugilon sa tawo kon unsay mahitabo human kaniya ilalom sa adlaw? Ang maayo nga ngalan maayo pa kay sa bililhon nga lana; ug ang adlaw sa pagkamatay kay sa adlaw sa pagkatawo. Labawng maayo ang pag-adto sa balay sa kasub-anan, kay sa pag-adto sa balay sa nagkombira; kay kini mao ang kataposan sa tanang mga tawo ug ang buhi magtipig niini sa iyang kasingkasing. Ang kasubo maayo pa kay sa katawa, kay tungod sa kasubo sa panagway ang kasingkasing nahimong malipayon. Ang kasingkasing sa maalamon anaa sa balay sa kasub-anan; apan ang kasingkasing sa mga buangbuang anaa sa balay sa kalipayan. Labawng maayo alang sa tawo ang pagpamati sa pagsaway sa maalamon, kay sa pagpamati sa awit sa mga buangbuang. Kay sama sa piti-piti sa mga tunok ilalom sa usa ka kolon, mao usab ang pagkatawa sa buangbuang; kini kakawangan usab. Ang pagpanglupig makahimo gayod nga buangbuang sa tawong maalamon, ug ang usa ka suborno makapadaot sa hunahuna. Labawng maayo ang kataposan sa usa ka butang kay sa sinugdan niini; ug ang mapailobon diha sa espiritu maayo pa kay sa mapahitas-on diha sa espiritu. Ayaw kasuko dayon, kay ang kasuko nagpuyo diha sa sabakan sa mga buangbuang. Ayaw pag-ingon, “Ngano nga ang unang mga adlaw maayo pa man kay niining mga adlawa?” Kay dili gikan sa kaalam nga ikaw nangutana niini. Ang kaalam maayo sama sa usa ka kabilin, usa ka kaayohan niadtong nakakita sa adlaw. Kay ang panalipod sa kaalam sama sa panalipod sa salapi; ug ang kaayohan sa kahibalo mao nga ang kaalam manalipod niadtong naghupot niini. Palandonga ang buhat sa Dios; kinsa ba ang makatul-id niadtong iyang gihimong baliko? Sa adlaw sa kauswagan pagmalipayon, ug sa adlaw sa kasakit, pamalandong; ang Dios nagbuhat sa usa ingon man sa usa, aron nga ang tawo dili makakaplag sa bisan unsa nga mosunod kaniya. Kining tanan nakita nako sa akong mga adlaw sa kakawangan; adunay tawong matarong nga nalaglag diha sa iyang pagkamatarong, ug adunay tawong daotan nga naglugway sa iyang kinabuhi diha sa iyang buhat nga daotan. Ayaw pagpalabi sa pagpakamatarong o magpalabi sa pagpakamaalamon; nganong laglagon man nimo ang imong kaugalingon? Ayaw pagpalabi sa pagpakadaotan, o sa pagpakabuang. Nganong magpakamatay man ikaw sa dili pa ang imong panahon? Maayo nga huptan nimo kini, ug gikan niana ayaw kuhaa ang imong kamot, kay siya nga adunay kahadlok sa Dios makalikay gikan niining tanan. Ang kaalam maghatag ug kusog ngadto sa tawong maalamon labaw kay sa napulo ka pangulo nga anaa sa usa ka siyudad. Wala gayoy tawo nga matarong ibabaw sa yuta nga nagbuhat ug maayo ug wala magpakasala. Ayaw patalinghogi ang tanang mga pulong nga gisulti sa mga tawo kay tingali unya ug makadungog ikaw sa imong sulugoon nga magtunglo kanimo; ang imong kasingkasing nasayod nga ikaw gayod sa makadaghan nagtunglo sa uban. Kining tanan akong nasulayan pinaagi sa kaalam. Ako miingon, “Ako magmaalamon”; apan layo kini kanako. Kini layo kaayo ug lalom, lalom kaayo, kinsa ba ang makatugkad niini? Akong gigamit ang akong panghunahuna sa pag-ila ug sa pagsusi ug sa pagpangita sa kaalam ug sa kinatibuk-an sa mga butang, ug sa pag-ila sa pagkadaotan sa binuang, ug sa binuang nga mao ang kabuang. Ug nakaplagan nako nga labaw pang pait kay sa kamatayon ang babaye nga ang kasingkasing mga lit-ag ug mga pukot, ug nga ang mga kamot mga posas. Siya nga nakapahimuot sa Dios makagawas gikan kaniya apan ang makasasala mabihag niya. Tan-awa, mao kini ang akong nakaplagan, nag-ingon ang Magwawali, nagdugang ug usa ka butang ngadto sa usa, aron sa pagsusi sa kinatibuk-an nga gipangita kanunay sa akong kalag, ug wala pa nako makaplagi. Ako nakakaplag ug usa ka tawo taliwala sa usa ka libo apan wala ako makakaplag ug usa ka babaye taliwala nilang tanan. Tan-awa, mao lamang kini ang akong nakaplagan, nga ang tawo gihimo nga matarong sa Dios; apan sila nangita ug daghang mga pamaagi. Kinsa ba ang sama sa tawong maalamon? Ug kinsa ang nasayod sa hubad sa usa ka butang? Ang kaalam sa tawo nagpasidlak sa iyang nawong, ug ang kagahi sa iyang panagway nausab. Tumana ang sugo sa hari, ug tungod sa balaan nimo nga panumpa ayaw kahadlok; pahawa gikan sa iyang atubangan, ayaw paglangan sa diha nga ang kahimtang daotan, kay siya naghimo sa bisan unsa nga makapahimuot kaniya. Kay ang pulong sa hari gamhanan ug kinsa ang moingon kaniya, “Unsa ba ang imong gibuhat?” Siya nga magtuman sa sugo dili maunsa ug ang hunahuna sa usa ka tawo nga maalamon makahibalo sa panahon ug sa pamaagi. Kay ang matag butang adunay iyang panahon ug pamaagi, bisan ug ang kasakit sa tawo bug-at ra kaayo diha kaniya. Kay wala siya masayod unsay mahitabo, kay kinsa ba ang makasulti kaniya kon unsa kini unya? Walay tawo nga may gahom sa pagpugong sa espiritu o may gahom sa pagbuot sa adlaw sa kamatayon; walay pagsibog sa gubat, o ang kadaotan dili usab magluwas niadtong gitugyan ngadto niini. Kining tanan akong nakita samtang gigamit nako ang akong hunahuna sa tanang buhat nga gihimo ilalom sa adlaw, samtang ang tawo nangulo sa tawo alang sa iyang kadaotan. Unya nakita nako ang mga daotan nga gilubong; sila kaniadto mosulod ug mogawas sa dapit nga balaan, ug gidayeg didto sa siyudad diin nila gihimo ang maong mga butang. Kini kakawangan usab. Tungod kay ang silot batok sa daotan nga buhat wala man himoa dayon, ang kasingkasing sa mga anak sa mga tawo hingpit nga nahiluna sa pagbuhat ug daotan. Bisan pa ug ang makasasala nagbuhat ug daotan sa makagatos ug nagpalugway sa iyang kinabuhi, apan sa pagkatinuod ako nasayod nga may kaayohan alang niadtong may kahadlok sa Dios, kay sila nahadlok sa iyang atubangan; apan dili kini maayo alang sa daotan, o malugwayan pa niya ang iyang mga adlaw sama sa anino, tungod kay siya dili mahadlok sa atubangan sa Dios. Adunay kakawangan nga nahitabo sa ibabaw sa yuta, nga adunay matarong nga mga tawo nga mahitaboan sumala sa mga buhat sa daotan, ug adunay daotan nga mga tawo nga mahitaboan sumala sa mga buhat sa matarong. Ako miingon nga kini usab kakawangan. Ug akong gidayeg ang pagkalipay, tungod kay walay maayo alang sa tawo gawas sa pagkaon ug sa pag-inom ug sa paglipay, tungod kay kini magpabilin kaniya sa iyang paghago diha sa tanang mga adlaw sa iyang kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya ilalom sa adlaw. Sa diha nga gigamit nako ang akong hunahuna sa pag-ila sa kaalam, ug sa pagtan-aw sa patigayon nga gihimo ibabaw sa yuta, nga bisan sa adlaw o sa gabii ang mata wala makakita ug pahulay; unya nakita nako ang tanan nga buhat sa Dios, nga ang tawo dili makakita sa buhat nga nahimo ilalom sa adlaw. Bisan unsaon sa tawo sa paghago sa pagsusi niini, dili niya kini matugkad, bisan ug ang tawo nga maalamon maghunahuna nga siya nahibalo, apan dili gayod siya makakita niini. Apan kining tanan akong gipamalandongan sa akong kasingkasing, kon unsa ang kahimtang sa matarong ug sa maalamon ug sa ilang mga buhat diha sa kamot sa Dios; paghigugma ba o pagdumot, ang tawo wala masayod niini. Ang tanan nga anaa sa ilang atubangan kakawangan kay managsama ang dangatan sa tanan, ngadto sa matarong ug sa daotan, sa maayo ug sa dili maayo, sa hinlo ug sa dili hinlo, kaniya nga naghalad ug kaniya nga wala maghalad. Sama sa maayo, mao usab ang makasasala; ug siya nga nanumpa, sama usab kaniya nga mahadlok nga manumpa. Daotan kini diha sa tanan nga nabuhat ilalom sa adlaw, nga usa ka sangpotanan moabot sa tanan; ang mga kasingkasing usab sa mga anak sa mga tawo puno sa kadaotan, ug ang kabuang anaa sa ilang kasingkasing samtang buhi pa sila, ug human niini mangadto sila sa mga patay. Apan siya nga anaa uban sa tanan nga mga buhi adunay paglaom, kay ang buhi nga iro maayo pa kay sa patay nga liyon. Kay ang mga buhi nasayod nga sila mangamatay, apan ang mga patay wala mahibalo sa bisan unsa, ug wala na silay ganti; apan ang ilang handomanan nawala. Ang ilang gugma ug ang ilang pagdumot ug ang ilang kasina nangawala na ug hangtod sa kahangtoran wala na silay bahin pa sa bisan unsa nga butang nga gibuhat ilalom sa adlaw. Lakaw, kan-a ang imong pan uban ang kalipay, ug imna ang imong bino uban ang malipayong kasingkasing, kay gidawat na sa Dios ang imong gibuhat. Himoa nga ang imong mga bisti puti kanunay; ug ayaw itugot nga ang imong ulo makulangan ug lana. Pagpuyo nga malipayon uban sa imong asawa nga imong gihigugma, sa tanang mga adlaw sa imong kinabuhi nga walay kapuslanan nga gihatag kanimo ilalom sa adlaw, kay kana mao ang imong bahin sa kinabuhi ug sa imong paghago nga imong gibuhat ilalom sa adlaw. Bisan unsa nga makaplagan nga buhat sa imong kamot, buhata kana uban ang imong kusog; kay didto sa Sheol diin ikaw moadto walay buluhaton, o paghunahuna, o kahibalo o kaalam. Nakita usab nako ilalom sa adlaw nga ang lumba dili alang sa tulin, o ang gubat alang sa baskog, o ang pan alang sa maalamon, o ang mga bahandi alang ngadto sa may pagpanabot, o ang kahimuot alang sa mga tawo nga batid; apan ang panahon ug higayon nahitabo kanilang tanan. Kay ang tawo wala mahibalo sa iyang panahon. Sama sa mga isda nga nakuha sa usa ka daotan nga baling, ug sama sa mga langgam nga nadakpan sa lit-ag, ang mga anak sa mga tawo usab malit-ag sa panahon nga daotan, sa diha nga kini mahitabo kanila sa kalit. Ako nakakita usab niining panig-ingnan sa kaalam ilalom sa adlaw, ug kini daw dako alang kanako. Dihay usa ka gamay nga siyudad ug pipila lamang ka tawo ang anaa niini ug dihay usa ka bantogang hari nga miadto batok niini ug gilibotan kini, ug mihimo ug dakong pag-asdang batok niini. Apan dihay nakaplagan didto sa sulod niini nga usa ka kabos nga tawong maalamon, ug siya pinaagi sa iyang kaalam nagluwas sa maong siyudad. Apan walay bisan usa nga nahinumdom niadtong tawong kabos. Unya miingon ako nga ang kaalam maayo pa kay sa kusog, bisan ug ang kaalam sa tawong kabos gitamay ug ang iyang mga pulong wala patalinghogi. Ang mga pulong sa maalamon nga nadungog diha sa hilom maayo pa kay sa pagsinggit sa tigmando taliwala sa mga buangbuang. Ang kaalam maayo pa kay sa mga hinagiban sa gubat, apan ang usa ka makasasala nakalaglag ug daghang maayo. Ang mga langaw nga patay naghatag ug daotan nga baho sa lana sa tigbuhat ug pahumot, busa ang gamay nga binuang modaog sa kaalam ug dungog. Ang kasingkasing sa tawo nga maalamon mopahilig kaniya sa tuo, apan ang kasingkasing sa usa ka buangbuang ngadto sa wala. Bisan sa diha nga ang buangbuang maglakaw sa dalan, kulang ang iyang panabot, ug siya moingon sa tanan nga siya usa ka buangbuang. Kon ang kasuko sa pangulo moalsa batok kanimo, ayaw biyai ang imong dapit; kay ang kabugnaw sa buot makapakunhod sa dagkong kasaypanan. Adunay usa ka daotan nga akong nakita ilalom sa adlaw, daw usa ka sayop nga naggikan sa pangulo: ang kabuang gipahimutang diha sa daghang habog nga mga dapit ug ang dato naglingkod sa ubos nga dapit. Ako nakakita ug mga ulipon ibabaw sa mga kabayo, ug ang mga pangulo nanglakaw nga daw mga ulipon. Siya nga nagkalot ug usa ka gahong mahulog niini; ug siya nga makalapos sa usa ka paril paakon sa usa ka bitin. Siya nga magsapsap ug mga bato masamad tungod niini; ug kadtong magbugha ug kahoy mamiligro tungod niini. Kon ang puthaw habolan, ug siya dili magbaid sa sulab, kinahanglan nga mangusog siya pag-ayo; apan ang kaalam makatabang kaniya nga magmalamposon. Kon ang bitin makapaak sa dili pa kini malamat, walay kapuslanan ang tiglamat. Ang mga pulong sa baba sa tawo nga maalamon magpasidungog kaniya, apan ang mga ngabil sa usa ka buangbuang maglamoy kaniya. Ang sinugdan sa mga pulong sa iyang baba binuang, ug ang kataposan sa iyang pakigsulti daotan nga kabuang. Ang buangbuang magpadaghan sa mga pulong, bisan ug walay tawo nga nasayod kon unsa ang mahitabo, ug kinsa ba ang makasugilon kaniya unsay mahitabo sunod kaniya? Ang paghago sa usa ka buangbuang nagpaluya kaniya, nga tungod niana dili na niya mahibaloan ang agianan padulong sa siyudad. Alaot ikaw, O yuta, sa diha nga ang imong hari usa ka bata, ug ang imong mga pangulo mangaon inigkabuntag! Bulahan ikaw, O yuta, kon ang imong hari anak sa mga tawong halangdon, ug ang imong mga pangulo mangaon sa tukma nga panahon, alang sa pagpabaskog, ug dili sa paghubog! Tungod sa pagkataspukan ang atop mahugno, ug tungod sa pagkatapolan ang balay magtulo. Ang pan gihimo alang sa pagkatawa, ug ang bino maglipay sa kinabuhi; ug ang salapi magtubag sa tanang mga butang. Bisan diha sa imong hunahuna ayaw tungloha ang hari, o diha sa imong higdaanan tunglohon ang dato; kay ang langgam sa kalangitan magdala sa imong tingog, ug kadtong adunay mga pako mosugilon sa maong butang. Isalibay ang imong pan ngadto sa katubigan, kay kini imong makit-an human sa daghang mga adlaw. Hatagi ug bahin ang pito, bisan ang walo, kay ikaw wala masayod kon unsa ang kadaot nga mahitabo ibabaw sa yuta. Kon ang kapanganoran puno sa ulan, ibubo nila ang ilang kaugalingon ngadto sa yuta; ug kon ang usa ka kahoy mapukan ngadto sa habagatan, o ngadto sa amihanan, sa dapit diin ang kahoy mapukan didto usab kini magpabilin. Siya nga naniid sa hangin dili makapugas; ug siya nga nagtan-aw sa mga panganod dili makaani. Ingon nga ikaw wala masayod kon giunsa sa espiritu pagsulod ngadto sa mga bukog sa taguangkan sa babayeng nagsamkon, ikaw usab wala masayod sa buhat sa Dios nga mao ang naghimo sa tanan. Sa buntag ipugas ang imong binhi, ug sa gabii ayaw pugngi ang imong kamot; kay ikaw wala masayod kon hain ang mouswag, kini ba o kana, o managsama ba silang duha nga mahimong maayo. Tam-is ang kahayag ug makapahimuot alang sa mga mata ang pagtan-aw sa adlaw. Kay kon ang tawo mabuhi sulod sa daghan nga katuigan, tugoti nga maglipay siya diha nianang tanan; apan pahinumdoma siya nga ang mga adlaw sa kangitngit modaghan pa. Ang tanan nga moabot kakawangan. Paglipay, O batan-ong lalaki, sa imong pagkabatan-on, ug itugot nga ang imong kasingkasing magdasig kanimo sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on. Lakaw diha sa mga pamaagi sa imong kasingkasing ug sa panan-aw sa imong mga mata. Apan hibaloi nga niining tanang mga butang, ang Dios maghukom kanimo. Kuhaa ang kasubo gikan sa imong kasingkasing, ug ipalayo ang kasakit gikan sa imong lawas, kay ang kabatan-on ug ang banagbanag sa kinabuhi kakawangan. Hinumdomi usab ang imong Magbubuhat sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on, sa dili pa moabot ang daotan nga mga adlaw, ug ang mga tuig magkaduol sa diha nga ikaw moingon, “Wala na akoy kalipay diha niini”; sa dili pa ang adlaw ug ang kahayag ug ang bulan ug ang mga bituon pangitngitan ug ang kapanganoran mobalik human sa ulan; sa adlaw nga ang mga tigbantay sa balay mangurog, ug ang mga tawong kusgan mabako ug ang mga tiggaling mohunong tungod kay diyotay na lang sila ug kadtong nanambo sa mga tamboanan mangitngitan, ug ang mga pultahan diha sa kadalanan tak-opan; sa diha nga ang dinahunog sa paggaling mahinay, ug adunay mobangon tungod sa tingog sa usa ka langgam, ug ang tanang mga anak nga babaye sa awit dad-on paubos; mangahadlok usab sila niadtong habog, ug ang kalisang anaa sa dalan; ang kahoyng almendras mamulak, ang dulon mag-aginod sa iyang kaugalingon, ug ang tinguha mapakyas tungod kay ang tawo moadto sa iyang pinuy-anan nga dayon, ug ang mga nagbangutan magsuroysuroy sa kadalanan; sa dili pa mabugto ang pisi nga plata, o mabuak ang bulawan nga panaksan o mabuak ang banga didto sa tubod o madugmok ang ligid didto sa atabay, ug ang abog mobalik sa yuta sama kaniadto, ug ang espiritu mobalik ngadto sa Dios nga maoy naghatag niini. Kakawangan sa mga kakawangan, nag-ingon ang Magwawali; ang tanan kakawangan. Gawas sa pagkamaalamon, ang Magwawali nagtudlo usab sa katawhan ug kahibalo, nagsusi ug nagtuon ug naghan-ay sa mga panultihon nga maampingon. Ang Magwawali nangita ug mga pulong nga makapahimuot, ug sa minatarong nagsulat ug mga pulong sa kamatuoran. Ang mga pulong sa maalamon sama sa mga tugsok, ug sama sa mga lansang nga maayo nga pagkatarok ang mga pulong nga natigom nga gihatag sa usa ka tigbantay sa mga karnero. Akong anak, pagbantay sa bisan unsa nga lapas niini. Sa pagbuhat ug daghan nga mga basahon walay kataposan, ug ang hilabihan nga pagtoon makapaluya sa unod. Kini mao ang kataposan sa maong butang; ang tanan nadungog na. Kahadloki ang Dios, ug tumana ang iyang mga sugo, kay kini mao ang tibuok nga katungdanan sa tawo. Kay ang Dios maghukom sa tanang buhat, sa tanang mga tinagoan, maayo man o dili. Ang awit sa mga awit, nga iya ni Solomon. Hagkan unta nimo ako sa mga halok sa imong baba! Kay ang imong gugma maayo pa kay sa bino, ang imong mga igdidihog nga lana humot, ang imong ngalan sama sa lana nga gibubo; busa ang mga dalaga nahigugma kanimo. Daniha ako, magdali kita. Ang hari midala kanako ngadto sa iyang mga lawak. Maglipay kita ug magsadya diha kanimo; ibayaw nato ang imong gugma labaw kay sa bino; matarong gayod ang ilang paghigugma kanimo. Ako itomon, apan matahom, O mga anak nga babaye sa Jerusalem, sama sa mga tolda sa Kedar, sama sa mga tabil ni Solomon. Ayaw pagtan-aw kanako, kay ako itomon man, tungod kay ang adlaw nagpaig kanako. Ang mga anak nga lalaki sa akong inahan nasuko kanako; gihimo nila ako nga tig-atiman sa parasan; apan ang akong kaugalingon nga parasan wala nako maatiman! Sultihi ako, ikaw nga gihigugma sa akong kalag, asa ikaw magpasibsib sa imong panon sa karnero, asa ikaw magpapahulay niini sa kaudtohan; kay ngano ba nga ako kinahanglan man mahisama niadtong gipandongan duol sa mga panon sa imong mga kauban? Kon ikaw wala masayod, O ikaw nga labing maanyag sa mga kababayen-an, sunda ang mga tunob sa kahayopan ug pasibsiba ang imong mga nati nga kanding duol sa mga tolda sa mga tigbantay sa karnero. Gitandi ko ikaw, akong hinigugma, sa usa ka baye nga kabayo sa mga karwahi sa Paraon. Ang imong mga aping matahom uban sa mga dayandayan, ang imong liog gidayandayanan ug mga alahas. Buhatan namo ikaw ug mga sinapid nga bulawan nga gibutangan ug plata. Samtang ang hari anaa sa iyang higdaanan, ang akong nardo mipaalimyon sa iyang kahumot. Ang akong hinigugma alang kanako sama sa usa ka bag nga mira, nga nagpauraray sa taliwala sa akong dughan. Ang akong hinigugma alang kanako sama sa usa ka pungpong sa ihalas nga mga bulak, diha sa parasan sa En-gedi. Tan-awa, maanyag ikaw, akong hinigugma; pagkaanyag gayod nimo; ang imong mga mata sama sa mga salampati. Tan-awa, ambongan ikaw, akong hinigugma, pagkamadanihon mo gayod. Ang atong higdaanan lunhaw; kahoy nga cedro ang sagbayan sa atong balay, ang atong mga kisami kahoy nga sipre. Ako rosas sa Sharon, usa ka liryo sa kawalogan. Sama sa usa ka liryo taliwala sa katunokan, mao usab ang akong hinigugma taliwala sa kababayen-an. Sama sa usa ka kahoy nga mansanas taliwala sa kalasangan, mao usab ang akong hinigugma taliwala sa kalalakin-an. Sa dakong kalipay mipasilong ako sa iyang landong, ug ang iyang bunga tam-is sa akong pagtilaw. Gidala niya ako sa balay nga nagkombira, ug ang gugma mao ang iyang bandila sa ibabaw nako. Lig-ona ako pinaagi sa mga pasas, paulii ako pinaagi sa mga mansanas; kay nagmasakiton ako tungod sa gugma. Ang iyang walang kamot anaa sa ilalom sa akong ulo, ug ang iyang tuo nga kamot naggakos kanako! Ako nangamuyo kaninyo, O mga anak nga babaye sa Jerusalem, tungod sa mga lagsaw nga laki o sa lagsaw nga baye sa kapatagan, nga dili ninyo tugawon o pukawon ang gugma, hangtod nga kini maandam. Ang tingog sa akong hinigugma! Tan-awa, siya nagpaingon nganhi, nagluksolukso sa kabukiran, nagdagan agi sa kabungtoran. Ang akong hinigugma sama sa usa ka lagsaw o batan-on nga laking osa. Tan-awa, nagtindog siya luyo sa atong kuta, naglili sa mga tamboanan, nagtan-aw diha sa mga rehas. Ang akong hinigugma misulti, ug miingon kanako, “Tindog, akong hinigugma, akong maanyag, ug dali ngari; kay tan-awa, ang tingtugnaw miagi na, ang ulan mituang na ug wala na. Ang kabulakan nanungha ibabaw sa yuta, ang panahon sa pag-awit miabot na, ug ang tingog sa tukmo nadungog dinhi sa atong yuta. Ang kahoy nga igera nagpahinog sa iyang lunhaw nga mga igos, ug ang parasan namulak; sila nagpaalimyon sa ilang kahumot. Tindog, akong hinigugma, akong maanyag, ug dali ngari. O akong salampati nga anaa sa mga lungag sa bato, sa kinasuokan sa pangpang, patan-awa ako sa imong dagway, padungga ako sa imong tingog, kay tam-is ang imong tingog, ug ang imong panagway matahom. Dakpon nato ang mga milo, ang gagmay nga mga milo, nga naghatag ug kadaot sa parasan, kay ang atong parasan namulak na.” Ang akong hinigugma akoa ug ako iyaha, nagpasibsib siya sa iyang panon sa karnero taliwala sa mga liryo. Hangtod sa paghuyuhoy sa kabuntagon ug ang mga anino mangahanaw, balik, akong hinigugma, pagpakasama sa usa ka lagsaw, o sa batan-on nga laking osa diha sa batoon nga kabukiran. Matag gabii sa akong higdaanan, gipangita nako siya nga gihigugma sa akong kalag; gipangita nako siya, apan wala nako makit-i; ako mitawag kaniya, apan wala siya motubag. “Mobangon ako karon ug magsuroysuroy sa siyudad, diha sa kadalanan ug sa mga hawanan; pangitaon gayod nako siya nga gihigugma sa akong kalag.” Gipangita nako siya, apan wala nako siya makit-i. Ang mga tigbantay nakakita kanako, samtang naglibot sila sa siyudad. “Nakita ba ninyo siya nga gihigugma sa akong kalag?” Dili pa dugay nga ako milabay kanila, sa diha nga nakaplagan nako siya nga gihigugma sa akong kalag. Gipugngan nako siya, ug wala nako siya palakta hangtod nga nadala nako siya sa balay sa akong inahan, ug ngadto sa lawak niya nga nagsamkon kanako. Ako nangamuyo kaninyo, O mga anak nga babaye sa Jerusalem, pinaagi sa mga lagsaw nga laki o pinaagi sa mga lagsaw nga baye sa kapatagan, nga dili ninyo tugawon o pukawon ang gugma, hangtod nga kini maandam. Unsa ba kining miabot gikan sa kamingawan, sama sa mga haligi nga aso, gipahumotan sa mira ug insenso, uban sa tanang humot nga mga pulbos sa tigpatigayon? Tan-awa, kini mao ang lingkoranan ni Solomon! Naglibot niini ang 60 ka tawong gamhanan, gikan sa mga tawong kusgan sa Israel, silang tanan sangkap sa espada ug batid sa gubat, ang matag usa may espada sa iyang hawak, aron ipanalipod panahon sa kagabhion. Si Hari Solomon naghimo alang sa iyang kaugalingon ug usa ka higdaanan nga harianon, gikan sa kahoy sa Lebanon. Iyang gihimo ang mga haligi niini gikan sa plata, ang salog niini bulawan, ang lingkoranan niini purpora, ang taliwala niini gibakbakan sa gugma, sa mga anak nga babaye sa Jerusalem. Panggula kamo, O mga anak nga babaye sa Zion, ug tan-awa si Hari Solomon, uban ang purongpurong nga gipurongpurong kaniya sa iyang inahan sa adlaw sa iyang kasal, ug sa adlaw sa kalipay sa iyang kasingkasing. Tan-awa, maanyag ikaw, akong hinigugma, pagkaanyag gayod nimo! Ang imong mga mata sama sa mga salampati luyo sa imong pandong. Ang imong buhok sama sa usa ka panon sa mga kanding, nga nanglugsong sa bakilid sa Gilead. Ang imong mga ngipon sama sa usa ka panon sa mga bayeng karnero nga bag-ong gitupihan nga nanungas gikan pagpanghugas, diin ang tanan nanganak ug kaluha, ug walay bisan usa nga namatay kanila. Ang imong mga ngabil sama sa usa ka tanod nga pula, ug ang imong baba maanindot gayod. Ang imong mga aping sama sa usa ka granada nga pinikas luyo sa imong pandong. Ang imong liog sama sa tore ni David nga gitukod alang sa mga kasangkapan sa gubat, diin adunay usa ka libo ka taming nga gipamitay, ang tanan mga taming sa mga manggugubat. Ang imong duha ka suso sama sa duha ka nati nga lagsaw, kaluha sa usa ka lagsaw nga baye, nga nanibsib taliwala sa mga liryo. Hangtod sa paghuyuhoy sa kabuntagon ug ang mga anino mahanaw, ako moadto sa bukid sa mira ug sa bungtod sa insenso. Matahom gayod ikaw, akong hinigugma; walay tatsa diha kanimo. Uban kanako gikan sa Lebanon, akong pangasaw-onon; uban kanako gikan sa Lebanon. Biya gikan sa kinatumyan sa Amana, gikan sa kinatumyan sa Senir ug sa Hermon, gikan sa mga lungib sa mga liyon, gikan sa kabukiran sa mga leopardo. Ang akong kasingkasing imong gibihag, igsoon ko, akong pangasaw-onon, gibihag nimo ang akong kasingkasing uban sa pasiplat sa imong mga mata, sa usa ka mahalong bato sa imong kuwentas. Pagkatam-is sa imong gugma, igsoon ko, akong pangasaw-onon! Pagkamaayo pa sa imong gugma kay sa bino, ug ang kahumot sa imong mga lana kay sa tanang matang sa mga panakot! Ang imong mga ngabil, O akong pangasaw-onon, nagtulo sa dugos; dugos ug gatas anaa sa ilalom sa imong dila; ang kahumot sa imong bisti sama sa kahumot sa Lebanon. Usa ka tanaman nga tinak-opan ang akong igsoon, akong pangasaw-onon, usa ka tanaman nga tinak-opan, tuboran nga gitakpan. Ang imong mga saha usa ka tanaman sa mga granada uban ang mga pinili nga bunga, hena uban ang mga nardo, nardo ug asafran, kalamo ug kaningag, uban ang tanan nga kahoy sa insenso, mira ug mga aloe, uban ang tanan nga labing maayo nga panakot— usa ka tuburan diha sa tanaman, usa ka atabay sa buhi nga tubig, ug mga sapa nga nagdagayday gikan sa Lebanon. O hangin nga amihan, pagmata, ug dali ngari, O hangin nga habagat! Huros sa akong tanaman, aron ang kahumot niana mogula. Pasudla ang akong hinigugma sa iyang tanaman, ug pakan-a sa mga piniling bunga niini. Mianhi ako sa akong tanaman, igsoon ko, akong pangasaw-onon, gitigom nako ang akong mira uban ang akong panakot, gikaon nako ang akong udlan uban ang sa akong dugos giinom nako ang akong bino uban ang akong gatas. Pangaon kamo, O mga higala, ug panginom; daghana pag-inom, O mga hinigugma. Ako natulog, apan ang akong kasingkasing nagmata. Pamatia! Ang akong hinigugma nagtuktok. “Ablihi ako, igsoon ko, akong hinigugma, akong salampati, hingpit nga walay sama; kay ang akong ulo nabasa sa yamog, ang akong mga buhok sa mga tinulo sa kagabhion.” Gihukas na nako ang akong bisti, unsaon man nako pagsul-ob niini? Nahugasan na nako ang akong mga tiil, unsaon man nako paghugaw niini? Ang akong hinigugma mibutang sa iyang kamot diha sa buho sa pultahan, ug natandog ang akong kasingkasing alang kaniya. Mibangon ako aron sa pag-abli alang sa akong hinigugma; ug ang akong mga kamot nagtulo sa mira, ang akong mga tudlo uban sa nagtubod nga mira, diha sa mga kuptanan sa trangka. Ako miabli alang sa akong hinigugma, apan ang akong hinigugma mipahawa na ug milakaw. Ang akong kalag nagpakyas kanako sa diha nga misulti siya. Gipangita nako siya, apan wala nako siya makaplagi; gitawag nako siya, apan wala siya motubag kanako. Ang mga tigbantay nakakita kanako, samtang naglibot sila sa siyudad; ila akong gibunalan, ila akong gisamaran; ang mga tigbantay sa mga paril, ilang gikuha ang akong kupo. Ako maghangyo kaninyo, O mga anak nga babaye sa Jerusalem, kon makaplagan ninyo ang akong hinigugma, nga inyo siyang suginlan nga ako nasakit gumikan sa gugma. Unsa bay labaw sa imong hinigugma kay sa lain nga hinigugma, O labing maanyag sa mga kababayen-an? Unsay bay labaw sa imong hinigugma kay sa lain nga hinigugma, nga naghangyo man ikaw kanamo sa ingon? Ang akong hinigugma masanag ug himsog, inila taliwala sa napulo ka libo. Ang iyang ulo lunsay gayod nga bulawan; ang iyang buhok kulongon, itom sama sa uwak. Ang iyang mga mata sama sa mga salampati daplin sa mga tubig sa kasapaan, hinugasan sa gatas, ug maayo nga pagkahiluna. Ang iyang mga aping sama sa tanaman sa mga panakot, naghatag sa kahumot. Ang iyang mga ngabil mga liryo, nga nagtulo sa mira. Ang iyang mga bukton bulawan nga gibutangan ug mga mahalong bato. Ang iyang lawas tango sa elepante nga kinulitan, dinayandayanan ug mga sapiro. Ang iyang mga paa mga haligi nga alabastro, gipahiluna sa mga tungtongan nga bulawan. Ang iyang panagway sama sa Lebanon, pinili sama sa mga sedro. Ang iyang pagpanulti labing tam-is, siya sa kinatubuk-an angayng tinguhaon. Kini mao ang akong hinigugma, ug mao kini ang akong higala, O mga anak nga babaye sa Jerusalem. Diin ba padulong ang imong hinigugma, O labing maanyag sa mga babaye? Diin ba padulong ang imong hinigugma, aron nga kami mangita kaniya uban kanimo? Ang akong hinigugma miadto sa iyang tanaman, ngadto sa tanaman sa mga panakot, aron magpasibsib sa iyang panon sa mga karnero sulod sa mga tanaman, ug sa pagtigom ug mga liryo. Ako iya sa akong hinigugma, ug ang akong hinigugma akoa; siya nagpasibsib sa iyang panon sa mga karnero taliwala sa mga liryo. Maanyag ikaw sama sa Tirsa, O akong hinigugma, matahom sama sa Jerusalem, makalilisang sama sa kasundalohan uban sa mga bandila. Ilingiw ang imong mga mata gikan kanako, kay sila naghasol kanako. Ang imong buhok sama sa usa ka panon sa mga kanding nga naglugsong sa mga bakilid sa Gilead. Ang imong mga ngipon sama sa usa ka panon sa mga karnero nga baye nga nanungas gikan sa pagpanghugas; ang tanan nanganak ug kaluha, ug walay bisan usa nga namatay gikan kanila. Ang imong mga aping sama sa mga pinikas nga granada luyo sa imong pandong. Adunay 60 ka rayna ug 80 ka puyopuyo, ug mga ulay nga dili maihap. Ang akong salampati, hingpit nga walay sama, usa ra, ang pinalangga sa iyang inahan, walay tatsa niadtong nanamkon kaniya. Ang mga dalaga nakakita kaniya ug nagtawag kaniya nga bulahan; ang mga rayna ug ang mga puyopuyo usab, ug sila nagdayeg kaniya. “Kinsa ba kana siya nga naglantaw sama sa kabuntagon, matahom sama sa bulan, sanag sama sa adlaw, makalilisang sama sa kasundalohan uban sa mga bandila?” Ako miadto sa tanaman sa mga almendras, sa pagtan-aw sa mga bag-ong nanubo sa walog, sa pagtan-aw kon namulak na ba ang paras, ug namutot na ba ang granada. Sa wala pa nako kini hibaloi, ang akong kalag mipahiluna kanako diha sa karwahi tupad sa akong pangulo. Balik, balik, O Sulamhanon, balik, balik, aron kami makasud-ong kanimo. Ngano nga motan-aw kamo sa Sulamhanon, ingon sa sayaw sa duha ka sundalohan? Pagkatahom sa imong mga tiil nga sinadalyasan, O hamili nga dalaga! Ang imong mga maanindot nga mga paa sama sa mga alahas, buhat sa usa ka batid nga kamot. Ang imong pusod sama sa usa ka lingin nga panaksan, nga wala makulangi ug bino nga sinagolan. Ang imong hawak usa ka pundok nga trigo nga gilibotan ug mga liryo Ang imong duha ka suso sama sa duha ka nati nga lagsaw, nga kaluha sa usa ka lagsaw nga baye. Ang imong liog sama sa usa ka tore nga tango sa elepante. Ang imong mga mata mga linaw sa Hesbon, duol sa ganghaan sa Bat-rabim. Ang imong ilong sama sa tore sa Lebanon nga naglantaw ngadto sa Damasco. Ang imong ulo nagpurongpurong kanimo sama sa Carmel, ug ang buhok sa imong ulo sama sa purpura; ang hari nahimong binihag sa mga kulong niini. Pagkaanyag ug pagkatahom nimo, O hinigugma, alang sa kalipayan! Kining imong barog sama sa usa ka kahoy nga palmera, ug ang imong mga suso sama sa mga bulig niini. Ako nag-ingon nga mosaka ako sa kahoy nga palmera, ug mokupot ako sa mga sanga niini. Ang imong mga suso mahisama unta sa mga pungpong sa paras, ug ang kahumot sa imong gininhawa sama sa mga mansanas, ug ang imong baba sama sa labing maayo nga bino, nga tanlas alang sa akong hinigugma, nagdagayday sa mga ngabil ug sa mga ngipon. Ako iya sa akong hinigugma, ug ang iyang tinguha alang kanako. Dali ngari, akong hinigugma, mangadto kita sa kapatagan, mamuyo kita sa kabalangayan; mangadto kita ug sayo sa parasan, ug tan-awon nato kon namutot na ba ang paras, kon ang udlot sa paras mibuklad na ba ug ang mga granada namulak. Didto ihatag nako kanimo ang akong gugma. Ang mga mandragora naghatag sa ilang kahumot, ug sa atong mga pultahan anaa ang tanang piniling bunga, bag-o ug daan, nga akong gitagana alang kanimo, O akong hinigugma. O sama unta ikaw sa igsoon nga lalaki alang kanako, nga nagsuso sa dughan sa akong inahan! Kon nasugatan ko ikaw sa gawas, halokan ko gayod ikaw, ug walay bisan usa nga mobiaybiay kanako. Ganoyon ko ikaw ug dad-on ngadto sa balay sa akong inahan, ngadto sa lawak niya nga nagsamkon kanako. Paimnon ko ikaw sa sinambogan nga bino, sa duga sa akong granada. Ang iyang kamot nga wala paunlanan unta sa akong ulo, ug ang iyang kamot nga tuo maggakos unta kanako! Ako nangamuyo kaninyo, O mga anak nga babaye sa Jerusalem, nga dili ninyo tugawon o pukawon ang gugma, hangtod nga kini maandam. Kinsa ba kini nga miabot gikan sa kamingawan, nga nagpauraray sa iyang hinigugma? Sa ilalom sa kahoy nga mansanas gipukaw ko ikaw. Didto ang imong inahan gisakitan sa pag-anak kanimo, didto siya nga nagpahimugso kanimo nagbati. Ipahimutang ako ingon nga patik sa imong kasingkasing, ingon nga patik sa imong bukton; kay ang gugma kusgan sama sa kamatayon, ang pangabubho bangis sama sa lubnganan. Ang mga pangidlap niini pangidlap sa kalayo, kalayo nga nagdilaab sa hilabihan. Ang daghang katubigan dili makapalong sa gugma, o ang mga baha makalumos niini. Kon ang usa ka tawo maghalad alang sa gugma sa tanan niyang kabtangan sa iyang balay, kini tamayon gayod. Kami adunay usa ka batan-on nga igsoong babaye, ug wala pa siyay mga suso. Unsa man ang among buhaton alang sa among igsoon nga babaye sa adlaw nga may mamulong kaniya? Kon siya usa man ka paril, tukoron namo sa ibabaw niya ang usa ka tore nga plata; apan kon siya usa ka pultahan, siya among salipdan sa mga tabla nga sedro. Ako usa ka paril, ug ang akong dughan sama sa mga tore; unya ako diha sa iyang mata sama sa usa nga nagdala ug pakigdait. Si Solomon may usa ka parasan sa Baal-hamon; ang parasan iyang gibilin sa mga tigbantay; ang matag usa kinahanglang magdala ug tagsa ka libo ka buok plata alang sa bunga niini. Ang akong parasan, nga akoa gayod, alang sa akong kaugalingon; ikaw, O Solomon, makabaton unta sa usa ka libo, ug sa tigbantay sa mga bunga niini, duha ka gatos. O ikaw nga nagpuyo sa mga tanaman, ang akong mga kauban namati sa imong tingog; padungga ako niini. Pagdali, akong hinigugma, ug pagpakasama sa usa ka lagsaw nga laki o sa usa ka batan-ong osa ibabaw sa kabukiran sa mga pahumot! Ang panan-awon ni Isaias nga anak ni Amos, nga iyang nakita mahitungod sa Juda ug sa Jerusalem, sa mga adlaw ni Uzias, ni Jotam, ni Ahas ug ni Hesekias, nga mga hari sa Juda. Pamati, O kalangitan, ug patalinghog, O yuta; kay ang Ginoo nagsulti, “Nag-atiman ug nagmatuto ako ug mga anak apan sila misupil kanako. Ang baka nakaila sa iyang tag-iya, ug ang asno sa pasungan sa iyang agalon; apan ang Israel wala makaila, ang akong katawhan wala makasabot.” Ah, makasasala nga nasod, usa ka katawhan nga napuno sa kasal-anan, usa ka kaliwat sa mga tigbuhat ug daotan, mga anak nga nagpatigayon sa kangil-ad! Ilang gibiyaan ang Ginoo, gitamay nila ang Balaan sa Israel, sila nahimulag gayod. Ngano ba nga hampakon pa kamo? Nganong nagpadayon kamo sa pagsupil? Ang tibuok nga ulo masakiton, ug ang tibuok nga kasingkasing nagluya. Gikan sa lapalapa sa tiil bisan hangtod sa ulo, walay maayo diha niini, apan mga samad ug bun-og ug mga pangos; kini wala pa mapuga o mabugkosi o mahidhiri ug lana. Ang inyong yuta nahimong awaaw, ang inyong kalungsoran nangasunog; sa inyong atubangan ang mga langyaw naglamoy sa inyong yuta; ug nahimo kining awaaw ingon nga daw gilumpag sa mga langyaw. Ug ang anak nga babaye sa Zion nahibilin sama sa usa ka balongbalong diha sa usa ka parasan, sama sa usa ka payag diha sa tanaman sa mga pipino, sama sa usa ka siyudad nga gilibotan pagsulong. Kon ang Ginoo sa mga panon wala pa magbilin alang kanato ug pipila ka salin, mahimo unta kita nga sama sa Sodoma, ug mahimo unta nga sama sa Gomora. Pamatia ang pulong sa Ginoo, kamo nga mga pangulo sa Sodoma! Patalinghugi ninyo ang pagtulun-an sa atong Dios, kamo nga katawhan sa Gomorra! “Unsa man alang kanako ang gidaghanon sa inyong mga halad? nag-ingon ang Ginoo; nakabaton na ako ug igo nga mga halad nga sinunog nga mga laking karnero, ug tambok nga mga mananap nga pinakaon; dili ako mahimuot sa dugo sa mga torong baka, o sa mga nating karnero o sa mga laking kanding. “Sa diha nga kamo manganhi aron sa pagpakita sa akong atubangan, kinsay nagsugo kaninyo niining pagtunob sa akong mga hawanan? Ayaw na pagdala ug mga halad nga walay kapuslanan; ang insenso dulumtanan alang kanako. Ang bag-ong pagsubang sa bulan ug ang adlaw nga igpapahulay ug ang pagtawag sa mga panagtigom— dili ako makaantos sa kasal-anan ug sa balaang panagtigom. Ang inyong bag-ong pagsubang sa mga bulan ug ang inyong gitakda nga mga kasaulogan gikaligutgotan sa akong kalag; nangahimo sila nga kabug-at alang kanako, gikapoyan na ako sa pagpas-an niini. Sa diha nga bayawon ninyo ang inyong mga kamot, tagoon nako ang akong mga mata gikan kaninyo; bisan ug maghimo pa kamo ug daghang mga pag-ampo, dili ako mamati; ang inyong mga kamot puno sa dugo. Hugasi ang inyong kaugalingon; himoa ang inyong kaugalingon nga hinlo; kuhaa ang daotan sa inyong mga binuhatan gikan sa atubangan sa akong mga mata; hunonga ang pagbuhat ug daotan, tun-i ang pagbuhat ug maayo; pangitaa ang hustisya, badlonga ang pagpangdaogdaog, panalipdi ang wala nay amahan, labani ang biyuda. “Dali ngari, maghusay kita, nag-ingon ang Ginoo; bisan ug ang inyong mga sala pula kaayo, himoon kining puti kaayo, bisan pa ug kini lutong pula, kini mahimong sama sa puting balhibo sa karnero. Kon kamo andam ug masinugtanon, kamo magkaon sa maayong abot sa yuta. Apan kon kamo magdumili ug mosupil, lamyon kamo pinaagi sa espada kay ang baba sa Ginoo nagsulti.” Naunsa ba nga ang siyudad nga matinumanon nahimo man nga usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog, siya nga kaniadto puno sa hustisya! Ang pagkamatarong maoy nagpuyo diha kaniya, apan karon ang mga mamumuno na. Ang imong plata nahimong taya, ang imong bino nasagolan ug tubig. Ang imong mga pangulo masupilon ug kauban sa mga kawatan. Ang matag usa nahigugma sa suborno ug nagtinguha sa mga gasa. Wala nila panalipdi ang mga wala nay amahan, ug ang mga sumbong sa biyuda wala modangat kanila. Busa ang Ginoo nag-ingon, ang Ginoo sa mga panon, ang Gamhanan sa Israel, “Ah, ipahungaw nako ang akong kasuko ngadto sa akong mga kaaway, ug manimalos ako sa akong mga kabatok. Akong ihapak ang akong kamot batok kanimo, ug hinloan pag-ayo sa imong taya sama sa gigamitan ug lehiya, ug kuhaon nako ang tanan nimong sambog. Ug ipahiuli nako ang imong mga maghuhukom sama sa una, ug ang imong mga magtatambag sama sa sinugdan. Human niana ikaw tawgon nga siyudad sa pagkamatarong, ang matinumanon nga siyudad.” Ang Zion lukaton pinaagi sa hustisya ug kadtong diha kaniya nga naghinulsol, pinaagi sa pagkamatarong. Apan dunganon paglaglag ang mga masupilon ug mga makasasala, ug kadtong nagsalikway sa Ginoo ut-oton. Kay kamo mangaulaw sa mga dagkong kahoy nga inyong gitinguha, ug manglipaghong kamo tungod sa mga tanaman nga inyong gipili. Kay kamo mahisama sa usa ka dakong kahoy nga ang dahon malaya, ug sama sa usa ka tanaman nga walay tubig. Ang kusgan mahisama sa lanot, ug ang iyang buhat mahisama sa aligato, ug silang duha mangasunog, nga walay makapalong kanila. Ang pulong nga nakita ni Isaias nga anak ni Amos mahitungod sa Juda ug sa Jerusalem. Mahitabo sa ulahing mga adlaw nga ang bukid sa balay sa Ginoo ipahiluna ingon nga kinahabogan sa kabukiran, ug ituboy ibabaw sa kabungtoran; ug ang tanang kanasoran mag-ambahan ngadto kaniya. Daghang mga katawhan ang mangadto ug mag-ingon, “Dali kamo, mangadto kita sa bukid sa Ginoo, ngadto sa balay sa Dios ni Jacob, aron tudloan niya kita sa iyang mga dalan, ug manglakaw kita sa iyang mga agianan.” Kay gikan sa Zion mogula ang balaod ug ang pulong sa Ginoo gikan sa Jerusalem. Siya maghukom taliwala sa kanasoran, ug maghukom alang sa daghang mga katawhan, ug ang ilang mga espada himoon nilang mga punta sa daro, ug ang ilang mga bangkaw himoon nga mga galab; usa ka nasod dili mobakyaw sa espada batok sa usa ka nasod, o magbansay pa sila sa pagpakiggubat. O balay ni Jacob, dali kamo, ug manglakaw kita diha sa kahayag sa Ginoo. Kay ikaw nagsalikway sa imong katawhan, ang balay ni Jacob, kay napuno sila sa mga patuotuo gikan sa silangan ug pagtagnatagna sama sa mga Filistihanon ug nakig-abin sila uban sa mga langyaw. Ug ang ilang yuta napuno sa plata ug bulawan, ug walay kataposan ang ilang mga bahandi; ang ilang yuta napuno sa mga kabayo, ug walay kataposan ang ilang mga karwahi. Ang ilang yuta napuno sa mga diosdios; ilang gisimba ang buhat sa ilang kaugalingong mga kamot, kadtong hinimo sa kaugalingon nilang mga tudlo. Busa ang tawo gipakaulawan, ug ang mga tawo gipaubos— ayaw sila pasayloa! Sulod ngadto sa bato, ug tago diha sa abog, gikan sa pagkamakalilisang sa Ginoo, ug gikan sa himaya sa iyang pagkahalangdon. Ang mapahitas-ong panan-aw sa tawo ipaubos, ug ang garbo sa katawhan ipaubos, ug ang Ginoo lamang maoy pasidunggan nianang adlawa. Kay ang Ginoo sa mga panon adunay adlaw batok sa tanang mapagarbohon ug mapahitas-on, batok sa tanang tinuboy ug halangdon; batok sa tanang mga cedro sa Lebanon nga tag-as ug habog, ug batok sa tanang dagkong kahoy sa Basan; batok sa tanang habog nga kabukiran, ug batok sa tanang habog nga kabungtoran; batok sa tanang habog nga tore, ug batok sa tanang kuta nga lig-on; batok sa tanang barko sa Tarsis, ug batok sa tanang matahom nga mga larawan. Ang pagkamapahitas-on sa tawo ipaubos ug ang garbo sa mga tawo ipaubos; ug ang Ginoo lamang maoy ituboy nianang adlawa. Ang mga diosdos mangahanaw sa hingpit. Ang mga tawo manulod sa mga langob sa mga bato, ug sa mga lungib sa yuta, gikan sa atubangan sa pagkamakalilisang sa Ginoo, ug gikan sa himaya sa iyang pagkahalangdon, sa diha nga siya motindog aron sa paglisang sa yuta. Nianang adlawa isalibay sa mga tawo ang ilang mga diosdios nga plata ug ang mga diosdios nga bulawan, nga gibuhat nila aron simbahon, ngadto sa mga ilaga ug sa mga kabog, aron mosulod sa mga langob sa mga bato, ug sa mga liki sa mga pangpang, gikan sa atubangan sa pagkamakalilisang sa Ginoo ug gikan sa himaya sa iyang pagkahalangdon, sa diha nga siya motindog aron sa paglisang sa yuta. Biyai ninyo ang tawo nga ang gininhawa anaa sa iyang ilong; kay sa unsa man siya isipon? Kay tan-awa, ang Ginoo, ang Ginoo sa mga panon, nagkuha gikan sa Jerusalem ug gikan sa Juda sa kalig-on ug sa sungkod, sa tibuok kalig-on gikan sa pan ug sa tibuok kalig-on gikan sa tubig; ang tawong kusgan ug ang sundalo, ang maghuhukom ug ang propeta, ug ang tigpanagna ug ang kadagkoan, ang kapitan sa kalim-an, ug ang tawo nga taas ug katungdanan, ang magtatambag ug ang batid nga tigsalamangka, ug ang batid nga tiglamat. Ug himoon nako nga ilang mga pangulo ang mga batang lalaki, ug ang mga masuso maoy magmando kanila. Ang katawhan magdaogdaog sa usa ug usa, ug ang matag tawo sa iyang kauban ug ang tanan sa iyang silingan; ang mga batan-on makigbatok sa tigulang, ug ang tawong walay hinungdan ngadto sa mga halangdon. Sa diha nga ang usa ka tawo mokupot sa iyang igsoon diha sa balay sa iyang amahan, nga mag-ingon, “Ikaw adunay kupo, ikaw himoon namong pangulo, ug kining mga nangaguba mailalom sa imong pagmando;” niana unyang adlawa mosulti siya nga mag-ingon, “Ako dili mahimo nga mananambal; sa akong balay walay pan o kupo; ayaw ako ninyo himoa nga pangulo sa katawhan.” Kay ang Jerusalem nalumpag na, ug ang Juda napukan na; kay ang ilang pagpamulong ug ang ilang mga buhat batok sa Ginoo, naghagit sa iyang mahimayaong presensiya. Ang ilang pagdapig nagsaksi batok kanila; gipasundayag nila ang ilang sala sama sa Sodoma, wala nila kini taboni. Alaot sila! kay nagdala sila ug daotan sa ilang kaugalingon. Suginli ang mga matarong nga kini maayo alang kanila, kay sila makakaon sa bunga sa ilang binuhatan. Alaot ang daotan! Kay kini sakit alang kaniya, kay unsay nabuhat sa iyang mga kamot buhaton usab nganha kaniya. Ang akong katawhan, mga bata ang magdaogdaog kanila, ug ang mga babaye magmando kanila. O akong katawhan, ang inyong mga pangulo maoy magpahisalaag kaninyo, ug magpalibog sa inyong mga agianan. Ang Ginoo nangandam aron sa pagpakigbisog, siya mibarog aron sa paghukom sa iyang katawhan. Ang Ginoo maghukom sa mga kadagkoan ug sa mga pangulo sa iyang katawhan, “Kamo mao ang naglamoy sa parasan, ang inilog sa mga kabos anaa sa inyong mga balay. Unsay buot ninyong ipasabot sa inyong pagdugmok sa akong katawhan pinaagi sa paggaling sa nawong sa mga kabos?” nag-ingon ang Ginoong Dios sa mga panon. Ang Ginoo miingon, Tungod kay ang mga anak nga babaye sa Zion mapahitas-on, ug manglakaw nga pinatikig ang mga liog, ug ang mga mata mapatuyangon, magkiaykiay sa ilang paglakaw ug magpakagilkil sa ilang mga tiil; ang Ginoo maghampak pinaagi sa mga nuka sa ulo sa mga anak nga babaye sa Zion, ug huboan sa Ginoo ang ilang mga tinago nga mga dapit. Nianang adlawa sakmiton sa Ginoo ang katahom sa dayandayan sa ilang mga tiil, ang mga pandong, ug ang mga kuwentas nga bulanbulan; ang mga ariyos, ang pulseras, ug ang mga panyo; ang mga purong nga panapton, ang dayandayan sa bukton, ang mga laso sa ulo, ang mga kahon sa pahumot, ug ang mga anting-anting; ang mga singsing ug ang mga singsing sa ilong; ang mga bisti nga alang sa kasaulogan, ang mga kapa, ang mga kupo, ug ang mga bag; ang sihag nga mga panapton, ang mga bisting lino, ang mga turban ug ang mga pandong. Ang kahumot mailisan ug kabaho ug ang bakos mailisan ug pisi, ug ang daghan kaayong buhok mailisan ug kaupaw; ug ang kupo sa dato mailisan ug bisti nga sako, ang katahom mailisan ug kaulawan. Ang imong mga tawo mangapukan pinaagi sa espada, ug ang imong mga tawo nga kusgan diha sa gubat. Ug ang iyang mga ganghaan magbangutan ug magsubo; gipanamastamasan ug magyaka sa yuta. Ug pito ka babaye ang mokupot sa usa ka lalaki nianang adlawa nga mag-ingon, “Magkaon kami sa among kaugalingong pan, ug magsul-ob sa among kaugalingong bisti, nganli lamang kami sa imong ngalan; kuhaa ang among kaulawan.” Nianang adlawa, ang sanga sa Ginoo mahimong matahom ug mahimayaon, ug ang bunga sa yuta mahimong garbo ug himaya sa mga nahibilin sa Israel. Ug siya nga nahibilin diha sa Zion ug nagpabilin diha sa Jerusalem tawgon nga balaan, ang tanan nga nalista uban sa mga buhi didto sa Jerusalem, sa diha nga mahugasan na sa Ginoo ang kahugawan sa mga anak nga babaye sa Zion, ug mahinloan na ang mansa sa dugo sa Jerusalem gikan sa taliwala niini, pinaagi sa espiritu sa paghukom ug pinaagi sa espiritu sa pagsunog. Unya ang Ginoo, ibabaw sa tibuok nga puluy-anan sa bukid sa Zion ug ibabaw sa iyang panagtigom, maghimo ug panganod ug aso panahon sa adlaw, ug dan-ag sa nagsiga nga kalayo panahon sa gabii, kay sa ibabaw sa tibuok himaya ibuklad ang usa ka pandong. Mahimo kining usa ka landong panahon sa adlaw gikan sa kainit, ug mahimong usa ka dalangpanan ug usa ka puluy-anan gikan sa bagyo ug sa ulan. Paawita ako alang sa akong hinigugma ug usa ka awit sa gugma mahitungod sa iyang parasan: Ang akong hinigugma adunay usa ka parasan diha sa usa ka tabunok nga bungtod. Iya kining gikalotan ug gikuhaan sa mga bato, ug gitamnan kini sa pinili nga paras; gitukoran kini ug usa ka tore sa taliwala niini, ug gihimoan usab ug usa ka pug-anan diha niini; ug siya nagpaabot nga mamunga ug paras, apan namunga hinoon ug paras nga ihalas. Ug karon, O mga lumulupyo sa Jerusalem ug katawhan sa Juda, paghukom kamo tali kanako ug sa akong parasan. Unsa pay angay nakong buhaton sa akong parasan nga wala nako buhata diha niini? Sa nagpaabot ako nga kini mamunga ug paras, ngano nga namunga man kini ug paras nga ihalas? Ug karon sultihan ko ikaw kon unsay akong buhaton sa akong parasan. Kuhaon nako ang koral niini ug kini lamyon; bungkagon nako ang paril niini, ug kini tamakan. Himoon nako kini nga biniyaan; dili na kini pul-ongan o habokan, ug manurok ang mga sampinit ug mga tunok; sugoon usab nako ang mga panganod nga dili na sila magpaulan ug ulan ibabaw niini. Kay ang parasan sa Ginoo sa mga panon mao ang balay sa Israel, ug ang mga tawo sa Juda mao ang iyang tanom nga makapahimuot, ug siya nagpaabot sa hustisya apan tan-awa, pagpaagas ug dugo; sa pagkamatarong, apan tan-awa, usa ka pagtuaw! Alaot kamong nagtigom ug mga balay, ug nagdugang ug mga uma, hangtod nga wala nay dapit, ug kamo gihimo nga magpuyo nga mag-inusara taliwala sa yuta! Ang Ginoo sa mga panon nanumpa diha sa akong pangdungog, “Daghan gayong mga balay nga mahimong biniyaan, dagko ug matahom nga mga balay, walay magpuyo. Kay upat ka luna nga parasan moani lamang ug usa ka bat nga bino ug ang usa ka homer nga binhi moani ug usa ka epha.” Alaot kadtong mosayo pagbangon sa buntag, aron mag-apas sa isog nga ilimnon, kadtong magtukaw sa tibuok gabii, hangtod nga sila manginit sa bino! Aduna silay lira ug alpa, tambor, plawta ug bino sa ilang mga kasaulogan, apan wala nila panumbalinga ang mga buhat sa Ginoo o makita ang gihimo sa iyang mga kamot. Busa ang akong katawhan gibihag tungod sa kakulang sa kahibalo; ang ilang halangdong mga tawo nangamatay sa gutom, ug ang ilang panon sa katawhan nag-antos tungod sa kauhaw. Busa gipadako sa Sheol ang iyang tinguha, ug gibuka ang baba niini nga dili masukod; ug ang halangdon sa Jerusalem ug ang iyang panon nanganaog, ang iyang kaubanan ug siya nga nagdayeg diha kaniya. Ang tawo gipayukbo, ug ang mga tawo gipaubos, ug ang mga mata sa mga halangdon gipaubos. Apan ang Ginoo sa mga panon pasidunggan diha sa hustisya, ug ang Balaan nga Dios magpadayag sa iyang kaugalingon nga balaan diha sa pagkamatarong. Unya ang mga nating karnero manibsib ingon nga anaa sa ilang sibsibanan, ug ang mga pinatambok ug mga nating kanding magkaon diha sa mga ginuba. Alaot kadtong magguyod sa kadaotan pinaagi sa mga pisi sa kabakakan, ug sa sala sama sa pisi sa karomata, nga nag-ingon, “Padalia siya, papaspasa siya sa iyang buhat, aron amo kining makita; ug ipatuman ang tuyo sa Balaan sa Israel, ug paanhia kini aron amo kining masayran!” Alaot kadtong magtawag sa daotan nga maayo, ug sa maayo nga daotan, nagbutang sa kangitngit ingon nga kahayag, ug sa kahayag ingon nga kangitngit, ug nagbutang sa pait ingon nga tam-is, ug sa tam-is ingon nga pait! Alaot kadtong mga maalamon diha sa ilang kaugalingong mga mata, ug mga utokan diha sa ilang kaugalingong panan-aw! Alaot kadtong kusog nga moinom ug bino, ug mga tawo nga hawod sa pagsagol sa isog nga ilimnon, nga nagpalingkawas sa sad-an tungod sa suborno, ug naghikaw sa matarong sa iyang katungod! Busa ingon nga ang dila sa kalayo maglamoy sa dagami, ug ingon nga ang uga nga balili masunog diha sa siga, ang ila usab nga gamot madunot, ug ang ilang putot mawala sama sa abog; tungod kay ilang gisalikway ang balaod sa Ginoo sa mga panon, ug gitamay ang pulong sa Balaan sa Israel. Busa ang kasuko sa Ginoo misilaob batok sa iyang katawhan, ug iyang gibakyaw ang iyang kamot batok kanila ug gilaglag sila; ug ang kabukiran nauyog, ug ang ilang mga minatay nahisama sa basura taliwala sa mga dalan. Bisan pa niining tanan ang iyang kasuko wala mapalong, ug ang iyang kamot iya pa gihapong gibakyaw. Mag-isa siya ug usa ka timailhan alang sa usa ka layong nasod ug taghoyan kini gikan sa kinatumyan sa yuta; ug tan-awa, moanhi kini sa labing dali! Walay kapuyon, walay mapandol, walay magduka o makatulog; walay bakos nga maluag, walay higot sa sandalyas nga maluag; ang ilang mga udyong hait, ang tanan nilang mga pana gibingat, ang mga kuko sa ilang mga kabayo sama sa santik, ug ang ilang mga ligid sama sa alimpulos. Ang ilang pagngulob sama sa usa ka liyon, sama sa mga batan-on nga liyon sila nagngulob; sila magngulob ug manakop sa ilang tukbonon, dad-on kini nila sa gawas ug walay bisan usa nga makaluwas. Magngulob sila batok kanila nianang adlawa sama sa dinahunog sa dagat. Ug kon adunay usa nga molantaw sa yuta, makita nila ang kangitngit ug kasub-anan, ug ang kahayag mangitngitan tungod sa mga panganod niini. Sa tuig nga namatay si hari Uzias, nakita nako ang Ginoo nga naglingkod sa usa ka trono, taas ug tinuboy; ug ang iyang mga bisti milukop sa Templo. Sa ibabaw niya diha ang mga serapin, ang matag usa may unom ka pako: sa duha gitabonan niya ang iyang nawong, ug sa duha gitabonan ang iyang mga tiil ug sa duha siya naglupad. Ug ang usa mitawag sa usa ug miingon, “Balaan, balaan, balaan ang Ginoo sa mga panon, ang tibuok nga yuta napuno sa iyang himaya.” Ang mga bisagra sa mga pultahan nauyog sa iyang tingog nga nagtawag, ug ang balay napuno sa aso. Unya miingon ako, “Alaot ako! Kay ako nawala; tungod kay ako usa ka tawo nga hugaw ug mga ngabil; ug ako nagpuyo taliwala sa mga tawo nga hugaw ug mga ngabil; kay ang akong mga mata nakakita sa Hari, ang Ginoo sa mga panon!” Unya ang usa sa mga serapin milupad padulong kanako nga may usa ka baga diha sa iyang kamot nga iyang gikuha pinaagi sa mga kumpit gikan sa halaran. Iyang gihikap ang akong baba niini ug miingon, “Tan-awa, nakatandog kini sa imong mga ngabil; ang imong pagkadaotan gikuha na ug ang imong sala gipasaylo na.” Unya akong nadungog ang tingog sa Ginoo nga nag-ingon, “Kinsa man ang akong ipadala, ug kinsay moadto alang kanamo?” Unya miingon ako, “Ania ako, paadtoa ako.” Ug siya miingon, “Lakaw ug sultihi kining katawhan, ‘Kamo nakadungog gayod, apan wala makasabot, nakakita gayod, apan wala makasabot.’ Pakubali ang kasingkasing niining katawhan, ug sampongi ang ilang mga dalunggan, ug tak-opi ang ilang mga mata; tingali unya ug makakita sila pinaagi sa ilang mga mata, ug makadungog pinaagi sa ilang mga dalunggan, ug makasabot sila pinaagi sa ilang kasingkasing, ug mangakabig ug mamaayo sila.” Unya miingon ako, “Hangtod kanus-a O Ginoo?” Ug siya miingon, “Hangtod nga ang mga siyudad mahimong kamingawan ug walay magpuyo, ug ang mga kabalayan walay tawo, ug ang yuta mahimong biniyaan sa hingpit, ug ipalayo sa Ginoo ang mga tawo, ug ang mga dapit nga biniyaan modaghan taliwala sa yuta. Bisan pa ug adunay ikanapulo nga bahin nga mahibilin niini, kini ut-oton pag-usab, sama sa mga dagkong kahoy nga mahibilin ang tuod kon kini putlon.” Ang balaan nga binhi mao ang tuod niini. Sa mga adlaw ni Ahas nga anak ni Jotam, nga anak ni Uzias, nga hari sa Juda, si Resin nga hari sa Siria ug si Peka, nga anak ni Remalias, hari sa Israel, nangadto sa Jerusalem aron sa pagpakiggubat batok niini, apan wala sila makabuntog niini. Sa diha nga ang banay ni David gisuginlan, “Ang Siria nakig-abin kang Efraim,” ang iyang kasingkasing ug ang kasingkasing sa iyang katawhan nangurog sama sa kakahoyan sa lasang nga nangurog tungod sa hangin. Unya miingon ang Ginoo kang Isaias, “Lakaw aron sa pagtagbo kang Ahas, ikaw ug si Sear-jasub nga imong anak, sa tumoy sa kanal sa linaw sa itaas, sa agianan padulong ngadto sa Patag sa Tiglaba, ug sultihi siya, ‘Pagbantay ug paghilom, ayaw kahadlok, ug ayaw paluyaha ang imong kasingkasing, tungod niining duha ka nagbaga nga upos sa sugnod, tungod sa bangis nga kasuko ni Resin sa Siria ug sa anak ni Remalias. Tungod kay ang Siria, ang Efraim ug ang anak ni Remalias nagtinguha ug daotan batok kanimo nga nag-ingon, “Manungas kita batok sa Juda, ug atong lisangon kini, ug ato kining buntogon alang kanato, ug ipahimutang nato ingon nga hari diha sa taliwala niini ang anak ni Tabeel,” busa miingon ang Ginoong Dios: Dili kini mobarog ug dili kini mahitabo. Kay ang ulo sa Siria mao ang Damasco, ug ang ulo sa Damasco mao si Resin. (Sulod sa 65 ka tuig ang Efraim mabungkag aron dili na kini mahimong usa ka katawhan.) Ang ulo sa Efraim mao ang Samaria, ug ang ulo sa Samaria mao ang anak ni Remalias. Kon kamo dili motuo, kamo dili gayod mobarog.’ ” Ang Ginoo misulti pag-usab kang Ahas, “Pangayo ug ilhanan sa Ginoo nga imong Dios; mahimo nga kini sama ka lalom sa Sheol o sama ka habog sa langit.” Apan si Ahas miingon, “Dili ako mangayo ug dili nako sulayan ang Ginoo.” Unya siya miingon, “Pamati, O balay ni David! Gamay ra bang butang alang kaninyo ang pagsamok sa mga tawo, nga inyo usab nga samokon ang Dios? Busa ang Ginoo gayod maoy maghatag kaninyo ug usa ka ilhanan. Tan-awa, ang usa ka batan-ong babaye magsamkon, ug manganak ug usa ka batang lalaki, ug tawgon ang iyang ngalan ug Emmanuel. Keso ug dugos ang iyang kaonon sa diha nga mahibalo na siyang mosalikway sa daotan ug mopili sa maayo. Kay sa dili pa ang bata makakat-on sa pagsalikway sa daotan ug sa pagpili sa maayo, biyaan ang yuta diin ang duha ka hari imong gikahadlokan. Ang Ginoo magdala nganha kanimo ug sa imong katawhan ug sa balay sa imong amahan sa mga adlaw nga wala pa mahitabo sukad niadtong adlawa nga mibulag ang Efraim gikan sa Juda—ang hari sa Asiria.” Nianang adlawa nga ang Ginoo motaghoy alang sa langaw nga atua sa tinubdan sa mga suba sa Ehipto, ug alang sa putyokan nga atua sa yuta sa Asiria. Ug silang tanan manganhi, ug mamuyo sa mga walog nga biniyaan, ug diha sa mga liki sa mga pangpang, ug diha sa tanang katunokan ug diha sa tanang sibsibanan. Nianang adlawa kiskisan sa Ginoo pinaagi sa labaha nga giabangan tabok sa Suba—uban sa hari sa Asiria—ang ulo ug ang balhibo sa mga tiil, ug ang bungot usab hutdon niini. Nianang adlawa may usa ka tawo nga mag-alima sa usa ka nating baka ug duha ka karnero, ug tungod sa kadaghan sa gatas nga ilang ihatag, siya magkaon ug keso kay ang matag usa nga mahibilin diha sa yuta magkaon ug keso ug dugos. Nianang adlawa ang matag dapit nga adunay tagsa ka libo ka punoan sa paras nga nagbili ug usa ka libo ka siklo nga plata, mahimo nga kasampinitan ug katunokan. Uban sa mga udyong ug pana, may mga tawo nga moadto tungod kay ang tibuok yuta mahimong kasampinitan ug katunokan. Ug sa tanang mga bungtod nga gibugwal pinaagi ug piko, dili ikaw moadto tungod sa kahadlok sa kasampinitan ug katunokan, apan mahimo kini nga usa ka dapit diin ang baka buhian ug ang karnero magdagandagan. Unya ang Ginoo miingon kanako, “Pagkuha ug usa ka dakong panit nga sulatanan, ug kuliti kini niining mga pulonga, ‘Iya kini ni Maher-shalal-has-bas.’ ” Ug nagkuha ako ug kasaligan nga mga saksi, si Urias nga pari ug si Zacarias nga anak ni Jeberekias aron sa pagpamatuod. Ug ako miadto sa usa ka propeta nga babaye ug siya nagsamkon, ug nanganak ug usa ka bata nga lalaki. Unya miingon ang Ginoo kanako, “Tawga ang iyang ngalan nga Maher-shalal-has-bas; kay sa dili pa ang bata makakat-on pagtawag ug ‘Amahan ko’ ug ‘Inahan ko,’ ang mga bahandi sa Damasco ug ang inilog sa Samaria dad-on sa atubangan sa hari sa Asiria.” Unya ang Ginoo misulti kanako pag-usab, “Tungod kay kining katawhan nagdumili sa katubigan sa Siloa nga hinay nga nagdagayday, ug natunaw sa kahadlok kang Resin ug sa anak ni Remalias; busa tan-awa, ang Ginoo magdala batok kanila sa katubigan sa Suba, kusog ug daghan, ang hari sa Asiria ug ang tibuok niyang himaya, ug kini mosanap sa tanan niyang mga kanal ug moawas sa tanan niyang kadaplinan. Kini mobanlas ngadto sa Juda; kini mosanap ug mopadayon, moabot hangtod sa liog ug ang pagbukhad sa iyang mga pako molukop sa gilapdon sa imong yuta, O Emmanuel.” Pagpundok kamo, O mga katawhan, ug pangalisang kamo; pamati, kamong tanan nga anaa sa layong kayutaan; pangandam kamo ug pangalisang; pangandam kamo ug pangalisang. Pagsabot kamo, apan kini mahimong walay kapuslanan, isulti ang pulong apan dili kini mobarog, kay ang Dios ania nag-uban kanato. Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo kanako uban sa kamot nga lig-on dinhi kanako, ug gipasidan-an ug gitudloan ako sa dili paglakaw sa dalan niining katawhan, nga nag-ingon, “Ayaw tawga nga pakig-abin ang tanan nga gitawag niining katawhan nga pakig-abin ug ayaw kahadlok sa ilang gikahadlokan o malisang kamo niini. Apan ang Ginoo sa mga panon, siya maoy inyong ilhon nga balaan, ug himoa nga siya maoy inyong kahadlokan ug inyong kalisangan. Siya mahimo nga balaang puluy-anan; ug ang bato sa pagkapandol, ug bato sa pagkapukan sa duha ka balay sa Israel, usa ka lit-ag ug usa ka laang alang sa mga nagpuyo sa Jerusalem. Ug daghan kanila ang mapandol niini, matumba ug mapukan, malit-ag ug madakpan.” Hugponga ang pagpamatuod, silyohi ang pagtulun-an taliwala sa akong mga tinun-an. Ako maghulat alang sa Ginoo, nga nagtago sa iyang nawong gikan sa balay ni Jacob, ug ako maglaom diha kaniya. Tan-awa, ako ug ang mga anak nga gihatag sa Ginoo kanako mao ang mga timaan ug ang mga ilhanan diha sa Israel gikan sa Ginoo sa mga panon nga nagpuyo sa bukid sa Zion. Ug sa diha nga sila magsulti kaninyo, “Pagpakisayod niadtong tigpakisayod ug mga espiritu ug sa mga tigsalamangka, nga maghunghong ug magyagubyob,” dili ba ang katawhan adto man mangutana sa ilang Dios? Adto ba sila mangutana sa mga patay tungod ug alang sa mga buhi? Ngadto sa pagtulun-an ug sa pagpamatuod! Kay kining pulonga nga ilang gisulti wala gayoy kabuntagon. Sila molatas sa yuta nga hilabihan ka masulub-on ug gutom, ug kon sila gutom, sila mangasuko ug manunglo sa ilang hari ug sa ilang Dios, ug ihangad nila ang ilang mga nawong sa itaas. Sila motan-aw sa yuta, apan ilang makita ang kalisdanan ug ang kangitngit, ang kadulom sa kasakit, ug sila itambog ngadto sa hilabihan nga kangitngit. Apan wala na unyay kangitngit alang kaniya nga diha sa kasakit. Sa unang panahon iyang gipakaulawan ang yuta sa Zabulon ug ang yuta sa Neftali, apan sa ulahing panahon iyang himoon nga mahimayaon ang agianan sa dagat, ang yuta unahan sa Jordan, ang Galilea sa mga nasod. Ang katawhan nga naglakaw sa kangitngit nakakita ug usa ka dakong kahayag, kadtong nagpuyo diha sa yuta nga hilabihan kangitngit, sa ibabaw nila misidlak ang kahayag. Imong gipadaghan ang nasod, imong gipatubo ang kalipay niini; sila nangalipay sa imong atubangan sama sa kalipay sa pag-ani, sama sa mga tawo nga nangalipay sa ilang pagbahin sa inilog. Kay ang yugo sa iyang palas-anon, ug ang sangayan sa iyang abaga, ang bunal sa nagdaogdaog kaniya, imong gibali sama kaniadto sa panahon sa Midian. Kay ang tanang sapatos sa mga sundalo diha sa gubat ug ang tanang bisti nga natumog sa dugo, sunogon ingon nga sugnod sa kalayo. Kay alang kanato ang usa ka bata natawo, alang kanato ang usa ka anak nga lalaki gihatag, ug ang kagamhanan ipahiluna sa iyang abaga, ug ang iyang ngalan tawgon ug “Kahibulongang Magtatambag, Dios nga Makagagahom, Amahan nga Walay Kataposan, Prinsipe sa Pakigdait.” Mahitungod sa kauswagan sa iyang kagamhanan ug sa pakigdait kini walay kataposan, ibabaw sa trono ni David ug ibabaw sa iyang gingharian, aron sa pagtukod niini, ug sa pagtuboy niini uban ang hustisya ug pagkamatarong sukad karon ug hangtod sa kahangtoran. Ang kadasig sa Ginoo sa mga panon maoy maghimo niini. Ang Ginoo nagpadala ug usa ka pulong batok kang Jacob, ug kini miabot sa Israel; ug ang tibuok katawhan nasayod, ang Efraim ug ang nagpuyo sa Samaria, nga nag-ingon nga mapagarbohon ug mapahitas-on sa kasingkasing, “Ang mga tisa nangatumpag, apan magtukod kami pinaagi sa bato nga sinapsapan; ang mga sikomoro gipamutol, apan magbutang kami ug mga cedro puli kanila.” Busa ang Ginoo nag-andam ug mga kaaway batok kanila ug naghagit sa ilang mga kaaway. Ang mga Sirianhon sa silangan ug ang mga Filistihanon sa kasadpan naglamoy sa Israel uban sa baba nga nagbuka. Bisan pa niining tanan ang iyang kasuko wala mahanaw, ug gibakyaw gihapon niya ang iyang kamot. Ang katawhan wala modangop niadtong mihampak kanila, o mangita sa Ginoo sa mga panon. Tungod niini putlon sa Ginoo gikan sa Israel ang ulo ug ikog, ang palwa sa palmera ug ang lipak, sa usa lamang ka adlaw— ang pangulo ug ang tawo nga halangdon mao ang ulo ug ang propeta nga nagtudlo ug mga bakak mao ang ikog; kay sila nga nagmando niining katawhan maoy nagpahisalaag kanila, ug sila nga gimandoan nila nangalibog. Busa ang Ginoo wala malipay sa ilang mga batan-on nga lalaki, ug walay kaluoy sa mga wala nay amahan ug sa mga biyuda; kay ang tanan mapasipalahon ug tigbuhat ug daotan, ug ang matag baba nagsulti ug binuang. Bisan pa niining tanan ang iyang kasuko wala mapuypoy ug ang iyang kamot gibakyaw gihapon niya. Kay ang kadaotan nagdilaab sama sa kalayo, kini naglamoy sa kasampinitan ug sa katunokan; nagpasiga kini sa mga sagbot sa kalasangan, ug sila naglukot padulong sa itaas daw usa ka haligi nga aso. Pinaagi sa kapungot sa Ginoo sa mga panon ang yuta nasunog, ug ang katawhan daw sugnod alang sa kalayo; ug walay tawo nga magluwas sa iyang igsoon. Mosakmit sila diha sa ilang tuo apan gutom lang gihapon sila, ug sila mokaon diha sa wala, apan dili matagbaw, ang matag usa magkaon sa unod sa iyang silingan, si Manases kang Efraim, ug si Efraim kang Manases, ug silang duha naghiusa batok kang Juda. Bisan pa niining tanan, ang iyang kasuko wala mapuypoy ug ang iyang kamot gibakyaw gihapon niya. Alaot kadtong nagsugo sa dili matarong nga mga sugo, ug ang mga tigsulat nga nagpunay ug sulat sa pagpanglupig, aron sa paghiklin sa nanginahanglan gikan sa hustisya, ug sa pagsakmit sa katungod sa mga kabos sa akong katawhan, aron ang mga biyuda mahimo nga ilang inilog, ug aron ang mga wala nay amahan mahimo nga ilang tukbonon! Unsa may inyong buhaton sa adlaw sa pagsilot diha sa bagyo nga umaabot gikan sa layo? Kang kinsa man kamo modangop aron magpakitabang, ug asa man ninyo ibilin ang inyong bahandi? Walay laing mahimo gawas sa pagduko uban sa mga binilanggo, ug mangapukan uban sa mga gipamatay. Bisan pa niining tanan ang iyang kasuko wala mapuypoy ug ang iyang kamot gibakyaw gihapon. Ah, ang Asiria, ang bunal sa akong kasuko, ang sungkod sa akong kapungot! Batok sa usa ka mapasipalahon nga nasod paadtoon nako siya, ug batok sa katawhan sa akong kaligutgot ako magsugo kaniya, sa pagkuha sa inilog ug sa pag-agaw sa sinakmit, ug aron sila tumban sama sa lapok sa mga dalan. Apan siya wala magtinguha sa ingon, o ang iyang kasingkasing maghunahuna sa ingon, kondili anaa sa iyang kasingkasing ang paglumpag ug ang paglaglag sa mga nasod nga dili diyotay; kay siya nag-ingon: “Dili ba mga hari man ang tanan nakong mga tigmando? Dili ba ang Calno sama sa Carkemis? Dili ba ang Hamat sama sa Arpad? Dili ba ang Samaria sama sa Damasco? Ingon nga ang akong kamot nakakab-ot sa mga gingharian sa mga diosdios, nga ang mga larawan nga kinulit labaw pa kay niadtong atua sa Jerusalem ug sa Samaria, dili ba nako buhaton ngadto sa Jerusalem ug sa iyang mga diosdios ang gibuhat nako sa Samaria ug sa iyang mga larawan?” Sa diha nga ang Ginoo mahuman na sa tanan niyang gibuhat sa bukid sa Zion ug sa Jerusalem, silotan niya ang pagkamapahitas-on sa hari sa Asiria, ug ang iyang pagpasigarbo. Kay siya miingon: “Pinaagi sa kusog sa akong kamot nahimo nako kini, ug pinaagi sa akong kaalam, kay ako adunay pagpanabot; akong gikuha ang mga utlanan sa mga katawhan, ug gisakmit nako ang ilang mga bahandi; sama sa torong baka, akong gipakanaog kadtong naglingkod sa mga trono. Nakaplagan sa akong kamot sama sa usa ka salag ang mga bahandi sa mga katawhan, ug sama sa mga tawo nga nanghipos sa mga itlog nga biniyaan, busa gitigom nako ang tanang kayutaan, ug walay usa nga mikapakapa o mibuka sa baba o mipiyak.” Makapangandak ba ang wasay sa kaugalingon niini nga kini labaw kaniya nga naggamit niini, o makapadako ba ang gabas sa kaugalingon niini batok kaniya nga naggamit niini? Sama sa usa ka bunal nga buot mobakyaw kaniya nga maoy nag-alsa niini o sama sa usa ka sungkod nga buot moalsa kaniya nga dili kahoy! Busa ang Ginoo, ang Ginoo sa mga panon, magpadala ug makaniwang nga sakit ngadto sa iyang tambok nga mga manggugubat ug ubos sa iyang himaya adunay pagdilaab nga mahaling, sama sa nagdilaab nga kalayo. Ang suga sa Israel mahimong kalayo, ug ang iyang Balaan mahimong usa ka siga, ug kini mosunog ug molamoy sa iyang katunokan ug kasampinitan sulod sa usa ka adlaw. Ug ang himaya sa iyang kalasangan ug ang iyang mabungahon nga yuta laglagon sa Ginoo, kalag ug lawas, ug mahisama kini sa usa ka tawong masakiton nga nag-anam ug kaniwang. Ang mahibilin sa mga kahoy sa iyang kalasangan pipila na lamang, nga ang usa ka bata makasulat niini. Nianang adlawa ang mahibilin sa Israel ug ang mahibiling buhi sa balay ni Jacob dili na mosandig kaniya nga naghampak kanila, kondili mosandig hinuon sa Ginoo, ang Balaan sa Israel, diha sa kamatuoran. May usa ka salin nga mobalik, ang salin ni Jacob, ngadto sa Dios nga makagagahom. Kay bisan ug ang imong katawhan nga Israel mahisama sa balas sa dagat, usa lamang ka salin ang mahiuli. Ang kalaglagan gitakda na, nga mag-awas uban sa pagkamatarong. Kay ang Ginoo, ang Ginoo sa mga panon maghimo sa usa ka hingpit nga kataposan, sumala sa gitakda na, taliwala sa tibuok nga yuta. Busa mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios sa mga panon: “O akong katawhan nga nagpuyo sa Zion, ayaw kahadlok sa mga Asirianhon sa diha nga sila maghampak kanimo sa usa ka bunal ug magbakyaw sa ilang sungkod batok kanimo, sama sa gibuhat sa mga Ehiptohanon. Kay sa dili madugay, ang akong kasuko matapos ug ang akong kapungot ipatumong alang sa ilang pagkagun-ob. Ug ang Ginoo sa mga panon magbunal sa usa ka latigo ngadto kanila, sama sa iyang paghampak sa Midian duol sa bato sa Oreb, ug ang iyang bunal iyang gibakyaw ibabaw sa dagat, ug iya kining bakyawon sama sa iyang gihimo didto sa Ehipto. Nianang adlawa ang iyang palas-anon makuha gikan sa imong abaga, ug ang iyang yugo gub-on gikan sa imong liog.” Siya mibiya gikan sa Rimon, siya miabot sa Aiat; siya miagi sa Migron, didto sa Mikmas gitipigan niya ang iyang kabtangan; gilatas nila ang walog, didto sa Geba nagpalabay sila sa kagabhion; ang Rama mikurog, ang Gibea ni Saul mikagiw. Singgit ug kusog, O anak ni Galim! Pamati, O Laisa! Tubaga siya, O Anatot! Mikagiw ang Madmena, ang mga nagpuyo sa Gebim nangagiw aron maluwas. Niini gayod nga adlaw siya mohunong didto sa Nob, uyogon niya ang iyang kumo diha sa bukid sa anak nga babaye sa Zion, ang bungtod sa Jerusalem. Tan-awa, ang Ginoong Dios sa mga panon, magbali sa mga sanga pinaagi sa gahom nga makalilisang, ug ang mga habog kaayo pukanon ug ang tag-as ipaubos. Iyang putlon ang siot nga kakahoyan sa kalasangan pinaagi sa wasay, ug ang Lebanon uban sa halangdon mapukan. Adunay motunga nga saha gikan sa tuod ni Jesse, ug usa ka sanga motubo gikan sa iyang mga gamot. Ang Espiritu sa Ginoo mopuyo diha kaniya, ang espiritu sa kaalam ug pagsabot, ang espiritu sa pagtambag ug kagahom, ang espiritu sa kahibalo ug ang kahadlok sa Ginoo. Ang iyang kalipay anaa sa pagkahadlok sa Ginoo. siya dili maghukom sumala sa makita sa iyang mga mata, o mohukom sumala sa mabati sa iyang mga dalunggan, kondili pinaagi sa pagkamatarong maghukom siya sa mga kabos, ug maghukom uban ang katul-id alang sa mga mapaubsanon sa yuta, ug hampakon niya ang yuta pinaagi sa bunal sa iyang baba, ug pinaagi sa gininhawa sa iyang mga ngabil patyon niya ang daotan. Ang pagkamatarong mao ang bakos sa iyang hawak, ug ang pagkamatinumanon mao ang bakos sa iyang lawas. Ang lobo mopuyo uban sa nating karnero, ug ang leopardo mohigda uban sa nating kanding, ug ang nating baka ug ang liyon, ug ang pinatambok nga mananap mag-ipon, ug usa ka gamayng bata ang mangulo kanila. Ang baka ug ang oso manibsib, ang ilang mga nati mag-ipon sa paglubog; ug ang liyon mokaon sa kompay sama sa baka. Ang mga bata nga masuso magdula ibabaw sa lungag sa halas, ug ang bata nga linutas mokuot sa puy-anan sa bitin. Dili sila manghilabot o mangguba diha sa tanan nakong bukid nga balaan; kay ang yuta mapuno sa kahibalo sa Ginoo, sama sa mga tubig nga nagtabon sa dagat. Nianang adlawa ang gamot ni Jesse magtindog ingon nga usa ka bandila sa mga katawhan. Kaniya mangita ang mga nasod, ug ang iyang puluy-anan mahimong mahimayaon. Nianang adlawa ang Ginoo magbakyaw sa iyang kamot sa ikaduhang higayon aron sa pagbawi sa salin sa iyang katawhan nga nahibilin, gikan sa Asiria, sa Ehipto, sa Patros, sa Etiopia, sa Elam, sa Sinar, sa Hamat, ug gikan sa mga pulo sa dagat. Siya magpatindog ug usa ka bandila alang sa mga nasod, ug magtigom sa hininginlan gikan sa Israel, ug tigomon ang nagkatibulaag sa Juda, gikan sa upat ka suok sa yuta. Ang kasina sa Efraim mawala, ug ang pagdumot sa Juda putlon; ang Efraim dili na masina sa Juda, ug ang Juda dili magsamok sa Efraim. Apan sila manghugpa sa abaga sa mga Filistihanon didto sa kasadpan; maghiusa sila sa pagpangsakmit sa mga tawo sa silangan. Ilang ituy-od ang ilang kamot batok sa Edom ug sa Moab, ug ang mga Amonihanon motuman kanila. Ug sa hingpit laglagon sa Ginoo ang dila sa dagat sa Ehipto; iwarawara niya ang iyang kamot ibabaw sa Suba uban sa iyang init nga hangin; ug kini bulagon niya sa pito ka kanal, aron ang mga tawo makalatas nga uga ang mga tiil. Busa aduna unyay dalan nga lapad gikan sa Asiria alang sa salin nga nahibilin sa iyang katawhan, ingon nga dihay salin sa Israel sa adlaw sa ilang paggula gikan sa yuta sa Ehipto. Unya nianang adlawa ikaw moingon: “Pasalamatan ko ikaw, O Ginoo, kay bisan ug ikaw nasuko kanako, ang imong kasuko nahanaw, ug imo akong gihupay. “Sa pagkatinuod ang Dios mao ang akong kaluwasan; ako mosalig, ug dili mahadlok kay ang Ginoong Dios mao ang akong kusog ug ang akong awit, ug siya nahimo nga akong kaluwasan.” Busa uban ang kalipay, kamo magtimba ug tubig gikan sa mga atabay sa kaluwasan. Ug nianang adlawa kamo moingon, “Pasalamati ang Ginoo, sangpita ang iyang ngalan; ipahayag ang iyang mga buhat taliwala sa mga nasod, ipahibalo nga ang iyang ngalan gipasidunggan. “Pag-awit ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo, kay mahimayaon ang iyang mga buhat; ipahibalo kini diha sa tibuok nga yuta. Singgit ug pag-awit sa kalipay, O ikaw nga nagpuyo sa Zion, kay dako ang Balaan sa Israel diha sa imong taliwala.” Ang mensahe mahitungod sa Babilonia, nga nakita ni Isaias nga anak ni Amos. Sa ibabaw sa usa ka hawan nga bungtod ipakayab ang bandila, singgit ngadto kanila; ikamay ang kamot alang kanila aron sila manulod sa mga ganghaan sa mga halangdon. Ako gayod nagsugo sa akong mga binalaan, gitawag nako ang akong mga tawong gamhanan sa pagpahamtang sa akong kasuko, ang akong mga mapasigarbohon nga pinasiduggan. Pamati, usa ka kagahob diha sa kabukiran, ingon sa usa ka dakong pundok sa katawhan! Pamati, usa ka kagahob sa mga gingharian, sa mga nasod nga nagkatigom! Ang Ginoo sa mga panon nagpundok sa kasundalohan alang sa pagpakiggubat. Sila gikan sa usa ka layo nga dapit, gikan sa kinatumyan sa langit, ang Ginoo ug ang mga hinagiban sa iyang kapungot, aron sa paglaglag sa tibuok nga yuta. Pagminatay kamo, kay ang adlaw sa Ginoo duol na; ingon nga kalaglagan gikan sa Labing Gamhanan kini moabot! Busa ang tanang mga kamot maluya, ug ang matag kasingkasing sa tawo matunaw, ug sila mangalisang. Hakpon sila sa mga kasakit ug mga kasub-anan, mobati sila ug kasakit sama sa usa ka babaye nga manganak. Mahingangha sila sa usa ug usa; magdilaab ang ilang mga nawong. Tan-awa, ang adlaw sa Ginoo nagsingabot, bangis, uban ang kaligutgot ug pintas nga kasuko, aron sa paghimo sa yuta nga kamingawan, ug aron sa paglaglag sa mga makasasala gikan niini. Kay ang mga bituon sa kalangitan ug ang mga pundok sa bituon niini dili mohatag sa ilang kahayag; ang adlaw ngitngit sa iyang pagsubang, ug ang bulan dili mohatag sa iyang dan-ag. Silotan nako ang kalibotan tungod sa ilang pagkadaotan, ang mga daotan tungod sa ilang kasal-anan; pahunongon nako ang garbo sa mga mapahitas-on, ug ipaubos nako ang pagkamahitas-on sa mga walay kaluoy. Himoon nako nga ang mga tawo nihit pa kay sa lunsay nga bulawan ug ang katawhan kay sa bulawan sa Ofir. Busa pakurogon nako ang kalangitan, ug ang yuta matay-og gikan sa dapit niini, sa kaligutgot sa Ginoo sa mga panon, sa adlaw sa iyang pintas nga kasuko. Sama sa lagsaw nga giayam, o sama sa karnero nga walay maghipos, ang matag tawo mobalik ngadto sa iyang kaugalingong katawhan, ug ang matag tawo mokagiw ngadto sa iyang kaugalingong yuta. Si bisan kinsa nga makit-an duslakon, si bisan kinsa nga madakpan mapukan pinaagi sa espada. Ang ilang mga bata dugmokon sa atubangan sa ilang mga mata, ang ilang kabalayan lungkabon, ug ang ilang mga asawa lugoson. Tan-awa, ako nag-aghat sa mga taga-Media batok kanila, nga wala magtagad alang sa plata, ug wala malipay sa bulawan. Ang ilang mga pana mopatay sa mga batan-ong lalaki; sila walay kaluoy sa bunga sa tagoangkan, ang ilang mga mata dili maluoy sa kabataan. Ug ang Babilonia, ang himaya sa mga gingharian, ang katahom ug ang garbo sa mga Caldeanhon, mahimong sama sa Sodoma ug Gomora sa dihang lumpagon kini sa Dios. Kini dili na gayod mapuy-an, o mapuy-an pa alang sa tanang kaliwatan; walay Arabo nga makatukod sa iyang tolda didto, walay mga tigbantay sa karnero nga makahimo sa pagpahigda sa ilang mga panon didto. Apan ang mga ihalas nga mananap sa kamingawan mao ang mohigda didto, ug ang kabalayan niini mangapuno sa nag-uwang nga mga binuhat; ug magpuyo didto ang mga abistros, ug ang mga demonyong kanding magsayawsayaw didto. Ang mga iro nga ihalas mag-uwang diha sa mga tore niini, ug ang mga mananap nga pintas diha sa maanindot nga palasyo, ang panahon niini hapit na moabot, ug ang mga adlaw niini dili na lugwayan. Ang Ginoo maluoy kang Jacob, ug pilion na usab niya ang Israel, ug ipahiluna sila sa ilang kaugalingong yuta, ug ang mga langyaw makigtipon kanila ug motipon sila sa balay ni Jacob. Ug ang mga katawhan mokuha kanila, ug modala kanila ngadto sa ilang dapit, ug ang balay sa Israel manag-iya kanila sa yuta sa Ginoo ingon nga mga ulipon nga lalaki ug mga ulipon nga babaye. Sila mobihag sa nagbihag kanila ug magmando sa nagdaogdaog kanila. Sa diha nga ang Ginoo maghatag kanimo ug pahulay gikan sa imong kasakit ug kaguol ug sa lisod nga pagpangalagad diin ikaw gipaalagad, gamita kini nga panultihon batok sa hari sa Babilonia: “Giunsa paghunong sa malupigon, ang bangis nga kasuko mihunong! Gibali sa Ginoo ang sungkod sa daotan, ang setro sa mga pangulo, nga naghampak sa mga katawhan diha sa kaligutgot uban sa walay hunong nga pagbunal, nga naghari sa kanasoran diha sa kasuko uban ang paglutos nga dili mapugngan. Ang tibuok yuta nakapahulay na ug nagmalinawon; sila mihugyaw sa pag-awit. Ang mga sipres nalipay kanimo, ang mga cedro sa Lebanon nag-ingon, ‘Sukad nga ikaw napukan wala nay tigputol nga mianhi batok kanamo.’ Ang Sheol sa kahiladman gitandog aron sa pagtagbo kanimo sa imong pag-anhi, gipukaw ang mga minatay alang kanimo, ang tanang pangulo sa yuta; gipatindog niini gikan sa ilang mga trono ang tanang mga hari sa kanasoran. Silang tanan mosulti ug moingon kanimo, ‘Ikaw usab naluya sama kanamo! Nahimo ikaw nga sama kanamo!’ Ang imong kabantog gidala ngadto sa Sheol ug ang tingog sa imong mga alpa, ang mga ulod mao ang higdaanan ilalom nimo, ug ang mga ulod ang magtabon kanimo. “Naunsa ba nga nahulog man ikaw gikan sa langit, O kabugason, anak sa kabuntagon! Naunsa ba nga nalumpag man ikaw ngadto sa yuta, ikaw nga naglumpag sa mga nasod! Ikaw miingon diha sa imong sa kasingkasing, ‘Ako mokayab ngadto sa langit, ibabaw sa mga bituon sa Dios, ako magpahimutang sa akong trono sa itaas, ako maglingkod sa bungtod nga tigomanan, sa kinatumyang dapit sa amihanan. Mokayab ako sa ibabaw sa mga kahitas-an sa kapanangoran, himoon nako ang akong kaugalingon nga sama sa Labing Halangdon.’ Apan gidala hinuon ikaw ngadto sa Sheol, sa kinahiladmang dapit sa Gahong. Sila nga makakita kanimo motutok kanimo ug magsusi kanimo: ‘Mao ba kini ang tawo nga nakapakurog sa yuta, nga nag-uyog sa mga gingharian, nga naghimo sa kalibotan sama sa usa ka kamingawan, ug nagpukan sa mga siyudad niini, nga wala magpapauli sa iyang mga binilanggo sa ilang pinuy-anan?’ Ang tanang mga hari sa kanasoran nanghigda diha sa himaya, ang matag usa diha sa iyang lubnganan; apan ikaw gisalibay ngadto sa gawas, gikan sa imong lubnganan sama sa usa ka sanga nga gikasilagan, sinul-oban sa bisti sa mga patay, nga gipalapsan sa espada, manaog sa kabatoan sa Gahong, sama sa usa ka minatay nga gitunobtunoban. Dili ikaw iipon kanila sa paglubong, tungod kay imong gilaglag ang imong yuta, imong gipamatay ang imong katawhan. Dili na unta hisgotan ang kaliwatan sa mga tigbuhat ug daotan! Andama ang pagpatay sa iyang mga anak nga lalaki tungod sa kasal-anan sa ilang mga amahan, kay tingali unya ug manindog sila ug manag-iya sa yuta, ug ang kalibotan pun-on sa mga siyudad.” “Ako mosulong batok kanila,” nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, “ug putlon nako gikan sa Babilonia ang ngalan ug ang salin, ang anak ug ang anak sa anak, nag-ingon ang Ginoo. Ug himoon nako ang mananap nga daghan ug tunok nga maoy manag-iya niini ug sa mga linaw sa tubig, ug silhigon nako kini sa silhig sa kalaglagan, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon.” Ang Ginoo sa mga panon nanumpa: “Sumala sa akong laraw ingon niana ang mahitabo, ug ingon sa akong gitinguha, mao kini ang matuman, nga pamatyon nako ang Asirianhon diha sa akong yuta, ug ibabaw sa akong kabukiran tumban nako siya; ang iyang yugo matangtang gikan kanila ug ang iyang palas-anon makuha gikan sa ilang mga abaga.” Mao kini ang tuyo nga gitinguha mahitungod sa tibuok yuta, ug kini mao ang kamot nga gibakyaw ibabaw sa tanang mga kanasoran. Kay ang Ginoo sa mga panon nagbuot ug kinsay makapapas niini? Ang iyang kamot gituy-od ug kinsay makapabakwi niini? Sa tuig sa pagkamatay ni Hari Ahas mao kini ang mensahe: “Ayaw paglipay, O Filistia, kamong tanan, nga ang bunal nga mihampak kanimo nabali na; kay gikan sa gamot sa bitin mogula ang halas, ug ang iyang bunga mao ang usa ka bitin nga pak-an. Ang panganay sa mga kabos makakaon, ug ang mga nanginahanglan mohigda nga malinawon; apan patyon nako sa gutom ang imong gamot, ug ang imong salin akong patyon. Pagminatay, O ganghaan; hilak, O siyudad; katunaw sa kahadlok, O Filistia, kamong tanan! Kay ang aso mogula gikan sa amihanan, ug walay bisan usa nga mahibilin diha sa iyang mga laray.” Unsa man unyay ikatubag ngadto sa mga sinugo sa nasod? “Gitukod sa Ginoo ang Zion, ug diha kaniya ang gisakit sa iyang katawhan nakakita ug dalangpanan.” Ang mensahe mahitungod sa Moab. Tungod kay ang Ar gilaglag sulod sa usa ka gabii, ang Moab nalumpag; tungod kay ang Kir gilaglag sulod sa usa ka gabii, ang Moab nalumpag. Mitungas ang mga anak nga babaye sa Dibon ngadto sa habog nga mga dapit aron sa pagbakho; ang Moab nagminatay tungod sa Nebo, ug tungod sa Medeba. Ang tanang ulo upaw, tanang bungot gikiskisan; diha sa kadalanan nagsul-ob sila ug sako; sa atop sa ilang kabalayan ug sa mga plasa ang matag usa nagminatay, ug nagdanguyngoy sa hilabihan. Ang Hesbon ug ang Eleale nanghilak, ang ilang tingog nadungog hangtod sa Jahas; busa ang mga tawo sa Moab nga adunay hinagiban mitiyabaw ug kusog, ang iyang kalag nagkurog. Ang akong kasingkasing nagtuaw alang sa Moab; ang iyang mga kagiw nangikyas ngadto sa Zoar, sa Eglat-selisiya. Kay diha sa tungasan sa Luhit sila mitungas nga naghilak; sa agianan sa Horonaim sila mipatugbaw ug usa ka pagtuaw sa kalaglagan; ang katubigan sa Nimrim mahimong biniyaan; ang balili nalaya, ang bag-ong nanurok malawos, walay butang nga lunhaw. Busa ang kadagaya nga ilang nakab-ot ug kadtong ilang natigom ilang dad-on ngadto sa Sapa sa mga Tambo. Kay ang pagtuaw moabot nga maglibot sa yuta sa Moab; ang pagminatay moabot hangtod sa Eglaim, ang pagminatay moabot hangtod sa Beer-elim. Kay ang katubigan sa Dibon napuno sa dugo, apan padad-an pa nako ug dugang ang Dibon, usa ka liyon alang sa mga mokagiw gikan sa Moab, alang sa salin sa yuta. Nagpadala sila ug mga nating karnero ngadto sa pangulo sa yuta, gikan sa Sela, agi sa kamingawan, ngadto sa bukid sa anak nga babaye sa Zion. Sama sa mga naglupadlupad nga langgam, sama sa nagkatibulaag nga mga kuyabog, mao usab ang mga anak nga babaye sa Moab diha sa mga tabokanan sa Arnon. “Paghatag ug tambag, ipakita ang hustisya, ang imong landong himoa nga sama sa gabii taliwala sa kaudtohon; tagoi ang mga hininginlan, ayaw luibi ang kagiw; papuy-a uban kaninyo ang mga hininginlan gikan sa Moab, panalipdi sila gikan sa tiglaglag. Sa diha nga ang tigdaodaog mawala, ug ang paglaglag mohunong, ug siya nga nagyatak mahanaw gikan sa yuta, usa ka trono ang tukoron diha sa gugmang walay paglubad diha sa tolda ni David, ug diha niini molingkod sa pagkamatinumanon ang maghukom ug ang mangita sa hustisya ug ang abtik nga mobuhat sa pagkamatarong.” Kami nakabati sa pagpagarbo sa Moab, unsa siya ka mapagarbohon; sa iyang pagkamapahitas-on ug sa iyang pagpagarbo ug sa iyang pagkamayubiton; ang iyang mga pagpangandak kawang lamang. Busa paminataya ang Moab, ang matag usa paminataya alang sa Moab. Magbangutan sila, mag-antos sa hilabihan, alang sa mga torta nga pasas sa Kir-hareset. Kay ang kaumahan sa Hesbon nangalaya, ug ang parasan sa Sibma; gipamutol sa mga agalon sa kanasoran ang mga sanga niini, nga miabot hangtod sa Jazer ug mikaylap ngadto sa kamingawan; ang iyang mga saha mikuyanap ug mitabok sa dagat. Tungod niini ako mihilak uban sa paghilak sa Jazer tungod sa parasan sa Sibma; humdon ko ikaw sa akong mga luha, O Hesbon ug Eleale; kay diha sa imong mga bunga ug sa imong ani miabot ang singgit sa gubat. Ug gikuha ang kasadya ug ang kalipay gikan sa mabungahon nga uma; ug didto sa parasan walay alawiton nga giawit, walay singgit nga gipatugbaw; wala nay tigpuga nga nagpuga sa bino diha sa pug-anan; ang singgit gipahunong. Busa ang akong kasingkasing miagulo sama sa usa ka lira alang sa Moab, ug ang akong kasingkasing alang sa Kirheres. Sa diha nga ang Moab magpakita sa iyang kaugalingon, sa diha nga kapoyan na siya sa iyang kaugalingon ibabaw sa habog nga dapit sa dihang moadto siya sa iyang balaang dapit aron mag-ampo, siya dili molampos. Mao kini ang pulong nga gisulti sa Ginoo mahitungod sa Moab sa miaging panahon. Apan karon ang Ginoo miingon, “Sulod sa tulo ka tuig, sama sa mga tuig sa usa ka sinuholan, ang himaya sa Moab tamayon, uban sa dakong panon sa katawhan, ug kadtong mahibilin diyotay ug huyang kaayo.” Ang mensahe mahitungod sa Damasco. Tan-awa, ang Damasco mohunong ingon nga usa ka siyudad, ug mahimong usa ka pundok sa ginuba. Ang iyang mga siyudad biyaan sa dayon; sila mahimong alang sa mga panon, nga manglubog, ug walay makapahadlok kanila. Ang kuta mawala gikan sa Efraim, ug ang gingharian gikan sa Damasco; ug ang salin sa Siria mahimong sama sa himaya sa mga anak sa Israel, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Nianang adlawa ang himaya ni Jacob ipaubos, ug ang katambok sa iyang unod moniwang. Ug mahisama kini sa diha nga ang tig-ani mag-ani sa nagtindog nga uhay, ug ang iyang mga bukton mag-ani sa mga lugas, ug mahisama sa diha nga ang usa ka tawo manghagdaw sa mga lugas diha sa walog sa Refaim. Ang mga hagdawonon mahibilin diha niini, sama sa dihang uyogon ang kahoy nga olibo, duha o tulo ka bunga sa tumoy sa labing taas nga sanga, upat o lima sa mga sanga sa usa ka kahoy nga mamunga, nag-ingon ang Ginoong Dios sa Israel. Nianang adlawa ang mga tawo moila sa ilang Magbubuhat, ug ang ilang mga mata motan-aw sa Balaan sa Israel; dili sila motahod sa mga halaran, ang buhat sa ilang mga kamot, ug dili sila motan-aw niadtong gihimo sa ilang kaugalingong mga tudlo, ang mga Asera o ang mga halaran sa insenso. Nianang adlawa ang ilang mga lig-ong siyudad mahimong sama sa biniyaang mga dapit sa mga Hibihanon ug sa mga Amorihanon, nga ilang gibiyaan tungod sa mga anak sa Israel ug kini mahimo nga usa ka kamingawan. Kay gikalimtan ninyo ang Dios sa inyong kaluwasan, ug wala hinumdomi ang Bato nga inyong dalangpanan; busa bisan nagtanom ikaw ug matahom nga mga tanom ug nagpahiluna ug mga sanga sa laing dios, bisan ug gipatubo ninyo kini sa adlaw sa inyong pagtanom niini ug sa buntag gipabulak ninyo ang inyong gitanom, apan wala kamoy maani sa adlaw sa kasub-anan ug sa kasakit nga dili mahupay. Ah, ang dahunog sa daghang mga katawhan, sila nagdahunog sama sa dinahunog sa kadagatan! Ah, ang kagahob sa mga nasod, sila nagsinggit sama sa kagahob sa gamhanang katubigan. Ang mga nasod midahunog sama sa dahunog sa daghang mga katubigan apan badlongon niya sila, ug sila mangagiw sa layo, gukdon sama sa tahop nga gipadpad sa hangin didto sa kabukiran ug sama sa nagtuyok nga abog diha sa unos. Sa panahon sa kagabhion, kalisang! Sa dili pa ang kabuntagon, sila mangahanaw! Kini mao ang bahin niadtong nanakmit kanato, ug ang palad niadtong nanulis kanato. Ah, ang yuta sa naghaguros nga mga pako nga atua sa unahan sa mga suba sa Etiopia; nga nagpadala ug mga sinugo agi sa Nilo, sakay sa mga sakayan nga hinimo ug mga bugang ibabaw sa katubigan! Lakaw, kamo nga mga tulin nga sinugo, ngadto sa usa ka nasod nga tag-as ug hinlo, ngadto sa usa ka katawhan nga gikahadlokan sa duol ug sa layo, usa ka nasod nga gamhanan ug kanunayng nagmadaogon nga ang yuta gibahin sa mga suba. Kamong tanan nga nagpuyo sa kalibotan, kamong mga nagpuyo sa yuta, sa diha nga ang usa ka bandila iisa diha sa kabukiran, tan-aw! Sa diha nga patingogon na ang trumpeta, pamati! Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo kanako, “Maghilom ako nga motan-aw gikan sa akong puluy-anan, sama sa tin-aw nga kainit sa kahayag sa adlaw, sama sa usa ka panganod sa yamog diha sa kainit sa ting-ani.” Kay sa dili pa ang ting-ani, sa diha nga matapos na ang pagpamulak, ug ang bulak mahimo nang hinog nga ubas, putlon niya ang mga saha pinaagi sa mga sanggot nga igpupul-ong, ug ang labong nga mga sanga iyang putlon. Sila ibilin ingon nga mga paon sa mga mananagit nga langgam sa kabukiran, ug alang sa mga mananap sa yuta. Ug ang mga mananagit nga langgam anha mopuyo panahon sa ting-init sa ibabaw nila, ug ang tanang mga mananap sa yuta anha mopuyo panahon sa tingtugnaw sa ibabaw nila. Nianang panahona, mga gasa dad-on ngadto sa Ginoo sa mga panon gikan sa usa ka katawhan nga tag-as ug hinlo, gikan sa usa ka katawhan nga gikahadlokan sa duol ug sa layo, usa ka nasod nga gamhanan ug kanunay nga nagmadaogon, nga ang yuta gibahin sa mga suba, ngadto sa Bukid sa Zion, ang dapit sa ngalan sa Ginoo sa mga panon. Ang mensahe mahitungod sa Ehipto. Tan-awa, ang Ginoo nagsakay sa usa ka tulin nga panganod ug moadto sa Ehipto; ug ang mga diosdios sa Ehipto mangurog sa iyang atubangan, ug ang kasingkasing sa mga Ehiptohanon matunaw sa sulod nila. Hagiton nako ang mga Ehiptohanon batok sa mga Ehiptohanon, ug sila mag-away, ang matag tawo batok sa iyang igsoon, ug ang matag tawo batok sa iyang silingan, siyudad batok sa siyudad, gingharian batok sa gingharian; ug ang espiritu sa mga Ehiptohanon sa sulod nila mawala, ug akong libogon ang ilang mga laraw; ug sila magpakisayod sa mga diosdios ug sa mga tigsalamangka, ug sa mga tigpakisayod ug mga espiritu, ug sa mga tigpanglamat; itugyan nako ang mga Ehiptohanon ngadto sa kamot sa usa ka bangis nga agalon; ug ang usa ka hari nga bangis maoy mohari kanila, nag-ingon ang Ginoo, ang Ginoo sa mga panon. Ug ang katubigan sa Nilo mohubas, ug ang suba mauga ug magmala; ug ang mga agianan sa tubig mangabaho ug ang mga sapa sa Ehipto mohubas ug mauga, ang mga bugang ug mga kupongkupong mangalaya. Mahawan unya ang daplin sa Nilo, ang mga tampi sa Nilo; ug ang tanan nga gipugas daplin sa Nilo mangauga, mapadpad ug mawala. Ang mga mangingisda magsubo ug magbangutan, ang tanan nga namasol sa Nilo; ug magsubo sila nga nagbukhad ug pukot diha sa katubigan. Ang mga tigbuhat ug lino mawad-an ug paglaom, ingon man ang mga tighabol ug puti nga panapton. Kadtong mga haligi sa yuta dugmokon, ug sila nga naghago tungod sa suhol masubo. Ang mga pangulo sa Zoan mga buangbuang gayod; ang mga maalamon nga magtatambag sa Paraon naghatag ug binuang nga tambag. Unsaon man ninyo pag-ingon sa Paraon, “Ako anak sa maalamon, anak sa mga karaang hari”? Hain na man ang inyong maalamon nga mga tawo? Pasultiha sila kanimo ug magpahibalo kon unsa ang gitinguha sa Ginoo sa mga panon mahitungod sa Ehipto. Ang mga pangulo sa Zoan nahimong mga buangbuang, ang mga pangulo sa Memfis nalimbongan; kadtong mga bato nga sukaranan sa iyang mga banay nagpahisalaag sa Ehipto. Ang Ginoo nagbubo sa sulod niya ug usa ka espiritu sa kalibog; ug gipasamparay niya ang Ehipto diha sa tanan niyang buluhaton, sama sa usa ka tawong hubog nga natumba diha sa iyang sinuka. Wala nay bisan unsa alang sa Ehipto, nga mahimo sa ulo o sa ikog, sa sanga o sa bugang. Nianang adlawa ang mga Ehiptohanon mahimong sama sa mga babaye, ug sila mangurog uban ang kahadlok tungod sa kamot nga gibakyaw ibabaw kanila sa Ginoo sa mga panon nga iyang gibakyaw ibabaw kanila. Ug ang yuta sa Juda mahimong usa ka kalisangan alang sa mga Ehiptohanon, ang matag usa nga makabati sa paghisgot niini mahadlok tungod sa tuyo sa Ginoo sa mga panon nga iyang gitinguha batok kanila. Nianang adlawa may lima ka siyudad sa yuta sa Ehipto nga mosulti sa pinulongan sa Canaan, ug manumpa ngadto sa Ginoo sa mga panon, ang usa niini tawgon ug Siyudad sa Adlaw. Nianang adlawa may halaran alang sa Ginoo sa taliwala sa yuta sa Ehipto ug usa ka haligi sa Ginoo didto sa utlanan niini. Kini mahimong usa ka timaan ug usa ka saksi sa Ginoo sa mga panon didto sa yuta sa Ehipto. Sa dihang sila magtuaw ngadto sa Ginoo tungod sa mga madaogdaogon, siya magpadala kanila ug usa ka manluluwas, ug labanan ug luwason sila. Ang Ginoo magpaila sa iyang kaugalingon ngadto sa mga Ehiptohanon, ug ang mga Ehiptohanon makaila sa Ginoo nianang adlawa ug sila magsimba uban ang halad nga inihaw ug ang halad nga sunogon ug sila maghimo ug panaad ngadto sa Ginoo ug buhaton kini. Ug kastigohon sa Ginoo ang Ehipto, samaran ug ayohon, ug sila mamalik ngadto sa Ginoo, ug siya mamati sa ilang hangyo ug ayohon sila. Nianang adlawa adunay usa ka dalan nga lapad gikan sa Ehipto ngadto sa Asiria, ug ang Asirianhon mangadto sa Ehipto ug ang Ehiptohanon ngadto sa Asiria, ug ang mga Ehiptohanon magsimba uban sa mga Asirianhon. Nianang adlawa ang Israel mahimo nga ikatulo uban sa Ehipto ug uban sa Asiria, usa ka panalangin diha sa taliwala sa yuta, nga gipanalanginan sa Ginoo sa mga panon, nga nag-ingon, “Bulahan ang Ehipto nga akong katawhan, ug ang Asiria nga buhat sa akong mga kamot, ug ang Israel nga akong panulundon.” Sa tuig nga ang pangulo nga gipadala ni Sargon nga hari sa Asiria miabot sa Asdod ug nakig-away batok niini ug nakuha kini— nianang panahona ang Ginoo misulti pinaagi kang Isaias nga anak ni Amos nga nag-ingon, “Lakaw ug hukasa ang sako nga bisti gikan sa imong hawak, ug huboa ang imong mga sandalyas gikan sa imong mga tiil,” ug gihimo niya kini, naglakaw siya nga hubo ug walay sapatos— ang Ginoo miingon, “Ingon nga ang akong alagad nga si Isaias naglakaw nga hubo ug nagtiniil sulod sa tulo ka tuig ingon nga usa ka timaan ug pasidaan batok sa Ehipto ug sa Etiopia, mao usab ang hari sa Asiria, magdala sa mga binihag gikan sa Ehipto ug sa mga hininginlan gikan sa Etiopia, mga batan-on ug mga tigulang, hubo ug nagtiniil, ug ang mga sampot walay tabon, alang sa kaulawan sa Ehipto. Unya sila malisang ug malibog, tungod sa Etiopia nga ilang paglaom ug sa Ehipto nga ilang himaya. Ug ang mga nagpuyo niining yuta sa kabaybayonan moingon nianang adlawa, ‘Tan-awa, mao kini ang nahitabo niadtong among gilaoman ug niadtong among gidangpan aron maluwas gikan sa hari sa Asiria! Ug kami, unsaon man namo pag-ikyas?’ ” Ang mensahe mahitungod sa kamingawan sa dagat. Ingon nga ang mga alimpulos sa Negeb molahos, kini naggikan sa kamingawan, gikan sa usa ka yuta nga makalilisang. Usa ka makalilisang nga panan-awon gisugilon kanako, ang mabudhion magbudhi ug ang tiglaglag manglaglag. Tungas, O Elam, sulong, O Media; ang tanang pag-antos nga iyang nahimo taposon nako. Busa ang akong hawak napuno sa kaguol; ang mga kasakit mihakop kanako, sama sa kasakit sa usa ka babaye nga nagbati; ako nasubo pag-ayo nga tungod niana dili na ako makadungog, ako nalisang nga tungod niana dili na ako makakita. Ang akong panghunahuna nalibog, ang kahadlok nakapahadlok kanako; ang kagabhion nga akong gipangandoy nahimong pagkurog alang kanako. Giandam nila ang lamisa, gibukhad nila ang hapin, nangaon sila, nanginom sila. Tindog, O mga pangulo, lanahi ang taming! Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo kanako: “Lakaw, pagbutang ug usa ka tigbantay, ipapadayag niya kon unsay iyang nakita. Sa diha nga makakita siya sa mga tigpangabayo, sa mga nagkabayo nga nagtinagurha, nagsakay sa mga asno, nagsakay sa mga kamilyo, papamatia gayod siya, papamatia pag-ayo.” Unya siya nga nakakita mituaw: “O Ginoo, ako nagtindog kanunay sa bantayan nga tore matag adlaw, ug ako ania sa bantayan sa tibuok nga gabii. Tan-awa, ania nagpadulong ang mga tigpangabayo, nagkabayo nga nagtinagurha!” Unya siya mitubag, “Napukan, napukan ang Babilonia; ug ang tanan nga mga larawan sa iyang mga dios nangadugmok ngadto sa yuta.” O akong giniok ug pinalid, unsay akong nadungog gikan sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, akong gipadayag kaninyo. Ang mensahe mahitungod sa Duma. Adunay nagtawag kanako gikan sa Seir, “Tigbantay, unsa man sa pagkagabii? Tigbantay, unsa man sa pagkagabii?” Ang tigbantay miingon, “Ang buntag moabot, ug ang gabii usab. Kon kamo magpakisayod, pagpakisayod; balik, anhi pag-usab.” Ang mensahe mahitungod sa Arabia. Sa kalasangan sa Arabia kamo mopuyo, O kamong mga magpapanaw nga mga Dedanhanon. Ngadto sa mga giuhaw, pagdala ug tubig, sugata ang mga nangagiw uban sa pan, O mga nagpuyo sa yuta sa Tema. Kay sila nangikyas gikan sa mga espada, gikan sa inibot nga espada, ug gikan sa biningat nga pana, ug gikan sa kalisod sa gubat. Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo kanako, “Sulod sa usa ka tuig, sumala sa mga tuig sa usa ka sinuholan, ang tanang himaya sa Kedar matapos, ug ang salin sa gidaghanon sa mga tigpana sa mga kusgan nga lalaki sa mga anak ni Kedar mahimong diyotay kay ang Ginoo, ang Dios sa Israel, maoy nagsulti niini.” Ang mensahe mahitungod sa walog sa panan-awon. Unsay buot nimong ipasabot nga misaka man ikaw sa ibabaw sa atop sa balay, ikaw nga napuno sa mga pagsinggit, usa ka gubot nga siyudad, usa ka lungsod nga naglipay? Ang imong mga patay wala patya pinaagi sa espada o nangamatay sa gubat. Ang tanan nimong mga pangulo nangagiw pagtingob, nabihag sila nga dili pinaagi sa pana. Kamong tanan nga nakit-an nabihag, bisan ug sila nangagiw sa layo. Busa ako miingon, “Lingiw gikan kanako, pahilaka ako ug pait nga mga luha, ayaw paghago sa paghupay kanako tungod sa kalaglagan sa anak nga babaye sa akong katawhan.” Kay ang Ginoong Dios sa mga panon adunay usa ka adlaw sa kagubot ug sa pagyatak ug sa pagkalibog diha sa walog sa panan-awon, usa ka pagguba sa mga kuta, ug usa ka pagsinggit ngadto sa kabukiran. Si Elam nagdala sa baslayan uban ang mga karwahi ug ang mga nagdala niini ug gibuksan ni Kir ang taming. Ang inyong labing pinili nga mga walog nangapuno sa mga karwahi, ug ang mga tigpangabayo nagpahimutang sa ilang kaugalingon diha sa mga ganghaan. Gikuha niya ang tabon sa Juda. Niadtong adlawa mitan-aw kamo sa hinagiban sa Balay sa Lasang, ug nakita ninyo nga daghan ang mga natumpag nga bahin sa siyudad ni David ug inyong gitigom ang mga tubig sa ubos nga linaw, ug inyong giihap ang mga kabalayan sa Jerusalem, ug inyong gibungkag ang mga kabalayan aron sa paglig-on sa kuta. Nagbuhat usab kamo ug mga saluranan taliwala sa duha ka kuta alang sa tubig sa daang linaw. Apan wala ninyo tan-awa siya nga nagbuhat niini, o nagtahod kamo kaniya nga naglaraw niini sa dugay nang panahon. Niadtong adlawa ang Ginoong Dios sa mga panon, nag-awhag kaninyo aron sa paghilak ug sa pagminatay, ug sa pagpaupaw ug sa pagsul-ob ug sako; ug tan-awa, kalipay ug kasadya, ang pagpatay ug mga baka ug pag-ihaw ug mga karnero, ang pagkaon ug unod ug pag-inom ug bino. “Mangaon kita ug manginom, kay ugma mangamatay kita.” Ang Ginoo sa mga panon mipahayag sa iyang kaugalingon diha sa akong mga igdulungog, “Kamo dili gayod pasayloon niining salaa hangtod nga kamo mangamatay.” nag-ingon ang Ginoong Dios sa mga panon. Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios sa mga panon, “Dali ngari, adto niining tinugyanan, ngadto kang Sebna, ang nagdumala sa balay ug sultihi siya: Unsay gibuhat nimo dinhi ug kinsay ania dinhi kanimo, nga ikaw naghikay man dinhi ug usa ka lubnganan, naghikay ug usa ka lubnganan sa ibabaw, ug nagkalot ug usa ka puluy-anan alang sa imong kaugalingon diha sa bato? Tan-awa, ang Ginoo, magsalibay kanimo sa kusog gayod, O ikaw nga tawong kusgan. Hugton gayod ikaw niya pagkupot, ug ilambuyog pag-ayo ug ilabay ikaw sama sa usa ka bola ngadto sa usa ka lapad nga yuta; didto mamatay ikaw ug didto usab ang imong mga maanindot nga karwahe, ikaw nga maoy kaulawan sa balay sa imong agalon. Papahawaon ko ikaw gikan sa imong katungdanan, ug paphaon ikaw gikan sa imong nahimutangan. Nianang adlawa tawgon nako ang akong sulugoon nga si Eliakim nga anak ni Hilkias, ug sul-oban nako siya sa imong bisti, ug ibakos nako kaniya ang imong bakos, ug itugyan nako ang imong kagahom diha sa iyang kamot, ug siya mahimong amahan sa mga nagpuyo sa Jerusalem ug sa balay ni Juda. Ug ibutang nako ang yawi sa balay ni David sa iyang abaga; siya magbukas ug walay makatak-op, ug siya magtak-op ug walay makabukas. Ilansang nako siya sama sa usa ka lansang sa usa ka dapit nga lig-on, ug siya mahimong usa ka trono sa himaya sa balay sa iyang amahan. Ug ilang ibitay ibabaw kaniya ang tanang himaya sa balay sa iyang amahan, ang mga anak nga kaliwat ug ang mga sanga, ang tanang gagmay nga sudlanan, gikan sa mga tasa ngadto sa mga tibod. Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, matangtang ang lansang nga gilansang sa usa ka dapit nga lig-on ug kini putlon ug mahulog, ug ang kabug-aton nga anaa niini mahanaw, kay ang Ginoo maoy nagsulti niini.” Ang mensahe mahitungod sa Tiro. Pagminatay kamo, mga barko sa Tarsis, kay ang Tiro gilaglag na, wala nay balay o dunggoanan! Gikan sa yuta sa Cipro kini gipahibalo kanila. Paghilom, O lumulupyo sa baybayon, O mga tigpatigayon sa Sidon; ang inyong mga sinugo milatas sa dagat, ug anaa ibabaw sa daghang katubigan; ang imong abot sa buhis mao ang trigo sa Sihor, ang ani sa Nilo; ikaw mao ang tigpatigayon sa kanasoran. Pagbaton ug kaulaw, O Sidon, kay ang dagat nagsulti, ang kalig-on sa dagat nag-ingon, “Ako wala magbati o manganak. Wala ako mag-atiman ug mga batan-ong lalaki, o makamatuto ug mga batan-ong babaye.” Sa diha nga ang taho modangat sa Ehipto, sila masakitan pag-ayo sa balita mahitungod sa Tiro. Panabok kamo ngadto sa Tarsis, pagminatay, O mga lumulupyo sa kabaybayonan! Mao ba kini ang inyong malipayong siyudad nga ang sinugdanan gikan pa sa kanhing mga adlaw, nga ang mga tiil maoy nagdala kaniya sa pagpuyo ngadto sa layo? Kinsa ang nagtinguha niini batok sa Tiro, ang tighatag sa mga purongpurong, nga ang mga tigpatigayon mga pangulo, nga ang mga tigpatigayon mga halangdon sa yuta? Ang Ginoo sa mga panon maoy nagtinguha niini, aron mabulingan ang garbo sa tanang himaya, aron mahimong salawayon ang tanang halangdon sa yuta. Latas kamo sa inyong yuta sama Nilo, O anak nga babaye sa Tarsis, wala na gayoy magpugong. Iya nang gituy-od ang iyang kamot ibabaw sa dagat, iya nang giuyog ang mga gingharian, ang Ginoo nakahatag na ug mga sugo mahitungod sa Canaan, sa paglumpag sa lig-ong mga salipdanan niini. Siya miingon, “Ikaw dili na maglipay, O ikaw nga dinaogdaog nga anak nga ulay sa Sidon; tindog, tabok kamo ngadto sa Cipro, bisan didto dili ikaw makapahulay.” Tan-awa ang yuta sa mga Caldeanhon! Kini mao ang katawhan, dili ang Asiria. Ilang gitagana ang Tiro alang sa mga ihalas nga mga mananap. Sila nagpatindog sa ilang mga tore ug naggun-ob sa mga palasyo niini, sila naghimo niini nga guba. Pagminatay, O mga barko sa Tarsis, kay ang inyong lig-ong salipdanan gilaglag na. Nianang adlawa ang Tiro makalimtan sulod sa 70 ka tuig, sama sa mga adlaw sa usa ka hari. Human sa 70 ka tuig mahitabo sa Tiro ang sama sa alawiton sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog: “Pagkuha ug usa ka alpa, libot ka sa siyudad, O ikaw nga babayeng nagbaligya sa iyang dungog nga nakalimtan na! Paghimo ug tam-is nga huni, pag-awit ug daghang mga alawiton, aron ikaw mahinumdoman.” Human sa 70 ka tuig, ang Ginoo moduaw sa Tiro ug kini mobalik sa iyang pagpasuhol ug makighilawas uban sa tanang mga gingharian sa kalibotan ibabaw sa yuta. Ang iyang patigayon ug ang iyang suhol ipahinungod ngadto sa Ginoo; kini dili tigomon o tipigan apan ang iyang patigayon maghatag ug daghang pagkaon ug maayong bisti alang niadtong nagpuyo atubangan sa Ginoo. Tan-awa, gun-obon sa Ginoo ang yuta ug himoon kini nga awaaw, ug balit-aron kini, ug patibulaagon ang mga nagpuyo niini. Ug mahitabo kini, ingon sa katawhan, mao usab sa pari; ingon sa sulugoong lalaki, mao usab sa iyang agalon, ingon sa sulugoong babaye; mao usab sa iyang agalon nga babaye; ingon sa pumapalit, mao usab sa tigbaligya; ingon sa tigpahulam, mao usab sa tigpanghulam; ingon sa tigpautang mao usab sa tigpangutang. Ang yuta magun-ob gayod ug laglagon gayod, kay ang Ginoo maoy nagsulti niining pulonga. Ang yuta nagbangutan ug nagkawala, ang kalibotan nag-antos ug nagkahanaw; ang kalangitan nagsubo uban sa yuta. Ang yuta nahugawan pinaagi sa mga nagpuyo niini, tungod kay ilang gilapas ang mga balaod, gisupak ang mga lagda, giguba ang kasabotan nga walay kataposan. Busa ang tunglo naglamoy sa yuta, ug ang mga nagpuyo niini nag-antos tungod sa ilang sala, busa ang mga nagpuyo sa yuta nangasunog, ug diyotay lamang ang nahibilin. Ang bino nagbangutan, ang paras nag-antos, ang tanang nagmaya nanghupaw. Ang kasadya sa mga gagmayng tambor mihunong; ang kabanha niadtong nagkalipay miundang, ang kalipay sa alpa mihunong. Sila wala na moinom ug bino uban ang pag-awit; ang isog nga ilimnon pait alang niadtong nanginom niini. Ang siyudad sa kagubot naguba na, ang matag balay gitakpan aron wala nay makasulod. Adunay usa ka pagtuaw didto sa kadalanan tungod sa kakulang sa bino; ang tanan nga kalipay nangitngitan; ang kasadya sa yuta nahanaw. Ang nahibilin sa siyudad mao ang pagkabiniyaan, ang mga ganghaan gihampak ngadto sa kalaglagan. Kay mao kini ang mahitabo taliwala sa yuta, taliwala sa mga nasod, sama sa pag-uyog sa kahoy nga olibo, sama sa paghagdaw human sa pag-ani sa parasan. Gipatugbaw nila ang ilang tingog, nag-awit sila alang sa kalipay; tungod sa kahalangdon sa Ginoo naninggit sila gikan sa kasadpan. Busa diha sa silangan himayaa ninyo ang Ginoo; diha sa kabaybayonan, ang ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gikan sa kinatumyan nga dapit sa yuta nakadungog kami ug mga awit sa pagdayeg, sa himaya ngadto sa Usa nga Matarong. Apan ako miingon, “Nagniwang ako, nagniwang ako. Alaot ako! Kay ang mabudhion nagbudhi, ang mabudhion nagbudhi sa hilabihan.” Ang kahadlok ug ang gahong ug ang laang, anaa kanimo, O lumulupyo sa yuta! Siya nga mikagiw tungod sa tingog sa kalisang, mahulog ngadto sa gahong; ug siya nga mikatkat gikan sa gahong mabitik sa laang. Kay ang mga tamboanan sa langit naabli ug ang mga patukoranan sa yuta nangurog. Ang yuta nabuak gayod, ang yuta napikas, ang yuta natay-og sa hilabihan. Ang yuta nagsusapinday sama sa usa ka hubog, ug nagtuyatuya sama sa usa ka payag; ang kalapasan niini bug-at sa ibabaw niini, ug matumpag kini, ug dili na motindog pag-usab. Nianang adlawa ang Ginoo mosilot sa panon sa langit nga anaa sa langit, ug sa mga hari sa yuta nga anaa sa yuta. Sila tigomon pagtingob ingon nga mga binilanggo diha sa gahong; ibalhog sila diha sa bilanggoan, ug human sa daghang mga adlaw sila silotan. Unya ang bulan libogon, ug ang adlaw maulaw; kay ang Ginoo sa mga panon maghari didto sa Bukid sa Zion ug sa Jerusalem, ug sa atubangan sa iyang mga kadagkoan, siya magpadayag sa iyang himaya. O Ginoo, ikaw mao ang akong Dios; pasidunggan ko ikaw, dayegon nako ang imong ngalan; kay naghimo ikaw ug mga butang nga katingalahan, mga laraw sa dugay na nga panahon, kasaligan ug matuod. Kay imong gihimo nga usa ka tinapok ang usa ka siyudad, ang kinutaang siyudad nagun-ob; ang dangpanan sa mga langyaw dili na usa ka siyudad, kini dili na gayod matukod pag-usab. Busa ang mga kusgan nga mga katawhan magpasidungog kanimo; ang mga siyudad sa makalilisang nga mga nasod mahadlok kanimo. Kay ikaw nahimong usa ka lig-ong salipdanan sa kabos, usa ka lig-ong salipdanan sa nanginahanglan diha sa iyang kagul-anan, usa ka salipdanan gikan sa bagyo, usa ka landong gikan sa kainit; kay ang pagdasmag sa tawong bangis sama sa bagyo batok sa usa ka bungbong, sama sa kainit sa usa ka dapit nga uga. Imong gipahilom ang kabanha sa mga langyaw; sama sa kainit diha sa landong sa usa ka panganod, ang awit sa mga bangis gipahunong. Niining bukira ang Ginoo sa mga panon maghimo alang sa tanang mga katawhan ug usa ka kasaulogan sa tambok nga mga butang, usa ka kasaulogan sa mga maayong bino, sa mga butang nga tambok nga puno sa uyok, sa maayong bino nga pinalugdang nga maayong pagkasala. Ug iyang gub-on niining bukira ang tabon nga gilabay ibabaw sa tanan nga mga katawhan, ang pandong nga gibukhad ibabaw sa tanan nga mga nasod; iyang lamyon ang kamatayon hangtod sa kahangtoran. Ang Ginoong Dios magpahid sa mga luha gikan sa tanang mga nawong ug ang kaulaw sa iyang katawhan kuhaon niya gikan sa tibuok nga yuta, kay ang Ginoo nagsulti niini. Isulti unya kini nianang adlawa, “Tan-awa, kini mao ang atong Dios; kita naghulat kaniya aron siya magluwas kanato. Kini mao ang Ginoo, kita naghulat kaniya; magmaya kita ug maglipay diha sa iyang pagluwas.” Kay ang kamot sa Ginoo mopahulay niining bukira, Ang Moab yatakan diha sa iyang dapit, ingon sa uhot nga gitumban diha sa tinapok nga hugaw. Ug iyang bukharon ang iyang mga kamot sa taliwala niini, ingon sa naglangoy nga magbuklad sa iyang mga kamot aron sa paglangoy, apan ipaubos sa Ginoo ang iyang garbo uban sa kabatid sa iyang mga kamot. Ang habog nga mga paril sa imong mga kuta iyang pukanon, ipaubos ug lumpagon ngadto sa yuta, ngadto sa abog. Nianang adlawa kini nga alawiton awiton didto sa yuta sa Juda: “Kami adunay usa ka lig-on nga siyudad; siya nagpahimutang ug kaluwasan sama sa mga kuta ug mga salipdanan. Buksi ang mga ganghaan aron ang matarong nga nasod nga adunay pagtuo makasulod. Ikaw nagbantay kaniya diha sa hingpit nga pakigdait, nga ang hunahuna nagpabilin diha kanimo, tungod kay siya nagsalig kanimo. Saligi ang Ginoo hangtod sa kahangtoran, kay ang Ginoong Dios mao ang bato nga walay kataposan. Kay iyang gipaubos ang mga nagpuyo sa itaas, ang siyudad nga habog. Iya kining gipukan, iya kining gipukan ngadto sa yuta, gilumpag kini ngadto sa abog. Ang tiil nagtamak niini, ang mga tiil sa kabos, ang mga lakang sa nanginahanglan.” Ang dalan sa matarong patag; ikaw nga matarong, naghapsay sa agianan sa matarong. Diha sa dalan sa imong mga paghukom, O Ginoo, kami naghulat kanimo; ang imong ngalan nga halandomon mao ang tinguha sa among kalag. Ang akong kalag nangandoy kanimo diha sa kagabhion, ang akong espiritu sa sulod nako matinud-anon nga nangita kanimo. Kay sa diha nga ang imong mga paghukom anaa na sa yuta, ang mga nagpuyo sa kalibotan makakat-on sa pagkamatarong. Kon ang kaluoy ipakita ngadto sa daotan, dili siya makakat-on sa pagkamatarong, diha sa yuta sa kaligdong magbuhat siya ug daotan, ug dili motan-aw sa kahalangdon sa Ginoo. O Ginoo, ang imong kamot gibayaw, apan wala sila makakita niini. Pakit-a sila sa imong mainitong tinguha alang sa imong katawhan, ug maulawan sila. Ipaut-ot sila sa kalayo alang sa imong mga kaaway. O Ginoo, ikaw nagtudlo ug pakigdait alang kanamo, ikaw usab ang nagbuhat alang kanamo sa tanan namong mga buluhaton. O Ginoo nga among Dios, laing mga ginoo gawas kanimo ang naghari ibabaw kanamo, apan ang imong ngalan lamang ang among ilhon. Sila mga patay, dili na sila mabuhi; sila mga landong, sila dili na mamangon; tungod kay imo silang giduaw uban ang paglaglag, ug gipapas nimo ang tanang handomanan nila. Apan imong gipadako ang nasod, O Ginoo, imong gipadako ang nasod, ikaw gihimaya; imong gipalapdan ang tanang mga utlanan sa yuta. O Ginoo, diha sa kaguol midangop sila kanimo, nagbubo sila ug pag-ampo sa diha nga ang imong kastigo anaa ibabaw kanila. Sama sa usa ka babaye nga mabdos nga nag-agulo ug naghilak sa kasakit sa diha nga hapit na ang iyang panahon, mao usab kami tungod kanimo, O Ginoo; kami sama sa nagmabdos, kami nag-agulo, kami sama sa nanganak ug hangin. Wala kami makadala ug kaluwasan sa yuta, ug ang mga nagpuyo sa kalibotan wala mapukan. Ang imong mga patay mangabuhi; ang ilang mga lawas mabanhaw. O mga nagpuyo sa abog, pagmata kamo ug pag-awit tungod sa kalipay! Kay ang imong yamog maingon sa yamog sa kahayag, ug ang yuta magpahimugso pag-usab sa dugay nang nangamatay. Dali ngari, akong katawhan, sulod sa inyong mga lawak, ug tak-opi ang inyong mga pultahan sa inyong luyo; tagoi ang inyong kaugalingon sa makadiyot hangtod nga ang kaligutgot molabay. Kay ang Ginoo moanhi gikan sa iyang dapit aron sa pagsilot sa mga nagpuyo sa yuta tungod sa ilang kasal-anan, ang yuta mopakita sa dugo nga gipaagas diha kaniya, ug dili na motabon sa iyang mga patay. Nianang adlawa, ang Ginoo pinaagi sa iyang gahi ug dako ug lig-on nga espada magsilot sa Lebiatan, ang tulin nga bitin, ang Lebiatan, ang bitin nga nagbalikos, ug iyang patyon ang dragon nga anaa sa dagat. Nianang adlawa: “Ang usa ka matahom nga parasan, pag-awit mahitungod niini! Ako, ang Ginoo, mao ang tigbantay niini; matag gutlo ako magbisibis niini, Aron dili kini hilabtan ni bisan kinsa, bantayan nako kini sa adlaw ug sa gabii; wala akoy kasuko. Kon aduna pa unta akoy mga sampinit ug mga tunok aron sa pagpakiggubat kanila! Mosulong ako batok kanila, sunogon nako sila sa tingob. O paduola sila kanako aron akong panalipdan, pahimoa sila ug pakigdait uban kanako, pahimoa sila ug pakigdait uban kanako.” Sa mga adlaw nga moabot si Jacob mogamot, si Israel mamulak ug manalingsing ug pun-on sa bunga ang tibuok kalibotan. Gihampak ba niya sila ingon sa paghampak niya niadtong naghampak kanila? O gipamatay ba sila ingon nga ang nagpatay kanila gipamatay? Pinaagi sa paghingilin, pinaagi sa pagbihag ikaw nakigbisog batok kanila; gipalagpot niya sila pinaagi sa iyang kusog nga huros sa adlaw sa hangin gikan sa silangan. Tungod niini ang kasal-anan ni Jacob pasayloon, ug kini mao ang kinatibuk-an nga bunga sa pagkuha sa iyang sala, sa diha nga mahimo niya ang tanang mga bato sa mga halaran sama sa mga bato nga anapog nga gipulpog, wala nay mga Asera o mga halaran sa insenso nga magpabiling magtindog. Kay ang siyudad nga lig-on magmingaw, usa ka puluy-anan nga biniyaan ug sinalikway, sama sa kamingawan; didto ang nating baka manibsib, ug didto siya maglubog, ug magkaon sa mga sanga niini. Sa diha nga ang mga sanga niini mangalaya, kini mangaputol; ang mga babaye manganhi ug magdaob niini. Kay kini usa ka katawhan nga walay salabotan; busa siya nga nagbuhat kanila dili maluoy kanila, ug siya nga maoy nag-umol kanila dili mopakita ug kaluoy kanila. Nianang adlawa, gikan sa sapa sa Eufrates ngadto sa suba sa Ehipto, ang Ginoo maggiok sa trigo ug kamo tapokon sa tinagsa, O katawhan sa Israel. Ug nianang adlawa ang usa ka dakong trumpeta patingogon, ug kadtong mga nangawala sa yuta sa Asiria ug kadtong giabog ngadto sa yuta sa Ehipto manganhi ug magsimba sa Ginoo diha sa balaang bukid sa Jerusalem. Alaot kadtong purongpurong sa garbo sa mga palahubog sa Efraim, ug sa nagkalawos nga bulak sa iyang mahimayaong kaanyag, nga anaa sa ulo sa tabunok nga walog niadtong nangapukan tungod sa bino! Tan-awa, ang Ginoo adunay usa nga gamhanan ug kusgan; sama sa usa ka bagyo nga yelo, usa ka makalaglag nga bagyo, sama sa usa ka unos nga kusog, nag-awas nga katubigan, ibusdak niya kini ngadto sa yuta diha sa kabangis. Ang purongpurong sa garbo sa mga palahubog sa Efraim yatakan sa tiil; ug ang nagkalawos nga bulak sa iyang mahimayaong kaanyag, nga anaa sa ibabaw sa ulo sa tabunok nga walog, mahimong sama sa unang hinog nga igos sa dili pa ang ting-init; sa diha nga ang tawo makakita niini, iya kining kaonon dayon sa dihang anaa na kini sa iyang kamot. Nianang adlawa ang Ginoo sa mga panon mahimong usa ka purongpurong sa himaya, ug usa ka purongpurong sa kaanyag, ngadto sa salin sa iyang katawhan; ug usa ka espiritu sa hustisya ngadto kaniya nga naglingkod sa hukmanan, ug kusog ngadto kanila nga nagpasibog sa gubat diha sa ganghaan. Kini usab sila nagsamparay tungod sa bino ug nagsusapinday tungod sa isog nga ilimnon; ang pari ug ang propeta nagsamparay tungod sa isog nga ilimnon, sila nangalibog tungod sa bino, sila nagsusapinday tungod sa isog nga ilimnon; sila nangasayop diha sa panan-aw, sila nangapandol diha sa paghukom. Kay ang tanan nga mga lamisa napuno sa sinuka, wala nay dapit nga walay hugaw. “Kinsa man ang iyang tudloan ug kaalam, kinsa man ang iyang pasabton sa mensahe? Sila ba nga mga gilutas ug gikuha gikan sa dughan? Kay kini mao ang sugo ibabaw sa sugo, sugo ibabaw sa sugo; lagda ibabaw sa lagda, lagda ibabaw sa lagda, diyotay dinhi, diyotay didto.” Hinuon pinaagi sa langyaw nga mga ngabil ug pinaagi sa laing dila ang Ginoo mosulti niining maong katawhan, nga kanila miingon siya, “Kini mao ang pahulay; hatagi ninyo ug pahulay siya nga gikapoyan; ug kini mao ang pahulay,” apan dili sila mamati. Busa ang pulong sa Ginoo alang kanila mao ang sugo ibabaw sa sugo, sugo ibabaw sa sugo; lagda ibabaw sa lagda, lagda ibabaw sa lagda, diyotay dinhi, diyutay didto; aron sila mangadto, ug mangahayang, ug mangabali, ug malaang ug madakpan. Busa pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo, kamo nga mga mabiaybiayon, nga nagmando niining katawhan diha sa Jerusalem! Tungod kay kamo nag-ingon, “Kami naghimo ug usa ka kasabotan uban sa kamatayon, ug uban sa Sheol kami may gikauyonan; sa diha nga moagi na ang naghaguros nga bunal, kini dili modangat kanamo; kay ang kabakakan gihimo namong dalangpanan, ug diha sa kabakakan kami magpasalipod sa among kaugalingon”; busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Tan-awa, gibutang nako didto sa Zion alang sa usa ka patukoranan ang usa ka bato, usa ka sinulayan nga bato, usa ka bililhon nga bato nga patukoranan, sa patukoranan nga lig-on, ‘Siya nga motuo dili magdali.’ Ug ang hustisya himoon nako nga latid, ug ang pagkamatarong mao ang tunton; ug ang unos nga yelo molaglag sa dalangpanan sa kabakakan, ug ang katubigan mosanap sa dapit nga tagoanan.” Unya ang inyong kasabotan uban sa kamatayon papason, ug ang inyong gikauyonan uban sa Sheol dili molungtad, sa diha nga ang naghaguros nga bunal moagi na, kamo hampakon niini. Sa makadaghan nga kini moagi, kini mokuha kaninyo; kay sa matag buntag kini moagi, sa adlaw ug sa gabii; ug makalilisang gayod ang pagsabot sa mensahe niini. Kay ang higdaanan mubo ra kaayo nga katuy-oran sa iyang kaugalingon, ug ang habol gamay ra kaayo nga ihabol sa iyang kaugalingon. Kay ang Ginoo motindog sama sa iyang gihimo didto sa Bukid sa Perasim, siya masuko sama sa iyang gihimo didto sa walog sa Gibeon; sa paghimo sa iyang buhat—katingalahan ang iyang buhat! ug sa pagbuhat sa iyang buluhaton— katingalahan ang iyang buluhaton! Busa karon ayaw pagbiaybiay, kay tingali unya ug ang inyong mga bugkos himoon nga lig-on; kay ako nakadungog ug usa ka sugo sa kalaglagan gikan sa Ginoong Dios sa mga panon, ibabaw sa tibuok nga yuta. Patalinghogi ug pamatia ang akong tingog; patalinghogi ug pamatia ang akong pakigpulong. Siya nga nagdaro aron makapugas nagdaro ba kanunay? Kanunay ba siyang nagbungkag ug nagkaras sa iyang yuta? Sa diha nga mapatag na niya ang ibabaw niini, dili ba niya isabuwak ang mga anis, ug isabwag ang kumino, ug ipugas ang trigo sa tinudling, ug ang sebada sa angay nga dapit, ug ang ihalas nga trigo ingon nga utlanan? Kay siya gitudloan sa matarong; ang iyang Dios nagtudlo kaniya. Kay ang anis dili giokon pinaagi sa galamiton sa paggiok, ang anis dili paligsan sa ligid sa karomata; apan ang anis dukdokon pinaagi ug bunal, ug ang kumino lubkon pinaagi ug alho. Ang trigo galingon alang sa pan, apan ang usa ka tawo dili maggiok niini hangtod sa kahangtoran, bisan ug ang karomata ug ang kabayo paagion ibabaw niini, dili siya makapulpog niini. Kini usab naggikan sa Ginoo sa mga panon; siya kahibulongan diha sa pagtambag, ug halangdon diha sa kaalam. Alaot ang Ariel, ang Ariel, ang siyudad diin si David nagkampo! Dugangi ug tuig ang tuig; padangata ang kasaulogan sa panahon niini. Bisan pa niana sakiton nako ang Ariel, ug aduna unyay pag-agulo ug pagbangutan, ug siya alang kanako mahisama sa Ariel. Ug ako magkampo batok kanimo, sa imong palibot, ug libotan ko ikaw sa mga tore, ug magpatindog ako ug mga kahimanan sa pagsulong batok kanimo. Unya gikan sa ilalom sa yuta ikaw magsulti, ug ang imong mga pulong maggikan sa abog; ug ang imong tingog maggikan sa yuta sama sa tingog sa usa ka multo, ug ang imong pakigpulong maghunghong gikan sa abog. Apan ang panon sa imong mga kaaway mahimong sama sa dugmok nga abog, ug ang panon sa mga bangis sama sa tahop nga molabay. Sa kalit, dihadiha gayod, ikaw duawon sa Ginoo sa mga panon uban ang dalugdog ug linog ug dakong dahunog, uban ang alimpulos ug unos, ug ang nagdilaab nga kalayo nga maglamoy. Ug ang panon sa tanang mga nasod nga makig-away batok sa Ariel, ang tanan nga makig-away batok kaniya ug sa iyang lig-ong salipdanan ug magsakit kaniya, mahimong sama sa usa ka damgo, usa ka panan-awon sa kagabhion. Sama sa usa ka tawo nga gigutom nga nagdamgo nga siya nagkaon ug nakamata nga ang iyang kagutom wala pa matagbaw, o sama sa usa ka tawo nga giuhaw nga nagdamgo nga siya nag-inom, ug nakamata nga luya ug nagpabiling giuhaw, mao usab kini ang mahitabo sa tanang mga nasod nga makig-away batok sa Bukid sa Zion. Pakurati ang inyong kaugalingon ug kakugang, butai ang inyong kaugalingon ug pagpakabuta! Paghubog, apan dili sa bino; pagsusapinday, apan dili sa isog nga ilimnon! Kay ang Ginoo nagbubo ibabaw kaninyo ug espiritu sa paghinanok; ug nagpapiyong sa inyong mga mata, kamong mga propeta, ug nagtabon sa inyong mga ulo, kamong mga tigpanagna. Ug alang kaninyo ang panan-awon mahitungod niining tanan nahimo sama sa mga pulong sa usa ka basahon nga sinilyohan. Sa diha nga ang mga tawo maghatag niini ngadto sa makamaong mobasa nga nag-ingon, “Basaha kini,” siya moingon, “Dili ako makahimo, kay kini sinilyohan.” Ug sa dihang gihatag nila ang basahon niadtong dili makamaong mobasa nga nag-ingon, “Basaha kini,” siya miingon, “Ako dili makabasa.” Ug ang Ginoo miingon, “Tungod kay kini nga katawhan nagpaduol kanako pinaagi sa ilang baba ug nagpasidungog kanako pinaagi sa ilang mga ngabil, apan gipalayo nila ang ilang kasingkasing gikan kanako, ug ang ilang kahadlok kanako usa ka sugo sa mga tawo nga naandang gitudlo; busa, tan-awa, ako magbuhat pag-usab ug mga katingalahan nga buhat sa taliwala niining katawhan, katingalahan ug kahibulongan; ug ang kaalam sa ilang maalamon nga mga tawo mahanaw, ug ang pagsabot sa ilang mga tawo nga hait ug salabotan tagoan.” Alaot kadtong magtago sa ilang pagtambag gikan sa Ginoo, nga ang mga buhat anaa sa kangitngit, ug nag-ingon, “Kinsay nakakita kanato? Kinsay nakaila kanato?” Gibalit-ad ninyo ang mga butang! Isipon ba ang magkukulon sama sa yutang kulonon; nga ang butang nga binuhat moingon mahitungod niadtong nagbuhat, “Siya wala magbuhat kanako,” o ang butang nga gihulma moingon niadtong naghulma niini, “Siya walay salabotan”? Dili ba nga sa dili madugay ang Lebanon mahimong usa ka uma nga mabungahon, ug ang uma nga mabungahon ilhon ingon nga usa ka lasang? Nianang adlawa ang bungol makadungog sa mga pulong sa basahon, ug gikan sa kadulom ug gikan sa kangitngit. ang mga mata sa buta makakita. Ang mga maaghop makabaton ug bag-o nga kalipay diha sa Ginoo, ug ang mga kabos sa mga tawo magmaya sa Balaan sa Israel. Kay ang bangis modangat ngadto sa pagkawala, ug ang mabiaybiayon mohunong, ug kadtong tanan nga nag-atang sa pagbuhat ug daotan puohon, nga pinaagi sa pulong naghimo sa tawo nga sad-an, ug nagbutang ug usa ka lit-ag alang niadtong nagbadlong diha sa ganghaan, ug nagpasimang sa matarong tungod sa usa ka butang nga walay hinungdan. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, ang naglukat kang Abraham, mahitungod sa balay ni Jacob: “Si Jacob dili na gayod maulawan, o mangluspad pa ang iyang nawong. Kay sa diha nga makita niya ang iyang mga anak, ang buhat sa akong mga kamot diha sa taliwala niya, balaanon nila ang akong ngalan; balaanon nila ang Balaan ni Jacob, ug magtindog nga adunay kataha sa Dios sa Israel. Ug kadtong nangasayop diha sa espiritu makasabot ug kadtong nagbagulbol modawat sa pahimangno.” “Alaot ang masukihon nga mga anak,” nag-ingon ang Ginoo, “nga nagbuhat sa ilang gilaraw, apan dili akoa; ug nga nakig-abin sa uban, apan dili sa akong espiritu, aron ang sala ilang madugangan ug laing sala; nga nanggula aron sa paglugsong ngadto sa Ehipto, nga wala magpakitambag kanako, aron sa pagdangop diha sa panalipod sa Paraon, ug sa pagpangita ug kapuy-an diha sa landong sa Ehipto! Tungod niini ang pagpanalipod sa Paraon kaninyo mahimo nga inyong kaulaw, ug ang salipod diha sa landong sa Ehipto mahimo nga inyong kaulawan. Kay bisan ug ang iyang mga tinugyanan anaa sa Zoan, ug ang iyang mga sinugo miabot sa Hanes, silang tanan maulawan tungod sa usa ka katawhan nga dili magpulos kanila, nga dili magdala ug tabang o kaayohan, kondili kaulaw ug pagtamay.” Ang mensahe mahitungod sa mga mananap sa Negeb. Latas sa yuta sa kaguol ug kasakit, diin maggikan ang bayeng liyon ug ang laking liyon, ang malala nga bitin ug ang molupad nga bitin, gidala nila ang ilang mga katigayonan diha sa ibabaw sa abaga sa mga asno, ug ang ilang mga bahandi sa bukobuko sa mga kamilyo, ngadto sa usa ka katawhan nga dili magpulos kanila. Kay ang tabang sa Ehipto walay kapuslanan ug kawang, busa gitawag nako siya ug “Rahab nga naglingkod nga wala maglihok.” Ug karon, lakaw isulat kini sa atubangan nila diha sa usa ka papan, ug isulat kini sa usa ka basahon aron sa panahon nga umaabot mahimo kini nga saksi hangtod sa kahangtoran. Kay sila usa ka masupilon nga katawhan, bakakon nga mga anak, mga anak nga dili mamati sa pahimangno sa Ginoo, nga nag-ingon sa mga tigpanagna, “Ayaw pagtan-aw”; ug ngadto sa mga propeta, “Ayaw pagpropesiya kanamo sa mga butang nga matarong, pagsulti kanamo ug malumo nga mga butang, pagpropesiya ug mga lamat, pahawa kamo sa agianan, tipas kamo gikan sa dalan, ayaw na kami papamatia sa Balaan sa Israel.” Busa mao kini ang giingon sa Balaan sa Israel, “Tungod kay inyong gitamay kining pulonga, ug nagsalig sa pagpanglupig ug pagpanglimbong, ug naglaom niini; tungod niini kining kasal-anan mahimo alang kaninyo nga sama sa usa ka guba sa habog nga paril, mibugdo na ug hapit na malumpag, nga ang pagkaguba modangat dayon sa kalit; Ug ang pagkabuak niini sama sa pagkabuak sa kulon sa magkukulon, nga gibuak sa walay kukaluoy, nga sa mga tipak niini walay makaplagan bisan usa ka tipak nga kasudlan ug kalayo gikan sa abohan o ikakuha ug tubig gikan sa atabay.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, ang Balaan sa Israel, “Sa pagpauli ug sa pagpahulay luwason kamo; sa kalinaw ug sa pagsalig anaa ang inyong kusog.” Apan kamo dili buot, ug kamo miingon, “Dili, kay kami motulin pagpangabayo,” tungod niini kamo tulin nga mopalayo; ug “Kami mangabayo sa tulin nga mga kabayo,” busa ang maggukod kaninyo tulin usab. Usa ka libo mangagiw tungod sa paghulga sa usa ka tawo; sa paghulga sa lima kamo mamiya, hangtod nga kamo mahibilin sama sa usa ka suga sa tumoy sa usa ka bukid, sama sa usa ka ilhanan ibabaw sa usa ka bungtod. Tungod niini ang Ginoo maghulat aron siya magmaluluy-on kaninyo; busa bayawon niya ang iyang kaugalingon aron siya adunay kaluoy kaninyo. Kay ang Ginoong Dios sa hustisya; bulahan ang tanan nga nagpaabot kaniya. O katawhan diha sa Zion nga nagpuyo sa Jerusalem, ikaw dili na mohilak. Siya magmaluluy-on gayod kanimo sa tingog sa imong pagtuaw; sa diha nga siya makadungog niini, siya motubag kanimo. Bisan ug ang Ginoo maghatag kanimo sa pan sa kagul-anan ug sa tubig sa kasakit, ang imong Magtutudlo dili na magtago sa iyang kaugalingon, kondili ang imong mga mata makakita sa imong Magtutudlo. Ug ang imong dalunggan makadungog sa usa ka pulong sa luyo nimo, nga nag-ingon, “Kini mao ang dalan, lakaw diha niini,” sa diha nga molingi ikaw sa tuo o sa diha nga molingi ikaw sa wala. Unya imong bulingan ang imong kinulit nga mga larawan nga sinapawan ug plata, ug ang imong mga larawan nga tinunaw nga gisapawan ug bulawan. Isalibay nimo kini ingon nga hugaw nga mga butang; ikaw moingon niini, “Pahawa kamo!” Ug siya maghatag ug ulan alang sa binhi nga ipugas nimo sa yuta, ug sa trigo, ang abot sa yuta, nga mahimong tambok ug daghan kaayo. Nianang adlawa ang imong kahayopan manibsib sa dagkong mga sibsibanan. Ang mga baka usab ug ang mga asno nga nag-ugmad sa yuta makakaon sa inasinan nga kompay nga pinadparan sa pala ug sa kakha. Ug diha sa tanang habog nga bukid ug diha sa tanang habog nga bungtod modangat ang mga sapa ug mga suba sa mga tubig, sa adlaw sa dakong pagpamatay, sa diha nga mangapukan ang mga tore. Dugang pa, ang kahayag sa bulan mahisama sa kahayag sa adlaw, ug ang kahayag sa adlaw mahimong pito ka pilo, ingon sa kahayag sa pito ka adlaw, sa adlaw nga ang Ginoo magbaat sa samad sa iyang katawhan ug mag-ayo sa ilang samad tungod sa iyang hampak. Tan-awa, ang ngalan sa Ginoo maggikan sa layo, magdilaab uban ang iyang kasuko, ug diha sa baga nga aso nga mag-utbo; ang iyang mga ngabil puno sa kasilag, ug ang iyang dila sama sa kalayo nga maglamoy; ang iyang gininhawa sama sa usa ka suba nga nag-awas nga makaabot bisan hangtod sa liog; aron sa pag-alig-ig sa mga nasod diha sa ayagan sa kalaglagan, ug aron sa pagtaod diha sa apapangig sa katawhan sa usa ka bukado nga magpahisalaag. Makabaton kamo ug usa ka alawiton ingon sa gabii sa dihang saulogon ang usa ka balaan nga kasaulogan, ug kalipay sa kasingkasing sa diha nga ang usa ka tawo magpatingog uban ang usa ka plawta aron sa pag-adto sa bukid sa Ginoo, ngadto sa Bato sa Israel. Ug ang Ginoo maghimo nga ang iyang halangdong tingog madungog, ug magpakita sa pagpaubos sa iyang bukton, diha sa pintas nga kasuko ug sa siga sa kalayo nga maglamoy, uban ang unos ug bagyo ug ulan nga yelo. Tungod sa tingog sa Ginoo ang mga Asirianhon mangalisang sa diha nga maghampak siya uban sa iyang bunal. Ug matag hampak sa sungkod nga igsisilot nga ipahamtang sa Ginoo kanila, duyogan sa tingog sa mga tambor ug sa mga lira, ug diha sa mga gubat uban sa pagwarawara sa iyang bukton, makig-away siya kanila. Kay dugay na nga giandam ang usa ka dapit nga nagdilaab, alang sa hari kini giandam. Kini gihimo niya nga lalom ug dako, pinaagi sa kalayo ug daghang kahoy. Ang gininhawa sa Ginoo, sama sa usa ka sapa nga asupre, naghaling niini. Alaot kadtong manglugsong sa Ehipto aron sa pagpakitabang, ug magsalig sa mga kabayo, ug magsalig sa mga karwahi tungod kay sila daghan ug sa mga tigpangabayo tungod kay sila kusgan, apan wala magtutok sa Balaan sa Israel, o magpakisayod sa Ginoo! Apan siya maalamon ug magdala ug katalagman, dili siya mobakwi sa iyang mga pulong, kondili motindog hinuon batok sa balay sa mga tigbuhat ug daotan, ug batok sa mga nagtabang niadtong naghimo ug kasal-anan. Ang mga Ehiptohanon mga tawo, ug dili Dios; ug ang ilang mga kabayo unod ug dili espiritu. Sa diha nga ang Ginoo mobakyaw sa iyang kamot, ang magtabang mapandol, ug siya nga gitabangan mapukan, ug silang tanan malaglag sa tingob. Kay kini mao ang gisulti sa Ginoo kanako, Ingon nga ang usa ka liyon o ang itoy sa liyon magngulob tungod sa iyang tinukob, ug sa diha nga ang usa ka panon sa mga tigbantay sa karnero tawgon batok kaniya, dili siya mahadlok sa ilang tingog o malisang tungod sa ilang kagahob, mao usab ang Ginoo sa mga panon manaog aron sa pagpakig-away diha sa bukid sa Zion ug sa bungtod niini. Sama sa mga langgam nga naglupadlupad, mao usab ang Ginoo sa mga panon, manalipod sa Jerusalem; siya manalipod ug magluwas niini, sayloan niya kini ug luwason. Pamalik kamo ngadto kaniya nga inyong gisupil sa hilabihan gayod, O katawhan sa Israel. Kay nianang adlawa ang tanan mosalibay sa iyang diosdios nga plata ug sa iyang mga diosdios nga bulawan nga gibuhat sa inyong mga kamot alang kaninyo tungod sa inyong pagpakasala. “Unya ang mga Asirianhon mangapukan pinaagi sa usa ka espada, dili sa tawo; ug ang espada nga dili iya sa tawo maglamoy kaniya; ug siya mokagiw gikan sa espada, ug ang iyang mga batan-ong lalaki ibutang sa pinugos nga buhat. Ang iyang bato mopalayo tungod sa kahadlok, ang iyang mga pangulo mobiya sa bandila tungod sa kakuyaw,” nag-ingon ang Ginoo, nga ang kalayo anaa sa Zion, ug nga ang hudno anaa sa Jerusalem. Tan-awa, usa ka hari ang maghari diha sa pagkamatarong, ug mga pangulo magmando diha sa hustisya. Ang matag usa mahimong sama sa tagoanan gikan sa hangin, usa ka salipod gikan sa bagyo, sama sa mga sapa sa tubig diha sa uga nga dapit, sama sa landong sa usa ka dakong bato diha sa yuta nga nagluya. Unya ang mga mata niadtong nakakita dili tak-opan, ug ang mga dalunggan niadtong nakadungog mamati. Ang hunahuna sa madalidalion makabaton ug maayong panghukom ug ang dila niadtong naglisod sa pagsulti andam sa pagsulti sa tin-aw. Ang buangbuang dili na tawgon nga halangdon, o ang hakog tawgon nga dungganan. Kay ang buangbuang mosulti sa binuang, ug ang iyang hunahuna naglaraw ug kasal-anan: sa pagbuhat ug pagpasipala, sa pagsulti ug sayop mahitungod sa Ginoo, sa dili pagpakaon sa mga gigutom ug sa paghikaw sa mainom gikan sa giuhaw. Ang mga galamiton sa mga hakog daotan; naghimo siya ug daotan nga mga laraw aron sa paglaglag sa kabos pinaagi sa bakak nga mga pulong, bisan ug ang hangyo sa mga nanginahanglan matarong. Apan siya nga hamili naghimo sa mga butang nga hamili ug pinaagi sa mga butang nga hamili siya magbarog. Panindog kamong mga babaye nga anaa sa kasayon, patalinghogi ang akong tingog; kamong mga anak nga babaye nga walay pagtagad, patalinghogi ang akong pakigpulong. Kay kapin ug gamay sa usa ka tuig kamo mangurog, kamong mga babaye nga walay pagtagad; kay ang paghimo ug bino mapakyas, ang ting-ani sa bunga dili moabot. Pangurog kamo, kamong mga babaye nga anaa sa kasayon, pangahadlok kamong mga walay pagtagad, paghukas ug himoa ang inyong kaugalingon nga hubo, ug baksi ug sako ang inyong hawak. Pamukpoka ang inyong mga dughan tungod sa maayo nga mga uma, tungod sa mabungahon nga paras, kay ang yuta sa akong katawhan matuboan ug mga tunok ug mga sampinit; alang sa tanang balay sa kalipay diha sa malipayon nga siyudad. Kay ang palasyo biyaan, ang siyudad nga adunay daghang nagpuyo talikdan; ang bungtod ug ang tore mahimong mga lungib hangtod sa kahangtoran, usa ka kalipay sa mga asno nga ihalas, usa ka sibsibanan sa panon sa karnero; hangtod nga ang Espiritu ibubo ibabaw kanato gikan sa kahitas-an, ug ang kamingawan mahimong uma nga mabungahon, ug ang kapatagan nga mabungahon isipon nga usa ka lasang. Unya ang hustisya magpuyo diha sa kamingawan, ug ang pagkamatarong magpuyo diha sa uma nga mabungahon. Ug ang sangpotanan sa pagkamatarong mao ang pakigdait, ug ang sangpotanan sa pagkamatarong kalinaw ug pagsalig hangtod sa kahangtoran. Ang akong katawhan magpuyo sa usa ka malinawon nga puluy-anan, diha sa mga puluy-anan nga layo sa kakuyaw, ug diha sa mga pahulayan nga malinawon. Ang kalasangan mahanaw sa hingpit Bulahan kadtong nagpugas sa daplin sa tanang katubigan, nga nagpasibsib sa baka ug asno nga binuhian. Alaot ikaw nga tiglaglag, nga ang imong kaugalingon wala malaglag, ug ikaw nga mabudhion, nga kanimo walay nagbudhi! Sa diha nga ikaw mohunong sa pagpanglaglag, ikaw laglagon; ug sa diha nga moundang na ikaw sa pagbudhi, ikaw budhian. O Ginoo, pagmaluluy-on kanamo, kami naghulat kanimo. Mahimo unta ikaw nga among bukton sa matag buntag, among kaluwasan sa panahon sa kasamok. Sa kagahob sa kagubot, ang mga katawhan mamiya, inigtindog nimo, ang mga nasod nagkatibulaag. Ang inilog gitigom sama sa ulod nga nagtigom, sama sa mga dulon nga nanglukso, ang mga tawo nanglukso sa ibabaw niini. Ang Ginoo gipasidunggan, kay siya nagpuyo sa kahitas-an; pun-on niya ang Zion sa hustisya ug pagkamatarong; siya mao ang kalig-on sa imong mga panahon, kadagaya sa kaluwasan, kaalam ug kahibalo. ang pagkahadlok sa Ginoo mao ang imong bahandi. Tan-awa, ang mga tawong isog nagtiyabaw sa gawas, ang mga sinugo sa pakigdait naghilak sa hilabihan gayod. Ang mga dalan nangagun-ob, ang tawo nga nagpanaw mihunong. Ang mga kasabotan gilapas, ang mga saksi gitamay, wala nay pagtamod sa tawo. Ang yuta nagsubo ug nagluya; ang Lebanon nalibog ug nalaya; ang Sharon sama sa usa ka kamingawan; ug ang Basan ug ang Carmel nagyabyab sa ilang mga dahon. “Karon motindog ako,” nag-ingon ang Ginoo, “karon ibayaw nako ang akong kaugalingon, karon pasidunggan ako. Kamo magsamkon ug tahop, kamo manganak ug uhot; ang inyong gininhawa kalayo nga maglamoy kaninyo. Ug ang mga katawhan mahimong daw gisunog ngadto sa pagkaapog, sama sa mga tunok nga gipamutol nga gisunog sa kalayo.” Pamati, kamong atua sa layo, unsay akong nahimo; ug kamo nga anaa sa duol, ilha ang akong gahom. Ang mga makasasala diha sa Zion nangahadlok; ang pagkurog mihakop sa mga mapasipalahon, “Kinsa ba kanato ang makapuyo uban sa kalayo nga naglamoy? Kinsa ba kanato ang makapuyo uban sa walay kataposan nga pagkasunog?” Siya nga naglakaw nga matarong ug nagsulti nga ligdong, nga nagtamay sa ganansiya gikan sa mga pagpanglupig, nga nagsawilik sa iyang mga kamot aron dili modawat ug suborno, nga nagsampong sa iyang mga dalunggan gikan sa pagpamati mahitungod sa pagpaagas ug dugo, ug nagpiyong sa iyang mga mata gikan sa pagtan-aw sa daotan, siya magpuyo sa mga habog nga dapit; ang iyang dapit nga panalipod mao ang mga salipdanan nga mga bato, ang iyang pan ihatag kaniya, ang iyang tubig dili gayod mohubas. Ang imong mga mata makakita sa hari diha sa iyang katahom; sila makalantaw ug usa ka yuta nga moabot sa layo. Ang imong hunahuna mamalandong sa kalisang: “Hain man siya nga nag-ihap, hain man siya nga nagtimbang sa buhis? Hain man siya nga nag-ihap sa mga tore?” Ikaw dili na makakita sa mapahitas-on nga katawhan, ang katawhan nga lisod ug sinultihan nga dili gayod nimo matugkad, magkangakanga diha sa pinulungan nga dili nimo masabot. Tan-awa ang Zion, ang siyudad sa atong mga tinakda nga kasaulogan! Ang imong mga mata makakita sa Jerusalem, usa ka puluy-anan nga malinawon, usa ka tolda nga dili mabalhin, ang mga lagdok niini dili gayod lukahon, o bugtoon ang bisan usa sa mga pisi niini. Apan didto ang Ginoo diha sa kahalangdon mahimo alang kanato nga usa ka lapad nga dapit sa mga suba ug mga sapa, diin walay moagi nga dagkong sakayan nga may mga bugsay, o manglabay niini ang mga sakayan nga matahom. Kay ang Ginoo mao ang atong maghuhukom, ang Ginoo mao ang atong tigmando, ang Ginoo mao ang atong hari, siya magluwas kanato. Ang imong mga banting giluagan; kini dili makapalig-on sa ugbokanan sa palo niini, o makabukhad sa layag. Unya ang tukbonon ug ang inilog nga daghan mabahin, bisan ang piang makakuha sa tukbonon. Ug walay lumulupyo nga mag-ingon, “Ako masakiton”; ang katawhan nga nagpuyo didto pasayloon sa ilang kasal-anan. Duol kamo, O mga nasod, aron sa pagpamati, ug pamati, O mga katawhan! Papamatia ang yuta ug ang tanan nga nakapuno niini, ang kalibotan, ug ang tanan nga gikan niini. Kay ang Ginoo nasuko batok sa tanang mga nasod, ug napungot batok sa tanan nilang panon, siya naglaglag gayod kanila, nagtugyan kanila aron ihawon. Ang ilang mga patay isalibay, ug ang kabaho sa ilang mga patayng lawas mangalisbo; ang kabukiran magbanaw sa ilang dugo. Ang tanan nga panon sa langit mangadunot, ug ang kalangitan lukoton ingon sa usa ka linukot nga basahon. Ang tanan nilang panon mangahulog, sama sa mga dahon nga mangalarag gikan sa paras, sama sa dahon sa igera nga nagkalarag. Kay ang akong espada nakainom na pag-ayo didto sa kalangitan; tan-awa, kini manaog aron sa paghukom sa Edom, ibabaw sa katawhan nga akong gihukman. Ang Ginoo adunay espada; kini natumog sa dugo, kini nagsinaw tungod sa tambok, sa dugo sa mga nating karnero ug mga kanding, sa tambok sa mga amimislon sa mga laking karnero. Kay ang Ginoo adunay usa ka halad nga inihaw didto sa Bosra, usa ka dakong pag-ihaw didto sa yuta sa Edom. Ang ihalas nga mga baka mahulog uban kanila, ug ang mga nati nga laking baka uban sa mga dagkong toro. Ang ilang yuta matumog sa dugo, ug ang ilang abog malukop sa tambok. Kay ang Ginoo adunay usa ka adlaw sa pagpanimalos, usa ka tuig sa pagbalos tungod sa katungod sa Zion. Ug ang mga sapa sa Edom himoong aspalto, ug ang abog niini mahimong asupre, ug ang yuta niini mahimong nagdilaab nga aspalto. Kini dili mapalong sa gabii ug sa adlaw, ang aso niini moutbo sa itaas hangtod sa kahangtoran. Gikan sa kaliwatan ngadto sa laing kaliwatan kini magpabilin nga kamingawan, walay molatas niini hangtod sa kahangtoran. Apan ang banog ug ang mananap nga daghan ug tunok makapanag-iya niini, ug ang ngiwngiw ug ang uwak magpuyo niini. Iyang tuy-oron sa ibabaw niini ang pisi sa kasamok, ug ang tunton sa kagubot ibabaw sa mga halangdon niini. Nganlan nila kini ug Walay Gingharian Didto, ug ang tanan niyang mga pangulo mahanaw. Ang mga tunok moturok sa ilang mga kuta, ang mga kadyapa ug sampinit diha sa mga salipdanan niini. Kini mahimong puluy-anan sa mga iro nga ihalas, ug puluy-anan sa mga abistros. Ug ang mga mananap nga ihalas sa kamingawan makigtagbo sa mga ihalas nga iro, ug ang demonyong kanding magtawag sa iyang kauban; ang pintas nga mananap sa kagabhion mopuyo didto, ug makakaplag ug dapit nga kapahulayan. Didto ang ngiwngiw magbuhat sa iyang salag, ug mangitlog ug mapusa, ug magtigom sa iyang mga piso ilalom sa landong sa iyang mga pako didto ang mga ananangkil magtipon, uban sa ilang paris. Susiha ug basaha gikan sa basahon sa Ginoo: Walay bisan usa niini nga mawala; walay makulangan sa iyang paris. Kay ang baba sa Ginoo nagsugo, ug ang iyang Espiritu nagtigom kanila. Siya maoy naghimo sa ripa alang kanila, ang iyang kamot maoy nagbahinbahin niini pinaagi sa latid; sila manag-iya niini hangtod sa kahangtoran, gikan sa kaliwatan ngadto sa laing kaliwatan sila magpuyo diha niini. Ang kamingawan ug ang uga nga yuta magmaya, ang kamingawan maglipay ug mamulak; sama sa rosas, kini mamulak pag-ayo, ug maglipay uban sa kasadya ug pag-awit. Ang himaya sa Lebanon ihatag ngadto niini, ang katahom sa Carmelo ug sa Sharon. Sila makakita sa himaya sa Ginoo, sa kahalangdon sa atong Dios. Lig-ona ang mga kamot nga luya, ug lig-ona ang mga tuhod nga huyang. Ingna sila nga adunay mahadlokon nga kasingkasing, “Pagmalig-on, ayaw kahadlok! Tan-awa, ang inyong Dios moanhi uban ang panimalos, uban ang pagbalos sa Dios. Siya moanhi ug magluwas kaninyo.” Unya ang mga mata sa mga buta mangabuka, ug ang mga dalunggan sa mga bungol makadungog; unya ang piang molukso sama sa lagsaw, ug ang dila sa amang mag-awit sa kalipay. Kay ang katubigan mogula diha sa kamingawan, ug ang kasapaan diha sa disyerto; ang init nga balas mahimo nga usa ka linaw, ug ang giuhaw nga yuta magtubod sa tubig; ang puluy-anan sa mga iro nga ihalas mahimong kalapokan, ang balili mahimong mga bagakay ug mga bugang. Didto may usa ka lapad nga dalan, ug kini tawgon nga Balaang Dalan, ang hugaw dili moagi sa ibabaw niini, ug ang buangbuang dili mangasayop diha niini. Walay liyon nga makaadto didto, o bisan unsa nga manunukob nga mananap nga moadto didto; sila dili makit-an didto apan ang mga linuwas maglakaw didto. Ug ang mga linukat sa Ginoo mobalik, ug moadto sa Zion uban ang pag-awit; ug ang kalipay nga walay kataposan anha sa ibabaw sa ilang mga ulo; sila makabaton sa kasadya ug kalipay ug ang kasubo ug panghupaw mangahanaw. Sa ikanapulo ug upat nga tuig ni Hari Hesekias, si Senakerib nga hari sa Asiria misulong batok sa tanang kinutaang siyudad sa Juda, ug gipang-ilog kini. Ug gipaadto sa hari sa Asiria ang Rabsakes gikan sa Lakis ngadto kang Hari Hesekias didto sa Jerusalem uban ang usa ka dakong panon sa kasundalohan. Ug siya mitindog duol sa sandayong sa ibabaw nga linaw diha sa dalan paingon sa Patag sa Tiglaba. Unya miadto kaniya si Eliakim nga anak ni Hilkias, ang tinugyanan sa panimalay, ug si Sebna nga sekretaryo, ug si Joa nga anak ni Asaf, ang tiglista. Ang Rabsakes miingon kanila, “Sultihi si Hesekias, ‘Mao kini ang giingon sa bantogang hari, ang hari sa Asiria: Unsa may pasikaranan niining imong gisutli? Naghunahuna ba ikaw nga mga pulong lamang ang pamaagi ug gahom alang sa gubat? Kinsa bay imong gisaligan nga misukol man ikaw kanako? Tan-awa, ikaw nagsalig sa Ehipto, sa sungkod nga bagakay nga buak nga maoy motusok sa kamot ni bisan kinsa nga mosandig niini. Mao kana ang Paraon nga hari sa Ehipto ngadto sa tanan nga nagsalig kaniya. Apan kon ikaw moingon kanako, “Kami nagsalig sa Ginoo nga among Dios,” dili ba siya man kadto nga ang habog nga dapit ug mga halaran gikuha ni Hesekias, ug nag-ingon sa Juda ug sa Jerusalem, “Pagsimba sa atubangan niining maong halaran”? Busa karon, ako naghangyo kanimo, paghimo ug pakigsaad sa akong agalon nga hari sa Asiria, ug hatagan nako ikaw ug duha ka libo ka kabayo, kon ikaw makahimo sa imong bahin sa pagbutang ug mga tigpangabayo sa ibabaw niini. Unsaon man nimo pagpasibog sa usa ka kapitan sa labing ubos sa mga sulugoon sa akong agalon, nga nagbutang man ikaw sa imong pagsalig diha sa Ehipto tungod sa mga karwahi ug tungod sa mga tigpangabayo? Dugang pa, mitungas ba ako karon nga dili uban sa Ginoo batok niining yutaa aron sa paglaglag niini? Ang Ginoo miingon kanako, Tungas batok niining yutaa, ug lumpaga kini.’ ” Unya si Eliakim, si Sebna, ug si Joa miingon sa Rabsakes, “Kami naghangyo kanimo, sulti sa imong mga ulipon sa pinulongan nga Aramaico kay kami makasabot niini, ug ayaw pagsulti kanamo sa pinulongan sa Juda diha sa pangdungog sa mga katawhan nga anaa sa ibabaw sa kuta.” Apan ang Rabsakes miingon, “Gipadala ba ako sa akong agalon nganha sa inyong agalon ug kaninyo aron sa pagsulti niining mga pulonga ug dili ngadto sa mga tawo nga naglingkod sa ibabaw sa kuta, nga gihukman uban kaninyo aron sa pagkaon sa ilang kaugalingon nga kinalibang, ug aron sa pag-inom sa ilang kaugalingon nga ihi uban kaninyo?” Unya ang Rabsakes mitindog, ug misinggit sa usa ka dakong tingog sa pinulongan sa Juda, “Pamatia ninyo ang mga pulong sa bantogang hari, ang hari sa Asiria! Mao kini ang giingon sa hari: ‘Ayaw itugot nga si Hesekias maglimbong kaninyo; kay siya dili makahimo pagluwas kaninyo. Ayaw ninyo itugot nga si Hesekias magpasalig kaninyo sa Ginoo pinaagi sa pag-ingon, “Ang Ginoo magluwas kanato; kining siyudara dili itugyan ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.” Ayaw pamati kang Hesekias; kay mao kini ang giingon sa hari sa Asiria: Paghimo kamo sa inyong pakigdait uban kanako, ug duol kamo kanako; unya ang matag usa kaninyo magkaon sa iyang kaugalingong paras ug ang matag usa sa iyang kahoy nga igera, ug ang matag usa kaninyo mag-inom sa tubig sa iyang kaugalingong atabay, hangtod nga ako moabot ug modala kaninyo ngadto sa usa ka yuta nga sama sa inyong kaugalingong yuta, usa ka yuta sa trigo ug sa bag-ong bino, usa ka yuta sa pan ug kaparasan. Pagbantay kamo kay tingali unya ug limbongan kamo ni Hesekias nga mag-ingon, “Ang Ginoo magluwas kanato.” Aduna bay usa sa mga dios sa mga nasod nga nakaluwas sa iyang yuta gikan sa kamot sa hari sa Asiria? Hain man ang mga dios sa Hamat ug sa Arpad? Hain man ang mga diosdios sa Sefarbaim? Giluwas ba nila ang Samaria gikan sa akong kamot? Kinsa ba sa mga dios niining mga yutaa ang nakaluwas sa ilang yuta gikan sa akong kamot, nga ang Ginoo magluwas sa Jerusalem gikan sa akong kamot?’ ” Apan sila nangahilom ug wala motubag kaniya bisan usa ka pulong, kay ang sugo sa hari mao, “Ayaw siya tubaga.” Unya si Eliakim nga anak ni Hilkias, ang tinugyanan sa panimalay, ug si Sebna nga sekretaryo ug si Joa nga anak ni Asaf, ang tiglista, nangadto kang Hesekias, nga ang ilang mga bisti gisi ug misugilon kaniya sa gisulti sa Rabsakes. Sa pagkadungog niini Hari Hesekias, gigisi niya ang iyang mga bisti, ug nagtabon sa iyang kaugalingon ug sako, ug misulod sa balay sa Ginoo. Ug iyang gipaadto si Eliakim nga tinugyanan sa panimalay, ug si Sebna nga sekretaryo, ug ang mga kadagkoan sa mga pari, nga nagsul-ob ug bisti nga sako, ngadto kang Isaias nga propeta, ang anak ni Amos. Sila miingon kaniya, “Mao kini ang giingon ni Hesekias, ‘Kining adlawa mao ang adlaw sa kasamok, sa pagbadlong ug sa pagpanamastamas; ang mga bata ipanganak na unta apan wala nay kusog aron sa pagpahimugso kanila. Tingali nga ang Ginoo nga imong Dios namati sa mga pulong sa Rabsakes nga gipadala sa hari sa Asiria nga iyang agalon aron sa paghagit sa Dios nga buhi, ug mobadlong sa mga pulong nga nadungog sa Ginoo nga imong Dios. Busa ipatugbaw ang imong pag-ampo alang sa salin nga nahabilin.’ ” Sa diha nga ang mga sulugoon ni Hari Hesekias nangadto kang Isaias, si Isaias miingon kanila, “Sultihi ang inyong agalon, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Ayaw kahadlok tungod sa mga pulong nga imong nadungog nga pinaagi niini ang mga sulugoon sa hari sa Asiria nagpasipala kanako. Tan-awa, magbutang ako ug usa ka espiritu diha kaniya, ug siya makadungog ug mga balita, ug mopauli sa iyang kaugalingon nga yuta, ug himoon nako nga sa iyang kaugalingong yuta mapukan siya pinaagi sa espada didto.’ ” Ang Rabsakes mipauli, ug nakaplagan niya ang hari sa Asiria nga nakiggubat batok sa Libna, kay siya nakadungog nga ang hari nakagikan na sa Lakis. Ang hari nakadungog mahitungod kang Tirhaka nga hari sa Etiopia, “Siya migula aron sa pagpakig-away batok kanimo.” Ug sa diha nga nakadungog siya niini, siya nagpadala ug mga sinugo ngadto kang Hesekias, nga nag-ingon, “Mao kini ang isulti ninyo ngadto kang Hari Hesekias sa Juda, ‘Ayaw pagpalimbong sa imong Dios nga imong gisaligan pinaagi sa pagpasalig nga ang Jerusalem dili itugyan ngadto sa kamot sa hari sa Asiria. Tan-awa, ikaw nakadungog kon unsa ang nahimo sa mga hari sa Asiria sa tanang kayutaan, gilaglag kini paghurot. Ug maluwas ba ikaw? Nakaluwas ba kanila ang mga dios sa mga nasod nga gipanglaglag sa akong katigulangan: ang Gosan, ang Haran, ang Resef, ug ang katawhan sa Eden nga diha sa Telesar? Hain man ang hari sa Hamat, ug ang hari sa Arpad, ang hari sa siyudad sa Sefarbaim, ang hari sa Hana o ang hari sa Iva?’ ” Nadawat ni Hesekias ang sulat gikan sa kamot sa mga sinugo, ug gibasa kini, ug si Hesekias misaka ngadto sa balay sa Ginoo, ug gibuklad niya kini sa atubangan sa Ginoo. Ug si Hesekias nangamuyo sa Ginoo, “O Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, nga naglingkod ibabaw sa mga kerubin, ikaw mao ang Dios, ikaw lamang, sa tanang mga gingharian sa yuta, ikaw ang nagbuhat sa langit ug sa yuta. Ikiling ang imong igdulungog, O Ginoo, ug pamati; bukha ang imong mga mata, O Ginoo, ug tan-awa, ug pamatia ang mga pulong ni Senakerib, nga iyang gipadala aron sa pagbugalbugal sa Dios nga buhi. Sa pagkatinuod, O Ginoo, ang mga hari sa Asiria naglaglag sa mga nasod ug sa ilang mga yuta, ug nagsalibay sa ilang mga diosdios ngadto sa kalayo, kay sila dili man mga dios, kondili buhat sa mga kamot sa mga tawo, kahoy ug bato; busa gilaglag kini. Busa karon, O Ginoo nga among Dios, luwasa kami gikan sa iyang kamot, aron ang tanang mga gingharian sa yuta makaila nga ikaw lamang ang Ginoo. ” Unya si Isaias nga anak ni Amos mipaadto kang Hesekias, nga nag-ingon, “Kini mao ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Tungod kay ikaw nangamuyo mahitungod kang Senakerib nga hari sa Asiria, mao kini ang pulong nga gisulti sa Ginoo mahitungod kaniya: ‘Ang anak nga ulay sa Zion nagyubit kanimo ug nagkatawa sa pagtamay kanimo. Ang anak nga babaye sa Jerusalem naglingolingo sa iyang ulo sa luyo nimo. ‘Kinsa ang imong gihagit ug gipasipalahan? Batok kang kinsa man nimo gipatugbaw ang imong tingog ug gisulinga nimo ang imong mga mata? Batok sa Balaan sa Israel! Pinaagi sa imong mga sulugoon gipakaulawan nimo ang Ginoo, ug ikaw nag-ingon, “Sa panon sa akong mga karwahi ako nakadangat sa kinahabogan sa kabukiran, ngadto sa kinahiladman nga mga bahin sa Lebanon, giputol nako ang mga tag-as nga mga cedro niini, ang pinili nga mga kahoyng sipre; ug akong naabot ang labing layo nga kahitas-an, ang kinabag-an sa mga lasang niini. Ako nagkalot ug mga atabay ug nakainom ug tubig, ug pinaagi sa lapalapa sa akong mga tiil nauga ang tanang mga suba sa Ehipto.” ‘Wala ba ikaw makadungog nga gitakda na nako kini sa dugay nang panahon? Gilaraw nako sa dugay nang panahon ang akong gituman karon, nga kamo maghimo sa mga kinutaan nga siyudad ngadto sa mga pinundok nga mga bato, samtang ang mga nagpuyo niini nakabsan ug kusog, nangalisang ug nangalibog, ug nangagubot, ug nahimong sama sa mga tanom sa kapatagan ug sama sa humok nga balili, sama sa balili sa mga atop sa balay, nalaya sa wala pa makatubo. ‘Ako nahibalo sa imong paglingkod, ug sa imong paggula, ug sa imong pagsulod ug sa imong pagkasuko batok kanako. Tungod kay ikaw nasuko kanako ug ang imong pagkamapahitas-on miabot sa akong dalunggan, ibutang nako ang akong kaw-it diha sa imong ilong, ug ang akong bokado diha sa imong baba; ug pabalikon ko ikaw sa dalan nga imong giagian.’ “Ug kini mao ang ilhanan alang kanimo: niining tuiga kamo magkaon sa moturok sa iyang kaugalingon lamang ug sa ikaduha nga tuig niadtong motubo sa mao gihapon, ug sa ikatulo nga tuig magpugas kamo ug mag-ani, ug magtanom ug mga parasan, ug magkaon sa bunga niini. Ang salin nga mahabilin sa balay ni Juda manggamot paingon sa ubos ug mamunga paingon sa ibabaw; kay gikan sa Jerusalem mogula ang usa ka salin, ug gikan sa Bukid sa Zion mogawas ang usa ka pundok sa mga nahibilin. Ang mainitong tinguha sa Ginoo sa mga panon maghimo niini. “Busa mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa hari sa Asiria: Siya dili moanhi dinhi niining siyudara o mopana ug usa ka udyong didto, o moanhi sa atubangan niini nga may taming o maghimo ug usa ka bundo batok niini. Sa dalan nga iyang giagian, sa mao gihapon nga dalan siya mobalik, ug siya dili moanhi niining siyudara, nag-ingon ang Ginoo. Kay ako manalipod niining siyudara aron sa pagluwas niini, tungod sa akong kaugalingon ug tungod sa akong alagad nga si David.” Unya ang anghel sa Ginoo migula ug mipatay sa 185,000 diha sa kampo sa mga Asirianhon, ug sa pagbangon sa mga tawo sayo sa pagkabuntag, nakita nila nga kining tanan mga patayng lawas. Busa si Senakerib nga hari sa Asiria mibiya, ug mipauli ug mipuyo didto sa Ninibe. Ug sa diha nga nagsimba siya didto sa balay ni Nisroc nga iyang dios, si Adramelek ug si Sareser nga iyang mga anak mipatay kaniya pinaagi sa espada ug mikagiw ngadto sa yuta sa Ararat. Ug si Esarhadon nga iyang anak maoy naghari puli kaniya. Niadtong mga adlawa si Hesekias nasakit ug himalatyon na. Si Isaias nga propeta nga anak ni Amos miadto kaniya ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Husaya ang imong balay kay ikaw mamatay, dili ikaw maulian.” Unya gipaatubang ni Hesekias ang iyang nawong ngadto sa bungbong ug nag-ampo ngadto sa Ginoo, ug miingon, “Hinumdomi karon, O Ginoo, ako nangamuyo kanimo, giunsa nako paglakaw sa imong atubangan nga matinumanon uban sa usa ka hingpit nga kasingkasing, ug nagbuhat sa unsay maayo diha sa imong panan-aw.” Ug si Hesekias mihilak sa hilabihan gayod. Unya ang pulong sa Ginoo miabot kang Isaias: “Lakaw ug sultihi si Hesekias, Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios ni David nga imong amahan: Nadungog nako ang imong pag-ampo, nakita nako ang imong mga luha; tan-awa, dugangan nako ug 15 ka tuig ang imong mga adlaw. Luwason ako ikaw ug kining siyudara gikan sa kamot sa hari sa Asiria, ug panalipdan nako kining siyudara. “Kini mao ang ilhanan alang kanimo gikan sa Ginoo, nga ang Ginoo mobuhat niining butanga nga iyang gisaad: Tan-awa, isibog nako ug napulo ka lakang ang anino nga nahimo sa adlaw diha sa mga takna nga nanaog sa taknaan ni Ahas.” Busa ang adlaw mipasibog ug napulo ka lakang diha sa taknaan diin kini mipaubos. Usa ka sinulat ni Hesekias nga hari sa Juda, human siya masakit ug naayo na sa iyang balatian: Ako miingon: Sa kaudtohon sa akong mga adlaw kinahanglang mobiya ako; moadto ako sa mga ganghaan sa Sheol sa nahibilin nakong katuigan. Ako miingon, ako dili makakita sa Ginoo, diha sa yuta sa mga buhi; ako dili na makatan-aw ug tawo uban sa mga nagpuyo sa kalibotan. Ang akong pinuy-anan gibalhin ug gikuha gikan kanako sama sa usa ka tolda sa tigbantay sa karnero; gilukot nako ang akong kinabuhi sama sa usa ka maghahabol; iya akong giputol gikan sa hablanan; gikan sa adlaw hangtod sa gabii, ikaw maoy magtapos kanako. Ako nagtuaw hangtod sa pagkabuntag; sama sa usa ka liyon, siya nagdugmok sa tanan nakong mga bukog; gikan sa adlaw hangtod sa gabii ikaw maoy magtapos kanako. Sama sa sayaw o talabong, ako nag-agulo, nag-agulo sama sa usa ka salampati. Ang akong mga mata naluya sa pagtan-aw sa itaas. O Ginoo, ako gidaogdaog; mahimo unta ikaw nga saliganan nako! Apan unsay akong ikasulti? Kay siya nagsulti man kanako, ug siya gayod ang naghimo niini. Ang tanan nakong pagkatulog mibiya tungod sa kapaitan sa akong kalag. O Ginoo, tungod niining mga butanga ang mga tawo nabuhi, ug diha niining tanan anaa ang kinabuhi sa akong espiritu. O ayoha ako ug buhia ako! Sa pagkatinuod kana tungod sa akong kaayohan nga ako adunay dakong kapaitan; apan ikaw nagpugong sa akong kalag gikan sa gahong sa pagkalaglag, kay gisalibay nimo sa imong likod ang tanan nakong kasal-anan. Kay ang Sheol dili makapasalamat kanimo, ang kamatayon dili makapasidungog kanimo; sila nga manaog sa Gahong dili makalaom sa imong pagkamatinumanon. Ang buhi, ang buhi, siya magdayeg kanimo, sama sa akong gihimo niining adlawa; ang amahan mopaila ngadto sa iyang mga anak sa imong pagkamatinumanon. Ang Ginoo moluwas kanako. ug kami mag-awit inubanan sa mga tulunggon nga may kuwerdas sa tanan nga mga adlaw sa among kinabuhi diha sa balay sa Ginoo. Unya si Isaias miingon, “Pakuhaa sila ug torta nga igos, ug ipabutang kini sa hubag ug siya mamaayo.” Si Hesekias miingon usab, “Unsa bay ilhanan nga ako mosaka ngadto sa balay sa Ginoo?” Niadtong panahona si Merodac-baladan nga anak ni Baladan, hari sa Babilonia, mipadala ug mga sinugo nga nagdala ug mga sulat ug gasa ngadto kang Hesekias, kay siya nakadungog nga siya nasakit ug naayo na. Si Hesekias miabiabi kanila, ug gipakita niya kanila ang balay nga tipiganan sa iyang bahandi, ang plata, ang bulawan, ang mga pahumot, ang lana nga bililhon, ug ang tibuok balay sa iyang mga hinagiban ug ang tanan nga makita sa iyang mga bahandi. Walay bisan unsa sa iyang balay o sa tanan niya nga ginsakpan nga wala ipakita ni Hesekias kanila. Unya si Isaias nga propeta miadto kang Hari Hesekias, ug miingon kaniya, “Unsay giingon niining mga tawhana? Ug diin gikan sila nga mianhi kanimo?” Ug si Hesekias miingon, “Sila mianhi kanako gikan sa usa ka layo nga yuta, gikan sa Babilonia.” Ug siya miingon, “Unsa bay ilang nakit-an sa imong balay?” Ug si Hesekias mitubag, “Ang tanan nga anaa sa akong balay ilang nakita, walay bisan unsa sa akong mga bahandi nga wala nako ipakita kanila.” Unya miingon si Isaias kang Hesekias, “Pamatia ang pulong sa Ginoo sa mga panon: Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot nga ang tanan nga anaa sa imong balay, ug ang gipangtigom sa imong katigulangan hangtod niining adlawa dad-on ngadto sa Babilonia. Walay mahibilin, nag-ingon ang Ginoo. Pipila sa imong kaugalingong mga anak nga gipanganak kanimo kuhaon, ug sila mangahimong yunoko sa palasyo sa hari sa Babilonia.” Unya si Hesekias miingon kang Isaias, “Maayo ang pulong sa Ginoo nga imong gisulti.” Kay siya naghunahuna, “Aduna unyay pakigdait ug kasigurohan sa akong mga adlaw.” Lipaya ninyo, lipaya ninyo ang akong katawhan, nag-ingon ang inyong Dios. Sulti nga malumo sa Jerusalem ug hilak ngadto kaniya, nga ang iyang panahon sa gubat natapos na, nga ang iyang kasal-anan gipasaylo na, nga siya nakadawat ug duha ka pilo gikan sa kamot sa Ginoo tungod sa tanan niyang mga sala. Usa ka tingog nga nagsinggit, “Andama ninyo sa kamingawan ang dalan sa Ginoo, himoang tul-id diha sa kamingawan ang usa ka lapad nga dalan alang sa atong Dios. Ang tanang walog bayawon, ug ang tanang bukid ug bungtod ipaubos; ang dili patag himoong patag, ug ang mga dapit nga gansanggansangon mapatag. Unya ang himaya sa Ginoo ipadayag, ug ang tanang tawo makakita niini, kay ang baba sa Ginoo nagsulti niini.” Usa ka tingog nag-ingon, “Singgit!” Ug ako miingon, “Unsa bay akong isinggit?” Ang tanan nga unod balili, ug ang tanan nga katahom niini sama sa bulak sa kapatagan. Ang balili malaya, ang bulak malawos, sa diha nga ang gininhawa sa Ginoo maghuyop niini. Sa pagkatinuod ang katawhan balili. Ang balili malaya, ang bulak malawos; apan ang pulong sa atong Dios magpabilin hangtod sa kahangtoran. Tungas ngadto sa habog nga bukid, O Zion nga tigsugilon sa maayong balita, ipatugbaw ang imong tingog sa makusog O Jerusalem nga tigsugilon sa maayong balita, ipatugbaw kini, ayaw kahadlok; ingna ang mga siyudad sa Juda, “Tan-awa ang inyong Dios!” Tan-awa, ang Ginoong Dios moanhi uban sa gahom, ug ang iyang bukton maghari alang kaniya; tan-awa, ang iyang ganti anaa kaniya ug ang iyang balos anaa sa iyang atubangan. Siya magpasibsib sa iyang panon sama sa usa ka tigbantay sa karnero, siya nagtigom sa mga nating karnero diha sa iyang bukton, magkugos kanila diha sa iyang dughan, ug malumong maggiya niadtong adunay mga gagmay. Kinsay nakatakos sa katubigan sa palad sa iyang kamot, ug nakasukod sa langit pinaagi sa dangaw, nakasulod sa abog sa yuta pinaagi sa usa ka taksanan, ug nakatimbang sa mga bukid diha sa mga timbangan, ug sa mga bungtod diha sa usa ka timbangan? Kinsay nakamando sa Espiritu sa Ginoo, o nakapahimangno kaniya ingon nga iyang magtatambag? Kang kinsa siya nagpakitambag alang sa iyang pagkahibalo ug kinsa ang nagtudlo kaniya sa dalan sa hustisya, ug nagtudlo kaniya ug kahibalo, ug nagpakita kaniya sa dalan sa pagpanabot? Tan-awa, ang mga nasod sama sa usa ka tinulo gikan sa timba, ug giisip ingon nga abog sa timbangan; tan-awa, iyang gipunit ang mga pulo sama sa pino nga abog. Ang Lebanon dili paigo nga isugnod, o ang mga mananap niini igo sa usa ka halad nga sunogon. Ang tanan nga mga nasod daw walay kapuslanan sa iyang atubangan, sila giisip niya ingon nga ubos pa kay sa walay kapuslanan ug kakawangan. Kang kinsa man diay ninyo ipakasama ang Dios, o unsang dagwaya ang inyong itandi kaniya? Ang larawan! Usa ka tigbuhat nagtunaw niini, ug ang tigsalsal sa bulawan nagsapaw niini sa bulawan, ug nagtunaw alang niini sa kadena nga plata. Kadtong kabos kaayo magpili ug kahoy nga dili madunot ingon nga iyang halad; siya nangita ug usa ka batid nga tigbuhat aron sa paghimo ug usa ka larawan nga dili molihok. Wala ba kamo mahibalo? Wala ba kamo makadungog? Wala ba kini isugilon kaninyo gikan pa sa sinugdan? Wala ba kamo makasabot sukad pa sa pagkatukod sa yuta? Siya mao ang naglingkod ibabaw sa kalingin sa kalibotan, ug ang mga nagpuyo niini sama sa mga dulon; siya nagbuklad sa kalangitan ingon sa usa ka tabil, ug naghikyad niini ingon sa usa ka tolda nga puy-anan, nga naghimo sa mga pangulo ngadto sa pagkawalay kapuslanan, ug naghimo sa mga nagmando sa yuta ingon nga kakawangan. Dili sila maayong pagkatanom, dili maayong pagkapugas, ang ilang punoan wala makagamot sa yuta, sa diha nga siya maghuyop kanila, sila mangalaya, ug ang alimpulos mag-ibot kanila nga daw tuod sa balili. Kang kinsa man diay ako ninyo itandi, o kinsa may sama kanako? nag-ingon ang Balaan. Iyahat ang inyong mga mata sa itaas ug tan-aw: kinsay nagbuhat niini? Siya nga nagdala sa ilang panon nga inihap, nagtawag kanilang tanan pinaagi sa ngalan, tungod sa kadako sa iyang gahom, ug tungod kay siya dako sa gahom, walay bisan usa nga makulang. Nganong nag-ingon man ikaw, O Jacob, ug nagsulti, O Israel, “Ang akong dalan natago gikan sa Ginoo, ug ang akong katungod wala tagda sa akong Dios”? Wala ba ikaw mahibalo? Wala ba ikaw makadungog? Ang Ginoo mao ang walay kataposan nga Dios, ang Magbubuhat sa kinatumyan sa yuta. Dili siya maluya o kapoyon; ang iyang pagpanabot dili matukib. Siya naghatag ug gahom niadtong naluya, ug kaniya nga walay kabaskog nagdugang siya ug kusog. Bisan ang mga batan-on mangaluya ug kapoyon, ug ang mga batan-on mangapukan sa hilabihang kakapoy; apan kadtong naghulat sa Ginoo magbag-o sa ilang kusog, sila manglupad pinaagi sa mga pako sama sa mga agila, sila managan ug dili kapoyon, sila manglakaw ug dili mangaluya. Pamatia ako diha sa kahilom, O mga pulo, ug ipabag-o sa mga katawhan ang ilang kusog; paduola sila, unya pasultiha sila; maghiusa kita sa pagduol alang sa paghukom. Kinsay nag-aghat sa usa nga gikan sa silangan, nga gitagbo sa kadaogan diha sa matag lakang? Gitugyan niya ang mga nasod diha sa iyang atubangan nga tungod niana gipangyatakan niya ang mga hari; gihimo niya sila nga sama sa abog pinaagi sa iyang espada, sama sa uhot nga mapadpad sa iyang pana. Siya naggukod kanila, ug miagi nga walay kakuyaw nga ang iyang mga tiil daw wala magtugkad sa dalan. Kinsay nakabuhat ug nakahimo niini, nagtawag sa mga kaliwatan gikan sa sinugdan? Ako, ang Ginoo, ang una, ug ako ang kataposan. Ang mga pulo nakakita, ug nangalisang, ang mga kinatumyan sa yuta nangurog; sila nanuol ug nanganhi. Ang matag usa nagtabang sa iyang isigkatawo, nag-ingon sa iyang igsoon nga lalaki, “Pagmaisogon!” Ang panday nagdasig sa tigsalsal ug bulawan, ug siya nga nagpahamis pinaagi sa martilyo nagdasig kaniya nga nagdukdok sa pat-olan, nga nag-ingon mahitungod sa pagsolda, “Maayo kini”; ug siya nagpatapot niini pinaagi sa lansang nga kini dili na malihok. Apan ikaw, Israel, akong sulugoon, si Jacob nga akong gipili, ang kaliwat ni Abraham nga akong higala; ikaw nga akong gikuha gikan sa kinatumyan sa yuta, ug gitawag gikan sa mga suok niini, nga nag-ingon kanimo, “Ikaw mao ang akong sulugoon, gipili ko ikaw ug wala ikaw isalikway”; ayaw kahadlok, kay ania ako uban kanimo, ayaw kabalaka, kay ako mao ang imong Dios; lig-onon ko ikaw ug tabangan ko ikaw, ituboy ko ikaw pinaagi sa akong madaogon nga tuong kamot. Silang tanan nga nangasilag kanimo pakaulawan ug libogon; sila nga makigbisog batok kanimo mahimong daw wala, ug mangahanaw. Ikaw mangita niadtong nakigbisog batok kanimo, apan dili ikaw makakaplag kanila; kadtong nakiggubat batok kanimo mahimong daw wala. Kay ako, ang Ginoo nga imong Dios, mokupot sa imong tuong kamot; ako mao ang mag-ingon kanimo, “Ayaw kahadlok; ako motabang kanimo.” Ayaw kahadlok, ikaw ulod nga Jacob, kamong mga tawo sa Israel! Ako motabang kanimo, miingon ang Ginoo; ang imong Manunubos mao ang Balaan sa Israel. Tan-awa, himoon ko ikaw nga usa ka galamiton sa paggiok, bag-o, hait ug adunay mga ngipon; ikaw maggiok sa kabukiran ug magdugmok niini, ug himoon nimong sama sa tahop ang kabungtoran. Ikaw magtahop kanila, ug ang hangin magpadpad niini sa layo, ug ang unos magkatag niini. Ug ikaw maglipay diha sa Ginoo; ikaw maghimaya diha sa Balaan sa Israel. Sa diha nga ang kabos ug nanginahanglan mangita ug tubig, ug walay tubig, ug ang ilang dila maughan tungod sa kauhaw, ako, ang Ginoo, magtubag kanila, ako, ang Dios sa Israel, dili motalikod kanila. Ako mag-abli ug mga suba sa hawan nga mga bungtod, ug mga tinubdan sa taliwala sa mga walog; ang kamingawan himoon nako nga usa ka linaw sa tubig ug ang yuta nga uga, mga tubod sa tubig. Sa kamingawan ako magbutang ug cedro, acacia, mirto, ug olibo; ibutang nako sa kamingawan ang sipre, ang olmos, ug ang aguho nga magtipon, aron ang mga tawo makakita ug makaila, mamalandong ug maghiusa sa pagsabot nga ang kamot sa Ginoo maoy naghimo niini, ang Balaan sa Israel maoy nagbuhat niini. Ipasaka ang inyong sumbong, nag-ingon ang Ginoo; dad-a ang inyong pangatarongan, nag-ingon ang Hari ni Jacob. Ipadala kini kanila ug suginli kami kon unsay mahitabo. Isugilon kanamo ang mga butang sa sinugdan, kon unsa kini, aron pamalandongan namo kini, aron mahibaloan namo ang ilang dangatan; o ipahayag kanamo ang mga butang nga umaabot. Suginli kami kon unsay modangat sa umaabot, aron kami makaila nga kamo mga dios; pagbuhat ug maayo, o pagbuhat ug daotan, aron kami matingala ug mahadlok. Tan-awa, kamo mga walay kapuslanan, ug ang inyong buhat walay hinungdan; siya nga nagpili kaninyo dulumtanan. Ako nag-aghat sa usa nga gikan sa amihanan, ug siya miabot na, gikan sa silangan sa adlaw ug siya magtawag sa akong ngalan; ug siya magyatak sa ibabaw sa mga tigmando ingon sa minasang lapok, ug ingon sa magkukulon nga nagyatak sa kulonon. Kinsay nagpahayag niini gikan sa sinugdan, aron kita masayod, ug sa unang panahon, aron kita moingon, “Siya matarong”? Walay si bisan kinsa nga nagpahayag niini, walay nagpahayag, walay bisan usa nga namati sa imong mga pulong. Ako mao ang una nga nagsugilon niini ngadto sa Zion, ug ako naghatag sa Jerusalem ug tigsugilon sa maayong balita. Apan sa akong pagtan-aw, walay bisan usa; sa taliwala nila walay magtatambag, nga kon ako mangutana, walay makatubag. Tan-awa, silang tanan mga limbong, ang ilang mga buhat walay kapuslanan; ang ilang tinunaw nga mga larawan daw hangin. Tan-awa, ang akong sulugoon, nga akong gipataas, akong pinili, nga kaniya ang akong kalag nalipay; ako nagbutang sa akong Espiritu ibabaw kaniya, siya magdala ug hustisya sa mga kanasoran. Siya dili mohilak o mopatugbaw sa iyang tingog, o mopabati niini diha sa dalan; sa usa ka nabuak nga bagakay dili siya mobali, ug sa usa ka nagpid-ok nga pabilo dili siya mopalong; siya sa matinud-anon nga magdala ug hustisya. Siya dili maluya o mapukan, hangtod nga mapatunhay na niya ang hustisya diha sa yuta ug ang mga pulo maghulat sa iyang balaod. Mao kini ang gisulti sa Dios, ang Ginoo, nga nagbuhat sa kalangitan ug nagbuklad niini, nga naghikyad sa yuta ug sa mga naggikan niini, nga naghatag ug gininhawa sa katawhan nga anaa sa ibabaw niini, ug espiritu ngadto kanila nga naglakaw diha niini: “Ako mao ang Ginoo, ako nagtawag kanimo diha sa pagkamatarong, ako nagkupot sa imong kamot ug nagbantay kanimo; ako naghatag kanimo ngadto sa katawhan ingon nga usa ka kasabotan, usa ka suga ngadto sa kanasoran, aron sa pagpabuka sa mga mata nga buta, aron sa pagpagula sa mga binilanggo gikan sa bilanggoan, gikan sa bilanggoan niadtong naglingkod diha sa kangitngit. Ako si Yahweh, mao kana ang akong ngalan; ang akong himaya dili nako ihatag sa uban o ang akong pagdayeg ngadto sa mga kinulit nga mga larawan. Tan-awa ang kanhing mga butang nangagi na ug bag-ong mga butang ang akong gipahayag karon; sa dili pa sila motungha ako magsaysay kaninyo mahitungod niini.” Pag-awit ngadto sa Ginoo ug usa ka bag-ong awit, ang pagdayeg kaniya gikan sa kinatumyan sa yuta! Padahunoga ang kadagatan ug ang tanan nga anaa niini, ang kapuloan ug ang mga nagpuyo niini. Patugbawa sa ilang mga tingog ang mga kamingawan ug ang mga siyudad niini, ang mga balangay nga gipuy-an sa Kedar; paawita sa kalipay ang mga nagpuyo sa Sela, pasinggita sila gikan sa kinatumyan sa kabukiran. Pahimayaa sila sa Ginoo, ug ipapahayag ang pagdayeg kaniya diha sa kapuloan. Ang Ginoo mogula sama sa usa ka gamhanan nga tawo, sama sa tawo sa gubat siya mangisog pag-ayo; siya mosinggit, siya mosinggit ug kusog; siya magpakita sa iyang kaugalingon nga kusgan batok sa iyang mga kaaway. Sa taas nga panahon ako nagpakahilom, ako naghilom ug nagpugong sa akong kaugalingon; karon ako mosinggit sama sa usa ka babaye nga nagbati, ako kutasan ug maghangos. Akong lumpagon ang kabukiran ug ang kabungtoran, ug palayaon nako ang tanan nilang mga tanom, himoon nako nga mga pulo ang mga suba, ug pahubason nako ang mga linaw. Ako maggiya sa mga buta diha sa usa ka dalan nga wala nila mahibaloi, sa mga agianan nga wala nila mahibaloi giyahan nako sila. Ako maghimo sa kangitngit nga kahayag sa ilang atubangan, ug ang mga gansanggansangon nga mga dapit mapatag. Mao kining mga butanga ang akong buhaton, ug dili nako sila biyaan. Sila pabalikon ug pakaulawan gayod, kadtong nagsalig sa kinulit nga mga larawan, kadtong nag-ingon sa tinunaw nga mga larawan, “Kamo mao ang among mga dios.” Pamati, kamong mga bungol; ug tan-aw, kamong mga buta, aron kamo makakita! Kinsa ba ang buta kondili ang akong alagad, o bungol sama sa akong sinugo nga akong gipadala? Kinsa ba ang buta nga sama kaniya nga matinud-anon kanako, o buta sama sa sulugoon sa Ginoo? Siya nakakita ug daghang mga butang, apan wala maniid niini, ang iyang mga dalunggan binuksan, apan siya wala makadungog. Nahimuot ang Ginoo, tungod ug alang sa iyang pagkamatarong aron sa pagpadako sa iyang balaod ug paghimo niini nga mahimayaon. Apan kini usa ka katawhan nga gikawatan ug gitulisan, silang tanan nalit-ag sa mga gahong, ug sila gitagoan diha sa mga bilanggoan; sila nahimong tukbonon nga walay si bisan kinsa nga makaluwas, mga inilog nga walay makaingon, “Iuli!” Kinsa ba kaninyo ang mamati niini, motagad ug maminaw sa panahon nga umaabot? Kinsa ba ang mihatag kang Jacob ngadto sa tigpangilog, ug kang Israel ngadto sa mga tulisan? Dili ba ang Ginoo, nga batok kaniya kita nakasala, ug nga sa iyang mga dalan dili sila molakaw, ug nga sa iyang Balaod dili sila motuman? Tungod niini iyang gibubo ibabaw kaniya ang kabangis sa iyang kasuko, ug ang kabangis sa gubat; kini nakapasilaob kaniya sa iyang palibot, apan siya wala masayod niini; kini nakasunog kaniya, apan kini wala niya ibutang sa iyang kasingkasing. Apan karon kini mao ang giingon sa Ginoo, siya nga nagbuhat kanimo, O Jacob, siya nga nag-umol kanimo, O Israel: “Ayaw kahadlok, kay gilukat ko na ikaw. gitawag ko ikaw pinaagi sa imong ngalan, ikaw akoa. Sa diha nga ikaw molatas sa katubigan ako mag-uban kanimo, ug sa mga kasapaan, kini dili makalapaw kanimo; sa diha nga ikaw maglakaw latas sa kalayo, ikaw dili masunog ug ang kalayo dili maglamoy kanimo. Kay ako mao ang Ginoo nga imong Dios, ang Balaan sa Israel, ang imong Manluluwas. Gihatag nako ang Ehipto ingon nga imong lukat, ang Etiopia ug ang Seba ingon nga puli alang kanimo. Tungod kay ikaw bililhon sa akong mga mata, ug dungganan, ug ako nahigugma kanimo, ihatag nako ang mga tawo ingon nga puli alang kanimo ug mga katawhan puli sa imong kinabuhi. Ayaw kahadlok, kay ako ania uban kanimo; dad-on nako ang imong kaliwatan gikan sa silangan, ug tigomon ikaw gikan sa kasadpan. Ako moingon sa amihanan, “Buhii sila”, ug sa habagatan, “Ayaw pugngi;” dad-a ang akong mga anak nga lalaki gikan sa layo, ug ang akong mga anak nga babaye gikan sa kinatumyan sa yuta, ang tanan nga gitawag pinaagi sa akong ngalan, nga akong gibuhat alang sa akong himaya, nga akong giumol ug gibuhat.” Dad-a ang katawhan nga mga buta bisan ug adunay mga mata, ug ang mga bungol bisan ug adunay mga dalunggan! Patigoma ang tanang mga nasod, ug papundoka ang mga katawhan. Kinsa ba kanila ang makapahayag niini ug makapakita kanamo sa kanhing mga butang? Ipadala ang ilang mga saksi, aron sa pagpamatuod kanila ug papaminawon sila ug ingna, “Kini tinuod.” “Kamo mao ang akong mga saksi,” nag-ingon ang Ginoo, “ug ang akong sulugoon nga akong napili, aron kamo makaila ug motuo kanako, ug makasabot nga ako mao siya. Walay dios nga nahimo una kanako, o nga aduna pay mosunod kanako. Ako, ako mao ang Ginoo, ug gawas kanako wala nay manluluwas. Ako nagpahayag ug nagluwas ug nagsangyaw, sa diha nga walay laing dios sa taliwala ninyo; ug kamo mao ang akong mga saksi,” nag-ingon ang Ginoo. “Ako mao ang Dios ug sukad kaniadto ako mao siya; walay si bisan kinsa nga makaluwas gikan sa akong kamot; ako magbuhat, ug kinsa bay makapugong niini?” Kini mao ang giingon sa Ginoo, ang inyong Manunubos, ang Balaan sa Israel: “Tungod kaninyo ako magpadala ngadto sa Babilonia, ug gun-obon nako ang tanang rehas, ug ang singgit sa mga Caldeanhon, mahimong pagbangutan. Ako mao ang Ginoo, ang inyong Balaan, ang Magbubuhat sa Israel, ang inyong Hari.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, nga maoy naghimo ug usa ka dalan diha sa dagat, usa ka agianan diha sa gamhanang katubigan, nga nagdala sa karwahi ug sa kabayo, sa sundalo ug sa manggugubat; sila nanghigda, sila dili makabangon, sila nahanaw, nangapalong ingon sa usa ka pabilo: “Ayaw ninyo hinumdomi ang mga butang nga nangagi, o palandongon ang mga butang kaniadto. Tan-awa, ako naghimo ug usa ka bag-ong butang; karon mogula kini, dili ba kamo makakita niini? Ako magbuhat ug usa ka dalan diha sa kamingawan, ug mga sapa diha sa diserto. Ang mga ihalas nga mananap magpasidungog kanako, ang mga irong ihalas ug mga abistros; tungod kay ako naghatag ug tubig sa kamingawan, ug mga sapa sa diserto, aron sa paghatag ug mainom sa akong piniling katawhan, ang katawhan nga akong giumol alang sa akong kaugalingon, aron sila magpahayag sa pagdayeg kanako. “Bisan pa niini ikaw wala magsangpit kanako, O Jacob; hinuon ikaw gipul-an na kanako, O Israel! Ikaw wala magdala alang kanako ug mga karnero alang sa mga halad nga sunogon, o magpasidungog kanako sa imong mga halad. Ako wala magpabug-at kanimo ug mga halad, o maghago kanimo pinaagi sa insenso. Ikaw wala magpalit alang kanako ug tam-is nga tubo pinaagi ug salapi, o magtagbaw kanako pinaagi sa tambok sa imong mga halad nga inihaw. Apan gipabug-atan nimo ako sa imong mga sala, gipakapoy nimo ako sa imong mga kalapasan. “Ako, ako mao siya nga nagpala sa imong kalapasan tungod ug alang kanako, ug dili na nako hinumdoman ang imong mga sala. Pahinumdomi ako, pakiglantugi, ipahayag ang imong katarongan, aron ikaw mamatud-an nga matarong. Ang imong unang amahan nakasala, ug ang imong mga manlalaban nakalapas batok kanako. Tungod niini gipasipad-an nako ang mga pangulo sa balaang dapit, gitugyan nako si Jacob ngadto sa kalaglagan, ug ang Israel ngadto sa kaulawan. “Apan, pamati karon, O Jacob nga akong sulugoon, Israel nga akong pinili! Mao kini ang giingon sa Ginoo nga nagbuhat kanimo, nag-umol kanimo gikan sa tagoangkan, ug magtabang kanimo: Ayaw kahadlok, O Jacob nga akong sulugoon, Jesurun nga akong pinili. Kay magbubo ako ug tubig diha sa giuhaw nga yuta, ug mga sapa diha sa uga nga yuta; ako magbubo sa akong Espiritu sa ibabaw sa imong kaliwatan, ug sa akong panalangin sa imong kaliwat. Sila manubo sama sa balili, taliwala sa katubigan, sama sa mga tangbo diha sa nagdagayday nga kasapaan. Kining usa moingon, ‘Ako iya sa Ginoo,’ ang usa motawag sa iyang kaugalingon sa ngalan ni Jacob, ug ang usa magsulat sa iyang kamot, ‘Iya sa Ginoo,’ ug nag-ila sa iyang kaugalingon sa ngalan ni Israel.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Hari sa Israel, ug ang iyang Manunubos, ang Ginoo sa mga panon; “Ako mao ang sinugdan, ug ako mao ang kataposan, ug gawas kanako wala nay Dios. Kinsay bay sama kanako? Ipasangyaw kini niya, ipapahayag kaniya ug ipapahimutang sa atubangan nako. Kinsay nagpahibalo gikan sa karaang panahon sa mga butang nga umaabot? Ipasugilon nila kanato unsay umaabot. Ayaw kalisang, o kahadlok; wala ba ako magsulti kanimo sukad sa karaang panahon ug magpadayag niini? Kamo mao ang akong mga saksi! Aduna bay laing Dios gawas kanako? Walay laing Bato; wala akoy nahibaloan bisan usa.” Ang tanan nga nagbuhat ug mga larawan walay hinungdan, ug ang mga butang nga ilang gikalipayan dili magpulos; ang ilang mga saksi dili makakita o makaila, nga tungod niana sila maulawan. Kinsay nagkulit ug usa ka dios, o nagtunaw ug usa ka larawan nga walay kapuslanan? Tan-awa, ang tanan niyang mga kauban pakaulawan, ug ang mga tigbuhat mga tawo lamang. Papundoka silang tanan, patindoga sila. Sila mangahadlok, sila pakaulawan sa tingob. Ang panday sa puthaw nagbuhat niini ug naghimo niini ibabaw sa baga; nagporma niini pinaagi sa mga maso, ug nagsalsal niini pinaagi sa iyang kusgan nga bukton; siya gutomon ug mawad-an sa iyang kusog, siya dili moinom ug tubig ug maluya. Ang panday magpahiluna sa usa ka latid, ug badlisan niya kini sa usa ka lapis; hinloan niya kini sa mga sepilya, ug badlisan niya kini sa kompas, ug hulmahon niya kini sama sa dagway sa usa ka tawo, sumala sa katahom sa usa ka tawo, aron magpuyo sa sulod sa usa ka balay. Siya magputol ug mga cedro, ug magkuha ug mga dagkong kahoy, ug patuboon kini taliwala sa kakahoyan sa lasang. Siya magtanom ug kahoy nga cedro, ug ang ulan magpatubo niini. Unya kini mahimong sugnod alang sa tawo; siya mokuha gikan niini, ug magpainit sa iyang kaugalingon. Siya maghaling niini ug magluto ug pan. Siya magbuhat usab ug usa ka dios, ug magsimba niini. Siya magbuhat niini ug usa ka kinulit nga larawan, ug magyukbo sa atubangan niini. Ang katunga niini sunogon niya sa kalayo; labaw sa tunga siya magkaon ug unod. Siya magsugba ug unod, ug mabusog. Siya magpainit usab sa iyang kaugalingon ug mag-ingon, “Aha, ako nainitan na, ako nakakita na sa kalayo!” Ang uban niini iyang himoon ug usa ka dios, iyang diosdios; ug siya mohapa sa atubangan niini ug magsimba, ug mag-ampo niini ug mag-ingon, “Luwasa ako, kay ikaw mao ang akong dios!” Sila wala makaila o makasabot, kay iyang gitaptapan ang ilang mga mata aron sila dili makakita, ug ang ilang mga hunahuna aron sila dili makasabot. Walay naghunahuna o adunay kaalam o pagsabot aron sa pag-ingon, “Gisunog nako sa kalayo ang katunga niini, ako usab nagluto ug pan ibabaw sa mga baga niini, ako nagsugba ug unod ug mikaon ug himoon ba nako ang salin niini nga usa ka dulumtanan? Mohapa ba ako sa atubangan sa punoan sa usa ka kahoy?” Siya nagkaon sa mga abo; usa ka linimbongan nga kasingkasing nakapahisalaag kaniya, ug siya dili makaluwas sa iyang kalag o makaingon, “Wala bay bakak sa akong tuo nga kamot?” Hinumdomi kining mga butanga, O Jacob, ug Israel, kay ikaw akong sulugoon; giumol ko ikaw, ikaw akong sulugoon; O Israel, ikaw dili nako kalimtan. Gipalayo nako ang imong kalapasan sama sa usa ka baga nga panganod, ug ang imong mga sala sama sa usa ka gabon; balik kanako, kay gilukat ko na ikaw. Pag-awit, O kalangitan, kay ang Ginoo naghimo niini; singgit, mga kahiladman sa yuta; hunat sa pag-awit, O mga kabukiran, O lasang, ug ang matag kahoy nga anaa niini! Kay ang Ginoo naglukat kang Jacob ug himayaon diha sa Israel. Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang imong Manunubos, nga nag-umol kanimo gikan sa tagoangkan: “Ako mao ang Ginoo, nga nagbuhat sa tanang mga butang, nga mao lamang ang nagbuklad sa kalangitan, nga naghikyad sa yuta, kinsa bay uban kanako?— nga nagpakyas sa mga timailhan sa mga bakakon, ug naghimo nga buang sa mga tigpanagna, nga nagpasibog sa mga tawo nga maalamon, ug naghimo sa ilang kahibalo nga binuang; nga nagpamatuod sa pulong sa iyang sulugoon, ug nagbuhat sa tambag sa iyang mga sinugo; nga nag-ingon mahitungod sa Jerusalem, ‘Siya puy-an,’ ug mahitungod sa mga siyudad sa Juda, ‘Sila tukoron ug patindogon nako ang ilang mga guba;’ nga nag-ingon sa kahiladman, ‘Mauga ikaw, ug akong pahubson ang imong kasapaan;’ nga nag-ingon mahitungod kang Ciro, ‘Siya mao ang akong tigbantay sa karnero, ug siya magbuhat sa tanan nakong katuyoan,’ nag-ingon mahitungod sa Jerusalem, ‘Siya tukoron,’ ug mahitungod sa templo, ‘Ang imong patukoranan ipahiluna.’ ” Mao kini ang giingon sa Ginoo ngadto sa iyang dinihogan, kang Ciro, nga ang tuong kamot akong gikuptan sa pagbuntog sa mga nasod sa iyang atubangan, ug sa pagpaluag sa mga bakos sa mga hari, sa pag-abli sa mga pultahan sa iyang atubangan, aron ang mga ganghaan dili matakpan: “Ako mag-una kanimo ug patagon ang kabukiran, dugmokon nako ang mga pultahan nga bronsi, ug putlon nako ang mga trangka nga puthaw, Ihatag nako kanimo ang mga bahandi sa kangitngitan, ug ang natago diha sa tago nga mga dapit, aron ikaw masayod nga ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, mao ang nagtawag kanimo pinaagi sa ngalan. Tungod sa akong sulugoon nga si Jacob, ug ni Israel nga akong pinili, gitawag ko ikaw pinaagi sa imong ngalan, ginganlan ko ikaw, bisan ug ikaw wala makaila kanako. Ako mao ang Ginoo, ug wala nay lain; gawas kanako walay nay laing Dios. Gibaksan ko ikaw bisan ug ikaw wala makaila kanako, aron sila mahibalo, gikan sa pagsubang sa adlaw ug gikan sa kasadpan, nga walay lain gawas kanako. Ako mao ang Ginoo, ug wala nay lain. Ako naghimo sa kahayag, ug nagbuhat sa kangitngit; ako nagbuhat sa kabulahanan, ug sa kadaotan; ako mao ang Ginoo nga naghimo niining tanang mga butang. “Panaligsik, O kalangitan, gikan sa kahitas-an, paulana ug pagkamatarong ang kalangitan; pabukha ang yuta, aron ang kaluwasan manalingsing, ug pasalingsinga usab niini ang pagkamatarong; ako, ang Ginoo, mao ang nagbuhat niini. “Pagkaalaot niya nga nakiglalis sa iyang Magbubuhat, ang sudlanan nga yuta ngadto sa magkukulon! Mosulti ba ang yutang kulonon ngadto sa nagbuhat kaniya, ‘Unsay imong gibuhat?’ o ‘Ang imong gihimo walay kuptanan?’ Pagkaalaot niya nga nag-ingon sa usa ka amahan, ‘Unsa man ang imong gianak?’ o ngadto sa usa ka babaye, ‘Unsa man ang imong ipahimugso?’ ” Kini mao ang giingon sa Ginoo, ang Balaan sa Israel ug ang iyang Magbubuhat: “Pangutan-on ba nimo ako mahitungod sa akong mga anak, o mandoan ako mahitungod sa buhat sa akong mga kamot? Gibuhat nako ang yuta, ug gibuhat ang tawo sa ibabaw niini; ang akong mga kamot ang nagbuklad sa kalangitan, ug ako ang nagmando sa tanan nilang mga panon. Gibangon nako siya diha sa pagkamatarong ug akong himoon nga tul-id ang tanan niyang mga dalan; siya magtukod sa akong siyudad, ug buhian ang akong mga hininginlan, dili tungod sa bili o sa balos,” nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ang bahandi sa Ehipto ug ang patigayon sa Etiopia, ug ang mga Sabeanhon, mga tawo nga maayo ug barog, manganha kanimo ug sila maimo, sila mosunod kanimo; kinadinahan sila nga manganha ug manghapa sa imong atubangan. Mangaliyupo sila kanimo nga mag-ingon, ‘Ang Dios anaa kanimo lamang ug wala nay lain, walay laing Dios gawas kaniya.’ ” Ikaw mao gayod ang Dios nga nagtago sa imong kaugalingon, O Dios sa Israel, ang Manluluwas. Silang tanan maulawan ug mangalibog, ang mga tigbuhat ug mga diosdios mangalibog sa tingob. Apan ang Israel luwason sa Ginoo sa kaluwasan nga walay kataposan; kamo dili pakaulawan o libogon hangtod sa dayon. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, nga nagbuhat sa kalangitan (siya Dios!), nga nag-umol sa yuta ug naghimo niini, (siya nagtukod niini; siya wala maghimo niini nga samok, siya nag-umol niini aron puy-an!): “Ako mao ang Ginoo, ug wala nay lain. Ako wala mosulti sa tago, diha sa usa ka yuta sa kangitngit. Ako wala mag-ingon sa kaliwat ni Jacob, ‘Pangitaa ninyo ako sa kasamok.’ Ako, ang Ginoo, nagsulti sa kamatuoran, ako nagpahayag sa matarong. “Pagtigom kamo ug panganhi, panuol kamo, kamo nga nasalin sa kanasoran! Sila walay kahibalo, sila nga nagdala sa ilang kahoy nga larawan, ug nagpadayon sa pag-ampo sa usa ka dios nga dili makaluwas. Ipahayag ug ipasaka ang inyong sumbong; pasabotsabota sila! Kinsay nagsugilon niini kaniadto? Kinsay nagpahayag niini kaniadto? Dili ba ako, ang Ginoo? Wala nay laing Dios gawas kanako, usa ka matarong nga Dios ug usa ka Manluluwas; wala nay lain gawas kanako. “Dangop kanako, ug mangaluwas kamo, tanang kinatumyan sa yuta! Kay ako mao ang Dios, ug wala nay lain. Sa akong kaugalingon ako nanumpa, gikan sa akong baba migula diha sa pagkamatarong ang pulong nga dili na mabakwi. ‘Kanako ang tanang tuhod mapiko, ang tanang mga dila manumpa.’ “Sa Ginoo lamang, giingon kini mahitungod kanako, anaa ang pagkamatarong ug ang kusog, kaniya manuol ug maulawan kadtong tanan nga nasilag kaniya. Diha sa Ginoo ang tanang kaliwat sa Israel modaog ug maghimaya.” Si Bel nagyukbo, si Nebo nagduko, ang ilang mga diosdios anaa sa ibabaw sa mga mananap ug sa kahayopan ang mga butang nga inyong gidala nangahimong kabug-at sa gikapoyan nga mga mananap. Sila nangduko, sila nangyukbo sa tingob; sila dili makaluwas sa palas-anon, apan ang ilang kaugalingon nangahimong mga binihag. “Pamati kanako, O balay ni Jacob, ang tanan nga salin sa balay ni Israel, kadtong akong gisapnay gikan sa pagkahimugso, gikugos gikan sa tagoangkan; bisan hangtod sa imong katigulangon ako mao siya, ug bisan hangtod sa pagkaubanon sa buhok ako mag-agak kaninyo; ako nagbuhat ug ako magpas-an; ako magpas-an ug magluwas. “Kang kinsa man ninyo ako ipakasama ug itupong, ug itandi aron nga kami mahimong sama? Kadtong nag-usik sa bulawan gikan sa sudlanan sa salapi, ug nagtimbang ug plata sa timbangan, nagsuhol sa usa ka tigsalsal ug bulawan, ug siya naghimo niini nga usa ka dios; unya sila nangyukbo ug nagsimba! Ila kining gipas-an, ila kining gidala, gipahimutang nila kini sa iyang dapit, ug kini nagtindog didto; gikan sa iyang dapit kini dili makabalhin. Kon ang tawo mosangpit niini, dili kini motubag, o moluwas kaniya gikan sa iyang kalisdanan. “Hinumdomi kini ug pamalandongi, ipasantop kini sa hunahuna, kamong mga malapason, hinumdomi ang unang mga butang sa kakaraanan; kay ako mao ang Dios, ug wala nay lain; ako mao ang Dios, ug wala nay lain nga sama kanako, nagpahayag sa kataposan gikan sa sinugdan, ug gikan sa karaang mga panahon mga butang nga wala pa mahimo, nga nag-ingon, ‘Ang akong tambag magpadayon, ug himoon nako ang tanan nakong katuyoan,’ nagtawag sa usa ka langgam nga manunukob gikan sa silangan, sa tawo nga motuman sa akong katuyoan gikan sa usa ka layo nga yuta. Ako nagsulti ug ako magtuman niini; ako nagtinguha, ug ako magbuhat niini. “Pamati kanako, kamong gahi ug kasingkasing, kamo nga mga layo sa kaluwasan: Gidala nako sa duol ang akong pagluwas, kini dili malayo, ug ang akong pagluwas dili maglangan; ako magpahiluna ug kaluwasan diha sa Zion alang sa Israel nga akong himaya.” Kanaog, ug lingkod sa abog, O ulay nga anak sa Babilonia; lingkod sa yuta nga walay trono, O anak nga babaye sa mga Caldeanhon! Kay ikaw dili na tawgon nga lumo ug huyang. Kuhaa ang mga galingan nga bato ug paggaling ug makaon, kuhaa ang imong pandong, hukasa ang imong taas nga bisti, kuhai ug tabon ang imong paa, tabok sa mga sapa. Ang imong pagkahubo madayag, ug ang imong kaulaw makit-an. Ako manimalos, ug walay tawo nga palingkawason. Ang atong Manunubos—si Yahweh sa mga panon mao ang iyang ngalan— ang Balaan sa Israel. Lingkod nga maghilom, ug adto sa kangitngitan, O anak nga babaye sa mga Caldeanhon; kay ikaw dili na tawgon nga rayna sa mga gingharian. Ako nasuko sa akong katawhan, gipanamastamasan nako ang akong panulundon; gihatag nako sila sa imong kamot, ikaw wala magpakita kanila ug kaluoy; ngadto sa mga tigulang gihimo nimo ang imong yugo nga bug-at kaayo. Ikaw nag-ingon, “Ako mahimong rayna hangtod sa kahangtoran” nga tungod niana wala nimo ipasantop kining mga butanga sa kasingkasing, o hinumdoman ang kataposan niini. Busa karon pamatia kini, ikaw nga mahigugmaon sa kalingawan, nga naglingkod sa kasigurohan, nga nag-ingon diha sa imong kasingkasing, “Ako mao, ug wala nay lain gawas kanako; ako dili maglingkod sama sa usa ka biyuda, o makasinati nga mawad-an ug mga anak”: Kining duha ka butang modangat kanimo sa kalit, sa usa ka adlaw, ang pagkawala sa mga anak ug ang pagkabiyuda, modangat kanimo sa hingpit nga sukod, bisan sa kadaghan sa imong mga tigsalamangka ug sa dako nga gahom sa imong mga lamat. Ikaw nagsalig sa imong pagkadaotan, ikaw nag-ingon, “Walay nakakita kanako;” ang imong kaalam ug ang imong kahibalo nakapahisalaag kanimo, ug ikaw nag-ingon diha sa imong kasingkasing, “Ako mao, ug wala nay lain gawas kanako.” Apan niini ang kadaot modangat kanimo, ikaw dili makapapahilayo niini; ang katalagman modangat diha kanimo, nga ikaw dili makahimo sa pag-abog niini; ug ang kalaglagan modangat kanimo sa kalit, nga dili nimo mahibaloan. Barog diha sa imong mga panglamat ug sa daghan nimong mga salamangka, nga imong gibuhat gikan pa sa imong pagkabatan-on; basin pa ug molampos ikaw, basin pa ug may malisang. Ikaw gikapoyan sa daghang mga tambag kanimo; paduola sila ug paluwasa kanimo sila nga nagtuon mahitungod sa kalangitan, nga nagtutok sa kabituonan, nga nagtagna diha sa bag-ong pagsubang sa bulan kon unsay mahitabo kanimo. Tan-awa, sila sama sa mga tuod sa balili, ang kalayo maglamoy kanila; sila dili makaluwas sa ilang kaugalingon gikan sa gahom sa siga. Walay uling nga mopainit kanila o kalayo nga kadangdangan sa ilang kaugalingon! Ingon niana nganha kanimo sila nga imong kauban sa buhat, nga namatigayon uban kanimo sukad sa imong pagkabatan-on; sila magkatibulaag, ang matag usa sa iyang paingnan; wala nay usa nga moluwas kanimo. Pamatia kini, O balay ni Jacob nga gitawag sa ngalan ni Israel, ug gikan sa kaliwat ni Juda nga nanumpa tungod sa ngalan sa Ginoo, ug nag-ila sa Dios sa Israel, apan dili diha sa kamatuoran o sa pagkamatarong. Kay sila nagtawag sa ilang kaugalingon sunod sa balaang siyudad, ug nagpabilin diha sa Dios sa Israel; si Yahweh sa mga panon mao ang iyang ngalan. “Gipahayag na nako ang unang mga butang sukad pa kaniadto, kini nanggula gikan sa akong baba, ug kini akong gipadayag; unya sa kalit gihimo nako kini ug kini nahitabo. Tungod kay ako nasayod nga ikaw gahi ug ulo, ug ang imong liog ingon ka tikig sa puthaw, ug ang imong agtang bronsi. Gipahayag nako kini kanimo sukad pa kaniadto, sa wala pa kini mahitabo gipahibalo nako kini kanimo, kay tingali unya ug ikaw moingon, ‘Ang akong diosdios maoy naghimo niini, ang akong kinulit nga larawan ug ang akong tinunaw nga larawan maoy nagsugo niini.’ “Ikaw nakadungog niini, nakakita niining tanan; ug dili ba ikaw magpahayag niini? Sukad niining panahona, pabation ko ikaw ug bag-ong mga butang, tinagong mga butang nga wala nimo mahibaloi. Kini gibuhat karon, dili kay kaniadto pa; sa wala pa karong adlawa ikaw wala makadungog niini, kay tingali unya ug moingon ikaw, ‘Tan-awa, ako nahibalo niini.’ Ikaw wala makadungog, ikaw wala mahibalo, gikan pa kaniadto ang imong dalunggan wala maablihi. Kay ako nasayod nga ikaw magbudhi gayod, ug gitawag nga usa ka masupilon gikan pa sa pagkahimugso. “Tungod ug alang sa akong ngalan magpugong ako sa akong kasuko, tungod ug alang sa pagdayeg kanako, gipugngan nako kini alang kanimo, aron nga dili ko ikaw ipahimulag. Tan-awa, giputli ko ikaw, apan dili sama sa plata; gisulayan ko ikaw diha sa hudno sa kasakit. Tungod ug alang sa akong kaugalingon, tungod ug alang sa akong kaugalingon, gibuhat nako kini; kay unsaon man sa pagpasipala sa akong ngalan? Ang akong himaya dili nako ihatag ngadto sa lain. “Pamati kanako, O Jacob, ug Israel nga akong tinawag! Ako mao siya, ako mao ang sinugdan, ug ako mao ang kataposan. Ang akong kamot mao ang nagpahiluna sa patukoranan sa yuta, ug ang akong tuong kamot mao ang nagbukhad sa kalangitan; sa diha nga ako magtawag niini, kini magdungan pagtindog. “Pagtigom, kamong tanan, ug pamati! Kinsa ba kanila ang nagpahayag niining mga butanga? Ang Ginoo nahigugma kaniya; siya magtuman sa iyang katuyoan sa Babilonia, ug ang iyang bukton makigbatok sa mga Caldeanhon. Ako, bisan ako, nagsulti ug nagtawag kaniya, ako ang nagdala kaniya, ug pauswagon niya ang iyang dalan. Duol kamo kanako, pamatia ninyo kini; sukad sa sinugdan wala ako magsulti sa tago, sukad sa panahon nga kini nahimo, diha na ako.” Ug karon ang Ginoong Dios nagpaanhi kanako ug ang iyang Espiritu. Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang imong Manunubos, ang Balaan sa Israel: “Ako mao ang Ginoo nga imong Dios, nga nagtudlo kanimo alang sa imong kaayohan, nga nagmando kanimo sa dalan nga angay nimong agian. O namati pa unta ikaw sa akong mga sugo! Ang imong pakigdait mahisama unta sa usa ka suba, ug ang imong pagkamatarong mahisama sa mga balod sa dagat; ang imong mga kaliwat mahisama unta sa balas, ug ang mga anak sa imong sabakan mahisama sa mga lugas niini; ang ilang ngalan dili unta mapuo o laglagon gikan sa akong atubangan.” Panggula kamo gikan sa Babilonia, pangagiw kamo gikan sa Caldea, ipahayag kini uban sa usa ka singgit sa kalipay, isaysay kini, isangyaw kini sa kinatumyan sa yuta; isulti ninyo, “Giluwas sa Ginoo ang iyang sulugoon nga si Jacob!” Sila wala uhawa sa diha nga iyang gigiyahan sila latas sa mga kamingawan; iyang gipabuhagay ang mga tubig gikan sa bato alang kanila; iyang gipikas ang bato ug ang tubig mibuhagay. “Walay pakigdait,” nag-ingon ang Ginoo, “alang sa mga daotan.” Pamati kanako, O mga pulo, ug pagpatalinghog, kamo nga mga katawhan gikan sa layo. Gitawag ako sa Ginoo gikan sa tagoangkan, gikan sa ginhawaan sa akong inahan iya na akong ginganlan. Iyang gihimo ang akong baba nga sama sa usa ka hait nga espada, diha sa landong sa iyang kamot iya akong gitagoan; iya akong gihimo nga pinasinaw nga udyong, sa iyang baslayan gitagoan niya ako. Ug siya miingon kanako, “Ikaw akong sulugoon, O Israel, nga kanimo ako himayaon.” Apan ako miingon, “Ako nagbudlay sa walay kapuslanan, gigamit nako ang akong kusog sa walay kapuslanan ug sa kakawangan; apan bisan pa niana ang akong katungod anaa sa Ginoo, ug ang akong balos anaa sa akong Dios.” Ug karon nag-ingon ang Ginoo, nga nag-umol kanako gikan pa sa tagoangkan aron mahimong iyang sulugoon, aron sa pagdala ug balik kang Jacob ngadto kaniya, ug nga ang Israel matigom ngadto kaniya, kay ako gipasidunggan diha sa mga mata sa Ginoo, ug ang akong Dios nahimo nga akong kusog— siya miingon, “Gaan ra kaayo nga butang nga ikaw mahimong akong sulugoon aron sa pagbangon sa mga banay ni Jacob, ug sa pagpabalik sa salin sa Israel; ako maghatag kanimo ngadto sa kanasoran ingon nga suga, aron ang akong kaluwasan moabot ngadto sa kinatumyan sa yuta.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Manunubos sa Israel ug ang iyang Balaan, kaniya nga gitamay pag-ayo, gikayugtan sa mga nasod, usa ka sulugoon sa mga pangulo, “Ang mga hari makakita ug manindog, mga pangulo, ug sila mangyukbo, tungod sa Ginoo nga matinumanon, ang Balaan sa Israel nga maoy nagpili kanimo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Sa panahon nga kahimut-an mitubag ako kanimo, sa adlaw sa kaluwasan ako nagtabang kanimo; ako nagbantay kanimo ug naghatag kanimo ingon nga usa ka kasabotan ngadto sa katawhan, aron sa pagpahiluna sa yuta, aron sa pagbahin sa biniyaan nga mga kabilin; nga nag-ingon sa mga binilanggo, ‘Duol kamo,’ niadtong anaa sa kangitngit, ‘Pakita.’ Sila magkaon daplin sa kadalanan, diha sa tanang hawan nga kabungtoran ang ilang sibsibanan; dili sila gutomon o uhawon, ang init nga hangin o ang adlaw dili mohampak kanila, kay siya nga adunay kaluoy kanila magmando kanila, ug sa daplin sa mga tuboran sa tubig siya magtultol kanila. Ug himoon nako nga usa ka dalan ang tanan nakong kabukiran, ug ang akong mga agianan ipataas. Tan-awa, kini sila maggikan sa layo, ug tan-awa, kini sila gikan sa amihanan ug gikan sa kasadpan, ug kini sila gikan sa yuta sa Syene.” Pag-awit alang sa kalipay, O kalangitan, paglipay, O yuta, ug paghugyaw, O kabukiran, diha sa pag-awit! Kay ang Ginoo naghupay sa iyang katawhan, ug adunay kaluoy sa iyang sinakit. Apan ang Zion miingon, “Gisalikway ako sa Ginoo, ang akong Ginoo nalimot kanako.” “Malimot ba ang usa ka babaye sa iyang masuso nga bata, nga dili siya magbaton ug kaluoy sa anak sa iyang taguangkan? Bisan kini sila makalimot, apan ako dili gayod malimot kanimo. Tan-awa, ako nagkulit kanimo diha sa mga palad sa akong mga kamot; ang imong mga kuta anaa kanunay sa akong atubangan. Ang imong mga magtutukod milabaw sa imong mga tigpangguba ug kadtong nangguba kanimo mibiya gikan kanimo. Iyahat ang imong mga mata sa palibot ug tan-awa, kini silang tanan magtigom, manganha kanimo. Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoo, ikaw magbutang kanila ingon nga usa ka dayandayan, ug magbakos kanila sama sa usa ka pangasaw-onon. “Kay mahitungod sa imong kamingawan ug sa imong biniyaan nga mga dapit, ug sa imong yuta nga nalumpag, ikaw mahimong gamay kaayo alang sa mga nagpuyo kanimo, ug sila nga naglamoy kanimo mahilayo. Ang mga anak nga nangatawo sa panahon sa inyong kagul-anan moingon unya diha sa imong mga igdulungog: ‘Ang dapit gamay kaayo alang kanako; hatagi ako ug dapit nga akong kapuy-an.’ Unya moingon ikaw sa imong kasingkasing, ‘Kinsay nanganak niini alang kanako? Ako namatyan ug dili na manganak, hininginlan ug sinalikway, apan kinsay nagpadako niini? Tan-awa, ako nag-inusara; diin man kini sila gikan?’ ” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Tan-awa, bayawon nako ang akong kamot ngadto sa mga nasod, ug iisa nako ang akong bandila ngadto sa mga katawhan, ug ilang dad-on sa ilang sabakan ang imong mga anak nga lalaki, ug ang imong mga anak nga babaye sung-ayon diha sa ilang mga abaga. Ang mga hari mahimo nga imong ama-ama ug ang ilang mga rayna mahimong inahan nga mag-atiman. Sila magyukbo kanimo, nga ang ilang nawong anha sa yuta ug magtilap sa abog sa imong mga tiil. Unya ikaw masayod nga ako mao ang Ginoo; ug sila nga maghulat kanako dili maulawan.” Kuhaon ba ang tukbonon gikan sa gamhanan, o kadtong mga gibihag sa bangis luwason? Apan mao kini ang gisulti sa Ginoo, “Bisan ang mga binihag sa gamhanan kuhaon, ug ang tukbonon sa bangis luwason, kay ako makigbisog kaniya nga nakigbisog kanimo, ug akong luwason ang imong mga anak. Ang nagdaogdaog kanimo pakan-on nako sa ilang kaugalingong unod, ug sila mangahubog sa ilang kaugalingong dugo ingon sa bino. Unya ang tananng unod masayod nga ako mao ang Ginoo nga imong Manluluwas, ug imong Manunubos, ang Gamhanan ni Jacob.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Hain man ang sulat sa pakigbulag sa imong inahan, nga pinaagi niini siya akong gibiyaan? O kinsa sa akong mga gikautangan ang gibaligyaan nako kaninyo? Tan-awa, tungod sa inyong mga kasal-anan nabaligya kamo, ug tungod sa inyong mga paglapas gibiyaan ang inyong inahan. Ngano man nga sa akong pag-abot walay tawo? Sa akong pagtawag, walay usa nga mitubag? Gipamub-an ba ang akong kamot nga kini dili makalukat? O wala ba akoy gahom aron sa pagluwas? Tan-awa, tungod sa akong pagbadlong gipauga nako ang dagat, gihimo nako ang mga sapa nga usa ka kamingawan; ang ilang mga isda nangabaho, tungod kay wala nay tubig ug nangamatay tungod sa kauhaw. Akong gibistihan ug kangitngit ang kalangitan, ug naghimo sa sako nga ilang tabon.” Ang Ginoong Dios naghatag kanako sa dila niadtong mga tinudloan, aron mahibalo ako unsaon paglig-on pinaagi sa pulong kaniya nga gikapoyan. Matag buntag siya nagpukaw sa akong igdulungog aron sa pagpamati, sama kanila nga mga gitudloan. Ang Ginoong Dios nag-abli sa akong dalunggan, ug ako wala magmasupilon, wala motalikod. Ako naghatag sa akong likod ngadto sa mga tighampak, ug sa akong mga aping ngadto kanila nga nag-ibot sa bungot; wala nako tagoi ang akong nawong gikan sa kaulaw ug pagpangluwa. Kay ang Ginoong Dios nagtabang kanako, tungod niini ako wala malibog; busa gipahiluna nako ang akong nawong sama sa usa ka batong santik, ug ako nasayod nga ako dili pakaulawan; siya nga naglaban kanako ania sa duol. Kinsa ba ang makigbisog batok kanako? Mag-usa kita sa pagtindog. Kinsa ba ang akong kabatok? Paduola siya kanako. Tan-awa, ang Ginoong Dios nagtabang kanako. Kinsa bay magpahayag kanako nga ako sad-an? Tan-awa, silang tanan mangadunot sama sa bisti, ang anunugba mokutkot kanila. Kinsa ba kaninyo ang adunay kahadlok sa Ginoo ug nagtuman sa tingog sa iyang sulugoon, nga naglakaw diha sa kangitngit ug walay kahayag, apan nagsalig diha sa ngalan sa Ginoo ug naglaom diha sa iyang Dios? Tan-awa, kamong tanan nga naghaling ug kalayo, nga nagpasiga sa mga agipo! Lakaw kamo pinaagi sa kahayag sa inyong kalayo ug sa mga agipo nga inyong gihaling! Kini mabatonan ninyo gikan sa akong kamot: kamo manghigda diha sa kasub-anan. “Pamati kanako, kamo nga buot maluwas, kamo nga nangita sa Ginoo, tan-aw kamo sa bato diin kamo sapsapa, ug sa lungag sa gahong diin kamo kubkoba. Tan-aw kamo kang Abraham nga inyong amahan, ug kang Sara nga nanganak kaninyo; kay sa siya pa lamang usa gitawag nako siya, ug gipanalanginan nako siya, ug gipadaghan. Kay ang Ginoo maghupay sa Zion; iyang hupayon ang tanan niyang mga dapit nga nangaguba, ug himoon niya ang iyang kamingawan nga sama sa Eden, ug ang iyang disyerto nga sama sa tanaman sa Ginoo; kalipay ug kasadya makaplagan diha kaniya, ang pagpasalamat ug ang tingog sa huni. “Pamati kanako, akong katawhan, ug patalinghogi ako, akong nasod, kay usa ka balaod mogula gikan kanako ug ang akong hustisya alang sa usa ka kahayag ngadto sa mga katawhan. Ang akong pagkamatarong duol na, ang akong pagluwas migula na, ug ang akong mga bukton maghukom sa mga katawhan, ang kapuloan maghulat kanako, ug sa akong bukton sila maglaom. Iyahat ang inyong mga mata sa kalangitan, ug sud-onga ang yuta sa ubos; kay ang kalangitan mahanaw sama sa aso, ang yuta magabok sama sa usa ka bisti, ug sila nga nagpuyo diha niini mangamatay nga sama sa langaw; apan ang akong pagluwas hangtod sa kahangtoran, ug ang akong pagkamatarong dili gayod taposon. “Pamati kanako, kamo nga nahibalo sa pagkamatarong, ang katawhan nga sa ilang kasingkasing anaa ang akong balaod; ayaw ninyo kahadloki ang pagtamay sa mga tawo, o mangaluya kamo tungod sa ilang mga pagbiaybiay. Kay ang anunugba magkutkot kanila sama sa usa ka bisti, ug ang ulod mokaon kanila sama sa balhibo sa karnero; apan ang akong pagkamatarong hangtod sa kahangtoran, ug ang akong pagluwas hangtod sa tanang kaliwatan.” Pagmata, pagmata, paglig-on, O bukton sa Ginoo; pagmata ingon sa karaan nga mga adlaw, mga kaliwatan sa karaang panahon. Dili ba ikaw mao ang nagtagodtagod kang Rahab, ang nagdunggab sa dragon? Dili ba ikaw mao ang nagpauga sa dagat, sa katubigan sa dakong kahiladman; nga naghimo sa mga kahiladman sa dagat nga usa ka dalan aron agian sa mga linukat? Ug ang mga linukat sa Ginoo mamalik, ug moabot nga mag-awit didto sa Zion; ang walay kataposan nga kalipay maanaa sa ilang mga ulo, sila makabaton ug kasadya ug kalipay; ug ang kasubo ug ang pagpanghupaw mobiya. “Ako, ako mao siya nga naghupay kaninyo; kinsa ba ikaw nga mahadlok man ikaw sa tawo nga mamatay, sa anak sa tawo nga gihimo sama sa balili, ug nalimot sa Ginoo nga imong Magbubuhat nga naghikyad sa kalangitan ug nagpahiluna sa mga patukoranan sa yuta, ug nahadlok sa kanunay sa tibuok nga adlaw tungod sa kabangis sa malupigon, sa dihang mag-andam na siya aron sa paglaglag? Ug hain na man ang kabangis sa malupigon? Ang hininginlan nga binihag buhian sa madali; ug siya dili mamatay ug dili manaog ngadto sa Gahong, o magkulang ang iyang pan. Kay ako mao ang Ginoo nga imong Dios, nga nagkutaw sa dagat aron ang mga balod niini magdahunog— si Yahweh sa mga panon mao ang iyang ngalan. Ug gibutang nako ang akong mga pulong diha sa imong baba, ug nagtago kanimo diha sa landong sa akong kamot, nagpahimutang sa kalangitan, ug magpahiluna sa mga patukoranan sa yuta, ug nag-ingon sa Zion, ‘Ikaw mao ang akong katawhan.’ ” Pagmata, pagmata, tindog, O Jerusalem, ikaw nga nakainom diha sa kamot sa Ginoo sa kupa sa iyang kaligutgot, ikaw nga nakainom sa linugdang sa panaksan sa pagpasapinday. Walay bisan kinsa nga makagiya kaniya sa tanan nga mga anak nga iyang gipanganak; walay bisan kinsa nga makaagak kaniya sa kamot sa tanan nga mga anak nga iyang gimatuto. Kining duha ka butang nahitabo kanimo, kinsa bay maglipay kanimo?— pagkaguba, kalaglagan, gutom ug espada; kinsay maghupay kanimo? Ang imong mga anak nangaluya, sila nanghigda sa ulohan sa tanang kadalanan, sama sa usa ka lagsaw sulod sa usa ka lit-ag, sila puno sa kaligutgot sa Ginoo, sa pagbadlong sa imong Dios. Busa pamatia kini, ikaw nga sinakit, nga hubog, apan dili sa bino: Kini mao ang gisulti sa imong Ginoo, ang Ginoo, ang imong Dios nga nangaliyupo mahitungod sa iyang katawhan, “Tan-awa, nakuha na nako gikan sa imong kamot ang kupa sa pagsusapinday, ang panaksan sa akong kaligutgot, ikaw dili na gayod moinom niini; ug ibutang nako kini ngadto sa kamot nila nga nagsakit kanimo, nga nag-ingon kanimo, ‘Duko, aron kami makaagi’; ug imo nga gihimo ang imong bukobuko sama sa yuta, ug sama sa dalan aron sila makaagi.” Pagmata, pagmata, paglig-on, O Zion; isul-ob ang imong matahom nga mga bisti, O Jerusalem, ang balaan nga siyudad; kay gikan karon wala nay moanha kanimo, nga dili tinuli ug dili hinlo. Yabyabi ang imong kaugalingon gikan sa abog, tindog; O binihag nga Jerusalem; badbara and mga higot sa imong liog, O binihag nga anak nga babaye sa Zion. Kay kini mao ang giingon sa Ginoo, “Gibaligya kamo sa walay bili, ug lukaton kamo nga walay bayad. Kay kini mao ang giingon sa Ginoong Dios: Ang akong katawhan sa sinugdan nanglugsong ngadto sa Ehipto aron sa pagpuyo didto, ug ang Asirianhon midaogdaog kanila sa walay hinungdan. Busa karon, unsa may ania kanako, nag-ingon ang Ginoo, nga nakakita nga ang akong katawhan gikuha sa walay bili? Ang mga nagmando kanila nagsinggit, nag-ingon ang Ginoo, ug ang akong ngalan sa kanunay sa tibuok nga adlaw gipasipalahan. Tungod niini ang akong katawhan makaila sa akong ngalan; busa nianang adlawa sila makaila nga ako mao ang nagsulti; ania ako.” Pagkatahom ibabaw sa kabukiran sa mga tiil niadtong nagdala sa maayong balita, nga nagmantala sa pakigdait, nga nagdala ug maayong balita sa kaayohan, nga nagmantala sa kaluwasan, nga nag-ingon sa Zion, “Ang imong Dios naghari.” Pamati, ang imong mga tigbantay nagpatugbaw sa ilang tingog, nagdungan sila sa pag-awit; kay ang ilang mga mata nakakita gayod sa pagbalik sa Ginoo sa Zion. Panghugyaw kamo diha sa pag-awit, kamo nga nangagun-ob nga mga dapit sa Jerusalem; kay gilipay na sa Ginoo ang iyang katawhan, iyang gitubos ang Jerusalem. Gihukasan sa Ginoo ang iyang balaan nga bukton diha sa mga mata sa tanang kanasoran, ug ang tanang kinatumyan sa yuta nakakita na sa kaluwasan sa atong Dios. Palayo, palayo kamo, gula kamo gikan diha, ayaw paghikap ug butang nga hugaw; panggula kamo gikan sa iyang taliwala, panghinlo kamo sa inyong kaugalingon, kamo nga nagdala sa mga sudlanan sa Ginoo. Kay kamo dili manggula nga magdali, ug dili kamo mangagiw kay ang Ginoo mag-una kaninyo, ug ang Dios sa Israel mao ang magbantay sa inyong luyo. Tan-awa, ang akong sulugoon mouswag, siya pasidunggan ug bayawon, ug mahimong habog gayod kaayo. Ingon nga daghan ang nahibulong kaniya —ang iyang nawong nasamadsamaran gayod, nga dili na dagway ug tawo, ug ang iyang dagway dili na sama sa usa ka tawo— siya makapakugang usab sa daghang mga nasod; ang mga hari magtak-om sa ilang mga baba tungod kaniya; kay kadtong wala pa ikasugilon kanila makita nila, ug kadtong wala pa nila madungog ilang masabtan. Kinsa bay mituo sa among nabatian? Ug kang kinsa man gipadayag ang bukton sa Ginoo? Kay siya mitubo sa iyang atubangan sama sa usa ka linghod nga tanom, ug sama sa gamot sa uga nga yuta; siya walay panagway o kaanyag nga kita motan-aw kaniya, ug walay katahom nga kita magtinguha kaniya. Siya gitamay ug gisalikway sa mga tawo; usa ka tawo sa mga kasub-anan, ug sinati sa kasakitan, ug ingon sa usa ka tawo nga ang mga tawo magtago sa ilang nawong gikan kaniya, siya gibiaybiay ug siya wala nato hatagi ug bili. Gipas-an gayod niya ang atong kasakitan ug gipas-an ang atong mga kasub-anan; apan siya giila nato nga binunalan, gihampak sa Dios ug sinakit. Apan siya gisamaran tungod sa atong kalapasan, napangos siya tungod sa atong mga kasal-anan, diha kaniya ang silot nga naghimo kanato nga bug-os, ug pinaagi sa iyang mga labod kita nangaayo. Kitang tanan sama sa mga karnero nga nangasaag; ang matag usa kanato misimang ngadto sa iyang kaugalingon nga dalan; ug gibutang sa Ginoo diha kaniya ang kasal-anan natong tanan. Siya gidaogdaog ug siya gisakit, bisan pa niana wala niya bukha ang iyang baba; sama sa usa ka nating karnero nga gidala ngadto sa ihawan, ug sama sa usa ka karnero nga naamang sa atubangan sa iyang mga tigtupi, busa wala niya bukha ang iyang baba. Pinaagi sa pagdaogdaog ug sa paghukom siya gikuha; ug sa iyang kaliwatan, kinsa ang nag-isip nga siya gipahimulag gikan sa yuta sa mga buhi, gihampak tungod sa kalapasan sa akong katawhan? Ug gibuhat nila ang iyang lubnganan uban sa daotan ug ang iyang kamatayon uban sa mga dato, bisan ug wala siya makabuhat ug pagpanglupig ug walay limbong diha sa iyang baba. Apan kabubut-on sa Ginoo ang pagsamad kaniya; gisakit niya siya; sa diha nga gihimo niya ang iyang kaugalingon nga usa ka halad alang sa sala, makita niya ang iyang kaliwat, siya maglugway sa iyang mga adlaw; ug ang kabubut-on sa Ginoo mouswag diha sa iyang kamot; siya makakita sa bunga sa kasakit sa iyang kalag ug matagbaw; pinaagi sa iyang kahibalo, ang matarong nga akong sulugoon, maghimo sa daghan nga isipong matarong ug pas-anon niya ang ilang kasal-anan. Tungod niini hatagan nako siya ug usa ka bahin uban sa bantogan, ug siya magbahin sa inilog uban sa kusgan; tungod kay iyang gibubo ang iyang kalag ngadto sa kamatayon, ug giisip uban sa mga malapason; bisan pa niini gipas-an niya ang sala sa daghan ug naghimo ug pagpangamuyo alang sa mga malapason. “Pag-awit, O ikaw nga wala manganak; hugyaw diha sa pag-awit ug singgit ug kusog, ikaw nga wala gayod mag-antos sa pagpanganak! Kay labaw pa ka daghan ang mga anak sa biniyaan kay sa mga anak sa minyo nga babaye, nag-ingon ang Ginoo. Padakoa ang dapit sa imong tolda, ug ipabukhad ang mga tabil sa imong mga puluy-anan; ayaw pugngi, patas-i ang imong mga pisi, ug lig-ona ang imong mga ugsok. Kay ikaw mokaylap sa layo, ngadto sa tuo ug ngadto sa wala, ug ang imong kaliwat manag-iya sa kanasoran, ug mopuyo sa mga siyudad nga biniyaan. “Ayaw kahadlok, kay ikaw dili maulawan; ayaw kalibog, kay ikaw dili pakaulawan; kay ikaw malimot sa kaulawan sa imong pagkabatan-on, ug ang kaulawan sa imong pagkabiyuda dili na nimo mahinumdoman. Kay ang imong Magbubuhat mao ang imong bana, si Yahweh sa mga panon mao ang iyang ngalan; ug ang Balaan sa Israel mao ang imong Manunubos, siya gitawag nga Dios sa tibuok nga yuta. Kay ang Ginoo nagtawag kanimo sama sa usa ka asawa nga biniyaan ug sinakit diha sa espiritu, sama sa usa ka asawa sa pagkabatan-on, sa diha nga siya gisalikway, nag-ingon ang imong Dios. Kay sa mubo nga panahon gibiyaan ko ikaw, apan uban sa dakong kaluoy kuhaon ko ikaw. Sa nag-awas nga kasuko gitago nako ang akong nawong gikan kanimo sa mubo nga panahon, apan uban sa gugmang walay paglubad kaluy-an ko ikaw, nag-ingon ang Ginoo nga imong Manunubos. “Kay kini alang kanako sama sa mga adlaw ni Noe: ingon nga ako nanumpa nga ang katubigan dili na molunop sa yuta, ako nanumpa nga dili na ako masuko kanimo ug dili na mobadlong kanimo. Kay ang kabukiran mawala ug ang kabungtoran mabalhin, apan ang akong gugmang walay paglubad dili mobulag kanimo, ug ang akong kasabotan sa pakigdait dili mahanaw, nag-ingon ang Ginoo nga adunay kaluoy kanimo. “O ikaw nga sinakit, gikusokuso sa unos, ug wala hupaya, tan-awa, ibutang nako ang imong mga bato diha sa matahom nga mga bulok, ug ipahiluna nako ang imong mga patukoranan uban sa mga sapiro. Himoon nako ang imong mga lantawan sa mga rubi, ang imong mga ganghaan sa mga karbunko, ug ang tanan nimong mga paril sa mga bato nga bililhon. Ang tanan nimo nga mga anak tudloan sa Ginoo, ug dako ang kauswagan sa imong mga anak. Sa pagkamatarong ikaw tukoron; ikaw ipahilayo gikan sa pagdaogdaog, kay ikaw dili mahadlok, ug gikan sa kalisang, kay kini dili magpaduol kanimo. Kon adunay manghagit ug pakig-away, kini dili gikan kanako; bisan kinsa nga mohagit kanimo sa pagpakig-away mapukan tungod kanimo. Tan-awa, gibuhat nako ang panday sa puthaw nga naghuyop sa kalayo sa mga baga, ug naghimo ug hinagiban alang sa katuyoan niini; Ug gibuhat nako ang tigpangguba aron sa pagpangguba; walay hinagiban nga gibuhat batok kanimo nga magmalamposon, ug imong pamatud-an nga sayop ang matag dila nga maghukom batok kanimo. Kini mao ang panulundon sa mga sulugoon sa Ginoo, ug ang ilang pagkamatarong nga gikan kanako, nag-ingon ang Ginoo.” “Kamong tanan nga giuhaw, dali ngari sa katubigan; ug siya nga walay salapi, dali, palit, ug kaon! Dali, palit ug bino ug gatas nga walay salapi ug walay bayad. Nganong maggasto man kamo sa inyong salapi alang sa dili pan, ug sa inyong hinagoan alang niadtong dili makatagbaw? Pamati kamo pag-ayo kanako, ug kaona unsay maayo, ug palipaya ang inyong kaugalingon diha sa katambok. Ikiling ang imong igdulungog ug ngari kanako; pamati ug ang imong kalag mabuhi; ug ako magbuhat ug usa ka walay kataposang kasabotan uban kaninyo, ang akong walay paglubad ug kasaligan nga gugma alang kang David. Tan-awa, gihimo nako siya nga usa ka saksi ngadto sa mga katawhan, usa ka pangulo ug tigmando alang sa mga katawhan. Tan-awa, ikaw magtawag ug mga nasod nga wala nimo mailhi, ug ang mga nasod nga wala makaila kanimo modagan nganha kanimo, tungod sa Ginoo nga imong Dios, ug tungod sa Balaan sa Israel, kay siya naghimaya kanimo. “Pangitaa ang Ginoo samtang makaplagan pa siya, sangpita siya samtang anaa pa siya sa duol; pabiyaa sa daotan sa iyang dalan, ug ang tawo nga dili matarong sa iyang mga hunahuna; ug pabalika siya sa Ginoo, aron siya maluoy kaniya, ug sa atong Dios, kay siya mopasaylo sa madagayaon gayod. Kay ang akong mga hunahuna dili mao ang inyong mga hunahuna, o ang inyong mga pamaagi akong mga pamaagi, nag-ingon ang Ginoo. Kay ingon nga ang kalangitan habog kay sa yuta, mao usab ang akong mga pamaagi habog kay sa inyong mga pamaagi, ug ang akong mga hunahuna kay sa inyong mga hunahuna. “Kay ingon nga ang ulan ug ang yelo mangahulog gikan sa langit, ug dili na mobalik didto, apan mopatubig sa yuta, maghimo niini nga manurok ug mamutot, maghatag ug binhi ngadto sa mga tigpugas ug pan ngadto sa mokaon, mao usab ang akong pulong nga mogula gikan sa akong baba; kini dili mobalik kanako nga kawang, apan kini magtuman sa akong katuyoan, ug magpauswag sa butang nga tungod niini kini akong gipadala. “Kay kamo manggula diha sa kalipay, ug mandoan diha sa pakigdait; ang kabukiran ug ang kabungtoran sa imong atubangan manghugyaw sa pag-awit, ug ang tanang kakahoyan sa kapatagan mopakpak sa ilang mga kamot. Inay mga tunok sipre ang motubo; inay mga sampinit mirto ang motubo; ug kini mahimong usa ka handomanan sa Ginoo, alang sa usa ka walay kataposan nga timaan nga dili gayod mapapas.” Kini mao ang giingon sa Ginoo: “Sunda ang hustisya ug buhata ang pagkamatarong, kay ang akong pagluwas hapit na moabot, ug ang akong pagkamatarong ipadayag. Bulahan ang tawo nga naghimo niini, ug ang anak sa tawo nga maghupot niini, nga nagtuman sa adlaw nga igpapahulay ug wala magpasipala niini, ug nagpugong sa iyang kamot sa pagbuhat ug bisan unsa nga daotan.” Ayaw pasagdi nga ang langyaw nga miduol sa Ginoo mag-ingon, “Ang Ginoo magpahimulag gayod kanako gikan sa iyang katawhan”; ug ayaw itugot nga ang yunoko mag-ingon, “Tan-awa, ako usa ka uga nga kahoy.” Kay kini mao ang giingon sa Ginoo: “Sa mga yunoko nga nagtuman sa akong mga adlaw nga igpapahulay, nga nagpili sa mga butang nga nakapahimuot kanako ug naghupot sa akong kasabotan, ihatag nako diha sa akong balay ug diha sa akong mga kuta ang usa ka handomanan ug ang usa ka ngalan nga labaw pang maayo kay sa mga anak nga lalaki ug sa mga anak nga babaye; hatagan nako sila ug usa ka ngalan nga walay kataposan, nga dili gayod mahanaw. “Ug ang mga langyaw nga miduol sa Ginoo, aron sa pag-alagad kaniya ug sa paghigugma sa ngalan sa Ginoo, ug mahimo nga iyang mga sulugoon, ang matag usa nga nagtuman sa adlaw nga igpapahulay ug wala magpasipala niini, ug naghupot gayod sa akong kasabotan— kini akong dad-on ngadto sa akong bukid nga balaan, ug himoon nako sila nga malipayon diha sa akong balay nga ampoanan; ang ilang mga halad nga sinunog ug ang ilang mga halad nga inihaw dawaton nako sa ibabaw sa akong halaran, kay ang akong balay tawgon nga usa ka balay nga ampoanan alang sa tanang mga katawhan. Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, nga maoy nagtigom sa mga sinalikway sa Israel, Magtigom pa ako ug lain ngadto kaniya, gawas niadtong iyang tinigom.” Kamong tanan nga mga mananap sa kapatagan, dali ngari aron sa pagtukob, kamong tanan nga mga mananap sa lasang. Ang iyang mga tigbantay mga buta, silang tanan mga walay kahibalo; silang tanan pulos mga amang nga iro, sila dili makausig; nagdamgo, naghigda, mahigugmaon sa pagkatulog. Ang mga iro dako ug kaon, sila dili gayod matagbaw. Ang mga tigbantay sa karnero usab walay panabot; sila misimang ngadto sa kaugalingon nilang mga dalan, ang matag usa sa iyang kaugalingong kaayohan, ang usa ug ang tanan. “Dali ngari,” nag-ingon sila, “magkuha kita ug bino, ug tagbawon nato ang atong kaugalingon sa isog nga ilimnon; ug ugma mahisama niining adlawa, dako nga dili masukod.” Ang matarong nga tawo mawala ug walay usa nga magbutang niini sa iyang kasingkasing; ang mga tawo nga maunongon kuhaon samtang walay bisan usa nga makasabot. Kay ang matarong nga tawo kuhaon gikan sa katalagman, mosulod siya sa kalinaw; sila mopahulay diha sa ilang mga higdaanan, sila nga naglakaw diha sa iyang katarong. Apan kamo, paduol ngari, kamong mga anak sa babayeng tigsalamangka, kaliwat sa mananapaw ug sa babayeng nagbaligya sa dungog. Batok kang kinsa ba kamo nagbugalbugal? Batok kang kinsa ba kamo nagbuka ug dako sa inyong baba, ug nagpadiwalwal sa dila? Dili ba kamo mga anak sa kalapasan, ang kaliwat sa kabakakan, nga nagdilaab sa kaulag ilalom sa mga dagkong kahoy, ilalom sa matag lunhaw nga kahoy; nga nagpatay sa inyong kabataan diha sa mga walog, ilalom sa mga pangpang nga kabatoan? Taliwala sa hamis nga mga bato sa walog anaa ang inyong bahin; kini sila, kini mao ang imong pahat; ngadto kanila ikaw nagbubo ug halad nga ilimnon, ikaw nagdala ug halad nga pagkaon. Malukmay ba lamang ako tungod niining mga butanga? Ibabaw sa usa ka habog ug halangdon nga bukid imong gipahimutang ang imong higdaanan, didto usab ikaw miadto aron sa paghalad ug inihaw. Sa luyo sa mga pultahan ug sa mga haligi, imong gipahiluna ang imong ilhanan; kay sa imong pagbiya kanako, ikaw naghubo sa imong higdaanan, ug misaka ikaw niini, gipalapdan nimo kini; ug nagbuhat ikaw alang kanimo ug usa ka pakigsabot uban kanila, imong gihigugma ang ilang mga higdaanan, ikaw misud-ong sa kahubo. Ikaw miadto kang Molec uban ang lana, ug gipadaghan ang imong mga pahumot; ug nagpadala ka sa imong mga sinugo ngadto sa layo, ug nagsugo bisan ngadto sa Sheol. Ikaw naluya tungod sa gilay-on sa dalan, apan ikaw wala mag-ingon, “Kini walay paglaom”; ikaw nakakaplag ug bag-ong kinabuhi alang sa imong kusog, tungod niini ikaw wala maluya. Kinsa man ang imong gikahadlokan ug gikalisangan nga namakak man ikaw, ug wala mahinumdom kanako, wala maghunahuna kanako? Wala ba ako magpakahilom bisan sa taas nga panahon, ug tungod niana ikaw wala mahadlok kanako? Ako magsugilon mahitungod sa imong pagkamatarong ug sa imong mga buhat, apan kini dili makatabang kanimo. Sa diha nga ikaw magtuaw, paluwasa kanimo ang mga butang nga imong pinundok! Ang hangin mopadpad kanila, usa ka gininhawa modala kanilang tanan. Apan siya nga modangop kanako makapanag-iya sa yuta, ug makapanunod sa akong bukid nga balaan. Ug kini isulti, “Paglig-on, paglig-on, andama ang dalan, kuhaa ang nag-ali gikan sa dalan sa akong katawhan.” Kay kini mao ang giingon sa taas ug sa Usa nga halangdon nga nagpuyo sa walay kataposan, nga ang ngalan Balaan: “Ako nagpuyo sa habog ug balaan nga dapit, ug uban usab kaniya nga may mahinulsolon ug mapaubsanon nga espiritu, aron sa pagpabuhi sa espiritu sa mapaubsanon, ug aron sa pagpabuhi sa kasingkasing sa mahinulsolon. Kay ako dili makigbatok hangtod sa kahangtoran, o kanunay nga masuko; kay gikan man kanako ang espiritu, ug ako ang naghimo sa gininhawa sa kinabuhi. Tungod sa kasal-anan sa iyang kahakog ako nasuko, ako naghampak kaniya, gitagoan nako ang akong nawong ug nasuko; apan siya mipadayon pagbalik diha sa pamaagi sa iyang kaugalingong kasingkasing. Ako nakakita sa iyang mga dalan, apan ayohon nako siya; giyahan nako siya ug balosan na ug kalipay, maghimo sa bunga sa mga ngabil alang sa iyang mga tigbangutan. Kalinaw, kalinaw, ngadto sa layo ug sa duol, nag-ingon ang Ginoo; ug ako mag-ayo kaniya. Apan ang daotan sama sa dagat nga nagbalod; kay kini dili makapahulay, ug ang iyang mga tubig nagsabyag ug lapok ug hugaw. Walay kalinaw, nag-ingon ang akong Dios, alang sa daotan.” “Singgit ug kusog, ayaw pugngi, ipatugbaw ang imong tingog sama sa usa ka trumpeta; ipadayag ngadto sa akong katawhan ang ilang kalapasan, ngadto sa balay ni Jacob ang ilang kasal-anan. Bisan pa niini sila nangita kanako matag adlaw, ug nahimuot sa pag-ila sa akong mga pamaagi, daw usa ka nasod nga nagbuhat sa pagkamatarong ug wala magsalikway sa tulumanon sa ilang Dios; sila nangayo kanako ug matarong nga mga paghukom, sila nahimuot sa pagpaduol ngadto sa Dios. ‘Ngano man nga kami nagpuasa, ug ikaw wala makakita niini? Ngano nga nagpaubos kami sa among kaugalingon, ug ikaw wala makamatikod niini?’ Tan-awa, sa adlaw sa inyong pagpuasa kamo nangita sa kaugalingon ninyong kalipay, ug nagdaogdaog sa tanan ninyong mamumuo. Tan-awa, kamo nagpuasa unya makig-away ug makigbingkil ug magsamad pinaagi sa kumo nga daotan. Ang pagpuasa sama sa inyong gihimo niining adlawa dili makapahimo sa inyong tingog nga madungog sa kahitas-an. Mao ba kini ang pagpuasa nga akong gipili: usa ka adlaw alang sa tawo aron magpaubos sa iyang kaugalingon? Kini aron ba nga iduko niya ang iyang ulo sama sa bugang, ug magbukhad sa bisti nga sako ug abo sa ilalom niya? Tawgon ba nimo kini nga pagpuasa, ug usa ka adlaw nga kahimut-an sa Ginoo? “Dili ba mao kini ang pagpuasa nga akong gipili, ang paghubad sa mga higot sa pagkadaotan, ang pagtangtang sa mga pisi sa yugo, ang pagpagawas sa mga dinaogdaog, ug ang pagbali sa tanang mga yugo? Dili ba kini mao ang pagpaambit sa imong pan ngadto sa gigutom, ug pagdala sa kabos nga walay balay ngadto sa imong balay; sa diha nga ikaw makakita sa hubo, imo siyang bistihan, ug nga ikaw dili magtago gikan sa imong kaugalingon nga kadugo? Unya ang imong kahayag mosidlak sama sa kabuntagon, ug ang imong kaayohan modangat pagdali; ang imong pagkamatarong mag-una kanimo; ang himaya sa Ginoo maoy magbantay sa imong likod. Unya ikaw motawag ug ang Ginoo motubag; ikaw motuaw ug siya moingon, Ania ako. “Kon imong kuhaon gikan sa imong taliwala ang yugo, ang pagtulisok sa tudlo ug ang pagsulti ug ngil-ad, kon ibubo nimo ang imong kalag ngadto sa gigutom ug tagbawon ang tinguha sa mga sinakit, ang imong kahayag mosubang sa kangitngitan, ug ang imong kadulom mahimong sama sa kaudtohan. Ug ang Ginoo maggiya kanimo sa kanunay, ug magtagbaw sa imong tinguha pinaagi sa mga maayong butang, ug maghimo sa imong mga bukog nga lig-on; ug ikaw mahimong sama sa usa ka tanaman nga gipatubigan, sama sa usa ka tubod sa tubig, nga ang mga katubigan walay paghubas. Ug ang imong karaang mga dapit nga nangaguba tukoron pag-usab; imong pabarogon ang mga patukoranan sa daghan nga mga kaliwatan; ikaw tawgon nga tig-ayo sa nangatumpag, ang tig-ayo sa kadalanan aron puy-an. “Kon ilikay nimo ang imong tiil gikan sa adlaw nga igpapahulay, gikan sa pagbuhat sa imong kalipay sa akong adlaw nga balaan, ug magtawag sa adlaw nga igpapahulay nga usa ka kahimut-an, ug ang balaan nga adlaw sa Ginoo nga halangdon; kon pasidunggan nimo kini, dili magsubay sa imong mga pamaagi o mangita sa imong kaugalingon nga kalipay, o magsulti sa kaugalingon mong mga pulong, ikaw maglipay sa imong kaugalingon diha sa Ginoo, ug pasak-on ko ikaw sa habog nga mga dapit sa yuta ug pakan-on ko ikaw uban sa kabilin ni Jacob nga imong amahan, kay ang baba sa Ginoo nagsulti.” Tan-awa, ang kamot sa Ginoo dili mubo nga kini dili makaluwas, o ang iyang dalunggan bungol, nga kini dili makadungog; apan ang inyong mga kasal-anan maoy nakapahimulag kaninyo ug sa inyong Dios, ug ang inyong mga sala nakapatago sa iyang nawong gikan kaninyo, nga tungod niana siya dili makadungog. Kay ang inyong mga kamot nahugawan sa dugo, ug ang inyong mga tudlo nahugawan sa kasal-anan; ang inyong mga ngabil nagsulti ug bakak, ang inyong dila naglitok ug mga kangil-aran. Walay nangaliyupo nga minatarong, walay naghangyo nga matinud-anon; sila nagsalig sa kakawangan ug nagsulti ug mga bakak, sila nagsamkon ug daotan ug nanganak ug kasal-anan. Sila nagpapusa ug mga itlog sa mga lala nga bitin, ug naghimo ug balay sa lawalawa; siya nga mokaon sa ilang mga itlog mamatay, ug niadtong mapusa mogula ang lala nga bitin. Ang ilang mga lawa dili mangahimo nga mga bisti; ang mga tawo dili magtabon sa ilang kaugalingon pinaagi sa ilang mga buhat. Ang ilang mga buhat mao ang mga buhat sa kadaotan, ug ang mga buhat sa pagpanglupig anaa sa ilang mga kamot. Ang ilang mga tiil managan padulong sa kadaotan, ug sila magdali sa pagpaagas sa dugo sa walay sala; ang ilang mga hunahuna, hunahuna sa kasal-anan, kasub-anan ug kalaglagan anaa sa ilang mga dalan. Sila wala mahibalo sa dalan sa pakigdait, ug walay hustisya diha sa ilang mga agaianan; sila naghimo sa ilang mga dalan nga likoliko, walay naglakaw niini nga nakaila ug pakigdait. Tungod niini ang hustisya layo kanamo, ug ang pagkamatarong wala makaapas kanamo; kami nangita sa kahayag, apan tan-awa, kangitngit, ug sa kasanag, apan kami naglakaw sa kadulom. Kami nagpanghikap sa bungbong sama sa buta, kami nagpanghikap sama niadtong walay mga mata; kami nadagma diha sa kaudtohon ingon sa kilomkilom, taliwala kanila nga himsog, kami sama sa mga tawong patay. Kaming tanan nagngulob sama sa mga oso, nag-agulo pag-ayo sama sa mga salampati; kami nangita sa hustisya, apan walay nakaplagan; sa kaluwasan, apan kini layo kanamo. Kay ang among mga kalapasan gipadaghan sa imong atubangan, ug ang among mga sala nagpamatuod batok kanamo, kay ang mga kalapasan ania uban kanamo, ug kami nakaila sa among mga kasal-anan: naglapas ug naglimod sa Ginoo, ug mibiya gikan sa pagsunod sa among Dios, nagsulti ug pagpanglupig ug pagsupil, naghunahuna ug nagsulti ug mga pulong nga bakak gikan sa kasingkasing. Ang hustisya gisalikway, ug ang pagkamatarong nagpaantaw; kay ang kamatuoran napukan sa kadalanan, ug ang katarong dili makasulod. Ang kamatuoran kulang, ug kadtong mobiya sa daotan naghimo sa iyang kaugalingon nga usa ka tukbonon. Ang Ginoo nakakita niini, ug kini nakapasubo kaniya nga walay hustisya. Siya nakakita nga walay bisan usa, ug nahibulong nga walay nagpataliwala; busa ang iyang kaugalingon nga bukton nagdala ug kaluwasan kaniya, ug ang iyang pagkamatarong mao ang naglig-on kaniya. Iyang gisul-ob ang pagkamatarong ingon nga usa taming sa dughan, ug ang helmet sa kaluwasan sa iyang ulo; iyang gisul-ob ang mga bisti sa panimalos ingon nga bisti ug gitabonan ang iyang kaugalingon sa kapungot ingon sa usa ka kupo. Sumala sa ilang binuhatan, siya usab magbalos, kaligutgot ngadto sa iyang mga kabatok, panimalos ngadto sa iyang kaaway, sa mga pulo siya magpahamtang sa tumbas. Tungod niini sila mahadlok sa ngalan sa Ginoo gikan sa kasadpan, ug sa iyang himaya gikan sa sidlakan; kay siya moanhi sama sa magbaha nga suba, nga gihuyop sa hangin sa Ginoo. “Ug siya moabot sa Zion ingon nga Manunubos, ngadto kanila nga anaa kang Jacob, nga naglikay sa kasal-anan, nag-ingon ang Ginoo. “Ug alang kanako, kini mao ang akong kasabotan uban kanila, nag-ingon ang Ginoo: ang akong Espiritu nga anaa sa ibabaw nimo, ug ang akong mga pulong nga akong gibutang sa imong baba, dili mobulag gikan sa imong baba, o gikan sa baba sa imong mga anak, o gikan sa baba sa mga anak sa imong mga anak, nag-ingon ang Ginoo, sukad karon ug hangtod sa kahangtoran.” Tindog, sidlak; kay ang imong kahayag miabot na, ug ang himaya sa Ginoo misubang nganha kanimo. Kay tan-awa, ang kangitngit motabon sa yuta ug ang baga nga kangitngit sa mga katawhan; apan ang Ginoo mosidlak nganha kanimo, ug ang iyang himaya makita sa ibabaw nimo. Ug ang kanasoran moduol sa imong kahayag, ug ang mga hari nganha sa kasilaw sa imong pagsubang. Ilingi ang imong mga mata sa palibot, ug tan-aw; silang tanan nagtigom, sila nanganha kanimo; ang imong mga anak nga lalaki manganha kanimo gikan sa layo, ug ang imong mga anak nga babaye dad-on nga sinapwang sa mga bukton. Unya ikaw makakita ug mosidlak, ang imong kasingkasing matingala ug malipay; tungod kay ang kadagaya sa dagat dad-on nganha kanimo, ang bahandi sa mga nasod modangat kanimo. Ang panon sa mga kamilyo motabon kanimo, ang mga batan-on nga kamilyo sa Midian ug sa Epha; ang tanang gikan sa Seba manganhi. Sila magdala ug bulawan ug insenso, ug magmantala sa pagdayeg sa Ginoo. Ang tanan nga mga panon sa karnero sa Kedar tigomon nganha kanimo, ang mga laking karnero sa Nebaiot mag-alagad kanimo; sila mosaka uban ang pagdawat diha sa akong halaran, ug himayaon nako ang mahimayaon nakong balay. Kinsa ba kini sila nga nanglupad sama sa panganod, ug sama sa mga salampati ngadto sa ilang mga tamboanan? Kay ang mga pulo maghulat kanako, ug ang mga barko sa Tarsis mag-una, aron sa pagdala sa imong mga anak nga lalaki gikan sa layo, dala ang ilang plata ug ang ilang bulawan, alang sa ngalan sa Ginoo nga imong Dios, ug alang sa Balaan sa Israel, tungod kay siya naghimaya kanimo. Ang mga langyaw magtukod sa imong mga kuta, ug ang ilang mga hari mag-alagad kanimo; kay diha sa akong kaligutgot gisamaran ko ikaw, apan tungod sa akong maayong kabubut-on gikaluy-an ko ikaw. Ang imong mga ganghaan ablihan sa kanunay; sa adlaw ug sa gabii kini dili tak-opan, aron ang mga tawo maghatod kanimo sa bahandi sa kanasoran, uban sa ilang mga hari nga nangulo sa panon. Kay ang nasod ug ang gingharian nga dili moalagad kanimo mangalaglag; kadtong mga nasora gun-obon gayod. Ang himaya sa Lebanon modangat kanimo, ang mga kahoy nga sipre, ang platano ug ang mga aguho, aron sa pagpatahom sa dapit sa akong balaang puluy-anan, ug himoon nako nga mahimayaon ang dapit sa akong mga tiil. Ang mga anak nga lalaki niadtong nagsakit kanimo manganhi nga magyukbo kanimo; ug silang tanan nga nagbiaybiay kanimo mangyukbo diha sa imong tiilan; ikaw tawgon nila nga Siyudad sa Ginoo, ang Zion sa Balaan sa Israel. Bisan ug ikaw gisalikway ug gikasilagan, nga walay bisan usa nga mohapit kanimo, himoon ko ikaw nga halangdon hangtod sa kahangtoran, kalipay sa daghang mga kaliwatan. Ikaw magsuso sa gatas sa mga nasod, ikaw magsuso sa dughan sa mga hari; ug ikaw makaila nga ako, ang Ginoo, mao ang imong Manluluwas, ug imong Manunubos, ang Gamhanan ni Jacob. Inay bronsi ako magdala ug bulawan, ug inay puthaw ako magdala ug plata; inay kahoy, bronsi inay mga bato, puthaw. Himoon nako nga imong mga tinugyanan ang pakigdait, ug imong mga kapatas ang pagkamatarong. Ang kabangis dili na madungog diha sa imong yuta, ang kadaot o kalaglagan sulod sa imong mga utlanan; apan tawgon nimo ang imong mga kuta nga Kaluwasan, ug ang imong mga ganghaan Pagdayeg. Ang adlaw dili na mao ang imong kahayag panahon sa adlaw, o ingon nga kahayag modan-ag ang bulan kanimo sa gabii; apan ang Ginoo mao ang imong kahayag nga walay kataposan, ug ang imong Dios mao ang imong himaya. Ang imong adlaw dili na mosalop, o ang imong bulan moawop, kay ang Ginoo mao ang imong kahayag nga walay kataposan, ug ang mga adlaw sa imong pagbangutan taposon. Ang imong katawhan mahimong matarong; sila makapanag-iya sa yuta hangtod sa kahangtoran, ang salingsing sa akong tinanom, ang buhat sa akong mga kamot, aron ako himayaon. Ang labing ubos mahimong usa ka banay, ug ang labing gamay mahimo nga usa ka gamhanang nasod; ako mao ang Ginoo; diha sa panahon niini dalion nako kini. Ang Espiritu sa Ginoong Dios ania kanako, tungod kay gidihogan ako sa Ginoo aron sa pagdala sa maayong balita ngadto sa mga sinakit; ako gipaanhi niya aron sa pagbugkos sa mga nadugmok nga kasingkasing, aron sa pagmantala sa kagawasan sa mga binihag, ug sa pag-abli sa bilanggoan alang sa mga ginapos; aron sa pagmantala sa tuig nga gikahumut-an sa Ginoo, ug sa adlaw sa pagpanimalos sa atong Dios; sa paghupay niadtong tanan nga nagsubo; sa paghatag ngadto sa nagsubo didto sa Zion— sa paghatag kanila ug purongpurong nga bulak inay abo, lana sa kalipay inay pagsubo, bisti sa pagdayeg inay luya nga espiritu; aron sila tawgon nga mga dagkong kahoy sa pagkamatarong, ang gitanom sa Ginoo, aron siya himayaon. Ilang tukoron ang karaang mga guba, patindogon nila ang karaang mga nangalumpag; ayohon nila ang guba nga mga siyudad, ang mga nangagun-ob sa daghang mga kaliwatan. Ang mga langyaw maoy magtindog ug magpasibsib sa inyong mga panon sa karnero, ang mga dumuduong maoy inyong mga magdadaro ug inyong mga tig-atiman sa parasan; apan kamo tawgon nga mga pari sa Ginoo, ang mga tawo motawag kaninyo nga mga alagad sa atong Dios; kamo magkaon sa bahandi sa kanasoran, ug sa ilang kadato kamo maghimaya. Inay kaulawan ninyo, kamo makabaton ug duha ka bahin, ug inay sa pagkawalay dungog, kamo maglipay sa inyong bahin; busa sa inyong yuta kamo makapanag-iya ug duha ka bahin, ang kalipay nga walay kataposan mainyo. Kay ako, ang Ginoo, nahigugma sa hustisya, gidumtan nako ang pagpangawat ug ang kasaypanan; ako matinud-anon nga maghatag kanila sa ilang balos, ug ako maghimo ug walay kataposang kasabotan uban kanila. Ang ilang kaliwatan mailhan taliwala sa kanasoran, ug ang ilang kaliwatan sa taliwala sa mga katawhan; ang tanan nga makakita kanila moila kanila, nga sila usa ka katawhan nga gipanalanginan sa Ginoo. Ako maglipay pag-ayo diha sa Ginoo, ang akong kalag magmalipayon diha sa akong Dios; kay ako gibistihan niya sa mga bisti sa kaluwasan, ako gisul-oban niya sa kupo sa pagkamatarong, sama sa pamanhonon nga nagdayandayan sa iyang kaugalingon sa usa ka purongpurong nga bulak, ug sama sa pangasaw-onon nga nagdayandayan sa iyang kaugalingon sa iyang mga alahas. Kay ingon nga ang yuta nagpagitib sa iyang turok, ug ingon nga ang tanaman nagpaturok sa mga gitisok niini, ang Ginoong Dios usab magpaturok sa pagkamatarong ug pagdayeg sa atubangan sa tanan nga kanasoran. Tungod ug alang sa Zion dili ako mohilom, ug tungod ug alang sa Jerusalem dili ako mopahulay, hangtod nga ang iyang pagkamatarong mogula ingon sa kasanag, ug ang iyang kaluwasan ingon sa usa ka sulo nga nagsiga. Ang kanasoran makakita sa imong pagkamatarong ug ang tanang mga hari, sa imong himaya; ug ikaw tawgon pinaagi sa usa ka bag-ong ngalan nga ihatag sa Ginoo. Ikaw usab mahimong usa ka korona sa kaanyag diha sa kamot sa Ginoo, ug usa ka harianong purongpurong diha sa kamot sa imong Dios. Dili na gayod ikaw tawgon nga Biniyaan, o ang imong yuta tawgon pa nga Kamingawan. Apan ikaw tawgon nga Ang Akong Kalipay Anaa Kaniya, ug ang imong yuta tawgon nga Minyo; kay ang Ginoo nahimuot kanimo, ug ang imong yuta maminyo. Kay ingon nga ang usa ka batan-ong lalaki mangasawa ug usa ka ulay, ang imo usab nga mga anak nga lalaki mangasawa kanimo ug ingon nga ang pamanhonon maglipay diha sa iyang pangasaw-onon, ang imong Dios usab maglipay diha kanimo. Ibabaw sa imong mga kuta, ako nagbutang ug mga bantay, O Jerusalem; sa tibuok adlaw ug tibuok gabii sila dili gayod mahilom. Kamo nga mga tigpahinumdom sa Ginoo, ayaw kamo pagpahulay, ug ayaw siya hatagi ug pahulay, hangtod nga matukod niya ang Jerusalem ug mahimo kini nga usa ka pagdayeg sa yuta. Ang Ginoo nanumpa pinaagi sa iyang tuong kamot, ug pinaagi sa iyang gamhanang bukton: “Dili gayod nako ihatag ang imong trigo ingon nga pagkaon sa imong mga kaaway, ug ang mga langyaw dili moinom sa imong bag-ong bino nga imong hinagoan; apan kadtong nag-ani niini magkaon niini, ug magdayeg sa Ginoo, ug kadtong nagtigom niini maoy mag-inom niini diha sa mga hawanan sa akong balaang puluy-anan.” Agi, agi sa mga ganghaan, andama ninyo ang agianan sa katawhan; paghimo, paghimo ug dalan; hiposa ang mga bato, pag-isa ug usa ka bandila alang sa mga katawhan. Tan-awa, ang Ginoo nagmantala ngadto sa kinatumyan sa yuta: Ingna ninyo ang anak nga babaye sa Zion, “Tan-awa ang imong kaluwasan miabot na; tan-awa, ang iyang ganti anaa na kaniya, ug ang balos kaniya anaa sa iyang atubangan.” Ug sila tawgon nga Ang Balaang Katawhan, Ang Tinubos sa Ginoo, ug ikaw tawgon nga Gipangita, Usa ka Siyudad nga Dili Biniyaan. Kinsa kini nga miabot gikan sa Edom, nga nagsul-ob ug bisti nga tinina ug pula gikan sa Bosra, siya nga mahimayaon sa iyang bisti, nga naglakaw diha sa kadako sa iyang kusog? “Ako mao ang nagpahibalo sa pagkamatarong, gamhanan sa pagluwas.” Ngano nga ang imong bisti pula, ug ang imong mga bisti sama kaniya nga nagtunob sa pigsanan sa bino? “Gitumban nako nga nag-inusara ang pigsanan sa bino, ug gikan sa mga katawhan walay usa nga uban kanako; gitumban nako sila diha sa akong kapungot, ug giyatakan nako sila diha sa akong kaligutgot, ang ilang dugo mipisik diha sa akong mga bisti, ug namansahan nako ang tibuok nakong bisti. Kay ang adlaw sa pagpanimalos diha sa akong kasingkasing, ug ang tuig nga ako magtubos miabot na. Mitan-aw ako, ug walay usa nga makatabang; nahibulong ako, nga walay usa nga makatuboy; tungod niini ang akong kaugalingong bukton nagdala ug kadaogan kanako, ug ang akong kaligutgot mituboy kanako. Gitumban nako ang mga katawhan diha sa akong kasuko, gipainom nako sila diha sa akong kaligutgot, ug gipabanaw nako ang ilang dugo diha sa yuta.” Hisgotan nako ang gugmang walay paglubad sa Ginoo, ang mga pagdayeg sa Ginoo, sumala sa tanan nga gihatag sa Ginoo kanato, ug ang dakong kaayo alang sa balay ni Israel, nga iyang gihatag kanila sumala sa iyang kaluoy, sumala sa kadagaya sa iyang gugmang walay paglubad. Kay siya miingon, “Sa pagkatinuod, sila akong katawhan, mga anak nga dili manglimbong,” ug siya nahimo nga ilang Manluluwas. Sa tanan nilang mga kasakitan siya gisakit, ug giluwas sila sa anghel sa iyang atubangan; diha sa iyang gugma ug sa iyang kaluoy, sila gitubos niya; sila gidala niya ug iyang gikugos sila sa tanang mga adlaw sa kanhing panahon. Apan sila misupil, ug nagpaguol sa iyang balaan nga Espiritu; busa siya nahimo nga ilang kaaway, ug siya gayod mao ang nakig-away batok kanila. Unya nahinumdom siya sa mga adlaw sa kanhing panahon, mahitungod kang Moises nga iyang sulugoon. Hain na man siya nga nagpakawas kanila gikan sa dagat sa mga tigbantay sa iyang panon sa karnero? Hain man siya nga nagbutang sa iyang balaan nga Espiritu taliwala kanila, nga nagpaadto sa iyang mahimayaong bukton uban sa tuong kamot ni Moises, nga nagbahin sa katubigan sa ilang atubangan, aron sa paghimo alang sa iyang kaugalingon ug usa ka ngalan nga walay kataposan, nga nagmando kanila latas sa mga kahiladman? Sama sa usa ka kabayo diha sa kamingawan, sila wala mapandol. Sama sa kahayopan nga milugsong padulong sa walog, ang Espiritu sa Ginoo naghatag kanila ug pahulay. Sa ingon niini, gimandoan nimo ang imong katawhan, sa paghimo alang sa imong kaugalingon ug usa ka ngalan nga mahimayaon. Sud-ong gikan sa langit, ug tan-aw, gikan sa imong balaan ug mahimayaong pinuy-anan. Hain na man ang imong pagkamainiton ug ang imong pagkagamhanan? Ang pangandoy sa imong kasingkasing ug ang imong kaluoy gihikaw kanako. Kay ikaw mao ang among Amahan, bisan wala kami mailhi ni Abraham, ug si Israel wala moila kanamo; ikaw, O Ginoo, mao ang among Amahan, among Manunubos gikan sa karaang panahon maoy imong ngalan. O Ginoo, nganong gipahisalaag man nimo kami gikan sa imong mga dalan, ug gipagahi ang among kasingkasing aron dili kami mahadlok kanimo? Balik tungod ug alang sa imong mga alagad, ang mga banay sa imong panulundon. Ang imong balaan nga katawhan nanag-iya sa imong balaang dapit sa mubong panahon; ang among mga kabatok nagyatak niini. Kami nahimong sama niadtong wala gayod nimo mandoi, sama kanila nga wala tawga pinaagi sa imong ngalan. O gision unta nimo ang kalangitan, ug ikaw mokunsad, aron ang kabukiran mangurog sa imong atubangan, sama nga ang kalayo magpadilaab sa kasagbotan, ug ang kalayo magpabukal sa tubig, aron sa pagpaila sa imong ngalan ngadto sa imong mga kabatok, aron ang mga nasod mangurog sa imong atubangan! Sa diha nga gibuhat nimo ang mga butang nga makalilisang nga wala namo paabota, ikaw mikunsad, ang kabukiran mikurog sa imong atubangan. Gikan pa sa karaang panahon walay nakabati o nakasabot pinaagi sa igdulungog, walay mata nga nakakita ug usa ka Dios gawas kanimo, nga nagbuhat alang niadtong naghulat kaniya. Gitagbo nimo siya nga naglipay ug nagbuhat sa pagkamatarong, kadtong mga nahinumdom kanimo sa imong mga pamaagi. Tan-awa, ikaw nasuko ug kami nagpakasala; sa dihang ikaw nagtago sa imong nawong, kami nagbuhat ug daotan. Kaming tanan nangahimo nga sama sa usa nga hugaw, ug ang tanan namong matarong nga binuhatan sama sa usa ka bisti nga nahugawan. Kaming tanan nangalaya sama sa usa ka dahon, ug ang among mga kasal-anan, sama sa hangin, nagpalid kanamo. Walay usa nga nagtawag sa imong ngalan, nga nagpadasig sa iyang kaugalingon aron sa pagkupot kanimo; kay gitagoan man nimo ang imong nawong gikan kanamo, ug gitugyan kami ngadto sa among kasal-anan. Apan karon, O Ginoo, ikaw mao ang among Amahan, kami yuta nga kulonon, ug ikaw mao ang among magkukulon; kaming tanan binuhat sa imong kamot. Ayaw pagkasuko sa hilabihan gayod, O Ginoo, ug ayaw hinumdomi ang kasal-anan hangtod sa kahangtoran. Tan-awa, hunahunaa, kaming tanan imong katawhan. Ang imong mga siyudad nga balaan nangahimo nga kamingawan, ang Zion nahimo nga kamingawan, ang Jerusalem nahimong usa ka biniyaan. Ang among balaan ug matahom nga balay, diin ang among katigulangan nagdayeg kanimo, nasunog pinaagi sa kalayo, ug ang tanan namong matahom nga mga dapit nangaguba. Magpugong ba ikaw sa imong kaugalingon mahitungod niining mga butanga, O Ginoo? Maghilom ba ikaw, ug magsakit kanamo sa hilabihan gayod? Ako andam nga pangitaon niadtong wala mangutana mahitungod kanako; ako andam nga makaplagan niadtong wala mangita kanako. Ako miingon ngadto sa usa ka nasod nga wala magtawag sa akong ngalan, “Ania ako, ania ako.” Gibuklad nako ang akong mga kamot sa tibuok nga adlaw ngadto sa usa ka katawhan nga masupilon, nga naglakaw sa usa ka dalan nga dili maayo, sunod sa ilang kaugalingong mga hunahuna; usa ka katawhan nga sa kanunay naghagit kanako sa akong nawong, naghalad didto sa mga tanaman, ug nagsunog sa insenso ibabaw sa mga tisa; nga naglingkod ibabaw sa mga lubnganan, ug nagpalabay sa kagabhion diha sa tagong mga dapit; nga nagkaon sa unod sa baboy, ug ang sabaw sa mga butang nga dulumtanan anaa sa ilang mga sudlanan; nga nag-ingon, “Paglain sa imong kaugalingon, ayaw pagduol kanako, kay ako gilain gikan kanimo.” Kini aso sa akong ilong, kalayo nga nagdilaab sa tibuok nga adlaw. Tan-awa, kini nasulat sa akong atubangan: “Ako dili mohilom, apan mobalos ako, Oo, ako mobalos diha sa ilang sabakan, sa ilang kasal-anan uban sa mga kasal-anan sa ilang katigulangan, nag-ingon ang Ginoo; tungod kay sila nga nagsunog ug insenso ibabaw sa kabukiran, ug nagpasipala kanako ibabaw sa kabungtoran, sukdon nako diha sa ilang sabakan ang bayad alang sa mga nabuhat sa una.” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ingon nga ang bag-ong bino makaplagan diha sa pungpong, ug sila miingon, ‘Ayaw kini laglaga, kay adunay panalangin diha niini,’ ako usab magbuhat niini tungod ug alang sa akong mga sulugoon, ug dili nako laglagon silang tanan. Ako magpatungha ug kaliwatan gikan kang Jacob, ug gikan kang Juda mga manununod sa akong kabukiran; ug ang akong mga pinili makapanunod niini, ug ang akong mga sulugoon magpuyo didto. Ang Sharon mahimong sibsibanan sa panon sa mga karnero, ug ang walog sa Akor, usa ka dapit nga pahulayan sa panon, alang sa akong katawhan nga nangita kanako. Apan kamo nga nagsalikway sa Ginoo, nga nangalimot sa akong balaang bukid, nga nag-andam ug usa ka lamisa alang sa Kapalaran; ug nagtagay ug bino nga sinimbogan alang sa Kaugmaon; itugyan nako kamo ngadto sa espada, ug kamong tanan moduko alang sa pag-ihaw; tungod kay sa diha nga ako mitawag, kamo wala motubag, sa diha nga ako misulti, kamo wala mamati, hinuon gihimo ninyo ang daotan diha sa akong mga mata, ug gipili kadtong wala nako kahimut-i.” Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Tan-awa, ang akong mga sulugoon mangaon apan kamo gutomon; ang akong mga sulugoon manginom apan kamo uhawon; ang akong mga sulugoon maglipay, apan kamo pakaulawan; tan-awa, ang akong mga sulugoon mag-awit tungod sa kalipay sa kasingkasing, apan kamo maghilak tungod sa kasakit sa kasingkasing, ug magbakho tungod sa kaguol sa espiritu. Ibilin ninyo ang inyong ngalan ngadto sa akong mga pinili alang sa usa ka tunglo ug ang Ginoong Dios mopatay kaninyo, apan tawgon niya ang iyang mga sulugoon sa lain nga ngalan. Sa ingon niana, siya nga nagpanalangin sa iyang kaugalingon diha sa yuta magpanalangin sa iyang kaugalingon diha sa Dios sa kamatuoran, ug siya nga maghimo ug panaad diha sa yuta manumpa pinaagi sa Dios sa kamatuoran, tungod kay ang unang mga kalisdanan nalimtan na, ug gitago gikan sa akong mga mata. “Kay tan-awa, ako naghimo ug bag-ong kalangitan ug usa ka bag-ong yuta; ug ang unang mga butang dili na hinumdoman, o moabot pa sa hunahuna. Apan paglipay kamo ug pagmaya hangtod sa kahangotran diha sa akong gibuhat; kay tan-awa, akong gibuhat ang Jerusalem nga usa ka pagmaya, ug ang iyang katawhan nga usa ka kalipay. Ako magmaya diha sa Jerusalem, ug maglipay diha sa akong katawhan; ug diha niini wala nay madunggan nga tingog sa paghilak ug hilak sa kaguol. Wala na unyay bata diha niini nga mabuhi sa pila lamang ka adlaw, o usa ka tigulang nga dili mabuhong sa iyang mga adlaw, kay ang bata mamatay nga usa ka gatos ang panuigon, ug ang makasasala nga usa ka gatos ka tuig tunglohon. Sila magtukod ug mga balay ug magpuyo niini, ug sila magtanom ug mga kaparasan, ug magkaon sa bunga niini. Sila dili magtukod, ug lain ang magpuyo; sila dili magtanom, ug lain ang magkaon; kay sama sa mga adlaw sa usa ka kahoy mao usab ang mga adlaw sa akong katawhan, ug ang akong mga pinili magpahimulos pag-ayo sa buhat sa ilang mga kamot. Sila dili maghago nga walay kapuslanan, o manganak alang sa katalagman; kay sila mao ang kaliwat sa gipanalanginan sa Ginoo, ug ang ilang mga anak uban kanila. Sa dili pa sila magsangpit, ako motubag na, samtang nagsulti pa sila, ako mamati. Ang lobo ug ang nating karnero magsalo sa pagsibsib, ug ang liyon mokaon sa dagami sama sa torong baka ug ang abog mahimong kan-onon sa bitin. Sila dili magdaot o maglaglag diha sa tibuok nakong bukid nga balaan, nag-ingon ang Ginoo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ang langit mao ang akong trono, ug ang yuta mao ang akong tumbanan; unsang balaya ang inyong tukoron alang kanako, ug unsang dapita ang akong pahulayan? Kining tanang mga butanga gibuhat sa akong kamot, busa kining tanang mga butanga akoa, nag-ingon ang Ginoo. Apan kini mao ang tawo nga akong tan-awon, siya nga mapaubsanon ug mahinulsolon sa espiritu, ug nagkurog tungod sa akong pulong. “Siya nga nagpatay ug usa ka baka sama kaniya nga nagpatay ug usa ka tawo; siya nga naghalad ug usa ka nating karnero sama kaniya nga naglunggo sa liog sa usa ka iro; siya nga naghalad ug halad nga pagkaon sama kaniya nga naghalad ug dugo sa baboy; siya nga naghalad ug insenso alang sa paghandom sama kaniya nga nagpanalangin ug usa ka diosdios. Kini sila nagpili sa ilang kaugalingong mga pamaagi, ug ang ilang kalag nahimuot sa ilang kaugalingong mga dulumtanan; ako usab magpili ug kasakitan alang kanila, ug magdala sa ilang mga kahadlok nganha kanila; tungod kay sa diha nga ako nagtawag, walay mitubag, sa diha nga ako misulti, sila wala mamati; apan gihimo nila ang unsay daotan sa akong mga mata, ug gipili kadtong wala nako kahimut-i.” Pamatia ang pulong sa Ginoo, kamo nga nagkurog tungod sa iyang pulong: “Ang inyong kaigsoonan nga nagdumot kaninyo, ug nagsalikway kaninyo tungod sa akong ngalan nag-ingon, ‘Ipahimaya ang Ginoo, aron makita namo ang inyong kalipay’; apan sila mao ang pakaulawan. “Pamatia ang kagubot gikan sa siyudad! Usa ka tingog gikan sa templo! Ang tingog sa Ginoo nga nagpahamtang sa balos ngadto sa iyang mga kaaway! “Sa wala pa siya magbati, siya nanganak; sa wala pa moabot kaniya ang kasakit, siya nanganak ug usa ka bata nga lalaki. Kinsay nakadungog ug ingon nianang butanga? Kinsay nakakita ug ingon nianang mga butanga? Matawo ba ang usa ka yuta sa usa ka adlaw? Mahimugso ba ang usa ka nasod sa usa ka gutlo? Kay sa diha nga ang Zion nagbati, gianak niya ang iyang mga anak. Magpaanak ba ako ug dili mopahimugso? nag-ingon ang Ginoo; ako ba nga magpahimugso, magtak-op ba sa tagoangkan? nag-ingon ang imong Dios. “Paglipay kamo uban sa Jerusalem, ug pagmaya alang kaniya, kamong tanan nga nahigugma kaniya; pagsadya uban kaniya diha sa kalipay, kamong tanan nga nagsubo tungod kaniya aron kamo makasuso ug mabusog sa iyang makalipay nga mga dughan; aron kamo makainom pag-ayo uban sa kalipay gikan sa kadagaya sa iyang himaya.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: “Tan-awa, ako mohatag ug kauswagan ngadto kaniya sama sa usa ka suba, ug ang bahandi sa mga nasod sama sa usa ka suba nga nag-awas; ug kamo magsuso niini; kamo kugoson diha sa iyang mga bat-ang, ug yugyogon diha sa mga tuhod. Sama sa usa ka bata nga gihupay sa iyang inahan, hupayon usab kamo nako; kamo hupayon diha sa Jerusalem. Kamo makakita ug ang inyong kasingkasing maglipay; ang inyong mga bukog molambo sama sa balili; ug mahibaloan nga ang kamot sa Ginoo anaa uban sa iyang mga alagad ug ang iyang kaligutgot batok sa iyang mga kaaway. “Kay, tan-awa, ang Ginoo moanhi diha sa kalayo, ug ang iyang mga karwahi sama sa alimpulos, aron sa pagpahamtang sa iyang kasuko diha sa kapungot, ug sa iyang pagbadlong pinaagi sa nagdilaab nga kalayo. Kay pinaagi sa kalayo ang Ginoo mopahamtang sa hukom, ug pinaagi sa iyang espada, ibabaw sa tanang unod; ug ang mga gipamatay sa Ginoo daghan. “Kadtong nagbalaan ug nagputli sa ilang kaugalingon aron sa pag-adto sa mga tanaman, nagsunod sa usa diha sa taliwala, nagkaon ug unod sa baboy, ug sa dulumtanan ug sa ilaga, magdungan sa pagdangat sa kataposan, nag-ingon ang Ginoo. “Kay ako nasayod sa ilang mga buhat ug sa ilang mga hunahuna ug ako moabot aron sa pagtigom sa tanang mga nasod ug mga pinulongan; ug sila manganhi ug makakita sa akong himaya, ug magbutang ako ug ilhanan taliwala kanila. Ug gikan kanila ako magpadala ug pipila sa mga nahibilin ngadto sa mga nasod, sa Tarsis, sa Put, ug sa Lud nga naggamit sa pana, ngadto sa Tubal ug sa Javan, ngadto sa mga pulo nga layo, nga wala makadungog sa akong kabantog o makakita sa akong himaya; ug sila magpahayag sa akong himaya taliwala sa kanasoran. Ug ilang dad-on ang tanan ninyo nga mga kaigsoonan gikan sa tanan nga mga nasod ingon nga usa ka halad ngadto sa Ginoo, diha sa mga kabayo ug sa mga karwahi ug sa mga inatopan nga sakyanan, ug sa mga mula, ug sa mga kamilyo, ngadto sa akong balaan nga bukid nga Jerusalem, nag-ingon ang Ginoo, sa diha nga ang mga Israelinhon maghatod sa ilang halad nga pagkaon diha sa usa ka hinlo nga sudlanan ngadto sa balay sa Ginoo. Ug ang pipila kanila usab akong himoon nga mga pari ug mga Levihanon, nag-ingon ang Ginoo. “Kay ingon nga ang bag-ong kalangitan ug ang bag-ong yuta nga akong buhaton magpabilin sa akong atubangan, nag-ingon ang Ginoo magpabilin usab ang inyong kaliwatan ug ang inyong ngalan. Gikan sa bag-ong subang sa bulan ngadto sa bag-ong subang sa bulan, ug gikan sa usa ka adlawng igpapahulay ngadto sa laing adlawng igpapahulay, ang tanang mga tawo manganhi aron sa pagsimba sa akong atubangan, nag-ingon ang Ginoo. “Ug sila manggula, ug manan-aw sa mga patayng lawas sa mga tawo nga misupil kanako; kay ang ilang ulod dili mamatay, ang ilang kalayo dili mapalong, ug sila mahimong dulumtanan sa tanang tawo.” Ang mga pulong ni Jeremias nga anak ni Hilkias, sa mga pari nga didto sa Anatot sa yuta ni Benjamin, nga diha kaniya midangat ang pulong sa Ginoo sa mga adlaw ni Josias nga anak ni Amon, hari sa Juda, sa ikanapulo ug tulo nga tuig sa iyang paghari. Midangat usab kini sa mga adlaw ni Jehoiakim nga anak ni Josias, hari sa Juda, hangtod sa kataposan sa ikanapulo ug usa nga tuig ni Zedekias nga anak ni Josias, hari sa Juda, hangtod sa pagkabihag sa Jerusalem sa ikalima nga bulan. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako nga nag-ingon, “Sa wala pa nako ikaw buhata diha sa taguangkan nakaila na ako kanimo, ug sa wala pa ikaw mahimugso gigahin ko na ikaw; gipili ko ikaw nga propeta ngadto sa kanasoran.” Unya miingon ako, “Ah, Ginoong Dios! Tan-awa, dili ako mahibalong mosulti, kay usa lamang ako ka batan-on.” Apan ang Ginoo miingon kanako, “Ayaw pag-ingon, ‘Ako usa lamang ka batan-on’; kay ngadto sa tanan nga akong paadtoan kanimo moadto ikaw, ug bisan unsa nga akong isugo kanimo isulti nimo. Ayaw kahadlok kanila kay ako mag-uban kanimo aron sa pagluwas kanimo, nag-ingon ang Ginoo.” Unya ang Ginoo mituy-od sa iyang kamot ug mihikap sa akong baba, ug ang Ginoo miingon kanako, “Ania, ako nagbutang sa akong mga pulong diha sa imong baba. Tan-awa, ako nagpahiluna kanimo niining adlawa ibabaw sa kanasoran ug ibabaw sa mga gingharian, sa paglangkat ug sa paggun-ob, sa paglaglag ug sa pagpukan, sa pagtukod ug sa pagtanom.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako nga nag-ingon, “Jeremias, unsay imong nakita?” Ug ako miingon, “Nakita nako ang usa ka sungkod nga almendras.” Unya ang Ginoo miingon kanako, “Ikaw nakakita pag-ayo; kay ako nagbantay sa akong pulong sa pagbuhat niini.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako sa ikaduhang higayon nga nag-ingon, “Unsay imong nakita?” Ug ako miingon, “Nakita nako ang kulon nga nagbukal nga nagtakilid gikan sa amihanan.” Unya ang Ginoo miingon kanako, “Gikan sa amihanan ang daotan mogula ibabaw sa tanang mga nagpuyo sa yuta. Kay, tan-awa, ako magtawag sa tanang mga banay sa mga gingharian sa amihanan, nag-ingon ang Ginoo. Ug sila mangabot, ug ang matag usa magpahiluna sa iyang trono diha sa agianan sa mga ganghaan sa Jerusalem, batok sa tanang mga paril nga naglibot niini, ug batok sa tanang mga siyudad sa Juda. Ug akong ibungat ang akong mga paghukom batok kanila, tungod sa tanan nilang kadaotan sa pagbiya kanako. Nagsunog sila ug insenso ngadto sa laing mga dios ug nagsimba sa mga buhat sa ilang kaugalingong mga kamot. Apan ikaw, pangandam, tindog ug sultihi sila sa tanang gisugo nako kanimo. Ayaw kalisang kanila, aron dili ko ikaw lisangon sa ilang atubangan. Ug ako nagbuhat kanimo niining adlawa ug usa ka kinutaan nga siyudad, usa ka haliging puthaw ug bronsi nga mga paril batok sa tibuok nga yuta, batok sa mga hari sa Juda, batok sa mga pangulo niini, sa mga pari niini ug sa mga katawhan sa yuta. Ug sila makig-away batok kanimo, apan sila dili modaog batok kanimo, kay ako mag-uban kanimo sa pagluwas kanimo, nag-ingon ang Ginoo.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako nga nag-ingon, “Lakaw ug isangyaw diha sa pangdungog sa Jerusalem, Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Ako nahinumdom sa pagkamatinud-anon sa imong pagkabatan-on, ang imong gugma ingon nga pangasaw-onon, giunsa nimo sa pagsunod kanako didto sa kamingawan, sa yuta nga wala matamni. Ang Israel balaan alang sa Ginoo, ang unang bunga sa iyang abot. Ang tanan nga mikaon niini nahimong sad-an; ang kadaotan midangat kanila, nag-ingon ang Ginoo.” Pamati kamo sa pulong sa Ginoo, O balay ni Jacob ug tanang kabanayan sa balay ni Israel. Mao kini ang gisulti sa Ginoo: “Unsay sayop nga nakita sa inyong mga katigulangan kanako, nga mipalayo man sila gikan kanako, ug misunod sa kakawangan, ug nangahimong kawang? Sila wala moingon, ‘Hain man ang Ginoo nga nagkuha kanato gikan sa yuta sa Ehipto, nga nagmando kanato didto sa kamingawan, sa usa ka yuta nga kamingawan ug mga gahong, sa yuta sa hulaw ug sa hilabihan nga kangitngit, sa usa ka yuta nga walay moagi, ug walay tawong nagpuyo?’ Ug gidala ko kamo ngadto sa usa ka mabungahon nga yuta, aron sa pagpahimulos sa bunga niini ug sa mga maayong butang niini. Apan sa dihang misulod kamo, inyong gihugawan ang akong yuta, ug gihimo ninyo ang akong panulundon nga usa ka dulumtanan. Ang mga pari wala mag-ingon, ‘Hain man ang Ginoo?’ Kadtong nagkupot sa Balaod wala makaila kanako; ang mga pangulo usab nagmasinupakon batok kanako; ang mga propeta nagpropesiya pinaagi kang Baal, ug nag-apas sa mga butang nga walay kapuslanan. “Tungod niini ako nakigbatok kaninyo, nag-ingon ang Ginoo, ug sa mga anak sa inyong mga anak makigbatok ako. Tabok ngadto sa mga kabaybayonan sa Cipro, ug tan-awa, ug pagpaadto ngadto sa Kedar ug susiha pag-ayo; tan-awa kon aduna bay ingon nianang butanga. Nag-ilis ba ug mga dios ang usa ka nasod, bisan kon kini dili mga dios? Apan ang akong katawhan nag-ilis sa ilang himaya alang niadtong walay kapuslanan. Kahibulong kamo niini, O kalangitan, kalisang kamo, pagmingaw kamo nag-ingon ang Ginoo, kay ang akong katawhan nakahimo ug duha ka kadaotan: sila mibiya kanako, ang tuboran sa mga tubig nga buhi, ug nagkalot ug mga tigomanan ug tubig alang sa ilang kaugalingon, mga tigomanan ug tubig nga may liki nga dili kasudlan ug tubig. “Ulipon ba ang Israel? Natawo ba siya nga sulugoon? Ngano nga nahimo man siya nga tukbonon? Ang mga liyon nagngulob batok kaniya, nangugulob sila pag-ayo. Ilang gihimo nga awaaw ang iyang yuta; ang iyang mga siyudad nangagun-ob, walay nagpuyo. Dugang pa, ang katawhan sa Memfis ug sa Tapanhes mibuak sa bagolbagol sa imong ulo. Wala ba ikaw magdala niini sa imong kaugalingon pinaagi sa pagbiya sa Ginoo nga imong Dios, sa diha nga siya nagmando kanimo diha sa dalan? Ug karon unsay imong makuha sa pag-adto sa Ehipto, aron sa pag-inom sa tubig sa Nilo? O unsay imong makuha sa pag-adto sa Asiria, sa pag-inom sa tubig sa Eufrates? Ang imong pagkadaotan maoy magpanton kanimo, ug ang imong pagbalik sa pagpakasala magbadlong kanimo. Hibaloi ug tan-awa nga daotan ug pait kini alang kanimo ang pagbiya nimo sa Ginoo nga imong Dios; ang pagkahadlok kanako wala diha kanimo, nag-ingon ang Ginoong Dios sa mga panon. “Kay sa kanhing panahon gibali nimo ang imong yugo ug gibugto ang imong mga gapos ug ikaw miingon, ‘Dili ako moalagad.’ Kay sa matag habog nga bungtod, ug ilalom sa matag lunhaw nga kahoy ikaw miyukbo sama sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Bisan pa niana gitanom ko ikaw nga usa ka piniling paras, tibuok gayod nga lunsayng binhi. Naunsa ba nga mikunhod man ikaw ug nahimong ihalas nga bagon? Bisan pa ug gihugasan nimo ang imong kaugalingon ug lehiya ug gigamitan ug daghang sabon, ang mansa sa imong kasal-anan anaa pa gihapon sa akong atubangan, nag-ingon ang Ginoong Dios. Unsaon nimo sa pag-ingon, ‘Dili ako hugaw, wala ako mosunod sa mga Baal’? Tan-awa ang imong dalan diha sa walog; hibaloi ang imong nabuhat— usa ka tulin nga nating kamilyo nga naglubidlubid sa iyang mga tunob, usa ka ihalas nga bayeng asno nga naanad diha sa kamingawan, nga nagsimhot sa hangin panahon sa iyang pagpangulag! Kinsay makapugong sa iyang kaulag? Ang tanan nga nangita kaniya dili kinahanglan nga maghago sa ilang kaugalingon; sa iyang bulan sila makakaplag kaniya. Pagbantay nga ang imong mga tiil dili mahuboan ug ang imong tutunlan dili uhawon. Apan ikaw miingon, ‘Kawang lamang, kay ako nahigugma sa mga langyaw, ug ako moadto sa pagsunod kanila.’ “Ingon nga ang kawatan maulawan sa dihang madakpan, mao usab ang balay sa Israel maulawan: sila, ang ilang mga hari, ang ilang mga pangulo, ang ilang mga pari ug ang ilang mga propeta, nga nag-ingon sa usa ka kahoy, ‘Ikaw mao ang akong amahan,’ ug ngadto sa usa ka bato, ‘Ikaw mao ang nagpahimugso kanako.’ Kay sila mitalikod kanako ug wala moatubang. Apan sa panahon sa ilang kalisod sila moingon, ‘Tindog, ug luwasa kami!’ Apan hain na ang imong mga dios nga imong gibuhat alang sa imong kaugalingon? Patindoga sila, kon sila makaluwas kanimo sa panahon sa imong kalisod; kay sama kadaghan sa imong mga siyudad ang imong mga dios, O Juda. “Nganong nagmulo man kamo kanako? Kamong tanan misupil kanako, nag-ingon ang Ginoo. Kawang lamang ang akong paghampak sa inyong mga anak, wala nila dawata ang pagsaway; ang inyong kaugalingong espada maoy milamoy sa inyong mga propeta, sama sa usa ka manunukob nga liyon. O kaliwatan, pamatia ang pulong sa Ginoo. Kamingawan ba ako alang sa Israel, o usa ba ka yuta sa hilabihan nga kangitngit? Nganong nag-ingon man ang akong katawhan, ‘Kami gawasnon, dili na kami moduol kanimo’? Malimot ba ang usa ka ulay sa iyang mga dayandayan, o ang usa ka pangasaw-onon sa iyang bisti? Apan ang akong katawhan nalimot kanako sa mga adlaw nga dili maihap. “Pagkaayo gayod nimong mopahigayon sa pagpangita ug mga hinigugma! Bisan ngadto sa daotang mga babaye ikaw nagtudlo sa imong mga pamaagi. Sa imong mga saya usab nakit-an ang dugo sa mga kabos nga walay sala; wala nimo sila masakpi nga nanglungkab. Apan bisan pa niining tanan ikaw nag-ingon, ‘Ako walay sala; sa pagkatinuod ang iyang kasuko mipalayo kanako.’ Tan-awa, hukman ko ikaw sa imong pag-ingon, ‘Ako wala makasala.’ Gipakasayon lang nimo ang paglaaglaag, nagbalhinbalhin sa imong dalan! Ikaw pakaulawan sa Ehipto ingon nga gipakaulawan ikaw sa Asiria. Gikan usab didto ikaw mobiya nga ang imong mga kamot ibabaw sa imong ulo, kay ang Ginoo nagsalikway niadtong imong gisaligan ug dili ikaw mouswag pinaagi kanila. “Kon ang usa ka lalaki makigbulag sa iyang asawa ug kini mobiya kaniya ug mahimong asawa sa laing lalaki, mobalik ba siya niini? Dili ba kanang yutaa mahugaw pag-ayo? Ikaw nakighilawas uban sa daghang mga hinigugma; ug mobalik ba ikaw kanako? nag-ingon ang Ginoo. Iyahat ang imong mga mata ngadto sa mga hawan nga kahitas-an, ug tan-awa! Diin ba ikaw nga wala dulogi sa paghigda? Sa kadalanan ikaw milingkod nga nagpaabot sa mga hinigugma sama sa usa ka Arabo diha sa kamingawan. Imong gihugawan ang yuta pinaagi sa imong mga pagpakighilawas ug pagkadaotan. Busa ang ulan gipugngan, ug ang ulan sa tingpamulak wala moabot; bisan pa niini ikaw adunay kilay sa babaye nga nagbaligya sa iyang dungog, ikaw nagdumili sa pagkaulaw. Wala ba ikaw magtawag kanako niining panahona lamang, ‘Amahan ko, ikaw mao ang higala sa akong pagkabatan-on— masuko ba siya hangtod sa kahangtoran? Mapungot ba siya hangtod sa kataposan?’ Tan-awa, ikaw misulti, apan imong nabuhat ang tanang daotan nga imong mahimo.” Ang Ginoo miingon kanako sa mga adlaw ni Hari Josias, “Nakita ba nimo ang iyang nabuhat, niadtong maluibon nga Israel, giunsa niya pag-adto sa matag habog nga bukid ug sa ilalom sa matag lunhaw nga kahoy, ug didto nakighilawas siya? Ug ako naghunahuna, ‘Human siya makabuhat niining tanan, mobalik siya kanako’; apan wala siya mobalik ug ang iyang malinglahong igsoon nga Juda nakakita niini. Nakita niya nga alang sa tanang pagpanapaw niadtong maluibon nga Israel, gipalakaw ko siya uban sa sulat sa pakigbulag. Apan ang iyang malinglahong igsoon nga Juda wala mahadlok, hinuon siya usab miadto ug nagkighilawas. Tungod kay ang pagkamakihilawason gaan lamang alang kaniya, iyang gihugawhugawan ang yuta, naghimo ug pagpanapaw uban sa bato ug sa kahoy. Apan bisan pa niining tanan, ang iyang malinglahong igsoon nga Juda wala mobalik kanako uban sa tibuok niyang kasingkasing, kondili diha sa pagpakaaron-ingnon, nag-ingon ang Ginoo.” Unya ang Ginoo miingon kanako, “Ang maluibon nga Israel nakita hinuon nga dili kaayo sad-an kay sa malinglahon nga Juda. Lakaw, ug isangyaw kining mga pulonga ngadto sa amihanan, ug ingna, ‘Balik, maluibon nga Israel, nag-ingon ang Ginoo. Dili ako motan-aw kanimo nga masuk-anon kay ako maluluy-on man, nag-ingon ang Ginoo; dili ako masuko hangtod sa kahangtoran. Angkona lamang ang imong kasal-anan, nga ikaw misupil batok sa Ginoo nga imong Dios, ug nagsabwag sa imong mga pagpahimuot ngadto sa mga langyaw ilalom sa matag lunhawng kahoy, ug wala nimo pamatia ang akong tingog, nag-ingon ang Ginoo. Balik kamo, O mga anak nga maluibon, nag-ingon ang Ginoo; kay ako mao ang inyong agalon; kuhaon ko kamo, usa gikan sa usa ka siyudad ug duha gikan ug sa usa ka panimalay ug dad-on ko kamo ngadto sa Zion. “ ‘Hatagan ko kamo ug mga magbalantay nga uyon sa akong kasingkasing, nga magpakaon kaninyo sa kaalam ug salabotan. Ug sa diha nga kamo mosanay ug modaghan sa yuta, nianang mga adlawa, nag-ingon ang Ginoo, dili na sila moingon, “Ang sudlanan sa kasabotan sa Ginoo. ” Dili kini moabot sa hunahuna o mahinumdomanan, o pangitaon; dili na kini buhaton pag-usab. Nianang panahona ang Jerusalem tawgon nga trono sa Ginoo, ug ang tanang mga nasod tigomon ngadto niini, ngadto sa atubangan sa Ginoo, sa Jerusalem, ug dili na sila magmapugsanon sa pagsunod sa ilang daotang kasingkasing. Nianang mga adlawa ang balay sa Juda mokuyog sa balay sa Israel ug silang duha mogula gikan sa yuta sa amihanan ngadto sa yuta nga akong gihatag sa inyong mga katigulangan ingon nga usa ka panulundon. “ ‘Ako naghunahuna unsaon nako pagpahimutang kanimo uban sa akong sa mga anak, ug paghatag kanimo sa maayong yuta, usa ka labing matahom nga panulundon sa tanang mga nasod. Ug ako naghunahuna nga motawag ikaw kanako, Akong Amahan, ug dili mobiya sa pagsunod kanako. Sa pagkatinuod, ingon nga ang usa ka maluibon nga asawa mobiya sa iyang bana, kamo usab nagluib kanako, O balay sa Israel, nag-ingon ang Ginoo.’ ” Nadungog ang usa ka tingog sa kabungtoran, ang paghilak ug mga pangaliyupo sa mga anak sa Israel, tungod kay gipasukwahi nila ang ilang dalan, sila nalimot sa Ginoo nga ilang Dios. “Balik, O mga anak nga maluibon, akong ayohon ang inyong pagkamaluibon.” “Ania, miduol kami kanimo, kay ikaw mao ang Ginoo nga among Dios. Sa pagkatinuod ang kabungtoran mga limbong, mga kaguliyang sa ibabaw sa kabukiran. Sa pagkatinuod diha sa Ginoo nga atong Dios anaa ang kaluwasan sa Israel. “Apan gikan sa among pagkabatan-on ang butang nga makauulaw naglamoy sa tanan nga gihagoan sa among mga amahan, ang ilang mga panon sa karnero, ang ilang mga baka, ang ilang mga anak nga lalaki ug ang ilang mga anak nga babaye. Manghigda kami sa among kaulawan, magpatabon kami sa among pagkatinamay, kay nakasala kami batok sa Ginoo nga among Dios, kami ug ang among mga katigulangan, gikan sa among pagkabatan-on bisan hangtod niining adlawa; ug kami wala magtuman sa tingog sa Ginoo nga among Dios.” “Kon ikaw mobalik, O Israel, nag-ingon ang Ginoo, mobalik ikaw kanako. Kon kuhaon nimo ang imong mga dulumtanan gikan sa akong atubangan ug dili magduhaduha, ug kon ikaw manumpa, ‘Ingon nga ang Ginoo buhi,’ diha sa kamatuoran, sa hustisya ug sa pagkamatarong, ang mga nasod magpanalangin sa ilang kaugalingon diha kaniya, ug diha kaniya sila magpasidungog.” Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo ngadto sa mga tawo sa Juda ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem: “Bungkaga ang inyong yuta nga dinaro, ug ayaw pagpugas diha sa katunokan. Bag-oha ang inyong kaugalingon alang sa Ginoo, ug putlia ang inyong mga kasingkasing, O mga tawo sa Juda ug mga nagpuyo sa Jerusalem; kay tingali unya ug mogula ang akong kapungot sama sa kalayo ug mosunog nga walay makapalong niini, tungod sa kadaotan sa inyong mga binuhatan.” Ipahayag ninyo sa Juda, ug isangyaw sa Jerusalem, ug ingna sila, “Patingoga ang mga trumpeta diha sa yuta; singgit ug kusog ug pag-ingon, ‘Pagtigom kamo, ug paadtoa kami sa mga kinutaan nga mga siyudad!’ Pag-isa ug bandila paatubang sa Zion, palayo aron maluwas, ayaw pagpabilin, kay gikan sa amihanan magpadala ako ug kadaotan ug usa ka dakong kalaglagan. Usa ka liyon migawas gikan sa iyang tagoanan, usa ka tiglaglag sa kanasoran nangandam na; siya migula gikan sa iyang dapit aron sa paglaglag sa imong yuta; ang imong mga siyudad mangagun-ob ug wala nay magpuyo. Busa pagsul-ob kamo ug sako, pagbangutan kamo ug pagminatay kay ang bangis nga kasuko sa Ginoo wala mobiya kanato.” “Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, ang kaisog magpakyas sa hari ug sa mga pangulo; ang mga pari mangalisang ug ang mga propeta makugang.” Unya ako miingon, “Ah, Ginoong Dios, sa pagkatinuod gilimbongan gayod nimo kining katawhan ug ang Jerusalem, nga nag-ingon, ‘Kini magmaayo alang kaninyo,’ apan diay ang espada milagbas ngadto sa ila gayong kinabuhi.” Nianang panahona kini isulti ngadto niining katawhan ug sa Jerusalem, “Ang usa ka init nga hangin gikan sa mga hawan nga kabungtoran didto sa kamingawan ngadto sa anak nga babaye sa akong katawhan, dili alang sa pagtahop o pagpanghinlo, usa ka hangin nga hilabihan ka kusog alang niini moabot alang kanako. Karon ako mao ang nagsulti sa paghukom batok kanila.” Tan-awa, siya moanhi sama sa mga panganod, ang iyang mga karwahi sama sa alimpulos; ang iyang mga kabayo tulin pa kay sa mga agila— alaot kita, kay kita nangalaglag! O Jerusalem, hugasi ang imong kasingkasing gikan sa kadaotan, aron ikaw maluwas. Hangtod kanus-a ba nga ang imong daotan nga hunahuna magpuyo diha kanimo? Kay may usa ka tingog nga nagpahayag gikan sa Dan ug nagsangyaw ug kadaotan gikan sa Bungtod sa Efraim. Pasidan-i ang kanasoran nga siya umaabot; ipahibalo ngadto sa Jerusalem, “Mga kasundalohan misulong gikan sa layo nga kayutaan; sila nagsinggit batok sa mga siyudad sa Juda. Sama sa mga tigbantay sa usa ka uma sila makigbatok libot kaniya, tungod kay siya misupil kanako, nag-ingon ang Ginoo. Ang imong mga pamaagi ug ang imong mga binuhatan nagdala niini nganha kanimo. Mao kini ang imong kaalaotan, ug pait kini; miabot kini sa imo gayong kasingkasing.” Ang akong kaguol, ang akong kaguol! Naglimbaglimbag ako sa kasakit! Daw mapikas ang akong kasingkasing! Ang akong kasingkasing gikulbaan pag-ayo; dili ako makahimo sa paghilom; kay akong nadungog ang tingog sa trumpeta, ang pasidaan alang sa gubat. Ang katalagman nagsunod sa katalagman, ang tibuok nga yuta nalaglag. Sa kalit ang akong mga tolda nangalumpag, ang akong mga tabil sa usa lamang ka pagpamilok. Hangtod kanus-a ba nga akong makita ang bandila, ug mabati ang tingog sa trumpeta? “Kay ang akong katawhan mga buangbuang, wala sila makaila kanako; sila hungog nga mga anak, ug wala silay mga salabotan. Sila mga batid sa pagbuhat ug kadaotan, apan sa pagbuhat ug maayo sila walay kahibalo.” Mitan-aw ako sa yuta, ug akong nakita nga kini awaaw ug haw-ang; ug ngadto sa kalangitan, ug kini walay kahayag. Mitan-aw ako sa kabukiran, ug akong nakita nga kini nagkurog, ug ang tanang kabungtoran natay-og ngadto ug nganhi. Mitan-aw ako ug akong nakita nga walay tawo, ug ang tanang kalanggaman sa kalangitan nangagiw. Mitan-aw ako, ug akong nakita nga ang mabungahon nga yuta nahimong kamingawan, ug ang tanang mga siyudad niini nangalumpag sa atubangan sa Ginoo, sa atubangan sa iyang bangis nga kasuko. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, “Ang tibuok nga yuta mahimong biniyaan, apan dili nako kini taposon. Tungod niini ang yuta magsubo, ug ang kalangitan sa ibabaw mahimong itom; kay ako misulti niini, ako nagtinguha niini; wala ako magbasol, o motalikod gikan niini.” Ang tanang siyudad mokagiw tungod sa kasaba sa mga tigkabayo ug sa mga tigpana; sila moadto sa mga kalibonan; sila mokatkat sa kapangpangan; ang tanang siyudad biyaan, ug walay tawo nga magpuyo didto. Ug ikaw nga biniyaan, unsa bay imong ipasabot nga ikaw nagbisti ug pula, nga ikaw nagdayandayan sa imong kaugalingon ug mga dayandayan nga bulawan, nga gipadako nimo ang imong mga mata sa pintal? Sa walay pulos nagpaanyag ikaw sa imong kaugalingon. Ang imong mga hinigugma nagtamay kanimo; sila nagtinguha sa imong kinabuhi. Kay ako nakadungog ug pagtuaw sama sa usa ka babaye nga nagbati, ang kasakit sama sa nagpahimugso sa iyang kamagulangan nga anak, ang pagtuaw sa anak nga babaye sa Zion, naglisod sa pagginhawa, nagtuy-od sa iyang mga kamot, “Alaot ako! Nagkaluya ako atubangan sa mga mamumuno.” Dagan ngadto ug nganhi diha sa kadalanan sa Jerusalem, tan-awa ug hibaloi! Pangitaa diha sa mga hawan nga dapit niini kon makakita ba kamo ug usa ka tawo nga nagbuhat sa hustisya ug nangita sa kamatuoran; aron ako magpasaylo sa Jerusalem. Bisan pa ug sila miingon, “Ingon nga ang Ginoo buhi,” sa gihapon sila nanumpa ug bakak. O Ginoo, wala ba magtan-aw sa kamatuoran ang imong mga mata? Ikaw naghampak kanila apan wala sila mobati ug kasubo; ikaw nag-ut-ot kanila apan sila nagdumili sa pagdawat sa pagsaway. Ilang gihimo nga ang ilang mga nawong gahi pa kay sa bato; nagdumili sila sa paghinulsol. Unya ako miingon, “Kini sila mga kabos lamang, sila walay alamag; kay sila wala mahibalo sa dalan sa Ginoo, sa Balaod sa ilang Dios. Ako moadto sa mga dagkong tawo, ug mosulti kanila; kay sila nahibalo sa dalan sa Ginoo, sa Balaod sa ilang Dios.” Apan silang tanan managsamang mibali sa yugo, ilang gipamugto ang mga gapos. Tungod niini usa ka liyon nga gikan sa lasang mopatay kanila, usa ka lobo gikan sa kamingawan molaglag kanila. Usa ka leopardo magbantay batok sa ilang mga siyudad, ang matag usa nga mogula gikan didto kuniskunison; kay ang ilang mga kalapasan daghan, ang ilang mga pagbiya sa pagtuo nagkadaghan. “Unsaon nako sa pagpasaylo kanimo? Ang imong mga anak mitalikod kanako, ug nanumpa pinaagi niadtong dili mga dios. Sa diha nga gipakaon nako sila hangtod sa pagkabusog, sila nanapaw hinuon ug nagpanon ngadto sa mga balay sa mga babaye nga nagbaligya sa ilang dungog. Sila mga maayong pagkagalam nga mga laking kabayo nga higal, ang matag usa nagbahihi alang sa asawa sa iyang silingan. Dili ba nako sila silotan tungod niining mga butanga? nag-ingon ang Ginoo; ug dili ba ako manimalos sa nasod nga sama niini? “Panaka kamo agi sa iyang mga kaparasan, ug gun-oba kini, apan ayaw hingpita sa pagguba; kuhaa ang iyang mga sanga, kay dili kini iya sa Ginoo. Kay ang balay sa Israel ug ang balay sa Juda nagbudhi gayod kanako, nag-ingon ang Ginoo. Sila nagsulti ug bakak mahitungod sa Ginoo ug miingon, ‘Wala siyay buhaton, walay kadaot nga modangat kanato o makasinati kita ug espada o gutom. Ang mga propeta mangahimong hangin; ang pulong wala diha kanila. Ang ingon niini buhaton unta kanila!’ ” Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga panon, “Tungod kay sila misulti niining pulonga, himoon nako nga kalayo ang akong mga pulong diha sa imong baba ug kining katawhan himoon nga kahoy ug ang kalayo molamoy kanila. Tan-awa, padad-an ko kamo ug usa ka nasod gikan sa layo, O balay sa Israel, nag-ingon ang Ginoo. Kini usa ka gamhanan nga nasod usa ka karaan nga nasod, usa ka nasod nga ang pinulongan wala nimo mahibaloi, o masabtan nimo ang ilang gisulti. Ang ilang mga sudlanan sa pana sama sa usa ka abli nga lubnganan; silang tanan pulos mga kusgang tawo. Ilang hutdon pagkaon ang imong abot ug ang imong pagkaon; ilang hutdon pagkaon ang imong mga anak nga lalaki ug ang imong mga anak nga babaye; ilang hutdon pagkaon ang imong panon sa karnero ug ang imong panon sa mga baka; ilang hutdon pagkaon ang imong kaparasan ug ang imong mga kahoy nga igos; ang imong kinutaang mga siyudad nga imong gisaligan ilang lumpagon pinaagi sa espada.” “Apan bisan pa nianang mga adlawa, nag-ingon ang Ginoo, dili ako maghimo ug hingpit nga pagtapos kaninyo. Ug sa diha nga ang inyong katawhan moingon, ‘Ngano nga nabuhat man sa Ginoo nga atong Dios kining mga butanga nganhi kanato?’ ikaw moingon kanila, ‘Ingon nga kamo mibiya kanako ug nag-alagad sa laing mga dios diha sa inyong yuta, kinahanglang mag-alagad usab kamo sa mga langyaw diha sa yuta nga dili inyo.’ ” Ipahayag ninyo kini diha sa balay ni Jacob, ug isangyaw kini sa Juda: “Pamatia kini, O mga buangbuang ug walay alamag nga katawhan, nga adunay mga mata apan dili makakita, nga adunay mga dalunggan apan dili makadungog. Dili ba kamo mahadlok kanako? nag-ingon ang Ginoo; Dili ba kamo mokurog sa akong atubangan? Gibutang nako ang balas ingon nga utlanan alang sa dagat, usa ka babag nga dayon nga kini dili makalabang; bisan ang mga balod moisa, dili kini mopatigbabaw, bisan ug kini modahunog, dili kini makalabang niini. Apan kini nga katawhan adunay gahi ug masukihon nga kasingkasing; sila mitipas ug nangawala. Wala sila moingon sa ilang mga kasingkasing, ‘Kahadlokan nato ang Ginoo nga atong Dios, nga naghatag ug ulan sa iyang panahon, ang ulan sa tingpugas ug ang ulan sa ting-ani, ug nagtagana alang kanato sa mga semana nga gitakda alang sa ting-ani.’ Ang inyong mga kasal-anan maoy nakapahanaw niini, ug ang inyong mga sala maoy nakapugong sa kaayohan gikan kaninyo. Kay ang mga daotang tawo nakita uban sa akong katawhan; sila naghupo sama sa mga mangangayam nga nag-atang. Sila nagbutang ug usa ka lit-ag; sila manakop ug mga tawo. Sama sa usa ka halwa nga napuno sa mga langgam, ang ilang mga balay napuno sa mga limbong; busa sila nangahimong dagko ug mga dato, sila nanambok ug nahimsog. Wala sila mahibalo sa utlanan sa mga buhat sa pagkadaotan; wala sila maghukom pinaagi sa hustisya sa katungod sa mga wala nay amahan, aron kini mouswag, ug wala nila labani ang katungod sa mga nanginahanglan. Dili ba nako sila silotan tungod niining mga butanga? nag-ingon ang Ginoo, ug dili ba nako ipanimalos ang akong kaugalingon nganha sa usa ka nasod nga sama niini?” Ang usa ka makapahibulong ug makalilisang nga butang nahitabo sa yuta: ang mga propeta nagpropesiya ug bakak, ug ang mga pari nagmando diha sa ilang kaugalingong kagahom; ang akong katawhan nahigugma nga maingon niana, apan unsay inyong buhaton kon ang kataposan moabot? Pangagiw kamo aron maluwas, O katawhan ni Benjamin, gikan sa kinataliwad-an sa Jerusalem! Patingoga ang trumpeta didto sa Tekoa, ug pag-isa ug ilhanan diha sa Bet-hakerem, kay ang daotan mitunga gikan sa amihanan, ug ang usa ka dakong pagkalaglag. Ang maanyag ug huyang nga anak nga babaye sa Zion akong laglagon. Ang mga tigbantay uban ang ilang mga panon moadto batok kaniya; sila magpahiluna sa ilang mga tolda libot kaniya, sila magpasibsib, ang matag usa sa iyang dapit. “Pangandam kamo sa gubat batok kaniya; panindog ug mosulong kita sa kaudtohon!” “Alaot kita! kay ang adlaw sumasalop, ang mga landong sa kagabhion mikaylap na!” “Tindog ug mosulong kita sa kagabhion, ug gun-obon nato ang iyang mga kuta!” Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Pamutla ninyo ang iyang mga kahoy; paghimo ug bundo alang sa pagsulong batok sa Jerusalem. Kini mao ang siyudad nga kinahanglang silotan; walay bisan unsa diha kaniya kondili pagpangdaogdaog. Ingon nga bag-o kanunay ang tubig sa atabay, gibag-o usab niya kanunay ang iyang pagkadaotan; ang kabangis ug pagpanglaglag nabati diha kaniya; ang balatian ug mga samad anaa kanunay sa akong atubangan. Pasidaan kini kanimo, O Jerusalem, kay tingali unya ug ako mahimulag kanimo; kay tingali unya ug himoon ko ikaw nga kamingawan, usa ka yuta nga walay magpuyo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Hagdawi sama sa usa ka paras ang nahibilin sa Israel; sama sa tigpangutlo ug paras, paagia pag-usab ang imong kamot sa mga sanga niini.” Kang kinsa man ako mosulti ug mohatag ug pasidaan, aron sila mamati? Tan-awa, ang ilang mga dalunggan tinak-opan, dili siya makadungog. Ang pulong sa Ginoo alang kanila usa ka bugalbugal, sila walay kahimuot niini. Busa ako napuno sa kaligutgot sa Ginoo; gikapoyan na ako sa pagpugong niini. “Ibubo kini nganha sa mga kabataan diha sa kadalanan, ug nganha sa mga batan-ong lalaki usab; ang bana ug ang asawa kuhaon, ang tigulang ug ang mga tigulang na kaayo. Ang ilang kabalayan itugyan ngadto sa lain, lakip ang ilang mga kaumahan ug mga asawa; kay akong tuy-oron ang akong kamot batok sa mga nagpuyo sa yuta,” nag-ingon ang Ginoo. “Kay gikan sa labing gamay ngadto sa labing dako kanila, ang matag usa hakog sa dili matarong nga ganansiya; ug gikan sa propeta ngadto sa pari, ang matag usa nanglimbong. Giayo nila ug diyotay ang samad sa akong katawhan, nga nag-ingon, ‘Pakigdait, pakigdait’ bisan ug walay pakigdait. Nangaulaw ba sila sa ilang pagbuhat ug dulumtanan? Wala, wala gayod sila mangaulaw; wala sila mahibalo unsaon pagpanglipaghong. Busa sila mangapukan uban niadtong mga nangapukan; sa panahon nga silotan nako sila, sila mangapukan,” nag-ingon ang Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Panindog kamo diha sa mga dalan, ug tan-awa, ug pangutana mahitungod sa karaang mga agianan, diin anaa ang maayong dalan ug lakaw kamo subay niini, ug makakaplag kamo ug pahulay alang sa inyong mga kalag. Apan sila miingon, ‘Dili kami mosubay niini.’ Ako nagbutang ug mga tigbantay ibabaw kaninyo, nga mag-ingon, ‘Pamati kamo sa tingog sa trumpeta!’ Apan sila miingon, ‘Dili kami mamati.’ Busa pamati kamo, O mga nasod, ug hibaloi, O katilingban, unsay mahitabo kanila. Pamati, O yuta; tan-awa, ako magpadala ug kadaot diha niini nga katawhan, ang bunga sa ilang mga laraw, tungod kay wala sila mamati sa akong mga pulong; ug mahitungod sa akong Balaod, gisalikway nila kini. Sa unsang tuyo nga midangat kanako ang insenso gikan sa Seba, o ang tam-is nga tubo gikan sa layong dapit? Ang inyong halad nga sunogon dili madawat, o ang inyong mga halad makapahimuot kanako. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Tan-awa, ako magbutang ug mga kapandolan sa atubangan niini nga katawhan, nga niini sila mangapandol; ang amahan ug ang mga anak, ang silingan ug ang higala mangamatay.’ ” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Tan-awa, usa ka katawhan moabot gikan sa yuta sa amihanan, ang usa ka dakong nasod nangandam sa pagsulong gikan sa mga kinatumyang dapit sa yuta. Sila nagkupot ug mga pana ug bangkaw, sila bangis ug walay kaluoy, ang ilang tingog sama sa nagdahunog nga dagat; sila nagsakay sa mga kabayo, gihan-ay ingon nga usa ka tawo alang sa gubat batok kaninyo, O anak nga babaye sa Zion!” Nabati namo ang balita mahitungod niini, ang among mga kamot nangaluya; ang kaguol mihakop kanamo, ang kasakit sama sa usa ka babaye nga nagbati. Ayaw pag-adto sa uma, ayaw paglakaw diha sa dalan, kay ang kaaway adunay espada, ang kalisang anaa sa matag kilid. O anak sa akong katawhan, pagsul-ob ug sako ug ligid sa abo; pagsubo nga daw alang sa bugtong anak, ang labing pait nga pagbangutan; kay sa kalit ang tiglaglag moanhi kanato. “Ako naghimo kanimo nga usa ka tig-usisa ug usa ka tigsulay sa akong katawhan, aron ikaw mahibalo ug magsulay sa ilang mga pamaagi. Silang tanan mga gahig ulo nga sukihan, naglakawlakaw uban ang mga pagbutangbutang; sila mga bronsi ug puthaw, silang tanan nagbuhat ug daotan. Ang hasohasan mihuros sa hilabihan gayod, ang tingga giut-ot sa kalayo; ang pag-ulay nagpadayon nga kawang lamang, kay ang daotan wala man mangakuha. Sinalikway nga plata ang itawag kanila kay ang Ginoo nagsalikway man kanila.” Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo: “Tindog sa ganghaan sa balay sa Ginoo, ug isangyaw didto kining pulonga ug isulti, Pamatia ang pulong sa Ginoo, kamong tanan nga katawhan sa Juda nga misulod niining mga ganghaan aron sa pagsimba sa Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Usba ang inyong mga pamaagi, ug ang inyong mga binuhatan, ug papuy-on ko kamo niining dapita. Ayaw kamo pagsalig niining bakakong mga pulong, ‘Mao kini ang Templo sa Ginoo, ang Templo sa Ginoo, ang Templo sa Ginoo.’ “Kay kon mag-usab gayod kamo sa inyong mga pamaagi ug sa inyong binuhatan, kon ipahamtang gayod ninyo ang hustisya sa usa ug usa, kon kamo dili manaogdaog sa langyaw, sa mga wala nay amahan ug sa biyuda, o magpaagas ug dugo sa walay sala niining dapita, ug kon dili kamo magsunod sa laing mga dios alang sa inyong kaugalingong kadaotan, papuy-on ko kamo niining dapita, sa yuta nga akong gihatag sa inyong mga katigulangan, hangtod sa kahangtoran. “Tan-awa, kamo nagsalig sa bakakong mga pulong nga walay kapuslanan. Mangawat ba kamo, mopatay, manapaw, manumpa ug bakak, magsunog ug insenso ngadto kang Baal, ug magsunod sa laing mga dios nga wala ninyo mailhi, unya moanhi kamo ug motindog sa akong atubangan sulod niining balaya nga gitawag sa akong ngalan ug mag-ingon, ‘Kita giluwas na!’—aron lamang kamo magbuhat niining tanan nga mga dulumtanan? Kining balaya nga gitawag sa akong ngalan, nahimo bang usa ka tagoanan sa mga tulisan sa inyong mga mata? Ako gayod nakakita niini, nag-ingon ang Ginoo. Karon lakaw kamo ngadto sa akong dapit nga atua sa Silo, nga maoy unang gipahimutangan nako sa akong ngalan, ug tan-awa kon unsay akong gibuhat niini tungod sa pagkadaotan sa akong katawhan nga Israel. Ug karon tungod kay inyong gibuhat kining tanang mga butanga, nag-ingon ang Ginoo, ug sa dihang misulti ako kaninyo, wala kamo mamati ug sa diha nga mitawag ako kaninyo, wala kamo motubag, busa buhaton nako sa balay nga gitawag sa akong ngalan, nga inyong gisaligan, ug ngadto sa dapit nga gihatag nako kaninyo ug sa inyong mga katigulangan, ang sama sa akong gibuhat sa Silo. Ug isalikway ko kamo gikan sa akong panan-aw, ingon nga gisalikway nako ang tanan ninyong mga kadugo, ang tibuok nga kaliwat ni Efraim. “Busa ikaw, ayaw pag-ampo alang niini nga katawhan o magpatugbaw ug pagtuaw o mag-ampo alang kanila, ug ayaw pagpakiluoy kanako alang kanila kay ako dili mamati kanimo. Wala ba ikaw makakita sa ilang gibuhat diha sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem? Ang mga bata nangahoy, ang mga amahan naghaling ug kalayo, ug ang mga babaye nagmasa ug harina aron maghimo ug torta alang sa rayna sa langit, ug nagbubo sila ug halad nga ilimnon alang sa lain nga mga dios aron sa paghagit kanako sa pagkasuko. Ako ba ang ilang gihagit sa pagkasuko? nag-ingon ang Ginoo. Dili ba ang ilang kaugalingon, ngadto sa ilang kaugalingong kalibog? Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ania karon, ang akong kasuko ug ang akong kapungot ibubo niining dapita, ngadto sa tawo ug sa mananap, ngadto sa kakahoyan sa kapatagan, ug sa bunga sa yuta. Mangasunog kini ug dili mapalong.” Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: “Idugang ang inyong mga halad nga sinunog sa inyong mga halad nga inihaw, ug kaona ninyo ang unod. Kay sa adlaw nga gipagawas nako sila gikan sa yuta sa Ehipto, wala ako magsulti sa inyong mga katigulangan o magsugo kanila mahitungod sa mga halad nga sunogon o sa mga halad nga inihaw. Apan kini gisugo nako kanila, ‘Tumana ang akong tingog ug ako mahimong inyong Dios, ug kamo mahimong akong katawhan, ug lakaw kamo sa tanang mga dalan nga akong gisugo kaninyo, aron kini mamaayo alang kaninyo.’ Apan sila wala mamati, o magkiling sa ilang mga dalunggan, kondili naglakaw sa ilang kaugalingong mga tambag ug sa kagahi sa daotan nilang kasingkasing, ug misibog ug wala mopadayon. Sukad sa adlaw nga migula ang inyong mga katigulangan gikan sa yuta sa Ehipto hangtod niining adlawa, ako nagpadayon gayod sa pagpadala ngadto kanila sa tanan nakong mga sulugoon, ang mga propeta, adlaw adlaw. Bisan pa niana, wala sila mamati kanako o magkiling sa ilang mga dalunggan, hinuon nagpatikig sa ilang liog. Sila nagbuhat ug labaw pa ka daotan kay sa ilang mga katigulangan. “Busa isulti nimo kanila kining tanan nga mga pulong, apan dili sila mamati kanimo. Tawgon nimo sila apan dili sila motubag kanimo. Ug imong isulti kanila, ‘Kini mao ang nasod nga wala motuman sa tingog sa Ginoo nga ilang Dios, ug wala modawat ug pagpanton; ang kamatuoran nawagtang; gipahimulag kini gikan sa ilang mga ngabil. Putli ang imong buhok ug isalibay kini; pagbangutan didto sa hawan nga kabungtoran kay ang Ginoo misalikway ug mibiya sa kaliwatan sa iyang kapungot.’ “Kay ang mga anak sa Juda nagbuhat ug daotan sa akong panan-aw, nag-ingon ang Ginoo; sila nagpahimutang sa ilang mga dulumtanan sa balay nga gitawag sa akong ngalan, aron sa paghugaw niini. Ug ilang gitukod ang habog nga dapit sa Tofet nga atua sa walog sa anak ni Hinom, aron sa pagsunog diha sa kalayo sa ilang mga anak nga lalaki ug sa ilang mga anak nga babaye, nga wala nako isugo o mosantop sa akong hunahuna. Busa, tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga dili na kini tawgon nga Tofet o ang walog sa anak ni Hinom, kondili ang walog sa Pag-ihaw: kay sila naglubong didto sa Tofet hangtod wala nay dapit bisan diin. Ug ang mga patayng lawas niini nga katawhan mahimong pagkaon sa mga langgam sa kalangitan ug sa mga mananap sa yuta, ug walay makapahadlok kanila. Unya akong pahilomon gikan sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem ang tingog sa hudyaka ug ang tingog sa kalipay, ang tingog sa pamanhonon ug ang tingog sa pangasaw-onon kay ang yuta mahimong usa ka awaaw. “Nianang panahona, nag-ingon ang Ginoo, ang mga bukog sa mga hari sa Juda, ang mga bukog sa iyang mga pangulo, ang mga bukog sa mga pari, ang mga bukog sa mga propeta, ug ang mga bukog sa mga nagpuyo sa Jerusalem kuhaon gikan sa ilang lubnganan. Unya katagon kini ilalom sa adlaw ug sa bulan ug sa tanang panon sa langit nga ilang gihigugma ug gialagaran, nga ilang gisunod ug ilang gipangita ug gisimba. Ug dili kini tigumon o ilubong; mahimo kining sama sa kinalibang diha sa yuta. Ang kamatayon maoy palabihon kay sa kinabuhi sa tanang mga salin nga nahibilin niining daotang panimalay sa tanang mga dapit diin didto giabog nako sila, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. “Isulti ngadto kanila, Mao kini ang giingon sa Ginoo: Sa diha nga mapukan ang mga tawo, dili ba sila mobangon pag-usab? Kon motalikod ang usa, dili ba siya mobalik? Busa ngano man nga kining katawhan sa Jerusalem mitalikod ngadto sa dayong pagkadalin-as? Sila mitapot sa limbong, nagdumili sila sa pagbalik. Ako nagtagad ug namati, apan wala sila magsulti sa matarong; walay tawo nga naghinulsol sa iyang pagkadaotan nga nag-ingon, ‘Unsa bay akong nabuhat?’ Ang matag usa nagpadayon sa iyang kaugalingong dalan, sama sa kabayo nga nagdagan paingon sa gubat. Bisan ang talabon sa kalangitan nahibalo sa iyang mga panahon; ug ang tukmo, ang sayaw ug ang lapay nagbantay sa panahon sa ilang pag-abot; apan ang akong katawhan wala mahibalo sa tulumanon sa Ginoo. “Unsaon ninyo pag-ingon, ‘Kami mga maalamon, ug ang Balaod sa Ginoo ania kanamo’? Apan ang bakakon nga dagang sa mga eskriba nagbuhat niini nga bakak. Ang mga tawong maalamon pakaulawan, sila mangalisang ug pamihagon; tan-awa, ilang gisalikway ang pulong sa Ginoo, unsa nga kaalam ang anaa kanila? Busa akong ihatag ang ilang mga asawa ngadto sa lain ug ang ilang mga uma ngadto sa mobuntog kanila, tungod kay gikan sa labing gamay ngadto sa labing dagko ang matag usa hakog sa dili matarong nga ganansiya; gikan sa propeta ngadto sa pari ang matag usa naglimbong. Hapuhap lamang samad sa akong katawhan ug nag-ingon, ‘Kalinaw, kalinaw’ bisan ug walay kalinaw. Nangaulaw ba sila sa diha nga nagbuhat sila sa dulumtanan? Wala, wala gayod sila mangaulaw, dili sila mahibalong manglipaghong. Busa mangapukan sila uban niadtong nangapukan; sa diha nga silotan nako sila, sila mangapukan, nag-ingon ang Ginoo. Sa diha nga tigumon nako sila, nag-ingon ang Ginoo, wala nay mga bunga ang paras, o igos diha sa igera; bisan ang dahon malawos ug ang akong gihatag kanila mangahanaw gikan kanila.” Nganong naglingkod kita nga hilom? Pagtigom kamo, ug manulod kita ngadto sa mga kinutaan nga siyudad ug mangamatay didto; kay ang Ginoo nga atong Dios nagsilot kanato aron mamatay, ug naghatag kanato ug tubig nga may hilo aron imnon, tungod kay kita nakasala batok sa Ginoo. Kita nangita ug kalinaw, apan walay kaayohan nga miabot, usa ka panahon sa kaayo, apan dihay kalisang. “Ang pangusmo sa ilang mga kabayo nadungog gikan sa Dan, sa pagbahihi sa ilang mga kabayo ang tibuok yuta mikurog. Sila miabot ug milamoy sa yuta ug sa tanan nga anaa niini, ang siyudad ug kadtong nagpuyo sa sulod niini. Kay tan-awa, ako magpadala nganha kaninyo ug mga bitin, mga bitin nga malala nga dili malumay ug sila mopaak kaninyo,” nag-ingon ang Ginoo. Ang akong kasubo dili gayod mahupay, ang akong kasingkasing luya sa sulod nako. Pamatia ang pagtuaw sa anak nga babaye sa akong katawhan gikan sa tibuok nga yuta: “Wala ba ang Ginoo diha sa Zion? Wala ba ang iyang Hari diha kaniya?” “Nganong gihagit nila ako sa pagkasuko pinaagi sa ilang mga kinulit nga larawan, ug sa ilang mga langyaw nga diosdios?” “Ang ting-ani miagi na, ang ting-init natapos na, ug kita wala mangaluwas.” Tungod sa samad sa anak nga babaye sa akong katawhan, nasamdan ang akong kasingkasing, ako nagsubo, ug ang kaluya miabot kanako. Wala bay tambal sa Gilead? Wala bay mananambal didto? Busa ngano man nga wala maulii sa maayong panglawas ang anak nga babaye sa akong katawhan? O katubigan unta ang akong ulo, ug ang akong mga mata tuboran sa mga luha, aron ako maghilak adlaw ug gabii tungod sa mga nangamatay sa anak nga babaye sa akong katawhan! Aduna unta akoy usa ka balay didto sa kamingawan alang sa mga tawong nagpanaw, aron ako makabiya sa akong katawhan ug mopalayo gikan kanila! Kay silang tanan mga mananapaw, usa ka katilingban sa mabudhiong mga tawo. Ilang gibawog ang ilang mga dila sama sa pana; ang kabakakan ug dili ang kamatuoran maoy nalig-on diha sa yuta; kay sila nagpadulong gikan sa kadaotan ngadto sa kadaotan, ug sila wala makaila kanako, nag-ingon ang Ginoo. Pabantaya ang matag usa sa iyang silingan ug ayaw kamo pagsalig ni bisan kinsang igsoon; kay ang matag igsoon limbongan, ug ang matag silingan molibot ingon nga usa ka tigpanaot. Ang matag usa naglimbong sa iyang silingan, ug walay misulti sa matuod; ilang gitudloan ang ilang dila sa pagsulti ug mga bakak ug sila nagbuhat ug kasal-anan ug luya sa paghinulsol. Pinaagi sa pagtapok ug pagdaogdaog ibabaw sa pagdaogdaog, ug sa limbong ibabaw sa limbong, nagdumili sila sa pag-ila kanako, nag-ingon ang Ginoo. Busa kini mao ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Tan-awa, ulayon nako sila ug sulayan kay unsa pa may akong mahimo tungod sa akong katawhan? Ang ilang dila usa ka udyong nga makamatay; kini nagsulti nga malimbongon; pinaagi sa iyang baba ang matag usa nagsulti nga makigdaiton sa iyang isigkatawo, apan diha sa iyang kasingkasing siya naglaraw ug pagpangatang kaniya. Dili ba nako sila silotan tungod niining mga butanga? nag-ingon ang Ginoo; dili ba ako manimalos batok sa usa ka nasod nga sama niini? “Himoa ang paghilak ug ang pagminatay alang sa kabukiran, ug pagbangutan alang sa sibsibanan sa kamingawan, tungod kay naawaaw na kini mao nga wala nay moagi niini, ug ang pag-inga sa mga baka dili na madungog; ang mga langgam sa kalangitan ug ang mga mananap namiya ug nangahanaw. Himoon nako ang Jerusalem nga usa ka tinapok sa nangatumpag, usa ka puluy-anan sa mga irong ihalas; ug buhaton nako ang mga siyudad sa Juda nga biniyaan, wala nay magpuyo.” Kinsa bay tawo nga maalamon kaayo nga makasabot niini? Kinsa bay gisultihan sa Ginoo, aron siya makapahayag niini? Nganong nalaglag man ang yuta ug naawaaw sama sa kamingawan, nga tungod niini wala nay moagi? Ug ang Ginoo miingon: “Tungod kay sila mibiya sa akong balaod nga akong gibutang sa ilang atubangan, ug wala magtuman sa akong tingog, o maglakaw subay niini, apan mapugsanon hinuon silang misunod sa ilang kasingkasing ug nagsunod sa mga Baal, ingon sa gitudlo kanila sa ilang mga katigulangan. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Akong pakaonon ug panyawan kining katawhan ug hatagan nako sila ug makahilo nga tubig aron imnon. Katagon nako sila didto sa kanasoran nga wala nila mailhi o sa ilang mga katigulangan. Ug padad-an nako sila ug espada sunod kanila hangtod nga mapuo nako sila.” Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Palandonga kini ninyo, ug ipatawag ang mga babaye nga tigbangutan aron moanhi; paadtoi ang mga batid nga mga babaye aron moanhi; padalia sila ug paminataya alang kanamo, aron ang among mga mata makapaagas ug mga luha, ug ang among mga tabontabon mopabuhagay ug tubig. Kay ang usa ka tingog sa pagminatay nadungog gikan sa Zion: ‘Nagun-ob gayod kita! Naulawan gayod kita pag-ayo, tungod kay gibiyaan nato ang yuta, tungod kay gipukan nila ang atong mga pinuy-anan.’ ” Pamatia, O mga kababayen-an, ang pulong sa Ginoo, ipadawat sa inyong mga igdulungog ang pulong sa iyang baba; tudloi sa pagbangutan ang inyong mga anak nga babaye, ug awit sa lubong sa matag silingan niya. Kay ang kamatayon midangat sa atong mga bintana, misulod kini sa atong mga palasyo, nanghabas sa mga kabataan gikan sa kadalanan, ug sa mga batan-ong lalaki gikan sa mga taboan. Isulti, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Ang mga patayng lawas sa mga tawo mangapukan sama sa kinalibang diha sa hawan nga uma, sama sa mga binugkos sa mga tig-ani ug walay motigom niini.’ ” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ayaw papasigarboha ang tawong maalamon diha sa iyang kaalam, ayaw papasigarboha ang tawong kusgan diha sa iyang kusog, ayaw papasigarboha ang tawong adunahan diha sa iyang mga bahandi. Apan siya nga nagpasigarbo, papasigarboha niini, nga siya nakasabot ug nakaila kanako, nga ako mao ang Ginoo nga nagbuhat sa gugmang walay paglubad, sa hustisya ug sa pagkamatarong dinhi sa yuta, kay niining mga butanga ako mahimuot, nag-ingon ang Ginoo.” “Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga ako magsilot kanilang tanan nga tinuli apan dili tinuli— ang Ehipto, ang Juda, ang Edom, ang mga kaliwat sa Amon, ang Moab, ug ang tanan nga nagpuyo sa kamingawan, nga nagpatupi sa ilang buhok. Kay kining tanang kanasoran dili tinuli ug ang tibuok balay sa Israel dili tinuli diha sa kasingkasing.” Pamatia ninyo ang pulong nga gisulti sa Ginoo kaninyo, O balay sa Israel. Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ayaw ninyo kat-oni ang pamaagi sa kanasoran o malisang sa mga ilhanan sa kalangitan, kay ang kanasoran nangalisang niini, kay ang mga batasan sa mga katawhan kakawangan. Ang kahoy gikan sa lasang giputol ug gibuhat pinaagi sa mga kamot sa magkukulit ginamit ang wasay. Ang mga tawo nagdayandayan niini ug plata ug bulawan; ila kining gilig-on sa mga lansang ug pakang aron kini dili matarog. Kini sama sa tawotawo sa uma sa pakwan ug dili kini makasulti; kinahanglan nga kini pas-anon kay dili man kini makalakaw. Ayaw kahadlok kanila, kay kini dili makabuhat ug daotan, o anaa niini ang pagbuhat ug maayo.” Walay si bisan kinsa nga sama kanimo, O Ginoo; bantogan ikaw, ug ang imong ngalan bantogan sa gahom. Kinsay dili mahadlok kanimo, O Hari sa mga nasod? Kay mao kini ang angay kanimo; kay sa taliwala sa mga maalamon sa kanasoran, ug sa tanan nilang mga gingharian, walay bisan usa nga sama kanimo. Sila mga hungog ug buangbuang; ang pagtulun-an sa mga diosdios mga kahoy lamang! Sinalsal nga plata gidala gikan sa Tarsis ug bulawan gikan sa Ufas. Kini buhat sa mga kamot sa hanas nga tigbuhat ug sa mga kamot sa tigsalsal ug bulawan; ang ilang bisti ubihon ug tapol; kining tanan binuhat sa mga tawong batid sa pagpamuhat. Apan ang Ginoo mao ang matuod nga Dios. siya mao ang buhi nga Dios ug ang dayon nga Hari. Sa iyang kasuko, ang yuta mokurog, ug ang kanasoran dili makalahutay sa iyang kapungot. Mao kini ang isulti ninyo kanila, “Ang mga diosdios nga wala magbuhat sa kalangitan ug sa yuta mangahanaw gikan sa yuta ug gikan sa ubos sa kalangitan.” Siya mao ang nagbuhat sa yuta pinaagi sa iyang gahom, nagtukod sa kalibotan pinaagi sa iyang kaalam, ug pinaagi sa iyang salabotan gihikyad niya ang kalangitan. Sa dihang magpagula siya sa iyang tingog, adunay kasamok sa tubig diha sa kalangitan, ug iyang pasakaon ang mga alisngaw gikan sa mga kinatumyan sa yuta. Siya nagbuhat ug mga kilat alang sa ulan, ug nagpagula sa hangin gikan sa iyang mga tipiganan. Ang matag tawo hungog ug walay kahibalo; ang matag tigsalsal ug bulawan gipakaulawan pinaagi sa iyang mga diosdios; kay ang iyang mga nga larawan kabakakan, ug walay gininhawa diha kanila. Sila walay bili, usa ka buhat sa limbong; sa panahon sa pagsilot kanila, sila mangalaglag. Dili sama niini siya nga mao ang bahin ni Jacob, kay siya mao ang naghimo sa tanang mga butang, ug ang Israel mao ang banay sa iyang panulundon; si Yahweh sa mga panon mao ang iyang ngalan. Tigoma ang imong mga abot gikan sa yuta, O ikaw nga nagpuyo nga gilibotan sa kaaway! Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tan-awa, saplongon nako ang mga nagpuyo sa yuta niining taknaa, ug padad-an nako sila ug kagul-anan, aron sila mobati niini.” Alaot ako tungod sa akong kadaot! Ang akong samad hilabihan ka dako. Apan ako miingon, “Sa pagkatinuod, usa kini ka kasakitan, ug kinahanglang antoson nako kini.” Ang akong tolda natumpag, ug ang tanan nakong mga pisi nangabugto; ang akong mga anak namiya kanako, ug sila nangawala; wala nay mobuklad pag-usab sa akong tolda, ug motaod sa akong mga tabil. Kay ang mga tigbantay sa karnero mga hungog, ug wala magpakisayod sa Ginoo; busa sila wala mouswag, ug ang tanan nilang mga panon nagkatibulaag. Pamatia ang huhungihong! Tan-awa, miabot na!— usa ka dakong kagahob gikan sa amihanan aron sa paghimo sa mga siyudad sa Juda nga kamingawan, puluy-anan sa mga irong ihalas. Nasayod ako, O Ginoo, nga ang dalan sa tawo wala diha sa iyang kaugalingon, nga wala diha sa tawo nga molakaw aron sa pagtultol sa iyang mga lakang. O Ginoo, sawaya ako, apan sumala sa husto nga sukdanan; dili sumala sa imong kasuko, kay tingali unya ug imo akong wagtangon. Ibubo ang imong kaligutgot sa kanasoran nga wala makaila kanimo, ug nganha sa mga katawhan nga wala magsangpit sa imong ngalan; kay ilang gilamoy si Jacob; ilang gilamoy siya ug giut-ot ug gihimong awaaw ang iyang puluy-anan. Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo: “Pamatia ang mga pulong niining kasabotan, ug sultihi ang katawhan sa Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem. Ingna sila, Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Tinunglo ang tawo nga wala magtagad sa mga pulong niining kasabotan, nga akong gisugo sa inyong mga katigulangan sa dihang gikuha nako sila gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa hudno nga tunawan sa puthaw, nga nag-ingon, Pamatia ninyo ang akong tingog, ug buhata ang tanan nga akong gisugo kaninyo. Busa kamo mahimo nga akong katawhan, ug ako mahimo nga inyong Dios, aron akong mabuhat ang panumpa nga akong gipanumpa sa inyong mga katigulangan, nga hatagan sila ug yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos, ingon niining adlawa.” Unya ako mitubag, “Hinaot pa, O Ginoo. ” Ug ang Ginoo miingon kanako, “Isangyaw kining tanan nga mga pulong diha sa mga siyudad sa Juda, ug sa kadalanan sa Jerusalem: Pamatia ninyo ang mga pulong niining kasabotan, ug buhata kini. Kay ako nagpasidaan sa inyong mga katigulangan sa dihang gidala ko kamo gikan sa yuta sa Ehipto, nagpadayon ako sa pagpasidaan kanila nga nag-ingon, Tumana ang akong tingog. Apan wala sila magtuman, o mopakiling sa ilang mga dalunggan, hinuon ang matag usa nagsunod sa kagahi sa daotan niyang kasingkasing. Busa gidala nako kanila ang tanang pulong niining kasabotan, nga akong gisugo kanila aron buhaton, apan kini wala nila buhata.” Ug ang Ginoo miingon kanako, “Adunay pagsupil diha sa katawhan sa Juda ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem. Sila namalik sa mga kasal-anan sa ilang mga katigulangan, nga midumili sa pagpamati sa akong mga pulong. Sila misunod sa laing mga dios aron sa pag-alagad kanila. Ang balay sa Israel ug ang balay sa Juda naglapas sa akong kasabotan nga gibuhat nako uban sa ilang mga katigulangan. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, nagpadala ako ug kadaotan ngadto kanila nga dili nila malikayan; bisan ug sila magpakitabang kanako, dili ako mamati kanila. Unya ang mga siyudad sa Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem mangadto ug magpakitabang sa mga dios nga ilang gihalaran ug insenso apan kini dili makaluwas kanila sa panahon sa ilang kalisod. Kay ang inyong mga dios nahimong sama kadaghan sa inyong mga siyudad, O Juda, ug sama kadaghan sa kadalanan sa Jerusalem ang mga halaran nga inyong gitukod ngadto sa kaulawan, mga halaran nga sunogan ug insenso alang kang Baal. “Busa ayaw pag-ampo alang niini nga katawhan, o magpatugbaw ug pagpakitabang o pag-ampo alang kanila kay dili ako mamati sa diha nga sila magsangpit kanako panahon sa ilang kalisdanan. Unsay katungod sa akong hinigugma diha sa akong balay, nga siya nagbuhat man ug daotang mga buhat? Makasanta ba sa imong kaalaotan ang mga panumpa ug mga halad nga unod? Makahimo ba ikaw sa paglipay? Ang Ginoo usa niana ka higayon nagtawag kanimo, ‘Usa ka lunhawng kahoy nga olibo, maanindot nga may maayong bunga’; apan pinaagi sa dahunog sa dakong unos, iya kining sunogon sa kalayo ug ang mga sanga niini mangaut-ot. Ang Ginoo sa mga panon nga nagtanom kanimo, nagbungat ug daotan batok kanimo, tungod sa kadaotan nga nahimo sa banay ni Israel ug sa banay ni Juda, naghagit kanako sa pagkasuko pinaagi sa pagsunog ug insenso alang kang Baal.” Ang Ginoo mibutyag niini kanako ug ako nahibalo; unya ikaw nagpakita kanako sa ilang mga daotang buhat. Apan ako sama sa usa ka malumo nga nating karnero nga gidala ngadto sa ihawan. Wala ako masayod nga batok kanako sila naglaraw, nga nag-ingon, “Atong laglagon ang kahoy uban ang bunga niini, putlon nato siya gikan sa yuta sa mga buhi, aron ang iyang ngalan dili na mahinumdoman.” Apan, O Ginoo sa mga panon, nga naghukom diha sa katarong, nga nagsulay sa kasingkasing ug sa hunahuna, pakitaa ako sa imong pagpanimalos kanila, kay kanimo gitugyan nako ang akong katungod. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa mga tawo sa Anatot, nga nagtinguha sa imong kinabuhi nga nag-ingon, “Ayaw pagpropesiya pinaagi sa ngalan sa Ginoo aron dili ikaw mamatay pinaagi sa among kamot.” Busa mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, “Silotan nako sila; ang mga batan-ong lalaki mangamatay pinaagi sa espada; ang ilang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye mangamatay pinaagi sa gutom; ug walay mahibilin kanila. Kay ako magpadala ug kadaotan ngadto sa mga tawo sa Anatot, sa tuig sa pagsilot kanila.” Matarong ikaw, O Ginoo, sa dihang nagmulo ako nganha kanimo; apan mangamuyo ako kanimo mahitungod sa akong kahimtang. Ngano nga mouswag man ang dalan sa daotan? Ngano nga molambo man ang tanan nga mabudhion? Gitanom nimo sila ug sila nanggamot; sila mitubo ug namunga; ikaw duol sa ilang baba, ug layo sa ilang kasingkasing. Apan ikaw, O Ginoo, nakaila kanako; ikaw nakakita kanako, ug nagsulay sa akong kasingkasing nganha kanimo. Guyora sila sama sa mga karnero nga ihawonon, ug igahin sila alang sa adlaw sa pag-ihaw Hangtod kanus-a ba ang yuta magsubo, ug mangalaya ang mga sagbot sa tanang yuta? Kay tungod sa pagkadaotan sa mga nagpuyo didto, ang mga mananap ug ang mga langgam nangahanaw tungod kay ang mga tawo miingon, “Siya dili makakita sa atong binuhatan.” “Kon ikaw nakiglumba sa mga tawo nga manglakaw ug sila nakapakapoy kanimo, unsaon man nimo pagpakiglumba sa mga kabayo? Ug kon diha sa yuta nga walay kakuyaw ikaw mapukan, unsa may imong mahimo diha sa kalasangan sa Jordan? Kay bisan ang imong mga igsoon, ug ang balay sa imong amahan nagmabudhion kanimo; sila nagsinggit ug kusog batok kanimo; ayaw pagtuo kanila, bisan kon sila mosulti kanimo ug mga maayong pulong.” “Gibiyaan nako ang akong balay, gisalikway nako ang akong panulundon; gihatag nako ang minahal sa akong kalag ngadto sa mga kamot sa iyang mga kaaway. Ang akong panulundon nahimo alang kanako nga sama sa usa ka liyon sa lasang, siya mingulob batok kanako, busa gidumtan nako siya. Ang akong panulundon nahimo ba nga sama sa bakiki nga langgam nga mananagit ngari kanako? Naglibot ba batok kaniya ang mga langgam nga mananagit? Lakaw, tigoma ang tanang ihalas nga mananap; dad-a sila aron makakaon. Daghan ang mga tigbantay sa karnero nga naglaglag sa akong kaparasan, ilang gitumban ang akong bahin, ang akong matahom nga bahin gihimo nila nga usa ka kamingawan. Kini gihimo nila nga awaaw; mingaw ug kini nagsubo ngari kanako. Ang tibuok nga yuta nahimong kamingawan, apan walay tawo nga nagtagad niini diha sa iyang kasingkasing. Diha sa tibuok hawan nga kabungtoran sa kamingawan, ang mga tiglaglag nangabot; kay ang espada sa Ginoo milamoy gikan sa usa ka tumoy sa yuta ngadto sa pikas sa yuta; walay usa nga adunay kalinaw. Sila nagpugas ug trigo apan nag-ani ug mga tunok, naghago sila sa ilang kaugalingon apan walay nakuha. Sila maulawan sa ilang mga abot, tungod sa bangis nga kasuko sa Ginoo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa tanan nakong mga daotang silingan, nga nanghilabot sa panulundon nga akong gipapanunod sa akong katawhan nga Israel: “Tan-awa, ibton nako sila gikan sa yuta ug akong ibton ang balay sa Juda gikan sa taliwala nila. Human nako sila maibot, kaluy-an na usab nako sila ug dad-on na usab nako ang matag usa kanila ngadto sa iyang panulundon ug ang matag usa ngadto sa iyang yuta. Kon sila magkugi sa pagtuon sa mga pamaagi sa akong katawhan, sa pagpanumpa pinaagi sa akong ngalan, ‘Ingon nga ang Ginoo buhi,’ bisan ug ilang gitudloan ang akong katawhan sa pagpanumpa kang Baal, sila akong tukoron sa taliwala sa akong katawhan. Apan kon adunay nasod nga dili mamati, ibton gayod nako kini ug laglagon, nag-ingon ang Ginoo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo kanako, “Lakaw ug pagpalit ug bakos nga lino, ug ibakos sa imong hawak ug ayaw kini humda sa tubig.” Busa nagpalit ako ug bakos sumala sa pulong sa Ginoo, ug akong gibakos sa akong hawak. Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako sa ikaduhang higayon, “Kuhaa ang bakos nga imong pinalit nga anaa sa imong hawak ug pangandam, lakaw ngadto sa Eufrates ug tagoi kini didto sa usa ka liki sa pangpang.” Busa miadto ako ug gitagoan nako kini didto sa Eufrates, sumala sa gisugo kanako sa Ginoo. Ug human sa daghang mga adlaw ang Dios miingon kanako, “Pangandam, lakaw ngadto sa Eufrates ug gikan didto kuhaa ang bakos nga akong gipatagoan kanimo.” Unya miadto ako sa Eufrates, ug nagkalot didto, ug akong gikuha ang bakos gikan sa dapit nga akong gitagoan, ug ang bakos nadaot ug dili na magpulos alang sa bisan unsa. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Sa ingon niining paagiha, akong laglagon ang garbo sa Juda ug ang dakong garbo sa Jerusalem. Kining daotang katawhan, nga nagdumili sa pagpamati sa akong mga pulong, nga mapugsanon nga nagsunod sa ilang kasingkasing ug nagsunod sa laing mga dios aron sa pag-alagad kanila ug sa pagsimba kanila, mahisama niining bakos, nga dili na magpulos alang sa bisan unsa. Kay ingon nga ang bakos matapot sa hawak sa usa ka tawo, gihimo usab nako nga ang tibuok nga balay sa Israel ug ang tibuok nga balay sa Juda matapot kanako, nag-ingon ang Ginoo, aron sila mahimo alang kanako nga usa ka katawhan, usa ka ngalan, usa ka pagdayeg ug usa ka himaya apan wala sila mamati. “Busa isulti kanila kining pulonga: ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, “Ang tanang tadyaw kinahanglang pun-on sa bino.” ’ Ug sila moingon kanimo, ‘Wala ba kami masayod nga ang tanang tadyaw kinahanglang pun-on sa bino?’ Unya sultihi sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, akong pun-on sa kahubog ang tanang nagpuyo niining yutaa: ang mga hari nga naglingkod sa trono ni David, ang mga pari, ang mga propeta, ug ang tanang nagpuyo sa Jerusalem. Ug akong singkion ang usa batok sa usa kanila, ang mga amahan ug mga anak, nag-ingon ang Ginoo. Dili ako maluoy o magsaylo o malukmay aron dili nako sila laglagon.’ ” Pamati kamo, ug pagpatalinghog; ayaw pagpagarbo kay ang Ginoo misulti. Himayaa ang Ginoo nga imong Dios sa dili pa siya magpadala ug kangitngit, sa dili pa mapandol ang inyong mga tiil sa ngiob nga kabukiran, ug samtang mangita kamo sa kahayag, iya kining gihimo nga kangitngit, ug gihimo kini nga hilabihang kangitngit. Apan kon kamo dili mamati, ang akong kalag mohilak sa tago tungod sa inyong garbo; ug ang akong mga mata mohilak pag-ayo ug magpaagas sa mga luha, kay ang panon sa Ginoo nabihag. Sultihi ang hari ug ang rayna nga inahan, “Lingkod sa ubos nga lingkoranan, kay ang inyong mga matahom nga korona nahulog gikan sa inyong ulo.” Ang mga lungsod sa Negeb natakpan, ug walay usa nga makaabli kanila; ang tibuok Juda gidala ngadto sa pagkabihag, nahurot pagkabihag. “Iyahat ang inyong mga mata ug tan-awa ang nangabot gikan sa amihanan. Hain na man ang panon nga gihatag kanimo, ang imong matahom nga panon? Unsay imong isulti kon ilang ibutang nga pangulo ibabaw kanimo kadtong imo gayong gitudloan nga mahimong imong mga kaabin? Dili ba ang kasakit mohakop kanimo sama sa usa ka babaye nga magbati? Kon ikaw moingon diha sa imong kasingkasing, ‘Nganong miabot man kanako kining mga butanga?’ kini tungod sa pagkadako sa imong pagkadaotan, nga ang mga sidsid sa imong saya gibukas, ug ikaw gipanamastamasan. Makausab ba ang Etiopianhon sa iyang panit o ang leopardo sa iyang mga kabang? Kon mao, kamo nga naanad sa pagbuhat ug daotan makabuhat usab ug maayo. Katagon ko kamo sama sa uhot nga gipalid sa hangin nga gikan sa kamingawan. Mao kini ang gitakda kanimo, ang bahin nga akong gitakos kanimo, nag-ingon ang Ginoo, tungod kay nalimot ikaw kanako ug misalig sa kabakakan. Ako gayod ang magbukas sa imong saya lapaw sa imong nawong, ug ang imong kaulawan makita. Nakita nako ang imong mga dulumtanan, ang imong mga pagpanapaw ug ang imong mga pagbahihi, ang kalaw-ay sa imong pagpakighilawas, diha sa mga bungtod sa kaumahan. Alaot ikaw, O Jerusalem! Unsa ba ka dugay hangtod nga ikaw mahimo nga hinlo?” Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Jeremias mahitungod sa hulaw: “Ang Juda nagsubo, ug nagluya ang mga ganghaan niini; ang iyang katawhan nagbangutan diha sa yuta, ug ang pagtuaw sa Jerusalem midangat sa itaas. Ang iyang mga halangdon nagsugo sa ilang mga sulugoon sa pagkuha ug tubig; nangadto sila sa mga tigomanan sa tubig, wala sila makakita ug tubig, sila mibalik nga walay sulod ang ilang mga sudlanan; sila nangaulaw ug nangalibog ug nagpandong sa ilang mga ulo. Tungod sa yuta nga nangliki tungod kay walay ulan sa yuta, ang mga mag-uuma nangaulaw, nagtabon sila sa ilang mga ulo. Bisan ang lagsaw sa kapatagan nagbiya sa iyang nati nga bag-ong natawo tungod kay walay sagbot. Ang mga asno nga ihalas nagtindog sa mga upaw nga kabungtoran, sila naghangos sama sa mga irong ihalas; ang ilang mga mata nagkaluya tungod kay walay masibsib. “Bisan ang among mga kasal-anan nagpamatuod batok kanamo, pagbuhat, O Ginoo, tungod ug alang sa imong ngalan; kay kami mibalik sa among naandan sa makadaghan, kami nakasala batok kanimo. O ikaw nga paglaom sa Israel, ang manluluwas niini panahon sa kasamok, ngano nga nahisama man ikaw sa usa ka dumuduong sa yuta, sama sa usa ka magpapanaw nga magpalabay lamang sa kagabhion? Ngano nga sama man ikaw sa usa ka tawo nga nalibog, sama sa usa ka tawong kusgan nga dili makaluwas? Apan ikaw, O Ginoo, ania sa among taliwala, ug kami gitawag sa imong ngalan; ayaw kami biyai.” Mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod niini nga katawhan: “Sila nahigugma sa paglaaglaag, wala sila makapugong sa ilang mga tiil; busa ang Ginoo wala modawat kanila, karon hinumdoman niya ang ilang kadaotan ug silotan ang ilang mga sala.” Miingon ang Ginoo kanako: “Ayaw pag-ampo alang sa kaayohan niini nga katawhan. Bisan pa ug magpuasa sila, dili ako mamati sa ilang pagtuaw ug bisan pa ug maghalad sila ug halad nga sunogon ug halad nga pagkaon, dili ako modawat niini apan puohon nako sila pinaagi sa espada, pinaagi sa gutom ug pinaagi sa kamatay.” Unya ako miingon, “Ah, Ginoong Dios, tan-awa, ang mga propeta nag-ingon kanila, ‘Dili kamo makakita sa espada, o makasinati ug gutom, apan hatagan ko kamo ug matuod nga kalinaw niining dapita.’ ” Unya ang Ginoo miingon kanako, “Ang mga propeta nagpropesiya ug mga bakak sa akong ngalan. Wala ako magpadala kanila, o magsugo kanila, o magsulti kanila. Nagpropesiya sila kaninyo ug mga bakak nga panan-awon, walay pulos nga pagpanagna ug limbong sa ilang kaugalingong mga hunahuna. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa mga propeta nga nagpropesiya sa akong ngalan bisan ug ako wala magpadala kanila apan sila nag-ingon, ‘Ang espada ug gutom dili modangat niining yutaa’: Pinaagi sa espada ug sa gutom puohon kadtong mga propetaha. Ug ang katawhan nga ilang gipropesiyahan ipanglabay sa kadalanan sa Jerusalem, mga biktima sa gutom ug sa espada ug walay molubong kanila—kanila, sa ilang mga asawa, sa ilang mga anak nga lalaki ug sa ilang mga anak nga babaye. Kay akong ibubo kanila ang ilang pagkadaotan. “Isulti kanila kining pulonga: ‘Paagasa ang mga luha sa akong mga mata sa adlaw ug gabii, ug ayaw kini pahunonga, kay ang ulay nga anak sa akong katawhan nasamdan sa usa ka dakong samad, sa hilabihan ka kusog nga hampak. Kon ako moadto sa kapatagan, anaa ang nangamatay sa espada! Ug kon ako mosulod sa siyudad, anaa ang mga sakit tungod sa gutom! Kay ang propeta ug ang pari mipadayon sa ilang buhat sa yuta, ug walay kahibalo.’ ” Gisalikway ba gayod nimo ang Juda? Giayran ba sa imong kalag ang Zion? Nganong gisamaran man nimo kami, nga tungod niana walay kaayohan alang kanamo? Nangita kami ug kalinaw, apan walay maayo nga miabot; alang sa panahon sa pagkaayo, apan kalisang hinuon. Among giila ang among pagkadaotan, O Ginoo, ug ang kasal-anan sa among mga katigulangan kay nakasala kami batok kanimo. Ayaw intawon kami ayri, tungod ug alang sa imong ngalan; ayaw pakaulawi ang imong mahimayaong trono; hinumdomi ug ayaw pakyasa ang imong kasabotan uban kanamo. Aduna ba diha sa mga diosdios sa mga nasod nga makapadala ug ulan? O makahatag ba ang langit ug ulan? Dili ba ikaw man, O Ginoo nga among Dios? Among gibutang ang among paglaom kanimo, kay ikaw man maoy nagbuhat niining tanang mga butang. Unya miingon ang Ginoo kanako, “Bisan pa ug si Moises ug si Samuel mitindog sa akong atubangan, ang akong kasingkasing dili gayod molingi niini nga katawhan. Papahawaa sila gikan sa akong panan-aw ug palakta sila! Ug sa diha nga sila mangutana kanimo, ‘Asa man kami moadto?’ ingna sila, ‘Kini mao ang giingon sa Ginoo: Kadtong alang sa kamatay, ngadto sa kamatay, ug kadtong alang sa espada, ngadto sa espada; kadtong alang sa gutom, ngadto sa gutom, ug kadtong alang sa pagkabihag, ngadto sa pagkabihag.’ “Ako magtudlo alang kanila ug upat ka matang sa tiglaglag, nag-ingon ang Ginoo: ang espada nga igpapatay, ang iro nga mokuniskunis, ug ang mga langgam sa kalangitan ug ang mga mananap sa yuta nga molamoy ug molaglag. Himoon nako sila nga kalisangan ngadto sa tanang gingharian sa yuta tungod sa gibuhat ni Manases nga anak ni Hesekias, hari sa Juda, didto sa Jerusalem. “Kinsa ba ang may kaluoy kanimo, O Jerusalem, o kinsay magsubo tungod kanimo? Kinsay mohapit aron sa pagpangutana mahitungod sa imong kaayohan? Gisalikway nimo ako, nag-ingon ang Ginoo, nagpadayon ikaw sa pagsibog; busa gituy-od nako ang akong kamot batok kanimo ug gilaglag ko ikaw; gikapoyan na ako sa pagpakita ug kaluoy. Gialig-ig nako sila pinaagi sa igpapalid diha sa mga ganghaan sa yuta; gipasubo nako sila, akong gilaglag ang akong katawhan; wala sila mobiya sa ilang mga pamaagi. Gipadaghan nako ang ilang mga biyuda kay sa balas sa kadagatan; sa kaudtohon gipadad-an nako ug tiglaglag ang mga inahan sa mga batan-ong lalaki; gihimo nako nga ang kasakit ug ang kalisang mahulog sa kalit kanila. Siya nga nanganak ug pito nagkaluya; siya nakuyapan; ang iyang adlaw misalop na samtang adlawan pa, naulawan siya ug giayran. Ug ang mahibilin kanila akong itugyan ngadto sa espada atubangan sa ilang mga kaaway, nag-ingon ang Ginoo. ” Alaot ako, inahan ko, nga imo akong gipanganak, usa ka tawo sa pagpakiglalis ug sa pagpakigbisog sa tibuok nga yuta! Ako wala magpahulam, o manghulam, apan silang tanan nagtunglo kanako. Busa itugot, O Ginoo, kon wala ako magpakiluoy kanimo alang sa ilang kaayohan, kon wala ako maghangyo kanimo alang sa kaaway panahon sa kasamok ug panahon sa kaguol! Makabali ba ang usa ka tawo sa puthaw, puthaw nga gikan sa amihanan, ug sa bronsi? “Ang imong katigayonan ug ang imong mga bahandi ihatag nako ingon nga inilog nga walay bili, alang sa tanan nimong mga sala, sa tibuok nimong dapit. Himoon ko ikaw nga mag-alagad sa imong mga kaaway didto sa yuta nga wala nimo mailhi kay sa akong kasuko ang kalayo nahaling nga magdilaab hangtod sa kahangtoran.” O Ginoo, ikaw nasayod; hinumdomi ako ug duawa ako, ug ipanimalos ako sa mga naglutos kanako. Ayaw ako kuhaa diha sa imong pagkamapailobon; hibaloi nga tungod ug alang kanimo, ako nag-antos sa kaulawan. Ang imong mga pulong nakaplagan, ug gikaon nako kini, ug ang imong mga pulong nahimong kalipay alang kanako ug kahimuot sa akong kasingkasing; kay ako gitawag pinaagi sa imong ngalan, O Ginoo, Dios sa mga panon. Ako wala molingkod kauban sa mga naghudyaka, ako wala maglipay; ako milingkod nga nag-inusara kay ang imong kamot diha ibabaw kanako, kay ako gipuno nimo sa kaligutgot. Ngano ba nga ang akong kasakit walay paghunong, ang akong samad walay kaayohan, nagdumili sa pagkaayo? Mahimo ba ikaw alang kanako nga sama sa usa ka malimbongon nga sapa, sama sa katubigan nga mohubas? Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: “Kon mobalik ikaw kanako, ipahiuli ko ikaw, ug magtindog ikaw sa akong atubangan. Kon imong litokon ang bililhon, ug dili ang walay pulos, mahimo ikaw ingon nga akong baba. Sila mobalik kanimo, apan ikaw dili mobalik ngadto kanila. Ug ikaw akong buhaton alang niining katawhan ingon nga usa ka lig-on nga paril nga bronsi; sila makig-away batok kanimo, apan sila dili makadaog kanimo, kay ako mag-uban kanimo aron sa pagluwas kanimo ug sa pagpalingkawas kanimo, nag-ingon ang Ginoo. Pagawason ko ikaw gikan sa kamot sa mga daotan, ug lukaton ko ikaw gikan sa kamot sa mga tawong bangis.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako: “Ayaw pangasawa o pagbaton ug mga anak nga lalaki o mga anak nga babaye niining dapita. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa mga anak nga lalaki ug sa mga anak nga babaye nga mangatawo niining dapita, ug mahitungod sa mga inahan nga manganak kanila, ug sa mga amahan nga nagpakatawo kanila dinhi niining yutaa: Sila mangamatay sa mga sakit nga makamatay. Dili sila hilakan o ilubong, sila mahimong sama sa kinalibang sa ibabaw sa yuta. Sila mangamatay pinaagi sa espada ug sa gutom ug ang ilang mga patayng lawas mahimong pagkaon alang sa mga langgam sa kalangitan, ug alang sa mga mananap sa yuta. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: Ayaw pagsulod sa balay nga adunay pagbangutan o moadto ka aron sa pagbakho o magminatay alang kanila; kay gikuha na nako ang akong pakigdait gikan niini nga katawhan, ang akong gugmang walay paglubad ug kaluoy, nag-ingon ang Ginoo. Ang mga dagko ug mga gagmay mangamatay dinhi niining yutaa. Dili sila ilubong, ug walay magbangutan alang kanila, o magsamad sa iyang kaugalingon o magpaupaw sa iyang kaugalingon tungod kanila. Walay magtipak ug pan alang sa nagsubo aron sa paghupay kaniya tungod sa namatay o adunay maghatag kanila sa kupa sa paglipay aron mainom tungod sa iyang amahan o sa iyang inahan. Ayaw pag-adto sa balay nga may kombira aron sa paglingkod uban kanila, sa pagkaon ug sa pag-inom. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Pahunongon nako niining dapita, sa atubangan sa inyong mga mata ug sa inyong mga adlaw, ang tingog sa kasadya, ang tingog sa kalipay, ang tingog sa pamanhonon ug ang tingog sa pangasaw-onon. “Ug sa diha nga sultihan nimo kining katawhan niining tanan nga mga pulong, ug sila moingon kanimo, ‘Ngano man nga ang Ginoo nagpadayag niining tanan nga dagkong kadaot batok kanamo? Unsay among kalapasan? Unsay among sala nga nahimo batok sa Ginoo nga among Dios?’ ingna sila: ‘Tungod kay ang inyong mga katigulangan mibiya kanako, nag-ingon ang Ginoo, ug misunod sa laing mga dios ug nag-alagad ug nagsimba kanila ug mibiya kanako, ug wala magtuman sa akong balaod, ug tungod kay ngil-ad pa ang inyong nabuhat kay sa inyong mga katigulangan, kay kamong tanan nagsunod sa inyong gahi ug daotan nga kabubut-on, nagdumili sa pagpamati kanako; busa hinginlan ko kamo gikan niining yutaa ngadto sa yuta nga wala mahibaloi ninyo ug sa inyong mga katigulangan, ug didto mag-alagad kamo sa laing mga dios adlaw ug gabii kay ako dili magpakita kaninyo ug kaluoy.’ “Busa, ania, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga dili na kini masulti, ‘Ingon nga buhi ang Ginoo nga nagdala sa katawhan sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto,’ kondili, ‘Ingon nga buhi ang Ginoo nga nagdala sa katawhan sa Israel gikan sa yuta sa amihanan ug gikan sa tanang mga yuta diin sila giabog niya.’ Kay dad-on nako sila pagbalik ngadto sa ilang yuta nga akong gihatag sa ilang mga katigulangan. “Tan-awa, ako magpadala ug daghang mangingisda, nag-ingon ang Ginoo, ug sila managat kanila ug human niini magpadala ako ug daghang mga mangangayam ug sila mangayam kanila gikan sa tanang bukid ug gikan sa tanang bungtod ug gikan sa mga liki sa mga pangpang. Kay ang akong mga mata anaa sa tanan nilang mga pamaagi. Sila wala matago gikan kanako o ang ilang kalapasan matago sa akong mga mata. Ug baslan nako sa makaduha ang ilang kalapasan ug ang ilang sala tungod kay ilang gihugawhugawan ang akong yuta pinaagi sa mga walay kinabuhi nga lawas sa ilang mga diosdios nga luod, ug ilang gipuno ang akong panulundon sa ilang mga dulumtanan.” O Ginoo, akong kalig-on, ug akong panalipod, akong dalangpanan panahon sa kalisdanan, nganha kanimo ang mga nasod moanha gikan sa mga kinatumyan sa yuta, ug moingon, “Ang among katigulangan walay napanunod kondili kabakakan, mga butang nga walay bili nga walay kapuslanan. Makahimo ba ug mga dios ang tawo alang sa iyang kaugalingon? Ang ingon niana dili mga dios!” “Busa, sila himoon gayod nako nga masayod, niining makausa lamang himoon nako nga mahibalo sila sa akong gahom ug sa akong kusog, ug sila mahibalo nga ang akong ngalan mao si Yahweh.” “Ang sala sa Juda gisulat pinaagi sa usa ka igsusulat nga puthaw; pinaagi sa tumoy sa diamante gikulit kini diha sa papan sa ilang kasingkasing ug sa mga sungaysungay sa ilang mga halaran, samtang ang ilang mga anak nahinumdom sa ilang halaran ug sa ilang mga Asera tupad sa mga lunhawng kahoy ug sa mga habog nga kabungtoran, sa kabukiran diha sa hawan nga kapatagan. Ihatag nako ang imong katigayonan ug ang tanan nimong mga bahandi aron ipailog ingon nga bili sa imong sala, sa tibuok nimong kayutaan. Mabuhian nimo ang panulundon nga akong gihatag kanimo ug paalagaron ko ikaw sa imong mga kaaway didto sa yuta nga wala nimo mahibaloi, kay sa akong kasuko nahaling ang kalayo nga magdilaab hangtod sa kahangtoran.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tinunglo ang tawo nga nagsalig sa tawo ug naghimo sa unod nga maoy iyang kusog, nga ang kasingkasing mibiya sa Ginoo. Siya sama sa sagbot diha sa kamingawan, ug dili makakita sa bisan unsang kaayohan. Magpuyo siya diha sa mga uga nga dapit sa kamingawan, sa asinon nga yuta nga walay nagpuyo. “Bulahan ang tawo nga nagsalig sa Ginoo nga ang pagsalig mao ang Ginoo. Siya sama sa kahoy nga gitanom sa daplin sa tubig, nga nagpakatay sa mga gamot niini sa daplin sa suba, ug dili mahadlok kon moabot ang kainit, kay ang mga dahon niini nagpabilin nga lunhaw, ug dili mabalaka sa tuig nga hulaw, kay dili kini mohunong sa pagpamunga.” Ang kasingkasing malimbongon labaw sa tanang mga butang, ug hilabihan gayod ka daotan; kinsay makasabot niini? “Ako, ang Ginoo, nagsusi sa hunahuna, ug nagsulay sa kasingkasing, sa paghatag sa tanang tawo sumala sa iyang mga pamaagi, sumala sa bunga sa iyang mga buhat.” Sama sa buntog nga nagtapok sa mga piso nga wala niya lumlomi, mao usab siya nga nag-angkon ug mga bahandi apan dili pinaagi sa katarong; taliwala sa iyang mga adlaw, kini mobiya kaniya, ug sa iyang kataposan siya mahimong usa ka buangbuang. Ang usa ka mahimayaong trono nga gipahiluna sa itaas sukad sa sinugdan mao ang dapit sa atong balaang puluy-anan. O Ginoo, ang paglaom sa Israel, ang tanan nga mobiya kanimo mahiagom sa kaulawan; kadtong mibiya kanimo isulti diha sa yuta, kay sila mibiya sa Ginoo, ang tuboran sa tubig nga buhi. Ayoha ako, O Ginoo, ug ako mamaayo; luwasa ako, ug ako maluwas; kay ikaw mao ang akong pagdayeg. Tan-awa, sila nag-ingon kanako, “Hain ang pulong sa Ginoo? Paanhia kini!” Wala ako modagan gikan sa akong pagpangalagad kanimo ingon nga tigbantay, o mangandoy sa adlaw sa kalisdanan; ikaw nahibalo: ang migula sa akong mga ngabil diha sa atubangan sa imong nawong. Ayaw intawon ako ug lisanga; ikaw mao ang akong dalangpanan sa adlaw sa kadaotan. Pakaulawi kadtong naglutos kanako, apan ayaw ako pakaulawi; lisanga sila, apan ayaw ako lisanga; ipadangat kanila ang adlaw sa kadaotan; laglaga sila sa pinilo nga pagkalaglag! Mao kini ang giingon sa Ginoo kanako, “Lakaw ug tindog sa Ganghaan ni Benjamin diin anha ang mga hari sa Juda mosulod ug anha sila mogula, ug sa tanang mga ganghaan sa Jerusalem, ug ingna sila: ‘Pamati kamo sa pulong sa Ginoo, kamong mga hari sa Juda, ug tibuok nga Juda, ug tanang mga nagpuyo sa Jerusalem nga mosulod niining mga ganghaana. Mao kini ang giingon sa Ginoo: Pagmatngon kamo tungod ug alang sa inyong kinabuhi ug ayaw pagpas-an sa bisan unsa nga palas-anon panahon sa adlaw nga igpapahulay, o magdala niini sulod sa mga ganghaan sa Jerusalem. Ug ayaw kamo pagpas-an ug palas-anon ngadto sa gawas gikan sa inyong mga balay panahon sa adlaw nga igpapahulay, o magbuhat kamo ug bisan unsang buluhaton, kondili balaana ninyo ang adlaw nga igpapahulay sumala sa gisugo nako sa inyong mga katigulangan. Apan sila wala mamati o magpakiling sa ilang mga dalunggan, kondili nagpatikig sa ilang mga liog, aron dili sila makadungog, ug makadawat ug pahimangno. “ ‘Apan kon mamati kamo kanako, nag-ingon ang Ginoo, ug dili magdala ug palas-anon agi sa mga ganghaan niining siyudara panahon sa adlaw nga igpapahulay, kondili magbalaan sa adlaw nga igpapahulay ug dili magbuhat panahon niini, mosulod agi sa mga ganghaan niining siyudara ang mga hari ug mga pangulo nga maglingkod sa trono ni David, magsakay sa mga karwahi ug sa mga kabayo, sila ug ang ilang mga pangulo, ang mga tawo sa Juda ug ang mga namuyo sa Jerusalem, ug kining siyudara puy-an hangtod sa kahangotran. Ug ang katawhan mangabot gikan sa mga lungsod sa Juda ug sa mga dapit nga naglibot sa Jerusalem, gikan sa yuta ni Benjamin, gikan sa Sefela, gikan sa kabungtoran ug gikan sa Negeb, nga magdala ug mga halad nga sunogon, ug mga halad nga ihawon, ug mga halad nga pagkaon, ug insenso, ug magdala ug mga halad sa pagpasalamat ngadto sa balay sa Ginoo. Apan kon kamo dili mamati kanako sa pagbalaan sa adlaw nga igpapahulay, ug magdala sa bisan unsang palas-anon ug mosulod sa mga ganghaan sa Jerusalem panahon sa adlaw nga igpapahulay, magpadilaab ako ug kalayo sa mga ganghaan niini ug kini maglamoy sa mga palasyo sa Jerusalem ug dili kini mapalong.’ ” Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo: “Tindog ug lakaw ngadto sa balay sa magkukulon, ug didto ipabati nako kanimo ang akong mga pulong.” Busa miadto ako sa balay sa magkukulon, ug didto nagbuhat siya diha sa iyang ligid. Ug ang sudlanan nga gibuhat niya gikan sa yuta nga kulonon nadaot diha sa kamot sa magkukulon ug gibuhat niya kini pag-usab ngadto sa lain nga sudlanan, ingon nga maayong buhaton sumala sa magkukulon. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “O balay sa Israel, dili ba nako mahimo kanimo ang gihimo niining magkukulon? nag-ingon ang Ginoo. Sama sa yutang kulonon nga anaa sa kamot sa magkukulon, mao usab ikaw dinhi sa akong kamot, O balay sa Israel. Kon sa bisan unsang taknaa nga ako magpahayag mahitungod sa usa ka nasod, sa usa ka gingharian, nga akong ibton ug lampagon ug laglagon kini, ug kon kanang nasura nga akong gihisgotan motalikod sa ilang pagkadaotan, maghinulsol ako sa daotan nga akong gihunahuna nga buhaton niini. Ug kon sa bisan unsang taknaa ako magpahayag mahitungod sa usa ka nasod, sa usa ka gingharian, nga kini akong tukoron ug itanom, ug kon kini magbuhat ug daotan sa akong panan-aw, nga sila dili mamati sa akong tingog, maghinulsol ako sa kaayohan nga akong gihunahuna nga akong buhaton niini. Busa karon, isulti sa mga tawo sa Juda, ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem: ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, nag-umol ako ug daotan batok kaninyo, ug naghunahuna ug usa ka laraw batok kaninyo. Pamalik kamo, ang matag usa gikan sa iyang pamaagi nga daotan ug usba ninyo ang inyong mga pamaagi ug ang inyong mga buhat.’ “Apan sila miingon, ‘Kawang lamang kana! Sundon namo ang among kaugalingong mga plano, ug ang matag usa kanamo magbuhat sumala sa kagahi sa iyang kasingkasing nga daotan.’ “Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: Pangutana kamo karon sa mga nasod, kinsa ang nakadungog sa sama niini? Ang ulay nga Israel nakabuhat ug ngil-ad nga butang. Mawala ba ang yelo sa Lebanon nga gikan sa bato sa Sirion? Mohubas ba ang mga tubig sa bukid, ang mga nagbaha nga bugnawng sapa? Apan ang akong katawhan nangalimot kanako, sila nagsunog ug insenso ngadto sa mga mini nga dios; sila nangapandol diha sa ilang mga agianan, sa mga karaang dalan, ug nangadto sa gagmayng mga dalan, dili sa dakong dalan, naghimo sa ilang yuta nga kalisangan, usa ka butang nga talamayon hangtod sa kahangtoran. Ang matag usa nga moagi niini malisang ug maglingolingo sa iyang ulo. Sama sa hangin gikan sa silangan katagon nako sila sa atubangan sa kaaway. Pakitaon nako sila sa akong likod, ug dili sa akong nawong, sa adlaw sa ilang katalagman.” Unya sila miingon, “Dali kamo, maglaraw kita batok kang Jeremias kay ang balaod dili mawagtang gikan sa pari, o ang mga tambag gikan sa mga maalamon, o ang pulong gikan sa propeta. Dali kamo, asdangon nato siya pinaagi sa dila, ug dili nato pamation ang bisan unsa sa iyang mga pulong.” Pamatia ako, O Ginoo, ug patalinghogi ang akong hangyo. Ang daotan balos ba sa maayo? Apan sila nagkalot ug gahong alang sa akong kalag. Hinumdomi nga ako mitindog sa imong atubangan aron sa pagsulti ug maayo alang kanila, aron ipalikay ang imong kaligutgot gikan kanila. Busa itugyan ang ilang mga anak ngadto sa gutom; itugyan sila ngadto sa gahom sa espada, himoa nga ang ilang mga asawa mawad-an ug mga anak ug mabiyuda. Mangamatay unta ang ilang kalalakin-an pinaagi sa kamatay, ang ilang batan-on mangamatay pinaagi sa mga espada diha sa gubat. Madungog unta ang singgit gikan sa ilang mga balay, sa diha nga sa kalit ikaw magpadala ug mga tawo nga misulong! Kay sila nagkalot ug gahong aron sa pagdakop kanako, ug nagbutang ug mga lit-ag alang sa akong mga tiil. Apan ikaw, O Ginoo, nasayod sa tanan nilang mga paglaraw aron sa pagpatay kanako. Ayaw sila pasayloa sa ilang kasal-anan, o papason ang ilang mga sala gikan sa imong panan-aw. Pukana hinuon sila sa imong atubangan, himoa kana kanila sa panahon sa imong kasuko. Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Lakaw, pagpalit ug banga nga hinimo gikan sa yuta ug pagdala ug pipila ka kadagkoan sa katawhan ug pipila ka kadagkoan sa mga pari, ug lakaw ngadto sa walog sa anak ni Hinom, sa agianan sa Ganghaan sa mga Buak nga Banga ug ipahibalo didto ang mga pulong nga akong isulti kanimo. Ikaw mag-ingon, ‘Pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo, O mga hari sa Juda ug mga lumulupyo sa Jerusalem. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ako magpadala ug kadaot niining dapita, aron ang mga dalunggan sa matag usa nga makadungog niini mogilok. Tungod kay ang katawhan mibiya kanako ug naghugawhugaw niining dapita pinaagi sa pagsunog ug insenso alang sa laing mga dios nga wala mailhi nila ug sa ilang mga katigulangan ug sa mga hari sa Juda, ug tungod kay kining dapita gipuno nila sa dugo sa mga walay sala, ug nagtukod sila sa mga habog nga dapit ni Baal aron sa pagsunog sa ilang mga anak nga lalaki diha sa kalayo ingon nga mga halad nga sunogon alang sa Baal, nga wala nako isugo o imando o mosantop kini sa akong hunahuna, busa ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga kining dapita dili na tawgon nga Tofet o walog sa anak ni Hinom, kondili walog nga Ihawan. Ug niining dapita himoon nako nga kawang ang mga laraw sa Juda ug sa Jerusalem, ang ilang katawhan mapukan pinaagi sa espada sa atubangan sa ilang mga kaaway, ug pinaagi sa kamot niadtong nagtinguha sa ilang kinabuhi. Akong ihatag ang ilang mga patayng lawas ingon nga pagkaon alang sa mga langgam sa kalangitan ug sa mga mananap sa yuta. Ug kining siyudara himoon nako nga usa ka makalilisang, usa ka butang nga talamayon; ang tanan nga moagi niini malisang ug magtamay tungod sa tanang mga katalagman niini. Akong ipakaon kanila ang unod sa ilang mga anak nga lalaki ug sa ilang mga anak nga babaye ug ang tanan mokaon sa unod sa iyang silingan sa panahon sa paglibot ug sa kaguol, nga niini ang ilang mga kaaway ug ang nagtinguha sa ilang sa kinabuhi magsakit kanila.’ “Unya buakon nimo ang banga diha sa panan-aw sa mga tawo nga uban kanimo, ug ikaw moingon kanila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Busa akong pusgayon kini nga katawhan ug kining siyudad, sama sa usa ka tawo nga magpusgay ug usa ka kulon sa magkukulon nga dili na gayod matibuok pag-usab. Ang katawhan maglubong diha sa Tofet tungod kay wala nay laing dapit nga kalubngan. Mao kini ang akong buhaton niining dapita, ug ngadto sa mga nagpuyo niini, maghimo niining siyudad nga sama sa Tofet, nag-ingon ang Ginoo. Ang mga balay sa Jerusalem ug ang mga balay sa mga hari sa Juda mahugawan sama sa dapit sa Tofet tungod sa tanang mga balay nga ang mga atop gisunogan ug insenso alang sa tanang panon sa langit ug nagbubo ug halad nga ilimnon alang sa laing mga dios.’ ” Unya miabot si Jeremias gikan sa Tofet, diin ang Ginoo nagpaadto kaniya sa pagpropesiya, ug siya mitindog sa hawanan sa balay sa Ginoo ug miingon sa tibuok katawhan, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Nagpadala ako niining siyudara ug sa tanang mga lungsod niini, sa tanang kadaot nga akong gibungat batok niini tungod kay gipatikig nila ang ilang mga liog, nagdumili sa pagpamati sa akong mga pulong.” Si Pasur nga pari, nga anak ni Imer ug mao ang labawng pangulo sa balay sa Ginoo, nakadungog kang Jeremias nga nagpropesiya niining mga butanga. Unya gibun-og ni Pasur si Jeremias nga propeta ug gibutang siya sa bilanggoan nga nahimutang sa taas nga Ganghaan ni Benjamin sa balay sa Ginoo. Sa pagkaugma, sa dihang gibuhian ni Pasur si Jeremias gikan sa bilanggoan, si Jeremias miingon kaniya, “Ang Ginoo wala magtawag sa imong ngalan nga Pasur, kondili Kalisangan sa tanang dapit. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, buhaton ko ikaw nga kalisangan sa imong kaugalingon ug sa tanan nimong mga higala. Sila mangapukan pinaagi sa espada sa ilang mga kaaway samtang ikaw magtan-aw. Ug akong ihatag ang tibuok nga Juda ngadto sa mga kamot sa hari sa Babilonia, ug iyang dad-on sila nga binihag ngadto sa Babilonia, ug pamatyon sila didto pinaagi sa espada. Dugang pa, akong ihatag ang tanang bahandi niining siyudad, ang tanang ganansiya niini, ang tanang mga bililhon nga butang niini ug ang tanang mga bahandi sa mga hari sa Juda ngadto sa mga kamot sa ilang mga kaaway nga manglungkab kanila ug modakop kanila ug magdala kanila ngadto sa Babilonia. Ug ikaw Pasur, ug ang tanang nagpuyo sa imong balay bihagon; ikaw moadto sa Babilonia ug adto ikaw mamatay ug adto ikaw ilubong, ikaw ug ang tanan nimong mga higala nga imong gipropesiyahan ug bakak.” O Ginoo, gilimbongan nimo ako ug ako nalimbongan; ikaw kusgan kay kanako, ug ikaw mipatigbabaw. Nahimo ako nga kataw-anan sa tibuok nga adlaw; ang tanan nagbiaybiay kanako. Kay sa dihang ako magsulti, ako mituaw, ako misinggit, “Kapintas ug kalaglagan!” Kay ang pulong sa Ginoo nahimo alang kanako nga usa ka pagtamay ug pagbugalbugal sa tibuok nga adlaw. Kon ako moingon, “Dili ako maghisgot kaniya, o magsulti pa sa iyang ngalan,” ania sa akong kasingkasing ang sama sa nagdilaab nga kalayo nga natakpan sulod sa akong mga bukog, ug ako gikapoyan sa pagpugong niini ug dili na makaantos. Kay ako nakadungog ug daghang mga hagawhaw. Kalisang anaa sa tanang dapit! “Isumbong siya! Isumbong nato siya!” nag-ingon ang tanan nakong mga suod nga higala, nga nagbantay sa akong pagkapukan. “Basin ug malingla siya, ug mabuntog nato siya, ug makapanimalos kita kaniya.” Apan ang Ginoo nag-uban kanako sama sa usa ka kahadlokan nga manggugubat; busa ang mga naglutos kanako mapandol, dili sila makabuntog kanako. Sila maulawan pag-ayo, kay sila dili molampos. Ang ilang dayon nga kaulawan dili gayod makalimtan. O Ginoo sa mga panon, nga nagsulay sa mga matarong, nga nagsud-ong sa kasingkasing ug sa hunahuna, pakitaa ako sa imong pagpanimalos kanila, kay kanimo gitugyan nako ang akong kahimtang. Pag-awit ngadto sa Ginoo; dayega ang Ginoo! Kay iyang giluwas ang kinabuhi sa kabos gikan sa kamot sa mga tigbuhat ug daotan. Tinunglo ang adlaw nga ako natawo! Ang adlaw sa pag-anak kanako sa akong inahan, ayaw kini panalangini! Tinunglo ang tawo nga nagdala ug balita ngadto sa akong amahan, nga nag-ingon, “Usa ka bata nga lalaki natawo kanimo,” naghimo kaniya nga malipayon kaayo. Himoa kanang tawhana nga sama sa mga siyudad nga gipukan sa Ginoo sa walay kaluoy; padungga siya ug singgit sa kabuntagon ug singgit sa kakuyaw sa kaudtohon, tungod kay wala niya ako patya sulod sa taguangkan; ang akong inahan mahimo unta nga akong lubnganan, ug ang iyang taguangkan dako hangtod sa kahangtoran. Ngano nga migula man ako gikan sa taguangkan aron sa pagtan-aw sa kabudlay ug sa kasubo, ug pagtapos sa akong mga adlaw diha sa kaulawan? Mao kini ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo, sa diha nga gipadala ngadto kaniya ni Hari Zedekias si Pasur nga anak ni Malkias, ug si Zefanias nga pari nga anak ni Maasias. Sila miingon, “Pagpakisayod sa Ginoo alang kanamo kay si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia nakiggubat batok kanamo; basin pa ug ang Ginoo maghimo kanamo sumala sa tanan niyang mga kahibulongang buhat ug magpasibog kaniya gikan kanamo.” Unya si Jeremias miingon kanila, “Mao kini ang isulti ninyo kang Zedekias, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Tan-awa, akong pasumbalikon ang mga hinagiban sa gubat nga anaa sa inyong mga kamot nga inyong gipakig-away batok sa hari sa Babilonia ug batok sa mga Caldeanhon nga naglibot kaninyo sa gawas sa mga paril ug akong pundokon sila ngadto sa taliwala niining siyudad. Ako gayod ang makig-away batok kaninyo pinaagi sa tinuy-od nga kamot ug sa kusgan nga bukton, diha sa kasuko ug diha sa kapungot ug diha sa dakong kaligutgot. Ug akong hampakon ang mga nagpuyo niining siyudad, tawo ug mananap, sila mangamatay sa dakong kamatay. Human niini, nag-ingon ang Ginoo, akong itugyan si Zedekias nga hari sa Juda ug ang iyang mga alagad, ug ang katawhan niining siyudad nga nahibilin gikan sa kamatay, sa espada ug sa gutom, ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug ngadto sa kamot sa ilang nga kaaway ug ngadto sa kamot sa mga nagtinguha sa ilang kinabuhi. Siya magtigbas kanila pinaagi sa sulab sa espada, siya dili maluoy kanila, o magsaylo kanila o magbaton ug kahangawa kanila.’ “Ug niini nga katawhan ikaw moingon, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, akong gipahiluna sa inyong atubangan ang dalan sa kinabuhi ug ang dalan sa kamatayon. Kadtong magpabilin niining siyudad mamatay pinaagi sa espada, ug sa gutom ug sa kamatay apan kadtong mogula ug moampo ngadto sa kamot sa mga Caldeanhon nga naglibot kaninyo, mabuhi ug makaangkon sa iyang kinabuhi ingon nga ganti sa gubat. Kay nakahukom ako batok niining siyudad alang sa kadaotan ug dili alang sa kaayohan, nag-ingon ang Ginoo: ihatag kini ngadto sa kamot sa hari sa Babilonia ug iya kining sunogon sa kalayo.’ “Ngadto sa balay sa hari sa Juda, ingna, ‘Pamatia ang pulong sa Ginoo, O balay ni David! Mao kini ang giingon sa Ginoo: “ ‘Buhata ninyo ang hustisya sa kabuntagon, ug luwasa siya nga gitulis gikan sa kamot sa nagdaogdaog, tingali unya ug ang akong kasuko mogula nga sama sa kalayo ug mosilaob nga walay makapalong niini, tungod sa daotan ninyong mga buhat.’ ” “Tan-awa, ako batok kanimo, O mga lumulupyo sa walog, O bato sa kapatagan, nag-ingon ang Ginoo; kamo nga nag-ingon, ‘Kinsay moanhi batok kanato, o kinsay mosulod sa atong puluy-anan?’ Silotan nako kamo sumala sa bunga sa inyong mga binuhatan, nag-ingon ang Ginoo. Maghaling ako ug kalayo diha sa iyang lasang, ug kini maglamoy sa tanang naglibot kaniya.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Lakaw ngadto sa balay sa hari sa Juda, ug isulti didto kining pulonga, ug ingna, ‘Pamatia ang pulong sa Ginoo, O Hari sa Juda nga naglingkod sa trono ni David, ikaw ug ang imong mga alagad, ug ang imong katawhan nga mosulod niini nga mga ganghaan. Mao kini ang giingon sa Ginoo: Buhata ninyo ang hustisya ug ang pagkamatarong, ug luwasa siya nga gitulis gikan sa kamot sa nagdaogdaog. Ayaw pagbuhat ug kasaypanan o kapintas ngadto sa langyaw, sa wala nay amahan ug sa biyuda o magpaagas ug dugo sa walay sala niining dapita. Kay kon kamo magtuman gayod niining pulonga, aduna unyay mosulod sa mga ganghaan niining balaya nga mga hari nga maglingkod sa trono ni David, nga magsakay sa mga karwahi ug sa mga kabayo, sila ug ang ilang mga alagad ug ang ilang katawhan. Apan kon kamo dili motuman niining pulonga, ako manumpa sa akong kaugalingon, nag-ingon ang Ginoo, nga kining balaya mahimong biniyaan. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa balay sa hari sa Juda: “ ‘Ikaw sama sa Gilead alang kanako, sama sa kinatumyan sa Lebanon, apan himoon ko gayod ikaw nga kamingawan, siyudad nga walay magpuyo. Mag-andam ako ug mga tiglaglag batok kanimo, ang matag usa uban ang iyang mga hinagiban; ug sila magputol sa mga pinili nimong sedro ug isalibay kini ngadto sa kalayo. “ ‘Ug daghang mga nasod nga moagi niining siyudara, ug ang matag tawo moingon sa iyang isigkatawo, “Nganong gibuhat man sa Ginoo ang ingon niini nganhi niining dakong siyudad?” Unya sila motubag, “Tungod kay sila misalikway sa kasabotan sa Ginoo nga ilang Dios ug nagsimba sa laing mga dios ug nag-alagad kanila.” ’ ” Ayaw kamo paghilak tungod sa namatay, o magbakho tungod kaniya; kondili panghilak kamo sa hilabihan tungod kaniya nga mibiya, kay siya dili na mobalik aron sa pagtan-aw sa iyang yutang natawhan. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod kang Jehoahas nga anak nga lalaki ni Josias, hari sa Juda, nga naghari puli kang Josias nga iyang amahan, ug nga mibiya niining dapita, “Siya dili na mobalik pag-usab, apan sa dapit diin siya gidala nga binihag, adto siya mamatay ug dili na siya makakita pag-usab niining yutaa.” “Alaot kadtong nagtukod sa iyang balay sa paagi nga dili matarong, ug sa iyang mga lawak sa itaas sa paagi nga dili makataronganon; nga naghimo sa iyang isigkatawo nga mag-alagad nga walay bayad ug dili mohatag kaniya sa iyang suhol; nga nag-ingon, ‘Ako magbuhat ug dako nga balay nga may dagkong lawak sa itaas,’ ug magbutang ug mga bintana niini, may kisami nga cedro ug pintalan kini ug lutong pula. Nagtuo ka ba nga ikaw hari tungod kay ikaw nagpalabaw pinaagi sa sedro? Dili ba nga ang imong amahan nagkaon ug nag-inom ug nagbuhat ug hustisya ug pagkamatarong? Unya kadto maayo alang kaniya. Siya naghukom sa katungod sa mga kabos ug nanginahanglan; unya kadto maayo. Dili ba kini maoy pag-ila kanako? nag-ingon ang Ginoo. Apan ikaw adunay mga mata ug kasingkasing alang lamang sa pagpanikas, sa pagpaagas ug dugo sa walay sala, ug sa pagdaogdaog ug sa kapintas.” Busa mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod kang Jehoiakim nga anak ni Josias, hari sa Juda: “Sila dili magbangutan tungod kaniya nga mag-ingon, ‘Ah, akong igsoon nga lalaki!’ o ‘Ah, igsoon nga babaye!’ Sila dili magbangutan tungod kaniya nga mag-ingon, ‘Ah, agalon!’ o ‘Ah, ang iyang kahalangdon!’ Uban sa paglubong sa usa ka asno, ilubong siya, guyoron ug isalibay hangtod sa unahan sa ganghaan sa Jerusalem.” “Tungas ngadto sa Lebanon, ug singgit ug ipatugbaw ang imong tingog sa Basan; singgit gikan sa Abarim, kay ang tanan nimong mga hinigugma nangalaglag. Misulti ako kanimo diha sa imong pagkamauswagon, apan ikaw nag-ingon, ‘Dili ako mamati.’ Kini mao ang imong pamaagi sukad sa imong pagkabatan-on nga wala ikaw magtuman sa akong tingog. Ang hangin mag-abog sa tanan nimong mga tigbantay sa karnero, ug ang imong mga hinigugma bihagon; busa maulawan ikaw ug malibog tungod sa tanan nimong pagkadaotan. O lumulupyo sa Lebanon, nga nagsalag diha sa mga cedro, pagkamakakaluoy nimo sa dihang modangat kanimo ang mga kasakit, ang kasakit nga sama sa usa ka babaye nga nagbati!” “Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoo, bisan ug si Conias nga anak ni Jehoiakim nga hari sa Juda maoy singsing nga timaan nga ania sa akong tuong kamot, husloon ko ikaw; ug ihatag ko ikaw ngadto sa kamot niadtong nagtinguha sa imong kinabuhi, ngadto sa kamot niadtong imong gikahadlokan, bisan ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug ngadto sa kamot sa mga Caldeanhon. Ilabog ko ikaw ug ang imong inahan nga nanganak kanimo ngadto sa laing yuta, diin kamo wala mangatawo didto, ug adto kamo mangamatay. Apan ngadto sa yuta nga ilang gipangandoy nga ilang paulian, dili sila makapauli didto.” Kining tawhana nga si Conias usa ba ka tinamay nga nabuak nga sudlanan, usa ba ka sudlanan nga walay nagtagad? Ngano man nga gihinginlan siya ug ang iyang mga anak, ug gisalibay ngadto sa yuta nga wala nila mailhi? O yuta, yuta, yuta, pamatia ang pulong sa Ginoo! Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Isulat kining tawhana ingon nga walay anak, usa ka tawo nga dili mouswag sa iyang mga adlaw; kay walay usa sa iyang kaliwat nga mouswag diha sa paglingkod sa trono ni David, ug sa pagmando pag-usab diha sa Juda.” “Alaot ang mga tigbantay sa karnero nga naglaglag ug nagpatibulaag sa mga karnero sa akong sibsibanan!” nag-ingon ang Ginoo. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, mahitungod sa mga tigbantay nga nag-atiman sa akong katawhan: “Inyong gipatibulaag ang akong panon ug giabog sila, ug wala kamo magtagad kanila. Busa, ako magtagad kaninyo tungod sa daotan ninyong mga buhat, nag-ingon ang Ginoo. Unya tigomon nako ang nahibilin sa akong panon gikan sa tanang mga dapit diin didto giabog ko sila ug dad-on nako sila pagbalik ngadto sa ilang mga toril ug sila magmabungahon ug mosanay. Ug ako magbutang ug mga tigbantay kanila nga mag-atiman kanila ug dili na sila mahadlok pa o malisang o adunay mawala, nag-ingon ang Ginoo. “Ang mga adlaw nagsingabot gayod, nag-ingon ang Ginoo, nga ako magpatindog alang kang David ug usa ka matarong nga Sanga, ug siya magmando ingon nga hari ug magdumala nga maalamon ug magpahamtang sa hustisya ug pagkamatarong dinhi sa yuta. Sa iyang mga adlaw ang Juda maluwas, ug ang Israel magpuyo nga layo sa kakuyaw. Ug mao kini ang ngalan nga itawag kaniya: ‘Ang Ginoo mao ang among pagkamatarong.’ “Busa, tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga ang mga tawo dili na moingon, ‘Ingon nga buhi ang Ginoo nga nagdala sa katawhan sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto,’ kondili, ‘Ingon nga buhi ang Ginoo nga nagdala ug nagmando sa kaliwatan sa banay sa Israel gikan sa amihanang dapit ug gikan sa tanang dapit diin giabog niya sila.’ Unya magpuyo sila sa ilang kaugalingong yuta.” Mahitungod sa mga propeta: Ang akong kasingkasing nadugmok sa sulod nako, ang tanan nako nga mga bukog nangurog; ako sama sa usa ka tawo nga hubog, sama sa usa ka tawo nga gidaog sa bino, tungod sa Ginoo ug tungod sa iyang balaan nga mga pulong. Kay ang yuta napuno sa mga mananapaw; tungod sa tunglo ang yuta nagsubo ug ang mga sibsibanan sa kamingawan nangauga. Ang ilang gisubay daotan, ug ang ilang kusog dili matarong. “Ang propeta ug ang pari dili diosnon; bisan sa akong balay nakita nako ang ilang pagkadaotan, nag-ingon ang Ginoo. Busa ang ilang dalan alang kanila mahimong mga agianan nga danglog diha sa kangitngitan, nga diha niini sila abogon ug mangahulog; kay magpadala ako kanila ug kadaot sa tuig sa pagsilot kanila, nag-ingon ang Ginoo. Sa mga propeta sa Samaria, nakita nako ang usa ka dili maayo nga butang: sila nagpropesiya pinaagi sa Baal, ug nagpahisalaag sa akong katawhan nga Israel. Apan sa mga propeta sa Jerusalem, nakita nako ang usa ka makalilisang nga butang: sila nanapaw ug nagkinabuhi sa kabakakan; gipalig-on nila ang mga kamot sa mga tigbuhat ug daotan, aron walay mobiya gikan sa iyang pagkadaotan; ang tanan kanila nahimong sama sa Sodoma alang kanako ug ang mga nagpuyo niini sama sa Gomora.” Busa mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon mahitungod sa mga propeta: “Tan-awa, pakan-on nako sila ug panyawan ug hatagan nako sila ug tubig nga may hilo aron imnon; kay gikan sa mga propeta sa Jerusalem ang pagkadili diosnon miabot sa tibuok nga yuta.” Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Ayaw kamo pamati sa mga pulong sa mga propeta nga nagpropesiya kaninyo, nga nagpuno kaninyo sa mga kawang nga paglaom. Sila nagsulti ug mga panan-awon sa kaugalingon nilang mga hunahuna, ug dili gikan sa baba sa Ginoo. Sila kanunayng nag-ingon ngadto sa mga nagtamay sa pulong sa Ginoo, ‘Maayo kini alang kaninyo,’ ug ngadto sa tanan nga hugot nga nagsunod sa kaugalingon niyang kasingkasing, sila miingon, ‘Walay kadaot nga modangat kaninyo.’ ” Kay kinsa ba kanila ang mibarog sa tambag sa Ginoo, aron sa pagsabot ug sa pagpamati sa iyang pulong, o kinsay bay nagtagad sa iyang pulong ug namati niini? Tan-awa, ang bagyo sa Ginoo! Ang kapungot migula, usa ka nagtuyoktuyok nga alimpulos; kini mobuto ibabaw sa ulo sa mga daotan. Ang kasuko sa Ginoo dili mosibog hangtod nga iyang mabuhat ug matapos ang katuyoan sa iyang kasingkasing. Sa ulahing mga adlaw masabtan ninyo kini pag-ayo. “Ako wala magpadala niining mga propeta, apan sila nanagan; ako wala makigsulti kanila, apan sila nagpropesiya. Apan kon sila mibarog diha sa akong tambag, makasangyaw unta sila sa akong mga pulong ngadto sa akong katawhan, ug mapalikay unta nila sila gikan sa daotan nilang dalan, ug gikan sa daotan nilang mga buhat. “Dios ba lamang ako sa duol, nag-ingon ang Ginoo, ug dili ba sa layo? Makatago ba ang usa ka tawo sa iyang kaugalingon sa mga tago nga dapit nga dili ako makakita kaniya? nag-ingon ang Ginoo. Dili ba nga akong gipuno ang langit ug ang yuta? nag-ingon ang Ginoo. Nakadungog ako sa giingon sa mga propeta, nga nagpropesiya ug mga bakak pinaagi sa akong ngalan, nga nag-ingon, ‘Ako nagdamgo, ako nadamgo!’ Hangtod kanus-a kutob nga adunay mga bakak sa kasingkasing sa mga propeta nga nagpropesiya ug mga bakak ug nagpropesiya ug limbong sa kaugalingon nilang kasingkasing, nga naghunahuna sa paghimo sa akong katawhan nga malimot sa akong ngalan pinaagi sa ilang mga damgo nga ilang gisulti sa matag usa, ingon nga ang ilang mga katigulangan nangalimot sa akong ngalan tungod sa Baal? Ang propeta nga adunay damgo pasultiha sa damgo, apan siya nga nagbaton sa akong pulong pasultiha sa akong pulong diha sa pagkamatinud-anon. Unsa bay kalabotan sa dagami ug sa trigo? nag-ingon ang Ginoo. Dili ba ang akong pulong sama sa kalayo? nag-ingon ang Ginoo, ug sama sa martilyo nga modugmok sa bato? Busa, tan-awa, ako batok sa mga propeta, nag-ingon ang Ginoo, nga nangawat sa akong mga pulong gikan sa usa ug usa. Tan-awa, ako batok sa mga propeta, nag-ingon ang Ginoo, nga naggamit sa ilang mga dila ug nag-ingon, ‘Nag-ingon ang Ginoo.’ Tan-awa, ako batok niadtong nagpropesiya sa mga damgo nga bakak, nag-ingon ang Ginoo, ug nagsulti kanila ug nagpahisalaag sa akong katawhan pinaagi sa ilang kabakakan ug sa ilang pagkadanghag bisan ug wala ako magpadala kanila o magsugo kanila, busa wala sila magpulos niining katawhan, nag-ingon ang Ginoo. “Sa diha nga usa niining katawhan o usa ka propeta o usa ka pari mangutana kanimo, ‘Unsa ang palas-anon sa Ginoo?’ Ingna sila, ‘Kamo mao ang palas-anon, ug isalibay ko kamo, nag-ingon ang Ginoo.’ Ug mahitungod sa propeta o sa pari o usa sa katawhan nga mag-ingon, ‘Ang palas-anon sa Ginoo,’ silotan nako kanang tawhana ug ang iyang panimalay. Mao kini ang isulti ninyo, ang matag usa sa iyang isigkatawo ug ang matag usa sa iyang igsoon, ‘Unsay gitubag sa Ginoo?’ o ‘Unsay gisulti sa Ginoo?’ Apan ‘ang palas-anon sa Ginoo ’ dili na ninyo hisgotan pa kay ang palas-anon mao ang kaugalingon nga pulong sa matag tawo, ug gituis ninyo ang mga pulong sa buhing Dios, ang Ginoo sa mga panon, atong Dios. Mao kini ang inyong isulti sa propeta, ‘Unsay gitubag sa Ginoo kanimo?’ o ‘Unsay gisulti sa Ginoo?’ Apan kon kamo moingon, ‘Ang palas-anon sa Ginoo,’ mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Tungod kay miingon ikaw niining mga pulonga, “Ang palas-anon sa Ginoo,” sa dihang nagpadala ako nganha kanimo, nga nag-ingon, “Ayaw kamo pag-ingon, ‘Ang palas-anon sa Ginoo, ’ ” busa tan-awa, alsahon ko gayod kamo ug ilabay gikan sa akong atubangan, ikaw ug ang siyudad nga gihatag nako kaninyo ug sa inyong mga katigulangan. Ug dad-on nako nganha kaninyo ang walay kataposang pagtamay ug dayong kaulawan nga dili malimtan.’ ” Human bihaga ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia si Jeconias nga anak ni Jehoiakim, hari sa Juda gikan sa Jerusalem lakip ang mga pangulo sa Juda, ang mga batid sa pagpamuhat ug ang mga tigsalsal, ug gidala sila ngadto sa Babilonia, ang Ginoo nagpakita kanako niini nga panan-awon: Dihay duha ka bukag nga igos nga gibutang sa atubangan sa Templo sa Ginoo. Ang usa ka bukag adunay maayo kaayo nga mga igos, sama sa mga igos nga unang nahinog, apan sa laing bukag dunot kaayo nga mga igos, dunot kaayo nga dili na makaon. Unya ang Ginoo miingon kanako, “Unsay imong nakita, Jeremias?” Ako miingon, “Mga igos, ang maayong mga igos maayo kaayo, ug ang dunot nga mga igos dunot kaayo nga dili na makaon.” Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Sama niining mga maayong igos, isipon usab nako nga maayo ang mga binihag nga gikan sa Juda, nga akong gipadala gikan niining dapita ngadto sa yuta sa mga Caldeanhon. Itutok nako ang akong mga mata ngadto kanila alang sa kaayohan ug dad-on nako sila pagbalik niining yutaa. Lig-onon nako sila ug dili gub-on. Itanom nako sila ug dili ibton. Hatagan nako sila ug kasingkasing sa pag-ila nga ako mao ang Ginoo; ug sila mahimo nga akong katawhan ug ako mahimo nga ilang Dios, kay sila mobalik kanako uban sa tibuok nilang kasingkasing. “Apan mao kini ang giingon sa Ginoo: Sama sa dunot nga mga igos nga dunot kaayo nga dili na makaon, magtagad ako kang Zedekias nga hari sa Juda, sa iyang mga pangulo, sa salin sa Jerusalem nga nagpabilin niining yutaa ug kadtong nagpuyo sa yuta sa Ehipto. Himoon nako sila nga kalisangan ngadto sa tanang mga gingharian sa yuta aron mahimo nga usa ka talamayon, usa ka sanglitanan, usa ka biaybiay ug usa ka tunglo didto sa tanang mga dapit diin hinginlan nako sila. Ug ako magpadala ug espada, gutom, ug kamatay ngadto kanila hangtod nga sila mangapuo gikan sa yuta nga gihatag nako kanila ug sa ilang mga katigulangan.” Ang pulong nga midangat kang Jeremias mahitungod sa tibuok katawhan sa Juda, sa ikaupat nga tuig ni Jehoiakim nga anak ni Josias, ang hari sa Juda (kadto mao ang unang tuig ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia), nga gisulti ni Jeremias nga propeta ngadto sa tibuok katawhan sa Juda ug sa tanang nagpuyo sa Jerusalem: “Sulod sa 23 ka tuig gikan sa ikanapulo ug tulo nga tuig ni Josias nga anak ni Amon, ang hari sa Juda, hangtod niining adlawa, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, ako kanunayng nagsulti kaninyo, apan wala kamo mamati. Wala kamo mamati o mokiling sa inyong mga dalunggan aron sa pagpamati, bisan pa ug ang Ginoo nagpadayon sa pagpadala nganha kaninyo sa tanan niyang mga sulugoon nga propeta sa pag-ingon, ‘Pamiya kamo karon, ang matag usa kaninyo gikan sa iyang daotang pamaagi, ug sayop nga mga binuhatan ug pamuyo kamo sa yuta nga gihatag sa Ginoo kaninyo ug sa inyong mga katigulangan, sukad sa kakaraanan ug hangtod sa kahangtoran; ayaw pagsunod sa lain nga mga dios aron sa pag-alagad kanila ug sa pagsimba kanila, o hagiton ako sa pagkasuko tungod sa mga buhat sa inyong mga kamot. Unya dili ako magbuhat ug kadaot kaninyo.’ Apan wala kamo mamati kanako, nag-ingon ang Ginoo, aron mahagit ninyo ako sa pagkasuko tungod sa mga buhat sa inyong mga kamot ngadto sa inyong kaugalingon nga kadaot. “Busa miingon ang Ginoo sa mga panon: Tungod kay kamo wala magtuman sa akong mga pulong, ipadala nako ang tanang mga banay sa amihanan, nag-ingon ang Ginoo, ug si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia nga akong alagad, ug dad-on nako sila batok niining yutaa, ug batok sa mga nagpuyo niini ug batok niining tanan nga mga nasod nga naglibot. Laglagon gayod nako sila ug himoon nga usa ka kalisangan ug talamayon ug walay kataposan nga kaulawan. Dugang pa, wagtangon nako gikan kanila ang tingog sa kasadya ug ang tingog sa kalipay, ang tingog sa pamanhonon ug ang tingog sa pangasaw-onon, ang paggaling sa mga galingan ug ang kahayag sa lampara. Kining tibuok nga yuta mahimo nga ginuba ug biniyaan, ug kining mga nasora mag-alagad sa hari sa Babilonia sulod sa 70 ka tuig. Unya human sa 70 ka tuig, akong silotan ang hari sa Babilonia ug kanang nasora, ang yuta sa mga Caldeanhon, tungod sa ilang kalapasan, nag-ingon ang Ginoo, ug himoon ang yuta nga biniyaan sa dayon. Akong dad-on diha nianang yutaa ang tanang mga pulong nga akong gilitok batok niana, ang tanan nga nasulat niining basahona, nga gipropesiya ni Jeremias batok sa tanang mga nasod. Kay daghang mga nasod ug gamhanang mga hari nga mangulipon usab kanila, ug panimaslan nako sila sumala sa ilang mga buhat ug sa mga buhat sa ilang mga kamot.” Kay mao kini ang giingon kanako sa Ginoo, ang Dios sa Israel: “Kuhaa gikan sa akong kamot kining kupa sa bino sa kapungot, ug paimna ang tanang mga nasod nga paadtoan nako kanimo. Sila manginom ug magsusapinday ug mangabuang tungod sa espada nga akong ipadala taliwala kanila.” Busa gikuha nako ang kupa gikan sa kamot sa Ginoo, ug gipainom nako ang tanang mga nasod nga gipaadtoan kanako sa Ginoo: ang Jerusalem ug ang mga siyudad sa Juda, ang mga hari ug ang mga pangulo niini, aron sa paghimo kanila nga biniyaan ug usa ka kalisangan, usa ka talamayon ug usa ka tinunglo, sama niining adlawa; ang Paraon nga hari sa Ehipto, ang iyang mga alagad, ang iyang mga pangulo, ang tanan niyang katawhan, ug ang tanang langyaw uban kanila; ang tanang mga hari sa yuta sa Uz ug ang tanang mga hari sa yuta sa mga Filistihanon—sa Askelon, sa Gasa, sa Ekron, ug sa mga salin sa Asdod; ang Edom, ang Moab, ug ang mga kaliwat ni Ammon; ang tanang mga hari sa Tiro, ang tanang mga hari sa Sidon, ug ang tanang mga hari sa kabaybayonan tabok sa dagat; ang Dedan, ang Tema, ug ang Buz, ug ang tanan nga nagpatupi sa ilang buhok; ang tanang mga hari sa Arabia, ug ang tanang mga hari sa nagkasagol nga mga banay nga nagpuyo didto sa kamingawan; ang tanang mga hari sa Zimri, ang tanang mga hari sa Elam, ug ang tanang mga hari sa Media; ang tanang mga hari sa amihanan, sa layo ug sa duol, ang usa sunod sa usa, ug ang tanang mga gingharian sa kalibotan nga anaa sa ibabaw sa yuta. Ug sunod kanila ang hari sa Babilonia moinom. “Unya ikaw moingon kanila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Panginom kamo ug paghubog ug pagsuka ug pangatumba, ug ayaw pagbangon tungod sa espada nga akong gipadala nganha kaninyo.’ “Ug kon sila magdumili sa pagkuha sa kupa gikan sa imong kamot aron sa pag-inom niini, ikaw moingon kanila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Kinahanglang moinom kamo! Kay tan-awa, ako nagsugod sa pagbuhat ug kadaot sa siyudad nga gitawag sa akong ngalan, ug dili ba silotan gayod kamo? Dili gayod mahimo nga dili kamo silotan kay ako nagpadala ug espada batok sa tanang nagpuyo sa yuta, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon.’ “Busa ikaw, kinahanglang magpropesiya batok kanila niining tanan nga mga pulong, ug ingna sila: ‘Ang Ginoo mopadahunog gikan sa kahitas-an, ug mobungat sa iyang tingog gikan sa iyang balaang puluy-anan; siya mopadahunog sa iyang tingog batok sa iyang panon ug mosinggit, sama kanila nga naggiok sa mga paras, batok sa tanang nagpuyo sa yuta. Ang kaguliyang modangat bisan pa ngadto sa kinatumyan sa yuta, kay ang Ginoo adunay isudya batok sa mga nasod; siya mosulod ngadto sa paghukom sa tanang unod, ug ang mga daotan iyang ibutang sa espada, nag-ingon ang Ginoo.’ “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Tan-awa, ang kadaot modangat gikan sa usa ka nasod ngadto sa laing nasod, ug ang usa ka dakong bagyo naghaguros gikan sa kinatumyan nga mga bahin sa yuta! “Ug ang mga pinatay sa Ginoo nianang adlawa molukop gikan sa usa ka tumoy sa yuta ngadto sa pikas. Sila dili hilakan o hipuson o ilubong; sila mahimong kinalibang sa ibabaw sa yuta. “Pagminatay, kamo nga mga tigbantay sa karnero, ug panghilak; pangligid kamo diha sa abo, kamo nga mga pangulo sa panon, kay ang mga adlaw sa pag-ihaw kaninyo ug sa inyong pagkatibulaag miabot na, ug kamo mangapukan sama sa mga pinili nga laking karnero. Walay dalangpanan nga mahibilin alang sa mga tigbantay sa karnero, o kaikyasan alang sa mga pangulo sa panon! Pamatia ang pagtuaw sa mga tigbantay sa karnero, ug pagminatay sa mga pangulo sa panon! Kay ang Ginoo naghimong awaaw sa ilang sibsibanan, ug ang malinawon nga mga puluy-anan gipamiyaan, tungod sa bangis nga kasuko sa Ginoo. Sama sa usa ka liyon, siya mibiya sa iyang tagoanan, kay ang ilang yuta nahimong usa ka awaaw tungod sa espada sa nagdaogdaog, ug tungod sa iyang bangis nga kasuko.” Sa sinugdan sa paghari ni Jehoiakim nga anak ni Josias, ang hari sa Juda, kining pulonga midangat gikan sa Ginoo, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tindog sa hawanan sa balay sa Ginoo, ug isulti ngadto sa tanang mga siyudad sa Juda nga nanganhi aron sa pagsimba sulod sa balay sa Ginoo ang tanang mga pulong nga gisugo nako kanimo nga isulti kanila; ayaw sayloi bisan usa ka pulong. Basin ug sila mamati, ug ang matag usa mobiya sa iyang daotan nga pamaagi, aron ako magbakwi sa kadaot nga buhaton nako kanila tungod sa daotan nilang mga buhat. Ingna sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Kon kamo dili mamati kanako, sa paglakaw subay sa akong balaod nga akong gibutang sa inyong atubangan, ug sa pagtagad sa mga pulong sa akong mga alagad nga mga propeta nga gipaanha dayon nako kaninyo, bisan wala kamo magtagad, himoon nako kining balaya nga sama sa Silo, ug himoon nako kining siyudara nga tinunglo sa tanang mga nasod sa yuta.’ ” Ang mga pari ug ang mga propeta ug ang tibuok katawhan nakadungog kang Jeremias nga nagsulti niining mga pulonga didto sa balay sa Ginoo. Sa diha nga nahuman si Jeremias sa pagsulti kanila sa tanang gisugo sa Ginoo nga isulti sa tibuok katawhan, ang mga pari ug ang mga propeta ug ang tibuok katawhan midakop kaniya, nga nag-ingon, “Mamatay gayod ikaw! Nganong nagpropesiya man ikaw pinaagi sa ngalan sa Ginoo nga nag-ingon, ‘Kining balaya mahisama sa Silo, ug kining siyudara mahimong biniyaan nga walay nagpuyo’?” Ug ang tibuok katawhan mialirong kang Jeremias didto sa balay sa Ginoo. Sa pagkadungog sa mga pangulo sa Juda niining mga butanga, sila mitungas gikan sa balay sa hari ngadto sa balay sa Ginoo ug milingkod sila sa atubangan sa Bag-ong Ganghaan sa balay sa Ginoo. Unya ang mga pari ug ang mga propeta namulong sa mga pangulo ug sa tibuok katawhan, “Kining tawhana angay sa silot nga kamatayon tungod kay siya nagpropesiya batok niini nga siyudad, ingon nga nadungog ninyo sa inyong kaugalingong dalunggan.” Unya si Jeremias misulti sa tanang mga pangulo ug sa tibuok katawhan, nga nag-ingon, “Ang Ginoo nagpadala kanako aron sa pagpropesiya batok niining balaya ug niining siyudad sa tanang mga pulong nga inyong nadungog. Busa karon, usba ninyo ang inyong mga pamaagi ug ang inyong mga binuhatan, ug tumana ang tingog sa Ginoo nga inyong Dios ug bakwion sa Ginoo ang kadaot nga iyang gisulti batok kaninyo. Apan mahitungod kanako, ako ania sa inyong mga kamot. Buhata kanako ang gihunahuna ninyo nga maayo ug matarong alang kaninyo. Apan hibaloi lamang gayod ninyo nga kon patyon ninyo ako, magdala kamo ug dugo nga walay sala nganha sa inyong kaugalingon ug niining siyudad ug sa mga nagpuyo niini kay sa pagkatinuod, ang Ginoo nagpadala kanako nganhi kaninyo aron sa pagsulti niining tanang mga pulong diha sa inyong mga igdulungog.” Unya ang mga pangulo ug ang tibuok katawhan miingon sa mga pari ug sa mga propeta, “Kining tawhana dili angay sa silot nga kamatayon kay siya misulti kanato diha sa ngalan sa Ginoo nga atong Dios.” Unya dihay pipila sa mga kadagkoan sa yuta nga mitindog ug misulti ngadto sa katilingban sa katawhan, nga nag-ingon, “Si Mikeas nga taga-Moreset nagpropesiya sa mga adlaw ni Hesekias nga hari sa Juda ug misulti sa tibuok katawhan sa Juda, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, Ang Zion darohon sama sa uma; ang Jerusalem mahimong tinapok nga mga ginuba, ug ang bukid sa balay mahimong kakahoyan.’ Gipatay ba siya ni Hesekias nga hari sa Juda ug sa tibuok Juda? Wala ba siya mahadlok sa Ginoo ug naghangyo sa kaluoy sa Ginoo, ug wala ba bakwia sa Ginoo ang kadaot nga iyang gisulti batok kanila? Apan hapit na kita magdala ug dakong kadaot nganhi sa atong kaugalingon.” Dihay laing tawo nga nagpropesiya pinaagi sa ngalan sa Ginoo, si Urias nga anak ni Semaias sa Kiriat-jearim. Siya nagpropesiya batok niining siyudara ug batok niining yutaa sa mga pulong nga sama sa mga pulong ni Jeremias. Sa diha nga si Hari Jehoiakim, uban ang iyang mga sundalo ug ang tanang mga pangulo nakadungog sa iyang mga pulong, ang hari nagtinguha sa pagpatay kaniya. Apan sa pagkadungog ni Urias niini, siya nahadlok ug mikagiw ug miikyas ngadto sa Ehipto. Unya si Hari Jehoiakim nagpadala ug mga tawo ngadto sa Ehipto, si Elnatan nga anak ni Akbor ug pipila uban kaniya, ug ilang gikuha si Urias gikan sa Ehipto, ug gidala ngadto kang Hari Jehoiakim, nga mipatay kaniya pinaagi sa espada, ug gitambog ang iyang patay nga lawas ngadto sa lubnganan sa mga tawong timawa. Apan ang kamot ni Ahikam nga anak ni Safan diha uban kang Jeremias, nga tungod niana siya wala itugyan ngadto sa kamot sa mga tawo nga buot mopatay kaniya. Sa sinugdan sa paghari ni Zedekias nga anak ni Josias, ang hari sa Juda, kining pulonga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo kanako: “Paghimo ug mga higot ug mga yugo ug ibutang kini sa imong liog. Pagpadala ug mensahe ngadto sa hari sa Edom, sa hari sa Moab, sa hari sa mga kaliwat ni Amon, sa hari sa Tiro ug sa hari sa Sidon, pinaagi sa kamot sa mga sinugo nga moanha sa Jerusalem ngadto kang Zedekias nga hari sa Juda. Ihatag kanila kining sugo alang sa ilang mga agalon, ‘Mao kini ang giiingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Mao kini ang isulti ninyo sa inyong mga agalon: “Ako, pinaagi sa akong dakong gahom ug sa akong tinuy-od nga bukton, mao ang nagbuhat sa yuta, lakip ang mga tawo ug ang mga mananap nga anaa sa yuta, ug ihatag nako kini ngadto kang bisan kinsa nga matarong sa akong pagtan-aw. Karon gihatag na nako kining tibuok nga yuta ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, nga akong alagad, ug gihatag usab nako kaniya ang mga mananap sa kapatagan aron sa pag-alagad kaniya. Ang tanang mga nasod mag-alagad kaniya ug sa iyang anak, ug sa anak sa iyang anak, hangtod nga moabot ang panahon sa iyang kaugalingong yuta; unya daghang mga nasod ug gamhanang mga hari ang mag-ulipon kaniya. “ ‘Apan kon adunay nasod o gingharian nga dili mag-alagad sa maong Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, ug dili magpasangon sa ilang liog sa yugo sa hari sa Babilonia, akong silotan ang maong nasod pinaagi sa espada, pinaagi sa gutom ug pinaagi sa kamatay, nag-ingon ang Ginoo, hangtod nga mapuo nako sila pinaagi sa iyang kamot. Busa ayaw kamo pamati sa inyong mga propeta, sa inyong mga tigpanagna, sa inyong mga tighubad sa damgo, sa inyong mga tighubad sa mga tilimad-on o sa inyong mga tigsalamangka nga nag-ingon kaninyo, “Dili kamo mag-alagad sa hari sa Babilonia.” Kay bakak ang ilang gipropesiya kaninyo nga maoy makaingon nga kamo balhinon ngadto sa layo gikan sa inyong yuta, ug hinginlan ko kamo ug nga kamo mangahanaw. Apan ang nasod nga magpasangon sa ilang liog sa yugo sa hari sa Babilonia ug mag-alagad kaniya, akong ibilin sa kaugalingon niini nga yuta, aron mag-uma niini ug magpuyo niini, nag-ingon ang Ginoo. ’ ” Ngadto kang Zedekias nga hari sa Juda, ako nagsulti sa samang paagi: “Pasangoni ninyo ang inyong mga liog sa yugo sa hari sa Babilonia ug alagari siya ug ang iyang katawhan, ug mangabuhi kamo. Nganong magpakamatay man ikaw ug ang imong katawhan pinaagi sa espada, sa gutom ug sa kamatay, sumala sa gisulti sa Ginoo mahitungod sa nasod nga dili moalagad sa hari sa Babilonia? Ayaw kamo pamati sa mga pulong sa mga propeta nga magsulti kaninyo, ‘Dili kamo mag-alagad sa hari sa Babilonia,’ kay bakak ang ilang gipropesiya kaninyo. Ako wala magpadala kanila, nag-ingon ang Ginoo, apan nagpropesiya sila ug bakak pinaagi sa akong ngalan, nga tungod niana ako magpapahawa kaninyo, ug kamo mangamatay, kamo ug ang mga propeta nga nagpropesiya kaninyo.” Misulti usab ako sa mga pari ug niining tibuok nga katawhan, nga nag-ingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Ayaw pamati sa pulong sa inyong mga propeta nga nagpropesiya kaninyo, nga nag-ingon, ‘Ang mga kagamitan sa balay sa Ginoo sa dili madugay dad-on na usab gikan sa Babilonia,’ kay bakak ang ilang gipropesiya kaninyo. Ayaw kamo pamati kanila; alagari ang hari sa Babilonia ug mabuhi kamo. Nganong mahimo man gayod nga biniyaan kining siyudara? Kon sila mga propeta ug kon ang pulong sa Ginoo anaa kanila, papangamuyoa sila karon sa Ginoo sa mga panon, aron ang mga kagamitan nga nahibilin sa balay sa Ginoo, sa balay sa hari sa Juda ug sa Jerusalem, dili mahiadto sa Babilonia. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon mahitungod sa mga haligi, sa tangke, sa mga tungtonganan ug sa uban nga mga kagamitan nga nahibilin niining siyudara, nga wala kuhaa ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, sa diha nga iyang gidala nga binihag si Jeconias nga anak ni Jehoiakim, ang hari sa Juda ug ang tanang mga inila sa Juda ug sa Jerusalem, gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, mahitungod sa mga kagamitan nga nahibilin diha sa balay sa Ginoo, sa balay sa hari sa Juda, ug sa Jerusalem: Kini dad-on ngadto sa Babilonia, ug kini magpabilin didto, hangtod sa adlaw nga moadto ako niini, nag-ingon ang Ginoo. Unya dad-on nako kini pagbalik ug ibalik kini niining dapita.” Niadtong maong tuig, sa sinugdan sa paghari ni Zedekias nga hari sa Juda, sa ikalimang bulan sa ikaupat nga tuig, si Ananias nga anak ni Azur, ang propeta gikan sa Gibeon, misulti kanako didto sa balay sa Ginoo, sa atubangan sa mga pari ug sa tibuok katawhan, nga nag-ingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Gibali na nako ang yugo sa hari sa Babilonia. Sulod sa duha ka tuig akong dad-on pagbalik nganhi niining dapita ang tanang mga kagamitan sa balay sa Ginoo, nga gikuha ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia gikan niining dapita, ug gidala ngadto sa Babilonia. Dad-on usab nako pagbalik nganhi niining dapita si Jeconias nga anak ni Jehoiakim, ang hari sa Juda, ug ang tanang mga binihag sa Juda nga miadto sa Babilonia, nag-ingon ang Ginoo, kay akong balion ang yugo sa hari sa Babilonia.” Unya ang propeta nga si Jeremias misulti kang Ananias nga propeta diha sa atubangan sa mga pari ug sa tibuok katawhan nga nagtindog sulod sa balay sa Ginoo; ug ang propeta nga si Jeremias miingon, “Amen! Buhaton unta kana sa Ginoo. Himoon unta sa Ginoo nga matinuod ang mga pulong nga imong gipropesiya, ug dad-on pag-usab nganhi niining dapita gikan sa Babilonia ang mga kagamitan sa balay sa Ginoo, ug ang tanan nga mga binihag. Apan pamatia karon kining mga pulonga nga isulti nako sa imong pangdungog ug sa pangdungog sa tibuok katawhan. Ang mga propeta nga nag-una kanimo ug kanako sa karaang mga panahon nagpropesiya ug gubat, gutom ug kamatay batok sa daghang mga nasod ug batok sa dagkong mga gingharian. Mahitungod sa propeta nga nagpropesiya ug kalinaw, sa diha nga mahitabo ang pulong sa mga propeta, mahibaloan nga ang Ginoo matuod nga nagpadala sa propeta.” Unya si Ananias nga propeta mikuha sa yugo gikan sa liog sa propeta nga si Jeremias ug gibali kini. Ug si Ananias misulti sa atubangan sa tibuok katawhan, nga nag-ingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Sa ingon niini balion nako ang yugo ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia gikan sa liog sa tanang mga nasod sulod sa duha ka tuig.” Apan ang propeta nga si Jeremias mipadayon sa iyang panaw. Wala madugay human balia ni Ananias nga propeta ang yugo gikan sa liog ni Jeremias nga propeta, ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias, “Lakaw, suginli si Ananias, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Gibali nimo ang mga yugo nga kahoy apan magbuhat ako ug mga puthaw nga yugo ilis niini. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ako nagbutang ug usa ka yugo nga puthaw sa liog niining tanang mga nasod, aron sila mag-alagad kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug sila mag-alagad kaniya, ug gihatag usab nako kaniya ang mga mananap sa kapatagan.’ ” Unya si Jeremias nga propeta miingon sa propeta nga si Ananias, “Pamati, Ananias, ang Ginoo wala magpadala kanimo ug imong gipasalig kining katawhan sa bakak. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Kuhaon ko ikaw gikan sa yuta. Niini gayong tuiga mamatay ikaw, tungod kay naglitok ikaw ug pagsupil batok sa Ginoo. ’ ” Niadtong maong tuig, sa ikapito nga bulan, ang propeta nga si Ananias namatay. Mao kini ang mga pulong sa sulat ni Jeremias nga propeta nga gipadala niya gikan sa Jerusalem ngadto sa mga kadagkoan sa mga binihag, ug ngadto sa mga pari, sa mga propeta ug sa tibuok nga katawhan, nga gibihag ni Nabucodonosor gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia. Kini nahitabo human mibiya sa Jerusalem si Hari Jeconias ug ang rayna nga inahan, ang mga yunoko, ang mga pangulo sa Juda ug sa Jerusalem, ang mga batid sa pagpamuhat ug ang mga tigsalsal. Ang sulat gipadala pinaagi sa kamot ni Elasa nga anak ni Safan ug ni Gemarias nga anak ni Hilkias nga maoy gipadala ni Zedekias nga hari sa Juda ngadto sa Babilonia ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Kini nag-ingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, ngadto sa tanang binihag nga akong gipadala nga binihag gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia: Pagtukod kamo ug mga balay ug pamuyo kamo niini, pagtanom kamo ug mga tanaman ug kaona ninyo ang mga abot niini. Pangasawa kamo ug panganak kamo ug mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye. Pagkuha ug maasawa sa inyong mga anak nga lalaki, ug ihatag ang inyong mga anak nga babaye diha sa kaminyoon aron sila manganak ug mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye. Sanay kamo didto ug ayaw pagpakunhod. Apan tinguhaa ninyo ang kaayohan sa siyudad diin didto ko kamo gipabihag, ug pag-ampo kamo sa Ginoo mahitungod niini, kay diha sa kaayohan niini kamo makakaplag sa inyong kaayohan. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ayaw kamo pagpalimbong sa inyong mga propeta ug sa inyong mga tigpanagna nga anaa uban kaninyo ug ayaw kamo pamati sa mga damgo nga ilang gidamgo, kay bakak ang ilang gipropesiya nganha kaninyo pinaagi sa akong ngalan. Wala ako magpadala kanila, nag-ingon ang Ginoo. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: Sa dihang matapos ang 70 ka tuig sa Babilonia, moduaw ako kaninyo ug tumanon nako ang akong saad kaninyo ug dad-on ko kamo pagbalik niining dapita. Kay ako nahibalo sa akong mga laraw alang kaninyo, nag-ingon ang Ginoo, mga laraw sa kaayohan ug dili sa kadaotan, sa paghatag kaninyo ug kaugmaon ug paglaom. Unya motawag kamo kanako, ug moduol ug mag-ampo kamo kanako, ug ako mamati kaninyo. Kamo mangita kanako ug makakaplag kanako; sa diha nga kamo mangita kanako uban sa tibuok ninyong kasingkasing, ako makaplagan ninyo, nag-ingon ang Ginoo, ug akong ipahiuli ang inyong maayong kahimtang ug tigomon kamo gikan sa tanang mga nasod ug sa tanang mga dapit diin giabog ko kamo, nag-ingon ang Ginoo, ug dad-on ko kamo pagbalik ngadto sa dapit diin kamo gihinginlan gikan niini. “Tungod kay kamo nag-ingon, ‘Ang Ginoo nagpatungha kanamo ug mga propeta didto sa Babilonia,’— Mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa hari nga naglingkod sa trono ni David, ug mahitungod sa tibuok katawhan nga nagpuyo niining siyudara, ang inyong mga kadugo nga wala moadto uban kaninyo sa pagkabihag. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Tan-awa, ako nagpadala kanila sa espada, sa gutom ug sa kamatay, ug himoon nako sila nga sama sa dunot nga mga igos nga hilabihan ka dunot nga dili na makaon. Gukdon nako sila pinaagi sa espada, sa gutom ug sa kamatay, ug himoon nga kalisangan sa tanang mga gingharian sa yuta aron mahimong tunglo, usa ka kahadlokan, usa ka talamayon ug usa ka kaulawan sa taliwala sa tanang mga nasod diin didto giabog nako sila, tungod kay sila wala magtagad sa akong mga pulong, nag-ingon ang Ginoo, nga sa makanunayon gipadala nako ngadto kanila pinaagi sa akong mga alagad nga mga propeta, apan wala kamo mamati, nag-ingon ang Ginoo. Busa pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo, kamong tanan nga binihag nga akong gipapahawa gikan sa Jerusalem ngadto sa Babilonia. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, mahitungod kang Ahab nga anak ni Kolaias, ug kang Zedekias nga anak ni Maaseias, nga nagpropesiya ug bakak nganha kaninyo sa akong ngalan: Ako magtugyan kanila ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug patyon niya sila sa atubangan sa inyong mga mata. Tungod kanila kining tunglo gamiton sa tanang mga binihag sa Juda nga atua sa Babilonia, ‘Ang Ginoo maghimo kanimo nga sama kang Zedekias ug kang Ahab nga giasal diha sa kalayo sa hari sa Babilonia,’ tungod kay nagbinoang man sila sa Israel, nanapaw sila sa mga asawa sa ilang mga isigkatawo, ug nagsulti ug mga bakak nga pulong sa akong ngalan nga wala nako isugo kanila. Ako mao ang nahibalo ug ang saksi, nag-ingon ang Ginoo.” Ngadto kang Semaias nga taga-Nehelam, isulti kini, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Nagpadala ikaw ug mga sulat diha sa imong kaugalingong ngalan ngadto sa tibuok katawhan nga anaa sa Jerusalem, ug kang Zefanias nga anak ni Maaseias nga pari, ug sa tanang mga pari, nga nag-ingon, ‘Ang Ginoo naghimo kanimo nga pari puli kang Jehoiada nga pari, aron magdumala sa balay sa Ginoo, ibabaw sa tanang tawo nga buang nga nagpropesiya, ug bilanggoon siya. Karon, nganong wala nimo badlonga si Jeremias nga taga-Anatot nga nagpropesiya kaninyo? Kay iya kitang gipaadtoan didto sa Babilonia, nga nag-ingon, “Ang inyong pagkabihag madugay; pagtukod kamo ug mga balay ug pamuyo ug pagtanom kamo ug mga tanaman, ug kaona ang mga abot niini.” ’ ” Si Zefanias nga pari mibasa niining sulata diha sa pangdungog ni Jeremias nga propeta. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias, “Paadtoi ang tanang mga binihag ug pasultihi, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod kang Semaias nga taga-Nehelam: Tungod kay si Semaias nagpropesiya kaninyo, nga wala man ako magpadala kaniya, ug nakahimo kaninyo sa pagsalig sa bakak, busa mao kini ang giingon sa Ginoo: Akong silotan si Semaias nga taga-Nehelam, ug ang iyang kaliwatan. Dili na siya makabaton ug usa ka tawo nga magpuyo uban niining katawhan, ug dili siya makakita sa kaayohan nga buhaton nako alang sa akong katawhan, nag-ingon ang Ginoo, tungod kay siya nagsulti ug pagsupil batok sa Ginoo. ’ ” Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Isulat sa basahon ang tanang mga pulong nga akong gisulti kanimo. Kay tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga ibalik na nako ang maayong kahimtang sa akong katawhan nga Israel ug Juda, nag-ingon ang Ginoo, ug dad-on nako sila pagbalik ngadto sa yuta nga akong gihatag sa ilang mga katigulangan, ug sila manag-iya niini.” Kini mao ang mga pulong nga gisulti sa Ginoo mahitungod sa Israel ug sa Juda, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Nakadungog kami ug singgit sa kalisang, sa kahadlok, ug dili sa kalinaw. Pangutana kamo karon, ug tan-awa, makahimo ba pagpanganak ang usa ka lalaki? Ngano nga nakita man nako ang matag lalaki nga nagbutang sa iyang mga kamot diha sa iyang bat-ang sama sa usa ka babaye nga nagbati? Ngano man nga ang tanang mga nawong nangaluspad? Ah! kanang adlawa dako kaayo, walay sama niini; kini maoy panahon sa kaguol ni Jacob; apan siya maluwas gikan niini. “Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, balion nako ang yugo gikan sa ilang liog, ug bugtoon nako ang ilang mga gapos ug ang mga langyaw dili na maghimong ulipon kanila. Apan sila mag-alagad sa Ginoo nga ilang Dios ug kang David nga ilang hari nga maoy akong paharion kanila. “Busa ayaw kahadlok, O Jacob nga akong alagad, nag-ingon ang Ginoo, ayaw kalisang, O Israel; kay tan-awa, luwason nako ikaw gikan sa layo, ug ang imong kaliwatan gikan sa yuta sa ilang pagkabihag. Si Jacob mobalik ug makabaton ug kalinaw ug kahusay, ug walay maghadlok kaniya. Kay ako mag-uban kanimo aron sa pagluwas kanimo, nag-ingon ang Ginoo; taposon nako ang tanang mga nasod diin didto kanila gipatibulaag ko ikaw, apan kanimo dili nako himoon ang pagtapos. Pantonon ko ikaw sumala sa kaangayan, ug dili ko gayod ikaw biyaan nga dili silotan. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: Ang imong samad walay kaayohan ug ang imong samad hilabihan ka dako. Walay si bisan kinsa nga magtagad sa imong katungod, walay tambal alang sa imong samad, walay pagkaayo alang kanimo. Ang tanan nimong mga hinigugma nalimot kanimo; wala sila mabalaka kanimo; kay gibuhatan ko ikaw sa hampak sa usa ka kaaway, ang silot sa walay kaluoy nga kaaway, tungod kay dako ang imong kasal-anan, kay ang imong mga sala hilabihan ka daghan. Nganong nagtiyabaw ka man tungod sa imong samad? Ang imong kasakit walay kaayohan. Tungod kay dako ang imong kasal-anan, tungod kay ang imong mga sala hilabihan ka daghan, gibuhat ko kining mga butanga kanimo. Busa kadtong tanan nga milamoy kanimo lamyon usab, ug ang tanan nimong mga kaaway, ang matag usa kanila, moadto sa pagkabihag; kadtong nanglungkab kanimo mahimong lungkaban usab, ug ang tanan nga motukob kanimo himoon nako nga tukbonon. Kay ibalik nako ang kalagsik nganha kanimo, ug ayohon nako ang imong mga samad, nag-ingon ang Ginoo, tungod kay sila nagtawag kanimo nga usa ka sinalikway: ‘Mao kini ang Zion, walay nagtagad kaniya!’ “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, ibalik nako ang maayong kahimtang sa mga tolda ni Jacob, ug magbaton ug kaluoy sa iyang mga puluy-anan; ang siyudad tukoron ibabaw sa kaugalingon niyang bungtod, ug ang palasyo mobarog sa iyang dapit kaniadto. Gikan kanila mogula ang mga awit sa pagpasalamat, ug ang mga tingog niadtong naglipay. Padaghanon nako sila, ug dili sila mahimong diyotay; himoon nako sila nga dungganan, ug sila dili mahimong ubos. Ang ilang mga anak mahimong sama sa karaang mga adlaw, ug ang ilang katilingban tukoron sa akong atubangan; ug silotan nako ang tanan nga magdaogdaog kanila. Ang ilang pangulo usa gayod kanila, ang ilang tigmando maggikan sa taliwala nila; paduolon nako siya, ug siya moduol kanako, kay kinsa ba kining mangahas sa pagduol kanako? nag-ingon ang Ginoo. Ug kamo mahimo nga akong katawhan, ug ako mahimo nga inyong Dios.” Tan-awa, ang unos sa Ginoo! Ang iyang kaligutgot migula, usa ka unos nga nagtuyok; mobuto kini diha sa ulo sa mga daotan. Ang bangis nga kapungot sa Ginoo dili na mosibog hangtod nga mabuhat niya ug matuman ang mga tinguha sa iyang kasingkasing. Sa ulahing mga adlaw inyo kining masabtan. “Nianang panahona, nag-ingon ang Ginoo, ako mahimong Dios sa tanang mga banay sa Israel, ug sila mahimo nga akong katawhan.” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ang katawhan nga nakalingkawas sa espada nakakaplag ug grasya didto sa kamingawan; sa diha nga si Israel nangita ug pahulay, ang Ginoo mipakita kaniya gikan sa layo. Gihigugma ko ikaw sa usa ka gugma nga walay kataposan; busa nagpadayon ako sa akong pagkamatinumanon nganha kanimo. Tukoron ko ikaw pag-usab ug ikaw matukod, O ulay nga Israel! Dayandayanan na usab nimo ang imong kaugalingon sa mga tambor nga gagmay, ug ikaw moadto sa sayaw sa mga naglipay. Magtanom ikaw pag-usab ug mga paras ibabaw sa mga bukid sa Samaria; ang mga tigtanom magtanom, ug magpahimulos sa bunga niini. Kay moabot ang usa ka adlaw nga ang mga tigbantay magtawag diha sa kabungtoran sa Efraim, ‘Panindog kamo ug mangadto kita sa Zion, ngadto sa Ginoo nga atong Dios.’ ” Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, “Pag-awit kamo ug kusog uban sa kalipay alang kang Jacob, ug paninggit kamo alang sa pangulo sa mga nasod; pagsangyaw kamo, paghatag ug pagdayeg ug isulti, ‘Ang Ginoo nagluwas sa iyang katawhan, sa nahibilin sa Israel.’ Tan-awa, dad-on nako sila gikan sa amihanan nga yuta, ug tigomon nako sila gikan sa kinalayoang mga bahin sa yuta, uban kanila ang buta ug ang bakol, ang babaye nga nagmabdos ug siya nga nagbati; usa ka dakong pundok, mobalik sila dinhi. Manganhi sila uban ang paghilak, ug uban ang mga pagpangamuyo tultolan ko sila, palakton nako sila subay sa kasapaan sa tubig, sa tul-id nga dalan nga dili sila mapandol; kay ako usa ka amahan ngadto kang Israel, ug si Efraim mao ang akong kamagulangan. “Pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo, O kanasoran, ug ipahayag kini sa mga pulo sa layo; ingna, ‘Siya nga nagpatibulaag sa Israel magtigom kaniya, ug magbantay kaniya sama sa usa ka tigbantay nga magbantay sa iyang panon.’ Kay ang Ginoo naglukat kang Jacob, ug nagtubos kaniya gikan sa mga kamot nga hilabihan ka kusgan alang kaniya. Busa sila manganhi ug sa kusog nga tingog mag-awit diha sa bungtod sa Zion, ug sila magsidlak tungod sa kaayo sa Ginoo, tungod sa trigo, sa bino ug sa lana, ug sa nati sa panon sa karnero ug sa baka; ang ilang kinabuhi mahisama sa usa ka tanaman nga binuboan ug tubig, ug sila dili na gayod magsubo pa. Unya ang ulay maglipay diha sa sayaw ug ang mga batan-ong lalaki ug mga tigulang magsadya. Himoon nako nga kalipay ang ilang pagsubo, lipayon nako sila, ug hatagan sila ug kalipay sa ilang kasub-anan. Busgon nako ang kalag sa mga pari sa kadagaya, ug ang akong katawhan matagbaw sa akong kaayo, nag-ingon ang Ginoo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Usa ka tingog nadungog didto sa Rama, pagbangutan ug hilabihang paghilak. Si Raquel naghilak tungod sa iyang mga anak; nagdumili siya nga mahupay tungod sa iyang mga anak, kay sila wala na man.” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Pugngi ang imong tingog gikan sa paghilak, ug ang imong mga mata gikan sa mga luha; kay ang imong buhat gantihan, nag-ingon ang Ginoo, ug sila mobalik gikan sa yuta sa kaaway. Adunay paglaom alang sa imong kaugmaon, nag-ingon ang Ginoo, ug ang imong mga anak mobalik sa ilang kaugalingong yuta. “Nadungog nako si Efraim nga nagbakho, ‘Gikastigo nimo ako, ug ako napanton, sama sa usa ka nating baka nga wala mabansay; dad-a ako pagbalik aron ako mahibalik, kay ikaw mao ang Ginoo nga akong Dios. Kay human ako mibiya, ako naghinulsol; ug human ako matudloi, akong gihampak ang akong paa; naulaw ako ug ako nalibog, tungod kay ako nag-antos sa kaulawan sa akong pagkabatan-on.’ Si Ephraim ba ang akong minahal nga anak? Siya ba ang akong pinanggang anak? Kay sa makadaghan nga ako magsulti batok kaniya, ako nahinumdom pa gihapon kaniya. Busa ang akong kasingkasing nangandoy kaniya; kaluy-an gayod nako siya, nag-ingon ang Ginoo. “Pagbutang ug mga ilhanan sa dalan alang sa imong kaugalingon, pagbuhat ug mga timaan sa dalan alang sa imong kaugalingon; timan-i pag-ayo ang lapad nga dalan, ang dalan nga imong giagian. Balik, O ulay nga Israel, balik niining imong mga siyudad. Hangtod kanus-a ang imong pagpalingpaling, O anak nga babaye nga mabudhion? Kay ang Ginoo nagbuhat ug bag-ong butang sa yuta: ang usa ka babaye manalipod sa usa ka lalaki.” Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: “Sila maggamit pag-usab niining pulonga sa yuta sa Juda ug sa mga siyudad niini, sa diha nga ibalik nako ang ilang maayong kahimtang: ‘Ang Ginoo magpanalangin kanimo, O puluy-anan sa pagkamatarong, O bukid nga balaan!’ Ug ang Juda ug ang tanang mga siyudad niini maghiusa sa pagpuyo didto, ug ang mga mag-uuma ug kadtong nagsuroysuroy uban sa mga panon. Kay akong tagbawon ang kalag nga gilaayan, ug akong pun-on pag-usab ang matag kalag nga nagsubo.” Dinhi niini ako nakamata, ug mitan-aw ug ang akong pagkatulog tam-is alang kanako. “Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga akong pugsan ang balay sa Israel ug ang balay sa Juda sa binhi sa tawo ug sa binhi sa mananap. Ug ingon nga ako nagbantay kanila sa pag-ibot ug sa paglumpag, sa pagpukan, sa paglaglag ug sa pagdala ug kadaot, bantayan usab nako kini sa pagtukod ug pagtanom, nag-ingon ang Ginoo. Nianang mga adlawa dili na sila moingon, ‘Ang mga amahan nakakaon ug aslom nga paras, ug ang mga ngipon sa mga anak nagngilo.’ Apan ang matag usa mamatay tungod sa iyang kaugalingong kasal-anan. Ang matag tawo nga makakaon ug aslom nga mga paras, ang iyang mga ngipon maoy magngilo. “Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga ako magbuhat ug usa ka bag-ong kasabotan uban sa balay sa Israel ug sa balay sa Juda, dili sama sa kasabotan nga akong gibuhat uban sa ilang mga katigulangan, sa dihang giagak nako sila sa pagpagula kanila gikan sa yuta sa Ehipto, ang akong kasabotan nga ilang gilapas, bisan ug ako mao ang ilang bana, nag-ingon ang Ginoo. Apan kini mao ang kasabotan nga akong buhaton uban sa balay sa Israel human niadtong mga adlawa, nag-ingon ang Ginoo: Ibutang nako ang akong balaod sulod kanila ug isulat kini diha sa ilang mga kasingkasing; ug ako mahimo nga ilang Dios, ug sila mahimo nga akong katawhan. Ang matag tawo dili na gayod magtudlo sa iyang isigkatawo ug ang matag tawo sa iyang igsoon, nga mag-ingon, ‘Ilha ang Ginoo,’ kay silang tanan makaila kanako, gikan sa labing gamay kanila ngadto sa labing dako, nag-ingon ang Ginoo; kay pasayloon nako ang ilang kasal-anan, ug dili na gayod nako hinumdoman ang ilang sala.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, nga naghatag sa adlaw alang sa kahayag sa adlawan, ug sa natakda nga han-ay sa bulan ug sa mga bituon alang sa kahayag sa kagabhion, nga nagkutaw sa dagat aron modahunog ang mga balod niini— si Yahweh sa mga panon mao ang iyang ngalan, “Kon kining natakda nga han-ay mahanaw gikan sa akong atubangan, nag-ingon ang Ginoo, ang kaliwatan sa Israel mohunong sa pagkahimong nasod sa akong atubangan hangtod sa kahangtoran.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Kon ang langit sa kahitas-an masukod, ug ang mga patukoranan sa yuta sa kinahiladman masusi, isalikway nako ang tibuok kaliwatan sa Israel tungod sa tanan nilang nabuhat, nag-ingon ang Ginoo.” “Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga ang siyudad tukoron pag-usab alang sa Ginoo gikan sa Tore sa Hananel ngadto sa Ganghaan sa Eskina. Ug ang igsusukod moabot sa unahan lahos ngadto sa bungtod sa Gareb, ug moliko ngadto sa Goa. Ang tibuok nga walog sa mga patayng lawas ug sa mga abo, ug ang tanang mga uma hangtod sa sapa sa Kidron, ngadto sa eskina sa Ganghaan sa Kabayo paingon sa silangan, mahimong balaan alang sa Ginoo. Kini dili ibton, o lumpagon pa hangtod sa kahangtoran.” Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo sa ikanapulo nga tuig ni Zedekias nga hari sa Juda, nga maoy ikanapulo ug walo nga tuig ni Nabucodonosor. Niadtong panahona ang mga sundalo sa hari sa Babilonia naglibot sa Jerusalem ug si Jeremias nga propeta gibilanggo didto sa hawanan sa mga bantay didto sa balay sa hari sa Juda. Kay si Zedekias nga hari sa Juda mibilanggo kaniya, nga nag-ingon, “Ngano nga nagpropesiya man ikaw ug nag-ingon, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, naghatag ako niining siyudara ngadto sa kamot sa hari sa Babilonia, ug kini kuhaon niya; si Zedekias nga hari sa Juda dili makaikyas gikan sa kamot sa mga Caldeanhon, apan itugyan gayod ngadto sa kamot sa hari sa Babilonia ug makigsulti kaniya sa nawong ug nawong ug makakita kaniya sa mata ug mata; ug dad-on niya si Zedekias ngadto sa Babilonia ug didto magpabilin siya hangtod nga ako moduaw kaniya, nag-ingon ang Ginoo; bisan ug ikaw makig-away sa mga Caldeanhon dili ikaw molampos’?” Si Jeremias miingon, “Ang pulong sa Ginoo, midangat kanako: Si Hanamel nga anak ni Sallum nga imong uyoan moanhi kanimo, ug moingon, ‘Palita ang akong uma nga anaa sa Anatot, kay ang katungod sa paglukat pinaagi sa pagpalit imoha.’ Unya si Hanamel nga akong ig-agaw miadto kanako sa hawanan sa mga bantay sumala sa pulong sa Ginoo, ug miingon kanako, ‘Palita ang akong uma nga anaa sa Anatot sa yuta ni Benjamin, kay ang katungod sa pagpanag-iya ug sa paglukat imoha; palita kini alang sa imong kaugalingon.’ Unya ako nahibalo nga kini mao ang pulong sa Ginoo. “Ug gipalit nako ang uma sa Anatot gikan kang Hanamel nga akong ig-agaw ug gitimbang ang salapi ngadto kaniya, napulo ug pito ka siklo nga plata. Gipirmahan nako ang kalig-onan sa pagpalit, gisilyohan kini, nagkuha ako ug mga saksi ug gitimbang ang salapi diha sa mga timbangan. Unya gikuha nako ang sinilyohan nga kalig-onan sa pagpalit, nga naglakip sa mga gikasabotan ug sa kopya nga inablihan; ug gihatag nako ang kalig-onan sa pagpalit ngadto kang Baruk nga anak ni Nerias nga anak ni Maaseias, sa atubangan ni Hanamel nga akong ig-agaw, sa atubangan sa mga saksi nga mipirma sa kalig-onan sa pagpalit, ug sa atubangan sa tanang mga Judio nga naglingkod sa hawanan sa mga bantay. Akong gisugo si Baruk diha sa ilang atubangan nga nag-ingon, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Kuhaa kining mga kalig-onan, kining sinilyohan nga kalig-onan sa pagpalit ug kining kalig-onan nga inablihan, ug ibutang kini sa sudlanan nga yuta aron nga molungtad kini sa dugayng panahon. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ang mga balay ug kaumahan ug kaparasan mapalit pag-usab dinhi niining yutaa.’ “Human nako mahatag ang kalig-onan sa pagpalit ngadto kang Baruk nga anak ni Nerias, nag-ampo ako sa Ginoo, nga nag-ingon, ‘O Ginoong Dios! Ikaw mao ang nagbuhat sa langit ug sa yuta pinaagi sa imong dakong gahom ug pinaagi sa tinuy-od nimong mga bukton! Walay bisan unsa nga lisod kaayo alang kanimo, nga nagpakita ug gugmang walay paglubad sa mga linibo apan nagsilot sa kasal-anan sa mga amahan ngadto sa ilang mga anak sunod kanila, O dako ug makagagahom nga Dios, nga ang ngalan mao si Yahweh sa mga panon, dako sa pagtambag ug makagagahom sa buhat, nga ang mga mata binuka ngadto sa tanang mga pamaagi sa katawhan, nagganti sa tanang tawo sumala sa iyang mga pamaagi ug sumala sa bunga sa iyang mga binuhatan; nga nagpakita ug mga ilhanan ug kahibulongan didto sa yuta sa Ehipto, ug hangtod niining adlawa sa Israel ug taliwala sa tanang katawhan, ug naghimo kanimo ug ngalan sama niining adlawa. Imong gidala ang imong katawhan nga Israel gikan sa yuta sa Ehipto uban sa mga ilhanan ug sa mga kahibulongan, uban sa kusgan nga kamot ug sa tinuy-od nga bukton, ug sa dakong kalisang. Ikaw naghatag kanila niining yutaa nga imong gipanumpa sa ilang mga katigulangan nga ihatag kanila, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos; ug sila misulod ug nanag-iya niini. Apan wala sila motuman sa imong tingog o maglakaw subay sa imong Balaod. Wala sila magbuhat sa tanan nga gisugo nimo kanila nga buhaton. Busa gihimo nimo kining tanan nga kadaotan nga moabot kanila. Tan-awa, ang mga bundo alang sa pagsulong miabot sa siyudad aron sa pagkuha niini, ug tungod sa espada ug sa gutom ug sa kamatay, ang siyudad gitugyan ngadto sa kamot sa mga Caldeanhon nga nakig-away batok niini. Ang imong gisulti nahitabo gayod, ug tan-awa, nakita nimo kini. Apan ikaw, O Ginoong Dios, miingon kanako, “Palita ug salapi ang uma ug pagkuha ug mga saksi”—bisan ug ang siyudad gitugyan ngadto sa mga kamot sa mga Caldeanhon.’ ” Ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias, “Tan-awa, ako mao ang Ginoo, ang Dios sa tanang unod; aduna bay lisod alang kanako? Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: Ihatag nako kining siyudara ngadto sa mga kamot sa mga Caldeanhon, ug ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, ug kuhaon kini niya. Ang mga Caldeanhon nga makig-away batok niinig siyudara, moabot ug mosunog niini, uban sa mga balay nga ang mga atop gihalaran ug insenso alang sa Baal ug mga halad nga ilimnon gibubo alang sa laing mga dios, aron sa paghagit kanako sa pagkasuko. Kay ang mga anak sa Israel ug ang mga anak sa Juda walay laing gibuhat kondili daotan sa akong panan-aw sukad sa ilang pagkabatan-on. Ang mga anak sa Israel walay laing nahimo kondili ang paghagit kanako sa pagkasuko pinaagi sa buhat sa ilang mga kamot, nag-ingon ang Ginoo. Kining siyudara naghagit sa akong kasuko ug kapungot sukad sa adlaw nga gitukod kini hangtod niining adlawa, nga tungod niini wagtangon nako kini gikan sa akong panan-aw, tungod sa tanang kadaotan sa mga anak sa Israel ug sa mga anak sa Juda, nga ilang gihimo aron sa paghagit kanako sa pagkasuko—ang ilang mga hari ug ang ilang mga pangulo, ang ilang mga pari ug ang ilang mga propeta, ug ang mga tawo sa Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem. Ilang gipaatubang kanako ang ilang likod ug dili ang ilang nawong, ug bisan kon nagpadayon ako sa pagtudlo kanila, wala sila mamati aron sa pagdawat sa pahimangno. Gipahimutang nila ang ilang mga dulumtanan diha sa balay nga gitawag sa akong ngalan aron sa paghugawhugaw niini. Gitukod nila ang mga habog nga dapit ni Baal didto sa walog sa anak nga lalaki ni Hinom, aron sa paghalad sa ilang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye ngadto kang Molec bisan ug wala ako magsugo kanila, o mosantop kini sa akong hunahuna nga buhaton nila kining dulumtanan aron pag-angin sa Juda sa pagpakasala. “Busa karon mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, mahitungod niining siyudara nga inyong giingon, ‘Kini gihatag ngadto sa kamot sa hari sa Babilonia pinaagi sa espada, pinaagi sa gutom ug pinaagi sa kamatay’: Tan-awa, tigomon nako sila gikan sa tanang dapit diin nako sila aboga tungod sa akong kasuko ug sa akong kapungot ug sa dakong kaligutgot. Dad-on nako sila pagbalik nganhi niining dapita, ug papuy-on nako sila nga layo sa kakuyaw. Ug sila mahimo nga akong katawhan, ug ako mahimo nga ilang Dios. Hatagan nako sila ug usa ka kasingkasing ug usa ka dalan, aron sila mangahadlok kanako hangtod sa kahangtoran, alang sa ilang kaayohan ug sa kaayohan sa ilang mga anak sunod kanila. Buhaton nako uban kanila ang walay kataposang kasabotan, nga dili ako mobiya sa pagbuhat ug maayo kanila ug akong ibutang ang pagkahadlok kanako diha sa ilang mga kasingkasing, aron dili sila mobiya kanako. Maglipay ako diha sa pagbuhat ug kaayohan kanila ug itanom nako sila niining yutaa diha sa pagkamatinumanon uban ang tibuok nakong kasingkasing ug ang tibuok nakong kalag. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: Ingon nga ako nagdala niining tanan nga dagkong kadaot niining katawhan, dad-on usab nako kanila ang tanang maayo nga gisaad nako kanila. Ang kaumahan paliton dinhi niining yutaa, nga niini kamo nag-ingon, ‘Kini biniyaan, walay tawo o mananap. Kini gihatag ngadto sa kamot sa mga Caldeanhon.’ Ang kaumahan paliton ug salapi ug ang mga kalig-onan pirmahan ug silyohan ug saksihan didto sa yuta ni Benjamin, sa mga dapit nga naglibot sa Jerusalem, ug sa mga lungsod sa Juda, sa mga lungsod sa kabungtoran, sa mga lungsod sa Sefela, ug sa mga lungsod sa Negeb; kay ibalik nako ang ilang maayong kahimtang, nag-ingon ang Ginoo.” Ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias sa ikaduhang higayon samtang gibilanggo pa siya didto sa hawanan sa mga bantay, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, nga nagbuhat sa kalibotan, ang Ginoo nga nag-umol niini aron sa pagtukod niini, Yahweh ang iyang ngalan: Sangpita ako ug ako motubag kanimo ug magsugilon kanimo sa dagko ug mga tinago nga mga butang nga wala nimo mahibaloi. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, mahitungod sa mga balay niining siyudara, ug sa mga balay sa mga hari sa Juda, nga gilumpag aron sa paghimo ug panalipod batok sa mga pagsulong ug sa espada: Ang mga Caldeanhon ania misulod aron sa pagpakig-away ug sa pagpuno kanila sa mga patayng lawas sa katawhan, nga akong pamatyon tungod sa akong kasuko ug sa akong kapungot, kay gitagoan nako ang akong nawong gikan niining siyudad tungod sa ilang pagkadaotan. Dad-an nako kini ug maayong panglawas ug kaayohan sa sakit ug ayohon nako sila ug ipadayag kanila ang kadagaya sa pagkamauswagon ug kasigurohan. Ibalik nako ang maayong kahimtang sa Juda ug ang maayong kahimtang sa Israel ug tukoron nako kini pag-usab sama sa una. Hinloan nako sila gikan sa tanan nilang pagkasad-an batok kanako, ug pasayloon nako ang tanang pagkasad-an nila ug pagsupil batok kanako. Kining siyudara mahimo alang kanako nga usa ka ngalan sa kalipay, usa ka pagdayeg ug usa ka himaya sa atubangan sa tanang mga nasod sa yuta nga makadungog sa tanang kaayohan nga buhaton nako kanila. Sila mangahadlok ug mangurog tungod sa tanang kaayohan ug tanang kauswagan nga akong gihatag niini. “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Niining dapita nga imong giingon, ‘Biniyaan kini, walay tawo o mananap,’ sa mga siyudad sa Juda, ug sa kadalanan sa Jerusalem nga mingaw, walay tawo o lumulupyo o mananap, didto madunggan na usab ang tingog sa pagmaya ug ang tingog sa kalipay, ang tingog sa pamanhonon ug ang tingog sa pangasaw-onon, ang mga tingog niadtong nag-awit samtang nagdala sila ug mga halad sa pasalamat ngadto sa balay sa Ginoo: ‘Pagpasalamat ngadto sa Ginoo sa mga panon, kay ang Ginoo maayo, kay ang iyang gugmang walay paglubad molungtad hangtod sa kahangtoran!’ Kay ibalik nako ang maayong kahimtang sa yuta sama sa una, nag-ingon ang Ginoo. “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Niining dapita nga biniyaan, nga walay tawo o mananap, ug sa tanang mga lungsod niini, may puluy-anan na usab ang mga tigbantay sa karnero nga nagpapahulay sa ilang mga panon. Sa mga kalungsoran sa kabungtoran, sa kalungsoran sa Sefela ug sa kalungsoran sa Negeb, sa yuta ni Benjamin, sa mga dapit nga naglibot sa Jerusalem, ug sa kalungsoran sa Juda, moagi pag-usab ang mga panon ilalom sa mga kamot niadtong nag-ihap niini, nag-ingon ang Ginoo. “Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga tumanon nako ang saad nga akong gihimo ngadto sa balay sa Israel ug sa balay sa Juda. Nianang mga adlawa ug nianang panahona, patunghaon nako ang usa ka matarong nga Sanga alang kang David, ug siya magpahamtang ug hustisya ug pagkamatarong diha sa yuta. Nianang mga adlawa, ang Juda maluwas ug ang Jerusalem magpuyo nga layo sa kakuyaw. Ug mao kini ang ngalan nga itawag niini, ‘Ang Ginoo mao ang atong pagkamatarong.’ “Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: Si David dili gayod mawad-an ug tawo nga molingkod sa trono sa balay sa Israel, ug ang mga Levihanon nga mga pari dili gayod mawad-an ug tawo sa akong atubangan aron sa paghalad ug mga halad nga sunogon, ug sa pagsunog sa mga halad nga pagkaon, ug sa paghimo sa mga halad nga inihaw hangtod sa kahangtoran.” Ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Kon lapason ninyo ang akong kasabotan mahitungod sa adlaw ug ang akong kasabotan mahitungod sa gabii, aron nga ang adlaw ug ang gabii dili moabot sa gitakda niini nga panahon, ang kasabotan usab nako uban kang David nga akong alagad malapas, nga tungod niana wala siyay anak nga maghari ibabaw sa iyang trono ug sa mga Levihanon nga mga pari nga nag-alagad kanako. Ingon nga ang panon sa langit dili maihap ug ang mga balas sa dagat dili matakos, padaghanon usab nako ang kaliwat ni David nga akong alagad ug ang mga Levihanon nga mga pari nga nag-alagad kanako.” Ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias, “Wala ba ikaw makamatikod sa gisulti niining katawhan, ‘Ang Ginoo nagsalikway sa duha ka panimalay nga iyang gipili’? Sa ingon gitamay nila ang akong katawhan nga tungod niana dili na sila usa ka nasod sa ilang panan-aw. Mao kini ang giingon sa Ginoo: Kon wala pa nako himoa ang akong kasabotan mahitungod sa adlaw ug sa gabii ug ang mga tulumanon sa langit ug sa yuta, isalikway gayod nako ang kaliwat ni Jacob ug ni David nga akong alagad ug dili magpili ug usa sa iyang kaliwat aron sa pagmando sa kaliwat ni Abraham, ni Isaac ug ni Jacob. Kay ibalik nako ang ilang maayong kahimtang ug kaluy-an nako sila.” Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo sa diha nga si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug ang tanan niyang mga sundalo ug ang tanang mga gingharian sa yuta ubos sa iyang pagmando ug ang tanang mga katawhan nakig-away batok sa Jerusalem ug sa tanang mga siyudad niini: “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Lakaw ug sultihi si Zedekias nga hari sa Juda, ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Ihatag nako kining siyudad ngadto sa kamot sa hari sa Babilonia ug iya kining sunogon sa kalayo. Dili ikaw makaikyas gikan sa iyang mga kamot, hinuon madakpan gayod ikaw ug itugyan ngadto sa iyang kamot; imong makita ang hari sa Babilonia mata sa mata ug makigsulti ikaw kaniya nawong sa nawong ug moadto ikaw sa Babilonia.’ Apan pamatia ang pulong sa Ginoo, O Zedekias nga hari sa Juda! Mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod kanimo, ‘Dili ikaw mamatay pinaagi sa espada. Mamatay ikaw diha sa kalinaw; ug ingon nga ang pahumot gisunog alang sa imong mga katigulangan, ang karaang mga hari nga nag-una kanimo, ang katawhan usab magsunog ug mga pahumot alang kanimo ug magbangutan alang kanimo, nga mag-ingon, “Ah, ginoo!” ’ Kay ako nagsulti sa pulong, nag-ingon ang Ginoo. ” Unya si Jeremias nga propeta misulti niining tanan nga mga pulong ngadto kang Zedekias nga hari sa Juda didto sa Jerusalem, sa diha nga ang mga sundalo sa hari sa Babilonia nakig-away batok sa Jerusalem, ug batok sa tanang mga siyudad sa Juda nga nahibilin, sa Lakis ug sa Aseka, kay kini mao lamang ang mga kinutaan nga siyudad sa Juda nga nahibilin. Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo, human si Hari Zedekias nagbuhat ug usa ka kasabotan uban sa tibuok katawhan nga didto sa Jerusalem aron sa pagsangyaw sa kagawasan ngadto kanila, nga ang matag usa magbuhi sa iyang mga ulipon nga Hebreo, lalaki ug babaye, aron walay mag-ulipon ug usa ka Judio nga iyang igsoon. Ug sila mituman, ang tanang pangulo ug ang tibuok katawhan nga misulod sa maong kasabotan, nga ang matag usa magbuhi sa iyang mga ulipon, lalaki o babaye, aron dili na sila maulipon pag-usab. Sila mituman ug gibuhian sila. Apan sa pagkahuman nausab ang ilang hunahuna ug gikuha pagbalik ang mga lalaki ug mga babayeng ulipon nga ilang gibuhian ug gidala sila ug gihimong ulipon. Ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo: “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Ako naghimo ug usa ka kasabotan uban sa inyong mga katigulangan sa diha nga gikuha nako sila gikan sa yuta sa Ehipto, gikan sa balay sa pagkaulipon, nga nag-ingon, ‘Human sa unom ka tuig, ang matag usa kaninyo kinahanglang magbuhi sa iyang igsoon nga Hebreo nga gibaligya kanimo ug nakaalagad kanimo ug unom ka tuig; kinahanglang buhian nimo siya gikan sa pag-alagad kanimo.’ Apan ang inyong mga katigulangan wala mamati kanako, o magkiling sa ilang mga dalunggan ngari kanako. Karon naghinulsol na kamo ug nagbuhat sa matarong diha sa akong mga mata pinaagi sa pagsangyaw ug kagawasan, ang matag usa ngadto sa iyang isigkatawo ug nagbuhat kamo ug kasabotan sa akong atubangan sulod sa balay nga gitawag sa akong ngalan. Apan kamo misimang ug nagpasipala sa akong ngalan, ang matag usa kaninyo mikuha pagbalik sa iyang ulipon nga lalaki ug babaye nga inyong gibuhian sumala sa ilang kaugalingong tinguha, ug gidala ninyo sila aron mahimong inyong ulipon. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: Wala kamo motuman kanako pinaagi sa pagsangyaw sa kagawasan, ang matag usa ngadto sa iyang igsoon, ug sa iyang isigkatawo. Tan-awa, ako nagsangyaw kaninyo ug usa ka kagawasan ngadto sa espada, sa kamatay ug sa gutom, nag-ingon ang Ginoo. Himoon ko kamo nga kalisangan sa tanang mga gingharian sa yuta. Ug ang mga tawo nga naglapas sa akong kasabotan ug nga wala magtuman sa mga pulong sa kasabotan nga ilang gibuhat sa akong atubangan, akong himoon nga sama sa baka nga ilang gipikas ug sila miagi sa taliwala sa mga bahin niini— ang mga pangulo sa Juda, ang mga pangulo sa Jerusalem, ang mga yunoko, ang mga pari ug ang tibuok katawhan sa yuta nga miagi sa taliwala sa mga bahin sa nating baka. Ihatag nako sila ngadto sa kamot sa ilang mga kaaway ug ngadto sa mga nagtinguha sa ilang mga kinabuhi. Ang ilang mga patayng lawas mahimong pagkaon sa mga langgam sa kalangitan, ug sa mga mananap sa yuta. Ug si Zedekias nga hari sa Juda ug ang iyang mga pangulo akong ihatag ngadto sa kamot sa ilang mga kaaway ug ngadto sa kamot sa mga nagtinguha sa ilang mga kinabuhi, ug ngadto sa kamot sa kasundalohan sa hari sa Babilonia nga nanibog gikan kaninyo. Ako magsugo, nag-ingon ang Ginoo, ug dad-on nako sila pagbalik niining siyudara, ug sila makig-away batok niini ug magkuha niini ug magsunog niini sa kalayo. Ang mga siyudad sa Juda himoon nako nga mingaw, walay magpuyo.” Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo sa mga adlaw ni Jehoiakim nga anak ni Josias, hari sa Juda, “Lakaw ngadto sa balay sa mga Rekabhanon ug pakigsulti kanila ug dad-a sila sa balay sa Ginoo, ngadto sa usa sa mga lawak ug paimna sila ug bino.” Busa gikuha nako si Jaasanias nga anak ni Jeremias nga anak ni Habasinias ug ang iyang mga igsoon nga lalaki, ug ang tanan niyang mga anak nga lalaki ug ang tibuok balay sa mga Rekabhanon. Gidala nako sila ngadto sa balay sa Ginoo, ngadto sa lawak sa mga anak ni Hanan nga anak ni Igdalias, ang tawo sa Dios, nga didto duol sa lawak sa mga pangulo, sa ibabaw sa lawak ni Maasias nga anak ni Sallum, ang tigbantay sa pultahan. Unya gidulot nako sa atubangan sa banay ni Rekab ang mga sudlanan nga puno sa bino ug ang mga kupa, ug miingon ako kanila, “Panginom kamo ug bino.” Apan sila mitubag, “Dili kami manginom ug bino, kay ang among amahan nga si Jonadab nga anak ni Rekab nagsugo kanamo, ‘Ayaw kamo pag-inom ug bino, kamo o ang inyong mga anak nga lalaki, hangtod sa kahangtoran; ayaw kamo pagtukod ug balay; ayaw kamo pagpugas ug mga liso; ayaw kamo pagtanom o magbaton ug kaparasan; apan pamuyo kamo diha sa mga tolda sa tanan ninyong mga adlaw aron kamo magpuyo sa daghang mga adlaw sa yuta diin kamo mga dumuduong.’ Among gituman ang tingog sa among amahan nga ni Jonadab nga anak ni Rekab, ang tanan nga iyang gisugo kanamo, sa dili pag-inom ug bino sa tanan namong mga adlaw, kami, ang among mga asawa, ang among mga anak nga lalaki o ang among mga anak nga babaye, ug wala magtukod ug mga balay nga among kapuy-an. Kami walay kaparasan o uma o binhi, apan kami nagpuyo sa mga tolda, ug nagtuman ug nagbuhat sa tanang gisugo kanamo ni Jonadab nga among amahan. Apan sa diha nga si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia misulong sa yuta, kami miingon, ‘Dali, mangadto kita sa Jerusalem tungod sa kahadlok sa kasundalohan sa mga Caldeanhon ug sa kasundalohan sa mga Siriahanon.’ Busa ania, nagpuyo kami sa Jerusalem.” Unya ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias: “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Lakaw ug sultihi ang katawhan sa Juda ug ang mga nagpuyo sa Jerusalem: Dili ba kamo modawat ug pahimangno ug mamati sa akong mga pulong? nag-ingon ang Ginoo. Ang sugo nga gihatag ni Jonadab nga anak ni Rekab ngadto sa iyang mga anak sa dili pag-inom ug bino natuman, ug hangtod niining adlawa sila wala moinom, kay sila nagtuman sa sugo sa ilang amahan. Apan ako mapadayonon nga nagsulti kaninyo, apan kamo wala mamati kanako. Ako nagpadala nganha kaninyo sa tanan nakong mga alagad, ang mga propeta, gipadala nako sila sa pag-ingon, ‘Biya kamo karon, ang matag usa kaninyo gikan sa iyang daotang dalan ug usba ang inyong mga binuhatan, ug ayaw pagsunod sa laing mga dios aron sa pag-alagad kanila, ug unya kamo magpuyo sa yuta nga akong gihatag kaninyo ug sa inyong mga katigulangan.’ Apan wala kamo magpakiling sa inyong mga dalunggan o mamati kanako. Ang mga anak ni Jonadab nga anak ni Rekab nagtuman sa sugo nga gihatag kanila sa ilang amahan, apan kini nga katawhan wala magtuman kanako. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ania, ako nagdala sa tanang kadaotan nga gisulti nako batok sa Juda ug sa tanang mga nagpuyo sa Jerusalem kay ako misulti kanila, apan sila wala mamati; ug ako nagtawag kanila, apan wala sila motubag.” Apan ngadto sa balay sa mga Rekabhanon, si Jeremias miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Tungod kay nagtuman kamo sa sugo ni Jonadab nga inyong amahan, ug nagtuman sa tanan niyang mga tulumanon ug nagbuhat sa tanan niyang gisugo kaninyo, busa mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Si Jonadab nga anak ni Rekab dili makabsan ug tawo nga motindog sa akong atubangan.” Sa ikaupat nga tuig ni Jehoiakim nga anak ni Josias, hari sa Juda, kining pulonga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo: “Pagkuha ug usa ka linukot nga sulatanan ug isulat niini ang tanang mga pulong nga gisulti nako kanimo batok sa Israel ug sa Juda ug batok sa tanang mga nasod, sukad sa adlaw sa akong pagsulti kanimo, sukad sa mga adlaw ni Josias hangtod karong adlawa. Basin pa ug ang balay sa Juda sa diha nga makadungog sa tanang kadaot nga gitinguha nako nga buhaton kanila, ang matag usa kanila mobiya gikan sa daotan niyang pamaagi ug nga mapasaylo nako ang ilang kasaypanan ug ang ilang mga sala.” Unya si Jeremias mitawag kang Baruk nga anak ni Nerias, ug si Baruk misulat diha sa linukot nga sulatanan ubos sa pagmando ni Jeremias sa tanang mga pulong sa Ginoo nga iyang gisulti kaniya. Ug si Jeremias misugo kang Baruk, nga nag-ingon, “Ako gibilanggo aron dili makaadto sa balay sa Ginoo; busa kinahanglan nga moadto ikaw, ug sa adlaw sa pagpuasa diha sa pangdungog sa tanang katawhan diha sa balay sa Ginoo imong basahon ang mga pulong sa Ginoo gikan sa basahon nga imong gisulat ubos sa akong pagmando. Basahon usab nimo kini diha sa pangdungog sa tanang mga tawo sa Juda nga migula gikan sa ilang mga siyudad. Basin pa ug ang ilang pangamuyo moabot sa atubangan sa Ginoo, ug nga ang matag usa mobiya gikan sa iyang daotan nga pamaagi, kay dako ang kasuko ug kapungot nga gipamulong sa Ginoo batok niini nga katawhan.” Ug si Baruk nga anak ni Nerias nagbuhat sa tanang gisugo kaniya ni Jeremias nga propeta mahitungod sa pagbasa gikan sa linukot nga basahon sa mga pulong sa Ginoo sulod sa balay sa Ginoo. Sa ikalima nga tuig ni Jehoiakim nga anak ni Josias, hari sa Juda, sa ikasiyam nga bulan, ang tanang katawhan sa Jerusalem ug ang tanang katawhan nga miabot gikan sa mga siyudad sa Juda ngadto sa Jerusalem nagpahibalo ug usa ka pagpuasa sa atubangan sa Ginoo. Unya diha sa pangdungog sa tibuok katawhan gibasa ni Baruk ang mga pulong ni Jeremias gikan sa linukot nga basahon diha sa balay sa Ginoo, sulod sa lawak ni Gemarias nga anak ni Safan nga sekretaryo, nga didto sa ibabaw nga hawanan, sa agianan sa Bag-ong Ganghaan sa balay sa Ginoo. Sa diha nga si Micaias nga anak ni Gemarias nga anak ni Safan nakadungog sa tanang mga pulong sa Ginoo gikan sa linukot nga basahon, miadto siya sa balay sa hari, ngadto sa lawak sa sekretaryo; ug ang tanang mga pangulo naglingkod didto, si Elisama nga sekretaryo, si Delaias nga anak ni Semaias, si Elnatan nga anak ni Akbor, si Gemarias nga anak ni Safan, si Zedekias nga anak ni Ananias, ug ang tanang mga pangulo. Unya si Micaias misugilon kanila sa tanang mga pulong nga iyang nadungog sa dihang gibasa ni Baruk ang linukot nga basahon diha sa pangdungog sa katawhan. Busa ang tanang mga pangulo mipadala kang Jehudi nga anak ni Netanias nga anak ni Selemias nga anak ni Kusi aron sa pagsulti kang Baruk, “Dad-a ang linukot nga basahon nga imong gibasa diha sa pangdungog sa katawhan ug dali ngari.” Busa si Baruk nga anak ni Nerias mikuha sa linukot ug miadto kanila. Ug sila miingon kaniya, “Lingkod ug basaha kini.” Busa gibasa kini ni Baruk ngadto kanila. Sa dihang nakadungog sila sa tanang mga pulong, sila milingi sa usa ug usa nga may kahadlok ug miingon kang Baruk, “Kinahanglan nga among isugilon kining tanang mga pulong ngadto sa hari.” Ug sila nangutana kang Baruk, “Suginli kami giunsa nimo pagsulat kining tanan nga mga pulong? Kini ba ubos sa iyang pagmando?” Unya si Baruk mitubag kanila, “Gisulti niya kanako kining tanan nga mga pulong samtang gisulat ko kini pinaagi sa tinta dinhi sa basahon.” Unya ang mga pangulo miingon kang Baruk, “Lakaw ug tago, ikaw ug si Jeremias, ug ayaw kamo pagpahibalo kang bisan kinsa kon asa kamo.” Busa miadto sila sa hawanan ngadto sa hari, ilang gibutang ang linukot nga basahon sa lawak ni Elisama nga sekretaryo, ug gisugilon ang tanan nga mga pulong ngadto sa hari. Unya ang hari nagpaadto kang Jehudi aron sa pagkuha sa linukot nga basahon ug gikuha niya kini gikan sa lawak ni Elisama nga sekretaryo. Ug kini gibasa ni Jehudi ngadto sa hari, ug sa tanang mga pangulo nga nagtindog tupad sa hari. Kadto mao ang ikasiyam nga bulan ug ang hari naglingkod diha sa balay alang sa tingtugnaw ug dihay kalayo sa bagahan nga nagdilaab sa iyang atubangan. Sa diha nga nabasa ni Jehudi ang tulo o upat ka tudling, giputol kini sa hari pinaagi sa kutsilyo, ug gisugba sa kalayo nga diha sa bagahan, hangtod nga ang tibuok linukot nga basahon nahurot sa kalayo nga diha sa bagahan. Apan bisan ang hari o si bisan kinsa nga iyang sulugoon nga nakabati niining tanang mga pulong wala mangahadlok o manggisi sa ilang mga bisti. Bisan pa ug naghangyo si Elnatan ug si Delaias ug si Gemarias sa hari nga dili unta niya sunogon ang linukot nga basahon, wala siya mamati kanila. Ug ang hari misugo kang Jerameel nga anak sa hari ug kang Seraias nga anak ni Asriel ug kang Selemias nga anak ni Abdeel aron pagdakop kang Baruk nga sekretaryo ug kang Jeremias nga propeta, apan gitagoan sila sa Ginoo. Unya human masunog sa hari ang linukot nga basahon uban sa mga pulong nga gisulat ni Baruk sumala sa gisulti ni Jeremias, ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias: “Pagkuha ug laing linukot nga sulatanan ug isulat niini ang tanang mga pulong nga diha sa unang linukot nga basahon nga gisunog ni Jehoiakim nga hari sa Juda. Ug mahitungod kang Jehoiakim nga hari sa Juda, ikaw mag-ingon, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Gisunog nimo kining linukot nga basahon nga nag-ingon, “Nganong gisulat nimo diha niini nga ang hari sa Babilonia moanhi gayod ug maglaglag niining yutaa ug magpuo sa tawo ug sa mananap gikan niini?” Busa mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod kang Jehoiakim nga hari sa Juda: Wala siyay usa nga molingkod sa trono ni David, ug ang iyang lawas isalibay ngadto sa kainit panahon sa adlaw ug sa katugnaw panahon sa kagabhion. Ug ako magsilot kaniya ug sa iyang kaliwatan ug sa iyang mga sulugoon tungod sa ilang kasal-anan; ako magpadala kanila ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem ug sa katawhan sa Juda sa tanang kadaot nga akong gisulti batok kanila, apan wala sila mamati.’ ” Unya mikuha si Jeremias ug laing linukot nga sulatanan, ug gihatag kini kang Baruk nga sekretaryo nga anak ni Nerias, nga maoy nagsulat niini ubos sa pagmando ni Jeremias sa tanang mga pulong sa linukot nga basahon nga gisunog ni Jehoiakim nga hari sa Juda, ug daghan nga samang mga pulong ang gidugang niini. Si Zedekias nga anak ni Josias nga gihimong hari sa yuta sa Juda ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, naghari puli kang Conias nga anak ni Jehoiakim. Apan siya o ang iyang mga alagad o ang katawhan sa yuta wala mamati sa mga pulong sa Ginoo nga iyang gisulti pinaagi kang Jeremias nga propeta. Unya si Hari Zedekias nagpadala kang Jehukal nga anak ni Selemias ug kang Zefanias nga pari nga anak ni Maasias ngadto kang Jeremias nga propeta, nga nag-ingon, “Pag-ampo alang kanamo ngadto sa Ginoo nga atong Dios.” Niadtong panahona, si Jeremias nagsulod-gula pa uban sa katawhan, kay wala pa man siya mabutang sa bilanggoan. Unya ang kasundalohan sa Paraon migula gikan sa Ehipto ug sa diha nga ang mga Caldeanhon nga naglibot sa Jerusalem nakadungog ug mga balita mahitungod kanila, mibiya sila sa Jerusalem. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias nga propeta: “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Mao kini ang imong isulti sa hari sa Juda nga nagpadala kanimo nganhi kanako aron sa pagpangutana kanako, ‘Tan-awa, ang kasundalohan sa Paraon nga nanganhi sa pagtabang kaninyo hapit na mobalik ngadto sa Ehipto, ngadto sa ilang kaugalingong yuta. Ug ang mga Caldeanhon mobalik ug makig-away batok niining siyudara; kuhaon nila kini ug sunogon kini sa kalayo. Mao kini ang giingon sa Ginoo: Ayaw ninyo limbongi ang inyong kaugalingon, nga mag-ingon, “Ang mga Caldeanhon magpalayo gayod kanato,” kay dili sila mobiya. Kay bisan pa ug mabuntog ninyo ang tibuok nga kasundalohan sa mga Caldeanhon nga nakig-away batok kaninyo, ug adunay mahibilin lamang kanila nga mga samdan nga mga tawo, ang tanang tawo diha sa iyang tolda, sila mobangon ug sunogon kining siyudad sa kalayo.’ ” Sa diha nga ang kasundalohan sa mga Caldeanhon nakasibog na gikan sa Jerusalem tungod sa kalisang sa kasundalohan sa Paraon, si Jeremias migikan sa Jerusalem aron sa pag-adto sa yuta ni Benjamin aron sa pagdawat sa iyang bahin didto uban sa katawhan. Sa didto na siya sa Ganghaan ni Benjamin, ang usa ka kapitan sa mga bantay didto nga ginganlan ug Irias nga anak ni Selemias nga anak ni Ananias midakop kang Jeremias nga propeta, nga nag-ingon, “Ikaw mobiya ngadto sa mga Caldeanhon.” Unya si Jeremias miingon, “Bakak kana; wala ako mobiya ngadto sa mga Caldeanhon.” Apan si Irias wala mamati kaniya, ug gidakop si Jeremias ug gidala ngadto sa mga pangulo. Ug ang mga pangulo nangasuko kang Jeremias ug gibun-og nila siya ug gibilanggo didto sa balay ni Jonatan nga sekretaryo, kay gibuhat kini nga bilanggoan. Sa didto na si Jeremias sa usa ka lawak nga bilanggoan, ug nagpabilin didto sulod sa daghang mga adlaw, si Hari Zedekias mipakuha kaniya ug gidawat siya. Ang hari mihilom pagpangutana kaniya diha sa iyang balay ug miingon, “Aduna bay pulong gikan sa Ginoo?” Si Jeremias miingon, “Aduna.” Unya miingon siya, “Itugyan ikaw ngadto sa kamot sa hari sa Babilonia.” Si Jeremias miingon usab ngadto kang Hari Zedekias, “Unsay sayop nga akong nabuhat kanimo o sa imong mga alagad o niining katawhan, nga gibilanggo man ninyo ako? Hain man ang imong mga propeta nga nagpropesiya kanimo, nga nag-ingon, ‘Ang hari sa Babilonia dili moanhi batok kanimo ug batok niining yutaa’? Karon pamati, naghangyo ako kanimo, O agalon nako nga hari: itugot nga modangat ang akong ubos nga pangamuyo sa imong atubangan ug ayaw ako ipadala pagbalik ngadto sa balay ni Jonatan nga sekretaryo, basig mamatay ako didto.” Busa si Hari Zedekias misugo, ug ilang gitugyan si Jeremias ngadto sa hawanan sa mga bantay; ug usa ka haon nga pan ang gihatag kaniya matag adlaw gikan sa dalan sa mga tigbuhat ug pan, hangtod nga ang tanang pan sa siyudad nahurot. Busa si Jeremias nagpabilin sa hawanan sa mga bantay. Unya si Sefatias nga anak ni Matan, si Gedalias nga anak ni Pasur, si Jukal nga anak ni Selemias, ug si Pasur nga anak ni Malkias nakadungog sa mga pulong nga gisulti ni Jeremias ngadto sa tibuok katawhan, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Kadtong magpabilin niining siyudad mamatay sa espada, sa gutom, ug sa kamatay, apan kadtong moadto sa mga Caldeanhon mabuhi, ug ang iyang kinabuhi mahimong ingon nga usa ka ganti sa gubat ug mabuhi siya. Mao kini ang giingon sa Ginoo: Kining siyudad ihatag gayod ngadto sa kamot sa kasundalohan sa hari sa Babilonia ug makuha kini.” Unya ang mga pangulo miingon sa hari, “Ipapatay kining tawhana kay siya nagpaluya sa mga kamot sa kasundalohan nga nahibilin niining siyudad, ug sa mga kamot sa tibuok katawhan pinaagi sa pagsulti niining mga pulong ngadto kanila. Kay kining tawhana wala mangita sa kaayohan niining katawhan, kondili sa ilang kadaot.” Si Hari Zedekias miingon, “Tan-awa, siya anaa sa inyong kamot kay ang hari dili makabuhat ug bisan unsa batok kaninyo.” Busa gikuha nila si Jeremias ug gitambog ngadto sa atabay ni Malkias nga anak sa hari, nga didto sa hawanan sa mga bantay, gitunton si Jeremias pinaagi sa mga pisi. Ug walay tubig sa atabay kondili lapok lamang, ug si Jeremias naunlod sa lapok. Sa pagkadungog ni Ebedmelek nga Etiopianhon nga usa ka yunoko nga diha sa balay sa hari nga ilang gibutang sa atabay si Jeremias—ang hari naglingkod sa Ganghaan ni Benjamin— si Ebedmelek migula sa balay sa hari ug miingon sa hari, “Akong agalon nga hari, kining mga tawhana nakabuhat ug daotan sa tanan nilang gihimo kang Jeremias nga propeta, pinaagi sa pagtambog kaniya ngadto sa atabay ug siya mamatay didto sa kagutom kay wala may pan nga nahibilin sa siyudad.” Unya ang hari nagsugo kang Ebedmelek nga Etiopianhon, “Pagkuha ug 30 ka tawo uban kanimo, ug kuhaa si Jeremias nga propeta gikan sa gahong sa dili pa siya mamatay.” Busa si Ebedmelek midala sa mga tawo uban kaniya ug nangadto sila sa balay sa hari ilalom sa tipiganan sa bahandi, ug nagkuha gikan didto ug mga nuog ug dunot nga mga bisti nga gitunton pinaagi sa pisi ngadto kang Jeremias didto sa atabay. Unya si Ebedmelek nga Etiopianhon miingon kang Jeremias, “Ibutang ang mga nuog ug mga bisti ilalom sa imong mga ilok ug sa mga pisi.” Ug si Jeremias mituman niini. Busa gibira nila si Jeremias pinaagi sa mga pisi ug gipagawas nila gikan sa atabay. Ug si Jeremias mipabilin sa hawanan sa mga bantay. Unya si Hari Zedekias mipakuha kang Jeremias nga propeta ug gidawat kini sa ikatulong ganghaan nga diha sa Templo sa Ginoo. Ang hari miingon kang Jeremias, “Mangutana ako kanimo ug usa ka butang, ayaw pagtago ug bisan unsa gikan kanako.” Unya si Jeremias miingon kang Zedekias, “Kon mosulti ako kanimo, dili ba gayod nimo ako patyon? Ug kon motambag ako kanimo, dili ikaw mamati kanako.” Busa si Hari Zedekias nanumpa sa hilom kang Jeremias, “Ingon nga ang Ginoo buhi, nga nagbuhat sa atong kalag, dili ko ikaw patyon o itugyan ikaw niining katawhan nga nagtinguha sa imong kinabuhi.” Unya si Jeremias miingon kang Zedekias, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga panon, ang Dios sa Israel: Kon moampo ikaw ngadto sa mga pangulo sa hari sa Babilonia, ang imong kinabuhi maluwas ug kining siyudad dili sunogon pinaagi sa kalayo ug ikaw ug ang imong panimalay mabuhi. Apan kon dili ikaw moampo ngadto sa mga pangulo sa hari sa Babilonia, kining siyudad ihatag ngadto sa kamot sa mga Caldeanhon ug ila kining sunogon sa kalayo ug dili ikaw makaikyas gikan sa ilang kamot.” Ug si Hari Zedekias miingon kang Jeremias, “Ako nahadlok sa mga Judio nga namiya ngadto sa mga Caldeanhon kay tingali unya ug ila akong itugyan ngadto kanila ug ila akong pasipad-an.” Si Jeremias miingon, “Dili ikaw itugyan ngadto kanila. Tumana ang tingog sa Ginoo sumala sa akong gisulti kanimo, ug maayo kini alang kanimo, ug maluwas ang imong kinabuhi. Apan kon ikaw magdumili sa pag-ampo, mao kini ang panan-awon nga gipakita sa Ginoo kanako: Tan-awa, ang tanang mga babaye nga nahibilin sa balay sa hari sa Juda gidala ngadto sa mga pangulo sa hari sa Babilonia ug nag-ingon, ‘Ang imong sinaligan nga mga higala naglimbong kanimo ug midaog batok kanimo; karon nga ang imong mga tiil nalubong sa lapok, sila mitalikod kanimo.’ Ang tanan ninyong mga asawa ug ang inyong mga anak dad-on ngadto sa mga Caldeanhon, ug ikaw dili makaikyas gikan sa ilang kamot, kondili dakpon sa hari sa Babilonia ug kining siyudara sunogon pinaagi sa kalayo.” Unya si Zedekias miingon kang Jeremias, “Ayaw ipahibalo kang bisan kinsa kining mga pulonga ug dili ikaw mamatay. Kon ang mga pangulo makadungog nga ako nakigsulti kanimo, ug sila moadto kanimo ug moingon kanimo, ‘Sultihi kami kon unsay gisulti nimo sa hari ug unsay gisulti sa hari kanimo; ayaw pagtago ug bisan unsa gikan kanamo aron dili namo ikaw patyon,’ ingna sila, ‘Naghimo ako ug mapaubsanong paghangyo ngadto sa hari, nga dili niya ako ipadala pagbalik ngadto sa balay ni Jonatan aron mamatay didto.’ ” Unya ang tanang mga pangulo miduol kang Jeremias, ug nangutana kaniya ug siya mitubag kanila sumala sa gisugo sa hari kaniya. Busa sila mibiya nga nakigsulti kaniya kay ang ilang panagsulti wala madungog. Ug si Jeremias mipabilin sa hawanan sa mga bantay hangtod sa adlaw nga nailog ang Jerusalem. Sa ikasiyam nga tuig ni Zedekias nga hari sa Juda, sa ikanapulo nga bulan, si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug ang tibuok niyang kasundalohan misulong sa Jerusalem ug gilibotan kini. Sa ikanapulo ug usa nga tuig ni Zedekias, sa ikaupat nga bulan, sa ikasiyam nga adlaw sa bulan, nabuslotan ang siyudad. Sa dihang nakuha ang Jerusalem, ang tanang mga pangulo sa hari sa Babilonia misulod ug nanglikod sa kinatung-ang ganghaan: si Nergal-sareser, si Samgar-nebo, si Sarsekim nga Rabsaris, si Nergal-sareser nga Rabmag, uban ang tanang mga tinugyanan sa hari sa Babilonia. Sa diha nga si Zedekias nga hari sa Juda ug ang tanang mga sundalo nakakita kanila, nanagan sila, nanggula sa siyudad sa pagkagabii agi sa tanaman sa hari latas sa ganghaan taliwala sa duha ka paril, ug mipadulong sila sa Araba. Apan ang kasundalohan sa mga Caldeanhon migukod kanila ug naapsan si Zedekias didto sa kapatagan sa Jerico; ug sa diha nga nadakpan nila siya, gidala nila siya ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia didto sa Ribla, sa yuta sa Hamat, ug siya nagpakanaog ug hukom kaniya. Gipatay sa hari sa Babilonia ang mga anak ni Zedekias didto sa Ribla sa atubangan sa iyang mga mata, ug gipatay sa hari sa Babilonia ang tanang mga harianong tawo sa Juda. Iyang gilugit ang mga mata ni Zedekias, ug gigapos siya sa mga kadena, aron dad-on kini ngadto sa Babilonia. Gisunog sa mga Caldeahanon ang balay sa hari, ug ang mga balay sa katawhan ug gitumpag ang mga paril sa Jerusalem. Unya gibihag ni Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay ngadto sa Babilonia ang katawhan nga nahibilin sa siyudad, kadtong namiya ngadto kaniya ug ang katawhan nga mipabilin. Si Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay nagbilin didto sa yuta sa Juda ug mga kabos nga mga tawo nga walay gipanag-iya nga bisan unsa, ug naghatag kanila ug kaparasan ug kaumahan sa samang higayon. Si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia nagsugo mahitungod kang Jeremias pinaagi kang Nebusaradan nga kapitan sa bantay, nga nag-ingon, “Kuhaa siya ug atimana pag-ayo ug ayaw siya pasipad-i, hinuon buhata kaniya ang bisan unsa nga isulti niya kanimo.” Busa si Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay, si Nebusasban nga Rabsaris, si Nergal-saraser nga Rabmag, ug ang tanang mga pangulo sa hari sa Babilonia gipaadto ug gikuha si Jeremias gikan sa hawanan sa mga bantay, ug gitugyan siya kang Gedalias nga anak ni Ahikam nga anak ni Safan aron siya dad-on niya sa balay. Busa mipuyo siya uban sa katawhan. Ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias, samtang gibilanggo pa siya sa hawanan sa mga bantay: “Lakaw ug sultihi si Ebedmelek nga Etiopianhon, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Tumanon nako ang akong mga pulong batok niining siyudara alang sa kadaotan ug dili sa kaayohan; ug kini matuman nianang adlawa sa imong atubangan. Apan ako magluwas kanimo nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, ug dili ikaw itugyan ngadto sa kamot sa mga tawo nga imong gikahadlokan. Kay ako magluwas gayod kanimo, ug dili ikaw mapukan sa espada, kondili ang imong kinabuhi mahimong ingon nga ganti sa gubat tungod kay gibutang nimo ang imong pagsalig kanako, nag-ingon ang Ginoo. ’ ” Ang pulong nga midangat kang Jeremias gikan sa Ginoo human siya buhii ni Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay gikan sa Rama, sa dihang gikuha siya nga ginapos ug kadena uban sa tanan nga mga binihag sa Jerusalem ug sa Juda nga gibihag ngadto sa Babilonia. Ang kapitan sa mga bantay mikuha kang Jeremias ug miingon kaniya, “Ang Ginoo nga imong Dios nagsulti niining kadaotan batok niining dapita; ang Ginoo nagpahamtang niini ug nagbuhat sumala sa iyang giingon. Tungod kay kamo nakasala batok sa Ginoo, ug wala motuman sa iyang tingog, kining butanga midangat kaninyo. Karon ania, gibuhian ko ikaw niining adlawa gikan sa mga kadena sa imong mga kamot. Kon daw maayo alang kanimo ang pag-uban kanako ngadto sa Babilonia, dali ug ako mag-atiman kanimo pag-ayo, apan kon daw sayop alang kanimo ang pag-uban kanako ngadto sa Babilonia, ayaw pag-adto. Tan-awa, ang tibuok nga yuta anaa sa atubangan nimo. Lakaw bisan asa nga imong gihunahuna nga maayo ug angay nga adtoan. Kon ikaw magpabilin, balik ngadto kang Gedalias nga anak ni Ahikam nga anak ni Safan nga gitudlo sa hari sa Babilonia ingon nga gobernador sa mga siyudad sa Juda, ug mopuyo ikaw uban kaniya taliwala sa katawhan, o lakaw bisan asa nga imong gihunahuna nga angay nga adtoan.” Busa ang kapitan sa mga bantay mihatag kaniya ug pagkaon ug usa ka gasa ug gipalakaw siya. Unya si Jeremias miadto kang Gedalias nga anak ni Ahikam didto sa Mispa, ug mipuyo uban kaniya taliwala sa katawhan nga nahibilin sa yuta. Sa diha nga ang tanang mga kapitan sa kasundalohan nga didto sa kapatagan, ug ang ilang mga tawo nakadungog nga ang hari sa Babilonia nagtudlo kang Gedalias nga anak ni Ahikam nga mahimong gobernador sa yuta ug nga gitugyan ngadto kaniya ang mga lalaki, ang mga babaye, ang kabataan ug ang mga labing kabos sa yuta nga wala dad-a ngadto sa Babilonia, sila miadto kang Gedalias didto sa Mispa—si Ismael nga anak ni Netanias, si Johanan nga anak ni Karea, si Seraias nga anak ni Tanhumet, ang mga anak nga lalaki ni Efai nga Netofatihanon, si Jesanias nga anak sa usa ka Maacahanon, sila ug ang ilang mga tawo. Si Gedalias nga anak ni Ahikam nga anak ni Safan nanumpa kanila ug sa ilang mga tawo, nga nag-ingon, “Ayaw kahadlok sa pag-alagad sa mga Caldeanhon. Puyo dinhi sa yuta ug alagari ang hari sa Babilonia ug kini maayo alang kaninyo. Mahitungod kanako, ako mopuyo sa Mispa, sa pagbarog alang kaninyo atubangan sa mga Caldeanhon nga moanhi kanato, apan mahitungod kaninyo pagtigom kamo ug bino ug mga bunga sa ting-init ug lana ug tigoma kini sa inyong mga sudlanan ug puyo kamo sa inyong mga siyudad nga inyong nailog.” Ug usab, sa diha nga ang tanang mga Judio nga didto sa Moab ug uban sa mga Amonihanon ug didto sa Edom ug sa laing mga kayutaan nakadungog nga ang hari sa Babilonia nagbilin ug salin sa Juda ug nagtudlo kang Gedalias nga anak ni Ahikam nga anak ni Safan ingon nga ilang gobernador, ang tanang mga Judio mibalik gikan sa tanang mga dapit diin sila aboga, ug nangadto sa yuta sa Juda, kang Gedalias didto sa Mispa, ug nagtigom sila ug daghang bino ug mga bunga sa ting-init. Unya si Johanan nga anak ni Karea ug ang tanang mga pangulo sa kasundalohan nga didto sa kapatagan miadto kang Gedalias sa Mispa, ug miingon kaniya, “Nasayod ba ikaw nga si Baalis nga hari sa mga Amonihanon nagpadala kang Ismael nga anak ni Netanias aron sa pagkuha sa imong kinabuhi?” Apan si Gedalias nga anak ni Ahikam wala motuo kanila. Unya si Johanan nga anak ni Karea misulti sa hilom kang Gedalias didto sa Mispa, “Tugoti ako sa pag-adto, aron akong patyon si Ismael nga anak ni Netanias ug walay bisan usa nga masayod niini. Ngano nga kuhaon man niya ang imong kinabuhi, aron ang tanang mga Judio nga natigom kanimo magkatibulaag, ug ang salin sa Juda mangawagtang?” Apan si Gedalias nga anak ni Ahikam miingon kang Johanan nga anak ni Karea, “Ayaw buhata kining butanga kay nagsulti ikaw ug bakak mahitungod kang Ismael.” Sa ikapito nga bulan, si Ismael nga anak ni Netanias nga anak ni Elisama, sa kaliwat nga harianon, usa sa mga labawng pangulo sa hari, miabot uban sa napulo ka tawo ngadto kang Gedalias nga anak ni Ahikam didto sa Mispa. Samtang nagsalo sila sa pagpangaon ug pan didto sa Mispa, si Ismael nga anak ni Netanias ug ang napulo ka tawo nga uban kaniya mitindog ug gitigbas pinaagi sa espada si Gedalias nga anak ni Ahikam nga anak ni Safan, ug gipatay siya nga gihimo sa hari sa Babilonia ingon nga gobernador sa yuta. Gipatay usab ni Ismael ang tanang mga Judio nga uban ni Gedalias didto sa Mispa ug ang mga Caldeanhon nga sundalo nga nahiadto didto. Sa adlaw human sa pagpatay kang Gedalias, sa wala pay tawo nga nahibalo niini, dihay 80 ka tawo nga gikan sa Sekem, gikan sa Silo ug gikan sa Samaria nga ang ilang mga bungot gibarbas ug ang ilang mga bisti gigisi ug nga gisamaran ang ilang kaugalingon, uban ang mga halad nga pagkaon ug ang insenso diha sa ilang kamot, aron kini dad-on nila ngadto sa balay sa Ginoo. Ug si Ismael nga anak ni Netanias miadto gikan sa Mispa aron sa pagtagbo kanila, naghilak samtang naglakaw siya. Sa dihang gikatagbo niya sila, siya miingon kanila, “Dali kamo ngadto kang Gedalias nga anak ni Ahikam.” Sa pag-abot nila sa taliwala sa siyudad, si Ismael nga anak ni Netanias ug ang mga tawo nga uban kaniya mipatay kanila ug mitambog kanila ngadto sa atabay. Apan dihay napulo kanila nga miingon kang Ismael, “Ayaw kami patya, kay kami adunay mga tinigom nga trigo, sebada, lana ug dugos nga gitagoan dinhi sa uma.” Busa nagpugong siya ug wala sila patya uban sa ilang mga kauban. Ang atabay nga gitambogan ni Ismael sa tanang mga lawas sa mga tawo nga iyang gipamatay mao ang kinadak-an nga atabay, nga gipabuhat ni Asa nga hari ingon nga panalipod batok kang Baasa nga hari sa Israel; gipuno kini ug mga pinatay ni Ismael nga anak ni Netanias. Unya gibihag ni Ismael ang tanang nahibilin sa mga tawo nga didto sa Mispa, ang mga anak nga babaye sa hari, ug ang tanang mga tawo nga nagpabilin sa Mispa, kadtong gitugyan ni Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay ngadto kang Gedalias nga anak ni Ahikam; ug sila gibihag ni Ismael nga anak ni Netanias, ug migikan aron motabok ngadto sa mga Amonihanon. Apan sa diha nga si Johanan ang anak ni Karea ug ang tanang mga pangulo sa kasundalohan nga uban kaniya nakadungog sa tanang mga kadaot nga gihimo ni Ismael nga anak ni Netanias, gidala nila ang tanan nilang mga tawo ug miadto aron sa pagpakig-away kang Ismael nga anak ni Netanias. Naapsan nila siya didto sa dakong linaw nga didto sa Gibeon. Ug sa diha nga ang tanang mga tawo nga uban kang Ismael nakakita kang Johanan nga anak ni Karea ug sa tanang mga pangulo sa kasundalohan nga uban kaniya, sila nangalipay. Busa ang tanang mga tawo nga gibihag ni Ismael gikan sa Mispa mitalikod ug mibalik, ug miadto kang Johanan nga anak ni Karea. Apan si Ismael nga anak ni Netanias miikyas gikan kang Johanan uban ang walo ka tawo ug miadto sa mga Amonihanon. Unya si Johanan nga anak ni Karea ug ang tanang mga pangulo sa mga sundalo nga uban kaniya midala sa tanang nahibilin sa mga tawo nga nabihag ni Ismael nga anak ni Netanias gikan sa Mispa human niya patya si Gedalias nga anak ni Ahikam—mga sundalo, mga babaye, mga bata ug ang mga yunoko, nga gidala ni Johanan pagbalik gikan sa Gibeon. Ug sila miadto ug mipuyo sa Gerut Kimham, duol sa Betlehem nga nagtinguha sa pag-adto sa Ehipto tungod sa mga Caldeanhon; kay sila nangahadlok kanila, kay si Ismael nga anak ni Netanias mipatay kang Gedalias nga anak ni Ahikam, nga gihimong gobernador sa yuta sa hari sa Babilonia. Unya ang tanang pangulo sa kasundalohan ug si Johanan nga anak ni Karea ug si Asarias nga anak ni Hosaias, ug ang tibuok katawhan gikan sa labing ubos ngadto sa labing dako kanila, miduol ug sila miingon kang Jeremias nga propeta, “Himoa nga ang among pangamuyo moabot sa imong atubangan, ug pag-ampo alang kanamo ngadto sa Ginoo nga imong Dios, alang niining tanan nga nahibilin kay kami diyotay lamang nga nahibilin gikan sa daghan, ingon nga ang imong mga mata nakakita kanamo, aron ang Ginoo nga imong Dios magpakita kanamo sa dalan nga among laktan ug sa butang nga among buhaton.” Unya si Jeremias nga propeta miingon kanila, “Ako nakadungog kaninyo; ania, ako mag-ampo ngadto sa Ginoo nga inyong Dios sumala sa inyong gipangayo, ug bisan unsa ang itubag sa Dios kaninyo, sultihan ko kamo. Dili ako magtago ug bisan unsa gikan kaninyo.” Unya sila miingon kang Jeremias, “Hinaot unta nga ang Ginoo matuod ug kasaligang saksi batok kanamo kon kami dili magbuhat sumala sa pulong nga niini gipadala ikaw sa Ginoo nga imong Dios nganhi kanamo. Maayo man o daotan, tumanon namo ang tingog sa Ginoo nga among Dios, diin ngadto kaniya gipadala ikaw namo; aron magmaayo kini alang kanamo sa diha nga motuman kami sa tingog sa Ginoo nga among Dios.” Human sa napulo ka adlaw, ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias. Unya gitawag niya si Johanan nga anak ni Karea ug ang tanang mga pangulo sa kasundalohan nga uban kaniya ug ang tibuok nga katawhan gikan sa labing ubos ngadto sa labing dako, ug miingon kanila, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, diin ngadto kaniya inyo akong gipadala aron sa paghatag sa inyong pangamuyo sa iyang atubangan: Kon magpabilin kamo niining yutaa, lig-onon ko kamo ug dili tumpagon ug itanom ko kamo ug dili ibton, kay nasubo ako sa kadaot nga gibuhat nako kaninyo. Ayaw kahadlok sa hari sa Babilonia, nga inyong gikalisangan. Ayaw kahadlok kaniya, nag-ingon ang Ginoo, kay ako mag-uban kaninyo aron sa pagluwas kaninyo ug sa pagpalingkawas kaninyo gikan sa iyang kamot. Ug ako maghatag kaninyo ug kaluoy, aron siya makabaton ug kaluoy kaninyo ug tugotan kamo sa pagpabilin sa inyong kaugalingon nga yuta. Apan kon moingon kamo, ‘Dili kami magpabilin niining yutaa,’ nagsupak sa tingog sa inyong Dios, ug mag-ingon, ‘Dili, moadto hinuon kami sa yuta sa Ehipto, diin dili kami makakita ug gubat o makadungog ug tingog sa trumpeta o gutomon ug pan ug mopuyo kami didto,’ busa pamatia ninyo ang pulong sa Ginoo, O salin sa Juda. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Kon mohukom gayod kamo sa pagsulod sa Ehipto, ug moadto sa pagpuyo didto, ang espada nga inyong gikahadlokan moapas kaninyo didto sa yuta sa Ehipto, ug ang gutom nga inyong gikalisangan mosunod gayod kaninyo didto sa Ehipto, ug didto mangamatay kamo. Ang tanang mga tawo nga mohukom sa pag-adto sa Ehipto aron sa pagpuyo didto mangamatay sa espada, sa gutom ug sa kamatay. Walay mahibilin o makalingkawas gikan sa kadaot nga akong ipadala kanila. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ingon nga ang akong kasuko ug ang akong kapungot gibubo ngadto sa mga nagpuyo sa Jerusalem, ang akong kapungot ibubo usab nako nganha kaninyo sa dihang moadto kamo sa Ehipto. Mahimo kamong dulumtanan, kalisangan, tunglo ug usa ka talamayon. Dili na kamo makakita pa niining yutaa. Ang Ginoo miingon kaninyo, O salin sa Juda, ‘Ayaw kamo pag-adto sa Ehipto.’ Hibaloi gayod ninyo nga ako nagpasidaan kaninyo niining adlawa nga kamo nahisalaag ug nag-angin sa inyong kinabuhi. Kay gipadala ako ninyo ngadto sa Ginoo nga inyong Dios, nga nag-ingon, ‘Pag-ampo alang kanamo ngadto sa Ginoo nga among Dios ug bisan unsay isulti sa Ginoo nga among Dios isugilon kanamo ug buhaton namo kini.’ Ug niining adlawa gisulti nako kini kaninyo apan wala kamo motuman sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios sa bisan unsang butang nga tungod niana ako iyang gipadala aron sa pagsulti kaninyo. Busa karon hibaloi gayod nga kamo mangamatay sa espada, sa gutom ug sa kamatay, sa dapit nga buot ninyong adtoan aron puy-an.” Sa dihang nahuman si Jeremias pagsulti ngadto sa tibuok katawhan sa tanang mga pulong sa Ginoo nga ilang Dios, nga niini gipadala siya sa Ginoo nga ilang Dios ngadto kanila, si Asarias nga anak ni Hosaias ug si Johanan nga anak ni Karea, ug ang tanan nga mga mapahitas-ong tawo, miingon kang Jeremias, “Bakak ang imong gisulti. Ang Ginoo nga among Dios wala magpadala kanimo sa pag-ingon, ‘Ayaw kamo pag-adto sa Ehipto aron sa pagpuyo didto.’ Apan si Baruk nga anak ni Nerias nagtulod kanimo batok kanamo, aron sa pagtugyan kanamo ngadto sa kamot sa mga Caldeanhon, aron kami pamatyon nila o panad-on kami nga binihag ngadto sa Babilonia.” Busa si Johanan nga anak ni Karea ug ang tanang mga tigmando sa kasundalohan, ug ang tibuok nga katawhan, wala motuman sa tingog sa Ginoo, sa pagpabilin didto sa yuta sa Juda. Apan si Johanan nga anak ni Karea ug ang tanang mga tigmando sa kasundalohan midakop sa tanang nahibilin sa Juda nga namalik aron mopuyo didto sa yuta sa Juda gikan sa tanang mga nasod diin didto giabog sila— ang mga lalaki, mga babaye, mga bata, mga anak nga babaye sa hari, ug ang tanang tawo nga gibilin ni Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay kang Gedalias nga anak ni Ahikam nga anak ni Safan ug si Jeremias usab nga propeta ug si Baruk nga anak ni Nerias. Ug sila miadto sa yuta sa Ehipto kay wala sila motuman sa tingog sa Ginoo. Ug miabot sila sa Tapanhes. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kang Jeremias didto sa Tapanhes, “Pagkuha ug dagkong mga bato diha sa imong kamot, ug tagoi kini sa yuta nga pinagba diha sa agianan nga anaa sa ganghaan sa palasyo sa Paraon didto sa Tapanhes, diha sa panan-aw sa mga tawo sa Juda ug ingna sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ako magpadala ug magkuha kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia nga akong alagad. Ipahimutang niya ang iyang trono ibabaw niining mga bato nga akong gitagoan ug siya magbukhad sa harianon niyang puluy-anan ibabaw kanila. Siya moanhi ug maghampak sa yuta sa Ehipto, maghatag ngadto sa kamatay niadtong alang sa kamatay, ngadto sa pagkabihag niadtong alang sa pagkabihag ug ngadto sa espada niadtong alang sa espada. Siya magpadilaab ug kalayo diha sa mga templo sa mga dios sa Ehipto ug iyang sunogon sila ug dad-on nga binihag ug iyang hinloan ang yuta sa Ehipto sama sa usa ka tigbantay sa karnero nga magkuha sa ulod gikan sa iyang kupo ug siya molakaw gikan didto nga malinawon. Bunggoon usab niya ang mga monyumento sa Heliopolis, nga atua sa yuta sa Ehipto ug ang mga templo sa mga dios sa Ehipto sunogon niya sa kalayo.’ ” Ang pulong nga midangat kang Jeremias mahitungod sa tanang mga Judio nga nagpuyo sa yuta sa Ehipto, didto sa Migdol sa Tapanhes sa Memphis, ug didto sa yuta sa Patros, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Nakakita kamo sa tanang kadaotan nga akong gipadala ngadto sa Jerusalem ug ngadto sa tanang mga siyudad sa Juda. Tan-awa, niining adlawa sila mangahimo nga biniyaan, ug walay tawo nga magpuyo didto tungod sa pagkadaotan nga ilang nahimo sa paghagit kanako sa pagkasuko, nga sila miadto sa pagsunog ug insenso, ug sa pag-alagad sa laing mga dios nga wala nila mailhi, bisan gani nila o ninyo, o sa inyong mga katigulangan. Bisan pa niana nagpadayon ako sa pagpadala kaninyo sa tanan nakong mga alagad nga mga propeta, sa pag-ingon, ‘Ayaw buhata kining dulomtanan nga butang nga akong gidumtan!’ Apan wala sila mamati o magpakiling sa ilang dalunggan aron sa pagtalikod gikan sa ilang pagkadaotan ug dili magsunog ug insenso ngadto sa laing mga dios. Busa ang akong kapungot ug ang akong kasuko gibubo niini ug misilaob diha sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem. Ug sila nangagun-ob ug nangahimong biniyaan ingon niining adlawa. Ug karon mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ngano man nga nagbuhat man kamo niining dakong kadaotan batok sa inyong kaugalingon sa pagpahimulag gikan kaninyo sa lalaki ug sa babaye, sa masuso ug sa bata, gikan sa kinataliwad-an sa Juda, nga wala magbilin kaninyo ug salin? Ngano nga gihagit ninyo ako sa pagkasuko pinaagi sa mga buhat sa inyong mga kamot, sa pagsunog ug insenso ngadto sa laing mga dios didto sa yuta sa Ehipto diin miadto kamo aron sa pagpuyo aron ba kamo mahimulag ug mahimong usa ka tunglo ug usa ka pagtamay sa taliwala sa tanang mga nasod sa yuta? Nangalimot ba kamo sa pagkadaotan sa inyong mga katigulangan, sa pagkadaotan sa mga hari sa Juda, ug sa pagkadaotan sa ilang mga asawa, sa inyong kaugalingong pagkadaotan, ug sa pagkadaotan sa inyong mga asawa, nga ilang gibuhat didto sa yuta sa Juda, ug sa kadalanan sa Jerusalem? Sila wala magpaubos sa ilang kaugalingon bisan pa hangtod niining adlawa, o mahadlok sila, o maglakaw subay sa akong balaod ug sa akong mga lagda nga akong gihatag kaninyo ug sa inyong mga katigulangan. “Busa mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Tan-awa, ipaatubang nako ang akong nawong batok kaninyo alang sa kadaotan, aron sa paglaglag sa tibuok nga Juda. Ug kuhaon nako ang nahibilin sa Juda nga mihukom sa pag-adto sa yuta sa Ehipto aron sa pagpuyo didto, ug silang tanan mangahurot, ug mangapukan sila didto sa yuta sa Ehipto; pinaagi sa espada ug sa gutom sila mangahurot. Gikan sa labing ubos ngadto sa labing dako sila mangamatay, pinaagi sa espada ug sa gutom ug sila mangahimong mga dulumtanan, kalisangan, tunglo ug talamayon. Silotan nako ang mopuyo sa yuta sa Ehipto sama sa akong pagsilot sa Jerusalem pinaagi sa espada, sa gutom ug sa kamatay, aron walay usa sa nahibilin sa Juda nga miadto sa Ehipto aron sa pagpuyo didto nga makaikyas o makalingkawas o makapauli ngadto sa yuta sa Juda diin sila nagtinguha sa pagbalik aron sa pagpuyo didto. Kay dili gayod sila makabalik gawas sa pipila gawas nga magtago-tago.” Unya ang tanang mga lalaki nga nahibalo nga ang ilang mga asawa naghalad ug insenso ngadto sa laing mga dios, ug ang tanang mga babaye nga nagtindog didto, usa ka dakong tigom, ang tibuok katawhan nga nagpuyo sa Patros didto sa yuta sa Ehipto, mitubag kang Jeremias: “Mahitungod sa pulong nga imong gisulti kanamo pinaagi sa ngalan sa Ginoo, dili kami mamati kanimo. Apan buhaton namo ang tanan nga among gipaanad, ang pagsunog ug insenso alang sa rayna sa langit, ug pagtagay ug halad nga ilimnon alang kaniya, sama sa among gihimo, kami ug ang among mga katigulangan, ang among mga hari ug ang among mga prinsipe, sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem kay kami kaniadto daghan ug pagkaon, ug miuswag, ug wala makakita ug kadaotan. Apan sukad kami mobiya sa pagsunog ug insenso alang sa rayna sa langit ug sa pagtagay ug halad nga ilimnon alang kaniya, nakulangan kami sa tanang mga butang ug nangahurot kami kini pinaagi sa espada ug sa gutom.” Ug ang mga babaye miingon, nga nagsunog kami ug insenso alang sa rayna sa langit, ug sa nagtagay ug halad nga ilimnon alang kaniya, wala bay pag-uyon niini ang among mga bana, nga kami maghimo ug pan alang kaniya sama sa iyang dagway ug nagtagay ug ilimnon alang kaniya?” Unya si Jeremias miingon sa tibuok nga katawhan, sa mga lalaki, ug sa mga babaye, sa tanan nga katawhan nga naghatag kaniya niining tubag: “Mahitungod sa insenso nga inyong gisunog didto sa mga siyudad sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem, kamo ug ang inyong mga katigulangan, ang inyong mga hari ug ang inyong mga prinsipe, ug ang katawhan sa yuta, wala ba ang Ginoo mahinumdom niini? Wala ba kini moabot sa iyang hunahuna? Ang Ginoo wala na makaantos sa inyong mga daotan buhat ug sa mga dulumtanan nga inyong nahimo, busa ang inyong yuta nahimong biniyaan, ug awaaw ug usa ka tunglo walay nagpuyo, ingon niining adlawa. Kini tungod kay nagsunog kamo ug insenso, ug tungod kay nakasala kamo batok sa Ginoo, ug wala motuman sa tingog sa Ginoo, o maglakaw subay sa iyang balaod ug sa iyang mga lagda ug sa iyang mga pagpamatuod, nga kining kadaotan nahitabo kaninyo sama sa nahitabo niining adlawa.” Si Jeremias miingon sa tibuok nga katawhan, ug sa tanang mga babaye, “Pamati ninyo ang pulong sa Ginoo, kamong tanan nga gikan sa Juda nga anaa sa yuta sa Ehipto. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Kamo ug ang inyong mga asawa nagsulti pinaagi sa inyong mga baba, ug nagtuman niana pinaagi sa inyong mga kamot, nga nag-ingon, ‘Tumanon gayod namo ang among mga panaad nga among gihimo, sa pagsunog ug insenso alang sa rayna sa langit, ug sa pagtagay ug mga halad nga ilimnon alang kaniya,’ Busa tumana ninyo ang inyong mga panaad ug buhata ang inyong mga panaad! Busa, pamatia ang pulong sa Ginoo, kamong tanan nga gikan sa Juda nga nagpuyo sa yuta sa Ehipto: Tan-awa, ako nanumpa pinaagi sa akong dako nga ngalan, nag-ingon ang Ginoo, aron nga ang akong ngalan dili na hisgotan sa baba ni bisan kinsa nga tawo sa Juda, sa tibuok nga yuta sa Ehipto, nga mag-ingon, ‘Ingon nga buhi ang Ginoong Dios!’ Tan-awa, ako magbantay kanila alang sa kadaotan ug dili alang sa kaayohan. Ang tanang mga tawo sa Juda nga ania sa yuta sa Ehipto mangahurot pinaagi sa espada ug sa gutom, hangtod nga adunay kataposan kanila. Ug kadtong makaikyas sa espada mobalik gikan sa yuta sa Ehipto ngadto sa yuta sa Juda, diyutay ang gidaghanon, ug ang tanan nga nahibilin sa Juda nga miadto sa yuta sa Ehipto aron sa pagpuyo didto, mahibalo kon kinsang pulong ang molungtad, ang akoa, o ang ila ba. Kini maoy ilhanan alang kaninyo, nag-ingon ang Ginoo, nga ako magsilot kaninyo dinhi niining dapita, aron kamo mahibalo nga ang akong mga pulong mobarog gayod batok kaninyo alang sa kadaotan. Mao kini ang giiingon sa Ginoo, akong ihatag ang Paraon Hopra nga hari sa Ehipto ngadto sa kamot sa iyang mga kaaway ug ngadto sa kamot nila nga nagtinguha sa iyang kinabuhi ingon nga akong gihatag si Zedekias nga hari sa Juda ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, nga mao ang iyang kaaway ug nagtinguha sa iyang kinabuhi.” Ang pulong nga gisulti ni Jeremias nga propeta ngadto kang Baruk nga anak ni Nerias, sa pagsulat niya niining mga pulonga diha sa usa ka basahon sumala sa gisulti ni Jeremias, sa ikaupat nga tuig ni Jehoiakim nga anak ni Josias nga hari sa Juda, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nganha kanimo, O Baruk: Ikaw miingon, ‘Alaot ako! kay ang Ginoo nagdugang ug kaguol sa akong kasakit. Naluya na ako sa akong pag-agulo ug wala akoy pahulay.’ Busa mao kini ang isulti kaniya, Mao kini ang giingon sa Ginoo: Unsay akong gitukod akong tumpagon ug unsay akong gitanom, akong ibton—kini mao ang tibuok nga yuta. Ug nangita ba ikaw ug mga dagkong butang alang sa imong kaugalingon? Ayaw kini pangitaa, kay tan-awa, nagpadala ako ug kadaotan ibabaw sa tanang unod, nag-ingon ang Ginoo; apan ihatag nako kanimo ang imong kinabuhi ingon nga ganti sa gubat sa tanang dapit nga imong adtoan.” Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Jeremias nga propeta mahitungod sa mga nasod. Mahitungod sa Ehipto, mahitungod sa kasundalohan sa Paraon Neco nga hari sa Ehipto, nga diha sa daplin sa suba nga Eufrates sa Carkemis, nga gibuntog ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia sa ikaupat nga tuig ni Joakim nga anak ni Josias, nga hari sa Juda: “Andama ninyo ang sagang ug taming ug asdang kamo aron sa pagpakiggubat! Andama ang mga kabayo, panakay kamo, O mga tigpangabayo! Pahiluna sa inyong dapit ug isul-ob ang inyong mga helmet, baira ang inyong mga bangkaw, ug isul-ob ang mga panalipod sa lawas. Ngano nga nakita man ako niini! Sila nangalisang ug namalik; Ang ilang mga mangggugubat nangabuntog ug nanagan; wala sila molingi sa luyo, ang kalisang anaa sa tanang dapit! nag-ingon ang Ginoo. Ang tulin dili makadangan o ang manggugubat makaikyas; Sila nangapandol ug nangapukan didto sa amihanan daplin sa suba sa Eufrates. “Kinsa ba kini nga mitungha sama sa suba sa Nilo, sama sa mga suba nga ang tubig nagbul-og? Ang Ehipto mitungha sama sa Nilo, sama sa suba nga ang tubig nagbul-og. Siya miingon, Ako motungha, ug tabonan nako ang sa yuta. Akong laglagon ang mga siyudad ug ang mga nagpuyo niini. Dagan, mga kabayo ug haguros kamo, mga karwahi! Paasdanga ang mga manggugubat: ang mga tawo sa Etiopia ug sa Put nga nagkupot sa taming, ang mga tawo sa Lud nga batid sa paggamit ug pana. Kanang adlawa mao ang adlaw sa Ginoong Dios sa mga panon, ang adlaw sa pagpanimalos, sa pagpanimalos niya sa iyang mga kaaway. Ang espada molamoy ug mabusog, ug moinom hangtod sa iyang pagkahubog sa ilang dugo kay ang Ginoong Dios sa mga panon adunay paghalad sa yuta sa amihanan daplin sa suba sa Eufrates. Tungas ngadto sa Gilead ug pagkuha ug balsamo, O ulay nga anak sa Ehipto! Kawang lamang ang paggamit nimo ug daghang mga tambal; walay kaayohan alang kanimo. Ang mga nasod nakadungog sa imong kaulawan, ug ang yuta napuno sa imong paghilak kay ang mangggugubat napandol batok sa manggugubat, silang duha nangapukan.” Ang pulong nga gisulti sa Ginoo kang Jeremias nga propeta, mahitungod sa pag-abot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia aron sa pagsulong sa yuta sa Ehipto: “Ipahayag didto sa Ehipto, ug ipahibalo didto sa Migdol, ipahibalo sa Memphis ug sa didto Tapanhes. Ingna, ‘Tindog ug pag-andam kay ang espada molamoy nga maglibot kaninyo.’ Nganong miikyas man si Apis? Nganong wala man sila makatindog? Tungod kay ang Ginoo nagduot kanila. Ang imong dkaong panon napandol ug sila miingon sa usa ug usa, ‘Tindog, ug mobalik kita sa ngadto sa atong kaugalingon katawhan, ug ngadto sa yuta natong natawohan, tungod sa espada sa naglupig kanato!’ Tawga ang ngalan sa Paraon nga hari sa Ehipto ‘ang sabaan nga nagpalabay sa takna.’ “Ingon nga buhi ako, nag-ingon ang Hari nga ang ngalan si Yahweh sa mga panon, sama sa Tabor taliwala sa mga bukid, ug sama sa Carmel nga anaa duol sa dagat, ang usa ka tawo moduol. Andama alang sa inyong kaugalingon ang inyong mga butang alang sa pagkabihag O mga lumulupyo sa Ehipto! Kay ang Memphis mahimong biniyaan, guba, walay magpuyo. “Ang Ehipto usa ka matahom nga baka apan ang usa ka lala nga langaw miabot kaniya. Bisan ang iyang mga sundalong sinuholan sa taliwala niya sama sa pinatambok nga mga baka. Oo, sila namiya ug nangagiw, wala sila mosugakod; kay ang adlaw sa ilang katalagman miabot kanila, ang panahon sa pagsilot kanila. “Siya naghimo ug tingog sama sa usa ka bitin nga nagpadailo palayo, kay ang iyang mga kaaway nagmantsa diha sa usa ka kusog ug moabot batok kaniya uban ang mga wasay sama sa mga tigpamutol ug kahoy. Sila magpuril sa iyang lasang, nag-ingon ang Ginoo, bisan pa ug kini dili masulod; kay daghan pa sila kay sa mga dulon; sila dili maihap. Ang anak nga babaye sa Ehipto pakaulawan; siya itugyan ngadto sa kamot sa katawhan gikan sa amihanan.” Ang Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, nag-ingon, “Tan-awa, ako nagdala ug silot ngadto kang Ammon sa Tebes ug sa Paraon ug sa Ehipto ug sa iyang mga dios ug sa iyang mga hari ngadto sa Paraon ug sa mga nagsalig kaniya. Ug itugyan sila nako ngadto sa kamot sa mga nagtinguha sa ilang mga kinabuhi, ngadto sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia ug sa iyang mga tinugyanan. Human niini ang Ehipto puy-an sama sa kanhing panahon, nag-ingon ang Ginoo. “Apan ayaw kahadlok, O Jacob nga akong alagad, o malisang ikaw Oh Israel; kay tan-awa, ikaw akong luwason gikan sa layo, ug ang imong kaliwatan gikan sa yuta sa ilang pagkabinihag; Si Jacob mobalik ug makabaton ug kalinaw ug kasayon ug walay makapahadlok kaniya. Ayaw kahadlok, O Jacob nga akong alagad, nag-ingon ang Ginoo, kay ako uban kanimo. Akong taposon sa hingpit ang tanang mga nasod nga akong abogan kanimo apan mahitungod kanimo dili kamo nako taposon sa hingpit. Pantonon ko kamo sumala sa kaangayan, ug dili ko gayod kamo pasagdan nga dili masilotan.” Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Jeremias nga propeta mahitungod sa mga Filistihanon, sa wala pa sulonga sa Paraon ang Gaza. “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, ang katubigan mitubo gikan sa amihanan, ug mahimong usa ka sapa nga mag-awas; kini moawas sa yuta ug sa tanan nga anaa niini, sa siyudad ug sa nagpuyo niini. Ang mga tawo maninggit, ug ang tanang nagpuyo sa yuta magminatay. Sa dahunog sa tunob sa mga tiil sa iyang mga kabayo, sa hinaguros sa iyang mga karwahi, sa kinagalkal sa ilang mga ligid, ang mga amahan dili na molingi sa ilang mga anak, luya na kaayo ang ilang sa mga kamot, tungod sa adlaw nga moabot sa paglaglag sa tanang mga Filistihanon, sa pagpuo gikan sa Tiro ug sa Sidon sa tanang mga mitabang nga nagpabilin. Kay laglagon sa Ginoo ang mga Filistihanon, ang nahibilin sa pulo sa Caftor. Ang pagkaupaw midangat sa Gaza; ang Askelon nalaglag. O salin sa Anakihanon, unsa ba kadugay ang pagsamad nimo sa imong kaugalingon? Ah, espada sa Ginoo! Kanus-a ba nga ikaw maghilom? Ibutang ang imong kaugalingon nganha sa imong sakoban, pahulay ug pagpuyo! Unsaon ba niini paghilom, nga ang Ginoo man ang nagsugo? Batok sa Askelon ug batok sa kabaybayonan gitudlo niya kini.” Mahitungod sa Moab. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: “Alaot ang Nebo, kay nalaglag kini! Ang Kiriataim gipakaulawan, kini nailog; ang panalipod gipakaulawan ug nagun-ob; nahanaw na ang kabantog sa Moab. Sa Hesbon naglaraw sila ug daotan batok kaniya, ‘Dali, pukanon nato siya gikan sa iyang pagkanasod!’ Ikaw usab, O Madmen, pahilumon; ang espada maggukod kanimo. “Pamatia! Usa ka pagsinggit gikan sa Horonaim, ‘Ang pagkabiniyaan ug dakong pagkalaglag!’ Ang Moab nalaglag; nabati ang paghilak sa kabataan niini. Kay sa tungasan sa Luhit, mitungas sila nga naghilak, kay sa lugsongan sa Horonaim nadungog nila ang hilak sa pagkalaglag. Palayo! Luwasa ang inyong kaugalingon! Pagpakasama sa ihalas nga asno diha sa kamingawan! Tungod kay ikaw nagsalig sa imong mga kuta ug sa imong mga bahandi, kuhaon usab ikaw; ug si Camos bihagon, uban ang iyang mga pari ug ang iyang mga pangulo. Ang tiglaglag moabot batok sa matag lungsod, ug walay lungsod nga makaikyas; ang walog mahanaw ug ang kapatagan malaglag, sumala sa gisulti sa Ginoo. “Hatagi ug mga pako ang Moab, kay molupad siya; ang iyang mga lungsod mahimong biniyaan, nga walay magpuyo niini. “Tinunglo kadtong nagbuhat nga dili kinasingkasing sa buluhaton sa Ginoo; ug tinunglo kadtong nagpalikay sa iyang espada gikan sa pagpaagas ug dugo. “Ang Moab nagpuyo sa kasayon sukad sa iyang pagkabatan-on ug siya nahimutang sa iyang linugdang; siya wala gayod ikahuwad gikan sa usa ka sudlanan ngadto sa usa ka sudlanan o mahiadto sa pagkabihag; busa ang iyang lami nagpabilin kaniya, ug ang iyang kahumot wala mausab. “Busa, ang mga adlaw nagsingabot na, nag-ingon ang Ginoo, nga ipadala nako nganha kaniya ang mga tighuwad nga mohuwad kaniya ug maghurot sa sulod sa iyang mga sudlanan ug pinopinohon pagbuak ang ilang mga tadyaw. Unya ang Moab maulaw tungod kang Camos, ingon nga ang balay sa Israel naulaw tungod sa Betel nga ilang gisaligan. “Unsaon ninyo pag-ingon, ‘Kami mga bayani ug mga tawong isog sa panggubatan’? Ang tiglaglag sa Moab ug sa iyang mga siyudad miabot na, ug ang mga pinili sa iyang mga batan-ong lalaki nagpadulong sa ihawan, nag-ingon ang Hari nga ang ngalan si Yahweh sa mga panon. Ang katalagman sa Moab duol na ug ang iyang kasakit nagdali gayod. Bakhoi siya, kamong tanan nga naglibot kaniya, ug ang tanan nga nakaila sa iyang ngalan; ingna ninyo, ‘Naunsa ba nga nabali man ang lig-ong sitro, ang maanindot nga sungkod!’ “Kanaog gikan sa imong himaya, ug lingkod sa uga nga yuta, O lumulupyo sa Dibon! Kay ang tiglaglag sa Moab ania na batok kanimo; iyang gilumpag ang imong mga salipdanan. Tindog sa daplin sa dalan ug tan-aw, O lumulupyo sa Aroer! Pangutan-a siya nga midagan ug siya nga miikyas; ingna, ‘Unsay nahitabo?’ Ang Moab nahiagom sa kaulawan, kay nagun-ob kini; pagminatay ug hilak! Isugilon kini pinaagi sa Arnon, nga ang Moab gilaglag na. “Ang hukom miabot na sa yuta sa kapatagan, sa Holon, sa Jasa, sa Mefaat, sa Dibon, sa Nebo, sa Bet-diblataim, sa Kiriataim, sa Bet-gamul, sa Bet-meon, sa Keriot ug sa Bosra ug sa tanang mga siyudad sa yuta sa Moab, layo ug duol. Ang sungay sa Moab giputol na, ug ang iyang bukton gibunggo na, nag-ingon ang Ginoo. “Hubga ninyo siya kay siya nagpakadako sa iyang kaugalingon batok sa Ginoo aron nga ang Moab maglunang sa iyang sinuka ug siya usab mahimong yubitonon. Dili ba ang Israel yubitonon alang kanimo? Nakita ba siya uban sa mga kawatan, nga sa dihang naghisgot ikaw mahitungod kaniya naglingolingo man ikaw sa imong ulo? “Biyai ninyo ang mga siyudad, ug pamuyo kamo sa pangpang, O mga lumulupyo sa Moab! Pagpakasama kamo sa salampati nga nagsalag sa kadaplinan sa baba sa pangpang. Kami nakadungog sa pagpagarbo sa Moab— mapagarbohon kaayo siya— sa iyang pagkamapahitas-on, sa iyang garbo, ug sa iyang pagkamapangandakon, ug sa pagkamapalabilabihon sa iyang kasingkasing. Ako nahibalo sa iyang pagkamapayubiton, nag-ingon ang Ginoo; ang iyang mga pagpanghambog dili tinuod, ang iyang mga binuhatan dili tinuod. Busa ako magminatay alang sa Moab; mohilak ako alang sa tibuok Moab; alang sa mga tawo sa Kirheres ako magsubo. Labaw sa Jaser ang akong paghilak kanimo, O paras sa Sibma! Ang imong mga sanga miabot sa dagat, miabot hangtod sa Jaser. Nganha sa imong mga bunga sa ting-init ug sa imong kaparasan, ang tiglaglag mihugpa. Ang kamaya ug kalipay gikuha gikan sa mabungahon nga yuta sa Moab; gipahunong nako ang bino gikan sa mga pug-anan sa bino; walay nagyatak niini uban ang pagsinggit sa kalipay; ang pagsinggit dili singgit sa kalipay. “Mituaw ang Hesbon ug ang Eleale; hangtod sa Jahas sila nagpagula sa ilang mga tingog, gikan sa Zoar ngadto sa Horanaim ug sa Eglat-selishiya. Kay ang katubigan usab sa Nimrim nahimong biniyaan. Ug akong taposon diha sa Moab, nag-ingon ang Ginoo, siya nga naghalad ug inihaw didto sa habog nga dapit ug nagsunog ug insenso alang sa iyang mga dios. Busa ang akong kasingkasing nag-agulo alang sa Moab sama sa usa ka plawta, ug ang akong kasingkasing nag-agulo sama sa usa ka plawta alang sa mga tawo sa Kirheres, busa ang mga bahandi nga iyang naangkon nahanaw. “Kay ang tanang ulo gikiskisan ug ang tanang bungot gibalbasan; ang tanang mga kamot adunay mga samad ug diha sa mga hawak ang bisti nga sako. Sa ibabaw sa tanang mga atop sa balay sa Moab, ug diha sa mga hawan nga dapit, walay lain kondili pagbangutan kay gibungkag nako ang Moab, sama sa usa ka sudlanan nga walay si bisan kinsa nga nabalaka, nag-ingon ang Ginoo. Naunsa nga nadugmok man kini! Naunsa nga nagminatay man sila! Ang Moab mitalikod uban sa kaulaw! Busa ang Moab nahimong usa ka yubitonon ug usa ka kalisangan ngadto sa tanan nga naglibot kaniya.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: “Tan-awa, may usa nga molupad sama sa usa ka agila, ug magbukhad sa iyang mga pako batok sa Moab; ang mga siyudad makuha, ug ang mga salipdanan mailog. Ang kasingkasing sa mga manggugubat sa Moab nianang adlawa mahisama sa kasingkasing sa usa ka babaye nga nagbati. Ang Moab laglagon ug dili na mahimo nga usa ka katawhan, tungod kay siya nagpakadako sa iyang kaugalingon batok sa Ginoo. Ang kahadlok, ang gahong ug ang lit-ag anaa sa imong atubangan, O lumulupyo sa Moab! nag-ingon ang Ginoo. Siya nga midagan gikan sa kahadlok mahulog ngadto sa gahong ug siya nga mosaka gikan sa gahong mabitik sa lit-ag. Kay dad-on nako kining mga butanga ngadto sa Moab sa tuig sa pagsilot kanila, nag-ingon ang Ginoo. “Sa landong sa Hesbon ang mga kagiw mihunong nga walay kusog; kay ang usa ka kalayo migula gikan sa Hesbon, usa ka siga gikan sa balay ni Sihon; kini milaglag sa agtang sa Moab, ang korona sa mga anak sa kagubot. Alaot ikaw, O Moab! Ang katawhan ni Camos nangatapos na, kay ang imong mga anak nga lalaki gidala nga binihag, ug ang imong mga anak nga babaye ngadto sa pagkabihag. Apan ibalik nako ang maayong kahimtang sa Moab sa ulahing mga adlaw, nag-ingon ang Ginoo.” Mao kini ang hukom alang sa Moab. Mahitungod sa mga Amonihanon. Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Wala bay mga anak nga lalaki ang Israel? Wala ba siyay manununod? Busa nganong giilogan man ni Milcom ang Gad, ug ang iyang katawhan mipuyo sa mga siyudad niini? Busa, tan-awa, ang mga adlaw miabot na, nag-ingon ang Ginoo, nga akong ipadungog ang usa ka singgit sa gubat batok sa Raba sa mga Amonihanon. Kini mahimong biniyaan nga tinapok, ug ang iyang mga balangay sunogon sa kalayo; unya ang Israel mangilog niadtong nangilog kaniya, nag-ingon ang Ginoo. “Pagminatay, O Hesbon, tungod kay ang Ai nagun-ob na! Hilak, O mga anak nga babaye sa Raba! Pagtapis kamo ug sako, pagbangutan, ug pagbalikbalik ug dagan diha sa mga koral! Kay si Milcom bihagon uban sa iyang mga pari ug sa iyang mga pangulo. Ngano nga magpasigarbo man ikaw sa imong kawalogan, O malapasong anak nga babaye, nga nagsalig sa iyang mga bahandi, nga nag-ingon, ‘Kinsay moanhi batok kanako?’ Magpadala ako ug kahadlok nganha kanimo, nag-ingon ang Ginoong Dios sa mga panon, gikan sa tanan nga naglibot kanimo, ug kamo hinginlan, ang matag usa diha gayod sa iyang atubangan, nga walay magtigom sa mga nagtagotago. Apan human niini ibalik nako ang maayong kahimtang sa mga Amonihanon, nag-ingon ang Ginoo. ” Mahitungod sa Edom. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Wala na ba ang kaalam diha sa Teman? Nawala ba ang pagtambag gikan sa mga ligdong? Nahanaw ba ang ilang kaalam? Palayo, balik, puyo sa mga kahiladman, O mga lumulupyo sa Dedan! Kay akong ipadala ang kataglagman ni Esau nganha kaniya, sa panahon nga ako magsilot kaniya. Kon ang mga tigpupo sa paras moanhi kanimo, dili ba sila magbilin ug hagdawonon? Kon ang mga kawatan moabot sa kagabhion, dili ba laglagon nila ang igo lamang sa ilang gidaghanon? Apan gihuboan nako si Esau, akong gibuksan ang iyang mga tinago nga mga dapit ug dili siya makatago sa iyang kaugalingon. Ang iyang mga anak gilaglag ug ang iyang mga igsoon, ug ang iyang mga silingan; ug siya wala na. Biyai ang imong kabataan nga wala nay amahan, buhion nako sila; ug pasaliga kanako ang imong mga biyuda.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: “Kon kadtong dili angay sa pag-inom sa kupa kinahanglang moinom niini, dili ba ikaw silotan? Dili ikaw makalingkawas sa silot, apan kinahanglan nga moinom ikaw. Kay ako nanumpa sa akong kaugalingon, nag-ingon ang Ginoo, nga ang Bosra mahimong kahadlokan, usa ka talamayon, usa ka awaaw, ug usa ka tinunglo; ug ang tanan niyang mga siyudad mangahimong awaaw sa dayon.” Ako nakadungog ug mga balita gikan sa Ginoo, ug usa ka sinugo gipadala ngadto sa mga nasod: “Pagtigom kamo ug pangadto kamo batok kaniya, ug mangandam alang sa gubat!” Kay tan-awa, ako maghimo kanimo nga gamay taliwala sa mga nasod, tinamay taliwala sa mga tawo. Ang imong pagkamalilisang naglimbong kanimo, ang garbo sa imong kasingkasing, ikaw nga nagpuyo sulod sa mga liki sa pangpang, nga naghupot sa kahitas-an sa bukid. Bisan ug gihimo nimo ang imong salag sama kahabog sa salag sa agila, gikan didto taktakon ko ikaw ngadto sa ubos, nag-ingon ang Ginoo. “Ang Edom mahimong usa ka kalisangan; ang tanan nga moagi niini malisang ug magtamay tungod sa tanang mga katalagman niini. Sama sa pagkalaglag sa Sodoma ug sa Gomora ug sa mga silingang siyudad, nag-ingon ang Ginoo, walay tawo nga magpuyo didto, walay tawo nga moadto didto aron mopuyo. Sama sa usa ka liyon nga moabot gikan sa kakahoyan sa Jordan batok sa lig-on nga toril, padaganon dayon nako sila gikan kaniya ug akong itudlo ibabaw kaniya si bisan kinsa nga akong gipili. Kay kinsa man ang sama kanako? Kinsa ang mopatawag kanako? Kinsa ang tigbantay sa karnero nga makabarog sa akong atubangan? Busa pamatia ang laraw nga gihimo sa Ginoo batok sa Edom ug ang katuyoan nga iyang gihunahuna batok sa mga nagpuyo sa Teman: Bisan ang mga gagmay sa panon guyoron sa layo, ang ilang mga toril makugang sa ilang dangatan. Sa paglagubo sa ilang pagkapukan ang yuta mokurog, ang tingog sa ilang pagsinggit madungog sa Dagat nga Pula. Tan-awa, may usa nga mopatugbaw ug tulin nga molupad sama sa agila ug mobukhad sa iyang mga pako batok sa Bosra, ug ang kasingkasing sa mga manggugubat sa Edom mahimo niadtong adlawa nga sama sa kasingkasing sa usa ka babaye nga nagbati.” Mahitungod sa Damasco. “Ang Hamat ug ang Arpad nalibog, kay sila nakadungog ug daotang mga balita; sila natunaw sa kahadlok, sila nasamok sama sa dagat nga dili malinaw. Ang Damasco naluya, siya mitalikod aron sa pagkagiw, ug ang kahadlok miabot kaniya; ang kaguol ug mga kasubo migahom kaniya, sama sa usa ka babaye nga nagbati. Naunsa ba nga gibiyaan man ang malipayong siyudad! Busa ang iyang mga batan-ong lalaki mangapukan sa iyang kadalanan, ug ang tanan inyong mga sundalo mangalaglag nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Ug maghaling ako ug kalayo sulod sa paril sa Damasco, ug lamyon niini ang mga salipdanan ni Ben-hadad.” Mahitungod sa Kedar ug sa mga gingharian ni Hasor nga gibuntog ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Panindog kamo, sulong batok sa Kedar! Laglaga ninyo ang katawhan sa silangan! Ang ilang mga tolda ug ang mga panon panad-on, ang ilang mga tabil ug ang tanan nilang kabtangan; ang ilang mga kamilyo kuhaon gikan kanila, ug ang katawhan manghilak alang kanila, ‘Ang kalisang anaa sa tanang dapit!’ Palayo kamo, kagiw kamo ngadto sa layo, pamuyo kamo sa mga kahiladman, O mga lumulupyo sa Hasor! nag-ingon ang Ginoo. Kay si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia naglaraw batok kaninyo ug adunay tuyo batok kaninyo. “Panindog kamo, sulonga ninyo ang nasod nga anaa sa kasayon, nga nagpuyo nga walay kadaot, nag-ingon ang Ginoo, nga walay mga ganghaan o mga trangka, nga nagpuyo nga nag-inusara. Ang ilang mga kamilyo mahimong tinulis, ang mga panon sa ilang mga baka, inilog. Akong patibulaagon ngadto sa tanang dapit kadtong nagputol sa buhok sa ilang tampihak, ug ipadala nako ang ilang katalagman gikan sa tanang kilid nila, nag-ingon ang Ginoo. Ang Hasor mahimong puluy-anan sa mga iro nga ihalas, biniyaan nga dayon; walay tawo nga magpuyo didto, walay tawo nga magpuyo niini.” Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Jeremias nga propeta mahitungod sa Elam, sa sinugdan sa paghari ni Zedekias nga hari sa Juda. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Tan-awa, akong balion ang pana sa Elam, ang punoan sa ilang kalig-on; ug ipadala nako ngadto sa Elam ang upat ka hangin nga gikan sa upat ka suok sa langit, ug patibulaagon nako sila ngadto nianang mga hangin ug walay nasod nga dili adtoan sa mga sinalikway sa Elam. Akong lisangon ang Elam sa atubangan sa ilang mga kaaway, ug sa atubangan niadtong nagtinguha sa ilang kinabuhi; ipadala nako ngadto kanila ang kadaot, ang akong bangis nga kasuko, nag-ingon ang Ginoo. Ipadala nako ang espada sunod kanila, hangtod nga mahurot nako sila; ug ipahiluna nako ang akong trono didto sa Elam ug laglagon ang ilang hari ug mga pangulo, nag-ingon ang Ginoo. “Apan sa ulahing mga adlaw, ipahiuli nako ang maayong kahimtang sa Elam, nag-ingon ang Ginoo.” Ang pulong nga gisulti sa Ginoo mahitungod sa Babilonia, mahitungod sa yuta sa mga Caldeanhon, pinaagi kang Jeremias nga propeta: “Isulti ninyo sa mga nasod ug ipahibalo, ug pagpatindog ug usa ka bandila ug ipahibalo, ayaw kini tagoa, ug isulti: ‘Ang Babilonia nailog na, si Bel gipakaulawan, si Merodak nalisang. Ang iyang mga larawan gipakaulawan, ang iyang mga diosdios nangalisang.’ “Kay gikan sa amihanan migula ang usa ka nasod batok kaniya, nga maghimo sa iyang yuta nga biniyaan ug walay usa nga magpuyo niini; ang tawo ug mananap mangagiw. “Nianang mga adlawa ug nianang panahona, nag-ingon ang Ginoo, ang katawhan sa Israel ug ang katawhan sa Juda mangadto nga maghiusa, maghilak samtang sila manglakaw; ug sila mangita sa Ginoo nga ilang Dios. Sila mangutana sa dalan ngadto sa Zion, ang ilang mga nawong nag-atubang niini ug mag-ingon, ‘Dali kamo ug maghiusa kita alang sa Ginoo diha sa usa ka kasabotan nga walay kataposan nga dili makalimtan.’ “Ang akong katawhan mga karnero nga nangawala; ang ilang mga tigbantay maoy nagpasaag kanila, nag-abog kanila ngadto sa kabukiran; gikan sa bukid ngadto sa bungtod sila nangadto, sila nalimot sa ilang pahulayanan. Gitukob sila sa tanan nga nakakita kanila ug ang ilang mga kaaway miingon, ‘Kami dili sad-an, kay sila nakasala batok sa Ginoo, ang ilang matuod nga puluy-anan, ang Ginoo, ang paglaom sa ilang mga katigulangan.’ “Palayo kamo gikan sa taliwala sa Babilonia, ug panggula kamo gikan sa yuta sa mga Caldeanhon ug pagpakasama sa mga laking kanding nga mag-una sa mga panon. Kay aghaton nako ug paanhion nako batok sa Babilonia ang usa ka pundok sa mga dagkong nasod, gikan sa yuta sa amihanan; ug sila magpahimutang sa ilang kaugalingon batok kaniya; gikan didto ilogon siya. Ang ilang mga udyong mahimong sama sa usa ka batid nga manggugubat nga dili mobalik nga walay dala. Ang Caldea lungkabon, ang tanan nga molungkab kaniya matagbaw, nag-ingon ang Ginoo. “Bisan ug kamo naglipay, bisan ug kamo nagmaya, O tigpanglungkab sa akong panulundon, bisan ug kamo mapatuyangon sama sa usa ka nating baka diha sa sagbot ug magbahihi sama sa laki nga mga kabayo, ang imong inahan maulawan sa hilabihan ug siya nga nanganak kanimo maulawan. Tan-awa, siya mahimong labing iwit sa mga nasod, usa ka kamingawan nga uga ug biniyaan. Tungod sa kapungot sa Ginoo dili kini puy-an, apan mahimo kining hingpit nga kamingawan; si bisan kinsa nga moagi sa Babilonia matingala, ug magtamay tungod sa tanan niyang mga samad. Pangandam kamo alang sa paglibot batok sa Babilonia, kamong tanan nga nagbingat sa pana; panaa ninyo siya, ayaw kamo pagbilin ug mga udyong, kay siya nakasala batok sa Ginoo. Pagsinggit kamo nga maglibot batok kaniya, siya miampo na; ang iyang mga salipdanan nangapukan, ang iyang mga paril nangatumpag. Kay kini mao ang panimalos sa Ginoo: panimasli siya, buhata kaniya ang iyang gihimo. Puoha gikan sa Babilonia ang magpupugas, ug kadtong nagkupot sa galab panahon sa ting-ani; tungod sa espada sa tigdaogdaog, ang matag usa moadto sa iyang kaugalingong katawhan, ug ang matag usa modagan ngadto sa iyang kaugalingong yuta. “Ang Israel mao ang giayam nga karnero nga giabog sa mga liyon. Una, ang hari sa Asiria milamoy kaniya ug karon sa kataposan gikitkit ang iyang mga bukog ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Nagdala ako ug silot sa hari sa Babilonia ug sa iyang yuta, sama sa akong pagsilot sa hari sa Asiria. Akong ibalik ang Israel ngadto sa iyang sibsibanan, ug siya magsibsib diha sa Carmel ug sa Basan, ug ang iyang tinguha matagbaw diha sa kabungtoran sa Efraim ug sa Gilead. Nianang mga adlawa ug nianang panahona, nag-ingon ang Ginoo, ang kasal-anan pangitaon diha sa Israel ug walay makita, ug ang sala diha sa Juda ug walay makita; kay pasayloon nako kadtong akong gibilin ingon nga salin. “Tungas batok sa yuta sa Merataim, ug batok sa mga nagpuyo sa Pekod. Pamatya ug hutda sila paglaglag, nag-ingon ang Ginoo, ug buhata ang tanan nga gisugo nako kanimo. Ang kagahob sa gubat anaa sa yuta, ug ang dakong pagkalaglag! Naunsa nga ang maso sa tibuok nga yuta naputol ug nabuak! Naunsa nga ang Babilonia nahimong usa ka kalisangan taliwala sa mga nasod! Ako nagbutang ug usa ka lit-ag alang kanimo ug ikaw nakuha, O Babilonia, ug ikaw wala mahibalo niini; nakit-an ikaw ug nadakpan tungod kay ikaw nakigbatok sa Ginoo. Ang Ginoo nag-abli sa butanganan sa iyang hinagiban, ug nagpagula sa mga hinagiban sa iyang kapungot, kay ang Ginoong Dios sa mga panon adunay buluhaton nga buhaton didto sa yuta sa mga Caldeanhon. Duol kamo batok kaniya gikan sa tanang dapit; buksi ang iyang mga kamalig; tapoka siya sama sa mga tinapok nga lugas ug laglaga siya sa hingpit; ayaw tugoti nga adunay mahibilin kaniya. Pamatya ang tanan niyang mga torong baka, paadtoa sila sa ihawan. Alaot sila, kay ang ilang nga adlaw miabot na, ang panahon sa pagsilot kanila. “Pamati! Sila mipalayo ug miikyas gikan sa yuta sa Babilonia, sa pagpahayag didto sa Zion sa panimalos alang sa Ginoo nga atong Dios, ang pagpanimalos sa iyang Templo. “Ipatawag ang mga tigpana batok sa Babilonia, kadtong tanan nga nagbingat sa pana. Pagpahiluna kamo libot kaniya; walay usa nga paikyason. Balosi siya sumala sa iyang mga binuhatan, buhata kaniya sumala sa tanan nga iyang nabuhat, kay siya mapagarbohong nakigbatok sa Ginoo, ang Balaan sa Israel. Busa ang iyang mga batan-ong lalaki mangapukan sa iyang mga hawan nga dapit, ug ang tanan niyang mga sundalo mangalaglag nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo. “Ako batok kanimo, O ikaw nga mapagarbohon, nag-ingon ang Ginoong Dios sa mga panon; kay miabot na ang imong adlaw, ang panahon sa akong pagsilot kanimo. Ang mapagarbohon mapandol ug mapukan, nga walay magbangon kaniya; ug maghaling ako ug kalayo sa iyang mga siyudad, ug kini maglamoy sa tanan nga naglibot kaniya. “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Ang katawhan sa Israel gidaogdaog, ug ang katawhan sa Juda uban kanila; ang tanan nga nagbihag kanila, hugot nga nagpugong kanila, sila nagdumili sa pagbuhi kanila. Ang ilang Manunubos kusgan, si Yahweh sa mga panon ang iyang ngalan. Siya maglaban gayod sa ilang katungod, aron siya makahatag ug pahulay ngadto sa yuta apan kasamok sa mga nagpuyo sa Babilonia. “Espada ngadto sa mga Caldeanhon, nag-ingon ang Ginoo, ug ngadto sa mga nagpuyo sa Babilonia, ug sa iyang mga pangulo ug sa iyang mga maalamong tawo! Espada ngadto sa mga tigpanag-an, aron sila mangabuang! Espada ngadto sa iyang mga manggugubat, aron sila mangalaglag! Espada ngadto sa ilang mga kabayo ug sa ilang mga karwahi, ug sa tanang langyaw nga kasundalohan sa iyang taliwala, aron sila mangahimong mga babaye! Espada ngadto sa iyang mga bahandi, aron kini lungkabon! Hulaw ngadto sa iyang katubigan, aron sila maughan! Kay kini yuta sa mga larawan, ug sila nangabuang sa ilang mga diosdios. “Busa ang mga ihalas nga mananap magpuyo uban sa mga ihalas nga iro didto sa Babilonia ug ang mga abistros mopuyo didto. Kini dili na gayod puy-an ug tawo hangtod sa kahangtoran o puy-an sa tanang kaliwatan. Ingon nga ang Sodoma ug Gomora gigun-ob sa Dios ug ang mga kasikbit nga siyudad niini, nag-ingon ang Ginoo, busa walay tawo nga magpuyo didto ug walay anak sa tawo nga molangyaw didto. “Tan-awa, ang usa ka katawhan mogula gikan sa amihanan; usa ka gamhanang nasod ug daghang mga hari nangandam gikan sa mga kinatumyang bahin sa yuta. Sila mogunit sa pana ug sa bangkaw; sila bangis, ug walay kaluoy. Ang ilang kagahob sama sa dinahunog sa dagat; sila magsakay sa mga kabayo, maglaray sama sa usa ka tawo alang sa gubat, batok kanimo, O anak nga babaye sa Babilonia! “Ang hari sa Babilonia nakadungog sa balita mahitungod kanila, ug ang iyang mga kamot nangaluya; ang kaguol miabot kaniya, ang kasakit sama sa usa ka babaye nga nagbati. “Sama sa usa ka liyon mga motungha gikan sa lasang sa Jordan batok sa usa ka lig-ong toril sa mga karnero, sa kalit padaganon nako sila gikan kaniya ug akong itudlo ibabaw kaniya si bisan kinsa nga akong pilion. Kay kinsa man ang sama kanako? Kinsa ba ang mopatawag kanako? Kinsa ba nga tigbantay sa karnero ang makabarog sa akong atubangan? Busa pamatia ang tambag sa Ginoo, batok sa Babilonia, ug ang katuyoan nga iyang gihunahuna batok sa yuta sa mga Caldeanhon: Sa pagkatinuod ang mga nati sa ilang mga karnero guyoron, ang ilang panon makugang gayod sa ilang gidangatan. Sa tingog sa pagbihag sa Babilonia ang yuta mokurog, ug ang pagsinggit niini madungog sa taliwala sa mga nasod.” Mao kini ang giingon sa Ginoo: “Tan-awa, akong hagiton ang espiritu sa tiglaglag batok sa Babilonia, batok sa mga nagpuyo sa Caldea; ug magpadala ako ug mga tig-alig-ig ngadto sa Babilonia, ug sila moalig-ig kaniya; sila maghabwa sa iyang yuta sa dihang moadto sila batok kanila gikan sa tanang dapit sa adlaw sa kasamok. Ayaw pabingata ang tigpana sa iyang pana, ug ayaw siya patindoga nga magsul-ob sa iyang bisti nga kinadina. Ayaw sayloi ang iyang mga batan-ong lalaki, laglaga gayod ang tanan niyang panon. Sila mangapukan nga patay diha sa yuta sa mga Caldeanhon, ug samdan diha sa kadalanan niini. Kay ang Israel ug ang Juda wala biyai sa iyang Dios, ang Ginoo sa mga panon; apan ang yuta sa mga Caldeanhon napuno sa sala batok sa Balaan sa Israel. “Palayo kamo gikan sa taliwala sa Babilonia, ipaluwas sa matag tawo ang iyang kinabuhi! Ayaw kamo pagpalaglag diha sa iyang silot kay kini mao ang panahon sa pagpanimalos sa Ginoo, ang balos nga iyang gipahamtang kaniya. Ang Babilonia usa ka kupa nga bulawan diha sa kamot sa Ginoo, nga nakapahubog sa tibuok nga yuta; ang mga nasod nakainom sa iyang bino, busa ang mga nasod nangabuang. Ang Babilonia sa kalit napukan ug nabuak; pagminatay kamo alang kaniya! Pagkuha kamo ug tambal alang sa iyang samad; basin ug mamaayo siya. Mahimo pa untang ayohon nato ang Babilonia, apan dili siya mamaayo. Biyai siya, ug mangadto kita ang matag usa sa kaugalingon niyang yuta; kay ang paghukom kaniya miabot ngadto sa langit, ug gibayaw bisan ngadto sa kalangitan. Ang Ginoo nagdala sa atong kaluwasan; dali kamo, ipahayag nato sa Zion ang buhat sa Ginoo nga atong Dios. “Baira ninyo ang mga udyong! Kupti ninyo ang mga taming! Ang Ginoo nag-aghat sa espiritu sa mga hari sa Media kay ang iyang tuyo mahitungod sa Babilonia mao ang paglaglag niini kay kini mao ang panimalos sa Ginoo, ang panimalos alang sa iyang Templo. Pagbutang ug bandila batok sa mga paril sa Babilonia; lig-ona ang bantayan; pagbutang ug mga tigbantay; andama ang mga pagpangatang; kay ang Ginoo naglaraw ug naghimo sa iyang gisulti mahitungod sa mga nagpuyo sa Babilonia. O ikaw nga nagpuyo sa daghang katubigan, dato sa mga bahandi, ang imong kataposan miabot na, ang tanod sa imong kinabuhi giputol. Ang Ginoo sa mga panon nanumpa sa iyang kaugalingon: Pun-on ko gayod ikaw sa mga tawo, sama kadaghan sa mga dulon, ug sila mopatugbaw sa singgit sa kadaogan batok kanimo. “Siya mao ang nagbuhat sa yuta pinaagi sa iyang gahom, ang nagtukod sa kalibotan pinaagi sa iyang kaalam, ug naghikyad sa kalangitan pinaagi sa iyang salabotan. Sa dihang mobungat siya sa iyang tingog, adunay dinahunog sa katubigan diha sa kalangitan, ug iyang gipasaka ang mga inalisngaw gikan sa mga kinatumyan sa yuta. Naghimo siya ug mga kilat alang sa ulan, ug gipagula niya ang hangin gikan sa iyang mga tipiganan. Ang tanang tawo hungog ug walay kahibalo; ang tanang tigsalsal ug bulawan gipakaulawan pinaagi sa iyang larawan; kay ang iyang mga larawan dili tinuod ug walay gininhawa diha kanila. Sila walay pulos, usa ka buhat nga limbong; sa panahon sa pagsilot kanila mangalaglag sila. Dili sama niini siya nga mao ang bahin ni Jacob, kay siya mao ang nag-umol sa tanang mga butang, ug ang Israel mao ang banay sa iyang panulundon; si Yahweh sa mga panon mao ang iyang ngalan. “Ikaw mao ang akong maso ug hinagiban sa gubat: pinaagi kanimo dugmokon nako ang mga nasod; pinaagi kanimo gub-on nako ang mga gingharian; pinaagi kanimo dugmokon nako ang kabayo ug ang nagkabayo niini; pinaagi kanimo dugmokon nako ang karwahi ug ang nagdala niini; pinaagi kanimo dugmokon nako ang lalaki ug ang babaye; pinaagi kanimo dugmokon nako ang tigulang ug ang batan-on; pinaagi kanimo dugmokon nako ang ulitawo ug ang ulay; pinaagi kanimo dugmokon nako ang tigbantay sa karnero ug ang iyang panon; pinaagi kanimo dugmokon nako ang mag-uuma ug ang iyang kauban; pinaagi kanimo dugmokon nako ang mga gobernador ug ang mga tigmando. “Panimaslan nako ang Babilonia ug ang tanang nagpuyo sa Caldea atubangan gayod sa inyong mga mata tungod sa tanang kadaotan nga ilang gihimo didto sa Zion, nag-ingon ang Ginoo. “Ako batok kanimo, O malaglagong bukid, nag-ingon ang Ginoo, nga naglaglag sa tibuok nga yuta; akong ituy-od ang akong kamot batok kanimo ug ipaligid ko ikaw gikan sa mga kabatoan, ug himoon ko ikaw nga usa ka bukid nga sunog. Walay bato nga makuha gikan kanimo alang sa patukoranan, ug walay bato alang sa sukaranan, apan ikaw mahimo nga biniyaan sa dayon, nag-ingon ang Ginoo. “Pagbutang ug usa ka bandila diha sa yuta, patingoga ang trumpeta taliwala sa mga nasod; andama ang mga nasod batok kaniya alang sa gubat, ipatawag batok kaniya ang mga gingharian, ang Ararat, ang Minni ug ang Askenas; pagtudlo ug pangulo batok kaniya, pagdala ug mga kabayo sama sa nagpanon nga mga dulon. Andama ang mga nasod alang sa gubat batok kaniya, ang mga hari sa Media, lakip ang mga gobernador niini ug ang mga tinugyanan niini, ug ang tanang yuta ilalom sa ilang gahom. Ang yuta mikurog ug naglubaglubag sa kasakit, kay ang katuyoan sa Ginoo batok sa Babilonia nagpabilin, aron paghimo sa yuta sa Babilonia nga usa ka biniyaan, walay magpuyo. Ang mga manggugubat sa Babilonia mihunong sa pagpakig-away, sila nagpabilin sa ilang mga salipdanan; ang ilang kusog nagkaluya, nahimo sila nga sama sa mga babaye; ang iyang mga puluy-anan gisunog, ang iyang mga trangka nangabunggo. Ang usa ka tigdagan modagan aron sa pagtagbo sa usa, ug ang usa ka sinugo aron motagbo sa usa, aron pagsulti sa hari sa Babilonia nga ang iyang siyudad nailog diha sa tanang dapit; ang mga tabokanan nailog, ug ang mga salipdanan ilang gisunog sa kalayo, ug ang mga sundalo nangalisang. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel: Ang anak nga babaye sa Babilonia sama sa usa ka giokanan sa panahon nga kini giokan; apan sa dili madugay ang panahon sa ting-ani moabot. “Si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia milamoy kanako, gidugmok niya ako; gihimo niya ako nga sudlanan nga walay sulod, gilamoy niya ako sama sa usa ka mangtas nga mananap; gipuno niya ang iyang tiyan sa akong lamian nga mga pagkaon, giluwa niya ako. Ang kabangis nga gibuhat kanako ug sa akong mga kadugo mahiadto unta sa Babilonia,” ipasulti kini sa mga nagpuyo sa Zion. “Ang akong dugo mahiadto unta sa mga nagpuyo sa Caldea,” ipasulti kini sa Jerusalem. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ako maglaban sa imong katungod ug manimalos alang kanimo. Akong paughon ang iyang dagat ug paughon ang iyang tuboran; ug ang Babilonia mahimong usa ka tinapok sa mga ginuba, usa ka puluy-anan sa mga iro nga ihalas, usa ka kalisangan ug usa ka talamayon nga walay nagpuyo. “Sila magdungan sa pagngulob sama sa mga liyon, sila magngulob sama sa mga itoy nga liyon. Samtang anaa sila sa kainit, andaman ko sila ug kombira, ug hubgon sila hangtod nga sila maghudyaka, ug matulog sa dayong pagkatulog ug dili momata, nag-ingon ang Ginoo. Dad-on nako sila sama sa mga nating karnero ngadto sa ihawan, sama sa mga laking karnero ug sa mga laking kanding. “Naunsa ba nga nailog man ang Babilonia, ang gidayeg sa tibuok nga yuta nasikop na! Naunsa ba nga ang Babilonia nahimo man nga kalisangan taliwala sa mga nasod! Ang dagat misanap sa Babilonia; natabonan kini sa dagkong mga balod niini. Ang iyang mga siyudad nangahimong kalisangan, yuta sa hulaw ug kamingawan, yuta nga walay tawo nga nagpuyo, ug walay anak sa tawo nga moagi niini. Ako magsilot kang Bel sa Babilonia ug ipasuka nako gikan sa iyang baba ang iyang gilamoy. Ang mga nasod dili na magbaha ngadto kaniya; ang paril sa Babilonia natumpag. “Pamahawa kamo gikan sa iyang taliwala, akong katawhan! Ipaluwas sa matag tawo ang iyang kinabuhi gikan sa bangis nga kasuko sa Ginoo! Ayaw paluyaha ang imong kasingkasing ug ayaw kahadlok sa mga balita nga madungog diha sa yuta, sa diha nga ang mga balita moabot sa usa ka tuig, ug human niana balita sa laing tuig, ug ang kabangis anaa sa yuta, ug ang pangulo batok sa pangulo. “Busa, tan-awa, ang mga adlaw miabot na nga silotan nako ang mga larawan sa Babilonia; ang tibuok niyang yuta maulawan, ug ang tanang gipamatay diha kaniya manghay-ad sa taliwala niya. Unya ang langit ug ang yuta ug ang tanan nga anaa niini mag-awit sa kalipay ibabaw sa Babilonia; kay ang mga tiglaglag mangabot batok kanila gikan sa amihanan, nag-ingon ang Ginoo. Ang Babilonia kinahanglang mapukan alang sa mga nangamatay sa Israel, ingon nga ang mga nangamatay sa tibuok nga yuta mangapukan tungod sa Babilonia. “Kamo nga nakaikyas gikan sa espada, lakaw, ayaw pag-urong! Hinumdomi ang Ginoo gikan sa layo, ug ipasulod sa inyong hunahuna ang Jerusalem: ‘Kita naulawan kay kita nakadungog ug pagsaway; ang kaulawan mitabon sa atong mga nawong, kay ang mga langyaw miadto sa mga balaang dapit sa balay sa Ginoo.’ “Busa tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot, nag-ingon ang Ginoo, nga ako magpakanaog ug hukom sa iyang mga larawan, ug sa tibuok niyang yuta ang mga samaran mag-agulo. Bisan ug ang Babilonia mokayab ngadto sa langit, bisan ug palig-onan niya ang lig-on niyang salipdanan, ang mga tiglaglag moadto kaniya gikan kanako, nag-ingon ang Ginoo. “Pamati! usa ka hilak gikan sa Babilonia! Ang kagahob sa dakong pagkalaglag gikan sa yuta sa mga Caldeanhon! Kay ang Ginoo migun-ob sa Babilonia, ug nagpahilom sa iyang kusog nga tingog. Ang ilang mga balod nagdahunog sama sa daghang katubigan, ang dinahunog sa ilang tingog gipatugbaw; kay ang tiglaglag miabot kaniya, batok sa Babilonia; ang iyang mga manggugubat nakuha, ang ilang mga pana gipangdugmok; kay ang Ginoo mao ang Dios sa pagpanimalos, mobalos gayod siya. Hubgon nako ang iyang mga pangulo ug ang iyang mga maalamong tawo, ang iyang mga gobernador, ang iyang mga tigmando ug ang iyang mga manggugubat; sila mangatulog sa dayong pagkatulog ug dili momata, nag-ingon ang Hari nga ang ngalan si Yahweh sa mga panon. “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Ang lapad nga paril sa Babilonia itupong sa yuta ug ang iyang mga habog nga ganghaan sunogon sa kalayo. Ang mga katawhan maghago alang sa kakawangan, ug ang mga nasod maghago sa ilang kaugalingon alang sa kalayo lamang.” Ang pulong nga gisugo ni Jeremias nga propeta kang Seraias nga anak ni Nerias nga anak ni Maseias, sa diha nga siya miadto sa Babilonia uban kang Zedekias nga hari sa Juda, sa ikaupat nga tuig sa iyang paghari. Si Seraias mao ang pangulong tinugyanan. Gisulat ni Jeremias sa usa ka basahon nga linukot ang tanang kadaotan nga modangat sa Babilonia, kining tanan nga mga pulong nga gisulat mahitungod sa Babilonia. Ug si Jeremias miingon kang Seraias, “Sa diha nga ikaw moabot sa Babilonia, basahon gayod nimo kining tanan nga mga pulong, ug isulti kini, ‘O Ginoo, ikaw nagsulti mahitungod niining dapita, nga imong puohon kini, aron wala nay magpuyo niini, bisan tawo o mananap, ug kini mahimo nga biniyaan hangtod sa kahangtoran.’ Sa diha nga matapos nimo pagbasa kining basahona, higti kini ug bato ug isalibay kini ngadto sa taliwala sa Eufrates ug isulti kini, ‘Sa ingon niini ang Babilonia maunlod, dili na molutaw tungod sa kadaotan nga akong dad-on niini.’ ” Hangtod dinhi ang mga pulong ni Jeremias. Si Zedekias 21 ka tuig ang panuigon sa dihang nahimo siya nga hari ug siya naghari sulod sa napulo ug usa ka tuig didto sa Jerusalem. Ang ngalan sa iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias sa Libna. Ug gibuhat niya ang daotan diha sa panan-aw sa Ginoo, sumala sa tanan nga gibuhat ni Jehoiakim. Tungod sa kasuko sa Ginoo nahitabo gayod ang mga butang didto sa Jerusalem ug sa Juda, nga tungod niana gihinginlan niya sila gikan sa iyang atubangan. Ug si Zedekias misukol batok sa hari sa Babilonia. Sa ikasiyam nga tuig sa iyang paghari, sa ikanapulo nga bulan, sa ikanapulo nga adlaw sa bulan, si Nabucodnosor nga hari sa Babilonia miabot uban sa iyang mga kasundalohan batok sa Jerusalem, ug gilibotan kini ug sila nagbuhat ug mga kahimanan sa pagsulong libot niini. Busa ang siyudad gilibotan hangtod sa ikanapulo ug usa nga tuig ni Hari Zedekias. Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan, ang gutom hilabihan gayod diha sa siyudad, wala nay pagkaon alang sa mga tawo didto sa yuta. Unya ang pagbuslot sa paril sa siyudad nahimo ug ang tanang mga tawo sa gubat nangikyas ug nanggula sa siyudad sa pagkagabii agi sa ganghaan taliwala sa duha ka paril, duol sa tanaman sa hari, samtang ang mga Caldeanhon naglibot sa siyudad. Ug sila nangadto padulong sa Araba. Apan ang mga sundalo sa mga Caldeanhon migukod sa hari ug naapsan si Zedekias didto sa kapatagan sa Jerico, ug ang tanan niyang kasundalohan nagkatibulaag gikan kaniya. Unya ilang gibihag ang hari, ug gidala ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla sa yuta sa Hamat ug siya mipakanaog ug hukom batok kaniya. Gipatay sa hari sa Babilonia ang mga anak nga lalaki ni Zedekias diha sa iyang atubangan ug gipamatay usab niya ang tanang mga pangulo sa Juda didto sa Ribla. Iyang gilugit ang mga mata ni Zedekias ug gigapos kini sa mga kadena ug ang hari sa Babilonia midala kaniya ngadto sa Babilonia ug gibilanggo siya hangtod sa adlaw sa iyang pagkamatay. Sa ikalima nga bulan, sa ikanapulo nga adlaw sa bulan, nga mao ang ikanapulo ug siyam nga tuig ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, si Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay nga nag-alagad sa hari sa Babilonia misulod sa Jerusalem. Ug gisunog niya ang balay sa Ginoo ug ang balay sa hari ug ang tanang mga balay sa Jerusalem, ang tanang dagkong balay iyang gisunog. Ug ang tanang kasundalohan sa mga Caldeanhon uban sa kapitan sa mga bantay mitumpag sa paril nga naglibot sa Jerusalem. Unya gibihag ni Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay ang pipila ka labing kabos nga mga tawo ug ang uban sa mga tawo nga nahibilin sa siyudad ug ang mga namiya nga midangop ngadto sa hari sa Babilonia, uban sa nahibilin sa panon sa katawhan. Apan gibilin ni Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay ang pipila sa labing kabos sa yuta aron mahimong mga tig-atiman sa kaparasan ug mga mag-uuma. Ang mga haligi nga bronsi nga diha sa balay sa Ginoo ug ang mga ugbokanan ug ang tangke nga bronsi nga diha sa balay sa Ginoo, gidugmok sa mga Caldeanhon, ug gidala ang tanang bronsi ngadto sa Babilonia. Gikuha nila ang mga kulon, ang mga pala, ang mga kumpit, ang dagkong mga planggana, ang mga sudlanan sa insenso, ug ang tanang mga sudlanan nga bronsi nga gigamit diha sa pag-alagad sa Templo, lakip usab ang gagmayng mga panaksan, ang mga sangga sa baga, ang mga planggana, ang mga kulon, ang mga lamparahan, ang mga sudlanan sa insenso ug ang mga panaksan alang sa ilimnon. Ang hinimo gikan sa bulawan gikuha sa hari ingon nga bulawan ug ang hinimo gikan sa plata ingon nga plata. Mahitungod sa duha ka haligi, sa tangke, sa napulo ug duha ka bronsi nga torong baka nga diha sa ilalom sa tangke ug sa mga ugbokanan nga gibuhat ni Hari Solomon alang sa balay sa Ginoo, ang bronsi niining tanan mga butang dili matimbang. Mahitungod sa mga haligi, ang gitas-on sa usa ka haligi napulo ug walo ka maniko ug ang kalingin niini napulo ug duha ka maniko ug ang gibag-on niini upat ka tudlo ug haw-ang kini sa sulod. Sa ibabaw niini may bronsi nga ulohan, ang gihabogon sa usa ka ulohan, lima ka maniko; ang mga rihas ug mga granada, ang tanan bronsi, anaa sa ibabaw sa ulohan naglibot. Ug ang ikaduha nga haligi usab adunay sama nga dagway ug mga granada. Dihay 96 ka granada sa mga kilid; usa ka gatos ang tanang mga granada sa rihas nga naglibot. Unya ang kapitan sa mga bantay mikuha kang Seraias nga pangulong pari ug kang Zefanias nga ikaduhang pari ug sa tulo ka tigbantay sa pultahan. Ug gikan sa siyudad gikuha usab niya ang usa ka pangulo nga dugay nang nagmando sa mga tawo sa panggubatan, ug pito ka tawo sa mga magtatambag sa hari nga nakita didto sa siyudad, ug ang sekretaryo sa tigmando sa kasundalohan nga nagpatigom sa tawo sa yuta ug 60 ka lalaki sa mga tawo sa yuta nga nakita taliwala sa siyudad. Unya si Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay mikuha kanila ug gidala sila ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla. Ug sila gitigbas sa hari sa Babilonia ug gipamatay didto sa Ribla sa yuta sa Hamat. Busa ang Juda gidala nga binihag gikan sa kaugalingon niining yuta. Mao kini ang gidaghanon sa katawhan nga gibihag ni Nabucodonosor: sa ikapito nga tuig, 3,023 ka Judio. Sa ikanapulo ug walo nga tuig ni Nabucodonosor iyang gibihag gikan sa Jerusalem ang 832 ka tawo. Sa ika-23 nga tuig ni Nabucodonosor, si Nebusaradan nga kapitan sa mga bantay mibihag ug 745 ka tawo, ang tanang mga tawo 4,600. Sa ika-37 nga tuig sa pagkabihag ni Jehoiakin nga hari sa Juda, sa ikanapulo ug duha nga bulan, sa ika-25 nga adlaw sa bulan, si Ebil-merodac nga hari sa Babilonia, sa tuig nga siya nahimong hari, miisa sa ulo ni Jehoiakin nga hari sa Juda ug gipagula siya sa bilanggoan. Si Ebil-merodac nakigsulti nga maluluy-on kaniya ug mihatag kaniya ug lingkoran nga labaw sa mga lingkoranan sa mga hari nga uban kaniya didto sa Babilonia. Busa gihubo ni Jehoiakin ang iyang mga bisti sa bilanggoan. Sa matag adlaw sa iyang kinabuhi siya mokaon kanunay diha sa lamisa sa hari. Alang sa iyang kinahanglanon, gihatagan siya kanunay sa hari sumala sa iyang gikinahanglan matag adlaw hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon, samtang siya buhi pa. Pagkamingaw sa siyudad nga kaniadto puno sa mga tawo! Nahimo siya nga sama sa usa ka biyuda, siya nga kaniadto bantogan taliwala sa mga kanasoran! Siya nga kaniadto usa ka prinsesa taliwala sa mga lalawigan nahimo nga usa ka sakop. Maghilak siya sa hilabihan sa kagabhion, mga luha anaa sa iyang mga aping; sa tanan niyang mga hinigugma walay usa nga mohupay kaniya; ang tanan niyang mga higala nagluib kaniya, sila nangahimong mga kaaway niya. Ang Juda nabihag tungod sa mga kasakitan, ug sa lisod nga pagpangalagad; siya nagpuyo taliwala sa mga nasod, apan wala makakaplag ug pahulay; ang tanan nga naggukod kaniya nakaapas kaniya sa taliwala sa mga kalisdanan. Ang kadalanan paingon sa Zion nagbangutan, tungod kay walay miadto sa gitakda nga mga kasaulogan; ang tanan niyang mga ganghaan biniyaan, ang iyang mga pari nag-agulo; ang iyang mga ulay gipaantos, ug siya gayod anaa sa kapaitan. Ang iyang mga kaaway nangahimong mga pangulo, ang iyang mga kaaway miuswag, kay ang Ginoo nagpaantos kaniya tungod sa pagkadaghan sa iyang mga kalapasan; ang iyang kabataan gipamihag ngadto sa atubangan sa kaaway. Gikan sa anak nga babaye sa Zion nahanaw ang tanan niyang pagkahalangdon. Ang iyang mga pangulo nangahimong sama sa mga lagsaw nga wala makakaplag ug sibsibanan; sila nanagan nga walay kusog gikan sa naggukod kanila. Ang Jerusalem nahinumdom diha sa mga adlaw sa iyang kagul-anan ug sa iyang paglatagaw, sa tanang mga butang nga iyang nahuptan sukad sa unang mga adlaw. Sa diha nga nahulog ang iyang katawhan sa kamot sa kaaway, ug walay mitabang kaniya, ang kaaway mitan-aw nga nagbiaybiay kaniya diha sa iyang pagkahulog. Ang Jerusalem nakasala ug dako busa siya nahimong talamayon; ang tanan nga nagpasidungog kaniya nagbiaybiay kaniya, kay nakita nila ang iyang pagkahubo; Oo, siya nag-agulo, ug gilingiw ang iyang nawong. Ang iyang kahugaw anaa sa iyang mga bisti, siya wala maghunahuna sa iyang kaalaotan; busa ang iyang pagkahulog makalilisang, siya walay maglilipay. “O Ginoo, sud-onga ang akong kagul-anan, kay ang kaaway nagmadaogon!” Ang kaaway nagtuyhad sa iyang mga kamot ibabaw sa tanan niyang nga bililhong mga butang; Oo, nakita niya ang mga nasod nga misulod sa iyang balaang puluy-anan, kadtong gidid-an nimo sa pagsulod sa imong tigom. Ang tibuok niyang katawhan nag-agulo samtang nangita sila ug pan; ilang gipabaylohan ang ilang mga bahandi ug pagkaon aron sa pagpahiuli sa ilang kusog. “Tan-awa, O Ginoo, ug sud-onga kay ako gitamay.” “Wala bay bili kini kaninyo, kamong tanan nga nangagi? Tan-awa ug sutaa kon aduna bay kasubo nga sama sa akong kasubo nga gipadangat kanako, nga gipadangat sa Ginoo kanako sa adlaw sa iyang bangis nga kasuko. “Gikan sa kahitas-an siya nagpadala ug kalayo; nganhi sa akong kabukogan iya kining gipakanaog; nagbukhad siya ug pukot alang sa akong mga tiil; gipabalik niya ako; gibiyaan niya ako nga nakurat, luya sa tibuok nga adlaw. “Ang akong mga kalapasan nahigot ngadto sa yugo; pinaagi sa iyang kamot kini gidugtong; gibutang kini sa akong liog, iyang gipahuyang ang akong kusog; ang Ginoo mitugyan kanako ngadto sa mga kamot niadtong dili ako makasukol. “Gitamakan sa Ginoo ang tanan nakong kusgan nga mga tawo diha sa akong atubangan; siya nagpatawag ug tigom batok kanako aron sa pagdugmok sa akong mga batan-ong lalaki; ang Ginoo nagtamak sa anak nga ulay sa Juda sama sa pagtamak diha sa pug-anan. “Tungod niining mga butanga ako naghilak; ang akong mga mata nagpaagas sa mga luha; kay ang tighupay layo kanako, siya nga magpahiuli sa akong kadasig; ang akong mga anak nangahimong biniyaan, tungod kay ang kaaway midaog man.” Gituy-od sa Zion ang iyang mga kamot, apan walay usa nga mohupay kaniya; ang Ginoo nagsugo batok kang Jacob nga ang iyang mga siligan mangahimo nga iyang mga kaaway; ang Jerusalem nahimong hugaw nga butang taliwala kanila. “Ang Ginoo anaa sa matarong kay ako misukol batok sa iyang pulong; apan pamati, kamong tanan nga katawhan, ug sud-onga ang akong kasubo; ang akong mga ulay ug ang akong mga batan-ong lalaki nahimong mga binihag. “Gitawag nako ang akong mga hinigugma, apan gilimbongan nila ako; ang akong mga pari ug mga kadagkoan nangamatay didto sa siyudad, samtang nangita sila ug pagkaon aron sa pagpahiuli sa ilang kusog. “Tan-awa, O Ginoo, kay ako anaa sa kasakitan, ang akong kasingkasing anaa sa kasamok, ang akong kasingkasing gikumot sa sulod nako, tungod kay ako masupilon man kaayo. Sa dalan ang espada nagpatay; diha sa balay sama kini sa kamatayon. “Sila nakadungog sa akong pag-agulo; walay usa nga mohupay kanako. Ang tanan nakong mga kaaway nakadungog sa akong kaguol; nalipay sila nga ikaw naghimo niini. Ipadala ang adlaw nga imong gipahibalo ug himoa sila nga sama kanako. “Itugot nga ang tanan nilang daotang buhat modangat sa imong atubangan; ug siloti sila ingon nga ikaw nagsilot kanako tungod sa tanan nakong mga kalapasan; kay ang akong mga pag-agulo daghan ug ang akong kasingkasing nagluya.” Ang Ginoo diha sa iyang kasuko nagbutang sa anak nga babaye sa Zion diha sa kaulawan! Gihulog niya gikan sa langit ngadto sa yuta ang katahom sa Israel; wala niya hinumdomi ang iyang tumbanan sa adlaw sa iyang kasuko. Ang Ginoo milaglag nga walay kukaluoy sa tanang puluy-anan ni Jacob; sa iyang kasuko, gipangguba niya ang mga salipdanan sa anak nga babaye ni Juda; iyang gipukan ngadto sa yuta diha sa kaulawan ang gingharian ug ang mga pangulo niini. Iyang giputol tungod sa iyang bangis nga kasuko ang tibuok gahom sa Israel; iyang gikuha gikan kanila ang iyang tuong kamot diha sa atubangan sa kaaway; siya nagdilaab batok kang Jacob sama sa nagdilaab nga kalayo, nga naglamoy sa tibuok palibot. Iyang gibingat ang iyang pana sama sa usa ka kaaway, pinaagi sa iyang tuong kamot sama sa usa ka kaaway; gipamatay niya ang tanang garbo sa atong mata sulod sa tolda sa anak nga babaye sa Zion; iyang gibubo ang iyang kasuko sama sa kalayo. Ang Ginoo nahimong sama sa usa ka kaaway; iyang gilaglag ang Israel; iyang gilaglag ang tanan nga mga palasyo niini, gipanglaglag ang mga salipdanan niini; ug iyang gipadaghan ang pagsubo ug ang pagbangutan sa anak nga babaye sa Juda. Gitumpag niya ang iyang balongbalong ingon sa usa ka tanaman, gilaglag ang dapit sa gitakda nga mga kasaulogan; Ang Ginoo nagtapos sa gitakdang kasaulogan ug sa adlawng igpapahulay didto sa Zion, ug sa iyang bangis nga kasuko iyang gisalikway ang hari ug ang pari. Ang Ginoo nagtamay sa iyang halaran, nagsalikway sa iyang balaang puluy-anan; iyang gitugyan ngadto sa kamot sa iyang kaaway ang mga paril sa iyang mga palasyo; adunay kagubot sulod sa balay sa Ginoo, sama sa adlaw sa gitakda nga kasaulogan. Ang Ginoo mihukom sa paglaglag sa paril sa anak nga babaye sa Zion; iya kining gisukod pinaagi sa usa ka pisi; wala niya kuhaa ang iyang kamot gikan sa paglaglag niini; iyang gipabangutan ang salipdanan ug ang paril, nangaluya kini. Ang iyang mga ganghaan nangalusno ngadto sa yuta; iyang gilaglag ug gipamunggo ang mga trangka niini; ang iyang hari ug ang iyang mga pangulo atua sa taliwala sa mga nasod; wala na ang balaod, ug ang iyang mga propeta wala nay panan-awon gikan sa Ginoo. Ang mga kadagkoan sa anak nga babaye sa Zion naglingkod nga hilom diha sa yuta; sila nagbutang ug abog sa ilang mga ulo ug nagsul-ob ug sako; ang mga ulay sa Jerusalem nagduko sa ilang mga ulo ngadto sa yuta. Ang akong mga mata naluya sa paghinilak; ang akong kalag nasamok; ang akong kasingkasing nabubo ngadto sa yuta tungod sa pagkalaglag sa anak nga babaye sa akong katawhan, tungod kay ang mga bata ug ang mga masuso gipanguyapan diha sa kadalanan sa siyudad. Sila nagtuaw ngadto sa ilang mga inahan, “Hain man ang pan ug ang bino?” sa diha nga gipanguyapan sila sama sa mga samaran diha sa kadalanan sa siyudad, sa diha nga gibubo ang ilang kinabuhi sa sabakan sa ilang inahan. Unsay akong ikasulti kanimo, unsay ikatandi kanimo, O anak nga babaye sa Jerusalem? Unsa ba ang akong ikatandi kanimo aron ako makahupay kanimo, O anak nga ulay sa Zion? Kay dako sama sa dagat ang imong pagkalaglag; kinsay makaayo kanimo? Ang imong mga propeta nakakita alang kanimo ug mga bakak ug malimbongon nga mga panan-awon; wala nila ibutyag ang imong sala aron sa pagpahiuli sa imong kahimtang, apan nakakita alang kanimo ug mga mensahe nga bakak ug malimbongon. Ang tanan nga nangagi sa dalan nagpakpak sa ilang mga kamot kanimo; sila nagtamay ug naglingo-lingo sa ilang mga ulo sa anak nga babaye sa Jerusalem; “Mao ba kini ang siyudad nga gitawag ug kahingpitan sa katahom, ang kalipay sa tibuok nga yuta?” Ang tanan nimong mga kaaway nagyawyaw batok kanimo; sila nagtamay, sila nagpakagot sa ilang mga ngipon, sila nagsinggit, “Nalaglag namo siya! Mao kini ang adlaw nga atong gipangandoy; karon anaa na kini kanato, ato kining nakita!” Gihimo na sa Ginoo ang iyang gilaraw, nagtuman sa iyang bahad; ingon nga iyang gitakda sa dugayng panahon, siya nangguba nga walay kukaluoy; iyang gihimo nga maglipay ang kaaway batok kanimo, ug gipasidunggan ang gahom sa imong mga kaaway. Tuaw sa makusog ngadto sa Ginoo! O anak nga babaye sa Zion! Paagasa ang mga luha sama sa usa ka suba sa adlaw ug gabii! Ayaw hatagi ug pahulay ang imong kaugalingon, ang imong mga mata walay pahulay! Bangon, tiyabaw sa kagabhion, sa pagsugod sa mga pagtukaw! Ibubo ang imong kasingkasing sama sa tubig diha sa atubangan sa Ginoo! Bayawa ang imong mga kamot ngadto kaniya alang sa kinabuhi sa imong mga kabataan nga naluya tungod sa kagutom diha sa ulohan sa matag dalan. Tan-awa, O Ginoo, ug sud-onga! Kinsay imong gibuhatan sa ingon? Kan-on ba sa mga babaye ang ilang anak, ang mga bata nga ilang giatiman pag-ayo? Patyon ba ang pari ug ang propeta diha sa balaang puluy-anan sa Ginoo? Diha sa abog sa kadalanan nagbuy-od ang batan-on ug ang tigulang; ang akong mga ulay ug ang akong mga batan-ong lalaki nangapukan pinaagi sa espada; sa adlaw sa imong kasuko gipatay nimo sila, giihaw sa walay kukaluoy. Gidapit nimo ingon sa adlaw sa gitakda nga kasaulogan ang akong mga kalisang sa tanang dapit; ug sa adlaw sa kasuko sa Ginoo walay nakaikyas o nahibilin; kadtong akong gitabyog ug gialimahan gilaglag sa akong kaaway. Ako mao ang tawo nga nakakita sa kasakitan ilalom sa bunal sa iyang kapungot; iya akong gipalakaw ug gidala ngadto sa kangitngit nga walay kahayag; batok gayod kanako iyang gipaatubang ang iyang kamot sa makadaghan sa tibuok nga adlaw. Gipatigulang niya ang akong unod ug ang akong panit, ug gidugmok ang akong mga bukog; iya akong gilibotan ug gibukotan sa kapaitan ug kasakitan; gipapuyo niya ako sa kangitngit sama sa dugay nang namatay. Iya akong gilibotan ug paril aron dili ako makaikyas; iya akong gibutangan ug bug-at nga mga kadena; bisan ug ako nagtawag ug nagpakitabang, iyang gitakpan ang akong pag-ampo; iyang gibabagan ang akong dalan pinaagi sa mga sinapsap nga mga bato, iyang gipalikoliko ang akong mga dalan. Alang kanako siya sama sa usa ka oso nga nag-atang, sama sa usa ka liyon nga nagtago; gipasimang niya ako ug gikuniskunis, iya akong gihimo nga biniyaan; siya nagbingat sa iyang pana ug naghimo kanako nga ig-onon sa iyang udyong. Gipataop niya sa akong kasingkasing ang mga udyong sa iyang baslayan; ako nahimong kataw-anan sa tanang mga katawhan, ug ilang alawiton sa pagbugalbugal sa tibuok nga adlaw. Gipuno niya ako sa kapaitan, gitagbaw niya ako sa panyawan. Gibagnos usab niya ang akong mga ngipon ngadto sa kabatoan, ug gipakurog niya ako diha sa mga abo; ang akong kalag nawad-an sa kalinaw, nalimot ako kon unsa ang kalipay; busa miingon ako, “Nahanaw ang akong himaya, ug ang akong gilaoman gikan sa Ginoo.” Hinumdomi ang akong kasakitan ug ang akong kapaitan, ang panyawan ug ang apdo! Ang akong kalag kanunayng naghunahuna niini ug gipaubos sa sulod nako. Apan kini akong nahinumdoman busa aduna akoy paglaom: Ang gugmang walay paglubad sa Ginoo dili gayod mohunong, ang iyang kaluoy dili gayod matapos; bag-o kini matag buntag; dako ang imong pagkamatinumanon. “Ang Ginoo mao ang akong bahin,” nag-ingon ang akong kalag, “busa maglaom ako diha kaniya.” Ang Ginoo maayo ngadto sa naghulat kaniya, ngadto sa kalag nga nangita kaniya. Maayo nga ang tawo magpaabot sa hilom alang sa kaluwasan gikan sa Ginoo. Maayo alang sa tawo nga pas-anon niya ang yugo sa iyang pagkabatan-on. Palingkora siya nga mag-inusara diha sa kahilom sa dihang magbutang siya niini diha kaniya; ipabutang ang iyang baba sa abog, mahimong aduna pay paglaom; ipataon niya ang iyang aping ngadto sa nagsagpa ug magpapuno sa pagbugalbugal. Kay ang Ginoo dili mosalikway sa dayon, apan bisan ug siya naghatag ug kaguol, siya maluoy sumala sa kadagaya sa iyang gugmang walay paglubad; kay siya dili magsakit nga kinabubut-on o magpasubo sa mga anak sa katawhan. Ang pagdugmok ilalom sa tiil sa tanang mga binilanggo sa yuta, ang paghikaw sa katungod sa usa ka tawo sa atubangan sa Labing Halangdon, ang pagtuis sa katarongan sa usa ka tawo, ang Ginoo dili mouyon. Kinsa ang nagsugo ug kini natuman, gawas kon ang Ginoo mao ang nagbuot niini? Dili ba nga gikan sa baba sa Labing Halangdon mogula ang maayo ug daotan? Nganong magbagulbol man ang tawo nga buhi mahitungod sa silot sa iyang mga sala? Susihon nato ug sulayan ang atong mga pamaagi, ug mamalik kita ngadto sa Ginoo! Bayawon nato ang atong mga kasingkasing ug mga kamot ngadto sa Dios sa kalangitan, “Kami nakalapas ug misukol ug ikaw wala magpasaylo. “Nagtabon ikaw sa imong kaugalingon sa kasuko ug naggukod kanamo, mipatay sa walay kukaluoy; nagtabon ikaw sa imong kaugalingon sa usa ka panganod, aron walay pag-ampo nga makalahos. Gihimo nimo kami nga mga biya ug sinalikway taliwala sa mga katawhan. “Ang tanan namong mga kaaway nagyawyaw batok kanamo; kalisang ug kapukanan midangat kanamo, pagkagun-ob ug pagkalaglag; ang akong mata nagpadagayday ug mga sapa sa luha tungod sa pagkalaglag sa anak nga babaye sa akong katawhan. “Ang akong mga mata magpadagayday nga walay hunong, walay pahulay, hangtod nga ang Ginoo gikan sa langit motan-aw ug makakita; ang akong mata nagpasubo kanako tungod sa gidangatan sa tanang kababayen-an sa akong siyudad. “Sama sa usa ka langgam, gigukod ako sa akong mga kaaway sa walay hinungdan; gitambog nila ako nga buhi ngadto sa gahong ug milabay kanako ug mga bato; ang tubig milapaw sa akong ulo; miingon ako, ‘Mamatay na ako.’ “Mitawag ako sa imong ngalan, O Ginoo, gikan sa kahiladman sa gahong; gipatalinghogan nimo ang akong pagpangamuyo, ‘Ayaw takpi ang imong dalunggan gikan sa akong tuaw sa pagpakitabang!’ Ikaw mipaduol sa dihang misangpit ako kanimo; ikaw miingon, ‘Ayaw kahadlok!’ “Imong gilabanan ang akong katungod, O Ginoo, gilukat nimo ang akong kinabuhi. Imong nakita ang sayop nga nabuhat kanako, O Ginoo; hukmi ang akong kahimtang. Nakita nimo ang tanan nilang mga pagpanimalos, ang tanan nilang mga laraw batok kanako. “Nadungog nimo ang ilang mga pagbiaybiay, O Ginoo, ang tanan nilang mga laraw batok kanako. Ang mga ngabil ug mga hunahuna sa akong mga kaaway batok kanako sa tibuok nga adlaw. Tan-awa ang ilang paglingkod ug ang ilang pagtindog; ako ang gihisgotan sa ilang mga awit. “Ikaw magsilot kanila, O Ginoo, sumala sa buhat sa ilang mga kamot. Ikaw maghatag kanila ug katig-a sa kasingkasing; ang imong tunglo maanaa kanila. Ikaw maggukod kanila diha sa kasuko ug maglaglag kanila gikan sa ubos sa imong kalangitan, O Ginoo.” Naunsa nga milubad man ang bulawan, ang lunsayng bulawan nausab! Ang balaan nga mga bato nangakatag sa ulohan sa matag dalan. Ang bililhong mga anak nga lalaki sa Zion ikatandi sa inulay nga bulawan, giisip sila nga sama sa yuta nga kulonon, ang buhat sa mga kamot sa magkukolon! Bisan ang mga ihalas nga iro mohatag sa ilang suso ug mopasuso sa ilang mga itoy, apan ang anak nga babaye sa akong katawhan nahimong bangis, sama sa mga abistros sa kamingawan. Ang dila sa bata nga masuso mitapot sa alingagngag sa iyang baba tungod sa kauhaw; ang kabataan nangayo ug pagkaon apan walay mihatag kanila. Kadtong nagkaon ug lamian nga pagkaon nangamatay diha sa kadalanan; kadtong nagtubo sa mahalong bisti nga tapol anaa sa mga tinapok nga basura. Tungod kay ang pagpanton sa anak nga babaye sa akong katawhan labaw pa kay sa silot sa Sodoma nga gilaglag sa kalit, walay kamot nga migunit kaniya. Ang iyang mga pangulo hilabihan ka putli, puti pa kay sa gatas; ang ilang mga lawas pula pa kay sa rubi, ang katahom sa ilang dagway sama sa sapiro. Karon ang ilang nawong itom pa kay sa anuhos, sila dili mailhan diha sa kadalanan; ang ilang mga panit nanapot sa ilang mga bukog; kini nauga sama sa usa ka kahoy. Maayo pa ang mga gipamatay sa espada kay sa mga nangamatay sa gutom, nga naghigos, nag-antos sa kakulang sa mga bunga sa uma. Ang mga kamot sa maluluy-on nga mga babaye miluto sa kaugalingon nilang mga anak; sila nahimong pagkaon nila sa pagkalaglag sa anak nga babaye sa akong katawhan. Ang Ginoo hingpit nga mipahungaw sa iyang kaligutgot; iyang gibubo ang iyang bangis nga kasuko; ug siya naghaling ug kalayo didto sa Zion, nga naglamoy sa mga patukoranan niini. Ang mga hari sa yuta wala motuo, o si bisan kinsa nga nagpuyo sa kalibotan, nga ang kabatok o ang kaaway makasulod sa mga ganghaan sa Jerusalem. Kini tungod sa mga sala sa iyang mga propeta ug sa mga kalapasan sa iyang mga pari, nga nagpaagas sa dugo sa mga matarong diha sa iyang taliwala. Sila nagsuroysuroy nga daw mga buta diha sa kadalanan, nagkahugaw pag-ayo sa dugo nga walay makahikap sa ilang mga bisti. “Pamahawa kamo, mga hugaw!” ang mga tawo misinggit kanila; “Pahawa! Pahawa! Ayaw paghikap!” Busa nahimo silang mga layas ug libod-suroy; ang mga tawo miingon taliwala sa kanasoran, “Dili na sila makapuyo uban kanato.” Ang Ginoo gayod mao ang nagptibulaag kanila, siya dili na magtagad kanila; wala nay pagtahod nga gipakita ngadto sa mga pari, wala nay pagtagad ngadto sa mga kadagkoan. Ang among mga mata naluya, nagpaabot ug tabang nga walay paglaom; sa among pagtukaw kami nagbantay sa usa ka nasod nga dili makaluwas. Ang mga tawo nangita sa among mga lakang aron dili kami makalakaw sa among kadalanan; ang among kataposan nagkaduol na; ang among mga adlaw maihap na lamang; kay ang among kataposan miabot na. Ang mga naggukod kanamo tulin pa kay sa mga agila sa kalangitan; sila migukod kanamo ibabaw sa kabukiran, sila nag-atang kanamo sa kamingawan. Ang gininhawa sa among mga ilong, ang dinihogan sa Ginoo, nadakpan diha sa ilang mga gahong, siya nga among giingon, “Ilalom sa iyang landong kami magpuyo sa taliwala sa kanasoran.” Pagmaya ug paglipay, O anak nga babaye sa Edom, nga nagpuyo sa yuta sa Uz; apan nganha usab kanimo ang kupa moagi; ikaw mahubog ug maghubo sa imong kaugalingon. Ang silot sa imong kalapasan, O anak nga babaye sa Zion, natuman na, siya dili na modala kanimo pag-usab ngadto sa pagkabinihag; apan ang imong kasal-anan, anak nga babaye sa Edom, iyang silotan, ibutyag niya ang imong mga sala. Hinumdomi, O Ginoo, unsay nahitabo kanamo; tan-awa, ug sud-onga ang among kaulawan! Ang among panulundon gitugyan ngadto sa mga langyaw, ang among mga balay ngadto sa mga dumuduong. Kami nahimong mga ilo, mga wala nay amahan; ang among mga inahan nahimong sama sa mga biyuda. Kami magbayad sa tubig nga among giinom, ang kahoy nga among makuha among paliton. Tungod sa yugo sa among liog, naglisod kami paglakaw; Kami gikapoy ug walay pahulay. Naghimo kami ug kasabotan uban sa Ehipto ug ngadto sa Asiria, aron makakuha ug igo nga pagkaon. Ang among mga amahan nakasala ug wala na, ug among giantos ang ilang kasal-anan Ang mga ulipon naghari kanamo; walay makaluwas kanamo gikan sa ilang nga kamot. Nagkuha kami sa among pagkaon diha sa kakuyaw sa among kinabuhi, tungod sa espada didto sa kamingawan. Ang among panit init sama sa usa ka hudno, tungod sa makasunog nga kainit sa kagutom. Ang mga babaye gipanglugos didto sa Zion, ang mga ulay didto sa mga lungsod sa Juda. Ang mga pangulo gibitay pinaagi sa ilang mga kamot; walay pagtahod nga gipakita ngadto sa mga kadagkoan. Ang mga batan-ong lalaki gipugos sa paggaling, ug ang mga batang lalaki nagsusapinday ilalom sa mga bug-at nga kahoy. Ang mga tigulang nga lalaki namiya sa ganghaan sa siyudad, ang mga batan-ong lalaki sa ilang huni. Ang kalipay sa among kasingkasing mihunong na; ang among pagsayaw nahimong pagsubo. Ang purongpurong nahulog gikan sa among ulo; alaot kami, kay kami nakasala! Tungod niini ang among kasingkasing naluya, tungod niining mga butanga ang among mga mata hanap na; tungod sa Bukid sa Zion nga namingaw; ang ihalas nga mga iro nagsuroysuroy diha niini. Apan ikaw, O Ginoo, naghari hangtod sa kahangtoran, ang imong trono molungtad ngadto sa tanan nga kaliwatan. Nganong nalimot man ikaw kanamo sa dayon, nganong gipasagdan man nimo kami sa dugayng panahon? Ipahiuli kami nganha kanimo, O Ginoo, aron kami mapahiuli! Bag-oha ang among mga adlaw sama sa kanhing panahon! O gisalikway na ba gayod nimo kami? Nasuko ba gayod ikaw sa hilabihan kanamo? Sa ika-30 nga tuig, sa ikaupat nga bulan, sa ikalima nga adlaw sa bulan, samtang diha ako uban sa mga binihag daplin sa suba sa Kebar, ang kalangitan naabli, ug akong nakita ang mga panan-awon sa Dios. Sa ikalima nga adlaw sa bulan nga mao ang ikalima nga tuig sa pagkabihag ni Hari Jehoiakin, ang pulong sa Ginoo midangat ngadto kang Ezekiel nga pari nga anak ni Buzi, didto sa yuta sa mga Caldeanhon, sa daplin sa suba sa Kebar, ug ang kamot sa Ginoo diha kaniya didto. Samtang ako nagtan-aw, dihay usa ka unos nga migula gikan sa amihanan, usa ka dakong panganod uban ang kahayag nga naglibot niini ug ang kalayo nga nagpangidlap, ug sa taliwala niini dihay sama sa naggilakgilak nga bronsi. Ug gikan sa taliwala niini nanggula ang sama sa upat ka mga buhing binuhat. Ug kini mao ang ilang panagway: ang ilang dagway sama sa tawo. Ang matag usa may upat ka nawong, ug ang matag usa kanila may upat ka pako. Ang ilang mga bitiis tul-id, ug ang lapalapa sa ilang mga tiil sama sa lapalapa sa tiil sa usa ka nating baka ug kini nagpangidlap sama sa pinasinaw nga bronsi. Ilalom sa ilang mga pako diha sa upat nila ka kilid, sila adunay mga kamot sa tawo. Ang upat adunay mga nawong ug mga pako nga ingon niini: ang ilang mga pako nag-abot sa usa ug usa, ang matag usa kanila mopanaw lahos sa ilang padulngan, dili moliso sa diha nga sila mopanaw. Mahitungod sa panagway sa ilang mga nawong, sila may nawong sa tawo, ug silang upat may nawong sa liyon sa tuong bahin, ug silang upat may nawong sa baka diha sa wala nga bahin, ug silang upat may nawong sa agila dapit sa luyo. Mao kadto ang ilang mga nawong. Ang ilang mga pako gibukhad dapit sa itaas. Ang matag binuhat may duha ka pako nga ang matag usa misangko sa pako sa usa, samtang ang duha nagtabon sa ilang mga lawas. Ang matag usa mipanaw lahos sa ilang padulngan. Asa moadto ang espiritu, sila mangadto didto, sila wala moliso sa diha nga sila mipanaw. Sa taliwala sa mga buhing binuhat, dihay sama sa nagsiga nga baga sa kalayo, sama sa mga sulo nga nagbalikbalik taliwala sa mga buhing binuhat, ug ang kalayo hayag kaayo, ug gikan sa kalayo migula ang kilat. Ang mga buhing binuhat mikilab nga nagbalikbalik sama sa pangidlap sa kilat. Unya sa pagtan-aw nako sa mga buhing binuhat, nakita nako ang usa ka ligid sa ibabaw sa yuta tupad sa mga buhing binuhat, usa alang sa matag usa sa upat niini. Ang dagway sa mga ligid ug ang pagkabuhat niini sama sa berilo ug ang upat managsama ug dagway, ug ang ilang dagway ug ang pagkabuhat niini daw sama sa ligid nga anaa sa sulod sa usa ka ligid. Sa diha nga kini mopanaw, kini mopanaw sa bisan asa sa upat ka padulngan ug kini dili moliso sa diha nga kini mopanaw. Ang mga yantas niini habog ug makalilisang, ug ang mga yantas sa upat puno sa mga mata nga naglibot. Sa diha nga ang mga buhing binuhat mopanaw, ang mga ligid mopanaw tupad niini, ug sa diha nga mopataas ang mga buhing binuhat gikan sa yuta, ang mga ligid mopataas usab. Bisan asa ang espiritu moadto, kini moadto, ug ang mga ligid moisa tupad niini, kay ang espiritu sa mga buhing binuhat diha man sa mga ligid. Sa diha nga sila mopanaw kini mopanaw usab, ug sa diha nga sila mobarog kini mobarog usab, ug sa diha nga sila mopataas gikan sa yuta, ang mga ligid mopataas tupad kanila kay ang espiritu sa mga buhing binuhat diha man sa mga ligid. Ibabaw sa ulo sa mga buhing binuhat dihay daw atop-atop nga lingin nga sama sa kristal nga nahimutang ibabaw sa ilang mga ulo. Ubos sa atop-atop diha ang ilang mga pako nagtuy-od, ang usa paingon sa usa, ug ang matag binuhat may duha ka pako nga nagtabon sa lawas niini. Ug sa dihang mipanaw sila, akong nadungog ang tingog sa ilang mga pako, sama sa kanaas sa dakong katubigan, sama sa dahunog sa Labing Gamhanan, usa ka kagahob sa kagubot nga sama sa kagahob sa usa ka panon. Sa diha nga motindog sila, ilang ipaubos ang ilang mga pako. Ug dihay usa ka tingog nga gikan sa ibabaw sa atop-atop nga diha sa ibabaw sa ilang mga ulo; sa diha nga nagtindog sila, gipaubos nila ang ilang mga pako. Ug ibabaw sa atop-atop nga diha sa ibabaw sa ilang mga ulo dihay daw trono nga sama ug panagway sa usa ka bato nga sapiro, ug diha sa daw trono, dihay daw tawo nga naglingkod niini. Ug dapit sa itaas gikan sa daw hawak niya nakita nako ang daw nagsinaw nga bronsi nga sama sa kalayo nga gilibotan. Ug dapit sa ubos gikan sa daw hawak niya, nakita nako ang ingon sa kalayo, ug dihay kahayag nga naglibot niini. Sama sa dagway sa bangaw nga anaa sa panganod sa adlaw nga may ulan, mao usab ang dagway sa kasanag nga naglibot. Ingon niini ang dagway sa himaya sa Ginoo. Ug sa diha nga nakita nako kini, ako mihapa ug nadungog nako ang usa ka tingog sa usa nga nagsulti. Siya miingon kanako, “Anak sa tawo, tindog, ug ako makigsulti kanimo.” Ug sa diha nga siya misulti kanako, ang Espiritu misulod kanako ug gipatindog ako, ug ako nakadungog kaniya nga nakigsulti kanako. Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, ipadala ko ikaw ngadto sa katawhan sa Israel, ngadto sa nasod sa masupilon, nga misupil batok kanako, sila ug ilang mga katigulangan nakasala batok kanako hangtod niining adlawa. Ang katawhan usab walay tahod ug gahig ulo. Ako magpadala kanimo ngadto kanila ug ikaw mag-ingon kanila, ‘Kini mao ang giingon sa Ginoong Dios.’ Mamati man sila o dili, kay sila usa man ka panimalay nga masupilon, sila mahibalo nga adunay usa ka propeta sa ilang taliwala. Ug ikaw, anak sa tawo, ayaw kahadlok kanila o mahadlok sa ilang mga pulong, bisan pa ug ang mga sampinit ug mga tunok naglibot kanimo ug ikaw maglingkod taliwala sa mga tanga, ayaw kahadlok sa ilang mga pulong o malisang sa ilang mga panagway, kay sila usa ka panimalay nga masupilon. Ug ikaw magsulti kanila sa akong mga pulong, mamati man sila o magdumili sa pagpamati, kay sila usa ka panimalay nga masupilon. “Apan ikaw, anak sa tawo, pamati sa akong isulti kanimo. Ayaw pagmasupilon sama nianang panimalay nga masupilon, bukha ang imong baba ug kaon sa ihatag nako kanimo.” Sa diha nga mitan-aw ako, nakita nako ang usa ka kamot nga gituy-od ngari kanako ug dihay usa ka linukot nga basahon diha niini, ug iya kining gibukhad sa akong atubangan ug gisulatan kini sa atubangan ug sa luyo, ug didto nasulat ang mga pulong sa pagbangotan ug pagsubo ug panghimaraot. Unya siya miingon kanako, “Anak sa tawo, kan-a kanang gidalit kanimo. Kan-a kining linukot nga basahon ug lakaw, sulti ngadto sa balay sa Israel.” Busa gibuka nako ang akong baba ug iyang gipakaon kanako ang linukot nga basahon. Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, kan-a kining linukot nga basahon nga akong gihatag kanimo ug busga ang imong tiyan niini.” Unya mikaon ako niini ug kini sama ka tam-is sa dugos diha sa akong baba. Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, lakaw, adto sa balay sa Israel ug sulti pinaagi sa akong mga pulong ngadto kanila. Kay ikaw wala ipadala ngadto sa usa ka katawhan nga lahi ug sinultihan ug sa usa ka lisod nga pinulongan, kondili sa panimalay sa Israel, dili ngadto sa daghang mga katawhan nga lain ug sinultihan ug sa usa ka malisod nga pinulongan, nga ang mga pulong dili nimo masabtan. Sa pagkatinuod kon ikaw ipadala nako kanila, sila mamati kanimo. Apan ang panimalay sa Israel dili mamati kanimo kay sila dili mamati kanako, kay ang tibuok panimalay sa Israel gahi ug agtang ug tig-a ug kasingkasing. Anaa, gipagahi nako ang imong nawong batok sa ilang mga nawong, ug ang imong agtang gipagahi nako batok sa ilang mga agtang. Sama sa gahi nga bato, gahi pa kay sa santik, gipagahi nako ang imong agtang. Ayaw kahadlok kanila o malisang ikaw sa ilang mga panagway, kay sila masupilon nga panimalay.” Unya miingon siya kanako, “Anak sa tawo, ang tanan nakong mga pulong nga akong isulti kanimo dawata sa imong kasingkasing ug pamatia pinaagi sa imong mga dalunggan. Ug lakaw, adto kanila nga mga binihag, ngadto sa imong katawhan ug sultihi sila, ‘Kini mao ang giingon sa Ginoong Dios, ’ mamati man sila o dili.” Unya ang Espiritu mibayaw kanako, ug samtang ang himaya sa Ginoo misaka gikan sa dapit niini, nadungog nako sa akong luyo ang tingog sa usa ka dakong linog. Kini mao ang kinanaas sa mga pako sa mga buhing binuhat, sa nag-abot kini sa usa ug usa, ug ang tingog sa mga ligid nga diha sa ilang tupad, ang kagahob sama sa usa ka dakong linog. Busa gibayaw ako sa Espiritu ug gidala ako sa layo ug ako nahiadto uban ang kapaitan, diha sa kainit sa akong espiritu, ingon nga ang kamot sa Ginoo bug-at sa ibabaw nako. Unya miabot ako didto sa mga binihag nga didto sa Tel-abib, nga nagpuyo sa daplin sa suba sa Kebar, ug ako milingkod didto sa ilang taliwala nga nahibulong sulod sa pito ka adlaw. Unya human sa pito ka adlaw, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, gihimo ko ikaw nga tigbantay alang sa balay sa Israel. Sa dihang makadungog ikaw ug pulong gikan sa akong baba, hatagi sila sa pasidaan gikan kanako. Kon ako moingon ngadto sa daotan, ‘Ikaw mamatay gayod,’ ug ikaw wala maghatag kaniya ug pasidaan o magsulti sa pagbadlong sa daotan gikan sa ngil-ad niyang dalan aron pagluwas sa iyang kinabuhi, ang maong tawo nga daotan mamatay sa iyang kasal-anan, apan ang iyang dugo paninglon nako diha sa imong kamot. Apan kon ikaw magpasidaan sa daotan ug siya dili mobiya sa iyang pagkadaotan o sa daotan niyang dalan, siya mamatay sa iyang kasal-anan; apan ikaw, naluwas nimo ang imong kinabuhi. Ug usab, sa diha nga ang usa ka tawong matarong motalikod gikan sa iyang pagkamatarong ug magpakasala ug ako nagbutang ug kapandolanan sa iyang atubangan, siya mamatay. Tungod kay ikaw wala magpasidaan kaniya, siya mamatay sa iyang sala ug ang mga matarong nga buhat nga iyang nahimo dili na hinumdoman, apan ang iyang dugo paninglon nako diha sa imong kamot. Apan kon ikaw magpasidaan sa tawo nga matarong aron dili siya magpakasala, ug siya dili makasala, siya mabuhi gayod, tungod kay siya midawat sa pasidaan; ug ikaw, naluwas nimo ang imong kinabuhi.” Unya ang kamot sa Ginoo diha ibabaw kanako, ug siya miingon kanako, “Tindog, lakaw ngadto sa kapatagan ug didto makigsulti ako kanimo.” Busa ako mitindog ug miadto sa kapatagan ug nakita nako ang himaya sa Ginoo didto, sama sa himaya nga akong nakita daplin sa suba sa Kebar, ug ako mihapa. Unya ang Espiritu misulod kanako ug mipatindog kanako ug siya nakigsulti kanako ug miingon, “Lakaw, bilanggoa ang imong kaugalingon sulod sa imong balay. Ug ikaw, anak sa tawo, tan-awa, ikaw gaposon ug igaid ug ikaw dili makagawas ngadto uban sa katawhan. Ug ang imong dila akong ipatapot sa alingagngag sa imong baba, aron ikaw mahimong amang, ug ikaw dili makabadlong kanila, kay sila usa ka panimalay nga masupilon. Apan sa diha nga ako makigsulti kanimo, ablihan nako ang imong baba ug ikaw moingon kanila, ‘Kini mao ang giingon sa Ginoong Dios.’ Siya nga mamati, papamatia siya, ug siya nga magdumili sa pagpamati, padumilia siya, kay sila usa ka panimalay nga masupilon. “Ug ikaw, anak sa tawo, pagkuha ug usa ka tisa ug ipahamutang kini sa imong atubangan, ug ihulagway diha niini ang usa ka siyudad, ang Jerusalem. Pagbutang ug mga kahimanan sa pagsulong batok niini ug pagtapok ug usa ka bundo batok niini ug ipahamutang usab ang mga kampo batok niini ug paliboti kini ug mga troso nga iglulumpag. Ug pagkuha ug usa ka palid nga puthaw ug ibutang kini ingon nga usa ka kuta nga puthaw taliwala kanimo ug sa siyudad ug ipaatubang ang imong nawong niini ug kini sulongon ug asdangon nimo. Kini mao ang ilhanan alang sa balay sa Israel. “Unya higda sa imong wala nga kilid, ug ibutang ang kasal-anan sa balay sa Israel diha niini. Sumala sa gidaghanon sa mga adlaw nga maghigda ikaw niana, ikaw magpas-an sa ilang silot. Kay ako nagtudlo alang kanimo ug gidaghanon sa mga adlaw, 390 ka adlaw, nga tukma sa gidaghanon sa mga tuig sa ilang silot. Mao usab kini ang gidugayon sa imong pagpas-an sa silot sa balay sa Israel. Sa diha nga ikaw makatuman na niini, ikaw mohigda sa ikaduhang higayon, apan sa tuo nga kilid, ug magpas-an ikaw sa silot sa balay sa Juda, 40 ka adlaw ang akong itakda alang kanimo, usa ka adlaw alang sa matag tuig. Ug ipaatubang nimo ang imong nawong ngadto sa pagsulong sa Jerusalem uban sa imong bukton nga hubo, ug ikaw magpropesiya batok niini. Tan-awa, gigaid ikaw nako ug mga higot, ug dili ikaw moliso gikan sa usa ka kilid ngadto sa usa, hangtod nga ikaw makatapos sa mga adlaw sa imong pagsulong. “Ug ikaw, pagkuha ug trigo, sebada, mga patani, mga batong, dawa ug gagmayng trigo ug ibutang kini sa usa ka sudlanan ug pagbuhat ug pan gikan niini. Sa gidaghanon sa mga adlaw nga ikaw maghigda nga magtakilid, 390 ka adlaw, magkaon ikaw niini. Ug ang pagkaon nga imong kaonon timbangon, 20 ka siklo sa usa ka adlaw, sa gitakda nga mga panahon ikaw magkaon niini. Ug mag-inom ikaw ug tubig nga tinakos, ikaunom nga bahin sa usa ka hin, sa gitakda nga mga panahon ikaw moinom. Ug magkaon ikaw niini ingon nga torta nga sebada, ug lutoon nimo kini sa atubangan sa ilang panan-aw pinaagi sa kinalibang sa tawo.” Ang Ginoo miingon, “Busa sa ingon niana ang katawhan sa Israel magkaon sa ilang pan nga hugaw taliwala sa mga nasod, diin sila akong abogon.” Unya miingon ako, “Ah Ginoong Dios! Tan-awa, wala pa gayod nako mahugawi ang akong kaugalingon, kay gikan sa akong pagkabatan-on hangtod karon wala ako makakaon nianang namatay sa iyang kaugalingon o sa gikuniskunis sa mga mananap o may misulod sa akong baba nga hugaw nga unod.” Unya siya miingon kanako, “Tan-awa, ako motugot kanimo sa paggamit ug kinalibang sa baka puli sa kinalibang sa tawo, ug mag-andam ikaw sa imong pan ibabaw niana.” Dugang pa, siya miingon kanako, “Anak sa tawo, tan-awa, laglagon nako ang tinubdan sa pan sa Jerusalem ug sila magkaon ug pan nga tinimbang ug uban ang kahadlok; ug sila mag-inom ug tubig nga tinakos ug uban ang kalisang. Kini aron sila makulangan sa pan ug tubig, ug magtinan-away nga may kalisang ug magkaut-ot tungod sa ilang silot. “Ug ikaw, anak sa tawo, pagkuha ug usa ka hait nga espada, gamita kini ingon nga labaha sa manunupi, ug kiskisi ang imong ulo ug ang imong bungot, unya pagkuha ug timbangan alang sa pagtimbang ug bahina ang buhok. Ang ikatulo nga bahin sunogon sa kalayo diha sa taliwala sa siyudad, sa diha nga ang mga adlaw sa pagsulong matapos na, ug kuhaon nimo ang ikatulo nga bahin ug imong tigbason sa espada libot sa siyudad, ug ang usa sa ikatulo nga bahin imong ikatag sa hangin ug laniton nako ang akong espada sunod kanila. Unya magkuha ka gikan niini ug diyotay ug ihigot kini sa mga sidsid sa imong bisti. Gikan niini magkuha ka pag-usab ug pipila ug ilabay kini ngadto sa kalayo ug sunoga kini diha sa kalayo, kay gikan niana mogula ang kalayo ngadto sa tibuok balay sa Israel. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Kini mao ang Jerusalem, gipahimutang nako siya taliwala sa mga nasod ug ang kayutaan naglibot kaniya. Ug siya misupil batok sa akong mga tulumanon pinaagi sa pagbuhat ug daotan labaw pa kay sa mga nasod, ug batok sa akong mga lagda labaw pa kay sa kayutaan nga naglibot kaniya pinaagi sa pagsalikway sa akong mga tulumanon ug sa wala pagsubay sa akong mga lagda. Busa mao kini an giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay kamo nagkaguliyang labaw pa kay sa mga nasod nga naglibot kaninyo, ug wala maglakaw diha sa akong mga lagda o magtuman sa akong mga tulumanon, hinuon nagbuhat sumala sa mga tulumanon sa mga nasod nga naglibot kaninyo; busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tan-awa, ako, ako gayod, batok kaninyo, ug ipahamtang nako ang mga hukom diha kaninyo sa atubangan sa mga nasod. Ug buhaton nako kaninyo kadtong wala pa nako mahimo, ug nga ang sama niana dili na nako buhaton pag-usab, tungod sa tanan ninyong mga dulumtanan. Busa ang mga amahan magkaon sa mga anak taliwala kaninyo, ug ang mga anak magkaon sa ilang mga amahan ug ipahamtang nako ang hukom nganha kaninyo, ug ang tanan nga mahibilin kaninyo patibulaagon nako ngadto sa tanang dapit. Tungod niini, ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, sa pagkamatinuod, tungod kay gihugawan ninyo ang akong balaang dapit sa tanan ninyong makapaluod nga mga butang, ug sa tanan ninyong mga dulumtanan, busa pakunhoron ko kamo. Ang akong mata dili maglaktaw, ug ako dili maluoy. Ang ikatulo nga bahin kaninyo mangamatay tungod sa kamatay ug mangapuo tungod sa gutom diha sa inyong taliwala, ug ang ikatulo nga bahin mangpukan pinaagi sa espada libot kaninyo, ug ang ikatulo nga bahin patibulaagon ngadto sa tanang dapit, ug laniton nako ang espada sunod kanila. “Sa ingon niana ang akong kasuko mapupos, ug akong ipahungaw ang akong kaligutgot diha kanila ug ako matagbaw, ug sila mahibalo nga ako, ang Ginoo, nagsulti diha sa akong pangabubho, sa diha nga ihurot nako ang akong kasuko ngadto kanila. Ug dugang pa, himoon ko kamo nga biniyaan ug usa ka kaulawan taliwala sa mga nasod nga naglibot kaninyo, ug diha sa panan-aw sa tanan nga mangagi. Kamo mahimong usa ka kaulawan ug usa ka yubitonon, usa ka pasidaan ug usa ka kalisangan sa mga nasod nga naglibot kaninyo, sa diha nga ipahamtang nako ang mga paghukom kaninyo diha sa kasuko ug sa kaligutgot ug sa mapintas nga mga pagpanton, ako, ang Ginoo, nagsulti niini, sa diha nga buhian nako nganha kaninyo ang makamatay nga mga udyong sa gutom, mga udyong alang sa kalaglagan nga akong ipadala aron sa paglaglag kaninyo, ug sa diha nga dugangan nako ang gutom diha kaninyo ug laglagon nako ang inyong tinubdan sa pan. Busa magpadala ako kaninyo ug gutom ug bangis nga mga mananap, ug kini mosakmit sa inyong kabataan ug ang kamatay ug ang dugo molatas kaninyo, ug magdala ako ug espada diha kaninyo. Ako, ang Ginoo, nagsulti niini.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, ipaatubang ang imong nawong ngadto sa mga bukid sa Israel ug pagpropesiya batok kanila, ug isulti kini: Kamong mga bukid sa Israel, pamatia ang pulong sa Ginoong Dios! Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios ngadto sa mga bukid ug sa mga bungtod, sa mga pangpang ug sa mga walog: Tan-awa, ako, ako gayod magdala ug espada nganha ninyo, ug lumpagon nako ang inyong mga habog nga dapit. Ang inyong mga halaran mahimong biniyaan ug ang inyong mga halaran sa insenso dugmokon ug akong ilabay ang inyong mga minatay sa atubangan sa inyong mga diosdios. Akong pabuy-oron ang mga minatay sa katawhan sa Israel sa atubangan sa ilang mga diosdios ug akong ikatag ang inyong mga bukog libot sa inyong mga halaran. Bisan diin kamo magpuyo, ang mga siyudad gun-obon ug ang habog nga mga dapit mahimong biniyaan aron ang inyong mga halaran lumpagon ug pukanon ug ang inyong mga diosdios dugmokon ug gub-on, ang inyong halaran sa insenso pukanon ug ang inyong mga buhat puohon. Ug ang mga gipamatay mangatumba sa taliwala ninyo ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. “Bisan pa niana, ako magbilin ug pipila kaninyo nga buhi. Ang uban kaninyo makaikyas gikan sa espada ngadto sa taliwala sa mga nasod, sa diha nga kamo patibulaagon sa tibuok kayutaan. Unya kadtong pipila kaninyo nga makaikyas mahinumdom kanako taliwala sa mga nasod diin didto dad-on sila nga mga binihag tungod kay ako naguol pag-ayo tungod sa ilang mapatuyangon nga kasingkasing nga mibulag gikan kanako, ug sa ilang mapatuyangong mga mata nga misunod sa ilang mga diosdios. Ug sila lud-on sa ilang kaugalingon diha sa ilang atubangan tungod sa kadaotan nga ilang nahimo, tungod sa tanan nilang mga dulumtanan. Ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo. Ako wala magsulti nga kawang lamang, buhaton gayod nako kanila kining kadaotan.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Ipakpak ang imong kamot ug ibundak ang imong tiil ug sulti: Pagkaalaot! tungod sa tanang daotan nga mga dulumtanan sa balay sa Israel, kay sila mangapukan pinaagi sa espada, pinaagi sa gutom ug pinaagi sa kamatay. Kadtong atua sa layo mangamatay pinaagi sa kamatay ug ang anaa sa duol mapukan pinaagi sa espada ug ang mahibilin ug wala patya, mangamatay pinaagi sa gutom. Sa ingon niana ihurot nako ang akong kapungot batok kanila. Ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga ang ilang mga minatay magbuy-od sa taliwala sa ilang mga diosdios libot sa ilang mga halaran, ibabaw sa matag habog nga bungtod, sa tanang kinatumyan sa kabukiran ug ilalom sa matag lunhaw nga kahoy ug ilalom sa matag labong ug dagko nga kahoy sa mga dapit diin sila maghalad ug kahumot ngadto sa tanan nilang mga diosdios. Ug akong tuy-oron ang akong kamot batok kanila, ug ang yuta buhaton nga mingaw ug awaaw gikan sa kamingawan paingon sa Ribla, ngadto sa tanan nilang mga puluy-anan. Ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo. ” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Ug ikaw, anak sa tawo, mao kini ang giingon sa Ginoong Dios ngadto sa yuta sa Israel: Usa ka kataposan! Ang kataposan miabot sa upat ka suok sa yuta. Karon ang kataposan anaa kaninyo, ug buhian nako ang akong kasuko nganha kaninyo, ug hukman ko kamo sumala sa inyong mga pamaagi ug silotan kamo nako tungod sa tanan ninyong mga dulumtanan. Ug ang akong mata dili maglaktaw kaninyo, o ako maluoy. Apan ako magsilot kaninyo tungod sa inyong mga pamaagi, samtang ang inyong mga dulumtanan anaa sa inyong taliwala, Ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Katalagman human sa katalagman! Tan-awa, miabot na kini! Usa ka kataposan miabot na, ang kataposan miabot na, kini nahigmata batok kaninyo. Tan-awa, kini miabot na. Ang inyong kaalaotan miabot na kaninyo, O lumulupyo sa yuta. Ang panahon miabot na, ang adlaw nagkaduol, ang adlaw sa kagubot ug dili sa malipayong pagsinggit diha sa mga bukid. Karon hapit na gayod nako ibubo ang akong kasuko diha kaninyo, ug ihurot nako ang akong kaligutgot batok kaninyo, ug hukman kamo nako sumala sa inyong mga pamaagi ug silotan kamo nako tungod sa tanan ninyong mga dulumtanan. Ang akong mata dili maglaktaw o maluoy silotan kamo nako sumala sa inyong mga pamaagi samtang ang inyong mga dulumtanan anaa sa inyong taliwala. Unya kamo makaila nga ako, ang Ginoo, mao ang naghampak. “Tan-awa, ang adlaw! Tan-awa, kini miabot na! Ang inyong kaalaotan miabot na. Ang sungkod namulak, ang garbo namutot. Ang kabangis mitubo ug nahimong sungkod sa pagkadaotan. Walay usa kanila nga mahibilin, bisan ang ilang kadagaya o ang ilang bahandi, bisan pa ang pagkahalangdon sa taliwala nila. Ang panahon miabot na, ang adlaw nagkaduol na; ayaw itugot nga malipay ang pumapalit o pasub-on ang tigbaligya, tungod kay ang kasuko anaa sa tibuok panon sa katawhan. Kay ang tigbaligya dili mobalik sa gibaligya na, samtang siya buhi pa. Kay ang panan-awon mahitungod sa tibuok panon sa katawhan, kini dili mabakwi. Tungod sa iyang kadaotan walay makapatunhay sa iyang kinabuhi. “Gipatingog na nila ang trumpeta ug gipaandam na ang tanan, apan walay usa nga miadto sa gubat tungod kay ang akong kasuko anaa sa tibuok katawhan. Ang espada anaa sa gawas, ang kamatay ug ang gutom anaa sa sulod; kadtong atua sa kapatagan mangamatay pinaagi sa espada; kadtong atua sa siyudad, gutom ug kamatay ang molamoy kanila. Kon adunay mahibilin nga makaikyas, sila makaplagan diha sa kabukiran, sama sa mga salampati sa kawalogan, silang tanan mag-agulo, ang matag usa tungod sa iyang kasal-anan. Ang tanang mga kamot mangaluya ug ang tanang mga tuhod mangahuyang sama sa tubig. Sila magtapis ug sako, ug ang kalisang motabon kanila. Ang kaulaw anaa sa tanang mga nawong, ang pagkaupaw anaa sa tanan nilang mga ulo. Ilang ilabay ang ilang plata diha sa kadalanan ang ilang bulawan mahisama sa butang nga hugaw. Ang ilang plata ug ang ilang bulawan dili makaluwas kanila sa adlaw sa kaligutgot sa Ginoo. Kini dili makatagbaw sa ilang kagutom o makabusog sa ilang mga tiyan, tungod kay kini mao ang kapangdolan sa ilang pagkadaotan. Ang matahom nga mga dayandayan nila ilang gipahimutang sa kawang nga himaya ug sila nagbuhat sa ilang mga dulumtanan nga larawan ug sa ilang mga talamayon nga mga butang, busa himoon nako kini nga hugaw alang kanila. Ihatag nako kini ngadto sa kamot sa mga langyaw ingon nga tukbonon, ug ngadto sa mga tawong daotan sa yuta ingon nga inilog; ug sila manamastamas niini. Ilingiw nako ang akong nawong gikan kanila, aron sila manamastamas sa akong bililhon nga dapit ug ang mga tulisan mosulod ug manamastamas niini. Paghimo ug kadina! kay ang yuta napuno sa mga dugoong pagpamatay ug ang siyudad napuno sa kabangis. Tungod niini dad-on nako ang labing daotan sa mga nasod aron manag-iya sa ilang mga balay. Pahunongon usab nako ang ilang mapahitas-on nga kusog, ug ang balaan nilang mga dapit panamastamasan. Sa dihang moabot ang kasakitan, sila mangita sa kalinaw apan walay makaplagan. Ang katalagman moabot sunod sa katalagman, ang huhungihong mosunod sa huhungihong; sila mangita ug panan-awon gikan sa propeta; apan ang balaod mawala gikan sa pari, ug ang tambag gikan sa mga kadagkoan. Ang hari magbangotan, ang pangulo maputos sa kasub-anan, ug ang mga kamot sa katawhan sa yuta mangurog sa kalisang. Sumala sa ilang pamaagi ako magbuhat niini ngadto kanila; sumala sa ilang pagpanghukom, ako maghukom kanila. Ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo.” Sa ikaunom nga tuig, sa ikaunom nga bulan, sa ikalima nga adlaw sa bulan, sa diha nga naglingkod ako sa akong balay, ug naglingkod sa akong atubangan ang mga kadagkoan sa Juda, ang kamot sa Ginoong Dios miabot kanako. Unya mitan-aw ako ug nakita nako ang usa ka pamayhon nga daw tawo, ubos sa daw hawak niya kalayo, ug ibabaw sa iyang hawak daw panagway sa kahayag, sama sa naggilakgilak nga bronsi. Ug siya mikab-ot pinaagi sa daw usa ka kamot ug gigunitan ako pinaagi sa usa ka pungpong sa buhok sa akong ulo ug gialsa ako sa Espiritu taliwala sa yuta ug sa langit, ug gidala ako sa mga panan-awon sa Dios ngadto sa Jerusalem, ngadto sa pultahan sa ganghaan sa labing sulod nga hawanan nga nag-atubang sa amihanan, diin didto mahimutang ang lingkoranan sa larawan sa pangabubho, nga naghagit sa pagpangabubho. Ug nakita nako ang himaya sa Dios sa Israel didto, sama sa panan-awon nga akong nakita didto sa kapatagan. Unya siya miingon kanako, “Anak sa tawo, iyahat ang imong mga mata karon paingon sa amihanan.” Busa akong giyahat ang akong mga mata paingon sa amihanan, ug nakita nako dapit sa amihanang pultahan sa halaran diha sa ganghaan kining larawan sa pangabubho. Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, nakakita ba ikaw sa ilang gibuhat, sa dagkong mga dulumtanan sa balay sa Israel nga gibuhat dinhi, aron sa pag-abog kanako gikan sa akong balaang dapit? Apan ikaw makakita pa ug labaw pang mga dulumtanan.” Unya iya akong gidala ngadto sa pultahan sa hawanan, ug sa pagtan-aw nako akong nakita nga may usa ka lungag sa paril. Unya siya miingon kanako, “Anak sa tawo, pagbuho sa paril.” Ug sa dihang nabuhoan na nako ang paril, dihay pultahan. Ug siya miingon kanako, “Sulod ug tan-awa ang ngil-ad nga mga dulumtanan nga gibuhat nila dinhi.” Busa misulod ako ug nakita nako; didto gihulagway libot sa bungbong ang tanang mga butang nga nagkamang ug mga mananap nga dulumtanan ug ang tanang mga diosdios sa balay sa Israel. Ug sa atubangan niini nagtindog ang 70 ka tawo sa mga kadagkoan sa balay sa Israel, ug sa taliwala nila nagtindog si Jaasanias nga anak ni Safan. Ang matag tawo may sudlanan sa insenso diha sa iyang kamot ug ang humot nga panganod sa insenso miutbo. Unya siya miingon kanako, “Anak sa tawo, nakita ba nimo ang gibuhat sa mga kadagkoan sa Israel diha sa ngitngit, ang matag tawo diha sa sulod sa lawak sa mga hulagway? Sila nag-ingon, ‘Ang Ginoo dili makakita kanamo, ang Ginoo mibiya sa yuta.’ ” Siya miingon usab kanako, “Ikaw makakita pa gayod ug labaw pang mga dulumtanan nga ilang gibuhat.” Unya gidala niya ako ngadto sa agianan sa amihanang ganghaan sa balay sa Ginoo ug didto may naglingkod nga mga babaye nga naghilak alang kang Tamus. Unya miingon siya kanako, “Nakita ba nimo kini, anak sa tawo? Ikaw makakita pa gayod ug labaw pang mga dulumtanan kay niini.” Ug gidala niya ako ngadto sa sulod nga hawanan sa balay sa Ginoo, didto sa pultahan sa templo sa Ginoo, sa tungatunga sa agianan ug sa halaran, may mga 25 ka tawo, nga ang ilang likod nag-atubang sa templo sa Ginoo, ug ang ilang mga nawong gipaatubang sa silangan ug sila nagyukbo ngadto sa adlaw, nag-atubang sila sa silangan. Unya siya miingon kanako, “Nakita ba nimo kini, anak sa tawo? Gamay ba lamang nga butang alang sa balay sa Juda ang pagbuhat sa mga dulumtanan nga ilang gibuhat dinhi, nga gipuno man nila sa kabangis ang yuta ug naghagit pa gayod kanako sa pagkasuko? Tan-awa, ilang gibutang sa ilang ilong ang sanga. Busa magbuhat ako diha sa kasuko. Ang akong mata dili maglaktaw o ako maluoy, ug bisag magtuaw sila sa akong mga igdulungog uban ang usa ka dakong tingog, dili ako mamati kanila.” Unya siya misinggit diha sa akong pangdungog pinaagi sa usa ka kusog nga tingog, nga nag-ingon, “Duol kamong tigsilot sa siyudad, ang matag usa nga may hinagiban nga makamatay diha sa iyang kamot.” Ug dihay unom ka tawo nga nanggula gikan sa ibabaw nga ganghaan nga nag-atubang sa amihanan, ang matag usa nga may hinagiban diha sa iyang kamot alang sa pagpatay ug uban kanila ang usa ka tawo nga nagsul-ob ug lino, nga may sudlanan sa igsusulat diha sa iyang kilid. Ug sila misulod ug mitindog tupad sa halaran nga bronsi. Unya ang himaya sa Dios sa Israel mikayab gikan sa kerubin diin kini nahimutang ngadto sa tugkaran sa balay. Ug siya mitawag sa tawo nga nagbisti ug lino nga may sudlanan sa igsusulat diha sa iyang kilid. Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Lakaw, latas sa siyudad, latas sa Jerusalem, ug ibutang ang usa ka timaan diha sa mga agtang sa mga tawo nga nagpanghupaw ug nag-agulo tungod sa tanang mga dulumtanan nga gibuhat diha niini.” Ug ngadto sa uban miingon siya sa akong pangdungog, “Latas kamo sa siyudad sunod kaniya ug panigbas kamo. Ang inyong mata dili maglaktaw ug kamo dili maluoy. Patya gayod ang mga tigulang, ang mga batan-ong lalaki ug ang mga ulay, ug ang mga bata ug ang kababayen-an, apan ayaw ninyo hilabti ang tawo nga may timaan, ug pagsugod kamo diha sa akong balaan nga puluy-anan.” Unya gisugdan nila ang mga tigulang nga diha sa atubangan sa balay. Ug siya miingon kanila, “Hugawi ang balay, ug pun-a sa mga patay ang mga hawanan. Panglakaw na kamo.” Ug sila nanglakaw ug nanigbas diha sa siyudad. Ug samtang nanigbas sila, ug ako lamang ang nahibilin, ako mihapa ug mituaw, “Ah, Ginoong Dios! laglagon ba nimo ang tanan nga nahibilin sa Israel sa pagbubo nimo sa imong kaligutgot ngadto sa Jerusalem?” Unya siya miingon kanako, “Ang kasal-anan sa balay sa Israel ug sa Juda hilabihan ka dako, ug ang yuta napuno sa dugo, ug ang siyudad napuno sa pagtuis sa hustisya kay sila nag-ingon man, ‘Ang Ginoo mibiya sa yuta, ug ang Ginoo dili makakita.’ Ug alang kanako, ang akong mga mata dili maglaktaw o maluoy ako, hinuon ako magbalos sa ilang binuhatan diha sa ilang mga ulo.” Unya ang tawo nga nagbisti ug lino nga may sudlanan sa igsusulat diha sa iyang kilid nagtaho sa nahitabo, nga nag-ingon, “Ako nagbuhat sumala sa imong gisugo kanako.” Unya ako mitan-aw ug nakita nako didto sa atop-atop, nga diha sa ibabaw sa ulo sa mga kerubin, nga dihay mitunga sa ibabaw nila nga sama sa bato nga sapiro, nga ang dagway daw usa ka trono. Ug siya misulti sa tawo nga nagbisti ug lino, “Sulod sa taliwala sa mga ligid nga nagtuyok ubos sa mga kerubin, ug pun-a ang imong duha ka kamot sa mga nagbaga nga uling gikan sa taliwala sa mga kerubin, ug ikatag kana sa ibabaw sa siyudad.” Ug sa akong pagtan-aw siya misulod. Karon ang mga kerubin nagtindog sa habagatan nga bahin sa balay sa diha nga ang mga tawo misulod ug ang panganod milukop sa sulod nga hawanan. Ug ang himaya sa Ginoo mikayab gikan sa mga kerubin ngadto sa tugkaran sa balay ug ang balay nalukop sa panganod ug ang hawanan napuno sa kasilaw sa himaya sa Ginoo. Ug ang kanaas sa mga pako sa mga kerubin nadungog bisan pa sa gawas nga hawanan, sama sa tingog sa Dios nga Labing Gamhanan sa diha nga siya mosulti. Ug unya, sa diha nga iyang gisugo ang tawo nga nagbisti ug lino, “Pagkuha ug kalayo gikan sa taliwala sa mga ligid nga nagtuyok, gikan sa taliwala sa mga kerubin,” siya misulod ug mitindog tupad sa usa ka ligid. Unya usa ka kerubin mituy-od sa iyang kamot gikan sa taliwala sa mga kerubin ngadto sa kalayo nga diha sa taliwala sa mga kerubin, ug nagkuha gikan niini, ug gibutang kini sa mga kamot niadtong nagbisti ug lino, nga mikuha niini ug migula. Ug may nakita diha sa mga kerubin nga daw kamot sa tawo ilalom sa ilang mga pako. Ug mitan-aw ako ug nakita nako ang upat ka ligid tupad sa mga kerubin, usa ka ligid diha sa tupad sa usa ka kerubin, ug ang lain nga ligid diha sa lain nga kerubin. Ang dagway sa mga ligid sama sa naggilakgilak nga batong birilo. Ug mahitungod sa ilang mga dagway, kining upat managsama ug dagway, daw ingon nga ang usa ka ligid diha sa sulod sa usa ka ligid. Sa diha nga kini mopanaw, kini mopanaw sa upat ka padulngan nga dili moliko samtang nagpanaw, apan mopaingon sa dapit diin mag-atubang ang nag-una nga ligid, kini magsunod niini nga dili moliko samtang nagpanaw. Ug ang ilang tibuok nga lawas, ug ang ilang mga rayos ug ang ilang mga pako ug ang mga ligid napuno sa mga mata nga naglibot, ang mga ligid nga diha kanilang upat. Ang mga ligid, sa akong pangdungog, gitawag nga mga ligid nga nagtuyok. Ug ang matag usa may upat ka nawong; ang unang nawong, nawong sa usa ka kerubin, ug ang ikaduhang nawong, nawong sa tawo ug ang ikatulo, nawong sa leon, ug ang ikaupat, nawong sa usa ka agila. Ug ang mga kerubin mikayab. Kini sila mao ang mga buhing binuhat nga akong nakita didto sa daplin sa suba sa Kebar. Ug sa diha nga ang mga kerubin mipanaw, ang mga ligid miuban tupad kanila. Sa diha nga ang mga kerubin moisa sa ilang mga pako sa pagkayab gikan sa yuta, ang mga ligid wala moliso diha sa ilang tupad. Sa diha nga sila dili maglihok, kini dili usab maglihok, ug sa diha nga sila mokayab, kini mokayab uban kanila, kay ang espiritu sa mga buhing binuhat diha kanila. Unya ang himaya sa Ginoo mibiya gikan sa tugkaran sa balay ug mipaibabaw sa mga kerubin. Ug ang mga kerubin miisa sa ilang mga pako, ug mikayab gikan sa yuta diha sa akong panan-aw sa diha nga sila mibiya, ang mga ligid diha sa tupad nila. Ug sila nanindog diha sa pultahan sa silangan nga ganghaan sa balay sa Ginoo, ug ang himaya sa Dios sa Israel diha sa ibabaw nila. Kini mao ang mga buhing binuhat nga akong nakita ilalom sa Dios sa Israel didto sa daplin sa suba sa Kebar ug nasayod ako nga sila mga kerubin. Ang matag usa may upat ka nawong, ug ang matag usa may upat ka pako, ug sa ilalom sa ilang mga pako ang daw mga kamot sa tawo. Ug mahitungod sa may-ong sa ilang mga nawong, sila mao ang mga nawong nga akong nakita didto sa daplin sa suba sa Kebar. Ang matag usa kanila mipanaw lahos ngadto sa unahan. Unya ang Espiritu mibayaw kanako ug midala kanako ngadto sa silangan nga ganghaan sa balay sa Ginoo, nga nag-atubang sa silangan. Ug didto sa pultahan sa ganghaan dihay 25 ka tawo, ug akong nakita uban kanila si Jaasanias nga anak ni Asur ug si Pelatias nga anak ni Benaias, mga pangulo sa katawhan. Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, mao kini ang mga tawo nga nagmugna ug kasal-anan, ug naghatag ug daotang tambag niining siyudara. Sila nag-ingon, ‘Dili duol ang panahon sa pagtukod ug mga balay, kining siyudara mao ang kawa ug kita mao ang unod.’ Busa pagpropesiya batok kanila, pagpropesiya, O anak sa tawo.” Ug ang Espiritu sa Ginoo migahom kanako, ug siya miingon kanako, “Sulti, Mao kini ang giingon sa Ginoo: Mao kini ang giingon ninyo, O balay sa Israel, kay ako nahibalo sa mga butang nga moabot sa inyong hunahuna. Kamo nagpadaghan sa inyong mga pinatay niining siyudara, ug gipuno ninyo ang kadalanan sa mga pinatay. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ang inyong mga pinatay nga inyong gibutang sa taliwala niini, sila unod, ug kining siyudara mao ang kawa, apan kamo pagawason gikan niini. Kamo nahadlok sa espada, ug dad-on nako ang espada nganha kaninyo, nag-ingon ang Ginoong Dios. Ug dad-on kamo nako gikan sa taliwala niana, ug itugyan kamo nako ngadto sa mga kamot sa mga langyaw, ug ipakanaog nako ang hukom nganha kaninyo. Kamo mangapukan pinaagi sa espada. Hukman ko kamo diha sa utlanan sa Israel ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. Kining siyudara dili mahimo nga inyong kawa ug dili kamo ang unod sa taliwala niini. Hukman ko kamo diha sa utlanan sa Israel, ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo, kay wala kamo maglakaw diha sa akong mga lagda o magtuman sa akong mga tulumanon, hinuon nagbuhat sumala sa mga tulumanon sa mga nasod nga naglibot kaninyo.” Unya samtang ako nagpropesiya, si Pelatias nga anak ni Benaias namatay. Unya mihapa ako ug misinggit sa kusog nga tingog ug miingon, “Ah Ginoong Dios! Hutdon ba gayod nimo ang nahibilin sa Israel?” Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, ang imong kaigsoonan, bisan ang imong mga igsoon, ang imong kauban nga mga binihag, ug ang tibuok nga balay sa Israel, silang tanan, mao ang giingon sa mga nagpuyo sa Jerusalem, ‘Nagpalayo sila gikan sa Ginoo, kanamo kining yutaa gihatag aron panag-iyahon.’ Busa isulti, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Bisan ug gipadala nako sila ngadto sa layo uban sa mga nasod, ug tungod kay akong gipatibulaag sila sa mga kayutaan, bisan pa niana ako nahimong balaan nga dapit sa makadiyot alang kanila didto sa mga kayutaan nga ilang giadtoan.’ Busa isulti, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tigumon ko kamo gikan sa mga katawhan, ug pundokon gikan sa mga kayutaan diin kamo gipatibulaag, ug ako maghatag kaninyo sa yuta sa Israel.’ Sa diha nga sila moabot didto, ilang kuhaon gikan niini ang tanang ngil-ad nga mga butang ug ang tanang mga dulumtanan niini. Ako maghatag kanila ug usa ka kasingkasing, ug ako magbutang ug usa ka bag-ong espiritu sa sulod nila. Kuhaon nako ang batoon nga kasingkasing gikan sa ilang unod, ug hatagan nako sila sa kasingkasing nga unod, aron sila maglakaw diha sa akong mga lagda ug magtamod sa akong mga tulumanon ug magtuman niini, sila mahimo nga akong katawhan ug ako mahimo nga ilang Dios. Apan sila nga ang kasingkasing nagsunod sa ilang mga ngil-ad nga butang ug sa ilang mga dulumtanan, silotan nako tungod sa ilang binuhatan, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Unya ang mga kerubin miisa sa ilang mga pako uban sa mga ligid nga diha sa tupad nila, ug ang himaya sa Dios sa Israel diha sa ibabaw nila. Ug ang himaya sa Ginoo mikayab gikan sa taliwala sa siyudad, ug mihunong sa ibabaw sa bukid dapit sa silangan nga bahin sa siyudad. Ang Espiritu mibayaw kanako ug midala kanako sa usa ka panan-awon pinaagi sa Espiritu sa Dios ngadto sa Caldea, ngadto sa mga binihag. Unya ang panan-awon nga akong nakita mibiya kanako. Unya gisultihan nako ang mga binihag mahitungod sa tanang mga butang nga gipakita sa Ginoo kanako. Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, ikaw nagpuyo taliwala sa usa ka balay nga masupilon, nga adunay mga mata sa pagtan-aw apan dili makakita, adunay mga dalunggan sa pagpamati apan dili makadungog, kay sila usa ka masupilon nga panimalay. Busa, anak sa tawo, pag-andam sa galamiton alang sa pagkagiw ug kagiw panahon sa adlaw diha sa ilang panan-aw, ug ikaw mokagiw gikan sa imong dapit ngadto sa laing dapit diha sa ilang panan-aw, Basin pa nga sila mamalandong, bisan sila usa ka masupilon nga panimalay. Dad-on nimo ang imong mga kabtangan panahon sa adlaw diha sa ilang panan-aw, ingon nga dad-onon alang sa pagkagiw; ug ikaw molakaw sa pagkakilomkilom diha sa ilang panan-aw, sama sa mga tawo nga mangagiw. Buhoi ang paril diha sa ilang panan-aw ug gawas agi niini. Diha sa ilang panan-aw pas-anon nimo ang imong dad-onon, ug dad-a kini sa ngitngit. Tabonan nimo ang imong nawong, aron dili ka makakita sa yuta, kay gihimo ko ikaw ingon nga usa ka ilhanan alang sa balay sa Israel.” Ug gibuhat nako kini sumala sa gisugo kanako. Akong gidala ang akong mga butang sa panahon nga adlaw, ingon nga usa ka dad-onon alang sa pagkagiw, ug sa pagkakilomkilom nagbuho ako sa paril pinaagi sa akong kamot. Gidala nako kini sa ngitngit, ug akong gipas-an diha sa ilang panan-aw. Sa pagkabuntag ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, wala ba ang balay sa Israel, ang masupilon nga panimalay, mag-ingon kanimo, ‘Unsay imong gibuhat?’ Ingna sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Kini nga mensahe mahitungod sa pangulo sa Jerusalem ug sa tibuok nga balay sa Israel nga anaa niini.’ Isulti, ‘Ako usa ka ilhanan alang kaninyo. Sama sa akong gibuhat, mao usab ang buhaton ngadto kanila. Sila mangagiw ingon nga hininginlan, ngadto sa pagkabihag.’ Ug ang pangulo nga uban kanila magpas-an sa iyang dad-onon diha sa kangitngit ug molakaw. Siya magbuho sa paril aron mogawas agi niini. Siya magtabon sa iyang nawong, aron siya dili makakita sa yuta pinaagi sa iyang mga mata. Bukharon usab nako ibabaw kaniya ang akong pukot ug siya makuha sa akong lit-ag, ug dad-on nako siya sa Babilonia, ngadto sa yuta sa mga Caldeanhon, apan siya dili makakita niini, ug siya mamatay didto. Ug akong patibulaagon ngadto sa tanang dapit ang tanang naglibot kaniya, ang iyang mga kaabag ug ang tanan niyang kasundalohan, ug akong laniton ang espada batok kanila. Ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo sa diha nga sila patibulaagon nako ngadto sa mga nasod, ug katagon sila ngadto sa mga kayutaan. Apan paikyason nako ang pipila kanila gikan sa espada, gikan sa gutom ug kamatay aron ibutyag nila ang tanan nilang mga dulumtanan taliwala sa mga nasod nga ilang adtoan ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo. ” Dugang pa ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, kan-a ang imong pan uban ang pangilogkilog, ug imna ang imong tubig uban ang pagkurog ug uban ang kabalaka. Ug sulti ang katawhan sa yuta, mao kini ang giingon sa Ginoong Dios mahitungod sa mga nagpuyo sa Jerusalem diha sa yuta sa Israel: Sila magkaon sa ilang pan uban ang pagkamahadlokon ug mag-inom sa ilang tubig uban ang kalisang, tungod kay ang ilang yuta panguhaan sa tanan nga anaa niini, tungod sa kabangis nilang tanan nga nagpuyo niini. Ug ang mga siyudad nga gipuy-an himoon nga awaaw ug ang yuta mahimong biniyaan. Ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, unsa ba kining panultihon ninyo diha sa yuta sa Israel nga nag-ingon, ‘Ang mga adlaw magkadugay, ug ang tanang panan-awon makawang’? Busa sultihi sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Taposon nako kini nga panultihon, ug sila dili na maggamit niini ingon nga usa ka panultihon diha sa Israel.’ Apan ingna sila, Ang mga adlaw nagsingabot na ug ang katumanan sa tanang panan-awon. Kay wala nay panan-awon nga bakakon o maulog-ulogon nga panagna diha sa balay sa Israel. Apan ako, ang Ginoo, ako mosulti sa pulong nga akong isulti ug kini matuman. Kini dili na gayod langayon pa, hinuon sa inyong mga adlaw, O balay nga masupilon, akong isulti ang pulong ug himoon kini, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, tan-awa, sila nga mga sakop sa balay sa Israel nag-ingon, ‘Ang panan-awon nga iyang nakita alang sa daghang mga adlaw nga umaabot ug siya nagpropesiya sa mga panahon nga layo pa kaayo.’ Busa sultihi sila, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Walay usa sa akong mga pulong nga langayon pa, hinuon ang pulong nga akong gisulti himoon gayod, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagpropesiya batok sa mga propeta sa Israel nga nagpropesiya, ug sultihi sila nga nagpropesiya gikan sa ilang kaugalingong mga kasingkasing, ‘Pamati kamo sa pulong sa Ginoo!’ Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Alaot ang mga buangbuang nga propeta nga nagsunod sa ilang kaugalingon nga espiritu ug walay nakita! O Israel, ang imong mga propeta nahimong sama sa mga ihalas nga iro diha sa mga ginuba. Kamo wala makaadto sa mga buho, o makatukod ug paril alang sa balay sa Israel, aron makasugakod kini sa gubat sa adlaw sa Ginoo. Sila nagsulti sa kabakakan ug nagpropesiya ug bakak nga nag-ingon, ‘Ang Ginoo nag-ingon,’ apan ang Ginoo wala magpadala kanila ug sila nagpaabot kaniya nga motuman sa ilang pulong. Wala ba kamo makakita sa bakak nga panan-awon ug magsulti ug bakak nga pagpropesiya, sa dihang kamo miingon, ‘Ang Ginoo nag-ingon,’ bisan pa ug wala ako magsulti?” Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Tungod kay kamo nagsulti ug kabakakan, ug nakakita sa mga bakak, busa, tan-awa, ako batok kaninyo, nag-ingon ang Ginoong Dios. Ang akong kamot mobatok sa mga propeta nga nakakita sa mga panan-awon nga bakak, ug nga nagtagnatagna diha sa kabakakan, sila dili mahiuban sa pundok sa akong katawhan o masulat diha sa listahan sa balay sa Israel o makasulod sa yuta sa Israel. Ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoong Dios. Tungod kay ilang gilimbongan ang akong katawhan sa ilang pag-ingon, ‘Pakigdait,’ bisan ug walay pakigdait, ug sa diha nga adunay magtukod ug usa ka paril, kining mga propeta mibulit niini ug anapog, sultihi sila nga nagbulit niini ug anapog nga kini matumpag. Adunay magbaha nga ulan, dagkong ulan nga yelo mangahulog, ug ang kusog nga hangin mohuros. Sa diha nga ang paril matumpag na, dili ba nga kini isulti kaninyo, ‘Hain ba ang bulit nga inyong gibulit niini?’ Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Pinaagi sa usa ka kusog nga hangin sa akong kapungot, ug moabot ang magbaha nga ulan sa akong kasuko, ug ang dagkong ulan nga yelo sa akong kapungot sa pagguba niini. Busa gub-on nako ang paril nga inyong gibulitan ug tumpagon nako kini ngadto sa yuta, sa pagkaagi nga ang patukoranan niini madayag. Sa diha nga kini mapukan, kamo mangalaglag taliwala niini, ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. Ingon niini ang akong pagpupos sa akong kaligutgot diha sa paril, ug kanila nga nagbulit niini ug anapog, ug ako moingon kaninyo, Ang paril wala na, ingon man sila nga nagbulit niini, ang mga propeta sa Israel nga nagpropesiya mahitungod sa Jerusalem ug nga nakakita sa mga panan-awon sa pakigdait alang kaniya, bisan ug walay pakigdait, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Ug ikaw, anak sa tawo, ipaatubang ang imong nawong batok sa mga anak nga babaye sa imong katawhan, nga nagpropesiya gikan sa ilang kaugalingon nga kasingkasing, ug pagpropesiya batok kanila ug sulti, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Alaot ang mga babaye nga nagtahi sa mga pulseras nga anting-anting ug nagbuhat sa mga pandong alang sa ulo sa mga tawo sa tanang gidak-on aron sa paglit-ag sa mga kinabuhi! Mangayam ba kamo sa kinabuhi sa akong katawhan ug magluwas aron mabuhi ang uban alang sa inyong kaugalingon? Gipasipalahan ninyo ako taliwala sa akong katawhan tungod sa mga hakop sa sebada ug tungod sa mga tipik sa pan, aron sa pagpatay sa mga kinabuhi nga dili angayng mamatay, ug aron sa pagluwas sa mga kinabuhi nga dili angayng mabuhi, pinaagi sa inyong pagbakak sa akong katawhan nga namati sa kabakakan. “Tungod niana mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ako batok sa inyong mga pulseras nga anting-anting nga gigamit ninyo sa pagpangayam sa mga kinabuhi, ug langkaton ko kini gikan sa inyong mga bukton, ug akong buhian ang mga kinabuhi, ang mga kinabuhi nga inyong gipangayam sama sa mga langgam. Gision nako ang inyong mga pandong, ug luwason nako ang akong katawhan gikan sa inyong kamot, ug sila dili na mahianha sa inyong kamot ingon nga pinangayaman ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. Tungod kay pinaagi sa bakak gipasubo ninyo ang kasingkasing sa matarong bisan ug wala ako magpasubo kaniya, ug gidasig ninyo ang daotan aron nga siya dili motalikod gikan sa daotan niyang dalan aron pagluwas sa iyang kinabuhi, busa kamo dili na makakita pag-usab sa mga panan-awon nga bakak o maghimo ug panagna nga bakak. Luwason nako ang akong katawhan gikan sa inyong kamot, ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo.” Unya miabot kanako ang pipila sa mga kadagkoan sa Israel, ug milingkod diha sa akong atubangan. Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, kining mga tawhana nagpahimutang sa ilang mga diosdios sulod sa ilang kasingkasing, ug nagbutang sa kapandolan sa ilang kasal-anan diha sa ilang atubangan. Tugotan ko ba sila sa pagpakisayod kanako? Busa sultihi sila ug ingna, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ang matag tawo sa balay sa Israel nga nagbutang sa iyang mga diosdios sulod sa iyang kasingkasing ug nagbutang sa kapandolan sa iyang kasal-anan diha sa iyang atubangan, ug moadto pa gayod sa propeta, ako, ang Ginoo, maoy motubag kaniya sumala sa gidaghanon sa iyang mga diosdios, aron makuptan nako ang kasingkasing sa balay sa Israel nga nahimulag kanako tungod sa ilang mga diosdios. “Busa ingna ang balay sa Israel, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Paghinulsol kamo, ug biyai ang inyong mga diosdios, ug ilingiw ang inyong mga nawong gikan sa tanan ninyong nga mga dulumtanan. Kay si bisan kinsa sa balay sa Israel o sa mga langyaw nga nagpuyo sa Israel nga mibulag gikan kanako ug nagbutang sa iyang mga diosdios sulod sa iyang kasingkasing ug nagbutang sa kapandolanan sa iyang kasal-anan diha sa iyang atubangan, apan moadto gihapon sa propeta sa pagpakisayod mahitungod kanako, ako, ang Ginoo, mao gayod ang motubag kaniya. Ug ipaatubang nako ang akong nawong batok nianang tawhana, ug buhaton nako siya nga usa ka ilhanan ug usa ka sanglitanan ug ipahimulag nako siya gikan sa taliwala sa akong katawhan, ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. Ug kon ang propeta malingla ug siya makasulti ug usa ka pulong, ako, ang Ginoo, naglingla niana nga propeta, ug tuy-oron nako ang akong kamot batok kaniya, ug laglagon nako siya gikan sa taliwala sa akong katawhan nga Israel. Ug sila magpas-an sa ilang silot, ang silot sa propeta ug ang silot niadtong nagpakisayod kaniya managsama, aron ang panimalay sa Israel dili na mahisalaag pag-usab gikan kanako o maghugaw sa ilang kaugalingon pag-usab pinaagi sa tanan nilang kasal-anan, kondili aron sila mahimo nga akong katawhan ug ako mahimo nga ilang Dios, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ug ang pulong sa Ginoo miabot kanako, “Anak sa tawo, sa diha nga ang usa ka yuta makasala batok kanako pinaagi sa paglapas, ug ako magtuy-od sa akong kamot batok niini, ug ako maglaglag sa tinubdan sa pan niini ug magpadala ug gutom diha niini ug maglaglag sa tawo ug mananap gikan niini, bisan pa ug kining tulo ka tawo, si Noe, si Daniel ug si Job anaa niini, sila makaluwas lamang sa ilang kaugalingong kinabuhi pinaagi sa ilang pagkamatarong, nag-ingon ang Ginoong Dios. Kon paagion nako ang mga ihalas nga mananap latas sa yuta ug sila magguba niini, ug kini mahimo nga kamingawan, nga tungod niana walay tawo nga makaagi tungod sa mga mananap, bisan pa ug kining tulo ka tawo anaa niini, ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, sila dili makaluwas sa mga anak nga lalaki o sa mga anak nga babaye, sila lamang ang luwason, apan ang yuta mahimong awaaw. O kon dad-on nako ang espada ngadto nianang yutaa ug mag-ingon, ‘Paagia ang espada latas sa yuta,’ ug laglagon nako gikan niini ang tawo ug mananap, bisan pa ug kining tulo ka tawo anaa niini, ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, sila dili makaluwas sa mga anak nga lalaki o sa mga anak nga babaye, hinuon ang ilang kaugalingon lamang maoy maluwas. O kon ako magpadala ug kamatay nianang yutaa ug kon ibubo nako ang akong kaligutgot nganha niini pinaagi sa dugo, aron sa paglaglag gikan niini sa tawo ug mananap, bisan pa ug si Noe, si Daniel ug si Job anaa niini, ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, sila dili makaluwas sa mga anak nga lalaki o sa mga anak nga babaye, sila makaluwas lamang sa ilang kaugalingong kinabuhi pinaagi sa ilang pagkamatarong. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Unsa pa kaha kon ipadala nako ang akong upat ka dagkong hukom ngadto sa Jerusalem, ang espada ug ang gutom ug ang mga bangis nga mananap ug ang kamatay aron sa paglaglag gikan niini sa tawo ug mananap! Bisan pa niana, adunay mahibilin nga buhi aron nga mangulo sa mga anak nga lalaki ug sa mga anak nga babaye, sa diha nga sila moanha kaninyo, ug kamo makakita sa ilang pamaagi ug sa ilang mga binuhatan, kamo mahupay tungod sa kadaotan nga akong gipadala ngadto ibabaw sa Jerusalem, tungod sa tanan nga akong gipadala ngadto niini. Ug sila maghupay kaninyo, sa diha nga kamo makakita sa ilang mga pamaagi ug sa ilang mga binuhatan, ug kamo mahibalo nga ako wala magbuhat sa walay hinungdan sa tanan nga akong gibuhat diha niini, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako: “Anak sa tawo, unsaon ba sa kahoy sa paras sa paglabaw sa uban nga kahoy, sa sanga sa paras nga anaa sa taliwala sa mga kahoy sa lasang? May kahoy ba nga makuha gikan niini aron buhaton ug bisan unsa? O ang mga tawo makakuha ba gikan niini ug usa ka ugsok aron bitayan ug bisan unsa nga sudlanan? Isalibay kini ngadto sa kalayo aron isugnod. Sa diha nga ang kalayo mag-upos sa duha ka tumoy niini, ug ang tungatunga niini masunog, mapuslanon pa ba kini sa bisan unsa. Sa diha nga kini tibuok pa, kini wala nay kapuslanan, unsa pa kaha kon ang kalayo mag-upos na niini ug kini sunog na, magamit pa ba kini alang sa bisan unsa? Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sama sa kahoy sa paras taliwala sa mga kahoy sa lasang nga akong gihatag sa kalayo aron isugnod, sa maong paagi, akong itugyan ang mga nagpuyo sa Jerusalem. Ug akong ipaatubang ang akong nawong batok kanila. Bisan ug makalingkawas sila gikan sa kalayo, ang kalayo maghurot gihapon kanila, ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga ipaatubang nako ang akong nawong batok kanila. Ug ang yuta himoon nako nga awaaw, tungod kay sila nagmaluibon, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pahibaloa ang Jerusalem sa iyang mga dulumtanan ug sultihi, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios ngadto sa Jerusalem: Ang imong gigikanan ug ang imong natawhan anaa sa yuta sa mga Canaanhon, ang imong amahan usa ka Amorihanon ug ang imong inahan usa ka Hitihanon. Ug mahitungod sa imong natawhan, sa adlaw sa imong pagkahimugso, ang imong pusod wala maputol, wala ikaw madigo sa tubig aron sa paghinlo kanimo, wala ikaw mahaplasi ug asin ug wala pusta ug mga lampin. Walay mata nga naluoy kanimo aron sa pagbuhat sa bisan unsa niining mga butanga nganha kanimo tungod sa pagkaluoy kanimo, hinuon ikaw gisalibay ngadto sa hawan nga kapatagan, tungod kay ikaw gikasilagan sa adlaw nga ikaw nahimugso. “Ug sa diha nga miagi ako duol kanimo ug nakita ko ikaw nga naglunang sa kaugalingon nimong dugo, ako miingon kanimo samtang naglunang ikaw sa imong dugo, ‘Mabuhi ka, ug tubo sama sa tanom sa kapatagan.’ Ug ikaw midako ug mitaas ug ikaw miabot sa hingpit nga pagkadalaga, ang imong mga dughan nahulma ug ang imong buhok mitag-as, bisan pa niana ikaw hubo ug walay tabon. “Sa diha nga miagi ako kanimo pag-usab ug mitan-aw kanimo, ug nakita nako nga ikaw anaa na sa panahon sa paghigugma, ug gibuklad nako ang akong bisti sa ibabaw nimo ug gitabonan ang imong pagkahubo. Oo, ako nanumpa kanimo ug naghimo ug usa ka kasabotan uban kanimo, nag-ingon ang Ginoong Dios, ug ikaw nahimo nga akoa. Unya giligo ko ikaw sa tubig ug gihinloan ko ikaw gikan sa imong dugo, ug gidihogan ko ikaw ug lana. Gibistihan ko usab ikaw sa binurdahan nga panapton, ug gisapatosan ikaw ug panit, gibaksan ko ikaw sa pino nga lino, ug gisul-oban ko ikaw ug panapton nga sida. Ug gibutangan ko ikaw ug mga dayandayan ug gisul-oban ug mga pulseras ang imong mga kamot ug kuwentas ang imong liog. Ug gibutangan nako ug singsing ang imong ilong, ug mga ariyos ang imong mga dalunggan ug usa ka matahom nga korona ang imong ulo. Sa ingon niana, ikaw gidayandayanan ug bulawan ug plata, ug ang imong bisti pino nga lino ug sida ug binurdahan nga panapton. Nagkaon ikaw sa pinong harina ug dugos ug lana. Ikaw matahom kaayo ug ikaw nakakab-ot sa harianong kahimtang. Ang imong kabantog mikaylap ngadto sa mga nasod tungod sa imong kaanyag, kay kini hingpit man pinaagi sa katahom nga gisul-ob nako kanimo, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Apan nagsalig ikaw sa imong kaanyag ug nagmakihilawason tungod sa imong kabantog, ug gibubo nimo ang imong pagkabigaon sa tanan nga molabay kanimo. Nagkuha ikaw ug pipila sa imong mga bisti, ug nagbuhat ikaw alang kanimo ug mga dinayandayanan nga alampoanan, ug diha niini ikaw nakighilawas. Ang sama niini wala mahitabo kaniadto o mahitabo pa. Ikaw mikuha usab sa imong mga matahom nga alahas gikan sa akong bulawan ug sa akong plata, nga akong gihatag kanimo, ug gikan niini nagbuhat ikaw ug mga larawan sa mga lalaki, ug nakighilawas ikaw kanila. Ug gikuha nimo ang imong binurdahan nga mga bisti ug gisul-ob nimo kanila ug gibutang nimo ang akong lana ug ang akong insenso sa ilang atubangan. Ang akong pan usab nga gihatag nako kanimo—ako mipakaon kanimo ug pinong harina ug lana ug dugos—kini gibutang nimo sa ilang atubangan ingon nga usa ka kahumot, ug nahimo kini, nag-ingon ang Ginoong Dios. Unya gikuha pa gayod nimo ang imong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, nga imong gipanganak alang kanako, ug kini imong gihalad kanila aron lamyon. Gamay ba lamang nga butang ang imong mga pagpakighilawas, nga gipatay man nimo ang akong mga anak ug gitugyan nimo sila ngadto kanila ingon nga halad pinaagi sa kalayo? Ug sa tanan nimong mga dulumtanan ug sa imong mga pagpakighilawas, wala ka mahinumdom sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on, sa diha nga ikaw hubo ug walay tabon, ug naglunang sa imong dugo. “Ug mao nga human sa tanan nimong pagkadaotan (alaot, alaot ikaw! nag-ingon ang Ginoong Dios ), nagbuhat ikaw alang kanimo ug usa ka tinakpan nga lawak, ug nagbuhat ikaw ug usa ka habog nga dapit sa matag hawan nga dapit. Sa ulohan sa matag dalan, nagtukod ikaw ug habog nga dapit, ug gihimo nimong law-ay ang imong katahom ug nanghagad sa imong kaugalingon ngadto kang bisan kinsa nga nangagi, ug nagpadaghan sa imong mga pagpakighilawas. Ikaw nakighilawas sa mga Ehiptohanon nga imong mga silingan nga puno sa kaulag, ug gipadaghan nimo ang imong pagpakighilawas aron paghagit kanako sa pagkasuko. Busa tan-awa, gituy-od nako ang akong kamot diha kanimo ug gikunhoran nako ang imong pahat, ug gitugyan ko ikaw ngadto sa kahakog sa imong mga kaaway, ang mga anak nga babaye sa mga Filistihanon, nga nangaulaw sa imong kalaw-ay. Ikaw nakighilawas usab sa mga Asirianhon, tungod kay ikaw walay pagkatagbaw. Oo, ikaw nakighilawas kanila, ug ikaw wala gihapon matagbaw. Gipadaghan pa gayod nimo ang imong pagpakighilawas uban sa Caldea, ang yuta sa mga tigpamatigayon, ug bisan pa niana ikaw wala gihapon matagbaw. “Pagkamasakiton gayod sa imong kasingkasing, nag-ingon ang Ginoong Dios, kay gibuhat nimo kining tanang mga butang, ang buhat sa usa ka walay ulaw nga bigaon. Nagtukod ikaw sa imong lawak nga tinakpan sa ulohan sa matag dalan ug naghimo ikaw sa imong habog nga dapit sa matag hawan nga dapit, apan ikaw dili sama sa nagbaligya sa dungog, kay dili man ikaw modawat ug suhol. Ikaw usa ka asawa nga nanapaw, nagdawat sa mga dumuduong inay sa iyang bana! Sila naghatag ug mga gasa sa tanang mga nagbaligya ug dungog, apan ikaw naghatag sa imong mga gasa ngadto sa tanan nimong nga hinigugma ug nagsuborno kanila aron sila manganha kanimo gikan sa tanang dapit alang sa imong mga pagpakighilawas. Busa lahi ikaw sa uban nga mga babaye sa imong mga pagpakighilawas. Walay mihangyo kanimo sa pagpakighilawas, ikaw maoy naghatag ug suhol kay wala may suhol nga gihatag kanimo, busa lahi ka. “Busa, O makihilawason, pamati sa pulong sa Ginoo, Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Tungod kay ang imong kaulawan nabutyag, ug ang imong pagkahubo nabuksan tungod sa imong mga pagpakighilawas uban sa imong mga hinigugma, ug tungod sa tanan nimong diosdios nga dulumtanan, ug tungod sa dugo sa imong mga anak nga gihatag nimo kanila, tigomon nako ang tanan nimong mga hinigugma nga uban nimo sa paglipay, ug silang tanan nga imong gihigugma, ug ang tanan nimong gidumtan. Tigomon nako sila batok kanimo gikan sa tanang dapit, ug buksan ang imong pagkahubo aron sila makakita sa imong pagkahubo. Ug hukman ikaw nako sama sa mga babaye nga nagbungkag sa kaminyoon ug nagpaagas sa dugo, ug dad-on nako diha kanimo ang dugo sa kaligutgot ug sa pangabubho. Ug itugyan ko ikaw sa kamot sa imong mga hinigugma, ug gub-on nila ang imong lawak nga tinakpan ug lumpagon ang imong mga habog nga dapit ug huboan ikaw nila sa imong mga bisti, ug kuhaon ang imong mga matahom nga alahas, ug biyaan ikaw nila nga hubo ug walay tabon. Dad-on nila ang usa ka panon batok kanimo, ug patyon ka nila pinaagi sa pagbato ug tagodtagoron ikaw nila sa ilang mga espada. Ug sunogon nila ang imong mga balay ug magpahamtag sila ug hukom kanimo diha sa panan-aw sa daghang mga babaye. Pahunongon ko ikaw sa pagpakighilawas, ug ikaw dili na usab maghatag ug suhol. Busa tagbawon nako ang akong kasuko kanimo, ug ang akong pangabubho mobulag kanimo. Unya ako magmalinawon, ug dili na masuko. Tungod kay ikaw wala mahinumdom sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on, kondili naghagit hinuon ikaw kanako pinaagi niining tanang mga butang, busa silotan usab nako ang imong binuhatan ibabaw sa imong ulo, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Dili ba nagbuhat man ikaw niini nga kalaw-ayan dugang sa tanan nimong mga dulumtanan? Tan-awa, ang tanan nga mogamit ug mga panultihon maggamit niini nga panultihon mahitungod kanimo, ‘Unsa gani ang inahan, mao usab ang iyang anak nga babaye.’ Ikaw mao ang anak sa imong inahan nga nagdumot sa iyang bana ug sa iyang mga anak, ug ikaw mao ang igsoon sa imong mga igsoon nga nagdumot sa ilang mga bana ug sa ilang mga anak. Ang imong inahan usa ka Hitihanon, ug ang imong amahan usa ka Amorihanon. Ug ang imong magulang nga babaye mao ang Samaria, nga nagpuyo uban sa iyang mga anak nga babaye dapit sa amihanan nimo. Ug ang imong manghod nga babaye nga nagpuyo dapit sa habagatan mao ang Sodoma uban sa iyang mga anak nga babaye. Bisan pa niana wala ikaw matagbaw sa pagsunod sa ilang mga pamaagi o sa pagbuhat sumala sa ilang mga dulumtanan. Sa mubo lamang nga panahon nahimo ikaw nga labaw pa ka ngil-ad kay kanila sa tanan nimong nga mga pamaagi. Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, ang Sodoma nga imong igsoon ug ang iyang mga anak nga babaye wala magbuhat sama sa gibuhat nimo sa imong mga anak nga babaye. Mao kini ang kasal-anan sa imong igsoon nga Sodoma: siya ug ang iyang mga anak nga babaye adunay garbo, nanubra nga pagkaon ug mauswagong kasayon, apan wala motabang sa kabos ug sa nanginahanglan. Sila mga mapahitas-on ug nagbuhat ug mga dulumtanan sa akong atubangan. Busa gipapahawa nako sila sa dihang nakita nako kini. Ang Samaria wala makabuhat sa katunga sa imong mga sala. Ikaw makahimo ug daghang mga dulumtanan labaw kay kanila ug gihimo nimo ang imong mga igsoong babaye nga makita nga matarong pinaagi sa tanang mga dulumtanan nga imong nabuhat. Pas-ana usab ang imong kaulawan, kay ikaw naghimo sa hukom nga dapig sa imong mga igsoong babaye, tungod kay ang mga sala nga imong gibuhat labaw pang dulumtanan kay sa ilaha, sila matarong pa kay kanimo. Pagbaton ug kaulaw, ug pas-ana ang imong kaulawan kay gihimo nimo nga ang imong mga igsoong babaye makita nga matarong. “Ug ipahiuli nako ang maayong kahimtang sa Sodoma ug sa iyang mga anak nga babaye, ug ang maayong kahimtang sa Samaria ug sa iyang mga anak nga babaye, ug ipahiuli nako ang inyong maayong kahimtang taliwala kanila, aron pas-anon nimo ang imong kaulawan, ug nga ikaw maulaw tungod sa tanan nimong nabuhat. Ikaw mahimong kahupayan nila. Ug ang imong mga igsoong babaye, ang Sodoma ug ang iyang mga anak nga babaye, mahibalik sa una nilang kahimtang, ug ang Samaria ug ang iyang mga anak nga babaye mahibalik sa una nilang kahimtang, ug ikaw ug ang imong mga anak nga babaye mahibalik sa una ninyong kahimtang. Dili ba nga ang imong igsoong babaye, ang Sodoma, usa man ka sanglitanan diha sa imong baba sa adlaw sa imong pagpagarbo, sa wala pa mabutyag ang imong pagkadaotan? Karon nahimo na ikaw nga sama kaniya, usa ka talamayon sa mga anak nga babaye sa Aram, ug sa tanan nga naglibot kaniya ug sa mga anak nga babaye sa mga Filistihanon nga naglibot sa pagtamay kanimo. Pas-anon nimo ang silot sa imong kalaw-ayan ug sa imong mga dulumtanan, nag-ingon ang Ginoo. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Buhaton usab nako kanimo ang sama sa imong gibuhat, sa pagtamay nimo sa panumpa pinaagi sa paglapas sa kasabotan. Apan hinumdoman nako ang akong kasabotan uban kanimo sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on ug ako maghimo uban kanimo ug usa ka walay kataposan nga kasabotan. Unya ikaw mahinumdom sa imong mga pamaagi, ug maulaw, sa diha nga ako modawat sa imong mga igsoong babaye, ang imong magulang ug ang imong manghod, ug ihatag nako sila kanimo ingon nga mga anak, apan dili tungod sa kasabotan uban kanimo. Ako maghimo sa akong kasabotan uban kanimo ug ikaw makaila nga ako mao ang Ginoo, aron ikaw mahinumdom ug malibog, ug dili na gayod makabuka pag-usab sa imong baba tungod sa imong kaulaw, sa diha nga ako magpasaylo kanimo sa tanan nimong nabuhat, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagpagula sa usa ka tigmo, ug pagsulti ug usa ka sambingay ngadto sa panimalay sa Israel, ug isulti: Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ang usa ka dakong agila nga may dagkong mga pako ug tag-as nga mga balhibo sa pako, puno sa mga balhibo, nga nagkalainlain ang bulok, miadto sa Lebanon ug gikuha ang tumoy sa cedro. Iyang giputol ang kinatumyan sa linghod nga mga sanga niini; iyang gidala ngadto sa yuta sa patigayon, iyang gipahimutang kini sa usa ka siyudad sa mga tigpatigayon. Mikuha usab siya ug binhi sa yuta, ug gitanom kini sa usa ka yuta nga tabunok; gipahimutang niya kini sa daplin sa daghang katubigan, ug gibutang niya kini ingon sa usa ka malubay nga tanom. Ug kini nanalingsing ug nahimong usa ka bagon nga mokatay sa ubos, ug ang mga sanga nagpaingon kaniya, ug ang mga gamot niini nagpabilin sa iyang gibarogan. Busa kini nahimong usa ka bagon ug nagpagula ug mga sanga ug nagpagitib ug mga salingsing. “Dihay lain nga dakong agila nga adunay dagkong mga pako ug daghang mga balhibo. Tan-awa, kini nga bagon nagpaliko sa iyang gamot paingon kaniya, ug nagpatuybo sa iyang mga sanga paingon kaniya aron iya kining patubigan. Gikan sa tudling nga gitamnan niini, gibalhin niya kini pagtanom ngadto sa usa ka maayong yuta, daplin sa daghang katubigan, aron kini makapananga ug makapamunga ug aron kini mahimong usa ka dakong bagon. Isulti: Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Molambo ba kini? Dili ba ibton niya ang gamot niini ug pupoon ang iyang mga bunga, aron kini malaya, aron ang tanang bag-ong mga dahon niini malaya? Dili kinahanglan ang usa ka kusgan nga bukton o daghang mga tao aron sa pag-ibot niini gikan sa gamot. Sa diha nga kini balhinon, molambo ba kini? Dili ba malaya kini kon ang hangin sa sidlakan mohuyop niini? Kini malaya diha sa mga tudling diin kini moturok.” Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Sulti karon ngadto sa masupilon nga panimalay: Wala ba ikaw mahibalo unsay gipasabot niining mga butanga? Sultihi sila: Ang hari sa Babilonia miadto sa Jerusalem, ug gidakop ang hari niini ug ang mga pangulo niini, ug gidala sila ngadto kaniya sa Babilonia. Ug gikuha niya ang usa sa harianong kaliwat, ug nagbuhat ug kasabotan uban kaniya, ug gipapanumpa niya. Ang mga pangulo sa yuta gikuha niya, aron ang gingharian magpaubos, aron kini dili magmapahitas-on sa iyang kaugalingon kondili pinaagi sa pagtuman sa iyang kasabotan kini mobarog. Apan siya misukol kaniya pinaagi sa pagpadala sa iyang sinugo ngadto sa Ehipto aron sila mohatag kaniya ug mga kabayo ug daghang kasundalohan. Molampos ba siya? Makalingkawas ba ang tawo nga nagbuhat niining mga butanga? Makalapas ba siya sa kasabotan ug unya makalingkawas? Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, diha gayod sa dapit diin magpuyo ang hari, nga maoy naghimo kaniya nga hari nga ang panumpa iyang gitamay, ug nga ang kasabotan iyang gilapas, siya mamatay didto sa Babilonia. Ang Paraon uban ang iyang lig-on nga kasundalohan ug dakong panon dili motabang kaniya sa gubat sa diha nga sila maghimo ug mga bundo, ug magtukod ug mga kuta, aron sa pagpatay sa daghang mga tawo. Tungod kay gitamay niya ang panumpa ug gilapas ang kasabotan, tungod kay iyang gihatag ang iyang pag-uyon, apan bisan pa niana, gibuhat niya kining tanan nga mga butang, siya dili makalingkawas. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ingon nga ako buhi, ang akong panumpa nga iyang gitamay ug ang akong kasabotan nga iyang gilapas, akong balosan diha sa iyang ulo. Ibuklad nako ang akong pukot ibabaw kaniya ug siya makuha sa akong lit-ag ug dad-on ko siya ngadto sa Babilonia ug didto hukman nako siya tungod sa kalapasan nga iyang gihimo batok kanako. Ug ang tanan niyang mga pinili sa tanan niyang mga panon sa kasundalohan mapukan pinaagi sa espada, ug kadtong mahibilin patibulaagon ngadto sa tanang dapit, ug kamo makaila nga ako, ang Ginoo, nagsulti.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Ako gayod magkuha ug gamayng sanga sa kinatumyan sa cedro, ug ipahimutang nako kini. Akong putlon gikan sa kinatumyan sa iyang lunhaw nga mga sanga ang usa ka salingsing, ug itanom nako kini sa usa ka taas ug habog nga bukid. Sa ibabaw sa bukid sa Israel itanom nako kini aron kini mopagula sa mga sanga ug mamunga ug mahimong usa ka maayong cedro, ug sa ilalom niini magpuyo ang tanang matang sa mga langgam; sa landong sa mga sanga niini magpuyo ang tanang matang sa mananap nga may pako. Ug ang tanang mga kahoy sa kapatagan makaila nga ako, ang Ginoo, magpaubos sa taas nga kahoy, magpataas sa mubo nga kahoy ug magpalaya sa lunhawng kahoy ug magpalambo sa mga laya nga kahoy. Ako, ang Ginoo, nagsulti, ug magbuhat niini.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako pag-usab, “Unsay buot ninyong ipasabot sa inyong pagsubli niini nga panultihon mahitungod sa yuta sa Israel, ‘Ang mga amahan mikaon sa mga aslom nga paras, ug ang mga ngipon sa mga anak maoy gingilohan’? Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, kining panultihon dili na ninyo gamiton diha sa Israel. Hibaloi nga ang tanang may kinabuhi akoa, ang kinabuhi sa amahan ingon man ang kinabuhi sa anak akoa. Ang tawo nga makasala mamatay. “Kon ang usa ka tawo matarong ug magbuhat unsay subay sa balaod ug unsay matarong— kon wala siya mokaon ibabaw sa kabukiran, o moyahat sa iyang mga mata ngadto sa mga diosdios sa balay sa Israel, wala maghugaw sa asawa sa iyang isigkatawo, wala moduol sa usa ka babaye nga anaa pa sa iyang panahon sa pagkahugaw, wala manglupig kang bisan kinsa, kondili nag-uli sa garantiya ngadto sa nangutang, wala mangawat ug bisan unsa, naghatag sa iyang pan ngadto sa gigutom ug nagbisti sa mga hubo, wala magpahulam nga may patong o magdawat ug bisan unsa nga tubo, nagpugong sa iyang kamot gikan sa kasal-anan, nagbuhat sa matuod nga hustisya taliwala sa tawo ug tawo, naglakaw diha sa akong lagda ug nagtuman sa akong mga tulumanon, matinud-anon nga nagbuhat niini—siya matarong, siya mabuhi gayod, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Kon siya may anak nga lalaki nga kawatan, usa ka tigpaagas ug dugo ug nga nagbuhat sa bisan usa niining mga butanga, (bisan ug ang iyang amahan wala magbuhat sa bisan unsa niini,) mikaon didto sa kabukiran ug naghugaw sa asawa sa iyang isigkatawo, nanglupig sa kabos ug nanginahanglan, nangawat, wala mag-uli sa garantiya sa utang, miyahat sa iyang mga mata ngadto sa mga diosdios, nagbuhat sa mga dulumtanan, nagpatanto ug nagdawat ug tubo, mabuhi ba diay siya? Dili siya mabuhi. Siya nagbuhat niining tanan nga mga dulumtanan, siya mamatay gayod, ang iyang dugo anha kaniya. “Apan kon siya may anak nga lalaki nga makakita sa tanan nga mga sala nga gihimo sa iyang amahan, ug magbaton sa kahadlok ug dili magbuhat sa ingon, wala mokaon didto sa kabukiran o moyahat sa iyang mga mata ngadto sa mga diosdios sa balay sa Israel, wala maghugaw sa asawa sa iyang isigkatawo o manglupig kang bisan kinsa, wala magdawat ug bisan unsa nga garantiya sa utang, wala mangawat kondili naghatag hinuon sa iyang pan niadtong gigutom ug nagbisti sa mga hubo, nagpugong sa iyang kamot gikan sa kasal-anan, wala magdawat ug patong o tubo, nagtuman sa akong mga tulumanon, naglakaw diha sa akong mga lagda, siya dili mamatay tungod sa kasal-anan sa iyang amahan, siya mabuhi gayod. Ang iyang amahan, kay siya nanglupig man sa hilabihan, nangawat sa iyang igsoon ug nagbuhat ug dili maayo taliwala sa iyang katawhan, tan-awa, siya mamatay tungod sa iyang kasal-anan. “Apan kamo nag-ingon, ‘Ngano man nga ang anak dili magpas-an sa kasal-anan sa amahan?’ Sa diha nga ang anak magbuhat unsay subay sa Balaod ug sa matarong ug magtuman sa tanan nakong mga lagda ug magbuhat niini, siya mabuhi gayod. Ang tawo nga makasala mamatay. Ang anak dili magpas-an sa kasal-anan sa amahan, o ang amahan magpas-an sa kasal-anan sa anak. Ang pagkamatarong sa matarong iya lamang, ug ang pagkadaotan sa daotan iya lamang. “Apan kon ang daotan motalikod gikan sa tanan niyang mga sala nga iyang nahimo ug magtuman sa tanan nakong mga lagda ug magbuhat sa unsay subay sa balaod ug sa matarong, siya mabuhi gayod, siya dili mamatay. Walay usa sa iyang kalapasan nga iyang nahimo nga hinumdoman batok kaniya. Tungod sa pagkamatarong nga iyang nahimo siya mabuhi. May kalipay ba ako sa kamatayon sa tawong daotan, nag-ingon ang Ginoong Dios, ug dili ba hinuon nga siya mobalik gikan sa iyang dalan, ug mabuhi? Apan sa diha nga ang matarong motalikod gikan sa iyang pagkamatarong, ug magpakasala ug magbuhat ug sama nga mga dulumtanan nga gibuhat sa tawo nga daotan, mabuhi ba siya? Walay usa sa iyang mga matarong nga buhat nga iyang nahimo nga hinumdoman. Tungod sa kalapasan nga iyang nahimo ug sa kasal-anan nga iyang nabuhat, siya mamatay. “Bisan pa niana kamo nag-ingon, ‘Ang pamaagi sa Ginoo dili makiangayon.’ Pamati karon, O balay sa Israel! Dili ba makiangayon man ang akong pamaagi? Dili ba nga ang inyong mga pamaagi maoy dili makiangayon? Sa diha nga ang usa ka tawo nga matarong motalikod gikan sa iyang pagkamatarong ug magpakasala, siya mamatay tungod niana. Tungod sa kasal-anan nga iyang nahimo siya mamatay. Ug usab, sa diha nga ang daotang tawo motalikod gikan sa tanang pagkadaotan nga iyang nahimo ug magbuhat sa unsay subay sa Balaod ug sa matarong, siya magluwas sa iyang kinabuhi. Tungod kay siya namalandong ug mitalikod gikan sa tanan niyang kalapasan nga iyang gihimo, siya mabuhi gayod, ug siya dili mamatay. Apan sa gihapon nag-ingon ang balay sa Israel, ‘Ang pamaagi sa Ginoo dili makiangayon.’ O balay sa Israel, dili ba nga ang akong mga pamaagi makiangayon man? Dili ba nga ang inyong mga pamaagi maoy dili makiangayon? “Busa ako maghukom kanimo, O balay sa Israel, ang matag usa sumala sa iyang mga pamaagi, nag-ingon ang Ginoong Dios. Paghinulsol kamo ug talikdi ninyo ang tanan ninyong kalapasan aron ang pagkadaotan dili mahimong inyong kalaglagan. Isalikway gikan kaninyo ang tanan ninyong kalapasan nga inyong gihimo batok kanako, ug bag-oha ninyo ang inyong kasingkasing ug bag-oha ang inyong espiritu! Kay ngano ba nga mamatay kamo, O balay sa Israel? Kay ako walay kalipay sa kamatayon ni bisan kinsa, nag-ingon ang Ginoong Dios. Busa balik ug mabuhi.” Ug ikaw, pagbangutan alang sa mga pangulo sa Israel, ug isulti: Unsang pagkaliyon ang imong inahan taliwala sa mga liyon! Naglubog siya taliwala sa mga batan-ong liyon, nag-atiman sa iyang mga itoy. Gialimahan niya ang usa sa iyang mga itoy; nahimo kining usa ka batan-ong liyon nga laki, ug nakakat-on kini sa pagdakop sa tukbonon; kini mitukob ug mga tawo. Ang mga nasod nagpatingog ug pasidaan batok kaniya; siya nakuha diha sa ilang gahong, ug gidala nila siya pinaagi sa mga kaw-it ngadto sa yuta sa Ehipto. Sa diha nga siya nakamatngon nga siya napakyas ug ang iyang paglaom nahanaw, siya mikuha sa lain niyang itoy, ug gihimo niya nga usa ka batan-ong liyon. Siya naglibotlibot uban sa mga liyon; siya nahimong usa ka batan-ong liyon ug nakakat-on sa pagdakop sa tukbonon; iyang gitukob ang mga tawo. Unya iyang giguba ang ilang mga kuta, ug iyang gilaglag ang ilang mga siyudad; ug ang yuta nalisang ug ang tanan nga diha niini, tungod sa kagahob sa iyang pagngulob. Unya ang mga nasod nakigbatok kaniya gikan sa mga lalawigan diha sa tanang dapit; gibuklad nila ang ilang pukot ibabaw kaniya; siya nadakpan sulod sa ilang gahong. Gibutang nila siya sa halwa pinaagi sa mga kaw-it ug gidala siya ngadto sa hari sa Babilonia; gidala nila siya ngadto sa bilanggoan aron ang iyang tingog dili na madungog pag-usab didto sa kabukiran sa Israel. Ang imong inahan sama sa usa ka paras diha sa parasan, nga natanom sa daplin sa katubigan. magmabungahon ug puno sa mga sanga tungod sa daghang tubig. Ang kinalig-onan nga sanga niini nahimong sitro sa tigmando; kini mituybo taliwala sa labong nga mga sanga; kini nakita tungod sa gitas-on niini uban sa labong nga mga sanga niini. Apan ang paras giibot diha sa kabangis, gisalibay ngadto sa yuta; ang hangin gikan sa silangan mipalaya niini; gikuha ang mga bunga niini; ang lig-ong sanga nalaya; ang kalayo milamoy niini. Karon kini gibalhin pagtanom didto sa kamingawan, sa usa ka uga ug giuhaw nga yuta. Ug ang kalayo migula gikan sa sanga niini, kini milamoy sa mga sanga ug bunga niini, nga tungod niini walay lig-ong sanga nga nahibilin, walay sitro alang sa tigmando. Kini usa ka pagbangutan ug kini alang sa pagbangutan. Sa ikapito nga tuig, sa ikalima nga bulan, sa ikanapulo nga adlaw sa bulan, dihay pipila sa mga kadagkoan sa Israel nga miabot aron sa pagpakisayod sa Ginoo, ug milingkod sa akong atubangan. Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, sultihi ang mga kadagkoan sa Israel ug ingna sila, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Mianhi ba kamo sa pagpakigsayod mahitungod kanako? Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, dili ako ninyo mapakisayran. Hukman ba nimo sila, anak sa tawo, hukman ba nimo sila? Pahibaloa sila sa mga dulumtanan sa ilang katigulangan, ug ingna sila, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa adlaw sa akong pagpili sa Israel, ako nanumpa sa kaliwat sa balay ni Jacob, nagpaila sa akong kaugalingon ngadto kanila didto sa yuta sa Ehipto. Ako nanumpa kanila, nga nag-ingon: Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Niadtong adlawa ako nanumpa kanila nga dad-on nako sila gikan sa yuta sa Ehipto, ngadto sa usa ka yuta nga akong nasusi alang kanila, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos, ang labing mahimayaon sa tanang mga yuta. Ug miingon ako kanila, Isalibay ninyo ang mga dulumtanang mga butang nga gisud-ong sa inyong mga mata kamong tanan gayod, ug ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa mga diosdios sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Apan sila misupil kanako, ug wala mamati kanako. Ang matag usa kanila wala magsalibay sa mga dulumtanang butang nga gisud-ong sa ilang mga mata o mibiya sa mga diosdios sa Ehipto. “Unya ako naghunahuna nga ibubo nako ang akong kaligutgot diha kanila ug ihurot ang akong kasuko batok kanila taliwala sa yuta sa Ehipto. Apan ako nagbuhat tungod ug alang sa akong ngalan, aron kini dili pasipalahan sa atubangan sa mga nasod, diin sila nagpuyo, nga diha sa ilang panan-aw gipaila nako kanila ang akong kaugalingon pinaagi sa pagdala kanila gawas sa yuta sa Ehipto. Busa gidala nako sila gikan sa yuta sa Ehipto ug gihatod nako sila ngadto sa kamingawan. Ug gihatag nako kanila ang akong mga lagda, ug gipakita kanila ang akong mga tulumanon, nga pinaagi sa pagtuman ang tawo mabuhi. Gihatag usab nako kanila ang akong mga adlawng igpapahulay, aron mahimong usa ka timaan taliwala kanako ug kanila, aron sila makaila nga ako, ang Ginoo, nagbalaan kanila. Apan ang balay sa Israel misupil kanako didto sa kamingawan. Sila wala maglakaw diha sa akong mga lagda, hinuon gisalikway nila ang akong mga tulumanon, nga pinaagi sa pagtuman niini ang tawo mabuhi, ug ang akong mga adlawng igpapahulay gipasipad-an nila pag-ayo. “Unya ako naghunahuna nga ibubo nako ang akong kaligutgot kanila didto sa kamingawan aron sa pagpuo kanila. Apan ako nagbuhat tungod ug alang sa akong ngalan, aron kini dili pasipalahan sa atubangan sa mga nasod, nga diha sa ilang panan-aw gipagula nako sila. Gipanumpa usab nako kanila didto sa kamingawan nga sila dili nako dad-on ngadto sa yuta nga gihatag nako kanila, yuta diin nag-agas ang gatas ug dugos, ang labing mahimayaon sa tanang mga yuta, tungod kay gisalikway man nila ang akong mga tulumanon ug sila wala maglakaw diha sa akong mga lagda, ug nagpasipala sa akong mga adlawng igpapahulay, kay ang ilang kasingkasing nagsunod sa ilang mga diosdios. Bisan pa niana, ang akong mata naglaktaw kanila ug sila wala nako laglaga o puoha didto sa kamingawan. “Ug ako miingon sa ilang mga anak didto sa kamingawan: Ayaw kamo paglakaw diha sa mga lagda sa inyong katigulangan o magtuman sa ilang mga tulumanon o maghugaw sa inyong kaugalingon pinaagi sa ilang mga diosdios. Ako, ang Ginoo, mao ang inyong Dios. Lakaw kamo diha sa akong mga lagda ug matngoni ninyo ang pagtuman sa akong mga tulumanon, ug balaana ang akong mga adlawng igpapahulay, ug kini mahimong usa ka timaan taliwala kanako ug kaninyo, aron kamo makaila nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Apan ang mga anak misupil kanako. Sila wala maglakaw diha sa akong mga lagda ug wala magmatngon sa pagtuman sa akong mga tulumanon, nga pinaagi sa pagtuman niini ang tawo mabuhi. Gipasipad-an nila ang akong mga adlawng igpapahulay. “Unya ako naghunahuna nga ibubo nako ang akong kaligutgot diha kanila ug ihurot ang akong kasuko batok kanila didto sa kamingawan. Apan akong gipugngan ang akong kamot, ug nagbuhat tungod ug alang sa akong ngalan aron kini dili pasipalahan diha sa atubangan sa mga nasod nga diha sa ilang panan-aw gipagula nako sila. Nanumpa usab ako kanila didto sa kamingawan, nga patibulaagon nako sila taliwala sa mga nasod ug patibulaagon latas sa kanasoran, tungod kay wala sila magtuman sa akong mga tulumanon, hinuon nagsalikway sa akong mga lagda ug nagpasipala sa akong mga adlawng igpapahulay, ug ang ilang mga mata nagsunod sa mga diosdios sa ilang katigulangan. Gihatagan usab nako sila ug mga lagda nga dili maayo ug mga tulumanon nga pinaagi niini sila dili mabuhi. Ug gihugawan nako sila pinaagi sa ilang mga gasa, sa pagpahalad kanila sa ilang mga panganay pinaagi sa kalayo aron lisangon nako sila. Gihimo nako kini aron sila makaila nga ako mao ang Ginoo. “Busa, anak sa tawo, sulti ngadto sa balay sa Israel ug ingna sila, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Niining paagiha usab ang inyong katigulangan nagpasipala kanako, pinaagi sa pagbudhi kanako. Kay sa diha nga gidala nako sila ngadto sa yuta nga akong gipanumpa nga ihatag kanila, sa diha nga sila nakakita ug habog nga bungtod o kahoy nga labong ug dahon, sila naghimo didto sa ilang mga paghalad, ug didto nagdulot sa ilang halad nga mahagiton. Didto gipautbo usab nila ang ilang humot nga halad ug didto gibubo ang ilang mga halad nga ilimnon. Unya ako miingon kanila: Unsa ba ang habog nga dapit nga inyong adtoan? Busa ang ngalan niini gitawag nga Bama hangtod niining adlawa. Tungod niini sulti ngadto sa balay sa Israel, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Hugawan ba ninyo ang inyong kaugalingon sunod sa paagi sa inyong katigulangan ug mahisalaag ngadto sa ilang mga dulumtanan? Ug sa diha nga naghatag kamo sa inyong mga gasa ug naghalad sa inyong mga anak diha sa kalayo, gihugawan ninyo ang inyong kaugalingon pinaagi sa tanan ninyong mga diosdios bisan hangtod niining adlawa, ug pakisayran ba diay ako ninyo, O balay sa Israel? Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, ako dili gayod mapakisayran ninyo. “Ang anaa sa inyong hunahuna dili gayod mahitabo, ang hunahuna, ‘Magpakasama kita sa mga nasod, sama sa mga banay sa kayutaan, ug magsimba sa kahoy ug bato.’ “Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, pinaagi gayod sa kamot nga gamhanan, ug pinaagi sa tinuy-od nga bukton ug pinaagi sa kaligutgot nga gibubo, ako mahimong hari ibabaw kaninyo. Panguhaon ko kamo gikan sa mga katawhan, ug tigomon ko kamo gikan sa mga kayutaan diin kamo gipatibulaag, pinaagi sa kamot nga gamhanan ug sa bukton nga tinuy-od, ug pinaagi sa kaligutgot nga gibubo. Ug dad-on kamo nako ngadto sa kamingawan sa mga katawhan, ug didto ako maghukom kaninyo sa nawong ug nawong. Ingon sa paghukom nako sa inyong mga amahan didto sa kamingawan sa yuta sa Ehipto, hukman usab kamo nako, nag-ingon ang Ginoong Dios. Kamo pasung-on nako ilalom sa akong sungkod, ug dad-on ko kamo ngadto sa higot sa kasabotan. Puohon nako gikan sa inyong taliwala ang mga masupilon ug kadtong nagpakasala batok kanako. Dad-on nako sila ngadto sa gawas sa yuta nga ilang gipuy-an, apan dili sila makasulod sa yuta sa Israel, ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. “Unya kamo, O balay sa Israel, mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Lakaw, pag-alagad kamo, ang matag usa kaninyo sa iyang mga diosdios, gikan karon hangtod sa umaabot, kon kamo dili man mamati kanako. Apan ang akong balaan nga ngalan dili na ninyo pasipalahan pinaagi sa inyong mga gasa ug sa inyong mga diosdios. “Kay sa akong balaan nga bukid, sa habog nga bukid sa Israel, nag-ingon ang Ginoong Dios, didto ang tibuok nga balay sa Israel, silang tanan mag-alagad kanako didto sa yuta. Didto dawaton nako sila, ug didto kinahanglanon nako ang inyong mga halad ug ang labing maayo sa inyong mga gasa uban ang tanan ninyong mga balaan nga halad. Dawaton ko kamo ingon nga usa ka kahumot, sa diha nga kuhaon kamo nako gikan sa mga katawhan ug sa diha nga tigomon kamo nako gikan sa mga kayutaan diin kamo gipatibulaag, ug akong ipadayag ang akong pagkabalaan diha kaninyo sa atubangan sa mga nasod. Ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga dad-on kamo nako ngadto sa yuta sa Israel, ang yuta nga gipanumpa nako nga ihatag sa inyong katigulangan. Ug didto mahinumdom kamo sa inyong mga pamaagi, ug sa tanan ninyong mga binuhatan, nga niini kamo naghugaw sa inyong kaugalingon, ug kamo lud-on sa inyong kaugalingon tungod sa tanang kadaotan nga inyong nabuhat. Ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga buhaton nako kaninyo ang angay tungod ug alang sa akong ngalan, dili sumala sa inyong mga daotang pamaagi o sumala sa inyong mga hiwi nga binuhatan, O balay sa Israel, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, atubang paingon sa habagatan ug pagsangyaw batok sa habagatan ug pagpropesiya batok sa kalasangan sa Negeb. Ug sultihi ang kalasangan sa Negeb, Pamatia ang pulong sa Ginoo: Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tan-awa, ako maghaling ug kalayo diha kanimo, ug kini molamoy sa tanang lunhaw nga kahoy nga anaa kanimo ug sa tanang laya nga kahoy. Ang nagdilaab nga kalayo dili mapalong, ug ang tanang mga nawong gikan sa habagatan ngadto sa amihanan masunog niini. Ang tanang katawhan makakita nga ako, ang Ginoo, maoy naghaling niini, kini dili mapalong.” Unya miingon ako, “Ah Ginoong Dios! Sila nag-ingon mahitungod kanako, ‘Dili ba siya usa ka tigsulti ug mga sambingay?’ ” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, atubang paingon sa Jerusalem, ug pagsangyaw batok sa mga balaang dapit ug pagpropesiya batok sa yuta sa Israel. Ug ingna ang yuta sa Israel, Mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, ako batok kanimo ug laniton nako ang akong espada gikan sa sakoban niini ug puohon nako gikan kanimo ang matarong ug ang daotan. Kay puohon man nako gikan kanimo ang matarong ug ang daotan, tungod niini ang akong espada mogula gikan sa iyang sakoban batok sa tanan sukad sa habagatan ngadto sa amihanan. Ug ang tanang katawhan makaila nga ako, ang Ginoo, milanit sa akong espada gikan sa sakoban niini; dili na gayod kini isakob pag-usab. Busa panghupaw, anak sa tawo, panghupaw uban sa kasingkasing nga anaa sa kasakit ug pait nga kasubo atubangan sa ilang mga mata. Ug sa diha nga sila moingon kanimo, ‘Nganong nanghupaw man ikaw?’ ikaw moingon, ‘Tungod sa mga balita. Sa diha nga moabot kini, ang tanang kasingkasing matunaw ug ang tanang mga kamot mawad-an ug kusog, ang tanang espiritu maluya, ug ang tanang mga tuhod mangahuyang sama sa tubig. Tan-awa, kini miabot na ug kini matuman gayod,’ ” nag-ingon ang Ginoong Dios. Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagpropesiya ug sulti, Mao kini ang giingon sa Ginoo, Ingna: Usa ka espada, usa ka espada gibaid ug gipasinaw usab, gibaid aron sa pagpatay, gipasinaw aron mokidlap sama sa kilat! O maghudyaka ba diay kita? Imong gitamay ang akong bunal, akong anak, ug ang akong tambag. Busa gihatag ang espada aron pasinawon, aron kini magamit. Kini gibaid, ug gipasinaw aron ihatag ngadto sa kamot sa magpatay. Hilak ug pagminatay, anak sa tawo, kay kini batok sa akong katawhan. Kini batok sa tanang mga pangulo sa Israel. Sila gitugyan ngadto sa espada uban sa akong katawhan. Busa hapaka ang imong paa sa kasubo. Kay kini dili usa ka pagsulay, unsa man ang mabuhat niini kon imong tamayon ang bunal, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Busa pagpropesiya, anak sa tawo, ipakpak ang imong mga kamot itigbas ang espada sa makaduha, Oo sa makatulo, ang espada alang niadtong mga patyonon. Kini mao ang espada alang sa dako nga pagpamatay nga naglibot kanila; aron ang ilang mga kasingkasing matunaw ug daghan gayod ang mapukan Diha sa ilang mga ganghaan akong gipahiluna ang nagpangidlap nga espada. Kini gihimo sama sa kilat, gipasinaw kini alang sa pagpatay. Panghabas ngadto sa tuo ug sa wala, diin atua mag-atubang ang sulab. Ipakpak usab nako ang akong mga kamot ug akong tagbawon ang akong kaligutgot. Ako, ang Ginoo, nagsulti.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagtimaan ug duha ka agianan alang sa espada sa hari sa Babilonia nga moabot, kining duha mogula gikan sa samang yuta. Paghimo ug usa ka timaan nga poste ug himoon kini sa ulohan sa agianan paingon sa siyudad. Pagtimaan ug usa ka agianan alang sa espada nga moabot ngadto sa Raba sa mga Amonihanon ug ngadto sa Juda ug sa Jerusalem nga gipalig-onan. Kay ang hari sa Babilonia nagtindog sa kinasang-an sa dalan, sa ulohan sa duha ka dalan, aron sa pagtagna-tagna. Iyang giuyog ang mga udyong, nagpakitambag siya sa mga larawan, mitan-aw siya sa atay. Sa iyang tuo nga kamot mao ang tagna alang sa Jerusalem, sa pagpahiluna sa mga troso nga igdudumbol, sa pagpabuka sa mga baba alang sa pagpatay, sa pagsinggit alang sa gubat, sa pagpahiluna ug mga troso nga igdudumbol sa mga kuta batok sa mga ganghaan, sa paghimo ug mga bundo ug pagtukod sa mga tore alang pagsulong. Apan alang kanila kini daw usa ka tagna nga bakak, sila naghimo ug mga panumpa apan siya nagpahinumdom sa kasal-anan aron sila mabihag. “Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay nagpahinumdom kamo sa inyong kasal-anan, diha niana ang inyong mga paglapas nabutyag, sa pagkaagi nga diha sa tanan ninyong mga buhat ang inyong mga sala nakita, tungod kay kamo nahinumdoman; kamo madakpan. Ug ikaw, O daotan nga pangulo sa Israel, nga ang adlaw niya miabot na, ang panahon sa kataposang silot, mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tangtanga ang purong, ug kuhaa ang korona; kini dili na magpabilin nga mao gihapon. Bayawa ang anaa sa ubos ug ipaubos ang anaa sa itaas. Usa ka guba, usa ka guba, himoon nako kini nga guba. Wala na gani unyay makita niini hangtod moabot siya nga may katungod niini ug ihatag nako kini kaniya. “Ug ikaw, anak sa tawo, pagpropesiya ug sulti, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios mahitungod sa mga Amonihanon, ug mahitungod sa ilang kaulawan, ingna, Usa ka espada, usa ka espada gilanit alang sa pagpatay; kini gipasinaw aron mogilaw ug mokidlap sama sa kilat, samtang makakita sila ug mga bakak nga panan-awon alang kanimo, samtang nanagna sila ug bakak kanimo, aron ipahiluna ngadto sa mga liog sa daotan nga ang adlaw miabot na, panahon sa kataposang silot. Iuli kini ngadto sa sakoban niini! Sa dapit diin ikaw gibuhat, didto sa yuta nga imong gigikanan, hukman ko ikaw. Ug akong ibubo ang akong kapungot nganha kanimo. Huypan ko ikaw ug kalayo sa akong kasuko ug itugyan ko ikaw ngadto sa kamot sa mga bangis nga tawo, nga batid sa paglaglag. Ikaw mahimong sugnod alang sa kalayo; ang imong dugo anha sa taliwala sa yuta. Dili na ikaw hinumdoman, kay ako, ang Ginoo, nagsulti.” Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Ug ikaw, anak sa tawo, maghukom ba ikaw, maghukom ba ikaw sa dugoon nga siyudad? Busa ipahibalo kaniya ang tanan niyang mga dulumtanan nga buhat. Ug ikaw moingon, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ang usa ka siyudad nga nagpaagas ug dugo sa iyang taliwala; ang iyang panahon moabot; ug nagbuhat ug mga diosdios nga nakahugaw sa iyang kaugalingon! Ikaw nakasala sa imong dugo nga imong gipaagas, ug nahugawan sa mga diosdios nga imong gibuhat ug gipaduol nimo ang imong mga adlaw, ang gitakdang panahon sa imong katuigan miabot na. Busa gihimo ko ikaw nga kaulawan ngadto sa mga nasod, ug usa ka talamayon sa tanang kayutaan. Kadtong anaa sa duol ug kadtong atua sa layo magtamay kanimo, ikaw nga walay dungog ug puno sa kasamok. “Tan-awa, ang mga pangulo sa Israel nga anaa kanimo, ang matag usa sumala sa ilang gahom, mahiligon sa pagpaagas ug dugo. Diha kanimo gitamay nila ang amahan ug inahan, ang mga langyaw nag-antos sa pagpanapi kanila diha sa imong taliwala, ang mga wala nay amahan ug ang mga biyuda gibuhatan ug sayop diha kanimo. Gitamay nimo ang akong mga balaang butang ug gipasipalahan ang akong mga adlaw nga igpapahulay. Adunay mga tawo diha kanimo nga nagbutangbutang aron sa pagpaagas ug dugo, ug may mga tawo diha kanimo nga nagkaon ibabaw sa kabukiran. Ang mga tawo nagbuhat ug law-ay diha sa imong taliwala. Diha kanimo ang mga tawo nagpakaulaw sa asawa sa ilang mga amahan. Diha kanimo gihilabtan nila ang mga babaye nga dili hinlo panahon sa ilang pagkahugaw. Adunay naghimo ug mga dulumtanan uban sa asawa sa iyang silingan, adunay nagpasipala sa iyang umagad nga babaye ug adunay nagpasipala sa iyang igsoong babaye, anak sa iyang amahan. Diha kanimo ang mga tawo magdawat ug mga suborno aron sa pagpaagas ug dugo. Nagdawat ikaw ug patong ug tubo ug nakaganansiya sa imong mga isigkatawo pinaagi sa pagpanapi ug ikaw nalimot kanako, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Tungod niini, tan-awa, gihapak nako ang akong kamot nganha sa ganansiya nga imong tinikasan, ug nganha sa dugo nga anaa sa imong taliwala. Makasugakod ba ang imong kaisog o makusgan ba ang imong mga kamot sa mga adlaw nga ako magsilot kanimo? Ako, ang Ginoo nagsulti, ug tumanon nako kini. Patibulaagon ko ikaw taliwala sa mga nasod ug katagon ko ikaw sa kayutaan, ug puohon nako ang imong kahugaw gikan kanimo. Ug ikaw pasipalahan diha sa imong kaugalingon sa atubangan sa mga nasod ug ikaw makaila nga ako mao ang Ginoo. ” Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, ang balay sa Israel nahimong linugdang alang kanako; kining tanan, ang bronsi, estanyo, puthaw ug tingga diha sa hudno, nahimong linugdang sa plata. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay kamong tanan nangahimomg linugdang, tan-awa, tigomon nako kamo ngadto sa taliwala sa Jerusalem. Ingon nga ang mga tawo magtigom ug plata ug bronsi ug puthaw ug tingga ug estanyo ngadto sa hudno aron magbulhot ug kalayo aron sa pagtunaw niini, kamo usab tigomon nako sa akong kasuko ug sa akong kaligutgot ug ibutang kamo nako didto ug tunawan. Tigomon kamo nako ug bulhotan ug kalayo sa akong kaligutgot ug kamo mangatunaw sa taliwala niini. Ingon nga ang plata tunawon diha sa hudno, kamo usab tunawon diha niini ug kamo makaila nga ako, ang Ginoo, nagbubo sa akong kaligutgot nganha kaninyo.” Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, ingna siya, Ikaw usa ka yuta nga wala mahinloi o maulani sa adlaw sa kapungot. Ang mga pangulo niini sa taliwala kaniya sama sa liyon nga nagngulob nga nagkuniskunis sa tinukob. Gilamoy nila ang mga tawo, gikuha nila ang bahandi ug bililhon nga mga butang, gipadaghan nila ang mga biyuda sa iyang taliwala. Ang iyang mga pari naglapas sa akong balaod ug nagpasipala sa akong mga balaang butang. Wala sila magbutang ug kalainan sa balaan ug sa kasarangan, o magtudlo sila sa kalainan sa hugaw ug sa hinlo, ug wala sila magtamod sa akong mga adlawng igpapahulay mao nga ako gipasipalahan diha sa ilang taliwala. Ang iyang mga pangulo sa taliwala niya sama sa mga lobo nga nagkuniskunis sa tinukob, nagpaagas ug dugo, nanglaglag sa mga kinabuhi aron sa pag-angkon ug ganansiya pinaagi sa panikas. Ug ang iyang mga propeta nagtabontabon alang kanila, nakakita ug mga bakak nga panan-awon ug nanagna ug bakak alang kanila, nga nag-ingon, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios,’ bisan ug ang Ginoo wala magsulti. Ang katawhan sa yuta nanapi ug nanulis. Gidaogdaog nila ang kabos ug ang nanginahanglan, ug nanapi sa mga dumuduong sa walay katarongan. Ug gipangita nako ang tawo sa ilang taliwala nga magtukod sa kuta ug motindog diha sa buho sa atubangan nako alang sa yuta, aron dili nako kini laglagon; apan ako walay nakaplagan. Busa akong gibubo kanila ang akong kapungot. Gipuo nako sila pinaagi sa kalayo sa akong kaligutgot, gipaningil nako diha sa ilang mga ulo ang ilang pamaagi, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, adunay duha ka babaye, mga anak sa usa ka inahan. Sila nagbaligya sa ilang dungog didto sa Ehipto, nagbaligya sila sa ilang dungog sa panahon sa ilang pagkabatan-on, didto gipanghikap ang ilang mga dughan ug gihapuhap ang ilang mga ulay nga suso. Ohola ang ngalan sa magulang ug Oholiba ang ngalan sa iyang igsoon. Sila nangahimong akoa, ug sila nanganak ug mga bata nga lalaki ug mga babaye. Mahitungod sa ilang mga ngalan, si Ohola mao ang Samaria ug si Oholiba mao ang Jerusalem. “Si Ohola nagbaligya sa iyang dungog sa diha nga akoa pa siya ug siya nagpakabuang sa iyang mga hinigugma, sa mga Asirianhon, mga manggugubat nga nagsul-ob ug mahalong bisti nga tapol, mga gobernador ug mga tigmando, silang tanan mga batan-ong lalaki, mga tigpangabayo nga nagsakay sa mga kabayo. Ug iyang gihatag kanila ang iyang pagkamakihilawason, silang tanan nga mga piniling tawo sa Asiria, ug gihugawan niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa mga diosdios sa matag usa nga iyang nabuangan. Wala niya biyai ang iyang pagkamakihilawason nga iyang gibuhat sukad sa mga adlaw sa Ehipto, kay sa iyang pagkabatan-on, ang mga lalaki midulog kaniya, ug ilang gihapuhap ang iyang ulay nga dughan ug gibubo ang ilang kaulag nganha kaniya. Busa gitugyan nako siya ngadto sa kamot sa iyang mga hinigugma, ngadto sa kamot sa mga Asirianhon nga iyang gikabuangan. Kini sila mibukas sa iyang pagkahubo, gikuha ang iyang mga anak nga lalaki ug ang iyang mga anak nga babaye. Ug siya gipatay nila sa espada ug siya nahimong sanglitanan sa mga babaye sa diha nga gipahamtang ang silot kaniya. “Ang iyang igsoon nga babaye nga si Oholiba nakakita niini, apan bisan pa niana siya labaw pa ka daotan diha sa iyang pagpakabuang ug sa iyang pagkamakihilawason, labaw pa ka daotan kay sa iyang igsoon nga babaye. Siya nagpakabuang sa mga Asirianhon, sa mga gobernador ug sa mga tigmando, sa mga manggugubat nga sangkap sa hinagiban, mga tigkabayo nga nagsakay sa mga kabayo, silang tanan ambongan nga mga batan-ong lalaki. Ug nakita nako nga siya nahugawan, silang duha nagsubay sa sama nga dalan. Apan iyang gipadayon ang pagkamakihilawason. Nakita niya ang mga lalaki nga gihulagway diha sa bungbong, ang mga larawan sa mga Caldeanhon nga gipasundayag sa lubos pula, binaksan ug mga bakos ang ilang mga hawak, uban sa mga purong nga nagbitay sa ilang mga ulo. Silang tanan daw mga tinugyanan, usa ka hulagway sa mga taga-Babilonia nga ang yuta nga ilang natawhan mao ang Caldea. Ug sa diha nga nakakita siya kanila, nagpakabuang siya kanila ug nagpadala ug mga sinugo ngadto kanila sa Caldea. Ug ang mga taga-Babilonia miadto kaniya sa higdaanan sa gugma, ug siya gihugawan nila sa ilang kaulag, ug human siya mahugawi nila, mibiya siya kanila nga may kasilag. Sa diha nga nagpadayon siya sa pagkamakihilawason sa dayag gayod ug nagpagarbo sa iyang pagkahubo, mitalikod ako nga may kasilag kaniya, sama sa akong pagtalikod sa iyang igsoon. Bisan pa niana gipasamot niya ang iyang pagkamakihilawason, naghandom sa mga adlaw sa iyang pagkabatan-on, sa dihang nagbaligya siya sa iyang dungog didto sa yuta sa Ehipto ug nagpakabuang sa iyang mga hinigugma didto, nga ang kinatawo sama sa kinatawo sa mga asno, ug ang binhi sama sa binhi sa mga kabayo. Sa ingon niini nangandoy ikaw sa kalaw-ay sa imong pagkabatan-on, sa dihang gihikap ang imong dughan sa mga Ehiptohanon ug gihapuhap ang imong batan-ong suso.” Busa, O Oholiba, mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Tan-awa, akong aghaton batok kanimo ang imong mga hinigugma nga imong gitalikdan uban ang kasilag ug dad-on nako sila batok kanimo gikan sa tanang dapit: ang mga taga-Babilonia ug ang tanang mga Caldeanhon, ang Pekod ug ang Soa ug ang Koa, ug ang tanang mga Asirianhon uban kanila, ang ambongan nga mga batan-ong lalaki, mga gobernador ug mga tigmando silang tanan, mga tinugyanan ug mga manggugubat, silang tanan nagsakay ug mga kabayo. Ug sila manganhi batok kanimo gikan sa amihanan uban ang mga karwahi ug mga karomata, ug usa ka panon sa mga katawhan. Sila magpahiluna sa ilang kaugalingon batok kanimo sa tanang dapit uban ang sagang ug taming ug helmet ug akong itugyan ang paghukom ngadto kanila ug sila maghukom kanimo sumala sa ilang mga paghukom. Ug ibutang nako ang akong kapungot batok kanimo, aron sila makigharong kanimo diha sa kapungot. Ilang putlon ang imong ilong ug ang imong mga dalunggan ug ang mga nahibiling buhi kanimo mangapukan pinaagi sa espada. Ilang sakmiton ang imong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye ug ang nahibiling buhi kanimo lamyon sa kalayo. Hubuon usab nila ang imong mga bisti ug kuhaon sa imong matahom nga mga alahas. Busa akong pahunongon ang imong kalaw-ay ug ang imong pagkamakihilawason nga nadala nimo gikan sa yuta sa Ehipto aron dili na ikaw moyahat sa imong mga mata ngadto sa mga Ehiptohanon o mahinumdom pa kanila. Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: tan-awa, itugyan ko ikaw ngadto sa mga kamot sa imong gidumtan, ngadto sa mga kamot nga imong gitalikdan uban sa kasilag. Ug sila makigharong kanimo uban ang pagdumot ug kuhaon ang tanang bunga sa imong paghago ug biyaan ikaw nga hubo ug walay bisti, ug ang pagkahubo sa imong pagkamakihilawason madayag. Ang imong kalaw-ay ug ang imong pagkamakihilawason nagdala niini nganha kanimo tungod kay ikaw nagbaligya sa imong dungog ngadto sa mga nasod ug naghugaw sa imong kaugalingon pinaagi sa ilang mga diosdios. Ikaw nagsubay sa dalan sa imong igsoon nga babaye, busa ihatag nako ang iyang kupa nganha sa imong kamot. Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Ikaw mag-inom gikan sa kupa sa imong igsoong babaye, nga lalom ug dako; ikaw kataw-an ug bugalbugalan, kay daghan ang sulod niini; ikaw mapuno sa kahubog ug kasubo. Kupa sa kalisang ug pagkabiniyaan ang kupa sa imong igsoon nga Samaria. Imnon nimo kini ug hutdon ang sulod niini ug ibton ang imong buhok ug gision ang imong dughan, kay ako nagsulti niini, nag-ingon ang Ginoong Dios. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay ikaw nalimot kanako, ug gisalikway nimo ako sa imong likod, busa antosa ang mga sangpotanan sa imong kalaw-ay ug pagkamakihilawason.” Ang Ginoo miingon kanako, “Anak sa tawo, hukman ba nimo si Ohola ug si Oholiba? Busa ipadayag kanila ang ilang mga dulumtanang buhat. Kay sila nanapaw ug ang dugo anaa sa ilang mga kamot. Pinaagi sa ilang mga diosdios sila nakapanapaw ug ang ilang mga anak nga lalaki nga ilang gipanganak kanako ilang gihalad ngadto kanila ingon nga pagkaon. Dugang pa, kini ilang gibuhat kanako: ilang gihugawan ang akong balaan nga dapit sa mao gihapong adlaw, ug gipanamastamasan ang akong mga adlawng igpapahulay. Kay sa pagpamatay nila sa ilang mga anak ingon nga halad sa ilang mga diosdios, sa mao gihapong adlaw misulod sila sa akong balaan nga dapit aron sa pagpasipala niini. Tan-awa, mao kini ang ilang gibuhat diha sa akong balay. Nagpasugo pa gani sila aron ang mga tawo moanhi gikan sa layo, nga tungod niana nagpadala sila ug mga sinugo, ug sila nangabot. Alang kanila ikaw naligo, nagpintal sa imong mga mata ug nagdayandayan sa imong kaugalingon sa mga alahas. Milingkod ikaw sa harianong higdaanan, ug adunay usa ka lamisa nga inandam sa atubangan niini, nga gibutangan nimo sa akong insenso ug sa akong lana. Ang kagahob sa usa ka panon sa katawhan nga naghudyaka diha uban kaniya, ug uban sa kasarangang mga tawo gidala ang mga palahubog gikan sa kamingawan, ug ilang gisul-oban ug mga pulseras ang mga kamot sa mga babaye ug mga matahom nga mga korona ang ilang mga ulo. “Unya miingon ako, Naluya na siya sa pagpanapaw, apan nagpadayon sila sa pagpakighilawas uban kaniya. Kay sila misulod ngadto kaniya sama nga ang mga tawo misulod ngadto sa usa ka babaye nga nagbaligya sa iyang dungog. Busa misulod sila ngadto kang Ohola ug ngadto kang Oholiba, mga law-ay nga mga babaye. Apan ang matarong nga mga tawo magpahamtang ug hukom kanila, sa hukom sa usa ka mananapaw nga babaye ug sa hukom sa mga babaye nga nag-ula ug dugo, tungod kay sila mananapaw nga mga babaye ug ang dugo anaa sa ilang mga kamot.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Pagdala ug usa ka panon batok kanila ug himoa sila nga lisangonon ug ilogonon. Ug ang panon mobato kanila ug mopatay kanila pinaagi sa espada, pamatyon nila ang ilang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye ug sunogon ang ilang mga balay. Sa ingon niana akong pahunongon ang kalaw-ayan diha sa yuta, nga ang tanang mga babaye motagad sa mga pasidaan ug dili magbuhat sa kalaw-ay sumala sa inyong nabuhat. Ug ang inyong kalaw-ay paninglon diha kaninyo ug kamo magpas-an sa silot sa inyong makasasalang pagsimba sa mga diosdios; ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoong Dios.” Sa ikasiyam nga tuig, sa ikanapulo nga bulan, sa ikanapulo nga adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, isulat ang ngalan niining adlawa, niini gayong adlawa. Ang hari sa Babilonia misulong sa Jerusalem niini gayong adlawa. Ug pagsulti ug usa ka sambingay ngadto sa masupilong banay, ug ingna sila, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ipahimutang ang usa ka kawa, itak-ang kini ug sudli usab kini ug tubig. ibutang niini ang mga hiniwa nga unod, ang tanang maayong bahin, ang paa ug ang abaga; pun-a kini sa pinili nga mga bukog. Kuhaa ang labing pinili sa panon, ug hapniga ang sugnod sa ilalom sa kawa. Pabukali kini pag-ayo ug lat-i ang mga bukog niini sulod sa kawa. “Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Alaot ang dugoon nga siyudad, sa kawa nga anaa ang taya ug nga ang taya wala mogula gikan niini! Kuhaa gikan niini ang tagsatagsa ka bahin sa walay pagpili. Kay ang dugo nga iyang giula anaa sa iyang taliwala; iya kining gipahimutang ibabaw sa bato; wala kini iyabo sa yuta aron tabonan kini sa abog. Aron sa paghagit sa akong kasuko, aron sa pagpanimalos, gipahimutang nako sa bato ang dugo nga iyang giula aron dili kini matabonan. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Alaot ang dugoon nga siyudad! Padakoon usab nako ang pundok. Tapoka ang sugnod, halinga ang kalayo; lat-i ug maayo ang unod, ug iyabo ang sabaw, ug pasagdi nga mapagod ang mga bukog. Unya itungtong kini nga walay sulod ibabaw sa mga baga aron kini mainit ug ang bronsi niini masunog aron nga ang kahugaw niini matunaw, ang taya niini mahurot. Sa walay kapuslanan gihago nako ang akong kaugalingon, ang bagang taya niini wala mogula pinaagi sa kalayo. Ang taya niini mao ang hugaw nga pagkalaw-ay. Tungod kay gihinloan ko na unta ikaw ug ikaw wala mahinlo, gikan sa imong pagkahugaw dili na gayod mahinlo pa hangtod nga matagbaw ako sa akong kasuko nganha kanimo. “Ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti; Kini mahitabo gayod ug buhaton nako kini. Dili ako mosibog, dili ako magsaylo, dili ako maghinulsol. Sumala sa imong mga pamaagi ug sa imong mga buhat, hukman ko ikaw, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, ania hapit na nako kuhaon gikan kanimo ang kalipay sa imong mga mata sa usa ka kalit nga hampak, apan bisan pa niana, dili ikaw magsubo o maghilak o magpaagas sa imong mga luha. Panghupaw, apan ayaw kusga. Ayaw pagbangutan tungod sa mga nangamatay. Ihigot ang imong purong ug isul-ob ang mga sandalyas sa imong mga tiil, ug ayaw taboni ang imong mga ngabil o kaona ang pan sa mga tigbangutan.” Busa ako misulti sa katawhan sa pagkabuntag, ug sa pagkagabii ang akong asawa namatay. Ug sa sunod nga buntag nagbuhat ako sumala sa gisugo kanako. Ug ang katawhan miingon kanako, “Dili ba ikaw mosulti kanamo kon unsa ang kahulogan niining mga butanga alang kanamo, nga nagbuhat man ikaw sa ingon?” Unya miingon ako kanila, “Ang pulong sa Ginoo midangat kanako: ‘Sultihi ang banay sa Israel, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tan-awa, pasipalahan nako ang akong balaan nga dapit, ang garbo sa inyong gahom, ang kalipay sa inyong mga mata, ug ang tinguha sa inyong kalag. Ug ang inyong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye nga inyong gibilin mangapukan pinaagi sa espada. Ug kamo magbuhat sumala sa akong gibuhat. Ayaw taboni ang inyong mga ngabil, o kaona ang pan sa mga tigbangutan. Ang inyong mga purong anha sa inyong mga ulo, ug ang inyong mga sandalyas anha sa inyong mga tiil. Dili kamo magbangotan o maghilak apan magniwang kamo tungod sa inyong kasal-anan ug mag-agulo ngadto sa usag usa. Sa ingon niini si Ezekiel alang kaninyo mao ang usa ka timaan; sumala sa tanan nga iyang gihimo kamo magbuhat. Sa diha nga kini moabot na, kamo makaila nga ako mao ang Ginoong Dios.’ “Ug ikaw, anak sa tawo, sa adlaw nga kuhaon nako gikan kanila ang ilang salipdanan, ang ilang kalipay ug himaya, ang kalipay sa ilang mga mata, ug ang mga tinguha sa ilang mga kasingkasing, ang ilang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, nianang adlawa may usa nga nakaikyas nga moanha kanimo, aron pagsugilon kanimo sa balita. Nianang adlawa ikaw mobuka sa imong baba ngadto sa nakaikyas, ug ikaw mosulti ug dili na ikaw maamang. Busa ikaw mahimong timaan alang kanila ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo. ” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, atubang paingon sa mga Amonihanon ug pagpropesiya batok kanila. Ingna ang mga Amonihanon, Pamatia ang pulong sa Ginoong Dios: Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, Tungod kay miingon ikaw, ‘Aha!’ batok sa akong balaang dapit, sa diha nga gipasipalahan kini, ug batok sa yuta sa Israel, sa diha nga gihimo kining biniyaan, ug batok sa balay sa Juda, sa diha nga sila nangadto sa pagkabihag, busa itugyan ko ikaw sa katawhan sa silangan aron panag-iyahon, ug sila magpahimutang sa ilang mga kampo uban kanimo, ug magbuhat sa ilang mga puluy-anan sa imong taliwala. Sila magkaon sa imong bunga ug sila mag-inom sa imong gatas. Ang Raba akong himoon nga sibsibanan alang sa mga kamilyo ug ang mga Amonihanon nga usa ka toril alang sa mga panon sa karnero. Unya makaila kamo nga ako mao ang Ginoo. Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay gipakpak nimo ang imong mga kamot ug gibundak ang mga tiil ug ikaw nagmaya uban ang hilabihan nga pagtamay sa sulod nimo batok sa yuta sa Israel, busa tan-awa, gituy-od nako ang akong kamot batok kanimo ug itugyan ko ikaw ingon nga inilog sa mga nasod, ug ipahimulag ko ikaw gikan sa mga katawhan ug wagtangon ko ikaw gikan sa mga kayutaan; lumpagon ko ikaw. Unya ikaw makaila nga ako mao ang Ginoo. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay ang Moab nag-ingon, Tan-awa, ang balay sa Juda nahisama sa uban nga mga nasod, busa buksan nako ang kilid sa Moab gikan sa mga siyudad niini nga anaa sa iyang mga utlanan, ang himaya sa yuta, ang Bet-jesimot, ang Baal-meon, ug ang Kiriataim. Ihatag nako kini uban sa mga Amonihanon ngadto sa katawhan sa silangan aron mapanag-iya, aron ang mga Amonihanon dili na mahinumdoman uban sa kanasoran ug ipahamtang nako ang mga hukom batok sa Moab. Unya makaila sila nga ako mao ang Ginoo. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay ang Edom nagbuhat nga mapanimaslon batok sa banay sa Juda ug nakasala ug dako gayod sa pagpanimalos kanila, busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tuy-oron nako ang akong kamot batok sa Edom ug puohon nako ang tawo ug mananap gikan niini ug himoon ko kini nga mingaw. Gikan sa Teman hangtod sa Dedan, sila mangapukan pinaagi sa espada. Ug akong ipahamtang ang akong panimalos batok sa Edom pinaagi sa kamot sa akong katawhan nga Israel ug magbuhat sila ngadto sa Edom sumala sa akong kasuko ug sumala sa akong kapungot ug sila makaila sa akong panimalos, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay ang mga Filistihanon nagbuhat nga mapanimaslon ug nanimalos uban ang pagtamay diha sa kasingkasing aron sa paglumpag diha sa walay kataposang pagpakig-away busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ania karon, akong tuy-oron ang akong kamot batok sa mga Filistihanon ug puohon nako ang mga Keretihanon ug laglagon ang salin diha sa kabaybayonan. Ug ipahamtang nako ang usa ka dakong panimalos ngadto kanila uban ang mga pagpanton nga puno sa kaligutgot. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga ipahamtang nako ang akong panimalos batok kanila.” Sa ikanapulo ug usa nga tuig, sa unang adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, tungod kay ang Tiro nag-ingon mahitungod sa Jerusalem, ‘Aha, natumpag ang ganghaan sa katawhan; naabli kini alang kanako; ako mahulipan na, karon nga siya nalaglag.’ Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tan-awa, ako batok kanimo, O Tiro! Ako magpadala sa daghang mga nasod batok kanimo, sama sa dagat nga mopasaka sa iyang mga balod. Lumpagon nila ang mga kuta sa Tiro, ug gun-obon ang iyang mga tore ug kaloton nako ang iyang yuta gikan kaniya ug himoon nako siya nga usa ka batong panas. Siya mahimong usa ka dapit nga ladlaranan sa mga pukot taliwala sa dagat. Kay ako nagsulti niini, nag-ingon ang Ginoong Dios, ug siya mahimong tulisonon sa mga nasod, ug ang iyang mga anak nga babaye nga anaa sa kaumahan patyon pinaagi sa espada. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ania karon, gikan sa amihanan ipadala nako ngadto sa Tiro si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, hari sa mga hari, uban ang mga kabayo, mga karwahi ug uban ang mga tigpangabayo ug usa ka panon sa daghang kasundalohan. Pamatyon niya pinaagi sa espada ang imong mga anak nga babaye nga atua sa kaumahan, ug siya magbutang ug mga kuta batok kanimo ug magbuhat ug usa ka bungtod batok kanimo ug moisa sa mga taming batok kanimo. Ug ipatumong niya ang pagdumbol sa iyang mga troso nga igdudumbol batok sa imong mga kuta, ug pinaagi sa iyang mga wasay gun-obon niya ang imong mga tore. Tungod sa pagkadaghan sa iyang mga kabayo, ang ilang mga abog magtabon kanimo. Ang imong mga kuta mangurog sa kagahob sa mga tigpangabayo, sa mga karomata ug sa mga karwahi, sa diha nga siya mosulod sa imong mga ganghaan, sama sa tawo nga mosulod sa usa ka siyudad nga natumpag. Pinaagi sa mga kuko sa iyang mga kabayo, tamakan niya ang tanan nimong kadalanan. Pamatyon niya ang imong katawhan pinaagi sa espada ug ang imong lig-on nga mga haligi matumpag ngadto sa yuta. Ilogon nila ang imong mga bahandi ug ilang tukbon ang imong mga butang nga baligya, ug gun-obon nila ang imong mga kuta ug lumpagon ang maanindot nimong mga balay. Ang imong mga bato ug mga kahoy ug yuta ilang itambog ngadto sa taliwala sa katubigan. Ug akong pahunongon ang huni sa imong mga awit, ug ang tingog sa imong mga alpa dili na madunggan. Himoon ko ikaw nga usa ka bato nga panas. Ikaw mahimong usa ka dapit nga ladlaranan sa mga pukot. Dili na ikaw tukoron pag-usab, kay ako, ang Ginoo, nagsulti, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios sa Tiro: Dili ba ang mga pulo mangurog sa kagahob sa imong pagkapukan, sa diha nga ang mga samaran mag-agulo, sa diha nga ang pagpamatay himoon sa taliwala nimo? Unya ang tanang mga pangulo sa dagat mokanaog gikan sa ilang mga trono ug hukason ang ilang mga kupo ug huboon nila ang ilang binurdahang mga bisti. Sila magsul-ob ug pagkurog diha sa ilang kaugalingon. Sila maglingkod sa yuta, ug matag gutlo magkurog ug malisang kanimo. Ug sila maghimo ug pagbangutan tungod kanimo, ug mag-ingon kanimo: ‘Naunsa nga nahanaw man ikaw gikan sa kadagatan, o bantogan nga siyudad nga gamhanan diha sa dagat, ikaw ug ang imong mga lumulupyo, nga nakapahadlok sa tibuok kayutaan! Karon ang mga pulo mangurog sa adlaw sa imong pagkapukan; Oo, ang mga pulo nga anaa sa dagat mangalisang sa imong pagkawala.’ “Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa diha nga ako maghimo kanimo nga usa ka siyudad nga biniyaan, sama sa mga siyudad nga wala puy-i, sa diha nga pasakaon nako ang kahiladman ibabaw kanimo ug ang dagkong katubigan magtabon kanimo, dad-on ko ikaw uban kanila nga nanaog ngadto sa Gahong, ngadto sa katawhan sa kanhing panahon, ug magpapuyo kanimo didto sa kalibotan sa ilalom, taliwala sa mga nangaguba sa kanhing panahon, uban kanila nga nanaog ngadto sa Gahong, aron ikaw dili na puy-an o makaangkon ug dapit sa yuta sa mga buhi. Dad-on ko ikaw ngadto sa makalilisang nga kataposan ug ikaw mahanaw. Bisan ug ikaw pangitaon, dili gayod ikaw makit-an pag-usab, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Ug ikaw, anak sa tawo, pagbangutan alang sa Tiro, ug ingna ang Tiro nga nagpuyo sa ganghaan sa dagat, tigpatigayon sa mga katawhan sa daghang kabaybayonan, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “O Tiro, ikaw miingon, ‘Ako hingpit sa katahom.’ Ang imong mga utlanan anaa sa taliwala sa kadagatan; ang imong mga tigtukod naghingpit sa imong katahom. Ang imong mga tabla gihimo gikan kahoyng sipre sa Senir; sila nagkuha ug cedro gikan sa Lebanon aron himoon nga palo alang kanimo. Gikan sa mga dagkong kahoy sa Basan gibuhat nila ang imong mga bugsay; gihimo nila ang imong mga salog gikan sa sipre gikan sa mga kabaybayonan sa Cipro, hinal-opan ug tango sa elepante. Pinong lino nga binurdahan gikan sa Ehipto ang imong layag, ingon nga imong bandila; ang asul ug tapol gikan sa mga pulo sa Elisa mao ang imong tolda. Ang mga nagpuyo sa Sidon ug sa Arvad mao ang imong mga tigbugsay. Ang mga tawong batid sa Zemer anaa kanimo, sila mao ang imong mga kapitan. Ang mga kadagkoan sa Gebal ug ang mga tawong batid anaa kanimo, nagbulit sa imong mga tinakdoan; ang tanang barko sa dagat uban ang ilang mga tripulante anaa uban kanimo aron sa pagpakigbayloay sa imong mga baligya. “Ang Persia, ang Lud ug ang Put anaa sa imong kasundalohan, ingon nga imong mga tawo sa gubat; ilang gitaod ang taming ug helmet kanimo; naghatag kini ug katahom kanimo. Ang mga tawo sa Arvad ug sa Helec anaa sa imong mga kuta nga naglibot; ug ang mga tawo sa Gamad anaa sa imong mga tore. Ilang gipangbitay ang ilang mga taming diha libot sa imong mga kuta; ilang gihingpit ang imong katahom. “Ang Tarsis nakigpatigayon kanimo tungod sa kadaghan sa imong nagkalainlaing matang nga mga bahandi. Ang plata, puthaw, estanyo, ug tingga ilang gibaylo alang sa imong mga baligya. Ang Javan, ang Tubal ug ang Mesec nakigpatigayon kanimo. Gibayloan nila ug mga ulipon ug mga sudlanan nga bronsi ang imong mga baligya. Ang Bet-togarma nakigbaylo ug mga kabayo, mga kabayo sa gubat ug mga mula alang sa imong mga baligya. Ang mga tawo sa Rodes. nakigpatigayon uban kanimo. Daghang mga pulo ang imong kaugalingong baligyaanan. Sila nagdala kanimo ug mga tango sa elepante ug kamagong ingon nga bayad. Ang Edom nakigpatigayon kanimo tungod sa kadaghan sa imong mga baligya. Ilang gibayloan ang imong mga baligya sa mga esmeralda, panaptong tapol, ug mga binurdahang buhat ug pino nga lino, gasang ug rubi. Ang Juda ug ang yuta sa Israel nakigpatigayon kanimo. Ilang gibayloan ang imong mga baligya sa trigo, mga olibo ug igos, dugos, lana ug balsamo. Ang Damasco nakigpatigayon kanimo sa daghan nimong mga baligya, tungod sa kadaghan sa imong bahandi sa tanang matang. Bino sa Helbon, ug puti nga balhibo sa karnero, Ang Javan ug Javal gikan sa Uzal nakigpatigayon alang sa imong nga baligya. Ang mga hinimo gikan sa puthaw, kasya ug kalamo gibaylo alang sa imong mga baligya. Ang Dedan nakigpatigayon kanimo sa mga panapton nga hapin sa montora. Ang Arabia ug ang tanang mga pangulo sa Kedar mao ang tigpamaligya sa imong mga nating karnero, mga laking karnero ug mga kanding, niini sila nakigpatigayon kanimo. Ang mga tigpatigayon sa Seba ug Raama nakigpatigayon kanimo. Gibayloan nila ang imong mga baligya sa mga labing maayo sa tanang matang sa panakot ug sa tanang mahalong bato ug bulawan. Ang Haran, ang Cane, ang Eden, ang mga tigpatigayon sa Seba, ang Asur, ug ang Kilmad nakigpatigayon kanimo. Kini sila nakigpatigayon kanimo sa piniling mga bisti, sa mga bisti nga asul ug binurdahan ug sa mga hapin sa salog sa nagkalainlaing bulok nga binugkosan ug mga pisi ug maayong pagkalig-on; niini sila nakigpatigayon kanimo. Ang mga barko sa Tarsis nagpanawan alang kanimo uban sa imong mga baligya. “Busa ikaw napuno ug nabug-atan sa karga taliwala sa kadagatan. Ang imong mga tigbugsay nagdala kanimo ngadto sa kalaworan. Ang hangin sa silangan nagguba kanimo taliwala sa kadagatan. Ang imong mga bahandi, ang imong mga baligya, ang imong mga patigayon, ang imong mga tripulante ug ang imong mga kapitan, ang imong mga tigbulit, ang imong mga tigpatigayon sa imong mga baligya ug ang tanan nimong mga tawo sa gubat nga anaa kanimo, uban sa tanan nimong mga panon nga anaa sa imong taliwala, naunlod sa taliwala sa dagat sa adlaw sa imong pagkalaglag. Sa kabanha sa singgit sa imong mga kapitan, ang anaa sa mamala nangurog, ug nanganaog gikan sa ilang mga barko ang tanan nga tigbugsay. Ang mga tripulante ug ang tanang mga kapitan sa dagat nanindog sa baybayon ug nagminatay pag-ayo tungod kanimo ug nanghilak pag-ayo. Sila nagbubo ug abog sa ilang mga ulo ug naglunang diha sa abo; sila nagpaupaw sa ilang kaugalingon tungod kanimo, ug nagbakos ug sako sa ilang kaugalingon ug sila naghilak tungod kanimo diha sa hilabihang kasakit, uban ang pait nga pagbangutan. Sa ilang pagminatay sila nagpatugbaw ug pagbangutan tungod kanimo, ug nagbangutan alang kanimo, ‘Kinsa ba ang gilaglag sama sa Tiro, sa taliwala sa dagat? Sa diha nga ang imong mga baligya migula sa kadagatan, gitagbaw nimo ang daghan nga mga katawhan; imong gipadato ang mga hari sa yuta pinaagi sa kadaghan sa imong mga bahandi ug sa imong mga baligya. Karon ikaw naguba diha sa kadagatan, ilalom sa katubigan, ang imong mga baligya ug ang tanan nimong mga tawo naunlod uban kanimo. Ang tanan nga mga nagpuyo sa mga pulo nangalisang kanimo; ug ang ilang mga hari nangahadlok pag-ayo, nangaguba ang ilang mga nawong. Ang mga tigpatigayon uban sa mga katawhan nagsitsit kanimo; ikaw midangat sa makalilisang nga kataposan ug dili na molungtad hangtod sa kahangtoran.’ ” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, sultihi ang pangulo sa Tiro, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay ang imong kasingkasing mapahitas-on, ug ikaw miingon, ‘Ako usa ka dios, ako naglingkod sa lingkoranan sa mga dios, sa taliwala sa kadagatan,’ bisan pa niana ikaw tawo lamang, ug dili dios, apan nag-isip ikaw sa imong kaugalingon nga maalamon sama sa usa ka dios— tinuod, ikaw maalamon pa kay kang Daniel, walay tinago nga natago gikan kanimo; pinaagi sa imong kaalam ug sa imong salabotan ikaw nakabaton ug bahandi alang sa imong kaugalingon, ug nakatigom ug bulawan ug plata sulod sa imong mga tipiganan; pinaagi sa imong dakong kaalam diha sa patigayon; ikaw nagdugang sa imong mga bahandi ug ang imong kasingkasing nahimong mapahitas-on tungod sa imong mga bahandi— busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay ikaw nag-isip sa imong kaugalingon nga maalamon sama sa usa ka dios, busa, tan-awa, ako magpadala ug mga langyaw nganha kanimo, ang labing makalilisang sa mga nasod, ug laniton nila ang ilang mga espada batok sa katahom sa imong kaalam, ug bulingan ang imong katahom. Sila magtambog kanimo ngadto sa Gahong, ug ikaw mamatay sa kamatayon niadtong mga gipamatay sa taliwala sa kadagatan. Moingon pa ba gihapon ikaw, ‘Ako usa ka dios,’ sa atubangan sa nagpatay kanimo, bisan ug ikaw tawo lamang ug dili dios diha sa mga kamot sa nasamad kanimo? Ikaw mamatay sa kamatayon sa mga dili tinuli pinaagi sa kamot sa mga langyaw; kay ako nagsulti niini, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Dugang pa, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagpatugbaw ug pagbangutan alang sa hari sa Tiro, ug ingna siya, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ikaw ang patik sa kahingpitan, puno sa kaalam, ug hingpit sa katahom. Ikaw didto sa Eden, ang tanaman sa Dios; ang tanang mahalon nga bato maoy imong hapin, ang kornalina, ang topasyo, ug ang haspe, ang krisolito, ang berilo, ug ang onyx, ang sapiro, ug ang karbungko, ug ang esmeralda; ug hinimo sa bulawan ang imong kuwentas ug ang imong mga kinulit. Sa adlaw sa pagbuhat kanimo kini giandam. Uban sa dinihogan nga kerubin nga tigbantay gipahimutang ko ikaw; ikaw didto sa balaan nga bukid sa Dios, sa taliwala sa mga bato nga nagsiga ikaw milakaw. Ikaw dili masaway sa imong mga kagawian sukad sa adlaw sa pagbuhat kanimo, hangtod nga ang sala nakita diha kanimo. Diha sa kadaghan sa imong patigayon, ikaw napuno sa kabangis, ug ikaw nakasala; busa gisalikway ko ikaw ingon nga butang nga makauulaw gikan sa bukid sa Dios, ug ang kerubin nga tigbantay nag-abog kanimo gikan sa taliwala sa mga bato nga nagsiga. Ang imong kasingkasing mapagarbohon tungod sa imong katahom; gidaot nimo ang imong kaalam tungod ug alang sa imong katahom. Gilabay ko ikaw ngadto sa yuta; gihukasan ko ikaw sa atubangan sa mga hari, aron sila motan-aw kanimo. Tungod sa kadaghan sa imong mga sala, diha sa pagkadili matarong sa imong patigayon ikaw nagpasipala sa imong balaang mga dapit; busa gipagula nako ang kalayo gikan sa imong taliwala; kini milamoy kanimo, ug ikaw gihimo nako nga abo diha sa yuta sa atubangan nilang tanan nga nagsud-ong kanimo. Ang tanan nga nakaila kanimo taliwala sa mga katawhan nalisang kanimo; ikaw midangat sa makalilisang nga kataposan, ug ikaw mahanaw hangtod sa kahangtoran.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, atubang paingon sa Sidon ug pagpropesiya batok niini, ug ingna, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Tan-awa, ako batok kanimo, O Sidon, ug ipadayag nako ang akong himaya sa imong taliwala. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo sa diha nga ako magpahamtang ug mga paghukom diha niini ug magpadayag sa akong pagkabalaan diha niini; kay magpadala ako kaniya ug kamatay, ug dugo ngadto sa iyang kadalanan; ug ang mga gipamatay mangapukan sa iyang taliwala, pinaagi sa espada nga batok kaniya sa tanang dapit. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo. “Ug alang sa balay sa Israel, wala nay sampinit nga makatunok o tunok nga mosamad kanila taliwala sa tanan nilang mga silingan nga nagtamay kanila, ug sila makaila nga ako mao ang Ginoong Dios. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa diha nga tigomon nako ang banay sa Israel gikan sa mga katawhan diin sila nagkatibulaag, ug magpadayag sa akong pagkabalaan diha kanila sa panan-aw sa mga nasod, sila magpuyo sa ilang kaugalingong yuta nga akong gihatag sa akong sulugoon nga si Jacob. Sila magpuyo didto nga layo sa kakuyaw, ug sila magtukod ug mga balay ug magtanom ug mga kaparasan. Sila magpuyo nga layo sa kakuyaw sa diha nga magpahamtang ako sa mga hukom ngadto sa tanan nilang mga silingan nga nagtamay kanila. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios.” Sa ikanapulo nga tuig, sa ikanapulo nga bulan, sa ikanapulo ug duha nga adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, iatubang ang imong nawong batok sa Paraon nga hari sa Ehipto ug pagpropesiya batok kaniya, ug batok sa tibuok Ehipto. Sultihi siya ug ingna, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Tan-awa, ako batok kanimo, Paraon nga hari sa Ehipto, ang dakong dragon nga naghigda sa taliwala sa iyang kasubaan, nga nag-ingon, ‘Ang akong Nilo akong kaugalingon, gibuhat nako kini alang sa akong kaugalingon.’ Ako magbutang ug mga kaw-it sa imong mga apapangig ug akong ipatapot ang mga isda sa imong suba nganha sa imong mga himbis; ug haw-ason ko ikaw gikan sa taliwala sa imong mga suba, uban sa tanang mga isda sa imong mga suba nga motapot sa imong mga himbis. Ug isalibay ko ikaw ngadto sa kamingawan, ikaw ug ang tanang mga isda sa imong mga suba, mahulog ikaw sa hawan nga kapatagan ug dili mahipos ug malubong. Ngadto sa mga mananap sa yuta ug sa mga langgam sa kalangitan, gihatag ko ikaw ingon mga pagkaon. Unya ang tanang mga nagpuyo sa Ehipto makaila nga ako mao ang Ginoo tungod kay ikaw nahimong sungkod nga bugang ngadto sa banay sa Israel, sa diha nga gikuptan ikaw nila sa kamot, ikaw nabali ug milaksi sa tanan nilang mga abaga. Ug sa diha nga misandig sila kanimo, ikaw nabali, ug mipakurog sa ilang mga hawak. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ako magdala ug usa ka espada batok kanimo ug puohon nako gikan kanimo ang tawo ug mananap. Ug ang yuta sa Ehipto mahimong biniyaan ug awaaw. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo. “Tungod kay ikaw nag-ingon, ‘Ang Nilo akoa ug ako ang nagbuhat niini,’ busa ako batok kanimo ug batok sa imong mga suba, ug ang yuta sa Ehipto himoon nako nga hilabihan ka awaaw ug biniyaan gikan sa Migdol ngadto sa Syene hangtod sa utlanan sa Etiopia. Walay tiil sa tawo nga moagi latas niini ug walay tiil sa mananap nga moagi latas niini, dili kini puy-an sulod sa 40 ka tuig. Ug ang yuta sa Ehipto himoon nako nga usa ka biniyaan taliwala sa mga yuta nga biniyaan ug ang iyang mga siyudad mahimong biniyaan sulod sa 40 ka tuig uban sa mga siyudad nga nangahimong awaaw. Akong patibulaagon ang mga Ehiptohanon taliwala sa mga nasod ug katagon nako sila ngadto sa kayutaan. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa kataposan sa 40 ka tuig tigomon nako ang mga Ehiptohanon gikan sa mga katawhan diin sila gipatibulaag nako; ug akong ipahiuli ang maayong kahimtang sa Ehipto ug pabalikon sila ngadto sa yuta sa Patros, ang yuta nga ilang gigikanan, ug didto mahimong usa ka ubos nga gingharian. Kini mahimong labing ubos sa mga gingharian ug dili na magbayaw pag-usab sa iyang kaugalingon ibabaw sa mga nasod ug ako maghimo kanila nga gamay kaayo aron dili na maghari pag-usab sa mga nasod. Ug kini dili na mahimong saliganan sa banay sa Israel, nga magpahinumdom sa ilang kasal-anan, sa diha nga sila modangop kanila aron sa pagpatabang. Unya makaila sila nga ako mao ang Ginoong Dios.” Sa ikakawhaan ug pito nga tuig, sa unang bulan, sa unang adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia nagpahago pag-ayo sa iyang kasundalohan batok sa Tiro. Ang tanang ulo ug ang tanang abaga nangapaslot, apan bisan pa niana, siya o ang iyang kasundalohan walay nakuha bisan unsa gikan sa Tiro aron pagbayad sa paghago nga iyang gihimo batok niini. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tan-awa, akong ihatag ang yuta sa Ehipto ngadto kang Nabucodonosor nga hari sa Babilonia, ug iyang dad-on ang katigayonan niini ug ilogan kini ug panguhaan; ug kini mao ang suhol alang sa iyang kasundalohan. Gihatag na nako kaniya ang yuta sa Ehipto ingon nga balos alang sa iyang kabudlay, tungod kay sila nagbuhat alang kanako, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Nianang adlawa akong patuboon ang usa ka sungay ngadto sa banay sa Israel ug ablihan nako ang imong mga ngabil diha sa ilang taliwala. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagpropesiya, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Pagminatay, ‘Alaot kining adlawa!’ Kay ang adlaw duol na, ang adlaw sa Ginoo duol na, kini mahimong adlaw sa mga panganod, panahon sa kaalaotan alang sa mga nasod. Ang usa ka espada modangat sa Ehipto ug ang kasakit moabot sa Etiopia, sa diha nga ang mga gipamatay mapukan sa Ehipto ug ang iyang bahandi panad-on ug ang iyang mga patukoranan tumpagon. Ang Etiopia, ang Put, ug ang Lud, ug ang tibuok Arabia ug Libya ug ang katawhan sa yuta nga nagkaabin, mangapukan uban kanila pinaagi sa espada. “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Kadtong motabang sa Ehipto mangapukan ug ang iyang mapagarbohong gahom mapukan; gikan sa Migdol ngadto sa Syene sila mangapukan diha kaniya pinaagi sa espada, nag-ingon ang Ginoong Dios. Ug sila mahimong biniyaan taliwala sa mga yuta nga biniyaan, ug ang iyang mga siyudad mahiuban sa mga siyudad nga nangahimong awaaw. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo sa diha nga magpadilaab ako ug kalayo sa Ehipto, ug ang tanang motabang kaniya mangalaglag. “Nianang adlawa ang mga nga sinugo mogula gikan kanako sakay sa mga barko aron sa paglisang sa mga Etiopianhon nga walay katahap, ug ang kasakit modangat kanila sa adlaw sa kaalaotan sa Ehipto, kay tan-awa, kini moabot! “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Butangan nako ug kataposan ang bahandi sa Ehipto, pinaagi sa kamot ni Nabucodonosor nga hari sa Babilonia. Siya ug ang iyang katawhan uban kaniya, ang labing makalilisang sa mga nasod, paanhion aron sa paglaglag sa yuta; ug laniton nila ang ilang mga espada batok sa Ehipto ug pun-on ang yuta sa mga pinatay. Ug akong pahubson ang Nilo ug ibaligya ang yuta ngadto sa kamot sa mga tawong daotan; ang yuta akong himoon nga biniyaan ug ang tanan nga anaa niini, pinaagi sa kamot sa mga langyaw; ako, ang Ginoo, nagsulti niini. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Laglagon nako ang mga diosdios, ug taposon ang mga larawan didto sa Memphis; wala na unyay pangulo sa yuta sa Ehipto busa magbutang ako ug kahadlok diha sa yuta sa Ehipto. Himoon nako nga biniyaan ang Patros, ug magpadilaab ug kalayo sa Zoan, ug magpahamtang ako ug hukom sa Tebes. Ug ibubo nako ang akong kaligutgot ibabaw sa Pelusium, ang lig-ong salipdanan sa Ehipto, ug akong laglagon ang panon sa katawhan sa Tebes. Ug ako magpadilaab ug kalayo sa Ehipto; ang Pelusium mahimutang sa dakong kasakit. Ang Tebes mabungkag ug ang Memfis magsubo panahon sa adlaw. Ang mga batan-ong lalaki sa On ug sa Pibeset mangapukan pinaagi sa espada ug ang mga babaye mahiadto sa pagkabihag. Didto sa Tehapnehes ang adlaw mongiob, sa diha nga bunggoon nako ang yugo sa Ehipto ug ang iyang mapagarbohong gahom matapos; siya matabonan sa panganod ug ang iyang mga anak nga babaye mangabihag. Sa ingon niana ako mgpahamtang ug mga buhat sa paghukom batok sa Ehipto Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo.” Sa ikapanulo ug usa nga tuig, sa unang bulan, sa ikapito nga adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, gibali nako ang bukton sa Paraon nga hari sa Ehipto; ug tan-awa, kini wala bugkosi, aron tambalan kini pinaagi sa pagbugkos ug bendahi aron malig-on unta kini alang sa pagkupot sa espada. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tan-awa, ako batok sa Paraon nga hari sa Ehipto, ug balion nako ang iyang mga bukton, ang bukton nga kusgan ug kadtong nabali na ug akong ipahulog ang espada gikan sa iyang kamot. Patibulaagon nako ang mga Ehiptohanon taliwala sa mga nasod, ug katagon sila sa tibuok kayutaan. Ug akong lig-onon ang mga bukton sa hari sa Babilonia ug ipabitbit ang akong espada sa iyang kamot apan akong balion ang mga bukton sa Paraon ug siya mag-agulo sa iyang atubangan sama sa usa ka tawo nga may samad nga makamatay. Palig-onon nako ang mga bukton sa hari sa Babilonia apan ang mga bukton sa Paraon manghuyhoy, ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga ipabitbit nako ang akong espada sa kamot sa hari sa Babilonia, ug iya kining bakyawon batok sa yuta sa Ehipto. Ug akong patibulaagon ang mga Ehiptohanon sa taliwala sa mga nasod ug katagon sa tibuok nga kayutaan. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo.” Sa ikanapulo ug usa nga tuig, sa ikatulo nga bulan, sa unang adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo miabot kanako, “Anak sa tawo, sultihi ang Paraon nga hari sa Ehipto, ug ang iyang panon sa katawhan: “Kinsay sama kanimo sa imong pagkabantogan? Tan-awa ang Asiria, usa ka kahoy nga cedro sa Lebanon, uban ang matahom nga mga sanga ug ang landong nga sama sa lasang, habog ang barog ug ang tumoy niini anaa sa kapanganoran. Ang katubigan maoy nagpadako niini, ang kahiladman maoy nagpatubo niini. nagpadagayday sa mga suba niini sa dapit nga gitamnan niini, nagpadala sa iyang kasapaan ngadto sa tanang kakahoyan sa kalasangan. Busa mituybo kini lapaw sa tanang mga kahoy sa kapatagan; ug ang mga sanga niini nanagko, ug ang mga salingsing niini nanag-as tungod sa kadaghan sa tubig diha sa mga salingsing niini. Ang tanang mga langgam sa kalangitan nagbuhat sa ilang mga salag diha sa mga sanga niini ug ilalom sa gagmayng sanga nanganak ang tanang mananap sa kapatagan; ilalom sa landong niini; nagpuyo ang tanang dagkong nasod. Matahom kini diha sa kabantogan niini, sa gitas-on sa mga sanga niini; kay ang iyang mga gamot mitidlom ngadto sa daghang katubigan. Ang mga cedro sa tanaman sa Dios dili makalabaw niini, o ang mga aguho makatupong sa mga sanga niini, ug ang mga kahoyng platano daw sa wala lamang kon itandi sa iyang mga salingsing; walay kahoy sa tanaman sa Dios nga sama niini sa katahom. Gibuhat ko kini nga matahom diha sa kadaghan sa iyang mga sanga, ug ang tanang mga kahoy sa Eden, ang anaa sa tanaman sa Dios nangasina niini. “Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay kini mituybo ug misangko ang tumoy niini diha sa kapanganoran ug ang kasingkasing niini mapahitas-on tungod sa iyang gitas-on, gitugyan nako kini ngadto sa kamot sa usa ka gamhanan sa kanasoran. Gihimo gayod niya niini ang angay sa kadaotan niini. Gisalikway nako kini. Ang mga langyaw, ang makalilisang sa mga nasod, maoy miputol niini ug mibiya niini. Sa kabukiran ug sa tanang mga walog, ang mga salingsing niini nangatagak, ug ang mga sanga niini nangabali daplin sa tanang mga sapa sa yuta, ug ang tanang mga katawhan sa yuta namahawa gikan sa landong niini, ug mibiya niini. Diha sa natumba nga kahoy, ang tanang mga langgam sa langit mipuyo ug ang tanang mga mananap sa kapatagan diha sa mga sanga niini. Kini gihimo aron nga walay kahoy daplin sa katubigan nga motubo nga habog kaayo o mosangko ang tumoy niini sa kapanganoran, ug walay kahoy nga moinom ug tubig nga makaabot ngadto niini sa gitas-on. Kay silang tanan gitugyan ngadto sa kamatayon, ngadto sa kalibotan sa ilalom, uban sa tanang may kamatayon, uban kanila nga nanganaog sa Gahong. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa adlaw nga kini nanaog sa Sheol, gihimo nako nga ang kahiladman magbangutan alang niini ug gipugngan nako ang mga suba niini, ug ang daghang katubigan gipahunong. Gisul-oban nako ug kangiob ang Lebanon alang niini, ug ang tanang mga kahoy sa kapatagan nangalaya tungod niini. Akong gipakurog ang mga nasod sa dinahunog sa iyang pagkapukan, sa diha nga gitambog nako siya ngadto sa Sheol uban kanila nga nanganaog sa Gahong. Ug ang tanang mga kahoy sa Eden, ang pinili ug ang labing maayo sa Lebanon, ang tanan nga nag-inom ug tubig, gihupay didto sa kalibotan sa ilalom. Sila usab nanganaog sa Sheol uban niini, ngadto kanila nga gipamatay pinaagi sa espada; Oo, sila nga iyang mga kaabin, kadtong nagpuyo ilalom sa landong niini uban sa mga nasod. “Kang kinsa man ikaw itandi sa himaya ug sa pagkabantogan taliwala sa mga kahoy sa Eden? Ikaw pukanon uban sa mga kahoy sa Eden ngadto sa kalibotan sa ilalom. Ikaw maghigda uban sa mga dili tinuli, uban kanila nga gipamatay pinaagi sa espada. Kini mao ang Paraon ug ang tanan niyang panon sa katawhan, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Sa ikanapulo ug duha nga tuig, sa ikanapulo ug duha nga bulan, sa unang adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagbangutan alang sa Paraon nga hari sa Ehipto ug ingna siya: Ikaw nagpakasama sa usa ka liyon taliwala sa mga nasod, apan ikaw sama sa usa ka dragon sa kadagatan, ug ikaw migula sa imong mga suba, ug gikutaw nimo ang katubigan pinaagi sa imong mga tiil, ug gilubog nimo ang ilang mga suba. Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Iladlad nako ang akong pukot ibabaw kanimo uban ang usa ka panon sa daghang katawhan; ug ikaw guyoron nako sulod sa akong pukot. Itambog ko ikaw diha sa yuta, ilabay ko ikaw sa hawan nga kapatagan, ug pabatogan ko ikaw sa tanang mga langgam sa langit, ug kanimo busgon nako ang mga mananap sa tibuok nga yuta. Ikatag nako ang imong unod ibabaw sa kabukiran, ug lukpon nako ang mga walog sa imong patayng lawas. Humdon nako ang yuta sa imong dugo nga nagdagayday bisan hangtod sa mga kabukiran, ug ang mga suba mapuno kanimo. Sa diha nga puohon ko ikaw, tabonan nako ang kalangitan, ug pangiobon ang mga bituon niini; ang adlaw tabonan nako sa usa ka panganod, ug ang bulan dili mohatag sa kahayag niini. Ang tanang hayag nga mga suga sa kalangitan pangiobon nako ibabaw kanimo, ug ang kangitngit ibutang nako diha sa imong yuta, nag-ingon ang Ginoong Dios. Samokon usab nako ang mga kasingkasing sa daghang mga katawhan, sa diha nga dad-on ko ikaw ingon nga binihag taliwala sa mga nasod, ngadto sa kayutaan nga wala nimo mailhi. Himoon nako nga mahibulong kanimo ang daghang katawhan; ug ang ilang mga hari mangalisang tungod kanimo, sa diha nga iwarawara nako ang akong espada sa ilang atubangan, ug sila mokurog sa matag gutlo, ang matag usa alang sa iyang kaugalingong kinabuhi, sa adlaw sa imong pagkapukan. Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ang espada sa hari sa Babilonia modangat kaninyo. Akong pukanon ang imong panon sa katawhan pinaagi sa mga espada sa mga gamhanang tawo, silang tanan mao ang labing makalilisang gikan sa mga nasod. Ilang lumpagon ang garbo sa Ehipto ug laglagon ang tanang panon sa katawhan didto. Laglagon usab nako ang tanan nilang mananap gikan sa daplin sa dagkong katubigan; walay tiil sa tawo nga mosamok pa kanila o samokon sila sa mga tiil sa mga mananap. Unya akong patin-awon ang ilang katubigan, ug padagaydayon nako ang ilang mga suba sama sa lana, nag-ingon ang Ginoong Dios. Sa diha nga himoon nako nga kamingawan ang yuta sa Ehipto, sa dihang hutdan kini sa nakapuno niini, sa diha nga puohon nako silang tanan nga nagpuyo niini, sila makaila unya nga ako mao ang Ginoo. Kini mao ang pagbangutan nga ilang awiton; ang mga anak nga babaye sa mga nasod mag-awit niini, tungod sa Ehipto ug tungod sa tanan niyang panon sa katawhan, sila mag-awit niini, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Sa ikanapulo ug duha nga tuig, sa unang bulan sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat kanako: “Anak sa tawo, pagminatay alang sa panon sa katawhan sa Ehipto, ug itambog sila sa ubos, siya ug ang mga anak nga babaye sa bantogang mga nasod, ngadto sa kalibotan sa ilalom, ngadto kanila nga nanganaog sa Gahong: ‘Kinsa ba ang imong nalabwan sa katahom? Kanaog ug higda uban sa mga dili tinuli.’ Sila mangapukan sa taliwala nila nga gipamatay pinaagi sa espada, ang Ehipto gitugyan ngadto sa espada. Dad-a siya sa halayo ug ang tanan niyang panon sa katawhan. Ang gamhanang mga pangulo magsulti mahitungod kaniya gikan sa taliwala sa Sheol uban sa ilang mga katabang: ‘Sila nanganaog, sila nanghigda nga walay lihok, ang mga dili tinuli, nga gipamatay pinaagi sa espada.’ “Ang Asiria atua didto ug ang tibuok niyang panon sa katawhan, ang ilang mga lubnganan naglibot kaniya. Silang tanan gipamatay, nangapukan pinaagi sa espada, sila nga ang mga lubnganan gipahimutang sa mga kinasuokang bahin sa Gahong, ug ang iyang mga kauban naglibot sa iyang lubnganan; silang tanan gipamatay, nangapukan pinaagi sa espada, sila nga nagsabwag ug kalisang sa yuta sa mga buhi. “Ang Elam atua usab ug ang tibuok niyang panon sa katawhan naglibot sa iyang lubnganan. Silang tanan gipamatay, nangapukan pinaagi sa espada, dili tinuli nga nanganaog ngadto sa kalibotan sa ilalom, sila nga nakapalisang sa yuta sa mga buhi ug nagpas-an sa ilang kaulaw uban kanila nga nanganaog sa Gahong. Sila nagpahimutang kaniya ug usa ka higdaanan taliwala sa mga gipamatay uban ang tanan niyang panon sa katawhan. Ang iyang mga lubnganan naglibot kaniya, silang tanan dili tinuli, gipamatay pinaagi sa espada, kay ang kalisang kanila gipagula diha sa yuta sa mga buhi, ug sila nagpas-an sa ilang kaulaw uban kanila nga nanganaog sa Gahong. Siya gibutang taliwala sa mga gipamatay. “Atua ang Mesec ug ang Tubal ug ang tanan nilang nga panon sa katawhan. Ang ilang mga lubnganan naglibot kanila, silang tanan nga mga walay tuli gipamatay pinaagi sa espada, kay sila nagsabwag ug kahadlok sa yuta sa mga buhi. Ug sila dili mohigda uban sa mga nangapukan nga mga bantogan sa kakaraanan nga nanganaog sa Sheol uban sa ilang mga hinagiban sa gubat, ang ilang mga espada gibutang ilalom sa ilang mga ulo ug ang ilang mga taming anaa ibabaw sa ilang mga bukog, kay gikalisangan ang mga gamhanan didto sa yuta sa mga buhi. Apan ikaw mapukan ug magbuy-od uban sa mga dili tinuli, uban kanila nga gipamatay pinaagi sa espada. “Atua ang Edom, ang iyang mga hari ug ang tanan niyang nga mga pangulo, nga bisan sa ilang gahom naghigda uban kanila nga mga gipamatay pinaagi sa espada, sila nanghigda uban sa mga dili tinuli, ug uban kanila nga nanganaog sa Gahong. “Atua ang mga pangulo sa amihanan, silang tanan, ug ang tanang mga Sidonhanon nga nanganaog uban sa mga gipamatay, tungod sa pagpanglisang nga ilang gihimo pinaagi sa ilang gahom, sila nanghigda nga walay tuli uban kanila nga gipamatay pinaagi sa espada, ug nagdala sa ilang kaulaw uban kanila nga nanganaog sa gahong. “Sa diha nga ang Paraon makakita kanila, siya mahupay tungod sa tanan niyang panon sa katawhan, ang Paraon ug ang tanan niyang kasundalohan, gipamatay pinaagi sa espada, nag-ingon ang Ginoong Dios. Kay iyang gisabwag ang iyang kalisang diha sa yuta sa mga buhi, busa siya pahigdaon uban sa mga dili tinuli uban kanila nga gipamatay pinaagi sa espada, ang Paraon ug ang tanan niyang panon sa katawhan, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, sulti ngadto sa imong katawhan ug ingna sila, Kon dad-on nako ang espada diha sa usa ka yuta ug ang katawhan sa yuta magpili ug usa ka tawo gikan sa taliwala nila ug ipahimutang siya nga ilang tigbantay, ug kon siya makakita sa espada nga moabot sa yuta, patingogon niya ang trumpeta ug pasidan-an ang katawhan, unya bisan kinsa nga makadungog sa tingog sa trumpeta ug dili manumbaling sa pasidaan, kon ang espada moabot na ug magkuha kaniya, ang iyang dugo anha sa iyang kaugalingon nga ulo. Siya nakadungog sa tingog sa trumpeta, ug wala manumbaling sa pasidaan, ang iyang dugo anha kaniya. Kay kon nanumbaling pa siya, maluwas unta niya ang iyang kinabuhi. Apan kon ang tigbantay makakita sa espada nga moabot ug dili patingogon ang trumpeta ug ang katawhan dili mapasidan-an ug ang espada moabot ug mokuha sa bisan kinsang tawo gikan sa taliwala nila, siya gikuha taliwala sa iyang kasal-anan, apan ang iyang dugo paninglon nako sa kamot sa tigbantay. “Busa ikaw, anak sa tawo, gibutang ko ikaw ingon nga usa ka tigbantay alang sa balay sa Israel. Sa diha nga makabati ikaw ug pulong gikan sa akong baba, ihatag kanila ang pasidaan gikan kanako. Kon ako moingon sa daotan, ‘O daotan nga tawo, ikaw mamatay gayod,’ ug ikaw dili mosulti sa pagpasidaan sa tawong daotan aron mobiya sa iyang pamaagi, kanang tawo nga daotan mamatay gayod diha sa iyang kasal-anan, apan ang iyang dugo paninglon nako diha sa imong kamot. Apan kon ikaw nakapasidaan sa tawong daotan sa pagbiya sa iyang pamaagi ug siya dili motalikod sa iyang pamaagi, siya mamatay gayod sa iyang kasal-anan, apan maluwas nimo ang imong kinabuhi. “Ug ikaw, anak sa tawo, sulti ngadto sa balay sa Israel: Mao kini ang inyong gisulti, ‘Ang among kalapasan ug ang among mga sala ania kanamo ug nagkaut-ot kami tungod niini; unsaon man namo pagkabuhi?’ Ingna sila, ‘Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, ako walay kalipay sa kamatayon sa tawong daotan, apan nga unta motalikod ang daotan gikan sa iyang pamaagi ug mabuhi. Biya kamo, biya gikan sa inyong daotan nga mga pamaagi kay ngano man nga magpakamatay kamo, O balay sa Israel?’ Ug ikaw, anak sa tawo, ingna ang imong katawhan: Ang pagkamatarong sa tawong matarong dili makapalingkawas kaniya sa diha nga siya magpakasala, ug mahitungod sa kadaotan sa tawong daotan, siya dili mahulog tungod niini sa diha nga siya mobiya gikan sa iyang kadaotan o mabuhi kadtong matarong tungod sa iyang pagpagkamatarong sa diha nga siya magpakasala. Bisan kon ako moingon sa tawong matarong nga siya sa mabuhi gayod, kon siya magsalig sa iyang kaugalingon nga pagkamatarong unya magbuhat ug daotan, walay usa sa iyang matarong nga mga buhat nga hinumdoman, hinuon diha sa iyang kalapasan nga iyang nahimo, siya mamatay tungod niini. Ug usab, bisan kon ako moingon sa tawong daotan, ‘Ikaw mamatay gayod,’ apan kon siya mobiya sa iyang sala ug magbuhat sa unsay uyon sa balaod ug sa matarong, kon iuli sa tawong daotan ang butang nga pasalig, ihatag pagbalik kadtong iyang gikuha pinaagi sa pagpanulis, maglakaw siya sa lagda sa kinabuhi, sa walay pagbuhat ug kasal-anan, siya mabuhi gayod, siya dili mamatay. Walay usa sa iyang mga sala nga iyang nahimo ang hinumdoman pa batok kaniya. Gibuhat niya ang uyon sa balaod ug ang matarong, siya mabuhi gayod. “Apan ang imong katawhan nag-ingon, ‘Ang pamaagi sa Ginoo dili makiangayon,’ bisan kon ang ilang pamaagi mao ang dili makiangayon. Sa diha nga ang matarong mobiya gikan sa iyang pagkamatarong ug magbuhat ug daotan, siya mamatay tungod niini. Ug sa diha nga ang daotan mobiya gikan sa iyang pagkadaotan, ug magbuhat sa unsay uyon sa balaod ug sa matarong, siya mabuhi pinaagi niini. Apan kamo nag-ingon, ‘Ang pamaagi sa Ginoo dili makiangayon.’ O balay sa Israel, hukman nako ang matag usa kaninyo sumala sa iyang mga pamaagi.” Sa ikanapulo ug duha nga tuig sa among pagkabihag, sa ikanapulo nga bulan, sa ikalima nga adlaw sa bulan, usa ka tawo nga nakaikyas gikan sa Jerusalem mianhi kanako ug miingon, “Ang siyudad napukan.” Karon ang kamot sa Ginoo diha kanako sa gabii sa wala pa moabot ang tawo nga nakaikyas, ug gibuka niya ang akong baba, sa diha nga siya mianhi kanako sa pagkabuntag, ug ang akong baba nabuka ug ako wala na maamang. Ang pulong sa Ginoo midangat kanako nga nag-ingon, “Anak sa tawo, ang mga nagpuyo nianang kamingawan sa yuta sa Israel nagpunay ug ingon, ‘Si Abraham usa lamang ka tawo, ug siya nakaangkon sa yuta, apan kita daghan, ang yuta gihatag gayod kanato aron mapanag-iya.’ Busa sultihi sila, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Kamo nangaon ug unod uban sa dugo ug miyahat sa inyong mga mata ngadto sa inyong mga diosdios ug nagpaagas ug dugo; manag-iya ba diay kamo sa yuta? Kamo nagsalig sa inyong espada, kamo nagbuhat sa dulumtanan ug naghugaw kamong tanan sa asawa sa inyong isigkatawo; manag-iya ba diay kamo sa yuta? Isulti kini ngadto kanila, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ingon nga ako buhi, kadtong atua sa mga kamingawan mangapukan gayod pinaagi sa espada, ug siya nga anaa sa hawan nga kapatagan ihatag nako sa mga mananap aron tukbon, ug sila nga anaa sa lig-ong mga salipdanan ug sa mga langob mangamatay sa mikaylap nga sakit. Ug ang yuta himoon nako nga biniyaan ug awaaw, ug ang pagpagarbo niya sa iyang gahom matapos, ug ang kabukiran sa Israel mangahimo nga biniyaan, nga tungod niana walay bisan usa nga moagi niini. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga ang yuta himoon na nako nga usa ka biniyaan ug awaaw, tungod sa ilang mga dulumtanan nga ilang gihimo. “Mahitungod kanimo, anak sa tawo, ang imong katawhan nagsulti mahitungod kanimo diha sa mga bungbong ug sa mga ganghaan sa mga balay ug nagsultihanay sila, ang matag usa ngadto sa iyang igsoon, nga nag-ingon, ‘Dali ug pamatia ang pulong nga gikan sa Ginoo.’ Ug sila manganha kanimo sama sa katawhan nga manganha, ug sila manglingkod sa imong atubangan ingon nga akong katawhan ug sila mamati sa imong mga pulong, apan sila dili magbuhat niini, kay pinaagi sa ilang mga baba sila magpakita sa hilabihang gugma, apan ang ilang kasingkasing nagsunod sa ilang ganansiya. Alang kanila ikaw sama sa usa ka awit sa gugma sa usa nga may matahom nga tingog ug maayong motugtog sa usa ka tulunggon, kay sila mamati sa imong mga pulong, apan sila dili motuman niini. Sa diha nga kini mahitabo, ug kini mahitabo gayod, sila makaila nga adunay usa ka propeta sa ilang taliwala.” Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagpropesiya batok sa mga tigbantay sa mga karnero sa Israel, pagpropesiya ug sulti kanila, ngadto sa mga tigbantay sa mga karnero, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Alaot kamong mga tigbantay sa mga karnero nga nagpakaon hinuon sa inyong kaugalingon! Dili ba nga ang mga tigbantay sa mga karnero magpasibsib man sa mga karnero? Gikaon ninyo ang tambok ug nagbisti kamo sa balhibo sa karnero, inyong gipamatay ang mga pinatambok, apan kamo wala magpasibsib sa mga karnero. Ang huyang wala ninyo palig-ona, ang masakiton wala tambali, ang napiang wala ninyo bugkosi, ang nasaag wala ninyo dad-a pagbalik, ang nawala wala ninyo pangitaa, ug uban sa kusog ug kabangis gimandoan ninyo sila. Ug sila nagkatibulaag, tungod kay sila walay tigbantay ug sila nangahimong kan-onon sa tanang mga bangis nga mananap. Ang akong mga karnero nagkatibulaag naglatagaw sila sa tanang kabukiran ug ibabaw sa tanang habog nga kabungtoran. Ang akong mga karnero nagkatibulaag ibabaw sa tibuok kalibotan, ug walay usa nga nagsusi o nangita kanila. “Busa, kamo nga mga tigbantay sa mga karnero, pamati sa pulong sa Ginoo: Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, tungod kay ang akong mga karnero nangahimong tukbonon ug ang akong mga karnero nangahimong kan-onon sa tanang mga ihalas nga mananap kay walay tigbantay, ug tungod kay ang akong mga tigbantay sa karnero wala mangita sa akong mga karnero, hinuon ang mga tigbantay nagpakaon sa ilang kaugalingon ug wala magpasibsib sa akong mga karnero, busa kamo nga mga tigbantay sa mga karnero, pamati sa pulong sa Ginoo: Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, Ako batok sa mga tigbantay sa mga karnero ug akong paninglon ang akong mga karnero diha sa ilang kamot ug pahunongon nako sila pagpasibsib sa mga karnero, ug ang mga tigbantay sa karnero dili na magpakaon pag-usab sa ilang kaugalingon. Akong luwason ang akong mga karnero gikan sa ilang baba, aron sila dili mangahimong kan-onon alang kanila. “Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ako, ako gayod magsusi sa akong mga karnero ug mangita kanila. Ingon sa usa ka tigbantay nga magsusi sa iyang panon sa diha nga ang uban sa iyang mga karnero nagkatibulaag ngadto sa layo, ako usab mangita sa akong mga karnero ug luwason nako sila gikan sa tanang mga dapit diin sila nagkatibulaag sa adlaw nga dag-omon ug ngiob kaayo. Ug kuhaon nako sila gikan sa mga katawhan ug tigomon sila gikan sa kayutaan ug dad-on nako sila ngadto sa ilang kaugalingong yuta, ug pasibsibon nako sila sa kabukiran sa Israel, duol sa mga tuboran sa tubig ug sa tanang mga gipuy-an nga mga dapit sa yuta. Pasibsibon nako sila sa usa ka maayong sibsibanan, ug ang ibabaw sa mga habog nga kabukiran sa Israel mao ang ilang sibsibanan; adto sila magpahulay diha sa maayong sibsibanan, ug sa usa ka tambok nga sibsibanan sila manibsib didto sa kabukiran sa Israel. Ako gayod mao ang mahimong tigbantay sa akong mga karnero, ug papahulayon nako sila, nag-ingon ang Ginoong Dios. Pangitaon nako kadtong nawala, pabalikon kadtong nagkatibulaag sa layo, bugkosan ang napiang ug palig-onon ang nagmaluyahon, apan akong laglagon ang mga tambok ug kusgan, sila pasibsibon nako diha sa hustisya. “Mahitungod kaninyo, akong panon, mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ako maghukom tali sa mga karnero ug karnero, sa mga laking karnero ug sa mga laking kanding. Dili pa ba igo kaninyo ang pagsibsib diha sa maayong sibsibanan, nga gitumban man ninyo ang ubang bahin sa inyong sibsibanan, ug ang pag-inom sa tin-aw nga tubig nga lubogon man ninyo ang uban sa inyong mga tiil? Kinahanglan bang mokaon ang akong mga karnero nianang gitumban sa tiil, ug moinom nianang gilubog sa inyong mga tiil? “Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios kanila: Ako, ako gayod maghukom tali sa tambok nga karnero ug sa niwang nga karnero. Tungod kay gidasmagan ninyo sa kilid ug sa abaga ug gisungay ang tanang mga masakiton pinaagi sa inyong mga sungay hangtod nga sila napatibulaag ninyo, akong luwason ang akong panon ug sila dili na mahimong tukbonon, ug ako maoy maghukom tali sa karnero ug sa mga karnero. Ug ibutang nako ang usa ka tigbantay ibabaw kanila, ang akong alagad nga si David, ug siya magpasibsib kanila. Siya magpasibsib kanila ug siya mahimong ilang tigbantay. Ug ako, ang Ginoo, mahimo nga ilang Dios ug ang akong alagad nga si David mao ang pangulo sa ilang taliwala; ako, ang Ginoo, mao ang nagsulti. “Ako magbuhat uban kanila ug usa ka kasabotan sa pakigdait ug puohon nako ang mga bangis nga mananap gikan sa yuta ug sila magpuyo nga layo sa kakuyaw diha sa kamingawan ug mangatulog diha sa kalasangan. Sila ug ang mga dapit nga naglibot sa akong bungtod buhaton nako nga usa ka panalangin, ug akong ipadala ang ulan sa iyang panahon, kini mahimong mga ulan sa panalangin. Ang kahoy sa kapatagan mohatag sa iyang bunga ug ang yuta mohatag sa iyang abot. Sila magpuyo nga layo sa kakuyaw diha sa ilang yuta, ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo sa diha nga balion na nako ang mga babag sa ilang yugo, ug luwason sila gikan sa kamot niadtong nag-ulipon kanila. Ug sila dili na mahimong tukbonon sa mga nasod o tukbon sila sa mga mananap sa yuta. Magpuyo sila nga layo sa kakuyaw, ug walay maghadlok kanila. Ug ako maghatag kanila ug usa ka malamboon nga tanaman aron dili sila mahurot tungod sa gutom diha sa yuta o mag-antos pa sa pakaulaw sa mga nasod. Unya sila makaila nga ako, ang Ginoo nga ilang Dios, nag-uban kanila, ug nga sila, ang balay sa Israel, mao ang akong katawhan, nag-ingon ang Ginoong Dios. Ug kamo akong mga karnero, ang mga karnero sa akong sibsibanan, kamo katawhan, ug ako mao ang inyong Dios, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Unya ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, atubang batok sa Bukid sa Seir, ug pagpropesiya batok niini, ug ingna kini, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Tan-awa, O bukid sa Seir, ako batok kanimo ug tuy-oron nako ang akong kamot batok kanimo, ug buhaton ko ikaw nga biniyaan ug awaaw. Himoon nako nga awaaw ang imong mga siyudad ug ikaw mahimong biniyaan; ug ikaw makaila nga ako mao ang Ginoo. Tungod kay ikaw naghambin ug pagdumot nga dayon, ug gitugyan nimo ang Israel ngadto sa gahom sa espada sa panahon sa ilang katalagman, sa panahon sa ilang kataposang silot, busa ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, andamon ko ikaw alang sa dugo, ug ang dugo maggukod kanimo; kay ikaw sad-an tungod sa dugo, busa ang dugo maggukod kanimo. Himoon nako nga awaaw ug biniyaan ang Bukid sa Seir ug ipahimulag nako gikan niini ang tanan nga mogula ug mosulod. Ug pun-on nako ang iyang mga kabukiran sa mga gipamatay, diha sa imong mga bungtod ug sa imong mga walog ug sa tanan nimong mga suba mangapukan sila nga mga gipamatay pinaagi sa espada. Himoon ko ikaw nga usa ka biniyaan hangtod sa kahangtoran ug ang imong mga siyudad dili na puy-an. Unya ikaw makaila nga ako mao ang Ginoo. “Tungod kay ikaw nag-ingon, ‘Kining duha ka nasod ug kining duha ka yuta mahimong akoa, ug kami manag-iya niini,’ bisan ug ang Ginoo diha niini, busa, ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoong Dios, ako magbuhat nganha kanimo sumala sa kasuko ug sa kasina nga imong gipakita tungod sa imong pagdumot batok kanila, ug ipaila nako ang akong kaugalingon sa taliwala kanimo sa diha nga ako maghukom na kanimo. Ug ikaw mahibalo nga ako, ang Ginoo, nakadungog sa tanan nimong mga pagpasipala nga imong gipamulong batok sa kabukiran sa Israel, nga nag-ingon, ‘Sila nangahimong biniyaan, sila gihatag kanato aron tukbon.’ Ug pinaagi sa inyong baba kamo nagpadako sa inyong kaugalingon batok kanako ug nagpadaghan sa inyong mga pulong batok kanako. Ako nakadungog niini. Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Alang sa kalipay sa tibuok yuta himoon ko ikaw nga biniyaan. Ingon nga ikaw naglipay tungod sa panulundon sa balay sa Israel, kay kini nahimong biniyaan, mao usab ang buhaton nako kanimo. Ikaw mahimong biniyaan, O Bukid sa Seir, ug ang tibuok Edom, ang tanan nga anaa niini. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo. “Ug ikaw, anak sa tawo, pagpropesiya ngadto sa kabukiran sa Israel ug ingna, O kabukiran sa Israel, pamati sa pulong sa Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay ang mga kaaway nag-ingon batok kaninyo, ‘Aha!’ ug ‘Ang karaang mga dapit nga habog napanag-iya na nato,’ busa pagpropesiya ug sulti: Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay gihimo nila kamo nga biniyaan ug gidugmok kamo sa tanang dapit, nga tungod niana kamo naangkon sa ubang mga nasod, ug kamo nahimong tabi ug daotang taho sa katawhan, busa, O kabukiran sa Israel, pamati sa pulong sa Ginoong Dios: Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios ngadto sa kabukiran, sa kabungtoran, sa kasapaan ug sa kawalogan, sa mga awaaw nga dapit ug sa mga biniyaan nga siyudad nga nangahimong tulisonon ug yubitonon sa ubang mga nasod nga naglibot, busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ako nagsulti diha sa kainit sa akong pangabubho batok sa ubang mga nasod, ug batok sa tibuok Edom, nga naggahin sa akong yuta alang sa ilang kaugalingon aron panag-iyahon uban ang kalipay sa tibuok nilang kasingkasing ug hilabihan nga pagtamay, aron ila kining maangkon ug panguhaan. Busa pagpropesiya mahitungod sa yuta sa Israel ug sulti ngadto sa kabukiran ug sa kabungtoran, sa kasapaan ug sa kawalogan, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tan-awa, ako nagsulti diha sa akong pangabubho ug sa akong kaligutgot, tungod kay nag-antos kamo sa pagpakaulaw sa mga nasod. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ako nanumpa nga ang mga nasod nga naglibot kanimo mag-antos sa kaulawan. “Apan kamo, O kabukiran sa Israel, magpatuybo sa inyong mga sanga, ug maghatag sa inyong bunga ngadto sa akong katawhan nga Israel, kay sila hapit na mamauli. Kay tan-awa, ako dapig kaninyo, ug ako molingi kaninyo ug kamo umahon ug pugsan. Padaghanon nako ang mga tawo diha kaninyo, ang tibuok balay sa Israel, ang tanan niini; ang mga siyudad puy-an ug ang nangagun-ob nga mga dapit tukoron pag-usab. Padaghanon nako diha kaninyo ang tawo ug ang mga mananap, ug sila modaghan ug magmabungahon. Himoon nako nga puy-an kamo sama sa kahimtang ninyo kaniadto ug buhaton nako ang labi pang maayo kaninyo kay sa kaniadto. Unya kamo makaila nga ako mao ang Ginoo. Akong palakton diha kaninyo ang mga tawo, ang akong katawhan nga Israel, ug sila manag-iya kaninyo, ug kamo mahimo nga ilang panulundon, ug sukad karon sila dili na nimo kuhaan ug mga anak. Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Tungod kay sila nag-ingon kaninyo, ‘Ikaw nagtukob sa mga tawo ug nagkuha sa mga anak sa imong nasod,’ busa dili na ikaw magtukob sa mga tawo o magkuha sa mga anak gikan sa imong nasod, nag-ingon ang Ginoong Dios, ug dili na ikaw nako padunggon sa pagpakaulaw sa mga nasod, o mag-antos pa ikaw sa pagtamay sa mga katawhan, o papandolon pa nimo ang imong nasod, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, sa diha nga nagpuyo pa ang balay sa Israel sa kaugalingon nilang yuta, ila kining gihugawan pinaagi sa ilang mga pamaagi ug sa ilang mga buhat. Ang ilang gawi diha sa akong atubangan sama sa kahugaw sa babaye panahon sa iyang pagkahugaw. Busa akong gibubo ang akong kaligutgot diha kanila tungod sa dugo nga ilang giula diha sa yuta, tungod sa mga diosdios nga ilang gihugaw niini. Akong gipatibulaag sila taliwala sa mga nasod, ug sila nagkatibulaag sa kayutaan. Sumala sa ilang batasan ug sumala sa ilang mga buhat gihukman nako sila. Apan sa diha nga miabot sila sa mga nasod, diin sila nangadto, nagpasipala sila sa akong balaan nga ngalan, nga tungod niana ang mga tawo miingon mahitungod kanila, ‘Mao kini ang katawhan sa Ginoo, apan nanggula sila gikan sa iyang yuta.’ Apan gimahal nako ang akong balaan nga ngalan, nga gipasipad-an sa balay sa Israel taliwala sa mga nasod diin sila miadto. “Busa ingna ang balay sa Israel, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Dili tungod ug alang kaninyo, O balay sa Israel, nga ako magbuhat kondili tungod ug alang sa balaan nakong ngalan nga gipasipad-an taliwala sa mga nasod diin kamo miadto. Ug balaanon nako ang akong bantogan nga ngalan nga gipasipad-an taliwala sa mga nasod, nga inyong gipasipad-an sa ilang taliwala, ug ang mga nasod makaila nga ako mao ang Ginoo, nag-ingon ang Ginoong Dios, sa diha nga ako balaanon diha kaninyo sa atubangan sa ilang mga mata. Kay panguhaon ko kamo gikan sa taliwala sa kanasoran, ug tigomon ko kamo gikan sa tanang kayutaan, ug panad-on kamo ngadto sa inyong kaugalingon nga yuta. Unya bisbisan ko kamo sa hinlo nga tubig, ug kamo mangahinlo gikan sa tanan ninyong kahugawan, ug gikan sa tanan ninyong diosdios hinloan ko kamo. Hatagan ko kamo ug usa ka bag-o nga kasingkasing, ug ibutang nako sa sulod ninyo ang usa ka bag-ong espiritu. Kuhaon nako ang kasingkasing nga bato gikan sa inyong unod, ug hatagan kamo nako ug usa ka kasingkasing nga unod. Ug ibutang nako ang akong Espiritu sa sulod ninyo, ug palakton ko kamo diha sa akong mga lagda ug kamo magbantay sa akong mga tulumanon, ug magtuman niini. Unya kamo magpuyo sa yuta nga gihatag nako sa inyong mga katigulangan, ug kamo mahimo nga akong katawhan, ug ako mahimo nga inyong Dios. Ug ako magluwas kaninyo gikan sa tanan ninyong kahugawan. Tawgon nako ang trigo ug padaghanon kini, ug ako dili magpahamtang kaninyo sa gutom. Pagdaghanon nako ang bunga sa kahoy, ug ang abot sa kaumahan, aron dili na kamo mag-antos sa pagkatalamayon tungod sa gutom taliwala sa mga nasod. Unya mahinumdom kamo sa inyong mga daotang pamaagi ug sa inyong mga buhat nga dili maayo, ug ngil-aran kamo sa inyong kaugalingon tungod sa inyong mga kasal-anan ug sa inyong mga dulumtanang buhat. Dili tungod ug alang kaninyo nga gibuhat nako kini, nag-ingon ang Ginoong Dios, hibaloi kana ninyo. Pangaulaw ug pangalibog kamo tungod sa inyong mga pamaagi, O balay sa Israel. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa adlaw nga ako maghinlo na kaninyo gikan sa tanan ninyong kasal-anan, papuy-an nako ang mga siyudad ug ang mga nangaguba nga dapit tukoron pag-usab. Ug ang yuta nga biniyaan umahon, inay nga kini biniyaan diha sa panan-aw sa tanan nga nangagi. Ug sila moingon, ‘Kining yutaa nga biniyaan nahimong sama sa tanaman sa Eden, ug ang awaaw ug biniyaan ug guba nga mga siyudad gipuy-an na ug giparilan.’ Unya ang mga nasod nga nahibilin libot kaninyo makaila nga ako, ang Ginoo, nagtukod pag-usab sa mga dapit nga nangaguba, ug nagtanom diha nianang dapit nga biniyaan; ako, ang Ginoo, nagsulti niini ug magbuhat niini. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ipapangayo usab nako sa balay sa Israel ngari kanako ang pagbuhat niini alang kanila, nga padaghanon nako sila sama sa usa ka panon. Sama sa panon alang sa halad, sama sa panon didto sa Jerusalem sa iyang gitakda nga mga kasaulogan, ang mga awaaw usab nga mga siyudad mapuno sa mga panon sa mga tawo. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo. ” Ang kamot sa Ginoo diha ibabaw kanako, ug gidala niya ako pinaagi sa Espiritu sa Ginoo ug gipahimutang ako taliwala sa walog, ug kini puno sa mga bukog. Ug gipalibot niya ako niini, ug dihay daghan kaayo diha sa walog, ug nakita nako nga kini uga kaayo. Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, mabuhi pa ba kining mga bukoga?” Ug ako mitubag, “O Ginoong Dios, ikaw nahibalo.” Siya miingon pag-usab kanako, “Pagpropesiya ngadto niining mga bukog, ug ingna sila, O mga uga nga bukog, pamati sa pulong sa Ginoo. Kini ang gisulti sa Ginoong Dios niining mga bukog: Tan-awa, akong pasudlon ang gininhawa kaninyo, ug kamo mangabuhi. Ug ipahimutang nako ang mga kaugatan diha kaninyo ug kamo patuboan nako sa mga unod ug tabonan kamo sa panit ug butangan kamo sa gininhawa, ug kamo mangabuhi; ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo.” Busa ako nagpropesiya sumala sa gisugo kanako, ug sa pagpropesiya nako, dihay usa ka dahunog, dihay kinagukol, ug ang mga bukog nagtigom, bukog ngadto sa iyang bukog. Ug sa pagtan-aw nako, may kaugatan diha kanila, ug ang mga unod milukop niini, ug ang panit mitabon kanila sa ibabaw apan walay gininhawa diha kanila. Unya siya miingon kanako, “Pagpropesiya ngadto sa gininhawa, pagpropesiya, anak sa tawo, ug ingna ang gininhawa, Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Dali ngari gikan sa upat ka hangin, O gininhawa, ug ginhawai kining mga gipamatay, aron sila mangabuhi.” Busa ako nagpropesiya sumala sa iyang gisugo kanako, ug ang gininhawa misulod kanila, ug sila nangabuhi ug nanindog, usa ka dako kaayo nga panon sa kasundalohan. Unya siya miingon kanako, “Anak sa tawo, kining mga bukog mao ang tibuok nga balay sa Israel. Tan-awa, sila nag-ingon, ‘Ang among mga bukog nangauga, ug ang among paglaom nahanaw, kami gipahimulag sa hingpit.’ Busa pagpropesiya ug ingna sila, Kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Tan-awa, ablihan nako ang inyong mga lubnganan ug pabangonon ko kamo gikan sa inyong mga lubnganan, O akong katawhan, ug dad-on kamo nako ngadto sa yuta sa Israel. Ug kamo makaila nga ako mao ang Ginoo, sa diha nga ablihan na nako ang inyong mga lubnganan ug pabangonon kamo gikan sa inyong mga lubnganan, O akong katawhan. Ug ibutang nako sulod kaninyo ang akong Espiritu ug kamo mangabuhi, ug ipahiluna ko kamo sa inyong kaugalingong yuta. Unya kamo makaila nga ako, ang Ginoo, nagsulti ug maghimo niini, nag-ingon ang Ginoo. ” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, pagkuha ug usa ka sungkod ug isulat diha niini, ‘Alang kang Juda ug sa mga anak ni Israel nga iyang kauban,’ unya pagkuha ug laing sungkod, ug isulat diha niini, ‘Alang kang Jose, ang sungkod ni Efraim, ug sa tibuok balay ni Israel nga iyang mga kauban.’ Usaha sila aron mahimong usa ka sungkod, ug kini mahimong usa ka sungkod diha sa imong kamot. Ug sa diha ang imong katawhan mosulti kanimo, ‘Dili ba nimo ipakita kanamo kon unsay buot nimong ipasabot niini?’ ingna sila, Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Tan-awa, kuhaon nako ang sungkod ni Jose nga anaa sa kamot ni Efraim, ug ang mga banay sa Israel nga iyang mga kauban, ug ibutang nako uban niini ang sungkod ni Juda, ug himoon nako sila nga usa ka sungkod, ug sila mahimong usa sa akong kamot. Ug sa diha nga ang mga sungkod nga imong gisulatan anaa na sa imong kamot sa atubangan sa ilang mga mata, ingna sila, Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Tan-awa, kuhaon nako ang katawhan sa Israel gikan sa taliwala sa mga nasod diin sila miadto, ug tigomon nako sila gikan sa tanang bahin, ug panad-on nako sila ngadto sa ilang kaugalingong yuta. Buhaton nako sila nga usa ka nasod diha sa yuta, ibabaw sa kabukiran sa Israel; ug usa ka hari mahimong hari kanilang tanan, ug sila dili na duha ka nasod ug dili na bahinon ngadto sa duha ka gingharian. Dili na sila maghugaw pa sa ilang kaugalingon pinaagi sa ilang mga diosdios o pinaagi sa ilang dulumtanan nga mga butang o pinaagi sa bisan unsa nga kalapasan nila. Apan luwason nako sila gikan sa ilang pagkadalin-as, diin sila nagpakasala, ug hinloan nako sila, ug sila mahimong akong katawhan ug ako mahimong ilang Dios. “Si David nga akong alagad maghari ibabaw kanila, ug silang tanan adunay usa lamang ka tigbantay. Sila magsunod sa akong mga tulumanon ug magtuman sa akong mga lagda. Sila magpuyo sa yuta nga gipuy-an sa inyong mga katigulangan, nga akong gihatag sa akong alagad nga si Jacob, ug sila ug ang ilang mga anak ug ang mga anak sa ilang mga anak magpuyo didto hangtod sa kahangtoran, ug ang akong alagad nga si David mahimo nga ilang pangulo hangtod sa kahangtoran. Maghimo ako ug kasabotan sa pakigdait uban kanila. Kini mahimo nga usa ka kasabotan nga walay kataposan uban kanila, ug panalanginan nako sila ug padaghanon, ug ipahiluna nako ang akong balaan nga puluy-anan sa taliwala nila hangtod sa kahangtoran. Ang akong puluy-anan mag-uban kanila; ug ako mahimo nga ilang Dios, ug sila mahimo nga akong katawhan. Unya ang mga nasod makahibalo nga ako, ang Ginoo, nagbalaan sa Israel sa diha nga ang akong balaan nga dapit anaa na sa taliwala nila hangtod sa kahangtoran.” Ang pulong sa Ginoo midangat kanako, “Anak sa tawo, atubang paingon sa Gog, ang yuta ni Magog, ang labawng pangulo sa Mesec ug Tubal, ug pagpropesiya batok kaniya, ug sulti, Kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Ako batok kanimo, O Gog, labawng pangulo sa Mesec ug sa Tubal. Pabalikon ko ikaw, ug kaw-itan ang imong mga apapangig, ug pagulaon ko ikaw ug ang tanan nimong kasundalohan, mga kabayo ug mga tigpangabayo, silang tanan sangkap sa hinagiban, usa ka dakong panon nga may mga sagang ug taming, silang tanan nga naggamit ug mga espada. Ang Persia, ang Etiopia, ang Put uban kanila, silang tanan may mga taming ug helmet; si Gomer, ug ang tanan niyang mga panon, ang Bet-togarma sa kinatumyang mga bahin sa amihanan, uban sa tanan niyang mga panon—daghang katawhan ang uban kanimo. “Pangandam ug pangandam gayod, ikaw ug ang tanan nimong mga panon sa kasundalohan nga nagtigom libot kanimo, ug ikaw mahimo nga usa ka bantay alang kanila. Human sa daghang mga adlaw, ikaw ipatawag. Sa ulahing mga tuig ikaw mosulod sa yuta nga nabawi gikan sa gubat, ang yuta nga gitigoman sa mga katawhan gikan sa mga nasod, ibabaw sa kabukiran sa Israel, nga kaniadto kanunayng awaaw. Ang katawhan niini gipagula gikan sa mga nasod ug silang tanan nagpuyo nga layo sa kakuyaw. Ikaw motungas, moabot sama sa usa ka bagyo, ikaw mahimong sama sa usa ka panganod nga motabon sa yuta, ikaw ug ang tanan nimong mga panon, ug ang daghang katawhan uban kanimo. “Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Nianang adlawa, mga hunahuna mosantop sa imong kaisipan, ug ikaw maglaraw ug usa ka daotang buhat. Ug ikaw moingon, ‘Mosulong ako batok sa kayutaan sa mga balangay nga dili kinutaan. Asdangon nako ang malinawong katawhan nga nagpuyo layo sa kakuyaw, silang tanan nga nagpuyo nga walay mga kuta ug walay mga trangka o mga ganghaan,’ aron pagpangilog ug mga butang ug pagdala sa mga sinakmit, aron sa pagsulong sa mga dapit nga awaaw nga karon gipuy-an na, ug batok sa katawhan nga gitigom gikan sa mga nasod, nga nakabaton na ug kahayopan ug mga maayong butang, nga nagpuyo taliwala sa yuta. Ang Seba ug Dedan ug ang mga tigpatigayon sa Tarsis, uban ang tanang mga batan-ong manggugubat moingon kanimo, ‘Mianhi ba ikaw aron sa pagsakmit sa inilog? Gipatigom ba nimo ang imong mga panon sa katawhan aron sa pagkuha sa mga sinakmit, sa pagkuha sa plata ug bulawan, sa pagkawat sa mga baka ug mga maayong butang, sa pagkuha sa daghan kaayong inilog?’ “Busa anak sa tawo, pagpropesiya ug ingna si Gog, Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Nianang adlawa nga ang akong katawhan nga Israel magpuyo na nga layo sa kakuyaw, dili ka mahimutang, ug ikaw moabot gikan sa imong dapit, gikan sa mga kinatumyang bahin sa amihanan, ikaw ug daghang mga katawhan uban kanimo, silang tanan magsakay sa mga kabayo, usa ka dakong panon, usa ka gamhanang panon sa kasundalohan. Ikaw motungas batok sa akong katawhan nga Israel, sama sa usa ka panganod nga motabon sa yuta. Sa ulahing mga adlaw, dad-on ko ikaw batok sa akong yuta, aron ang mga nasod makaila kanako, sa diha nga pinaagi kanimo, O Gog, pamatud-an ang akong pagkabalaan diha sa ilang mga mata. “Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Ikaw ba kadtong akong gihisgotan sa kanhing panahon pinaagi sa akong mga alagad nga mga propeta sa Israel, nga nagpropesiya niadtong mga adlawa sa daghang mga tuig, nga dad-on ikaw nako batok kanila? Apan nianang adlawa, sa diha nga si Gog mosulong batok sa yuta sa Israel, nag-ingon ang Ginoong Dios, ang akong kaligutgot mosilaob. Kay diha sa akong pangabubho ug sa nagdilaab nakong kaligutgot ako nag-ingon, Nianang adlawa adunay usa ka dakong pagkurog sa yuta sa Israel. Ang mga isda sa dagat, ang mga langgam sa kalangitan, ang mga mananap sa kapatagan, ang tanang mga butang nga nagkamang sa yuta ug ang tanang mga tawo nga anaa ibabaw sa yuta, mokurog sa akong atubangan, ug ang mga bukid mangapukan, ug ang mga pangpang mangatumpag, ug ang tanang mga kuta mangahugno ngadto sa yuta. Ako magtawag sa espada batok kaniya ngadto sa tanan nakong kabukiran, nag-ingon ang Ginoong Dios, ang espada sa matag tawo mahimong batok sa iyang igsoon. Pinaagi sa kamatay ug sa dugo ako maghukom batok kaniya ug paulanan nako siya ug ang iyang mga panon ug ang daghang mga katawhan nga miuban kaniya sa ulan nga makapabaha ug sa dagkong mga ulan nga yelo, kalayo, ug asupre. Ako magpadayag sa akong pagkagamhanan ug pagkabalaan, ug magpaila sa akong kaugalingon diha sa mga mata sa daghang mga nasod. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo. “Ug ikaw, anak sa tawo, pagpropesiya batok kang Gog ug sulti, Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Ako batok kanimo, O Gog, labawng pangulo sa Mesec ug Tubal. Pabalikon ko ikaw ug abogon ug kuhaon ko ikaw gikan sa mga kinatumyang bahin sa amihanan, ug dad-on ko ikaw batok sa kabukiran sa Israel. Unya hampakon nako ang imong pana gikan sa imong walang kamot ug ihulog ang imong mga udyong gikan sa imong tuong kamot. Ikaw mapukan didto sa kabukiran sa Israel, ikaw ug ang tanan nimong mga panon ug ang mga katawhan nga uban kanimo. Ihatag ko ikaw sa mga dumadagit nga mga langgam nga nagkalainlain ug matang ug ngadto sa mga ihalas nga mananap aron tukbon. Ikaw mapukan diha sa hawan nga patag; kay ako nagsulti niini, nag-ingon ang Ginoong Dios. Magpadala ako ug kalayo ngadto sa Magog ug kanila nga layo sa kakuyaw didto sa mga pulo, ug sila makaila nga ako mao ang Ginoo. “Ipaila nako ang akong balaan nga ngalan taliwala sa akong katawhan nga Israel, ug dili nako itugot pag-usab nga pasipad-an pa ang akong balaan nga ngalan. Unya ang mga nasod makaila nga ako mao ang Ginoo, ang Balaan sa Israel. Tan-awa, kini nagsingabot na, ug kini himoon, nag-ingon ang Ginoong Dios. Mao kini ang adlaw nga mahitungod niana ako nagsulti. “Unya kadtong nagpuyo sa mga siyudad sa Israel mangadto ug daoban ang mga hinagiban ug sunogon kini, ang mga taming ug mga sagang, ang mga pana ug mga udyong, ug ang mga puspos, ug ang mga bangkaw, ug kini isugnod sa kalayo sulod sa pito ka tuig. Tungod niini, sila dili na mangahoy gikan sa kapatagan, o mamutol ug bisan unsa gikan sa kalasangan; ang mga hinagiban maoy ilang isugnod sa kalayo. Ilang ilogan kadtong nangilog kanila, ug sakmitan kadtong nanakmit kanila, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Nianang adlawa akong ihatag kang Gog ang usa ka dapit ingon nga lubnganan didto sa Israel, ang Walog sa mga Magpapanaw sa sidlakan sa dagat. Kini mag-ali sa mga magpapanaw, ug didto ilubong si Gog ug ang tanan niyang panon sa katawhan, ug kini nganlan ug Walog sa Hamon-gog. Sulod sa pito ka bulan ang balay sa Israel maglubong kanila aron mahinloan nila ang yuta. Ang tibuok katawhan sa yuta maoy maglubong kanila, ug kini mahimo alang kanila nga usa ka kabantogan sa adlaw nga ako magpadayag sa akong himaya, nag-ingon ang Ginoong Dios. Unya maggahin sila ug mga tawo nga mopadayon sa paglatas sa yuta ug maglubong sa mga misulong nga nahibilin diha sa yuta aron sa paghinlo niini. Human sa pito ka bulan sila magpakisusi. Ug sa diha nga kini sila molatas sa yuta, sa diha nga adunay makakita ug bukog sa tawo, siya magbutang ug usa ka timaan duol niini, hangtod nga kini ilubong sa mga tiglubong didto sa Walog sa Hamon-gog. (Ang siyudad sa Hamona atua usab didto.) Sa ingon niini, hinloan nila ang yuta. “Ug ikaw, anak sa tawo, mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sultihi ang tanang matang sa mga langgam ug ang tanang mananap sa kapatagan, ‘Pagpundok kamo ug pangari kamo, pagtigom kamo gikan sa tanang dapit ngadto sa akong halad nga inihaw alang kaninyo, usa ka dakong paghalad didto sa kabukiran sa Israel, aron kamo makakaon sa unod ug makainom sa dugo. Kamo magkaon sa unod sa mga kusgan, ug mag-inom sa dugo sa mga pangulo sa yuta, sa mga laking karnero, sa mga nating karnero ug sa mga kanding, sa mga torong baka, kining tanan mga pinatambok sa Basan. Ug kamo magkaon sa tambok hangtod nga kamo mangabusog, ug mag-inom sa dugo hangtod nga kamo mangahubog, sa akong halad nga inihaw nga akong giandam alang kaninyo. Ug kamo mangabusog diha sa akong lamisa pinaagi sa mga kabayo ug sa mga tigpangabayo, sa kusgan nga mga tawo, ug sa ang tanang mga manggugubat,’ nag-ingon ang Ginoong Dios. “Ipahimutang nako ang akong himaya sa taliwala sa mga nasod, ug ang tanang mga nasod makakita sa akong paghukom nga akong gipahamtang, ug sa akong kamot nga akong gitapion kanila. Busa ang balay sa Israel makaila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios, sukad nianang adlawa ug sa umaabot. Ug ang mga nasod mahibalo nga ang balay sa Israel gidala ngadto sa pagkabihag tungod sa ilang kasal-anan, tungod kay sila nagmabudhion kanako, busa akong gitago ang akong nawong gikan kanila, ug gihatag nako sila ngadto sa kamot sa ilang mga kaaway, ug nangapukan silang tanan pinaagi sa espada. Sumala sa ilang kahugawan ug sumala sa ilang mga paglapas gibuhat nako ang angay kanila, ug gitago nako ang akong nawong gikan kanila. “Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Karon ipahiuli nako ang katigayonan ni Jacob, ug kaluy-an nako ang tibuok nga balay ni Israel; ug ako mangabubho alang sa akong balaan nga ngalan. Sila malimot sa ilang kaulawan, ug sa tanan nilang mga pagbudhi nga ilang gihimo batok kanako, sa diha nga magpuyo sila nga layo sa kakuyaw diha sa ilang yuta, ug walay maghadlok kanila, sa diha nga madala na nako sila pagbalik gikan sa mga katawhan, ug sa matigom nako sila gikan sa mga yuta sa ilang mga kaaway, ug pinaagi kanila mapadayag nako ang akong pagkabalaan sa atubangan sa daghang mga nasod. Unya sila makaila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios, tungod kay ako ang nagpabihag kanila ngadto sa mga nasod, ug unya nagtigom kanila ngadto sa ilang kaugalingong yuta. Ug ako walay ibilin bisan kinsa kanila didto. Dili na nako tagoon pag-usab ang akong nawong gikan kanila sa dihang mabubo na nako ang akong Espiritu sa ibabaw sa balay sa Israel, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Sa ika-25 nga tuig sa among pagkabihag, sa sinugdanan sa tuig, sa ikanapulo nga adlaw sa bulan, sa ikanapulo ug upat nga tuig human gun-oba ang siyudad, sa mao gayod nga adlaw, ang kamot sa Ginoo diha sa ibabaw kanako, ug gidala niya ako didto. Gidala niya ako, diha sa mga panan-awon sa Dios, ngadto sa yuta sa Israel, ug gipahimutang ako sa usa ka habog kaayo nga bukid, diin didto adunay daw dagway sa usa ka siyudad dapit sa habagatan. Sa diha nga gidala niya ako didto, dihay usa ka tawo nga ang dagway sama sa bronsi, nagdala ug pisi nga lanot diha sa iyang kamot ug usa ka igsusukod nga lipak, ug siya nagtindog didto sa ganghaan. Ug ang tawo miingon kanako, “Anak sa tawo, tan-aw pinaagi sa imong mga mata, ug pamati pinaagi sa imong mga dalunggan, ug timan-i diha sa imong hunahuna ang tanan nga ipakita nako kanimo, kay gidala ikaw dinhi aron kini ikapakita nako kanimo. Isugilon ang tanan nga makita nimo ngadto sa balay sa Israel.” Ug tan-awa, dihay usa ka paril nga naglibot sa gawas sa Templo, ug diha sa kamot sa tawo may usa ka igsusukod nga lipak nga unom ka maniko ang gitas-on, nga ang matag maniko, usa ka maniko ug usa ka palad busa iyang gisukod ang gibag-on sa kuta, usa ka lipak, ug ang gihabogon usa ka lipak. Unya miadto siya sa ganghaan nga nag-atubang sa silangan, ug misaka sa mga ang-ang didto, ug gisukod niya ang tugkaran sa pultahan, usa ka lipak ang gibag-on. Ug ang mga lawak sa kilid, usa ka lipak ang gitas-on ug usa ka lipak ang gibag-on. Ang hawanan taliwala sa mga lawak sa kilid, lima ka maniko, ug ang tugkaran sa ganghaan diha sa agianan sa ganghaan dapit sa tumoy usa ka lipak. Gisukod usab niya ang agianan sa ganghaan, usa ka lipak. Unya iyang gisukod ang agianan sa ganghaan, walo ka maniko, ug ang mga haligi niini duha ka maniko, ug ang agianan anaa dapit sa sulod nga bahin. Ug dihay tulo ka lawak sa matag kilid sa ganghaan paingon sa silangan. Ang tulo managsama ug sukod ug ang mga haligi managsama ug sukod sa matag kilid. Ug iyang gisukod ang gilapdon sa tugkaran sa ganghaan, napulo ka maniko, ug ang gilapdon sa ganghaan napulo ug tulo ka maniko. Ug dihay usa ka ali sa atubangan sa mga lawak sa kilid, tagsa ka maniko sa matag kilid, ug ang mga lawak sa kilid unom ka maniko sa matag kilid. Unya iyang gisukod ang ganghaan gikan sa luyo sa usa ka lawak sa pikas kilid ngadto sa luyo sa usa ka kilid, ang gilapdon 25 ka maniko, pultahan ngadto sa pultahan. Gisukod usab niya ang agianan, 20 ka maniko; ug libot sa agianan sa ganghaan mao ang hawanan. Ug gikan sa atubangan sa ganghaan sa pagsulod, ngadto sa tumoy sa sulod nga agianan sa ganghaan, 50 ka maniko. Ug may mga tamboanan libot sa agianan, nag-anam kagamay padulong sa sulod; ug mao usab ang agianan sa sulod, adunay samang mga tamboanan nga naglibot sa sulod; ug diha sa matag haligi may hulagway sa mga palmera. Unya gidala ako niya ngadto sa gawas nga hawanan, ug dihay mga lawak ug usa ka salog nga tisa libot sa hawanan. Ang 30 ka lawak nag-atubang sa salog nga tisa. Ug ang salog nga tisa buyon sa kilid sa mga ganghaan, subay sa gitas-on sa mga ganghaan, mao kini ang ubos nga salog nga tisa. Unya iyang gisukod ang gilay-on gikan sa atubangan sa ubos nga ganghaan hangtod sa gawas nga bahin sa atubangan sa hawanan sa sulod, usa ka gatos ka maniko. Unya iyang gisukod ang ganghaan sa gawas nga hawanan nga nag-atubang sa amihanan, iyang gisukod ang gitas-on ug ang gilapdon niini. Ug ang mga lawak sa kilid, tulo sa matag kilid, ug ang mga haligi niini ug ang agianan niini sama ug sukod sa unang ganghaan: ang gitas-on niini 50 ka maniko ug ang gilapdon 25 ka maniko. Ug ang mga bintana niini ug ang agianan ug ang mga palmera niini, sama ug sukod sa ganghaan nga nag-atubang sa silangan, ug adunay pito ka ang-ang paingon niini ug ang agianan niini anaa sa sulod. Ug atbang sa ganghaan sa amihanan, sama sa silangan, may ganghaan paingon sa sulod nga hawanan, ug iyang gisukod gikan sa ganghaan ngadto sa ganghaan, usa ka gatos ka maniko. Unya gidala niya ako paingon sa habagatan, ug dihay usa ka ganghaan paingon sa habagatan, ug iyang gisukod ang mga haligi niini ug ang agianan niini, ang mga sukod niini sama sa uban. Dihay mga tamboanan sa palibot niini ug sa agianan, sama sa mga tamboanan sa uban, ang gitas-on 50 ka maniko, ug ang gilapdon 25 ka maniko. Dihay pito ka ang-ang sa pagsaka niini, ug ang agianan niini diha sa sulod, ug may mga palmera sa matag kilid anaa sa haligi niini. Ug dihay usa ka ganghaan paingon sa sulod nga hawanan dapit sa habagatan, ug kini gisukod niya gikan sa ganghaan ngadto sa ganghaan paingon sa habagatan, usa ka gatos ka maniko. Unya gidala ako niya ngadto sa sulod nga hawanan agi sa ganghaan sa habagatan, ug iyang gisukod ang ganghaan sa habagatan, kini sama ug sukod sa uban. Ang mga lawak sa kilid niini ug ang mga haligi niini ug ang agianan niini sama ug sukod sa uban, ug may mga tamboanan sa palibot niini ug sa agianan, kini 50 ka maniko ang gitas-on, ug 25 ka maniko ang gilapdon. Ug may mga agianan sa palibot, 25 ka maniko ang gitas-on, ug lima ka maniko ang gilapdon. Ang agianan niini nag-atubang sa gawas nga hawanan, ug may mga palmera diha sa mga haligi niini, ug ang hagdan niini may walo ka ang-ang. Unya gidala ako niya ngadto sa sulod nga hawanan dapit sa silangan, ug iyang gisukod ang ganghaan, kini sama ug sukod sa uban. Ang mga lawak sa kilid niini, ang mga haligi niini ug ang agianan niini, sama ug sukod sa uban, ug may mga tamboanan sa palibot niini ug sa agianan, kini 50 ka maniko ang gitas-on, ug 25 ka maniko ang gilapdon. Ang agianan niini nag-atubang sa gawas nga hawanan, ug may mga palmera diha sa mga haligi niini, sa matag kilid, ug ang hagdanan niini may walo ka ang-ang. Unya gidala ako niya ngadto sa ganghaan sa amihanan, ug gisukod niya kini, kini sama ug sukod sa uban. Ang mga lawak sa kilid niini, ang mga haligi niini, ug ang agianan niini sama ug sukod sa uban, ug may mga tamboanan sa palibot niini, ang gitas-on 50 ka maniko ug ang gilapdon 25 ka maniko. Ang agianan niini nag-atubang sa gawas nga hawanan ug may mga palmera diha sa mga haligi niini, sa matag kilid, ug ang hagdanan niini may walo ka ang-ang. Unya dihay usa ka lawak nga ang pultahan niini anaa sa agianan sa mga ganghaan, diin adto nila hugasi ang halad nga sunogon. Ug didto sa agianan sa ganghaan may duha ka lamisa sa matag kilid, diin adto ihawon ang halad nga sunogon ug ang halad tungod sa sala ug ang halad tungod sa paglapas. Ug dapit sa gawas sa agianan, sa dayong sulod sa amihanang ganghaan, may duha ka lamisa, ug sa laing bahin sa agianan sa ganghaan, may duha ka lamisa. Upat ka lamisa ang diha sa sulod ug upat ka lamisa ang diha sa gawas nga bahin sa ganghaan, walo ka lamesa, diin adto ihawa ang mga halad. Ug may upat ka lamisa nga sinapsapan nga bato alang sa halad nga sunogon, usa ka maniko ug tunga ang gitas-on ug usa ka maniko ug tunga ang gilapdon ug usa ka maniko ang gihabogon. Adto nila ibutang ang ilang mga galamiton sa pag-ihaw nila sa halad nga sunogon ug sa halad nga inihaw. Ug ang mga kaw-it nga tagsa ka palad ang gitas-on, gipangtaod libot niini, ug anha sa mga lamisa ibutang ang unod sa halad. Unya gawas sa kinasulorang ganghaan, may mga lawak alang sa mga mag-aawit sa kinasulorang hawanan, ang usa anaa sa kilid sa amihanang ganghaan ug nag-atubang sa habagatan, ang usa anaa sa kilid sa habagatang ganghaan nga nag-atubang sa amihanan. Ug siya miingon kanako, Kining lawak nga nag-atubang sa habagatan alang sa mga pari nga may katungdanan sa Templo. Ug ang lawak nga nag-atubang sa amihanan alang sa mga pari nga may katungdanan sa halaran. Kini sila mao ang mga kaliwat ni Zadok, nga sa tanang kaliwat ni Levi sila lamang ang makaduol sa Ginoo sa pag-alagad kaniya. Ug iyang gisukod ang hawanan, usa ka gatos ka maniko ang gitas-on, ug usa ka gatos ka maniko ang gilapdon, kuwadrado, ug ang halaran diha sa atubangan sa Templo. Unya gidala niya ako sa agianan sa Templo, ug gisukod niya ang matag haligi sa agianan, lima ka maniko sa matag kilid, ug ang gilapdon sa ganghaan napulo ug upat ka maniko ug ang bungbong sa matag kilid tagtulo ka maniko. Ang gitas-on sa agianan 20 ka maniko, ug ang gilapdon napulo ug duha ka maniko; ug napulo ka ang-ang padulong niini ug may haligi sa matag kilid. Unya gidala niya ako ngadto sa taliwala sa Templo ug gisukod niya ang mga haligi. Sa matag kilid unom ka maniko ang gilapdon sa mga haligi. Ug ang gilapdon sa ganghaan napulo ka maniko, ug ang mga kilid sa ganghaan lima ka maniko sa matag kilid, ug iyang gisukod ang gitas-on niini, 40 ka maniko, ug ang gilapdon, 20 ka maniko. Unya miadto siya sa lawak sa sulod, ug gisukod ang matag haligi sa ganghaan, duha ka maniko, ug ang gilapdon sa ganghaan, unom ka maniko, ug ang bungbong sa kilid sa ganghaan, pito ka maniko. Ug iyang gisukod ang gitas-on sa lawak, 20 ka maniko ug ang gilapdon, 20 ka maniko, saylo sa taliwala nga bahin sa Templo, ug siya miingon kanako, “Mao kini ang labing balaan nga dapit.” Unya gisukod niya ang bungbong sa Templo, unom ka maniko ang gibag-on, ug ang gilapdon sa matag lawak sa kilid upat ka maniko, naglibot sa Templo sa tanang kilid. Ug ang mga lawak sa kilid tulo ka andana, ang usa ibabaw sa usa, ug katloan sa matag andana. May gipalabaw sa bungbong libot sa Templo aron mosangga sa mga lawak, aron ang bungbong sa Templo dili magsangga sa mga lawak. Ug ang mga lawak sa kilid nagkalapad paingon sa itaas libot sa Templo sumala sa gidak-on sa naglabaw sa bungbong nga naglibot, gikan sa usa ka ang-ang ngadto sa usa. Sa kilid sa Templo may hagdan padulong sa itaas nga andana agi sa tungatunga nga andana. Nakita usab nako nga ang Templo may naisa nga salog nga naglibot. Ang mga patukoranan sa lawak sa kilid may sangkad nga sukod nga usa ka lipak, unom ka tag-as nga maniko. Ang gibag-on sa gawas, nga bungbong sa mga lawak sa kilid, lima ka maniko. Ang nahibilin nga dapit taliwala sa mga lawak sa kilid ug sa lawak sa hawanan, may gilapdon nga 20 ka maniko libot sa Templo sa tanang kilid. Ug ang mga pultahan sa mga lawak sa kilid moabli paingon sa dapit nga nahibilin, usa ka pultahan paingon sa amihanan, ug laing pultahan paingon sa habagatan, ug ang gilapdon sa dapit nga nahibilin lima ka maniko nga nagpalibot. Ang balay nga nag-atubang sa luna sa Templo, dapit sa kasadpan, 70 ka maniko ang gilapdon, ug ang bungbong nga naglibot sa balay lima ka maniko ang gibag-on, ug ang gitas-on niini 90 ka maniko. Unya iyang gisukod ang Templo, usa ka gatos ka maniko ang gitas-on. Ang luna ug ang balay uban ang mga bungbong niini, usa ka gatos ka maniko ang gitas-on. Ang gilapdon usab sa atubangan sa Templo ug sa luna dapit sa silangan, usa ka gatos ka maniko. Unya iyang gisukod ang gitas-on sa balay nga nag-atubang sa luna dapit sa kasadpan ug ang mga bungbong, sa matag kilid, usa ka gatos ka maniko. Ang taliwala nga bahin sa Templo ug ang sulod nga lawak ug ang mga agianan dapit sa gawas gihaklapan ug tabla, ug libot sa tanan sa tulo adunay mga bintana nga nagkagamay padulong sa sulod. Atubang sa tugkaran sa Templo gihaklapan kini ug tabla sa palibot, gikan sa salog hangtod sa mga bintana (ang mga bintana gitabonan), ngadto sa kal-ang ibabaw sa pultahan, bisan hangtod sa sulod nga lawak sa Templo ug sa gawas. Diha sa tanang bungbong nga naglibot sa sulod nga lawak ug sa taliwala nga bahin sa Templo may mga kinulit nga hulagway. sa mga kerubin ug mga palmera, usa ka palmera gitaliwad-an sa duha ka kerubin. Ang matag kerubin may duha ka nawong, ang nawong sa tawo nag-atubang sa palmera sa usa ka kilid, ug ang nawong sa batan-ong liyon paingon sa palmera sa pikas nga kilid. Kini gikulit sa tibuok palibot sa Templo; gikan sa salog hangtod sa itaas sa pultahan may gikulit nga mga kerubin ug mga palmera diha sa bungbong. Ang mga haligi sa pultahan sa taliwala nga bahin sa Templo kuwadrado, ug diha sa atubangan sa balaang dapit ang usa ka butang nga daw usa ka halaran nga kahoy, tulo ka maniko ang gihabogon, ug duha ka maniko ang gitas-on ug duha ka maniko ang gilapdon, ug ang kanto niini ug ang sukaranan niini, ug ang mga bungbong niini, hinimo sa kahoy. Ug siya miingon kanako, “Mao kini ang lamisa nga anaa sa atubangan sa Ginoo.” Ang taliwala nga bahin sa Templo ug ang dapit nga balaan adunay duha ka pultahan ang matag usa. Ug ang mga pultahan may duha ka palid ang matag usa, duha ka palid alang sa matag usa ka pultahan. Diha sa mga pultahan sa taliwala nga bahin dapit sa sulod may kinulit nga mga kerubin ug mga palmera, ingon sa gikulit diha sa mga bungbong, ug adunay atop-atop nga kahoy sa atubangan sa agianan sa gawas. Ug may mga bintana nga nagkagamay sa sulod ug mga palmera sa matag kilid, sa mga bungbong sa kilid sa agianan. Unya gidala ako niya ngadto sa hawanan sa gawas, dapit sa amihanan, ug gidala ako niya ngadto sa mga lawak nga diha sa atbang sa luna sa Templo ug atbang sa balay paingon sa amihanan. Ang gitas-on sa balay nga diha sa amihanang bahin usa ka gatos ka maniko ug ang gilapdon 50 ka maniko. Sa pikas nga bahin sa 20 ka maniko nga bahin sa sulod nga hawanan ug nag-atubang sa dalandalan mga kabahin sa hawanan sa gawas, adunay agianan atbang sa agianan sa tulo ka andana. Ug sa atubangan sa mga lawak may agianan paingon sa sulod, napulo ka maniko ang gilapdon ug usa ka gatos ka maniko ang gitas-on, ug ang mga pultahan niini nag-atubang sa amihanan. Ang mga lawak sa itaas mas sigpit, tungod kay nakuhaan man kini sa agianan ug dakodako kay sa ubos ug sa tungatunga nga mga lawak sulod sa balay. Kini tulo ka andana, ug kini walay mga haligi sama sa mga haligi sa mga hawanan busa ang mga lawak sa itaas haw-ang kay sa ubos ug sa tungatunga nga bahin gikan sa yuta. Ug dihay bungbong sa gawas ubay sa mga lawak, paingon sa gawas nga hawanan atbang sa mga lawak, 50 ka maniko ang gitas-on. Kay ang mga lawak diha sa gawas nga hawanan 50 ka maniko ang gitas-on, samtang kadtong atbang sa Templo usa ka gatos ka maniko ang gitas-on. Ubos niining mga lawak dihay usa ka ganghaan sa silangang bahin, sa diha nga may mosulod niini gikan sa gawas nga hawanan, diin ang bungbong sa gawas magsugod Sa habagatan usab, atbang sa luna ug atbang sa balay, may mga lawak nga may dalan sa ilang atubangan, kini sama sa mga lawak dapit sa amihanan, managsama ang gitas-on ug ang ilang gilapdon, ug managsama ang gawasanan ug ang pagkahiluna niini ug ang mga pultahan. Ug ubos sa mga lawak dapit sa habagatan may usa ka pultahan dapit sa silangan, diin adto mosulod sa dalan, ug atbang niini may bungbong nga nag-ali. Unya siya miingon kanako, “Ang mga lawak sa amihanan ug ang mga lawak sa habagatan nga anaa sa atbang sa luna mao ang balaan nga mga lawak, diin ang mga pari nga moduol sa Ginoo magkaon sa labing balaan nga mga halad. Didto nila ibutang ang labing balaan nga mga halad, ang halad nga pagkaon ug ang halad tungod sa sala ug ang halad tungod sa paglapas, kay ang dapit balaan. Sa diha nga ang mga pari mosulod sa balaang dapit, dili sila mogula niini ngadto sa gawas nga hawanan kon dili nila ibutang didto ang mga bisti nga ilang gisul-ob sa ilang pag-alagad, tungod kay kini balaan. Kinahanglang magsul-ob sila ug laing mga bisti sa dili pa sila moduol niadtong mga butang nga alang sa katawhan.” Sa diha nga nakatapos na siya sa pagsukod sa sulod nga Templo, gidala ako niya sa gawas agi sa ganghaan nga nag-atubang sa silangan, ug gisukod niya ang palibot. Iyang gisukod ang silangang bahin pinaagi sa sukod nga lipak, lima ka gatos ka maniko pinaagi sa igsusukod nga lipak. Unya siya milibot ug gisukod ang amihanang bahin, lima ka gatos ka maniko pinaagi sa igsusukod nga lipak. Unya siya milibot ug gisukod ang habagatang bahin, lima ka gatos ka maniko pinaagi sa igsusukod nga lipak. Miliko siya paingon sa kasadpang bahin ug nagsukod, lima ka gatos ka maniko pinaagi sa igsusukod nga lipak. Gisukod kini niya sa upat ka kilid. Kini may usa ka paril nga naglibot, lima ka gatos ka maniko ang gitas-on ug lima ka gatos ang gilapdon, ang maong paril nagpabulag sa balaan nga dapit ug sa dapit nga kasagaran. Human niini gidala niya ako ngadto sa ganghaan, sa ganghaan nga nag-atubang sa silangan. Ug didto, ang himaya sa Dios sa Israel miabot gikan sa silangan; ug ang tingog sa iyang pag-abot sama sa dahunog sa daghang katubigan, ug ang yuta misidlak sa iyang himaya. Ang panan-awon nga akong nakita, ingon sa panan-awon nga akong nakita sa pag-adto niya sa paglumpag sa siyudad, ug ang mga panan-awon sama sa panan-awon nga akong nakita sa daplin sa suba sa Kebar, ug ako mihapa. Samtang ang himaya sa Ginoo misulod Templo agi sa ganghaan nga nag-atubang sa silangan, ang Espiritu mibayaw kanako ug gidala ako ngadto sa sulod nga hawanan, ug ang himaya sa Ginoo milukop sa Templo. Samtang ang tawo nagtindog tupad kanako, nadungog nako nga may misulti kanako gikan sa Templo, ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, mao kini ang dapit sa akong trono, ug ang dapit sa mga lapalapa sa akong mga tiil, diin ako magpuyo sa taliwala sa mga anak sa Israel hangtod sa kahangtoran. Ug ang akong balaan nga ngalan dili na hugawan pa sa balay sa Israel, nila o sa ilang mga hari, pinaagi sa ilang pagkamakihilawason ug pinaagi sa mga patayng lawas sa ilang mga hari diha sa ilang mga habog nga dapit, pinaagi sa pagpahimutang nila sa ilang ganghaan tupad sa akong mga ganghaan, ug sa ilang haligi sa pultahan tupad sa akong haligi sa pultahan, pinaagi sa bungbong lamang sa taliwala kanako ug kanila. Ilang gibulingan ang akong balaan nga ngalan pinaagi sa ilang mga dulumtanan nga gibuhat, busa gipuo nako sila sa akong kapungot. Karon pabiyai nila ang ilang pagsimba ug diosdios ug ang mga patayng lawas sa ilang mga hari layo gikan kanako, ug ako mopuyo sa ilang taliwala hangtod sa kahangtoran. “Ikaw, anak sa tawo, ihulagway ang Templo ngadto sa balay sa Israel, ug ipasukod kanila ang sumbanan aron sila maulaw sa ilang kasal-anan. Ug kon sila mangaulaw sa tanan nilang gibuhat, ihulagway ang Templo, ang han-ay niini, ang mga agianan sa paggula ug ang mga agianan sa pagsulod, ug ang tibuok dagway niini. Ug ipahibalo kanila ang tanang mga tulumanon niini ug ang tanang mga balaod ug isulat kini sa ilang atubangan aron ilang subayon ug tumanon ang tibuok plano ug ang tanan nga mga tulumanon niini. Mao kini ang balaod sa Templo: ang tibuok dapit nga naglibot ibabaw sa bukid labing balaan. Mao kini ang balaod sa Templo. “Ug mao kini ang mga sukod sa halaran pinaagi sa maniko (usa ka maniko ug usa ka palad): ang sukaranan usa ka maniko ang kahabogon ug ang gilapdon usa ka maniko, ug ang daplin nga maglibot niini usa ka dangaw. Ug mao kini ang barog sa halaran: gikan sa sukaranan diha sa yuta ngadto sa ubos-ubos nga ngilit, duha ka maniko, ug ang gilapdon usa ka maniko, ug gikan sa gamay nga ngilit ngadto sa dako nga ngilit upat ka maniko, ug ang gilapdon usa ka maniko. Ug ang sunoganan sa halaran upat ka maniko, ug diha sa sunoganan sa halaran may mituybo nga upat ka sungaysungay. Ug ang sunoganan sa halaran kuwadrado, napulo ug duha ka maniko ang gitas-on ug napulo ug duha ang gilapdon. Ang ngilit usab niini kuwadrado, napulo ug upat ka maniko ang gitas-on ug napulo ug upat ka maniko ang gilapdon, nga ang ribete niini tunga sa maniko ang gilapdon, ug ang sukaranan niini usa ka maniko nga maglibot. Ang mga ang-ang sa hagdan niini mag-atubang sa silangan.” Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Mao kini ang mga tulumanon alang sa halaran: Sa adlaw nga kini himoon alang sa paghalad ug mga halad nga sunogon sa ibabaw niini, ug alang sa pagsablig ug dugo diha niini, ihatag nimo ngadto sa mga pari nga mga Levihanon nga gikan sa kaliwat ni Zadok, nga maoy moduol kanako, aron sa pag-alagad kanako, nag-ingon ang Ginoong Dios, ang usa ka batan-on nga torong baka alang sa halad tungod sa sala. Ug ikaw magkuha ug dugo niini ug ibutang nimo sa upat ka sungaysungay niini ug sa upat ka kanto sa ngilit, ug diha sa ribete nga naglibot. Sa ingon niana putlion nimo kini ug himoon nimo ang pagtabon sa sala alang niini. Kuhaa usab ang torong baka sa halad tungod sa sala, ug kini sunogon diha sa gitakda nga dapit sa Templo, sa gawas sa balaan nga dapit. “Ug sa ikaduhang adlaw ikaw maghalad ug usa ka laking kanding nga walay tatsa ingon nga halad tungod sa sala, ug hinloan ang halaran, sama sa paghinlo niini pinaagi sa torong baka. Human nimo kini mahinloi, paghalad ug usa ka batan-on nga torong baka nga walay tatsa, ug usa ka laking karnero nga walay tatsa gikan sa panon. Ug kini dad-on nimo ngadto sa atubangan sa Ginoo, ug ang mga pari magbulibod ug asin sa ibabaw niini ug kini ihalad nila ingon nga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo. Sa pito ka adlaw magtagana ikaw matag adlaw ug usa ka kanding alang sa usa ka halad tungod sa sala, ug usa usab ka torong baka ug usa ka laking karnero nga walay tatsa gikan sa panon kinahanglang itagana. Pito ka adlaw sila nga maghimo ug pagtabon tungod sa sala alang sa halaran ug kini putlion nila ug sa ingon niana balaanon nila kini. Ug sa diha nga matapos na nila kining mga adlawa, sugod sa ikawalo nga adlaw ug sa umaabot pa, ang mga pari maghimo sa inyong mga halad nga sunogon diha sa halaran ug sa inyong mga halad sa pakigdait, ug ako magdawat kaninyo, nag-ingon ang Ginoong Dios.” Unya ako gidala niya pagbalik ngadto sa gawas nga ganghaan sa balaang dapit nga nag-atubang sa silangan, ug kini gitak-opan. Ug ang Ginoo miingon kanako, “Kining maong ganghaan magpabiling tinak-opan, kini dili ablihan, ug walay bisan kinsa nga pasudlon agi niini, kay ang Ginoo, ang Dios sa Israel, misulod agi niini, busa kini magpabiling tinak-opan. Ang pangulo lamang ang makalingkod diha niini aron sa pagkaon sa pan sa atubangan sa Ginoo, siya mosulod agi sa agianan sa maong ganghaan ug mogula sa mao gihapon nga agianan.” Unya gidala ako niya agi sa amihanang ganghaan atubangan sa Templo ug ako mitan-aw, ug tan-awa, ang himaya sa Ginoo milukop sa Templo sa Ginoo, ug ako mihapa. Ug ang Ginoo miingon kanako, “Anak sa tawo, timan-i pag-ayo ug tan-awa sa imong mga mata, ug pamatia sa imong mga dalunggan ang tanan nga isulti nako kanimo mahitungod sa tanang tulumanon sa Templo sa Ginoo ug ang tanang balaod niini, ug timan-i pag-ayo kinsa ang makasulod sa balay, ug kadtong tanan nga dili pasudlon sa balaang dapit. Ug sultihi ang masupilon, ang balay sa Israel, Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: O balay sa Israel, hunonga na ang tanan ninyong mga dulumtanan, ang pagpasulod ninyo sa mga dumuduong, nga dili tinuli sa kasingkasing ug sa unod, aron makasulod sa akong balaang dapit sa pagpasipala niini, sa akong Templo, sa diha nga gihalad ninyo ang akong pan, ang tambok ug dugo. Inyong gilapas ang akong kasabotan, pinaagi sa tanan ninyong mga dulumtanan. Ug wala ninyo bantayi ang akong mga butang nga balaan, hinuon gitudlo ninyo ang mga langyaw aron magbantay diha sa akong balaang dapit. “Busa mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios: Walay langyaw, dili tinuli sa kasingkasing ug sa unod, sa tanang mga langyaw nga anaa taliwala sa katawhan sa Israel nga mosulod sa balaang dapit. Apan ang mga Levihanon nga nagpalayo kanako, nahisalaag gikan kanako aron sa pagsunod sa ilang mga diosdios sa diha nga ang Israel nahisalaag, sila magpas-an sa ilang silot. Sila mahimong mga alagad sa akong balaang dapit, nga may katungdanan sa pagbantay sa mga ganghaan sa Templo, ug mag-alagad sa sulod sa Templo. Sila ang mopatay sa halad nga sunogon ug sa halad alang sa katawhan ug sila magtindog sa atubangan nila aron sa pag-alagad kanila. Tungod kay sila nag-alagad man kanila sa atubangan sa ilang mga diosdios, ug nangahimong kapandolan sa kasal-anan alang sa balay sa Israel, busa ako nanumpa mahitungod kanila, nag-ingon ang Ginoong Dios, ug sila magpas-an sa ilang silot. Kinahanglang dili sila moduol kanako, sa pag-alagad kanako ingon nga pari, o moduol sa bisan unsa sa akong balaang mga butang, sa mga butang nga labing balaan, apan pas-anon nila ang ilang kaulawan tungod sa mga dulumtanan nga ilang gihimo. Bisan pa niana itudlo nako sila nga mga tigdumala sa Templo, alang sa tanang pag-alagad niini ug sa tanan nga buhaton sulod niini. “Apan ang mga pari nga mga Levihanon nga kaliwat ni Zadok, nga nagtuman sa sugo sa akong balaang dapit sa diha nga nahisalaag ang mga anak sa Israel gikan kanako, moduol kanako sa pag-alagad kanako. Sila mag-alagad sa akong atubangan sa paghalad alang kanako sa tambok ug dugo, nag-ingon ang Ginoong Dios. Sila mosulod sa akong balaang dapit ug sila moduol sa akong lamisa aron sa pag-alagad kanako, ug sila magtuman sa akong sugo. Ug sa dihang mosulod sila sa mga ganghaan sa sulod nga hawanan, sila magsul-ob sa mga bisti nga lino, ug walay bisti nga de lana nga anaa kanila samtang sila mag-alagad diha sa mga ganghaan sa sulod nga hawanan, ug didto sa sulod. Sila magsul-ob ug lino nga purong diha sa ilang mga ulo, ug lino nga mga karsunsilyo sa ilang mga hawak, sila dili magsul-ob ug bisan unsa nga makapasingot. Ug sa diha nga sila mogula ngadto sa gawas nga hawanan, ngadto sa katawhan, hukason nila ang ilang bisti nga maoy gisul-ob nila sa ilang pag-alagad, ug hiposon kini didto sa mga balaang lawak, ug isul-ob nila ang laing mga bisti aron sila dili makatakod sa pagkabalaan ngadto sa katawhan pinaagi sa ilang mga bisti. Dili nila kiskisan ang ilang ulo o patas-on ang ilang mga pungpong sa buhok, putlan lamang nila ang buhok sa ilang mga ulo. Walay pari nga moinom ug bino sa diha nga sila mosulod ngadto sa sulod nga hawanan. Dili sila mangasawa ug biyuda o kadtong gibulagan sa bana, hinuon maoy pangasaw-on nila ang mga ulay nga kaliwat sa balay sa Israel, o usa ka biyuda nga biyuda sa usa ka pari. Tudloan nila ang akong katawhan sa kalainan sa balaan ug sa kasagaran, ug ipaila kanila ang kalainan sa hugaw ug sa hinlo. Diha sa panagsumpaki sila motindog ingon nga maghuhukom ug sila maghukom sumala sa akong mga paghukom. Sila magtuman sa akong mga balaod ug sa akong mga lagda diha sa tanan nakong nga mga tinakdang kasaulogan, ug sila magbalaan sa akong mga adlawng igpapahulay. Dili sila maghugaw sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagduol sa tawo nga patay, apan alang sa amahan o sa inahan o alang sa anak nga lalaki o babaye, alang sa igsoon nga lalaki o alang sa igsoon nga babaye nga wala pa maminyo, mahimong mahugawan nila ang ilang kaugalingon. Human siya mahinlo, siya mag-ihap ug pito ka adlaw. Ug sa adlaw nga siya mosulod sa balaang dapit, ngadto sa sulod nga hawanan, sa pag-alagad diha sa balaang dapit, siya maghalad sa iyang halad tungod sa sala, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Mao kini ang ilang panulundon, ako mao ang ilang panulondon; ug kamo dili maghatag kanila ug mga katigayonan diha sa Israel, ako mao ang ilang katigayonan. Sila magkaon sa mga halad pagkaon ug sa halad tungod sa sala ug sa halad tungod sa paglapas, ug ang tanang butang nga gigahin sa Israel maangkon nila. Ug ang una sa tanang mga unang bunga sa bisan unsa matang, ug ang matag halad sa tanang matang, gikan sa tanan ninyong mga halad, maangkon sa mga pari. Ihatag usab ninyo sa mga pari ang una sa inyong minasa, aron ang panalangin magpabilin diha sa inyong balay. Ang mga pari dili magkaon sa bisan unsang butang, langgam man o hayop nga namatay sa iyang kaugalingon o gikuniskunis. Unya sa diha nga magbahin kamo sa yuta ingon nga panulundon, maggahin kamo alang sa Ginoo ug usa ka bahin sa yuta ingon nga balaang luna, 25,000 ka maniko ang gitas-on ug 20,000 ka maniko ang gilapdon. Kini mahimong balaan sulod sa tibuok utlanan niini. Niini usa ka bahin nga kuwadrado nga lima ka gatos ka maniko ang matag kilid igahin alang sa balaang dapit ug may kalim-an ka maniko nga maglibot ingon nga hawan nga dapit. Ug diha sa balaan nga luna ikaw nagsukod ug usa ka bahin nga kawhaan ug lima ka libo ka maniko ang gitas-on ug napulo ka libo ang gilapdon, diin mahimutang ang balaang dapit, ang labing balaan nga dapit. Kini mao ang balaan nga bahin sa yuta. Kini alang sa mga pari nga mag-alagad sa balaang dapit ug moduol sa pag-alagad sa Ginoo, ug kini mahimong dapit alang sa ilang mga balay, ug usa ka luna nga balaan alang sa balaang dapit. Laing bahin nga 25,000 ka maniko ang gitas-on ug napulo ka libo ka maniko ang gilapdon ang alang sa mga Levihanon nga mag-alagad sa balay, nga mapanag-iya nila alang sa ilang kaugalingon ingon nga mga siyudad nga kapuy-an. “Ubay sa bahin nga gigahin ingon nga balaan nga luna, maggahin ikaw ug luna nga panag-iyahon sa siyudad nga lima ka libo ka maniko ang gilapdon ug 25,000 ang gitas-on, kini iya sa tibuok nga balay sa Israel. “Ug ngadto sa pangulo mao ang yuta sa duha ka kilid sa balaan nga luna ug sa luna sa siyudad, ubay sa balaang luna ug sa luna sa siyudad, dapit sa kasadpan ug sa silangan, sumala sa gitas-on sa usa sa mga bahin sa mga banay, ug molahos gikan sa kasadpan ngadto sa silangang utlanan sa yuta. Kini mao ang iyang mapanag-iya diha sa Israel. Ug ang akong mga pangulo dili na magdaogdaog sa akong katawhan, hinuon ihatag nila sa balay sa Israel ang yuta sumala sa ilang mga banay. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Igo na, O mga pangulo sa Israel! Biyai ang kabangis ug ang pagpanglupig, ug ipahamtang ang hustisya ug ang pagkamatarong. Hunonga ang pagpangilog ninyo sa kabtangan sa akong katawhan, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Kinahanglan nga magbaton kamo ug tukma nga mga timbangan ug matarong nga epha, ug tukma nga bat. Kinahanglan nga ang epha ug ang bat usa ra ka sukod, aron ang bat makasulod ug usa sa napulo ka bahin sa homer, ug ang epha makasulod ug usa sa napulo ka bahin sa homer, ang homer maoy sumbanan nga taksanan. Ug ang siklo kinahanglan adunay 20 ka gera. Ang 20 ka siklo, ang 25 ka siklo ug ang napulo ug lima ka siklo maoy inyong usa ka mina. “Mao kini ang halad nga inyong ihalad: ikaunom nga bahin sa epha gikan sa usa ka homer nga trigo ug ikaunom nga bahin sa usa ka epha gikan sa usa ka homer nga sebada, ug ingon nga tinakda nga bahin sa lana, ang ikanapulo nga bahin sa bat nga gikan matag kor, (ang kor sama sa homer, napulo ka bat); ug usa ka karnero gikan sa matag panon nga duha ka gatos, gikan sa mga pasibsibanan sa Israel. Kini mao ang halad alang sa mga halad nga pagkaon ug alang sa mga halad nga sunogon ug alang sa mga halad sa pakigdait, sa paghimo sa pagtabon sa sala alang kanila, nag-ingon ang Ginoong Dios. Ang tanang katawhan sa yuta maghatag niining halad ngadto sa pangulo sa Israel. Katungdanan sa pangulo ang paghatag sa mga halad nga sunogon, sa mga halad nga pagkaon ug sa mga halad nga ilimnon panahon sa mga kasaulogan, sa mga bag-ong subang sa bulan ug sa mga adlawng igpapahulay, sa tanang mga tinakda nga kasaulogan sa balay sa Israel. Siya mag-andam sa halad tungod sa sala, sa halad nga pagkaon, sa halad nga sunogon ug sa halad sa pakigdait aron sa paghimo sa pagtabon sa sala alang sa balay sa Israel. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Sa unang bulan, sa unang adlaw sa bulan, magkuha ka ug usa ka batan-ong torong baka nga walay tatsa, ug hinloi ang balaang dapit. Ug ang pari magkuha ug dugo sa halad tungod sa sala, ug ibutang kini sa mga haligi sa pultahan sa Templo, ug sa upat ka mga suok sa ngilit sa halaran, ug sa mga haligi sa ganghaan sa sulod nga hawanan. Unya himoon nimo ang samang paagi sa ikapitong adlaw sa bulan alang sa matag usa nga nakasala tungod sa sayop o sa pagkawalay kahibalo, busa himoon nimo ang pagtabon sa sala alang sa Templo. “Sa unang bulan, sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa bulan, himoa ninyo ang kasaulogan sa Pagsaylo, ug sulod sa pito ka adlaw ang pan nga walay patubo maoy kan-on ninyo. Ug nianang adlawa ang pangulo mag-andam alang sa iyang kaugalingon ug alang sa tanang katawhan sa yuta ug usa ka torong baka alang sa usa ka halad tungod sa sala. Sa pito ka adlaw nga pagsaulog, siya mag-andam ug usa ka halad nga sunogon ngadto sa Ginoo, pito ka batan-ong torong baka ug pito ka laking karnero nga walay tatsa, matag adlaw sulod sa pito ka adlaw, ug usa ka laking kanding matag adlaw alang sa halad tungod sa sala. Ug siya mag-andam ug usa ka halad nga pagkaon usa ka epha uban sa matag torong baka ug usa ka epha uban sa matag laking karnero, ug usa ka hin nga lana uban sa matag epha. Sa ikapito nga bulan, sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa bulan, panahon sa kasaulogan, himoon niya ang samang pangandam alang sa halad tungod sa sala, sa halad nga sunogon ug sa mga halad nga pagkaon, ug sa lana. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Ang ganghaan sa sulod nga hawanan nga nag-atubang sa silangan tak-opan sulod sa unom ka adlaw nga tingbuhat, apan sa adlawng igpapahulay kini buksan, ug sa adlaw sa bag-ong subang sa bulan kini buksan. Ang pangulo mosulod agi sa agianan sa ganghaan nga dapit sa gawas, ug motindog tupad sa haligi sa ganghaan. Ang mga pari maoy maghalad sa iyang halad nga sunogon, ug sa iyang mga halad sa pakigdait, ug siya magsimba didto sa tugkaran sa ganghaan. Ug siya mogula, apan ang ganghaan dili tak-opan hangtod sa gabii. Ug ang katawhan sa yuta magsimba didto sa pultahan sa maong ganghaan sa atubangan sa Ginoo sa mga adlawng igpapahulay ug sa mga bag-ong subang sa bulan. Ug ang halad nga sunogon nga ihalad sa pangulo ngadto sa Ginoo nga himoon sa adlawng igpapahulay, unom ka nating karnero nga walay tatsa ug usa ka laking karnero nga walay tatsa, ug ang halad nga pagkaon uban sa laking karnero, usa ka epha ug ang halad nga pagkaon uban sa mga nating karnero sumala sa mahimo niya sa paghatag, ug usa ka hin nga lana uban sa matag epha. Sa adlaw sa bag-ong subang sa bulan maghalad siya ug usa ka batan-ong torong baka nga walay tatsa ug unom ka nating karnero ug usa ka laking karnero, kini kinahanglan walay tatsa. Ingon nga halad nga pagkaon, siya magtagana ug usa ka epha uban sa torong baka ug usa ka epha uban sa laking karnero ug uban sa mga nating karnero sumala sa iyang mahimo, ug usa ka hin nga lana sa matag epha. Sa diha nga mosulod na ang pangulo, siya mosulod agi sa agianan sa ganghaan, ug siya mogula sa samang agianan. “Sa diha nga ang katawhan sa yuta moanhi sa atubangan sa Ginoo panahon sa mga tinakda nga kasaulogan, kadtong mosulod agi sa amihanang ganghaan aron sa pagsimba mogula agi sa habagatang ganghaan, ug kadtong mosulod agi sa habagatang ganghaan mogula usab agi sa amihanang ganghaan. Siya dili mobalik agi sa ganghaan diin siya misulod, kondili siya mogula lahos sa ganghaan nga atbang sa iyang gisudlan. Sa diha nga sila mosulod, ang pangulo mosulod uban kanila, ug sa diha nga manggula sila siya mogula usab. “Ug panahon sa mga kasaulogan ug sa tinakdang mga panahon, ang halad nga pagkaon usa ka epha uban sa usa ka torong baka, ug usa ka epha uban sa usa ka laking karnero, ug uban sa mga nating karnero sumala sa iyang ikahatag, ug usa ka hin nga lana uban sa matag epha. Sa diha nga ang pangulo mag-andam ug usa ka halad nga kinabubut-on, usa ka halad nga sunogon o mga halad sa pakigdait ingon nga usa ka halad nga kinabubut-on ngadto sa Ginoo, ang ganghaan nga nag-atubang sa silangan buksan alang kaniya, ug siya maghalad sa iyang halad nga sunogon, o sa iyang mga halad sa pakigdait, sama sa iyang buhaton panahon sa adlawng igpapahulay. Unya mogula siya, ug human sa iyang paggula tak-opan ang ganghaan. “Siya mag-andam ug usa ka nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon nga walay tatsa alang sa usa ka halad nga sunogon ngadto sa Ginoo matag adlaw, mag-andam siya niini matag buntag. Ug siya mag-andam ug usa ka halad nga pagkaon uban niini matag buntag, ikaunom nga bahin sa usa ka epha ug, ikatulo nga bahin sa usa ka hin nga lana aron iahog sa harina ingon nga usa ka halad nga pagkaon ngadto sa Ginoo. Mao kini ang tulumanon sa magpadayon nga halad nga sunogon. Busa ang nating karnero ug ang halad nga pagkaon ug ang lana andamon matag buntag alang sa magpadayon nga halad nga sunogon. “Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: Kon ang pangulo mohatag ug usa ka gasa sa bisan kinsa sa iyang mga anak nga lalaki gikan sa iyang napanunod, kini maiya sa iyang mga anak nga lalaki, kini ilang katigayonan pinaagi sa panulundon. Apan kon siya mohatag ug usa ka gasa gikan sa iyang panulundon ngadto sa usa sa iyang mga sulugoon, kini maiya hangtod sa tuig sa kagawasan unya kini iuli ngadto sa pangulo, apan mahitungod sa iyang panulundon, kini maiya lamang sa iyang mga anak nga lalaki. Ang pangulo dili makakuha gikan sa panulundon sa katawhan aron sa pagpapahawa kanila gikan sa ilang napanag-iya. Siya maghatag ug panulundon sa iyang mga anak nga lalaki gikan sa iyang kaugalingon nga katigayonan aron walay usa sa akong katawhan nga mapahawa gikan sa iyang katigayonan.” Unya gidala ako niya agi sa agianan nga diha sa kilid sa ganghaan, ngadto sa amihanang bahin sa mga balaang lawak alang sa mga pari. Didto akong nakita ang usa ka dapit sa kinatumyang bahin sa kasadpan. Ug siya miingon kanako, “Kini mao ang dapit diin pabukalan sa mga pari ang halad tungod sa paglapas ug ang halad tungod sa sala, ug diin lutoon nila ang halad nga pagkaon, aron dili nila kini dad-on ngadto sa gawas nga hawanan ug nga makatakod sa pagkabalaan ngadto sa katawhan.” Unya gidala niya ako ngadto sa gawas nga hawanan ug gipaagi ako niya sa upat ka suok sa hawanan, ug sa matag suok sa hawanan may hawanan. Sa upat ka suok sa hawanan may gagmay nga hawanan nga 40 ka maniko ang gitas-on ug 30 ka maniko ang gilapdon, kining upat managsama ug sukod. Diha sa sulod, libot sa matag usa sa upat ka hawanan adunay bungbong nga tisa ug mga abohan nga gibuhat diha sa ubos sa bungbong nga naglibot. Unya siya miingon kanako, “Mao kini ang mga lawak nga lutoanan, diin ang mga mag-alagad sa Templo magluto sa halad sa katawhan.” Unya gidala niya ako pagbalik ngadto sa ganghaan sa Templo, ug dihay tubig nga nagdagayday gikan sa ilalom sa tugkaran sa Templo paingon sa silangan, kay ang Templo nag-atubang man sa silangan, ug ang tubig midagayday gikan sa ilalom, gikan sa habagatan sa Templo, sa habagatang bahin sa halaran. Unya gidala ako niya sa gawas agi sa amihanang ganghaan ug gidala ako niya libot ngadto sa gawas nga ganghaan nga nag-atubang sa silangan, ug ang tubig nagbul-og gikan sa habagatan nga bahin. Paingon sa silangan dala ang pisi nga igsusukod, ang tawo misukod ug usa ka libo ka maniko ug iya akong gipaubog sa tubig, ug kini kutob sa kiting ang giladmon. Misukod na usab siya ug usa ka libo ka maniko ug gipaubog ako niya sa tubig, kini kutob sa tuhod ang giladmon. Misukod na usab siya ug usa ka libo ka maniko, ug gipaubog ako niya sa tubig, kini kutob sa hawak. Unya misukod na usab siya ug usa ka libo ka maniko, ug kini usa ka suba nga dili na nako malabang, kay ang tubig mitubo man, lawom nga igo nga kalangoyan, usa ka suba nga dili na malabang. Ug siya miingon kanako, “Anak sa tawo, nakita ba nimo kini?” Unya gidala niya ako balik ngadto sa tampi sa suba. Sa diha nga mibalik ako, nakita nako sa tampi sa suba nga dihay daghan kaayong mga kahoy sa usa ka daplin ug sa pikas daplin. Unya siya miingon kanako, “Kining tubig nagbul-og paingon sa kayutaan sa silangan, ug molugsong ngadto sa Araba, ug sa dihang mosulod kini sa nagpundo nga tubig sa dagat ug ang tubig niini mahimong tab-ang. Bisan asa mopaingon ang suba, ang mga buhing binuhat nga modugok mangabuhi ug aduna unyay daghan kaayong isda, tungod kay kining tubiga modangat didto. Kini mahimong tab-ang ug mabuhi ang tanang butang nga agian suba. Ang mga mangingisda magtindog sa daplin niini, gikan sa En-gedi hangtod sa En-eglaim mahimong dapit nga ladlaran sa mga pukot. Ang mga isda niini mahimong daghan kaayong matang sama sa mga isda sa Dakong Dagat. Apan ang mga dapit niini nga kalapokan ug ang mga lamakan dili mahimong tab-ang; kini igahin alang sa asin. Sa mga tampi sa suba, sa duha ka daplin sa suba, manubo ang tanang mga kahoy nga makaon, nga ang dahon dili malaya o mawad-an sa iyang bunga. Kini mobunga ug bag-ong bunga matag bulan, tungod kay ang tubig alang niini nagdayday man gikan sa balaang dapit, ug ang bunga niini makaon ug ang dahon niini alang sa pagpanambal.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Kini mao ang mga utlanan, nga pinaagi niini bahinon ninyo ang yuta nga panulundon sumala sa napulo ug duha ka banay sa Israel. Si Jose makadawat ug duha ka bahin. Angayon ninyo kini pagbahin, kay gipanumpa nako nga ihatag kini sa inyong katigulangan, ug kining yutaa maanha kaninyo ingon nga panulundon. “Kini mao ang utlanan sa yuta. Sa amihanang bahin, gikan sa Dakong Dagat agi sa Hetlon, ngadto sa agianan sa pagsulod sa Hamat ug hangtod sa Zedad, sa Berota, sa Sibraim, nga anaa sa tungatunga sa utlanan sa Damasco ug sa Hamat, hangtod sa Haser-haticon nga anaa sa utlanan sa Hauran. Busa ang utlanan mosubay gikan sa dagat, ngadto ang Hasar-enon, nga anaa sa amihanang utlanan sa Damasco, uban sa utlanan sa Hamat ngadto sa amihanan. Kini mao ang amihanang bahin. “Sa silangang bahin, ang utlanan mosubay tungatunga sa Hauran ug sa Damasco, ubay sa Jordan, tungatunga sa Gilead ug sa yuta sa Israel, ngadto sa dagat sa silangan hangtod sa Tamar. Kini mao ang silangang bahin. “Sa habagatan nga bahin, kini mosubay gikan sa Tamar hangtod sa katubigan sa Meribat-kades, unya mosubay sa suba sa Ehipto ngadto sa Dakong Dagat. Kini mao ang habagatan nga bahin. “Sa kasadpan nga bahin, ang Dakong Dagat mao ang utlanan hangtod sa dapit nga atbang sa agianan sa Hamat. Kini mao ang kasadpan nga bahin. “Sa ingon niini bahinon ninyo kining yutaa alang kaninyo sumala sa mga banay sa Israel. Igahin kini ninyo ingon nga panulundon alang kaninyo ug sa mga langyaw nga nagpuyo taliwala kaninyo, nga nanganak uban kaninyo. Sila mahimo alang kaninyo nga sama sa mga tawong lumad nga katawhan sa Israel. Sila makabaton ug panulundon uban kaninyo taliwala sa mga banay sa Israel. Ug bisan asang banaya magpuyo ang langyaw, didto hatagan ninyo siya ug panulundon, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Mao kini ang mga ngalan sa mga banay: Gikan sa amihanang utlanan, gikan sa dagat agi sa Hetlon hangtod sa agianan sa pagsulod sa Hamat hangtod sa Hasar-enon nga anaa sa amihanang utlanan sa Damasco, atbang sa Hamat ug kini mopadayon gikan sa silangan ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Dan. Kasikbit sa kayutaan ni Dan, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Aser. Kasikbit sa kayutaan ni Aser, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Neftali. Kasikbit sa kayutaan ni Neftali, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Manases. Kasikbit sa kayutaan ni Manases, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Efraim. Kasikbit sa kayutaan ni Efraim, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Ruben. Kasikbit sa kayutaan ni Ruben, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Juda. “Kasikbit sa kayutaan ni Juda, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, mao ang bahin nga imong igahin, 25,000 ka maniko ang gilapdon ug ang gitas-on, sama sa usa sa mga bahin sa mga banay gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan. Ang balaang dapit anha sa taliwala niini. Ang luna nga inyong igahin alang sa Ginoo, 25,000 ka maniko ang gitas-on ug 20,000 ka libo ang gilapdon. Mao kini ang pagbahin sa balaan nga luna. Ang mga pari adunay bahin nga 25,000 ka maniko sa amihanang bahin, napulo ka libo ka maniko nga gilapdon sa kasadpang bahin, napulo ka libo ka maniko nga gilapdon sa silangang bahin, ug 25,000 ka maniko nga gitas-on sa habagatang bahin, ug ang balaan nga dapit sa Ginoo anha sa taliwala niini. Kini alang sa mga pari nga gibalaan, ang mga kaliwat ni Zadok nga nagtuman sa akong mga sugo, nga wala mahisalaag sa diha nga nahisalaag ang katawhan sa Israel, sama sa pagkahisalaag sa mga Levihanon. Ug kini mailaha ingon nga ginahin nga bahin gikan sa balaang bahin sa yuta, usa ka labing balaang dapit, kasikbit sa kayutaan sa mga Levihanon. Ug ubay sa kayutaan sa mga pari, ang mga Levihanon hatagan ug luna nga 25,000 ka maniko ang gitas-on, ug napulo ka libo ang gilapdon. Ang kinatibuk-an nga gitas-on sa iyang bahin 25,000 ug ang gilapdon 20,000. Sila dili magbaligya bisan usa niini, o magbaylo niini. Dili sila maglain niining piniling bahin sa yuta, kay kini balaan man alang sa Ginoo. “Ang nahibilin nga lima ka libo ka maniko ang gilapdon ug ang kawhaan ug lima ka libo ang gitas-on maoy alang sa kasagarang gamit alang sa siyudad, alang sa puluy-anan ug alang sa hawan nga dapit. Ang siyudad anha sa taliwala niini. Ug mao kini ang mga sukod niini. Ang amihanang bahin 4,500 ka maniko, ang habagatang bahin 4,500, ang silangang bahin 4,500 ug ang kasadpang 4,500. Ang siyudad adunay hawan nga dapit, sa amihanan 250, sa habagatan 250, sa silangan 250, ug sa kasadpan 250. Ang nahibilin sa gitas-on nga ubay sa balaan nga bahin, napulo ka libo ka maniko dapit sa silangan, napulo ka libo dapit sa kasadpan, ug kini kasikbit sa balaan nga bahin. Ang abot niini maoy pagkaon alang kanila nga nag-alagad didto sa siyudad. Ang mga nag-alagad sa siyudad nga gikan sa tanang mga banay sa Israel mag-uma niini. Ang tibuok nga bahin nga inyong igahin 25,000 ka maniko sa matag kilid. Mao kini ang balaang bahin uban sa luna alang sa siyudad. “Ang mahabilin sa duha ka kilid sa balaang bahin ug sa luna sa siyudad iya sa pangulo. Sumpay kini sa 25,000 ka maniko sa balaang bahin ngadto sa silangang utlanan ug paingon sa kasadpan sa 25,000 paingon sa kasadpan nga utlanan, ubay sa mga bahin sa mga banay, kini alang sa pangulo. Ang balaang bahin ug ang balaang dapit sa Templo anha sa taliwala niini. Ang luna sa mga Levihanon ug ang luna sa siyudad, anha sa taliwala sa luna nga iya sa pangulo. Ang bahin sa pangulo anha mahimutang taliwala sa yuta ni Juda ug sa yuta ni Benjamin. “Ug mahitungod sa ubang mga banay: gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Benjamin. Kasikbit sa kayutaan ni Benjamin, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Simeon. Kasikbit sa kayutaan ni Simeon, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Isacar. Kasikbit sa kayutaan ni Isacar, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Zabulon. Kasikbit sa kayutaan ni Zabulon, gikan sa silangang bahin ngadto sa kasadpan, usa ka bahin alang kang Gad. Kasikbit sa kayutaan ni Gad ngadto sa habagatan, ang utlanan mosubay gikan sa Tamar ngadto sa katubigan sa Meribat-kades ug ngadto sa suba sa Ehipto ngadto sa Dakong Dagat. Kini mao ang yuta nga inyong bahinon alang sa mga banay sa Israel ingon nga panulundon, ug kini mao ang ilang mga bahin, nag-ingon ang Ginoong Dios. “Kini mao ang mga gawasanan sa siyudad: Sa amihanan nga bahin, 4,500 ka maniko sumala sa sukod, adunay tulo ka ganghaan, ang ganghaan ni Ruben, ang ganghaan ni Juda ug ang ganghaan ni Levi. Ang mga ganghaan sa siyudad ginganlan sumala sa mga banay sa Israel. Sa silangang bahin nga 4,500 ka maniko, adunay tulo ka ganghaan, ang ganghaan ni Jose, ang ganghaan ni Benjamin ug ang ganghaan ni Dan. Sa habagatang bahin nga 4,500 ka maniko ang sukod, adunay tulo ka ganghaan, ang ganghaan ni Simeon, ang ganghaan ni Isacar ug ang ganghaan ni Zabulon. Sa kasadpang bahin nga 4,500 ka maniko, adunay tulo ka ganghaan, ang ganghaan ni Gad, ang ganghaan ni Aser ug ang ganghaan ni Neftali. Ang sukod libot sa siyudad 18,000 ka maniko. Ang ngalan sa siyudad sukad nianang adlawa, Ang Ginoo atua didto.” Sa ikatulo nga tuig sa pagmando ni Jehoiakim nga hari sa Juda, si Nabucodonosor nga hari sa Babilonia miadto sa Jerusalem ug mipalibot niini. Ang Ginoo mitugyan kang Jehoiakim nga hari sa Juda ngadto sa iyang kamot uban ang pipila ka mga galamiton sa balay sa Dios, ug gidala niya sila ngadto sa yuta sa Sinar, sa balay sa iyang diosdios, ug gibutang ang mga galamiton diha sa tipiganan sa iyang diosdios. Unya ang hari misugo kang Aspenas nga pangulo sa iyang mga yunoko sa pagdala sa pipila sa katawhan sa Israel, gikan sa harianon nga panimalay ug sa mga halangdon, mga batan-on nga walay apan sa lawas, ambongan ug batid sa tanang kaalam, tinugahan sa kahibalo, hait ug salabotan, ug takos sa pag-alagad sa palasyo sa hari, ug sa pagtudlo kanila sa mga letra ug sa pinulongan sa mga Caldeanhon. Ang hari nagpalain alang kanila ug inadlawng bahin sa mga lamian nga pagkaon nga gikaon sa hari, ug sa bino nga iyang giinom. Kinahanglan nga magtuon sila sulod sa tulo ka tuig ug sa kataposan niana nga panahon kinahanglan nga mangatubang sila sa hari. Uban niini mao sila si Daniel, si Ananias, si Misael ug si Asarias, gikan sa banay ni Juda. Ang pangulo sa mga yunoko mihatag kanila ug mga ngalan: si Daniel iyang gitawag ug Beltesasar, si Ananias iyang gitawag ug Sadrac ug si Misael iyang gitawag ug Mesac, ug si Asarias iyang gitawag ug Abednego. Apan si Daniel mihukom nga dili niya hugawan ang iyang kaugalingon sa mga lamiang pagkaon sa hari, o sa bino nga giinom sa hari, busa iyang gihangyo ang pangulo sa mga yunoko nga tugotan siya sa dili paghugaw sa iyang kaugalingon. Unya ang Dios mihatag kang Daniel ug pag-uyon ug kaluoy sa panan-aw sa pangulo sa mga yunoko. Ang pangulo sa mga yunoko miingon kang Daniel, “Nahadlok ako kay tingali unya ug ang akong agalon nga hari nga maoy nagbuot sa inyong pagkaon ug sa inyong ilimnon makakita nga anaa kamo sa ubos nga kahimtang kay sa mga batan-ong lalaki nga sama sa inyong panuigon. Busa inyong gibutang sa kakuyaw ang akong ulo sa atubangan sa hari.” Unya si Daniel misulti sa piniyalan nga gitudlo sa pangulo sa mga yunoko aron sa pag-atiman kang Daniel, kang Ananias, kang Misael ug kang Asarias, “Sulayi ang imong mga sulugoon sulod sa napulo ka adlaw. Pahatagi kami ug mga utan nga among kan-on, ug tubig nga imnon. Unya panid-i ang among mga panagway ug ang panagway sa mga batan-ong lalaki nga nagkaon sa mga lamiang pagkaon sa hari, ug sumala sa imong makita, buhata ang angay sa imong mga sulugoon.” Busa siya namati kanila niining butanga ug gisulayan sila sulod sa napulo ka adlaw. Human sa napulo ka adlaw, nakita nga maayo pa ang ilang mga panagway ug tambok pa ug lawas kay sa tanan nga mga batan-ong lalaki nga nangaon sa mga lamiang pagkaon sa hari. Busa gikuha sa piniyalan ang ilang mga lamiang pagkaon ug ang bino nga ipainom unta kanila ug gihatagan sila ug utan. Mahitungod niining upat ka batan-ong lalaki, ang Dios naghatag kanila ug kahibalo ug kabatid sa tanang sinulat ug kaalam, ug si Daniel adunay panabot sa tanang mga panan-awon ug sa mga damgo. Human sa panahon, sa diha nga ang hari nagsugo nga ipadala sila, ang pangulo sa mga yunoko midala kanila ngadto sa atubangan ni Nabucodonosor. Ug ang hari nakigsulti kanila, ug kanilang tanan walay nakita nga sama kang Daniel, kang Ananias, kang Misael ug kang Asarias, busa mipabilin sila sa atubangan sa hari. Sa tanang butang mahitungod sa kaalam ug sa salabotan mahitungod niini nagpakisayod kanila ang hari, iyang nakita nga sila napulo ka pilo nga labing maayo kay sa tanang mga salamangkiro ug mga tigpanglamat sa tibuok niyang gingharian. Ug si Daniel nagpadayon hangtod sa unang tuig ni Hari Ciro. Sa ikaduha nga tuig sa paghari ni Nabucodonosor, siya nagdamgo ug ang iyang espiritu nasamok ug dili na siya makatulog. Unya ang hari nagsugo sa pagpatawag sa tanang mga tigsalamangka, sa mga tigpanglamat, sa mga anting-antingan ug sa mga Caldeanhon aron sa pagsulti sa hari sa iyang mga damgo. Busa sila miadto ug nangatubang sa hari. Ang hari miingon kanila, “Ako adunay sa usa ka damgo ug ang akong espiritu nasamok sa tinguha sa pagkasayod sa damgo.” Unya ang mga Caldeanhon miingon sa hari, diha sa pinulongan nga Aramaico, “O hari, mabuhi ka hangtod sa kahangtoran! Suginli ang imong mga alagad sa damgo, ug among ipadayag ang hubad.” Ang hari mitubag sa mga Caldeanhon, “Ang pulong gikan kanako dili kaduhaduhaan: kon kamo dili makapahibalo kanako sa damgo ug sa hubad niini, wataswatason kamo ug ang inyong mga balay gub-on. Apan kon ipadayag ninyo kanako ang damgo ug ang hubad niini, makadawat kamo gikan kanako ug mga gasa ug mga ganti ug dakong dungog. Busa ipadayag kanako ang damgo ug ang hubad niini.” Mitubag sila sa ikaduhang higayon, “Ipasulti sa hari ngadto sa iyang mga alagad ang iyang damgo, ug kami magpadayag sa hubad niini.” Ang hari mitubag, “Ako nasayod gayod nga kamo buot maglangan sa panahon tungod kay nakita man ninyo nga ang pulong nga gikan kanako dili kaduhaduhaan, nga kon kamo dili makapadayag kanako sa damgo, adunay usa lamang ka silot alang kaninyo. Kamo misugot sa pagsulti ug bakak ug daotan nga mga pulong sa akong atubangan, hangtod nga mausab ang panahon. Busa isulti kanako ang damgo ug ako mahibalo nga kamo makapadayag kanako sa hubad niini.” Ang mga Caldeanhon mitubag sa hari, “Walay usa ka tawo sa yuta nga makahatag sa gipangayo sa hari kay walay bantogan ug gamhanan nga hari nga nakapangayo ug ingon nianang butanga sa mga salamangkiro o sa tigpanglamat o sa Caldeanhon. Ang butang nga gipangayo sa hari lisod ug walay bisan kinsa nga makapadayag niini sa hari gawas sa mga dios nga ang puluy-anan dili uban sa unod.” Tungod niini ang hari nasuko ug napungot sa hilabihan ug nagsugo nga pamatyon ang tanang maalamon nga mga tawo sa Babilonia. Busa gipahibalo nga ang tanang mga maalamon nga mga tawo pamatyon; ug ilang gipangita si Daniel ug ang iyang mga kauban aron patyon. Unya si Daniel mitubag uban ang kaalam ug kaligdong ngadto kang Arioc, ang kapitan sa mga bantay sa hari nga miadto aron sa pagpatay sa mga tawong maalamon sa Babilonia. Siya miingon kang Arioc nga kapitan sa hari, “Nganong hilabihan man ka bug-at ang sugo sa hari?” Unya si Arioc mipahibalo sa maong butang kang Daniel. Ug si Daniel misulod ug mihangyo sa hari nga hatagan siya ug panahon nga iyang mapadayag ang hubad ngadto sa hari. Unya miadto si Daniel sa iyang balay ug gipahibalo ang maong butang ngadto kang Ananias, kang Misael ug kang Asarias nga iyang mga kauban, ug gisultihan sila sa pagpangamuyo sa kaluoy sa Dios sa langit mahitungod niining tinago, aron si Daniel ug ang iyang mga kauban dili mangamatay uban sa mga maalamong tawo sa Babilonia. Unya ang tinago gipadayag kang Daniel pinaagi sa usa ka panan-awon sa pagkagabii. Unya gidayeg ni Daniel ang Dios sa langit. Si Daniel miingon: “Dalaygon ang ngalan sa Dios hangtod sa kahangtoran, iya ang kaalam ug ang gahom. Siya nag-usab sa mga takna ug sa mga panahon; siya nagpapha sa mga hari ug nagpahiluna sa mga hari; siya naghatag ug kaalam sa mga maalamon ug kahibalo ngadto sa adunay panabot. Gipadayag niya ang mga lalom ug tinago nga mga butang; siya nasayod sa unsay anaa sa kangitngit, ug ang kahayag nagpuyo uban kaniya. Nganha kanimo, O Dios sa akong mga katigulangan, ako nagpasalamat ug nagdayeg kay ikaw naghatag kanako ug kaalam ug kalig-on ug nagpadayag kanako sa among gipangayo kanimo, kay imong gipadayag kanamo ang butang mahitungod sa hari.” Busa miadto si Daniel kang Arioc nga gitudlo sa hari sa pagpatay sa mga maalamong tawo sa Babilonia. Miadto siya ug misulti kaniya, “Ayaw patya ang mga maalamong tawo sa Babilonia. Dad-a ako sa atubangan sa hari ug akong ipadayag sa hari ang hubad.” Unya gidali pagdala ni Arioc si Daniel ngadto sa atubangan sa hari ug miingon kaniya niini, “Akong nakit-an diha sa mga binihag nga gikan sa Juda ang tawo nga makahimo sa pagpadayag sa hubad ngadto sa hari.” Ang hari miingon kang Daniel, nga ang ngalan mao si Beltesasar, “Makahimo ba ikaw sa pagpadayag kanako sa damgo nga akong nakita ug sa hubad niini?” Si Daniel mitubag sa hari, “Walay maalamong tawo, mga tigpanglamat, mga tigsalamangka, o tigpanagna pinaagi sa mga bituon nga makahimo sa pagpadayag ngadto sa hari sa tinago nga iyang gipangayo, apan adunay usa ka Dios sa langit nga mopadayag sa mga tinago ug siya nagpahibalo kang Hari Nabucodonosor unsa ang mahitabo sa ulahing mga adlaw. Ang imong damgo ug ang mga panan-awon sa imong ulo sa naghigda ikaw sa imong higdaanan mao kini: Nganha kanimo, O hari, sa naghigda ikaw sa higdaanan miabot ang mga hunahuna sa mahitabo sa kaulahian ug siya nga nagpadayag sa mga tinago nagpahibalo kanimo sa mahitabo. Apan alang kanako, dili tungod sa bisan unsang kaalam nga labaw sa uban nga mga buhi nga kining tinago gipadayag kanako kondili aron nga ang hubad ikapadayag ngadto sa hari, ug aron mahibalo ikaw sa mga hunahuna sa imong kasingkasing. “Imong nakita, O hari, ug tan-awa, usa ka dakong larawan. Kining larawan, gamhanan ug hilabihan ka silaw, nagtindog sa imong atubangan ug ang dagway niini makalilisang. Ang ulo niini nga larawan gikan sa maayong bulawan, ang dughan niini ug ang mga bukton niini gikan sa plata, ang tiyan niini ug ang mga paa niini gikan sa bronsi, ang mga bitiis niini puthaw, ang mga tiil niini puthaw sa ubang bahin, ug yutang kulonon sa ubang bahin. Samtang ikaw nagtan-aw, ang usa ka bato gisapsap sa dili kamot sa tawo ug giigo ug gihapak ang larawan diha sa mga tiil niini nga puthaw ug yuta nga kulonon, ug gidugmok kini. Unya ang puthaw, ang yutang kulonon, ang bronsi, ang plata ug ang bulawan, nagdungan pagkadugmok ug nangahimong sama sa tahop sa giokanan sa panahon sa ting-init, ug gipadpad kini sa hangin nga wala nay makita nga agi niini. Apan ang bato nga naghapak sa larawan nahimong usa ka dakong bukid ug gilukop ang tibuok kalibotan. “Kini mao ang damgo, karon sultihan namo ang hari sa hubad niini. Ikaw, O hari, ang hari sa mga hari, nga gihatagan sa Dios sa langit sa gingharian, sa gahom, sa kusog ug sa himaya, nga sa iyang kamot gihatag sa Dios, bisan diin sila magpuyo, ang mga anak sa katawhan, ang mga mananap sa kapatagan ug ang mga langgam sa kalangitan, naghimo kanimo nga maghari ibabaw kanilang tanan, ikaw mao ang ulo nga bulawan. Sunod kanimo motungha ang laing gingharian nga ubos kay kanimo, ug aduna pay ikatulong gingharian nga bronsi, nga maghari sa tibuok nga yuta. Ug adunay ikaupat nga gingharian nga lig-on sama sa puthaw, tungod kay ang puthaw magdugmok ug magbungkag sa tanang mga butang, ug sama sa puthaw nga magdugmok, kini magbungkag ug magdugmok niining tanan. Sa imong nakita nga ang mga tiil ug mga tudlo sa tiil, ang ubang bahin yutang kulonon ug ang ubang bahin puthaw, kini mahimo nga gingharian nga nabahin apan anaa niini ang kalig-on sa puthaw, sama sa imong nakita sa puthaw nga gisagolan sa yuta nga kulonon. Ug ingon nga ang ubang bahin sa mga tudlo sa tiil puthaw ug ang ubang bahin yutang kulonon, mao usab ang gingharian, ang ubang bahin lig-on ug ang ubang bahin gabok. Sa imong nakita nga ang puthaw gisagolan ug yutang kulonon, magsagol usab sila sa usa ug usa diha sa kaminyoon, apan dili sila magkatapot sama sa puthaw nga dili mosagol sa yutang kulonon. Ug sa mga adlaw niadtong mga haria, ang Dios sa langit magtukod ug usa ka gingharian nga dili gayod malumpag, o ang gahom niini ikabilin sa laing katawhan. Kini magdugmok niining tanang mga gingharian ug magtapos kanila ug kini molungtad hangtod sa kahangtoran, Ingon sa imong nakita nga ang bato gisapsap sa dili kamot sa tawo gikan sa usa ka bukid ug nga kini nagdugmok sa puthaw, sa bronsi, sa yutang kulonon, sa plata, ug sa bulawan. Ang gamhanan nga Dios nagpahibalo sa hari unsa ang mahitabo sa kaulahian. Ang damgo siguro gayod ug ang hubad niini dili kaduhaduhaan.” Unya si Hari Nabucodonosor mihapa ug miyukbo kang Daniel, ug nagsugo nga usa ka halad ug insenso ihalad ngadto kaniya. Ang hari miingon kang Daniel, “Sa pagkatinuod, ang imong Dios mao ang Dios sa mga dios, ug Ginoo sa mga hari, ug tigpadayag sa mga tinago, kay ikaw nakahimo pagpadayag niining tinago.” Unya ang hari naghatag kang Daniel ug pagpasidungog ug daghang mga dagkong gasa ug naghimo kaniya nga tinugyanan sa tibuok lalawigan sa Babilonia ug labawng tigdumala sa tanang mga maalamong tawo sa Babilonia. Si Daniel mihangyo sa hari, ug iyang gitudlo si Sadrac, si Mesac ug si Abednego sa pagdumala sa mga buluhaton sa lalawigan sa Babilonia, apan si Daniel nagpabilin diha sa hawanan sa hari. Si Hari Nabucodonosor nagbuhat ug usa ka larawan nga bulawan nga ang gitas-on 60 ka maniko ug ang gilapdon niini unom ka maniko. Iya kining gipahiluna sa kapatagan sa Dura, sa lalawigan sa Babilonia. Unya si Hari Nabucodonosor nagsugo sa pagpatigom sa mga kadagkoan, sa mga tigdumala, sa mga gobernador, sa mga magtatambag, sa mga mamahandi, sa mga maghuhukom, sa mga pangulo ug sa tanang mga tinugyanan sa mga lalawigan aron sa pagtambong sa paghalad sa larawan nga gipatindog ni Hari Nabucodonosor. Unya ang mga kadagkoan, ang mga tigdumala, ang mga gobernador, ang mga magtatambag, ang mga mamahandi, ang mga maghuhukom, ang mga pangulo, ug ang tanang mga tinugyanan sa mga lalawigan nagkatigom alang sa paghalad sa larawan nga gipatindog ni Hari Nabucodonosor. Sila mitindog sa atubangan sa larawan nga gipatindog ni Nabucodonosor. Unya ang tigpahibalo misinggit ug kusog, “Kamo gisugo, O mga katawhan, mga nasod ug mga pinulongan, nga sa dihang makadungog kamo sa tingog sa trumpeta, sa plawta, sa lira, sa trigon, sa alpa, sa salterio ug sa tanang matang sa tulunggon kinahanglang mohapa kamo ug mosimba sa larawan nga bulawan nga gipatindog ni Hari Nabucodonosor. Si bisan kinsa nga dili mohapa ug mosimba itambog dayon ngadto sa hudno nga nagdilaab sa kalayo.” Busa sa pagkadungog sa tanang mga katawhan sa tingog sa trumpeta, sa plawta, sa lira, sa trigon, sa alpa, sa salterio ug sa tanang matang sa tulunggon, ang tanang mga katawhan, ang mga nasod ug ang mga pinulongan nanghapa ug misimba sa larawan nga bulawan nga gipatindog ni Hari Nabucodonosor. Busa niadtong panahona pipila ka Caldeanhon ang miduol ug mipasaka ug sumbong batok sa mga Judio. Sila miingon kang Hari Nabucodonosor, “O hari, mabuhi ka hangtod sa kahangtoran! Ikaw, O hari, naghimo ug usa ka sugo nga ang matag tawo nga makabati sa tingog sa trumpeta, sa plawta, sa lira, sa trigon, sa alpa, sa salterio ug sa tanang matang sa tulunggon, kinahanglang mohapa ug mosimba sa larawan nga bulawan, ug si bisan kinsa nga dili mohapa ug mosimba itambog ngadto sa hudno nga nagdilaab sa kalayo. Adunay pipila ka Judio nga imong gitudlo sa pagdumala sa mga buluhaton sa lalawigan sa Babilonia: si Sadrac, si Mesac ug si Abednego. Kining mga tawhana, O hari, wala mamati kanimo. Sila wala mag-alagad sa imong mga dios o magsimba sa larawan nga bulawan nga imong gipatindog.” Unya si Nabucodonosor sa iyang hilabihang kapungot misugo sa pagpakuha kang Sadrac, kang Mesac ug kang Abednego. Unya ilang gidala kining mga tawhana sa atubangan sa hari. Si Nabucodonosor miingon kanila, “Tinuod ba kini, O Sadrac, Mesac ug Abednego, nga kamo wala mag-alagad sa akong mga dios o magsimba sa larawan nga bulawan nga akong gipatindog? Karon, kon kamo andam sa paghapa ug sa pagsimba sa larawan nga akong gibuhat sa dihang kamo makabati sa tingog sa trumpeta, sa plawta, sa lira, sa trigon, sa alpa, sa salterio ug sa tanang matang sa tulunggon, kana husto ug maayo, apan kon kamo dili mosimba, kamo itambog dayon ngadto sa hudno nga nagdilaab sa kalayo. Ug kinsa ba nga dios nga moluwas kaninyo gikan sa akong mga kamot?” Si Sadrac, si Mesac ug si Abednego mitubag sa hari, “O Nabucodonosor, dili kinahanglan nga kami motubag kanimo niining butanga. Kon mao kana, ang among Dios nga among gialagaran makahimo sa pagluwas kanamo gikan sa hudno nga nagdilaab sa kalayo ug siya magluwas kanamo gikan sa imong kamot, O hari. Apan kon dili, angay nimong masayran, O hari, nga kami dili moalagad sa imong mga dios o mosimba sa larawan nga bulawan nga imong gipatindog.” Unya si Nabucodonosor napuno sa kasuko ug ang dagway sa iyang nawong nausab batok kang Sadrac, kang Mesac ug kang Abednego. Siya misugo nga painiton ang hudno sa pito ka pilo labaw sa naandan nga kainit niini. Ug nagsugo siya ug pipila ka kusgang tawo sa iyang kasundalohan sa paggapos kang Sadrac, kang Mesac, ug kang Abednego ug sa pagtambog kanila ngadto sa hudno nga nagdilaab sa kalayo. Unya kining mga tawhana gipanggapos nga nagsul-ob sa ilang mga bisti, sa ilang mga kupo, sa ilang mga kalo ug sa uban pa nilang mga bisti, ug gitambog sila ngadto sa hudno nga nagdilaab sa kalayo. Tungod kay higpit kaayo ang sugo sa hari ug ang hudno hilabihan ka init, ang siga sa kalayo nakapatay niadtong mga tawo nga nagdala kang Sadrac, kang Mesac ug kang Abednego. Ug kining tulo ka tawo, si Sadrac, si Mesac ug si Abednego, nangahulog nga ginapos ngadto sa hudno nga nagdilaab sa kalayo. Unya si Hari Nabucodonosor nahibulong ug midali sa pagtindog. Siya miingon sa iyang mga magtatambag, “Dili ba tulo man ka tawo nga ginapos ang atong gitambog ngadto sa kalayo?” Sila mitubag sa hari, “Tinuod, O hari.” Siya mitubag, “Apan nakakita ako ug upat ka tawo nga walay gapos nga nanglakaw taliwala sa kalayo ug sila wala maunsa ug ang dagway sa ikaupat sama sa usa ka anak sa mga dios.” Unya si Nabucodonosor miduol sa baba sa hudno nga nagdilaab sa kalayo ug miingon, “Sadrac, Mesac ug Abednego, mga alagad sa Labing Halangdon nga Dios, gula kamo ug duol ngari! Unya si Sadrac, si Mesac, ug si Abednego nanggula gikan sa kalayo. Ug ang mga kadagkoan, ang mga tinugyanan, ang mga gobernador, ug ang mga magtatambag sa hari nagtapok ug nakakita nga ang kalayo walay gahom sa ilang mga lawas ang buhok sa ilang mga ulo wala masunog, ang ilang mga bisti wala maunsa ug walay baho sa kalayo nga mitapot kanila. Si Nabucodonosor miingon, “Bulahan ang Dios ni Sadrac, ni Mesac ug ni Abednego, nga nagpadala sa iyang anghel ug nagluwas sa iyang mga alagad nga misalig kaniya, ug gibaliwala ang sugo sa hari ug nagtugyan sa ilang mga lawas kay sa mag-alagad sila ug magsimba sa lain nga dios gawas lamang sa ilang kaugalingon nga Dios. Busa ako magbuhat ug usa ka sugo. Ang tanang katawhan, nasod o pinulongan nga magsulti ug bisan unsa batok sa Dios ni Sadrac, ni Mesac ug ni Abednego wataswatason ug ang ilang mga balay gub-on kay walay laing dios nga makahimo pagluwas sa ingon niining paagiha.” Unya gipauswag sa hari si Sadrac, si Mesac ug si Abednego sa lalawigan sa Babilonia. Si Hari Nabucodonosor, alang sa tanang mga katawhan, mga nasod, ug mga pinulongan nga nagpuyo sa tibuok nga yuta: Ang kalinaw modagaya unta kaninyo! Daw maayo alang kanako ang pagpadayag sa mga ilhanan ug sa mga kahibulongan nga gibuhat sa Labing Halangdon nga Dios nganhi kanako. Pagkadagko sa iyang mga ilhanan, pagkagamhanan sa iyang mga kahibulongan! Ang iyang gingharian walay kataposan nga gingharian, ug ang iyang paghari gikan sa kaliwatan hangtod sa laing kaliwatan. Ako, si Nabucodonosor, malinawon sa akong balay ug nagmauswagon sa akong palasyo. Aduna akoy damgo nga nakapahadlok kanako. Sa naghigda ako sa higdaanan, ang mga paghanduraw ug mga panan-awon sa akong ulo nakapalisang kanako. Busa ako naghimo ug usa ka sugo nga ang tanang mga maalamong tawo sa Babilonia dad-on sa akong atubangan, aron ipadayag nila kanako ang hubad sa damgo. Unya miabot ang mga tigsalamangka, ang mga tigpanglamat, ang mga Caldeanhon, ug ang mga tigpanagna pinaagi sa mga bituon ug akong gisugilon kanila ang damgo apan wala sila makapadayag kanako sa hubad niini. Sa kataposan si Daniel mianhi sa akong atubangan, siya nga ginganlan ug Beltesasar sunod sa ngalan sa akong dios ug kaniya anaa ang espiritu sa mga balaang dios, ug gisugilon nako kaniya ang damgo nga nag-ingon, “O Beltesasar, pangulo sa mga tigsalamangka, tungod kay ako nasayod nga ang espiritu sa mga balaang dios anaa kanimo ug walay tinago nga lisod alang kanimo, ania ang damgo nga akong nakita; sultihi ako sa hubad niini. Ang mga panan-awon sa akong ulo sa naghigda ako sa akong higdaanan mao kini: Akong nakita nga adunay usa ka kahoy taliwala sa yuta ug ang kahabogon niini taas kaayo. Ang kahoy mitubo ug nalig-on, ug ang tumoy niini miabot sa langit, ug kini makita hangtod sa kinatumyan sa tibuok yuta. Ang mga dahon niini matahom ug daghan ang mga bunga niini, ug diha niini ang pagkaon alang sa tanan. Ang mga mananap sa kapatagan nakapasilong sa ilalom niini, ug ang mga langgam sa kalangitan nagpuyo sa mga sanga niini, ug ang tanang unod gipakaon gikan niini. Nakita nako diha sa mga panan-awon sa akong ulo sa naghigda ako sa akong higdaanan, nga dihay usa ka tigbantay, usa nga balaan, nga mikunsad gikan sa langit. Siya misinggit ug kusog ug miingon: ‘Putla ang kahoy ug pamutla ang mga sanga niini, laksia ang mga dahon niini ug kataga ang mga bunga. Papahawaa ang mga mananap gikan sa ilalom niini, ug ang mga langgam gikan sa mga sanga niini. Apan ibilin ang tuod sa mga gamot niini diha sa yuta, bugkosi ug usa ka pikit nga puthaw ug bronsi, taliwala sa humok nga balili sa kapatagan. Ipahumod kini sa yamog sa langit ug ang iyang bahin ipauban sa mananap diha sa sagbot sa yuta. Mausab ang iyang hunahuna gikan sa hunahuna sa tawo ug makabaton ug hunahuna sa usa ka mananap ug palabya ang pito ka panahon diha kaniya. Ang hukom gihimo pinaagi sa mando sa mga tigbantay, ang hukom pinaagi sa pulong sa mga balaan, sa tuyo nga ang mga buhi mahibalo nga ang Labing Halangdon maoy nagdumala sa gingharian sa mga tawo ug naghatag niini ngadto kang bisan kinsa nga buot niyang hatagan ug nagpahiluna diha niini sa labing ubos sa mga tawo.’ Ako si Hari Nabucodonosor, nakakita niining damgoha. Ug ikaw, O Beltesasar, ipadayag ang hubad niini, tungod kay ang tanang mga maalamong tawo dili makahimo sa pagpadayag kanako sa hubad, apan ikaw makahimo kay ang espiritu sa balaan nga mga dios anaa kanimo.” Unya si Daniel, nga ang ngalan mao si Beltesasar, nalisang sa makadiyot, ug ang iyang mga hunahuna nakapakuyaw kaniya. Ang hari miingon, “Beltesasar, ayaw tugoti nga ang damgo o ang hubad makapakuyaw kanimo.” Si Beltesasar mitubag, “Agalon ko, hinaot nga ang damgo mahimo unta nga alang kanila nga nagdumot kanimo ug ang hubad niini alang sa imong mga kaaway! Ang kahoy nga imong nakita nga mitubo ug nalig-on nga ang tumoy niini miabot sa langit ug makita kini sa kinatumyan sa tibuok yuta, nga ang mga dahon niini matahom ug ang bunga niini daghan ug diha niini ang pagkaon alang sa tanan, sa ilalom niini ang mga mananap sa kapatagan nagpasilong ug diin diha sa mga sanga ang mga langgam sa kalangitan nagpuyo, ikaw kini, O hari, mao ang mitubo ug nalig-on. Ang imong pagkagamhanan mitubo ug miabot sa langit ug ang imong paghari ngadto sa kinatumyan sa yuta. Ug ingon nga ang hari nakakita ug usa ka tigbantay, usa nga balaan, nga mikunsad gikan sa langit ug miingon, ‘Putla ang kahoy ug laglaga kini apan ibilin ang tuod sa mga gamot niini diha sa yuta, bugkosi ug usa ka pikit nga puthaw ug bronsi, sa humok nga sagbot sa kapatagan ug ipahumod kini sa yamog sa langit ug ang iyang bahin ipauban sa mga mananap sa kapatagan, hangtod nga molabay kaniya ang pito ka panahon.’ Mao kini ang hubad, O hari: Kini mando sa Labing Halangdon nga midangat sa akong agalon nga hari, nga ikaw abogon gikan sa mga tawo, ug ang imong puluy-anan uban sa mga mananap sa kapatagan. Ikaw mapugos sa pagkaon ug sagbot sama sa mga baka, ug mahumod ikaw sa yamog sa langit, ug pito ka panahon nga molabay kini kanimo, hangtod nga mahibalo ikaw nga ang Labing Halangdon mao ang naghari sa gingharian sa mga tawo ug naghatag niini ngadto kang bisan kinsa nga buot niyang hatagan. Ug ingon nga kini gisugo nga ipabilin ang tuod sa mga gamot sa kahoy, ang imong gingharian masiguro gayod kanimo sukad sa panahon nga ikaw mahibalo nga ang langit maoy naghari. Busa, O hari, dawaton unta nimo ang akong tambag, bugtoa ang imong mga sala pinaagi sa paghimo sa pagkamatarong, ug ang imong mga pagkadaotan pinaagi sa pagpakita ug kaluoy sa mga dinaogdaog, aron nga basin ug adunay paglugway sa imong kalinaw.” Kining tanan midangat kang Hari Nabucodonosor. Sa kataposan sa napulo ug duha ka bulan, siya naglakaw didto sa atop sa harianong palasyo sa Babilonia ug ang hari miingon, “Dili ba kini mao ang bantogang Babilonia nga akong gitukod ingon nga harianong puluy-anan pinaagi sa akong dakong gahom ug alang sa dungog sa akong pagkahalangdon?” Samtang ang mga pulong diha pa sa baba sa hari, dihay tingog nga gikan sa langit, “O Hari Nabucodonosor, nganha kanimo kini gisulti: Ang gingharian mipalayo kanimo. Ikaw abogon gikan sa mga tawo ug ang imong puluy-anan uban sa mga mananap sa kapatagan ug ikaw mapugos sa pagkaon sa sagbot sama sa baka, ug pito ka panahon ang molabay kanimo hangtod nga mahibalo ikaw nga ang Labing Halangdon mao ang naghari sa gingharian sa mga tawo, ug naghatag niini ngadto kang bisan kinsa nga buot niyang hatagan.” Ang maong pulong natuman dayon diha kang Nabucodonosor. Siya giabog gikan sa mga tawo, ug mikaon sa mga sagbot sama sa baka ug ang iyang lawas nahumod sa yamog sa langit, hangtod nga ang iyang buhok mitubo sama ka taas sa mga balhibo sa mga agila ug ang iyang mga kuko sama sa mga kuko sa mga langgam. Sa kataposan sa mga adlaw, ako, si Nabucodonosor miyahat sa akong mga mata ngadto sa langit ug ang akong salabotan nahiuli kanako. Akong gihimaya ang Labing Halangdon ug gidayeg ug gipasidunggan siya nga buhi hangtod sa kahangtoran, kay ang iyang paghari walay kataposan nga paggahom, ug ang iyang gingharian naglungtad gikan sa kaliwatan ngadto sa laing kaliwatan. Ang tanang nagpuyo sa yuta giisip nga walay bili, ug siya nagbuhat sumala sa iyang kabubut-on diha sa panon sa langit ug taliwala sa mga nagpuyo sa yuta; ug walay makapugong sa iyang kamot o makaingon kaniya, “Unsa ang imong gibuhat?” Sa samang panahon ang akong salabotan nahiuli kanako, ug alang sa himaya sa akong gingharian, ang akong pagkahalangdon ug katahom nahiuli kanako. Ang akong mga magtatambag ug ang akong mga kadagkoan nangita kanako, ug ako nalig-on sa akong gingharian, ug sa gihapon ang labaw pa nga kabantogan gidugang kanako. Karon ako, si Nabucodonosor, nagdayeg ug nagbayaw ug nagpasidungog sa Hari sa langit, kay ang tanan niyang mga buhat husto ug ang iyang mga pamaagi matarong ug kadtong naglakaw diha sa pagpagarbo iyang ipaubos. Si Hari Belsasar naghimo ug usa ka dakong kombira alang sa usa ka libo nga iyang mga kadagkoan, ug miinom siyag bino sa atubangan sa usa ka libo. Si Belsasar, sa dihang makainom na sa bino, nagsugo nga dad-on ang mga kupa nga bulawan ug plata nga nakuha sa iyang amahan nga si Nabucodonosor gikan sa Templo sa Jerusalem aron ang hari ug ang iyang mga kadagkoan, ang iyang mga asawa ug ang iyang mga puyopuyo makainom gikan niini. Unya ilang gidala ang bulawan ug ang plata nga mga kupa nga kinuha gikan sa Templo, sa balay sa Dios didto sa Jerusalem, ug ang hari ug ang iyang mga kadagkoan, ang iyang mga asawa ug ang iyang mga puyopuyo nanginom gikan niini. Sila nanginom sa bino, ug nagdayeg sa mga dios nga bulawan ug plata, bronsi, puthaw, kahoy ug bato. Dihadiha may mitungha nga mga tudlo sa kamot sa usa ka tawo ug misulat diha sa bato nga bungbong sa palasyo sa hari atbang sa lamparahan ug nakita sa hari ang kamot samtang kini nagsulat. Unya ang nawong sa hari nangluspad ug ang iyang mga hunahuna nakapalisang kaniya ug ang mga lutahan namuypoy ug ang iyang mga tuhod nangurog. Ang hari misinggit ug kusog aron pasudlon ang mga tigpanglamat, ang mga Caldeanhon ug ang mga tigpanagna pinaagi sa mga bituon. Ang hari misulti sa mga maalamong tawo sa Babilonia, “Si bisan kinsa nga makabasa niining sinulat ug makapadayag kanako sa hubad niini, sul-oban ug mahalong bisti nga tapol, makaangkon ug kuwentas nga bulawan sa iyang liog, ug mahimong ikatulong tinugyanan sa gingharian.” Unya misulod ang tanang mga maalamong tawo sa hari apan wala sila makabasa sa sinulat o makapadayag ngadto sa hari sa hubad niini. Unya nalisang sa hilabihan si Hari Belsasar ug ang iyang nawong nangluspad ug ang iyang mga kadagkoan nangalibog. Ang rayna, tungod sa mga pulong sa hari ug sa iyang mga kadagkoan, misulod sa balay nga gikombirahan ug ang rayna miingon, “O hari, mabuhi ka hangtod sa kahangtoran! Ayaw pagpalisang sa imong hunahuna o paluspara ang imong nawong. Adunay usa ka tawo sa imong gingharian, nga kaniya anaa ang espiritu sa mga balaang dios. Sa mga adlaw sa imong amahan, ang kahayag ug salabotan ug kaalam nga sama sa kaalam sa mga dios nakita diha kaniya ug si Hari Nabucodonosor nga imong amahan naghimo kaniya nga pangulo sa mga tigsalamangka, sa mga tigpanglamat, sa mga Caldeanhon, ug sa mga tigpanagna pinaagi sa mga bituon, kay ang talagsaong katakos, ang kahibalo ug ang salabotan sa paghubad sa mga damgo, sa pagsaysay sa mga tigmo ug sa pagsulbad sa mga suliran nakita diha kang Daniel nga ginganlan sa hari ug Beltesasar. Karon ipatawag si Daniel ug siya magpadayag sa hubad.” Unya si Daniel gidala sa atubangan sa hari. Ang hari miingon kang Daniel, “Ikaw kadtong Daniel nga usa sa mga binihag gikan sa Juda nga gidala sa hari nga akong amahan gikan sa Juda. Ako nakadungog mahitungod kanimo nga ang espiritu sa mga balaang dios anaa kanimo ug nga ang kahayag ug salabotan ug labawng kaalam nakita diha kanimo. Karon ang mga maalamong tawo, ang mga tigpanglamat, gidala na sa akong atubangan aron sa pagbasa niining sinulat ug pagpadayag kanako sa hubad niini, apan wala sila makapadayag kanako sa hubad sa maong butang. Apan ako nakadungog nga ikaw makahatag ug mga hubad ug makasulbad sa mga suliran. Karon kon ikaw makabasa sa sinulat ug makapadayag kanako sa hubad niini, sul-oban ikaw ug mahalong bisti nga tapol ug makaangkon ug kuwentas nga bulawan sa imong liog ug mahimo nga ikatulong tinugyanan sa gingharian.” Unya si Daniel mitubag sa atubangan sa hari, “Imoha na lang ang mga gasa ug ihatag ang imong mga ganti ngadto sa uban, apan bisan pa niana, basahon nako ang sinulat alang sa hari ug ipadayag kaniya ang kahulogan. O hari, ang Labing Halangdon nga Dios naghatag kang Nabucodonosor nga imong amahan sa gingharian ug pagkabantogan ug himaya ug pagkahalangdon. Ug tungod sa pagkabantogan nga iyang gihatag kaniya, ang tanang mga katawhan, mga nasod ug mga pinulongan nagkurog ug nangahadlok sa iyang atubangan. Ang buot niyang patyon iyang gipatay, ang buot niyang mabuhi iyang gibuhi, ang buot niyang bayawon iyang gibayaw, ug ang buot niyang ipaubos iyang gipaubos. Apan sa diha nga nagmapahitas-on ang iyang kasingkasing ug nagmagahi ang iyang espiritu, nga tungod niana siya nagkinabuhi nga mapahitas-on, gipapha siya gikan sa iyang trono nga harianon, ug ang iyang himaya gikuha gikan kaniya. Siya giabog gikan sa mga tawo ug ang iyang hunahuna gihimo nga sama sa mananap ug ang iyang puluy-anan didto uban sa ihalas nga mga asno. Siya gipakaon ug sagbot sama sa baka ug ang iyang lawas nahumod sa yamog sa langit hangtod nga siya nakaila nga ang Labing Halangdon nga Dios nagmando sa gingharian sa mga tawo ug siya nagpahimutang sa ibabaw niini kang bisan kinsa nga buot niya. Ug ikaw, Belsasar nga iyang anak, wala magpaubos sa imong kasingkasing bisan ug nasayod ikaw niining tanan. Apan nagmapahitas-on ikaw sa imong kaugalingon batok sa Ginoo sa langit ug ang mga galamiton sa iyang balay gidala nganhi sa imong atubangan ug ikaw ug ang imong mga kadagkoan, ang imong mga asawa ug ang imong mga puyopuyo nanginom sa bino gikan niini. Ug gidayeg nimo ang mga dios nga plata ug bulawan, bronsi, puthaw, kahoy ug bato nga dili makakita o makadungog o makaila, apan ang Dios nga sa iyang kamot anaa ang imong gininhawa ug iya ang tanan nimong mga pamaagi, wala nimo pasidunggi. “Unya gikan kaniya ang kamot gipadala ug kining sulata gisulat. Ug kini mao ang sinulat nga gisulat: MENE, MENE, TEKEL ug PARSIN. Kini mao ang hubad sa maong butang: MENE, giihap sa Dios ang mga adlaw sa imong gingharian ug gitapos kini. TEKEL, ikaw gitimbang diha sa timbangan ug nakita nga kulangan. PERES, ang imong gingharian nabahin ug gihatag ngadto sa mga Medianhon ug sa mga Persianhon.” Unya nagsugo si Belsasar, ug si Daniel gisul-oban sa mahalong bisti nga tapol, sa kuwentas nga bulawan diha sa iyang liog ug ang pahibalo gihimo mahitungod kaniya, nga siya mahimong ikatulo nga tinugyanan sa gingharian. Niadto gayong gabhiona si Belsasar nga hari nga Caldeanhon gipatay. Ug si Dario nga Medianhon midawat sa gingharian, sa dihang siya 62 ka tuig ang panuigon. Nakapahimuot kang Dario ang pagbutang ibabaw sa gingharian ug 120 ka tinugyanan nga maoy mangulo sa tibuok gingharian. Ug ibabaw kanila tulo ka pangulo, diin usa kanila si Daniel, ug diha kaniya manubag ang mga tinugyanan aron ang hari dili mag-antos sa kapakyasan. Unya kini si Daniel nahimong inila nga labaw sa mga pangulo ug sa mga tinugyanan kay ang talagsaong katakos diha kaniya ug ang hari naghunahuna sa pagpahiluna kaniya ibabaw sa tibuok nga gingharian. Unya ang mga pangulo ug ang mga tinugyanan naninguha sa pagpangita ug kapasikaran alang sa sumbong batok kang Daniel mahitungod sa gingharian, apan sila wala makakita ug kapasikaran alang sa sumbong o sayop kay siya matinumanon man ug walay sayop o kalapasan nga nakita diha kaniya. Unya miingon kining mga tawhana, “Dili kita makakita ug kapasikaran alang sa sumbong batok niining Daniel gawas kon makita nato kini nga may kalabotan sa balaod sa iyang Dios.” Unya kining mga pangulo ug mga tinugyanan nagkahiusa sa pag-adto sa hari ug miingon kaniya, “O Hari Dario, mabuhi ikaw hangtod sa kahangtoran! Ang tanang mga pangulo sa gingharian, ang mga tigdumala ug ang mga kadagkoan, ang mga magtatambag ug ang mga gobernador nagkasabot nga ang hari kinahanglang maghimo ug usa ka tulumanon ug magpakanaog ug usa ka pagdili nga si bisan kinsa nga mag-ampo ngadto sa bisan unsang dios o tawo sulod sa 30 ka adlaw, gawas kanimo, O hari, siya itambog ngadto sa langob sa mga liyon. Karon, O hari, himoa ang mando ug pirmahi ang kasulatan, aron dili kini mabakwi, sumala sa balaod sa mga Medianhon ug sa mga Persianhon nga dili mabakwi.” Busa si Hari Dario mipirma sa kasulatan ug sa mando. Sa pagkahibalo ni Daniel nga ang kasulatan gipirmahan, miadto siya sa iyang balay diin adunay mga bintana sa lawak sa itaas nga abli paingon sa Jerusalem ug siya miluhod sa makatulo sa usa ka adlaw ug nag-ampo ug nagpasalamat sa atubangan sa iyang Dios, sama sa iyang gihimo kaniadto. Unya kining mga tawhana nagkahiusa, ug nakasakop kang Daniel nga nag-ampo ug nangamuyo sa atubangan sa iyang Dios. Unya sila miduol ug miingon sa atubangan sa hari mahitungod sa gidili sa hari, “O hari! Wala ba ikaw mopirma sa usa ka pagdili nga si bisan kinsa nga mangamuyo sa bisan unsang dios o tawo sulod sa 30 ka adlaw gawas kanimo, O hari, itambog ngadto sa langob sa mga liyon?” Ang hari mitubag, “Ang butang nagpabilin sumala sa balaod sa mga Medianhon ug sa mga Persianhon, dili mabakwi.” Unya mitubag sila ug miingon sa atubangan sa hari, “Kana si Daniel nga usa sa mga binihag gikan sa Juda wala magtamod kanimo, O hari, o sa mando nga imong gipirmahan, kondili naghimo sa iyang pag-ampo makatulo sa usa ka adlaw.” Unya ang hari, sa pagkadungog niya niining mga pulonga, nasubo pag-ayo ug naghunahuna sa pagluwas kang Daniel ug siya naningkamot hangtod sa pagkasalop sa adlaw aron sa pagluwas kaniya. Unya kining mga tawhana nagkahiusa sa pag-adto sa hari ug miingon sa hari, “Hibaloi, O hari, nga kini balaod sa mga Medianhon ug sa mga Persianhon, walay mando o tulumanon nga gihimo sa hari nga mahimong bakwion.” Unya ang hari misugo ug gidala si Daniel ug gitambog ngadto sa langob sa mga liyon. Ang hari miingon kang Daniel, “Magluwas unta kanimo ang imong Dios nga imong gialagaran sa kanunay!” Dihay usa ka bato nga gidala ug gipahiluna sa baba sa langob ug kini gipatikan sa hari sa iyang kaugalingong patik ug sa patik sa mga kadagkoan aron walay mausab mahitungod kang Daniel. Unya ang hari miadto sa iyang palasyo, ug nagpuasa sa tibuok nga gabii, walay mga paglingaw nga gidala kaniya ug ang katulogon mibiya kaniya. Unya ang hari mibangon sayo sa kabuntagon ug midali pag-adto sa langob sa mga liyon. Sa pagduol niya sa langob diin didto si Daniel, misinggit siya sa usa ka tingog nga masulob-on ug miingon kang Daniel, “O Daniel, alagad sa Dios nga buhi, ang imong Dios nga imong gialagaran sa kanunay nagluwas ba kanimo gikan sa mga liyon?” Unya si Daniel miingon sa hari, “O hari, mabuhi ikaw hangtod sa kahangtoran! Ang akong Dios nagpadala sa iyang anghel, ug gitak-om ang baba sa mga liyon, ug sila wala makaunsa kanako tungod kay ako nakita nga walay ikasaway diha sa iyang atubangan ug usab sa imong atubangan. O hari, wala akoy nabuhat nga sayop.” Unya ang hari nalipay sa hilabihan gayod ug nagsugo nga kuhaon si Daniel gikan sa langob. Busa si Daniel gikuha gikan sa langob, ug walay kadaot nga nakita diha kaniya, tungod kay siya misalig man sa iyang Dios. Ug ang hari misugo ug kadtong mga tawo nga misumbong batok kang Daniel gidala ug gipangtambog ngadto sa langob sa mga liyon, sila, ang ilang mga anak, ug ang ilang mga asawa. Ug sa wala pa sila maabot sa ilalom sa langob, ang mga liyon mihasmag na kanila ug gidugmok ang tanan nilang mga bukog. Unya si Hari Dario misulat sa tanang mga katawhan, mga nasod ug mga pinulongan nga nagpuyo sa tibuok yuta: “Ang pakigdait modagaya unta kaninyo! Ako nagbuhat ug kamandoan aron nga sa tanang ginsakpan sa akong gingharian, ang mga tawo magkurog ug mangahadlok sa atubangan sa Dios ni Daniel, Kay siya mao ang Dios nga buhi nga naglungtad hangtod sa kahangtoran; ang iyang gingharian dili mabungkag ug ang iyang paghari mohangtod sa kahangtoran. Siya nagpalingkawas ug nagluwas, ug nagbuhat siya ug mga ilhanan ug mga katingalahan sa langit ug sa yuta, siya maoy nagluwas kang Daniel gikan sa gahom sa mga liyon.” Busa si Daniel nagmauswagon panahon sa paghari ni Dario, ug sa paghari ni Ciro nga Persianhon. Sa unang tuig ni Belsasar nga hari sa Babilonia si Daniel adunay damgo ug mga panan-awon sa iyang ulo samtang naghigda siya sa iyang higdaanan. Unya iyang gisulat ang damgo ug gisugilon ang kinatibuk-an sa maong butang. Si Daniel miingon, “Akong nakita sa akong panan-awon sa pagkagabii ug dihay upat ka hangin sa langit nga mikutaw sa dakong dagat, ug migula gikan sa dagat ang upat ka dagkong mananap nga lahi sa usa ug usa. Ang una sama sa usa ka liyon, ug adunay mga pako sa agila. Unya samtang nagtan-aw ako, ang mga pako niini nangaibot ug kini gialsa gikan sa yuta ug gipatindog sa duha ka tiil sama sa usa ka tawo ug ang panghunahuna sa tawo gihatag niini. Unya, dihay laing mananap, ang ikaduha, sama sa usa ka oso. Kini gipatindog sa usa ka kilid, ug kini adunay tulo ka gusok diha sa iyang baba taliwala sa iyang mga ngipon, ug kini giingnan, ‘Tindog, panukob ug daghang unod.’ Human niini, ako mitan-aw ug nakita nako ang lain nga sama sa usa ka leopardo, nga adunay upat ka pako sa langgam sa likod niini, ug ang mananap adunay upat usab ka ulo ug ang paggahom gihatag kaniya. Human niini, nakita nako diha sa mga panan-awon sa pagkagabii nga dihay ikaupat nga mananap, makalilisang ug bangis ug hilabihan ka kusgan, ug kini may dagkong mga ngipon nga puthaw. Kini milamoy ug mikuniskunis ug miyatak sa salin pinaagi sa iyang mga tiil. Kini lahi sa tanang mananap nga una kaniya, ug kini adunay napulo ka sungay. Akong gisud-ong ang mga sungay, ug dihay migula gikan kanila nga laing sungay nga gamay, nga sa atubangan niining tulo sa unang mga sungay giibot hangtod sa mga gamot, ug niining sungaya dihay mga mata nga sama sa mga mata sa tawo, ug usa ka baba nga nagsulti ug dagkong mga butang. Samtang ako nagsud-ong, ang mga trono gibutang, ug ang usa sa kakaraanan milingkod; ang iyang mga bisti puti kaayo ug ang buhok sa iyang ulo sama sa lunsay nga balhibo sa karnero; ang iyang trono nagdilaab nga siga, ang mga ligid niini nagsiga nga kalayo. Ang sapa nga kalayo mibul-og ug mibaha gikan sa iyang atubangan; libo ka libo ang nag-alagad kaniya, ug napulo ka libo ka napulo ka libo nagtindog sa iyang atubangan; ang hukmanan milingkod sa paghukom ug ang mga basahon gibukhad. Niadtong taknaa ako mitan-aw tungod sa tingog sa dagkong mga pulong nga gisulti sa sungay. Ug samtang ako nagtan-aw, gipatay ang mananap ug ang iyang lawas gilaglag ug gitugyan aron sunogon sa kalayo. Mahitungod sa nahibilin nga mga mananap, ang ilang paghari gikuha apan ang ilang mga kinabuhi gilugwayan ug usa ka higayon ug usa ka panahon. Nakita nako diha sa mga panan-awon sa kagabhion, ug uban sa mga panganod sa langit may usa nga miabot nga sama sa anak sa tawo ug siya miadto kaniya nga gikan sa kakaraanan ug gidala sa iyang atubangan. Ug gihatag kaniya ang paggahom, ug himaya ug gingharian aron ang tanang mga katawhan, mga nasod, ug mga pinulongan mag-alagad kaniya; ang iyang paggahom walay kataposan, paggahom nga dili molabay, ug ang iyang gingharian dili mapukan. Mahitungod kanako, si Daniel, ang akong espiritu nabalaka sulod kanako ug ang mga panan-awon sa akong ulo nakapalisang kanako. Ako miduol sa usa kanila nga nagtindog didto ug nangutana kaniya sa kamatuoran mahitungod niining tanan. Busa gisuginlan niya ako ug gitug-anan sa hubad sa maong mga butang. “Kining upat ka dagkong mga mananap mao ang upat ka hari nga mobarog dinhi sa yuta. Apan ang mga balaan sa Labing Halangdon makadawat sa gingharian ug makabaton sa gingharian hangtod sa kahangtoran, hangtod gayod sa kahangtoran.” Unya nagtinguha ako nga masayod sa kamatuoran mahitungad sa ikaupat nga mananap nga lahi sa tanan, hilabihan ka makalilisang, nga ang mga ngipon puthaw ug ang mga kuko bronsi nga naglamoy ug nagdugmok ug nagyatak sa nahibilin pinaagi sa mga tiil niini ug mahitungod sa napulo ka sungay nga diha sa iyang ulo ug sa lain nga sungay nga migula ug sa atubangan niini may tulo nga napukan, ang sungay nga may mga mata ug usa ka baba nga nagsulti ug dagkong mga butang, ug nga daw dako pa kay sa iyang mga kauban. Samtang ako nagtan-aw, kining sungay nakiggubat batok sa mga balaan ug mipatigbabaw kanila hangtod nga ang gikan sa kakaraanan miabot ug ang hukom gihatag alang sa mga balaan sa Labing Halangdon ug miabot ang panahon nga ang mga balaan nakadawat sa gingharian. Sa ingon niana siya miingon, “Ang ikaupat nga mananap mao ang ikaupat nga gingharian sa yuta, nga lahi gikan sa tanang mga gingharian ug molamoy kini sa tibuok yuta, ug magyatak niini, ug magdugmok niini. Mahitungod sa napulo ka sungay, gikan niining ginghariana motindog ang napulo ka hari ug adunay lain nga motindog sunod kanila. Siya lahi sa una ug buntogon niya ang tulo ka hari. Siya magsulti ug mga pulong batok sa Labing Halangdon, ug magluya sa mga balaan sa Labing Halangdon, ug maghunahuna sa pag-usab sa mga panahon ug sa balaod; ug sila ihatag sa iyang kamot sa usa ka higayon duha ka higayon ug sa katunga sa usa ka higayon. Apan ang hukmanan molingkod sa paghukom, ug ang iyang paggahom kuhaon aron hutdon ug laglagon hangtod sa kataposan. Ug ang gingharian ug ang paggahom ug ang pagkagamhanan sa mga gingharian ilalom sa tibuok nga langit, ihatag ngadto sa katawhan sa mga balaan sa Labing Halangdon; ang ilang gingharian walay kataposan nga gingharian, ug ang tanan nga ginsakpan mag-alagad ug motuman kanila.” Dinhi natapos ang maong butang. Mahitungod kanako, si Daniel, ang akong mga hunahuna nakapakuyaw pag-ayo kanako, ug nangluspad ang akong nawong; apan akong gitagoan ang maong butang sulod sa akong hunahuna. Sa ikatulo nga tuig sa paghari ni Hari Belsasar, usa ka panan-awon mipakita kanako, si Daniel, human niadtong mipakita kanako sa una. May nakita ako diha sa panan-awon, ug sa akong pagkakita, didto ako sa Susa nga ulohang siyudad nga atua sa lalawigan sa Elam ug nakita nako sa panan-awon nga ako didto sa daplin sa suba sa Ulai. Unya giyahat nako ang akong mga mata ug nakita nako nga dihay laking karnero nga nagtindog daplin sa suba. Kini adunay duha ka sungay, ug ang duha ka sungay tag-as, apan ang usa taas kay sa usa, ug ang taas ulahi nga mitungha. Nakita nako ang laking karnero nga nag-asdang padulong sa kasadpan, sa amihanan ug sa habagatan. Walay mananap nga makatindog sa iyang atubangan, ug walay bisan usa nga makaluwas gikan sa iyang gahom. Siya nagbuhat sumala sa iyang nahimut-an ug nagpagarbo sa iyang kaugalingon. Samtang ako namalandong, dihay usa ka laking kanding nga migula gikan sa kasadpan latas sa tibuok yuta, wala magtugkad sa yuta, ug ang kanding adunay dayag nga sungay taliwala sa iyang mga mata. Siya miadto sa laking karnero nga may duha ka sungay nga akong nakita nga nagtindog sa daplin sa suba, ug siya midasmag kaniya sa iyang bangis nga kapungot. Nakita nako siya nga miduol sa laking karnero ug siya napungot kaayo kaniya, ug gidasmagan ang laking karnero ug gibali ang iyang duha ka sungay. Ang laking karnero walay gahom sa pagsukol kaniya, hinuon gitumba siya sa yuta ug giyatakan, ug walay usa nga nakaluwas sa laking karnero gikan sa iyang gahom. Unya ang laking kanding nagpagarbo pag-ayo sa iyang kaugalingon, apan sa diha nga nakusgan na siya, ang dakong sungay nabali, ug puli niini migula ang upat ka dayag nga sungay paingon sa upat ka hangin sa langit. Gikan sa usa kanila migula ang usa ka gamay nga sungay nga mitubo sa hilabihan nga pagkadako paingon sa habagatan, paingon sa silangan ug paingon sa mahimayaon nga yuta. Kini mitubo pag-ayo bisan hangtod sa panon sa langit ug ang uban sa panon sa mga bituon iyang gihulog sa yuta ug giyatakan. Kini nagpagarbo sa iyang kaugalingon, bisan ngadto sa Pangulo sa panon ug gikuha gikan kaniya ang nagpadayon nga halad nga sunogon, ug gipukan ang dapit sa iyang balaang puluy-anan. Ang panon gitugyan ngadto niini uban sa nagpadayon nga halad nga sunogon tungod sa kalapasan, ug ang kamatuoran gihulog ngadto sa yuta, ug ang sungay mibuhat ug miuswag. Unya nakadungog ako ug usa ka balaan nga nagsulti ug dihay lain nga balaan nga miingon ngadto sa usa nga nagsulti, “Hangtod kanus-a ang panan-awon mahitungod sa nagpadayon nga halad nga sunogon, ang kalapasan nga naglumpag, ug ang pagtugyan sa balaang dapit ug sa panon aron yatakan?” Ug siya miingon kaniya, “Hangtod sa duha ka libo ug tulo ka gatos ka gabii ug buntag, unya ang balaang dapit mahiuli sa iyang hustong kahimtang.” Sa diha nga ako, si Daniel, nakakita sa panan-awon, nagtinguha ako sa pagsabot niini, ug dihay mitindog sa akong atubangan nga ang panagway sama sa usa ka tawo. Ug nadungog nako ang tingog sa usa ka tawo sa taliwala sa duha ka tampi sa Ulai ug nagsangpit kini, “Gabriel, pasabta kining tawhana sa panan-awon.” Busa siya miduol sa dapit diin ako magtindog ug sa pag-abot niya, nahadlok ako ug mihapa apan siya miingon kanako, “Sabta, O anak sa tawo, nga ang panan-awon alang sa panahon sa kataposan.” Samtang nagsulti siya kanako, ako nahinanok sa lalom nga pagkatulog nga ang akong nawong nag-ubo sa yuta apan gihikap niya ako ug gipatindog. Siya miingon, “Ania ipadayag nako kanimo ang mahitungod sa mahitabo sa kataposang panahon sa kasuko kay kini nagpasabot sa gitakda nga panahon sa kataposan. Ang laking karnero nga imong nakita nga adunay duha ka sungay, kini sila mao ang mga hari sa Media ug sa Persia. Ang laking kanding mao ang hari sa Gresya ug ang dakong sungay nga anaa sa taliwala sa duha niya ka mata mao ang unang hari. Ug mahitungod sa sungay nga naputol, sa dapit diin may lain pang upat nga mitungha, upat ka gingharian ang motungha gikan sa iyang nasod, apan dili sa iyang gahom. Sa ulahing panahon sa ilang paghari, sa diha nga ang mga malapason moabot na sa hingpit nga sukod, ang usa ka hari nga isog ug panagway, siya nga makasabot ug mga tigmo mobarog. Ang iyang gahom dako ug siya maghimo ug makapahadlok nga paglaglag ug molampos sa bisan unsa nga iyang buhaton, ug iyang lumpagon ang mga gamhanang tawo ug ang katawhan sa mga balaan. Pinaagi sa iyang kaigmat pauswagon niya ang limbong ilalom sa iyang kamot, ug diha sa iyang kaugalingong hunahuna siya magpagarbo sa iyang kaugalingon. Sa walay pagpasidaan, laglagon niya ang daghan ug siya usab motindog batok sa Pangulo sa mga pangulo, apan pinaagi sa dili kamot sa tawo siya mapukan. Ang panan-awon sa gabii ug sa buntag nga gisugilon matuod, apan tipigi ang panan-awon kay kini nagpasabot sa daghang mga adlaw nga umaabot.” Unya ako, si Daniel, nagluya ug nasakit sa pipila ka adlaw. Unya ako mitindog ug nagbuhat sa buluhaton sa hari apan nahibulong ako sa panan-awon, ug wala makasabot niini. Sa unang tuig ni Dario nga anak ni Ahasuero, nga natawo nga Medianhon nga nahimong hari sa tibuok nga gingharian sa mga Caldeanhon, sa unang tuig sa iyang paghari, ako, si Daniel, nakasabot diha sa mga basahon mahitungod sa gidaghanon sa mga tuig, nga sumala sa pulong sa Ginoo kang Jeremias nga propeta kinahanglang molabay sa dili pa ang kataposan sa pagkalumpag sa Jerusalem, 70 ka tuig. Unya miatubang ako sa Ginoong Dios, nangita kaniya pinaagi sa pag-ampo ug mga pagpangaliyupo, uban ang pagpuasa ug pagbisti ug sako ug mga abo. Ako nag-ampo sa Ginoo nga akong Dios ug misugid nga nag-ingon, “O Ginoo, ang dako ug makalilisang nga Dios nga nagtuman sa kasabotan ug sa gugmang walay paglubad ngadto kanila nga nahigugma kaniya ug nagtuman sa iyang mga sugo, kami nakasala ug nakahimo ug sayop ug nagbuhat ug daotan ug misukol, mitalikod sa imong mga sugo ug sa imong mga tulumanon. Wala kami mamati sa imong mga alagad nga mga propeta nga nagsulti sa imong ngalan ngadto sa among mga hari, sa among mga pangulo, ug sa among mga katigulangan, ug sa tibuok katawhan sa yuta. Kanimo, O Ginoo, ang pagkamatarong, apan kanamo kaulawan, ingon niining adlawa, sa mga tawo sa Juda, sa mga nagpuyo sa Jerusalem ug sa tibuok nga Israel, kadtong duol ug kadtong layo, sa tanang yuta nga imong giabogan kanila tungod sa pagbudhi nga ilang nahimo batok kanimo. Kanamo, O Ginoo, ang kaulawan, sa among mga hari, sa among mga pangulo, ug sa among mga katigulangan, tungod kay nakasala kami batok kanimo. Sa Ginoo nga among Dios, iya ang mga kaluoy ug ang pagpasaylo tungod kay kami misukol man kaniya, ug wala magtuman sa tingog sa Ginoo nga among Dios, pinaagi sa pagsunod sa iyang mga balaod, nga gipahimutang niya sa among atubangan pinaagi sa iyang mga alagad nga mga propeta. Ang tibuok Israel nakalapas sa imong balaod ug mitipas, nagdumili sa pagtuman sa imong tingog. Ug ang tunglo ug panumpa nga gisulat diha sa Balaod ni Moises nga alagad sa Dios gibubo nganhi kanamo tungod kay nakasala man kami batok kaniya. Siya nagpamatuod sa iyang mga pulong nga gisulti niya batok kanamo, ug batok sa among mga pangulo nga nagmando kanamo, pinaagi sa pagpadala kanamo ug dakong katalagman kay ilalom sa tibuok nga langit wala pay nabuhat nga sama sa nabuhat batok sa Jerusalem. Sumala sa nasulat diha sa Balaod ni Moises, kining tanang katalagman miabot kanamo apan bisan pa niana wala kini magpakiluoy sa grasya sa Ginoo nga among Dios, sa pagbiya sa among mga kasal-anan ug sa pagtagad sa imong kamatuoran. Busa ang Ginoo nag-andam sa katalagman ug nagdala niini kanamo kay ang Ginoo nga among Dios matarong sa tanan niyang mga buhat nga iyang gibuhat ug kami wala motuman sa iyang tingog. Ug karon, O Ginoo nga among Dios nga nagdala sa imong katawhan gawas sa yuta sa Ehipto pinaagi sa gamhanang kamot, ug naghimo ug ngalan alang kanimo hangtod niining adlawa, kami nakasala, kami nagbuhat ug daotan. O Ginoo, sumala sa tanan nimong matarong nga mga buhat, pabiyaa ang imong kasuko ug kaligutgot gikan sa imong siyudad nga Jerusalem, ang imong balaan nga bukid kay tungod sa among mga sala ug tungod sa kadaotan sa among mga katigulangan, ang Jerusalem ug ang imong katawhan nahimong sanglitanan sa tanan nga naglibot kanamo. Busa karon, O Dios namo, pamati sa pag-ampo sa imong alagad ug sa iyang mga pangaliyupo, ug tungod ug alang kanimo, O Ginoo, padan-aga ang imong nawong nganha sa imong balaang dapit nga biniyaan. O Dios ko, ipakiling ang imong igdulungog ug pamati. Bukha ang imong mga mata ug sud-onga ang among pagkabiniyaan ug ang siyudad nga gitawag pinaagi sa imong ngalan, kay wala namo ipadayag ang among mga pangaliyupo sa imong atubangan pinasikad sa among pagkamatarong, kondili pinasikad sa imong dakong kaluoy. O Ginoo, pamati; O Ginoo, pagpasaylo. O Ginoo, pagtagad ug pagbuhat. Ayaw paglangan, tungod ug alang kanimo, O Dios ko, tungod kay ang imong siyudad ug ang imong katawhan gitawag pinaagi sa imong ngalan.” Samtang nagsulti pa ako ug nag-ampo, ug nagsugid sa akong sala ug sa sala sa akong katawhan nga Israel, ug nagpadayag sa akong pangaliyupo sa atubangan sa Ginoo nga akong Dios tungod sa balaang bukid sa akong Dios, samtang nagsulti pa ako diha sa pag-ampo, ang tawo nga si Gabriel, nga akong nakita sa panan-awon sa sinugdan, miduol kanako nga tuling milupad panahon sa paghalad sa kagabhion. Siya miabot ug nakigsulti kanako, “O Daniel, ako mianhi karon sa paghatag kanimo sa kaalam ug salabotan. Sa sinugdan sa imong mga pagpangaliyupo gipagula ang sugo ug ako mianhi sa pagsugilon kanimo kay ikaw gihigugma gayod pag-ayo, busa palandonga ang pulong, ug sabta ang panan-awon. Ang gisugo mahitungod sa imong katawhan ug sa imong balaang siyudad, sa paghuman sa kalapasan ug sa pagtapos sa mga sala, ug sa paghimo sa pagtabon alang sa kasal-anan, ug sa pagdala sa walay kataposang pagkamatarong, ug sa pagmatuod sa panan-awon ug sa propeta, ug pagdihog sa labing balaan nga dapit, 70 ka pito ka tuig. Busa hibaloi ug sabta, nga gikan sa paggula sa pulong sa pagpasig-uli ug sa pagtukod sa Jerusalem ngadto sa pag-abot sa dinihogan, usa ka pangulo, adunay pito ka pito ka tuig. Ug sa 62 ka pito ka tuig tukoron kini pag-usab uban ang hawan nga dapit ug ang kanal, apan diha sa samok nga panahon. Ug human sa 62 ka pito ka tuig, ang dinihogan patyon ug walay mabatonan bisan unsa, ug ang katawhan sa pangulo nga moabot maoy molaglag sa siyudad ug sa balaang dapit. Ang kataposan niini moabot sama sa baha ug hangtod sa kataposan adunay gubat, ang pagkagun-ob gitakda na. Siya maghimo ug lig-on nga kasabotan uban sa daghan sulod sa pito ka tuig, ug sa katunga sa pito ka tuig iyang pahunongon ang mga paghalad, ug ibabaw sa pako sa mga dulumtanan moabot ang maglumpag hangtod nga ang gitakda nga kataposan ibubo ngadto sa tiggun-ob.” Sa ikatulo nga tuig ni Ciro nga hari sa Persia, usa ka mensahe gipadayag kang Daniel nga ginganlan ug Beltesasar. Ug ang mensahe matuod ug kini dakong panagsumpaki, ug siya nakasabot sa mensahe ug adunay pagsabot sa panan-awon. Niadtong mga adlawa ako, si Daniel, nagsubo sulod sa tulo ka semana. Ako wala mokaon ug maayong mga pagkaon, walay karne o bino nga misulod sa akong baba, ug wala ako magdihog sa akong kaugalingon, sulod sa tibuok tulo ka semana. Sa ika-24 nga adlaw sa unang bulan, samtang ako nagtindog daplin sa dakong suba, nga mao ang Tigris, akong giyahat ang akong mga mata ug mitan-aw ug akong nakita ang usa ka tawo nga nagbisti ug lino nga ang hawak gibaksan ug bulawan sa Upaz. Ang iyang lawas sama sa batong berilo ug ang iyang nawong sama sa dagway sa kilat, ang iyang mga mata sama sa mga sulo nga nagsiga, ang iyang mga bukton ug ang iyang mga bitiis sama sa pinasinaw nga bronsi, ug ang tingog sa iyang mga pulong sama sa tingog sa panon. Ug ako, si Daniel, mao lamang ang nakakita sa panan-awon kay ang mga tawo nga uban kanako wala makakita sa panan-awon, hinuon ang usa ka dakong pagkurog midangat kanila, ug sila nanagan aron sa pagtago sa ilang kaugalingon. Busa ako nahibilin nga nag-inusara ug nakakita niining dakong panan-awon ug walay kusog nga nahibilin kanako. Ang akong dagway nga nagdan-ag nahimo nga kahadlokan ug walay kusog nga nahibilin kanako. Unya nadungog nako ang tingog sa iyang mga pulong ug sa pagkadungog nako sa tingog sa iyang mga pulong, nahinanok ako sa lalom nga pagkatulog nga ang akong nawong nagduko ngadto sa yuta. Apan adunay usa ka kamot nga mihikap kanako ug nakapakurog kanako sa mga kamot ug sa akong mga tuhod. Siya miingon kanako, “O Daniel, tawo nga gihigugma pag-ayo, tagda ang mga pulong nga isulti nako kanimo ug tindog pagtarong kay karon gipadala ako nganha kanimo.” Samtang nagsulti siya niining pulonga kanako, mitindog ako nga nagkurog. Unya siya miingon kanako, “Ayaw kahadlok, Daniel, kay sukad sa unang adlaw nga gipahiluna nimo ang imong kasingkasing sa pagsabot, ug nagpaubos ikaw sa imong kaugalingon atubangan sa imong Dios, ang imong mga pulong gidungog ug ako mianhi tungod sa imong mga pulong. Ang pangulo sa gingharian sa Persia misukol kanako sulod sa 21 ka adlaw, apan si Michael nga usa sa mga labawng pangulo, mianhi sa pagtabang kanako, busa gibiyaan nako siya didto uban sa pangulo sa gingharian sa Persia. Ug ako mianhi sa pagpasabot kanimo sa mahitabo sa imong katawhan sa ulahing mga adlaw kay ang panan-awon alang pa sa umaabot nga mga adlaw.” Sa diha nga siya nakasulti na kanako sumala niining mga pulonga, akong gipaatubang ang akong nawong paingon sa yuta ug ako naamang. Unya dihay usa nga sama ug panagway sa mga anak sa tawo nga mihikap sa akong mga ngabil, unya akong gibuka ang akong baba ug ako misulti. Miingon ako kaniya nga nagtindog sa akong atubangan, “O agalon ko, tungod sa panan-awon ang kasakit midangat kanako ug walay nahibilin nga kusog kanako. Unsaon man sa alagad sa akong agalon pagpakigsulti sa akong agalon? Kay karon walay kusog nga nahibilin kanako ug walay gininhawa nga nahibilin kanako.” Ang usa nga sama ug dagway sa usa ka tawo mihikap na usab kanako ug siya milig-on kanako. Ug siya miingon, “O tawo nga gihigugma pag-ayo, ayaw kahadlok; ang kalinaw maanaa kanimo, paglig-on, pagmaisogon.” Ug sa diha nga siya nakasulti kanako, nalig-on ako ug miingon, “Pasultiha ang akong agalon, kay ikaw naglig-on kanako.” Unya siya miingon, “Nasayod ba ikaw ngano nga mianhi ako kanimo? Apan karon mobalik ako aron sa pagpakig-away sa pangulo sa Persia, ug sa diha nga mahuman na ako kaniya, ang pangulo sa Gresya moanhi. Apan isulti nako kanimo ang gisulat diha sa basahon sa kamatuoran, walay usa nga nakig-uban kanako sa pagpakig-away batok kanila, gawas kang Michael, ang imong pangulo. Mahitungod kanako, sa unang tuig ni Dario nga Midianhon, mitindog ako aron sa pagmatuod ug paglig-on kaniya. “Karon ipakita nako kanimo ang kamatuoran. Tan-awa, tulo pa ka hari ang mobarog sa Persia, ug ang ikaupat labing dato kay kanilang tanan ug sa diha nga nakusgan na siya tungod sa iyang mga bahandi, hagiton niya ang tanan batok sa gingharian sa Gresya. Unya ang gamhanang hari motindog, nga maghari uban sa dakong gahom, ug magbuhat sumala sa iyang kabubut-on. Ug sa diha nga mobarog na siya, ang iyang gingharian mabungkag ug mabahin paingon sa upat ka hangin sa langit, apan dili sa iyang kaliwatan o sumala sa iyang paghari nga niini siya nagmando, kay ang iyang gingharian ibton ug maadto sa lain gawas niini. “Unya ang hari sa habagatan mahimong gamhanan apan ang usa sa iyang mga pangulo mahimong gamhanan pa kay kaniya, ug ang iyang paggahom mahimong dakong paggahom. Human sa pipila ka tuig sila makig-abin ug ang anak nga babaye sa hari sa habagatan moadto sa hari sa amihanan aron sa pagpakigdait, apan dili magpabilin kaniya ang kusog sa iyang bukton. Ang hari ug ang iyang kaliwat dili makalahutay, hinuon itugyan ang babaye ug ang nagbantay kaniya, ang iyang anak ug ang nanag-iya kaniya. “Niadtong mga panahona, ang usa ka sanga gikan sa iyang mga gamot motindog puli kaniya, siya moadto batok sa kasundalohan ug mosulod sa kuta sa hari sa amihanan ug siya makig-away kanila ug modaog. Iyang dad-on ngadto sa Ehipto ang ilang mga dios uban sa mga tinunaw nga larawan ug sa ilang mahalon nga mga sudlanan nga plata ug bulawan, ug sulod sa pipila ka tuig siya maglikay sa pagsulong sa hari sa amihanan. Unya ang hari sa amihanan moadto sa gingharian sa hari sa habagatan apan mobalik ngadto sa kaugalingon niyang yuta. “Ang iyang mga anak nga lalaki makiggubat ug magtigom ug usa ka dakong panon sa kasundalohan nga mosulong ug molapaw ug molabang ug magdala na usab sa gubat hangtod sa iyang kuta. Unya ang hari sa habagatan nga nasuko pag-ayo mogula ug makiggubat sa hari sa amihanan, ug siya magpabarog ug usa ka dakong panon, apan kini itugyan ngadto sa iyang kamot. Sa diha nga ang panon sa katawhan mabihag, ang iyang kasingkasing bayawon ug siya magtambog ug kaliboan ka libo apan dili siya modaog. Kay ang hari sa amihanan magtigom na usab ug dakong panon nga labaw ka daghan kay sa una, ug human sa pipila ka tuig, siya mosulong uban sa usa ka dakong kasundalohan ug daghang mga kahimanan. “Niadtong mga panahona daghan ang moalsa batok sa hari sa habagatan, ug ang mga tawo nga bangis taliwala sa imong katawhan magpataas sa ilang kaugalingon aron sa pagtuman sa panan-awon, apan sila mapakyas. Unya ang hari sa amihanan moabot ug magpabarog ug kahimanan sa pagsulong ug ilogon ang usa ka siyudad nga maayong pagkalig-on. Ug ang kasundalohan sa habagatan dili makasukol bisan ang iyang mga piniling panon kay wala gayoy kusog nga makasugakod. Apan siya nga mosulong kaniya magbuhat sumala sa iyang kaugalingong kabubut-on ug walay makasukol sa iyang atubangan ug siya motindog sa mahimayaong yuta, ug ang tanan niini mailalom sa iyang gahom. Siya mohukom sa pagsulong uban ang kusog sa tibuok niyang gingharian ug siya magdala ug kasabotan sa pakigdait ug kini buhaton niya ug iyang ihatag kaniya ang anak nga babaye sa mga babaye aron sa paglaglag sa gingharian apan kini dili mobarog o mahimong maayo alang kaniya. Human niini, siya moatubang ngadto sa mga kabaybayonan ug ilogon ang daghan niini apan ang usa ka pangulo magtapos sa iyang pagkamabiaybiayon, ang iyang pagkamapahitas-on mosumbalik gayod kaniya. Unya siya moatubang pagbalik ngadto sa mga kuta sa iyang kaugalingong yuta apan mapandol siya ug mapukan ug dili na makit-an. “Unya mobarog puli kaniya ang magpadala ug usa ka tigpaningil ug buhis latas sa himaya sa gingharian apan sulod sa pipila ka adlaw siya maguba, dili sa kasuko o sa gubat. “Puli kaniya mobarog ang usa ka tawo nga talamayon, nga wala kahatagi sa kadungganan sa gingharian. Siya moabot nga walay pagpasidaan ug mokuha sa gingharian pinaagi sa mga pag-ulog-ulog. Ang kasundalohan mangahanaw sa iyang atubangan ug mabungkag ug ang pangulo sa kasabotan usab. Ug sukad sa panahon nga nahimo ang pagpakig-abin uban kaniya, siya magbuhat nga malimbongon ug siya mahimong lig-on uban sa diyotay nga katawhan. Sa walay pagpasidaan siya mosulong ngadto sa labing dato nga mga dapit sa lalawigan ug buhaton niya kadtong wala buhata sa iyang katigulangan o sa mga amahan sa iyang katigulangan, katagon sa taliwala nila ang linungkab, ang inilog ug ang mga katigayonan. Siya magmugna ug mga laraw batok sa mga kuta, apan alang lamang sa usa ka panahon. Iyang hagiton ang iyang gahom ug ang iyang kaisog batok sa hari sa habagatan uban ang dakong kasundalohan ug ang hari sa habagatan makiggubat uban ang hilabihan ka dako ug lig-ong kasundalohan apan siya dili makasukol kay adunay mga laraw nga gimugna batok kaniya. Bisan kadtong nagkaon sa iyang mahalon nga pagkaon mahimong kaalaotan, ang iyang kasundalohan paphaon ug daghan ang mangapukan nga gipamatay. Mahitungod sa duha ka hari, ang ilang mga hunahuna maninguha sa pagbuhat ug kadaot, sila magsulti ug bakak diha sa mao rang lamisa apan walay kahimoan kay ang kataposan adto pa man sa panahon nga gitakda. Unya siya mobalik sa iyang yuta uban sa dakong bahandi apan ang iyang kasingkasing mobatok sa balaan nga kasabotan. Ug siya magbuhat sa iyang kabubut-on ug mobalik sa iyang kaugalingong yuta. “Sa panahon nga gitakda siya mobalik ug moadto sa habagatan apan dili kini niining panahona ingon sa kaniadto. Kay ang mga sakayan sa Kittim mosulong batok kaniya ug siya mahadlok ug mosibog, unya siya mobalik ug masuko ug magbuhat batok sa balaang kasabotan. Siya mobalik niadtong nagsalikway sa balaang kasabotan. Ang mga kasundalohan gikan kaniya motungha ug hugawhugawan ang Templo ug ang kuta ug kuhaon niya ang nagpadayon nga halad nga sunogon. Ug ilang ipahimutang ang dulumtanan nga makapahimong biniyaan. Unya ilang danihon uban sa pag-ulog-ulog kadtong milapas sa kasabotan apan ang katawhan nga nakaila sa ilang Dios mobarog nga lig-on ug mosupak. Ug ang uban sa katawhan nga maalamon makapasabot sa daghan bisan ug sila mangapukan pinaagi sa espada ug sa siga sa kalayo, sa pagkabihag ug pagtulis sa pipila ka adlaw. Sa diha nga sila mangapukan, sila makadawat ug gamay nga tabang, ug daghan ang motipon kanila uban ang pag-ulog-ulog. Ug ang uban kanila nga maalamon mangapukan, sa pag-ulay ug sa paghinlo kanila ug sa pagpaputi kanila, hangtod sa panahon sa kataposan kay kini alang pa man sa panahon nga gitakda. “Ug ang hari magbuhat sumala sa iyang kabubut-on, siya magpasidungog sa iyang kaugalingon ug magpadako sa iyang kaugalingon labaw sa tanang dios ug magsulti ug mga katingalahang butang batok sa Dios sa mga dios. Siya magmauswagon hangtod nga ang kayugot matuman kay unsa ang gitakda kinahanglang tumanon. Dili siya magtagad sa mga dios sa iyang mga katigulangan o sa gihigugma sa mga babaye. Dili siya magtagad sa bisan unsang dios kay siya magpadako sa iyang kaugalingon labaw sa tanan. Siya magpasidungog sa dios sa mga kuta ug ang usa ka dios nga wala mailhi sa iyang mga katigulangan pasidunggan niya uban sa bulawan ug plata ug sa mga mahalon nga bato ug sa mga bililhong gasa. Siya magbuhat sa labing lig-on nga mga kuta tungod sa tabang sa langyaw nga dios. Kadtong moila kaniya, iyang dayegon uban sa pagpasidungog. Himoon niya sila nga mga pangulo sa daghan, ug bahinon ang yuta ingon nga ganti. “Nianang panahona sa kataposan, ang hari sa habagatan mosulong kaniya apan ang hari sa amihanan mosulong kaniya sama sa alimpulos, uban ang mga karwahi ug mga tigpangabayo ug daghang mga sakayan sa dagat ug siya mosulod sa kayutaan, ug molukop ug moagi niini. Siya mosulod sa mahimayaong yuta, ug kaliboan ka libo ang mangapukan apan kini luwason gikan sa iyang kamot: ang Edom ug Moab, ug ang kinadak-ang bahin sa mga Amonihanon. Tuy-oron usab niya ang iyang kamot ngadto sa kayutaan ug ang yuta sa Ehipto dili makaikyas. Siya mahimong pangulo sa mga bahandi nga bulawan ug plata, ug sa tanang mga bililhong butang sa Ehipto ug ang mga Libyanhon ug ang mga Etiopianhon magsunod sa iyang mga lakang. Apan ang mga balita gikan sa silangan ug sa amihanan makapakuyaw kaniya ug siya moadto uban ang dakong kapungot sa pagpuo ug sa paglaglag gayod sa daghan. Siya magpabarog sa iyang harianong tolda taliwala sa dagat ug sa mahimayaong balaan nga bukid, apan bisan pa niana siya modangat sa iyang kataposan nga walay motabang kaniya. “Nianang panahona si Michael motungha, ang dakong pangulo nga nagdumala sa imong katawhan. Moabot ang panahon sa kasamok nga wala pa gayod mahitabo sukad nga adunay usa ka nasod hangtod nianang panahona, apan nianang panahona luwason ang imong katawhan, ang tanan nga ang ngalan makita diha sa basahon. Ug daghan kanila nga nangatulog sa abog sa yuta ang makamata, ang uban ngadto sa walay kataposang kinabuhi ug ang uban ngadto sa kaulawan ug sa walay kataposang pagtamay. Ug kadtong mga maalamon modan-ag sama sa kasanag sa wanang sa kalangitan, ug kadtong nagkabig sa daghan ngadto sa pagkamatarong, sama sa mga bituon hangtod sa kahangtoran. Apan ikaw, O Daniel, tagoa ang mga pulong ug takpi ang basahon, hangtod sa panahon sa kataposan. Daghan ang managan ngadto-nganhi ug ang kahibalo mouswag.” Unya ako, si Daniel, mitan-aw, ug akong nakita nga dihay laing duha nga nagtindog, ang usa niining daplina sa suba ug ang usa niadtong daplina sa suba. Ug ako miingon sa tawo nga nagsul-ob ug lino, nga didto sa ibabaw sa katubigan sa suba, “Unsa ba ang gidugayon hangtod sa kataposan niining mga katingalahan?” Ang tawo nga nagsul-ob ug lino nga didto ibabaw sa katubigan sa suba mibayaw sa iyang tuo nga kamot ug sa iyang wala nga kamot paingon sa langit, ug nadungog nako siya nga nanumpa pinaagi kaniya nga buhi hangtod sa kahangtoran, nga kini mahitabo sa usa ka panahon, duha ka panahon ug katunga sa panahon, ug sa diha nga ang pagbungkag sa gahom sa balaan nga katawhan moabot sa kataposan, kining tanang mga butang matuman. Ako nakadungog apan ako wala makasabot, unya ako miingon, “O agalon ko, unsa ba ang sangpotanan niining mga butanga?” Siya miingon, “Padayon sa imong panaw, Daniel, kay ang mga pulong gitakpan ug gisilyohan hangtod sa panahon sa kataposan. Daghan ang maghinlo sa ilang kaugalingon ug magpaputi sa ilang kaugalingon, ug mangaulay apan ang daotan magbuhat ug daotan, ug walay bisan kinsa sa mga daotan nga makasabot apan ang mga maalamon makasabot. Ug gikan sa panahon nga ang nagpadayon nga halad nga sunogon kuhaon ug ang dulumtanan nga nakahimong kamingawan mapahiluna, adunay 1,290 ka adlaw. Bulahan siya nga naghulat ug moanhi sa 1,335 ka adlaw. Apan padayon sa imong panaw hangtod sa kataposan ug ikaw mopahulay ug motindog sa dapit nga gigahin kanimo sa imong bahin, sa kataposan sa mga adlaw.” Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Hosea nga anak ni Beri, sa mga adlaw ni Uzias, ni Jotam, ni Ahas ug ni Hesekias, mga hari sa Juda, ug sa mga adlaw ni Jeroboam nga anak ni Joas nga hari sa Israel. Sa unang higayon nga ang Ginoo misulti pinaagi kang Hosea, ang Ginoo miingon kang Hosea, “Lakaw, pangasawa ug usa ka babaye nga makihilawason ug pagbaton ug mga anak sa pagkamaluibon kay ang yuta nakasala sa dakong pagluib pinaagi sa pagbiya sa Ginoo. ” Busa siya milakaw ug iyang gipangasawa si Gomer nga anak ni Diblaim ug siya nagsamkon, ug nanganak ug lalaki alang kaniya. Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Tawga ang iyang ngalan ug Jesreel, kay sa mubong panahon akong silotan ang balay ni Jehu tungod sa dugo ni Jesreel ug akong taposon ang gingharian sa balay sa Israel. Nianang adlawa, akong balion ang pana sa Israel didto sa walog ni Jesreel.” Ug siya nagsamkon pag-usab ug nanganak ug usa ka babaye. Unya ang Ginoo miingon kaniya, “Tawga ang iyang ngalan nga Loruhama, kay ako dili na maluoy sa balay sa Israel, sa pagpasaylo gayod kanila. Apan ako maluoy sa balay sa Juda, ug magluwas kanila pinaagi sa Ginoo nga ilang Dios. Dili nako sila luwason pinaagi sa pana o pinaagi sa espada o pinaagi sa gubat o pinaagi sa mga kabayo o pinaagi sa mga tigpangabayo.” Sa dihang nalutas na niya si Loruhama, siya nagsamkon ug nanganak ug usa ka lalaki. Unya ang Ginoo miingon, “Tawga ang iyang ngalan nga Loami, kay kamo dili akong katawhan, ug ako dili inyong Dios.” Bisan pa niana ang gidaghanon sa katawhan sa Israel mahisama sa balas sa dagat, nga dili matakos o maihap, ug sa dapit diin kini gisulti kanila, “Kamo dili akong katawhan,” kini isulti kanila “Mga anak sa buhi nga Dios.” Ang katawhan sa Juda ug ang katawhan sa Israel tigomon ug sila magtudlo ug usa ka pangulo alang kanila ug manungas gikan sa yuta kay dako ang adlaw ni Jesreel. Ingna ninyo ang inyong igsoong lalaki, “Ammi” ug ang inyong igsoong babaye, Ruhama. “Hangyoa ang inyong inahan, hangyoa, kay siya dili akong asawa, ug ako dili iyang bana, aron biyaan niya ang iyang mga pagkamakihilawason gikan sa iyang nawong, ug ang iyang mga pagpanapaw gikan sa taliwala sa iyang dughan, aron dili nako siya huboan ug himoon siya nga sama sa adlaw sa iyang pagkatawo, ug himoon siya nga sama sa kamingawan, ug ibutang siya sama sa uga nga yuta, ug patyon siya sa kauhaw. Sa iyang mga anak usab dili ako maluoy, kay sila mga anak sa pagkamakihilawason. Kay ang ilang inahan makihilawason; siya nga nagsamkon kanila nagbuhat sa makauulaw. Kay siya nag-ingon, ‘Moapas ako sa akong mga hinigugma, nga naghatag kanako sa akong pan ug sa akong tubig, sa akong delana, ug sa akong lino ug sa akong lana ug sa akong ilimnon.’ Busa, akong alihan ang iyang dalan sa mga tunok ug maghimo ako ug kuta batok kaniya aron dili siya makatultol sa iyang mga agianan. Gukdon niya ang iyang mga hinigugma apan dili siya makaapas kanila, ug siya mangita kanila apan dili makakita kanila. Unya siya moingon, ‘Molakaw ako ug mobalik sa una nakong bana kay maayo pa ako kaniadto kay sa karon.’ Siya wala mahibalo nga ako ang naghatag kaniya sa trigo, sa bino ug sa lana, ug nagsangkap kaniya sa plata ug bulawan nga ilang gigamit alang sa Baal. Busa akong bawion ang akong trigo sa panahon niini ug ang akong bino sa panahon niini, ug langkaton nako gikan kaniya ang akong delana ug ang akong lino nga nagtabon unta sa iyang pagkahubo. Ug karon akong ipakita ang iyang kalaw-ay sa atubangan sa iyang mga hinigugma ug walay magluwas kaniya gikan sa akong kamot. Taposon nako ang tanan niyang kalipay, ang iyang mga kasaulogan, ang iyang mga bag-ong subang sa bulan, ang iyang mga adlawng igpapahulay, ug ang tanan niyang mga tinakdang kasaulogan. Akong laglagon ang iyang kaparasan ug ang iyang mga kahoy nga igera nga mahitungod niini siya nag-ingon, ‘Kini mao ang akong suhol nga gihatag kanako sa akong mga hinigugma.’ Himoon nako kini nga kalasangan ug ang mga mananap sa kapatagan molamoy kanila. Silotan nako siya tungod sa mga adlaw sa mga Baal nga alang niini nagsunog siya ug insenso ug nagdayandayan sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang ariyos ug sa alahas ug miapas sa iyang mga hinigugma ug nalimot kanako, nag-ingon ang Ginoo. “Busa, tan-awa, danihon nako siya, ug dad-on ngadto sa kamingawan, ug sultihan nako siya diha sa kalumo. Ug didto hatagan nako siya sa iyang parasan ug himoon nako ang Walog sa Acor ingon nga usa ka pultahan sa paglaom. Didto siya motubag sama niadtong mga adlaw sa iyang pagkabatan-on ug sama sa mga adlaw sa iyang paggula gikan sa yuta sa Ehipto. “Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, ikaw magtawag kanako nga, ‘Akong bana’ ug dili na magtawag kanako nga, ‘Akong Baal.’ Kay akong kuhaon ang mga ngalan sa mga Baal gikan sa iyang baba ug dili na hisgotan ang ilang mga ngalan. Nianang adlawa ako maghimo alang kanimo ug usa ka kasabotan uban sa mga mananap sa kapatagan, sa mga langgam sa kalangitan ug sa nagkamang nga mga butang sa yuta; ug akong wagtangon ang mga busogan, ang espada ug ang gubat gikan sa yuta, ug papahulayon ko ikaw nga layo sa kakuyaw. Ug pangasaw-on ko ikaw hangtod sa kahangtoran; pangasaw-on ko ikaw diha sa pagkamatarong, sa hustisya ug sa gugmang walay paglubad ug sa kaluoy. Pangasaw-on ko ikaw diha sa pagkamatinumanon ug ikaw makaila sa Ginoo. “Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, ako motubag gayod sa kalangitan ug sila motubag sa yuta; ug ang yuta motubag sa trigo, sa bino ug sa lana ug sila motubag kang Jesreel. Ug ipugas nako siya alang kanako diha sa yuta. Ug ako maluoy kaniya nga wala kaluy-i ug ako mag-ingon ngadto sa dili akong katawhan, ‘Ikaw akong katawhan,’ ug siya moingon, ‘Ikaw akong Dios.’ ” Ang Ginoo miingon pag-usab kanako, “Lakaw, higugmaa ang usa ka babaye nga hinigugma sa laing lalaki ug usa ka mananapaw, sama nga ang Ginoo nahigugma sa mga anak sa Israel bisan ug sila midangop ngadto sa laing mga dios, ug nahigugma sa mga torta nga pasas.” Busa siya gipalit nako ug napulo ug lima ka siklo nga plata ug usa ka homer ug usa ka letek nga sebada. Ug ako miingon kaniya, “Ikaw magpuyo ingon nga akoa sulod sa daghang mga adlaw. Dili na ikaw magbaligya sa imong dungog o mapanag-iya sa laing tawo ug dili usab ako nganha kanimo.” Kay ang mga anak sa Israel magpuyo sulod sa daghang mga adlaw nga walay hari o pangulo, walay halad o walay haligi nga halaran, walay ephod o mga larawan. Human niana ang mga anak sa Israel mamalik, ug mangita sa Ginoo nga ilang Dios ug kang David nga ilang hari. Sila mangadto nga may kahadlok sa Ginoo ug sa iyang pagkamaayo sa ulahing mga adlaw. Pamatia ang pulong sa Ginoo, katawhan sa Israel, kay ang Ginoo adunay pakigbangi sa mga nagpuyo sa yuta. Walay pagkamatinumanon o kaayo o pag-ila sa Dios diha sa yuta. Hinuon adunay pagpanumpa, pagpamakak, pagpamatay, pagpangawat, ug pagpanapaw, ilang gilapas ang tanan nga mga utlanan ug nagsunodsunod ang pagpamatay. Busa ang yuta nagsubo, ug ang tanang nagpuyo niini nagluya, ug usab ang mga mananap sa kapatagan ug ang mga langgam sa kalangitan ug bisan ang mga isda sa dagat gipanguha. Bisan pa niana ayaw itugot nga adunay makiglalis ug adunay mosumbong kay anaa kanimo ang akong pakigbangi, O pari. Ikaw mahisukamod sa adlawan, ang propeta usab mahisukamod uban kanimo sa kagabhion, ug laglagon nako ang imong inahan. Ang akong katawhan nangalaglag tungod sa kakulang sa kahibalo, tungod kay imong gisalikway ang kahibalo, gisalikway ko ikaw gikan sa pagkapari nganhi kanako. Ug kay imong gikalimtan ang balaod sa imong Dios, kalimtan usab nako ang imong mga anak. Sa dihang nagkadaghan sila, misamot ang ilang pagpakasala batok kanako; gihimo nila nga kaulawan ang ilang himaya. Nagkaon sila diha sa sala sa akong katawhan; sila hangol sa ilang kasal-anan. Ug kini mahisama sa katawhan, sama sa pari, ug silotan nako sila tungod sa ilang mga pamaagi ug balosan tungod sa ilang mga binuhatan. Sila magkaon apan dili mangabusog; sila magpakighilawas apan dili mosanay; tungod kay ilang gibiyaan ang Ginoo aron sa paglipay sa ilang mga pagpakighilawas. Ang bino ug ang bag-ong bino magkuha sa pagpanabot. Ang akong katawhan nagpakisusi sa kahoy ug ang ilang sungkod naghatag kanila ug mga mensahe. Kay ang espiritu sa pagkamakihilawason nagpahisalaag kanila, ug mibiya sila sa ilang Dios aron sa pagbaligya sa dungog. Sila naghalad diha sa mga kinatumyan sa kabukiran, ug nagsunog sa ilang mga halad ibabaw sa kabungtoran, sa ilalom sa mga dakong kahoy tungod kay ang landong niini maayo man. Busa ang inyong mga anak nga babaye nagbaligya sa dungog ug ang inyong mga asawa nanapaw. Dili nako silotan ang inyong mga anak nga babaye sa diha nga sila magbaligya sa ilang dungog o ang inyong mga umagad nga babaye sa diha nga sila manapaw, kay ang mga lalaki gayod misimang man uban sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog ug sila naghalad uban sa mga nagbaligya sa ilang dungog ug ang katawhan nga walay panabot modangat sa kalaglagan. Bisan ug ikaw nagbaligya sa imong dungog, O Israel, ayaw itugot nga ang Juda magpakasala. Ayaw kamo pangadto sa Gilgal o manungas kamo sa Bet-aven, ug ayaw kamo panumpa, “Ingon nga ang Ginoo buhi.” Sama sa masukihon nga dumagang baka, ang Israel masukihon; makapakaon ba ang Ginoo kanila karon sama sa usa ka nating karnero diha sa lapad nga sibsibanan? Ang Efraim natipon sa mga diosdios, pasagdi siya. Ang panon sa mga palahubog naghatag sa ilang kaugalingon ngadto sa pagkamakihilawason, gihigugma nila ang kaulawan labaw sa ilang dungog. Giputos sila sa hangin diha sa iyang mga pako ug sila maulawan tungod sa ilang mga halad. Pamatia kini, O mga pari! Tagda, O balay sa Israel! Paminawa, O balay sa hari! Kay ang paghukom mahitungod kaninyo; kay kamo nahimong lit-ag sa Mispa, ug pukot nga gibukhad didto sa Tabor. Ug ilang gipalaloman ang gahong sa Sitim, apan akong silotan silang tanan. Ako nakaila kang Ephraim, ug ang Israel wala matago kanako; kay karon, O Ephraim, ikaw nagmakihilawason, ang Israel nahugawan. Ang ilang mga binuhatan wala magtugot kanila sa pagbalik ngadto sa ilang Dios Kay ang espiritu sa pagkamakihilawason anaa sa sulod nila, ug sila wala makaila sa Ginoo. Ug ang pagpagarbo sa Israel nagpamatuod sa iyang atubangan, ang Efraim mahisukamod sa iyang kasal-anan, ang Juda usab mahisukamod uban kanila. Uban sa ilang mga panon ug sa ilang kahayopan sila mangadto aron sa pagpangita sa Ginoo, apan dili nila makit-an siya; siya nagpalayo gikan kanila. Sila nagmaluibon sa Ginoo kay sila nanganak ug mga anak sa gawas. Karon lamyon sila sa bag-ong subang sa bulan uban sa ilang kaumahan. Patingoga ninyo ang budyong sa Gibea, ang trumpeta sa Rama. Patingoga ang pasidaan diha sa Bet-aven, pagkurog, O Benjamin! Ang Ephraim mahimong kamingawan sa adlaw sa pagsilot; diha sa mga banay sa Israel akong gipahayag ang matuod gayod. Ang mga pangulo sa Juda mahisama kanila nga nag-irog sa utlanan sa yuta; nganha kanila akong ibubo ang akong kaligutgot sama sa tubig. Ang Ephraim gidaogdaog, nadugmok sa paghukom, kay siya nakahukom sa pagsunod sa kakawangan. Busa ako sama sa anunugba alang sa Ephraim, ug sama sa agay-ay alang sa balay sa Juda. Sa pagkakita sa Ephraim sa iyang sakit, ug sa Juda sa iyang samad, miadto ang Ephraim sa Asiria ug nagpadala ngadto sa gamhanang hari. Apan siya dili makahimo sa pag-ayo kaninyo, o sa pag-ayo sa inyong samad. Kay ako mahisama sa liyon alang sa Ephraim, ug sama sa batan-ong liyon alang sa balay sa Juda. Ako gayod mokuniskunis ug mobiya, ako mobihag ug walay bisan kinsa nga makaluwas. Ako mobalik pag-usab sa akong dapit, hangtod nga sila moila sa ilang kalapasan ug mangita sa akong nawong, ug sa ilang kasakit sila mangita kanako. Sila miingon, “Dali, mamalik kita ngadto sa Ginoo, kay gilaksi kita niya aron ayohon niya kita, gisamaran kita niya ug bugkosan niya kita. Human sa duha ka adlaw ipahiuli niya kita, sa ikatulo nga adlaw ituboy niya kita, aron kita magpuyo sa iyang atubangan. Hibaloan nato, ug padayonon nato ang pag-ila sa Ginoo, ang iyang paggula siguro gayod sama sa kaadlawon, siya moanhi kanato sama sa ulan, sama sa ulahing ulan nga nagbisibis sa yuta.” Unsay buhaton nako kanimo, O Ephraim? Unsay buhaton nako kanimo, O Juda? Ang imong gugma sama sa panganod sa kabuntagon, sama sa yamog nga sayong mahanaw. Busa gisapsapan nako sila pinaagi sa mga propeta, gipamatay nako sila pinaagi sa mga pulong sa akong baba, ug ang akong mga paghukom migula sama sa kahayag. Kay ako nagtinguha sa gugmang walay paglubad ug dili sa halad nga inihaw, sa kahibalo mahitungod sa Dios kay sa mga halad nga sunogon. Apan didto sa Adam gilapas nila ang kasabotan, didto nagmaluibon sila kanako. Ang Gilead siyudad sa mga tigbuhat ug daotan, nabulingan sa dugo. Ingon nga ang mga tulisan naghulat sa usa ka tawo, ang mga pari usab naghiusa, nagpatay diha sa dalan paingon sa Sekem, Oo, sila naghimo ug hilabihan ka daotan. Sa balay sa Israel akong nakita ang usa ka makalilisang nga butang, atua didto ang pagpakighilawas sa Efraim, ang Israel nahugawan. Alang usab kanimo, O Juda, usa ka pag-ani gitagana. Sa diha nga ipahiuli na nako ang maayong kahimtang sa akong katawhan, sa diha nga ayohon unta nako ang Israel, ang kasal-anan sa Efraim nabutyag, ug ang mga daotang binuhatan sa Samaria; kay sila namakak, ang kawatan nanglungkab, ug ang mga tulisan nanulis sa gawas. Apan wala sila maghunahuna nga ako mahinumdom sa tanan nilang daotang mga buhat. Karon ang ilang mga buhat naglibot kanila, sila ania sa akong atubangan. Pinaagi sa ilang kadaotan gilipay nila ang hari, ug ang mga pangulo pinaagi sa ilang mga pagpamakak. Silang tanan mga mananapaw; sila sama sa usa ka hudno nga giinit, nga ang mga tigluto mihunong sa pagpasiga sa kalayo, gikan sa pagmasa, hangtod nga kini mitubo. Sa adlaw sa atong hari ang mga pangulo nangahubog tungod sa kaisog sa bino; iyang gituy-od ang iyang kamot uban sa mga mabiaybiayon. Kay sama sa hudno ang ilang kasingkasing nagdilaab sa pagpangdaot; sa tibuok gabii ang ilang kasuko nagbaga; sa pagkabuntag nasunog kini sama sa nagsiga nga kalayo. Silang tanan init sama sa hudno, ug gilamoy nila ang ilang mga tigmando. Ang tanan nilang mga hari nangapukan; walay usa kanila nga nagsangpit kanako. Si Efraim nakig-ipon sa mga katawhan; ang Efraim torta nga wala baliha. Ang mga langyaw naglamoy sa iyang kusog, ug siya wala mahibalo niini, ang mga ubanon nga buhok anaa na kaniya ug siya wala mahibalo niini. Ang pagpagarbo sa Israel nagpamatuod batok kaniya, apan sila wala mobalik ngadto sa Ginoo nga ilang Dios o mangita kaniya alang niining tanan. Ang Efraim sama sa usa ka salampati nga buangbuang ug walay salabotan; nagtawag sila sa Ehipto, miadto sa Asiria. Sa diha nga sila mangadto, bukharon nako ang akong pukot sa ibabaw nila, ipaubos nako sila sama sa mga langgam sa kalangitan; kastigohon nako sila sumala sa taho ngadto sa ilang katilingban. Alaot sila, kay sila nahisalaag gikan kanako! Ang kalaglagan alang kanila kay sila misupil batok kanako! Lukaton unta nako sila, apan sila nagsulti ug bakak batok kanako. Sila wala magtuaw kanako gikan sa ilang kasingkasing, hinuon nagminatay sila diha sa ilang mga higdaanan; alang sa trigo ug bino sila nagsamad sa ilang kaugalingon, sila misukol batok kanako. Bisan ug gibansay ug gipalig-on nako ang ilang mga bukton, naglaraw hinuon sila ug daotan batok kanako. Sila midangop sa Baal, sila sama sa malimbongong pana; ang ilang mga pangulo mangapukan pinaagi sa espada, tungod sa pagkamayubiton sa ilang dila. Kini mao ang ilang kaulawan didto sa yuta sa Ehipto. Itaon sa imong baba ang trumpeta! Kay ang agila anaa sa balay sa Ginoo, tungod kay ilang giguba ang akong kasabotan ug gilapas ang akong Balaod. Ngari kanako sila nagtuaw, Akong Dios, kami nga Israel nakaila kanimo. Ang Israel misalikway sa maayo; ang kaaway maggukod kaniya. Nagbutang sila ug mga hari apan dili pinaagi kanako; nagpahimutang sila ug mga pangulo, apan wala nako mahibaloi. Pinaagi sa ilang plata ug bulawan naghimo sila ug mga diosdios alang sa ilang kaugalingong kalaglagan. Gisalibay ang imong nating baka, O Samaria. Ang akong kasilag nagdilaab batok kanila. Kanus-a ba sila maputli? Kay kini gikan sa Israel, usa ka tigbuhat naghimo niini, dili ang Dios Ang nating baka sa Samaria dugmokon. Kay nagpuga sila ug hangin, busa mag-ani sila sa alimpulos. Ang uhay sa trigo walay lugas, dili kini mohatag ug pagkaon; kon mohatag man kini ug abot ang mga langyaw maoy maglamoy niini. Ang Israel gilamoy; karon sila uban sa nasod sama sa sudlanan nga walay pulos. Kay sila nanungas sa Asiria, ingon sa ihalas nga asno nga mag-inusara sa paglatagaw; ang Efraim nagsuhol ug mga hinigugma. Bisan ug sila nagsuhol ug mga kaabin taliwala sa mga nasod, hiposon ra unya nako sila. Sa dili madugay sila mag-antos sa palas-anon nga ipahamtang sa hari ug sa mga pangulo. Tungod kay ang Efraim nagpadaghan sa mga halaran alang sa pagpakasala, kini alang kaniya nahimo nga mga halaran alang sa pagpakasala. Bisan pa ug magsulat ako ug napulo ka libo ka balaod alang kaniya, kini isipon nga langyaw nga butang. Sila nahigugma sa paghalad ug inihaw; sila naghalad ug unod ug nagkaon niini, apan ang Ginoo walay kalipay niini. Karon iyang hinumdoman ang ilang kasal-anan ug silotan ang ilang mga sala, sila mamalik ngadto sa Ehipto. Ang Israel nalimot sa iyang Magbubuhat ug nagtukod ug mga palasyo; ug ang Juda nagpadaghan sa mga siyudad nga kinutaan, apan magpadala ako ug kalayo nganha sa iyang mga siyudad, ug kini maglamoy sa mga salipdanan niini. Ayaw pagmaya, O Israel! Ayaw paglipay sama sa mga katawhan; kay ikaw nagbaligya sa imong dungog, mibiya sa imong Dios. Ikaw nahigugma sa suhol sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog diha sa tanang giokanan. Ang giokanan ug ang pug-anan sa bino dili maghatag kanila ug pagkaon, ug ang bag-ong bino magpakyas kanila. Sila dili magpabilin sa yuta sa Ginoo; apan ang Efraim mobalik ngadto sa Ehipto, ug sila magkaon sa hugaw nga pagkaon didto sa Asiria. Sila dili na magbubo ug mga halad nga bino alang sa Ginoo, ug sila dili makapahimuot kaniya pinaagi sa ilang mga halad. Ang ilang pan mahisama sa pan sa nagsubo; ang tanan nga mokaon niini mahugawan, kay ang ilang pan alang man sa ilang kagutom; kini dili dad-on ngadto sa balay sa Ginoo. Unsay inyong buhaton sa adlaw sa tinakda nga kasaulogan, ug sa adlaw sa kasaulogan sa Ginoo? Kay bisan ug sila makaikyas sa kalaglagan, ang Ehipto magtigom kanila, ang Memfis maoy maglubong kanila. Ang mga sampinit maoy manag-iya sa mga bililhon nilang mga butang nga plata, ang mga tunok maanaa sa ilang mga tolda. Ang mga adlaw sa pagsilot miabot na, ang mga adlaw sa pagbalos midangat na; ang Israel mahibalo niini. Ang propeta buangbuang, ang tawo nga nagbaton ug espiritu buang, tungod sa dako nimong kasal-anan ug dakong kasilag. Ang propeta maoy tigbantay sa Efraim, ang katawhan sa akong Dios, apan ang usa ka lit-ag sa mangangayam ug langgam anaa sa tanan niyang mga dalan, ug ang kasilag anaa sa balay sa iyang Dios. Sa hilabihan gayod gihugawan nila ang ilang kaugalingon, sama sa mga adlaw sa Gibea; hinumdoman niya ang ilang pagkadaotan, silotan niya ang ilang kasal-anan. Sama sa mga paras diha sa kamingawan, akong nakaplagan ang Israel. Sama sa unang bunga sa kahoyong igera sa unang pagpamunga niini, nakita nako ang inyong mga katigulangan. Apan nangadto sila sa Baal-peor ug naghalad sa ilang kaugalingon ngadto sa kaulawan ug nangahimong dulumtanan sama niadtong ilang gihigugma. Ang himaya sa Efraim molupad sa layo sama sa langgam, walay pagpanganak, walay pagmabdos, walay pagsamkon! Bisan ug sila nag-atiman ug mga bata, kuhaan nako sila hangtod nga walay mahibilin. Alaot sila sa diha nga ako mobiya kanila! Ang mga anak ni Efraim, ingon sa akong nakita, gitakda nga tukbonon. Si Efraim kinahanglang magdala sa iyang mga anak ngadto sa ihawan. Hatagi sila, O Ginoo, unsa ang imong ihatag? Hatagi sila ug tagoangkan nga kanunayng makuhaan ug uga nga mga suso. Ang tanan nilang pagkadaotan atua sa Gilgal; didto nagsugod ako sa pagdumot kanila. Tungod sa pagkadaotan sa ilang mga binuhatan hinginlan nako sila gikan sa akong balay. Dili na ako mahigugma kanila; ang tanan nilang mga pangulo mga masupilon. Ang Ephraim gihampak, ang ilang gamot naughan, dili kini makapamunga. Bisan ug sila manganak, akong patyon ang gihigugma nila nga mga anak. Ang akong Dios magsalikway kanila tungod kay sila wala mamati kaniya ug sila mahimong latagaw diha sa mga kanasoran. Ang Israel usa ka malamboon nga paras, nga naghatag sa iyang bunga. Sa nag-anam ug kadaghan ang iyang bunga nagkadaghan usab ang halaran nga iyang gihimo; sa nag-uswag ang yuta, gipauswag usab niya ang iyang mga haliging larawan. Ang ilang kasingkasing maluibon; karon kinahanglang magpas-an sila sa ilang sala. Ang Ginoo magtumpag sa ilang mga halaran, ug magguba sa ilang mga haliging larawan. Kay karon sila moingon, “Kami walay hari, kay kami wala mahadlok sa Ginoo, ug ang usa ka hari, unsay iyang mahimo alang kanamo?” Sila naglitok ug kawang nga mga pulong; uban sa walay pulos nga panumpa, sila naghimo ug kasabotan; busa ang paghukom moturok sama sa makahilo nga sagbot diha sa mga tudling sa darohan. Ang mga nagpuyo sa Samaria nangalisang tungod sa nating baka sa Bet-aven. Ang katawhan niini magbakho niini, ug ang mga pari didto nga nagsimba ug mga diosdios magminatay tungod niini, tungod sa himaya nga mibiya gikan niini. Ang mao gayod nga butang dad-on ngadto sa Asiria, ingon nga usa ka gasa alang sa gamhanang hari. Ang Ephraim maulawan ug ang Israel maulaw sa iyang diosdios. Ang hari sa Samaria malaglag, sama sa mga bula sa ibabaw sa katubigan. Ang mga habog nga mga dapit sa Aven, ang sala sa Israel, laglagon. Ang tunok ug ang sagbot manubo sa ilang mga halaran ug sila mag-ingon sa kabukiran, Taboni kami, ug sa kabungtoran, Tumpagi kami. Sukad sa mga adlaw sa Gibea, ikaw nakasala, O Israel; didto sila nagpadayon. Dili ba ang gubat makaagpas kanila didto sa Gibea? Moanhi ako batok sa mga tawo nga masupilon aron sa pagkastigo kanila ug ang kanasoran tigomon batok kanila, sa diha nga sila mapanton na sa ilang duha ka kalapasan. Si Efraim usa ka dumagang baka nga bansay na nga mahigugmang mogiok ug gisayloan nako ang iyang maanindot nga liog apan sangonan nako sa yugo si Efraim; si Juda magdaro, si Jacob magdugmok sa yuta. Pagpugas kamo ug pagkamatarong alang sa inyong kaugalingon; aniha ang bunga sa gugmang walay paglubad; dugmoka ang inyong wala matamni nga yuta; kay panahon kini sa pagpangita sa Ginoo, aron siya moanhi ug magpaulan sa kaluwasan nganha kaninyo. Kamo nagdaro sa kasal-anan, kamo nag-ani sa kadaotan, gikaon ninyo ang bunga sa kabakakan. Kay nagsalig kamo diha sa inyong mga karwahi ug sa kadaghan sa inyong mga manggugubat, busa ang kagubot sa gubat moalsa batok sa imong katawhan, ug ang tanan nimong mga kuta lumpagon, sama sa paglumpag ni Salman sa Bet-arbel sa adlaw sa gubat; ang mga inahan gipangdugmok uban sa ilang mga anak. Busa mao kini ang buhaton kaninyo, O Betel, tungod sa inyong hilabihang pagkadaotan; sa kaadlawon ang hari sa Israel puohon gayod. Sa diha nga bata pa ang Israel, gihigugma nako siya, ug gikan sa Ehipto gitawag nako ang akong anak. Sa dihang nagpunay ako ug tawag kanila, misamot na hinuon sila pagpalayo kanako; sila naghalad ngadto sa mga Baal ug nagsunog ug insenso alang sa mga diosdios. Apan ako ang nagtudlo sa Efraim sa paglakaw, sila gisapnay nako sa akong mga bukton, apan wala sila mahibalo nga giayo nako sila. Sila gidala nako pinaagi sa mga pisi sa kaluoy, pinaagi sa mga bugkos sa gugma, ug kanila ako nahimong sama sa nagtangtang sa yugo diha sa ilang apapangig, ug miyuko ako ngadto kanila ug gipakaon sila. Sila mobalik ngadto sa yuta sa Ehipto, ug ang Asiria mahimo nga ilang hari, tungod kay sila nagdumili sa pagbalik kanako. Ang espada mapungot batok sa ilang mga siyudad, maghurot sa mga trangka sa ilang ganghaan, ug maglamoy kanila diha sa ilang mga kuta. Ang akong katawhan mahiligon sa pagpalayo gikan kanako, busa sila gitagana alang sa yugo ug walay si bisan kinsa nga makatangtang niini. Unsaon man nako pagbiya kanimo, O Ephraim? Unsaon man nako pagsalikway kanimo, O Israel? Unsaon nako paghimo kanimo nga sama sa Adma? Unsaon man nako paghimo kanimo nga sama sa Zeboim? Ang akong kasingkasing nausab sa sulod nako, ang akong kaluoy misamot ka dako. Dili nako ipahamtang ang akong bangis nga kapungot, dili nako gun-obon pag-usab ang Ephraim, kay ako Dios man, ug dili tawo, ang Balaan nga anaa sa inyong taliwala ug ako dili moanha aron sa paglaglag. Sila mosunod sa Ginoo, nga magngulob sama sa liyon. Oo, siya magngulob, ug ang iyang mga anak mangabot nga magkurog gikan sa kasadpan. Sila mangabot nga magkurog sama sa mga langgam gikan sa Ehipto, ug sama sa mga salampati gikan sa yuta sa Asiria; ug iuli nako sila sa ilang mga pinuy-anan, nag-ingon ang Ginoo. Ang Ephraim nagpalibot kanako sa kabakakan, ug ang balay sa Israel sa limbong; apan ang Juda naglakaw pa uban sa Dios, ug nagmatinumanon ngadto sa Balaan. Ang Efraim nagdakop sa hangin ug naggukod sa hangin sa silangan sa tibuok adlaw; sila nagpadaghan sa kabakakan ug sa kabangis; sila nakigsabot sa Asiria, ug ang lana gidala ngadto sa Ehipto. Ang Ginoo adunay mulo batok sa Juda, ug magsilot kang Jacob sumala sa iyang mga pamaagi, ug magbalos kaniya sumala sa iyang mga binuhatan. Diha sa tagoangkan gikuha niya ang iyang igsoong lalaki pinaagi sa kiting, ug sa iyang kusog siya nakigbisog sa Dios. Siya nakigbisog sa anghel ug midaog, siya mihilak ug nangaliyupo sa iyang kaayo. Gikatagbo niya ang Dios didto sa Betel ug didto nakigsulti siya kaniya, Ang Ginoo, ang Dios sa mga panon, Yahweh mao ang iyang ngalan! Busa ikaw, balik sa imong Dios, hupti ang gugma ug hustisya ug paghulat nga mapadayonon alang sa imong Dios. Ang usa ka tigpatigayon, nga sa iyang mga kamot anaa ang limbongan nga timbangan, nahigugma sa pagdaogdaog. Ang Efraim miingon, “Apan dato ako, ako nakaangkon ug katigayonan alang sa akong kaugalingon”; apan ang iyang katigayonan dili makahulip sa sala nga iyang nabuhat. Ako mao ang Ginoo nga imong Dios gikan sa yuta sa Ehipto; papuy-on ko na usab ikaw sa mga tolda, ingon sa mga adlaw sa gitakdang kasaulogan. Nakigsulti ako sa mga propeta; ako ang nagpadaghan sa mga panan-awon, ug pinaagi sa mga propeta naghatag ako ug mga sambingay. Ang Gilead adunay sala, sila mosangpot gayod sa pagkawalay pulos. Kon didto sa Gilgal naghalad sila ug mga laking baka, ang ilang mga halaran usab mahisama sa mga tinapok nga bato didto sa mga tudling sa kaumahan. Si Jacob mikagiw ngadto sa yuta sa Aram, didto si Israel nag-alagad aron makapangasawa, ug aron makapangasawa nag-atiman siya sa mga karnero. Pinaagi sa usa ka propeta gidala sa Ginoo si Israel gikan sa Ehipto, ug pinaagi sa usa ka propeta siya giluwas. Ang Efraim naghatag ug hilabihan nga pagpasuko, busa ang iyang Ginoo magbilin sa sala sa dugo nganha kaniya ug magpabalik nganha kaniya sa iyang kaulawan. Sa diha nga ang Efraim misulti, dihay pagkurog, gipasidunggan siya sa Israel, apan siya nakasala pinaagi kang Baal ug siya namatay. Ug karon nagdugang ang ilang pagpakasala ug naghimo ug mga tinunaw nga larawan alang sa ilang kaugalingon, mga diosdios nga hinimo gikan sa plata, ang tanan niini buhat sa mga batid nga tigpamuhat. Sila miingon, “Paghalad kamo alang niini.” Ang mga tawo mihalok sa mga nating baka! Busa mahisama sila sa gabon sa kaadlawon o sama sa yamog nga sayong mahanaw, sama sa tahop nga mapalid gikan sa giokanan o sama sa aso gikan sa bintana. Bisan pa niana ako mao ang Ginoo nga imong Dios gikan sa yuta sa Ehipto; ikaw walay Dios nga nailhan kondili ako lamang ug gawas kanako walay manluluwas. Ako ang nakaila kanimo didto sa kamingawan, sa yuta sa dakong hulaw. Sa diha nga sila nakakaon na pag-ayo, nangabusog sila, ug gibayaw ang ilang kasingkasing, busa sila nalimot kanako. Tungod niana ako mahisama sa usa ka liyon ngadto kanila, sama sa leopardo mag-atang ako diha sa dalan. Mohasmag ako kanila sama sa usa ka oso nga nawad-an sa iyang mga itoy, ug laksion nako ang ilang dughan, ug didto ako maglamoy kanila sama sa usa ka liyon nga baye, sama sa usa ka mananap nga ihalas nga magwataswatas kanila. Laglagon ko ikaw, O Israel, kinsa ang makatabang kanimo? Hain man karon ang imong hari, aron sa pagluwas kanimo. Hain man ang imong mga pangulo sa tanan nimong mga siyudad, sila nga mahitungod kanila ikaw nag-ingon, “Hatagi ako ug usa ka hari ug mga pangulo”? Gihatagan ko ikaw ug hari diha sa akong kasuko ug siya gikuha nako diha sa akong kaligutgot. Ang kasal-anan sa Efraim gibugkosan, ang iyang sala gihipos. Ang kasakit sa pagpanganak modangat kaniya, apan siya dili maalamon nga anak, kay karon siya dili angay nga magpadayag sa iyang kaugalingon diha sa baba sa tagoangkan. Lukaton ba nako sila gikan sa gahom sa Sheol? Tubson ba nako sila gikan sa kamatayon? O kamatayon, hain man ang imong mga hampak? O Sheol, hain man ang imong paglaglag? Ang kaluoy natago gikan sa akong mga mata. Bisan ug siya mouswag sama sa tanom nga bugang, ang hangin sa silangan, ang hangin sa Ginoo moabot, motungha gikan sa kamingawan; ug ang iyang tubod maughan, ang iyang tuboran magmala; kini magkuha sa bililhong butang gikan sa iyang mga bahandi. Ang Samaria magpas-an sa iyang sala kay siya misukol sa iyang Dios; sila mangapukan pinaagi sa espada, ang ilang mga bata dugmokon, ug ang ilang mga babaye nga mabdos yasyasan. O Israel, balik ngadto sa Ginoo nga imong Dios, kay ikaw nahisukamod tungod sa imong kasal-anan. Dad-a ang inyong mga pulong, ug balik ngadto sa Ginoo; ingna siya, “Kuhaa ang tanang kasal-anan; dawata ang maayo ug among ihatag ang bunga sa among mga ngabil. Ang Asiria dili makaluwas kanamo; kami dili mosakay sa mga kabayo; dili na kami moingon, ‘Among Dios,’ ngadto sa buhat sa among mga kamot. Diha kanimo ang ilo nakakaplag ug kaluoy.” Ayohon nako ang ilang pagkamaluibon; higugmaon nako sila sa walay sukod, kay ang akong kasuko mibiya kanila. Ako mahimo nga daw yamog alang sa Israel; siya mobulak sama sa lirio, mopatidlom siya sa iyang gamot sama sa mga kahoy sa Lebanon. Ang iyang mga salingsing molabong; ang iyang kaanyag mahisama sa olibo; ug ang iyang kahumot sama sa Lebanon. Sila mamalik ug magpuyo sa ilalom sa akong landong, sila molambo sama sa tanaman, sila molambo sama sa paras, ang ilang kahumot mahisama sa bino sa Lebanon. O Efraim, unsa bay labot nako sa mga diosdios? Ako ang mitubag ug nag-atiman kanimo. Ako sama sa lunhaw nga kahoyng sipre, gikan kanako ang imong bunga. Si bisan kinsa nga maalamon makasabot niining mga butanga, si bisan kinsa nga may panabot makahibalo niini. Kay ang mga dalan sa Ginoo matarong ug ang matarong maglakaw subay niini apan ang mga malapason mahisukamod diha niini. Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Joel, nga anak ni Petuel: Pamatia kini, kamong mga tigulang nga katawhan pamati kamong tanan nga nagpuyo sa yuta! Nahitabo ba ang ingon niining butanga sa inyong mga adlaw o sa mga adlaw sa inyong mga katigulangan? Suginli ang inyong mga anak mahitungod niini, ug ipasugilon sa inyong mga anak ngadto sa ilang mga anak, ug sa ilang mga anak ngadto sa laing kaliwatan. Unsay gibilin sa dulon, gikaon sa panon sa dulon. Unsay gibilin sa panon sa dulon gikaon sa lukton, ug unsay gibilin sa lukton, gikaon sa dangan nga dulon. Pagmata, kamo nga mga palahubog, ug panghilak, ug pagminatay kamong tanan nga palainom ug bino, tungod sa tam-is nga bino kay kini gikuha gikan sa inyong baba. Kay ang usa ka nasod misulong sa akong yuta, gamhanan ug dili maihap; ang iyang mga ngipon mga ngipon sa liyon, ug kini adunay mga bag-ang sa usa ka bayeng liyon. Iyang gipuo ang akong kaparasan ug gipanglaksi ang akong kahoy nga igera; iyang gipanitan kini ug gisalibay kini; ang mga sanga niini nangaputi. Pagbangutan kamo sama sa usa ka ulay nga nagbisti ug sako alang sa pamanhonon sa iyang pagkabatan-on. Ang halad nga pagkaon ug ang halad nga ilimnon gihunong gikan sa balay sa Ginoo. Ang mga pari nagsubo, ang mga alagad sa Ginoo. Ang kaumahan nangadaot, ang yuta nagsubo; tungod kay gilaglag ang trigo, ang bino nauga, ang lana nahubas. Pangalibog kamo, O mga tig-ugmad sa yuta, pagminatay, O mga tig-atiman sa paras, alang sa trigo ug sa sebada; tungod kay ang ani sa uma nahanaw. Ang paras nalaya, ug ang kahoyng igera nalawos. Ang granada, ang palma ug ang mansanas, ang tanang kahoy sa kaumahan nangalaya; ang kalipay nawala gikan sa mga anak sa mga tawo. Pagbisti kamo ug sako ug pagbangutan, O mga pari, pagminatay, O mga alagad sa halaran. Panulod kamo, pagpalabay sa kagabhion nga magsul-ob ug sako, O mga alagad sa akong Dios! Tungod kay ang halad nga pagkaon ug ang halad nga ilimnon gihikaw gikan sa balay sa inyong Dios. Paggahin ug panahon sa pagpuasa, pagtawag ug usa ka balaang panagtigom. Tigoma ang mga kadagkoan ug ang tanang nagpuyo sa yuta ngadto sa balay sa Ginoo nga inyong Dios ug pagtuaw kamo ngadto sa Ginoo. Alaot kining adlawa! Kay ang adlaw sa Ginoo duol na, ug ingon nga paglaglag gikan sa Labing Gamhanan moabot kini. Wala ba kuhaa ang pagkaon sa atubangan sa atong mga mata, ang kalipay ug ang kasadya gikan sa balay sa atong Dios? Ang mga binhi nangadunot ilalom sa ilang yutang bantok, ang mga tipiganan gibiyaan; ang mga kamalig nangalumpag kay ang mga trigo nangalaya. Nag-agulo ang mga mananap! Ang mga panon sa baka nangalibog tungod kay walay sibsibanan alang kanila; bisan ang mga panon sa karnero nangaluya. Kanimo, O Ginoo, ako nagtuaw. Kay ang kalayo milamoy sa mga sibsibanan sa kamingawan, ug ang siga sa kalayo misunog sa tanang mga kahoy sa kapatagan. Bisan ang mga ihalas nga mananap nagtuaw nganha kanimo tungod kay nangahubas ang tubig sa kasapaan, ug ang kalayo milamoy sa mga sibsibanan sa kamingawan. Patingoga ninyo ang trumpeta didto sa Zion; ipalanog ang pasidaan diha sa akong bukid nga balaan! Pakuroga ang tanang nagpuyo sa yuta kay ang adlaw sa Ginoo nagsingabot, nagkaduol na, adlaw sa kangitngit ug sa kadulom, adlaw sa mga panganod ug sa hilabihan nga kangitngit! Sama sa kaitom may milukop sa kabukiran nga usa ka dako ug gamhanan nga katawhan; wala pay sama kanila sukad sa unang panahon ug walay mahisama kanila sa mga katuigan sa tanang kaliwatan. Ang kalayo maglamoy diha sa ilang atubangan, ug sa luyo nila magsiga ang kalayo. Ang yuta sama sa tanaman sa Eden sa ilang atubangan, apan iniglabay nila biniyaan nga kamingawan, ug walay makaikyas gikan kanila. Ang ilang dagway sama sa dagway sa mga kabayo, ug sama sa mga kabayo sa gubat sila managan. Sama sa kinagalkal sa mga karwahi, sila manglukso sa mga tumoy sa kabukiran, sama sa nagpitipiti nga siga sa kalayo nga naglamoy sa dagami, sama sa gamhanan nga kasundalohan nga andam sa pagpakiggubat. Sa ilang atubangan ang mga katawhan anaa sa kasakitan, ang tanang mga nawong mangaluspad. Sama sa mga mangugubat sila modasdas, sama sa mga sundalo sila mokatkat sa paril. Sila manglakaw, ang tagsatagsa sa iyang kaugalingong dalan, sila dili motipas sa ilang mga agianan. Dili usab sila magtinukmoray sa usa ug usa, ang matag usa maglakaw sa iyang agianan, sungsongon nila ang mga hinagiban, ug sila dili masanta. Manglukso sila sa siyudad, managan sila ibabaw sa mga kuta; manaka sila sa kabalayan, manulod sila agi sa mga bintana sama sa kawatan. Ang yuta molinog sa ilang atubangan, ang kalangitan mangurog. Ang adlaw ug ang bulan mongitngit, ug ang mga bituon mohunong sa ilang pagdan-ag. Ang Ginoo mipatugbaw sa iyang tingog sa atubangan sa iyang kasundalohan, kay ang iyang panon hilabihan ka dako, siya nga magtuman sa iyang pulong gamhanan. Kay ang adlaw sa Ginoo dako ug hilabihan ka makalilisang, kinsa ang makalahutay niini? “Apan bisan karon,” nag-ingon ang Ginoo, “balik kamo kanako uban ang bug-os ninyong kasingkasing, uban ang pagpuasa, uban ang paghilak ug uban ang pagsubo; gisia ang inyong mga kasingkasing ug dili ang inyong mga bisti.” Balik kamo sa Ginoo nga inyong Dios, kay siya puno sa grasya ug maluluy-on, hinay sa pagkasuko ug madagayaon sa gugmang walay paglubad, ug nagbasol sa daotan. Kinsa ang nahibalo kon siya dili ba motalikod ug magbasol, ug magbilin ug panalangin sa iyang likod, halad nga pagkaon ug halad nga ilimnon alang sa Ginoo nga inyong Dios? Patingoga ang trumpeta didto sa Zion; paggahin ug panahon alang sa pagpuasa; pagtawag ug usa ka balaang panagtigom; tigoma ang katawhan. Balaana ang katilingban; pundoka ang mga kadagkoan; tigoma ang kabataan ug ang mga masuso. Pagulaa ang pamanhonon sa iyang lawak ug ang pangasaw-onon gikan sa iyang lawak. Pahilaka ang mga pari, ug ang mga alagad sa Ginoo, taliwala sa agianan sa templo ug sa halaran ug ipaingon kanila, “Sayloi ang imong katawhan, O Ginoo, ug ayaw himoa nga talamayon ang imong panulondon, pagya diha sa mga nasod. Ngano nga moingon man sila sa taliwala sa mga katawhan, ‘Hain man ang ilang Dios?’ ” Unya ang Ginoo nangabubho alang sa iyang yuta ug naluoy sa iyang katawhan. Ang Ginoo mitubag ug miingon sa iyang katawhan, “Ania, nagpadala ako kaninyo ug trigo, bino, ug lana, ug mangatagbaw kamo, ug dili na kamo nako himoon nga talamayon taliwala sa mga kanasoran. “Akong ipalayo gikan kanimo ang anaa sa amihanan ug abogon kini ngadto sa uga ug mingaw nga yuta, ang atubangan niini ngadto sa dagat sa silangan, ug ang luyo niini ngadto sa dagat sa kasadpan; ang isog ug hugaw nga baho niini mangalisbo. Siya gayod nagbuhat ug dagkong mga butang! “Ayaw kahadlok, O yuta; paglipay ug pagmaya kay ang Ginoo nagbuhat ug dagkong mga butang! Ayaw kahadlok, kamong mga mananap sa kapatagan; kay ang sibsibanan sa kamingawan lunhaw; ang kahoy namunga, ang kahoyng igera ug ang paras naghatag sa ilang hingpit nga abot. “Paglipay, O mga anak sa Zion, ug pagmaya diha sa Ginoo nga inyong Dios; tungod kay siya naghatag kaninyo sa unang ulan alang sa paglaban kaninyo, siya nagbubo kaninyo ug daghang ulan, ang una ug ulahing ulan sama kaniadto. “Ang mga giokanan mapuno sa trigo, ang mga kawa mag-awas sa bino ug sa lana. Akong ibalik kaninyo ang mga tuig nga gikaon sa nagpanon nga mga dulon, sa lukton, sa tigpangdaot ug sa tigpamutol, ang akong dako nga kasundalohan nga akong gipadala sa inyong taliwala. “Kamo mangaon diha sa kadagaya ug mangatagbaw, ug magdayeg sa ngalan sa Ginoo nga inyong Dios, nga nagbuhat sa mga kahibulongan nganha kaninyo, ug ang akong katawhan dili na gayod maulawan. Kamo mahibalo nga ako anaa sa taliwala sa Israel, ug nga ako, ang Ginoo, mao ang inyong Dios ug wala nay lain. Ug ang akong katawhan dili na gayod maulawan. “Unya mahitabo sa ulahi nga ibubo nako ang akong espiritu sa tanang tawo, ang inyong mga anak nga lalaki ug ang inyong mga anak nga babaye magpropesiya, ang inyong mga tigulang magdamgo ug mga damgo, ug ang inyong mga batan-ong lalaki makakita ug mga panan-awon. Bisan nganha sa mga sulugoong lalaki ug sa mga sulugoong babaye niadtong mga adlawa, ibubo nako ang akong espiritu. “Ug ako magpakita ug mga timailhan diha sa kalangitan ug sa yuta, dugo ug kalayo ug mga nag-utbo nga aso. Ang adlaw mahimong kangitngit, ug ang bulan mahimong dugo, sa dili pa moabot ang dako ug makalilisang nga adlaw sa Ginoo. Ug mahitabo nga si bisan kinsa nga magtawag sa ngalan sa Ginoo maluwas, kay didto sa Bukid sa Zion ug sa Jerusalem atua didto ang nakaikyas sumala sa giingon sa Ginoo, ug taliwala sa mga salin mao kadtong tawgon sa Ginoo. “Kay tan-awa, nianang mga adlawa ug nianang panahona, sa diha nga ibalik nako ang maayong kahimtang sa Juda ug sa Jerusalem, tigomon nako ang tanang mga nasod ug dad-on sila ngadto sa walog ni Jehosafat ug didto ipakanaog nako ang hukom ngadto kanila, tungod sa akong katawhan ug sa akong panulondon nga Israel, kay ilang gipatibulaag sila taliwala sa mga nasod ug gibahin ang akong yuta, ug nagparipa alang sa akong katawhan, ug ang usa ka bata nga lalaki gibaylo alang sa usa ka babayeng nagbaligya ug dungog, ug nagbaligya ug usa ka dalaga alang sa bino, ug giinom kini. “Unsa ba kamo alang kanako, O Tiro ug Sidon ug ang tanang kayutaan sa Filistia? Nagbalos ba kamo kanako alang sa usa ka butang? Kon kamo nagbalos kanako, ako mobalos dayon ug sa hinanali gayod sa inyong binuhatan nganha sa inyong ulo. Kay inyong gikuha ang akong plata ug ang akong bulawan ug gidala ang akong daghang mga bahandi ngadto sa inyong mga templo. Gipamaligya ninyo ang katawhan sa Juda ug sa Jerusalem ngadto sa mga Grego, gipalayo sila gikan sa kaugalingon nilang yuta. Apan karon, aghaton nako sila gikan sa mga dapit diin gibaligya ninyo sila ug balosan nako ang inyong binuhatan nganha sa inyong ulo. Akong ipamaligya ang inyong mga anak nga lalaki ug ang inyong mga anak nga babaye ngadto sa kamot sa mga anak sa Juda ug sila ipamaligya nila ngadto sa mga tawo sa Sabea, ngadto sa usa ka nasod nga layo kaayo, kay ang Ginoo nagsulti.” Ipahibalo ninyo kini taliwala sa mga nasod: Pangandam alang sa gubat, aghata ang kusgan nga mga tawo. Paduola ang tanang mga tawo sa panggubatan, patungasa sila. Himoa nga espada ang inyong mga punta sa daro, ug ang inyong mga galab himoa nga mga bangkaw; ug pasultiha ang luya, “Ako usa ka manggugubat.” Pagdali kamo ug duol ngari, kamong tanang mga nasod nga naglibot, pagpundok kamo didto. Pakanaoga ang imong mga manggugubat, O Ginoo. Ipaaghat sa mga nasod ang ilang kaugalingon ug patungasa sa walog sa Jehosafat; kay didto ako molingkod aron sa paghukom sa tanang mga nasod nga naglibot. Gamita ninyo ang galab, kay ang anihonon hinog na. Panulod kamo, paggiok kamo kay puno na ang pug-anan. Nag-awas ang mga kawa kay hilabihan ang ilang pagkadaotan. Mga panon sa katawhan, mga panon sa katawhan atua sa walog sa paghukom! Kay ang adlaw sa Ginoo duol na sa walog sa paghukom. Mingitngit ang adlaw ug ang bulan, ug ang mga bituon nawad-an sa ilang kahayag. Ang Ginoo mipadahunog gikan sa Zion, ug mipatugbaw sa iyang tingog gikan sa Jerusalem, ug ang kalangitan ug ang yuta nangurog. Apan ang Ginoo dalangpanan sa iyang katawhan, usa ka salipdanan alang sa katawhan sa Israel. “Busa kamo makaila nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios, nga nagpuyo sa Zion nga akong bukid nga balaan. Unya ang Jerusalem mabalaan ug didto wala nay langyaw nga molatas niini pag-usab. “Nianang adlawa, ang kabukiran magpatulo ug tam-is nga bino, ug ang kabungtoran magpaagas ug gatas, ug ang tanang mga sapa sa Juda magpadagayday sa tubig; usa ka tuboran motungha gikan sa balay sa Ginoo, ug patubigan niini ang walog sa Sitim. “Ang Ehipto mahimong awaaw, ug ang Edom mahimong kamingawan nga biniyaan, tungod sa kabangis nga gibuhat ngadto sa katawhan sa Juda, kay gipaagas nila ang dugo sa walay sala diha sa ilang yuta. Apan ang Juda puy-an hangtod sa kahangtoran ug ang Jerusalem hangtod sa tanang kaliwatan. Panimaslan nako ang ilang dugo, dili nako pasayloon ang sad-an kay ang Ginoo magpuyo sa Zion.” Ang mga pulong ni Amos nga usa sa mga tigbantay sa karnero sa Tekoa, nga iyang nakita mahitungod sa Israel sa mga adlaw ni Uzias nga hari sa Juda ug sa mga adlaw ni Jeroboam nga anak ni Joas nga hari sa Israel, duha ka tuig sa wala pa ang linog. Ug siya miingon, “Ang Ginoo nagdahunog gikan sa Zion, ug mipalanog sa iyang tingog gikan sa Jerusalem; ang mga sibsibanan sa mga tigbantay sa karnero nagsubo ug ang kinatumyan sa Carmel nalaya.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa Damasco, ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay gigiokan nila ang Gilead uban sa mga galamiton nga puthaw alang sa paggiok. Busa padad-an nako ug kalayo ang balay ni Hasael, ug kini maglamoy sa mga kuta ni Ben-hadad. Gun-obon nako ang trangka sa Damasco, puohon ang mga lumulupyo gikan sa Walog sa Aven, ug siya nga naghupot sa sitro gikan sa Bet-eden, ug ang katawhan sa Siria mangabihag ngadto sa Kir,” nag-ingon ang Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa Gaza ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay ilang gibihag ang tibuok nga katawhan, aron sa pagtugyan kanila ngadto sa Edom. Busa magpadala ako ug kalayo ngadto sa kuta sa Gaza, ug kini maglamoy sa mga salipdanan niini. Puohon nako ang lumulupyo gikan sa Asdod, ug siya nga naghupot sa sitro gikan sa Askelon; bakyawon nako ang akong kamot batok sa Ekron ug ang mga salin sa mga Filistihanon mangamatay,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa Tiro, ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay ilang gitugyan ang tibuok nga katawhan ngadto sa Edom ug wala mahinumdom sa kasabotan sa pagkamanagsoon. Busa magpadala ako ug kalayo sa kuta sa Tiro, ug kini maglamoy sa mga salipdanan niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa Edom, ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay iyang gigukod uban sa espada ang iyang igsoon ug gisalikway ang tanang kaluoy, ug ang iyang kasilag walay hunong, ug siya nagbaton sa iyang kaligutgot hangtod sa kahangtoran. Busa magpadala ako ug kalayo ngadto sa Teman, ug kini maglamoy sa mga kuta sa Bosra.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa mga Amonihanon, ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay giyasyasan nila ang mga mabdos nga babaye sa Gilead, aron padakoon nila ang ilang utlanan. Busa maghaling ako ug kalayo sa kuta sa Raba, ug kini maglamoy sa mga salipdanan niini uban ang mga singgit sa adlaw sa gubat, uban ang bagyo sa panahon sa alimpulos; ug ang ilang hari mabihag, siya ug ang iyang mga tinugyanan,” nag-ingon ang Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa Moab, ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay gisunog niya hangtod sa pagkaapog ang mga bukog sa hari sa Edom. Busa magpadala ako ug kalayo sa Moab, ug kini maglamoy sa mga kuta sa Kiryot, ug ang Moab mamatay taliwala sa kaguliyang, taliwala sa pagsinggit ug sa tingog sa trumpeta; laglagon nako ang pangulo gikan sa kinataliwad-an niini, ug patyon ang tanang mga pangulo niini uban kaniya,” nag-ingon ang Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa Juda ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay gisalikway nila ang balaod sa Ginoo, ug wala magtuman sa iyang mga lagda, apan ang ilang kabakakan nagpahisalaag kanila, nga mao ang gisubay sa ilang mga katigulangan. Busa magpadala ako ug kalayo ngadto sa Juda ug kini maglamoy sa mga salipdanan sa Jerusalem.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Tungod sa tulo ka kalapasan sa Israel, ug tungod sa upat, dili nako bakwion ang silot; tungod kay gibaligya nila ang matarong alang sa plata ug ang nanginahanglan alang sa usa ka paris sa sapatos— sila nga nagyatak sa ulo sa mga kabos ngadto sa abog sa yuta ug nagsalikway sa dalan sa mga sinakit; ang usa ka tawo ug ang iyang amahan misulod ngadto sa usa ra ka babaye, nga tungod niana ang akong balaan nga ngalan napanamastamasan; sila nanghigda tupad sa matag halaran ibabaw sa mga bisti nga gitahan; ug diha sa balay sa ilang Dios sila nag-inom sa bino niadtong nakautang. “Bisan pa niana gipatay nako ang Amorihanon sa ilang atubangan, nga ang gitas-on sama sa gitas-on sa mga cedro ug sama ka kusgan sa dagkong kahoy; gilaglag nako ang iyang mga bunga sa itaas ug ang iyang mga gamot sa ilalom. Gikuha ko usab kamo gikan sa yuta sa Ehipto, ug ako nagdala kaninyo sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan, aron sa pagpanag-iya sa yuta sa Amorihanon. Ug ako nagmatuto sa pipila sa inyong mga anak nga lalaki aron mahimong mga propeta, ug pipila sa inyong mga batan-ong lalaki aron mahimong mga Nazareo. Dili pa ba gayod kini igo, O katawhan sa Israel?” nag-ingon ang Ginoo. “Apan gipainom ninyo ug bino ang mga Nazareo, ug nagsugo sa mga propeta nga nag-ingon, ‘Ayaw pagpropesiya.’ “Ania, iduot ko kamo diha sa inyong dapit, sama sa pag-aginod sa usa ka karomata nga napuno sa mga binugkos. Ang pagdagan mawala gikan sa tawong tulin, ug ang kusgan dili makahawid sa iyang kusog o ang gamhanan makaluwas sa iyang kinabuhi; siya nga naggamit sa pana dili makasugakod, ug siya nga tulin ug tiil dili makaluwas sa iyang kaugalingon o siya nga nagsakay sa kabayo makaluwas sa iyang kinabuhi, ug siya nga isog taliwala sa mga kusgan modagan nga hubo nianang adlawa,” nag-ingon ang Ginoo. Pamatia kining pulong nga gisulti sa Ginoo batok kaninyo, O katawhan sa Israel, batok sa tibuok nga panimalay nga akong gikuha gikan sa yuta sa Ehipto: “Kamo lamang ang akong nailhan sa tanang mga panimalay sa yuta; busa silotan ko kamo tungod sa tanan ninyong mga kasal-anan. “Magkakuyog ba sa pagpanglakaw ang duha ka tawo gawas kon sila magkasabot? Mongulob ba ang liyon didto sa kalasangan, kon siya walay tinukob? Motingog ba ang batan-ong liyon diha sa iyang lungib kon kini walay nakuha? Mahulog ba ang usa ka langgam sa lit-ag diha sa yuta kon walay paon nga gibutang alang niini? Molibkas ba ang usa ka lit-ag sa yuta kon kini walay nakuha? Gipatingog ba ang trumpeta diha sa siyudad, ug ang katawhan wala mahadlok? Mahiagom ba sa kadaotan ang usa ka siyudad gawas kon ang Ginoo ang naghimo niini? Sa pagkatinuod ang Ginoong Dios dili magbuhat ug bisan unsa nga dili magpadayag sa iyang tinago ngadto sa iyang mga alagad nga mga propeta. Ang liyon mingulob na; kinsay dili mahadlok? Ang Ginoong Dios misulti, kinsay makahimo kondili magpropesiya?” Ipahibalo ninyo ngadto sa mga salipdanan sa Asdod, ug sa mga salipdanan didto sa yuta sa Ehipto, ug ingna, “Pagtigom kamo sa ibabaw sa kabukiran sa Samaria, ug tan-awa ang dagkong kasamok sa sulod niini, ug ang pagdaogdaog sa taliwala niini.” “Sila dili mahibalong mobuhat ug matarong, sila nga nagtigom pinaagi sa kabangis ug pagpanulis sulod sa ilang mga salipdanan,” nag-ingon ang Ginoo. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Ang kaaway maglibot sa yuta ug magkuha sa inyong mga panalipod gikan kaninyo, ug ang inyong mga salipdanan lungkabon.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Ingon nga ang usa ka tigbantay magluwas gikan sa baba sa liyon sa duha ka paa, o usa ka dalunggan, luwason usab ang katawhan sa Israel nga nagpuyo sa Samaria bisan diha sa daplin sa higdaanan ug diha usa ka bahin sa higdaanan.” “Pamati kamo, ug pagpamatuod batok sa balay ni Jacob,” nag-ingon ang Ginoong Dios, ang Dios sa mga panon, “nga sa adlaw nga silotan nako ang Israel tungod sa iyang kalapasan, silotan nako ang mga halaran sa Betel, ug ang mga sungay sa halaran pamutlon ug mangahulog sa yuta. Lumpagon nako ang balay alang sa tingtugnaw uban sa balay alang sa ting-init; ug ang mga balay nga gidayandayanan ug mga tango sa elepante mangahanaw, ug ang dagkong mga balay mangatapos,” nag-ingon ang Ginoo. “Pamatia kining pulonga, kamong mga baka sa Basan, nga anaa sa bukid sa Samaria, nga nagdaogdaog sa mga kabos, nga nagduot sa mga nanginahanglan, nga nag-ingon sa ilang mga bana, ‘Pagdala aron makainom kita!’ Ang Ginoong Dios nanumpa pinaagi sa iyang pagkabalaan nga, ang mga adlaw modangat kaninyo, nga kamo kuhaon nila pinaagi sa mga kaw-it, bisan ang kataposan kaninyo pinaagi sa mga taga. Kamo manggula agi sa mga lungag sa kuta, ang matag usa lahos sa iyang atubangan; ug kamo itambog ngadto sa Harmon;” nag-ingon ang Ginoo. “Pangadto kamo sa Betel, ug paglapas; ngadto sa Gilgal ug padaghana ang paglapas; dad-a ang inyong mga halad nga inihaw matag buntag, ang inyong mga ikapulo matag tulo ka adlaw; paghalad ug usa ka halad sa pagpasalamat gikan niadtong may patubo, ug pagsangyaw ug mga halad nga kinabubut-on ug ipahibalo kini; kay mao kini ang buot ninyong buhaton, O katawhan sa Israel!” nag-ingon ang Ginoong Dios. “Gihatagan ko usab kamo ug kahinlo sa ngipon diha sa tanan ninyong mga siyudad, ug kanihit sa pan sa tanan ninyong mga dapit, apan wala kamo mobalik kanako,” nag-ingon ang Ginoo. “Ug gipugngan usab nako ang ulan gikan kaninyo, sa dihang aduna pay tulo ka bulan hangtod sa ting-ani; ako nagpadala ug ulan sa usa ka siyudad, ug wala magpadala ug ulan sa laing siyudad; ang usa ka uma gipaulanan, ug ang uma nga wala paulani nalaya; tungod niini, duha o tulo ka siyudad ang naabot ngadto sa usa ka siyudad aron sa pag-inom ug tubig, ug wala mangatagbaw; apan bisan pa niana, kamo wala mobalik kanako,” nag-ingon ang Ginoo. “Gihampak ko kamo pinaagi ug pagpangalaya sa kahoy ug agup-op; gipuo nako ang inyong mga tanaman ug ang inyong kaparasan; ang inyong mga kahoyng igera ug ang inyong mga kahoyng olibo gilamoy sa dulon; apan bisan pa niana, wala kamo mobalik kanako,” nag-ingon ang Ginoo. “Gipadad-an ko kamo sa kamatay sama sa nahitabo sa Ehipto. gipamatay nako ang inyong mga batan-ong lalaki pinaagi sa espada; gikuha nako ang inyong mga kabayo; ug akong gipasulod ang kabaho sa inyong kampo nganha sa inyong mga ilong apan bisan pa niana, kamo wala mobalik kanako,” nag-ingon ang Ginoo. “Akong gilumpag ang pipila kaninyo, sama sa paglumpag sa Dios sa Sodoma ug sa Gomora ug sama kamo sa mga agipo nga gikuha gikan sa kalayo; apan bisan pa niana, kamo wala mobalik kanako,” nag-ingon ang Ginoo. “Busa mao kini ang buhaton nako kaninyo, O Israel; tungod kay buhaton man nako kini kaninyo, pangandam sa pag-atubang sa inyong Dios, O Israel!” Kay ania, siya nga naghimo sa mga bukid, ug nagbuhat sa hangin, ug nagpahayag sa tawo kon unsa ang iyang hunahuna, nga nagbuhat sa kabuntagon nga kangitngit ug nagtunob sa habog nga mga dapit sa yuta— si Yahweh, ang Dios sa mga panon, mao ang iyang ngalan! Pamatia ninyo kining pulong nga akong gihimo alang kaninyo diha sa pagbangutan, O balay sa Israel: “Napukan, dili na makabangon ang ulay nga Israel; gipasagdan diha sa iyang yuta nga walay bisan usa nga mobangon kaniya.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Ang siyudad nga migula nga may usa ka libo mabilinan ug usa ka gatos, ug kadtong migula nga may usa ka gatos mabilinan ug napulo.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoo ngadto sa banay sa Israel, “Pangitaa ninyo ako ug kamo mangabuhi; apan ayaw ninyo pangitaa ang Betel ug ayaw kamo pagsulod sa Gilgal o motabok sa Beerseba; kay ang Gilgal mabihag gayod ug ang Betel mawagtang.” Pangitaa ninyo ang Ginoo ug kamo mangabuhi, kay tingali unya ug mosilaob siya sama sa kalayo diha sa balay ni Jose, ug kini maglamoy ug walay bisan kinsa nga makapalong niini alang sa Betel. O kamo nga naghimo sa hustisya ngadto sa panyawan, ug nagsalibay sa pagkamatarong ngadto sa yuta! Siya nga nagbuhat sa Pleades ug sa Orion, ug naghimo sa hilabihan nga kangitngit ngadto sa kabuntagon ug nagpangiob sa adlaw ngadto sa kagabhion, nga nagtawag sa katubigan sa dagat ug nagbubo niini ibabaw sa yuta, Yahweh ang iyang ngalan, siya nga naghimo sa pagkalaglag nga mokalit paghasmag batok sa kusgan, nga tungod niana ang pagkalaglag modangat batok sa kuta. Sila nagdumot kaniya nga nagbadlong didto sa ganghaan ug nasilag kaniya nga nagsulti sa kamatuoran. Busa kay giyatakan man ninyo ang mga kabos, ug nagpahamtang kaniya ug tubo sa trigo, nakatukod kamo ug mga balay nga hinimo gikan sa sinapsap nga bato, apan kamo dili makapuyo niini; nagtanom kamo ug mga matahom nga kaparasan apan kamo dili makainom sa bino niini. Kay ako nahibalo sa kadaghan sa inyong mga kalapasan ug unsa ka dako ang inyong mga sala— kamo nga nagsakit sa mga matarong, nga nagdawat ug suborno, ug nagsalikway sa mga nanginahanglan diha sa ganghaan. Busa ang maalamon magpakahilom lamang nianang panahona, kay kana daotan nga panahon. Pangitaa ninyo ang maayo ug dili ang daotan aron kamo mabuhi; ug sa ingon niana ang Ginoo, ang Dios sa mga panon, mag-uban kaninyo, sumala sa inyong giingon. Dumti ang daotan ug higugmaa ang maayo, ug ipahamtang ang hustisya diha sa ganghaan; basin na lamang ug ang Ginoo, ang Dios sa mga panon, mapuno sa kaluoy sa mga salin ni Jose. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga panon, ang Ginoo, “Diha sa tanang kadalanan aduna unyay pagminatay; ug diha sa tanang mga dalan sila moingon, ‘Alaot! Alaot!’ Tawgon nila ang mga mag-uuma aron sa pagsubo ug sa pagminatay kadtong batid sa pagbangutan; diha sa tanang kaparasan adunay mga pagminatay, kay ako moagi sa taliwala ninyo,” nag-ingon ang Ginoo. Alaot kamo nga nagtinguha sa adlaw sa Ginoo! Ngano man nga buot kamo nga moabot ang adlaw sa Ginoo? Kini kangitngit ug dili kahayag; ingon sa usa ka tawo nga midagan gikan sa usa ka liyon ug usa ka oso ang mitagbo kaniya; o misulod sa usa ka balay ug misandig nga ang iyang kamot diha sa bungbong, ug ang usa ka bitin mipaak kaniya. Dili ba nga ang adlaw sa Ginoo kangitngit ug dili kahayag, ug kangiob nga walay kahayag niini? “Ako nasilag, ako nagtamay sa inyong mga kasaulogan ug ako dili malipay sa inyong mga balaan nga panagtigom. Bisan pa ug kamo magtanyag kanako sa inyong mga halad nga sunogon, ug mga halad nga pagkaon, dili nako dawaton kini, ug ang halad sa pakigdait gikan sa inyong mga pinatambok nga mananap dili nako tan-awon. Ipalayo kanako ang kabanha sa inyong mga awit; dili ako mamati sa huni sa inyong mga alpa. Apan padagaydaya ang hustisya sama sa katubigan ug ang pagkamatarong sama sa usa ka sapa nga walay pagkahubas. “Nagdala ba kamo kanako ug mga inihaw ug mga halad didto sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig, O balay sa Israel? Dad-a ninyo si Sakut nga inyong hari ug si Kaiwan nga inyong dios nga bituon, ang inyong mga larawan nga gibuhat ninyo alang sa inyong kaugalingon. Busa ipabihag ko kamo sa unahan pa sa Damasco,” nag-ingon ang Ginoo, nga ang ngalan mao ang Dios sa mga panon. “Alaot kadtong anaa sa kasayon diha sa Zion, ug kadtong mibati ug kasigurohan diha sa bukid sa Samaria, ang mga inilang tawo nga una taliwala sa mga nasod, nga kanila miadto ang banay sa Israel! Pangagi kamo ngadto sa Calne, ug tan-awa; ug gikan didto adto kamo sa bantogang Hamat, unya lugsong kamo ngadto sa Gat sa mga Filistihanon. Maayo pa ba sila kay niining maong mga gingharian? O ang ilang kayutaan dako pa ba kay sa inyong kayutaan, O kamo nga nagpalayo sa daotan nga adlaw ug nagdala sa lingkoranan sa kapintas nganhi sa duol? “Alaot sila nga naghigda sa mga higdaanan nga gidayandayanan ug tango sa elepante, ug naghay-ad sa ilang mga kaugalingon diha sa ilang mga higdaanan, ug nagkaon sa mga nating karnero gikan sa panon ug mga nating baka gikan sa toril; sila nga nag-awit ug mga alawiton nga walay hinungdan dinuyogan sa huni sa alpa, ug sama kang David nagmugna alang sa ilang kaugalingon ug mga tulunggon; sila nga nag-inom sa bino diha sa mga panaksan, ug nagdihog sa ilang kaugalingon sa mga piniling igdidihog, apan wala masubo sa pagkalaglag ni Jose! Busa sila karon mao ang una niadtong mahiadto sa pagkabihag, ug ang paghudyaka niadtong naghay-ad sa higdaanan mahanaw.” Ang Ginoong Dios nanumpa sa iyang kaugalingon, nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa mga panon, “Ako nagdumot sa garbo ni Jacob, ug nagdumot sa iyang mga salipdanan; ug itugyan nako ang siyudad ug ang tanan nga anaa niini.” Ug kon napulo ka tawo ang mahibilin sa usa ka balay, mangamatay sila. Ug sa diha nga ang kadugo sa usa ka tawo, siya nga nagsunog kaniya, magkuha kaniya aron sa pagdala sa mga bukog gawas sa balay ug moingon kaniya nga anaa sa kinasuloran nga mga bahin sa balay, “Aduna pa bay usa uban kanimo?” ug siya moingon, “Wala,” unya siya moingon, “Hilom! Dili kita maghisgot sa ngalan sa Ginoo.” Kay tan-awa, ang Ginoo nagsugo, ug ang dakong balay gun-obon ngadto sa pagkadugmok ug ang mga gagmayng balay ngadto sa pagkapulpog. Modagan ba ang mga kabayo ibabaw sa mga bato? Magdaro ba ang usa ka tawo sa dagat pinaagi sa baka? Apan ang hustisya gihimo ninyo nga hilo ug ang bunga sa pagkamatarong ngadto sa panyawan— kamo nga naglipay diha sa Lo-debar, nga nag-ingon, “Wala ba nato makuha ang Karnaim pinaagi sa atong kaugalingong kusog?” “Tan-awa, ako magpatindog ug usa ka nasod batok kaninyo, O balay sa Israel,” nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa mga panon; “ug sila magsakit kaninyo gikan sa inyong pagsulod sa Hamat hangtod sa Sapa sa Araba.” Mao kini ang gipakita sa Ginoong Dios kanako: gihimo niya ang mga panon sa dulon sa dihang misugod pagtubo ang ulahing pagpanurok, ug kadto ang ulahing pagpanurok human sa pagpanggalab sa hari. Sa diha nga sila nakatapos na sa pagpangaon sa mga balili sa yuta, ako miingon, “O Ginoong Dios, pasayloa, nangamuyo ako kanimo! Unsaon pagsugakod ni Jacob? Gamay kaayo siya!” Ang Ginoo nasubo mahitungod niini; “Dili kini mahitabo,” nag-ingon ang Ginoo. Mao kini ang gipakita kanako sa Ginoong Dios: ang Ginoong Dios nagtawag ug paghukom pinaagi sa kalayo ug kini milamoy sa dakong kahiladman ug naglamoy sa yuta. Unya miingon ako. “O Ginoong Dios, hunong na, nangamuyo ako kanimo! Unsaon pagsugakod ni Jacob? Gamay kaayo siya!” Ang Ginoo nasubo mahitungod niini; “Kini usab dili mahitabo,” nag-ingon ang Ginoong Dios. Gipakita niya kanako: ang Ginoo mitindog tupad sa usa ka kuta nga binuhat pinaagi sa usa ka tunton, usa ka tunton diha sa iyang kamot. Ug ang Ginoo miingon kanako, “Amos, unsay imong nakita?” Ug ako miingon, “Usa ka tunton.” Unya miingon ang Ginoo, “Tan-awa, nagpahimutang ako ug usa ka tunton sa taliwala sa akong katawhan nga Israel; dili na gayod ako moagi pa diha kanila; ang habog nga mga dapit ni Isaac mahimong biniyaan, ug ang mga balaang dapit sa Israel mahimong awaaw, ug ako motindog batok sa balay ni Jeroboam uban ang usa ka espada.” Unya si Amasias nga pari sa Betel nagpaadto kang Jeroboam nga hari sa Israel nga nag-ingon, “Si Amos nakigsabot batok kanimo taliwala sa balay sa Israel, ang yuta dili makalahutay sa tanan niyang mga pulong. Kay mao kini ang giingon ni Amos, ‘Si Jeroboam mamatay pinaagi sa espada, ug ang Israel kinahanglang mabihag gikan sa iyang yuta.’ ” Ug si Amasias miingon kang Amos, “O propeta, lakaw, palayo ngadto sa yuta sa Juda ug kaon ug pan didto ug pagpropesiya didto, apan ayaw na gayod pagpropesiya dinhi sa Betel kay kini mao ang balaan nga dapit sa hari ug kini mao ang templo nga harianon.” Unya mitubag si Amos kang Amasias, “Dili ako propeta o anak sa propeta apan ako usa ka tigbantay sa mga hayop ug usa ka tig-atiman sa mga kahoy nga sikomoro, ug gikuha ako sa Ginoo gikan sa pagsunod sa panon, ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Lakaw, pagpropesiya ngadto sa akong katawhan nga Israel.’ “Busa karon pamatia ang pulong sa Ginoo. Ikaw nag-ingon, ‘Ayaw pagpropesiya batok sa Israel, ug ayaw pagpropesiya batok sa balay ni Isaac.’ Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, ‘Ang imong asawa magbaligya sa iyang dungog diha sa siyudad, ug ang imong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye mangapukan pinaagi sa espada, ug ang imong yuta bahinon pinaagi sa latid ug ikaw gayod mamatay sa hugaw nga yuta, ug ang Israel moadto gayod sa pagkabihag layo sa iyang yuta.’ ” Mao kini ang gipakita sa Ginoong Dios kanako: usa ka bukag sa bunga sa ting-init. Ug siya miingon, “Amos, unsay imong nakita?” Ako miingon, “Usa ka bukag sa bunga sa ting-init.” Unya ang Ginoo miingon kanako, “Ang kataposan miabot na sa akong katawhan nga Israel; dili na gayod ako moagi pa diha kanila. Ang mga awit sa Templo mahimong mga pagminatay niadtong adlawa,” nag-ingon ang Ginoong Dios; “daghan unya ang mga patayng lawas, sa tanang dapit sila isalibay sa hilom.” Pamatia kini, kamo nga nagyatak sa mga nanginahanglan, ug nagdala sa mga kabos sa yuta ngadto sa kataposan, nga nag-ingon, “Kanus-a pa ba matapos ang bag-ong subang sa bulan, aron kita makabaligya ug trigo? Ug ang adlaw nga igpapahulay, aron ikabaligya nato ang trigo, aron padiyotayon ang epha ug padak-on ang siklo, ug aron makalimbong kita pinaagi sa mga timbangan nga limbongan, aron ang mga kabos mapalit nato alang sa plata, ug ang mga nanginahanglan sa usa ka paris nga sandalyas, ug ikabaligya ang mga biya sa trigo?” Ang Ginoo nanumpa tungod sa kahalangdon ni Jacob, “Sa pagkatinuod, dili gayod ako malimot sa bisan unsa sa ilang mga binuhatan. Dili ba mokurog ang yuta tungod niini, ug maguol ang tanan nga nagpuyo niini, ug ang tanan niini motubo sama sa Nilo, ug motubo ug mohubas pag-usab, sama sa Nilo sa Ehipto?” “Nianang adlawa,” nag-ingon ang Ginoong Dios, “Himoon nako nga ang adlaw mosalop sa kaudtohon ug akong pangitngitan ang yuta sa adlawang dako. Ang inyong mga kasaulogan akong himoon nga pagsubo, ug ang tanan ninyong mga awit pagbangutan; dad-an nako ug bisti nga sako ang tanan ninyong mga hawak ug kaupaw sa matag ulo; himoon nako kini nga sama sa pagsubo sa kamatayon alang sa bugtong nga anak, ug ang kataposan niini sama sa usa ka pait nga adlaw. “Tan-awa, ang mga adlaw moabot na,” nag-ingon ang Ginoong Dios, “nga diha sa yuta ipadala nako ang gutom; dili gutom sa pan o kauhaw sa tubig kondili sa pagpamati sa mga pulong sa Ginoo. Sila maglatagaw gikan sa usa ka dagat ngadto sa laing dagat, ug gikan sa amihanan ngadto sa silangan; managan sila ngadto-nganhi aron sa pagpangita sa pulong sa Ginoo, apan dili sila makakaplag niini. “Nianang adlawa ang maanyag nga mga ulay ug ang batan-ong mga lalaki mangaluya tungod sa kauhaw. Kadtong manumpa pinaagi kang Asima sa Samaria ug mag-ingon, ‘Ingon nga ang imong dios buhi, O Dan,’ ug, ‘Ingon nga ang pamaagi sa Beer-seba buhi,’ sila mangapukan ug dili na gayod makabangon pag-usab.” Nakita nako ang Ginoo nga nagtindog diha sa halaran ug siya miingon, “Hampaka ang mga haligi hangtod nga ang mga pultahan matay-og, ug dugmoka kini diha sa ulo sa tanang katawhan; ang mahibilin kanila akong patyon pinaagi sa espada; walay usa kanila nga makadagan, walay usa kanila nga makaikyas. “Bisan pa ug magkalot sila ngadto sa Sheol, gikan didto kuhaon sila sa akong kamot; bisan pa ug mokatkat sila ngadto sa langit, gikan didto pakanaogon nako sila. Bisan pa ug magtago sila sa ilang kaugalingon didto sa kinatumyan sa Carmel, gikan didto pangitaon nako sila ug kuhaon; bisan pa ug motago sila gikan sa akong panan-aw sa ilalom sa dagat, didto sugoon nako ang bitin ug kini mopaak kanila. Ug bisan pa ug moadto sila sa pagkabihag sa atubangan sa ilang mga kaaway, didto sugoon nako ang espada ug kini mopatay kanila; ug itutok nako kanila ang akong mga mata alang sa kadaotan ug dili alang sa kaayohan.” Ang Ginoong Dios sa mga panon, siya nga mihikap sa yuta ug kini natunaw, ug ang tanan nga nagpuyo niini nagsubo, ug ang tanan niini motubo sama sa Nilo, ug mohubas pag-usab sama sa Nilo sa Ehipto; siya nga nagtukod sa iyang mga lawak sa itaas sa kalangitan, ug nagbutang sa iyang patukoranan diha sa yuta; siya nga nagtawag sa tubig sa dagat ug nagbubo kanila ibabaw sa yuta— Yahweh ang iyang ngalan. “Dili ba kamo sama sa mga Etiopianhon alang kanako, O katawhan sa Israel?” nag-ingon ang Ginoo. “Wala ba nako kuhaa ang Israel gikan sa yuta sa Ehipto, ug ang mga Filistihanon gikan sa Caftor ug ang mga Sirianhon gikan sa Kir? Tan-awa, ang mga mata sa Ginoong Dios nagtan-aw sa makasasala nga gingharian, ug laglagon nako kini gikan sa yuta; hinuon dili nako laglagon sa hingpit ang balay ni Jacob,” nag-ingon ang Ginoo. “Kay tan-awa, ako magsugo ug uyogon nako ang balay sa Israel taliwala sa tanang mga nasod sama sa usa ka tawo nga mag-uyog sa ayagan, apan walay bisan usa ka lugas nga matagak sa yuta. Ang tanang mga makasasala sa akong katawhan mangamatay pinaagi sa espada, sila nga nag-ingon, ‘Ang daotan dili makaapas o makatagbo kanato.’ “Nianang adlawa akong patindogon ang balongbalong ni David nga napukan ug ayohon ang mga nangalumpag niini, ug akong bangonon ang mga nangaguba niini, ug tukoron kini nako pag-usab ingon sa mga adlaw sa kakaraanan; aron sila makapanag-iya sa salin sa Edom ug sa tanang mga nasod nga gitawag sa akong ngalan,” nag-ingon ang Ginoo nga naghimo niini. “Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot,” nag-ingon ang Ginoo, “nga ang magdadaro makaapas sa mangangani, ug ang manggigiok sa mga paras, makaapas kaniya nga nagsabod sa binhi; ang kabukiran magpatulo ug tam-is nga bino ug ang tanang bungtod magdagayday niini. Akong ibalik ang maayong kahimtang sa akong katawhan nga Israel, ug sila magtukod pag-usab sa guba nga mga siyudad, ug puy-an nila kini; sila magtanom ug kaparasan ug mag-inom sa bino niini, ug sila maghimo ug mga tanaman ug magkaon sa bunga niini. Itanom nako sila sa ilang yuta, ug dili na sila ibton pag-usab gikan sa yuta nga gihatag nako kanila,” nag-ingon ang Ginoo nga inyong Dios. Ang panan-awon ni Obadias. Kini mao ang giingon sa Ginoong Dios mahitungod sa Edom: Kami nakadungog ug mga balita gikan sa Ginoo, usa ka sinugo gipadala taliwala sa mga nasod, “Panindog kamo! Manindog kita sa pagpakiggubat batok kaniya!” Tan-awa, gihimo nako ikaw nga gamay taliwala sa mga nasod, ikaw tamayon sa hilabihan gayod. Ang garbo sa imong kasingkasing naglimbong kanimo, ikaw nga nagpuyo sa mga liki sa pangpang, nga ang puluy-anan atua sa itaas, nga nag-ingon sa sulod sa iyang kasing-kasing, “Kinsa ba ang makapahulog kanako ngadto sa yuta?” Bisan ug ikaw naglupad sa kahitas-an sama sa agila, bisan ug ang imong salag ipahimutang taliwala sa mga bituon, gikan diha ihulog ko ikaw, nag-ingon ang Ginoo. Kon ang mga kawatan moanha kanimo, kon ang mga tulisan sa kagabhion— pagkaalaot nimo!— dili ba mangawat sila ug igo lamang alang kanila? Kon ang mga tigpupo sa paras moanha kanimo, dili ba magbilin man sila ug hagdawonon nga mga ubas? Ang kabtangan ni Esau gilungkab gihurot ang iyang mga bahandi! Ang tanan nimong mga kaabin nagbudhi kanimo, sila nag-abog kanimo ngadto sa utlanan; ang tanan nimong kadapig mipatigbabaw kanimo, ang gisaligan nimong mga higala nagbutang ug laang alang kanimo— dili kini mamatikdan. Dili ba nga nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, ako maglaglag sa mga tawo nga maalamon diha sa Edom, ug sa pagpanabot diha sa Bukid ni Esau? Ug ang imong mga gamhanang tawo mangalisang, O Teman, nga tungod niana ang matag tawo gikan sa Bukid ni Esau laglagon pinaagi sa pagpamatay. Tungod sa pagpanglupig nga gihimo ngadto sa imong igsoon nga si Jacob, ang kaulaw magtabon kanimo, ug ikaw laglagon sa dayon. Sa adlaw nga ikaw mitindog nga nag-inusara, sa adlaw nga ang iyang katigayonan gidala sa mga dumuduong, ug ang mga langyaw misulod sa iyang mga ganghaan ug nagripa alang sa Jerusalem, ikaw sama usab sa usa kanila. Apan wala unta ikaw magmaya tungod sa adlaw sa kaalaotan sa imong igsoon, ug wala unta ikaw maglipay sa adlaw sa pagkalaglag sa katawhan sa Juda; wala unta ikaw magpasigarbo sa adlaw sa kalisdanan. Wala unta ikaw mosulod sa ganghaan sa akong katawhan sa adlaw sa ilang katalagman, wala unta ikaw magmaya tungod sa iyang kaalaotan sa adlaw sa iyang katalagman; wala unta ikaw mangawat sa iyang kabtangan sa adlaw sa iyang katalagman. Wala unta ikaw motindog sa kinasang-an sa mga dalan aron sa paglaglag sa iyang mga kagiw; wala unta ikaw magtugyan sa mga nahibilin kaniya sa adlaw sa iyang kalisdanan. Kay ang adlaw sa Ginoo duol na batok sa tanang mga nasod. Sama sa imong gibuhat, kini buhaton kanimo, ang imong gibuhat mobalik sa imong kaugalingong ulo. Kay ingon nga ikaw miinom ibabaw sa akong balaan nga bukid, ang tanang mga nasod nga naglibot manginom; sila manginom ug magsusapinday, ug mahimo nga daw wala sila mangatawo. Apan didto sa Bukid sa Zion magpuyo kadtong mga nangagiw, ug kini mahimong balaan; ug ang balay ni Jacob makabaton sa ilang mga katigayonan. Ang balay ni Jacob mahimong kalayo, ang balay ni Jose mahimong siga, ang balay ni Esau mahimong dagami; sila magsunog kanila ug maghurot kanila, ug walay si bisan kinsa nga mahibilin sa balay ni Esau; kay ang Ginoo nagsulti niini. Sila nga atua sa Negeb manag-iya sa Bukid ni Esau, ug kadtong atua sa Sefela manag-iya sa yuta sa mga Filistihanon; sila manag-iya sa yuta sa Efraim ug sa yuta sa Samaria, ug si Benjamin manag-iya sa Gilead. Ang mga binihag didto sa Hala nga mao ang katawhan sa Israel manag-iya sa Fenicia hangtod sa Zarefat; ug ang mga binihag sa Jerusalem nga atua sa Sefarad manag-iya sa mga siyudad sa Negeb. Ang mga tigluwas motungas sa Bukid sa Zion aron sa pagmando sa Bukid ni Esau; ug ang gingharian mahimong iya sa Ginoo. Ang pulong sa Ginoo midangat kang Jonas nga anak ni Amitai, nga nag-ingon, “Lakaw ngadto sa Ninibe, kanang dakong siyudad, ug singgit batok niini, kay ang ilang pagkadaotan midangat sa akong atubangan.” Apan si Jonas miikyas hinuon paingon sa Tarsis, gikan sa atubangan sa Ginoo. Siya miadto sa Jopa ug nakakita ug usa ka barko paingon sa Tarsis, busa mibayad siya sa pliti ug misakay aron sa pag-adto uban kanila ngadto sa Tarsis, gikan sa atubangan sa Ginoo. Apan ang Ginoo nagpadala ug usa ka kusog nga hangin ibabaw sa kadagatan ug miabot ang kusog nga bagyo sa dagat nga tungod niana ang barko daw maguba na. Unya ang mga tripulante nangahadlok ug ang matag usa nagpakitabang sa iyang dios ug ilang gisalibay sa dagat ang uban nilang mga karga sa barko aron sa pagpagaan niini alang kanila. Apan si Jonas misulod ngadto sa sulod nga bahin sa barko ug siya mihigda ug nahinanok sa pagkatulog. Busa ang kapitan miadto kaniya ug miingon, “Unsay buot nimong ipasabot, hingatulogon? Bangon, tawga ang imong dios! Basin pa ug ang dios maghunahuna kanato aron kita dili mangamatay.” Ug sila miingon sa usa ug usa, “Dali kamo, magripa kita, aron mahibalo kita kon kang kinsa nahimutang kining kadaot nga midangat kanato.” Busa nagripa sila ug ang ripa natumong kang Jonas. Unya sila miingon kaniya, “Sultihi kami, kinsay hinungdan nga kining kadaot midangat man kanato? Unsa ba ang imong pangita? Diin ba ikaw gikan? Unsay imong nasod? Ug sa unsa ikaw nga katawhan?” Siya miingon kanila, “Ako Hebreo ug ako mahadlokon sa Ginoo, ang Dios sa langit nga maoy nagbuhat sa dagat ug sa uga nga yuta.” Unya ang mga tawo nangahadlok pag-ayo ug miingon kaniya, “Unsa kining imong nabuhat?” Kay ang mga tawo nahibalo nga siya miikyas gikan sa atubangan sa Ginoo tungod kay siya misugilon man kanila. Unya sila miingon kaniya, “Unsay among buhaton kanimo aron ang dagat molinaw alang kanamo?” Kay misamot man kakusog ang bagyo sa dagat. Siya miingon kanila, “Sakwata ako ug itambog ngadto sa dagat aron ang dagat molinaw alang kaninyo kay ako nahibalo nga tungod kanako kining dakong bagyo midangat kaninyo.” Apan ang mga tawo naningkamot pagpamugsay aron sa pagpabalik sa sakayan ngadto sa yuta apan sila wala makahimo kay ang balod misamot ka pintas batok kanila. Busa sila mituaw ngadto sa Ginoo, “Nangamuyo kami kanimo, O Ginoo, ayaw itugot nga kami mangamatay tungod sa kinabuhi niining tawhana, ug ayaw ipahamtang kanamo ang dugo nga walay sala, kay ikaw, O Ginoo, nagbuhat sumala sa imong gikahimut-an.” Busa ilang gisakwat si Jonas ug gitambog ngadto sa dagat ug ang dagat mihunong sa iyang kabangis. Unya ang mga tawo nangahadlok sa Ginoo sa hilabihan gayod ug sila naghalad ug inihaw ngadto sa Ginoo, ug naghimo ug mga panaad. Apan ang Ginoo nagtagana ug usa ka dakong isda aron molamoy kang Jonas; ug si Jonas diha sa sulod sa tiyan sa isda tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. Unya si Jonas nag-ampo sa Ginoo nga iyang Dios gikan sa tiyan sa isda, nga nag-ingon, “Ako nagsangpit sa Ginoo tungod sa akong kalisdanan, ug siya mitubag kanako; gikan sa tiyan sa Sheol ako mituaw, ug ikaw namati sa akong tingog. Ikaw nagtambog kanako ngadto sa kahiladman, ngadto sa kinataliwad-an sa kadagatan, ug ang lunop milibot kanako; ang tanan nimong mga balod ug ang imong dagkong mga balod milapaw kanako. Unya ako miingon, ‘Gisalikway ako gikan sa imong atubangan; unsaon man nako pagtan-aw pag-usab sa imong balaan nga Templo?’ Ang katubigan miputos kanako, ang kahiladman mitabon kanako, ang mga sagbot milukop sa akong ulo diha sa mga gamot sa kabukiran. Miadto ako sa yuta nga ang mga trangka mitak-op kanako hangtod sa kahangtoran; apan ikaw nagbangon sa akong kinabuhi gikan sa gahong, O Ginoo nga akong Dios. Sa diha nga ang akong kalag naluya sa sulod nako, nahinumdom ako sa Ginoo; ug ang akong pag-ampo midangat diha kanimo, nganha sa imong balaan nga templo. Kadtong nagtagad sa walay pulos nga mga diosdios nagpasagad sa ilang matuod nga pagkamaunongon. Apan ako uban sa tingog sa pagpasalamat maghalad kanimo; unsay akong gipanaad akong bayran. Ang pagluwas iya sa Ginoo!” Ug ang Ginoo misulti sa isda ug kini misuka kang Jonas ngadto sa yuta nga uga. Unya ang pulong sa Ginoo midangat kang Jonas sa ikaduhang higayon, nga nag-ingon, “Tindog, adto sa Ninibe, kanang dakong siyudad ug sangyawi kini sa mensahe nga gisugo nako kanimo.” Busa si Jonas mitindog ug miadto sa Ninibe, sumala sa pulong sa Ginoo. Ang Ninibe usa ka dako nga siyudad, tulo ka adlaw nga lakaw ang gilapdon. Ug si Jonas misugod sa pagsulod sa siyudad, usa ka adlaw nga pagpanaw. Ug siya misinggit, “40 na lamang ka adlaw ug ang Ninibe magun-ob!” Ug ang katawhan sa Ninibe mituo sa Dios; sila nagpahibalo ug usa ka pagpuasa ug nagsul-ob ug bisti nga sako, gikan sa labing halangdon kanila hangtod sa labing ubos kanila. Unya ang balita midangat sa hari sa Ninibe ug siya mitindog sa iyang trono, mihukas sa iyang kupo ug nagtabon sa iyang kaugalingon ug sako ug milingkod sa abo. Unya gihimo niya ang pahibalo ug gimantala sa tibuok Ninibe, “Pinaagi sa mando sa hari ug sa iyang mga kadagkoan: Ayaw tugoti ang tawo o ang mananap, panon sa baka o sa karnero, sa pagtilaw sa bisan unsang butang. Ayaw sila pakan-a o paimna ug tubig kondili bistihi ninyo ug sako ang tawo ug ang mananap ug pasinggita sila ug kusog ngadto sa Dios. Oo, pabiyaa ang matag usa kanila gikan sa iyang daotan nga pamaagi ug gikan sa kabangis nga anaa sa iyang mga kamot. Kinsa ang nasayod kon ang Dios dili ba motalikod ug masubo ug mobiya sa iyang bangis nga kasuko aron dili kita mangamatay?” Sa dihang nakita sa Dios ang ilang gibuhat, giunsa nila pagtalikod sa ilang daotang pamaagi, ang Dios nasubo mahitungod sa kadaotan nga iyang giingon nga iyang buhaton unta kanila, ug kini wala niya buhata. Apan kini nakapasubo pag-ayo kang Jonas ug siya nasuko. Ug siya nag-ampo sa Ginoo ug miingon, “O Ginoo, dili ba kini mao ang akong giingon sa didto pa ako sa akong yuta? Mao gani nga nagdali ako sa pag-ikyas ngadto sa Tarsis kay ako nasayod nga ikaw Dios nga puno sa grasya ug maluluy-on, hinay nga masuko ug madagayaon sa gugmang walay paglubad ug masubo mahitungod sa daotan. Busa karon, O Ginoo, naghangyo ako kanimo, kuhaa ang akong kinabuhi gikan kanako kay alang kanako maayo pa nga mamatay ako kay sa mabuhi.” Ug ang Ginoo miingon, “Maayo ba ang imong gibuhat, nga ikaw nasuko?” Unya si Jonas mipahawa sa siyudad, ug milingkod siya dapit sa silangan sa siyudad, ug didto naghimo ug usa ka balongbalong alang sa iyang kaugalingon. Milingkod siya sa ilalom niini diha sa landong hangtod nga makita niya kon unsa ang mahitabo sa siyudad. Ug ang Ginoong Dios nag-andam ug usa ka tanom ug gipatubo kini lapaw kang Jonas aron kini makahatag ug landong sa iyang ulo, aron sa pagluwas kaniya gikan sa iyang dili maayong kahimtang. Tungod niana si Jonas nalipay pag-ayo tungod sa tanom. Apan sa diha nga mibanagbanag ang kabuntagon sa pagkasunod adlaw, ang Ginoo nag-andam ug usa ka ulod nga modaot sa tanom nga tungod niana nalaya kini. Sa diha nga misidlak na ang adlaw, nag-andam ang Dios ug usa ka init nga hangin sa silangan ug ang adlaw miigo sa ulo ni Jonas nga tungod niana siya naluya ug naghangyo nga mamatay na lamang unta ug siya miingon, “Maayo pa alang kanako nga mamatay kay sa mabuhi.” Apan ang Dios miingon kang Jonas, “Maayo ba ang imong gibuhat, nga ikaw nasuko tungod sa tanom?” Ug siya miingon, “Maayo ang akong gibuhat sa pagkasuko, kasuko nga igo nga ikamatay.” Ug ang Ginoo miingon, “Ikaw naluoy sa wala nimo hagoi o patuboa, nga miturok sa kagabhion ug namatay sa kagabhion. Ug dili ba diay nako kaluy-an ang Ninibe, ang dakong siyudad, diin adunay kapin sa 120,000 ka tawo nga dili gani makaila sa ilang tuo nga kamot gikan sa ilang wala nga kamot, ug usab daghan ug kahayopan?” Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Mikeas nga taga-Moreset, sa mga adlaw ni Jotam, ni Ahas ug ni Hesekias, mga hari sa Juda, nga iyang nakita mahitungod sa Samaria ug sa Jerusalem. Pamati, kamong mga katawhan, kamong tanan; patalinghog, O yuta, ug tanan nga anaa niini; ug tugoti ang Ginoong Dios nga mahimong saksi batok kaninyo, ang Ginoo gikan sa iyang balaan nga templo. Kay tan-awa, ang Ginoo mogula gikan sa iyang dapit, ug manaog ug magtamak sa mga habog nga dapit sa yuta. Unya ang mga bukid matunaw sa ilalom niya, ug ang mga walog mabahin, sama sa talo sa atubangan sa kalayo, sama sa katubigan nga ibubo sa kimba nga dapit. Kining tanan tungod sa kalapasan ni Jacob, ug tungod sa kasal-anan sa balay ni Israel. Unsa ba ang kalapasan ni Jacob? Dili ba ang Samaria? Ug unsa ba ang sala sa balay ni Juda? Dili ba ang Jerusalem? Busa buhaton nako ang Samaria nga tinapok sa kapatagan, usa ka dapit nga tamnan sa mga paras; ug ligiron nako ang mga bato niini ngadto sa walog, ug ipadayag ang iyang mga patukoranan. Ang tanan niyang mga kinulit nga larawan dugmokon, ang tanan niya nga suhol sunogon sa kalayo, ug ang tanan niyang mga diosdios akong wagtangon; kay siya nagtigom kanila gikan sa suhol sa usa ka babayeng nagbaligya ug dungog, ug sila mobalik ngadto sa suhol sa usa ka babayeng nagbaligya ug dungog. Tungod niini ako magbangutan ug magminatay; molakaw ako nga magtiniil ug hubo; magbangutan ako sama sa iro nga ihalas, ug magbakho sama sa mga abistros. Kay ang iyang mga samad walay pagkaayo; ug kini miabot sa Juda, kini miabot ngadto sa ganghaan sa akong katawhan, hangtod sa Jerusalem. Ayaw kini isugilon diha sa Gat, ayaw gayod kamo ug panghilak; diha sa Bet-leafra iligid ang inyong kaugalingon sa abog. Padayon kamo, mga lumulupyo sa Safir, diha sa pagkahubo ug kaulawan; ang mga nagpuyo sa Zaanan dili mogula; ang pagminatay sa Bet-esel mokuha gikan kaninyo sa inyong gisaligan. Kay ang mga nagpuyo sa Marot mabalak-on nga naghulat alang sa kaayohan, tungod kay ang kadaotan nanaog gikan sa Ginoo ngadto sa ganghaan sa Jerusalem. Kamong mga lumulupyo sa Lakis, ihigot ninyo ang mga tulin nga kabayo ngadto sa mga karwahi; ikaw mao ang sinugdan sa sala sa anak nga babaye sa Zion, kay diha kanimo nakaplagan ang mga kalapasan sa Israel. Busa maghatag ikaw sa gasa sa pagpanamilit ngadto kang Moreset-gat; ang mga balay sa Aksib mahimong butang nga malimbongon alang sa mga hari sa Israel. Ako magdala ug usa ka tigbuntog nganha kaninyo, mga lumulupyo sa Maresa; ang himaya sa Israel modangat sa Adulam. Pagpaupaw kamo sa inyong kaugalingon ug putla ang inyong buhok alang sa mga anak sa inyong kalipay; pagpaupaw kamo sama sa agila, kay sila mobiya gikan kaninyo ngadto sa pagkabihag. Alaot kadtong naglaraw ug kadaotan ug nagbuhat sa daotan diha sa ilang mga higdaanan! Sa pagkabuntag, sila magbuhat niini, tungod kay kini anaa sa gahom sa ilang kamot. Gikaibgan nila ang mga kaumahan ug giilog kini; ug ang mga balay ug gisakmit kini; ilang gidaogdaog ang usa ka tawo ug giilog ang iyang balay, ang tawo ug ang iyang panulundon. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: Tan-awa, batok niining panimalaya gimugna nako ang kadaot, nga gikan niini dili kamo makaibot sa inyong mga liog; ug kamo dili makalakaw nga mapahitas-on, kay kini usa ka panahon nga daotan. Nianang adlawa sila magbiaybiay kaninyo ug magbakho uban ang pait nga pagbangutan, ug moingon, “Kami nagun-ob gayod; giusab niya ang bahin sa akong katawhan; naunsa nga gikuha man kini gikan kanako! Sa mga nagbihag kanamo gibahin niya ang among kaumahan.” Busa ikaw walay bisan usa nga malatid pinaagi sa pagripa diha sa katilingban sa Ginoo. “Ayaw pagsangyaw”—sa ingon sila nagsangyaw— “kinahanglan nga ang usa dili magsangyaw niining mga butanga; ang mga kaulawan dili makaabot kanamo.” Kinahanglan ba kini nga isulti, O balay ni Jacob? Wala bay pailob ang Espiritu sa Ginoo? Mao ba kini ang iyang mga buhat? Dili ba makaayo man ang akong mga pulong ngadto kaniya nga naglakaw nga matarong? Apan nakigbatok kamo sa akong katawhan ingon nga kaaway; gilangkat ninyo ang kupo gikan kanila nga malinawon, gikan niadtong mga tawo nga adunay pagsalig nga walay hunahuna sa gubat. Ang mga babaye sa akong katawhan inyong gipapahawa, gikan sa ilang hamogaway nga mga balay; gikan sa ilang batan-ong mga anak gikuha ninyo ang akong himaya hangtod sa kahangtoran. Tindog kamo ug lakaw, kay kini dili mao ang inyong pahulayanan; tungod sa kahugawan nga naglaglag uban sa hilabihan nga pagkalaglag. Kon ang usa ka tawo magsuroysuroy nga magsulti ug walay hinungdan ug mga bakak, nga nag-ingon, “Ako magsangyaw kanimo mahitungod sa bino ug sa ilimnon,” siya mahimo nga tigsangyaw niini nga katawhan! Tigomon gayod nako kamong tanan, O Jacob, tigomon nako ang mga salin sa Israel; tigomon nako sila sama sa mga karnero sa toril, sama sa panon sa karnero diha sa ilang sibsibanan, usa ka banha nga panon sa katawhan. Siya nga magbukas ug agianan mosaka una kanila; sila molapos ug moagi sa ganghaan ug mogula pinaagi niini. Ang ilang hari molabay sa ilang atubangan, ang Ginoo nga nangulo kanila. Ug ako miingon: Pamati, kamo nga mga pangulo ni Jacob ug mga tigmando sa balay ni Israel! Dili ba alang kaninyo ang pagkahibalo sa hustisya?— kamo nga nagdumot sa maayo ug nahigugma sa daotan, nga naglaksi sa panit gikan sa akong katawhan, ug sa ilang unod gikan sa ilang mga bukog; nga nagkaon sa unod sa akong katawhan, ug naglaksi sa ilang panit gikan kanila, ug nagbali sa ilang mga bukog, ug nagtagodtagod kanila sama sa unod diha sa kolon, sama sa unod diha sa sulod sa kawa. Unya sila magtuaw sa Ginoo, apan siya dili motubag kanila; magtago siya sa iyang nawong gikan kanila nianang panahona, tungod kay gihimo nila nga daotan ang ilang mga buhat. Mao kini ang giingon sa Ginoo mahitungod sa mga propeta nga nagpahisalaag sa akong katawhan, nga nagsinggit, “Pakigdait” sa diha nga aduna silay makaon, apan nagpahayag ug gubat batok kaniya nga walay ikabutang sa ilang mga baba. Busa kini mahimong kagabhion kaninyo, walay panan-awon, ug kini mahimong ngiob kaninyo, walay pagpanagna. Ang adlaw mosalop alang sa mga propeta, ug ang adlaw moitom alang kanila; ang mga tigpanagna biaybiayon, ug ang mga tigpanag-an pakaulawan; silang tanan magtabon sa ilang mga ngabil, kay walay tubag gikan sa Dios. Apan alang kanako, puno ako sa gahom, sa Espiritu sa Ginoo, ug sa hustisya ug kusog, sa pagpahayag kang Jacob sa iyang mga kasaypanan ug sa Israel sa iyang sala. Pamatia kini, kamo nga mga pangulo sa balay ni Jacob ug mga tigmando sa balay ni Israel, nga nagsalikway sa hustisya ug nagtuis sa tibuok nga buhat sa kaangayan, nga nagtukod sa Zion uban sa dugo ug sa Jerusalem uban sa sayop. Ang mga pangulo niini naghukom alang sa suborno, ang mga pari niini nagtudlo alang sa suhol, ang mga propeta niini nagpropesiya alang sa salapi; bisan pa niini sila nagsandig sa Ginoo ug nag-ingon, “Dili ba ang Ginoo ania taliwala kanato? Walay kadaot nga moabot kanato.” Busa tungod kaninyo ang Zion darohon sama sa usa ka uma; ang Jerusalem mahimong tapok sa mga ginuba, ug ang bukid sa balay mahimong bungtod nga kakahoyan. Apan sa ulahing mga adlaw mahitabo nga ang bukid sa balay sa Ginoo himoon nga labing habog sa kabukiran, ug bayawon ibabaw sa kabungtoran; ug ang mga katawhan magbaha ngadto niini, ug daghang mga nasod moadto ug moingon, “Dali kamo, ug mangadto kita sa bukid sa Ginoo, ngadto sa balay sa Dios ni Jacob; aron siya magtudlo kanato sa iyang mga pamaagi, ug kita maglakaw sa iyang mga agianan.” Kay gikan sa Zion mogula ang Balaod, ug ang pulong sa Ginoo gikan sa Jerusalem. Siya maghukom taliwala sa daghang mga katawhan, ug maghusay sa gamhanang mga nasod sa layo; ug ang ilang mga espada himoon nila nga mga punta sa daro, ug ang ilang mga bangkaw himoon nga mga galab; ang nasod dili na mobakyaw sa iyang espada batok sa laing nasod, o magkat-on pa sila sa gubat; apan sila manglingkod, ang matag tawo ilalom sa iyang paras, ug ilalom sa iyang kahoy nga igera, ug walay makapahadlok kanila; kay ang baba sa Ginoo sa mga panon nagsulti niini. Kay ang tanang mga katawhan maglakaw, ang matag usa sa ngalan sa iyang dios, apan kita maglakaw diha sa ngalan sa Ginoo nga atong Dios hangtod sa kahangtoran. Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, tigomon nako ang mga bakol ug tigomon kadtong mga gihinginlan, ug kadtong gisakit nako; ug ang bakol himoon nako nga salin; ug kadtong gihinginlan, usa ka gamhanang nasod; ug ang Ginoo maghari kanila didto sa Bukid sa Zion gikan niining panahona hangtod sa kahangtoran. Ug ikaw, O tore sa panon, ang bungtod sa anak nga babaye sa Zion, kanimo moabot kini, ang kanhing gingharian mahibalik gayod, ang gingharian sa anak nga babaye sa Jerusalem. Karon nganong nagtuaw man ikaw sa kusog nga tingog? Wala bay hari diha kanimo? Nahanaw ba ang imong tigtambag, nga ang kaguol naghakop man kanimo sama sa usa ka babaye nga nagbati? Paglimbaglimbag ug pag-agulo, O anak nga babaye sa Zion, sama sa babaye nga nagbati; kay karon mogula gayod ikaw sa siyudad ug magpuyo diha sa kapatagan; moadto ikaw sa Babilonia. Didto luwason ikaw, didto ang Ginoo maglukat kanimo gikan sa kamot sa imong mga kaaway. Karon daghang mga nasod ang nagtigom batok kanimo, nga nag-ingon, “Hugawan nato siya, ug sud-ongon sa atong mga mata ang Zion.” Apan sila wala masayod sa mga hunahuna sa Ginoo, sila wala makasabot sa iyang laraw, siya nagtigom kanila ingon sa mga bugkos sa uhay ngadto sa giokanan. Tindog ug paggiok, O anak nga babaye sa Zion, kay ang imong sungay himoon nako nga puthaw ug ang imong mga kuko himoon nako nga bronsi; ikaw magdugmok sa daghang mga katawhan, ug maghalad sa ilang nakuha ngadto sa Ginoo, sa ilang katigayonan ngadto sa Ginoo sa tibuok nga yuta. Karon gilibotan ikaw ug kuta; usa ka pagsulong gihimo batok kanato; pinaagi sa usa ka bunal hampakon nila diha sa aping ang tigmando sa Israel. Apan ikaw, O Betlehem Efrata, ikaw nga gamayng lungsod diha sa kabanayan sa Juda, gikan kanimo mogula alang kanako ang mahimong tigmando sa Israel, nga ang kagikan gikan pa sa kanhing panahon, gikan sa kakaraanan. Busa pasagdan niya sila hangtod sa panahon nga kadtong nagbati manganak; unya ang uban sa iyang kaigsoonan mobalik ngadto sa katawhan sa Israel. Ug siya motindog ug magpakaon sa iyang panon diha sa kusog sa Ginoo, diha sa pagkahalangdon sa ngalan sa Ginoo nga iyang Dios. Ug sila magpuyo nga layo sa kakuyaw kay karon siya mahimong bantogan hangtod sa mga kinatumyan sa kalibotan. Ug kini mahimong pakigdait, sa diha nga ang Asirianhon moabot sa atong yuta ug motunob sa atong yuta, aron kita magpatindog batok kaniya ug pito ka tigbantay sa karnero, ug walo ka pangulo sa mga tawo; sila maghari sa yuta sa Asiria pinaagi sa espada, ug sa yuta ni Nimrod pinaagi sa gilanit nga espada; ug sila magluwas kanato gikan sa mga Asirianhon sa diha nga moabot na siya sa atong yuta, ug motunob sa atong utlanan. Unya ang mga salin ni Jacob anha unya sa taliwala sa daghang mga katawhan sama sa yamog nga gikan sa Ginoo, sama sa taligsik diha sa mga balili, nga wala maglangan alang sa tawo o maghulat alang sa mga anak sa katawhan. Ug ang mga salin ni Jacob anha unya sa taliwala sa mga nasod, sa taliwala sa daghang mga katawhan, sama sa usa ka liyon taliwala sa mga mananap sa kalasangan, sama sa batan-on nga liyon taliwala sa mga panon sa karnero, nga kon mosulod kini, moyatak ug mokuniskunis, ug walay makaluwas. Ang imong kamot bayawon ibabaw sa imong mga kaaway, ug laglagon ang tanan nimong mga kaaway. Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, laglagon nako ang imong mga kabayo gikan kanimo, ug gub-on nako ang imong mga karwahi; ug gun-obon nako ang mga siyudad sa imong yuta ug pukanon nako ang imong mga salipdanan; ug wagtangon nako ang mga pagsalamangka gikan sa imong kamot, ug ikaw dili na makabaton ug mga tigpanag-an; ug wagtangon nako ang imong mga kinulit nga larawan ug ang imong mga haliging bato gikan kanimo, ug ikaw dili na magsimba sa buhat sa imong mga kamot; ug ibton nako ang imong mga Asera gikan kanimo ug laglagon nako ang imong mga siyudad. Ug diha sa kasuko ug kapungot ipahamtang nako ang panimalos ngadto sa mga nasod nga wala motuman. Pamati kamo sa gisulti sa Ginoo: Tindog, ipahayag sa kabukiran ang imong sumbong ug ipadungog sa kabungtoran ang imong tingog. Pamati kamo, mga kabukiran, sa pagpakigbangi sa Ginoo, ug kamo nga malig-ong mga patukoranan sa kalibotan; kay ang Ginoo adunay pagpakigbangi sa iyang katawhan, ug siya makigbisog sa Israel. “O akong katawhan, unsay akong nabuhat kanimo? Diin man ako makapalaay kanimo? Tubaga ako! Kay gikuha ko ikaw gikan sa yuta sa Ehipto, ug gilukat ko ikaw gikan sa balay sa pagkaulipon; ug gipadala nako kanimo si Moises, si Aaron, ug si Miriam. O akong katawhan, hinumdomi unsa ang gilaraw ni Balak nga hari sa Moab, ug kon unsa ang gitubag kaniya ni Balaam nga anak ni Beor ug unsa ang nahitabo gikan sa Sitim ngadto sa Gilgal, aron kamo mahibalo sa pagkamatarong sa Ginoo.” “Uban sa unsa man nga ako maodto sa atubangan sa Ginoo, ug moyukbo sa atubangan sa halangdon nga Dios? Moduol ba ako kaniya uban sa mga halad nga sunogon, ug uban sa mga nating baka nga tagsa ka tuig ang kagulangon? Mahimuot ba ang Ginoo sa mga linibo ka laking karnero, uban sa napulo ka libo ka suba sa lana? Ihatag ba nako ang akong kamagulangang anak tungod sa akong kasal-anan, ang bunga sa akong lawas tungod sa sala sa akong kalag?” Gipakita na niya kanimo, O tawo, kon unsa ang maayo; unsa ba ang gikinahanglan sa Ginoo kanimo kondili ang pagbuhat sa hustisya ug ang gugmang walay paglubad ug ang paglakaw nga mapaubsanon uban sa imong Dios? Ang tingog sa Ginoo nagtuaw ngadto sa siyudad— ug kaalam ang pagkahadlok sa imong ngalan, “Pamati, O banay ug katilingban sa siyudad! Malimtan ba nako ang mga bahandi sa kadaotan diha sa balay sa daotan, ug ang diyotayng taksanan nga dulumtanan? Ipakamatarong ba nako ang tawo nga may tikasan nga mga timbangan, ug may bag sa mga malimbongon nga timbang? Ang imong mga tawo nga adunahan napuno sa kabangis; ang imong mga lumulupyo nagsulti ug bakak, ug ang ilang dila limbongan sulod sa ilang baba. Busa ako nagsugod sa paghampak kanimo, naghimo kanimo nga biniyaan tungod sa imong mga sala. Magkaon ikaw, apan dili matagbaw, ug aduna unyay kagutom diha sa imong kinasuloran; ikaw magtipig apan dili makatigom, ug ang imong matigom ihatag nako sa espada. Magpugas ikaw, apan dili makaani; ikaw magpuga sa mga olibo, apan dili ikaw makadihog sa imong kaugalingon ug lana; ikaw magpuga sa paras, apan dili makainom ug bino. Kay imong gituman ang mga lagda ni Omri, ug ang tanang mga buhat sa balay ni Ahab; ug ikaw naglakaw diha sa ilang mga tambag; aron ikaw himoon nako nga biniyaan, ug ang mga nagpuyo niini talamayon. Busa kamo mag-antos sa mga pagtamay sa mga katawhan.” Alaot ako! Kay ako nahimong sama sa human na maani nga mga bunga sa ting-init, sama sa dihang gihagdawan na ang kaparasan, walay mga pungpong sa bunga nga makaon, walay unang hinog nga igera nga akong gitinguha. Ang tawo nga diosnon nahanaw gikan sa yuta, ug walay usa nga matarong taliwala sa mga tawo; silang tanan nangatang alang sa dugo, ang matag usa kanila nag-ayam sa iyang igsoon pinaagi sa pukot. Ang ilang mga kamot anaa sa kadaotan, aron sa pagbuhat niini nga makugihon; ang pangulo ug ang maghuhukom nangayo ug suborno, ug ang tawong gamhanan nagpahayag sa daotang tinguha sa iyang kalag, sa ingon gilangkob nila kini. Ang labing maayo kanila sama sa sampinit, ang labing matarong kanila tanom nga tunokon. Ang adlaw sa ilang mga tigbantay, sa ilang silot miabot na; ug ang ilang pagkalibog anaa na. Ayaw pagsalig sa imong silingan, ayaw kamo pagsalig sa usa ka higala; bantayi ang pultahan sa imong baba gikan kaniya nga nagpauraray sa imong dughan; kay ang anak nga lalaki magtamay sa amahan, ang anak nga babaye mosukol sa iyang inahan, ang umagad nga babaye batok sa iyang ugangan nga babaye; ang mga kaaway sa usa ka tawo mao ang mga tawo sa iyang kaugalingong balay. Apan alang kanako, ako motutok sa Ginoo, ako maghulat sa Dios sa akong kaluwasan; ang akong Dios magpatalinghog kanako. Ayaw paglipay batok kanako, O akong kaaway; sa diha nga ako mapukan, mobangon ako; sa diha nga ako molingkod sa kangitngit, ang Ginoo mao ang kahayag alang kanako. Antoson nako ang kapungot sa Ginoo kay nakasala man ako batok kaniya, hangtod nga siya maglaban kanako, ug magpahamtang sa hukom alang kanako. Dad-on niya ako ngadto sa kahayag; ako makakita sa iyang pagkamatarong. Unya ang akong kaaway makakita niini, ug ang kaulaw magtabon kaniya nga nag-ingon kanako, “Hain man ang Ginoo nga imong Dios?” Ang akong mga mata magpasigarbo batok kaniya; karon siya tamakan sama sa lapok sa kadalanan. Usa ka adlaw alang sa pagtukod sa imong mga kuta! Nianang adlawa ang utlanan isibog ngadto sa layo. Nianang adlawa sila moanha kanimo, gikan sa Asiria ngadto sa Ehipto, ug gikan sa Ehipto ngadto sa Suba, gikan sa dagat ngadto sa dagat ug gikan sa bukid ngadto sa bukid. Apan ang yuta mahimong biniyaan tungod kanila nga nagpuyo niini, tungod sa bunga sa ilang mga binuhatan. Bantayi ang imong katawhan pinaagi sa imong sungkod, ang panon sa imong panulundon, nga nagpuyo nga nag-inusara diha sa kalasangan taliwala sa tanaman; pasibsiba sila didto sa Basan ug sa Gilead sama sa kanhing mga adlaw. Sama sa mga adlaw sa paggula nimo gikan sa yuta sa Ehipto, ipakita nako kanila ang mga butang nga kahibulongan. Ang mga nasod makakita ug mangaulaw tungod sa sa tanan nilang kusog; sampongan nila sa ilang kamot ang ilang baba; ang ilang mga dalunggan mangabungol; sila magtilap sa abog sama sa usa ka bitin, sama sa mga nagkamang sa yuta; sila manggula nga magkurog gikan sa ilang mga salipdanan; uban sa kahadlok moduol sila sa Ginoo nga atong Dios, ug sila mangalisang tungod kanimo. Kinsa ba ang Dios nga sama kanimo, nga nagpasaylo sa kasal-anan ug mopalabay lamang sa mga kalapasan sa salin sa iyang panulundon? Siya wala maghupot sa iyang kasuko hangtod sa kahangtoran, kay siya malipay diha sa gugmang walay paglubad. Siya magbaton pag-usab ug kaluoy kanato, siya magyatak sa atong mga kasal-anan. Isalibay nimo ang tanan namong mga sala ngadto sa kahiladman sa dagat. Ikaw magpakita ug pagkamatinud-anon ngadto kang Jacob ug gugmang walay paglubad ngadto kang Abraham, sumala sa imong gipanumpa sa among katigulangan gikan pa sa karaang mga adlaw. Ang mensahe mahitungod sa Ninibe. Ang basahon sa panan-awon ni Nahum nga taga-Elkos. Ang Ginoo abubhoan nga Dios ug manimalos, ang Ginoo manimalos ug puno sa kapungot; ang Ginoo manimalos sa iyang mga kaaway ug nagtipig ug kaligutgot alang sa iyang mga kaaway. Ang Ginoo hinay nga masuko ug dako ug gahom, ug ang Ginoo dili gayod mag-isip nga walay sala niadtong mga sad-an. Ang iyang pamaagi anaa sa alimpulos ug sa bagyo, ug ang mga dag-om mao ang abog sa iyang mga tiil. Siya magbadlong sa dagat ug magpahubas niini, siya magpahubas sa tanang mga suba; ang Basan ug ang Carmel nalaya, ang bulak sa Lebanon nagkalawos. Ang kabukiran milinog sa iyang atubangan, ug ang kabungtoran nangatunaw; ang yuta nalaglag diha sa iyang atubangan, ang kalibotan ug ang tanan nga nagpuyo niini. Kinsa ang makasugakod sa atubangan sa iyang kapungot? Kinsa ang makaantos sa kainit sa iyang kasuko? Ang iyang kapungot gibubo sama sa kalayo, ug ang mga bato iyang gipulpog. Ang Ginoo maayo, lig-on nga salipdanan sa adlaw sa kasamok; siya makaila kanila nga modangop kaniya. Apan uban sa dakong bul-og sa baha iyang puohon ang iyang mga kaaway, ug gukdon niya ang iyang mga kaaway ngadto sa kangitngit. Unsay imong gilaraw batok sa Ginoo? Siya magtapos; siya dili manimalos sa makaduha sa iyang mga kaaway. Sama sa tunok sila nangagapos, sama sa mga palahubog sila nangahubog; sila nangapuo sama sa mga dagami. May usa nga migula gikan kanimo nga naglaraw ug daotan batok sa Ginoo, ug nagtambag sa kadaotan. Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Bisan ug sila mga kusgan ug daghan, sila puohon ug mahanaw. Bisan ug ikaw gisakit nako, dili ko na ikaw sakiton pa. Ug karon bunggoon nako ang iyang yugo gikan kanimo ug bugtoon ang imong mga gapos.” Ang Ginoo naghatag ug sugo mahitungod kanimo, “Dili na gayod magpadayon ang imong ngalan; gikan sa balay sa imong mga dios akong puohon ang larawan nga kinulit ug ang larawan nga tinunaw. Akong himoon ang imong lubnganan kay ikaw daotan.” Tan-awa, ibabaw sa kabukiran ang mga tiil niadtong nagdala sa mga maayong balita, nga nagsangyaw sa pakigdait! Himoa ang inyong mga kasaulogan, O Juda, tumana ang inyong mga panaad, kay dili na gayod mosulong kaninyo ang daotan, nalaglag na gayod siya. Ang tiglumpag miabot na batok kanimo. Andama ang mga panalipod; bantayi ang dalan; hugti pagbakos ang imong hawak; tigoma ang tanan nimong kusog. (Kay ang Ginoo nagpahiuli sa pagkahalangdon ni Jacob, sama sa pagkahalangdon sa Israel, kay ang mga tigpanglungkab nanglungkab kanila ug gilaglag ang ilang mga sanga.) Ang taming sa iyang kusgan nga mga tawo pula, ang iyang mga sundalo gibistihan ug pula. Ang mga karwahi nagpangidlap sama sa kalayo sa adlaw sa pagpangandam; nagpanikad na ang ilang mga kabayo. Ang mga karwahi misutoy sa kadalanan, sila nanagan ngadto-nganhi sa lapad nga mga dalan; nagpangidlap sila sama sa mga sulo, mikilab sama sa kilat. Ang mga tingugyanan gipatawag, nangapandol sila samtang naglakaw. nagdali sila sa kuta, ang mga salipod giandam na. Ang mga ganghaan sa mga suba gibuksan, ang palasyo nagkaguliyang. Ang rayna niini gihuboan, gidala siya, ang iyang mga sulugoong babaye nagbangutan, nag-agulo sama sa mga salampati, nagpamukpok sa ilang mga dughan. Ang Ninibe sama sa usa ka linaw nga ang mga tubig mibuhagay. “Hunong! Hunong!” sila naninggit; apan walay usa nga milingi. Kuhaa ang plata, kuhaa ang bulawan! Walay kataposan sa mga bahandi, o katigayonan sa tanang bililhon nga butang. Mingaw! Mingaw kaayo ug guba! Ang mga kasingkasing naluya ug ang mga tuhod nagkurog, ang kaguol anaa sa mga hawak, ang tanang mga nawong nangluspad. Hain man ang lungib sa mga liyon, ang puy-anan sa gagmayng mga liyon, nga dad-an sa liyon sa iyang tinukob, diin atua usab ang iyang mga itoy nga walay makatugaw? Ang liyon nagkuniskunis ug igo alang sa iyang mga itoy, ug nagtuok sa tinukob alang sa iyang mga baye nga liyon, gipuno niya ang iyang mga langob sa iyang tinukob, ug ang iyang mga lungib sa iyang gikuniskunis nga unod. Tan-awa, ako batok kanimo, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug akong sunogon ang imong mga karwahi diha sa aso ug ang espada molamoy sa imong gagmayng mga liyon. Puohon nako ang imong tukbonon gikan sa yuta, ug ang tingog sa imong mga sinugo dili na madungog. Alaot ang siyudad nga dugoon, napuno sa tanang kabakakan ug sa inilog, walay kataposan sa pagpanulis! Ang linagapak sa latigo, ug ang mga kabanha sa mga ligid, ang nagluksolukso nga kabayo ug ang nag-untol-untol nga mga karwahi! Misulong na ang tigpangabayo, ang nagpangidlap nga espada ug ang naggilawlaw nga bangkaw, ang panon sa pinatay, mga tinapok nga mga patayng lawas, walay pagkatapos nga mga patayng lawas, sila nahisukamod ibabaw sa mga patayng lawas! Tungod sa dili maihap nga pagpakighilawas sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog, matahom ug madanihon nga kaanyag, nga nagbudhi sa mga nasod pinaagi sa iyang pagpakighilawas, ug sa mga katawhan pinaagi sa iyang pagpangdani. Ako batok kanimo, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug magbukas sa imong saya abot sa imong nawong; ug akong ipakita sa mga nasod ang imong pagkahubo ug sa mga gingharian ang imong kaulawan. Maglabay ako ug hugaw nganha kanimo ug magtagad kanimo uban ang pagtamay, ug maghimo kanimo nga talan-awon. Ug ang tanan nga motan-aw kanimo molikay gikan kanimo ug moingon, “Nagun-ob ang Ninibe; kinsa ang magbangutan alang kaniya?” Asa man ako mangita ug maghuhupay alang kaniya? Maayo pa ba ikaw kay sa Tebes nga nahimutang duol sa Nilo, nga adunay tubig libot kaniya, nga ang dalangpanan mao ang dagat, ug tubig maoy iyang kuta? Ang Etiopia mao ang iyang kusog, ang Ehipto usab, ug kana walay kinutoban; ang Put ug ang Libya mao ang mitabang kaniya. Bisan pa niana siya gidala sa layo, siya gibihag; ang iyang mga gagmayng kabataan usab gipangdugmok sa ulohan sa tanang kadalanan; ang iyang mga tawong dungganan giripahan, ug ang iyang mga bantogang tawo gigapos ug kadena. Ikaw usab mahubog, malipong ikaw; ikaw mangita ug dalangpanan gikan sa imong kaaway. Ang tanan nimong mga dalangpanan sama sa mga kahoyng igera nga adunay unang hinog nga bunga, kon uyogon, sila mangatagak ngadto sa baba sa tigkaon. Tan-awa, ang imong katawhan mga babaye sa imong kinataliwad-an. Ang mga ganghaan sa imong yuta nangabukas alang sa imong mga kaaway; ang kalayo milamoy sa imong mga trangka. Pagkalos ug tubig alang sa mga naglibot, lig-ona ang imong mga kuta; adto sa yuta nga kolonon, tunobtunobi ang minasa, paghulma ug lig-on nga tisa! Didto ang kalayo molamoy kanimo, ang espada moputol kanimo. Kini molamoy kanimo sama sa dulon. Padaghana ang imong kaugalingon sama sa dulon, pagpadaghan sama sa apan-apan! Imong gipadaghan ang imong mga tigpatigayon labaw sa mga bituon sa langit. Ang dulon nagbukhad sa iyang pako ug milupad. Ang imong mga pangulo sama sa mga apan-apan, ang imong mga eskriba sama sa bagang panon sa mga dulon nga namatog diha sa mga koral sa adlaw nga bugnaw, sa dihang mosilang ang adlaw, sila manglupad; walay nakahibalo kon asa sila. Ang imong mga tigbantay sa karnero nangatulog, O hari sa Asiria; ang imong mga halangdon nangatulog. Ang imong katawhan nagkatibulaag sa kabukiran nga walay motigom kanila. Walay makahupay sa imong kasakit, ang imong samad dako. Ang tanan nga nakabati sa balita mahitungod kanimo nagpakpak sa ilang mga kamot tungod kanimo. Kinsa bay wala maabti sa imong walay hunong nga pagkadaotan? Mao kini ang mensahe nga gipadayag sa Ginoo kang Habakuk nga propeta. O Ginoo, hangtod kanus-a ba ako magpakitabang, ug ikaw dili mamati? O magtuaw kanimo, “Pagpanglupig!” ug ikaw dili moluwas? Ngano nga gipakita nimo kanako ang kasal-anan ug ikaw nagtan-aw sa kasamok? Ang pagkalaglag ug ang pagpanglupig ania sa akong atubangan; ang kagubot ug ang panagbingkil mitungha. Busa ang balaod walay gahom, ug ang hustisya wala gayod magpadayon. Kay ang daotan naglibot sa matarong, busa ang hustisya nagpadayon nga gituis. Tan-aw kamo taliwala sa mga nasod ug sud-onga ninyo; katingala ug kakugang. Kay ako nagbuhat ug buluhaton sa inyong mga adlaw nga dili ninyo tuohan kon kini isugilon. Kay akong bangonon ang mga Caldeanhon, ang pait ug madalidalion nga nasod, nga naglatas sa lapad nga kalibotan, aron sa pagpangilog ug puluy-anan nga dili ila. Kahadlokan ug makalilisang sila; ang ilang hustisya ug kaligdong naggikan sa ilang kaugalingon. Ang ilang mga kabayo tulin pa kay sa mga leopardo, bangis pa kay sa mga lobo sa kagabhion; ang ilang mga tigpangabayo nagpadayon nga mapagarbohon. Oo, ang ilang mga tigpangabayo naggikan sa layo; sila naglupad sama sa agila nga nagdali aron sa pagtukob. Silang tanan nangabot alang sa pagpanglupig; ang ilang pagkamakalilisang nag-una kanila. Nagtigom sila ug mga binihag sama sa balas. Sa mga hari sila nagbugalbugal, ug sa mga pangulo sila nagkalingaw. Sila nagkatawa sa tanang mga kuta kay sila nagtapok ug yuta ug gikuha kini. Unya sila mohuros sama sa hangin ug mopadayon, mga tawong sad-an, nga ang kaugalingong kusog mao ang ilang dios! Dili ba ikaw gikan man sa walay kataposan, O Ginoo nga akong Dios, ang akong Balaan? Dili kami mangamatay. O Ginoo, ikaw nagtudlo kanila alang sa paghukom; ug ikaw, O Bato, nagpabarog kanila alang sa pagpanton. Ikaw nga may putli nga mga mata kay sa pagtan-aw sa kadaotan ug dili makatan-aw sa sayop, ngano nga nagtan-aw man ikaw sa mga tawo nga dili matinumanon, ug hilom sa diha nga ang daotan milamoy sa tawo nga matarong kay kaniya? Kay ikaw naghimo sa mga tawo nga sama sa mga isda sa dagat, sama sa mga butang nga nagkamang nga walay nagdumala kanila. Iyang gikuha silang tanan pinaagi sa taga, iyang gisikop sila sa iyang pukot, gitigom niya sila sa iyang baling; busa siya nagmaya ug nagmalipayon. Busa naghalad siya alang sa iyang pukot, ug nagsunog ug insenso alang sa iyang baling; kay pinaagi kanila nagkinabuhi siya diha sa kaharuhay ug daghan ang iyang pagkaon. Magpadayon ba siya sa pagyabyab sa iyang pukot, ug magpatay sa mga nasod sa walay kukaluoy hangtod sa kahangtoran? Ako motindog aron sa pagbantay, ug mopahiluna sa akong kaugalingon ibabaw sa tore, ug molantaw aron sa pagtan-aw kon unsay iyang isulti kanako, ug kon unsa ang akong itubag mahitungod sa akong mulo. Ug ang Ginoo mitubag kanako, “Isulat ang panan-awon; himoa kining tin-aw diha sa mga papan, aron makadagan siya nga mobasa niini. Kay sa gihapon ang panan-awon nagpaabot sa panahon niini; kini nagdali paingon sa kataposan, dili kini mamakak. Kon daw dugay kini, paabota kini; moabot gayod kini, dili kini maglangay. Tan-awa, siya nga ang kalag dili matarong diha kaniya mapakyas, apan ang matarong mabuhi pinaagi sa iyang pagtuo. “Dugang pa, ang bahandi mabudhion; ang tawo nga mapahitas-on dili magpabilin. Ang iyang kadalo sama ka dako sa Sheol; sama sa kamatayon siya dili matagbaw. Nagtigom siya alang sa iyang kaugalingon sa tanang mga nasod, ug nagtigom ingon nga iyang kaugalingon sa tanang katawhan.” Dili ba kining tanan motamay ug mobiaybiay kaniya, ug moingon, “Alaot siya nga nagtapok niadtong dili iya— hangtod kanus-a?— ug magkarga sa iyang kaugalingon sa mga garantiya!” Dili ba manindog sa kalit ang mga nakautang kanimo, ug momata ang mopakurog kanimo? Unya ikaw mahimong binihag alang kanila. Tungod kay ikaw nanulis ug daghang mga nasod, ang tanang nahibilin sa mga katawhan manulis kanimo, alang sa dugo sa mga tawo ug sa pagpanlupig nga nahimo diha sa yuta, sa mga siyudad ug sa tanang nagpuyo niini. “Alaot kadtong nagpaganansiya sa daotang pamaagi alang sa iyang balay, aron magpahimutang sa iyang salag sa itaas, aron malingkawas siya gikan sa kadaot!” Ikaw nagmugna ug kaulaw sa imong balay pinaagi sa pagpuo sa daghang katawhan; ikaw nagdaot sa imong kinabuhi. Kay ang bato sa bungbong mosinggit, ug ang sagbayan nga hinimo gikan sa kahoy motubag. “Alaot kadtong nagtukod ug usa ka lungsod pinaagi sa dugo ug nagtukod ug usa ka siyudad pinaagi sa kasal-anan!” Tan-awa, dili ba kini gikan sa Ginoo sa mga panon nga ang katawhan magbuhat lamang alang sa kalayo, ug ang kanasoran naghago sa ilang kaugalingon alang sa kakawangan? Kay ang kalibotan mapuno sa kahibalo sa himaya sa Ginoo ingon nga ang katubigan nagtabon sa dagat. “Alaot kadtong nagpainom sa iyang isigkatawo sa kupa sa iyang kapungot, ug maghubog kanila, aron magsud-ong sa ilang kaulawan!” Ikaw mapuno sa pagkatinamay ug dili sa himaya. Inom, ug pagsusapinday. Ang kupa nga anaa sa tuong kamot sa Ginoo molibot nganha kanimo, ug ang kaulaw motabon sa imong himaya! Ang kabangis nga gihimo ngadto sa Lebanon maglumos kanimo; ang pagkalaglag sa mga mananap maghadlok kanimo, tungod sa dugo sa katawhan ug sa pagpanglupig nga gihimo diha sa yuta, sa mga siyudad, ug sa tanang nagpuyo niini. Unsa ang kapuslanan sa diosdios kon ang tighimo nagkulit niini, sa tinunaw nga larawan, magtutudlo sa kabakakan? Kay ang tighimo nagsalig sa iyang kaugalingong binuhat sa dihang naghimo siya ug mga amang nga diosdios! Alaot siya nga nag-ingon ngadto sa kahoy, “Pagmata;” ngadto sa amang nga bato, “Tindog!” Makahatag ba kini ug pagpadayag? Tan-awa, kini gihal-opan ug bulawan ug plata, ug wala gayoy gininhawa sa sulod niini. Apan ang Ginoo ania sa iyang balaan nga Templo; pahiloma sa atubangan niya ang tibuok nga kalibotan. Ang pag-ampo ni Habakuk nga propeta sumala sa Sigionot. O Ginoo, nakabati ako sa balita mahitungod kanimo, ug sa imong buhat, O Ginoo, ako nahadlok. Taliwala sa katuigan bag-oha kini, taliwala sa katuigan ipahibalo kini; diha sa kapungot hinumdomi ang kaluoy. Ang Dios mianhi gikan sa Teman, ug ang Balaan gikan sa Bukid sa Paran. Ang iyang himaya milukop sa kalangitan, ug ang yuta napuno sa pagdayeg. Ang iyang kasilaw sama sa adlaw, ang mga bidlisiw nagpangidlap gikan sa iyang kamot; ug didto gitagoan niya ang iyang gahom. Una kaniya miabot ang kamatay, ug ang katalagman misunod dayon. Mitindog siya ug gisukod ang yuta; mitan-aw siya ug gitay-og ang mga nasod; unya gikatag ang walay kataposan nga kabukiran, naunlod ang mga bungtod nga walay kataposan. Ang iyang mga pamaagi sama sa karaang panahon. Nakita nako ang mga balongbalong sa Cusan nga diha sa kasakitan; nangurog ang mga tabil sa yuta sa Midian. Batok ba sa mga suba ang imong kapungot, O Ginoo? Ang imong kasuko batok ba sa mga suba, o ang imong kaligutgot batok sa dagat, sa dihang nagsakay ikaw sa imong mga kabayo, sa imong mga karwahi sa kadaogan? Giibot nimo ang udyong ug gitaod kini sa imong pana. Imong gibahin ang yuta pinaagi sa mga suba. Ang kabukiran nakakita kanimo, ug nangurog; ang nagbul-og nga tubig mibaha; ang kahiladman nagpagula sa iyang tingog, kini nagbayaw sa iyang mga kamot ngadto sa itaas. Ang adlaw ug ang bulan mihunong sa ilang nahimutangan sa kahayag sa imong mga udyong samtang sila nagpanaw, sa pagkidlap sa imong naggilawgilaw nga bangkaw. Gitadlas nimo ang yuta diha sa kapungot, giyatakan nimo ang mga nasod tungod sa kasuko. Mipanaw ikaw alang sa kaluwasan sa imong katawhan, alang sa kaluwasan sa imong dinihogan. Gigupok nimo ang ulo sa balay sa daotan, gipabuy-od nga walay bisti, gikan sa paa ngadto sa liog. Gipalagbasan nimo sa imong mga bangkaw ang ulo sa iyang mga manggugubat, nga mianhi sama sa alimpulos aron sa pagkatag kanako, naglipay nga daw molamoy sa kabos diha sa tago. Imong gipayatakan sa imong mga kabayo ang dagat, ang dagkong balod sa kusog nga katubigan. Nakabati ako, ug mikurog ang akong lawas, ang akong mga ngabil mikurog sa pagkabati sa tingog; ang pagkadunot misulod sa akong kabukogan, nagkurogkurog ang akong mga lakang. Magpaabot lamang ako sa hilom alang sa adlaw sa kasamok sa pag-abot ngadto sa katawhan nga mosulong kanamo. Bisan ug ang kahoyng igera dili mamulak, o walay bunga ang kaparasan, ang abot sa olibo makawang ug ang kaumahan dili mohatag ug pagkaon, ang mga karnero puohon gikan sa mga toril, ug wala nay kahayopan sulod sa mga kamalig, apan bisan pa niana maglipay ako diha sa Ginoo, magmalipayon ako diha sa Dios sa akong kaluwasan. Ang Dios, ang Ginoo mao ang akong kusog; gihimo niya ang akong mga tiil nga sama sa mga tiil sa bayeng lagsaw, gipalakaw niya ako sa mga habog nakong dapit. Ngadto sa pangulo sa mga mag-aawit: uban sa mga tulunggon nga may kuwerdas. Ang pulong sa Ginoo nga midangat kang Zefanias nga anak ni Cusi nga anak ni Gedalias nga anak ni Amarias nga anak ni Hesekias, sa mga adlaw ni Josias nga anak ni Amon, ang hari sa Juda. Akong puohon sa hingpit ang tanang mga butang gikan sa nawong sa yuta, nag-ingon ang Ginoo. “Akong puohon ang tawo ug ang mananap, akong puohon ang mga langgam sa kalangitan, ug ang mga isda sa dagat. Akong pukanon ang mga daotan, akong puohon ang katawhan gikan sa nawong sa yuta, nag-ingon ang Ginoo. Akong tuy-oron ang akong kamot batok sa Juda, ug batok sa tanang mga nagpuyo sa Jerusalem; ug puohon nako niining dapita ang salin ni Baal ug ang ngalan sa mga pari nga nagsimba sa mga diosdios, kadtong nagsimba sa mga panon sa langit nga anaa sa mga atop sa balay; kadtong nagsimba ug nanumpa ngadto sa Ginoo, apan nanumpa pinaagi sa ngalan ni Milcom, sila nga mitalikod sa pagsunod sa Ginoo, kadtong wala mangita sa Ginoo o magpakisayod mahitungod kaniya.” Paghilom sa atubangan sa Ginoong Dios! Kay ang adlaw sa Ginoo ania na; ang Ginoo nag-andam ug usa ka halad ug naggahin sa iyang mga dinapit. Ug sa adlaw sa paghalad alang sa Ginoo, “Akong silotan ang mga tinugyanan ug ang mga anak sa hari, ug ang tanan nga nagsul-ob sa bisti sa mga langyaw. Nianang adlawa akong silotan kadtong tanan nga nanglukso sa tugkaran, ug kadtong nagpuno sa balay sa ilang agalon uban ang pagpanglupig ug pagpanglimbong.” “Nianang adlawa,” nag-ingon ang Ginoo, “usa ka paghilak ang madungog gikan sa Ganghaan sa Isda, dangoyngoy gikan sa Ikaduhang Puluy-anan, ang dakong dahunog sa pagkahugno gikan sa kabungtoran. Pagminatay kamo, O mga lumulupyo sa Mortar! Kay ang tanang tigpatigayon gilaglag na; gipamatay ang tanan nga nagbaligya ug plata. Nianang panahona susihon nako ang Jerusalem ginamit ang mga lampara, ug silotan nako ang mga tawo nga nahiuyon sa ilang kahimtang, nga nag-ingon diha sa ilang kasingkasing, “Ang Ginoo dili magbuhat ug maayo, o magbuhat ug daotan.” Ang ilang kabtangan mahimong sakmiton, ug ang ilang mga balay tumpagon. Bisan ug sila magtukod ug mga balay, sila dili makapuyo niini; bisan ug sila magtanom ug kaparasan, sila dili makainom sa bino gikan niini.” Ang dakong adlaw sa Ginoo duol na, kini nagkaduol na ug hapit na gayod moabot; ang tingog sa adlaw sa Ginoo pait gayod, ang kusgan nga tawo kusog nga nagsinggit didto. Kanang adlawa mao ang adlaw sa kaligutgot, adlaw sa kasamok ug sa kasakit, adlaw sa pagkalaglag ug sa pagkalumpag, adlaw sa kangitngit ug sa kadulom, adlaw sa panganod ug sa hilabihang kangitngit, adlaw sa pagpatingog sa trumpeta, singgit alang sa gubat, batok sa mga kinutaang siyudad ug batok sa mga habog nga mga bantayanang tore. Akong dad-on ang kasakitan diha sa mga tawo, aron sila maglakaw sama sa mga buta, tungod kay sila nakasala batok sa Ginoo; ang ilang dugo iyabo sama sa abog, ug ang ilang unod sama sa kinalibang. Ang ilang plata ug ang ilang bulawan dili makaluwas kanila sa adlaw sa kaligutgot sa Ginoo, sa kalayo sa iyang pagpangabubho, ang tibuok kalibotan maut-ot; kay sa kalit taposon niya sa makalilisang gayod silang tanan nga nagpuyo sa yuta. Panagtigom kamo, panagtigom, O nasod nga walay ulaw, sa dili pa kamo abogon sama sa uhot nga ipadpad, sa dili pa modangat kaninyo ang bangis nga kasuko sa Ginoo, sa dili pa modangat kaninyo ang adlaw sa kaligutgot sa Ginoo. Pangitaa ninyo ang Ginoo, kamong tanan nga mga maaghop sa yuta nga nagtuman sa iyang mga sugo; pangitaa ang pagkamatarong, pangitaa ang pagkamapaubsanon; basin ug kamo tagoan sa adlaw sa kaligutgot sa Ginoo. Kay ang Gaza talikdan, ug ang Askelon mahimo nga biniyaan; sa kaudtohon ang katawhan sa Asdod papahawaon, ug ang Ekron lukahon. Alaot kamo nga mga nagpuyo sa kabaybayonan, kamo nga nasod sa mga Keretihanon! Ang pulong sa Ginoo batok kaninyo, O Canaan, ang yuta sa mga Filistihanon; ikaw laglagon nako, hangtod nga wala nay nagpuyo nga mahibilin. Ug kamo, kabaybayonan, mahimong mga sibsibanan, nga may mga payag alang sa mga tigbantay sa mga karnero ug mga toril alang sa mga panon sa karnero. Ang baybayon mahimong kabtangan alang sa mga salin sa balay sa Juda diin sila manibsib, ug diha sa mga balay sa Askelon sila manghigda sa kagabhion. Kay ang Ginoo nga ilang Dios maghunahuna kanila ug magpahiuli sa ilang kahimtang. Nadungog nako ang pagtamay sa Moab ug ang mga pagbiaybiay sa mga Amonihanon, giunsa nila sa pagtamay ang akong katawhan, ug sa pagpasigarbo batok sa ilang utlanan. Busa ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ang Dios sa Israel, ang Moab mahimong sama sa Sodoma, ug ang mga Amonihanon sama sa Gomora, usa ka yuta nga malukop sa mga kadyapa ug sa mga gahong sa asin, biniyaan hangtod sa kahangtoran. Ang mahibilin sa akong katawhan manakmit kanila ug ang salin sa akong nasod manag-iya kanila. Kini maoy maangkon nila ingon nga bayad sa ilang garbo, tungod kay sila nagtamay ug nagpagarbo batok sa katawhan sa Ginoo sa mga panon. Ang Ginoo mahimong makalilisang alang kanila; iyang pagutman ang tanang mga dios sa yuta, ug ngadto kaniya managyukbo, ang matag usa diha sa iyang dapit, ang tanang kayutaan sa mga nasod. Kamo usab, O mga Etiopianhon, pamatyon pinaagi sa akong espada. Ug iyang tuy-oron ang iyang kamot batok sa amihanan, ug laglagon ang Asiria; ug himoon niya nga biniyaan ang Ninibe, uga nga dapit sama sa kamingawan. Ang mga panon sa kahayopan manglubog sa taliwala niya, ang tanang mga mananap sa mga nasod, lakip ang agila ug ang eriso; magpuyo sa iyang mga ulohang siyudad, ang ngiwngiw mag-awit diha sa mga tamboanan ang uwak magtingog diha sa mga tugkaranan, kay ilang panguhaon ang mga hinimo ug kahoy nga cedro. Mao kini ang malipayong siyudad nga nagpuyo nga layo sa kakuyaw, nga nag-ingon sa iyang kaugalingon, “Ako mao ug walay nay lain.” Nahimo siya nga biniyaan, usa ka dapit nga lungib sa mga mananap! Ang tanan nga molabay kaniya magbiaybiay ug magwarawara sa iyang kumo. Alaot siya nga masukihon ug hugaw, ang malupigong siyudad! Siya dili mamati ug sulti, dili modawat ug pagbadlong, wala siya mosalig sa Ginoo, wala siya moduol sa iyang Dios. Ang iyang mga tinugyanan sa taliwala niya mga liyon nga nagngulob; ang iyang mga maghuhukom mao ang mga lobo sa kagabhion nga dili magsalin hangtod sa pagkabuntag. Ang iyang mga propeta mapatuyangon ug dili kasaligan nga mga tawo; ang iyang mga pari nagpasipala sa unsay balaan, gisupak nila ang Balaod. Ang Ginoo matarong diha kaniya, wala magbuhat ug sayop; matag buntag ipakita niya ang hustisya, sa matag kaadlawon siya dili magpakyas; apan ang dili matarong wala makaila ug kaulaw. Gipanglaglag nako ang mga nasod; ang ilang mga salipdanan nangaguba; ang ilang kadalanan gihimo nako nga awaaw aron nga walay makaagi niini; ang ilang mga siyudad nangatumpag, walay tawo, walay nagpuyo. Ako miingon, “Mahadlok gayod siya kanako, siya modawat ug pagbadlong, siya dili mawad-an ug panan-aw sa tanan nga gipabuhat nako kaniya.” Apan milabaw pa hinuon ang ilang tinguha sa pagbuhat sa daotan. Busa paghulat kamo kanako, nag-ingon ang Ginoo, hangtod sa adlaw nga ako mobarog ingon nga saksi. Kay ang akong hukom mao ang pagtigom sa mga nasod, sa pagtigom sa mga gingharian, aron ibubo nako ibabaw kanila ang akong kayugot, ang tibuok kainit sa akong kasuko; kay ang tibuok nga yuta ut-oton pinaagi sa kalayo sa akong pangabubho. Kay nianang panahona usbon nako ang sinultihan sa mga katawhan ngadto sa lunsay nga pinulongan, aron silang tanan magtawag sa ngalan sa Ginoo, ug mag-alagad kaniya uban ang hiniusa nga pag-uyon. Gikan sa unahan sa suba sa Etiopia ang akong mga tigpangamuyo, ang anak nga babaye sa akong mga nagkatibulaag, magdala sa akong halad. Nianang adlawa ikaw dili ibutang sa kaulawan tungod sa tanang binuhatan nga pinaagi niini ikaw misupil kanako; kay unya akong kuhaon gikan sa imong taliwala ang imong mga tawo nga mapahitas-ong nagpalabilabi, ug ikaw dili na mapahitas-on diha sa akong bukid nga balaan. Ipabilin nako sa imong taliwala ang katawhan nga mapaubsanon ug ubos. Sila modangop sa ngalan sa Ginoo, kadtong salin sa Israel; sila dili magbuhat ug sayop o mosulti ug mga bakak, o ang malimbongon nga dila makaplagan pa diha sa ilang baba. Sila manibsib ug manghigda, ug walay bisan kinsa nga maghadlok kanila. Pag-awit ug kusog, O anak nga babaye sa Zion, singgit, O Israel! Paglipay ug pagmaya uban sa tibuok nimong kasingkasing, O anak nga babaye sa Jerusalem! Gikuha sa Ginoo ang mga hukom batok kanimo, iyang giabog ang imong mga kaaway. Ang Hari sa Israel, ang Ginoo, anaa sa imong taliwala; dili na ikaw angay nga mahadlok sa daotan. Nianang adlawa kini isulti ngadto sa Jerusalem: Ayaw kahadlok, O Zion; ayaw paluyaha ang imong mga kamot. Ang Ginoo, ang imong Dios, anaa sa imong taliwala, usa ka manggugubat nga maghatag ug kadaogan; siya magmaya tungod kanimo uban ang kalipay, siya magbag-o kanimo diha sa iyang gugma; siya magmalipayon tungod kanimo uban ang pag-awit, sama sa adlaw sa kasaulogan. Akong kuhaon ang katalagman gikan kanimo aron dili na kamo bugalbugalan tungod niini. Nianang adlawa ako makighusay sa tanang nagdaogdaog kanimo. Ug akong luwason ang bakol ug tigomon ang mga sinalikway, ug ang ilang kaulawan himoon nako nga usa ka pagdayeg ug kabantog sa tibuok nga yuta. Nianang panahona dad-on ko kamo sa inyong pinuy-anan, sa panahon nga tigomon ko kamo. Kay kamo himoon nako nga bantogan ug dinayeg taliwala sa tanang mga katawhan sa yuta, sa diha nga ipahiuli nako ang inyong maayong kahimtang sa atubangan sa inyong mga mata, nag-ingon ang Ginoo. Sa ikaduhang tuig ni Hari Dario, sa ikaunom nga bulan, sa unang adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat pinaagi kang Hageo nga propeta ngadto kang Zerubabel nga anak ni Sealtiel, ang gobernador sa Juda, ug kang Josue nga anak ni Jehosadak, ang labawng pangulong pari. “Mao kini ang gisulti sa Ginoo sa mga panon: Kining katawhan nag-ingon nga ang panahon sa pagtukod pag-usab sa balay sa Ginoo wala pa moabot.” Unya midangat ang pulong sa Ginoo pinaagi kang Hageo nga propeta, “Panahon na ba alang kaninyo nga kamo magpuyo sa inyong mga binungbongan nga balay, samtang kining balaya nagpabilin nga guba? Busa karon mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Palandonga ang inyong kahimtang. Nagpugas kamo ug daghan ug diyotay ra ang naani. Nagkaon kamo apan wala kamo makabaton ug igo, nanginom kamo apan wala kamo matagbaw. Nagbisti kamo sa inyong kaugalingon apan walay usa nga nainitan ug kadtong nagdawat ug suhol nagdawat sa suhol aron ibutang diha sa sudlanan sa salapi nga busloton. “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Palandonga ang inyong kahimtang. Tungas kamo sa bungtod ug pagdala ug kahoy ug tukora ang balay aron ako mahimuot niini ug nga ako makita diha sa akong himaya, nag-ingon ang Ginoo. Nangita kamo ug daghan ug tan-awa, midangat kini sa pagkadiyotay ug sa diha nga gidala ninyo kini sa inyong balay, gihuyop nako kini. Ngano man? nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Tungod sa akong balay nga nagun-ob, samtang kamo, ang matag usa kaninyo, nagkapuliki sa iyang kaugalingong balay. Busa ang mga langit ibabaw ninyo nagpugong sa tun-og ug ang yuta nagpugong sa iyang abot. Ug ako nagtawag ug usa ka hulaw diha sa yuta ug sa kabukiran, diha sa trigo ug sa bag-ong bino, sa lana, ibabaw niadtong gipaturok sa yuta, ibabaw sa mga tawo ug sa kahayopan, ug sa tanan nilang hinagoan.” Unya si Zerubabel nga anak ni Sealtiel ug si Josue nga anak ni Jehosadak, ang labawng pangulong pari, uban ang tanang nahibilin sa katawhan, mituman sa tingog sa Ginoo nga ilang Dios, ug sa pulong ni Hageo nga propeta ingon nga ang Ginoo nga ilang Dios nagpadala kaniya, ug ang katawhan nangahadlok diha sa atubangan sa Ginoo. Unya si Hageo nga sinugo sa Ginoo, misulti ngadto sa katawhan sa mensahe sa Ginoo, “Ako nag-uban kaninyo, nag-ingon ang Ginoo.” Ug giagda sa Ginoo ang espiritu ni Zerubabel nga anak ni Sealtiel, ang gobernador sa Juda, ug ang espiritu ni Josue nga anak ni Jehosadak, ang labawng pangulong pari, ug ang espiritu sa tanang nahibilin sa katawhan, ug sila miadto ug mibuhat diha sa balay sa Ginoo sa mga panon nga ilang Dios, sa ika-24 nga adlaw sa bulan, sa ikaunom nga bulan. Sa ikaduhang tuig ni Hari Dario, sa ikapito nga bulan, sa ika-21 nga adlaw sa bulan, ang pulong sa Ginoo midangat pinaagi kang Hageo nga propeta, “Sultihi karon si Zerubabel nga anak ni Sealtiel, ang gobernador sa Juda, ug si Josue nga anak ni Jehosadak, ang labawng pangulong pari ug ang tanang nahibilin sa katawhan ug ingna, ‘Kinsa ang nahibilin kaninyo nga nakakita niining balaya sa una niyang himaya? Unsa ang inyong pagtan-aw niini karon? Dili ba kini walay hinungdan sa inyong mga panan-aw? Bisan pa niana pagmaisogon, O Zerubabel, nag-ingon ang Ginoo; pagmaisogon, O Josue nga anak ni Jehosadak, ang labawng pangulong pari. Pagmaisogon kamong tanang katawhan sa yuta, nag-ingon ang Ginoo. Pagbuhat kay ako nag-uban kaninyo, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, sumala sa saad nga akong gihimo kaninyo sa diha nga migula kamo gikan sa Ehipto. Ang akong Espiritu magpabilin diha sa taliwala ninyo; ayaw kamo kahadlok. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Sa makausa pa, sa makadiyot, uyogon nako ang kalangitan ug ang yuta ug ang dagat ug ang uga nga yuta, ug uyogon nako ang tanang mga nasod aron ang mga bahandi sa tanang mga nasod moabot ug pun-on nako sa himaya kining balaya, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Ang plata akoa ug ang bulawan akoa usab, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Ang ulahing himaya niining balaya molabaw pa kay sa una, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug niining dapita ihatag nako ang kauswagan, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon.’ ” Sa ika-24 nga adlaw, sa ikasiyam nga bulan, sa ikaduha nga tuig ni Dario, ang pulong sa Ginoo midangat pinaagi kang Hageo nga propeta, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Pangutan-a ang mga pari aron sa paghukom niini nga pangutana, ‘Kon adunay magdala ug balaang unod sa sidsid sa iyang bisti ug magkasaghid sa sidsid ang pan o sud-an o bino o lana o bisan unsa nga pagkaon, mahimo ba kini nga balaan?’ ” Ug ang mga pari mitubag, “Dili.” Unya miingon si Hageo, “Kon ang usa ka tawo nga dili hinlo tungod kay nakahikap ug patayng lawas makahikap sa usa niini, mahugaw ba kini?” Ug ang mga pari mitubag, “Mahimo gayod kining hugaw.” Unya si Hageo miingon, “Busa mao usab niining katawhan ug niining nasod nga ania sa akong atubangan, nag-ingon ang Ginoo, ug mao usab ang matag buhat sa ilang mga kamot. Unsay ilang ihalad didto hugaw. Karon, palandonga ug unsay mahitabo sukad niining adlawa ug sa umaabot, sa dili pa ikapahimutang ang usa ka bato sa ibabaw sa usa ka bato diha sa Templo sa Ginoo, unsa man ang inyong kahimtang? Sa diha nga ang usa miabot sa usa ka pundok sa 20 ka takos, dihay napulo lamang ka takos; sa diha nga ang usa miadto sa sudlanan sa bino aron sa pagkuha ug 50 ka takos, dihay 20 lamang ka takos. Gihampak ko kamo ug ang tanang abot sa inyong mga paghago pinaagi sa pagpangalaya sa dahon ug sa agup-op ug sa ulan nga yelo, bisan pa niana wala kamo mobalik kanako, nag-ingon ang Ginoo. Palandonga sukad niining adlaw ug sa umaabot, sukad sa ika-24 nga adlaw sa ikasiyam nga bulan. Sukad sa adlaw nga ang patukoranan sa Templo sa Ginoo gipahiluna, palandonga kini: Ang mga trigo anaa pa ba sa kamalig? Ang paras, ang igos, ang granada ug ang kahoyng olibo, wala pa ba gihapon mobunga? Sukad niining adlawa, ako magpanalangin kaninyo.” Ang pulong sa Ginoo midangat sa ikaduhang higayon ngadto kang Hageo, sa ika-24 nga adlaw sa maong bulan, “Sultihi si Zerubabel nga gobernador sa Juda, nga mag-ingon: Hapit na nako uyogon ang kalangitan ug ang yuta, ug gub-on ang trono sa mga gingharian. Hapit na nako lumpagon ang kusog sa mga gingharian sa mga nasod ug pukanon ang mga karwahi ug ang mga nagsakay niini, ug ang mga kabayo ug ang ilang mga tigkabayo mangapukan, ang matag usa pinaagi sa espada sa iyang kauban. Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, kuhaon ko ikaw, O Zerubabel nga akong alagad, anak ni Sealtiel, nag-ingon ang Ginoo, ug himoon ko ikaw nga sama sa usa ka singsing nga igpapatik, kay gipili ko ikaw, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon.” Sa ikawalo nga bulan, sa ikaduha nga tuig ni Dario, ang pulong sa Ginoo midangat ngadto kang Zacarias nga anak ni Berekias nga anak ni Iddo, nga propeta nga nag-ingon, “Ang Ginoo nasuko sa hilabihan sa inyong katigulangan. Busa sultihi sila, Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Balik kamo kanako, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug ako mobalik kaninyo, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Ayaw kamo pagpakasama sa inyong katigulangan, nga kanila ang unang propeta misinggit, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, Balik kamo karon gikan sa inyong daotan nga mga pamaagi, ug gikan sa inyong daotan nga mga buhat.’ Apan sila wala mamati o magpatalinghog kanako, nag-ingon ang Ginoo. Ang inyong katigulangan, hain man sila? Ug ang mga propeta, buhi ba sila hangtod sa kahangtoran? Apan ang akong mga pulong ug ang akong mga lagda nga akong gisugo sa akong mga alagad nga mga propeta, wala ba kini makaabot sa inyong katigulangan? Busa sila naghinulsol ug miingon, ‘Ingon nga ang Ginoo sa mga panon naghunahuna sa pagbuhat nganhi kanato sumala sa atong mga batasan ug sumala sa atong mga binuhatan, mao kini ang gibuhat niya kanato.’ ” Sa ika-24 nga adlaw sa ikanapulo ug usa nga bulan, nga mao ang bulan sa Sebat, sa ikaduha nga tuig ni Dario, ang pulong sa Ginoo midangat kang Zacarias, ang anak ni Berekias nga anak ni Iddo, nga propeta. Ug si Zacarias miingon, “Nakita nako niadtong gabhiona nga may usa ka tawo nga nagkabayo sa usa ka kabayo nga pula! Nagtindog siya taliwala sa mga kahoy nga mirto nga didto sa ubos, ug sa luyo niya dihay mga kabayo nga pula, kabang ug puti. Unya miingon ako, ‘Agalon ko, unsa ba kini?’ Ug ang anghel nga nakigsulti kanako miingon kanako, ‘Ipakita nako kanimo kon unsa kini.’ Busa ang tawo nga nagtindog taliwala sa mga kahoy nga mirto mitubag, ‘Kini sila mao ang gipadala sa Ginoo aron sa pagbantay libot sa kalibotan.’ Ug sila mitubag sa anghel sa Ginoo nga nagtindog taliwala sa mga kahoy nga mirto, ‘Nalibot na namo ang kalibotan ug tan-awa, ang tibuok kalibotan nagpabilin nga malinawon.’ Unya ang anghel sa Ginoo miingon, ‘O Ginoo sa mga panon, hangtod kanus-a ba nga ikaw dili maluoy sa Jerusalem ug sa mga siyudad sa Juda nga imong gikasilagan sulod niining 70 ka tuig?’ Ug ang Ginoo mitubag sa anghel nga nakigsulti kanako uban sa maayo ug makahupay nga mga pulong. Busa ang anghel nga nakigsulti kanako miingon kanako, ‘Singgit, mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Ako nangabubho pag-ayo tungod sa Jerusalem ug tungod sa Zion. Ug ako nasuko gayod sa mga nasod nga nagpuyo sa kasayon. Kay sa dihang gamay ra unta ang akong kasuko, ilang gipalabihan ang katalagman niini. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, Ako mibalik sa Jerusalem uban ang kaluoy, ang akong balay tukoron diha niini, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug ang usa ka pisi nga igsusukod ikutay tadlas sa Jerusalem. Singgit pag-usab, Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Ang akong mga siyudad mag-awas pag-usab sa kauswagan, ug ang Ginoo maghupay pag-usab sa Zion, ug magpili pag-usab sa Jerusalem.’ ” Unya giyahat nako ang akong mga mata, ug nakita nako ang upat ka sungay! Ug ako miingon sa anghel nga nakigsulti kanako, “Unsa ba kini?” Ug siya mitubag kanako, “Kini mao ang mga sungay nga nagpatibulaag sa Juda, sa Israel ug sa Jerusalem.” Ug ang Ginoo nagpakita kanako sa upat ka mga tigsalsal. Unya miingon ako, “Unsay gianhi niini aron buhaton?” Ug siya mitubag, “Kini mao ang mga sungay nga nagpatibulaag sa Juda nga sa ingon niini walay tawo nga nag-isa sa iyang ulo. Apan kini mianhi aron sa paghadlok kanila, sa pagsalibay sa mga sungay sa mga nasod nga nag-isa sa ilang sungay batok sa yuta sa Juda aron sa pagpatibulaag niini.” Unya akong giyahat ang akong mga mata ug nakita nako ang usa ka tawo dala ang pisi nga igsusukod diha sa iyang kamot. Unya ako miingon, “Asa ikaw paingon?” Ug siya miingon kanako, “Sa pagsukod sa Jerusalem aron sa pagsusi kon unsay gilapdon niini ug unsay gitas-on niini.” Ug ang anghel nga nakigsulti kanako miadto, ug ang lain nga anghel migula aron sa pagtagbo kaniya ug miingon kaniya, “Dagan, sultihi kining batan-ong lalaki, ‘Ang Jerusalem puy-an sama sa kabalangayan nga walay mga kuta, tungod sa panon sa mga tawo ug sa kahayopan didto. Kay ako mahimo alang kaniya nga usa ka kota nga kalayo nga maglibot, nag-ingon ang Ginoo, ug ako mahimo nga himaya taliwala kaniya.’ ” Dali! Dali! Biya kamo gikan sa yuta sa amihanan, nag-ingon ang Ginoo, kay gikatag na kamo nako ingon sa upat ka hangin sa kalangitan, nag-ingon ang Ginoo. Dali! Ikyas ngadto sa Zion, ikaw nga nagpuyo uban sa anak nga babaye sa Babilonia. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon human nga ang iyang himaya nagpadala kanako ngadto sa kanasoran nga nagtulis kaninyo, kay siya nga nagtandog kaninyo, nagtandog sa kalimutaw sa iyang mata, “Tan-awa, ako magwarawara sa akong kamot ibabaw kanila, ug sila mahimo nga usa ka binihag niadtong mga nag-alagad kanila, ug kamo makaila nga ang Ginoo sa mga panon maoy nagsugo kanako. Pag-awit ug pagmaya, O anak nga babaye sa Zion, kay tan-awa, ako moanhi ug ako mopuyo sa imong taliwala, nag-ingon ang Ginoo. Ug daghang mga nasod ang magtipon ngadto sa Ginoo nianang adlawa, ug mahimo nga akong katawhan, ug ako mopuyo sa taliwala nimo, ug ikaw makaila nga ang Ginoo sa mga panon maoy nagsugo kanako nganhi kanimo. Ug ang Ginoo makapanunod sa Juda ingon nga iyang bahin sa balaang yuta, ug magpili pag-usab sa Jerusalem.” Paghilom, tanang katawhan, sa atubangan sa Ginoo, kay siya nahigmata gikan sa iyang balaan nga puluy-anan. Unya iyang gipakita kanako si Josue, ang labawng pangulong pari nga nagtindog sa atubangan sa anghel sa Ginoo, ug si Satanas nga nagtindog dapit sa iyang tuo nga kamot aron sa pagsumbong kaniya. Ug ang Ginoo miingon kang Satanas, “Ang Ginoo nagbadlong kanimo, O Satanas! Ang Ginoo nga nagpili sa Jerusalem nagbadlong kanimo! Dili ba kini usa ka agipo nga gikuha gikan sa kalayo?” Karon si Josue nagtindog atubangan sa anghel, nagsul-ob ug hugaw nga mga bisti. Ug ang anghel miingon niadtong mga nagtindog sa atubangan niya, “Huboa ang hugawng mga bisti gikan kaniya.” Ug kaniya miingon siya, “Tan-awa, gikuha nako ang imong kadaotan gikan kanimo, ug sul-oban ko ikaw sa hamili nga mga bisti.” Ug ako miingon, “Pasul-obi siya nila ug hinlo nga purong sa iyang ulo.” Busa gisul-oban nila siya sa hinlo nga purong sa iyang ulo ug gisul-oban ug mga bisti. Ug ang anghel sa Ginoo diha nagtindog sa duol. Ug ang anghel sa Ginoo nagpamatuod alang kang Josue, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Kon ikaw maglakaw diha sa akong mga dalan, ug magtuman sa akong sugo, ikaw mangulo sa akong balay ug ikaw ang magdumala sa akong mga hawanan, ug ako maghatag kanimo ug katungod uban niadtong mga nagtindog dinhi. Pamati karon, O Josue nga labawng pangulong pari, ikaw ug ang imong mga higala nga naglingkod sa imong atubangan, kay sila mga tawo nga adunay maayong tilimad-on: tan-awa, paanhion nako ang akong alagad nga mao ang Sanga. Kay tan-awa, diha sa bato nga akong gipahimutang sa atubangan ni Josue, diha sa usa ka bato nga adunay pito ka nawong, ikulit nako ang ngalan niini, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug kuhaon nako ang kasal-anan niining yutaa sa usa lamang ka adlaw. Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ang tanan kaninyo magdapit sa iyang isigkatawo ilalom sa iyang kaparasan ug ilalom sa kahoyng igera.” Unya ang anghel nga nakigsulti kanako mibalik ug mipukaw kanako, sama sa usa ka tawo nga gipukaw gikan sa iyang pagkatulog. Ug siya miingon kanako, “Unsa bay imong nakita?” Ug ako miingon, “Nakita nako ang usa ka lamparahan nga lunsayng bulawan uban ang panaksan sa ibabaw niini, ug ang pito ka lampara ibabaw niini, adunay pito ka ngabilngabil sa matag lampara nga diha sa tumoy niini. Ug dihay duha ka mga kahoy nga olibo duol niini, usa diha sa tuo sa panaksan, ug ang usa diha sa wala niini.” Busa ako miingon sa anghel nga nakigsulti kanako, “Unsa ba kini, akong agalon?” Unya ang anghel nga nakigsulti kanako mitubag kanako, “Wala ba ikaw mahibalo kon unsa kini?” Ug ako miingon, “Wala, akong agalon.” Unya siya miingon kanako, “Kini mao ang pulong sa Ginoo ngadto kang Zerubabel: Dili pinaagi sa kusog o pinaagi sa gahom, kondili pinaagi sa akong Espiritu, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Kinsa ba ikaw, O dako nga bukid? Sa atubangan ni Zerubabel ikaw mahimong patag, ug iyang pagulaon ang pangulong bato uban ang mga pagsinggit, ‘Grasya, grasya ngadto niini!’ ” Dugang pa, ang pulong sa Ginoo midangat kanako, nga nag-ingon, “Ang mga kamot ni Zerubabel nagbutang sa patukoranan niining balaya, ang iyang mga kamot maoy maghingpit niini. Unya ikaw makaila nga ang Ginoo sa mga panon maoy nagpadala kanako nganhi kanimo. Kay kinsa kadtong nagtamay sa adlaw sa mga gagmayng butang magmaya, ug makakita gayod sa tunton diha sa kamot ni Zerubabel. “Kining pito mao ang mga mata sa Ginoo nga nagtan-aw sa tibuok kalibotan.” Unya ako miingon kaniya, “Unsa ba kining duha ka mga kahoy nga olibo nga anaa sa tuo sa lamparahan ug sa wala niini?” Ug sa ikaduhang higayon ako miingon kaniya, “Unsa ba kining duha ka sanga sa olibo nga anaa sa kilid sa duha ka bulawang tubo diin gibubo ang lana?” Ug siya miingon kanako, “Wala ba ikaw masayod kon unsa kini?” Ako miingon, Wala, akong agalon. Unya miingon siya, “Kini mao ang duha ka dinihogan nga nagtindog duol sa Ginoo sa tibuok kalibotan.” Unya giyahat nako ang akong mga mata ug nakita nako ang usa ka linukot nga basahon nga naglupad. Ug siya miingon kanako, “Unsa ba ang imong nakita?” Ako mitubag, Nakakita ako ug usa ka linukot nga basahon nga naglupad. Ang gitas-on niini 20 ka maniko ug ang gilapdon napulo ka maniko. Unya miingon siya kanako, “Kini mao ang tunglo nga moabot sa ibabaw sa tibuok nga yuta. Kay ang tanan nga mangawat puohon diha sa usa ka palid sumala niini ug ang tanan nga manumpa ug bakak puohon sumala niini. Pagulaon nako kini, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug kini mosulod sa balay sa kawatan, ug sa sulod sa balay niadtong nanumpa ug bakak pinaagi sa akong ngalan, ug magpabilin kini taliwala sa iyang balay ug maglamoy niini uban sa mga kahoy ug mga bato nga anaa niini.” Unya ang anghel nga nakigsulti kanako miduol ug miingon kanako, “Iyahat karon ang imong mga mata ug tan-awa kon unsa kanang nagpanaw.” Ug ako miingon, Unsa ba kini? Ug siya miingon, “Kini mao ang sudlanan nga nagpanaw.” Ug siya miingon, “Mao kini ang ilang kasal-anan diha sa tibuok nga yuta.” Ug gialsa ang tabon nga tingga ug dihay usa ka babaye nga naglingkod diha sa sudlanan. Ug siya miingon, “Kini mao ang Pagkadaotan.” Ug gihulog niya siya pagbalik ngadto sa sudlanan, ug gitak-opan sa kabug-aton sa tingga nga tabon ang baba niini. Unya giyahat nako ang akong mga mata, ug nakita nako ang duha ka babaye nga nagpadulong! Ang hangin diha sa ilang mga pako. Aduna silay mga pako nga sama sa mga pako sa usa ka talabong ug ilang gialsa ang sudlanan tungatunga sa yuta ug sa langit. Unya miingon ako sa anghel nga nakigsulti kanako, Asa ba nila dad-on ang sudlanan? Siya miingon kanako, “Ngadto sa yuta sa Sinar, aron sa pagtukod ug balay alang niini, ug sa diha nga andam na kini, ipahiluna nila ang sudlanan didto sa tungtonganan niini.” Ug giyahat nako pag-usab ang akong mga mata, ug nakita nako ang upat ka karwahi nga migula gikan sa taliwala sa duha ka bukid, mga bukid nga bronsi. Ang unang karwahi adunay pula nga mga kabayo, ang ikaduha adunay itom nga mga kabayo, ang ikatulo adunay puti nga mga kabayo ug ang ikaupat nga karwahi adunay abohon nga mga kabayo. Unya ako miingon sa anghel nga nakigsulti kanako, “Unsa ba kini, akong agalon?” Ug ang anghel mitubag kanako, “Kini mao ang upat ka hangin sa langit nga mopanaw human makapakita sa ilang kaugalingon atubangan sa Ginoo sa tibuok nga yuta. Ang karwahi nga adunay itom nga mga kabayo mopanaw paingon sa yuta sa amihanan, ang mga puti moadto sa kasadpan ug ang mga abohon paingon sa yuta sa habagatan.” Sa diha nga ang mga kabayo nanggula, kini nagpanglugnot sa pag-adto ug sa paglibot sa kalibotan. Ug siya miingon, “Lakaw, libota ninyo ang kalibotan.” Busa gilibot nila ang tibuok kalibotan. Unya misinggit siya kanako, “Tan-awa, sila nga miadto paingon sa yuta sa amihanan nagpahiluna sa akong espiritu diha sa amihanan.” Ug ang pulong sa Ginoo midangat kanako: “Pagkuha gikan sa mga nangabihag nga si Heldai, Tobias, si Jedaias, nga nangabot gikan sa Babilonia, ug sa maong adlaw adto sa balay ni Josias nga anak ni Zefanias. Kuhaa gikan kanila ang plata ug ang bulawan, ug paghimo ug usa ka korona ug ibutang kini sa ulo ni Josue nga anak ni Jehosadak, ang labawng pangulong pari. Ug sultihi siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: “Tan-awa, ang tawo nga ginganlan ug Sanga, kay siya moturok diha sa iyang dapit, ug tukoron niya ang Templo sa Ginoo. Siya mao ang magtukod sa Templo sa Ginoo, ug dad-on niya ang dungog, ug molingkod ug magmando diha sa iyang trono. Ug adunay pari tupad sa iyang trono, ug ang malinawong pagsinabtanay anaa sa taliwala nilang duha.” ’ Ug ang korona ipahiluna diha sa Templo sa Ginoo ingon nga usa ka handomanan kang Heldai, kang Tobias, kang Jedaias, ug kang Josias nga anak ni Zefanias. “Ug sila nga atua sa layo moanhi ug motabang sa pagtukod sa Templo sa Ginoo, ug kamo makaila nga ang Ginoo sa mga panon maoy nagpadala kanako nganhi kaninyo. Ug kini mahitabo kon kamo magmakugihon sa pagtuman sa tingog sa Ginoo nga inyong Dios.” Sa ikaupat nga tuig ni Hari Dario, ang pulong sa Ginoo midangat kang Zacarias sa ikaupat nga adlaw sa ikasiyam nga bulan nga mao ang Kisleb. Unya gipadala sa katawhan sa Betel si Sareser ug si Regem-melek uban ang ilang mga tawo, aron sa pagpangamuyo sa kaluoy sa Ginoo, ug sa paghangyo sa mga pari nga didto sa balay sa Ginoo sa mga panon, ug sa mga propeta, “Magbangutan ba ako ug magpuasa sa ikalima nga bulan, sumala sa akong gibuhat sa daghang katuigan?” Unya ang pulong sa Ginoo sa mga panon midangat kanako, “Sultihi ang tanang katawhan sa yuta ug ang mga pari. Sa dihang kamo nagpuasa ug nagbangutan sa ikalima ug sa ikapito nga bulan niining 70 ka tuig, alang ba kanako ang inyong pagpuasa? Ug sa diha nga mokaon kamo ug sa diha nga manginom kamo, dili ba nangaon kamo alang sa inyong kaugalingon ug nanginom alang sa inyong kaugalingon? Dili ba kini man ang mga pulong nga gisulti sa Ginoo pinaagi sa unang mga propeta sa diha nga gipuy-an pa ang Jerusalem ug nagmauswagon pa, ug sa naglibot pa ang mga siyudad niini, sa gipuy-an pa ang Negeb ug ang kapatagan?” Ug ang pulong sa Ginoo midangat kang Zacarias, nga nag-ingon, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo sa mga panon: Ipahamtang ang matuod nga paghukom, ug ipakita ang pagkamaayo ug kaluoy, ang matag usa ngadto sa iyang igsoon. Ayaw daogdaoga ang biyuda, ang wala nay amahan, ang dumuduong o ang kabos; ug walay bisan kinsa kaninyo nga maghunahuna ug daotan batok sa iyang igsoon sulod sa iyang kasingkasing.” Apan sila nagdumili sa pagpamati ug mipaliso sa mga gahi nga abaga, ug gisampongan ang ilang mga dalunggan aron sila dili makadungog. Ang ilang mga kasingkasing ilang gipagahi sama sa bato, kay tingali unya ug makadungog sila sa balaod ug sa mga pulong nga gipadala sa Ginoo sa mga panon pinaagi sa iyang Espiritu pinaagi sa unang mga propeta. Busa ang dakong kaligutgot miabot gikan sa Ginoo sa mga panon. “Ingon nga ako nagtawag ug sila wala mamati, mao usab nga sila nagtawag ug ako dili mamati, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug gipatibulaag nako sila pinaagi sa alimpulos ngadto sa tanang mga nasod nga wala nila mailhi. Sa ingon niini ang yuta nahimong kamingawan nga ilang gitalikdan, tungod kay wala nay tawo nga milatas ngadto-nganhi ug ang maayong yuta nahimong kamingawan.” Ug ang pulong sa Ginoo sa mga panon midangat kanako, nga nag-ingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Ako nangabubho alang sa Zion sa dakong pagpangabubho ug ako nangabubho alang kaniya sa dakong kapungot. Mao kini ang giingon sa Ginoo: Mobalik ako sa Zion, ug mopuyo taliwala sa Jerusalem, ug ang Jerusalem tawgon nga matinumanong siyudad, ug ang bukid sa Ginoo sa mga panon, ang balaan nga bukid. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Ang mga tigulang nga lalaki ug mga tigulang nga babaye maglingkoran na usab diha sa mga dalan sa Jerusalem, ang matag usa adunay sungkod sa iyang kamot tungod sa pagkatigulang. Ug ang mga dalan sa siyudad mangapuno sa mga bata nga lalaki ug babaye nga magdula sa kadalanan niini. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Kon kahibulongan kini sa panan-aw sa mga salin niining katawhan niining mga adlawa, kahibulongan ba usab kini sa akong mga panan-aw, nag-ingon sa Ginoo sa mga panon? Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Tan-awa, ako magluwas sa akong katawhan gikan sa yuta sa silangan ug gikan sa yuta sa kasadpan, ug sila dad-on nako aron magpuyo taliwala sa Jerusalem ug sila mahimong akong katawhan, ug ako mahimong ilang Dios, diha sa pagkamatinumanon ug diha sa pagkamatarong.” Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, “Lig-ona ang inyong mga kamot, kamo nga niining mga adlawa namati niining mga pulong gikan sa baba sa mga propeta, sukad sa adlaw sa pagpahimutang sa patukoranan sa balay sa Ginoo sa mga panon, aron ang Templo matukod pag-usab. Kay sa wala pa kadtong mga adlawa, walay suhol alang sa tawo o suhol alang sa mananap o adunay kalinaw gikan sa kaaway alang kaniya nga migula ug miabot, kay akong gipahimutang ang matag usa ka tawo batok sa iyang isigkatawo. Apan karon dili na nako buhatan sa ingon ang nahibilin niining katawhan sama sa unang mga adlaw, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Kay moabot ang pagpugas ug kalinaw, ang paras maghatag sa iyang bunga ug ang yuta maghatag sa iyang abot ug ang kalangitan maghatag sa ilang mga yamog, ug ang nahibilin nga katawhan akong papanag-iyahon niining tanang mga butang. Ug ingon nga nahimo kamong sanglitanan sa pagtunglo sa mga nasod, O balay sa Juda ug balay sa Israel, luwason usab nako kamo, ug kamo mahimong panalangin. Ayaw kamo kahadlok, hinuon lig-ona ang inyong mga kamot.” Kay mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon, “Ingon nga ako naghunahuna sa pagsilot kaninyo, sa diha nga ang inyong mga katigulangan naghagit kanako sa pagkasuko, ug wala ako malukmay, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, naghunahuna na usab ako niining mga adlawa sa pagbuhat ug maayo ngadto sa Jerusalem ug sa balay sa Juda; ayaw kamo kahadlok. Mao kini ang mga butang nga inyong buhaton: Isulti ang kamatuoran ngadto sa usa ug usa, ihatag diha sa inyong mga ganghaan ang mga hukom nga matuod ug pagbuhat alang sa kalinaw. Ayaw kamo paglaraw ug daotan diha sa inyong mga kasingkasing batok sa usa ug usa ug ayaw higugmaa ang pagpanumpa ug bakak, kay kining tanang mga butanga akong gidumtan, nag-ingon ang Ginoo. ” Ug ang pulong sa Ginoo sa mga panon midangat kanako, nga nag-ingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Ang puasa sa ikaupat nga bulan, ug ang puasa sa ikalima, ug ang puasa sa ikapito, ug ang puasa sa ikanapulo mahimo nga kasadya ug kalipay alang sa balay sa Juda, ug mga malipayon nga kasaulogan, busa higugmaa ang kamatuoran ug pakigdait. “Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Moanhi pa ang mga katawhan, bisan ang mga nagpuyo sa daghang mga siyudad. Ang mga nagpuyo sa usa ka siyudad moadto sa lain, nga mag-ingon, ‘Mangadto dayon kita aron sa pagpangamuyo sa kaluoy sa Ginoo, ug sa pagpangita sa Ginoo sa mga panon; ako moadto usab.’ Daghang mga katawhan ug mga lig-ong nasod ang moadto aron sa pagpangita sa Ginoo sa mga panon didto sa Jerusalem ug sa pagpangamuyo sa kaluoy sa Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo sa mga panon: Nianang mga adlawa napulo ka tawo gikan sa tanang mga pinulongan sa mga nasod ang mokupot sa kupo sa usa ka Judio, nga mag-ingon, ‘Paubana kami kanimo kay kami nakadungog nga ang Dios nag-uban kanimo.’ ” Ang pulong sa Ginoo batok sa yuta sa Hadrac, ug mopahiluna diha sa Damasco. Kay iya sa Ginoo ang mga siyudad sa Aram, bisan ingon sa tanang banay sa Israel. Ang Hamat usab nga kasikbit niini, ang Tiro ug ang Sidon, bisan ug sila maalamon kaayo. Ang Tiro nagtukod sa iyang kaugalingon ug usa ka lig-ong kuta, ug nagtapok ug plata sama sa abog, ug bulawan sama sa lapok sa kadalanan. Apan tan-awa, kuhaan siya sa Ginoo sa iyang mga kabtangan ug ilabay ang iyang bahandi ngadto sa dagat, ug siya lamyon sa kalayo. Ang Askelon makakita niini ug malisang; ang Gaza usab, ug maglimbaglimbag diha sa kasakit; ang Ekron usab, kay ang iyang paglaom nagkahanap. Ang hari mawala gikan sa Gaza; ug ang Askelon dili na puy-an; katawhan nga kalibogan ang kaliwat maoy magpuyo sa Asdod; ug tapuson nako ang garbo sa Filistia. Kuhaon nako ang iyang dugo gikan sa iyang baba, ug ang iyang mga kangil-ad gikan sa taliwala sa iyang mga ngipon; ug siya usab mahimong usa ka salin alang sa atong Dios; siya mahimong sama sa usa ka banay sa Juda, ug ang Ekron mahisama sa mga Jebusihanon. Unya magkampo ako sa akong balay ingon nga bantay, aron walay magbalikbalik pag-agi; walay tigdaogdaog nga magpasipala kanila kay karon nakita nako sa akong kaugalingong mga mata. Paglipay sa hilabihan, O anak nga babaye sa Zion! Singgit ug kusog, O anak nga babaye sa Jerusalem! Tan-awa, ang imong hari mianhi kanimo, malamposon ug madaogon siya, mapaubsanon ug nagsakay sa asno, sa usa ka nati nga asno. Gub-on nako ang karwahi nga gikan sa Efraim ug ang kabayo alang sa gubat nga gikan sa Jerusalem; ug pamunggoon nako ang pana alang sa gubat, ug siya magmando ug kalinaw sa kanasoran; ang iyang paggahom mokaylap gikan sa usa ka dagat ngadto sa laing dagat, ug gikan sa Suba hangtod sa mga kinatumyan sa kalibotan. Mahitungod usab kanimo, tungod sa dugo sa akong kasabotan uban kanimo, pabuhian nako ang imong mga binilanggo gikan sa usa ka gahong nga walay tubig. Pamalik kamo ngadto sa inyong kuta, O mga binilanggo sa paglaom; akong ipahibalo karong adlawa nga ako magpahiuli kanimo ug duha ka pilo. Kay gibawog nako ang Juda ingon nga akong pana, gihimo nako nga udyong ang Efraim. Bakyawon nako ang imong mga anak, O Zion, batok sa imong mga anak, O Gresya, ug buhaton ko ikaw nga sama sa espada sa manggugubat. Unya ang Ginoo magpakita ibabaw kanila, ug ang iyang udyong mokilab sama sa kilat; ang Ginoong Dios mopatingog sa trumpeta, ug mokuyog sa mga alimpulos sa habagatan. Ang Ginoo sa mga panon manalipod kanila ug lamyon nila ug tamakan ang mga tiglambuyog; ug imnom nila ang ilang dugo sama sa bino; ug sila mangapuno ingon sa mga panaksan, mahumod sama sa mga ngilit sa halaran. Unya nianang adlawa ang Ginoo nga ilang Dios magluwas kanila, kay sila mga panon sa karnero sa iyang katawhan; kay sama sa mga mahalong bato sa korona, sila mosilaw diha sa iyang yuta. Kay pagkamaayo ug pagkaanindot gayod niini! Ang trigo magpalambo sa mga batan-ong lalaki, ug ang bag-ong bino sa mga batan-ong babaye. Pangayo kamo sa Ginoo ug ulan panahon sa ulahing ulan, gikan sa Ginoo nga naghimo sa mga dag-om, nga naghatag sa madagayaong ulan ngadto sa mga tawo, ngadto sa matag usa sa mga tanom sa kapatagan. Kay ang mga larawan naglitok ug mga walay pulos, ug ang mga tigpanagna nakakita ug bakak; ang mga tigdamgo nagsugilon ug mga bakak nga damgo, ug naghatag ug kawang nga mga paghupay. Busa ang katawhan naglatagaw sama sa mga karnero; gisakit sila kay sila walay tigbantay. “Ang akong kasuko misilaob batok sa mga tigbantay, ug akong silotan ang mga pangulo; kay ang Ginoo sa mga panon nag-atiman sa iyang panon sa karnero, ang balay sa Juda, ug himoon nako sila nga sama sa iyang maayo nga mga kabayo sa gubat. Gikan kanila mogula ang ulohang bato nga sukaranan, gikan kanila ang ugsok sa tolda, gikan kanila ang pana alang sa gubat, gikan kanila ang tanang tigdumala. Sila mahisama sa mga kusgang tawo sa panggubatan, magyatak sa mga kaaway diha sa lapok sa kadalanan; sila makig-away kay ang Ginoo nag-uban man kanila, ug palibogon nila ang nga tigpangabayo. “Akong lig-onon ang balay sa Juda, ug akong luwason ang balay ni Jose. Dad-on nako sila pagbalik kay ako adunay kaluoy kanila ug sila mahimong sama sa wala nako sila isalikway, kay ako man ang Ginoo nga ilang Dios, ug ako motubag kanila. Unya ang Efraim mahimong sama sa kusgan nga manggugubat, ug ang ilang kasingkasing magmaya nga daw tungod sa bino. Ang ilang mga anak makakita niini ug mangalipay, ang ilang kasingkasing magpasidungog diha sa Ginoo. “Ako magsinyas kanila ug tigomon nako sila, kay gitubos nako sila, ug sila modaghan sama kaniadto. Bisan ug gikatag nako sila taliwala sa mga nasod, apan didto sa mga layong dapit mahinumdom sila kanako, ug sila magpuyo uban sa ilang mga anak ug mamauli sila. Dad-on nako sila pauli gikan sa yuta sa Ehipto, ug tigomon sila gikan sa Asiria; ug dad-on nako sila ngadto sa yuta sa Gilead ug sa Lebanon hangtod nga wala nay dapit alang kanila. Latason niya ang dagat sa kalisdanan, ug dag-on ang mga balod sa dagat, ug ang tanang kahiladman sa Nilo mangahubas. Ang garbo sa Asiria hugnoon, ug ang sitro sa Ehipto mahanaw. Ug lig-onon nako sila diha sa Ginoo ug sila maglakaw diha sa iyang ngalan,” nag-ingon ang Ginoo. Buksi ang imong mga pultahan, O Lebanon, aron lamyon sa kalayo ang imong mga kahoy nga cedro! Pagminatay, O sipres, kay ang cedro napukan na, kay ang mga mahimayaong kahoy nangalaglag! Pagminatay, mga dagkong kahoy sa Basan, kay ang bagang kalasangan nangapukan na. Pamatia ang tingog sa pagminatay sa mga tigbantay sa karnero, kay ang ilang himaya nawagtang na! Pamatia ang pagngulob sa mga liyon, kay ang kalasangan sa Jordan nalaglag! Mao kini ang giingon sa Ginoo nga akong Dios, “Himoa ang imong kaugalingon nga tigbantay sa mga karnero nga ihawonon. Kadtong mopalit niini mag-ihaw niini ug dili silotan ug kadtong magbaligya kanila mag-ingon, ‘Dalaygon ang Ginoo kay ako nahimong adunahan,’ ug ang ilang kaugalingon nga mga tigbantay wala maluoy kanila. Kay dili na ako maluoy pag-usab sa mga nagpuyo sa yuta, nag-ingon ang Ginoo. Tan-awa, itugyan nako ang mga tawo aron mapukan ang matag usa diha sa kamot sa iyang isigkatawo, ug ang matag usa diha sa kamot sa iyang hari, ug gun-obon nila ang yuta ug wala akoy luwason kanila gikan sa ilang kamot.” Busa nahimo akong tigbantay sa mga karnero nga ihawonon alang niadtong mga tigbaligya ug karnero. Ug mikuha ako ug duha ka sungkod, ang usa akong ginganlan ug Grasya, ug ang usa ginganlan nako ug Panaghiusa. Ug akong giatiman ang mga karnero. Sulod sa usa ka bulan, gilaglag nako ang tulo ka tigbantay, kay gikapoyan na ako kanila, ug ako giayran usab nila. Busa miingon ako, “Dili na ako mahimong tigbantay ninyo. Unsay patyonon, tugoti nga mamatay; unsay laglagonon, tugoti nga malaglag ug kadtong nahibilin tugoti sa paglamoy sa unod sa usa ug usa.” Ug akong gikuha ang akong sungkod nga Grasya, ug gibali nako kini, gipapas ang kasabotan nga akong gihimo uban sa tanang mga katawhan. Ug kini napapas niadtong adlawa, ug ang mga tigbaligya ug karnero nga nagbantay uban kanako, nahibalo nga kadto pulong sa Ginoo. Unya ako miingon kanila, “Kon maayo kini alang kaninyo, ihatag kanako ang akong suhol apan kon dili, tipigi kini.” Ug nagtimbang sila ug 30 ka siklo nga plata alang sa akong suhol. Unya ang Ginoo miingon kanako, “Ihulog kini ngadto sa panudlanan,” ang usa ka maayong bili nga ilang gibili kanako. Busa akong gikuha ang 30 ka siklo nga plata ug gihulog kini ngadto sa panudlanan didto sa balay sa Ginoo. Unya akong gibali ang akong ikaduha nga sungkod nga Panaghiusa, sa pagpapas sa pagkamanagsoon sa Juda ug sa Israel. Unya ang Ginoo miingon kanako, “Dad-a sa makausa pa ang mga kasangkapan sa walay pulos nga tigbantay. Kay tan-awa, pabarogon nako ang usa ka tigbantay sa karnero diha sa yuta, nga dili magtagad sa mga nagkalaglag o mangita sa mga nangawala o mag-ayo sa nangapiang o magpakaon sa mga maayo ug panglawas, hinuon maglamoy sa unod sa mga tambok nga karnero, maglaksi sa ilang mga kuko. Alaot ang walay pulos nako nga tigbantay sa karnero, nga mibiya sa iyang panon! Masamaran unta sa espada ang iyang bukton ug ang iyang tuo nga mata! Ang iyang bukton mokuyos unta sa hingpit, ug ang iyang tuo nga mata mabuta sa hingpit!” Ang pulong sa Ginoo mahitungod sa Israel: Mao kini ang giingon sa Ginoo, nga nagbukhad sa kalangitan, ug nagtukod sa kalibotan, ug naghimo sa espiritu sa tawo sulod kaniya, “Tan-awa, himoon nako ang Jerusalem nga usa ka kupa sa pagsamparay alang sa tanang mga katawhan nga naglibot. Kini usab batok sa Juda sa panahon sa pagsulong batok sa Jerusalem. Nianang adlawa himoon nako ang Jerusalem nga usa ka bug-at nga bato alang sa tanang mga katawhan. Ang tanan nga mosakwat niini masamad ug dako, ug ang tanang mga nasod sa yuta magtigom batok kaniya. Nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo, akong hampakon sa kalisang ang matag kabayo, ug sa kabuang ang nagkabayo niini. Apan akong bukhon ang akong mga mata ngadto sa balay sa Juda, sa diha nga akong butaan ang matag kabayo sa mga katawhan. Unya ang mga banay sa Juda mag-ingon diha sa ilang kaugalingon, ‘Ang mga nagpuyo sa Jerusalem adunay kusog pinaagi sa Ginoo sa mga panon nga ilang Dios.’ “Nianang adlawa ang mga banay sa Juda himoon nako nga sama sa kulon nga nagdilaab taliwala sa sugnod, sama sa sulo nga nagsiga taliwala sa usa ka bugkos nga dagami ug sila maglamoy sa tanang mga katawhan nga naglibot kanila, dapit sa tuo ug dapit sa wala, samtang ang Jerusalem puy-an gihapon diha sa dapit niini, sa Jerusalem. “Ug ang Ginoo maghatag pag-una ug kadaogan ngadto sa mga tolda sa Juda, aron ang himaya sa balay ni David ug ang himaya sa mga nagpuyo sa Jerusalem dili pasidunggan labaw kay sa Juda. Nianang adlawa ang Ginoo magbutang ug salipod libot sa mga nagpuyo sa Jerusalem aron kadtong labing luya kanila nianang adlawa mahisama kang David, ug ang balay ni David mahisama sa Dios, sama sa anghel sa Ginoo nga nangulo kanila. Ug nianang adlawa tinguhaon nako ang paglaglag sa tanang mga nasod nga moanhi batok sa Jerusalem. “Ug ibubo nako ibabaw sa balay ni David ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem ang espiritu sa kaluoy ug sa pagpangamuyo, aron nga sa dihang motan-aw sila kaniya nga ilang giduslak, sila magsubo tungod kaniya, sama sa magsubo tungod sa bugtong niyang anak ug maghilak pag-ayo tungod kaniya, sama sa maghilak tungod sa iyang panganay nga anak. Nianang adlawa ang pagsubo diha sa Jerusalem mahisama ka dako sa pagsubo alang sa Hadad-rimon sa patag sa Megido. Ang yuta magsubo, ang matag banay sa iyang kaugalingon, ang panimalay sa banay ni David sa iyang kaugalingon ug ang ilang mga asawa sa ilang kaugalingon, ang panimalay sa banay ni Natan sa iyang kaugalingon ug ang ilang mga asawa sa ilang kaugalingon, ang panimalay sa banay ni Levi sa iyang kaugalingon ug ang ilang mga asawa sa ilang kaugalingon, ang panimalay sa mga Simeihanon sa ilang kaugalingon ug ang ilang mga asawa sa ilang kaugalingon, ug ang tanang mga panimalay nga nahibilin, ang matag usa sa iyang kaugalingon ug ang ilang mga asawa sa ilang kaugalingon. “Nianang adlawa adunay usa ka tuboran nga buksan alang sa balay ni David ug sa mga nagpuyo sa Jerusalem, aron sa paghinlo kanila gikan sa sala ug sa pagkahugaw. “Ug nianang adlawa, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, puohon nako ang mga ngalan sa mga diosdios gikan sa yuta aron dili na sila mahinumdoman, ug papahawaon usab nako gikan sa yuta ang mga propeta ug ang hugaw nga espiritu. Ug kon aduna pay motungha nga propeta, ang iyang amahan ug ang iyang inahan nga nanganak kaniya moingon kaniya, ‘Dili ikaw mabuhi kay ikaw nagsulti ug bakak diha sa ngalan sa Ginoo,’ ug ang iyang amahan ug ang iyang inahan nga nanganak kaniya modunggab kaniya sa diha nga magpropesiya siya. Nianang adlawa ang tanang propeta mangaulaw tungod sa iyang panan-awon sa diha nga magpropesiya siya, dili siya magsul-ob ug balhiboon nga kupo aron sa paglimbong, apan siya moingon, ‘Dili ako propeta, tig-ugmad ako sa yuta kay ang yuta nahimo nga akong katigayonan sukad sa akong pagkabatan-on.’ Ug kon adunay mangutana kaniya, ‘Unsa kining mga samad sa imong kamot?’ siya moingon, ‘Ang mga samad akong naangkon didto sa balay sa akong mga higala.’ ” “Pagmata na, O espada, batok sa akong tigbantay sa karnero, batok sa tawo nga nagtindog sunod kanako,” nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. “Tigbasa ang tigbantay aron ang mga karnero magkatibulaag; pabalikon nako ang akong kamot batok sa mga gagmay. Sa tibuok nga yuta, nag-ingon ang Ginoo, ang duha ka bahin sa tulo puohon ug mangamatay, apan ang ikatulo nga bahin mahibilin nga buhi. Ug itambog nako kining ikatulong bahin ngadto sa kalayo, ug lunsayon kini sama sa usa ka tawo nga maglunsay ug plata, ug magsulay kanila sama sa pagsulay sa bulawan. Sila magsangpit sa akong ngalan ug ako motubag kanila. Ako moingon, ‘Sila akong katawhan,’ ug sila moingon, ‘Ang Ginoo mao ang akong Dios.’ ” Tan-awa, ang adlaw sa Ginoo moabot sa diha nga ang mga inilog gikan kanimo bahinon diha sa taliwala nimo. Kay tigomon nako ang tanang mga nasod aron sa pagpakiggubat batok sa Jerusalem ug ang siyudad mailog, ug ang mga balay panglungkabon ug ang mga babaye panglugoson. Ang katunga sa siyudad mahiadto sa pagkabinihag apan ang nahibilin sa katawhan dili puohon gikan sa siyudad. Unya ang Ginoo moasdang ug makig-away batok niadtong mga nasod sama sa iyang pagpakig-away panahon sa gubat. Nianang adlawa, ang iyang mga tiil motindog diha sa Bukid sa mga Olibo nga anaa atbang sa Jerusalem sa silangan, ug ang Bukid sa mga Olibo mapikas gikan sa silangan ug ngadto sa kasadpan pinaagi sa dako kaayong walog, nga tungod niana ang katunga sa bukid mosibog ngadto sa amihanan ug ang laing katunga ngadto sa habagatan. Ug ang walog sa akong kabukiran maalihan kay ang walog sa mga bukid moabot sa kilid niini, ug kamo mangagiw sama sa inyong pagkagiw tungod sa linog panahon ni Uzias nga hari sa Juda. Unya ang Ginoo nga inyong Dios moanhi ug ang tanang mga balaan uban kaniya. Nianang adlawa walay tugnaw o yamog. Ug adunay magpadayon nga adlaw, kini nahibaloan sa Ginoo, dili adlaw ug dili gabii, kay sa kagabhion adunay kahayag. Nianang adlawa ang buhing katubigan modagayday gikan sa Jerusalem, ang katunga niini paingon sa silangan nga dagat ug ang katunga niini paingon sa kasadpan nga dagat, mopadayon kini panahon sa ting-init sama sa tingtugnaw. Ug ang Ginoo mahimong hari sa tibuok nga yuta. Nianang adlawa usa lamang ang Ginoo, ug usa ra ang iyang ngalan. Ang tibuok nga yuta mahimong patag gikan sa Geba hangtod sa Rimon sa habagatan sa Jerusalem, apan ang Jerusalem magpabilin nga habog diha sa nahimutangan niini, gikan sa Ganghaan ni Benjamin ngadto sa dapit sa unang ganghaan, ngadto sa Eskina nga Ganghaan, ug gikan sa Tore ni Hananel ngadto sa mga pigsanan sa ubas sa hari. Ug puy-an kini kay dili na man kini laglagon, ang Jerusalem magpuyo nga layo sa kakuyaw. Ug mao kini ang katalagman nga ipahamtang sa Ginoo sa tanang mga katawhan nga nakiggubat batok sa Jerusalem. Ang ilang mga unod madunot samtang magtindog pa sila ug ang ilang mga mata madunot diha sa ilang mga luyak ug ang ilang mga dila madunot diha sa ilang mga baba. Ug nianang adlawa ang usa ka dakong kaguliyang gikan sa Ginoo modangat kanila, nga tungod niana ang matag usa magkupot sa kamot sa iyang isigkatawo, ug ang kamot sa usa ibakyaw batok sa kamot sa usa. Bisan ang Juda usab makig-away batok sa Jerusalem ug ang bahandi sa tanang mga nasod nga naglibot tigomon, ang bulawan, ang plata ug ang mga bisti nga daghan kaayo. Ug ang katalagman nga sama niini nga katalagman modangat ngadto sa mga kabayo, mga mula, mga kamilyo, mga asno ug sa bisan unsang mga mananap nga didto niadtong mga kampo. Unya ang tanan nga wala mamatay gikan sa tanang mga nasod nga miadto batok sa Jerusalem moadto matag tuig aron pagsimba sa Hari, ang Ginoo sa mga panon, paghimo sa Kasaulogan sa Balongbalong. Ug kon adunay sakop sa panimalay sa kalibotan nga dili moadto sa Jerusalem aron sa pagsimba sa Hari, ang Ginoo sa mga panon, walay ulan ngadto kanila. Ug kon ang panimalay sa Ehipto dili motungas ug magpakita sa ilang kaugalingon, ngadto kanila moabot ang katalagman nga ipahamtang sa Ginoo ngadto sa mga nasod nga dili motungas aron paghimo sa Kasaulogan sa mga Balongbalong. Mao kini ang silot sa Ehipto ug ang silot sa tanang mga nasod nga dili motungas aron sa paghimo sa Kasaulogan sa mga Balongbalong. Nianang adlawa adunay isulat diha sa mga lingganay sa mga kabayo, “Balaan alang sa Ginoo.” Ug ang mga kulon sa balay sa Ginoo mahimong sama sa mga panaksan sa atubangan sa halaran. Ug ang tanang kulon sa Jerusalem ug sa Juda mahimong balaan alang sa Ginoo sa mga panon, aron ang tanan nga maghalad moadto ug mokuha niini, ug pabukalan ang unod sa inihaw sa sulod niini. Ug nianang adlawa wala nay tigpatigayon diha sa balay sa Ginoo sa mga panon. Usa ka mensahe nga pulong sa Ginoo alang sa Israel pinaagi kang Malakias. “Gihigugma ko kamo,” nag-ingon ang Ginoo. Apan kamo miingon, “Sa unsang paagi nga ikaw nahigugma kanamo?” “Dili ba si Esau igsoon man ni Jacob?” nag-ingon ang Ginoo. “Apan bisan pa niana akong gihigugma si Jacob, apan gidumtan nako si Esau. Gihimo nako nga awaaw ang iyang kabukiran ug gipasagdan ang iyang panulundon ngadto sa mga irong ihalas sa kamingawan.” Kon ang Edom moingon, “Kami nalaglag na apan tukoron namo pag-usab ang nagun-ob,” ang Ginoo sa mga panon moingon, “Mahimong tukoron nila apan akong lumpagon hangtod nga tawgon sila nga daotan nga nasod, ang katawhan nga gikaligutgotan sa Ginoo hangtod sa kahangtoran.” Ang inyong kaugalingong mga mata makakita niini ug moingon kamo, “Gamhanan ang Ginoo bisan pa sa unahan sa utlanan sa Israel!” “Ang usa ka anak nagtahod sa iyang amahan ug ang usa ka sulugoon, sa iyang agalon. Kon ako usa ka amahan, hain man ang akong dungog? Ug kon ako usa ka agalon hain man ang kahadlok kanako? nag-ingon ang Ginoo sa mga panon kaninyo, O mga pari nga nagtamay sa akong ngalan. Kamo nag-ingon, ‘Giunsa namo pagbugalbugal ang imong ngalan?’ Pinaagi sa paghalad ug hugaw nga pagkaon ibabaw sa akong halaran. Ug kamo miingon, ‘Giunsa namo paghugaw kini.’ Pinaagi sa paghunahuna nga ang lamisa sa Ginoo mabugalbugalan. Sa dihang maghalad kamo ug mananap nga buta, dili ba kini daotan? Ug sa diha nga maghalad kamo ug piang ug masakiton, dili ba kini daotan? Ihatag ninyo kana sa inyong gobernador; mahimuot ba siya kaninyo o magpakita kaninyo ug kaluoy? nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Ug karon pagpakiluoy sa Dios aron siya magmaluluy-on kanato. Pinaagi nianang gasa gikan sa inyong kamot, magpakita ba siya ug kaluoy kang bisan kinsa kaninyo? nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Aduna untay usa kaninyo nga magtak-op sa mga pultahan aron dili kamo maghaling ug kalayo ibabaw sa akong halaran sa walay hinungdan! Wala akoy kahimuot kaninyo, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug dili ako modawat ug halad gikan sa inyong kamot. Kay gikan sa pagsubang sa adlaw bisan hangtod sa pagsalop niini, ang akong ngalan bantogan taliwala sa kanasoran ug sa matag dapit ang insenso ihalad alang sa akong ngalan, ug ang ulay nga halad, kay ang akong ngalan bantogan taliwala sa kanasoran, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Apan kamo nagpasipala niini sa dihang miingon kamo nga ang lamisa sa Ginoo hugaw, ug ang pagkaon niini mabugalbugalan. ‘Pagkakapoy ba niini,’ kamo nag-ingon ug nagkusmod kanako, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Inyong gidala ang nakuha pinaagi sa pagpanlupig o ang piang o masakiton ug kini inyong gidala ingon nga inyong halad! Dawaton ba nako kana gikan sa inyong kamot? nag-ingon ang Ginoo. Tinunglo ang limbongan nga adunay laki sa iyang kahayopan ug gipanaad kini apan bisan pa niana naghalad ngadto sa Ginoo sa butang nga may tatsa, kay ako usa ka bantogang Hari, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug ang akong ngalan gikahadlokan taliwala sa kanasoran. “Ug karon, O mga pari, kining sugoa alang kaninyo. Kon dili kamo mamati, kon dili ninyo kini ibutang sa inyong kasingkasing aron sa paghatag ug himaya sa akong ngalan, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ipadala nako ang tunglo kaninyo ug tunglohon nako ang inyong mga panalangin. Sa pagkatinuod, gitunglo na nako kini tungod kay wala ninyo kini ibutang sa inyong kasingkasing. Ania karon, akong badlongon ang inyong kaliwat ug hidhiran nako ug kinalibang ang inyong mga nawong, ang kinalibang sa inyong mga halad ug papahawaon ko kamo gikan sa akong atubangan. Busa mahibalo kamo nga akong gipadala kining sugoa kaninyo, aron ang akong kasabotan uban kang Levi magpadayon, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Ang akong kasabotan uban kaniya kasabotan sa kinabuhi ug sa pakigdait ug gihatag nako kini kaniya aron siya mahadlok ug siya nahadlok kanako, mitindog siya nga may kataha sa akong ngalan. Ang matuod nga pagtudlo anaa sa iyang baba ug walay sayop nga nakita diha sa iyang mga ngabil. Naglakaw siya uban kanako diha sa pakigdait ug sa pagkatul-id ug nagpabiya sa daghan gikan sa kasal-anan. Kay ang mga ngabil sa pari kinahanglang magbantay sa kahibalo ug ang mga tawo mangita unta ug pagtudlo gikan sa iyang baba kay siya mao ang sinugo sa Ginoo sa mga panon. Apan kamo mitipas gikan sa dalan. Kamo ang nag-angin sa daghan sa pagkapandol pinaagi sa inyong gitudlo. Inyong gibulingan ang kasabotan ni Levi, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ug busa gihimo ko kamo nga tinamay ug ubos sa atubangan sa tanang katawhan, ingon nga kamo wala magtuman sa akong mga pamaagi kondili adunay pagpinig sa mga tawo diha sa inyong pagtudlo.” Dili ba usa lamang ang atong amahan? Dili ba usa lamang ka Dios ang nagbuhat kanato? Nganong dili man kita matinud-anon sa usa ug usa, hinuon nagpasipala sa kasabotan sa atong katigulagan? Ang Juda dili matinumanon ug ang dulumtanan gibuhat diha sa Israel ug sa Jerusalem, kay ang Juda nagpasipala sa balaang dapit sa Ginoo nga iyang gihigugma ug nangasawa sa anak sa dios nga langyaw. Puohon unta sa Ginoo gikan sa tolda ni Jacob ang tawo nga nagbuhat niini, siya nga nagsaksi o mitubag o nagdala ug halad alang sa Ginoo sa mga panon! Ug kini usab inyong gibuhat. Gitabonan ninyo ug mga luha ang halaran sa Ginoo, uban ang paghilak ug pag-agulo tungod kay siya wala na magtagad sa halad o modawat niini uban ang kahimuot gikan sa inyong kamot. Kamo nangutana, “Ngano nga wala man siya modawat?” Tungod kay ang Ginoo nagpamatuod sa kasabotan tali kanimo ug sa asawa sa imong pagkabatan-on, nga ikaw wala magmaunongon kaniya bisan ug siya imong kauban ug imong asawa pinaagi sa kasabotan. Wala ba ang bugtong nga Dios maghimo ug magsangkap kanato sa espiritu sa kinabuhi? Ug unsa ang iyang gitinguha? Diosnon nga kaliwat. Busa pagbantay kamo sa inyong kaugalingon, ug ayaw itugot nga adunay usa nga magmaluibon sa asawa sa inyong pagkabatan-on. “Kay gidumtan nako ang pagpakigbulag, nag-ingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, ug ang pagtabon ug kabangis sa iyang bisti, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Busa pagbantay kamo sa inyong kaugalingon ug ayaw kamo pagmaluibon.” Gipakapoy ninyo ang Ginoo sa inyong mga pulong. Apan kamo miingon, “Giunsa namo pagpakapoy siya?” Pinaagi sa pag-ingon, “Ang matag usa nga nagbuhat ug daotan maayo sa atubangan sa Ginoo ug siya nahimuot kanila.” O pinaagi sa pag-ingon, “Hain man ang Dios sa hustisya?” “Tan-awa, ako magpadala sa akong sinugo, aron sa pag-andam sa dalan una kanako, ug sa kalit ang Ginoo nga inyong gipangita moabot sa iyang Templo; ang sinugo sa kasabotan nga inyong gikahimut-an, siya moabot na, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Apan kinsa ang makalahutay sa adlaw sa iyang pag-anhi ug kinsa ang makabarog kon siya mopakita na? “Kay siya sama sa kalayo sa tigtunaw ug sama sa isog nga sabon. Siya molingkod sama sa tigtunaw ug tig-ulay sa plata ug iyang putlion ang mga anak ni Levi, ug ulayon sila sama sa bulawan ug sa plata hangtod nga sila maghalad ug angay nga mga halad ngadto sa Ginoo. Unya ang halad sa Juda ug sa Jerusalem makapahimuot sa Ginoo sama sa mga adlaw sa kakaraanan ug sama sa katuigan nga nanglabay. “Unya ako moanha kaninyo aron sa paghukom ug ako mahimong tulin nga saksi batok sa mga tigsalamangka, batok sa mananapaw, batok sa mga nanumpa sa bakak, batok kanila nga nagdaogdaog sa sinuholan pinaagi sa iyang suhol, sa biyuda ug sa ilo, batok sa nagsalikway sa dumuduong, ug wala mahadlok kanako, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. “Kay ako, ang Ginoo, dili mausab, busa kamo, mga anak ni Jacob, wala mapuo. Sukad sa mga adlaw sa inyong mga katigulangan kamo mitipas gikan sa akong mga lagda ug wala magtuman niini. Pamalik kamo kanako ug ako mobalik nganha kaninyo, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Apan kamo miingon, ‘Unsaon man namo pagbalik?’ Mangawat ba ang tawo sa Dios? Apan kamo nangawat kanako ug kamo nag-ingon, ‘Giunsa namo pagpangawat kanimo?’ Sa inyong mga ikapulo ug sa mga halad. Kamo gitunglo ug usa ka tunglo kay inyo akong gikawatan, ang tibuok nga nasod kaninyo. Dad-a ninyo ang tibuok nga ikapulo ngadto sa balay nga tipiganan aron nga adunay pagkaon sa akong balay, ug pinaagi niini sulayi ninyo ako, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, kon dili ba nako buksan kaninyo ang mga tamboanan sa langit ug ibubo nako kaninyo ang nag-awas nga panalangin. Badlongon nako ang dulon tungod kaninyo aron dili na kini maglaglag sa mga bunga sa inyong yuta, ug ang inyong paras sa yuta dili mapakyas sa pagpamunga, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. Unya ang tanang mga nasod magtawag kaninyo nga bulahan kay kamo mahimong yuta nga kahimut-an, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. “Ang inyong mga pulong hait batok kanako, nag-ingon ang Ginoo. Apan kamo miingon, ‘Giunsa namo pagsulti kanimo?’ Kamo miingon, ‘Walay kapuslanan ang pag-alagad sa Dios. Unsay kaayohan sa atong pagtuman sa iyang pahimangno o sa paglakaw diha sa pagsubo sa atubangan sa Ginoo sa mga panon? Ug karon ang mga mapahitas-on atong gitawag nga bulahan. Ang mga tigbuhat ug daotan wala lamang magmauswagon apan sa dihang gisulayan nila ang Dios sila nakaikyas.’ ” Unya ang may kahadlok sa Ginoo nagsulti sa usa ug usa. Ang Ginoo mitagad ug namati kanila, ug ang usa ka basahon sa handomanan gisulat sa atubangan niya alang kanila nga may kahadlok sa Ginoo ug nga nagtahod sa iyang ngalan. “Sila mahimong akoa, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, ang akong linain nga bahandi sa adlaw nga ako maghimo niini ug akong ipalingkawas sila sama sa tawo nga magpalingkawas sa iyang anak nga lalaki nga nag-alagad kaniya. Unya sa makausa pa, inyong mailhan ang kalainan taliwala sa matarong ug sa daotan, taliwala sa nag-alagad sa Dios ug sa wala mag-alagad kaniya. “Tan-awa, ang adlaw nagsingabot, nagdilaab sama sa hudno, nga ang tanang mga mapahitas-on ug ang tanang tigbuhat ug daotan mangahimong tuod. Ang adlaw nga moabot magsunog kanila, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon, aron kini dili magbilin kanila bisan gamot o sanga. Apan kaninyo nga may kahadlok sa akong ngalan, ang adlaw sa pagkamatarong mosubang nga nagdala ug kaayohan sa iyang mga pako. Kamo manggula nga magluksolukso sama sa mga nating baka sa toril. Ug tamakan ninyo ang mga daotan kay sila mangahimong abo sa ilalom sa mga lapalapa sa inyong mga tiil, sa adlaw nga akong himoon kini, nag-ingon ang Ginoo sa mga panon. “Hinumdomi ninyo ang Balaod ni Moises nga akong alagad, ang mga lagda ug mga tulumanon nga akong gisugo kaniya didto sa Horeb alang sa tibuok Israel. “Tan-awa, akong ipadala kaninyo si Elias nga propeta sa dili pa moabot ang dako ug makalilisang nga adlaw sa Ginoo. Ug iyang ulion ang kasingkasing sa mga ginikanan ngadto sa mga anak, ug ang kasingkasing sa mga anak ngadto sa ilang mga ginikanan kay tingali unya ug ako moanhi ug hampakon nako ang yuta pinaagi sa usa ka tunglo.” Ang listahan sa kagikan ni Jesu-Cristo, kaliwat ni David nga kaliwat ni Abraham. Si Abraham mao ang amahan ni Isaac, ug si Isaac ang amahan ni Jacob, ug si Jacob ang amahan nila ni Juda ug sa iyang mga igsoong lalaki, ug si Juda ang amahan nila ni Peres ug ni Zera kang Tamar, ug si Peres ang amahan ni Esrom, ug si Esrom ang amahan ni Aram, ug si Aram ang amahan ni Aminadab, ug si Aminadab ang amahan ni Naason, ug si Naason ang amahan ni Salmon, ug si Salmon ang amahan ni Boas kang Rahab, ug si Boas ang amahan ni Obed kang Ruth, ug si Obed ang amahan ni Jesse, ug si Jesse ang amahan ni David nga hari. Ug si David mao ang amahan ni Solomon sa asawa ni Urias, ug si Solomon ang amahan ni Rehoboam, ug si Rehoboam ang amahan ni Abias, ug si Abias ang amahan ni Asa, ug si Asa ang amahan ni Jehosafat, ug si Jehosafat ang amahan ni Joram, ug si Joram ang amahan ni Uzias, ug si Uzias ang amahan ni Jotam, ug si Jotam ang amahan ni Ahas, ug si Ahas ang amahan ni Hesekias, ug si Ezequias ang amahan ni Manases, ug si Manases ang amahan ni Amos, ug si Amos ang amahan ni Josias, ug si Josias ang amahan nila ni Jeconias ug sa iyang mga igsoong lalaki, sa panahon sa pagkabihag ngadto sa Babilonia. Ug tapos mabihag ngadto sa Babilonia: si Jeconias mao ang amahan ni Selatiel, ug si Selatiel ang amahan ni Zerubabel, ug si Zerubabel ang amahan ni Abiud, ug si Abiud ang amahan ni Eliakim, ug si Eliakim ang amahan ni Azor, ug si Azor ang amahan ni Zadok, ug si Zadok ang amahan ni Akim, ug si Akim ang amahan ni Eliud, ug si Eliud ang amahan ni Eleasar, ug si Eleasar ang amahan ni Matan, ug si Matan ang amahan ni Jacob, ug si Jacob ang amahan ni Jose nga bana ni Maria nga mao ang nanganak kang Jesus nga gitawag ug Cristo. Busa ang tanang kaliwatan sukad kang Abraham hangtod kang David napulo ug upat ka kaliwatan ug sukad kang David hangtod sa pagkabihag ngadto sa Babilonia, napulo ug upat ka kaliwatan, ug sukad sa pagkabihag ngadto sa Babilonia hangtod kang Cristo, napulo ug upat ka kaliwatan. Ug ang pagkatawo ni Jesu-Cristo nahitabo sa ingon niini: Sa diha nga ang iyang inahan nga si Maria kaslonon pa kang Jose, sa wala pa sila mag-ipon, nakaplagan siya nga nagsamkon pinaagi sa Espiritu Santo. Ug si Jose nga iyang bana, tungod kay matarong man siya ug dili buot magpakaulaw kaniya, nakahukom sa pagpakigbulag kaniya sa hilom. Apan samtang naglaraw siya sa pagbuhat niini, dihay usa ka anghel sa Ginoo nga mitungha kaniya pinaagi sa damgo ug miingon, “Jose, anak ni David, ayaw kahadlok sa pagpangasawa kang Maria kay kanang iyang gisamkon gikan sa Espiritu Santo. Manganak siya ug usa ka batang lalaki, ug siya imong nganlan ug Jesus, kay siya mao ang moluwas sa iyang katawhan gikan sa ilang mga sala.” Kining tanan nahitabo aron matuman ang gisulti sa Ginoo pinaagi sa propeta nga nag-ingon, “Tan-awa, usa ka ulay magsabak ug manganak sa usa ka bata nga lalaki, ug ang iyang ngalan tawgon ug Emmanuel” (nga nagkahulogan: Ang Dios uban kanato). Busa sa pagbangon ni Jose gikan sa pagkatulog, gibuhat niya ang gisugo kaniya sa anghel sa Ginoo ug gipangasawa niya si Maria. Apan si Jose wala makighilawas kaniya hangtod nga gipanganak ni Maria ang usa ka bata nga lalaki, ug iyang ginganlan siya ug Jesus. Niadtong tungora sa natawo na si Jesus didto sa Betlehem sa Judea sa panahon ni Herodes nga hari, dihay mga mago gikan sa Sidlakan nga miabot sa Jerusalem, ug nangutana, “Hain man ang gipanganak nga hari sa mga Judio? Kay nakita namo ang iyang bituon didto sa Sidlakan ug nanganhi kami aron sa pagsimba kaniya.” Sa pagkadungog niini ni Herodes nga hari, nahasol siya ug ang tibuok Jerusalem uban kaniya. Ug sa natigom niya ang tanang pangulong pari ug mga eskriba sa katawhan, nangutana siya kanila kon diin ipanganak ang Cristo. Ug sila miingon kaniya, “Sa Betlehem sa Judea, kay mao man kini ang nasulat pinaagi sa propeta: ‘Ug ikaw, O Betlehem, sa yuta sa Juda, sa pagkatinuod dili maoy labing ubos sa mga prinsipe sa Juda; kay anha kanimo maggikan ang usa ka pangulo nga mao ang magbantay sa akong katawhan, ang Israel.’ ” Unya sa tago gipatawag ni Herodes ang mga mago, ug siya nagpakisusi pag-ayo kanila sa tukmang panahon nga mipakita ang bituon. Ug gipaadto niya sila sa Betlehem nga nag-ingon, “Adtoa ug pangitaa ninyo pag-ayo ang bata ug sa dihang makit-an na ninyo siya, balitai ako ninyo aron moadto usab ako sa pagsimba kaniya.” Sa napaminaw na nila ang hari, nanglakaw sila, ug nakita nila ang bituon nga ilang nakita didto sa Sidlakan, nag-una kanila hangtod nga miabot kini ug mihunong ibabaw sa nahimutangan sa bata. Sa pagkakita nila sa bituon, nangalipay gayod sila pag-ayo. Sa pagsulod na nila sa balay, ilang nakita ang bata uban kang Maria nga iyang inahan, ug sila miluhod ug misimba sa bata. Ug sa naukban na nila ang ilang mga bahandi, ilang gihalaran siya ug mga gasa: bulawan ug insenso ug mira. Ug sa napahimangnoan na sila pinaagi sa damgo sa dili pagbalik kang Herodes, mibalik sila agi sa laing dalan ngadto sa ilang kaugalingong yuta. Ug sa nakalakaw na ang mga mago, dihay usa ka anghel sa Ginoo nga mipakita kang Jose pinaagi sa damgo ug miingon, “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug ikyas ngadto sa Ehipto ug pabilin didto hangtod ingnon ko ikaw kay sa dili madugay, si Herodes mangita na sa bata aron sa pagpatay kaniya.” Unya siya mibangon ug sa kagabhion gidala niya ang bata ug ang inahan niini, ug miadto sa Ehipto, ug didto nagpabilin sila hangtod sa pagkamatay ni Herodes. Kini nahitabo aron matuman ang giingon sa Ginoo pinaagi sa propeta, “Gikan sa Ehipto gitawag nako ang akong anak.” Unya sa pagkakita ni Herodes nga gilansisan lang diay siya sa mga mago, nasuko siya pag-ayo, ug iyang gipaadtoan ug gipapatay ang tanang mga bata nga lalaki sa Betlehem ug sa tanang kasikbit niini, nga may kagulangon nga duha ka tuig ngadto sa ubos, sumala sa panahon nga iyang nasayran gikan sa mga mago. Busa natuman ang gisulti sa propeta nga si Jeremias nga nag-ingon, “Usa ka tingog nabati didto sa Rama, hilak ug kusog nga pagminatay. Si Raquel nagminatay tungod sa iyang mga anak ug dili siya magpahupay sa iyang kaguol, kay sila wala na man.” Apan sa pagkamatay na ni Herodes, dihay, usa ka anghel sa Ginoo nga mipakita kang Jose didto sa Ehipto pinaagi sa damgo, ug miingon kaniya, “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan uban kanimo, ug lakaw ngadto sa yuta sa Israel kay patay na ang mga nagtinguha sa kinabuhi sa bata.” Ug siya mibangon ug iyang gidala ang bata ug ang inahan niini ug miadto sa yuta sa Israel. Apan sa pagkadungog niya nga si Arquelao na ang naghari sa Judea puli sa iyang amahan nga si Herodes, nahadlok siya sa pagbalik didto, ug kay napahimangnoan man siya pinaagi sa damgo, miadto siya sa kayutaan sa Galilea. Ug siya miabot ug mipuyo sa usa ka lungsod nga ginganlan ug Nazaret, aron matuman ang gisulti sa mga propeta nga nag-ingon, “Siya tawgon nga Nazaretnon.” Niadtong mga adlawa miabot si Juan nga Tigbautismo nga nagwali didto sa kamingawan sa Judea ug nag-ingon, “Paghinulsol kamo, kay ang gingharian sa langit nagkaduol na.” Kay kini siya mao ang gihisgotan sa propeta nga si Isaias nga nag-ingon, “Ang tingog sa nagsinggit didto sa kamingawan: Andama ninyo ang dalan alang sa Ginoo, tul-ira ninyo ang iyang mga agianan.” Unya si Juan nagsul-ob ug bisti nga balhibo sa kamilyo ug usa ka bakos nga panit sa iyang hawak ug ang iyang kan-onon dulon ug dugos nga ihalas. Ug nangadto kaniya ang katawhan gikan sa Jerusalem ug sa tibuok nga Judea ug sa tanang kayutaan nga kasikbit sa Jordan. Didto sa suba sa Jordan iyang gibautismohan sila nga nagsugid sa ilang mga sala. Apan sa pagtan-aw niya nga daghan sa mga Pariseo ug sa mga Saduceo ang miadto aron sa pagpabautismo, siya miingon kanila, “Kamong kaliwat sa mga bitin! Kinsa bay nagpasidaan kaninyo sa pag-ikyas gikan sa kapungot nga umaabot? Pamunga kamo ug mga bunga nga takos sa paghinulsol ug ayaw kamo panghambog sa pag-ingon sa inyong kaugalingon, ‘Si Abraham mao ang among amahan’, kay sultihan ko kamo nga ang Dios makahimo sa pagpabarog ug mga anak alang kang Abraham gikan niining mga bato. Bisan gani karon ang wasay gitaon na diha sa gamot sa mga kahoy, busa ang matag kahoy nga wala mamunga ug maayong bunga putlon ug itambog ngadto sa kalayo. “Ako nagbautismo kaninyo sa tubig alang sa paghinulsol apan siya nga moanhi sunod kanako gamhanan pa kay kanako nga bisan gani sa iyang mga sandalyas dili ako takos nga mobitbit. Siya magbautismo kaninyo sa Espiritu Santo ug kalayo. Ang iyang igpapalid anaa na sa iyang kamot, limpyohan niya ang iyang giokanan ug hiposon niya ang iyang trigo ngadto sa kamalig, apan ang mga uhot iyang sunogon sa kalayo nga walay pagkapalong.” Unya miabot si Jesus gikan sa Galilea ug miadto kang Juan didto sa Jordan aron sa pagpabautismo kaniya. Si Juan misanta unta kaniya nga nag-ingon, “Ako ang kinahanglan nimong bautismohan apan ikaw na hinuon ang mianhi kanako?” Apan si Jesus mitubag kaniya, “Itugot kini karon kay angay kanato ang pagtuman sa tibuok nga pagkamatarong.” Ug siya mitugot kaniya. Ug sa gibautismohan na si Jesus, siya mihaw-as dayon gikan sa tubig, ug unya naabli ang kalangitan ug iyang nakita ang Espiritu sa Dios nga mikunsad daw salampati, ug mitugdon kaniya. Ug dihay usa ka tingog gikan sa langit nga nag-ingon, “Kini mao ang akong Anak nga pinalangga, kaniya nalipay ako pag-ayo.” Unya si Jesus gidala sa Espiritu ngadto sa kamingawan aron tintalon sa yawa. Ug siya nagpuasa sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug human niini siya gigutom. Unya miduol ang maninintal ug miingon kaniya, “Kon ikaw Anak sa Dios, sugoa kining mga bato aron mahimong mga pan.” Apan siya mitubag, “Nasulat na, ‘Ang tawo mabuhi dili sa pan lamang kondili sa matag pulong nga mogula sa baba sa Dios.’ ” Unya ang yawa midala kaniya ngadto sa siyudad nga balaan ug gitungtong siya sa kinahabogang bahin sa templo ug giingnan, “Kon ikaw Anak sa Dios, ambak ngadto sa ubos kay nasulat kini, ‘Magsugo siya sa iyang mga anghel mahitungod nimo,’ ug ‘Sa ilang mga kamot sapnayon ikaw nila, aron ang imong mga tiil dili maigo sa bato.’ ” Si Jesus miingon kaniya, “Nasulat usab kini, ‘Ayaw tintala ang Ginoo nga imong Dios.’ ” Unya gidala na usab siya sa yawa ngadto sa usa ka habog kaayong bukid ug kaniya iyang gipakita ang tanang gingharian sa kalibotan ug ang ilang kahimayaan, ug ang yawa miingon kaniya, “Kining tanan akong ihatag kanimo kon ikaw moluhod ug mosimba kanako.” Unya si Jesus miingon kaniya, “Pahawa, Satanas! Kay nasulat kini, ‘Maoy simbaha ang Ginoo nga imong Dios, ug siya lamang ang alagara.’ ” Unya ang yawa mibiya kaniya ug dihay mga anghel nga miabot ug mialagad kaniya. Ug sa pagkadungog niya nga si Juan gidakop, mipalayo siya ngadto sa Galilea. Mibiya siya sa Nazaret ug mipuyo sa Capernaum sa daplin sa lanaw, sa kayutaan sa Zabulon ug Neftali. Sa ingon natuman ang gisulti pinaagi sa propeta nga si Isaias nga nag-ingon, “Ang yuta sa Zabulon ug yuta sa Neftali, padulong sa dagat, tabok sa Jordan, Galilea sa mga Gentil— ang mga tawo nga nagpuyo taliwala sa kangitngit nakakita ug dakong kahayag, ug kanila nga nagpuyo sa yuta ug sa landong sa kamatayon midan-ag ang kahayag.” Sukad niadtong higayona si Jesus misugod sa pagwali nga nag-ingon, “Paghinulsol kamo kay ang gingharian sa langit duol na.” Samtang naglakaw siya sa daplin sa Lanaw sa Galilea, nakita niya ang duha ka magsoon, si Simon nga ginganlan ug Pedro ug si Andres nga iyang igsoon nga namukot sa lanaw kay mga mananagat man sila. Ug siya miingon kanila, “Sunod kamo kanako ug himoon ko kamong mga mananagat ug tawo.” Dihadiha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug mikuyog sila kaniya. Ug sa nagpadayon siya paglakaw sa unahan, nakita niya ang laing duha pa ka magsoon nga lalaki: si Santiago nga anak ni Zebedeo ug si Juan nga iyang igsoon, diha sila sa ilang sakayan uban kang Zebedeo nga ilang amahan, nag-ayo sa ilang mga pukot, ug gitawag niya sila. Dihadiha gibiyaan nila ang ilang sakayan ug ang ilang amahan ug mikuyog kaniya. Milibot si Jesus sa tibuok Galilea ug nagtudlo sulod sa ilang mga sinagoga ug nagwali sa Maayong Balita mahitungod sa gingharian ug nag-ayo sa tanang balatian ug tanang sakit sa katawhan. Busa ang iyang kabantog mikaylap sa tibuok Siria. Ug gidala nila ngadto kaniya ang tanang masakiton, ang mga gitakboyan sa nagkalainlaing mga sakit ug mga balatian, mga gidemonyohan, mga patulon ug mga paralitiko, ug iyang giayo sila. Ug misunod kaniya ang dagkong panon sa katawhan gikan sa Galilea ug sa Decapolis ug sa Jerusalem ug sa Judea ug gikan sa mga dapit tabok sa Jordan. Sa pagkakita niya sa mga panon sa katawhan, mitungas siya sa bungtod, ug sa nakalingkod na siya, ang iyang mga tinun-an miduol kaniya. Unya misugod siya sa pagtudlo kanila nga nag-ingon: “Bulahan ang mga kabos sa espiritu kay ila ang gingharian sa langit. “Bulahan ang mga masulob-on kay sila lipayon. “Bulahan ang mga maaghop kay maila ang yuta. “Bulahan ang mga gigutom ug giuhaw sa katarong kay sila tagbawon. “Bulahan ang mga maluluy-on kay sila kaluy-an. “Bulahan ang mga putli ug kasingkasing kay makakita sila sa Dios. “Bulahan ang mga naninguha nga adunay pakigdait, kay sila tawgon nga mga anak sa Dios. “Bulahan ang mga gilutos tungod sa pagkamatarong kay ila ang gingharian sa langit. “Bulahan kamo sa diha nga panamastamasan kamo sa mga tawo, lutoson ug butangbutangan sa tanang matang sa kadaotan tungod kanako. Pagmaya ug paglipay kamo kay dako ang inyong ganti didto sa langit, kay sa ingon niini gilutos sa mga tawo ang mga propeta nga nag-una kaninyo. “Kamo mao ang asin sa yuta apan kon ang asin kawad-an sa iyang lami, unsaon pa man sa pagpabalik sa kaparat niini? Kini wala na gayoy kapuslanan ug angay na lang kining isalibay sa gawas aron tunobtunoban sa mga tawo. “Kamo mao ang kahayag sa kalibotan. Ang siyudad nga mahimutang sa ibabaw sa bungtod dili gayod matago. Ang mga tawo dili usab magdagkot ug suga aron ibutang kini sa ilalom sa gantangan kondili sa ibabaw sa tungtonganan ug kini moiwag kanilang tanan nga anaa sa sulod sa balay. Busa pasigaa ang inyong kahayag sa atubangan sa mga tawo aron makita nila ang inyong mga maayong buhat ug dayegon nila ang inyong Amahan nga atua sa langit. “Ayaw kamo paghunahuna nga mianhi ako aron sa pagsalikway sa Balaod o sa mga Propeta. Wala ako moanhi sa pagsalikway kondili sa pagtuman niini. Kay sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, hangtod nga mahanaw ang langit ug ang yuta, wala gayoy bisan usa na lang ka kudlit o usa ka tulbok nga sayloan diha sa Balaod hangtod nga ang tanan matuman. Tungod niini, si bisan kinsa nga maglapas bisan sa labing gamay niining mga sugo ug magtudlo sa mga tawo sa pagbuhat sa ingon, kini siya isipon nga iwit didto sa gingharian sa langit apan si bisan kinsa nga magbuhat ug magtudlo niini, siya isipon nga dako didto sa gingharian sa langit. Kay sultihan ko kamo, kon ang inyong pagkamatarong dili molabaw sa ila sa mga eskriba ug sa mga Pariseo, dili gayod kamo makasulod sa gingharian sa langit. “Kamo nakadungog nga ang mga tawo sa kanhang panahon giingnan, ‘Ayaw pagpatay ug si bisan kinsa nga makapatay mahiagom sa hukom.’ Apan sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga masuko batok sa iyang igsoon, mahiagom sa hukom, ug si bisan kinsa nga moingon, ‘Kuwanggol ka!’ manubag ngadto sa Sanhedrin, ug si bisan kinsa nga moingon, ‘Buang ka!’ mahiagom sa kalayo sa imperno. Busa kon ikaw magdala sa imong halad ngadto sa halaran, ug didto mahinumdom ikaw nga ang imong igsoon may kasuko batok kanimo, biyai ang imong halad sa atubangan sa halaran, unya adtoa una ang imong igsoon ug pakig-uli kaniya, unya balik ug ihalad ang imong halad. Pakighigala dayon sa imong magsusumbong samtang nagkuyog pa kamo sa dalan kay tingali unya ug itugyan ikaw sa imong magsusumbong ngadto sa maghuhukom ug ang maghuhukom magtugyan kanimo ngadto sa bantay ug bilanggoon ikaw. Sa pagkatinuod, sultihan ko ikaw nga dili ka gayod makagula gikan didto hangtod nga mabayran na nimo ang kataposang sensilyo. “Nakadungog kamo sa giingon, ‘Ayaw panapaw.’ Apan sultihan ko kamo nga ang tanan nga motan-aw ug babaye uban ang kaulag, nakapanapaw na kaniya diha sa sulod sa iyang kasingkasing. Busa kon ang imong tuo nga mata mao ang makaingon sa imong pagpakasala, lugita ug isalibay kini kay maayo pa nga mawad-an ikaw ug usa ka bahin sa imong lawas kay sa ibanlod ang tibuok nimong lawas ngadto sa imperno. Ug kon ang imong tuo nga kamot mao ang makaingon sa imong pagpakasala, putla ug isalibay kini kay maayo pa nga mawad-an ikaw ug usa ka bahin sa imong lawas kay sa itambog ang tibuok nimong lawas ngadto sa imperno. “Giingon usab, ‘Si bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa, kinahanglang mohatag ug sulat sa pakigbulag.’ Apan sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa, gawas lamang kon kini nagluib kaniya, nagtukmod kaniya sa pagpanapaw, ug ang mangasawa sa usa ka babayeng binulagan nakapanapaw. “Nakadungog usab kamo nga ang mga tawo sa unang panahon giingnan, ‘Ayaw panumpa ug bakak kondili tumana ang imong gipanumpa ngadto sa Ginoo. Apan sultihan ko kamo, ayaw gayod kamo panumpa, bisan pinaagi sa langit kay kini mao ang trono sa Dios, o bisan pinaagi sa yuta kay kini mao ang tumbanan sa iyang mga tiil, o bisan pinaagi sa Jerusalem kay kini mao ang siyudad sa dakong Hari, o bisan pinaagi sa imong ulo kay dili ikaw makapaputi o makapaitom sa bisan usa ka lugas nga buhok. Himoa nga ang inyong isulti ‘Oo’ Kon ‘Oo’, ‘Dili’ kon ‘Dili’, kay bisan unsa nga kapin niini naggikan sa daotan. “Nakadungog kamo nga kini giingon, ‘Mata bayrag mata ug ngipon bayrag ngipon.’ Apan sultihan ko kamo, ayaw ninyo balosi ang daotan. Apan kon may mosagpa kanimo sa tuo nimong aping, itaon kaniya ang pikas usab, ug kon may buot mokiha kanimo ug moilog sa imong bisti, ihatag pa gayod kaniya ang imong kupo, ug kon may mopugos kanimo sa pagpauban kaniya ug usa ka milya, ubani siya ug duha ka milya. Hatagi ang nagpakilimos kanimo ug ayaw balibari ang buot mohulam kanimo. “Nakadungog kamo nga kini giingon, ‘Higugmaa ang imong silingan ug dumti ang imong kaaway.’ Apan sultihan ko kamo, higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug pag-ampo alang sa mga naglutos kaninyo aron mahimo kamong mga anak sa inyong Amahan nga anaa sa langit, kay siya nagpasubang sa iyang adlaw ngadto sa mga tawong daotan ug sa mga maayo ug nagpadala siya ug ulan ngadto sa mga matarong ug sa mga dili matarong. Kay kon kamo nahigugma sa mga nahigugma kaninyo, unsa may ganti nga madawat ninyo? Dili ba ang mga tigpaningil ug buhis nagbuhat man sa ingon? Ug kon mao ray inyong yukboan ang inyong mga kaigsoonan, unsa may inyong nahimo nga labaw pa kay sa uban? Dili ba ang mga Gentil nagbuhat man sa ingon? Busa kinahanglang magmahingpit kamo ingon nga hingpit ang inyong Amahan nga langitnon. “Pagmatngon kamo nga ang inyong maayong binuhatan dili ninyo himoon atubangan sa mga tawo aron lamang makita nila kini, kay sa ingon niana wala kamoy ganti gikan sa inyong Amahan nga anaa sa langit. “Busa sa dihang maghatag ikaw ug limos, ayaw pagpatingog ug trumpeta sa imong atubangan sama sa gihimo sa mga tigpakaaron-ingnon diha sa mga sinagoga ug diha sa kadalanan aron sila dayegon sa mga tawo. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sila nakadawat na sa ilang ganti. Apan kon maghatag ikaw ug limos, ayaw pahibaloa ang wala nimong kamot sa gibuhat sa tuo nimong kamot aron matago ang imong limos ug ang imong Amahan nga nagtan-aw kanimo sa tago magganti kanimo. “Ug sa dihang mag-ampo kamo, ayaw kamo pagsundog sa mga tigpakaaron-ingnon kay sila nahigugmang mag-ampo nga magtindog sa sulod sa mga sinagoga ug diha sa mga likoanan sa kadalanan aron makita sila sa mga tawo. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sila nakadawat na sa ilang ganti. Apan ikaw, sa dihang mag-ampo ka, sulod sa imong lawak ug takpi ang pultahan ug pag-ampo sa imong Amahan nga anaa sa tago ug ang imong Amahan nga nagtan-aw kanimo sa tago magganti kanimo. “Sa inyong pag-ampo, ayaw paggamit ug daghang mga pulong nga walay kapuslanan, ingon sa gihimo sa mga Gentil kay sila nagdahom nga pamation sila tungod sa daghan nilang mga pulong. Ayaw kamo pagsundog kanila kay ang inyong Amahan nasayod sa inyong mga gikinahanglan sa wala pa kamo mangayo kaniya. Busa pag-ampo kamo sama niini: Amahan namo nga anaa sa langit, balaanon unta ang imong ngalan. Moabot unta ang imong gingharian, matuman unta ang imong kabubut-on dinhi sa yuta maingon sa langit. Ihatag kanamo karon ang pagkaon namo sa matag adlaw ug pasayloa kami sa among mga utang sama nga gipasaylo usab namo ang mga nakautang kanamo, ug ayaw kami itugyan sa pagsulay kondili luwasa kami gikan sa daotan. Kay kon mopasaylo kamo sa mga tawo sa ilang mga kalapasan, pasayloon usab kamo sa inyong langitnong Amahan apan kon dili man kamo mopasaylo sa mga tawo sa ilang mga kalapasan, ang inyong Amahan dili usab mopasaylo sa inyong mga kalapasan. “Ug sa dihang magpuasa kamo, ayaw pagpakita nga nasubo kamo, sama sa mga tigpakaaron-ingnon kay gipasagdan nila nga nagkagidlay ang ilang mga nawong aron ang mga tawo makakita kanila nga nagpuasa. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sila nakadawat na sa ilang ganti. Apan ikaw, sa dihang magpuasa ka, panghiso sa imong ulo ug panghilam-os sa imong nawong aron ang imong pagpuasa dili makita sa mga tawo kondili sa imong Amahan nga anaa sa tago, ug ang imong Amahan nga nagtan-aw kanimo sa tago magganti kanimo. “Ayaw kamo pagtigom ug mga bahandi alang kaninyo dinhi sa yuta diin ang mga mananap ug ang taya mangutkot ug diin ang mga kawatan manglungkab ug mangawat. Apan pagtigom kamo ug mga bahandi alang kaninyo didto sa langit diin walay mga mananap o taya nga mangutkot ug diin walay mga kawatan nga manglungkab ug mangawat. Kay hain gani ang imong bahandi, anaa usab diha ang imong kasingkasing. “Ang mata mao ang suga sa lawas. Busa kon maayo ang imong mata, ang tibuok nimong lawas mapuno sa kahayag; apan kon masakiton ang imong mata, ang tibuok nimong lawas mapuno sa kangitngit. Busa kon ang kahayag nga anaa kanimo kangitngit diay, pagkadako gayod sa maong kangitngit! “Walay tawo nga makaalagad ug duha ka agalon kay mahitabo man nga dumtan niya ang usa ug higugmaon niya ang usa o dapigan niya ang usa ug tamayon niya ang usa. Dili kamo makaalagad sa Dios ug sa mga bahandi. “Busa, sultihan ko kamo, ayaw kabalaka mahitungod sa inyong kinabuhi kon unsay inyong kaonon o unsay inyong imnon, o mahitungod sa inyong lawas kon unsay inyong ibisti. Dili ba ang kinabuhi labaw pa man kay sa pagkaon ug ang lawas labaw pa kay sa bisti? Tan-awa ninyo ang mga langgam sa kalangitan; wala sila magpugas o mag-ani o maghipos ngadto sa mga kamalig apan ang inyong langitnong Amahan nagpakaon kanila. Dili ba labaw pa man kamo ug bili kay kanila? Ug kinsa man kaninyo ang makadugang ug diyotay sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka? Ug nganong mabalaka man kamo mahitungod sa bisti? Palandonga ninyo ang mga lirio sa kaumahan, giunsa nila pagtubo, wala sila maghago o magkalinyas. Apan sultihan ko kamo nga bisan pa si Solomon sa tibuok niyang himaya wala gani makabisti sama sa usa kanila. Ug kon sa ingon gibistihan sa Dios ang mga tanom sa kaumahan nga karon buhi pa apan ugma ilabay na ngadto sa hudno, dili ba labaw pa kamong bistihan niya, O mga tawo nga diyotay ug pagsalig? Busa ayaw na kamo kabalaka nga mag-ingon, ‘Unsay among kaonon?’ o ‘Unsay among imnon?’ o ‘Unsay among ibisti?’ Kay ang mga Gentil nagtinguha niining tanan ug ang inyong langitnong Amahan nasayod nga kamo nagkinahanglan niining tanan. Apan maoy unaha ninyo pagpangita ang gingharian sa Dios ug ang iyang pagkamatarong ug kining tanan idugang kaninyo. “Busa ayaw na kamo kabalaka mahitungod sa ugma, kay ang ugma may kabalaka sa iyang kaugalingon. Igo na alang sa usa ka adlaw ang iyang kaugalingong suliran. “Ayaw kamo panghukom aron dili kamo hukman. Kay ang hukom nga inyong ipakanaog mao usab ang ihukom kaninyo, ug ang takos nga inyong ihatag mao usab ang takos nga inyong madawat. Nganong tan-awon man nimo ang puling nga anaa sa mata sa imong igsoon ug wala hinuon nimo tagda ang troso nga anaa sa kaugalingon nimong mata? O unsaon man nimo pag-ingon sa imong igsoon, ‘Ambi, kuhaon nako ang puling gikan sa imong mata,’ nga anaa may troso sa kaugalingon nimong mata? Tigpakaaron-ingnon! Kuhaa una ang troso gikan sa kaugalingon nimong mata ug unya makakita ka na pag-ayo aron sa pagkuha sa puling gikan sa mata sa imong igsoon. “Ayaw ihatag sa mga iro ang butang nga balaan ug ayaw iitsa ang inyong mga perlas ngadto sa mga baboy kay tingali unya ug ila kining yatakyatakan ug sumbalikon unya nila kamo ug hambaton. “Pangayo ug kamo hatagan, pangita ug kamo makakaplag, panuktok, ug ang pultahan ablihan alang kaninyo. Kay ang tanan nga mangayo makadawat ug ang mangita makakaplag ug alang kaniya nga manuktok ablihan ang pultahan. Kinsa bang tawhana diha kaninyo nga kon ang iyang anak mangayo kaniya ug pan, hatagan hinuon niya ug bato? O kon kini mangayo ug isda, hatagan hinuon niya ug bitin? Busa, kon kamo, bisan sa inyong pagkadaotan, mahibalo man ganing mohatag ug mga maayong gasa ngadto sa inyong mga anak, unsa pa kaha ang inyong Amahan nga anaa sa langit nga mohatag ug mga maayong butang ngadto sa mga nangayo kaniya! Busa bisan unsa nga buot ninyo nga buhaton sa mga tawo kaninyo, buhata ngadto kanila, kay mao kini ang Balaod ug ang mga Propeta. “Sulod kamo agi sa sigpit nga ganghaan kay lapad ang ganghaan ug sayon ang dalan nga padulong sa kalaglagan, ug daghan ang nanulod agi niini. Apan sigpit ang ganghaan ug lisod ang dalan nga padulong sa kinabuhi ug diyotay ra ang mga nakatultol niini. “Pagbantay kamo sa mga mini nga propeta nga moanha kaninyo nga magsul-ob ug bisti sa karnero apan sa sulod sila mga lobo nga manunukob. Maila ninyo sila pinaagi sa ilang mga bunga. Pupoon ba ang paras gikan sa kasampinitan o ang mga igos gikan sa kasagbotan? Busa ang matag kahoy nga maayo mobunga ug mga maayong bunga apan ang walay pulos nga kahoy mobunga ug mga daotang bunga. Ang maayong kahoy dili makabunga ug mga daotang bunga ug usab ang kahoyng walay pulos dili makabunga ug mga maayong bunga. Ang matag kahoy nga wala mamunga ug mga maayong bunga putlon ug itambog ngadto sa kalayo. Sa ingon niana, maila ninyo sila pinaagi sa ilang mga bunga. “Dili ang tanan nga moingon kanako, ‘Ginoo, Ginoo,’ makasulod sa gingharian sa langit, kondili siya nga nagbuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit. Daghan unya ang moingon kanako nianang adlawa, ‘Ginoo, Ginoo, dili ba nga sa imong ngalan nagpropesiya man kami ug sa imong ngalan kami naghingilin sa mga demonyo ug nga sa imong ngalan naghimo sa daghang mga milagro?’ Ug unya sultihan ko sila, ‘Wala gayod ako makaila kaninyo, pahawa gikan kanako, kamong mga tigpamuhat ug daotan.’ “Busa bisan kinsa nga mamati niining akong mga pulong ug magbuhat niini, mahisama sa usa ka tawong maalamon nga nagtukod sa iyang balay ibabaw sa bato. Mibundak ang ulan ug miabot ang mga baha ug mihuros ang mga hangin ug mihapak niadtong balaya apan kadto wala mapukan kay natukod man ibabaw sa bato. Apan si bisan kinsa nga mamati niining akong mga pulong ug dili magbuhat niini, mahisama sa usa ka tawong buangbuang nga nagtukod sa iyang balay ibabaw sa balas. Mibundak ang ulan ug miabot ang mga baha, ug mihuros ang mga hangin ug mihapak niadtong balaya ug kadto napukan ug dako kaayo ang iyang pagkapukan.” Sa dihang nahuman si Jesus pagsulti niining tanan, ang mga panon sa katawhan nahibulong sa iyang pagpanudlo kay nagtudlo man siya kanila ingon nga may kagahom ug dili sama sa ilang mga eskriba. Sa nakalugsong na si Jesus gikan sa bungtod, misunod kaniya ang dagkong mga panon sa katawhan. Ug dihay usa ka sanlahon nga miduol kaniya, ug sa iyang atubangan miluhod nga nag-ingon, “Ginoo, kon buot nimo, makahinlo ikaw kanako.” Gituyhad ni Jesus ang iyang kamot ug gitapin-an niya kini ug giingnan, “Buot ako, mahinlo ikaw.” Ug dihadiha nahinloan siya sa iyang sanla. Unya si Jesus miingon kaniya, “Bantayi nga walay si bisan kinsa nga imong suginlan, ug lakaw ug pagpatan-aw sa pari ug himoa ang halad nga gisugo ni Moises ingon nga pagpamatuod ngadto sa katawhan.” Sa pag-abot ni Jesus sa Capernaum, gitagbo siya sa usa ka kapitan sa kasundalohan ug nangamuyo kini kaniya nga nag-ingon, “Ginoo, atua sa balay ang akong sulugoon nga dili na makalihok, naghigda nga nag-antos sa hilabihan gayod.” Si Jesus miingon kaniya, “Adtoon ug ayohon nako siya.” Apan mitubag kaniya ang kapitan nga nag-ingon, “Ginoo, dili ako takos sa pagpadayon kanimo ilalom sa akong atop apan isulti lamang ang pulong ug mamaayo ang akong sulugoon. Kay ako usa ka tawo nga ilalom sa pagbuot sa uban, may mga sundalo nga ilalom sa akong pagmando ug sa dihang moingon ako sa usa, ‘Lakaw ngadto,’ siya moadto, ug sa lain, ‘Duol ngari,’ siya moduol ug sa akong ulipon, ‘Buhata kini,’ ug siya mobuhat niini.” Sa pagkadungog ni Jesus kaniya, siya nahibulong ug miingon kanila nga nanguyog kaniya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga bisan sa Israel wala akoy nakitang pagsalig nga sama niini. Ug sultihan ko kamo nga daghan unya ang mangabot gikan sa silangan ug sa kasadpan ug manambong sa kan-anan uban kang Abraham, Isaac ug Jacob didto sa gingharian sa langit, apan ang mga anak sa gingharian abogon ngadto sa kangitngit didto sa gawas. Didto ang mga tawo manghilak ug magkagot ang ilang mga ngipon.” Ug si Jesus miingon sa kapitan, “Lakaw, mahimo kini alang kanimo sumala sa imong pagsalig.” Ug niadtong tungora naayo ang sulugoon. Sa pagsulod ni Jesus sa balay ni Pedro, nakita niya ang ugangang babaye niini nga naghigda ug gihilantan ug gihikap niya ang kamot niini ug kini gihuwasan sa hilanat ug mibangon ug mialagad kaniya. Ug sa pagkakilomkilom na, ilang gidala ngadto kaniya ang daghang mga gidemonyohan, ug iyang gihinginlan ang mga espiritu pinaagi sa usa ka pulong ug iyang giayo ang tanang mga masakiton. Kini maoy pagtuman sa gisulti pinaagi sa propeta nga si Isaias, “Gikuha niya ang atong mga kaluyahon ug gipas-an ang atong mga sakit.” Sa pagkakita ni Jesus sa mga dagkong panon sa katawhan nga naglibot kaniya, siya misugo sa pagtabok ngadto sa pikas daplin. Dihay usa ka eskriba nga miduol ug miingon kaniya, “Magtutudlo, mosunod ako kanimo bisan asa ikaw moadto.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Ang mga milo adunay kalubloban ug ang mga langgam sa kalangitan adunay kabatogan apan ang Anak sa Tawo walay dapit nga kapahulayan sa iyang ulo.” May lain pa sa iyang mga tinun-an nga miingon kaniya, “Ginoo, tugoti una ako sa pag-adto ug paglubong sa akong amahan.” Apan si Jesus miingon kaniya, “Sunod kanako ug pasagdi ang mga patay nga maoy maglubong sa ilang mga minatay.” Ug sa pagsakay niya sa sakayan, ang iyang mga tinun-an misunod kaniya. Didto, mihuros sa lanaw ang usa ka kusog nga unos nga tungod niana ang sakayan natabonan sa mga balod apan siya natulog. Ug giduol nila siya ug gipukaw nga nag-ingon, “Ginoo, tabang! Mangamatay na kita.” Siya miingon kanila, “Nganong nangalisang man kamo, O mga tawong gamay ug pagsalig?” Unya mibangon siya ug iyang gibadlong ang mga hangin ug ang lanaw ug dihay dakong kalinaw. Ang mga tawo nahibulong nga nag-ingon, “Unsa bang pagkatawhana kini, nga bisan pa ang mga hangin ug ang lanaw motuman man kaniya?” Unya sa pag-abot niya sa pikas nga daplin, dapit sa yuta sa mga Gadaranhon, gisugat siya sa duha ka gidemonyohan nga nanggula gikan sa mga lubong ug hilabihan sila ka bangis nga tungod niana walay si bisan kinsa nga makaagi niadtong dalana. Ug misinggit sila nga nag-ingon, “Unsay imong tuyo kanamo, Anak sa Dios? Mianhi ba ikaw aron sa pagsakit kanamo sa dili pa ang panahon?” Ug sa dili kaayo layo gikan kanila, didtoy usa ka panon sa daghang mga baboy nga nangaonkaon. Ug nagpakiluoy kaniya ang mga demonyo nga nag-ingon, “Kon imo kaming pagulaon, pasudla kami nianang panon sa mga baboy.” Ug siya miingon kanila, “Pangadto kamo.” Busa nanggula sila ug miadto sulod sa mga baboy ug unya ang tibuok panon sa mga baboy mihaguros pagdulhog sa pangpang ngadto sa lanaw ug sila nangamatay didto sa tubig. Ang mga nagbantay sa mga baboy nanagan ug sa pag-abot nila sa lungsod ilang gisugilon ang tanan lakip ang nahitabo sa mga gidemonyohan. Ug didto ang tibuok lungsod migula aron sa pagsugat kang Jesus, ug sa ilang pagkakita kaniya, gihangyo nila siya sa pagpahawa sa ilang kayutaan. Unya sakay sa sakayan, siya mitabok ug miabot sa iyang kaugalingong lungsod. Ug didto ilang gidala kaniya ang usa ka paralitiko nga naghigda sa iyang higdaanan. Ug sa pagkakita ni Jesus sa ilang pagsalig, siya miingon sa paralitiko, “Anak, ayaw kaguol, ang imong mga sala gipasaylo na.” Unya, dihay mga eskriba nga nag-ingon sa ilang kaugalingon, “Nagpasipala kining tawhana.” Apan si Jesus nga nasayod sa ilang mga hunahuna, miingon kanila, “Nganong naghunahuna man kamo ug daotan diha sa inyong mga kasingkasing? Kay hain bay sayon, ang pag-ingon, ‘Ang imong mga sala gipasaylo na,’ o ang pag-ingon, ‘Bangon ug lakaw’? Apan aron kamo masayod nga ang Anak sa Tawo may kagahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo ug mga sala,” niini miingon siya sa paralitiko, “Bangon, dad-a ang imong gihigdaan ug pauli.” Ug siya mibangon ug mipauli sa iyang balay. Sa pagkakita niini sa mga panon sa katawhan, sila nangahadlok ug nagdayeg sa Dios nga naghatag sa maong kagahom ngadto sa mga tawo. Sa pagbiya ni Jesus gikan didto, nakita niya ang usa ka tawo nga ginganlag Mateo nga naglingkod didto sa sulod sa balay buhisanan ug siya miingon kaniya, “Sunod kanako.” Ug siya mitindog ug misunod kaniya. Ug mao kadto nga sa nagtambong si Jesus sa kan-anan didto sa balay, nangabot ang daghang mga tigpaningil ug buhis ug mga makasasala ug nangaon sila uban kang Jesus ug sa iyang mga tinun-an. Sa pagkakita sa mga Pariseo niini, miingon sila sa iyang mga tinun-an, “Nganong nagkaon man ang inyong Magtutudlo uban sa mga tigpaningil ug buhis ug sa mga makasasala?” Apan sa pagkadungog ni Jesus niini siya miingon, “Ang mga maayo ug lawas wala magkinahanglan ug mananambal kondili ang mga masakiton. Lakaw ug tun-i ninyo ang kahulogan niini, ‘Kaluoy ang gitinguha nako, dili ang halad’ kay ako mianhi dili sa pagtawag sa mga matarong, kondili sa mga makasasala.” Unya ang mga tinun-an ni Juan miduol ug miingon kang Jesus, “Ngano ba nga kami ug ang mga Pariseo nagpuasa, apan ang imong mga tinun-an wala?” Ug si Jesus miingon kanila, “Mahimo ba diayng magsubo ang mga dinapit sa kasal samtang ang nabana anaa pa uban kanila? Apan ang mga adlaw moabot nga ang nabana kuhaon na gikan kanila ug unya magpuasa na sila. Walay tawo nga magtapak ug bag-ong panapton diha sa daan nga sinina kay ang itapak mobitas sa sinina, ug unya mahimo na hinuon ang labi pa ka dakong gisi. Ang bag-ong bino dili usab isulod sa mga daang sudlanan nga panit kay kon mao kini, ang mga sudlanan mabuslot, ang bino mobuhagay, ug ang mga sudlanan madaot apan ang bag-ong bino anha isulod sa mga bag-ong sudlanan nga panit ug ang duha dili madaot.” Samtang nagsulti si Jesus niini ngadto kanila, miabot ang usa ka pangulo, ug sa iyang atubangan miluhod kini nga nag-ingon, “Ang akong anak nga babaye karon pa gayod mamatay apan adtoa ug itapion ang imong kamot kaniya ug mabuhi siya.” Ug si Jesus mitindog ug mikuyog kaniya uban ang iyang mga tinun-an. Ug didtoy usa ka babaye nga nag-antos sa walay undang nga pagdugo sulod na sa napulo ug duha ka tuig, miadto sa iyang luyo ug mihikap sa sidsid sa iyang bisti kay siya nag-ingon sa iyang kaugalingon, “Kon makahikap lang ako sa iyang bisti, mamaayo gayod ako.” Si Jesus miliso ug sa iyang pagkakita kaniya, miingon, “Paglipay anak, ang imong pagsalig nakaayo kanimo.” Ug dihadiha ang babaye naayo. Sa pag-abot ni Jesus sa balay sa pangulo, nakita niya ang mga tigtukar sa plawta ug ang pundok sa mga tawo nga nagkaguliyang. Siya miingon, “Pahawa kamo, kay ang dalagita wala mamatay kondili natulog lamang.” Ug ilang gikataw-an siya. Apan sa dihang napagula na ang mga tawo, siya misulod ug ang dalagita iyang gigunitan sa kamot ug kini mibangon. Ug ang balita mahitungod niini mikaylap sa tibuok kayutaan niadtong dapita. Sa pagbiya ni Jesus gikan didto, dihay misunod kaniya nga duha ka buta nga naninggit ug nag-ingon, “Kaluy-i intawon kami, Anak ni David.” Sa pagsulod niya sa balay, ang mga buta miduol kaniya ug si Jesus miingon kanila, “Nagtuo ba kamo nga makahimo ako pagbuhat niini?” Ug sila miingon kaniya, “Oo, Ginoo.” Unya gihikap niya ang ilang mga mata ug miingon, “Sumala sa inyong pagtuo kini mahimo alang kaninyo.” Ug nabuka ang ilang mga mata. Ug sa hugot gayod si Jesus mipasidaan kanila nga nag-ingon, “Tan-awa nga walay si bisan kinsa nga mahibalo niini.” Apan nanglakaw sila ug gipanugilon nila siya didto sa tibuok dapit. Samtang nanggula sila, dihay gidala ngadto kaniya nga usa ka tawong amang nga gidemonyohan. Ug sa napagula na ang demonyo, ang amang misulti ug ang mga panon sa katawhan nahibulong nga nag-ingon, “Wala pa gayoy nakita nga sama niini dinhi sa Israel.” Apan ang mga Pariseo miingon, “Siya nagpagula sa mga demonyo pinaagi sa pangulo sa mga demonyo.” Ug si Jesus milibot sa tanang mga lungsod ug mga balangay, nagtudlo sulod sa ilang mga sinagoga ug nagwali sa Maayong Balita mahitungod sa gingharian ug nag-ayo sa tanang mga sakit ug balatian. Sa nakita niya ang panon sa katawhan, naluoy siya kanila kay sila nangalibog ug makaluluoy sama sa mga karnero nga walay tigbantay. Unya miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Daghan ang anihonon, apan diyotay ra ang mga mamumuo. Busa pag-ampo kamo sa Ginoo sa anihonon nga magpadala unta siya ug mga mamumuo ngadto sa iyang anihon.” Unya gipaduol ni Jesus kaniya ang iyang napulo ug duha ka tinun-an ug gihatagan niya sila ug kagahom sa pagpagula sa mga hugaw nga espiritu ug sa pag-ayo sa tanang sakit ug sa tanang balatian. Ang mga ngalan sa napulo ug duha ka apostoles mao kini: una, si Simon nga ginganlan ug Pedro ug si Andres nga iyang igsoon, si Santiago ug ang iyang igsoon nga si Juan nga mga anak ni Zebedeo, si Felipe ug si Bartolome, si Tomas ug si Mateo nga tigpaningil ug buhis, si Santiago nga anak ni Alfeo ug si Tadeo, si Simon nga Cananeo ug si Judas Iscariote nga nagbudhi kang Jesus. Unya kining napulo ug duha gipalakaw ni Jesus human sila matugon niya nga nag-ingon, “Ayaw kamo pag-adto sa dapit sa mga Gentil ug ayaw kamo pagsulod sa mga lungsod sa Samaria apan pangadto hinuon kamo sa mga nawala nga karnero sa banay ni Israel. Ug samtang manglakaw kamo, pagwali kamo nga mag-ingon, ‘Ang gingharian sa langit nagkaduol na.’ Ayoha ninyo ang mga masakiton, banhawa ang mga patay, hinloi ang mga sanlahon, pagulaa ang mga demonyo. Nakadawat kamo nga walay bayad, panghatag nga walay bayad. Ayaw kamo pagdala ug bulawan o plata o bronsi diha sa inyong mga bakos, walay bag alang sa inyong panaw o ilisan nga kamisola o mga sandalyas o sungkod, kay ang mamumuo takos sa iyang pagkaon. Sa bisan unsang lungsod o balangay nga inyong adtoan, tan-awa kon kinsa ang takos, ug puyo kamo didto sa iyang balay hangtod sa inyong pagbiya. Ug sa dihang mosulod kamo sa balay, pangatahoran kamo. Kon ang balay takos niini, ipadangat ang inyong kalinaw niini, ug kon dili kini takos, bakwia ninyo ang maong kalinaw. Kon kamo dili dawaton ni bisan kinsa ug dili pamation ang inyong mga pulong, itaktak ang mga abog gikan sa inyong mga tiil sa pagbiya ninyo sa maong balay o lungsod. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sa adlaw sa paghukom arang-arang pa unya alang sa yuta sa Sodoma ug sa Gomora kay sa maong lungsod. “Tan-awa, ako nagpadala kaninyo ingon nga daw mga karnero taliwala sa mga lobo, busa pagmaalamon kamo sama sa mga bitin ug lumo sama sa mga salampati. Pagbantay kamo sa mga tawo kay itugyan kamo nila ngadto sa mga hukmanan, ug bunalan sa sulod sa ilang mga sinagoga, ug tungod kanako dad-on kamo ngadto sa atubangan sa mga pangulo ug sa mga hari aron kamo mosaksi ngadto kanila ug sa mga Gentil. Ug sa diha nga itugyan na kamo nila, ayaw kamo kabalaka kon unsaon ninyo pagsulti o unsay inyong isulti, kay unsay inyong isulti ihatag kaninyo nianang taknaa, kay dili man kamo ang magsulti kondili ang Espiritu sa inyong Amahan mao ang magsulti pinaagi kaninyo. Ang igsoon magtugyan sa iyang igsoon ngadto sa kamatayon ug ang amahan sa iyang anak ug ang mga anak mosukol sa ilang mga ginikanan ug ipapatay sila. Dumtan kamo sa tanang tawo tungod sa akong ngalan. Apan ang molahutay hangtod sa kataposan maluwas. Sa diha nga lutoson kamo nila didto sa usa ka lungsod, pangagiw kamo ngadto sa sunod kay sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga sa dili pa gani ninyo mahurot paglibot ang tanang kalungsoran sa Israel, ang Anak sa Tawo moabot na. “Ang tinun-an dili labaw sa iyang magtutudlo o ang ulipon labaw sa iyang agalon. Igo na alang sa tinun-an nga mahisama sa iyang magtutudlo ug sa ulipon nga mahisama sa iyang agalon. Kon ang pangulo sa panimalay ilang ginganlan ug Beelzebul, unsa pa kaha ka ngil-ad sa ilang ingalan sa mga sakop sa iyang panimalay! “Busa ayaw kamo kahadlok kanila kay walay nalilong nga dili mapadayag o tinagoan nga dili mabutyag. Ang gisulti nako kaninyo diha sa ngitngit, isulti ninyo kini diha sa hayag ug ang inyong nadungog nga gihunghong kaninyo, isinggit ninyo ibabaw sa mga atop. Ayaw ninyo kahadloki kadtong mopatay sa lawas apan dili makahimo pagpatay sa kalag apan kahadloki hinuon ninyo ang makahimo paglaglag sa kalag ug lawas didto sa imperno. Dili ba ang duha ka sayaw gibaligya ug duha ka sensilyo. Ug walay bisan usa kanila nga mahulog sa yuta nga dili mahibaloan sa inyong Amahan. Bisan gani ang mga buhok sa inyong ulo giihap ang tanan. Busa ayaw kamo kahadlok, kamo labaw pa ug bili kay sa daghang mga langgam. Busa bisan kinsa kadtong moila kanako sa atubangan sa mga tawo, ilhon usab nako sa atubangan sa akong Amahan nga anaa sa langit, apan bisan kinsa kadtong molimod kanako sa atubangan sa mga tawo, ilimod usab nako atubangan sa akong Amahan nga anaa sa langit. “Ayaw kamo pagdahom nga mianhi ako aron sa pagdala ug kalinaw dinhi sa kalibotan, wala ako moanhi aron sa pagdala ug kalinaw kondili espada. Kay mianhi ako aron ang tawo makigbingkil batok sa iyang amahan ug ang anak nga babaye batok sa iyang inahan ug ang umagad nga babaye batok sa iyang ugangang babaye, ug ang mga kaaway sa tawo anaa ra sa sulod sa iyang kaugalingong panimalay. Ang nahigugma sa iyang amahan o inahan labaw kanako, dili takos kanako, ug ang nahigugma sa iyang anak nga lalaki o anak nga babaye labaw kanako, dili takos kanako, ug ang wala magpas-an sa iyang krus ug wala magsunod kanako, dili takos kanako. Ang mangita sa iyang kinabuhi mawad-an niini, apan ang mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako, makakaplag hinuon niini. “Ang nagdawat kaninyo nagdawat kanako ug ang nagdawat kanako nagdawat sa nagpadala kanako. Ang nagdawat sa propeta tungod kay siya usa ka propeta, modawat ug ganti nga alang sa usa ka propeta ug ang nagdawat sa tawong matarong tungod kay siya usa ka tawong matarong, modawat ug ganti nga alang sa usa ka tawong matarong. Ug si bisan kinsa nga mohatag ug bisan usa na lang ka baso nga bugnawng tubig aron ipainom sa usa niining ubos nakong mga tinun-an tungod kay siya usa ka tinun-an, sa pagkatinuod sultihan ko kamo, dili gayod siya kawad-an sa iyang ganti.” Ug mao kadto nga sa pagkahuman ni Jesus ug pahimangno sa iyang napulo ug duha ka tinun-an, mibiya siya didto aron sa pagpanudlo ug pagwali didto sa ilang mga lungsod. Sa pagkadungog ni Juan didto sa bilanggoan mahitungod sa mga nabuhat ni Cristo, gipaadtoan niya kini sa iyang mga tinun-an aron sa pag-ingon kaniya, “Ikaw ba kadtong moanhi, o magpaabot pa ba kami ug lain?” Mitubag si Jesus kanila nga nag-ingon, “Adtoa ug suginli ninyo si Juan sa inyong nadungog ug nakita: ang mga buta makakita na ug ang mga bakol makalakaw na ug ang mga sanlahon nahinloan ug ang mga bungol makabati na ug ang mga patay gipamanhaw ug ang mga kabos giwalihan sa Maayong Balita. Ug bulahan siya nga dili mapandol dinhi kanako.” Unya sa ilang pagpanglakaw, si Jesus misugod sa pagsulti ngadto sa mga panon sa katawhan mahitungod kang Juan, “Unsa bay inyong giadto aron tan-awon didto sa kamingawan? Ang usa ba ka bugang nga gikusokuso sa hangin? Nganong miadto man kamo didto? Aron ba sa pagtan-aw sa usa ka tawo nga nagsul-ob ug luho nga mga bisti? Tan-awa, ang nagsul-ob ug luho nga mga bisti anaa sa mga balay sa mga hari. Apan ngano man gayod nga miadto kamo? Aron ba sa pagtan-aw sa usa ka propeta? Oo, sultihan ko kamo, ug labaw pa gani sa propeta. Kay kini siya mao man ang gihisgotan sa nasulat, ‘Tan-awa, ako magpadala sa akong mensahero una kanimo, siya mao ang mag-andam sa imong dalan una kanimo.’ Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sa tanang gipanganak, wala pay miabot nga labaw kang Juan nga Tigbautismo, apan siya nga labing gamay diha sa gingharian sa langit labaw pa kay kaniya. Sukad sa mga adlaw ni Juan nga Tigbautismo hangtod karon, ang gingharian sa langit nahiagom sa kapintas ug ang mga mapintas milugos sa pag-angkon niini. Kay ang tanang mga Propeta ug ang Balaod nagpropesiya hangtod kang Juan ug kon buot kamong modawat niini, siya mao si Elias nga moabot. Ang may mga igdulungog kinahanglang magpatalinghog. “Apan sa unsa ko ba itandi kining kaliwatana? Kini sama sa mga bata nga naglingkod sa mga merkado ug nagsinggit ngadto sa ilang mga kauban sa dula, nga nag-ingon, ‘Gitukaran kamo namo ug plawta apan wala kamo mosayaw; nagbangutan kami, apan wala kamo magsubo.’ Kay si Juan mianhi nga wala magkaon o mag-inom, apan sila nag-ingon, ‘Kana siya gidemonyohan!’ Ang Anak sa Tawo mianhi nga nagkaon ug nag-inom, apan sila nag-ingon, ‘Tan-awa, usa ka tawong dakog kaon, palainom ug higala sa mga tigpaningil ug buhis ug sa mga makasasala!’ Apan ang kaalam giila nga matarong pinaagi sa mga buhat niini.” Unya misugod siya sa pagsaway sa mga lungsod diin nahimo ang kadaghanan sa iyang mga milagro, tungod kay sila wala man maghinulsol. “Alaot ikaw, Corazin! Alaot ikaw, Betsaida! Kay kon ang mga milagro nga nahimo diha kaninyo didto pa himoa sa Tiro ug sa Sidon, dugay ra unta silang naghinulsol nga magsul-ob ug sako ug maglubog sa abo. Apan sultihan ko kamo nga sa adlaw sa paghukom, arang-arang pa unya alang sa Tiro ug sa Sidon kay kaninyo. Ug ikaw Capernaum, ituboy ka ba diay ngadto sa kalangitan? Itambog ka hinuon ngadto sa Hades. Kay kon ang mga milagro nga gihimo diha kanimo didto pa himoa sa Sodoma, milungtad unta kini hangtod karon. Apan sultihan ko kamo nga sa adlaw sa paghukom arang-arang pa unya alang sa yuta sa Sodoma kay kanimo.” Ug sa maong panahon si Jesus miingon, “Nagpasalamat ako kanimo, Amahan, Ginoo sa langit ug sa yuta, nga kining mga butanga gililong nimo sa mga maalamon ug sa mga hait ug salabotan ug gipadayag hinuon nimo ngadto sa mga kabataan. Oo, Amahan, kay kini mao man ang imong gikahimut-an. Ang tanang mga butang gitugyan kanako sa akong Amahan ug walay nakaila sa hingpit kinsa ang Anak gawas sa Amahan ug walay nakaila sa hingpit kinsa ang Amahan gawas sa Anak ug kang bisan kinsa nga buot sa Anak nga padaygan sa Amahan. Duol kanako, kamong tanan nga nagbudlay ug nabug-atan ug papahulayon ko kamo. Pas-ana ninyo ang akong yugo ug pagtuon kamo gikan kanako kay ako maaghop ug mapaubsanon sa kasingkasing ug makakaplag kamo ug pahulay alang sa inyong mga kalag. Kay sayon ang akong yugo ug gaan ang akong palas-anon.” Niadtong panahona, sa adlawng igpapahulay si Jesus miagi sa kaumahan ug ang iyang mga tinun-an gipanggutom ug sila misugod sa pagpangutlo ug mga uhay ug nangaon. Apan ang mga Pariseo nga nakakita niini miingon kaniya, “Tan-awa, ang imong mga tinun-an nagbuhat sa supak sa Balaod sa adlaw nga igpapahulay.” Siya miingon kanila, “Wala ba kamo makabasa mahitungod sa gibuhat ni David, sa dihang gigutom siya ug ang iyang mga kauban? Misulod siya sa balay sa Dios ug mikaon sa mga pan nga gihalad diha sa halaran bisan supak sa balaod ang pagkaon niya niini ug sa iyang mga kauban kay kini alang man lamang sa mga pari. O wala ba ninyo mabasa sa Balaod nga sa adlawng igpapahulay ang mga pari sulod sa Templo nagpasipala man sa adlaw nga igpapahulay apan wala sila pakasad-a niini? Apan sultihan ko kamo, nga aniay usa nga labaw pa kay sa Templo. Ug kon nakasabot pa unta kamo sa kahulogan niini, ‘Kaluoy ang akong gitinguha, dili ang halad,’ dili unta ninyo pakasad-on ang mga walay sala. Kay ang Anak sa Tawo agalon bisan pa sa adlaw nga igpapahulay.” Mibiya si Jesus didto ug misulod sa ilang sinagoga. Unya, didtoy usa ka tawo nga may kamot nga mikuyos. Ug aron may ikasumbong sila batok kang Jesus, nangutana sila kaniya, “Uyon ba sa Balaod ang pagpang-ayo ug mga sakit panahon sa adlaw nga igpapahulay?” Siya miingon kanila, “Kinsa bang tawhana kaninyo nga may usa ka karnero nga kon mahulog kini sa lungag sa adlaw nga igpapahulay dili magkuha niini gikan sa lungag? Dako pa kaayo ug bili ang tawo kay sa karnero! Busa, uyon sa Balaod ang pagbuhat ug maayo sa adlaw nga igpapahulay.” Unya si Jesus miingon sa tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Ug gituy-od niya ang iyang kamot ug naulian kini, maayo na sama sa usa. Apan ang mga Pariseo nanggula ug nagsabot batok kang Jesus kon unsaon nila sa paglaglag kaniya. Si Jesus nga nasayod niini, mipalayo gikan didto. Ug daghan ang mikuyog kaniya ug iyang giayo silang tanan ug iyang gibaoran sila nga dili nila siya ipanugilon. Kini aron matuman ang gisulti pinaagi sa propeta nga si Isaias, “Tan-awa, ang akong sulugoon nga akong pinili, ang akong pinalangga nga nakapahimuot sa akong kalag. Ibutang nako ang akong Espiritu diha kaniya ug siya magsangyaw sa hustisya ngadto sa mga Gentil. Dili siya makiglalis o mosinggit, ug walay makadungog sa iyang tingog diha sa kadalanan. Dili siya mobali sa bagakay nga nasiak o mopalong sa pabilo nga nagbaga na lang hangtod nga mapatigbabaw na niya ang hustisya. ug sa iyang ngalan molaom ang mga Gentil.” Unya dihay usa ka tawo nga buta ug amang nga gidemonyohan nga gidala ngadto kang Jesus ug kini iyang giayo ug unya ang tawo makasulti ug makakita na. Ug nahibulong ang tanang mga tawo ug miingon, “Mao na ba kaha kini ang Anak ni David?” Apan ang mga Pariseo nga nakadungog niini miingon, “Kining tawhana nagpagula sa mga demonyo pinaagi ra usab kang Beelzebul, ang pangulo sa mga demonyo.” Apan si Jesus nga nasayod sa ilang mga hunahuna miingon kanila, “Ang matag gingharian nga mabahin batok sa iyang kaugalingon mapukan, ug ang matag siyudad o balay nga mabahin batok sa iyang kaugalingon dili motunhay. Ug kon si Satanas magpagula kang Satanas, nabahin diay siya batok sa iyang kaugalingon, busa unsaon man sa pagtunhay sa iyang gingharian? Ug kon pinaagi kang Beelzebul gihinginlan nako ang mga demonyo, pinaagi kang kinsa ba diay ang inyong mga anak naghingilin kanila? Busa sila mao ang maghukom kaninyo. Apan kon pinaagi sa Espiritu sa Dios ako nagpagula sa mga demonyo, ang gingharian sa Dios miabot na diha kaninyo. O unsaon man sa usa ka tawo pagsulod sa balay sa tawong kusgan ug pagsakmit sa kabtangan niini, kon dili una niya gaposon ang tawong kusgan? Ug unya makahimo na siya sa pagpanguha gikan sa balay niini. Ang dili dapig kanako, batok kanako ug ang wala magtigom uban kanako, nagpatibulaag. Busa sultihan ko kamo nga ang tanang sala ug pagpasipala sa tawo mapasaylo, apan ang pagpasipala batok sa Espiritu dili gayod mapasaylo. Ug bisan kinsa nga magsulti batok sa Anak sa Tawo, mapasaylo apan bisan kinsa nga magsulti batok sa Espiritu Santo dili gayod pasayloon, bisan niining panahona karon o sa umaabot nga panahon. “Mahimong himoon ninyong maayo ang kahoy, ug maayo ang bunga niini, o himoon ba ninyong walay pulos ang kahoy ug mawalay pulos ang bunga niini, kay ang kahoy maila pinaagi sa bunga niini. Kamong mga kaliwat sa bitin! Unsaon man ninyo pagsultig maayo nga mga daotan man kamo? Kay gikan sa kapuno sa kasingkasing mosulti ang baba. Ang maayong tawo magpagula ug maayo gikan sa iyang maayong bahandi apan ang daotang tawo magpagula ug daotan gikan sa iyang daotang bahandi. Sultihan ko kamo, nga sa adlaw sa paghukom ang mga tawo maghatag unya ug husay alang sa matag pulong nga walay pulos nga ilang gilitok, kay pinasikad sa imong mga pulong ikaw ilhong matarong ug pinasikad sa imong mga pulong ikaw hukman sa silot.” Unya dihay mga eskriba ug mga Pariseo nga miingon kaniya, “Magtutudlo, buot unta kaming motan-aw ug ilhanan gikan kanimo.” Apan kanila mitubag siya nga nag-ingon, “Ang usa ka daotan ug maluibon nga kaliwatan mangita ug ilhanan apan walay laing ilhanan nga ihatag niini gawas lamang sa ilhanan ni Jonas nga propeta. Kay sama nga si Jonas didto sa tiyan sa dakong isda sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii, ang Anak sa Tawo usab adto sa kahiladman sa yuta sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. Ang mga tawo sa Ninibe mobangon ra unya sa adlaw sa paghukom uban niining maong katawhan ug maghukom niini sa silot kay ang taga-Ninibe naghinulsol tungod sa pagwali ni Jonas, ug tan-awa, dinhi karon aniay labaw pa kang Jonas. Ang rayna sa Habagatan mobangon ra unya sa adlaw sa paghukom uban niining maong katawhan ug maghukom niini sa silot, kay siya mianhi gikan sa kinatumyan sa yuta aron sa pagpamati sa kaalam ni Solomon, ug tan-awa, dinhi karon aniay labaw pa kang Solomon. “Sa diha nga ang hugaw nga espiritu mogula gikan sa tawo, kini mosuroy latas sa mga uga nga dapit aron pagpangita ug kapahulayan apan dili siya makakaplag. Unya moingon siya, ‘Mobalik hinuon ako sa akong balay diin ako gikan.’ Ug sa pag-abot niya, iyang makita kini nga wala puy-i, sinilhigan na ug maayong pagkahimutang. Unya molakaw siya ug magkuha ug laing pito ka espiritu nga labaw pa ka daotan kay kaniya ug sila mosulod ug mopuyo niini. Ug ang ulahing kahimtang niadtong tawhana labaw pa ka ngil-ad kay sa sinugdan. Busa mao usab kana ang mahitabo niining daotan nga kaliwatan.” Samtang nagsulti pa siya sa katawhan, ang iyang inahan ug ang iyang mga igsoong lalaki nagtindog didto sa gawas, buot makigsulti kaniya. [ Dihay misugilon kaniya, “Ang imong inahan ug ang imong mga igsoong lalaki nagtindog didto sa gawas ug buot makigsulti kanimo”] Apan siya mitubag ngadto sa tawo nga misugilon kaniya, “Kinsa ba ang akong inahan, ug kinsa ba ang akong mga igsoong lalaki?” Ug gituy-od niya ang iyang kamot ngadto sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Tan-awa, sila mao ang akong inahan ug ang akong mga igsoon! Kay si bisan kinsa nga nagbuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit, mao ang akong igsoong lalaki ug akong igsoong babaye ug akong inahan.” Sa mao gihapon nga adlaw, si Jesus nanaog sa balay ug milingkod sa daplin sa lanaw. Ug midugok kaniya ang dagkong mga panon sa katawhan busa misakay siya sa usa ka sakayan ug milingkod didto ug ang tibuok panon sa katawhan nagtindog sa baybayon. Ug daghan ang gisulti niya kanila pinaagi ug mga sambingay nga nag-ingon, “Usa ka magpupugas miadto aron sa pagsabod ug binhi. Ug sa iyang pagsabod may mga binhi nga nahulog sa daplin sa dalan ug ang mga langgam midugok ug mituka sa binhi. Ang ubang mga binhi nahulog sa kabatoan diin dili daghan ang yuta ug kini miturok dayon tungod kay kini wala may giladmon diha sa yuta. Apan sa pagsubang sa adlaw, kini nalawos ug kay wala may gamot, kini nalaya. Ang ubang mga binhi diha nahulog sa kasampinitan, ug ang mga sampinit mitubo ug miluok niini. Apan ang ubang mga binhi nahulog sa maayong yuta ug kini namunga, may namunga ug tagsa ka gatos ka pilo, ang uban 60 ug ang uban 30. Ang may igdulungog kinahanglang magpatalinghog.” Unya miduol ang mga tinun-an ug miingon kaniya, “Nganong pinaagi man sa mga sambingay ang imong pagsulti kanila?” Mitubag siya nga nag-ingon, “Tungod kay kaninyo gitugot ang pagkahibalo sa mga tinago sa gingharian sa langit apan kanila wala kini itugot. Kay siya nga adunay iya, hatagan pa gayod ug magmadagayaon siya, apan siya nga walay iya, bisan ang anaa kaniya kuhaon pa gayod. Tungod niini nagsulti ako kanila pinaagi ug mga sambingay kay sa ilang pagtan-aw sila dili makakita, ug sa ilang pagpaminaw sila dili makabati o makasabot. Diha kanila natuman ang propesiya ni Isaias nga nag-ingon, ‘Sa pagpaminaw makabati kamo apan dili makasabot, sa pagtan-aw makasud-ong kamo apan dili gayod makakita. Kay ang kasingkasing niining mga tawhana gikubalan ug ang ilang mga dalunggan gilisdan sa pagpaminaw, ug ang ilang mga mata gipiyong nila kay tingali unya hinuon ug makakita sila pinaagi sa ilang mga mata ug makabati pinaagi sa ilang mga dalunggan ug makasabot pinaagi sa ilang kasingkasing, ug mamalik sila kanako aron ayohon nako sila!’ Apan bulahan gayod ang inyong mga mata kay makakita man ug ang inyong mga dalunggan kay makabati man. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga daghan ang mga propeta ug mga tawong matarong nga nangandoy sa pagtan-aw sa inyong nakita apan wala sila makakita niini, ug sa pagpamati unta sa inyong nabatian apan wala sila makabati niini. “Busa patalinghogi ninyo ang sambingay mahitungod sa usa ka magpupugas. Sa diha nga ang usa ka tawo makabati sa pulong mahitungod sa gingharian ug dili siya makasabot niini, ang daotan motungha ug mosakmit sa gikasabod diha sa iyang kasingkasing. Kini mao ang nahisabod diha sa daplin sa dalan. Ug mahitungod niadtong nahisabod diha sa kabatoan, kini mao kadtong nakadungog sa pulong ug dihadiha iya kining gidawat uban sa kalipay. Apan siya mismo walay gamot ug molahutay lamang sa makadiyot, ug sa dihang moabot ang kasakitan o pagpanglutos tungod sa pulong, matumba dayon siya. Mahitungod niadtong nahisabod diha sa kasampinitan, kini mao kadtong nakadungog sa pulong apan ang mga kabalaka niining kalibotana ug ang gugma sa bahandi magtuok sa pulong ug kini dili makapamunga. Mahitungod sa nahisabod diha sa maayong yuta, kini mao kadtong nakadungog sa pulong ug nakasabot niini. Kini siya mamunga gayod ug maghatag ug abot, sa usa ka higayon usa ka gatos ka pilo, ug sa lain 60, ug sa lain 30.” Ug si Jesus mihatag kanila ug lain pang sambingay nga nag-ingon, “Ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga nagsabod ug maayong binhi diha sa iyang uma apan samtang nangatulog ang mga tawo, ang iyang kaaway miadto ug nagsabod ug mga binhi sa sagbot taliwala sa mga trigo ug unya mipalayo. Busa sa dihang nanubo na ang mga trigo ug nanguhay, nakita usab ang mga sagbot. Ug ang mga ulipon sa pangulo sa panimalay miduol ug miingon kaniya, ‘Ginoo, dili ba maayo man kadtong binhi nga gisabod nimo sa imong uma? Naunsa bang anaa may mga sagbot?’ Siya miingon kanila, ‘Ang kaaway maoy nagbuhat niini.’ Ug ang mga ulipon miingon kaniya, ‘Unya buot mo bang adtoon namo ug pangibton?’ Apan siya miingon kanila, ‘Ayaw, kay tingali unya hinuon nga sa inyong pagpangibot sa mga sagbot maibot ninyo ang mga trigo uban niini. Pasagdi sila nga magkaipon sa pagtubo karon hangtod sa ting-ani. Ug sa pagpangani na unya, ingnon nako ang mga tig-ani, Pangibta una ninyo ang mga sagbot ug bangana aron sunogon apan ang mga trigo hakota ninyo ngadto sa akong kamalig.’ ” Ug mihatag siya kanila ug lain pang sambingay nga nag-ingon, “Ang gingharian sa langit sama sa liso sa mustasa nga gidala sa usa ka tawo ug gipugas niya sa iyang uma. Kini gamay kaayo kay sa ubang mga liso apan sa dihang modako na, kini mao ang labing dako sa tanang tanom sa tanaman ug mahimong kahoy nga tungod niana ang mga langgam sa kalangitan moanha ug magsalag diha sa mga sanga niini.” Ug misugilon siya kanila ug lain pang sambingay, “Ang gingharian sa langit sama sa patubo nga gikuha sa usa ka babaye ug gisagol niya pagmasa sa tulo ka takos nga harina hangtod nga kini mitubo.” Kining tanan gisulti ni Jesus ngadto sa mga katawhan pinaagi ug mga sambingay ug wala gayod siyay gisulti kanila nga walay sambingay. Kini aron matuman ang gisulti sa propeta nga nag-ingon, “Bukhon nako ang akong baba ginamit ang mga sambingay, Litokon nako ang mga tinago sukad pa sa pagkatukod sa kalibotan.” Unya gipalakaw ni Jesus ang katawhan ug misulod siya sa balay. Ug miduol kaniya ang iyang mga tinun-an nga nag-ingon, “Pasabta kami sa sambingay mahitungod sa mga sagbot sa uma.” Ug kanila mitubag siya nga nag-ingon, “Ang nagsabod sa maayong binhi mao ang Anak sa Tawo, ang uma mao ang kalibotan, ug ang maayong binhi mao ang mga anak sa gingharian, ang mga sagbot mao ang mga anak sa daotan. Ug ang kaaway nga nagsabod kanila mao ang yawa, ang ting-ani mao ang kataposan sa kapanahonan ug ang mga tig-ani mao ang mga anghel. Busa sama nga ang mga sagbot pangibton ug sunogon sa kalayo, mao usab kana ang mahitabo unya sa kataposan sa kapanahonan. Ipadala unya sa Anak sa Tawo ang iyang mga anghel ug ilang tapokon ug hakoton ngadto sa gawas sa iyang gingharian ang tanang hinungdan sa pagpakasala ug ang tanang mga malapason sa balaod ug ilang itambog sila ngadto sa hudno nga nagdilaab. Didto ang mga tawo manghilak ug magkagot ang ilang mga ngipon. Unya sama sa adlaw mosidlak ang mga matarong didto sa gingharian sa ilang Amahan. Ang may mga igdulungog kinahanglang magpatalinghog. “Ang gingharian sa langit sama sa usa ka bahandi nga gitagoan didto sa usa ka uma. Nakaplagan kini sa usa ka tawo ug iya kining gibalik pagtago ug tungod sa iyang kalipay siya milakaw ug iyang gibaligya ang tanan niyang kabtangan ug iyang gipalit ang maong uma. “Usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka tigpapatigayon nga nangita ug maanindot nga mga perlas ug sa pagkakaplag niya sa usa ka perlas nga bililhon kaayo, milakaw siya ug gipamaligya ang tanan niyang kabtangan ug iyang gipalit ang maong perlas. “Usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka pukot nga gitaktak ngadto sa dagat ug nakakuha ug nagkalainlaing matang sa isda. Ug sa dihang napuno na kini, gibitad kini sa mga tawo ngadto sa baybayon, ug sila nanglingkod ug ilang gipili ang mga maayong isda ug gibutang kini sa mga sudlanan apan ang mga walay pulos ilang gilabay. Sama unya niana ang mahitabo inigkatapos na sa kapanahonan. Ang mga anghel moabot ug ang mga daotan ilang lainon gikan sa mga matarong. Ilang ilabay ang mga daotan ngadto sa hudno nga nagdilaab ug didto ang mga tawo manghilak ug magkagot ang ilang mga ngipon. “Nakasabot ba kamo niining tanan?” Sila miingon, “Oo.” Ug siya miingon kanila, “Busa ang matag usa ka eskriba nga natudloan mahitungod sa gingharian sa langit sama sa usa ka pangulo sa panimalay nga magpagula gikan sa iyang mga bahandi sa mga butang nga bag-o ug daan.” Sa pagkahuman ni Jesus niining mga sambingaya, siya mibiya gikan didto. Unya pag-abot niya sa iyang kaugalingong lungsod, siya nagtudlo kanila sulod sa ilang sinagoga nga niini sila nahibulong ug nag-ingon, “Diin man niya kuhaa ang maong kaalam ug gahom sa paghimo ug milagro? Dili ba siya mao man ang anak sa panday? Dili ba ang iyang inahan ginganlan ug Maria? Ug dili ba ang iyang mga igsoong lalaki mao man sila si Santiago ug si Jose ug si Simon ug si Judas? Ug dili ba ang tanan niyang mga igsoong babaye ania man uban kanato? Busa diin man niya makuha kining tanan?” Ug sila misalikway kaniya. Apan si Jesus miingon kanila, “Ang propeta dungganan bisan diin gawas lamang sa iyang kaugalingong lungsod ug sa iyang kaugalingong panimalay.” Ug didto wala siya maghimo ug daghang mga milagro tungod sa ilang pagkawalay pagtuo. Niadtong panahona si Herodes nga gobernador nakadungog sa kabantog ni Jesus. Ug siya miingon sa iyang mga sulugoon, “Kini mao si Juan nga Tigbautismo, gibanhaw siya gikan sa mga patay busa kining mga gahoma naglihok diha kaniya.” Si Herodes mao ang nagpadakop kang Juan, iyang gipagapos siya ug gipabilanggo tungod kang Herodias nga asawa ni Felipe nga igsoon ni Herodes kay si Juan miingon man kaniya, “Supak sa balaod ang pag-angkon nimo kaniya.” Ug buot unta niyang patyon si Juan, apan nahadlok siya sa katawhan kay siya ila mang giila nga propeta. Apan sa kasumaran sa adlawng natawhan ni Herodes, ang babayeng anak ni Herodias misayaw sa atubangan sa mga dinapit ug kini nakapahimuot kang Herodes. Tungod niini misaad siya uban sa usa ka panumpa nga iyang ihatag kaniya ang bisan unsa nga pangayoon niini. Ug ang dalagita, tinudloan sa iyang inahan, miingon, “Ihatag dinhi kanako ang ulo ni Juan nga Tigbautismo, sinulod sa bandihado.” Ug nasubo ang hari apan tungod sa iyang mga panumpa ug sa iyang mga dinapit nga nangaon uban kaniya, siya misugo nga ipahatag kini. Ug iyang gipaadtoan ug gipaputlan sa ulo si Juan sulod sa bilanggoan. Ug ang ulo ni Juan gihatod, sinulod sa bandihado ug gihatag ngadto sa dalagita ug kini iyang gidala ngadto sa iyang inahan. Unya miabot ang mga tinun-an ni Juan ug ilang gikuha ang iyang lawas ug gilubong ug nangadto sila ug gisuginlan si Jesus. Ug sa pagkadungog ni Jesus niini, siya mipalayo gikan didto sakay sa usa ka sakayan paingon sa usa ka dapit nga mingaw aron sa pag-inusara. Apan sa pagkadungog sa mga katawhan niini, sila misunod kaniya nga nanglakaw gikan sa kalungsoran. Ug sa pagkawas ni Jesus ngadto sa mamala, nakita niya ang usa ka dakong panon sa mga tawo ug siya naluoy kanila ug iyang giayo ang ilang mga masakiton. Ug sa pagkahapon na kaayo, ang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon, “Awaaw kining dapita ug hapon na kaayo, palakta na ang katawhan aron mangadto sila sa mga balangay aron mamalit ug pagkaon.” Apan si Jesus miingon kanila, “Dili kinahanglan nga manglakaw sila. Kamo ang maghatag kanila ug makaon.” Ug sila miingon kaniya, “Wala kitay makaon dinhi gawas lamang sa lima ka pan ug duha ka isda.” Ug siya miingon, “Dad-a kana diri kanako.” Unya iyang gisugo ang panon sa katawhan sa pagpanglingkod sa mga balili. Ug samtang gigunitan niya ang lima ka pan ug duha ka isda, miyahat siya sa langit ug nagpasalamat. Unya iyang gipikaspikas ang mga pan ug gihatag ngadto sa mga tinun-an ug gihatag kini sa mga tinun-an ngadto sa katawhan. Busa nangaon silang tanan ug nangabusog. Ug ilang gihipos ang nahibilin nga mga tipik nga miabot ug napulo ug duha ka bukag. Ang nangaon mga lima ka libo ka lalaki, gawas sa mga babaye ug mga bata. Ug ang mga tinun-an gipasakay dayon ni Jesus sa sakayan ug gipauna ngadto sa pikas nga daplin samtang gipalakaw niya ang mga panon sa katawhan. Ug sa napagikan na niya ang mga panon sa katawhan, nag-inusara siya pagtungas sa bungtod aron sa pag-ampo. Ug sa pagkagabii na, siya rang usa didto. Apan niadtong tungora ang sakayan layo na gikan sa mamala ug gikusokuso sa mga balod kay sungsongon man ang hangin. Ug sa ikaupat nga hugna sa kagabhion, miadto siya kanila, naglakaw ibabaw sa tubig. Apan sa ilang pagkakita kaniya nga naglakaw ibabaw sa tubig, ang mga tinun-an nangalisang ug nag-ingon, “Naay multo!” Ug naniyagit sila sa kalisang. Apan dihadiha, si Jesus misulti kanila nga nag-ingon, “Salig kamo, ako kini; ayaw kamo kalisang.” Mitubag kaniya si Pedro nga nag-ingon, “Ginoo, kon ikaw man kana, tugoti ako nga moanha kanimo ibabaw sa tubig.” Ug siya miingon, “Dali diri.” Busa si Pedro mikawas sa sakayan ug milakaw ibabaw sa tubig ug miadto kang Jesus. Apan sa pagkakita niya sa hangin, nahadlok siya ug sa nag-anam siya pagtidlom, misinggit siya nga nag-ingon, “Ginoo, luwasa ako!” Dihadiha gituy-od ni Jesus ang iyang kamot ug iyang gikuptan si Pedro ug giingnan, “O tawong gamay ug pagtuo, nganong nagduhaduha man ikaw?” Ug sa nakasakay na sila sa sakayan, ang hangin milurang. Unya sila nga didto sa sakayan misimba kaniya ug miingon, “Sa pagkatinuod ikaw mao ang Anak sa Dios.” Ug sa nakatabok na sila, midunggo sila sa Genezaret. Sa dihang nailhan siya sa mga tawo niadtong dapita nagpadala sila ug balita ngadto sa tanang mga kasikbit nga kayutaan ug ilang gidala ngadto kaniya ang tanang may sakit. Ug nagpakiluoy sila kaniya nga pahikapon lamang unta sila sa sidsid sa iyang bisti ug nangaayo ang tanang nakahikap niini. Unya dihay miduol kang Jesus nga mga Pariseo ug mga eskriba gikan sa Jerusalem nga nag-ingon, “Nganong naglapas man ang imong mga tinun-an sa mga lagda nga gipasunod kanato sa atong mga katigulangan? Kay inigpangaon nila dili man sila manghunaw sa ilang mga kamot.” Kanila mitubag siya nga nag-ingon, “Ug ngano nga inyo mang lapason ang sugo sa Dios aron lang pagtuman sa mga lagda sa inyong katigulangan? Kay ang Dios nag-ingon, ‘Pasidunggi ang imong amahan ug inahan,’ ug ‘Ang magsulti ug daotan batok sa iyang amahan o inahan, kinahanglang patyon.’ Apan nag-ingon kamo, ‘Kon may usa nga moingon ngadto sa iyang amahan o inahan, “Ang akoa untang itabang kaninyo gikahatag ngadto sa Dios,” siya dili na kinahanglang magpasidungog pa sa iyang amahan o sa iyang inahan.’ Busa tungod lamang sa inyong napanunod nga kalagdaan, wala ninyo hatagi ug gibug-aton ang pulong sa Dios. Tigpakaaron-ingnon! Pagkaayo gayong pagkapropesiya ni Isaias mahitungod kaninyo sa iyang pag-ingon, ‘Kining mga tawhana nagpasidungog kanako pinaagi sa ilang mga ngabil, apan ang ilang kasingkasing layo kanako. Kawang lamang ang ilang pagsimba kanako kay ilang gitudlo ingon nga doktrina ang mga lagda sa tawo.’ ” Unya gipatawag niya ang mga tawo ug miingon siya kanila, “Paminawa ug sabta ninyo kini: dili ang mosulod sa baba mao ang makapahugaw sa tawo, kondili ang mogula gikan sa baba mao ang makapahugaw sa tawo.” Unya ang mga tinun-an miduol ug miingon kaniya, “Nasayod ba ikaw nga ang mga Pariseo gisakitan sa ilang pagkadungog sa imong gisulti?” Siya mitubag nga nag-ingon, “Ang matag tanom nga wala itanom sa akong Amahan nga langitnon ibton. Pasagdi ninyo sila! Mga giya sila nga buta ug kon ang buta mogiya ug buta, silang duha mangahulog sa gahong.” Apan si Pedro miingon kaniya, “Pasabta kami sa maong sambingay.” Busa siya miingon, “Wala pa ba usab diay kamo makasabot? Wala ba ninyo hunahunaa nga bisan unsay mosulod sa baba moagi lamang sa tiyan ug unya mogawas ra? Apan ang mogula sa baba naggikan sa kasingkasing, ug mao kini ang makapahugaw sa tawo. Kay gikan sa kasingkasing mogula ang mga daotang hunahuna, pagpatay, panapaw, salawayong pakighilawas, pangawat, pagsaksi ug bakak, pagpasipala. Mao kini ang makapahugaw sa tawo apan ang pagkaon nga walay pagpanghunaw sa kamot dili makapahugaw sa tawo.” Si Jesus mibiya didto ug miadto sa kayutaan sa Tiro ug Sidon. Unya dihay usa ka babayeng Canaanhon nga tagadidto nga miduol ug misinggit nga nag-ingon, “Ginoo, Anak ni David, kaluy-i intawon ako! Ang akong anak nga babaye gidemonyohan pag-ayo.” Apan wala siya motubag kaniya, bisan ug usa ka pulong. Ug miduol kaniya ang iyang mga tinun-an ug gihangyo siya nila nga nag-ingon, “Papaulia na lang siya, kay kita gisunod niya nga nagsinggit.” Apan siya mitubag nga nag-ingon, “Ako gipadala ngadto lamang sa mga nangawalang karnero sa banay ni Israel.” Apan ang babaye miduol ug miluhod sa atubangan ni Jesus ug miingon, “Ginoo, tabangi intawon ako.” Kaniya mitubag si Jesus nga nag-ingon, “Dili maayo nga kuhaon ang pan nga alang sa mga anak ug iitsa ngadto sa mga iro.” Siya miingon, “Tinuod kana, Ginoo, apan bisan gani ang mga iro magkaon man sa mga mumho nga matagak gikan sa lamisa sa ilang mga agalon.” Unya si Jesus mitubag kaniya nga nag-ingon, “O babaye, pagkadako sa imong pagtuo! Matuman alang kanimo ang imong gitinguha.” Ug dihadiha naayo ang iyang anak nga babaye. Unya si Jesus mibiya didto ug milakaw subay sa daplin sa Lanaw sa Galilea. Ug unya mitungas siya sa bungtod ug milingkod didto. Ug miduol kaniya ang dakong panon sa katawhan nga nagdala ug mga bakol, mga kimay, mga buta, mga amang ug uban pa. Gibutang sila diha sa tiilan ni Jesus ug iyang giayo sila nga tungod niana ang mga tawo nahibulong sa ilang pagkakita sa mga amang nga nakasulti na, sa mga kimay nga nangaayo, sa mga bakol nga nakalakaw na ug sa mga buta nga nakakita na, ug ilang gidayeg ang Dios sa Israel. Unya gipatawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan, “Naluoy ako sa katawhan kay tulo na karon ka adlaw nga sila nakig-uban kanako ug wala silay makaon ug dili ako buot nga mopauli sila nga walay kaon kay tingali unya ug panguyapan sila sa dalan.” Ang mga tinun-an miingon kaniya, “Asa man kita manguha ug pan dinhi sa kamingawan nga igong makabusog niining dakong panon sa katawhan?” Si Jesus miingon kanila, “Pila ba ka buok ang inyong pan?” Sila miingon, “Pito, ug may pipila ka gagmayng isda.” Unya iyang gisugo ang panon sa katawhan sa paglingkod sa yuta. Ug iyang gikuha ang pito ka pan ug ang mga isda, ug sa nakapasalamat na siya, kini iyang gipikaspikas ug gihatag ngadto sa mga tinun-an ug gipanghatag kini sa mga tinun-an ngadto sa katawhan. Ug nangaon silang tanan ug nangabusog. Unya ilang gihipos ang nahibilin nga mga tipik nga miabot ug pito ka bukag. Ang nangaon upat ka libo ka lalaki, gawas sa mga babaye ug mga bata. Ug sa napalakaw na niya ang mga katawhan, siya misakay sa sakayan ug miadto sa kayutaan sa Magadan. Unya nangabot ang mga Pariseo ug mga Saduceo, ug aron sa pagsulay kang Jesus, ilang gihangyo siya sa pagpakita kanila ug ilhanan gikan sa langit. Ug kanila mitubag siya nga nag-ingon, “Inigkakilomkilom kamo moingon, ‘Linaw ugma kay pula ang langit.’ Ug inigkabuntag kamo moingon, ‘Mounos karon kay ang langit pula ug nanag-om.’ Makamao tuod kamong mohubad sa dagway sa kalangitan apan dili kamo makahubad sa mga ilhanan sa kapanahonan. Ang katawhan nga daotan ug maluibon sa Dios mangita gayod ug ilhanan apan walay laing ilhanan nga ihatag kanila gawas sa ilhanan nga nahitabo kang Jonas.” Ug siya mibiya kanila ug milakaw. Sa pagtabok sa mga tinun-an ngadto sa pikas nga daplin, nalimtan nila ang pagdala ug pan. Unya si Jesus miingon kanila, “Bantayi ug likayi ninyo ang patubo sa pan nga ila sa mga Pariseo ug sa mga Saduceo.” Ug naghisgothisgot sila niini diha sa ilang kaugalingon nga nag-ingon, “Wala kita makadala ug pan.” Apan si Jesus nga nahibalo niini, miingon, “O mga tawong gagmay ug pagtuo, nganong naghisgot man kamo diha sa inyong kaugalingon nga wala kamoy pan? Dili pa ba gihapon kamo makasabot? Wala ba kamo mahinumdom sa lima ka pan alang sa lima ka libo ug kon pila ka bukag ang mga salin nga inyong nahipos? O sa pito ka pan alang sa upat ka libo, ug kon pila ka bukag ang mga salin nga inyong nahipos? Nganong wala man kamo makasabot nga ako wala maghisgot mahitungod sa pan? Likayi ninyo ang patubo sa mga Pariseo ug sa mga Saduceo.” Unya nakasabot na sila nga wala diay siya magsulti kanila sa paglikay sa patubo sa pan kondili nga ilang likayan ang pagtulun-an sa mga Pariseo ug sa mga Saduceo. Sa pag-abot ni Jesus sa kayutaan sa Cesarea Filipo, gipangutana niya ang iyang mga tinun-an nga nag-ingon, “Sumala sa sulti sa mga tawo, kinsa man ang Anak sa Tawo?” Ug sila miingon, “Ang uban nag-ingon nga si Juan nga Tigbautismo, ang uban nag-ingon nga si Elias, ug ang uban, si Jeremias o usa sa mga propeta.” Siya miingon kanila, “Apan kamo, unsa may inyong isulti, kinsa man ako?” Si Simon Pedro, mitubag nga nag-ingon, “Ikaw mao ang Cristo, ang Anak sa buhing Dios.” Kaniya mitubag si Jesus nga nag-ingon, “Bulahan ikaw, Simon, anak ni Jonas! Kay dili unod ug dugo ang nagpadayag kanimo niini, kondili ang akong Amahan nga anaa sa langit. Ug sultihan ko ikaw, nga ikaw mao si Pedro ug sa ibabaw niining bato tukoron nako ang akong iglesia ug ang mga ganghaan sa Hades dili gayod makabuntog niini. Ihatag nako kanimo ang mga yawi sa gingharian sa langit ug bisan unsay imong bugkoson dinhi sa yuta, didto sa langit ilhon kini nga binugkos ug bisan unsay imong luagan dinhi sa yuta, didto sa langit ilhon kini nga linuagan.” Unya sa hugot gipahimangnoan niya ang mga tinun-an nga sila dili manugilon kang bisan kinsa nga siya mao ang Cristo. Sukad niadtong panahona si Jesus misugod sa pagpahayag ngadto sa iyang mga tinun-an nga kinahanglang moadto siya sa Jerusalem ug mag-antos sa daghang mga pagsakit gikan sa mga kadagkoan ug sa mga pangulong pari ug sa mga eskriba ug nga patyon siya ug sa ikatulong adlaw banhawon. Ug gidala siya ni Pedro sa daplin ug gibadlong nga nag-ingon, “Ipalayo kana, Ginoo! Dili gayod kini mahitabo kanimo.” Apan miliso siya ug miingon kang Pedro, “Pahawa sa akong atubangan, Satanas! Ikaw usa ka babag alang kanako kay ang imong gihunahuna dili ang mga butang nga iya sa Dios kondili ang mga butang nga iya sa mga tawo.” Ug si Jesus miingon sa iyang mga tinun-an, “Kon adunay buot mosunod kanako, kinahanglang magdumili siya sa iyang kaugalingon ug magpas-an sa iyang krus, ug magsunod kanako. Kay si bisan kinsa nga buot moluwas sa iyang kinabuhi, mawad-an hinuon niini ug bisan kinsa nga mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako, makakaplag niini. Kay unsa may kapuslanan alang sa usa ka tawo kon maangkon niya ang tibuok kalibotan apan kawad-an sa iyang kinabuhi? O unsa may ikahatag sa tawo ingon nga bugti sa iyang kinabuhi? Kay ang Anak sa Tawo moanhi uban sa iyang mga anghel, diha sa himaya sa iyang Amahan, ug unya gantihan niya ang matag usa sumala sa iyang mga binuhatan. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sa mga nagbarog karon dinhi, adunay pipila nga dili pa makatilaw sa kamatayon hangtod nga makita nila ang Anak sa Tawo nga moabot diha sa iyang gingharian.” Human sa unom ka adlaw, gidala ni Jesus uban kaniya sila si Pedro ug si Santiago ug ang igsoon niini nga si Juan, ug iyang gipauban sila ngadto sa usa ka habog nga bukid nga silasila ra. Ug nausab ang iyang dagway sa ilang atubangan, ang iyang nawong midan-ag sama sa adlaw, ug ang iyang bisti miamag sa kaputi sama sa kahayag. Ug didto, nakita nila si Moises ug si Elias nga nakigsulti kang Jesus. Unya si Pedro miingon kang Jesus, “Ginoo, maayo hinuon nga ania kami dinhi. Kon buot nimo, magbuhat ako dinhi ug tulo ka payagpayag, usa alang kanimo, usa alang kang Moises ug usa alang kang Elias.” Samtang nagsulti pa siya, dihay usa ka silaw nga panganod nga mitabon kanila ug gikan sa panganod dihay usa ka tingog nga nag-ingon, “Mao kini ang akong Anak nga pinalangga, diha kaniya nalipay ako, pamati kaniya.” Sa pagkabati sa mga tinun-an niini, mihapa sila ug nangalisang pag-ayo. Apan si Jesus miduol ug mihikap kanila ug miingon, “Bangon ug ayaw kamo kalisang.” Ug sa pagyahat nila sa ilang mga mata, wala silay laing nakita gawas kang Jesus lamang. Sa dihang nanglugsong sila sa bukid, gibaoran sila ni Jesus nga nag-ingon, “Ayaw ninyo isugilon ang panan-awon kang bisan kinsa hangtod nga ang Anak sa Tawo mabanhaw na gikan sa mga patay.” Ug gipangutana siya sa mga tinun-an nga nag-ingon, “Nganong nag-ingon man ang mga eskriba nga si Elias kinahanglan nga moanhi una?” Kanila mitubag siya nga nag-ingon, “Tinuod nga si Elias moanhi ug ipasig-uli niya ang tanang mga butang. Apan sultihan ko kamo nga si Elias mianhi na ug wala sila makaila kaniya, hinuon ilang gibuhat ngadto kaniya ang bisan unsa nga ilang gikahimut-an. Ug sa ingon usab, ang Anak sa Tawo mag-antos unya diha sa ilang mga kamot.” Unya ang mga tinun-an nakasabot nga nagsulti siya kanila mahitungod kang Juan nga Tigbautismo. Sa pag-abot nila ngadto sa panon sa katawhan, dihay usa ka tawo nga miduol ug sa iyang atubangan miluhod nga nag-ingon, “Ginoo, kaluy-i intawon ang akong anak nga lalaki kay siya patulon ug nag-antos pag-ayo ug kanunay siyang mahulog ngadto sa kalayo ug kanunay usab ngadto sa tubig. Gidala nako siya ngadto sa imong mga tinun-an apan wala sila makaayo kaniya.” Ug si Jesus mitubag nga nag-ingon, “O katawhan nga walay pagtuo ug sukwahi! Hangtod kanus-a ba nga ako makig-uban kaninyo? Hangtod kanus-a ba nga ako mag-antos kaninyo? Dad-a siya dinhi kanako.” Ug gibadlong ni Jesus ang demonyo ug migula kini gikan sa bata, ug ang bata naayo niadto gayong taknaa. Unya ang mga tinun-an miduol kang Jesus nga silasila ra ug miingon, “Nganong wala man kami makapagula niini?” Ug siya miingon kanila, “Tungod sa kagamay sa inyong pagtuo. Kay sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga kon may pagtuo kamo nga sama sa liso sa mustasa, inyong ingnon kining bukira, ‘Balhin ngadto,’ ug kini mobalhin, ug walay dili mahimo alang kaninyo.” Ug samtang nagkatigom sila sa Galilea, si Jesus miingon kanila, “Ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga kamot sa mga tawo ug patyon nila siya ug sa ikatulo nga adlaw siya banhawon.” Ug nasubo sila pag-ayo. Ug sa pag-abot nila sa Capernaum, ang mga tigpaningil sa buhis sa Templo miduol kang Pedro ug miingon, “Wala ba magbayad ug buhis sa Templo ang inyong magtutudlo?” Siya miingon, “Nagbayad!” Ug sa pag-uli na ni Pedro sa balay, giunhan siya ni Jesus sa pagsulti nga nag-ingon. “Unsa may imong hunahuna, Simon? Kang kinsa man maningil ug buhis o bayranan ang mga hari sa yuta? Sa ila bang mga anak, o sa uban?” Ug sa dihang siya miingon, “Sa uban,” si Jesus miingon kaniya, “Busa wala diay bayranan ang mga anak. Apan aron dili kita makahatag ug kapandolan nila, lakaw ngadto sa lanaw, pag-itsa ug pasol ug bitara ang unang isda nga mapaslan ug ukba ang baba, ug sa sulod niini makita nimo ang salapi alang sa buhis sa Templo. Kuhaa kini ug ibayad kanila alang kanako ug kanimo.” Niadtong higayona miduol kang Jesus ang mga tinun-an nga nag-ingon, “Kinsa man ang labing dako sa gingharian sa langit?” Ug gitawag ni Jesus ang usa ka gamayng bata ngadto kaniya ug gipatindog niya kini sa ilang taliwala. Ug miingon siya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, gawas kon magbag-o kamo ug mangahimong sama sa mga gagmayng bata, dili gayod kamo makasulod sa gingharian sa langit. Busa si bisan kinsa nga magpaubos sa iyang kaugalingon sama niining gamayng bata, siya mahimong labing dako sa gingharian sa langit. “Si bisan kinsa nga tungod sa akong ngalan nagdawat sa usa ka gamayng bata nga sama niini, nagdawat kanako. Apan si bisan kinsa nga makaangin aron makasala ang usa niining mga gagmay nga nagsalig kanako, maayo pa alang kaniya nga higtan siya ug dakong galingan nga bato diha sa iyang liog ug lumsan sa kahiladman sa dagat. “Alaot ang kalibotan tungod sa mga pagtintal sa paghimo ug sala! Ang mga pagtintal moabot gayod apan alaot ang tawo nga pinaagi kaniya moabot ang pagtintal! Ug kon ang imong kamot o tiil maoy makaangin kanimo sa pagpakasala, putla kini ug ilabay kay maayo pa alang kanimo nga mosulod sa kinabuhi bisan pungkol o bakol, kay sa duha ang imong kamot o duha ang imong tiil apan itambog ikaw ngadto sa kalayo nga dayon. Ug kon ang imong mata maoy makaangin kanimo sa pagpakasala, lugita kini ug isalibay kay maayo pa alang kanimo nga mosulod sa kinabuhi bisan usa na lang ang imong mata, kay sa adunay duha apan itambog ikaw ngadto sa kalayo sa imperno. “Matngoni ninyo nga walay usa niining mga gagmay nga inyong tamayon kay sultihan ko kamo nga didto sa kalangitan ang ilang mga anghel kanunayng nagsud-ong sa nawong sa akong Amahan nga anaa sa langit. Unsa may inyong hunahuna? Kon ang usa ka tawo may usa ka gatos ka karnero ug ang usa niini masaag, dili ba niya biyaan ang 99 diha sa kabungtoran, ug molakaw aron sa pagpangita niadtong usa nga nasaag? Ug sa dihang makit-an na niya kini, sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga ang iyang kalipay alang niini labaw pa kay sa kalipay niya alang sa 99 nga wala masaag. Busa dili kabubut-on sa inyong Amahan nga anaa sa langit nga mawala ang bisan usa niining gagmay. “Kon ang imong igsoon makasala batok kanimo, lakaw, sultihi siya sa iyang sayop tali kanimo ug kaniya lamang. Kon maminaw siya kanimo, nadani nimo siya. Apan kon dili siya maminaw kanimo, pagdala ug usa o duha ka tawo uban kanimo, aron nga pinaagi sa pagpamatuod sa duha o tulo ka saksi malig-on ang matag pulong. Kon magdumili siya sa pagpaminaw kanila, isugilon ngadto sa iglesia ug kon dili gihapon siya maminaw bisan pa sa iglesia, isipa siya nga usa ka Gentil ug tigpaningil ug buhis. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga bisan unsay inyong bugkoson dinhi sa yuta, didto sa langit ilhon kini nga binugkos ug bisan unsay inyong luagan dinhi sa yuta, didto sa langit ilhon kini nga linuagan. Ug sultihan ko usab kamo nga kon ang duha kaninyo mag-uyon dinhi sa yuta mahitungod sa bisan unsa nga ilang pangayoon, alang kanila buhaton kini sa akong Amahan nga anaa sa langit. Kay diin may duha o tulo nga nagkatigom sa akong ngalan, anaa ako sa ilang taliwala.” Unya si Pedro miduol ug miingon kaniya, “Ginoo, makapila ba makasala ang akong igsoon batok kanako, ug pasayloon nako siya? Makapito ba?” Si Jesus mitubag kaniya, “Wala ako mag-ingon kanimo nga makapito, kondili 70 ka pito. “Busa ang gingharian sa langit sama sa usa ka hari nga buot maghusay sa mga utang sa iyang mga ulipon kaniya. Sa pagsugod niya sa husay, gipaatubang kaniya ang nakautang kaniya ug napulo ka libo ka talanton ug kay dili man siya makabayad, ang iyang agalon nagsugo nga ibaligya siya, uban ang iyang asawa ug mga anak ug ang tanan niyang butang aron kabayran ang utang. Busa ang ulipon miluhod sa iyang atubangan ug nagpakiluoy nga nag-ingon, ‘Ginoo, angan-angana una intawon ako ug bayran ra unya nako ikaw sa tanan.’ Ug ang agalon sa maong ulipon naluoy kaniya ug gibuhian niya siya ug gipapas ang iyang utang. Apan ang maong ulipon, sa iyang paggawas, nakasugat sa usa sa iyang mga isigkaulipon nga nakautang kaniya ug usa ka gatos ka denario ug sa dihang nakuptan niya kini sa liog, iya kining gituok ug giingnan, ‘Bayri ako sa imong utang.’ Busa ang iyang isigkaulipon mihapa sa iyang atubangan ug nagpakiluoy nga nag-ingon, ‘Angan-angana una intawon ako ug bayran ra unya nako ikaw.’ Apan wala siya mosugot ug sa iyang paglakaw gipabilanggo kini hangtod nga makabayad sa utang. Ug sa pagkakita sa ubang mga ulipon sa nahitabo, nasubo sila pag-ayo ug nangadto sila sa ilang agalon ug gisuginlan nila siya sa tanang nahitabo. Busa ang iyang agalon mipatawag kaniya ug giingnan siya, ‘Daotan nga ulipon! Gipasaylo ko ikaw sa tanan nimong utang kay nagpakiluoy man ikaw kanako. Dili ba nga angay usab unta ikaw nga maluoy sa imong isigkaulipon ingon nga ako naluoy kanimo?’ Ug sa kasuko gitugyan siya sa iyang agalon ngadto sa mga tigkastigo hangtod nga makabayad siya sa tanan niyang utang. Ingon usab niana ang buhaton kaninyo sa akong Amahan nga langitnon kon ang matag usa kaninyo dili mopasaylo sa inyong igsoon gikan sa inyong kasingkasing.” Unya sa dihang nahuman si Jesus sa pagsulti niining tanan, mibiya siya sa Galilea ug miadto sa Judea dapit sa kayutaan nga tabok sa Jordan. Unya misunod kaniya ang dagkong mga panon sa katawhan ug didto giayo niya sila. Ug dihay mga Pariseo nga miduol aron sa pagsulay kaniya nga nag-ingon, “Uyon ba sa Balaod alang sa usa ka tawo ang pagbulag niya sa iyang asawa sa bisan unsang hinungdan?” Siya mitubag nga nag-ingon, “Wala ba kamo makabasa nga ang nagbuhat kanila sa sinugdan nagbuhat kanila nga lalaki ug babaye, ug miingon, ‘Tungod niini biyaan sa lalaki ang iyang amahan ug inahan ug makigtipon sa iyang asawa, ug silang duha mahimong usa?’ Sa ingon niini dili na sila duha kondili usa ka unod. Busa, unsay gihiusa sa Dios, ayaw ipabulag sa tawo.” Sila miingon kaniya, “Nganong nagsugo man si Moises sa paghatag ug sulat sa pakigbulag ug sa pagbulag kaniya?” Siya miingon kanila, “Tungod sa kagahi ninyo ug kasingkasing, gitugotan na lang kamo niya sa pagbulag sa inyong asawa, apan sa sinugdan dili kini ingon niana. Ug sultihan ko kamo, si bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa, nga dili tungod sa pagluib, ug unya mangasawa siya ug lain, siya nakapanapaw.” Unya ang iyang mga tinun-an miingon kaniya, “Kon mao kanay kahimtang sa lalaki uban sa iyang asawa, maayo pa nga dili magminyo.” Apan siya miingon kanila, “Dili ang tanang tawo makadawat niining sultiha kondili sila lamang nga gihatagan sa katakos sa paghimo niini. Kay adunay mga yunoko nang daan sukad pa sa ilang pagkahimugso ug adunay mga yunoko nga gihimong yunoko sa mga tawo ug adunay nahimong yunoko sa ilang kaugalingong kabubut-on tungod sa gingharian sa langit. Ang makahimo pagdawat niini, padawata niini.” Unya dihay gagmayng mga bata nga gidala ngadto kaniya aron iyang tapin-an sila sa iyang kamot ug iampo. Gibadlong sa mga tinun-an ang mga tawo, apan si Jesus miingon, “Paduola kanako ang gagmayng kabataan ug ayaw ninyo sila pugngi kay ang gingharian sa langit ila sa mga sama kanila.” Ug iyang gitapin-an sila sa iyang mga kamot ug unya milakaw. Ug unya, dihay miduol kaniya nga nag-ingon, “Magtutudlo, unsa ang maayo nakong buhaton aron makaangkon ako ug kinabuhing dayon?” Ug siya miingon kaniya, “Nganong mangutana man ikaw kanako mahitungod sa maayo? Usa lamang ang maayo. Kon buot kang mosulod sa kinabuhi, tumana ang kasugoan.” Siya miingon kaniya, “Unsang sugoa?” Ug si Jesus miingon, “Ayaw pagpatay, Ayaw panapaw, Ayaw pangawat, Ayaw pagsaksi ug bakak, Pasidunggi ang imong amahan ug inahan, ug Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” Ang batan-on miingon kaniya, “Kanang tanan akong gituman, unsa pa may akong kulang?” Si Jesus miingon kaniya, “Kon buot kang mahingpit, lakaw, ibaligya ang imong kabtangan ug ang halin ihatag sa mga kabos ug makabaton ikaw ug bahandi didto sa langit; unya balik ug sunod kanako.” Apan sa pagkadungog sa batan-on niining pulonga, milakaw siya nga masulob-on kay daghan man siya ug katigayonan. Unya si Jesus miingon sa iyang mga tinun-an, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga lisod sa usa ka dato ang pagsulod sa gingharian sa langit. Ug sultihan ko pa gayod kamo, sayon pa sa kamilyo ang paglusot sa lungag sa dagom kay sa usa ka dato sa pagsulod sa gingharian sa Dios.” Sa pagkadungog sa mga tinun-an niini, natingala sila pag-ayo ug miingon, “Busa kinsa na man diay ang maluwas?” Si Jesus mitan-aw kanila ug miingon, “Sa tawo, dili kini mahimo apan sa Dios ang tanan mahimo.” Unya si Pedro mitubag nga nag-ingon, “Tan-awa, gibiyaan namo ang tanan ug misunod kami kanimo. Unsa man diay ang among mapaabot?” Si Jesus miingon kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sa bag-ong kalibotan, sa diha nga ang Anak sa Tawo molingkod na sa iyang mahimayaong trono, kamo nga nagsunod kanako molingkod usab sa napulo ug duha ka trono ug inyong hukman ang napulo ug duha ka banay sa Israel. Ug ang tanan nga nagbiya sa mga balay o mga igsoong lalaki o mga igsoong babaye o amahan o inahan o mga anak o kayutaan tungod sa akong ngalan, makadawat ug usa ka gatos ka pilo, ug makapanunod sa kinabuhing dayon. Apan daghan ang nag-una nga unya maulahi ug ang naulahi mag-una. “Kay ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga pangulo sa panimalay nga milakaw sayo sa kabuntagon aron sa pagpangita ug mga mamumuo alang sa iyang parasan. Sa nagkasabot na siya ug ang mga mamumuo nga tagsa ka denario ang ilang suhol matag adlaw, gipaadto niya sila sa iyang parasan. Sa ikasiyam nga takna sa buntag, samtang naglakaw siya, nakita niya sa merkado ang lain pa nga mga walay buhat. Ug siya miingon kanila, ‘Pangadto usab kamo sa parasan ug suholan ko kamo ug igo.’ Busa nangadto sila. Sa dihang milakaw na usab siya sa udtong tutok ug sa ikatulo nga takna sa hapon, mao gihapon ang iyang gihimo. Ug sa hapit na ang ikalima nga takna sa hapon, siya milakaw ug iyang nakita ang uban pa gayod nga nagtindog ug siya miingon kanila, ‘Nganong nagtindog man kamo dinhi nga walay mga buhat sa tibuok adlaw?’ Miingon sila kaniya, ‘Kay wala may misuhol kanamo.’ Ug siya miingon kanila, ‘Pangadto usab kamo sa parasan.’ Ug sa pagkakilomkilom na, ang tag-iya sa parasan miingon sa iyang piniyalan, ‘Tawga na ang mga mamumuo ug ihatag kanila ang ilang mga suhol, sugod sa mga naulahi hangtod sa mga nauna.’ Ug sa pagduol sa mga gisuholan sa mga ikalima nga takna, ang matag usa kanila nakadawat ug usa ka denario. Ug sa pagduol sa mga nauna, nagdahom sila nga makadawat ug labaw apan ang matag usa kanila nakadawat ug tagsa ka denario. Ug sa ilang pagdawat niini, sila nagbagutbot batok sa pangulo sa panimalay. Sila miingon, ‘Kining mga naulahi naghago sulod lamang sa usa ka takna ug sila imong gitupong kanamo nga maoy milahutay sa buluhaton sa tibuok adlaw ug sa hilabihan nga kainit.’ Apan ngadto sa usa kanila mitubag siya nga nag-ingon, ‘Higala, wala ako manglupig kanimo. Dili ba, nagkasabot man kita sa tagsa ka denario? Dawata ang imo ug lakaw. Akong pagbuot nga hatagan kining naulahi sama sa akong paghatag kanimo. Wala ba diay akoy katungod sa paggamit sa akong mga kabtangan sumala sa akong kabubut-on? O imo ba diay akong bagutbotan tungod sa akong pagkamahinatagon?’ Sa ingon niana, ang mga naulahi mauna, ug ang mga nauna maulahi” Samtang nagtungas si Jesus paingon sa Jerusalem, iyang gidala sa daplin ang napulo ug duha ka tinun-an ug diha sa dalan siya miingon kanila, “Tan-awa, nagtungas kita padulong sa Jerusalem ug ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga pangulong pari ug sa mga eskriba, ug hukman nila siya sa kamatayon ug itugyan ngadto sa mga Gentil aron bugalbugalan ug bunalan ug ilansang sa krus apan sa ikatulo nga adlaw banhawon siya.” Unya ang inahan sa mga lalaking anak ni Zebedeo miduol kang Jesus uban sa iyang mga anak. Miluhod siya sa atubangan ni Jesus ug nangayo ug usa ka butang. Ug siya miingon sa babaye, “Unsa may imong gitinguha?” Siya mitubag, “Isulti nga kining akong duha ka anak maglingkod sa imong gingharian, ang usa anha sa imong tuo ug ang usa anha sa imong wala.” Apan mitubag si Jesus nga nag-ingon, “Wala kamo mahibalo sa inyong gipangayo. Makahimo ba kamo sa pag-inom sa kupa nga akong imnan?” Ug sila mitubag kaniya, “Makahimo kami.” Siya miingon kanila, “Kamo moinom gayod sa akong kupa apan ang pagpalingkod dapit sa akong tuo ug sa akong wala, dili akoa ang pagtugot apan kini alang lamang kanila nga gitagan-an niini sa akong Amahan.” Ug sa pagkadungog niini sa napulo, nangasuko sila batok sa duha ka magsoon. Apan gipaduol sila ni Jesus ug miingon siya kanila, “Kamo nasayod nga ang mga pangulo sa mga Gentil nagharihari kanila ug ang ilang mga kadagkoan nagpahimulos sa gahom ibabaw kanila. Dili kini mao diha kaninyo apan si bisan kinsa kaninyo nga buot mahimong dako kinahanglang mahimo siyang sulugoon ninyo. Ug si bisan kinsa kaninyo nga buot mahimong hawod kinahanglang mahimo siyang ulipon ninyo, sama nga ang Anak sa Tawo mianhi dili aron alagaran kondili aron sa pag-alagad ug sa paghatag sa iyang kinabuhi ingon nga lukat alang sa daghan.” Ug sa ilang pagbiya sa Jerico, usa ka dakong panon sa katawhan misunod kaniya. Ug dihay duha ka buta nga naglingkod sa daplin sa dalan, nga sa pagkadungog nila nga si Jesus lumalabay didto, sila misinggit nga nag-ingon, “Ginoo, kaluy-i intawon kami, Anak ni David!” Apan ang panon sa katawhan mibadlong kanila sa paghilom, apan misamot hinuon sila sa pagsinggit nga nag-ingon, “Ginoo, kaluy-i intawon kami, Anak ni David!” Ug si Jesus mihunong ug miingon kanila, “Unsa may buot ninyong buhaton nako alang kaninyo?” Sila miingon kaniya, “Ginoo, mabuka unta ang among mga mata.” Ug uban sa kaluoy gihikap ni Jesus ang ilang mga mata ug dihadiha nakakita sila ug misunod kaniya. Ug sa dihang duol na sila sa Jerusalem ug miabot na sa Betfage, sa Bungtod sa mga Olibo, si Jesus nagsugo ug duha ka tinun-an ug giingnan sila, “Lakaw kamo nianang balangay sa atbang ug didto makita dayon ninyo ang usa ka asno nga gihigot, ug ang usa ka nati uban niini. Hubari ninyo sila ug dad-a dinhi kanako. Ug kon adunay mosulti ug bisan unsa kaninyo, ingna lang siya, ‘Ang Ginoo nagkinahanglan kanila,’ unya iya dayong ipadala sila.” Nahitabo kini aron matuman ang gisulti pinaagi sa propeta nga nag-ingon, “Suginli ninyo ang babayeng anak sa Zion, tan-awa, ang imong hari moanha kanimo, malumo ug nagkabayo sa asno, ug sa iyang nati, ang laki nga anak sa asno.” Ug ang mga tinun-an milakaw ug gibuhat nila ang gisugo ni Jesus kanila. Ilang gidala ang asno ug ang nati ug kini ilang gihapinan sa ilang mga bisti ug mikabayo siya niini. Ug ang dakong panon sa mga tawo namukhad sa ilang mga bisti diha sa dalan ug ang uban namutol ug mga sanga sa mga kahoy ug gihanig kini sa dalan. Ug ang mga panon sa katawhan nga nag-una ug nagsunod kaniya naninggit nga nag-ingon, “Hosanna, sa Anak ni David! Dalaygon ang mianhi sa ngalan sa Ginoo! Hosanna sa kahitas-an!” Ug sa pagsulod na niya sa Jerusalem, naukay ang tibuok siyudad nga nag-ingon, “Kinsa ba kini siya?” Ug ang mga panon sa katawhan miingon, “Mao kini ang propeta nga si Jesus gikan sa Nazaret sa Galilea.” Unya si Jesus misulod sa Templo ug iyang gihinginlan ang tanang namaligya ug namalit diha sa Templo ug iyang gipanglimbuwad ang mga lamisa sa mga tigpangilis ug salapi ug ang mga lingkoranan sa mga namaligya ug salampati. Ug miingon siya kanila, “Nasulat, ‘Ang akong balay tawgon nga balay ampoanan,’ apan gihimo ninyo kini nga langob sa mga tulisan.” Ug didto sa Templo miduol kaniya ang mga buta ug mga bakol, ug giayo niya sila. Apan sa diha nga ang mga pangulong pari ug ang mga eskriba nakakita sa mga kahibulongang butang nga iyang gibuhat ug sa mga kabataan nga nanghugyaw sulod sa Templo nga nag-ingon, “Hosanna, Anak ni David!” sila nangasuko. Ug sila miingon kaniya, “Nakabati ka ba sa ilang giingon?” Ug si Jesus miingon, “Oo, ug wala ba kamo makabasa niini, ‘Gikan sa baba sa mga gagmayng bata ug sa mga masuso gihingpit nimo ang pagdayeg’?” Ug gibiyaan niya sila ug migula siya sa siyudad paingon sa Betania ug nagpabilin siya didto. Sayo sa pagkabuntag, sa pagbalik niya sa siyudad, gigutom siya. Ug sa pagkakita niya sa usa ka kahoyng igera diha sa daplin sa dalan, giduol niya kini, ug wala siyay nakaplagan niini gawas sa mga dahon lamang. Ug giingnan niya kini, “Sukad karon dili ka na gayod makapamunga pag-usab.” Ug ang kahoyng igera nalaya dayon. Sa pagkakita niini sa mga tinun-an, sila nahibulong ug miingon, “Giunsa ba sa kahoyng igera pagkalaya dayon?” Si Jesus mitubag nga nag-ingon kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, kon aduna kamoy pagtuo ug dili magduhaduha, makahimo kamo dili lamang sa nahimo ngadto sa kahoyng igera, kondili bisan pag moingon kamo niining bukira, ‘Maalsa ka ug matambog ngadto sa lawod,’ kini mahimo. Ug ang tanang butang nga inyong pangayoon pinaagi sa pag-ampo madawat ninyo kon aduna kamoy pagtuo.” Unya sa pagsulod niya sa Templo, ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga pangulo sa lungsod miduol kaniya samtang nagtudlo siya ug miingon sila kaniya, “Pinaagi sa unsang kagahom nga gihimo nimo kining mga butanga ug kinsa may naghatag kanimo sa maong kagahom?” Sa pagtubag, si Jesus miingon kanila, “Aduna usab akoy ipangutana kaninyo ug kon inyo akong tug-anan niini, tug-anan ko usab kamo sa unsang kagahom nga gihimo nako kining mga butanga. Ang pagpamautismo ni Juan, diin man kini gikan? Gikan sa langit o gikan sa mga tawo?” Ug gitimbangtimbang nila kini diha sa ilang kaugalingon nga nag-ingon, “Kon moingon kita, ‘Gikan sa langit,’ moingon siya kanato, ‘Nganong wala man lagi ninyo siya tuohi’? Ug kon moingon kita, ‘Gikan sa tawo,’ nahadlok kita sa katawhan kay ang tanan miila man nga si Juan propeta.” Busa gitubag nila si Jesus, “Wala kami mahibalo.” Ug siya miingon kanila, “Dili ko usab kamo tug-anan sa unsang kagahom nga gihimo nako kining mga butanga. “Unsay inyong hunahuna niini? Usa ka tawo may duha ka anak nga lalaki ug miadto siya sa usa ug miingon kaniya, ‘Anak, lakaw ug pagbuhat didto sa parasan karon.’ Ug siya mitubag, ‘Dili ako.’ Apan sa ulahi nagbasol siya ug miadto. Ug ang tawo miadto sa ikaduha niyang anak ug gisultihan sa mao gihapon ug kini mitubag kaniya, ‘Moadto ako, Tay.’ Apan wala siya moadto. Hain man niining duha ang nagtuman sa kabubut-on sa iyang amahan?” Sila miingon, “Ang nauna.” Ug si Jesus miingon kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, ang mga tigpaningil ug buhis ug ang mga babayeng nagbaligya sa dungog mosulod sa gingharian sa Dios una pa kay kaninyo. Kay si Juan mianhi kaninyo ug nagtultol sa dalan sa pagkamatarong ug wala kamo motuo kaniya apan ang mga tigpaningil ug buhis ug ang mga babayeng nagbaligya sa dungog mituo kaniya. Ug bisan sa pagkakita ninyo niini, wala gihapon kamo maghinulsol sa kaulahian ug wala motuo kaniya. “Paminawa ninyo ang lain pang sambingay. May usa ka tawong yutaan nga nagtanom ug parasan ug kini iyang gilibotan ug paril, gibuhatan ug pigsanan sa ubas ug usa ka lantawanan. Gipasaopan niya kini ug unya milangyaw siya ngadto sa laing dapit. Ug sa nagsingabot na ang tingpamupo, gipaadto niya ang iyang mga ulipon ngadto sa mga saop aron sa pagdawat sa abot niini. Apan ang iyang mga ulipon gidakop sa mga saop ug ilang gibunalan ang usa ug ilang gipatay ang usa ug ang usa ilang gibato. Unya nagpadala na usab siya ug laing mga ulipon nga daghan pa kay sa una, ug kini ila gihapong gibuhatan sa ingon. Sa kataposan, iyang gipaadto ang iyang anak ngadto kanila. Miingon siya, ‘Motahod sila sa akong anak.’ Apan sa pagkakita sa mga saop sa anak, sila miingon sa ilang kaugalingon, ‘Mao kini ang manununod. Tana, patyon nato siya aron maato ang iyang panulondon.’ Ug gidakop nila siya ug gidala ngadto sa gawas sa parasan ug gipatay. Busa inig-abot sa tag-iya sa parasan, unsa may buhaton niya sa maong mga saop?” Sila miingon kaniya, “Patyon gayod niya ang maong mga daotang tawo ug ang parasan iyang pasaopan sa laing mga saop nga mohatag sa abot sa panahon sa tingpamupo.” Unya si Jesus miingon kanila, “Wala ba kamo makabasa niini diha sa kasulatan, ‘Ang bato nga gisalikway sa mga tigtukod nahimong ulohang bato nga patukoranan; buhat kini sa Ginoo ug makapahibulong gayod kini sa atong mga mata’? Busa sultihan ko kamo nga ang gingharian sa Dios kuhaon gikan kaninyo ug ihatag ngadto sa usa ka nasod nga namunga sa mga bunga niini. [ Ang mahulog sa ibabaw niining batoha mabuak, apan ang mapusdakan niining batoha mapulpog.”] Ug sa pagkadungog sa mga pangulong pari ug sa mga Pariseo sa iyang mga sambingay, nakasabot sila nga nagsulti siya mahitungod kanila. Ug sa dihang gisulayan nila ang pagdakop kaniya, nahadlok sila sa katawhan, kay giila man nila siya nga propeta. Unya misulti pag-usab si Jesus kanila pinaagi sa mga sambingay nga nag-ingon, “Ang gingharian sa langit sama sa usa ka hari nga naghimo ug kombira sa kasal alang sa iyang anak nga lalaki. Unya gisugo niya ang iyang mga ulipon sa pagtawag sa mga dinapit sa kombira sa kasal apan dili sila buot motambong. Ug gipaadto na usab niya ang lain pang mga ulipon nga iyang giingnan, ‘Ingna ang mga dinapit, Tan-awa, nahikay na nako ang akong kombira, naihaw na ang akong mga baka ug ang akong mga nati nga pinatambok ug andam na ang tanan, busa pangadto na kamo sa kombira.’ Apan sila wala manumbaling niini ug nanglakaw hinuon, ang usa paingon sa iyang uma, ug ang usa paingon sa iyang patigayon, samtang ang uban midakop sa iyang mga ulipon ug mipakaulaw ug mipatay kanila. Ang hari nasuko ug gipaadtoan niya sila sa iyang mga sundalo ug gipapatay ang maong mga mamumuno ug gipasunog ang ilang siyudad. Unya siya miingon sa iyang mga ulipon, ‘Andam na ang kombira sa kasal, apan kadtong mga dinapit dili takos. Busa pangadto kamo sa kadalanan ug bisan kinsay inyong ikatagbo, dapita ninyo sila sa kombira.’ Ug ang mga ulipon miadto sa kadalanan ug ilang gitigom ang tanan nga ilang gikatagbo, mga daotan ug mga maayo. Ug ang kombira sa kasal napuno sa mga dinapit. “Apan sa pagsulod sa hari aron sa pagtan-aw sa mga dinapit, nakita niya didto ang usa ka tawo nga wala magsul-ob ug bisti alang sa kombira sa kasal. Ug siya miingon kaniya, ‘Higala, giunsa ba nimo pagsulod dinhi nga wala man ikaw magsul-ob ug bisti nga angay sa kasal?’ Ug ang tawo wala makatingog. Ug ang hari miingon sa iyang mga sulugoon, ‘Gaposa ninyo ang iyang mga tiil ug mga kamot ug itambog siya ngadto sa kangitngitan sa gawas. Didto ang mga tawo manghilak ug magkagot ang ilang mga ngipon.’ Kay daghan ang gitawag apan diyotay ra ang gipili.” Unya ang mga Pariseo milakaw ug nagsabot kon unsaon nila sa pagbitik si Jesus pinaagi sa iyang pulong. Ug gipaadto nila ang ilang mga tinun-an ngadto kaniya kinuyogan sa mga Herodianhon sa pag-ingon, “Magtutudlo, nasayod kami nga ikaw matinud-anon ug nagtudlo sa dalan sa Dios subay sa kamatuoran ug nga ikaw wala magsapayan sa tawo kay wala man ikaw magtan-aw sa panagway sa mga tawo. Busa tug-ani kami unsay imong hunahuna niini. Uyon ba sa balaod ang pagbayad ug buhis kang Cesar o dili?” Apan si Jesus nga nasayod sa ilang pagkadaotan, miingon, “Mga tigpakaaron-ingnon, nganong inyo man akong sulayan? Pakitai ako ug salapi nga igbubuhis.” Ug gidala nila kaniya ang usa ka denario. Ug si Jesus miingon kanila, “Kang kinsa man kining dagway ug kining nasulat dinhi?” Sila miingon, “Kang Cesar.” Ug siya miingon kanila, “Busa, ihatag ninyo kang Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar ug sa Dios ang mga butang nga iya sa Dios.” Ug sa ilang pagkadungog niini, natingala sila ug mibiya sila kaniya ug nanglakaw. Niadto gihapong adlawa ang mga Saduceo miadto kaniya, mga tawo nga nag-ingon nga walay pagkabanhaw, ug nangutana sila kaniya, nga nag-ingon, “Magtutudlo, si Moises nag-ingon, ‘Kon ang usa ka tawo mamatay nga walay anak, ang iyang igsoong lalaki kinahanglang mangasawa sa nabiyuda ug magpaliwat ug mga anak alang sa iyang igsoon.’ Karon, dihay pito ka magsoong lalaki nga uban kanamo kaniadto. Ang kamagulangan nagminyo ug namatay ug kay wala man siyay anak, ang iyang asawa gipangasawa sa iyang igsoon. Mao usab ang nahitabo sa ikaduhang igsoon ug sa ikatulo, ug hangtod sa ikapito. Human nilang tanan, ang babaye namatay. Busa sa pagkabanhaw, kang kinsa man sa pito nga siya asawa? Kay silang tanan naminyo man kaniya.” Apan mitubag kanila si Jesus nga nag-ingon, “Nangasayop kamo kay wala kamo mahibalo sa kasulatan o sa gahom sa Dios. Kay sa pagkabanhaw dili na sila mangasawa o mamana pa, kondili mahisama na sila sa mga anghel didto sa langit. Ug mahitungod sa pagbanhaw sa mga patay, wala ba kamo makabasa sa gisulti kaninyo sa Dios nga nag-ingon, ‘Ako mao ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob’? Siya dili Dios sa mga patay, kondili sa mga buhi.” Ug sa pagkadungog niini sa panon sa katawhan, natingala sila sa iyang pagpanudlo. Apan sa pagkadungog sa mga Pariseo nga napahilom niya ang mga Saduceo, sila nagtigom. Ug usa kanila nga batid sa Balaod nangutana aron sa pagsulay kaniya. Miingon siya, “Magtutudlo, unsa man ang dakong sugo diha sa Balaod?” Ug si Jesus miingon kaniya, “Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok nimong kasingkasing ug sa tibuok nimong kalag ug sa tibuok nimong salabotan. Mao kana ang dako ug unang sugo. Ug ang ikaduha sama ra niini, Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon. Diha niining duha ka sugo gipasukad ang tibuok nga Balaod ug ang mga Propeta.” Ug sa nagkatigom na ang mga Pariseo, gipangutana sila ni Jesus nga nag-ingon, “Unsa may inyong hunahuna mahitungod sa Cristo? Kang kinsa man siyang anak?” Sila miingon kaniya, “Anak siya ni David.” Siya miingon kanila, “Ngano man nga si David, pinaagi sa Espiritu, nagtawag man kaniya nga Ginoo sa iyang pag-ingon, ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lingkod dapit sa akong tuo, hangtod nga ibutang nako ang imong mga kaaway ubos sa imong mga tiil?’ ” Kon si David nagtawag kaniya nga Ginoo, unsaon man niya pagkahimong anak ni David?” Ug walay nakatubag kaniya ug bisan usa ka pulong. Ug sukad niadtong adlawa wala nay nangahas sa pagpangutana kaniya. Unya si Jesus miingon sa mga panon sa katawhan ug sa iyang mga tinun-an, “Ang mga eskriba ug ang mga Pariseo manglingkod sa lingkoranan ni Moises. Busa buhata ug bantayi ninyo ang tanan nga ilang gisulti kaninyo apan ayaw ninyo sunda ang ilang binuhatan kay sila mosulti apan dili mobuhat. Nagbugkos sila ug mga bug-at nga palas-anon nga lisod dad-on ug ila kining gisangon sa abaga sa mga tawo apan sila mismo dili buot motandog niini pinaagi sa ilang tudlo. Apan ang tanan nilang buhat gihimo aron lamang sa pagpasundayag ngadto sa mga tawo kay gipadak-an nila ang ilang mga pilakterya diha sa ilang ulo ug bukton ug gipatas-an nila ang ilang mga borlas sa sidsid sa ilang mga bisti. Ug gusto kaayo sila sa mga pinasidunggang dapit sa mga kombira ug sa labing maayong mga lingkoranan sa mga sinagoga ug sa mga pagyukbo kanila diha sa mga merkado ug sa dihang tawgon silag, “Rabi,” sa mga tawo. Apan kamo, ayaw pagpatawag nga Rabi kay kamo adunay usa lamang ka magtutudlo ug kamong tanan magsoon. Ug kinahanglang walay tawo dinhi sa yuta nga inyong tawgon nga inyong amahan kay kamo adunay usa lamang ka Amahan nga anaa sa langit. Ayaw usab kamo pagpatawag nga mga agalon kay kamo adunay usa lamang ka agalon, ang Cristo. Ang labing dako kaninyo, mahimong inyong sulugoon ug si bisan kinsa nga magpataas sa iyang kaugalingon ipaubos ug si bisan kinsa nga magpaubos sa iyang kaugalingon ipataas. “Apan alaot kamong mga eskriba ug mga Pariseo, mga tigpakaaron-ingon! Kay gitakpan ninyo ang gingharian sa langit atubangan sa mga tawo, kay wala kamo mosulod ug wala usab motugot sa pagpasulod niadtong buot mosulod niini. Alaot kamong mga eskriba ug mga Pariseo, mga tigpakaaron-ingon! Kay gilatas ninyo ang kadagatan ug kayutaan aron paghimo ug bisan usa ka kinabig ug sa dihang makabig na siya, kamo maghimo kaniya nga duha pa ka pilo ka angayan sa imperno kay kaninyo. “Alaot kamo, mga giya nga buta nga nag-ingon, ‘Kon adunay manumpa tungod sa Templo, wala kanay bili apan kon may manumpa tungod sa bulawan sa Templo, nahigot siya sa iyang panumpa.’ Kamong mga buangbuang nga mga buta! Kay hain bay labaw, ang bulawan o ang Templo ba nga maoy nagbalaan sa bulawan? Ug kamo nag-ingon, ‘Kon may manumpa tungod sa halaran, wala kanay bili apan kon may manumpa tungod sa halad nga anaa sa halaran nahigot siya sa iyang panumpa.’ Kamong mga buta! Kay hain bay labaw, ang halad o ang halaran nga maoy nagbalaan sa halad? Busa ang manumpa tungod sa halaran, nanumpa sa ngalan niini ug sa tanan nga anaa niini ug ang manumpa tungod sa Templo, nanumpa sa ngalan niini ug sa ngalan sa nagpuyo niini ug ang manumpa tungod sa langit, nanumpa sa ngalan sa trono sa Dios ug kaniya nga naglingkod niini. “Alaot kamong mga eskriba ug mga Pariseo, mga tigpakaaron-ingnon! Kay naghatag kamo ug ikapulo sa mga lamas, sa herbabuyna, sa anis ug sa kumino, apan wala kamo magtagad sa labaw pang mahinungdanong mga butang sa Balaod, ang hustisya, kaluoy, ug pagtuo. Kining mga butanga kinahanglan gayod unta nga inyong buhaton, sa walay pagpabaya sa uban. Kamong mga giya nga buta, gisala ninyo ang usa ka tagnok apan gilamoy ninyo ang usa ka kamilyo! “Alaot kamong mga eskriba ug mga Pariseo, mga tigpakaaron-ingnon! Kay gihinloan ninyo ang anaa sa gawas sa baso ug sa plato apan sa sulod napuno kini sa mga tinikas ug sinakmit. Pariseo nga buta! hinloi una ang sulod sa baso ug sa plato aron ang gawas niini mahinlo usab. “Alaot kamong mga eskriba ug mga Pariseo, mga tigpakaaron-ingnon! Kay sama kamo sa mga gipaputi nga pantiyon, nga sa gawas nindot tan-awon apan sa sulod puno kini sa mga bukog sa mga patay ug sa tanang hugaw. Busa kamo usab, sa gawas mga matarong sa atubangan sa mga tawo, apan sa sulod, napuno kamo sa pagpakaaron-ingnon ug sa kadaotan. “Alaot kamong mga eskriba ug mga Pariseo, mga tigpakaaron-ingnon! Kay nagbuhat kamo ug mga pantiyon sa mga propeta ug inyong gidayandayanan ang mga monyumento sa mga matarong ug nag-ingon kamo, ‘Kon nakaabot pa kami sa mga adlaw sa among mga katigulangan, dili gayod kami moapil uban kanila sa pag-ula sa dugo sa mga propeta.’ Sa ingon niini nagsaksi kamo batok sa inyong kaugalingon nga kamo mga anak diay niadtong mga mipatay sa mga propeta. Busa pun-a pa gayod ninyo ang taksanan sa inyong mga katigulangan. Kamong mga bitin ug kaliwat sa mga bitin, unsaon man ninyo paglingkawas gikan sa pagkahinukman ngadto sa imperno? Tungod niini, padad-an nako kamo ug mga propeta ug mga maalamon ug mga magtutudlo, patyon ninyo ang uban kanila ug ang uban inyong ilansang sa krus ug ang uban inyong pamunalan sulod sa inyong mga sinagoga ug inyong lutoson gikan sa usa ka lungsod ngadto sa lain, aron nga diha kaninyo paninglon ang tanang dugo sa mga matarong nga miagas diha sa yuta sukad pa sa dugo ni Abel nga walay sala hangtod sa dugo ni Zacarias nga anak ni Barakias nga inyong gipatay diha sa taliwala sa balaang dapit ug sa halaran. Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, kining tanan moabot niini karong kaliwatana. “O Jerusalem, Jerusalem nga nagpatay sa mga propeta ug nagbato sa mga pinadala nganha kanimo! Sa makadaghan gipangandoy nako ang pagtigom unta sa imong mga anak, sama sa himungaan nga nagtigom sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako, apan nagdumili kamo! Tan-awa, biyaan ug magmingaw ang inyong balay. Kay sultihan ko kamo nga dili na kamo makakita kanako pag-usab, hangtod nga moingon kamo, ‘Dalaygon ang mianhi sa ngalan sa Ginoo.’ ” Unya si Jesus mibiya sa Templo, ug samtang naglakaw siya miduol kaniya ang iyang mga tinun-an ug ilang gitudlo kaniya ang mga bahin sa Templo. Apan siya mitubag kanila, “Dili ba nakita man ninyo kining tanan? Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga dinhi walay bato nga pinatong sa laing bato nga dili tumpagon.” Samtang naglingkod siya didto sa Bungtod sa mga Olibo, ang mga tinun-an miduol kaniya nga silasila ra ug miingon, “Tug-ani kami, kanus-a man kini mahitabo ug unsa man ang ilhanan sa imong pag-anhi ug sa pagkatapos sa kapanahonan?” Ug mitubag kanila si Jesus nga nag-ingon, “Pagbantay kamo nga walay makapasaag kaninyo. Kay daghan unya ang moabot nga magdala sa akong ngalan nga moingon, ‘Ako mao ang Cristo,’ ug daghan ang ilang mapasaag kanila. Ug makadungog kamo ug mga gubat ug dungogdungog mahitungod sa mga gubat. Pagbantay kamo nga dili kamo makuyawan kay kinahanglan gayod kini nga mahitabo apan dili pa kini mao ang kataposan. Kay ang usa ka nasod moalsa batok sa usa ka nasod ug gingharian batok sa gingharian ug mahitabo ang mga gutom ug mga linog sa nagkalainlaing mga dapit. Apan kining tanan sinugdanan lamang sa mga kasakit. “Unya itugyan nila kamo ngadto sa kalisdanan ug ipapatay kamo ug dumtan sa tanang kanasoran tungod sa akong ngalan. Ug daghan unya ang mapandol sa ilang pagsunod kanako ug magbudhiay ug magdumtanay ang usa ug usa. Ug motungha ang daghang mini nga mga propeta ug magpasaag sa daghan. Ug kay mosanay man ang kadaotan, mobugnaw ang gugma sa kadaghanan. Apan ang molahutay hangtod sa kataposan maluwas. Ug kining Maayong Balita mahitungod sa gingharian iwali ngadto sa tibuok nga kalibotan ingon nga pagsaksi ngadto sa tanang kanasoran ug unya moabot ang kataposan. “Busa inigkakita ninyo sa makalilisang nga pagpasipala diha sa Templo nga gihisgotan sa propeta nga si Daniel, nga magtindog sa Dapit nga Balaan (pasabta niini ang magbasa), pakagiwa sila nga anaa sa Judea ngadto sa kabukiran. Ug siya nga anaa sa atop, ayaw na pakanaoga aron sa pagkuha sa kabtangan nga anaa sa iyang balay ug siya nga atua sa uma, ayaw na pabalika aron sa pagkuha sa iyang kupo. Ug alaot ang mga mabdos ug ang may mga masuso nianang mga adlawa! Pag-ampo kamo nga unta ang inyong pagpangagiw dili mahiatol sa tingtugnaw o sa adlaw nga igpapahulay. Kay moabot unya ang dakong kalisdanan nga wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kalibotan hangtod karon ug dili na gayod mahitabo pa. Ug kon ang gidaghanon niadtong mga adlawa wala pa paubsi, wala gayod untay tawong maluwas apan tungod sa iyang mga pinili, ang gidaghanon niadtong mga adlawa paubsan. Unya kon adunay moingon kaninyo, ‘Tan-awa, ania ra ang Cristo!’ o ‘Atua ra siya!’ ayaw kamo pagtuo niini. Kay motungha ang mga mini nga Cristo ug mga mini nga propeta ug magpakita sila ug dagkong mga ilhanan ug mga katingalahan aron pagpasaag, kon mahimo, bisan pa sa mga pinili. Tan-awa, gisuginlan na nako kamong daan niini. Busa, kon sila moingon kaninyo, ‘Tan-awa, atua siya sa kamingawan,’ ayaw kamo pag-adto didto. Ug kon sila moingon, ‘Tan-awa, anaa siya sa tinagong mga lawak,’ ayaw kamo pagtuo niini. Kay sama nga ang kilat mokilab gikan sa sidlakan ug makita hangtod sa kasadpan, mao usab unya niana ang pag-abot sa Anak sa Tawo. Diin gani may lawas nga patay, adto usab magtapok ang mga agila. “Dihadiha inigkatapos sa kalisdanan niadtong mga adlawa, ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili na mohatag ug kahayag, ug ang mga bituon mangatagak gikan sa langit ug matay-og ang mga gahom sa kalangitan. Unya magpakita diha sa langit ang ilhanan sa Anak sa Tawo ug unya ang tanang kabanayan sa yuta magminatay ug ilang makita ang Anak sa Tawo nga moabot nga sinapwang sa mga panganod sa langit uban sa gahom ug dakong himaya. Ug ipadala niya ang iyang mga anghel uban sa kusog nga tingog sa trumpeta ug ilang tigomon ang iyang mga pinili gikan sa upat ka suok sa kalibotan, gikan sa usa ka tumoy sa langit ngadto sa pikas. “Gikan sa kahoyng igera tun-i ninyo kining usa ka sambingay: inigpanglunhaw sa iyang mga sanga ug manalingsing na, masayran ninyo nga duol na ang ting-init. Busa kamo usab, inigkakita ninyo niining tanan, masayran ninyo nga duol na siya, anaa na gayod sa mga pultahan. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, sa dili pa mahanaw kini nga kaliwatan, kining tanan mahitabo gayod. Ang langit ug ang yuta mahanaw, apan ang akong mga pulong dili gayod mahanaw. “Apan mahitungod sa maong adlaw ug takna, walay usa nga nasayod, bisan pa ang mga anghel sa langit, bisan pa ang Anak, kondili ang Amahan lamang. Sama sa mga adlaw ni Noe kaniadto, mao usab unya ang pag-abot sa Anak sa Tawo. Kay sama niadtong mga adlawa, sa wala pa ang lunop, ang katawhan nangaon ug nanginom, nangasawa ug namana, hangtod sa adlaw nga misulod si Noe sa arka, apan sila wala masayod hangtod nga miabot ang lunop ug gianod silang tanan, mao usab unya niana ang pag-abot sa Anak sa Tawo. Unya adunay duha ka tawo diha sa uma, ang usa kuhaon ug ang usa mahibilin. Duha ka babaye maggaling diha sa galingan, ang usa kuhaon ug ang usa mahibilin. Busa pagtukaw kamo kay wala kamo mahibalo unsang adlawa moabot ang inyong Ginoo. Apan hibaloi ninyo nga kon ang pangulo sa panimalay nasayod pa unsang taknaa sa kagabhion moabot ang kawatan, magtukaw unta siya ug dili niya itugot nga lungkabon ang iyang balay. Busa kamo usab kinahanglang mangandam kay ang Anak sa Tawo moabot sa takna nga wala ninyo dahoma. “Kinsa ba ang kasaligan ug maalamon nga ulipon nga gitudlo sa iyang agalon sa pagdumala sa panimalay niini aron paghatag kanila sa ilang pagkaon sa hustong panahon? Bulahan kadtong ulipon nga sa pag-abot sa iyang agalon maabtan nga nagbuhat sa ingon. Sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga ipahimutang niya siya sa pagdumala sa tanan niyang katigayonan. Apan kon ang daotang ulipon moingon sa iyang kaugalingon, ‘Madugay pa kadtong akong agalon,’ ug unya mosugod siya pagpamunal sa iyang isigkaulipon, ug magkaon ug mag-inom kauban sa mga palahubog, ang agalon sa maong ulipon moabot sa adlaw nga wala niya dahoma ug sa takna nga wala niya masayri. Ug silotan niya siya ug ibutang tipon sa mga tigpakaaron-ingnon. Didto, ang mga tawo manghilak ug magkagot ang ilang mga ngipon. “Ang gingharian sa langit ikatandi sa napulo ka dalaga nga nagdala sa ilang mga lampara ug miadto aron sa pagsugat sa pamanhonon. Ang lima kanila mga buangbuang ug ang lima mga maalamon. Kay ang mga buangbuang, sa pagdala nila sa ilang mga lampara, wala magbalon ug lana, apan ang mga maalamon nagbalon ug lana sinulod sa laing sudlanan uban sa ilang mga lampara. Ug kay ang pamanhonon nadugay man sa pag-abot, silang tanan nagduka ug nakatulog. Apan sa pagkatungang gabii dihay singgit, ‘Tan-awa, ang pamanhonon! Panggula kamo ug sugata ninyo siya!’ Ug namangon kadtong tanang mga dalaga ug giandam nila ang ilang mga lampara. Ug ang mga buangbuang miingon sa mga maalamon, ‘Hatagi kami ug lana kay nagkaanam na ug kapalong ang among mga lampara.’ Apan mitubag ang mga maalamon nga nag-ingon, ‘Basin ug dili kini paigo alang kanamo ug kaninyo, pangadto hinuon kamo sa mga namaligya ug pamalit kamo ug alang kaninyo.’ Ug samtang nangadto sila aron sa pagpalit, miabot ang pamanhonon ug silang mga naandam misulod uban kaniya ngadto sa kombira sa kasal ug unya ang pultahan gitak-opan. Human niini nangabot usab ang ubang mga dalaga nga nag-ingon, ‘Ginoo, ginoo, ablihi kami!’ Apan siya mitubag nga nag-ingon, ‘Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, wala ako makaila kaninyo.’ Busa pagtukaw kamo kay wala kamo mahibalo sa adlaw o sa takna. “Kay ang gingharian sama sa usa ka tawo nga sa dayon na niyang langyaw, mitawag sa iyang mga ulipon ug mipiyal kanila sa iyang katigayonan. Ang usa gihatagan niya ug lima ka talanton, ang usa duha, ug ang usa, usa ka talanton, ang matag usa sumala sa iyang katakos. Unya milakaw siya. Ang nakadawat ug lima ka talanton milakaw dayon ug kini iyang gipamatigayon ug nakaganansya siya ug laing lima ka talanton. Ang nakadawat ug duha ka talanton nakaganansya usab ug laing duha ka talanton. Apan ang nakadawat ug usa ka talanton milakaw ug nagkalot sa yuta ug gilubong niya ang salapi sa iyang agalon. Unya, human sa taas nga panahon, miabot ang agalon niadtong mga ulipon ug nangayo ug husay kanila. Ug ang nakadawat ug lima ka talanton miatubang kaniya ug nagdala ug laing lima ka talanton ug miingon, ‘Ginoo, gihatagan nimo ako ug lima ka talanton, ania, nakaganansya ako ug laing lima ka talanton.’ Ang iyang agalon miingon kaniya, ‘Maayo! Buotan ug kasaligan nga ulipon. Kasaligan ikaw sa diyotay, busa piyalan ko ikaw sa daghan. Duyog sa kalipay sa imong agalon.’ Ug ang nakadawat ug duha ka talanton miduol usab nga nag-ingon, ‘Ginoo, gihatagan nimo ako ug duha ka talanton, tan-awa, nakaganansya ako ug laing duha ka talanton.’ Ang iyang agalon miingon kaniya, ‘Maayo! Buotan ug kasaligan nga ulipon. Kasaligan ikaw sa diyotay, busa piyalan ko ikaw sa daghan. Duyog sa kalipay sa imong agalon.’ Ang nakadawat usab ug usa ka talanton miduol nga nag-ingon, ‘Ginoo, nakaila ako nga ikaw usa ka tig-a nga pagkatawo, nag-ani sa dili nimo pinugas ug nanghipos sa dili nimo pinaliran. Busa nahadlok ako ug milakaw ug gilubong nako ang talanton diha sa yuta. Ania ra ang unsay imoha.’ Apan mitubag ang iyang agalon nga nag-ingon kaniya, ‘Daotan ug tapolan nga ulipon! Nasayod diay ikaw nga ako nag-ani gikan sa dili nako pinugas ug naghipos gikan sa dili nako pinaliran? Imo untang gidiposito sa bangko ang akong salapi ug unya sa akong pagpauli madawat unta nako ang unsay akoa nga may tubo. Busa kuhaa ninyo ang talanton gikan kaniya ug ihatag kana sa ulipon nga may napulo ka talanton. Kay ang matag usa nga adunay iya hatagan ug dugang pa ug makabaton siya sa kadagaya. Apan siya nga walay iya, kuhaan sa bisan unsa nga anaa kaniya. Ug ilabay ninyo ang walay pulos nga ulipon ngadto sa kangitngitan sa gawas, didto ang mga tawo manghilak ug magkagot ang ilang mga ngipon.’ “Inig-abot unya sa Anak sa Tawo uban sa iyang himaya ug sa tanang mga anghel kuyog kaniya, siya molingkod diha sa iyang mahimayaong trono. Ug diha sa iyang atubangan tigomon ang tanang kanasoran ug iyang lainon ang usa gikan sa usa, sama nga ang tigbantay sa mga hayop maglain sa mga karnero gikan sa mga kanding. Ug iyang tiponon ang mga karnero diha sa iyang tuo, apan ang mga kanding diha sa iyang wala. Unya ang Hari moingon kanila nga diha sa iyang tuo, ‘Duol ngari, kamong mga dinayeg sa akong Amahan, dawata ninyo ang gingharian nga gitagana alang kaninyo sukad pa sa pagkatukod sa kalibotan. Kay gigutom ako ug inyo akong gipakaon, giuhaw ako ug inyo akong gipainom, dumuduong ako ug inyo akong giabiabi, hubo ako ug inyo akong gibistihan, nasakit ako ug inyo akong giduaw, nabilanggo ako ug inyo akong giadto.’ Unya motubag kaniya ang mga matarong nga mag-ingon, ‘Ginoo, kanus-a ba kami makakita kanimo nga gigutom ug amo kang gipakaon, o giuhaw ug amo kang gipainom? Ug kanus-a ba kami makakita kanimo nga dumuduong ug amo kang giabiabi, o hubo ug amo kang gibistihan? Ug kanus-a ba kami makakita kanimo nga nasakit o nabilanggo ug amo kang giduaw?’ Unya sa pagtubag ang Hari moingon kanila, ‘Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, ingon nga gibuhat ninyo kini ngadto sa usa sa labing ubos niining akong mga igsoon, gibuhat usab ninyo kini kanako.’ “Unya ang Hari moingon kanila nga diha sa iyang wala, ‘Pahawa gikan kanako, kamong mga tinunglo, ngadto sa kalayong walay kataposan nga gitagana alang sa yawa ug sa iyang mga anghel, kay ako gigutom ug wala ninyo ako pakan-a, ako giuhaw ug wala ninyo ako paimna, ako dumuduong ug wala ninyo ako abiabiha, ako hubo ug wala ninyo ako bistihi, ako masakiton ug binilanggo ug wala ninyo ako duawa.’ Ug motubag usab sila nga mag-ingon, ‘Ginoo, kanus-a ba kami makakita kanimo nga gigutom o giuhaw o dumuduong o hubo o masakiton o binilanggo, ug nga wala ikaw namo alagari?’ Unya motubag siya kanila nga mag-ingon, ‘Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, ingon nga gihikaw ninyo kini ngadto sa usa niining labing ubos, gihikaw usab kini ninyo kanako.’ Ug sila moadto sa silot nga dayon apan ang mga matarong ngadto sa kinabuhing dayon.” Sa dihang nahuman na si Jesus sa pagsulti niining mga pulonga, siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Kamo nahibalo nga human sa duha ka adlaw mao na ang Kasaulogan sa Pagsaylo ug ang Anak sa Tawo itugyan na aron ilansang sa krus.” Unya ang mga pangulong pari ug ang mga kadagkoan sa katawhan nagtigom sa balay sa labawng pangulong pari nga ginganlan ug Caifas ug nagsabot sila aron sa pagdakop kang Jesus sa tago ug sa pagpatay kaniya. Apan sila miingon, “Dili sa panahon sa Kasaulogan kay tingali unya ug mahitabo ang kaguliyang sa mga tawo.” Samtang didto si Jesus sa Betania sa balay ni Simon nga sanlahon, miduol kaniya ang usa ka babaye nga nagdala ug mahalon kaayo nga pahumot nga sinulod sa usa ka tibod nga alabastro ug gibubo niya kini diha sa ulo ni Jesus samtang nagtambong siya sa kan-anan. Apan sa pagkakita niini sa mga tinun-an, sila nangasuko nga nag-ingon, “Alang sa unsa man kana nga pag-usik-usik? Ikabaligya man unta kana ug mahal ug ang halin ihatag ngadto sa mga kabos.” Apan si Jesus nga nahibalo niini, miingon kanila, “Nganong inyo mang samokon kining babaye? Kay nagbuhat siya ug maayo kanako. Ang mga kabos kanunayng anaa uban kaninyo apan ako dili kanunayng ania kaninyo. Kay ang iyang pagbubo niining pahumot dinhi sa akong lawas, gihimo niya aron pag-andam kanako alang sa paglubong. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga bisan diin sa tibuok kalibotan nga iwali kining Maayong Balita, ang gibuhat niining babayehana hisgotan usab ingon nga handomanan alang kaniya.” Unya usa sa napulo ug duha, nga ginganlan ug Judas Iscariote, miadto sa mga pangulong pari ug miingon, “Unsa may inyong ihatag kanako kon itugyan nako siya kaninyo?” Ug gibayran nila siya ug 30 ka salapi nga plata. Ug sukad niadtong tungora siya nangita ug higayon sa pagtugyan kaniya. Sa unang adlaw sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, si Jesus giadto sa mga tinun-an nga nag-ingon, “Asa man nimo ipahikay kanamo ang imong pagkaon sa Kasaulogan sa Pagsaylo?” Ug siya miingon, “Adtoa ninyo ang usa ka tawo sa siyudad ug ingna ninyo siya, ‘Ang Magtutudlo nag-ingon, Ang akong takna duol na ug saulogon nako ang Pagsaylo sa imong balay uban sa akong mga tinun-an.’ ” Ug gibuhat sa mga tinun-an ang gisugo kanila ni Jesus ug ilang gihikay ang Kasaulogan sa Pagsaylo. Sa pagkilomkilom na, siya mitambong sa kan-anan uban sa napulo ug duha ka tinun-an. Ug samtang nangaon sila, siya miingon kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga usa kaninyo magbudhi kanako.” Ug sa hilabihang kasubo, ang matag usa kanila misugod sa pag-ingon kaniya, “Ako ba, Ginoo?” Siya mitubag nga nag-ingon, “Ang nagtuslob sa iyang kamot sa panaksan uban kanako, mao ang magbudhi kanako. Mahitabo gayod sa Anak sa Tawo ang unsay nasulat mahitungod kaniya, apan alaot kadtong tawhana nga magbudhi sa Anak sa Tawo! Maayo pa lang unta alang niadtong tawo nga wala siya matawo.” Si Judas nga mao ang nagbudhi kaniya, miingon, “Magtutudlo, ako ba?” Siya mitubag kaniya, “Gipamulong nimo.” Ug samtang nangaon sila, si Jesus mikuha ug pan ug sa nakapanalangin na siya, iya kining gipikaspikas ug gihatag ngadto sa mga tinun-an. “Pagkuha ug kaon kamo, kini mao ang akong lawas.” Ug nagkuha siya ug kupa ug sa nakapasalamat na siya, gihatag niya kini kanila ug siya miingon, “Inom kamong tanan niini kay kini mao ang akong dugo sa kasabotan, nga iula alang sa daghan aron sa pagpasaylo sa mga sala. Sultihan ko kamo, dili na ako moinom pag-usab niini gikan sa bunga sa paras hangtod niadtong adlaw nga moinom ako niini nga bag-o uban kaninyo sa gingharian sa akong Amahan.” Human sila makaawit ug alawiton, nangadto sila sa Bungtod sa mga Olibo. Unya si Jesus miingon kanila, “Karong gabhiona kamong tanan mamiya tungod kanako kay nasulat kini, ‘Hampakon nako ang tigbantay ug magkatibulaag ang mga karnero sa panon.’ Apan human ako mabanhaw, mouna ako kaninyo ngadto sa Galilea.” Si Pedro miingon kaniya, “Bisan pa kon mamiya silang tanan tungod kanimo, dili gayod ako mobiya.” Si Jesus miingon kaniya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko ikaw, niini gayong gabhiona, sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod nimo ako sa makatulo.” Si Pedro miingon kaniya, “Bisan pa kon gikinahanglan nga mamatay ako uban kanimo, dili ko gayod ikaw ilimod.” Ug mao usab kana ang gisulti sa tanang mga tinun-an. Unya miadto si Jesus uban sa iyang mga tinun-an sa usa ka dapit nga ginganlan ug Getsemani ug siya miingon kanila, “Panglingkod kamo dinhi samtang adto ako sa unahan aron mag-ampo.” Ug iyang gidala sila si Pedro ug ang duha ka anak ni Zebedeo. Ug siya misugod sa pagbati ug kaguol ug kabalisa. Ug siya miingon kanila, “Ang akong kasingkasing natugob sa kasubo nga ikamatay. Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw uban kanako.” Ug sa nakalakaw siya sa unahan ug diyotay, siya mihapa ug nag-ampo, “Amahan ko, kon mahimo, isaylo kanako kining kupa apan dili sumala sa akong pagbuot kondili sa imo.” Ug miadto siya sa mga tinun-an ug iyang nakita sila nga nangatulog ug siya miingon kang Pedro, “Dili ba diay kamo makatukaw sulod sa usa ka takna uban kanako? Pagtukaw ug pag-ampo kamo aron dili kamo mahisulod ngadto sa pagsulay. Sa pagkatinuod, matinguhaon ang espiritu apan luya ang lawas.” Ug sa ikaduhang higayon milakaw siya ug nag-ampo nga nag-ingon, “Amahan ko, kon dili man mahimo nga mosaylo kini gawas kon akong imnon, matuman ang imong kabubut-on.” Ug miadto siya pag-usab sa iyang mga tinun-an ug iyang nakita sila nga nangatulog kay nagbug-at man ang ilang mga mata. Busa mibiya siya kanila ug milakaw ug nag-ampo sa ikatulong higayon nga nagsulti sa mao gihapong mga pulong. Unya miadto siya sa mga tinun-an ug miingon kanila, “Nangatulog pa ba gihapon kamo ug namahulay? Tan-awa, ang takna duol na ug ang Anak sa Tawo itugyan na ngadto sa mga kamot sa mga makasasala. Bangon kamo ug manglakaw na kita. Tan-awa, ania na sa duol ang magbudhi kanako.” Samtang nagsulti pa siya, miabot si Judas, usa sa napulo ug duha, uban sa usa ka dakong panon sa katawhan nga sangkap sa mga espada ug mga puspos. Sila gikan sa mga pangulong pari ug sa mga kadagkoan sa katawhan. Ug ang mabudhion mihatag kanila ug ilhanan nga nag-ingon, “Ang akong halokan, mao kana siya, dakpa ninyo siya.” Ug siya miduol dayon kang Jesus ug miingon kaniya, “Kumosta, Magtutudlo!” Ug siya mihalok kang Jesus. Apan si Jesus miingon kaniya, “Higala, buhata ang imong tuyo.” Ug miduol sila ug ilang gigunitan ug gidakop siya. Ug dihay usa sa mga kauban ni Jesus nga mibakyaw sa iyang kamot aron sa paglanit sa iyang espada ug iyang gitigbas ang ulipon sa labawng pangulong pari ug naputol ang iyang usa ka dalunggan. Ug si Jesus miingon kaniya, “Iuli sa sakoban ang imong espada kay ang tanang mogamit ug espada mamatay sa espada. Naghunahuna ba ikaw nga dili ako makapakitabang sa akong Amahan ug nga dili siya makapadala karon dayon ug mga anghel nga labaw pa sa napulo ug duha ka panon? Apan unsaon na man unya pagkatuman sa kasulatan nga mahitabo gayod kini sa ingon niini?” Ug niadtong tungora si Jesus miingon sa panon sa katawhan, “Nanganhi ba kamo nga daw batok ug usa ka tulisan, nga magdala man kamo ug mga espada ug mga puspos? Adlaw adlaw akong maglingkod didto sa Templo nga nagtudlo ug wala ninyo ako dakpa didto. Apan nahitabo kining tanan aron matuman ang mga sinulat sa mga propeta.” Unya mitalikod kaniya ang tanan nga mga tinun-an ug mipalayo. Ug ang mga nagdakop kang Jesus midala kaniya ngadto kang Caifas, ang labawng pangulong pari, diin didto nagkatigom ang mga eskriba ug ang mga kadagkoan. Apan si Pedro misunod nga nagpaantaw kaniya hangtod sa hawanan sa tugkaran sa balay sa labawng pangulong pari ug sa pagsulod na niya milingkod siya uban sa mga bantay aron sa pagtan-aw sa sangpotan. Unya ang mga pangulong pari ug ang tibuok nga Sanhedrin nangita ug ikabutangbutang batok kang Jesus aron mapatay nila siya apan wala silay nakita, bisan pa ug daghang bakakon nga mga saksi ang miduol. Apan sa kataposan dihay duha nga miatubang ug miingon, “Kining tawhana nag-ingon, ‘Makahimo ako sa pagguba sa Templo sa Dios ug sa pagpatindog niini pag-usab sulod sa tulo ka adlaw.’ ” Ug ang labawng pangulong pari mitindog ug miingon kaniya, “Wala ka bay ikatubag? Unsa ba kining gipamatuod niining mga tawhana batok kanimo?” Apan si Jesus nagpakahilom lamang. Ug ang labawng pangulong pari miingon kaniya, “Nagsugo ako kanimo sa ngalan sa buhing Dios, sa pagtug-an kanamo, kon ikaw mao ba ang Cristo, ang Anak sa Dios.” Si Jesus miingon kaniya, “Gipamulong nimo. Apan sultihan ko kamo sukad karon, makita ninyo ang Anak sa Tawo nga maglingkod diha sa tuo sa Gahom ug moabot nga sinapwang sa mga panganod sa langit.” Ug ang labawng pangulong pari migisi sa iyang mga bisti ug miingon, “Nagsulti siya ug pasipala! Nganong magkinahanglan pa kita ug mga saksi? Nakadungog kamo karon sa iyang pagpasipala. Unsay inyong hukom?” Sila mitubag nga nag-ingon, “Siya angay sa kamatayon.” Unya gilud-an nila ang iyang nawong ug gibunalan siya ug ang uban misagpa kaniya nga nag-ingon, “Tag-ana, Cristo! Kinsay naghampak kanimo?” Unya si Pedro naglingkod sa gawas didto sa hawanan sa tugkaran ug miduol kaniya ang usa ka babayeng sulugoon ug miingon, “Ikaw usab kauban ni Jesus nga Galileanhon.” Apan sa atubangan nilang tanan gilimod kini niya nga nag-ingon, “Wala ako masayod sa imong gipanulti.” Ug sa dihang milakaw siya paingon sa agianan dihay laing babayeng sulugoon nga nakakita kaniya ug miingon sa mga tawo nga nagtindog didto, “Kining tawhana kauban ni Jesus nga Nazaretnon.” Ug gilimod usab niya kini uban sa usa ka panumpa, “Wala ako makaila nianang tawhana.” Taudtaod, ang mga nagtindog miduol ug miingon kang Pedro, “Ikaw usab kauban gayod nila kay kini maila kaayo sa imong sinultihan.” Unya misugod siya sa pagpanunglo ug sa pagpanumpa, “Wala lagi ako makaila nianang tawhana.” Ug dihadiha mituktugaok ang manok. Ug si Pedro nahinumdom sa giingon ni Jesus, “Sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod nimo ako sa makatulo.” Ug siya migula ug mihilak sa hilabihang kasakit. Ug sa pagkabuntag na, ang tanang mga pangulong pari ug ang mga kadagkoan sa katawhan nagkasabot batok kang Jesus aron pahamtangan siya sa kamatayon. Ug sa nagapos na nila siya, gidala nila siya ug gitugyan ngadto kang Pilato nga gobernador. Sa diha nga si Judas, ang nagbudhi kaniya, nakakita nga si Jesus gihukman nga patyon, nagbasol siya ug gidala pagbalik ang 30 ka salapi nga plata ngadto sa mga pangulong pari ug sa mga kadagkoan. Siya miingon, “Nakasala ako sa akong pagtugyan sa dugo sa tawong dili sad-an.” Apan sila miingon, “Unsa may amo niana? Imo kanang tulubagon.” Ug ang mga salapi nga plata iyang giitsa ngadto sa sulod sa Templo ug mibiya siya. Ug siya milakaw ug nagbitay sa iyang kaugalingon. Apan ang mga pangulong pari, sa dihang gipunit nila ang mga salapi nga plata, miingon, “Dili uyon sa balaod ang pagbutang niini diha sa panudlanan kay bayad kini sa dugo.” Busa nagsabot sila ug pinaagi niini ilang gipalit ang yuta sa magkukulon aron didto ilubong ang mga dumuduong. Busa ang maong yuta ginganlan ug Yuta nga Dugoon hangtod karong adlawa. Unya natuman ang gisulti sa propeta nga si Jeremias nga nag-ingon, “Ug ilang gikuha ang 30 ka salapi nga plata nga mao ang bili nga giuyonan sa pipila ka anak ni Israel ug gibaylo nila kini sa yuta sa magkukulon sumala sa gimando kanako sa Ginoo.” Si Jesus nagtindog sa atubangan sa gobernador ug ang gobernador nangutana kaniya, “Ikaw ba ang Hari sa mga Judio?” Si Jesus miingon, “Gipamulong nimo.” Apan sa diha nga gipasakaan na siya ug sumbong sa mga pangulong pari ug sa mga kadagkoan, wala siya motubag. Unya si Pilato miingon kaniya, “Wala ba ikaw makadungog sa daghan nilang gisumbong batok kanimo?” Apan wala gayod siya motubag, bisan na lamang ug batok sa usa ka sumbong, ug tungod niana ang gobernador nahibulong kaayo. Sa panahon sa Kasaulogan, nabatasan sa gobernador ang pagbuhi alang sa katawhan ug bisan kinsa nga binilanggo, si bisan kinsa nga ilang pangayoon. Ug niadtong panahona dihay usa ka bantogang binilanggo nga ginganlan ug Barabas. Busa, sa nagkatigom na ang katawhan, si Pilato miingon kanila, “Kinsa may buot ninyo nga akong buhian alang kaninyo, si Barabas ba o si Jesus nga gitawag ug Cristo?” Kay nasayod man siya nga tungod sa kasina gitugyan nila si Jesus nganha kaniya. Ug samtang naglingkod siya didto sa hukmanan, gipadad-an siya sa iyang asawa ug tugon, “Ayaw pangilabot nianang tawo nga matarong kay karong adlawa nahasol ako pag-ayo tungod sa akong damgo mahitungod kaniya.” Apan ang mga pangulong pari ug mga kadagkoan midani sa katawhan nga ilang pangayoon si Barabas ug ipapatay si Jesus. Ug ang gobernador miingon na usab kanila, “Hain niining duha ang buot ninyong buhian nako alang kaninyo?” Sila miingon, “Si Barabas!” Si Pilato miingon kanila, “Unya unsaon man nako kini si Jesus nga gitawag ug Cristo?” Silang tanan miingon, “Ilansang siya sa krus!” Ug siya miingon, “Ngano, unsa may daotan niyang gibuhat?” Apan misamot sila sa pagsinggit nga nag-ingon, “Ilansang siya sa krus!” Busa sa pagtan-aw ni Pilato nga wala siyay mahimo ug nagsugod na hinuon ang kagubot, mikuha siya ug tubig ug sa atubangan sa panon sa katawhan nanghunaw siya sa iyang mga kamot nga nag-ingon, “Wala akoy sala sa dugo niining tawhana, inyo na kanang tulubagon.” Ug ang tanang mga tawo mitubag nga nag-ingon, “Kami ug ang among mga anak maoy manubag sa iyang dugo.” Busa iyang gibuhian si Barabas alang kanila ug human niya pabunali si Jesus, iyang gitugyan siya aron ilansang sa krus. Ug ang mga sundalo sa gobernador midala kang Jesus ngadto sa ilang kampo dapit sa palasyo ug ang tibuok batalyon sa kasundalohan nagpundok sa iyang atubangan. Ug sa nahuboan na nila siya, gisul-oban nila siya ug kupo nga pula. Unya sa nakalukong sila ug korona nga tunokon, ila kining gisul-ob sa iyang ulo ug gipakupot siya ug baston nga bagakay sa iyang tuo nga kamot. Nagluhod sila sa iyang atubangan sa pagbugalbugal kaniya, ug nag-ingon, “Mabuhi ang Hari sa mga Judio!” Ug gilud-an nila siya ug gikuha ang baston nga bagakay ug gihapak ang iyang ulo. Human sa ilang pagbugalbugal kaniya, gihuboan nila siya sa kupo ug gisul-ob kaniya ang iyang kaugalingong mga bisti, ug unya gidala siya aron ilang ilansang sa krus. Ug sa pagpanggula nila, ilang nasugatan ang usa ka tawo nga taga-Cirene, nga ginganlan ug Simon ug gipugos nila siya sa pagpas-an sa krus ni Jesus. Ug sa pag-abot nila sa usa sa ka dapit nga ginganlan ug Golgota (nga sa ato pa, dapit sa bagolbagol), si Jesus gihatagan nila ug bino nga sinagolan ug apdo aron iyang imnon. Apan sa natilawan niya kini, wala siya moinom. Ug sa gikalansang na nila siya sa krus, gibahinbahin nila ang iyang mga bisti pinaagi ug ripa. Unya nanglingkod sila aron sa pagbantay kaniya didto. Ibabaw sa iyang ulo, ilang gibutang ang sumbong batok kaniya nga nag-ingon, “Mao kini si Jesus, ang Hari sa mga Judio.” Ug dihay duha ka tulisan nga gilansang sa krus tupad kaniya, usa sa iyang tuo ug usa sa iyang wala. Ug ang mga nangagi nagbiaybiay kaniya ug naglingolingo sa ilang mga ulo ug nag-ingon, “Ikaw nga moguba sa Templo ug mopatindog niini sulod sa tulo ka adlaw, luwasa ang imong kaugalingon! Kon ikaw Anak sa Dios, kanaog nianang krus.” Ang mga pangulong pari usab, uban sa mga eskriba ug sa mga kadagkoan mibugalbugal kaniya nga nag-ingon, “Giluwas niya ang uban apan dili siya makaluwas sa iyang kaugalingon. Siya ang Hari sa Israel, pakanaoga siya karon gikan sa krus ug unya motuo kita kaniya. Nagsalig siya sa Dios, ipaluwas siya sa Dios karon, kon nangandoy man siya kaniya kay nag-ingon siya, ‘Ako ang Anak sa Dios.’ ” Ug ang mga tulisan nga gilansang sa krus tupad kang Jesus nanamastamas usab kaniya sa samang paagi. Sukad sa udtong tutok mingitngit ang tibuok yuta hangtod sa ikatulo nga takna sa hapon. ikasiyam nga takna. Ug sa mga ikatulo nga takna sa hapon, si Jesus mituaw sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Eli, Eli, lema sabachthani?” nga sa ato pa, “Dios ko, Dios ko, nganong gibiyaan mo ako.” Ug dihay pipila nga nagtindog sa duol nga nakadungog niini ug sila miingon, “Kining tawhana nagtawag kang Elias.” Ug ang usa kanila midagan dayon ug mikuha ug espongha, gipatuhopan kini ug suka ug gihigot kini sa tumoy sa bagakay ug gitunol kaniya aron iyang imnon. Apan ang uban miingon, “Pasagdi lang, tan-awon nato kon moanhi ba si Elias aron sa pagluwas kaniya.” Ug si Jesus mituaw pag-usab sa kusog nga tingog ug mitugyan sa iyang espiritu. Ug unya ang tabil sa Templo nagisi gikan sa taas ngadto sa ubos ug ang yuta mikurog ug ang mga batong tiunay nangliki. Ug ang mga lubong nangaabli ug ang mga lawas sa daghang nangamatay nga mga balaan namangon ug nanggula sa ilang lubong. Unya human mabanhaw si Jesus, nangadto sila sa siyudad nga balaan ug nagpakita sa daghang mga tawo. Karon, sa diha nga ang kapitan ug ang iyang mga kauban nga nagbantay kang Jesus nakakita sa linog ug sa mga nahitabo, sila nalisang pag-ayo ug miingon, “Sa pagkatinuod kining tawhana anak sa Dios!” Ug usab didtoy daghang mga babaye nga nagpaantaw, nga misunod kang Jesus sukad pa sa Galilea sa pag-alagad kaniya. Ang pipila kanila mao sila si Maria Magdalena ug si Maria nga inahan nila ni Santiago ug ni Jose ug ang inahan sa mga anak ni Zebedeo. Ug sa pagkakilomkilom na, dihay miabot nga usa ka dato nga gikan sa Arimatea nga ginganlan ug Jose, nga nahimo usab nga tinun-an ni Jesus. Siya miadto kang Pilato ug gipangayo niya ang lawas ni Jesus. Ug si Pilato nagsugo nga ipahatag kini kaniya. Gikuha ni Jose ang lawas ug giputos niya kini sa hinlo nga panaptong lino ug gipahimutang niya kini sa bag-o nga lubnganan nga iyang kaugalingon nga gipalungag niya diha sa pangpang. Ug iyang giligid ang usa ka dakong bato ug gitabon kini sa pultahan sa lubnganan ug unya milakaw siya. Ug didto sila si Maria Magdalena ug ang lain pa nga Maria, nanglingkod atbang sa lubnganan. Ug sa pagkasunod nga adlaw, sa ato pa, human sa Adlaw sa Pangandam, ang mga pangulong pari ug ang mga Pariseo nagtigom sa atubangan ni Pilato ug miingon kaniya, “Ginoo, nahinumdom kami nga kadtong mangingilad, sa buhi pa siya, nag-ingon, ‘Human sa tulo ka adlaw, mabanhaw ako.’ Busa pagsugo nga ang lubnganan bantayan pag-ayo hangtod sa ikatulong adlaw kay tingali unya ug adtoon ug kawaton siya sa iyang mga tinun-an ug sultihan ang katawhan, ‘Nabanhaw siya gikan sa mga patay,’ ug ang ulahing limbong labaw pa unya ka ngil-ad kay sa una.” Ug si Pilato miingon kanila, “Pagkuha kamo ug bantay ug lakaw, lig-onon gayod kini ninyo kutob sa inyong mahimo.” Ug nanglakaw sila aron lig-onon ang lubnganan pinaagi sa pagsilyo ug pagpabantay niini. Human sa Adlaw nga Igpapahulay, sa pagbanagbanag na sa unang adlaw sa semana, si Maria Magdalena ug ang laing Maria miadto sa pagtan-aw sa lubnganan. Ug didtoy usa ka dakong linog kay dihay anghel sa Ginoo nga mikunsad gikan sa langit ug miadto ug iyang giligid ang bato ug milingkod niini. Ang iyang dagway sama sa kilat ug ang iyang bisti puti kaayo. Ug tungod sa kalisang kaniya, ang mga bantay nangurog ug nahimong daw mga patay. Apan ang anghel miingon sa mga babaye, “Ayaw kamo kahadlok! Nasayod ako nga nangita kamo kang Jesus nga gilansang sa krus. Wala siya dinhi, kay nabanhaw siya sumala sa iyang giingon. Dali kamo, tan-awa ninyo ang dapit diin siya nahimutang. Ug adtoa dayon ug suginli ninyo ang iyang mga tinun-an nga nabanhaw siya gikan sa mga patay. Ug tan-awa, moadto siya nga mag-una kaninyo ngadto sa Galilea; didto makita ninyo siya. Tan-awa, gisultihan na kamo nako.” Ug sila midali pagbiya sa lubnganan uban sa kahadlok ug dakong kalipay ug nanagan sila aron sa pagsugilon sa iyang mga tinun-an. Ug unya, si Jesus misugat kanila nga nag-ingon, “Kumosta kamo!” Ug sila miduol ug ilang gigakos ang iyang mga tiil ug gisimba nila siya. Ug si Jesus miingon kanila, “Ayaw kahadlok, lakaw ug ingna ang akong mga kaigsoonan sa pag-adto sa Galilea ug didto makita nila ako.” Samtang nanglakaw sila, ang pipila sa mga bantay nangadto sa siyudad ug ilang gibalitaan ang mga pangulong pari sa tanang nahitabo. Ug nagtigom sila uban sa mga kadagkoan ug nagsabot. Unya ilang gihatagan ug salapi nga plata ang mga sundalo ug giingnan, “Sultihi ang mga tawo, ‘Ang iyang mga tinun-an miadto sa kagabhion ug gikawat nila siya samtang nangatulog kami.’ Ug kon modangat kini sa mga dalunggan sa gobernador, kami ray mahibalong mopasabot kaniya ug malingkawas kamo sa kasamok.” Busa gidawat nila ang salapi ug ilang gibuhat ang gitudlo kanila ug kining maong sugilanon mikaylap ngadto sa mga Judio hangtod niining adlawa. Ug ang napulo ug usa ka tinun-an nangadto sa Galilea, sa usa ka bukid nga gipaadtoan ni Jesus kanila. Ug sa ilang pagkakita kaniya gisimba nila siya, apan dihay uban nga nagduhaduha. Ug si Jesus miduol ug miingon kanila, “Ang tanang kagahom sa langit ug sa yuta gihatag kanako. Busa sa inyong pagpanglakaw himoang mga tinun-an ang tanang kanasoran, nga magbautismo kanila sa ngalan sa Amahan ug sa Anak ug sa Espiritu Santo, nga magtudlo kanila sa pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo, ug tan-awa, ako mag-uban kaninyo kanunay hangtod sa kataposan sa kapanahonan.” Ang sinugdan sa Maayong Balita mahitungod kang Jesu-Cristo, ang Anak sa Dios. Ingon sa gisulat ni Isaias nga propeta, “Tan-awa, ipadala nako ang akong sinugo nga maoy mag-una kanimo; siya mao ang mag-andam sa imong dalan, ang tingog nga nagsinggit diha sa kamingawan, ‘Andama ninyo ang dalan alang sa Ginoo, tul-ira ninyo ang iyang mga agianan—’ ” si Juan nga Tigbautismo mitungha didto sa kamingawan ug nagwali mahitungod sa bautismo sa paghinulsol alang sa kapasayloan sa mga sala. Ug nangadto kaniya ang tanang katawhan sa tibuok Judea ug ang katawhan sa Jerusalem. Sila gibautismohan niya didto sa Suba sa Jordan, sa pagsugid sa ilang mga sala. Si Juan nagsul-ob ug bisti nga balhibo sa kamilyo ug may bakos nga panit diha sa iyang hawak, ug ang iyang kan-onon dulon ug dugos nga ihalas. Ug nagwali siya nga nag-ingon, “Sunod kanako moabot ang labaw pang gamhanan kay kanako, nga bisan gani ang pagyuko aron sa paghubad sa higot sa iyang sandalyas dili ako takos. Ako nagbautismo kaninyo sa tubig apan siya magbautismo kaninyo sa Espiritu Santo.” Niadtong mga adlawa miabot si Jesus gikan sa Nazaret sa Galilea ug siya gibautismohan ni Juan didto sa Jordan. Sa iyang paghaw-as gikan sa tubig, dihadiha nakita niya nga nabukas ang kalangitan ug ang Espiritu mikunsad diha kaniya sama sa salampati. Ug gikan sa langit nadungog ang usa ka tingog, “Ikaw ang akong Anak nga pinalangga, kanimo nalipay ako.” Dihadiha ang Espiritu miabog kaniya ngadto sa kamingawan. Sulod sa 40 ka adlaw didto siya sa kamingawan, gitintal ni Satanas, ug siya uban sa mga ihalas nga mananap apan dihay mga anghel nga miatiman kaniya. Unya human sa pagdakop kang Juan, si Jesus miadto sa Galilea, nagwali sa Maayong Balita gikan sa Dios ug nag-ingon, “Ang panahon miabot na, ug ang gingharian sa Dios ania na. Paghinulsol ug tuo kamo sa Maayong Balita.” Samtang naglakaw siya daplin sa Lanaw sa Galilea, nakita niya si Simon ug si Andres nga igsoon ni Simon, nga namukot diha sa lanaw kay mga mangingisda man sila. Ug si Jesus miingon kanila, “Sunod kamo kanako ug himoon ko kamong mga mananagat ug tawo.” Dihadiha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug misunod kaniya. Sa nagpadayon siya paglakaw sa unahan ug diyotay, nakita niya si Santiago nga anak ni Zebedeo ug si Juan nga igsoon ni Santiago nga nag-ayo sa mga pukot diha sa ilang sakayan. Ug dihadiha gitawag niya sila, ug gibiyaan nila ang ilang amahan nga si Zebedeo diha sa sakayan kauban sa mga sinuholan ug misunod sila kaniya. Unya nangadto sila sa Capernaum ug dihadiha sa adlaw nga igpapahulay misulod siya sa sinagoga ug nagtudlo. Nahibulong sila sa iyang gipanudlo, kay siya nagtudlo man kanila ingon nga may kagahom ug dili sama sa mga eskriba. Ug dihadiha, sa ilang sinagoga didtoy tawo nga gisudlan ug usa ka hugaw nga espiritu. Misinggit siya nga nag-ingon, “Unsay imong tuyo kanamo, Jesus nga Nazaretnon? Mianhi ba ikaw aron sa paglaglag kanamo? Nakaila ako kon kinsa ikaw, ang Balaan sa Dios.” Apan gibadlong siya ni Jesus nga nag-ingon, “Hilom, ug gula gikan kaniya!” Ug ang hugaw nga espiritu nga mipalimbaglimbag pag-ayo sa tawo, migula gikan kaniya nga nagsiyagit sa kusog nga tingog. Nahibulong silang tanan, nga tungod niana nangutana sila sa usa ug usa nga nag-ingon, “Unsa ba kini? Usa ka bag-ong pagtulun-an! Uban sa kagahom mosugo siya bisan pa sa mga hugaw nga espiritu, ug sila motuman kaniya.” Ug ang iyang kabantog mikaylap dayon sa tanang kasikbit nga kayutaan sa Galilea. Dihadiha sa paggawas nila gikan sa sinagoga, misulod sila sa balay ni Simon ug ni Andres, uban si Santiago ug Juan. Ang babayeng ugangan ni Simon naghigda kay gihilantan man, ug gisuginlan dayon nila si Jesus mahitungod kaniya. Ug giduol niya siya ug gikuptan ug gipatindog. Ug gihuwasan siya sa hilanat ug mialagad kanila. Unya sa pagkakilomkilom, sa pagsalop na sa adlaw, gidala nila ngadto kaniya ang tanang mga masakiton ug ang mga nasudlan ug demonyo. Ug ang mga tawo sa tibuok lungsod nagtapok atubangan sa pultahan. Giayo niya ang daghang nangasakit sa nagkalainlaing mga balatian. Gipagula niya ang daghang mga demonyo ug wala niya tugoti ang mga demonyo sa pagsulti kay nakaila man sila kaniya. Unya sayo sa kaadlawon samtang ngitngit pa, si Jesus mibangon ug miadto sa usa ka dapit nga mingaw, ug didto nag-ampo siya. Gipangita siya ni Simon ug sa iyang mga kauban, ug sa nakit-an na nila siya, sila miingon kaniya, “Ang tanan nangita kanimo.” Siya miingon kanila, “Mangadto kita sa ubang dapit sa mga silingang kalungsoran aron magwali usab ako didto kay mao kanay hinungdan ngano nga mianhi ako.” Ug gilibot niya ang tibuok Galilea, nagwali siya sulod sa ilang mga sinagoga ug naghingilin sa mga demonyo. Unya didtoy usa ka sanlahon nga miduol ug nagpakiluoy kaniya ug samtang nagluhod miingon kaniya, “Kon buot nimo, makahinlo ikaw kanako.” Ug puno sa kaluoy, gituyhad ni Jesus ang iyang kamot ug mihikap sa sanlahon ug miingon kaniya, “Buot ako, mahinlo ikaw.” Dihadiha nahanaw ang iyang sanla ug nahinlo siya. Ug si Jesus mipahimangno kaniya sa higpit gayod, ug mipalakaw dayon kaniya, ug miingon kaniya, “Bantayi nga wala ka gayoy isulti kang bisan kinsa apan lakaw, ipakita ang imong kaugalingon ngadto sa pari ug himoa ang halad nga gisugo ni Moises mahitungod sa imong pagkahinlo, ingon nga pagpamatuod ngadto sa katawhan.” Apan milakaw siya ug misugod sa pagpanugilon nga walay lipodlipod mahitungod niini ug sa pagsabwag sa balita, nga tungod niana si Jesus dili na makahimo sa dayag nga pagsulod ug lungsod, kondili didto na lamang siya sa mga dapit nga awaaw. Ug ang mga tawo nangadto kaniya gikan sa tanang dapit. Sa pagbalik niya sa Capernaum human sa pipila ka adlaw, nabalita nga siya anaa sa balay. Daghan ang nanugok didto, nga tungod niana wala nay dapit alang kanila, bisan pa diha duol sa pultahan, ug giwali niya ang pulong ngadto kanila. Unya didtoy nangabot nga nagdala ngadto kaniya ug usa ka paralitiko nga giyayongan sa upat ka lalaki. Ug kay dili man sila makaduol kang Jesus tungod sa panon sa katawhan, ilang gitangtang ang atop sa ibabaw niya. Ug sa nakahimo na sila ug lungag, ilang gitunton ang higdaanan diin diha ang paralitiko. Sa pagkakita ni Jesus sa ilang pagsalig, siya miingon sa paralitiko, “Anak, ang imong mga sala gipasaylo na.” Ug dihay pipila sa mga eskriba nga nanglingkod didto, ug nangutana sulod sa ilang mga kasingkasing, “Nganong nagsulti man kining tawhana sa ingon? Usa kini ka pagpasipala! Kinsa bay makapasaylo ug mga sala kondili ang Dios lamang?” Dihadiha si Jesus nga nakasabot diha sa iyang espiritu nga nangutana sila sa ingon diha sa ilang kaugalingon, siya miingon kanila, “Nganong nangutana man kamo sa ingon sulod sa inyong mga kasingkasing? Kay hain may sayon, ang pag-ingon ba ngadto sa paralitiko, ‘Ang imong mga sala gipasaylo na,’ o ang pag-ingon ba, ‘Bangon, dad-a ang imong higdaanan ug lakaw’? Apan aron mahibalo kamo nga ang Anak sa Tawo may kagahom ibabaw sa yuta sa pagpasaylo ug mga sala,” siya miingon sa paralitiko, “Ako mag-ingon kanimo, bangon, dad-a ang imong higdaanan ug pauli ngadto sa imong balay.” Ug siya mibangon, ug dihadiha gisakwat niya ang iyang higdaanan ug mipahawa siya sa atubangan nilang tanan paingon sa gawas, nga tungod niini silang tanan nahibulong ug nagdayeg sa Dios, ug nag-ingon, “Wala pa kitay nakita nga sama niini!” Si Jesus miadto na usab sa baybayon ug ang tibuok panon sa katawhan miduol kaniya ug gitudloan niya sila. Samtang naglakaw siya, iyang nakita si Levi nga anak ni Alfeo, naglingkod sa buhisanan ug siya miingon kaniya, “Sunod kanako.” Ug siya mitindog ug misunod kaniya. Samtang nagtambong ni Jesus sa kan-anan sa balay ni Levi, dihay daghang mga tigpaningil ug buhis ug mga makasasala nga naglingkod usab uban kaniya ug sa iyang mga tinun-an, kay diha may daghang misunod kaniya. Ug ang mga eskriba nga mga Pariseo, sa pagkakita nila nga siya nagkaon kauban sa mga makasasala ug sa mga tigpaningil ug buhis, miingon sa iyang mga tinun-an, “Nganong nakigpangaon man siya uban sa mga tigpaningil ug buhis ug sa mga makasasala?” Sa pagkadungog ni Jesus niini, siya miingon kanila, “Ang mga maayo ug lawas wala magkinahanglan ug mananambal, kondili ang mga masakiton. Ako mianhi dili sa pagtawag sa mga matarong, kondili sa mga makasasala.” Unya ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga Pariseo nagpuasa, ug ang mga tawo miduol ug miingon kang Jesus, “Ngano ba nga ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo nagpuasa man, apan ang imong mga tinun-an wala man magpuasa?” Si Jesus mitubag kanila, “Makahimo ba sa pagpuasa ang mga dinapit sa kasal samtang ang nabana anaa pa uban kanila? Samtang ang nabana anaa pa uban kanila, dili sila makahimo sa pagpuasa. Apan moabot ra ang mga adlaw nga ang nabana kuhaon na gikan kanila, ug unya magpuasa na sila nianang adlawa. Walay tawo nga magtapak ug bag-ong panapton diha sa daan nga bisti, kay kon himoon kini, ang gitapak mabitas ra gikan niini, ang bag-o gikan sa daan, ug unya mosamot na hinuon ka dako ang gisi. Ug walay tawo nga magsulod ug bag-ong bino diha sa mga daang sudlanan nga panit, kay kon himoon kini, ang bino mobuslot sa mga sudlanang panit, ug ang bino mausik, ingon man ang mga sudlanang panit. Apan ang bag-ong bino kinahanglang anha gayod isulod sa bag-ong mga sudlanang panit.” Usa niana ka adlawng igpapahulay, si Jesus naglakaw agi sa kaumahan sa mga trigo ug samtang naglakaw sila, ang iyang mga tinun-an misugod sa pagpangutlo ug mga uhay. Ang mga Pariseo miingon kaniya, “Tan-awa, nganong naghimo man sila sa gidili panahon sa adlaw nga igpapahulay?” Miingon siya kanila, “Wala ba kamo makabasa mahitungod sa gibuhat ni David sa diha nga siya ug ang iyang mga kauban nagkinahanglan ug gigutom? Sa dihang si Abiatar mao pa ang labawng pangulong pari, si David misulod sa balay sa Dios ug mikaon sa pan nga gibutang sa atubangan sa Dios, ug nanghatag usab siya niini ngadto sa iyang mga kauban bisan ug supak sa balaod ang pagkaon niini ni bisan kinsa gawas sa mga pari lamang.” Unya siya miingon kanila, “Ang adlaw nga igpapahulay gibuhat alang sa tawo, dili ang tawo alang sa adlaw nga igpapahulay. Busa ang Anak sa Tawo agalon bisan sa adlaw nga igpapahulay.” Unya si Jesus misulod pag-usab sa sinagoga, ug didtoy usa ka tawo nga may kamot nga mikuyos. Gibantayan nila siya kon iya ba kining ayohon sa adlaw nga igpapahulay, aron ikasumbong nila siya. Ug siya miingon sa tawo nga may kamot nga mikuyos, “Duol ngari.” Unya siya miingon kanila, “Uyon ba sa balaod ang pagbuhat ug maayo o ang pagbuhat ug makadaot panahon sa adlaw nga igpapahulay, ang pagluwas ug kinabuhi o ang pagpatay?” Apan naghilom sila. Sa gilibot niya ug sud-ong sila uban ang kasuko, nasubo tungod sa kagahi nila ug kasingkasing, miingon siya sa tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Gituy-od niya kini ug ang iyang kamot naulian. Sa dihang nakagula na ang mga Pariseo, nakigsabot dayon sila sa mga Herodianhon batok kang Jesus, kon unsaon nila siya sa pagpatay. Unya si Jesus mibiya uban sa iyang mga tinun-an ngadto sa lanaw ug misunod kaniya ang usa ka dakong panon sa katawhan gikan sa Galilea, gikan usab sa Judea, ug sa Jerusalem ug sa Idumea, ug gikan sa mga dapit tabok sa Jordan, ug gikan sa palibot sa Tiro ug Sidon, usa ka dakong panon sa katawhan miadto kaniya sa pagkadungog nila sa tanan niyang nabuhat. Gisugo niya ang iyang mga tinun-an sa pag-andam ug sakayan alang kaniya tungod sa panon sa katawhan, kay tingali unya ug mapiit siya niini, kay daghan man ang iyang gipang-ayo nga tungod niana ang tanang mga may sakit nagdinuotay paingon kaniya aron sa paghikap kaniya. Sa dihang nakakita kaniya ang mga hugaw nga espiritu, mihapa sila sa iyang atubangan ug naninggit nga nag-ingon, “Ikaw mao ang Anak sa Dios!” Apan gibaoran niya sila sa higpit gayod nga dili nila ipaila siya. Unya mitungas si Jesus sa bungtod ug iyang gitawag ngadto kaniya ang iyang mga nahimut-an ug sila miduol kaniya. Ug nagtudlo siya ug napulo ug duha nga ginganlan usab niya ug mga apostoles, nga maoy makig-uban kaniya, ug maoy iyang ipadala aron sa pagsangyaw, ug sa pagbaton ug kagahom sa paghingilin sa mga demonyo. Unya gipili niya ang napulo ug duha, si Simon nga ginganlan usab ug Pedro, si Santiago nga anak ni Zebedeo, si Juan nga igsoon ni Santiago nga ginganlan usab niya ug Boanerges, nga sa ato pa, mga anak sa dalugdog, si Andres, si Felipe, ug si Bartolome, ug si Mateo, ug si Tomas, ug si Santiago nga anak ni Alfeo, si Tadeo, si Simon nga Kananeyo, ug si Judas Iscariote nga nagbudhi kang Jesus. Unya miadto si Jesus sa balay ug ang panon sa katawhan midugok na usab, tungod niana wala na sila makakaon. Sa pagkadungog niini sa iyang mga kabanay, miadto sila aron sa pagkuha kaniya, kay miingon man sila, “Nabuang siya.” Unya ang mga eskriba nga nanglugsong gikan sa Jerusalem miingon, “Anaa kaniya si Beelzebul, ug siya nanghingilin ug mga demonyo pinaagi sa pangulo sa mga demonyo.” Ug gitawag niya sila ngadto kaniya ug pinaagig mga sambingay misulti siya kanila, “Unsaon ba ni Satanas paghingilin kang Satanas? Kon ang usa ka gingharian nabahin batok sa iyang kaugalingon, kana nga gingharian dili makabarog. Ug kon ang usa ka panimalay nabahin batok sa iyang kaugalingon, kana nga panimalay dili makabarog. Ug kon si Satanas nakigbatok sa iyang kaugalingon ug nabahin, dili siya makabarog, hinuon nagpaingon sa iyang kataposan. Apan walay bisan kinsa nga makahimo sa pagsulod sa balay sa usa ka tawong kusgan ug sa pagsakmit sa iyang kabtangan, gawas kon iya unang gaposon ang tawong kusgan unya makapanakmit na siya sa balay niini. “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang tanang sala sa mga anak sa mga tawo pasayloon ug ang bisan unsang pagpasipala nga ilang litokon, apan si bisan kinsa nga magpasipala batok sa Espiritu Santo dili gayod pasayloon, apan pakasad-on hinuon sa sala nga dayon,” kay sila nag-ingon, “Aduna siyay hugaw nga espiritu.” Unya miabot ang iyang inahan ug ang iyang mga igsoong lalaki ug samtang nagtindog sila didto sa gawas, ilang gipaadtoan siya ug gipatawag. Dihay panon sa katawhan nga nanglingkod libot kaniya ug sila miingon kaniya, “Ang imong inahan ug ang imong mga igsoong lalaki atua sa gawas, nangita sila kanimo.” Ug siya mitubag, “Kinsa ba ang akong inahan ug ang akong mga igsoong lalaki?” Ug samtang gilibot niya pagsud-ong ang mga naglingkod alirong kaniya, siya miingon, “Ania, ang akong inahan ug mga igsoong lalaki! Si bisan kinsa nga nagbuhat sa kabubut-on sa Dios mao ang akong igsoong lalaki ug akong igsoong babaye ug akong inahan.” Unya misugod na usab si Jesus sa pagpanudlo didto sa daplin sa lanaw. Midugok ngadto kaniya ang usa ka dako kaayong panon sa katawhan, nga tungod niana misakay siya ug milingkod sa usa ka sakayan diha sa lanaw, ug ang tibuok panon diha sa yuta daplin sa lanaw. Gitudloan niya sila sa daghang mga butang pinaagi ug mga sambingay, ug sa iyang pagpanudlo siya miingon kanila, “Paminaw! Dihay usa ka magpupugas nga milakaw aron sa pagsabod ug binhi. Ug sa iyang pagsabod, may mga binhi nga nahulog sa daplin sa dalan ug ang mga langgam nanugok ug kini ilang gipanuktok. Ang ubang mga binhi nahulog sa kabatoan, diin dili daghan ang yuta, ug kini migitib dayon kay wala may igong giladmon ang yuta. Ug unya sa pagsubang sa adlaw, nalawos kini ug kay wala may gamot, kini nalaya. Ang ubang mga binhi nahulog sa kasampinitan ug ang mga sampinit mitubo ug milumos niini, ug wala kini makapamunga. Ang ubang mga binhi diha mahulog sa maayong yuta, ug kini namunga, mitubo ug milambo ug namunga ug 30 ka pilo, ug 60 ka pilo, ug 100 ka pilo.” Ug siya miingon, “Ang may dalunggan sa pagpangdungog kinahanglang magpatalinghog.” Sa diha nga nag-inusara siya, pipila niadtong mga nag-alirong kaniya kauban sa napulo ug duha nangutana kaniya mahitungod sa mga sambingay. Ug siya miingon kanila, “Kaninyo gihatag ang tinago mahitungod sa gingharian sa Dios apan kanila nga anaa sa gawas, ang tanan ipaagi sa mga sambingay, aron nga sa ilang pagtan-aw makakita sila apan dili makasabot ug nga sa ilang pagpaminaw makabati sila apan dili makatugkad, kay basin unya ug mamalik sila ug pasayloon.” Ug siya miingon kanila, “Wala ba diay kamo makasabot niining sambingaya? Unsaon man diay ninyo pagkasabot sa tanang mga sambingay? Ang magpupugas nagsabod sa pulong. Mao kini sila ang diha sa daplin sa dalan diin gisabod ang pulong; sa ilang pagkadungog, si Satanas mitungha dayon ug iyang gisakmit ang pulong nga gikasabod diha kanila. Ug mao usab kini sila ang gikasabod diha sa kabatoan, sa pagkadungog nila sa pulong, dihadiha ila kining gidawat uban sa kalipay apan wala sila makagamot. Hinuon molungtad sila sa makadiyot, unya inig-abot sa kasakitan o pagpanglutos tungod sa pulong, matumba dayon sila. Ug ang uban mao ang gikasabod diha sa kasampinitan. Kini sila mao kadtong nakadungog sa pulong apan sa pagsulod na sa mga kabalaka niining panahona ug ang limbong sa mga bahandi ug ang mga kaibog alang sa ubang mga butang, sila molumos sa pulong, ug kini dili makapamunga. Ug mao kini sila ang mga gikasabod diha sa maayong yuta, kadtong nakadungog sa pulong ug midawat niini ug namunga ug 30 ka pilo ug 60 ka pilo ug 100 ka pilo.” Unya siya miingon kanila, “Kuhaon ba ang suga aron ibutang kini ilalom sa gantangan o ilalom sa higdaanan? Dili ba ibutang kini sa tungtonganan? Kay walay nasalipdan nga dili ipadayag o natago nga dili ibutyag. Si bisan kinsa nga may mga dalunggan sa pagpangdungog, kinahanglang magpatalinghog.” Ug siya miingon kanila, “Pagbantay kamo sa unsay inyong nabati, ang sukod nga inyong gigamit pagsukod mao usab ang isukod kaninyo, ug labaw pa gani unya ang idugang diha kaninyo. Kay siya nga adunay iya hatagan ug labaw pa, apan siya nga walay iya kuhaan sa bisan unsa nga anaa kaniya.” Ug siya miingon, “Ang gingharian sa Dios sama sa usa ka tawo nga magsabod ug binhi diha sa yuta, ug unya matulog siya sa gabii ug mobangon sa adlaw. Ug ang binhi mogitib ug motubo sa paagi nga wala niya mahibaloi. Ang yuta, sa iyang kaugalingon, mohatag ug abot, ang una mao ang dahon, unya ang uhay ug unya ang bus-ok nga lugas sa uhay. Apan inigkahinog na sa uhay, dihadiha iyang gamiton ang galab kay ang ting-ani miabot na.” Siya miingon, “Sa unsa ba nato ikatandi ang gingharian sa Dios, o unsa bang sambingaya ang atong gamiton alang niini? Kini sama sa liso sa mustasa nga sa pagpugas niini diha sa yuta, kini gamay kay sa ubang mga liso dinhi sa kalibotan, apan sa dihang ikapugas na kini, motubo kini ug mahimong labing dako sa tanang mga tanom ug mananga kini ug dagko, nga tungod niini ang mga langgam sa langit magpuyo diha sa iyang landong.” Pinaagi sa daghang mga sambingay nga sama niini, ang pulong gisulti ni Jesus ngadto kanila, sumala sa ilang katakos sa pagsabot niini. Ug wala siya magsulti kanila nga dili pinaagi ug sambingay, apan kauban sa iyang mga tinun-an nga silasila lamang, gisaysay niya ang kahulogan niining tanan. Sa maong adlaw, sa dihang miabot na ang kagabhion, siya miingon kanila, “Manabok kita ngadto sa pikas daplin.” Ug biniyaan ang panon sa katawhan, gidala nila siya uban kanila kay diha na man siyang daan sa sakayan. Ug dihay ubang mga sakayan nga mikuyog kaniya. Unya miabot ang usa ka kusog nga unos, ug ang mga balod mihampak sa sakayan, nga tungod niana ang sakayan nag-anam ug kapuno sa tubig. Apan siya didto sa ulin natulog nga nag-unlan. Ug gipukaw nila siya ug giingnan, “Magtutudlo, dili ba lamang ikaw magpakabana nga mangalumos na man kita?” Ug mibangon siya ug gibadlong ang hangin, ug miingon siya sa lanaw, “Kalinaw! Hunong!” Ug ang hangin milurang ug miabot ang dakong kalinaw. Ug siya miingon kanila, “Nganong nangalisang man kamo? Wala ba diay kamoy pagsalig?” Ug giabot sila ug dakong kahadlok, ug miingon sa usa ug usa, “Kinsa man diay kini siya, nga bisan gani ang hangin ug ang lanaw motuman man kaniya?” Unya miabot sila sa pikas nga daplin sa lanaw, sa kayutaan sa mga Gerasenhon. Ug sa pagkawas na niya sa sakayan, gisugat siya sa usa ka tawo nga gikan sa mga lubnganan. Kini siya may hugaw nga espiritu ug nagpuyo sa mga lubnganan ug wala nay bisan kinsa pa nga makagapos kaniya, bisan pa ug kadena. Kay sa makadaghan gigaid na siya pinaagi sa mga posas ug kadena apan igo lamang niyang bugtoon ang kadena ug gub-on ang mga posas. Ug walay bisan kinsa nga makapugong kaniya. Magabii ug maadlaw adto siya sa mga lubnganan ug didto sa kabukiran magsinggit kanunay ug magsamadsamad sa iyang kaugalingon pinaagi sa mga bato. Sa pagkakita niya kang Jesus gikan sa layo, midagan siya ngadto kaniya ug mihapa sa pagsimba kaniya, ug nagsiyagit sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Unsay imong tuyo kanako, Jesus, Anak sa Labing Halangdong Dios? Tungod sa Dios, mangamuyo ako kanimo, ayaw intawon ako pagsakita.” Kay si Jesus miingon man kaniya, “Gula gikan sa tawo, ikaw nga hugawng espiritu!” Unya si Jesus nangutana kaniya, “Unsay imong ngalan?” Ug siya mitubag, “Ang akong ngalan Legion, kay daghan kami.” Ug nangamuyo siya pag-yo kang Jesus nga unta dili niya sila abogon pagawas niadtong yutaa. Didtoy usa ka dakong panon sa mga baboy nga nangaonkaon didto sa bakilid. Ug sila mihangyo kaniya nga nag-ingon, “Paadtoa kami nianang mga baboy ug pasudla kami kanila.” Busa gitugotan niya sila. Ug ang mga hugawng espiritu nanggula ug misulod sa mga baboy, ug ang panon nga may gidaghanon nga mga duha ka libo, mihaguros pagdulhog sa pangpang ngadto sa lanaw ug nangalumos sila sa lanaw. Nanagan ang mga nagbantay sa mga baboy, ug ila kining gisugilon didto sa siyudad ug sa kabalangayan. Ug midugok ang mga tawo aron sa pagsusi kon unsa ang nahitabo. Nangadto sila kang Jesus, ug nakita nila ang gidemonyohan kaniadto nga naglingkod didto, nagbisti na ug diha na sa maayong panimuot, ang tawo nga kaniadto diha ang Legion, ug sila nangalisang. Ang mga nakakita niini nanugilon mahitungod sa nahitabo sa gidemonyohan ug sa mga baboy. Unya misugod sila sa paghangyo kang Jesus sa pagpahawa sa ilang kayutaan. Ug samtang misakay si Jesus sa sakayan, ang tawo nga kaniadto gidemonyohan mihangyo kaniya nga unta pakuyogon siya kang Jesus. Apan wala siya motugot ug miingon kaniya, “Pauli ngadto sa imong balay, ngadto sa imong kahigalaan, ug isugilon kanila unsa ka dako ang gihimo sa Ginoo alang kanimo, ug giunsa niya pagkaluoy kanimo.” Ug milakaw siya ug didto sa Decapolis misugod siya sa pagpanugilon unsa ka dako sa gihimo ni Jesus alang kaniya ug natingala ang tanan. Sa nakatabok na usab si Jesus sakay sa sakayan ngadto sa pikas nga daplin, midugok kaniya ang usa ka dakong panon sa katawhan ug siya diha sa baybayon sa lanaw. Unya miabot ang usa sa mga pangulo sa sinagoga nga ginganlan ug Jairo ug sa iyang pagkakita kang Jesus, mihapa siya sa tiilan niya, ug nangamuyo kaniya sa hilabihan nga nag-ingon, “Ang akong batang babaye himatyon. Moadto unta ikaw ug itapion nimo ang imong mga kamot kaniya aron siya maayo ug mabuhi.” Ug si Jesus miuban kaniya. Ug misunod kaniya ang usa ka dakong panon sa katawhan ug midutdot sila kaniya. Unya dihay usa ka babaye nga walay undang ang pagdugo sulod na sa napulo ug duha ka tuig. Daghan na siya ug giantos ubos sa daghang mananambal, ug ang tanan niyang katigayonan nahurot na niya paggasto, apan wala gayod siya maayo gani misamot pa hinuon. Ug kay nakadungog man siya sa mga taho mahitungod kang Jesus, siya misuot sa panon sa katawhan ngadto sa luyo ni Jesus ug mihikap sa iyang bisti. Kay siya nag-ingon man, “Kon makahikap lang ako sa iyang mga bisti, maayo gayod ako.” Dihadiha mitang-on ang iyang pagsigi ug dugo, ug gibati niya diha sa iyang lawas nga siya naayo gikan sa iyang sakit. Ug si Jesus nga nakamatikod sulod sa iyang kaugalingon nga may gahom nga migula gikan kaniya, dihadiha miliso taliwala sa panon sa katawhan ug miingon, “Kinsa may mihikap sa akong bisti?” Ang iyang mga tinun-an miingon kaniya, “Nakita nimo ang panon sa katawhan nga midutdot libot kanimo, ug unya mangutana pa ikaw, ‘Kinsa may mihikap kanako?’ ” Ug gilibot niya pagtan-aw kon kinsa ang naghimo niadto. Apan ang babaye nga nahibalo sa nahitabo kaniya, miduol nga nahadlok ug nagkurog ug mihapa sa iyang atubangan, ug misugilon kaniya sa tibuok nga kamatuoran. Ug si Jesus miingon kaniya, “Anak, ang imong pagsalig nakaayo kanimo. Lakaw nga malinawon ug maayo na ikaw gikan sa imong sakit.” Samtang nagsulti pa siya, dihay nangabot gikan sa balay sa pangulo sa sinagoga nga nag-ingon, “Ang imong anak patay na, nganong imo pa mang samokon ang Magtutudlo?” Apan sa walay pagpanumbaling sa ilang gisulti, si Jesus miingon sa pangulo sa sinagoga, “Ayaw kahadlok, salig lamang.” Ug wala siyay gitugotan sa pagkuyog kaniya gawas kang Pedro ug kang Santiago ug kang Juan nga igsoon ni Santiago. Sa pag-abot nila sa balay sa pangulo sa sinagoga, nakita niya ang kaguliyang ug ang mga tawo nga nanghilak pag-ayo ug nagminatay. Sa pagsulod na niya, siya miingon kanila, “Ngano bang nagkaguliyang man kamo ug nanghilak? Ang bata wala mamatay, kondili natulog.” Ug gikataw-an lamang nila siya. Apan gipagula niya silang tanan ug iyang gidala uban kaniya ang amahan ug ang inahan sa bata ug ang mga kauban niya, ug misulod siya sa dapit diin didto ang bata. Unya gigunitan niya ang kamot ug miingon kaniya, “Talita, cumi”, nga sa ato pa, “Inday, ingnon ko ikaw, bangon!” Dihadiha mibangon ang bata ug milakaw kay siya napulo ug duha na man ang panuigon. Ug dihadiha giabot sila ug dakong kahibulong. Ug higpit silang gipahimangnoan ni Jesus nga kinahanglang walay bisan usa nga mahibalo niini, ug gisugo sila sa paghatag ug makaon ngadto sa bata. Si Jesus mibiya gikan didto ug miadto sa iyang kaugalingong lungsod ug ang iyang mga tinun-an mikuyog kaniya. Ug sa pag-abot sa adlaw nga igpapahulay, siya misugod sa pagpanudlo sulod sa sinagoga. Daghan ang nakadungog kaniya ug nahibulong nga nag-ingon, “Diin ba niya kuhaa kining mga butanga? Ug unsa bang kaalama ang gihatag kaniya, ug ang mga milagro nga nahimo pinaagi sa iyang mga kamot? Dili ba siya mao man ang panday, nga anak ni Maria ug igsoon nila ni Santiago ug ni Jose ug ni Judas ug ni Simon? Ug dili ba ang iyang mga igsoong babaye ania man uban kanato?” Ug nasuko sila kaniya. Unya si Jesus miingon kanila, “Ang propeta dungganan gayod gawas lamang sa iyang kaugalingong lungsod ug sa iyang kaugalingong kadugo ug sa iyang kaugalingong panimalay.” Ug didto wala siya makahimo ug mga milagro gawas sa pagtapion sa iyang mga kamot sa pipila ka masakiton ug iyang gipang-ayo sila. Ug nahibulong siya tungod sa ilang pagkawalay pagtuo. Ug miadto siya libot sa mga kabalangayan ug nanudlo. Ang napulo ug duha iyang gitawag ngadto kaniya ug gisugdan niya ang pagpadala kanila nga tinagurha, ug gihatagan niya sila ug kagahom batok sa mga hugaw nga espiritu. Gitugon niya sila sa dili pagdala ug bisan unsa alang sa ilang panaw, gawas sa sungkod, walay pan, walay bag, walay salapi sa ilang mga bakos, gawas sa pagsul-ob ug sandalyas, apan dili magsul-ob ug duha ka bisti. Ug siya miingon kanila, “Asa gani kamong balaya modayon, pabilin kamo didto hangtod sa inyong pagbiya sa maong dapit. Kon sa bisan diing dapit kamo dili dawaton ug dili pamation, inigbiya ninyo, itaktak ang mga abog nga anaa sa inyong mga tiil ingon nga pasidaan batok kanila.” Busa nanglakaw sila ug nagwali nga kinahanglang maghinulsol ang mga tawo. Gipanghinginlan nila ang daghang mga demonyo, ug gihidhiran nila ug lana ang daghang mga masakiton ug gipang-ayo sila. Unya si Hari Herodes nakadungog niini, kay ang ngalan ni Jesus nabantog na man. Ug dihay mga nag-ingon, “Si Juan nga Tigbautismo gibanhaw gikan sa mga patay ug mao kanay hinungdan nga kining mga gahoma naglihok diha kaniya.” Apan ang uban nag-ingon, “Kini mao si Elias.” Ug ang uban nag-ingon, “Siya usa ka propeta, sama sa propeta sa kakaraanan.” Apan sa pagkadungog niini ni Herodes, siya miingon, “Si Juan nga akong gipapunggotan ug ulo nabanhaw.” Kay si Herodes mismo nagsugo sa pagdakop kang Juan ug nagpagaid kaniya sa bilanggoan tungod kang Herodias nga iyang gipangasawa bisan kini asawa ni Felipe nga iyang igsoon. Kay si Juan miingon man kang Herodes, “Dili uyon sa balaod ang pag-angkon nimo sa asawa sa imong igsoon.” Ug si Herodias nasilag kang Juan ug buot unta niyang patyon siya. Apan wala siya makahimo niini, tungod kay si Herodes nahadlok man kang Juan, kay nahibaloan man niya nga siya matarong ug balaan nga pagkatawo, ug gipanalipdan niya siya. Ug sa iyang pagkadungog kang Juan, siya nalibog pag-ayo apan iyang gikalipay ang pagpamati kang Juan. Apan miabot ang higayon sa diha nga si Herodes, sa kasumatan sa iyang adlawng natawhan, naghimo ug kombira alang sa iyang mga pangulong kawani ug sa mga pangulo sa kasundalohan ug sa mga kadagkoan sa Galilea. Sa diha nga ang babayeng anak ni Herodias misulod ug misayaw, nakapahimuot siya kang Herodes ug sa iyang mga dinapit ug ang hari miingon sa dalaga, “Pangayo kanako sa bisan unsa nga buot nimo ug ihatag ko kini kanimo.” Ug nanumpa si Herodes kaniya, “Bisan unsay imong pangayoon kanako, ihatag ko kini kanimo bisan pa ang katunga sa akong gingharian.” Unya ang dalaga migula ug nangutana sa iyang inahan, “Unsa bay akong pangayoon?” Ug siya mitubag, “Ang ulo ni Juan nga Tigbautismo.” Dihadiha midali siya sa pagsulod ngadto sa atubangan sa hari ug kaniya mihangyo siya nga nag-ingon, “Buot nako nga karon dayon ihatag nimo kanako ang ulo ni Juan nga Tigbautismo, sinulod sa bandihado.” Ang hari nasubo gayod pag-ayo apan tungod sa iyang mga panumpa ug sa iyang mga dinapit, dili niya buot balibaran ang dalaga. Dihadiha gisugo sa hari ang usa ka sundalo sa mga bantay sa pagdala sa ulo ni Juan. Ug ang sundalo misulod ug gipunggotan si Juan sa ulo didto sa sulod sa bilanggoan ug gidala ang ulo nga gibutang diha sa bandihado ug gihatag kini sa dalaga ug kini gihatag usab sa dalaga ngadto sa iyang inahan. Sa pagkadungog niini sa mga tinun-an ni Juan, nangadto sila ug gikuha nila ang iyang lawas ug gipahiluna kini sa usa ka lubnganan. Unya ang mga apostoles mibalik ngadto kang Jesus ug gisugilon kaniya ang tanan nga ilang nahimo ug gipanudlo. Ug siya miingon kanila, “Pangadto kamo nga kamokamo ra sa usa ka dapit nga awaaw, ug pamahulay kamo sa makadiyot.” Kay daghan man ang nangabot ug namiya, ug wala na silay higayon sa pagpangaon. Ug sakay sa sakayan nangadto sila sa usa ka dapit nga awaaw nga silasila ra. Apan daghan ang nakakita kanila sa ilang paggikan ug nakaila kanila, ug kini sila midali pagpanagan paingon sa maong dapit gikan sa tanang kalungsoran, ug miabot sila didto nga una pa kanila. Sa pagkawas ni Jesus, nakita niya ang usa ka dakong panon sa mga tawo ug siya naluoy kanila kay sila sama man sa mga karnero nga walay tigbantay, ug siya misugod sa pagtudlo kanila ug daghang mga butang. Ug sa pagkahapon na kaayo, miduol kaniya ang iyang mga tinun-an ug miingon, “Awaaw kining dapita ug karon hapon na kaayo. Palakta na sila ngadto sa silingang mga dapit ug kabalangayan aron makapamalit sila ug makaon.” Apan siya mitubag kanila, “Kamoy maghatag kanila ug makaon.” Ug sila miingon kaniya, “Mangadto ba kami sa pagpalit ug balig duha ka gatos ka denario nga pan, ug among ipakaon kanila?” Ug siya miingon kanila, “Pila ba ka buok ang inyong pan? Adtoa ug susiha ninyo.” Ug sa nasayran na nila, sila miingon, “Lima, ug duha ka buok isda.” Unya gisugo niya silang tanan sa pagpanglingkod nga magpundokpundok diha sa lunhawng mga balili. Sa tinag-100 ug tinag-50 sila nagpundokpundok ug nanglingkod. Ug sa nagkupot siya sa lima ka pan ug duha ka isda, miyahat siya sa langit ug nagpasalamat. Ug gipikaspikas niya ang mga pan ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron idulot ngadto sa katawhan ug iyang gibahinbahin ang duha ka isda alang kanilang tanan. Ug nangaon silang tanan ug nangabusog. Ug ilang nahipos ang napulo ug duha ka bukag nga puno sa mga tipik sa pan ug sa isda. Ang mga nangaon sa pan mga lima ka libo ka lalaki. Unya gipasakay dayon niya sa sakayan ang mga tinun-an ug gipauna kaniya ngadto sa pikas nga daplin, sa Betsaida, samtang gipapauli niya ang panon sa katawhan. Ug sa nakapanamilit na siya kanila, miadto siya sa bungtod aron mag-ampo. Sa pagkakilomkilom na, ang sakayan didto na sa tunga sa lanaw, ug siya mao rang usa niadtong dapita. Nakita niya sila nga naglisod sa pagbugsay, kay sungsongon man ang hangin. Ug sa mga ikaupat nga hugna sa kagabhion, miadto siya kanila nga naglakaw ibabaw sa tubig ug tuyo unta niya ang pagsaylo kanila. Apan sa ilang pagkakita kaniya nga naglakaw ibabaw sa tubig, nagtuo sila nga siya usa ka multo ug sila naniyagit, kay silang tanan nakakita man kaniya ug nangalisang sila. Apan dihadiha misulti siya kanila ug miingon, “Ayaw kamo ug kahadlok, ako kini! Salig lamang kamo.” Unya siya misakay sa sakayan uban kanila, ug ang hangin milurang. Ug nahibulong gayod sila pag-ayo kay wala man sila makasabot mahitungod sa pan, hinuon ang ilang mga kasingkasing nagmagahi. Sa dihang nakatabok na sila, miabot sila sa yuta sa Genesaret ug midunggo sa baybayon. Ug sa pagkawas na nila sa sakayan, dihadiha sa pagkaila sa mga tawo kaniya, nanagan sila libot sa tanang dapit niadtong yutaa ug gisugdan nila sa pagdala ang mga masakiton nga diha sa mga higdaanan ngadto sa bisan diing dapit, diin atua siya sumala sa ilang madunggan. Bisan diin siya moadto, sa mga kabalangayan, sa mga siyudad o sa kaumahan, gipahimutang nila ang mga masakiton diha sa mga taboan, ug nagpakiluoy sila kaniya nga pahikapon unta sila bisan na lang sa sidsid sa iyang bisti. Ug nangaayo ang tanang nakahikap niini. Unya nagpundok ngadto kang Jesus ang mga Pariseo ug pipila ka eskriba nga nangabot gikan sa Jerusalem, ug ilang nakita nga ang ubang mga tinun-an niya nangaon nga hugaw ug mga kamot, sa ato pa, wala manghunaw. Kay ang mga Pariseo ug ang tanang mga Judio, dili man mokaon hangtod nga makapanghunaw sa mga kamot agig pagtuman sa unsay gikabilin nga kalagdaan sa mga katigulangan. Ug inig-abot nila gikan sa taboan, dili sila mokaon gawas kon manghugas una sa ilang kaugalingon, ug daghan pang mga gikabilin nga kalagdaan nga ilang gituman, ang paghugas sa mga imnanan, sa mga lutoanan, ug sa mga sudlanan nga bronsi ug mga higdaanan. Busa nangutana kaniya ang mga Pariseo ug mga eskriba, “Ngano ba nga ang imong mga tinun-an wala man magtuman sa gikabilin nga kalagdaan sa mga katigulangan, ug nangaon man hinuon nga wala manghunaw?” Ug siya miingon kanila, “Maayo gayong pagkatagna ni Isaias mahitungod kaninyong mga tigpakaaron-ingnon, sumala sa nasulat, ‘Kining mga tawhana nagpasidungog kanako pinaagi sa ilang mga ngabil, apan ang ilang kasingkasing layo kanako. Kawang lamang ang ilang pagsimba kanako kay gitudlo man nila ingon nga pagtulun-an ang kasugoan gikan sa mga tawo.’ Inyong gibiyaan ang kasugoan sa Dios ug gituman ang gikabilin nga kalagdaan sa mga tawo.” Unya siya miingon kanila, “Maayo kamong mosalikway sa kasugoan sa Dios aron inyong tumanon ang gikabilin kaninyo nga kalagdaan! Kay si Moises nag-ingon, ‘Tahora ang imong amahan ug ang imong inahan’, ug, ‘Ang magsulti ug daotan batok sa iyang amahan o inahan, kinahanglan gayong patyon.’ Apan kamo nag-ingon, ‘Kon ang usa ka tawo moingon sa iyang amahan o inahan: Ang kapahimuslan unta nimo gikan kanako Corban na’ (sa ato pa, gikahalad na ngadto sa Dios) sa ingon niana, wala na ninyo siya tugoti sa pagbuhat ug bisan unsa alang sa iyang amahan o inahan, nga tungod niini inyong gibaliwala ang pulong sa Dios tungod sa gikabilin kaninyo nga kalagdaan. Ug daghan ang mga sama niini nga inyong gihimo.” Unya gitawag niya pag-usab ang mga tawo ug miingon siya kanila, “Paminaw kanako kamong tanan, ug sabta ninyo kini: walay bisan unsa nga anaa sa gawas sa tawo nga sa pagsulod niini kaniya makapahugaw kaniya apan ang mga butang nga mogula gikan sa sulod sa tawo mao ang makapahugaw kaniya.” Ug sa pagsulod niya sa balay gikan sa panon sa katawhan, nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an mahitungod sa sambingay. Ug siya miingon kanila, “Wala ba diay usab kamoy pagpanabot? Wala ba diay kamo makasabot nga bisan unsay mosulod sa tawo gikan sa gawas dili makapahugaw kaniya, kay dili man kini mosulod sa iyang kasingkasing kondili diha lamang sa iyang tiyan, unya mogula ra kini?” Sa ingon niana iyang gipahayag nga ang tanang pagkaon hinlo. Ug siya miingon, “Ang mogula gikan sa tawo mao ang makapahugaw sa tawo. Kay gikan sa sulod, gikan sa kasingkasing sa tawo, mogula ang mga daotang hunahuna, salawayong pakighilawas, pagpangawat, pagpatay, pagpanapaw, kahakog, kadaotan, pagpanglimbong, kaulag, pagkadaotan ug tinan-awan, pagpasipala, pagkamapahitas-on, binuang. Kining tanang daotan nga mga butang naggikan sa sulod, ug makapahugaw kini sa tawo.” Unya si Jesus mibiya niadtong dapita ug miadto sa kayutaan sa Tiro ug sa Sidon. Ug misulod siya sa usa ka balay, ug dili siya buot nga adunay masayod niini apan dili siya matagoan. Apan dihadiha may usa ka inahan nga may gamay nga anak nga babaye nga gisudlan ug hugaw nga espiritu, nakadungog mahitungod kaniya, ug miadto unya mihapa sa tiilan ni Jesus. Siya usa ka Grego nga kaliwat sa mga taga-Sirofenicia. Ug siya mihangyo kang Jesus nga unta pagulaon niya ang demonyo gikan sa iyang anak nga babaye. Ug si Jesus miingon kaniya, “Kinahanglang pakan-on una ang mga anak, kay dili matarong nga kuhaon ang pan alang sa mga anak ug iitsa ngadto sa mga iro.” Apan mitubag siya ug miingon kaniya, “Ginoo, bisan pa ang mga iro ilalom sa lamisa magkaon sa mga mumho gikan sa mga bata.” Si Jesus miingon kaniya, “Tungod sa imong gisulti, lakaw, ang demonyo migawas na gikan sa imong anak.” Ug siya mipauli, ug iyang nakita ang bata nga naghigda sa higdaanan ug wala na ang demonyo. Unya si Jesus mibiya pag-usab sa kayutaan sa Tiro ug miadto sa Lanaw sa Galilea, agi sa Sidon latas sa kayutaan sa Decapolis. Gidala nila kaniya ang usa ka tawo nga bungol ug maglisod sa pagsulti, ug gihangyo nila si Jesus nga unta itapion niya ang iyang kamot diha sa tawo. Ug sa nalain na niya ang tawo gikan sa kadaghanan, gikulkog niya ang iyang mga tudlo ngadto sa mga dalunggan sa tawo ug nangluwa siya ug gihikap niya ang dila niini. Samtang naghangad siya sa langit, nanghupaw siya ug miingon kaniya, “Effata,” nga sa ato pa, “Maabli ka.” Ug dihadiha naabli ang iyang mga dalunggan ug miluag ang iyang dila, ug siya tin-aw nang mosulti. Unya gipahimangnoan niya sila sa dili pagsugilon kang bisan kinsa, apan unsa ka higpit sa iyang pahimangno kanila, labaw pa hinuon ka madasigon ang ilang pagpanugilon niini. Nahibulong sila pag-ayo nga nag-ingon, “Maayo ang tanan niyang nabuhat! Bisan gani ang bungol iyang gihimo nga makadungog na ug ang amang nga makasulti na.” Niadtong mga adlawa, sa dihang may nagtapok na usab nga usa ka dakong panon sa katawhan, ug wala silay makaon, gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug miingon siya kanila, “Naluoy ako sa katawhan, kay tulo na karon ka adlaw ang ilang pag-uban kanako, ug wala silay makaon. Ug kon papaulion nako sila nga walay kaon, panguyapan sila sa dalan ug ang uban kanila layo ug gigikanan.” Ug mitubag kaniya ang iyang mga tinun-an, “Asa man kita ug ipakaon niining mga tawhana dinhi sa kamingawan?” Nangutana siya kanila, “Pila ba ka buok ang pan nga anaa kaninyo?” Sila mitubag, “Pito.” Unya gisugo niya ang panon sa katawhan sa pagpanglingkod sa yuta. Ug gikuha niya ang pito ka pan ug sa nakapasalamat na siya, gipikaspikas niya kini ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron idulot ug giapod-apod nila kini sa katawhan. Ug aduna silay pipila ka gagmayng isda. Ug sa napanalanginan na niya kini, misugo siya nga idulot usab kini. Ug nangaon sila ug nangabusog. Ug gihipos nila ang mga tipik nga nahibilin nga mipuno sa pito ka bukag. Dihay mga upat ka libo ka tawo. Unya gipapauli niya sila ug misakay dayon siya sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an, ug miadto sa kayutaan sa Dalmanuta. Unya nangabot ang mga Pariseo ug misugod sa pagpakiglantugi kaniya. Nangayo sila kaniya ug mga ilhanan gikan sa langit aron sa pagsulay kaniya. Ug diha sa iyang espiritu nanghupaw siya ug lawom ug miingon, “Nganong nangita man ug ilhanan kining kaliwatana? Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, walay ilhanan nga ipakita ngadto niining kaliwatana.” Ug gibiyaan niya sila, ug sa pagsakay niya pagbalik sa sakayan, mitabok siya ngadto sa pikas nga daplin. Ang mga tinun-an nakalimot sa pagdala ug pan, ug usa lamang ka pan ang diha kanila sa sakayan. Ug sila gipasidan-an niya nga nag-ingon, “Tan-awa, ug pagbantay kamo sa patubo sa pan sa mga Pariseo ug sa patubo sa pan ni Herodes.” Ug gihisgotan nila sa usa ug usa nga wala silay pan. Ug sa pagkamatikod niya niini, si Jesus miingon kanila, “Nganong hisgotan man ninyo ang inyong pagkawalay pan? Dili ba kamo makakita o makasabot? Migahi ba ang inyong mga kasingkasing? May mga mata man unta kamo, dili ba kamo makakita? May mga dalunggan man unta kamo, dili ba kamo makabati? Wala ba kamo mahinumdom? Sa dihang gitipiktipik nako ang lima ka pan alang sa lima ka libo, pila ba ka bukag ang napuno sa mga tinipik ang inyong nahipos?” Sila miingon kaniya, “Napulo ug duha.” “Ug sa pito ka pan alang sa upat ka libo, pila man ka bukag ang napuno sa mga tinipik ang inyong nahipos?” Sila miingon kaniya, “Pito.” Unya siya miingon kanila, “Wala pa ba gihapon kamo makasabot?” Unya miabot sila sa Betsaida. Ug dihay usa ka buta nga gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus ug nangamuyo sila kaniya nga unta hikapon niya siya. Ug gigunitan ni Jesus ang buta diha sa kamot ug iyang gidala sa gawas sa balangay, ug human matuthoi ug matapin-i sa iyang mga kamot ang mga mata sa buta, nangutana siya kaniya, “Duna ka bay nakita?” Siya miyahat ug mitubag nga nag-ingon, “Nakakita ako ug mga tawo, apan daw mga kahoy sila nga naglakaw.” Unya gitapion ni Jesus pag-usab ang iyang mga kamot diha sa mga mata sa buta, ug ang tawo mitutok ug unya naulian ug tin-aw na ang iyang pagtan-aw sa tanan. Ug gipapauli niya siya nga nag-ingon, “Ayaw gayod pagsulod sa balangay.” Si Jesus mipadayon sa paglakaw kauban sa iyang mga tinun-an ngadto sa mga balangay sa Cesarea Filipo. Ug diha sa dalan gipangutana niya ang iyang mga tinun-an nga nag-ingon kanila, “Sumala sa sulti sa mga tawo, kinsa man ako?” Ug sila mitubag kaniya, “Si Juan nga Tigbautismo, ug ang uban si Elias, ug ang uban usa sa mga propeta.” Ug nangutana siya kanila, “Apan unsa may inyong ikasulti, kinsa man ako?” Si Pedro mitubag kaniya, “Ikaw mao ang Cristo.” Ug gipahimangnoan niya sila sa dili pagpanugilon kang bisan kinsa mahitungod kaniya. Unya misugod siya sa pagtudlo nga ang Anak sa Tawo kinahanglang mag-antos sa daghang mga butang ug isalikway siya sa mga pangulo ug sa mga pangulong pari ug sa mga eskriba ug patyon siya ug tapos sa tulo ka adlaw mabanhaw siya. Gisulti niya kini kanila sa walay lipodlipod. Unya gihiklin siya ni Pedro ug gisugdan sa pagbadlong. Apan sa iyang paglingi ug pagtan-aw sa iyang mga tinun-an, gibadlong niya si Pedro ug giingnan, “Pahawa sa akong atubangan, Satanas! Kay wala ka magpakabana sa mga butang nga iya sa Dios, kondili sa mga butang nga iya sa mga tawo.” Gitawag niya ang panon sa katawhan uban sa iyang mga tinun-an, ug siya miingon kanila, “Kon adunay tawong buot mosunod kanako, kinahanglang magdumili sa iyang kaugalingon, ug magpas-an sa iyang krus, ug magsunod kanako. Kay si bisan kinsa nga buot magluwas sa iyang kinabuhi, mawagtangan hinuon niini apan si bisan kinsa nga mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako ug tungod sa Maayong Balita, magluwas niini. Kay unsa may kapuslanan alang sa usa ka tawo sa pag-angkon niya sa tibuok kalibotan apan mawad-an sa iyang kinabuhi? Ug unsa may ikahatag sa tawo agig bugti sa iyang kinabuhi? Kay si bisan kinsa nga maulaw tungod kanako ug sa akong mga pulong dinhi niining mananapaw ug makasasala nga kaliwatan, ikaulaw usab sa Anak sa Tawo inig-abot niya diha sa himaya sa iyang Amahan kauban sa mga anghel nga balaan.” Ug siya miingon kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga adunay pipila dinhi nga nagbarog karon nga dili makatilaw ug kamatayon hangtod nga makita nila ang gingharian sa Dios nga moabot uban sa gahom.” Human sa unom ka adlaw, gipauban ni Jesus sila si Pedro ug si Santiago ug si Juan, ug gidala niya sila sa pagtungas sa usa ka habog nga bukid nga silasila ra. Ug didto sa ilang atubangan, nausab ang iyang dagway, ug ang iyang mga bisti misilaw sa hilabihang kaputi nga walay tawo dinhi sa kalibotan nga makapaputi ug sama niini. Ug didto mipakita kanila si Elias uban kang Moises ug nakigsulti sila kang Jesus. Unya si Pedro miingon kang Jesus, “Magtutudlo, maayo nga ania kami dinhi, magbuhat kami ug tulo ka payagpayag, usa alang kanimo, usa alang kang Moises ug usa alang kang Elias.” Kay siya wala mahibalo kon unsay angay isulti, kay nangalisang man sila pag-ayo. Unya dihay usa ka panganod nga milandong kanila, ug dihay tingog gikan sa panganod, “Mao kini ang akong Anak nga pinalangga, pamati kamo kaniya.” Ug sa kalit, sa ilang paglibot ug tan-aw, wala na silay lain nga nakita gawas lamang kang Jesus nga uban kanila. Samtang nanglugsong sila sa bukid, gipahimangnoan niya sila sa dili pagsugilon kang bisan kinsa mahitungod sa ilang nakita, hangtod nga ang Anak sa Tawo mabanhaw na gikan sa mga patay. Busa gitipigan nila ang maong mga pulong diha sa ilang kaugalingon nga nagpangutan-anay kon unsay kahulogan sa pagkabanhaw gikan sa mga patay. Unya sila nangutana kaniya “Nganong moingon man ang mga eskriba nga si Elias kinahanglang moanhi pag-una?” Ug siya miingon kanila, “Tinuod nga si Elias mouna sa pag-anhi aron sa pagpahiuli sa tanang mga butang, ug dili ba nasulat man mahitungod sa Anak sa Tawo nga mag-antos siya sa daghang mga butang ug tamayon? Apan sultihan ko kamo nga si Elias mianhi na ug gibuhat nila kaniya ang bisan unsa nga ilang gusto sumala sa nasulat mahitungod kaniya.” Sa pag-abot na nila ngadto sa mga tinun-an, nakita nila ang usa ka dakong panon sa katawhan nga naglibot kanila ug ang mga eskriba nga nakiglantugi kanila. Dihadiha ang tibuok panon sa katawhan nahibulong pag-ayo sa dihang nakita nila siya ug nanagan sila aron sa pagyukbo kaniya. Ug siya nangutana kanila, “Unsa bay inyong gipakiglantugian kanila?” Ug may usa ka tawo sa panon nga mitubag kaniya, “Magtutudlo, gidala nako nganhi kanimo ang akong anak, kay aduna siyay espiritu nga amang. Ug bisan asa gani kini moataki kaniya idakdak siya niini, unya mobula ang iyang baba ug mokagot ang iyang mga ngipon ug motuskig siya. Busa gihangyo nako ang imong mga tinun-an sa paghingilin unta niini, apan wala sila makahimo.” Si Jesus mitubag kanila, “O kaliwatan nga walay pagtuo! Hangtod kanus-a ba nga ako makig-uban kaninyo? Hangtod kanus-a ba nga ako mag-antos kaninyo? Dad-a siya dinhi kanako.” Ug gidala nila ang bata ngadto kaniya, ug sa diha nga ang espiritu nakakita kang Jesus, dihadiha gipakurog niya pag-ayo ang bata, ug kini natumba sa yuta ug nagligidligid nga nagbula ang baba. Ug si Jesus nangutana sa amahan niini, “Unsa ba ka dugay ang iyang pagkaingon niini?” Siya miingon, “Sukad pa sa iyang pagkabata. Ug sa makadaghan miitsa kini kaniya ngadto sa kalayo ug ngadto sa tubig aron sa pagpatay kaniya, apan kon makahimo ikaw ug bisan unsa, kaluy-i intawon kami ug tabangi kami.” Si Jesus miingon kaniya, “Kon ikaw makahimo! Ang tanang butang mahimo alang kaniya nga nagtuo.” Dihadiha ang amahan sa bata misinggit nga nag-ingon, “Nagtuo ako, tabangi ang pagkawala nakoy pagtuo!” Sa pagkakita ni Jesus nga may panon sa katawhan nga nagdungan sa pagpangabot nga nagdagan, gibadlong niya ang hugaw nga espiritu ug iyang giingnan, “Ikaw espiritu nga amang ug bungol, nagsugo ako kanimo, gula gikan kaniya ug ayaw na pagsulod kaniya pag-usab.” Human sa kusog nga pagsiyagit ug sa pagpalimbaglimbag pag-ayo sa bata, ang espiritu migula kaniya, ug ang bata daw patay nga tungod niana ang kadaghanan kanila miingon, “Patay na siya.” Apan gigunitan siya ni Jesus ug gibangon ug siya mitindog. Sa dihang misulod si Jesus sa balay, ang iyang mga tinun-an nangutana kaniya sa tago, “Nganong wala man kami makapagula niadto?” Siya miingon kanila, “Kining matanga dili mahimo sa pagpagula pinaagi sa bisan unsa gawas lamang sa pag-ampo.” Unya sila mipadayon sa paglakaw gikan didto ug miagi latas sa Galilea. Ug dili siya buot nga adunay mahibalo niini kay nagtudlo man siya sa iyang mga tinun-an ug nag-ingon siya kanila, “Ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga kamot sa mga tawo, ug patyon nila siya ug sa mapatay na siya, mabanhaw siya human sa tulo ka adlaw.” Apan wala sila makasabot sa iyang gisulti ug nahadlok sila sa pagpangutana kaniya. Unya miabot sila sa Capernaum ug sa diha na siya sulod sa balay, nangutana siya kanila, “Unsa ba kadtong inyong gilalisan diha sa dalan?” Apan wala sila motingog kay diha sa dalan naglalis man sila kon kinsa ang labing dako kanila. Ug milingkod siya ug gitawag ang napulo ug duha ug siya miingon kanila, “Kon adunay buot mahimong una, kinahanglang magpaulahi siya sa tanan ug mahimong sulugoon sa tanan.” Unya mikuha siya ug usa ka gamayng bata ug gibutang niya kini diha sa ilang taliwala. Ug sa gikugos niya kini, miingon siya kanila, “Si bisan kinsa nga nagdawat sa usa ka bata nga sama niini tungod sa akong ngalan, nagdawat kanako ug si bisan kinsa nga nagdawat kanako, wala magdawat kanako kondili kaniya nga nagpadala kanako.” Si Juan miingon kaniya, “Magtutudlo, nakakita kami ug usa ka tawo nga naghingilin ug mga demonyo pinaagi sa imong ngalan, ug amo siyang gidid-an kay wala man siya magsunod kanato.” Apan si Jesus miingon, “Ayaw ninyo siya did-i kay walay bisan kinsa nga maghimo ug milagro pinaagi sa akong ngalan nga makahimo dayon sa pagsulti ug daotan batok kanako. Kay ang dili batok kanato, dapig kanato. Kay sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga maghatag kaninyo ug bisan usa ka baso nga tubig aron inyong imnon tungod kay nagdala kamo sa ngalan ni Cristo, dili gayod siya mahikawan sa iyang ganti. “Si bisan kinsa nga maoy makaingon sa pagpakasala sa usa niining gagmay nga nagsalig kanako, maayo pa alang kaniya nga hiktan ug dakong galingan nga bato ang iyang liog ug itambog siya ngadto sa dagat. Ug kon ang imong usa ka kamot maoy makaingon sa imong pagpakasala, putla kini kay maayo pa alang kanimo ang pagsulod sa kinabuhi bisan pungkol kay sa may duha ka kamot nga moadto sa imperno, sa kalayo nga dili gayod mapalong. Ug kon ang imong usa ka tiil makaingon sa imong pagpakasala, putla kini kay maayo pa alang kanimo ang pagsulod sa kinabuhi bisan bakol kay sa may duha ikaw ka tiil apan itambog ngadto sa imperno. Ug kon ang imong usa ka mata maoy makaingon sa imong pagpakasala, lugita kini kay maayo pa alang kanimo ang pagsulod sa gingharian sa Dios nga usa ang imong mata kay sa duha ang imong mata apan itambog ikaw ngadto sa imperno, diin didto ang ilang ulod dili mamatay ug ang kalayo dili mapalong. Kay ang matag usa asinan ug kalayo. Ang asin maayo apan kon ang asin mawad-an sa iyang kaparat, unsaon pa man nimo sa pagpabalik niini sa iyang kaparat? Pagbaton kamo ug asin diha sa inyong kaugalingon, ug pagdinaitay kamo sa usa ug usa.” Si Jesus mibiya didto ug miadto sa kayutaan sa Judea ug sa tabok sa Jordan, ug didto gipundokan na usab siya sa mga panon sa katawhan ug ingon sa iyang nabatasan, gitudloan na usab niya sila. Unya dihay mga Pariseo nga miduol kaniya, ug aron sa pagsulay kaniya nangutana sila kaniya, “Uyon ba sa balaod alang sa usa ka lalaki ang pagbulag sa iyang asawa?” Siya mitubag kanila, “Unsa may gisugo ni Moises kaninyo?” Sila miingon, “Si Moises mitugot sa lalaki sa paghimo ug sulat sa pakigbulag, ug sa pagbulag kaniya.” Apan si Jesus miingon kanila, “Tungod sa kagahi ninyo ug kasingkasing, nagsulat siya kaninyo sa maong sugo. Apan sukad sa sinugdan sa kabuhatan, ‘Ang Dios nagbuhat kanila nga lalaki ug babaye.’ ‘Tungod niini, ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug motipon sa iyang asawa, ug ang duha mahimong usa ka unod.’ Sa ingon niana, dili na sila duha kondili usa ka unod. Busa unsa ang gihiusa sa Dios, ayaw ipabulag sa tawo.” Unya diha sa sulod sa balay gipangutana na usab siya sa mga tinun-an mahitungod niini. Ug siya miingon kanila, “Si bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa ug unya mangasawa ug lain, nakapanapaw siya batok sa iyang unang asawa, ug kon siya mao ang mobulag sa iyang bana ug unya mamana ug lain, nakapanapaw siya.” Unya dihay gagmayng mga bata nga ilang gidala kaniya aron unta iyang hikapon apan gibadlong sila sa mga tinun-an. Apan sa pagkakita ni Jesus niini, nasuko siya ug miingon kanila, “Paduola kanako ang gagmayng kabataan, ug ayaw ninyo sila pugngi kay ang gingharian sa Dios ila sa mga sama kanila. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga dili modawat sa gingharian sa Dios sama sa pagdawat sa usa ka gagmayng bata, dili gayod siya makasulod niini.” Ug gikugos niya sila ug gipanalanginan samtang gipandongan niya sila sa iyang mga kamot. Sa paggula niya diha sa dalan, dihay tawo nga midagan ngadto kaniya ug miluhod sa iyang atubangan ug nangutana kaniya, “Maayong Magtutudlo, unsa bay akong buhaton aron ako makapanunod sa kinabuhing dayon?” Si Jesus miingon kaniya, “Nganong gitawag man nimo ako nga maayo? Walay bisan usa nga maayo gawas sa Dios lamang. Nahibalo ikaw sa kasugoan: ‘Ayaw panapaw, Ayaw pangawat, Ayaw pagsaksi ug bakak, Ayaw panikas, Tahora ang imong amahan ug inahan.’ ” Ug siya miingon kang Jesus, “Magtutudlo, kanang tanan akong gituman sukad pa sa akong pagkabatan-on.” Ug si Jesus nga nagsud-ong kaniya, nahigugma kaniya ug miingon kaniya, “Kulang ikaw ug usa ka butang. Lakaw, ibaligya ang imong katigayonan ug panghatag ngadto sa mga kabos ug makabaton ikaw ug bahandi didto sa langit, ug unya balik dinhi ug sunod kanako.” Ang tawo naminghoy tungod sa maong pulong, ug milakaw siya nga masulob-on kay siya aduna may dakong katigayonan. Samtang milibot pagtan-aw si Jesus, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Pagkalisod gayod alang sa mga adunay bahandi sa pagsulod sa gingharian sa Dios!” Ug ang mga tinun-an nahibulong sa iyang mga pulong. Apan si Jesus misulti kanila pag-usab nga nag-ingon, “Mga anak, pagkalisod gayod sa pagsulod sa gingharian sa Dios! Sayon pa sa kamilyo ang paglusot sa lungag sa dagom kay sa usa ka dato ang pagsulod sa gingharian sa Dios.” Ug hilabihan gayod ang ilang katingala ug sila miingon sa usa ug usa, “Unya kinsa na man lang diay ang maluwas?” Ug si Jesus misud-ong kanila ug miingon, “Sa mga tawo dili gayod kini mahimo, apan sa Dios mahimo, kay sa Dios mahimo man ang tanan.” Si Pedro misugod sa pag-ingon kaniya, “Tan-awa, amo nang gibiyaan ang tanan ug misunod kami kanimo.” Si Jesus miingon, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga walay bisan usa nga nagbiya ug balay o mga igsoong lalaki o mga igsoong babaye o inahan o amahan o mga anak o kayutaan tungod kanako ug tungod sa Maayong Balita nga dili makadawat ug usa ka gatos ka pilo dinhi niining kinabuhia karon sa mga balay ug mga igsoong lalaki ug mga igsoong babaye ug mga inahan ug mga anak ug mga kayutaan uban sa mga paglutos ug unya sa kapanahonan nga umaabot, kinabuhing dayon. Apan daghan niadtong nag-una maulahi ug kadtong naulahi mag-una.” Ug didto sila sa dalan, nagtungas paingon sa Jerusalem ug si Jesus nag-una kanila, ug nahibulong sila ug ang mga nagsunod nangahadlok. Ug sa nalain na usab niya ang napulo ug duha, gisugdan niya sila sa pagsugilon mahitungod sa mahitabo kaniya. Siya miingon, “Tan-awa, nagtungas kita karon padulong sa Jerusalem ug ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga pangulong pari ug sa mga eskriba, ug siya hukman nila sa kamatayon ug itugyan ngadto sa mga Gentil, ug siya ilang bugalbugalan ug latigohon ug patyon, apan siya mabanhaw human sa tulo ka adlaw.” Ug miduol kaniya si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebedeo, nga nag-ingon, “Magtutudlo, gusto unta namo nga imong buhaton kanamo ang bisan unsa nga among pangayoon kanimo.” Ug siya miingon kanila, “Kay unsa bay gusto ninyong buhaton nako kaninyo?” Unya mitubag sila kaniya, “Itugot nga manglingkod kami, ang usa anha sa imong tuo ug ang usa anha sa imong wala didto unya sa imong himaya.” Apan si Jesus miingon kanila, “Wala kamo mahibalo sa inyong gipangayo. Makahimo ba kamo sa pag-inom sa kupa nga akong giimnan, o sa pagpabautismo sa bautismo nga gibautismo kanako?” Sila mitubag kaniya, “Makahimo kami.” Ug si Jesus miingon kanila, “Sa kupa nga akong giimnan moinom kamo, ug sa bautismo nga gibautismo kanako bautismohan kamo, apan ang paglingkod dapit sa akong tuo o sa akong wala, dili akoa ang pagtugot, kini alang lamang kanila nga gitagan-an niini.” Ug sa dihang nakadungog niini ang napulo, misugod sila sa pagkasuko batok kang Santiago ug kang Juan. Ug gitawag sila ni Jesus ngadto kaniya ug miingon siya kanila, “Kamo nasayod nga ang mga giila nga mga pangulo sa mga Gentil nagharihari ibabaw kanila, ug ang ilang mga kadagkoan nagmando kanila. Apan dili kini angayng mahitabo kaninyo, kondili, kadtong buot mahimong dako diha kaninyo, kinahanglan nga mahimong inyong alagad, ug kadtong buot mohawod kaninyo, kinahanglan nga mahimong ulipon sa tanan. Kay ang Anak sa Tawo wala moanhi aron alagaran kondili aron sa pag-alagad ug sa paghatag sa iyang kinabuhi ingon nga lukat alang sa daghan.” Unya miabot sila sa Jerico ug sa dihang mibiya na siya sa Jerico kauban sa iyang mga tinun-an ug sa usa ka dakong panon sa katawhan, naglingkod didto sa daplin sa dalan ang usa ka makililimos nga buta nga si Bartimeo, anak ni Timeo. Sa pagkadungog niya nga kadto mao diay si Jesus nga Nazaretnon, misugod siya sa pagsinggit ug nag-ingon, “Jesus, Anak ni David, kaluy-i ako!” Ug daghan ang mibadlong kaniya sa paghilom, apan misamot hinuon siya sa pagsinggit, “Anak ni David, kaluy-i intawon ako!” Unya si Jesus mihunong ug miingon, “Tawga siya.” Ug ilang gitawag ang buta ug giingnan siya, “Ayaw kahadlok, tindog, gitawag ikaw niya.” Giwakli niya ang iyang kupo ug midali pagtindog ug miduol siya kang Jesus. Ug si Jesus miingon kaniya, “Unsa may buot nimo nga buhaton nako alang kanimo?” Ug mitubag kaniya ang buta, “Magtutudlo, makakita na unta ako.” Si Jesus miingon kaniya, “Lakaw! Ang imong pagtuo nakapaayo kanimo.” Ug dihadiha nakakita na siya ug mikuyog siya kang Jesus diha sa dalan. Sa dihang nagkaduol sila sa Jerusalem, dapit na sa Betfage ug sa Betania, duol sa Bungtod sa mga Olibo, gisugo niya ang duha sa iyang mga tinun-an. Ug siya miingon kanila, “Adtoa ninyo kanang balangay sa atbang ninyo, ug inigsulod gayod ninyo didto makita dayon ninyo ang usa ka nating asno nga gihigot, nga wala pa gayod makabay-i ug tawo. Hubari ninyo kini sa higot ug dad-a dinhi. Kon adunay mangutana kaninyo, ‘Nganong gibuhat ninyo kana?’ ingna ninyo, ‘Gikinahanglan kini sa Ginoo, ug iuli ra kini dayon.’ ” Ug nangadto sila ug ilang nakita ang nating asno nga gihigot sa may pultahan sa gawas diha sa dalan. Ila kining gihubaran sa higot ug pipila sa mga nagbarog didto miingon kanila, “Unsa kanang inyong gibuhat nga gihubaran man ninyo sa higot ang asno?” Ug gisultihan nila sila sumala sa gisulti ni Jesus ug gitugotan sila sa mga tawo sa paglakaw. Unya gidala nila ang nating asno ngadto kang Jesus, ug sa nahapinan na nila kini sa ilang mga bisti, misakay siya niini. Daghan ang mihanig sa ilang mga kupo diha sa dalan, ug ang uban mga sangang dahonon nga gipamutol nila gikan sa mga kaumahan. Ang mga nag-una ug ang mga nagsunod naninggit, “Hosanna! Dalaygon siya nga mianhi sa ngalan sa Ginoo! Dalaygon ang umaabot nga gingharian sa atong amahan nga si David! Hosanna sa kahitas-an!” Unya miabot siya sa Jerusalem ug misulod sa Templo, ug sa nalibot na niya pagtan-aw ang tanang mga butang didto ug kay hapon na man, migula siya paingon sa Betania kauban sa napulo ug duha. Sa pagkasunod adlaw, sa naglakaw sila gikan sa Betania, si Jesus gigutom. Ug sa pagkakita niya didto sa unahan sa usa ka kahoyng igera nga puno sa dahon, miduol siya niini aron pagtan-aw kon may bunga ba kini. Apan sa pagkaduol na niya niini, wala siyay nakita gawas sa mga dahon, kay dili pa man kadto panahon sa tingbunga. Ug siya miingon niini, “Sukad karon wala nay makakaon ug bunga gikan kanimo.” Ug nakadungog niini ang iyang mga tinun-an. Unya miabot sila sa Jerusalem ug sa pagsulod ni Jesus sa Templo, misugod siya sa paghingilin sa mga nagbaligya ug sa mga namalit didto sa sulod sa Templo. Ug gipanglintuwad niya ang mga lamisa sa mga tigpangilis ug salapi ug ang mga lingkoranan sa mga nagbaligya ug mga salampati, ug wala siyay gitugotan sa pagdala ug bisan unsa latas sa Templo. Nanudlo siya ug miingon kanila, “Dili ba nasulat man, ‘Ang akong balay tawgon ug balay nga ampoanan alang sa tanang mga nasod’? Apan kini gihimo ninyong tagoanan sa mga tulisan.” Ug nakadungog niini ang mga pangulong pari ug ang mga eskriba, ug nangita sila ug paagi sa pagpatay kaniya, kay nahadlok sila kaniya kay ang tibuok panon sa katawhan nahibulong man sa iyang gipanudlo. Ug sa pagkakilomkilom na, sila migula sa siyudad. Sa pag-agi nila sa pagkabuntag, nakita nila ang igera nga nalaya na hangtod sa gamot. Ug nahinumdom si Pedro ug miingon kaniya, “Magtutudlo, tan-awa! Ang igera nga imong gitunglo nalaya.” Ug si Jesus miingon kanila, “Pagbaton ug pagtuo ngadto sa Dios. Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, nga si bisan kinsa nga moingon niining bukira, ‘Maalsa ka ug matambog ngadto sa dagat,’ ug dili magduhaduha sa sulod sa iyang kasingkasing, kondili motuo hinuon nga matuman gayod ang iyang gisulti, kini mahitabo gayod alang kaniya. Busa sultihan ko kamo nga bisan unsay inyong pangayoon pinaagi sa pag-ampo, tuohi nga nadawat na ninyo kini ug kamo makadawat niini. Ug sa matag higayon nga kamo motindog aron sa pag-ampo, kon aduna kamoy kayugot batok kang bisan kinsa, pasayloa siya aron ang inyong Amahan nga anaa sa langit mopasaylo usab kaninyo sa inyong mga kalapasan.” Unya miadto na usab sila sa Jerusalem. Samtang si Jesus naglakaw sulod sa Templo, miduol kaniya ang mga pangulong pari ug ang mga eskriba ug ang mga kadagkoan ug sila miingon kaniya, “Pinaagi ba sa unsang kagahom nga gibuhat nimo kining mga butanga, ug kinsa may naghatag kanimo sa maong kagahom sa pagbuhat niini?” Si Jesus miingon kanila, “Aduna akoy ipangutana kaninyo, tubaga ako ninyo, ug unya tug-anan ko kamo pinaagi sa unsang kagahom nga ako nagbuhat niining mga butanga. Ang pagbautismo ni Juan, gikan ba sa langit o sa mga tawo? Tubaga ako.” Ug naglalisay sila nga nag-ingon, “Kon moingon kita, ‘Gikan sa langit,’ siya moingon kanato, ‘Nganong wala man lagi ninyo siya tuohi?’ Apan kon moingon kita, ‘Gikan sa mga tawo’?” nahadlok sila sa mga tawo kay ang tanan miila man nga si Juan tinuod nga propeta. Busa mitubag sila kang Jesus, “Wala kami mahibalo.” Ug si Jesus miingon kanila, “Dili usab kamo nako suginlan pinaagi sa unsang kagahom nga gibuhat nako kining mga butanga.” Unya misugod siya sa pagsulti kanila pinaagi ug mga sambingay. “Dihay usa ka tawo nga nagtanom ug parasan ug gipalibotan niya kini ug paril, ug nagkalot siya alang sa pigsanan sa ubas, ug nagbuhat siya ug usa ka lantawan, ug iyang gipasaopan ngadto sa mga tawo, ug unya milangyaw siya ngadto sa laing dapit. Sa pag-abot na sa panahon, iyang gipaadto ang usa ka ulipon ngadto sa mga saop aron sa pagkuha ug bahin sa abot sa parasan gikan kanila. Apan siya ilang gidakop ug gibunalan, ug ilang gipapauli nga walay dala. Gipaadtoan na usab niya sila ug laing ulipon, ug kini siya ilang gisamaran sa ulo ug gipakaulawan. Unya iyang gipaadto ang lain pa gayod ug kini ilang gipatay, ug ingon man usab ang daghan pa. Ang uban kanila ilang gibunalan ug ang uban ilang gipatay. Aduna pay usa nga nahibilin, ang iyang pinalanggang anak. Ug sa kataposan kini iyang gipaadto kanila kay siya nag-ingon man, ‘Motahod gayod sila sa akong anak.’ Apan ang maong mga saop miingon sa usa ug usa, ‘Mao kini ang manununod, tana, patyon nato siya aron maato ang kabilin.’ Busa gidakop nila siya ug gipatay, ug ilang gilabay sa gawas sa parasan. Karon, unsa may buhaton sa tag-iya sa parasan? Iyang adtoon ug patyon ang maong mga saop, ug ang parasan ihatag niya ngadto sa uban. Wala ba kamo makabasa niining bahina sa kasulatan: ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod nahimong ulohang bato nga patukuranan, buhat kini sa Ginoo, ug sa atong pagtan-aw kini kahibulongan gayod’?” Unya misulay sila sa pagdakop kaniya, apan nahadlok sila sa daghang katawhan, kay nakasabot man sila nga batok kanila ang sambingay nga gisugilon niya. Busa mibiya sila kaniya ug nanglakaw. Unya nagpadala sila ngadto kaniya ug pipila sa mga Pariseo ug pipila sa mga Herodianhon aron sa pagbitik kaniya sa iyang pagpanulti. Ug sila nangabot ug miingon kaniya, “Magtutudlo, nasayod kami nga ikaw matinud-anon ug wala magsapayan sa tawo kay wala man ikaw magtan-aw sa panagway sa mga tawo, apan nagtudlo sa kamatuoran mahitungod sa dalan sa Dios. Uyon ba sa balaod ang pagbayad ug buhis kang Cesar, o dili? Mobayad ba kami o dili?” Apan si Jesus nga nasayod sa ilang pagpakaaron-ingnon miingon kanila, “Nganong inyo man akong sulayan? Dad-i ako ug usa ka denario aron akong tan-awon.” Ug gidad-an nila siya niini. Unya miingon siya kanila, “Kang kinsa man kining dagway ug kining nasulat?” Sila miingon kaniya, “Kang Cesar.” Busa si Jesus miingon kanila, “Bayri ninyo si Cesar sa mga butang nga iya ni Cesar, ug ang Dios sa mga butang nga iya sa Dios.” Ug nahibulong sila pag-ayo kaniya. Unya miadto kaniya ang mga Saduceo, mga tawo nga nag-ingon nga walay pagkabanhaw ug nangutana sila kaniya nga nag-ingon, “Magtutudlo, si Moises nagsulat alang kanato nga kon ang usa ka tawo mamatyan sa iyang igsoon nga magbilin ug asawa nga walay anak, ang maong tawo kinahanglang mangasawa sa biyuda ug maghatag ug liwat alang sa iyang igsoon. Karon, dihay pito ka magsoong lalaki, ang kamagulangan nangasawa ug unya namatay nga wala magbilin ug anak. Ang ikaduha maoy nangasawa sa biyuda, ug unya namatay nga wala magbilin ug anak, ug mao usab kini ang nahitabo sa ikatulo. Ug silang pito wala magbilin ug anak. Sa kaulahian ang babaye namatay usab. Karon, sa adlaw sa pagkabanhaw, kang kinsa man siyang asawa? Kay silang pito nakaasawa man kaniya.” Si Jesus mitubag kanila, “Dili ba mao kini ang hinungdan nganong nangasayop kamo, nga kamo wala makasabot sa kasulatan o sa gahom sa Dios? Kay inigkabanhaw na sa mga tawo gikan sa mga patay, dili na sila mangasawa o mamana pa, kondili mahisama na sila sa mga anghel didto sa langit. Ug mahitungod sa mga patay nga gipangbanhaw, wala ba ninyo mabasa sa basahon ni Moises, sa bahin mahitungod sa sampinit nga ang Dios nagsulti kaniya, ‘Ako mao ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob’? Siya dili Dios sa mga patay, kondili sa mga buhi. Sayop gayod kamo.” Ang usa sa mga eskriba miduol ug nakadungog kanila nga naglantugi, ug sa iyang pagkakita nga maayo ang pagkatubag niya kanila, nangutana siya kaniya, “Unsa man nga sugo ang labaw sa tanan?” Si Jesus mitubag, “Ang sugo nga labaw sa tanan mao kini, ‘Pamati, O Israel: Ang Ginoo nga atong Dios, ang Ginoo usa ra, ug higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok nimong kasingkasing, ug sa tibuok nimong kalag, ug sa tibuok nimong salabotan, ug sa tibuok nimong kusog.’ Ang ikaduha mao kini, ‘Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.’ Wala nay laing sugo nga labaw pa ka dako kay niini.” Unya ang eskriba miingon kaniya, “Husto ka, Magtutudlo, tinuod ang imong giingon nga ang Dios usa ra, ug wala nay lain gawas kaniya. Ug ang paghigugma kaniya sa tibuok nga kasingkasing, ug sa tibuok nga salabotan, ug sa tibuok nga kusog, ug ang paghigugma sa silingan sama sa kaugalingon, kini labaw pa kaayo kay sa tanang mga halad nga sunogon ug ubang mga halad.” Sa pagkakita ni Jesus nga maalamon ang iyang pagtubag, siya miingon kaniya, “Ikaw dili layo sa gingharian sa Dios.” Ug human niadto wala nay nangahas sa pagpangutana kaniya. Samtang nagtudlo si Jesus sa sulod sa Templo, siya miingon, “Unsaon ba sa mga eskriba sa pag-ingon nga si Cristo anak ni David? Si David gayod, pinaagi sa Espiritu Santo, mao ang nag-ingon, ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo, Lingkod sa akong tuo, hangtod nga ibutang nako ang imong mga kaaway sa ilalom sa imong mga tiil.’ Si David gayod nagtawag kaniya nga Ginoo, busa, unsaon man niya pagkahimong anak ni David?” Ug ang dakong panon sa katawhan nalipay sa pagpamati kaniya. Sa iyang pagpanudlo siya miingon, “Pagbantay kamo sa mga eskriba nga mahigugmaon sa paglakawlakaw nga magsul-ob ug tag-as nga mga bisti ug sa mga pagyukbo kanila diha sa mga taboan, ug sa mga pinasidunggang lingkoranan sulod sa mga sinagoga ug sa mga pinasidunggang dapit diha sa mga kombira. Ilang gitukob ang mga panimalay sa mga biyuda ug aron sa pagtabon niini naghimo sila ug tag-as nga mga pag-ampo. Mahiagoman nila ang bug-at pa nga hukom sa silot.” Unya si Jesus milingkod atbang sa panudlanan ug iyang gipanid-an ang panon sa mga tawo nga nanghulog ug salapi ngadto sa panudlanan. Ug daghan ang mga dato nga nanghulog ug dagkong kantidad. Dihay usa ka kabos nga biyuda nga miabot ug mihulog ug duha ka gagmayng sensilyo nga mibili ug usa ka kodrante. Unya gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ngadto kaniya ug miingon siya kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga kining kabos nga biyuda nakahulog ug labaw pa kay sa tanan kanila nga nanghulog ngadto sa panudlanan. Kay silang tanan mihatag gikan sa ilang naghingapin nga kahamugaway, apan kini siya, gikan sa iyang kakabos mihatag sa tanan nga anaa kaniya, sa tanan nga iyang kabuhian.” Sa paggula ni Jesus sa Templo, usa sa iyang mga tinun-an miingon kaniya, “Tan-awa, Magtutudlo, pagkadagko niining mga batoha ug pagkaanindot niining mga balaya!” Ug si Jesus miingon, “Nakita ba nimo kining dagkong mga balay? Dinhi wala unyay mahibilin nga usa ka bato nga nagpatong sa bato nga dili tumpagon.” Samtang naglingkod siya sa Bungtod sa mga Olibo atbang sa Templo, sa tago nangutana kaniya sila si Pedro ug si Santiago ug si Juan ug si Andres, “Tug-ani kami, kanus-a man kini mahitabo, ug unsa man ang ilhanan nga kining tanan hapit na matuman?” Unya si Jesus misugod sa pag-ingon kanila, “Pagbantay kamo nga walay magpahisalaag kaninyo. Daghan unya ang motungha nga magdala sa akong ngalan, ug mag-ingon, ‘Ako mao ang Cristo!’ Ug daghan ang ilang pahisalaagon. Ug inigkadungog ninyo ug mga gubat ug mga dungogdungog mahitungod sa mga gubat, ayaw kamo kalisang kay kinahanglan gayod kini nga mahitabo, apan dili pa kini mao ang kataposan. Kay makiggubat ang usa ka nasod batok sa laing nasod, ug ang usa ka gingharian batok sa laing gingharian. Mahitabo ang mga linog sa nagkalainlaing mga dapit, mahitabo ang mga gutom. Apan kini sinugdanan pa lamang sa mga kasakit. “Apan pagbantay kamo sa iyong kaugalingon kay kamo ilang itugyan ngadto sa mga hukmanan, ug kamo ilang bunalan sulod sa mga sinagoga, ug kamo moatubang sa mga gobernador ug sa mga hari tungod ug alang kanako, aron sa pagpamatuod ngadto kanila. Ug ang Maayong Balita kinahanglang iwali una ngadto sa tanang kanasoran. Sa dihang ila kamong dad-on ug itugyan ngadto sa mga hukmanan, ayaw ninyo kabalak-ing daan kon unsa ang inyong isulti apan isulti ninyo ang bisan unsa nga ihatag kaninyo niadtong taknaa, kay dili kamo mao ang magsulti kondili ang Espiritu Santo. Ang igsoon magtugyan sa iyang igsoon ngadto sa kamatayon, ug ang amahan magtugyan sa iyang anak. Ug ang mga anak mosupil sa ilang mga ginikanan ug ipapatay sila. Unya dumtan kamo sa tanan tungod sa akong ngalan, apan ang molahutay hangtod sa kataposan maluwas. “Apan inigkakita ninyo sa makalilisang nga pasipala nga gipahimutang diha sa dapit diin dili kini angay (pasabta niini ang nagbasa), ang mga atua sa Judea pakagiwa ngadto sa kabukiran. Siya nga anaa sa atop ayaw na pakanaoga o pasudla sa iyang balay aron sa pagkuha ug bisan unsa, ug siya nga anaa sa uma ayaw na pabalika aron sa pagkuha pa sa iyang kupo. Pagkaalaot gayod sa mga mabdos ug sa mga masuso niadtong mga adlawa! Pag-ampo kamo nga dili unta kini mahitabo sa panahon sa tingtugnaw. Kay niadtong mga adlawa aduna unyay mga kasakitan nga wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kabuhatan nga gibuhat sa Dios hangtod karon, ug nga dili na gayod kini mahitabo pa. Ug kon ang gidaghanon niadtong mga adlawa wala pa kunhori sa Ginoo, wala untay tawong maluwas, apan tungod sa mga pinili nga iyang gipili, iyang gikunhoran kadtong mga adlawa. Ug unya kon adunay moingon kaninyo, ‘Tan-awa, ania ang Cristo!’ o ‘Tan-awa, atua ra siya!’ ayaw gayod kamo pagtuo niini. Kay motungha ang mga mini nga Cristo ug mga mini nga propeta ug magpakita ug mga ilhanan ug mga katingalahan aron sa pagpahisalaag, kon mahimo, kanila nga mga pinili. Apan pagbantay kamo, gitug-anan ko na kamong daan sa tanang mga butang. “Apan nianang mga adlawa, human sa maong kasakitan ang adlaw mongitngit ug ang bulan dili na mohatag sa iyang kahayag, ug ang mga bituon mangatagak gikan sa kahitas-an, ug matay-og ang mga gahom sa kalangitan. Makita unya ang Anak sa Tawo nga magsingabot nga sinapwang sa mga panganod uban sa dakong gahom ug himaya. Ug sugoon niya ang mga anghel, ug tigomon nila ang iyang mga pinili gikan sa upat ka hangin, gikan sa kinatumyan sa yuta hangtod sa kinatumyan sa langit. “Gikan sa kahoyng igera, tun-i ninyo kining usa ka sanglitanan: sa diha nga mahumok na ang iyang sanga ug manalingsing na, masayran ninyo nga ang ting-init duol na. Mao usab, inigkakita ninyo nga mahitabo kining mga butanga, inyong masayran nga duol na siya, sa mga ganghaan gayod. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga sa dili pa mahanaw kining kaliwatana, mahitabo gayod kining tanan. Ang langit ug ang yuta mangahanaw, apan ang akong mga pulong dili gayod mahanaw. “Apan mahitungod sa maong adlaw o takna, walay nasayod niini, bisan pa ang mga anghel sa langit o ang Anak, gawas sa Amahan lamang. Pagbantay, pagtukaw, kay wala kamo masayod sa panahon nga mahitabo kini. Sama kini sa usa ka tawo nga mobiya sa iyang balay aron mopanaw ug maghatag ug kagahom ngadto sa iyang mga ulipon, matag usa diha sa iyang kaugalingong buluhaton, ug magsugo sa bantay sa pultahan aron sa pagtukaw. Busa pagtukaw kamo kay wala kamo masayod kon kanus-a moabot ang agalon sa panimalay, sa gabii ba o sa tungang gabii o sa tingtuktugaok ba sa manok o sa kabuntagon ba hinuon, kay tingali unya ug mokalit lamang siya pag-abot ug makaplagan kamo niya nga nangatulog. Ug ang akong gisulti kaninyo isulti nako sa tanan: Pagtukaw kamo.” Duha na lang ka adlaw sa dili pa ang Kasaulogan sa Pagsaylo ug ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Ug ang mga pangulong pari ug ang mga eskriba naglaraw kon unsaon nila sa pagdakop kang Jesus pinaagi sa lingla ug sa pagpatay kaniya, kay sila nag-ingon, “Dili lang nato iatol sa kasaulogan, kay tingali unya ug mahitabo ang kaguliyang sa mga tawo.” Samtang didto si Jesus sa Betania, sa balay ni Simon nga sanlahon, samtang nagtambong sa kan-anan, miabot ang usa ka babaye nga may dala nga mahal kaayo nga pahumot nga lunsayng nardo nga sinulod sa usa ka tibod nga alabastro. Iyang gibuak ang tibod ug ang pahumot gibubo niya sa ulo ni Jesus. Apan dihay nangasuko ug nag-ingon sa ilang kaugalingon, “Nganong giusikan man sa ingon nga paagi kining pahumot? Ang maong pahumot ikabaligya man unta ug kapin sa tulo ka gatos ka denario ug ang halin ikahatag ngadto sa mga kabos.” Ug ilang gisaway pag-ayo ang babaye. Apan si Jesus miingon, “Pasagdi lamang siya. Nganong inyo man siyang samokon? Usa ka maayong buhat kining iyang gihimo alang kanako. Kay ang mga kabos kanunayng anaa kaninyo, ug bisan kanus-a nga buot ninyo, makahimo kamo ug maayo alang kanila, apan ako dili kanunay nga ania kaninyo. Gibuhat niya ang iyang mahimo, ang akong lawas gihaplasan niyang daan alang sa paglubong. Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, nga bisan asa sa tibuok kalibotan iwali ang Maayong Balita, ang gibuhat niining babayhana isugilon agig handomanan alang kaniya.” Unya si Judas Iscariote nga usa sa napulo ug duha, miadto sa mga pangulong pari aron sa pagtugyan kang Jesus ngadto kanila. Ug sa ilang pagkadungog niini, nangalipay sila ug misaad sa paghatag kaniya ug salapi. Ug siya nangita ug higayon sa pagtugyan kaniya. Sa unang adlaw sa Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, sa diha nga naghalad sila sa karnero sa Pagsaylo, ang iyang mga tinun-an miingon kaniya, “Asa man kami nimo paadtoa sa paghikay aron ikaw mokaon alang sa pagsaulog sa Pagsaylo?” Ug gisugo niya ang duha sa iyang mga tinun-an ug giingnan sila, “Adto kamo sa siyudad ug didto sugaton kamo sa usa ka tawo nga nagdala ug usa ka banga nga tubig. Sunod kamo kaniya, ug asa gani siya mosulod, ingna ninyo ang tagbalay, ‘Ang Magtutudlo nag-ingon, Hain man ang akong lawak diin adto ako makigsalo sa pagkaon uban sa akong mga tinun-an agig pagsaulog sa Pagsaylo?’ Ug iyang ipakita kaninyo ang usa ka dakong lawak sa itaas nga sinangkapan ug andam na. Paghikay kamo didto alang kanato.” Busa milakaw ang mga tinun-an ug nangadto sa siyudad, ug didto ilang nakita ang tanan sumala sa gisugilon ni Jesus kanila, ug naghikay sila alang sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Sa pagkakilomkilom na, siya miabot kauban sa napulo ug duha. Ug samtang nagkaon sila tambong sa lamisa, si Jesus miingon, “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, nga usa kaninyo magbudhi kanako, siya nga nakigsalo kanako.” Sila misugod sa pagkasubo ug nagtagsatagsa sa pagpangutana kaniya, “Ako ba?” Siya miingon kanila, “Usa siya sa napulo ug duha, siya nga nagtuslob ug pan diha sa panaksan uban kanako. Kay ang Anak sa Tawo mobiya sumala sa nasulat mahitungod kaniya apan alaot gayod ang tawo nga maoy magbudhi sa Anak sa Tawo! Maayo pa lang unta hinuon alang sa maong tawo nga wala siya matawo.” Samtang nangaon sila, si Jesus mikuha ug pan, ug sa napanalanginan na niya kini, iya kining gipikaspikas ug gihatag kanila ug siya miingon, “Pagkuha kamo, kini mao ang akong lawas.” Unya mikuha siya ug kupa, ug sa nakapasalamat na siya, iya kining gihatag kanila ug nanginom silang tanan niini. Siya miingon kanila, “Kini mao ang akong dugo sa kasabotan nga giula alang sa daghan. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga dili na ako moinom pag-usab niining gikan sa bunga sa paras hangtod niadtong adlawa nga imnon nako kini nga bag-o didto sa gingharian sa Dios.” Sa nakaawit na sila ug usa ka alawiton, nangadto sila sa Bungtod sa mga Olibo. Ug si Jesus miingon kanila, “Kamong tanan manibog kay nasulat man, ‘Patyon nako ang tigbantay, ug ang mga karnero magkatibulaag.’ Apan human ako mabanhaw, mouna ako kaninyo sa pag-adto sa Galilea.” Ug si Pedro miingon kaniya, “Bisan pa kon manibog ang tanan, ako dili gayod.” Apan si Jesus miingon kaniya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko ikaw nga karong gabhiona, sa dili pa motuktugaok sa makaduha ang manok, ilimod nimo ako sa tulo ka higayon.” Apan siya miingon nga mainiton gayod, “Kon kinahanglan man nga mamatay ako uban kanimo, dili ko gayod ikaw ilimod.” Ug silang tanan misulti ug sama niini. Nangadto sila sa usa ka dapit nga ginganlan ug Getsemane, ug miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Panglingkod kamo dinhi samtang mag-ampo ako.” Unya iyang gidala uban kaniya sila si Pedro ug si Santiago ug si Juan, ug unya misugod siya sa pagbati sa hilabihang kasubo ug kaguol. Ug siya miingon kanila, “Ang akong kalag napuno sa kasubo nga ikamatay. Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw.” Ug sa nakalakaw siya ug diyotay sa unahan, mihapa siya sa yuta ug nag-ampo nga kon mahimo man, ilikay unta gikan kaniya ang maong takna. Ug siya miingon, “Abba, Amahan, ang tanang mga butang mahimo nimo, kuhaa kanako kining kupa; hinuon dili sumala sa akong pagbuot, kondili sa imo.” Unya mibalik siya ug nakita niya sila nga nangatulog, ug siya miingon kang Pedro, “Simon, natulog ka ba? Dili ba diay ikaw makatukaw ug usa ka takna? Pagtukaw ug pag-ampo aron dili kamo mahiadto sa pagsulay; sa pagkatinuod ang espiritu andam, apan ang lawas huyang.” Ug siya milakaw pag-usab ug nag-ampo nga nagsulti sa mao gihapong mga pulong. Unya mibalik na usab siya ug nakita niya sila nga nangatulog kay bug-at man kaayo ang ilang mga mata, ug wala sila mahibalo kon unsay ilang itubag kaniya. Mibalik siya sa ikatulo nga higayon ug miingon kanila, “Nangatulog pa ba gihapon kamo ug namahulay? Igo na kana! Ang takna ania na, ang Anak sa Tawo itugyan na ngadto sa mga kamot sa mga makasasala. Bangon kamo ug manglakaw na kita. Tan-awa, ang magbudhi kanako ania na sa duol.” Samtang nagsulti pa siya, dihadiha miabot si Judas, usa sa napulo ug duha, kinuyogan sa usa ka panon sa katawhan nga sangkap sa mga espada ug mga puspos. Gikan sila sa mga pangulong pari ug sa mga eskriba ug sa mga kadagkoan sa mga Judio. Mihatag kanila ug usa ka ilhanan ang nagbudhi kaniya nga nag-ingon, “Hain gani ang akong halokan, mao na kana siya, dakpa ug dad-a nga binantayan pag-ayo.” Busa sa pag-abot ni Judas, miduol dayon siya kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo!” Ug gihalokan niya siya. Unya gidakop nila siya ug gigunitan. Apan usa sa mga nagtindog sa duol milanit sa iyang espada ug iyang gitigbas ang ulipon sa labawng pangulong pari, ug naputol ang dalunggan niini. Unya si Jesus miingon kanila, “Nanganhi ba kamo sa pagdakop kanako, sama sa magdakop ug tulisan, nga dad-an ug mga espada ug mga puspos? Matag adlaw uban ako kaninyo didto sa Templo, nanudlo ako didto ug wala hinuon ninyo ako dakpa. Apan kinahanglan nga matuman ang kasulatan.” Ug ang tanan niyang mga tinun-an mitalikod kaniya ug namiya. Apan dihay usa ka batan-ong lalaki nga misunod kaniya, nagkupo lamang siya ug panaptong lino sa iyang hubo nga lawas ug kini siya ilang gidakop apan gibiyaan niya ang panaptong lino ug midagan siya nga hubo. Gidala nila si Jesus ngadto sa labawng pangulong pari ug nagtigom ang tanang mga pangulong pari ug mga kadagkoan ug mga eskriba. Ug si Pedro nga nagpaantaw misunod kaniya hangtod sa sulod sa hawanan sa tugkaran sa balay sa labawng pangulong pari, ug siya milingkod uban sa mga bantay ug nagpainit sa iyang kaugalingon duol sa kalayo. Unya ang mga pangulong pari ug ang tibuok Sanhedrin nangita ug saksi batok kang Jesus aron ipapatay siya apan wala silay nakaplagan, kay bisan tuod daghan ang misaksi ug bakak batok kaniya, ang ilang mga pahayag nagkasumpaki. Unya dihay nangatubang ingon nga mga saksi ug naghimo sila ug mga bakak nga pahayag batok kaniya. Sila nag-ingon, “Kami nakadungog kaniya nga nag-ingon, ‘Gub-on nako kining Templo nga hinimo sa kamot, ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon nako ang laing Templo nga dili hinimo sa kamot.’ ” Apan sa gihapon, ang ilang pagsaksi wala magkatukma. Unya ang labawng pangulong pari mitindog sa taliwala ug nangutana kang Jesus, “Wala ka bay ikatubag mahitungod sa gipangsaksi niining mga tawhana batok kanimo?” Apan siya nagpakahilom lamang ug wala motubag. Unya ang labawng pangulong pari nangutana pag-usab, “Ikaw ba ang Cristo, ang Anak sa Dalaygon?” Si Jesus mitubag kaniya, “Ako mao, ug makita unya ninyo ang Anak sa Tawo nga maglingkod sa tuo sa Gahom ug moabot nga inubanan sa mga panganod sa langit.” Unya ang labawng pangulong pari migisi sa iyang bisti ug miingon, “Nganong magkinahanglan pa man kita ug mga saksi? Nadungog ninyo ang iyang pagpasipala. Unsay inyong hukom?” Ug silang tanan mihukom nga siya angayng silotan sa kamatayon. Unya ang pipila misugod sa pagpangluwa kaniya, ug sa pagtabon sa iyang nawong ug sa pagbunal kaniya ug sa pag-ingon, “Tag-ana!” Ug gidawat siya sa mga bantay ug gibun-og siya. Samtang didto si Pedro sa silong, sa hawanan sa tugkaran, miabot ang usa sa mga babayeng sulugoon sa labawng pangulong pari. Ug sa iyang pagkakita kang Pedro nga nagpainit atubangan sa kalayo, siya mitutok kaniya ug miingon, “Ikaw usab kauban nianang Nazaretnon nga si Jesus.” Apan kini gilimod ni Pedro nga nag-ingon, “Wala ako mahibalo o makasabot nianang imong gisulti.” Ug siya migula paingon sa agianan sa hawanan. Ug unya mituktugaok ang manok. Ug ang babayeng sulugoon nakakita pag-usab kaniya didto ug misugod sa pagsulti ngadto sa mga nagtindog sa duol, “Kining tawhana kauban nila.” Apan gilimod kini niya pag-usab. Ug sa pagkataudtaod na usab, ang mga nagtindog diha sa duol miingon kang Pedro, “Kauban ka gayod nila, kay Galileanhon man ikaw.” Apan siya misugod sa pagtunglo sa iyang kaugalingon ug sa pagpanumpa “Wala ako makaila nianang tawhana nga inyong gihisgotan.” Ug dihadiha ang manok mituktugaok sa ikaduhang higayon. Ug si Pedro nahinumdom sa gisulti kaniya ni Jesus, “Sa dili pa motuktugaok ang manok sa makaduha, ilimod ako nimo sa makatulo.” Ug siya misugod sa paghilak. Dihadiha, sa pag-abot na sa kabuntagon, ang mga pangulong pari nakigsabot uban sa mga kadagkoan ug sa mga eskriba ug sa tibuok Sanhedrin. Ug gigapos nila si Jesus ug gidala ug gitugyan ngadto kang Pilato. Si Pilato nangutana kaniya, “Ikaw ba ang Hari sa mga Judio?” Ug siya mitubag kaniya, “Gipamulong nimo.” Unya ang mga pangulong pari mipasaka ug daghang mga sumbong batok kaniya. Ug si Pilato nangutana na usab kaniya, “Wala ka bay ikatubag? Tan-awa unsa ka daghan ang mga sumbong nga ilang gipasaka batok kanimo.” Apan si Jesus wala na motubag, tungod niini nahibulong si Pilato. Unya nabatasan ni Pilato panahon sa kasaulogan, ang pagbuhi alang kanila sa usa ka binilanggo nga ilang pangayoon. Ug dihay usa ka tawo nga gitawag ug Barabas nga gibilanggo kauban sa mga nakigbatok sa kagamhanan ug nakapatay panahon sa usa ka kagubot. Busa ang panon sa katawhan misaka ug misugod sa paghangyo kang Pilato nga iya nang buhaton ang iyang naandan nga buhaton alang kanila. Ug mitubag siya kanila, “Buot ba kamo nga akong buhian alang kaninyo ang Hari sa mga Judio?” Kay nasabtan man niya nga tungod lamang sa ilang kasina gitugyan sa mga pangulong pari si Jesus ngadto kaniya. Apan ang mga pangulong pari misugyot sa panon sa katawhan sa pagpabuhi hinuon kang Barabas alang kanila. Si Pilato nangutana na usab kanila, “Unya unsa may buot ninyong buhaton nako niining tawhana nga inyong gitawag nga Hari sa mga Judio?” Ug misinggit sila pag-usab, “Ilansang siya sa krus!” Ug si Pilato miingon kanila, “Kay ngano man diay, unsa may iyang nabuhat nga daotan?” Apan misamot na hinuon sila sa pagsinggit, “Ilansang siya sa krus!” Busa si Pilato nga nagtinguha sa pagpahimuot sa panon sa katawhan, mibuhi kang Barabas alang kanila ug human niya ipalatigo si Jesus, gitugyan niya siya aron ilansang sa krus. Unya si Jesus gidala sa mga sundalo ngadto sa hawanan sa palasyo sa gobernador (sa ato pa, ang pretorio) ug ilang gipatigom ang tibuok hugpong sa kasundalohan. Ug gisul-oban nila siya ug kapa nga tapol, ug sa nakalukong sila ug purongpurong nga tunokon, ila kining gisul-ob kaniya. Ug misugod sila sa pagyukbo kaniya, “Mabuhi, ang Hari sa mga Judio!” Gibunalan nila ug lipak ang iyang ulo ug gilud-an nila siya ug miluhod sila agig pasidungog kaniya. Ug human nila siya bugalbugali, gihukasan nila siya sa kapa nga tapol ug ilang gibalik pagsul-ob kaniya ang iyang kaugalingong mga bisti. Ug gidala nila siya ngadto sa gawas aron ilansang sa krus. Unya ilang gipugos sa pagpapas-an sa iyang krus ang usa ka lumalabay nga miabot sa siyudad gikan sa balangay, si Simon nga taga-Cirene nga amahan nila ni Alejandro ug ni Rufo. Ug gidala nila si Jesus ngadto sa usa ka dapit nga ginganlan ug Golgota (nga sa ato pa, dapit sa kalabira). Unya gihatagan nila siya ug bino nga sinagolan ug mira apan wala niya kini dawata. Ug gilansang nila siya sa krus ug ang iyang mga bisti ilang gibahinbahin tali kanila pinaagi sa ripa aron sa paggahin kon unsa ang maangkon sa matag usa. Ikasiyam nga takna sa buntag kadto sa diha nga gilansang nila siya sa krus. Ang sumbong batok kaniya gisulat nga nag-ingon, “Ang Hari sa mga Judio.” Ug uban kaniya dihay duha ka tulisan nga ilang gipanglansang sa krus, ang usa sa iyang tuo ug usa sa iyang wala. Ug ang mga nangagi mibiaybiay nga naglingolingo sa ilang mga ulo ug nag-ingon, “Aha! Ikaw nga maoy moguba unta sa Templo ug mopatindog niini sulod sa tulo ka adlaw, luwasa ang imong kaugalingon ug kanaog gikan nianang krus!” Mao usab ang mga pangulong pari, nagbugalbugal sila kaniya, nagsultianay sa usa ug usa uban sa mga eskriba, nga nag-ingon, “Giluwas niya ang uban apan dili siya makahimo pagluwas sa iyang kaugalingon. Ang Cristo, ang Hari sa Israel, pakanaoga karon gikan nianang krus aron makakita kita ug makatuo.” Ug ang mga gilansang sa krus uban kaniya nagbugalbugal usab kaniya. Sa pag-abot sa udtong tutok, dihay kangitngit sa tibuok kayutaan hangtod sa ikatulo nga takna. Ug sa ikatulo nga takna, si Jesus mituaw sa kusog nga tingog, “Eloi, Eloi, lama sabacthani,” nga sa ato pa “Dios ko, Dios ko, nganong gibiyaan mo ako?” Pipila sa mga nagtindog sa duol nga nakadungog niini, miingon, “Tan-awa, nagtawag siya kang Elias.” Ug dihay midagan, ug sa nakapasuyop siya ug daghang suka pinaagi sa espongha, iya kining gibutang sa tumoy sa usa ka lipak ug gitunol ngadto kang Jesus aron iyang imnon ug miingon siya, “Pasagdi kay tan-awon nato kon moanhi ba si Elias aron sa pagkuha kaniya.” Apan si Jesus mituaw sa kusog nga tingog ug nabugtoan sa ginhawa. Ug ang tabil sa Templo nagisi ngadto sa duha ka bahin gikan sa taas ngadto sa ubos. Ug sa dihang nakita sa kapitan nga nagtindog atbang kaniya, nga sa maong paagi nabugtoan siya sa ginhawa, ang kapitan miingon, “Tinuod gayod nga kining tawhana anak sa Dios!” Didtoy mga babaye usab nga naglantaw gikan sa layo ug ang uban kanila mao sila si Maria Magdalena ug si Maria nga inahan nila ni Santiago nga manghod ni Joses ug si Salome. Sa didto pa si Jesus sa Galilea, kini sila nanguyog ug nag-alagad kaniya. Ug didtoy daghan pang mga babaye nga mitungas sa Jerusalem uban kaniya. Sa pagkakilomkilom na, kay kadto adlaw man sa Pangandam, nga sa ato pa, adlaw sa dili pa ang adlaw nga igpapahulay, si Jose nga taga-Arimatea nga usa ka tinahod nga sakop sa Sanhedrin, ug nagpaabot usab sa gingharian sa Dios, nangahas sa pag-adto kang Pilato ug gipangayo niya ang lawas ni Jesus. Apan si Pilato nahibulong nga si Jesus patay na, ug sa natawag niya ang kapitan, nangutana siya kon si Jesus patay na ba. Ug sa pagkasayod niya gikan sa kapitan nga siya patay na, gihatag niya ang patayng lawas ni Jesus ngadto kang Jose. Unya si Jose mipalit ug panapton nga lino, ug sa napakanaog na niya ang lawas ni Jesus, giputos niya kini ug panapton nga lino ug gipahimutang sa usa ka binangag nga lubnganan diha sa pangpang, ug iyang giligid ang usa ka bato aron itabon sa ganghaan sa lubnganan. Ug si Maria Magdalena ug si Maria nga inahan ni Joses nakakita diin siya gipahimutang. Sa paglabay sa adlaw nga igpapahulay, si Maria Magdalena ug si Maria nga inahan ni Santiago ug si Salome, namalit ug mga pahumot aron ilang adtoon ug dihogan ang lawas ni Jesus. Ug sayo kaayo sa unang adlaw sa semana, nangadto sila sa lubnganan sa dihang nakasubang na ang adlaw. Ug sila miingon sa usa ug usa, “Kinsa may atong paligiron sa bato gikan sa ganghaan sa lubnganan?” Ug sa pagtan-aw pa nila, ilang nakita nga ang bato naligid na, ang maong bato dako kaayo. Ug sa pagsulod nila sa lubnganan, ilang nakita ang usa ka batan-ong lalaki nga naglingkod dapit sa tuo, nagsul-ob ug bisti nga puti ug taas. Ug sila nahibulong pag-ayo. Apan siya miingon kanila, “Ayaw kamo kahibulong, nangita kamo kang Jesus nga Nazaretnon nga gilansang sa krus. Gibanhaw siya, wala na siya dinhi. Tan-awa ninyo ang dapit nga ilang gibutangan kaniya. Apan panglakaw kamo ug suginli ninyo ang iyang mga tinun-an ug si Pedro nga siya mag-una kaninyo ngadto sa Galilea. Didto ikakita ninyo siya sumala sa iyang giingon kaninyo.” Ug nanggula sila ug nanagan gikan sa lubong kay nangurog man sila ug giabot ug kakulba, ug wala silay gikasulti kang bisan kinsa kay nangalisang man sila. [Ang tanan nga gitugon ngadto kanila, ilang gisugilon sa minubo ngadto kang Pedro ug mga kauban niya. Human niini, si Jesus gayod, gikan sa silangan ngadto sa kasadpan mipadala pinaagi kanila sa balaan ug malungtaron nga mensahe mahitungod sa dayon nga kaluwasan. Amen.] [ Sa pagkabanhaw niya nianang kaadlawon sa unang adlaw sa semana, siya mipakita pag-una ngadto kang Maria Magdalena nga iyang gipagulaan ug pito ka demonyo. Si Maria miadto ug iyang gisuginlan kadtong mga nakig-uban kang Jesus samtang sila nagbangutan ug nanghilak. Apan sa ilang pagkadungog nga siya buhi ug nga siya nakita ni Maria, wala sila motuo niini. Human niini, diha sa lahi nga panagway mipakita siya sa duha kanila samtang naglakaw sila sa dalan paingon sa balangay. Ug mibalik sila ug nanugilon sa uban apan wala sila nila tuohi. Unya mipakita siya sa napulo ug usa samtang nanambong sila sa kan-anan ug gisaway niya sila tungod sa kakulang nila ug pagtuo ug kagahi nila ug kasingkasing, kay wala man sila motuo sa mga nakakita kaniya human siya mabanhaw. Ug siya miingon kanila, “Panglakaw kamo ngadto sa tibuok kalibotan ug iwali ninyo ang Maayong Balita ngadto sa tanang binuhat. Ang motuo ug magpabautismo maluwas apan ang dili motuo hukman sa silot. Ug kanila nga motuo mag-uban kining maong mga ilhanan: pinaagi sa akong ngalan ang mga demonyo ilang hinginlan, magsulti sila ug bag-ong mga pinulongan, kuptan nila ang mga bitin ug kon makainom sila ug bisan unsa nga makahilo, dili sila maunsa, tapin-an nila sa ilang mga kamot ang mga masakiton ug mangaayo sila.” Unya ang Ginoong Jesus, human siya makasulti kanila, gibayaw ngadto sa langit ug milingkod dapit sa tuo sa Dios. Ug nanglakaw sila ug nagwali didto sa tanang dapit ug ang Ginoo nagbuhat uban kanila ug nagpamatuod sa pulong pinaagi sa mga ilhanan nga nag-uban niini. Amen.] Daghan ang nangako sa paghatag ug hinan-ay nga saysay mahitungod sa mga butang nga nahitabo sa taliwala namo, ingon nga kini gitugyan kanamo sa mga tawo nga sukad sa sinugdan mga saksi gayod ug mga alagad sa pulong, ug kay nasubay man nako pag-ayo ang tanan sukad sa sinugdan, giisip nako nga daw maayo usab alang kanako ang pagsulat kanimo sa usa ka maayong pagkahan-ay nga kasaysayan, O labing halangdon nga Teofilo, aron imong maila ang pagkatinuod sa mga pulong nga gitudlo kanimo. Sa panahon ni Herodes nga hari sa Judea, may usa ka pari nga ginganlan ug Zacarias, sa laray ni Abias. Ug ang iyang asawa kaliwat ni Aaron ug ang iyang ngalan mao si Elisabet. Silang duha matarong atubangan sa Dios, nagsubay sa tanang kasugoan ug kalagdaan sa Ginoo, walay ikasaway kanila. Apan wala silay anak kay si Elisabet dili man makaanak, ug silang duha mga tigulang na. Samtang si Zacarias nag-alagad sa atubangan sa Dios ingon nga pari, sa diha nga ang iyang laray maoy nangatungdanan sumala sa nabatasan sa mga pari, siya maoy natumngan sa ripa aron maoy mosulod sa Templo sa Ginoo aron magsunog sa insenso. Unya sa gawas ang tibuok panon sa katawhan nag-ampo sa takna sa paghalad sa insenso. Unya may nagpakita kaniya nga usa ka anghel sa Ginoo nga nagtindog dapit sa tuo sa halaran sa insenso. Si Zacarias nakuyawan sa pagkakita niya sa anghel, ug giabot siya ug kahadlok. Apan ang anghel miingon kaniya, “Ayaw kahadlok, Zacarias, kay ang imong pag-ampo gidungog, ug si Elisabet nga imong asawa manganak ug usa ka batang lalaki alang kanimo, ug nganlan nimo siya ug Juan. Ug ikaw makaangkon ug kalipay ug kamaya, ug daghan ang malipay sa iyang pagkatawo; kay siya mahimong bantogan sa atubangan sa Ginoo, dili siya moinom ug bino o isog nga ilimnon, ug siya mapuno sa Espiritu Santo, bisan sa diha pa siya sa tiyan sa iyang inahan. Ug pabalikon niya ang daghan sa mga anak ni Israel ngadto sa Ginoo nga ilang Dios, ug siya mag-una kaniya diha sa espiritu ug sa gahom ni Elias, aron sa pagliso sa mga kasingkasing sa mga amahan balik ngadto sa mga anak, ug sa mga masinupakon ngadto sa kaalam sa mga matarong, aron sa pagtagana alang sa Ginoo ug usa ka inandam nga katawhan.” Unya si Zacarias miingon sa anghel, “Unsaon man nako pagkahibalo nga mahimo kini? Kay ako tigulang na ug ang akong asawa tigulang na usab.” Ang anghel mitubag kaniya, “Ako mao si Gabriel nga nagtindog sa atubangan sa Dios, ug ako gipaanhi aron sa pagsulti kanimo ug sa pagsugilon kanimo niining maayong balita. Apan karon, ikaw maamang ug dili makasulti hangtod sa adlaw nga mahitabo kining mga butanga, kay wala man ikaw motuo sa akong mga pulong nga matuman unya sa ilang panahon.” Unya ang mga tawo nagpaabot kang Zacarias, ug sila nahibulong sa iyang pagdugay sa sulod sa Templo. Sa paggula niya, siya dili na makasulti kanila, ug ilang nasabtan nga nakakita siya ug usa ka panan-awon sulod sa Templo. Busa misinyas siya kanila ug nagpabilin nga amang. Sa pagkatapos na sa mga adlaw sa iyang pag-alagad, mipauli siya sa iyang balay. Human niining mga adlawa, si Elisabet nga iyang asawa nagsamkon, ug sulod sa lima ka bulan siya nagtago. Siya miingon, “Mao kini ang gibuhat sa Ginoo kanako sa mga adlaw sa iyang pagtabang kanako aron sa pagkuha sa akong pagkatinamay taliwala sa mga tawo.” Sa ikaunom nga bulan, ang anghel nga si Gabriel gipadala gikan sa Dios ngadto sa usa ka lungsod sa Galilea nga ginganlan ug Nazaret, ngadto sa usa ka dalagang ulay nga kaslonon sa usa ka lalaki nga ginganlan ug Jose gikan sa banay ni David. Ang ngalan sa dalagang ulay mao si Maria. Ug ang anghel miadto kaniya ug miingon, “Maglipay ka, ikaw nga gipanalanginan, ang Ginoo uban kanimo!” Apan siya naglibog pag-ayo tungod sa gisulti kaniya, ug iyang gihunahuna kon unsa ba kadtong pangumostaha. Ug ang anghel miingon kaniya, “Ayaw kahadlok, Maria, kay naangkon nimo ang grasya sa Dios. Ug ikaw magsamkon ug manganak ug usa ka batang lalaki, ug siya imong nganlan ug Jesus. Mahimo siyang bantogan ug tawgon nga Anak sa Labing Halangdon, ug ihatag kaniya sa Ginoong Dios ang trono ni David nga iyang amahan, ug iyang harian ang banay ni Jacob hangtod sa kahangtoran, ug walay kataposan ang iyang gingharian.” Ug si Maria miingon sa anghel, “Unsaon ba pagkahimo niini nga wala man akoy bana?” Ang anghel mitubag kaniya, “Ang Espiritu Santo mokunsad kanimo ug ang gahom sa Labing Halangdon molandong kanimo. Tungod niini, ang balaang bata nga matawo tawgon nga Anak sa Dios. Ug tan-awa, ang imong kadugo nga si Elisabet, bisan sa iyang kagulangon, nagsamkon usab ug usa ka bata nga lalaki, ug kini karon mao na ang ikaunom nga bulan niya, niadtong giingon nga dili makaanak. Kay sa Dios walay dili mahimo.” Ug si Maria miingon, “Tan-awa, ako ulipon sa Ginoo, matuman unta kini nganhi kanako sumala sa imong gisulti.” Unya ang anghel mibiya kaniya. Niadtong mga adlawa nangandam si Maria ug midali pag-adto sa kabungtoran, sa usa ka lungsod sa Juda, ug misulod siya sa balay ni Zacarias ug nangatahoran kang Elisabet. Sa pagkadungog ni Elisabet sa pangumosta ni Maria, ang bata misikad sulod sa iyang tiyan ug si Elisabet napuno sa Espiritu Santo. Unya sa kusog nga tingog misinggit siya, “Dalaygon ikaw sa mga kababayen-an, ug dalaygon ang bunga sa imong tiyan! Nganong nahitabo man kini kanako nga ako giduaw sa inahan sa akong Ginoo? Kay tan-awa, sa dihang miabot sa akong mga dalunggan ang imong tingog sa pangumosta, ang bata sulod sa akong tiyan misikad sa kalipay. Bulahan siya nga mituo nga aduna gayoy katumanan ang gisulti kaniya gikan sa Ginoo.” Ug si Maria miingon, “Ang akong kalag nagdayeg sa Ginoo, ug ang akong espiritu nagkalipay diha sa Dios nga akong Manluluwas, kay siya nagtagad man sa ubos nga kahimtang niining iyang sulugoon. Kay tan-awa, sukad karon ang tanang kaliwatan magtawag kanako nga bulahan, kay siya nga gamhanan nagbuhat ug dagkong mga butang alang kanako, ug balaan ang iyang ngalan. Ang iyang kaluoy anaa sa mga may kahadlok kaniya, gikan sa mga kaliwatan ngadto sa mga kaliwatan. Nagbuhat siya diha sa gahom pinaagi sa iyang bukton, gipatibulaag niya ang mga mapahitas-on diha sa mga pamalandong sa ilang mga kasingkasing. Iyang gipakanaog ang mga gamhanan gikan sa ilang mga trono, ug iyang gituboy ang mga ubos ug kahimtang, ang mga gigutom iyang gitagbaw sa mga maayong butang, ug ang mga dato iyang gipapahawa nga walay mga dala. Iyang gitabangan ang iyang alagad nga si Israel agig paghinumdom sa iyang kaluoy sumala sa iyang gisulti ngadto sa atong mga katigulangan, kang Abraham ug sa iyang kaliwatan hangtod sa kahangtoran.” Unya si Maria mipabilin uban kang Elisabet sulod sa mga tulo ka bulan, ug mipauli siya sa iyang balay. Unya miabot ang panahon sa pagpanganak na ni Elisabet, ug siya nanganak ug usa ka bata nga lalaki. Ang iyang mga silingan ug kabanayan nakadungog nga ang Ginoo nagpakita ug dakong kaluoy kaniya, ug sila nalipay duyog kaniya. Ug sa ikawalo nga adlaw sila nangabot aron sa pagtuli sa bata, ug nganlan unta nila siya ug Zacarias, sama sa iyang amahan. Apan ang iyang inahan miingon, “Dili, nganlan hinuon siya ug Juan.” Ug sila miingon kaniya, “Wala kay kadugo nga nagdala niining ngalana.” Ug ilang gisinyasan ang iyang amahan aron sa pagpangutana kaniya kon unsay buot niyang ingalan sa bata. Unya si Zacarias nangayo ug sulatanan ug gisulat niya kini, “Ang iyang ngalan si Juan.” Ug nahibulong silang tanan. Dihadiha nabuka ang iyang baba ug naluag ang iyang dila, ug misulti siya nga nagdayeg sa Dios. Ug ang tanan nilang mga silingan giabot ug kahadlok. Kining tanang mga butanga gipanagsultihan didto sa tibuok kabukiran sa Judea, ug ang tanang nakadungog nagtipig niini sulod sa ilang mga kasingkasing nga nag-ingon, “Maunsa man kaha kining bataa?” kay ang kamot sa Ginoo diha man uban kaniya. Unya si Zacarias nga iyang amahan napuno sa Espiritu Santo ug mipropesiya nga nag-ingon, “Dalaygon ang Ginoong Dios sa Israel, tungod kay iyang giduaw ug gilukat ang iyang katawhan. Alang kanato iyang gipatindog ang usa ka gamhanang Manluluwas diha sa banay ni David nga iyang alagad, sumala sa iyang gisulti pinaagi sa baba sa iyang mga balaang propeta sukad sa karaang panahon, nga kita luwason gikan sa atong mga kaaway ug gikan sa kamot sa tanang nagdumot kanato, aron sa pagbuhat sa kaluoy nga iyang gisaad ngadto sa atong mga katigulangan ug aron hinumdoman ang iyang balaang kasabotan, sa panumpa nga iyang gihimo ngadto kang Abraham nga atong amahan, aron sa pagtugot kanato, ingon nga mga linuwas gikan sa kamot sa atong mga kaaway, sa pag-alagad kaniya sa walay kahadlok, diha sa kabalaan ug katarong diha sa iyang atubangan sa tanang mga adlaw sa atong kinabuhi. Ug ikaw, anak, tawgon nga propeta sa Labing Halangdon kay ikaw mao man ang mag-una sa Ginoo aron pag-andam sa iyang mga dalan, aron paghatag ngadto sa iyang katawhan sa kahibalo sa kaluwasan diha sa kapasayloan sa ilang mga sala, pinaagi sa malumong kaluoy sa atong Dios sa dihang moabot kanato ang adlaw gikan sa kahitas-an, aron paghatag ug kahayag ngadto sa mga naglingkod diha sa kangitngit ug sa landong sa kamatayon, aron sa pagtultol sa atong mga tiil ngadto sa dalan sa pakigdait.” Unya ang bata midako ug nahimong lig-on sa espiritu, ug didto siya magpuyo sa kamingawan hangtod sa adlaw sa iyang pagpakita ngadto sa Israel. Unya nahitabo nga niadtong mga adlawa miabot gikan kang Cesar Augusto ang usa ka sugo sa pagpanglista sa tanang nagpuyo sa tibuok kalibotan. Kini mao ang unang pagpanglista nga gihimo sa diha nga si Quirino mao pa ang gobernador sa Siria. Ang tanan nangadto aron sa pagpalista, ang matag usa ngadto sa iyang kaugalingong lungsod. Ug si Jose usab gikan sa Galilea, gikan sa lungsod sa Nazaret, miadto sa Judea, sa lungsod ni David nga ginganlan ug Betlehem, kay siya gikan man sa banay ug sa kaliwatan ni David, aron sa pagpalista uban kang Maria nga iyang pangasaw-onon nga nagsabak. Ug samtang didto sila, miabot ang panahon sa iyang pagpanganak. Ug nanganak siya sa iyang panganay nga usa ka lalaki ug iya kining giputos sa mga bakbak ug gipahigda sa pasongan kay wala na may dapit alang kanila sa balay nga abotanan. Niadtong dapita dihay mga tigbantay sa karnero nga didto sa kapatagan, nagpulaw sa pagbantay sa ilang mga hayop. Ug mipakita kanila ang usa ka anghel sa Ginoo ug ang himaya sa Ginoo misilaw libot kanila ug sila giabot ug dakong kahadlok. Ug ang anghel miingon kanila, “Ayaw kamo kahadlok, kay ania gidad-an ko kamo ug maayong balita sa dakong kalipay nga moabot sa tanang katawhan, kay alang kaninyo natawo karong adlawa sa lungsod ni David ang Manluluwas nga mao ang Cristo nga Ginoo. Ug kini mao ang ilhanan alang kaninyo: inyong makit-an ang usa ka gamayng bata nga naputos sa mga bakbak ug naghigda sa pasongan.” Ug sa kalit diha uban sa anghel ang usa ka dakong langitnong panon nga nagdayeg sa Dios ug nag-ingon, “Himaya ngadto sa Dios sa kahitas-an, ug sa yuta panagdait sa mga tawo nga iyang gikahimut-an.” Sa pagbiya na sa mga anghel gikan kanila paingon sa langit, ang mga tigbantay sa karnero nag-ingon sa usa ug usa, “Mangadto kita sa Betlehem ug tan-awon nato kining nahitabo nga gipahibalo sa Ginoo kanato.” Unya miadto sila nga nagdali ug ilang nakit-an si Maria ug si Jose ug ang gamayng bata nga naghigda sa pasongan. Sa pagkakita nila niini, ilang gisugilon ang gisulti kanila mahitungod niining bataa, ug ang tanang nakadungog niini nahibulong sa gisulti kanila sa mga tigbantay sa mga karnero. Apan kining tanan gitipigan lamang ni Maria nga namalandong niini diha sa iyang kasingkasing. Ug ang mga tigbantay sa karnero namauli nga naghimaya ug nagdayeg sa Dios tungod sa tanan nga ilang nadungog ug nakita sumala sa gisugilon kanila. Sa milabay na ang walo ka adlaw, sa dihang gituli siya, ilang ginganlan siya ug Jesus, ang ngalan nga gihatag kaniya sa anghel sa wala pa siya isamkon. Sa pag-abot na sa panahon alang sa ilang pagputli sumala sa Balaod ni Moises, ilang gidala ang bata ngadto sa Jerusalem aron ihalad siya ngadto sa Ginoo, (sumala sa nasulat diha sa balaod sa Ginoo, “Ang tanang lalaki nga panganay tawgon nga balaan alang sa Ginoo”) ug maghatag sila ug halad sumala sa giingon sa balaod sa Ginoo, “usa ka parisan nga tukmo, o duha ka salampati nga kuyabog.” Unya didtoy usa ka tawo sa Jerusalem nga ginganlan ug Simeon. Kining tawhana matarong ug may kahadlok sa Dios, nagtinguha sa kalipay sa Israel ug ang Espiritu Santo diha kaniya. Ug gipadayag kaniya sa Espiritu Santo nga dili siya mamatay sa dili pa niya makita ang Cristo sa Ginoo. Busa minandoan sa Espiritu, misulod siya sa Templo. Ug sa diha nga ang bata nga si Jesus gidala na sa iyang ginikanan ngadto sa sulod aron himoon alang kaniya ang sumala sa nabatasan sa balaod, gikugos kini ni Simeon diha sa iyang mga bukton ug nagdayeg siya sa Dios ug miingon, “Karon Ginoo, itugot nga ang imong ulipon mobiya nga malinawon, sumala sa imong pulong, kay ang akong mga mata nakakita na sa kaluwasan gikan kanimo, nga imong giandam diha sa atubangan sa tanang katawhan, usa ka kahayag alang sa pagpadayag ngadto sa mga Gentil ug sa himaya alang sa imong katawhan, ang Israel.” Ug ang iyang amahan ug inahan nahibulong sa gisulti mahitungod kaniya. Unya gipanalanginan sila ni Simeon ug siya miingon kang Maria nga inahan sa bata, “Tan-awa, kining bataa gigahin alang sa kapukanan ug sa pagbangon sa daghang mga tawo sa Israel, ug ingon nga ilhanan nga supakon— ug usa ka espada molapos sa imong kaugalingong kalag usab— aron mapadayag ang mga hunahuna gikan sa daghang mga kasingkasing.” Ug diha usab si Ana, usa ka propeta nga babaye, anak ni Fanuel nga sakop sa banay ni Aser. Siya tigulang na kaayo. Nagtipon siya ug ang iyang bana sulod sa pito ka tuig sukad sa ilang pagkaminyo, unya nabiyuda siya hangtod 84 na ang iyang panuigon. Wala siya mopahawa sa Templo apan nagpadayon siya sa pagsimba adlaw ug gabii pinaagi sa pagpuasa ug pag-ampo. Ug sa pag-abot niadtong taknaa, nagpasalamat siya sa Dios ug misulti mahitungod sa bata ngadto sa tanang nagpaabot sa pagtubos sa Jerusalem. Sa nahimo na nila ang tanan sumala sa balaod sa Ginoo, mipauli sila ngadto sa Galilea, sa ilang kaugalingong lungsod sa Nazaret. Ug ang bata mitubo ug nahimong kusgan, puno sa kaalam, ug ang kahimuot sa Dios diha kaniya. Unya ang iyang mga ginikanan mag-adtoan sa Jerusalem matag tuig, sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Ug sa nagpanuigon na siyag napulo ug duha mitungas sila sa Jerusalem sumala sa nabatasan. Sa dihang natapos na ang kasaulogan, sa ilang pagpamauli, nagpabilin sa Jerusalem ang bata nga si Jesus. Ang iyang mga ginikanan wala mahibalo niini. Apan kay nagdahom man sila nga kuyog ra siya sa panon, milakaw sila balig usa ka adlaw. Unya ilang gipangita siya sa ilang mga kadugo ug mga kaila, ug sa dihang wala nila makit-i siya, mibalik sila sa Jerusalem nga nangita kaniya. Human sa tulo ka adlaw, nakit-an nila siya sulod sa Templo, naglingkod taliwala sa mga magtutudlo, naminaw ug nangutana kanila. Ug ang tanan nga nakadungog kaniya natingala sa iyang pagpanabot ug sa iyang mga tubag. Sa pagkakita sa iyang mga ginikanan kaniya, natingala sila. Ug ang iyang inahan miingon kaniya, “Anak, nganong gibuhatan mo man kami niini? Tan-awa, ang imong amahan ug ako nabalaka sa pagpangita kanimo.” Ug siya miingon kanila, “Nganong nangita man kamo kanako? Wala ba kamo mahibalo nga kinahanglang anhi gayod ako sa balay sa akong Amahan?” Ug sila wala makasabot sa mga pulong nga iyang gisulti kanila. Unya siya milugsong uban kanila ug miadto sa Nazaret, ug siya nagmasinugtanon kanila. Ug kining tanan gitipigan sa iyang inahan sulod sa iyang kasingkasing. Ug si Jesus mitubo sa kaalam ug panglawas ug sa kahimuot sa Dios ug sa tawo. Sa ikanapulo ug lima nga tuig sa paghari ni Tiberio Cesar, sa diha nga si Poncio Pilato mao ang gobernador sa Judea, ug si Herodes maoy gobernador sa Galilea, ug si Felipe nga iyang igsoon maoy gobernador sa kayutaan sa Iturea ug sa Traconite, ug si Lisanias maoy gobernador sa Abilinia, sa diha nga ang mga labawng pangulong pari mao si Anas ug si Caifas, ang pulong sa Dios miabot kang Juan nga anak ni Zacarias didto sa kamingawan. Ug miadto siya sa tanang kayutaan nga sikbit sa Jordan, nagwali sa bautismo sa paghinulsol alang sa kapasayloan sa mga sala. Sumala sa nasulat diha sa basahon sa mga pulong ni Isaias nga propeta: “Ang tingog nga nagsinggit diha sa kamingawan: ‘Andama ninyo ang dalan sa Ginoo, tul-ira ninyo ang iyang mga agianan. Ang tanang walog abunohan, ug ang tanang bukid ug bungtod patagon, ug ang mga hiwi tul-iron, ug ang mga dalan nga sagalsalon hapsayon, ug ang tanang unod makakita sa kaluwasan gikan sa Dios.’ ” Busa si Juan miingon sa mga panon sa katawhan nga miadto aron sa pagpabautismo kaniya, “Kamong mga kaliwat sa mga bitin! Kinsay nagpasidaan kaninyo sa paglikay gikan sa kaligutgot nga umaabot? Pamunga hinuon kamo ug mga bunga nga angay sa paghinulsol; ug ayaw kamo pagsugod sa pag-ingon sa inyong kaugalingon, ‘Si Abraham among amahan,’ kay sultihan ko kamo nga ang Dios makahimo sa pagpatungha ug mga anak alang kang Abraham gikan niining mga bato. Ug bisan gani karon, ang wasay gitaon na ngadto sa gamot sa mga kahoy, busa ang matag kahoy nga wala mamunga sa maayong bunga putlon ug itambog ngadto sa kalayo.” Unya nangutana kaniya ang mga panon sa katawhan nga nag-ingon, “Unsa man diay ang among buhaton?” Siya mitubag kanila, “Kadtong adunay duha ka buok bisti, kinahanglang maghatag niadtong walay iya, ug siya nga adunay pagkaon, kinahanglang magbuhat sa sama niini.” Ang mga tigpaningil ug buhis miabot usab aron sa pagpabautismo ug miingon kaniya, “Magtutudlo, unsa may among buhaton?” Siya miingon kanila, “Ayaw na kamo paningil ug sobra sa gisugo kaninyo.” Ang mga sundalo usab nangutana kaniya, “Ug kami, unsa may among buhaton?” Siya miingon kanila, “Ayaw na kamo panulis o magbutangbutang, ug kinahanglang matagbaw kamo sa inyong mga suhol.” Samtang ang mga tawo nagpaabot, ug ang tanan nangutana diha sa ilang kasingkasing mahitungod kang Juan kon siya mao na ba ang Cristo, mitubag si Juan kanilang tanan nga nag-ingon, “Ako nagbautismo kaninyo sa tubig, apan moabot ang labaw pang gamhanan kay kanako nga bisan gani sa higot sa iyang mga sandalyas dili ako takos sa paghubad. Magbautismo siya kaninyo sa Espiritu Santo ug sa kalayo. Ang iyang igpapalid anaa sa iyang kamot aron sa paghinlo sa iyang giokanan ug sa pagtigom sa trigo ngadto sa iyang kamalig, apan ang mga uhot iyang sunogon sa kalayo nga dili mapalong.” Busa uban sa daghan pang mga pahimangno, nagwali si Juan sa Maayong Balita ngadto sa mga tawo. Apan si Herodes nga gobernador, nga gibadlong ni Juan tungod kang Herodias nga asawa sa iyang igsoon ug tungod sa tanang daotan niyang gibuhat, midugang pa gayod niining tanan ug iyang gipabilanggo si Juan. Sa dihang nabautismohan na ang tanang tawo, ug sa diha nga si Jesus usab nabautismohan na ug samtang nag-ampo, ang langit naabli, ug diha kaniya mikunsad ang Espiritu Santo sa lawasnon nga panagway sama sa salampati ug may tingog nga miabot gikan sa langit, “Ikaw ang akong pinalanggang Anak, kanimo nalipay ako.” Si Jesus, sa iyang pagsugod sa pagpangalagad, nagpanuigon ug mga 30 ka tuig, ingon nga anak (sumala sa gituohan) ni Jose, nga anak ni Heli, nga anak ni Matat, nga anak ni Levi, nga anak ni Melki, nga anak ni Janai, nga anak ni Jose, nga anak ni Matatias, nga anak ni Amos, nga anak ni Nahum, nga anak ni Esli, nga anak ni Nagai, nga anak ni Maat, nga anak ni Matatias, nga anak ni Semein, nga anak ni Josec, nga anak ni Juda, nga anak ni Joanan, nga anak ni Resa, nga anak ni Zerubabel, nga anak ni Sealtiel, nga anak ni Neri, nga anak ni Melki, nga anak ni Adi, nga anak ni Cosam, nga anak ni Elmadam, nga anak ni Er, nga anak ni Josue, nga anak ni Elieser, nga anak ni Jorim, nga anak ni Matat, nga anak ni Levi, nga anak ni Simeon, nga anak ni Juda, nga anak ni Jose, nga anak ni Jonam, nga anak ni Eliakim, nga anak ni Melea, nga anak ni Mena, nga anak ni Matata, nga anak ni Natan, nga anak ni David, nga anak ni Jesse, nga anak ni Obed, nga anak ni Boas, nga anak ni Sala, nga anak ni Naason, nga anak ni Aminadab, nga anak ni Admin, nga anak ni Arni, nga anak ni Hesron, nga anak ni Peres, nga anak ni Juda, nga anak ni Jacob, nga anak ni Isaac, nga anak ni Abraham, nga anak ni Tera, nga anak ni Nahor, nga anak ni Serug, nga anak ni Reu, nga anak ni Peleg, nga anak ni Eber, nga anak ni Sela, nga anak ni Cainan, nga anak ni Arfaxad, nga anak ni Sem, nga anak ni Noe, nga anak ni Lamec, nga anak ni Metusela, nga anak ni Enoc, nga anak ni Jared, nga anak ni Mahalaleel, nga anak ni Cainan, nga anak ni Enos, nga anak ni Set, nga anak ni Adan, nga anak sa Dios. Unya si Jesus nga puno sa Espiritu Santo, mibalik gikan sa Jordan, ug gidala siya sa Espiritu ngadto sa kamingawan sulod sa 40 ka adlaw diin siya gitintal sa yawa. Wala siya mokaon sulod niadtong mga adlawa ug pagkahuman niini, gigutom siya. Ug ang yawa miingon kaniya, “Kon ikaw Anak sa Dios, sugoa kining bato nga mahimong pan.” Si Jesus mitubag kaniya, “Nasulat, ‘Ang tawo dili mabuhi sa pan lamang.’” Unya gidala siya sa yawa ngadto sa itaas ug sa daklit gipakita kaniya ang tanang mga gingharian sa kalibotan, ug miingon kaniya, “Ihatag nako kanimo kining tanang kagahom ug ang ilang himaya, kay kini gitugyan man kanako ug ihatag ko kini ngadto kang bisan kinsa nga buot nakong hatagan. Busa, kon ikaw mosimba kanako, maimo kining tanan.” Ug si Jesus mitubag kaniya, “Nasulat kini, ‘Simbahon nimo ang Ginoo nga imong Dios, ug siya lamang ang imong alagaran.’” Unya ang yawa midala kaniya ngadto sa Jerusalem ug mipatungtong kaniya sa kinahabogang bahin sa Templo ug miingon kaniya, “Kon ikaw Anak sa Dios, ambak gikan dinhi ngadto sa ubos, kay nasulat man kini, ‘Siya magsugo sa iyang mga anghel mahitungod kanimo, sa pagbantay kanimo,’ ug nga ‘Sa ilang mga kamot ikaw ilang sapnayon aron ang imong tiil dili maigo sa bato.’” Ug si Jesus mitubag kaniya, “Giingon, ‘Ayaw tintala ang Ginoo nga imong Dios.’” Sa nahuman na sa yawa ang tanang mga pagpanintal, mibiya siya gikan kaniya hangtod sa laing higayon. Unya diha sa gahom sa Espiritu, si Jesus mibalik sa Galilea ug ang balita mahitungod kaniya miabot sa tanang kasikbit nga kayutaan. Ug siya nagtudlo diha sa ilang mga sinagoga, dinayeg sa tanan. Unya siya miadto sa Nazaret, diin didto siya magtubo, ug sumala sa iyang nabatasan, misulod siya sa sinagoga sa adlaw nga igpapahulay. Ug mitindog siya aron pagbasa, ug gihatagan siya ug basahon nga iya sa propeta nga si Isaias. Iyang giablihan ang basahon ug nakita niya ang dapit diin didto nasulat, “Ang Espiritu sa Ginoo ania kanako, iya akong gidihogan aron sa pagwali sa Maayong Balita ngadto sa mga kabos. Gipadala niya ako aron sa pagpahibalo sa kagawasan alang sa mga binilanggo ug sa pagpahiuli sa panan-aw sa mga buta, sa paghatag ug kagawasan ngadto sa mga dinaogdaog, sa pagpahibalo sa tuig nga gikahimut-an sa Ginoo.” Unya iyang gilukot ang basahon ug giuli kini ngadto sa piniyalan ug milingkod siya. Ug ang mga mata sa tanan nga diha sa sinagoga mitutok ngadto kaniya. Unya misugod siya sa pagsulti ngadto kanila, “Karon, kining bahina sa kasulatan natuman diha sa inyong pagpamati niini.” Ang tanan nagsulti ug maayo mahitungod kaniya, ug nahibulong sa malumo nga mga pulong nga migula gikan sa iyang baba. Sila miingon, “Dili ba anak man kini ni Jose?” Ug siya miingon kanila, “Sa walay duhaduha inyong isulti kanako kining maong panultihon, ‘Doktor, ayoha ang imong kaugalingon! Buhata usab dinhi sa imong kaugalingong lungsod ang among nadungog nga imong gibuhat didto sa Capernaum.’ ” Ug siya miingon, “Sa pagkatinuod sultihan ko kamo, walay propeta nga kahimut-an sa iyang kaugalingong lungsod. Apan sa pagkatinuod sultihan ko kamo, adunay daghang mga biyuda sa Israel sa panahon ni Elias, sa diha nga ang langit gitak-opan sa tulo ka tuig ug unom ka bulan ug sa dihang miabot ang dakong gutom sa tibuok nasod, apan wala kanilay gipaadtoan kang Elias gawas lamang sa Sarepta, sa yuta sa Sidon, ngadto sa babaye nga usa ka biyuda. Ug dihay daghang mga sanlahon sa Israel sa panahon ni Eliseo nga propeta, apan wala kanilay nahinloan gawas lamang kang Naaman nga Sirianhon.” Sa pagkadungog nila niini, ang tanan nga diha sa sinagoga nasuko pag-ayo. Nanindog sila ug giabog siya paingon sa gawas sa lungsod ug gidala ngadto sa tumoy sa bungtod diin didto matukod ang ilang lungsod, aron ilang ilabog siya sa ubos. Apan agi sa taliwala nila, milakaw siya. Unya si Jesus milugsong ngadto sa Capernaum, usa ka lungsod sa Galilea. Ug sa adlaw nga igpapahulay nagtudlo siya kanila, ug nahibulong sila sa iyang pagtudlo kay ang iyang pagpanulti inubanan man ug kagahom. Ug didto sa sinagoga may tawo nga adunay espiritu sa usa ka demonyo nga hugaw, ug misinggit siya sa kusog nga tingog, “Oy! Unsay imong tuyo kanamo, Jesus nga Nazaretnon? Mianhi ba ikaw aron paglaglag kanamo? Nakaila ako kon kinsa ikaw, ang Balaan nga gikan sa Dios.” Apan gibadlong siya ni Jesus nga nag-ingon, “Hilom ug gula gikan kaniya!” Sa diha nga ang tawo gilamba sa yawa diha sa ilang taliwala, migula siya gikan sa tawo nga wala makahimo kaniya ug kadaot. Silang tanan nahibulong ug nag-ingon sa usa ug usa, “Unsa ba kining pulonga? Kay uban sa katungod ug sa gahom iyang gimandoan ang mga hugawng espiritu ug sila migula.” Unya ang balita mahitungod kaniya miabot ngadto sa tanang kasikbit nga kayutaan. Unya mitindog siya ug mibiya sa sinagoga ug misulod sa balay ni Simon. Ang ugangang babaye ni Simon taas kaayo ug hilanat, ug sila mihangyo kang Jesus alang kaniya. Ug siya mitindog sa tungod niya ug iyang gibadlong ang hilanat, ug kini mibiya kaniya ug dihadiha mibangon siya ug mialagad kanila. Sa diha nga nagkasalop na ang adlaw, ang tanan nga adunay masakiton sa nagkalainlaing mga sakit midala kanila ngadto kaniya, ug iyang gitapion ang iyang mga kamot sa matag usa kanila, ug giayo sila. Ug gikan sa daghang mga tawo migula ang mga yawa nga nagsinggit, “Ikaw mao ang Anak sa Dios!” Apan gibadlong niya sila ug wala tugoti sa pagsulti kay sila nakaila man nga siya mao ang Cristo. Sa pagkaadlawan na, mibiya siya ug miadto sa usa ka mingaw nga dapit. Unya ang mga tawo nangita ug miadto kaniya ug ila untang pugngan siya sa pagbiya kanila. Apan siya miingon kanila, “Kinahanglan nga akong iwali ang maayong balita mahitungod sa gingharian sa Dios ngadto sa ubang kalungsoran usab kay ako gipadala alang sa maong tuyo.” Ug siya nagwali sulod sa mga sinagoga sa Judea. Samtang ang mga tawo nagpunsisok libot kaniya aron sa pagpamati sa pulong sa Dios, nagtindog siya daplin sa lanaw sa Genesaret. Ug iyang nakita ang duha ka sakayan diha sa daplin sa lanaw, apan ang mga mangingisda mikawas na gikan niini ug nangwaswas sa ilang mga pukot. Sa pagsakay niya sa usa sa mga sakayan nga iya ni Simon, mihangyo siya kaniya sa pagtulod niini ug diyotay gikan sa mamala. Ug siya milingkod ug nagtudlo sa mga tawo gikan sa sakayan. Sa miundang na siya pagsulti, miingon siya ngadto kang Simon, “Palawod kamo ug itaktak ang inyong mga pukot aron makakuha kamo.” Unya si Simon mitubag kaniya, “Ginoo, tibuok gabii kaming naghago ug wala gayod kami makakuha! Apan tungod sa imong sulti akong itaktak ang mga pukot.” Ug sa nabuhat na nila kini, nakakuha sila ug dakong duot sa isda ug sa nag-anam na ug kagisi ang ilang mga pukot, gikamay nila ang ilang mga kauban nga didto sa laing sakayan aron moduol ug motabang kanila. Sila nanuol, ug ilang gipuno ang duha ka sakayan nga tungod niana sila nagkaunlod. Apan sa pagkakita niini ni Simon Pedro, mihapa siya sa atubangan ni Jesus ug miingon kaniya, “Pahawa gikan kanako, kay ako usa ka tawong makasasala, O Ginoo.” Kay siya nahibulong pag-ayo lakip ang tanan nga uban kaniya tungod sa mga isda nga ilang nakuha, ug mao usab sila si Santiago ug Juan, mga anak ni Zebedeo, nga mga kauban ni Simon. Unya si Jesus miingon kang Simon, “Ayaw kahadlok, sukad karon managat na ikaw ug mga tawo.” Ug sa nadala na nila ang ilang mga sakayan ngadto sa mamala, ilang gibiyaan ang tanan ug mikuyog kaniya. Samtang didto siya sa usa sa mga lungsod, didtoy usa ka tawo nga nalukop sa sanla. Sa iyang pagkakita kang Jesus, mihapa siya ug nagpakiluoy kaniya nga nag-ingon, “Ginoo, kon buot nimo, makahinlo ikaw kanako.” Ug gituy-od ni Jesus ang iyang kamot ug gihikap siya nga nag-ingon, “Buot ako; mahinlo ka.” Dihadiha ang sanla mibiya kaniya. Unya gimandoan siya ni Jesus, “Ayaw panugilon kang bisan kinsa, apan lakaw ug pakita ngadto sa pari ug himoa ang halad pahinungod sa imong pagkahinlo sumala sa gisugo ni Moises, ingon nga pagpamatuod ngadto sa katawhan.” Apan misamot pa hinuon pagkaylap ang balita mahitungod kaniya, ug midugok ang dagkong mga panon sa katawhan aron sa pagpamati ug aron mamaayo ang ilang mga balatian. Apan siya mipalayo ngadto sa kamingawan ug nag-ampo. Usa ka adlaw niana, samtang nagtudlo siya, dihay naglingkod nga mga Pariseo ug mga magtutudlo sa Balaod nga gikan sa tanang balangay sa Galilea ug Judea ug gikan sa Jerusalem, ug ang gahom sa Ginoo diha kaniya sa pag-ayo. Unya dihay mga lalaki nga nagdala ug usa ka tawo nga paralitiko diha sa higdaanan ug sila naninguha sa pagpasulod kaniya ug sa pagbutang kaniya sa atubangan ni Jesus. Apan kay wala man sila makakita ug agianan aron sa pagpasulod kaniya tungod sa panon sa katawhan, misaka sila sa atop ug ilang gitunton siya uban sa iyang gihigdaan lusot sa mga tisa, ngadto sa taliwala sa atubangan ni Jesus. Sa pagkakita niya sa ilang pagsalig, miingon siya, “Tawo, ang imong mga sala gipasaylo na.” Ug ang mga eskriba ug mga Pariseo misugod sa pagpangutana nga nag-ingon, “Kinsa ba kini siya nga nagsulti ug mga pasipala? Kinsa bay makapasaylo ug mga sala kondili ang Dios lamang?” Si Jesus nga nakasabot sa ilang mga pagpangutan-anay, mitubag kanila, “Nganong nangutana man kamo diha sa inyong mga kasingkasing? Hain ang labing sayon, ang pag-ingon ba, ‘Ang imong mga sala gipasaylo na,’ o ang pag-ingon, ‘Bangon ug lakaw’? Apan aron kamo mahibalo nga ang Anak sa Tawo may kagahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo sa mga sala,” siya miingon ngadto sa tawo nga paralitiko, “Ako moingon kanimo, bangon, dad-a ang imong gihigdaan ug pauli.” Dihadiha siya mibangon sa ilang atubangan ug mikuha sa iyang gihigdaan ug mipauli nga nagdayeg sa Dios. Nahibulong pag-ayo silang tanan ug nagdayeg sila sa Dios ug napuno sa kahadlok, nga nag-ingon, “Atong nakita ang mga katingalahang butang karong adlawa.” Human niini migawas siya, ug iyang nakita ang usa ka tigpaningil ug buhis nga ginganlan ug Levi nga naglingkod didto sa buhisanan. Unya si Jesus miingon kaniya, “Sunod kanako.” Biniyaan ang tanan, mitindog siya ug misunod kaniya. Unya si Levi naghimo alang kaniya ug usa ka dakong kombira didto sa iyang balay, ug didtoy dakong pundok sa mga tigpaningil ug buhis ug uban pa nga nagtambong sa kan-anan uban kanila. Unya ang mga Pariseo ug ang ilang mga eskriba nagbagutbot batok sa iyang mga tinun-an, nga nag-ingon, “Nganong nangaon ug nanginom man kamo uban sa mga tigpaningil ug buhis ug sa mga makasasala?” Si Jesus mitubag kanila, “Kadtong mga maayo ug panglawas wala magkinahanglan ug mananambal, kondili kadtong mga may sakit. Wala ako moanhi aron sa pagtawag sa mga matarong, kondili sa mga makasasala ngadto sa paghinulsol.” Unya sila miingon kaniya, “Ang mga tinun-an ni Juan nagpuasa kanunay ug naghimo ug mga pangamuyo ug mao usab ang mga tinun-an sa mga Pariseo, apan ang imong mga tinun-an nangaon ug nanginom.” Si Jesus mitubag kanila, “Makahimo ba kamo sa pagpapuasa sa mga dinapit sa kasal samtang ang nabana anaa pa uban kanila? Moabot ra unya ang mga adlaw, ug sa diha nga ang nabana kuhaon na gikan kanila, magpuasa na sila nianang mga adlawa.” Gisuginlan usab niya sila ug usa ka sambingay, “Walay tawo nga mogisi ug usa ka bahin gikan sa bag-ong bisti ug itapak kini sa daan nga bisti. Kon iya kanang buhaton, iyang magisi ang bag-o ug ang ginisi gikan sa bag-o dili mobagay sa daan. Ug walay tawo nga magsulod ug bag-ong bino diha sa mga daang sudlanan nga panit. Kon iya kining buhaton, ang bag-ong bino mobuslot sa mga sudlanan nga panit ug mausik ang bino, ug ang mga sudlanan madaot. Apan ang bag-ong bino kinahanglang isulod gayod sa mga bag-ong sudlanan nga panit. Walay tawo nga human siya makainom ug daang bino mangandoy pa ug bag-o, kay siya moingon man, ‘Maayo ang daan.’” Usa niana ka adlaw nga igpapahulay, samtang naglakaw siya agi sa kaumahan sa trigo, ang iyang mga tinun-an nangutlo ug mga uhay ug nangaon sa mga lugas nga gikusokuso sa ilang mga kamot. Apan ang pipila sa mga Pariseo miingon, “Nganong nagbuhat man kamo sa unsay supak sa Balaod panahon sa adlaw nga igpapahulay?” Si Jesus mitubag, “Wala ba kamo makabasa mahitungod sa gibuhat ni David sa diha nga gigutom siya ug kadtong diha uban kaniya, naunsa nga misulod man siya sa balay sa Dios ug mikuha ug mikaon sa pan nga hinalad ug nanghatag usab niini ngadto kanila nga uban kaniya nga supak man unta sa balaod ang pagkaon niini ni bisan kinsa gawas sa mga pari?” Ug siya miingon kanila, “Ang Anak sa Tawo agalon sa adlaw nga igpapahulay.” Ug sa lain na usab nga adlaw nga igpapahulay, sa dihang misulod siya sa sinagoga ug nagtudlo, dihay usa ka tawo nga ang tuong kamot dili makalihok. Ug ang mga eskriba ug mga Pariseo nagbantay pag-ayo kang Jesus aron pagtan-aw kon moayo ba siya ug sakit panahon sa adlaw nga igpapahulay, aron makakita sila ug ikasumbong batok kaniya. Apan siya nahibalo sa ilang mga hunahuna, ug siya miingon ngadto sa tawo nga may kamot nga mikuyos, “Barog ug tindog sa taliwala.” Busa mibarog siya. Ug si Jesus miingon kanila, “Mangutana ako kaninyo, uyon ba sa Balaod ang pagbuhat ug maayo o ang pagbuhat ug daotan panahon sa adlaw nga igpapahulay, sa pagluwas ug kinabuhi o paglaglag niini?” Unya gilibot niya sa pagtan-aw silang tanan ug miingon sa tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Iyang gihimo kini ug ang iyang kamot naulian. Apan sila napuno sa kapungot ug nagsabot sa usa ug usa kon unsay ilang buhaton kang Jesus. Unya niadtong mga adlawa, si Jesus miadto sa bungtod aron sa pag-ampo, ug sa tibuok gabii siya nagpadayon sa pag-ampo ngadto sa Dios. Ug sa pagkaadlawan na, gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug nagpili gikan kanila ug napulo ug duha nga iyang ginganlan ug mga apostoles: si Simon nga iyang ginganlan ug Pedro, ug si Andres nga igsoon ni Simon, si Santiago, si Juan, si Felipe, si Bartolome, si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo, ug si Simon nga gitawag ug Zelote, ug si Judas nga anak ni Santiago, ug si Judas Iscariote nga nahimong mabudhion. Unya milugsong siya uban kanila ug mitindog sa usa ka dapit nga patag, kinuyogan sa usa ka dakong panon sa iyang mga tinun-an ug sa daghan kaayong mga tawo nga gikan sa tibuok Judea ug sa Jerusalem ug sa kabaybayonan sa Tiro ug Sidon. Miduol sila aron sa pagpamati kaniya ug sa pagpaayo sa ilang mga sakit, ug kadtong mga gihasol sa mga daotang espiritu nangaayo. Ug ang tibuok pundok sa katawhan naninguha sa paghikap kaniya, kay ang gahom migula man gikan kaniya ug nag-ayo kanilang tanan. Unya giyahat niya ang iyang mga mata ngadto sa iyang mga tinun-an ug miingon: “Bulahan kamong mga kabos, kay inyo ang gingharian sa Dios. “Bulahan kamong mga gigutom karon kay busgon ra unya kamo. “Bulahan kamong mga naghilak karon kay mokatawa ra unya kamo. “Bulahan kamo sa dihang dumtan kamo sa mga tawo, ug sa dihang isalikway kamo nila ug bugalbugalan, ug isalikway ang inyong ngalan ingon nga daotan tungod sa Anak sa Tawo! Paglipay kamo nianang adlawa ug pagluksolukso kamo sa kasadya kay dako ang inyong ganti didto sa langit, kay ingon usab niana ang gibuhat sa ilang katigulangan ngadto sa mga propeta. “Apan alaot kamong mga dato, kay nakadawat na man kamo sa inyong kalipay. “Alaot kamong mga busog karon, kay gutomon ra unya kamo. “Alaot kamong nagkatawa karon kay magminatay ug maghilak ra unya kamo. “Alaot kamo sa diha nga ang tanang mga tawo magsulti ug maayo mahitungod kaninyo kay ingon usab niini ang gibuhat sa ilang katigulangan ngadto sa mga mini nga propeta. “Apan sultihan ko kamong mga namati, Higugmaa ang inyong mga kaaway, buhati ug maayo kadtong mga nagdumot kaninyo. Panalangini ang mga nagtunglo kaninyo ug pag-ampo alang sa mga nagdaogdaog kaninyo. Ngadto kaniya nga nagsagpa kanimo sa aping, itaon usab ang pikas ug kaniya nga nag-ilog sa imong kupo, ayaw usab ihikaw ang imong bisti. Hatagi ang matag usa nga mangayo kanimo, ug siya nga nanguha sa imong mga butang ayaw bawii niini. Ug sumala sa inyong buot nga buhaton sa mga tawo nganha kaninyo, buhata kini ngadto kanila. “Kon kamo nahigugma sa mga nahigugma kaninyo, unsa may grasya niana nga mainyo? Kay bisan gani ang mga makasasala nahigugma man sa mga nahigugma kanila. Ug kon kamo nagbuhat ug maayo sa mga nagbuhat ug maayo kaninyo, unsa may grasya niana nga mainyo? Kay bisan gani ang mga makasasala nagbuhat man niana. Ug kon magpahulam kamo niadtong mga tawo nga may mapaabot kamong madawat, unsa may grasya niana nga mainyo? Bisan gani ang mga makasasala nagpahulam man ngadto sa mga makasasala aron makadawat usab sa sama nga gidaghanon. Apan higugmaa ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ug pahulam sa walay pagpaabot ug bisan unsa, ug dako unya ang inyong ganti, ug kamo mahimong mga anak sa Labing Halangdon kay siya maluluy-on man bisan sa mga tawong dili mapasalamaton ug sa mga daotan. Pagmaluluy-on kamo, ingon nga maluluy-on man ang inyong Amahan. “Ayaw kamo panghukom ug dili kamo hukman. Ayaw pakasad-a ang uban, ug kamo dili pakasad-on. Pagpasaylo kamo ug kamo pasayloon. Panghatag kamo ug kamo hatagan. Ang hustong takos, dinasok, tinantan ug nag-awas, ibutang ra unya diha sa inyong sabakan. Kay ang gidaghanon nga inyong ihatag mao usab unya ang gidaghanon nga inyong madawat.” Misugilon usab siya kanila ug usa ka sambingay, “Makahimo ba ang usa ka buta sa pagtultol sa laing buta? Dili ba mahulog silang duha ngadto sa gahong? Ang tinun-an dili labaw sa iyang magtutudlo, apan ang matag usa nga matudloan sa hingpit mahisama sa iyang magtutudlo. Nganong nagtan-aw man ikaw sa puling nga anaa sa mata sa imong igsoon, apan wala hinuon magtagad sa troso nga anaa sa kaugalingon nimong mata? O unsaon man nimo pag-ingon ngadto sa imong igsoon, ‘Igsoon, akong kuhaon ang puling nga anaa sa imong mata,’ nga ikaw mismo wala man makakita sa troso nga anaa sa kaugalingon nimong mata? Tigpakaaron-ingnon! Kuhaa una ang troso nga anaa sa kaugalingon nimong mata ug unya makakita ka na pag-ayo sa pagkuha sa puling nga anaa sa mata sa imong igsoon. “Kay walay maayong kahoy nga mamunga ug dili maayong bunga, o dili maayong kahoy nga mamunga ug maayong bunga, kay ang matag kahoy mailhan pinaagi sa iyang bunga. Kay walay mga igos nga anha pupoa gikan sa kasampinitan o mga ubas gikan sa kudyapaan. Ang maayong tawo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing magpagula ug maayo, apan ang daotang tawo gikan sa iyang daotang bahandi magpagula ug daotan. Kay gikan sa kapuno sa kasingkasing mosulti ang iyang baba. “Nganong nagtawag man kamo kanako ug ‘Ginoo, Ginoo,’ apan wala magbuhat sa akong gisulti? Ang matag usa nga miduol kanako ug namati sa akong mga pulong ug nagbuhat niini, ipakita nako kaninyo kon sa unsa siya nahisama. Sama siya sa usa ka tawo nga nagtukod ug balay, nga nagkalot ug lawom ug nagpahiluna sa patukoranan sa ibabaw sa bato. Ug sa pag-abot sa baha, kini midasmag niadtong balaya, apan wala makatay-og niini kay kini maayo man nga pagkatukod. Apan siya nga namati ug wala magbuhat niini, sama sa usa ka tawo nga nagtukod sa iyang balay diha sa yuta nga walay patukoranan. Gidasmagan kini sa bul-og sa tubig ug natumba dayon ug dako gayod ang pagkaguba niadtong balaya.” Human siya makasulti niining tanang mga pulong diha sa pangdungog sa mga tawo, misulod siya sa Capernaum. Ug didtoy usa ka kapitan sa kasundalohan nga may pinalangga nga sulugoon nga nasakit ug himatyon. Sa pagkadungog niya mahitungod kang Jesus, siya nagsugo ngadto kaniya ug mga kadagkoan sa mga Judio, sa paghangyo kaniya sa pag-adto ug pag-ayo sa iyang sulugoon. Sa pag-abot nila ngadto kang Jesus, sila nagpakiluoy kaniya pag-ayo nga nag-ingon, “Angayan siya nga buhatan nimo niini kay siya nahigugma sa atong nasod ug siya nagtukod sa atong sinagoga.” Ug si Jesus mikuyog kanila. Sa dihang dili na siya layo gikan sa balay, ang kapitan nagsugo ug mga higala ngadto kaniya sa pag-ingon, “Ginoo, ayaw na lamang hasola ang imong kaugalingon kay ako dili angayan sa pagpadayon kanimo ilalom sa akong atop, mao man gani nga wala ako mangahas sa pag-adto kanimo. Apan isulti lamang ang pulong ug himoa nga mamaayo ang akong sulugoon. Kay ako usa ka tawo nga ubos sa pagmando sa uban ug nga may mga sundalo nga ubos sa akong pagmando. Ug kon moingon ako ngadto sa usa, ‘Lakaw,’ siya molakaw, ug ngadto sa lain, ‘Duol ngari,’ siya moduol, ug ngadto sa akong sulugoon ‘Buhata kini,’ siya mobuhat niini.” Sa pagkadungog niya niini, si Jesus nahibulong kaniya, ug milingi ug miingon ngadto sa pundok sa katawhan nga mikuyog kaniya, “Sultihan ko kamo, bisan gani sa Israel wala pa akoy nakitang pagsalig nga sama niini.” Ug sa diha nga ang mga sinugo nauli na sa balay, ilang nakita ang sulugoon nga maayo na. Ug sa wala madugay si Jesus miadto sa usa ka lungsod nga ginganlan ug Nain, ug mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an ug ang usa ka dakong panon sa katawhan. Ug sa nagkaduol na siya sa ganghaan sa lungsod, dihay minatay nga giyayongan paingon sa gawas, bugtong anak nga lalaki sa iyang inahan nga biyuda. Usa ka dakong panon sa katawhan gikan sa lungsod mikuyog sa biyuda. Sa pagkakita sa Ginoo sa biyuda, siya naluoy kaniya ug miingon kaniya, “Ayaw na paghilak.” Unya siya miduol ug mihikap sa lungon, ug ang mga nagyayong niini mihunong. Ug siya miingon, “Dong, ingnon ko ikaw, bangon!” Ug ang tawo nga namatay mibangon ug milingkod ug misugod sa pagsulti. Ug gihatag siya ni Jesus ngadto sa iyang inahan. Silang tanan nahadlok pag-ayo ug ilang gidayeg ang Dios nga nag-ingon, “Usa ka bantogang propeta ang mitungha sa atong taliwala!” ug, “Ang Dios miduaw sa iyang katawhan!” Kining balita mahitungod kaniya mikaylap sa tibuok Judea ug sa tanang silingan nga kalungsoran. Ang mga tinun-an ni Juan misugilon kaniya mahitungod niining tanan. Ug si Juan, sa natawag niya ang duha sa iyang mga tinun-an, misugo kanila ngadto sa Ginoo sa pag-ingon, “Ikaw ba kadtong moanhi, o magpaabot pa kami ug lain?” Sa pag-abot sa mga tawo ngadto kaniya, sila miingon, “Gipaanhi kami ni Juan nga Tigbautismo sa pagpangutana kanimo, ‘Ikaw ba kadtong moanhi, o magpaabot pa ba kami ug lain?’ ” Niadtong higayona siya nag-ayo sa daghang mga tawo gikan sa mga sakit ug sa mga balatian nga manakod ug sa mga daotang espiritu, ug daghan ang mga buta nga iyang gihatagan ug panan-aw. Unya mitubag siya kanila, “Lakaw ug suginli ninyo si Juan sa inyong nakita ug nadungog: ang mga buta nakakita, ang mga bakol nakalakaw, ang mga sanlahon nahinlo, ang mga bungol nakabati na, ang mga patay gibanhaw ug ang mga kabos gisangyawan na sa Maayong Balita. Ug bulahan siya nga wala mapandol kanako.” Sa nakalakaw na ang mga sinugo ni Juan, siya misugod sa pagsulti ngadto sa mga panon sa katawhan mahitungod kang Juan. Siya miingon, “Unsa bay inyong giadto aron tan-awon didto sa kamingawan? Bugang ba nga gikusokuso sa hangin? Unsa man diay ang inyong giadto aron tan-awon? Usa ba ka tawong nagsul-ob ug maayong bisti? Tan-awa, ang mga nagsul-ob ug mga bisti nga naggilakgilak sa katahom ug nagpuyo sa kaharuhay, anaa sa mga palasyo sa mga hari. Unsa man gayod diay ang inyong giadto aron tan-awon? Usa ba ka propeta? Oo, sultihan ko kamo, ug labaw pa gani sa propeta. Kay kini siya mao man ang gihisgotan sa nasulat, ‘Tan-awa, ako magpadala sa akong mensahero una kanimo, nga mao ang mag-andam sa imong agianan sa atubangan nimo.’ Sultihan ko kamo, sa mga gipanganak ug babaye, walay labaw pa kay kang Juan; apan siya nga labing gamay diha sa gingharian sa Dios dako pa kay kaniya.” Sa pagkadungog nila niini, ang tanang mga tawo ug mga tigpaningil ug buhis miila sa pagkamatarong sa Dios ingon nga gibautismohan sila sa bautismo ni Juan. Apan ang mga Pariseo ug ang mga batid sa Balaod misalikway sa tuyo sa Dios alang kanila, ingon nga wala bautismohi ni Juan. “Sa unsa ko man diay itandi ang mga tawo niining kaliwatana, ug sa unsa ba sila ipakasama? Sama sila sa mga bata nga naglingkod sa merkado ug nagsininggitay ngadto sa usa ug usa, ‘Gitukaran kamo namo ug plawta, apan wala kamo mosayaw, nagminatay kami apan wala kamo mohilak.’ Kay si Juan nga Tigbautismo mianhi nga wala magkaon ug pan o mag-inom ug bino, ug miingon kamo, ‘Gidemonyohan siya.’ Ang Anak sa Tawo mianhi nga nagkaon ug nag-inom, ug kamo miingon, ‘Tan-awa, usa ka tawong palakaon ug palahubog, higala sa mga tigpaningil ug buhis ug sa mga makasasala!’ Apan ang kaalam giila nga matarong sa tanan niyang mga anak.” Usa sa mga Pariseo midapit kang Jesus sa pagkaon uban kaniya, ug sa iyang pag-adto sa balay sa Pariseo, mitambong siya sa kan-anan. Ug dihay usa ka babaye sa lungsod, usa ka makasasala, nga sa iyang pagkahibalo nga si Jesus nagtambong sa kan-anan didto sa balay sa Pariseo, siya nagdala ug pahumot nga sinulod sa usa ka tibod nga alabastro. Sa nagtindog siya nga naghilak luyo sa tiilan ni Jesus, misugod siya sa paghumod sa mga tiil ni Jesus pinaagi sa iyang mga luha ug gipahiran kini pinaagi sa buhok sa iyang ulo, ug mihalok sa iyang mga tiil, ug unya gidihogan kini ug pahumot. Sa pagkakita niini sa Pariseo nga nagdapit kaniya, siya misulti sa iyang kaugalingon, “Kon propeta pa kining tawhana, mahibalo unta siya kon kinsa ug unsang matanga sa pagkababaye ang mihikap kaniya, kay kini siya makasasala man.” Ug si Jesus mitubag ug miingon kaniya, “Simon, aduna unta akoy isulti kanimo.” Ug siya mitubag, “Unsa kana, Magtutudlo?” Si Jesus miingon, “Dihay usa ka tigpautang nga may duha ka nakautang. Ang usa nakautang kaniya ug lima ka gatos ka denario ug ang usa 50 ka denario. Sa diha nga wala silay ikabayad, iyang gipasaylo silang duha. Karon, kinsa man kanila ang labawng mahigugma kaniya?” Si Simon mitubag, “Sa akong hunahuna, siya nga gipasaylo ug labaw.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Husto ang imong paghukom.” Sa pagliso niya atubang sa babaye, miingon siya kang Simon, “Nakita ba nimo kining babaye? Misulod ako sa imong balay, wala ako nimo hatagi ug tubig alang sa akong mga tiil, apan iyang gihumod ang akong mga tiil pinaagi sa iyang mga luha ug gipahiran niya kini sa iyang buhok. Wala ikaw mohalok kanako, apan sukad sa akong pagsulod dinhi, siya walay hunong sa paghalok sa akong mga tiil. Wala nimo hisoi ug lana ang akong ulo, apan ang akong mga tiil iyang gidihogan ug pahumot. Busa tungod niini, sultihan ko ikaw, ang iyang mga sala nga daghan gipasaylo kay dako man ang iyang paghigugma, apan siya nga gipasaylo ug diyotay lamang, gamay ra ug paghigugma.” Ug siya miingon sa babaye, “Ang imong mga sala gipasaylo na.” Unya sila nga nagtambong sa kan-anan uban kaniya misugod sa pag-ingon ngadto sa ilang kaugalingon, “Kinsa ba kining tawhana nga nagpasaylo ug mga sala?” Ug siya miingon sa babaye, “Ang imong pagsalig nakaluwas kanimo. Lakaw nga malinawon.” Human niini, miadto siya sa mga kalungsoran ug kabalangayan, nagwali ug nagsangyaw sa Maayong Balita mahitungod sa gingharian sa Dios. Mikuyog kaniya ang napulo ug duha, ug ang mga babaye usab nga nangaayo gikan sa mga daotang espiritu ug sa mga sakit: si Maria nga gitawag ug Magdalena nga gigulaan ug pito ka demonyo, ug si Juana, ang asawa ni Cusa nga sinaligan ni Herodes, ug si Susana, ug daghan pa nga naghatag gikan sa ilang mga katigayonan alang sa mga gikinahanglan ni Jesus ug sa iyang mga tinun-an. Sa dihang nagkapundok ang usa ka dakong panon sa katawhan ug ang mga tawo nga gikan sa nagkalainlaing mga lungsod miadto kaniya, misulti siya pinaagi sa usa ka sambingay: “Usa ka magpupugas milakaw aron sa pagsabod sa iyang mga binhi. Ug sa iyang pagsabod, may mga binhi nga nangahulog diha sa daplin sa dalan, ug kini natunobtunoban ug gipangtuka sa mga langgam sa kalangitan. Ang ubang binhi nangahulog sa ibabaw sa bato, ug sa miturok na kini, nalaya kini kay wala may kaumog. Ang uban nangahulog taliwala sa kasampinitan, ug ang mga sampinit mitubo uban niini ug mituok niini. Ug ang uban nangahulog ngadto sa maayong yuta ug mitubo ug namunga ug usa ka gatos ka pilo.” Sa iyang pagsulti niini, miingon siya sa kusog nga tingog, “Ang mga may dalunggan nga makadungog kinahanglang magpatalinghog.” Ug sa dihang nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an kon unsa ang kahulogan niining maong sambingay, siya miingon, “Kaninyo gitugot ang pagsabot sa mga tinagoan mahitungod sa gingharian sa Dios, apan alang sa uban kini gipaagi ug mga sambingay, aron ‘kon motan-aw sila, dili sila makakita ug kon mamati sila, dili sila makasabot.’ Karon ang sambingay mao kini: Ang binhi mao ang pulong sa Dios. Ang diha sa daplin sa dalan mao ang nakadungog, unya ang yawa miabot ug gikuha ang pulong gikan sa ilang mga kasingkasing aron dili sila motuo ug maluwas. Ang diha sa bato mao kadto sila nga sa ilang pagkadungog, midawat sa pulong uban sa kalipay apan wala kini silay gamot, sila mituo sa makadiyot ug unya sa panahon sa pagsulay sila mobiya. Ug kadtong nangahulog sa kasampinitan, mao kadtong nakadungog apan sa ilang pagpadayon gilumsan sila sa mga kabalaka ug sa mga bahandi ug sa mga kahilayan sa kinabuhi ug ang ilang mga bunga dili mahinog. Apan kadtong diha sa maayong yuta, mao kadto sila nga sa ilang pagkadungog sa pulong misagop niini uban sa matinud-anon ug maayong kasingkasing, ug namunga uban ang pailob. “Walay tawo nga human ug dagkot sa suga tabonan kini sa sudlanan o ibutang kini ilalom sa katre, kondili ibutang hinuon kini ibabaw sa tungtonganan aron kadtong mosulod makakita sa kahayag. Kay walay butang nga natago nga dili ipadayag, ug walay tinagoan nga dili mahibaloan ug mabutyag. Busa pagbantay kamo sa inyong pagpamati kay siya nga adunay iya, hatagan ug dugang pa, apan siya nga walay iya, kuhaan bisan pa sa mga butang nga iyang gituohan nga anaa kaniya.” Unya ang iyang inahan ug mga igsoong lalaki miadto kaniya, apan wala sila makaduol kaniya tungod sa panon sa katawhan. Ug siya giingnan, “Ang imong inahan ug ang imong mga igsoong lalaki nagtindog sa gawas, buot nga makigkita kanimo.” Apan siya mitubag kanila, “Ang akong inahan ug ang akong mga igsoon mao kadtong namati sa pulong sa Dios ug nagbuhat niini.” Unya usa niana ka adlaw, misakay siya sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an ug miingon siya kanila, “Manabok kita ngadto sa pikas daplin sa lanaw.” Ug sila migikan. Sa naglawig na sila, nakatulog si Jesus. Unya miabot sa lanaw ang kusog nga unos, ug ang ilang sakayan napuno sa tubig, ug nagkakuyaw ang ilang kahimtang. Ug siya giduol ug gipukaw nila nga nag-ingon, “Agalon, Agalon, hapit na kita mangamatay!” Ug siya mimata ug iyang gibadlong ang hangin ug ang bangis nga mga balod, ug kini mihunong ug miabot ang kalinaw. Unya miingon siya kanila, “Hain man diay ang inyong pagsalig?” Ug sa ilang kahadlok sila nahibulong nga nag-ingon sa usa ug usa, “Kinsa ba diay kini siya, nga nagmando bisan sa hangin ug tubig, ug sila mituman kaniya?” Unya midunggo sila sa kayutaan sa mga Gerasenhon, nga diha sa atbang sa Galilea. Ug sa pagkawas niya sa yuta, gisugat siya ug usa ka tawong gidemonyohan nga gikan sa lungsod. Sulod sa dugayng panahon ang tawo wala magsul-ob ug bisti, ug wala siya magpuyo ug balay kondili diha sa mga lubnganan. Ug sa pagkakita niya kang Jesus, misiyagit siya ug mihapa sa iyang atubangan ug miingon sa kusog nga tingog, “Unsa bay imong tuyo kanako, Jesus, Anak sa Labing Halangdong Dios? Nagpakiluoy ako kanimo, ayaw intawon ako paantosa.” Kay gisugo man ni Jesus ang hugawng espiritu sa paggula gikan sa tawo. (Kay sa daghang panahon siya giataki niini; siya binantayan ug gigapos sa kadena ug giposasan apan iyang gibugto ang mga gapos, ug siya giabog sa demonyo ngadto sa kamingawan.) Unya si Jesus nangutana kaniya, “Unsay imong ngalan?” Ug siya mitubag, “Legion”, kay daghan man ang mga demonyo nga misulod kaniya. Ug sila mihangyo kaniya nga unta dili niya sila paadtoon sa kahiladman. Ug didtoy usa ka dakong panon sa mga baboy nga nangaonkaon didto sa bungtod, ug ang mga demonyo mihangyo kaniya nga unta pasudlon sila niini. Ug iyang gitugotan sila. Unya ang mga demonyo nanggula gikan sa tawo ug misulod sa mga baboy, ug ang panon nanagan ambak sa pangpang ngadto sa lanaw ug nangalumos. Ug sa pagkakita sa mga tigbantay sa mga baboy sa nahitabo, nanagan sila, ug ilang gisugilon kini sa lungsod ug kabalangayan. Unya ang mga tawo nanggawas sa pagsusi unsay nahitabo, ug miadto sila kang Jesus. Ug ilang nakita ang tawo nga gigulaan sa mga demonyo nga naglingkod sa tiilan ni Jesus, nagbisti na ug maayo na ang panimuot, ug sila nangahadlok. Ug kadtong nakakita gayod niini misugilon kanila kon giunsa pag-ayo ang gidemonyohan. Unya ang tanang mga tawo sa kasikbit nga kayutaan sa mga Gerasenhon mihangyo kang Jesus sa pagpahawa gikan kanila kay sila giabot man ug dakong kahadlok. Busa sakay sa sakayan siya mibalik. Ug ang tawo nga gigulaan sa mga demonyo mihangyo nga unta mokuyog siya kang Jesus apan gipalakaw hinuon siya niya nga nag-ingon, “Pauli sa imong balay ug isugilon unsa ka dako ang nabuhat sa Dios kanimo.” Ug milakaw siya nga nanugilon sa tibuok lungsod unsa kadako ang nabuhat ni Jesus alang kaniya. Unya sa pagbalik ni Jesus, giabiabi siya sa panon sa katawhan, kay silang tanan nagpaabot man kaniya. Ug dihay miabot nga tawo nga ginganlan ug Jairo nga usa ka pangulo sa sinagoga ug naghapa siya sa tiilan ni Jesus, ug mihangyo siya kaniya sa pag-adto sa iyang balay, kay siya may bugtong nga anak nga babaye, nga may napulo ug duha ka tuig ang panuigon, ug siya himatyon. Sa paglakaw ni Jesus, ang mga tawo midutdot libot kaniya. Ug may usa ka babaye nga walay undang ang pagdugo sulod sa napulo ug duha ka tuig nga nahutdan na sa iyang tanang katigayonan nga gigasto alang sa mga mananambal ug dili na maayo ni bisan kinsa, miduol sa iyang luyo ug mihikap sa sidsid sa iyang bisti, ug mihunong dayon ang iyang pagsigi ug dugo. Ug si Jesus miingon, “Kinsa man kadtong mihikap kanako?” Sa dihang namalibad ang tanan, si Pedro miingon, “Agalon, ang mga tawo naglibot ug nagdutdot kanimo!” Apan si Jesus miingon, “May mihikap kanako, kay nakamatngon ako nga may gahom nga migula kanako.” Sa dihang nakita sa babaye nga wala diay siya malilong, miduol siya nga nagkurog. Ug sa naghapa siya sa atubangan ni Jesus, gisugilon niya sa atubangan sa tanang tawo ang hinungdan sa iyang paghikap kaniya ug giunsa niya pagkaayo dihadiha. Ug si Jesus miingon kaniya, “Anak, ang imong pagsalig nakapaayo kanimo. Lakaw nga malinawon.” Samtang nagsulti pa siya, usa ka tawo gikan sa balay sa pangulo sa sinagoga miabot nga nag-ingon, “Ang imong anak patay na. Ayaw na lang ug hasola ang Magtutudlo.” Apan si Jesus nga nakadungog niini miingon kang Jairo, “Ayaw kahadlok, salig lamang ug mamaayo ra siya.” Ug sa pag-abot niya sa balay, wala siyay gitugotan sa pagsulod uban kaniya gawas kang Pedro, kang Juan, kang Santiago ug sa amahan ug inahan sa bata. Ug ang tanan nanghilak ug nagminatay tungod kaniya. Apan si Jesus miingon, “Ayaw na kamo paghilak, kay wala siya mamatay kondili natulog.” Ug gikataw-an nila siya kay nahibalo man sila nga ang bata patay na. Apan kinuptan ang kamot sa bata, misangpit siya nga nag-ingon, “Inday, bangon.” Ug mibalik ang iyang espiritu ug mibangon dayon siya, ug si Jesus misugo nga hatagan siya ug makaon. Ug nahibulong ang iyang mga ginikanan, apan gipahimangnoan sila ni Jesus sa dili pagsugilon ni bisan kinsa sa nahitabo. Unya ang napulo ug duha iyang gitigom, ug gihatagan niya sila ug gahom ug katungod ibabaw sa tanang mga demonyo ug sa pag-ayo sa mga sakit. Ug gipadala niya sila aron sa pagsangyaw sa gingharian sa Dios ug sa pagpang-ayo. Ug siya miingon kanila, “Ayaw kamo pagdala ug bisan unsa sa inyong paglakaw, bisan sungkod o bag o pan o salapi o bisan duha ka bisti. Ug bisan unsang balaya nga inyong sudlan, pabilin kamo didto, ug gikan didto panglakaw kamo. Ug bisan diin nga dili kamo dawaton, sa inyong pagpahawa sa maong lungsod, itaktak ang abog sa inyong mga tiil agig pagpamatuod batok kanila.” Sa ilang pagbiya, milatas sila sa mga kabalangayan nga nagsangyaw sa Maayong Balita ug nang-ayo sa mga masakiton sa tanang dapit. Unya si Herodes nga gobernador nakadungog mahitungod sa tanang nahitabo, ug siya naglibog kay giingon man sa uban nga si Juan gibanhaw gikan sa mga patay, ug sa uban nga si Elias nagpakita, ug sa uban nga usa sa mga unang propeta nabanhaw. Ug si Herodes miingon, “Si Juan akong gipapunggotan sa ulo apan kinsa man kini siya nga maoy akong nadunggan nianang mga butanga?” Ug naninguha siya sa pagpakigkita kang Jesus. Sa pagbalik na sa mga apostoles, ilang gisugilon kaniya ang ilang mga nabuhat. Ug gidala niya sila ug mipahilit ngadto sa usa ka lungsod nga ginganlan ug Betsaida. Sa pagkahibalo niini sa mga panon sa katawhan, sila miapas kaniya, ug gidawat niya sila ug iyang gisultihan mahitungod sa gingharian sa Dios ug giayo niya ang mga nagkinahanglan ug kaayohan. Apan ang adlaw misugod na sa pagsalop ug ang napulo ug duha miduol ug miingon kaniya, “Palakta na ang panon sa katawhan aron moadto sila sa mga kabalangayan ug sa mga kasikbit nga kayutaan aron sila makapahulay ug makakita ug pagkaon, kay ania kita sa dapit nga awaaw.” Apan siya miingon kanila, “Kamo ang maghatag kanila ug pagkaon.” Ug sila mitubag kaniya, “Aduna lamang kitay lima ka pan ug duha ka buok isda, gawas hinuon kon molakaw kami aron sa pagpalit ug pagkaon alang niining tanang mga tawo.” Didtoy mga lima ka libo ka lalaki. Ug siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Palingkora sila nga magpundokpundok, mga tag-50 ang matag pundok.” Ug gihimo nila kini, ug ilang gipalingkod ang tanan. Sa iyang pagkuha sa lima ka pan ug sa duha ka buok isda, siya mihangad sa langit ug nagpasalamat, ug kini iyang gipikaspikas ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron ihatag ngadto sa panon sa katawhan. Ug ang tanan nangaon ug nangabusog. Ug ilang gihipos ang salin nga napulo ug duha ka bukag sa mga pinikaspikas. Sa diha nga nag-ampo siya nga nag-inusara, ang iyang mga tinun-an didto uban kaniya. Siya nangutana kanila, “Sumala sa sulti sa mga tawo, kinsa man ako?” Ug sila mitubag, “Si Juan nga Tigbautismo, apan ang uban miingon nga si Elias, ug ang uban, nga usa sa unang mga propeta nga nabanhaw.” Ug siya miingon kanila, “Apan kamo, unsa may inyong ikaingon, kinsa man ako?” Ug si Pedro mitubag, “Ang Cristo sa Dios.” Apan iyang gipasidan-an ug gipahimangnoan sila nga walay si bisan kinsa nga ilang suginlan niini. Ug siya miingon, “Ang Anak sa Tawo kinahanglang mag-antos sa daghang mga butang, ug isalikway siya sa mga kadagkoan ug sa mga pangulong pari ug sa mga eskriba, ug patyon, ug sa ikatulo nga adlaw mabanhaw siya.” Ug siya miingon sa tanan, “Kon adunay buot nga mosunod kanako, kinahanglang magdumili siya sa iyang kaugalingon ug magpas-an sa iyang krus matag adlaw ug mosunod kanako. Kay si bisan kinsa nga buot magluwas sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini, ug si bisan kinsa nga mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako, magluwas niini. Kay unsa bay makuha sa tawo kon maangkon niya ang tibuok kalibotan ug malaglag o mapildi ang iyang kaugalingon? Kay si bisan kinsa nga maulaw tungod kanako ug sa akong mga pulong, ikaulaw sa Anak sa Tawo inig-abot niya diha sa iyang himaya ug sa himaya sa Amahan ug sa mga balaang anghel. Apan sa pagkatinuod sultihan ko kamo, adunay mga nagbarog karon dinhi nga dili makatilaw ug kamatayon sa dili pa sila makakita sa gingharian sa Dios.” Mga walo ka adlaw human niining mga pulonga, gidala ni Jesus uban kaniya sila si Pedro, si Juan ug si Santiago, ug mitungas sa bukid aron mag-ampo. Ug sa iyang pag-ampo, nausab ang panagway sa iyang nawong ug ang iyang mga bisti misidlak sa kaputi. Ug dihay duha ka tawo nga nakigsulti kaniya, si Moises ug si Elias, nga mipakita nga mahimayaon ug misulti mahitungod sa pagbiya ni Jesus nga iyang tumanon didto sa Jerusalem. Unya si Pedro ug ang iyang mga kauban nga nagduka pag-ayo, apan kay wala man sila matulog, nakita nila ang iyang himaya ug ang duha ka tawo nga nagtindog uban kaniya. Sa dihang sila mibiya kaniya, si Pedro miingon kang Jesus, “Agalon, maayo gayod nga ania kami dinhi. Magbuhat kami ug tulo ka payagpayag, usa alang kanimo, usa alang kang Moises, ug usa alang kang Elias.” Siya nagsulti niini nga wala makasabot sa iyang gisulti. Ug samtang nagsulti pa siya niini, mitungha ang usa ka panganod ug milandong kanila, ug sila nangahadlok sa dihang natabonan sila sa panganod. Ug usa ka tingog gikan sa panganod miingon, “Kini mao ang akong Anak, ang akong Pinili, pamati kamo kaniya!” Sa nakasulti na ang tingog, si Jesus nakita nga nag-inusara. Sila nagpakahilom ug walay si bisan kinsa nga ilang gisuginlan niadtong mga adlawa mahitungod sa ilang nakita. Sa pagkasunod adlaw, sa nakalugsong na sila gikan sa bukid, usa ka dakong panon ang misugat kaniya. Ug dihay usa ka tawo gikan sa panon nga misinggit, “Magtutudlo, naghangyo ako kanimo nga imo untang tan-awon ang akong anak nga lalaki, kay siya bugtong nakong anak. Ug usa ka espiritu miataki kaniya, ug sa kalit misiyagit ug gipalimbaglimbag siya hangtod nga nagbula ang iyang baba ug gibun-og siya ug daw dili kini mobiya kaniya. Ug ako mihangyo sa imong mga tinun-an sa pagpagula unta niini, apan wala sila makahimo.” Si Jesus mitubag, “O walay pagsalig ug sukihan nga kaliwatan, hangtod kanus-a ba nga ako makig-uban kaninyo ug mag-antos kaninyo? Dad-a dinhi ang imong anak.” Samtang ang bata miduol, siya gikusokuso ug gipalimbaglimbag sa demonyo. Apan gibadlong ni Jesus ang hugawng espiritu ug giayo ang bata, ug giuli ngadto sa iyang amahan. Ug ang tanan nahibulong pag-ayo sa dakong gahom sa Dios. Apan samtang ang tanan nahibulong sa tanang gibuhat ni Jesus, siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Ipatidlom kining mga pulonga diha sa inyong mga dalunggan, kay ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga kamot sa mga tawo.” Apan wala sila makasabot niining sultiha ug kini gitago gikan kanila, aron dili sila makasabot niini, ug sila nahadlok sa pagpangutana kaniya mahitungod niining pulonga. Ug ang panaglalis miabot kanila kon kinsa kanila ang labing dako. Apan si Jesus nga nakasabot sa hunahuna sa ilang mga kasingkasing, mikuha ug usa ka gamayng bata ug gibutang kini sa iyang tupad. Ug miingon siya kanila, “Si bisan kinsa nga nagdawat niining bata tungod sa akong ngalan nagdawat kanako, ug si bisan kinsa nga nagdawat kanako, nagdawat kaniya nga nagpadala kanako; kay ang labing ubos kaninyong tanan mao ang labing dako.” Si Juan mitubag, “Agalon, nakakita kami ug tawo nga nagpagula ug mga demonyo pinaagi sa imong ngalan, ug amo siyang gidid-an kay wala man siya magsunod uban kanamo.” Apan si Jesus miingon kaniya, “Ayaw siya did-i kay ang dili batok kaninyo, dapig kaninyo.” Sa nagkaduol na ang mga adlaw nga siya bayawon, siya hugot nga mihukom sa pag-adto sa Jerusalem. Ug nagpadala siya ug mga mensahero una kaniya nga miadto ug misulod sa usa ka balangay sa mga Samarianhon aron sa pagpangandam alang kaniya. Apan ang mga tawo wala modawat kaniya tungod kay nagpadulong man siya sa Jerusalem. Ug sa pagkakita niini sa iyang mga tinun-an nga si Santiago ug si Juan, sila miingon kaniya, “Ginoo, buot ka ba nga magsugo kami ug kalayo sa pagkanaog gikan sa langit aron sa paglaglag kanila?” Apan miliso siya ug gibadlong sila. Ug sila mipadayon ngadto sa laing balangay. Samtang naglakaw sila sa dalan, usa ka tawo miingon kaniya, “Mosunod ako kanimo bisan asa ikaw moadto.” Si Jesus mitubag kaniya, “Ang mga milo adunay lungag nga katagoan, ug ang mga langgam sa kalangitan adunay salag, apan ang Anak sa Tawo walay dapit nga kahigdaan sa iyang ulo.” Ngadto sa laing tawo miingon siya, “Sunod kanako.” Apan miingon siya, “Ginoo, tugoti una ako sa pag-adto ug paglubong sa akong amahan.” Apan si Jesus miingon kaniya, “Pasagdi ang mga patay nga maoy maglubong sa ilang kaugalingong mga minatay. Apan ikaw, lakaw ug isangyaw ang gingharian sa Dios.” Ug dihay lain nga miingon kaniya, “Ginoo, mosunod ako kanimo, apan tugoti una ako sa pagpanamilit kanila nga atua sa akong panimalay.” Si Jesus miingon kaniya, “Walay tawo nga magkupot sa daro ug molingi sa mga butang nga anaa sa luyo nga angayan sa gingharian sa Dios.” Human niini ang Ginoo nagpili ug lain pang kapitoan, ug gisugo sila sa pag-una kaniya nga nagtinagurha ngadto sa tanang lungsod ug dapit nga iyang adtoon. Ug siya miingon kanila, “Daghan ang anihonon apan diyotay ra ang mga mangangani busa pag-ampo kamo sa Ginoo sa anihonon nga magpadala unta siya ug mga mangangani ngadto sa iyang anihonon. Panglakaw kamo. Paadtoon ko kamo nga daw mga nating karnero taliwala sa mga lobo. Ayaw kamo pagdala ug sudlanan sa salapi o bag, o mga sandalyas, ug ayaw kamo paghunong aron sa pagtagad kang bisan kinsa diha sa dalan. Ngadto sa bisan unsang balay nga inyong sudlan, ingna una ninyo, ‘Ang kalinaw maania niining balaya!’ Ug kon anaa may anak sa kalinaw, ang inyong kalinaw magpabilin diha kaniya apan kon wala man, kini mobalik ra kaninyo. Ug pabilin kamo sa mao gihapon nga balay nga mokaon ug moinom sa ilang ihatag kaninyo, kay ang mamumoo angay gayod sa pagdawat sa iyang suhol. Ug ayaw kamo pagbalhinbalhin ug balay. Sa diha nga mosulod kamo ug usa ka lungsod ug sila modawat kaninyo, kaon kamo sa bisan unsa nga ilang idulot kaninyo. Ayoha ninyo ang mga masakiton didto ug ingna sila, ‘Ang gingharian sa Dios nagkaduol na kaninyo.’ Apan sa diha nga mosulod kamo sa usa ka lungsod ug sila dili modawat kaninyo, adto kamo sa kadalanan niini ug ingna ninyo, ‘Bisan pa ang abog sa inyong lungsod nga mitapot sa among mga tiil, kini among paphaon batok kaninyo. Apan hibaloi kini, nga ang gingharian sa Dios nagkaduol na.” Sultihan ko kamo nga arang-arang pa unya niadtong adlawa alang sa Sodoma kay sa maong lungsod. “Alaot ka, Corazin! Alaot ka, Betsaida! Kay kon ang mga milagro nga nangahimo diha kaninyo nahimo pa didto sa Tiro ug sa Sidon, dugay ra unta silang naghinulsol, ug naglingkod nga nagsul-ob ug sako ug nagbubo ug abo. Apan sa adlaw sa paghukom, arang-arang pa unya ang kahimtang sa Tiro ug sa Sidon kay kaninyo. Ug ikaw, Capernaum, ituboy ka ba ngadto sa langit? Manaog ka hinuon ngadto sa Hades. “Ang namati kaninyo namati kanako, ug ang nagsalikway kaninyo nagsalikway kanako, ug ang nagsalikway kanako nagsalikway kaniya nga nagpadala kanako.” Unya ang 70 mibalik nga malipayon, nga nag-ingon, “Ginoo, bisan pa gani ang mga demonyo mipatuo kanamo tungod sa imong ngalan!” Ug si Jesus miingon kanila, “Nakita nako si Satanas nga nahulog sama sa kilat gikan sa langit. Tan-awa, gihatagan ko kamo ug kagahom sa pagyatak sa mga bitin ug mga tanga ug ibabaw sa tanang gahom sa kaaway, ug walay makadaot kaninyo. Apan ayaw kamo paglipay niini nga ang mga espiritu mipatuo kaninyo, ikalipay hinuon ninyo nga ang inyong mga ngalan nasulat sa kalangitan.” Niadtong maong higayon si Jesus nalipay diha sa Espiritu Santo ug miingon, “Nagpasalamat ako kanimo, Amahan, Ginoo sa langit ug sa yuta, nga imong gitago kining mga butanga gikan sa mga maalamon ug sa mga hait ug salabotan, ug gipadayag nimo ngadto sa mga masusong bata. Oo, Amahan, kay kana mao ang imong maluluy-ong pagbuot. Ang tanang mga butang gitugyan nganhi kanako sa akong Amahan ug walay nakaila kon si kinsa ang Anak gawas sa Amahan, o si kinsa ang Amahan gawas sa Anak ug ni bisan kinsa nga gipili sa Anak aron iyang padayagan.” Unya sa iyang pagliso ngadto sa mga tinun-an, siya miingon kanila nga silasila ra, “Bulahan ang mga mata nga nakakita sa inyong nakita! Kay sultihan ko kamo nga daghan ang mga propeta ug mga hari nga nagtinguha sa pagtan-aw unta sa inyong nakita, apan wala makakita niini, ug sa pagpamati unta sa inyong nadunggan apan wala sila makabati niini.” Unya dihay usa ka batid sa Balaod nga mitindog aron sa pagsulay kaniya nga nag-ingon, “Magtutudlo, unsa may akong buhaton aron makapanunod ako sa kinabuhing dayon?” Si Jesus miingon kaniya, “Unsa may nasulat diha sa Balaod? Unsa may imong nabasa?” Ug siya mitubag, “Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok nimong kasingkasing ug sa tibuok nimong kalag ug sa tibuok nimong kusog ug sa tibuok nimong hunahuna, ug ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Husto ang imong pagtubag, buhata kini ug mabuhi ka. Apan siya nga nagtinguha sa pagmatarong sa iyang kaugalingon, miingon kang Jesus, “Ug kinsa man ang akong silingan?” Si Jesus mitubag, “May usa ka tawo nga milugsong gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico, ug nahulog ngadto sa mga kamot sa mga tulisan, nga mihubo ug mibun-og kaniya ug unya milakaw, gibiyaan siya nga himatyon. Ug naatol nga may pari nga miagi niadtong dalana. Ug sa iyang pagkakita sa tawo, didto siya miagi sa pikas. Mao man usab ang usa ka Levihanon, sa pag-abot niya sa maong dapit ug sa pagkakita sa tawo, didto usab siya moagi sa pikas. Apan ang usa ka Samarianhon, sa iyang pagpanaw, miabot sa nahimutangan sa tawo ug sa iyang pagkakita kaniya, naluoy siya. Ug siya miduol kaniya ug gibugkosan ang iyang mga samad, gibuboan ug lana ug bino, unya iyang gipasakay sa iyang hayop ug gidala siya ngadto sa usa ka balay abotanan, ug giatiman niya siya. Ug sa pagkasunod adlaw mikuha siya ug duha ka denario ug gihatag kini sa tag-iya sa balay abotanan ug miingon, ‘Atimana siya ug bisan pilay sobra nga imong magasto bayran ko lang unya ikaw sa akong pagbalik.’ Karon, sa imong paghunahuna, hain man niining tulo ang nagpakita nga silingan sa tawo nga nahulog ngadto sa mga kamot sa mga tulisan?” Siya mitubag, “Kadtong nagpakita ug kaluoy.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Lakaw ug buhata usab kana.” Sa nagpadayon sila sa ilang paglakaw, misulod siya sa usa ka balangay, ug usa ka babaye nga ginganlan ug Marta midawat kaniya sa iyang balay. Ug siya may igsoong babaye nga ginganlan ug Maria nga milingkod usab sa tiilan sa Ginoo ug namati sa iyang gitudlo. Apan si Marta nga nagkapuliki sa kadaghan sa iyang buhat sa pagsilbi miduol kang Jesus ug miingon kaniya, “Ginoo, dili ka ba lang magtagad nga ako gipasagdan sa akong igsoon nga mao ray magsilbi? Busa ingna siya nga motabang kanako.” Apan ang Ginoo mitubag kaniya, “Marta, Marta, naguol ug nasamok ikaw sa daghang mga butang. Apan usa lamang ka butang ang gikinahanglan. Nakapili si Maria sa maayong bahin nga dili na makuha gikan kaniya.” Sa nag-ampo si Jesus didto sa usa ka dapit, sa pag-undang niya, usa sa iyang mga tinun-an miingon kaniya, “Ginoo, tudloi kami sa pag-ampo, ingon nga si Juan nagtudlo usab sa iyang mga tinun-an.” Ug siya miingon kanila, “Sa inyong pag-ampo, ingnon ninyo: “Amahan, unta balaanon ang imong ngalan. Paanhia ang imong gingharian. Ihatag kanamo sa matag adlaw ang adlaw-adlaw namong pagkaon. Ug pasayloa kami sa among mga sala, kay kami usab nagpasaylo man sa tanang nakautang kanamo, ug ayaw kami itugyan ngadto sa pagsulay.” Ug siya miingon kanila, “Pananglit usa kaninyo nga may higala moadto kaniya sa tungang gabii ug moingon kaniya, ‘Higala, pabayloa ako ug tulo ka buok pan kay ang akong higala miabot gikan sa panaw ug wala gayod akoy ikadulot kaniya’. Ug siya motubag gikan sa sulod, ‘Ayaw ako ug samoka, ang pultahan gitakpan na ug ang akong mga bata ania na uban kanako sa higdaanan, dili ako makabangon sa paghatag kanimo ug bisan unsa’. Sultihan ko kamo, bisan ug dili siya mobangon sa paghatag kaniya ug bisan unsa tungod kay sila higala, apan tungod sa iyang mapugsanong hangyo mobangon na lang siya ug mohatag sa bisan unsa nga iyang gikinahanglan. Ug ingnon ko kamo, Pangayo ug kini ihatag kaninyo, pangita ug kamo makakaplag, panuktok ug kini ablihan alang kaninyo. Kay ang tanan nga mangayo makadawat, ug ang mangita makakaplag, ug alang kaniya nga manuktok ablihan. Ug kinsa bang amahana diha kaninyo nga kon ang iyang anak mangayo ug isda, hatagan hinuon niya ug bitin inay isda, o kon mangayo siya ug itlog, hatagan hinuon niya ug tanga? Busa, kon kamo, nga mga daotan, mahibalo man ganing mohatag ug mga maayong gasa ngadto sa inyong mga anak, dili ba labaw pa ang inyong langitnong Amahan nga mohatag sa Espiritu Santo ngadto sa mga nangayo kaniya?” Ug si Jesus nagpagula sa usa ka demonyo nga amang ug sa dihang migula na ang demonyo, ang tawong amang misulti, ug ang panon sa mga tawo nahibulong. Apan ang uban kanila miingon, “Nagpagula siya sa mga demonyo pinaagi kang Beelzebul, ang pangulo sa mga demonyo.” Ug ang uban, aron sa pagsulay, nangayo kaniya ug ilhanan gikan sa langit. Apan siya nga nahibalo sa ilang hunahuna, miingon kanila, “Ang tanang gingharian nga nabahin batok sa iyang kaugalingon malaglag ug ang balay nga nabahin maguba. Ug kon si Satanas nabahin batok sa iyang kaugalingon, unsaon man pagbarog sa iyang gingharian, kay nag-ingon man kamo nga ako nagpagula sa mga demonyo pinaagi kang Beelzebul? Ug kon nagpagula man ako sa mga demonyo pinaagi kang Beelsebul, pinaagi ba kang kinsa ang inyong mga anak nagpagula kanila? Busa sila mao ang mahimo ninyong mga maghuhukom. Apan kon pinaagi man sa tudlo sa Dios ako nagpagula sa mga demonyo, ang gingharian sa Dios miabot na diha kaninyo. Sa diha nga ang tawong kusgan nga sangkap sa hinagiban ug nagbantay sa iyang kaugalingong palasyo, ang iyang kabtangan anaa sa kasigurohan. Apan sa diha nga ang kusgan pa kay kaniya mosulong ug makabuntog kaniya, kuhaon niini ang iyang mga hinagiban nga iyang gisaligan ug bahinbahinon ang mga inilog niini. Siya nga dili dapig kanako, batok kanako, ug siya nga wala magtigom uban kanako, nagpatibulaag. “Sa diha nga ang hugawng espiritu makagula na gikan sa tawo, siya mosuroy subay sa mga dapit nga mamala, mangita ug kapahulayan ug sa dihang dili siya makakaplag niini, siya moingon, ‘Mobalik ako sa akong balay nga akong gigikanan.’ Ug sa pag-abot niya, iyang makita kini nga sinilhigan na ug maayo nang pagkahimutang. Unya molakaw siya ug magkuha ug lain pang pito ka espiritu nga labaw pa ka daotan kay kaniya, ug sila mosulod ug mopuyo niini. Ug ang kataposang kahimtang niadtong tawhana mosamot pa ka ngil-ad kay sa una.” Ug sa iyang pagsulti niini, usa ka babaye diha sa panon nga mipatugbaw sa iyang tingog, miingon kang Jesus, “Bulahan ang tagoangkan nga maoy nagsamkon kanimo, ug ang mga suso nga imong gisusohan!” Apan siya miingon, “Bulahan pa hinuon ang mga namati sa pulong sa Dios ug nagtuman niini!” Sa nagkadaghan na ang mga panon sa katawhan, siya misugod sa pag-ingon, “Kining kaliwatana usa ka daotan nga kaliwatan. Nangita kini ug ilhanan apan walay ilhanan nga ihatag niini gawas sa ilhanan ni Jonas. Kay ingon nga si Jonas nahimong ilhanan ngadto sa mga tawo sa Ninibe, mao man usab ang Anak sa Tawo ngadto niining kaliwatana. Ang rayna sa Habagatan bangonon ra unya sa adlaw sa paghukom uban sa mga tawo niining kaliwatana ug maghukom kanila kay siya mianhi gikan sa kinatumyan sa kalibotan aron sa pagpamati sa kaalam ni Solomon, ug tan-awa, usa ka labaw pa kang Solomon ang ania dinhi. Ang mga tawo sa Ninibe mobangon ra unya sa adlaw sa paghukom uban niining kaliwatana ug maghukom kanila kay ang mga taga-Ninibe naghinulsol sa pagwali ni Jonas, ug tan-awa, usa ka labaw pa kang Jonas ang ania. “Walay tawo nga human makadagkot ug suga, magbutang niini sa tago o sa ilalom sa gantangan kondili sa ibabaw sa tungtonganan, aron ang mosulod makakita sa kahayag. Ang imong mata mao ang suga sa imong lawas, kon maayo ang imong mata ang tibuok nimong lawas puno sa kahayag; apan kon kini masakiton, ang imong lawas puno sa kangitngit. Busa pagmatngon, kay tingali unya ug ang kahayag nga anaa kanimo kangitngit diay. Kon ang tibuok nimong lawas puno sa kahayag, ug walay bahin niini nga ngitngit, ang tibuok nimong lawas hayag kaayo, sama nga ang kahayag sa usa ka suga modan-ag kanimo.” Ug sa pagsulti niya, gidapit siya sa usa ka Pariseo sa pagkaon uban kaniya, busa misulod siya ug mitambong sa kan-anan. Ang Pariseo nahibulong sa iyang pagkakita nga siya wala manghunaw sa wala pa siya mokaon. Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Kamong mga Pariseo naghinlo sa gawas sa kupa ug sa plato, apan sa sulod kamo puno sa panikas ug kadaotan. Mga buang! Dili ba nga ang naghimo sa gawas mao man usab ang naghimo sa sulod? Apan ilimos ninyo kanang anaa sa sulod, ug tan-awa, ang tanan mahinlo alang kaninyo. “Apan alaot kamong mga Pariseo, kay naghatag kamo sa ikapulo sa mga lamas sama sa herbabuyna ug sa kaningag ug sa tanang utanon, apan inyong gipasagdan ang hustisya ug ang gugma alang sa Dios! Kining mga butanga kinahanglan gayod nga inyo untang buhaton sa walay pagpasagad sa uban. Alaot kamong mga Pariseo, kay gihigugma ninyo ang labing maayong lingkoranan sa mga sinagoga ug ang mga pagtahod kaninyo sa mga tawo diha sa mga merkado. Alaot kamo, kay sama kamo sa mga lubong nga dili makita ug ang mga tawo nagtunob niini nga wala mahibalo.” Usa sa mga batid sa Balaod mitubag kang Jesus, “Magtutudlo, sa imong pagsulti niana imo usab kaming gipakaulawan.” Ug siya miingon, “Alaot usab kamong mga batid sa Balaod, kay ang mga tawo inyong gipabug-atan sa mga lisod nga palas-anon, apan kamo mismo dili man gani mohikap niini pinaagi sa usa sa inyong mga tudlo aron sa pagtabang kanila! Alaot kamo, kay nagbuhat kamo ug mga pantiyon sa mga propeta nga gipatay sa inyong katigulangan! Busa kamo diay mga saksi niini ug miuyon sa mga binuhatan sa inyong katigulangan, kay ilang gipatay ang mga propeta ug kamo nagbuhat sa ilang mga pantiyon. Ug tungod niini ang Kaalam sa Dios nag-ingon, ‘Padad-an ko sila ug mga propeta ug mga apostoles ug ang uban kanila ilang patyon ug lutoson’ aron ang dugo sa tanang mga propeta, nga naula sukad pa sa pagtukod sa kalibotan, paninglon gikan niining kaliwatan, sukad pa sa dugo ni Abel hangtod sa dugo ni Zacarias nga namatay sa taliwala sa halaran ug sa balaang dapit. Oo, sultihan ko kamo nga paninglon gayod kini gikan niining kaliwatana. Alaot kamong mga batid sa Balaod, kay inyong gikuha ang yawi sa kahibalo. Kamo mismo wala mosulod niini ug ang mga nanulod niini inyong gibabagan.” Sa iyang pagbiya gikan didto, ang mga eskriba ug mga Pariseo misugod sa paglisodlisod kaniya ug sa paghagit kaniya sa pagsulti mahitungod sa daghang mga butang, ug nag-atang sila aron sa pagdakop kaniya pinaagi sa mga pulong nga gikan sa iyang baba. Sa maong higayon, sa nagkatigom ang linibo sa mga panon sa katawhan nga tungod niana nagkatinumbanay sila, si Jesus misugod sa pagsulti ngadto una sa iyang mga tinun-an, “Pagbantay kamo sa patubo sa pan sa mga Pariseo nga mao ang pagpakaaron-ingnon. Walay tinabonan nga dili ukban o tinagoan nga dili mahibaloan. Busa bisan unsay inyong gisulti diha sa ngitngit madungog ra unya diha sa hayag; ug ang inyong gihunghong sulod sa mga tinagong lawak, ibutyag ra unya diha sa ibabaw sa mga atop. “Sultihan ko kamo, akong mga higala, ayaw kamo kahadlok nila nga mopatay sa lawas ug human niana wala nay lain pang mahimo. Apan pasidan-an ko kamo kon kinsay angay ninyong kahadlokan: kahadloki siya nga, human mopatay, may gahom sa pagtambog ngadto sa imperno; oo, sultihan ko kamo, kahadloki siya! Dili ba ang lima ka gagmayng langgam gibaligya man ug duha ka sentimos? Ug walay usa kanila nga gikalimtan sa atubangan sa Dios. Bisan gani ang mga buhok sa inyong ulo naihap na ang tanan. Ayaw kamo kahadlok, kay kamo labaw pa ug bili kay sa daghang mga gagmayng langgam. “Ug sultihan ko kamo, ang tanang moila kanako sa atubangan sa mga tawo ilhon usab sa Anak sa Tawo sa atubangan sa mga anghel sa Dios. Apan ang dili moila kanako sa atubangan sa mga tawo dili ilhon sa atubangan sa mga anghel sa Dios. Ug ang matag usa nga magsulti ug pulong batok sa Anak sa Tawo pasayloon, apan ang magpasipala batok sa Espiritu Santo, dili gayod pasayloon. Ug sa diha nga ila kamong dad-on sa atubangan sa mga sinagoga ug sa mga pangulo ug sa mga kagahom, ayaw kamo kabalaka kon unsaon o unsay inyong itubag o unsay inyong isulti. kay ang Espiritu Santo magtudlo ra kaninyo nianang panahona kon unsay kinahanglan ninyong isulti.” Usa ka tawo diha sa panon miingon kaniya, “Magtutudlo, sultihi ra ang akong igsoong lalaki nga bahinon ang kabilin uban kanako.” Apan si Jesus mitubag kaniya, “Kinsa bay naghimo kanako nga maghuhukom o tigbahin alang ninyo?” Ug siya miingon kanila, “Pagbantay kamo ug likayi ninyo ang tanang kahakog, kay ang kinabuhi sa tawo wala diha sa kadaghan sa iyang mga katigayonan.” Ug iyang gisuginlan sila ug usa ka sambingay nga nag-ingon, “Ang yuta sa usa ka tawong adunahan naghatag ug daghang abot. Ug naghunahuna siya sa iyang kaugalingon nga nag-ingon, ‘Unsa may akong buhaton nga wala man akoy kahiposan sa akong mga abot?’ Ug siya miingon, ‘Mao kini ang akong buhaton: akong gub-on ang akong mga kamalig ug magtukod ako ug dagko pa, ug didto akong hiposon ang tanan nakong abot ug mga kabtangan. Ug unya moingon ako sa akong kalag, Kalag ko, ikaw adunay daghang kabtangan nga gitagana alang sa daghang katuigan. Pagpahayahay, kaon, inom ug paglipay.’ Apan ang Dios miingon kaniya, ‘Buang! Karong gabhiona ang imong kalag kuhaon gikan kanimo ug ang mga butang nga imong giandam, kang kinsa na man unya kini?’ Ingon niana ang nagpaadunahan sa iyang kaugalingon apan dili adunahan ngadto sa Dios.” Ug siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Busa sultihan ko kamo, ayaw kamo kabalaka mahitungod sa inyong kinabuhi, kon unsay inyong kaonon o bahin sa inyong lawas, kon unsay inyong isul-ob. Kay ang kinabuhi labaw pa kay sa pagkaon, ug ang lawas labaw pa kay sa bisti. Tan-awa ninyo ang mga uwak: wala sila magpugas o mag-ani; wala silay hiposanan o kamalig, apan ang Dios nagpakaon kanila. Pagkalabaw pa gayod ninyo ug bili kay sa mga langgam! Ug kinsa man kaninyoy makadugang ug usa ka takna sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka? Ug kon kamo dili makahimo sa pagbuhat sa ingon ka gamayng butang, nganong mabalaka man kamo mahitungod sa ubang mga butang? Tan-awa ninyo ang mga lirio, giunsa nila sa pagtubo, wala sila maghago o magkalinyas. Apan sultihan ko kamo nga bisan pa si Solomon sa tibuok niyang himaya wala gani makabisti sama sa usa niini. Ug kon sa ingon gibistihan sa Dios ang sagbot nga karon buhi diha sa kaumahan ug ugma ilabay ngadto sa pugon, labaw pa nga kamo bistihan niya, O mga tawo nga diyotay ug pagsalig! Busa ayaw kamo pangita unsay inyong kaonon ug unsay inyong imnon, ug ayaw kamo kabalaka. Kay ang tanang mga tawo sa kalibotan nangita man niining mga butanga, ug ang inyong Amahan nahibalo nga kamo nagkinahanglan niini. Pangitaa hinuon ang iyang gingharian ug kining mga butanga mainyo ra usab. “Ayaw kahadlok, gamayng panon, kay gikahimuot sa inyong Amahan ang paghatag kaninyo sa gingharian. Ibaligya ang inyong kabtangan, ug panghatag kamo ug limos; sangkapi ang inyong kaugalingon sa mga sudlanan sa salapi nga dili madunot, sa bahandi sa langit nga dili mahurot diin walay kawatan nga makaduol ug walay mananap nga mokutkot. Kay hain gani ang inyong bahandi, atua usab ang inyong kasingkasing. “Pangandam kamo ug pasigaa ang inyong mga suga. Ug pagpakasama kamo sa mga tawo nga nagpaabot sa ilang agalon sa iyang pagpauli gikan sa kombira sa kasal aron ila dayong ablihan siya sa dihang moabot siya ug magtuktok. Bulahan kadtong mga ulipon nga inig-abot sa agalon maabtan nga nagtukaw. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga magbakos siya sa iyang kaugalingon, ug iyang palingkoron sila sa kan-anan ug moduol siya ug moalagad kanila. Kon moabot siya sa ikaduha o ikatulong hugna sa kagabhion ug maabtan sila nga nagtukaw, bulahan kadtong maong mga ulipon! Apan hibaloi ninyo kini, nga kon ang tagbalay nahibalo pa unsang taknaa ang kawatan moabot, dili unta niya pasagdan nga lungkabon ang iyang balay. Kamo usab kinahanglang mag-andam kay ang Anak sa Tawo moabot sa takna nga wala ninyo paabota.” Ug si Pedro miingon, “Ginoo, nagsugilon ka ba niining sambingaya alang kanamo o alang sa tanan?” Ug ang Ginoo mitubag, “Kinsa man diay ang kasaligan ug maalamon nga piniyalan nga tugyanan sa iyang agalon sa pagdumala sa iyang panimalay, sa paghatag kanila sa ilang bahin sa pagkaon sa hustong panahon? Bulahan kadtong ulipon nga sa pag-abot sa iyang agalon maabtan nga nagbuhat sa ingon. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga itugyan sa agalon ngadto sa maong ulipon ang tanan niyang kabtangan. Apan kon ang maong ulipon moingon sa iyang kaugalingon, ‘Dugay pang moabot ang akong agalon,’ ug unya mosugod siya sa pagpamunal sa mga sulugoong lalaki ug babaye, ug sa pagkaon ug pag-inom ug paghubog; ang agalon sa maong ulipon moabot ra sa adlaw nga wala niya damha ug sa takna nga wala niya mahibaloi ug silotan siya, ug ibutang siya tipon sa mga walay pagtuo. Ug ang maong ulipon nga nahibalo sa pagbuot sa iyang agalon apan wala mag-andam o wala magbuhat sumala sa iyang pagbuot, mahiagom sa daghan nga pagbunal. Apan siya nga wala mahibalo niini ug nagbuhat ug butang nga angay sa pagbunal, mahiagom sa diyotay nga pagbunal. Ang matag usa nga gihatagan ug daghan, daghan ang pangitaon gikan kaniya; ug siya nga gitugyanan sa mga tawo ug daghan, labaw pa nga paninglan nila ug daghan. “Ako mianhi aron sa pagbutang ug kalayo sa kalibotan ug maayo unta ug nahaling na kini! Aduna akoy bautismo nga ibautismo kanako ug dili ako mahimutang hangtod nga matuman kini! Naghunahuna ba kamo nga mianhi ako aron sa paghatag ug kalinaw sa kalibotan? Dili! Sultihan ko kamo, panagbahin hinuon. Kay sukad karon sa usa ka balay adunay lima nga nagkabahinbahin, tulo batok sa duha ug duha batok sa tulo. Mabahin sila, ang amahan batok sa anak nga lalaki ug ang anak nga lalaki batok sa amahan, ug ang inahan batok sa anak nga babaye ug ang anak nga babaye batok sa iyang inahan, ang ugangang babaye batok sa iyang umagad nga babaye ug ang umagad nga babaye batok sa iyang ugangang babaye.” Ug siya miingon usab sa mga panon sa katawhan, “Sa dihang makakita kamo ug dag-om diha sa kasadpan, moingon dayon kamo, ‘Adunay ulan nga taliabot’, ug mahitabo kini. Ug sa diha nga ang hangin nga habagat mohuros, kamo moingon, ‘Moinit kini’, ug kini mahitabo. Mga tigpakaaron-ingnon! Makamao kamong mohubad sa dagway sa yuta ug sa langit, apan nganong dili man kamo makamaong mohubad sa kapanahonan karon? “Ug nganong dili man kamo maghukom sa inyong kaugalingon kon unsa ang matarong? Samtang nakigkuyog ikaw sa imong magsusumbong padulong sa atubangan sa pangulo, paningkamoti ang pagpakighusay kaniya diha sa dalan kay tingali unya ug dad-on ka niya ngadto sa maghuhukom, ug ang maghuhukom magtugyan kanimo ngadto sa tinugyanan ug ang tinugyanan magbanlod kanimo sa bilanggoan. Sultihan ko ikaw nga dili ka gayod makagawas hangtod nga makabayad ikaw sa kataposang sentimo.” Niadtong tungora dihay mga tawo nga misugilon kaniya mahitungod sa mga Galileanhon nga ang dugo gisagol ni Pilato sa ilang mga halad nga inihaw. Ug si Jesus mitubag kanila, “Naghunahuna ba kamo nga kining maong mga Galileanhon labaw pa ka makasasala kay sa ubang mga Galileanhon tungod kay sila nag-antos man sa ingon? Dili! Sultihan ko kamo, gawas kon maghinulsol kamo, kamong tanan mangamatay usab sa ingon. O kadtong napulo ug walo ka tawo nga natumpagan sa tore sa Siloam ug nangamatay, nagtuo ba kamo nga sila labaw pa ka malapason kay sa uban pa nga nagpuyo sa Jerusalem? Dili! Sultihan ko kamo, gawas kon maghinulsol kamo, kamong tanan mangamatay usab sa ingon.” Unya gisugilon niya kining usa ka sambingay: “Dihay usa ka tawo nga may kahoyng igera nga gitanom diha sa iyang parasan, ug siya miadto aron pagpangita ug bunga niini ug wala siyay nakaplagan. Ug siya miingon sa tig-atiman sa parasan, ‘Tan-awa, sulod sa tulo ka tuig na nga ako mag-anhian sa pagpangita ug bunga niining kahoyng igera apan wala akoy nakaplagan. Putla kini. Nganong mag-usik pa man kini sa yuta?’ Siya mitubag kaniya, ‘Ginoo, pasagdi lang kini niining tuiga usab, hangtod nga ako makakalot libot niini ug makabutang ug abuno. Ug kon mamunga kini sa sunod tuig, maayo. Apan kon dili, mahimo nga imong putlon.’ ” Unya si Jesus nagtudlo sulod sa usa sa mga sinagoga sa adlaw nga igpapahulay. Ug didtoy usa ka babaye nga may espiritu nga naghatag kaniya ug sakit sulod na sa napulo ug walo ka tuig. Siya nagtikuko ug dili makatuyhad sa iyang kaugalingon. Sa pagkakita ni Jesus kaniya, siya mitawag ug miingon kaniya, “Babaye, nakalingkawas na ikaw gikan sa imong sakit!” Ug gitapion ni Jesus ang iyang mga kamot diha kaniya, ug dihadiha siya natul-id, ug midayeg siya sa Dios. Apan ang pangulo sa sinagoga, nga nasuko tungod kay si Jesus nag-ayo ug masakiton sa adlaw nga igpapahulay, miingon sa mga tawo, “Adunay unom ka adlaw diin ang buhat kinahanglang buhaton. Anhi kamo niining mga adlawa ug magpaayo ug dili sa adlaw nga igpapahulay.” Ug ang Ginoo mitubag kaniya, “Mga tigpakaaron-ingnon! Dili ba nga ang matag usa kaninyo, sa adlaw nga igpapahulay, magbadbad sa iyang baka o sa iyang asno gikan sa kuwadra, ug dad-on kini sa gawas aron paimnon? Ug kining babaye nga anak ni Abraham nga gigapos ni Satanas sulod sa napulo ug walo ka tuig, dili ba kinahanglan nga badbaran siya sa gapos sa adlaw nga igpapahulay?” Sa nagsulti siya niini, ang tanan niyang mga kaaway naulawan ug ang tanang mga tawo nangalipay tungod sa tanang mga dalaygong butang nga gihimo niya. Busa siya miingon, “Sama ba sa unsa ang gingharian sa Dios? Ug unsa may akong ikatandi niini? Kini sama sa usa ka liso sa mustasa nga gikuha sa usa ka tawo ug gipugas diha sa iyang tanaman ug kini mitubo ug nahimong kahoy, ug ang mga langgam sa langit nagsalag sa mga sanga niini.” Ug siya miingon pag-usab, “Sa unsa man nako ikatandi ang gingharian sa Dios? Kini sama sa patubo sa pan nga gikuha sa usa ka babaye ug gisagol sa tulo ka takos nga harina, hangtod nga mitubo ang tanan.” Unya si Jesus mipadayon sa iyang paglakaw agi sa mga kalungsoran ug kabalangayan, nagtudlo ug nagpanaw padulong sa Jerusalem. Ug dihay miingon kaniya, “Ginoo, diyotay ra ba ang maluwas?” Ug siya miingon kanila, “Paningkamot kamo pagsulod agi sa pultahan nga sigpit kay sultihan ko kamo nga daghan ang maninguha sa pagsulod apan dili makahimo. Sa diha nga ang tagbalay nakatindog na ug nakatak-op na sa pultahan, kamo magsugod sa pagtindog sa gawas ug sa pagtuktok sa pultahan nga mag-ingon, ‘Ginoo, ablihi kami.’ Motubag siya kaninyo, “Wala ako mahibalo kon taga diin kamo.” Unya mosugod kamo sa pag-ingon, ‘Nangaon ug nanginom kami sa imong atubangan ug nagtudlo ikaw sa among kadalanan.’ Apan siya moingon, ‘Sultihan ko kamo, wala ako mahibalo kon taga diin kamo. Pahawa kamo gikan kanako, kamong tanan nga tigbuhat ug daotan!’ Ug didto manghilak kamo ug magkagot ang inyong mga ngipon sa dihang makita ninyo si Abraham ug si Isaac ug si Jacob ug ang tanang mga propeta diha sa sulod sa gingharian sa Dios, ug kamo mismo abogon ngadto sa gawas. Ug moabot ang mga tawo gikan sa silangan ug sa kasadpan ug gikan sa amihanan ug sa habagatan, ug manambong sa kan-anan diha sa gingharian sa Dios. Ug tan-awa, ang uban nga naulahi mag-una, ug ang uban nga nag-una maulahi.” Niadtong tungora dihay mga Pariseo nga miabot ug miingon kaniya, “Pahawa dinhi kay si Herodes buot nga mopatay kanimo.” Siya mitubag kanila, “Adtoa ug suginli ninyo ang maong milo, ‘Tan-awa, manghingilin ako ug mga demonyo ug mang-ayo ako karon ug ugma, ug sa ikatulo nga adlaw taposon nako ang akong buluhaton. Bisan pa niini, kinahanglang magpadayon ako sa akong panaw karon ug ugma ug sa mosunod nga adlaw, kay dili mahitabo nga ang propeta adto mamatay sa gawas sa Jerusalem.’ O Jerusalem, Jerusalem, nga nagpatay sa mga propeta ug nagbato sa mga sinugo diha kanimo! Makapila nako gipangandoy ang pagtigom sa imong mga anak sama sa himungaan nga nagtigom sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako, apan nagdumili ka! Tan-awa, gibiyaan ang inyong balay. Ug sultihan ko kamo nga dili na kamo makakita kanako hangtod nga moingon kamo, ‘Bulahan ang mianhi sa ngalan sa Ginoo!’ ” Usa niana ka adlaw nga igpapahulay, sa dihang miadto siya sa balay sa usa ka pangulo nga sakop sa Pariseo aron mokaon, gibantayan nila siya pag-ayo. Ug dihay usa ka tawo sa iyang atubangan nga nanghupong. Ug si Jesus misulti ngadto sa mga batid sa Balaod ug sa mga Pariseo nga nag-ingon, “Uyon ba sa Balaod o dili, ang pagpang-ayo ug masakiton panahon sa adlaw nga igpapahulay?” Apan sila mihilom. Unya iyang gigunitan ang masakiton ug giayo siya ug gipalakaw. Ug siya miingon kanila, “Kinsa ba kaninyo ang may anak o baka nga kon mahulog ngadto sa atabay sa adlaw nga igpapahulay, dili ba kuhaon man dayon nimo kini?” Ug sila wala makahimo sa pagtubag niini. Unya misugilon siya kanila ug usa ka sambingay sa dihang iyang napanid-an nga ang mga dinapit nagpili sa pinasidunggang mga dapit sa kan-anan. Siya miingon, “Sa diha nga dapiton ikaw ni bisan kinsa ngadto sa kombira sa kasal, ayaw paglingkod sa dapit nga pinasidunggan basin ug aduna siyay dinapit nga dungganan pa kay kanimo. Ug siya nga nagdapit kaninyong duha moduol ug moingon kanimo, ‘Ihatag niining tawhana ang imong dapit,’ ug unya mobalhin ikaw nga naulawan ngadto sa kinaubsan nga dapit. Apan sa diha nga dapiton ikaw, adto lingkod sa kinaubsan nga dapit aron inig-abot sa nagdapit kanimo, moingon siya kanimo, ‘Higala, adto sa taastaas nga dapit’. Sa ingon niana mapasidunggan ikaw sa atubangan sa tanan nga mitambong sa kan-anan uban kanimo. Kay ang tanan nga nagpataas sa iyang kaugalingon, ipaubos, ug ang nagpaubos sa iyang kaugalingon, ipataas.” Ug siya miingon usab sa tawo nga nagdapit kaniya, “Sa dihang maghatag ikaw ug dakong paniudto o panihapon, ayaw dapita ang imong mga higala o ang imong mga igsoon o ang imong mga kabanay o ang mga dato nga silingan, basin ug mobalos sila sa pagdapit kanimo ug unya mabalosan ka. Apan sa dihang maghatag ikaw ug kombira, maoy dapita ang mga kabos, ang mga bakol, ang mga piang, ang mga buta, ug mabulahan ikaw tungod kay sila dili man makabalos kanimo. Balosan ka ra unya sa panahon nga banhawon ang mga matarong.” Sa pagkadungog niini sa usa sa mga mitambong sa kan-anan, siya miingon kang Jesus, “Bulahan siya nga magkaon didto sa gingharian sa Dios!” Apan si Jesus miingon kaniya, “Dihay usa ka tawo nga mihatag ug dakong kombira, ug nanapit siya ug daghan. Ug sa panahon na sa kombira, gipaadto niya ang iyang ulipon aron sultihan ang mga dinapit, ‘Dali na kamo kay andam na ang tanan.’ Apan managsama silang tanan nga misugod sa pagbalibad. Ang una miingon kaniya, ‘Nakapalit ako ug uma, ug kinahanglan nga moadto ako sa pagtan-aw niini. Hangyoon ko ikaw, pasayloa lang ako.’ Ug ang usa miingon, ‘Nakapalit ako ug lima ka paris nga baka, ug moadto ako aron pagsusi kanila. Hangyoon ko ikaw, pasayloa lang ako.’ Ug may laing usa pa nga miingon, ‘Bag-o lang ako nga naminyo, busa dili ako makaadto.’ Unya ang ulipon mipauli ug misugilon niini ngadto sa iyang agalon. Ug uban sa kasuko ang tagbalay miingon sa iyang ulipon, ‘Lakaw dayon ngadto sa mga kadalanan ug mga agianan sa lungsod, ug dad-a dinhi ang mga kabos, mga bakol, mga buta ug ang mga piang.’ Unya ang sulugoon miingon, ‘Ginoo, nabuhat na nako ang imong gisugo, apan aduna pa gihapoy mga bakanteng dapit.’ Ang agalon miingon, ‘Lakaw ngadto sa kadalanan ug sa kasuokan ug pugsa ang mga tawo sa pag-anhi aron mapuno kining akong balay. Kay sultihan ko kamo, walay bisan usa niadtong mga dinapit nga makatilaw sa akong kombira.’ ” Ug dihay dagkong mga panon sa katawhan nga mikuyog kang Jesus, ug siya milingi ug miingon kanila, “Kon adunay tawo nga moari kanako ug dili siya magdumot sa iyang kaugalingong amahan ug inahan ug asawa ug mga anak ug mga igsoong lalaki ug mga igsoong babaye, oo, ug bisan sa iyang kaugalingong kinabuhi, dili siya mahimong akong tinun-an. Si bisan kinsa nga dili mopas-an sa iyang krus ug mosunod kanako, dili siya mahimo nga akong tinun-an. Kay kinsa ba kaninyo, nga nagtinguha sa pagtukod ug tore nga dili una molingkod ug mag-isip sa magasto kon aduna ba siyay igong ikapahuman niini? Kay kon dili, sa diha nga ikabutang na niya ang pundasyon ug unya dili na siya makahimo sa paghuman niini, ang tanang makakita niini mosugod sa pagyagayaga kaniya nga mag-ingon, ‘Kining tawhana misugod sa pagtukod apan wala makapahuman.’ O kinsa bang haria nga sa iyang pagpakiggubat batok sa laing hari, dili una molingkod ug magpatambag kon makahimo ba siya uban sa napulo ka libo ka tawo sa pag-atubang batok kaniya nga misulong nga may 20,000 ka tawo? Ug kon dili man, samtang ang usa atua pa sa layo, magsugo siya ug mensahero sa paghangyo kaniya ug kasabotan sa kalinaw. Busa si bisan kinsa kaninyo nga dili mobiya sa tanan nga anaa kaniya, dili mahimo nga akong tinun-an. “Ang asin maayo, apan kon ang asin mawad-an sa iyang lami, unsaon pa man pagpabalik sa kaparat niini? Kini dili na gayod mapuslan bisan pa ug alang sa yuta o alang sa pag-abuno, ilabay na lang kini sa mga tawo. Ang may mga dalunggan nga makabati kinahanglang mamati. Unya ang mga tigpaningil ug buhis ug ang mga makasasala, silang tanan nanuol aron sa pagpamati kang Jesus. Ug ang mga Pariseo ug mga eskriba nagbagulbol nga nag-ingon, “Kining tawhana nag-abiabi sa mga makasasala ug mikaon uban kanila.” Busa iyang gisultihan sila niining usa ka sambingay: “Kinsa bang tawhana kaninyo nga may usa ka gatos ka karnero nga kon mawad-an siya ug usa ka buok niini, dili mobiya sa 99 diha sa kamingawan ug molakaw aron sa pagpangita niadtong usa nga nawala hangtod nga makit-an niya kini? Ug sa iya na kining makit-an, iya kining pas-anon nga malipayon diha sa iyang abaga. Sa dihang moabot siya sa iyang balay, iyang dapiton ang iyang mga higala ug mga silingan nga mag-ingon kanila, ‘Paglipay kamo uban kanako, kay akong nakit-an ang akong karnero nga nawala.’ Sultihan ko kamo nga sa ingon usab niana adunay labaw pa nga kalipay unya didto sa langit tungod sa usa ka makasasala nga maghinulsol kay sa 99 ka tawong matarong nga wala magkinahanglan ug paghinulsol. “O kinsa bang bayhana nga may napulo ka buok salaping plata, kon mawad-an siya ug usa ka buok niini, dili magdagkot ug suga ug dili manilhig sa balay, ug mangita pag-ayo niini hangtod nga iya kining makit-an? Ug sa makit-an na niya kini, iyang dapiton ang iyang mga higala ug mga silingan nga mag-ingon, ‘Paglipay kamo uban kanako, kay nakit-an na nako ang salaping plata nga nawala.’ Sultihan ko kamo nga sa ingon usab niana adunay kalipay unya sa atubangan sa mga anghel sa Dios tungod sa usa ka makasasala nga maghinulsol.” Ug siya miingon, “Dihay usa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki ug ang manghod miingon sa iyang amahan, ‘Amahan ko, ihatag kanako ang akong bahin sa kabtangan.’ Ug iyang gibahin ang iyang kabtangan ngadto sa matag usa kanila. Human sa pipila ka adlaw, gihipos sa manghod ang tanan nga iyaha ug milakaw ngadto sa layong dapit, ug didto iyang giusik-usikan ang iyang katigayonan pinaagi sa pagkinabuhi nga mapatuyangon. Ug sa nagasto na niya ang tanan, miabot ang usa ka dakong gutom niadtong yutaa, ug siya misugod sa pagbati sa kawalad-on. Busa milakaw siya ug nagpahimo nga sulugoon sa usa sa mga nagpuyo niadtong yutaa, nga misugo kaniya ngadto sa iyang kaumahan sa paglawog sa mga baboy. Ug siya nangandoy sa pagkaon bisan pa sa mga bunga sa mga tanom nga gikaon sa mga baboy ug walay tawo nga mihatag kaniya ug bisan unsa. Apan sa dihang nakaamgo na siya sa iyang kaugalingon, siya miingon, ‘Pagkadaghan sa mga sinuholan sa akong amahan nga may igong pagkaon ug sobra pa, samtang ako dinhi hapit na mamatay sa kagutom! Motindog ako ug moadto sa akong amahan ug ingnon nako siya, “Amahan ko, nakasala ako batok sa langit ug sa imong atubangan. Dili na ako angay nga tawgon pa nga imong anak. Himoa na lang ako nga usa sa imong mga sinuholan.” ’ Ug siya mitindog ug miadto sa iyang amahan. Apan samtang didto pa siya sa layo, nakita siya sa iyang amahan ug kini giabot ug kaluoy, ug midagan ug migakos kaniya ug mihalok kaniya. Ug ang anak miingon kaniya, ‘Amahan ko, nakasala ako batok sa langit ug sa imong atubangan, dili na ako angay tawgon pa nga imong anak.’ Apan ang amahan miingon sa iyang mga sulugoon, ‘Dad-a pagdali ang labing maayong bisti ug isul-ob kini kaniya, ug butangig singsing ang iyang kamot ug sapatosi ang iyang mga tiil. Dad-a dinhi ang nating baka nga gipatambok ug ihawa kini ug mangaon kita ug magsadya. Kay kining akong anak namatay ug karon nabuhi pag-usab. Siya nawala apan karon nakit-an na.’ Ug sila misugod sa pagsadya. “Ug ang iyang anak nga magulang didto sa uma, ug sa iyang pag-abot duol sa balay, iyang nadungog ang huni ug pagsayaw. Unya iyang gitawag ang usa sa mga sulugoon ug gipangutana kon unsay gipasabot niini. Ug siya mitubag kaniya, ‘Ang imong igsoon miabot, ug gipaihaw sa imong amahan ang nating baka nga gipatambok, tungod kay ang iyang anak nahibalik man kaniya nga walay kakulian ug maayo ang panglawas.’ Apan nasuko siya ug mibalibad sa pagsulod. Ug ang iyang amahan migula ug mialam-alam kaniya. Apan siya mitubag sa iyang amahan, ‘Tan-awa, sulod niining daghang katuigan nag-alagad ako kanimo ug wala gayod ako mosupak sa imong sugo, apan wala ako nimo hatagi bisan na lang ug nating kanding aron makahimo ako sa pagsadya uban sa akong mga higala. Apan sa pag-abot niining imong anak nga milamoy sa imong katigayonan kauban sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog, giihaw nimo alang kaniya ang nating baka nga gipatambok!’ Ang amahan mitubag kaniya, ‘Anak ko, kanunay ikaw nga uban kanako, ug ang tanang butang nga akoa, imo. Angay gayod ang pagsadya ug paglipay kay kining imong igsoon namatay apan karon nabuhi pag-usab. Siya nawala apan karon nakit-an.’ ” Si Jesus miingon usab sa iyang mga tinun-an, “Dihay usa ka tawong dato nga may piniyalan, ug may mga sumbong nga gidala ngadto kaniya nga ang iyang katigayonan giusik-usikan sa iyang piniyalan. Ug kini iyang gipatawag ug giingnan, ‘Unsa ba kining akong nadungog mahitungod kanimo? Hatagi ako ug husay sa imong pagkapiniyalan kay dili ka na mahimong piniyalan.’ Ug ang piniyalan miingon sa iyang kaugalingon, ‘Unsa may akong buhaton, kay gikuhaan na man ako sa akong agalon sa katungdanan sa pagkapiniyalan? Wala akoy igong kusog aron sa pagbugwal, ug maulaw ako sa pagpakilimos. Ah, nahibalo na ako unsay akong buhaton aron dawaton ako sa mga tawo diha sa ilang mga balay kon papahawaon na ako gikan sa akong pagkapiniyalan.’ Unya, sa iyang pagpatawag ug tagsatagsa sa mga nakautang sa iyang agalon, miingon siya sa nauna, ‘Pila bay imong utang sa akong agalon?’ Kini mitubag, ‘Usa ka gatos ka banga nga lana sa olibo.’ Ug ang piniyalan miingon kaniya, ‘Ania, dawata ang imong bali, lingkod dayon ug isulat ang 50 ka banga.’ Unya miingon siya sa lain, ‘Ug ikaw, pila bay imong utang?’ Kini mitubag, ‘Usa ka gatos ka bakid nga trigo.’ Ug ang piniyalan miingon kaniya, ‘Ania, dawata ang imong bali, ug isulat ang 80.’ Ug ang agalon midayeg sa iyang limbongan nga piniyalan tungod sa kaabtik sa iyang pagpanglantaw niini, kay ang mga tawo niining kalibotana labaw ka igmat nga magpahigayon uban sa ilang isigkaingon kay sa mga anak sa kahayag. Ug sultihan ko usab kamo, pagpakighigala kamo alang sa inyong kaugalingon pinaagi sa dili matarong nga bahandi aron nga inigkahurot na niini kamo ilang dawaton ngadto sa walay kataposang mga puluy-anan. “Siya nga kasaligan sa diyotay kaayong butang kasaligan usab sa daghan, ug siya nga limbongan sa diyotay kaayong butang limbongan usab sa daghan. Kon kamo dili kasaligan sa dili matarong nga bahandi, kinsa may mosalig kaninyo sa tinuod nga bahandi? Ug kon kamo dili kasaligan sa butang nga iya sa laing tawo, kinsa may mohatag kaninyo sa butang nga inyong kaugalingon? Walay sulugoon nga makahimo pag-alagad ug duha ka agalon kay mahitabo man nga dumtan niya ang usa ug higugmaon ang ikaduha o labanan niya ang usa ug tamayon ang ikaduha. Dili kamo makaalagad sa Dios ug sa mga bahandi.” Ug ang mga Pariseo nga mga mahigugmaon sa salapi, nakadungog niining tanan ug sila mibugalbugal kaniya. Apan si Jesus miingon kanila, “Kamo mao ang mga nagpakamatarong sa inyong kaugalingon sa atubangan sa mga tawo, apan ang Dios nahibalo sa inyong mga kasingkasing kay ang gipakahalangdon sa mga tawo dulumtanan man sa atubangan sa Dios. “Ang Balaod ug ang mga Propeta hangtod lamang kang Juan, ug sukad niadtong panahona giwali ang Maayong Balita mahitungod sa gingharian sa Dios, ug ang tanang tawo nakigbisog sa pagsulod niini. Apan sayon pa sa langit ug sa yuta nga mahanaw kay sa usa ka tulbok sa Balaod nga mawala. “Ang matag usa nga mobulag sa iyang asawa ug mangasawa ug lain, nakapanapaw, ug ang mangasawa sa babayeng gibulagan sa bana, nakapanapaw. “Dihay usa ka tawong dato nga nagbisti ug mahalong panapton nga tapol ug pino nga lino ug nagkaon sa makabuhong nga pagkaon matag adlaw. Sa gawas sa iyang pultahan gibutang ang usa ka tawong kabos nga ginganlan ug Lazaro, nga nalukop sa kabahong. Ug gipangandoy ni Lazaro nga makakaon unta siya sa mga mumho nga nangatagak gikan sa lamisa sa tawong dato, ug nanuol pa gayod kaniya ang mga iro ug ilang gitilapan ang iyang mga kabahong. Unya ang tawong kabos namatay ug gidala sa mga anghel ngadto sa sabakan ni Abraham. Unya ang tawong dato namatay usab ug gilubong. Ug didto sa Hades, sa nag-antos siya sa mga kasakit, giyahat niya ang iyang mga mata ug iyang nakita si Abraham didto sa layo ug si Lazaro diha sa iyang kiliran. Siya mituaw nga nag-ingon, ‘Amahan kong Abraham, kaluy-i intawon ako, ug sugoa si Lazaro sa pagtuslob sa tumoy sa iyang tudlo diha sa tubig aron ipabugnaw sa akong dila kay ania ako sa kasakit niining nagdilaab nga kalayo.’ Apan si Abraham mitubag kaniya, ‘Anak, hinumdomi nga sa buhi pa ikaw nakadawat ka sa mga maayo nimong butang ug si Lazaro usab nakadawat sa dili maayong mga butang, apan siya gilipay karon diri, samtang ikaw anaa diha sa kasakit. Ug gawas pa niining tanan, taliwala kanamo ug kaninyo adunay usa ka dakong bung-aw aron nga sila nga buot molabang gikan diri nganha kaninyo dili makahimo ug nga walay si bisan kinsa nga makalabang gikan diha ngari kanamo.’ Ug ang dato miingon, ‘Kon mao kana, mohangyo ako kanimo, amahan, nga imo siyang paadtoon sa balay sa akong amahan, kay aduna akoy lima ka igsoong lalaki, aron iyang pasidan-an sila, basin unya ug mahianhi sila niining dapita sa kasakit.’ Apan si Abraham mitubag kaniya, ‘Atua na kanila si Moises ug ang mga propeta; papamatia sila kanila.’ Ug siya miingon, ‘Dili, amahan kong Abraham, apan kon adunay moadto kanila nga gikan sa mga nangamatay, maghinulsol gayod sila.’ Si Abraham mitubag kaniya, ‘Kon sila dili man mamati kang Moises ug sa mga propeta, dili usab sila mamati bisan kon may mabanhaw pa gikan sa mga patay.’ ” Ug si Jesus miingon sa iyang mga tinun-an, “Dili gayod mahitabo nga dili moabot ang mga pagpanintal sa pagpakasala, apan alaot ang tawo nga pinaagi kaniya moabot kini! Maayo pa alang kaniya nga higtan siya ug galingan nga bato diha sa iyang liog ug itambog ngadto sa dagat, kay sa makaangin siya sa usa niining mga gagmay sa pagpakasala. Pagbantay kamo sa inyong kaugalingon. Kon ang imong igsoon makasala, badlonga siya, ug kon siya maghinulsol, pasayloa siya. Ug kon sa usa ka adlaw makasala siya sa makapito batok kanimo, ug sa makapito moduol siya kanimo ug moingon, ‘Nagbasol ako,’ kinahanglang pasayloon nimo siya.” Unya ang mga apostoles miingon sa Ginoo, “Dugangi ang among pagtuo!” Ang Ginoo miingon, “Kon kamo adunay pagtuo nga sama sa liso sa mustasa, makaingon kamo niining kahoy nga sikomoro, ‘Maibot ug matanom ka sa lawod,’ ug kini motuman kaninyo. “Kinsa ba kaninyo, nga may sulugoon nga nagdaro o nagbantay sa mga karnero, nga moingon kaniya sa pag-abot niya gikan sa uma, ‘Ngari dayon ug lingkod sa kan-anan’? Dili ba ingnon man hinuon siya, ‘Andama ang akong panihapon ug andama usab ang imong kaugalingon ug silbihi ako hangtod nga makakaon ug makainom ako, ug human niini makakaon ug makainom ka na’? Magpasalamat ba siya sa iyang sulugoon tungod kay kini mituman sa iyang sugo? Mao usab kamo, sa dihang mabuhat ninyo ang tanang gisugo kaninyo, ingna ninyo, ‘Kami mga sulugoon nga walay pulos kay igo man lamang kami nga nagtuman sa tanan nga gisugo kanamo.’ ” Sa iyang paglakaw padulong sa Jerusalem, siya misubay sa utlanan sa Samaria ug sa Galilea. Ug sa pagsulod niya sa usa ka balangay, siya gisugat sa napulo ka tawong sanlahon nga nagtindog sa layo, ug misinggit nga nag-ingon, “Jesus, Agalon, kaluy-i intawon kami.” Ug sa iyang pagkakita kanila, siya miingon kanila, “Lakaw ug ipakita ang inyong kaugalingon ngadto sa mga pari.” Ug samtang nanglakaw sila, nangaayo sila. Unya usa kanila, sa iyang pagkakita nga siya maayo na, mibalik ug sa kusog nga tingog nagdayeg sa Dios. Ug siya mihapa sa tiilan ni Jesus ug nagpasalamat kaniya. Ug kadto siya usa ka Samarianhon. Si Jesus miingon, “Dili ba napulo man ang nangaayo? Hain man diay ang siyam? Wala ba kanilay mibalik ug nagdayeg sa Dios gawas niining langyaw?” Ug si Jesus miingon kaniya, “Tindog ug lakaw, ang imong pagsalig nakapaayo kanimo.” Sa gipangutana siya sa mga Pariseo kon kanus-a moabot ang gingharian sa Dios, siya mitubag ug miingon kanila, “Ang gingharian sa Dios dili moabot nga inubanan sa mga ilhanan nga makita. Ug dili usab sila moingon, ‘Ania ra!’ o ‘Atua ra!’ Kay tan-awa, ang gingharian sa Dios anaa sa taliwala ninyo.” Siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Ang mga adlaw moabot nga kamo mangandoy sa pagtan-aw sa usa sa mga adlaw sa Anak sa Tawo, apan dili kamo makakita niini. Ug sila moingon unya kaninyo, ‘Atua ra!’ o ‘Ania ra!’ Ayaw kamo pag-adto ug ayaw kamo pagsunod kanila. Kay ingon nga ang kilat mokilab ug mohayag sa langit gikan sa usa ka bahin ngadto sa pikas, mao usab unya ang Anak sa Tawo sa iyang adlaw. Apan kinahanglan una nga siya mag-antos sa daghang mga butang ug isalikway niining kaliwatana. Ingon sa nahitabo kaniadto sa mga adlaw ni Noe, mao usab unya sa mga adlaw sa Anak sa Tawo. Sila nangaon, nanginom, nangasawa ug namana hangtod sa adlaw sa pagsulod ni Noe sa arka, ug ang lunop miabot ug gilaglag silang tanan. Ingon usab sa nahitabo kaniadto sa mga adlaw ni Lot, sila nangaon, nanginom, namalit, namaligya, nananom, nagtukod ug mga balay, apan sa adlaw sa pagpahawa ni Lot sa Sodoma, gikan sa langit nag-ulan ug kalayo ug asupri ug gilaglag silang tanan. Mao usab unya sa adlaw nga ipadayag na ang Anak sa Tawo. Niadtong adlawa, siya nga atua sa atop ug ang iyang mga butang anaa sa sulod sa balay, ayaw pakanaoga aron sa pagkuha pa niini, ug mao man usab siya nga atua sa uma, ayaw na pabalika. Hinumdomi ninyo ang asawa ni Lot. Si bisan kinsa nga nagtinguha sa pagluwas sa iyang kinabuhi, mawad-an hinuon siya niini, apan si bisan kinsa nga mawad-an sa iyang kinabuhi, magpatunhay hinuon niini. Sultihan ko kamo, nga niana unyang gabhiona adunay duha ka tawo sa usa ka higdaanan, ang usa kuhaon ug ang usa mahibilin. Duha ka babaye maggaling, ang usa kuhaon ug ang usa mahibilin.” Ug sila miingon kaniya, “Asa man, Ginoo?” Siya mitubag kanila, “Diin gani ang patay, atua usab didto magtapok ang mga agila.” Unya gisuginlan sila ni Jesus ug usa ka sambingay aron pagpaila nga kinahanglang mag-ampo sila kanunay ug dili maluya. Siya miingon kanila, “Sa usa ka lungsod dihay usa ka maghuhukom nga walay kahadlok sa Dios ug walay pagtahod sa tawo. Ug sa maong lungsod dihay usa ka biyuda nga nagbalikbalik sa pag-adto kaniya ug nag-ingon, ‘Hatagi ako ug hustisya batok sa akong kaaway.’ Wala una niya kini panumbalinga, apan sa kataposan miingon siya sa iyang kaugalingon, ‘Bisan ug wala ako mahadlok sa Dios ug wala magtahod sa tawo, apan kay nagsamok man kanako kining biyuda, ihatag nako kaniya ang hustisya, basin unya hinuon ug maugtas ako sa kanunay niyang pagbalikbalik.’ ” Ug ang Ginoo miingon, “Pamatia ninyo unsay giingon sa dili matarong nga maghuhukom. Ug dili ba hatagan sa Dios ug hustisya ang iyang mga pinili nga nagpakitabang kaniya sa adlaw ug gabii? Maglangaylangay ba siya pagtabang kanila? Sultihan ko kamo, nga sa madali iyang hatagan sila ug hustisya. Apan sa pag-abot sa Anak sa Tawo, makakita ba kaha siya ug pagtuo dinhi sa kalibotan?” Ug iya usab nga gisugilon kining usa ka sambingay ngadto sa uban nga nagsalig sa ilang kaugalingon nga sila mga matarong ug nagtamay sa uban: “Dihay duha ka tawo nga mitungas ngadto sa Templo aron sa pag-ampo, ang usa Pariseo ug ang usa tigpaningil ug buhis. Ang Pariseo nagbarog ug nag-ampo diha sa iyang kaugalingon, ‘O Dios, nagpasalamat ako kanimo nga dili ako sama sa ubang mga tawo nga tikasan, daotan, mananapaw ug dili usab sama niining tigpaningil ug buhis. Nagpuasa ako makaduha sa usa ka semana, ug naghatag ako sa ikapulo sa tanan nakong kinitaan.’ Apan ang tigpaningil ug buhis nga nagtindog sa layo, wala gani motan-aw ngadto sa langit, apan nagpukpok sa iyang dughan nga nag-ingon, ‘O Dios, kaluy-i ako nga makasasala!’ Sultihan ko kamo, kining tawhana mipauli sa iyang balay nga maoy gimatarong kay sa usa, kay ang matag usa nga magpataas sa iyang kaugalingon ipaubos, apan ang magpaubos sa iyang kaugalingon, ipataas.” Ug gidala usab nila ang ilang mga gagmayng bata ngadto kaniya aron unta panalanginan sila niya, ug sa pagkakita niini sa mga tinun-an, ilang gibadlong sila. Apan gitawag sila ni Jesus ngadto kaniya nga nag-ingon, “Paduola kanako ang mga bata ug ayaw ninyo sila pugngi, kay ang gingharian sa Dios ila sa mga sama kanila. Sa pagkatinuod, moingon ako kaninyo, si bisan kinsa nga dili modawat sa gingharian sa Dios sama sa gamayng bata, dili makasulod niini.” Ug ang usa ka pangulo nangutana kaniya, “Maayong Magtutudlo, unsa may akong buhaton aron makapanunod ako sa kinabuhing dayon?” Si Jesus mitubag kaniya, “Nganong gitawag man nimo ako nga maayo? Walay bisan usa nga maayo gawas sa Dios lamang. Ikaw nahibalo sa mga sugo: ‘Ayaw panapaw, Ayaw pagpatay, Ayaw pangawat, Ayaw pagsaksi ug bakak, Tahora ang imong amahan ug inahan.’ ” Ug siya miingon, “Kanang tanan akong gituman sukad pa sa akong pagkabatan-on.” Sa pagkadungog ni Jesus niini, siya miingon kaniya, “Usa pa ka butang ang imong kulang. Ibaligya ang tanan nimong katigayonan ug ihatag sa mga kabos, ug makaangkon ikaw ug bahandi didto sa langit, ug unya anhi ug sunod kanako.” Apan sa iyang pagkadungog niini, nasubo siya pag-ayo kay siya adunahan man kaayo. Sa nakita ni Jesus nga ang tawo nasubo, siya miingon, “Pagkalisod gayod sa mga adunahan sa pagsulod sa gingharian sa Dios! Kay sayon pa sa kamilyo ang paglusot sa mata sa dagom kay sa usa ka adunahan sa pagsulod sa gingharian sa Dios.” Ug sila nga nakadungog niini nangutana, “Kinsa man diay ang maluwas?” Apan siya mitubag, “Ang dili mahimo sa tawo, mahimo sa Dios.” Ug si Pedro miingon, “Tan-awa, among gibiyaan ang among mga panimalay ug misunod kami kanimo.” Si Jesus miingon kanila, “Sa pagkatinuod, ako moingon kaninyo, nga walay tawo nga mibiya ug puluy-anan o asawa o mga igsoon o mga ginikanan o mga anak, tungod sa gingharian sa Dios, nga dili makadawat sa labaw pa gayod kaayo niining panahona, ug unya sa kapanahonan nga umaabot, sa kinabuhing dayon.” Ug gipakuyog ni Jesus kaniya ang napulo ug duha ug giingnan niya sila, “Tan-awa, nagpadulong kita sa Jerusalem ug matuman na ang tanang butang nga gisulat sa mga propeta mahitungod sa Anak sa Tawo. Kay siya itugyan ngadto sa mga Gentil ug bugalbugalan ug pakaulawan ug lud-an. Latoson nila siya ug patyon, apan sa ikatulong adlaw siya mabanhaw.” Apan wala silay nasabtan niining mga butanga, kining sultiha natago gikan kanila ug wala nila masabti ang iyang buot ipasabot. Sa dihang nagkaduol siya sa Jerico, diha sa daplin sa dalan naglingkod ang usa ka buta nga nagpakilimos. Ug sa nadungog niya ang pagpangagi sa panon sa katawhan, nangutana siya kon unsay gipasabot niini. Unya gisuginlan nila siya, “Si Jesus nga Nazaretnon ania miagi.” Ug siya misinggit, “Jesus, Anak ni David, kaluy-i intawon ako!” Unya gibadlong siya sa mga nag-una ug giingnan siya nga maghilom apan misamot pa hinuon siya sa pagsinggit nga nag-ingon, “Anak ni David, kaluy-i intawon ako!” Ug si Jesus mihunong ug nagsugo nga dad-on ang buta ngadto kaniya, ug sa dihang duol na siya, si Jesus nangutana kaniya, “Unsa may buot nimong buhaton nako alang kanimo?” Siya mitubag, “Ginoo, buot unta ako nga makakita pag-usab.” Si Jesus miingon kaniya, “Makakita ka na, ang imong pagsalig nakapaayo kanimo.” Dihadiha nakakita siya, ug misunod kang Jesus nga nagdayeg sa Dios. Ug ang tanang tawo, sa ilang pagkakita niini, nagdayeg sa Dios. Unya si Jesus misulod sa Jerico ug miagi niini. Ug didtoy usa ka tawo nga ginganlan ug Zaqueo. Siya pangulo sa mga tigpaningil ug buhis, ug adunahan siya. Siya naninguha sa pagtan-aw kon kinsa si Jesus, apan wala siya makahimo tungod sa panon sa katawhan, kay siya mubo man. Busa midagan siya sa unahan ug misaka sa usa ka kahoyng sikomoro aron sa pagtan-aw kaniya, kay siya moagi man niadtong dalana. Ug sa pag-abot ni Jesus niadtong dapita, mihangad siya ug miingon kaniya, “Zaqueo, pagdali ug kanaog, kay kinahanglan adto ako moabot sa imong balay karong adlawa.” Busa midali siya pagkanaog, ug midawat kang Jesus nga malipayon. Ug ang tanan nga nakakita niini nagbagulbol nga nag-ingon, “Misulod siya ingon nga dinapit sa balay sa usa ka tawong makasasala.” Ug si Zaqueo mitindog ug miingon sa Ginoo, “Tan-awa, Ginoo, ang katunga sa akong katigayonan ihatag nako sa mga kabos, ug kon aduna man kanilay akong gilimbongan ug bisan unsa, ulian nako siya sa upat ka pilo.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Karong adlawa ang kaluwasan miabot niining balaya kay siya usab anak man ni Abraham. Kay ang Anak sa Tawo mianhi sa pagpangita ug pagluwas sa nawala.” Ug sa ilang pagkadungog niining mga butanga, si Jesus mipadayon pagsugilon ug usa ka sambingay, tungod kay siya duol na man sa Jerusalem, ug tungod kay ila mang gituohan nga ang gingharian sa Dios mopakita dihadiha. Busa miingon siya, “Usa ka tawong dungganan milakaw ngadto sa layong dapit aron pagdawat alang sa iyang kaugalingon ug usa ka gingharian, ug unya mobalik siya. Ug iyang gipatawag ang napulo sa iyang mga sulugoon, ug gihatagan niya sila ug napulo ka salapi nga plata ug giingnan sila, ‘Ipatigayon ninyo kini hangtod sa akong pagpauli.’ Apan ang iyang mga katagilungsod nagdumot kaniya, ug siya ilang gipasundan ug mga tawo aron sa pag-ingon, ‘Dili kami buot nga maoy maghari kanamo kining tawhana.’ Ug nahitabo nga sa pagpauli niya, human madawat ang gingharian, iyang gipasugoan ang maong mga sulugoon nga iyang gihatagan sa salapi sa pag-adto kaniya, aron iyang mahibaloan kon pilay ilang nakita sa pagpatigayon. Ug ang una miduol sa iyang atubangan nga nag-ingon, ‘Ginoo, ang imong usa ka salapi nga plata nadugangan ug napulo ka salapi nga plata.’ Ug siya miingon kaniya, ‘Maayo, buotan nga sulugoon! Tungod kay kasaligan ikaw sa diyotay kaayo, ihatag nako kanimo ang katungod sa pagdumala sa napulo ka siyudad.’ Ug ang ikaduha miduol nga nag-ingon, ‘Ginoo, ang imong usa ka mina nadugangan ug lima ka mina.’ Ug siya miingon kaniya, ‘Ug ikaw usab magdumala sa lima ka siyudad.’ Unya miduol ang usa nga nag-ingon, ‘Ginoo, ania ang imong mina, ako kining gitagoan ug giputos ug panyo kay nahadlok ako kanimo, tungod kay ikaw higpit nga pagkatawo. Ikaw nagkuha sa dili nimo binutang ug nag-ani sa dili nimo pinugas.’ Ug siya miingon kaniya, ‘Daotan nga sulugoon, pinaagi sa kaugalingon nimong sulti hukman ko ikaw! Nahibalo ka man diay unta nga ako higpit nga pagkatawo nga nagkuha sa dili nako binutang ug nag-ani sa dili nako pinugas, nganong wala man nimo idiposito ang akong salapi sa bangko, aron nga sa akong pag-uli makuha unta nako kini nga may tubo? Ug siya miingon kanila nga nagtindog sa duol, “Kuhaa kaniya ang usa ka mina, ug ihatag kana kaniya nga may napulo ka mina!’ Ug sila miingon kaniya, ‘Ginoo, siya aduna nay napulo ka mina.’ ‘Sultihan ko kamo, siya nga adunay iya hatagan ug labaw pa, apan siya nga walay iya, kuhaan sa bisan unsa nga anaa kaniya. Ug mahitungod niining akong mga kaaway nga dili buot nga ako ang maghari kanila, dad-a sila dinhi ug patya sila sa akong atubangan.’ ” Ug sa nakasulti na siya niini, siya mipadayon paglakaw nga nag-una sa pagtungas padulong sa Jerusalem. Sa nagkaduol na siya sa Betfage ug sa Betania, sa bungtod nga ginganlan ug Olibo, nagsugo siya ug duha sa iyang mga tinun-an nga iyang giingnan, “Adto kamo nianang balangay sa atbang diin, inigsulod ninyo inyong makita ang usa ka nating asno nga gihigot, nga wala pa gayod masakyi ug tawo. Hubari ninyo kini ug dad-a dinhi. Kon adunay mangutana kaninyo, ‘Nganong gihubaran ninyo kana?’ isulti ninyo kini, ‘Gikinahanglan kini sa Ginoo.’ ” Ug miadto ang iyang mga gisugo ug ilang nakita kini sumala sa iyang giingon kanila. Samtang gihubaran nila ang nating asno, ang mga tag-iya niini miingon kanila, “Nganong inyo mang gihubaran ang nati?” Sila mitubag, “Gikinahanglan kini sa Ginoo.” Ug ilang gidala kini ngadto kang Jesus, ug sa nahapinan na nila kini sa ilang mga bisti, si Jesus ilang gipasakay niini. Ug sa nagsakay na siya niini, ilang gibukhad ang ilang mga bisti diha sa dalan. Sa nagkaduol na siya diha sa lugsonganan sa Bungtod sa mga Olibo, ang tibuok pundok sa mga tinun-an misugod sa paglipay sa pagdayeg sa Dios uban sa kusog nga tingog tungod sa tanang gamhanang buhat nga nakita nila. Sila nag-ingon, “Dalaygon ang Hari nga mianhi sa ngalan sa Ginoo! Kalinaw sa langit ug himaya sa kahitas-an!” Ug ang ubang mga Pariseo diha sa panon miingon kaniya, “Magtutudlo, badlonga ang imong mga tinun-an.” Siya mitubag, “Sultihan ko kamo, kon maghilom kini sila, ang mga bato maoy mosinggit.” Ug sa nagkaduol na siya ug sa pagkakita niya sa siyudad, siya mihilak tungod niini ug miingon, “Kon niining adlawa nahibalo pa lamang unta ikaw sa mga butang nga maghimo sa kalinaw! Apan karon natago kini gikan sa imong mga mata. Kay moabot kanimo ang mga adlaw nga ang imong mga kaaway magkoral libot kanimo, ug libotan ka ug piiton sa tanang dapit ug ipusdak sa yuta, ikaw ug ang imong mga kabataan sa sulod nimo, ug dili nila ikaw bilinan ug usa ka bato nga magpatong sa laing bato, kay ikaw wala man makahibalo sa panahon sa pagduaw sa Dios kanimo.” Ug siya misulod sa Templo ug misugod sa pag-abog sa mga namaligya, ug miingon kanila, “Kini nasulat, ‘Ang akong balay tawgon nga balay ampoanan, apan kini gihimo ninyong tagoanan sa mga tulisan.” Ug siya nagtudlo matag adlaw sulod sa Templo, ug ang mga pangulong pari ug mga eskriba ug ang kadagkoan sa mga katawhan naninguha sa pagpatay kaniya, apan wala silay nakita nga mahimo nila, kay ang tanang mga tawo nagpadayon man sa pagpamati sa iyang mga pulong. Usa niana ka adlaw, samtang si Jesus nagtudlo sa mga tawo sulod sa Templo ug nagwali sa Maayong Balita, ang mga pangulong pari ug mga eskriba kauban sa mga pangulo sa katawhan miduol ug miingon kaniya, “Tug-ani kami, pinaagi sa unsang kagahom nga gibuhat nimo kining mga butanga o kinsa ang naghatag kanimo niining maong kagahom.” Siya mitubag kanila, “Mangutana usab ako kaninyo, Tug-ani ako, ang bautismo ni Juan, gikan ba sa langit o gikan sa mga tawo?” Ug ilang gilantugian kini diha sa ilang kaugalingon nga nag-ingon, “Kon moingon kita, ‘Gikan sa langit,’ siya moingon kanato, ‘Nganong wala man lagi kamo motuo kaniya?’ Apan kon moingon kita, ‘Gikan sa mga tawo,’ batoon kita sa tanang mga tawo, kay nagtuo man sila nga si Juan propeta.” Ug sila mitubag nga wala sila mahibalo kon diin kadto gikan. Ug si Jesus miingon kanila, “Dili ko usab kamo tug-anan kon pinaagi sa unsang kagahom nga akong gibuhat kining mga butanga.” Unya misugod siya sa pagsugilon sa mga tawo niining sambingay: “Dihay usa ka tawo nga nagtanom ug parasan, ug kini iyang gipasaopan sa mga tawo, ug unya milakaw siya ngadto sa laing dapit sulod sa dugayng panahon. Sa pag-abot na sa panahon sa tingpupo, iyang gipaadto ang usa ka sulugoon ngadto sa mga saop aron ihatag nila kaniya ang bahin sa mga bunga sa parasan, apan gibunalan siya sa mga saop ug ilang gipapauli nga walay dala. Unya iyang gipaadto ang lain na usab nga ulipon, apan kini siya usab ilang gibunalan ug gipakaulawan, ug ilang gipapauli nga walay dala. Ug iya pang gipaadto ang ikatulo, apan kini siya ilang gisamaran ug gilabay ngadto sa gawas. Unya ang tag-iya sa parasan miingon, ‘Unsa may akong buhaton? Ah, paadtoon nako ang akong pinanggang anak, tingali ug tahoron nila siya.’ Apan sa pagkakita sa mga saop kaniya, sila miingon ngadto sa usa ug usa, ‘Kini mao ang manununod, patyon nato siya aron maato na ang kabilin. Ug ilang gilabay siya ngadto sa gawas sa parasan ug gipatay. Busa unsa may buhaton sa tag-iya sa parasan kanila? Iyang adtoon ug patyon ang maong mga saop, ug ang parasan iyang ihatag ngadto sa uban.” Sa pagkadungog nila niini, sila miingon, “Dili unta kana mahitabo!” Apan mitutok siya kanila ug miingon, “Unsa man diay kining nasulat: ‘Ang maong bato nga gisalikway sa mga magtutukod nahimong ulohang patukoranan.’ Ang tanan nga mahulog sa ibabaw niining batoha mabungkag, apan si bisan kinsa nga mapusdakan niini, mapulpog siya.” Unya ang mga eskriba ug mga pangulong pari misulay sa pagdakop kang Jesus niadto gayong tungora, kay nakasabot man sila nga iyang gisugilon ang maong sambingay batok kanila, apan nahadlok sila sa mga tawo. Ug ilang gibantayan siya, ug gipaadtoan nila ug mga tigpaniid nga nagpakaaron-ingnon nga matarong aron ilang mabitik siya pinaagi sa iyang isulti, aron ilang itugyan siya ngadto sa kagamhanan ug sa pagbuot sa gobernador. Gipangutana nila siya, “Magtutudlo, kami nahibalo nga ikaw nagsulti ug nagtudlo sa husto, ug walay pinalabi, apan sa pagkatinuod nagtudlo sa dalan sa Dios sumala sa kamatuoran. Uyon ba sa balaod alang kanamo ang pagbayad ug buhis kang Cesar, o dili ba?” Apan siya nakasabot sa ilang bitik ug miingon kanila, “Pakitai ako ug denario. Kang kinsa man kining dagway ug unsa man ang nasulat niini?” Sila mitubag, “Kang Cesar.” Siya miingon kanila, “Busa ihatag ninyo kang Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar, ug sa Dios ang mga butang nga iya sa Dios.” Ug sa atubangan sa katawhan wala sila makahimo sa pagbitik kaniya pinaagi sa iyang gisulti ug sa ilang kahibulong sa iyang tubag, sila mihilom. Unya dihay nangadto kaniya nga mga Saduceo, mga tawo nga nag-ingon nga walay pagkabanhaw. Ug gipangutana siya nila nga nag-ingon, “Magtutudlo, si Moises nagsulat alang kanato nga kon ang igsoong lalaki sa usa ka tawo mamatay nga adunay asawa apan walay anak, ang maong tawo kinahanglang mangasawa sa biyuda ug maghatag ug liwat alang sa iyang igsoon. Karon dihay pito ka managsoon nga lalaki. Ang kamagulangan nangasawa ug unya namatay nga walay anak, ug ang ikaduha, ug unya ang ikatulo nangasawa kaniya, ug sa samang paagi silang pito nangamatay nga wala magbilin ug mga anak. Unya ang babaye usab namatay. Busa, sa adlaw sa pagkabanhaw, kang kinsa mang asawa ang babaye? Kay silang pito nakaasawa man kaniya.” Ug si Jesus miingon kanila, “Ang mga tawo niining panahona karon nangasawa ug namana. Apan ang giisip nga mga angayang makaabot niadtong panahona ug sa pagkabanhaw gikan sa mga patay, sila dili na mangasawa o mamana. Sila dili na mamatay tungod kay mahisama na man sila sa mga anghel, ug mga anak sila sa Dios, ingon nga mga anak sa pagkabanhaw. Apan banhawon ang mga nangamatay, bisan gani si Moises nagpadayag niini diha sa bahin mahitungod sa sampinit diin iyang gitawag ang Ginoo nga mao ang Dios ni Abraham ug ang Dios ni Isaac ug ang Dios ni Jacob. Siya dili Dios sa mga patay kondili sa mga buhi kay ang tanang tawo magkinabuhi alang kaniya.” Ug ang ubang mga eskriba mitubag, “Magtutudlo, maayo gayod nimo nga pagkasulti.” Ug wala na sila mosulay sa pagpangutana kaniya. Apan siya miingon kanila, “Unsaon ba nila sa pag-ingon nga ang Cristo anak ni David? Kay si David gayod nagsulti diha sa basahon sa mga Salmo, nga nag-ingon, ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lingkod sa akong tuo, hangtod nga ang imong mga kaaway himoon nako nga tumbanan sa imong mga tiil.’ Bisan si David nagtawag kaniya nga Ginoo busa unsaon man niya pagkahimong anak ni David?” Ug diha sa pagpamati sa tanang tawo, siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Pagbantay kamo sa mga eskriba nga gustong maglakawlakaw nga magsul-ob ug tag-as nga mga bisti ug mahigugma sa mga pagyukbo kanila diha sa mga merkado, ug sa mga labing maayong lingkoranan sulod sa mga sinagoga ug sa mga pinasidunggang lingkoranan diha sa mga kombira. Sila naglamoy sa mga balay sa mga biyuda, ug aron gayod ingnon, naghimo sila ug tag-as nga mga pag-ampo. Madawat ra unya nila ang labaw pa ka bug-at nga hukom.” Si Jesus mitan-aw ug iyang nakita ang mga adunahan nga nanghulog sa ilang mga halad ngadto sa sudlanan sa salapi. Ug iyang nakita ang usa ka kabos nga biyuda nga mihulog ug duha ka sinsilyo. Ug siya miingon, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga kining kabos nga biyuda naghulog ug labaw pa kay kanilang tanan, kay silang tanan nanghulog gikan sa ilang naghingapin nga kaadunahan apan kini siya, gikan sa iyang kalisod mihatag sa tanan nga iyang panginabuhian.” Ug samtang naghisgot ang uban mahitungod sa templo, kon giunsa kini pagdayandayan ug maanindot nga mga bato ug sa mga halad, siya miingon, “Mahitungod niining mga butanga nga inyong nakita, moabot ang mga adlaw nga dinhi wala na unyay mahibiling usa ka bato nga gipatong sa laing bato nga dili tumpagon.” Ug sila nangutana kaniya, “Magtutudlo, kanus-a man kini mahitabo, ug unsa man ang ilhanan nga kini mahitabo na?” Ug siya mitubag, “Pagbantay kamo nga dili kamo masaag kay daghan unya ang motungha dinala ang akong ngalan nga moingon, ‘Ako mao!’ ug ‘Ang panahon nagkaduol na!’ Ayaw kamo pagsunod kanila. Ug sa dihang makadungog kamo ug mga gubat ug mga kagubot, ayaw kamo kahadlok kay kinahanglang mahitabo una kini, apan ang kataposan dili pa moabot dayon.” Unya miingon siya kanila, “Maggubat ang nasod batok sa nasod, ug ang gingharian batok sa gingharian. Mahitabo ang kusog nga mga linog, ug sa nagkalainlaing mga dapit adunay mga gutom ug mga kamatay, ug unya may mga makalilisang nga butang ug dagkong mga ilhanan gikan sa langit. Apan sa dili pa mahitabo kining tanan, ila kamong dakpon ug lutoson, itugyan kamo ngadto sa mga sinagoga ug sa mga bilanggoan, ug kamo dad-on ngadto sa atubangan sa mga hari ug sa mga gobernador tungod sa akong ngalan. Kini mao unyay panahon alang kaninyo sa pagpamatuod. Busa ibutang sa inyong mga kasingkasing nga dili kamo maghunahunang daan kon unsay inyong ipanubag, kay ako maghatag ra unya kaninyo ug baba ug kaalam nga walay kaaway ninyo nga makasukol o makasupak. Itugyan kamo bisan gani sa inyong mga ginikanan ug mga igsoon, ug mga kaparyentihan ug mga kahigalaan, ug ang uban kaninyo ilang patyon. Ug kamo dumtan sa tanang tawo tungod sa akong ngalan, apan walay bisan usa ka buhok sa inyong ulo nga mawala. Pinaagi sa inyong pagkamalahutayon, maangkon ninyo ang inyong mga kinabuhi. “Apan sa diha nga makita ninyo ang Jerusalem nga libotan sa mga kasundalohan, hibaloi nga ang iyang pagkapukan nagkaduol na. Unya sila nga anaa sa Judea, paadtoa ninyo sa kabukiran, ug sila nga anaa sa sulod sa siyudad, papahawaa sila, ug sila nga atua sa gawas sa siyudad, ayaw na pasudla. Kay kini mao ang mga adlaw sa panimalos aron matuman ang tanang nasulat. Pagkamakaluluoy gayod sa mga mabdos ug sa mga may masuso niadtong mga adlawa! Kay ang dakong kagul-anan moabot sa ibabaw sa yuta ug ang kapungot batok niining katawhan. Sila mangamatay sa sulab sa espada ug bihagon sila ngadto sa tanang kanasoran, ug ang Jerusalem tamakan sa mga Gentil hangtod matuman na ang mga panahon sa mga Gentil. “Ug aduna unyay mga ilhanan diha sa adlaw ug sa bulan ug sa kabituonan, ug diha sa yuta adunay kagul-anan ang kanasoran, maglibog tungod sa dinahunog sa dagat ug sa mga balod. Ang mga tawo panguyapan sa kahadlok ug sa pagpaabot sa mahitabo sa kalibotan, kay mauyog man unya ang mga gahom sa kalangitan. Ug unya ilang makita ang Anak sa Tawo nga moabot diha sa panganod uban sa gahom ug dakong himaya. Sa dihang magsugod na pagkahitabo kining mga butanga, tan-aw kamo sa itaas ug ihangad ninyo ang inyong mga ulo, kay ang inyong kaluwasan nagkaduol na.” Ug siya misugilon kanila ug usa ka sambingay: “Tan-awa ninyo ang kahoyng igera, ug ang tanang mga kahoy. Sa dihang mosalingsing na kini, inyong makita ug mahibaloan nga nagkaduol na ang ting-init. Sa samang paagi, sa pagkakita ninyo niining mga butang nga mahitabo, inyong mahibaloan nga nagkaduol na ang gingharian sa Dios. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga kining kaliwatana dili mawala hangtod nga mahitabo ang tanan. Ang langit ug ang yuta mahanaw, apan ang akong mga pulong dili gayod mahanaw. “Apan kinahanglang magbantay kamo sa inyong kaugalingon, basin ug ang inyong mga kasingkasing mapuno sa pagpatuyang ug sa pagkahubog ug sa mga kabalaka niining kinabuhia, ug unya kadtong adlawa moabot kaninyo sa kalit, kay ingon sa lit-ag, kini moabot gayod unya sa tanang nagpuyo ibabaw sa tibuok kalibotan. Apan pagbantay kamo sa tanang panahon, nga mag-ampo nga unta makabaton kamo ug kalig-on aron sa pag-ikyas gikan niining tanang mga butang nga mahitabo ug sa pagbarog sa atubangan sa Anak sa Tawo.” Ug sa matag-adlaw nagtudlo siya sulod sa templo, apan sa gabii molakaw siya aron sa pagpahulay diha sa bungtod nga ginganlan ug Olibo. Ug ang tanang mga tawo sayong mangadto kaniya sulod sa templo aron sa pagpamati kaniya. Niadtong higayona nagkaduol na ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo, nga ginganlan ug Kasaulogan sa Pagsaylo. Ug ang mga pangulong pari ug mga eskriba nagtinguha kon unsaon nila pagpatay si Jesus kay nahadlok man sila sa mga tawo. Unya si Satanas misulod kang Judas nga ginganlan ug Iscariote nga kauban sa napulo ug duha. Siya miadto ug nakigsabot sa mga pangulong pari ug sa mga kapitan kon unsaon niya sa pagtugyan kang Jesus ngadto kanila. Ug sila nalipay ug nagkasabot sa paghatag kaniya ug salapi. Siya miuyon ug nangita ug higayon sa pagtugyan kaniya ngadto kanila sa panahon nga wala diha ang pundok sa katawhan. Unya miabot ang adlaw sa Pan nga Walay Patubo, nga maoy pag-ihaw sa karnero alang sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Gisugo ni Jesus si Pedro ug si Juan nga nag-ingon, “Lakaw ug andama ninyo ang Kasaulogan sa Pagsaylo alang kanato aron mangaon kita.” Ug sila nangutana kaniya, “Asa man ang buot nimo nga among andaman niini?” Siya miingon kanila, “Timan-i, sa dihang mosulod na kamo sa siyudad, sugaton kamo sa usa ka tawo nga magdala ug banga sa tubig. Sunod kamo kaniya ngadto sa balay nga iyang sudlan ug ingna ninyo ang tag-iya sa balay, ‘Ang Magtutudlo nag-ingon kanimo, “Hain ba ang lawak sa bisita diin adto ako makigsalo sa akong mga tinun-an sa Kasaulogan sa Pagsaylo?” ’ Iyang ipakita kaninyo ang usa ka dako ug sinangkapan nga lawak sa itaas; didto kamo pangandan.” Ug sila miadto ug ilang nakita kini sumala sa iyang giingon kanila, ug ilang giandam ang Kasaulogan sa Pagsaylo. Sa pag-abot na sa takna, si Jesus mitambong sa kan-anan ug ang mga apostoles uban kaniya. Siya miingon kanila, “Gitinguha ko gayod ang pagkaon niining Kasaulogan sa Pagsaylo uban kaninyo sa dili pa ako mag-antos, kay sultihan ko kamo, nga dili na ako mokaon niini hangtod nga matuman na kini didto sa gingharian sa Dios.” Ug siya mikuha ug kupa, ug sa nakapasalamat na siya, miingon siya, “Dawata ug bahinbahina kini ninyo, kay sultihan ko kamo nga sukad karon dili na ako moinom sa gikan sa bunga sa paras hangtod nga moabot ang gingharian sa Dios.” Ug siya mikuha ug pan, ug sa nakapasalamat na siya, kini iyang gipikaspikas ug gihatag kanila nga nag-ingon, “Kini mao ang akong lawas nga gihatag alang kaninyo. Buhata ninyo kini sa paghinumdom kanako.” Ug sa samang paagi, human sa panihapon, ang kupa gikuha niya nga nag-ingon, “Kining kupa nga giula alang kaninyo mao ang bag-ong kasabotan diha sa akong dugo. Apan tan-awa, ang kamot sa magbudhi kanako ania uban kanako dinhi sa lamisa. Kay sa pagkatinuod ang Anak sa Tawo mobiya gayod, sumala sa gikatakda, apan alaot gayod kadtong tawo nga nagbudhi kaniya!” Ug sila misugod sa pagpangutan-anay kon kinsa kanila ang magbuhat niining butanga. Ug nahitabo usab ang usa ka panaglalis taliwala nila kon kinsa kanila ang isipon nga maoy labing dako. Ug siya miingon kanila, “Ang mga hari sa mga Gentil nagpakaagalon ngadto kanila ug ang mga anaa sa kagamhanan ibabaw kanila gitawag nga mga dangpanan sa mga tawo. Apan kamo dili ingon niana kondili, kinahanglan nga ang labing dako kaninyo mahimong labing gamay sa tanan, ug ang pangulo ingon nga alagad. Kay kinsa man ang labaw ka dako, ang naglingkod ba sa kan-anan o ang nag-alagad ba? Dili ba ang nagtambong sa kan-anan? Apan ako ania kaninyo ingon sa usa nga nag-alagad. “Hinuon kamo mao ang miunong kanako diha sa akong mga pagsulay, ug ako maghatag kaninyo, sama nga ang akong amahan mihatag kanako ug usa ka gingharian aron mangaon ug manginom kamo diha sa akong lamisa sa akong gingharian, ug maglingkod sa mga trono nga maghukom sa napulo ug duha ka banay sa Israel. “Simon, Simon, tan-awa! Si Satanas nangayo nga kamo iyang ayagon sama sa trigo, apan nag-ampo ako alang kanimo, nga unta dili maluya ang imong pagtuo, apan sa dihang mahibalik na ikaw, lig-ona ang imong mga igsoon.” Ug si Pedro miingon kaniya, “Ginoo, andam ako sa pag-unong kanimo sa bilanggoan ug sa kamatayon.” Si Jesus mitubag kaniya, “Sultihan ko ikaw, Pedro, nga karong adlawa ang manok dili motuktugaok hangtod nga ilimod nimo sa makatulo nga ikaw nakaila kanako.” Unya siya miingon kanila, “Sa pagsugo nako kaninyo kaniadto sa paglakaw nga walay dalang sudlanan sa salapi o bag o mga sandalyas, nakulangan ba kamo ug bisan unsa?” sila miingon nga nag-ingon, “Wala.” Ug siya miingon kanila, “Apan karon, siya nga may sudlanan sa salapi padad-a siya niini ug bag usab. Ug siya nga walay espada, ipabaligya niya ang iyang bisti ug magpalit siya ug espada. Kay sultihan ko kamo, nga dinhi kanako kinahanglang matuman kining bahina sa kasulatan nga nag-ingon, ‘Ug siya giisip nga kauban sa mga malapason,’ kay ang nasulat mahitungod kanako adunay katumanan.” Ug sila miingon kaniya, “Tan-awa, Ginoo, aniay duha ka espada.” Ug siya mitubag kanila, “Igo na kana.” Unya migula siya ug miadto sa Bungtod sa mga Olibo, sumala sa iyang nabatasan, ug ang mga tinun-an misunod kaniya. Sa pag-abot niya sa dapit, siya miingon kanila, “Pag-ampo kamo nga dili kamo mahisulod ngadto sa pagsulay.” Ug siya mipalayo gikan kanila sa gilay-on nga malabay ug bato, ug miluhod ug nag-ampo, “Amahan, kon buot nimo, kuhaa kining kupa gikan kanako, apan dili ang akong pagbuot maoy matuman kondili ang imo.” [ Ug dihay anghel nga mipakita kaniya gikan sa langit nga naglig-on kaniya. Samtang nag-antos siya sa hilabihang kasakit, nag-ampo siya nga labaw pa ka mainiton; ug ang iyang singot nahimong sama sa dagkong tulo sa dugo nga nangatagak sa yuta.] Ug sa pagtindog niya gikan sa pag-ampo, iyang giadto ang mga tinun-an ug iyang nakita sila nga nakatulog tungod sa kaguol, ug siya miingon kanila, “Nganong natulog man kamo? Bangon ug pag-ampo aron dili kamo mahisulod ngadto sa pagsulay.” Ug samtang nagsulti pa siya, miabot ang usa ka panon sa katawhan, ug ang tawo nga ginganlan ug Judas nga usa sa napulo ug duha nag-una kanila. Miduol siya kang Jesus aron mohalok kaniya. Apan si Jesus miingon kaniya, “Judas, inubanan ba diay ug halok ang imong pagbudhi sa Anak sa Tawo?” Ug sa dihang sila nga didto libot kaniya, nakakita sa unsay sunod nga mahitabo, miingon kaniya, “Ginoo, ipanigbas ba namo ang espada?” Unya usa kanila mitigbas sa ulipon sa labawng pangulong pari, ug iyang naputol ang tuong dalunggan niini. Apan si Jesus miingon sa pagtubag, “Husto na kana!” Ug iyang gihikap ang dalunggan sa ulipon ug giayo siya. Unya si Jesus miingon sa mga pangulong pari ug sa mga kapitan sa Templo ug sa mga pangulo sa mga Judio nga miadto batok kaniya, “Nanganhi ba kamo ingon nga batok sa usa ka tulisan, nga nagdala man kamo ug mga espada ug mga puspos? Sa didto ako sa Templo uban kaninyo matag adlaw, wala hinuon ninyo bakyawa ang inyong mga kamot batok kanako. Apan kini mao ang inyong panahon, ug ang gahom sa kangitngit.” Unya sa nadakop na nila siya, ilang gihatod ug gidala siya ngadto sa balay sa labawng pangulong pari. Ug si Pedro misunod nga nagpalayo. Ug sa nakahaling na sila ug kalayo sa taliwala sa hawanan ug nakalingkod na, si Pedro usab milingkod uban kanila. Unya usa ka babayeng sulugoon nga nakakita kaniya nga naglingkod duol sa hayag, ug samtang nagtutok siya kang Pedro, siya miingon, “Kining tawhana usab uban kaniya.” Apan kini gilimod niya nga nag-ingon, “Babaye, wala ako makaila kaniya.” Sa wala madugay dihay lain nga nakakita kaniya ug miingon, “Ikaw usab usa kanila.” Apan si Pedro mitubag, “Oy tawo, dili ako mao!” Human molabay ang mga usa ka oras, may lain na usab nga namugos sa pag-ingon, “Sa walay duhaduha, kining tawhana usab uban kaniya, kay Galileanhon man siya.” Apan si Pedro mitubag, “Oy tawo, wala ako mahibalo nianang imong gisulti!” Ug dihadiha, samtang nagsulti pa siya, mituktugaok ang manok. Ug ang Ginoo milingi ug mitutok kang Pedro. Ug si Pedro nahinumdom sa pulong sa Ginoo, sa iyang pag-ingon kaniya, “Sa dili pa motuktugaok ang manok karong adlawa, ilimod nimo ako sa makatulo.” Ug siya migula ug mihilak pag-ayo. Unya ang mga tawo nga nagbantay kang Jesus mibiaybiay ug mibun-og kaniya, ug ilang gitabonan ang iyang mata ug gipangutana siya, “Tag-ana! Kinsa ang misumbag kanimo?” Ug daghan ang mga pulong nga ilang gisulti batok kaniya, sa pagpasipala kaniya. Sa pagkaadlawan na, nagtigom ang mga pangulo sa lungsod ug ang mga pangulong pari ug mga eskriba. Ug siya ilang gidala ngadto sa Sanhedrin, ug sila miingon kaniya, “Kon ikaw mao man ang Cristo, tug-ani kami.” Apan siya miingon kanila, “Kon tug-anan ko kamo, dili gayod kamo motuo, ug kon mangutana ako kaninyo, dili gayod kamo motubag. Apan sukad karon ang Anak sa Tawo maglingkod na sa tuo sa gahom sa Dios.” Ug silang tanan miingon, “Ikaw ba diay ang Anak sa Dios?” Ug siya miingon kanila, “Kamo nag-ingon nga ako mao.” Ug sila miingon, “Unsa pa may dugang pagpamatuod nga atong gikinahanglan? Kita gayod nakadungog niini gikan sa iyang kaugalingong mga ngabil.” Unya mitindog ang tibuok panon ug ilang gidala si Jesus sa atubangan ni Pilato. Sila misugod sa pagsumbong batok kaniya, nga nag-ingon, “Kining tawhana among nakita nga nagpahisalaag sa atong nasod, ug nagdili kanamo sa paghatag ug buhis kang Cesar, ug nag-ingon nga siya si Cristo, usa ka hari.” Unya si Pilato nangutana kaniya, “Ikaw ba ang Hari sa mga Judio?” Siya mitubag kaniya, “Ikaw ang nag-ingon.” Ug si Pilato miingon sa mga pangulong pari ug sa pundok sa katawhan, “Wala akoy nakitang sala niining tawhana.” Apan namugos sila nga nag-ingon, “Iyang gigubot ang mga tawo sa iyang pagtudlo kanila sa tibuok Judea, gikan sa Galilea hangtod pa gani dinhing dapita.” Sa pagkadungog ni Pilato niini, siya nangutana kon ang tawo Galileanhon ba. Ug sa pagkahibalo ni Pilato nga si Jesus nasakop sa kagahom ni Herodes, gipadala niya siya ngadto kang Herodes nga diha ra usab sa Jerusalem niadtong panahona. Sa pagkakita ni Herodes kang Jesus, siya nalipay kay dugay na man siyang nagtinguha sa pagpakigkita kaniya, kay nakadungog man siya mahitungod kaniya. Ug naglaom siya nga makakita ug mga milagro nga buhaton ni Jesus. Busa iyang gipangutana si Jesus sulod sa taas nga panahon, apan wala siyay gitubag kaniya. Unya ang mga pangulong pari ug ang mga eskriba mitindog, mainitong mihimo ug sumbong batok kaniya. Ug si Herodes, uban sa iyang mga sundalo, mitamay ug mibiaybiay kaniya, ug sa nasul-oban na siya ug mahalon nga bisti, gipadala siya ni Herodes balik kang Pilato. Ug niadtong adlawa si Herodes ug si Pilato nagkauli sa ilang paghigalaay, kay sa wala pa kini, nagkaaway man sila. Unya gipatigom ni Pilato ang mga pangulong pari ug ang mga pangulo ug ang katawhan, ug miingon siya kanila, “Gidad-an ninyo ako niining tawhana sa sumbong nga siya nagpahisalaag sa mga tawo. Ug human nako siya masukitsukit sa inyong atubangan, wala nako makita nga siya sad-an sa inyong mga gisumbong batok kaniya. Wala usab si Herodes, kay iya mang giuli siya kanato. Tan-awa, walay bisan unsa nga nabuhat niya nga angay sa kamatayon; busa akong ipakastigo siya ug unya buhian.” Apan silang tanan nagdungan sa pagsinggit nga nag-ingon, “Kuhaa kining tawhana, ug buhii ngari kanamo si Barabas.” Kini si Barabas usa ka tawo nga gibilanggo tungod sa iyang pagpanggubot sa siyudad, ug tungod sa pagpamatay. Ug si Pilato misulti kanila pag-usab, nga nagtinguha sa pagbuhi kang Jesus, apan sila misinggit nga nag-ingon, “Ilansang siya, ilansang siya sa krus!” Ug siya miingon kanila sa ikatulong higayon, “Kay ngano man, unsa bay iyang nabuhat nga daotan? Wala akoy nakitang sala kaniya nga angay sa kamatayon, busa ipakastigo nako siya ug buhian.” Apan mapugsanon silang nangayo uban ang kusog nga singgit nga kinahanglang ilansang siya sa krus. Ug ang ilang mga tingog natuman. Busa si Pilato mipakanaog sa iyang hukom nga itugot ang ilang gipangayo. Ug iyang gibuhian ang tawo nga gibilanggo tungod sa pagpanggubot ug sa pagpamatay, apan si Jesus iyang gitugyan ngadto sa ilang pagbuot. Samtang gidala nila siya sa gawas, ilang gidakop si Simon nga taga-Cirene nga miabot gikan sa balangay, ug ilang gibutang kaniya ang krus aron pas-anon sunod kang Jesus. Ug misunod kaniya ang usa ka dakong panon sa katawhan ug mga babaye nga nanghilak ug nagminatay tungod kaniya. Apan si Jesus sa iyang paglingi miingon kanila, “Mga anak nga babaye sa Jerusalem, ayaw kamo panghilak tungod kanako, hinuon panghilak kamo tungod sa inyong kaugalingon ug tungod sa inyong mga anak. Kay tan-awa, ang mga adlaw moabot nga sila moingon, ‘Bulahan ang mga dili manganak, ug ang mga taguangkan nga wala magsamkon, ug ang mga suso nga wala kasusohi!’ Unya mosugod sila sa pag-ingon ngadto sa mga bukid, ‘Tumpagi kami’ ug ngadto sa mga bungtod, ‘Taboni kami.’ Kon ila kining buhaton sa diha nga ang kahoy buhi pa, unsa man kahay mahitabo sa diha nga kini laya na?” Ug laing duha usab ka mga kriminal gidala aron patyon uban kaniya. Ug sa pag-abot nila sa dapit nga ginganlan ug Ang Kalabera, didto ilang gilansang siya sa krus, ug ang mga kriminal, ang usa sa iyang tuo ug ang usa sa iyang wala. Unya si Jesus miingon, “Amahan, pasayloa sila, kay wala sila masayod sa ilang gibuhat.” Ug ilang giripahan ang iyang mga bisti aron sa pagbahin niini. Ug ang mga tawo nagtindog nga nagtan-aw, apan ang mga pangulo nagbugalbugal kaniya, nga nag-ingon, “Giluwas niya ang uban, ipaluwas niya ang iyang kaugalingon kon siya mao man ang Cristo sa Dios, ang iyang Pinili!” Ug siya gibugalbugalan usab sa mga sundalo nga miduol ug mihatag kaniya ug aslom nga bino, ug nag-ingon, “Kon ikaw ang Hari sa mga Judio, luwasa ang imong kaugalingon!” Ug sa ibabaw niya may usa ka sinulat: “Kini mao ang Hari sa mga Judio.” Unya usa sa mga kriminal nga gibitay mibugalbugal kaniya sa pagsulti nga nag-ingon, “Dili ba ikaw man ang Cristo? Luwasa ang imong kaugalingon ug kami!” Apan ang usa mitubag sa pagbadlong kaniya, “Wala ba ikaw mahadlok sa Dios, nga anaa ka man unta sa mao rang silot? Kining atong kahimtang makatarunganon gayod kay kita nagdawat man sa angay nga balos sa atong mga binuhatan, apan kining tawhana walay nabuhat nga daotan.” Ug siya miingon, “Jesus, hinumdomi ako inig-abot nimo sa imong gingharian.” Ug si Jesus mitubag kaniya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko ikaw, nga karong adlawa adto ikaw sa Paraiso uban kanako.” Hapit na kadto moabot ang udtong tutok, unya mingitngit ang tibuok kayutaan hangtod sa ikatulong takna sa hapon, kay ang kahayag sa adlaw nawala. Ug ang tabil sa Templo nagisi nga natunga. Unya si Jesus misinggit sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Amahan, nganha sa imong mga kamot itugyan nako ang akong espiritu!” Ug sa nakasulti siya niini, nabugto ang iyang gininhawa. Sa nakita sa kapitan ang nahitabo, siya midayeg sa Dios ug miingon, “Tinuod gayod nga kining tawhana dili sad-an!” Ug ang panon sa katawhan nga mitapok aron pagtan-aw niini, sa ilang pagkakita sa nahitabo, mipauli nga namukpok sa ilang mga dughan. Unya ang tanan niyang mga kaila ug ang mga babaye nga misunod kaniya sukad pa sa Galilea, nagtindog sa layo ug nakakita niining mga butanga. Ug dihay usa ka tawo nga ginganlan ug Jose nga taga-Arimatea, usa ka lungsod sa mga Judio. Siya sakop sa Sanhedrin, maayo ug matarong nga tawo. Siya wala mouyon sa ilang katuyoan ug binuhatan, ug siya nagpaabot sa gingharian sa Dios. Kining tawhana miadto kang Pilato ug gipangayo niya ang lawas ni Jesus. Ug kini iyang gikuha ug giputos niya ug panapton nga lino, ug gibutang sa usa ka lubnganan nga gilungag diha sa bato nga wala pa gayod kalubngi. Adlaw kadto sa Pagpangandam ug hapit na gayod magsugod ang Adlaw nga Igpapahulay. Ug misunod ang mga babaye nga mikuyog kaniya sukad pa sa Galilea, ug ilang nakita ang lubnganan, ug kon giunsa sa pagpahiluna ang iyang lawas. Unya mipauli sila ug nag-andam ug mga pahumot ug mga haplas. Sa adlaw nga igpapahulay, mipahulay sila sumala sa kasugoan. Apan sa unang adlaw sa semana, sayo sa kaadlawon, miadto sila sa lubnganan, dinala ang mga pahumot nga ilang giandam. Ug ilang nakita ang bato nga gipaligid na gikan sa lubnganan, apan sa pagsulod nila, wala silay nakitang lawas sa Ginoong Jesus. Ug samtang naglibog sila mahitungod niini, tupad kanila dihay duha ka lalaki nga nagtindog nga silaw ang bisti. Ug samtang nangahadlok sila ug nangduko ang ilang nawong sa yuta, ang mga lalaki miingon kanila, “Nganong nangita man kamo sa buhi diha sa mga patay? Wala siya dinhi, kondili nabanhaw! Hinumdomi ang iyang gisulti kaninyo sa didto pa siya sa Galilea, nga ang Anak sa Tawo kinahanglang itugyan ngadto sa mga kamot sa mga tawong makasasala ug ilansang sa krus, ug sa ikatulong adlaw mabanhaw.” Ug nahinumdom sila sa iyang mga pulong, ug sa pag-uli nila gikan sa lubnganan, kining tanan ilang gisugilon ngadto sa napulo ug usa ug sa tanan nilang kauban. Ug ang nagsugilon niini ngadto sa mga apostoles mao sila si Maria Magdalena ug si Juana ug si Maria nga inahan ni Santiago ug ang ubang mga babaye nga mga kauban nila. Apan sa ilang pagpaminaw niini, kining mga pulonga daw binuang lamang ug sila wala motuo kanila. Apan si Pedro mitindog ug midagan ngadto sa lubnganan, ug sa pagduko ug pagtan-aw niya sa sulod, iyang nakita ang mga panaptong lino na lang, ug siya mipauli nga nahibulong sa nahitabo. Niadto gayong adlawa, duha kanila naglakaw paingon sa usa ka balangay nga ginganlan ug Emaus, nga mga napulo ug usa ka kilometro gikan sa Jerusalem, ug nagsultihanay sila mahitungod niining tanang butang nga nahitabo. Ug samtang nagsultihanay ug nagpangutan-anay sila, si Jesus miduol ug mikuyog kanila. Apan ang ilang mga mata gipugngan aron dili makaila kaniya. Ug siya miingon kanila, “Unsa ba kining inyong gihisgotan samtang naglakaw kamo?” Sila mihunong nga magul-anon ang nawong. Unya ang usa kanila, nga ginganlan ug Cleopas, mitubag kaniya, “Ikaw ra ba ang langyaw sa Jerusalem nga wala mahibalo sa mga butang nga nahitabo didto sulod niining mga adlawa?” Ug siya miingon kanila, “Unsa bang mga butanga?” Ug sila miingon kaniya, “Mahitungod kang Jesus nga Nazaretnon, nga usa ka propeta nga gamhanan sa buhat ug sa pulong sa atubangan sa Dios ug sa tanang mga tawo, ug giunsa sa among mga pangulong pari ug mga pangulo pagtugyan kaniya aron hukman sa silot sa kamatayon ug ilansang siya sa krus. Apan naglaom kami nga siya mao gayod ang magtubos sa Israel. Ug labot pa niining tanan, ikatulo na ka adlaw karon sukad nahitabo kini. Ug dugang pa, ang ubang mga babaye nga among mga kauban nakapahibulong kanamo. Didto sila sa lubnganan sayo sa buntag, ug wala nila makita ang iyang lawas, ug sila mibalik nga nagsugilon nga nakakita sila ug panan-awon, mga anghel nga nagsugilon nga siya buhi. Ug ang uban namong kauban miadto sa lubnganan, ug nakita kini sumala gayod sa gisulti sa mga babaye, apan siya wala nila makita.” Ug si Jesus miingon kanila, “O mga tawong buangbuang, ug mga hinay ug kasingkasing sa pagtuo sa tanang gisulti sa mga propeta! Dili ba kinahanglan man gayod nga ang Cristo mag-antos niining mga butanga ug mosulod sa iyang himaya?” Ug sugod kang Moises ug sa tanang mga propeta, iyang gipasabot kanila ang mga butang sa tibuok nga kasulatan mahitungod sa iyang kaugalingon. Ug nagkaduol na sila sa balangay nga ilang gipadulngan. Gipasabot niya nga daw mopadayon siya sa unahan, apan gihawiran siya nila nga nag-ingon, “Pabilin uban kanamo, kay hapit na ang gabii ug tapos na ang adlaw.” Busa siya misulod ug mipabilin uban kanila. Sa nagtambong siya sa kan-anan uban kanila, siya mikuha ug pan ug nagpasalamat, ug kini iyang gipikaspikas ug gihatag kanila. Ug unya nabuka ang ilang mga mata, ug nailhan nila siya ug wala na nila siya makita. Sila nag-ingon sa usa ug usa, “Dili ba nga ang atong mga kasingkasing nagdilaab man sa sulod nato samtang nagsulti siya kanato diha sa dalan ug samtang nagpasabot siya kanato sa kasulatan?” Ug niadtong tungora sila mitindog ug mibalik sa Jerusalem, ug ilang nakita ang napulo ug usa nga nagkatigom ug ang mga kauban nila nga miingon, “Tinuod gayod nga nabanhaw ang Ginoo ug mipakita kang Simon!” Unya ilang gisugilon ang nahitabo diha sa dalan, ug giunsa nila pagkaila kaniya diha sa pagpikaspikas niya sa pan. Ug samtang nagsulti pa sila niini, mipakita si Jesus sa ilang taliwala nga nagtindog ug miingon kanila, “Ang kalinaw mag-uban kaninyo!” Apan sila nakurat ug nalisang nga naghunahuna nga nakakita sila ug espiritu. Ug siya miingon kanila, “Nganong nasamok man kamo, ug nganong may mga pagpangutana man sa inyong mga kasingkasing? Tan-awa ang akong mga kamot ug mga tiil, nga mao gayod ako. Hikapa ako ug tan-awa, kay ang espiritu walay unod ug mga bukog ingon sa inyong nakita nga ania kanako.” Ug sa nakasulti na siya niini, iyang gipakita kanila ang iyang mga kamot ug mga tiil. Ug samtang wala pa sila makatuo tungod sa ilang kalipay ug kahibulong, siya miingon kanila, “Aduna ba kamoy makaon dinhi?” Unya gihatagan nila siya ug isda nga sinugba. Ug kini gidawat ni Jesus ug iyang gikaon sa ilang atubangan. Unya miingon siya kanila, “Kini mao ang akong mga pulong nga gisulti nako kaninyo sa kauban pa ako ninyo, nga ang tanang nasulat mahitungod kanako diha sa Balaod ni Moises ug sa mga Propeta ug sa mga Salmo kinahanglan gayod nga matuman.” Ug iyang giablihan ang ilang mga hunahuna aron sa pagsabot sa kasulatan, ug miingon kanila, “Sa ingon niini nasulat nga ang Cristo kinahanglan gayod nga mag-antos, ug sa ikatulo nga adlaw mabanhaw gikan sa mga patay, ug nga sa iyang ngalan, ang paghinulsol ug pagpasaylo sa mga sala kinahanglang iwali ngadto sa tanang kanasoran, sugod sa Jerusalem. Kamo mao ang mga saksi niining mga butanga. Ug tan-awa, ipadala nako ang saad sa akong Amahan kaninyo, apan pabilin kamo sa siyudad hangtod nga masul-oban na kamo ug gahom gikan sa kahitas-an.” Unya iyang gidala sila ngadto sa gawas hangtod sa Betania, ug binayaw ang iyang mga kamot, iyang gipanalanginan sila. Ug samtang nagpanalangin siya kanila, siya mibiya gikan kanila ug gibayaw ngadto sa langit. Ug sila misimba kaniya ug namalik sa Jerusalem sa dakong kalipay, ug kanunay silang didto sa templo nagdayeg sa Dios. Sa sinugdan mao na ang Pulong ug ang Pulong uban sa Dios, ug ang Pulong Dios. Siya sa sinugdan uban sa Dios. Ang tanang mga butang nangahimo pinaagi kaniya ug walay bisan usa ka butang nga nahimo nga dili pinaagi kaniya niadtong mga butang nga nangahimo. Diha kaniya ang kinabuhi, ug ang kinabuhi mao ang kahayag alang sa mga tawo. Ug ang kahayag nagdan-ag diha sa kangitngit ug ang kangitngit wala makabuntog niini. Dihay usa ka tawo nga gipadala gikan sa Dios, ang iyang ngalan mao si Juan. Siya mianhi ingon nga saksi aron sa pagpamatuod mahitungod sa kahayag, aron ang tanan motuo pinaagi kaniya. Dili siya mao ang gihisgotan nga kahayag apan mianhi siya aron sa pagpamatuod mahitungod sa maong kahayag. Ang matuod nga kahayag nga nagdan-ag sa tanang tawo moanhi sa kalibotan. Ug siya dinhi na sa kalibotan ug ang kalibotan nahimo pinaagi kaniya apan ang kalibotan wala moila kaniya. Siya mianhi sa mga iyaha apan sila wala modawat kaniya. Apan ngadto sa tanang midawat kaniya, sa mga mituo sa iyang ngalan, naghatag siya kanila ug katungod sa pagkahimong mga anak sa Dios, kanila nga nangatawo dili gikan sa dugo o gikan sa pagbuot sa unod o gikan sa pagbuot sa tawo, kondili gikan sa Dios. Ug ang Pulong nahimong tawo ug mipuyo uban kanato ug atong nakita ang iyang himaya, ang himaya nga iyang nadawat gikan sa Amahan ingon nga bugtong Anak, puno sa grasya ug kamatuoran. Si Juan nagpamatuod mahitungod kaniya, ug misinggit nga nag-ingon, “Mao kini siya ang gihisgotan nako sa akong pag-ingon, ‘Siya nga moanhi sunod kanako labaw pa kay kanako kay siya una man kanako.’” Ug gikan sa iyang pagkapuno nakadawat kaming tanan ug grasya ngadto sa grasya. Kay ang Balaod gihatag pinaagi kang Moises, apan ang grasya ug ang kamatuoran miabot pinaagi kang Jesu-Cristo. Wala pa gayoy tawo nga nakakita sa Dios. Ang bugtong nga Dios nga anaa sa sabakan sa Amahan mao ang nagpaila kaniya. Ug mao kini ang pamatuod ni Juan sa diha nga gipadala ngadto kaniya sa mga Judio ang mga pari ug mga Levihanon gikan sa Jerusalem aron sa pagpangutana kaniya, “Kinsa man ikaw?” Siya mitug-an ug wala molimod, hinuon mitug-an, “Ako dili mao ang Cristo.” Ug sila nangutana kaniya, “Unsa man diay ikaw? Ikaw ba si Elias?” Siya miingon, “Dili ako mao.” “Ikaw ba ang propeta?” Siya mitubag, “Dili.” Unya miingon sila kaniya, “Kinsa man diay ikaw? Tug-ani kami aron may ikatubag kami sa mga nagsugo kanamo. Unsa may imong ikasulti mahitungod sa imong kaugalingon?” Siya miingon, “Ako mao ang tingog sa nagsinggit diha sa kamingawan, ‘Tul-ira ninyo ang agianan sa Ginoo,’ sumala sa giingon ni Isaias nga propeta.” Kini sila mga sinugo gikan sa mga Pariseo. Sila nangutana kaniya, “Nganong namautismo man ikaw, nga dili man ikaw mao ang Cristo o si Elias o ang propeta?” Si Juan mitubag kanila, “Ako namautismo pinaagi sa tubig apan uban kaninyo anaay nagtindog nga wala ninyo mailhi, siya nga moanhi sunod kanako, nga bisan sa higot sa iyang sandalyas dili ako takos sa paghubad.” Kini didto mahitabo sa Betania, tabok sa Jordan, diin si Juan namautismo. Sa pagkasunod nga adlaw iyang nakita si Jesus nga nagpaingon kaniya ug siya miingon, “Tan-awa, ang Nating Karnero sa Dios, ang nagkuha sa sala sa kalibotan! Mao kana siya ang gihisgotan nako sa akong pag-ingon, ‘Sunod kanako moanhi ang usa ka tawo nga labaw pa kay kanako, kay siya una man kanako.’ Bisan ako wala masayod mahitungod kaniya, apan aron ikapadayag siya ngadto sa Israel, maoy hinungdan nga mianhi ako nga nagbautismo pinaagi sa tubig.” Ug si Juan nagpamatuod nga nag-ingon, “Nakita nako ang Espiritu nga mikunsad ingon ug salampati gikan sa langit, ug kini nagpabilin diha kaniya. Apan ako gayod wala masayod mahitungod kaniya apan siya nga nagsugo kanako sa pagbautismo pinaagi sa tubig miingon kanako, ‘Siya nga imong makita nga kunsaran sa Espiritu ug magpabilin kaniya, mao kana siya ang magbautismo pinaagi sa Espiritu Santo.’ Ug ako gayod nakakita ug nagpamatuod nga kini siya mao ang Anak sa Dios.” Sa pagkasunod nga adlaw didto na usab si Juan nagtindog uban sa duha sa iyang mga tinun-an. Samtang nagtan-aw siya kang Jesus nga naglakaw, siya miingon, “Tan-awa, mao kana ang Nating Karnero sa Dios!” Ug ang duha ka tinun-an nakadungog sa iyang pagsulti niini, ug sila misunod kang Jesus. Sa paglingi ni Jesus ug sa pagkakita niya kanila nga nagsunod kaniya, siya miingon kanila, “Unsay inyong gipangita?” Ug sila miingon kaniya, “Rabi (nga sa ato pa, Magtutudlo), hain man ikaw magpuyo?” Siya miingon kanila, “Dali kamo ug tan-awa ninyo.” Sila miadto ug nakita niya ang iyang gipuy-an ug sila mipabilin uban kaniya niadtong adlawa. Ug kadto mga ikaupat na nga takna sa hapon. Usa sa duha nga nakadungog sa pagsulti ni Juan ug misunod kang Jesus, mao si Andres nga igsoon ni Simon Pedro. Ug iyang nakaplagan pag-una ang iyang igsoon nga si Simon ug giingnan, “Nakaplagan namo ang Mesias” (nga sa ato pa, Cristo). Gidala niya siya ngadto kang Jesus. Ug si Jesus mitan-aw kaniya ug miingon, “Ikaw si Simon nga anak ni Juan. Tawgon na ikaw ug Cefas” (nga sa ato pa, Pedro). Sa pagkasunod nga adlaw si Jesus buot moadto sa Galilea. Ug gikahibalag niya si Felipe ug giingnan, “Sunod kanako.” Ug si Felipe taga-Betsaida, ang lungsod nila ni Andres ug Pedro. Unya gikahibalag ni Felipe si Natanael, ug giingnan siya, “Among gikahibalag siya nga gihisgotan sa gisulat ni Moises diha sa Balaod ug sa mga Propeta usab. Siya si Jesus nga Nazaretnon, ang anak ni Jose.” Ug si Natanael miingon kaniya, “Aduna bay maayo nga naggikan sa Nazaret?” Si Felipe miingon kaniya, “Dali ug tan-awa.” Ug nakita ni Jesus si Natanael nga nagpaingon kaniya ug miingon mahitungod kaniya, “Tan-awa, aniay usa ka tinuod nga Israelinhon nga diha kaniya walay pagpanglimbong!” Ug si Natanael miingon kaniya, “Giunsa man nimo pagkaila kanako?” Si Jesus mitubag kaniya, “Sa wala pa ikaw tawga ni Felipe, samtang nagpasilong ikaw sa kahoyng igera, nakita ko ikaw.” Ug si Natanael mitubag kaniya, “Rabi, ikaw mao ang Anak sa Dios! Ikaw mao ang Hari sa Israel!” Ug si Jesus mitubag ug miingon kaniya, “Tungod ba kay miingon ako kanimo nga nakita ko ikaw nga nagpasilong diha sa kahoyng igera, mituo ikaw? Makita ra unya nimo ang dagko pang mga butang kay niini.” Ug siya miingon kaniya, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga makita ra unya ninyo ang langit nga maabli ug ang mga anghel sa Dios nga magsaka ug magkanaog ibabaw sa Anak sa Tawo.” Sa ikatulong adlaw dihay kasal didto sa Cana sa Galilea ug didto ang inahan ni Jesus. Si Jesus usab ug ang iyang mga tinun-an gidapit ngadto sa kasal. Ug sa nagkulang na ang bino, ang inahan ni Jesus miingon kaniya, “Wala na silay bino.” Si Jesus miingon kaniya, “Babaye, unsa bay imo ug ako niana? Ang akong takna wala pa moabot.” Ug ang iyang inahan miingon sa mga sulugoon, “Unsa ang iyang isulti kaninyo, buhata ninyo.” Niadtong panahona didtoy gibutang nga unom ka tadyaw nga bato, sumala sa pagpanghinlo sa mga Judio. Ang matag usa niini kasudlan ug 20 o 30 ka galon. Si Jesus miingon kanila, “Pun-a ninyo ug tubig ang mga tadyaw.” Ug kini ilang gipangpuno hangtod sa baba. Unya siya miingon kanila, “Pagkabo na kamo niana ug dad-a ngadto sa tinugyanan sa kombira.” Ug gidala nila kini ngadto kaniya. Sa natilawan na sa tinugyanan sa kombira ang tubig nga nahimo nang bino, ug kay wala man siya masayod diin kini gikan bisan tuod ug nasayod niini ang mga sulugoon nga nagkabo sa tubig, ang tinugyanan sa kombira mitawag sa nabana ug miingon kaniya, “Ang tanang tawo magdalit pag-una sa maayong bino, ug unya sa diha nga ang mga tawo makainom na pag-ayo, mao pay pagdalit sa dili maayo nga bino. Apan ikaw, imo hinuong gitagoan ang maayong bino hangtod karon.” Mao kini ang una sa mga milagro ni Jesus. Kini nahitabo didto sa Cana sa Galilea, ug nagpadayag sa iyang himaya, ug ang iyang mga tinun-an mituo kaniya. Human niini, milugsong siya ngadto sa Capernaum uban sa iyang inahan ug sa iyang mga igsoon ug sa iyang mga tinun-an ug didto mipabilin sila sulod sa pipila ka adlaw. Nagkaduol na ang Kasaulogan sa Pagsaylo sa mga Judio busa si Jesus mitungas sa Jerusalem. Didto sa Templo nakita niya ang mga namaligya ug mga baka ug mga karnero ug mga salampati, ug ang mga tigpangilis ug salapi nga nanglingkod didto. Ug nagbuhat siya ug latigo nga pisi ug giabog niya silang tanan, lakip ang mga karnero ug mga baka, ngadto sa gawas sa Templo. Ug giyabo niya ang mga salapi sa mga tigpangilis ug iyang gipanglintuwad ang ilang mga lamisa. Unya siya miingon sa mga namaligya ug mga salampati, “Kuhaa ninyo gikan dinhi kining mga butanga! Ayaw ninyo himoang taboan ang balay sa akong Amahan.” Ug ang iyang mga tinun-an nahinumdom nga kini nasulat, “Ang mainitong pagbati alang sa imong balay maglamoy kanako.” Busa ang mga Judio miingon kaniya, “Unsa man ang ilhanan nga imong ikapakita kanamo nga ikaw nagbuhat man niini?” Si Jesus mitubag ug miingon kanila, “Gub-a ninyo kining templo, ug patindogon nako kini sulod sa tulo ka adlaw.” Unya ang mga Judio miingon, “Kining templo gitukod sulod sa 46 ka tuig apan ikaw mopatindog niini sulod sa tulo ka adlaw?” Apan siya nagsulti mahitungod sa templo sa iyang lawas. Tungod niini, sa pagkabanhaw na niya gikan sa mga patay, ang iyang mga tinun-an nahinumdom sa iyang pagsulti niini. Ug sila mituo sa kasulatan ug sa pulong nga gisulti ni Jesus. Samtang didto siya sa Jerusalem panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo, daghan ang mituo sa iyang ngalan sa pagkakita nila sa mga milagro nga iyang gibuhat. Apan wala isalig ni Jesus ang iyang kaugalingon ngadto kanila, kay siya nasayod man sa tanang tawo ug wala siya magkinahanglan nga adunay mosaksi ngadto kaniya mahitungod sa tawo, kay siya nasayod man kon unsa ang anaa sa tawo. Unya dihay usa ka tawo nga usa sa mga Pariseo, Nicodemo ang iyang ngalan ug usa siya ka pangulo sa mga Judio. Kini siya miadto kang Jesus sa gabii ug miingon kaniya, “Rabi, nasayod kami nga ikaw usa ka magtutudlo nga gikan sa Dios, kay wala gayoy makahimo niining mga milagro nga imong gihimo gawas lamang kon ang Dios anaa uban kaniya.” Si Jesus mitubag kaniya, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko ikaw, gawas kon ang tawo ipakatawo pag-usab, dili siya makakita sa gingharian sa Dios.” Ug si Nicodemo nangutana kaniya, “Unsaon man pagpakatawo sa usa ka tawo nga tigulang na? Makasulod pa ba siya pag-usab sa tagoangkan sa iyang inahan ug mahimugso?” Si Jesus mitubag, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko ikaw, gawas kon ang tawo ipakatawo pinaagi sa tubig ug sa Espiritu, dili siya makasulod sa gingharian sa Dios. Ang gipakatawo sa unod, unod; ug ang gipakatawo sa Espiritu, espiritu. Ayaw ikahibulong ang akong pag-ingon kanimo, ‘Kinahanglan nga ipakatawo kamo pag-usab.’ Ang hangin mohuros ngadto sa buot niyang padulngan, ug mabati nimo ang tingog niini apan dili nimo mahibaloan diin kini gikan o asa kini padulong. Ingon usab niana ang tanan nga gipakatawo sa Espiritu.” Si Nicodemo mitubag ug miingon kaniya, “Unsaon man pagkahimo niini?” Ug si Jesus mitubag kaniya, “Magtutudlo ikaw sa Israel, wala ba ikaw makasabot niini? Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko ikaw nga kami nagsulti sa among nahibaloan ug nagpamatuod sa among nakita apan kamo wala modawat sa among pagpamatuod. Kon ako nagsulti kaninyo ug yutan-ong mga butang ug kamo wala motuo, unsaon man ninyo sa pagtuo kon sultihan nako kamo ug langitnong mga butang? Walay nakasaka ngadto sa langit gawas kaniya nga nanaog gikan sa langit, nga mao ang Anak sa Tawo Ug sama nga ang bitin giisa ni Moises didto sa kamingawan, kinahanglan usab nga iisa ang Anak sa Tawo, aron ang tanan nga motuo kaniya makabaton ug kinabuhing dayon.” Kay gihigugma sa Dios ang kalibotan sa ingon nga tungod niana gihatag niya ang iyang bugtong Anak aron nga ang tanang motuo kaniya dili malaglag kondili makabaton sa kinabuhing dayon. Kay wala ipadala sa Dios ang iyang Anak nganhi sa kalibotan aron sa paghukom sa kalibotan kondili aron nga ang kalibotan maluwas pinaagi kaniya. Ang nagtuo kaniya dili na hinukman sa silot apan ang wala magtuo hinukman na sa silot, kay wala man siya motuo sa ngalan sa bugtong Anak sa Dios. Ug ang hukom mao kini, nga ang kahayag mianhi sa kalibotan apan ang kangitngit maoy gihigugma sa mga tawo labaw kay sa kahayag kay daotan man ang ilang mga binuhatan. Kay ang tanan nga nagbuhat ug daotan nagdumot sa kahayag, ug dili moduol sa kahayag, kay tingali unya ug madayag ang ilang mga binuhatan. Apan kadtong nagbuhat sa matuod moadto sa kahayag aron ikapadayag nga ang iyang mga binuhatan nahimo diha sa Dios. Human niini si Jesus ug ang iyang mga tinun-an nangadto sa yuta sa Judea, ug didto nagpabilin siya uban kanila ug namautismo. Ug si Juan usab namautismo didto sa Aenon duol sa Salim kay daghan man ug tubig didto. Ug ang mga tawo nangadto ug gibautismohan sila. Kay niadtong tungora si Juan wala pa man mabanlod sa bilanggoan. Ug nahitabo nga ang mga tinun-an ni Juan may gikalantugi nga usa ka Judio mahitungod sa pagpanghinlo. Ug sila miadto kang Juan ug miingon kaniya, “Rabi, kadtong tawo nga uban kanimo didto sa tabok sa Jordan, nga imong gipamatud-an, ania karon, siya namautismo, ug ang tanang tawo nanugok ngadto kaniya.” Si Juan mitubag, “Walay tawo nga makadawat ug bisan unsa gawas sa ihatag kaniya gikan sa langit. Kamo gayod saksi sa akong pag-ingon, nga ako dili mao ang Cristo, kondili gipadala ako una kaniya. Ang nakabaton sa pangasaw-onon mao ang pamanhonon. Ang higala sa pamanhonon nga nagtindog ug namati kaniya nalipay pag-ayo tungod sa tingog sa pamanhonon busa kining akong kalipay hingpit na karon. Siya kinahanglang mousbaw apan ako kinahanglang mokunhod.” Siya nga gikan sa itaas, labaw sa tanan; siya nga gikan sa yuta iya sa yuta ug nagsulti mahitungod sa mga yutan-ong butang. Siya nga gikan sa langit labaw sa tanan. Siya nagpamatuod mahitungod sa iyang nakita ug nadungog, apan walay midawat sa iyang pagpamatuod. Ang nagdawat sa iyang pagpamatuod nagbutang sa iyang timaan niini nga ang Dios matinud-anon. Siya nga gipadala sa Dios nagsulti sa mga pulong sa Dios kay sa walay sukod gihatag sa Dios ang Espiritu. Gihigugma sa Amahan ang Anak ug ang tanang mga butang gitugyan niya ngadto sa iyang kamot. Ang motuo sa Anak may kinabuhi nga dayon; apan ang dili motuman sa Anak dili makakaplag sa kinabuhi, hinuon ang kapungot sa Dios magpabilin diha kaniya. Sa dihang nasayod si Jesus nga ang mga Pariseo nakadungog nga siya naghimo ug namautismo ug daghan pang mga tinun-an kay kang Juan, bisan tuod ug si Jesus mismo wala mamautismo kondili ang iyang mga tinun-an lamang, siya mibiya sa Judea ug mipanaw balik sa Galilea. Kinahanglan nga siya moagi latas sa Samaria. Busa miabot siya sa usa ka lungsod sa Samaria nga ginganlan ug Sicar, duol sa yuta nga gihatag ni Jacob ngadto sa iyang anak nga si Jose. Didto niadtong dapita ang atabay ni Jacob ug si Jesus nga gikapoy tungod sa iyang panaw milingkod tupad sa atabay. Ug kadto udtong tutok. Unya dihay usa ka babayeng Samarianhon nga miadto aron sa pagkalos ug tubig. Ug si Jesus miingon kaniya, “Paimna ako.” Niadtong tungora ang iyang mga tinun-an nangadto sa lungsod aron sa pagpalit ug makaon. Ang babayeng Samarianhon miingon kaniya, “Naunsa ba nga ikaw nga usa ka Judio nangayo ug mainom gikan kanako nga usa ka babayeng Samarianhon?” Tungod kay ang mga Judio dili makigsandurot sa mga Samarianhon. Si Jesus mitubag kaniya, “Kon nasayod pa ikaw sa gasa sa Dios ug kon kinsa kining nag-ingon kanimo, ‘Paimna ako,’ mangayo gayod unta ikaw kaniya ug ikaw hatagan unta niya sa buhi nga tubig.” Ang babaye miingon kaniya, “Ginoo, wala kay ikatimba, ug lalom ang atabay. Busa asa man nimo kuhaa ang buhi nga tubig? Labaw pa ba ikaw sa among ginikanan nga si Jacob nga maoy naghatag kanamo niining atabay, ug nga gikan niini miinom siya ug ang iyang mga anak ug ang iyang mga hayop?” Si Jesus mitubag ug miingon kaniya, “Ang tanan nga moinom niining tubiga uhawon pag-usab, apan si bisan kinsa nga moinom sa tubig nga akong ihatag kaniya dili na gayod uhawon hangtod sa kahangtoran kay ang tubig nga akong ihatag kaniya mahimo diha sa sulod niya nga usa ka tubod sa tubig nga mobul-og ngadto sa kinabuhing dayon.” Ang babaye miingon kaniya, “Ginoo, hatagi ako nianang tubiga aron dili na ako uhawon o moanhi pa dinhi aron sa pagkalos.” Si Jesus miingon kaniya, “Lakaw, tawga ang imong bana ug balik dinhi.” Ang babaye mitubag kaniya, “Wala akoy bana.” Si Jesus miingon kaniya, “Tinuod ang imong giingon, ‘Wala akoy bana’, kay lima na man ka buok ang imong bana, ug ang imong gikaipon karon dili nimo bana. Tinuod gayod kining imong giingon.” Ang babaye miingon kaniya, “Ginoo, naila nako nga ikaw usa ka propeta. Ang among mga katigulangan nagsimba dinhi niining bukira. Apan kamo nag-ingon nga didto sa Jerusalem atua ang dapit diin ang mga tawo kinahanglang magsimba.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Babaye, tuohi ako nga taliabot na ang takna nga dili na niining bukira o sa Jerusalem nga kamo magsimba sa Amahan. Kamo nagsimba sa wala ninyo mailhi, kami nagsimba sa among nailhan, kay ang kaluwasan gikan man sa mga Judio. Apan ang takna taliabot, ug karon mao na, nga ang tinuod nga mga magsisimba magsimba sa Amahan diha sa espiritu ug sa kamatuoran, kay kini sila mao ang gipangita sa Amahan nga magsimba kaniya. Ang Dios espiritu ug ang mga magsimba kaniya kinahanglang magsimba diha sa espiritu ug sa kamatuoran.” Ang babaye miingon kaniya, “Ako nasayod nga ang Mesias taliabot (siya nga gitawag ug Cristo). Sa pag-abot na unya niya, isaysay niya kanato ang tanang mga butang.” Si Jesus miingon kaniya, “Ako nga nakigsulti kanimo mao siya.” Niining tungora, nangabot ang iyang mga tinun-an. Ug sila nahibulong nga siya nakigsulti ug usa ka babaye apan wala kanilay miingon, “Unsa may imong gipangita?” o “Nganong nakigsulti man ikaw kaniya?” Unya gibiyaan sa babaye ang iyang banga ug miadto sa lungsod ug miingon sa mga tawo, “Dali kamo, tan-awa ninyo ang usa ka tawo nga misulti kanako sa tanan nakong nabuhat. Dili ba kaha kini mao ang Cristo?” Ug sila nanggula sa lungsod ug nangadto kaniya. Sa maong higayon, miagda kaniya ang mga tinun-an nga nag-ingon, “Rabi, kaon na.” Apan siya miingon kanila, “Ako adunay pagkaon nga wala ninyo mahibaloi.” Busa ang mga tinun-an nangutana sa usa ug usa, “May nakahatod ba kaniya ug pagkaon?” Si Jesus miingon kanila, “Ang akong pagkaon mao ang pagbuhat sa kabubut-on sa nagpadala kanako ug ang pagtapos sa iyang buluhaton. Dili ba nag-ingon man kamo, ‘Upat pa ka bulan ug unya mao na ang ting-ani’? Sultihan ko kamo, iyahat ninyo ang inyong mga mata ug lantawa ninyo ang kaumahan nga namuti na sa anihon. Siya nga nag-ani nagdawat ug suhol ug nagtigom ug bunga alang sa kinabuhi nga dayon aron ang nagpugas ug ang nag-ani magduyog sa kalipay. Kay diha niini tinuod ang panultihon, ‘Lain ang nagpugas ug lain usab ang nag-ani.’ Gisugo kamo nako sa pag-ani niadtong wala ninyo hagoi. Ang uban mao ang naghago ug kamo nakig-ambit sa ilang gihagoan.” Daghan sa mga Samarianhon nga gikan sa maong lungsod ang mituo kaniya tungod sa gipamulong sa babaye nga nagpamatuod, “Siya mitug-an kanako sa tanan nakong nabuhat.” Busa sa pag-abot sa mga Samarianhon ngadto kaniya, mihangyo sila kaniya sa pagpabilin uban kanila. Busa nagpabilin siya didto sulod sa duha ka adlaw. Ug daghan pa gayod ang nanuo kaniya tungod sa iyang pulong. Unya miingon sila sa babaye, “Dili na tungod sa imong mga pulong nga kami mituo, kay kami na gayod mao ang nakadungog kaniya ug among naila nga siya, sa pagkatinuod, mao ang Manluluwas sa kalibotan.” Human sa maong duha ka adlaw siya mipadayon ngadto sa Galilea. Si Jesus gayod nagpamatuod nga ang propeta walay dungog diha sa iyang kaugalingong lungsod. Busa sa pag-abot niya sa Galilea, ang mga Galileanhon midawat kaniya, kay nakita man nila ang tanan niyang gibuhat didto sa Jerusalem panahon sa kasaulogan kay sila miadto man usab sa kasaulogan. Busa miadto na usab siya didto sa Cana sa Galilea diin gihimo niya nga bino ang tubig. Unya didto sa Capernaum, may usa ka pangulo nga ang anak nga lalaki nasakit. Sa iyang pagkadungog nga si Jesus miabot sa Galilea gikan sa Judea, siya miadto ug nagpakiluoy kaniya nga unta iyang adtoon ug ayohon ang anak niya kay kini nag-ungaw na sa kamatayon. Ug si Jesus miingon kaniya, “Kon dili kamo makakita ug mga ilhanan ug mga katingalahan, dili kamo motuo.” Ang pangulo miingon kaniya, “Ginoo, adtoa intawon ang akong anak sa dili pa siya mamatay.” Si Jesus miingon kaniya, “Lakaw, ang imong anak mabuhi.” Ang tawo mituo sa pulong nga gisulti ni Jesus ug milakaw siya. Ug sa naglugsong pa siya sa dalan, ang iyang mga ulipon misugat kaniya nga nag-ingon nga ang iyang anak buhi. Busa siya nangutana kanila kon kanus-a siya nagsugod sa pagkaayo ug sila miingon kaniya, “Kagahapon sa unang takna sa hapon siya gihuwasan sa hilanat.” Ug ang amahan nahibalo nga mao kadto ang takna sa pag-ingon ni Jesus kaniya, “Ang imong anak mabuhi.” Ug mituo siya ug ang iyang tibuok nga panimalay. Kini mao ang ikaduhang ilhanan nga gihimo ni Jesus sa iyang pag-abot sa Galilea gikan sa Judea. Human niini dihay usa ka kasaulogan sa mga Judio ug si Jesus mitungas ngadto sa Jerusalem. Ug didto sa Jerusalem, duol sa Ganghaan sa mga Karnero, may linaw nga sa Hebreo gitawag ug Betsata, nga may lima ka portiko. Dinhi niini nanghigda ang dakong panon sa mga masakiton, lakip ang mga buta, mga bakol ug mga paralitiko. Ug didtoy usa ka tawo nga nasakit sulod na sa 38 ka tuig. Sa pagkakita ni Jesus kaniya, ug sa nasayran niya nga dugay na kaayo siya didto, siya miingon kaniya, “Buot ba ikaw nga mamaayo?” Ang masakiton mitubag kaniya, “Ginoo, walay tawo nga makatuslob kanako ngadto sa linaw inigkakutaw na sa tubig, ug sa diha nga moduol ako aduna nay lain nga makauna kanako sa paglusad.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Bangon, dad-a ang imong higdaanan ug lakaw.” Dihadiha ang tawo naayo ug gidala niya ang iyang higdaanan ug milakaw. Ug kadto adlaw nga igpapahulay. Tungod niana ang mga Judio miingon sa tawo nga naayo, “Adlaw karon nga igpapahulay ug dili uyon sa balaod ang pagdaladala nimo sa imong higdaanan.” Apan siya mitubag kanila, “Ang tawo nga nag-ayo kanako miingon kanako, ‘Dad-a ang imong higdaanan ug lakaw.’ ” Ug sila nangutana kaniya, “Kinsa bang tawhana ang nag-ingon kanimo, ‘Dad-a ang imong higdaanan ug lakaw’?” Apan ang tawo nga giayo wala mahibalo kon kinsa kadto kay si Jesus mibiya na man kay diha may panon sa katawhan niadtong dapita. Human niini, nakit-an siya ni Jesus sulod sa Templo ug si Jesus miingon kaniya, “Tan-awa, maayo na ikaw! Ayaw na pagpakasala aron dili mahitabo kanimo ang labi pang ngil-ad.” Ug ang tawo milakaw ug gisuginlan niya ang mga Judio nga ang nag-ayo kaniya mao si Jesus. Ug mao kini ang hinungdan ngano nga si Jesus gilutos sa mga Judio kay kini gibuhat man niya sa adlaw nga igpapahulay. Apan si Jesus mitubag kanila, “Ang akong Amahan nagpadayon sa pagbuhat ug ako nagbuhat.” Ug mao kini ang hinungdan ngano nga misamot pa ang tinguha sa mga Judio sa pagpatay kaniya, dili lamang tungod kay gilapas niya ang adlaw nga igpapahulay, kondili tungod usab kay ang Dios iya mang gitawag nga iyang Amahan, ug tungod niini iyang gihimong tupong sa Dios ang iyang kaugalingon. Si Jesus miingon kanila, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang Anak dili makahimo pagbuhat ug bisan unsa pinaagi sa iyang kaugalingon, gawas lamang sa iyang makita nga gibuhat sa Amahan. Kay bisan unsay gibuhat sa Amahan, gibuhat usab kana sa Anak. Kay ang Amahan nahigugma sa Anak, ug iyang gipakita kaniya ang tanan niyang gibuhat ug labi pa ka dagkong mga buhat kay niini ang iyang ipakita kaniya aron kamo mahibulong. Kay ingon nga ang Amahan nagbanhaw sa mga patay ug naghatag kanila ug kinabuhi, ang Anak usab naghatag ug kinabuhi kang bisan kinsa nga buot niyang hatagan. Ang Amahan dili maghukom kang bisan kinsa apan ang tanang paghukom gitugyan niya ngadto sa Anak aron ang tanang tawo magpasidungog sa Anak sama sa ilang pagpasidungog sa Amahan. Ang wala magpasidungog sa Anak wala magpasidungog sa Amahan nga mao ang nagpadala kaniya. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang namati sa akong pulong ug nagtuo kaniya nga nagpadala kanako may kinabuhi nga dayon ug dili na hukman, apan nakalatas na siya gikan sa kamatayon ngadto sa kinabuhi. “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang takna taliabot ug karon mao na, nga ang mga patay mamati sa tingog sa Anak sa Dios ug kadtong mga mamati mabuhi. Tungod kay ang Amahan aduna may kinabuhi diha sa iyang kaugalingon, gitugot usab niya sa Anak ang pagbaton ug kinabuhi diha sa iyang kaugalingon ug gihatag kaniya ang kagahom sa paghukom tungod kay siya Anak man sa Tawo. Ayaw kamo kahibulong niini kay ang takna nagsingabot na nga ang tanan nga anaa sa mga lubong mamati sa iyang tingog ug ang mga nagbuhat ug maayo manggula sa pagkabanhaw ngadto sa kinabuhi ug ang mga nagbuhat ug daotan sa pagkabanhaw ngadto sa silot. “Walay bisan unsa nga akong mahimo pinaagi sa akong kaugalingon; sumala sa akong nadungog ako maghukom. Ug ang akong hukom matarong kay wala ako magtinguha sa pagbuhat sa akong kaugalingong kabubut-on kondili sa kabubut-on sa nagpadala kanako. Kon ako magpamatuod mahitungod sa akong kaugalingon, ang akong pagpamatuod dili tinuod. Adunay lain nga magpamatuod mahitungod kanako ug ako nahibalo nga ang pagpamatuod nga iyang ipadayag mahitungod kanako matuod. Gipaadtoan ninyo si Juan, ug gipahayag niya ang matuod. Hinuon ako wala magsalig sa pagpamatuod sa tawo apan gihisgotan lamang nako kini aron maluwas kamo. Si Juan usa ka suga nga nagsiga ug nagdan-ag, ug sulod sa usa ka panahon gikahimut-an ninyo ang pagkalipay diha sa iyang kahayag. Apan ako adunay pagpamatuod nga dako pa kay sa gihimo ni Juan kay ang buluhaton nga gipiyal kanako sa Amahan aron akong taposon, kining maong buluhaton nga akong gihimo, nagpamatuod mahitungod kanako nga ang Amahan nagpadala kanako. Ug ang Amahan nga maoy nagpadala kanako, siya mao ang nagpamatuod mahitungod kanako. Kamo wala gayod makadungog sa iyang tingog, kamo wala gayod makakita sa iyang dagway. Ug ang iyang pulong wala magpabilin diha kaninyo kay kamo wala man motuo kaniya nga iyang gipadala. Kamo nagsusi sa Kasulatan kay naghunahuna man kamo nga pinaagi niini makaplagan ninyo ang kinabuhing dayon, hinuon mao kini ang nagpamatuod mahitungod kanako, apan nagdumili kamo sa pagduol kanako aron unta makabaton kamo ug kinabuhi. Wala ako magdawat ug pasidungog gikan sa tawo. Apan ako nasayod nga diha kaninyo wala ang paghigugma alang sa Dios. Ako mianhi sa ngalan sa akong Amahan apan wala ninyo ako dawata. Kon aduna hinuoy lain nga moanhi sa iyang kaugalingon nga ngalan, inyo hinuon siyang dawaton. Unsaon man ninyo sa pagtuo, kamo nga nagdawat ug pasidungog gikan sa usa ug usa apan wala mangita sa pasidungog nga gikan sa bugtong nga Dios? Ayaw kamo paghunahuna nga ako magsudya kaninyo atubangan sa Amahan. Ang magsudya kaninyo mao si Moises, siya nga maoy inyong gilaoman. Kon kamo nagtuo kang Moises, motuo usab unta kamo kanako, kay siya nagsulat man mahitungod kanako. Apan kon kamo dili motuo sa iyang mga sinulat, unsaon man ninyo pagtuo sa akong mga pulong?” Human niini si Jesus mitabok ngadto sa pikas nga daplin sa Lanaw sa Galilea, nga mao ang Lanaw sa Tiberias. Ug miapas kaniya ang usa ka dakong panon sa katawhan, kay nakita man nila ang mga milagro nga iyang gihimo ngadto sa mga masakiton. Unya si Jesus mitungas sa bungtod ug didto milingkod siya uban sa iyang mga tinun-an. Niadtong tungora nagsingabot ang pagsaulog sa Pagsaylo, ang kasaulogan sa mga Judio. Ug sa pagyahat ni Jesus sa iyang mga mata ug sa pagkakita niya sa dakong panon sa katawhan nga nagpadulong kaniya, miingon siya kang Felipe, “Asa man kita magpalit ug pan aron makakaon kini sila?” Kini iyang gisulti aron sa pagsulay kang Felipe kay siya nasayod man kon unsay buhaton. Si Felipe mitubag kaniya, “Ang duha ka gatos ka denario dili pa igong ipalit ug pan aron ang matag usa kanila makadawat ug diyotay.” Usa sa iyang mga tinun-an nga si Andres nga igsoon ni Simon Pedro, miingon kaniya, “Aniay usa ka batang lalaki nga may lima ka pan nga sebada ug duha ka isda, apan unsa ra man kini alang niining hilabihan ka daghan?” Si Jesus miingon, “Palingkora ang mga tawo.” Ug daghan ang balili niadtong dapita, busa nanglingkod ang mga lalaki nga may gidaghanon nga mga lima ka libo. Unya gikuha ni Jesus ang mga pan, ug sa nakapasalamat na siya, giapod-apod niya kini ngadto kanila nga nanglingkod ug ingon man usab ang isda, kutob sa ilang gusto. Ug sa nangabusog na sila, siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Hiposa ninyo ang mga tipik nga nasalin aron walay mausik.” Busa ila kining gihipos, ug napulo ug duha ka bukag ang ilang napuno sa mga tipik gikan sa lima ka pan nga sebada, nga salin sa mga nangaon. Sa pagkakita sa mga tawo sa ilhanan nga iyang gibuhat, sila miingon, “Sa pagkatinuod kini siya mao gayod ang propeta nga moanhi sa kalibotan!” Sa pagkamatikod ni Jesus nga sila moduol na sa pagpugos kaniya aron himoon nga ilang hari, siya mibiya pag-usab ug nag-inusara didto sa kabungtoran. Sa pagkakilomkilom na, ang iyang mga tinun-an nanglugsong ngadto sa lanaw ug misakay ug sakayan ug mitabok sa lanaw paingon sa Capernaum. Ngitngit na ug si Jesus wala pa moabot ngadto kanila. Ug ang lanaw misugod na sa pagbalod tungod sa kusog nga hangin nga naghuros. Ug sa nakapamugsay na sila ug mga lima o unom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga naglakaw ibabaw sa tubig ug nagkaduol sa sakayan. Ug nangalisang sila apan siya miingon kanila, “Ako kini; ayaw kamo kalisang.” Ug sila malipayon nga midawat kaniya ngadto sa sakayan ug dihadiha ang sakayan midunggo sa yuta nga ilang gipadulngan. Sa pagkasunod nga adlaw ang panon sa katawhan nga nagpabilin sa pikas nga daplin sa lanaw nakamatngon nga usa ra ka sakayan ang didto ug nga si Jesus wala makasakay uban sa iyang mga tinun-an, hinuon ang iyang mga tinun-an namiya nga silasila ra. Apan didtoy mga gagmayng sakayan gikan sa Tiberias nga midunggo duol sa dapit diin sila nangaon ug pan human makapasalamat ang Ginoo. Busa sa pagkakita sa panon sa katawhan nga wala didto si Jesus o ang iyang mga tinun-an, nanakay sila sa mga gagmayng sakayan ug miadto sa Capernaum aron sa pagpangita kang Jesus. Ug sa nakita na nila siya didto sa pikas nga daplin sa lanaw, sila miingon kaniya, “Rabi, kanus-a man ikaw miabot dinhi?” Si Jesus mitubag kanila, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga kamo nangita kanako dili tungod kay nakakita kamo ug mga milagro, kondili tungod kay kamo nakakaon man ug nangabusog sa pan. Ayaw kamo paghago alang sa pagkaon nga mahanaw ra kondili alang sa pagkaon nga molungtad ngadto sa kinabuhing dayon nga ihatag kaninyo sa Anak sa Tawo kay diha kaniya ang Dios nga Amahan nagpatik sa iyang timaan.” Unya sila miingon kaniya, “Unsa may kinahanglan namong buhaton aron matuman namo ang gipabuhat sa Dios?” Si Jesus mitubag kanila, “Ang gipabuhat sa Dios mao kini, nga motuo kamo kaniya nga iyang gipadala.” Busa sila miingon kaniya, “Unsa man diay ang milagro nga imong mabuhat aron makita namo kini ug motuo kami kanimo? Unsa man ang imong gibuhat? Ang among mga katigulangan nangaon sa mana didto sa kamingawan, sumala sa nasulat, ‘Gihatag niya kanila ang pan gikan sa langit aron ilang kaonon.’” Unya si Jesus miingon kanila, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga si Moises dili mao ang naghatag kaninyo niadtong pan nga gikan sa langit; ang akong Amahan mao ang naghatag kaninyo sa tinuod nga pan nga gikan sa langit. Kay ang pan sa Dios mao kadtong nanaog gikan sa langit ug naghatag ug kinabuhi ngadto sa kalibotan.” Ug sila miingon kaniya, “Ginoo, hatagi kami kanunay nianang maong pan.” Si Jesus mitubag kanila, “Ako mao ang pan sa kinabuhi. Siya nga moari kanako dili gutomon, ug siya nga motuo kanako dili gayod uhawon. Apan giingnan ko kamo nga kamo nakakita na kanako apan wala kamo motuo. Ang tanan nga gihatag kanako sa Amahan moari kanako ug siya nga moari kanako dili gayod nako isalikway. Kay ako nanaog gikan sa langit, dili sa pagbuhat sa akong kaugalingong kabubut-on, kondili sa kabubut-on sa nagpadala kanako. Ug ang kabubut-on sa nagpadala kanako mao kini, nga dili ako kawad-an bisan ug usa sa tanan nga iyang gihatag kanako kondili banhawon kini sa kataposang adlaw. Kay ang kabubut-on sa akong Amahan mao kini, nga ang matag usa nga makakita sa Anak ug motuo kaniya makabaton sa kinabuhing dayon ug banhawon nako siya sa kataposan nga adlaw.” Unya ang mga Judio nagbagutbot tungod sa iyang pag-ingon, “Ako mao ang pan nga nanaog gikan sa langit.” Ug sila miingon, “Dili ba kini siya mao man si Jesus, ang anak ni Jose, nga ang amahan ug inahan atong nailhan? Naunsa ba nga nag-ingon na man siya karon, ‘Ako nanaog gikan sa langit’?” Ug si Jesus mitubag kanila, “Ayaw na kamo pagbagutbot ngadto sa usa ug usa. Walay makahimo sa pag-ari kanako gawas lamang kon siya ganuyon sa Amahan nga mao ang nagpadala kanako, ug banhawon nako siya sa kataposan nga adlaw. Nasulat diha sa mga Propeta, ‘Ug silang tanan tudloan sa Dios.’ Ang tanan nga nakadungog ug nakakat-on gikan sa Amahan moari kanako. Dili sabton nga adunay nakakita sa Amahan gawas kaniya nga gikan sa Dios, siya nakakita sa Amahan. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang motuo makabaton sa kinabuhing dayon. Ako mao ang pan sa kinabuhi. Ang inyong mga katigulangan nangaon sa mana didto sa kamingawan ug nangamatay sila. Mao kini ang pan nga nanaog gikan sa langit aron ang tawo makakaon niini ug dili mamatay. Ako mao ang buhing pan nga nanaog gikan sa langit. Si bisan kinsa nga mokaon niining maong pan, mabuhi sa dayon ug ang pan nga akong ihatag alang sa kinabuhi sa kalibotan mao ang akong unod.” Unya ang mga Judio naglalis tali sa ilang kaugalingon nga nag-ingon, “Unsaon man niining tawhana sa paghatag kanato sa iyang unod aron atong kaonon?” Busa si Jesus miingon kanila, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo, gawas kon mangaon kamo sa unod sa Anak sa Tawo ug manginom sa iyang dugo, wala kamoy kinabuhi diha kaninyo. Ang mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo adunay kinabuhi nga dayon ug banhawon nako siya sa kataposan nga adlaw. Kay ang akong unod tinuod nga pagkaon ug ang akong dugo tinuod nga imnonon. Ang mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo magpabilin kanako ug ako diha kaniya. Ingon nga ang buhing Amahan nagpadala kanako ug ako buhi tungod sa Amahan, ang mokaon kanako mabuhi usab tungod kanako. Mao kini ang pan nga nanaog gikan sa langit, dili sama niadtong gikaon sa inyong mga katigulangan, ug nangamatay sila. Siya nga mokaon niining maong pan mabuhi sa dayon.” Kini iyang gisulti sulod sa sinagoga, samtang nagtudlo siya didto sa Capernaum. Daghan sa iyang mga tinun-an nga nakadungog niini miingon, “Lisod kining sultiha. Kinsa may makapamati niini?” Apan sa pagkahibalo ni Jesus sulod sa iyang kaugalingon nga ang iyang mga tinun-an nagbagutbot mahitungod niini, siya miingon kanila, “Nakapaluya ba kini kaninyo? Maunsa man kaha diay kon inyo nang makita ang Anak sa Tawo nga mokayab ngadto sa dapit diin didto siya kaniadto? Ang espiritu mao ang naghatag ug kinabuhi, ang unod walay kapuslanan. Ang mga pulong nga akong gisulti kaninyo espiritu ug kinabuhi. Apan adunay pipila kaninyo nga wala motuo.” Kay si Jesus nasayod man sukad sa sinugdan kinsa kadtong wala motuo ug kinsa kadtong magbudhi kaniya. Ug siya miingon, “Tungod niini giingnan ko kamo nga walay si bisan kinsa nga makaari kanako gawas kon itugot kini kaniya sa Amahan.” Human niini daghan sa iyang mga tinun-an nga namiya ug wala na mouban kaniya. Busa si Jesus nangutana sa napulo ug duha, “Buot ba usab kamong mobiya kanako?” Si Simon Pedro mitubag kaniya, “Ginoo, kang kinsa man kami moadto? Anaa kanimo ang mga pulong sa kinabuhing dayon. Ug nagtuo na kami ug amo nang nasayran nga ikaw mao ang Balaan sa Dios.” Si Jesus mitubag kanila, “Dili ba gipili man kamo nako, ang napulo ug duha ug ang usa kaninyo yawa?” Nagsulti siya niini mahitungod kang Judas nga anak ni Simon Iscariote, kay siya nga usa sa napulo ug duha, mao ang magbudhi kaniya. Unya human niini, si Jesus milibot didto sa Galilea ug dili siya buot moadto sa Judea kay ang mga Judio naninguha man sa pagpatay kaniya. Unya nagsingabot na ang kasaulogan sa mga Judio sa mga Balongbalong. Ug ang iyang mga igsoong lalaki miingon kaniya, “Biya dinhi ug adto sa Judea aron ang imong mga tinun-an makakita sa mga buhat nga imong gihimo. Kay walay tawo nga magbuhat sa tago kon mao may iyang tinguha nga ilhon siya sa dayag. Kon buhaton man nimo kining mga butanga, ipadayag ang imong kaugalingon ngadto sa kalibotan.” Kay bisan ang iyang mga igsoon wala man motuo kaniya. Ug si Jesus miingon kanila, “Wala pa moabot ang akong panahon, apan ang inyong panahon anaa kanunay. Ang kalibotan dili makadumot kaninyo apan kini nagdumot kanako kay nagpamatuod man ako mahitungod niini nga ang mga buhat niini daotan. Pangadto kamo sa kasaulogan. Dili ako moadto sa maong kasaulogan, kay ang akong panahon wala pa mahingpit.” Human siya misulti niini, nagpabilin siya sa Galilea. Apan sa nangadto na sa kasaulogan ang iyang mga igsoon, siya usab miadto, dili sa dayag kondili sa tago lamang. Ug didto sa kasaulogan, ang mga Judio nangita kaniya ug nag-ingon, “Hain ba siya?” Ug didtoy daghang mga tabi-tabi sa mga tawo mahitungod kaniya. Samtang ang uban nag-ingon, “Siya maayong tawo,” ang uban nag-ingon, “Dili, nagpahisalaag hinuon siya sa mga tawo.” Hinuon, tungod sa kahadlok nila sa mga Judio walay misulti sa dayag mahitungod kaniya. Sa nanungatunga na ang kasaulogan, si Jesus misaka sa Templo ug nanudlo. Busa nahibulong ang mga Judio nga nag-ingon, “Giunsa man niining tawhana sa pagkabaton ug kahibalo nga wala man unta siya makatuon?” Ug si Jesus mitubag kanila, “Ang akong gitudlo dili akoa, kondili iya sa nagpadala kanako. Kon buot ni bisan kinsa ang pagbuhat sa kabubut-on sa Dios, kinahanglang mahibaloan niya kon ang gitudlo gikan ba sa Dios o nagsulti ba lamang ako gikan sa akong kaugalingon. Si bisan kinsa nga magsulti sa kinaugalingon lamang nangita sa iyang kaugalingong dungog apan si bisan kinsa nga nangita sa dungog sa nagpadala kaniya, matinud-anon ug wala diha kaniya ang pagkabakakon. Dili ba si Moises mao man ang naghatag kaninyo sa Balaod? Apan wala kaninyoy nagtuman sa Balaod. Nganong nagtinguha man kamo sa pagpatay kanako?” Ang katawhan mitubag, “Gisudlan ka ug demonyo! Kinsa bay nagtinguha sa pagpatay kanimo?” Si Jesus mitubag kanila, “Gihimo nako ang usa ka buhat, ug kamong tanan natingala niini. Si Moises naghatag kaninyo sa pagtuli, dili tungod kay gikan kini kang Moises kondili gikan sa mga katigulangan, ug kamo nagtuli ug tawo sa adlaw nga igpapahulay. Kon ang usa ka tawo tulion man sa adlaw nga igpapahulay aron ang Balaod ni Moises dili malapas, masuko ba diay kamo kanako tungod kay sa adlaw nga igpapahulay giayo nako ang tibuok lawas sa usa ka tawo? Ayaw kamo panghukom pinasikad sa makita lamang, kondili panghukom kamo pinaagi sa matarong nga paghukom.” Busa may mga taga-Jerusalem nga nag-ingon, “Dili ba kining tawhana mao man ang buot unta nilang patyon? Ug karon ania na siya ug nagsulti sa dayag, apan wala silay gisulti batok kaniya! Dili ba kaha nga ang mga pangulo nahibalo nga kini siya mao ang Cristo? Apan nasayod kita diin gikan kining tawhana. Apan ang Cristo sa dihang moabot na, walay si bisan kinsa nga masayod diin siya gikan.” Tungod niini, misinggit si Jesus diha sa iyang pagpanudlo sulod sa Templo ug miingon, “Nakaila kamo kanako, ug nasayod kamo diin ako gikan. Apan wala ako moanhi sa akong kaugalingong pagbuot. Siya nga nagpadala kanako tinuod apan kamo wala makaila kaniya. Ako nakaila kaniya kay ako gikan man kaniya ug siya ang nagpadala kanako.” Tungod niini naninguha sila sa pagdakop kaniya apan walay midakop kaniya kay wala pa man moabot ang iyang panahon. Apan daghan sa mga tawo ang mituo kaniya ug miingon, “Kon moabot na ang Cristo, himoon ba kaha niya ang labaw pa ka daghang milagro kay sa nahimo niining tawhana?” Unya ang mga Pariseo nakadungog sa panon sa katawhan nga nagsultihanay sa ingon mahitungod kaniya ug ang mga pangulong pari ug ang mga Pariseo nagpadala ug mga tawo aron sa pagdakop kaniya. Busa si Jesus miingon, “Ako makig-uban pa kaninyo sulod sa mubong panahon ug unya moadto na ako kaniya nga nagpadala kanako. Kamo mangita kanako apan dili kamo makakaplag kanako ug kon asa ako, dili kamo makaadto.” Ug ang mga Judio nag-ingon sa usa ug usa, “Asa man kaha siya buot moadto nga dili man kuno kita makakaplag kaniya? Buot ba siyang moadto sa mga Judio nga nagkatibulaag taliwala sa mga Grego ug manudlo sa mga Grego? Unsa may buot niyang ipasabot sa iyang pag-ingon, ‘Kamo mangita kanako apan dili kamo makakaplag kanako,’ ug, ‘Kon asa ako, dili kamo makaadto’?” Unya sa kataposang adlaw nga mao ang labing dakong adlaw sa kasaulogan, si Jesus mitindog ug misinggit nga nag-ingon, “Kon adunay tawong giuhaw, paaria siya kanako aron siya moinom. Ang motuo kanako, sumala sa giingon sa Kasulatan, ‘Gikan sa iyang kasingkasing modagayday ang mga sapa sa tubig nga buhi.’” Ug siya nagsulti niini mahitungod sa Espiritu nga dawaton sa mga nagtuo kaniya kay ang Espiritu wala pa man ikahatag, kay niadtong tungora si Jesus wala pa man himayaa. Sa ilang pagkadungog niining mga pulonga, dihay pipila sa mga tawo nga nag-ingon, “Sa pagkatinuod kini siya mao ang propeta.” Ang uban nag-ingon, “Kini siya mao ang Cristo.” Apan dihay nag-ingon, “Maggikan ba sa Galilea ang Cristo? Dili ba giingon man sa Kasulatan nga ang Cristo maggikan sa kaliwatan ni David ug gikan sa Betlehem, ang balangay diin didto si David?” Busa nahitabo ang pagkabahin sa mga tawo tungod kaniya. Ang uban kanila buot untang modakop kaniya apan walay mihilabot kaniya. Unya ang mga modakop unta kang Jesus namalik ngadto sa mga pangulong pari ug sa mga Pariseo. Ug sila nangutana kanila, “Nganong wala man ninyo siya dad-a dinhi?” Sila mitubag, “Wala pa gayoy tawo nga nakasulti sama niining tawhana!” Ang mga Pariseo mitubag kanila, “Nalimbongan ba diay usab kamo? Aduna bay usa sa mga pangulo o sa mga Pariseo nga mituo kaniya? Apan kining mga tawo nga walay kahibalo sa balaod mga tinunglo.” Apan usa kanila nga mao si Nicodemo, kadtong miadto kang Jesus, nangutana kanila, “Maghukom ba diay ang atong balaod ug usa ka tawo aron silotan bisan ug wala pa siya mapaminaw ug masayran unsa ang iyang nabuhat?” Sila mitubag kaniya, “Gikan ka ba usab diay sa Galilea? Susiha ug imong masuta nga walay propeta nga maggikan sa Galilea.” [ Ug ang matag usa kanila mipauli sa iyang kaugalingong balay, apan si Jesus miadto sa Bungtod sa mga Olibo. Ug sa pagkabuntag, siya miadto na usab sa Templo. Ug ang tanang tawo nangadto kaniya ug siya milingkod ug gitudloan niya sila. Unya ang mga eskriba ug mga Pariseo nagdala ug usa ka babaye nga nasakpan nga nanapaw. Ug ilang gipatindog siya sa taliwala ug miingon sila kang Jesus, “Magtutudlo, kining babayhana nasakpan diha gayod sa buhat sa pagpanapaw. Ug diha sa Balaod, si Moises nagsugo kanato nga ang ingon kaniya kinahanglang batoon. Unsa may imong ikasulti mahitungod kaniya?” Kini ilang gisulti sa pagsulay kaniya aron aduna silay ikasumbong batok kaniya. Ug si Jesus miyuko ug nagsulat sa yuta pinaagi sa iyang tudlo. Ug kay nagpadayon man gayod sila sa pagpangutana kaniya, siya mituyhad ug miingon kanila, “Kinsa kaninyo ang walay sala maoy paunaha paglabay kaniya ug bato.” Ug unya miyuko siya pag-usab ug mipadayon sa pagsulat sa yuta pinaagi sa iyang tudlo. Apan sa pagkadungog nila niini, sila nagtagsatagsa sa pagpamahawa sugod sa labing tigulang. Ug si Jesus mao na lamang ang nahibilin uban sa babaye nga nagtindog sa iyang atubangan. Unya mituyhad si Jesus ug miingon kaniya, “Babaye, hain na sila? Wala bay mihukom kanimo ug silot?” Siya mitubag, “Wala, Ginoo.” Ug si Jesus miingon kaniya, “Dili usab ako maghukom kanimo. Lakaw ug ayaw na pagpakasala.”] Unya misulti pag-usab si Jesus kanila nga nag-ingon, “Ako mao ang kahayag sa kalibotan. Siya nga magsunod kanako dili gayod maglakaw sa kangitngit, hinuon makabaton siya sa kahayag sa kinabuhi.” Unya ang mga Pariseo miingon kaniya, “Ikaw mao ang nagpamatuod mahitungod sa imong kaugalingon, ang imong pagpamatuod dili tinuod.” Si Jesus mitubag kanila, “Bisan tuod ug ako mao ang nagpamatuod alang sa akong kaugalingon, ang akong pagpamatuod tinuod kay nahibalo man ako kon diin ako gikan ug asa ako padulong. Apan kamo wala mahibalo kon diin ako gikan ug asa ako padulong. Naghukom kamo pinaagi sa unod apan wala ako maghukom kang bisan kinsa. Apan kon ako maghukom, ang akong hukom tinuod kay dili man ako rang usa, kondili ako ug ang Amahan nga mao ang nagpadala kanako. Nasulat diha sa inyong Balaod nga ang pagpamatuod sa duha ka tawo tinuod gayod. Ako nagpamatuod mahitungod sa akong kaugalingon ug ang Amahan nga nagpadala kanako nagpamatuod usab mahitungod kanako.” Busa nangutana sila kaniya, “Hain man ang imong Amahan?” Si Jesus mitubag kanila, “Kamo wala makaila kanako o sa akong Amahan. Kon nakaila pa kamo kanako nakaila usab unta kamo sa akong Amahan.” Kining mga pulonga gisulti ni Jesus didto sa panudlanan sa salapi nga hinalad samtang nagtudlo siya sulod sa Templo. Apan walay midakop kaniya kay wala pa man moabot ang iyang takna. Unya misulti na usab siya kanila, “Ako mobiya ug unya mangita kamo kanako apan mangamatay kamo diha sa inyong mga sala. Asa ako padulong, dili kamo makaadto.” Unya ang mga Judio miingon, “Patyon ba kaha niya ang iyang kaugalingon, kay nag-ingon man siya, ‘Asa ako padulong, dili kamo makaadto’?” Siya miingon kanila, “Kamo gikan sa ubos, ako gikan sa itaas. Kamo gikan niining kalibotana, ako dili gikan niining kalibotana. Busa giingnan ko kamo nga mangamatay kamo diha sa inyong mga sala, kay mangamatay man gayod kamo diha sa inyong mga sala gawas kon motuo kamo nga ako mao siya.” Ug sila nangutana kaniya, “Kinsa man diay ikaw?” Si Jesus miingon kanila, “Ako nakasugilon na kaninyo sukad pa sa sinugdan. Daghan ako ug isulti ug ihukom mahitungod kaninyo apan ang nagpadala kanako matuod ug ang akong nadungog gikan kaniya gipahayag nako ngadto sa kalibotan.” Wala sila makasabot nga siya nagsulti kanila mahitungod sa Amahan. Busa si Jesus miingon, “Sa diha nga maisa na ninyo ang Anak sa Tawo, inyong mahibaloan nga ako mao siya ug nga wala akoy gibuhat sa kaugalingon nakong pagbuot, apan unsay gitudlo kanako sa amahan, nagsulti ako niini. Ug siya nga nagpadala kanako uban kanako. Wala niya ako pasagdi nga mag-inusara kay sa kanunay gibuhat man nako ang makapahimuot kaniya.” Samtang nagsulti siya niini, daghan ang mituo kaniya. Unya si Jesus miingon sa mga Judio nga nagtuo kaniya, “Kon kamo magpabilin sa akong pulong, kamo tinuod gayod nga akong mga tinun-an, ug mahibaloan ninyo ang kamatuoran, ug ang kamatuoran maghimo kaninyo nga gawasnon.” Sila mitubag kaniya. “Mga kaliwat kami ni Abraham ug wala gayod kami maulipon ni bisan kinsa. Ngano ba nga nakaingon ka man, ‘Mahimo kamong gawasnon’?” Si Jesus mitubag kanila, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang tanan nga magpakasala ulipon sa sala. Ang ulipon dili magpabilin sa dayon diha sa panimalay, apan ang anak magpabilin sa dayon. Busa kon ang Anak maghimo kaninyong gawasnon mahimo gayod kamong gawasnon. Nasayod ako nga kamo mga kaliwat ni Abraham apan nagtinguha kamo sa pagpatay kanako tungod kay ang akong pulong wala man makakaplag ug luna diha kaninyo. Ako nagsulti sa nakita nako sa akong Amahan ug kamo nagbuhat sa nadungog ninyo gikan sa inyong amahan.” Kaniya mitubag sila nga nag-ingon, “Si Abraham mao ang among amahan.” Si Jesus miingon kanila, “Kon mga anak pa kamo ni Abraham, magbuhat unta kamo sa gibuhat ni Abraham. Apan karon nagtinguha kamo sa pagpatay kanako, ang tawo nga nagsugilon kaninyo sa kamatuoran nga akong nadungog gikan sa Dios. Wala magbuhat niini si Abraham. Kamo nagbuhat sa gibuhat sa inyong amahan.” Ug sila miingon kaniya, “Wala kami ipanganak gikan sa salawayong pakighilawas. Usa ra ang among amahan nga mao ang Dios.” Si Jesus mitubag kanila, “Kon ang Dios mao pa ang inyong Amahan, nahigugma unta kamo kanako kay ako gikan man sa Dios busa ania ako. Wala ako moanhi sa akong kaugalingong kabubut-on, kondili gipadala ako niya. Nganong dili man kamo makasabot sa akong gisulti? Tungod kay kamo dili man makahimo pagpamati sa akong pulong. Kamo gikan sa inyong amahan nga mao ang yawa ug nagtinguha kamo sa pagbuhat sa kabubut-on sa inyong amahan. Siya mamumuno gayod sukad pa sa sinugdan, ug walay labot sa kamatuoran kay ang kamatuoran wala man diha kaniya. Sa dihang mamakak siya, magsulti siya tukma sa iyang kaugalingong kinaiya kay siya bakakon man ug amahan sa mga bakak. Apan kay nagsulti man ako sa kamatuoran, kamo dili motuo kanako. Kinsa man kaninyo ang makapamatuod nga ako sad-an? Kay ako nagsulti sa kamatuoran, nganong dili man kamo motuo kanako? Siya nga gikan sa Dios mamati sa mga pulong sa Dios. Busa dili kamo mamati kay kamo dili man gikan sa Dios.” Ang mga Judio mitubag nga nag-ingon kaniya, “Dili ba nagsulti man kami sa husto nga ikaw usa ka Samarianhon ug gidemonyohan?” Si Jesus mitubag, “Ako wala demonyohi, hinuon nagpasidungog ako sa akong Amahan ug kamo nagpakaulaw kanako. Hinuon wala ako magtinguha sa akong kaugalingong kadungganan. Anaay usa nga nagtinguha niini ug siya mao ang maghuhukom. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga magtuman sa akong pulong, siya dili gayod makakita sa kamatayon.” Ug ang mga Judio miingon kaniya, “Karon nasuta na gayod namo nga ikaw gidemonyohan. Si Abraham namatay, ingon man ang mga propeta ug unya moingon ikaw, ‘Kon adunay magtuman sa akong pulong, siya dili gayod makatilaw ug kamatayon.’ Labaw ka pa ba diay sa among amahan nga si Abraham nga namatay? Ug ang mga propeta nangamatay usab! Nagpakakinsa ka man diay?” Si Jesus mitubag nga nag-ingon, “Kon ako mao pa ang nagpasidungog sa akong kaugalingon, walay bili ang maong kadungganan. Ang nagpasidungog kanako mao ang akong Amahan, ang inyong giingon nga mao ang inyong Dios. Apan wala kamo makaila kaniya; ako nakaila kaniya. Kon nag-ingon pa ako nga ako wala makaila kaniya, bakakon unta ako sama kaninyo. Apan ako nakaila kaniya ug nagtuman sa iyang pulong. Ang inyong amahan nga si Abraham nalipay nga makakita sa adlaw sa akong pag-anhi ug siya nakakita niini ug nagmaya.” Unya ang mga Judio miingon kaniya, “Wala ka pa gani magpanuigon ug 50, nakakita ka na kang Abraham?” Si Jesus miingon kanila, “Sa pagkatinuod gayod, mag-ingon ako kaninyo, nga sa wala pa si Abraham, mao na ako.” Tungod niini namunit sila ug mga bato aron ilabay kaniya apan si Jesus mitago ug migula sa Templo. Unya sa pag-agi ni Jesus, iyang nakita ang usa ka tawo nga buta sukad pa sa pagkahimugso. Ug nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an nga nag-ingon, “Rabi, kinsa may nakasala, kini bang tawhana o ang iyang mga ginikanan, nga nahimugso man siya nga buta?” Si Jesus mitubag, “Dili kay nakasala siya, o ang iyang mga ginikanan, kondili aron nga ang mga buhat sa Dios ikapadayag diha kaniya. Samtang adlawan pa kinahanglang magbuhat kita sa mga buluhaton niya nga nagpadala kanako. Moabot ang kagabhion ug wala nay tawo nga makahimo sa pagbuhat. Samtang ania ako sa kalibotan, ako mao ang kahayag alang sa kalibotan.” Sa pagsulti niya niini, siya nangluwa sa yuta ug nagmasa siya ug lapok ginamit ang laway, ug iyang gihidhiran sa lapok ang mga mata sa buta; ug giingnan siya, “Lakaw, panghilam-os didto sa linaw sa Siloam” (nga sa ato pa, Pinadala). Ug siya miadto ug nanghilam-os ug mibalik siya nga nakakita na. Unya ang iyang mga silingan ug ang mga nakakita kaniya kaniadto ingon nga makililimos, miingon, “Dili ba mao man kini siya ang tawo nga kaniadto kanunayng naglingkod ug nagpakilimos?” Dihay miingon, “Mao kini siya.” Ug ang uban miingon, “Dili, hinuon kaanggid-anggid kini siya.” Siya miingon, “Ako mao kadto siya.” Ug sila miingon kaniya, “Giunsa man sa pagkabuka ang imong mga mata?” Siya mitubag, “Ang tawo nga ginganlan ug Jesus nagmasa ug lapok ug iya kining gihidhid sa akong mga mata ug miingon kanako, ‘Lakaw ngadto sa Siloam ug panghilam-os.’ Busa miadto ako ug nanghilam-os ug unya nakakita na ako.” Ug sila miingon kaniya, “Hain na man siya?” Siya miingon, “Wala ako masayod.” Gidala nila ngadto sa mga Pariseo ang tawo nga kaniadto buta. Ug adlaw kadto nga igpapahulay sa dihang si Jesus nagmasa ug lapok ug mipabuka sa mata sa buta. Ang mga Pariseo nangutana kaniya pag-usab kon giunsa niya sa pagkakita. Ug siya miingon kanila, “Gibutangan niya ug lapok ang akong mga mata ug ako nanghilam-os ug unya nakakita na ako.” Pipila sa mga Pariseo miingon, “Kining tawhana dili gikan sa Dios kay wala siya magtamod sa adlaw nga igpapahulay.” Apan ang uban miingon, “Unsaon man sa usa ka tawong makasasala ang paghimo ug mga milagro nga sama niini?” Ug may panagsumpaki diha kanila. Busa gipangutana nila pag-usab ang tawong buta, “Unsa may imong ikasulti mahitungod kaniya, kay gipabuka man niya ang imong mga mata?” Siya miingon, “Siya usa ka propeta.” Ang mga Judio wala motuo nga siya miagi pagkabuta ug nga makakita na hangtod nga natawag nila ang mga ginikanan sa tawo nga makakita na; ug nangutana sila kanila, “Inyo bang anak kining giingon ninyong nahimugso nga buta? Naunsa ba nga makakita na man siya karon?” Ang iyang mga ginikanan mitubag ug miingon, “Kami nahibalo nga kini siya mao ang among anak ug nga siya nahimugso nga buta. Apan naunsa nga makakita na man siya karon, kami wala mahibalo ug wala usab kami mahibalo kinsa ang nagpabuka sa iyang mga mata. Pangutan-a lang siya, kay dako na man siya. Mosulti siya alang sa iyang kaugalingon.” Giingon niini pagsulti sa iyang mga ginikanan tungod kay sila nahadlok sa mga Judio, kay ang mga Judio nagkasabot na man nga kon adunay moingon nga si Jesus mao ang Cristo, ang maong tawo palagpoton gikan sa sinagoga. Tungod niini ang iyang mga ginikanan miingon, “Siya dako na, pangutan-a lang siya ninyo.” Ug sa ikaduhang higayon gitawag nila ang tawo nga kaniadto buta ug miingon sila kaniya, “Ang Dios maoy dayega. Kami nahibalo nga kadtong tawhana usa ka makasasala.” Siya mitubag nga nag-ingon, “Ako wala mahibalo kon siya makasasala ba. Usa ka butang ang akong nahibaloan, kaniadto ako buta apan karon makakita na.” Ug sila miingon kaniya, “Unsa may iyang gibuhat kanimo? Giunsa man niya pagpabuka ang imong mga mata?” Kanila mitubag siya nga nag-ingon, “Gitug-anan ko na kamo, ug wala kamo mamati. Nganong buot man kamong mamati pag-usab? Buot ba usab kamong mahimo nga iyang mga tinun-an?” Ug gipakaulawan nila siya ug giingnan, “Ikaw tinun-an niya apan kami mga tinun-an ni Moises. Kami nasayod nga ang Dios nakigsulti kang Moises, apan bahin niining tawhana, wala kami mahibalo kon diin kini siya gikan.” Ang tawo mitubag nga nag-ingon, “Kahibulongan gayod kaayo kini! Wala kamo masayod kon diin siya gikan, apan gipabuka niya ang akong mga mata. Nahibalo kita nga ang Dios dili mamati sa mga makasasala, apan kon ang usa ka tawo mahadlokon sa Dios ug nagtuman sa iyang kabubut-on, ang Dios mamati kaniya. Sukad sa sinugdan sa kalibotan, wala pa gayod madungog nga dihay nakapabuka sa mga mata sa usa ka tawong nahimugso nga buta. Kon kadtong tawhana dili pa gikan sa Dios, wala unta siyay mahimo.” Mitubag sila kaniya nga nag-ingon, “Sa tumang kasal-anan ikaw natawo ug unya mangahas ikaw sa pagtudlo kanamo?” Ug gihinginlan nila siya. Unya si Jesus nakadungog nga gihinginlan nila siya; ug sa iyang pagkakita kaniya, siya miingon, “Nagtuo ba ikaw sa Anak sa Tawo?” Siya mitubag nga nag-ingon, “Kinsa man siya, Ginoo, aron ako motuo kaniya?” Si Jesus miingon kaniya, “Nakakita na ikaw kaniya ug siya mao ang nakigsulti kanimo.” Siya miingon, “Ginoo, mituo ako,” Ug siya misimba kang Jesus. Unya si Jesus miingon, “Ako mianhi niining kalibotana aron sa paghukom, aron kadtong mga dili makakita, makakita na ug kadtong mga makakita mangabuta.” Ug nadungog kini sa pipila sa mga Pariseo nga duol kaniya, ug sila miingon kaniya, “Mga buta ba diay usab kami?” Si Jesus miingon kanila, “Kon buta pa kamo, dili unta kamo sad-an; apan kay nag-ingon man kamo karon, ‘Makakita kami,’ nagpabilin ang inyong sala. “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang tawo nga mosulod sa toril nga dili moagi sa pultahan apan mokatkat hinuon ug laing kaagian, kana siya kawatan ug tulisan. Apan ang mosulod agi sa pultahan mao ang magbalantay sa karnero. Alang kaniya ang tigbantay sa pultahan moabli ug ang mga karnero mamati sa iyang tingog ug ang iyang kaugalingong mga karnero tawgon niya sa ngalan ug mag-una kanila sa ilang pagpanggawas. Ug sa madala na niya sa gawas ang tanan nga iyaha, molakaw siya nga mag-una kanila ug kaniya mosunod ang mga karnero kay sila makaila man sa iyang tingog. Apan sa lain sila dili mosunod, hinuon mobiya sila gikan kaniya kay sila wala man makaila sa tingog sa lain.” Kini gipasumbingay ni Jesus kanila apan wala sila makasabot sa iyang gisulti kanila. Busa si Jesus miingon pag-usab kanila, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ako mao ang pultahan sa mga karnero. Ang tanan nga mianhi una kanako, mga kawatan ug mga tulisan apan ang mga karnero wala mamati kanila. Ako mao ang pultahan, kon adunay mosulod agi kanako, siya maluwas ug siya mosulod ug mogula ug makakaplag siya ug masibsib. Ang kawatan moanhi aron lamang sa pagpangawat ug sa pagpatay ug sa paglaglag. Ako mianhi aron sila makabaton ug kinabuhi ug magbaton niini sa madagayaon gayod. Ako mao ang maayong magbalantay sa karnero. Ang maayong magbalantay sa karnero nagtahan sa iyang kinabuhi alang sa karnero. Ang sinuholan lamang ug dili magbalantay ug dili tag-iya sa mga karnero, inigkakita niya sa lobo nga magsingabot, mobiya sa mga karnero ug molayas ug ang mga karnero tukbon sa lobo ug patibulaagon. Siya molayas kay siya sinuholan man lamang ug walay bili kaniya ang mga karnero. Ako mao ang maayong magbalantay sa karnero. Ako nakaila sa akoa ug ang akoa nakaila kanako, sama nga ang Amahan nakaila kanako ug ako nakaila sa Amahan. Ug gitahan nako ang akong kinabuhi alang sa karnero. Ug ako adunay ubang mga karnero nga dili sakop niining maong panon. Kinahanglang dad-on usab nako sila, ug sila mamati sa akong tingog. Busa usa na lamang ka panon ug usa ka magbalantay. Tungod niini gihigugma ako sa Amahan kay ako nagtahan man sa akong kinabuhi aron kini makuha nako pag-usab. Walay tawo nga magkuha niini gikan kanako, hinuon gitahan nako kini sa kaugalingon nakong pagbuot. May katungod ako sa pagtahan niini ug may katungod ako sa pagkuha niini pag-usab. Kining maong sugo nadawat nako gikan sa akong Amahan.” Ug nahitabo na usab ang panagsumpaki sa mga Judio tungod niining mga pulonga. Daghan kanila ang nag-ingon, “Kini siya gidemonyohan ug nabuang. Nganong mamati man kamo kaniya?” Ang uban nag-ingon, “Kining mga pulonga dili iya sa gidemonyohan. Makahimo ba ang demonyo sa pagpabuka sa mga mata sa buta?” Kasaulogan kadto sa Paghalad didto sa Jerusalem. Tingtugnaw kadto ug si Jesus naglakaw sulod sa Templo didto sa portiko ni Solomon. Unya mialirong kaniya ang mga Judio ug miingon kaniya, “Hangtod kanus-a ba kutob ang imong pagpahinam kanamo? Kon ikaw mao man ang Cristo, tug-ani kami sa walay lipodlipod.” Ug kanila mitubag si Jesus nga nag-ingon, “Gitug-anan na kamo nako apan wala kamo motuo. Ang mga buhat nga akong gihimo sa ngalan sa akong Amahan nagpamatuod mahitungod kanako. Apan kamo wala motuo tungod kay kamo dili man akong mga karnero. Ang akong mga karnero mamati sa akong tingog ug ako nakaila kanila ug sila nagsunod kanako. Ako naghatag kanila ug kinabuhing dayon ug sila dili gayod malaglag, ug walay si bisan kinsa nga makaagaw kanila gikan sa akong kamot. Ang akong Amahan nga maoy naghatag kanila ngari kanako dako pa kay sa tanan, ug walay si bisan kinsa nga makahimo sa pag-agaw kanila gikan sa kamot sa Amahan. Ako ug ang Amahan usa ra.” Unya ang mga Judio namunit pag-usab ug mga bato aron batoon nila siya. Si Jesus mitubag kanila, “Gipakitaan kamo nako ug daghang mga maayong buhat gikan sa Amahan. Unsa ba niining mga buhata ang hinungdan nga inyo akong batoon?” Ang mga Judio mitubag kaniya, “Batoon ikaw namo dili tungod sa imong pagbuhat ug maayo kondili tungod sa imong pagpasipala batok sa Dios kay ikaw nga tawo lamang nagpaka-Dios.” Mitubag si Jesus kanila, “Dili ba nasulat man kini sa inyong Balaod, ‘Ako nag-ingon, Mga dios kamo’? Kon iya man ganing ginganlan ug mga dios kadtong mga gisultihan sa pulong sa Dios (ug dili mapakyas ang kasulatan), moingon ba diay kamo kaniya nga gibalaan sa Amahan ug gipadala niya nganhi sa kalibotan, ‘Ikaw nagpasipala,’ tungod lang kay nag-ingon ako, ‘Anak ako sa Dios’? Kon ako wala magbuhat sa buluhaton sa akong Amahan, ayaw kamo pagtuo kanako; apan kon nagbuhat man ako niini bisan kon dili kamo motuo kanako, tuohi ninyo ang mga buhat aron kamo mahibalo ug makasabot nga ang Amahan ania kanako ug ako anaa sa Amahan.” Ug siya ila na usab nga gisulayan sa pagdakop, apan siya miikyas gikan sa ilang mga kamot. Ug siya miadto na usab sa tabok sa Jordan sa dapit diin didto si Juan namautismo sa sinugdan ug nagpabilin siya didto. Daghan ang nangadto kaniya ug sila miingon, “Si Juan walay gihimong ilhanan apan tinuod ang tanang gisulti ni Juan mahitungod niining tawhana.” Ug daghan ang mituo kang Jesus didto. Ug dihay masakiton nga usa ka tawo, si Lazaro nga taga-Betania, sa balangay ni Maria ug sa iyang igsoon nga si Marta. Kini si Maria mao ang nagdihog sa Ginoo ug pahumot ug nagpahid sa iyang mga tiil pinaagi sa buhok niya ug nga ang igsoon niya nga si Lazaro nasakit. Busa si Jesus gipasugoan sa magsoong babaye nga nag-ingon, “Ginoo, ang imong suod nga higala nasakit.” Apan sa pagkadungog niini ni Jesus, siya miingon, “Kining sakita dili ikamatay, kondili alang kini sa himaya sa Dios, aron ang Anak sa Dios himayaon pinaagi niini.” Gihigugma ni Jesus si Marta ug ang iyang igsoong babaye ug si Lazaro. Busa sa iyang pagkadungog nga nasakit si Lazaro, mipabilin siya ug duha ka adlaw sa dapit diin didto siya. Human niini siya miingon sa iyang mga tinun-an, “Mangadto kita pag-usab sa Judea.” Ug ang mga tinun-an miingon kaniya, “Rabi, ang mga Judio bag-o pa lang naninguha sa pagbato kanimo ug karon moadto na usab ikaw didto?” Si Jesus mitubag, “Dili ba aduna may napulo ug duha ka takna sa usa ka adlaw? Si bisan kinsa nga maglakaw panahon sa adlaw, dili mapandol kay siya nagtan-aw man sa kahayag niining kalibotana. Apan si bisan kinsa nga maglakaw panahon sa gabii mapandol kay ang kahayag wala man diha kaniya.” Gisulti niya kining mga butanga ug unya miingon siya kanila, “Ang atong higala nga si Lazaro natulog apan moadto ako aron sa pagpukaw kaniya gikan sa pagkatulog.” Ug ang mga tinun-an miingon kaniya, “Ginoo, kon siya nakatulog, mamaayo ra siya.” Si Jesus naghisgot sa kamatayon ni Lazaro apan sila nagtuo nga ang iyang gipasabot mao ang pagpahulay sa pagkatulog. Busa si Jesus misulti kanila sa walay lipodlipod, “Si Lazaro namatay. Ug tungod kaninyo ako nalipay nga wala ako didto aron motuo kamo. Apan mangadto kita kaniya.” Unya si Tomas nga ginganlan ug Kaluha, miingon sa iyang mga kauban nga tinun-an, “Mangadto usab kita aron mamatay kita uban kaniya.” Unya sa pag-abot ni Jesus, iyang nasuta nga si Lazaro upat na ka adlaw didto sa lubnganan. Ang Betania duol sa Jerusalem, mga tulo ka kilometro ang gilay-on, busa daghan sa mga Judio ang nangadto kang Marta ug Maria aron sa paghupay kanila tungod sa ilang igsoon. Sa pagkadungog ni Marta nga si Jesus nagsingabot na, siya miadto ug misugat kaniya, samtang si Maria nagpabilin nga naglingkod sulod sa balay. Ug si Marta miingon kang Jesus, “Ginoo, kon dinhi pa ikaw, dili unta mamatay ang akong igsoon. Hinuon nahibalo ako nga bisan karon ang tanan nga imong pangayoon sa Dios, kini ihatag kanimo sa Dios.” Si Jesus miingon kaniya, “Ang imong igsoon mabanhaw.” Ug si Marta mitubag kaniya, “Nahibalo ako nga siya mabanhaw sa pagpamanhaw unya sa kaulahian nga adlaw.” Si Jesus miingon kaniya, “Ako mao ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi. Ang nagtuo kanako, bisan siya mamatay, mabuhi siya ug ang tanan nga buhi ug nagtuo kanako dili na gayod mamatay. Motuo ba ikaw niini?” Siya miingon kaniya, “Oo, Ginoo, ako nagtuo nga ikaw mao ang Cristo, ang Anak sa Dios, ang moanhi sa kalibotan.” Sa nakasulti na siya niini, siya miadto ug iyang gitawag si Maria nga iyang igsoon ug sa tago gisultihan niya, “Ania ang Magtutudlo ug gipatawag ikaw niya.” Sa pagkadungog ni Maria niini, siya midali pagtindog ug miadto kaniya. Niadtong tungora, si Jesus wala pa moabot sa balangay, kondili didto pa siya sa dapit diin gikasugat niya si Marta. Unya ang mga Judio nga didto sa balay uban kang Maria aron sa paghupay kaniya, sa ilang pagkakita kaniya nga midali pagtindog ug migula, misunod kaniya. Naghunahuna sila nga moadto siya sa lubong aron sa paghilak didto. Busa si Maria, sa pag-abot niya sa dapit diin didto si Jesus ug sa pagkakita niya kaniya, mihapa sa iyang tiilan ug miingon kaniya, “Ginoo, kon dinhi pa ikaw dili unta mamatay ang akong igsoon.” Sa pagkakita ni Jesus kaniya nga naghilak ug sa mga Judio nga nangabot uban kaniya nga naghilak usab, natandog siya diha sa iyang espiritu ug naguol. Ug siya miingon, “Hain ba ninyo siya gibutang?” Sila miingon kaniya, “Ginoo, aria ug tan-awa.” Si Jesus mihilak. Busa ang mga Judio nag-ingon, “Tan-awa, pagkadako gayod sa iyang paghigugma kaniya!” Apan diha kanilay nag-ingon, “Dili ba kini siya nga maoy nakapabuka sa mga mata sa buta makahimo usab unta nga dili mamatay si Lazaro?” Unya si Jesus, nga natandog pag-usab, miduol sa lubong. Kini usa ka langob nga gialihan ug usa ka bato. Si Jesus miingon kanila, “Kuhaa ninyo ang bato.” Si Marta, ang igsoon sa namatay, miingon kaniya, “Ginoo, baho na siya karon kay upat na man ka adlaw sukad sa iyang pagkamatay.” Si Jesus mitubag kaniya, “Wala ba ako mag-ingon kanimo nga kon motuo ikaw makita nimo ang himaya sa Dios?” Busa gikuha nila ang bato. Ug giyahat ni Jesus ang iyang mga mata ngadto sa kahitas-an ug miingon, “Amahan, nagpasalamat ako kanimo nga ikaw namati kanako. Ako nahibalo nga ikaw mamati kanunay kanako, apan gisulti nako kini tungod sa panon sa katawhan nga nag-alirong, aron sila motuo nga ikaw mao ang nagpadala kanako.” Ug sa nakasulti na siya niini, siya misinggit sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Lazaro, gula ngari!” Ug ang namatay migula, ang iyang mga kamot ug mga tiil binugkosan ug mga bendahi ug ang iyang nawong naputos ug panapton. Si Jesus miingon kanila, “Badbari ninyo siya ug palakta siya.” Tungod niini daghan sa mga Judio nga miduaw kang Maria ug nakakita sa gibuhat ni Jesus, mituo kaniya. Apan ang pipila kanila miadto sa mga Pariseo ug ilang gisuginlan sila sa gibuhat ni Jesus. Busa ang mga pangulong pari ug ang mga Pariseo mipatigom sa Sanhedrin ug miingon, “Unsa may atong buhaton? Kay kining tawhana naghimo man ug daghang mga milagro. Kon pasagdan nato siya niini, ang tanan motuo kaniya, ug unya ang mga Romanhon manganhi ug ilang laglagon ang atong balaang dapit ug ang atong nasod.” Apan usa kanila, si Caifas, nga mao ang labawng pangulong pari niadtong tuiga, miingon kanila, “Kamo mga walay alamag. Wala gani kamo makasabot nga maoy maayo alang kaninyo nga usa lamang ka tawo ang mamatay alang sa katawhan, ug dili ang tibuok nasod maoy laglagon.” Gisulti niya kini dili gikan sa iyang kaugalingon kondili ingon nga siya ang labawng pangulong pari niadtong tuiga, siya nagpropesiya nga si Jesus mamatay alang sa nasod, ug dili alang sa nasod lamang, kondili sa pagtigom usab aron magkahiusa ang nagkatibulaag nga mga anak sa Dios. Busa sukad niadtong adlawa nagsabot sila sa pagpatay kaniya. Busa si Jesus wala na maglakawlakaw nga dayag taliwala sa mga Judio, apan gikan didto miadto siya sa kayutaan duol sa kamingawan, sa usa ka lungsod nga ginganlan ug Efraim ug didto mipabilin siya uban sa mga tinun-an. Unya nagsingabot na ang Kasaulogan sa Pagsaylo nga iya sa mga Judio, ug sa wala pa kini, daghan ang nanungas gikan sa kalungsoran ngadto sa Jerusalem aron sa pagpaputli sa ilang kaugalingon. Ug sila nangita kang Jesus ug miingon sa usa ug usa samtang nagbarog sila didto sa Templo, “Unsay inyong hunahuna? Moanhi kaha kadto siya sa kasaulogan?” Unya ang mga pangulong pari ug ang mga Pariseo naghatag ug sugo nga kon adunay masayod hain si Jesus, kinahanglang pahibaloon sila aron dakpon nila siya. Unom ka adlaw sa wala pa ang Kasaulogan sa Pagsaylo, si Jesus miabot sa Betania, diin didto si Lazaro, ang gibanhaw ni Jesus gikan sa mga patay. Ug didto gidalitan siya nila ug panihapon. Si Marta mao ang nagsilbi ug si Lazaro usa sa mga mitambong sa kan-anan uban kaniya. Ug si Maria mikuha ug usa ka litran nga mahalong pahumot nga lunsayng nardo ug iyang gidihogan ang mga tiil ni Jesus ug iyang gipahiran kini sa iyang buhok ug ang balay nalukop sa alimyon sa pahumot. Apan si Judas Iscariote nga usa sa iyang mga tinun-an, nga mao ang magbudhi kaniya, miingon, “Ngano nga kining pahumot wala man hinuon ibaligya ug tulo ka gatos ka denario ug ang halin ihatag sa mga kabos?” Kini gisulti niya, dili tungod kay siya may kahangawa alang sa mga kabos, kondili tungod kay siya kawatan man ug kay siya mao man ang tigtipig sa sudlanan sa salapi nga ang isulod niini iyang kuhaan. Ug si Jesus miingon, “Pasagdi ninyo siya, pabuhata siya niini alang sa adlaw sa paglubong kanako. Ang mga kabos kanunay nga anaa kaninyo apan ako dili kanunay nga anaa kaninyo.” Sa pagkasayod sa dakong panon sa mga Judio nga didto si Jesus, sila nangadto dili lamang tungod kaniya kondili aron usab sa pagtan-aw kang Lazaro, nga iyang gibanhaw gikan sa mga patay. Busa ang mga pangulong pari nagsabot sa pagpatay usab kang Lazaro kay tungod kaniya daghan sa mga Judio ang mipalayo kanila ug mituo kang Jesus. Sa pagkasunod nga adlaw, ang dakong panon sa katawhan nga nangabot alang sa kasaulogan nakadungog nga si Jesus moabot sa Jerusalem. Busa nanguha sila ug mga palwa sa palmera ug nangadto sila aron sa pagsugat kaniya ug naninggit, “Hosanna! Dalaygon ang mianhi sa ngalan sa Ginoo, ang Hari sa Israel!” Ug si Jesus nakakaplag ug usa ka nating asno ug siya mikabayo niini, sumala sa nasulat, “Ayaw kahadlok, babaye nga anak sa Zion; tan-awa, mianhi ang imong hari, nga nagkabayo sa nati sa asno!” Sa sinugdan ang iyang mga tinun-an wala makasabot niini apan sa diha nga gihimaya na si Jesus, nahinumdom na sila nga kini nasulat mahitungod kaniya ug nga nahitabo kini ngadto kaniya. Nagpamatuod alang kaniya ang panon sa katawhan nga didto uban kaniya sa dihang gitawag niya si Lazaro sa paggula gikan sa lubong ug gibanhaw siya gikan sa mga patay. Tungod niini ang panon sa katawhan miadto sa pagsugat kaniya kay nakadungog man sila nga nakahimo siya sa maong ilhanan. Unya ang mga Pariseo nag-ingon sa usa ug usa, “Nakita ninyo nga wala na gayod kamoy mahimo! Tan-awa, ang tibuok kalibotan misunod na kaniya!” Unya dihay pipila ka Grego sa mga nanungas aron sa pagsimba didto sa kasaulogan. Kini sila miduol kang Felipe nga taga-Betsaida sa Galilea ug mihangyo kaniya nga nag-ingon, “Ginoo, makigkita unta kami kang Jesus.” Si Felipe miadto ug iyang gisuginlan si Andres, ug si Andres miadto uban kang Felipe ug ilang gisuginlan si Jesus. Ug si Jesus mitubag kanila, “Ang takna miabot na nga himayaon na ang Anak sa Tawo. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo, nga ang usa ka lugas nga trigo kinahanglang mahulog sa yuta ug mamatay, kay kon dili, magpabilin kini nga mag-inusara. Apan kon kini mamatay, mamunga kini ug daghan. Ang nagmahal sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini, apan ang nasilag sa iyang kinabuhi niining kalibotana magpatunhay niini alang sa kinabuhing dayon, Kon ang usa ka tawo mag-alagad kanako, kinahanglan nga mosunod siya kanako ug kon asa gani ako, ang akong alagad atua usab didto. Kon ang usa ka tawo mag-alagad kanako, ang Amahan magpasidungog kaniya. “Karon naguol ang akong kalag. Ug unsa may akong isulti? Moingon ba ako, ‘Amahan, luwasa ako gikan niining taknaa’? Dili, kay alang niining maong tuyo miabot ako niining taknaa. Amahan, pasidunggi ang imong ngalan.” Unya miabot gikan sa langit ang usa ka tingog nga nag-ingon, “Gipasidunggan na nako kini ug pasidunggan kini nako pag-usab.” Ang mga tawo nga nag-alirong nakadungog sa tingog ug sila miingon nga kadto dalugdog. Ang uban nag-ingon, “Dihay anghel nga misulti kaniya.” Ug si Jesus mitubag, “Kining tingoga miabot tungod kaninyo, dili tungod kanako. Karon mao na ang paghukom niining kalibotana, karon palagpoton na ang pangulo niining kalibotana. Ug ako, sa maisa na gikan sa yuta, magkabig sa tanang tawo ngari kanako.” Kini gisulti niya aron sa pagpadayag sa paagi sa kamatayon nga iyang kamatyan. Ug ang panon sa katawhan mitubag kaniya, “Nakadungog kami gikan sa Balaod nga ang Cristo magpabilin hangtod sa kahangtoran. Busa unsaon man nimo sa pag-ingon nga kinahanglang iisa ang Anak sa Tawo? Kinsa man kining Anak sa Tawo?” Si Jesus miingon kanila, “Ang kahayag anaa pa uban kaninyo sa mubo nga panahon. Panglakaw kamo samtang anaa pa kaninyo ang kahayag, kay tingali unya ug maapsan kamo sa kangitngit. Siya nga maglakaw sa kangitngit dili mahibalo kon asa siya padulong. Samtang anaa pa kaninyo ang kahayag, salig kamo sa kahayag aron mahimo kamong mga anak sa kahayag.” Sa nakasulti na si Jesus niini, siya mibiya ug mitago gikan kanila. Bisan tuod ug daghan ang mga milagro nga iyang nahimo sa ilang atubangan, wala sila motuo kaniya aron matuman ang pulong nga gisulti ni Isaias nga propeta, nga nag-ingon, “Ginoo, kinsa ba ang mituo sa ilang nadungog gikan kanamo, ug kang kinsa ba gikapadayag ang bukton sa Ginoo?” Busa wala sila makatuo, kay si Isaias misulti pag-usab, “Iyang gibutaan ang ilang mga mata ug gipagahi ang ilang kasingkasing, kay tingali unya ug makakita sila pinaagi sa ilang mga mata, ug makasabot pinaagi sa ilang kasingkasing, ug mamalik kanako aron ayohon nako sila.” Kini gisulti ni Isaias tungod kay nakita man niya ang himaya ni Jesus ug misulti siya mahitungod kaniya. Bisan pa niini, daghan sa mga namunoan ang mituo kaniya, apan tungod sa mga Pariseo wala kini nila ipadayag kay tingali unya ug palagpoton sila gikan sa sinagoga, kay labaw nilang gihigugma ang pagdayeg gikan sa mga tawo kay sa pagdayeg gikan sa Dios. Unya si Jesus misinggit ug miingon, “Siya nga nagtuo kanako nagtuo dili kanako kondili kaniya nga nagpadala kanako. Ug siya nga nakakita kanako nakakita kaniya nga nagpadala kanako. Ako mianhi sa kalibotan ingon nga kahayag aron ang tanan nga motuo kanako dili na magpabilin sa kangitngit. Si bisan kinsa nga mamati sa akong mga pulong ug dili magtuman niini, ako dili maghukom kaniya kay ako wala man moanhi aron sa paghukom sa kalibotan, kondili aron sa pagluwas sa kalibotan. Ang magsalikway kanako ug dili modawat sa akong mga pulong adunay maghuhukom. Ang pulong nga akong gikasulti mao unya ang maghukom kaniya sa kaulahian nga adlaw. Kay ako wala magsulti nga kinaugalingon lamang apan ang Amahan nga nagpadala kanako mao ang naghatag kanako ug sugo kon unsa ang akong ipamulong ug unsa ang akong isulti. Ug ako nahibalo nga ang iyang sugo kinabuhing dayon. Busa, bisan unsay akong gisulti, gisulti nako kini sumala sa gisulti kanako sa Amahan.” Sa wala pa ang Kasaulogan sa Pagsaylo, si Jesus nahibalo nga miabot na ang takna sa iyang pagbiya niining kalibotana ug sa pag-adto ngadto sa Amahan. Ug kay nahigugma man siya sa mga iya nga ania sa kalibotan, sila iyang gihigugma hangtod sa kataposan. Samtang nanihapon sila, gisulod na sa yawa diha sa kasingkasing ni Judas Iscariote nga anak ni Simon ang pagbudhi kang Jesus. Ug si Jesus, nga nasayod nga ang tanang butang gikatugyan na sa Amahan nganha sa iyang mga kamot ug nga siya gikan sa Dios ug ngadto siya sa Dios mopadulong, mitindog gikan sa kan-anan, mihukas sa iyang kupo ug mikuha ug tualya ug gibakos kini sa iyang kaugalingon. Unya naghuwad siya ug tubig sa planggana ug misugod siya sa pagpanghugas sa mga tiil sa mga tinun-an ug sa pagpahid niini sa tualya nga iyang gibakos. Ug miduol siya kang Simon Pedro, ug si Pedro miingon kaniya, “Ginoo, hugasan ba nimo ang akong mga tiil?” Si Jesus mitubag kaniya, “Ang akong gibuhat dili pa nimo masabtan karon, apan makasabot ra unya ikaw niini.” Si Pedro miingon kaniya, “Dili gayod ako magpahugas kanimo sa akong mga tiil bisan kanus-a.” Si Jesus mitubag kaniya, “Kon dili ikaw magpahugas kanako, wala kay bahin kanako.” Si Simon Pedro miingon kaniya, “Ginoo, dili lamang ang akong mga tiil, kondili lakip usab ang akong mga kamot ug ang akong ulo!” Si Jesus miingon kaniya, “Siya nga naligo na dili kinahanglang manghugas gawas lamang sa iyang mga tiil, hinuon hinlo na ang iyang kinatibuk-an. Ug kamo hinlo na apan dili hinuon kamong tanan.” Kay siya nasayod man kinsa ang magbudhi kaniya. Tungod niini miingon siya, “Dili kamong tanan hinlo.” Sa nahugasan na niya ang ilang mga tiil, ug nasul-ob na ang iyang kupo, ug nakapahimutang na sa kan-anan, siya miingon kanila, “Nakahibalo ba kamo unsa ang akong gibuhat kaninyo? Nagtawag kamo kanako nga Magtutudlo ug Ginoo ug husto kamo kay mao man kana ako. Ug kon ako nga inyong Ginoo ug Magtutudlo naghugas man sa inyong mga tiil, kamo usab kinahanglang maghinugasay sa inyong mga tiil. Kay usa ka panig-ingnan ang akong gihatag kaninyo, aron kamo kinahanglang magbuhat usab sama sa akong gibuhat kaninyo. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo, ang ulipon dili labaw sa iyang agalon o ang sinugo labaw sa nagsugo kaniya. Kon kamo nahibalo niining mga butanga, bulahan kamo kon kini inyong buhaton. Wala ako magsulti mahitungod kaninyong tanan. Ako nakaila kanila nga akong gipili. Apan kinahanglang matuman ang kasulatan nga nag-ingon, ‘Siya nga nagkaon sa akong pan nag-isa sa iyang tiil batok kanako.’ Gipahibalo nako kini kaninyo karon, sa dili pa kini mahitabo aron nga inigkahitabo na niini motuo kamo nga ako mao Siya. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang nagdawat kang bisan kinsa nga akong ipadala magdawat kanako ug ang modawat kanako magdawat kaniya nga nagpadala kanako.” Unya sa nakasulti na si Jesus niini, nasubo siya diha sa espiritu ug nagpamatuod siya nga nag-ingon, “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga usa kaninyo magbudhi kanako.” Ug ang mga tinun-an nagtinan-away sa usa ug usa nga naglibog kon kinsay iyang gipasabot niini. Usa sa iyang mga tinun-an, nga pinalangga ni Jesus, nagsandig sa dughan ni Jesus. Ug si Simon Pedro misinyas kaniya ug miingon, “Tug-ani kami kinsay iyang gipasabot.” Busa samtang misandig siya sa dughan ni Jesus, siya nangutana kaniya, “Ginoo, kinsa man?” Si Jesus mitubag, “Siya mao kadtong tunolan nako niining pan human nako kini ikatuslob sa panaksan.” Ug sa gikatuslob na niya ang pan, gitunol niya kini kang Judas nga anak ni Simon Iscariote. Human mahatag ang pan, si Satanas misulod kang Judas. Ug si Jesus miingon kaniya, “Ang imong buhaton, buhata dayon.” Walay bisan usa sa mga nanambong sa kan-anan nga nahibalo nganong iya kining gisulti kaniya. Ang uban naghunahuna nga tungod kay si Judas mao man ang tigtipig sa sudlanan sa salapi, si Jesus nag-ingon kaniya, “Pagpalit sa atong kinahanglanon alang sa kasaulogan,” o nga pahatagan kaniya ang mga kabos. Busa sa pagkadawat ni Judas sa pan, siya migula dayon, ug gabii kadto. Unya sa nakagula na si Judas, si Jesus miingon, “Karon gipasidunggan na ang Anak sa Tawo ug diha kaniya gipasidunggan ang Dios. Kon ang Dios gipasidunggan diha kaniya, ang Dios magpasidungog usab kaniya diha sa iyang kaugalingon, ug magpasidungog kaniya dihadiha. Mga anak, ako mag-uban kaninyo sa mubong panahon. Kamo mangita kanako. Ug sama sa akong pag-ingon sa mga Judio, sultihan usab kamo nako karon, ‘Asa ako padulong, dili kamo makaadto.’ Usa ka bag-ong sugo ang akong ihatag kaninyo, nga kamo maghigugmaay sa usa ug usa sama nga gihigugma ko kamo aron maghigugmaay usab kamo sa usa ug usa. Tungod niini ang tanang tawo mahibalo nga kamo akong mga tinun-an kon kamo maghigugmaay sa usa ug usa.” Si Simon Pedro miingon kaniya, “Ginoo, asa man ikaw moadto?” Si Jesus mitubag kaniya, “Kon asa ako moadto, dili pa ikaw makasunod kanako karon, apan makasunod ra unya ikaw.” Si Pedro miingon kaniya, “Ginoo, nganong dili man ako makasunod kanimo karon? Itahan nako ang akong kinabuhi alang kanimo.” Ug si Jesus mitubag kaniya, “Itahan ba nimo ang imong kinabuhi alang kanako? Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko ikaw nga ang manok dili motuktugaok hangtod nga ikalimod nimo ako sa makatulo. “Ayaw kamo kaguol diha sa inyong kasingkasing. Salig kamo sa Dios ug salig usab kamo kanako. Sa balay sa akong Amahan adunay daghang puluy-anan. Kon dili pa kini mao, moingon ba ako kaninyo nga moadto ako aron sa pag-andam ug luna alang kaninyo? Ug sa makaadto na ako ug makaandam na ug dapit alang kaninyo, moanhi ako pag-usab ug kuhaon nako kamo aron nga asa ako atua usab kamo. Ug kamo nahibalo na sa dalan nga akong adtoan.” Si Tomas miingon kaniya, “Ginoo, wala kami mahibalo kon asa ikaw moadto busa unsaon man namo sa pagkahibalo sa dalan?” Si Jesus mitubag kaniya, “Ako mao ang dalan ug ang kamatuoran ug ang kinabuhi, walay si bisan kinsa nga makaadto sa Amahan, kon dili pinaagi kanako. Kon nakaila pa kamo kanako, nakaila usab unta kamo sa akong Amahan. Sukad karon nakaila na kamo kaniya ug nakakita na kaniya.” Unya si Felipe miingon kaniya, “Ginoo, ipakita kanamo ang Amahan ug igo na kana kanamo.” Si Jesus mitubag kaniya, “Kadugay na nakong nakig-uban kaninyo ug wala ikaw makaila kanako, Felipe? Ang nakakita kanako nakakita sa Amahan. Nganong nag-ingon man ikaw, ‘Ipakita kanamo ang Amahan?’ Wala ba diay ikaw motuo nga ako anaa sa Amahan ug nga ang Amahan ania kanako? Ang mga pulong nga akong gisulti kaninyo wala nako isulti gikan sa akong kaugalingon, kondili ang Amahan nga ania sulod kanako mao ang naghimo sa iyang mga buhat. Salig kamo kanako, nga ako anaa sa Amahan ug nga ang Amahan ania kanako, o kon dili, salig kamo tungod sa maong mga buhat. “Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo nga ang nagtuo kanako magbuhat usab sa mga buhat nga akong gibuhat, ug labaw pa ka dagko kay niini ang iyang buhaton kay ako moadto man sa Amahan. Ug bisan unsay inyong pangayoon pinaagi sa akong ngalan, buhaton nako kini aron ang Amahan mapasidunggan diha sa Anak. Kon mangayo kamo ug bisan unsa pinaagi sa akong ngalan, kini akong buhaton. “Kon nahigugma kamo kanako, tumanon ninyo ang akong mga sugo. Ug ako mangamuyo sa Amahan, ug kamo iyang hatagan ug laing Manlalaban nga mag-uban kaninyo hangtod sa kahangtoran nga mao ang Espiritu sa kamatuoran, nga ang kalibotan dili makadawat tungod kay ang kalibotan dili man makakita kaniya o makaila kaniya. Kamo nakaila na kaniya kay siya nagpuyo man uban kaninyo ug maanaa sa sulod ninyo. “Dili ko kamo biyaan nga daw mga ilo nga tuwapos. Ako moanha kaninyo. Mubo na lang ang panahon ug unya ang kalibotan dili na makakita kanako, apan kamo makakita kanako. Tungod kay ako buhi, kamo usab mabuhi. Niana unyang adlawa inyong mahibaloan nga ako anaa sa akong Amahan ug kamo ania kanako ug ako anaa kaninyo. Ang nagbaton sa akong mga sugo ug nagtuman niini mao ang nahigugma kanako ug ang nahigugma kanako higugmaon sa akong Amahan ug ako mahigugma kaniya ug magpadayag sa akong kaugalingon nganha kaniya.” Si Judas (dili ang Iscariote) miingon kaniya, “Ginoo, ngano ba nga anhi man ikaw kanamo magpadayag sa imong kaugalingon, ug dili hinuon ngadto sa kalibotan?” Si Jesus mitubag ug miingon kaniya, “Kon ang usa ka tawo nahigugma kanako, siya magtuman sa akong pulong, ug ang akong Amahan mahigugma kaniya ug moanha kami kaniya ug kami mopuyo uban kaniya. Ang wala mahigugma kanako dili magtuman sa akong mga pulong ug ang pulong nga inyong nadungog dili akoa kondili sa Amahan nga nagpadala kanako. “Kining mga butanga gisulti nako kaninyo samtang ania pa ako uban kaninyo. Apan ang Manlalaban, ang Espiritu Santo, nga sa akong ngalan ipadala sa Amahan, siya magtudlo kaninyo sa tanang butang ug magpahinumdom kaninyo sa tanan nga akong gisulti kaninyo. Ang kalinaw ibilin nako kaninyo, ang akong kalinaw ihatag nako kaninyo. Ihatag nako kini kaninyo, dili sama sa paghatag sa kalibotan. Ayaw kamo kaguol diha sa inyong kasingkasing, ayaw kamo pagtalaw. Nakadungog kamo kanako nga nag-ingon kaninyo, ‘Ako moadto apan moanha ra ako kaninyo.’ Kon kamo nahigugma kanako, malipay kamo nga ako moadto sa Amahan kay ang Amahan labaw pa man kanako. Ug karon gisultihan kamo nako sa dili pa kini mahitabo, aron nga kon kini mahitabo na, manuo kamo. Dili na ako magdaghan pa ug sulti kaninyo, kay moabot na ang pangulo niining kalibotana. Wala siyay gahom ibabaw kanako; apan magbuhat ako sumala sa gisugo kanako sa Amahan, aron masayod ang kalibotan nga ako nahigugma sa Amahan. Panindog kamo, manglakaw na kita. “Ako mao ang matuod nga punoan sa paras ug ang akong Amahan mao ang tig-atiman. Ang tanan nakong sanga nga wala mamunga, iyang pamutlon ug ang tanang sanga nga namunga, iyang pul-ongan aron kini mamunga ug daghan pa. Kamo nangahinlo na tungod sa pulong nga akong gisulti kaninyo. Pabilin kamo kanako, ug ako diha kaninyo. Sama nga ang sanga dili makapamunga sa iya rang kaugalingon gawas kon magpabilin kini sa punoan; mao usab kamo, dili makapamunga gawas kon magpabilin kamo kanako. Ako mao ang punoan sa paras, kamo mao ang mga sanga. Ang magpabilin kanako ug ako diha kaniya, siya mamunga ug daghan, kay kon kamo bulag kanako wala gayod kamoy mahimo. Kon adunay dili magpabilin kanako, isalibay siya sama sa sanga ug malaya, ug pundokon kini ug iitsa ngadto sa kalayo ug mangasunog. Kon kamo magpabilin kanako ug ang akong mga pulong magpabilin kaninyo, pangayo kamo ug bisan unsa nga buot ninyo, ug himoon kini alang kaninyo. Pinaagi niini, ang akong Amahan napasidunggan, nga namunga kamo ug daghan, ug nahimo nga akong mga tinun-an. Sama nga nahigugma kanako ang Amahan, ako usab nahigugma kaninyo busa pabilin kamo diha sa akong gugma. Kon magtuman kamo sa akong mga sugo, magpabilin kamo sa akong gugma, sama nga ako nagtuman sa mga sugo sa akong Amahan ug nagpabilin diha sa iyang gugma. Kining mga butanga akong gisulti kaninyo aron ang akong kalipay magpabilin diha kaninyo ug ang inyong kalipay mahingpit. “Mao kini ang akong sugo, nga kinahanglang maghigugmaay kamo sa usa ug usa sama nga ako nahigugma kaninyo. Walay si bisan kinsa nga adunay gugma nga labaw pa niini, nga ang usa ka tawo magtahan sa iyang kinabuhi alang sa iyang mga higala. Kamo akong mga higala kon magtuman kamo sa akong sugo kaninyo. Dili na nako kamo tawgon nga mga ulipon, kay ang ulipon wala masayod sa gibuhat sa iyang agalon. Apan ako nagtawag kaninyo nga mga higala kay ang tanan nga nadungog nako gikan sa akong Amahan gipahibalo nako kaninyo. Kamo wala magpili kanako apan ako ang nagpili kaninyo ug nagtahas kaninyo aron manglakaw kamo ug mamunga ug bunga nga molungtad, aron nga ang bisan unsa nga inyong pangayoon gikan sa Amahan pinaagi sa akong ngalan, ihatag kaninyo. Ang akong sugo kaninyo mao kini, nga kinahanglang maghigugmaay kamo sa usa ug usa. “Kon ang kalibotan nagdumot kaninyo, hibaloi nga una akong gidumtan kay kaninyo. Kon kamo iya pa sa kalibotan, ang kalibotan nahigugma unta sa mga iya, apan kay kamo dili man iya sa kalibotan, hinuon gipili kamo nako gikan sa kalibotan, tungod niini nagdumot kaninyo ang kalibotan. Hinumdomi ang pulong nga akong gisulti kaninyo, ‘Ang ulipon dili labaw sa iyang agalon.’ Kon sila naglutos kanako, sila maglutos usab kaninyo. Kon sila nagtuman sa akong pulong, sila motuman usab sa inyong pulong. Apan kining tanan ilang buhaton kaninyo tungod sa akong ngalan kay sila wala man makaila kaniya nga nagpadala kanako. Kon wala pa ako moanhi ug mosulti kanila, wala unta silay sala. Apan karon wala na silay ikapangulipas mahitungod sa ilang sala. Ang nagdumot kanako, nagdumot usab sa akong Amahan. Kon wala pa nako buhata taliwala kanila ang mga buhat nga wala mabuhat sa uban, wala unta silay sala. Apan karon sila nakakita ug nagdumot na kanako ug sa akong Amahan. Kini aron matuman ang pulong nga nasulat sa ilang balaod, ‘Nagdumot sila kanako sa walay hinungdan.’ Apan inig-abot unya sa Manlalaban nga akong ipadala kaninyo gikan sa Amahan, ang Espiritu sa kamatuoran nga moanhi gikan sa Amahan, kini siya magpamatuod mahitungod kanako. Ug kamo usab magpamatuod kay kamo uban man kanako sukad sa sinugdan. “Gisulti na nako kining tanan kaninyo aron dili kamo mahimulag gikan sa pagtuo. Hinginlan kamo nila gikan sa mga sinagoga. Sa pagkatinuod, ang panahon moabot nga ang mopatay kaninyo maghunahuna nga siya naghalad ug pagsimba sa Dios. Ug kini ilang buhaton tungod kay wala man sila makaila sa Amahan o kanako. Apan gisulti nako kining mga butanga kaninyo aron nga kon moabot na ang ilang panahon, inyong mahinumdoman nga ako nagsulti kaninyo mahitungod kanila. “Sa sinugdan wala kamo nako sultihi niining mga butanga kay ako uban pa man kaninyo. Apan karon moadto na ako sa nagpadala kanako apan wala kaninyoy nangutana kanako, ‘Asa man ikaw paingon?’ Apan kay nagsulti man ako kaninyo niining mga butanga, ang inyong mga kasingkasing napuno sa kasubo. Apan sultihan ko kamo sa tinuod, makaayo alang kaninyo nga mobiya ako kay kon dili ako mobiya, ang Manlalaban dili moanha kaninyo. Apan kon mobiya ako, siya akong ipadala nganha kaninyo. Ug inig-abot na niya, iyang pailhon ang kalibotan mahitungod sa sala ug sa pagkamatarong ug sa hukom: mahitungod sa sala, kay sila wala man motuo kanako, mahitungod sa pagkamatarong, kay ako moadto man sa Amahan ug dili na kamo makakita kanako, ug mahitungod sa hukom, kay ang pangulo niining kalibotana gihukman na. “Daghan pa unta akog isulti kaninyo apan dili pa kamo makasugakod niini karon. Sa dihang moabot ang Espiritu sa kamatuoran, siya ang magtultol kaninyo ngadto sa tanan nga kamatuoran, kay siya dili magsulti gikan sa iyang kaugalingon apan unsay iyang nadungog iyang isulti, ug ang mga butang nga umaabot iyang ipahibalo kaninyo. Siya magpasidungog kanako, kay siya modawat man sa mga butang nga gikan kanako ug magsugilon niini kaninyo. Ang tanan nga anaa sa Amahan, akoa. Tungod niini miingon ako nga siya modawat sa mga butang nga gikan kanako ug magpahibalo niini kaninyo. “Sulod sa mubong panahon, dili na kamo makakita kanako, ug sa mubong panahon na usab, makakita kamo kanako.” Pipila sa iyang mga tinun-an nag-ingon sa usa ug usa, “Unsa ba kining iyang gisulti kanato, ‘Sulod sa mubong panahon, dili na kamo makakita kanako, ug sa mubong panahon na usab, makakita kamo kanako’ ug ‘kay ako moadto man sa Amahan’?” Busa sila miingon, “Unsa man kaha kining iyang gisulti nga ‘mubong panahon’? Wala kita makasabot unsay iyang gisulti.” Si Jesus nahibalo nga sila buot mangutana kaniya, busa siya miingon kanila, “Mao ba kini ang inyong gipangutana sa usa ug usa, unsay gipasabot nako sa akong pag-ingon, ‘Sulod sa mubong panahon, dili na kamo makakita kanako, ug sa mubong panahon na usab, makakita kamo kanako’? Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo, nga kamo manghilak ug magbangutan apan ang kalibotan maglipay. Kamo masubo apan ang inyong kasubo mahimong kalipay. Ang babaye, sa dihang siya magbati, siya mag-antos sa kasakit kay miabot na man ang iyang takna. Apan sa dihang mahimugso na ang iyang anak, dili na siya mahinumdom sa kasakit tungod sa kalipay nga nahimugso sa kalibotan ang usa ka tawo. Ug busa, kamo usab may kasubo karon apan makigkita ra ako kaninyo pag-usab, ug unya ang inyong mga kasingkasing malipay ug wala unyay bisan kinsa nga mokuha sa inyong kalipay gikan kaninyo. Ug niana unyang adlawa wala na kamoy ipangutana pa kanako. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko kamo, nga kon mangayo kamo ug bisan unsa gikan sa Amahan pinaagi sa akong ngalan, siya mohatag niini kaninyo. Hangtod karon wala pa kamo mangayo pinaagi sa akong ngalan. Pangayo kamo ug makadawat kamo aron mahingpit ang inyong kalipay. “Kining mga butanga gisulti nako kaninyo pinaagi sa mga sambingay apan moabot ang panahon nga ako dili na magsulti kaninyo pinaagi sa mga sambingay kondili magsugilon kaninyo sa dayag gayod mahitungod sa Amahan. Niana unyang adlawa kamo mangayo pinaagi sa akong ngalan, ug wala ako mag-ingon kaninyo nga ako mag-ampo sa Amahan alang kaninyo, kay ang Amahan gayod nahigugma man kaninyo kay kamo nahigugma man kanako ug nagtuo nga ako gikan sa Dios. Ako gikan sa Amahan ug ako mianhi sa kalibotan, ug usab, mobiya ako sa kalibotan ug moadto sa Amahan.” Ang iyang mga tinun-an miingon, “Ah, karon nagsulti na ikaw sa dayag gayod ug dili na pinaagi ug sambingay! Karon nasayod na kami nga ikaw nahibalo sa tanang mga butang ug nga ikaw dili na kinahanglan nga pangutan-on pa ni bisan kinsa. Tungod niini kami nagtuo nga ikaw gikan sa Dios.” Si Jesus mitubag kanila, “Karon nagtuo na ba diay kamo? Tan-awa, moabot ang takna ug karon ania na, nga kamo patibulaagon, ang matag usa kaninyo ngadto sa iyang kaugalingong pinuy-anan ug biyaan ninyo ako nga mag-inusara. Apan dili ako mag-inusara kay ang Amahan ania man uban kanako. Gisulti nako kini kaninyo aron nga dinhi kanako makabaton kamo ug kalinaw. Dinhi sa kalibotan aduna kamoy kalisdanan. Apan pagmadasigon, gibuntog na nako ang kalibotan.” Kining mga butanga gisulti ni Jesus ug giyahat niya ang iyang mga mata ngadto sa langit ug miingon, “Amahan, ang takna miabot na. Pasidunggi ang imong Anak aron ang Anak makapasidungog kanimo, kay gihatagan man nimo siya ug kagahom ibabaw sa tanang katawhan aron sa paghatag ug kinabuhing dayon ngadto sa tanan nga imong gikatugyan kaniya. Ug mao kini ang kinabuhing dayon, nga sila nakaila kanimo nga mao lamang ang tinuod nga Dios ug kang Jesu-Cristo nga imong gipadala. Ako nagpasidungog kanimo dinhi sa yuta, ingon nga natapos nako ang buhat nga imong gitugyan kanako nga akong buhaton. Ug karon, Amahan, himayaa ako diha kanimo, sa himaya nga gihuptan nako kaniadto uban kanimo sa wala pa buhata ang kalibotan. “Gipadayag nako ang imong ngalan ngadto sa mga tawo nga imong gitugyan kanako gikan sa kalibotan. Kini sila imo apan gitugyan nimo sila kanako ug gituman nila ang imong pulong. Karon nahibalo sila nga ang tanan nga imong gihatag kanako gikan kanimo, kay gihatag man nako kanila ang mga pulong nga imong gihatag kanako, ug gidawat nila kini ug nahibalo sila diha sa kamatuoran nga ako gikan kanimo ug sila nagtuo nga ikaw ang nagpadala kanako. Ako nangamuyo alang kanila. Wala ako mangamuyo alang sa kalibotan, kondili alang kanila nga imong gitugyan kanako kay sila imo man. Ang tanan nga akoa imo ug ang imo akoa, ug diha kanila ako nahimaya. Ug karon dili na ako dinhi sa kalibotan, apan kini sila ania sa kalibotan, ug ako moanha na kanimo. Amahan nga balaan, bantayi sila pinaagi sa imong ngalan nga gihatag nimo kanako, aron sila mahiusa ingon nga kita usa. Samtang uban pa ako kanila, gibantayan nako sila pinaagi sa imong ngalan nga gihatag nimo kanako, ug gibantayan nako sila ug walay usa kanila nga nalaglag gawas sa anak sa kalaglagan aron matuman ang kasulatan. Apan karon moanha na ako kanimo, ug kining mga butanga gisulti nako dinhi sa kalibotan aron makabaton sila sa akong kalipay nga nahingpit diha kanila. Ako mihatag kanila sa imong pulong apan ang kalibotan nagdumot kanila kay dili man sila iya sa kalibotan, ingon nga ako dili iya sa kalibotan. Dili ako mangamuyo nga kuhaon nimo sila gikan sa kalibotan, kondili nga imo unta silang ilikay gikan sa daotan. Sila dili iya sa kalibotan ingon nga ako dili iya sa kalibotan. Balaana sila diha sa kamatuoran. Ang imong pulong mao ang kamatuoran. Ingon nga ikaw nagpadala kanako nganhi sa kalibotan, ako usab nagpadala kanila nganhi sa kalibotan. Ug tungod kanila ako nagbalaan sa akong kaugalingon aron sila usab mahimong balaan diha sa kamatuoran. “Nangamuyo ako dili lamang mahitungod kanila kondili mahitungod usab sa mga motuo kanako pinaagi sa ilang pulong, aron silang tanan mausa ingon nga ikaw, Amahan, ania kanako ug ako anaa kanimo, aron sila usab maania kanato, aron ang kalibotan motuo nga ikaw nagpadala kanako. Ang himaya nga imong gihatag kanako akong gihatag ngadto kanila aron sila mausa, ingon nga kita usa; ako anaa kanila ug ikaw ania kanako aron sila hingpit nga mausa, aron ang kalibotan moila nga ikaw nagpadala kanako ug nahigugma kanila ingon nga ikaw nahigugma kanako. Amahan, buot unta nako nga kon asa ako atua usab uban kanako sila nga imong gitugyan kanako, aron makakita sila sa akong himaya nga imong gihatag kanako tungod kay nahigugma man ikaw kanako bisan sa wala pa buhata ang kalibotan. O Amahan nga matarong, ang kalibotan wala makaila kanimo apan ako nakaila kanimo ug kini sila nahibalo nga ikaw mao ang nagpadala kanako. Ug ang imong ngalan akong gipaila kanila, ug kini ipaila nako kanila aron nga ang gugma nga imong gihigugma kanako maanaa kanila ug ako maanaa kanila.” Sa nakasulti na si Jesus niini, miadto siya uban sa iyang mga tinun-an tabok sa walog sa Kidron, ug niini didtoy usa ka tanaman diin misulod siya ug ang iyang mga tinun-an. Ug si Judas, nga nagbudhi kaniya, nakatultol usab sa maong dapit kay kanunay man si Jesus makigtigom didto uban sa iyang mga tinun-an. Unya sa nakadala na si Judas ug usa ka panon nga mga sundalo ug pipila ka mga tinugyanan sa mga pangulong pari ug sa mga Pariseo, siya miadto didto nga sangkap sa mga parol ug mga sulo ug mga hinagiban. Ug si Jesus nga nahibalo na sa tanang mahitabo kaniya, misugat ug miingon kanila, “Kinsay inyong gipangita?” Sila mitubag kaniya, “Si Jesus nga taga-Nazaret.” Si Jesus miingon kanila, “Ako mao siya.” Si Judas, nga mao ang nagbudhi kaniya, nagtindog uban kanila. Sa pag-ingon ni Jesus kanila, “Ako mao siya,” sila nanibog ug nangatumba sa yuta. Nangutana siya pag-usab kanila, “Kinsa bay inyong gipangita?” Ug sila mitubag, “Si Jesus nga taga-Nazaret.” Si Jesus mitubag kanila, “Giingnan na kamo nako nga ako mao siya. Ug kon ako man ang inyong gipangita, palakta kining mga tawhana.” Kini aron matuman ang pulong nga iyang gisulti, “Sa mga gitugyan kanako, wala ako kawad-i bisan ug usa.” Unya si Simon Pedro nga nagdala ug espada, milanit niini ug gitigbas ang ulipon sa labawng pangulong pari ug naputlan kini sa tuo niyang dalunggan. Ang ngalan sa ulipon mao si Malco. Ug si Jesus miingon kang Pedro, “Iuli sa sakoban kanang imong espada. Dili ba diay nako imnon ang kupa nga gihatag kanako sa Amahan?” Unya si Jesus gidakop sa panon sa mga sundalo ug sa ilang kapitan ug sa mga tinugyanan sa mga Judio ug gigapos nila siya. Ug ila unang gidala siya ngadto kang Anas kay kini siya mao man ang ugangan ni Caifas nga mao ang labawng pari niadtong tuiga. Si Caifas mao ang mihatag ug tambag ngadto sa mga Judio nga maayo nga usa lamang ka tawo ang mamatay alang sa katawhan. Unya si Simon Pedro misunod kang Jesus, ingon man ang lain pang tinun-an. Ug kining maong tinun-an nailhan sa labawng pangulong pari busa siya misulod uban kang Jesus ngadto sa hawanan sa balay sa labawng pangulong pari; samtang si Pedro nagtindog didto sa gawas sa pultahan. Unya kadtong tinun-an nga kaila sa labawng pangulong pari miadto sa gawas ug misulti sa babaye nga maoy nagbantay sa pultahan ug gipasulod si Pedro. Ug ang babaye nga maoy nagbantay sa pultahan miingon kang Pedro, “Dili ba usa usab ikaw sa mga tinun-an niining tawhana?” Siya miingon, “Dili!” Unya ang mga ulipon ug ang mga tinugyanan naghaling ug kalayo sa uling kay tugnaw man ug sila nagbarog ug nagpainit sa ilang kaugalingon. Ug si Pedro usab uban kanila, nagtindog ug nagpainit sa iyang kaugalingon. Unya ang labawng pangulong pari nangutana mahitungod sa iyang mga tinun-an ug sa iyang pagtulun-an. Si Jesus mitubag kaniya, “Nagsulti ako sa dayag ngadto sa kalibotan. Kanunay akong nagtudlo sulod sa mga sinagoga ug sa Templo diin adto magtigoman ang tanang mga Judio. Wala akoy gisulti sa tago. Nganong mangutana pa man ikaw kanako? Pangutan-a ang mga nakadungog kanako kon unsa ang akong gisulti kanila. Sila nahibalo kon unsay akong gisulti.” Ug sa pagsulti niya niini, usa sa mga tinugyanan nga nagtindog sa duol misagpa kang Jesus ug miingon kaniya, “Mao ba kanay tinubagan nimo sa labawng pangulong pari?” Si Jesus mitubag kaniya, “Kon daotan man ang akong gisulti, pamatud-i ang pagkadaotan niini, apan kon maayo ang akong gisulti, nganong gisagpa man nimo ako?” Busa si Anas mipadala kaniya nga ginapos ngadto kang Caifas, ang labawng pangulong pari. Niadtong tungora si Simon Pedro nagtindog ug nagpainit sa iyang kaugalingon. Ug sila nangutana kaniya, “Dili ba ikaw usa usab sa iyang mga tinun-an?” Kini gilimod niya ug siya miingon, “Dili!” Usa sa mga ulipon sa labawng pangulong pari nga kadugo sa giputlan ni Pedro ug dalunggan nangutana kaniya, “Wala ba ako makakita kanimo didto sa tanaman uban kaniya?” Gilimod na usab kini ni Pedro ug dihadiha mituktugaok ang manok. Unya ilang gidala si Jesus gikan sa balay ni Caifas ngadto sa palasyo sa gobernador. Sayo kadto sa kabuntagon ug sila wala mosulod sa palasyo aron dili sila mahugawan ug aron makakaon sila sa Kasaulogan sa Pagsaylo. Busa si Pilato migula ngadto kanila ug miingon, “Unsa ba ang sumbong nga inyong ipasaka batok niining tawhana?” Sila mitubag ug miingon kaniya, “Kon kining tawhana dili pa tigbuhat ug daotan, wala unta namo siya itugyan kanimo.” Ug si Pilato miingon kanila, “Dad-a ninyo siya ug hukmi siya pinasubay sa inyong balaod.” Ang mga Judio miingon kaniya, “Wala itugot kanamo sa balaod ang pagpatay ug tawo.” Kini aron matuman ang pulong nga gisulti ni Jesus nga nagpasabot sa paagi sa kamatayon nga iyang kamatyan. Busa si Pilato misulod pag-usab sa palasyo ug iyang gitawag si Jesus ug giingnan siya, “Ikaw ba ang Hari sa mga Judio?” Si Jesus mitubag kaniya, “Nagsulti ba ikaw niini gikan sa imong kaugalingon o gisultihan ba ikaw sa uban mahitungod kanako?” Si Pilato mitubag, “Judio ba ako? Ang imong nasod ug ang mga pangulong pari mao ang nagtugyan kanimo nganhi kanako. Unsa ba diay ang imong nabuhat?” Si Jesus mitubag, “Ang akong gingharian dili gikan niining kalibotana. Kon ang akong gingharian gikan pa niining kalibotana, makig-away unta ang akong mga alagad aron dili ako ikatugyan ngadto sa mga Judio. Apan ang akong gingharian dili gikan niining kalibotana.” Ug si Pilato miingon kaniya, “Busa ikaw hari diay?” Si Jesus mitubag kaniya, “Ikaw nagsulti nga ako hari. Ug alang niini ako natawo, ug alang niini ako mianhi sa kalibotan aron sa pagpadayag sa kamatuoran. Ang tanan nga iya sa kamatuoran namati sa akong tingog.” Si Pilato nangutana kaniya, “Unsa man ang kamatuoran?” Human siya makasulti niini, si Pilato migula pag-usab ngadto sa mga Judio ug miingon kanila, “Wala akoy nakita nga sala diha kaniya. Apan aduna man kamoy batasan nga sa matag Kasaulogan sa Pagsaylo ako magbuhi ug usa ka binilanggo alang kaninyo. Buot ba kamo nga buhian nako kaninyo ang Hari sa mga Judio?” Ug sila naninggit pag-usab nga miingon, “Dili kanang tawhana, kondili si Barabas!” Apan kini si Barabas usa ka tulisan. Busa gikuha ni Pilato si Jesus ug iyang gipalatigo. Ug ang mga sundalo nagbuhat ug korona gikan sa tunokon nga sagbot ug gibutang nila kini sa iyang ulo ug gisul-oban nila siya ug kupo nga tapol. Miduol sila kaniya ug miingon, “Mabuhi ang Hari sa mga Judio!” ug unya gisagpa nila siya. Unya si Pilato migula na usab ug miingon kanila, “Tan-awa, ania gidala nako siya kaninyo sa gawas aron mahibalo kamo nga wala akoy nakitang sala diha kaniya.” Ug si Jesus migula nga sinul-oban sa korona nga tunokong sagbot ug sa kupo nga tapol. Si Pilato miingon kanila, “Tan-awa, ania ra ang tawo!” Sa pagkakita sa mga pangulong pari ug sa mga tinugyanan kaniya, sila naninggit nga nag-ingon, “Ilansang siya sa krus! Ilansang siya sa krus!” Si Pilato miingon kanila, “Kuhaa ninyo siya ug ilansang sa krus, kay wala akoy nakitang sala diha kaniya.” Ang mga Judio mitubag kaniya, “Kami adunay balaod, ug sumala sa maong balaod kinahanglan siyang patyon kay siya naghimo sa iyang kaugalingon nga Anak sa Dios.” Sa pagkadungog ni Pilato niining sultiha, misamot siya pagkahadlok. Ug siya misulod pag-usab sa palasyo ug miingon kang Jesus, “Taga diin ba ikaw?” Apan si Jesus wala motubag kaniya. Busa si Pilato miingon kaniya, “Dili ba diay ikaw makigsulti kanako? Wala ba ikaw mahibalo nga may kagahom ako sa pagbuhi kanimo ug kagahom sa pagpalansang kanimo sa krus?” Si Jesus mitubag kaniya, “Wala ka untay kagahom ibabaw kanako kon wala pa ikaw hatagi niini gikan sa kahitas-an, busa ang nagtugyan kanako nganha kanimo dako pa ug sala.” Tungod niini si Pilato naninguha sa pagbuhi kaniya apan ang mga Judio naninggit nga nag-ingon, “Kon imong buhian kining tawhana, dili ikaw higala ni Cesar. Ang tanan nga magpakahari nakigbatok kang Cesar.” Sa pagkadungog ni Pilato niining mga pulonga, gidala niya si Jesus sa gawas ug milingkod siya sa lingkoranan alang sa paghukom, sa usa ka dapit nga ginganlan ug Plataporma nga Bato, ug nga sa Hebreo Gabata. Ug kadto adlaw sa Pangandam alang sa Kasaulogan sa Pagsaylo, sa udtong tutok. Ug siya miingon sa mga Judio, “Tan-awa, ania ang inyong Hari!” Apan sila naninggit nga nag-ingon, “Ipalayo siya, ipalayo siya, ilansang siya sa krus!” Si Pilato miingon kanila, “Ilansang ba diay nako sa krus ang inyong Hari?” Ang mga pangulong pari mitubag, “Wala kami hari gawas kang Cesar.” Busa gitugyan niya si Jesus ngadto kanila aron ilansang sa krus. Busa ilang gikuha si Jesus ug siya milakaw nga nagpas-an sa iyang kaugalingong krus, paingon sa dapit nga ginganlan ug dapit sa kalabera, nga sa Hebreo gitawag ug Golgota. Ug didto gilansang nila siya sa krus ug uban kaniya duha pa ka tawo, ang matag usa sa isigkakilid ug si Jesus sa taliwala nila. Ug si Pilato nagsulat usab ug usa ka pahibalo ug gibutang niya kini sa krus. Ang pahibalo nag-ingon, “Si Jesus nga taga-Nazaret, ang Hari sa mga Judio.” Daghan sa mga Judio nakabasa sa maong pahibalo, kay ang dapit diin si Jesus gilansang sa krus duol ra man sa siyudad, ug kini gisulat man sa Hebreo, Latin ug Grego. Unya ang mga pangulong pari sa mga Judio miingon kang Pilato, “Ang isulat nimo dili, ‘Ang Hari sa mga Judio,’ kondili, ‘Kining tawhana nag-ingon: Ako ang Hari sa mga Judio.’ ” Si Pilato mitubag, “Ang akong nasulat, nasulat na.” Unya ang mga sundalo, sa dihang gilansang na nila si Jesus, mikuha sa iyang mga bisti ug ila kining gibahin sa upat, usa alang sa matag sundalo. Apan ang iyang kamisola walay tinahian, dayon kini gikan sa taas hangtod sa ubos. Ug sila miingon sa usa ug usa, “Dili nato kini tabastabason kondili ripahon nato kon kinsay makapanag-iya niini.” Kini aron matuman ang kasulatan nga nag-ingon, “Ilang gibahinbahin ang akong mga bisti alang sa ilang kaugalingon, ug ang akong sapot ilang giripahan.” Busa mao kini ang gibuhat sa mga sundalo. Apan sa duol sa krus ni Jesus nagtindog ang iyang inahan, ug ang igsoon nga babaye sa iyang inahan, ug si Maria nga asawa ni Clopas, ug si Maria Magdalena. Sa pagkakita ni Jesus sa iyang inahan ug sa tinun-an nga iyang pinalangga nga nagtindog sa duol, siya miingon sa iyang inahan, “Babaye, tan-awa ang imong anak!” Unya miingon siya sa tinun-an, “Tan-awa ang imong inahan!” Ug sukad niadtong tungora gipapuyo siya sa kaugalingong balay sa tinun-an. Human niini, si Jesus nga nahibalo nga ang tanan natapos na, miingon (sa pagtuman sa kasulatan), “Giuhaw ako.” Ug sa duol dihay usa ka sudlanan nga puno sa suka ug ilang gibutang sa hisopo ang usa ka espongha nga natuhop sa suka ug kini ilang giisa ngadto sa iyang baba. Sa nakainom na si Jesus sa suka, siya miingon, “Natapos na.” Ug giduko niya ang iyang ulo ug gitugyan ang iyang espiritu. Kay kadto adlaw man sa Pangandam, ug aron ang mga lawas dili magpabilin sa krus sa adlaw nga igpapahulay, kay kadtong adlawa nga igpapahulay dako man nga adlaw, mihangyo ang mga Judio kang Pilato nga balion ang mga bitiis sa mga tawong himatyon ug ipakuha ang ilang mga lawas. Busa nangadto ang mga sundalo ug ilang gipangbali ang mga bitiis sa nauna ug sa usa nga gilansang sa krus uban kaniya. Apan sa diha na sila kang Jesus, ug ilang nakita nga siya patay na, wala na lang nila balia ang iyang mga bitiis. Apan usa sa mga sundalo miduslak ug bangkaw sa iyang kilid ug dihadiha mibuhagay ang dugo ug tubig. Siya nga nakakita niini nagpamatuod ug tinuod ang iyang pamatuod ug siya nahibalo nga siya nagsulti sa tinuod, aron kamo usab motuo. Kay kining mga butanga nahitabo aron matuman ang kasulatan nga nag-ingon, “Walay bukog niya nga mabali.” Ug usab ang laing bahin sa kasulatan nag-ingon, “Sila magtan-aw kaniya nga ilang giduslak.” Human niini, si Jose nga taga-Arimatea nga usa ka tinun-an ni Jesus, apan sa tago lamang tungod sa kahadlok niya sa mga Judio, mihangyo kang Pilato nga iyang kuhaon ang lawas ni Jesus, ug siya gitugotan ni Pilato. Busa miadto siya ug gikuha niya ang lawas ni Jesus. Ug si Nicodemo, nga sa una miadto kang Jesus usa niana ka gabii, miadto usab nga nagdala ug mga usa ka gatos ka libra nga sinagol nga mirra ug aloe. Unya gikuha nila ang lawas ni Jesus ug gibugkosan kini ug mga panapton nga lino, lakip ang mga pahumot, sumala sa naandan sa mga Judio sa paglubong. Ug sa dapit diin didto siyag ilansang sa krus, dihay usa ka tanaman ug sa tanaman dihay usa ka bag-ong lubnganan nga wala pa gayod kalubngi. Tungod kay adlaw man kadto sa Pangandam sa mga Judio, ug ang lubnganan duol ra man, ilang gipahiluna si Jesus didto. Unya sa unang adlaw sa semana, si Maria Magdalena miadto sa lubnganan sayo sa kaadlawon samtang ngitngit pa, ug iyang nakita nga ang bato nakuha na gikan sa lubnganan. Busa midagan siya ug miadto kang Simon Pedro ug sa laing tinun-an, ang pinalangga ni Jesus, ug miingon kanila, “Ang Ginoo ilang gikuha gikan sa lubnganan, ug wala kami masayod kon diin nila siya gibutang.” Busa si Pedro migula uban sa maong tinun-an ug nangadto sila sa lubnganan. Silang duha nanagan, apan si Pedro naunhan sa iyang kaubang tinun-an ug maoy unang miabot sa lubnganan. Sa dihang miyuko siya aron sa paglili, iyang nakita ang mga panaptong lino nga nahimutang didto, apan wala siya mosulod. Unya miabot si Simon Pedro nga nagsunod kaniya ug siya misulod sa lubnganan. Ug iyang nakita ang mga panaptong lino nga nahimutang didto ug ang panapton nga giputos sa ulo ni Jesus, nga wala na maipon sa mga panaptong lino, hinuon nalain na kini nga linukot sa usa ka dapit. Unya misulod usab ang kaubang tinun-an, ang unang miabot sa lubnganan, ug nakakita siya ug mituo kay sila wala pa man makasabot sa kasulatan nga kinahanglang mabanhaw siya gikan sa mga patay. Unya ang mga tinun-an namauli sa ilang mga puluy-anan. Apan sa gawas sa lubnganan, si Maria nagtindog nga naghilak, ug samtang naghilak siya, miyuko siya ngadto sa lubnganan. Ug iyang nakita ang duha ka anghel nga nagbisti ug puti, naglingkod sa dapit nga gibutangan sa lawas ni Jesus, ang usa diha sa ulohan ug ang usa diha sa tiilan. Unya sila miingon kaniya, “Babaye, nganong naghilak man ikaw?” Siya miingon kanila, “Kay ila mang gikuha ang akong Ginoo, ug wala ako masayod kon diin siya nila gibutang.” Sa pagsulti niya niini, siya milingi sa luyo ug nakita niya si Jesus nga nagtindog apan wala siya mahibalo nga kadto mao si Jesus. Ug si Jesus miingon kaniya, “Babaye, nganong naghilak man ikaw? Kinsa may imong gipangita?” Sa pagdahom ni Maria nga kadto mao ang tig-atiman sa tanaman, siya miingon kaniya, “Senyor, kon ikaw man ang nagkuha kaniya, tug-ani ako diin nimo siya gibutang ug kuhaon nako siya.” Si Jesus miingon kaniya, “Maria.” Siya milingi ug miingon kaniya sa pinulongan nga Hebreo, “Raboni!” (nga sa ato pa, Magtutudlo). Si Jesus miingon kaniya, “Ayaw ako ug kupti kay wala pa ako makabalik ngadto sa Amahan. Apan adtoa ang akong kaigsoonan ug sultihi sila nga mobalik ako ngadto sa akong Amahan ug inyong Amahan, sa akong Dios ug inyong Dios.” Ug si Maria Magdalena miadto ug nagbalita sa mga tinun-an, nga nakita niya ang Ginoo ug nga si Jesus misulti niining mga butanga. Sa pagkakilomkilom na niadtong adlawa nga mao ang unang adlaw sa semana, samtang tinakpan ang mga pultahan sa dapit diin didto ang mga tinun-an tungod sa kahadlok nila sa mga Judio, si Jesus mitungha ug mitindog sa ilang taliwala ug miingon kanila, “Ang kalinaw mag-uban kaninyo.” Ug sa nakasulti na siya niini, gipakita niya kanila ang iyang mga kamot ug ang iyang kilid. Busa ang mga tinun-an nangalipay sa ilang pagkakita sa Ginoo. Unya si Jesus miingon kanila pag-usab, “Ang kalinaw mag-uban kaninyo. Ingon nga gipadala ako sa Amahan, ako usab magpadala kaninyo.” Ug sa nakasulti na siya niini, gihuypan niya sila sa iyang gininhawa ug miingon siya kanila, “Dawata ninyo ang Espiritu Santo. Kon kamo magpasaylo sa mga sala ni bisan kinsa, sila pinasaylo. Kon kamo dili magpasaylo sa mga sala ni bisan kinsa, sila dili pinasaylo.” Usa sa napulo ug duha nga mao si Tomas nga ginganlan ug Kaluha, wala mahiuban kanila sa pagtungha ni Jesus. Busa ang mga tinun-an miingon kaniya, “Nakita namo ang Ginoo.” Apan siya miingon kanila, “Gawas kon makita nako ang inagian sa mga lansang diha sa iyang mga kamot ug ikabutang nako ang akong tudlo diha sa inagian sa mga lansang ug ikabutang nako ang akong kamot diha sa iyang kilid, dili gayod ako motuo.” Walo ka adlaw human niini, ang iyang mga tinun-an didto na usab sa sulod sa balay ug si Tomas uban kanila. Ang mga pultahan tinakpan apan si Jesus mitungha ug mitindog sa ilang taliwala ug miingon, “Ang kalinaw mag-uban kaninyo.” Ug siya miingon kang Tomas, “Ibutang diri ang imong tudlo ug tan-awa ang akong mga kamot. Itunol ang imong kamot ug ibutang kini sa akong kilid. Ayaw na pagpakawalay pagtuo hinuon pagmatinuohon.” Ug si Tomas miingon kaniya, “Akong Ginoo ug akong Dios!” Ug si Jesus miingon kaniya, “Mituo ba ikaw tungod kay nakita nimo ako? Bulahan kadtong wala makakita apan nagtuo.” Unya sa atubangan sa iyang mga tinun-an gihimo ni Jesus ang daghan pang mga milagro nga wala masulat niining basahona, apan kini, gisulat aron kamo motuo nga si Jesus mao ang Cristo, ang Anak sa Dios, ug nga sa pagtuo makabaton kamo ug kinabuhi diha sa iyang ngalan. Human niini si Jesus mipakita pag-usab sa iyang kaugalingon ngadto sa mga tinun-an didto sa Lanaw sa Tiberias ug siya mipakita sa iyang kaugalingon sa ingon niini nga paagi. Didto nagkauban sila si Simon Pedro, si Tomas nga ginganlan ug ang Kaluha, si Natanael nga taga-Cana sa Galilea, ang mga anak ni Zebedeo ug ang laing duha pa sa iyang mga tinun-an. Unya si Simon Pedro miingon kanila, “Molakaw ako aron managat.” Sila miingon kaniya, “Manguban kami kanimo.” Ug nangadto sila ug nanakay sa sakayan. Apan niadtong gabhiona wala gayod silay nakuha. Sa pagkakaadlawon na, si Jesus nagtindog didto sa baybayon apan ang mga tinun-an wala makahibalo nga kadto mao si Jesus. Ug si Jesus miingon kanila, “Mga anak, wala pa ba kamo makakuha ug isda?” Sila mitubag kaniya, “Wala.” Siya miingon kanila, “Itaktak ninyo ang pukot dapit sa tuo sa sakayan, ug aduna kamoy makuha.” Busa ila kining gitaktak, ug unya wala na sila makadaog sa pagbira niini tungod sa kadaghan sa isda. Unya ang tinun-an nga pinalangga ni Jesus miingon kang Pedro, “Ang Ginoo kana!” Sa pagkadungog ni Simon Pedro nga ang Ginoo diay kadto, gisul-ob niya ang iyang bisti, kay naghukas ra man siya, ug milukso ngadto sa tubig. Apan ang ubang mga tinun-an nangabot sakay sa sakayan, nagguyod sa pukot nga puno sa isda, kay dili man sila layo sa baybayon, mga 90 ka metros. Sa nakakawas na sila, nakita nila didto ang usa ka tapok sa mga binagang uling nga sa ibabaw niini dihay isda nga gisugba ug may pan usab. Si Jesus miingon kanila, “Pagdala kamo diri nianang mga isda nga inyong nakuha.” Busa si Simon Pedro misakay sa sakayan ug iyang gibira ngadto sa baybayon ang pukot nga puno sa dagkong mga isda, 153 ka buok. Apan bisan sa kadaghan niini, ang pukot wala magisi. Ug si Jesus miingon kanila, “Dali, pamahaw na kamo.” Ug walay nangahas sa mga tinun-an sa pagpangutana, “Kinsa ikaw?” kay nakaila man sila nga siya mao ang Ginoo. Si Jesus miduol ug nagkuha ug pan ug gihatag kini kanila ug ingon man ang isda. Kini karon mao ang ikatulong pagpakita ni Jesus ngadto sa mga tinun-an human sa iyang pagkabanhaw gikan sa mga patay. Sa nakapamahaw na sila, si Jesus miingon kang Simon Pedro, “Simon, anak ni Juan, gihigugma ba nimo ako labaw pa niini?” Siya mitubag kaniya, “Oo, Ginoo, nasayod ikaw nga gihigugma ko ikaw.” Siya miingon kaniya, “Pakan-a ang akong mga nating karnero.” Siya miingon kaniya sa ikaduhang higayon, “Simon, anak ni Juan, gihigugma ba nimo ako?” Siya mitubag kaniya, “Oo, Ginoo, nasayod ikaw nga gihigugma ko ikaw.” Siya miingon kaniya, “Atimana ang akong mga karnero.” Ug siya miingon kaniya sa ikatulong higayon, “Simon, anak ni Juan, gihigugma ba nimo ako?” Ug gikasubo ni Pedro ang iyang pag-ingon kaniya sa ikatulong higayon, “Gihigugma ba nimo ako?” Ug siya miingon kaniya, “Ginoo, nasayod ikaw sa tanan, nasayod ikaw nga gihigugma ko ikaw.” Si Jesus miingon kaniya, “Pakan-a ang akong mga karnero. Sa pagkatinuod gayod, sultihan ko ikaw nga sa batan-on pa ikaw, ikaw ra ang magbakos sa imong kaugalingon ug ikaw molakaw bisan asa nga ikaw buot moadto. Apan inigkatigulang na nimo, tuy-oron nimo ang imong mga kamot ug lain ang magbakos kanimo ug magdala kanimo sa dapit nga dili nimo buot adtoan.” (Gisulti niya kini aron sa pagpaila sa kamatayon nga pinaagi niini pasidunggan ni Pedro ang Dios.) Ug human siya makasulti niini, siya miingon kaniya, “Sunod kanako.” Si Pedro milingi ug iyang nakita nga nagsunod kanila ang tinun-an nga pinalangga ni Jesus, siya nga sa panihapon nagsandig sa dughan ni Jesus ug miingon kaniya, “Ginoo, kinsa ba ang magbudhi kanimo?” Sa pagkakita ni Pedro kaniya, siya miingon kang Jesus, “Ginoo, siya diay, maunsa man?” Si Jesus mitubag kaniya, “Kana kon maoy akong pagbuot nga magpabilin siya hangtod sa akong pagbalik, unsa man kana alang kanimo? Sunod kanako!” Tungod niini nakatag ang taho diha sa mga kaigsoonan nga kining tinun-ana dili gayod mamatay. Apan si Jesus wala mag-ingon kaniya nga kadto siya dili mamatay, kondili, “Kana kon maoy akong pagbuot nga magpabilin siya hangtod sa akong pagbalik, unsa man kana alang kanimo?” Kini mao ang tinun-an nga naghimo ug pagpamatuod mahitungod niining mga butanga ug mao ang nagsulat, ug nasayod kami nga tinuod ang iyang pagpamatuod. Daghan pa usab ang ubang mga butang nga gibuhat ni Jesus. Kon isulat pa ang matag usa niini, maoy akong paghunahuna nga bisan pa ang kalibotan dili gayod paigo nga kasudlan sa mga basahon nga masulat. Sa una nakong basahon, O Teofilo, naghisgot ako mahitungod sa tanang butang nga gisugdan ni Jesus sa pagbuhat ug pagtudlo, hangtod sa adlaw sa pagbayaw kaniya, human siya maghatag ug sugo pinaagi sa Espiritu Santo ngadto sa mga apostoles nga iyang gipili. Human sa iyang pag-antos, mipakita siya kanila nga buhi pinaagi sa daghang mga pagpamatuod, nagpakita ngadto kanila sulod sa 40 ka adlaw ug nagsulti kanila mahitungod sa gingharian sa Dios. Ug samtang diha pa siya uban kanila, mitugon siya kanila sa dili pagbiya sa Jerusalem kondili sa pagpaabot sa saad sa Amahan, nga matod pa niya, “inyong nadungog gikan kanako, si Juan nagbautismo pinaagi sa tubig, apan sa dili madugay bautismohan kamo pinaagi sa Espiritu Santo.” Unya sa nagkatigom sila, nangutana sila kaniya, “Ginoo, niini bang panahona nimo ibalik ang gingharian ngadto sa Israel?” Siya miingon kanila, “Dili alang kaninyo ang pagkahibalo sa mga takna o sa mga panahon nga gitakda sa Amahan pinaagi sa iyang kaugalingong pagbuot. Apan makadawat kamo ug gahom sa diha nga mokunsad na kaninyo ang Espiritu Santo ug kamo mao unya ang akong mga saksi sa Jerusalem ug sa tibuok Judea ug Samaria ug hangtod sa kinatumyan sa kalibotan.” Human siya makasulti niini, samtang nagtan-aw sila kaniya, gibayaw siya ngadto sa itaas ug gikuha siya sa usa ka panganod gikan sa ilang mga panan-aw. Ug samtang nagtutok pa sila sa langit sa dihang nagpaingon siya sa itaas, dihay duha ka lalaki nga nagtindog duol kanila, nagbisti ug puti, ug miingon, “Mga tawong Galileanhon, nganong nagtindog man kamo nga nagtutok sa langit? Kining maong Jesus nga gikuha gikan kaninyo ngadto sa langit, mobalik ra unya sa samang paagi nga siya inyong nakita nga nagpaingon sa langit.” Unya namalik sila sa Jerusalem gikan sa bungtod nga ginganlan ug Olibo nga duol sa Jerusalem, nga ang gilay-on sama sa usa ka adlawng igpapahulay nga lakaw. Ug sa nakasulod na sila, misaka sila sa lawak sa taas diin didto sila magpuyo, sila si Pedro, si Juan, si Santiago ug si Andres, si Felipe, si Tomas, si Bartolome, si Mateo, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Simon nga Zelote ug si Judas nga anak ni Santiago. Kini silang tanan nagpadayon sa paghiusa sa pag-ampo, kauban sa mga babaye ug kang Maria nga inahan ni Jesus ug sa iyang mga igsoong lalaki. Niadtong mga adlawa si Pedro mitindog taliwala sa kaigsoonan nga ang gidaghanon mga 120 ka tawo, ug siya miingon, “Mga igsoon, kinahanglan nga matuman gayod ang kasulatan nga gisulti kaniadto sa Espiritu Santo pinaagi sa baba ni David mahitungod kang Judas nga nahimong tigtultol sa mga nagdakop kang Jesus. Kay kadto siya apil man kanamo ug nakadawat sa iyang bahin niining maong buluhaton. (Kining tawhana mipalit ug yuta pinaagi sa suhol sa iyang pagkadaotan. Ug sa dihang nahulog siya nga nag-una ang ulo, mibuto ang iyang tiyan ug migawas ang iyang tinai. Ug nahibaloan kini sa tanang nagpuyo sa Jerusalem nga tungod niana ang yuta ginganlan ug Akeldama sa ilang sinultihan, nga sa ato pa, Yuta nga Dugoon.) Kay gisulat kini diha sa basahon sa mga Salmo, ‘Mahimo untang mingaw ang iyang yutang puluy-anan, ug dili na kini puy-an ug tawo,’ ug ‘Ang iyang katungdanan ipakuha sa lain.’ Busa usa sa mga tawo nga nakig-uban kanamo sulod sa tanang panahon nga ang Ginoong Jesus misulod ug migula uban kanamo, sukad sa pagpamautismo ni Juan hangtod sa adlaw nga siya gibayaw gikan kanato—usa niining mga tawhana nga kinahanglan mahimong usa ka saksi uban kanamo mahitungod sa iyang pagkabanhaw.” Unya ilang gipaatubang ang duha ka tawo, si Jose nga ginganlan ug Barsabas nga gianggaan ug Justo, ug si Matias. Ug nag-ampo sila nga nag-ingon, “Ginoo, ikaw nga nahibalo sa mga kasingkasing sa tanang tawo, ipaila kinsa niining duha ang imong gipili nga maoy mopuli diha niining buluhaton ug sa pagkaapostol nga gibiyaan ni Judas nga miadto sa iyang kaugalingong dapit.” Unya sila nagripa alang kanila ug si Matias mao ang natumngan ug siya giisip nga kauban sa napulo ug usa ka apostoles. Sa pag-abot sa adlaw sa Pentecostes, silang tanan nagkatigom sa usa ka dapit. Ug sa kalit dihay tingog gikan sa langit nga sama sa huros sa kusog nga hangin ug milukop sa tibuok balay diin didto sila nanglingkod. Unya dihay mipakita kanila nga mga dila nga daw kalayo, nga naapod-apod ug diha sa ibabaw sa matag usa kanila. Ug silang tanan napuno sa Espiritu Santo ug misugod sa pagsulti sa laing mga pinulongan, sumala sa gipalitok kanila sa Espiritu. Niadtong panahona didtoy mga Judio nga nagpuyo sa Jerusalem, mga tawong relihiyoso gikan sa tanang nasod ubos sa langit. Ug tungod niini nga kabanha, ang daghang mga tawo nagpundok ug sila nangalibog kay ang matag usa kanila nakadungog nga gisulti ang ilang kaugalingong sinultihan. Sila natingala ug nahibulong, nga nag-ingon, “Tan-awa, dili ba nga kini silang tanan nga nagsulti mga Galileanhon man? Ug naunsa ba nga kita nakadungog, ang matag usa kanato sa kaugalingon natong sinultihan nga natawhan? Kitang mga taga-Partia, mga taga-Media, mga taga-Elam, mga nagpuyo sa Mesopotamia, sa Judea ug sa Capadocia, sa Ponto ug sa Asia, Frigia ug Panfilia, Ehipto ug sa kayutaan sa Libya nga sakop sa Cirene, ug mga langyaw gikan sa Roma, mga Judio ug mga kinabig, mga taga-Creta ug mga taga-Arabia, kita nakadungog kanila nga nagsulti sa atong kaugalingong pinulongan mahitungod sa mga gamhanang buhat sa Dios.” Ug ang tanan nahibulong ug nangalibog nga nag-ingon sa usa ug usa, “Unsa man kahay gipasabot niini?” Apan ang uban nga nagbugalbugal miingon, “Sila nangahubog sa tam-is nga bino.” Apan si Pedro nga nagtindog uban sa napulo ug usa mipatugbaw sa iyang tingog ug misulti kanila, “Mga Judio ug kamong tanan nga nagpuyo sa Jerusalem, sabta ninyo kini ug pamatia ninyo ang akong mga pulong. Kay kining mga tawhana dili mga hubog, sumala sa inyong gihunahuna kay ikasiyam pa lamang nga takna sa buntag niining adlawa. Apan mao kini ang gisulti pinaagi sa propeta nga si Joel, ‘Ug mahitabo sa kataposang mga adlaw, nag-ingon ang Dios, nga ako magbubo sa akong Espiritu ngadto sa tanang katawhan, ug ang inyong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye magpropesiya, ug ang inyong mga batan-ong lalaki makakita ug mga panan-awon, ug ang inyong mga tigulang nga lalaki magdamgo ug mga damgo. Nianang mga adlawa, sa akong mga sulugoong lalaki ug sa akong mga sulugoong babaye, ako magbubo sa akong Espiritu ug sila magpropesiya. Ug sa itaas ako magpakita ug mga kahibulongan diha sa langit, ug sa ubos ang mga ilhanan diha sa yuta, dugo, ug kalayo, ug gabon nga aso. Ang adlaw mahimong kangitngit, ug ang bulan mahimong dugo, sa dili pa moabot ang adlaw sa Ginoo, ang adlaw nga dako ug dayag. Ug mahitabo nga si bisan kinsa nga magtawag sa ngalan sa Ginoo, maluwas.’ “Mga tawo sa Israel, pamatia ninyo kining mga pulonga: si Jesus nga Nazaretnon, tawo nga gipamatud-an kaninyo sa Dios pinaagi sa gamhanang mga buhat ug mga kahibulongan ug mga ilhanan nga gihimo sa Dios pinaagi kaniya diha kaninyo, sumala sa inyo gayod nga nahibaloan. Kining maong Jesus nga gitugyan sumala sa gitakda nga plano ug sa nahibaloan nang daan sa Dios, inyong gilansang sa krus ug gipatay pinaagi sa mga kamot sa mga tawong wala magtamod sa balaod. Apan gibanhaw siya sa Dios, gipalingkawas gikan sa kasakit sa kamatayon, kay dili man gayod mahimo alang kaniya nga kapugngan kini. Kay mahitungod kaniya, si David nag-ingon: ‘Ang Ginoo nakita nako kanunay sa atubangan ko, kay siya ania sa akong tuo aron dili ako matarog, busa nalipay ang akong kasingkasing ug nagmaya ang akong dila, ug usab ang akong lawas magpuyo diha sa paglaom. Kay dili man nimo pasagdan ang akong kalag nga mahiadto sa Hades, ug dili man nimo itugot nga ang imong Balaan makakita sa pagkadunot. Gipaila nimo kanako ang mga dalan sa kinabuhi, himoon nimo ako nga puno sa kalipay pinaagi sa imong presensya.’ “Mga igsoon, masaligon ako nga mosulti kaninyo mahitungod kang David nga patriarka, nga siya namatay ug gilubong, ug ang iyang lubnganan ania uban kanato hangtod niining adlawa. Busa ingon nga usa ka propeta ug nahibalo nga ang Dios nanumpa kaniya ug usa ka pakigsaad nga usa sa iyang mga kaliwat ipahimutang diha sa iyang trono. Siya nakakita nang daan ug misulti mahitungod sa pagkabanhaw ni Cristo, nga siya wala pasagdi nga mahiadto sa Hades, ug nga usab ang iyang lawas wala makakita sa pagkadunot. Kining maong Jesus gibanhaw sa Dios, ug niini kaming tanan mga saksi. Busa ingon nga gituboy siya ngadto sa tuo sa Dios, ug nadawat niya gikan sa Amahan ang saad nga Espiritu Santo, siya mibubo niini. Ug kini inyong nakita ug nadungog. Kay si David wala mosaka ngadto sa langit, apan siya gayod ang miingon, ‘Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo, Lingkod sa akong tuo, hangtod nga ang imong mga kaaway himoon nako nga tumbanan alang sa imong mga tiil.’ Busa pahibaloa gayod ang tibuok banay sa Israel nga ang Dios naghimo kaniya nga Ginoo ug Mesias, kining maong Jesus nga inyong gilansang sa krus.” Sa ilang pagkadungog niini, nasamaran ang ilang mga kasingkasing, ug nangutana sila kang Pedro ug sa ubang mga apostoles, “Mga igsoon, unsa may among buhaton?” Ug si Pedro mitubag kanila, “Paghinulsol kamo, ug pagpabautismo ang matag usa kaninyo sa ngalan ni Jesu-Cristo alang sa kapasayloan sa inyong mga sala, ug madawat ninyo ang gasa sa Espiritu Santo. Kay ang saad alang kaninyo ug sa inyong mga anak ug sa tanan nga atua sa layo, ang matag usa nga gitawag sa Ginoo nga atong Dios ngadto kaniya.” Ug pinaagi sa daghang mga pulong siya nagpamatuod ug midasig kanila nga nag-ingon, “Luwasa ang inyong kaugalingon gikan niining hiwi nga kaliwatan.” Ug unya gibautismohan kadtong mga midawat sa iyang pulong, ug niadtong adlawa may mga tulo ka libo ka tawo ang nadugang kanila. Sila migahin sa ilang kaugalingon sa mga pagtudlo sa mga apostoles, ug sa pagpakig-ambitay, sa pagpikaspikas sa pan ug diha sa mga pag-ampo. Unya ang tanang tawo giabot ug kahadlok ug pinaagi sa mga apostoles nahimo ang daghang mga kahibulongan ug mga ilhanan. Ug ang tanang mituo nagkahiusa ug ang tanang butang gisalohan sa tanan. Ug gipamaligya nila ang ilang mga katigayonan ug mga kabtangan, ug kini ilang gibahinbahin sa tanan, sumala sa gikinahanglan ni bisan kinsa. Unya matag adlaw sa mag-usa sila pagtambong didto sa Templo, ug sa pagpikaspikas sa pan diha sa ilang kabalayan, nagsalo sila sa pagpangaon nga may kasadya ug manggihatagon nga mga kasingkasing, nagdayeg sa Dios ug nakapahimuot sa tanang tawo. Ug ang Dios nagdugang ug mga linuwas sa ilang gidaghanon matag adlaw. Unya si Pedro ug si Juan mitungas ngadto sa Templo sa panahon sa pag-ampo, sa ikatulo nga takna sa hapon. Didtoy usa ka lalaki nga bakol sukad pa sa iyang pagkatawo nga sa matag adlaw gibutang didto sa Templo, sa pultahan nga ginganlan ug Matahom aron mangayo ug limos kanila nga mosulod sa Templo. Sa pagkakita niya kang Pedro ug kang Juan nga nagpaingon sa sulod sa Templo, nangayo siya ug limos. Ug si Pedro, uban ni Juan, mitutok kaniya ug miingon, “Tan-aw kanamo.” Ug siya naminaw kanila, nagpaabot nga adunay madawat gikan kanila. Apan si Pedro miingon, “Wala akoy plata o bulawan, apan hatagan ko ikaw sa ania kanako. Sa ngalan ni Jesu-Cristo nga Nazaretnon, tindog ug lakaw.” Ug iyang gikuptan siya sa tuong kamot ug gipatindog ug dihadiha nabaskog ang iyang mga tiil ug mga bukog sa tikod. Unya siya milukso, mitindog ug milakaw ug misulod sa Templo uban kanila nga naglakaw ug nagluksolukso ug nagdayeg sa Dios. Ang tanang tawo nakakita kaniya nga naglakaw ug nagdayeg sa Dios, ug sila nakaila kaniya nga mao ang tawo nga naglingkoran sa Pultahang Matahom sa Templo aron sa pagpakilimos, ug sila napuno sa kahibulong ug katingala sa nahitabo kaniya. Samtang nagkupot pa siya kang Pedro ug kang Juan, ang tanang tawo nanagan ngadto kanila didto sa portico nga ginganlan ug iya ni Solomon. Sa pagkakita ni Pedro niini, ang mga tawo iyang gisultihan, “Katawhan nga Israelinhon, nganong nahibulong man kamo niini, o nganong mitutok man kamo kanamo nga daw sa among kaugalingong gahom ug pagkadiosnon gipalakaw namo siya? Ang Dios ni Abraham ug ni Isaac ug ni Jacob, ang Dios sa atong katigulangan, nagpasidungog sa iyang alagad nga si Jesus, nga inyong gitugyan ug gilimod sa atubangan ni Pilato nga mihukom na unta sa pagbuhi kaniya. Apan inyong gilimod ang Balaan ug Matarong, ug inyong gipangayo nga maoy buhian alang kaninyo ang usa ka mamumuno, ug inyong gipatay ang Tigmugna sa kinabuhi, ang gibanhaw sa Dios gikan sa mga patay, ug kami mga saksi niini. Ug ang iyang ngalan, pinaagi sa pagtuo sa iyang ngalan, nakapahimong baskog niining tawhana nga inyong nakita ug nailhan. Ug ang pagtuo pinaagi kang Jesus naghatag niining tawhana ug hingpit nga kahimsog sa atubangan ninyong tanan. “Ug karon, kaigsoonan, ako nahibalo nga kamo nagbuhat diha sa pagkawalay alamag sama sa gibuhat sa inyong mga pangulo.” Apan ang gisulti nang daan sa Dios pinaagi sa baba sa tanang mga propeta, nga ang Cristo kinahanglan gayod nga mag-antos, iyang gituman. Busa paghinulsol kamo ug balik kamo kaniya aron mapapas ang inyong mga sala, aron ang mga panahon sa kahayahay moabot gikan sa presensiya sa Ginoo ug aron iyang ipadala si Jesus, ang Cristo nga gitudlo alang kaninyo. Siya sumala sa tanang gisulti sa Dios pinaagi sa baba sa iyang mga balaang propeta sukad pa sa unang panahon. Kay si Moises miingon, ‘Ang Ginoong Dios magtuboy alang kaninyo ug usa ka propeta gikan sa inyong mga kaigsoonan sama sa iyang pagtuboy kanako. Mamati kamo kaniya sa bisan unsa nga iyang isulti kaninyo. Ug ang tanan nga dili mamati sa maong propeta malaglag gikan sa katawhan.’ Ug ang tanang mga propeta nga nagsulti sukad kang Samuel ug sa mga miabot human kaniya, nagsangyaw usab niining mga adlawa. Kamo mao ang mga anak sa mga propeta ug sa kasabotan nga gihatag sa Dios ngadto sa inyong mga katigulangan. Ang Dios miingon kang Abraham, ‘Ug pinaagi sa imong kaliwat panalanginan ang tanang banay sa kalibotan.’ Ang Ginoo nga nagtuboy sa iyang alagad, nagpadala kaniya pag-una nganha kaninyo aron sa pagpanalangin pinaagi sa pagpabiya sa matag usa kaninyo gikan sa inyong pagkadaotan.” Unya samtang nagsulti pa sila ngadto sa katawhan, ang mga pari ug ang kapitan sa Templo ug ang mga Saduceo miabot kanila, kay nasamok man sila tungod sa ilang pagpanudlo sa katawhan ug sa pagsangyaw diha kang Jesus sa pagkabanhaw gikan sa mga patay. Busa gidakop nila sila ug gibutang sa bilanggoan hangtod sa pagkasunod adlaw, kay gabii na man kadto. Apan daghan sa mga nakadungog sa pulong ang mituo ug ang gidaghanon sa mga lalaki miabot ug mga lima ka libo. Sa pagkasunod adlaw, ang ilang mga pangulo ug mga kadagkoan ug mga eskriba natigom didto sa Jerusalem uban kang Anas nga labawng pangulong pari ug kang Caifas ug kang Juan ug kang Alejandro ug sa tanang mga sakop sa banay sa labawng pari. Sa diha nga ang mga apostoles ilang gipaatubang kanila, sila nangutana, “Pinaagi ba sa unsang gahom o sa unsang ngalan gihimo ninyo kini?” Unya si Pedro nga puno sa Espiritu Santo miingon kanila, “Mga pangulo sa katawhan ug mga kadagkoan sa mga Judio, kon kami gisukitsukit karon mahitungod sa maayong buhat nga nahimo ngadto sa usa ka bakol, sa unsang paagi kining tawhana naayo, kinahanglang mahibaloan ninyong tanan ug sa tanang katawhan sa Israel nga pinaagi sa ngalan ni Jesu-Cristo nga Nazaretnon nga inyong gilansang sa krus, nga gibanhaw sa Dios gikan sa mga patay, pinaagi kaniya kining tawhana nagtindog nga maayo na sa inyong atubangan. Kini mao ang bato nga gisalikway ninyo nga mga magtutukod, apan nahimo hinuon nga ulohang bato nga patukoranan. Ug walay kaluwasan diha kang bisan kinsa pa kay walay laing ngalan ubos sa langit nga gihatag ngadto sa mga tawo, nga pinaagi niini kita kinahanglang maluwas.” Sa ilang pagkakita sa kaisog ni Pedro ug ni Juan, ug sa namatikdan nila nga sila walay alamag ug mga yano lamang nga mga tawo, sila nahibulong. Ug ilang nasayran nga sila diay dugay nang nakig-uban kang Jesus. Apan sa ilang pagkakita sa tawo nga maayo na, nga nagtindog tupad kanila, wala silay gikasulti nga supak niini. Apan sa dihang gisugo nila ang mga apostoles sa pagbiya una sa Sanhedrin, sila naghisgothisgot sa usa ug usa, nga nag-ingon, “Unsa may atong buhaton niining mga tawhana? Kay dayag man gayod kaayo sa tanang nagpuyo sa Jerusalem nga pinaagi kanila nahimo ang usa ka dayag nga milagro, ug dili kita makalimod niini. Apan aron dili na kini masabwag pa ngadto sa mga katawhan, pasidan-an nato sila sa dili na pagsulti kang bisan kinsa pinaagi niining ngalana.” Busa gipatawag nila sila ug gipasidan-an nga dili na gayod magsulti o pagtudlo pa pinaagi sa ngalan ni Jesus. Apan si Pedro ug si Juan mitubag kanila, “Kon matarong man diha sa panan-aw sa Dios sa pagpamati kaninyo kay sa Dios, hukmi ninyo, kay kami dili makapugong sa pagsulti mahitungod sa among nakita ug nadungog.” Ug sa nahimo nila ang dugang pa nga pagpanghadlok kanila, sila gibuhian nila nga wala makakita ug paagi sa pagsilot kanila tungod sa katawhan, kay ang tanang tawo nagdayeg man sa Dios tungod sa nahitabo. Ang tawo nga gihimoan sa maong milagro sa pag-ayo kapin na man sa 40 ka tuig ang panuigon. Sa dihang gibuhian na sila, miadto sila sa ilang mga kauban ug ilang gisugilon ang gisulti kanila sa mga pangulong pari ug sa mga kadagkoan. Ug sa ilang pagkadungog niini, nagdungan sila sa pagpatugbaw sa ilang mga tingog ngadto sa Dios ug miingon, “Gamhanang Ginoo, nga mao ang nagbuhat sa langit ug sa yuta ug sa dagat ug sa tanang butang nga anaa niini, nga pinaagi sa baba sa among amahan nga si David nga imong alagad, nagsulti pinaagi sa Espiritu Santo, ‘Ngano bang nasuko man ang mga Gentil, ug ang mga tawo naghunahuna ug mga walay pulos nga butang? Ang mga hari sa kalibotan nagpahiluna, ug ang mga pangulo nagtigom batok sa Ginoo ug batok sa iyang Mesias.’ Kay sa pagkatinuod, dinhi niining siyudad adunay nagkatigom batok sa imong balaang alagad nga si Jesus nga imong gidihogan—si Herodes ug si Poncio Pilato uban sa mga Gentil ug sa mga tawo sa Israel aron sa pagbuhat sa bisan unsa nga gitakda nang daan nga mahitabo sumala sa buhat sa imong kamot ug sa imong plano. Ug karon, Ginoo, tan-awa ang ilang mga pagpanghulga ug itugot sa imong mga alagad ang pagsulti sa imong pulong uban sa tanang kaisog, samtang magtuyhad ikaw sa imong kamot aron sa pagpang-ayo, ug ang mga milagro ug mga kahibulongan mahimo pinaagi sa ngalan sa imong balaang alagad nga si Jesus.” Ug sa nakaampo na sila, nauyog ang dapit diin sila natigom ug silang tanan napuno sa Espiritu Santo ug nagsulti sa pulong sa Dios nga may kaisog. Ug ang pundok sa mga mituo nagkahiusa sa kasingkasing ug hunahuna, ug walay miingon nga iya rang kaugalingon ang bisan unsang mga butang nga iyang gipanag-iya, kondili ilang gisalohan ang tanan nilang butang. Uban sa dakong gahom, ang mga apostoles naghatag sa ilang mga pagpamatuod sa pagkabanhaw sa Ginoong Jesus, ug ang dakong grasya diha kanilang tanan. Walay tawo nga nakulangan diha kanila kay kutob sa may kayutaan o mga balay namaligya niini, ug ang halin ilang gidala ug gibutang sa tiilan sa mga apostoles. Ang pagpang-apod-apod gihimo ngadto sa matag usa sumala sa panginahanglan ni bisan kinsa. Busa si Jose, nga gianggaan sa mga apostoles ug Bernabe (nga ang kahulogan, anak sa pagdasig), nga usa ka Levihanon nga taga-Cipro, mibaligya sa usa niya ka luna nga yuta ug ang halin iyang gihatod ug gibutang sa tiilan sa mga apostoles. Apan dihay usa ka tawo nga ginganlan ug Ananias, nga uban sa iyang asawa nga si Safira, nagbaligya ug katigayonan, ug uban sa kasayoran sa iyang asawa, iyang gikuhaan ang halin, ug bahin lamang sa halin ang iyang gidala ug gibutang sa tiilan sa mga apostoles. Apan si Pedro miingon, “Ananias, ngano bang gisudlan man ni Satanas ang imong kasingkasing aron ikaw mamakak sa Espiritu Santo ug ikaw manguha sa halin sa yuta? Sa wala pa kini ikabaligya, dili ba imo man kining kaugalingon? Ug human kini ikabaligya, dili ba imo man ang pagbuot niini? Naunsa ba nga nasulod man sa imong kasingkasing kining buhata? Wala ikaw mamakak sa tawo kondili sa Dios.” Sa pagkadungog ni Ananias niining mga pulonga, siya natumba ug namatay. Ug giabot ug dakong kahadlok ang tanang nakadungog niini. Ug ang mga batan-ong lalaki mitindog ug giputos nila siya ug giyayongan paingon sa gawas ug gilubong. Human molabay ang mga tulo ka takna, misulod ang iyang asawa nga wala mahibalo sa nahitabo. Unya si Pedro miingon kaniya, “Tug-ani ako kon mao ra ba kini ang halin sa pagbaligya ninyo sa yuta.” Ug siya miingon, “Oo, mao kana ang halin.” Apan si Pedro miingon kaniya, “Naunsa ba nga nagkasabot man kamo sa pagtintal sa Espiritu sa Ginoo? Tan-awa, anaa na sa pultahan ang mga tiil sa mga naglubong sa imong bana ug ikaw yayongan nila paingon sa gawas.” Ug dihadiha natumba siya sa tiilan ni Pedro ug namatay. Sa pagsulod sa mga batan-ong lalaki, ilang nakita siya nga patay na ug giyayongan nila siya paingon sa gawas ug gilubong tupad sa iyang bana. Ug giabot ug dakong kahadlok ang tibuok iglesia ug ang tanan nakadungog niining mga butanga. Ug pinaagi sa mga kamot sa mga apostoles, daghan ang mga ilhanan ug mga kahibulongan nga nahimo diha sa mga tawo. Ug silang tanan didto magtigom sa Portico ni Solomon. Ug walay bisan usa sa mga dili nila kauban nga nangahas sa pagtipon kanila bisan tuod gitahod sila pag-ayo sa mga tawo. Ug misamot ka daghan ang mga magtutuo nga nadugang ngadto sa Ginoo, mga pundok sa mga lalaki ug sa mga babaye, nga tungod niana ilang gidala ang mga masakiton ngadto sa kadalanan ug gibutang sa mga lantay ug mga higdaanan aron nga sa pag-agi ni Pedro bisan sa iyang anino na lamang malandongan unta ang uban kanila. Ug gikan sa kalungsoran nga kasikbit sa Jerusalem nagpundok usab ang daghang mga tawo nga nagdala sa mga masakiton ug mga gisakit sa mga hugaw nga espiritu ug silang tanan nangaayo. Apan ang labawng pangulong pari ug ang tanang uban niya, nga mao ang pundok sa mga Saduceo, mitindog nga puno sa kasina ug ilang gidakop ang mga apostoles ug gibutang sa bilanggoan sa lungsod. Apan sa pagkagabii, usa ka anghel sa Ginoo miabli sa mga pultahan sa bilanggoan ug gidala sila sa gawas ug giingnan, “Lakaw ug tindog sulod sa Templo ug sultihi ang katawhan sa tanang pulong mahitungod niining maong kinabuhi.” Sa pagkadungog nila niini, sila misulod sa Templo sa pagkakaadlawon ug nanudlo. Unya miabot ang labawng pangulong pari ug ang mga kauban niya ug ilang gipatawag ang Sanhedrin ug ang tibuok kadagkoan sa Israel ug nagsugo sila ngadto sa bilanggoan aron sa pagkuha sa mga apostoles. Apan sa pag-abot sa mga tinugyanan, wala nila sila makita didto sa bilanggoan, busa namalik sila ug misugilon nga nag-ingon, “Nakita namo ang bilanggoan nga maayo gayod nga pagkatrangka ug ang mga bantay nga nagtindog sa mga pultahan. Apan sa among pag-abli niini, walay tawo nga among nakita sa sulod.” Unya sa pagkadungog sa kapitan sa Templo ug sa mga pangulong pari niining pulonga, nangalibog sila pag-ayo mahitungod kanila kon unsay sangpotan niini. Ug may miabot nga nagsugilon kanila, “Tan-awa, ang mga tawo nga inyong gibutang sa bilanggoan nagtindog sulod sa Templo ug nanudlo sa mga tawo.” Busa ang kapitan uban sa mga tinugyanan miadto ug mikuha kanila apan sa walay paggamit ug kusog kay nahadlok man sila nga batoon sa mga tawo. Unya sa nadala na nila sila, gipaatubang nila sila sa Sanhedrin. Ug nangutana kanila ang labawng pangulong pari nga nag-ingon, “Dili ba higpit man kamong gipahimangnoan namo sa dili pagpanudlo pinaagi niining ngalana? Apan tan-awa, ang Jerusalem gilukop ninyo sa inyong pagpanudlo, ug maoy inyong tuyo nga kami ang paninglan sa dugo niining tawhana.” Apan si Pedro ug ang mga apostoles mitubag nga nag-ingon, “Kinahanglan among tumanon ang Dios kay sa mga tawo. Ang Dios sa atong mga katigulangan nagbanhaw kang Jesus nga inyong gipatay pinaagi sa pagbitay kaniya sa kahoy. Ang Dios nagtuboy kaniya ngadto sa iyang tuo ingon nga Pangulo ug Manluluwas, aron sa paghatag ug paghinulsol ngadto sa Israel ug kapasayloan sa mga sala. Ug kami mga saksi niining mga butanga ug ingon man usab ang Espiritu Santo nga gihatag sa Dios ngadto sa mga nagtuman kaniya.” Sa pagkadungog nila niini, sila nangasuko ug buot nga mopatay kanila. Apan sa Sanhedrin, dihay usa ka Pariseo nga ginganlan ug Gamaliel, magtutudlo sa balaod ug tinahod sa tanang tawo, mitindog ug misugo nga pagulaon una sa makadiyot ang mga apostoles. Ug siya miingon kanila, “Katawhan sa Israel, pagmatngon kamo sa inyong buot buhaton niining mga tawhana. Kay sa unang mga adlaw, si Teudas mitungha nga nagpaila sa iyang kaugalingon nga bantogang tawo ug may mga tawo nga misunod kaniya nga mga upat ka gatos. Apan siya gipatay ug ang tanang misunod kaniya nagkabulagbulag ug nangahanaw. Human niini si Judas nga Galileanhon mitungha sa mga adlaw sa pagpanglista ug nakadani ug mga tawo sa pagsunod kaniya. Siya usab nalaglag ug ang tanang misunod kaniya nagkabulagbulag. Busa niini karon, sultihan ko kamo, ayaw ninyo hilabti kining mga tawhana ug pasagdi lamang sila. Kay kon kining katuyoan o gimbuhaton iya ra sa mga tawo, mapakyas kini apan kon kini iya man sa Dios, dili gayod kamo makapugong kanila. Makita pa hinuon kamo nga nakigbatok sa Dios!” Busa sila mipatuo sa iyang tambag, ug sa natawag na nila ang mga apostoles, gipalatos nila sila ug gipahimangnoan nga dili na gayod mosulti pinaagi sa ngalan ni Jesus, ug gibuhian sila. Ug gikan sa atubangan sa Sanhedrin, sila mibiya nga nagmalipayon kay giisip sila nga takos nga moantos sa kaulawan tungod sa iyang ngalan. Ug matag adlaw, sa Templo ug sa balay, sila wala mohunong sa pagtudlo ug sa pagwali nga si Jesus mao ang Cristo. Niadtong mga adlawa, sa nag-anam na ka daghan ang mga tinun-an, ang mga Judio nga Grego ug sinultihan nagbagulbol batok sa mga Judio nga lumad tungod kay ang ilang mga biyuda napasagdan man sa matag adlawng pagpang-apod-apod. Ug ang napulo ug duha nagpatigom sa katilingban sa mga tinun-an ug miingon, “Dili angay nga biyaan namo ang pagwali sa pulong sa Dios aron sa pagpang-apod-apod sa mga pagkaon. Busa, mga igsoon, pagpili kamo ug pito ka tawo diha kaninyo nga mga namatud-an, puno sa Espiritu ug sa kaalam nga atong tugyanan niining maong buluhaton. Apan kami maggahin sa among kaugalingon sa pag-ampo ug sa pag-alagad mahitungod sa pulong.” Ug ang ilang gisulti nakapahimuot sa tibuok pundok sa katawhan. Ug ilang gipili sila si Esteban, usa ka tawo nga puno sa pagtuo ug sa Espiritu Santo, ug si Felipe, si Procoro, si Nicanor, si Timon, si Parmenas ug si Nicolas nga usa ka kinabig nga taga-Antioquia. Gipaatubang sila sa mga apostoles, ug human makaampo, gipandongan sila nila sa ilang mga kamot. Ug ang pulong sa Dios mikaylap ug ang gidaghanon sa mga tinun-an sa Jerusalem mitubo pag-ayo ug daghan kaayo sa mga pari ang nagmatinud-anon sa pagtuo. Unya si Esteban, nga puno sa grasya ug gahom, naghimo ug dagkong mga kahibulongan ug mga ilhanan diha sa katawhan. Ug ang ubang mga sakop sa sinagoga sa mga Gawasnon (sumala sa gitawag niini), mga taga-Cirene, ug mga taga-Alejandria, ug ang mga gikan sa Cilicia ug sa Asia, nanindog ug nakiglantugi kang Esteban. Apan wala sila makasugakod sa kaalam ug sa Espiritu nga pinaagi niini siya misulti. Unya sa tago ilang gihulhogan ang mga tawo nga nag-ingon, “Kami nakadungog kaniya nga nagsulti ug mga mapasipalahong pulong batok kang Moises ug sa Dios.” Ilang gipagubot ang mga tawo ug ang kadagkoan ug ang mga eskriba, ug sila miduol kaniya ug gidakop siya ug gidala ngadto sa atubangan sa Sanhedrin. Ug ilang gipaatubang ang mga bakakong saksi nga nag-ingon, “Kining tawhana wala mohunong sa pagsulti ug mga pulong batok niining balaang dapit ug sa balaod, kay kami nakadungog kaniya nga nag-ingon nga si Jesus nga Nazaretnon maglumpag niining dapita ug mag-usab sa mga pamatasan nga gibilin kanato ni Moises.” Ug ang tanang naglingkod sa Sanhedrin, sa pagtutok nila kaniya, nakakita nga ang iyang nawong sama sa nawong sa anghel. Unya ang labawng pangulong pari nangutana kaniya, “Tinuod ba kini?” Ug si Esteban miingon, “Mga igsoon ug mga amahan, pamati kamo. Ang Dios sa himaya mipakita ngadto sa atong amahan nga si Abraham sa didto pa siya sa Mesopotamia, sa wala pa siya magpuyo sa Haran, ug miingon kaniya, ‘Biyai ang imong yuta ug ang imong kadugo ug adto sa yuta nga akong ipakita kanimo.’ Unya siya mibiya sa yuta sa mga Caldeanhon ug mipuyo sa Haran. Ug human mamatay ang iyang amahan, ang Dios midala kaniya gikan didto paingon niining yutaa nga inyo karong gipuy-an. Apan wala niya siya hatagi ug panulundon dinhi bisan na lang ug igong katumban sa tiil, apan nagsaad nga ihatag kini ngadto kaniya ingon nga iyaha ug ngadto sa iyang kaliwatan nga mosunod kaniya, bisan pa ug wala siyay anak. Ug ang Dios misulti niini, nga ang iyang kaliwatan mahimong langyaw sa yuta nga ila sa laing mga tawo nga mag-ulipon kanila ug magdaogdaog kanila sulod sa upat ka gatos ka tuig. ‘Apan akong hukman ang nasod nga ilang alagaran,’ nag-ingon ang Dios, ‘ug human niana sila mamiya gikan didto ug magsimba kanako dinhi niining dapita.’ Busa gihatag sa Dios kaniya ang kasabotan mahitungod sa pagtuli. Ug si Abraham nahimong amahan kang Isaac, ug kini iyang gituli sa ikawalo nga adlaw; ug si Isaac nahimong amahan kang Jacob ug si Jacob sa napulo ug duha ka patriarka. “Ug ang mga patriarka nga nasina kang Jose, mibaligya kaniya ngadto sa Ehipto; apan ang Dios uban kaniya, ug miluwas kaniya gikan sa tanan niyang mga kasakitan, ug naghatag kaniyag grasya ug kaalam sa atubangan sa Paraon nga hari sa Ehipto nga mihimo kaniya nga gobernador sa Ehipto ug sa tibuok niyang panimalay. Unya miabot ang gutom ug ang dakong kasakit sa tibuok Ehipto ug Canaan, ug ang atong mga katigulangan wala makakaplag ug pagkaon. Apan sa pagkadungog ni Jacob nga may trigo didto sa Ehipto, gipaadto niya didto ang atong mga katigulangan sa unang higayon. Ug sa ikaduhang pag-adto, si Jose mipaila sa iyang mga igsoon, ug ang banay ni Jose nailhan sa Paraon. Unya gipaadtoan ug gipatawag ni Jose ang iyang amahan nga si Jacob ug ang tanan niyang kadugo 75 ka tawo. Busa si Jacob milugsong ngadto sa Ehipto. Ug didto namatay siya ug ang atong mga katigulangan ug sila gidala pagbalik ngadto sa Sekem ug gibutang sa lubnganan nga gibayran ni Abraham ug plata gikan sa mga anak ni Hamor sa Sekem. “Sa nagkaduol na ang panahon nga tumanon sa Dios ang iyang gisaad kang Abraham, ang mga tawo miuswag ug midaghan didto sa Ehipto hangtod nga mitungha ang laing hari sa Ehipto nga wala makaila kang Jose. Kini nga hari, sa iyang pagpanglimbong sa atong kaliwat, mipugos sa atong mga katigulangan sa pagbiya sa ilang gagmayng mga bata didto sa gawas aron kini dili mabuhi. Sa maong panahon natawo si Moises ug siya matahom gayod sa atubangan sa Dios. Sulod sa tulo ka bulan siya gipadako didto sa balay sa iyang amahan. Ug sa gibiyaan na siya sa gawas, ang babayeng anak sa Paraon misagop kaniya ug mipadako kaniya ingon nga iyang kaugalingong anak. Ug si Moises gitudloan sa tanang kaalam sa mga Ehiptohanon ug siya gamhanan sa iyang mga pulong ug mga buhat. “Sa nagpanuigon na siya ug 40 ka tuig, misantop sa iyang kasingkasing ang pagduaw sa iyang kaigsoonan nga mga kaliwat ni Israel. Ug sa iyang pagkakita sa usa kanila nga gidagmalan, siya milaban sa gidaogdaog ug nanimalos alang kaniya pinaagi sa pagpuspos sa Ehiptohanon. Siya nagdahom nga ang iyang kaigsoonan nakasabot nga ang Dios naghatag kanila ug kaluwasan pinaagi sa iyang kamot, apan wala sila makasabot. Ug sa pagkasunod adlaw naabtan niya sila nga nag-away ug iya untang ulion sila. Siya miingon, ‘Mga tawo, managsoon ra kamo. Nganong nag-away man kamo?’ Apan siya giwakli sa tawo nga nagdagmal sa iyang kauban ug giingnan, ‘Kinsa bay naghimo kanimo nga among pangulo ug maghuhukom? Buot ka bang mopatay kanako sama sa imong pagpatay sa Ehiptohanon kagahapon?’ Ug niining tubaga si Moises mipalayo ug nahimong langyaw sa yuta sa Midian diin nahimo siyang amahan sa duha ka anak nga lalaki. “Unya sa dihang milabay ang 40 ka tuig, mipakita kaniya ang usa ka anghel didto sa kamingawan sa Bukid sa Sinai, diha sa nagdilaab nga sampinit. Sa pagkakita ni Moises niini nahibulong siya sa talan-awon ug sa pagduol niya aron sa pagtan-aw, nabati niya ang tingog sa Ginoo nga nag-ingon, ‘Ako mao ang Dios sa imong mga katigulangan, ang Dios ni Abraham ug ni Isaac ug ni Jacob.’ Ug si Moises mikurog ug wala na mangahas sa pagtan-aw. Ug ang Ginoo miingon kaniya, ‘Huboa ang sandalyas sa imong mga tiil kay ang dapit nga imong gitindogan yuta nga balaan. Nakita gayod nako nga gidaogdaog ang akong katawhan nga didto sa Ehipto ug nadungog nako ang ilang mga pag-agulo ug ako nanaog aron sa pagluwas kanila. Ug karon duol ngari, paadtoon ko ikaw sa Ehipto.’ “Kining maong Moises nga ilang gisalikway ug giingnan, ‘Kinsa bay naghimo kanimo nga among pangulo ug maghuhukom?’ gipaanhi sa Dios ingon nga pangulo ug manluluwas pinaagi sa kamot sa anghel nga mipakita kaniya didto sa sampinit. Iyang gipagula sila ug nagbuhat siya ug mga kahibulongan ug mga ilhanan didto sa Ehipto ug sa Dagat nga Pula ug sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig. Kini mao ang Moises nga miingon sa mga Israelinhon, ‘Usa ka propeta gikan sa inyong kaigsoonan patindogon sa Dios alang kaninyo, sama sa iyang pagpatindog kanako.’ Mao kini siya ang didto sa pundok sa kamingawan uban sa anghel nga misulti kaniya didto sa Bukid sa Sinai ug uban sa atong mga katigulangan, ug siya nakadawat sa buhing mga pulong aron ihatag kanato. Ang atong mga katigulangan nagdumili sa pagtuman kaniya, hinuon ilang gisalikway siya, ug diha sa ilang mga kasingkasing sila namalik ngadto sa Ehipto, nga nag-ingon kang Aaron, ‘Buhati kami ug mga dios nga maoy mag-una sa among paglakaw kay mahitungod niining Moises nga nagpagula kanamo sa yuta sa Ehipto, wala kami mahibalo kon naunsa siya.’ Ug niadtong mga adlawa nagbuhat sila ug nating baka, ug ang maong larawan ilang gihalaran ug mga halad nga inihaw ug naghudyaka tungod sa mga hinimo sa ilang mga kamot. Apan ang Dios mitalikod kanila ug mitugyan kanila ngadto sa pagsimba sa mga bituon sa kalangitan, sumala sa nasulat sa basahon sa mga propeta nga nag-ingon: ‘Gihalaran ba ako ninyo ug mga inihaw ug mga halad sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan, O balay ni Israel? Ug maoy inyong gidaladala ang tolda ni Moloc ug ang bituon sa dios nga si Repan, ang mga larawan nga inyong gibuhat aron simbahon. Busa papahawaon ko gayod kamo ngadto sa unahan pa sa Babilonia.’ “Ang tolda sa pagpamatuod nabatonan sa atong mga katigulangan sa didto pa sila sa kamingawan sumala sa sugo sa Dios nga gisulti kang Moses, sa pagbuhat niini sumala sa sumbanan nga iyang nakita. Unya gidala kini sa atong mga katigulangan uban kang Josue sa dihang giilog nila ang yuta sa kanasoran nga gihinginlan sa Dios atubangan sa atong mga katigulangan. Ug nagpabilin ang tolda hangtod sa panahon ni David, nga nakakita ug kahimuot sa atubangan sa Dios ug naghangyo nga tugotan siya sa pagpangita ug puluy-anan alang sa Dios ni Jacob. Apan si Solomon mao ang nagtukod ug balay alang kaniya. Apan ang Labing Halangdon wala magpuyo sa mga balay nga hinimo sa mga kamot; sumala sa giingon sa propeta, ‘Ang langit maoy akong trono, ug ang yuta maoy tumbanan sa akong mga tiil. Unsang balaya ang inyong tukoron alang kanako, nag-ingon ang Ginoo, o unsa ang dapit nga akong pahulayanan? Dili ba ang akong kamot maoy nagbuhat niining tanang mga butang?’ “Kamong mga tikig ug liog ug mga gahi ug kasingkasing ug mga dalunggan, kanunay gayod kamong mosupak sa Espiritu Santo. Ingon sa gibuhat sa inyong mga katigulangan, mao usab ang inyong gibuhat. Kinsa ba sa mga propeta ang wala lutosa sa inyong mga katigulangan? Ug ilang gipamatay ang mga nagpropesiya mahitungod sa pag-anhi sa Matarong nga inyo karong gibudhian ug gipatay, kamo nga mao ang nakadawat sa Balaod nga gihatag kaninyo pinaagi sa mga anghel, apan wala ninyo tumana kini.” Unya sa ilang pagkadungog niining mga butanga, sila nangasuko ug nagpakagot sa ilang mga ngipon batok kang Esteban. Apan si Esteban nga puno sa Espiritu Santo, mitutok sa langit ug nakita niya ang himaya sa Dios ug si Jesus nga nagtindog sa tuo sa Dios. Ug siya miingon, “Tan-awa, nakita nako ang mga langit nga naabli ug ang Anak sa Tawo nga nagtindog sa tuo sa Dios.” Apan sila naninggit sa kusog nga tingog, sinampongan ang ilang mga dalunggan ug nagdungan sa pagduol kaniya. Unya ila siyang giguyod sa gawas sa siyudad ug gibato. Ug ang mga saksi nangitsa sa ilang mga bisti ngadto sa tiilan sa usa ka batan-ong lalaki nga ginganlan ug Saulo. Ug samtang gibato nila si Esteban, siya nag-ampo nga nag-ingon, “Ginoong Jesus, dawata ang akong espiritu.” Ug siya miluhod ug misinggit sa kusog nga tingog, “Ginoo, ayaw paningla kining salaa diha kanila.” Ug sa nakasulti na siya niini, siya namatay. Unya si Saulo miuyon sa pagpatay kang Esteban. Ug niadtong adlawa nahitabo ang dakong paglutos batok sa iglesia sa Jerusalem ug silang tanan nagkabulagbulag sa tibuok kayutaan sa Judea ug Samaria, gawas sa mga apostoles. Ang mga relihiyosong tawo maoy milubong kang Esteban ug nagbangutan sila alang kaniya. Apan si Saulo mibungkag sa iglesia, misulod sa kabalayan, gidakop niya ang mga lalaki ug mga babaye ug gibalhog sila sa bilanggoan. Ug ang mga nagkabulagbulag miadto sa nagkalainlaing dapit nga nagwali sa pulong. Si Felipe milugsong ngadto sa usa ka siyudad sa Samaria diin iyang giwali kanila ang Cristo. Ug ang katawhan nagkahiusa sa pagpamati sa gisulti ni Felipe sa dihang nakadungog ug nakakita sila sa mga milagro nga iyang gibuhat. Kay gikan sa daghang mga giyawaan nanggula ang mga hugaw nga espiritu, nga nagsinggit sa kusog nga tingog ug nangaayo ang daghang mga paralitiko o mga bakol. Busa dihay dakong kalipay niadtong siyudara. Unya dihay usa ka tawo nga ginganlan ug Simon nga kaniadto tigsalamangka didto niadtong siyudara ug nakapahibulong sa mga tawo sa Samaria, nag-ingon nga siya usa ka bantogang tawo. Silang tanan namati kaniya, gikan sa labing gamay ngadto sa labing dako, nga nag-ingon, “Kining tawhana mao ang gahom sa Dios nga ginganlan ug Bantogan.” Ug sila namati kaniya tungod kay sa dugay nga panahon sila gipahibulong man niya pinaagi sa iyang salamangka. Apan sa diha nga mituo sila kang Felipe sa pagwali niya sa Maayong Balita mahitungod sa gingharian sa Dios ug sa ngalan ni Jesu-Cristo, sila gibautismohan, mga lalaki ug mga babaye. Bisan si Simon usab mituo, ug sa nabautismohan na, nagpabilin siya kang Felipe. Ug sa iyang pagkakita sa mga ilhanan ug mga dagkong milagro nga nangahimo, siya nahibulong. Unya sa pagkadungog sa mga apostoles didto sa Jerusalem nga ang Samaria midawat sa pulong sa Dios, sila mipadala kang Pedro ug Juan ngadto kanila nga sa ilang pag-abot, nag-ampo alang kanila nga unta makadawat sila sa Espiritu Santo, kay wala pa man kanilay nakunsaran niini ug sila igo man lamang nabautismohan sa ngalan sa Ginoong Jesus. Busa gipandong nila ang ilang mga kamot ngadto kanila ug nadawat nila ang Espiritu Santo. Sa pagkakita ni Simon nga ang Espiritu gikahatag man pinaagi sa pagpandong sa mga kamot sa mga apostoles, mitanyag siya kanila ug salapi. Siya miingon, “Hatagi usab ako niining gahoma aron nga bisan kinsay akong pandongan sa akong mga kamot makadawat sa Espiritu Santo.” Apan si Pedro miingon kaniya, “Ang imong salapi malaglag unta uban kanimo, kay ikaw naghunahuna nga mabatonan nimo ang gasa sa Dios pinaagi ug salapi! Ikaw walay bahin o luna niining butanga kay ang imong kasingkasing dili matarong sa atubangan sa Dios. Busa paghinulsol sa imong pagkadaotan ug pag-ampo sa Ginoo nga, kon mahimo, pasayloon ikaw nianang katuyoan sa imong kasingkasing. Kay nakita nako nga ikaw anaa sa kapaitan ug naulipon sa sala.” Ug si Simon mitubag, “Iampo ako ninyo sa Ginoo nga wala untay mahitabo kanako sa inyong gisulti.” Unya sa nakapamatuod ug nakasulti na sila sa pulong sa Ginoo, sila mibalik sa Jerusalem, nagwali sa Maayong Balita ngadto sa daghang mga balangay sa mga Samarianhon. Apan usa ka anghel sa Ginoo miingon kang Felipe, “Tindog ug lakaw paingon sa habagatan, sa dalan nga gikan sa Jerusalem padulong sa Gaza.” Awaaw kini nga dalan. Busa si Felipe mitindog ug miadto. Ug tan-awa, usa ka Etiopianhon nga yunoko ug alagad ni Candace, ang rayna sa mga Etiopianhon, tinugyanan sa tanang bahandi niini, miadto sa Jerusalem aron sa pagsimba ug padulong na sa pagpauli, naglingkod sa iyang karwahi, nagbasa siya sa basahon sa propeta nga si Isaias. Ug ang Espiritu miingon kang Felipe, “Duol ug kuyog nianang karwahi.” Busa si Felipe midagan ngadto kaniya ug nakadungog kaniya nga nagbasa sa basahon sa propeta nga si Isaias ug siya nangutana, “Nakasabot ka ba sa imong gibasa?” Ug siya mitubag, “Unsaon man nako pagkasabot, gawas kon adunay magtudlo kanako?” Ug iyang gidapit si Felipe sa pagsakay ug sa paglingkod tupad kaniya. Ug ang bahin sa kasulatan nga iyang gibasa mao kini: “Sama sa karnero nga gidala ngadto sa ihawan, o sa nating karnero nga hilom sa atubangan sa nagputol sa iyang buhok, wala usab niya bukha ang iyang baba. Sa pagpakaulaw kaniya ang hustisya gihikaw kaniya. Kinsa ang makahulagway sa iyang kaliwatan? Kay ang iyang kinabuhi gikuha na man gikan sa yuta.” Ug ang yunoko miingon kang Felipe, “Suginli ako, kinsa man ang gipasabot niini sa propeta, mahitungod ba sa iyang kaugalingon o mahitungod sa laing tawo?” Unya si Felipe misulti, ug sugod sa maong bahin sa kasulatan siya misaysay kaniya sa Maayong Balita mahitungod kang Jesus. Sa nagpadayon sila sa pagpanaw naabot sila ug tubig, ug ang yunoko miingon, “Tan-awa, anaay tubig! Unsa pa may makapugong sa pagbautismo kanako?” Ug misugo siya sa pagpahunong sa karwahi, ug silang duha, si Felipe ug ang yunoko, nanaog ngadto sa tubig ug gibautismohan niya siya. Ug sa nakahaw-as na sila gikan sa tubig, ang Espiritu sa Ginoo misakmit kang Felipe, ug ang yunoko wala na makakita kaniya ug mipadayon sa iyang lakaw nga nagmalipayon. Apan si Felipe nakit-an didto sa Asutos ug sa iyang pag-agi didto, iyang giwali ang Maayong Balita sa tanang kalungsoran hangtod sa iyang pag-abot sa Cesarea. Apan si Saulo nga nagpangusmo pa ug mga hulga sa pagpatay sa mga tinun-an sa Ginoo miadto sa labawng pari ug nangayo kaniya ug mga sulat ngadto sa mga sinagoga sa Damasco aron nga kon aduna siyay makita nga mga iya sa Dalan, mga lalaki o mga babaye, madala niya sila nga ginapos ngadto sa Jerusalem. Unya sa nagpanaw siya ug nagkaduol na sa Damasco, sa kalit usa ka kahayag gikan sa langit midan-ag libot kaniya. Ug natumba siya sa yuta ug nakadungog ug tingog nga nag-ingon kaniya, “Saulo, Saulo, nganong gilutos nimo ako?” Ug siya miingon, “Kinsa ka ba, Ginoo?” Ug siya mitubag, “Ako mao si Jesus nga imong gilutos. Apan bangon ug sulod sa siyudad ug didto sultihan ikaw kon unsay kinahanglan nimong buhaton.” Ang mga tawo nga nagpanaw uban ni Saulo mihunong nga wala makatingog kay sila nakadungog sa tingog apan walay tawo nga nakita. Unya si Saulo gibangon gikan sa yuta ug sa nabuka na ang iyang mga mata, siya dili na makakita ug bisan unsa. Busa giagak nila siya ug gidala ngadto sa Damasco. Ug sulod sa tulo ka adlaw siya dili makakita ug wala mokaon o moinom. Ug didtoy usa ka tinun-an sa Damasco nga ginganlan ug Ananias. Sa usa ka panan-awon ang Ginoo miingon kaniya, “Ananias!” Siya miingon, “Ania ako, Ginoo.” Ug ang Ginoo miingon kaniya, “Tindog ug lakaw ngadto sa dalan nga ginganlan ug Tul-id, ug pangitaa didto sa balay ni Judas ang usa ka tawo nga taga-Tarsus nga ginganlan ug Saulo. Kay atua siya didto nag-ampo ug nakakita diha sa panan-awon ug usa ka tawo nga ginganlan ug Ananias nga misulod ug mipandong sa iyang mga kamot ngadto kaniya aron maulian siya sa iyang panan-aw.” Apan si Ananias mitubag, “Ginoo, nakadungog ako gikan sa daghan mahitungod niining tawhana kon unsa ka daghan sa kadaot nga iyang gibuhat sa imong mga balaan didto sa Jerusalem; ug dinhi aduna siyay kagahom gikan sa mga pangulong pari sa pagdakop sa tanang nagtawag sa imong ngalan.” Apan ang Ginoo miingon kaniya, “Lakaw, kay siya akong pinili nga galamiton sa pagdala sa akong ngalan sa atubangan sa mga Gentil ug sa mga hari ug sa katawhan sa Israel, kay ipakita nako kaniya kon unsa ka daghan ang kinahanglan niyang antoson tungod sa akong ngalan.” Busa si Ananias miadto ug misulod sa balay ug sa nagpandong siya sa iyang mga kamot kang Saulo, siya miingon, “Igsoong Saulo, ang Ginoong Jesus nga nagpakita kanimo sa dalan nga imong giagian padulong dinhi, mipaanhi kanako aron maulian ang imong panan-aw ug mapuno ikaw sa Espiritu Santo.” Ug dihadiha gikan sa iyang mga mata may nangatagak nga daw mga himbis ug siya naulian sa iyang panan-aw. Unya mitindog siya ug gibautismohan, ug siya mikaon ug nabaskog. Sulod sa pipila ka adlaw siya nagpabilin uban sa mga tinun-an didto sa Damasco. Ug didto sa mga sinagoga, nagwali dayon siya mahitungod kang Jesus, nga siya mao ang Anak sa Dios. Ug ang tanang nakadungog kaniya nahibulong nga nag-ingon, “Dili ba mao man kining tawhana ang nanglaglag sa mga nagtawag niining ngalana? Ug dili ba ania man siya alang sa maong tuyo, aron sa pagdala kanila nga ginapos ngadto sa atubangan sa mga pangulong pari?” Apan si Saulo misamot pa gayod ka mainiton ug nakapahilom sa mga Judio nga nagpuyo sa Damasco pinaagi sa iyang pagpamatuod nga si Jesus mao ang Cristo. Human molabay ang daghang mga adlaw, ang mga Judio nagsabot sa pagpatay kaniya, apan nahibaloan ni Saulo ang ilang plano. Nag-atang sila diha sa mga ganghaan adlaw ug gabii aron pagpatay kaniya. Busa gikuha siya sa iyang mga tinun-an sa pagkagabii ug ilang gipakanaog siya agi sa paril pinaagi sa pagtunton kaniya sulod sa usa ka bukag. Ug sa pag-abot niya sa Jerusalem, siya misulay sa pagtipon sa mga tinun-an, apan silang tanan nangahadlok kaniya kay wala man sila motuo nga siya usa ka tinun-an. Apan si Bernabe midawat kaniya ug midala kaniya ngadto sa mga apostoles, ug misugilon kanila kon giunsa ni Saulo pagkakita sa Ginoo nga misulti kaniya didto sa dalan ug giunsa niya pagwali nga maisogon diha sa ngalan ni Jesus didto sa Damasco. Busa siya misulod ug migula uban kanila didto sa Jerusalem ug maisogon nga nagwali sa ngalan sa Ginoo. Nakigsulti siya ug nakiglantugi sa mga Judio nga Grego ug sinultihan, apan sila nagtinguha sa pagpatay kaniya. Ug sa pagkahibalo niini sa kaigsoonan, ilang gidala siya ngadto sa Cesarea ug didto gipagikan nila siya padulong sa Tarsus. Busa ang iglesia sa tibuok Judea ug Galilea ug Samaria nakabaton ug kalinaw ug nalig-on na sila. Ug sa nagpadayon sila diha sa pagkahadlok sa Ginoo ug sa pagdasig sa Espiritu Santo, sila midaghan. Unya sa dihang milibot si Pedro sa tanang dapit, miadto usab siya sa mga balaan nga nagpuyo sa Lida. Didto nakita niya ang usa ka tawo nga ginganlan ug Ineas nga naghigda sa iyang higdaanan sulod na sa walo ka tuig kay siya paralitiko man. Ug si Pedro miingon kaniya, “Ineas, giayo na ikaw karon ni Jesu-Cristo. Bangon ug hiposa ang imong gihigdaan.” Ug mibangon dayon siya. Ug nakakita kaniya ang tanang nagpuyo sa Lida ug sa Saron, ug sila nangakabig ngadto sa Ginoo. Didto sa Jopa may usa ka babayeng tinun-an nga ginganlan ug Tabita, nga kon hubaron, Dorcas o Lagsaw. Siya daghan ug mga maayong buhat ug mga pagtabang nga iyang gihimo. Niadtong mga adlawa siya nasakit ug namatay, ug human nila kahugasi ang iyang lawas, ila kining gihaya sa usa ka lawak sa itaas. Tungod kay ang Lida duol ra man sa Jopa, ang mga tinun-an nga nakadungog nga si Pedro atua didto, mipaadto sila ug duha ka tawo sa paghangyo kaniya, “Ayaw intawon paglangay sa pag-adto kanamo.” Busa si Pedro mitindog ug miuban kanila. Ug sa iyang pag-abot, gidala siya nila ngadto sa lawak sa itaas ug nag-alirong kaniya ang tanang mga biyuda nga nanghilak ug nagpakita kaniya sa mga kamisola ug mga bisti nga binuhat ni Dorcas samtang uban pa siya kanila. Apan silang tanan gipagula ni Pedro, ug siya miluhod ug nag-ampo. Unya sa pag-atubang niya sa lawas, miingon siya, “Tabita, bangon.” Ug gibuka ni Dorcas ang iyang mga mata ug sa pagkakita niya kang Pedro, siya milingkod. Gitunol ni Pedro ang iyang kamot ngadto kaniya ug gipatindog niya siya. Unya iyang gitawag ang mga balaan ug ang mga biyuda, ug iyang gipakita si Dorcas nga buhi. Ug kini nahibaloan sa tibuok Jopa ug daghan ang mituo sa Ginoo. Ug sulod sa daghang mga adlaw si Pedro nagpabilin sa Jopa uban kang Simon nga tigbuhat ug panit. Didto sa Cesarea may usa ka tawo nga ginganlan ug Cornelio, usa ka kapitan sa kasundalohan nga gitawag ug Panon nga Italyano. Siya usa ka tawong relihiyoso uban sa iyang tibuok nga panimalay; siya mahadlokon sa Dios, naghatag ug daghang hinabang ngadto sa mga tawo ug nag-ampo kanunay sa Dios. Usa niana ka adlaw, sa mga ikatulo nga takna sa hapon, iyang nakita sa dayag gayod diha sa panan-awon, ang usa ka anghel sa Dios nga misulod ug miingon kaniya, “Cornelio.” Ug siya mitutok kaniya uban sa kahadlok ug miingon, “Unsa man Ginoo?” Ug siya miingon kaniya, “Ang imong mga pag-ampo ug mga pagtabang miabot sa itaas ingon nga handomanan sa atubangan sa Dios. Ug karon pagsugo ug mga tawo ngadto sa Jopa ug paanhia ang usa ka Simon nga ginganlan ug Pedro. Siya nag-abot sa balay ni Simon nga tigbuhat ug panit, nga ang balay anaa sa daplin sa dagat.” Sa nakabiya na ang anghel nga nakigsulti kaniya, gitawag ni Cornelio ang duha sa iyang mga sulugoon ug usa ka relihiyosong sundalo nga usa sa mga nag-alagad kaniya. Ug sa iya na silang nasuginlan sa tanan, gipaadto niya sila sa Jopa. Sa pagkasunod adlaw, sa naglakaw pa sila ug nagkaduol na sa lungsod, si Pedro usab misaka sa atop sa balay sa udtong tutok aron mag-ampo. Unya siya gigutom ug nangandoy nga mokaon, apan samtang nag-andam pa sila niini, gipanglimotan siya ug nakakita ug panan-awon. Ug iyang nakita ang langit nga nabukas ug gipaubos ang usa ka sudlanan nga sama sa usa ka dakong habol nga gitunton pinaagi sa upat ka kanto niini paingon sa yuta. Sa sulod niini diha ang tanang matang sa mga mananap nga tag-upat ug tiil ug mga nagkamang sa yuta ug mga langgam sa kalangitan. Ug dihay usa ka tingog nga miingon kaniya, “Tindog Pedro, pag-ihaw ug unya kan-a.” Apan si Pedro miingon, “Dili gayod ako, Ginoo, kay wala pa gayod akoy nakaon nga dili putli o hugaw.” Ug ang tingog nadungog niya sa ikaduhang higayon nga nag-ingon, “Unsay gihinloan na sa Dios, ayaw nganli ug dili putli.” Ug kini nahitabo sa tulo ka higayon, ug sa kalit gibira ang sudlanan ngadto sa langit. Samtang si Pedro nalibog pa kon unsay kahulogan niadtong panan-awon nga iyang nakita, ang mga tawo nga gisugo ni Cornelio nagtindog diha sa ganghaan human nila masusi kon diin ang balay ni Simon. Ug sila nanawag aron sa pagpangutana kon nag-abot ba didto si Simon nga ginganlan ug Pedro. Samtang si Pedro naghunahuna mahitungod sa panan-awon, ang Espiritu miingon kaniya, “Tan-awa, anaay tulo ka tawo nga nangita kanimo. Tindog, kanaog ug uban kanila sa walay pagduhaduha, kay ako nagpaanhi kanila.” Ug si Pedro mikanaog ngadto sa mga tawo ug miingon kanila, “Ako mao ang inyong gipangita. Unsa bay hinungdan sa inyong pag-anhi?” Ug sila miingon, “Si Cornelio nga kapitan, nga usa ka tawo nga matarong ug mahadlokon sa Dios, ug namatud-an nga maayo sa tibuok nasod sa mga Judio, gimandoan sa usa ka balaang anghel sa pagpakuha kanimo aron moadto sa iyang balay ug siya mamati sa imong isulti kaniya.” Busa gipadayon niya sila isip iyang mga bisita. Sa pagkaugma, siya mibangon ug migikan uban kanila, ug pipila sa kaigsoonan nga taga-Jopa mikuyog kaniya. Ug sa pagkasunod adlaw miabot sila sa Cesarea. Si Cornelio nga nagpaabot kanila, nagpatigom sa iyang mga kadugo ug suod nga mga higala. Sa pagsulod ni Pedro, si Cornelio misugat kaniya ug mihapa sa iyang tiilan ug misimba kaniya. Apan gipatindog siya ni Pedro nga nag-ingon, “Tindog, tawo usab ako.” Ug sa nakigsulti siya kaniya, siya misulod ug nakita ang daghang mga tawo nga nagkatigom. Ug siya miingon kanila, “Kamo gayod nahibalo nga supak sa balaod alang sa usa ka Judio ang pagpakigsuod o pagpamisita kang bisan kinsa nga taga-laing nasod. Apan ang Dios nagpakita kanako nga kinahanglan dili ako magtawag kang bisan kinsa nga dili putli o hugaw. Tungod niini, sa pagpakuha nimo kanako, mianhi ako sa walay pagsupak. Ug karon mangutana ako nganong gipakuha nimo ako?” Ug si Cornelio miingon kaniya, “Ikaupat na nga adlaw hangtod niining mga taknaa nga nagtuman ako sa matag ikatulo nga takna sa hapon nga pag-ampo dinhi sa akong balay. Ug may tawo nga nagtindog sa akong atubangan nga nagsul-ob ug sulaw nga bisti ug miingon, ‘Cornelio, ang imong pag-ampo nadungog ug ang imong mga pagtabang nahinumdoman sa atubangan sa Dios. Busa pagsugo ngadto sa Jopa aron pagkuha kang Simon nga ginganlan ug Pedro. Kining tawhana nag-abot sa balay ni Simon nga tigbuhat ug panit diha sa daplin sa dagat.’ Busa gipasugoan ko dayon ikaw, ug gikaluoy nimo ang pag-anhi. Ug kaming tanan ania karon dinhi sa atubangan sa Dios aron sa pagpamati sa tanan nga gisugo kanimo sa Ginoo.” Unya si Pedro misugod sa pagsulti ug miingon, “Sa pagkatinuod akong naila nga ang Dios walay pinalabi. Apan diha sa matag nasod, si bisan kinsa nga mahadlok kaniya ug magbuhat sa matarong dawaton niya. Kini mao ang pulong nga iyang gipadala ngadto sa katawhan sa Israel, sa iyang pagwali sa Maayong Balita sa kalinaw pinaagi kang Jesu-Cristo nga mao ang Ginoo sa tanan. Kamo nahibalo sa nahitabo sa tibuok Judea, nga nagsugod gikan sa Galilea human sa bautismo nga giwali ni Juan, giunsa sa Dios pagdihog pinaagi sa Espiritu Santo ug sa gahom, giunsa niya paglibot aron sa pagbuhat ug maayo ug sa pagpang-ayo sa tanang gisakit sa yawa, kay ang Dios nag-uban kaniya. Ug kami mga saksi sa tanang butang nga gibuhat niya sulod sa kayutaan sa mga Judio ug sa Jerusalem. Ug siya ilang gipatay pinaagi sa pagbitay kaniya diha sa kahoy. Apan ang Dios nagbanhaw kaniya sa ikatulo nga adlaw ug gitugot nga siya madayag, dili ngadto sa tanang tawo, kondili nganhi kanamo nga gipili sa Dios ingon nga mga saksi nga nangaon ug nanginom uban kaniya human siya mabanhaw gikan sa mga patay. Ug siya misugo kanamo sa pagwali ngadto sa mga tawo ug sa pagpamatuod nga siya mao ang gitudlo sa Dios aron mahimong maghuhukom sa mga buhi ug sa mga patay. Kaniya ang tanang mga propeta nagpamatuod nga ang tanang motuo kaniya makadawat sa kapasayloan sa mga sala pinaagi sa iyang ngalan.” Samtang si Pedro nagsulti pa niini, ang Espiritu Santo mikunsad diha sa tanan nga nakadungog sa pulong. Ug ang mga magtutuo nga tinuli nga miuban kang Pedro nahibulong nga ang gasa sa Espiritu Santo gibubo usab diha sa mga Gentil. Kay sila nakabati man kanila nga nagsulti ug lain nga mga pinulongan ug nagdayeg sa Dios. Unya si Pedro miingon, “Aduna bay makapugong sa tubig alang sa pagbautismo kanila nga nakadawat sa Espiritu Santo sama kanato?” Ug misugo siya nga bautismohan sila diha sa ngalan ni Jesu-Cristo. Unya gihangyo nila siya sa pagpabilin pa ug pipila ka adlaw. Unya ang mga apostoles ug ang kaigsoonan nga didto sa Judea nakadungog nga ang mga Gentil usab midawat sa pulong sa Dios. Busa sa pagtungas ni Pedro sa Jerusalem, ang pundok sa mga tinuli misaway kaniya nga nag-ingon, “Nganong miadto ka man sa mga tawong dili tinuli ug nakigsalo kanila sa pagpangaon?” Apan si Pedro misugod sa pagpasabot nga hinan-ay ngadto kanila, “Didto ako sa siyudad sa Jopa nag-ampo, ug sa diha nga gipanglimotan ako, nakakita ako ug panan-awon sa usa ka sudlanan nga nagpaubos nga sama sa usa ka dakong habol, nga gitunton pinaagi sa upat ka kanto niini gikan sa langit, ug kini miabot kanako. Sa dihang gitutokan nako kini pag-ayo, akong nakita niini ang mga mananap nga tag-upat ug tiil ug ang mga bangis nga mananap, ug ang mga nagkamang sa yuta ug ang mga langgam sa kalangitan. Ug nadungog nako ang tingog nga nag-ingon kanako, ‘Tindog Pedro, pag-ihaw unya kaona.’ Apan miingon ako, ‘Dili gayod ako, Ginoo, kay wala pa gayoy dili putli o hugaw nga nakasulod sa akong baba.’ Apan ang tingog gikan sa langit misulti sa ikaduha nga higayon, ‘Unsay gihinloan sa Dios ayaw nganli ug dili putli.’ Kini nahitabo sa tulo ka higayon ug unya ang tanan gibira pag-usab ngadto sa langit. Ug niadtong tungora, nagtindog sa atubangan sa balay diin didto kami, ang tulo ka tawo nga gipaadto kanako gikan sa Cesarea. Ug ang Espiritu misulti kanako sa pag-uban kanila sa walay pagduhaduha. Kining unom ka igsoon usab mikuyog kanako ug kami misulod sa balay sa tawo. Ug kami iyang gisuginlan sa kaagi sa iyang pagkakita sa anghel nga nagtindog sa iyang balay ug nag-ingon kaniya, ‘Magpasugo ka ngadto sa Jopa ug ipakuha si Simon nga ginganlan ug Pedro. Siya adunay mga pulong nga isulti kanimo, nga pinaagi niini maluwas ikaw ug ang tibuok nimong panimalay.’ Sa pagsugod nako ug pagsulti, ang Espiritu Santo mikunsad kanila sama sa pagkunsad niini kanato sa sinugdan. Unya akong nahinumdoman ang pulong sa Ginoo, sa iyang pag-ingon, ‘Si Juan nagbautismo pinaagi sa tubig, apan bautismohan kamo pinaagi sa Espiritu Santo.’ Busa kon ang Dios naghatag man kanila ug gasa nga sama sa iyang gihatag kanato sa diha nga mituo na kita sa Ginoong Jesu-Cristo, kinsa man ako nga makapugong sa Dios?” Sa ilang pagkadungog niini, sila mihilom. Ug ang Dios ilang gidayeg nga nag-ingon, “Sa mga Gentil ang Dios naghatag usab ug paghinulsol ngadto sa kinabuhi.” Unya kadtong mga nagkabulagbulag tungod sa pagpanglutos nga nahitabo tungod kang Esteban, miabot hangtod sa Fenicia, sa Cipro, ug sa Antioquia; wala silay laing gisultihan sa pulong gawas sa mga Judio lamang. Apan dihay uban kanila, mga tawo nga taga-Cipro ug taga-Cirene nga sa ila nang pag-abot sa Antioquia, misulti usab ngadto sa mga Grego nga nagwali mahitungod sa Ginoong Jesus. Ug ang kamot sa Ginoo uban kanila ug daghan ang mituo ug nakabig ngadto sa Ginoo. Ang balita mahitungod niini miabot sa mga dalunggan sa iglesia sa Jerusalem ug ilang gipaadto si Bernabe sa Antioquia. Sa dihang miabot siya ug nakita ang grasya sa Dios, siya nalipay ug iyang gidasig ang tanan sa pagpabilin diha sa Ginoo uban sa kinasingkasing nga katuyoan tungod kay siya usa ka maayong tawo, puno sa Espiritu Santo ug sa pagtuo. Ug nadugang ngadto sa Ginoo ang usa ka dakong pundok sa mga tawo. Unya si Bernabe miadto sa Tarsus aron sa pagpangita kang Saulo. Ug sa nakit-an na niya si Saulo, gidala niya siya sa Antioquia. Sulod sa tibuok tuig sila nakigtigom sa iglesia ug nagtudlo sa usa ka dakong pundok sa mga tawo. Ug didto sa Antioquia ang mga tinun-an sa unang higayon gitawag ug mga Cristohanon. Unya niadtong mga adlawa dihay mga propeta nga milugsong gikan sa Jerusalem ngadto sa Antioquia. Ug ang usa kanila nga ginganlan ug Agabos mitindog ug pinaagi sa Espiritu mitagna nga moabot ang usa ka dakong gutom sa tibuok kalibotan. Kini nahitabo sa panahon ni Claudio. Ug ang mga tinun-an nakahukom nga ang matag usa kanila, sumala sa iyang masarangan, magpadala ug hinabang ngadto sa mga kaigsoonan nga nagpuyo sa Judea. Ug kini gibuhat nila, gipadala kini ngadto sa mga kadagkoan pinaagi sa mga kamot ni Bernabe ug ni Saulo. Niadtong panahona gidagmalan ni Herodes nga hari ang pipila ka sakop sa iglesia. Iyang gipatay pinaagi sa espada si Santiago nga igsoon ni Juan. Ug sa nakita niya nga kini nakapahimuot sa mga Judio, mipadayon siya sa pagdakop usab kang Pedro. Nahitabo kini sa mga adlaw sa Pan nga Walay Patubo. Ug sa nadakop na niya si Pedro, gibutang niya siya sa bilanggoan ug gitugyan siya ngadto sa upat ka hut-ong sa mga sundalo aron pagbantay kaniya sa tuyo nga human sa Kasaulogan sa Pagsaylo paatubangon niya siya sa katawhan. Busa si Pedro gibilanggo. Apan gihimo sa iglesia alang kaniya ang mainiton nga pag-ampo ngadto sa Dios. Sa gabii, sa dayon nang pagpaatubang ni Herodes kang Pedro, si Pedro nga gigaid ug duha ka kadena natulog taliwala sa duha ka sundalo ug sa atubangan sa pultahan dihay mga bantay nga nagbantay sa bilanggoan. Unya may mitungha nga usa ka anghel sa Ginoo, ug midan-ag ang usa ka kahayag sulod sa bilanggoan. Ug si Pedro iyang gipikpik sa kilid ug iyang gipukaw nga nag-ingon, “Bangon ug pagdali.” Ug ang mga kadena natangtang gikan sa mga kamot ni Pedro. Ug ang anghel miingon kaniya, “Hugti ang imong bakos ug isul-ob ang imong mga sandalyas.” Ug gibuhat niya kini. Unya siya miingon kaniya, “Pagkupo ug sunod kanako.” Ug si Pedro migula ug misunod kaniya ug wala siya mahibalo nga tinuod kadtong gibuhat sa anghel apan naghunahuna nga nakakita siya ug usa ka panan-awon. Sa nakaagi na sila sa una ug sa ikaduhang bantay, miabot sila sa ganghaan nga puthaw nga padulong sa siyudad. Naabli kini nga iyaiya ra alang kanila, ug sila migula ug miagi sa usa lamang ka dalan ug unya sa kalit ang anghel mibiya kaniya. Ug sa nakamatngon na si Pedro, siya miingon, “Karon nasuta ko na nga ang Ginoo tinuod gayod nga nagpadala sa iyang anghel ug nagluwas kanako gikan sa kamot ni Herodes ug gikan sa tanang gipaabot sa mga Judio.” Sa nakaamgo siya niini, miadto siya sa balay ni Maria, inahan ni Juan nga ginganlan usab ug Marcos, diin daghan ang nagtigom ug nag-ampo. Ug sa pagtuktok niya sa pultahan sa gawas, usa ka sulugoon nga ginganlan ug Roda miadto aron sa pagtubag. Ug sa nailhan niya ang tingog ni Pedro, sa iyang kalipay wala niya maablihi ang pultahan, hinuon midagan siya sa sulod ug misugilon nga si Pedro nagtindog sa pultahan. Apan sila miingon kaniya, “Nabuang ka.” Apan nangusog gayod siya pag-ingon nga tinuod kadto. Ug sila miingon, “Iya kadtong anghel!” Apan si Pedro mipadayon sa pagtuktok ug sa pag-abli nila, nakita nila siya ug nahibulong sila. Unya sa iyang nasinyasan sila sa kamot aron mohilom, iyang gisugilon kanila kon giunsa sa Ginoo pagpagawas kaniya gikan sa bilanggoan. Ug siya miingon, “Isugilon ninyo kini kang Santiago ug sa kaigsoonan.” Ug siya mibiya ug miadto sa laing dapit. Unya sa pagkabuntag na, dili gamay ang kaguliyang sa mga sundalo mahitungod sa nahitabo kang Pedro. Sa dihang gipangita ni Herodes si Pedro ug wala niya siya makit-i, iyang gisusi ang mga bantay ug nagsugo nga ipapatay sila. Unya milugsong siya gikan sa Judea ngadto sa Cesarea ug mipabilin didto. Unya si Herodes nasuko pag-ayo sa mga taga-Tiro ug sa mga taga-Sidon. Busa sila miadto kaniya nga nagkahiusa ug human nila madani si Blasto nga tig-atiman sa lawak sa hari, sila mihangyo nga makigdait sa hari kay ang gisaligan sa ilang nasod alang sa pagkaon mao man ang nasod sa hari. Ug sa adlaw nga gitakda, si Herodes misul-ob sa iyang harianong bisti, milingkod sa iyang trono ug mihatag kanila ug usa ka pakigpulong. Ug misinggit ang mga tawo, “Tingog kana sa usa ka dios, dili sa tawo!” Dihadiha gihampak siya sa usa ka anghel sa Ginoo tungod kay wala niya ihatag ang himaya ngadto sa Dios. Ug gikaon siya sa mga ulod ug namatay. Apan ang pulong sa Dios mitubo ug misanay. Unya si Bernabe ug si Saulo namauli gikan sa Jerusalem human makatuman sa ilang pagpangalagad, dala nila si Juan nga ginganlan usab ug Marcos. Ug didto sa iglesia sa Antioquia dihay mga propeta ug mga magtutudlo nga mao sila si Bernabe, si Simeon nga ginganlan ug Negro, si Lucio nga taga-Cirene, si Manaen nga sakop sa panimalay ni Herodes nga gobernador ug si Saulo. Samtang nagsimba sila sa Ginoo ug nagpuasa, ang Espiritu Santo miingon, “Igahin kanako si Bernabe ug si Saulo alang sa buluhaton nga niini gitawag nako sila.” Unya human sila makapuasa ug makaampo, ilang gipandong ang ilang mga kamot kanila ug gipagikan sila. Busa, pinadala sa Espiritu Santo, miadto sila sa Seleucia ug gikan didto misakay sila ug sakayan padulong sa Cipro. Sa pag-abot nila sa Salamis, ilang giwali ang pulong sa Dios sulod sa mga sinagoga sa mga Judio. Ug si Juan didto uban kanila aron motabang kanila. Sa nalibot na nila ang tibuok pulo hangtod sa Papos, ilang gikatagbo ang usa ka Judio nga salamangkiro ug propeta nga mini nga ginganlan ug Bar-Jesus. Siya uban sa gobernador nga si Sergio Paulo, usa ka tawong utokan, nga mipatawag kang Bernabe ug Saulo, ug nagtinguha sa pagpamati sa pulong sa Dios. Apan gisupak sila ni Elimas nga salamangkiro (kay mao man kana ang kahulogan sa iyang ngalan) nga naninguha sa pagpasimang sa gobernador gikan sa pagtuo. Apan si Saulo nga ginganlan usab ug Pablo nga puno sa Epiritu Santo, mitutok pag-ayo kaniya ug miingon, “Ikaw nga anak sa yawa, ikaw nga kaaway sa tanang pagkamatarong, puno sa tanang limbong ug kadaotan, dili ka ba mohunong sa pagtuis sa mga tul-id nga dalan sa Ginoo? Ug karon, tan-awa, ang kamot sa Ginoo anaa ibabaw kanimo, ug ikaw mabuta ug dili na makakita sa adlaw sulod sa usa ka panahon.” Dihadiha miabot kaniya ang gabon ug kangitngit ug naglibotlibot siya sa pagpangita ug makaagak kaniya. Unya ang gobernador mituo sa pagkakita niya sa nahitabo kay siya natingala sa pagtulun-an mahitungod sa Ginoo. Unya si Pablo ug ang iyang mga kauban milawig gikan sa Papos ug miabot sila sa Perga sa kayutaan sa Pampilya. Ug si Juan mibiya kanila ug mipauli sa Jerusalem. Apan sila mipadayon gikan sa Perga ug miabot sa Antioquia sa Pisidia. Ug sa adlaw nga igpapahulay sila misulod sa sinagoga ug milingkod. Human sa pagbasa sa Balaod ug sa mga Propeta, ang mga pangulo sa sinagoga nagpaadto kanila sa pag-ingon, “Mga igsoon, kon aduna kamoy pulong sa pagdasig alang sa katawhan, isulti kana.” Busa si Pablo mitindog, ug sa nakasinyas siya sa iyang kamot siya miingon, “Katawhan sa Israel ug kamong mga mahadlokon sa Dios, paminaw kamo. Ang Dios niining katawhan sa Israel nagpili sa atong mga katigulangan ug gihimong bantogan ang katawhan sa panahon sa ilang pagpuyo didto sa yuta sa Ehipto, ug pinaagi sa bukton nga inisa iyang gipagula sila gikan didto. Ug sulod sa mga 40 ka tuig, giantos niya sila didto sa kamingawan. Ug sa iya nang nalaglag ang pito ka nasod sa yuta sa Canaan, iyang gihatag kanila ang ilang yuta ingon nga panulundon sulod sa mga 450 ka tuig. Ug human niana, iyang gihatagan sila ug mga maghuhukom hangtod kang Samuel nga propeta. Unya nangayo sila ug hari ug ang Dios mihatag kanila kang Saul nga anak ni Kish, usa ka tawo sa banay ni Benjamin, sulod sa 40 ka tuig. Ug sa gipapahawa na siya sa Dios, gituboy niya si David aron mahimo nilang hari, nga gipamatud-an niya nga nag-ingon, ‘Diha kang David nga anak ni Jesse, nakakita ako ug tawo nga nahiuyon sa akong kasingkasing, siya magbuhat sa tanan nakong mga pagbuot.’ Gikan sa kaliwat niining tawhana, ang Dios nagdala ngadto sa Israel ug Manluluwas nga mao si Jesus, sumala sa iyang gisaad. Sa wala pa siya moabot, si Juan nagwali sa bautismo sa paghinulsol ngadto sa tanang tawo sa Israel. Ug sa hapit na matapos si Juan sa iyang buluhaton, siya miingon, ‘Kinsa man ako sa inyong hunahuna? Dili ako mao siya, apan human kanako adunay moabot, nga sa mga sandalyas sa iyang mga tiil dili ako takos sa paghubad.’ “Mga igsoon, mga anak sa kaliwatan ni Abraham ug kamo nga mga mahadlokon sa Dios, nganhi kanato gipadala ang mensahe niining maong kaluwasan. Kay ang mga nagpuyo sa Jerusalem ug ang ilang mga pangulo, tungod kay wala man sila makaila kaniya ug wala makasabot sa mga gisulti sa mga propeta nga gibasa matag adlaw nga igpapahulay, nagtuman niini pinaagi sa paghukom kaniya. Bisan pa nga wala silay ikasumbong batok kaniya nga angay sa kamatayon, gihangyo nila si Pilato nga ipapatay siya. Ug sa ila nang natuman ang tanang nasulat mahitungod kaniya, gikuha nila siya gikan sa kahoy ug gibutang sa usa ka lubnganan. Apan ang Dios mibanhaw kaniya gikan sa mga patay, ug sulod sa daghang mga adlaw nagpakita siya sa mga nakig-uban kaniya gikan sa Galilea ngadto sa Jerusalem, nga mao karon ang iyang mga saksi ngadto sa mga tawo. Ug gidala namo kaninyo ang maayong balita nga ang gisaad sa Dios ngadto sa atong mga katigulangan iya nang natuman nganhi kanato nga ilang mga anak pinaagi sa pagbanhaw kang Jesus ingon nga nasulat usab kini sa ikaduhang salmo, ‘Ikaw akong Anak, karong adlawa ako nahimo nga imong Amahan.’ Ug mahitungod sa iyang pagbanhaw kaniya gikan sa mga patay, sa wala nay pagbalik ngadto sa pagkadunot, siya misulti sa ingon niini, ‘Ihatag nako kaninyo ang balaan ug kasaligan nga mga panalangin kang David.’ Tungod niini miingon usab siya sa laing salmo, ‘Dili nimo itugot nga ang imong Balaan makasinati ug pagkadunot.’ Kay si David, human siya makaalagad sa katuyoan sa Dios diha sa iyang kaugalingong kaliwatan, namatay ug gilubong uban sa iyang mga katigulangan ug nakasinati ug pagkadunot. Apan siya nga gibanhaw sa Dios wala makasinati ug pagkadunot. Busa, mga igsoon, kinahanglan nga inyong mahibaloan nga pinaagi niining tawhana ang kapasayloan sa mga sala gisangyaw kaninyo, ug pinaagi kaniya ang tanan nga nagtuo gipahigawas na gikan sa tanang butang nga kamo wala mapahigawas pinaagi sa Balaod ni Moises. Busa, pagbantay kamo basin ug modangat ang giingon diha sa basahon sa mga propeta, ‘Tan-aw, kamong mga mayubiton, katingala ug pangalaglag, kay sa inyong mga adlaw nagbuhat ako ug usa ka buhat, buhat nga dili gayod ninyo tuohan, bisan pa kon adunay magsugilon niini kaninyo.’ ” Sa paggula ni Pablo ug ni Bernabe, ang mga tawo mihangyo kanila nga kining mga butanga isugilon unta kanila sa sunod nga adlawng igpapahulay. Ug sa nahuman na ang tigom sa sinagoga, daghang mga Judio ug mga relihiyosong nakabig sa pagka-Judio misunod kang Pablo ug Bernabe nga misulti ug miawhag kanila sa pagpadayon diha sa grasya sa Dios. Sa pagkasunod nga adlawng igpapahulay, hapit ang tibuok siyudad nagkatigom sa pagpamati sa pulong sa Dios. Apan sa pagkakita sa mga Judio sa panon sa katawhan, sila napuno sa kasina ug ilang gisupak ang mga gipanulti ni Pablo, ug gibugalbugalan nila siya. Unya si Pablo ug si Bernabe maisogong misulti nga nag-ingon, “Kinahanglan gayod nga ang pulong sa Dios isugilon pag-una kaninyo. Apan kay inyo man kining gisalikway ug gihukman ang inyong kaugalingon nga dili takos sa kinabuhing dayon, tan-awa, moadto kami sa mga Gentil. Kay sa ingon niini gisugo kami sa Ginoo nga nag-ingon, ‘Gipahimutang ko ikaw nga kahayag sa mga Gentil, aron dad-on nimo ang kaluwasan hangtod sa kinatumyan sa yuta.’ ” Ug sa pagkadungog niini sa mga Gentil, sila nalipay ug nagdayeg sa pulong sa Dios, ang tanan nga gitagana nang daan alang sa kinabuhing dayon mituo. Ug ang pulong sa Ginoo mikaylap sa tibuok kayutaan. Apan ang mga Judio mihulhog sa mga inilang kababayen-an nga mga relihiyoso ug sa mga kadagkoan sa siyudad, ug naghagit sila ug mga pagpanglutos kang Pablo ug kang Bernabe, ug gihinginlan sila gikan sa ilang dapit. Apan ilang gitaktak ang mga abog gikan sa ilang mga tiil batok kanila ug miadto sila sa Iconio. Ug ang mga tinun-an napuno sa kalipay ug sa Espiritu Santo. Unya didto sa Iconio sila nagkuyog sa pagsulod sa sinagoga sa mga Judio, ug misulti sila nga tungod niana mituo ang daghan kaayong mga tawo nga mga Judio ug mga Grego. Apan ang mga Judio nga wala motuo misamok ug midaot sa hunahuna sa mga Gentil batok sa mga kaigsoonan. Busa mipabilin sila didto sa dugayng panahon, nagsulti nga maisogon alang sa Ginoo, nagpamatuod sa pulong sa iyang grasya, nagtugot nga ang mga ilhanan ug mga kahibulongan mahimo pinaagi sa ilang mga kamot. Apan ang mga tawo sa siyudad nabahin, ang uban midapig sa mga Judio ug ang uban sa mga apostoles. Ug nahitabo nga dihay kalihokan ang mga Gentil ug mga Judio uban sa ilang mga pangulo, sa pagpasipala ug pagbato kanila. Sa pagkahibalo nila niini, mipalayo sila ngadto sa Listra ug Derbe, mga siyudad sa Licaonia, ug ngadto sa naglibot nga kayutaan. Ug didto ilang giwali ang Maayong Balita. Didto sa Listra may usa ka tawo nga naglingkod, dili makalihok sa iyang mga tiil kay siya bakol man gikan pa sa taguangkan sa iyang inahan; wala gayod siya makalakaw. Siya naminaw kang Pablo nga nagsulti, ug si Pablo nga mitutok pag-ayo kaniya ug nakakita nga siya may pagtuo nga maayo siya, miingon sa kusog nga tingog, “Tindog ug tarong.” Ug siya milukso ug milakaw. Ug sa pagkakita sa mga tawo sa gibuhat ni Pablo, sila misinggit nga nag-ingon sa sinultihan nga Licaonianhon, “Ang mga dios nanganaog nganhi kanato sa dagway sa mga tawo!” Gitawag nila ug Zeus si Bernabe, ug si Pablo, Hermes tungod kay siya mao man ang pangulong magsusulti. Ug ang pari ni Zeus, nga ang templo anaa sa atbang sa siyudad, nagdala ug mga turong baka ug mga korona ngadto sa pultahan ug buot nga mohimo ug halad nga inihaw uban sa mga tawo. Apan sa pagkadungog niini sa mga apostoles nga si Bernabe ug si Pablo, gigisi nila ang ilang mga bisti ug midagan sila nga nagsinggit ngadto sa katawhan ug nag-ingon, “Mga tawo, nganong nagbuhat kamo niini? Kami mga tawo usab nga sama ra kaninyo ug kinaiya. Ug kami nagdala kaninyo ug maayong balita aron kamo mobiya gikan niining mga butang nga walay kapuslanan ngadto sa buhing Dios nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta ug sa dagat ug sa tanan nga anaa niini. Sa miaging mga kaliwatan iyang gitugotan ang tanang kanasoran sa paglakaw diha sa ilang kaugalingong mga dalan. Apan wala niya pasagdi nga dili kapamatud-an ang iyang kaugalingon kay gibuhat man niya ang maayo ug gihatagan niya kamo ug ulan gikan sa langit ug mga panahon nga mabungahon, nagbusog sa inyong mga kasingkasing sa pagkaon ug kalipay.” Bisan pa sa maong mga pulong, naglisod sila pagpugong sa mga tawo sa paghimo ug halad nga inihaw ngadto kanila. Apan may mga Judio nga nangabot didto gikan sa Antioquia ug sa Iconio. Ug sa nadani na nila ang mga tawo, ilang gibato si Pablo ug giguyod paingon sa gawas sa siyudad, sa pagdahom nga siya patay na. Apan sa dihang gialirongan siya sa mga tinun-an, mibangon siya ug misulod sa siyudad, ug sa pagkasunod adlaw siya milakaw uban kang Bernabe padulong sa Derbe. Sa nawali na nila ang Maayong Balita didto sa maong siyudad ug nakakabig ug daghang mga tinun-an, mibalik sila ngadto sa Listra, sa Iconio ug sa Antioquia nga naglig-on sa mga kalag sa mga tinun-an, nagdasig kanila sa pagpadayon diha sa pagtuo, ug nagsulti nga kinahanglang mosulod kita ngadto sa gingharian sa Dios latas sa daghang mga kasakit. Ug sa nakatudlo na sila ug mga kadagkoan alang kanila diha sa matag iglesia, pinaagi sa pag-ampo ug mga pagpuasa, ilang gitugyan sila ngadto sa Ginoo nga ilang gituohan. Unya miagi sila sa Pisidia ug miabot sa Pampilia. Human sila makasulti sa pulong didto sa Perga, milugsong sila ngadto sa Atalia. Ug gikan didto milawig sila padulong sa Antioquia, diin didto sila gitugyan ngadto sa grasya sa Dios alang sa buluhaton nga ilang natapos. Ug sa pag-abot nila didto, ilang gitigom ang iglesia ug gisugilon ang tanang gibuhat sa Dios kanila, ug giunsa niya sa pag-abli ug pultahan sa pagtuo ngadto sa mga Gentil. Ug sila nagpabilin uban sa mga tinun-an sulod sa dugay nga panahon. Apan dihay pipila ka tawo nga miabot gikan sa Judea ug nagtudlo sa kaigsoonan, “Gawas kon matuli kamo sumala sa batasan ni Moises, dili kamo maluwas.” Ug sa dihang nahitabo ang dili gamay nga panagbingkil ug panaglalis tali kanila ug kang Pablo ug Bernabe, ilang gitudlo si Pablo ug Bernabe ug ang uban aron pag-adto sa Jerusalem, ngadto sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan mahitungod niining maong panaglalis. Ug pinagikan sa iglesia, miagi sila sa Fenicia ug sa Samaria diin gisugilon nila ang pagkakabig sa mga Gentil. Ug nakahatag sila ug dakong kalipay sa tanang mga kaigsoonan didto. Sa pag-abot nila sa Jerusalem, giabiabi sila sa iglesia ug sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan, ug ilang gisulti ang tanang gibuhat sa Dios kanila. Apan ang ubang mga magtutuo nga sakop sa pundok sa mga Pariseo mitindog ug miingon, “Kinahanglan gayod nga tulion sila ug mandoan sa pagtuman sa Balaod ni Moises.” Unya nagtigom ang mga apostoles ug mga kadagkoan aron sa pagsusi niining butanga. Ug human sa dakong panaglantugi, si Pedro mitindog ug miingon kanila, “Mga igsoon, kamo nahibalo nga niadtong unang mga adlaw ang Dios nagpili diha kaninyo, nga pinaagi sa akong baba ang mga Gentil mamati sa pulong sa Maayong Balita ug motuo. Ug ang Dios nga nakaila sa kasingkasing nagpamatuod alang kanila, naghatag sa Espiritu Santo ngadto kanila sama sa iyang gibuhat kanato. Ug wala siyay gipalabi tali kanato ug kanila, apan pinaagi sa pagtuo gihinloan ang ilang mga kasingkasing. Busa karon, nganong inyo mang gisulayan ang Dios pinaagi sa pagbutang ug yugo diha sa liog sa mga tinun-an, nga bisan gani ang atong mga katigulangan ug kita wala makahimo sa pagpas-an? Apan kita nagtuo nga kita maluwas pinaagi sa grasya sa Ginoong Jesus, ingon nga sila usab.” Unya nahilom ang tibuok pundok, ug namati sila kang Bernabe ug kang Pablo nga nagsugilon sa mga ilhanan ug mga katingalahan nga gibuhat sa Dios pinaagi kanila ngadto sa mga Gentil. Sa dihang mihilom na sila, si Santiago mitubag, “Mga igsoon, paminawa ako ninyo. Si Simeon nagsugilon kanato kon giunsa sa Dios pagduaw ug una ang mga Gentil aron sa pagkuha ug usa ka katawhan gikan kanila alang sa iyang ngalan. Ug pinaagi niini nagkatakdo ang mga pulong sa mga propeta, sumala sa nasulat, ‘Human niini mobalik ako, ug akong tukoron pag-usab ang natumpag nga puluy-anan ni David; akong tukoron pag-usab ang mga guba niini, ug akong patindogon kini, aron ang ubang mga tawo mangita sa Ginoo, ug ang tanang mga Gentil nga gitawag pinaagi sa akong ngalan, nag-ingon ang Ginoo, nga mao ang naghimo niining mga butanga nga nahibaloan sukad pa kaniadto.’ Busa ang akong hukom mao kini, nga dili nato hasolon silang mga Gentil nga nakabig ngadto sa Dios, apan magsulat ngadto kanila sa paglikay gikan sa kahugawan sa mga diosdios ug sa salawayong pakighilawas ug sa mananap nga tinuok ug sa dugo. Kay sukad pa sa unang mga kaliwatan si Moises adunay mga nagwali mahitungod kaniya sa matag lungsod, kay ang iyang mga sinulat gibasa man sulod sa mga sinagoga sa matag adlawng igpapahulay.” Maoy hunahuna sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan, uban sa tibuok iglesia ang pagpili ug mga tawo diha kanila ug pagpaadto kanila sa Antioquia uban kang Pablo ug Bernabe. Ug ilang gipaadto si Judas nga gitawag ug Barsabas ug si Silas, mga tawong inila sa kaigsoonan. Ug sila nagsulat pinaagi sa ilang mga kamot, “Ang mga apostoles ug mga kadagkoan nangumosta sa mga kaigsoonang Gentil diha sa Antioquia ug sa Siria ug sa Cilicia. Kay kami nakadungog nga pipila ka tawo gikan kanamo nagsamok kaninyo sa mga pulong nga nagpalibog sa inyong mga hunahuna bisan wala namo sila sugoa. Maoy among hunahuna ingon nga nagkahiusa ang pagpili ug mga tawo nga paanhaon kaninyo uban sa atong mga minahal nga Bernabe ug Pablo, mga tawo nga mihatag sa ilang mga kinabuhi tungod sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa gipaanha namo diha si Judas ug si Silas nga maoy magsugilon kaninyo sa mao rang mga butang pinaagi sa pulong. Kay giisip sa Espiritu Santo ug namo nga dili maayo ang pagsangon kaninyo ug palas-anon nga bug-at pa kay niining mga butang nga gikinahanglan: ang paglikay sa gihalad ngadto sa mga diosdios ug sa dugo, ug gikan sa mga mananap nga tinuok ug sa salawayong pakighilawas. Kon kamo maglikay gikan niining mga butanga, magbuhat kamo ug maayo. Adios.” Sa dihang gipagikan na sila, milugsong sila ngadto sa Antioquia, ug sa natigom na nila ang pundok sa mga magtutuo, ilang gitunol kanila ang sulat. Ug sa gibasa na nila kini, nalipay sila sa tambag. Unya si Judas ug si Silas, nga mga propeta usab, midasig sa mga kaigsoonan pinaagi sa daghang mga pulong ug naglig-on kanila. Ug human sila makapabilin didto ug igo nga panahon, gipagikan sila diha sa kalinaw sa mga kaigsoonan ngadto sa mga nagsugo kanila. Apan si Pablo ug si Bernabe mipabilin sa Antioquia, nagtudlo ug nagwali sa maayong balita uban sa daghang magtutuo. Human sa pipila ka adlaw, si Pablo miingon kang Bernabe, “Tana, mamalik kita ug atong duawon ang mga kaigsoonan sa tanang siyudad diin atong giwali ang pulong sa Ginoo ug tan-awon nato ug naunsa na sila.” Ug si Bernabe buot nga paubanon kanila si Juan nga gitawag ug Marcos. Apan si Pablo naghunahuna nga maayo nga dili paubanon ang usa ka tawo nga mibiya kanila didto sa Pampilia ug wala mouban kanila sa buluhaton. Ug nahitabo kanila ang dakong panagbangi nga tungod niana nagkabulag sila. Si Bernabe midala kang Marcos uban kaniya ug milawig padulong sa Cipro, apan si Pablo nga mipili kang Silas, migikan nga tinugyan sa kaigsoonan ngadto sa grasya sa Ginoo. Ug siya miagi sa Siria ug sa Cilicia, naglig-on sa mga iglesia. Unya miadto usab si Pablo sa Derbe ug sa Listra. Ug didtoy usa ka tinun-an nga ginganlan ug Timoteo, anak sa usa ka magtutuong babaye nga Judio, apan ang iyang amahan Grego. Siya gipamatud-an nga maayo sa mga kaigsoonan sa Listra ug sa Iconio. Buot ni Pablo nga si Timoteo mouban kaniya, busa gidala niya siya ug gituli tungod sa mga Judio nga didto niadtong mga dapita, kay silang tanan nahibalo nga ang iyang amahan usa ka Grego. Sa ilang pagpadayon agi sa mga kalungsoran, ilang gihatod ngadto sa mga kaigsoonan aron tumanon ang mga lagda nga gikauyonan sa mga apostoles ug mga kadagkoan nga didto sa Jerusalem. Tungod niini ang mga iglesia nalig-on sa pagtuo, ug sila nagkadaghan matag adlaw. Ug miagi sila sa kayutaan sa Frigia ug sa Galacia kay gipugngan man sila sa Espiritu Santo sa pagsulti sa pulong didto sa Asia. Ug sa pag-abot nila sa atbang sa Misia, moadto na unta sila sa Bitinia apan ang Espiritu ni Jesus wala motugot kanila. Busa milugsong sila ngadto sa Troas, agi sa Misia. Ug didtoy usa ka panan-awon nga mipakita kang Pablo sa pagkagabii: usa ka tawo nga taga-Macedonia nagtindog ug naghangyo kaniya nga nag-ingon, “Ngari sa Macedonia ug tabangi kami.” Ug sa pagkakita niya sa panan-awon, naninguha dayon kami sa pag-adto sa Macedonia nga nagtuo gayod nga gitawag kami sa Dios aron sa pagwali sa Maayong Balita ngadto kanila. Busa, sa among paglawig gikan sa Troas, milahos kami sa Samotracia ug sa pagkasunod adlaw ngadto sa Neapolis, ug gikan didto ngadto sa Filipos, nga mao ang nag-unang siyudad sa kayutaan sa Macedonia, ug usa ka dapit ilalom sa pagmando sa mga Romanhon. Ug dinhi niining siyudara nagpabilin kami sulod sa pipila ka adlaw. Ug sa adlaw nga igpapahulay miadto kami sa gawas sa ganghaan, sa daplin sa suba diin naghunahuna kami nga didto may dapit nga ampoanan, ug nanglingkod kami ug nakigsulti sa mga babaye nga nagkatigom didto. Ug usa sa naminaw kanamo mao ang usa ka babaye nga ginganlan ug Lydia nga taga-lungsod sa Tiatira, nga tigbaligya ug mga mahalong panapton nga tapol. Siya masimbahon sa Dios, ug ang iyang kasingkasing giablihan sa Ginoo aron sa pagpamati sa gisulti ni Pablo. Ug sa nabautismohan na siya kauban sa iyang panimalay, mihangyo siya kanamo nga nag-ingon, “Kon inyo akong gihukman nga matinud-anon sa Ginoo, adto kamo abot sa akong balay.” Ug siya namugos kanamo. Unya samtang nagpaingon kami sa dapit nga ampoanan, gikasugat kami sa usa ka babayeng sulugoon nga may espiritu sa pagpanag-an, ug naghatag ug dakong kita sa iyang mga agalon pinaagi sa iyang pagpanag-an. Misunod siya kang Pablo ug kanamo nga nagsinggit, “Kining mga tawhana mga sulugoon sa Labing Halangdong Dios, nagsangyaw kaninyo sa dalan sa kaluwasan.” Ug kini gibuhat niya sulod sa daghang mga adlaw. Apan si Pablo nga gisamokan gayod kaniya, miatubang sa espiritu ug miingon, “Sa ngalan ni Jesu-Cristo, ako nagsugo kanimo sa paggula gikan kaniya.” Ug kini migula niadto gayong taknaa. Apan sa pagkakita sa iyang mga agalon nga nawala na ang ilang paglaom sa pagpanapi, ilang gidakop si Pablo ug si Silas ug gidala ngadto sa merkado sa atubangan sa mga pangulo. Ug sa nadala na nila si Pablo ug si Silas ngadto sa mga maghuhukom, ang mga agalon miingon, “Kining mga tawhana nga mga Judio nagpagubot sa atong siyudad. Kini sila nanudlo ug mga pamatasan nga dili uyon sa balaod alang kanato sa pagdawat o pagbuhat ingon nga mga Romanhon.” Ang panon sa katawhan mihasmag kanila ug ang mga maghuhukom migisi sa ilang mga bisti ug misugo sa pagpabunal kanila. Ug sa nabunalan na sila sa makadaghan, gisulod nila sila sa bilanggoan ug gitugon ang bantay sa bilanggoan nga kinahanglang bantayan sila pag-ayo. Sa pagkadawat niya sa maong sugo, iyang gibutang sila sa kinasuokan sa bilanggoan ug ang ilang mga tiil iyang gibalhog diha sa giakob nga kahoy. Apan nianang pagkatungang gabii, si Pablo ug si Silas nag-ampo ug nag-awit ug mga alawiton ngadto sa Dios ug ang mga binilanggo naminaw kanila. Ug sa kalit dihay usa ka kusog nga linog, nga tungod niana natay-og ang mga patukoranan sa bilanggoan ug dihadiha naabli ang tanang pultahan ug natangtang ang mga kadena sa matag usa. Sa pagmata sa bantay sa bilanggoan ug sa iyang pagkakita nga naabli na ang mga pultahan sa bilanggoan, milanit siya sa iyang espada ug magpakamatay na unta siya sa pagdahom nga nakaikyas na ang mga binilanggo. Apan si Pablo misinggit kaniya sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Ayaw pagbuhat ug daotan sa imong kaugalingon kay ania ra kaming tanan!” Ug siya nangayo ug suga ug midali pagsulod, ug mihapa nga nagkurog sa atubangan ni Pablo ug ni Silas. Ug iyang gidala sila sa gawas ug giingnan, “Mga ginoo, unsa may kinahanglan nakong buhaton aron maluwas ako?” Ug sila miingon, “Tuo sa Ginoong Jesus ug maluwas ka, ikaw ug ang imong panimalay.” Ug ang pulong sa Ginoo ilang gisulti kaniya ug sa tanang diha sa iyang balay. Ug gikuha niya sila sa maong takna sa kagabhion ug gihunaran ang ilang mga samad, ug gibautismohan dayon siya ug ang iyang tibuok panimalay. Ug gidala niya sila sa iyang balay, ug gidulotan sila ug pagkaon ug uban sa iyang tibuok panimalay siya nalipay nga siya mituo sa Dios. Apan sa pagkabuntag na, ang mga maghuhukom nagsugo sa mga tinugyanan nga nag-ingon, “Buhii kadtong mga tawhana.” Ug ang bantay sa bilanggoan misugilon sa maong mga pulong ngadto kang Pablo. Siya miingon, “Ang mga maghuhukom nagsugo nga buhian kamo, busa panglakaw kamo ug padayon nga malinawon.” Apan si Pablo miingon kanila, “Kami nga mga tawong Romanhon gipabunalan nila sa atubangan sa mga tawo nga wala pa hukmi ug gisulod kami sa bilanggoan, ug karon ila ba lamang kaming buhian sa tago? Dili mahimo! Kinahanglan nga sila gayod ang mangunay sa pag-anhi ug pagpagula kanamo.” Ug ang mga tinugyanan misugilon niining mga pulonga ngadto sa mga maghuhukom, ug sila nahadlok sa ilang pagkadungog nga sila mga Romanhon diay. Busa sila miadto ug nangayo ug pasaylo kanila. Ug gipagula nila sila ug gihangyo nga mobiya sa siyudad. Ug sila migula sa bilanggoan ug miadto sa balay ni Lydia, ug sa ila nang nakita ang mga kaigsoonan, kini ilang gidasig ug mibiya sila. Ug sa ilang pag-agi sa Ampipolis ug sa Apolonia, miabot sila sa Tesalonica diin didtoy usa ka sinagoga sa mga Judio. Ug sumala sa nabatasan ni Pablo misulod siya niini ug sulod sa tulo ka adlawng igpapahulay siya nakiglantugi kanila gikan sa kasulatan, nagpasabot ug nagpamatuod nga kinahanglan gayod nga ang Cristo mag-antos ug mabanhaw gikan sa mga patay. Ug siya miingon, “Kining Jesus nga akong gisangyaw kaninyo, mao ang Cristo.” Ug ang uban kanila mituo ug miipon kang Pablo ug Silas, ingon man ang dakong pundok sa mga relihiyosong Grego ug daghan nga mga inilang babaye. Apan ang mga Judio nasina, ug sa nakakuha sila ug mga bugoy sa merkado, ug nakapundok ug mga tawo, ilang gigubot ang siyudad. Ug ilang gisulong ang balay ni Jason sa pagpangita kang Pablo ug Silas aron ilang dad-on ngadto sa katawhan. Ug kay wala man nila makit-i sila, gidala nila si Jason ug ang uban nga kaigsoonan ngadto sa atubangan sa mga pangulo sa siyudad, nga nagsinggit, “Kining mga tawhana nga nakapagubot sa kalibotan mianhi usab dinhi, ug si Jason midawat kanila, ug silang tanan nagbuhat ug supak sa mga sugo ni Cesar ug nag-ingon nga adunay laing hari nga mao si Jesus.” Ug gigubot nila ang pundok sa katawhan ug mga pangulo sa siyudad sa pagkadungog niining mga butanga. Ug sa nadawat nila ang piyansa gikan kang Jason ug sa uban, ilang gibuhian sila. Sa pagkagabii na si Pablo ug si Silas gipagikan dayon sa mga kaigsoonan paingon sa Berea. Ug sa ilang pag-abot, sila misulod sa sinagoga sa mga Judio. Unya kini nga mga Judio ligdong pa kay sa mga Judio didto sa Tesalonica kay sila midawat sa pulong uban sa bug-os nga kaikag, matag adlaw nagsusi sa kasulatan kon tinuod ba kining mga butanga. Busa daghan kanila ang mituo, uban sa dili diyotay nga mga dungganang babaye ug mga lalaki nga Grego. Apan sa pagkahibalo sa mga Judio sa Tesalonica nga gisangyaw usab ni Pablo ang pulong sa Dios didto sa Berea, miadto usab sila didto nga naghagit ug nagpagubot sa mga pundok sa katawhan. Busa si Pablo gipagikan dayon sa mga kaigsoonan sa paglakaw padulong sa dagat, apan si Silas ug si Timoteo nagpabilin didto. Ug ang mga tawo nga naghatod kang Pablo mikuyog kaniya hangtod sa Atenas, ug namauli sila nga nagdala ug sugo alang kang Silas ug kang Timoteo aron sa pag-apas kaniya sa labing madali. Samtang si Pablo nagpaabot kanila didto sa Atenas, ang iyang espiritu sa sulod niya nasuko sa iyang pagkakita nga ang siyudad napuno sa mga diosdios. Busa nakiglantugi siya sa mga Judio ug sa mga tawong relihiyoso sulod sa sinagoga ug sa merkado matag adlaw uban sa mga nahiadto didto. Gikatagbo usab niya ang ubang mga magtutudlo nga mga Epikureo ug mga Estoico. Ug ang uban miingon, “Unsa man kahay buot isulti niining walay alamag nga nagpakamaalamon?” Ug ang uban, “Kini siya daw usa ka tigsangyaw sa mga dios nga langyaw”—kay iya man nga giwali si Jesus ug ang pagkabanhaw. Ug ilang gidala siya ug gihatod ngadto sa Areopago ug gipangutana, “Mahimo ba kaming mahibalo unsa kining bag-ong pagtulun-an nga imong gisulti? Kay gidad-an nimo ang among mga dalunggan ug mga katingalahang butang, busa buot unta kaming mahibalo unsay kahulogan niining mga butanga.” Ang tanan nga mga taga-Atenas ug mga langyaw nga nagpuyo didto walay laing lingaw gawas sa paghisgot o pagpaminaw ug bag-ong butang. Busa si Pablo mitindog sa taliwala sa Areopago ug miingon, “Mga taga-Atenas, nasabot nako nga sa tanang paagi kamo mga relihiyoso gayod. Kay sa dihang miagi ako ug naniid sa inyong mga gisimba, nakita usab nako ang usa ka halaran nga gisulatan niini, ‘Alang sa dios nga wala mailhi.’ Kining inyong gisimba nga wala ninyo mailhi, mao ang akong gisangyaw kaninyo. Ang Dios nga mao ang nagbuhat sa kalibotan ug sa tanang butang nga ania niini, ingon nga Ginoo sa langit ug sa yuta, wala magpuyo diha sa mga templo nga binuhat sa mga kamot, o alagaran sa mga kamot sa tawo, nga daw may panginahanglan siya, kay siya mao ang naghatag ug kinabuhi ug ginhawa ug sa tanang butang ngadto sa tanang mga tawo. Siya nagbuhat sa tanang nasod sa katawhan gikan sa usa ka tawo aron mopuyo sa tanang dapit sa yuta, human niya maandam ang mga gitakda nga kapanahonan ug ang mga utlanan sa mga dapit nga ilang puy-an, aron sila mangita sa Dios, sa paglaom nga sila makaabot ug makakita kaniya, apan dili siya layo gikan sa matag usa kanato, kay ‘Diha kaniya kita nabuhi ug naglihok ug nahimo kitang mao’, ingon usab sa giingon sa uban ninyong mga magbabalak, ‘Sa pagkatinuod kita iyang kaliwat.’ Busa kay mga anak man kita sa Dios, dili nato hunahunaon nga ang pagka-Dios sama sa bulawan o plata, o bato nga kinulit pinaagi sa kabatid ug sa hunahuna sa tawo. Ang Dios wala manumbaling sa mga panahon sa pagkawalay alamag, apan karon nagsugo sa tanang mga tawo sa tanang dapit sa paghinulsol, kay siya nagtakda ug adlaw kon kanus-a niya hukman ang kalibotan diha sa pagkamatarong pinaagi sa usa ka tawo nga iyang gitudlo, ug niini naghatag siya ug pasalig ngadto sa tanang mga tawo pinaagi sa pagbanhaw kaniya gikan sa mga patay.” Sa ilang pagkadungog mahitungod sa pagkabanhaw sa mga patay, ang uban nagbugalbugal apan ang uban miingon, “Maminaw ra kami kanimo pag-usab mahitungod niini.” Busa si Pablo mipahawa gikan sa ilang taliwala. Apan may mga tawo nga mikuyog kaniya ug mituo, nga mao sila si Dionisio nga taga-Areopago ug ang usa ka babaye nga ginganlan ug Damaris, ug ang uban nga kuyog kanila. Human niini si Pablo mibiya sa Atenas ug miadto sa Corinto. Didto iyang gikakita ang usa ka Judio nga ginganlan ug Aquila, usa ka taga-Ponto, uban kang Priscila nga iyang asawa bag-o pa lamang naabot gikan sa Italia tungod kay si Claudio nagsugo nga kinahanglan ang tanang mga Judio mopahawa sa Roma. Ug siya miadto sa pagpakigkita kanila. Ug kay siya sama man kanila ug pangita, nga mao ang pagpamuhat ug mga tolda, siya mipuyo uban kanila ug nagbuhat uban kanila. Ug sa matag adlaw nga igpapahulay siya nakiglantugi didto sa sinagoga ug nangabig sa mga Judio ug sa mga Grego. Sa pag-abot ni Silas ug ni Timoteo gikan sa Macedonia, si Pablo naggahin na sa tanan niyang panahon sa pagwali, sa pagpamatuod ngadto sa mga Judio nga ang Cristo mao si Jesus. Ug sa diha nga misupak sila ug mibiaybiay kaniya, giyabyab niya ang iyang mga bisti ug miingon siya kanila, “Ang inyong dugo paninglon diha sa inyong mga ulo! Ako hinlo ug sukad karon moadto na ako sa mga Gentil.” Unya mibiya siya didto ug miadto sa balay sa usa ka tawo nga ginganlan ug Titio Justo, nga nagsimba sa Dios nga ang balay tupad sa sinagoga. Si Crispo nga pangulo sa sinagoga mituo sa Ginoo uban sa iyang tibuok panimalay, ug daghan sa mga taga-Corinto nga naminaw kang Pablo mituo ug gibautismohan. Ug usa ka gabii niana, pinaagi sa panan-awon, ang Ginoo miingon kang Pablo, “Ayaw kahadlok kondili sulti ug ayaw pagpakahilom, kay ako nag-uban kanimo ug walay manghilabot kanimo aron sa pagdaot kanimo, kay daghan ako ug mga tawo niining siyudara.” Ug siya mipuyo didto sulod sa usa ka tuig ug unom ka bulan, nagtudlo kanila sa pulong sa Dios. Apan sa diha nga si Galio mao ang gobernador sa Acaya, ang mga Judio naghimo ug hiniusa nga pagsulong kang Pablo ug gidala siya ngadto sa hukmanan nga nag-ingon, “Kining tawhana nangdani sa mga tawo sa pagsimba sa Dios sa paagi nga supak sa balaod.” Apan sa dihang mobuka na unta si Pablo sa iyang baba, si Galio miingon sa mga Judio, “Kon kini may labot pa gayod sa usa ka kalapasan o daotang buhat, O mga Judio, may katarongan unta ako sa pagpaminaw kaninyo. Apan kay kini mga pangutana man mahitungod sa mga pulong ug mga ngalan ug sa inyong kaugalingong balaod, kamo na lamang ang mag-igo niana. Mobalibad ako nga mahimong maghuhukom nianang mga butanga.” Ug gipagula niya sila gikan sa hukmanan. Ug gidakop nilang tanan si Sostenes nga pangulo sa sinagoga ug gibunalan nila siya sa atubangan sa hukmanan. Apan si Galio wala magtagad niini. Human niini, si Pablo mipabilin didto sulod sa daghan pang mga adlaw, ug unya nanamilit siya sa mga kaigsoonan ug milawig padulong sa Siria, ug uban kaniya si Priscila ug si Aquila. Didto sa Cencrea giputlan niya ang iyang buhok tungod sa usa ka panaad nga iyang gihimo. Ug sila miabot sa Efeso ug didto gibiyaan niya sila, ug siya misulod sa sinagoga ug nakiglantugi sa mga Judio. Sa dihang gihangyo siya nila sa pagpabilin ug taastaas pa nga panahon, siya mibalibad. Apan sa pagpanamilit na niya kanila, siya miingon, “Mobalik ra ako kaninyo kon itugot sa Dios.” Unya milawig siya gikan sa Efeso. Sa pagdunggo niya sa Cesarea, siya mitungas ug nangumosta sa iglesia ug unya milugsong ngadto sa Antioquia. Human makapabilin didto ug igo nga panahon, siya migikan ug miadto sa tanang dapit sa tibuok kayutaan sa Galacia ug Frigia, naglig-on sa tanang mga tinun-an. Niadtong panahona miabot sa Efeso ang usa ka Judio nga ginganlan ug Apolos, lumad sa Alejandria. Siya usa ka tawo nga maayong manulti ug batid sa kasulatan. Siya gitudloan diha sa dalan sa Ginoo, ug ingon nga mainiton siya sa espiritu, siya nagsulti ug nagtudlo sa husto gayod sa mga butang mahitungod kang Jesus, bisan tuod ug mao ray iyang nasabtan ang bautismo ni Juan. Ug didto sa sinagoga siya misugod sa pagsulti nga maisogon, apan sa pagkadungog ni Priscila ug ni Aquila kaniya, gidala nila siya ug gipasabot pag-ayo kaniya ang dalan sa Dios. Sa dihang nagtinguha siya sa pagtabok ngadto sa Acaya, ang mga kaigsoonan midasig kaniya ug misulat sa mga tinun-an didto aron abiabihon siya. Sa pag-abot na niya didto, nakatabang siya ug dako sa mga mituo pinaagi sa grasya, kay gilupig niya pag-ayo ang mga Judio sa atubangan sa kadaghanan, nagpamatuod pinaagi sa kasulatan nga ang Cristo mao si Jesus. Samtang didto si Apolos sa Corinto, si Pablo miagi sa mga kayutaan sa ibabaw ug miabot sa Efeso diin iyang gikatagbo ang pipila ka tinun-an. Ug siya miingon kanila, “Nakadawat ba kamo sa Espiritu Santo sa diha nga mituo kamo?” Ug sila miingon kaniya, “Wala man gani kami makadungog nga aduna diay Espiritu Santo.” Siya miingon, “Ngadto sa unsa ba diay kamo gibautismohan?” Sila mitubag kaniya, “Ngadto sa bautismo ni Juan.” Ug si Pablo miingon, “Si Juan nagbautismo sa bautismo sa paghinulsol, nagsulti sa katawhan nga kinahanglan silang motuo niadtong moabot sunod kaniya nga mao si Jesus.” Sa ilang pagkadungog niini, sila gibautismohan diha sa ngalan sa Ginoong Jesus. Ug sa napandongan na sila ni Pablo sa iyang mga kamot, ang Espiritu Santo mikunsad kanila, ug sila nagsulti sa laing mga sinultihan ug nagpropesiya. Silang tanan mga napulo ug duha ka tawo. Unya si Pablo misulod sa sinagoga, ug sulod sa tulo ka bulan siya nagsulti didto nga maisogon, nakiglantugi ug naninguha sa pagpasabot mahitungod sa gingharian sa Dios. Apan sa diha nga ang uban nagmagahi ug wala motuo, ug sa atubangan sa katawhan nagsulti ug daotan mahitungod sa Dalan, siya mibiya kanila nga dala ang mga tinun-an uban kaniya ug nakiglantugi matag adlaw didto sa balay nga tigomanan ni Tirano. Kini nagpadayon sulod sa duha ka tuig nga tungod niana nakadungog sa pulong sa Ginoo ang tanang nagpuyo sa Asia, mga Judio ug mga Grego. Ug ang Dios naghimo ug talagsaong mga milagro pinaagi sa mga kamot ni Pablo nga tungod niana ang mga masakiton gidad-an ug mga panyo o mga tapis nga nadapat sa lawas ni Pablo, ug sila naayo sa ilang mga sakit ug namiya kanila ang mga daotang espiritu. Unya may ubang mga nagsuroysuroy nga mga Judio nga tighingilin ug yawa, misulay sila sa paglitok sa ngalan sa Ginoong Jesus alang niadtong may mga espiritu nga daotan, nga nag-ingon, “Ako nagsugo kaninyo pinaagi kang Jesus nga gisangyaw ni Pablo.” Ug nagbuhat niini ang pito ka anak nga lalaki ni Esceva, usa ka pangulong pari nga Judio. Apan ang espiritu nga daotan miingon, “Kang Jesus nakaila ako ug kang Pablo nahibalo ako, apan kinsa man kamo?” Ug ang tawo nga may daotang espiritu mihasmag kanila ug gilupig silang tanan ug gibuntog, nga tungod niana, mipalayo sila niadtong balaya nga mga hubo ug mga samaron. Ug kini nahibaloan sa tanang nagpuyo sa Efeso, mga Judio ug mga Grego, ug silang tanan giabot ug kahadlok ug gipasidunggan ang ngalan sa Ginoong Jesus. Daghan usab sa mga mituo ang miabot, nga mitug-an ug misugilon sa ilang mga binuhatan. Ug daghan sa mga naghimo ug mga salamangka nagdala sa ilang mga basahon ug ila kining gisunog sa atubangan sa tanan, ug ilang giisip ang bili niining tanan ug ilang nakita nga miabot kini ug 50,000 ka plata nga salapi. Busa ang pulong sa Ginoo mikaylap ug nagmadaogon pag-ayo. Unya human niining maong mga hitabo, si Pablo mihukom diha sa Espiritu sa pag-agi sa Macedonia ug sa Acaya ug sa pag-adto sa Jerusalem, nga nag-ingon, “Gikan didto kinahanglang moduaw usab ako sa Roma.” Ug samtang gipaadto niya sa Macedonia ang duha sa iyang mga katabang, si Timoteo ug si Erasto, siya mipabilin una didto sa Asia. Ug niadtong panahona nahitabo ang dili gamayng kagubot mahitungod sa Dalan. Kay may tawo nga ginganlan ug Demetrio, usa ka platero nga namuhat ug mga plata nga urna ni Artemis ug kini nasapian ug dili gamay sa mga nagbuhat niini. Ug kini sila iyang gipatigom uban sa mga tigpamuhat nga sama ug buhat ug miingon siya, “Mga tawo, kamo nahibalo nga gikan niining maong pangita kita nakaangkon sa atong bahandi. Ug kamo nakakita ug nakadungog nga dili lamang dinhi sa Efeso kondili hapit sa tibuok Asia, daghan ang mga tawo nga gipangdani ug gipahisalaag ni Pablo nga nag-ingon nga ang mga dios nga binuhat ug mga kamot dili mga dios. Ug wala lamang mamiligro kining atong pangita nga mahimong salawayon, kondili ang templo usab sa dakong diosa nga si Artemis mahimong walay pulos ug nga tingali gani hinuon ug mapukan siya gikan sa iyang kabantogan, siya nga karon gisimba sa tibuok Asia ug sa kalibotan.” Sa ilang pagkadungog niini nangasuko sila ug naninggit, “Gamhanan si Artemis sa mga taga-Efeso!” Busa ang siyudad napuno sa kagubot, ug sila nagdungan pagdagan ngadto sa sulod sa tigomanan sa siyudad nga nagdala kang Gayo ug kang Aristarco, ang mga taga-Macedonia nga mga kauban ni Pablo sa panaw. Ug si Pablo buot untang moadto ipon sa mga tawo apan gidid-an siya sa mga tinun-an. Ang uban usab sa mga pangulo sa Asia nga iyang mga higala, nagsugo aron paghangyo nga dili unta siya mangahas pagsulod sa tigomanan. Unya ang uban nagsinggit ug usa ka butang ug ang uban lain kay ang pundok nagkagubot man, ug ang kadaghanan kanila wala gani makasabot nganong nagkatigom sila. Apan pipila sa pundok sa katawhan mitulod kang Alejandro aron maoy paatubangon. Ug si Alejandro misinyas sa iyang kamot, buot untang mosulti sa pagpanalipod sa atubangan sa katawhan. Apan sa ilang pagkaila nga siya Judio diay, sulod sa mga duha ka takna silang tanan misinggit sa usa ka tingog nga nag-ingon, “Gamhanan si Artemis sa mga taga-Efeso!” Ug sa diha nga ang sekretaryo sa lungsod nakapahilom na sa katawhan, siya miingon kanila, “Mga tawo sa Efeso, kinsa bang tawhana ang wala mahibalo nga ang siyudad sa mga taga-Efeso mao ang tigbantay sa templo sa gamhanang Artemis ug sa bato nga nahulog gikan sa langit? Ug kay dili man malalis kining mga butanga, kinahanglan nga maghilom kamo ug dili magdalidali sa pagbuhat ug bisan unsa. Kay inyong gidala dinhi kining mga tawhana nga wala mangawat sa mga templo ug wala magpasipala sa atong diosa. Busa, kon si Demetrio ug ang mga platero uban kaniya adunay sumbong batok kang bisan kinsa, ang hukmanan abli ug anaay mga gobernador, pakihaa sila batok sa usa ug usa. Apan kon mangita pa kamo ug dugang, kini husayon sa naandang tigom subay sa balaod. Kay kita namiligro nga pasakaan ug sumbong sa paghimo ug kagubot karong adlawa kay wala man kitay ikapakita nga hinungdan aron ikapangatarongan niining maong kagubot.” Ug sa nakasulti na siya niini, iyang gipapauli ang pundok. Sa paghunong na sa kagubot, ang mga tinun-an gipakuha ni Pablo, ug human makapahimangno kanila, siya nanamilit kanila ug migikan paingon sa Macedonia. Sa nalatas na niya ang maong mga dapit ug nakahatag kanila ug daghang pagdasig, miadto siya sa Gresya. Ug didto nagpabilin siya sulod sa tulo ka bulan, ug sa diha nga ang mga Judio naghimo ug laraw batok kaniya sa dihang molawig na unta siya padulong sa Siria, mihukom siya sa pagpauli agi sa Macedonia. Ug mikuyog kaniya sila si Sopater nga taga-Berea nga anak ni Piro, si Aristarco ug si Segundo nga mga taga-Tesalonica, si Gayo nga taga-Derbe, si Timoteo ug si Tiquico ug si Trofimo nga mga taga-Asia. Ug kini sila miuna ug naghulat kanamo sa Troas, apan milawig kami gikan sa Filipos human sa mga adlaw sa Pan nga Walay Patubo ug sulod sa lima ka adlaw miadto kami kanila sa Troas, diin nagpabilin kami sulod sa pito ka adlaw. Sa unang adlaw sa semana, sa natigom kami aron sa pagpikaspikas sa pan, si Pablo nga may tuyo sa paggikan sa pagkasunod adlaw, nakigsulti kanila ug iyang gitaas ang iyang pakigpulong hangtod sa tungang gabii. Ug didtoy daghang suga sa lawak sa itaas diin kami nagtigom. Ug diha sa bintana naglingkod ang usa ka batan-ong lalaki nga ginganlan ug Eutico nga nakatulog pag-ayo samtang si Pablo nagpadayon pa gihapon sa pagsulti. Ug sa gidaog na gayod siya sa katulogon, nahulog siya gikan sa ikatulong andana ug gikuha nga patay na. Apan si Pablo nanaog ug miyuko kaniya, ug samtang naggakos kaniya, miingon, “Ayaw kamo kahadlok, kay buhi siya.” Ug sa nakasaka na si Pablo ug nakapikaspikas sa pan ug nakakaon, siya nakigsulti kanila ug dugay hangtod sa pagkakaadlawon, ug unya migikan siya. Ug gidala nila ang batan-ong lalaki nga buhi, ug sila nalipay. Apan kami nga miuna ngadto sa barko milawig padulong sa Aso, sa tuyo nga didto among pasakyon si Pablo kay maoy iyang tugon nga buot siyang moadto didto nga maglakaw. Sa pagsugat niya kanamo didto sa Aso, amo siyang gipasakay ug miabot kami sa Mitilene. Ug gikan didto milawig kami, ug sa pagkasunod adlaw miabot kami sa atbang sa Quio. Sa pagkasunod adlaw midunggo kami sa Samos ug sa pagkasunod nga adlaw miabot kami sa Mileto. Kay nakahukom si Pablo nga mosaylo lamang sa Efeso aron dili siya malangan didto sa Asia kay siya nagdali sa pag-abot sa Jerusalem, kon mahimo, sa adlaw sa Pentecostes. Gikan sa Mileto nagpasugo siya ngadto sa Efeso sa pagtawag sa mga kadagkoan sa iglesia. Ug sa pag-abot na nila, siya miingon kanila: “Kamo gayod nahibalo kon giunsa nako sa pagkinabuhi uban kaninyo sa tanang panahon sukad pa sa unang adlaw sa akong pagtunob sa Asia, nag-alagad ako sa Ginoo uban sa dakong pagpaubos ug uban sa mga luha ug sa mga pagsulay nga miabot kanako tungod sa laraw sa mga Judio. Wala nako pakyasa ang pagsulti kaninyo sa bisan unsa nga makaayo, ug nagtudlo kaninyo diha sa kadaghanan ug diha sa inyong kabalayan, nga nagpamatuod sa atubangan sa mga Judio ug sa mga Grego mahitungod sa paghinulsol ngadto sa Dios ug sa pagtuo diha sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Ug karon, tan-awa, minandoan sa Espiritu moadto ako sa Jerusalem nga wala mahibalo ug unsay mahitabo kanako didto, gawas nga sa matag lungsod ang Espiritu Santo nagpasidaan kanako nga ang mga gapos ug mga kasakit nagpaabot kanako. Hinuon ako wala mag-isip sa akong kinabuhi nga bililhon o mahalon alang kanako, basta lamang mahuman nako ang akong tulumanon ug ang katungdanan nga akong nadawat gikan sa Ginoong Jesus, sa pagsaksi alang sa Maayong Balita sa grasya sa Dios. Ug karon, tan-awa, ako nahibalo nga kamong tanan nga akong naadtoan sa pagwali nako sa gingharian, dili na makakita sa akong nawong. Busa, niining adlawa ipamatuod nako kaninyo nga ako walay sala sa dugo ninyong tanan, kay wala man nako itago kaninyo ang tanang katuyoan sa Dios. Bantayi ninyo ang inyong kaugalingon ug ang tibuok pundok, nga niini ang Espiritu Santo naghimo kaninyong mga tinugyanan, sa pag-atiman sa iglesia sa Dios nga iyang nabatonan pinaagi sa dugo sa iyang kaugalingong Anak. Ako nahibalo nga sa akong pagbiya ang mga bangis nga mga lubo mosulod nganha kaninyo nga walay sayloan sa panon ug gikan gayod kaninyo adunay motungha nga mga tawong magsulti ug sukwahi nga butang aron sa pagdani sa mga tinun-an sa pagsunod kanila. Busa pagbantay kamo ug hinumdomi ninyo nga sulod sa tulo ka tuig, sa adlaw ug gabii, wala ako mohunong sa pagpahimangno sa matag usa kaninyo uban sa luha. Ug karon ako magtugyan kaninyo ngadto sa Dios ug sa pulong sa iyang grasya nga makahimo sa paglig-on kaninyo ug sa paghatag kaninyo sa panulondon uban sa tanang mga gibalaan. Wala ako maibog sa plata o bulawan o bisti ni bisan kinsa. Kamo gayod nahibalo nga kining mga kamota maoy nag-atiman alang sa akong mga panginahanglan ug sa akong mga kauban. Ang tanang mga butang gipakita nako kaninyo nga ang mga maluyahon kinahanglang inyong tabangan pinaagi sa samang paghago nga maghinumdom sa pulong sa Ginoong Jesus nga iyang gisulti, ‘Labaw pang bulahan ang paghatag kay sa pagdawat.’ ” Ug sa nakasulti na siya niini, siya miluhod ug nag-ampo uban kanilang tanan. Silang tanan mihilak ug si Pablo ilang gigakos ug gihalokan nga nasubo labaw sa tanan tungod sa pulong nga iyang giingon nga dili na sila makakita sa iyang nawong. Ug siya ilang gihatod ngadto sa barko. Unya sa nakabiya na kami kanila ug nakalawig na, milahos kami sa Cos ug sa pagkasunod adlaw ngadto sa Rodas ug gikan didto ngadto sa Patara. Sa dihang nakakita kami ug barko nga motabok ngadto sa Fenicia, misakay kami niini ug milawig. Sa nakita na namo ang Cipro, ug sa pagsaylo namo niini dapit sa wala, milawig kami padulong sa Siria ug midunggo sa Tiro, kay didto ang barko haw-asan man sa mga karga. Sa dihang nakit-an na namo ang mga tinun-an, mipabilin kami didto ug pito ka adlaw. Pinaagi sa Espiritu ilang gisultihan si Pablo nga dili na lang moadto sa Jerusalem. Ug sa diha nga natapos na ang among mga adlaw didto, migikan kami ug mipadayon sa among panaw. Ug silang tanan, uban ang mga asawa ug mga anak, mihatod kanamo hangtod sa gawas sa siyudad, ug sa nangluhod kami sa baybayon, nag-ampo kami ug nanamilit sa usa ug usa. Unya nanakay kami sa barko ug sila namauli. Ug sa pagkatapos na sa among panaw gikan sa Tiro, miabot kami sa Tolemais, ug didto among gipangumosta ang mga kaigsoonan ug mipabilin kami ug usa ka adlaw uban kanila. Sa pagkasunod adlaw migikan kami ug naabot sa Cesarea, ug misulod kami sa balay ni Felipe nga ebanghelista, ang usa sa pito, ug mipabilin kami uban kaniya. Kini siya may upat ka anak nga dalaga nga nagpropesiya. Samtang nagpabilin kami didto sulod sa pipila ka adlaw, usa ka propeta nga ginganlan ug Agabo miabot gikan sa Judea. Ug sa pagduol niya kanamo, iyang gikuha ang bakos ni Pablo ug gigapos ang iyang kaugalingong mga tiil ug mga kamot, ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Espiritu Santo, ‘Sa ingon niini gaposon sa mga Judio sa Jerusalem ang tag-iya niining bakosa ug itugyan siya ngadto sa mga kamot sa mga Gentil.’ ” Sa pagkadungog namo niini, kami ug ang mga tawo didto mihangyo kang Pablo nga dili na lang unta siya moadto sa Jerusalem. Unya siya mitubag, “Unsa ba kining inyong gibuhat nga naghilak man kamo ug nagsamad sa akong kasingkasing? Andam ako dili lamang sa pagpabilanggo, kondili bisan sa pagpakamatay didto sa Jerusalem tungod sa ngalan sa Ginoong Jesus.” Ug kay dili man gayod siya madani, mihunong na lamang kami ug miingon, “Ang kabubut-on sa Ginoo maoy matuman.” Human niining mga adlawa, nangandam kami ug nanungas ngadto sa Jerusalem. Ug ang uban sa mga tinun-an gikan sa Cesarea mikuyog kanamo nga nagdala kanamo ngadto sa balay ni Manason nga daang tinun-an nga taga-Cipro, diin didto kami mipuyo. Sa pag-abot namo sa Jerusalem, ang mga kaigsoonan midawat nga malipayon kanamo. Sa pagkasunod adlaw, si Pablo miuban kanamo ngadto kang Santiago ug ang tanang mga kadagkoan didto usab. Human siya makapangumosta kanila, iyang gitagsatagsa pagsugilon kanila ang mga butang nga nahimo sa Dios taliwala sa mga Gentil pinaagi sa iyang pagpangalagad. Ug sa pagkadungog nila niini, ilang gidayeg ang Dios. Ug sila miingon kang Pablo, “Igsoon, nakita nimo kon pila ka linibo ka libo ang mga Judio nga mituo, ug silang tanan mainiton gayod sa balaod. Ug sila gisuginlan mahitungod kanimo nga ikaw nagtudlo sa tanang mga Judio nga nagpuyo uban sa mga Gentil sa pagbiya kang Moises ug sa dili na pagtuli sa ilang mga anak, o sa pagtuman sumala sa ilang mga nabatasan. Unsaon man niini karon? Kay siguro gayod silang makadungog nga ikaw naabot. Busa, buhata ang among isulti kanimo. Kami adunay upat ka tawo nga may panaad. Dad-a kining mga tawhana ug uban kanila tumana ang buluhaton sa pagpaputli sa kaugalingon, ug bayri ang ilang mga gasto aron kiskisan nila ang ilang mga ulo. Sa ingon niini ang tanan mahibalo nga dili diay tinuod ang gisugilon kanila mahitungod kanimo nga ikaw gayod nagkinabuhi nga matinumanon sa balaod. Apan mahitungod sa mga Gentil nga mituo, nagpadala kami ug sulat uban sa among hukom nga kinahanglan silang maglikay gikan sa bisan unsa nga gihalad ngadto sa mga diosdios, ug sa dugo, ug gikan sa tinuok, ug sa salawayong pakighilawas.” Busa gidala ni Pablo ang mga tawo ug sa pagkasunod adlaw gituman niya uban kanila ang buluhaton sa pagpaputli sa kaugalingon, ug misulod siya sa Templo aron sa pagpahibalo kon kanus-a matapos ang panahon sa ilang pagpaputli ug niana ihatag ang halad alang sa matag usa kanila. Sa hapit na matapos ang pito ka adlaw, ang mga Judio nga gikan sa Asia nga nakakita kaniya sulod sa Templo, nagpagubot sa tibuok pundok sa katawhan ug midakop kaniya, nga nagsinggit, “Mga tawo sa Israel, tabang kamo! Mao kining tawhana ang nagtudlo sa mga tawo bisan diin batok sa katawhan ug sa balaod ug niining dapita. Ug dugang pa, nagdala usab siya ug mga Grego ngadto sa sulod sa Templo ug iyang gihugawhugawan kining balaan nga dapit.” Kay sa una nakita man nila si Trofimo nga taga-Efeso uban kaniya sa siyudad, ug nagdahom sila nga gidala siya ni Pablo ngadto sa Templo. Unya nagubot ang tibuok siyudad ug ang mga tawo nanugok ug ilang gidakop si Pablo ug giguyod siya ngadto sa gawas sa Templo, ug gitakpan dayon ang mga pultahan. Ug samtang naninguha sila sa pagpatay kang Pablo, miabot sa komandante sa kasundalohan ang balita nga nagubot ang tibuok Jerusalem. Mikuha dayon siya ug mga sundalo ug mga kapitan ug midagan ngadto kanila. Ug sa pagkakita nila sa komandante ug sa mga sundalo, miundang sila sa pagbun-og kang Pablo. Unya miduol kaniya ang komandante ug midakop kaniya ug nagsugo nga gaposon siya sa duha ka kadena ug nangutana kon kinsa siya ug unsay iyang nabuhat. Ang uban sa pundok sa katawhan misinggit ug usa ka butang ug ang uban lahi usab. Ug kay wala man gayod niya masiguro ang tinuod tungod sa kaguliyang, nagsugo siya nga dad-on si Pablo ngadto sa kampo. Ug sa pag-abot niya sa hagdanan, siya gialsa na lang sa mga sundalo tungod sa kabangis sa mga tawo, kay misunod man ang panon sa mga tawo nga nagsinggit, “Patya siya!” Sa diha nga isulod na unta si Pablo sa kampo, siya miingon sa komandante, “Mahimo bang mosulti ako kanimo?” Ug siya mitubag, “Makamao ba ikaw ug Grego? Dili ba ikaw kadtong Ehiptohanon nga sa dili pa lang dugay naghimo ug kagubot ug midala sa upat ka libo ka tawo sa mga mamumuno ngadto sa kamingawan?” Si Pablo mitubag kaniya, “Ako usa ka Judio nga taga-Tarso sa Cilicia, lumulupyo sa dili yano nga siyudad. Hangyoon ko ikaw, tugoti ako sa pagsulti ngadto sa mga tawo.” Ug sa gitugotan na siya sa komandante, sa nagtindog siya sa hagdanan, si Pablo misinyas sa iyang kamot ngadto sa mga tawo. Ug sa diha nga hilom na kaayo, siya misulti kanila sa sinultihan nga Hebreo nga nag-ingon, “Mga kaigsoonan ug mga ginikanan, pamatia ang pangatarungan nga karon akong himoon sa inyong atubangan.” Ug sa pagkadungog nila nga nagsulti siya kanila sa sinultihan nga Hebreo, misamot sila paghilom. Ug siya miingon: “Ako usa ka Judio nga natawo sa Tarsus sa Cilicia, apan nagtubo dinhi niining siyudara sa tiilan ni Gamaliel, gitudloan sumala sa higpit nga paagi sa balaod sa atong mga katigulangan, mainiton alang sa Dios sama kaninyong tanan niining mga adlawa karon. Gilutos nako kini nga Dalan hangtod sa kamatayon, nanggapos ug naghatod sa mga lalaki ug mga babaye ngadto sa bilanggoan, nga niini makasaksi kanako ang labawng pangulong pari ug ang tanang mga kadagkoan. Gikan kanila nadawat nako ang mga sulat ngadto sa mga kaigsoonan, ug ako miadto sa Damasco aron sa pagkuha sa mga atua didto ug sa pagdala kanila nga ginapos dinhi sa Jerusalem aron silotan. “Samtang naglakaw ako ug nagkaduol na sa Damasco, sa pagkaudto na, usa ka dakong kahayag gikan sa langit mikalit pagdan-ag libot kanako. Natumba ako sa yuta ug nakadungog ug tingog nga nag-ingon kanako, ‘Saulo, Saulo, nganong gilutos mo ako?’ Unya nangutana ako, ‘Kinsa ka man, Ginoo?’ Ug siya mitubag kanako, ‘Ako mao si Jesus nga Nazaretnon nga imong gilutos.’ Unya ang mga kauban nako nakakita sa kahayag, apan wala sila makabati sa tingog sa nagsulti kanako. Nangutana ako, ‘Unsa may akong buhaton, Ginoo?’ Ug ang Ginoo miingon kanako, ‘Tindog, ug adto sa Damasco ug didto sultihan ikaw sa tanang gitakda nga ipabuhat kanimo.’ Ug kay dili na man ako makakita tungod sa kasulaw niadtong maong kahayag, giagak ako sa akong mga kauban, kinuptan ang akong kamot ug naabot ako sa Damasco. “Unya may usa ka tawo nga ginganlan ug Ananias, tawong relihiyoso sumala sa balaod, dinayeg sa tanang mga Judio nga nagpuyo didto, miduol kanako, ug sa mitindog siya tupad kanako siya miingon, ‘Igsoong Saulo, tan-aw!’ Niadtong taknaa nakakita ako ug mitan-aw kaniya. Unya siya miingon, ‘Ang Dios sa atong mga katigulangan nagpili kanimo aron mahibalo ikaw sa iyang kabubut-on, ug makakita kaniya nga Matarong, ug makadungog ug tingog gikan sa iyang baba, kay ikaw mahimong saksi alang kaniya ngadto sa tanang mga tawo mahitungod sa imong nakita ug nadungog. Ug karon, nganong magpaabot pa man ikaw? Tindog ug pagpabautismo ug hugasi ang imong mga sala, magsangpit sa iyang ngalan.’ “Sa diha nga mibalik na ako sa Jerusalem ug nag-ampo didto sa Templo, gipanglimotan ako, ug nakita nako siya nga nag-ingon kanako, ‘Pagdali ug biya dayon sa Jerusalem kay dili sila modawat sa imong pagsaksi mahitungod kanako.’ Apan ako miingon, ‘Ginoo, sila nahibalo pag-ayo nga sa tanang sinagoga gipabilanggo ug gipabunalan nako ang mga mituo kanimo. Ug sa diha nga ang dugo ni Esteban nga imong saksi giula, ako usab nagtan-aw ug miuyon niini ug naghupot sa mga bisti sa mga mipatay kaniya.’ Unya siya miingon kanako, ‘Lakaw, kay paadtoon ko ikaw sa layo ngadto sa mga Gentil.’ ” Ug sila naminaw kaniya hangtod niining sultiha. Unya misinggit sila nga nag-ingon, “Kuhaa ang maong tawo gikan sa yuta, kay dili siya angay nga mabuhi.” Samtang nagsinggit sila ug nagwarawara sa ilang mga bisti ug nag-itsa ug mga abog ngadto sa hangin, ang komandante misugo nga dad-on siya ngadto sa kampo ug sukitsukiton pinaagi sa paglatigo aron mahibaloan nganong nagsinggit sila sa ingon batok kaniya. Apan sa diha nga ila na siyang gigapos sa mga higot nga panit, si Pablo miingon sa kapitan nga nagtindog sa duol, “Uyon ba sa balaod alang kaninyo ang paglatos sa usa ka tawo nga Romanhong lungsoranon ug wala pa kahukmi?” Sa pagkadungog niini sa kapitan, miadto siya sa komandante ug miingon kaniya, “Unsa may imong buhaton? Kay kining tawhana usa ka Romanhong lungsoranon.” Busa ang komandante miadto kang Pablo ug miingon kaniya, “Tug-ani ako, usa ka ba ka Romanhong lungsoranon?” Ug si Pablo miingon, “Oo.” Ug ang komandante mitubag, “Gipalit nako kining pagkalungsoranon sa dakong kantidad.” Ug si Pablo miingon, “Apan ako natawo nga Romanhong lungsoranon.” Ug ang mga tawo nga mao untay mosukitsukit kaniya mipahawa dayon, ug ang komandante usab nahadlok kay iyang nahibaloan nga si Pablo usa diay ka Romanhong lungsoranon, ug nga iyang gigapos siya. Apan kay nagtinguha man gayod siya nga mahibalo sa tinuod nga hinungdan nganong gisumbong si Pablo sa mga Judio, gibadbaran niya kini sa pagkasunod nga adlaw ug nagsugo sa pagpatigom sa mga pangulong pari ug sa tibuok Sanhedrin, ug iyang gipakanaog si Pablo ug gipaatubang kanila. Ug si Pablo, samtang nagtutok sa Sanhedrin miingon, “Mga igsoon, sa atubangan sa Dios nagkinabuhi ako diha sa hinlo gayod nga tanlag hangtod niining adlawa.” Unya ang labawng pangulong pari nga si Ananias misugo kanila nga nagtindog tupad kang Pablo sa paghampak kaniya diha sa baba. Unya si Pablo miingon kaniya, “Ang Dios maghampak kanimo, ikaw nga gipaputi nga bungbong! Naglingkod ba ikaw sa paghukom kanako sumala sa balaod, ug unya imo akong ipahampak supak sa balaod?” Kadtong nagtindog sa duol miingon, “Mopasipala ba diay ikaw ug sulti batok sa labawng pangulong pari sa Dios?” Ug si Pablo miingon, “Mga igsoon, wala ako mahibalo nga siya diay labawng pangulong pari kay gisulat man, ‘Ayaw pagsulti ug daotan batok sa pangulo sa imong katawhan.’ ” Apan sa pagkamatikod ni Pablo nga usa ka bahin kanila mga Saduceo ug ang usa mga Pariseo, siya misinggit sa Sanhedrin, “Mga igsoon, ako Pariseo, anak sa mga Pariseo ug mahitungod sa paglaom ug sa pagkabanhaw sa mga patay, ako karon gihukman.” Ug sa pagsulti niya niini, nahitabo ang panaglalis sa mga Pariseo ug sa mga Saduceo, ug nabahin ang pundok sa mga tawo. Kay ang mga Saduceo nag-ingon man nga walay pagkabanhaw, ug walay anghel ug walay espiritu, apan ang mga Pariseo nagtuo niining tanan. Unya nahitabo ang dakong kasamok, ug ang ubang mga eskriba sa pundok sa mga Pariseo mitindog ug nakiglalis nga nag-ingon, “Kami walay nakita nga daotan niining tawhana. Unsa man kon espiritu o anghel ang misulti kaniya?” Sa diha nga misamot kainit ang panaglalisay, ang komandante nga nahadlok nga kuniskunison si Pablo, misugo sa mga sundalo sa pagkanaog ug sa pagkuha kaniya pinaagi sa kusog gikan kanila ug sa pagdala kaniya ngadto sa kampo. Sa pagkasunod gabii, ang Ginoo mitungha kaniya ug miingon, “Pagmaisogon, kay ingon nga nagsaksi ikaw mahitungod kanako dinhi sa Jerusalem, kinahanglan nga magsaksi usab ikaw didto sa Roma.” Sa pagkabuntag na, ang mga Judio naghimo ug usa ka laraw, ug ubos sa panumpa nagsinaaray nga dili sila mangaon ug manginom hangtod nga ilang mapatay si Pablo. Kapin sa 40 ka tawo ang naghimo niining laraw. Ug miadto sila sa mga pangulong pari ug sa mga kadagkoan ug miingon, “Ubos sa panumpa, nagsinaaray kami sa higpit gayod nga dili kami motilaw sa bisan unsang pagkaon hangtod nga among mapatay si Pablo. Busa kamo, uban sa Sanhedrin, pahibaloa ninyo karon ang komandante nga kinahanglan iyang ipadala si Pablo nganha kaninyo nga kunohay magpakisayod pa kamo ug dugang pa gayod sa iyang kaso. Ug kami andam sa pagpatay kaniya sa dili pa siya makaduol.” Apan ang anak nga lalaki sa igsoong babaye ni Pablo nakadungog mahitungod niining ilang pagpangatang, busa miadto siya ug misulod sa kampo ug gisuginlan si Pablo. Gitawag ni Pablo ang usa sa mga kapitan ug giingnan, “Dad-a kining batan-ong lalaki ngadto sa komandante, kay aduna siyay isulti kaniya.” Iyang gikuha ug gidala siya ngadto sa komandante ug siya miingon, “Si Pablo, ang binilanggo, mitawag kanako ug mihangyo nga dad-on nako kanimo kining batan-ong lalaki kay aduna siyay isulti kanimo.” Ug ang komandante mikupot kaniya diha sa kamot, ug sa nadala na siya sa daplin, hilom niya kining gipangutana, “Unsa bay imong isulti kanako?” Ug siya miingon, “Ang mga Judio nagkasabot sa paghangyo kanimo sa pagpadala kang Pablo ngadto sa Sanhedrin ugma, nga kunohay magpakisayod pa sila ug dugang mahitungod kaniya. Apan ayaw pagpadani kanila kay kapin sa 40 sa ilang mga tawo anaa nag-atang karon kaniya, nanumpa nga sila dili mangaon o manginom hangtod nga mapatay nila siya. Ug karon andam na sila, nagpaabot sa imong pag-uyon.” Busa ang komandante mipapauli sa batan-ong lalaki apan mitugon kaniya, “Ayaw gayod pagsulti kang bisan kinsa nga imo akong gisugilan niini.” Unya iyang gitawag ang duha sa mga kapitan ug giingnan, “Andama ninyo ang duha ka gatos ka sundalo sa paglakaw paingon sa Cesarea sa ikasiyam nga takna karong gabii, uban ang 70 ka tigpangabayo ug duha ka gatos ka tawo nga nagdala ug bangkaw. Pag-andam usab kamo ug kabayo nga kasakyan ni Pablo ug dad-a ninyo siya nga luwas sa kakuyaw ngadto kang Felix nga gobernador.” Ug nagsulat siya ug usa ka sulat nga ingon niini: “Si Claudio Lisias ngadto sa Halangdong Gobernador Felix, kumosta! Kining tawhana gidakop sa mga Judio ug patyon na unta nila sa diha nga uban sa mga sundalo naabtan nako sila, ug giluwas nako siya, sa pagkahibalo nga siya usa diay ka Romanhong lungsoranon. Ug sa tinguha nga mahibalo sa hinungdan sa ilang sumbong batok kaniya, gidala nako siya ngadto sa ilang Sanhedrin. Akong nakita nga siya gisumbong mahitungod sa mga pangutana sa ilang balaod, apan walay gikasumbong batok kaniya nga angay sa kamatayon o sa pagbilanggo. Ug sa dihang gipahibalo kanako nga adunay gihimong laraw batok niining tawhana, gipadala ko dayon siya kanimo ug nagsugo usab ako sa iyang mga magsusumbong sa pagsulti sa ilang sumbong batok kaniya diha sa imong atubangan.” Busa ang mga sundalo, sumala sa sugo kanila mikuha kang Pablo, ug sa pagkagabii midala kaniya ngadto sa Antipatri. Ug sa pagkabuntag namalik sila ngadto sa kampo, nagbilin sa mga tigpangabayo sa pagpadayon sa panaw uban kaniya. Sa pag-abot nila sa Cesarea ug natunol ang sulat ngadto sa gobernador, gipaatubang usab nila si Pablo kaniya. Ug sa pagkabasa niya sa sulat, si Felix nangutana kaniya kon unsa nga lalawigan siya nasakop. Ug sa iyang pagkahibalo nga siya taga-Cilicia, siya miingon kaniya, “Pamation ko ikaw inig-abot na sa mga nagsumbong kanimo.” Ug siya nagsugo nga pabantayan siya didto sa palasyo ni Herodes. Unya human sa lima ka adlaw, ang labawng pangulong pari nga si Ananias milugsong uban sa pipila ka mga kadagkoan ug sa usa ka mamumulong nga si Tertulo. Ilang gihikyad sa atubangan sa gobernador ang ilang sumbong batok kang Pablo. Ug sa natawag na si Pablo, si Tertulo misugod sa pagsumbong kaniya nga nag-ingon, “Kay tungod kanimo kami nagpahimulos ug dakong kalinaw, ug pinaagi sa imong pagsangkap nahimo ang mga kausaban alang sa kaayohan niini nga nasod, sa tanang paagi ug sa bisan diin, Labing Halangdong Felix, among gidawat kini uban sa tanan nga pagkamapasalamaton. Apan aron sa dili na paglangan pa kanimo, maghangyo ako kanimo sa imong pagkamaayo sa pagpamati kanamo sa makadiyot. Kay among nakita nga kining tawhana samokan, tigpasiugda ug mga kagubot sa tanang mga Judio sa tibuok kalibotan ug pangulo sa pundok sa mga Nazareno. Ug misulay usab siya sa pagpasipala sa templo, apan gidakop namo siya. Pinaagi sa imong pag-usisa kaniya mahibalo ikaw gikan kaniya mahitungod sa tanan nga among gisumbong batok kaniya.” Ang mga Judio usab nangapil sa pagsumbong nga nagpahayag nga kadtong tanan tinuod. Sa dihang gisinyasan siya sa gobernador aron sa pagsulti, si Pablo mitubag, “Sa nahibaloan nako nga sulod sa daghang katuigan ikaw mao ang maghuhukom niini nga nasod, malipayon ako nga maghimo sa akong panalipod. Sumala sa imo unyang masuta, wala pa molapas sa napulo ug duha ka adlaw sukad sa akong pagtungas aron sa pasimba didto sa Jerusalem. Wala nila ako makita nga nakiglalis kang bisan kinsa o nagpagubot sa mga tawo diha sa Templo o sa mga sinagoga o sa siyudad. Ug dili usab sila makapamatuod kanimo mahitungod sa mga butang nga ila karong gisumbong batok kanako. Apan kini akong angkonon kanimo nga sumala sa Dalan nga ilang gitawag ug pundok, ako nagsimba sa Dios sa among mga katigulangan, nagtuo sa tanan nga nahimutang diha sa balaod o nasulat diha sa mga propeta. May paglaom ako diha sa Dios ug kini giangkon usab nila, nga adunay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili matarong. Busa kanunay nako nga gipaningkamotan ang pagbaton ug hinlo nga tanlag ngadto sa Dios ug sa mga tawo. Unya human sa daghang katuigan mianhi ako aron sa pagdala ug mga hinabang ug mga halad alang sa akong nasod. Samtang nagbuhat ako niini, ila akong nakita nga naputli na sulod sa templo, walay mga tawo o kasamok. Apan dihay mga Judio nga gikan sa Asia— kinahanglan unta sila nga ania sa imong atubangan ug maghimo ug sumbong, kon ugaling aduna man silay bisan unsa nga batok kanako. O ipasulti ba hinuon niining mga tawhana ang sala nga ilang nakita sa dihang miatubang ako sa Sanhedrin, gawas niadtong usa ka butang nga akong gisinggit samtang nagtindog ako sa ilang taliwala, ‘Mahitungod sa pagkabanhaw sa mga patay, ania ako karon niining adlawa gihusay sa inyong atubangan.’ ” Apan si Felix nga may hustong kasayoran mahitungod sa Dalan, mitapos sa husay nga nag-ingon, “Hukman nako kining inyong sumbong inig-abot na ni Lisias nga komandante.” Unya iyang gisugo ang kapitan sa pagpabantay kang Pablo, apan hatagan siya ug gamayng kagawasan, ug nga walay did-an sa iyang mga higala sa pag-atiman sa iyang mga panginahanglan. Human sa pipila ka adlaw, miabot si Felix uban sa iyang asawa nga si Drusila nga usa ka Judio. Ug iyang gipakuha si Pablo ug namati siya kaniya nga nagsulti mahitungod sa pagtuo diha kang Cristo Jesus. Ug sa nagsulti siya mahitungod sa pagkamatarong ug sa pagpugong sa kaugalingon ug sa hukom nga umaabot, si Felix nalisang ug miingon, “Pahawa usa karon. Kon makahigayon ako ipatawag ko ra unya ikaw.” Sa samang higayon naglaom siya nga hatagan siya ni Pablo ug salapi. Apan sa dihang milabay ang duha ka tuig, si Felix gipulihan ni Porcio Festo, ug sa tinguha sa pagpahimuot sa mga Judio, si Felix mibiya kang Pablo nga binilanggo. Sa pag-abot na ni Festo sa iyang lalawigan, human sa tulo ka adlaw, miadto siya sa Jerusalem gikan sa Cesarea. Ug ang mga pangulong pari ug ang mga kadagkoan sa mga Judio nagpahibalo kaniya batok kang Pablo. Ug sila mihangyo kaniya, naghangyo nga unta iyang ipadala si Pablo ngadto sa Jerusalem, naglaraw ug usa ka pagpangatang aron mapatay nila siya diha sa dalan. Apan si Festo mitubag nga si Pablo gibilanggo didto sa Cesarea, ug nga siya gayod naghunahuna sa pag-adto didto sa dili madugay. Siya miingon, “Busa palugsonga didto ang inyong mga pangulo uban kanako, ug kon aduna may sala kanang tawhana, pasumbonga sila batok kaniya.” Sa nakapabilin na siya uban kanila sa dili molabaw sa walo o napulo ka adlaw, siya milugsong ngadto sa Cesarea. Ug sa pagkasunod adlaw siya milingkod sa lingkoranan sa hukmanan ug nagsugo nga ipakuha si Pablo. Ug sa pag-abot na ni Pablo, ang mga Judio nga gikan sa Jerusalem mialirong kaniya nga mipasaka batok kaniya sa daghang mga bug-at nga sumbong nga dili nila mapamatud-an. Ug sa iyang pagpanalipod si Pablo miingon, “Wala gayod ako makasala batok sa balaod sa mga Judio o batok sa templo o batok kang Cesar.” Apan si Festo nga nagtinguha sa pagpahimuot sa mga Judio miingon kang Pablo, “Buot ba ikaw nga moadto sa Jerusalem, aron adto ikaw hukmi bahin niining mga sumbong sa akong atubangan?” Apan si Pablo mitubag kaniya, “Ako ania nagbarog sa atubangan sa hukmanan ni Cesar, diin kinahanglang anhi ako hukman. Ngadto sa mga Judio wala ako makabuhat ug kalapasan sumala sa imo nang nahibaloan pag-ayo. Apan kon nakasala man gani ako ug nakabuhat ug bisan unsa nga angay sa kamatayon, dili ako mobalibad sa pagpakamatay. Apan kon wala may hinungdan kining ilang mga sumbong batok kanako, walay bisan kinsa nga makahimo sa pagtugyan kanako ngadto kanila. Modangop ako kang Cesar.” Unya si Festo, human makigsulti sa iyang mga magtatambag, mitubag, “Kay midangop man ikaw kang Cesar; kang Cesar ikaw moadto.” Unya sa paglabay na sa pipila ka adlaw, si Agripa nga hari ug si Bernice miabot sa Cesarea aron sa pagyukbo kang Festo. Samtang nagpabilin sila didto sulod sa daghang mga adlaw, gibutyag ni Festo ang kaso ni Pablo sa atubangan sa hari nga nag-ingon, “Aniay usa ka tawo dinhi nga gibiyaang binilanggo ni Felix. Ug samtang didto ako sa Jerusalem, ang mga pangulong pari ug mga kadagkoan sa mga Judio mihatag kanako ug kasayoran mahitungod kaniya, ug nangayo ug hukom batok kaniya. Gitubag nako sila nga dili batasan sa mga Romanhon ang pagtugyan kang bisan kinsa aron silotan samtang ang sinumbong wala pa ikapaatubang sa mga magsusumbong, ug wala pa kahatagi ug higayon sa pagpanalipod sa iyang kaugalingon mahitungod sa sumbong nga gipasaka batok kaniya. Busa sa nagkatigom na sila dinhi, wala ako maglangan, hinuon sa pagkasunod adlaw milingkod ako sa hukmanan ug nagsugo nga dad-on sa sulod ang maong tawo. Sa dihang mitindog ang iyang mga magsusumbong, wala silay gikasumbong batok kaniya nga daotan sumala sa akong gidahom. Aduna hinuon silay mga punto sa pakiglalis batok kaniya mahitungod sa ilang kaugalingong patuotuo ug mahitungod sa usa ka Jesus nga patay na, apan gipatuo ni Pablo nga buhi. Ug kay nalibog na man ako kon unsaon sa pag-usisa kining mga butanga, nangutana ako kon buot ba siya nga moadto sa Jerusalem ug didto hukman mahitungod niining mga butanga. Apan sa dihang mihangyo si Pablo nga magpabilin siya nga binilanggo alang sa paghukom sa emperador, nagsugo ako nga bantayan siya hangtod nga ikapadala nako siya ngadto kang Cesar.” Ug si Agripa miingon kang Festo, “Buot akong mamati niining tawhana.” Siya mitubag, “Ugma, makapamati ikaw kaniya.” Busa sa pagkaugma si Agripa ug si Bernice miabot uban sa dakong pasundayag, ug misulod sila sa dapit nga tigomanan, kinuyogan sa mga pangulo sa kasundalohan ug mga kadagkoan sa siyudad. Ug tuman sa sugo ni Festo, gidala sa sulod si Pablo. Ug si Festo miingon, “Hari Agripa ug kamong tanan nga ania dinhi uban kanamo, nakita ninyo kining tawhana nga mahitungod kaniya ang tibuok panon sa mga Judio naghangyo kanako didto sa Jerusalem ug dinhi usab, nagsinggit nga kinahanglang dili siya tugotan nga mabuhi pa. Apan akong nakita nga wala siyay nabuhat nga takos sa kamatayon ug kay siya midangop man sa emperador, ako nakahukom nga ipadala nako siya. Apan wala akoy bisan unsa nga ikasulat sa akong labaw mahitungod kaniya. Busa gidala nako siya sa inyong atubangan ilabi na gayod kanimo, Hari Agripa, aron nga human nato siya masukitsukit aduna na akoy ikasulat. Kay alang kanako daw dili makatarunganon ang pagpadala ug binilanggo nga walay sumbong nga gipasaka batok kaniya.” Si Agripa miingon kang Pablo, “Gitugot kanimo ang pagsulti alang sa imong kaugalingon.” Ug si Pablo mituy-od sa iyang kamot ug nanalipod sa iyang kaugalingon, “Giisip nako nga palaran ang akong kaugalingon, Hari Agripa, nga anhi ako sa imong atubangan maghimo sa akong panalipod karon batok sa tanang mga sumbong sa mga Judio, ilabi na gayod kay ikaw nakasinati man pag-ayo sa tanang mga batasan sa mga Judio. Busa nagpakiluoy ako kanimo sa pagpamati kanako nga mapailobon. “Ang matang sa akong pagkinabuhi sukad pa sa akong pagkabatan-on, sukad pa sa sinugdan diha sa akong kaugalingong nasod ug sa Jerusalem, nahibaloan na sa tanang mga Judio. Ila nang nahibaloan sulod sa dugayng panahon, kon buot silang mopamatuod nga sumala sa labing higpit nga pundok sa atong tinuohan, ako nagkinabuhi nga usa ka Pariseo. Ug karon ako nagbarog nga gihusay tungod sa paglaom sa saad nga gihimo sa Dios ngadto sa atong mga katigulangan, nga maoy gilaoman nga kab-oton sa atong napulo ug duha ka banay, samtang nagsimba sila nga mainiton gayod sa adlaw ug gabii. Ug tungod niining maong paglaom, O hari, gisumbong ako sa mga Judio. Nganong inyo mang gihukman nga dili katuohan nga ang Dios nagbanhaw sa mga patay? “Ako gayod nagtuo diha sa akong kaugalingon nga kinahanglang magbuhat ako ug daghang butang nga supak sa ngalan ni Jesus nga Nazaretnon. Ug mao kini ang akong gibuhat didto sa Jerusalem. Gibilanggo nako ang daghan sa mga balaan ingon nga nakadawat ako ug kagahom gikan sa mga pangulong pari, ug sa diha nga gipamatay sila ako mihatag sa akong pag-uyon batok kanila. Ug sa makadaghan gipakastigo nako sila diha sa tanang mga sinagoga aron sa pagpugos kanila sa pagpasipala, ug sa bangis nga kapungot batok kanila, gilutos nako sila bisan didto sa mga siyudad gawas sa nasod. “Tungod niini, milakaw ako padulong sa Damasco nga may kagahom ug sugo sa pagtugot gikan sa mga pangulong pari. Sa pagkaudto, O hari, nakita diha sa dalan ang usa ka kahayag gikan sa langit nga silaw pa kay sa adlaw, nga midan-ag libot kanako ug sa akong mga kauban. Ug sa nangatumba kaming tanan sa yuta, nadungog nako ang usa ka tingog nga misulti kanako sa sinultihan nga Hebreo, nga nag-ingon, ‘Saulo, Saulo, nganong gilutos man nimo ako? Lisod alang kanimo ang pagpatid sa mga ugsok.’ Ug nangutana ako, ‘Kinsa man ikaw, Ginoo?’ Ug ang Ginoo mitubag, ‘Ako mao si Jesus nga imong gilutos. Apan bangon ug tindog, kay ako nagpakita karon nganha kanimo alang niining maong tuyo, sa pagtudlo kanimo aron mag-alagad ug magpamatuod sa mga butang diin ako imong nakita ug sa mga butang diin ako magpakita kanimo, magpalingkawas kanimo gikan sa mga tawo ug sa mga Gentil nga mao ang paadtoan nako kanimo, sa pagpabuka sa ilang mga mata aron sila mobalhin gikan sa kangitngit ngadto sa kahayag ug gikan sa gahom ni Satanas ngadto sa Dios, aron makadawat sila ug kapasayloan sa ilang mga sala ug usa ka dapit uban sa mga gibalaan pinaagi sa pagtuo kanako.’ “Tungod niini, O Hari Agripa, wala ako magmasinupakon sa langitnong panan-awon, hinuon gipahibalo nako una ngadto kanila nga didto sa Damasco, unya sa Jerusalem ug sa tibuok kayutaan sa Judea, ug usab ngadto sa mga Gentil nga kinahanglan silang maghinulsol ug mobalik ngadto sa Dios ug maghimo ug mga buhat nga takos sa ilang paghinulsol. Tungod niining maong hinungdan gidakop ako sa mga Judio sulod sa Templo, ug ila unta akong patyon. Ug kay nakabaton man ako sa tabang nga gikan sa Dios hangtod niining adlawa, busa ania ako nagbarog dinhi nga nagpamatuod ngadto sa gagmay ug sa dagko nga wala magsulti ug bisan unsa kondili ang gisulti sa mga propeta ug ni Moises nga mahitabo, nga ang Cristo kinahanglang mag-antos, ug ingon nga una nga mabanhaw gikan sa mga patay, siya magsangyaw sa kahayag ngadto sa mga tawo ug sa mga Gentil.” Ug samtang si Pablo nanalipod sa iyang kaugalingon, si Festo miingon sa kusog nga tingog, “Nagsalimoang ka, Pablo. Ang imong daghang nakat-onan nakapabuang kanimo.” Apan si Pablo miingon, “Wala ako magsalimoang, labing halangdong Festo, hinuon nagsulti ako sa mga pulong nga maayo ug tinuod. Kay ang hari nasayod niining mga butanga ug kaniya nagsulti ako sa walay panagana, kay nagtuo ako nga walay bisan unsa niining mga butanga nga natago kaniya, kay wala man kini buhata diha sa suok. Hari Agripa, nagtuo ba ikaw sa mga propeta? Nahibalo ako nga ikaw nagtuo.” Ug si Agripa miingon kang Pablo, “Sa mubong panahon, nagtuo ba ikaw nga madani nimo ako aron mahimong Cristohanon?” Ug si Pablo miingon, “Sa mubo o taas, nag-ampo ako sa Dios nga dili lamang ikaw ra kondili ang tanan usab nga nakadungog kanako karong adlawa mahimo untang sama kanako, gawas niining mga kadena.” Unya mitindog ang hari ug ang gobernador ug si Bernice ug ang mga nanglingkod uban kanila. Ug sa nakabiya na sila, sila miingon sa usa ug usa, “Kining tawhana walay nabuhat nga angay sa kamatayon o sa pagbilanggo.” Ug si Agripa miingon kang Festo, “Kining tawhana mabuhian unta kon wala pa siya modangop kang Cesar.” Sa dihang nahukman na nga kinahanglan kaming molawig padulong sa Italia, si Pablo ug ang uban pang mga binilanggo ilang gitugyan ngadto sa usa ka kapitan sa Panon ni Agusto, nga ginganlan ug Julio. Ug sa dihang misakay na kami sa usa ka barko gikan sa Adramito nga hapit na mogikan padulong sa mga dunggoanan sa kabaybayonan sa Asia, milawig kami kinuyogan ni Aristarco, usa ka Macedonianhon nga taga Tesalonica. Sa pagkasunod adlaw midunggo kami sa Sidon. Ug giatiman pag-ayo ni Julio si Pablo ug gitugotan siya sa pag-adto sa iyang mga higala aron maatiman. Ug sa nakagikan na kami didto, milawig kami salipod sa Cipro kay sungsongon man ang hangin. Ug sa nalawig na namo ang kadagatan nga atbang sa Cilicia ug Pampilia, miabot kami sa Mira sa Licia. Didto ang kapitan nakakita ug barko nga gikan sa Alejandria nga molawig padulong sa Italia, ug kami iyang gipasakay niini. Sulod sa daghang mga adlaw sa naglawig kami sa hinayhinay, naglisod kami pag-abot sa atbang sa Nido ug kay ang hangin wala man motugot kanamo sa pagpadayon, milawig kami salipod sa Creta atbang sa Salmone. Samtang naglisod kami sa paglawig subay niini, miabot kami sa usa ka dapit nga ginganlan ug Mga Maayong Dunggoanan nga duol niini mao ang siyudad sa Lasea. Ug sa milabay na ang taas nga panahon ug kuyaw na ang paglawig tungod kay ang tingpuasa milabay na man, si Pablo mitambag kanila nga nag-ingon, “Mga higala, akong nakita nga kining maong panaw mosangko sa kadaot ug dakong kapildihan, dili lamang sa karga ug sa barko, kondili sa atong mga kinabuhi usab.” Apan ang kapitan sa kasundalohan mituo pa sa kapitan ug sa tag-iya sa barko kay sa gisulti ni Pablo. Ug tungod kay ang dunggoanan dili man maayong pundohan panahon sa tingtugnaw, ang kadaghanan mitambag sa pagpalawig gikan didto sa pagpamasin nga makaabot ra sila sa Fenicia, usa ka dunggoanan sa Creta, nga nag-atubang sa habagatang kasadpan ug sa amihanang kasadpan, ug sa pagpalabay sa tingtugnaw didto. Ug sa diha nga mihuros paghinay ang habagat, sa pagdahom nga nakab-ot na nila ang ilang tuyo, giisa nila ang angkla ug milawig subay sa Creta, duol sa baybayon. Apan wala madugay mihuros ang usa ka kusog nga hangin nga ginganlan ug Dumagsa. Ug sa diha nga ang barko naabtan na niini ug dili na makasungsong sa hangin, nagpauyon-uyon na lang kami ug gipadpad. Ug sa nagpaanod kami salipod sa usa ka gamayng pulo nga ginganlan ug Cauda, naglisod kami sa pagpahimutang sa sakayan, ug sa naisa na kini, ang barko ilang gibantingan, ug unya sa kahadlok nga masangad sila sa Sirtis, ilang gipaubos ang mga layag ug nagpaanod sila. Sa dihang gilambalamba kami pag-ayo sa bagyo, sa pagkasunod adlaw misugod sila sa paglabay sa mga karga ngadto sa dagat. Ug sa ikatulong adlaw, pinaagi sa ilang kaugalingong mga kamot ilang gipanglabay sa dagat ang ubang mga kasangkapan sa barko. Sa dihang walay adlaw o mga bituon nga mipakita sulod sa daghang mga adlaw, ug dili gamay ang bagyo nga mikusokuso kanamo, nawala ang tanang paglaom nga maluwas pa kami. Ug kay dugay na man nga wala silay kaon, si Pablo mitindog sa ilang taliwala ug miingon, “Mga higala, namati pa lang unta kamo kanako ug wala unta molawig gikan sa Creta, kalikayan unta kining kadaot ug kapildihan. Apan karon magtambag ako kaninyo sa pagsalig, kay walay mawad-an ug kinabuhi kaninyo, kondili ang barko lamang. Kay niining gabhiona may mitindog tupad kanako nga usa ka anghel sa Dios diin ako sakop ug maoy akong gisimba, ug miingon kanako, ‘Ayaw kahadlok, Pablo. Kinahanglang moatubang ikaw kang Cesar, ug tan-awa, gitugyan sa Dios kanimo ang tanan nga nagsakay uban kanimo.’ Busa, mga tawo salig kamo, kay ako nagtuo sa Dios nga kini mahitabo gayod sumala sa gisulti kanako. Apan kinahanglang masangad kita ug usa ka pulo.” Sa pag-abot na sa ikanapulo ug upat nga gabii, samtang gianod-anod kami tabok sa kadagatan sa Adria, sa pagkatungang gabii ang mga tripulante nagtuo nga nagkaduol na sila sa mamala. Ug sa dihang gisukod nila ang giladmon, ilang nasuta nga kini 20 ka dupa, ug sa unahan ug diyotay gisukod na usab nila ug ilang nasuta nga kini napulo ug lima ka dupa. Ug sa kahadlok nga tingali unya ug masangad kami sa mga bato, ilang giariya ang upat ka angkla gikan sa ulin, ug nag-ampo nga maadlawan na unta. Sa diha nga ang mga tripulante nagtinguha sa pag-ikyas gikan sa barko, ug gitunton na ang gamayng sakayan ngadto sa dagat sa pasangil nga ipaubos ang mga angkla sa dulong, si Pablo miingon sa kapitan ug sa mga sundalo, “Kon kining mga tawhana dili magpabilin sa barko, dili gayod kamo maluwas.” Busa giputol sa mga sundalo ang mga pisi sa gamayng sakayan ug gipasagdan kini nga maanod. Sa hapit na mosilang ang adlaw, si Pablo miagda kanilang tanan sa pagkaon nga nag-ingon, “Karon mao ang ikanapulo ug upat nga adlaw nga kamo nagpadayon sa pagpaabot ug nga walay gikaon bisan unsa. Busa nag-agda ako kaninyo sa pagkaon, kini maghatag kaninyo ug kusog, kay walay bisan usa ka lugas sa buhok nga mawagtang gikan sa ulo ni bisan kinsa kaninyo.” Ug sa nakasulti na siya niini, mikuha siya ug pan, nagpasalamat siya sa Dios sa atubangan sa tanan ug iya kining gipikaspikas ug misugod siya sa pagkaon. Unya nadasig silang tanan ug nangaon. Ug kaming tanan 276 ka tawo diha sa barko. Ug sa nabusog na sila, ilang gipagaanan ang barko pinaagi sa paglabay sa mga trigo ngadto sa dagat. Unya sa pagkaadlaw na, wala sila makaila niadtong yutaa, apan nakita nila ang usa ka luok nga may baybayon, nga niini sila naghunahuna kon mahimo ba sa pagpasangad sa barko ngadto sa baybayon. Busa ilang gilabay ang mga angkla ug gibiyaan sa dagat, ug sa maong higayon ilang giluagan ang mga pisi nga gibanting sa mga timon, ug sa naisa na nila ang layag sa dulong, sila mipadulong sa baybayon. Ug sa pagkaabot nila ug mabaw, gipasangad nila ang barko, ang dulong niini miungot ug wala na makalihok, apan ang ulin naguba tungod sa dagkong mga balod. Ang plano sa mga sundalo mao ang pagpatay sa mga binilanggo, kay tingali unya ug adunay molangoy ug moikyas. Apan ang kapitan nga naghunahuna sa pagluwas kang Pablo, misanta sa ilang tuyo. Ug iyang gisugo ang mga makamaong molangoy sa paglukso pag-una aron sa pagkawas paingon sa mamala, ug ang mga nahibilin nag-abay ug mga tabla o sa mga gubang bahin sa barko. Busa ang tanan nakalingkawas ngadto sa mamala. Sa nakalingkawas na kami, among nahibaloan nga ang pulo ginganlan diay ug Malta. Ug ang mga lumad didto nagpakita kanamo ug talagsaong kaayo, kay sila nagdaob, ug kaming tanan giabiabi nila tungod kay nagsugod na man pag-ulan ug tugnaw ang panahon. Si Pablo namunit ug mga igsusugnod, ug sa iya na kining gibutang sa daob, usa ka bitin migawas tungod sa kainit ug mibalikos sa iyang kamot. Sa pagkakita sa mga lumad sa bitin nga nagbitay sa iyang kamot, sila miingon sa usa ug usa, “Sa walay duhaduha kining tawhana mamumuno. Ug bisan tuod nakalingkawas siya gikan sa dagat, ang hustisya wala motugot nga mabuhi siya.” Apan gisawilik niya ang bitin ngadto sa kalayo, ug siya wala maunsa. Sila nagpaabot nga mohubag ang iyang kamot o mokalit pagkatumba nga patay, apan sa nakapaabot na sila ug taas nga panahon ug walay nakitang kadaot nga nahitabo kaniya, giusab nila ang ilang hunahuna ug miingon nga siya usa ka dios. Ug kasikbit niadtong dapita mao ang kayutaan nga iya sa pangulo sa maong pulo nga ginganlan ug Publio, nga midawat kanamo ug maabiabihong mipapuyo kanamo sulod sa tulo ka adlaw. Ug nahitabo nga ang amahan ni Publio naghigda nga gihilantan ug may disenterya. Ug si Pablo miadto kaniya ug nag-ampo ug mitapion sa iyang kamot diha kaniya, ug naayo siya. Pagkahitabo niini, ang ubang mga tawo sa pulo nga may mga sakit miadto usab ug nangaayo. Unya mihatag sila kanamo ug daghang mga gasa, ug sa among paggikan, gisangkapan nila kami sa mga butang nga among gikinahanglan. Human sa tulo ka bulan milawig kami sakay sa usa ka barko nga nagpalabay sa tingtugnaw didto sa pulo, usa ka barko nga gikan sa Alejandria nga ang dulong may kinulit nga dagway sa Kaluhang dios. Ug sa pagdunggo namo sa Siracusa mipabilin kami didto sulod sa tulo ka adlaw. Ug gikan didto miliyok kami ug miabot sa Regio, ug human sa usa ka adlaw mihuros ang habagat, ug sa ikaduhang adlaw miabot kami sa Puteoli. Didto nakatagbo kami ug mga kaigsoonan, ug ila kaming gidapit sa pagpabilin uban kanila sulod sa pito ka adlaw. Ug unya miabot kami sa Roma. Ug ang mga kaigsoonan didto, sa ilang pagkadungog mahitungod kanamo, miadto hangtod sa Taboan ni Apio ug sa Tulo ka Abotanan aron sa pagsugat kanamo. Ug sa iyang pagkakita kanila, si Pablo nagpasalamat sa Dios ug nadasig. Sa pag-abot namo sa Roma, si Pablo gitugotan sa pagpuyo nga siya ra, uban sa sundalo nga nagbantay kaniya. Ug mao kadto nga human sa tulo ka adlaw, iyang gipatawag ang mga kadagkoan sa mga Judio didto, ug sa nagtigom na sila, siya miingon kanila, “Mga igsoon, ako gitugyan nga binilanggo gikan sa Jerusalem ngadto sa mga kamot sa mga Romanhon, apan wala akoy nahimong bisan unsa nga supak sa katawhan o supak sa mga nabatasan sa atong mga katigulangan. Sa nasukitsukit na ako nila, buot unta nila nga ako buhian kay wala may katarongan nga hukman ako sa kamatayon. Apan sa diha nga misupak niini ang mga Judio, napugos ako sa pagdangop kang Cesar bisan ug wala akoy ikasumbong batok sa akong nasod. Busa tungod niining maong hinungdan, mihangyo ako sa pagpakigkita ug pagpakigsulti kaninyo, kay kini tungod man sa paglaom sa Israel nga gigapos ako karon niining kadena.” Ug sila miingon kaniya, “Wala kami makadawat ug mga sulat gikan sa Judea mahitungod kanimo, ug walay misugilon o misulti ug daotan mahitungod kanimo sa mga kaigsoonan nga miabot dinhi. Apan buot kaming mamati kanimo kon unsa ang imong mga hunahuna, kay mahitungod niining maong pundok kami nasayod nga kini gisupak bisan diin.” Sa dihang nakatakda na sila ug adlaw alang kaniya, daghan sila nga nangadto kaniya sa iyang gipuy-an. Ug sukad sa buntag hangtod sa gabii, iyang gipasabot ang mga butang ngadto kanila nga nagpamatuod sa gingharian sa Dios ug naningkamot nga motuo sila mahitungod kang Jesus pinasikad sa Balaod ni Moises ug sa mga propeta. Ug ang uban mituo sa iyang gisulti, apan ang uban wala motuo. Ug kay wala man sila magkauyon, sila namauli human si Pablo makasulti ug usa ka pahayag nga nag-ingon, “Tukma gayod ang gisulti sa Espiritu Santo ngadto sa inyong mga katigulangan pinaagi kang Isaias nga propeta, ‘Adtoa kining mga tawhana, ug sultihi sila: Sa inyong pagpamati makabati kamo, apan dili gayod kamo makasabot; sa inyong pagtan-aw makasud-ong kamo, apan dili gayod kamo makakita. Kay nahabol ang mga kasingkasing niining mga tawhana, ug ang ilang mga dalunggan naglisod sa pagpamati, ug ang ilang mga mata gipiyong nila, kay tingali unya ug makakita sila pinaagi sa ilang mga mata, ug makabati pinaagi sa ilang mga dalunggan, ug makasabot pinaagi sa ilang kasingkasing, ug modangop kanako aron ayohon nako sila.’ Busa hibaloi ninyo nga kining maong kaluwasan nga gikan sa Dios gipadala na ngadto sa mga Gentil; sila mamati niini.” Ug si Pablo mipuyo didto sulod sa tibuok duha ka tuig, pinaagi sa iyang kaugalingong gasto, ug nag-abiabi sa tanang miadto kaniya. Nagwali siya sa gingharian sa Dios ug nagtudlo sa mga butang mahitungod sa Ginoong Jesu-Cristo uban sa tanang kaisog ug walay misanta kaniya. Si Pablo, ulipon ni Jesu-Cristo, gitawag sa pagkaapostol ug gigahin alang sa Maayong Balita sa Dios, nga kaniadto iyang gisaad pinaagi sa iyang mga propeta diha sa balaang kasulatan, mahitungod sa iyang Anak nga gikan sa kaliwat ni David sumala sa unod ug gipaila nga Anak sa Dios uban sa gahom sumala sa Espiritu sa pagkabalaan pinaagi sa iyang pagkabanhaw gikan sa mga patay, si Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Pinaagi kaniya nadawat nato ang grasya ug ang pagkaapostol alang sa pagkamasinugtanon diha sa pagtuo taliwala sa tanang kanasoran tungod ug alang sa iyang ngalan. Uban kanila kamo usab gitawag aron maiya ni Jesu-Cristo. Nganha kaninyong tanan nga anaa sa Roma nga gihigugma sa Dios, gitawag aron mabalaan. Ang grasya maanaa kaninyo ug ang kalinaw nga gikan sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Una, nagpasalamat ako sa akong Dios pinaagi kang Jesu-Cristo alang kaninyong tanan, kay ang inyong pagtuo nasangyaw man sa tibuok kalibotan. Kay saksi nako ang Dios nga akong gialagaran sa bug-os nakong espiritu diha sa Maayong Balita sa iyang Anak, nga sa walay pag-undang gilakip ko kamo kanunay sa akong mga pag-ampo, nangamuyo nga sa bisan unsang paagi sumala sa kabubut-on sa Dios, sa kataposan, mahinayon na unta ako sa pag-anha kaninyo. Kay gipangandoy nako nga makigkita kaninyo aron makapaambit kaninyo ug espirituhanong gasa aron sa paglig-on kaninyo, nga sa ato pa, magdinasigay kita pinaagi sa pagtuo sa usa ug usa, sa inyo ug sa ako. Apan mga igsoon, buot nako nga inyong masayran nga sa makadaghan gitinguha nako ang pag-anha kaninyo (apan hangtod karon may nakababag kanako), aron nga makaani unta ug bunga diha kaninyo, ingon man usab diha sa uban pang mga Gentil. Ngadto sa mga Grego ug sa ubang katawhan, sa mga maalamon ug sa mga walay alamag utangan ako. Busa kutob sa akong mahimo, andam ako sa pagwali sa Maayong Balita diha usab kaninyo nga anaa sa Roma. Kay dili nako ikaulaw ang Maayong Balita, kay kini mao ang gahom sa Dios alang sa kaluwasan sa matag usa nga nagtuo, ngadto sa Judio una sa tanan ug unya ngadto sa Grego usab. Kay diha niini ang pagkamatarong sa Dios gipadayag pinaagi sa pagtuo ngadto sa pagtuo sumala sa nasulat, “Ang matarong mabuhi pinaagi sa pagtuo.” Kay gikan sa langit gipadayag ang kapungot sa Dios batok sa tanang pagkadili diosnon ug pagkadaotan sa mga tawo nga nagpugong sa kamatuoran pinaagi sa ilang pagkadaotan. Kay ang mahimong mahibaloan mahitungod sa Dios dayag ngadto kanila, kay kini gipakita man sa Dios ngadto kanila. Kay sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan ang iyang dili makita nga kinaiya, nga mao ang iyang walay kinutoban nga gahom ug pagka-Dios, sa tin-aw naila na pinaagi sa mga butang nga iyang gibuhat. Busa wala silay ikapasangil, kay bisan ug nahibalo sila sa Dios, wala nila siya pasidunggi ingon nga Dios o magpasalamat sila kaniya, hinuon ang ilang pangatarongan nahimong walay hinungdan ug gingitngitan ang ilang walay buot nga kasingkasing. Nagpakaaron-ingon sila nga maalamon apan nahimo hinuon nga mga buangbuang, ug ang himaya sa dili mamatay nga Dios ilang gipulihan ug mga larawan nga sama sa tawo nga may kamatayon ug sa mga langgam ug sa mga mananap nga upat ang tiil ug sa mga binuhat nga nagkamang. Tungod niini ang Dios mitugyan kanila diha sa tinguha sa ilang kasingkasing ngadto sa kahugawan, sa pagpakaulaw sa ilang kaugalingong mga lawas, kay ang kamatuoran mahitungod sa Dios ilang gipulihan ug bakak ug mao na hinuoy ilang gisimba ug gialagaran ang binuhat ug wala nila simbaha ug alagara ang Magbubuhat nga dalaygon hangtod sa kahangtoran! Amen. Tungod niining maong hinungdan, gitugyan sila sa Dios ngadto sa mga pangibog nga makauulaw. Ang ilang kababayen-an miilis sa ilang naandang paggawi ngadto sa paggawi nga supak sa kinaiya. Ang mga lalaki usab mibiya sa ilang naandang paggawi ngadto sa babaye ug nagpalabi diha sa ilang kaulag ngadto sa usa ug usa, ang lalaki sa isigkalalaki nagbuhat sa makauulaw, busa nahiagom sila sa balos nga angay sa ilang kasaypanan. Ug kay wala man nila hunahunaa nga kinahanglan ang pagbaton ug kahibalo sa Dios, ang Dios mitugyan kanila ngadto sa salawayong panghunahuna, sa pagbuhat sa mga butang nga dili angay. Sila napuno sa tanang matang sa pagkadili matarong, pagkadaotan, kahakog, kangil-ad. Puno sila sa kasina, pagpatay, pakig-away, pagpangilad, daotang tinguha, pagpanglibak, pagdaot sa dungog; madumtanon sila sa Dios, mayubiton, mapahitas-on, tigpanghambog, tigmugna ug daotan, masupilon sa mga ginikanan, walay panabot, dili kasaligan, walay balatian, walay kaluoy. Kini sila, bisan nasayod sa balaod sa Dios nga ang naghimo niining maong mga butang angay nga patyon, wala lamang maghimo niini kondili miuyon usab kanila nga nagbuhat niini. Busa wala ka gayoy ikapasangil, O tawo, si kinsa ka man nga naghukom, kay sa imong paghukom sa uban, naghukom ikaw sa imong kaugalingon, kay ikaw nga naghukom nagbuhat man usab sa samang mga butang. Apan nahibalo kita nga ang hukom sa Dios subay sa kamatuoran ngadto sa mga nagbuhat sa maong mga butang. Nagdahom ba ikaw, O tawo, nga makaikyas ka sa hukom sa Dios, ikaw nga naghukom sa mga nagbuhat sa maong mga butang nga imo usab nga gibuhat? O nagsalig ba ikaw sa kadagaya sa iyang kaayo ug pagkamainantoson ug pagkamapailobon? Wala ba ikaw masayod nga ang kaayo sa Dios alang man sa pagdala kanimo ngadto sa paghinulsol? Apan sumala sa kagahi ug pagkadili mahinulsolon sa imong kasingkasing nagtigom ikaw ug kapungot alang sa imong kaugalingon sa adlaw sa kapungot ug pagpadayag sa matarong nga hukom sa Dios; nga magbalos sa matag tawo sumala sa iyang mga binuhatan: kinabuhing dayon alang niadtong nangita sa himaya ug sa kadungganan ug sa pagkadili madunoton pinaagi sa paglahutay diha sa maayong buhat, apan kasuko ug kapungot alang niadtong naghunahuna lamang sa ilang kaugalingon ug wala magtuman sa kamatuoran kondili nagsunod hinuon sa pagkadili matarong. Aduna unyay kasakitan ug kagul-anan alang sa matag tawo nga nagbuhat ug daotan, sa mga Judio una sa tanan ug unya sa Grego usab, apan himaya ug kadungganan ug kalinaw alang sa matag tawo nga nagbuhat ug maayo, sa mga Judio una sa tanan ug sa Grego, kay ang Dios walay pinalabi. Ang tanang nakasala nga wala ang Balaod mangalaglag nga wala ang Balaod, ug ang tanang nakasala diha sa Balaod hukman pinaagi sa Balaod. Kay dili ang mga namati sa Balaod maoy matarong atubangan sa Dios, kondili ang mga nagtuman sa Balaod mao ang himoong matarong. Kon ang mga Gentil nga kanila wala ang Balaod nagbuhat sa gimbut-an sa balaod sa ila lamang kinaugalingon, kana balaod na nganha sa ilang kaugalingon, bisan ug wala kanila ang Balaod. Sila nagpakita nga ang buhat sa Balaod nasulat diha sa ilang kasingkasing, ug ang ilang tanlag usab nagpamatuod niini, ug ang ilang nagkasumpaki nga hunahuna magtulisok o maglaban kanila unya sa maong Adlaw nga, sumala sa akong Maayong Balita, hukman sa Dios ang mga tinagoan sa mga tawo pinaagi kang Cristo Jesus. Apan kon ikaw gitawag nga Judio ug nagsalig sa Balaod ug nagpasigarbo diha sa Dios, ug nasayod sa iyang kabubut-on ug miuyon sa mga butang nga halangdon, ingon nga gitudloan ikaw gikan sa Balaod, ug nagtuo sa imong kaugalingon nga ikaw tigtultol sa mga buta, kahayag sa mga anaa sa kangitngit, tigpanton sa mga walay alamag, magtutudlo sa mga kabataan, ingon nga nakabaton ikaw sa dagway sa kahibalo ug sa kamatuoran diha sa Balaod— busa karon, ikaw nga nanudlo sa uban, dili ba nimo tudloan ang imong kaugalingon? Ikaw nga nagwali batok sa pagpangawat, mangawat ba ikaw? Ikaw nga nag-ingon nga ang tawo kinahanglang dili manapaw, manapaw ba ikaw? Ikaw nga nagdumot sa mga larawan, mangawat ba ikaw sa mga templo? Ikaw nga nagpasigarbo diha sa Balaod, magpakaulaw ba ikaw sa Dios pinaagi sa paglapas sa Balaod? Kay sumala sa nasulat, “Tungod kaninyo ang ngalan sa Dios gipasipad-an taliwala sa mga Gentil.” Ang pagpatuli may kapuslanan gayod kon magtuman ikaw sa Balaod, apan kon ikaw maglapas sa Balaod, ang imong pagkatinuli mahimo nga pagkadili tinuli. Busa, kon ang usa ka tawo nga dili tinuli magtuman sa mga tulumanon sa balaod, dili ba nga ang pagkadili tinuli isipon nga pagkatinuli? Sa ingon niana, siya nga dili tinuli diha sa lawas apan nagtuman sa Balaod, maghukom kanimo nga nagbaton sa sinulat nga lagda ug sa pagkatinuli apan naglapas sa Balaod. Kay ang pagka-Judio dili diha sa dayag lamang o sa dayag nga pagtuli sa unod. Ang pagka-Judio anaa sa sulod, ug ang pagkatinuli anaa sa kasingkasing, pinaagi sa Espiritu ug dili sa nasulat, kay ang pagdayeg dili gikan sa tawo kondili gikan sa Dios. Busa, unsa man diay ang bintaha nga iya sa Judio? Unsa may kapuslanan sa pagkatinuli? Daghan, sa bisan unsang paagi. Una, ngadto kanila gipiyal ang mga pulong sa Dios. Unsa kaha kon ang uban wala magmatinumanon? Makaguba ba ang ilang pagkadili-matinumanon sa pagkamatinumanon sa Dios? Dili gayod! Matinud-anon gayod ang Dios bisan pa kon bakakon ang tanang tawo ingon sa nasulat, “Aron mamatud-an ikaw nga matarong sa imong mga pulong ug modaog ikaw sa dihang hukman ka.” Apan kon ang atong pagkadaotan magpakita sa pagkamatarong sa Dios, unsa may atong ikasulti? Nga dili matarong ang Dios sa pagpahamtang kanato ug kapungot? (Nagsulti ako sa tawhanong paagi.) Dili gayod! Kay sa ingon niana, unsaon pa man sa Dios sa paghukom sa kalibotan? Apan kon pinaagi sa akong pagbakak ang pagkamatinud-anon sa Dios modagaya ngadto sa iyang himaya, nganong gihukman pa man ako ingon nga makasasala? Ug nganong dili man hinuon kita moingon, sumala sa gipamasangil sa uban nga kita nag-ingon, “Buhaton nato ang daotan aron mosangpot ang maayo”? Kining mga tawhana angay gayong silotan. Busa, unsa man? Maayo pa ba kita kay sa uban? Dili gayod, kay ato nang gipamatud-an nga ang tanang tawo, mga Judio ug Grego, nailalom sa sala, sumala sa nasulat: “Walay matarong, bisan usa, walay usa nga nakasabot, walay bisan usa nga nangita sa Dios. Ang tanan mitipas, ug nangasayop silang tanan; walay nagbuhat ug maayo, wala bisan usa.” “Ang ilang tutunlan usa ka lubong nga binuksan, ang ilang dila gigamit sa paglimbong.” “Ang kalala sa mga bitin anaa sa ilalom sa ilang mga ngabil.” “Ang ilang baba puno sa mga panghimaraot ug sa mga pait nga pulong.” “Ang ilang mga tiil abtik sa pagpaagas ug dugo, ang kalaglagan ug kaalaotan anaa sa ilang mga dalan ug sa dalan paingon sa kalinaw, wala nila mahibaloi.” “Walay kahadlok sa Dios sa ilang mga mata.” Karon nahibalo kita nga bisan unsay gisulti sa Balaod, kini gisulti ngadto kanila nga nailalom sa Balaod aron ang matag baba matak-om ug aron ang tibuok kalibotan mailalom sa paghukom sa Dios. Kay sa atubangan sa Dios walay tawo nga mamatud-ang matarong pinaagi sa pagtuman sa Balaod, kay pinaagi sa Balaod miabot ang pagkahibalo mahitungod sa sala. Apan karon ang pagkamatarong sa Dios gipadayag nga dili pinaagi sa Balaod, ug gipamatud-an kini sa Balaod ug sa mga Propeta, ang pagkamatarong sa Dios pinaagi sa pagtuo kang Jesu-Cristo alang sa tanan nga nagtuo. Kay walay kalainan, nakasala ang tanan ug nawad-an sa himaya sa Dios. Sila gihimong matarong sa iyang grasya ingon nga gasa pinaagi sa pagtubos diha kang Cristo Jesus, nga gitanyag sa Dios ingon nga halad aron mapasaylo ang sala pinaagi sa iyang dugo, halad nga dawaton pinaagi sa pagtuo. Kini maoy pagpakita sa pagkamatarong sa Dios, kay tungod sa pagkamainantoson sa Dios gisayloan niya ang kasal-anan nga nahimo kaniadto; kini maoy pagmatuod karong panahona nga siya matarong ug nga siya maghimong matarong sa tawo nga adunay pagtuo kang Jesus. Unya naunsa na man ang atong pagpagarbo? Gisalikway na! Sa unsang balaod? Sa mga buhat ba? Dili, hinuon pinaagi sa balaod sa pagtuo. Kay maoy atong panghunahuna nga ang tawo himoong matarong pinaagi sa pagtuo, ug dili pinaagi sa pagtuman sa Balaod. O ang Dios, Dios ba lamang sa mga Judio? Dili ba Dios man usab siya sa mga Gentil? Oo, sa mga Gentil usab, tungod kay usa ra man ang Dios ug iyang himoong matarong ang mga tinuli sumala sa ilang pagtuo ug ang mga dili tinuli tungod sa pagtuo. Gisalikway ba nato ang Balaod tungod sa maong pagtuo? Wala gayod! Hinuon gipalig-onan nato ang Balaod. Ug karon, unsa may atong ikasulti mahitungod kang Abraham, ang atong ginikanan sumala sa unod? Kay kon si Abraham nahimo pang matarong tungod sa iyang mga binuhatan, aduna unta siyay ikapasigarbo, apan dili sa atubangan sa Dios. Kay unsa may giingon sa kasulatan? “Si Abraham mituo sa Dios, ug kadto giisip alang kaniya ingon nga pagkamatarong.” Ngadto sa tawo nga nagbuhat, ang madawat niya dili maisip ingon nga gasa kondili suhol. Ug ngadto sa tawo nga wala magbuhat kondili nagtuo kaniya nga naghimong matarong sa dili diosnon, ang iyang pagtuo isipon nga pagkamatarong. Sa ingon niini usab, si David naghisgot sa pagkabulahan niadtong tawo nga gihimong matarong sa Dios nga walay kalabotan sa mga buhat: “Bulahan sila nga gipasaylo sa ilang pagkamasinupakon sa Balaod ug nga ang mga sala gitabonan; bulahan ang tawo nga dili na isipon sa Ginoo ang iyang sala.” Kining maong kabulahanan, alang ba lamang sa mga tinuli o alang ba usab sa mga dili tinuli? Kita nag-ingon nga ang pagtuo giisip alang kang Abraham ingon nga pagkamatarong. Karon giunsa man kini pag-isip ngadto kaniya? Sa diha bang natuli na siya o sa wala pa? Dili sa natuli na siya, kondili sa wala pa siya matuli. Gidawat niya ang pagtuli ingon nga usa ka ilhanan o silyo sa pagkamatarong nga iyang naangkon pinaagi sa pagtuo, bisan sa wala pa siya matuli. Kini aron mahimo siya nga amahan sa tanang magtutuo bisan ug dili tinuli ug aron maisip ngadto kanila ang pagkamatarong. Amahan usab siya sa mga tinuli, sa mga tawo nga dili lamang tinuli kondili nagsunod usab sa mga lakang sa pagtuo sa atong amahan nga si Abraham bisan sa dili pa siya tinuli. Ang saad ngadto kang Abraham ug sa iyang mga kaliwat, nga sila manununod sa kalibotan, wala moabot pinaagi sa Balaod kondili pinaagi sa pagkamatarong sa pagtuo. Kay kon ang mga nagpailalom sa Balaod mao pa ang mga manununod, wala na diay bili ang pagtuo ug wala nay kapuslanan ang saad. Apan ang Balaod mobunga ug kapungot, apan kon walay Balaod, wala usay kalapasan. Busa kini gipasikad sa pagtuo aron nga sumala sa grasya malig-on ang saad ngadto sa tanang kaliwat, dili lamang ngadto sa mga nagpailalom sa Balaod kondili ngadto usab sa mga nakig-ambit sa pagtuo ni Abraham kay siya mao man ang amahan natong tanan, sumala sa nasulat, “Gihimo ko ikaw nga amahan sa daghang mga nasod,”—sa atubangan sa Dios nga gituohan ni Abraham, ang Dios nga naghatag ug kinabuhi sa mga patay ug nagpatungha sa mga butang nga kaniadto wala pa. Kay siya milaom bisan ug wala nay paglaom, mituo nga siya mahimong amahan sa daghang mga nasod, sumala sa gisulti kaniya, “Sama niana kadaghan ang imong kaliwatan.” Wala siya maluya sa iyang pagtuo bisan sa iyang pagpamalandong mahitungod sa iyang lawas, nga daw patay na kay siya mga usa ka gatos na ka tuig o sa iyang pagpamalandong mahitungod sa pagkadili na manganak ni Sara. Apan siya wala magduhaduha sa saad sa Dios, kondili nalig-on pinaagi sa pagtuo, samtang naghimaya siya sa Dios, masaligon sa hingpit nga ang Dios makatuman gayod sa iyang saad. Maoy hinungdan nga kini “giisip alang kaniya nga pagkamatarong.” Apan ang mga pulong, “giisip kaniya,” wala sulata alang kaniya lamang, kondili alang kanato usab. Kini isipon nganhi kanato nga nagtuo kaniya nga nagbanhaw kang Jesus nga atong Ginoo gikan sa mga patay, nga gitugyan ngadto sa kamatayon tungod sa atong kalapasan ug gibanhaw alang sa paghimo kanato nga matarong. Busa tungod kay gihimo man kitang matarong pinaagi sa pagtuo, kita may pagkigdait na uban sa Dios pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Pinaagi kaniya nakabaton kita ug kaagian pinaagi sa pagtuo paingon niining maong grasya nga atong gibarogan ug kita nagmalipayon sa atong paglaom sa pag-ambit sa himaya sa Dios. Labaw pa niini, nagmalipayon kita bisan sa atong mga kasakit, kay nasayod man kita nga ang pag-antos mobunga ug pagkamalahutayon, ug ang pagkamalahutayon mobunga ug kalig-on, ug ang kalig-on mobunga ug paglaom, ug ang paglaom dili mopakyas kanato kay ang gugma sa Dios gikabubo man nganhi sa atong mga kasingkasing pinaagi sa Espiritu Santo nga gikahatag nganhi kanato. Samtang luya pa kita, sa tukma nga panahon, si Cristo nagpakamatay alang sa mga dili diosnon. Lisod ang pagpakamatay alang sa usa ka tawong matarong, hinuon aduna tingali magpakamatay alang sa usa ka maayong tawo. Apan ang Dios nagpadayag sa iyang gugma alang kanato pinaagi niini, nga bisan sa mga makasasala pa kita, si Cristo nagpakamatay alang kanato. Ug kay karon nahimo na man kitang matarong pinaagi sa iyang dugo, labi pang luwason kita pinaagi kaniya gikan sa kapungot sa Dios. Kay kon sa dihang mga kaaway pa kita sa Dios, kita gipasig-uli ngadto sa Dios pinaagi sa kamatayon sa iyang Anak, labaw pa karon nga napasig-uli na kita, luwason kita pinaagi sa iyang kinabuhi. Ug dili lamang kay kini ra, kondili nga nagmalipayon usab kita diha sa Dios pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo, nga pinaagi kaniya nadawat nato karon ang pasig-uli. Busa ingon nga ang sala misulod sa kalibotan pinaagi sa usa ka tawo ug ang kamatayon pinaagi sa sala, nga tungod niini ang kamatayon mikuyanap ngadto sa tanang tawo kay ang tanan nakasala man— hinuon ang sala diha na sa kalibotan sa wala pa ang Balaod, apan ang sala dili isipon diin wala ang Balaod. Hinuon, sukad kang Adan hangtod kang Moises, ang kamatayon naghari sa katawhan, bisan pa sa mga tawo nga ang mga sala dili sama sa paglapas ni Adan, nga maoy usa ka sumbanan kaniya nga umaabot. Apan ang gasa nga walay bayad dili sama sa kalapasan. Kay kon daghan ang nangamatay tungod sa sala sa usa ka tawo, labaw pa nga midagaya ngadto sa daghan ang grasya sa Dios ug ang gasa diha sa maong grasya niadtong usa ka tawo nga si Jesu-Cristo. Ug ang gasa nga walay bayad dili sama sa sangpotan sa sala niadtong usa ka tawo. Kay ang hukom niadtong usa ka paglapas nagdala ug silot, apan ang walay bayad nga gasa alang sa daghang kasal-anan nagdala ug pagmatarong. Kon tungod sa paglapas sa usa ka tawo naghari ang kamatayon tungod sa maong tawo, labaw pang maghari diha sa kinabuhi kadtong makadawat sa madagayaong grasya ug sa gasa sa katarong pinaagi kang Jesu-Cristo. Busa ingon nga ang sala sa usa ka tawo misangpot sa pagkahinukman sa tanang mga tawo, mao usab ang matarong nga buhat sa usa ka tawo misangpot sa paghimong matarong sa kinabuhi alang sa tanan. Kay ingon nga pinaagi sa pagkamasinupakon sa usa ka tawo daghan ang nahimong makasasala, mao usab nga pinaagi sa pagkamasinugtanon sa usa ka tawo daghan ang gihimong matarong. Ang balaod miabot aron pagpadaghan sa kalapasan apan diin gani midaghan ang sala, ang grasya milabi pa hinuon pagdagaya, aron nga kon ang sala naghari pinaagi sa kamatayon, ang grasya usab maghari pinaagi sa katarong ngadto sa kinabuhing dayon pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Busa unsa may atong ikasulti? Magpadayon ba kita diha sa sala aron modagaya ang grasya? Dili gayod! Kita nga namatay na ngadto sa sala, unsaon pa man nato sa pagkinabuhi diha niana? Wala ba kamo masayod nga kitang tanan nga nabautismohan ngadto kang Cristo Jesus gibautismohan man ngadto sa iyang kamatayon? Busa pinaagi sa bautismo gilubong kita uban kaniya ngadto sa kamatayon, aron ingon nga si Cristo gibanhaw gikan sa mga patay pinaagi sa himaya sa Amahan, kita usab maglakaw diha sa kabag-o sa kinabuhi. Kay kon nahiusa kita kaniya diha sa dagway sa iyang kamatayon, mahiusa usab kita kaniya diha sa pagkabanhaw. Kita nasayod nga ang atong karaang pagkatawo gilansang sa krus uban kang Cristo aron malaglag ang lawas sa sala ug dili na kita maulipon sa sala. Kay ang tawong patay na gipahigawas na gikan sa sala. Ug kon namatay kita uban kang Cristo, nagtuo kita nga mabuhi gayod usab kita uban kaniya. Kay nahibalo kita nga si Cristo nga nabanhaw gikan sa mga patay dili na gayod mamatay, ang kamatayon dili maggahom batok kaniya. Sa iyang pagkamatay, siya namatay ngadto sa sala sa makausa lamang, apan ang kinabuhi nga iyang gikinabuhi, iyang gikinabuhi ngadto sa Dios. Busa kamo usab kinahanglan nga mag-isip sa inyong kaugalingon nga patay na ngadto sa sala apan kamo buhi ngadto sa Dios diha kang Cristo Jesus. Busa, ayaw ninyo paharia ang sala diha sa inyong may kamatayon nga lawas, aron patumanon sa mga pangibog niini. Ayaw itugyan ang mga bahin sa inyong lawas ngadto sa sala ingon nga galamiton sa pagkadili matarong, hinuon itugyan ang inyong kaugalingon ngadto sa Dios ingon nga mga tawo nga nabuhi gikan sa kamatayon ug ang mga bahin sa inyong lawas ngadto sa Dios ingon nga mga galamiton sa pagkamatarong. Kay ang sala dili maggahom diha kaninyo, tungod kay dili man kamo ilalom sa Balaod kondili ilalom sa grasya. Busa unsa man? Magpakasala ba kita kay dili man kita ilalom sa Balaod kondili ilalom sa grasya? Dili gayod! Wala ba kamo masayod nga kon itugyan ninyo ang inyong kaugalingon ingon nga mga masinugtanong ulipon ngadto kang bisan kinsa, kamo mga ulipon niya nga inyong gituman, mahimong ngadto sa sala nga maghatod ngadto sa kamatayon o ngadto sa pagkamasinugtanon nga maghatod ngadto sa pagkamatarong? Apan salamat sa Dios nga kamo nga kaniadto ulipon sa sala, karon kinasingkasing na nga nagtuman sa pagtulun-an nga inyong gidawat. Ug sa dihang gipalingkawas kamo gikan sa sala, kamo nahimong mga ulipon sa pagkamatarong. Nagsulti ako sa tawhanong paagi tungod sa inyong tawhanong kakulangan. Kay ingon nga kaniadto inyong gitugyan ang mga bahin sa inyong lawas ngadto sa kahugawan ug gikan sa usa ka kalapasan ngadto sa lain pang kalapasan, busa karon kinahanglang itugyan ninyo ang mga bahin sa inyong lawas ingon nga ulipon sa pagkamatarong ngadto sa pagkabalaan. Sa dihang mga ulipon pa kamo sa sala, nahigawas kamo sa pagkamatarong. Apan unsa may bunga nga naani ninyo gikan niadtong mga butang nga inyo nang gikaulaw karon? Ang sangpotan sa maong mga butang mao ang kamatayon. Apan karon nga gipalingkawas na kamo gikan sa sala ug nahimo nang mga ulipon sa Dios, ang bunga nga inyong nakuha mao ang pagkabalaan ug ang sangpotan niini mao ang kinabuhing dayon. Kay ang bayad sa sala mao ang kamatayon apan ang gasa gikan sa Dios mao ang kinabuhing dayon diha kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Wala ba kamo masayod, mga igsoon,—kay ako nakigsulti man karon sa mga tawo nga nahibalo sa Balaod—nga ang Balaod maggahom lamang sa tawo samtang buhi pa siya? Tungod niini, ang babayeng minyo nabugkos sa Balaod ngadto sa iyang bana samtang buhi pa kini. Apan kon mamatay ang iyang bana, siya nakalingkawas na gikan sa Balaod mahitungod sa bana. Sumala niini, siya isipon nga mananapaw kon makigpuyo siya ug laing lalaki samtang buhi pa ang iyang bana. Apan kon mamatay ang iyang bana, makalingkawas na siya sa maong balaod ug kon mamana siya ug lain dili siya usa ka mananapaw. Sa ingon usab niana, mga igsoon, kamo nangamatay na ngadto sa Balaod pinaagi sa lawas ni Cristo, aron maangkon kamo sa lain, ngadto kaniya nga nabanhaw gikan sa mga patay aron mamunga kita alang sa Dios. Kay samtang diha pa kita sa unod, ang atong makasasala nga pangibog nga pinaagi sa Balaod naglihok sulod sa atong lawas aron mamunga ngadto sa kamatayon. Apan karon gipalingkawas na kita gikan sa Balaod, mga patay na kita ngadto sa nag-ulipon kanato aron mag-alagad kita diha sa pagkabag-o diha sa Espiritu ug dili ilalom sa karaang sinulat. Busa unsa may atong isulti? Nga ang Balaod sala? Dili gayod! Gani, kon wala pa ang Balaod, dili unta ako makaila sa sala. Dili unta ako makaila unsay pangibog kon ang Balaod wala pa mag-ingon, “Dili ka mangibog.” Apan ang sala, sa dihang nakakita ug higayon diha sa kasugoan, naghimo sa tanang matang sa pangibog dinhi sa sulod nako. Kay ang sala patay kon wala ang Balaod. Buhi ako kaniadto nga wala pay Balaod, apan sa pag-abot sa kasugoan, ang sala nabuhi ug ako namatay. Ang maong kasugoan nga nagsaad ug kinabuhi namatud-an nga kamatayon alang kanako. Kay ang sala, sa dihang nakakita ug higayon diha sa kasugoan, milimbong kanako ug pinaagi niini mipatay kanako. Busa ang Balaod balaan, ug ang kasugoan balaan, matarong, ug maayo. Busa nahimo ba diay nga kamatayon kadtong maayo? Dili unta kana mahitabo! Ang sala mao ang naghimo ug kamatayon dinhi sa sulod nako pinaagi sa maayo, aron ang sala ikapadayag ingon nga sala. Ug pinaagi sa kasugoan kini mamatud-an nga hilabihan gayod kangil-ad. Kay kita nahibalo nga ang Balaod espirituhanon apan ako unodnon, gibaligya ilalom sa sala. Dili ako makasabot sa akong kaugalingong panglihok. Kay wala nako buhata ang buot unta nakong buhaton, mao hinuoy gibuhat nako ang butang nga akong gidumtan. Apan kon ang dili nako buot buhaton maoy akong gibuhat, uyon ako nga ang Balaod maayo. Sa ingon niana, dili na ako ang nagbuhat sa maong butang kondili ang sala nga nagpuyo sa sulod nako. Kay nahibalo ako nga walay maayo nga nagpuyo sa sulod nako, nga sa ato pa, sulod sa akong unod. Ania kanako ang pagtinguha sa maayo, apan dili ako makabuhat niini. Kay wala nako buhata ang maayo nga akong gitinguha, apan ang daotan nga wala nako tinguhaa maoy akong gibuhat. Karon, kon maoy akong gibuhat ang butang nga wala nako tinguhaa, dili na ako mao ang nagbuhat niini kondili ang sala nga nagpuyo sa sulod nako. Busa nasuta nako kini ingon nga usa ka balaod, nga sa dihang buot na nakong buhaton ang matarong, ang daotan magpaduol kanako. Kay sa kinasuloran sa akong pagkatawo gikalipay nako ang balaod sa Dios, apan dinhi sa mga bahin sa akong lawas nakita nako ang laing balaod nga nakig-away batok sa balaod sa akong salabotan ug naghimo kanako nga binihag ngadto sa balaod sa sala nga nagpuyo sulod sa mga bahin sa akong lawas. Alaot ako nga tawo! Kinsay moluwas kanako gikan niining lawas nga iya sa kamatayon? Salamat sa Dios pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo! Busa pinaagi sa akong salabotan ako gayod nag-alagad sa balaod sa Dios apan diha sa akong lawas ako nag-alagad sa balaod sa sala. Busa sila nga anaa kang Cristo Jesus dili na karon mga hinukman. Kay ang balaod sa Espiritu sa kinabuhi diha kang Cristo Jesus nagpalingkawas kanako gikan sa balaod sa sala ug sa kamatayon. Kay ang wala mahimo sa Balaod nga nahuyang tungod sa unod gihimo sa Dios pinaagi sa pagpadala niya sa kaugalingon niyang Anak diha sa dagway sa makasasala nga tawo ug mahitungod sa sala, gisilotan niya ang sala diha sa unod, aron nga ang matarong nga gimbut-an sa Balaod matuman diha kanato nga wala magkinabuhi sumala sa unod kondili sumala sa Espiritu. Kay ang nagkinabuhi sumala sa unod naghunahuna kanunay sa mga butang sa unod, apan ang nagkinabuhi sumala sa Espiritu naghunahuna kanunay sa mga butang sa Espiritu. Ang panghunahuna nga anaa sa unod mosangpot sa kamatayon apan ang panghunahuna nga anaa sa Espiritu mosangpot sa kinabuhi ug kalinaw. Busa ang panghunahuna nga anaa sa unod batok sa Dios, kay sa balaod sa Dios wala kini mailalom, gani kini dili gayod mahimo, kadtong anaa sa unod dili makapahimuot sa Dios. Apan kamo wala na diha sa unod kondili anaa sa Espiritu, kon tinuod man nga ang Espiritu sa Dios nagpuyo diha kaninyo. Ang wala magbaton sa Espiritu ni Cristo dili iyaha. Apan kon si Cristo anaa kaninyo, bisan ang lawas patay tungod sa sala, ang Espiritu kinabuhi tungod sa pagkamatarong. Kon nagpuyo sa sulod ninyo ang Espiritu niya nga nagbanhaw kang Jesus gikan sa mga patay, siya nga nagbanhaw kang Cristo Jesus gikan sa mga patay maghatag usab ug kinabuhi sa inyong may kamatayong lawas pinaagi sa iyang Espiritu nga nagpuyo diha kaninyo. Busa, mga igsoon, utangan kita, dili ngadto sa unod aron magkinabuhi kita sumala sa unod, kay kon magkinabuhi kamo sumala sa unod mangamatay kamo, apan kon pinaagi sa Espiritu patyon ninyo ang mga binuhatan sa lawas, mangabuhi kamo. Kay ang tanang gimandoan sa Espiritu sa Dios mga anak sa Dios. Kay wala kamo makadawat sa espiritu sa pagkaulipon aron mahadlok na usab kamo, hinuon maoy nadawat ninyo ang espiritu sa pagkaanak. Ug pinaagi kaniya magtuaw kita, “Abba! Amahan!” Ang Espiritu gayod, uban sa atong espiritu, nagpamatuod nga kita mga anak sa Dios. Ug kon kita mga anak, mga manununod kita, mga manununod sa Dios ug isigkamanununod uban kang Cristo, kay kon mag-antos man kita uban kaniya, kini aron himayaon kita uban kaniya. Giisip nako nga ang mga pag-antos niining panahona karon dili takos itandi sa himaya nga ipadayag ra unya kanato. Kay ang tibuok kabuhatan nagpaabot nga mahinamon sa pagpadayag sa mga anak sa Dios, kay ang kabuhatan nailalom sa kakawangan, dili tungod sa kaugalingong pagbuot niini, kondili tungod sa pagbuot niya nga mao ang nagpahimutang niini ilalom sa paglaom aron nga ang kabuhatan gayod ipagawas unya gikan sa kaulipnan sa pagkadunot ngadto sa mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Dios. Nahibalo kita nga ang tibuok kabuhatan nagduyog sa pag-agulo ug sa pag-antos sa kasakit hangtod karon. Ug dili lamang ang kabuhatan kondili kita usab gayod nga nakabaton sa unang mga bunga sa Espiritu, nag-agulo sa sulod nato samtang nagpaabot nga sagopon ingon nga mga anak, ang paglukat sa atong mga lawas. Kay diha sa maong paglaom naluwas kita. Apan ang paglaom nga makita dili paglaom, kay kinsa bay naglaom alang sa butang nga iyang nakita? Apan kon maglaom kita alang sa butang nga wala makita, magpaabot kita niini uban sa pagpailob. Sa ingon usab nga paagi, ang Espiritu motabang kanato sa atong kaluyahon kay kita wala man mahibalo unsay angay nga iampo, apan ang Espiritu gayod mangamuyo alang kanato sa mga pag-agulo nga dili malitok sa mga pulong. Ug siya nga nagsusi sa mga kasingkasing nasayod kon unsa ang hunahuna sa Espiritu, kay ang Espiritu mangamuyo man sumala sa kabubut-on sa Dios alang sa mga balaan. Kita nasayod nga diha sa tanang butang ang Dios nagbuhat sa maayo ngadto kanila nga mga nahigugma kaniya ug mga tinawag sumala sa iyang katuyoan. Kay sila nga mga nailhan niyang daan gitakda usab niyang daan nga mahisama sila sa dagway sa iyang Anak, aron siya mahimong panganay sa daghang mga magsoon. Ug sila nga gitakda niyang daan iya usab nga gitawag, ug sila nga iyang gitawag iya usab nga gihimong matarong, ug sila nga iyang gihimong matarong iya usab nga gipasidunggan. Busa unsa may atong isulti mahitungod niini? Kon ang Dios dapig kanato, kinsa man ang mobatok kanato? Siya nga wala mohikaw sa iyang kaugalingong Anak kondili mitugyan hinuon kaniya alang kanatong tanan, dili ba ihatag usab niya kanato ang tanang mga butang uban kaniya? Kinsa ba ang mopasaka ug sumbong batok sa mga pinili sa Dios? Ang Dios mao ang nagmatarong. Kinsa man ang mopakanaog sa hukom? Si Cristo Jesus nga namatay apan nabanhaw gikan sa mga patay, nga anaa karon sa tuo sa Dios, nga nangamuyo gayod alang kanato. Kinsa ba ang makapahimulag kanato gikan sa gugma ni Cristo? Ang pag-antos ba o ang kasakitan o ang paglutos o ang gutom o ang kahubo o ang katalagman o ang espada ba? Ingon sa nasulat, “Tungod kanimo gipamatay kami sa tibuok nga adlaw; giisip kami nga daw mga karnero nga ihawonon.” Dili! Hinuon diha niining tanang mga butang kita labaw pa sa mga mananaog pinaagi kaniya nga nahigugma kanato. Kay misalig ako nga bisan kamatayon, o kinabuhi, o mga anghel o mga kadagkoan o mga butang karon o mga butang nga umaabot o mga gahom, o kahabogon, o giladmon, o bisan unsa diha sa tibuok kabuhatan, dili makapahimulag kanato gikan sa gugma sa Dios, sa gugma nga anaa kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Nagsulti ako sa tinuod diha kang Cristo, wala ako mamakak; ang akong tanlag nagsaksi niini kanako diha sa Espiritu Santo, nga dako ang akong kaguol ug walay paghunong ang kasakit sa akong kasingkasing. Kay palabihon nako nga mahimong tinunglo gikan kang Cristo tungod ug alang sa kaayohan sa akong mga igsoon, sa akong mga kaliwat sumala sa unod, nga mao ang mga Israelinhon. Ila ang pagkaanak, ang kadungganan, ang mga kasabotan, ang paghatag sa Balaod, ang pagsimba ug ang mga saad; ila ang mga patriarka ug gikan kanila ang Cristo sumala sa unod. Ang Dios nga labaw sa tanan dalaygon hangtod sa kahangtoran. Amen. Apan dili ingon nga napakyas ang pulong sa Dios. Kay dili man ang tanan nga gikan kang Israel sakop sa Israel, ug dili ang tanan nga mga anak ni Abraham tinuod niyang mga kaliwat, kon dili “Pinaagi kang Isaac nganlan ang imong mga kaliwat.” Sa ato pa, ang mga anak sa Dios dili mao kadtong mga anak sa unod kondili ang isipon nga iyang mga kaliwat mao kadtong mga anak sumala sa saad. Kay mao kini ang pulong sa saad, “Sa ingon niining panahona mobalik ako dinhi ug si Sara makabaton ug usa ka anak nga lalaki.” Ug dili lamang kana ra, kondili si Rebeca usab nagsamkon ug mga anak gikan sa usa ka tawo, si Isaac nga atong amahan, bisan sa wala pa mahimugso ang mga bata ug sa wala pa makahimo ug bisan unsa nga maayo o daotan, aron matuman gayod ang tuyo sa Dios sa pagpili dili pinaagi sa mga buhat kondili pinaagi sa iyang pagtawag. Si Rebeca giingnan, “Ang magulang mag-alagad sa manghod.” Sumala sa nasulat, “Si Jacob akong gihigugma, apan si Esau akong gikasilagan.” Busa unsa may atong ikasulti? Nga ang Dios dili makiangayon? Dili gayod! Kay siya nag-ingon kang Moises, “Kaluy-an nako kadtong aduna akoy kaluoy ug magmapuangoron ako niadtong aduna akoy puangod.” Busa wala kini mag-agad sa kabubut-on sa tawo o sa iyang paningkamot, kondili sa kaluoy sa Dios. Kay ang kasulatan nag-ingon sa Paraon, “Gituboy ko ikaw aron mapadayag ang akong gahom, aron ang akong ngalan masangyaw diha sa tibuok kalibotan.” Busa ang Dios may kaluoy kang bisan kinsa nga buot niya, ug magpagahi sa kasingkasing ni bisan kinsa nga buot niya. Busa moingon ikaw kanako, “Nganong mangita pa man siya ug sayop? Kay kinsa may makababag sa iyang pagbuot?” Apan kinsa ka man, O tawo, nga motubag sa Dios? Ang gihulma moingon ba diay sa naghulma, “Nganong giingon man nimo ako pagbuhat niini?” Wala ba diay katungod ang magkukulon sa paghimo ug usa ka sudlanan alang sa hamili nga kagamitan ug laing sudlanan alang sa yano nga kagamitan gikan sa mao rang usa ka inumol? Unsa man kon ang Dios, sa tinguha sa pagpadayag sa iyang kapungot ug sa pagpaila sa iyang gahom, miantos diha a dakong pagpailob sa mga butang nga kapungtanan nga angay sa kalaglagan, aron sa pagpaila sa kadagaya sa iyang himaya ngadto sa mga butang nga kaluy-anan nga iyang gitagana ngadto sa himaya, bisan kanato nga iyang gitawag, dili lamang gikan sa mga Judio kondili gikan sa mga Gentil usab? Ug mao gayod kini ang gisulti diha sa basahon ni Hosea, “Ang dili akong mga katawhan tawgon nako nga ‘akong katawhan,’ ug ang babaye nga wala higugmaa tawgon nako nga ‘akong hinigugma.’ ” “Ug sa dapit diin giingnan sila, ‘Kamo dili akong katawhan,’ tawgon sila nga ‘mga anak sa Dios nga buhi.’ ” Ug si Isaias mituaw mahitungod sa Israel, “Bisan pa kon ang gidaghanon sa mga anak ni Israel sama sa balas sa dagat, ang mahibilin lamang mao ang maluwas, kay uban sa kahingpit ug kadali, tumanon sa Ginoo ang iyang hukom sa kalibotan.” Ug sama sa gitagna ni Isaias: “Kon ang Ginoo sa mga panon wala pa magbilin kanato ug kaliwat, mahisama unta kita sa Sodoma ug mahimo unta kitang ingon sa Gomora.” Busa unsa may atong isulti? Nga ang mga Gentil nga wala maningkamot pagsunod sa pagkamatarong, nakakab-ot hinuon sa pagkamatarong, ang pagkamatarong pinaagi sa pagtuo, apan ang Israel nga naningkamot pagsunod sa balaod sa pagkamatarong wala makakab-ot sa pagtuman sa balaod. Ngano man? Tungod kay wala man sila maningkamot pagsunod niini pinaagi sa pagtuo, kondili ingon nga daw pinasikad sa mga binuhatan. Napandol sila sa batong makapandol, ingon sa nasulat, “Tan-awa, akong gibutang diha sa Zion ang bato nga makapapandol sa mga tawo, usa ka bato nga makapatumba kanila, apan ang mosalig kaniya dili gayod maulawan?” Mga igsoon, ang tinguha sa akong kasingkasing ug ang akong pag-ampo ngadto sa Dios alang kanila mao nga mangaluwas unta sila. Kay saksi ako nila nga sila adunay kasibot alang sa Dios, apan kini maoy kasibot nga wala ipasubay sa kahibalo. Ug kay wala man sila mahibalo sa pagkamatarong nga iya sa Dios ug naningkamot sa pagtukod sa ilang kinaugalingon nga pagkamatarong, sila wala magpailalom sa pagkamatarong sa Dios. Kay si Cristo mao ang kataposan sa Balaod alang sa pagkamatarong sa tanan nga may pagtuo. Kay si Moises nagsulat nga ang tawo nga nagbuhat sa pagkamatarong nga pinasikad sa Balaod, mabuhi pinaagi niini. Apan ang pagkamatarong nga gikan sa pagtuo nag-ingon: Ayaw pag-ingon diha sa imong kasingkasing, “Kinsa bay mosaka sa langit?” (nga sa ato pa, aron pagdala kang Cristo sa ubos), o “Kinsa may mokanaog sa bung-aw?” (nga sa ato pa, aron pagdala kang Cristo sa itaas gikan sa mga patay). Apan unsa may giingon niini? Ang pulong duol kanimo, anaa ra sa imong baba ug sa imong kasingkasing (nga sa ato pa, ang pulong sa pagtuo nga among giwali). Kay kon pinaagi sa imong baba magsugid ikaw nga si Jesus mao ang Ginoo, ug magtuo diha sa imong kasingkasing nga siya gibanhaw sa Dios gikan sa mga patay, maluwas ikaw. Kay ang tawo magtuo diha sa iyang kasingkasing ngadto sa pagkamatarong ug siya magsugid pinaagi sa iyang baba ngadto sa iyang kaluwasan. Kay nag-ingon ang kasulatan, “Ang tanan nga nagtuo kaniya dili maulawan.” Kay walay kalainan sa Judio ug sa Grego, kay ang mao nga Ginoo sa tanan, madagayaon ngadto sa tanan nga nagtawag kaniya. Kay “ang tanan nga nagtawag sa ngalan sa Ginoo maluwas.” Apan unsaon man sa mga tawo sa pagtawag kaniya nga wala nila tuohi? Ug unsaon man nila sa pagtuo kaniya nga wala gayod nila madunggi? Ug unsaon man nila sa pagkadungog kon walay magwali? Ug unsaon man nila pagwali kon dili sila ipadala? Ingon sa nasulat, “Katahom gayod sa mga tiil sa mga nagwali sa Maayong Balita!” Apan dili tanan ang mituman sa Maayong Balita, kay si Isaias nag-ingon, “Ginoo, kinsa ba ang mituo sa nakadungog kanamo?” Busa ang pagtuo naggikan sa pagpamati ug ang pagpamati pinaagi sa pulong ni Cristo. Apan mangutana ako, wala ba sila makadungog? Oo, nakadungog sila, kay “Ang ilang tingog milanog ngadto sa tibuok yuta, ug ang ilang mga pulong ngadto sa mga kinatumyan sa kalibotan.” Mangutana ako pag-usab, wala ba mahibalo ang Israel? Una sa tanan si Moises nag-ingon, “Himoon nako nga masina ikaw niadtong dili nasod; ug masuko ikaw sa usa ka nasod nga hungog.” Ug si Isaias maisogon nga miingon, “Nakit-an ako sa mga tawo nga wala mangita kanako, gipadayag nako ang akong kaugalingon ngadto sa mga wala magpakisayod mahitungod kanako.” Apan mahitungod kang Israel siya miingon, “Sa tibuok adlaw gituy-od nako ang akong mga kamot ngadto sa katawhan nga masupilon ug masinupakon.” Busa mangutana ako, gisalikway ba sa Dios ang iyang katawhan? Wala gayod! Ako mismo usa ka Israelinhon, kaliwat ni Abraham, sakop sa banay ni Benjamin. Ang Dios wala magsalikway sa iyang katawhan nga nailhan na niyang daan. Wala ba kamo masayod sa giingon sa kasulatan mahitungod kang Elias, giunsa niya sa pag-ampo sa Dios batok sa Israel? “Ginoo, gipatay nila ang imong mga propeta, giguba nila ang imong mga halaran, ug ako na lang ang nahibilin, ug buot nila akong patyon.” Apan unsa may gitubag sa Dios kaniya? “Alang sa akong kaugalingon may gibilin ako nga pito ka libo ka tawo nga wala mopiko sa ilang mga tuhod ngadto kang Baal.” Ug mao usab kini ang nahitabo karon, adunay nahibilin nga gipili pinaagi sa grasya. Apan kon kini pinaagi man sa grasya, dili na kini pinasikad sa mga binuhatan; kay kon mao pa, ang grasya dili na mahimong grasya. Busa, unsa man? Ang Israel napakyas sa pagkab-ot sa iyang gitinguha, apan ang mga pinili nakakab-ot niini ug ang uban gipagahi, ingon sa nasulat, “Gihatagan sila sa Dios ug espiritu sa katig-a, mga mata nga dili makakita ug mga dalunggan nga dili makadungog, hangtod niining adlawa.” Ug si David nag-ingon, “Ang ilang lamisa himoang bitik ug lit-ag, usa ka kapandolan ug usa ka panimalos batok kanila; mangitngitan unta ang ilang mga mata aron dili sila makakita, ug mangabawog unta ang ilang mga bukobuko hangtod sa kahangtoran.” Busa mangutana ako, nangapandol ba sila nga sa ingon mangatumba? Wala gayod! Hinuon tungod sa ilang paglapas ang kaluwasan nahiadto sa mga Gentil aron masina sila. Ug kon ang ilang paglapas nahimong bahandi alang sa kalibotan ug ang ilang kapildihan nahimong kabulahanan sa mga Gentil, unsa pa kaha ka labaw pa diha sa ilang kahingpitan? Karon magsulti ako kaninyong mga Gentil. Tungod kay apostol man ako ngadto sa mga Gentil, magpasidungog ako sa akong pag-alagad, aron mapasina nako ang akong mga isigka-Judio, basin pa lamang nga maluwas ang uban kanila. Kay kon ang pagsalikway kanila misangpot sa pagpasig-uli sa kalibotan ngadto sa Dios, unsa pa kaha ang pagdawat kanila kondili kinabuhi gikan sa kamatayon? Kon nabalaan man ang gihalad nga tipik sa unang bunga nga minasa, mao usab ang tibuok minasa, ug kon nabalaan man ang gamot, mao usab ang mga sanga. Apan kon ang pipila sa mga sanga gipamali, ug ikaw, nga salingsing sa olibo nga ihalas, gisumpay lamang diha sa ilang dapit aron makaambit sa katambok sa kahoy nga olibo, ayaw pagpagarbo ngadto sa mga sanga. Kon magpagarbo ka man gayod, hinumdomi nga dili ikaw ang nagsangga sa gamot, kondili ang gamot mao ang nagsangga kanimo. Apan moingon ka, “Ang mga sanga gipamali aron ikasumpay ako diha sa ilang dapit.” Tinuod kana. Sila gipamali tungod sa ilang pagkadili matinuohon, apan mibarog ka tungod sa imong pagtuo. Apan ayaw pagpagarbo, hinuon pagmahadlokon. Kay kon wala man mahinugon ang Dios sa mga sangang tiunay, dili usab siya mahinugon kanimo. Busa timan-i ang pagkamaluluy-on ug ang kahigpit sa Dios: kahigpit kanila nga nangatumba, apan alang kanimo ang pagkamaluluy-on sa Dios, kana kon ikaw magpadayon diha sa iyang kaluoy kay kon dili, putlon ka usab. Ug bisan pa gani ang uban kanila, kon dili sila magpabilin sa pagkadili matinuohon, isumpay sila niini, kay ang Dios makahimo man sa pagsumpay kanila pag-usab. Kay kon ikaw giputol gikan usa ka ihalas nga kahoyng olibo ug supak sa kinaiya gisumpay ngadto sa maayo nga olibo, labaw pa nga isumpay kining mga sangang kaugalingon balik ngadto sa tiunayng punoan nga olibo. Mga igsoon, basin unya ug magpakamaalamon kamo sa inyong kaugalingon busa buot nakong makasabot kamo niining maong misteryo: ang kagahi miabot sa usa ka bahin sa Israel hangtod sa panahon nga ang pagkahingpit sa mga Gentil moabot na, ug unya ang tibuok Israel maluwas ingon sa nasulat, “Ang Manluluwas moabot gikan sa Zion, hinginlan niya ang pagkadili diosnon gikan kang Jacob”, “ug mao kini ang akong kasabotan uban kanila sa diha nga kuhaon nako ang ilang mga sala.” Mahitungod sa Maayong Balita, sila mga kaaway sa Dios tungod ug alang kaninyo; apan mahitungod sa pagpili, sila mga hinigugma tungod sa ilang mga katigulangan. Kay ang mga gasa ug ang pagtawag gikan sa Dios dili mabakwi. Kay ingon nga kaniadto nagmasupilon kamo sa Dios apan karon nakadawat na sa kaluoy tungod sa ilang pagkamasupilon. Sa ingon usab niini nagmasupilon sila karon aron nga pinaagi sa kaluoy nga gikapadayag kaninyo makadawat usab sila ug kaluoy. Kay ang tanang mga tawo gitugyan sa Dios ngadto sa pagkamasupilon aron ang tanan iyang kaluy-an. O, pagkalalom sa kadagaya ug sa kaalam ug kahibalo sa Dios! Pagkadili matugkad sa iyang mga hukom ug pagkadili matukib sa iyang mga paagi! “Kay kinsa bay nasayod sa hunahuna sa Ginoo, o kinsa bay iyang magtatambag?” “O kinsa bay miuna paghatag kaniya aron iyang balosan?” Kay gikan kaniya ug pinaagi kaniya ug ngadto kaniya mao ang tanang mga butang. Kaniya ang himaya hangtod sa kahangtoran. Amen. Busa naghangyo ako kaninyo mga igsoon, pinaagi sa mga kaluoy sa Dios, sa pagtugyan sa inyong mga lawas isip halad nga buhi, balaan ug makapahimuot sa Dios nga mao ang inyong espirituhanon nga pagsimba. Ayaw kamo pagpahiuyon niining kalibotana, hinuon tugoti nga mausab ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagbag-o sa inyong hunahuna, aron inyong masuta unsa ang kabubut-on sa Dios, unsa ang maayo, ang kahimut-an ug ang hingpit. Kay ako nagsulti pinaagi sa grasya nga gihatag kanako ngadto sa matag usa kaninyo sa dili paghunahuna ug labaw sa angay ninyo nga hunahunaon mahitungod sa inyong kaugalingon, kondili sa paghunahuna uban sa kaligdong sibo sa gidak-on sa pagtuo nga gihatag sa Dios sa matag usa. Kay sama nga diha sa usa ka lawas adunay daghang mga bahin, ug ang tanang mga bahin dili managsama ug buluhaton, mao usab kita, bisan daghan, usa ra kita ka lawas diha kang Cristo, ug ang matag usa kanato kabahin sa usa ug usa. Ug kay nabatonan man nato ang espirituhanong mga hiyas nga nagkalainlain sumala sa grasya nga gihatag kanato, kinahanglan nga gamiton nato kini: kon pagpropesiya, sumala sa gidak-on sa pagtuo; kon pag-alagad, diha sa pagpangalagad; ang nagtudlo, diha sa iyang pagpanudlo; ang nagmaymay, sa iyang pagpangmaymay; ang nag-amot, diha sa pagkamadagayaon; ang nangulo, diha sa kadasig; ang naghimo ug mga buhat sa kaluoy, diha sa kasaya. Kinahanglang walay pagminaot ang gugma. Dumti ninyo ang daotan; kupot sa maayo. Paghigugmaay kamo nga mainiton sa usa ug usa ingon nga mga igsoon, pagpalabwanay kamo sa pagtahod sa usa ug usa. Ayaw kamo pagtinapolan, hinuon pagmainiton kamo diha sa Espiritu. Alagari ninyo ang Ginoo. Paglipay kamo diha sa paglaom, pailob diha sa kasakitan, pag-ampo kanunay. Hatag kamo alang sa mga panginahanglan sa mga balaan; batasana ninyo ang pagkamaabiabihon. Panalangini kadtong mga naglutos kaninyo; pag-ampo ug ayaw panunglo. Paglipay kamo duyog sa mga nalipay, hilak duyog sa mga nanghilak. Pagsinabtanay kamo sa usa ug usa; ayaw pagmapahitas-on, hinuon pakig-uban sa mga ubos ug kahimtang; ayaw pagpakamaalamon diha sa inyong kaugalingon. Ayaw balosi ug daotan ang daotan, buhata hinuon ang maayo sa atubangan sa tanang tawo. Kon mahimo, sumala sa inyong maarangan, pagpuyo nga makidaiton uban sa tanang tawo. Mga hinigugma, ayaw panimalos, kondili hatagi hinuon ninyo ug higayon ang kapungot sa Dios; kay nasulat, “Akoa ang pagpanimalos, ako ang mobayad, nag-ingon ang Ginoo.” Hinuon, “kon gutomon ang imong kaaway, pakan-a siya; kon uhawon, paimna siya; kay sa imong pagbuhat niini magpundok ikaw ug mga baga diha sa ibabaw sa iyang ulo.” Ayaw pagpadaog sa daotan, dag-a ang daotan pinaagi sa maayo. Kinahanglan nga ang matag tawo magpailalom sa mga anaa sa kagamhanan. Kay walay kagahom nga dili gikan sa Dios, ug ang mga anaa karon gipahimutang sa Dios. Busa ang nakigbatok sa mga anaa sa kagahom misukol batok sa tinukod sa Dios, ug ang mosukol mahiagom sa hukom sa silot. Kay ang mga namunoan dili kahadlokan sa maayo ug binuhatan, kondili sa daotan. Buot ba ikaw nga dili mahadlok kaniya nga anaa sa kagahom? Buhata ang maayo ug dayegon ikaw tungod niana, kay siya alagad sa Dios alang sa imong kaayohan. Apan kon daotan ang imong buhat, angay ikaw nga mahadlok, kay dili kawang ang iyang pagdala ug espada. Siya mao ang alagad sa Dios aron pagpahamtang sa iyang kapungot kanila nga nagbuhat ug daotan. Busa angay gayod nga magpailalom, dili lamang tungod sa kapungot kondili tungod ug alang sa tanlag usab. Ug sa samang katarongan, kamo usab kinahanglan nga mobayad ug mga buhis, kay sila mga alagad sa Dios ug kanunayng nag-atiman niining maong butang. Bayri silang tanan sa angay nga bayran, ang mga buhis ngadto sa hataganan ug buhis, ang alkabala ngadto sa hataganan ug alkabala, ang pagtahod ngadto sa angay tahoron, ang pasidungog ngadto sa angay nga pasidunggan. Ayaw kamo pangutang ug bisan unsa kang bisan kinsa, gawas sa paghigugma sa usa ug usa, kay ang nahigugma sa iyang isigkatawo nakatuman sa kasugoan. Tungod niini, “Dili ka manapaw; Dili ka magpatay; Dili ka mangawat; Dili ka mangibog,” ug ang bisan unsa pa nga sugo, nalangkob niining mga pulonga nga nag-ingon, “Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.” Ang gugma dili maghimo ug daotan ngadto sa isigkatawo, busa ang gugma mao ang katumanan sa Balaod. Ug gawas pa niini, kamo nahibalo sa takna, nga panahon na alang kaninyo sa pagmata gikan sa pagkatulog kay karon duol na kanato ang kaluwasan kay sa dihang mituo kita. Ang kagabhion hapit na matapos ug ang adlaw nagsingabot na. Busa isalikway nato ang mga buhat sa kangitngit ug isul-ob nato ang mga hinagiban sa kahayag. Ingon nga anaa sa kahayag, magkinabuhi kita nga ligdong, dili sa pagpatuyang ug sa paghubog, dili sa mga salawayong pakighilawas ug mga kalaw-ayan, dili sa pagpakig-away ug kasina. Apan isul-ob ninyo ang Ginoong Jesu-Cristo, ug ayaw tagda ang unod alang sa mga pangibog niini. Mahitungod sa tawo nga luya ug pagtuo, dawata ninyo siya, dili sa pakiglalis bahin sa mga katarongan. Kay ang usa ka tawo nagtuo nga makakaon siya ug bisan unsa, samtang ang tawong luya mokaon ug mga utanon lamang. Ang mokaon ug bisan unsa kinahanglang dili magtamay sa dili mokaon, ug ang dili mokaon ug bisan unsa kinahanglang dili maghukom sa mokaon, kay kini siya gidawat man sa Dios. Si kinsa ba ikaw nga maghukom sa sulugoon sa lain? Sa atubangan sa iyang agalon siya anha mobarog o mapukan. Ug siya pabarogon kay ang Dios makahimo man sa pagpatindog kaniya. Ang usa ka tawo nag-ila sa usa ka adlaw nga maayo pa kay sa ubang adlaw, samtang ang laing tawo nag-ila sa tanang mga adlaw ingon nga managsama ra. Kinahanglan nga ang matag tawo adunay hingpit nga baroganan sa iyang kaugalingong hunahuna. Ang nagtamod sa adlaw, nagtamod niini sa pagpasidungog sa Ginoo. Ug siya usab nga mokaon nagkaon aron sa pagpasidungog sa Ginoo, kay nagpasalamat man siya sa Dios, ug siya nga dili mokaon wala mokaon aron sa pagpasidungog sa Ginoo; ug nagpasalamat sa Dios. Walay usa kanato nga nagkinabuhi alang sa iyang kaugalingon, ug walay usa kanato nga mamatay alang sa iyang kaugalingon. Kon kita buhi, nabuhi kita alang sa Ginoo; ug kon kita mamatay, mamatay kita alang sa Ginoo; sa ingon niana, buhi kita o patay, iya kita sa Ginoo. Kay alang niining maong tuyo si Cristo namatay ug nabuhi pag-usab aron mahimo siyang Ginoo sa mga patay ug sa mga buhi. Busa nganong maghukom ka man sa imong igsoon? O nganong magtamay ka man sa imong igsoon? Kitang tanan moatubang ra unya sa hukmanan sa Dios; kay nasulat kini, “Ingon nga ako buhi, nag-ingon ang Ginoo, ang tanan moluhod sa akong atubangan, ug ang tanang dila magsugid ngadto sa Dios.” Sa ingon niana ang matag usa kanato maghatag unya ug husay sa iyang kaugalingon ngadto sa Dios. Busa dili na kita maghukom sa usa ug usa, apan tinguhaa hinuon ang dili gayod pagbutang ug kapandolan o babag diha sa dalan sa inyong igsoon. Ako nahibalo ug nagtuo gayod diha sa Ginoong Jesus nga walay butang nga hugaw sa iyang kaugalingon, apan kini hugaw alang sa tawo nga naghunahuna nga hugaw kini. Kay kon tungod sa imong pagkaon nasubo ang imong igsoon, wala na ikaw magsubay sa gugma. Ayaw tugoti nga ang imong gikaon maoy makahimo ug kadaot sa tawo nga gipakamatyan ni Cristo. Busa ayaw itugot nga ang maayo alang kaninyo isipon nga daotan. Kay ang gingharian sa Dios dili pagkaon o ilimnon, kondili pagkamatarong ug pakigdait ug kalipay diha sa Espiritu Santo. Busa siya nga nag-alagad kang Cristo kahimut-an sa Dios ug uyonan sa mga tawo. Busa tinguhaon nato ang pakigdait ug paglig-on sa usa ug usa. Ayaw gub-a ang buhat sa Dios tungod lang sa pagkaon. Sa pagkatinuod hinlo ang tanang butang, apan dili maayo sa usa ka tawo nga mahimong kapandolan pinaagi sa iyang gikaon. Maayo ang dili pagkaon ug karne o pag-inom ug bino o pagbuhat sa bisan unsa nga makapandol sa imong igsoon. Ang pagtuo nga anaa kanimo, hupti kana diha lamang sa imong kaugalingon sa atubangan sa Dios. Bulahan ang tawo nga wala maghukom sa iyang kaugalingon diha sa iyang giuyonan. Apan ang tawo nga nagduhaduha gihukman kon siya mokaon, kay dili man gikan sa pagtuo, ug ang tanan nga dili gikan sa pagtuo sala. Busa kita nga mga lig-on kinahanglang motabang pagpas-an sa mga kaluyahon sa mga huyang, ug dili magpahimuot sa atong kaugalingon. Ang matag usa kanato kinahanglang magpahimuot sa atong isigkatawo alang sa iyang kaayohan aron siya malig-on. Kay bisan si Cristo wala magpahimuot sa iyang kaugalingon, hinuon, sumala sa nasulat, “Ang mga pagbugalbugal sa mga nagbugalbugal kanimo nahan-ok kanako.” Kay bisan unsay nasulat kaniadto, gisulat alang sa pagtudlo kanato aron nga pinaagi sa pailob ug pinaagi sa pagdasig gikan sa kasulatan, makabaton unta kita ug paglaom. Ang Dios sa pailob ug pagdasig maghatag unta kaninyong tanan ug pagsinabtanay sa usa ug usa sumala kang Cristo Jesus, aron diha sa hiniusa nga tingog magdungan kamo sa paghimaya sa Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa pagdinawatay kamo sa usa ug usa ingon nga si Cristo midawat kaninyo, alang sa himaya sa Dios. Kay sultihan ko kamo nga si Cristo nahimong alagad ngadto sa mga tinuli aron pagpakita sa pagkamatinud-anon sa Dios, aron sa paglig-on sa mga saad nga gihatag ngadto sa mga patriarka, ug aron ang mga Gentil maghimaya sa Dios tungod sa iyang kaluoy, sumala sa nasulat, “Busa ako magdayeg kanimo taliwala sa mga Gentil, ug mag-awit ako sa paghimaya sa imong ngalan”. Ug miingon usab siya, “Paglipay kamo, O mga Gentil, uban sa iyang katawhan”; ug usab, “Dayega ninyo ang Ginoo, kamong tanang mga Gentil, ug ipadayeg siya sa tanang katawhan”; ug dugang pa, si Isaias miingon, “Motungha ang gamot ni Jesse, siya nga mobarog aron sa paghari sa mga Gentil; kaniya maglaom ang mga Gentil.” Ang Dios sa paglaom magpuno unta kaninyo sa tumang kalipay ug kalinaw tungod sa inyong pagtuo, aron nga pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo magmadagayaon kamo sa paglaom. Nagtuo gayod ako mahitungod kaninyo, akong mga igsoon, nga kamo puno sa pagkamaayo, napuno sa tanang kahibalo ug may katakos sa pagtambag sa usa ug usa. Apan mahitungod sa pipila ka butang nagsulat ako kaninyo nga maisogon agig pagpahinumdom kaninyo, tungod sa grasya nga gihatag kanako sa Dios aron mahimo akong alagad ni Cristo Jesus ngadto sa mga Gentil diha sa pagpangalagad ingon nga pari sa Maayong Balita sa Dios aron ang halad sa mga Gentil dawaton ingon nga gibalaan sa Espiritu Santo. Busa diha kang Cristo Jesus may ikapasigarbo ako sa akong buhat alang sa Dios. Kay dili ako mangahas sa paghisgot ug bisan unsa gawas sa gibuhat ni Cristo pinaagi kanako aron magmasinugtanon ang mga Gentil, pinaagi sa pulong ug buhat. Pinaagi sa gahom sa mga milagro ug sa mga katingalahan, pinaagi sa gahom sa Espiritu sa Dios, nga tungod niana, natapos nako pagwali ang Maayong Balita mahitungod kang Cristo sukad sa Jerusalem hangtod sa kayutaan libot sa Ilirico. Busa maoy akong tinguha ang pagwali sa Maayong Balita, dili sa mga dapit diin nailhan na ang ngalan ni Cristo aron dili ako magtukod ibabaw sa patukoranan nga gipahiluna sa laing tawo, apan sumala sa nasulat, “Sila nga wala gayod masuginli mahitungod kaniya makakita, ug sila nga wala gayod makadungog mahitungod kaniya makasabot.” Mao kini ang hinungdan ngano nga sa makadaghan napugngan ako sa pag-anha diha kaninyo. Apan karon, kay niining mga dapita wala na man akoy luna, ug kay gipangandoy ko man gayod sulod sa daghang katuigan ang pag-anha diha kaninyo, malaomon ako nga makita ko na gayod kamo inig-agi ko diha paingon sa Espanya, ug aron mapagikan ako ninyo paingon didto human ako malipay sa pagpakig-uban kaninyo sa mubong panahon. Hinuon, sa pagkakaron, moadto ako sa Jerusalem sa paghatod ug tabang alang sa mga balaan. Kay gikalipay man sa Macedonia ug Acaya ang paghatag ug amot alang sa mga kabos sa mga balaan didto sa Jerusalem. Gikalipay nila ang paghimo niini, gani sila utangan kanila. Kay kon ang mga Gentil nakaambit man sa espirituhanong mga panalangin sa mga Judio, ila usab nga katungdanan ang pag-alagad sa mga Judio pinaagi sa ilang mga yutan-ong butang. Busa inighuman nako niini, ug sa ikahatod ko na kanila ang nahipos nga mga amot, moagi ako kaninyo inigpadulong nako sa Espanya. Ug ako nahibalo nga inig-anha nako diha kaninyo, moanha ako diha sa kapuno sa panalangin ni Cristo. Naghangyo ako kaninyo, mga igsoon, pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo ug pinaagi sa gugma sa Espiritu, sa pagpanglimbasog uban kanako diha sa mga pag-ampo ngadto sa Dios tungod ug alang kanako, aron maluwas ako gikan sa mga misupak didto sa Judea, ug nga ang akong pag-alagad alang sa Jerusalem kahimut-an unta sa mga balaan, aron nga pinaagi sa kabubut-on sa Dios, moanha ako kaninyo nga malipayon ug makapahulay ug diyotay uban kaninyo. Ang Dios sa kalinaw mag-uban unta kaninyong tanan. Amen. Ipaila nako kaninyo ang atong igsoon nga si Phoebe, usa ka alagad sa iglesia sa Cencrea, aron inyo siyang dawaton diha sa Ginoo ingon nga angay sa mga balaan, ug tabangan ninyo siya sa bisan unsa nga iyang gikinahanglan gikan kaninyo, kay daghan ang iyang gitabangan, lakip ako. Ipangumosta ako kang Prisca ug Aquila, ang akong mga kauban nga magbubuhat diha kang Cristo Jesus. Gitahan nila ang ilang mga kinabuhi ngadto sa katalagman alang sa akong kinabuhi, ug kanila nagpasalamat dili lamang ako kondili ang tanan usab nga mga iglesia sa mga Gentil. Ipangumosta usab ako sa iglesia nga anaa magtigoman sa ilang balay. Ipangumosta ako sa akong mahal nga higala nga Epeneto, nga mao ang unang nakabig didto sa Asia alang kang Cristo. Ipangumosta ako kang Maria nga naghago pag-ayo uban kaninyo. Ipangumosta ako kang Andronico ug kang Junia, mga kauban nako nga binilanggo. Kini sila inila sa mga apostoles, ug sila una pa kanako diha kang Cristo. Ipangumosta ako kang Ampliato, ang akong minahal diha sa Ginoo. Ipangumosta ako kang Urbano, ang atong kauban nga magbubuhat diha kang Cristo, ug kang Stacos nga akong minahal. Ipangumosta ako kang Apeles nga namatud-an diha kang Cristo. Ipangumosta ako sa mga sakop sa banay ni Aristobulo. Ipangumosta ako kang Herodion nga akong kadugo. Ipangumosta ako sa mga anaa sa Ginoo nga sakop sa banay ni Narciso. Ipangumosta ako kang Trifena ug Trifosa nga mga naghago diha sa Ginoo. Ipangumosta ako kang Persida, nga akong minahal, nga naghago pag-ayo diha sa Ginoo. Ipangumosta ako kang Rufo, nga pinili diha sa Ginoo, ug sa iyang inahan nga akoa usab. Ipangumosta ako kanila ni Asincrito, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas, ug sa mga kaigsoonan nga anaa uban kanila. Ipangumosta ako kanila ni Filologo, Julia, Nereo ug sa iyang igsoong babaye, ug kang Olimpas, ug sa tanang mga balaan nga anaa uban kanila. Pagpangumostahay kamo sa usa ug usa pinaagi sa balaan nga halok. Nangumosta kaninyo ang tanang mga iglesia nga iya ni Cristo. Naghangyo ako kaninyo mga igsoon, sa pagbantay sa mga naghimo ug mga pagbahinbahin ug mga kapandolan nga supak sa pagtulun-an nga inyong nakat-onan, ug likayi sila. Kay kini sila wala mag-alagad sa atong Ginoong Cristo, kondili sa ilang kaugalingong tiyan, ug pinaagi sa nindot ug madanihong mga pulong naglimbong sila sa kasingkasing sa mga yano ug panabot. Kay bisan tuod ang inyong pagkamasinugtanon naabot ngadto sa tanan, nga tungod niana nalipay ako tungod kaninyo, buot nako nga magmaalamon kamo mahitungod sa maayo, apan mga walay alamag mahitungod sa daotan. Ug sa dili madugay ang Dios sa kalinaw magdugmok kang Satanas diha sa ilalom sa inyong mga tiil. Ang grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo mag-uban kaninyo. Si Timoteo, ang akong kauban nga magbubuhat, nangumosta kaninyo; ingon man usab sila si Lucio ug si Jason ug si Sosipatro, nga akong mga kadugo. Ako si Tercio, nga maoy nagsulat niining sulata, nangumosta kaninyo diha sa Ginoo. Si Gayo, ang tagbalay nga nag-abiabi kanako ug sa tibuok iglesia, nangumosta kaninyo. Nangumosta kaninyo sila si Erasto nga mamahandi sa siyudad, ug si Cuarto nga atong igsoon. Ngadto kaniya nga makahimo paglig-on kaninyo sumala sa akong Maayong Balita ug sa pagsangyaw kang Jesu-Cristo, sumala sa pagpadayag sa misteryo nga gitipigan sa hilom sulod sa taas nga panahon apan karon gipadayag na, ug pinaagi sa mga sinulat sa mga propeta gibutyag na ngadto sa tanang kanasoran, sumala sa mando sa Dios nga dayon, aron sila magmatinumanon diha sa pagtuo, ngadto sa bugtong nga maalamong Dios, maiya ang himaya hangtod sa kahangtoran pinaagi kang Jesu-Cristo! Amen. Si Pablo, gitawag nga apostol ni Cristo Jesus pinaagi sa kabubut-on sa Dios, ug si Sostenes nga atong igsoon, Alang sa iglesia sa Dios nga anaa sa Corinto, kanila nga gibalaan pinaagi kang Cristo Jesus, ang mga gitawag nga balaan uban sa tanan nga nagtawag diha sa tanang dapit sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ilang Ginoo ug atoa usab: Maanaa kaninyo ang grasya ug ang kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug gikan sa Ginoong Jesu-Cristo. Nagpasalamat ako sa Dios kanunay mahitungod kaninyo tungod sa grasya sa Dios nga gihatag kaninyo diha kang Cristo Jesus, tungod kay diha kaniya kamo nahimong adunahan sa tanang mga butang, sa tanang pagpamulong ug sa tanang kahibalo. Ingon nga ang pagsaksi mahitungod kang Cristo namatud-an diha kaninyo, nga tungod niini wala kamo makulangi sa bisan unsang gasa nga espirituhanon, samtang nagpaabot kamo sa pagpadayag sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Siya maglig-on kaninyo hangtod sa kataposan, aron dili kamo masaway unya sa adlaw sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Ang Dios kasaligan, pinaagi kaniya kamo gitawag ngadto sa pakig-ambitay sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Apan ako naghangyo kaninyo, mga igsoon, pinaagi sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, nga unta kamong tanan magkauyon ug diha kaninyo walay pagkabahin, kondili mausa unta hinuon kamo diha sa samang hunahuna ug samang panabot. Kay gisuginlan man ako sa mga tawo ni Cloe nga adunay panagbingkil diha kaninyo, mga igsoon ko. Ako nagsulti niini karon kay ang matag usa kaninyo nag-ingon, “Ako iya ni Pablo,” o “Ako iya ni Apolos,” o “Ako iya ni Cefas,” o “Ako iya ni Cristo.” Nabahin ba si Cristo? Si Pablo ba ang gilansang sa krus alang kaninyo? O sa ngalan ba ni Pablo kamo gibautismohan? Nagpasalamat ako sa Dios nga wala akoy gibautismohan kaninyo gawas kang Crispo ug kang Gayo, aron wala kaninyoy makaingon nga kamo gibautismohan sa akong ngalan. (Hinuon gibautismohan usab nako ang panimalay ni Estefanas. Gawas niana, wala ako mahibalo kon may lain pa ba nga akong gibautismohan.) Kay si Cristo wala magpadala kanako aron sa pagpamautismo, kondili sa pagwali sa Maayong Balita, dili pinaagi sa maalamon nga mga pulong, aron ang krus ni Cristo dili mawad-an sa gahom. Kay ang mensahe sa krus binuang alang sa mga nagkalaglag apan alang kanato nga nangaluwas, kini ang gahom sa Dios. Kay nasulat kini, “Akong gub-on ang kaalam sa mga maalamon ug akong isalikway ang kalantip sa mga hait ug salabotan.” Hain na man ang maalamon? Hain na man ang eskriba? Hain na man ang tiglantugi niining panahona? Wala ba himoang binuang sa Dios ang kaalam sa kalibotan? Tungod kay, diha sa kaalam sa Dios, ang kalibotan wala man moila sa Dios pinaagi sa kaalam, gikahimut-an sa Dios pinaagi sa kabuang sa atong giwali ang pagluwas kanila nga nagtuo. Kay samtang ang mga Judio nangayo ug milagro ug ang mga Grego nangita ug kaalam, kita usab nagwali kang Cristo nga gilansang sa krus, nga alang sa mga Judio usa ka kapandolan ug alang sa mga Gentil usa ka binuang. Apan alang kanila nga mga tinawag, mga Judio ug mga Grego, si Cristo mao ang gahom sa Dios ug ang kaalam sa Dios. Kay ang binuang sa Dios labaw pa ka maalamon kay sa mga tawo, ug ang kahuyang sa Dios labaw pa ka kusgan kay sa mga tawo. Kay hunahunaa ra ang pagtawag kaninyo, mga igsoon, dili daghan ang mga maalamon sumala sa mga kalibotanong sukdanan, dili daghan ang mga makagagahom, dili daghan ang mga hamili sa pagkatawo; apan gipili sa Dios ang binuang alang sa kalibotan aron sa pagpakaulaw sa mga maalamon, ug ang huyang alang sa kalibotan gipili sa Dios aron sa pagpakaulaw sa mga kusgan. Ang mga ubos ug kahimtang ug ang mga sinalikway sa kalibotan gipili sa Dios, bisan ang mga walay bili aron ang mga bililhon nga butang mahimong walay kapuslanan, aron dili makapasigarbo ang tanang tawo diha sa atubangan sa Dios. Apan tungod kaniya kamo anaa kang Cristo Jesus, nga gihimo nga atong kaalam gikan sa Dios, pagkamatarong, pagkabalaan, pagkatinubos, aron nga sumala sa nasulat, “Ang magpasigarbo, pagpasigarboha diha sa Ginoo.” Sa akong pag-anha diha kaninyo, mga igsoon, mianha ako nga wala magsangyaw kaninyo sa misteryo sa Dios ginamit ang hinashasan nga mga pulong o kaalam. Kay gituyo nako nga dili mahibalo sa bisan unsa gawas lamang kang Jesu-Cristo ug nga siya gilansang sa krus. Ug ako, diha sa kahuyang ug kahadlok ug sa hilabihan nga pagkurog, nakig-uban kaninyo. Ang akong pulong ug pagwali dili pinaagi sa madanihong mga pulong sa kaalam kondili diha sa pagpadayag sa Espiritu ug sa gahom, aron ang inyong pagtuo dili diha sa kaalam sa mga tawo kondili diha sa gahom sa Dios. Apan ang kaalam nga among gisulti ngadto sa mga hamtong, kaalam nga dili iya niining panahon o sa mga pangulo niini nga lumalabay. Apan ang among gisulti kaalam sa Dios nga tinagong misteryo nga gitakda nang daan sa Dios sa wala pa ang kapanahonan alang sa atong kahimayaan. Walay bisan usa sa mga pangulo niining panahona nga nakasabot niini kay kon nakasabot pa sila, dili unta nila ilansang sa krus ang Ginoo sa himaya. Apan ingon sa nasulat, “Unsay wala makita sa mata, o madungog sa dalunggan, o wala mosantop sa kasingkasing sa tawo, maoy gitagana sa Dios alang kanila nga nahigugma kaniya.” Kay kanamo nagpadayag ang Dios pinaagi sa Espiritu. Kay ang Espiritu nagsusi man sa tanang mga butang, bisan sa mga lalom nga mga butang sa Dios. Kay kinsa bang tawhana ang nasayod mahitungod sa tawo gawas sa espiritu sa tawo nga anaa kaniya. Sa ingon niana usab, walay bisan usa nga makasabot mahitungod sa Dios gawas sa Espiritu sa Dios. Apan kita nakadawat dili sa espiritu sa kalibotan kondili sa Espiritu nga gikan sa Dios, aron kita makasabot sa mga butang nga gihatag sa Dios kanato. Ug kini among gisulti pinaagi sa mga pulong nga wala itudlo sa tawhanong kaalam kondili sa gitudlo sa Espiritu, naghubad sa mga espirituhanong butang ngadto sa mga nagbaton sa Espiritu. Ang tawo nga kalibotanon dili modawat sa mga butang sa Espiritu sa Dios, kay alang kaniya kini mga binuang, ug siya dili makahimo pagsabot niini tungod kay kini matugkad lamang sa espirituhanon nga paagi. Apan ang tawong espirituhanon makatugkad sa tanang mga butang apan siya dili matugkad ni bisan kinsa. “Kay kinsa ba ang nakasabot sa hunahuna sa Ginoo aron motudlo kaniya?” Apan atong nabatonan ang hunahuna ni Cristo. Apan ako, mga igsoon, dili makahimo pagpakigsulti kaninyo ingon nga mga tawong espirituhanon, kondili mga unodnon ingon nga mga masuso diha kang Cristo. Gatas ang akong gihatag kaninyo ug dili gahi nga pagkaon kay kamo dili pa man andam niini ug bisan gani karon, kamo dili pa gihapon andam, kay kamo unodnon pa man gihapon. Kay samtang anaa pa kaninyo ang kasina ug ang panag-away, dili ba unodnon kamo ug nagkinabuhi sumala sa pagkatawhanon? Kay sa diha nga ang usa moingon, “Ako iya ni Pablo,” ug ang usa, “Ako iya ni Apolos,” dili ba tawhanon man kamo? Busa unsa man diay si Apolos? Unsa man usab si Pablo? Sila mga alagad nga pinaagi kanila kamo mituo, ug ang matag usa sumala sa gihatag sa Ginoo. Ako ang nagtanom, si Apolos ang nagbisibis, apan ang Dios ang nagpatubo. Sa ingon niana, ang mahinungdanon dili ang nagtanom o ang nagbisibis, kondili ang Dios nga nagpatubo. Siya nga nagtanom ug siya nga nagbisibis managsama ra, ug ang matag usa modawat sa iyang suhol sumala sa iyang paghago. Kay kami mga kauban nga magbubuhat nga iya sa Dios, kamo ang uma sa Dios, ang balay sa Dios. Sumala sa grasya sa Dios nga gihatag kanako, ingon sa usa ka batid nga magtutukod, ako nagpahimutang sa patukoranan, apan laing tawo ang nagtukod ibabaw niini. Apan patan-awa ang matag usa kon unsaon niya sa pagtukod ibabaw niini. Kay wala nay laing patukoranan nga ikapahimutang pa ni bisan kinsa gawas sa gikapahimutang na, nga mao si Jesu-Cristo. Karon kon may magtukod sa ibabaw niining maong patukoranan ginamit ang bulawan, plata, mga mahalong bato, kahoy, sagbot o dagami, ang buhat sa matag usa mailhan ra unya kay ang Adlaw magpadayag niini nga pinaagi sa kalayo mailhan kini, ug ang kalayo magsulay sa buhat sa matag usa. Kon ang buhat ni bisan kinsa magpabilin diha sa iyang gitukoran, siya makadawat ug ganti. Ug kon ang buhat ni bisan kinsa masunog ra, siya mag-antos sa kapildihan apan siya maluwas ingon nga nakalatas sa kalayo. Wala ba kamo masayod nga kamo templo sa Dios ug nga ang Espiritu sa Dios nagpuyo diha kaninyo? Kon adunay moguba sa templo sa Dios, siya gub-on sa Dios. Kay ang templo sa Dios balaan, kana mao kamo. Kinahanglang walay usa nga maglimbong sa iyang kaugalingon. Kon aduna kaninyoy maghunahuna nga siya maalamon niining panahona, kinahanglang magpakabuang siya aron mahimo siyang maalamon. Kay ang kaalam niining kalibotana binuang alang sa Dios. Kay nasulat, “Iyang dakpon ang mga maalamon diha sa ilang pagkamaalamon.” Ug usab, “Ang Ginoo nasayod nga ang mga hunahuna sa mga maalamon kawang lamang.” Busa walay usa nga angayng magpasigarbo diha sa mga tawo kay inyo ang tanang mga butang, bisan si Pablo o si Apolos o si Cefas o ang kalibotan o ang kinabuhi o ang kamatayon o ang mga butang karon o ang umaabot, ang tanan inyo, ug kamo iya ni Cristo ug si Cristo iya sa Dios. Busa ipaisip kami sa tawo ingon nga mga sulugoon ni Cristo ug mga piniyalan sa mga misteryo sa Dios. Dugang pa, gikinahanglan nga ang mga piniyalan magpakita nga kasaligan. Apan sa akong bahin, gamay ra kaayo kining butanga nga ako hukman ninyo o sa bisan unsang hukmanan nga tawhanon. Apan sa akong kaugalingon wala gani ako maghukom. Kay wala akoy nahibaloan nga bisan unsa batok sa akong kaugalingon apan dili pinaagi niini nga ako nahimong matarong, kay ang maghukom kanako mao ang Ginoo. Busa ayaw pagpanghukom sa dili pa ang panahon, hangtod nga moabot ang Ginoo nga mao ang magdala ngadto sa kahayag sa mga butang nga karon natago diha sa kangitngit ug magpadayag sa mga katuyoan sa mga kasingkasing. Unya ang pagdayeg gikan sa Dios maangkon sa matag usa. Karon kining tanan, mga igsoon, akong gibutang sa akong kaugalingon ug kang Apolos tungod ug alang kaninyo aron nga pinaagi kanamo kamo makakat-on sa mga butang nga dili lapas sa unsay nasulat, aron wala kaninyoy manghambog alang sa usa batok sa usa. Kay kinsa bay naghimo kanimo nga lahi? Ug unsa bay anaa kanimo nga wala nimo madawat? Ug kon ikaw nakadawat, nganong manghambog man ikaw nga daw wala makadawat? Karon kay natagbaw na man kamo, nangadato na kamo! Kamo naghari nga wala kami! Kon naghari pa lang gayod unta kamo, maghari unta kami uban kaninyo! Kay ako naghunahuna nga ang Dios nagbutang kanamong mga apostoles nga iwit, ingon nga mga patyonon tungod kay kami nahimo man nga mga talan-awon alang sa kalibotan, sa mga anghel ug sa mga tawo. Kami mga buang tungod kang Cristo apan kamo mga maalamon diha kang Cristo. Kami mga huyang, apan kamo mga kusgan. Kamo mga pinasidunggan apan kami mga tinamay. Hangtod karon, kami gigutom ug giuhaw, nagkagidlay, dinagmalan, walay kaugalingong mga puluy-anan, ug naghago, nagbuhat pinaagi sa among kaugalingong mga kamot. Sa dihang bugalbugalan, kami magpanalangin; sa dihang lutoson, kami moantos; sa dihang pakaulawan, kami makig-ayo; kami giisip nga daw basura sa kalibotan, sinalikway gikan sa tanan, bisan hangtod karon. Ako wala magsulat niini aron sa pagpakaulaw kaninyo kondili aron sa pagtambag kaninyo ingon nga akong pinalanggang mga anak. Kay bisan pa ug pila ka libo ang mag-agak kaninyo diha kang Cristo, dili daghan ang inyong amahan. Kay ako nahimong inyong amahan diha kang Cristo Jesus pinaagi sa Maayong Balita. Busa awhagon ko kamo nga sundogon ninyo ako. Tungod niini akong gipadala kaninyo si Timoteo nga akong pinalangga ug kasaligang anak diha sa Ginoo, aron sa pagpahinumdom kaninyo mahitungod sa akong mga pamaagi diha kang Cristo, ingon sa akong pagpanudlo sa tanang mga iglesia bisan diin. Apan ang uban kaninyo nagmapahitas-on ingon nga daw dili ako moanha kaninyo. Apan moanha gayod ako kaninyo sa dili madugay, kon itugot sa Ginoo ug unya akong masuta dili ang sinultihan niining mga nagmapahitas-on, kondili ang ilang gahom. Kay ang gingharian sa Dios dili diha sa pulong kondili sa gahom. Unsa may inyong gitinguha? Moanha ba ako kaninyo uban ang bunal o diha ba sa gugma inubanan sa espiritu sa kalumo? Gibalita gayod nga adunay salawayong pakighilawas diha kaninyo, kanang pakighilawas nga bisan sa mga Gentil wala mahitabo, nga adunay nakigpuyo sa asawa sa iyang amahan. Apan kamo nanghambog ug wala hinuon maguol aron unta nga ang nagbuhat niini kuhaon gikan kaninyo. Kay bisan ug wala ako diha sa lawas, anaa ako sa espiritu ug sama ra nga anaa ako naghukom na pinaagi sa ngalan sa atong Ginoong Jesus, batok sa tawo nga nagbuhat sa maong butang. Inigtigom ninyo, ug anaa ang akong espiritu uban sa gahom sa atong Ginoong Jesus, itugyan ninyo kanang tawhana ngadto kang Satanas aron malaglag ang iyang lawas, aron maluwas ang iyang espiritu unya sa adlaw sa Ginoo. Kining pagpasigarbo ninyo dili maayo. Wala ba kamo masayod nga ang diyotay nga patubo mopatubo sa tibuok nga minasa? Hinloa gikan kaninyo ang daang patubo aron kamo mahimong bag-ong minasa ingon nga kamo walay patubo. Kay gihalad na si Cristo, ang nating karnero sa Pagsaylo. Busa himoon nato ang kasaulogan, dili pinaagi sa daan nga patubo, dili pinaagi sa patubo nga mao ang pagkangil-ad ug pagkadaotan, kondili pinaagi sa walay patubo nga pan sa pagkamatinud-anon ug sa kamatuoran. Gisultihan ko na kamo sa akong sulat kaninyo nga dili kamo makig-uban sa mga makihilawason. Hinuon dili na lang gayod sa tanang makihilawason niining kalibotana, o sa mga hakog ug mga tikasan o mga tigsimba ug mga diosdios, kay kon mao pa, kinahanglan unta nga mamahawa na lang kamo niining kalibotana. Apan karon ako nagsulat kaninyo nga dili kamo makigkauban kang bisan kinsa nga nagpakaigsoon nga makihilawason o hakog o tigsimbag mga diosdios o tigpasipala o palahubog o tikasan, dili gayod bisan sa pagpakigsalo kaniya sa pagpangaon. Kay unsa may akong labot sa paghukom sa mga tawo sa gawas? Dili ba ang mga anaa sa sulod sa iglesia mao ang inyong hukman? Ang Dios mao ang maghukom kanila nga anaa sa gawas. “Papahawaa gikan sa inyong taliwala kanang tawong daotan.” Mangahas ba ang usa kaninyo nga adunay kasumpakian batok sa lain sa pag-adto sa hukmanan atubangan sa mga dili matarong ug dili hinuon sa atubangan sa mga balaan? Wala ba kamo masayod nga ang mga balaan maghukom man unya sa kalibotan? Ug kon ang kalibotan hukman ninyo, dili ba diay kamo takos sa paghusay sa gagmay nga mga panagsumpaki? Wala ba kamo masayod nga kita man unya ang maghukom sa mga anghel? Unsa pa kaha sa mga butang niining kinabuhia? Ug kon kamo adunay husayonon niining kinabuhia, nganong inyo mang dad-on ngadto sa mga tawong wala tamda sa iglesia? Ako nagsulti niini aron sa pagpakaulaw kaninyo. Wala ba diay usa diha kaninyo nga maalamon nga makahimo paghusay tali kaninyo nga managsoong magtutuo? Apan mokiha ba diay ang igsoon batok sa iyang igsoon ug kini himoon sa atubangan sa mga dili magtutuo? Busa karon kamong tanan nangapakyas gayod, tungod kay kamo aduna may mga kiha batok sa usa ug usa. Ngano man diay ug kahimoan kamo ug sayop? Nganong dili man lang ninyo antoson nga kamo malimbongan? Apan kamo naghimo ug sayop ug nanglimbong bisan pa gani sa mga igsoon. Wala ba kamo masayod nga ang mga tawong dili matarong dili makapanunod sa gingharian sa Dios? Ayaw kamo pagpalimbong; walay mga makihilawason o mga tigsimba ug mga diosdios o mga mananapaw o mga makig-unay ug isigkalalaki o mga kawatan o mga hakog o mga palahubog o mga tigpasipala o mga tulisan nga makapanunod sa gingharian sa Dios. Ug kaniadto ang uban kaninyo ingon niini. Apan kamo gihinloan na, kamo gibalaan na, kamo gihimo nang matarong diha sa ngalan sa Ginoong Jesu-Cristo ug pinaagi sa Espiritu sa atong Dios. “Ang tanang butang gitugot kanako,” apan dili ang tanang butang makaayo. “Ang tanang butang gitugot kanako,” apan dili ako magpaulipon sa bisan unsang butang. “Ang pagkaon alang sa tiyan ug ang tiyan alang sa pagkaon,” apan kining duha wad-on sa Dios. Ang lawas dili alang sa salawayong pakighilawas, kondili alang sa Ginoo, ug ang Ginoo alang sa lawas. Ug ang Dios nga nagbanhaw sa Ginoo magbanhaw usab kanato pinaagi sa iyang gahom. Wala ba kamo masayod nga ang inyong lawas mga bahin man ni Cristo? Kuhaon ko ba ang mga bahin ni Cristo aron himoon nga mga bahin sa usa ka babayeng makihilawason? Dili gayod! Wala ba kamo masayod nga ang nahiusa ngadto sa usa ka babayeng makihilawason nahimong usa ka lawas uban kaniya? Kay sumala sa giingon, “Ang duha mahimong usa ka unod.” Apan siya nga nahiusa ngadto sa Ginoo nahiusa diha sa espiritu. Likayi ang salawayong pakighilawas. Ang tanang sala nga buhaton sa tawo anha sa gawas sa iyang lawas, apan ang tawong naghimo sa salawayong pakighilawas nakasala batok sa iyang kaugalingong lawas. Wala ba kamo masayod nga ang inyong lawas templo sa Espiritu Santo nga anaa kaninyo, nga inyong nabatonan gikan sa Dios? Kamo dili na inyo sa inyong kaugalingon, kay gipalit na kamo sa usa ka bili. Busa himayaa ninyo ang Dios pinaagi sa inyong lawas. Karon mahitungod sa inyong gisulat, “Maayo alang sa usa ka lalaki ang dili pagpanghilabot ug babaye.” Apan tungod sa mga salawayong pakighilawas, ang matag lalaki kinahanglang magbaton ug iyang kaugalingong asawa ug ang matag babaye magbaton ug iyang kaugalingong bana. Ang bana kinahanglan nga magtuman sa iyang katungdanan ngadto sa iyang asawa ug ang asawa usab ngadto sa iyang bana. Kay ang asawa dili mao ang magbuot sa kaugalingon niyang lawas kondili ang iyang bana, sama nga ang bana dili magbuot sa kaugalingon niyang lawas kondili ang iyang asawa. Ayaw hikawi ang usa ug usa gawas kon magsabot kamo alang sa usa ka panahon, aron sa paggahin ug panahon sa pag-ampo, ug pagduol na usab kamo aron dili kamo matintal ni Satanas tungod sa kakulang ninyo ug pagpugong sa kaugalingon. Nagsulti ako niini ingon nga pagtugot, dili ingon nga sugo. Hinuon buot ako nga ang tanang tawo mahisama unta kanako. Apan ang matag usa adunay iyang kaugalingong hiyas gikan sa Dios, ang usa alang sa usa ka matang ug ang usa alang sa lain. Alang sa mga dili minyo ug sa mga biyuda ako moingon nga maayo alang kanila nga magpabilin nga mag-inusara sama kanako. Apan kon sila dili makapugong sa ilang kaugalingon, paminyoa sila. Kay maayo pa nga maminyo kay sa magdilaab. Apan kanila nga mga minyo ako nagpahimangno, dili ako, kondili ang Ginoo, nga ang asawa dili gayod mobulag sa iyang bana (apan kon siya mobulag man gayod, kinahanglang magpabilin siya nga mag-inusara o makig-uli siya sa iyang bana) ug nga ang bana dili gayod mobulag sa iyang asawa. Ngadto sa uban moingon ako, dili ang Ginoo, nga kon adunay igsoon nga may asawa nga dili magtutuo, ug siya miuyon ra nga makigpuyo kaniya, kini siya dili gayod niya bulagan. Ug kon ang usa ka babaye may bana nga dili magtutuo, ug kini siya miuyon nga makigpuyo kaniya, kini siya dili gayod niya bulagan. Kay ang bana nga dili magtutuo gibalaan pinaagi sa iyang asawa nga magtutuo, ug ang asawa nga dili magtutuo gibalaan pinaagi sa bana. Kay kon wala pa, ang inyong mga anak dili unta hinlo, apan sila karon binalaan. Apan kon ang dili magtutuo buot man mobulag, pabulaga siya kay ang bana o asawa nga magtutuo wala maulipon sa maong kaminyoon. Kay kita gitawag sa Dios ngadto sa kalinaw. Kay ikaw asawa, unsaon man nimo pagkahibalo kon maluwas ba nimo ang imong bana? Ug ikaw bana, unsaon man usab nimo pagkahibalo kon maluwas ba nimo ang imong asawa? Hinuon kinahanglang magkinabuhi ang matag usa sumala sa gibahin sa Dios sa matag usa, sumala sa pagtawag sa Ginoo sa matag usa. Busa ako nagmando diha sa tanang iglesia. Aduna bay tinuli na sa pagtawag kaniya? Ayaw ipawala ang iyang pagkatinuli. Aduna bay dili tinuli sa pagtawag kaniya? Ayaw siya ipatuli. Ang pagkatinuli walay bili ug ang pagkadili tinuli walay bili kondili ang pagtuman sa kasugoan sa Dios. Ang matag usa kinahanglang magpabilin diha sa kahimtang sa pagtawag kaniya. Ulipon ba ikaw sa panahon sa pagtawag kanimo? Ayaw kini igsapayan. Apan kon may kahigayonan ikaw nga mahimong gawasnon, pahimusli kini. Kay ang ulipon nga gitawag diha sa Ginoo, tawong gawasnon sa Ginoo. Sama nga ang tawong gawasnon sa panahon nga siya gitawag, ulipon ni Cristo. Kamo gipalit na sa usa ka bili; ayaw na kamo pagpaulipon sa mga tawo. Mga igsoon, bisan unsang kahimtang sa pagtawag sa matag usa, kinahanglang magpabilin siya diha niana uban sa Dios. Karon mahitungod sa mga dili minyo, ako walay sugo gikan sa Ginoo, hinuon aniay akong hunahuna nga ihatag ingon nga tawong kasaligan tungod sa kaluoy sa Ginoo. Gihunahuna nako nga tungod sa umaabot nga kasakitan maayo na lang sa usa ka tawo nga magpabilin sa iyang kahimtang karon. Aduna ka bay asawa? Ayaw pakigbulag. Wala ka bay asawa? Ayaw na lang pagpangasawa. Apan kon mangasawa ka man, wala ikaw makasala, ug kon ang dalaga mamana wala siya makasala. Hinuon ang mga minyo makasinati sa kasakit diha sa unod ug buot unta nako nga makalikay kamo gikan niini. Ang buot nakong ipasabot, mga igsoon, mao nga ang panahon mubo na lang; sukad karon, ang mga may asawa magpakawalay asawa, ug kadtong mga naghilak ingon nga wala maghilak kadtong mga naglipay ingon nga wala maglipay, ug kadtong mga namalit ingon nga walay mga kabtangan, ug kadtong mga nagpahimulos sa kalibotan, ingon nga wala magpahimulos niini. Kay ang dagway niining kalibotana lumalabay lamang. Buot unta nako nga kamo mahigawas sa mga kabalaka. Ang lalaki nga dili minyo may kabalaka alang sa mga butang sa Ginoo, kon unsaon niya sa pagpahimuot sa Ginoo; apan ang lalaking minyo adunay kabalaka sa mga butang sa kalibotan, kon unsaon niya sa pagpahimuot sa iyang asawa, busa nabahin gayod. Ug ang babayeng dili minyo ug ang ulay adunay kabalaka alang sa mga butang sa Ginoo, aron siya mabalaan diha sa lawas ug sa espiritu; apan ang babayeng minyo adunay kabalaka mahitungod sa mga butang sa kalibotan, kon unsaon niya pagpahimuot sa iyang bana. Ako nagsulti niini alang sa inyong kaayohan, dili sa pagpugong kaninyo, kondili alang sa mga butang nga angay ug aron mahingpit gayod ang inyong pag-alagad sa Ginoo. Apan kon adunay tawo nga nagtuo nga dili na angay ang iyang lihok ngadto sa iyang hinigugma nga ulay, kon kusog gayod ang iyang pagbati ug kon gikinahanglan man gayod kini, tugoti ang maong tawo sa pagbuhat sa buot niya; paminyoa sila, kini dili sala. Hinuon ang tawo nga mibarog nga lig-on diha sa iyang kasingkasing, dili tungod kay siya gipugos kondili tungod kay aduna siyay katungod sa iyang kaugalingong kabubut-on ug nakahukom na sulod sa iyang kasingkasing nga dili minyoan ang iyang pangasaw-onon, kanang tawhana nagbuhat sa maayo. Busa ang mangasawa sa iyang hinigugma nga ulay nagbuhat sa maayo apan ang dili mangasawa nagbuhat sa labaw pa ka maayo. Ang asawa nabugkos ngadto sa iyang bana samtang kini magpabilin nga buhi. Apan kon ang bana mamatay, siya may kagawasan sa pagpamana kang bisan kinsa nga buot niya, diha lamang sa Ginoo. Apan labaw pa siyang malipayon kon magpabilin siya sa iyang kahimtang sumala sa akong hunahuna, ug ako nagtuo nga ako usab nakabaton sa Espiritu sa Dios. Karon mahitungod sa mga hinalad ngadto sa mga diosdios: kita nasayod nga “kitang tanan adunay kahibalo.” Ang kahibalo magpagarbo apan ang gugma magpalig-on. Kon adunay naghunahuna nga siya nahibalo sa bisan unsa, siya wala pa mahibalo sa angay niyang mahibaloan. Apan kon ang usa ka tawo nahigugma sa Dios, kining tawhana nailhan sa Dios. Ug mahitungod sa pagkaon sa mga hinalad ngadto sa mga diosdios, kita nasayod nga “wala gayoy diosdios dinhi sa kalibotan,” ug nga “walay laing Dios gawas sa usa lamang.” Kay bisan tuod adunay gitawag nga mga dios sa kalangitan o sa kayutaan, ingon nga daghan ang mga “dios” ug daghan ang mga “ginoo”; apan alang kanato adunay usa lamang ka Dios, ang Amahan, nga gigikanan sa tanang mga butang ug kita alang kaniya, ug usa lamang ka Ginoo, si Jesu-Cristo, nga pinaagi kaniya mao kita ug ang tanang mga butang. Apan dili ang tanan aduna niining maong kahibalo. Hinuon, tungod sa ilang pagkaanad sa mga diosdios hangtod karon, adunay pipila nga nangaon ingon nga kini gihalad gayod ngadto sa diosdios. Ug busa ang ilang tanlag nahugawan, tungod kay kini huyang man. Apan ang pagkaon dili gayod makapaduol kanato ngadto sa Dios. Kon kita dili mangaon, dili kita mahimong labaw ka daotan ug kon kita mangaon, dili kita mahimong labaw ka maayo. Apan pagbantay kay basin unya ug ang imong kagawasan mahimong kapandolan sa mga huyang. Kay kon ikaw, nga may kahibalo, makita sa usa ka tawo nga ikaw nagtambong sa kan-anan sulod sa templo sa diosdios, dili ba kaha kini makadasig sa huyang ug tanlag sa pagkaon sa mga hinalad ngadto sa mga diosdios? Sa ingon niana tungod sa imong kahibalo, nalaglag hinuon ang huyang nga igsoon nga gipakamatyan ni Cristo. Ug busa, sa pagpakasala batok sa mga igsoon ug sa pagsamad sa ilang luya nga tanlag, kamo makasala batok kang Cristo. Busa, kon ang pagkaon makapandol sa akong igsoon, dili gayod ako mokaon ug karni aron dili ako makaangin sa pagkapandol sa akong igsoon. Dili ba ako gawasnon? Dili ba usa ako ka apostol? Wala ba ako makakita kang Jesus nga atong Ginoo? Dili ba kamo akong buhat diha sa Ginoo? Kon alang sa uban dili ako apostol, apan alang kaninyo apostol gayod ako, kay kamo mao man ang selyo sa akong pagka-apostol sa Ginoo. Kini mao ang akong pangatarongan batok kanila nga buot mousisa kanako. Wala ba god kami katungod sa pagkaon ug sa pag-inom? Wala ba god kami katungod sa pagdala ug asawa nga magtutuo sama sa gibuhat sa ubang mga apostoles ug sa mga igsoon sa Ginoo ug ni Cefas? O si Barnabas ra ba diay ug ako ang walay katungod nga dili manginabuhi? Kinsa bay nagsundalo sa iyang kaugalingong gasto? Kinsa bay nagtanom ug parasan nga dili mokaon sa bunga niini? Kinsa bay nagbuhi ug mga hayop nga dili motilaw sa gatas niini? Tinawhanon ba ang akong pagsulti niini? Wala ba usab ang Balaod magsulti niining mga butanga? Kay nasulat kini sa Balaod ni Moises, “Ayaw sampongi ang baba sa baka nga naggiok!” Nahangawa ba ang Dios sa mga baka lamang? Dili ba nagsulti siya niini tungod kanato? Alang kanato kini gisulat aron nga ang magdadaro kinahanglang magdaro diha sa paglaom ug ang maggiok uban sa paglaom nga makaambit sa abot. Kon kami nagpugas ug butang nga espirituhanon diha kaninyo, dako ra ba diay kon kami moani ug mga butang gikan ninyo? Kon ang uban nagpahimulos sa maong katungod diha kaninyo, dili ba labaw pa unta kami? Hinuon, kami wala magpahimulos sa maong katungod, apan giantos namo ang tanan aron dili kami makahatag ug babag sa Maayong Balita ni Cristo. Wala ba kamo masayod nga kadtong nag-alagad sa Templo nagkaon sa unsay gikan sa Templo, ug kadtong nag-alagad sa halaran nagdawat ug bahin gikan sa mga halad nga inihaw? Sa samang paagi, ang Ginoo misugo nga kadtong nagsangyaw sa Maayong Balita mabuhi gikan sa Maayong Balita. Apan wala ako magpahimulos sa bisan usa niining maong mga butang, ug wala ako magsulat niini aron maangkon kini. Kay maayo pa alang kanako nga mamatay kay sa kuhaan ako sa unsay akong ikapasigarbo. Kay kon giwali man nako ang Maayong Balita, wala akoy angay nga ipasigarbo kay ang panginahanglan gisangon man kanako. Alaot ako kon dili nako iwali ang Maayong Balita! Kay kon gibuhat man kini nako sa akong kabubut-on makadawat ako ug ganti, apan kon dili man sa akong kabubut-on, ako gipiyalan ingon nga tinugyanan. Busa unsa man ang akong ganti? Nga sa akong pagwali ang Maayong Balita ikahatag nako nga walay bayad, sa walay pagpahimulos sa akong mga katungod sa pagwali sa Maayong Balita. Kay bisan tuod ug ako gawasnon gikan sa tanan, nagpaulipon ako sa tanan aron makabig unta nako ang labaw pa ka daghan. Ngadto sa mga Judio ako nahimong ingon nga Judio aron makabig nako ang mga Judio; ngadto sa mga nailalom sa Balaod ako nahimong ingon nga nailalom sa Balaod, bisan tuod ug ako dili ilalom sa Balaod, aron makabig ko ang mga nailalom sa Balaod. Ngadto kanila nga walay Balaod, ako nahimong ingon nga walay Balaod, bisan tuod ug ako dili ingon nga walay Balaod sa Dios apan nailalom sa Balaod ni Cristo, aron makabig nako sila nga walay balaod. Ngadto sa mga huyang, nahimo akong huyang aron makabig nako ang mga huyang. Ako nahimong tanang butang ngadto sa tanang tawo, aron nga sa bisan unsang paagi maluwas unta nako ang pipila kanila. Akong gibuhat kining tanan tungod sa Maayong Balita, aron ako makaambit niini. Wala ba kamo masayod nga sa usa ka lumba ang tanang apil sa lumba modagan, apan usa ra ang makadawat sa ganti? Busa dagan aron kamo makadawat sa ganti. Ang matag magdudula naningkamot sa pagpugong sa iyang kaugalingon sa tanang mga butang. Sila naghimo gayod niini aron makadawat ug korona nga madunot ra, apan kita sa dili madunot. Busa ako midagan, dili ingon nga walay tumong, ang akong sinumbagan dili sama sa nagsumbag sa hangin, hinuon gihigpitan nako ang akong lawas ug giulipon kini, kay basin unya ug sa akong pagwali ngadto sa uban, mahimo akong sinalikway. Mga igsoon, dili ako buot nga kamo dili mahibalo nga ang tanan natong katigulangan nailalom sa panganod ug silang tanan mitabok sa dagat, ug silang tanan gibautismohan ngadto kang Moises diha sa panganod ug sa dagat, ug silang tanan nangaon sa samang espirituhanong pagkaon, ug silang tanan nanginom sa samang espirituhanong ilimnon. Kay sila nanginom man gikan sa espirituhanong Bato nga misunod kanila, ug ang maong Bato mao si Cristo. Bisan niining tanan, ang Dios wala mahimuot sa kadaghanan kanila ug sila gipangpukan didto sa kamingawan. Ug kining mga butanga mga pasidaan alang kanato, aron dili kita mangandoy ug mga daotang butang ingon sa ilang gibuhat. Ayaw kamo pagsimba sa mga diosdios sama sa uban kanila; kay sumala sa nasulat, “Ang katawhan nanglingkod aron sa pagkaon ug pag-inom, ug nanindog aron sa pagsayaw.” Dili kita maghimo ug salawayong pakighilawas ingon sa gibuhat sa uban kanila, busa sulod sa usa ka adlaw 23,000 ang nangapukan kanila. Dili nato sulayon ang Cristo sama sa gibuhat sa uban kanila nga tungod niana gipanglaglag sila sa mga bitin. Ug dili kita magbagolbol, sama sa gibuhat sa uban kanila busa gilaglag sila sa tiglaglag. Karon kining mga butanga nahitabo kanila ingon nga pasidaan ug gisulat alang sa pagtudlo kanato nga maabtan sa kataposan sa kapanahonan. Busa, ang naghunahuna nga siya nagbarog angay nga magbantay kay tingali unya ug mapukan siya. Walay pagsulay nga miabot kaninyo nga wala masinati sa tawo. Ang Dios kasaligan, ug dili niya itugot nga kamo sulayon labaw sa inyong masarangan, apan uban sa pagsulay siya magtagana usab ug lutsanan, aron makasugakod kamo niini. Tungod niini, akong mga hinigugma, likayi ninyo ang pagsimba ug mga diosdios. Ako nagsulti kaninyo ingon nga mga tawong maalamon; hukmi ninyo unsay akong isulti. Ang kupa sa pasalamat nga atong gipasalamatan, dili ba kini pagpakig-ambit sa dugo ni Cristo? Ang pan nga atong gipikaspikas, dili ba kini pagpakig-ambit man sa lawas ni Cristo? Tungod kay usa ra man ang pan, kita usab usa lamang ka lawas bisan daghan kita, kay kitang tanan nakig-ambit man sa usa ra ka pan. Tan-awa ninyo ang Israel sumala sa ilang gihimo, dili ba sila nga nangaon sa mga halad nga inihaw nakig-ambit man sa halaran? Unsa man ang akong buot ipasabot? Nga ang pagkaon nga gihalad ngadto sa mga diosdios may bili o nga may bili ang diosdios? Dili, hinuon ang buot nako nga ipasabot mao nga bisan unsay ilang gihalad, kini ilang gihalad ngadto sa mga demonyo ug dili ngadto sa Dios. Dili ako buot nga kamo makig-ambit sa mga demonyo. Kay kamo dili makainom sa kupa sa Ginoo dungan sa kupa sa mga demonyo. Dili usab kamo makaambit sa kan-anan sa Ginoo ug sa kan-anan sa mga demonyo. O, hagiton ba nato ang Ginoo sa pagpangabubho? Labaw pa ba kita ka kusgan kay kaniya? “Ang tanang butang gitugot,” apan dili ang tanang butang makaayo. “Ang tanang butang gitugot,” apan dili ang tanang butang mopalig-on. Wala untay maningkamot alang lamang sa iyang kaugalingong kaayohan, kondili sa kaayohan hinuon sa uban. Kaon kamo bisan unsa nga gibaligya sa mga tindahan sa walay pagpangutana alang sa tanlag. Kay “ang yuta iya sa Ginoo ug ang tanang butang nga anaa niini.” Kon usa sa mga dili magtutuo modapit kaninyo sa pagpangaon ug buot kamong moadto, kaon kamo sa bisan unsay idulot kaninyo sa walay pagpangutana alang sa tanlag. Apan kon adunay moingon kaninyo, “Kini gihalad ngadto sa diosdios,” ayaw kamo pagkaon niini agig pagtahod sa tawo nga nagpahibalo kaninyo, ug tungod sa tanlag; sa iyang tanlag ang akong gipasabot, dili ang imo. Kay nganong hukman man ang akong kagawasan sa tanlag sa uban? Kon ako miambit uban ang pagkamapasalamaton, nganong sawayon pa man ako mahitungod sa gipasalamatan na nako? Busa kon mokaon kamo o moinom o magbuhat sa bisan unsa, buhata ninyo kining tanan aron sa paghimaya sa Dios. Ayaw ninyo hatagi ug kapandolan ang mga Judio o ang mga Grego o ang iglesia nga iya sa Dios, sama nga ako nagpahimuot sa tanan diha sa tanang butang sa walay pagpangita sa kaugalingon nakong kaayohan, kondili alang sa kadaghanan aron sila maluwas. Sundog kamo kanako, ingon nga ako nagsundog kang Cristo. Gidayeg ko kamo tungod sa inyong paghinumdom kanako sa tanang paagi ug sa paghupot sa gikabiling mga pagtulun-an ingon sa akong pagbilin kaninyo. Apan buot nako nga inyong sabton nga ang ulo sa matag lalaki mao si Cristo ug ang ulo sa babaye mao ang iyang bana ug ang ulo ni Cristo mao ang Dios. Ang lalaki nga magtabon sa iyang ulo samtang nag-ampo o nagpropesiya, nagpakaulaw sa iyang ulo, apan ang babaye nga wala magtabon sa iyang ulo samtang nag-ampo o nagpropesiya, nagpakaulaw sa iyang ulo, sama ra nga gikiskisan ang iyang ulo. Kay kon ang babaye dili magtabon sa iyang ulo, magpaupaw na lang siya; apan kon makauulaw man alang sa babaye nga upaw o kiniskisan, papandongi ang iyang ulo. Dili kinahanglan sa lalaki nga magtabon sa iyang ulo kay dagway ug himaya man siya sa Dios, apan ang babaye mao ang himaya sa lalaki. Kay ang lalaki wala buhata gikan sa babaye, kondili ang babaye hinuon gikan sa lalaki. Ug ang lalaki wala usab buhata alang sa babaye, kondili ang babaye hinuon alang sa lalaki. Tungod niini ang babaye kinahanglang magbutang ug tabon sa iyang ulo, tungod sa mga anghel. Hinuon, diha sa Ginoo ang babaye dili makahimo nga wala ang lalaki o makahimo ang lalaki nga wala ang babaye. Kay ingon nga ang babaye gibuhat gikan sa lalaki, mao usab ang lalaki natawo gikan sa babaye. Ug ang tanang mga butang gikan sa Dios. Hukmi ninyo kini sa inyong kaugalingon: angay ba sa babaye ang pag-ampo ngadto sa Dios nga dili magtabon sa iyang ulo? Dili ba ang kinaiya mao man ang nagtudlo kaninyo nga makauulaw sa lalaki ang pagpatag-as sa iyang buhok, apan kon ang babaye adunay tag-as nga buhok, kini garbo niya? Kay ang iyang buhok gihatag kaniya aron itabon. Apan kon aduna may makiglalis bahin niini, wala kita nianang batasana bisan ang mga iglesia nga iya sa Dios. Apan niining mga sugo, dili ako modayeg kaninyo, tungod kay kamo magtigom dili alang sa dugang nga kaayohan, kondili alang sa dugang nga kadaot. Kay una sa tanan, sa dihang magtigom kamo ingon nga iglesia, nakadungog ako nga adunay mga pagkabahinbahin diha kaninyo ug nagtuo ako nga may pagkatinuod kini. Hinuon kinahanglan gayod nga adunay pagpundokpundok diha kaninyo aron mailhan ang mga matinud-anon diha kaninyo. Busa sa dihang magtigom kamo, ang inyong gikaon dili na panihapon sa Ginoo. Kay sa inyong pagpangaon, ang matag usa kaninyo mag-ilog sa pag-una ug kaon sa iyang kaugalingong panihapon, ug ang usa gigutom, ang uban hubog na. Wala ba kamoy mga balay diin adto kamo mokaon ug moinom? O buot ba ninyong tamayon ang iglesia sa Dios ug pakaulawan ang mga kabos? Unsa may akong isulti kaninyo? Dayegon ko ba kamo? Dili gayod ako modayeg niini. Kay nadawat nako gikan sa Ginoo ang gihatag usab nako kaninyo, nga ang Ginoong Jesus, sa gabii nga gibudhian siya, mikuha ug pan, ug sa nakapasalamat na siya, kini iyang gipikaspikas ug miingon, “Kini mao ang akong lawas nga gipikaspikas alang kaninyo. Buhata ninyo kini sa paghandom kanako.” Sa samang paagi human sa panihapon, ang kupa gikuha niya nga nag-ingon, “Kining kupa mao ang bag-ong kasabotan sa akong dugo. Buhata ninyo kini, sa matag inom ninyo niini, sa paghandom kanako.” Kay sa matag kaon ninyo niining pan ug matag inom ninyo niining kupa, gisangyaw ninyo ang kamatayon sa Ginoo hangtod sa iyang pag-anhi. Busa si bisan kinsa nga mokaon sa pan ug moinom sa kupa sa Ginoo sa paagi nga dili takos makasala batok sa lawas ug dugo sa Ginoo. Apan ipasusi sa matag usa ang iyang kaugalingon ug unya pakan-a siya sa pan ug paimna siya sa kupa. Kay si bisan kinsa nga mokaon ug moinom sa walay pag-ila sa lawas sa Ginoo, nagkaon ug nag-inom ug hukom batok sa iyang kaugalingon. Mao kana ang hinungdan ngano nga daghan kaninyo ang luya ug mga masakiton, ug ang uban nangamatay. Apan kon kita nakasusi sa atong kaugalingon, kita dili na hukman. Hinuon, sa diha nga hukman kita sa Ginoo, kita gipanton aron kita dili silotan uban sa kalibotan. Busa, mga igsoon ko, sa dihang magtigom kamo aron sa pagpangaon, paghinulatay kamo; kon aduna may gigutom, adto siya pakan-a sa iyang balay; aron sa inyong pagtigom dili kamo hukman ug silot. Mahitungod sa uban pang mga butang, kini akong husayon inig-anha nako. Mahitungod sa mga espirituhanong gasa, mga igsoon, dili ako buot nga kamo mahimong ignorante. Kamo nasayod nga sa mga pagano pa kamo, gipahisalaag kamo ngadto sa mga diosdios nga amang, sa bisan unsang paagi nga kamo madala. Busa buot nako nga inyong masabtan nga walay bisan usa nga pinaagi sa Espiritu sa Dios mag-ingon, “Si Jesus matinunglo!” Ug walay makaingon, “Si Jesus Ginoo,” gawas kon pinaagi sa Espiritu Santo. Adunay nagkalainlaing mga gasa apan mao ra nga Espiritu ug adunay nagkalainlaing pagpangalagad, apan mao ra nga Ginoo. Adunay nagkalainlaing kalihokan apan mao ra nga Dios ang nagpalihok niining tanan diha sa matag usa. Apan ngadto sa matag usa gihatag ang ilhanan sa Espiritu alang sa kaayohan sa tanan. Ngadto sa usa gihatag ang pulong sa kaalam pinaagi sa Espiritu, ug ngadto sa usa gihatag ang pulong sa kahibalo sumala sa mao ra nga Espiritu; ngadto sa usa gihatag ang pagtuo pinaagi sa mao ra nga Espiritu, ngadto sa usa gihatag ang mga gasa sa pag-ayo sa mga masakiton pinaagi sa mao ra nga Espiritu; ngadto sa usa gihatag ang gahom sa paghimo ug mga milagro, ug ngadto sa usa ang pagpropesiya, ug ngadto sa usa ang katakos sa pag-ila sa nagkalainlaing mga espiritu, ug ngadto sa usa ang nagkalainlaing pinulongan ug ngadto sa usa ang paghubad sa mga pinulongan. Kining tanan naglihok pinaagi sa usa ug mao ra nga Espiritu nga nag-apod-apod niini ngadto sa matag usa sumala sa iyang kabubut-on. Kay sama nga ang lawas usa ra ug adunay daghang mga bahin, ug ang tanang mga bahin sa lawas bisan daghan usa ra ka lawas, ingon usab niana diha kang Cristo. Kay pinaagi sa usa ka Espiritu kitang tanan, mga Judio o mga Grego, mga ulipon o mga gawasnon, gibautismohan ngadto sa usa ka lawas ug kitang tanan gipainom sa usa ka Espiritu. Kay ang lawas dili usa ka bahin lamang, kondili daghan. Kon ang tiil moingon, “Kay dili man ako kamot, dili ako bahin sa lawas,” kana wala makapahimo niini nga dili bahin sa lawas. Ug kon ang dalunggan moingon, “Kay dili man ako mata, dili ako bahin sa lawas,” kana wala makapahimo niini nga dili bahin sa lawas. Kon ang tibuok lawas mata, asa na man ang pagpaminaw? Kon ang tanan pagpaminaw, asa na man ang pagpanimhot? Apan karon, ang mga bahin gipahimutang sa Dios diha sa lawas, ang matag usa kanila sumala sa iyang gikahimut-an. Kon ang tanan usa ra ka bahin, hain man niini ang lawas? Hinuon daghan ang mga bahin, apan usa lamang ka lawas. Ang mata dili makaingon sa kamot, “Wala ako magkinahanglan kanimo,” sama nga ang ulo dili usab makaingon sa tiil, “Wala ako magkinahanglan kanimo.” Hinuon ang mga bahin sa lawas nga giisip nato nga huyang mao ang gikinahanglan, ug ang mga bahin sa lawas nga atong giisip nga dili kaayo dungganan maoy atong gihatagan ug labaw nga pasidungog, ug ang dili maanindot nga bahin maoy atong gihimoan sa labawng pagpaanyag nga wala kinahanglana sa atong mga matahom nga bahin. Apan ang lawas gipahiangay sa Dios pinaagi sa paghatag ug dugang pasidungog niadtong nakulangan aron walay pagkabahin diha sa lawas, hinuon aron ang mga bahin niini makaangkon sa samang pagtagad alang sa usa ug usa. Kon ang usa ka bahin mag-antos, ang tanan magdungan sa pag-antos; kon ang usa ka bahin pasidunggan, ang tanan magdungan sa paglipay. Kamo ang lawas ni Cristo ug ang matag usa kaninyo bahin niini. Ug diha sa iglesia gipahimutang sa Dios una sa tanan ang mga apostoles, ikaduha ang mga propeta, ikatulo ang mga magtutudlo, unya ang mga tighimo ug mga milagro, unya ang mga gasa sa pag-ayo ug masakiton, pagtabang, pagdumala ug pagsulti ug nagkalainlaing pinulongan. Apostoles ba ang tanan? Propeta ba ang tanan? Magtutudlo ba ang tanan? Naghimo ba ug mga milagro ang tanan? Ang tanan nakabaton ba sa gasa sa pag-ayo sa mga sakit? Nagsulti ba ug laing mga pinulongan ang tanan? Naghubad ba sa kahulogan niini ang tanan? Apan mao hinuoy tinguhaa pag-ayo ang mga hiyas nga labawng mahinungdanon. Ug akong ipakita kaninyo ang labaw ka maayong paagi. Kon magsulti ako ug laing mga pinulongan sa mga tawo ug sa mga anghel apan walay gugma, ako usa lamang ka saba nga agong o alingisig nga piyangpiyang. Ug kon ako adunay gahom pagpropesiya, ug makasabot sa tanang mga misteryo ug sa tanang kahibalo, ug kon ako adunay hingpit nga pagtuo nga makapabalhin ug mga bukid, apan walay gugma, ako walay kapuslanan. Kon akong ipanghatag ang tanan nakong katigayonan ug kon itahan nako ang akong lawas aron sunogon apan walay gugma, dili kini magpulos kanako. Ang gugma mapailobon ug maluluy-on. Ang gugma dili masinahon, dili manghambog. Ang gugma dili tigpasigarbo, dili magbinastos, dili mamugas alang sa iyang kaugalingon, dili masuk-anon o madinumtanon. Ang gugma dili malipay sa daotan, apan malipay kini sa kamatuoran, moantos sa tanang butang, motuo sa tanang butang, molaom sa tanang butang, molahutay sa tanang butang. Ang gugma dili gayod matapos apan ang mga pagpropesiya mahanaw, ang mga pinulongan mahunong, ang kahibalo mahanaw. Kay ang atong kahibalo dili hingpit, ug ang atong pagpropesiya dili hingpit; apan kon ang hingpit moabot na, ang dili hingpit mahanaw. Sa bata pa ako, nagsulti ako ingon nga bata, naghunahuna ako ingon nga bata, nangatarungan ingon nga bata apan sa nahamtong na ako, gibiyaan nako ang mga gawi nga binata. Kay sa pagkakaron, ang atong makita sa salamin hanap lamang nga panagway apan unya sa nawong ug nawong na. Sa pagkakaron, bahin lamang ang akong nahibaloan, apan unya masabtan ra nako ang tanan, ingon nga ang tanan kanako nasabtan. Ug karon magpabilin kining tulo, ang pagtuo, ang paglaom, ug ang gugma, apan ang labing dako niini mao ang gugma. Tinguhaa ninyo ang gugma, ug sa dakong kasibot tinguhaa ang mga butang nga espirituhanon, ilabina gayod unta nga kamo magpropesiya. Kay ang nagsulti ug laing mga pinulongan, nagsulti dili ngadto sa mga tawo kondili ngadto sa Dios, kay wala may makasabot kaniya, apan siya nagsulti ug mga misteryo diha sa Espiritu. Apan ang nagpropesiya, nagsulti ngadto sa mga tawo aron paglig-on ug pagdasig ug paglipay kanila. Ang nagsulti ug mga dila nagpalig-on sa iyang kaugalingon lamang, apan ang nagpropesiya nagpalig-on sa iglesia. Buot ako nga kamong tanan magsulti ug laing mga pinulongan apan labaw pa unta kon kamo magpropesiya. Ang nagpropesiya labaw kay kaniya nga nagsulti ug laing mga pinulongan gawas kon adunay maghubad sa kahulogan niini, aron ang iglesia malig-on. Karon, mga igsoon, kon moanha ako kaninyo nga magsulti ug laing pinulongan, unsa may inyong makuha kanako gawas kon magsulti ako kaninyo diha sa pagpadayag, o kahibalo o propesiya o pagtulun-an? Bisan pa gani ang mga galamiton nga walay kinabuhi nga motingog, sama sa plawta o alpa, kon kini dili mohatag sa tin-aw nga paningog, unsaon man pag-ila sa huni sa plawta ug sa alpa? Ug kon ang trumpeta dili mohatag ug tin-aw nga tingog, kinsa may maandam alang sa gubat? Ingon usab kamo niana, gawas kon kamo nagsulti ug tin-aw nga mga pulong diha sa usa ka pinulongan, unsaon man sa pagkahibalo kon unsay inyong gisulti? Igo lang kamo nga magsulti ngadto sa hangin! Tinuod nga adunay daghang matang sa sinultihan dinhi sa kalibotan, ug walay usa niini nga walay kahulogan. Apan kon ako dili makasabot sa kahulogan sa sinultihan, alang kaniya nga nagsulti ako usa ka langyaw, ug alang kanako siya langyaw usab. Ingon usab kamo niana, kay nagtinguha man gayod kamo sa mga butang sa Espiritu, paningkamoti nga mahanas kamo alang sa pagpalig-on sa iglesia. Busa, ang nagsulti ug laing mga pinulongan kinahanglan nga mag-ampo aron nga makahubad siya niini. Kay kon ako mag-ampo diha sa laing mga pinulongan, ang akong espiritu nag-ampo apan ang akong pangisip walay bunga. Unsa man diay? Ako mag-ampo uban sa akong espiritu ug mag-ampo usab uban sa pangisip. Ako mag-awit uban sa espiritu ug mag-awit usab uban sa pangisip. Kay kon dili, bisan kon magpasalamat ikaw uban sa espiritu, unsaon man niya nga anaa sa dapit nga walay kahibalo sa pag-ingon ug “Amen” sa imong pagpasalamat nga dili man siya makasabot sa imong gipanulti? Maayo gayod ang imong pagpasalamat apan ang laing tawo wala mapalig-on. Nagpasalamat ako sa Dios nga ako makamaong mosulti ug laing mga pinulongan, labaw pa gani kaninyong tanan, apan diha sa iglesia palabihon nako ang pagsulti ug lima ka pulong uban ang akong pangisip aron katudloan usab ang uban, kay sa paglitok ug kaliboan ka libo ka pulong pinaagi sa pagsulti ug laing pinulongan. Mga igsoon, ayaw kamo pagbinata sa inyong hunahuna, hinuon sa daotan pagpakabata kamo, apan sa hunahuna pagpakahamtong kamo. Sa balaod nasulat kini, “Pinaagi sa mga tawong lahi ug pinulongan, ug pinaagi sa mga ngabil sa uban ako mosulti niining mga tawhana, apan bisan pa niini dili sila mamati kanako, nag-ingon ang Ginoo.” Busa, ang pagsulti ug laing mga pinulongan ilhanan diay dili alang sa mga magtutuo kondili sa mga dili magtutuo, samtang ang pagpropesiya ilhanan dili alang sa mga dili magtutuo kondili alang sa mga magtutuo. Busa, kon ang tibuok nga iglesia magtigom ug ang tanan magsulti ug laing mga pinulongan, ug unya mosulod ang mga wala kahibalo o ang mga dili magtutuo, dili ba sila mosulti nga kamo nangabuang? Apan kon ang tanan magpropesiya, ug unya mosulod ang usa ka tawo nga dili magtutuo o walay nahibaloan, siya sudyaan sa tanan, siya hukman sa tanan, ibutyag ang mga tinagoan sa iyang kasingkasing. Ug busa, samtang siya magduko, iyang simbahon ang Dios ug iyang ipahayag nga ang Dios anaa gayod uban kaninyo. Busa unsa man, mga igsoon? Inigtigom ninyo, ang matag-usa andam na nga may alawiton, may pagtulun-an, may pinadayag, may laing pinulongan, o hubad sa kahulogan niini. Ipahimo ang tanan alang sa pagpalig-on. Kon adunay mosulti ug laing mga pinulongan, duha ra kanila ang tugoti niini, o tulo ang labing daghan ug nga dili magdungan sa pagsulti ug kinahanglan nga adunay usa nga mohubad sa kahulogan. Apan kon wala may makahubad sa kahulogan, pahiloma sila diha sa iglesia ug pasultiha siya ngadto sa iyang kaugalingon ug sa Dios. Apan pasultiha ang duha o tulo ka propeta, ug ipatimbangtimbang sa uban ang gisulti. Kon adunay gipadayag ngadto sa usa nga naglingkod, pahiloma ang nauna. Kay kamong tanan makahimo sa pagpropesiya nga magtinagsa, aron ang tanan makakat-on ug ang tanan madasig ug ang mga espiritu sa mga propeta mag-agad sa mga propeta. Kay ang Dios dili Dios sa kasamok, kondili sa kalinaw. Sama sa batasan sa tanang mga iglesia sa mga balaan, ang mga babaye kinahanglang maghilom diha sa mga iglesia kay wala itugot kanila ang pagsulti, hinuon kinahanglang magpaubos sila sumala sa giingon sa balaod. Apan kon aduna silay buot nga mahibaloan, adto lamang sila sa ilang balay mangutana sa ilang mga bana. Kay makauulaw alang sa usa ka babaye ang pagsulti diha sa iglesia. O, diha ba kaninyo magsugod ang pulong sa Dios o kaninyo ba lamang kini miabot? Kon adunay maghunahuna nga siya propeta, o espirituhanon, kinahanglan nga moila siya nga kining akong gisulat kaninyo sugo sa Ginoo. Kon aduna may wala moila niini, pasagdi siya nga wala moila. Busa, mga igsoon ko, tinguhaa gayod ninyo ang pagpropesiya, ug ayaw ninyo idili ang pagsulti ug laing mga pinulongan; apan kinahanglan nga ang tanang mga butang himoon diha sa kaligdong ug kahusay. Mga igsoon, pahinumdoman ko kamo sa Maayong Balita nga akong giwali kaninyo, nga inyong gidawat ug nga niini kamo nagbarog. Pinaagi niini kamo naluwas, kon inyong huptan ang pulong sa Maayong Balita nga akong giwali kaninyo, gawas kon taphaw lamang ang inyong pagtuo. Kay gitugyan nako kaninyo ingon nga labing mahinungdanon sa tanan ang unsay nadawat nako, nga si Cristo namatay alang sa atong mga sala sumala sa kasulatan, nga siya gilubong, nga siya nabanhaw sa ikatulo nga adlaw sumala sa kasulatan, ug nga nagpakita siya ngadto kang Cefas, unya ngadto sa napulo ug duha. Unya sa usa ka higayon nagpakita siya ngadto sa kapin sa lima ka gatos ka mga igsoon, nga hangtod karon buhi pa ang kadaghanan, bisan may pipila kanila nga patay na. Unya nagpakita siya ngadto kang Santiago ug unya ngadto sa tanang mga apostoles. Ug ulahi sa tanan, sama sa naahat pagkatawo, nagpakita usab siya kanako. Kay ako ang labing ubos sa tanang mga apostoles, nga dili gani takos tawgon nga apostol tungod kay akong gilutos ang iglesia sa Dios. Apan pinaagi sa grasya sa Dios ako mao ako karon, ug ang grasya niya alang kanako wala mapakyas. Apan, ako nakabuhat ug labaw pa kay kang bisan kinsa kanila, hinuon dili ako kondili ang grasya sa Dios nga ania uban kanako. Busa bisan ako o sila, sa ingon niana kami nagsangyaw ug sa ingon kamo mituo. Apan kon si Cristo gisangyaw nga siya nabanhaw gikan sa mga patay, unsaon man sa pipila kaninyo sa pag-ingon nga walay pagkabanhaw sa mga patay? Kon walay pagkabanhaw sa mga patay, bisan si Cristo wala diay usab mabanhaw; ug kon si Cristo wala mabanhaw, kawang lamang ang among pagsangyaw ug kawang lamang usab ang inyong pagtuo. Kami usab mamatud-an nga mga bakakong saksi sa Dios, kay kami nagsaksi man nga ang Dios nagbanhaw kang Cristo, nga wala diay niya banhawa kon tinuod man nga ang mga nangamatay dili mabanhaw. Kay kon ang mga nangamatay dili mabanhaw, si Cristo wala diay usab banhawa. Kon si Cristo wala mabanhaw, ang inyong pagtuo wala lamay kapuslanan ug kamo anaa pa sa inyong mga kasal-anan. Unya kadtong mga nangamatay diha kang Cristo nangalaglag. Kon niini rang kinabuhia nga kita adunay paglaom kang Cristo, sa tanang mga tawo kita mao ang labing makaluluoy. Apan ang tinuod mao nga si Cristo nabanhaw gikan sa mga patay, ang unang bunga gikan sa mga nangamatay. Kay ingon nga pinaagi sa usa ka tawo miabot ang kamatayon, pinaagi usab sa usa ka tawo miabot ang pagkabanhaw sa mga patay. Kay ingon nga diha kang Adan ang tanan nangamatay, ingon usab diha kang Cristo ang tanan mangabuhi. Apan ang matag usa sa iyang kaugalingong panahon: si Cristo ang unang bunga ug unya sa iyang pag-anhi, sila nga mga iya ni Cristo. Unya moabot ang kataposan, sa dihang itugyan niya ang gingharian ngadto sa Dios ug Amahan, sa dihang mapukan na niya ang tanang pamunoan ug tanang awtoridad ug gahom. Kay kinahanglang maghari siya hangtod nga ang tanang kaaway ikabutang na niya diha sa ilalom sa iyang mga tiil. Ug ang kataposang kaaway nga laglagon mao ang kamatayon. Kay “gipailalom sa Dios ang tanang mga butang diha sa iyang mga tiil.” Apan sa pag-ingon nga, “Ang tanang mga butang gipailalom kaniya,” dayag nga dili lakip niini ang Dios nga mao ang nagpailalom sa tanang mga butang diha kaniya. Ug sa diha nga mailalom na ang tanang mga butang diha kaniya, ang Anak mailalom usab kaniya nga mao ang nagpailalom sa tanang mga butang diha kaniya, aron ang Dios mahimong tanan ngadto sa tanan. Kon dili pa, unsa may mahimo sa mga tawo sa ilang pagpabautismo alang sa mga patay? Kon ang mga patay dili man gayod banhawon, nganong bautismohan man ang mga tawo alang kanila? Ug ngano ba nga kami namiligro man sa matag takna? Namatay ako adlaw-adlaw, mga igsoon, sa akong garbo diha kaninyo pinaagi kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Unsa may maako, kon sa tinawhanong pagkasulti, ako nakigbugno batok sa pintas nga mga mananap didto sa Efeso? Kon ang mga patay dili man mabanhaw, “Mangaon ug manginom kita kay ugma mangamatay man kita.” Ayaw kamo pagpahisalaag, “Ang daotang pakig-uban makadaot sa maayong pamatasan.” Pagmaugdang kamo, pagmatarong ug ayaw na kamo pagpakasala kay ang uban walay kahibalo mahitungod sa Dios. Gisulti ko kini aron maulaw kamo. Apan adunay mangutana, “Unsaon man pagbanhaw sa mga patay? Ug unsa mang lawasa ang ilang mabatonan?” Uy, buang! Ang imong gipugas dili mahimong buhi gawas kon kini mamatay. Ug ang imong gipugas dili na mao ang lawas nga imong gipugas, kondili kini karon usa lamang ka liso, sa trigo o sa ubang binhi. Apan ang Dios mao ang maghatag niini ug lawas sumala sa iyang pagbuot, ug ang matag matang sa liso sumala sa kaugalingong lawas niini. Kay dili managsama ang tanang unod kondili adunay laing matang sa unod nga iya sa mga tawo, ug lain ang unod sa mga mananap, ug lain ang unod sa mga langgam, ug lain ang sa mga isda. Adunay mga lawas nga langitnon ug usab adunay mga lawas nga yutan-on, apan lain ang himaya sa mga langitnon ug lain usab ang himaya sa mga yutan-on. Lain ang himaya sa adlaw, ug lain usab ang himaya sa bulan, ug lain ang himaya sa mga bituon, kay ang usa ka bituon lahi man ug himaya sa laing bituon. Ingon usab niana ang pagkabanhaw sa mga patay. Ang gipugas madunot ra apan ang mabanhaw dili madunot. Kini gipugas sa kaulawan, apan kini banhawon diha sa himaya. Kini gipugas nga huyang, apan kini banhawon diha sa gahom. Kini gipugas nga yutan-on, apan kini banhawon nga espirituhanon. Kon adunay lawas nga yutan-on, may lawas usab nga espirituhanon. Ug ingon niini usab ang nasulat, “Ang unang tawo nga si Adan nahimong binuhat nga buhi”; apan ang naulahing Adan nahimong espiritu nga mohatag ug kinabuhi. Apan dili ang espirituhanon mao ang una kondili ang lawasnon, ug mosunod ang espirituhanon. Ang unang tawo gikan sa yuta, hinimo gikan sa abog; ang ikaduhang tawo gikan sa langit. Ingon nga sila hinimo gikan sa abog mao usab sila nga gikan sa abog; ug kon ingon nga sila langitnon mao usab sila nga gikan sa langit. Ingon nga kita misul-ob sa dagway sa tawo nga hinimog abog, kita usab magsul-ob unya sa dagway sa tawo nga gikan sa langit. Ug kini akong isulti, mga igsoon, nga ang unod ug dugo dili makapanunod sa gingharian sa Dios, o ang madunot dili makapanunod sa mga walay pagkadunot. Pamati, isulti nako kaninyo ang usa ka tinago. Dili kitang tanan mangamatay, apan kitang tanan mangausab, sa kalit, sa usa ka pagpamilok, inigtingog na sa kataposang trumpeta kay ang trumpeta patingogon, ug ang mga patay banhawon nga dili na madunot, ug kita mangausab. Kay kining lawas nga madunot kinahanglang magsul-ob unya ug dili na madunot, ug kining mamatay magsul-ob unya ug dili na mamatay. Ug sa diha nga ang madunot kasul-oban na ug dili na madunot, ug ang mamatay kasul-oban na ug dili mamatay, matuman na gayod unya ang nasulat nga nag-ingon, “Ang kamatayon gilamoy ngadto sa kadaogan.” “O kamatayon, hain na ang imong kadaogan? O kamatayon, hain na ang imong kalala?” Ang kalala sa kamatayon mao ang sala ug ang gahom sa sala mao ang balaod. Apan salamat sa Dios nga mao ang naghatag kanato sa kadaogan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa, hinigugma kong mga igsoon, pagmalig-on kamo, dili matarog, magmadagayaon kanunay sa buluhaton sa Ginoo, kay nasayod man kamo nga diha sa Ginoo ang inyong paghago dili makawang. Karon mahitungod sa amot alang sa mga balaan, sumala sa akong gitugon sa mga iglesia sa Galacia, buhata usab ninyo. Sa unang adlaw sa matag semana, ang matag usa kaninyo kinahanglang maggahin ug magtigom sumala sa iyang pag-uswag, aron nga inig-abot nako diha dili na kinahanglan mag-amot pa. Ug inig-abot nako, bisan kinsa nga inyong giuyonan pinaagi sa sulat akong ipadala aron sa paghatod sa inyong gasa ngadto sa Jerusalem. Apan kon angay man nga ako moadto usab, mouban sila kanako. Moanha ako kaninyo human sa akong pag-agi sa Macedonia, kay moagi man gayod ako sa Macedonia, ug tingali magpabilin ako diha uban kaninyo, o anha ba hinuon ako magpalabay sa tingtugnaw, aron kamo mopagikan kanako bisan asa ako mopaingon. Kay dili ako buot nga mohapit lamang kaninyo, ug gilaoman nako nga magpabilin una uban kaninyo kon itugot man sa Ginoo. Apan magpabilin pa ako sa Efeso hangtod sa Pentecostes, kay naabli alang kanako ang usa ka dakong pultahan alang sa mabungahong buluhaton, ug adunay daghang mga kaaway. Inig-abot diha ni Timoteo, tan-awa nga dili siya mataha kaninyo kay siya nagbuhat sa buluhaton sa Ginoo sama kanako. Busa ayaw ninyo tugoti nga adunay tawo nga motamay kaniya. Pagikana siya uban sa kalinaw aron siya mahibalik kanako kay ako uban sa mga igsoon nagpaabot kaniya. Mahitungod sa atong igsoon nga si Apolos, gihangyo nako siya pag-ayo sa pagduaw kaninyo kuyog sa ubang mga igsoon, apan siya walay tinguha sa paghimo niini karon. Moanha ra unya siya kon makabaton siya ug higayon. Pagtukaw kamo, barog kamo diha sa pagtuo, pagpakalalaki kamo, pagmakusganon. Buhata ang tanang butang diha sa gugma. Mga igsoon, kamo nasayod nga ang banay ni Estefanas mao ang unang bunga diha sa Acaya ug ilang gihatag ang ilang kaugalingon sa pag-alagad alang sa mga balaan. Naghangyo ako kaninyo nga kamo magpailalom sa mga tawo nga ingon kanila ug sa tanang mga kauban sa buhat ug magbubuhat. Gikalipay nako ang pag-abot diri ni Estefanas ug ni Fortunato ug ni Acaico, kay sila naghulip sa inyong pagkawala diri kay sila nakahatag ug kahayahay sa akong espiritu ug sa inyo usab. Pasidunggi ninyo ang mga tawo nga sama kanila. Ang mga iglesia sa Asia nangumosta kaninyo. Si Aquila ug si Prisca, uban sa iglesia diha sa ilang balay, sa kinasingkasing nangumosta kaninyo diha sa Ginoo. Ang tanang mga igsoon nangumosta kaninyo. Pagpangumostahay kamo sa usa ug usa pinaagi sa balaan nga halok. Ako si Pablo, sa akong kaugalingong kamot, misulat niining maong pangumosta. Kon may usa nga wala mahigugma sa Ginoo, mahimo unta siyang tinunglo! Maranatha Ang grasya sa atong Ginoong Jesus mag-uban kaninyo. Ang akong gugma mag-uban kaninyong tanan diha kang Cristo Jesus. Si Pablo, apostol ni Cristo Jesus tungod sa kabubut-on sa Dios, ug si Timoteo nga atong igsoon, Alang sa iglesia sa Dios nga anaa sa Corinto lakip ang tanang mga balaan nga anaa sa tibuok Acaya. Mainyo ang grasya ug kalinaw nga gikan sa Dios nga atong Amahan ug gikan sa Ginoong Jesu-Cristo. Dalaygon ang Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ang Amahan sa mga kaluoy ug Dios sa tanang paglipay. Siya naglipay kanamo sa tanan namong kasakit aron kami makahimo sa paglipay kanila nga anaa sa bisan unsang kasakit, pinaagi sa paglipay nga niini kami gilipay sa Dios. Kay ingon nga nagdagaya dinhi kanamo ang mga pag-antos ni Cristo, mao usab nga pinaagi kang Cristo ang paglipay nagdagaya dinhi kanamo. Bisan kon kami sakiton, kini alang sa paglipay kaninyo ug sa inyong kaluwasan ug kon kami lipayon, kini alang sa paglipay kaninyo nga masinati ninyo diha sa inyong paglahutay sa samang mga kasakit nga among giantos. Ang among paglaom alang kaninyo dili matarog kay nasayod kami nga ingon nga kamo nakig-ambit sa among mga pag-antos, kamo makig-ambit usab sa among kalipay. Kay dili kami buot nga kamo dili masayod, mga igsoon, sa kasakit nga among nasinati didto sa Asia nga sa hilabihan gayod, dili maantos, nabug-atan kami nga sa ingon, nawad-an na sa paglaom nga mabuhi pa kami. Apan kami, sa among kaugalingon, ingon sa nakadawat sa hukom sa kamatayon apan kadto diay naingon aron dili kami mosalig sa among kaugalingon kondili sa Dios nga nagbanhaw sa mga patay. Siya ang nagluwas kanamo gikan sa dakong hulga sa kamatayon magpadayon pagluwas kanamo. Kaniya naglaom kami nga siya moluwas kanamo pag-usab. Kamo usab motabang pinaagi sa pag-ampo alang kanamo, aron daghan ang magpasalamat alang kanamo tungod sa panalangin nga nadawat namo agig tubag sa daghang mga pag-ampo. Kay kini mao ang among pasigarbo: ang gipamatuod sa among tanlag mao nga diha sa kayano ug sa diosnong kamatinud-anon, dili diha sa kaalam nga unodnon kondili diha sa grasya sa Dios, nagkinabuhi kami dinhi sa kalibotan ug labaw pa gayod nganha kaninyo. Kay kami walay laing gisulat kaninyo gawas sa inyong mabasa ug masabot. Ako malaumon nga unta inyong masabtan sa hingpit, ingon nga kamo may nasabtan na, aron kamo makapasigarbo kanamo ingon nga kamo amo unyang ikapasigarbo sa adlaw sa atong Ginoong Jesus. Tungod kay ako masaligon man niini, gitinguha ko nga mouna pag-anha diha kaninyo aron kamo makabaton sa duha ka pilo nga kalipay. Gitinguha nako ang paghapit kaninyo sa akong pagpaingon sa Macedonia, ug unya mobalik diha kaninyo gikan sa Macedonia, ug unya inyo akong mapagikan paingon sa Judea. Nagduhaduha ba ako sa akong tinguha pagbuhat niini? Naghimo ba ako sa akong mga laraw ingon sa tawong unodnon, nga dali ra nga moingon ug “Oo” ug unya “Dili” dayon? Ingon nga ang Dios kasaligan, ang among pulong kaninyo dili “Oo” ug unya “Dili.” Kay ang Anak sa Dios nga si Jesu-Cristo, nga giwali kaninyo ni Silvano ug ni Timoteo ug nako, dili “Oo” ug unya “Dili”, kondili diha kaniya kanunay nga “Oo.” Kay ang tanang mga saad sa Dios “Oo” diha kaniya. Mao kanay hinungdan ngano nga kita naglitok sa “Amen” pinaagi kaniya alang sa himaya sa Dios. Apan ang Dios mao ang naglig-on kanamo uban kaninyo diha kang Cristo, ug ang nagdihog kanamo. Siya mao ang nagselyo kanamo ug naghatag sa iyang Espiritu ingon nga pasalig diha sa among mga kasingkasing. Apan ako nagtawag sa Dios ingon nga saksi batok sa akong kinabuhi—aron malikay kamo sa kasakit wala na lang ako moanha diha sa Corinto. Dili ingon nga nagpaka-agalon kami kaninyo sa inyong pagtuo, hinuon, kami naghago uban kaninyo alang sa inyong kalipay, tungod kay kamo malig-ong nagbarog sa inyong pagtuo. Kay ako nakahukom nga dili na lang moanha kaninyo pag-usab diha sa kasubo. Kay kon ako makapasubo man kaninyo, kinsa man unya ang molipay kanako kondili ang gipasubo nako? Busa ako nagsulat niining maong butang kaninyo aron dili ako moanha nga maguol pinaagi sa mga tawo nga mao untay molipay kanako, ingon nga ako nagsalig kaninyong tanan nga ang akong kalipay inyo usab nga tanan. Kay nagsulat ako kaninyo gikan sa tumang kasakit ug kahigwaos sa kasingkasing, uban sa daghang mga luha, dili aron sa pagpaguol kaninyo kondili aron mahibalo kamo sa kadagaya sa akong gugma alang kaninyo. Apan kon aduna may nakapaguol, siya wala maghimo niini kanako, kondili sa igong gidak-on—sa walay pagpalapaw niini—nganha kaninyong tanan. Alang sa maong tawo, igo na ang silot nga gipahamtang kaniya sa kadaghanan kaninyo, busa kinahanglan nga karon inyo na siyang pasayloon ug hupayon, kay tingali unya ug masubrahan siya sa kaguol. Busa naghangyo ako kaninyo nga inyong pamatud-an kaniya ang inyong gugma. Kay ang hinungdan niadtong akong pagsulat mao nga aron mahibaloan nako ang pagkatinuod kon masinugtanon ba gayod kamo sa tanang butang. Ug bisan kinsa nga inyong gipasaylo, gipasaylo usab nako. Unsay akong gipasaylo, kon aduna man akoy gipasaylo, gihimo nako tungod ug alang kaninyo diha sa atubangan ni Cristo aron dili kita pahimuslan ni Satanas kay kita nahibalo man sa iyang mga pamaagi. Ug sa pag-adto nako sa Troas aron sa pagwali sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo, usa ka pultahan ang naabli alang kanako diha sa Ginoo. Apan ako wala mahimutang diha sa akong espiritu tungod kay wala man nako makit-i didto si Tito nga akong igsoon. Busa nanamilit na lang ako kanila ug mipadayon ngadto sa Macedonia. Apan salamat sa Dios nga nagmando kanato kanunay pinaagi kang Cristo ngadto sa kadaogan, ug ang kahumot sa kahibalo mahitungod kaniya gipadayag pinaagi kanato ngadto sa tanang dapit. Kita ang kahumot ni Cristo ngadto sa Dios diha kanila nga mga nangaluwas ug kanila nga mga nangalaglag, ngadto sa usa ang kahumot gikan sa kamatayon ngadto sa kamatayon, ug ngadto sa usa ang kahumot gikan sa kinabuhi ngadto sa kinabuhi. Kinsa man ang takos niining mga butanga? Kay lahi kami sa kadaghanan nga namaligya sa pulong sa Dios, kondili ingon nga mga tawong matinud-anon, ug ingon nga gikan sa Dios, kami nagsulti sa atubangan sa Dios pinaagi kang Cristo. Nagsugod na ba usab kami karon sa pagdayeg sa among kaugalingon? O gikinahanglan ba namo, sama sa uban, ang mga sulat sa pagpaila nganha kaninyo o gikan kaninyo? Kamo mismo mao ang among sulat sa pagpaila, nga nasulat diha sa inyong mga kasingkasing, nga nahibaloan ug mabasa sa tanang mga tawo ug napadayag nga kamo mao ang usa ka sulat ni Cristo, among gihatod, sinulat dili pinaagi sa tinta kondili sa Espiritu sa Dios nga buhi, dili diha sa mga papan nga bato kondili diha sa mga papan sa kasingkasing nga unodnon. Mao kana ang pagsalig nga among nabatonan pinaagi kang Cristo ngadto sa Dios, dili nga kami takos sa among kaugalingon sa pag-angkon sa bisan unsa ingon nga gikan sa among kaugalingon apan ang among katakos gikan sa Dios nga mao ang naghimo kanamong takos nga alagad sa bag-ong kasabotan, dili sa nasulat kondili sa Espiritu kay ang nasulat makamatay, apan ang Espiritu maghatag ug kinabuhi. Ug kon ang pagpangalagad nga iya sa kamatayon pinaagi sa nasulat nga gikulit diha sa bato miabot uban sa maong himaya, nga tungod niana ang katawhan sa Israel wala makahimo pagsud-ong sa nawong ni Moises tungod sa himaya sa iyang nawong nga nagkahanaw, dili ba nga mahimayaon pa ang pagpangalagad nga iya sa Espiritu? Kay kon ang pagpangalagad sa pagkahinukman mahimayaon, labaw pa gayod ka madagayaon ang himaya sa pagpangalagad sa pagkamatarong. Sa pagkatinuod, niining kahimtanga, ang mahimayaon kaniadto nawad-an na karon sa himaya tungod sa himaya nga milabaw pa niini. Kay kon mahimayaon man kadtong nagkahanaw, labi pang mahimayaon kadtong magpadayon. Busa tungod kay kami nakabaton man sa maong paglaom, kami maisogon, dili sama kang Moises nga nagtabon sa iyang nawong aron ang katawhan sa Israel dili makakita sa pagkatapos sa nagkahanaw nga himaya. Apan ang ilang mga salabotan gipagahi kay bisan pa hangtod niining mga adlawa karon, sa dihang magbasa sila sa daan nga kasabotan, ang maong tabon nagpabilin gihapon, kay kini makuha man lamang pinaagi kang Cristo. Apan hangtod niining mga adlawa karon, sa dihang magbasa sila kang Moises, natabonan gihapon ang ilang mga hunahuna apan sa diha nga idangop kini sa Ginoo, ang maong tabon makuha. Karon ang Ginoo mao ang Espiritu, ug asa gani ang Espiritu sa Ginoo, anaa usab ang kagawasan. Ug kitang tanan, nga dili tinabonan ang nawong, sa nagsud-ong kita sa himaya sa Ginoo sama diha sa salamin, giusab kita ngadto sa pagkasama sa iyang dagway gikan sa himaya ngadto sa himaya kay kini gikan man sa Ginoo, ang Espiritu. Busa sa among pagkabaton niining maong pagpangalagad kay kami gikaluy-an, wala kami maluya. Ug gisalikway namo ang mga tinago nga makauulaw, wala mangilad o magtuis sa pulong sa Dios. Hinuon, pinaagi sa dayag nga pagsulti sa kamatuoran, kami nagpaila sa among kaugalingon ngadto sa tanlag sa tanang tawo sa atubangan sa Dios. Ug kon ang among Maayong Balita natabonan man, kini natabonan lamang ngadto kanila nga nagkalaglag. Diha kanila ang mga hunahuna sa mga dili magtutuo gibutaan sa dios niining panahona, aron dili sila makakita sa kahayag sa Maayong Balita sa himaya ni Cristo nga mao ang dagway sa Dios. Kay wala kami magwali mahitungod sa among kaugalingon kondili si Jesu-Cristo ingon nga Ginoo ug kami mga ulipon ninyo tungod kang Jesus. Kay ang Dios nga nag-ingon, “Gikan sa kangitngit mosidlak ang kahayag,” mao ang nagsidlak dinhi sa among mga kasingkasing aron paghatag sa kahayag sa kahibalo sa himaya sa Dios diha sa nawong ni Jesu-Cristo. Ug aduna kami niining maong bahandi nga sinulod diha sa mga sudlanan nga yuta, aron sa pagpadayag nga ang labawng gahom iya sa Dios ug dili gikan kanamo. Kami gipiit sa tanang paagi apan wala mapugngi; gilisodlisod apan wala kawad-i ug paglaom; gilutos apan wala talikdi; nangatumba apan wala mangalaglag. Sa kanunay giantos dinhi sa among lawas ang kamatayon ni Jesus, aron ang kinabuhi ni Jesus mapadayag usab dinhi sa among mga lawas. Samtang kami buhi, kanunay kaming gitahan ngadto sa kamatayon tungod kang Jesus, aron ang kinabuhi ni Jesus mapadayag dinhi sa among mga lawas nga may kamatayon. Busa dinhi kanamo naglihok ang kamatayon, apan diha kaninyo ang kinabuhi. Apan kami nakabaton sa mao rang espiritu sa pagtuo sumala sa nasulat, “Ako mituo, busa ako misulti,” kami usab nagtuo, ug busa kami nagsulti sa nasayran namo nga ang nagbanhaw sa Ginoong Jesus magbanhaw usab kanamo uban kang Jesus ug magdala kanamo uban kaninyo ngadto sa iyang atubangan. Kay kining tanan tungod ug alang kaninyo aron nga samtang ang grasya modagaya ngadto sa daghan pang mga tawo, kini makapadagaya unta sa mga pasalamat ngadto sa himaya sa Dios. Busa kami wala maluya. Ug bisan tuod nagkahugo na ang gawas nga bahin sa among pagkatawo, ang among pagkatawo sa sulod gibag-o sa matag adlaw. Kay kining gaan ug lumalabay nga kasakit modangat ngadto sa hilabihan gayod kadako ug walay sukod nga gibug-aton sa himaya alang kanamo, tungod kay wala kami nagtan-aw sa mga butang nga makita kondili sa mga butang nga dili makita. Kay ang mga butang nga makita lumalabay lamang, apan ang mga butang nga dili makita walay kataposan. Kay kita nasayod nga kon madugta na kining atong yutan-ong puluy-anan nga tolda, aduna kitay tinukod sa Dios, usa ka balay nga dili binuhat sa mga kamot, walay kataposan didto sa langit. Kay dinhi niini kita nagpanghupaw sa atong pagpangandoy nga unta kasul-oban na kita sa atong langitnong puluy-anan, aron nga sa kasul-oban na kita niini, kita dili makit-an nga mga hubo. Kay samtang ania pa kita niining maong tolda, kita nag-agulo sa kabug-at, dili tungod kay buot kita nga maghukas, kondili nga masul-oban pa, aron ang may kamatayon lamyon sa kinabuhi. Siya nga nag-andam kanato alang niining butanga mao ang Dios nga naghatag kanato sa Espiritu ingon nga pasalig. Busa kanunay kita nga masaligon ug nasayod kita nga samtang ania pa kita sa lawas, kita layo gikan sa Ginoo kay kita naglakaw man pinaagi sa pagtuo, dili pinaagi sa atong panan-aw. Busa kita masaligon ug maayo pa alang kanato nga mahimulag sa lawas ug makig-uban sa Ginoo. Busa sa ingon niana, maania man kita sa atong balay o mahilayo, kita nagtinguha sa pagpahimuot kaniya. Kay kitang tanan kinahanglan mangatubang sa hukmanan ni Cristo aron ang matag usa modawat sumala sa nabuhat sa iyang lawas, maayo man o daotan. Busa sa nasayran namo ang pagkahadlok sa Ginoo, kami nangdani sa mga tawo. Hinuon, kami nasayran na sa Dios, ug ako naglaom nga kini masayran usab sa inyong mga tanlag. Wala kami magdayeg pag-usab sa among kaugalingon nganha kaninyo, apan naghatag hinuon kaninyo ug higayon sa pagpasigarbo tungod kanamo, aron kamo adunay ikatubag kanila nga nagpasigarbo diha sa dagway lamang ug dili sa diha kasingkasing. Kay kon kami wala sa among kaugalingon, kini alang sa Dios; ug kon kami anaa sa maayo nga panimuot, kini alang kaninyo. Kay ang gugma ni Cristo nagpugong kanamo, tungod kay kami naghukom man sa ingon niini, nga may usa nga nagpakamatay alang sa tanan busa ang tanan nangamatay. Ug siya namatay alang sa tanan, aron sila nga mga buhi magkinabuhi dili na alang sa ilang kaugalingon, kondili alang kaniya nga namatay ug nabanhaw tungod kanila. Busa sukad karon dili na namo ilhon ang tawo sumala sa unod bisan pa kon kaniadto giila namo si Cristo sumala sa unod, karon wala na kami mag-ila kaniya sa ingon. Busa kon ang tawo anaa kang Cristo, siya bag-o na nga binuhat; ang daan nangagi na, tan-awa, ang bag-o nahiabot na. Ug kining tanan gikan sa Dios, nga mao ang nagpasig-uli kanato ngadto kaniya pinaagi kang Cristo, ug naghatag kanamo sa buluhaton sa pagpasig-uli ingon nga ang Dios diha kang Cristo nagpasig-uli sa kalibotan ngadto sa iyang kaugalingon sa walay pag-isip batok kanila sa ilang kalapasan. Ug siya nagpiyal kanamo sa mensahe sa pagpasig-uli. Tungod kang Cristo kami mga pinadala, sama nga ang Dios naghangyo pinaagi kanamo. Alang kang Cristo, naghangyo kami kaninyo, pasig-uli kamo ngadto sa Dios. Tungod kanato si Cristo nga wala makasinati ug sala gihimo niya nga sala, aron diha kang Cristo mahimo kitang pagkamatarong sa Dios. Busa ingon nga mga kaubang magbubuhat diha sa Dios, naghangyo usab kami kaninyo nga dili ninyo dawaton ang grasya sa Dios sa walay kapuslanan. Kay siya nag-ingon; “Sa panahon nga gikahimut-an ako namati kanimo, ug sa adlaw sa kaluwasan ako mitabang kanimo.” Tan-awa, karon mao ang adlaw nga gikahimut-an; tan-awa, karon mao ang adlaw sa kaluwasan. Kami wala magbutang ug babag diha sa agianan ni bisan kinsa, aron dili sawayon ang among pagpangalagad. Apan ingon nga mga alagad sa Dios kami nagpamatuod sa among kaugalingon: diha sa tumang pagkamalahutayon, diha sa mga kasakitan, sa mga kawalad-on, sa mga kalisdanan, sa mga pagbunal, sa pagkabilanggo, sa mga kagubot, sa mga kahago, sa mga pagtukaw, sa kagutom, sa kaputli, sa kahibalo, sa pagpailob, sa pagkamaluluy-on, sa Espiritu Santo, sa matuod nga gugma, sa sinultihan nga matinud-anon ug sa gahom sa Dios, pinaagi sa mga hinagiban sa pagkamatarong alang sa tuo ug wala nga kamot, diha sa kadungganan ug sa kaulawan, diha sa mga sulti sa pagdaot ug sa pagdayeg. Kami giisip nga mga limbongan, bisan pa niana mga matinud-anon; ingon nga mga wala mailhi apan mga inila, ingon nga mga himatyon apan tan-awa buhi kami, ingon nga mga kinastigo apan wala mamatay, ingon nga mga masulub-on apan sa kanunay malipayon, ingon nga mga kabos apan nagpadato sa daghang tawo, ingon nga mga walay nahot apan nakabaton sa tanang mga butang. Ang among baba abli nganha kaninyo, O mga Corintohanon; dako ang among kasingkasing. Wala kami magkulang kaninyo, kamo hinuon ang nagkulang sa inyong pagbati. Agig tugbang—nagsulti ako sama ngadto sa mga anak—padakoa usab ang inyong kasingkasing. Ayaw kamo pagpakighiusa uban sa dili magtutuo. Kay unsa may anaa sa panag-abin sa pagkamatarong ug sa pagkadaotan? O unsa may panag-ambitan sa kahayag ug sa kangitngit? Unsa may pakig-uyon ni Cristo kang Bilial? O unsa may gisalohan sa magtutuo uban sa dili magtutuo? Unsa may gikauyonan sa templo sa Dios ug sa mga diosdios? Kay kita mao ang templo sa Dios nga buhi, sumala sa giingon sa Dios, “Ako mopuyo sa sulod nila ug makig-uban kanila, ug ako mahimong ilang Dios, ug sila mahimong akong katawhan. Busa panggula kamo gikan kanila, ug bulag kamo gikan kanila, nag-ingon ang Ginoo, ug ayaw na kamo paghikap ug hugaw; unya dawaton ko kamo. Ug ako mahimong inyong amahan, ug kamo mahimong akong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, nag-ingon ang Ginoo nga Makagagahom sa Tanan.” Kay nakabaton man kita niining maong mga saad, mga hinigugma, hinloan nato ang atong kaugalingon sa tanang kahugaw sa unod ug sa espiritu, ug hingpiton nato ang pagkabalaan diha sa pagkahadlok sa Dios. Hatagi kami ug luna diha kaninyo; wala kami magbuhat ug sayop kang bisan kinsa, wala kami mangdaot ug wala kami mamintaha. Gisulti ko kini dili aron kamo pakasad-on kay giingon ko na kaniadto nga kamo ania sa among mga kasingkasing, nga kami makig-uban kaninyo sa kamatayon ug sa kinabuhi. Aduna akoy dakong pagsalig kaninyo aduna akoy dakong garbo kaninyo, napuno ako sa kalipay. Ug bisan pa sa tanan namong kasakit, nag-awas ang akong kalipay. Kay bisan sa amo nang pag-abot sa Macedonia, wala makapahulay ang among mga lawas, hinuon gisakit kini sa tanang paagi—panagbingkil sa gawas ug kahadlok sa sulod. Apan ang Dios nga naglipay sa mga masulub-on, milipay kanamo pinaagi sa pag-abot ni Tito. Ug dili lamang pinaagi sa iyang pag-abot kondili pinaagi usab sa kalipay nga iyang naangkon tungod kaninyo, sa dihang nagsulti siya kanamo mahitungod sa inyong pangandoy, sa inyong kasubo, sa inyong pagkamainiton alang kanako, nga tungod niana misamot ang akong kalipay. Kay bisan pa kon nakapaguol ako kaninyo tungod niadtong akong sulat, wala na ako magbasol karon, bisan tuod ug gibasolan ko kini kaniadto, kay nasuta ko man nga ang maong sulat nakapaguol kaninyo, sa makadiyot lamang. Ug sa ingon niana, ako malipayon dili tungod kay kamo nasubo lamang kondili nasubo ngadto sa paghinulsol, kay kamo mibati sa diosnon nga kasubo, ug nga wala diay kami makahimo ug kadaot kaninyo. Kay ang diosnon nga kasubo mosangpot sa paghinulsol nga modangat ngadto sa kaluwasan ug dili magdala ug pagbasol, apan ang kasubo nga kalibotanon mosangpot sa kamatayon. Kay tan-awa unsa kamatinud-anon ang misangpot diha kaninyo tungod sa inyong diosnon nga pagkasubo, unsa kaikag pagpanalipod, kasuko, kahadlok, tinguha, pagkamainiton, pagsilot! Sa kinatibuk-an kamo nakapamatuod nga kamo dili sad-an sa maong butang. Busa, bisan tuod ug ako nagsulat kaninyo, kadto dili tungod kaniya nga naghimo sa kadaot o tungod kaniya nga nahiagom sa kadaot, kondili aron ang inyong pagkamatinud-anon alang kanamo mapadayag nganha kaninyo sa atubangan sa Dios. Tungod niini kami nahupay. Ug gawas nga kami nahupay, kami nalipay pa gayod tungod sa kalipay ni Tito, kay gihatagan man siya ninyong tanan ug pahulay sa iyang espiritu. Kay kon kamo gipasigarbo nako kaniya, wala ako maulawi; tungod niini apan kay tinuod man ang tanan namong gisulti mahitungod kaninyo, busa nasuta nga matuod ang among pagpasigarbo ngadto kang Tito. Ug ang iyang pagbati misamot alang kaninyo sa dihang mahinumduman niya ang pagkamasinugtanon ninyong tanan ug ang kataha ug ang pagkamatinahuron nga inyong gipakita sa inyong pagdawat kaniya. Ako nagmalipayon tungod kay ako hingpit nga nagsalig kaninyo. Karon buot kami nga masayod kamo, mga igsoon, mahitungod sa grasya sa Dios nga gihatag diha sa mga iglesia sa Macedonia. Kay bisan pa sa daghang pagsulay kanila sa kasakit, ang ilang naghingapin nga kalipay ug ang ilang tuman nga kakabos miawas hinoon ngadto sa hilabihan nga pagkamanggihatagon. Kay ako saksi nga sumala sa ilang maabot, ug labaw pa gani, sila mihatag nga kinabubut-on, uban sa mapugsanong paghangyo kanamo nga kahatagan sa katungod sa pagpakig-ambit sa pagtabang sa mga balaan. Ug dili sumala sa among gilaoman, una sa tanan gihatag nila ang ilang kaugalingon ngadto sa Ginoo ug unya ngari kanamo pinaagi sa kabubut-on sa Dios. Tungod niini, si Tito among giagda nga padayonon usab niya diha kaninyo ang iyang nasugdan nga buhat sa gugma. Apan ingon nga milabaw kamo sa tanang butang, sa pagtuo, sa pagpamulong, sa kahibalo, sa hingpit nga pagkamatinud-anon, ug sa inyong gugma alang kanamo, molabaw usab unta kamo niining maong grasya. Ako nagsulti niini dili ingon nga sugo, kondili aron sa pagpamatuod nga ang inyong gugma matuod usab pinaagi sa pagkamatinud-anon sa uban. Kay kamo nasayod sa grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo, nga bisan tuod siya dato, siya nahimong kabos tungod ug alang kaninyo aron nga pinaagi sa iyang kakabos kamo mahimong dato. Ug niining butanga ako mohatag sa akong tambag: maayo alang kaninyo ang pagtapos sa inyong nasugdan sa miaging tuig, dili lamang sa pagpadayon niini kondili sa pagtinguha usab, ug karon humana kini aron ang inyong pagtinguha matugbangon sa inyong pagtiwas niini gikan sa unsay anaa kaninyo. Kay kon anaa ang pagkamatinguhaon, kini kahimut-an sumala sa unsay anaa sa tawo, dili sumala sa unsay wala kaniya. Wala ako magpasabot nga ang uban mahamugaway ug kamo magkalisod. Apan agig pagpakig-angay kinahanglan nga ang inyong pagkaadunahan karon magsangkap sa ilang kawad-on aron nga unya ang ilang kaadunahan magsangkap usab sa inyong kawalad-on, ug sa ingon niana adunay kaangayan. Sumala sa nasulat, “Siya nga nagtigom ug daghan wala maghingapin ug siya nga nagtigom ug diyotay wala makulangi.” Salamat sa Dios nga nagbutang diha sa kasingkasing ni Tito sa sama ka matinud-anong pagtagad alang kaninyo. Kay siya midawat sa among hangyo, ug ingon nga siya matinud-anon, siya mianha kaninyo sa kaugalingon niyang pagbuot. Uban kaniya among gipadala ang igsoon nga nabantog na sa tanang mga iglesia tungod sa iyang pagsangyaw sa Maayong Balita. Ug dili lamang niini ra, kondili nga kini usab siya gipili sa mga iglesia sa pagpanaw uban kanamo, niining buluhaton sa grasya nga among gidumala alang sa himaya sa Ginoo ug sa among pagkamainiton. Kami naglikay aron walay mamasangil kanamo mahitungod niining dakong gasa nga among gidumala. Kay kami nagtinguha sa unsay maayo dili lamang sa atubangan sa Dios kondili sa atubangan usab sa mga tawo. Ug uban kanila kami nagpadala sa among igsoon nga sa makadaghan among namatud-an nga siya matinud-anon sa daghang mga butang. Ug karon misamot pa gani hinuon siya sa pagkamatinud-anon tungod sa iyang pagsalig kaninyo. Mahitungod kang Tito, siya ang akong katambayayong ug kauban nga magbubuhat alang kaninyo. Ug mahitungod sa ubang mga igsoon, sila mga pinadala gikan sa mga iglesia, himaya alang kang Cristo. Busa sa atubangan sa mga iglesia ipadayag ninyo niining mga tawhana ang kamatuoran sa inyong gugma ug sa among pagpasigarbo kaninyo. Karon dili na kinahanglan nga magsulat pa ako kaninyo mahitungod sa papangalagad ngadto sa mga balaan, kay ako nasayod man sa inyong pagkamainiton, nga tungod niini gipasigarbo ko kamo ngadto sa mga tawo sa Macedonia nga ang Acaya andam na sukad pa sa miaging tuig, ug ang inyong kaikag nakapadasig sa kadaghanan kanila. Apan ako nagpadala ug mga igsoon diha kaninyo aron nga niining butanga ang among pagpasigarbo mahitungod kaninyo dili unta makawang, aron kamo maandam sumala sa akong giingon, kay tingali unyag may mga taga-Macedonia nga manguban kanako ug unya makita nila nga kamo dili man diay andam, kami (dili ako moingon nga kamo) maulawan tungod niining pagsalig. Busa nakahunahuna ako nga kinahanglan akong agdahon ang mga igsoon sa pag-anha kaninyo una kanako, ug sa pagpahigayon daan niining panalangin nga inyong gisaad, aron kini maandam dili ingon nga usa ka pagpamugos gikan kaninyo kondili ingon nga inyong kinabubut-ong hatag. Karon timan-i kini: siya nga nagpugas ug diyotay moani usab ug diyotay, siya nga nagpugas ug daghan moani usab ug daghan. Ang matag usa maghatag sumala sa kabubut-on sa iyang kasingkasing, dili sa pagpanuko o ingon nga pinugos kay gihigugma sa Dios ang naghatag nga malipayon. Ug ang Dios makahimo sa paghatag sa tanang panalangin nga naghingapin nganha kaninyo, aron kamo makabaton kanunay ug igo sa tanang butang, madagayaon alang sa tanang maayong buhat. Sumala sa nasulat, “Siya nagsabwag, naghatag ngadto sa mga kabos; ang iyang pagkamatarong nagpabilin sa walay kataposan.” Siya nga naghatag sa binhi ngadto sa magpupugas ug sa pan aron kaonon maghatag kaninyo ug binhi ug magpadaghan niini ug magpadaghan sa mga bunga sa inyong pagkamatarong. Sa tanang butang kamo iyang padatoon ngadto sa tumang pagkamahinatagon ug makapahimo sa mga tawo nga mapasalamaton sa Dios pinaagi kanamo. Kay ang paghimo sa maong pagtabang dili lamang magsangkap sa kawalad-on sa mga balaan kondili magpaawas usab sa daghang mga pagpasalamat ngadto sa Dios. Pinaagi sa kamatuoran sa maong tabang, sila maghimaya sa Dios tungod sa inyong pakamasinugtanong agig pag-ila sa Maayong Balita ni Cristo, ug tungod sa pagkadagaya sa inyong amot alang kanila ug alang usab sa tanan. Ug sila mangandoy kaninyo ug mag-ampo alang kaninyo tungod sa hilabihan ka dakong grasya sa Dios diha kaninyo. Salamat sa Dios tungod sa iyang gasa nga dili maasoy! Ako gayod, si Pablo, naghangyo kaninyo tungod sa kaaghop ug kalumo ni Cristo—ako nga giingon nga mapaubsanon kon anaa sa inyong atubangan, apan isog kaayo kon layo! Ako nangamuyo kaninyo nga kon anaa na ako diha dili unta ako mapugos sa pagpakita sa kaisog tungod sa akong pagsalig ingon nga buot nakong ipakita niadtong naghunahuna nga kami nagkinabuhi sumala sa unod. Kay bisan tuod ug kami nagkinabuhi nga unodnon, wala kami makiggubat sumala sa unod, kay ang mga hinagiban sa among pakiggubat dili man unodnon kondili gamhanan tungod sa Dios aron sa paglumpag sa mga kuta, sa tanang mga pangatarongan ug sa tanang mapahitas-ong babag nga nag-ali batok sa kahibalo sa Dios, ug nagbihag sa tanang panghunahuna aron kini magmasinugtanon kang Cristo. Ug kami andam sa pagsilot sa tanang pagsupil, sa dihang mahingpit ang inyong pagkamasinugtanon. Tan-awa ang anaa sa inyong atubangan. Kon adunay masaligon nga siya iya ni Cristo, papahinumdumi kaniya ang iyang kaugalingon, ingon nga siya iya ni Cristo, mao usab kami. Kay bisan kon palabihan pa ug diyotay ang akong pagpasigarbo tungod sa kagahom nga gihatag kanamo sa Ginoo alang sa pagpalig-on ug dili sa pagpukan, ako dili maulawan. Dili ako buot nga masabot nga nanghadlok kaninyo pinaagi sa mga sulat. Kay sila nag-ingon, “Ang iyang mga sulat ugdang ug isog apan huyang sa inatubangay ug dili angay tagdon ang iyang pagpanulti.” Pasabta ang maong mga tawo nga unsa gani ang among giingon pinaagi sa sulat sa wala kami diha, mao usab kana ang among buhaton inig-anha namo. Dili ingon nga kami nangahas sa pagpakig-ingon o sa pagpakigtandi kanila nga nagdayeg sa ilang kaugalingon, apan sila nga nagsinukdanay sa ilang kaugalingon ug nagtinandiay sa ilang kaugalingon—sila dili maalamon. Apan kami dili magpasigarbo lapaw sa sukod kondili sumala sa sukod nga gibahin sa Dios kanamo, sa sukod nga moabot bisan hangtod kaninyo. Kay kami wala molapaw sa among sukod, nga daw wala kami moabot diha kaninyo kay kami mao ang unang miabot diha kaninyo dala ang Maayong Balita ni Cristo. Wala kami magpasigarbo lapaw sa among sukod diha sa mga hinagoan sa ubang tawo. Hinuon ang among paglaom mao nga sa diha nga magtubo ang inyong pagtuo, modako unta ang luna sa among paghago diha kaninyo, aron among mawali ang Maayong Balita sa mga kayutaan nga saylo pa kaninyo, sa walay pagpasigarbo sa buhat nga nahimo na diha sa luna nga iya sa lain. “Siya nga magpasigarbo, papasigarboha siya mahitungod sa Ginoo.” Kay ang tawo nga nagdayeg sa iyang kaugalingon dili mao ang kahimut-an, kondili ang tawo hinuon nga gidayeg sa Ginoo. Buot unta ako nga kamo moantos kanako sa usa ka gamayng binuang! Apan antosa lang gayod ninyo kini uban kanako! Kay ako mibati ug diosnong pagpangabubho alang kaninyo, kay kamo ako na man nga gikasaad nga maasawa ngadto sa usa ka bana aron mapaila nga putling ulay ngadto kang Cristo. Apan nahadlok ako nga ingon nga ang bitin milimbong kang Eva pinaagi sa iyang pagkamalimbongon, ang inyong mga panghunahuna mahisalaag gikan sa inyong matinud-anon ug putli nga pag-alagad kang Cristo. Kay maayo man kaayo kamong motubay kon adunay motungha nga magwali ug Jesus nga lahi sa among giwali, ug dali ra kaayo kamong modawat ug lahi nga espiritu kay sa inyong nadawat ug lahi nga maayong balita kay sa inyong gidawat. Kay sa akong hunahuna sa bisan unsang paagi wala ako maulahi niining mga hawod nga mga apostoles. Ug bisan ako dili batid nga mamumulong, apan sa kahibalo wala ako makulangi, hinuon sa tanang paagi kini gipakita na namo kaninyo diha sa tanang mga butang. Nakasala ba ako sa akong pagpaubos sa akong kaugalingon aron kamo matuboy, tungod kay giwali nako nga walay bayad diha kaninyo ang Maayong Balita sa Dios sa walay pagpagasto kaninyo? Gisakmitan nako ang ubang mga iglesia pinaagi sa pagdawat ug hinabang gikan kanila aron lamang ako makaalagad kaninyo. Ug sa diha nga ako uban kaninyo ug nakabsan sa mga kinahanglanon, wala ako maghasol kang bisan kinsa, kay ang akong mga gikinahanglan gihatag man kanako sa mga igsoon nga nangabot gikan sa Macedonia. Busa ako naglikay ug magpadayon sa paglikay sa paghasol kaninyo sa bisan unsang paagi. Ingon nga ang kamatuoran ni Cristo ania kanako, kining maong pagpasigarbo nako dili mahunong didto sa mga kayutaan sa Acaya. Ngano man? Tungod ba kay wala ako mahigugma kaninyo? Ang Dios nasayod. Ug ang akong gibuhat karon akong padayonon sa pagbuhat aron akong kakuhaan ug kahigayonan ang mga tawong naninguha sa kahigayonan sa pagpasigarbo nga ang ilang pagpangalagad sama sa amoa. Kay kining mga tawhana mga mini nga apostoles, limbongan nga mga magbubuhat, nagtakoban sa ilang kaugalingon ingon nga mga apostoles ni Cristo. Ug kini dili angay ikahibulong, kay bisan gani si Satanas nagtakoban man sa iyang kaugalingon ingon nga anghel sa kahayag. Busa dili ikahibulong kon ang iyang mga sulugoon magtakoban usab sa ilang kaugalingon ingon nga mga ministro sa pagkamatarong. Ang ilang dangatan motukma ra unya sa ilang mga binuhatan. Sublion ko ang pag-ingon, ayaw ipaisip ni bisan kinsa nga ako buangbuang; apan bisan kon inyo man ako nga isipon nga ingon, dawata ako ingon nga buangbuang aron ako usab makapasigarbo hinuon ug diyotay. Ang akong gisulti, gisulti ko dili sumala sa Ginoo kondili ingon nga buang, niining mapasigarbohong pagsalig. Ug kay daghan man ang nagpasigarbo sumala sa unod, ako usab magpasigarbo. Kay sa inyong pagkamaalamon, malipayon kamong nagpailob sa mga buangbuang! Kay antoson man lang ninyo kon may tawo nga mag-ulipon kaninyo o maghukhok kaninyo o mamintaha kaninyo o magpataas sa iyang kaugalingon o mosagpa kaninyo sa nawong. Makauulaw man, apan akong isulti nga kami huyang niana. Apan bisag unsay ipasigarbo ni bisan kinsa (nagsulti ako karon ingon nga buangbuang), ako usab makapasigarbo niana. Mga Hebreo ba sila? Mao usab ako. Mga Israelinhon ba sila? Mao usab ako. Mga kaliwat ba sila ni Abraham? Mao usab ako. Mga alagad ba sila ni Cristo? Labaw pa ako (nagsulti ako ingon nga buangbuang), labaw pa ka dako ang akong mga pagbudlay, labaw ka daghan ang akong pagkabilanggo, dili maihap ang mga pagbunal ug sa makadaghan nag-ungaw sa kamatayon. Sa lima ka higayon, ako nakadawat ug kulang na lang ug usa nga makap-atan ka lapdos gikan sa mga Judio. Sa tulo ka higayon ako gipusposan, makausa ako gibato. Makatulo ako nalunod, usa ka gabii ug usa ka adlaw ako sa dagat. Sa kanunay nga pagpanaw nahimutang ako sa kakuyaw sa mga suba, sa kakuyaw sa mga tulisan, sa kakuyaw sa akong mga katagilungsod, sa kakuyaw sa mga Gentil, sa kakuyaw sa siyudad, sa kakuyaw sa kamingawan, sa kakuyaw sa kadagatan, sa kakuyaw sa mga igsoon nga mini, sa kakapoy ug sa kalisod, sa kanunay nga pagtukaw sa kagabhion, sa kagutom ug sa kauhaw, sa kanunay nga dili makakaon, sa katugnaw ug sa kahubo. Ug gawas sa uban pang mga butang, anaa ang adlaw-adlaw nga kabug-aton tungod sa akong kabalaka alang sa tanang mga iglesia. Kinsa bay huyang ug ako dili usab huyang? Kinsa bay napandol ug ako wala mosilaob? Kon kinahanglan man ako nga magpasigarbo, maoy akong ipasigarbo ang mga butang nga nagpadayag sa akong kahuyang. Ang Dios ug Amahan sa Ginoong Jesus, siya nga dalaygon hangtod sa kahangtoran, nasayod nga ako wala magbakak. Sa Damasco, ang gobernador nga ubos ni Hari Aretas nagpabantay sa siyudad sa Damasco aron sa pagdakop kanako, apan gitunton ako sulod sa bukag agi sa bintana sa paril ug nakaikyas ako gikan sa iyang mga kamot. Kinahanglan nga magpasigarbo ako bisan pa ug walay makuha niini. Hisgotan nako ang mga panan-awon ug mga gipadayag gikan sa Ginoo. Nakaila ako ug usa ka tawo nga anaa kang Cristo, napulo ug upat ka tuig na karon nga gibayaw ngadto sa ikatulong langit, diha ba sa lawas o sa gawas, wala ako masayod; ang Dios lamang ang nasayod. Ug ako nasayod nga kining tawhana gisakgaw ngadto sa Paraiso, diha ba siya sa lawas o sa gawas, wala ako masayod, ang Dios lamang ang nasayod. Ug didto iyang nadungog ang mga pulong nga dili maasoy nga niini ang tawo gidid-an sa paglitok. Kining tawhana akong ipasigarbo apan sa akong kaugalingon dili ako magpasigarbo gawas sa akong mga kaluyahon. Bisan pa kon buot ako nga magpasigarbo, dili ako magpakabuang kay magsulti man ako sa tinuod. Apan naglikay ako niini aron walay bisan kinsa nga mag-isip kanako nga labaw pa kay sa akong pagkamao sumala sa iyang nakita kanako o sa iyang nadungog gikan kanako. Ug aron dili ako magmapahitas-on niini tungod sa kadaghan sa mga gipadayag kanako, ako gihatagan ug tunok dinhi sa unod, usa ka sulugoon ni Satanas, aron dili ako magmapahitas-on. Sa makatulo nag-ampo ako sa Ginoo mahitungod niini, nga unta iyang kuhaon kini gikan kanako, apan siya miingon kanako, “Ang akong grasya igo alang kanimo kay ang akong gahom gihingpit diha sa kaluyahon.” Sa ingon niana, labaw nakong gikalipay ang pagpasigarbo tungod sa akong mga kaluyahon aron ang gahom ni Cristo molandong nganhi kanako. Busa tungod kang Cristo ikalipay nako ang mga kaluyahon, mga pagbugalbugal, mga kalisdanan, mga paglutos ug mga kasakitan kay sa diha nga luya ako, lig-on hinuon ako. Karon nahimo ako nga buang! Kamo mao ang nagtukmod kanako kay angay gayod unta nga ako inyong dayegon, kay sa bisan unsa wala ako maulahi nianang mga hawod nga apostoles, bisan tuod ug ako ingon lamang niini. Ang mga ilhanan sa pagka-apostol nahimo sa taliwala ninyo diha sa akong hingpit nga pailob, inubanan sa mga ilhanan ug mga katingalahan ug mga milagro. Kay sa unsa ba kamo naulahi sa ubang mga iglesia, gawas lamang nga kamo wala nako pabug-ati? Pasayloa gayod ako niining maong sayop! Ania, andam na ako karon sa pag-anha kaninyo sa ikatulong higayon. Ug dili ko kamo pabug-atan kay ang akong gipangita dili ang unsay anaa kaninyo kondili kamo. Kay ang mga anak dili man maoy magtagana alang sa ilang mga ginikanan kondili ang mga ginikanan hinuon alang sa ilang mga anak. Apan ikalipay gayod nako nga ako mogasto ug magasto alang sa inyong mga kalag. Kon milabaw man kadako ang akong paghigugma kaninyo, mogamay ba diay ang inyong paghigugma kanako tungod niini? Apan tugotan nato nga kamo wala nako pabug-ati, malimbongon kuno ako ug nangilad kaninyo. Nagpahimulos ba ako kaninyo pinaagi ni bisan kinsa kanila nga akong gipadala diha kaninyo? Akong gihangyo si Tito sa pag-anha diha, ug gipakuyogan ko siya ug igsoon. Nagpahimulos ba si Tito kaninyo? Dili ba naggawi man kami diha sa mao rang espiritu? Dili ba mao ra man ang among mga lakang? Nagdahom ba kamo nga sulod niining panahona kami nagsulti sa pagpanalipod sa among kaugalingon sa inyong atubangan? Sa atubangan sa Dios kami nagsulti diha kang Cristo, ug kining tanan alang sa paglig-on kaninyo, mga hinigugma. Kay ako nahadlok nga inig-abot nako diha tingali ug makaplagan ko kamo sa kahimtang nga dili nako buot, ug nga makaplagan ako ninyo sa kahimtang nga dili ninyo buot. Tingalig makaplagan ko kamo nga may panaglalis, kasina, kapungot, pag-iya-iya, mga pagdinaotay sa dungog, linibakay, pagpanghambog ug kagubot. Nahadlok ako nga inig-anha nako diha pag-usab, tingalig maulawan ako sa akong Dios diha sa inyong atubangan, ug nga masubo ako sa daghan kanila nga nagpakasala kaniadto apan wala maghinulsol sa kahugaw, sa salawayong pakighilawas ug sa pagpatuyang nga ilang gihimo. Kini karon ang ikatulong higayon nga ako moanha kaninyo. Ang bisan unsa nga sumbong kinahanglang paluyohan sa pamatuod sa duha o tulo ka mga saksi. Gipasidan-an ko sila nga nagpakasala kaniadto ug ang tanan gayod ug magpasidaan ako karon kanila samtang wala pa ako karon diha uban kanila: sama sa akong gibuhat kaniadto sa akong ikaduhang pag-anha, nga kon ako moanha na pag-usab, dili ko gayod sayloan, kay nangita man gayod kamo ug pamatuod nga si Cristo nagsulti pinaagi kanako. Siya dili huyang nganha kaninyo hinuon gamhanan diha kaninyo. Kay bisan tuod siya gilansang sa krus gikan sa kahuyang, apan siya nabuhi pinaagi sa gahom sa Dios. Kay bisan ug kami mga huyang diha kaniya, alang kaninyo mabuhi kami uban kaniya pinaagi sa gahom sa Dios. Susiha ang inyong kaugalingon kon anaa ba kamo sa pagtuo. Sulayi ang inyong kaugalingon. Wala ba ninyo masinati nga si Jesu-Cristo anaa kaninyo?—gawas kon nangapakyas kamo. Naglaom ako nga inyong masuta nga kami wala mangapakyas. Apan kami nag-ampo sa Dios nga unta dili kamo magbuhat ug daotan, dili aron sa pagpakita nga kami maayo gayod kondili nga aron unta kamo magbuhat sa matarong bisan kami daw nangapakyas. Kay kami walay mahimo batok sa kamatuoran, kondili ang pagdapig lamang sa kamatuoran. Kay kami malipay sa diha nga kami huyang ug kamo lig-on. Ug kami nag-ampo usab niini nga kamo magmahingpit. Busa ako nagsulat niining mga butanga samtang layo ako kaninyo aron nga sa pag-anha unya nako, dili na unta kinahanglan nga magmahigpit pa ako sa akong paggamit sa kagahom nga gihatag kanako sa Ginoo alang sa paglig-on ug dili sa paglumpag. Sa kataposan, mga igsoon, pagmalipayon kamo. Hingpita ang inyong kaugalingon, pagmadasigon kamo, pagsinabtanay kamo sa usa ug usa, pagpuyo kamo nga malinawon, ug ang Dios sa gugma ug kalinaw mag-uban kaninyo. Pagpangumustahay kamo pinaagi sa balaan nga halok. Ang tanang mga balaan nangumosta kaninyo. Ang grasya sa Ginoong Jesu-Cristo ug ang gugma sa Dios ug ang pakig-ambit sa Espiritu Santo mag-uban kaninyong tanan. Si Pablo, usa ka apostol, dili gikan sa mga tawo o pinaagi sa tawo, kondili pinaagi kang Jesu-Cristo ug sa Dios nga Amahan nga nagbanhaw kaniya gikan sa mga patay, ug ang tanang mga igsoon nga ania uban kanako, Alang sa mga iglesia sa Galacia: Ang grasya maanaa kaninyo ug ang kalinaw nga gikan sa Dios nga Amahan nato ug sa Ginoong Jesu-Cristo, nga mitugyan sa iyang kaugalingon alang sa atong mga sala aron sa pagluwas kanato gikan niining daotan nga kapanahonan karon, sumala sa kabubut-on sa atong Dios ug Amahan. Iya ang himaya hangtod sa kahangtoran. Amen. Nahibulong ako nga dali kamong mitalikod kaniya nga nagtawag kaninyo diha sa grasya ni Cristo ug mibalhin sa laing maayong balita, dili nga adunay laing maayong balita, kondili nga adunay nagpagubot kaninyo ug buot motuis sa Maayong Balita ni Cristo. Apan bisan pa kon kami, o usa ba ka anghel nga gikan sa langit, magsangyaw kaninyo ug maayong balita nga supak sa nasangyaw na namo, matinunglo siya. Sumala sa amo nang gisulti, usbon ko karon sa pagsulti: kon adunay magwali kaninyo ug maayong balita gawas sa inyo nang nadawat, matinunglo siya. Kay nangdani ba ako karon sa tawo o sa Dios? O nagtinguha ba ako sa pagpahimuot sa mga tawo? Kon nagpahimuot pa gihapon ako sa mga tawo, dili unta ako karon ulipon ni Cristo. Kay buot nakong masayran ninyo, mga igsoon, nga ang Maayong Balita nga akong giwali dili sumala sa tawo. Kay wala nako kini madawat gikan sa tawo, wala ako tudloi niini, kondili pinaagi sa pagpadayag ni Jesu-Cristo. Kay kamo nakadungog sa akong kinabuhi kaniadto diha sa tinuohan sa mga Judio, kon giunsa nako paglutos ang iglesia sa Dios sa hilabihan gayod, ug sa paglaglag niini, ug nga diha sa tinuohan sa mga Judio ako miuswag labaw pa kay sa kadaghanan sa akong mga katagilungsod nga kadungan nako, nga sa hilabihan ako mainiton gayod alang sa mga gikabilinbilin nga kalagdaan sa akong mga katigulangan. Apan sa diha nga ang Dios, nga naggahin kanako sa diha pa ako sa tiyan sa akong inahan ug nagtawag kanako pinaagi sa iyang grasya, nahimuot sa pagpadayag sa iyang Anak dinhi kanako aron kini akong isangyaw ngadto sa mga Gentil, wala dayon ako magpakitambag kang bisan kinsa, wala ako moadto sa Jerusalem ngadto kanila nga mga apostoles nga una pa kanako, kondili miadto hinuon ako sa Arabia ug unya mibalik pag-usab sa Damasco. Unya human sa tulo ka tuig, mitungas ako ngadto sa Jerusalem aron sa pagduaw kang Cefas ug mipabilin ako uban kaniya sulod sa napulo ug lima ka adlaw. Apan wala akoy nakita sa ubang mga apostoles gawas kang Santiago nga igsoon sa Ginoo. Sa akong gisulat kaninyo sa atubangan sa Dios, wala ako magbakak! Unya miadto ako sa kayutaan sa Siria ug sa Cilicia. Ug wala pa ako mailhi sa nawong gayod sa mga iglesia nga iya ni Cristo didto sa Judea, apan nakadungog lamang sila sa giingon nga, “Ang naglutos kanato kaniadto, karon nagsangyaw na sa pagtuo nga kaniadto iyang gibungkag.” Ug sila nagdayeg sa Dios tungod kanako. Unya human sa napulo ug upat ka tuig, mitungas ako pag-usab ngadto sa Jerusalem uban kang Barnabas, ug gidala usab nako si Tito. Mitungas ako sumala sa usa ka pagpadayag, ug gipadayag nako kanila ang Maayong Balita nga akong giwali ngadto sa mga Gentil, apan ngadto lamang kanila nga mga tinamod, kay tingali unya ug maningkamot ako o nakapaningkamot na ba hinuon sa wala lamay kapuslanan. Apan si Tito nga Grego nga uban kanako wala nila pugsa sa pagpatuli. Apan tungod sa mga igsoong mini nga gipasulod sa hilom ug mitipon aron sa pagpaniid sa atong kagawasan nga naato diha kang Cristo Jesus, aron madala kita nila ngadto sa kaulipnan, kanila wala kami magpadaog bisan makadiyot lamang, aron ang kamatuoran sa Maayong Balita magpabilin diha kaninyo. Ug gikan kanila nga giila nga mga tinamod, (kon unsa sila kaniadto, kana walay bili alang kanako, ang Dios walay tawong pinalabi) kadtong mga gitamod walay bisan unsa nga gikadugang kanako. Hinuon, sa ilang pagkakita nga ako gitugyanan sa Maayong Balita ngadto sa mga dili tinuli ingon nga si Pedro gitugyanan sa Maayong Balita ngadto sa mga tinuli, kay siya nga nagbuhat pinaagi kang Pedro alang sa pag-alagad ngadto sa mga tinuli nagbuhat man usab pinaagi kanako alang sa mga Gentil, ug sa ilang pagkasayod sa grasya nga gihatag kanako, si Santiago, si Cefas ug si Juan, mga tinamod ingon nga mga haligi, mitunol kanako ug kang Barnabas sa tuong kamot sa pakig-ambitay aron kami mangadto sa mga Gentil ug sila ngadto sa mga tinuli. Buot lamang nila nga among hinumdoman ang mga kabos, nga maoy butang nga akong gikaikagan sa pagbuhat. Apan sa pag-adto ni Cefas sa Antioquia siya akong ginawong pagsupak, kay nasayop man siya. Kay sa wala pay mga tawo nga miabot gikan kang Santiago, siya nakigsalo sa pagpangaon uban sa mga Gentil. Apan sa pag-abot na nila, siya misibog ug naglain sa iyang kaugalingon, nahadlok sa pundok sa mga tinuli. Ug ang uban nga mga Judio misunod kaniya sa pagpakaaron-ingnon, nga tungod niana bisan gani si Barnabas nadala sa ilang papakaaron-ingnon. Apan sa akong pagkakita nga sila wala magtarong sumala sa kamatuoran sa Maayong Balita, ako miingon kang Cefas sa atubangan nilang tanan, “Kon ikaw nga Judio nagkinabuhi man gani sama sa Gentil ug dili ingon sa Judio, unsaon man nimo pagpugos sa mga Gentil sa pagkinabuhi sama sa mga Judio?” Kami nga nangatawo nga mga Judio ug dili mga makasasala nga Gentil, nasayod nga ang tawo dili mahimong matarong pinaagi sa mga buhat sumala sa Balaod kondili pinaagi sa pagtuo kang Jesu-Cristo. Ug kami mituo kang Cristo Jesus aron kami himoong matarong pinaagi sa pagtuo kang Cristo, ug dili pinaagi sa mga buhat sumala sa Balaod, kay pinaagi sa buhat sumala sa Balaod walay bisan kinsa nga himoong matarong. Apan kon sa among pagpaningkamot aron kami himoong matarong diha kang Cristo, kami makaplagan nga mga makasasala usab, alagad ba diay si Cristo sa sala? Dili gayod! Kay kon tukoron nako pag-usab kadtong mga butang nga ako nang gibungkag, gihimo nakong malapason ang akong kaugalingon. Kay pinaagi sa Balaod, ako patay na sa Balaod, aron ako mabuhi alang sa Dios. Gilansang ako sa krus uban kang Cristo, dili na ako ang nabuhi, kondili si Cristo ang nabuhi sa sulod nako, ug ang kinabuhi nga karon akong gikinabuhi sa unod akong gikinabuhi diha sa akong pagtuo sa Anak sa Dios nga nahigugma kanako ug mitugyan sa iyang kaugalingon alang kanako. Wala nako isalikway ang grasya sa Dios; kay kon ang pagkamatarong pinaagi pa sa Balaod, si Cristo namatay lamang nga walay hinungdan. O mga hungog nga taga-Galacia! Kinsa bay naglamat kaninyo? Sa atubangan sa inyong mga mata si Jesu-Cristo tataw nga gipasundayag nga gilansang diha sa krus. Kini lamang ang buot nako nga masayran gikan kaninyo: Pinaagi ba sa mga buhat sa Balaod kamo nagdawat sa Espiritu o pinaagi ba sa pagpamati uban sa pagtuo? Hungog ba gayod kamo? Nakasugod na man unta kamo sa Espiritu, karon taposon ba diay ninyo kini sa unod? Giantos ba ninyo ang daghang mga butang sa wala lamay kapuslanan?—kon kini wala gayoy kapuslanan. Siya nga naghatag kaninyo sa Espiritu ug nagbuhat sa mga milagro diha kaninyo, naghimo ba kaninyo niini tungod sa mga buhat sa Balaod o tungod ba sa pagpamati uban sa pagtuo? Si Abraham usab “mituo sa Dios ug kini giisip ngadto kaniya ingon nga pagkamatarong.” Busa inyong makita nga ang mga tawo nga adunay pagtuo mao ang mga anak ni Abraham. Ug ang kasulatan nga nasayod nang daan nga ang Dios maghimong matarong sa mga Gentil pinaagi sa pagtuo, mipahibalo nang daan sa Maayong Balita ngadto kang Abraham nga nag-ingon, “Pinaagi kanimo mabulahan ang tanang kanasoran.” Sa ingon niana, ang mga tawo nga adunay pagtuo mabulahan uban kang Abraham nga may pagtuo. Kay ang tanan nga nagsalig sa mga buhat sa Balaod nailalom sa tunglo, kay nasulat kini, “Tinunglo ang tanan nga wala magsubay sa tanang nasulat sa basahon sa Balaod aron sa pagtuman niini.” Karon dayag nga walay tawo nga nahimong matarong sa atubangan sa Dios pinaagi sa Balaod, kay “Mabuhi ang matarong pinaagi sa pagtuo.” Apan ang Balaod wala magsukad sa pagtuo, kay “Siya nga nagbuhat niini mabuhi pinaagi niini.” Si Cristo milukat kanato gikan sa tunglo sa Balaod sa diha nga nahimo siyang tunglo alang kanato—kay nasulat, “Tinunglo ang matag usa nga gibitay diha sa kahoy”— aron nga pinaagi kang Cristo Jesus ang panalangin kang Abraham mahiadto sa mga Gentil, aron nga pinaagi sa pagtuo kita makadawat sa gisaad nga Espiritu. Mga igsoon, sa tinawhanon nga paagi ako magsulti. Sa diha nga kauyonan na ang pakigsaad sa usa ka tawo, wala nay lain nga makasalikway o makadugang pa niini. Karon ang mga saad gihatag kang Abraham ug sa iyang kaliwat. Wala ingna, “Ug sa mga kaliwatan,” nga daw ingon ug daghan, kondili, “Ug sa imong kaliwat,” ingon nga usa ra, nga mao si Cristo. Apan ako magsulti niini: ang Balaod nga ulahing miabot human sa 430 ka tuig, dili makasalikway sa kasabotan nga giuyonan nang daan sa Dios, aron nga mapapas ang saad. Kay kon ang panulundon pinaagi pa sa Balaod, dili na diay pinaagi sa saad. Apan ang Dios mihatag niini kang Abraham pinaagi sa saad. Ngano nga ang Balaod pa man? Kini gidugang tungod sa mga kalapasan, hangtod nga moabot ang kaliwat nga maoy gisaad, ug kini gihatag sa mga anghel pinaagi sa usa ka tigpataliwala. Karon ang tigpataliwala dili lamang alang sa usa. Apan ang Dios usa ra. Ang Balaod supak ba diay sa mga saad sa Dios? Dili gayod! Kay kon may gihatag pa nga balaod nga makapabuhi, ang pagkamatarong mahimong pinaagi gayod unta sa Balaod. Apan ang kasulatan nagbilanggo sa tanang butang ilalom sa sala aron ang gisaad nga pinasikad sa pagtuo kang Jesu-Cristo ikahatag ngadto sa mga nagtuo. Apan sa wala pa moabot ang pagtuo, kita nabilanggo ilalom sa Balaod, pinugngan hangtod nga ang pagtuo napadayag. Busa ang Balaod nahimong atong tig-atiman hangtod kang Cristo, aron nga kita himoong matarong pinasikad sa pagtuo. Apan karon nga ang pagtuo miabot na, dili na kita ilalom sa tig-atiman, kay diha kang Cristo Jesus kamong tanan nahimo na man nga mga anak sa Dios pinaagi sa pagtuo. Kay ang tanan kaninyo nga gibautismohan ngadto kang Cristo nagsul-ob kang Cristo. Walay Judio o Grego, walay ulipon o gawasnon, walay lalaki o babaye, kay kamong tanan usa ra diha kang Cristo Jesus. Ug kon kamo mga iya ni Cristo, kaliwat kamo ni Abraham, mga manununod sumala sa saad. Apan ako nagsulti nga ang manununod, samtang bata pa siya, walay kalainan ug kahimtang sa ulipon, bisan tuod ug siya mao ang tag-iya sa tanang kabtangan. Hinuon ilalom siya sa mga piniyalan ug sa mga tigdumala sa balay hangtod sa panahon nga gitakda sa amahan. Ingon usab kita niana, sa mga bata pa kita, nailalom kita sa mga gahom sa kalibotan. Apan sa pag-abot na sa tukma nga panahon, ang Dios mipadala sa iyang Anak nga natawo pinaagi sa usa ka babaye, natawo ilalom sa Balaod, aron pagtubos sa mga nailalom sa Balaod, aron atong madawat ang pagkasinagop ingon nga mga anak. Ug tungod kay kamo mga anak man, ang Dios mipadala sa Espiritu sa iyang Anak nganhi sa atong mga kasingkasing nga nagtuaw, “Abba! Amahan!” Busa pinaagi sa Dios dili na ikaw ulipon kondili anak, ug kon anak man, manununod usab. Kaniadto, sa wala pa kamo makaila sa Dios, kamo naulipon ngadto sa mga binuhat nga sa kinaiya dili mga dios, apan karon nga nakaila na kamo sa Dios, o nailhan na kamo sa Dios, naunsa ba nga namalik man hinuon kamo pag-usab ngadto sa mga huyang ug walay bili nga mga gahom sa kalibotan ug buot magpaulipon kanila pag-usab? Gitamod ninyo ang mga adlaw ug mga bulan ug mga panahon ug mga tuig! Nahadlok ako alang kaninyo, nga tingali ug napakyas ang akong paghago diha kaninyo. Mga igsoon, naghangyo ako kaninyo, pagpakasama kamo kanako ingon nga ako nagpakasama kaninyo. Wala ako ninyo buhati ug daotan. Kamo nasayod nga tungod sa balatian sa akong lawas, nagsangyaw ako kaninyo sa Maayong Balita sa unang higayon. Gani bisan ug ang kahimtang sa akong lawas usa ka pagsulay alang kaninyo wala ako ninyo isalikway hinuon gidawat ako ninyo ingon nga usa ka anghel sa Dios, ingon nga si Cristo Jesus gayod. Unsa may gidangatan niadtong inyong kalipay? Kay ako saksi kaninyo, nga kon mahimo pa, inyo untang lugiton ang inyong mga mata aron inyong ihatag kanako. Karon nahimo na ba ako ninyong kaaway tungod sa akong pagsugilon kaninyo sa kamatuoran? Sila nagmainiton kaninyo, apan dili maayo ug katuyoan. Buot nilang mahimulag kamo, aron kamo magmainiton kanila. Alang sa maayong katuyoan kanunayng maayo ang pagkamainiton, ug dili lamang kon anaa ako uban kaninyo. Mga anak ko, nga gikasakitan nako pag-usab hangtod nga si Cristo mahulma diha sa sulod ninyo! Buot unta ako nga makig-uban kaninyo karon ug usbon gayod nako ang akong paningog, kay nalibog gayod ako kaninyo. Sultihi ako, kamo nga buot magpailalom sa Balaod, wala ba kamo makabati sa Balaod? Kay nasulat nga si Abraham may duha ka anak nga lalaki, ang usa sa babayeng ulipon, ug ang usa sa babayeng gawasnon. Apan ang anak sa babayeng ulipon natawo sumala sa unod, samtang ang anak sa babayeng gawasnon natawo pinaagi sa saad. Usa kini ka sambingay: kining mga babayehana mao ang duha ka kasabotan. Ang usa gikan sa Bukid sa Sinai, nagpasanay alang sa kaulipnan, siya mao si Hagar. Ug si Hagar mao ang Bukid sa Sinai sa Arabia. Kini siya natukma sa Jerusalem nga mao karon, tungod kay siya naulipon man karon kauban sa iyang mga anak. Apan ang Jerusalem nga anaa sa itaas gawasnon ug siya mao ang atong inahan. Kay nasulat kini: “Pagsadya, O ikaw nga dili manganak; paghugyaw ug singgit, ikaw nga dili mobati sa kasakit sa pagpanganak; kay ang babaye nga biniyaan daghan pa ug mga anak kay kaniya nga adunay bana.” Karon, mga igsoon, kita sama kang Isaac, mga anak sa saad. Apan sama kaniadto nga kadtong natawo sumala sa unod milutos niadtong natawo sumala sa Espiritu, mao usab kini karon. Apan unsa may giingon sa kasulatan? “Hinginli ang babayeng ulipon ug ang iyang anak kay ang anak sa babayeng ulipon dili manunod kauban sa anak sa babayeng gawasnon.” Busa, mga igsoon, kita dili mga anak sa babayeng ulipon kondili sa babayeng gawasnon. Alang sa kagawasan kita gipahigawas ni Cristo. Barog kamo nga lig-on ug ayaw na kamo pagpasangon pag-usab sa yugo sa pagkaulipon. Karon, ako, si Pablo, magsulti kaninyo nga kon magpatuli gani kamo, si Cristo dili magpulos kaninyo. Ako magsulti pag-usab sa matag usa ka tawo nga nagpatuli, nga siya nailalom sa katungdanan sa pagtuman sa tibuok nga Balaod. Kamo nga buot magpakamatarong pinaagi sa Balaod, nahimulag gikan kang Cristo ug nangahulog kamo gikan sa grasya. Kay pinaagi sa Espiritu, tungod sa pagtuo, kita nagpaabot sa paglaom sa pagkamatarong. Kay diha kang Cristo Jesus bisan ang pagkatinuli o ang pagkadili tinuli dili magpulos, kondili ang pagtuo nga nagbuhat pinaagi sa gugma. Maayo na man unta ang inyong dagan. Kinsa ba gayod ang mibabag kaninyo sa inyong pagtuman sa kamatuoran? Kining maong pagpangdani wala maggikan kaniya nga nagtawag kaninyo. Ang diyotay nga patubo magpatubo sa tibuok nga minasa. Ako masaligon kaninyo tungod sa Ginoo nga dili kamo maghunahuna ug lain, ug siya nga nanggubot kaninyo mag-antos ra unya sa iyang silot, bisan kinsa siya. Apan kon ako, mga igsoon, nagwali pa gihapon mahitungod sa pagtuli, ngano nga gilutos pa man gihapon ako? Kon ingon niana, nawagtang na diay ang kapandolan tungod sa krus. Maayo pa unta hinuon nga kadtong nagpalibog kaninyo magkapon sa ilang kaugalingon! Kay kamo, mga igsoon, gitawag ngadto sa kagawasan. Apan lamang ayaw ninyo gamita ang inyong kagawasan ingon nga kahigayonan sa unod, kondili pinaagi sa gugma alagari ninyo ang usa ug usa. Kay ang tibuok nga Balaod natingob diha sa usa ka sugo, “Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.” Apan kon kamo magpinahitay ug magtinukbanay sa usa ug usa, pagbantay kamo nga dili kamo mahurot pinaagi sa usa ug usa. Apan ako mag-ingon, pagkinabuhi kamo diha sa Espiritu ug ayaw ninyo tumana ang mga tinguha sa unod. Kay ang mga tinguha sa unod supak sa Espiritu, ug ang Espiritu supak sa unod, kay kini silang duha nagkasumpaki sa usa ug usa, aron dili kamo makahimo sa buot ninyong buhaton. Apan kon kamo gimandoan sa Espiritu, kamo dili ilalom sa Balaod. Ug dayag kaayo ang mga buhat sa unod nga mao kini: salawayong pakighilawas, kahugaw, kaulag, pagsimba ug mga diosdios, pagsalamangka, pagdinumtanay, panagbingkil, pangabubho, kapungot, kahakog, pagkabahinbahin, pagpundokpundok, kasina, paghuboghubog, mapatuyangong hudyaka ug mga butang nga sama niini. Pasidan-an ko kamo sama sa akong pagpasidaan kaninyo kaniadto, nga ang mga nagbuhat sa maong mga butang dili makapanunod sa gingharian sa Dios. Apan ang bunga sa Espiritu mao ang gugma, kalipay, kalinaw, pailob, pagkamaluluy-on, pagkamaayo, pagkamatinumanon, kaaghop, pagpugong sa kaugalingon. Walay balaod nga batok niining mga butanga. Ug ang mga iya ni Cristo Jesus naglansang sa ilang unod diha sa krus uban ang mga pangibog ug mga tinguha niini. Kon kita nangabuhi man diha sa Espiritu, kinahanglan nga magkinabuhi usab kita diha sa Espiritu. Dili kita magpagarbo sa atong kaugalingon o maghagit sa usa ug usa o masina ang usa batok sa usa. Mga igsoon, kon ang usa ka tawo maligas ngadto sa kalapasan, kamong mga espirituhanon kinahanglan nga mopahiuli kaniya uban sa espiritu sa kalumo. Pagmatngon sa imong kaugalingon, basin ug matintal ka usab. Pagyayongay kamo sa mga kabug-at sa usa ug usa, ug sa ingon niana matuman ninyo ang balaod ni Cristo. Kay kon adunay maghunahuna nga siya mahinungdanon bisan siya walay bili, siya naglimbong sa iyang kaugalingon. Papamatud-i sa matag usa ang iyang kaugalingong binuhatan, ug ang iyang pagpasigarbo diha lamang sa iyang kaugalingon, ug dili sa laing tawo. Kay ang matag usa kinahanglang magpas-an sa iyang kaugalingong palas-anon. Siya nga gikatudloan sa pulong kinahanglang mopaambit sa tanang mga maayong butang ngadto sa nagtudlo kaniya. Ayaw kamo palimbong; ang Dios dili kabugalbugalan, kay bisan unsay ipugas sa tawo, mao usab kana ang iyang anihon. Kay ang magpugas diha sa iyang kaugalingong unod, gikan sa unod mag-ani ug pagkadunot apan ang magpugas diha sa Espiritu, gikan sa Espiritu mag-ani ug kinabuhing dayon. Ug kinahanglang dili kita maluya sa pagbuhat ug maayo, kay sa tukma nga panahon kita mag-ani kon kita dili maluya. Busa, ingon nga kita adunay kahigayonan, buhaton nato ang maayo ngadto sa tanang mga tawo, ilabi na kanila nga mga sakop sa panimalay sa pagtuo. Tan-awa unsa ka dagko sa agi sa mga letra niining akong pagsulat kaninyo pinaagi sa akong kaugalingong kamot. Sila nga nagtinguha sa paghimo ug maayong pagpasundayag sa unod mao ang buot magpugos kaninyo sa pagpatuli ug kini aron lamang nga sila dili lutoson tungod sa krus ni Cristo. Kay bisan gani silang mga tinuli wala man magsubay sa Balaod apan sila naninguha nga kamo magpatuli aron ilang ipasigarbo ang inyong unod. Apan dili lang unta mahitabo kanako ang pagpasigarbo gawas sa krus sa atong Ginoong Jesu-Cristo, nga pinaagi niini, ang kalibotan gilansang sa krus alang kanako, ug ako alang sa kalibotan. Kay dili ang pagkatinuli o ang pagkadili tinuli mao ang may bili, kondili ang pagkabag-ong binuhat. Ang kalinaw ug kaluoy maanaa unta sa tanan nga nagkinabuhi subay niining maong lagda sa Israel sa Dios. Sukad karon, ayaw na ako ipasamok ni bisan kinsa kay gidala nako sa akong lawas ang mga timaan ni Jesus. Ang grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo mag-uban sa inyong espiritu, mga igsoon. Amen. Si Pablo, apostol ni Cristo Jesus pinaagi sa kabubut-on sa Dios, Alang sa mga balaan nga anaa sa Efeso ug diha kang Cristo Jesus: Kaninyo maanaa unta ang grasya ug ang kalinaw nga gikan sa Dios nga atong Amahan ug gikan sa Ginoong Jesu-Cristo. Dayegon nato ang Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, nga pinaagi kang Cristo nagpanalangin kanato sa tanang mga espirituhanong panalangin diha sa mga langitnong dapit. Sa wala pa matukod ang kalibotan, ang Dios nagpili kanato diha kang Cristo aron kita mabalaan ug dili masaway diha sa iyang atubangan. Pinaagi sa gugma, siya nagbuot nang daan nga kita mahimo niyang mga anak pinaagi kang Jesu-Cristo, sumala sa tuyo sa iyang kabubut-on, aron dayegon ang iyang mahimayaong grasya nga sa walay bayad iyang gihatag kanato pinaagi sa Pinalangga. Diha kang Cristo naangkon nato ang pagkatinubos pinaagi sa iyang dugo, ang kapasayloan alang sa atong mga kalapasan, sumala sa kadato sa grasya sa Dios nga iyang gibubo nganhi kanato. Kay diha sa tanang kaalam ug pagpanabot, iyang gipahibalo kanato ang tinago mahitungod sa iyang kabubut-on, sumala sa iyang maayong tuyo nga gilaraw niya diha kang Cristo ingon nga usa ka laraw nga tumanon inig-abot sa tukma nga panahon, sa paghiusa sa tanang mga butang diha kaniya, mga butang sa langit ug mga butang dinhi sa yuta. Diha kang Cristo, kita gipili nga mahimong panulundon nga gibut-an nang daan sumala sa katuyoan niya nga naghimo diha sa tanang mga butang sumala sa katuyoan sa iyang kabubut-on aron kami nga mga unang milaom kang Cristo magkinabuhi alang sa pagdayeg sa iyang himaya. Pinaagi kaniya kamo usab, sa inyong pagkadungog sa pulong sa kamatuoran, sa Maayong Balita mahitungod sa inyong kaluwasan ug sa inyong pagtuo diha kaniya, gipatikan pinaagi sa gisaad nga Espiritu Santo. Siya mao ang pasalig sa atong panulundon hangtod nga makapanag-iya na kita niini, alang sa pagdayeg sa himaya sa Dios. Tungod niini, sa akong pagkadungog mahitungod sa inyong pagtuo sa Ginoong Jesus ug sa inyong gugma alang sa tanang mga balaan, wala ako moundang sa pagpasalamat tungod kaninyo, ug naglakip kaninyo sa akong mga pag-ampo nga unta ang Dios sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ang mahimayaong Amahan, maghatag kaninyo sa espiritu sa kaalam ug sa pagpadayag diha sa kahibalo mahitungod kaniya, ingon nga gilamdagan ang mga mata sa inyong kasingkasing, aron inyong masayran kon unsa ang paglaom diha sa iyang pagtawag kaninyo, kon unsa ang mga bahandi sa iyang mahimayaong panulundon diha sa mga balaan, ug kon unsa ang dili masukod nga gidak-on sa iyang gahom nganhi kanato nga nagtuo, sumala sa buhat sa iyang dakong gahom. Kining gahoma mao ang iyang gipalihok diha kang Cristo sa dihang gibanhaw niya siya gikan sa mga patay ug sa pagpalingkod kaniya diha sa iyang tuo didto sa mga langitnong dapit, labaw sa tanang pagmando ug kagamhanan ug gahom ug kaginoohan, ug labaw sa tanang ngalan nga ginganlan, dili lamang niining kapanahonan karon kondili niadtong umaabot usab. Ug ang Dios nagpahiluna sa tanang mga butang aron mahisakop ilalom sa iyang mga tiil, ug naghimo kaniya nga ulo ibabaw sa tanang mga butang alang sa iglesia nga mao ang iyang lawas ang kahingpitan niya nga mao ang naghingpit sa tanan diha sa tanan. Kaniadto kamo patay tungod sa inyong mga kalapasan ug mga kasal-anan. Kaniadto kamo nagkinabuhi sumala sa pamaagi niining kalibotana, sumala sa kagamhanan sa kahanginan, sa espiritu nga karon mao ang naglihok diha sa mga tawong masupilon. Kauban nila, kitang tanan nagkinabuhi kaniadto diha sa mga pangibog sa atong unod, mga masinugtanon sa mga pangandoy sa unod ug sa hunahuna, ug busa sa kinaiya mga anak kita sa kaligutgot sama sa uban. Apan ang Dios nga dato sa kaluoy, tungod sa iyang dakong gugma alang kanato, bisan sa dihang patay pa kita tungod sa atong mga kasal-anan, naghimo kanato nga buhi uban kang Cristo. Tungod sa grasya giluwas kamo. Ug ang Dios mibanhaw kanato uban kang Cristo Jesus, ug nagpalingkod kanato uban kaniya diha sa mga langitnong dapit diha kaniya, aron nga sa mga katuigan nga umaabot ang Dios makapadayag sa dili masukod nga kadato sa iyang grasya agig kaluoy nganhi kanato diha kang Cristo Jesus. Kay tungod sa grasya kamo nangaluwas pinaagi sa pagtuo ug kini dili gikan kaninyo, kini gasa sa Dios— dili tungod sa mga binuhatan aron walay bisan kinsa nga magpasigarbo. Kay kita iyang mga binuhat, gihimo diha kang Cristo Jesus alang sa mga maayong buhat nga giandam nang daan sa Dios aron nga niini magkinabuhi kita. Busa hinumdomi ninyo nga kaniadto kamo mga Gentil sa unod, gitawag nga mga dili tinuli niadtong gitawag nga mga tinuli diha sa unod pinaagi sa mga kamot, nga kamo wala kang Cristo, walay labot sa katawhan sa Israel, ug mga langyaw sa mga kasabotan nga gisaad, walay paglaom ug walay Dios dinhi sa kalibotan. Apan karon, diha kang Cristo Jesus, kamo nga kaniadto layo, karon gipaduol na pinaagi sa dugo ni Cristo. Kay siya mao ang atong pakigdait nga naghiusa kanato ug pinaagi sa iyang lawas miguba sa nag-ulang nga paril sa panagbingkil. Iyang gihimong walay bili ang balaod sa mga kasugoan ug mga kalagdaan, aron ang duha mahimo niya nga usa ka bag-ong tawo pinaagi sa paghiusa kanila diha sa iyang kaugalingon ug sa ingon naghimo ug pakigdait. Ug kini aron ang duha iyang mapasig-uli ngadto sa Dios diha sa usa ka lawas pinaagi sa krus, ug sa ingon gitapos ang panagbingkil. Ug sa iyang pag-anhi, siya nagsangyaw sa maayong balita sa pakigdait nganha kaninyo nga kaniadto layo ug sa pakigdait ngadto kanila nga duol, tungod kay pinaagi kaniya kita nakaduol na ngadto sa Amahan pinaagi sa usa ra ka Espiritu. Busa, kamo karon dili na mga langyaw ug mga dumuduong, kondili mga katagilungsod na sa mga balaan ug mga sakop na sa panimalay sa Dios. Kamo mga tinukod ibabaw sa patukoranan nga mao ang mga apostoles ug mga propeta, nga niini si Jesu-Cristo mao ang bato nga patukoranan. Diha kaniya ang tibuok nga tinukod nausa ug mitubo ngadto sa usa ka templo nga balaan diha sa Ginoo, ug diha kaniya kamo usab gitukod aron mahimong puluy-anan sa Dios pinaagi sa Espiritu. Tungod niining maong hinungdan, ako, si Pablo, binilanggo ni Cristo Jesus tungod ug alang kaninyo nga mga Gentil, kon nakabati man kamo mahitungod sa pagpiyal sa grasya sa Dios nga gihatag nganhi kanako alang kaninyo, nga pinaagi sa pagpadayag, ang tinago gipahibalo dinhi kanako, sama sa akong gisulat sa minubo. Sa inyong pagbasa niini kamo makasuta sa akong pagsabot sa tinago mahitungod kang Cristo. Kaniadto sa laing mga kaliwatan wala kini ipahibalo ngadto sa mga tawo sama sa pagpadayag niini karon ngadto sa iyang mga balaang apostoles ug mga propeta pinaagi sa Espiritu. Ang tinago mao kini: ang mga Gentil mga isigkamanununod, mga bahin sa mao rang usa ka lawas, ug mga isigkamag-aambit sa saad diha kang Cristo Jesus pinaagi sa Maayong Balita. Niining maong Maayong Balita ako gihimong usa ka alagad sumala sa gasa sa grasya sa Dios nga gihatag kanako pinaagi sa paglihok sa iyang gahom. Kanako, bisan tuod ug labing ubos sa tanang mga balaan, gihatag ang maong grasya aron akong iwali ngadto sa mga Gentil ang dili matugkad nga mga bahandi ni Cristo, ug aron ipahayag ngadto sa tanang tawo kon unsa ang laraw sa maong tinago. Sulod sa mga katuigan gitago kini sa Dios nga maoy nagbuhat sa tanang butang, aron nga pinaagi sa iglesia, ang nagkalainlaing kaalam sa Dios ikapahibalo karon ngadto sa mga nagmando ug mga kagamhanan diha sa mga langitnong dapit. Kini sumala sa walay kataposang tuyo nga iyang gituman diha kang Cristo Jesus nga atong Ginoo, ug pinaagi kaniya kita may kaisog ug pagsalig sa pagduol sa Dios pinaagi sa atong pagtuo kaniya. Busa maghangyo ako kaninyo, nga unta dili kamo maluya tungod sa akong mga pag-antos alang kaninyo; mao kini ang inyong kahimayaan. Tungod niining maong katarongan, ako magluhod sa atubangan sa Amahan, nga maoy gigikanan sa ngalan sa matag banay didto sa langit ug dinhi sa yuta, aron nga sumala sa iyang naghingapin nga himaya, itugot unta niya nga malig-on kamo sa gahom pinaagi sa iyang Espiritu diha sa kinasuloran sa inyong pagkatawo, ug aron si Cristo magpuyo diha sa inyong mga kasingkasing pinaagi sa pagtuo, aron kamo, ingon nga mga pinagamot ug pinasukad diha sa gugma, makabaton unta ug gahom sa pagsabot uban sa tanang mga balaan, kon unsa ang gilapdon ug ang gitas-on ug ang gihabogon ug ang giladmon, ug sa pagkahibalo sa gugma ni Cristo nga milabaw sa tanang kaalam aron mapuno kamo sa bug-os nga kahingpitan sa Dios. Ug ngadto kaniya, nga pinaagi sa gahom nga naglihok sulod kanato makahimo ug labaw pa gayod kay sa tanan natong gipangayo ug gihunahuna, kaniya maanaa ang himaya diha sa iglesia ug diha kang Cristo Jesus ngadto sa tanang mga kaliwatan hangtod sa kahangtoran. Amen. Busa, ako nga binilanggo diha sa Ginoo, naghangyo kaninyo nga unta magkinabuhi kamo nga takos gayod sa tawag nga alang niini gitawag kamo, uban ang tanang pagpaubos ug kaaghop, uban sa pailob, mag-inantosay sa usa ug usa diha sa gugma, matinguhaon sa pagpatunhay sa espirituhanong panaghiusa pinaagi sa bugkos sa panagdait. Adunay usa lamang ka lawas ug usa ka Espiritu, ingon nga kamo gitawag ngadto sa usa lamang ka paglaom sa pagtawag kaninyo, usa ka Ginoo, usa ka pagtuo, usa ka bautismo, usa ka Dios ug Amahan natong tanan, nga ibabaw sa tanan ug pinaagi sa tanan ug sulod diha sa tanan. Apan ang grasya gihatag ngadto sa matag usa kanato sumala sa sukod sa gasa nga gikan ni Cristo. Busa kini giingon, “Sa pagsaka niya sa kahitas-an, nagdala siya ug panon sa mga binihag; ug ngadto sa mga tawo, siya naghatag ug mga gasa.” Sa pag-ingon, “Pagsaka niya,” unsa may laing ipasabot niini kondili nga siya nanaog usab ngadto sa mga kinaubsan nga bahin sa yuta? Siya nga nanaog, siya usab ang misaka sa ibabaw, saylo pa sa tanang kalangitan, aron mapuno niya ang tanang mga butang. Ug ang iyang mga gasa mao nga ang uban mahimong mga apostoles, ang uban mga propeta, ang uban mga ebanghilista, ang uban mga pastor ug mga magtutudlo, aron sa pagsangkap sa mga balaan alang sa buhat sa pagpangalagad, alang sa paglig-on sa lawas ni Cristo, hangtod makakab-ot kitang tanan ngadto sa pagkahiniusa sa pagtuo ug sa kahibalo mahitungod sa Anak sa Dios, ug ngadto sa kahamtong sa pagkatawo, sa sukod sa gidak-on sa kahingpitan ni Cristo, aron kita dili magpabilin nga mga bata nga mapadpad ngadto nganhi ug madala sa matag hangin sa doktrina pinaagi sa kaigmat ug lipatlipat sa mga tawo nga batid sa pagmugnag kasaypanan. Hinuon sa magsulti kita sa kamatuoran uban sa gugma, magtubo unta kita sa tanang paagi ngadto kang Cristo, nga mao ang ulo. Gikan kaniya ang tibuok lawas, ingon nga natakdo ug nasumpay pinaagi sa matag lutahan nga nagdugtong niini; sumala sa paglihok sa matag bahin, motubo ang lawas ngadto sa paglig-on sa iyang kaugalingon diha sa gugma. Busa ako moingon ug magpamatuod niini tungod sa Ginoo, nga kinahanglan dili na kamo magkinabuhi sama sa mga Gentil diha sa pagkawalay hinungdan sa ilang panghunahuna, kay gingitngitan man ang ilang pagpanabot, nahimulag gikan sa kinabuhi sa Dios tungod sa pagkawalay kahibalo nila, tungod sa kagahi sa ilang kasingkasing. Sila nawad-an na sa pagbati ug mitugyan sa ilang kaugalingon ngadto sa pagpatuyang, hangol sa pagbuhat sa tanang matang sa kahugawan. Apan si Cristo wala ninyo makat-oni sa ingon niana, kon tinuod man nga kamo nakadungog mahitungod kaniya ug gitudloan diha kaniya, ingon nga ang kamatuoran anaa kang Jesus. Gitudloan kamo sa paghukas sa inyong daang pagkatawo nga iya pa sa inyong karaang pamatasan nga nadunot tungod sa mga malimbongong kaibog, sa pagbag-o diha sa espiritu sa inyong mga salabotan, ug sa pagsul-ob sa bag-ong pagkatawo nga gibuhat sumala sa dagway sa Dios diha sa matuod nga pagmakatarong ug pagkabalaan. Tungod niini, sa mahukas na ninyo ang bakak, ang matag usa kaninyo kinahanglang magsulti sa kamatuoran ngadto sa iyang isigkatawo, kay kita mga bahin man sa usa ug usa. Kasuko kamo apan ayaw pagpakasala tungod niini, ayaw pasalopi sa adlaw ang inyong kasuko, ug ayaw ninyo hatagi ug higayon ang yawa. Ang kawatan kinahanglang dili na mangawat, kondili maghago hinuon, magbuhat sa mga maayong butang pinaagi sa iyang mga kamot aron may ikahatag siya ngadto sa mga nagkinahanglan. Kinahanglang walay sulting daotan nga manggula gikan sa inyong baba, kondili kanang maayo lamang nga makapalig-on ug angay sa higayon, aron makahatag kini ug kaayohan ngadto sa mga naminaw. Ug ayaw ninyo pasub-a ang Espiritu Santo sa Dios, nga pinaagi kaniya gipatikan kamo alang sa adlaw sa pagtubos. Isalikway ninyo ang tanang kayugot ug kasuko ug kapungot ug mga pagsingka ug pagpasipala lakip ang tanang kadaotan, apan pagmaluluy-on kamo sa usa ug usa, ug lumo ug kasingkasing, mapinasayloon sa usa ug usa, ingon nga kamo gipasaylo sa Dios tungod kang Cristo. Busa sundog kamo sa Dios, ingon nga mga pinalanggang anak. Ug pagkinabuhi kamo diha sa gugma ingon nga si Cristo nahigugma kanato ug alang kanato, mitugyan sa iyang kaugalingon ingon nga humot nga halad ug halad nga inihaw ngadto sa Dios. Apan ang salawayong pakighilawas ug ang tanang kahugaw o kahakog, kinahanglan nga dili gani mahisgotan diha kaninyo kay dili man kini angay sa mga balaan, bisan ang binastos o sulting binuang o sulting law-ay, mga butang nga dili angay; apan mga pasalamat hinuon. Kay nasayod kamo niini, nga ang tanang makihilawason o hugaw o hakog, nga sa ato pa, tigsimba ug mga diosdios, walay mapanunod sa gingharian ni Cristo ug sa Dios. Ayaw kamo pailad ni bisan kinsa pinaagi sa mga sulti nga walay kapuslanan, kay tungod niining mga butanga ang kapungot sa Dios moabot diha sa mga tawong masupilon. Busa ayaw kamo pagpakig-ambit kanila, kay bisan tuod kangitngit kamo kaniadto, karon kahayag na kamo tungod sa Ginoo. Pagkinabuhi kamo ingon nga mga anak sa kahayag, kay ang bunga sa kahayag makita diha sa tanang maayo ug matarong ug matuod, magpakita kon unsay kahimut-an sa Ginoo. Ug ayaw kamo pag-ambit sa mga dili mabungahong buhat sa kangitngit, hinuon kinahanglang ibutyag ninyo kini. Kay makauulaw man gani bisan ang paghisgot sa mga butang nga gibuhat nila sa tago; apan ang tanang butang nga nabutyag pinaagi sa kahayag nadayag kay ang tanang nadayag kahayag. Busa kini giingon: “Pagmata, ikaw nga natulog, ug bangon gikan sa mga patay, ug dan-agan ikaw ni Cristo.” Busa, pagbantay kamo pag-ayo sa inyong pagkinabuhi, dili ingon nga mga walay kaalam kondili ingon nga mga maalamon, magpahimulos sa panahon kay ang mga adlaw karon daotan man. Busa ayaw kamo pagpakabuang, kondili sabta hinuon ninyo kon unsa ang kabubut-on sa Ginoo. Ug ayaw kamo paghubog sa bino, kay kana maoy pagpatuyang; hinuon magpapuno kamo sa Espiritu. Pagsinultihay kamo ginamit ang mga salmo ug mga alawiton ug mga awit nga espirituhanon, mag-awit ug magtugtog nga magdayeg sa Ginoo uban sa bug-os ninyong kasingkasing. Sa tanang higayon magpasalamat kamo ngadto sa Dios nga Amahan tungod sa tanang mga butang, diha sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Magpasakop kamo nga masinugtanon sa usa ug usa ingon nga nagtahod kang Cristo. Kamong mga asawa, kinahanglang magpasakop kamo nga masinugtanon sa inyong kaugalingong mga bana sama ngadto sa Ginoo. Kay ang bana mao ang ulo sa asawa, sama usab nga si Cristo ulo sa iglesia, siya mao ang manluluwas sa lawas. Sama nga ang iglesia masinugtanong nagpasakop kang Cristo, sa ingon usab niana ang mga asawa kinahanglang magpasakop nga masinugtanon sa ilang mga bana sa tanang paagi. Kamong mga bana, higugmaa ninyo ang inyong mga asawa, sama nga si Cristo nahigugma sa iglesia ug mitugyan sa iyang kaugalingon alang kaniya, aron iyang balaanon siya sa mahinloan na niya siya pinaagi sa paghugas kaniya ug tubig pinaagi sa pulong, aron nga sa iyang atubangan ang iglesia ikahalad diha sa iyang katahom, walay buling o kunot o bisan unsa nga sama niini, aron siya mahimong balaan ug dili masaway. Sa ingon usab niini, ang mga bana kinahanglang mahigugma sa ilang kaugalingong asawa ingon nga ilang kaugalingong lawas. Ang nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon. Kay wala gayoy tawo nga nagdumot sa iyang kaugalingong lawas, kondili magpakaon hinuon niini ug mag-amoma niini sama sa gibuhat ni Cristo alang sa iglesia, kay mga bahin man kita sa iyang lawas. “Tungod niining maong hinungdan, ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug makig-usa siya sa iyang asawa, ug silang duha mahimong usa ka unod.” Kini usa ka dakong misteryo, apan ako nagsulti mahitungod kang Cristo ug sa iglesia. Hinuon, alang sa matag usa ka lalaki diha kaninyo, kinahanglang mahigugma gayod sa iyang asawa sama sa iyang kaugalingon ug ang asawa kinahanglang magtahod sa iyang bana. Kamong mga anak, kinahanglang tumanon ninyo ang inyong mga ginikanan diha sa Ginoo, kay kini maoy matarong. “Tahora ang imong amahan ug inahan,” kini mao ang unang sugo nga may saad, “aron mahimong maayo ang tanan alang kanimo ug aron taas ang imong kinabuhi dinhi sa yuta.” Ug kamong mga amahan, ayaw ninyo hagita sa pagkasuko ang inyong mga anak, kondili matutoa hinuon ninyo sila diha sa pagpanton ug pagtulun-an sa Ginoo. Kamong mga ulipon, kinahanglang magmasinugtanon sa inyong mga tawhanong agalon uban ang pagtahod ug kahadlok sa tibuok ninyong kasingkasing, sama ngadto kang Cristo. Ayaw nianang paagi nga linigoy sama niadtong mga magpahimuot sa mga tawo lamang, kondili ingon nga mga ulipon ni Cristo nga sa kinasingkasing magtuman sa kabubut-on sa Dios. Pangalagad kamo uban sa maayong kabubut-on ingon nga alang sa Ginoo ug dili alang sa mga tawo kay kamo nasayod nga ang tanang maayo nga gibuhat ni bisan kinsa, mao usab ang balos nga iyang madawat gikan sa Ginoo, ulipon man siya o gawasnon. Ug kamong mga agalon, buhata usab ngadto kanila ang sama niini, hunonga na ang pagpanghulga kanila, ingon nga nasayod kamo nga ang ila ug ang inyo usab nga Agalon anaa sa langit, ug nga siya walay pinalabi sa mga tawo. Sa kataposan, paglig-on kamo diha sa Ginoo ug sa kusog sa iyang gahom. Isul-ob ninyo ang tibuok kahimanan sa gubat nga gikan sa Dios aron makabarog kamo batok sa mga pagpanglimbong sa yawa. Kay ang atong pagpakig-away dili man sa unod ug dugo, kondili batok sa mga nagmando, batok sa mga kagamhanan, batok sa mga makagagahom sa kalibotan nga gingitngitan, batok sa mga daotan nga espirituhanong panon diha sa mga langitnong dapit. Tungod niini, dad-a ninyo ang tibuok kahimanan sa gubat nga gikan sa Dios aron makasukol kamo inig-abot na sa daotan nga adlaw, ug sa mahimo na ninyo ang tanan, kamo magbarog gihapon. Busa, barog kamo, binaksan ang inyong mga hawak sa kamatuoran ug sinul-ob ang taming sa dughan nga mao ang pagkamatarong, ug sinul-oban ang inyong mga tiil sa kaandam sa pagsangyaw sa Maayong Balita sa pakigdait. Ug uban niining tanan, dad-a ninyo ang taming nga mao ang pagtuo nga pinaagi niini makapalong kamo sa tanang mga nagdilaab nga udyong sa daotan. Ug dad-a ninyo ang helmet nga mao ang kaluwasan, ug ang espada sa Espiritu nga mao ang pulong sa Dios. Pinaagi sa bug-os nga pag-ampo ug pagpangamuyo, pag-ampo diha sa Espiritu sa tanang panahon. Alang niini, kinahanglang magtukaw kamo uban sa bug-os nga pagkamapadayonon ug sa pangamuyo alang sa tanang mga balaan ug alang kanako usab aron unta ihatag ngari kanako ang mga igsusulti aron mosulti ako uban sa kaisog, aron ipahibalo ang misteryo sa Maayong Balita. Tungod niini ako nahimong usa ka tinugyanan nga kinadenahan aron pinaagi niini ako magmaisogon, ingon nga gikinahanglan sa akong pagsulti. Ug aron kamo usab mahibalo sa akong kahimtang, ug kon unsa ang akong gibuhat, si Tiquico, ang hinigugmang igsoon ug kasaligan nga sulugoon sa Ginoo, maoy mosulti kaninyo sa tanan. Gipadala nako siya kaninyo alang niining maong tuyo aron masayod kamo sa among kahimtang, ug aron siya makadasig sa inyong mga kasingkasing. Ang kalinaw maanaa unta sa mga kaigsoonan, ug ang gugma uban sa pagtuo gikan sa Dios nga Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Ang grasya maanaa unta sa tanan nga nahigugma sa Ginoong Jesu-Cristo uban sa gugmang walay kamatayon. Si Pablo ug si Timoteo, mga ulipon ni Cristo Jesus, Alang sa tanang balaan diha kang Cristo Jesus nga anaa sa Filipos, kauban sa mga pangulo ug sa mga alagad: Ang grasya maanaa kaninyo ug ang kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Gipasalamatan nako ang akong Dios diha sa tanan nakong paghandom kaninyo. Sa tanan nakong pagpangamuyo alang kaninyong tanan, ako sa kanunay nag-ampo uban sa kalipay, mapasalamaton tungod sa inyong pagpakig-ambit diha sa Maayong Balita sukad sa unang adlaw hangtod karon. Ug ako masaligon nga siya nga nagsugod ug maayong buhat diha kaninyo maghingpit niini hangtod sa adlaw ni Jesu-Cristo. Matarong alang kanako ang paghunahuna sa ingon niini mahitungod kaninyong tanan, tungod kay kamo ania man sa akong kasingkasing, kay kamong tanan miambit man uban kanako sa grasya, diha sa akong pagkabilanggo ug sa paglaban ug pagpamatuod sa Maayong Balita. Kay ang Dios mao ang akong saksi, nga ako gimingaw gayod kaninyong tanan uban sa pagbati ni Cristo Jesus. Maoy akong pag-ampo nga unta ang inyong gugma moawas pa gayod uban sa kahibalo ug sa tanang pagpanabot aron kamo mouyon sa unsay labing maayo, ug magmaputli ug dili masaway alang sa adlaw ni Cristo, puno sa mga bunga sa pagkamatarong pinaagi kang Jesu-Cristo, alang sa himaya ug pagdayeg sa Dios. Buot nako nga masayod kamo, mga igsoon, nga ang nahitabo kanako nakahimo hinuon sa pagpauswag sa Maayong Balita, nga tungod niana nahibaloan na sa tibuok palasyo ug sa uban pa nga ang akong pagkabilanggo alang kang Cristo. Ang kadaghanan sa kaigsoonan nahimong masaligon sa Ginoo tungod sa akong pagkabilanggo, ug misamot sa pagkamaisogon sa pagsulti sa pulong sa Dios nga walay kahadlok. Tinuod, ang uban nagwali kang Cristo gikan sa kasina ug sa pagpalabaw, apan ang uban gikan sa maayong kabubut-on. Kini sila naghimo niini gikan sa gugma, kay nasayod sila nga ako gibutang dinhi aron sa paglaban sa Maayong Balita. Ang nauna nagsangyaw kang Cristo sa tinguha sa pagpalabaw, dili maminatud-on, naghunahuna sa pagdugang ug kasakit sa akong pagkabinilanggo. Unsa may anaa niana? Mao lamang nga sa tanang pamaagi, bisan diha sa pagpakaaron-ingnon o diha sa kamatuoran, si Cristo gisangyaw, ug tungod niini ako naglipay. Oo, ako usab maglipay kay ako nasayod nga pinaagi sa inyong mga pag-ampo ug sa tabang sa Espiritu ni Jesu-Cristo, kini mosangpot ra alang sa akong kagawasan. Ingon nga maoy akong mainitong pagpaabot ug paglaom nga dili gayod ako maulaw, apan nga inubanan sa tumang kaisog karon ug sa kanunay, si Cristo mapasidunggan dinhi sa akong lawas, bisan pa kon pinaagi sa kinabuhi o sa kamatayon. Kay alang kanako ang pagkinabuhi mao si Cristo, ug ang pagkamatay maoy pagdaog. Apan kon ang pagkinabuhi diha man sa unod, kini mabungahong pagpangabudlay alang kanako. Ug unsa ang akong pilion, dili ako makasulti. Ako napiit taliwala sa duha. Ang akong tinguha mao unta ang pagbiya ug makig-uban kang Cristo, kay kini labawng maayo. Apan ang pagpabilin diha sa unod labaw nga gikinahanglan tungod kaninyo. Kay ako anaa niining pagsalig, ako nasayod nga ako magpabilin ug magpadayon pa uban kaninyong tanan, alang sa inyong kauswagan ug kalipay diha sa pagtuo, aron nga dinhi kanako makabaton kamo ug igong hinungdan sa pagpasigarbo kang Cristo Jesus, tungod sa akong pag-anha pag-usab kaninyo. Mao lamang nga magkinabuhi kamo nga takos sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo, aron nga bisan kon moanha ako ug makigkita kaninyo o wala ako diha, madunggan unta nako mahitungod kaninyo nga kamo nagbarog diha sa usa ka espiritu, nga uban sa usa ka hunahuna maghiusa sa pagpaningkamot diha sa pagtuo sa Maayong Balita, ug nga dili kamo malisang sa bisan unsa sa inyong mga kaaway. Alang kanila kini usa ka timailhan sa ilang kalaglagan apan alang sa inyong kaluwasan, ug kini gikan sa Dios. Kay gitugot kaninyo nga tungod kang Cristo dili lamang kay igo ra kamong motuo kaniya kondili kamo mag-antos usab tungod ug alang kaniya, nga nakabaton sa samang pakigbisog nga inyo kaniadtong nakita kanako, ug inyo karong nadungog nga anaa kanako. Busa kon aduna may pagdasig diha kang Cristo, kon aduna may pagkadinasig sa gugma, kon aduna may pakig-ambitay diha sa Espiritu, kon aduna may pagbinatiay ug pagkinaluy-anay, hingpita ninyo ang akong kalipay pinaagi sa samang hunahuna, ingon nga nagbaton ug samang gugma, nga anaa sa hingpit nga panagkauyon ug usa ka hunahuna. Ayaw kamo pagbuhat ug bisan unsa pinaagi sa kahakog o pagpagarbo sa kaugalingon, apan diha sa pagpaubos isipa ang uban nga labaw pang maayo kay sa inyong kaugalingon. Kinahanglan nga ang matag usa kaninyo magtan-aw dili lamang sa iyang kaugalingong mga kaayohan, kondili sa mga kaayohan usab sa uban. Batoni kining hunahunaa diha kaninyo nga nabatonan ninyo diha kang Cristo Jesus, nga bisan tuod siya naglungtad diha sa kinaiya sa Dios, wala siya maghunahuna nga ang pagpakigtupong sa Dios usa ka butang nga huptan, apan gihaw-asan niya ang iyang kaugalingon diha sa kinaiya sa usa ka ulipon, diha sa iyang pagkasama sa mga tawo. Ug sa nakita diha sa tawhanon nga dagway, siya nagpaubos sa iyang kaugalingon ug nahimong masinugtanon hangtod sa kamatayon, bisan pa sa kamatayon diha sa krus. Busa ang Dios mibayaw kaniya sa kahitas-an ug gihatag kaniya ang ngalan nga labaw sa tanang ngalan, aron nga diha sa ngalan ni Jesus ang tanang tawo moluhod didto sa langit, dinhi sa yuta ug sa ilalom sa yuta, ug ang tanang dila magsugid nga Ginoo si Jesu-Cristo alang sa pagdayeg sa Dios nga Amahan. Busa, akong mga hinigugma, ingon nga kamo sa kanunay mituman, dili lamang sa panahon nga anaa ako kaninyo, kondili labaw pa gani sa panahon usab nga wala ako diha kaninyo, panglimbasogi ninyo ang inyong kaugalingong kaluwasan uban ang kahadlok ug pagkurog, kay ang Dios mao ang naglihok diha kaninyo, sa pagbuot ug sa pagbuhat alang sa iyang ikahimuot. Buhata ninyo ang tanang butang sa walay pagbagulbol o pagpakiglalais, aron mahimo kamong putli ug dili masaway, mga anak sa Dios nga walay buling taliwala sa usa ka hiwi ug sukihan nga kaliwatan, nga sa taliwala nila kamo magsidlak ingon nga mga kahayag dinhi sa kalibotan, nga nagpadayon sa pagtanyag sa pulong alang sa kinabuhi, aron nga sa adlaw unya ni Cristo ako mapasigarbohon nga ako wala diay magdagan nga walay pulos o maghago nga walay pulos. Apan kon ibubo ako diha sa inyong halad nga inihaw ug sa halad sa inyong pagtuo, ikalipay ko kini ug ako maglipay uban kaninyong tanan. Sa ingon, kinahanglang maglipay usab kamo ug maglipay uban kanako. Naglaom ako diha sa Ginoong Jesus nga sa dili madugay akong ipadala si Timoteo nganha kaninyo aron malipay usab ako sa pagkahibalo sa mga butang mahitungod kaninyo. Kay walay lain nga sama kanako ug hunahuna nga sa tinuod mahangawa alang kaninyo. Silang tanan nagpangita sa mga butang sa ilang kaugalingon, dili sa mga butang ni Jesu-Cristo. Apan kamo nasayod sa katakos ni Timoteo, kon giunsa niya sa pag-alagad uban kanako diha sa buluhaton sa Maayong Balita, ingon sa usa ka anak nga nag-alagad sa iyang amahan. Busa naglaom ako sa pagpadala dayon kaniya sa dihang masuta na nako kon unsa ang mahitabo kanako, ug ako nagsalig sa Ginoo nga sa dili madugay moanha usab ako. Naghunahuna ako nga kinahanglang paanhaon nako diha kaninyo si Epafrodito nga akong igsoon ug kaubang magbubuhat ug kaubang sundalo ug inyong sinugo ug tig-atiman sa akong mga kinahanglanon, kay siya naghandom kaninyong tanan ug naguol kay kamo nakadungog man nga siya nasakit. Sa pagkatinuod, siya nasakit nga nag-ungaw sa kamatayon. Apan ang Dios naluoy kaniya ug dili lamang kaniya ra kondili kanako usab, aron ako dili aboton sa daghang mga kaguol. Busa ako labaw pang nagtinguha sa pagpaanha kaniya diha aron kamo malipay sa pagkakita kaniya pag-usab, ug aron ako dili na kaayo mabalaka. Busa dawata siya ninyo diha sa Ginoo uban sa tanang kalipay ug pasidunggi ninyo ang maong mga tawo, kay hapit siya mamatay alang sa buluhaton ni Cristo, nagtahan sa iyang kinabuhi aron sa paghulip sa inyong pag-alagad kanako. Sa kataposan, akong mga igsoon, paglipay kamo diha sa Ginoo. Ang pagsulat kaninyo sa mao gihapong mga butang dili makapuol kanako apan kaayohan alang kaninyo. Pagbantay kamo sa mga iro, pagbantay kamo sa mga tigbuhat ug daotan, pagbantay kamo sa mga tigputol sa unod. Kay kita mao ang mga tinuli, kita nagsimba sa Espiritu sa Dios, ug nagpasigarbo diha kang Cristo Jesus ug wala magsalig sa unod. Bisan ako adunay pagsalig usab sa unod. Kon adunay laing tawo nga naghunahuna sa pagsalig sa unod, ako labaw pa. Gituli ako sa ikawalo nga adlaw, gikan sa kaliwatan ni Israel, sa banay ni Benjamin, Hebreo nga gikan sa mga Hebreo, sumala sa Balaod, usa ka Pariseo. Mahitungod sa pagkamainiton, maglulutos sa iglesia, mahitungod sa pagkamatarong nga pinasikad sa Balaod, dili masaway. Apan bisan unsang kadaogan nga akong naangkon, kini akong giisip nga kapildihan tungod kang Cristo. Sa pagkatinuod ang tanan akong giisip nga kapildihan tungod sa labaw ka bililhon nga pagkaila kang Cristo Jesus nga akong Ginoo. Tungod kaniya nawad-an ako sa tanang butang ug kini giisip nako nga basura aron maako si Cristo ug makaplagan diha kaniya, dili nga nagbaton ako sa pagkamatarong pinasikad sa Balaod, kondili ang pagkamatarong nga pinaagi sa pagtuo kang Cristo, ang pagkamatarong nga gikan sa Dios nga nagsukad sa pagtuo. Buot akong makaila kaniya ug sa gahom sa iyang pagkabanhaw ug sa pagpakig-ambit sa iyang mga kasakit, nga mahisama kaniya sa iyang kamatayon aron nga kon mahimo, akong makab-ot ang pagkabanhaw gikan sa mga patay. Dili ingon nga ako nakabaton na niini o nahingpit na kondili nagpadayon ako aron ako makabaton, kay naiya na man ako ni Cristo Jesus. Mga igsoon, wala ako mag-isip nga nakabaton na apan usa ka butang ang akong gibuhat, ang pagkalimot sa mga butang nga nangagi ug ang pagpadayon paingon sa unahan. Nagpadayon ako paingon sa dag-anan alang sa ganti sa langitnong pagtawag sa Dios diha kang Cristo Jesus. Kitang tanan nga mga hamtong na, kinahanglang magbaton sa maong panghunahuna ug kon kamo lahi man ug panghunahuna, ang Dios mopadayag usab niana kaninyo. Mao lamang nga kinahanglang magkinabuhi kita sumala sa ato nang nakab-ot. Mga igsoon, duyog kamo sa pagsundog kanako ug timan-i ninyo sila nga nagkinabuhi sa ingon sumala sa panag-ingnan nga inyong nadawat kanamo. Kay daghan kanila, nga akong gisugilon kaninyo sa makadaghan ug nga bisan karon isugilon nako uban sa paghilak, nagkinabuhi nga mga kaaway sa krus ni Cristo. Ang ilang dangatan mao ang kalaglagan, ang ilang dios mao ang tiyan, ug ang ilang himaya diha sa ilang kaulawan, ang ilang mga hunahuna anaa sa mga yutan-ong butang. Apan kita mga lumulupyo sa langit, ug gikan niini atong gipaabot ang Manluluwas, ang Ginoong Jesu-Cristo. Siya mao ang mag-usab sa atong kabos nga lawas aron kini mahisama sa iyang mahimayaong lawas, pinaagi sa gahom nga nakahimo kaniyang takos bisan sa pagpailalom sa tanang butang sa iyang kaugalingon. Busa, akong mga igsoon, hinigugma ug hinandom, akong kalipay ug purongpurong, barog kamo nga lig-on diha sa Ginoo, akong mga hinigugma. Akong gihangyo si Euodia ug si Sintique nga magkauyon diha sa Ginoo. Naghangyo usab ako kaninyo akong matuod nga kaubang magbubuhat, tabangi ang maong mga babaye nga naghago uban kanako diha sa Maayong Balita uban kang Clemente ug sa uban nakong mga kaubang magbubuhat nga ang mga ngalan anaa sa basahon sa kinabuhi. Paglipay kamo kanunay diha sa Ginoo; usbon nako pag-ingon, paglipay kamo. Ang inyong pagkamapailobon ipaila ninyo sa tanang mga tawo. Ang Ginoo duol na. Ayaw kamo kabalaka mahitungod sa bisan unsang butang, apan sa tanang butang ipahibalo ninyo sa Dios ang inyong mga hangyo pinaagi sa pag-ampo ug sa pagpangamuyo uban ang pagpasalamat. Ug ang kalinaw sa Dios nga milapaw sa tanang pagpanabot, magbantay sa inyong mga kasingkasing ug sa inyong mga hunahuna diha kang Cristo Jesus. Sa kataposan, mga igsoon, bisan unsang butang nga matuod, bisan unsang butang nga dungganan, bisan unsang butang nga matarong, bisan unsang butang nga putli, bisan unsang butang nga matahom, bisan unsang butang nga maayo ug dungog, kon aduna may labing maayo, kon aduna may pagdayeg, hunahunaa ninyo kining mga butanga. Buhata ninyo ang inyong nakat-onan ug nadawat ug nadungog ug nakita kanako ug ang Dios sa kalinaw mag-uban kaninyo. Nalipay ako pag-ayo diha sa Ginoo nga karon sa kataposan gibuhi ninyo ang inyong kahangawa alang kanako. Tinuod nahangawa kamo kanako apan wala lamang kamoy higayon sa pagpakita niini. Wala ko kini isulti tungod sa akong kawalad-on, kay ako nakakat-on man sa pagpahaom sa akong kaugalingon sa bisan unsang kahimtang nga akong nahimutangan. Nasayod ako unsa ang kakabos ug unsa ang kabuhong, sa bisan unsa ug sa tanang pagkabutang, nasinati nako ang pagkabusog ug ang pagkagutom, ang kabuhong ug ang kawalad-on. Mahimo nako ang tanang butang diha kaniya nga naglig-on kanako. Hinuon maayo ang inyong gihimo sa inyong pagpakig-ambit sa akong kaguol. Kamong mga taga-Filipos nasayod nga sa pagsugod sa pagsangyaw sa Maayong Balita, sa paggikan nako sa Macedonia, walay iglesia nga nakig-ambit kanako diha sa paghatag ug sa pagdawat gawas kaninyo lamang, kay bisan gani didto sa Tesalonica, nagpadala man kamo kanako sa akong mga gikinahanglan sa makausa ug makaduha. Dili nga nagtinguha ako sa gasa kondili nagtinguha sa bunga nga nadugang sa inyong kaayohan. Apan ania na kanako ang tanang butang ug naghingapin pa gani. Nasangkapan na ako kay akong nadawat gikan kang Epafrodito ang mga butang gikan kaninyo, humot nga halad, usa ka halad nga inihaw nga hinangponon ug makapahimuot sa Dios. Ug ang akong Dios magsangkap sa tanan ninyong kinahanglanon sumala sa iyang kadato, sa himaya diha kang Cristo Jesus. Ngadto sa atong Dios ug Amahan ang himaya hangtod sa kahangtoran. Amen. Ipangumosta ako sa tanang balaan diha kang Cristo Jesus. Ang mga igsoon nga ania uban kanako nangumosta kaninyo. Ang tanang balaan ilabi na sa mga sakop sa panimalay ni Cesar, nangumosta kaninyo. Ang grasya sa Ginoong Jesu-Cristo mag-uban sa inyong espiritu. Si Pablo, apostol ni Cristo Jesus pinaagi sa kabubut-on sa Dios, ug si Timoteo nga atong igsoon, Alang sa mga balaan ug kasaligang mga igsoon diha kang Cristo nga anaa sa Colosas: Ang grasya ug kalinaw maanaa kaninyo gikan sa Dios nga atong Amahan. Sa kanunay nagpasalamat kami sa Dios, ang Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, sa dihang mag-ampo kami alang kaninyo, kay kami nakadungog man mahitungod sa inyong pagtuo kang Cristo Jesus ug sa gugma nga inyong nabatonan alang sa tanang mga balaan, tungod sa paglaom nga gikatagana alang kaninyo didto sa langit. Nadungog kini ninyo kaniadto pinaagi sa pulong sa kamatuoran sa Maayong Balita nga miabot kaninyo. Ingon nga kini namunga gayod ug nagmalamboon sa tibuok kalibotan mao usab diha kaninyo, sukad pa niadtong adlaw nga nakadungog ug nakasabot kamo sa grasya sa Dios diha sa kamatuoran, ingon nga inyo kining nakat-onan gikan kang Epafras nga atong hinigugma nga kaubang ulipon. Siya kasaligan nga alagad ni Cristo alang kanato ug siya mao ang nagsugilon kanamo mahitungod sa inyong gugma diha sa Espiritu. Busa sukad sa adlaw sa among pagkadungog niini, wala kami mohunong sa pag-ampo alang kaninyo ug sa pagpangamuyo nga unta mapuno kamo sa kahibalo mahitungod sa iyang kabubut-on diha sa tanang espirituhanong kaalam ug pagpanabot, aron kamo magkinabuhi nga takos sa Ginoo, hingpit nga kahimut-an niya, magmabungahon sa tanang mga maayong buhat ug magtubo sa kahibalo mahitungod sa Dios. Hinaot unta nga malig-on kamo sa tanang kusog, sumala sa iyang mahimayaong gahom, alang sa tanang paglahutay ug pagpailob uban sa kalipay, maghatag sa mga pasalamat ngadto sa Amahan nga mao ang naghimo kanato nga takos sa pag-ambit sa panulundon sa mga balaan diha sa kahayag. Siya mao ang nagluwas kanato gikan sa gahom sa kangitngit ug nagbalhin kanato ngadto sa gingharian sa iyang pinalanggang Anak, nga diha kaniya kita nakabaton sa pagkatinubos, sa kapasayloan sa mga sala. Siya mao ang dagway sa dili makita nga Dios, ang panganay sa tibuok nga kabuhatan. Kay pinaagi kaniya gibuhat ang tanang mga butang, diha sa langit ug dinhi sa yuta, makita ug dili makita, mga trono o kamandoan o pamunoan o kagahom. Ang tanang mga butang gibuhat pinaagi kaniya ug alang kaniya. Siya mao na sa wala pa ang tanang mga butang, ug diha kaniya ang tanang mga butang nalangkob. Siya mao ang ulo sa lawas, ang iglesia. Siya mao ang sinugdan, ang panganay gikan sa mga patay, aron nga diha sa tanang mga butang siya mahimong labaw sa tanan. Kay diha kaniya nahimuot sa pagpuyo ang tibuok nga kahingpitan sa Dios, ug pinaagi kaniya mipasig-uli nganha sa iyang kaugalingon ang tanang mga butang sa kayutaan o sa kalangitan, ug naghimo sa pakigdait pinaagi sa iyang dugo diha sa krus. Ug kamo, nga kaniadto nahimulag ug mga kaaway diha sa panghunahuna pinaagi sa mga daotang buhat, karon iya nang napasig-uli ngadto kaniya diha sa iyang lawas nga unodnon pinaagi sa iyang kamatayon, aron iya kamong ikapaatubang nga balaan ug putli ug walay ikasaway diha sa iyang atubangan, kon kamo magpadayon gayod sa pagtuo, dili matarog ug lig-on ug dili mobulag sa paglaom sa Maayong Balita nga inyong nadungog nga giwali ngadto sa tanang mga binuhat ilalom sa langit ug nga niini ako, si Pablo, nahimong alagad. Gikalipay nako karon ang akong mga pag-antos tungod ug alang kaninyo, ug dinhi sa akong lawas akong gihingpit ang mga kasakit nga nakulang sa mga pag-antos ni Cristo alang sa iyang lawas nga mao ang iglesia Niini ako nahimong alagad sumala sa diosnong katungdanan nga gipiyal kanako alang kaninyo aron ipadayag sa hingpit ang pulong sa Dios, ang misteryo nga natago sulod sa mga kapanahonan ug mga kaliwatan apan karon gipadayag na ngadto sa iyang mga balaan. Mihukom ang Dios sa pagpaila ngadto kanila unsa ka dako sa himaya sa maong misteryo alang sa mga Gentil, nga si Cristo nga mao ang paglaom sa himaya anaa kaninyo. Siya mao ang among gisangyaw sa among pagpasidaan sa tanang mga tawo ug sa among pagpanudlo sa tanang mga tawo diha sa tanang kaalam, aron among ikapaatubang silang tanan ingon nga mga hamtong diha kang Cristo. Alang niini ako naghago, nanglimbasog sumala sa kusog nga iyang gihatag nga naggahom sa sulod nako. Kay buot nako nga kamo masayod sa kadako sa akong panglimbasog alang kaninyo ug alang kanila sa Laodicea ug alang sa tanan nga wala makakita sa akong nawong diha sa lawas, aron ang ilang kasingkasing malig-on sa dihang mahiusa sila diha sa gugma, aron makabaton sila sa tanang bahandi sa kasaligan nga pagpanabot ngadto sa kahibalo mahitungod sa misteryo sa Dios mahitungod kang Cristo. Diha kaniya natago ang tanang bahandi sa kaalam ug kahibalo. Gisulti nako kini aron kamo dili malimbongan ni bisan kinsa pinaagi sa mga pulong nga madanihon. Kay bisan tuod ug ako wala diha sa linawas, apan ako anaa uban kaninyo sa espiritu, nagmaya ug nagsud-ong sa inyong kahusay ug sa kalig-on sa inyong pagtuo kang Cristo. Busa ingon nga inyong gidawat kaniadto si Cristo Jesus nga Ginoo, pagkinabuhi kamo diha kaniya, pinagamot ug pinatubo diha kaniya ug gilig-on diha sa pagtuo, ingon nga gitudloan kamo niini, nag-awas sa pagpasalamat. Bantayi ninyo nga walay si bisan kinsa nga magbihag kaninyo pinaagi sa pilosopiya ug sa malimbongon nga pagpatuotuo sumala sa tawhanong kalagdaan nga gikabilinbilin, sumala sa mga gahom sa kalibotan ug dili sumala ni Cristo. Kay diha kaniya nagpuyo sa linawas ang tibuok gayod nga pagka-Dios, ug kamo nahingpit diha kaniya nga mao ang ulo sa tanang pamunoan ug kagahom. Diha kaniya usab kamo natuli sa pagtuli nga dili hinimo sa mga kamot, pinaagi sa paghukas sa unodnon nga lawas diha sa pagtuli nga pinaagi kang Cristo, ug gilubong kamo uban kaniya diha sa bautismo, nga uban kaniya usab kamo gibanhaw pinaagi sa pagtuo sa gahom sa Dios nga nagbanhaw kaniya gikan sa mga patay. Ug kamo nga mga patay kaniadto diha sa mga kalapasan ug sa pagkadili tinuli sa inyong unod, ang Dios naghimo kaninyo nga buhi uban kaniya ingon nga napasaylo na niya kita sa tanan natong kalapasan, ingon nga napapas niya ang sulat nga nagbabag batok kanato pinaagi sa mga tulumanon niini ug kini iyang gikuha gikan kanato ug gilansang kini sa krus. Ang mga pamunoan ug kagamhanan iyang gitangtangan sa mga hinagiban ug iyang gipasundayag sila sa kadaghanan, diha sa iyang pagdaog batok kanila pinaagi sa krus. Busa ayaw tugoti nga adunay maghukom kaninyo mahitungod sa pagkaon ug pag-inom o mahitungod sa kasaulogan o sa bag-ong subang sa bulan o sa adlaw nga igpapahulay. Kini mga anino lamang sa mga butang nga umaabot, apan ang katumanan iya ni Cristo. Ayaw kamo pagpahisalaag niadtong buot magpakaubos ug nagsimba ug mga anghel, nagbarog diha sa iyang mga panan-awon, nga sa walay katarongan nagpasigarbo tungod sa iyang unodnon nga mga panghunahuna. Ang maong tawo wala madugtong sa Ulo, nga gikan niini ang tibuok nga lawas gibuhi ug gisumpay diha sa mga lutahan ug mga kaugatan, nagtubo diha sa pagtubo nga gikan sa Dios. Kon kamo namatay man ugaling uban kang Cristo gikan sa mga gahom sa kalibotan, nganong nagkinabuhi pa man kamo nga daw iya sa kalibotan, ilalom sa mga tulumanon, “Ayaw kupti, Ayaw tilawi, Ayaw hikapa” (kadtong tanang mga butang nga mangalaglag samtang gigamit), sumala sa tawhanong kalagdaan ug tinuohan? Sa pagkatinuod ang maong mga butang daw adunay dagway sa kaalam diha sa kinaugalingong pagsimba ug sa pagpaubos, ug sa pagsakit sa lawas. Apan kining mga butanga walay kapuslanan, hinuon alang sa katagbawan sa unod. Kon gibanhaw man kamo uban kang Cristo, pangitaa ninyo ang mga butang nga atua sa itaas diin anaa si Cristo, naglingkod sa tuo sa Dios. Itumong ang inyong mga hunahuna diha sa mga butang nga anaa sa itaas ug dili sa mga butang dinhi sa yuta. Kay kamo nangamatay ug ang inyong kinabuhi natago uban kang Cristo diha sa Dios. Sa dihang ipadayag na unya si Cristo nga mao ang inyong kinabuhi, kamo usab ipadayag uban kaniya sa himaya. Busa patya ninyo ang unsay yutan-on diha sa sulod ninyo: salawayong pakighilawas, kahugaw, unodnong kaibog, daotang tinguha, ug ang kahakog nga maoy pagsimba ug mga diosdios. Tungod niining mga butanga ang kapungot sa Dios moabot ngadto sa mga tawong masupilon. Nagbuhat usab kamo niini kaniadto, sa nagkinabuhi pa kamo diha niining mga butanga. Apan karon isalikway usab ninyo kining tanan: kasuko, kapungot, pagpangdaot, pagpasipala ug ang law-ay nga sinultian sa inyong baba. Ayaw na kamo pamakak sa usa ug usa, ingon nga nahukasan na kamo sa inyong daan nga kinaiya uban sa mga batasan niini ug gikasul-oban na sa bag-ong kinaiya nga gibag-o diha sa kahibalo, sumala sa dagway sa magbubuhat niini. Diha niini walay Grego o Judio, tinuli o dili tinuli, barbaro, Skityanhon, ulipon o gawasnon, kondili si Cristo mao ang tanan ug anaa sa tanan. Ingon nga kamo mga pinili sa Dios, balaan ug hinigugma, isul-ob ninyo ang pagkamabination, pagkamaluluy-on, pagkamapaubsanon, kaaghop, ug pailob; mag-pinailobay sa usa ug usa ug nga kon aduna may mulo ang usa batok sa usa, magpinasayloay ang usa ug usa. Ingon nga ang Ginoo nagpasaylo kaninyo, busa mao usab kamo. Ug labaw niining tanan isul-ob ang gugma nga mao ang bugkos sa kahingpitan. Ug paharia ang kalinaw ni Cristo diha sa inyong mga kasingkasing, nga ngadto niini kamo gitawag diha sa usa ka lawas. Ug pagmapasalamaton kamo. Ang pulong ni Cristo papuy-a nga madagayaon gayod diha kaninyo, magtudlo ug magtambag kamo sa usa ug usa pinaagi sa tanang kaalam, ug mag-awit kamo ug mga salmo ug mga alawiton ug mga awit nga espirituhanon uban ang pagkamapasalamaton diha sa inyong mga kasingkasing ngadto sa Dios. Ug bisan unsay inyong buhaton, sa pulong o sa buhat, buhata ang tanan sa ngalan sa Ginoong Jesus, uban sa pagpasalamat ngadto sa Dios nga Amahan pinaagi kaniya. Mga asawa, pagpasakop kamo nga masinugtanon sa inyong mga bana, ingon nga maoy angay diha sa Ginoo. Mga bana, higugmaa ninyo ang inyong mga asawa, ug ayaw ninyo sila daogdaoga. Mga anak, pagmasinugtanon kamo sa inyong mga ginikanan sa tanang mga butang, kay kini makapahimuot sa Ginoo. Mga amahan, ayaw pasuk-a ang inyong mga anak aron dili sila mawad-an sa kadasig. Mga ulipon, sa tanang mga butang pagmasinugtanon kamo sa inyong tawhanong mga agalon, dili sa pag-alagad aron makit-an ingon nga tigpahimuot sa mga tawo, kondili uban sa matinud-anon nga kasingkasing, mahadlokon sa Ginoo. Bisan unsa ang inyong buluhaton, buhata kini sa kinasingkasing ingon nga alang sa Ginoo ug dili sa tawo, kay nasayod man kamo nga gikan sa Ginoo madawat ninyo ang panulundon ingon nga maoy inyong ganti, kay kamo nag-alagad man sa Cristo nga Ginoo. Kay ang nagbuhat ug dili matarong balosan tungod sa iyang gibuhat nga dili matarong ug walay pinalabi. Mga agalon, ihatag sa inyong mga ulipon ang matarong ug makiangayon nga pagtagad, kay nasayod man kamo nga aduna usab kamoy Agalon nga anaa sa langit. Padayon diha sa pag-ampo, magtukaw samtang maghimo niini uban sa pagpasalamat. Ug pag-ampo kamo alang kanamo usab, nga unta ang Dios magbukas kanamo ug ganghaan alang sa pulong, aron pagsugilon sa misteryo ni Cristo, nga tungod niini ako karon nahimong binilanggo, aron ipadayag nako kini ingon nga kinahanglan nakong isulti. Pagkinabuhi kamo nga maalamon ngadto sa mga anaa sa gawas, pahimusli ninyo ang panahon. Himoa kanunay nga madanihon ang inyong pagpamulong, tinimplahan ug asin, aron inyong mahibaloan kon unsaon ninyo pagtubag kang bisan kinsa. Si Tiquico magsugilon kaninyo sa tanan mahitungod kanako. Siya hinigugma nga igsoon ug kasaligan nga alagad ug kauban nga ulipon diha sa Ginoo. Gipadala nako siya diha kaninyo alang niining maong tuyo aron inyong masayran ang among kahimtang ug aron siya makadasig sa inyong mga kasingkasing. Ug kuyog kaniya mao si Onesimo, ang kasaligan ug hinigugma nga igsoon nga usa kaninyo. Sila magsugilon kaninyo sa tanang nahitabo diri. Si Aristarco nga akong kauban nga binilanggo nangumosta kaninyo, ug si Marcos nga ig-agaw ni Bernabe (mahitungod kaniya, kamo nakadawat na ug mga tugon, dawata ninyo siya kon moabot man siya kaninyo), ug si Jesus nga gitawag ug Justo. Sa akong mga kaubang magbubuhat alang sa gingharian sa Dios, kini sila mao lamang ang mga tinuli nga nakahatag kanako ug kalipay. Nangumosta kaninyo si Epafras, nga usa sa mga kauban ninyo ug ulipon ni Cristo Jesus, sa kanunay gayod mainiton siya nga naglakip kaninyo sa iyang mga pag-ampo aron kamo magbarog nga hingpit ug may kasigurohan diha sa tibuok nga kabubut-on sa Dios. Kay ako saksi nga siya naghago pag-ayo alang kaninyo ug alang kanila nga atua sa Laodicea ug sa Hierapolis. Nangumosta kaninyo si Lucas, ang hinigugmang mananambal, ug si Demas. Ipangumosta ako sa mga igsoon sa Laodicea, ug kang Nimfa ug sa iglesia nga magtigoman diha sa iyang balay. Ug human ninyo mabasa kining akong sulat kaninyo, ipabasa usab kini didto sa iglesia sa mga taga-Laodicea ug paningkamoti nga makabasa usab kamo sa akong sulat ngadto sa Laodicea. Ug ingna si Arquipo, “Bantayi nga matuman nimo ang buluhaton nga imong nadawat diha sa Ginoo.” Ako, si Pablo, pinaagi sa akong kaugalingong kamot, nagsulat niining pangumosta. Hinumdomi ninyo ang akong pagkabilanggo. Ang grasya maanaa kaninyo. Si Pablo ug si Silvano ug si Timoteo, Alang sa iglesia sa mga taga-Tesalonica diha sa Dios nga Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo: Ang grasya ug kalinaw maanaa kaninyo. Sa kanunay nagpasalamat kami sa Dios tungod kaninyong tanan, kanunay namo kamong gilakip sa among mga pag-ampo, naghinumdom sa inyong buhat sa pagtuo ug pangabudlay sa gugma ug sa malahutayong paglaom diha sa atong Ginoong Jesu-Cristo atubangan sa Dios ug Amahan nato. Mga igsoong hinigugma sa Dios, kami nasayod sa inyong pagkapinili, kay ang among Maayong Balita miabot kaninyo dili diha sa pulong lamang, kondili diha usab sa gahom ug sa Espiritu Santo ug sa dakong pagsalig. Kamo nasayod unsa kaming matanga diha sa inyong taliwala tungod kaninyo. Ug kamo misundog kanamo ug sa Ginoo, kay kamo midawat man sa pulong taliwala sa daghang kasakit, dinuyogan sa kalipay gikan sa Espiritu Santo. Tungod niana kamo nahimong panag-ingnan sa tanang mga magtutuo sa Macedonia ug sa Acaya. Kay dili lamang nga gikan kaninyo ang pulong sa Ginoo nga mikaylap sa Macedonia ug sa Acaya, kondili ang inyong pagtuo sa Dios nadungog sa tanang dapit nga tungod niana wala na kinahanglana nga magsulti pa kami ug bisan unsa. Kay sila gayod ang nagbalita kaninyo mahitungod kanamo, kon giunsa ninyo kami pag-abi-abi ug giunsa ninyo pagdangop sa Dios gikan sa mga diosdios, aron sa pag-alagad sa buhi ug matuod nga Dios, ug sa pagpaabot sa iyang Anak gikan sa langit, nga iyang gibanhaw gikan sa mga patay, si Jesus nga nagluwas kanato gikan sa kapungot nga umaabot. Kay kamo, mga igsoon, sayod nga ang among pagduaw kaninyo wala makawang, hinuon, bisan pa ug gidagmalan ug gipakaulawan kami didto sa Filipos, sumala sa inyong nahibaloan, kami magmaisogon diha sa atong Dios sa pagpadayag nganha kaninyo sa Maayong Balita sa Dios atubangan sa dagkong pagsupak. Kay ang among hangyo wala maggikan sa sayop o sa kahugaw o diha sa limbong, hinuon, ingon nga kami gitugotan sa Dios aron piyalan sa Maayong Balita, busa kami nagsulti, dili ingon nga pagpahimuot sa tawo kondili sa Dios nga nagsulay sa among mga kasingkasing. Kay sumala sa inyo nang nasayran, kami wala gayod mogamit ug mga pulong sa pag-ulog-ulog o takuban sa kadalo, ang Dios saksi niini. Wala usab kami magtinguha sa mga pagpasidungog gikan sa mga tawo, o gikan kaninyo o sa uban pa, bisan tuod ug makapangayo kami kaninyo niini ingon nga mga apostoles ni Cristo. Apan kami malumo uban kaninyo sama sa inahan nga nag-atiman sa iyang mga anak. Busa tungod sa among mahigugmaong tinguha kaninyo, gikalipay namo ang pagpaambit kaninyo dili lamang sa Maayong Balita sa Dios kondili sa among kaugalingong kinabuhi usab tungod kay kamo nahimo man nga mga minahal namo. Kay kamo, mga igsoon, mahinumdom sa among paghago ug pagbudlay samtang kami nagwali kaninyo sa Maayong Balita sa Dios, kami usab naghago sa gabii ug sa adlaw aron kami dili makahatag ug kabug-at kang bisan kinsa kaninyo. Mga saksi kamo, ug ang Dios usab, unsa ka balaanon ug matarong ug dili masaway ang among paggawi nganha kaninyo nga mga magtutuo. Kay kamo nasayod kon giunsa namo, sama sa amahan ngadto sa iyang mga anak, pagmaymay sa matag usa kaninyo ug pagdasig kaninyo ug pagpahimangno kaninyo sa pagkinabuhi nga takos sa Dios nga nagtawag kaninyo ngadto sa iyang kaugalingong gingharian ug himaya. Ug kami usab sa walay paghunong nagpasalamat sa Dios tungod niini, kay sa inyong pagdawat sa pulong nga inyong nadungog gikan kanamo nga iya sa Dios, kini inyong gisagop dili ingon nga pulong sa tawo kondili ingon nga mao gayod sa pagkatinuod, ang pulong sa Dios nga naglihok sa sulod ninyo nga mga magtutuo. Kay kamo, mga igsoon, misundog sa mga iglesia sa Dios nga anaa sa Judea diha kang Cristo Jesus, kay kamo nag-antos man usab sa samang mga butang gikan sa inyong mga katagilungsod sama sa ilang giantos gikan sa mga Judio. Sila mao ang mipatay sa Ginoong Jesus ug sa mga propeta, ug naghingilin kanamo, ug wala magpahimuot sa Dios ug nakigbatok sa tanang tawo pinaagi sa pagpugong kanamo sa pagsulti ngadto sa mga Gentil aron sila mangaluwas, aron sa kanunay magpuno sa gidaghanon sa ilang mga sala. Apan ang kapungot sa Dios miabot kanila sa kataposan! Apan sukad kami nahilayo kaninyo, mga igsoon, bisan sa mubong panahon lamang, sa dagway apan dili sa kasingkasing, kami naningkamot gayod sa pagpakigkita kaninyo sa nawong ug nawong, uban sa dakong pangandoy. Kay kami naninguha gayod sa pag-anha diha kaninyo—ako si Pablo sa makadaghan—apan gisanta kami ni Satanas. Kay unsa may among paglaom o kalipay o purongpurong sa pagpasigarbo sa atubangan sa atong Ginoong Jesus sa iya unyang pag-abot? Dili ba kamo man? Kay kamo mao ang among himaya ug kalipay. Busa sa wala na kami makaantos, gihunahuna namo nga maayong magpabilin sa Atenas nga kami na lang, ug among gipadala si Timoteo, nga among igsoon ug kaubang magbubuhat sa Dios diha sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo, alang sa paglig-on kaninyo ug sa pagdasig kaninyo sa inyong pagtuo, aron nga walay bisan kinsa kaninyo nga matarog taliwala niining mga kasakit. Kay kamo gayod nasayod nga mao kini ang atong dangatan. Kay sa diha pa kami uban kaninyo, kamo gisuginlan namong daan nga kita mag-antos gayod sa mga kasakit ug kini nahitabo sumala sa inyo nang nasayran. Tungod niini, sa wala na ako makaantos, nagsugo ako aron masayod mahitungod sa inyong pagtuo, sa kahadlok nga tingali ug nagpatintal kamo sa maninintal ug nga nakawang lamang ang among pagpangabudlay. Apan karon nga si Timoteo nahibalik na diri kanamo gikan kaninyo, ug nagdala kanamo ug mga maayong balita mahitungod sa inyong pagtuo ug gugma, ug sa balita nga kamo sa kanunay adunay maayong paghandom kanamo ug nangandoy sa pagpakigkita kanamo, sama nga kami usab kaninyo. Tungod niini, nahupay kami mga igsoon, tungod kaninyo bisan sa tanan namong mga kaguol ug kasakit, pinaagi sa inyong pagtuo. Kay buhi kami karon kon kamo malig-ong nagbarog diha sa Ginoo. Kay unsang pasalamat ang among mahatag sa Dios tungod kaninyo, tungod sa tanang kalipay nga among gibati tungod ug alang kaninyo sa atubangan sa Dios? Nga nag-ampo kami nga mainiton gayod sa gabii ug sa adlaw nga unta kami makakita sa inyong nawong ug makasangkap sa nakulang sa inyong pagtuo. Ug hinaot nga ang atong Dios ug Amahan gayod ug ang atong Ginoong Jesus magtultol sa among dalan nganha kaninyo, ug ang Ginoo magpatubo ug magpadato kaninyo diha sa gugma sa matag usa ug ngadto sa tanang tawo, sama sa among gibuhat nganha kaninyo, aron iyang mapalig-on ang inyong mga kasingkasing aron dili masaway diha sa kabalaan sa atubangan sa atong Dios ug Amahan inig-abot unya sa atong Ginoong Jesus uban sa tanan niyang mga balaan. Sa kataposan, mga igsoon, kami naghangyo ug nagdasig kaninyo diha sa Ginoong Jesus, sama nga kamo nakakat-on man gikan kanamo unsaon sa pagkinabuhi ug sa pagpahimuot sa Dios, sumala sa inyo nang gibuhat karon, nga unta molabaw pa gayod ang inyong pagbuhat niini. Kay kamo nahibalo na unsa ang mga pahimangno nga among gihatag kaninyo pinaagi sa Ginoong Jesus. Kay mao kini ang kabubut-on sa Dios, ang inyong pagkabalaan: nga kamo maglikay sa salawayong pakighilawas, nga ang matag usa kaninyo mahibalo unsaon sa pagpangasawa diha sa pagkabalaan ug kadungganan, dili diha sa tinguha sa kaulag sama sa mga Gentil nga wala makaila sa Dios, nga walay bisan kinsa nga maglapas ug mamintaha sa iyang igsoon sa bisan unsang butang. Kay ang Ginoo mao ang tigpanimalos mahitungod niining tanan sumala sa among hugot nga gipasidaan ug gipamatud-an kaninyo. Kay ang Dios wala magtawag kanato alang sa kahugawan, kondili sa pagkabalaan. Busa bisan kinsa nga mosalikway niini, wala magsalikway sa tawo kondili sa Dios nga naghatag usab sa iyang Espiritu Santo nganha kaninyo. Apan mahitungod sa gugma nga inigsoon, kamo dili na kinahanglan nga sulatan pa, kay kamo natudloan na man sa Dios sa paghigugma sa usa ug usa ug gihimo gayod ninyo kini ngadto sa tanang kaigsoonan sa tibuok Macedonia. Apan kami nagdasig kaninyo, mga igsoon, sa pagpalabaw pa gayod, sa pagtinguha sa pagpuyo nga malinawon, sa pagbuhat sa inyong kaugalingong mga buluhaton ug sa pagbudlay ginamit ang inyong mga kamot, sumala sa among pahimangno kaninyo, aron kamo magkinabuhi nga takos ngadto sa mga tagagawas, aron wala kamoy panginahanglan. Apan dili kami buot, mga igsoon, nga kamo dili mahibalo mahitungod sa mga nangamatay, aron dili kamo magsubo ingon sa uban nga walay paglaom. Kay kon kita nagtuo nga si Cristo namatay ug nabanhaw, mao usab sila nga mga nangamatay, dad-on ra unya sa Dios pinaagi kang Jesus uban kaniya. Kay kini among ipahayag kaninyo sumala sa pulong sa Ginoo, nga kitang mga buhi nga nagpabilin pa hangtod sa pag-abot sa Ginoo, dili mag-una kanila nga mga nangamatay. Kay ang Ginoo gayod mao ang manaog gikan sa langit uban sa pagmando, ug uban sa tingog sa pangulong anghel, ug uban sa tingog sa trumpeta sa Dios. Ug unya ang mga nangamatay diha kang Cristo mouna sa pagpamangon. Ug kita nga mga buhi pa nga nahibilin, sakgawon unya ngadto sa mga panganod uban kanila sa pagsugat sa Ginoo diha sa kahanginan. Ug sa ingon niini kita makig-uban na kanunay sa Ginoo. Busa lipaya ninyo ang usa ug usa pinaagi niining mga pulonga. Apan mahitungod sa mga panahon ug kapanahonan mga igsoon, kamo wala na magkinahanglan nga sulatan pa. Kay kamo nasayod na pag-ayo nga ang adlaw sa Ginoo moabot ra unya sama sa kawatan sa kagabhion. Sa diha nga ang mga tawo mag-ingon, “Kalinaw ug kasigurohan,” unya sa kalit moabot kanila ang pagkalaglag sama sa kasakit sa babaye nga nagbati, ug sila dili makaikyas. Apan, mga igsoon, kamo wala diha sa kangitngit nga ang maong adlaw makapakurat kaninyo sama sa usa ka kawatan. Kay kamong tanan mga anak sa kahayag ug mga anak sa adlaw. Dili kita iya sa kagabhion o sa kangitngit, busa, dili kita mangatulog, sama sa uban, hinuon magtukaw kita ug magmaugdang. Kay sila nga nangatulog nangatulog man sa kagabhion, ug sila nga nangahubog nangahubog man sa kagabhion. Apan ingon nga kita iya man sa adlaw, magmaugdang kita ug magsul-ob kita sa taming sa dughan nga mao ang pagtuo ug paghigugma, ug sa helmet nga mao ang paglaom sa kaluwasan. Kay ang Dios wala magtagana kanato alang sa kapungot, kondili aron sa pagkab-ot sa kaluwasan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo nga namatay alang kanato aron nga bisan nagmata kita o natulog, kita mabuhi uban kaniya. Busa pagdinasigay kamo ug lig-ona ninyo ang usa ug usa, sama sa inyong gibuhat karon. Karon, naghangyo kami kaninyo, mga igsoon, sa pag-ila sa mga naghago diha kaninyo ug nangulo kaninyo diha sa Ginoo ug nagmaymay kaninyo, ug sa pagtahod kanila pag-ayo diha sa gugma tungod sa ilang buluhaton. Pagdinaitay kamo tali kaninyo. Ug kami nag-awhag kaninyo, mga igsoon, pahimangnoi ang mga tapolan, dasiga ang mga maulawon, tabangi ang mga luya, pagpailob sa tanan. Matngoni nga wala kaninyoy magbalos ug daotan sa daotan, hinuon tinguhaa ninyo sa kanunay ang pagbuhat ug maayo ngadto sa usa ug usa ug ngadto sa tanan. Paglipay kamo sa kanunay, pag-ampo kamo sa walay paghunong, pagpasalamat kamo sa tanang higayon kay kini mao ang kabubut-on sa Dios diha kang Cristo Jesus alang kaninyo. Ayaw ninyo palonga ang Espiritu, ayaw ninyo tamaya ang mga pagpropesiya, sutaa ninyo ang tanang butang, hupti ninyo ang maayo, likayi ang tanang matang sa daotan. Ang Dios sa pakigdait magbalaan unta kaninyo sa kinatibuk-an, ug ang inyong bug-os nga espiritu, kalag ug lawas magpabilin unta nga dili masaway inig-abot sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Siya nga nagtawag kaninyo kasaligan ug siya magbuhat gayod niini. Mga igsoon, pag-ampo kamo alang kanamo. Ipangumosta kami sa tanang mga igsoon pinaagi sa balaang halok. Ako magtugon kaninyo, pinaagi sa Ginoo, nga kining sulata basahon ngadto sa tanang kaigsoonan. Ang grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo mag-uban kaninyo. Si Pablo ug si Silvano, ug si Timoteo, Alang sa iglesia sa Tesalonica, diha sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Ang grasya maanaa kaninyo ug ang kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Kinahanglan nga kanunay kaming magpasalamat ngadto sa Dios mahitungod kaninyo, mga igsoon, ingon nga maoy angay, kay ang inyong pagtuo nagtubo man sa hilabihan gayod, ug ang gugma sa matag usa kaninyo nagkadako man alang sa usa ug usa. Tungod niini, kami gayod nagpasigarbo kaninyo ngadto sa mga iglesia sa Dios tungod sa inyong pakamalahutayon ug pagtuo taliwala sa tanang mga paglutos ug mga kasakitan nga inyong gisagubang. Kini maoy pagmatuod sa matarong nga hukom sa Dios, aron kamo isipon nga takos sa gingharian sa Dios, nga alang niini kamo nag-antos, kay matarong alang sa Dios nga ang mga nagsakit kaninyo balosan niya ug kasakit. Ug kamo nga gisakit makapahulay uban kanamo sa diha nga ang Ginoong Jesus ipadayag na gikan sa langit uban sa iyang gamhanang mga anghel diha sa nagdilaab nga kalayo. Siya magpahamtang ug panimalos batok kanila nga wala moila sa Dios ug kanila nga wala magtuman sa Maayong Balita sa atong Ginoong Jesus. Mahiagom unya sila sa silot nga walay kataposang pagkalaglag ug mahilayo gikan sa atubangan sa Ginoo ug gikan sa himaya sa iyang gahom inig-abot unya niya niadtong adlawa aron pasidunggan sa iyang mga balaan ug dayegon sa tanan nga nagtuo, kay gituohan man ang among pagsaksi nganha kaninyo. Tungod niining maong hinungdan kami sa kanunay nag-ampo alang kaninyo, nga unta ang atong Dios maghimo kaninyong takos sa iyang pagtawag kaninyo, ug siya maghingpit sa tanang maayong tinguha ug paningkamot sa pagtuo pinaagi sa iyang gahom, aron ang ngalan sa atong Ginoong Jesus mapasidunggan diha kaninyo ug kamo diha kaniya, sumala sa grasya sa atong Dios ug sa Ginoong Jesu-Cristo. Karon mahitungod sa pag-anhi sa atong Ginoong Jesu-Cristo ug sa atong panagtigom ngadto kaniya, naghangyo kami kaninyo, mga igsoon, nga dili unta kamo makuyawan dayon sa hunahuna o makulbaan, bisan pinaagi sa espiritu o sa pulong, o pinaagi sa sulat sa pahayag nga daw kami mao ang nag-ingon, nga ang adlaw sa Ginoo miabot na. Ayaw kamo pagpalimbong ni bisan kinsa sa bisan unsang paagi kay kadtong adlawa dili pa moabot hangtod nga mahitabo una ang pagsupil, ug mapadayag ang tawo nga malapason sa balaod, ang anak sa kalaglagan, nga nagsupak ug nagpataas sa iyang kaugalingon ibabaw sa tanang gitawag nga dios o sa bisan unsa nga gisimba, aron sa ingon siya molingkod sulod sa Templo sa Dios ug magpaila sa iyang kaugalingon nga Dios. Wala ba kamo mahinumdom nga sa diha pa ako uban kaninyo gisuginlan ko man kamo niini? Ug karon kamo nasayod kon unsa ang nakapugong kaniya aron nga siya mapadayag sa iyang panahon. Kay ang tinago sa pagkamalapason naglihok na, hinuon ang nagpugong niini karon magpadayon hangtod nga mawala na siya. Ug unya ang malapason sa balaod ipadayag, ug siya patyon sa Ginoong Jesus pinaagi sa espiritu sa iyang baba ug laglagon pinaagi sa pagpadayag sa iyang pag-abot. Ang pagtungha sa malapason sa balaod pinaagi sa paglihok ni Satanas ubanan sa tanang gahom ug mga ilhanan ug katingalahan nga bakak, ug uban sa tanang limbong sa pagkadili matarong nila nga nagkalaglag, tungod kay sila nagdumili sa paghigugma sa kamatuoran aron unta mangaluwas sila. Tungod niini, ang Dios nagpadala kanila ug gahom sa pagkamalimbongon aron sila motuo sa bakak, aron hukman sa silot ang tanang wala motuo sa kamatuoran, hinuon nahimuot sa pagkadili matarong. Apan kinahanglan nga magpasalamat kami kanunay ngadto sa Dios mahitungod kaninyo, mga igsoon nga hinigugma sa Ginoo, kay gipili kami sa Dios ingon nga unang bunga aron kamo mangaluwas pinaagi sa pagbalaan kaninyo sa Espiritu ug sa inyong pagtuo sa kamatuoran. Alang niini siya nagtawag kaninyo pinaagi sa among Maayong Balita aron kamo makabaton sa himaya sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa, mga igsoon, barog kamo nga lig-on ug hupti ang mga lagda nga gitudlo kaninyo pinaagi sa pulong nga gisulti o pinaagi sa among sulat. Karon hinaot nga ang atong Ginoong Jesu-Cristo ug ang Dios nga atong Amahan nga nahigugma kanato ug naghatag kanato sa walay kataposang paglipay ug maayong paglaom pinaagi sa grasya, maglipay unta sa inyong mga kasingkasing ug magpalig-on niini diha sa tanang maayong buhat ug pulong. Sa kataposan, mga igsoon, pag-ampo kamo alang kanamo aron ang pulong sa Ginoo motulin unta ug mapasidunggan sama sa nahimo diha kaninyo ug aron luwason kami gikan sa mga tawong sukwahi ug daotan, kay dili ang tanan may pagtuo. Apan ang Ginoo kasaligan ug siya maglig-on kaninyo ug magbantay kaninyo gikan sa daotan. Ug kami nagtuo gayod sa Ginoo mahitungod kaninyo, nga kamo nagbuhat ug magpadayon sa pagbuhat sa mga butang nga among gisugo kaninyo. Hinaot unta nga ang Ginoo magtultol sa inyong kasingkasing ngadto sa gugma sa Dios ug ngadto sa pagkamalahutayon ni Cristo. Karon, mga igsoon, sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, kami magsugo kaninyo nga magpalayo kamo gikan sa tanang igsoon nga nagkinabuhi nga tapolan ug dili sumala sa pagtulun-an nga inyong nadawat gikan kanamo. Kay kamo nasayod nga kinahanglan gayod nga inyo kaming sundogon, kay wala kami magtinapolan sa dihang kami uban kaninyo. Kami wala magkaon sa pagkaon ni bisan kinsa nga walay bayad, hinuon, naghago ug nagbudlay sa gabii ug sa adlaw aron kami dili mahimong palas-anon ni bisan kinsa kaninyo. Dili ingon nga kami walay katungod niini, kondili aron nga makahatag kami ug panag-ingnan kaninyo aron inyong sundon. Kay bisan gani sa diha pa kami uban kaninyo, among gihatag kaninyo kining maong sugo: Kon adunay dili buot mobuhat, ayaw siya pakan-a. Kay nakadungog kami nga ang uban kaninyo nagkinabuhi sa pagkatapolan, walay laing nahimo kondili ang pagpanghilabot sa buhat sa uban. Karon ang maong mga tawo among gisugo ug gitambagan diha sa Ginoong Jesu-Cristo, nga kinahanglan magbuhat sila nga malinawon aron makakaon sila sa ilang kaugalingong pagkaon. Mga igsoon, ayaw kamo kaluya sa pagbuhat ug maayo. Kon aduna may magdumili sa pagtuman sa among gisulti niining sulata, timan-i ninyo kanang tawhana ug ayaw pakig-uban kaniya aron siya mobati ug kaulaw. Hinuon ayaw siya isipa nga kaaway, kondili tambagi siya ingon nga igsoon. Karon ang Ginoo sa kalinaw maghatag kaninyo ug kalinaw sa tanang panahon sa tanang paagi. Ang Ginoo mag-uban kaninyong tanan. Ako, si Pablo nagsulat niini pinaagi sa akong kaugalingong kamot. Mao kini ang ilhanan sa tanan nakong sulat. Mao kini ang akong sinulatan. Ang grasya sa atong Ginoong Jesu-Cristo mag-uban kaninyong tanan. Si Pablo, apostol ni Cristo Jesus sumala sa sugo sa Dios nga atong Manluluwas ug ni Cristo Jesus nga atong paglaom, Ngadto kang Timoteo nga akong tinuod nga anak sa pagtuo: Ang grasya, kaluoy ug ang kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Sumala sa akong pag-agda kanimo sa nagpadulong ako sa Macedonia, magpabilin ikaw sa Efeso aron imong pasidan-an ang pipila ka tawo sa dili pagpanudlo ug lain nga mga pagtulun-an o sa pagtagad sa minaomaong mga sugilanon ug walay kataposang asoy sa kagikanan, nga naghatag ug hinungdan sa panaglantugi labaw kay sa diosnong buluhaton diha sa pagtuo. Karon ang tumong sa sugo mao ang gugma nga gikan sa putli nga kasingkasing ug sa maayong tanlag ug sa walay pagpakaaron-ingnon nga pagtuo, Pipila kanila ang mibiya gikan niini ug nahisalaag ngadto sa walay kapuslanang pagpanulti, buot mahimong mga magtutudlo sa Balaod bisan wala makasabot sa ilang gilitok o mahitungod sa mga butang nga ilang gipamatud-an. Kita nasayod nga ang Balaod maayo, kon ang matag usa maggamit niini subay sa Balaod ug makasabot niini nga ang Balaod wala himoa alang sa mga matarong kondili alang sa mga malinapason ug mga masupilon, alang sa mga dili diosnon ug sa mga makasasala, alang sa mga dili balaan ug sa mga mapasipad-anon, alang sa mga nagpatay ug amahan ug sa mga nagpatay ug inahan, alang sa mga mamumuno, sa mga makihilawason, sa mga makig-unay ug isigkalalaki, sa mga mamimihag ug tawo, sa mga bakakon, sa mga tigpanumpa ug bakak, ug bisan unsa pa nga kabatok sa maayong pagtulun-an sumala sa mahimayaong Maayong Balita sa dalaygong Dios nga niini ako gitugyanan. Nagpasalamat ako sa nagpalig-on kanako, si Cristo Jesus nga atong Ginoo, kay siya nag-ila man kanako nga matinumanon, nagtudlo kanako ngadto sa pagpangalagad, bisan pa nga kaniadto ako tigpasipala ug tigpanglutos ug mabiaybiayon, apan gikaluy-an ako kay sa akong pagkawalay pagtuo gibuhat nako kadto nga walay kahibalo. Ug ang grasya sa atong Ginoo miawas pag-ayo uban ang pagtuo ug gugma diha kang Cristo Jesus. Kasaligan ang pulong ug takos nga dawaton sa hingpit, nga si Cristo Jesus mianhi sa kalibotan aron sa pagluwas sa mga makasasala. Ug ako mao ang labaw sa mga makasasala, apan gikaluy-an ako tungod niini, aron nga dinhi kanako nga mao ang labawng makasasala, si Jesu-Cristo makapadayag sa iyang hingpit nga pailob alang sa usa ka sumbanan ngadto kanila nga mosalig kaniya alang sa kinabuhing dayon. Ngadto sa Hari sa kapanahonan nga dili mamatay, dili makita, ang bugtong nga Dios, ang dungog ug himaya hangtod sa kahangtoran. Amen. Kining maong sugo akong gitugyan kanimo, Timoteo, anak, sumala sa mga propesiya kaniadto mahitungod kanimo nga ikaw makigbisog pinaagi sa maayong pagpakig-away, magbaton ug pagtuo ug maayong tanlag. Ang uban nga nagsalikway niini nangalunod sa ilang pagtuo. Ang uban kanila mao sila si Himeneo ug si Alejandro nga akong gitugyan ngadto kang Satanas aron makakat-on sila sa dili na pagpasipala. Karon, una sa tanan, ako nag-awhag nga ang mga pangamuyo, mga pag-ampo, mga paghangyo, ug mga pagpasalamat kinahanglang himoon alang sa tanang tawo, alang sa mga hari ug sa tanang anaa sa taas nga katungdanan, aron kita magkinabuhi nga husay ug malinawon, diosnon ug matinahoron sa tanang paagi. Kini maayo ug makapahimuot sa panan-aw sa Dios nga atong Manluluwas, nga nagtinguha nga ang tanang tawo maluwas ug makaabot sa kahibalo sa kamatuoran. Kay adunay usa ka Dios ug adunay usa ka tigpataliwala sa Dios ug sa mga tawo nga mao ang tawo nga si Cristo Jesus nga naghatag sa iyang kaugalingon ingon nga lukat alang sa tanan, nga ang pagpamatuod niini nahimo na sa gitakda nga panahon. Alang niini ako gitudlo nga magwawali ug apostol (ako nagsulti sa tinuod, wala ako magbakak), magtutudlo sa mga Gentil diha sa pagtuo ug sa kamatuoran. Busa gitinguha nako nga sa tanang dapit ang mga lalaki mag-ampo nga magbayaw ug mga kamot nga balaan nga walay kasuko o pakiglalis. Ang mga babaye usab magmaligdong ug magtarong sa ilang kaugalingon dili pinaagi sa buhok nga sinapid, o sa bulawan o sa mga mutya o sa mga mahalon nga bisti, kondili pinaagi sa mga maayong buhat, ingon nga maoy angay sa mga babayeng nagpaila sa pagkadiosnon. Ang babaye kinahanglang magkat-on diha sa kahilom uban sa tanang pagkamasinugtanon. Dili ako motugot nga ang babaye magtudlo o magbuot sa mga lalaki, kinahanglang magpakahilom siya. Kay si Adan mao ang una nga gibuhat, unya si Eva ug si Adan wala malimbongi kondili ang babaye mao ang gilimbongan ug nahimong malinapason. Apan ang babaye maluwas pinaagi sa iyang pagpanganak kon siya magpadayon diha sa pagtuo ug gugma ug pagkabalaan inubanan sa kaligdong. Kasaligan kini nga pulong: Kon adunay nagtinguha sa katungdanan sa pagkapangulo sa iglesia, nagtinguha siya ug usa ka maayong buluhaton. Ang pangulo sa iglesia kinahanglan nga dili salawayon, bana sa usa ka asawa, mapinugnganon sa kaugalingon, buotan, ligdong, maabiabihon, maayo sa pagpanudlo, dili palahubog, dili tigpangdapat hinuon lumo, dili palaaway, ug dili mahigugmaon ug salapi. Kinahanglang maayo ang iyang pagdumala sa iyang kaugalingong panimalay, sa iyang mga anak diha sa pagkamasinugtanon uban sa pagkamatinahuron sa tanang paagi, kay kon ang usa ka tawo dili makahibalong magdumala sa iyang kaugalingong panimalay, unsaon man niya sa pag-atiman sa iglesia sa Dios? Kinahanglan nga siya dili bag-o pang nakabig, kay tingali unya ug magpagarbo siya ug mahulog ngadto sa paghukom sa yawa. Dugang pa niini, kinahanglang usab siyang adunay maayong pagpamatuod gikan sa mga tagagawas kay tingali unya ug mahulog siya ngadto sa pagkasalawayon ug sa bitik sa yawa. Ang mga alagad usab sa iglesia kinahanglang magmaligdong, matinud-anon, dili tig-inom ug daghang bino, dili hakog sa salawayong pagpanapi. Kinahanglan nga magbaton sila sa misteryo sa pagtuo uban sa hinlo nga tanlag. Ug kinahanglan usab nga pamatud-an una sila, unya kon walay ikasaway kanila, paalagara sila. Ang mga babaye usab kinahanglang magmaligdong, dili tigpanaot ug dungog sa uban kondili mapinugnganon sa kaugalingon ug kasaligan sa tanang mga butang. Ang mga alagad sa iglesia kinahanglang tagsa lamang ang asawa ug maayong modumala sa ilang mga anak ug sa ilang mga panimalay, kay sila nga maayong mangalagad makabaton ug maayong kahimtang alang sa ilang kaugalingon ug dakong pagsalig diha sa pagtuo nga anaa kang Cristo Jesus. Naglaom ako nga sa dili madugay moanha ako kanimo, apan gisulat nako kining maong mga butang aron nga kon malangan man ako, ikaw mahibalo na unsaon sa paggawi diha sa sulod sa panimalay sa Dios nga mao ang iglesia sa buhi nga Dios, ang haligi ug patukoranan sa kamatuoran. Ug dili malalis nga dako gayod ang misteryo sa pagkadiosnon: Siya nadayag diha sa lawas, namatud-an nga matarong diha sa Espiritu, nakita sa mga anghel, gisangyaw taliwala sa kanasoran, gituohan dinhi sa kalibotan, gibayaw ngadto sa himaya. Ang Espiritu tin-awng nagpahayag nga sa ulahing mga panahon adunay mamiya gikan sa pagtuo, nga magtagad sa mga malimbongon nga espiritu ug sa mga pagtulun-an sa mga demonyo, pinaagi sa pagpakaaron-ingnon sa mga bakakon nga ang kaugalingong tanlag gipasoan sa nagbagang puthaw, nga magdili sa pagminyo, magdili sa mga pagkaon nga gibuhat sa Dios nga dawaton uban sa pagpasalamat sa mga magtutuo ug nahibalo sa kamatuoran. Kay maayo ang tanang binuhat sa Dios, ug walay ipasalikway kon gidawat kini uban sa pagpasalamat, kay kini gibalaan man pinaagi sa pulong sa Dios ug sa pag-ampo. Kon kining mga butanga imong itudlo sa mga igsoon, ikaw mahimong maayong alagad ni Cristo Jesus, gimatuto sa mga pulong sa pagtuo ug sa maayong pagtulun-an nga imong gisunod. Apan likayi ang mga tinumotumong sugilanon nga dili diosnon, nga iya sa mga babayeng tigulang. Bansaya ang imong kaugalingon diha sa pagkadiosnon kay ang lawasnon nga pagbansay may kapuslanan usab, apan ang pagkadiosnon mapuslanon gayod sa tanang paagi, ingon nga kini adunay saad sa kinabuhi karon ug sa umaabot. Ang maong pulong kasaligan ug takos nga dawaton sa hingpit. Kay tungod niini kita naghago ug nanglimbasog, kay ato mang gipahimutang ang atong paglaom diha sa buhing Dios, nga mao ang Manluluwas sa tanang tawo, ilabina gayod sa mga nagtuo. Isugo ug itudlo kining mga butanga. Ayaw itugot nga adunay magtamay sa imong pagkabatan-on, hinuon alang sa mga magtutuo, pagkinabuhi ingon nga panag-ingnan diha sa sinultihan, sa paggawi, sa gugma, sa pagtuo, sa kaputli. Hangtod nga moabot ako, kugihi ang pagbasa sa kasulatan ngadto sa katawhan, ang pagdasig ug ang pagpanudlo. Ayaw pasagdi ang hiyas nga anaa kanimo nga gikahatag kanimo pinaagi sa propesiya uban sa pagpandong kanimo sa mga kamot sa mga kadagkoan. Buhata kining mga butanga ug igahin ang imong kaugalingon alang niini aron ang imong pag-uswag madayag sa tanan. Bantayi ang imong kaugalingon ug ang imong pagpanudlo. Padayon niini, kay sa imong pagbuhat niini maluwas nimo ang imong kaugalingon ug ang mga namati kanimo. Ayaw kasab-i ang lalaking gulang kondili tambagi siya ingon nga amahan, ang mga batan-ong lalaki ingon nga mga igsoon, ang mga babayeng gulang ingon nga mga inahan ug ang mga batan-ong babaye ingon nga mga igsoon diha sa tanang kaputli. Pasidunggi ang mga biyuda nga tinuod nga mga biyuda. Ug kon ang biyuda adunay mga anak o mga apo, patun-a una sila sa ilang diosnong katungdanan ngadto sa ilang kaugalingong panimalay ug sa paghatag ug balos ngadto sa ilang mga ginikanan kay kini kahimut-an sa atubangan sa Dios. Ang babaye nga tinuod gayod nga biyuda, ug nagpuyo nga nag-inusara, nagbutang sa iyang paglaom diha sa Dios ug nagpadayon diha sa mga pagpangamuyo ug sa mga pag-ampo sa gabii ug sa adlaw. Apan ang biyuda nga nagkinabuhi diha sa pagpatuyang sa kaugalingon, patay na bisan buhi pa siya. Isugo kini aron dili sila masaway. Ug kon adunay tawo nga wala magsangkap alang sa iyang mga kadugo, ilabi na sa iyang panimalay, siya naglimod sa iyang pagtuo ug labaw pa siyang daotan kay sa dili magtutuo. Ipalista ang biyuda nga dili ubos sa 60 ka tuig ang panuigon ug naasawa sa usa ka bana, namatud-an nga maayo ug binuhatan, kon nagmatuto ug mga anak, nagpakita sa pagkamaabiabihon, nanghugas sa mga tiil sa mga balaan, nagtabang sa mga nagkalisodlisod, ug nagmakugihon sa pagbuhat ug maayo sa tanang paagi. Apan balibari ang mga batan-ong biyuda kay sa diha nga magpasulabi sila sa ilang lawasnong tinguha batok kang Cristo, magtinguha sila sa pagpamana, ug sa ingon niana ilang mahiagoman ang silot tungod sa paglapas sa ilang unang panaad. Gawas pa niana, sila usab nakat-on sa pagkatapolan, sa pagpanumbalay ug dili lamang sa pagkatapolan kondili sa pagpanglibak ug sa pagpanghilabot sa uban, sa pagpanulti sa dili nila angay nga isulti. Busa buot nako nga mamana ang mga batan-ong biyuda, manganak sila, magdumala sa ilang mga panimalay ug dili maghatag sa kaaway ug higayon sa pagsulti ug mga pagdaot kanato. Kay aduna nay pipila kanila nga nahisalaag ngadto sa pagsunod kang Satanas. Kon adunay babayeng magtutuo nga may mga kadugo nga mga biyuda, patabanga siya kanila ug himoa nga ang iglesia dili mabug-atan aron kini makatabang sa mga tinuod gayod nga mga biyuda. Ang mga kadagkoan nga maayong nagdumala kinahanglang isipon nga takos sa duha ka pilo nga pasidungog, ilabina kadtong naghago diha sa pulong ug sa pagpanudlo. Kay ang kasulatan nag-ingon, “Ayaw sampongi ang baba sa baka sa dihang maggiok kini sa trigo,” ug “Ang mamumuo takos sa pagdawat sa iyang suhol.” Ayaw pagdawat ug bisan unsang sumbong batok sa usa ka pangulo gawas kon adunay duha o tulo ka saksi. Mahitungod niadtong nagpadayon sa pagpakasala, badlonga sila sa atubangan sa tanan aron ang uban makabaton ug kahadlok. Sa atubangan sa Dios ug ni Cristo Jesus ug sa pinili nga mga anghel, ako magtugon kanimo sa pagbantay niining mga butanga sa walay pagpalabi, dili magbuhat pinaagi sa pagdapig. Ayaw pagdali sa pagpandong sa mga kamot o moambit sa mga sala sa uban. Pagputli sa imong kaugalingon. Ayaw na pag-inom ug tubig lamang, kondili inom ug diyotay nga bino alang sa imong kutokuto ug sa imong kanunay nga pagsakit. Ang mga sala sa pipila ka tawo dayag kaayo, nagpadulong ngadto sa paghukom, apan ang mga sala sa uban madayag ra unya. Ang mga maayong binuhatan usab dayag kaayo, ug bisan pa kon dili, kini dili magpabilin nga natago. Ang tanan nga nailalom sa yugo sa pagkaulipon, kinahanglan nga mag-isip sa ilang mga agalon nga takos sa tanang pagtahod, aron ang ngalan sa Dios ug ang pagtulun-an dili mapasipalahan. Sila nga adunay mga agalon nga magtutuo kinahanglang dili magtamay kanila tungod kay sila mga igsoon man, hinuon kinahanglang mag-alagad sila ingon nga mga ulipon kay sila nga nagpahimulos sa ilang mga maayong pag-alagad mga magtutuo man ug mga hinigugma. Itudlo ug idasig kining mga butanga: Kon adunay tawo nga nagtudlo ug sukwahi niini ug wala mouyon sa maayong mga pulong sa atong Ginoong Jesu-Cristo ug sa pagtulun-an nga sibo sa pagkadiosnon, kini siya nagpagarbo sa iyang kaugalingon, wala siyay nahibaloan kondili nagkabuang sa mga pagpakiglantugi ug pagpakiglalis nga mosangpot sa kasina, pagbahinbahin, pagsulti ug pagdaot sa uban, daotan nga mga katahap, ug paglalisay sa mga tawo nga dunot ug panghunahuna ug nakabsan sa kamatuoran, nagdahom nga ang pagkadiosnon maoy paagi sa pagpadato. Hinuon adunay dakong makuha diha sa pagkadiosnon nga inubanan sa katagbawan, kay wala kitay bisan unsa nga gidala nganhi sa kalibotan ug dili kita makadala ug bisan unsa, apan kon kita adunay makaon ug ikabisti, niining mga butanga matagbaw na kita. Apan sila nga maikagon nga mahimong dato mangahulog ngadto sa pagpakasala, ngadto sa laang, ngadto sa daghang binuang ug makadaot nga mga pagpangibog nga nag-unlod sa mga tawo ngadto sa pagkagun-ob ug sa pagkalaglag. Kay ang paghigugma sa salapi mao ang gamot sa tanang pagkadaotan ug tungod sa maong pangibog may mga tawo nga nahisalaag gikan sa pagtuo ug ilang giduslak ang ilang kaugalingon sa daghang kasakit. Apan ikaw, O tawo sa Dios, pahilayo niining mga butanga; paningkamoti ang pagkamalahutayon, pagkadiosnon, pagtuo, paghigugma, pagkamainantoson, pagkaaghop. Pakigbisog diha sa maayong pakigbisog sa pagtuo. Hupti ang kinabuhing dayon nga niini gitawag ikaw ug niini ikaw naghimo ug maayong pagsugid sa atubangan sa daghang mga saksi. Sa atubangan sa Dios nga naghatag ug kinabuhi sa tanang butang ug ni Cristo Jesus nga sa iyang pagpamatuod sa atubangan ni Poncio Pilato naghimo sa maayong pagsugid, ako magpahimangno kanimo sa pagbantay sa sugo nga dili mabulingan ug mahigawas sa mga pagsaway hangtod sa pagtungha sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Ug unya sa gitakda nga panahon kini ipadayag ra sa dalaygon ug bugtong nga Makagagahom, ang Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo, nga mao lamang ang bugtong nga walay kamatayon ug nagpuyo sa kahayag nga dili maduol, nga walay tawo nga nakakita o makakita. Kaniya ang dungog ug dayon nga paggahom. Amen. Sa mga dato niining panahona karon, sugoa sila nga dili magpataas sa ilang kaugalingon o magbutang sa ilang paglaom diha sa walay kasigurohan nga mga bahandi, kondili diha sa Dios nga madagayaong naghatag kanato sa tanang butang alang sa atong kalipay. Kinahanglan nga magbuhat sila ug maayo, magpadato sa mga maayong binuhatan, andam sa pagtabang ug manggihatagon. Sa ingon niini nagtigom sila ug bahandi alang sa ilang kaugalingon nga usa ka maayong patukoranan alang sa umaabot, aron ilang mahuptan ang tinuod nga kinabuhi. O Timoteo, matngoni ang mga butang nga gisalig diha kanimo. Likayi ang mga sultisulti nga dili diosnon ug ang mga pagsumpakiay nga gitawag ug kahibalo apan dili tinuod nga kahibalo, kay sa ilang pagpamatuod niini adunay mga tawo nga nahisalaag sa ilang pagtuo. Ang grasya mag-uban kanimo. Si Pablo, apostol ni Cristo Jesus pinaagi sa kabubut-on sa Dios sumala sa saad sa kinabuhi nga anaa kang Cristo Jesus, Alang kang Timoteo nga akong hinigugmang anak: Ang grasya, kaluoy ug kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Nagpasalamat ako sa Dios nga akong gisimba sama sa gibuhat sa akong katigulangan, uban sa hinlo nga tanlag ingon nga ako walay hunong sa paghinumdom kanimo diha sa akong mga pag-ampo adlaw ug gabii. Sa dihang mahinumdom ako sa imong mga luha, mangandoy gayod ako sa pagpakigkita kanimo aron unta ako mapuno sa kalipay. Nahinumdom ako sa imong matinud-anong pagtuo nga sa sinugdan diha sa imong apohang babaye nga si Loida ug sa imong inahan nga si Eunice ug nga karon, nagtuo ako nga anaa usab kanimo. Tungod niini, ako nagpahinumdom kanimo sa pagpasiga pag-usab sa gasa nga anaa kanimo pinaagi sa pagpandong kanimo sa akong mga kamot, kay ang Dios wala maghatag kanato ug espiritu sa katalaw kondili sa gahom ug sa gugma ug sa pagpugong sa kaugaligon. Busa ayaw ikaulaw ang pagpamatuod sa atong Ginoo, o alang kanako nga iyang binilanggo, hinuon pakig-ambit sa mga pag-antos alang sa Maayong Balita pinaagi sa gahom sa Dios nga nagluwas kanato ug nagtawag kanato sa balaanong pagtawag, dili sumala sa atong mga binuhatan kondili sumala sa iyang kaugalingong katuyoan ug grasya nga gihatag kanato diha kang Cristo Jesus sa wala pa ang mga kapanahonan nga walay kataposan, apan karon iyang gipadayag kini pinaagi sa pagpakita sa atong Manluluwas nga si Cristo Jesus, nga nagbuntog sa kamatayon ug nagdala ug kinabuhi ug pagkawalay kamatayon ngadto sa kahayag pinaagi sa Maayong Balita. Kay niining Maayong Balita ako gitudlo nga magwawali ug apostol ug magtutudlo, ug mao kana ang hinungdan ngano nga nag-antos ako sa ingon. Apan wala nako kini ikaulaw, kay ako nakaila kinsa ang akong gituohan ug ako nagtuo gayod nga hangtod niadto unyang adlawa siya makahimo pagbantay sa gipiyal kanako. Sunda ang sumbanan sa mga maayong pulong nga imong nadungog gikan kanako, diha sa pagtuo ug sa gugma nga anaa kang Cristo Jesus. Pinaagi sa Espiritu Santo nga nagpuyo sa sulod nato, bantayi ang kamatuoran nga gipiyal diha kanimo. Ikaw nasayod nga ang tanan nga anaa sa Asia mitalikod kanako, ug ang uban kanila mao sila si Figelo ug si Hermogenes. Hinaot nga ang Ginoo maghatag ug kaluoy sa panimalay ni Onesiforo, kay sa makadaghan iya akong gidasig. Wala niya ikaulaw ang akong pagkabilanggo, hinuon sa iyang pag-abot diri sa Roma gipangita niya ako sa makugihon gayod ug nakit-an niya ako. Hinaot nga ang Ginoo magtugot kaniya sa pagkakaplag ug kaluoy gikan sa Ginoo niadto unyang adlawa. Ikaw nasayod gayod sa tanang pagpangalagad nga iyang gihimo diha sa Efeso. Busa ikaw, anak ko, kinahanglan nga magmalig-on ikaw diha sa grasya nga anaa kang Cristo Jesus, ug ang mga butang nga imong nadungog gikan kanako sa atubangan sa daghang mga saksi, itugyan ngadto sa kasaligan nga mga tawo nga may katakos sa pagpanudlo usab sa uban. Pakig-ambit sa mga pag-antos ingon nga maayong sundalo ni Cristo Jesus. Walay nag-alagad ingon nga sundalo nga mangilabot sa mga kalihokan sa kinabuhi kay ang iyang tumong mao man ang pagpahimuot sa nagpasulod kaniya. Ug kon si bisan kinsa nga makiglumba diha sa dula, dili siya mapurongpurongan gawas kon makiglumba siya subay sa mga lagda. Ang mag-uuma nga naghago pag-ayo kinahanglang maoy unang makadawat sa mga abot. Palandonga kining akong gisulti, kay ang Ginoo maghatag kanimo sa pagpanabot diha sa tanan. Hinumdomi si Jesu-Cristo nga nabanhaw gikan sa mga patay nga kaliwat ni David sumala sa akong maayong balita, nga tungod niini ako nag-antos bisan ngadto sa pagkaginapos sama sa usa ka tigbuhat ug daotan. Apan ang pulong sa Dios dili ginapos. Busa akong giantos ang tanang butang tungod ug alang sa mga pinili, aron sila usab makabaton sa kaluwasan diha kang Cristo Jesus uban sa himayang dayon. Kasaligan ang pulong: Kon kita mangamatay uban kaniya, kita mangabuhi usab uban kaniya, kon kita mag-antos, maghari usab unya kita uban kaniya. Kon kita dili moangkon kaniya, dili usab kita niya angkonon, kon kita dili matinumanon, siya magpabilin nga matinumanon kay siya dili man makalimod sa iyang kaugalingon. Pahinumdomi sila niini, ug pahimatngoni sila sa atubangan sa Dios sa dili pagpakiglantugi mahitungod sa mga pulong nga dili makahatag ug kaayohan, hinuon makadaot sa mga namati. Paningkamoti pag-ayo ang pagpakita sa imong kaugalingon ngadto sa Dios ingon nga iyang nahimut-an, usa ka magbubuhat nga dili maulaw, nga sa hustong paagi magpasabot sa pulong sa kamatuoran. Paglikay sa mga sultisulting dili diosnon kay kini maghatod sa mga tawo ngadto sa labaw pa ka dili diosnon, ug ang ilang sulti nag-ut-ot kanila sama sa kabahong. Ang uban kanila mao sila si Himeneo ug si Fileto, nga nahisalaag gikan sa kamatuoran, nag-ingon nga ang pagpamanhaw nahitabo na. Ilang gidaot ang pagtuo sa uban. Apan ang lig-on nga patukoranan sa Dios nagpabilin sa pagbarog, nagdala niining timaan, “Ang Ginoo nakaila sa mga iya,” ug “Ang matag usa nga nagsangpit sa ngalan sa Ginoo kinahanglang mobiya sa pagkadaotan.” Diha sa dakong balay adunay mga sudlanan nga dili lamang hinimo ug bulawan ug plata kondili mga hinimo usab ug kahoy ug yuta, ug ang uban alang sa dungganan ug ang uban alang sa dili dungganan. Kon ang usa ka tawo magputli sa iyang kaugalingon gikan sa butang nga dili dungganan, mahimo siyang sudlanan alang sa dungganan, binalaan ug mapuslanon sa agalon sa panimalay, andam sa tanang maayong buluhaton. Likayi ang mga pangibog nga iya sa kabatan-on ug tinguhaa ang pagkamatarong, pagtuo, gugma ug pakigdait, uban sa mga nagtawag sa Ginoo gikan sa putli nga kasingkasing. Ayaw pag-apil-apil sa mga binuang ug walay hinungdan nga mga pakiglantugi, kamo nasayod nga kini maoy sinugdanan sa mga panag-away. Ug ang ulipon sa Ginoo kinahanglan nga dili palaaway kondili maaghop ngadto sa tanan, maayong motudlo, mainantoson. Uban sa kalumo kinahanglang magbadlong siya sa nagsupak kaniya, kay basin ug itugot sa Dios nga sila maghinulsol ug modangat sa pag-ila sa kamatuoran, ug sila makaikyas gikan sa lit-ag sa yawa, human mabihag sila niya aron sa pagbuhat sa iyang kabubut-on. Apan hibaloi kini nga sa kataposang mga adlaw mangabot ang mga panahon sa kalisdanan. Kay ang mga tawo unya mahigugmaon sa ilang kaugalingon, mahigugmaon sa salapi, mapahitas-on, hambogiro, bugalbugalon, masinupakon sa mga ginikanan, walay igabalos, dili diosnon, walay pagbati, walay kaluoy, tigbutangbutang, mapatuyangon, bangis, madinumtanon sa maayo, mabudhion, madalidalion, garboso, mahigugmaon sa kahilayan inay mahigugmaon sa Dios, nagbaton ug dagway sa pagkadiosnon apan naglimod sa gahom niini. Likayi kini sila. Kay ang uban kanila mao ang manaka sa kabalayan ug mamihag sa mga huyang nga babaye nga nabug-atan sa mga sala ug nadala sa nagkalainlaing mga pangibog, kanunayng nagtuon apan dili gayod makaabot sa hingpit nga kahibalo sa kamatuoran. Ingon nga si Janes ug si Jambres misupak kang Moises, kining mga tawhana nagsupak usab sa kamatuoran, mga tawo nga dunot ug panghunahuna ug mga mini ug pagtuo. Apan sila dili mouswag sa unahan, kay ang ilang binuang madayag man unya sa tanan, sama sa nahitabo niadtong duha ka tawo. Apan ikaw nakasunod pag-ayo sa akong pagpanudlo, sa paggawi, sa tumong sa kinabuhi, sa pagtuo, sa pagkamainantoson, sa gugma, sa pagkamalahutayon, sa mga paglutos, sa mga pag-antos, sa mga nahitabo kanako didto sa Antioquia, sa Iconio ug sa Listra, unsa nga mga paglutos nga akong giantos, ug giunsa sa Ginoo sa pagpalingkawas kanako gikan niining tanan. Sa pagkatinuod, ang tanan nga nagtinguha sa pagkinabuhi nga diosnon diha kang Cristo Jesus lutoson gayod. Apan ang mga tawong daotan ug ang mga tigpakaaron-ingnon mosamot pa sa pagkadaotan, manglimbong ug malimbongan. Apan ikaw, padayon diha sa imong nakat-onan ug gituohan pag-ayo, nga nahibalo kon kinsa ang imong nakat-onan niini, ug nga sukad sa imong pagkabata nakahibalo ikaw sa balaan nga kasulatan nga takos sa pagtudlo kanimo ngadto sa kaluwasan pinaagi sa pagtuo kang Cristo Jesus. Ang tibuok nga Kasulatan gisulat uban sa lamdag sa Dios ug mapuslanon alang sa pagpanudlo, alang sa pagpamadlong, alang sa pagpanul-id ug alang sa pagmatuto diha sa pagkamatarong, aron ang tawo sa Dios mahimong hingpit, sangkap alang sa tanang maayong buluhaton. Sa atubangan sa Dios ug ni Cristo Jesus nga mao ang maghukom sa mga buhi ug sa mga patay, ug pinaagi sa iyang pagpadayag ug sa iyang gingharian, ako magtugon kanimo niini: iwali ang pulong, pagmadasigon maayo man ang kahigayonan o dili; himoa ang pagpamadlong, ang pagpasidaan ug ang pagpangdasig diha sa tanang pagkamainantoson ug sa pagpanudlo. Kay moabot ang panahon nga ang mga tawo dili na molahutay sa maayong pagtulun-an, kondili sumala sa ilang kaugalingong mga pangibog, magpatigom sila ug mga magtutudlo nga maghapohap sa ilang nagkatol nga mga dalunggan, ug ang ilang mga dalunggan ilang ilingiw gikan sa kamatuoran ug iliso ngadto sa tinumotumo nga mga sugilanon. Apan ikaw, pagbantay sa tanang panahon, antosa ang mga kasakitan, buhata ang katungdanan sa usa ka magsasangyaw sa Maayong Balita, tumana ang imong buluhaton. Kay ako andam na nga ihalad ug ang panahon sa akong pagbiya miabot na. Nakigbisog na ako sa maayong pakigbisog, natapos ko na ang lumba, gituman nako ang pagtuo. Sukad karon adunay gitagana alang kanako nga purongpurong sa pagkamatarong nga niadto unyang adlawa iganti kanako sa Ginoo, ang matarong nga maghuhukom, ug dili lamang kanako ra kondili usab sa tanang mga nahigugma sa iyang pagpadayag. Paningkamoti ang pag-ari dayon kanako. Kay ako gibiyaan ni Demas tungod sa iyang gugma niining kalibotan karon, ug miadto sa Tesalonica. Si Cresente miadto sa Galacia, si Tito ngadto sa Dalmacia. Si Lucas na lamang ang ania uban kanako. Kuhaa si Marcos ug dad-a siya diri uban kanimo kay siya makatabang kanako alang sa buluhaton. Si Tiquico akong gipaadto sa Efeso. Sa imong pag-ari, dad-a ang kupo nga akong gibilin kang Carpo didto sa Troas, ug ang mga basahon ilabi na ang mga sinulat sa panit. Si Alejandro, ang tigsalsal ug bronsi, nakahimo kanako ug dakong kadaot. Ang Ginoo maghatag unya kaniya sumala sa iyang mga binuhatan. Kinahanglan usab nga ikaw magbantay kaniya kay dako ang iyang pagsupak sa atong mga pulong. Sa akong unang pagpanalipod didto sa hukmanan, walay usa nga milaban kanako, ang tanan mibiya kanako. Dili unta kini paninglon batok kanila! Apan ang Ginoo mibarog tupad kanako ug gilig-on ako aron pinaagi kanako ang pagsangyaw hingpit nga matuman ug ang tanang mga Gentil makadungog niini. Ug ako giluwas gikan sa baba sa liyon. Ang Ginoo magpalingkawas kanako gikan sa tanang buhat nga daotan ug magluwas kanako alang sa iyang langitnong gingharian. Kaniya ang himaya hangtod sa kahangtoran. Amen. Ipangumosta ako kang Priscilla ug kang Aquila, ug sa panimalay ni Onesiforo. Si Erasto nagpabilin didto sa Corinto, apan si Trofimo akong gibilin nga masakiton didto sa Mileto. Ngari dayon sa dili pa ang tingtugnaw. Si Eubulo nangumosta kanimo ingon man sila si Pudente ug si Lino ug si Claudia ug ang tanang kaigsoonan. Ang Ginoo mag-uban sa imong espiritu. Ang grasya mag-uban kaninyo. Si Pablo, ulipon sa Dios ug apostol ni Jesu-Cristo, sumala sa pagtuo sa mga pinili sa Dios, ug hingpit nga kahibalo sa kamatuoran sumala sa pagkadiosnon, diha sa paglaom sa kinabuhing dayon, nga sa wala pa ang walay kataposang kapanahonan gisaad sa Dios nga dili mamakak ug sa gitakda nga panahon gikapadayag diha sa iyang pulong pinaagi sa pagwali nga gipiyal kanako sumala sa sugo sa Dios nga atong Manluluwas. Alang kang Tito, matuod nakong anak diha sa tinuohan nga atong giusahan: Ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug kang Cristo Jesus nga atong Manluluwas. Mao kini ang hinungdan nga gibilin ko ikaw sa Creta, aron ipahimutang nimo ang mga butang nga nakulang ug magtudlo ikaw ug mga kadagkoan sa matag lungsod sumala sa akong gisugo kanimo, kon adunay dili masaway, bana sa usa lamang ka asawa, nga ang mga anak mga magtutuo ug wala ikasumbong sa pagkamapatuyangon o pagkamasupilon. Kay ang pangulo sa iglesia, ingon nga piniyalan sa Dios, kinahanglang dili masaway, dili magpahimuot sa iyang kaugalingon, dili masuk-anon, dili hinginom ug bino, dili tigpangdapat, dili hinapi kondili maabiabihon, mahigugmaon sa maayo, mabuot, matarong, putli, mapinugnganon sa kaugalingon, nga naghupot pag-ayo sa kasaligang pulong sumala sa gitudlo kaniya, aron makahimo siya sa pagdasig pinaagi sa hustong pagtulun-an ug sa pagbadlong sa mga nagsupak niini. Kay daghan ang mga tawong masukihon, mga tigsulti ug walay hinungdan ug mga limbongan, ilabina sa mga tawo nga mga tinuli nga kinahanglang pahilomon kay sila nangguba ug tibuok nga mga panimalay pinaagi sa pagpanudlo ug mga butang nga dili angay, aron sa pagpanapi. Usa kanila, nga ilang kaugalingong propeta, miingon, “Ang mga Cretanhon kanunay gayong bakakon, mga mananap nga daotan, mga palakaon nga tapolan.” Tinuod kini nga pagpamatuod. Busa badlonga sila pag-ayo aron malig-on sila diha sa pagtuo, ug dili na magtagad sa mga tinumotumong sugilanon sa mga Judio o sa mga sugo gikan sa mga tawo nga nagsalikway sa kamatuoran. Alang sa mga putli, ang tanang butang putli, apan alang sa mga hugaw ug dili matinuohon, walay butang nga putli, hinuon ang ilang mga hunahuna ug tanlag mao ang hugaw. Sila nagpahayag nga nakaila sila sa Dios, apan naglimod kaniya pinaagi sa ilang mga binuhatan. Sila dulumtanan, masinupakon ug dili mapuslan alang sa tanang maayong buhat. Apan ikaw, isulti ang mga butang nga nahiangay sa hustong pagtulun-an. Ang gulanggulang nga mga lalaki kinahanglan nga magmapinugnganon sa kaugalingon, magmaligdong, mabuot, lig-on diha sa pagtuo, sa gugma ug sa pagkamapailobon. Mao usab ang hamtong nga mga babaye, kinahanglan nga diosnon sa ilang paggawi, dili tigpangdaot ug dili mga ulipon sa bino, mga magtutudlo sa maayo, aron sila makatudlo sa mga batan-ong babaye paghigugma sa ilang mga bana ug mga anak, mabuot, putli, maayong moatiman sa panimalay, mapuangoron, ug masinugtanon sa ilang kaugalingong mga bana, aron ang pulong sa Dios dili mapasipalahan. Dasiga usab ang mga batan-ong lalaki sa pagpugong sa ilang kaugalingon. Sa tanang butang ipakita ang imong kaugalingon ingon nga panag-ingnan sa maayong binuhatan, diha sa pagpanudlo ipakita ang kaputli, kaligdong ug maayong pagpamulong nga dili masaway, aron ang kaaway maulawan sa diha nga wala siyay ikasulti nga ngil-ad batok kanato. Ang mga ulipon kinahanglang masinugtanon sa ilang mga agalon ug magpahimuot kanila diha sa tanang butang. Kinahanglan nga dili na sila motubagtubag, dili mangawat, hinuon magpakita sila sa bug-os nga pagsalig, aron nga diha sa tanang butang mahimo nila nga angayan ang pagtulun-an sa Dios nga atong Manluluwas. Ang grasya sa Dios gipadayag alang sa kaluwasan sa tanang tawo, nagtudlo kanato sa pagbiya sa pagkadili diosnon ug sa mga pangibog nga kalibotanon ug sa pagkinabuhi nga mapinugnganon sa kaugalingon, matarong ug diosnon niining panahona karon, samtang magpaabot kita sa atong bulahan nga paglaom ug pagpadayag sa himaya ni Jesu-Cristo nga atong dakong Dios ug Manluluwas. Siya mihatag sa iyang kaugalingon alang kanato aron sa paglukat kanato gikan sa tanang pagkadaotan ug sa pagputli alang sa iyang kaugalingon sa usa ka katawhan nga iya gayod, madasigon sa maayong binuhatan. Isulti kining mga butanga. Himoa ang pagdasig ug ang pagpamadlong uban sa tanang kagahom. Ayaw itugot nga adunay magtamay kanimo. Pahinumdomi sila nga magmasinugtanon sa mga pangulo ug mga kagamhanan, magmatinumanon, mag-andam alang sa tanang maayong buhat, dili magsulti ug daotan mahitungod kang bisan kinsa, magmakigdaiton, magmalumo, ug magpakita sa hingpit nga pagkamatinahuron ngadto sa tanang tawo. Kay kaniadto kita usab mga walay kahibalo, mga masukihon, nahisalaag, nagpaulipon sa nagkalainlaing mga pangibog ug mga kahilayan, nagkinabuhi diha sa daotan ug kasina, gidumtan sa mga tawo ug nagdumtanay sa usa ug usa. Apan sa gipadayag na ang pagkamaluluy-on sa Dios nga atong Manluluwas ug ang iyang gugma alang sa mga tawo, kita iyang giluwas, dili tungod sa mga binuhatan nga atong nahimo diha sa pagkamatarong, kondili tungod sa iyang kaluoy, pinaagi sa paghugas ngadto sa bag-ong pagkatawo ug sa pagbag-o pinaagi sa Espiritu Santo nga iyang gibubo nga naghingapin nganhi kanato pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Manluluwas, aron kita himoong matarong pinaagi sa iyang grasya ug mahimong mga manununod diha sa paglaom sa kinabuhing dayon. Ang maong pulong kasaligan. Ug nanghinaot ako nga ikaw lig-on nga magpamatuod niining mga butanga, aron ang mga nagtuo sa Dios magtinguha sa pagbuhat kanunay sa mga maayong buhat. Kining mga butanga maayo ug mapuslanon sa mga tawo. Apan likayi ang binuang nga mga pakiglantugi, mga pagsubay sa kagikan, mga pakiglalis ug mga pakig-away mahitungod sa balaod kay kini walay kapuslanan ug kawang lamang. Human nimo katambagi sa makausa o makaduha ang tawo nga tigpasiugda sa pagkabahinbahin, likayi siya, ingon nga ikaw nahibalo nga ang maong tawo nahisalaag ug nagpakasala, hinukman sa iyang kaugalingon. Sa diha nga ikapadala ko na kanimo si Artemas o si Tiquico, paningkamoti ang pag-adto kanako sa Nicopolis, kay nakahukom ako sa pagpuyo didto panahon sa tingtugnaw. Himoa ang labing maayo sa pagpagikan kang Zenas nga abogado ug kang Apolos, nga wala untay makulang kanila. Himoa usab nga makakat-on ang atong mga sakop sa pagbuhat kanunay sa mga maayong buhat aron sila makatabang sa mga tabangonon, ug nga dili unta sila mahimong dili mabungahon. Ang tanan nga ania uban kanako nangumosta kanimo. Ipangumosta kami kanila nga nahigugma kanato diha sa pagtuo. Ang grasya mag-uban kaninyong tanan. Si Pablo, binilanggo tungod kang Cristo Jesus, ug si Timoteo nga atong igsoon, Alang kang Filemon nga among hinigugma ug kauban nga magbubuhat, ug kang Apia nga atong igsoon, ug kang Arquipo nga among kaubang sundalo, ug sa iglesia diha sa imong balay: Ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug sa Ginoong Jesu-Cristo maanaa kaninyo. Sa kanunay nagpasalamat ako sa akong Dios sa diha nga maghisgot ako kanimo sa akong mga pag-ampo, kay nakadungog ako mahitungod sa imong gugma ug pagtuo nga imong nabatonan ngadto sa Ginoong Jesus ug sa tanang balaan. Nag-ampo ako nga ang pagpakig-ambit sa imong pagtuo maglihok diha sa hingpit nga kahibalo mahitungod sa tanang maayong butang nga atong naangkon diha kang Cristo. Kay akong nabatonan ang dakong kalipay ug kadasig tungod sa imong gugma nga ang kasingkasing sa mga balaan nadasig pinaagi kanimo, igsoon. Busa, bisan tuod ug maisogon ako diha kang Cristo sa pagsugo kanimo sa gikinahanglan nimong buhaton, apan tungod sa gugma ako maghangyo kanimo. Ako, si Pablo nga gulang na ug karon binilanggo usab tungod kang Cristo Jesus, naghangyo kanimo mahitungod sa akong anak nga si Onesimo nga nahimong akong anak samtang ako binilanggo. Kaniadto siya walay pulos alang kanimo, apan karon siya mapuslanon na alang kanimo ug kanako. Gipabalik nako siya nganha kanimo, uban gayod sa akong kasingkasing. Buot unta nako siyang hawiran uban kanako aron nga puli kanimo siya mag-alagad kanako panahon sa akong pagkabilanggo tungod sa Maayong Balita. Apan dili ako buot nga magbuhat nga walay pag-uyon gikan kanimo aron ang imong kaayo dili mahimo pinaagi sa pagpugos kondili sa imong kaugalingong kabubut-on. Tingali mao kini ang hinungdan nga siya gibulag una kanimo sa makadiyot, aron nga sa dayon mahiuli siya kanimo, dili na ingon nga ulipon kondili labaw pa sa ulipon, igsoon nga minahal ilabina kanako, ug unsa pa kaha ka labaw gayod kanimo diha sa unod ug diha sa Ginoo. Busa kon giisip man nimo ako ingon nga kauban, dawata siya sama sa imong pagdawat kanako. Kon siya nakasala man kanimo o nakautang, paningla kini kanako. Ako si Pablo, nagsulat pinaagi sa akong kamot. Ako mobayad sa walay paghisgot kanimo nga ikaw nakautang kanako bisan gani ang imong kaugalingon. Oo, igsoon, buot nako nga ikaw makatabang diha sa Ginoo. Lipaya ang akong kasingkasing diha kang Cristo. Masaligon sa imong pagkamasinugtanon, ako nagsulat kanimo nga nasayod nga ikaw mobuhat gayod bisan ug labaw pa sa akong gisulti. Ug andami ako ug kaabotan, kay naglaom ako nga pinaagi sa inyong mga pag-ampo, mahibalik ako kaninyo. Si Epafras nga akong kaubang binilanggo diha kang Cristo Jesus, nangumosta kanimo, ug ingon man usab sila si Marcos, Aristarchus, Demas ug si Lucas nga akong mga kaubang magbubuhat. Ang grasya sa Ginoong Jesu-Cristo mag-uban sa inyong espiritu. Sa daghan ug nagkalainlaing mga pamaagi ang Dios misulti kaniadto ngadto sa atong mga katigulangan pinaagi sa mga propeta. Apan niining kaulahiang mga adlaw siya misulti kanato pinaagi sa Anak, nga iyang gitudlo nga manununod sa tanang mga butang, nga pinaagi kaniya usab gibuhat niya ang kalibotan. Siya ang dan-ag sa himaya sa Dios ug tukma nga hulagway sa iyang kinaiya, nagsapnay sa tanang mga butang pinaagi sa gamhanan nga pagpamulong niya. Sa nahimo na niya ang paghinlo sa mga sala, siya milingkod sa tuo sa Halangdon sa kahitas-an, ingon nga nahimo siyang labaw kay sa mga anghel, ingon nga ang ngalan nga nadawat niya labaw ka halangdon kay sa ila. Kay kinsa ba nga anghel ang giingnan sa Dios, “Ikaw akong Anak, karong adlawa ako mahimong imong Amahan”? Ug usab, “Kaniya ako mahimong amahan, ug kanako siya mahimong anak”? Ug usab, sa pagdala niya sa panganay nganhi sa kalibotan, siya miingon, “Pasimbaha kaniya ang tanang mga anghel sa Dios.” Ug mahitungod sa mga anghel siya miingon, “Siya ang naghimo sa iyang mga anghel nga mga hangin, ug sa iyang mga alagad nga mga nagdilaab nga kalayo.” Apan mahitungod sa Anak siya miingon, “Ang imong trono, O Dios, hangtod sa kahangtoran, ang matarong nga sitro mao ang sitro sa imong gingharian. Gihigugma nimo ang pagkamatarong ug gidumtan nimo ang pagkamalapason; tungod niana gidihogan ikaw sa Dios, sa imong Dios, sa lana sa kalipay labaw kanila nga imong mga kauban.” Ug, “Ikaw, sa sinugdan, Ginoo, mao ang nagtukod sa kalibotan, ug ang kalangitan buhat sa imong mga kamot; sila mangawala, apan ikaw magpabilin; ang tanan madaan sama sa bisti, sama sa kupo sila imong lukoton, ug sama sa bisti sila ilisan. Apan ikaw mao sa gihapon, ug walay pagkatapos ang imong katuigan.” Apan kinsa ba nga anghel ang iyang giingnan, “Lingkod dapit sa akong tuo, hangtod nga ang imong mga kaaway mahimo nakong tumbanan sa imong mga tiil”? Dili ba silang tanan mga alagad nga espiritu, nga gipadala aron sa pag-alagad, tungod ug alang kanila nga makaangkon sa kaluwasan? Busa gikinahanglan nga tagdon pa gayod nato pag-ayo ang mga butang nga atong nadungog, kay basin unya ug maanod kita gikan niini. Kay kon lig-on ang pulong nga gipahayag sa mga anghel, ug nahiagom sa angay nga balos ang tanang paglapas o pagsupak, unsaon man nato sa pag-ikyas kon dili kita manumbaling sa maong dako kaayong kaluwasan? Kini sa sinugdan gipamulong sa Ginoo, ug unya nganhi kanato gipamatud-an nila nga mga nakadungog kaniya. Ug ang Dios usab nagsaksi niini pinaagi sa mga ilhanan ug mga katingalahan ug sa nagkalainlaing mga milagro, ug pinaagi usab sa mga gasa sa Espiritu Santo nga giapod-apod sumala sa iyang kabubut-on. Kay ang umaabot nga kalibotan nga atong gihisgotan wala niya ipailalom sa mga anghel. Sa usa ka dapit dihay nagpamatuod nga nag-ingon, “Unsa ba ang tawo nga ikaw nagtagad man kaniya, o ang anak sa tawo nga ikaw nag-atiman man kaniya? Gibuhat nimo siya nga sa makadiyot ubos sa mga anghel, gipurongpurongan nimo siya ug himaya ug dungog, ug ang tanang butang gipailalom nimo sa iyang mga tiil.” Sa dihang gipailalom sa Dios ang tanang butang diha sa pagbuot sa tawo, wala siyay gibilin nga dili ilalom kaniya. Hinuon karon, wala pa nato makita nga ang tanang mga butang nailalom kaniya. Apan nakita nato karon si Jesus, nga sa makadiyot gihimo nga ubos sa mga anghel, gipurongpurongan sa himaya ug dungog tungod sa iyang pag-antos sa kamatayon, aron nga pinaagi sa grasya sa Dios makatilaw siya ug kamatayon alang sa matag usa. Kay angay gayod kaniya nga alang kaniya ug pinaagi kaniya naglungtad ang tanang butang, nga sa iyang pagdala sa daghang mga anak ngadto sa himaya, iyang hingpiton pinaagi sa mga pag-antos ang nagpasiugda sa ilang kaluwasan. Kay siya nga nagbalaan ug sila nga gibalaan managsama ug gigikanan, nga tungod niini wala niya ikaulaw ang pagtawag kanila nga mga igsoon, nga nag-ingon, “Ipahayag nako ang imong ngalan ngadto sa akong mga igsoon, taliwala sa mga tinawag dayegon ko ikaw.” Ug usab, “Ako mosalig diha kaniya.” Ug usab, “Ania ako, ug ang mga anak nga gihatag sa Dios kanako.” Busa ingon nga ang mga anak nakaambit man sa unod ug dugo, siya gayod usab miambit niini, aron pinaagi sa kamatayon malaglag niya ang may gahom sa kamatayon, nga sa ato pa, ang yawa, ug aron maluwas niya silang tanan nga naulipon sulod sa tibuok nilang kinabuhi tungod sa kahadlok sa kamatayon. Kay sa pagkatinuod dili alang sa mga anghel ang iyang kahangawa, kondili alang sa mga kaliwat ni Abraham. Busa kinahanglan nga mahimo siya nga sama sa iyang mga igsoon sa tanang kahimtang, sa tuyo nga mahimo siyang labawng pangulong pari nga maluluy-on ug kasaligan diha sa pagpangalagad sa Dios alang sa kapasayloan sa mga sala sa katawhan. Kay ingon nga siya gayod nag-antos ug gitintal, makahimo siya sa pagtabang kanila nga gitintal. Busa, mga igsoong balaan, nga mga mag-aambit sa langitnon nga pagtawag, hunahuna ninyo si Jesus, ang apostol ug labawng pangulong pari sa atong pagtuo. Siya matinumanon sa nagpili kaniya, sama kang Moises diha sa tibuok nga balay sa Dios. Apan si Jesus giisip nga labaw ug himaya kay kang Moises, ingon nga ang nagtukod sa balay labaw pa ug dungog kay sa balay. (Kay ang matag balay aduna gayoy nagtukod, apan ang nagtukod sa tanang mga butang mao ang Dios.) Ug si Moises ingon nga sulugoon, matinumanon diha sa tibuok balay sa Dios sa pagpamatuod sa mga butang nga ipamulong sa umaabot, apan si Cristo ingon nga Anak matinumanon sa pagdumala sa balay niya. Ug kita mao ang iyang balay kon huptan nato pag-ayo ang atong pagsalig sa garbo sa atong paglaom. Busa ingon sa gisulti sa Espiritu Santo, “Karong adlawa, inigkadungog ninyo sa iyang tingog, ayaw ninyo pagahia ang inyong mga kasingkasing sama niadtong pagsupil nila, niadtong adlaw sa pagsulay didto sa kamingawan, diin ang inyong mga katigulangan misulay kanako, ug nakita nila ang akong mga buhat sulod sa 40 ka tuig. Busa nasuko ako batok niadtong kaliwatana, ug miingon ako, ‘Kanunay silang nangasaag diha sa ilang mga kasingkasing; wala sila mahibalo sa akong mga pamaagi.’ Sumala sa akong gipanumpa tungod sa akong kapungot, ‘Dili gayod sila makasulod sa akong kapahulayan.’ ” Pagmatngon, mga igsoon, basin unya nga diha kaninyo adunay daotan ug dili matinuohong kasingkasing nga mibiya gikan sa buhi nga Dios. Apan pagtinambagay kamo sa usa ug usa matag adlaw, samtang matawag pa kini nga “karong adlawa,” aron wala kaninyoy magmagahi tungod sa pagpakamalimbongon sa sala. Kay kita nahimong mga mag-aambit kang Cristo, kon ang atong unang pagsalig padayonon gayod nato pagkupot nga malig-on hangtod sa kataposan, samtang giingon, “Karong adlawa, inigkadungog ninyo sa iyang tingog, ayaw ninyo pagahia ang inyong mga kasingkasing sama niadtong pagsupil nila.” Kinsa ba kadtong nakadungog apan misupil batok kaniya? Dili ba ang tanang migawas gikan sa Ehipto pinaagi kang Moises? Ug kinsa man kadtong iyang gikapungtan sulod sa 40 ka tuig? Dili ba kadto mang nagpakasala, nga ang mga patayng lawas nangapukan didto sa kamingawan? Ug kinsa may iyang gipanumpaan nga dili gayod makasulod sa iyang kapahulayan, kondili kadtong mga masupilon? Ug nakita nato nga wala gayod sila makasulod tungod sa pagkadili matinuohon. Busa angay kitang mahadlok, samtang nagpadayon pa ang saad sa pagsulod ngadto sa iyang kapahulayan, tingali unya ug aduna kaninyoy maisip nga wala makakab-ot niini. Kay kita nasangyawan man usab sa Maayong Balita sama kanila, hinuon ang pulong nga ilang nadungog wala magpulos kanila, kay ang mga nakadungog niini wala man modawat niini uban sa pagtuo. Kay kita nga nagtuo nakasulod sa maong pahulay, sumala sa iyang gisulti, “Ingon nga akong gipanumpa tungod sa akong kapungot, ‘Dili gayod sila makasulod sa akong pahulay,’ ” bisan ug ang iyang mga buhat nahuman na sukad pa sa pagkatukod sa kalibotan. Kay sa usa ka dapit siya nagsulti mahitungod sa ikapitong adlaw sa ingon niini, “Ug sa ikapitong adlaw ang Dios mipahulay gikan sa iyang tanang mga buhat.” Ug niining dapita usab, siya nag-ingon, “Dili gayod sila makasulod sa akong pahulay.” Busa kay aduna may pipila nga nakasulod pa niini, ug kay kadtong mga nasangyawan kaniadto sa Maayong Balita wala man makasulod niini tungod sa ilang pagkamasupilon, nagtakda siya pag-usab ug usa ka adlaw, “Karong adlawa,” diha sa iyang pagsulti pinaagi kang David human sa dugayng panahon, sumala sa iyang nasulti, “Karong adlawa, inigkadungog ninyo sa iyang tingog, ayaw ninyo pagahia ang inyong mga kasingkasing.” Kay kon si Josue nakahatag pa kanila ug pahulay, ang Dios dili unta maghisgot ug lain pang adlaw. Busa nagpabilin pa diay ang usa ka adlaw nga igpapahulay alang sa mga tawo sa Dios, kay ang nakasulod ngadto sa pahulay niya, mipahulay usab sa iyang mga buhat ingon nga ang Dios usab sa iyang mga buhat. Busa kinahanglan nga manglimbasog gayod kita sa pagsulod sa maong pahulay, aron walay usa kanato nga mapukan tungod sa samang panag-ingnan sa pagkamasupilon. Kay ang pulong sa Dios buhi ug naglihok, hait pa kay sa espada nga duhay sulab, modulot lahos ngadto sa nag-ulang sa kalag ug espiritu, sa mga lutahan ug sa mga kauyokan ug motugkad sa mga hunahuna ug katuyoan sa kasingkasing. Ug sa atubangan niya walay binuhat nga natago, apan ang tanang butang hubo ug dayag sa iyang mga mata nga kaniya mohatag ra unya kita ug husay. Kay aduna man kitay dako nga labawng pangulong pari nga nakalatas sa kalangitan, si Jesus, ang Anak sa Dios, huptan nato pag-ayo ang atong pagtuo. Kay ang atong labawng pangulong pari dili usa ka pari nga dili mobati ug kaluoy kanato sa atong mga kaluyahon, hinuon sa tanang paagi siya gitintal sama kanato, apan wala gayod makasala. Sa ingon niana, uban sa pagsalig manuol kita ngadto sa trono sa grasya, aron makadawat ug kaluoy ug makakaplag ug grasya nga makatabang kanato sa panahon sa pagpanginahanglan. Kay ang matag labawng pangulong pari nga gipili gikan sa mga tawo gitudlo aron mag-alagad sa Dios alang sa mga tawo, sa paghalad ug mga gasa ug mga halad alang sa mga sala. Ug siya makahimo nga magmalumo ngadto sa mga walay alamag ug sa mga nahisalaag kay siya sa iyang kaugalingon nagapos man usab sa kaluyahon. Tungod niini kinahanglan siyang maghalad dili lamang alang sa mga sala sa maong mga tawo, kondili alang usab sa iyang kaugalingong mga sala. Ug walay tawo nga mangunay sa pagtudlo sa iyang kaugalingon nganha sa maong katungdanan, kondili tawgon siya sa Dios alang niini sama kang Aaron. Busa si Cristo usab wala magtuboy sa iyang kaugalingon aron mahimong labawng pangulong pari, apan gitudlo siya sa nag-ingon kaniya, “Ikaw akong Anak, karong adlawa ako nahimo nimong Amahan”; sumala sa giingon usab niya sa laing dapit, “Ikaw pari hangtod sa kahangtoran, sumala sa laray ni Melquisedek.” Sa mga adlaw sa tawhanon niyang kinabuhi, nag-ampo ug nangamuyo siya uban sa kusog nga mga singgit ug hilak ngadto sa makahimo sa pagluwas kaniya gikan sa kamatayon ug siya gidungog tungod sa iyang diosnong kahadlok. Bisan tuod ug siya Anak, siya nakakat-on sa pagkamasinugtanon pinaagi sa mga butang nga iyang giantos. Ug sa nahimo siyang hingpit, siya nahimong tuboran sa dayong kaluwasan alang sa tanang magtuman kaniya, ingon nga gitudlo siya sa Dios sa pagkalabawng pangulong pari sumala sa laray ni Melquisedek. Mahitungod niini daghan pa kami ug igsusulti nga lisod ipasabot kaninyo, kay nahabol man ang inyong pagpamati. Kay niining panahona karon angayan na unta kamo nga mahimong mga magtutudlo, nagkinahanglan pa man diay hinuon kamo nga adunay mosubli sa pagtudlo kaninyo sa unang mga pagtulun-an sa pulong sa Dios. Nagkinahanglan kamo ug gatas, dili pagkaon nga gahi, kay ang matag usa nga gigatas pa dili batid sa pulong sa pagkamatarong, kay masuso pa man siya. Apan ang gahing pagkaon alang sa mga hamtong, alang kanila nga ang mga salabotan nabatid pinaagi sa pagbansay sa pag-ila sa maayo gikan sa daotan. Busa atong biyaan ang unang mga pagtulun-an mahitungod kang Cristo, mopadayon kita pag-uswag ngadto sa pagkahamtong. Dili na kita magsubli pa sa pagpahimutang sa sukaranan sa paghinulsol gikan sa patay nga mga binuhatan ug sa pagtuo ngadto sa Dios, ug sa pagtulun-an mahitungod sa mga bautismo, sa pagpandong sa mga kamot, sa pagkabanhaw sa mga patay, ug sa hukom sa silot nga dayon. Ug mao kini ang atong buhaton kon itugot man sa Dios. Kay dili gayod mahimo sa pagpabalik pag-usab ngadto sa paghinulsol niadtong mga nalamdagan na, ug nakatilaw na sa langitnong gasa, ug nakaambit na sa Espiritu Santo, ug nakatagamtam na sa pagkamaayo sa pulong sa Dios ug sa mga gahom sa kapanahonan nga umaabot, kon sila mobiya kay gilansang man nila pag-usab ang Anak sa Dios ug gipakaulawan siya sa dayag. Kay ang yuta nga nakasuyop na sa ulan nga kanunayng nangatagak niini ug nagpatubo sa mga tanom nga kapuslan sa mga tawo nga alang kanila giugmad kini, magdawat ug panalangin gikan sa Dios. Apan kon kini mamunga man ug mga sampinit ug mga kadyapa, kini walay bili ug hapit na matinunglo, ang kataposan niini mao ang pagsunog. Apan bisan tuod nagsulti kami sa ingon niini mahitungod kaninyo, mga hinigugma, nagtuo gayod kami sa labaw pa ka maayong mga butang labot sa kaluwasan. Kay ang Dios dili daotan nga tungod niana kalimtan na lamang niya ang inyong buhat ug ang gugma nga inyong gipadayag alang kaniya pinaagi sa inyong pag-alagad sa mga balaan, sama sa inyo pa gihapong gibuhat. Ug maoy among gipanghinaot nga unta ang matag usa kaninyo, hangtod sa kataposan, magpakita sa samang paningkamot sa pagkab-ot sa hingpit nga kasigurohan sa paglaom, aron dili kamo magtapol, hinuon mosundog kanila nga nakapanunod sa mga saad tungod sa ilang pagtuo ug pailob. Kay sa dihang misaad ang Dios kang Abraham, kay wala may dako pa kay kaniya nga iyang kapanumpaan, siya nanumpa ngadto sa iyang kaugalingon nga nag-ingon, “Sa pagkatinuod panalanginan ko ikaw ug pasanayon ko ikaw.” Busa siya nga mapailobon nakakab-ot gayod sa gisaad. Sa pagkatinuod ang mga tawo nanumpa ngadto nga labaw pa kay kanila. Ug alang kanila ang usa ka panumpa ingon nga pagmatuod maoy motapos sa tanan nilang panagbingkil. Busa, sa dihang buot ipatin-aw pag-ayo sa Dios ngadto kanila nga manunod sa saad nga dili gayod mausab ang iyang katuyoan, gipalig-on niya kini pinaagi sa usa ka panumpa, aron nga pinaagi sa duha ka butang nga dili mausab, nga dili gayod mahitabo nga ang Dios mamakak, kita nga mikagiw aron makatago, makabaton unta sa dakong kadasig sa paghupot nianang paglaom nga gibutang sa atong atubangan. Gibatonan nato kini ingon nga usa ka kasaligan ug lig-on nga angkla sa kalag, usa ka paglaom nga molatas ngadto sa kinasulorang bahin sa templo luyo sa tabil, diin didto si Jesus misulod nga maoy nag-una alang kanato ug nahimong labawng pari hangtod sa kahangtoran sumala sa laray ni Melquisedek. Kay kini si Melquisedek nga hari sa Salem, pari sa labing halangdon nga Dios, misugat kang Abraham nga mipauli gikan sa pagpamatay sa mga hari ug mipanalangin kaniya, ug gibahinan siya ni Abraham ug ikapulo sa tanan. Sumala sa hubad sa iyang ngalan, siya hari sa pagkamatarong, ug unya hari usab siya sa Salem, nga sa ato pa, hari sa kalinaw. Siya walay amahan o inahan o kagikan, ug wala usab siyay sinugdanan sa mga adlaw o kataposan sa kinabuhi, apan sama sa Anak sa Dios, siya magpabilin nga pari hangtod sa kahangtoran. Palandonga unsa siya ka halangdon! Bisan gani si Abraham nga patriarka mihatag man kaniya ug ikapulo sa mga inilog. Ug kadtong mga kaliwat ni Levi nga nakadawat sa katungdanan sa pagkapari may balaod sa pagkuha sa ikapulo gikan sa katawhan, sa ato pa, gikan sa ilang mga kaigsoonan, bisan pa nga kini sila usab mga kaliwat ra ni Abraham. Apan kining tawhana nga walay labot sa ilang kagikan midawat ug ikapulo gikan kang Abraham ug mipanalangin kaniya nga nagbaton sa mga saad. Dili malalis nga ang ubos ug kahimtang panalanginan sa labaw ug kahimtang. Niining bahina ang ikapulo gidawat sa mga tawo nga may kamatayon apan kini gidawat niadtong usa nga gipamatud-an nga buhi. Ug mahimo man ganing ingnon nga bisan si Levi nga midawat sa ikapulo, mihatag sa ikapulo pinaagi kang Abraham, kay si Levi didto pa man sa lawas sa iyang amahan sa dihang nagkakita si Melquisedek ug si Abraham. Karon kon ang kahingpitan nakab-ot pa pinaagi sa pagkapari nga ila ni Levi, kay ubos niini gidawat man sa mga tawo ang Balaod, nganong kinahanglan pa man ang pagpabarog sa laing pari sumala sa laray ni Melquisedek ug dili sumala sa laray ni Aaron? Kay kon aduna may pag-ilis sa pagkapari kinahanglan usab nga adunay pag-ilis sa Balaod. Kay bahin kaniya nga kining mga butanga gihisgotan, siya sakop sa laing banay nga gikan niini walay bisan usa nga nakaalagad sa halaran. Kay tin-aw man kaayo nga ang atong Ginoo natawo gikan kang Juda ug mahitungod niining banaya si Moises wala maghisgot ug pagkapari. Kini milabi pa gayod ka tin-aw sa diha nga mibarog ang laing pari nga sama kang Melquisedek, nga nahimong pari dili sumala sa lagda sa lawasnon nga kaliwatan, kondili pinaagi sa gahom sa kinabuhi nga walay pagkalaglag. Kay kini gipamatud-an, “Ikaw pari hangtod sa kahangtoran, sumala sa laray ni Melquisedek.” Kay sa unang bahin, ang unang kasugoan gihiklin tungod sa kahuyang ug kawalay kapuslanan niini, kay walay nahingpit sa Balaod, ug sa laing bahin gipasulod ang usa ka labaw pa ka maayong paglaom nga pinaagi niini kita nakaduol sa Dios. Ug kini dili ingon nga walay pagpanumpa. Ang uban nahimong mga pari nga walay panumpa, apan kini siya gisultihan uban ang panumpa nga nag-ingon, “Ang Ginoo nanumpa ug dili niya usbon ang iyang hunahuna, ‘Ikaw pari hangtod sa kahangtoran.’ ” Kini naghimo kang Jesus nga usa ka pasalig sa labaw pa ka maayong kasabotan. Ang unang mga pari daghan, kay dili man sila molungtad sa katungdanan tungod sa kamatayon, apan siya naghupot sa iyang pagkapari sa dayon, kay siya molungtad man hangtod sa kahangtoran. Busa sa tanang panahon siya makaluwas sa mga moduol sa Dios pinaagi kaniya, kay buhi man siya sa kanunay aron sa pagpangamuyo alang kanila. Kay angay alang kanato ang maong labawng pangulong pari, balaan, walay sala, walay lama, linain gikan sa mga makasasala, tinuboy ngadto sa kahitas-an labaw pa sa kalangitan. Lahi sa uban nga mga labawng pangulong pari, siya wala magkinahanglan sa adlaw-adlaw nga paghimo ug mga paghalad, una alang sa iyang kaugalingong mga sala ug unya alang sa mga sala sa katawhan. Kini gihimo niya sa makausa lamang alang sa tanang panahon sa paghalad niya sa iyang kaugalingon. Sa pagkatinuod, ang Balaod nagtudlo ug mga tawo nga may kaluyahon ingon nga mga labawng pangulong pari, apan ang pulong sa panumpa, nga miabot human sa Balaod, nagtudlo ug Anak nga nahimong hingpit hangtod sa kahangtoran. Karon ang tumong niining tanan namong gisulti mao kini: aduna kita niining labawng pangulong pari nga naglingkod sa tuo sa trono sa Halangdon didto sa kalangitan, usa ka alagad sulod sa dapit nga balaan ug sa tinuod nga tolda nga gipatindog sa Ginoo ug dili sa tawo. Kay ang matag labawng pangulong pari gitudlo man aron sa paghalad ug mga gasa ug mga halad nga inihaw, tungod niana, kinahanglan nga ang maong pari usab adunay iyang ihalad. Karon, kon siya ania pa sa yuta, dili gayod unta siya mahimong pari, kay dinhi sa yuta aduna may mga pari nga naghalad ug mga gasa sumala sa Balaod. Nag-alagad sila sa hulagway ug anino sa langitnong dapit nga balaan kay sa dihang hapit na si Moises magpatindog sa tolda, gitugon siya sa Dios nga nag-ingon, “Tan-awa nga ang tanan himoon nimo sumala sa sumbanan nga gipakita kanimo didto sa bukid.” Apan karon, si Cristo nakaangkon ug usa ka pagpangalagad nga labaw ka maayo kay sa daan, sama nga ang kasabotan nga iyang gipataliwad-an labaw nga maayo, kay nahimo man kini pinasikad sa labaw pa ka maayong mga saad. Kay kon kadtong unang kasabotan walay apan, wala untay kahigayonan alang sa ikaduha. Apan kay nakita man sa Dios nga sila may apan, siya nag-ingon, “Moabot ang mga adlaw, nag-ingon ang Ginoo, nga himoon nako ang usa ka bag-ong kasabotan uban sa panimalay ni Israel ug sa panimalay ni Juda; dili sama sa kasabotan nga akong gihimo uban sa ilang mga katigulangan niadtong adlaw nga gikuptan nako sila sa kamot aron sa pagdala kanila gawas sa yuta sa Ehipto; kay wala sila magmatinumanon sa akong kasabotan, ug busa wala ako manumbaling kanila, nag-ingon ang Ginoo. Kay mao kini ang kasabotan nga akong himoon uban sa balay ni Israel human niadtong mga adlawa, nag-ingon ang Ginoo: Ibutang nako ang akong mga balaod sulod sa ilang mga salabotan, ug isulat nako kini diha sa ilang mga kasingkasing, ug ako mahimo nga ilang Dios, ug sila mahimo nga akong katawhan. Ug ang matag usa kanila dili na magtudlo pa sa iyang isigkatawo, o ang matag usa pa sa iyang igsoon, nga mag-ingon, ‘Ilha ang Ginoo,’ kay ang tanan makaila na man unya kanako, sukad sa labing gamay kanila hangtod sa labing dako. Kay ako magmaluluy-on sa ilang kalapasan, ug ang ilang kasal-anan dili na nako hinumdoman.” Sa iyang paghisgot ug bag-ong kasabotan, giisip niya ang una ingon nga karaan na. Ug bisan unsa nga karaan ug tigulang na, hapit nang mahanaw. Karon bisan ang unang kasabotan adunay kalagdaan mahitungod sa pagsimba ug sa yutan-ong dapit nga balaan. Kay dihay gitukod nga usa ka tolda, kadtong una, diin didto ang lamparahan ug ang lamisa ug ang mga pan nga gibutang sa atubangan sa Dios, gitawag ug Dapit nga Balaan. Sa luyo sa ikaduhang tabil diha ang tolda nga gitawag ug Dapit nga Labing Balaan, diin didto gibutang ang bulawan nga halaran sa insenso ug ang sudlanan sa kasabotan, nga gisapawan ug bulawan sa tanang bahin niini diin gibutang ang tibod nga bulawan nga gisudlan sa mana ug ang sungkod ni Aaron nga nanalingsing ug ang mga papan nga gisulatan sa kasabotan. Ug sa ibabaw niini didto ang mga kerubin sa himaya, nga naglandong sa dapit diin ang sala mapasaylo. Mahitungod niining mga butanga, dili na kita karon makasulti sa tinagsa gayod. Sa mahimo na kining maong mga pagpangandam sa ingon nga paagi, ang mga pari kanunay nga mosulod sa atubangan nga tolda aron sa pagtuman sa ilang pagpangalagad. Apan ngadto sa ikaduhang bahin ang labawng pangulong pari mao lamang ang makasulod, ug kini makausa sa usa ka tuig. Siya magdala ug dugo nga iyang ihalad alang sa iyang kaugalingon ug sa mga sala sa katawhan nga wala tuyoa. Pinaagi niini ang Espiritu Santo nagpasabot nga ang agianan ngadto sa Dapit nga Balaan dili pa binuksan samtang nagbarog pa gihapon ang una nga tolda, nga nagsimbolo sa kapanahonan karon. Sumala niining maong paghan-ay, gihalad ang mga gasa ug mga halad nga inihaw nga dili makahingpit sa tanlag sa magsisimba, sila may kalabotan lamang mahitungod sa mga pagkaon ug ilimnon ug sa nagkalainlaing mga pagpanghugas, mga tulumanon alang sa lawas nga gipahamtang aron tumanon hangtod sa panahon sa pagbag-o. Apan sa dihang miabot na si Cristo ingon nga labawng pari sa maayong mga butang nga nangabot na, agi sa labaw ka dako ug labaw ka hingpit nga tolda, nga dili hinimo ug kamot, sa ato pa, dili iya sa yutan-ong kabuhatan, siya sa makausa ug sa wala nay pagsubli misulod sa Balaang Dapit, nga nagdala dili sa dugo sa mga kanding ug sa mga nating baka kondili sa iyang kaugalingong dugo ug sa ingon niana nahimo niya ang pagtubos nga dayon. Kay kon ang dugo sa mga kanding ug sa mga laking baka, ug ang mga agiw sa bayeng baka, sa ikasablig na kini ngadto sa mga nahugawan, makabalaan man gani alang sa pagkaputli sa unod, labaw pa gayod ang mahimo sa dugo ni Cristo, nga pinaagi sa Espiritu nga dayon mihalad sa iyang kaugalingon nga walay buling ngadto sa Dios aron sa paghinlo sa atong tanlag gikan sa mga patayng binuhatan aron mag-alagad sa Dios nga buhi. Busa siya mao ang tigpataliwala sa usa ka bag-ong kasabotan, aron ang mga gipanawag makadawat sa gisaad nga panulundon nga dayon, kay nahitabo man ang usa ka kamatayon nga nagtubos kanila gikan sa mga kalapasan nga nahimo ilalom sa unang kasabotan. Kay diin gani adunay kasabotan, ang kamatayon sa naghimo niini kinahanglang pamatud-an. Kay ang kasabotan mapatuman lamang inig-abot na sa kamatayon, kay dili man kini magpulos samtang buhi pa ang naghimo niini. Tungod niana, bisan pa ang unang kasabotan wala ikapatuman kon wala gamiti ug dugo. Kay sa diha nga ang tanang kasugoan sa Balaod gipahayag na ni Moises ngadto sa tanang katawhan, siya mikuha sa dugo sa mga nating baka ug mga kanding, sinudlan ug tubig ug ginamit ang pula nga delana ug hisopo, iyang giwisikan ang basahon ug ang tanang mga tawo. Siya miingon, “Kini mao ang dugo sa kasabotan nga gisugo sa Dios kaninyo.” Ug sa samang paagi iyang giwisikan ug dugo ang tolda ug ang tanang galamiton sa pagsimba. Sa pagkatinuod, ubos sa Balaod hapit ang tanang butang hinloan ug dugo, ug kon walay pag-ula ug dugo walay mahimong pagpasaylo sa mga sala. Sa ingon niana gikinahanglan nga ang mga hulagway sa mga langitnong butang hinloan pinaagi niining mga butanga, apan ang maong mga langitnong butang hinloan pinaagi sa labaw pa ka maayong mga halad kay niini. Kay si Cristo misulod dili ngadto sa usa ka balaang dapit nga hinimo ug mga kamot, nga hulagway lamang sa matuod, kondili ngadto sa langit gayod, sa pagpangatubang karon alang kanato ngadto sa Dios. Dili usab aron sa pagsublisubli sa iyang paghalad sa iyang kaugalingon, sama sa tinuig nga pagsulod sa mga labawng pangulong pari ngadto sa Balaang Dapit, dinala ang dugo nga dili iyang kaugalingon. Kay kon mao pa, kinahanglan unta nga magsublisubli siya sa pag-antos sukad sa pagkatukod sa kalibotan. Apan karon siya nagpakita sa makausa sa kataposan sa kapanahonan aron sa pagpapas sa sala pinaagi sa paghalad sa iyang kaugalingon. Ug ingon nga natakda nga ang tawo mamatay sa makausa, ug human niana mao ang paghukom, mao usab si Cristo, human makahalad sa makausa aron sa pagkuha sa mga sala sa daghan motungha sa ikaduhang higayon, dili mahitungod sa sala, kondili sa pagluwas kanila nga mainitong nagpaabot kaniya. Kay ingon nga ang balaod adunay anino lamang sa mga maayong butang nga umaabot, ug dili gayod ang matuod nga butang, kini dili makahimong hingpit sa mga moduol sa Dios pinaagi sa mao rang mga halad nga padayong gihalad matag tuig. Kon mao pa, dili ba gihunong na unta ang paghalad niini? Kon ang mga magsisimba nahinlo pa sa makausa ug sa dayon, wala na unta silay pagbati sa pagkaanaa pa sa ilang mga sala. Apan diha sa maong mga halad anaa ang pagpahinumdom mahitungod sa sala matag tuig. Kay dili gayod mahimo nga ang dugo sa mga laking baka ug mga kanding makakuha sa mga sala. Tungod niana, sa pag-anhi ni Cristo sa kalibotan, siya miingon, “Ang mga halad nga inihaw ug mga gasa wala nimo tinguhaa, apan usa ka lawas ang imong gitagana alang kanako; sa mga halad nga sunogon ug sa mga halad tungod sa sala ikaw walay kahimuot. Unya miingon ako, ‘Tan-awa, ako mianhi sa pagtuman sa imong kabubut-on, O Dios,’ sumala sa nasulat mahitungod kanako diha sa basahon.” Sa iyang pag-ingon sa unahan, “Ikaw walay tinguha o may kahimuot sa mga halad inihaw ug sa mga gasa ug sa mga halad nga sunogon ug sa mga halad tungod sa sala” (kini gihalad sumala sa Balaod), siya midugang sa pag-ingon “Tan-awa, ako mianhi sa pagtuman sa imong kabubut-on.” Iyang gibungkag ang una aron ang ikaduha iyang tukoron. Ug pinaagi sa maong kabubut-on kita nangahinlo gikan sa sala pinaagi sa makausa lamang nga paghalad sa lawas ni Jesu-Cristo. Ug ang matag pari sa adlaw-adlaw anaa sa iyang pagpangalagad, sa pagsubli sa paghimo sa mao rang mga halad nga inihaw nga dili gayod makawala sa mga sala. Apan sa nakahimo na si Cristo sa usa ra ka paghalad tungod sa sala alang sa tanang kapanahonan, siya milingkod sa tuo sa Dios, unya nagpaabot hangtod nga ang iyang mga kaaway himoon nga tumbanan sa iyang mga tiil. Kay pinaagi sa usa lamang ka paghalad iyang gihingpit alang sa tanang kapanahonan sila nga mga gibalaan. Ug ang Espiritu Santo usab nagmatuod kanato kay human niini siya miingon, “Kini mao ang kasabotan nga akong himoon uban kanila human niadtong mga adlawa, nag-ingon ang Ginoo: Ibutang nako ang akong mga sugo sulod sa ilang mga kasingkasing, ug isulat kini diha sa ilang mga salabotan.” Unya siya midugang, “Ang ilang mga sala ug mga kasaypanan dili na nako hinumdoman.” Kon aduna nay pagpasaylo niini, wala na usab kinahanglana ang halad tungod niini. Mga igsoon, kay aduna man kitay pagsalig nga makasulod sa Dapit nga Balaan pinaagi sa dugo ni Jesus, pinaagi sa bag-o ug buhi nga agianan nga iyang gibuksan alang kanato lahos sa tabil, nga sa ato pa, pinaagi sa iyang lawas, ug kay kita aduna may bantogang pari nga nagdumala sa balay sa Dios, busa manuol kita sa Dios uban ang matinud-anon nga kasingkasing uban sa hingpit nga kasigurohan sa pagtuo, human mahinlo ang atong mga kasingkasing pinaagi sa pagbisibis gikan sa daotan nga tanlag ug human mahugasi ang atong mga lawas sa lunsay nga tubig. Sa walay pagsibog pangusgan nato pagkupot ang paglaom sa atong tinuohan, kay kasaligan siya nga nagsaad kanato. Ug mamalandong kita alang sa pagdinasigay sa usa ug usa ngadto sa paghigugma ug sa mga maayong buhat, sa walay pagbiya sa atong panagtigom, ingon sa gibuhat sa pipila, hinuon magdinasigay kita sa usa ug usa ug ilabina gayod sa makita na ninyo nga ang Adlaw nagkaduol na. Kay kon kita magpadayon sa tinuyo nga pagpakasala human nato madawat ang kahibalo sa kamatuoran, wala nay nahibilin pa nga halad nga inihaw alang sa mga sala, kondili ang usa ka makalilisang nga pagpaabot sa hukom ug kabangis sa kalayo nga maglamoy sa mga kaaway. Ang tawo nga makalapas sa Balaod ni Moises patyon sa walay kukaluoy pinasikad sa pagpamatuod sa duha o tulo ka saksi. Sa inyong paghunahuna, unsa pa kaha ka bug-at sa silot nga mahiagoman sa tawo nga miyatak sa Anak sa Dios, ug nagpakawalay bili sa dugo sa kasabotan nga pinaagi niini siya gibalaan, ug nanamastamas sa Espiritu sa grasya? Kay kita nakaila kaniya nga nag-ingon, “Akoa ang pagpanimalos, ako ang mobayad.” Ug usab, “Ang Ginoo maghukom sa iyang katawhan.” Makalilisang gayod ang pagkahulog ngadto sa mga kamot sa buhi nga Dios. Apan hinumdomi ninyo ang nangaging mga adlaw nga human kamo malamdagi, giantos ninyo ang lisod nga pagpakigbisog sa mga kasakitan. Dihay mga higayon nga dayag ngadto sa katawhan, kamo gipasipalahan ug gisakit, ug usab sa laing higayon ingon nga mga kauban niadtong gibuhatan sa ingon. Kay kamo may kaluoy man sa mga binilanggo, ug gikalipay ninyo nga sakmitan sa inyong katigayonan, kay inyo mang nahibaloan nga kamo adunay usa ka labaw pa ka maayong bahandi ug nga kini molungtad. Busa ayaw ninyo wad-a ang inyong pagsalig, nga adunay dakong ganti. Kay kamo nagkinahanglan ug pailob, aron kamo makatuman sa kabubut-on sa Dios ug makadawat sa gisaad. “Kay sulod sa diyotayng panahon, siya nga taliabot moabot na ug dili maglangan; apan ang akong tawo nga matarong magkinabuhi pinaagi sa pagtuo, ug kon siya mosibog man, kaniya walay kalipay ang akong kalag.” Apan dili kita uban sa mga nanibog ug nangalaglag, kondili uban sa mga may pagtuo ngadto sa pagluwas sa ilang mga kalag. Karon ang pagtuo mao ang kasigurohan sa mga butang nga atong gilaoman ug ang hugot nga pagsalig sa mga butang nga dili nato makita. Kay tungod niini ang atong katigulangan nakadawat sa langitnong pag-uyon. Tungod sa pagtuo kita makasabot nga ang kalibotan gibuhat pinaagi sa pulong sa Dios, nga tungod niana ang mga butang nga makita gibuhat gikan sa mga butang nga wala madayag. Tungod sa pagtuo si Abel mihalad ngadto sa Dios sa labaw ka maayo nga halad kay sa kang Cain, nga pinaagi niini siya gipamatud-an ingon nga tawong matarong. Ang Dios nagmatuod niini diha sa pagdawat sa iyang mga halad. Apan tungod niini, bisan ug siya patay na, siya nagsulti pa gihapon. Tungod sa pagtuo si Enoc gilalin ngadto sa langit aron siya dili makakita sa kamatayon ug siya wala makit-i kay gikuha man siya sa Dios. Sa wala pa siya kuhaa siya namatud-an nga nakapahimuot sa Dios. Ug kon walay pagtuo dili gayod mahimo ang pagpahimuot kaniya. Kay si bisan kinsa nga moduol sa Dios kinahanglang motuo nga siya anaa ug nga siya magganti sa mga nangita kaniya. Tungod sa pagtuo si Noe, sa napasidan-an siya sa Dios mahitungod sa mga hitabo nga wala pa makita, mitagad sa pasidaan ug iyang gibuhat ang arka alang sa pagluwas sa iyang panimalay. Tungod niini ang kalibotan iyang gihukman sa silot, ug siya nahimong manununod sa pagkamatarong nga pinaagi sa pagtuo. Tungod sa pagtuo si Abraham mituman sa diha nga gitawag siya sa pag-adto sa usa ka dapit nga iyang madawat ingon nga panulundon, ug siya miadto nga wala mahibalo kon asa siya paingon. Tungod sa pagtuo siya mipuyo didto sa yuta sa saad, nga daw diha siya sa laing yuta, nagpuyo siya sa mga tolda uban kang Isaac ug Jacob nga mga manununod sa mao rang saad uban kaniya. Kay siya nagpaabot man niadtong lungsod nga may mga patukoranan, nga ang magtutukod ug magbubuhat mao ang Dios. Tungod sa pagtuo si Sara gayod nakadawat usab ug gahom sa pagsamkon, bisan tuod siya lapas na sa panuigon, kay iya mang giisip nga kasaligan kadtong naghimo sa saad. Busa gikan sa usa ka tawo, kaniya nga sama ra sa patay na, misanay ang mga kaliwatan nga sama ka daghan sa mga bituon sa kalangitan ug nga ingon sa dili maisip nga balas sa kabaybayonan. Diha sa pagtuo kini silang tanan nangamatay nga wala makadawat sa mga gisaad kanila, apan gikan sa layo sila makakita niini ug nahinangop ug miila nga sila mga dumuduong ug mga langyaw lamang dinhi sa yuta. Kay ang mga tawo nga magsulti sa ingon nagpadayag nga sila nangita sa ilang yutang puluy-anan. Kon mao pay ilang gihunahuna ang yuta nga ilang gigikanan, sila may kahigayonan pa unta sa pagbalik. Apan ang tinuod mao nga ilang gitinguha ang usa ka labaw pa ka maayong yuta, nga sa ato pa, langitnon. Tungod niana ang Dios dili maulaw nga angkonon nga ilang Dios kay siya nakaandam na man ug lungsod alang kanila. Tungod sa pagtuo si Abraham, sa dihang gisulayan siya, mihalad kang Isaac, ug siya nga nakadawat sa mga saad andam sa paghalad sa iyang bugtong nga anak nga mahitungod kaniya kini giingon, “Pinaagi kang Isaac ang imong mga kaliwat hatagan ug ngalan.” Iyang giisip nga ang Dios makahimo pagbanhaw sa mga tawo gikan sa mga patay, nga tungod niana, sa sinambingay nga pagkasulti, iyang nadawat pagbalik si Isaac. Tungod sa pagtuo si Isaac nagpanalangin kang Jacob ug kang Esau sa ilang kaugmaon. Tungod sa pagtuo si Jacob, sa dihang himalatyon na siya, nagpanalangin sa matag anak ni Jose ug misimba nga nag-akbo sa kuptanan sa iyang sungkod. Tungod sa pagtuo si Jose, sa hapit na siya mamatay, naghisgot mahitungod sa pagpanggula sa katawhan sa Israel ug nagtugon mahitungod sa iyang mga bukog. Tungod sa pagtuo, si Moises, sa iyang pagkahimugso, gitagoan sa iyang mga ginikanan sulod sa tulo ka bulan, kay ila mang nakita nga ang bata matahom ug wala sila mahadlok sa sugo sa hari. Tungod sa pagtuo si Moises, sa dihang dako na siya, wala mosugot nga tawgon siya nga anak sa anak nga babaye sa Paraon. Gipalabi hinuon niya ang pag-antos sa mga pagdagmal kauban sa mga tawo sa Dios kay sa pagpahimulos sa lumalabayng kalipay sa sala. Iyang giisip nga ang pasipala nga antoson alang kang Cristo labaw pa ka dakong bahandi kay sa mga bahandi sa Ehipto, kay siya nagtutok man ngadto sa ganti. Tungod sa pagtuo siya mibiya sa Ehipto, nga wala mahadlok sa kasuko sa hari, kay siya milahutay man ingon nga nakakita siya kaniya nga dili makita. Tungod sa pagtuo iyang gihimo ang tulumanon sa Pagsaylo ug gisablig ang dugo aron siya nga naglaglag sa mga panganay dili motandog kanila. Tungod sa pagtuo ang mga tawo mitabok sa Dagat nga Pula nga daw sa yuta nga mala, apan ang mga Ehiptohanon, sa pagsulay nila sa paghimo sa ingon, nangalumos. Tungod sa pagtuo ang mga kuta sa Jerico nangatumpag human nila kini liboti sulod sa pito ka adlaw. Tungod sa pagtuo si Rahab nga nagbaligya sa iyang dungog wala malaglag kauban sa mga dili masinugtanon, kay iya mang gidawat ang mga tigpaniid uban sa kalinaw. Ug unsa pay uban nga akong isulti? Kay kulang ang akong panahon sa paghisgot mahitungod kang Gideon, kang Barak, kang Samson, kang Jepta, mahitungod kang David ug kang Samuel ug sa mga propeta, nga tungod sa pagtuo gibuntog nila ang mga gingharian, gipatuman nila ang kaangayan, gidawat nila ang mga saad, gipatak-om nila ang mga baba sa mga liyon, gipalong nila ang bangis nga kalayo, nakaikyas sila sa sulab sa espada, nalig-on gikan sa kahuyang, nangahimo sila nga kusgan diha sa panggubatan, ilang gipatibulaag ang mga kasundalohang langyaw. Ang kababayen-an midawat sa ilang mga nangamatay pinaagi sa pagbanhaw. Ang uban gisakit, nagsalikway sa kagawasan, aron sila mangabanhaw ngadto sa labaw pa ka maayong kinabuhi. Ang uban nag-antos sa mga pagbiaybiay ug mga bunal, ug bisan pa gani sa mga gapos ug sa mga pagbilanggo. Gibato sila, gipikas sila pinaagi sa gabas, gipamatay sila pinaagi sa espada, naglatagaw sila nga nagsul-ob ug mga panit sa mga karnero ug mga kanding, nag-antos sa kawalad-on, mga sinakit, mga dinagmalan— alang kanila ang kalibotan dili angay—naglatagaw sila sa mga kamingawan ug mga kabukiran, sa mga langob ug mga lungib sa yuta. Ug niining tanan, wala sila makadawat sa gisaad kanila bisan sila gipamatud-an sa ilang pagtuo, kay gitagana man sa Dios ang labaw pa ka maayong butang alang kanato, nga kondili uban kanato sila dili mahingpit. Busa kay gilibotan man kita sa ingon ka baga nga panganod sa mga saksi, sinalikway ang tanang pagkamalahutayon ug ang sala nga daling mobalikos kanato, managan kita uban sa lahutay sa lumba nga gibutang sa atong atubangan, nga magtutok kang Jesus, ang nagpasiugda ug ang mohingpit sa atong pagtuo. Tungod sa kalipay nga gibutang sa iyang atubangan, giantos niya ang krus sa walay pagsapayan sa kaulaw niini ug karon naglingkod siya diha sa tuo sa trono sa Dios. Hunahunaa siya nga miantos sa maong pagsupak sa mga makasasala batok kaniya, aron dili kamo maluya o mawad-an ug paglaom. Sa inyong pagpakigbisog batok sa sala, wala pa kamo makigbatok niini hangtod nga nagkadugo na kamo. Ug nakalimot ba kamo sa tambag nga nagsangpit kaninyo ingon nga mga anak? “Anak ko, ayaw ibaliwala ang pagpanton sa Ginoo kanimo, ayaw kaluya sa diha nga badlongon niya ikaw. Kay ang Ginoo nagpanton kaniya nga iyang gihigugma, ug naglatos sa matag anak nga iyang gipangga.” Alang sa pagpanton kinahanglang mag-antos kamo. Ang Dios nagtagad kaninyo ingon nga mga anak, kay kinsa bang anaka nga wala pantona sa iyang amahan? Kon kamo pasagdan lamang sa walay pagpanton, nga niini ang tanan mag-aambit, kamo diay mga anak sa gawas ug dili mga anak gayod. Dugang pa, aduna kitay yutan-ong mga amahan nga maoy magpanton kanato ug kita nagtahod kanila. Dili ba labaw pa hinuon nga magpailalom kita sa Amahan sa mga espiritu ug mabuhi kita? Kay sila nagpanton kanato sulod sa mubong panahon lamang sumala sa ilang gipakamaayo, apan siya nagpanton kanato alang sa atong kaayohan, aron kita makaambit sa iyang pagkabalaan. Sa pagkakaron, ang tanang pagpanton daw dili makalipay, hinuon makaguol kini, apan sa kaulahian kini mamunga ug kalinaw ug katarong ngadto kanila nga namatuto pinaagi niini. Busa iisa ang inyong gikapoy nga mga kamot ug lig-ona ang inyong nagkurog nga mga tuhod, ug tul-ira ang dalan sa inyong mga tiil, aron ang mga nabakol dili mainutil, kondili mamaayo hinuon. Tinguhaa ang pagpakigdait uban sa tanang tawo ug ang pagkabalaan nga kon wala kini walay si bisan kinsa nga makakita sa Ginoo. Tan-awa ninyo nga walay si bisan kinsa nga mapakyas sa pagkab-ot sa grasya sa Dios, nga walay “gamot sa kapaitan” nga maghimo ug kasamok ug tungod niini, daghan ang mahugaw, nga walay bisan kinsa nga mahimong makihilawason o dili diosnon sama kang Esau, nga ang katungod sa pagkapanganay gipabayloan ug pagkaon. Kay kamo nasayod nga sa kaulahian, sa dihang gitinguha na niya ang pagpanunod sa panalangin, siya gisalikway, kay wala na siya makakita ug higayon sa paghinulsol bisan pa nga gipangita unta niya kini nga inubanan sa mga luha. Kay kamo wala modangat ngadto sa mahikap, sa nagdilaab nga kalayo ug sa kangitngit ug sa kangiob ug sa bagyo ug sa tunog sa trumpeta ug sa tingog nga ang mga pulong nag-aghat sa mga naminaw sa pagpangamuyo nga unta dili na sila sultihan ug dugang nga mga pulong. Kay sila dili makaantos sa sugo nga gihatag, “Bisan pa gani kon ang usa ka mananap motunob sa bukid, kini kinahanglang batoon.” Sa pagkatinuod, hilabihan ka makalilisang sa talan-awon nga tungod niana si Moises nakaingon, “Ako nagkurog sa kalisang.” Apan kamo midangat sa Bukid sa Zion ug sa lungsod sa Dios nga buhi, sa langitnon nga Jerusalem, ug sa mga libo ka libong mga anghel, sa kahugpongan ug katigoman sa mga panganay kinsang mga ngalan nasulat sa talaan didto sa langit, ug sa Dios nga maghuhukom sa tanan ug sa mga espiritu sa mga tawong matarong nga nangahimong hingpit ug kang Jesus, ang tigpataliwala sa usa ka bag-ong kasabotan, ug sa binisibis nga dugo nga nagsulti sa labi pa ka maayong pulong kay sa dugo ni Abel. Tan-awa nga dili ninyo isalikway siya nga nagsulti. Kay kon wala man gani sila makaikyas sa dihang gisalikway nila siya nga nagpasidaan kanila dinhi sa yuta, labaw pa gayod nga dili kita makaikyas kon kita magsalikway kaniya nga nagpasidaan kanato gikan sa langit. Ang iyang tingog kaniadto mitay-og sa yuta, apan karon siya misaad nga nag-ingon, “Sa lain pa gayod nga higayon tay-ogon nako dili lamang ang yuta kondili ang langit usab.” Kining sultiha, “Sa lain pa gayod nga higayon,” nagpasabot nga kuhaon ang bisan unsa nga matay-og, ingon nga mga binuhat lamang, aron magpabilin kadtong dili matay-og. Busa magpasalamat kita tungod sa atong pagkadawat sa gingharian nga dili matarog ug tungod niana ihalad nato ngadto sa Dios ang makapahimuot nga pagsimba, nga inubanan sa pagtahod ug kahadlok, kay ang atong Dios usa ka kalayo nga mag-ut-ot. Padayon sa inyong inigsoon nga paghigugmaay. Ayaw ninyo kalimti ang pag-abiabi sa mga dumuduong, kay pinaagi niini adunay nakaalagad ug mga anghel nga wala lang nila hibaloi. Hinumdomi ninyo sila nga anaa sa bilanggoan, ingon nga daw nabilanggo usab kamo uban kanila, ug sila usab nga gidagmalan, kay kamo anaa man usab sa lawas. Himoa ninyo nga ang panagtiayon makabaton sa pagtahod sa tanan, ug himoa ninyo nga ang higdaanan sa panagtiayon dili mahugawan, kay ang Dios mosilot gayod sa mga makihilawason ug sa mga mananapaw. Bantayi ang inyong kinabuhi nga malikay sa pagkamahigugmaon sa salapi ug himoa nga matagbaw kamo sa inyong mga naangkon karon, kay siya gayod mao ang nag-ingon, “Dili ko gayod ikaw pasagdan o biyaan.” Busa makaingon kita nga masaligon, “Ang Ginoo mao ang akong magtatabang, dili ako mahadlok; unsa may mahimo sa tawo kanako?” Hinumdomi ang inyong mga pangulo, sila nga nagsulti kaninyo sa pulong sa Dios. Pamalandongi ninyo ang gisangpotan sa ilang kinabuhi, ug sundoga ninyo ang ilang pagtuo. Si Jesu-Cristo mao sa gihapon kagahapon ug karon ug hangtod sa kahangtoran. Ayaw na kamo pagpaanod sa nagkalainlain ug lahi nga mga tinuohan kay ang maayo mao nga ang kasingkasing malig-on pinaagi sa grasya, dili pinaagi sa mga pagkaon nga wala makahatag ug kaayohan kanila nga mga nagkinabuhi subay niini. Kita adunay usa ka halaran diin ang mga nag-alagad sa tolda walay katungod sa pagkaon. Kay ang mga lawas sa mga mananap nga ang dugo gidala sa labawng pangulong pari ngadto sa dapit nga balaan ingon nga halad alang sa sala, gisunog didto sa gawas sa kampo. Sa ingon niini si Jesus usab nag-antos didto sa gawas sa ganghaan aron sa pagbalaan sa katawhan pinaagi sa kaugalingon niyang dugo. Busa mangadto kita kaniya sa gawas sa kampo, nga magpas-an sa mga pagtamay kaniya. Kay dinhi sa kalibotan wala kitay siyudad nga molungtad, hinuon kita nangita niadtong siyudad nga umaabot. Busa pinaagi kaniya himoon nato sa kanunay ang halad sa pagdayeg ngadto sa Dios, sa ato pa, sa bunga sa mga ngabil nga nag-ila sa iyang ngalan. Ug ayaw ninyo kalimti ang pagbuhat ug maayo ug ang pagkamanggihatagon, kay ang maong mga halad makapahimuot sa Dios. Pagmasinugtanon kamo sa inyong mga pangulo, ug pagpailalom kamo kanila, kay sila nagtukaw alang sa inyong mga kalag, ingon nga sila mga tawo nga unya maghatag ug husay, aron ang ilang buluhaton himoon nila uban sa kalipay, dili uban sa kasubo, kay kini dili man makahatag kaninyo ug kaayohan. Pag-ampo kamo alang kanamo, kay kami masaligon nga kami nagbaton ug maayong tanlag, nagtinguha sa pagkinabuhi nga dungganan sa tanang butang. Giawhag ko kamo sa labaw pa ka mainiton nga inyo kining himoon aron ako mahibalik diha kaninyo sa labing madali. Karon hinaot nga ang Dios sa kalinaw nga nagbanhaw sa atong Ginoong Jesus, ang dakong magbalantay sa mga karnero, pinaagi sa dugo sa dayon nga kasabotan, magsangkap unta kaninyo sa tanang maayong butang aron kamo makatuman sa iyang kabubut-on. Magbuhat unta siya diha kaninyo sa makapahimuot sa iyang pagtan-aw, pinaagi kang Jesu-Cristo, nga kaniya anaa ang himaya hangtod sa kahangtoran. Amen. Maghangyo ako kaninyo, mga igsoon, sa pagpailob niining akong tambag, kay mubo ra kining akong sulat. Hibaloi ninyo nga ang atong igsoon nga si Timoteo gibuhian na. Kon siya mahiuli man sa dili madugay, uban kaniya ako makigkita kaninyo. Ipangumosta kami sa tanan ninyong mga pangulo ug sa tanang mga balaan. Sila nga mga taga-Italia nangumosta kaninyo. Ang grasya mag-uban kaninyong tanan. Amen. Si Santiago, ulipon sa Dios ug sa Ginoong Jesu-Cristo; Alang sa napulo ug duha ka banay nga nagkatibulaag: Kumosta. Mga igsoon ko, isipa nga tumang kalipay sa dihang makasugat kamo ug nagkalainlaing mga pagsulay, kay nasayod man kamo nga ang pagsulay sa inyong pagtuo mosangpot sa pagkamalahutayon. Ug kinahanglan nga ang pagkamalahutayon maghingpit sa iyang buhat aron kamo mahingpit ug masangkap nga walay makulang. Kon aduna man kaninyoy nakulangan ug kaalam, papangayoa siya sa Dios nga naghatag nga madagayaon ngadto sa tanang tawo ug sa walay pagpamuyboy, ug kini ihatag kaniya. Hinuon papangayoa siya diha sa pagtuo, sa walay pagduhaduha, kay siya nga nagduhaduha sama sa balod sa dagat nga gitulod ug gikusokuso sa hangin. Ayaw pahunahunaa ang maong tawo nga siya makadawat ug bisan unsa gikan sa Ginoo, usa ka tawo nga duha ang hunahuna, dili kasaligan sa tanan niyang mga pamaagi. Ang igsoon nga ubos ug kahimtang kinahanglan nga magpasigarbo diha sa pagpataas kaniya, ug ang dato diha sa pagpaubos kaniya, kay sama sa mga bulak sa tanom, siya mahanaw. Kay ang adlaw mosidlak sa hilabihang kainit ug ang tanom malaya ug ang kabulakan mangatagak ug ang ilang katahom mahanaw. Sa ingon usab niana, ang tawong dato mahanaw diha sa iyang mga pamaagi. Bulahan ang tawo nga milahutay sa mga pagsulay kay human siya makaantos sa pagsulay, iyang madawat ang purongpurong sa kinabuhi nga gisaad sa Dios ngadto sa mga nahigugma kaniya. Ayaw pasultiha si bisan kinsa nga gisulayan, “Ako gitintal sa Dios”, kay ang Dios dili matintal sa daotan ug walay si bisan kinsa nga gitintal niya, hinuon ang matag tawo matintal sa diha nga madala ug madani siya sa iyang kaugalingong pangibog. Unya sa diha nga ang pagpangibog masamkon na, mahimugso ang sala, ug ang sala sa dihang mahingpit na, magdala ug kamatayon. Ayaw kamo palimbong, hinigugma nakong mga igsoon. Ang tanang maayong paghatag ug ang tanang hingpit nga gasa gikan sa kahitas-an, gikan sa Amahan sa mga kahayag, kinsa walay pagkausab o anino sa pagkabalhin. Sa iyang kaugalingong kabubut-on kita iyang gipahimugso pinaagi sa pulong sa kamatuoran aron kita mahimong sama sa mga unang bunga sa iyang mga binuhat. Sabta ninyo kini, hinigugma kong mga igsoon. Kinahanglan nga ang matag tawo mag-inabtik sa pagpamati, maghinay sa pagsulti, maghinay sa pagkasuko, kay ang kasuko sa tawo dili magbuhat sa pagkamatarong sa Dios. Busa isalikway ang tanang kahugawan ug ang naghingapin nga pagkadaotan, ug dawata ninyo sa kaaghop ang gitisok nga pulong nga makaluwas sa inyong mga kalag. Apan kinahanglan nga magbuhat kamo sa pulong ug dili kay tigpaminaw lamang nga sa ingon gilimbongan ninyo ang inyong kaugalingon. Kay kon adunay tawo nga naminaw sa pulong ug dili mobuhat niini, mahisama siya sa usa ka tawo nga nagsud-ong sa iyang nawong diha sa salamin, kay siya misud-ong sa iyang kaugalingon ug milakaw ug dihadiha nakalimot lang dayon kon unsa ang iyang panagway. Apan siya nga nagtutok sa hingpit nga balaod, ang balaod sa kagawasan, ug nagpadayon, kay dili man siya tigpaminaw nga makalimot kondili tigbuhat nga naglihok, siya mabulahan diha sa iyang pagbuhat. Kon adunay naghunahuna nga siya matinuohon apan wala magpugong sa iyang dila hinuon naglimbong sa iyang kaugalingong kasingkasing, ang iyang tinuohan kawang. Ang relihiyon nga putli ug walay buling sa atubangan sa Dios nga atong Amahan mao kini: ang pagtabang sa mga ilo ug mga biyuda diha sa ilang kalisdanan ug ang pag-amping sa kaugalingon nga dili mabulingan sa kalibotan. Mga igsoon ko, ayaw kamo pagpakita nga adunay pinalabi ingon nga kamo nagbaton sa pagtuo sa atong Ginoong Jesu-Cristo sa himaya. Kay kon adunay usa ka tawo nga mosulod sa inyong tigom nga may mga singsing nga bulawan ug nagsul-ob ug matahom nga bisti, ug mosulod usab ang usa ka tawong kabos nga nagsul-ob ug nagkagidlay nga bisti, ug kamo motagad kaniya nga nagsul-ob ug matahom nga bisti ug moingon kaniya, “Lingkod diri sa maayong dapit,” samtang sa tawong kabos moingon kamo, “Tindog diha,” o “Lingkod diri sa akong tiilan,” dili ba may pinalabi kamo diha sa inyong taliwala ug nangahimong mga maghuhukom nga may mga hunahunang daotan? Paminaw, hinigugma nakong mga igsoon. Dili ba gipili man sa Dios ang mga kabos dinhi sa kalibotan aron mahimong dato sa pagtuo ug mga manununod sa gingharian nga iyang gisaad sa mga nahigugma kaniya? Apan inyong gipakaulawan ang kabos nga tawo. Dili ba ang mga dato mao man ang nagdaogdaog kaninyo? Dili ba sila mao man ang nagbanlod kaninyo ngadto sa mga hukmanan? Dili ba sila mao man ang nagpasipala nianang dungganan nga ngalan nga gingalan kaninyo? Kon inyo man gayod nga gituman ang harianong balaod sumala sa kasulatan, “Higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon,” maayo ang inyong gibuhat. Apan kon kamo adunay mga pinalabi, kamo nakasala ug gihukman sa Balaod nga mga malapason. Kay si bisan kinsa nga nagtuman sa tibuok balaod apan naglapas sa usa, nahimo siyang sad-an sa tanan. Kay siya nga nag-ingon, “Ayaw panapaw,” nag-ingon man usab, “Ayaw pagpatay.” Bisan pa kon ikaw wala manapaw apan nakapatay, ikaw nahimong malapason sa balaod. Kinahanglan nga magsulti ug magbuhat kamo ingon nga mga tawo nga hukman ubos sa balaod sa kagawasan. Kay ang hukom walay kaluoy alang sa tawo nga wala magpakita ug kaluoy, apan ang kaluoy modaog batok sa hukom. Mga igsoon ko, unsa may kapuslanan kon ang usa ka tawo mag-ingon nga siya adunay pagtuo apan walay binuhatan? Makaluwas ba kaniya ang maong pagtuo? Apan kon ang usa ka igsoong lalaki o babaye walay bisti ug nakulangan sa inadlaw nga pagkaon, ug unya usa kaninyo moingon kanila, “Panglakaw kamo nga malinawon, painiti ug busga ang inyong kaugalingon,” apan wala kamo maghatag kanila sa mga kinahanglanon sa lawas, unsa may kapuslanan niini? Busa ang pagtuo patay sa iyang kaugalingon kon kini walay binuhatan. Apan adunay moingon, “Ikaw adunay pagtuo ug ako adunay binuhatan.” Pakitai ako sa imong pagtuo nga walay binuhatan, ug pinaagi sa akong binuhatan ipakita nako kanimo ang akong pagtuo. Ikaw nagtuo nga ang Dios usa ra; husto ka. Bisan ang mga demonyo nagtuo ug nagkurog. Apan, O tawong walay pulos, buot ba ikaw masayod nga patay ang pagtuo nga walay binuhatan? Dili ba nga si Abraham nga atong amahan gihimong matarong pinaagi sa binuhatan sa iyang paghalad kang Isaac nga iyang anak diha sa halaran? Imong nakita nga ang pagtuo naglihok uban sa iyang binuhatan, ug nga ang iyang pagtuo nahingpit pinaagi sa iyang binuhatan. Ang kasulatan natuman nga nag-ingon, “Si Abraham mituo sa Dios, ug kini giisip kaniya nga pagkamatarong,” ug siya gitawag nga higala sa Dios. Nakita ninyo nga ang tawo gihimong matarong pinaagi sa iyang binuhatan ug dili pinaagi sa pagtuo lamang. Ug sa samang paagi, dili ba si Rahab nga nagbaligya sa iyang dungog gihimo man nga matarong pinaagi sa binuhatan sa iyang pagdawat sa mga sinugo ug sa pagpagula kanila sa laing agianan? Kay ingon nga patay ang lawas nga walay espiritu, mao man usab, patay ang pagtuo nga walay binuhatan. Mga igsoon ko, dili kinahanglan nga daghan kaninyo ang mahimong mga magtutudlo kay nahibalo man kamo nga labaw ka higpit ang paghukom nga atong madawat. Kay kitang tanan mangasayop man sa daghang paagi, ug kon aduna may tawo nga dili masayop sa iyang pagpanulti, hamtong siya nga tawo, makapugong sa tibuok lawas usab. Kon atong taoran ug mga bokado ang mga baba sa mga kabayo aron sila motuman kanato, mahimo nato ang pagpalisoliso sa ilang tibuok lawas. Tan-awa usab ang mga sakayan, bisan tuod sila dagko kaayo ug gipadpad sa kusog nga mga hangin, gigiyahan sa usa ka gamay kaayong timon ngadto sa bisan diin sumala sa pagbuot sa timonil. Busa ang dila usab usa ka gamayng bahin sa lawas, ug nagpasigarbo sa mga dagkong butang. Unsa ka dako sa lasang nga masunog sa usa ka gamayng kalayo! Ug ang dila usa ka kalayo. Sa mga bahin sa atong lawas, ang dila maoy usa ka kalibotan sa pagkadaotan nga naghugaw sa tibuok lawas ug nagduslit sa tibuok kinaiyahan, ug dinuslitan ug kalayo sa imperno. Kay ang tanang matang sa mga mananap ug mga langgam, sa mga nagkamang ug sa mga mananap sa dagat mapaanad ug gipaanad sa tawo. Apan walay tawo nga makahimo pag-anad sa dila, usa ka daotan nga naghigwaos, puno sa hilo nga makamatay. Pinaagi sa dila gidayeg nato ang Ginoo ug Amahan, ug pinaagi niini gitunglo nato ang mga tawo nga binuhat sumala sa dagway sa Dios. Gikan sa mao rang usa ka baba nanggula ang pagdayeg ug pagpanunglo. Mga igsoon ko, kining butanga dili angayng buhaton. Nagpadagayday ba ang tubod sa tam-is ug pait gikan sa mao rang tuboran? Mga igsoon ko, makapamunga ba ug mga olibo ang kahoyng igira, o ang paras makapamunga ba ug mga igos? Busa ang tubod nga parat dili usab makahatag ug tam-is nga tubig. Kinsa ba diha kaninyo ang maalamon ug masinaboton? Pinaagi sa iyang maayong paggawi kinahanglang magpakita siya sa iyang binuhatan diha sa kaaghop sa kaalam. Apan kon diha sa inyong mga kasingkasing aduna kamoy pait nga kasina ug hinakog nga tinguha, ayaw kamo panghambog ug pamakak batok sa kamatuoran. Dili kini mao ang kaalam nga naggikan sa kahitas-an kondili yutan-on, tawhanon ug yawan-on. Kay diin gani anaa ang kasina ug ang hinakog nga tinguha anaa usab ang kagubot ug ang tanang ngil-ad nga buhat. Apan ang kaalam nga gikan sa kahitas-an una sa tanan putli, unya makidaiton, malumo, mamati ug katarongan, puno sa kaluoy ug sa mga maayong bunga, walay pinalabi ug dili tigpakaaron-ingnon. Ug ang bunga sa pagkamatarong diha sa pakigdait, gipugas alang sa mga nagbuhat ug kalinaw. Diin ba magsukad ang mga gubat ug mga panag-away diha kaninyo? Dili ba sa inyo man nga mga pangibog nga naggubat diha sa mga bahin sa inyong lawas? Nangandoy kamo apan wala kamo makabaton. Nagpatay kamo ug tawo ug nasina apan wala kamo makaangkon. Nakig-away kamo ug nakiggubat. Wala kamo makabaton tungod kay wala man kamo mangayo. Nangayo kamo apan wala makadawat niini tungod kay sayop man ang inyong pagpangayo, aron lamang usik-usikan alang sa inyong mga pangibog. Mga mananapaw! Wala ba kamo masayod nga ang pagpakighigala sa kalibotan pagpakigbatok sa Dios? Busa si bisan kinsa nga buot makighigala sa kalibotan naghimo sa iyang kaugalingon nga kaaway sa Dios. Naghunahuna ba kamo nga ang kasulatan nag-ingon sa walay hinungdan, “Uban sa pangabubho, siya nangandoy sa espiritu nga nagpuyo sa sulod nato”? Apan siya naghatag ug dugang pa nga grasya, busa ang kasulatan nag-ingon, “Ang Dios nagsanta sa mga mapahitas-on, apan sa mga mapaubsanon siya naghatag ug grasya.” Busa pagpailalom kamo sa Dios. Sukli ninyo ang yawa ug siya mopalayo gikan kaninyo. Paduol kamo sa Dios ug siya mopaduol kaninyo. Mga makasasala, hugasi ang inyong mga kamot, ug putlia ang inyong mga kasingkasing, kamong mga maduhaduhaon! Pagkaguol ug pagbangutan ug panghilak kamo! Ang inyong katawa himoa nga pagbangutan ug ang inyong kalipay himoa nga kasubo. Ipaubos ang inyong kaugalingon atubangan sa Ginoo ug siya magtuboy kaninyo. Mga igsoon, ayaw kamo pagdinaotay batok sa usa ug usa. Siya nga nagdaot sa usa ka igsoon o naghukom sa iyang igsoon, nagdaot sa balaod ug naghukom sa balaod. Apan kon ikaw maghukom sa balaod, dili ikaw tigbuhat sa balaod kondili maghuhukom. Usa ra ang tighatag ug balaod ug maghuhukom nga makahimo sa pagluwas ug sa paglaglag. Apan ikaw, si kinsa ka man nga nanghukom sa imong silingan? Tan-awa ra, kamo nga nag-ingon, “Karon o ugma mangadto kami nianang lungsora ug didto magpabilin kami ug usa ka tuig ug magpatigayon ug manapi,” nga wala man kamo mahibalo mahitungod sa kaugmaon. Kay unsa ba ang inyong kinabuhi? Kamo sama lamang sa aso nga sa makadiyot nagpakita ug unya nahanaw lamang. Moingon unta kamo, “Kon itugot sa Ginoo, kami mabuhi ug among buhaton kini o kana.” Apan karon nanghambog kamo sa inyong pagkaandakan. Daotan ang maong pagpangandak. Busa ngadto kaniya nga nasayod unsay maayong buhaton ug wala magbuhat niini, sala kini alang kaniya. Kamong, mga dato, panghilak ug paniyabaw kamo tungod sa mga kalisdanan nga taliabot kaninyo. Ang inyong kadato nangadunot ug ang inyong mga bisti gipangotkot sa mga mananap. Ang inyong bulawan ug salapi gitay-an, ug ang ilang taya mahimong saksi batok kaninyo, ug mag-ut-ot sa inyong unod sama sa kalayo. Kamo nagtigom ug bahandi alang sa kataposang mga adlaw. Tan-awa, ang mga suhol nga inyong gitikas gikan sa mga mamumuo nga nag-ugmad sa inyong kaumahan nagsinggit, ug ang mga singgit sa mga nag-ani midangat sa mga dalunggan sa Ginoo sa mga panon. Dinhi sa yuta kamo nagpuyo sa kaharuhay ug sa pagpatuyang diha sa kahilayan. Kamo nagpatambok sa inyong mga kasingkasing alang sa adlaw sa ting-ihaw. Kamo naghukom, inyong gipatay ang matarong nga wala mosukol kaninyo. Busa mga igsoon, pagpailob kamo hangtod sa pag-anhi sa Ginoo. Tan-awa, ang mag-uuma nagpaabot sa bililhong abot sa yuta. Siya nagpailob niini hangtod kini makadawat sa sayo ug sa ulahing ulan. Pagpailob usab kamo. Lig-ona ang inyong mga kasingkasing, kay nagkaduol na ang pag-anhi sa Ginoo. Mga igsoon, ayaw kamo pagbagulbol sa usa ug usa aron dili kamo hukman sa silot. Tan-awa, ang Maghuhukom nagtindog sa mga ganghaan. Mga igsoon, ingon nga sumbanan sa pag-antos ug pagpailob, palandonga ang mga propeta nga nagsulti diha sa ngalan sa Ginoo. Tan-awa, giisip nato nga bulahan ang nag-antos. Nakadungog kamo mahitungod sa pagkamainantoson ni Job, ug nakita ninyo ang katuyoan kaniadto sa Ginoo, unsa gayod ka mapuanguron ug ka maluluy-on sa Ginoo. Apan labaw sa tanan, mga igsoon, ayaw gayod kamo panumpa, bisan pinaagi sa langit o pinaagi sa yuta, o sa bisan unsang panumpa, hinuon ang inyong Oo himoa nga Oo, ug ang inyong dili himoa nga dili, aron dili kamo mahiagom sa paghukom. Aduna ba kaninyoy nag-antos? Paampoa siya. Aduna bay malipayon? Paawita siyag pagdayeg. Aduna ba kaninyoy nasakit? Ipatawag kaniya ang mga kadagkoan sa iglesia ug paampoa sila alang kaniya, maghaplas kaniya ug lana pinaagi sa ngalan sa Ginoo. Ang pag-ampo sa pagtuo mag-ayo sa masakiton, ug siya pabangonon sa Ginoo, ug kon siya nakasala man, pasayloon siya. Busa ngadto sa usa ug usa pagsinugiray kamo sa inyong mga sala ug pag-ampo kamo alang sa usa ug usa, aron kamo mangaayo. Ang pag-ampo sa tawong matarong dako ug kahimoan. Si Elias usa ka tawo nga sama kanato ug kinaiya, ug sa iyang pag-ampo, siya nag-ampo nga dili unta mag-ulan, ug wala kini moulan sa yuta sulod sa tulo ka tuig ug unom ka bulan. Unya siya nag-ampo pag-usab ug ang langit nagpaulan ug ang yuta naghatag sa mga abot niini. Mga igsoon ko, kon aduna kaninyoy nahisalaag gikan sa kamatuoran ug may usa nga makapabalik kaniya, hibaloi nga si bisan kinsa nga makapabalik sa makasasala gikan sa pagkahisalaag niini sa iyang dalan magluwas sa kalag niini gikan sa kamatayon ug magtabon ug daghang mga sala. Si Pedro, apostol ni Jesu-Cristo, Alang sa mga dumuduong tungod sa pagkatibulaag nga anaa diha sa Ponto, sa Galacia, sa Capadocia, sa Asia ug sa Bitinia, nga gipili sumala sa nahibaloan nang daan sa Dios nga Amahan ug gibalaan sa Espiritu ngadto sa pagkamasinugtanon kang Jesu-Cristo ug pagbisibis sa iyang dugo: Ang grasya ug kalinaw modagaya unta diha kaninyo. Dalaygon ang Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo! Tungod sa dako niyang kaluoy, kita gipakatawo pag-usab ngadto sa usa ka buhing paglaom pinaagi sa pagkabanhaw ni Jesu-Cristo gikan sa mga patay, ngadto sa usa ka panulundon nga dili madunot, dili mabuling, ug dili molubad, gitipigan didto sa langit alang kaninyo nga mga gibantayan sa gahom sa Dios pinaagi sa pagtuo alang sa kaluwasan nga andam aron ipadayag unya sa kataposang panahon. Magmalipayon kamo niini bisan tuod ug masubo kamo sa makadiyot diha sa nagkalainlaing mga pagsulay, aron nga ang pagkatinuod sa inyong pagtuo, nga labaw pa ka bililhon kay sa bulawan nga madugta nga sulayan pinaagi ug kalayo, mosangpot ngadto sa pagdayeg ug paghimaya ug pagpasidungog inigpadayag unya kang Jesu-Cristo. Bisan tuod ug kamo wala makakita kaniya, kamo nahigugma, ug bisan pa nga wala kamo makakita kaniya, kamo nagtuo ug nangalipay sa dili ikaasoy nga kalipay ug puno sa himaya. Ingon nga sangpotanan sa inyong pagsalig, kamo nakabaton sa kaluwasan sa inyong mga kalag. Ang mga propeta nga nagpropesiya mahitungod sa grasya nga alang kaninyo nangita ug nagpakisusi mahitungod niining maong kaluwasan. Ilang gisusi kon unsa o unsang panahona ang gipasabot sa Espiritu ni Cristo nga diha kanila sa ilang pagpropesiya sa mga pag-antos ni Cristo ug sa himaya nga mosangpot niini. Kanila gipadayag kini, nga sila wala mag-alagad alang sa ilang kaugalingon, kondili alang kaninyo diha sa mga butang nga karon gipahibalo na kaninyo pinaagi kanila nga nagsangyaw sa Maayong Balita, pinaagi sa Espiritu Santo nga gipadala gikan sa langit, ang mga butang nga ang mga anghel nangandoy sa pagsud-ong. Busa andama ang inyong mga salabotan, pagmaugdang, laomi ninyo sa hingpit ang grasya nga ihatag kaninyo inigpadayag unya kang Jesu-Cristo. Ingon nga mga anak nga masinugtanon, ayaw kamo pagpahiuyon sa mga pangibog kaniadto sa wala pa kamoy kahibalo. Apan ingon nga siya nga nagtawag kaninyo balaan, kinahanglang kamo usab magbalaan sa tanan ninyong paggawi, kay nasulat man, “Kinahanglan nga kamo magbalaan, kay ako balaan man.” Ug kon gitawag man ninyo nga Amahan siya nga sa walay pagdapig maghukom sa matag tawo sumala sa iyang binuhatan, paggawi kamo uban sa kahadlok sulod sa panahon sa inyong pagpuyo ingon nga mga dumuduong dinhi sa yuta. Kamo nasayod nga kamo gilukat gikan sa walay hinungdan nga paggawi nga inyong napanunod gikan sa inyong mga ginikanan, dili pinaagi sa mga butang nga madugta sama sa plata o bulawan, kondili pinaagi sa bililhong dugo ni Cristo, sama sa dugo sa nating karnero nga walay buling o mansa. Gigahin na siyang daan bisan sa wala pa mabuhat ang kalibotan, apan gipadayag niining ulahing mga panahon tungod ug alang kaninyo. Pinaagi kaniya kamo nagsalig sa Dios nga nagbanhaw kaniya gikan sa mga patay ug mihatag kaniya ug himaya, aron nga ang inyong pagtuo ug paglaom maanaa sa Dios. Kay nahinloan na man ninyo ang inyong mga kalag pinaagi sa inyong pagkamasinugtanon sa kamatuoran ngadto sa matinud-anon nga paghigugma nga inigsoon gikan sa putli nga kinasingkasing, paghigugmaay kamo sa usa ug usa nga mainiton gayod. Kamo gipakatawo pag-usab, dili sa binhi nga madunot, kondili sa binhi nga walay pagkadunot pinaagi sa buhi ug mapadayonong pulong sa Dios, kay “Ang tanang tawo sama sa sagbot ug ang tanang himaya niini sama sa bulak sa sagbot. Ang sagbot malaya, ug ang kabulakan mangatagak, apan ang pulong sa Ginoo magpadayon hangtod sa kahangtoran.” Kining pulonga mao ang Maayong Balita nga gisangyaw diha kaninyo. Busa, biniyaan ang tanang pagkadaotan ug ang tanang panglimbong ug pagpakaaron-ingnon ug kasina ug ang tanang pagpangdaot sa dungog, sama sa mga bata nga bag-o pang nahimugso, tinguhaa ninyo ang espirituhanong gatas nga walay sagol, aron nga pinaagi niini kamo motubo ngadto sa kaluwasan, kay natilawan man ninyo ang kaayo sa Ginoo. Duol kamo kaniya, ang buhi nga bato, nga sinalikway sa mga tawo apan pinili sa Dios ug bililhon. Ug ang inyong kaugalingon usab, ingon nga mga buhi nga bato, ipahimo ninyong espirituhanon nga balay, alang sa balaan nga pagkapari, aron sa paghalad ug espirituhanong mga halad nga kahimut-an sa Dios pinaagi kang Jesu-Cristo. Kay kini anaa sa kasulatan, “Tan-awa, gipahiluna nako diha sa Zion ang usa ka bato nga patukoranan, pinili ug bililhon; ug ang magsalig kaniya dili gayod maulawan.” Busa alang kaninyo nga nagtuo, siya bililhon; apan alang kanila nga wala magtuo, “Ang maong bato nga gisalikway sa mga magtutukod nahimong ulohang bato nga patukoranan,” ug “Usa ka bato nga makapapandol sa mga tawo, ug usa ka dakong bato nga makapukan kanila.” Sila nangapandol tungod sa ilang pagkadili masinugtanon sa pulong, sumala sa gitagana nang daan alang kanila. Apan kamo mao ang usa ka pinili nga kaliwat, harianong pagkapari, ang balaan nga nasod, ang katawhan nga iya sa Dios, aron kamo magmantala sa kahibulongang mga buhat niya nga nagtawag kaninyo gikan sa kangitngit ngadto sa iyang katingalahang kahayag. Kaniadto kamo dili katawhan sa Dios, apan karon kamo katawhan na sa Dios; kaniadto kamo wala kaluy-i, apan karon kamo gikaluy-an na. Mga hinigugma, mangamuyo ako kaninyo ingon nga mga dumuduong ug mga langyaw, sa paglikay sa lawasnong mga pangibog nga nakig-away batok sa kalag. Pagbaton kamo ug ligdong nga pagkinabuhi uban sa mga Gentil, aron nga bisan kon moingon sila nga kamo mga tigbuhat ug daotan, tungod sa ilang pagkakita sa inyong mga maayong binuhatan, sila maghimaya sa Dios unya sa adlaw sa iyang pag-anhi. Tungod ug alang sa Ginoo, magpailalom unta kamo sa tanang tawhanong pagbuot, sa hari ingon nga maoy labaw sa tanan, o sa mga gobernador nga iyang pinadala aron sa pagsilot niadtong nagbuhat ug daotan, ug sa pagdayeg niadtong nagbuhat ug maayo. Kay kini kabubut-on sa Dios nga pinaagi sa pagbuhat ug maayo inyong mapahilom ang pagkawalay kahibalo sa mga tawong buangbuang, ingon nga kamo gawasnon ug wala maggamit sa pagkagawasnon ingon nga pasangil alang sa daotan, kondili ingon nga mga ulipon sa Dios. Tahora ninyo ang tanang tawo. Higugmaa ninyo ang kaigsoonan. Kahadloki ninyo ang Dios. Tahora ninyo ang hari. Mga sulugoon sa panimalay, pagmasinugtanon kamo sa inyong mga agalon uban sa tibuok nga pagkamatinahoron, dili lamang ngadto sa mga agalon nga maayo ug mapailubon kondili bisan ngadto usab kanila nga mga madaogdaogon. Kay dalaygon kon ang usa ka tawo, tungod sa iyang kahibalo sa Dios, moantos sa mga kasakitan nga ipahamtang kaniya nga dili subay sa kaangayan. Unsa may makuha ninyo kon sa dihang nakasala kamo ug gibun-og ug milahutay kamo niini? Apan kon nag-antos kamo tungod sa pagbuhat ug maayo ug kamo milahutay niini, kini dalaygon ngadto sa Dios. Kay alang niini gitawag kamo, tungod kay si Cristo nag-antos usab alang kaninyo, nga nagbilin kaninyo ug usa ka panag-ingnan aron kamo magsunod sa iyang mga tunob. Siya walay sala nga nahimo, walay nakit-ang limbong diha sa iyang baba. Sa gisultihan siya ug pasipala, wala siya mobalos ug pasipala; sa nag-antos siya, wala siya manghulga; hinuon gitugyan niya ang iyang kaugalingon ngadto kaniya nga maghukom uban sa katarongan. Siya gayod mao ang midala sa atong mga sala diha sa iyang lawas ngadto sa kahoy, aron kita mamatay ngadto sa sala ug mabuhi ngadto sa pagkamatarong. Pinaagi sa iyang mga samad kamo nangaayo. Kay sama sa mga karnero, kamo kaniadto nangasaag, apan karon kamo nahibalik na sa Tig-atiman ug Tigpanalipod sa inyong mga kalag. Kamo usab nga mga asawa, pagmasinugtanon kamo sa inyong kaugalingong mga bana, aron nga kon aduna man kanilay wala magtuo sa pulong, basin pa ug sa walay pagsulti madani pinaagi sa gawi sa ilang mga asawa, sa diha nga makita nila ang inyong matinahoron ug putli nga gawi. Himoa nga ang inyong pagpaanyag dili pinaagi sa dayag nga pagpanindot sa buhok, sa pagsul-ob ug bulawan ug mga mahalon kaayong bisti, kondili diha hinuon sa pagkatawo nga natago sulod sa kasingkasing pinaagi nianang dili madunot nga mao ang kaaghop ug malinawon nga espiritu nga bililhon kaayo sa atubangan sa Dios. Kay kaniadto ang mga balaan nga mga babaye nga naglaom sa Dios nagpaanyag sa ilang kaugalingon ug nagmasinugtanon sa ilang mga bana, sama ni Sara nga nagtuman kang Abraham, ug nagtawag kaniya nga agalon. Kamo karon mga anak ni Sara kon kamo magbuhat sa maayo ug dili mahadlok sa bisan unsang hulga. Kamo usab nga mga bana, sa dihang magpuyo kamo uban sa inyong mga asawa sumala sa kahibalo, ingon nga siya binuhat nga huyang kay kanimo, pasidunggi siya ingon nga isigkamanununod sa gasa sa kinabuhi, aron dili kababagan ang inyong mga pag-ampo. Sa kataposan, kamong tanan, kinahanglang mag-usa sa hunahuna, magbinatiay, maghigugmaay ingon nga mga igsoon, maluluy-on, ug mapaubsanon sa hunahuna, dili magbalos ug daotan sa daotan o magbalos ug pasipala sa pagpasipala kondili magpanalangin hinuon kay alang niini kamo gitawag aron makaangkon ug panalangin. Kay “Siya nga buot mahigugma sa kinabuhi ug motan-aw sa maayong mga adlaw, papugngi niya ang iyang dila gikan sa daotan ug ang iyang mga ngabil gikan sa pagsulti ug limbong. Pabiyai niya ang daotan ug ipabuhat kaniya ang maayo, ipapangita kaniya ang kalinaw ug ipakab-ot kini. Kay ang mga mata sa Ginoo anaa sa mga matarong, ug ang iyang mga dalunggan sa ilang mga pangamuyo. Apan ang nawong sa Ginoo batok sa mga nagbuhat ug daotan.” Kinsa may makahimo ug kadaot kaninyo kon magmainiton kamo sa pagbuhat sa maayo? Apan kon paantoson man kamo tungod sa inyong pagbuhat ug matarong, bulahan kamo. Ayaw kamo kahadlok sa ilang pagpanghadlok o ayaw kahasol. Apan sa sulod sa inyong mga kasingkasing gahina ninyo si Cristo ingon nga Ginoo, andam kamo kanunay sa pagtubag kang bisan kinsa nga mangutana sa hinungdan sa paglaom nga anaa kaninyo. Hinuon buhata ninyo kini uban sa kalumo ug pagtahod, ug pagbaton kamo ug hinlo nga tanlag aron nga sa dihang magsulti sila ug daotan kaninyo, maulawan hinuon sila nga nagbugalbugal sa inyong maayong kagawian diha kang Cristo. Kay labi pang maayo ang pag-antos tungod sa pagbuhat ug matarong, kon kini pagbuot man sa Dios, kay sa pag-antos tungod sa pagbuhat ug daotan. Kay si Cristo usab namatay sa makausa tungod sa mga sala, ang matarong alang sa mga dili matarong, aron kamo iyang madala ngadto sa Dios, ingon nga gipatay siya diha sa lawas apan gibuhi diha sa espiritu. Ug niini siya miadto ug nagwali ngadto sa mga espiritu nga gibilanggo, nga kaniadto wala magtuman sa diha nga ang pailob sa Dios nagpaabot kanila niadtong mga adlaw ni Noe, sa pagbuhat sa arka. Diyotay lamang, walo ka kalag, ang naluwas niadto pinaagi sa tubig. Agig hulagway niini, ang bautismo, nagluwas kaninyo karon dili ingon nga paghugas sa buling gikan sa lawas kondili ingon nga pangamuyo ngadto sa Dios alang sa hinlo nga tanlag, pinaagi sa pagkabanhaw ni Jesu-Cristo, nga miadto sa langit ug karon anaa sa tuo sa Dios, ug kaniya nailalom ang mga anghel ug mga langitnong kagahom ug mga gahom. Busa ingon nga si Cristo nag-antos diha sa lawas, sangkapi ninyo ang inyong kaugalingon sa samang hunahuna, kay siya nga mag-antos diha sa lawas makahunong na sa pagpakasala, aron nga magkinabuhi sa nahibilin nga panahon diha sa unod dili na sumala sa tawhanong mga pangibog kondili sumala sa kabubut-on sa Dios. Kay igo na kadtong nangaging panahon sa pagbuhat sumala sa kabubut-on sa mga Gentil, sa paggawi diha sa pagpatuyang, sa kaulag, sa paghuboghubog, sa mapatuyangong paghudyaka, sa walay hunong nga pag-inom ug dulumtanan nga pagsimba ug mga diosdios. Sila natingala nga kamo karon dili na makig-uban kanila sa samang pagpatuyang, ug kamo ila nang bugalbugalan. Apan kini sila maghatag ra unya ug husay ngadto kaniya nga andam sa paghukom sa mga buhi ug sa mga patay. Kay kini mao ang hinungdan ngano nga ang Maayong Balita giwali bisan ngadto sa mga patay, aron nga bisan tuod sila hinukman na diha sa lawas sama sa tanang tawo, sila magkinabuhi diha sa espiritu sumala sa Dios. Ang kataposan sa tanang butang nagkaduol na, busa batoni ninyo ang maayong panghunahuna ug maayong panimuot alang sa mga pag-ampo. Labaw sa tanan, pagmainiton kamo kanunay sa inyong gugma sa usa ug usa, kay ang gugma magtabon man sa daghang mga sala. Batasana ninyo ang pag-abiabi sa usa ug usa sa walay pagbagulbol. Sumala sa hiyas nga nadawat sa matag usa, gamita ninyo kini alang sa usa ug usa ingon nga mga maayong piniyalan sa nagkalainlaing grasya sa Dios. Ang magsulti, kinahanglan magsulti ingon sa pulong sa Dios; ang mag-alagad, kinahanglan mag-alagad sumala sa katakos nga gihatag sa Dios, aron nga sa tanang butang ang Dios mahimaya pinaagi kang Jesu-Cristo. Iya ang himaya ug ang paggahom hangtod sa kahangtoran. Amen. Mga hinigugma, ayaw kamo kahibulong sa nagdilaab nga pagsulay nga mahitabo kaninyo, ingon nga usa ka talagsaong butang ang nahitabo kaninyo. Paglipay hinuon kamo sa inyong pag-ambit sa mga kasakit ni Cristo, aron kamo maglipay usab ug magsadya inigpadayag na unya sa iyang himaya. Kon kamo pakaulawan tungod sa ngalan ni Cristo, bulahan kamo kay ang espiritu sa himaya ug sa Dios anaa kaninyo. Hinuon ayaw tugoti nga aduna kaninyoy mag-antos ingon nga mamumuno o kawatan o tigbuhat ug daotan o mahilabtanon sa ubang mga tawo, apan kon aduna may mag-antos tungod sa iyang pagka-Cristohanon, kinahanglang dili siya maulaw, hinuon kinahanglang pasidunggan niya ang Dios tungod sa maong ngalan. Kay panahon na nga sugdan ang pagtuman sa hukom diha sa balay sa Dios; ug kon kini magsugod man kanato, unsa man kahay dangatan sa mga tawo nga wala magtuman sa Maayong Balita sa Dios? Ug “Kon ang matarong lisod man ganing maluwas, unsa pa kaha ang mga dili diosnon ug makasasala?” Busa sila nga nag-antos sumala sa pagbuot sa Dios kinahanglang magbuhat ug maayo ug magtugyan sa ilang mga kalag ngadto sa usa ka magbubuhat nga kasaligan. Busa ako magtambag sa mga kadagkoan diha kaninyo, ingon nga kauban ug saksi sa mga pag-antos ni Cristo, ug mag-aambit usab sa himaya nga ipadayag unya. Atimana ninyo ang panon sa Dios nga anaa diha kaninyo, nga ilalom sa inyong pagbantay, dili ingon nga gipugos kamo kondili sa kinabubut-on sumala sa pagbuot sa Dios gayod, dili alang sa makauulawng pagpanapi kondili inubanan hinuon sa kadasig, dili sa pagharihari kanila nga gipiyal kaninyo kondili ingon nga mga panag-ingnan sa panon. Ug inigpadayag unya sa pangulong Magbalantay, kamo makadawat unya sa mahimayaong purongpurong nga dili malawos. Kamo usab nga mga batan-on, pagmasinugtanon kamo sa mga kadagkoan. Ug kamong tanan, pagsul-ob sa pagkamapaubsanon ngadto sa usa ug usa, kay “Ang Dios mobatok sa mga mapahitas-on, apan sa mga mapaubsanon siya maghatag ug grasya.” Busa pagpaubos kamo ilalom sa gamhanang kamot sa Dios, aron kamo iyang ituboy unya sa gitakda nga panahon. Itugyan ngadto kaniya ang inyong tanang kabalaka, kay siya nag-atiman man kaninyo. Pagmaigmat, pagbantay kanunay. Ang inyong kaaway nga mao ang yawa naglibotlibot sama sa liyon nga nagngulob ug nangita ug iyang matukob. Sukol kamo kaniya ingon nga kamo lig-on sa inyong pagtuo, sa nahibaloan ninyo nga ang samang mga pag-antos kinahanglan gayod masinati ninyong tanan nga kaigsoonan nga ania sa kalibotan. Ug human kamo makaantos sa makadiyot, ang Dios sa tanang grasya nga nagtawag kaninyo ngadto sa iyang dayon nga himaya diha kang Cristo, mao gayod ang mangunay sa pagpahiuli, paglig-on, pagpabaskog ug pagpahimutang kaninyo. Iya ang paggahom hangtod sa kahangtoran. Amen. Pinaagi kang Silvano, igsoon nga kasaligan sumala sa akong pag-isip kaniya, nagsulat ako kaninyo sa minubo. Ako nagdasig kaninyo ug nagpahayag nga kini mao ang matuod nga grasya sa Dios, kinahanglan nga maglig-on kamo sa pagbarog niini. Ang iglesia nga ania sa Babilonia, nga pinili usab, nangumosta kaninyo, ug si Marcos usab nga akong anak. Pagpangumostahay kamo sa usa ug usa pinaagi sa halok sa gugma. Ang kalinaw maanaa kaninyong tanan nga anaa kang Cristo. Si Simon Pedro, ulipon ug apostol ni Jesu-Cristo, Alang sa mga nakadawat sa pagtuo nga sama ka bililhon sa among pagtuo diha sa pagkamatarong sa atong Dios ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo: Ang grasya ug kalinaw ipadagaya unta alang kaninyo diha sa inyong kahibalo sa Dios ug kang Jesus nga atong Ginoo. Ang iyang diosnong gahom naghatag kanato sa tanang butang mahitungod sa kinabuhi ug pagkadiosnon, pinaagi sa atong kahibalo kaniya nga nagtawag kanato ngadto sa iyang kaugalingong himaya ug pagkadalaygon, nga pinaagi niini kita iyang gikahatagan sa bililhon ug dagko nga mga saad, aron nga pinaagi niini kamo makaikyas gikan sa pagkadunot nga ania sa kalibotan tungod sa pangibog ug mangahimo kamong mag-aambit sa diosnong kinaiya. Tungod niining butanga, himoa ninyo ang tanang paningkamot aron nga sa inyong pagtuo modugang ang kaligdong, ug sa kaligdong ang kahibalo, ug sa kahibalo ang pagpugong sa kaugalingon, ug sa pagpugong sa kaugalingon ang pagkamalahutayon, ug sa pagkamalahutayon ang pagkadiosnon, ug sa pagkadiosnon ang pagbati nga inigsoon, ug sa pagbati nga inigsoon ang gugma. Kay kon kining mga butanga inyong mabatonan ug magtubo, dili kamo mahimong walay hinungdan o dili mabungahon diha sa inyong kahibalo sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Kay si bisan kinsa nga nakulangan niining mga butanga buta ug igo lamang makakita sa duol ug nakalimot nga siya nahinloan na gikan sa iyang mga sala kaniadto. Busa mga igsoon, pagmainiton gayod sa pagpamatuod sa inyong pagkatinawag ug pagkapinili, kay kon himoon ninyo kini, dili gayod kamo mapukan. Busa aduna unyay daghan kaayong pagpahigayon alang kaninyo sa pagsulod ngadto sa dayong gingharian sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo. Busa sa kanunay ako andam sa pagpahinumdom kaninyo niining mga butanga, bisan pa nga nasayod na kamo niini ug nalig-on na kamo sa kamatuoran nga inyong nabatonan. Akong giisip nga matarong ang pagdasig kaninyo pinaagi sa pagpahinumdom, samtang ania pa ako niining lawas, kay ako nasayod nga dili na madugay ang pagbiya nako niining maong lawas sumala sa gipadayag kanako sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Ug akong paningkamotan aron nga bisan kon unya mobiya na ako, makahimo gihapon kamo sa paghinumdom niining mga butanga bisan kanus-a. Kay wala kami magsubay sa tinumotumong mga sugilanon sa among pagpahibalo kaninyo sa gahom ug pag-anhi sa atong Ginoong Jesu-Cristo, apan kami nakasaksi gayod sa iyang pagkahalangdon. Kay sa iyang pagkadawat sa pasidungog ug himaya gikan sa Dios nga Amahan, sa dihang gihatod kaniya sa Halangdong Himaya ang tingog nga nag-ingon, “Kini mao ang akong pinalanggang Anak, nga kaniya may kalipay ako.” Kami nakabati gayod sa maong tingog gikan sa langit, sa dihang kami uban kaniya didto sa bukid nga balaan. Ug napamatud-an pa gayod ang pulong sa propesiya nga among gibatonan. Maayo nga inyong himoon ang pagtagad niini sama sa usa ka suga nga nagsiga sa ngitngit nga dapit, hangtod magsingabot na ang adlaw ug mosubang ang bituon nga kabugason diha sa inyong mga kasingkasing. Una sa tanan, kinahanglang inyong mahibaloan kini, nga walay propesiya diha sa kasulatan nga mahimoan ug kinaugalingon nga pagsabot, tungod kay walay propesiya nga miabot pinaagi sa kabubut-on sa tawo apan minandoan sa Espiritu Santo, ang mga tawo nagsulti gikan sa Dios. Apan may mga mini nga propeta usab diha sa katawhan, sama nga aduna unyay mga mini nga magtutudlo diha kaninyo nga sa tago magpasulod sa mga makadaot nga lahing pagtulun-an ug maglimod pa gani sa Agalon nga maoy nagpalit kanila, ug magdalag kalit nga kalaglagan diha sa ilang kaugalingon. Daghan ang mosunod sa ilang pagkamapatuyangon, ug tungod kanila pasipad-an ang dalan sa kamatuoran. Tungod sa ilang kahakog, ila kamong panapion pinaagi sa tinumotumo nga mga pulong. Sukad pa sa karaang panahon ang hukom kanila wala maghunong, ug ang ilang kalaglagan wala matulog. Kay kon ang mga anghel wala saylo-i sa Dios sa diha nga nakasala sila, apan gitambog hinuon sila ngadto sa imperno ug gibalhog ngadto sa mga lungib sa kangitngit ug gitagana hangtod sa pagpanghukom, ug kon ang karaang kalibotan wala niya kaluy-i apan giluwas niya si Noe nga magsasangyaw sa pagkamatarong kauban sa pito ka tawo sa diha nga gipalunopan niya kadtong kalibotan sa mga dili diosnon, ug kon ang mga siyudad sa Sodoma ug Gomora iyang gihukman nga maugdaw sa katalagman ug gihimong panag-ingnan alang kanila nga buot magkinabuhi nga dili diosnon, ug kon iyang giluwas ang matarong nga si Lot nga naguol pag-ayo tungod sa pagkamapatuyangon sa mga tawong daotan, ( kay ang tawong matarong, sa iyang pagkakita ug pagkadungog samtang nagpuyo siya uban kanila adlaw-adlaw, ang iyang matarong nga kalag nasakitan tungod sa ilang mga mapatuyangong binuhatan,) ang Ginoo nahibalo gayod unsaon sa pagluwas sa mga tawong diosnon gikan sa mga pagsulay ug sa pagbutang sa mga dili matarong ilalom sa silot hangtod sa adlaw sa paghukom, labi na gayod ang mga nagkinabuhi sumala sa unod diha sa makahugaw nga kaulag ug ang mga nagsalikway sa awtoridad. Sila mapangahason ug mapahitas-on, walay kahadlok sa pagpasipala sa mga halangdon, samtang ang mga anghel, bisan tuod labaw sa kusog ug sa gahom, dili gani mopasipala sa paghukom batok kanila sa atubangan sa Ginoo. Apan kini silang mga tawhana, sama sa walay kabuot nga mga mananap nga sa kinaiyahan nahimugso aron dakpon ug patyon, nagpasipala sa mga butang nga sila walay alamag; kini sila laglagon gayod unya diha sa samang pagkalaglag uban kanila, makadawat ug kadaot balos sa ilang daotang binuhatan. Alang kanila ang kalipay mao ang paghudyaka panahon sa adlaw. Sila mga buling ug mansa, naghudyaka diha sa pagpanglimbong samtang nakigsalo sila uban kaninyo. Sila may mga mata nga puno sa pagpanapaw ug dili matagbaw sa sala. Nagtintal sila sa mga tawong huyang. Sila adunay mga kasingkasing nga naanad sa kahakog, kaliwatan sila nga tinunglo! Sila mitalikod sa matuod nga dalan ug nangasaag. Sila nagsunod sa pamaagi ni Balaam, ang anak ni Beor nga nahigugma sa suhol nga dili matarong, apan gibadlong siya tungod sa iyang kaugalingong kalapasan. Ang amang nga asno nga misulti diha sa tawhanong tingog misanta sa kabuang sa maong propeta. Kini sila mga tuboran nga walay tubig ug mga panganod nga gipalid sa unos. Gitagana alang kanila ang kangiob sa kangitngit. Kay sa dihang magsulti sila ug mga pagpanghambog, pinaagi sa mapatuyangong kahidlaw sa lawas nangdani sila sa mga tawo nga hapit na makalingkawas gikan sa nagkinabuhi sa kasaypanan. Nagsaad sila kanila ug kagawasan, apan sila mga ulipon diay sa pagkadunot, kay ang tawo maulipon man sa bisan unsa nga nakabuntog kaniya. Kay kon makalingkawas sila gikan sa kahugawan sa kalibotan pinaagi sa ilang kahibalo sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo apan magapos na usab sila niini ug mabuntog, ang ulahing kahimtang nila labaw pa unya ka ngil-ad kay sa una. Kay maayo pa lamang unta hinuon alang kanila nga wala gayod sila mahibalo sa dalan sa pagkamatarong nga human sila mahibalo niini, motalikod lang gikan sa balaang kasugoan nga gitugyan kanila. Apan nahitabo kini kanila sumala sa tinuod nga sanglitanan: Gibalikan sa iro ang iyang sinuka, ug ang baboy giligo aron lamang mobalik paglunang sa lapok. Mga hinigugma, kini karon mao ang ikaduhang sulat nga akong gisulat kaninyo, nga niini nagdasig ako sa inyong lunsay nga salabotan agi ug pagpahinumdom, nga kinahanglang inyong hinumdoman ang mga pulong sa balaang mga propeta ug ang kasugoan nga gihatag sa Ginoo ug Manluluwas pinaagi sa inyong mga apostoles. Una sa tanan kinahanglan nga inyong mahibaloan nga sa ulahing mga adlaw adunay mga mabiaybiayon nga manungha, magkinabuhi sumala sa ilang kaugalingong kahidlaw ug mag-ingon, “Hain na man ang saad sa iyang pag-anhi? Kay sukad sa pagkamatay sa atong mga katigulangan, ang tanang mga butang nagpabilin man nga mao ra gihapon gikan sa sinugdanan sa pagbuhat sa kalibotan.” Gituyo nila pagbaliwala kining butanga nga pinaagi sa pulong sa Dios ang kalangitan diha na sa dugayng panahon ug usa ka yuta ang naumol gikan sa tubig ug pinaagi sa tubig, pinaagi niini ang kalibotan nga diha kaniadto gilunopan sa tubig ug nalaglag. Apan pinaagi sa mao ra usab nga pulong, ang kalangitan ug ang yuta nga ania karon gitagana alang sa kalayo, gitipigan alang sa adlaw sa paghukom ug sa kalaglagan sa mga tawong dili diosnon. Apan mga hinigugma, ayaw ninyo ibaliwala kining butanga, nga alang sa Ginoo ang usa ka adlaw ingon sa usa ka libo ka tuig, ug ang usa ka libo ka tuig ingon sa usa ka adlaw. Sa iyang saad ang Ginoo dili langaylangayan, nianang paglangaylangay nga gihunahuna sa uban. Apan siya mapailobon hinuon kaninyo, dili buot nga adunay mahanaw kondili nga ang tanan makakab-ot unta sa paghinulsol. Apan ang adlaw sa Ginoo moabot sama sa usa ka kawatan, ug unya ang mga langit mahanaw uban sa dakong dahunog, ug ang mga butang sa kinaiyahan mangatunaw tungod sa hilabihang kainit ug ang yuta ug ang mga buhat nga anaa niini mabutyag. Kay kining tanang mga butanga tunawon man sa ingon, unsa pa gayod ka kinahanglanon nga magkinabuhi kamo diha sa pagkabalaan ug pagkadiosnon, magpaabot ug maghinamhinam sa pag-abot sa adlaw sa Dios nga tungod niini duslitan ug tunawon ang mga langit, ug ang mga butang sa kinaiyahan mangatunaw sa hilabihang kainit! Apan sumala sa iyang saad, kita nagpaabot sa bag-ong kalangitan ug usa ka bag-ong yuta diin magpuyo ang pagkamatarong. Busa mga hinigugma, kay nagpaabot man kamo niining mga butanga, paningkamoti gayod nga makaplagan kamo diha sa kalinaw, walay buling o hugaw. Ug isipa ninyo nga kaluwasan ang pagkamainantoson sa Ginoo. Mao usab ang atong hinigugmang igsoon nga si Pablo, nagsulat siya kaninyo sumala sa kaalam nga gihatag kaniya, nagsulti mahitungod niini sumala sa iyang gihimo diha sa tanan niyang mga sulat. Sa maong mga sulat dihay mga butang nga lisod sabton, nga sa mga walay kahibalo ug sa mga libog gituis sama sa gibuhat usab nila sa ubang kasulatan, ngadto sa ilang kaugalingong pagkalaglag. Busa mga hinigugma, kamo nga nasayod nang daan niini, pagbantay kay basin unya ug madala kamo sa kasaypanan sa mga tawong malapason ug mangapukan kamo gikan sa inyong kalig-on. Apan kinahanglan nga motubo kamo diha sa grasya ug sa kahibalo sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo. Kaniya ang himaya karon ug hangtod sa kahangtoran. Amen. Kadto nga diha na sukad pa sa sinugdan nga among nadungog, among nakita pinaagi sa among mga mata, among nasud-ong ug nahikap pinaagi sa among mga kamot, mahitungod sa pulong sa kinabuhi— ang kinabuhi gipadayag ug kami nakakita niini ug nagpamatuod niini ug nagsangyaw kaninyo sa kinabuhing dayon nga diha kauban sa Amahan ug nga gipadayag kanamo— unsay among nakita ug nadungog among gisangyaw kaninyo, aron kamo usab makabaton sa pakig-ambitay uban kanamo; ug ang atong pakig-ambitay uban sa Amahan ug sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo. Ug kini gisulat namo aron mahingpit ang among kalipay. Kini mao ang mensahe nga among nadungog gikan kaniya ug among gisangyaw kaninyo nga ang Dios kahayag ug diha kaniya wala gayoy kangitngit. Kon kita mag-ingon nga may pakig-ambitay kita uban kaniya apan naglakaw kita diha sa kangitngit, namakak kita ug wala magsubay sa kamatuoran. Apan kon kita naglakaw diha sa kahayag, ingon nga siya anaa sa kahayag, kita may pakig-ambitay sa usa ug usa, ug ang dugo ni Jesus nga iyang Anak naghinlo kanato gikan sa tanang sala. Kon kita mag-ingon nga wala kitay sala, gilimbongan nato ang atong kaugalingon ug wala kanato ang kamatuoran. Kon isugid nato ang atong mga sala, siya kasaligan ug matarong nga mopasaylo kanato sa atong mga sala ug maghinlo kanato gikan sa tanang pagkadili matarong. Kon kita mag-ingon nga wala kita makasala, siya atong gihimong bakakon ug wala kanato ang iyang pulong. Akong mga anak, nagsulat ako kaninyo niining mga butanga aron kamo dili magpakasala. Apan kon may makasala man gayod, kita adunay Manlalaban nga mangatubang sa Amahan, si Jesu-Cristo, ang matarong. Ug siya mao ang halad sa pasig-uli alang sa atong mga sala ug dili lamang sa atong mga sala kondili sa mga sala usab sa tibuok kalibotan. Ug pinaagi niini kita nahibalo nga kita nakaila kaniya, kon kita nagtuman sa iyang kasugoan. Siya nga nag-ingon, “Ako nakaila kaniya,” apan wala magtuman sa iyang mga sugo, kini siya bakakon, ug wala kaniya ang kamatuoran; apan si bisan kinsa nga magtuman sa iyang pulong, sa pagkatinuod ang gugma alang sa Dios nahingpit diha kaniya. Pinaagi niini kita nahibalo nga kita anaa kaniya. Siya nga nag-ingon nga siya anaa kaniya kinahanglan nga magkinabuhi sama sa iyang pagkinabuhi. Mga hinigugma, dili bag-ong sugo kining akong gisulat kaninyo kondili daan kining sugoa nga diha na kaninyo sukad pa sa sinugdan, ang daang sugo mao ang pulong nga inyo nang nadungog. Apan bag-o usab kining sugoa nga akong gisulat kaninyo, nga tinuod diha kaniya ug kaninyo, kay ang kangitngit milabay na ug ang tinuod nga kahayag nagdan-ag na. Siya nga nag-ingon nga anaa siya sa kahayag apan nagdumot sa iyang igsoon, kini siya anaa pa gihapon sa kangitngit. Siya nga nahigugma sa iyang igsoon nagpabilin diha sa kahayag, ug diha kaniya walay bisan unsa nga kapandolan. Apan siya nga nagdumot sa iyang igsoon, anaa sa kangitngit ug naglakaw diha sa kangitngit ug wala siya mahibalo kon asa siya padulong, kay ang kangitngit mibuta man sa iyang mga mata. Nagsulat ako kaninyo, mga anak, kay ang inyong mga sala gipasaylo na tungod sa iyang ngalan. Ako nagsulat kaninyo, mga amahan, kay kamo nakaila man kaniya nga diha na sukad pa sa sinugdan. Nagsulat ako kaninyo, mga batan-on, kay inyo na mang gibuntog ang daotan. Nagsulat ako kaninyo, mga anak, kay kamo nakaila man sa Amahan. Gisulatan ko kamo, mga amahan, kay kamo nakaila man kaniya nga diha na sukad pa sa sinugdan. Gisulatan ko kamo, mga batan-on, kay kamo kusgan man, ug ang pulong sa Dios nagpabilin diha kaninyo, ug inyo nang nabuntog ang daotan. Ayaw ninyo higugmaa ang kalibotan o ang mga butang diha sa kalibotan. Kon may nahigugma sa kalibotan, ang gugma sa Amahan wala diha kaniya. Kay ang tanan nga anaa sa kalibotan, ang pangibog sa unod ug ang pangibog sa mga mata ug ang garbo sa kinabuhi, dili gikan sa Amahan kondili sa kalibotan. Ug ang kalibotan mahanaw ug ang pangibog niini apan siya nga nagtuman sa kabubut-on sa Dios magpabilin hangtod sa kahangtoran. Mga anak, kini karon mao na ang kataposang takna ug sumala sa inyo nang nadungog nga moabot ang kaaway ni Cristo, bisan karon daghan man ang mga kaaway ni Cristo nga nanungha, busa kita nahibalo nga karon mao na ang kataposang takna. Sila namiya gikan kanato, apan sila dili kauban nato kay kon sila kauban pa nato, magpabilin unta sila uban kanato apan namahawa sila aron makita nga silang tanan dili diay kauban nato. Apan kamo gidihogan na niya nga Balaan, ug kamong tanan nahibalo na. Ako wala magsulat kaninyo tungod kay wala kamo mahibalo sa kamatuoran, kondili tungod kay kamo nahibalo na niini ug nga walay bakak nga naggikan sa kamatuoran. Kinsa ba ang bakakon kondili siya nga naglimod nga si Jesus mao ang Cristo? Ang kaaway ni Cristo mao kini siya: ang wala moangkon sa Amahan ug sa Anak. Ang tanan nga nagsalikway sa Anak wala makabaton sa Amahan. Apan ang miangkon sa Anak, nakabaton usab sa Amahan. Kinahanglan nga magpabilin diha kaninyo ang inyong nadunggan sukad sa sinugdan. Kon ang inyong nadunggan sukad sa sinugdan magpabilin diha kaninyo, magpabilin kamo diha sa Anak ug sa Amahan. Ug mao kini ang saad nga iyang gisaad kanato, ang kinabuhing dayon. Gisulat ko kini kaninyo mahitungod kanila nga nagpahisalaag kaninyo, hinuon ang pagdihog nga inyong nadawat gikan kaniya nagpabilin diha kaninyo ug kamo wala magkinahanglan nga aduna pay magtudlo kaninyo, ug ingon nga ang iyang pagdihog kaninyo nagtudlo man kaninyo mahitungod sa tanang butang, ug matuod kini ug dili bakak, sumala sa gitudlo niya kaninyo, pabilin kamo diha kaniya. Ug karon, mga anak ko, pabilin kamo diha kaniya aron nga sa dihang ipadayag na unya siya, makabaton kita ug pagsalig ug dili maulaw kaniya inig-abot niya. Kon kamo nahibalo nga siya matarong, masayran usab ninyo nga ang tanang nagbuhat ug matarong gipanganak gikan kaniya. Tan-awa ninyo unsang gugmaha ang gihatag kanato sa Amahan nga kita tawgon nga mga anak sa Dios, ug kita mao. Ang hinungdan ngano nga ang kalibotan wala makaila kanato mao nga kini wala makaila kaniya. Mga hinigugma, kita karon mga anak sa Dios, kon maunsa unya kita, kini wala pa ipadayag, apan kita nasayod nga sa dihang ipadayag na siya, kita mahisama kaniya kay makita man unya nato siya sa iyang pagkamao. Ug ang tanan nga nagbaton sa maong paglaom diha kaniya nagputli sa ilang kaugalingon ingon nga siya putli man. Ang tanan nga nagbuhat ug sala naghimo usab ug paglapas sa balaod kay ang sala maoy paglapas sa balaod. Kamo nasayod nga siya gipadayag aron sa pagkuha sa mga kasal-anan, ug diha kaniya walay sala. Ang tanan nga nagpabilin diha kaniya dili magpakasala; ang tanan nga nagpakasala wala makakita kaniya o makaila kaniya. Mga anak, kinahanglan nga walay magpahisalaag kaninyo. Ang nagbuhat ug pagkamatarong matarong ingon nga siya matarong. Ang nagbuhat ug pagpakasala, iya sa yawa kay ang yawa nagpakasala man sukad pa sa sinugdan. Ang hinungdan nganong gipadayag ang anak sa Dios mao ang paglaglag sa mga binuhatan sa yawa. Ang matag usa nga gipanganak gikan sa Dios dili magpakasala, kay ang binhi sa Dios magpabilin man diha kaniya, ug siya dili makasala tungod kay siya gipanganak man gikan sa Dios. Maila kon kinsa ang mga anak sa Dios ug kinsa ang mga anak sa yawa pinaagi niini: si bisan kinsa nga wala magbuhat ug matarong ug wala mahigugma sa iyang igsoon, dili iya sa Dios. Kay ang balita nga inyong nadungog sukad sa sinugdan mao nga kinahanglang maghigugmaay kita sa usa ug usa, ug dili sama kang Cain nga iya sa daotan ug mipatay sa iyang igsoon. Ug nganong gipatay man niya ang iyang igsoon? Tungod kay daotan man ang iyang binuhatan ug matarong ang iyang igsoon. Ayaw kamo kahibulong, mga igsoon, kon ang kalibotan nagdumot kaninyo. Kita nasayod nga kita nakalabang na gikan sa kamatayon ngadto sa kinabuhi, tungod kay kita nahigugma man sa mga igsoon. Siya nga wala mahigugma nagpabilin diha sa kamatayon. Ang tanan nga nagdumot sa iyang igsoon mamumuno, ug kamo nasayod nga ang matag mamumuno walay kinabuhing dayon nga nagpabilin diha kaniya. Pinaagi niini kita nahibalo sa gugma, nga siya mitahan sa iyang kinabuhi alang kanato ug kinahanglan nga kita usab magtahan sa atong kinabuhi alang sa mga igsoon. Apan si bisan kinsa nga adunay mga butang alang sa panginabuhi dinhi sa kalibotan, ug makakita sa iyang igsoon nga anaa sa kawalad-on ug unya magtak-op sa iyang kasingkasing, unsaon man sa pagpabilin diha kaniya sa gugma sa Dios? Mga anak, kinahanglan nga maghigugma kita dili lamang pinaagi sa pulong o sa sulti, kondili pinaagi sa buhat ug sa kamatuoran. Pinaagi niini kita mahibalo nga kita iya sa kamatuoran ug makapasalig sa atong mga kasingkasing diha sa iyang atubangan sa diha nga sudyaan kita sa atong mga kasingkasing, kay ang Dios labaw pa kay sa atong mga kasingkasing ug siya nahibalo sa tanan. Mga hinigugma, kon ang atong mga kasingkasing dili magsudya kanato, may pagsalig kita diha sa atubangan sa Dios, ug gikan kaniya makadawat kita sa bisan unsa nga atong pangayoon kay kita nagtuman man sa iyang mga sugo ug nagbuhat sa makapahimuot kaniya. Ug ang iyang sugo mao kini, nga kinahanglang mosalig kita sa ngalan sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo ug maghigugmaay kita sa usa ug usa, sumala sa iyang gisugo kanato. Ang nagtuman sa iyang kasugoan nagpabilin diha kaniya, ug siya diha kanila. Ug pinaagi niini nahibalo kita nga siya nagpabilin kanato pinaagi sa Espiritu nga iyang gihatag kanato. Mga hinigugma, ayaw ninyo tuohi ang tanang espiritu, apan sulayi ninyo ang mga espiritu kon sila iya ba sa Dios kay daghan ang mga mini nga propeta nga nanungha sa kalibotan. Inyong mahibaloan ang Espiritu sa Dios pinaagi niini: ang matag espiritu nga mag-ila nga si Jesu-Cristo mianhi diha sa unod, iya sa Dios ug ang matag espiritu nga wala mag-ila kang Jesus, dili iya sa Dios. Kini mao ang espiritu sa kaaway ni Cristo nga inyong nadungog nga moanhi ug kini siya ania na sa kalibotan. Mga anak, kamo iya sa Dios, ug sila inyo nang gibuntog, kay siya nga anaa kaninyo labaw pa kay kaniya nga ania sa kalibotan. Sila iya sa kalibotan, busa ang ilang gisulti iya sa kalibotan ug ang kalibotan namati kanila. Kita iya sa Dios. Ang nakaila sa Dios mamati kanato ug siya nga dili iya sa Dios dili mamati kanato. Pinaagi niini mailhan nato ang espiritu sa kamatuoran ug ang espiritu sa kasaypanan. Mga hinigugma, maghigugmaay kita sa usa ug usa kay ang gugma iya sa Dios, ug siya nga nahigugma gipakatawo sa Dios ug nakaila sa Dios. Ang wala mahigugma wala makaila sa Dios kay ang Dios gugma. Ang gugma sa Dios gipadayag dinhi kanato pinaagi niini, nga gipadala sa Dios ang iyang bugtong Anak nganhi sa kalibotan aron kita mabuhi pinaagi kaniya. Niini ania ang gugma, dili nga kita nahigugma sa Dios kondili nga siya nahigugma kanato ug nagpadala sa iyang Anak nga halad sa pasig-uli alang sa atong mga sala. Mga hinigugma, kon ang Dios nahigugma gayod kanato, kinahanglan nga kita usab maghigugmaay sa usa ug usa. Wala pa gayoy tawo nga nakakita sa Dios; kon kita maghigugmaay sa usa ug usa, ang Dios magpabilin kanato ug ang iyang gugma nahingpit dinhi kanato. Mahibaloan nato nga kita nagpabilin diha kaniya ug siya dinhi kanato pinaagi niini: tungod kay kita iya mang gihatagan sa iyang Espiritu. Ug kita nakakita ug nagpamatuod nga ang Amahan nagpadala sa iyang Anak, ingon nga Manluluwas sa kalibotan. Si bisan kinsa nga magsugid nga si Jesus mao ang Anak sa Dios, ang Dios magpabilin diha kaniya, ug siya diha sa Dios. Kita nahibalo ug nagtuo sa gugma nga gibatonan sa Dios alang kanato. Ang Dios gugma ug ang nagpabilin sa gugma nagpabilin sa Dios ug ang Dios nagpabilin diha kaniya. Pinaagi niini nahingpit ang gugma dinhi kanato, aron kita may pagsalig unya sa adlaw sa paghukom, kay ingon nga siya mao, mao usab kita dinhi sa kalibotan. Ang kahadlok wala diha sa gugma, apan ang hingpit nga gugma naghingilin sa kahadlok. Kay ang kahadlok adunay silot ug siya nga nahadlok wala pa mahingpit diha sa gugma. Kita nahigugma tungod kay siya una mang nahigugma kanato. Kon adunay moingon, “Ako nahigugma sa Dios,” apan nagdumot sa iyang igsoon, bakakon siya. Kay siya nga wala mahigugma sa iyang igsoon nga iyang nakita, dili gayod makahimo sa paghigugma sa Dios nga wala niya makita. Ug gikan kaniya nabatonan nato kining maong sugo, nga ang nahigugma sa Dios kinahanglan nga mahigugma usab sa iyang igsoon. Ang tanan nga nagtuo nga si Jesus mao ang Cristo gipakatawo gikan sa Dios ug ang tanan nga nahigugma sa nagpakatawo nahigugma usab sa gipakatawo. Kita mahibalo nga kita nahigugma sa mga anak sa Dios pinaagi niini, kon mahigugma kita sa Dios ug magtuman sa iyang mga kasugoan. Kay ang paghigugma alang sa Dios mao kini, nga tumanon nato ang iyang kasugoan. Ug ang iyang kasugoan dili bug-at. Kay ang tanan nga maggikan sa Dios magbuntog sa kalibotan ug ang pagdaog nga nagbuntog sa kalibotan mao kini, ang atong pagtuo. Kinsa ba ang magbuntog sa kalibotan kondili siya lamang nga nagtuo nga si Jesus mao ang Anak sa Dios? Kini siya mao ang mianhi pinaagi sa tubig ug dugo si Jesu-Cristo, dili pinaagi sa tubig lamang, kondili pinaagi sa tubig ug sa dugo. Ang Espiritu mao ang nagpamatuod niini, kay ang Espiritu mao ang kamatuoran. Kay tulo man ang nagpamatuod niini, ang Espiritu, ang tubig ug ang dugo, ug kini silang tulo nagkauyon. Kon ang pamatuod gikan sa mga tawo gidawat nato, ang pamatuod nga gikan sa Dios labaw pa niini kay ang pamatuod sa Dios mao kini, nga siya nakapamatuod na mahitungod sa iyang Anak. Ang nagtuo sa Anak sa Dios nagbaton sa pamatuod diha sa iyang kaugalingon. Ang wala magtuo sa Dios, naghimo kaniya nga bakakon, kay wala man niya tuohi ang pamatuod nga gihimo sa Dios mahitungod sa iyang Anak. Ug ang pagpamatuod mao kini, nga ang Dios naghatag kanato sa kinabuhing dayon, ug kining kinabuhia anaa sa iyang Anak. Ang nakabaton sa Anak may kinabuhi, apan ang wala makabaton sa Anak sa Dios walay kinabuhi. Kining mga butanga gisulat nako kaninyo nga nagtuo sa ngalan sa Anak sa Dios, aron kamo masayod nga kamo nakabaton na sa kinabuhing dayon. Ug ang atong nabatonang pagsalig kaniya mao kini, nga kon mangayo kita ug bisan unsa sumala sa iyang kabubut-on, siya mamati gayod kanato. Ug kon nasayod man kita nga siya mamati gayod kanato bisan unsay atong pangayoon, kita nasayod nga ato nang nabatonan ang gipangayo kaniya. Kon may makakita nga ang iyang igsoon nakahimo ug sala nga dili makamatay, kinahanglan nga maghangyo siya ug ang Dios maghatag kaniya ug kinabuhi ngadto kanila nga nakahimo ug sala nga dili makamatay. Adunay sala nga makamatay; wala ako mag-ingon nga mag-ampo siya alang niini. Ang tanang pagkadili matarong sala, apan adunay sala nga dili makamatay. Kita nahibalo nga ang gipakatawo gikan sa Dios dili magpakasala, apan ang gipakatawo gikan sa Dios nagbantay kaniya, ug ang daotan dili makahilabot kaniya. Kita nasayod nga kita iya sa Dios ug ang tibuok kalibotan anaa sa daotan. Ug kita nasayod nga ang Anak sa Dios mianhi ug mihatag kanato ug salabotan aron kita makaila kaniya nga mao ang matuod ug kita anaa kaniya nga mao ang matuod, diha sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo. Kini mao ang matuod nga Dios ug kinabuhi nga dayon. Mga anak, likayi ninyo ang mga diosdios. Ang pangulo, nganha sa pinili nga ginang ug sa iyang mga anak, nga akong gihigugma diha sa kamatuoran, ug dili lamang ako ra kondili ang tanan usab nga nahibalo sa kamatuoran, tungod sa kamatuoran nga nagpabilin kanato ug mag-uban kanato hangtod sa kahangtoran: Ang grasya, kaluoy, ug kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug gikan kang Jesu-Cristo nga Anak sa Amahan, mag-uban kanato diha sa kamatuoran ug sa gugma. Nalipay gayod ako pag-ayo kay akong nakita ang imong mga anak nga nagkinabuhi diha sa kamatuoran, sumala sa sugo nga atong nadawat gikan sa Amahan. Ug karon maghangyo ako kanimo, tinahod nga ginang, dili ingon nga magsulat ako kanimo ug usa ka bag-ong sugo, kondili ang ato nang nabatonan sukad pa sa sinugdan, nga kinahanglang maghigugmaay kita sa usa ug usa. Ug ang gugma mao kini, nga kinahanglang magkinabuhi kita subay sa iyang kasugoan. Mao kini ang iyang sugo, ingon sa inyo nang nadungog sukad pa sa sinugdan, nga kinahanglang magkinabuhi kamo diha niini. Kay daghang mga malimbongon ang nanungha sa kalibotan, mga tawo nga wala mag-ila nga si Jesu-Cristo mianhi pinaagi sa unod. Mao kini ang malimbongon ug ang kaaway ni Cristo. Bantayi ninyo ang inyong kaugalingon nga dili kamo mawad-an sa mga butang nga inyong gihagoan, kondili nga makadawat kamo sa hingpit nga ganti. Ang tanan nga mag-una ug dili magpabilin diha sa pagtulun-an ni Cristo, wala makabaton sa Dios. Siya nga nagpabilin sa pagtulun-an ni Cristo, nakabaton sa Amahan ug sa Anak. Kon adunay moanha kaninyo ug wala magdala sa maong pagtulun-an, ayaw ninyo siya padayona sa inyong balay ug ayaw ninyo siya ug abiabiha, kay siya nga mag-abiabi kaniya makig-ambit sa iyang daotan nga binuhatan. Bisan tuod ug daghan ako ug igsusulat kaninyo, dili na kini nako isulat pinaagi sa papel ug tinta apan gilaoman nako ang pag-anha diha sa pagpakigkita kaninyo ug sa pagpakigsulti kaninyo sa inatubangay aron mahingpit ang atong kalipay. Nangumosta kanimo ang mga anak sa pinili nga imong igsoong babaye. Ang pangulo, nganha kang Gayo nga hinigugma, nga akong gihigugma diha sa kamatuoran. Hinigugma, nag-ampo ako nga ang tanan maayo alang kanimo ug nga maanaa ikaw sa maayong panglawas, ingon nga maayo ang imong kalag. Gikalipay ko gayod ug dako ang pag-abot sa mga igsoon ug ang ilang pagpamatuod sa pagkamatinud-anon sa imong kinabuhi, ingon nga ikaw nagkinabuhi diha sa kamatuoran. Wala na akoy kalipay nga molabaw pa niini, nga makadungog ako nga ang akong mga anak nagkinabuhi diha sa kamatuoran. Hinigugma, nagbuhat ikaw nga matinumanon sa bisan unsang pag-alagad ngadto sa mga igsoon ug sa mga dumuduong. Nagpamatuod sila sa imong gugma sa atubangan sa iglesia. Maayo unta kon makapagikan ikaw kanila sa paagi nga takos diha sa Dios. Kay kini sila nanglakaw tungod sa iyang ngalan, ug wala silay gipangdawat nga bisan unsa gikan sa mga dili magtutuo. Busa kinahanglan gayod nga atong abiabihon ang maong mga tawo aron mahimo kitang kauban nga magbubuhat sa kamatuoran. May gisulat ako nganha sa iglesia, apan si Diotrefes nga buot gayod nga molabaw sa tanan wala moabiabi kanamo. Busa kon moanha ako, hinumdoman ra unya nako ang iyang mga buhat, sa iyang pagtabi ug daotang mga pulong batok kanamo. Ug wala pa gayod matagbaw niini, siya nagdumili sa pagdawat sa mga igsoon, ug iyang gisanta ang mga buot untang modawat kanila ug gipapahawa sila gikan sa iglesia. Hinigugma, ayaw pagsunod sa daotan kondili sa maayo. Siya nga nagbuhat ug maayo iya sa Dios apan siya nga nagbuhat ug daotan, wala gayod makakita sa Dios. Si Demetrio gihatagan ug maayong pagpamatuod sa tanan ug gikan gayod sa kamatuoran. Ug kami nagpamatuod usab ug nasayod kamo nga ang among pagpamatuod tinuod gayod. Daghan ako ug igsusulat, apan dili nako kini isulat pinaagi sa igsusulat ug tinta. Naglaom ako sa pagpakigkita kanimo sa dili madugay ug magsultihanay unya kita sa nawong ug nawong. Ang kalinaw maanaa kanimo. Ang mga higala nangumosta kanimo. Ipangumosta ako sa mga higala pinaagi sa ngalan. Si Judas, ulipon ni Jesu-Cristo ug igsoon ni Santiago, Nganha sa mga tinawag, mga hinigugma diha sa Dios nga Amahan ug mga binantayan alang kang Jesu-Cristo: Ang kaluoy, kalinaw ug gugma modagaya unta kaninyo. Mga hinigugma, maikagon gayod ako sa pagsulat kaninyo mahitungod sa atong gikausahang kaluwasan, kay gikinahanglan ang pagsulat nako aron pagdasig kaninyo sa pagpakigbisog alang sa pagtuo nga makausa lamang itugyan ngadto sa mga balaan. Kay nanulod sa hilom ang pipila ka mga tawo nga dugay nang gitagana alang niining maong paghukom, mga tawong dili diosnon nga nagtuis sa grasya sa atong Dios ngadto sa pagkamapatuyangon sa ilang kaibog ug sa pagsalikway sa atong Bugtong nga Agalon ug Ginoo, si Jesu-Cristo. Karon buot nakong ipahinumdom kaninyo, bisan tuod nasayran na ninyo kining mga butanga nga ang Ginoo sa makausa nagluwas sa katawhan gikan sa yuta sa Ehipto ug sa kaulahian iyang gilaglag ang mga wala magtuo. Ug ang mga anghel nga wala magpabilin diha sa ilang dapit apan namiya sa ilang kaugalingong puluy-anan, gigapos niya sa mga kadena nga walay kataposan diha sa kangitngit alang sa dakong adlaw sa paghukom. Ingon sa Sodoma ug Gomora ug sa silingang kalungsoran, nga sa samang paagi nagbuhat sa salawayong pakighilawas ug sa pagpatuyang sa kaulag, nahimo silang mga panag-ingnan pinaagi sa pagpahiagom sa silot nga kalayong walay kataposan. Sa samang paagi, kining mga tawhana sa ilang mga pagdamgo naghugawhugaw sa lawas, nagsalikway sa kagamhanan, ug nagtamay ug nagsulti ug daotan batok sa mga halangdon. Apan si Miguel, ang pangulong anghel, sa iyang pagpakiglantugi batok sa yawa, nga nakiglalis mahitungod sa lawas ni Moises, wala siya mangahas sa paglitok ug mapasipalahong hukom batok sa yawa, kondili miingon lamang, “Ang Ginoo magbadlong unta kanimo.” Apan kining mga tawhana nagpasipala sa bisan unsang butang nga wala nila masabti ug ang mga butang nga ilang nahibaloan pinaagi sa tawhanong kinaiya nga sama sa mga mananap nga walay kabuot, pinaagi niini sila nangalaglag. Alaot sila! Kay sila naglakaw subay sa dalan ni Cain, ug tungod sa pagpanapi ilang gipatuyangan ang ilang kaugalingon ngadto sa sayop ni Balaam, ug nangalaglag diha sa pagsupil ni Korah. Kining mga tawhana mga buling diha sa inyong mga pagsalosalo, nangumbira uban kaninyo, sa walay kaikog nagbusog sa ilang kaugalingon; kining mga tawhana mga panganod nga walay dalang ulan ug gipadpad sa hangin; mga kahoy nga walay mga bunga sa panahon sa tingbunga, makaduha mamatay, naibot. Kini sila bangis nga mga balod sa dagat nga nagpabula sa ilang kaugalingong kaulawan; mga laag nga mga bituon nga ang kangiob sa kangitngit gitagana hangtod sa kahangtoran. Mahitungod usab kanila nga si Enoc, gikan sa ikapitong kaliwatan sukad kang Adan, nagpropesiya nga nag-ingon, “Tan-awa, ang Ginoo moabot uban sa kaliboan ka libo nga balaan, aron sa paghimo sa paghukom batok sa tanan, ug sa pagpadayag nga sad-an ang tanang tawo mahitungod sa tanan nilang dili diosnong binuhatan nga ilang nahimo sa dili diosnong paagi, ug sa tanang ngil-ad nga mga butang nga gikapamulong sa mga makasasala nga dili diosnon batok kaniya.” Kini sila mga bagulbolan, tigmulo, nagsunod sa ilang mga pangibog, ug ang ilang mga baba nagsulti ug mga hambog, nag-ulog-ulog sa mga tawo aron sa pagpamintaha. Apan kamo, mga hinigugma, hinumdumi ang mga gisulti kaniadto sa mga apostoles sa atong Ginoong Jesu-Cristo, kay sila miingon kaninyo, “Sa kataposang panahon may manungha nga mga mayubiton, nagpahiuyon sa ilang dili diosnon nga mga pangibog.” Mao kini sila ang naghimo ug mga pagbahinbahin, mga tawong kalibotanon, wala magbaton sa Espiritu. Apan kamo, mga hinigugma, lig-ona ang inyong kaugalingon diha sa inyong labing balaan nga pagtuo, mag-ampo diha sa Espiritu Santo. Pabilin kamo diha sa gugma sa Dios, samtang magpaabot kamo nga maikagon gayod sa kaluoy sa atong Ginoong Jesu-Cristo ngadto sa kinabuhing dayon. Ug kaluy-i ninyo kadtong mga nagduhaduha, luwasa ninyo ang uban pinaagi sa pagsakmit kanila gikan sa kalayo, ang uban kaluy-i ninyo uban sa kahadlok, dumtan bisan pa ang bisti nga nabulingan sa ilang lawas. Karon ngadto kaniya nga may gahom sa pagbantay kaninyo gikan sa pagkapukan ug sa pagpasundayag kaninyo nga walay buling diha sa atubangan sa iyang himaya uban sa dakong kalipay, ngadto sa bugtong nga Dios nga atong Manluluwas pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo, ang himaya, pagkahalangdon, pagmando ug kagahom, sa wala pa ang tanang kapanahonan ug karon ug hangtod sa kahangtoran. Amen. Ang gipadayag ni Jesu-Cristo nga gihatag kaniya sa Dios aron ipadayag ngadto sa iyang mga sulugoon ang mga butang nga kinahanglang mahitabo sa dili madugay. Ug kini gipaila ni Jesus pinaagi sa pagpadala sa iyang anghel ngadto sa iyang ulipon nga si Juan, nga nagsaksi sa pulong sa Dios ug sa pagpamatuod ni Jesu-Cristo sa tanan nga iyang nakita. Bulahan ang magbasa ug mamati sa mga pulong sa propesiya, ug magtuman sa nasulat niini kay ang panahon duol na. Si Juan nganha sa pito ka iglesia nga anaa sa Asia: Ang grasya maanaa kaninyo ug ang kalinaw gikan kaniya nga mao karon ug mao kaniadto ug mao ang umaabot, ug gikan sa pito ka espiritu nga anaa sa atubangan sa iyang trono ug gikan kang Jesu-Cristo, ang kasaligan nga saksi, ang panganay gikan sa mga nangamatay, ug ang pangulo sa mga hari sa yuta. Kaniya nga nahigugma kanato ug nagpahigawas kanato gikan sa atong mga sala pinaagi sa iyang dugo ug naghimo kanato nga usa ka gingharian, mga pari ngadto sa iyang Dios ug Amahan, iya ang himaya ug ang paggahom hangtod sa kahangtoran. Amen. Tan-awa, siya moabot uban sa mga panganod; ug makita siya sa tanang mata, sa tanang miduslak kaniya; ug ang tanang kabanayan sa yuta magminatay tungod kaniya. Oo. Amen. “Ako mao ang Alfa ug ang Omega,” nag-ingon ang Ginoong Dios nga mao karon ug mao kaniadto ug mao ang umaabot, ang Makagagahom sa Tanan. Ako, si Juan, ang inyong igsoon ug nakig-ambit uban kaninyo sa kasakit ug sa gingharian ug sa paglahutay diha kang Jesus. Ako didto sa pulo nga gitawag ug Patmos tungod sa pulong sa Dios ug sa pagpamatuod mahitungod kang Jesus. Sa adlaw sa Ginoo diha ako sa Espiritu, ug sa akong luyo nadungog nako ang usa ka kusog nga tingog nga daw trumpeta nga nag-ingon, “Isulat diha sa basahon ang imong makita ug ipadala kini ngadto sa pito ka iglesia, sa Efeso, sa Esmirna, sa Pergamo, sa Tiatira, sa Sardis, sa Filadelfia ug sa Laodicea.” Unya miliso ako aron sa pagtan-aw sa nakigsulti kanako, ug sa akong pagliso nakita nako ang pito ka lamparahan nga bulawan, ug sa taliwala sa mga lamparahan nakita nako ang daw anak sa tawo nga nagsul-ob ug taas nga bisti ug may bakos nga bulawan sa iyang dughan. Ang iyang ulo ug ang iyang buhok puti sama sa puting balhibo sa karnero, puti kaayo. Ang iyang mga mata sama sa kalayo nga nagdilaab, ang iyang mga tiil sama sa bronsi nga gipasinawan nga daw gilunsay diha sa hudno; ug ang iyang tingog sama sa dahunog sa daghang katubigan. Sa iyang tuo nga kamot dihay pito ka bituon, gikan sa iyang baba migula ang usa ka hait nga espada nga duhay sulab ug ang iyang nawong sama sa adlaw nga nagsidlak sa udtong tutok. Sa pagkakita nako kaniya, natumba ako nga daw patay diha sa iyang tiilan. Ug gitapion niya kanako ang iyang tuo nga kamot ug miingon siya kanako, “Ayaw kahadlok! Ako mao ang sinugdan ug ang kataposan ug ang buhi. Ako namatay, apan tan-awa, ako karon buhi hangtod sa kahangtoran, ug ania kanako ang mga yawi sa Kamatayon ug sa Hades. Ug karon isulat ang imong nakita, ang mga butang karon ug ang mga butang nga mahitabo unya. Ang misteryo sa pito ka bituon nga imong nakita diha sa akong tuong kamot ug sa pito ka lamparahan nga bulawan, ang pito ka bituon mao ang mga anghel sa pito ka iglesia ug ang pito ka lamparahan mao ang pito ka iglesia. “Ngadto sa anghel sa iglesia sa Efeso, isulat kini: ‘Mao kini ang mga pulong sa nagkupot sa pito ka bituon diha sa iyang tuo nga kamot, ang naglakaw taliwala sa pito ka lamparahan nga bulawan. “ ‘Nasayod ako sa imong mga buhat, sa imong paghago ug sa imong paglahutay, ug nga ikaw dili makapailob sa daotan nga mga tawo ug giusisa nimo ang mga nag-ingon nga sila mga apostoles apan dili diay, ug nasuta nimo nga sila bakakon. Nasayod ako nga ikaw naglahutay ug nagpailob tungod sa akong ngalan, ug nga ikaw wala abota ug kapuol. Apan aduna akoy butang nga batok kanimo, nga imong gibiyaan ang paghigugma nga diha kanimo kaniadto. Busa hinumdomi diin ikaw gikan sa imong pagkahulog, ug paghinulsol ug buhata ang mga buhat nga imong gihimo kaniadto. Kay kon dili, anhaon ko ikaw ug kuhaon nako ang imong lamparahan gikan sa iyang dapit, gawas kon ikaw maghinulsol. Hinuon anaa kini kanimo, gidumtan nimo ang mga buhat sa mga Nicolaita, nga gidumtan usab nako. Ang adunay igdulungog kinahanglan nga magpatalinghog sa gisulti sa Espiritu ngadto sa mga iglesia. Siya nga magmadaogon hatagan nako ug pagtugot sa pagkaon gikan sa kahoy sa kinabuhi nga anaa sa paraiso sa Dios.’ “Ug ngadto sa anghel sa iglesia sa Esmirna, isulat kini: ‘Mao kini ang mga pulong niya nga mao ang sinugdan ug ang kataposan, ang namatay ug ang nabuhi pag-usab. “ ‘Nasayod ako sa imong kasakit ug sa imong kakabos, apan dato ikaw, ug sa pagpasipala kanimo sa mga nag-ingon nga sila mga Judio apan dili diay, hinuon sinagoga sila ni Satanas. Ayaw kahadlok sa mga butang nga sa dili madugay imo nang antoson. Tan-awa, ang yawa hapit na magbanlod sa pipila kaninyo ngadto sa bilanggoan, aron masulayan kamo, ug sakiton kamo sulod sa napulo ka adlaw. Pagmatinumanon hangtod sa kamatayon, ug hatagan ko ikaw sa purongpurong nga kinabuhi. Ang adunay igdulungog kinahanglan nga magpatalinghog sa sulti sa Espiritu ngadto sa mga iglesia. Siya nga magmadaogon, dili maunsa sa ikaduhang kamatayon.’ “Ug ngadto sa anghel sa iglesia sa Pergamo, isulat kini: ‘Mao kini ang mga pulong sa naghupot sa hait nga espada nga adunay sulab. “ ‘Nasayod ako sa dapit nga imong gipuy-an, diin anaa ang trono ni Satanas. Gihuptan nimo ang akong ngalan ug wala nimo ilimod ang imong pagtuo kanako bisan pa sa mga adlaw ni Antipas nga akong saksi, ang akong sinaligan nga gipatay diha kaninyo, diin nagpuyo si Satanas. Apan aduna akoy pipila ka butang batok kanimo: anaa diha kanimo ang pipila nga nagsunod sa gitudlo ni Balaam nga mao ang nagtudlo kang Balak sa pagbutang ug kapandolan sa atubangan sa mga anak ni Israel, pinaagi sa pagdani kanila sa pagkaon sa mga hinalad ngadto sa mga larawan ug sa paghimo ug salawayong pakighilawas. Adunay pipila usab nga nagsunod sa gitudlo sa mga Nicolaita. Busa paghinulsol, kay kon dili, moanha dayon ako kanimo ug gubaton nako sila pinaagi sa espada sa akong baba. Ang adunay igdulungog kinahanglang magpatalinghog sa gisulti sa Espiritu ngadto sa mga iglesia. Siya nga magmadaogon hatagan nako ug mana nga tinagoan, ug hatagan nako siya ug usa ka bato nga puti nga gisulatan ug usa ka bag-ong ngalan nga dili masabot ni bisan kinsa gawas niadtong nagdawat niini.’ “Ug ngadto sa anghel sa iglesia sa Tiatira isulat kini: ‘Mao kini ang mga pulong sa Anak sa Dios nga ang mga mata sama sa nagdilaab nga kalayo, ug ang mga tiil sama sa bronsi nga gipasinawan. “ ‘Nasayod ako sa imong mga buhat, sa imong gugma ug pagtuo ug pag-alagad ug paglahutay, ug nga ang imong ulahing mga buhat milabaw pa sa una. Apan aduna akoy butang nga batok kanimo, imo lamang gipasagdan ang babaye nga si Jezebel nga nag-ingon nga siya propeta ug nga nagtudlo ug nagpahisalaag sa akong mga sulugoon sa paghimo ug salawayong pakighilawas ug sa pagkaon sa mga hinalad ngadto sa mga larawan. Gihatagan nako siya ug panahon sa paghinulsol, apan nagdumili siya sa paghinulsol sa iyang salawayong pagpakighilawas. Tan-awa, ibundak nako siya diha sa higdaanan, ug sila nga nanapaw uban kaniya ngadto sa dakong kasakitan, gawas kon sila maghinulsol sa iyang mga binuhatan, ug ang iyang mga anak akong laglagon pinaagi ug kamatay. Unya ang tanang mga iglesia makaila nga ako mao ang magsusi sa hunahuna ug kasingkasing ug ako magbalos sa matag usa kaninyo sumala sa inyong mga binuhatan. Apan nganha sa uban kaninyo diha sa Tiatira, sa tanan kaninyo nga wala magsunod sa maong pagtulun-an, ug wala makakat-on sa laglom nga mga butang ni Satanas, sumala sa ilang gingalan niini, kaninyo mag-ingon ako, nga wala akoy laing palas-anon nga ipapas-an kaninyo, kupti lamang ninyo pag-ayo ang anaa kaninyo, hangtod sa akong pag-anha. Kaniya nga magmadaogon ug magtuman sa akong mga buluhaton hangtod sa kataposan, Ako maghatag ug kagahom ibabaw sa kanasoran, ug mandoan niya sila pinaagi ug bunal nga puthaw nga magdugmok kanila sama sa mga kolon nga gidugmok, ingon nga kini akong nadawat gikan sa akong Amahan, ug ihatag nako kaniya ang bituon nga kabugason. Ang adunay igdulungog kinahanglang magpatalinghog sa gisulti sa Espiritu ngadto sa mga iglesia.’ “Ug ngadto sa anghel sa iglesia sa Sardis, isulat kini: ‘Mao kini ang mga pulong sa naghupot sa pito ka espiritu sa Dios ug sa pito ka mga bituon. “ ‘Nasayod ako sa imong mga buhat, nailhan ikaw nga buhi, apan ikaw patay. Pagmata, ug lig-ona ang nahibilin nga hapit na mamatay, kay wala akoy nakita nga hingpit na sa imong mga buhat atubangan sa akong Dios. Busa hinumdomi ang imong nadawat ug nadungog; tumana kini ug paghinulsol. Kay kon dili ka man magmata, moanha ako sama sa kawatan, ug dili nimo mahibaloan ang takna sa akong pag-anha kanimo. Apan ikaw aduna pay pipila ka ngalan diha sa Sardis, nga wala maghugawhugaw sa ilang mga bisti, ug uban kanako maglakaw sila nga magsul-ob ug puti kay takos man sila niini. Ang magmadaogon sul-oban ug mga bisti nga puti, ug ang iyang ngalan dili nako papason gikan sa basahon sa kinabuhi, hinuon akong ipahayag ang iyang ngalan sa atubangan sa akong Amahan ug sa atubangan sa iyang mga anghel. Ang adunay igdulungog kinahanglang magpatalinghog sa gisulti sa Espiritu ngadto sa mga iglesia.’ “Ug ngadto sa anghel sa iglesia sa Filadelfia, isulat kini: ‘Mao kini ang mga pulong niadtong Balaan ug Matuod nga mao ang nagkupot sa yawi ni David, ang magbukas nga walay makatak-op, ang magtak-op nga walay makabukas. “ ‘Nasayod ako sa imong mga buhat. Tan-awa, gibutang nako sa imong atubangan ang usa ka pultahan nga binuksan nga walay bisan kinsa nga makatak-op niini tungod kay gamay lamang ang imong gahom apan gituman nimo ang akong pulong ug wala nimo ilimod ang akong ngalan. Tan-awa, sila nga mga iya sa sinagoga ni Satanas, nga nag-ingon nga sila mga Judio apan dili diay, hinuon namakak, tan-awa, kini sila paanhaon nako ug pahapaon diha sa imong tiilan, ug pailhon nako sila nga ikaw akong gihigugma. Tungod kay gituman man nimo ang akong pulong sa pagkamalahutayon, bantayan ko ikaw nga malikay gikan sa takna sa pagsulay nga hapit na moabot sa tibuok kalibotan aron sa pagsulay sa mga nagpuyo sa yuta. Moanha na ako sa dili madugay. Kupti pag-ayo ang anaa kanimo aron walay makailog sa imong purongpurong. Siya nga magmadaogon, akong himoon nga haligi diha sa Templo sa akong Dios, ug dili na siya mogula niini, ug isulat nako diha kaniya ang ngalan sa akong Dios, ug ang ngalan sa siyudad sa akong Dios, ang bag-ong Jerusalem nga manaog gikan sa langit gikan sa akong Dios, ug ang akong bag-o nga ngalan. Ang adunay igdulungog kinahanglang magpatalinghog sa gisulti sa Espiritu ngadto sa mga iglesia.’ “Ug ngadto sa anghel sa iglesia sa Laodicea, isulat kini: ‘Mao kini ang mga pulong sa Amen, ang kasaligan ug tinuod nga saksi, ang sinugdanan sa mga binuhat sa Dios: “ ‘Nasayod ako sa imong mga buhat, nga ikaw dili bugnaw ug dili usab init. Maayo unta ug bugnaw ka pa o init! Ug kay ikaw dagaang man lamang, dili bugnaw ug dili usab init, iluwa ko ikaw gikan sa akong baba. Kay ikaw nag-ingon, “Ako dato, ako mauswagon ug walay nakulang kanako;” ug wala ka mahibalo nga ikaw alaot, makaluluoy, kabos, buta ug hubo. Busa tambagan ko ikaw nga gikan kanako magpalit ikaw ug bulawan nga gilunsay sa kalayo aron madato ikaw, ug mga puting bisti nga imong ikasul-ob aron dili madayag ang pagkamakauulaw sa imong pagkahubo, ug tambal nga idapat sa imong mga mata aron ikaw makakita. Sila nga akong gihigugma akong gibadlong ug gipanton, busa kinahanglang magmadasigon ikaw ug maghinulsol. Tan-awa, nagtindog ako sa pultahan ug nagtuktok, kon may magpatalinghog sa akong tingog ug moabli sa pultahan, kaniya mosulod ako ug makigsalo ako uban kaniya, ug siya uban kanako. Ang magmadaogon tugotan nako sa paglingkod sa akong trono uban kanako, ingon nga ako usab nagmadaogon ug milingkod uban sa akong Amahan diha sa iyang trono. Ang adunay igdulungog kinahanglang magpatalinghog sa gisulti sa Espiritu ngadto sa mga iglesia.’ ” Human niini, mitan-aw ako, ug tan-awa, diha sa langit ang usa ka pultahan nga binuksan! Ug kadtong unang tingog nga akong nadungog nga misulti kanako nga daw trumpeta miingon, “Saka ngari, ug ipakita nako kanimo ang kinahanglang mahitabo human niini.” Dihadiha gigamhan ako sa Espiritu, ug tan-awa, dihay usa ka trono sa langit, ug sa trono dihay naglingkod! Ug ang naglingkod niini may panagway nga daw mutya nga haspe ug cornalina, ug libot sa trono dihay bangaw nga daw esmeralda. Ug libot sa trono dihay ug kawhaan ug upat ka trono, ug diha sa mga trono naglingkod ang kawhaan ug upat ka kadagkoan nga sinul-oban ug puti nga mga bisti ug may mga purongpurong nga bulawan diha sa ilang mga ulo. Gikan sa trono dihay nanggula nga kilat ug mga tingog ug mga dalugdog, ug sa atubangan sa trono adunay nagsiga nga pito ka sulo nga nagdilaab, nga mao ang pito ka espiritu sa Dios, ug sa atubangan sa trono dihay daw dagat nga bildo, daw kristal. Ug libot sa trono, sa matag kilid niini, dihay nag-alirong nga upat ka buhing binuhat nga ang atubangan ug likod niini nalukop sa mga mata. Ang una nga buhing binuhat daw liyon, ang ikaduha nga buhing binuhat daw baka nga toro, ang ikatulo nga buhing binuhat may nawong sa tawo, ug ang ikaupat nga buhing binuhat daw agila nga naglupad. Ug ang upat ka buhing binuhat nga may unom ka pako ang matag usa, nalukop sa mga mata, libot ug sulod niini, ug sa adlaw ug sa gabii wala silay hunong sa pag-awit nga nag-ingon, “Balaan, balaan, balaan, ang Ginoong Dios nga Makagagahom sa Tanan nga mao kaniadto, mao karon ug mao ang umaabot!” Ug sa diha nga ang mga buhing binuhat maghatag ug himaya ug pasidungog ug pasalamat ngadto kaniya nga naglingkod sa trono, ang buhi hangtod sa kahangtoran, ang 24 ka kadagkoan mohapa sa atubangan niadtong naglingkod sa trono ug magsimba kaniya nga mao ang buhi hangtod sa kahangtoran, ug ang ilang mga purongpurong ipangitsa nila ngadto sa atubangan sa trono, dungan sa pag-awit nga mag-ingon, “Takos ikaw, O among Ginoo ug Dios, sa pagdawat sa himaya ug dungog ug gahom, kay ikaw mao man ang nagbuhat sa tanang butang, ug pinaagi sa imong kabubut-on mitungha ug nangahimo sila.” Ug nakita nako diha sa tuong kamot niadtong naglingkod sa trono ang usa ka basahong linukot nga may sinulat diha sa sulod ug sa likod niini, sinilyohan ug pito ka silyo. Ug nakita nako ang usa ka kusgan nga anghel nga nagpahibalo pinaagi sa kusog nga tingog, “Kinsa ba ang takos sa pagbukas sa basahong linukot ug sa pagtangtang sa mga silyo niini?” Ug walay usa sa langit o sa yuta o sa ilalom sa yuta nga makahimo pagbukas sa basahong linukot o sa pagtan-aw niini. Ug ako mihilak pag-ayo kay walay si bisan kinsa nga nakaplagan nga takos sa pagbukas sa basahong linukot o sa pagtan-aw niini. Unya usa sa mga kadagkoan miingon kanako, “Ayaw paghilak, tan-awa, nagmadaogon ang Liyon sa banay ni Juda, ang Gamot ni David, nga tungod niana makahimo siya sa pag-abli sa basahong linukot ug sa pito ka silyo niini.” Ug sa taliwala sa trono ug sa upat ka buhing binuhat ug taliwala sa mga kadagkoan nakita nako ang usa ka Nating Karnero nga nagtindog nga daw gipatay, may pito ka sungay ug pito ka mata nga mao ang pito ka espiritu sa Dios nga gipadala ngadto sa tibuok nga yuta. Ug siya miadto ug iyang gikuha ang basahong linukot gikan sa tuong kamot niadtong naglingkod sa trono. Ug sa nakuha na niya ang basahong linukot, ang upat ka buhing binuhat ug ang 24 ka kadagkoan mihapa sa atubangan sa Nating Karnero, ang matag usa nagkupot ug alpa ug mga bulawang panaksan nga puno sa insenso, nga mao ang mga pag-ampo sa mga balaan. Ug nag-awit sila sa usa ka bag-ong awit nga nag-ingon, “Takos ikaw sa pagkuha sa basahong linukot ug sa pagbukas sa mga silyo niini, kay ikaw mao man ang gipatay ug pinaagi sa imong dugo gilukat nimo ang mga tawo alang sa Dios, gikan sa tanang kabanayan ug pinulongan ug katawhan ug kanasoran, ug gihimo nimo sila nga usa ka gingharian ug mga pari ngadto sa atong Dios, ug sila maghari sa yuta.” Unya diha sa palibot sa trono ug sa mga buhing binuhat ug sa mga kadagkoan akong nakita ug akong nadungog ang tingog sa daghang mga anghel nga ang gidaghanon napulo ka libo ka tagnapulo ka libo ug liboan ka libo nga nag-ingon sa kusog nga tingog, “Ang Nating Karnero nga gipatay takos sa pagdawat ug gahom ug bahandi ug kaalam ug kusog ug kadungganan ug himaya ug pagdayeg!” Ug nadungog nako ang tanang binuhat nga anaa sa langit ug sa yuta ug sa ilalom sa yuta ug anaa sa dagat, ug ang tanan nga diha niini, nga nag-ingon, “Ngadto kaniya nga naglingkod sa trono ug ngadto sa Nating Karnero ang pagdayeg ug ang kadungganan ug ang himaya ug ang gahom hangtod sa kahangtoran!” Ug ang upat ka buhing binuhat miingon, “Amen!” ug ang mga kadagkoan mihapa ug misimba. Ug akong nakita sa diha nga ang Nating Karnero mibukas sa usa sa pito ka silyo, ug nadungog nako ang usa sa upat ka buhing binuhat nga nag-ingon sa tingog nga daw dalugdog, “Duol ngari!” Ug akong nakita ang usa ka puti nga kabayo ug ang nagkabayo niini may pana, ug kaniya gihatag ang usa ka purongpurong, ug siya milakaw nga nagmadaogon ug aron sa pagdaog. Ug sa pagbukas niya sa ikaduhang silyo, akong nadungog ang ikaduha nga buhing binuhat nga nag-ingon, “Duol ngari!” Ug migula ang lain na usab nga kabayo, pula, ug ang nagkabayo niini gitugotan sa pagkuha sa pakigdait gikan sa kalibotan aron ang mga tawo magpinatyanay, ug siya gihatagan ug usa ka dakong espada. Ug sa pagbukas niya sa ikatulong silyo, akong nadungog ang ikatulo nga buhing binuhat nga nag-ingon “Duol ngari!” Ug akong nakita ang usa ka itom nga kabayo, ug ang nagkabayo niini may timbangan diha sa iyang kamot. Ug nadungog nako ang daw usa ka tingog nga diha sa taliwala sa upat ka buhing binuhat nga nag-ingon, “Ang usa ka litro nga trigo usa ka denario ug ang tulo ka litro nga sebada usa ka denario, apan ayaw hilabti ang lana ug ang bino!” Ug sa pagbukas niya sa ikaupat nga silyo, akong nadungog ang tingog sa ikaupat nga buhing binuhat nga nag-ingon, “Duol ngari!” Ug akong nakita ang usa ka luspad nga kabayo, ug ang nagkabayo niini ginganlan ug Kamatayon, ug ang Hades nagsunod kaniya, ug kini sila gihatagan ug kagahom ibabaw sa ikaupat nga bahin sa yuta, sa pagpamatay pinaagi sa espada ug sa gutom ug sa kamatay ug pinaagi sa pintas nga mga mananap sa yuta. Ug sa pagbukas niya sa ikalimang silyo, akong nakita nga sa ilalom sa halaran diha ang mga kalag sa mga gipamatay tungod sa pulong sa Dios ug tungod sa pagpamatuod nga ilang gihimo. Ug sila nagsinggit sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “O Ginoo, balaan ug matuod, hangtod kanus-a ba nga ikaw dili magsilot ug manimalos sa mga nagpuyo sa yuta tungod sa among dugo?” Unya ang matag usa kanila gihatagan ug puti ug tag-as nga bisti ug gisugo sa pagpahulay sa makadiyot, hangtod nga mahingpit ang gidaghanon sa ilang mga kaubang ulipon ug mga kaigsoonan nga patyon usab sama kanila. Ug sa pagbukas niya sa ikaunom nga silyo, akong nakita nga dihay usa ka kusog nga linog, ug ang adlaw miitom sama sa sako nga hinimo gikan sa balhibo, ang tibuok nga bulan nahimong daw dugo, ug ang mga bituon sa langit nangatagak sa yuta sama sa pagpangatagak sa mga hilaw nga bunga sa kahoyng igera sa diha nga kusokusohon na kini sa kusog nga hangin. Ang langit nahanaw sama sa usa ka basahon nga gilukot, ug ang tanang kabukiran ug kapuloan nangabalhin gikan sa ilang matag usa ka dapit. Unya ang mga hari sa yuta ug ang mga bantogang tawo ug ang mga heneral ug ang mga dato ug ang mga kusgan, ug ang matag usa, ulipon ug tawong gawasnon, nanago sa mga langob ug sa mga pangpang sa kabukiran, ug nag-ingon ngadto sa mga bukid ug mga pangpang, “Tumpagi ug taboni kami gikan sa nawong sa naglingkod sa trono, ug gikan sa kapungot sa Nating Karnero, kay miabot na ang dakong adlaw sa ilang kapungot, ug kinsa bay makasugakod niini?” Human niini akong nakita ang upat ka anghel nga nagtindog diha sa upat ka suok sa kalibotan, nagpugong sa upat ka hangin sa kalibotan, aron walay hangin nga mohuyop sa yuta o sa dagat o sa bisan unsa nga kahoy. Unya akong nakita ang laing anghel nga mikayab gikan sa silangan sa adlaw ug nagdala sa silyo sa buhi nga Dios. Ug sa kusog nga tingog iyang gisinggitan ang upat ka anghel nga gitugyanan sa paghimo ug kadaot sa yuta ug sa dagat, nga nag-ingon, “Ayaw ninyo pasipad-i ang yuta o dagat o ang kakahoyan, hangtod nga ang mga ulipon sa atong Dios mapatikan na namo diha sa ilang mga agtang.” Ug nadungog nako ang gidaghanon sa gipatikan, 144,000 ka pinatikan, gikan sa matag banay sa mga anak ni Israel: napulo ug duha ka libo ang gipatikan sa banay ni Juda, napulo ug duha ka libo sa banay ni Ruben, napulo ug duha ka libo sa banay ni Gad, napulo ug duha ka libo sa banay ni Aser, napulo ug duha ka libo sa banay ni Neftali, napulo ug duha ka libo sa banay ni Manases napulo ug duha ka libo sa banay ni Simeon, napulo ug duha ka libo sa banay ni Levi, napulo ug duha ka libo sa banay ni Isacar, napulo ug duha ka libo sa banay ni Zebulon, napulo ug duha ka libo sa banay ni Jose, napulo ug duha ka libo sa banay ni Benjamin ang gipatikan. Human niini akong nakita ang usa ka dakong panon sa katawhan nga walay bisan kinsa nga makaihap, gikan sa tanang kanasoran, gikan sa tanang kabanayan ug katawhan ug pinulongan, nagtindog sa atubangan sa trono ug sa atubangan sa Nating Karnero, nagsul-ob ug puti nga bisti nga tag-as ug nagkupot ug mga palwa sa palmera, ug naninggit sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Ang kaluwasan iya sa atong Dios nga naglingkod sa trono, ug iya sa Nating Karnero!” Ug ang tanang mga anghel nagtindog nga nag-alirong sa trono ug sa mga kadagkoan ug sa upat ka mga buhing binuhat, ug nanghapa sila sa atubangan sa trono ug misimba sa Dios ug nag-ingon, “Amen! Ang pagdayeg ug ang himaya ug ang kaalam ug ang pagpasalamat ug ang kadungganan ug ang gahom ug ang kusog ngadto sa among Dios hangtod sa kahangtoran! Amen.” Unya gisultihan ako sa usa sa mga kadagkoan nga nag-ingon, “Kinsa man kini sila nga nagsul-ob ug mga bisting puti nga tag-as ug diin man sila gikan?” Ako miingon kaniya, “Akong Ginoo, nasayod ikaw.” Ug siya miingon kanako, “Mao kini sila ang mga nakalabang sa dagkong kasakitan, ang ilang mga tag-as nga bisti gilabhan nila ug gipaputi diha sa dugo sa Nating Karnero. Tungod niini anaa sila sa atubangan sa trono sa Dios, ug nag-alagad kaniya sa adlaw ug sa gabii sulod sa iyang Templo, ug ang naglingkod sa trono magbuklad sa iyang tolda ibabaw kanila. Sila dili na gutomon ug dili na usab uhawon, dili na sila mainitan sa adlaw o sa bisan unsa nga kainit. Kay ang Nating Karnero nga anaa sa taliwala sa trono maoy magbantay kanila, ug magtultol kanila ngadto sa mga tuboran sa tubig sa kinabuhi, ug pahiran sa Dios ang tanang luha sa ilang mga mata.” Sa dihang giablihan sa Nating Karnero ang ikapitong silyo, dihay kahilom sa langit sulod sa mga tunga sa takna. Unya akong nakita ang pito ka anghel nga nagtindog sa atubangan sa Dios, ug sila gihatagan ug pito ka trumpeta. Ug usa pa ka laing anghel mitungha ug mitindog dapit sa halaran nga nagbitbit ug bulawan nga sudlanan ug insenso, ug gihatagan siya ug daghang insenso aron iuban sa mga pag-ampo sa mga balaan ibabaw sa bulawan nga halaran atubangan sa trono. Ug ang aso sa insenso misulbong uban sa mga pag-ampo sa mga balaan gikan sa kamot sa anghel nga diha sa atubangan sa Dios. Unya gikuha sa anghel ang sudlanag insenso ug gipuno niya ug kalayo gikan sa halaran, ug kini iyang gilabay ngadto sa kalibotan, ug dihay pagdalugdog, mga kusog nga dahunog, mga pagpangilat ug linog. Unya ang pito ka anghel nga may pito ka trumpeta nangandam sa pagpatingog niini. Ang unang anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug dihay ulan nga yelo ug kalayo, sinagolan ug dugo, nga nangahulog ngadto sa kalibotan, ug nasunog ang ikatulo nga bahin sa kalibotan, ug nasunog ang ikatulo nga bahin sa kakahoyan, ug nasunog ang tanang lunhaw nga sagbot. Ang ikaduhang anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug dihay gilabay ngadto sa dagat nga sama sa usa ka dakong bukid nga nagdilaab sa kalayo, ug nahimong dugo ang ikatulo nga bahin sa dagat, ug nangamatay ang ikatulo nga bahin sa mga buhing binuhat diha sa dagat, ug nangaguba ang ikatulo nga bahin sa mga barko. Ang ikatulong anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug natagak gikan sa langit ang usa ka dakong bituon nga nagdilaab daw sulo, ug nahulog kini diha sa ikatulo nga bahin sa mga suba ug diha sa tuboran sa mga tubig. Ang ngalan sa bituon gitawag ug Kapait. Ug ang ikatulo nga bahin sa mga tubig nahimong pait, ug daghan ang mga tawo nga nangamatay tungod sa tubig kay kini nahimo man nga pait. Ang ikaupat nga anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug gihampak ang ikatulo nga bahin sa adlaw, ug ang ikatulo nga bahin sa Bulan, ug ang ikatulo nga bahin sa mga bituon, nga tungod niini mingiob ang ikatulo nga bahin sa ilang kahayag, ug wala na maghayag ang ikatulo nga bahin sa adlaw, ug ingon man ang ikatulo nga bahin sa gabii. Unya akong nakita ug nabati ang usa ka agila nga naglupad sa kinataliwad-an sa langit, nagsinggit sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Alaot, alaot, alaot ang mga nagpuyo sa kalibotan, inigtingog sa ubang mga trumpeta nga hapit na patingogon sa tulo ka anghel!” Ug ang ikalimang anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug nakita nako ang usa ka bituon nga nahulog sa yuta gikan sa langit ug niini gihatag ang yawi sa kahiladman nga walay kinutoban. Iyang gibuksan ang kahiladman, ug gikan sa bung-aw misulbong ang aso nga daw aso sa usa ka dakong hudno, ug mingiob ang adlaw ug ang kalangitan tungod sa aso gikan sa bung-aw. Ug gikan sa aso nanggula ang mga dulon nga mihugpa sa yuta, ug kini sila gihatagan ug gahom sama sa gahom sa mga tanga sa yuta. Ug sila gimandoan nga dili nila dagmalan ang tanom sa yuta, o ang bisan unsang lunhaw nga nagtubo, o ang bisan unsang kahoy, kondili ang mga tawo lamang nga walay silyo sa Dios diha sa ilang mga agtang. Sila gitugotan sa pagsakit sa maong mga tawo sulod sa lima ka bulan, apan dili sa pagpatay kanila, ug ang kasakit nga ilang ipahamtang sama sa kasakit nga ipahamtang sa tanga inigpaak niini ug tawo. Ug nianang mga adlawa ang mga tawo mangita sa kamatayon apan dili sila makakaplag niini, mangandoy sila nga unta mangamatay apan ang kamatayon molikay kanila. Ang panagway sa mga dulon daw mga kabayo nga andam alang sa gubat. Sa ilang mga ulo dihay daw mga korona nga bulawan, ang ilang mga nawong sama sa nawong sa tawo, ang ilang buhok sama sa buhok sa babaye, ug ang ilang mga ngipon sama sa mga ngipon sa liyon. Sila may mga taming sa dughan nga daw mga taming sa dughan nga puthaw, ug ang hinaguros sa ilang mga pako daw kagahob sa daghang mga karwahi ug mga kabayo nga nagdagan padulong sa panggubatan. Sila may mga ikog nga daw tanga ug may mga suyod, ug anaa sa ilang mga ikog ang gahom sa paghimo ug kadaot sa mga tawo sulod sa lima ka bulan. Ug aduna silay hari nga mao ang anghel sa kahiladman; ang iyang ngalan sa pinulongang Hebreo mao si Abadon, ug sa pinulongang Grego siya ginganlan ug Apolion. Ang unang kaalaotan milabay na, tan-awa, duha pa ka kaalaotan ang umaabot. Unya ang ikaunom nga anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug gikan sa upat ka mga sungaysungay sa bulawang halaran nga diha sa atubangan sa Dios, nabati nako ang usa ka tingog nga nag-ingon sa ikaunom nga anghel nga may trumpeta, “Buhii ang upat ka anghel nga gigapos didto sa dakong suba sa Eufrates.” Busa gibuhian ang upat ka anghel nga giandam alang sa takna, sa adlaw, sa bulan, ug sa tuig, sa pagpamatay sa ikatulo nga bahin sa mga tawo. Ang gidaghanon sa kasundalohan nga nagkabayo duha ka napulo ka libo pil-on ug napulo ka libo, akong nadungog ang ilang gidaghanon. Ug mao kini ang dagway sa mga kabayo nga nakita nako diha sa akong panan-awon: ang mga nagkabayo kanila nagsul-ob ug mga taming sa dughan nga may bulok sa kalayo ug sa sapiro ug sa asupri. Ug ang mga ulo sa mga kabayo daw mga ulo sa mga liyon, ug gikan sa ilang mga baba nanggula ang kalayo ug aso ug asupri. Pinaagi niining tulo ka katalagman nangamatay ang ikatulo nga bahin sa mga tawo, pinaagi sa kalayo ug sa aso ug sa asupri nga nanggula gikan sa ilang mga baba. Kay ang gahom sa mga kabayo anaa sa ilang mga baba ug sa ilang mga ikog, kay ang ilang mga ikog sama sa mga bitin, may mga ulo, ug pinaagi niini sila magpahamtang ug kasakit. Ang nahibilin nga mga tawo nga wala mangamatay pinaagi sa maong mga katalagman wala maghinulsol sa mga nabuhat sa ilang mga kamot, ug wala usab nila biyai ang pagsimba ug mga demonyo ug mga larawan nga bulawan ug plata ug bronsi ug bato ug kahoy nga dili makakita o makadungog o makalakaw. Wala usab nila hinulsoli ang ilang mga pagpamatay ug tawo o ang ilang mga pagsalamangka o ang ilang pagkamakihilawason o ang ilang mga pagpangawat. Unya nakita nako ang laing gamhanang anghel nga nanaog gikan sa langit, sinul-oban ug panganod, ug dihay bangaw sa iyang ulo. Ang iyang nawong sama sa adlaw, ug ang iyang mga bitiis sama sa mga haligi nga kalayo. Sa iyang kamot dihay binukhad nga usa ka gamayng basahon nga linukot. Ug ang iyang tuo nga tiil diha sa dagat, ug ang iyang wala nga tiil diha niya itunob sa yuta, ug siya misinggit sa kusog nga tingog sama sa usa ka liyon nga nagngulob, ug sa pagsinggit niya, mitingog ang pito ka dalugdog. Ug sa nakatingog na ang pito ka dalugdog, isulat ko na unta kini, apan akong nadungog gikan sa langit ang usa ka tingog nga nag-ingon, “Timan-i ang gisulti sa pito ka dalugdog, ug ayaw kini isulat.” Ug ang anghel nga akong nakita nga nagtindog sa dagat ug sa yuta mibayaw sa iyang tuong kamot ngadto sa langit ug nanumpa pinaagi niadtong buhi hangtod sa kahangtoran, nga mao ang nagbuhat sa langit ug sa mga anaa niini, sa yuta ug sa mga anaa niini, ug sa dagat ug sa mga anaa niini, nga dili na gayod langanon pa, apan sa mga adlaw sa pagpatingog sa trumpeta sa ikapitong anghel, tumanon na gayod ang misteryo sa Dios, sumala sa iyang gipahibalo ngadto sa iyang mga sulugoon nga mao ang mga propeta. Unya ang tingog nga akong nadungog gikan sa langit misulti kanako pag-usab nga nag-ingon, “Lakaw, kuhaa ang basahong linukot nga gibukhad nga anaa sa kamot sa anghel nga nagtindog sa dagat ug sa yuta.” Busa miadto ako sa anghel ug giingnan nako siya nga ihatag niya kanako ang gamayng basahon nga linukot, ug siya miingon kanako, “Kuhaa kini ug kan-a. Pait kini sa imong tiyan apan sa imong baba tam-is kini sama sa dugos.” Ug gikuha nako ang gamayng basahon nga linukot gikan sa kamot sa anghel ug ako kining gikaon, ug sama sa dugos tam-is kini sa akong baba apan sa gitulon na nako kini ang akong tiyan mibati sa kapait. Ug sila misulti kanako, “Kinahanglang maghimo ikaw pag-usab ug propesiya mahitungod sa daghang mga tawo ug mga nasod ug mga pinulongan ug mga hari.” Unya gihatagan ako ug sukdanan nga daw sungkod, ug giingnan ako, “Tindog ug sukda ang Templo sa Dios ug ang halaran ug ang mga nagsimba sa sulod niini apan ayaw sukda ang hawanan sa gawas sa Templo. Pasagdi kana, kay gikatugyan na kana ngadto sa kanasoran, ug ang balaang siyudad ilang yatakyatakan sulod sa kap-atan ug duha ka bulan. Ug ang akong duha ka saksi nga nagsul-ob ug mga bisti nga sako, hatagan nako ug kagahom sa pagpropesiya sulod sa 1,260 ka adlaw.” Kini mao ang duha ka kahoyng olibo ug ang duha ka lamparahan nga nagbarog sa atubangan sa Ginoo sa kalibotan. Ug kon may buot modagmal kanila, adunay kalayo nga mogula sa ilang baba ug mohurot sa ilang mga kaaway. Kon may buot modagmal kanila, sa ingon niining paagiha siya patyon. Sila may kagahom sa pagtak-op sa langit aron walay ulan nga moabot sulod sa mga adlaw sa ilang pagpropesiya, ug sila may kagahom ibabaw sa katubigan aron sa paghimo niini nga dugo, ug sa paghampak sa yuta pinaagi sa tanang katalagman, bisan makapila sumala sa buot nila. Ug sa makatapos na sila sa ilang pagpamatuod, ang pintas nga mananap nga mogula gikan sa kahiladman makiggubat batok kanila ug buntogon niya sila ug pamatyon, ug ang ilang mga patayng lawas anha magbuy-od sa kadalanan sa dakong siyudad nga, sa tinago nga pagkasulti, ginganlan ug Sodoma ug Ehipto, diin didto ang ilang Ginoo gilansang sa krus. Sulod sa tulo ka adlaw ug tunga, ang mga tawo nga gikan sa katawhan ug sa kabanayan, ug sa mga pinulongan, ug sa kanasoran, magsud-ong sa ilang patayng lawas ug dili nila kini ipalubong. Ug sila nga nagpuyo sa yuta maglipay tungod kanila ug magsadya ug maghatagay ug mga gasa, tungod kay kining duha ka propeta nakahatag man ug kasakit ngadto sa mga nagpuyo sa kalibotan. Apan human sa maong tulo ka adlaw ug tunga, usa ka gininhawa sa kinabuhi gikan sa Dios misulod kanila, ug sila nanindog ug ang mga nakakita kanila giabot ug dakong kalisang. Unya nadungog nila gikan sa langit ang usa ka kusog nga tingog nga nag-ingon kanila, “Saka kamo ngari!” Ug misaka sila sa langit nga sinapwang sa panganod ug ang ilang mga kaaway nagtan-aw kanila. Ug niadtong tungora dihay usa ka dakong linog, ug ang ikanapulong bahin sa siyudad nagun-ob, pito ka libo ka tawo ang nangamatay sa linog, ug ang nahibilin nangalisang ug mihatag ug himaya ngadto sa Dios sa langit. Ang ikaduhang kaalaotan milabay na, tan-awa, ang ikatulong kaalaotan moabot na sa dili madugay. Unya ang ikapitong anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug sa langit dihay mga kusog nga tingog nga nag-ingon, “Ang gingharian sa kalibotan nahimong gingharian sa atong Ginoo ug sa iyang Cristo, ug siya maghari hangtod sa kahangtoran.” Ug ang 24 ka kadagkoan nga naglingkod sa ilang mga trono sa atubangan sa Dios nanghapa ug misimba sa Dios, ug sila nag-ingon, “Nagpasalamat kami kanimo, Ginoong Dios nga Makagagahom sa Tanan, nga mao karon ug kagahapon, tungod kay gihuptan nimo ang imong dakong gahom ug ikaw naghari. Ang kanasoran nangasuko, apan miabot ang imong kapungot ug ang panahon alang sa paghukom sa mga patay ug alang sa pagpanghatag ug ganti ngadto sa imong mga sulugoon, ang mga propeta ug mga balaan, ug ang mga nahadlok sa imong ngalan, mga gagmay ug mga dagko, ug alang sa paglaglag sa mga tiglaglag sa yuta.” Unya nabukas ang Templo sa Dios didto sa langit, ug sulod sa iyang Templo nakita ang sudlanan sa iyang kasabotan ug dihay pagpangilat, kusog nga mga kagahob, mga dalugdog, linog, ug kusog nga pag-ulan ug yelo. Ug sa kalangitan dihay nagpakita nga usa ka dakong tilimad-on, usa ka babaye nga nagsul-ob ug adlaw. Ang bulan diha ubos sa iyang mga tiil, ug sa iyang ulo dihay usa ka korona nga mga bituon nga napulo ug duha ka buok. Siya mabdos ug nagsiyagit tungod sa kasakit sa pagbati, tungod sa kasakit sa pagpanganak. Ug usa pa ka laing tilimad-on nga nagpakita sa kalangitan, dihay usa ka dakong dragon nga pula nga may pito ka buok ulo ug napulo ka buok sungay, ug pito ka buok korona diha sa iyang mga ulo. Ang iyang ikog mikahig sa ikatulo nga bahin sa mga bituon sa langit, ug sila gihulog niini ngadto sa kalibotan. Ug ang dragon mibarog sa atubangan sa babaye nga hapit na manganak, aron iyang tukbon ang bata inigkahimugso na niini. Siya nanganak ug batang lalaki nga mao ang maghari sa tanang kanasoran pinaagi sa bunal nga puthaw, apan ang iyang anak gisakgaw ngadto sa Dios ug ngadto sa iyang trono. Ug ang babaye mikagiw ngadto sa kamingawan, diin may dapit nga gitagana sa Dios alang kaniya, diin siya atimanon sulod sa 1,260 ka adlaw. Unya nahitabo ang gubat didto sa langit, si Miguel ug ang iyang mga anghel nakiggubat batok sa dragon. Ang dragon ug ang iyang mga anghel nakiggubat usab, apan nabuntog sila ug wala nay dapit alang kanila didto sa langit. Ug gitambog ang dakong dragon, ang bitin nga karaan, ang ginganlag Yawa ug Satanas, ang tiglimbong sa tibuok kalibotan—gitambog ngadto sa kalibotan, ug ang iyang mga anghel gitambog uban kaniya. Ug usa ka kusog nga tingog didto sa langit akong nadungog nga nag-ingon, “Karon miabot na ang kaluwasan ug ang gahom ug ang gingharian sa atong Dios ug ang kagahom sa iyang Cristo, kay gikatambog na ang tigsumbong batok sa atong kaigsoonan, siya nga sa adlaw ug sa gabii mao ang nagsumbong batok kanila sa atubangan sa atong Dios. Ug sila nagmadaogon batok kaniya pinaagi sa dugo sa Nating Karnero ug sa pulong sa ilang pagpamatuod, tungod kay wala man sila mahigugma sa ilang mga kinabuhi bisan ngadto sa kamatayon. Busa paglipay, O kalangitan ug kamo nga mga nagpuyo niini! Apan alaot kamo, O yuta ug dagat, kay diha kaninyo nanaog ang yawa nga puno sa dakong kapungot kay nasayod man siya nga mubo na lamang ang iyang panahon!” Ug sa pagtan-aw sa dragon nga diha siya itambog sa kalibotan, iyang gigukod ang babaye nga nanganak sa batang lalaki. Apan gihatag ngadto sa babaye ang duha ka mga pako sa dakong agila aron siya makalupad gikan sa bitin ngadto sa kamingawan, sa dapit diin siya atimanon sulod sa usa ka panahon, ug sa mga panahon, ug sa katunga sa usa ka panahon. Ug ang bitin mibugwak ug tubig nga daw suba gikan sa iyang baba nga iyang gipaagpas sa babaye aron maanod siya sa baha. Apan ang yuta mitabang sa babaye, ug ang yuta miabli sa iyang baba ug iyang gisuyop ang suba nga gibugwak sa dragon gikan sa iyang baba. Unya ang dragon nasuko batok sa babaye, ug miadto siya sa pagpakiggubat batok sa tanan nga uban pang mga kaliwat sa babaye, sa mga nagtuman sa kasugoan sa Dios ug nagdala ug pagpamatuod mahitungod kang Jesus. Ug ang dragon mibarog diha sa baybayon sa dagat. Unya nakita nako ang usa ka bangis nga mananap nga mitunga gikan sa dagat, nga may napulo ka buok sungay ug pito ka buok ulo, may napulo ka buok korona diha sa iyang mga sungay, ug may mapasipalahon nga ngalan diha sa iyang mga ulo. Ug ang bangis nga mananap nga akong nakita daw usa ka leopardo, ang iyang mga tiil daw mga tiil sa oso, ug ang iyang baba daw baba sa liyon. Ug kaniya gihatag sa dragon ang iyang gahom ug ang iyang trono ug ang dakong kagahom. Usa sa iyang mga ulo daw may samad nga ikamatay, apan naayo ang iyang samad nga ikamatay, ug ang mga tawo sa tibuok kalibotan sa kahibulong misunod sa mananap. Ang mga tawo misimba sa dragon tungod kay ang mananap iya mang gihatagan ug kagahom, ug ang bangis nga mananap ilang gisimba nga nag-ingon, “Kinsa bay sama sa bangis nga mananap? Ug kinsa bay makahimo sa pagpakiggubat kaniya?” Ug ang bangis nga mananap gihatagan ug baba nga naglitok sa mga pulong sa pagpangandak ug pagpasipala, ug siya gitugotan sa paggamit sa iyang kagahom sulod sa 42 ka bulan. Ug siya mibuka sa iyang baba aron sa paglitok ug mga pagpasipala batok sa Dios, sa pagpasipala batok sa iyang ngalan, ug batok sa iyang puluy-anan, kanila nga nagpuyo sa langit. Siya gitugotan usab sa pagpakiggubat batok sa mga balaan ug sa pagbuntog kanila. Ug kaniya gihatag ang kagahom ibabaw sa tanang kabanayan ug katawhan ug pinulongan ug kanasoran. Ug magsimba kaniya ang tanang nagpuyo sa kalibotan, silang tanan nga ang mga ngalan wala masulat sa basahon sa kinabuhi nga iya sa gipatay nga Nating Karnero, sa wala pa mahimo ang tanang butang. Ang adunay igdulungog kinahanglang magpatalinghog: Kon adunay bihagonon, sa pagkabihag mahiadto siya; kon adunay patyonon pinaagi sa espada, pinaagi sa espada patyon gayod siya. Mao kini ang paglahutay ug pagtuo sa mga balaan. Unya nakita nako ang laing bangis nga mananap nga mitunga gikan sa yuta. Kini may duha ka buok sungay sama sa nating karnero, ug siya misulti sama sa dragon. Ang tanang kagahom nga iya sa unang mananap gihimo usab niya diha sa atubangan niini ug gisugo niya ang yuta ug ang mga nagpuyo niini sa pagsimba sa unang bangis nga mananap nga ang samad nga ikamatay naayo. Siya naghimo ug dagkong mga milagro, hangtod gani sa pagpakanaog ug kalayo sa yuta gikan sa langit sa atubangan sa mga tawo. Ug pinaagi sa mga milagro nga gitugot kaniya sa paghimo diha sa atubangan sa bangis nga mananap, iyang gilimbongan ang mga nagpuyo sa yuta sa pag-agda kanila sa paghimo ug larawan alang sa bangis nga mananap nga nasamad sa espada apan nabuhi. Ug gitugot kaniya ang paghatag ug gininhawa ngadto sa larawan sa bangis nga mananap, ug tungod niini ang larawan sa bangis nga mananap makasulti ug makahimo pagpapatay niadtong mga dili mosimba sa larawan sa bangis nga mananap. Ug ang mga dili inila ug mga bantogan, mga dato ug mga kabos, mga ulipon ug mga tawong gawasnon, ang tanan iya usab nga gipatikan diha sa tuo nga kamot o sa agtang, ug tungod niini walay si bisan kinsa nga makapamalit o makapamaligya gawas niadtong adunay patik, nga mao ang ngalan sa bangis nga mananap o ang numero sa iyang ngalan. Mao kini ang kaalam: kaniya nga may salabotan, ipahubad ang numero sa bangis nga mananap, kay kini usa ka numero sa tawo. Ang iyang numero 666. Unya ako mitan-aw ug akong nakita nga diha sa Bukid sa Zion nagtindog ang Nating Karnero, ug uban kaniya ang 144,000 ka tawo nga nagbaton sa iyang ngalan ug sa ngalan sa iyang Amahan nga nasulat diha sa ilang mga agtang. Ug nadungog nako ang usa ka tingog gikan sa langit sama sa dahunog sa daghang mga tubig ug sama sa dahunog sa kusog nga dalugdog. Ang tingog nga akong nadungog sama sa tingog sa mga tig-alpa nga nagtugtog sa ilang mga alpa. Ug sila nag-awit sa usa ka bag-ong awit diha sa atubangan sa trono ug sa atubangan sa upat ka buhing binuhat ug sa atubangan sa mga kadagkoan. Walay laing nakakat-on sa maong awit gawas sa 144,000 nga gilukat gikan sa kalibotan. Mao kini sila ang wala mahugaw tungod sa mga babaye, kay putli man sila; mao kini sila ang mga nagsunod sa Nating Karnero bisan asa siya moadto. Kini sila gilukat gikan sa katawhan ingon nga unang mga bunga alang sa Dios ug alang sa Nating Karnero ug sa ilang mga baba walay nakaplagan nga bakak, kay sila wala may buling. Unya nakita nako ang laing anghel nga naglupad sa taliwala sa kalangitan, ug kini siya may gidala nga walay kataposang Maayong Balita aron isangyaw ngadto sa mga nagpuyo sa kalibotan, sa tanang kanasoran ug kabanayan ug pinulongan ug katawhan. Ug sa kusog nga tingog siya miingon, “Kahadloki ninyo ang Dios ug ihatag kaniya ang himaya, kay miabot na ang takna sa iyang paghukom. Ug simbaha ninyo siya nga maoy nagbuhat sa langit ug sa yuta, sa dagat ug sa mga tuboran sa tubig.” Ug misunod ang laing anghel, ang ikaduha, nga nag-ingon, “Nagun-ob, nagun-ob na ang bantogang Babilonia, ang babaye nga mao ang nagpainom sa tanang kanasoran sa bino sa kaulag sa iyang pagkamakihilawason.” Ug misunod ang laing anghel, ang ikatulo, nga nag-ingon sa kusog nga tingog, “Kon adunay mosimba sa bangis nga mananap ug sa iyang larawan, ug magpapatik sa iyang agtang o sa iyang kamot, siya usab makainom sa bino sa kapungot sa Dios nga tagayon nga walay sagol diha sa kupa sa iyang kasuko, ug siya sakiton pinaagi sa kalayo ug asupri diha sa atubangan sa mga balaang anghel ug sa atubangan sa Nating Karnero. Ug ang aso sa ilang kasakit mag-utbo hangtod sa kahangtoran ug sila dili makatagamtam sa pahulay, sa gabii ug sa adlaw, sila nga mosimba sa bangis nga mananap ug sa iyang larawan ug si bisan kinsa nga nakadawat sa patik sa ngalan niini.” Mao kini ang paglahutay sa mga balaan, sa mga nagtuman sa kasugoan sa Dios ug sa pagtuo kang Jesus. Ug nabati nako gikan sa langit ang usa ka tingog nga nag-ingon, “Isulat kini: Bulahan ang mga patay nga nangamatay diha sa Ginoo sukad karon.” “Bulahan gayod,” nag-ingon ang Espiritu, “aron makapahulay na sila gikan sa ilang mga paghago, kay ang ilang binuhatan mokuyog man kanila!” Unya nakita nako nga dihay usa ka puti nga panganod, ug sa ibabaw sa panganod dihay naglingkod nga daw anak sa tawo, nga may korona nga bulawan sa iyang ulo, ug usa ka hait nga galab diha sa iyang kamot. Ug ang laing anghel migula gikan sa templo, misinggit sa kusog nga tingog ngadto sa naglingkod sa ibabaw sa panganod, “Gamita ang imong galab, ug pangani na, kay ang takna sa ting-ani miabot na kay ang alanihon sa kalibotan hinog na kaayo.” Ug ang naglingkod sa ibabaw sa panganod migamit sa iyang galab sa ibabaw sa kalibotan, ug ang yuta gianihan. Ug ang lain pa nga anghel migula gikan sa templo didto sa langit, ug siya usab may hait nga galab. Unya ang lain pa gayod nga anghel migula gikan sa halaran, ang anghel nga may gahom sa pagbuot sa kalayo. Ug ang may hait nga galab iyang gisinggitan sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Gamita ang imong galab, ug pamutla ang mga pungpong sa paras sa kalibotan, kay ang mga ubas niini hinog na.” Busa ang anghel migamit sa iyang galab sa ibabaw sa yuta ug iyang gipamutol ang mga pungpong sa paras sa kalibotan, ug giitsa kini ngadto sa dakong pug-anan sa kapungot sa Dios. Ug didto sa gawas sa siyudad, ang pug-anan giyatakyatakan, ug gikan sa pug-anan mibaha ang dugo nga may kahabogon nga mosangko sa bokado sa kabayo, sa gilay-on nga 1,600 ka stadion. Ug nakita nako ang laing tilimad-on diha sa langit, dako ug kahibulongan, pito ka anghel nga nagdala sa pito ka katalagman, nga mao ang kataposan, kay pinaagi kanila matapos ang kapungot sa Dios. Ug nakita nako ang daw usa ka dagat nga bildo nga sagol kalayo, ug ang mga nagmadaogon batok sa bangis nga mananap ug sa iyang larawan ug sa numero sa iyang ngalan, nagtindog daplin sa dagat nga bildo, nagkupot ug mga alpa sa Dios. Ug sila nag-awit sa awit ni Moises nga sulugoon sa Dios ug sa awit sa Nating Karnero, nga nag-ingon, “Dako ug kahibulongan ang imong mga buhat, O Ginoong Dios nga Makagagahom sa Tanan! Matarong ug matuod ang imong mga pamaagi, O Hari sa kanasoran! Kinsa bay dili mahadlok ug dili maghimaya sa imong ngalan, O Ginoo? Kay ikaw lamang mao ang balaan. Ang tanang kanasoran manganha ug magsimba diha sa imong atubangan, kay ang imong mga hukom gikapadayag na man.” Human niini mitan-aw ako, ug didto sa langit nabukas ang templo sa tolda sa pagpamatuod, ug gikan sa templo nanggula ang pito ka anghel nga nagdala sa pito ka katalagman. Sila nagsul-ob ug hinlo ug silaw nga lino, ug ang ilang mga dughan binaksan ug mga bakos nga bulawan. Ug ngadto sa pito ka anghel gihatag sa usa sa upat ka buhing binuhat ang pito ka bulawang panaksan nga puno sa kapungot sa Dios nga buhi hangtod sa kahangtoran. Ug ang templo napuno sa aso gikan sa himaya sa Dios ug gikan sa iyang gahom, ug walay si bisan kinsa nga makahimo sa pagsulod sa templo hangtod matapos ang pito ka katalagman sa pito ka anghel. Unya nadungog nako ang usa ka kusog nga tingog gikan sa templo, nga nag-ingon sa pito ka anghel, “Pangadto na kamo ug iyabo ninyo sa kalibotan ang pito ka panaksan sa kapungot sa Dios.” Busa ang unang anghel milakaw ug giyabo niya ang iyang panaksan ngadto sa kalibotan, ug unya dihay ngil-ad ug makalilisang nga mga kabahong nga mitakboy sa mga tawong may patik sa bangis nga mananap ug nagsimba sa larawan niini. Ang ikaduhang anghel miyabo sa iyang panaksan ngadto sa dagat, ug ang dagat nahimong daw dugo sa minatay, ug nangamatay ang tanang buhing butang diha sa dagat. Ang ikatulong anghel miyabo sa iyang panaksan ngadto sa mga suba ug sa mga tuboran sa tubig, ug kini nangahimong dugo. Ug nadungog nako ang anghel sa katubigan nga nag-ingon, “Matarong ikaw niining imong mga paghukom, ikaw nga mao karon ug mao kaniadto, O Balaan. Kay giula sa mga tawo ang dugo sa mga balaan ug sa mga propeta, ug gihatag nimo kanila ang dugo aron ilang imnon. Mao kini ang angay kanila!” Ug nadungog nako ang halaran nga misinggit, “Oo, Ginoong Dios nga Makagagahom sa Tanan, matuod ug matarong ang imong mga hukom!” Ang ikaupat nga anghel miyabo sa iyang panaksan diha sa ibabaw sa adlaw, ug ang adlaw gihatagan ug gahom sa pagpaig sa katawhan pinaagi sa kalayo. Ug ang katawhan nangapaig sa hilabihang kainit, ug nagpasipala sila sa ngalan sa Dios nga may gahom sa ibabaw niining mga katalagman ug wala sila maghinulsol o maghatag kaniya ug himaya. Ang ikalimang anghel miyabo sa iyang panaksan ibabaw sa trono sa bangis nga mananap ug ang gingharian niini gitabonan sa kangitngit ug ang mga tawo nagpamaak sa ilang mga dila tungod sa kasakit ug ilang gipasipalahan ang Dios sa langit tungod sa ilang mga kasakit ug sa ilang mga kabahong ug wala nila hinulsoli ang ilang mga binuhatan. Ang ikaunom nga anghel miyabo sa iyang panaksan sa ibabaw sa dakong suba sa Eufrates, ug nahubsan kini sa tubig aron sa pagtagana ug agianan alang sa mga hari gikan sa silangan. Ug nakita nako nga diha sa baba sa dragon, ug sa baba sa bangis nga mananap, ug sa baba sa mini nga propeta, nanggula gikan niini ang tulo ka mga hugawng espiritu nga daw mga baki, kay sila ang mga espiritu sa mga demonyo nga maghimo ug mga milagro, nga mangadto sa mga hari sa tibuok kalibotan aron sa pagtigom kanila sa pag-asdang sa gubat sa dakong adlaw sa Dios nga Makagagahom sa Tanan. “Tan-awa, moanhi ako sama sa kawatan! Bulahan ang magtukaw nga mag-amping sa iyang mga bisti aron dili siya maglakaw nga hubo ug madayag ang iyang pagkamakauulaw!” Ug ilang gipangtigom sila sa dapit nga sa pinulongang Hebreo ginganlan ug Armagedon. Ang ikapitong anghel miyabo sa iyang panaksan ngadto sa kahanginan, ug gikan sa templo, gikan sa trono, dihay migula nga usa ka dakong tingog nga nag-ingon, “Natapos na ang tanan!” Ug dihay mga pagpangilat ug kusog nga mga kagahob ug mga pagdalugdog ug usa ka kusog nga linog nga wala pay sama sukad may tawo nga nagpuyo sa kalibotan, hilabihan gayod ka kusog ang maong linog. Unya ang bantogang siyudad nabahin sa tulo, ug ang mga siyudad sa kanasoran nangagun-ob. Ug unya ang Dios nahinumdom sa bantogang Babilonia, sa paghatag kaniya sa kupa sa bino sa kapintas sa iyang kapungot. Ug ang tanang pulo nangahanaw ug wala nay mga bukid nga makita. Ug dihay pag-ulan ug dagkong yelo nga tagsa ka talanton ang gibug-aton, nangatagak gikan sa langit ngadto sa mga tawo. Ug ang Dios gibalikas sa mga tawo tungod sa katalagman sa pag-ulan ug yelo. Hilabihan gayod ka makalilisang ang maong katalagman. Unya ang usa sa pito ka anghel nga may pito ka mga panaksan miabot ug miingon kanako, “Dali ngari, ipakita ko kanimo ang hukom batok sa bantogan nga daotang babaye nga naglingkod sa ibabaw sa daghang katubigan, kang kinsa nakighilawas ang mga hari sa yuta, ug uban sa iyang bino sa pagkamakihilawason nangahubog ang mga nagpuyo sa kalibotan.” Ug diha sa Espiritu gidala ako sa anghel ngadto sa usa ka kamingawan, ug didto nakita nako ang usa ka babaye nga naglingkod sa usa ka bangis nga mananap nga pula nga nalukop sa mga ngalan nga mapasipalahon ug kini may pito ka buok ulo ug napulo ka buok sungay. Ug ang babaye nagbisti ug mahalon nga panaptong tapol ug pula ug may mga dayandayan nga bulawan ug mga mahalong bato ug mga perlas, nagkupot ug usa ka kopa nga bulawan nga napuno sa kangil-aran ug kahugawan sa iyang pagkamakihilawason, ug diha sa iyang agtang nasulat ang ngalan nga usa ka misteryo: “Babilonia nga Bantugan, ang Inahan sa mga Daotang Babaye ug sa mga Kangil-aran sa Kalibotan.” Ug akong nakita ang babaye nga nahubog sa dugo sa mga balaan ug sa dugo sa mga gipamatay nga mga saksi ni Jesus. Sa akong pagkakita kaniya dako kaayo ang akong kahibulong. Apan ang anghel miingon kanako, “Nganong nahibulong ka man? Ako magsulti kanimo sa misteryo sa babaye ug sa nagkarga kaniya nga bangis nga mananap nga may pito ka ulo ug napulo ka sungay. Ang bangis nga mananap nga imong nakita mao kaniadto, ug dili mao karon, ug mao ang mogula gikan sa kahiladman ug mopadulong sa pagkalaglag. Ug ang mga nagpuyo sa kalibotan nga ang mga ngalan wala masulat sa basahon sa kinabuhi sukad sa pagkatukod sa kalibotan, sila mahibulong sa pagkakita sa bangis nga mananap tungod kay kini mao man kaniadto, dili mao karon ug mao ang umaabot. Kini mao ang salabotan nga may kaalam: ang pito ka ulo mao ang pito ka bungtod nga niini naglingkod ang babaye. Sila usab mao ang pito ka hari, nga ang lima kanila nangapukan na, ang usa mao siya karon, ug ang usa wala pa moabot, nga sa moabot na siya, magpabilin lamang ug makadiyot. Ug ang bangis nga mananap nga mao ang kaniadto ug dili karon, kini siya mao ang ikawalo apan uban siya sa pito, ug mopadulong siya ngadto sa pagkalaglag. Ug ang napulo ka sungay nga imong nakita mao ang napulo ka hari nga wala pa makadawat sa harianong gahom apan ilang dawaton ang kagahom ingon nga mga hari sulod sa usa ka takna uban sa bangis nga mananap. Kini sila usa lamang ang hunahuna, ug ngadto sa bangis nga mananap itugyan nila ang ilang gahom ug kagahom. Sila makiggubat batok sa Nating Karnero, apan ang Nating Karnero magbuntog kanila, kay siya mao man ang Ginoo sa mga ginoo ug Hari sa mga hari, ug sila nga uban kaniya mga tinawag ug mga pinili ug mga matinumanon.” Ug siya miingon kanako, “Ang katubigan nga imong nakita, diin naglingkod ang daotang babaye, mao mga tawo ug mga panon ug ang mga kanasoran ug mga pinulongan. Ug ang napulo ka sungay nga imong nakita, sila ug ang bangis nga mananap, magdumot sa daotang babaye, ug siya ilang laglagon ug huboan, ug ang iyang unod ilang kan-on ug siya ilang sunogon pinaagi sa kalayo, kay ang Dios nagbutang diha sa ilang mga kasingkasing sa pagtuman sa iyang kabubut-on pinaagi sa ilang pagbaton ug usa lamang ka hunahuna ug pagtugyan sa ilang harianong gahom ngadto sa bangis nga mananap, hangtod nga matuman ang mga pulong sa Dios. Ug ang babaye nga imong nakita mao ang bantogang siyudad nga naghari sa mga hari sa yuta.” Human niini, akong nakita nga nanaog gikan sa langit ang laing anghel nga may dakong kagahom ug ang kalibotan gidan-agan sa iyang himaya. Ug siya misinggit sa kusog nga tingog nga nag-ingon, “Nagun-ob na, nagun-ob na ang bantogang Babilonia! Ug nahimo na siyang puluy-anan sa mga demonyo, ug tagoanan sa tanang hugawng espiritu, ug tagoanan sa tanang langgam nga hugaw ug tagoanan sa tanang mananap nga hugaw ug dulumtanan kay ang tanang kanasoran nanginom sa bino sa iyang pagkamakihilawason, ug ang mga hari sa yuta nakapakighilawas kaniya, ug ang mga tigpatigayon sa yuta nangadato tungod sa kadato sa iyang pagkamapatuyangon.” Unya nadungog nako gikan sa langit ang laing tingog nga nag-ingon, “Gula kamo kaniya, akong katawhan aron dili kamo makaambit sa iyang kasal-anan, aron dili kamo mahiagom sa iyang mga katalagman; kay ang iyang kasal-anan nagtipun-og sangko sa langit, ug nahinumdoman sa Dios ang iyang mga daotang binuhatan; Pahamtangi ninyo siya sama sa iyang pagpahamtang ug balosi siya ug duha ka pilo sa iyang mga binuhatan: sa kupa nga iyang gisagolan, pagsagol kamo ug duha ka pilo alang kaniya. Sumala sa iyang pagpagarbo sa iyang kaugalingon ug sa iyang pagkamapatuyangon, hatagi siya ug samang sukod sa kasakit ug kasubo, kay sa iyang kasingkasing nag-ingon man siya, ‘Naglingkod ako nga rayna, dili ako biyuda, ug sa kasubo dili gayod ako makasinati,’ busa sa usa lamang ka adlaw mangabot ang iyang mga katalagman, ang kamatay, kasubo ug gutom, ug siya sunogon pinaagi sa kalayo, kay gamhanan ang Ginoong Dios nga mao ang naghukom kaniya.” Ug ang mga hari sa kalibotan nga nakapakighilawas kaniya ug nakig-uban kaniya sa pagpatuyang manghilak ug magbakho tungod kaniya inigkakita nila sa aso sa iyang pagkasunog, ug sila magtindog nga magpaantaw tungod sa kalisang nila sa iyang pag-antos, ug mag-ingon, “Alaot! Alaot! ikaw nga bantogang siyudad, ikaw nga gamhanang siyudad, O Babilonia! Sulod sa usa lamang ka takna miabot ang hukom batok kanimo.” Ug ang mga tigpatigayon sa kalibotan nanghilak ug nagminatay alang kaniya, kay wala nay mopalit sa ilang mga baligya, mga baligya nga bulawan, plata, mga mahalong bato ug mga perlas, mga pino nga lino, mga mahalong panapton nga tapol, sida, ug pula, tanang matang sa humot nga kahoy, tanang galamiton nga hinimo gikan sa tango sa elepante, tanang galamiton nga hinimo ug mahalong kahoy, ug bronsi, ug puthaw ug marmol, kaningag, mga lamas, insenso, mga pahumot, bino, lana sa olibo, pino nga harina ug trigo, mga baka ug mga karnero, mga kabayo ug mga karwahi, ug mga ulipon, nga sa ato pa, mga tawo. “Ang mga bunga nga gipangandoy sa imong kalag namiya kanimo, ug ang tanan nimong lamian nga pagkaon ug ang imong kasanag nawala na kanimo, ug dili na gayod makaplagan pa!” Ang mga tigpatigayon niining maong mga butang, nga nangadato tungod kaniya, magtindog nga magpaantaw, tungod sa kalisang nila sa iyang pag-antos, manghilak ug magminatay, “Alaot, alaot, ang bantogang siyudad nga binistihan ug pino nga lino, ug sa mahalong panapton nga tapol ug pula, dinayandayanan ug bulawan, mga batong mahalon ug mga perlas! Kay sulod sa usa lamang ka takna nalaglag kining tanang mga bahandi!” Ug ang tanang mga kapitan sa barko ug mga magpapanaw sa kadagatan, mga sakayanon ug ang tanan nga ang patigayon anaa sa kadagatan, nagtindog nga nagpaantaw, ug sa pagkakita nila sa aso sa iyang pagkasunog, sila misinggit, “Unsa bang siyudara ang sama sa bantogang siyudad?” Ug ilang gibutangan ug mga abog ang ilang mga ulo samtang nanghilak ug nagminatay sila, nga nagsinggit, “Alaot, alaot, ang bantogang siyudad diin ang tanan nga may mga sakayan sa kadagatan nangadato tungod sa iyang bahandi! Sulod sa usa lamang ka takna nalaglag siya. Paglipay kamo tungod kaniya, O kalangitan, O mga balaan ug mga apostoles ug mga propeta, kay alang kaninyo gipakanaog na sa Dios ang hukom batok kaniya!” Unya dihay usa ka gamhanang anghel nga mipunit ug bato nga sama sa usa ka dakong galingan, ug ngadto sa dagat kini gitambog niya nga nag-ingon, “Sa ingon niini kakusog ang bantogang siyudad sa Babilonia itambog, ug dili na gayod siya makita pa, ug diha kanimo wala na gayoy mabati pa nga tingog sa mga tig-alpa ug sa mga mag-aawit, sa mga tigplawta ug sa mga tigtrumpeta ug diha kanimo wala na gayoy makita pa nga batid sa bisan unsang pagpamuhat, ug diha kanimo wala na gayoy mabati pa nga dahunog sa galingan, ug ang kahayag sa lampara dili na gayod mosiga diha kanimo, ug diha kanimo wala na gayoy mabati pa nga tingog sa pamanhonon ug sa pangasaw-onon, kay ang imong mga tigpatigayon mao ang mga dagkong tawo sa kalibotan, ug ang tanang kanasoran nalingla tungod sa imong salamangka. Ug diha kaniya nakaplagan ang dugo sa mga propeta ug mga balaan ug sa tanan nga gipamatay diha sa kalibotan.” Human niini nadungog nako ang daw kusog nga tingog sa usa ka dakong panon didto sa langit, nga nag-ingon, “Aleluya! Ang kaluwasan ug ang himaya ug ang gahom iya sa atong Dios; kay ang iyang mga hukom matuod ug matarong, iyang gihukman ang bantogang daotan nga babaye nga nakapahugaw sa kalibotan pinaagi sa iyang pagkamakihilawason, ug diha kaniya gipanimaslan sa Dios ang dugo sa iyang mga sulugoon.” Ug miusab sila sa pagsinggit nga nag-ingon, “Aleluya! Ang iyang aso mag-utbo hangtod sa kahangtoran.” Ug mihapa ang 24 ka kadagkoan ug ang upat ka buhing binuhat, ug ilang gisimba ang Dios nga naglingkod sa trono, nga nag-ingon, “Amen. Aleluya!” Ug gikan sa trono miabot ang usa ka tingog nga nagsinggit, “Dayega ninyo ang atong Dios, kamong tanan nga iyang mga ulipon, kamo nga may kahadlok kaniya, mga dili inila ug mga bantogan.” Unya nadungog nako ang daw tingog sa usa ka dakong panon, sama sa kagahob sa daghang mga tubig ug sama sa kagahob sa kusog nga mga pagdalugdog, nga nagsinggit, “Aleluya! Kay naghari ang Ginoo nga atong Dios nga Makagagahom sa Tanan. Maglipay ug magsadya kita ug ihatag nato kaniya ang himaya, kay ang kasal sa Nating Karnero miabot na, ug ang iyang Pangasaw-onon nakaandam na sa iyang kaugalingon, ug sa Pangasaw-onon gitugot ang pagbisti ug pino nga lino, sanag ug putli”, kay ang pino nga lino mao man ang mga matarong nga binuhatan sa mga balaan. Ug ang anghel miingon kanako, “Isulat kini: Bulahan ang mga gipangdapit ngadto sa kombira sa kasal sa Nating Karnero.” Ug siya miingon kanako, “Kini matuod nga mga pulong sa Dios.” Unya mihapa ako sa iyang tiilan aron unta sa pagsimba kaniya, apan siya miingon kanako, “Ayaw kana buhata! Ako usa lamang ka sulugoon nga kauban nimo ug sa imong kaigsoonan nga naghupot sa pagpamatuod mahitungod kang Jesus. Maoy simbaha ang Dios. Kay ang pagpamatuod mahitungod kang Jesus mao man ang espiritu sa propesiya.” Unya nakita nako nga nabukas ang langit, ug dihay usa ka puti nga kabayo! Ang nagkabayo niini ginganlan ug Kasaligan ug Matuod ug pinaagi sa pagkamatarong siya naghukom ug nakiggubat. Ang iyang mga mata daw kalayo nga nagdilaab, ug sa iyang ulo dihay daghang mga purongpurong, ug siya may sinulat nga ngalan nga walay bisan kinsa nga nasayod gawas sa iyang kaugalingon. Siya nagsul-ob ug bisti nga gituslob sa dugo, ug ang ngalan nga gitawag kaniya, Ang Pulong sa Dios. Ug ang mga panon sa kasundalohan sa langit nga nagbisti ug pino nga lino, puti nga pagkahinlo, nagsunod kaniya, nagsakay ug mga puting kabayo. Gikan sa iyang baba migula ang usa ka hait nga espada nga maoy iyang itigbas sa kanasoran, ug siya magmando kanila pinaagi sa bunal nga puthaw, magpigis siya sa pigsanan sa bangis nga kapungot sa Dios nga Makagagahom sa Tanan. Diha sa iyang bisti ug diha sa iyang paa siya may ngalan nga napatik: Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo. Unya akong nakita ang usa ka anghel nga nagtindog diha sa adlaw, ug sa kusog nga tingog iyang gisinggitan ang tanang kalanggaman nga naglupad sa tungatunga sa kalangitan, nga nag-ingon kanila, “Dali kamo, tambong kamo sa dakong panihapon sa Dios, sa pagkaon sa unod sa mga hari, sa unod sa mga kapitan, sa unod sa mga tawong kusgan, sa unod sa mga kabayo ug sa mga nagkabayo niini, ug sa unod sa tanang tawo, sa mga gawasnon ug sa mga ulipon, sa mga dili inila ug sa mga bantogan.” Ug nakita nako ang bangis nga mananap ug ang mga hari sa kalibotan uban sa ilang mga kasundalohan nga nagtigom aron sa pagpakiggubat batok sa nagkabayo ug batok sa iyang panon sa kasundalohan. Ug nadakpan ang bangis nga mananap, ug uban kaniya nadakpan ang mini nga propeta nga mao ang naghimo sa mga milagro diha sa iyang atubangan, nga pinaagi niini gipahisalaag niya ang mga nakadawat sa patik sa mapintas nga mananap ug ang mga nagsimba sa iyang larawan. Kining duha gitambog nga buhi ngadto sa linaw nga kalayo nga nagdilaab sa asupri. Ug ang tanan nga nahibilin gipamatay sa nagkabayo pinaagi sa espada nga migula gikan sa iyang baba, ug ang tanang mga langgam nangabusog sa ilang unod. Unya akong nakita nga gikan sa langit nanaog ang usa ka anghel nga nagkupot sa yawi sa kahiladman ug sa usa ka dakong kadena. Ug iyang gidakop ang dragon, ang karaang bitin, nga mao ang Yawa ug si Satanas, ug gigapos sulod sa usa ka libo ka tuig, ug gitambog siya ngadto sa kahiladman, ug iyang gitakpan ug gisilyohan kini ibabaw kaniya, aron dili na siya makapahisalaag sa kanasoran, hangtod nga matapos ang usa ka libo ka tuig. Tapos niana kinahanglan siyang buhian sa makadiyot. Unya may nakita ako nga mga trono, ug niini naglingkod ang mga gitugyanan sa paghukom. Nakita usab nako ang mga kalag sa mga gipamunggotan sa ulo tungod sa ilang pagpamatuod mahitungod kang Jesus ug tungod sa pulong sa Dios, ug nga wala mosimba sa bangis nga mananap o sa iyang larawan, ug wala modawat sa iyang marka diha sa ilang mga agtang o sa ilang mga kamot. Sila nangabuhi pag-usab ug naghari uban kang Cristo sulod sa usa ka libo ka tuig. Ug ang uban nga nangamatay dili pa mabuhi pag-usab hangtod nga matapos una ang usa ka libo ka tuig. Kini mao ang unang pagpamanhaw. Bulahan ug balaan ang tawo nga makaambit sa unang pagpamanhaw! Sa mga tawong ingon niini walay gahom ang ikaduhang kamatayon ibabaw kanila, apan sila mahimong mga pari sa Dios ug ni Cristo, ug uban kaniya maghari sila sa usa ka libo ka tuig. Ug inigkatapos na sa usa ka libo ka tuig, si Satanas buhian gikan sa iyang bilanggoan, ug mogula siya aron sa pagpahisalaag sa mga nasod nga anaa sa upat ka suok sa kalibotan, sa Gog ug sa Magog, sa pagtigom kanila alang sa pagpakiggubat. Ang ilang gidaghanon sama sa balas sa dagat. Ug mitungas sila ngadto sa lapad nga yuta ug ilang gilibotan ang kampo sa mga balaan ug ang siyudad nga hinigugma. Apan dihay kalayo nga mikunsad gikan sa langit ug milamoy kanila. Ug ang yawa nga nagpahisalaag kanila gitambog ngadto sa linaw nga kalayo ug asupri diin atua ang bangis nga mananap ug ang mini nga propeta, ug didto sakiton sila adlaw ug gabii hangtod sa kahangtoran. Unya nakita nako ang usa ka dakong trono nga puti ug ang naglingkod niini, gikan sa iyang atubangan mipahawa ang yuta ug ang langit, ug walay dapit nga nakaplagan alang kanila. Ug nakita nako ang mga nangamatay, mga dagko ug mga gagmay, nga nagtindog sa atubangan sa trono, ug dihay mga basahon nga gibukhad. May laing basahon usab nga gibukhad nga mao ang basahon sa kinabuhi. Ug ang mga nangamatay gipanghukman pinasikad sa nasulat diha sa mga basahon, sumala sa ilang mga binuhatan. Ug ang dagat mitugyan sa mga nangamatay nga diha niini; ang Kamatayon ug ang Hades mitugyan sa mga nangamatay nga diha kanila, ug ang tanan gipanghukman sumala sa ilang binuhatan. Unya ang Kamatayon ug ang Hades gitambog ngadto sa linaw nga kalayo. Mao kini ang ikaduhang kamatayon, ang linaw nga kalayo. Ug si bisan kinsa nga wala makaplagi nga nasulat diha sa basahon sa kinabuhi, siya itambog ngadto sa linaw nga kalayo. Unya akong nakita ang usa ka bag-ong langit ug ang usa ka bag-ong yuta, kay ang unang langit ug ang unang yuta nangahanaw na man, ug ang dagat wala na. Ug nakita nako ang balaang siyudad, ang bag-ong Jerusalem, nga nanaog gikan sa langit gikan sa Dios, inandam sama sa usa ka pangasaw-onon nga gidayandayanan alang sa iyang pamanhonon. Ug nadungog nako gikan sa trono ang usa ka dakong tingog nga nag-ingon, “Tan-awa, ang puluy-anan sa Dios anaa uban sa mga tawo. Siya magpuyo uban kanila ug sila mahimo nga iyang mga katawhan, ug ang Dios gayod mao ang magkig-uban kanila ug mahimo nga ilang Dios. Iyang pahiran ang tanang luha gikan sa ilang mga mata, ug ang kamatayon wala na, ug wala na usab unyay pagminatay o paghilak o kasakit kay ang unang mga butang nangagi na.” Ug ang naglingkod sa trono miingon, “Tan-awa, akong gibag-o ang tanang mga butang.” Siya miingon, “Isulat kini, kay kining mga pulonga kasaligan ug matuod.” Ug siya miingon kanako, “Natapos na! Ako mao ang Alfa ug ang Omega, ang sinugdan ug ang kataposan. Kaniya nga giuhaw ihatag nako nga walay bayad ang tubig gikan sa tuboran sa tubig sa kinabuhi. Ang magmadaogon makapanunod niini ug ako mahimo nga iyang Dios ug siya mahimo nga akong anak. Apan alang sa mga talawan, sa mga walay pagtuo, sa mga dulumtanan, sa mga mamumuno, ug sa mga makihilawason, sa mga salamangkiro ug sa mga nagsimba ug mga diosdios, ug sa tanang mga bakakon, ang ilang bahin anaa sa linaw nga nagdilaab sa kalayo ug asupri, nga mao ang ikaduhang kamatayon.” Unya mitungha ang usa sa pito ka anghel nga may pito ka panaksan nga napuno sa kataposang pito ka katalagman, ug kanako misulti siya nga nag-ingon, “Duol ngari, akong ipakita kanimo ang Pangasaw-onon, ang asawa sa Nating Karnero.” Ug diha sa Espiritu gidala niya ako ngadto sa usa ka dako ug taas nga bukid, ug iyang gipakita kanako ang balaang siyudad nga Jerusalem nga nanaog gikan sa langit gikan sa Dios, nga may himaya sa Dios, nga ang kasanag sama sa usa ka batong mahalon nga talagsaon kaayo, sama sa batong haspe, tin-aw daw kristal. Kini adunay dako ug habog nga paril nga may napulo ug duha ka ganghaan, ug sa mga ganghaan dihay napulo ug duha ka anghel, ug diha sa mga ganghaan nasulat ang mga ngalan sa napulog duha ka banay sa kaliwatan ni Israel. Diha sa silangan may tulo ka ganghaan, sa amihanan may tulo ka ganghaan, diha sa habagatan may tulo ka ganghaan, ug sa kasadpan may tulo ka ganghaan. Ug ang paril sa siyudad may napulo ug duha ka patukoranan, ug diha kanila ang mga ngalan sa napulo ug duha ka apostoles sa Nating Karnero. Ug ang nakigsulti kanako may sukdanan nga bulawan aron isukod sa siyudad ug sa mga ganghaan ug mga paril niini. Ang siyudad nahimutang nga kuwadrado, ang iyang gitas-on sama sa iyang gilapdon, ug pinaagi sa iyang sukdanan iyang gisukod ang siyudad ug kini napulo ug duha ka libo ka stadion. Managsama ang iyang gitas-on ug ang gilapdon ug ang kahabogon. Gisukod usab niya ang paril niini, kini usa ka gatos ug kap-atan ug upat ka maniko, sumala sa sinukdan sa tawo, ang gigamit sa anghel. Ang paril hinimo ug batong haspe, samtang ang siyudad lunsayng bulawan, tin-aw daw bildo. Ang mga patukoranan sa paril sa siyudad gidayandayanan sa tanang matang sa mga batong mahalon, ang una haspe, ang ikaduha sapiro, ang ikatulo kalsidonya, ang ikaupat esmiralda, ang ikalima sardonika, ang ikaunom kornalina, ang ikapito krisolito, ang ikawalo birilo, ang ikasiyam topasyo, ang ikanapulo krisopraso, ang ikanapulo ug usa hasinto, ang ikanapulo ug duha amatista. Ug ang napulo ug duha ka ganghaan hinimo gikan sa napulo ug duha ka perlas, ang matag ganghaan hinimo sa usa lamang ka buok perlas, ug ang kadalanan sa siyudad lunsayng bulawan, tin-aw daw bildo. Ug wala akoy nakitang templo sa siyudad, kay ang templo niini mao man ang Ginoong Dios nga Makagagahom sa Tanan ug ang Nating Karnero. Ug ang siyudad wala na magkinahanglan ug adlaw o bulan sa pagdan-ag niini, kay ang himaya sa Dios mao man ang kahayag niini, ug ang suga niini mao man ang Nating Karnero. Pinaagi sa kahayag sa siyudad manglakaw ang mga nasod, ug ang mga hari sa kalibotan magdala sa ilang himaya ngadto niini, ug ang iyang mga ganghaan dili gayod tak-opan panahon sa adlaw kay wala may gabii didto, Ilang dad-on ngadto niini ang himaya ug kadungganan sa kanasoran. Apan dinhi niini walay bisan unsa nga hugaw nga pasudlon, ang naghimo ug mga dulumtanan o bakak, kondili sila lamang nga nasulat diha sa basahon sa kinabuhi nga iya sa Nating Karnero. Unya iyang gipakita kanako ang suba sa tubig sa kinabuhi nga tin-aw daw kristal, nagbuswak gikan sa Dios ug sa trono sa Nating Karnero, latas sa taliwala sa kadalanan sa siyudad. Sa matag daplin usab sa suba, diha ang kahoy sa kinabuhi nga may napulo ug duha ka matang sa mga bunga, namunga kini matag bulan, ug ang mga dahon sa kahoy tambal alang sa kanasoran. Ug didto wala nay bisan unsang tinunglo apan atua didto ang trono sa Dios ug sa Nating Karnero, ug ang iyang mga ulipon magsimba kaniya. Sila magsud-ong sa iyang nawong, ug ang iyang ngalan anha sa ilang mga agtang. Ug didto wala nay gabii, ug sila dili na magkinahanglan ug kahayag sa suga o sa adlaw, kay ang Ginoong Dios man ang ilang kahayag, ug sila maghari hangtod sa kahangtoran. Ug siya miingon kanako, “Kining mga pulonga kasaligan ug matuod. Ug ang Ginoo, ang Dios sa mga espiritu sa mga propeta, mipadala sa iyang anghel aron ipakita ngadto sa iyang mga sulugoon ang mga butang nga mahitabo sa dili madugay. Ug tan-awa, moabot ako sa dili madugay.” Bulahan ang magbantay sa mga pulong sa propesiya niining basahona. Ako, si Juan, ang nakadungog ug nakakita niining mga butanga. Sa diha nga ako nakadungog ug nakakita niini, mihapa ako sa pagsimba diha sa tiilan sa anghel nga mao ang nagpakita kanako niini. Apan siya miingon kanako, “Ayaw kana buhata! Ako usa lamang ka kauban nimo nga sulugoon ug sa imong kaigsoonan nga mga propeta, ug sa mga nagbantay sa mga pulong niining basahona. Maoy simbaha ang Dios.” Ug siya miingon kanako, “Ayaw ug silyohi ang mga pulong sa propesiya niining basahona, kay ang panahon duol na. Ang nagbuhat ug daotan pabuhata gihapon siya ug daotan ug ang hugaw papadayona gihapon sa pagkahugaw, ug ang matarong pabuhata gihapon ug matarong, ug ang balaan papadayona gihapon sa pagkabalaan.” “Tan-awa, moabot ako sa dili madugay, magdala sa akong igbabalos, sa pagbayad ngadto sa matag usa sumala sa iyang binuhatan. Ako mao ang Alfa ug ang Omega, ang una ug ang ulahi, ang sinugdan ug ang kataposan.” Bulahan sila nga maglaba sa ilang mga bisti aron makabaton sila sa katungod sa pagpahimulos sa kahoy sa kinabuhi, ug sa pagsulod sa siyudad agi sa mga ganghaan. Sa gawas anaa ang mga iro, ang mga salamangkiro, ang mga makihilawason, ang mga mamumuno, ang mga nagsimba ug mga diosdios, ug ang tanang nahigugma ug naghimo sa bakak. “Ako, si Jesus, ang nagpadala kaninyo sa akong anghel uban niining pagpamatuod alang sa mga iglesia. Ako mao ang gamot ug ang kaliwat ni David, ang hayag nga bituon sa kabuntagon.” Ang Espiritu ug ang Pangasaw-onon nag-ingon, “Dali ngari.” Ug siya nga namati paingna, “Dali ngari.” Ug ang giuhaw paaria, ang may tinguha paimna nga walay bayad sa tubig sa kinabuhi. Akong pasidan-an ang tanang mamati sa mga pulong sa propesiya niining basahona: kon adunay magdugang niini ug bisan unsa, kaniya idugang sa Dios ang mga katalagman nga gihisgotan niining basahona. Ug kon adunay magkuha ug mga pulong gikan sa mga pulong sa basahon niining propesiya, kuhaon sa Dios ang iyang bahin diha sa kahoy sa kinabuhi ug diha sa balaang siyudad nga gihisgotan niining basahona. Ang nagpamatuod mahitungod niining mga butanga nag-ingon, “Sa pagkatinuod, ako moabot gayod sa dili madugay.” Amen. Dali na, Ginoong Jesus! Ang grasya sa Ginoong Jesus mag-uban sa tanan. Amen.